\id TIT - Timbe NT [tim] -Papua New Guinea 1987 (DBL 2014) 
\h Tito 
\toc1 Tito 
\toc2 Tito 
\toc3 Tit 
\mt1 Tito  
\c 1  
\s1 Anutuŋe Paulo âi âlepŋe waŋep.  
\p
\v 1 Galane Tito, nâmâ Paulo, Anutugât hoŋ bawa âi meman. Akto Yesu Kristoŋe Aposolo âi niŋep are mem manman. Are âmâ Anutu mem kepilânenekmapŋe Kristo nâŋgaŋmâ kârikŋe akmâ âgâwaengât akto den bunŋe nâŋgâm kotgâm nâŋgaŋbiâ agak meme ârândâŋ miawakyeŋgiwiapgât den pat are Anutu heŋgem nengumapŋe makmâ kârige niŋep.  
\v 2 Den are amâ Anutu bo hiaŋgimapŋe tâmbâŋe dondâ malep ain nâŋgâm manman kârikŋaet makmâ hâriep.  
\v 3 Hârem âmâ manmâ sopŋânâk miawakmâ ikiŋe denŋande akmâ makmakgât âi niŋep. Amâ Anutu heŋgemnengumapŋe makmâ hârem âmâ makyeŋgiwiangât âi niŋep.  
\v 4 Tito gâ nâŋgâlân ba den pat âlepŋe nâŋgâen aregât nanne dâm gogonman. Anutu Ewenenŋe akto Yesu Kristo heŋgemnengumandatŋe han kalem akmâ damunge akbela biwige sândugeâkgât ulilaŋdân.   
\s1 Dâtŋe meme yeŋgât den.  
\p
\v 5 Âi bikŋe boâk mem meteân are mem kotgâwengât Kreta haru tânâmŋân hepun gegân. Aregât makgiŋân hain akmâ kepia ârândâŋ tânlupyeŋe kat yekmâ ariwen.  
\v 6 Luâk siâ dosa bâlâk akto âmbâle konok olop manmâ gaep akto nan baratlupŋande Kristo nâŋgaŋmâ âmâ âgâ âgâŋe bâlâk akmâ eweyeŋaet lau dowâk lokomai luâk hainare katyekben.  
\v 7 Dâtŋe meme siâ Anutugât âi damun akmapŋe bâleŋe bâlâk manmap. Akto âgâ âgâŋe bâlâk akto bugâ kuk dowâk bo akmap. Akto tu kârikŋe umatŋeâk bo nemap. Akto bugâgât biwi owâi akto puli sikumgât egâliaŋ bâlâk hain manmap.  
\v 8 Akto lombo togombiâ dowâk han kalem akmâ tân yeŋgumap. Akto siâ me siâ âlepŋe hârok egâliaŋmap. Akto han biwi damunŋe akmâ âlepŋe mando Anutuŋe ekto ârândâŋ akto siâ me siâgât sapaŋe olop manmap. Hainare damungât âi waŋben.  
\v 9 Akto Kristogât keiŋe magaŋi are paŋâk mem luâk âmbâle nâŋgâ nâŋgâyeŋe yeukŋe are makyeŋgim âmâ bikŋande denŋe mem ge katberâmbiâ makyeŋgimbo yeukŋe akbiapgât bo pâpkomap.  
\v 10 Amâ luâk bikŋande den bunŋe koko akmâ den yânŋe makmâ hiaŋgim muneŋ olop manmai. Aregât hutyeŋân âmâ Yuda luâkŋe dondâŋe Yuda hâkgât tirip are nâŋgâmbiâ humo aktâp yâk owâiŋe manmai.  
\v 11 Luâk hain arekŋe puli sikum aregât akmâ den makmakŋe are dop bo are kâmot siâ siâ makyeŋgim hilip yeŋgumai. Aregât luâk hainare yâk yeŋgât den lauyeŋe bupkowen.  
\v 12 Kreta gâtŋe yâk yeŋgâlân gâtŋe propete siâŋe hin dâep, “Kreta luâkŋe âmâ sopŋe sopŋe hârok hiaŋgimai. Soŋgo metŋe hinare siâ me siâ umatâk nemai.”  
\v 13 Nâ den are nâŋgâre bunŋe aktâp. Aregât gâŋe makmâ miwindik yekmenâ Kristogât keiŋe bundâk nâŋgâ nâŋgâ yeŋande nâŋgâmbiâ mem golâ katyekto golâ manbei.  
\v 14 Hain akmâ Yuda luâk yâk yeŋgât hâŋge den are akto luâkŋe den bunŋe hamiaŋmâ hiaŋgigât makmai den are bo nâŋgâwei.  
\v 15 Han kau kau olop manmaiŋe âmâ siâ me siâ hârokgât nâŋgâmbiâ kau kau akmap. Dâ luâk bikŋe bâleŋande biwiyeŋe bigeimbo Kristogât hâkâŋ akmaiŋe âmâ nâŋgâ nâŋgâ yeŋe akto han biwi yeŋe hârok heleŋ agepgât siâ me siâ nâŋgâmbiâ kau kau bo akmap.  
\v 16 Yâkŋe Anutugât keiŋe nâŋgâmaen dâm lauyeŋande hain dâmai. Dâ agak meme yeŋande Anutugât kot mem bâliwerâm manmai. Luâk bâleŋe are amâ den koko akmaigât nâŋgâ yeŋgienŋe gembo âi âlepŋe membiâ ârândâŋ akbiâpgât dop bo tatâp.   
\c 2  
\s1 Luâk âmbâi sâmbâ yeŋgât den.  
\p
\v 1 Gâmâ Kristogât keiŋe den bunŋe tatâp aregât dopŋân makmâ hekatyeŋgim kepikben.  
\v 2 Hain akmâ luâk sâmbâ yâk hin makyeŋgiwen. Tu kârikŋe me siâ me siâ dondâ bo nembei. Metepirik bo akmâ âmâ han biwi yeŋaet damunŋe akbei. Kristogât pat âlepŋe are nâŋgâm heŋgemgowei. Han kalem akmâ aŋgi goaŋgi akmâ bo hâkâŋ akbei.   
\p
\v 3 Dâ âmbâi sâmbâ hin makyeŋgiwen. Anutuŋe yekmâ mandâp are nâŋgâm hamewakbei. Galagât den hogo hogo akto den kakŋân bo makbei. Akto tu kârikŋaet nâŋgâmbiâ humo bo akbiâp. Akto manman dâp âlepŋe aregât keiŋe âmbâi sigan makyeŋgiwei.  
\v 4 Makyeŋgimbiâ luâklupyeŋe nanaŋlupyeŋe han kalem âlepŋe akyeŋgiwei.  
\v 5 Hain akmâ yeŋaet aŋun aŋgim egâliaŋ bâleŋe bâlâk manmâ emetgât siâ me siâ yeŋe damunŋe akmâ mem heŋgemgom kinmâ luâklupyeŋe tânyeŋguwei. Amâ bikŋande Anutugât den hâkâŋe dâwâigât hain akbei.   
\s1 Luâk sigan yeŋgât den.  
\p
\v 6 Dâ luâk sigan hin makmâ hâwât yekben. Han biwiyeŋe damunŋe akmâ egâliaŋ bâleŋe bâlâk manbei.  
\v 7 Akto gâmâ siâ me siâ âlepŋeâk hârok mem manmenâ luâk âmbâle bikŋande gekmâ hainâk akbai. Akto den miti are umatâk mem kâmot katmâ makyeŋgiwen.  
\v 8 Hain akmâ dâp kârikŋe yendâp aregât dopŋân makmâ heŋgemgomenâ gasalupnenŋande henengiwerâm kulâgâtbiâ bo akto aŋun aŋgim hepunbai.   
\s1 Hoŋ bawa yeŋgât den.  
\p
\v 9 Dâ hoŋ bawa hin makyeŋgiwen. Luâk kembulupyeŋe yâk yeŋgât den lokom kinmâ hoŋ akyeŋgiwei. Hain akmâ yâk yeŋgât den kakŋân bo makbei.  
\v 10 Hain akmâ kâmbu bâlâk manmâ siâ me siâ damunŋe akmâ heŋgemgombiâ humomolupyeŋande yekbiâ ârândâŋ akbiâp. Hain akmâ âmâ heŋgem nengumap Anutu yâkgât den bunŋe are loko loko akmâ tângombiâ bikŋande ekbiâ ârândâŋ akbiâp.   
\s1 Yesuŋe pulim heŋgemnenguepgât ikiŋaet lâmgom manbaen.  
\p
\v 11 Amâ hânŋe hânŋe luâk hârok âlepŋe akbaengât Anutugât han kalemŋande miawagep.  
\v 12 Hain arekŋe mem hulaŋ nenekmâ heŋgem nengumbo Anutugât den bo nâŋgâmai akto hângât siâ me siâ egâliaŋ are hepunmâ hân iren ârândâŋ mandenŋe Anutuŋe nenekto huraguâkgât hanoko akmâ maniâm.  
\v 13 Hain manmâ Anutu Humo heŋgem nengumapŋe Yesu Kristo yâkgât pagaleŋe miawakmâ tektekŋân manman kârikŋe togoâkgât owâim akmâ maniâm.  
\v 14 Anutu humo heŋgem nengumap yâkŋe Yesu Kristoŋe nengât hâu mem bâleŋânba hulaŋ nenegepgât akto kâmotlupŋe bunŋe manmâ agak meme âlepŋe kârikŋe akmâ mannegât ikiŋaet manmanŋe bo gangerâm moep.  
\v 15 Gâ kârikŋeâk akmâ den are makyeŋgim sami den makmâ orem miwindik yekmâ makmâ heŋgemyeŋguwen. Luâk bikŋande gâ gekbiâ gewopgât damunge manben.   
\c 3  
\s1 Yesugât kâmot yeŋgât agak meme âlepŋe.  
\p
\v 1 Galane, Yesugât kâmot Kreta kepian manmai are hin makmâ totokom makyeŋgiwen. Kiap gawaman akto luâk kotdâ den yeŋe lokowei. Akto âi keiŋe keiŋe âlepŋe yendâp aregât owâiŋeâk membei.  
\v 2 Hain akmâ makmâ hilip balit akto den kuk heŋgân bo akbei. Yeukŋe manmâ luâk hârok yeuge yeŋgim metewei. Akto yeŋaet nâŋgâmbiâ gewiâp.  
\v 3 Dâ nen ulikŋân hainâgâk han gulip manminion. Sop ain den koko akmâ han biwi bo damunŋe aktenŋe siâ me siâŋe dowâk oloŋnenekto awam akmâ manminion. Akto egâliaŋ bâleŋande hikonenekto manmâ ukennenŋaet akmâ sop ârândâŋ kuk aknengimbiâ kuk bugâ humo miawaknengiminep.  
\v 4 Dâ heŋgem nengumap Anutu han kalemŋaet akto okot âlepŋe miawak nengim tek tegembo  
\v 5 yâkŋe nen ârândâŋ manmâ âi siâ meyiongât bo han kalemŋaet akmâ meyion. Bo. Yâkŋe ikiŋe han kalemŋaet akmâ manman irakŋaet tuŋe akto Heakŋânba miawak miawak irakŋande mem heŋgem nenguep.  
\v 6 Amâ Yesu Kristo heŋgem nengumap yâkgât akmâ konam bo akmâ heŋgem nenguep.  
\v 7 Are amâ nen Kembugât han kalemŋande dosanenŋe kutigito manman kârikŋaet lâmgom mandenŋe biwinenŋe owâi akbiapgât aknengiep.  
\v 8 Den are amâ bunŋe dondâ aregât kârikŋe akmâ makmâ kepikmenâ Anutu nâŋgaŋmaiŋe âi âlepŋe memâk manbei. Den hain arekŋe amâ luâk tânyeŋgumbo agak meme âlepŋe miawakyeŋgimap.  
\v 9 Dâ luâk bikŋande den bambo guto aknerâm bâgilupyeŋaet kotyeŋe konmai are me kuk heŋgân den me Mosegât den nâŋgâm hilipkom magaŋgi goaŋgi akmai den arekŋe bo tân yeŋgumap. Aregât hepunben.   
\p
\v 10 Akto luâkŋe kâmotŋe potalakŋet dâm makyeŋgimap yâk den memeŋe konok me lâuwâ magaŋmenâ denge bo nâŋgâmbo amâ hepunmenâ ikiŋeâk manbiâp.  
\v 11 Luâk hainare amâ nâŋgâ nâŋgâŋe pâit pâitŋe aregât hanŋande hâwâlaŋdo bâleŋân manmâ âgâwiap aregât hamiaŋmâ hepunben.   
\s1 Den bâiŋe.  
\p
\v 12 Akto hâmbâi galane Atema me galane Tikiko are huŋgunyetkire gâŋgâlân togombela tânâk sopŋân Nikopoli kepian manbiangât ain nâŋgâlân dowâk togom penâniŋben.  
\v 13 Akto hinŋe luâk den dâtŋe tângo tângo siâ kotŋe Sena akto siâ Apolo wan me wan dâpgât yetkim huŋgun yetkimenâ âi yetŋân dowâk ariwiandat.  
\v 14 Akto luâk âmbâle kâmotlupnenŋe yâkŋe gai yân tatbâigât heŋgemgo heŋgemgogât âi mem âmâ luâk umburuk manmai are tânyeŋguwei, aregât keiŋe makyeŋgiwen.   
\p
\v 15 Akto galalupne luâk nâ olop mandâi hârokŋe gâ nâŋgâ giŋdâi. Akto gâŋe luâk âmbâleŋe han kalemŋe aknengimai yâk ain manmai nenŋe nâŋgâ yeŋgimaengât makyeŋgiwen. Kembugât han kalemŋe yeŋgâlân yem âgâwiâp.