\id JAS - Timbe NT [tim] -Papua New Guinea 1987 (DBL 2014) 
\h Yakobo 
\toc1 Yakobo 
\toc2 Yakobo 
\toc3 Yak 
\mt1 Yakobo  
\c 1  
\s1 Yakoboŋe den keiŋe kulemgoep.  
\p
\v 1 Nâ Yakobo, nâ Anutu akto Humonenŋe Yesu Kristo yâk yetgât âi luâk. Nâŋe Yuda luâk kâmot 12 kepiayeŋe tiŋ tiŋ hepunmâ arim hân aŋgân aŋgân manmai yeŋgât ire kulemgom katere yeŋgâlân togoâp.   
\b  
\s1 Umatŋande biwi kat katgât kârikŋe kenuŋguep.  
\p
\v 2 Galalupne yeŋgâlân umatŋe keiŋe keiŋe siâ siâ miawak yeŋgimap aregât heroŋe maroŋe akbei.  
\v 3 Wan me wan umatŋe miawak yeŋgimap arekŋe âmâ biwiyeŋe Yesugâlân kali aregât dop yeŋgumap. Aregât âmâ yeŋe kârikŋeâk kinmâ umatŋe lokowaigât wan me wan miawakmap aregât umatŋe miawak yeŋgimap sop ain heroŋe maroŋe akbei.  
\v 4 Hain dâm heroŋe maroŋe akmâ kârikŋeâk kinmâ umatŋe lokowei. Umatŋe are bo hâkâŋ akbai âmâ benŋe agak meme arekŋe âmâ yeŋgâlân han biwiyeŋe kârikŋe ketugumbo âlepŋe manmâ Anutugât agak meme siâgât umburuk bo dondâ akbai. Hain akbiâ yeŋgâlân ârândâŋâk yembiap.   
\s1 Nâŋgâ nâŋgâgât kulâgâtmâ Kembu ulilaŋbaen.  
\p
\v 5 Akto luâk âmbâle wan me wangât umburuk akbiâ Anutuŋe yeŋgiwerâm kuk bo akyeŋgim âmâ owâiŋeâk nengimap aregât yeŋgât hutyeŋân gâtŋe luâk siâŋe nâŋgâ nâŋgâ âlepŋaet umburuk akmâ âmâ yâk hanâk niŋâkdâm Anutu ulilaŋdo dowâk waŋbiap.  
\v 6 Akto luâk are Anutu ulilaŋberâm âmâ yâkgâlân biwiŋe kârikŋe katmâ hanŋande nâŋgaŋmâ ulilaŋbiap aregât den ginŋe makyeŋgire nâŋgâŋet. Seruŋe haru waito gulip agatmâ gem panmap.  
\v 7 Dop hainâk luâk siâŋe Anutugâlân biwiŋe bo katmâ heŋgemgom nâŋgâ nâŋgâŋe gulip akto kinmâ aregât Anutu ulilaŋmâ ire niŋberâp me bo dâm han lâuwâ akmâ ulilaŋdo Anutuŋe bo waŋbiap. Amâ hingât.  
\v 8 Luâk siâ hainare âmâ nâŋgâ nâŋgâŋe lâuwâ akto han lâuwâ manmap.   
\s1 Puli sikumŋe amâ bunŋe bo akmap.  
\p
\v 9 Galalupne, yeŋgâlân gâtŋe siâ umburuk manmâ âmâ Anutuŋe mem agatbiap aregât heroŋe akbiâp.  
\v 10 Dâ yeŋgâlân gâtŋe siâ kotŋe siâ siâ dondâ talaŋmap are âmâ hin nâŋgâwiâp. Lâwin buluŋande gagai akmâ dowâk bererek âgâm gemap nâ dop hainâk akbian dâm ikiŋe puli me wan me wan are nâŋgâmbo gembo ârândâŋ akmap.  
\v 11 Dewutâ kârikŋe pando emet kâlâp akto lâwin buluŋe pekmâ gem kulemŋe âlepŋe are bo akmap dop hainâk luâk siâ kotŋe siâ siâ dondâ talaŋmap arekŋe âi aregâlân nâŋgâmbo humo akto âmâ ainâk Anutuŋe agaŋdo bo akbiap hain nâŋgâwiâp.   
\s1 Umatŋande dop nengumap.  
\p
\v 12 Galalupne, Anutuŋe okot âlep niŋmai are âlepŋeâk manmâ âgâwaigât yeŋgiwian dâm magep aregât dop keiŋe keiŋe togombo niŋande kârikŋe kinmâ umatŋe are hârok lokomap âmâ heroŋe akmap. Hârok lokom siân umatŋe ire bo aktoân nâŋe hanâk lokowerâm aktere âmâ Anutuŋe âlepŋeâk manmâ âgâwiapgât waŋbian dâm magep are bunŋe niŋbiap dâm heroŋe akbiap.  
\v 13 Akto wan me wan bâleŋande luâk siâgât biwiŋe dop kombo âmâ yâk hin bo dâwiâp, “Anutuŋe dosa kakŋân âgâk dâm heniŋdâp.” hain bo dâwiâp. Bo kârikŋe. Dosagât agak meme arekŋe Anutugât kârikŋe bo oloŋmâ ge katbiap. Akto Anutuŋe dosagât luâk heyeŋgiwiapgât dop bo tatâp.  
\v 14 Luâk konok konok hârok ikinenŋaet ikinenŋaet biwinenŋande oloŋnenekmap. Akto yâkŋe egâliaŋ bâleŋe arekŋe hiaŋgim biwiŋe mem agato dosa akmap.  
\v 15 Akto biwi agat agatgât agak meme bâleŋe arekŋe dosa keiŋe keiŋe miawagaŋmap. Akto dosa arekŋe sambelem humo akto momai.   
\p
\v 16 Galalupne, den nâŋgâm âmâ bo gulip akbei.  
\v 17 Apo pagaleŋe Amboŋe han lâuwâ bo akmap akto purik gurik bo akmap yâkŋe âlepŋe akmâ kotŋe siâ siâ egonba nengiwerâm okot âlepgât tân nengumap.  
\v 18 Akto ikiŋe nâŋgâ nâŋgâ watmâ kinmâ, “Siân nâŋgât kâmot humo akbai.” dâm nenŋe soŋ wan me wan liuleyegep are ewangiyekbaengât den pat âlepŋande oloŋ nenekmâ miap pan nenekto yâkgât kâmot agion.   
\s1 Dowâk ondopnenŋande nâŋgâwaen. Dâ launenŋande dowâk bo makbaen.  
\p
\v 19-20 O galalupne, luâk siâŋe kuk heŋgân akmap kuk arekŋe agak meme Anutuŋe egâliaŋdo ârândâŋ akmap are bo mem miawakmap. Aregât ye den nâŋgâwerâm âmâ dowâk owâiwei. Hain akmâ den dowâk bo makberâm âmâ nâŋgâmâk manbei. Akto kuk heŋgân akmâ âmâ sop kâlep bo mem manbei.  
\v 21 Hain akmâ âmâ yeŋaet nâŋgâmbiâ gembo Anutu den pat âlepŋande luâk heŋgemgoyekmap aregât nâŋgâm agak meme bâleŋe turuŋnenekmap are akto han bâleŋe are hepunbei.  
\v 22 Gârâmâ ye Anutugât den pat are yânâk bo nâŋgâwei. Dâ nâŋgâ nâŋgâyeŋe bâliwopgât den are nâŋgâm lokombiâ agak meme âlepŋe miawak yeŋgiwiap.  
\v 23-24 Aregât den ginŋe lâuwâŋe makbe. Luâk siâŋe duŋguân enem dewunŋe egakmâ benŋe hâkŋângen sopanmâ gem arim ikiŋe enem dewunŋe gain gain hinare egakmâ ariâp aregât dowâk nelâm aŋmap dop hainâk yeŋgâlân gâtŋe siâŋe den pat âlepŋe nâŋgâm aregât ikiŋaet agak meme ekmâ heŋgemgom âmâ den pat are bo lokombiâ âmâ agak meme are nelâm yeŋgiwiap.  
\v 25 Gârâmâ yeŋgâlân gâtŋe bikŋe Anutugât den pat âlepŋe are nâŋgâwei, “Den irekŋe biwinenŋe tângombo kambiamnenŋe âlepŋe akmap.” dâmbiâ aregât bo nelâm yeŋgimbo lokom manmâ âgâwai yâk âmâ Anutuŋe damunyeŋe akmâ tânyeŋgumbo heroŋe akmâ âgâwai.   
\p
\v 26 Akto yeŋgâlân gâtŋe siâŋe, “Nâmâ hokboâk hokboâk Anutugât kotŋe mem agatman.” dâmap âmâ den hanâk hanâk dâm makmâ âmâ ikiŋe han biwiŋe hiaŋaŋmap. Hain akmâ Anutugât den pat lokoman dâm yân hiaŋgimap.  
\v 27 Dâ yeŋe âmâ Anutugât kotŋe mem agatbiâ Ewenenŋande yekmâ dosa bo tatyeŋgiâp dâwiapgât hin akbei. Nanaŋ mându manmai are tânyeŋguwerâm yânâk yâk yeŋgât umatŋe are lokowei. Akto âmbâle kambut umburuk yekmâ hanâk tânyeŋgum yâk yeŋgât umatŋe are lokowei. Akto bâleŋe akmâ hângât pat akbâigât biwiyeŋe damunŋe akbei.   
\c 2  
\s1 Umburuk akto siâ siârâ are han kalem akyeŋgiwaen.  
\p
\v 1 O galalupne, ye Humonenŋe Yesu Kristo himbim damunŋe akmâ Eweŋaet agak meme hekat nengimap aregâlân biwiyeŋe kali aregât akmâ luâk siâ me siâ yeŋgâlân togombo hanâk maŋgan akbei.  
\v 2-3 Aregât siâkâ makbe. Luâk siâ sikumdâ me himbân mâron âlepŋe me donet âlep âlepŋe are mendugumaiân ain âgâmbo âmâ ye luâk kotdâ dâm maŋganmâ, “Nâ olop tate.” dâmenâ hamiŋân luâk umburuk mâronŋe hambuŋe are hainâk den emetŋân âgâmbo hamiaŋmâ, “Gâ yânŋângen tat.” dâm âmâ biwigânâk galaŋe galaŋe mem potat yelekmenâ bo ârândâŋ akmap.  
\v 4 Ye hain akmâ nâŋgâ nâŋgâyeŋe bâleŋe watmâ luâk nâŋgâ aŋbiâ humo agep amâ bo ârândâŋ akmap.  
\v 5 Galalupne, aregât keiŋe makyeŋgire nâŋgâŋet. Anutuŋe luâk nan baratlupŋe yâk yeŋgât dâm hin magep, “Okot nâŋgâ niŋmai are manman âlepŋân katyekbian.” dâm magep, aregât luâk âmbâle umburuk manmai are tânyeŋgumbo yâkgâlân biwiyeŋe kat katgât âlepŋe miawakto manman âlepŋeâk manbai.  
\v 6 Gârâmâ ye âmâ umburuk manmai yâk dewun gingin yekmai. Akto niŋemaŋe kâlâp mâŋgiyekmâ kiapgâlân katyekmai? Amâ sikumdâŋe akmai.  
\v 7 Hain akmai âmâ menenekmap yâkgât kot humo nâŋgâenŋe humo akmap kot are makmâ pilâkomai.   
\p
\v 8 Akto den umatŋe kautŋe Anutuŋe makto Moseŋe kulemgoep are keiŋe hin. Yeŋaet agaŋgimai hainâk luâk âmbâle aŋgâ are hainâk akyeŋgiwei. Hain akbiâ arekŋe ârândâŋ akbiap.  
\v 9 Dâ den are bo watmâ siâ âgâ âgâŋerâm luâk siâ gegeŋe dâmbiâ âmâ den kârikŋe Moseŋe kulemgoep arekŋe dosa luâk dâm yeŋgonmap.  
\v 10 Aregât lâuwâŋe makbe. Luâk âmbâle den umatŋe lokowerâm akmâ bikŋe lokom konok bo lokombiâ âmâ den kârikŋe arekŋe, “Ye luâk âmbâle den kârikŋe hamiaŋmai are hainâk akmâ den kârikŋe are loŋgaimai.” dâm makyeŋgimap.  
\v 11 Amâ aregât Anutuŋe hin dâep, “Luâkŋe âmbâle hepunmâ siâ bo membei.” dâep yâkŋe hainâk hin dâep, “Luâk siâ bo kombiâ mombiap.” dâep. Aregât gâŋe âmbenge bo hepunmâ manbiat gârâmâ luâk siâ konmenâ moep arekŋe amâ den koko luâk akbiat.  
\v 12 Akto Anutuŋe magep are Yesuŋe lokombo aregât Anutuŋe dosa luâk bo dâm yeŋgonmap den arekŋe den âiân katyekbiap gât nâŋgâm heŋgemgowaenân âmâ den makmâ wan me wan akberâm akbiâ ârândâŋ akbiâp.  
\v 13 Aregât keiŋe hin. Luâk siâŋe luâk âmbâle yeŋgât okotyeŋe bo nâŋgâm âmâ hanâk hanâk akyeŋgimbo âmâ Anutuŋe hainâk agaŋbiap. Gârâmâ Anutuŋe han kalem aknengimap arekŋe den âiân katnenegâkgât pat are ewangimap.   
\s1 Biwi kat kat akto âi membaen are dopyetŋe konogâk.  
\p
\v 14 Galalupne, luâk siâŋe hin makbiap, “Nâ Yesugâlân nâŋgâ nâŋgâne katman.” dâwiap. Dâ yâk agak meme âlepŋe dondâ are bo akmap aregât yâkŋe, “Humogâlân nâŋgâ nâŋgâne katman.” dâmap are âmâ yânŋe akmap. Akto nâŋgâ nâŋgâŋe hain katmâ agak meme âlepŋe bo mem manmap yâkgât agak meme are dop âlepŋân katmâ heŋgemgowiap me bo? Bo kârikŋe.  
\v 15 Aregât siâkâ makyeŋgire nâŋgâŋet. Luâk me âmbâle Yesugâlân biwiŋe kalep yâkgâlân gâtŋe siâ mâron bo lalakmâ sot bâlâk mando  
\v 16 amâ yeŋgâlân gâtŋe siâŋe ekmâ hin magaŋbiap, “Gâ mâron luguakmâ sot nem tepge pikto aregât âlepŋeâk tatmâ arimenâ kambiamge sândugeâk.” dâm âmâ benŋe mâron me sot bo waŋbiap âmâ denŋe arekŋe bo tângowiap. Akto ye hain akbiâ âmâ bo ârândâŋ akbiap.  
\v 17 Dop hainâk Humogâlân nâŋgâ nâŋgâyeŋe akai dop hainâk yendâp yekâ yân tatmâ agak meme âlepŋe siâ bo mem miawakbai âmâ momo bâlâpŋe agakŋe dâmaen.   
\s1 Anutuŋe Abraham akto Rahaba yelekto ârândâŋ agepgât keiŋe.  
\p
\v 18 Akto luâk siâŋe are nâŋgâm hin makniŋbiap, “Gâmâ biwi kat katgât nâŋgâmenâ humo akmap dâ nâmâ agak meme âlepŋe nâŋgâre humo akmap.” dâmbo nâŋe hin magaŋbian, “Nâŋgâ nâŋgâ kat katgât akto agak meme âlepŋe are lâuwâ lâuwâ hekatniŋmenâ benŋe nâkâ nâŋgâ nâŋgâ kat katgât akto agak meme âlepŋe akman aregât lâuwâ lâuwâ hekatgiŋbian.” dâm magaŋbian.  
\v 19 Aregât lâuwâŋe makbe. Gâŋe, “Nâ hin nâŋgâman, Anutu amâ Humonenŋe konok.” dâmat are âlepŋe gârâmâ sinduk baniara bâleŋe hain dâmai Anutu humo konok manmap dâm yâkgât hamewakmai aregât gâŋgât nâŋgâ nâŋgâge yânŋe aktâp.  
\v 20 Gâ sinduk akmat. Biwi katman dâmat amâ bunŋe bo aregât keiŋe hin makgiŋbe.  
\v 21 Abrahamŋe Isaka are alata kakŋân katmâ Anutugât sumbe omberâm agep aregât sop ain Anutuŋe agak meme âlepŋe ekmâ aregât luâk âlepŋe dâm kolep.  
\v 22 Aregât keiŋe hin. Agak meme âlepŋe arekŋe biwi kat katgât keiŋe mem miawagep akto Abraham humogâlân biwiŋe katmâ mando Anutuŋe memeŋe agaŋdo agak meme âlepŋeâk mendo biwi kat katgât kârikŋe humo waŋep.  
\v 23 Anutugât kulem bikŋe hin dâp, “Abrahamŋe biwiŋe humogâlân kato ain Humoŋe, “Dosage bo aktâp.” dâm kolep.” aregât âmâ hin dâmaen, Abraham âmâ Anutugât galaŋe.  
\v 24 Aregât keiŋe nâŋgâm heŋgemgomai me? Biwi kat kat yânŋe aregât âmâ Anutuŋe dosayeŋe bo aktâp dâm bo nengonmap. Bo. Dâ âi âlepŋe membaen aregât akmâ Anutuŋe nâŋgâ nengimbo dosanenŋe bo aknengiwiap.  
\v 25 Akto hainâk ulikŋân Yosuaŋe luâk lâuwâ huŋgun yetkimbo kepia kârikŋe are ekberâm yoŋâk ariyiat. Hain arimbela kepia aregât âmbâle dâp gulip malep kotŋe Rahaba yâkŋe damunyetŋe akmâ heambukyelegep. Akto gasalupyetŋande luâk lâuwâ are gembela yelekmâ âmâ mem yetkuwâi dâm dâp siâ yoŋâgângenba hekat yetkimbo ariyiat. Rahaba hain agep aregât Anutuŋe ekmâ hin magaŋep, “Gâ dosage bo tatgiŋdâp.” dâm kolep.  
\v 26 Aregât amâ nen hin nâŋgâmaen. Hâknenŋe iregât kâlegen otnenenŋe bo tatâp dâine emelâk mom bo akbâen. Akto dop hainâk luâk siâŋe yân biwi kat kat akmâ âmâ agak meme âlep bo miawakmap amâ luâk aregât biwi kat katŋe amâ emelâk moep.   
\c 3  
\s1 Nen elewetnenŋe damunŋe akbaen.  
\p
\v 1 Galalupne, hâmbâi Anutuŋe Yesugât kâmot are yeŋgâlân âmâ âi titnan mem potat yekbiap. Dâ Yesugât kâmot are yeŋgât makmakyeŋe nen are nengâlân âi kârikŋe mem potat nenekbiap. Aregât yeŋgât hutyeŋânba luâk dondâŋe bo makyeŋgiwai. Amâ konok konok arekŋe agatmâ bikŋeâk makyeŋgiwai.  
\v 2 Aregât keiŋe hin. Hokboâk hokboâk nen hârokŋe wan me wangât gisik bâsok akmaen akto luâk âmbâle denŋande dosa bo akmap amâ luâk âlepŋe dondâ haingât yâk hâkŋe hârok âkâ âlepŋe damunŋe akbiap.  
\v 3 Akto nenŋe nengât nâŋgâ nâŋgâ watŋet dâm âmâ tâk kârikŋande bau luâk soko yeŋgât lauyeŋân hikom mem tatenŋe dâp siâ siâ watmap aregât dop hainâk launenŋe are âmâ hâknenŋe humo agak meme wan me wan damunŋe akto siâ me siâ watmaen.  
\v 4 Akto nen waŋgagât âkâ hainâk nâŋgâne. Waŋga amâ humo dondâ. Dâ âmâ seru kârikŋe panmâ waitmâ pando haru tânâmŋângen suguguk dâm arimap. Akto waŋga aregât bât meme are âmâ bâlensiâ dondâ gârâmâ waŋga amboŋande yâgâten me yâgâten ariwerâm âmâ bâtŋe are mem puririk dâmbo âmâ waŋga aregen arimap aregât  
\v 5 dop hainâk launenŋe bâlensiâ arekŋe âi humo âlepŋe me bâleŋe hanâk akmap. Akto kâlâp ululunŋe bâleŋ siâŋe hewukŋe kâlegen gem humo akmâ agatmâ siâ siâ hârok om metemap.  
\v 6 Akto elewetnenŋe âmâ kâlâp ululunŋe hainare arekŋe âmâ hâknenŋe akto kei bâtnenŋe bikŋe ewangiyekmâ hâknenŋe hârok bâleŋe aknengimap. Hain aknengim manmannenŋaet tân ondo om bo akmap. Akto ikiŋe âmâ hememgât kâlâpŋe utunaŋdo omap.  
\v 7 Akto aregât siâkâ makbe. Luâk nenŋe lâut me niambi sâmbâ me kotŋe siâ siâ haru kâlegen yemap me soŋgo kâit me yânŋe soŋgo keiŋe keiŋe metŋe are mem yeukŋe ketuguenŋe ukenyeŋe hepunmâ âi nenŋe mem âlepŋeâk manmai.  
\v 8 Dâ nenŋe launenŋe âmâ damunŋe bo akmaen. Bo dondâ. Launenŋande hokboâk hokboâk purik gurik akmâ agatmâ den bâleŋe makmâ hâme hewukgât lauŋe tuŋe bâleŋe hainare akmap.  
\v 9 Akto dennenŋande âmâ Humonenŋe akto Ewenenŋe yâkgât kotŋe mem agatbaen akto Anutuŋe luâk nen ketugu nenegep ire âmâ ikiŋe hain are manbaengât ketugu nenegep ina launenŋande âmâ den bâleŋe makmâ luâk bikŋe mem bâliyekmaen are bo ârândâŋ akmap.  
\v 10 Hain akto Anutugât kotŋe mem agatmaen akto galalupnenŋe yeŋgât den hogo hogo akmâ mem ge katyekmaen aregât galalupne nâŋgâre bo ârândâŋ akmap. Borondâ.  
\v 11 Galalupne aregât aiyeŋguwe. Tu dewunŋe konogân ainba tu limbâpŋe akto tu kalakŋe mendugu akmâ gem mandat mon?  
\v 12 Akto lowolân puka miawakbiap mon? Me hamân lowot miawakbiap mon? Bo. Aregât haruŋe amâ tu ukenŋe bo mem miap panmap.   
\s1 Nâŋgâ nâŋgâ bunŋe Kembugâlânba gemap.  
\p
\v 13 Akto yeŋgât hutyeŋân gâtŋe, “Nâ nâŋgâ nâŋgâ luâk akman.” dâmap amâ benŋe agak meme âlepŋe mendo ekbiâ huraguâk. Akto ikiŋaet nâŋgâmbo gewiap. Hain akto âmâ nâŋgâ nâŋgâ bunŋe miawagaŋmap.  
\v 14 Dâ ye luâk siâgât nâŋgâmbiâ bâlimbo âmâ bâleŋe akyeŋgimai aregât den âlepŋe hamiaŋmâ kotyeŋe mem agatbiâ bâlimap.  
\v 15 Ye hain akbiâ âmâ nâŋgâ nâŋgâ hainare âmâ Anutuŋe bo hekat yeŋgimap akto âmâ hânânba ire miawak yeŋgimap akto hâkyeŋânba ukenŋe miawakmap. Akto sinduk baniara bâleŋande hekat yeŋgimbiâ hain akmai.  
\v 16 Aregât keiŋe amâ hin. Luâk bikŋande luâk siânba yeŋgât nâŋgâm bâliyeŋgim agak meme keiŋe keiŋe akmâ yeŋe kotyeŋe mem agatmai amâ agak meme âlepŋe bo akmai akto kâmotyeŋe gulip akbiâ bâleŋe dondâ miawak yeŋgimap.  
\v 17 Dâ Anutuŋe luâk bikŋe nâŋgâ nâŋgâ âlepŋe totokom yeŋgimbo âmâ luâk are agak meme âlepŋeâk dowâk akmâ luâk bikŋe olop han biwi konok akmâ luâk bikŋe yeŋgât lau lokom okot nâŋgâ yeŋgim agak meme âlepŋe akyeŋgimai. Akto areâk bo. Luâk arekŋe hain akmâ manmâ wan me wan akmâ biwiyeŋân nâŋgâmbiâ ârândâŋ akto bo hiaŋgimai.  
\v 18 Akto lumbegât âiŋe memai yâkŋe lumbegât alekŋe mem kâmet gomet akbiâ aregât bunŋe ârândâŋ manman miawakyeŋgimap.   
\c 4  
\s1 Hângât egâliaŋ arekŋe amâ Anutu gasa agaŋmap.  
\p
\v 1 O galalupne, yeŋgât pat nâŋgâre bo ârândâŋ agep. Keiŋe wanŋe âmâ yeŋgât hutyeŋân gem kuk heŋgân mem miawakmap? Nâŋgâm bâli bâligât agak meme are amâ yeŋgât biwiyeŋân yendâp arekŋe âmâ yeŋgât hâkyeŋe hutŋân gem kuk akmap.  
\v 2 Yeŋe wan me wangât egâliaŋ humo akmai amâ bo memai haingât yeŋe luâk yeŋguenŋe moŋet gâlâk nâŋgâmai. Akto wan me wan ekmâ egâliaŋ akbiâ aregât yeŋe kuk bâleŋe akmâ yeŋgumai. Akto wangât wan me wan membaigât dâp bo tatyeŋgimap? Hingât. Yeŋe wan me wan menegât Anutu bo ulilaŋmai.  
\v 3 Dâ bikŋe, “Nen ulilaŋdenŋe bo miawak nengimap.” dâmai. Amâ wangât Anutuŋe bo yeŋgimap? Hingât. Hângât akto hâkgât ukenŋe nâŋgâm ulilaŋmai.  
\v 4 Yei, ye dâp gulip manmai hainare. Hânân wan me wan egâliaŋmai arekŋe Anutu hamiaŋmai. Are bo nâŋgâmai mon? Aregât luâk siâŋe hânân siâ me siâ hanâk gala agaŋbiapŋe âmâ Anutu gasa agaŋbiap.  
\v 5 Akto Anutugât den makmap aregât keiŋe siâ amâ hin, “Anutuŋe Heakŋe han biwinenŋân kalep arekŋe nen yâkgât pat mannegât kârikŋe humo akmap.”  
\v 6 Akto Anutugât han kalem arekŋe dondâ miawaknengiâkgât Anutugât denŋande hin magep,  
\li1 “Luâk âgâ âgâŋe akmai amâ Anutuŋe hâkoko yekmap. Dâ luâk bikŋe yeŋaet nâŋgâmbiâ gemap are âmâ Anutuŋe okot nâŋgâyeŋgimap.”   
\p
\v 7 Aregât yeŋaet nâŋgâmbiâ gembo Anutu hoŋ bawa agaŋbei. Hain akmâ âmâ hanâk Hiaŋgi Amboŋe are hâkokombiâ ainâk hepun yekmâ gem ariwiap.  
\v 8 Ye hain akmâ Anutugâlâk nâŋgâm âgâmbiâ yâkâ hainâk yeŋgât nâŋgâm okot nâŋgâyeŋgiwiâp. Dâ dosa luâkŋe bâtyeŋe pulimbiâ salek salek akmap dop hainâk agak meme bâleŋe hepunmâ Anutu hoŋ bawa agaŋbei. Akto ye han biwiyeŋânba nâŋgâ nâŋgâ lâuwâ bâleŋe are makmâ miawakmâ panbiâ gem ariâk.  
\v 9 Bâleŋe yeŋe are biwiyeŋe umatŋe akto giriŋgât agak meme are hepunmâ indewei.  
\v 10 Hain akmâ Anutugât dewunŋân yeŋaet nâŋgâmbiâ gembo Humoŋe mem agat yekbiâp.   
\s1 Kembu ewangim gala hâkyeŋe bo tunbaen.  
\p
\v 11 Galalupne, ye galalupyeŋe den bâleŋe bo makyeŋgiwei. Are lâuwâŋe makbe. Luâk siâŋe galaŋe peim den aŋgâ hogom togo hâkŋân katâp aregât Anutu den kârikŋe aregât dâm kalep ina peiâp akto den aŋgâ hogom togo hâkŋân katâp. Akto den kârikŋe kat katŋe aregât hâkŋân den aŋgâ hogom togo hâkŋân katâi are âmâ ye den kârikŋe are bo watmai. Hain akmâ humomo yeŋgât gewâk mem tatmâ den mem potatmai hain are akmai.  
\v 12 Dâ Humoŋe den kârikŋe kalep akto nen hâk tunnengim denân katnenekbiap, are konok tatmap yâkŋe âmâ dâp âlepŋân katnenekmâ benŋe luâk bikŋe mem bâliyekbiap. Aregât gâŋe âmâ wangât galage den hâuŋân katbiat? Amâ bo ârândâŋ aktâp.   
\s1 Anutugât dewunŋân agat agatŋe bo akbaen.  
\p
\v 13 Akto ye hutyeŋânba bikŋande hin makmai, “Uŋak me agatmâ kepia humo ain arim puligât âi mem mandenŋe hombaŋ konok bo akto puli dondâ membaen.” hain dâmai aregât nâŋe ye hin makyeŋgire nâŋgâŋet.  
\v 14 Yei, ye hole siâ me siâ hin me hain miawakbiap are bo nâŋgâmai. Dâ manmanyeŋe âmâ gain gain? Amâ dâwokŋe agatmâ sop getek bo akto bokmap, dop hainâk manmanyeŋe âmâ getek tatmâ bo akbiap.  
\v 15 Amâ hin makbiâ ârândâŋ agâk, “Anutuŋe ikiŋe ukenŋaet akmâ âlepŋe dâmbo âmâ nen âlepŋeâk manmâ âi ire membaen.” dâwei.  
\v 16 Gârâmâ ye hain bo akmai. Yeŋe âmâ kotyeŋe mem agatmai. Hain akmai amâ bâleŋe akmai.  
\v 17 Aregât luâk siâŋe agak meme âlepŋe are nâŋgâm heŋgemgom âmâ hanâk dâm bo akmap are dosa memap.   
\c 5  
\s1 Luâk puli sikumgât egâliaŋmai yeŋgât den.  
\p
\v 1 Bâin. Sikum luâk âmbâle ye umatŋe akto hâk hilâlâm miawakyeŋgiwiap aregât keiŋe makyeŋgire indem tâgâiakmâ manbei.  
\v 2 Sikum unsambe yeŋe are torokmâ metiep. Akto hâk pekeyeŋe dukiŋe nem hârembo togep.  
\v 3 Akto tâwât dewunŋe puliyeŋe are âmâ motmot akmâ yânŋe akbiap. Gârâmâ motmot arekŋe yeŋaet keiyeŋe mem miap panmâ hâkyeŋe are kâlâp pat kom om nem kiriŋ panyekbiap. Amâ yeŋe âmâ sop humo ewumâk aktoân sikum siâ me siâ mem emetyeŋân katbiâ humo aktâp aregât.  
\v 4 Akto luâk sikumdâ yeŋe hoŋ bawayeŋe yeŋgât âi membiâ are heyeŋgim bo oyaŋmâ getegâk puli yeŋgiyi. Yeŋgât umatŋe Anutuŋe hânân siâ siâ akto himbimân siâ siâ mandâi are damunyeŋe arekŋe nâŋgâmbo bo ârândâŋ akmap.  
\v 5 Akto nen soŋgonenŋe kom ombaen dâm sot yeŋgimaen dop hainâk luâk sikumdâ sot unsambe mem manmai benŋe siân Anutuŋe kâlâwân katyekbiap.  
\v 6 Akto yeŋe luâk agak meme âlepŋe memai are hiaŋgim mem ge katbiâ ainâk luâk âlepŋe are yân kinmâ hâuŋe bo yeŋgim bikŋe umatŋân manmai dâm bikŋe umatŋân manmâ moyi.   
\s1 Yesu Humonenŋe purikatbiapgât lâmgom manbaen.  
\p
\v 7 Galalupne, ye biwiyeŋe Yesugâlân kali yeŋgât hin makyeŋgire nâŋgâŋet. Wan me wan umatŋe miawak yeŋgimbo ainâk hanâk dâm Yesu Humonenŋe lâuwâŋe togowiap aregât umatŋe yân lokone dâm lokom kinmâ âgâwei. Aregât den ginŋe makbe. Âi kalam amboŋe yâkŋe âmâ hânânba sot âlepŋe miawakbiap aregâlâk nâŋgâmbiâ kambiamyeŋe owâiŋe akto siân tânâk gemboân sot âlepŋe miawakbiap dâm manmâ âgâmap.  
\v 8 Ye dop hainâk sop tâlâguâp aingât Yesu Humonenŋe lâuwâŋe togowiap aregât biwinenŋe bâliwop dâm hokboâk hokboâk biwiyeŋe damunŋe akbei.   
\s1 Galalupnenŋe hâkyeŋe bo tunbaen.  
\p
\v 9 Galalupne Anutuŋe hâknenŋe tunbop dâm galalupyeŋe hâkyeŋe bo tunbei. Akto Anutu luâk âmbâle hâkyeŋe tunbiap yâkŋe gewerâm akto aregât galalupnenŋe bâleŋe akmai dâm bo makbei.  
\v 10 Akto ulikŋân Anutuŋe makto propetelupŋe kulemgoyi areyeŋgât den pat nâŋgâm heŋgemgowei. Anutugât propetelupŋe luâk are luâk bikŋande moŋet dâm yeŋgumbiâ hanâk dâm Anutugât den makmâ manmâ hâuŋe bo mem yânâk manmâ âgâyi, aregât ye hain akbei.  
\v 11 Nen âmâ hin dâmaen. Luâk siâŋe umatŋe hanâk lokom yânâk lokom manmâ âgâmap are âmâ heroŋe maroŋe akmap dâmaen. Aregât ye hain akbei. Amâ umatŋe lokom yânâk kinbei. Akto ulikŋân Anutugât luâk kotŋe Hiobe yâk hâk hilâlâm kakŋân manmâ kârikŋe akmâ malep are nâŋgâmai. Akto hamiŋân Kembuŋe wan agaŋdo âlepŋe agep are gai nâŋgâmai. Amâ Kembu lumbe akto han kalem akmâ manmap.   
\s1 Kembugât dewunŋân makmâ âmâ hanâk hanâk bo makbaen.  
\p
\v 12 Galalupne, den umatŋe siâkâ makyeŋgiwe. Ye hin akbei. Den makmâ katberâi are siân bo lokombiâ Anutuŋe den âiân katyekto bâliwâigât bo makmâ katbai. Hain akmâ himbimângât me hângât siâ siâ are bo konmâ makbe. Hain biwiyeŋgân den kinbiap areâk makbiâ ârândâŋ akbiap.   
\s1 Kundat akmâ ulit âlepŋeâk makmâ tatbaen.  
\p
\v 13 Galalupne, yeŋgâlân gâtŋe bikŋe hâk hilâlâm nâŋgâm âmâ ainâk aregât Anutu ulilaŋbei. Akto yeŋgâlân gâtŋe bikŋe heroŋe akmâ ainâk Anutugât kep kom kotŋe mem agatbei.  
\v 14 Akto yeŋgâlân gâtŋe siâ kundat kondo yem âmâ ainâk Yesugât kâmot are yeŋgât humomolupyeŋe yeŋgondo nâŋgâm yâkgâlân togom gamândiaŋmâ tatmâ Yesu kotŋe konmâ lâwin keluŋe howaim âmâ Anutu ulilaŋbai.  
\v 15 Hain ulilaŋbiâ biwiyeŋe Anutugâlânâk kârikŋeâk kindo âmâ Humoŋe tângombo kundat are âlepŋe akto wan me wan bâleŋe miep are Anutuŋe dosa are puliaŋbiap.  
\v 16 Aregât bâleŋeyeŋe magaŋgi goaŋgi akmâ miawakmâ galagât Anutu ulilaŋbei. Akto galalupyeŋe yâkŋe hainâk akmâ Anutu ulilaŋbei. Ye hain akbiâ umatŋeyeŋe bo akbiap. Akto Anutu ulilaŋmaen aregât siâkâ makbe. Luâk âmbâle bikŋe dosayeŋe bo akyeŋgiep arekŋe Anutu ulilaŋbiâ ainâk siâ siâ âlepŋe miawakbiap.  
\v 17 Akto ye Anutugât propete siâ kotŋe Elia yâkgât keiŋe emelâk nâŋgâi. Yâk âmâ ulikŋân nen yeukŋe akmaen hainâk akminep gârâmâ kârikŋeâk tânâk bo togowiap dâm Anutu ulilaŋdo bo togom kindo hombaŋ âlâwu akto dewutâ nâmbulân konok kindo sot hârok bo agep.  
\v 18 Sop ain bo akto Eliaŋe Anutu ulilaŋdo tânâk gembo sot pâtkom sambeliep.   
\s1 Galanenŋe siâ dâp mesokto mem purikatbaen.  
\p
\v 19 Galalupŋe yeŋgâlân gâtŋe siâ den pat âlepŋe are hamiaŋmâ arimbo âmâ ye dowâk arim magaŋmâ kewugumbiâ lâuwâŋe penâyeŋgiwiap.  
\v 20 Aregât hin nâŋgâwei. Yeŋe Yesugât kâmolân gâtŋe siâ hepunyegep are magaŋbiâ bâleŋeŋe makmâ miawakmâ hanŋe purik kato luâk aregât dosa dondâ bo akto manman âlepŋân manbiap.