\id 1JN - Timbe NT [tim] -Papua New Guinea 1987 (DBL 2014) \h 1 Yohane \toc1 1 Yohane \toc2 1 Yohane \toc3 1 Yoh \mt1 1 Yohane \c 1 \s1 Manmangât den. \p \v 1 Manmangât den amâ keiŋânbak manmâ gam malep. Akto ondopnenŋandeak nâŋgâyion. Dewun nenŋande egion. Ekmâ nâŋgâm âmâ bâtnenŋande mem howaiyion. \v 2 Are amâ manman bunŋe miawagep. Miawakto yâkgât manman kârikŋe aregât keiŋe makyeŋgimaen. Yâk Apo olop malep ainba nengâlân togombo egion. \v 3 Aregât akmâ siâ me siâ ekmâ nâŋgâyion areâk makyeŋgimaen. Makyeŋgienŋe nâŋgâm âmâ nen olop mendugumai. Akto nenâk bo. Ye nen akto Apo akto Nanŋe Yesu Kristo olop mendugum maŋganaŋgim heroŋe maroŋe akmaen. \v 4 Hain akmâ âmâ heroŋe maroŋe humo aktenŋe ârândâŋ akbiapgât yu kulemgoen. \s1 Anutu amâ pagaleŋe bunŋe. \p \v 5 Akto den pat Yesugâlânba hin nâŋgâyiongât makyeŋgien. Anutu âmâ pagaleŋe dondâ akto yâkgâlân hândâk pipiŋe wan siâ bo tatâp. \v 6 Aregât nenŋe âmâ hândâkŋân manmâ Anutugâlân dewatimaen dâm maktenŋe bunŋe bo akmap. Akto den bunŋe bo mem manbaen. \v 7 Gârâmâ Anutu pagaleŋaet keiŋe aregât nâŋgâm lokom manmap nen âkai pagaleŋân manbaen âmâ âlepŋe nenâkâ gala olop biwi konok katmâ âlepŋe tatbaen. Akto nen bâleŋe aktenŋe aregât dosa Anutugât nanŋe Yesu Kristo nengât akmâ gilâmŋe gembo mondo dosanenŋe bo akto salek salek agion. \v 8 Dâ nen bâleŋe bo akmaen dâweren âmâ hiaŋgiweren. Akto den bunŋe biwinenŋân bo yemberâp. \v 9 Dâ bâleŋe nenŋe makmâ miawakbaen âmâ Anutu âlepŋe amboŋe akto den bunŋe amboŋe arekŋe bâleŋe nenŋe pulim dosanenŋe mem metembo bo akbiap. \v 10 Aregât lâuwâŋe makbe. Nen bâleŋe bo akmaen dâmaen âmâ benŋe Anutu hiaŋgi hinare aktâp dâm hiaŋgimaen. Akto Anutugât den biwinenŋân bo yembiap. \c 2 \s1 Yesuŋe dumnenŋân kilep. \p \v 1 Nan baratlupne, yeŋe ageine bâleŋe mem manbâi aregât hanokoak akmâ den ire kulemgoyeŋgiân. Dâ siâ bâleŋe membiap âmâ âlepŋe Yesu dosaŋe bâlâk manmap amâ nen tân nengum manmap Yesu Kristo agak meme ârândâŋâk memap \v 2 arekŋe nengât dumnenŋân kindo Anutuŋe nengât kuk agaŋdo mondo dosanenŋe bo agep aregât Yesuŋe Eweŋe ulilaŋdo dosa nenŋe pulinengimap. Akto areâk bo. Yesuŋe âmâ luâk âmbâle hânŋe hânŋe manmai areyeŋgât dumyeŋân kilep. \v 3 Akto nenŋe Anutugât den lokomaen amâ âlepŋe Anutu nâŋgaŋdenŋe bunŋe akmap. \v 4 Dâ luâk âmbâle siâŋe nâ Anutu nâŋgaŋman dâm âmâ denŋe bo lokomap âmâ hiaŋgimap akto den bunŋaet keiŋe bo nâŋgâmap. \v 5 Dâ siâŋe Anutugât den lokomap amâ Anutuŋe okot âlep nâŋgâ aŋmap are miawagaŋmâ sambelem humo akmâ kârikŋe akmap. \v 6 Akto yâk âmâ Anutugâlân dewatiwerâm amâ Yesu malep a hainâk manbian âmâ âlepŋe Anutugâlân emelâk dewatiep dâwaen. \s1 Han kalem akmâ tân aguwaen. \p \v 7 Galalupne, nâ den dopŋe aŋgâ siâ bo kulemgoân. Amâ tâmbâŋe miawagewân bak nâŋgâm gam manmai are lâuwâŋe yu kulemgoyeŋgiân. \v 8 Dâ den kulemgoân ire amâ irakŋe aktâp hainare. Amâ Yesuŋe den are lokombo emelâk hândâk hulaŋ akto pagaleŋe bunŋande miawagep akto yekai hainâk lokombiâ miawakmap aregât. \p \v 9 Akto luâk siâ amâ galaŋe siâ mem ge katmâ, “Nâ pagaleŋân tatân.” dâmap âmâ hândâkŋân malep hainâk manmap. \v 10 Dâ siâŋe galaŋe biwiŋande tângowiap amâ pagaleŋân âlepŋe manmâ âgâwiap. Akto pagaleŋân mando wan me wanŋe bo mem ge katbiap. \v 11 Dâ siâŋe galaŋe mem ge katbiap amâ yâk hândâkŋân manbiap. Akto hândâkgât dâwân ariwiap. Arim dewunŋe pando hâumgombo gain gain dâp are ekmâ watbiap? \v 12 Nanaŋ lepat ye Anutuŋe Yesugât kotgât akmâ bâleŋe yeŋe puliyeŋgiepgât akmâ kulem ire kulemgoyeŋgiân. \v 13 Dâ ewelupyeŋe ye amâ Yesuŋe keiŋânbak manmâ gaep are nâŋgaŋmai aregât ire kulemgoyeŋgiân. Dâ ye luâk sigan mandâi ye âmâ Bâleŋe Amboŋe are hâkokoyi aregât ire kulemgoyeŋgiân. Dâ nanaŋlupyeŋe Eweyeŋe bunŋe yâk nâŋgaŋmai aregât ire kulemgoyeŋgiân. \v 14 Dâ ewelupyeŋe ye amâ yâkŋe keiŋânbak manmâ gaep are nâŋgaŋmai aregât ire kulemgoyeŋgiân. Dâ ye luâk sigan mandâi âmâ kârikŋe akmâ âmâ Anutugât den biwiyeŋân tato Bâleŋe Amboŋe are hâkokoyi aregât ire kulemgoyeŋgiân. \s1 Nen hângât kot siâ siâgât bo egâliaŋbaen. \p \v 15 Akto ye hârok hin makyeŋgire nâŋgâŋet. Ye hângât me hângât siâ siâ aregât ukenŋe bo nâŋgâŋet. Amâ siânbaŋe biwiyeŋe hângâlâk katbiâ yemap, yâk âmâ Anutugâlân biwi âlep bo agaŋmai. \v 16 Akto luâk âmbâle bikŋande hângât egâliaŋmâ me dewunyeŋande wan me wan ekmâ ainâk egâliaŋmai me kotyeŋe mem agatmai me wan me wan tatyeŋgiâp aregâlâk nâŋgâmbiâ humo akmap amâ yâk âmâ hânân gâtŋe, Anutugâlân gâtŋe bo. Haingât ye hângât wan me wan biwiyeŋân bo katbiâ yembiâp. \v 17 Aregât siâkâ makbe. Hângât wan me wan hânân egâliaŋŋe olop amâ bâliwiap. Dâ siâŋe Anutugât den lau lokowiap âmâ manman kârikŋân manmâ âgâwiap. Aregât hângât wan me wan bo egâliaŋbei. \s1 Yesugât gasa miawakbiapgât den. \p \v 18 Nanaŋlupne, sop bâiŋe tâlâguwiap. Akto ye Kristogât gasa kautŋe miawakbiap gât makmakŋe are nâŋgâi. Are luâk âmbâle dondâ Kristogât gasa akmâ manmai dop hainâk emelâk miawagi aregât emelâk sop humo are tâlâwâk dondâ aktâp. Are nâŋgâen. \v 19 Akto ulikŋân nengâlân gâtŋe bikŋande keiyeŋe bo nâŋgâyeŋgiyionân âmâ nen olop mali. Hamiŋân âmâ hepun nenekmâ Kristogât gasa akmâ mandâi. Dâ yâkŋe nen olop gala bunŋe akmai dâine bo hepun nenekbâi. Akto hepun nenegi amâ keiyeŋe ekmâ nen olop bo manmai dâm nâŋgâyion. \p \v 20 Galalupne, ye amâ Âlepŋe Amboŋe arekŋe biwiyeŋân giep aregât nâŋgâ nâŋgârâ olowâk hârok manmâ den bunŋe keiŋe nâŋgâmai. \v 21 Aregât ye den bunŋe bo nâŋgâmai dâm kulem ire bo kulemgoyeŋgiân. Bo. Den bunŋe nâŋgâmbiâ âmâ hiaŋgi hârok biwiyeŋân bo miawakmap aregât kulemgoyeŋgiân. \v 22 Akto hiaŋgi luâk are niŋaet dâwaen? Luâk siâŋe, “Yesu amâ Anutuŋe bo huŋgunaŋdo giep.” dâmap yâk âmâ hiaŋgi luâk dâwaen. Yâk âmâ Apo akto Nanŋe muneŋ akmâ keiyetŋe tigimap. Yâk âmâ Kristogât gasa kautŋe akmap. \v 23 Yâk amâ Anutu Yesugât Eweŋe bo dâmap aregât Anutuŋe bo membiap. Dâ nenâmâ Anutugât Nanŋe nâŋgaŋmâ makmâ miawakmaen amâ Anutu Ewenenŋe yâkŋe nanŋe olowâk tân nengumandat. \p \v 24 Akto ye ulikŋânbak den pat âlepŋe nâŋgâm gam mali are nâŋgâm biwiyeŋân katmâ nâŋgâm manmâ âgâwei. Hain akmâ manbiâ âmâ Anutu akto Nanŋe yâkâ hainâk nâŋgâyeŋgim manmâ âgâwiandat. \v 25 Siâ me siâ ire Yesuŋe makmâ hârenengiep amâ manman kârik are. \p \v 26 Galalupne, yu kulemgoân imâ biwi gulip akyeŋgimai yâk yeŋgât keiyeŋe makyeŋgiwerâm yu kulemgoyeŋgiân. \v 27 Dâ yeŋgât amâ hin maktân. Heakŋe puli yegep are yeŋgâlân tatbiâp. Aregât luâk siâŋe makmâ hekatyeŋgiwiapgât dâpŋe bo. Heakŋe meyi yâkŋe den hârok makmâ hekatyeŋgim akmap. Dâ bo heyeŋgimap. Yâkgât den keiŋe âmâ bundâk. Emelâk Heak arekŋe dâp hekatyeŋgiep aregât kâlegen kulukmâ manbei. \v 28 Nan baratlupne yeŋe Kristogât nâŋgâ nâŋgân manbei. Akto maleine nen olop yâk miawaktoân kârikŋe akmâ hulaŋ akmâ aŋun aŋgim bo kinmâ âmâ kârigewaen. \v 29 Akto yâk wan me wan mendo ârândâŋ akmap aregât nâŋgâmbiâ âmâ benŋe siâŋe wan me wan mendo ârândâŋ akmap yâk ekmâ hin nâŋgâmai, Imâ memelupnenŋande menenegi dop hainâk Anutuŋe mendo miawagep. \c 3 \s1 Anutugât nan baratŋe mandengât keiŋe. \p \v 1 Galama, nâŋgâi. Anutu Ewenenŋe âmâ biwi kalem humo aknengimap are siâ siâ hârok ewangimap. Anutuŋe nan baratlupne dâm nengolep arekŋe hârok ewangimap. Nen yu manden ire nan baratlupne dâm nengolep amâ bunŋe makto miawagion. Dâ luâk âmbâle Anutu bo nâŋgaŋmai arekŋe nengât keinenŋe bo nâŋgâmai. Amâ Anutu ikiŋe bo nâŋgaŋmai aregât. \v 2 Galama, nen hinŋe Anutugât nan baratlupŋe manden are nâŋgâen. Dâ siân manbaen aregât dopŋe gain hin are manbaen amâ hinŋe bo nâŋgâen. Hin âmâ nâŋgâmaen. Humonenŋe miawakto egekŋe bunŋe ekmâ nâŋgâm heŋgemgom âmâ dop hainâk akbaen. \v 3 Aregât niŋande Anutu nâŋgaŋdo humo akto yâkgât mârum lâmgomap âmâ Humonenŋe kau kau manmap hainare manbiapgât biwiŋe heŋgemgoakbiap. \p \v 4 Galalupne, dosagât pat hin makbe. Siâ bâleŋe memap amâ den kârikŋe komap. Den kârikŋe koko arekŋe amâ bâleŋe dondâ. \v 5 Akto Yesugât âmâ nâŋgâmai. Yâk âmâ dosa puliwerâm miawagep. Dâ ikiŋe âmâ bâleŋe bo akmâ yân malep. \v 6 Akto siâŋe han biwiŋe Yesugâlân katmâ manmap amâ bâleŋe bo akmap. Aregât luâk âmbâle bikŋande bâleŋe akmai amâ Yesu bo ekmâ nâŋgaŋi. \p \v 7 Nanaŋlupne luâk bikŋande ye biwi gulip akberâm makyeŋgimbiâ biwiyeŋe gulip akbopgât hin makbe. Kristo are amâ wan me wan mendo ârândâŋ akmap aregât siâ âmâ Kristogât dâp wato ârândâŋ akmap. \v 8 Dâ luâk bikŋande bâleŋe akmâ manmai are amâ Bâleŋe Amboŋaet kâmolân gâtŋe. Amâ Bâleŋe Amboŋande miawagewânbak bâleŋe akmâ manmâ gaep aregât. Akto Anutugât Nanŋande âmâ Bâleŋe Amboŋaet âi koaŋberâm miawagep. \v 9 Aregât siâkâ makbe. Memelupnenŋande menenegi dop hainâk Anutuŋe menenekto gurukŋe manmaen nenŋe bâleŋe maleŋe bo mem manmâ âgâwaen. Anutu gâlânba manmangât kârikŋe yenengimbo aregât bâleŋe maleŋe bo mem âgâwaen. Anutuŋe menenekto dâp irakŋân manbaenŋe bâleŋe gain gain mem âgâwâen? Amâ bo. \v 10 Akto Anutugât nan baratlupŋe nengât akto Niambigât nan baratlupŋe are yeŋgât keiyeŋe âmâ hin miawakto ekbaen. Siâ âmâ manman âlepŋe bo memap akto galaŋe bo tângomap aregât âmâ Anutugâlân gâtŋe bo dâwei. \s1 Han kalem akmâ tân aguwaen. \p \v 11 Galalupne, ye Yesugât keiŋe pup pup nâŋgâyiânbak hin makyeŋgimbiâ nâŋgâm gamai. Nen biwinenŋe tân aguwaen. \v 12 Dâ Kaiŋgât dâp bo watbaen. Yâk âmâ Bâleŋe Amboŋaet nanŋe ikiŋe agak meme bâleŋe akmâ emiŋaet agak meme âlepŋe are ekto gembo emiŋe kondo moep. \v 13 Aregât hinŋe luâk âmbâle bikŋande hângât agak meme aregâlâk nâŋgâmai, arekŋe hainâk yekbiâ gembo peiyekmai aregât sân sân bo membei. \v 14 Nenŋe amâ Yesugât kâmot areyeŋgât biwiyeŋe tângomaen aregât hin nâŋgâm heŋgemgone. Emelâk momogât dâp hepunmâ manman âlepŋân manmâ gaen. Akto siâ bikŋe biwi tângo tângo bâlâk manmai amâ momoŋeâk manbiap. \v 15 Akto siâŋe galaŋe peim kuk agaŋdo amâ bugâ koko luâk dâwei. Akto ye bugâ koko luâk yâk yeŋgât nâŋgâi. Yâk yeŋgât biwiyeŋân manman kârikŋe bo miawakmâ yembiap. \p \v 16 Akto Yesuŋe nengât akmâ manmanŋe hepunmâ moep aregât biwi tângo tângogât keiŋe egion. Aregât nenŋe hainâk galalupnenŋe yeŋgât akmâ manmannenŋe hepunmâ mombaen âmâ ârândâŋ akbiap. \v 17 Aregât hin makbe. Luâk siâ sot soŋgo me sikum siâ siâ dondâ yeaŋdo galaŋe wan me wangât umburuk mando ekmâ biwiŋe hâkâŋ akto aregât biwiŋân Anutugât pat âlepŋe yendâp me? Bo. \v 18 Nanaŋlupne, gala tânyeŋguwerâm âmâ lau biwitnenŋandeâk bo tânyeŋguwaen. Bo. Nen âmâ han biwi nâŋgâ nâŋgânenŋande tânyeŋguwerâm wan me wan yeŋgim gala akyeŋgiwaen. \s1 Anutu nâŋgâmaenŋe yâkgât hamep bâlâk manbaen. \p \v 19 Hain akbaen âmâ benŋe den bunŋaet kâmot manmaen are nâŋgâenŋe bunŋe akbiap. Akto agak meme âlepŋe are nâŋgâenŋe âmâ Anutuŋe nenekto biwinenŋe owâiŋe akmap. \v 20 Dâ sopŋe sopŋe biwinenŋande den âiân kat nenekberâmbo âmâ hin nâŋgâwaen. Anutu âmâ biwinenŋaet dopŋe bo. Yâk dop siâ manmâ siâ me siâ nâŋgâm metemap aregât biwinenŋande umatŋe akbiapgât dâp bo. \v 21 Galama, okot akyeŋgimangât hin makbe. Biwinenŋande denân bo kat nenekto amâ Anutugât enemŋân âlepŋe kindenŋe biwinenŋe bo gemap. \v 22 Akto den lauŋe lokoaŋmâ kinmâ wan me wan akmâ mandenŋe Anutuŋe nenekto huragumapgât wan me wangât ulilaŋdenŋe nengimap. \v 23 Akto Anutuŋe den kârikŋe hin kato talep. Nanŋe Yesu Kristogâlân biwinenŋe katmâ hannenŋande nâŋgaŋmâ âmâ benŋe galalupnenŋe han kalem agaŋgi goaŋgi akmâ tân agu agu akbaen. Hain akbaengât maknengiep. \v 24 Akto luâk bikŋande Anutugât den kârikŋe lokowerâm akmai âmâ Anutu olop biwi konok akmai. Aregât ikiŋe Heak nengimbo âmâ Anutu ikiŋe biwinenŋân manmap dâm nâŋgâmaen. \c 4 \s1 Heak bâleŋe akto âlepŋe yetgât den. \p \v 1 Galalupne, luâk âmbâle propete hiaŋgi dondâŋe heyeŋgiwerâm akmâ Anutugât Heakŋe tân nengumbo makyeŋgimaen dâm hiaŋgimai aregât imâ Anutugâlân gâtŋe me borâm âmâ nâŋgâm heŋgemgowerâm damun akbei. \v 2 Akto nâŋgâm heŋgemgowaigât hin makbe. Luâk siâ Yesu amâ Anutuŋe huŋgun aŋdo luâk akmâ miawagep dâmap amâ Anutugât Heakŋe tângomap. \v 3 Dâ hiaŋgi heak arekŋe Anutuŋe Yesu bo huŋgunaŋdo miawagep dâmap amâ Anutugâlân gâtŋe bo. Amâ Kristogât gasa kautŋe yâkgât sinduk baniara arekŋe hain dâmap. Yâk miawakbiapgât dâtâŋe are ye nâŋgâi amâ emelâk hânân miawaktâp. \v 4 Nanaŋlupne, Anutuŋe amâ hânân gâtŋe are ewangimap aregât Anutuŋe ye olop manmap arekŋe propete hiaŋgi yâk yeŋgât amboŋe ewangimap. \v 5 Akto propete hiaŋgi yâk âmâ hânân gâtŋe aregât hângât nâŋgâ nâŋgâ are makmai. Makbiâ hânân gâtŋande ondop katmai. \v 6 Dâ nenâmâ Anutugâlân gâtŋe. Gârâmâ siâŋe Anutu nâŋgaŋmâ âmâ den nenŋe nâŋgâmap. Dâ Anutugâlân gâtŋe bo arekŋe âmâ bo nâŋgâ nengimai. Amâ dennenŋe komai. Aregât den bunŋaet Heak akto den hilipkomapgât sinduk baniara yâk yetgât keiyetŋe hainângen ekmâ potatmâ nâŋgâm heŋgemgomaen. \s1 Anutuŋe han kalem aknengimap. \p \v 7 Galalupne okotne nâŋgâ aŋgimaen, biwi tângo tângo aregât keiŋe makbe. Biwi tângo tângo bunŋe amâ Anutugâlânba miawakmap. Miawakto Anutuŋe menenekto Anutu nâŋgaŋmâ manmaen aregât biwinenŋande tân agum manne. \v 8 Akto areâk bo. Anutu amâ biwi tângo tângo aregât Amboŋe aregât luâk siâ biwi okot âlep bo akmâ manmapŋe amâ Anutugât keiŋe bo nâŋgâmap. \v 9 Akto Anutuŋe nanŋaet manman âlepŋe nengâlân miawagâkgât Nanŋe konok huŋgunaŋdo hânân giep aregât Anutugât okot âlep are nengâlân miawagep. \v 10 Akto biwi okot tângo tângo aregât keiŋe hin yendâp. Nenŋe Anutugât biwi bo tângoyion. Bo. Ikiŋak soŋ okot nâŋgânengim Nanŋe huŋgunaŋdo gem bâleŋe nenŋaet akmâ kindo Eweŋande nengât kuk aŋdo hâk hilâlâm nâŋgâm mondo dosanenŋe bo agep. \v 11 Anutuŋe biwi okot âlep hainare humo aknengiepgât nenâkâ hainâk biwinenŋande tân agu agu akmâ manbaen. \v 12 Akto luâk siâŋe Anutu bo ekmap. Gârâmâ nenŋe biwi okot âlep agaŋgiwaenân âmâ Anutuŋe biwinenŋe tângombo Anutugât okot âlep are biwinenŋân sambelem humo akmâ kârikŋe akmap. \p \v 13 Akto Anutuŋe ikiŋe Heakŋe nengiep aregât hin nâŋgâne. Yâk âmâ nen nâŋgâ nengimap akto nenŋe yâk nâŋgaŋmâ yâk olop manmaen. Akto hainâk manmâ âgâwaen. \v 14 Akto Eweŋande Nanŋe hân ârândâŋ luâk âmbâle heŋgem nenguâkgât huŋgunaŋdo giep. Akto nenŋe dewun nenŋande ekmâ bunŋerâm den ire makmâ miawakmaen. \v 15 Akto luâk siâŋe Yesu âmâ Anutugât Nanŋe bunŋe dondâ dâm den are makmâ miawakmap âmâ Anutuŋe biwiŋân manmap. Akto yâkŋe Anutu nâŋgaŋbiap. \v 16 Aregât Anutugât biwi tângo nengâlân miawagep are nâŋgâm heŋgemgoyion. Anutu âmâ biwi tângogât kautŋe akto siâŋe biwi tângo olowâk manbiap yâk âmâ Anutuŋe nâŋgaŋmap. Akto yâkŋe gai Anutu nâŋgaŋmap. Akto hainâk manmâ âgâwiap. \v 17 Haingât nengâlân biwi tângo tângo miawakmâ sambelem arekŋe tân nengumbo Yesu manmap hainâk nenâkâ hânân manmaen aregât siân hâuŋaet sowân kambiamnenŋe umatŋe bo akto hamep bâlâk kinbaen. \v 18 Aregât lâuwâŋe makbe. Nenŋe okot âlepŋe akmâ manmaen aregât siâ siâgât hamep bo akmaen. Akto biwi tângo tângo bunŋande hamep are wato bo akmap. Akto siâŋe kârikŋe akmâ siâ denân katberâmbo âmâ hamep akmap aregât okot âlepgât pat bo akmap. Hain akto âmâ luâk âmbâle hamep akmai arekŋe âmâ okot âlepgât pat bo akmâ manmai. \v 19 Dâ nen âmâ hain bo akmaen. Anutuŋe soŋ okot âlep aknengiepgât biwi tângo tângo olop manmaen. \v 20 Akto luâk siâŋe Anutugât okot âlep agaŋman dâm âmâ galaŋe mem ge katbiap yâk hiaŋgi luâk hain are dâwei. Nâŋgâi. Siâŋe galaŋe ekmap are mem ge katmâ âmâ gain gain akmâ Anutu bo ekmap are biwiŋe tângowiap? Amâ bo. Dâp bo tatâp. \v 21 Akto Yesugât den hin yenengiâp. Anutu biwi okot âlep agaŋberâm âmâ âlepŋe galalupnenŋe hainâk okot âlep akyeŋgiwaen. \c 5 \s1 Anutugâlân dewatiyiongât hângât kotŋe siâ siâŋe bo mem ge katnenekbiap. \p \v 1 Akto siâŋe âmâ Yesu âmâ Anutuŋe huŋgunaŋdo luâk akmâ giep dâwiap aregât keiŋe amâ Anutuŋe ulikŋân meaŋepgât gurukŋe miawakmâ gaep. Hain akmâ Ewenenŋe Anutu are okot âlep agaŋmapgât Anutugât nan baratlupŋe hârok hainâk okot âlep akyeŋgimbo ârândâŋ akbiap. \v 2 Hain akto Anutu okot âlep agaŋmâ denŋe kârikŋe lauŋe lokom âmâ benŋe âlepŋe Anutugât nan baratlupŋe bikŋe okot âlep akmâ tânyeŋguwaen. \v 3 Aregât keiŋe hin. Anutugât biwi tângo tângo amâ yân bo akmâ den kârikŋe lokom âmâ biwi tângo agaŋbaen. Akto Anutugât den kârikŋe amâ den umatŋe bo. \v 4 Amâ Anutuŋe menenekmâ tân nenguepgât hângât siâ siâ are hârok kondenŋe gemap. Akto aregât kârikŋe amâ biwinenŋe Anutugâlân katenŋe talep aregât hângât siâ siâ kondenŋe gemap. \v 5 Aregât lâuwâŋe makbe. Niŋande hânân kârikŋe akmâ siâ siâ hârok ewangiyekbiap? Luâk siâŋe Yesu amâ Anutugât Nanŋe hain dâm nâŋgâm heŋgemgowiap arekŋe âmâ hain akbiap. \v 6 Yesu Kristo amâ tu akto gilâm akmâ togoep. Tu areâk bo. Aregât tu olop akto gilâmŋe olop hârok togoep. \v 7 Akto Anutugât Heakŋe den bunŋe kautŋe are amâ Yesugât keiŋe makmâ miawakmap. \v 8 Aregât âlâwu akmâ arekŋe tân agum âi memai Heak akto tu akto ikiŋe gilâmŋe. Akto âlâwu are âmâ keiyeŋe konok miawakmap. \v 9 Luâk bikŋe den tân agum makbiâ nâŋgâenŋe bunŋe akmap. Dâ Anutuŋe den siâ tângombo den arekŋe amâ bunŋe dondâ akmap. Hain akto Anutuŋe Yesu amâ nâŋgât Nanne dâmbo imâ bunŋe dâm nâŋgâyion. \v 10 Akto areâk bo. Siâŋe Anutu Nanŋaet nâŋgâ aŋbiap yâk Anutugât den bunŋe biwiŋân kinbiap. Dâ siâ Anutugât den bo nâŋgâm heŋgemgowiap amâ Anutu hiaŋgiep dâm nâŋgâm hilipkowiap. Luâk hain arekŋande Anutuŋe Nanŋaet den magep aregât nâŋgâmbo bunŋe bo akbiap aregât Anutu amâ hiaŋgiep dâm nâŋgâm hilipkowiap. \v 11 Akto den bunŋe amâ hin yendâp. Anutuŋe manman kârikŋe nengiwerâm Nanŋe huŋgun aŋdo giep. Aregât manman kârikŋe amâ Nanŋaelânba miawaknengiep. \v 12 Aregât biwinenŋe Nanŋaelân katenŋe manman kârik miawaknengiep. Dâ luâk âmbâle bikŋande Anutugât Nanŋe bo nâŋgaŋbiâ âmâ manman kârik bo miawak yeŋgimap. \s1 Anutu ulilaŋbaengât keiŋe. \p \v 13 Galalupne, nâ den ire hin nâŋgâŋetgât kulemgoyeŋgiân. Anutu Nanŋe nâŋgaŋmai ye âmâ manman kârikŋe miawak yeŋgimap. \v 14 Akto nen wan me wan Anutu ikiŋak nâŋgâmbo yendâp aregât biwinenŋe humo katmâ ulit aktenŋe nâŋgâ nengiwiap aregât akmâ Anutugâlân hamep bâlâk ulilaŋmaen. \v 15 Aregât lâuwâŋe makbe. Wan me wan ulilaŋdenŋe ainâk dowâk nâŋgânengimap dâm nâŋgâmaen amâ âlepŋe emelâk ulitnenŋe aregât nengiep dâm nâŋgâwaen. \v 16 Aregât luâk siâŋe galaŋe siâ bâleŋe siâ momo bâleŋe bo are mendo ekmâ ainâk aregât akmâ yâkgât ulilaŋdo Anutuŋe galaŋe manman dâwân katbiap. Amâ momo bâleŋe aregât bo maktân. Akto bâleŋe siâ amâ hememgât bâleŋe yendâp. Hain aregât ulit âiŋe meâkgât bo maktân. \v 17 Bâleŋe siâ siâ amâ dosagât pat. Dâ bâleŋe konok amâ momogât dosa mem miawakmap. \s1 Anutu Bunŋe Amboŋe amâ biwinenŋân tatmap. \p \v 18 Akto nen hin nâŋgâmaen. Anutuŋe ikiŋe luâk me âmbâle siâ mendo bâleŋe hâkŋe hâkŋe bo akmâ manmap. Amâ Anutugât Nanŋande memapgât horat korat agaŋdo aregât Bâleŋe Amboŋande bo memap. \v 19 Aregât nen Anutuŋe menenekmâ korat nengumap dâmaen. Dâ luâk âmbâle dondâ Yesu bâlâk hârokŋe âmâ Bâleŋe Amboŋe yâkgât amukŋân yemai. Hain nâŋgâmaen. \v 20 Akto hin gai nâŋgâmaen. Anutugât Nanŋe yâkŋe gem nâŋgâ nâŋgâ mem miawaknengimbo Anutu Bunŋe Amboŋe are nâŋgâm biwinenŋân katmaen. Akto Bunŋe Amboŋe amâ Anutugât Nanŋe Yesu Kristo yâk biwinenŋân yendâp yâkgât akmâ Anutu Bunŋe akto Manman Kârik Amboŋe. \v 21 Galalupne, den bâiŋe ire. Lâpio me hiaŋgi humo arekŋe heyeŋgiwâigât damun agaŋgim hepunmâ manbei.