\id 1CO - Timbe NT [tim] -Papua New Guinea 1987 (DBL 2014) 
\h 1 Korinti 
\toc1 1 Korinti 
\toc2 1 Korinti 
\toc3 1 Kor 
\mt1 1 Korinti  
\c 1  
\s1 Pauloŋe kulem ire kulemgoep.  
\p
\v 1 Nâmâ Paulo Yesu Kristo yâkgât Aposolo Anutuŋe emelâk Aposologât âiân makmâ katnegep. Nâ akto galanenŋe kotŋe Sostene olop  
\v 2 Korinti kepian gâtŋe Anutugât kâmot yeŋgât kulem ire kulemgoet. Ulikŋân Anutuŋe ikiŋe hanŋe watmâ oloŋ yekmâ nâŋgât dâtâŋe dâm yeŋgonlep. Yeŋgondo Anutuŋe ye akto luâk bikŋe bikŋe yâgâten manmai amâ Yesu Kristo amâ Humonenŋe dâm manmai ye akto nen hârok Humonenŋe dâm konmaen, arekŋe nen heŋgemgo nenekmap.   
\p
\v 3 O galalupne, nâŋe Anutu Ewenenŋe akto Yesu Kristo Humonenŋe yeŋgât hin ulityetkiman. Korinti gâtŋe yeŋgât biwiyeŋe mem heŋgemgom damunyeŋe akmâ okot nâŋgâyeŋgim biwiyeŋe sândugeâkgât akyeŋgimbela hainâk tatmâ âgâwai. A bundâk.   
\s1 Pauloŋe Anutugât nâŋgâmbo ârândâŋ agep.  
\p
\v 4 Akto Yesu Kristoŋe biwi âlep akyeŋgim damunyeŋe akmap aregât Anutu âlepŋerâm aregât Anutu okot âlep nâŋgâ aŋmâ mepaiŋe meman.  
\v 5 Akto Anutuŋe Yesu Kristogât akmâ wât yeŋgimbo den bunŋe dâmbiâ nâŋgâ nâŋgâyeŋe akto denyeŋe âlepŋeâk miawak yeŋgiep  
\v 6 aregât nen Kristogât keiŋe makyeŋgiyion ain Anutuŋe nâŋgâ nâŋgâyeŋe hulaŋ yeŋgim meme akyeŋgimbo dennenŋe bunŋe agep.  
\v 7 Hain akto sop hinŋe amâ Yesu Kristo lâuwâŋe purik katbiap dâm lâmgomai amâ Anutuŋe wan me wangât laune lokowaigât umburuk akbâirâm tânyeŋgumap.  
\v 8 Akto sop kâlep manmâ hâkâŋ akbâigât yâkŋe tân yeŋgumap aregât Humonenŋe Yesu Kristo are lâuwâŋe purik katbiawân ainâk ye han biwiyeŋe âlepŋeâk okot âlewân kinbai.  
\v 9 Akto Anutuŋe emelâk nanŋe olop biwi konok manŋetgât makmâ hâriep are bunŋe bo akbopgât dop bo tatâp aregât Humonenŋe Yesu Kristo olop biwi konok manmai. Manbiâ âmâ siân Yesu togowiawân yekto dosayeŋe bo akbiap.   
\s1 Korinti gâtŋande potalagi.  
\p
\v 10 Galalupne, ye Yesu Kristogât kotŋe mem agatmâ lau lokoaŋmai aregât agak meme hin akŋet. Ye hârok agak meme konogâk akbei. Akto bo potalakbei. Akto ye hârok nâŋgâ nâŋgâyeŋe konok akto han biwiyeŋe konok akmâ manbei.  
\v 11 Aregât lâuwâŋe makbe. Âmbâle siâ kotŋe Kolowe yâkgât kâmolân gâtŋe bikŋe nâŋgâlân togom hin makniŋi, “Galalupge Korinti hânân manmai areyeŋgât hutyeŋân kuk humo yendâp.” dâyi.  
\v 12 Akto yeŋgâlân gâtŋe bikŋande hin dâmai, “Nen amâ Paulogât kâmolân gâtŋe.” dâmai. Dâ bikŋande amâ, “Nen amâ luâk siâ kotŋe Apolo yâkgât kâmolân gâtŋe.” dâmai. Dâ bikŋande amâ, “Nen Petorogât kâmot.” dâmai. Dâ bikŋande amâ, “Nen Yesu Kristogât kâmot.” dâmai. Ye hain dâmai aregât nâŋgâre ârândâŋ bo akmap.  
\v 13 Akto yeŋgât pat nâŋgâm âmâ hin nâŋgân. Kristo amâ potalakmâ bikŋe bikŋe bo agep. Akto nâŋe yeŋgât dumyeŋân lâwinân bo kilân. Nâŋgât kolân tuân bo kat yegi.  
\v 14 Yeŋgât hutyeŋân luâk lâuwâ siâ kotŋe Kirisipe akto Gaio, yâk konok tu puli yelegân. Dâ luâk bikŋe tu bo puli yegân aregât nâ Anutugât okot âlep nâŋgân.  
\v 15 Ageine yeŋgâlân gâtŋe bikŋande, “Nen Paulo kotŋe kondenŋe tu puli nenegi.” dâwai aregât dâp bo tatâp. Gârâmâ nâ Anutuŋe wan me wan agep aregât okot âlep nâŋgâ aŋman.  
\v 16 Woe, nelâm niŋdâp. Bundâk Stepana akto yâkgât kâmot amâ tu puli yeŋgiân. Dâ yeŋgât kâmot bikŋe amâ tu puli yeŋgiân me bo amâ bo nâŋgân.  
\v 17 Aregât hin makbe. Nâ Kristoŋe luâk âmbâle tu puli yekben dâm bo huŋgun niŋep. Nâmâ Anutuŋe hin dâm makniŋep, “Den pat âlepŋe are makyeŋgiwen.” Amâ luâk nâŋgâ nâŋgâgât bo makyeŋgiman. Hain akman dâine Kristoŋe lâwinân moepgât kârikŋeŋe yânŋe akbop.   
\s1 Yesu amâ Anutugât kârikŋe akto Anutugât nâŋgâ nâŋgâŋe.  
\p
\v 18-19 Akto Yesu lâwinân kombiâ moep aregât den pat âlepŋe aregât keiŋe makyeŋgiwe. Anutuŋe makto Yesaiaŋe kulemgoep aregât bikŋe hin tatâp, “Nâŋe nâŋgâ nâŋgâ luâk yeŋgât nâŋgâ nâŋgâyeŋe mem bâliwian. Akto nâŋgâ nâŋgâyeŋe olop yâk yeŋgât den kondere gewiap.” Anutuŋe hain dâmbo bunŋe akto luâk âmbâle bikŋe wan me wan akmâ hilipkowerâm Yesu lâwinân kilep aregât denŋe makmaen are amâ den yânŋe dâmai. Akto luâk âmbâle bikŋe Anutuŋe menenekmap nenŋe aregât nâŋgâm âmâ lâwingât denŋe heŋgem nengumap aregât den are âmâ Anutugât kârikŋe mem miawakmap dâm nâŋgâmaen.  
\v 20 Aregât nâŋgâ nâŋgâ luâk amâ yâgâte? Dâ luâk bikŋande kulem siâ siâ oyaŋmâ nâŋgâm heŋgemgomai âmâ yâgâte? Dâ sop iregât keiŋe nâŋgâ nâŋgâ luâk amâ yâgâte? Amâ Anutuŋe hângât nâŋgâ nâŋgâ mendo yânŋe akmap.  
\v 21 Aregât keiŋe amâ hin. Anutu nâŋgâ nâŋgâŋe humo yendâp aregât nâŋgâm ikiŋaet hanŋe watmâ hin dâep, “Luâk âmbâle nâŋgâ nâŋgârâ arekŋe nâŋgât keine nâŋgâwaigât dop bo tatâp. Akto nâŋgât hoŋ bawa luâk den pat âlepŋe makbai aregât pat nâŋgâ nâŋgâ luâk are nâŋgâm den gulip dâwai. Gârâmâ luâk âmbâle bikŋe den pat ire âlepŋe dâwai.” dâm aregât huŋgun nengimbo maktenŋe luâk âmbâle bikŋande biwiyeŋe Yesugâlân katbiâ Anutuŋe heŋgem yeŋgumap.  
\v 22 Yuda luâk âmbâle kulem membiâ ekne dâm aregâlâk nâŋgâmai akto Yuda luâk âmbâle bo manmaiŋe nâŋgâ nâŋgâgât keiŋe hekat nengimbiâ nâŋgâne aregâlâk nâŋgâmai.  
\v 23 Gârâmâ nenŋe yeŋgât ukenŋe bo watmâ Kristo lâwinân moep aregât makmaen den are Yuda luâk âmbâle arekŋe nâŋgâm, “Den ire hiaŋgimai.” dâm hâkâŋ akbiâ nâŋgâ nâŋgâyeŋe gulip akmap. Akto Yuda luâk âmbâle bo manmaiŋe are nâŋgâmbiâ yânŋe akmap.  
\v 24 Dâ Anutuŋe nâŋgât dâtâŋe dâm oloŋ nenegep nen Yuda luâk âmbâle me Yuda luâk âmbâle bo manmai nen hârok hin nâŋgâmaen, Kristoŋe amâ Anutugât kârikŋe miawagâkgât lâwinân kombiâ mondo Anutugât kârikŋe akto nâŋgâ nâŋgâŋe humo miawagep nâŋgâmaen.  
\v 25 Amâ hin. Anutuŋe makto nanŋe moep are bikŋande nâŋgâmbiâ yânŋe akmap arekŋe luâkgât nâŋgâ nâŋgâyeŋe ewangimap. Akto Anutugât nanŋe moepgât nâŋgâmbiâ gemap arekŋe luâk yeŋgât kârikŋeyeŋe ewangimap.   
\p
\v 26 Galama, hinŋe maktân aregât keiŋe makyeŋgire nâŋgâŋet. Yeŋe agak memeyeŋe akmâ memini are nâŋgâi me? Anutuŋe yeŋgondo yâkgât kâmolân dewatiyi aregât nâŋgâm heŋgemgowei. Yeŋgâlân gâtŋe bikŋande nâŋgâ nâŋgâyeŋe aregât luâk âmbâle bikŋande nâŋgâ yeŋgimbiâ geminep. Dâ yeŋgâlân bikŋe luâk kârikŋe bo miawakyeŋgiminep. Akto bikŋe luâk kotdâ bo akmini.  
\v 27 Gârâmâ Anutuŋe aregât luâk nâŋgâ nâŋgârâ are hanâk dâm luâk dewunyeŋân humomo akmâ âgâ âgâŋe akmai are âmâ aŋun meyeŋgiwiapgât luâk âmbâle yânŋe gegeŋe dâm nengomai nen âmâ oloŋ nenekto nâŋgâ nâŋgâ luâk âmbâle arekŋe nenekmâ aŋun aŋgim pâpkomai. Akto luâk âmbâle bikŋe, “Kârikŋe akmaen.” dâmai are Anutuŋe aŋun meyeŋgiwiapgât luâk âmbâle yânŋerâm nengonmai nen amâ oloŋ nenekto luâk âmbâle kârikŋe arekŋe nenekmâ aŋun aŋgim pâpkomai.  
\v 28 Akto Anutuŋe luâk âmbâle âgâ âgâŋe kotdâ yeŋgonmai are yânŋe akbaigât luâk âmbâle yânŋerâm nengonmap. Nen âmâ oloŋ nenekto luâk âmbâle kotdâ are amâ hâmbâi aŋun aŋgim yânŋe akbai.  
\v 29 Anutu wangât hain akmap? Hingât. Siân Anutugât enemŋân kinbaenân siâŋe ikiŋe kotŋe mem agatbiapgât dop bo tatâp.  
\v 30 Aregât Anutuŋe ikiŋak konok heŋgem yeŋguep. Akto Anutuŋe ikiŋe konok Yesu Kristo olop dewati nenekto kindenŋe manman âlepŋân kat nenegep. Akto areâk bo. “Yesu Kristoŋe nâŋgât kâmot wan me wan umburuk manbâi aregât bunŋe yeŋgiâk.” dâm huŋgun aŋep aregât nâŋgâ nâŋgânenŋe miawakmap. Akto Anutuŋe nenekmâ dosayeŋe bo tatyeŋgiâp dâmap are miawagâkgât huŋgun aŋdo giep. Akto aregâlâk nâŋgâm yâkgât lau lokomaen aregât wan me wan Yesuŋe âi mendo hain agep. Akto Yesuŋe hin dâep, “Dosa akmai aregât Ewenande kuk bo akyeŋgiwiapgât nunaet kâmot yeŋgât dumyeŋân kinbian.” dâep are bunŋe miawagâk dâm ikiŋe nengât dumnenŋân kilep.  
\v 31 Aregât Anutuŋe makto Yeremiaŋe hin kulemgoep, “Luâk âmbâle yeŋaet kotyeŋe bo mem agatbei. Humo nenŋaet kotŋe mem agatmâ heroŋe agaŋbei.” Hain yendâp aregât keiŋe miawakto kotnenŋe mem agatbaengât dâp bo tatâp.   
\c 2  
\s1 Pauloŋe lâwin parâŋaet keiŋe makmâ miawagep.  
\p
\v 1 Galama, aregât nâŋe yeŋgâlân togom âmâ Anutugât pat makyeŋgiwerân âmâ luâk kotdâ are yeŋgât pat bo makyeŋgiân akto nâŋgâ nâŋgâ humo olop bo makyeŋgiân. Bo.  
\v 2 Yesu Kristo lâwinân moep aregâlâk makyeŋgiân.  
\v 3 Akto yeŋgâlân pup pup togoân sop ain âmâ kârikŋe bo miawak niŋep. Akto hamep akmâ ongâ hogo hogo malân.  
\v 4 Akto den magân are amâ luâk nâŋgâ nâŋgârâŋe makmai hain bo magân. Amâ Anutugât Heakŋande meme akyeŋgimbo nâŋgât den nâŋgâmbiâ kârikŋe agep.  
\v 5 Akto luâk yeŋgât nâŋgâ nâŋgâyeŋande tân yeŋgumbo nâŋgâwâi dâm makyeŋgiân. Amâ Anutuŋe tânyeŋgumbo han biwiyeŋe yâkgâlân katmâ manmâ nâŋgâ aŋbei dâm makyeŋgiân.   
\s1 Anutugât nâŋgâ nâŋgâ kârikŋe.  
\p
\v 6 Gârâmâ Yesugât luâk âmbâle bikŋe handâ are Anutugât keiŋe nâŋgâwerâm aktâi are nâŋgâ nâŋgârâŋe den makyeŋgimaen. Akto nengât den ire amâ nâŋgâ nâŋgârâ luâk kembu manmai are hâmbâi yânŋe akbai aregât den hainare bo mak yeŋgimaen.  
\v 7 Bo. Ulikŋân Anutuŋe hân himbim bo liulewân ain den keiŋe nâŋgâm heŋgemgom hin dâep, “Nâŋgât kâmot han kau akmâ manman âlepŋân manbai.” dâm makmâ kalep. Anutuŋe hain nâŋgâmbo luâk âmbâle miawakbiâ den nâŋgâ nâŋgâ are heambugep.  
\v 8 Akto hângât luâk kembu humomo mali irekŋe den pat iregât keiŋe bo nâŋgâyi. Bo dondâ. Dâ nâŋgâyi dâine amâ Pagaleŋe Amboŋe Humonenŋe are lâwinân bo kombâi.  
\v 9 Aregât Anutuŋe makto kulemgoyi bikŋe hin tatâp,  
\li1 “Anutuŋe yâk han kalem agaŋmai yâk yeŋgât pat mem yeŋgiwiap are amâ luâk âmbâleŋe bo ekmai akto bo nâŋgâmai. Akto han nâŋgâ nâŋgâyeŋande bo nâŋgâm heŋgemgomai.” hain tatâp.   
\p
\v 10 Are bunŋe miawakto Anutugât Heak are huŋgun aŋdo biwinenŋân mendo kotŋe siâ siâ are nâŋgâm heŋgemgoyion. Aregât keiŋe amâ Anutugât Heak kârikŋe are konokŋe ekmap. Ain tatmapgât Anutugât wan me wan are hârok ekmâ metemap.  
\v 11 Akto luâk siâŋe luâk siâgât biwiŋe ekbiapgât dop bo tatâp. Dâ luâk are ikiŋak biwiŋe kâlegen tatmap arekŋe konok ikiŋe biwiŋe kâlegen ekmap. Aregât luâk niŋande Anutugât nâŋgâ nâŋgâŋe are ekmap? Aregât dâp bo tatâp. Anutugât Heak konok arekŋe Anutugât wan me wan ekmâ nâŋgâmap.  
\v 12 Anutuŋe hângât nâŋgâ nâŋgâ bo nengiep. Borondâ. Gârâmâ Anutuŋe, “Nâŋgât kâmot wan me wan owâi akmâ yeŋgiwian are nâŋgâŋet.” dâm ikiŋaet Heak kârikŋe huŋgun aŋdo kautnenŋân miep.  
\v 13 Akto hângât nâŋgâ nâŋgâŋe bo watmâ âmâ Anutugât Heak kârikŋande kautnenŋân memap arekŋe den pat âlepŋe maknengimbo den keiŋe hekat yeŋgimaen. Akto nen Heakgât den bunŋe aregât makmâ den patŋe makyeŋgimaen.  
\v 14 Dâ luâk âmbâle bikŋe Anutugât Heak arekŋe bo meyegep arekŋe Heak âlepŋe are wan me wan nengimap are bo memai. Aregât lâuwâŋe makbe. Hângât luâk âmbâle arekŋe, “Woe, Anutugât Heak âlepŋe arekŋe luâk âmbâle wan me wangât biwiyeŋe Anutugâlân katmai are yeŋgimap are amâ yânŋe.” dâm hâkâŋe akmai. Hain dâmai aregât Anutugât Heak âlepŋe arekŋe okot âlepgât ikiŋaet wan me wan luâk âmbâle hain akmai are bo yeŋgimap.  
\v 15 Dâ nen biwinenŋe Yesugâlân kalion nengât keinenŋe amâ hin. Kristogât nâŋgâ nâŋgâŋe emelâk nengât biwinenŋân talep aregât wan me wan hâkgât siâ siâ are potat yeŋgimaen aregât luâk siâŋe hâknenŋe tunmâ denân bo kat nenekbiap.  
\v 16 Aregât Anutuŋe makto Yesaiaŋe hin kulemgoep,  
\li1 “Luâk âmbâleŋe Anutuŋe wan me wan nâŋgâmap are nâŋgâm heŋgemgowaigât dop bo tatâp. Akto siâŋe Anutu nâŋgâ nâŋgâ hekalaŋbiapgât dop bo tatâp.”  
\p Gârâmâ nenâmâ Kristogât nâŋgâ nâŋgâŋaet den mem manmaen.   
\c 3  
\s1 Korinti gâtŋande potalakmâ bikŋe bikŋe agi.  
\p
\v 1 Galalupne, nâ yeŋgâlân togo tatmâ ye hângât nâŋgâ nâŋgâ nâŋgâmai aregât nâŋe ye nanaŋ gurukŋe yeŋgât dop akmâ Kristogâlân biwiyeŋe getek kali dâm yaiwâk den yeukŋe makyeŋgiminiân.  
\v 2 Akto ye sot kârikŋe nemberâigât dop bo aregât nanaŋ gurukŋe dop hainâk manmai dâm sot lâwindâk kârikŋe bo yeŋgim âmâ namâk hainâk yeŋgiân. Akto hinŋe hainâk biwiyeŋe Yesugâlân kârikŋe bo kali.  
\v 3 Yeŋe galalupŋe gasa akyeŋgimai akto potalakmai aregât hin dân, Ye âmâ hân luâk yânŋe akto Heak bâlâk akmai dân.  
\v 4 Ye bikŋe, “Nen Paulogât kâmot.” dâmbiâ bikŋande, “Nen Apologât kâmot.” dâmbiâ papalakmâ kotyeŋe mem agatmâ galagât hogo hogo akmâ nâŋgâ aŋgimbiâ gemap aregât hângât luâk âmbâle hainare akmai aten.   
\p
\v 5 Apolo amâ wan akmap? Paulo nâmâ wan akman? Net amâ hoŋ bawa Anutugât den makyeŋgietŋe nâŋgâyi. Aregât Kembuŋe âi makmâ hârenetkiep dop areâk meyiot.  
\v 6 Nâmâ alekŋe mem kâmelân. Dâ Apolo amâ âi hele aregât âiŋe miep. Dâ Anutuŋe âmâ memeŋe waŋdo bunŋe miawagep.  
\v 7 Aregât mem kâmetman nâŋgât bo makbaen. Akto âi hele memap yâkgât gai bo makbaen. Meme agaŋdo bunŋe miawakmap Anutu yâkgât konok makbaen.  
\v 8 Akto mem kâmetman akto âi hele akmap net dopnetŋe konogâk. Aregât hâu âmâ âi netŋaet dopŋân mem potatmâ memaet.  
\v 9 Net Anutugât bât tângo, dâ ye âmâ Anutugât âi akto Anutugât emet.  
\v 10 Aregât Anutuŋe han kalem akmâ meme akniŋep dopŋân nâ emet mâŋgim bunŋande hambo tetembeŋe kârikŋe kât are katere giep. Dâ nen hârok emet mâŋgi mâŋgigât âi damunŋe akmâ manne.  
\v 11 Akto hambo gem kindâpgât Yesu Kristo mem petâm panmâ siâ katenŋe gewiap aregât dop bo.  
\v 12 Akto den dopŋe maktân are dewatim makbe. Luâk siâŋe tetembeŋe are kakŋân âi âlepŋe mem âmâ kât goli me siliwa me puli humo panmâ lâwin kârikŋe âlep âlep are mem âmâ emet kârikŋe ketuguwiap me dowâk metewerâm konam akmâ lâwin yânŋe me dakerâ mâpmâpŋe hanâk hanâk mem togo ketuguwiap.  
\v 13 Benŋe hilâm siân umatŋe miawakmâ kâlâpŋe ondo âmâ luâk âi miep aregât keiŋe miawakbiap. Âlepŋe me bâleŋe miep aregât keiŋe miawakbiap. Dop hainâk nen Yesugât âi mem manmaen amâ hâmbâi Anutuŋe sop humoân nengât âi dop kom ekberâm âmâ kâlâp kato ondo nengât âi meme gain gain hinare miawakto ekbaen.  
\v 14 Akto luâk siâŋe Yesu emelâk meyi are yeŋgâlân arim ain âi âlepŋeâk mendo kinbiâ Anutuŋe dop kom ekmâ âlepŋerâm hâuŋe âlepŋe waŋbiap.  
\v 15 Dâ luâk siâ âi mendo kâlâpŋe wan me wan oaŋdo âiŋe akto hâuŋe bâlâk tatmâ manbiap. Dâ ikiŋe âmâ kâlâp ululunŋânba âlepŋe tatmâ âgâwiap.   
\s1 Nen amâ Anutugât opmân bunŋe.  
\p
\v 16 Galalupne ye âmâ Anutugât dengât opmân aregât Anutugât Heakŋe biwiyeŋân tatmap. Are bo nâŋgâmai mon?  
\v 17 Akto Heak âlepŋande emet ain tatmâ nen olop manmap. Aregât gasalupnenŋande Yesugât kâmot gasa aknengiwerâmbiâ Anutuŋe, “Kâmot ire amâ nâŋgât aregât nâ olop manmai.” dâm gasalupnenŋe yeŋgumbo mombai. Amâ ye Anutugât sumbe emetŋe hainare aregât.   
\p
\v 18-20 Akto Anutuŋe makto siâŋe hin kulemgoep, “Anutuŋe nâŋgâ nâŋgâ luâk are yeŋgât nâŋgâ nâŋgâyeŋe are mem âmâ luâk are yeŋgumbo gulip akbai.” Akto bikŋe hin tatâp, “Humoŋe âgâ âgâŋe luâk yeŋgât biwi nâŋgâ nâŋgâyeŋe amâ ekto yânŋe akmap.” hain tatâp. Aregât hângât nâŋgâ nâŋgâ amâ Anutuŋe ekto bunŋe bo akmap. Aregât ye biwiyeŋe bo hiaŋbei. Akto luâk hutyeŋân gâtŋe siâŋe, “Nâ hân iregât agak meme watmâ manmâ nâŋgâ nâŋgâne humo aktâp.” dâmap âmâ yâkŋe nâŋgâ nâŋgâŋe are hamiaŋdo hângât luâk âmbâle ekmâ ire âmâ luâk kopa dâmbiâ âmâ Anutuŋe, “Luâk ire nâŋgâ nâŋgâŋe hinŋe humo aktâp.” dâwiap.  
\v 21 Aregât yeŋe luâk siâgât kotŋe bo mem agatmâ yâkgât nâŋgâ nâŋgâŋe bo watbei. Akto siâ me siâ hârok yeŋgât tatmap.  
\v 22 Nâ Paulo akto Apolo akto Petoro tânyeŋgunerâm manden. Akto hângât wan me wan me manmaen me mombaen me wan me wan hinŋe tatmap me beirâ miawakbiap are hârokŋe tânyeŋguwaengât manden.  
\v 23 Akto ye amâ Kristogât mandâi. Akto Kristo amâ Anutugât manmap.   
\c 4  
\s1 Aposolo yeŋgât keiyeŋe.  
\p
\v 1 Yeŋe âmâ nenŋe makyeŋgimaengât hin nâŋgâwei, “Pauloma Kristogât keiŋe maknengimai. Hoŋ bawa agaŋmâ Anutuŋe ulikŋân yoŋâk kalep are mem makmâ miawakmâ damunŋe akmai.” dâwei.  
\v 2 Akto luâk siâŋe hoŋ bawa siâgât makto lauŋe lokom âi mendo ârândâŋ akmap dop hainâk âi damunŋe akmâ heŋgemgom mandenŋe ârândâŋ akmap.  
\v 3 Akto nunaet keine makbe. Ye me luâk mendugu menduguân yâkŋe luâk nâŋgâ nâŋgâyeŋân nâŋgât denân hâknân hâknân makbai amâ nâŋgâre bunŋe bo akbiap. Akto nunak âkâ nâ nunak den âiân bo kalakbian.  
\v 4 Bunŋe nunak âi bikŋe mesogân me bo amâ bo nâŋgân gârâmâ Humo ikiŋak âmâ nâŋgât keine me agak memene ekmap. Akto denân kat nekbiap.  
\v 5 Aregât ye Humogât sop boâk miawaktoân luâk âmbâle hâkyeŋe tunmâ denân bo katyekbei. Akto sop are miawakto âmâ Humonenŋe ikiŋak gem âmâ ainâk ikiŋak wan me wan bo nâŋgâmaen are mem miawakbiap. Akto hannenŋân me biwinenŋân wan me wan nâŋgâmaen are hainâk mem miawakbiap. Akto sop ain âmâ Anutuŋe nen hârok âi nenŋaet hâu nengiwiap.   
\p
\v 6 Galama, wan me wan yu kulemgoân ire amâ Apolo me nâ netŋaelân katmâ maktân. Amâ hingât maktân. Ye nâŋgâm heŋgemgom Anutuŋe makto kulemgoyi are wan me wan yendâp aregât bo loŋgaiwei. Hain akmâ yeŋaet nâŋgâmbiâ bo agatbiâp. Akto gala yeŋgât nâŋgâmbiâ bo gewiâp.  
\v 7 Akto niŋande potatyekto luâk âmbâle bikŋe ewangiyektâi? Akto wan me wan memai are Anutuŋe yeŋgiep, aregât wangât hin dâmai, “Wan me wan ire siâŋe bo nengiep akto nâŋgâ nâŋgâ nenŋaelânba miawagep.” hain dâmai? Amâ bo ârândâŋ akmap.   
\p
\v 8 Akto ye hin makbiâ nâŋgân, “Emelâk nâŋgâ nâŋgânenŋe humo aktâp. Akto wan me wan emelâk ârândâŋ agion. Paulo akto Apolo bo tân nengumbelan nâŋgâ nâŋgârâ agion.” dâmai, amâ netŋe bo tânyeŋguetŋe luâk kembu bo akmai. Wangât ye hain nâŋgâmai? Ye agak meme yeŋe âlepŋe dâine ye olop heroŋe akbâen.  
\v 9 Aregât hin nâŋgân. Anutuŋe aposololupŋe nen âmâ luâk yânŋe yâk yeŋgât kâmolân katnenegep. Bugâgât pat agakŋe hainare, hârok dondâŋe aŋelo me luâk nenekbiâ bâleŋe hainâk hinare akmaen.  
\v 10 Nen Kristogât akmâ luâk nâŋgâ nâŋgâ bâlâk akmâ gayion. Dâ ye âmâ Kristogâlân dewatim nâŋgâ nâŋgârâ humo akmâ gayi. Nen âmâ yeukŋe gegeŋe akmâ gayion. Dâ ye âmâ kârikŋe olop akmâ gayi. Ye âmâ bikŋande yekbiâ humo âgâ âgâŋe akmai. Dâ nenekbiâ gegeŋe akmaen.  
\v 11 Aregât nen âmâ tu sotgât mom bâlim manmâ gayionŋeak manmâ gaen. Akto himbân hambuŋeâk lalakmâ Yesugât keiŋe bo nâŋgâmai arekŋe kuk heŋgânâk nenekbiâ emet kepia bâlâk manmâ gayionŋeak manmâ gaen.  
\v 12 Akto nenŋe bâtnenŋande puligât âi humo memaen. Akto hâkgât luâk âmbâleŋe den hembalik makmâ giriŋ nengimai. Hain akbiâ âmâ nen âmâ Humoŋe tân yeŋguâk dâm ulilaŋmaen. Akto yâkŋe âmâ kuk heŋgân aknengimbiâ âmâ ainâk hâuŋe bo yeŋgim âmâ nâŋgâm hansumbu akmaen.  
\v 13 Yâkŋe den bâleŋe makmâ kotnenŋe mem gembiâ nen âmâ benŋe ainâk lumbe den makyeŋgimaen. Ulikŋân akto hinŋe hainâk akmai. Nen âmâ luâk âmbâle yeŋgât gagap panpanŋe hainare akmâ gayionŋeak manmâ gaen.   
\s1 Pauloŋe Korinti luâk âmbâle ewe akyeŋgiep.  
\p
\v 14 Galalupne, nâ den kulemgoân ire ye aŋun meyegâkgât bo kulemgoân. Nâ ye nanaŋlupne dop hainâk akmaigât okot âlep nâŋgâ yeŋgiman aregât den sami akyeŋgim damun agaŋgi goaŋgi akŋetgât den ire kulemgoân.  
\v 15 Bunŋe ye damunyeŋe akmâ Kristogât agak memeân damunyeŋe akmai are unduwâk tatyeŋgimai gârâmâ den pat âlepŋe pup pup makyeŋgiminiân a undup akmâ bo. Nune konok yeŋgâlân togom pup pup eweyeŋe dop hainâk akmâ den pat âlepŋe makyeŋgire den pat are âlepŋe nâŋgâyi.  
\v 16 Aregât hin hâmbiŋmâ wârakyekbe. Nâŋe agak meme akman are hainâk akbei.  
\v 17 Are miawagâkgât nâŋgâm Timoteo biwiŋe Humogâlân kalep yâk yeŋgâlân huŋgunaŋdere togoâp yâk âmâ nanne hinare okot âlep nâŋgaŋman yâk âmâ nâŋe kepia ârândâŋ ari Yesu Kristogât mendugumai aregât emetŋe ain makyeŋgiman aregât makyeŋgiwen dâm huŋgun aŋdere togoâp.  
\v 18 Akto yeŋgâlânba bikŋande Paulo bo togowiap dâm âgâ âgâŋe agi.  
\v 19 Dâ Humonenŋe yâkŋe âlepŋe dâmbo âmâ yeŋgâlân dowâk togowian. Togom âmâ sop ain luâk âgâ âgâŋe yeŋgât bo nâŋgâm âmâ agak memeyeŋe areâk ekbian dân. Togom yeŋgât den bo potatmâ nâŋgâwaen. Amâ agak memeyeŋe areâk ekmâ potatbian.  
\v 20 Akto Anutugât kâmot yeŋgât kârikŋeyeŋe amâ den makmai are bo. Bo kârikŋe. Patyeŋande amâ kârikyeŋe mem miawakmap.  
\v 21 Aregât togowianân gain gain nâŋgâwai? Orem miwindik yekbiangât kuk akmâ togowian me? Okot nâŋgâ yeŋgim yeukŋân togowian?   
\c 5  
\s1 Luâk bâleŋe miep aregât den.  
\p
\v 1 Galalupne, yeŋgât den are siânbaŋe makniŋbiâ nâŋgâre ârândâŋ bo aktâp. Agak meme bâleŋe hain arekŋe âmâ luâk âmbâle Yesu bo nâŋgaŋmai are yeŋgât hutyeŋân miawakto aŋun aŋgiwâi. Dâ ye âmâ bo aŋun aŋgiâi. Bâleŋe are amâ hin. Yeŋgâlân gâtŋe luâk siâŋe eweŋaet âmbenŋe miep.  
\v 2 Hain akto bâleŋe dondâ miawagep. Aregât wangât yeŋe yeŋaet nâŋgâmbiâ âgâmap? Hain bo. Bâleŋeyeŋe nâŋgâm makmâ miawakmâ okot bâle nâŋgâm mandâi dâine ârândâŋ akbop. Aregât dowâk luâk are hepunmâ watbiâ yeŋgâlânba ariwiap.  
\v 3 Dâ hâknande âmâ kâlewângen mandân dâ nâŋgâ nâŋgânande amâ hutyeŋân mandân aregât luâk bâleŋe miep yâkgât dosa miawagâkgât hin makmâ hâreân.  
\v 4 Yesu Humonenŋe yâkgât kolân konmâ luâk aregât den katmâ maktân. Ye mendugum kinmâ nâŋgât den nâŋgâm akto Humonenŋe Yesu Kristogât kârikŋe olop kinbai  
\v 5 âmâ ainâk Niambiŋe hâkŋe mem bâlimbo han biwiyeŋe potalagâkgât luâk are watbiâ ariwiap. Hain arim manmâ manmâ âgâmbo âmâ hâmbâi Humo are togowiawân âmâ Anutuŋe oloŋdo ikiŋaet kâmolânâk dewatiwiap. Are miawagâk dâm luâk are watbei.  
\v 6 Ye âgâ âgâŋe akmai are nâŋgâre bâliâp. Luâk bâleŋe agep aregât keiŋe den dopŋe hin makbe. Nen âmâ bau wiŋe bâleŋe siâ are bo mem panmâ are olop sot ondenŋe âmâ bâlimap. Amâ kalakŋe akmap. Dâ ye dop hainâk bâliwâigât luâk konok are watbiâ akŋângen ariwiap.  
\v 7 Nengât lama dosanenŋe bo agâkgât Kristo yâkŋe nengât sumbe akmâ moep aregât akmâ kalakŋe bâleŋe are potatmâ panbiâ arimbo bunŋe âlepŋe areâk akbei. Gârâmâ emelâk irakŋe maligât.  
\v 8 Hombaŋ irakŋe tatnerâm siâ me siâ kalakŋe âmâ hârok paniâm. Galalupnenŋe yeŋgât nâŋgâenŋe gemapgât akto bâleŋe maleŋegât kalakŋe panmâ âmâ han kau kau akto bunŋe den are mem manmâ heroŋe maroŋe manbaen.   
\p
\v 9 Galalupne, nâ ulikŋân kulem esenŋe siâ hin kulemgoân. Luâkŋe âmbenlupyeŋe hepunyekmâ aŋgâ olop hanâk hanâk manmai are gala bo katbei.  
\v 10 Are bâleŋe akmâ, me sotgâlâk nâŋgâmbiâ humo akmap me galagât wan me wan tatyeŋgiâp aregât nâŋgâmbiâ humo akto muneŋ akmâ kâmbu meyeŋgimai me lâpiogât nâŋgâmbiâ humo akmap luâk are amâ hângât agak meme aregât egâliaŋmai yâk yeŋgât bo magân. Luâk are hepunyekbei dân dâine amâ hân ire hepunmâ himbimân manbâi.  
\v 11 Hain bo magân. Nâ hingât kulemgoân. Luâk âmbâle biwinenŋe Yesugâlân kalion dâmai amâ luâk âmbenlupyeŋe egâliaŋgât me lâpio yeŋgât yeŋgonmâk me galagât hogo hogo akmai me tu kârikŋe nem biwi gulip akmâ bâleŋe akmai luâk âmbâle hainare amâ hepunyekmâ yâk olop sot bo nembei.  
\v 12-13 Akto luâk âmbâle Yesugât kâmolân bo manmai are amâ Anutuŋe konok den âiân katyekbiap aregât nâŋe den âiân bo katyekman. Gârâmâ ye hutyeŋân Yesu nâŋgâ aŋmai yeŋgât dosa denyeŋe makbiâ ârândâŋ akbiâp. Aregât luâk bâleŋe akmâ eweŋaet âmbenŋe miep are watbiâ hutyeŋân bo manbiap.   
\c 6  
\s1 Korinti gâtŋande kiapgâlân arimbiâ Pauloŋe nâŋgâmbo bâliep.  
\p
\v 1 Akto den siâ togombo hin nâŋgân. Yeŋgât hutyeŋân gâtŋe siâŋe galaŋaet dosa den mem makbiap are Yesugât kâmot yeŋgâlân bo katmap are amâ keiŋe bo ekmâ nâŋgâmai. Wangât Anutugât den koko luâk are yeŋgâlân ariyi? Hain bo akbei.  
\v 2 Yesugât kâmot nenŋe sop humoân hângât luâk âmbâle Yesugât kâmolân bo manmai are den âiân katyekbaen aregât nâŋgâi me? Wan me wan hânân yânŋe are makmâ miawakmâ keiŋe miawagâkgât makmâ den âiân katyekbaigât kârikŋe tatyeŋgimap. Hain akto hângât luâk kotdâŋe yeŋgât pat mem miawagâkgât are yeŋgâlân bo ariwei.  
\v 3 Akto areâk bo. Nenŋe aŋelo yeŋgât den dât owâiŋe potatbaen. Aregât nen âlepŋe hângât wan me wan den are lâuwâŋe potatbaen.  
\v 4 Akto den yânŋaet siâ siâ miawakto âmâ luâk âmbâle nâŋgâyeŋgienŋe amâ gegeŋe akmap, luâk hainare yeŋgâlân den ire potatnerâm arimbiâ bo ârândâŋ akmap.  
\v 5 Aregât yeŋgâlân gâtŋe nâŋgâ nâŋgâ luâk bo tatâp me? Ye den are nâŋgâmbiâ aŋun yeŋaet akŋetdâm kulemgoân. Aregât yeŋgâlân gâtŋe luâk nâŋgâ nâŋgâyeŋe olop siâ manmap yâkgâlân mem arimbiâ makyeŋgiwiap.  
\v 6 Ye âmâ hain bo akmai. Hângât kiap me kotdâ Yesugâlân gâtŋe bo areyeŋgâlai gala olop den dosayeŋe mem miawagâkgât arimbiâ amâ bâliâp. Dâ areâk bo. Anutu bonâŋgaŋmai yâk yeŋgâlân mem arimbiâ âmâ dondâ bâliâp.   
\p
\v 7 Galama, den dosayeŋe Anutu bonâŋgaŋmai yâk yeŋgât dewunyeŋân miawakmap arekŋe biwi kat katyeŋe mem gemap. Aregât hin akbei. Yeŋgâlân gâtŋe siâŋe galaŋe bâleŋe agaŋdo galaŋande hanâk dâm yâkŋe âlepŋeâk agaŋbiap. Akto yeŋgâlân gâtŋe siâŋe galagât wan me wan hilip koaŋmâ gulip kombo galaŋande hanâk dâm hain bo agaŋbiâp. Ye hain akmai dâine âlepŋeâk miawakbop.  
\v 8 Gârâmâ yeŋeâk akmâ bâlimai akto yeŋgâlân bikŋande galalupyeŋaet hiaŋgi den makyeŋgimai.  
\v 9 O galama, agak meme hain akmai aregât keiŋe makyeŋgire nâŋgâŋet. Luâk bâleŋe mem manmai are Anutuŋe ikiŋaet kâmolân bo dewatim katyekmap, ye aregât bo nâŋgâmai me? Ageine biwiyeŋe hiaŋbâi gârâmâ luâk âmbâle hainare yeŋgât keiyeŋe hin makbe. Luâkŋe âmbenlupyeŋe hepun yekmai me dâp gulip manmai me lâpio yeŋgât nâŋgâmbiâ bunŋe akto manmai me luâk siânba yeŋgât nâŋgâm egâliaŋ bâleŋe manmai me luâk siânba yeŋgât dewunyeŋân aŋunŋe olowâk akmai  
\v 10 me kuk akmâ yeŋgum kâmbu akmai me wan me wan hârok ekmâ egâliaŋmai me tu kârikŋe nem biwi gulip akmai me den hembalik makmai me puligâlâk nâŋgâm luâk bikŋe heyeŋgim umburuk akyeŋgimai luâk hain arekŋe amâ Anutugât manman are bo ekbai.  
\v 11 Akto yeŋgâlân bikŋande ulikŋân ye hain akmâ manmini. Dâ hinŋe ire âmâ Humonenŋe Yesu Kristo are akto Anutunenŋaet Heakŋande meyekmâ dosayeŋe pulim panmâ Yesugât kâmolân katyekbela biwi âlepŋân mandâi akto Yesuŋe dosayeŋe mem dumyeŋân kinmâ moep aregât Anutuŋe yekmâ dosayeŋe bo agep dâm yeŋgonlep.   
\s1 Bâleŋe membâigât minao den.  
\p
\v 12 Galama, ye hin dâmbiâ nâŋgân, “Wan me wan aktenŋe Anutuŋe nenekto âlepŋe akmap.” dâyi. Aregât makyeŋgiwe. Magi amâ âlepŋe gârâmâ kotŋe siâ siâ akmaen, arekŋe âmâ âlepŋe bo tân nengumap. Akto wan me wan tat nengiâp aregâlâk egâliaŋmâ hoŋ bawa aktenŋe paŋâk menenekto bâliwâen.  
\v 13 Aregât hin nâŋgân. Sot amâ âlepŋe Anutuŋe sotyeŋe dâm nengimap. Akto nembaengât dâm tep nenŋe kalep aregât sot amâ âlepŋe gârâmâ siân Anutuŋe bâin dâm sot akto tepnenŋe lâuwâ lâuwâ meteyelekto bo akbiandat. Dâ hâknenŋe amâ wan me wan egâliaŋgât dâtâŋe bo. Are âmâ Humonenŋaet damun akmap.  
\v 14 Akto Anutuŋe kârikŋe akmâ Humonenŋe mem momoŋânba agalep hainâk kârikŋe akmâ nen mem agatnenekto manmannenŋe irakŋe miawakbiap.  
\v 15 Akto hâkyeŋande âmâ Kristogât hoŋ bawa agaŋmai are bo nâŋgâmai mon? Akto hâkyeŋe âmbâle dâp gulip manmai are olop tatbiâ ârândâŋ akmap mon? Bo dondâ.  
\v 16 Aregât lâuwâŋe makbe. Anutuŋe makto Moseŋe hin kulemgoep, “Luâkŋe âmbâle mendo lâuwâŋe konok akmâ manbiandat.” hain kulemgoep. Aregât luâk siâŋe âmbâle bâleŋe mendo lâuwâŋe han biwi konok akmâ manmandat, are nâŋgâm heŋgemgowei.  
\v 17 Dâ luâk siâŋe Humogâlân andâmbo yâk olop han biwi konok akto nâŋgâ nâŋgâ konok akmandat.  
\v 18 Aregât luâkŋe âmbenlupyeŋe hepunyekmâ hanâk hanâk âmbâle aŋgâ bo meyekbei. Akto luâk âmbâle bâleŋe akmai amâ dosa memai gârâmâ hâkyeŋe bo mem bâliakmai. Dâ âmbâle hanâk hanâk olop manmâ ikiŋe hâk mem bâliakmap.  
\v 19 Aregât den umatŋe siâkâ makyeŋgire nâŋgâŋet. Anutuŋe ikiŋaet Heak Âlepŋe huŋgunaŋdo biwiyeŋân miep aregât ye amâ yâkgât emet akmai. Akto ye âmâ yeŋaet bo.  
\v 20 Yesuŋe Anutugât kugânba ikiŋaet gilâmŋe kâimbo puligoyegep, aregât ye agak memeyeŋande Anutu kotŋe konmâ mem agatbeigât hâkyeŋe damunŋe akbei.   
\c 7  
\s1 Luâkdâ âmbendâ yeŋgât den.  
\p
\v 1 Ye kulemgom katniŋbiâ togombo oyaŋmâ meteân aregât wan me wangât ai nuguyi aregât hin makmâ miawaktere nâŋgâŋet. Luâk Yesugât kâmolân gâtŋande âmbâle bâlâk manbian dâm âmâ âlepŋe hain akto ârândâŋ akbiap.  
\v 2 Gârâmâ egâliaŋgât dâp dondâ yendâpgât luâk âmbâle hanâk hanâk dâp gulip manbâi dâm âmbâleŋe luâk amboŋân amboŋân meyekbei. Akto luâk âkâ hainâk âmbenlupyeŋe ikiŋeâk ikiŋeâk meyekbei.  
\v 3-4 Akto âmbâleŋe ikiŋaet hâkŋe are bo damunŋe agaŋgimap âmâ luâkŋande damunŋe agaŋmap aregât âmbenlupyeŋande hâkyeŋe luâklupyeŋe bo gangerâ yeŋgiwei amâ âlepŋeâk yeŋgiwei. Akto hainâk luâkŋe ikiŋaet hâkŋe bo damunŋe agaŋgimap amâ âmbenŋande damunŋe agaŋmap, aregât luâklupyeŋande hâkyeŋe are âmbenlupyeŋe bo gangerâyeŋgiwei amâ âlepŋeâk yeŋgiwei.  
\v 5 Aregât ye âmâ luâkdâ âmbendâ hâkyeŋe bo gangerâ aŋgiwei. Gârâmâ luâk âmbâi lâuwâ siâŋe Anutu kârikŋe ulilaŋbaet dâm âlepŋe sop ainâk Anutu ulilaŋbiandatgât tâlâwâk hâkyetŋe gangerâ aŋgim Anutu ulilaŋbela nâŋgâmbo âlepŋe akbiap. Dâ ulit sopŋe bo akto hamiŋângen Niambiŋe heyetkim bâleŋe aget dâwopgât âlepŋe luâkdâ âmbendâ meakbiandat.  
\v 6 Dâ ire makberân amâ bo makmâ hâreyeŋgiwerân. Bo. Maktere nâŋgâmbiâ bâliwopgât makyeŋgiân.  
\v 7 Nune âmâ hin maktân. Luâk hârok nâŋe âmbâle siâ bo meân hainâk bo akmâ manbei gârâmâ are bo akmai. Dâ Anutuŋe kârikŋe ikiŋeâk ikiŋeâk menengimap siâŋe siâŋaet memap. Akto siâŋe siâŋaet memap aregât kârikŋe a areâk yeŋgiep aregâlâk nâŋgâm manbei.   
\s1 Luâk âmbâle sigan akto kambut yeŋgât den.  
\p
\v 8 Akto luâk âmbâle sigan akto âmbâle luâklupyeŋe moyi are yeŋgât âmâ hin makbe. Ye nâŋe âmbâle bo meân, ye hain luâk âmbâle bâlâk manbei amâ âlepŋe akbiap.  
\v 9 Gârâmâ luâk âmbâle biwiyeŋe kârikŋe bo damunŋe akmai arekŋe âlepŋe luâkdâ âmbendâ akmâ manbei. Akto egâliaŋgât kâlâpŋe mem bâli yekbopgât luâkdâ âmbendâ akmâ manbiâ huraguwiâp.   
\s1 Luâkdâ âmbendâ yeŋgât den.  
\p
\v 10 Akto luâkdâ âmbendâ yeŋgât den maktere nâŋgâŋet. Akto ire nâŋgât den a konok bo ire Humonenŋande tân nugumbo maktân, âmbâle luâkdâŋe luâklupyeŋe bo hepunyekbei.  
\v 11 Dâ âmbâle siâ emelâk luâk hepulep aregât luâk siâ bo membiâp. Me luâkŋe emelâk hepulep are olop magaŋgimbela âlepŋe dâmbo peniaŋgiwiandat. Akto luâk âmbendâ ye âmâ âmbenlupyeŋe bo hepunyekbei.   
\p
\v 12 Dâ ye bikŋe luâkdâ âmbendâ agi yeŋgât den ire Humonenŋande bo magep amâ yân makbe. Yeŋgâlân gâtŋe luâk siâ hinŋe Yesu nâŋgâ aŋep gârâmâ âmbenŋe âmâ Yesu bo nâŋgâ aŋep yâkgât hin makyeŋgiwe. Âmbenlupyeŋande âlepŋe dâmbiâ âmâ âlepŋe meyekbiâ manbei aregât bo hepunyekbei.  
\v 13 Akto âmbâle hinŋe Yesu meyi âmâ luâklupyeŋe Yesu bo nâŋgaŋmai yeŋgât hin makyeŋgiwe. Luâklupyeŋande âlepŋe dâmbiâ âmâ hanâk bo hepunyekbei.  
\v 14 Aregât keiŋe hin. Nan baratlupyeŋe emelâk Anutugât pat akmâ manmai aregât nan baratlupyeŋe bâliwâi dâm Anutuŋe âmbâle ekmâ nâŋgât kâmot dâmap, aregât luâkŋe bo nâŋgâniŋmap are nâŋgât kâmolân katbian dâmap. Akto luâk Yesu nâŋgaŋmap âmbâle Yesu bo nâŋgaŋmai are yekmâ nâŋgât kâmolân katyekbian dâmap.  
\v 15 Akto Anutuŋe yeukŋân gala akmâ manŋetgât nengonmap aregât luâk me âmbâle Yesu bo nâŋgaŋmai arekŋe âmbenlupyeŋe me luâklupyeŋe hepunyekberâm âlepŋe hepun yekbai.  
\v 16 Gârâmâ âmbâle Yesugâlân gâtŋe arekŋe luâklupyeŋe olop manmâ makyeŋgimbiâ luâklupyeŋe Yesugâlân biwiyeŋe âlepŋe katbai. Akto luâk yekâ hainâk âmbenlupyeŋe olop manmâ yaiwâk akyeŋgimbiâ âmbenlupyeŋe Yesugâlân biwiyeŋe katbai, aregât bo nâŋgâmai aregât luâkdâ âmbendâ dowâk bo hepun akbai.   
\s1 Ulikŋân malion hainâk manniâm.  
\p
\v 17 Galalupne, ye hârok hin makyeŋgiwe. Nâ mendugumai emet ain hârok âgâm hin makyeŋgiman. Anutuŋe ye oloŋ yekmâ ikiŋaet kâmolân katyegep sop ain ye kin kin gain gain kili. Akto Humonenŋande kin kinyeŋe gain gain yeŋgiep aregâlâk nâŋgâm manbei.  
\v 18 Aregât ye Yuda gâtŋe ulikŋân hâkyeŋe gâiyi are Anutuŋe oloŋ yegep ye âmâ Anutugât pat hâkyeŋe gâiyi aregât tiripŋe bo gulip goaŋgiwei. Dâ bikŋe Yudagât agak meme bo watmâ âmâ hâkyeŋe bo gâiyeŋgiyi hain akbiâ ainâk Yesuŋe oloŋyegep, ye âmâ gâinenekbei hain bo nâŋgâwei.  
\v 19 Are lâuwâŋe makbe. Hâkyeŋe gâi gâigât me bo gâi gâigât are Anutuŋe bo ekmâ nâŋgâmap. Akto yâkŋe âmâ nen lauŋe lokom manbaen are gâlâk nâŋgâmap. Aregât hâkyeŋe gâi gâigât bo nâŋgâwei.  
\v 20 Galama ye kin kinyeŋe ain me ain kinbiâ Yesuŋe yeŋgonlep kin kin ainâk kinbei.  
\v 21 Dâ hoŋ bawa âi membiâ yeŋgonlep are nâŋgâmâk bo akbiâ âmâ kambiamyeŋe umatŋe bo akbiap. Gârâmâ damunlupyeŋe âlepŋe ariŋet dâmbiâ âmâ ainâk hoŋ bawa agaŋmai arewa sopanmâ yeŋgât manmanyeŋe yeâkgât damunŋe akbei.  
\v 22 Dâ aregât siâkâ makbe. Ye hoŋ bawa âi manmai are Humonenŋande yeŋgonlep aregât yeŋe luâk me siâ siâ hoŋ bawa bo akyeŋgimaen dâm heroŋe akbei. Dâ yeŋe siâ hoŋ bawa bo agaŋgimai are Humonenŋe yeŋgonlep aregât Kristo hoŋ bawa agaŋmai.  
\v 23 Yesuŋe Anutugât kugânba yeŋgât dumyeŋân kinmâ puligoyegep aregât Humogâlâk nâŋgâm luâk yeŋaet bo nâŋgâ aŋgiwei. Amâ Kristo konok nâŋgâ aŋbei.  
\v 24 Hain akmâ ulikŋân Humonenŋe oloŋ yegewân gain mali, a hainâk mem manmâ sop hinŋe âkâ kinmâ Anutugâlân dewatiwei.   
\s1 Luâk âmbâle sigan yeŋgât den.  
\p
\v 25 Akto ye sigan yeŋgât hin makyeŋgire nâŋgâŋet. Humonenŋande bo makniŋep âmâ nunak maktân aregât Anutu lumbe Amboŋe arekŋe nâŋgâ niŋdo ârândâŋ akmap aregât nâŋgât den tângomap.  
\v 26 Sop hinŋe dâtŋe metŋe dondâ miawaktâpgât ye luâkdâ âmbendâ manmai me sigan manmai hainâk manmâ âgâwei.  
\v 27 Aregât yeŋgâlân bikŋe luâk âmbendâ emelâk agi ye âmbenlupyeŋe bo hepunyekbei. Dâ luâk sigan manmai yeŋe âmbâlegât bo makbei.  
\v 28 Dâ âmbâle memberâm akmâ membiâ bo bâliwiap. Akto âmbâle sigan hainâk luâk mendo bo bâliwiap. Akto hain arekŋe hângât umatŋe miawakyeŋgiwopgât hain kulemgoân.  
\v 29 Galalupne, umatŋe dondâ miawak yeŋgiwiapgât sop tâlâwâk aktâp aregât âmbenlupyeŋe olop mandâiŋe âmbenlupyeŋe aregâlânâk bo nâŋgâm manbei.  
\v 30-31 Akto hânân âlepŋe manmai ire bo akbiap aregât indemaiŋe inde bâlâk manmai hain are akbei. Heroŋe maroŋe akmaiŋe manmâ hero maro bâlâk manmai hainare akbei. Akto siâ siâ mem aŋgim nene manmaiŋe âmâ imâ nengât bunŋe borâm manbei. Akto hân iregât tiripŋe bo akbiapgât hângât wan me wan mem manmaiŋe âmâ ire nâŋgâenŋe humo akbop dâm aregât nâŋgâmbiâ gewiâp.   
\p
\v 32 O Galalupne, biwiyeŋe umatŋe akbop dâm maktân. Akto luâk âmbâle bâlâkŋe Humonenŋaet âiŋaet nâŋgâmâk akmai hain akmâ Humonenŋande nenekto ârândâŋ agâk dâmai.  
\v 33 Dâ luâk âmbendâyeŋe âmâ hângât nâŋgâm hanoko akmai. Akto âmbenlupyeŋande nâŋgâyeŋgimbiâ heroŋe âlepŋe agâkgât manmai. Hain akmâ Humonenŋaet me âmbenlupnenŋe yeŋgât ukenŋe akne dâm han lâuwâ akmâ manmai.  
\v 34 Akto âmbâi sigan yâkâ hainâk Humonenŋaet âiŋaet nâŋgâmâk akmai. Akto han biwiyeŋe Yesugât dâtâŋe agâkgât nâŋgâmai. Dâ âmbâle luâkdâŋe âmâ hângât nâŋgaŋmai. Akto luâklupyeŋe yeŋgât nâŋgâyeŋgimbiâ heroŋe ârândâŋ agâkgât nâŋgâmai.  
\v 35 Ye hârok âlepŋe manŋetgât dâm den are makyeŋgiân. Dâ ye hin me hain akŋet dâm wârakmâ hâwâtyekbegât hain bo makyeŋgiân. Ye hanâk hanâk bo manmâ âmâ biwi kambiamyeŋe mendugumbiâ Humogâlân lâwindâk kilâkgât maktân.   
\p
\v 36 Akto ewe siâŋe baratne âmbâi sigan tat tatŋe akbop dâm âlepŋe luâk siâ waŋdo mendo bo bâliwiap.  
\v 37 Dâ luâk ewe siâŋe nâŋgâ nâŋgâ kârikŋe tatmap yâkŋe baratne yân tatbiap dâm nâŋgâmbo âmâ ârândâŋ akbiâp. Akto owâim hain makmâ kârikŋe ketugumbo ârândâŋ akbiâp.  
\v 38 Haingât luâk siâ baratŋe luâgân kato âlepŋe akbiap. Dâ siâŋe baratne siganâk malâk dâm gangerâmbo âmâ ârândâŋ akmâ heŋgemgowiap.   
\s1 Kambut yeŋgât den.  
\p
\v 39 Akto ye âmbâle luâkdâ hin makyeŋgire nâŋgâŋet. Ye luâklupyeŋe olop manmâ âgâm bo hepunakbei. Dâ luâklupyeŋe mombiâ âmâ âlepŋe luâk siâ Humonenŋande meyegi aregâlân gâtŋe luâk siâ ukenŋe nâŋgâm memberâm âmâ âlepŋe membei.  
\v 40 Dâ luâk bâlâk yân manbian dâm manbai aregât agak meme bikŋe âlepŋe ewangiyekbiap. Hain akto heroŋe akbai, hain nâŋgân. Ire nune den. Dâ Anutugât Heakŋande tân nugumbo maktân.   
\c 8  
\s1 Lâpio yeŋgât sotgât hanokoakmâ mali aregât den.  
\p
\v 1 Akto Korinti kepian manmâ Yesu bo nâŋgâmai yâkŋe sot soŋgo lâpio yeŋgât enemyeŋân katmâ om nem bikŋe aŋgim neneân katmai ye are nâŋgâmbiâ han lâuwâ agep are nâŋgân. Aregât hin makbe. Yeŋgât bikŋande hin dâmai, “Nen keiŋe nâŋgâ nâŋgârâ humo manden aregât hanâk wan me wan mendenŋe ârândâŋ akmap.” Ye hain dâmbiâ are nâŋgâre bunŋe akto gârâmâ nâŋgâ nâŋgâgât keiŋe âmâ kotyeŋe mem agat agat miawakmap. Dâ okot âlep akyeŋgim manbiâ âmâ kambiamyeŋe kârikŋe ketugumap.  
\v 2 Aregât yeŋgâlân gâtŋe siâ nâŋgâ nâŋgâne emelâk humo aktâp dâmap âmâ yâkgât nâŋgâ nâŋgâŋe bunŋe bo yemap.  
\v 3 Dâ yeŋgâlân gâtŋe siâ âmâ Anutu okot âlep agaŋbiap yâk âmâ Anutuŋe nâŋgâm heŋgemgoaŋbiap.  
\v 4 Lâpiogât sot soŋgogât âmâ hin nâŋgâmai. Lâpio âmâ siâ me siâ yânŋe bunŋe bo. Anutu konok amâ bunŋe.  
\v 5 Kembulupŋe himbimân mandâi me hânân mandâi amâ yem ariâi aktâp.  
\v 6 Dâ nen âmâ Anutu Ewenenŋe konok mannengimap. Yâkgâlânba siâ me siâ miawaknengimap. Akto nen yâkgâlân manden. Hain akmâ Kembu konok Yesu Kristo yâkgât bâtŋânba siâ me siâ hârok miawagep akto nen manmâ metien.  
\v 7 Gârâmâ nengâlân gâtŋe bikŋe aregât keiŋe hain âlepŋe bo nâŋgâm heŋgemgomai, akto hain arekŋe ulikŋân lâpio bunŋe dâm mali, yâk hinŋe Yesu nâŋgaŋmân âmâ sot hain are nem âmâ biwiyeŋe kârikŋe bo aregât lâpio arekŋe biwiyeŋe mem heleŋ ketugumbo umatŋe akmap.  
\v 8 Akto Anutuŋe sotgât akmâ bo nâŋgâ nengimbo âlepŋe akbiap. Aregât sot lâpio yeŋgâlânba are nendenŋe Anutuŋe bo nâŋgâm mem agatnengiwiap. Me bo nendenŋe nâŋgâm bo mem ge kat nenekbiap.  
\v 9 Gârâmâ yeŋgâlân gâtŋe, “Wei are emelâk nâŋgân hanâk hanâk nendenŋe ârândâŋ akbiap.” dâmai ye âmâ hin akbei. Galalupyeŋe biwi getegâk Yesugâlân kali areyeŋgât biwiyeŋe gulip akyeŋgiwopgât nâŋgâm heŋgemgowei. Akto sot nemberâm âmâ galalupyeŋe are yeŋgât ukenŋe nâŋgâyeŋgiwei.  
\v 10 Aregât bikŋe makbe. Ye biwiyeŋe kârikŋe ya maktân hamiaŋmâ panmâ hanâk lâpio emetŋân âgâm sumbe nem tatbiâ galayeŋe siâ biwiŋe kârikŋe bo arekŋe yekto, “Wei, nâkai âgâm nendere âlepŋe akberâp.” dâm âgâm nem tato hamiŋân biwiŋe bâlimbo dosa akbiap amâ hâuŋe amâ yeŋgâlân miawakbiap.  
\v 11 Amâ ye hanâk nâŋgâ nâŋgânenŋe kârikŋe aktâp dâmai, aregât galayeŋe Kristoŋe yâkgât dumŋân kinmâ moep arekŋe yekmâ âgâm mem nendo bâliwiap. Dosa are amâ yeŋgâlân.  
\v 12 Ye hain akbiâ bâleŋe dondâ akbiap. Amâ ye hain akmâ galayeŋe biwiŋe getegâk kalep are mem bâlimbiâ biwiŋe gulip akbiap. Aregât dosa amâ yeŋgâlân. Dâ areâk bo. Ye hain akbiâ âmâ Kristogât kotŋe bâliwiap âmâ dosa amâ yeŋgâlân miawakbiap.  
\v 13 Aregât nâ sumbe nendere galanande aregât nekto biwiŋe bâliwopgât aregât nâŋgâmâk akmâ lâpiogât sot bo nem manmâ mombian. Akto sumbe borâm yân manmâ mombian. Aregât ye hain akbei.   
\c 9  
\s1 Aposolo yeŋgât keiyeŋe.  
\p
\v 1 Galalupne, yeŋe nâ hâkne tunbaigât dop bo tatâp. Aregât keiŋe hin. Nâ Aposolo Humonenŋe Yesu are egân aregât wan me wan ektere bunŋe akmap. Akto areâk bo. Niŋande pup pup den pat âlepŋe makyeŋgimbo biwiyeŋe Humonenŋaelân katmâ manmâ ya miawaktâi? Amâ nâ.  
\v 2 Akto siânba bikŋande, “Paulo amâ luâk yânŋe aposolo bo.” dâyi. Den are nâŋgâm bo hanokoakman. Akto nâŋgâm âmâ nâ Aposologât âi mem mandere ye Humonenŋaelân dewatiyi are nâŋgâm heŋgemgom luâk aregât den bo nâŋgâwei.  
\v 3 Luâk Paulogât keiŋe ekne dâmbiâ kotne bâliwop dâm den hâuŋe âmâ hin makyeŋgire nâŋgâŋet.  
\v 4 Nâ Aposolo âi mem mandere hâuŋe niŋbiâ ârândâŋ aktâp. Gârâmâ hain bo akman.  
\v 5 Akto Aposolo bikŋe akto Yesugât emilupŋe akto Petoro yâk âmbenlupyeŋe olop âiân arimai. Akto âmbenne tatniŋdâp dâine yâk olop arire ârândâŋ akbop.  
\v 6 Akto areâk bo. Aposolo bikŋande ulityeŋgimai are ârândâŋ akmap. Dâ nâ akto Banaba netkâ hain ulityeŋgietŋe dâine ârândâŋ akbop. Gârâmâ netŋe umat yeŋgiwâet dâm bo ulityeŋgim âmâ âi mendenŋe net wan ketuguyiot are hâukombiâ netgât sot hâukoyiot.  
\v 7 Aregât den dopŋe hin. Tembe loko âi mem arimai damunlupyeŋande hâuŋe yeŋgimai. Akto kalam amboŋe âi mem mando sot âlimbo bikŋe nemap. Akto makao damunŋe âi mem manmâ bikŋe nemap. Aregât Aposologât âi mem manman aregât hâuŋaet ulityeŋgiman dâine ârândâŋ akbop.  
\v 8 Are amâ luâkgât nâŋgâ nâŋgâŋe bo tân nugumbo maktân. Anutugât den kulemgoyi arekŋe hain dâmap are nâŋgâm hain kulemgoân.  
\v 9 Den kârikŋe hainâk miawaktâp âmâ hin. Anutuŋe makto Moseŋe kulemgoep bikŋe hin tatâp, “Bulimakaoŋe âi mem mando ainâk sot nembop dâm lauŋe bo dâgâm gisapkowei.” hain yendâp. Den are Anutuŋe bulimakao yeŋgât konok nâŋgâm bo magep.  
\v 10 Anutuŋe nengât hain magep. Luâk siâŋe âi kâmet kâmet are yân bo akmap. Sop siân sot bunŋe miawakbiap aregât ukenŋe nâŋgâm akmap. Akto luâk siâ sot pitim mendugum katmap are âkâ hainâk bunŋe membian dâm akmap. Anutuŋe aregât hain makto Moseŋe kulemgoep.  
\v 11 Aregât nen yeŋgâlân biwigât âi siâ siâ mem heŋgemgoyegiongât hâuŋe yeŋgâlânba hângât siâ siâ menegât nâŋgâenŋe ârândâŋ akmap.  
\v 12 Dâ nen âmâ hain bo nâŋgâmaen. Akto yeŋgâlân gâtŋe makyeŋgimai are yeŋgât bikŋande ulit yeŋgimai. Dâ nen âmâ ewangi yekmaen aregât ulit yeŋgienŋe âmâ ârândâŋ dondâ akbop. Dâ amâ hain bo akmaen. Dâ bo ulit yeŋgimaen arekŋe agak meme bikŋe ewangimap. Aregât siâkâ makbe. Kristogât den pat âlepŋe bâliwop dâm yeŋgâlânba sot me puli me wan me wan menegât mak makŋe are menegât nâŋgâm dâm bo ulityeŋgimaen.   
\p
\v 13 Akto luâk sumbe opmânân âi memai yâk âmâ sumbe bikŋe memai. Akto luâk siâ alatan sumbe ogo yâk âmâ alatagât siâ siâ bikŋe memai, are emelâk nâŋgâi. Aregât nâŋgâm heŋgemgowei.  
\v 14 Haingât Humonenŋe nengât hin dâep, “Nâŋgât den pat âlepŋe makmai are bâlâk manbâigât âi mem manbiâ den nâŋgâwerâm mendugum kinmai arekŋe hâuŋe yeŋgiwei.”  
\v 15 Dâ nâmâ dâp are watman dâine ârândâŋ akbop. Gârâmâ nâmâ dâp are bo watman. Amâ ye aregât âlepŋe akniŋŋetgât nâŋgâm âmâ ire bo kulemgoân. Bo dondâ. Nâŋgât heroŋe bo akbopgât luâk siâŋe siâ me siâŋe mopŋe nugumbo mombian are âlepŋe dân.  
\v 16-17 Akto den pat âlepŋe makyeŋgiman âi are nâŋgât kakŋân kali aten. Dâ âi aregâlâk nâŋgâm manman dâine manmâ hâuŋe membom. Akto Anutuŋe âi ire niŋmâ huŋgun niŋep are nune hangât bo meân. Hain akman dâine âi are bo mendere âmâ yei, umatŋe bâleŋe miawak niŋbop. Aregât hâuŋe bo ulit yeŋgim sot wan bâlâk manman, aregât nâŋgâm heroŋe akman. Mombian are âlepŋe dân.  
\v 18 Akto nâ hâuŋe wan meman? Hin. Âi meman aregât hâuŋe niŋbiâ ârândâŋ akmap gârâmâ hanâk hâuŋe are bo niŋŋet dâm yân hâuŋe bâlâk arim makyeŋgiman. Aregât biwine heroŋe akmap.   
\s1 Paulo luâk keiŋe keiŋe are yeŋgât hoŋ malep.  
\p
\v 19 Akto siânbaŋe nâŋgât magaŋgi niŋbiâ nâŋgâm hanâk dâre umatŋe bo akmap. Nâ luâk hârok yeŋgât hoŋ bawa bo manman yeŋgât hanâk hoŋ bawayeŋe agân. Are luâk âmbâle dondâ den pat âlepŋe nâŋgâm Yesugâlân dewatim manŋetgât nâŋgâm agân.  
\v 20 Aregât Yuda luâk âmbâle âlepŋe akŋet dâm Yuda agak meme watmâ makyeŋgiman. Akto den kârikŋaet hoŋ bawa manmai yeŋgâlân manmâ luâk âmbâle ire âlepŋe akŋet dâm hainâk den kârikŋaet hoŋ bawa agân. Dâ nunak den kârikŋe lokore Anutuŋe nekto huraguâkgât bo malân.  
\v 21 Luâk âmbâle den kârikŋe bo nâŋgâmai are yeŋgâlân arim manmâ luâk âmbâle ire âlepŋe akŋet dâm hainâk den kârikŋe bo nâŋgâmai are hainâk agân. Dâ nunak âmâ Anutuŋe Kristogât den kârikŋe katniŋdo are mem mandân.  
\v 22 Akto luâk âmbâle yeukŋe manmai yâk yeŋgât bikŋande Yesu nâŋgaŋŋetgât dâm hainâk yeukŋe agân. Akto luâk âmbâle keiŋe keiŋe siâ siâ Anutuŋe heŋgemgo yegâkgât dâp siâ siâ mem yâk hainâk akmâ âi mem manmâ yu gan.  
\v 23 Siâ siâ hârok are yân bo. Yesugât kot patŋe miawakmâ ariâkgât akman. Akto nunak âkâ aregât hâuŋe memberâm akman.   
\s1 Paulo kârikŋe akmâ pârigiep.  
\p
\v 24 Akto aregât den ginŋe makbe. Dop agakŋân luâkŋe wan me wan katbiâ tato memberâm pârigimai. Akto wan me wan amâ konokŋe wârakmapŋe togom memap. Akto ye dop hainâk hâuŋe wan me wan memberâm âi humo membei.  
\v 25 Akto luâk yâkŋe âmâ kârikŋe akberâm ukenŋaet bo nâŋgâm hâkyeŋe heŋgem agum hâuŋe memberâm âi humo memai. Dâ hâuŋe are amâ buluŋe yânŋaet dowâk dipkomap aregâlâk nâŋgâm pârigimai. Akto nen âmâ pârigim arimaen nâŋgâ nâŋgânenŋe yeukŋe akbop dâm damunŋe akmaen. Akto nenŋe hâuŋe kârikŋe membaen.  
\v 26 Aregât nâ nunak gai pirâman. Hain akmâ horat kat katŋe a tiŋ tiŋâk ekmâ kinmâ pirâman. Nâ soŋ soŋ are dâp pâŋân gulip bo panman.  
\v 27 Bo. Nune yânŋe akbomgât hâk biwine mem geakmâ damunne akman. Amâ bikŋe makyeŋgiân aregât hâu bâlâk manbomgât.   
\c 10  
\s1 Yuda yeŋgât den pat.  
\p
\v 1 Galama, Yuda nengât hakulupnenŋe siâ me siâ mem mali aregât keiŋe nelâmyeŋgiwopgât makyeŋgire nâŋgâŋet. Anutuŋe yâk yeŋe hârokgât damunyeŋe akto aregât hamandatŋe dâp hekat yeŋgimbo arim haru hâtikoyi.  
\v 2 Akto areâk bo. Anutuŋe makto Moseŋe damunyeŋe akto siâ siâ âlepŋe hamandatgât pat akto harugât pat miawakyeŋgiep.  
\v 3 Akto Anutuŋe sot akto tu yeŋgimbo hârokŋe neyi.  
\v 4 Akto tu aregât keiŋe hin, Anutuŋe bâgilupnenŋe kât siâ hekat yeŋgimbo kât kâlegenba tu gembo neyi dop hainâk Anutuŋe Kristo huŋgunaŋdo hamiyeŋân arimbo yâkgâlânba kârikŋe gembo meyi.  
\v 5 Akto Anutuŋe bâgilupnenŋe bikŋe agak memeyeŋaet nâŋgâm bâlimbo hân yânŋân mom meteyi.  
\v 6 Yâk yeŋgâlân are miawagep kulem arekŋe nengât den minao aktâp. Akto nen yâk bâleŋaet okot tuk tuk agi hainâk akbâengât den are tatâp.  
\v 7 Anutugât denŋande hin dâmap, “Luâk âmbâle lâpio yeŋgât meteyeŋân sot om nem kep mem bâleŋe agi.” aregât ye nâŋgâm heŋgemgom hain bo akbei.  
\v 8 Akto yâk yeŋgâlân gâtŋe bikŋe egâliaŋ bâleŋe akmâ luâk âmbâle hanâk hanâk mem hepun akmâ bâleŋe agi aregât Anutuŋe yeŋgumbo kâmot humo 23 tausen moyi. Nen hain akbâengât den are oyaŋmâ hamewakmâ âmâ nen hain bo akbaen.  
\v 9 Akto yâk yeŋgâlânba siânbaŋe Humonenŋaet dewunŋân âgâ âgâŋe keiŋe keiŋe akberâmbiâ dop yeŋguep. Aregât mulumŋe yeŋgimbiâ moyi. Nen hainâk Anutu dop kom bâlewâengât den are oyaŋmâ hamep akmâ hain bo akbaen.  
\v 10 Wan me wan Anutuŋe yeŋgimbo ekbiâ giep. Akto yâk yeŋgâlânba bikŋande, “Anutuŋe bo damun nenŋe akto âmâ lâpio kotŋe mem agatne.” dâmbiâ âmâ mem bâli bâli aŋeloŋe mem bâliyekmâ metiep. Aregât nen hain henengiwop dâm den are oyaŋmâ hamep akmâ hain bo akbaen.  
\v 11 Yâk yeŋgâlânba siâ siâ miawagep arekŋe ye hain akbâi dâm dop kalep. Akto hân purik âgâwiapgât sop ewumâk manden nengât Moseŋe den minao ire kulemgoep.  
\v 12 Aregât yeŋgâlân gâtŋe bikŋe nen âlepŋe bâleŋe bo akbaen dâm âmâ bâleŋe akbâigât han biwiyeŋe damunŋe akmâ heŋgemgom manmâ âgâwei.  
\v 13 Akto yeŋgâlân dopko dopko miawakmâ togomap are luâk hârok nengâlân miawakmap. Gârâmâ Anutuŋe nengât akmâ manmap yâkŋe biwiyeŋe ekmâ biwi yeŋaet kârikŋe bo akbop dâm dopko dopko miawak yeŋgimboân ainâk biwiyeŋe kârikŋe ketugumap, âlepŋe manbaigât dâp tatyeŋgiâp.  
\v 14 Aregât akmâ lâpio kotŋe mem agat agatgât are hepunbei.   
\s1 Kembugât sot nem gaetŋe lâpiogât sot bo nembaen.  
\p
\v 15 Galalupne, ye nâŋgâ nâŋgâ olop mandâi aregât den ire maktere yeŋak nâŋgâm ekŋet.  
\v 16 Hâpuân waiŋ kâim yeŋgimaen are Anutuŋe ekmâ âlepŋe dâmap. Aregât Anutu okot âlepgât mepaiŋe mem maŋganmâ aŋgim nemaen. Aregât mendugum kinmâ Kristogât gilâmŋe nengât kâiep dâm nâŋgâm heŋgemgomaen. Akto okot âlepgât maŋganmâ aŋgim akmâ sot mem munditmâ nem Kristo olop kâmot konok akmaen aregât mindugum kinmaenân Kristo nengât dâm hâkŋe yeŋgimbo mem bâliyi are nâŋgâm heŋgemgomaen.  
\v 17 Sot koaŋe konok aŋgim akmaen aregât bunŋe nen luâk âmbâle dondâŋe gala kâmot konok akmaen.  
\v 18 Akto ye Yuda luâk agak meme memai are nâŋgâm heŋgemgoŋet. Sumbe katmâ ombiâ ondo nembiâ âmâ ainâk Anutuŋe meme wâtŋe akyeŋgimbo kâmot konok akmai.  
\v 19 Gârâmâ den yu kulemgoân aregât keiŋe hin. Luâk âmbâle lâpiogât sumbe omai arekŋe âlepŋe bo aktâp. Akto lâpio are âkâ bunŋe bo aktâp.  
\v 20 Gârâmâ luâk âmbâle Anutugât bo nâŋgaŋmaiŋe lâpiogât sumbe omai are amâ sinduk baniara bâleŋaet nâŋgaŋmâ omai. Aregât nâ yeŋgât hin maktân. Ye sinduk baniara bâleŋe are yeŋgât bonâŋgâ yeŋgiwei. Amâ sinduk baniara olop kâmot konok akbâigât.  
\v 21 Ye mendugum emet siân âgâm Humoŋe nengât moep nâŋgâm aregât sot tu nem metem âmâ ainba gain gain arim sinduk baniara bâleŋe olop menduguwai? Hain bo akŋet. Ye Humogât sot kat kat ainba sot nem manmâ âmâ ainba sinduk baniara yeŋgât kat kalânba sot nembiâ âmâ bâleŋe dondâ akmap.  
\v 22 Ye sinduk baniara areyeŋgât nâŋgâmbiâ humo akto âmâ Humoŋe nâŋgâ yeŋgimbo bâleŋe akmap. Are miawagâkgât hain meyi mon? Nengât kârikŋenenŋande âmâ Anutugât kârikŋeŋe ewangimap dâmai mon?   
\s1 Wan me wan hârokŋe amâ bo tân nengumap.  
\p
\v 23 Akto ye hin dâmbiâ nâŋgân. Kotŋe siâ siâ hârok tatnengimap are mem mandenŋe ârândâŋ akmap dâyi. Aregât makyeŋgiwe. Bundâk magi. Gârâmâ kotŋe siâ siâ hârok tatyeŋgimap arekŋe âmâ âlepŋe bo tânyeŋgumap. Akto biwiyeŋe bo mem kârikŋe ketugumap.  
\v 24 Aregât ye yeŋaet bo nâŋgâm âmâ galalupyeŋe yeŋgât nâŋgâ aŋgiwei.  
\v 25 Han lâuwâ akbâigât ye kâmolân soŋgo puligowerâm nâŋgâm hanâk puligom om nembei. Akto sot ire yânŋe me lâpio dewun yeŋânba togoâp hanâk om nembe dâm makmâ nâŋgâmâk bo akbei. Akto hanokoak bo akbei.  
\v 26 Amâ hingât. Hân ire amâ Humonenŋaet aktâp. Akto wan me wan hânân yendâp akai Humonenŋaet aktâp.  
\v 27 Dâ luâk âmbâle Anutu bo nâŋgâ aŋmaiŋe yeŋgâlân gâtŋe siâŋe yeŋgondo emetŋân âgâmbiâ sot soŋgo om yeŋgimbo nâŋgâmâk bo akmâ hanâk nembei. Akto ai pei bo agaŋbei.  
\v 28 Gârâmâ siâŋe soŋgo ire lâpio yeŋgât sumbe dâmbo âmâ luâk aregât nâŋgâmâk akmâ borâwei. Are nembiâ luâk makyeŋgimbo aregât biwiŋe bâliwop dâm bo nembei.  
\v 29 Luâk aregât biwiŋe bâlewop dâm hain akbei. Dâ biwige amâ âlepŋe agâk. Aregât hin makbei. Nâ wan me wan nendere biwine ârândâŋ akmap aregât luâk siâŋe nâŋgât nâŋgâniŋdo wangât bo bâlimap.  
\v 30 Akto nâ Anutuŋe han kalemŋaet niŋepgât akmâ mepai meaŋmâ sot nendere wangât siâŋe nâŋgâm bâliniŋdâp?  
\v 31 Gârâmâ hin akbei. Ye sot soŋgo nemberâm me wan me wan akberâm Anutu okot âlep agaŋmâ kotŋe mem agatmâ mepaiŋe membei.  
\v 32-33 Akto nâ luâk keiŋe keiŋe arekŋe nekbiâ âlepŋe agâkgât neman. Dâ nunaet siâ siâ âlepŋe akmangât bo nâŋgâm luâk âmbâle dondâ den pat âlepŋe nâŋgâmbiâ Anutuŋe heŋgemgoyekbiap dâm luâk âmbâle siâ siâgât ukenyeŋe meman. Akto ye hainâk Yuda luâk me Girik luâk bikŋe akto Anutugât luâk âmbâle yeŋgât dewunyeŋân dosa bâlâk manbiâ yekbiâ bo bâliwiapgât yâk yeŋgât nâŋgâyeŋgiwei.   
\c 11  
\s1 Luâk âmbâle keinenŋe.  
\p
\v 1 Galalupne, nâ Kristo wan me wan miep are hainâk meman aregât ye hainâk nâŋgât agak memene watbei.  
\v 2 Ye nâ wan me wan agân are nâŋgâm makmâ hâre hârenaet den are watmâ mali are nâŋgâre âlepŋe aktâp.  
\v 3 Dâ ire siâ maktere nâŋgâŋet. Anutu âmâ Kristogât Kautŋe akto Kristo âmâ luâk nengât Kautnenŋe akto luâk amâ âmbâle yeŋgât kautlupyeŋe.  
\v 4 Aregât luâk siâ sâŋgumŋe kautŋe tigim kinmâ Anutu ulilaŋbiap me Anutugât den dât makmâ miawakbiap amâ kautŋe aŋun meaŋbiap.  
\v 5 Me âmbâle siâ sâŋgumŋe kautŋe bo tigim kinmâ Anutu ulilaŋbiap me Anutugât den dât makmâ miawakbiap are âkâ hainâk kautŋe aŋun meaŋbiap. Akto âmbâle gulip manmai olop are dopyeŋe konogâk aktâp.  
\v 6 Aregât keiŋe amâ hin. Âmbâle siâ Anutu ulilaŋberâm kautŋe bo tigim kinmâ hâkŋe mem agatmap aregât yeŋe âmbâle bâleŋe siâ kautŋe dumutŋe hârem anditmai aregât âmbâle are aŋun aŋgiâkgât kautŋe dumutŋe hârem anditbai. Dâ âmbâle hain arekŋe aŋun aŋgim âmâ benŋe âlepŋe kautŋe tigim manbiap.  
\v 7 Luâk âmâ kautŋe bo tigim manbiâp. Yâk Anutugât tirip akto Anutuŋe ikiŋe kârikŋe miawagâkgât mâŋginenegep. Dâ âmbâle amâ luâkgât pagaleŋe ulikŋe.  
\v 8 Luâk amâ âmbâle gâlânba ulikŋân bo miawagep. Amâ âmbâleŋe luâk gâlânba miawagep.  
\v 9 Akto Anutuŋe luâk âmbâlegât akmâ manbiapgât bo mâŋgiep. Bo. Amâ âmbâleŋe luâk tângom manbiapgât mâŋgiep.  
\v 10 Aregât âmbâleŋe luâkgât amukŋân mandâpgât sâŋgumŋe kautŋe tigiaŋgim manbiâp. Amâ yân mando Aŋeloŋe ekbiâ bâliwopgât.  
\v 11 Aregât hanâk luâk ikiŋeâk ikiŋeâk manmâ âgâwai me âmbâle ikiŋeâk ikiŋeâk manmâ âgâwai aregât Kembuŋe âmâ bo makmâ hâriep.  
\v 12 Gârâmâ Anutuŋe luâk mem âmbâle ketuguep. Dâ hinŋe âmbâle memelupnenŋe yeŋgâlânba luâk miawakmaen. Akto siâ siâ are hârok Anutugâlânba miawagion.  
\v 13 Aregât ye yeŋeâk den are mem nâŋgâm heŋgemgom potatbei. Âmbâleŋe kautŋe bo tigiakmâ Anutu ulilaŋbiap are âmâ agak meme âlepŋe me gain? Bo.  
\v 14 Aregât keiŋe hin. Luâk âmbâle nengât agak meme âmâ hekat yeŋgimap. Amâ benŋe hin luâk siâ dumutŋe kâlep are âmâ bo huraguâp.  
\v 15 Dâ Anutuŋe tigiakŋet dâm âmbâle dumutyeŋe kâkâlep yeŋgiep are âmbâle dumutyeŋe kâkâlep are âmâ âlepŋe.  
\v 16 Akto luâk siâŋe iregât denŋe borâm hâkâŋ akmâ kuk akbiap âmâ yâk âkâ hin nâŋgâm heŋgemgowiap. Anutugât kâmotlupŋe aposolo nen amâ âmbâle kautyeŋe tigiaŋgim manbei dâm manmaen.   
\s1 Kembugât sot hilipkoyi.  
\p
\v 17 Akto den siâ hin. Ye mendugum kinbiâ agak meme âlepŋe bikŋeâk miawakmap. Dâ agak meme bâleŋande dondâ miawakmap. Are nâŋgâre bâliâp.  
\v 18 Akto yekâ agak meme hin akbei. Yeŋeâk miti emetŋân âgâm hârem potalakmai. Nâ den iregât bunŋe me gain dâm bikŋe nâŋgân.  
\v 19 Akto ye hain akbiâ âmâ hâmbâi luâk âmbâle bikŋe agak meme âlepŋân manmai are tektekŋân miawakbiâ yekbai. Are miawagâk dâm hâreakmâ awam mewam akmai are yeŋgâlân miawaktâp.  
\v 20-21 Akto yeŋgât agak meme hin nâŋgân. Ye mendugum kinmâ konok konok hârogâk dowâk yeŋaet sot areâk nemai. Hain akbiâ bikŋe âmâ mop yeŋe aguep. Dâ bikŋe âmâ tu kârikŋe dondâ nem biwi gulip akmai. Aregât ye Humonenŋaet sot bo nembai. Bo.  
\v 22 Ye sotgât nâŋgâm âmâ benŋe emetyeŋân tatmâ ain sot tu nembei. Agak memeyeŋe nâŋgâm hin dân. Yeŋe âmâ Yesugât kâmot yeŋgât nâŋgâmbiâ yânŋe akto galalupyeŋe sot bo tatyeŋgimap are bikŋe bo yeŋgimai are âmâ yeŋgimbiâ aŋun meyeŋgimai. Nâ yeŋgât gain gain makbe? Nâŋe hanâk yeŋgât kotyeŋe mem agatbian me bo? Bo, agak meme akmai are nâŋgâre kambiamne bâliep.   
\s1 Kembugât sotgât den.  
\p
\v 23 Akto Humonenŋande sot aregât keiŋe hekat niŋdo emelâk makyeŋgiân are lâuwâŋe makbe. Hândâkŋân Yudasi Yesu gasalupŋaelân katberâm agep sop ain Yesu Humonenŋe sot mem  
\v 24 Anutu âlepŋe dâm mepaiŋe mem magaŋmâ munditmâ hin dâep, “Nunaelân dop katmâ makyeŋgire nâŋgâŋet. Nâŋgât pat nelâm yeŋgiwopgât sot ire nem manbei.”  
\v 25 Hain dâmbo nembiâ bo akto waiŋ hâpurâ siâ mem hin makyeŋgiep, “Waiŋ irekŋe Anutugât dâp irakŋe miawakbiapgât nugumbiâ gilâmne gewerâp aregât dopŋe aktâp are nelâm yeŋgiwopgât tu ire nem manmâ âgâwei.” dâep.  
\v 26 Ainba âmâ Humo moep aregât den pat makmâ âgâwei ye sot tu nem akmâ âgâm manbiâ Humonenŋe togowiap.  
\v 27 Hain gârâmâ luâk âmbâle siâŋe kotŋe hanâk hanâk akmâ tu sot are nembiap amâ Humonenŋaet gilâmŋe kâim hâkŋe yeŋgimbo kombiâ moep are hâkâŋ akmâ mando dosa miawagaŋbiap.  
\v 28 Aregât dosa Anutuŋe kondo bâleŋe humo miawagaŋbiap aregât ye nem kinbaiân ainâk biwiyeŋe ekbei. Biwiyeŋe ekbiâ ârândâŋ akto ainâk âgâm sot tu nembei.  
\v 29 Luâk siâ Kembugât sot bunŋe bo ekmâ nâŋgaŋmâ heŋgemgom nembiap yâk âmâ dosa membiap.  
\v 30 Dâ yeŋgâlân gâtŋe hanâk hanâk agi aregât kundat mem miawakmâ bikŋe mom meteyi.  
\v 31 Gârâmâ nen biwinenŋe mem potatmâ heŋgemgoyion dâine Humonenŋande umatŋe ire bo nengimbo miawakbop.  
\v 32 Dâ Humonenŋande umatŋe ire nengiep aregât hin nâŋgâmaen, “Humonenŋande biwinenŋe orem miwindik nengiepgât hain agep.” dâmaen aregât siân hângât luâk âmbâle denân hâkyeŋe tunbiap ainâk nen tunbop.  
\v 33 Hain gârâmâ Anutugât sot nenegât mindugum bikŋe yeŋgât âkâ lâmyeŋgumbiâ togom metembiâ nembei.  
\v 34 Akto mindugumbiâ gulip akto Anutuŋe hâuŋe yeŋgiwopgât hin akbei. Yeŋgâlân gâtŋe bikŋande sotgât mopŋe agumbo âmâ ulikŋân yeŋe emelan nembai. Gârâmâ den bikŋe amâ nunak togomân âmâ makmâ heŋgemyeŋguwian.   
\c 12  
\s1 Heakŋe âi memap.  
\p
\v 1 O Galalupne, Anutugât Heakŋe yâkŋe âigât wan me wan nengimap, aregât pâpkowâi dâm makyeŋgiwe.  
\v 2 Ye nâŋgâi. Ulikŋân bâleŋe ambolupŋande siâ me siâ lâpio den bo makmai yeŋgâlân oloŋ yekbiâ yekâ lâpio yeŋgât nâŋgâmbiâ bunŋe agep.  
\v 3 Akto siâŋe Yesu bâleŋande kondo bo akbiap dâmbo âmâ Anutugât Heakŋande kautŋân bo memap. Dâ luâk siâŋe Yesu amâ Humonenŋe dâmbo âmâ Anutugât Heakŋande kautŋân mendâp are nâŋgâm heŋgemgowei.   
\p
\v 4 Akto Anutugât Heakŋe konogâk tatâp gârâmâ kautnenŋân mem okot âlepgât nengimbo kulem kotŋe hârok miawak nengimap.  
\v 5 Dop hainâk âi wan me wan dondâ tatnengiâp gârâmâ Humonenŋe konogâk tato hoŋ bawa agaŋmaen.  
\v 6 Hainâk Anutuŋe konok âi kotŋe hârok nengimbo âi are âlepŋe kenuŋmaen.  
\v 7 Aregât keiŋe hin. Anutuŋe Yesugât kâmot hârok âlepŋe manbai dâm ikiŋaet Heakŋe huŋgunaŋdo nen tânaguwaengât konok konok meme aknengimbo âi siâ mem kârikŋe kenuŋmaen.  
\v 8 Aregât nengâlân gâtŋe siâ Anutugât Heakŋande meme agaŋdo den bunŋe makyeŋgimap. Dâ nengâlân gâtŋe siâ âmâ memeŋe agaŋdo nâŋgâ nâŋgâ âlepŋe nâŋgâm manmap. Gârâmâ Heak konokgât.  
\v 9 Heak kârikŋe arekŋeak agaŋdo han biwiyeŋe Yesu nâŋgaŋmâ kârikŋeâk katmâ manbai. Dâ Heak Kârikŋe arekŋeak luâk siâ agaŋdo diwirâ kundatdâ makto âlepŋe akbai.  
\v 10 Dâ siâŋe âmâ kulem memap. Dâ siâŋe âmâ Anutu wan me wan akbiap aregât keiŋe maknengimap. Dâ siâŋe âmâ sinduk baniara yâkgât keiŋe nâŋgâm potat yekmâ ire âlepŋe ire bâleŋe dâm aregât nâŋgâmap. Dâ siâŋe âmâ den siâ siâ makmap. Dâ siâŋe âmâ den siâ siâ are nâŋgâm nengât denân purikmâ keiŋe maknengimap.  
\v 11 Akto wan me wan ya maktân ire amâ Anutugât Heakŋe konok irekŋeak nâŋgâ nâŋgâ dondâ mem ukenŋaet akmâ kinmâ kinmâ nâŋgâ nâŋgâ are Yesugât kâmot konok konok siâ siâ ârândâŋ nengimap.   
\s1 Hâknenŋe amâ konogâk, dâ siâ me siâŋe amâ dondâ.  
\p
\v 12 Ya maktân aregât den dopŋe kulemgowe. Luâk amâ hâk nenŋe konogâk amâ siâ siâŋe hârok âmâ dondâ. Akto siâ siâŋe hârok amâ hâk konogâk are dop hainâk Kristogât kâmot dop konogâk akmaen.  
\v 13 Akto Kristogât kâmot nen amâ siâ siâ Yuda luâk âmbâle akto Girik luâk âmbâle akto biken amâ hoŋ bawa manmai dâ siâ amâ luâk kotdâ manmai gârâmâ Anutuŋe hanâk dâm ikiŋaet Heakŋe huŋgun aŋdo meme wâtŋe aknengimbo hâk biwi konogân agion.  
\v 14 Hâk are amâ konok bo. Amâ siâ me siâŋe dondâ.  
\v 15 Aregât keinenŋande hin dâwop, “Nâ bâtŋe bo aregât nâ hâkgât bo tatman.” dâwop. Keinenŋe amâ hâknenŋaet bikŋe.  
\v 16 Akto ondopnenŋe hin dâwop, “Nâ hâkgât dewunŋe bo aregât nâ yân hâkgât bo agân.” dâwop. Âlepŋe ondop nenŋe âmâ hâknenŋaet bikŋe tatâp.  
\v 17 Akto nengât hâknenŋe dewunnenŋe humo konok akmap dâine ondopnenŋe bo tato den bo nâŋgâwâen. Akto hâknenŋaet ondopnenŋe humo konok akmap dâine hâme nenŋe bo tato higenŋe bo nâŋgâwâen.  
\v 18 Dâ hâknenŋe hain bo. Anutuŋe ekmâ nâŋgâm kinmâ nâŋgâ nâŋgâŋân luâk dewatim konok konok hârok kalep.  
\v 19 Akto hâknenŋe ikiŋeâk bikŋeâk konok dâine hâk bunŋe amâ bo tatnengiwop.  
\v 20 Amâ hain bo. Hâkgât siâ siâŋe dondâ. Dâ amâ hâknenŋe konogân akmap.  
\v 21 Akto dewunnenŋande bâtnenŋe hin magaŋbop, “Gâ bo tatât dâine nâ nunak âlepŋe tatbom.” dâwop. Me kautnenŋande keinenŋe hin dâm bo magaŋbop, “Gâ bo tatât dâine nâ nunak âlepŋe tatbom.” dâwop.  
\v 22 Hain bo hâknenŋaet biken amâ kârikŋe bo dâmai are bo tatâp dâine hâk ire âlepŋe bo tatbop.  
\v 23 Akto nengât hâknenŋe bikŋe ekbâirâm are sâŋgumŋe âlepŋe tigimaen. Akto hâknenŋe bikŋe âlepŋe dâmaen are amâ bo tigimaen.  
\v 24 Gârâmâ Anutuŋe hain bo akmap yâk hâk keiŋe hârok mem mendugum ketuguep. Aregât hâknenŋe bikŋe kotŋe bo dâmai are Anutuŋe kot dondâ yeŋgonlep.  
\v 25 Yâkŋe hain agepgât âmâ hâknenŋe hogoakmâ biken biken akbop. Dâ biken biken tânagum kinbaigât Anutuŋe hâknenŋân kotŋe bo are dâmaen ikiŋeâk ikiŋeâk yeŋgonlep.  
\v 26 Aregât hâknenŋân konokŋe hâk hilâlâmŋe nâŋgâmbo hainâk hâknenŋe hârok hilâlâm nâŋgâmaen. Dâ hâk bikŋande âlepŋe kinbiâ hârok heroŋe akmai.  
\v 27 Den ginŋe yu kulemgoân aregât keiŋe hin. Ye Kristogât kâmot hâkyeŋaet dop hainâk konogân agi. Akto ye konok konok Kristogât hâkŋe siâ siâŋe akmâ manmai.  
\v 28 Akto Anutuŋe Yesugât kâmot are hutnenŋân hin katnenegep. Nengâlân ulik gulik bikŋe Aposolo akŋet dâm katnenegep. Dâ hamiŋân luâk bikŋe Anutuŋe wan me wan akbiap aregât keiŋe makbiâ nâŋgâmaen. Dâ hamiŋân luâk bikŋe den kepikmâ makyeŋgimaen. Dâ hamiŋân kulem kotŋe siâ siâ memaen. Dâ hamiŋân kundatdâ heŋgem yeŋgumaen. Dâ hamiŋân kârikŋe bo tatyeŋgimap are tân yeŋgumai. Dâ hamiŋân puli me emet me âigât damunnenŋe akmai. Dâ bâiŋe âmâ den siâ siâ makmai. Luâk âmbâle ya yeŋgondân are Anutuŋe âi aregât katyegep.  
\v 29 Aregât Yesugât kâmot nen âmâ Aposoloâk hârok bo akmaen. Akto Anutuŋe wan akbiap are nen hârok bo makmaen. Akto hârokŋe bo den kepikmâ makyeŋgimaen. Akto kulem siâ siâ hârokŋe bo memaen.  
\v 30 Akto hârokŋe bo kundatdâ heŋgem yeŋgumaen. Akto hârokŋe den siâ siâ bo makmaen. Akto siâ siâ are nâŋgâm bo purikmaen.  
\v 31 Akto Anutugât Heakŋe memeŋe aknengimbo wan me wan âlepŋe bikŋe ewangiyekmai are egâliaŋmâ niŋben dâm Anutu ulilaŋbei. Dâ okot âlep nengimap aregâtŋe siâ siâ hârok ewangi yekmap aregât keiŋe makyeŋgiwe.   
\c 13  
\s1 Han kalemgât keiŋe.  
\p
\v 1 Galalupne, nâŋe âmâ luâk yeŋgât kepia siâ siâyeŋgât makmâ aŋelo yeŋgât den hainâk makmâ âmâ han kalem bo akyeŋgim âmâ makmakne amâ yân munŋeâk makman. Amâ guŋgâŋe indemap hain makman.  
\v 2 Me Anutugât nâŋgâ nâŋgâ katbiap are nâŋgâm makyeŋgiman me wan me wan yoŋâk tatmap are nâŋgâm meteman me biwine kârikŋe kat katgât tatniŋdo aregât gimbâŋe magaŋdere biken arimap gârâmâ okot âlepgât dâp bo tatniŋdâp amâ yânŋe akman.  
\v 3 Me nâŋgât siâ siâ hârok luâk âmbâle umburuk yeŋgiwiap me gasa togombiâ hanâk manmanŋe bo gangerâm âmâ hâkne hâkâŋe dâre kâlâwân katnekbiâ ombiap. Dâ amâ han kalem bâlâk manman âmâ siân âi aregât hâuŋe bo miawakniŋbiap.   
\p
\v 4 Akto luâk siâ han kalem akmâ okot âlep agakgât talaŋbiap arekŋe siâ siâ agaŋmâ dowâk bo kutigitmai. Akto luâk dondâ tân yeŋgumap. Akto luâk siâ me siâ undup miawagaŋdo are nâŋgâmbiâ bo bâliwiâp. Akto âgâ âgâŋe bo akmap. Akto yeŋaet nâŋgâmbiâ bo âgâmap.  
\v 5 Akto luâk âgâ âgâŋe kotŋe hanâk hanâk bo makyeŋgimap. Akto ikiŋaet ukenŋe bo watmâ âmâ galalupŋe yeŋgât ukenyeŋe watmap. Akto kambiamŋe dowâk bo bâlimap me yâkgât akmâ bâli aŋbiâ are yeŋgât bo nâŋgâmap.  
\v 6 Yâk bâleŋande sambelem arimbo nâŋgâmbo âlepŋe bo akbiap. Dâ den pat âlepŋande sambelem arimbo nâŋgâmbo ârândâŋ akbiap.  
\v 7 Yâkŋe umatŋe siâ siâ hârok lokomap. Akto hilâm ârândâŋ Anutugâlân biwiŋe humo katmap. Hain akmâ Anutugât mârum lâmgomap. Akto umatŋe siâ siâgât kârikŋe akmâ kinmap.  
\v 8 Akto okot âlep agak meme are amâ dowâk bo boakbiap. Are amâ manmâ manmâ âgâwiap. Dâ Anutugât den âlepŋe makmak arekŋe âmâ âiŋe bo akbiap. Akto den siâ siâ keiŋe keiŋe are amâ bo akbiap. Akto nâŋgâ nâŋgâgât âi meme arekŋe âmâ âiŋe bo akbiap. Dâ okot âlep agakgât amâ bo boakbiap.  
\v 9 Akto hinŋe âmâ nâŋgâ nâŋgânenŋe amâ bikŋeâk bikŋeâk nâŋgâmaen. Akto Anutugât den âlepŋe are hainâk bikŋeâk bikŋeâk makmaen.  
\v 10 Dâ hâmbâi âmâ wan siâ âlepŋe dondâ arekŋe miawak nengimbo âmâ sop ain siâ siâ bikŋeâk bo akbiap.  
\v 11 Ulikŋân nâ nanaŋnân manminiân sop ain nanaŋ yeŋgât den hogoân. Akto nanaŋ gurukŋe han nâŋgâm manminiân. Akto nanaŋyeŋgât nâŋgâ nâŋgâ hain nâŋgâminiân. Dâ hinŋe amâ luâk humo akmâ kinmâ nanaŋ agak meme are hepulân.  
\v 12 Akto nen âmâ tu bâtgumŋân enem dewunnenŋe egakmaen are amâ gulip milip akmap. Gârâmâ hâmbâi sop humoân ain âmâ Anutugât enem dewunŋân miawâk ekbaen. Akto hinŋe âmâ bikŋeâk bikŋeâk nâŋgâmaen. Dâ hâmbâi âmâ Anutuŋe keiŋânbak nenekmâ nâŋgâm heŋgemgo nengiep dop hainâk wan me wan hekatnengimbo hârok ekmâ nâŋgâm heŋgemgowaen.  
\v 13 Aregât wan me wan amâ hilâmŋe hilâmŋe tatmâ âgâmap are âmâ biwi Anutugâlân kat kat agak meme akto Anutugât lâmgo lâmgo are akto okot âlep kat kat are. Dâ ire konok amâ âlepŋe dondâ hârok ewangiyekmap, okot âlep agak meme are.   
\c 14  
\s1 Den siâ siâ magi aregât den.  
\p
\v 1 Galalupne, ye okot âlep agakgât kârikŋe akbei. Akto okot âlep aknengimap aregât Heak âlepŋe siâ siâ nengimap are Anutu ulilaŋmâ membei. Dâ âi ulik gulik are âmâ hâk hilâlâm akmâ membei amâ hin. Anutugât den âlepŋe makmak aregât Anutu ulilaŋbei.  
\v 2 Aregât keiŋe makyeŋgiwe. Luâk siâŋe den siâ me siâ makberâm âmâ Anutu konok magaŋbiap. Dâ luâk olop kinbai arekŋe Heakŋe meme agaŋdo den siâ me siâ irakŋe tiktikŋe makto aregât yâkgât den bo nâŋgâmbiâ denŋe arekŋe bo tânyeŋgumap.  
\v 3 Dâ luâk siâŋe Anutugât den âlepŋe makbiap arekŋe amâ luâk âmbâle tânyeŋgum nâŋgâ nâŋgâyeŋe are mem kârikŋe ketugumap. Akto agak meme âlepŋe akŋetgât goaŋyekmap. Akto biwiyeŋe mem âlepŋe ketugum heŋgem yeŋgumap.  
\v 4 Dâ luâk siâŋe den siâ siâ makbiap âmâ ikiŋe nâŋgâ nâŋgâ mem kârikŋe ketugu akmap. Siâ bo tânyeŋgumap. Dâ luâk siâŋe Anutugât den âlepŋe makmap are âmâ Yesugât kâmot mem kârikŋe ketugu yekmap.  
\v 5 Ye hârok den siâ me siâ are makŋetgât amâ ewiâk. Dâ Anutugât den pat âlepŋe makyeŋgimbiâ nâŋgâmbiâ âmâ ârândâŋ dondâ akmap. Luâk siâŋe Anutugât den pat âlepŋe makmap arekŋe luâk den siâ me siâ makmap are ewangimap. Gârâmâ den are purikmâ yeŋaet denân makyeŋgimbo ârândâŋ âlepŋe akmap.   
\p
\v 6 Aregât siâkâ makbe. Nâŋe yeŋgâlân aregen togom den siâ me siâ makyeŋgire âmâ ye bo nâŋgâm heŋgemgomai. Akto togom Anutuŋe den bikŋe niŋep me nâŋgâ nâŋgâyeŋe kârikŋe agâkgât den are me Anutuŋe wan membiap aregât keiŋe makyeŋgire âmâ ye den are dowâk nâŋgâmbiâ den arekŋe tân yeŋguwiap.  
\v 7 Aregât den dopŋe siâ makbe. Siâ me siâ golâ bo akmai yânŋe kamam me lâmun are âmâ konbiâ munŋe âlepŋe bo akto âmâ gain gain nâŋgâwaen.  
\v 8 Me luâk siâŋe kukgât kot pâpkom kondo bâtâŋe indembo âmâ tembe loko kuk akberâm bo heŋgem aguwai.  
\v 9 Yu maktân are bâleŋe indembo luâk bo nâŋgâwai aregât yeŋe dop hainâk luâk bikŋande den bo nâŋgâmai are makbiâ âmâ denyeŋe are yânŋe akmâ luâk âmbâle siâ bo tânyeŋguwiap. Amâ yân mesok gosok makbai.  
\v 10 Akto hânân den siâ siâ dondâ yendâp are âmâ luâk konok konok yeŋaet den are nâŋgâmai. Akto keiŋe nâŋgâmai.  
\v 11 Aregât luâk siâŋe ikiŋaet den nâ bo nâŋgâman are makniŋdo nâŋgâm, “Wei, luâk ire âmâ denyeŋe siân gâtŋe.” dâre yâkâ hainâk nekmâ, “Woe, luâk ire âmâ denyeŋe siân gâtŋe.” dâm makto nâŋgâ aŋgiwaet.  
\v 12 Akto ye amâ hainâk ye Anutugât Heak âlepŋande memeŋe akyeŋgimbo wan me wan okot âlepgât miawak nengimap. Are memberâm kârikŋe akmâ Anutu ulilaŋmai aregât Yesugât kâmot kârikŋe yeâkgât aregâlâk nâŋgâm ulilaŋbei.  
\v 13 Hain gârâmâ luâk siâŋe den siâ me siâ makbiap âmâ ainâk Anutu hin ulilaŋbiap, “Den maktân ire mem purik katbiangât dop olowâk niŋbiat.” dâm ulilaŋbiap.  
\v 14 Aregât hin makbe. Nâŋe den siâ me siâ makbian âmâ biwinânâk Anutu ulilaŋbian. Dâ nâŋgâ nâŋgâne are amâ yân tato bo ârândâŋ akbiap.  
\v 15 Aregât hin nâŋgân, han biwine akto nâŋgâ nâŋgâne are hârok mem Anutu ulilaŋbian are âmâ ârândâŋ akbiap hain nâŋgân. Aregât ye hain nâŋgâwei. Akto biwinânâk Anutugât kotŋe mem agat agatgât kep memberâm âmâ ainâk nâŋgâ nâŋgâne olop kep membian.  
\v 16-17 Aregât benŋe ye hain bo akmâ âmâ biwiyeŋânâk makmâ Anutu okot âlepgât den bunŋe magaŋmâ den siâ me siâ magaŋbiâ denyeŋe arekŋe luâk âmbâle bikŋe Yesugâlân gâtŋe bo are bo tânyeŋgumap. Bo tânyeŋgumbo âmâ luâk âmbâle arekŋe denyeŋe bo nâŋgâm heŋgemgom gain gain, “A bundâk.” dâm makbiap? Denŋande bo tângombo aregât bunŋe bo makbiap. Aregât den âlepŋeâk makbiâ denyeŋe luâk âmbâle bikŋe tânyeŋguwiâp.  
\v 18 Akto nâŋe ye hârok den siâ me siâ makmai aregât den siâ siâ makmâ ewangiyekman aregât Anutugât mepaiŋe meman.  
\v 19 Dâ luâk âmbâle hârok mendugum kinbiâ ainâk âgâm den getek den yeŋân maktere nâŋgâmbiâ nâŋgâ nâŋgâyeŋe kârikŋe akbiap are nâŋgân. Dâ den siâ siâ bonâŋgâmai are âmâ dondâ makyeŋgim manbian aregât nâŋgâre yânŋe aktâp.   
\s1 Nanaŋ gurukŋande nâŋgâmai han hainare bo akbaen.  
\p
\v 20 Galama, ye nanaŋŋe han nâŋgâmai hainare bo nâŋgâwei. Dâ agak meme bâleŋe are âmâ nanaŋŋe bo nâŋgâmai ye gai hainâk bo nâŋgâwei. Dâ nâŋgâ nâŋgâyeŋe nanaŋ yeŋgât hainâk bo akmâ âmâ luâk âmbâle nâŋgâ nâŋgârâ yeŋgât hainâk akbei.  
\v 21 Anutuŋe makto kulemgoyi biken hin tatâp,  
\li1 “Humoŋe hin dâep, “Luâk bikŋe denyeŋe siâ Yuda luâk are yeŋgâlân huŋgun yeŋgire arim denyeŋe siâ makyeŋgimbiâ Yudagâtŋande hanâk dâm misik nâŋgât laune bo lokowai.” Humoŋe hain dâep.”   
\p
\v 22 Aregât luâk siâŋe kepia siâgât den makto âmâ den arekŋe Yesugât kâmot are Anutu mandâp aregât keiŋe bo makyeŋgiwop. Dâ den arekŋe luâk âmbâle biwiyeŋe Yesugâlân bo katmai are Anutu mandâp aregât keiŋe hekatyeŋgimap. Akto Anutugât den âlepŋe makmak are âmâ luâk âmbâle biwiyeŋe Yesugâlân bo kali are yeŋgât bo. Are amâ Yesugât kâmot are yeŋgât.  
\v 23 Aregât ye Yesugât kâmot mendugu akmâ den siâ siâ makbiâ luâk âmbâle nâŋgâ nâŋgâyeŋe bo me biwiyeŋe Yesugâlân bo kali arekŋe âkâ âgâm âmâ yekmâ, “Woe, Yesugât kâmot sinduk akmai.” dâwai.  
\v 24 Gârâmâ ye hârok Anutugât den âlepŋe makbiâ luâk siâŋe nâŋgâ nâŋgâŋe bo me biwiŋe Yesugâlân bo kalep arekŋe nâŋgâmbo denyeŋe arekŋe biwiŋe erâmbo ikiŋaet agak meme bâleŋe nâŋgâmbo ye are ekmâ yâkgât keiŋe nâŋgâm heŋgemgowai.  
\v 25 Akto yâkgât bâleŋe miawakto aregât hâkŋe mendo gembo Anutugât kotŋe mem agatmâ yekmâ hin dâwiap, “Bundâk, Anutu hutyeŋân tatâp.” dâwiap.   
\s1 Mitigât menduguwerâm âmâ han gâliwân bo menduguwaen.  
\p
\v 26 Hain gârâmâ gain akbai? Menduguwaiân siâ amâ kepgât. Dâ siâŋe âmâ makyeŋgiwiapgât membiâp. Dâ siâ âmâ Anutuŋe wan me wan akbiap aregât keiŋe makyeŋgiwiap. Dâ siâ âmâ den siâ siâ makbiap. Dâ siâ âmâ den are purikmâ den yeŋân makbiâp. Are amâ hârok luâk âmbâle mem kârikŋe ketugu yekmapgât.  
\v 27 Akto hanâk dâm den siâ siâ makberâm akbiâ ainâk luâk konok me lâuwâ areâk den siâ siâ makbai. Akto hârokŋe olowâk den bo akbai. Siâŋe soŋ makto siâŋe hamiŋân makbiap hain akbai. Hain akbiâ âmâ siâŋe âmâ den are purikmâ makyeŋgiwiâp.  
\v 28 Dâ den purik purik luâk bo tato âmâ luâk den siâ me siâ makmai arekŋe menduguwaiân ain yân kinmâ ikiŋak Anutu olop den akbiandat.  
\v 29 Akto Anutugât den âlepŋe makmai arekŋe lâuwâ me âlâwu akmâ konok konok makbei. Hain akbiâ luâk âmbâle bikŋande den mem potatmâ nâŋgâm heŋgemgowai.  
\v 30-31 Akto Anutugât den âlepŋe are konok konok makbiâ ye hârok nâŋgâmbiâ nâŋgâ nâŋgâyeŋe kârikŋe akto biwiyeŋe owâiŋe agakgât hin akbei. Yâkgâlân gâtŋe siâ tato Anutuŋe den siâ kalaŋdo âmâ benŋe luâk emelâk kinmâ makyeŋgimap are âmâ âlepŋe makyeŋgim metemboân ainâk âlepŋe agatmâ makyeŋgiwiap.  
\v 32-33 Akto Anutu amâ gulip melipgât amboŋe bo. Yâk amâ biwinenŋe sânduk gewiapgât amboŋe akto lumbegât amboŋe aregât Anutugât den makyeŋgiwerâm âmâ yeŋaet biwiyeŋe damunŋe akmâ kinmâ makyeŋgiwei.   
\s1 Âmbâleŋe mitigât mendugum tatmâ den bâlâk tatbei.  
\p
\v 34 Akto Yesugât kâmot hârok mindugum kinbiâ ainâk âmbenlupyeŋande bo makyeŋgimai. Yeŋgât âmbenlupyeŋe menduguwaiân yân tatbei. Yâkŋe den bo makbei. Yâkŋe âmâ amukyeŋân tatbai aregât keiŋe Anutuŋe makto Moseŋe kulemgoep hain tatâp aregât âmbenlupyeŋe menduguwaiân âgâm âmâ yân nâŋgâmâk tatbei.  
\v 35 Akto âmbâleŋe mete kinmâ makyeŋgimbo âmâ bo ârândâŋ akmap aregât yâkŋe den siâ keiŋe nâŋgâwerâm akbai âmâ emetyeŋân tatmâ luâklupyeŋe aiyeŋguwai.  
\v 36 Akto yeŋgât agak meme nâŋgâre bâleŋe aktâp. Ye hin dâmai, “Anutugât keiŋe nengâlân soŋ miawagep akto nenŋeâk Anutugât keiŋe nâŋgâmaen.” ye hain nâŋgâmai aten.  
\v 37 Akto areâk bo. Yeŋgâlân bikŋe agatmâ hin dâmai, “Anutugât keiŋe emelâk nâŋgâm meteyion akto Anutugât Heak âlepŋande kautnenŋân mendo nâŋgâ nâŋgânenŋe humo agep.” dâmai amâ hin nâŋgâwei. Den yu nâŋe kulemgoân ire âmâ Humonenŋaet den kârikŋe oyaŋbiâ bunŋe akbiâp.  
\v 38 Akto hain bo nâŋgâmbiâ aregât nenŋe luâk aregât bo nâŋgâ aŋmâ manmaen.  
\v 39 Galalupne, den kâlep yu kulemgoân aregât keiŋe bâlensiâ Anutugât den makyeŋgiwai aregâlâk nâŋgâm Anutu ulilaŋbai. Akto siâŋe den siâ me siâ makberâmbiâ bo kom hârewei.  
\v 40 Hain akmâ nâŋgâm mem heŋgemgowei akto menduguwaiân han biwi konok akmâ manbei.   
\c 15  
\s1 Yesu momoŋânba agalep.  
\p
\v 1 Galalupne, nâŋe emelâk Anutugât den pat âlepŋe makyeŋgiân. Makyeŋgire ainâk nâŋgâm mem manmâ gayi. Akto ye hinŋe den pat âlepŋe aregât kârikŋân kinmai aregât keiŋe nelâmyeŋgiwopgât yu kulemgoân aregât nâŋgâ nâŋgâyeŋe hulaŋagâkgât ire makbe.  
\v 2 Akto ulikŋân bo henengiât dâm den pat makyeŋgiân are kârikŋe membiâ Anutuŋe heŋgemyeŋguep. Dâ denŋe hâkâŋe akbiâ âmâ den heŋgemyeŋguep are yânŋe akbiap.  
\v 3 Humonenŋande den umatŋe are soŋ makniŋep are mem makyeŋgiân are keiŋe amâ hin. Ulikŋân Anutuŋe makto kulemgoyi bunŋe akto Kristoŋe nengât dosanenŋe watberâm akmâ aregât mondo dosanenŋe bo agep.  
\v 4 Mondo sumân hangombiâ yem hilâm âlâwuŋân yem momoŋânba agalep aregât keiŋe amâ Anutuŋe makto kulemgoyi.  
\v 5 Akto momoŋânba agatmâ Petoro miawagaŋdo egep. Hamiŋân hoŋ bawalupŋe keiân konok yeŋgâlân miawakyeŋgimbo egi.  
\v 6 Benŋe hamiŋân luâk âmbâle hanyeŋe yâkgâlân kali dondâ are yeŋgâlân miawakyeŋgiep. Akto Yesugât kâmolân gâtŋe 500 hain are ain kinbiâ are yeŋgâlân miawakyeŋgimbo egi. Akto luâk âmbâle are âmâ bikŋe hinŋe mandâi. Dâ amon siâ emelâk moyi.  
\v 7 Benŋe ainba Yakobo yâkgâlân miawagaŋep. Benŋe aregât hamiŋân Aposolo hârok yeŋgâlân miawakyeŋgiep.  
\v 8 Akto bâiŋe memeŋande nanaŋ mesokmâ panmap nâ dop hain akmâ miawakmâ malân nâŋgâlân miawakniŋdo egân.  
\v 9 Aregât nâŋgât keine hin. Yesugât Aposololupŋe bikŋande nâ ewangi nekbiâ yânŋe agân. Akto nâŋe Anutugât kâmot Yesugâlân biwiyeŋe kali are hilip yeŋguân aregât luâkŋe Aposolo dâm bo yeŋgonmai nâ hain are agân.  
\v 10 Gârâmâ bâleŋe agân are hâuŋe Anutuŋe bo niŋmâ damunne akmâ han kalem akmâ meme akniŋep aregât agak meme hinŋe meman. Akto Anutuŋe okot âlep nâŋgâ niŋep are yân bo tatâp. Nâŋe âi kârikŋe mem Aposolo bikŋe ewangi yegân. Are âmâ nunak bo. Anutuŋe okot âlep niŋmâ memeŋe akniŋep arekŋe nâŋgât agak meme are mem miawagep.  
\v 11 Akto hanâk nâŋe me Aposolo bikŋe makyeŋgienŋe nâŋgâyi aregâlâk bo nâŋgân. Biwiyeŋe Yesugâlân kali aregâlâk nâŋgân.   
\s1 Yesu golâ akmâ agalepgât nenâkâ golâ akbaen.  
\p
\v 12 Akto yeŋgâlân gâtŋe bikŋe hin dâmai, “Luâk âmbâle moyi are âmâ bo agatbai.” dâmai are nâŋgâre dondâ bâliep. Akto nenŋe Yesu mondo Anutuŋe goaŋdo agalep aregât denŋe makmaen aregât wangât hutyeŋân gâtŋe bikŋande hin dâmai, “Luâk âmbâle moyi are âmâ bo agatbai.” dâmai?  
\v 13 Dâ luâk âmbâle momoŋânba bo agatbai den are bunŋe dâine hin dâwâen Anutuŋe benŋe Yesu gai bo goaŋdo agalep dâwâen.  
\v 14 Dâ Anutuŋe Yesu bo goaŋep dâine nenŋe den makmaen ire bunŋe bo akbop. Akto biwiyeŋe Yesugâlân kali are hainâk bunŋe bo akbop.  
\v 15 Dâ hain dâine nen Anutuŋe Kristo goaŋdo agalep dâmaen nen âmâ Anutugât keiŋe makmaen den are hiaŋgim mem bâliwâen. Amâ momoŋande bo agatbâi.  
\v 16 Dâ Anutuŋe luâk momoŋânba bo oloŋ yekmap dâine Yesu gai hainâk bo oloŋbop.  
\v 17 Dâ Anutuŋe Yesu bo oloŋep dâine ye biwiyeŋe Yesugâlân kali are bâliwop akto dosayeŋe olowâk manbâi.  
\v 18 Akto luâk âmbâle biwiyeŋe Yesugâlân katmâ kinmâ moyi arekâ hainâk yân manmâ âgâwâi.  
\v 19 Akto nen hân iregât manman âlepŋe aregât han biwinenŋande Kristogâlân nâŋgâm kepilâmaen nenâmâ manman âlepŋe are bo miawak nengimap are bunŋe bo dâine nengât umatŋe dondâ arekŋe luâk âmbâle siâgât umatŋe ewangimap arekŋe miawak nengiwop. Aregât luâk âmbâle hârokŋe nengât okot nâŋgâ nengiwâi.   
\p
\v 20 Gârâmâ hain bo. Kristo emelâk mondo Anutuŋe goaŋdo agatmâ luâk momoŋe yâk ulikŋân akyeŋgim agalep.  
\v 21 Amâ hingât. Ulikŋân Anutuŋe luâk konok kotŋe Adam are ketugumbo malep yâk âmâ nengât keinenŋe aregât yâk bâleŋe akto momogât pat miawakto luâk âmbâle hârok momaen. Dâ hainâk Yesu Kristo amâ luâk konok Humonenŋande gem mondo goaŋdo agalep.  
\v 22 Aregât Adam gâlân dewatim mom metemaen. Dâ Kristo olop dewatim akmaen nenŋe âmâ mom âmâ agatbaen.  
\v 23 Hain akmâ âmâ Anutuŋe magep dopŋân agatbaen. Hin. Moyi are yeŋgâlân Kristoŋe soŋ ulik gulik agalep. Akto hâmbâi purik katmâ miawakbiawân nen Yesugât kâmolân gâtŋe nen hamiŋân âmâ agatmâ manman golâk manbaen.  
\v 24 Sop ain âmâ siâ siâ hârok bo akbiap. Akto Anutugât Nanŋande Anutu wan me wan hârok are nengât kautŋe Humo akbiapgât dâm Eweŋande siâ siâ amukŋân kalep. Sinduk baniara bâleŋe akto gawamangât âi are gai kondo bo akbiap.  
\v 25 Akto âi luâk kautnenŋe akto luâk kotdâ akto luâk kârik kârikŋe are Nanŋaet keiŋaet amukŋân kato tâliyekbiap benŋe yâk kautnenŋe humo akbiap ain hârok Eweŋe waŋbiap.  
\v 26 Tatmâ âgâm âgâm gasa are erâm hambu yekbiap. Dâ bâiŋe gasa konogâk tatbiap are âmâ momogât dop akai bâin dâm kondo bo akbiap.  
\v 27 Aregât Anutuŋe Kristogât makto kulemgoyi bikŋe hin tatâp, “Anutuŋe ikiŋe hoŋ bawagât amukŋân siâ siâ katbiap hain tatâp.” Gârâmâ Anutuŋe hain akbiawân ikiŋe amukŋân bo kalakbiap. Akto sop humoân den are bunŋe akto aregât Kristoŋe âmâ luâk âmbâle me wan me wan kotŋe hârok kautnenŋe tatbiap.  
\v 28 Hain akmâ bâin dâm Amboŋande wan me wan nanŋaet amukŋân kato talep yâkŋe hârok damunyeŋe agâkgât amukŋân tatmâ manmâ âgâwiap.   
\p
\v 29 Akto yeŋgâlân gâtŋe bikŋande momoŋe tânyeŋguwerâm tu pulinenekŋet dâm manmai. Dâ Yesu agalep den are bunŋe bo dâine momoŋe siâŋe bo agatbop amâ momogât akmâ bikŋande wangât tu puliyekmai?  
\v 30 Dâ nen hainâk wangât umatŋân manmâ bâsok momaen? Den makyeŋgimaen are bunŋe bo dâine emelâk den are hepundenŋe bo hilip nenguwâi.   
\p
\v 31 Yesu Kristo Humonenŋe nâ akto ye heŋgem nenguep aregât yeŋgât ukenyeŋe akman aregât hin makyeŋgire nâŋgâŋet. Hilâm ârândâŋ nâŋe âi meman âmâ momogât pat meman.  
\v 32 Akto hângâlâk nâŋgâmai nâ hainâk akman dâine wangât Epeso kepian soŋgo metŋe hainare olop aguagân. Aregât wan siâ bunŋe miawakniŋbiap? Akto hângâlâk nâŋgâmai arekŋe hin dâmai, “Hâmbâi mombaen aregât dowâk sot tu nemâk heroŋe akbaen.” dâmai. Akto Yesu bo agalep dâine nenŋe hain dâwâen. Hângâlâk nâŋgâwâen.  
\v 33 Aregât biwiyeŋe are bâliwopgât luâk âmbâle Yesu bo agalep dâmai are hepun yekbei. Nenŋe luâk bâleŋe olop bam gutbaen amâ yâkŋe agak memenenŋe âlepŋe nenŋe hilipko nengiwâi are nâŋgâm heŋgemgom âmâ hanokoakbei.  
\v 34 Akto bikŋe hutyeŋânba Anutugât boâk nâŋgâi den ire amâ ye aŋun meyeŋgiân. Aregât momoŋânba agatbaengât nâŋgâm heŋgemgom âmâ nâŋgâ nâŋgâ bâleŋe hepunbei.   
\s1 Hâknenŋe towatŋe siâ mem agatbaen.  
\p
\v 35 Akto yeŋgâlân gâtŋe siâŋe hin ainuguwiap, “Luâk momoŋe âmâ gain gain agatbai? Akto hâk gain hinare mem togowai?” dâwiap aregât den hâuŋe hin makbe.  
\v 36-37 Amâ den kopaŋe. Gâ seŋgo urutmenâ hân kâlegen yem ŋasukŋe akmâ bim âgâm âmâ pâtkom kâmŋe gamap. Aregât gâ wan siâ siâ ya kâmetmat are âmâ yânŋe me momoŋe hain are kâmetmat. Dâ are pâtkom âmâ hâkŋe golâ koaŋe hain are bo pâtkomap are nâŋgâm heŋgemgo.  
\v 38 Anutuŋe koaŋe amâ ikiŋe konok konok hâkŋe siâŋaet yeŋgimap. Akto kâmetenŋe pâtkom âmâ hainâk hâkŋe siâ siâ koaŋe hinare bo pâtkomap aregât keiŋe Anutuŋe ikiŋak nâŋgâm heŋgemgoep.  
\v 39 Akto areâk bo. Anutuŋe luâk me soŋgo me duki kâwâluki are hâknenŋe konok bo katnengiep. Luâk nengât hâknenŋe siâŋaet. Akto soŋgo yeŋgât are siâŋaet. Akto lâut yeŋgât are siâŋaet. Akto iŋan yeŋgât siâŋaet.  
\v 40 Dâ himbimân tatmai hâkyeŋe siâ. Nen hânân manmaen nengât egeknenŋe amâ siâ. Akmâ himbimân tatmâ ariâi are kulemŋe siâ. Akto hânân tatmâ ariâi are kulemŋe siâ.  
\v 41 Dewutâ hilâmân gâtŋaet are siâ akto hândâgân gâtŋe are siâ akto diâ are siâ siâ hârok are. Akto diâ pagaleyeŋe konok bo. Keiŋe keiŋe tatâp.  
\v 42 Aregât luâk momoŋe agatbaen are akai hainâk tatâp. Amâ hâknenŋe hangomaen are âmâ hambumap. Dâ otnenenŋe akto hâknenŋe irakŋe Anutuŋe mem agatbiap are bo hambuwiap akto bo bâliwiap.  
\v 43 Akto hâknenŋe amâ pagaleŋe olop bo aregât mombiap âmâ yân kârikŋe bo tatbiap. Dâ agatbaenân amâ hâknenŋe irakŋe pagaleŋe olop Anutuŋe mem agatbiap are kârikŋe dondâ tatnengiwiap.  
\v 44 Akto hâknenŋe tâmbâ ire amâ hângât aregât mondenŋe hâknenŋe hangombiâ hân akbiap. Dâ hâknenŋe irakŋe hâmbâi Anutuŋe mem agatmâ nengiwiap are amâ manman kârikŋaet.   
\p
\v 45 Akto Anutugât luâkŋe kulemgoyi bikŋe hin tatâp, “Luâk ulik gulik Adam yâk golâ akmâ agalep.” hain kulemgoep. Dâ beirâ Adam bâiŋe hinare Heakdâ manman nengiwiapgât amboŋe agep  
\v 46 amâ Heakdâ yâkŋe ulikŋân bo agep. Hânân gâtŋe soŋ ulikŋân miawagep gârâmâ Heakdâ beirâ giep.  
\v 47 Akto hân luâk ulikŋe are amâ Anutuŋe hân nukum mem mâŋgiep. Dâ beirâ luâk yâk âmâ himbimânba giep.  
\v 48 Aregât hânân gâtŋe malep hainâgâk hânân gâtŋe manmai. Dâ himbimân gâtŋe manmap dop hainâgâk himbimgât pat mem manmaen.  
\v 49 Akto hinŋe âmâ ulik gulik luâk Adamgât hâkŋe hainâk akmâ manden aregât hângâlâk akmaen aregât hâmbâi himbimân gâtŋaet dâwân manmap are amâ hainâk akmâ manbaen.   
\s1 Yesu togombo âmâ himbim hâk membaen.  
\p
\v 50 Galalupne aregât siâkâ makbe. Hâknenŋande amâ Anutugât manman âlepŋe bo membiap. Akto siâ me siâ hambum torok akbiapŋe siâ me siâ tat tat kârikŋe are bo membiap.  
\v 51 Nâŋgâŋet. Imâ den tipŋe siâ makmâ miawakyeŋgiwe. Nen bo mom metewaen. Amâ nen hârok purik âgâm hâk siâ akmâ metewaen.  
\v 52 Amâ lâmun humo mun akto sân sânâk hain akbaen. Lâmun humo mun akto ainâk momoŋande agatmâ mom hambu bâlâk manbaen. Nen hârok tirip siâ akbaen.  
\v 53 Hâknenŋe ire hambuwiap arekŋe manman kârikŋe are sâŋgum hinare lugumbo gewiap. Akto momogât patŋande manman kârikŋe lugumbo gewiap.  
\v 54 Haingât hambum torok akbiap arekŋe manman kârikŋe lugumbo gewiap. Akto momogât patŋande manman kârikŋe lugumbo gewiap sop ain Anutugât den kulemgoyi bikŋe kârigewiap amâ hin,   
\li1
\v 55 “Wei momogât pat kârikŋeŋe yâgâte? Akto momogât pat agakŋe metŋe hamepŋe yâgâte? Amâ bo agep.”   
\p
\v 56 Amâ bâleŋaet patŋande âmâ momogât metŋe hamepŋe aktâp. Akto den kârikŋeŋe amâ bâleŋaet metŋe hamepŋe mem miawaktâp.  
\v 57 Dâ Anutuŋe Kembu nenŋe Yesu Kristo agaŋdo manman gât kârikŋe mem miawaknengimapgât mepaiŋe meniâm.  
\v 58 Aregât, galalupne, âlepŋe yeŋe kârikŋe akmâ tâlim kârigem kinbei. Akmâ Kembugât âi sop ârândâŋ kârikŋe agaŋmâ membei. Amâ Kembugât akmâ bunŋe bo akbiap hain nâŋgâm âi mem manbei.   
\c 16  
\s1 Yerusalem yeŋgât puli mem arim yeŋgiwerâm magep.  
\p
\v 1 Akto Anutugât kâmot tânyeŋgune dâm puli katŋetgât yu makbe. Nâŋe emelâk Galatia hânân malân sop ain kepia siâ siâ arim Yesugât kâmot puligât keiŋe makyeŋgiân aregât hinŋe Yesugât kâmot yeŋgiwerâm menduguwai iregât den makyeŋgire nâŋgâm hainâk akbei.  
\v 2 Sonda ârândâŋ siâkâ ikiŋeâk ikiŋeâk tâwât dewunŋe Sonda uŋguŋân meyi aregât dopŋân nâŋgâwei. Nâŋgâm kinmâ bikŋe potatmâ heŋgemgom katbiâ emet yeŋân tatbiap. Hain gârâmâ hâmbâi nâ togowianân aregât bo undâgâtmâ âmâ puli are dowâk mem miawakbai.  
\v 3 Akto hâmbâi nâ togore yeŋeak luâk bikŋe mem katyekbiâ luâk âlepŋe aregât kulem esenŋe yeŋgire Yerusalem luâk âmbâle umburuk manmai are yeŋgât okot âlepgât puli kali are yeŋgimbiâ ariwai.  
\v 4 Benŋe nâ olop arine dâre âmâ olop ariwaen.   
\s1 Pauloŋe yâk yeŋgâlân ariwerâm sop kalep.  
\p
\v 5 Galalupne togowian aregât keiŋe makyeŋgiwe. Nâŋe Makedonia hânân arim kepiaŋe kepiaŋe âgâm bam gutmâ manmâ hân are hâtikowian aregâlâk nâŋgân. Hain aktere bo akto âlepŋe yeŋgâlân togo miawakbian.  
\v 6-7 Akto hinŋe sop tâlâwâk olop tatmâ ye konok bo yekberâm dowâk ariwian hain borân. Dâ Humoŋe âlepŋe makniŋbiap âmâ benŋe ye olop tatmâ manmâ âgâwian. Tatmâ mandere tânâk sopŋe bo akto benŋe are hamiŋân siângen ariwian. Ariwerâre yeŋe tân nugum maŋgan nekbiâ aregât kambiamne âlepŋe akto yâgâten me yâgâten dowâk âlepŋe ariwian.  
\v 8-9 Gârâmâ uŋak Epeso kepian âi humo tatniŋdâp âi ire mem âmâ makyeŋgim mandere bunŋe miawakbiap aregât dop tatâp. Aregât nâŋgât gasa dondâ yendâp. Are nâŋgâm in tatere Heak giep aregât hilâm bo akbiap. Bo akto Makedonia ain arim manmâ manmâ hepunmâ yeŋgâlân togowian.  
\v 10 Akto Timoteo âmâ hinŋe Humogât âi nunak meman yâk hainâk Humogât âi memap aregât hâmbâi âmâ yâk yeŋgâlân togowiap. Togombo tângombiâ hutyeŋân biwi sânduk mem manbiap.  
\v 11 Hain gârâmâ yeŋgâlân gâtŋe yâkgât nâŋgâmbiâ yânŋe akto hamep bo agaŋbei. Dâ Paulogâlân âlepŋe ariwian dâmbo âmâ yeukŋe ketugum benŋe hâmbâi dâp mem kalaŋbiâ yâk akto Yesugât kâmot bikŋe nâŋgâlân togowei. Are lâmgoân aregât laune lokom tângombiâ biwiŋe sândugembo bikŋe olop nâŋgâlân togowei.   
\p
\v 12 Akto galanenŋe Apolo yâkgât den pat amâ hin. Nâŋe sop kâlep goaŋmâ hin magaŋân, “Yesugât kâmot bikŋe Korinti kepian ariwerâm aktâi aregât gâ yâk olop ariwei.” dâre borâm kârikŋe aktâp. Dâ hâmbâi yâkŋe sop ekto âlepŋe akto yeŋgâlân togowiap.   
\s1 Den bâiŋe.  
\p
\v 13 Galama, ye ekmâ heŋgemgom Humogâlân biwiyeŋe kârikŋe katmâ manbei. Akto gasa yeŋgât bo hamep akmâ âi mem kârikŋe akmâ tatbei.  
\v 14 Wan me wan hârok memberâm âmâ are amâ galalupyeŋe akto Anutu agak meme biwi waŋ waŋân okot âlepgât membei.   
\p
\v 15 Akto yeŋgâlân gâtŋe siâ kotŋe Stepana akto yâkgât kâmotŋe Akaia hânân yâkŋe soŋ biwiyeŋe Yesugâlân kali. Akto sop ainba ukenyeŋe akmâ Yesugât kâmot tânyeŋgum âgâyi.  
\v 16 Nâŋe ye luâk hainare amukyeŋân tatŋet dâm goaŋyektân. Akto galalupne luâk dondâŋe kârikŋe akmâ âi memai yâk yeŋgât amukŋân manbei.   
\p
\v 17-18 Akto ye nâ olop bo tatâi aregât kambiamne indeâp gârâmâ luâk âlâwu kotyeŋe Stepana akto Potunato akto Akaiko biwiyeŋe mem sândukŋe ketugumai aregât biwine âlepŋe akto heroŋe dondâ nâŋgân. Hain gârâmâ ye hanâk luâk hainare yeŋgât amukyeŋân manbei.   
\p
\v 19 Akto Yesugât kâmolân gâtŋe Asia in manmai arekŋe yeŋgât nâŋgâmbiâ heroŋe akmap akto luâk âmbâi lâuwâ kotyetŋe Akuila akto Pirisila akto Yesugât kâmot emet yetŋân âgâm mindugum kinmâ Anutugât pat makmai are Kembugât akmâ egâliaŋ dondâ akyeŋgiâi.  
\v 20 Akto areâk bo. Nen ire hârok biwinenŋe Yesugâlân kalion nenŋe yeŋgât heroŋe maroŋe akmaen. Akto ye Anutugât luâk âmbâle aregât maŋgan akbei.   
\p
\v 21 Akto emelâk maktân are maktere luâk siâŋe kulemgoâp. Dâ den bikŋe ire âmâ Paulo nunak okot nâŋgâyeŋgiân aregât bâtnande kulemgoân.  
\v 22 Akto luâk âmbâle siâŋe Humonenŋaet okot âlep bo waŋbiap Anutuŋe yâk hilip kowiapgât ulilaŋdân. O Humonenŋe gâ dowâk togowen.  
\v 23 Humonenŋe Yesu Kristoŋe damunyeŋe akmâ okot âlep akyeŋgim memeŋe akyeŋgiâkgât ulilaŋdân.  
\v 24 O Galalupne, ye Yesu Kristogât kâmot aregât yeŋgât okot âlep dondâ nâŋgân.