\id EPH - Tifal NT -Papua New Guinea 1998 (web version -2013) 
\h Efesis 
\toc1 Pol ata Efesis kasel imi sukon dola kuyinsa kaata ko 
\toc2 Efesis 
\toc3 Ef 
\mt1 EFESIS  
\mt2 Pol ata Efesis kasel imi sukon dola kuyinsa kaata ko  
\ip Yesus ayo tam abiil tikiin unala, bom bii wasital 32 kiita yak banipla, Pol ata sukon weng kala Efesis kasel Kristen unang tunum imi dola kuya almi aptum Tikikus ami kolaya, kulii-din kuyinsa. Pol ayo Yesus ami weng kaa kulii-din abip ma ma bakayila-tal-une-balala, Kristen kesip disa; tunum ita Pol ayo sok de dibii umbilin Rom imi kalabus am kaptam daaliwa, ilom sukon weng kalaayo, dola imi kulaaya unsu ko.  
\ip Kemin, Pol ayo boko-lomda: Yesus ali God alalta uldaa-dabuusa kemin, ali unang tunum imi iliim boyin tunum, aa ali alalta mafek mafek alik iyo alta tiin mola tambal-kup bom-bilip o. Ibi Yesus ami weng kaa talalu utamdiwa, Ipsiik weng kulii-din abip ma ma imi bakayin-biliwa yo, kala-lomda dola kuyinsa no.  
\c 1  
\p
\v 1 Nak-tunum kusal kaa tiinsip o? Nali God ami kalaan tunum Pol nita God alami aket fukunin kaata uldaa-nam-buulaya, nali tiltam Kraist almi kalaan tunum kesi. Nata sukon kalawaali God almi unang tunum abip Efesis kaptamu bomdip Kamokim Yesus Kraist almi lak kaata-kup duu-lomdip, yang banemin dinim ilin, ipni dola kuyon o, kali.  
\v 2 Kemin, nayo dik-daaliya, numi Aatumen God sole, Kamokim Yesus Kraist so, alim ita taba-lomdip, yaap ma kamayin-bilipla, kipni aket tem ayo bilili-kala-bomdiwa yo, kala-somya ko.   
\s1 Aatumen God ata Kraist ami sikil diim kawu mafek mafek alik iyo tambal masiim kukaaya-laaba kaata ko  
\r Ef 2:11-22, Fpai 3:1-11, Kol 1:26-28, 2:6-15, 1Jon 2:3-6, 4:13-15  
\p
\v 3 God ali numi Kamokim Yesus Kraist ami God ale, almi aalap kemin, God ali Kraist ami sikil diim kawu mafek mafek tambal alik iyo kuyila, numi aket fukunin uyo dong dakaaya-laaba no, kalaluwa kemin, God ami win ayo kufon-bam ami tong-kup bakamum o, kala-somya ko.  
\v 4 God ali tawaal kalawaa talalu kutiilin dinim ilomdaya kawu, nuli uldaa-yim-buu-lomda, kiili Kraist ami lak duu-lomdiwa, nami tiin diim kawu atin tituun-kup tabin bomdiwa, ban kemin dinim ilin o, kala-lomdaya, nuli uldaa-yim-buusa.  
\v 5 Siin sawaayak kawu, God ayo numi aket uyo kuya-lomdala ami aket uyo, Yesus Kraist ayo dabaali din taanaya, iyo ami lak kaata duuliwa, nayo yim-bii tiltam nalmi man keyon o, kalsa kaali, God almi san kemin, kaa kanoyon o, kalsa.  
\v 6 God ayo almi Man ami aket kaata-kup aasu. Yale, numi olen-daaya-lomda, almi man ayo kambola-lomda dabaala tal nuli yam-talaluse. Kemin, atin ti God ami kanosa kaata, nuli God ami win kaata kufon-bam, ami tong kaata-kup baka-bamduwa yo, kala-somla ko.   
\p
\v 7-8 God ali numi disa misiim kawu olen-daaya-lom dong dakaayilin kaali ti, sakbaalim dukum kuya-lomda, Yesus Kraist ami taanaya ami kiim sing-tam-daasu kuuta, God ayo numi ban kemin uyo takan-tiiyila-lomda, numi iliim uyo boyale, tiltam kanumin mafek mafek kii kaal-ke-lom utam bam-dakamin uyo kuya kesa. Kemin, kaa ami olen-kaayin kaali, atin ti sakbaalim dukum kulaala tildak numi diim abasu te!  
\v 9 Sawaayak kawu, God ali, Nimi Man Kraist ayo dong dokop-nala, kaa kanolokomi no, kala, aket fukun-ilomda kutal-fukula suluya, almi san kemin ami aket fukunin yang sawaansu uyo numi diim kawu ku-fatap-daayila utam-sulup.  
\v 10 God ami aket fukunin kaa, Mafek mafek alik iyo tiin mo-lom una-biliya, nimi Man ami kolokomi no, kalsi uyo, tiltam tulu kala, kala-lomdiya, kulaata abiil tikiin kaami mafek mafek so, tawaal diim kaami mafek mafek iso, alik iyo kuyak nimi Man ami diim kawu tiilila alta kamokim ke-lomda tiin molokoma no, kalsa namti kulu ku-fatap-daasa ko.   
\p
\v 11 Kulaa, sawaayak sawaayak kawu, God almi aket fukunin kaata, nuli uldaa-yim-buusa. Kemin, kulu Kraist ami diim kawu fep-nupla kawu, God ayo taba-lomda talalu-yimulaya, alami unang tunum ke-sulup. Atin ti fan kemin, God ayo dok kanolin aket fukun-ilomda: Awu, kaata kanolokomi kala, kalokoma uyo ti kanola talalu kutiila tiltam yaap ke-lomdu unen-umbu.  
\v 12 Kamasi kawu, Juda kayaak nusiik God ami weng kuka-daa-lomda: Nami uldaa-dabuuli Kamokim kesa tunum Kraist ayo dabaayi din unokoma no, kalsa ami fen-tabasup. Kemin, God win tabin ami tong kaata-kup bakamum o, kala-somya ko.   
\p
\v 13 Kemin, Efesis kasel ibi Juda kayaak daa; ibi ipkal tunum miit kusnum kemin, ipkal ti kanola God ami tituun-kup tabin weng tambal kaali, weng san-silip. Kemin, God ami iliim boyokoma kaami sang kaali, bokoyup ibi weng sandipla, Kraist ami lak kaata duulip ami diim kawu tiltam tabasip. God ayo almi Sinik Tambal ayo unang tunum imi kuuyokomi no, kala weng kuka-daasaya alami Sinik ata ibi kuuyilaya, angtiil maak tiimin tap kese.  
\v 14 Mafek mafek imiin kap-tunum ami kolap sin-ilom kawu, alik kola-laabap tap, God ami Sinik numi kuuyase kaa, imiin kemin, Sinik ayo kukuyilaya kawu, utamuwa yi, God ami weng kuka-daa-lomda kanolokomi no, kalsa uyo, atin-kup kuluulokomup o, kalsup. Kemin, kaali utamuwa yi, Awu, nuli kawanita God ami unang tunum kebup namti, God ayo numi sok til-daayalala, nuli uluum dinim ke-lokomup kala, kala-lomdup, kulaa fan utamsup. Kemin, God win tabin tunum ami tong kaata-kup bakamum o, kala-somya ko.   
\s1 Pol ami beten weng kaata ko  
\r Fpai 2:9-10, Kol 1:4-11,18, 2:15, Hib 1:3,13  
\p
\v 15-16 Nali weng sani yi, Ibi Kamokim Yesus ami lak kaata-kup ti duule, God ami unang tunum imi aket kaata-kup duusip o, kalipla weng sandiya, God ami alik kanum tabasa kaata nali ibi keyila-yaabi dinim; ipni aket-kup nan-bulula, suunkup God ami yaap ke yo, kem-yaabi kemin, kanola nali ti suunkup ipni aket kaata-kup fukun-bamdiya, beten-kup ken-tabasi.  
\v 17 Kemin, numi Kamokim Yesus Kraist ami God, numi Atok atin ti falala-kalin dukum kemin, nali ami aman dakaan-biliya, aket fukunin tambal kaata-kup ibi kukaayin-bam ale, ami weng miit uyo ipni diim kawu ku-fatap-dakaayin-bam ke-balala, God ayo kulu bombe kala, kalalipla kawu, talalu atin ti atamin o, kal-bomdiya, aman dakaaya-yaabi.  
\v 18 Nimi beten kaali, God ayo ipni aket fukunin uyo dotu kutiiyala kawu, atin ti talalu atamiwa yi, God ata numi naan-daayila, tiltam ami lak duuluple ayo boko-lomda: Kanolokomi kaali, fen-bam bom-biliwa yo, kalsa kabak-ami miit namti kala bombuu kala, kalbip-kup; ale, ibi utamiwa yi, God ami weng kutii boko-lom: Nimi unang tunum ibi dong dakaayin-biliya, naso tambal-kup ilokomup o, kalsa kaali, atin mafek mafek tambal o! kalale,  
\v 19 ibi utamipla, Ami titil dukum kuluu-lom God ami lak duusup numi dong dakaayila-tabasa kaata, kano ilila atamin o, kalaliya, ipni beten kaali kamayila-laabi. Kanolin titil dukum kaa God ata kuluu-lomda, alta tal yak numi iipyak tem kawu okok ken-umba.  
\v 20 Kemin, kanolin ultap ami titil kuluu-lomda siin kawu Kraist ami taana dafo-lom dibii tam abiil tikiin daalala, God alami sikil tiingtup diim kawu tiinsa namti kaa bombe.  
\v 21 Kemin, sinik mafak mafak so, kano sinik tambal tambal iso, ili Kraist ata taba-lom alik yim-baak-mo tabanse; aa tunum kamok kamok win soyal iyo yim-baak tibi ata tam kaptoop ban-ilom bombe. Kemin, am kula daan tulu so, sin-sin-ke-lokomu so, ami win kaali, suunkup tam kaltoowu ilokomu.  
\v 22 Kemin, God ali abiil tikiin so, tawaal so, unang tunum so, mafek mafek alik iso, kiili kulaala yak Kraist almi diim kawu abamnip keya-lomda, God ayo Kraist ami ulduulala, ata Kristen numi dabom ke-bomdaya tiin mosa.  
\v 23 Kristen unang tunum nuli Kraist ami angtiil ultap kemin, Kraist ali abip so, sep so, abiil tikiin so, iyo alik buku-tiin-bomdaya, alik tiin mo-som ken-tabasa kemin, ultap o. Ali Kristen unang tunum numi iipyak tem kawu bomdaya, dukum-kup dong dokoya tiin mo kesa no.   
\c 2  
\s1 God ata numi sinik kufolala, tiltam tiin kawong kesu kaata ko  
\r Ap 15:11, Rom 6:1-14, Gal 2:16, Kol 2:11-15, 2:20–3:4, Tat 3:3-7, 1Pit 2:24  
\p
\v 1 Kemin, siin sawaayak kaali, ibi God ami weng kaa kuyang saak tela yak ban kemin akal alik akal alik ita kulii tiltam tiltam ke-bilipla, ita taba-lomdip ipni sinik uyo welip taanuya, liip mafak diim kawu bom ilsip.  
\v 2 Siin kaa ibi kukup mafak kaali, tawaal diim kalawaami unang tunum imi kanun-umbip ultap kemsip. Ipkal maakup ti kanum-solip kemin, ibi kaalile, sinik mafak imi kamokim ami weng kaata-kup weng san-kaa-bamdipla, kanum-solip. Kemin, kamala kalawaali sinik mafak ayo yang unang tunum kawanita God ami weng kuyang saak tiimin imi bukuyila-balaya, kanun-laabip.  
\v 3 Kaa tunum miit maakup ipta-kup daa; Juda-miin nokol kanola maakup siin kaali kanumin tunum imi kukup mafak kanumsip ultap ke nokol ti kanum-solup. Kipso, nuso, alik nulmi san kemin, nulmi aket fukunin kaata-kup kanum-solupla, kaata nulmi aket tem tiling tem kaata kanu-buluya, yang kanum-solup. Kemin, siin sawaayak kaali, God ali ban kemin kaami kalan kaata, aket atul kelula, angtiil yol uyo kuluulokomip o, kalsa. Kemin, nokol kanola bom-ilomdupla, tunum kusnum imi angtiil yol kuluulokomip ultap ke nokol kanola kuluulamup o.   
\p
\v 4-5 Kabak ti faneng kemin, nulmi ban kemin uta taba-lomdu nulmi sinik uyo welula taansu. Yale, God ayo numi aket-kup kuya ifan o, kala tangbal tangbal ma kamayin tunum kemin, numi aket-kup aasu kemin kaali, utama yi, Nami Man ayo faneng, asuk dafoli tam tiinse no, kala-lomdaya, numi sinik ukol ti kano kufola tiltam tiin baayase. Atin ti fan God ayo ifan o, kala almi aket bilili-kalin kaata kuya-lomda, ipni iliim uyo boyalala, asuk tildang tal-silip te!  
\v 6 Kemin, God ami aket fukunin kaali, Am ma daanokomu kawu nami man Yesus Kraist ami lak duulin iyo im-taltam abiil tikiin daaliya, nami Man Yesus aso, iso, mafek mafek iyo tiin molin o, kalalaya, nuli tiltam Kristen ke-sulup kaali, numi sinik ayo kufolaya tam tiin kawong kelula, aso tambal-kup tiinsup.  
\v 7 God ami aket fukunin kaali, Kanoliya unang tunum imi man fakan kaptoop kaptoop ken-unip uyo utamiwa yi, God ali numi aket kaata atin kuya-lomda, Yesus Kraist ayo dabaala tal-ilomda akal ti kuno numi aket uyo atin ti sakbaalim dukum kuya kese. Kemin, nuli dok kano-lomdupla, talalu utamalup dinim o, kala utamin o, kala-lomdaya, numi sinik iyo yam-folala, tiltam tiin kawong ke-silip.  
\v 8 Kemin, God ali ipni olen-daaya-lom aket bilili-kalin kaata kuya-lomda, alami man ayo kuuyilaya, ibi Yesus ami lak uyo duulip kala, kala-lomdaya, ipni iliim uyo boyase. Ibi mafek mafek tambal kiita ma nuu-biliwa, God ayo kaami maan o, kala-lomdaya, ipni iliim uyo boyase dinim; akal almi aket fukunin kaata-kup ipni iliim uyo disa masiim kawu boyase.  
\v 9 Kemin, God alta kaata-kup kaa kanoyase. Kemin ale, nuli dok kano-lomdupla nulmi win uyo kufolup tam tiip kaptoop unomu dinim te!  
\v 10 Kemin, kala tiinsup kaali, nuli Yesus Kraist ami diim kawu yak fep-nupla, God alta nuyo yam-talalulaya, alokso unang tunum ke-sulup. Kemin, God ami aket fukunin kaali, Nami kukup tambal dotusi kaali, kutal-fukulin o, kalalala, yam-talalulala, tiltam alokso unang tunum ke-sulup ko.   
\s1 Yesus Kraist ata Juda sole, tunum miit kusnum kayak kayak iso, iyo alula kutiila tiltam miit maakup kesip kaata ko  
\r Ef 1:3-14, Fpai 3:1-11, Kol 1:26-28, 2:6-15, 1Jon 2:3-6, 4:13-15  
\p
\v 11 Juda tunum imi tunum man imi ipnaal ukelmin kukup kaali, kutal-fuku-bomdiwa boko-lomdip: Nuli God ami tunum miit diildiil namti kala bom-bulup o, ken-umbip. Yale, Ibi tunum miit kusnum ita yimusip. Kemin, ibi Juda tunum daa; Juda kasel ita ipni bokoya-lomdip: Ibi ipnaal bomin kukup uyo ibi kutal-fukulin disa; le, kibi God ami tunum miit imi loop daa yo, ken-umbip. Yale, kii God ami kukup ami sang kaali ma bakamin disa, ken-umbip. Kemin, tunum imi kukup kaami sang kaata-kup bakan-umbip kemin, ipni kanola tiin-bom biisip kaami aket kaata fuku-daalin o.  
\v 12 Ipni kanola bom ilsip kaa, ibi Yesus Kraist ami diim kawu ma yak fewa bomdip ilsip dinim; kibi God ami tunum miit diilim imi atuk kiika daa. Ibi tunum miit kusnum utamduya kemin, Juda kasel imi bokoya-lomdip: Ibi bokon kusnum imi man o, kemsip. Sawaayak kawu, God ayo weng kuka-daa bokoyilala, Juda kasel iyo tal mepso kulu tilip nikil alimal maakup bom ilsip. Yale, ibi iso ma bom ilsip daa; kipni tawaal diim kala bom ilsip kaali, God ami diim uyo ma fewa ilsip dinim; ale ibi aket kaa ma fukun-ilom suunkup tambal ma tiin-bom ilokomup o, kemsip disa; ibi kasen-foko maaklo babon-bam biisip.  
\v 13 Kemin, ibi siin kaali, God ami tiin diim uyo samaan kawu tiinsip. La, kamala kulaata Yesus Kraist ayo ibi itama yi, Nimi as diim taani kiim sing-tam-daasuu kaata no, kala-lomdaya, nimi diim kawu tildaak fep-nip kala, kalalaya, kibi im-taldang daalaya, kulaata God ami mepso kulu bom-bilip o.   
\p
\v 14 Kraist alta taba-lomda Juda nuyo yim-bakule, tunum miit kusnum kusnum ipyo yim-baku ke-lom kuyak mim-daalaya, tunum miit maakup ke-lom abiin tambal-kup tiin-bom bulup. Sawaayak kaali, tunum miit alep numi atam suun-daa una-tala-kemsup kaali, uti fokolin ultap ke iip kabaaku foko-lomdu ukdaa kulaalu una-tala-kesup. Ya, Kraist ata as diim kawu, taan-ilomda uti daam fokosup uyo balaata kutiila dinim keluya, kawu tala-tala-ke-lom tambal-kup bom-bulup.  
\v 15 Kemin, Juda kayaak imi lo uyo boko-lomdu: Yak ma kaata kanumin daale, yak ma uta ti kanumin o, kalsu kaata dukum-kup kutal-fuku kutama tabasip. Kemin, Kraist ami aket fukunin kaa, Nali lo umi titil uyo dak-daa kulaali daak taanu kamboliya, unang tunum sok de-yimulin tap kesu uyo disa keluya, tunum miit alep kiili tildang nimi diim fep-nipla, nata talalu-yimulila, tiltam tunum miit akal alik ke miit maakup ke-lomdipla, abiin tambal-kup tiinin o, kala-lomda ayo taanaya kawu lo umi titil uyo dak-daala daak taanu kelase.  
\v 16 Kraist ami as diim taanse kulu tunum miit alep imi atam suun-daa una-tala-kemin namti, kulaata disa kelu kamboyila-lomda, yim-bital kumup-daa talalu-yimulaya, tunum miit maakup ke-lomdip God almi mepso kulu tildang tal-ilomdip kuyak dii una-tala-ke-silip.  
\v 17 Kraist ami tal unang tunum God ami weng tambal bakayinsa kaali, asuk tiltamdup kuyak dii una-tala-kemin kaami sang kaata bakayinsa. Kemin, kaa tunum miit kusnum God ami samaan kawu bom-bilip ipso, Juda kayaak God ami mepso ilin nuso, alik numi sang kaata bakayinsa. Kemin,  
\v 18 Kraist ami taanse kulu tunum miit alep nuli God ami Sinik maakup kaata-kup taba-lomda dong dakaayin-balaya, titil-foko Aatumen God ami beten kaali kamaan-bam laabup o.   
\s1 Pol ami boko-lomda: Kristen alik nuli God ami am ultap o, kalsa kaata ko.  
\r 1Kor 3:9-17, 1Pit 2:4-8  
\p
\v 19 Kemin, tunum miit ma ibi Kraist ami lak uyo duu-silip. Kemin, ibi maso asuk bokon kusnum imi man aye, tunum kusnum aye, ke ilokomip disa yo. Ibi God ami unang tunum atuk namti kaa bilip ale, God almi abip kulu ilin ke-silip.  
\v 20 Kipso, nuso, nuli God ami am delin tap ke-sulup. Kemin, ali taba-lomda almi kalaan tunum so, weng ku-fatap-daa bakayin tunum iso, nuli yim-tii-lom am kun kumolin tap kelale, Yesus Kraist ata am malii kuyak tinilin tap kelaya kaata ipta le, am bom so, am kuk so, iltap ke-silip.  
\v 21 Kemin, Kraist ata taba-lomda am kun alik iyo foko-lom delaya, tulu-tulu-ke taltam am tambal ke-lomdula, tam am sakbaalim ke Dukum God almi alik keluya, ami win kufumin am ultap keluya kela-yaaba.  
\v 22 Kemin, ibi Yesus Kraist ami diim kawu fewa-silip. Kemin, Kraist ata taba-lomda ibi yim-bii yak ap-tunum kusal Kristen kusnum alik imi tem kawu, yim-bak ulaya, Alik ibi taltam God ami am alaltap keliwa, Sinik akal ipni iipyak tem kabaku bombe ko.   
\c 3  
\s1 God almi aket fukunin uyo sawaayak kawu sawaansu kaali, tunum miit kusnum iso, Juda-miin iso, iyo ku-fatap-daayase kaata ko  
\r Rom 10:5-13, 2Kor 11:16–12:10, Kol 1:24-29, 2Tim 1:11-12, Tat 1:1-3  
\p
\v 1 God ali kaata kanola-lomdaya, tunum miit kusnum kusnum ipni dong dokoyon o, kala-lomdaya, kanose. Kemin, Pol nali ipni lak o, kala God ami beten kamaala-yaabi. Nali Yesus Kraist ami okok kemin kaayo, kutal-fokola bom ale, tunum miit kusnum kayak kayak ipni dong dakaayin-bam ke-biliya kemin, kaami kalan kaata nami sok dep-ninsip.  
\v 2 Ibi nami sang uyo weng sanipla, God ata Pol ami okok kemin tambal kaali, kolaya kanu-balala, ami okok kemin kuuta taba-lomdu Efesis kasel ibi dong dakaayila-yaaba le,  
\v 3 God ayo sawaayak, almi aket tem-kup fanang-daa kaata kanu-mokomi no, kalalala, kutal-fukusa kaa, Pol ami diim kawu ku-fatap-daalaya utamse no, kalbip o, kemipla, weng san-silip ema? Kemin, kaami sang katip uyo tildaak iip kuyaku dolasii.  
\v 4 Kemin, tik-tiilokomip kabaku ibi nimi kaami utamsi uyo ipkal kano tituun-kup utam ale, Kraist ami taba-lomda God ami sawaayak aket fukunin yang sawaansu uyo kanu-bamdala, ku-fatap-daase uyo utamin o, ke-lokomip.  
\v 5 Tunum iyo sawaayak kawu, God ami aket fukunin yang sawaansu uyo ma utamsip dinim. Yale, kulaata ami Sinik ayo dabaala talda God alami tunum win tabin o, kala-lom alami kalaan tunum nuso, weng ku-fatap-daa bakayin tunum iso, numi diim kawu, Sinik ata God ami aket fukunin sawaansu uyo ku-fatap-tiiyalala, kaa fatap-kup utamsup.  
\v 6 God ami aket fukunin sawaansu kaali kala bombe: God ayo ti fanang-daka-bamdaya, Tunum miit kusnum iyo nimi weng tambal uyo weng sandip, yak nami man Yesus Kraist ami diim kabak fep-nokomip kaata, nali tambal-kup iyo talalu-yimuliya, Juda imi tal aba tam Kraist ami lak duulipla, talal-yimbi ultap keliya; tunum miit alep ili angtiil maakup keliwa, nimi mafek mafek sang boko-lom: Kanolokomi no, kala kuka-daasi uyo kuluulokomip o, kala-lomda, God ayo kanola fanang daa kutal-fukusa no.   
\p
\v 7 God ayo saak o, kalin tunum kemin, alta uldaa-nam-buulaya, alami okok kemin uyo kutal-fukusi kaali, unang tunum iyo almi weng tambal kalawaali kukaaya-laabi kaa, alta titil uyo kup-naya kemin, kanun-umbi.  
\v 8 Kemin, nak-tunum kusal God ami unang tunum imi tiin diim kaali, nali atin win dinim, ke atin kabaak bansi. Yale, God almi ok tambal kaata kup-nala, tunum miit kusnum iyo God ami weng tambal kaata bakayin-bamdile, bokoya-lomdi: Kraist ali atin kipni lak kaata no, kala-lomdaya, mafek mafek dukum ma kaa kanose ni! kal-bomdiya, kanun-umbi.  
\v 9-10 Kemin, God ami aket fukunin yang sawaansu kaayo nata kuluu-lomdiya, unang tunum alik imi talalu kukuyin-biliya kawu, iyo utamipla, God ayo kaa dok kano-lomdaya, kaa kanoyokoma kala, kalalipla, iyo utafiin-umbip. Siin sawaayak kawu, God ayo abiil so, tawaal so, kala dik-daa kulaasu kaami mafek mafek kiiyo talalusa tunum kemin, ayo aket fukun-bamda: Am ma daanokomu kawu, abiil tikiin kaami sinik tambal tambal iso, ensel titil-kup tabasip iso, iyo utamiwa yi, God ata Kristen unang tunum iyo talalu-yimulala, iyo dok kanolin bom-bilip kala, kala-lomdipla, iyo utamipya yi, Atin ti God alta aket tambal-kup fukunin tunum o, kalalip, utamin o! kala-lomdala, God ayo sawaayak kaptoowu, alami aket-kup fukun-ilomda: Kaayo kanu-mokomi no, kalsa uyo kutal-fukusa. La, ku-fatap-daase.  
\v 11 Siin sawaayak kawu, God ami aket uyo fukun-ilomda: Bii-lom kawu, nimi aket fukunin nalmi aket tem kabaku suunkup bombuu uyo bakayin-biliya, talalu utam-ilomdip dik-daa kuluulokomip o, kalsa. Kemin, fan, kaa numi Kamokim Yesus Kraist ayo dabaala talda, alalta God ami aket fukunin tambal namti kulu ku-fatap-daala tiltam fatawasuu.  
\v 12 Nuli yak Kraist almi diim kawu fewa-lomdup numi aket uyo fal-siki-lom kuyak alami diim daa-sulup. Kemin, kaa talalu utamupla yi, Nuli liip so kemin, God ami dik-daalupla, numi weng kaa weng seyokoma no, kala-lomdupla, suunin dinim, God ayo beten kamaalin-kup laabup.  
\v 13 Kanolin kemin, aket uluum fakamin daa. Waasi iyo taba-lomdip nali kipni dong dakaaya-tabasi kaami kalan o, kala-lomdip, angtiil yol awak dukum uyo kukaap-ninbip. Lale, nimi angtiil yol kala kaabi kaami aket uyo ibi fukun-bam aket uluum fakamin daa; ti nimi kala dong dakaayin-bili, ipni titil-fak-dakabip kaami aket kaata-kup fukun-bamdip, fiyaap duu-bamdiwa yo, kala-somla ko.   
\s1 Yesus Kraist ami unang tunum imi aket kaata-kup aalu ilin kaata ko  
\r Jon 3:16, Rom 8:31-39, 1Jon 3:1-2, 4:7-21  
\p
\v 14 God ayo liip ma talalusa. Kemin, tunum miit kusnum ipso, Juda kayaak nuso, maakup kuyaku-diyaku-ke-lomdup miit maakup ke-sulup. Kemin, tal-unemi kaali, dok kanolin aket ma fuku-daali namti, kawu tam tilik-duung fakela daak tiin-ilomdi, Aatumen God ayo beten kamaala-laabi.  
\v 15 Abiil tikiin kasel alik iso, tawaal diim kasel alik nuso, nuli akal almi tunum miit kusnum e, kela kela ke-sulup. Yale, Aatumen God ayo alik numi miit kayaak kemin, ali kaa bombe. Kemin,  
\v 16 utami yi, Titil dukum uyo Aatumen God ami diim kawu bombuu kala, kalaliya, nayo dik-daaliya, ami Sinik ata dik-dakaan-bam bokoyila, alta taba-lomda titil kuyale, kipni aket fukunin uyo dong dokoyilala, titil-foko-bomdiwa yo, kala dik-dakaan-bamdile,  
\v 17 kipni aket kuyak Yesus Kraist ami diim kawu daaliwa, alta suunkup iltipni aket tem kawu bom-bala yo, kal-bomdi dik-dakaan-bam, ken-umbi. Kemin, ipni kukup tambal kaa kanun-umbip kaami miit kaalile, as timtim kaata dong dokolula, as kaami titil-foko tola-yaaba alaltap ke, nali God ayo dik-daaliya, alta dong dokoya ibi God ami mok ineya-laamin so, unang tunum imi mok ineya-laamin so, kiita yan-bilipya, titil-foko tola-bom kukup tambal kaata kutal-fukuliwa yo, kalalila naala-yaabi.  
\v 18-19 Kraist ali atin numi aket-kup aasu. Kemin, nuli dok kano-lomdupla, kaami miit uyo talalu utamalup dinim kesup. Yale, God ayo dik-daaliya, alta dong dokoya ipso, God ami unang tunum alik iso, ibi taang-kala utam kaal-keliwa yi, Awu, Kraist ali ipni aket tem sakbaalim dukum kukaaya kaptoop kaptoop unan-umba kala, kalaliwa, God ayo ipni aket tem uyo muup-nu keyilale, ipkal ti God alaltap ke ifilip tooplo so keluk o, kal-bomdi dik-dakaala-yaabi ko.   
\p
\v 20 God ali alami titil uta kuluu-lomdaya, titil-foko numi iipyak tem kabaku ok dukum uyo kanum kulii tooplo so unoma. Aa, numi beten weng uyo, God kabi kaata kanolan o, akan-kaa-bamale, nulmi aket fukunin kaata, God ali yaap titil-foko kaali kanolama nema? kala-lom numi nuu-mokomup uyo kabaak bunuya, ami kanu-mokoma kaata atin ti uta uta ke ifin tooplo so unokomu kayi!  
\v 21 Kemin, Yesus Kraist alami diim kawu fewa almi tunum miit alik-daap ke-sulup nuli God ami win uyo kufon-bam ami tong kaata-kup baka-bam ke-bamdup, nuso, numi man loop kaptoop iso, nuyo kanumin-kup ken-una-bulupya yo, kala-somya kemin, kulaata taa!   
\c 4  
\s1 Pol ami boko-lomda: Kraist ami angtiil kaali, Kristen unang tunum nuta no! kalsa kaata ko  
\r Rom 12:4-21, 1Kor 12:12-20, Fpai 2:1-5, Kol 2:19  
\p
\v 1 Nali God Dukum ami ok kutal-fukulin tunum kemin, utamduya, kaami kalan kaata sok de-namulipla, tiinsi. Kemin, God ayo ipkal kanola bokoyila tiltam almi man ke-silip. Kemin, ipni tiin-yaamin, tal-unemip aye, kiiyo talaba tam God ami kukup tambal, Uta kanumin o, kalsa uyo tiknu kewin o, kalaliya, weng kala dukum-kup bakayinbi.  
\v 2 Ibi kaptum kusal kayak kayak imi minlo tem un-ilom, win dinim ke-bomdip, aket filit kaata-kup kukaayin-bamdipla yo! Kaptum kusal iyo ma God ami kukup kanumin o, kalsa uyo alik maakup ilaalin dinim namti, kii itafiimin daa, ami aket kaata kukaan-bamdip, aket tambal-kup balili-kal-bomdip dong dakaayin-bilip, tilip nikil maakup ke-lom ilaaluwa yo, kala-somla ko.  
\v 3 God ami Sinik Awem ata taba-lomda dong dokoya sok de-yimulin tap kelaya, aptum kela una-tala-ke-bam aket maakup ke-silip. Kemin, kaata ti dukum-kup kutal-fuku-bomdiwa yo, kala-somla ko.   
\p
\v 4 Numi kuyaku-diyaku-ke-sulup kaali ti angtiil maakup tap ale, God ami Sinik kipni diim kawu be ali ti maakup kulaata-kup kemin, God ami kipni bokoyila tiltam almi man ke-silip kuyaku, weng ma bokoya bokoya ke: Ibi yim-bii-tal nalami abip daaliya, ipso, naso, kalawu ilokomup o, kalaya, ibi fen-tabasip kaa weng kusnum disa; ti weng maakup kulaata-kup.  
\v 5 Aa, kuno yakal ilmi kamok alik kamok alik daa; kipni Kamokim kulaa ti maakup kulaata-kup; ale, kipni Kraist ami lak du una-tala-kesip kulaali atin maakup ale, ami win finin diim kawu, oksam kaali ukan-tabasip uyo maakup.  
\v 6 Numi God ali ti maakup kemin, alik numi Aatumen. Ali alik nuli tiin mo-bom ale, alik numi tiin diim kawu, okok ke-bam ale, alik numi iipyak tem kawu bom kem-tabasa ko.   
\p
\v 7 Kanolale, Yesus Kraist ayo kukup tambal tambal uyo maakup maakup nuli kuyin-balaya, ami titil diim kawu, kanun-umbup. Kemin, kaa alami aket fukunin kaata mafek mafek masiim miit akal alik akal alik iyo kuya kuya kesa.  
\v 8 Ultap kemin, God ami Sukon Tem kabak-ali Kraist ami sang kaali boko-lomdu:  
\q1 Siin sawaayak kawu, tiltam aba-lom tam unse kaali, ali waasi sok de-yimulin yaapkan yaapkan iyo kulii-tam-ilomda unang tunum iyo mafek mafek masiim imi kuyinsa no,  
\m kalsu.  
\v 9 Kemin, weng kaa boko-lomdu: Tiltam aba-lom tam unse no, kalsu kabak dokata daa kalolip: Kamasi uyo tal daak tawaal diim abalala, tam unse.  
\v 10 Mep tunum kaa alalta kamasi tildaak talse kaali, alalta asuk tam unse. Kemin, ayo atin ti tam abiil tikiin tam-ilomda abip so, saak so, abiil tikiin so, kiili alik tiin mo buku-bomdi yo, kala-lomdaya, tam banse.   
\p
\v 11 Kemin, Kraist ami mafek mafek masiim kukaaya-yaaba namti, kala bombe. Tunum malo ma nami kalaan tunum o, kala iyo ulela-som, malo ma ita God ami weng tem ku-fatap-daa bakayin tunum o, kala ulelale, malo ma ita, ulela God ami weng tambal kaata kulii-din abip ma ma uyo bakayila-tal-unemin tunum o, kala ulelale, kuno malo ma ita ulela Kristen imi tiin mo-bom dong dakaayin-bamdip, God ami weng kukuyin tunum o, kala ulelsa.  
\v 12 Kanola Kraist ami mafek mafek kukaaya-tabasa kiiyo, kaa God ami unang tunum nuli dong dakaayim-bam kukuyin-bilila, yakal tal aba yak nami ok uyo yaap-kup kutal-fukulokomip kala, kalale, iyo kanolipla, nimi unang tunum o, kalin kabaku nami tiil uyo tiltam dukum-nokomu no, kala, kala-lomdala ayo kukaayila-tabasa.  
\v 13 Kemin, kanum-kup umbutoop alik numi tiltam aket maakup kelupya, numi God ami man ami lak duu-yaamin aye, atam-laamin aye, uyo maakup ke-lokomu. Kemin, kanum una-bulupya, numi God ami lak dakaamin kaali, dukum-alom man tunum ami fasuu-lomda dukum ke-laaba alaltap kelupla, Kraist alaltap ke-lokomup o.   
\p
\v 14 Kanumup namti, nuli suunkup man katip katip ililtap ke ilokomup dinim; ale, nenin tunum kiimi ibakamin weng kaata bakayin-bilipla, nuli man imi kukup kanumin tap kaa fan o, kala kela yang banebip dinim o. Imi kasen-fakamin weng bakamin kaa, yol ok daang kun kaami fonfon taba-lomda ala una-tala-kebu tap aye, inim ta as kon duk-duu kulaala tam-tam unebu ulultap o; kemin, nuli ibakamin weng kaa weng san-kaamin daa.  
\v 15 Kata, God ami tituun-kup tabin weng kaata-kup weng san-kaa-bam kutal-fuku-bomduple, unang tunum kayak kayak imi aket-kup yan-buluya, bomduwa yo. Nuli tiltam fan unang tunum dukum kebup-kup, numi dabom Kraist ami diim kabaku fewa-bomdupla yo, kala-somya ko.  
\v 16 Kemin, numi dabom alalta tiin mo-balaya, nulmi sikil, yaan, tiin, uyo alami mafek mafek, Kanolin kiita kanumin i! kalalaya, maakup maakup numi bakayimba kaali, tambal-kup kanu-buluwa kemin, tunum ami malmel ayo tulu-tulu-ke tiil ayo alik de-kutiilaya, atin tiil maakup kesu ultap kemin, tiil kaami anung uyo nuli dong dokola una-tala-ke-bamdupla, nikil alik maakup ken-umbup ultap kemin, kanola aket kola-una-tala-ken-umbup kawu, tiil uli tiltam titil-foko dukum-alaabup o.   
\s1 Kristen numi siin kaami kukup kela, kama kukup kaata-kup kutal-fukulum o, kalin kaami sang kaata ko  
\r Rom 12:9-21, Ef 5:1-20, Kol 3:5-17, 1Tes 4:1-12, 1Pit 4:1-6  
\p
\v 17 Nali weng tem ma Dukum ami win diim kawu weng dukum-kup ma bokoyon o, kali. Kemin, ibi Aatumen God ami lak duulin dinim unang tunum imi kukup kanubip kaa, ibi maso ma kanumin disa. Kiimi aket fukunin kaa, tambal disa; disa ibakamin aket kaata-kup fukun-umbip.  
\v 18 Ili utamsip dinim kemin, imi utam-yaamin uyo miit dinim ale, ili babon-tal-unebi tiinsip. Kemin, ili tiltam God ami suunkup ilin unang tunum kelin dinim ale, disa iip aket kaata-kup fukun-umbip.  
\v 19 Ale, ili fatom so ma dakan-umbip dinim; ili ti kukup mafak mafak kaami aket kaata-kup yan-bulula, aket kutoop tini-bomdipla, daal dinim, suunkup kanumin-kup ken-tabasip.   
\p
\v 20 Imi kanolin kukup mafak kaali, Kraist ami kukup kipni kukuya-sulup uyo kaa bombuu disa.  
\v 21 Kraist ami sang uyo bokoyup ibi weng sandiwa, tiltam ami unang tunum kebip-kup; Yesus ami tituun weng tambal kaata kukuyin-bulup, weng san-silip kaa, atin ti faneng.  
\v 22 Nuli ipni kukuyinsup kaali, sawaayak uyo, ipni dok kanolin dok kanolin kukup ma mok im-bom ilsip kaa, ibi kukup tambal o, kala din kukup mafak kaata kanu-bamdipla, iltipni angtiil uyo ku-mafak-dakan-tal-unemsip. Lale, ipni kanolin siin kaami aket fukunin kaa kulaalip yang kot unu kelin o, yaka-lom kanum bokoyinsup.  
\v 23 Kemin, kipni sinik so, aket fukunin so, kiiyo kulaalip yak God ami diim abamnipla, akal talalu-yimulala, tiltam alokso kelipla yi;  
\v 24 alokso aket fukunin kaata kuluulin o, kala-somla kemin, alokso aket fukunin kaa God alta nimi aket fukunin ultap kaata kuluulin o, kala kuyala ibi aket fuku-daa kanu-bilipla, kayak kayak iyo itamiwa yi, Ili tituun-kup tabasip ale, ili atin tambal-kup tabasip kala kalokomip te!   
\p
\v 25 Kanolin kemin, alik ibi ibakamin kukup kaali, kela-lomdip yak kanumin mafek mafek kiimi sang kaa kaptum kusal iyo tituun-kup tabin weng kaata-kup kaptum kusal Kristen kesip kusnum iyo bakayin-bamdipla yo! Alik nuli angtiil maakup kaami atuk atuk ke-bomduwa bulup kemin, tituun-kup tabin weng kaata-kup bakayin-bamduwa yi!  
\v 26 Ibi kanola ti, aket atul-kup kamayu namti, kaa ban ke-mokomip. Kemin, kaa dotu utafii-bamdiwa yi! Aket atul-kup dap-tiip-tu bom-balap bii, atan uyo yak tem banemin daa; baan abiltap takan-tiilan o, kala-somla ko.  
\v 27 Suunkup aket atul kaali, falala tam-tiilula, suunkup kutal-fukulin-kup ilap namti, kapni aket tem uyo sinik mafak imi kamokim Setaan ami saal namti, kulu busuulokomap.  
\v 28 Yukut inin tunum ali asuk maso ma tal yukut inin disa; am kamala kalawaali okok tambal ke-bamdala, alami titil diim kawu ima moni iyo kaa-bamdaya, utamaya, Ap-tunum ayo mafek mafek kiiyo iiba no, kala namti, ayo dong dakaan-bamda ilokoma.  
\v 29 Kemin, ibi weng mafak uyo bakamin daa; ibi weng tambal tambal kaata-kup baka-bamdipla, unang tunum titil dinim iyo yam-titil-saan-bam ale, unang tunum weng, weng san-kaabip iyo dong dokoya keliwa, iyo kawu ilu-lom God ami fiyaap uyo duu-mokomip.  
\v 30 Ibi kap-tunum kusal imi weng mafak uyo bakayin-bamdip, God ami Sinik Tambal ami aket uluum uyo kukaalin daa yo. Ami Sinik Tambal kaa ipni diim kawu bombe kemin, Sinik ayo God ata saal fakyak tiiyase ulultap kemin, ibi kaa utamiwa yi, Kaa faneng nuli God ami unang tunum namti kala bulup u, kalalupla, am ma daanokomu kawu God ali sok tal-daa-yim-baalaya, nuli uluum dinim ke-lokomup kala kalin o, kalokomip.  
\v 31 Kemin, ipni fanang mafak daka-bamdip aket mafak fukunin so, aket atul tabemin so, fuut-tabe-bamdip aket atul tabemin so, titil eng bakamin so, weng yenin so, aptum kusal itam suunin so, alik kanolin kukup mafak kiiyo alik kulaalip kot unu keya-lomdipla;  
\v 32 kaptum kusal iyo akola aket bilili-kalin kukup kaata tambal-kup dong dokola una-tala-ke-bamdipla yo! Kemin, God ata taba-lomda Kraist ami win diim kipni ban kemin uyo takan-tiiyase ulultap ke kaptum kusal taba-lom ipni mafek mafek kiili, ban kelipla kaa, ipkal kuno kambola takan-tiiya una-tala-ke-biliwa yo!   
\c 5  
\s1 Pol ami boko-lomda: Ibi utafii-bamdipla falala-kalin diim kawu bomdip, kukup tambal kaata-kup fuku-bom-biliwa yo, kalsa kaata ko  
\r Jon 3:18-21, 8:12, Rom 12:9-21, Kol 3:5-17, 1Jon 1:5-10, 2:7-11  
\p
\v 1 Ibi God alami man kemin, ali kipni aket kaata-kup kuyinsa. Kemin, ami kukup kanun-umba ultap ke, ipkal kanu-bamdiwa biliwa yo!  
\v 2 Kraist ali numi aket kaata kuya-lomda dong dokoyon o, kala-lomda, tunum kiimi God ami mafek mafek kolum o, kala fuulipla, tang tambal-kup tabe-balala kuluu-lomda tambal o, ken-umba ulultap kelaya, ami tiil kaali, God ami kolaya, waasi ita aalip taanda akal almi sinik ayo God ami kolala ke saaknaya, God alta dabuu-lomda yaap o, akase kemin, ulultap o, ipkal kanola kaptum kusal imi aket kuya-lomdip dong dakaayin-bamdipla yo!   
\p
\v 3 Kemin ale, ibi God almi unang tunum kemin, ipni sadiki-bam miyaan ililtap ke-mokomip, aa yak mafek mafek soyal kelupla yo! kemin aye, kaami kanu-mokomip kaali, yaap keyilula kanu-mokomip dinim; ale ma kaata ibi dok kanolin kukup uyo ma kaata tambal o, kala-lomdip kanu-bilipya, kap-tunum kusal iyo itam-ilomdiwa, Kaali sadikimin kukup ulultap o, kalip namti, kipni kanu-mokomip kaa yaap keyokomu dinim o. Ibi kanu-bilipla, kap-tunum kusal kii kanumin aket kaa fukunin disa.  
\v 4 Kemin, ipni fatom tabin weng ayo baka-mokomip aye, ibakamin weng baka-mokomip aye, dakmin-bamdip weng mafak mafak baka-mokomip aye, inang kaa atin tifan tambal dinim o. Kipni God ami yaap ke yo, akan-kaa-mokomip kaata faneng tambal keyilula kanu-mokomip.  
\v 5 Kemin, ipkal utamin: Kawanata sadiki-bamda miyaan ililtap kema, aa nata mafek mafek soyap keli yo, kema namti, kaali God ayo kambolaya, yak Kraist ami diim uyo kawu fewa-lomda God ami uti daam tem uyo tam unokoma dinim. Kemin, tunum ali mafek mafek soyap keliya yo, kema namti, kanolin aket fukunin uyo tiltam-ilomdu God ami aket fukunba uyo takan-teluya, God ami aket uyo atin ti lokoluya ke-lokoma.   
\p
\v 6 Kemin, unang tunum iyo God ami weng uyo kuyang saak tela-bomdipla, ban kemin sang kaa bakabi kaata-kup ban kemip namti, kaami kalan kaata, tifan God ayo aket atul keluya, angtiil yol uyo kuyokoma. Kemin, ibi tunum ibakamin imi weng kaata weng san iliwa le, ita yim-tama yang kukup mafak kaami tem uyo tini-mokomip dinim; ale,  
\v 7 kanolin tunum iyo yang mepso itamip iso, kipso, maakup tal-unemin daa kayi!  
\v 8-9 Siin sawaayak kaali, kipni aket tem kaa malang-kup tini-bom-buluya, kukup mafak mafak kiita-kup kanu-bisip. Kemin, am kula daansuu kulaata ibi tal Kamokim Yesus ami unang tunum ke-lomdipla, kipni aket tem kaali, falala-kalasu. Kemin, falala-kalin kaata, unang tunum iyo dong dokoyulule, kukup tambal tituun-kup tabasu kaata-kup kutal-fukumin o. Kemin, kibi tunum falala-kalin diim kawu bom-bilip imi kukup kanubip ultap ke-bamdiwa yo!  
\v 10 Ibi talalu fen-bamdipla utamiwa yi, Dukum ami weng bokoya-lomda: Kaata kukup tambal o, keba uyo kaa buu no, kala kal-bomdipla, kuuta-kup kutal-fuku-bom kanu-biliwa yo!  
\v 11-12 Imi kanumin mafek mafek kanun-laabip kaa, malang tinalin kaami kukup mafak kemin kukup kaali, dok kanola ap-tunum kusal iyo dong dokoyamu disa. Kemin, kanola imi kukup maaklo kasentap kanun-umbip kaali, atin ti kukup mafak kemin, kanola kaami sang uyo fatap-kup bokolokomap kaali, fatom tabep-tokomu. Ibi iso maakup tal-unemin daa. Atin ti kukup tambal kaata-kup kuuta fuku-bomdipla, kipni kukup tambal kaali, falala-kup kala-lomdu, mep kiimi malang tinalin kukup uyo ku-fatap-daayuluya, kayak kayak iyo utamipla yi, Kaa kukup mafak kala kalin o!  
\v 13 Kemin, God almi falala-kalin uyo iilfolaya, kukup mafak malang tinilin uyo tiltam fatap-nula unang tunum iyo utamiwa yi, Kukup kaali kanolin u! kala iyo uta-mokomip.  
\v 14 Kemin, God almi falala-kalin uyo iilfolaya, kukup uyo tiltam fatapnu namti, uso asuk falala-kalin ultap ke-lokomu. Kristen nuli kaami sang kaata baka-bam faldak tiimin weng uyo boko-lomdup: Kapyo, baan abiltap kapni akan-ilom taanbap uyo kela tiltam tiinapla, Kraist ata tumbu-tambang alami falala-kalin diim kawu daalokoma no, ken-umbup.   
\p
\v 15 Kipyo, ipni falala-kalin diim bom-bilip kaami aket uyo fukun-bamdipla, iltipni tal-unemin, tiin ilin aye, uyo talalu utafii-bamdiple, aa ipni kukup kaali tunum utamsip dinim imi kukup kanun-umbip ulultap uyo kanumin daa. Ti tunum utamsip imi kukup kanun-umbip ultap kaata-kup kanumin o!  
\v 16 Kemin, kamala kulaali, unang tunum yaapkan iyo kukup mafak uyo kutal-fukulip tiltam tulu kemin, kanola ibi utamiwa yi, Dok kanumin diim kulu numi nak-tunum kusal imi kukup tambal kuyikin so kaami am uyo daanu kala kalip namti, kambolip disa; tal yang banemin daa; kemin ti kanumin kaata-kup o.  
\v 17 Kemin, kanola babonin kukup kaali, kutal-fukumin disa; um-kuku utamipla, Dukum God ami kipni bokoya-lomda: Kaata kanumin o, yakan-kaaba uyo kala bombuu no, kala utamdipla kaali kanumin o!   
\p
\v 18 Kibi ok mafak kaali, dukum-kup im-bom babon-bamdip, iltipni tiin-laamin kaa ku-mafak-dakamin daa yo. Ibi God ami Sinik ayo kambolip alta-kup taba-lomda, kipni aket tem uyo dukum-kup dongnala, tambal-kup bomdiwa yo, kala-somla ko.  
\v 19 Kemin, ap-tunum kusal Kristen iso, weng bakamip kaali, Baibel tem kaami baal so, Yesus ami fiyaap don-bam baal wiimin so, aa God ami Sinik ata alokso baal kuyase kaami baal wiimin so, kiita wii-bamdiwale, Dukum ami baal uyo fanang tem so, bon tem so, kuten-bamdiwa yo!  
\v 20 Kemin, kipyo, nuli Kamokim Yesus Kraist ami unang tunum kesup o, kal-bomdupla, suunkup mafek mafek alik kiimi sang kaa Aatumen God ami bakaan-bamdup: Yaap ke yo, ke-bam, kanu-bam bom-biliwa yo!   
\s1 Tunum din unang din imi sang kaata ko  
\r 1Kor 7:1-5, Kol 3:18-19, 1Tes 4:3-7, Tat 2:3-5, Hib 13:4, 1Pit 3:1-7  
\p
\v 21 Kipyo, aket fukun-ilomdipla, Kraist kaali numi Kamokim u! kala-lomdipla, ami weng uyo weng san-kaan-umbip. Kemin, ibi kap-tunum kusal Kristen kesip imi weng kuukal ti kano weng san-kaa-bamdipla, imi minlo tem kulu bomdipla yo!   
\p
\v 22 Kemin, unang, tunum din ipyo, ibi Kamokim Kraist ata kelip ipni tiin molaya, alami weng kaata-kup weng san-kaan-umbip ulultap ke, iltipni timimel imi weng kaata-kup weng san-kaa-biliwa yo, kala-somya ko.  
\v 23 Kanola Kraist kaali, nalmi tiil o, kala almi unang tunum numi iliim kaata boya-lomdala, numi dabom kesa ulultap kemin, kanola tunum din kibi timimel kii ipni dabom  
\v 24 kemin, Kristen unang tunum numi Kraist ami kambolup ata numi tiin mola alami weng-kup weng san-kaan-umbup ulultap ke, atin ti timimel imi weng kaata-kup weng san-kaa-bamdipla yo!   
\p
\v 25 Ale, unang din ipkal, ibi Kraist ami unang tunum kemin, ali numi aket kaata-kup kuya-lomda, alami angtiil lak uyo duulakin dinim ke, numi iliim kaata boyase ultap, yikal ti kalel kusal imi lak kaata-kup duu, tambal-kup tiin mo bomdipla yi!  
\v 26-27 Almi angtiil moyase kaami miit kaali, kala bombuu: Kraist ami aket fukunin kaali, Nami lak duulokomip kaa, unang tunum ili weng tambal uyo kuya-lomdi diinga-yimuli tiltam tambal ke-lomdipla, foko-kulii tildang nalami miit tem tii itami yi, Kalawiili tunum ket unang sii ililtap ke, alik ti mafak dinim; atin tambal-kup kala, kala-lomdila, kuliili fokoli yak God ami sikil baan diim abamnipla, alami man alik-daap kelin o, kala-lomdaya, Kraist ayo alami angtiil kaata, numi moyase.  
\v 28 Kanose kemin ale, tunum ipyo, iltipni angtiil kaami lak uyo duu-lom tangbal-kup tiin saanbip ulultap, talalu ipni kalel kusal imi lak-kup kuya-lomdip, tambal-kup tiin molin o, kala-somla kemin, imak aso, alami kalel uso, akam ili maakup kemin, tunum ayo almi kalel umi lak o, kal-bom tangbal-kup tiin mola namti, kaami kanu-mokoma kabaku almi angtiil uso tiin molokoma.  
\v 29-30 Kemin, tunum ayo ma alami angtiil uyo ma utam suun-daa-yaaba dinim o. Almi angtiil kaami lak uyo duu-bamda, almi angtiil uyo inin-inin kukaa un-bamda tambal-kup tiin mo ilokoma ulultap kemin, Kristen unang tunum nuli Kraist ami angtiil kemin, nuyo tambal-kup tiin-saan-umba.  
\v 31 Kanolin kemin, God ami Sukon Tem weng uyo boko-lomdu:  
\q1 Tunum ayo awak-aalap iyo kamboyila yak alami kalel umi diim kawu fep-nokoma kaali, alep iyo angtiil maakup ke-lokomip o, kala  
\m Sukon Tem uyo kanum bokosu.  
\v 32 Kanolin weng kabak-ami miit kaa yaapkan. Yale, nami aket fukunin uyo kaami miit ma kaali, Kraist so, unang tunum so, imi sang kaata kanum bokosu no, kalasi.  
\v 33 Lale, maakup maakup alik ipni sang ukol fanang maakup kanum bokosu. Kemin, tunum ipyo, iltipni angtiil kaami lak kaata duu-bam tangbal-kup tiin saanbip ulultap ke-bam, iltipni kalel kusal imi lak-kup duu tambal-kup tiin saan-bamdipla, aa unang tan yakal imimel imi win uyo kufuu-bam ke-bamdipla yo!   
\c 6  
\s1 Man so, awak-aalap iso, imi sang kaata ko  
\r 2Kor 12:14, Kol 3:20-21  
\p
\v 1 Aa man kipyo, ipkal Kristen kemin kawak-aalap imi weng kaata-kup weng san-kaa-bam ilokomip namti, kawu tambal-kup keyula kutal-fukulokomip.  
\v 2 Kemin, God ami Sukon Tem weng uyo boko-lomdu: Kawak-aalap kiili, numi dabom o, kala-lomdipla, imi weng kaata-kup weng san-kaa-bamdipla yo, kalsu. Kemin, weng kaa God ami kamasi diildiil kawu lo uyo kuka-daa-lomda, alami weng uyo kuka-daasa, Uta kanolokomi no, kala kutii kesa. Kemin,  
\v 3 weng kabak-ali boko-lomdu: Weng san-kaamap namti, tambal-kup bomdaple, tawaal diim kala bombi ke-lokomap o, kalsu ko.   
\p
\v 4 Ale, awil-fakal kipyo, man iyo suunkup titil tabin weng kaa bakayin-biliwa, man iyo aket atul tabemin daa. Ti tambal-kup tiin mo-bomdipla yo. Kamokim ami weng kaata-kup kukuyin-bam ale, kukup mafak kebip uyo yim-bak-saan-bam ke-biliwa yo!   
\s1 Disa iip kawu sok de-yimulip, maaklo tunum imi okok kamayin tunum so, imi tiin molin so, imi sang kaata ko  
\r Kol 3:22–4:1, 1Tim 6:1-2, Tat 2:9-10, 1Pit 2:18-25  
\p
\v 5 Disa iip kawu sok de-yimulip ok fukulin tunum kipyo, ibi iltipni tawaal diim kalawaami okok kebip kaami aket kaali ti maakup kaata-kup fanang daka-bamdip, imi weng kaata-kup weng san-kaa-bamdiple, aa yak okok kemin kaami aket uyo maakup kaata-kup fukun-bam ale, imi weng kaata-kup weng san-kaa-bamdipla yo! Kraist ami weng, weng san-kaa-bam kanun-umbip ulultap ke-bamdiple,  
\v 6 iltipni kamok imi tiin diim kaata-kup okok ke-bulupla, iyo fiyaap duumik o, kalin daa. Kraist ayo numi disa iip kawu sok de-yimuse kemin, nuli ami okok kamaalin tunum o, kalaliwa, kiimi tiin kuwaayinbip kaaso, suunkup ok ayo dukum-kup kutal-fuku-bomdipla, God almi boko-lomda: Kaata kanumin o, yimba kaata-kup aket tem kabaku atin ti kutal-fuku kanu-biliwa yo!  
\v 7 Kemin, kipni disa iip kawu sok de-yimulip okok kebip uyo ti ipni tiin atafiimin aa, fanang dakamin aa, kiimi aket uyo kulaalip yak kabak banu kutal-fuku kanu-biliwa yo, kala-somla kemin, ibi, nuli tunum imi okok-kamayinbup kaata yoko! kala mafak mafaknin daa kemin, ipni Kamokim Yesus Kraist ami okok kemin tambal kaata dukum-kup kutal-fukulokomip ultap ke-lomdipla, ok uyo tambal-kup fukulin o.  
\v 8 Ipkal utamsip. Kemin, fanang daalin! Tunum ayo kanta ma okok kemin tambal ma kema namti, God Dukum ayo taba-lomda okok kebip kaami maan uyo kuyokoma no. Tunum sok deyin sole, tunum sok de-yimulin dinim iso, iyo maan tambal kaa ti fanang maakup kola kola kuyokoma ko.   
\p
\v 9 Disa iip kawu sok de-yimulip bom okok-ken-umbip imi awil-fakal o, kala tiin molin tunum kipyo, kipkal ti kanola ok fukulin tunum iyo kala nuuyim-bamdiwa yi! Ibi mep kulu ipso bom-bilip kiili, titil tabin weng uyo bakayin-bilipla, suunin kaami kukup kaali, kela-lomdipla, kukup tambal kaata-kup kukaayin-biliwa yo! Ti ipkal utamin, abiil tikiin bombe kaata ipni tiin molin ale, ipni ok tabuulin tunum imi tiin molin kemin ata taba-lomda, unang tunum win finin so, win dinim iso, alik maakup yam-kuku-bamda yim-bak-saanokoma no.   
\s1 Pol ami boko-lomda: Kristen unang tunum ili waasi dinin iltap o, kalsa kaata ko  
\r Rom 13:14, 1Tes 5:8-9  
\p
\v 10 Nimi weng mafiing mafiing namti kula bokoli disa ke-lokomu. Kemin, ibi Kamokim Yesus Kraist ami diim kawu yak fewa-bilipla, ami titil dukum kaata kuluu-lom ipni dong dakaayin-balala, ipni aket tem kulaaso, kukup uso, iyo titil-foko-bomdiwa yo!  
\v 11-12 Kemin, numi waasi dinin kaa tunum fatap iso, dinan-umbup disa. Kemin, sinik mafak kaptamu bom-bilip so, sinik mafak tawaal diim kaldaak-ami malang tinalin kukup kaami miit kasel iso, sinik mafak alik atin ti titil-kup tabasip iso, imi kamok iso, dinan-umbup; kemin, ibi waasi dinin kaami mafek mafek God ata numi kukuyila-yaaba kiili, alik kuluu-lom tii-bomdipla, taang-kala titil-foko tol-nokomip kaata fan sinik mafak imi kamokim ayo kasenu ibokoya yim-tama yang tem kabaak tini-mokoma. Kemin, uyo talalu utafii-bamdip kulaalip yak bane-buluya bomdipla yo!  
\v 13 Kemin, kanola kabi God ami waasi dinin kaami mafek mafek alik iyo miki-lomdapla, kukup mafak tiltam tolokomu uyo titil-fak-daa tola-lom daang ukuwap une-buluya, titil-kup foko tola-bomdapla yo!   
\p
\v 14 Kemin, kapni tola-lomdap kutiilokomap namti, kala buu kaatam! Weng tifan bakamin kaami kukup uyo waasi dinan-tal-unemin kaami ol tiil uyo kuyang di miki-laamin ultap kemin kuyang di mikilan o, kala-somla kemin; liip tangbal dikiwa unemin uyo waasi dinin kaami naam ultap kemin, waasi dinin kaami ilim uyo dildaak tiniman o!  
\v 15 God ami weng tambal uyo boko-lomdu: Unang tunum tala-tala-ke nalmi miit tem tilipla tiinum o, kala kanum bokosa kaali, unang tunum imi bakaya-tal-unemon o, kalap uyo, waasi dinin kaami yaan-alom uyo kutoop tinimin ultap kemin kutoop tiniman o!  
\v 16 Ma kaata, kabi waasi dinin kaami as kom daam katip ma kutoop ilmi fet kun tem tini-lomdip ilmi angtiil bak-daa-bomdip dinbip ulultap ke-lomdip, suunkup kapni aket uyo kuyak God ami diim daalapya, Tunum Mafakim Setaan ami fit oltem kaptoowu as milip kuyak daa-lomda ami wan binala as kon so, sok nang nong so, bola taleba uyo talokomu dinim; kemin wing kaali, daak aba tenokomu no.  
\v 17 Waasi dinin kaami nafalum kalaang-tabasu kaata kulaak tinilokomap kuuta, dabom uyo tambal-kup ilokomu; kemin ulultap o, utamapya, God ayo nami iliim uyo bop-na-lomda, nali tambal-kup bom bii no, kal-bomdapla yo! Kemin kabi waasi dinan-tal-unemin yeng o, kala bainat o, kebip ayo kutal-fuku waasi imi aket tem bakelilin ulultap ke-lomdap le, God ami Sinik weng taba-lom kup-timba uyo kuluu-lom unang tunum iyo bakayin-balapla, kuuta taba-lomdu imi fanang-dakamin uyo tam unokomu. Kemin, kanumin mafek mafek kiita kanu-bamdapya, faksaalin-kup bom-balawa yo!  
\v 18 Kanu-bamdipla, beten kemin o. Kipni God ami beten kamaalokomip kaali, Sinik ami win diim kawu dok kanolin dok kanolin kukup ke-mokomip iyo suunkup beten kamaan-bamdiple, kela-laamin daa. Ti tiin alep alep uyo baa-bomdipla, daal dinim, dak-lom dinim, tiin yak dinim, ke-bom kano aman dakaan-bamdip beten kamaan-bilipla, akal taba-lomda almi unang tunum alik iyo dong dakaayin-bam ale,  
\v 19 aa naso dong dakaap-nam-bam ke-balaya, alami weng uyo kuluu-lom unang tunum imi kuyokomi kaali, God akal dong dokop-nala, itam suunin dinim, titil-foko Yesus Kraist ami sang uyo bakayin-biliya, God ami weng tambal yang sawaansu uyo talalu utamin o!  
\v 20 Nali God ami bon tem tunum o, kala weng tambal kuuta kulaala tulu weng san kulii yang unang tunum imi kukaayin tunum yale, kabak-ami kalan kaata nili sok dep-nipla, bom bii kemin, nali alami weng tambal kukaayin kaami okok kemin kaata, ipta God ami aman-biliwa, akal niyo dong dakaap-nin-balala, nayo suunin uyo kulaa-lomdila, titil-foko tola bakayin-bamdi yo!   
\s1 Pol ami weng mafiing mafiing bokosa kaata ko  
\r Kol 4:7-8  
\p
\v 21-22 Kemin, Tikikus kaali, nulmi kiim maakup tap ke, Kamokim Yesus Kraist ami ok dukum-kup yikik-kutal-fukuulin tunum; Tikikus ayo dabaali din una kemin, alalta nami okok kem-tabasi sole, bom bii so, kiimi sang alik iyo bokoyilaya, kipyo, weng san utamiwa yi, Pol nikil alik kii dok kanola bom-bilip i! kala, kala-lomdipla, fiyaap duu-mokomip ko.   
\p
\v 23 Aatumen God so, Kamokim Yesus Kraist aso, alim ita taba-lomdip ibi dong dokoyiliwa, atin ti nalami naktum kusal Kristen maakup ibi numi kayaak o, kala una-tala-ke-bamdiple, kap-tunum kusal imi aket-kup yelu kola-una-tala-ke-bamdip, iltipni aket uyo dukum-kup kuyak alim imi diim uyo fewa kelin o!  
\v 24 Kemin, kipso le, dok kanolin unang tunum alik ita suunkup numi Kamokim Yesus Kraist ami aket kaata-kup yeluya tiinsip iso, ibi God ata taba-lomda ipni aket tem uyo disa masiim kawu yaap ma kamayin-balala, tambal-kup bom-biliwa yi!