\id 1JN - Tifal NT -Papua New Guinea 1998 (web version -2013) 
\h 1 Jon 
\toc1 Jon ami kamosinim sukon dola kuyinsa kaata ko 
\toc2 1 Jon 
\toc3 1Jon 
\mt1 1 JON  
\mt2 Jon ami kamosinim sukon dola kuyinsa kaata ko  
\ip Yesus ayo abiil tikiin unala bombii wasital almi-kup 60 ye 70 ye kiita duk-duulipla kawu, Jon ayo sukon weng kalawuuli dola-lomda kulaala Provins Esia kasel Kristen unang tunum imi kuyinsa ko.  
\ip Kemin, Jon ali Yesus ami daang bakaalin tunum nikil talangkal imi aptum ma ata kemin, ata Efesis abip kaptamu bomdala, sukon weng kaldak-ayo dola boko-lomda: Kristen nuli Aatumen God ami aket kaayo, dukum-kup kola-sulup kemin, aa ti kano numi aket uyo yak nak-tunum kusal unang tunum imi dukum-kup kuya kelum o, kalba-kup; tunum ibakamin tunum imi boko-lomdip: Yesus kaa fan tunum nulultap kesa disa yo, kebip; kaali ibakamin weng bakayinbip kemin, kaa tinang umu fukumin daa yo, kala-lomda Jon ayo sukon kalawuuli dola kulaaya unsu ko.  
\c 1  
\s1 Nuli suunkup ilin unang tunum ke-laamin kaami miit kaata ko  
\r Jon 1:1-4, 17:5, Hib 1:2-3, Rev 19:13  
\p
\v 1 Ipyo, Yesus Kraist ami win ma kaali, God ami weng o, kalsip. Kemin, kaata numi suunkup ilin unang tunum kemin, kaami miit kaali, kaa bombe. Kemin, ami sang kaata kipni bakayon o, kalbi no. Ami kamasi miit tem kaptoop-ali kanun-umba kemin, siin kaali, ami daang bakaalin tunum nuli ami weng uyo weng san-kaa-bamduple, nulmi tiin talaa atam-ilomdup kuno, nokol dap-fuku-bam kemsup.  
\v 2 Kemin, numi suunkup ilin unang tunum kemin kaami miit kaali, tiltam fatapnala, nuyo atamdupla kawu, ami sang uyo ibi bakaya-tabasup. Kemin ale, suunkup tiin kawong ilin miit kayaak ayo Aalap God so laaba. Kemin, ami tiltam fatapnala, nuyo atam-ilomdup ami sang kaayo, bakaya-tabasup.  
\v 3 Kemin, Atok God aso, ami man Yesus Kraist so, alim ili nuso alimal maakup ke-lomdup miit maakup kesup. Kemin, ipso nuso, kano nikil alik miit maakup kelum o, kala-lomdupla, nuli nulmi atam-sulup sole, weng, weng san-sulup so, kiimi sang kiita, ibi bakaya-tabasup.  
\v 4 Kemin, alik numi Yesus Kraist ami fiyaap duumin kaata tiltam uta uta ke-lom dukum-nuk o, kala-lomdila, weng kaali dolbi ko.   
\s1 Nuli falala-kalin diim kawu bomdup kukup tambal nuumin kaami sang kaata ko  
\r Jon 1:4-5,9, 3:18-21, 8:12, Ef 5:8-14, 1Jon 2:7-11  
\p
\v 5 Kemin, Yesus Kraist ami weng bokoya weng sandup, ipni bakaya-tabasup kaali kala bombu kemin, God ayo falala-kalin tunum kemin, ami diim uyo kutamiip katip ma bombu dinim; kemin, ali atin ti tambalim kemin, ami diim kaali kukup mafak anang ma bombu dinim.  
\v 6 Kemin, kanola nuyo boko-lomdup: God aso, nuso, alimal nuyo maakup kesup o kalokomup. Kata, nuyo kutamiip tem kabaku laabup o kala kukup mafak uyo kemup namti, tifaneng weng uyo weng san-ilomdup, kukup tambal uyo kufukulokomup disa; kemin, ibaka-mokomup te!  
\v 7 Kemin ale, kanola, nuli God ami falala-kalin diim kawu bombe alaltap ke-lom kukup tambal alik kiiyo, kutal-fukulup namti, alik nuyo nikil alimal maakup ke-lomdupla, God ami Man Yesus ami taana kiim sing-tam-daase kaata, taba-lomdu numi ban kemin uyo alik takan-tiiya-lom dilit moya, tambal ma keya ilokomup o.   
\p
\v 8 Kemin, kanola nuyo boko-lomdup: Nuli ban kemin dinim o, kalup namti, kaali numi aket tem uyo bam-daalin dinim ke-lomduple, God ami tituun-kup weng uyo talalu utamsup disa yo, kalokomup.  
\v 9 Kemin, God ayo boko-lomda: Talalulokomi no kalase kaali, atin ti talalu-laaba. Kemin, unang tunum imi kukup kanubip kiimi maan tiiya-lomda kukaaya-laaba kaali, tambal kemin, kanola nuli nulmi ban kemin uyo ku-fatap-daka-mokomup kaali, God ayo numi ban kemin kaali, keya-lomda ali numi kukup mafak alik takan-tiiya-lomda alik dilit moya atin tangbal-kup ilokomup.  
\v 10 Kemin, sawaayak kawu God ayo boko-lomda: Unang tunum alik maakup iyo ban kemin unang tunum o, kalsa. Kata, kanola nuli boko-lomdup: Nuyo ma ban kesup disa yo, kalup namti, kaata nuli God ami atafiimin weng uyo boko-lomdup: God ali ibakamin tunum o, kala-laamin kukup namti kaabu. Kemin, God ami weng uyo talalu utam kufukulin dinim kela-lom laabup.   
\c 2  
\s1 Yesus Kraist ali numi dong dakaayin tunum kaami sang kaata ko  
\r Hib 9:23-28, 13:12, 1Pit 2:24, 1Jon 1:9  
\p
\v 1-2 Nalmi man katip katip ipyo! Ibi ban kemalip o kalaliya, weng kala ipni dol-yimbi. Yale, tunum ma ban kela namti, nulmi kalaan tunum Yesus Kraist ayo numi lo un-ilom, Atok God ami bokola-lomda: Tunum kalaali ban tem kawu diinse kemin, Atok kabi ami ban kemin uyo kewalapla yo, aka-laaba. Kemin, Yesus ayo atin tunum tambal kemin, akal numi ban kemin uyo takan-tiiya-lomdi dilit moyi tambal ma kelin o, kala-lomda, alta numi ban kemin kaali, moyase. Kemin, numi ban kemin kaata-kup disa; alik tawaal kala dik-daa kulaasu kaami unang tunum kiimi ban kemin so ko.   
\p
\v 3 Kanolin kemin, nuyo God ami weng kutii-lomda: Ibi kanumin o, kalsa kaata kutal-fukulup namti, nokol talalu utamupla yi, Fan God ami kukup uyo utabup kala kalokomup.  
\v 4 Kemin, tunum ma ayo boko-lomda: God ami kukup uyo utamsi no, kalba. Lale, God ami weng kutii-lomda: Ibi kanumin o, kalsa kaali, kuyang saak tiima namti, ata ibaka-bamdale, God ami tituun-kup tabin weng kaali, talalu utam kufukulin dinim, ke-bomdala kanun-umba.  
\v 5-6 Kemin ale, tunum ayo God ami weng, weng san kutal-fukusa kaali, fan atin ti God ami aket konsa tunum ayo kaa bombe. Kemin, kanola tunum ayo ma boko-lomda: Nili God ami diim kawu laabi no, kala namti, tunum kaali, sawaayak Yesus ami kukup kanumsa alaltap ke-bomdala yo, kala-somla kemin, kanu-mokoma kaata utamala yi, God ami diim kawu laabi no kalokoma.   
\s1 God ami yokon iilfolin diim kawu bom-ilomdip ap-tunum kusal Kristen imi aket kukaayin kaami sang kaata ko  
\r Jon 3:18-21, 8:12, 13:34-35, Ef 5:8-14, 1Jon 1:5-10  
\p
\v 7 Nak-tunum kusal kipyo! Kaata kanumin o kala-lomdila weng kala dolbi kaali, weng alokso disa; kaali siin kaami weng kemin, sawaayak miit tem kaptoowu bakayin-bulup ipkal weng san utamsip.  
\v 8 Kata, weng kaa ipni dol-yinbi kaali, weng alokso yo, kalalila dolbi. Kemin, kaali dok kata naa kalolip: Sawaayak kawu, Yesus Kraist asiik weng kaali, kutiiya-lomda: Ibi kaptum kusal imi aket uyo kuya una-tala-ke-bamdipla yo, kalsa. Kemin, ibi ti kutal-fuku kulii-tabasip. Kemin, aa ti kano, asuk nakal weng kaali, ipni bakayimbi no. Aa, yokon dawang ultap tunum ayo, iilfo-balala, unang tunum numi malang tinimin tap uyo disa ke-bulula, utamuwa yi, Kaami weng kaa kutiiyinsa kaali, fan o ken-umbup.   
\p
\v 9 Kemin, kanola tunum ma ayo boko-lomda: Nili God ami yokon dawang iilfolin diim kawu bombi no, kalba. Lale, aptum kusal Kristen ayo ma atam fanan-daala namti, tunum kaali, malang tem uyo kelin disa bomdala, kukup mafak uyo suunkup kufuku bombe.  
\v 10 Kemin, aptum kusal Kristen imi aket uyo kuya namti, ali God ami yokon dawang iilfolin diim kawu bom-balala, aptum ayo ma ami kukup uyo utam-ilomda kela daak abokoma disa.  
\v 11 Katale, tunum ali aptum Kristen ayo ma atam fanan-daala namti, kaali kutamiip tem kawu bomdaya, kukup mafak ayo ken-umba. Kemin, kaali dok kata naa kalolip: Kutamiipyap o kala Tunum Mafakim ata taba-lom imi tiin kuwaalaya, talalu utam-laamin dinim ke-bamdaya babonba no.   
\p
\v 12 Nalmi man katip katip kipyo! God ayo Yesus ami taanse kaata no kala-lomda ipni ban kemin kaali kukan-tiiyala, disa kesuu no, kalalila, weng kaayo, ipni dol-yili.  
\v 13 Kemin, awil-fakal ipyo! Yesus Kraist ali sawaayak kawu, ti kano bom-biisa yakyak kutal kamala kala diila kaakal kuno bombe no kemin, ali atamsip o kalalila kemin, weng kalaayo, ipni dol-yimbi no. Man tunum man kasaa kasaa ipyo! Ipta Tunum Mafakim ayo kabaak bana kela-lomdip, ipta ipta ke-silip o kalalila, weng kaayo, ipni dol-yimbi no. Nalmi man katip katip kipyo! Ibi Atok ayo atin talalu atamsip o, kalalila, weng kaayo, ipni dol-yimbi no.   
\p
\v 14 Awil-fakal ipyo! Yesus Kraist ali sawaayak kawu, ti kano bom-biisa yakyak kutal kamala kala diila kaakal ti kuno bombe no kemin, ali atamsip o kalalila kemin, weng kalaayo, ipni dol-yimbi no. Man tunum man kasaa kasaa ipyo! Ipkal titil tabasip kemin, God ami weng uyo talalu utam kaal-kesip. Ipkal Tunum Mafakim ayo kabaak bana kela-lomdip, ipta ipta ke-silip o, kalalila, weng kaayo, ipni dol-yimbi no.   
\s1 Jon ami boko-lomda: Nuli tawaal diim kaami mafek mafek imi aket kaali, yan-laamin disa yo, kalsa kaata ko  
\r 1Kor 10:1-13, Fpai 3:18-19, 1Tim 6:6-10, Jems 1:12-18  
\p
\v 15 Ibi tawaal diim kalaami kukup so, mafek mafek iso, kiimi aket-kup kuya ilin daa yo! Kemin, kanola tunum ayo tawaal diim kaami mafek mafek kiimi aket-kup aalula kuya ila namti, ali Atok God ami aket kaayo, aalula kola-laaba disa yo.  
\v 16 Kaali dok kata naa kalolip: Tawaal diim kalaami kukup alik kiili, aket dakat yak abemin aye; sadikimin aye; mafek mafek atam mok ina-laamin aye; almi mafek mafek kiimi tong-kup bakamin aye; kanolin kiili, Atok ata kutiilala, tiltam tabasu disa; tawaal diim kaami tunum ilta kutiilipla, tiltam tabasu.  
\v 17 Kemin, tawaal diim kalaami kukup kutal-fukumin so, mafek mafek atam mok ina-laamin so, iyo alik disa ke-lokomu. Kemin, kiimi aket kaali kuya-laamin daa. Kemin ale, tunum ayo God ami aket fukunba kaata kutal-fukula namti, ata suunkup ilokoma no.   
\s1 Kraist ami waasi kamaalin kiimi sang kaata ko  
\r 1Tim 1:3-11, 4:1-5, 6:3-10, 2Tim 2:14-19, 3:12-13, 4:3-5, Tat 1:10-16, 2Pit 2:1-22, Jut 3-16  
\p
\v 18 Nalmi miining kipyo! Am mafiing diim kaa mepso talabu. Kemin, ibi sawaayak kaa weng sanipla, Kraist ami waasi kamaalin tunum ayo tiltam talokoma no, kala weng san-silip. Kemin, kamali kulaata, Kraist ami waasi kiili, yaapkan tiltam talebip kemin, utamupla, Kamala kaali, am mafiing diim mepso talabu no, kala kalbup.  
\v 19 Kemin, sawaayak kawu nikil nuyo bom-laabup kaali, nikil maakup ke aket aye, fanang dakamin aye, kaali maakup kesup daa; aket alep kesip kiili, nokol nulmi miit alik o kalalipla, nuli keya-umbip. Kemin, kiili nulmi miit dinam, nikil maakup bom-bulup. Kata, nuli keya-umbip kemin, kabak-ata utamupla yi, Ili numi miit maakup daa yo, kalbup o.   
\p
\v 20 Kemin ale, ipta Yesus Kraist ami Sinik Tambal ayo dabaala tal iltipni diim aba-lomda dong dokoyilala alik ibi utamipla yi, Yesus ami tituun-kup tabin weng kaali, kaa bombe kala kalbip.  
\v 21 Kemin, nali kipni aket kaata fukun-daalila yi, Ili Yesus ami tituun-kup tabin weng kaata, ma utamsip disa yo, kalaliya, sukon kalawu ma dol-yinbi disa; kibi tituun-kup tabin weng kuuli utamsip. Kemin ale, ipkal utamipla yi, Tunum ibakamin kiiyo, fan atin tituun-kup tabin weng kuu yaap keyilula, bakan-umbip disa yo kalbip. Kemin, talalu itafii-bam un-bomdiwa yo, kala-lom, sukon kala dol-yinbi no.   
\p
\v 22 Tunum ibakamin weng bakamin tunum kiili kawanta ni? Kanolin tunum kiili boko-lomdip: Yesus kaali, God ami ulduulala Kamokim Kraist kesa tunum disa yo ken-umbip ita kemin, Aalap aso, Man so, alim imi weng uyo kuyang saak tii-bamdipla, waasi keya-laabip te!  
\v 23 Kemin, tunum kanta God ami Man ami weng uyo kuyang saak tiiba namti, Aalap God ami weng kaso kuyang saak tii-mokoma. Kemin, tunum kanta God ami Man ami lak kaali duula namti, Aalap ami lak kaaso duulokoma no.   
\s1 Yesus ami Sinik Tambal ata numi kukuyila-yaaba kaami sang kaata ko  
\r Jon 3:15, 6:40, 14:26, 1Jon 3:10, 4:17  
\p
\v 24 Kamosinim Yesus ami lak duu-silip diim kawu, weng kulawuuli alik weng san yak aba kutal kala diilu kaali, ti dukum-kup kuyak aket tem daa kutal-fuku bom-biliwa yo; kanola ipkal weng kuuli, dukum-kup kuyak aket tem daa kutal-fukulokomip kaata, Man aso, Aalap so, alimal maakup ke ang-de-bom ilokomip.  
\v 25 Kemin, Yesus akal weng uyo kuka-daa-lom boko-lomda: Nalta talalu-yimuliya, ibi suunkup tiin kawong ilin unang tunum ilokomip o, kalsa.   
\p
\v 26 Kemin, nali ibakamin tunum imi sang kaata, sukon kala dola kuuyila, kaal-ke-lom ipkal weng san uta-bomdipla, dok kanolin ata taba-lomda biing mo yim-tama tal liip kusnum ma daalokomip kaa, utafii-bamdiwa yo!  
\v 27 Kata, Yesus Kraist ayo alami Sinik Tambal ayo dabaalaya tal kipni aket tem kawu un-ilomda kukuyinba. Kemin, ibi kukuyin tunum kiili, iip-namip disa; Yesus Kraist ami Sinik Tambal ata ti, mafek mafek alik imi sang kaa kukuya-yaaba. Kemin, ami yam-kukumin kaali, ti ibakamin dinim kemin, atin ti fan tituun-kup tabin weng kaata-kup bakamin. Kemin, Kraist ami Sinik Tambal ami kukuyinba kaali, weng san kufuku-bomdipla, tiltam Yesus Kraist ami miit tem mepso kuluwu bomdipla yo, kala-somla ko.   
\p
\v 28 Nalmi miining kipyo! Nuli Yesus almi miit tem mepso kuluwu bomdupla, asuk talak o kala-lomdupla kawu, ami talokoma kaata, fan nikil nuli suunin dinim, fatom dinim, sawaan-yaamin dinim; fiyaap-kup duumupla, ayo tala ata-mokomup.  
\v 29 Kemin, ipkal Yesus kaali atamsip kemin, ali God almi Man tituun-kup tabasa kaa, ti ipkal atamin. Alik kawanita kukup tambal-kup kutal-fuku-bomdip tituun-kup unang tunum ke ilip namti, kiita God almi man alik-daap kensip namti kulu bilip kayi!   
\c 3  
\s1 Aatumen God ayo boko-lomda, Ibi nami man o kalsa kaata ko  
\r Mat 5:8-9, Luk 20:36, Jon 1:12-13, 8:44  
\p
\v 1 Ibi ti kaa daatamin! Aatumen God ali ti numi aket kaali, dukum-kup kuya-bomdaya, Ibi nalmi man o keba. Kemin, tifaneng kemin, ti kaa daatamin. Kemin, tawaal diim kasel kukup mafak kutal-fukulin ili, God kaa talalu atamin disa kesip. Kemin, almi man nokol ti kanola itamipla yi, Kii God ami man o! yaka-laabip disa te!  
\v 2 Atin ti nak-tunum kusal kipyo! Kulaa, nikil nuli God almi man ke-sulup. Yale, nuyo utamuwa yi, Ilom am mafiing mafiing daanokomu kaa, nuli dok kanumin unang tunum iltap ma ke-lokomup i? Lale, nulmi utamsup kaalile, siin-ilom Yesus Kraist ami talokoma kaata, nokol ti alaltap ke-lokomup. Kemin, numi kawu utamsup kaali, kaa dok kata naa kalolip: Nokol utamupla yi, Kaali ti fan kaa bombe no, kalokomup.  
\v 3 Kanola, unang tunum alik ili kaa utam-ilomdip Yesus ami fenbip ilmi aket tem kawu tiin mo-lomdip Kraist almi aket tem ban kemin dinim, tambal-kup bombe altap ke-bom laabip.   
\p
\v 4 Ban kemin kaami kukup ayo God ami weng awem o kala lo kuumi kuyang saak tiimin kaami kukup kaata, kemin, kawanta ban kema namti, kaali dak-fanan-bamdaya, God ami weng uyo kuyang saak tela-taba.  
\v 5 Kemin, ipkal kulaa utamsip taa, Yesus Kraist ami tal tawaal diim kalaba talse kaali, ti tawaal diim kasel numi ban kemin takan-tiiyon o kalalaya talse. Kemin, atin Yesus ali ti ban kemin dinim tunum o.  
\v 6 Kanola, tunum ma ayo Yesus ami mepso kulu ila namti, ali ban kemin kukup uyo ma suunkup kutal-fukun-umba disa; kemin ale, tunum ma ayo suunkup ban kemin kukup kaata-kup fukun-umba namti, nokol utamuwa yi, Mep tunum kalaali, Yesus kaa talalu atamsa disa yo! kalokomup.   
\p
\v 7 Nalmi miining kipyo, utafii-bamdiwa yi! Kanola tunum ma ayo ipni disa iip bokoyokoma kaa, ibi ami weng uyo weng san-kaamin dinim o. Kemin, kanola tunum ma ayo kukup tambal kutal-fuku ila namti, ali ti Yesus Kraist alaltap ke tituun-kup tabasa tunum namti kulu bombe.  
\v 8 Kemin, tunum ma ayo ban kemin kukup kaata-kup kutal-fuku-bomda ban kem-tal-unemin-kup kema namti, kulaali Tunum Mafakim ami man ali kulu bombe ko! Sawaayak kawu Tunum Mafakim ayo ban kem yakyak kutal kula diila kemin, suunkup ban kemin-kup ke-bam ilin tunum kaali, Tunum Mafakim ami man namti kaa bombe no. Kemin, God ami Man ayo atamala yi, Tunum Mafakim ayo kanum-tabasa kala, kala-lomda, daak tawaal diim un-ilomdi Tunum Mafakim ami ok mafak uyo lo-lomdi kukan-telon o, kala-lomda taldaak fatawase.   
\p
\v 9-10 Nuli tunum miit alep imi kukup kiiyo, yam-kuku itamum o kala kemin, kanita God ami man elile, kanita Tunum Mafakim ami man e kalokomup iyo kanumin kemin: kanita God ami man kela namti, ali God ayo dap-talalulala, tiltam atin ti kama tunum ke-lomda, God ami aket fukunin kaayo, kuluu-lom asuk ban kemin aket fukun-bam ban kemon o kalokoma disa. Kemin, ali ti God ami man alik-daap ke-lomda, God ata ti tunum kaa tiin moba kemin, asuk ali ban kemin kukup uyo tiltam dap-mafak-daalokomu disa. Kemin ale, tunum kukup tambal fukulin dinim ali, God ami man daa; tunum ayo ami aptum kusal iyo olen-daaya-lomda aket kuyin dinim kela namti, ali God ami man disa. Kemin, kii itamum.   
\s1 Nak-tunum kusal imi aket kukaayin kaami kukup kaata ko  
\r Jon 13:34-35, 15:11-17, 1Kor 13:1-13, 1Jon 2:7-11, 3:23, 5:1-5  
\p
\v 11 Kamasi ipni weng, weng sansip namti kala bombuu. Kemin, nak-tunum kusal imi olen-daaya-lom aket-kuya-una-tala-ke-bamdupla yo.  
\v 12 Kemin, nuli Adam ami man diil Ken alaltap ke ami kukup mafak kaata, kutal-fuku-laamin disa. Kemin kaali, Tunum Mafakim ami man ke-lomdaya, niing ayo an-kutiila taansa. Kemin, kaa kanim kalan kaata, niing kaa aasa ni? Fik ami kukup kaali ti atin mafak ale, niing ami kukup kaata, tambal o kala-lomdala, fik ata niing ami waasi kenba-kup, niing ayo an-kutiila taansa te!   
\p
\v 13 Nalmi nak-tunum kusal kipyo! Ti kano, tawaal diim kasel kalawiita kipni tit-itam-ilomdip kipni waasi keyip namti, ibi aket yaapkan fukun-bamdip aket uluum kaa kaamin daa yo.   
\p
\v 14 Kemin, nuli ti nulmi nak-tunum kusal imi aket kukaayin-bam laabup kaata-kup atamupla yi, Numi taan-laamin liip kaata kambola-somdupya, tiltam tiin kawong kaami liip kawu, bom-bulup kala, kala-som ale, tunum ali ap-tunum kusal imi aket uyo kukaayin dinim ke-bamda ila namti, kulaali atamuwa yi, Awu, ali taan-yaamin kaami liip kawu bombe no kalolup o.  
\v 15 Kanola, tunum ali ti almi ap-tunum kusal imi aket atul-kup kukaayila namti, ali ti tunum an-kutiila taan-laaba altap ke-bamda kanuba. Kemin, kipkal utamsip kaali, tunum ma ata ap-tunum an-kutiila taana namti, ali suunkup ilin tunum disa.  
\v 16 Yesus ayo numi lak kaata duu-lomdaya, almi angtiil lak uyo duulin disa; maas kela-lomda numi dong dokoyase kaata, atamupla yi, Nak-tunum kusal imi lak dakaamin namti kaa bombuu no kalalupya atam-sulup. Kemin, nokol ti kano nak-tunum kusal imi aket uyo kuya-lomdup aket kuya-una-tala-ke-bamdupla, nak-tunum kusal imi yelum o kalip namti, imi abiin kaa kuluulami no, kal-bomdupla, dong dakayum o.  
\v 17 Kemin, kanola tawaal diim tunum mafek mafek soyap ayo ma ap-tunum mafek mafek iiba kaali, ma olen-daalama dinim kela namti, kulaali God ami lak duusa disa namti kulu bombe.  
\v 18 Nalmi miining kipyo! Nulmi nak-tunum kusal imi aket uyo kuyup o kala disa kasen-foko weng kaata-kup bakayin disa; le, disa iip bon tem kaata-kup takamin daa kayi! Numi aket aye, fanang aye, kiiyo ti olen-dakaayin-bamduple, nulmi nak-tunum kusal iyo ti aket kukaayin-bam disa tambal tambal ma kaata-kup kamayin-bamdup dong dakaayum o kala-somya ko.   
\s1 Numi God ami tiin diim kawu suunin dinim kaami sang kaata ko  
\r Kol 1:26-28, 1Jon 2:3-6, 4:13-15  
\p
\v 19-20 God ali sakbaalim dukum kemin, numi aket fukunin kuluuli kabaak banula, ata ata ke-lom mafek mafek alik kiiyo kaal-kesa. Kemin, numi ban kemin uyo, takan-tiiyase. Kemin, kanola nokol aket fuku-daa utamupla yi, Nuli fan ban kemin tunum kala, kalalupla, aket mafak keyokomu kaali, God ami dik-daalupya, ata dong dokoyilaya, nulmi nak-tunum kusal imi olen-inbup kaali, utamupla yi, Nuli ti fan God almi man alik-daap ke-sulup kala, kala-lomdupla God ami tiin diim uyo suunin dinim ke, titil-fak-daa tol-nokomup.  
\v 21 Atin ti nak-tunum kusal kipyo! Kanola nokol aket fuku-daalupla, God ata numi ban kemin uyo kukan-tiiyase no kala, aket tambal keyokomu kaa, God ami tiin diim uyo, suunin disa ke-lom titil-fak-daa tol-nokomup.  
\v 22 Kemin ale, nuli ami weng kutiisa uyo, weng san-ilom kutal-fuku-lomdup dok kanolin kukup kaata, God ali kaami fiyaap kaa duun-umba ayo, kutal-fuku kelup namti, numi beten ke-bamdupla, mafek mafek sang ma dik-daalokomup kaali, akal maan tiiyokoma.  
\v 23 Kemin, God ami weng kuka-daasa namti kala bombuu. Kemin, kabak boko-lomda: Ibi nami man ami lak uyo duubip-kup ale, kuno kap-tunum kusal imi aket uyo kuya una-tala-ke-bam kemin o kalsa. Kemin, weng kala kuka-daasa kaa, Yesus Kraist alalta bokoya-lomda: Kaali, kanumin o yakase no.  
\v 24 Kemin, tunum kawanta God ami weng kaa kuka-daasa uyo, weng san kutal-fukula namti, tunum kaali, God aso bombe, aa ti kuno God akal tunum aso bombe. Kemin, nuli dok kano-lomdup, atamupla, God ali nuso bombe no kalokomup ma? God ami Sinik dabaala tal numi aket tem bombe ata kukuyila utamupla yi, Fan, God ali nuso bom-bulup o kalokomup te!   
\c 4  
\s1 Nuta sinik alik kiimi yam-kukumin kaami sang kaata ko  
\r Jon 14:15-26, 15:26, Rom 8:1-17,26-27, 1Kor 2:10-16, Gal 5:16-26  
\p
\v 1 Atin ti, nalmi nak-tunum kusal kipyo! Ibakamin tunum yaapkan iyo tawaal diim kalaami abip alik tiina-tiina-ke-bom-bilip iyo ibokoya-lomdip: Nuli God ami weng kaata-kup bakan-unebup o kebip. Kemin, ibi imi weng kaata, weng san dikiwa-unemin disa. Ibi mep kiimi sinik atam yam-kuku-lomdipla, Kaa God ami diim kawu kela talse ema yo? kal-bomdiwa yi!  
\v 2 Ti ipkal tunum sinik so ayo atamipla yi, Tunum kalaali God ami Sinik e? kaa sinik kusnum e? ke-bamdip dap-kukumin kaami kukup namti kala bombe. Kemin, tunum ayo ma boko-lomda: Ii faneng, Yesus Kraist ali ti God ata dabaala tal tawaal diim kalawu ali ti fan tunum kese no kala namti, kaata ipkal atamipla yi, Mep kula God ami Sinik kaali, ami diim kawu bombe no, kalokomip.  
\v 3 Kemin ale, kuno tunum ma ayo bokola ko: Ii Yesus ali God ami diim kawu kela talse daa yo kala namti, kaata ibi atamipla yi, God ami Sinik kaa tunum aso bombe disa. Kemin, ali Kraist ami waasi ami sinik ata tal aso bombe no, akokomip. Kemin, sawaayak kawu, weng uyo weng sanipla, Sinik Mafak ayo talokoma no kalbip kala, kalalip weng san-silip kaata, alalta tal tawaal diim aba-lomda bombe no.   
\p
\v 4 Nalmi miining kipyo! Ibi God ami man kemin, God ami Sinik kaali, ipni aket tem bombe kaata, ata ata ke, Sinik Mafak tawaal diim tunum aso bombe, ayo kabaak banaya kensa. Kemin, ibi ipta ipta ke-lomdip tawaal diim kalaami tunum ibakamin iyo keya-silip te!  
\v 5 Ibakamin tunum kiili, tawaal diim kaldaak-ami tunum kemin, tawaal diim kalawaami mafek mafek sang kiita-kup bakayin-bilipla, tawaal diim kasel God ami lak duulin disa yikal kanubip imi weng kaata-kup weng san-kan-umbip.  
\v 6 Kemin ale, nuli God ami man kemin, God ami atamsip tunum ili numi weng kaa, weng sanokomip; ale tunum God ami man kesip disa, ili numi weng kaa kelup o kala, weng sanokomip disa yo kalokomip kaata, fan kukuyulula utamupla yi, Numi weng uyo weng san-kaabip iyo ti God ami Sinik Tambal aso bom-biliple, kuno kanta numi weng uyo weng san-kaabip disa kiili, sinik mafak ata aso bom-bilip o.   
\s1 Jon ayo boko-lomda: God ali numi aket kuya-laaba kemin, nokol ti naktum kusal imi aket uyo kukaayim-bamdupla yo, kalsa kaata ko  
\r Jon 3:16, Rom 8:31-39, Ef 3:14-21, 1Jon 3:1-2  
\p
\v 7 Atin ti nak-tunum kusal ipyo! God ali numi aket kaayo dukum-kup kuya-laaba. Kemin, nokol ti kano alaltap ke-lomdup nak-tunum kusal imi aket uyo kuya kelum o kala-somla ko. Tunum ayo kawanta ma ap-tunum kusal imi aket aye, fanang aye, kuya namti, ata God almi tituun alik-daap kesa namti kaa bombe; kemin ale, tunum ayo God ami talalu atamsa.  
\v 8 God ali numi aket kaa ti dukum-kup kuya-laaba. Kemin, nokol ti kano almi man kela-sulup, nokol ti ami kukup kaata-kup ti yaan tem kutal-fuku kulii-taba-bomdupla yo. Kemin ale, tunum ayo ap-tunum kusal imi aket uyo kuyin dinim kemin, tunum ayo God kaa talalu atamsa disa ali kaa bombe te!  
\v 9 God ayo numi olen-daayinsa kaami liip namti kalabuu: God ali man yaan maak kaata-kup kemin, dabaali tildaak tawaal diim kawu taan-ilomda imi molaya, tiltam nami suunkup ilin unang tunum kep-nik o kala-lomda dabaayila talse.  
\v 10 God ali numi aket kuyase kaali, kalabu. Kemin, ali numi aket kukaayinba kaali, numi aket katip konbup ultap disa; ali numi aket kuyinsa kaali ti, atin sakbaalim dukum kemin, ami man yaan maak ayo dabaala tildaak tawaal diim kasel numi ban kemin diim kawu diin-ilomda numi ban kemin uyo takan-tiiya-lom moyase ko.   
\p
\v 11 Atin ti nak-tunum kusal ipyo! God ami aket dukum kaa, numi kuyinsa. Kemin, nikil nokol ti kanola nak-tunum kusal imi aket dukum-kup kukaayin-bamduwa yo kala-somla ko.  
\v 12 Tunum kanta ma God kaa ma atamsa disa; kata, mafek mafek maakup ma uta-mokomup kaali ti, kanola nulmi nak-tunum kusal imi aket kaata-kup kukaayup namti, utamupla yi, God ali numi aket tem kawu bomda dong dakaayin-balaya, numi nak-tunum kusal imi aket kukaayin so, God ami aket kola-sulup so, uyo dukuma-unabu kala, kalalup uta-mokomup.   
\p
\v 13 Kemin, God almi Sinik kaayo dabaala tal numi diim kawu aba-lomda nuso tiinsa. Kemin, nuli atamupla yi, Fan God ali nuso bombe le, kuno nuli aso bom-bulup o kalbup.  
\v 14 Kemin, Aalap ayo, Nalmi Man ayo dabaali tildaak tawaal diim kasel imi foko-yim-taldang nalmi miit tem tiila yaap ma kelik o kala-lomdaya, dabaala talse. Kemin, ami dabaala talse kaali, nikil nuli atam-ilomdup, kaami sang kaata ipni bakaya-tabasup.  
\v 15 Kemin, tunum kaa ma boko-lomda: Yesus ali ti fan God ami tituun-kup tabin man o kala namti, nuli kaata utamupla, God ali tunum aso bombe le, tunum ali God aso bombe kala, kalokomup te!  
\v 16 Nokol utamupla yi, Faneng, God ali numi aket kaa ti kukaayin-bam laaba no kalbup o.  
\p God ali aket kukaayin miit kayaakim kemin, kawanta almi aptum ayo aket kolin-kup ila namti, ali God aso bombe le kuno, God akal aso bombe.  
\v 17 Kemin, nikil nokol tawaal diim kala ilup kaa naktum kusal imi aket kukaayin uyo tiltam tambal-kup ke-lom dukum-nule, Yesus ami kukup ultap kelup namti, nuli Yesus ami tal afetu yim-tii yim-bak-saan-bam lek ilokoma kaali, nuli suunin dinim ke ti titil-foko tol-nokomup.  
\v 18 Kemin, God ali numi aket-kup kuyinsa. Kemin, nuli ami aket uyo kolupla, tiltam dukumnu namti, nuli ami atul suunin kaali, disa ke-lokoma. Kemin, tunum kaa kawanta suun-bamda ila namti, akal utamaya yi, God ali nami aket kaata-kup kukaap-nin o kala-lomda, utamsa disa namti ali kulube. Kemin, ilom am ma daanokomu kaali, God ayo tunum almi ban ken-unba kaami maan uyo maan tiiyokoma kaami atul kaata suunba no.  
\v 19 Kamosinim kaa, God asiik numi aket kaa kuyinsa. Kemin, kamala kulu nokol ami aket uyo konbup.  
\v 20 Kemin kanola, tunum ayo ma boko-lomda: Nali God almi aket-kup konsi no kalba. Lale, ali almi ap-tunum kusal iyo aket atul-kup kamaya namti, ali ibakamin tunum namti kulu bombe. Kemin, nuli nak-tunum kusal ili itafiin-umbup. Yale, nulmi tiin kaata, God kaa ma atamsup disa; kuno tunum ma ali ap-tunum kusal imi aket uyo kuyin disa nola namti, mep tunum kaakal ti kuno God ami aket kaa, kolokoma disa.  
\v 21 Ultap ti kano, Yesus ami weng ma kuka-daase kaa boko-lomda: Kabi kawanta ma God ami aket uyo kolap namti, aa ti kanubap ulultap ke kap-tunum kusal imi aket uyo kukaayin-bam ke-balawa yo kalase. Kemin, nak-tunum kusal imi aket uyo kuya una-tala-ke-bamduwa yo kala kanum bokose ko.   
\c 5  
\s1 Kristen numi tawaal diim kaldaak-ami kukup mafak kabaak banu kewa-sulup kaami sang kaata ko  
\r Jon 13:34-35, 15:11-17, 1Kor 13:1-13, 1Jon 2:7-11, 3:11-18,23  
\p
\v 1 Tunum kawanita utamipla yi, Fan, Yesus kaali, God almi uldaa-dabuusa tunum Kraist o kalip namti, kiili God ami man o. Kemin, kanta Aatumen God ami aket uyo kola namti, ali unang tunum God ami man kelin imi aket kaakal kuya ke-lokoma.  
\v 2 Kemin, God ami aket kaa kola-lomdupla, God ami weng kaa kuka-daasa kulii-kutal-fukulup namti, uta kukuyuluya, nuli kawu utamupya yi, Awu, faneng nuli yak God ami man ke-bom-bilip kiimi aket kaali, kuyinbup kala, kalokomup.  
\v 3-4 Kemin, God ami weng kuka-daasa uyo kutal-fukulup namti, kaata fan kayak kayak iyo kukuyuluwa, numi God ami aket kola-sulup uyo kaa bombu no kalokomip. Kemin, God ami man ke-sulup nuli Yesus almi lak kaata duulupla, ami titil kaata numi diim aba yam-titil-diilaya, nuta nuta ke tawaal diim kalaami kukup mafak uyo welup kabaak banu kewa-lom nuta nuta ke-lomdup God ami weng kuka-daasa kaali, fiitmin dinim, kutal-fuku dikiwa-tabasup.  
\v 5 Kemin, kawanta tawaal diim kaldaak-ami kukup mafak uyo wela kabaak banu kewa-bomda ata ata ke-lokoma ni? Tunum ayo boko-lomda: Ii, ti faneng Yesus kaali ti fan God almi Man o! kala-laaba kaata-kup ata ata ke-lomda, kukup mafak uyo kabaak banu ke-wokoma ko.   
\s1 God ata Yesus Kraist ami sang unang tunum, imi kukuyinsa kaata ko  
\r Jon 1:29-34, 5:32-37  
\p
\v 6 God ami man Yesus Kraist ami sang bokose namti kalabuu. Kemin, Jon Baptis ata Yesus ami oksam okolase kaa, ok kaata kukola-lomdu: Kalawaali God almi Man namti kala bombe. Kemin, Yesus ami taanse kakal kanola ami kiim sing-tam-daasuu kaata kukuya-lomdu: Kalawaali God almi Man o kalasuu. Kemin, kaa ok kaata-kup Yesus ami miit kaali, kukuyasuu disa; ok so, kiim so, alep kiita Yesus ami miit uyo kukuya-silip te! Kemin, God ami Sinik kaali, tifan tituun-kup tabin weng kaata kukuyin-bam ale, bakayin-bam kemin tunum kemin, akal ti kanola Yesus ami sang uyo tituun-kup tabin weng kaata bakayila-yaaba.  
\v 7-8 Kemin, Yesus ami oksam wokose kaami iipyak tem so, ami taanala kiim sing-tam daasu kaami iipyak tem so, alep iyo tiltam fatap-nip talalu utamuwa yi, Yesus ali ti fan God ami Man kala, kala-sulup. Kemin, God ami Sinik kakal ti numi bokoya-lomda: Fan o kal-bom keba kemin, iipyak tem asuumano kiili, maakup o.  
\v 9 Kemin, nuli tunum imi weng kukaayinbip kulaali weng san-kan-umbup. Yale, God ami weng bakan-umba kaata, uta uta ke, tunum imi weng uyo kabaak bansu. Kemin, God ami weng asuumano kaa bokose kaali ti, ami Man Yesus ami miit kaata bokose te!  
\v 10 Tunum ayo ma God ami Man ami lak duula namti, ali God ami weng so weng san kutal-fukula namti kulu bombe. Lale, tunum ali God ami Man ami miit bokose kaali, talalu weng sanin disa kela namti, ata kukolula utamala yi, Tunum kaali boko-lomda: Yi, God ali ibakamin tunum o kalba kala, kalokomup. God ali boko-lomda: Kalawaali nami Man o kalsa. Yale, tunum kalawaata boko-lomda: Yesus ali God ami Man disa yo, kalba. Kemin, ami weng kunum bakaba kaami miit kaali ti, God ali ibakamin tunum o keba.  
\v 11 God ami weng kanum bokosa kaami weng tituun-kup tabin kaali kalabuu. Kemin, God ami aket kaali ti, Suunkup ilin unang tunum kelin o kala-lomdala, ami Man ayo dabaala tal as diim taan-ilomdaya, numi iliim uyo bolaya, nuli kawu tiltam almi suunkup ilin unang tunum ke-sulup.  
\v 12 Kemin, kawanita God ami Man ayo, kiimi diim kawu bom-balala, ilip namti, kiita suunkup ilin unang tunum kebip namti kaa bom-bilip ale, kawanita God ami Man ayo, imi diim kawu, bom-balala ilin disa kelip namti, kiili suunkup ilin unang tunum ili kaa bom-bilip disa.   
\s1 Nuyo suunkup ilin unang tunum ke-sulup kaami sang kaata ko  
\r Jon 3:14-17, 5:24-29,39-40, 6:47-58, 11:23-27, 17:2-3, Rom 6:22-23, 1Kor 15:35-58  
\p
\v 13 God ami Man Yesus ami lak duulin kipyo! Nali sukon kalawaali dola kuyiliya utamipya yi, Fan nuli suunkup ilin unang tunum ke-sulup o kalin o kala dola kuyi ko.  
\v 14 Nuli God ami diim kawu ilup kaata, fan utamupla yi, God ali ti yo kalbup. Kemin, nuli ami mafek mafek kii nuumik o kalba uyo, dik-daalup namti, weng san-ilomda maan tiiyokoma.  
\v 15 Kemin, nuyo tituun-kup utamupla yi, God ali dok nolin sang ma dik-daalokomup kaali, suunkup weng san-kan-umba no kala-lom utamsup. Kemin, kakal ti kuno, atamupla, God ali kuyokomi no kalsa kemin, dok nolin dok nolin sang ma ami dik-daalokomup kaali, ayo maan tii-yin-bam kukaayokoma kala kalokomup o.   
\p
\v 16 Kukup mafak alik ban kemin namti kala bom-bilip. Kemin ale, ban kemin kaami win alep namti kala bom-bilip. Kemin, God ali ma kaami sang kaata-kup boko-lomda: Atin kuuli ban kemin mafak kemin, tunum ayo kanta ma kanuma namti, ali ti maaklo ke-lokoma no kala-lomda kanum bokosale, ma kaami sang kaata ma bokolin disa kesa. Kemin, nuyo utamupla yi, Nak-tunum ami ban kemin kukup kanuba kaali, God ali boko-lomda: Atin kaa mafak o kalsa disa namti kulube kulup namti, nuli God ami weng umolupla, God ata ayo ulduu-lom dong dokolala, tiltam yaawa-lom suunkup ilin tunum ke-lokoma; ale, kuno ban kemin atin ti mafak kuuta kalabuu kemin, kanola tunum ayo ma kanolin kukup uyo nuuma namti, ali suunkup ilin tunum ke-lokoma disa; ami sinik kaali win dinim ke maaklo ke-lokoma. Kemin, kanolin kukup mafak ma kuuli, numi beten kemin kaami sang kaata bakabi disa yo.  
\v 17 Kukup tambal disa alik kiili, ban kemin namti kaa bom-bilip. Yale, ban kemin ma kuumi sang kaali, God ali boko-lomda: Tunum ata ma taba-lom kanolin ban kema namti, ali maak lo ke-lokoma no, kala titil weng kaa bokosa disa yo.   
\p
\v 18 Nokol utamsup, Tunum ali ma tiltam God ami man kela-lom ban kemin kukup uyo kutal-fukun-umba dinim. Kemin, nuli ti God ami Man ayo tiin mola tangbal-kup bombe kemin, Tunum Mafakim ali dok kano-lomda dap-mafak-daalama dinim o.   
\p
\v 19 Nuli utamsup kemin, nuli God ami man kelup kaa, ayo nuli tiin-tiin-bamda nuli tiin moba. Katale, Tunum Mafak Setaan ata tawaal diim tunum kusnum imi kamokim ke-bomdaya, biing mo yim-baala umbip talbip ke-bamdipla, kukup mafak ken-unbip o.   
\p
\v 20 Nokol utamsup kemin, God ami Man ayo tildaak-ilomda dong dokoyin-bam kukuyalala kaata, atamupya yi, God kaa tifan kala, kala-lomdupla, nuli tituun-kup tabin tunum ke-lom, God so, ami Man Yesus Kraist aso, alimal bom-bulup. Kemin, Yesus Kraist akal tifan God ale, kuno ali numi suunkup ilin unang tunum ke-laamin kaami miit namti ata ko.   
\p
\v 21 Nami miining ipyo! Ibi men awem aye, mafek mafek disa aman-dakaayin kiita, atin daang ukuya-lom kuno keyin o kala-somla ko.