\id 1PE – Tangoa \h 1 Peter \toc1 1 Peter Tiroma Leta Peter Mo Ulia \toc2 1 Peter \mt1 1 Peter \mt3 Tiroma Leta \mt2 Peter Mo Ulia \imt3 Leta Nike \im Hin leta nike Peter mo sorahi mauri atu mo lavi na rani r̃ilangi nona kalesia hinia. Mo vujangia vara hin malele atu Moli mo lo vaihite na rasua nona nona tamlohi hinia. Leta nike mo lo vano isana kalesia tari sei la lo toho r̃alihi na jara matan Asia Minor. Tamlohi la sopo rasu Iesu, la sile na rani r̃ilangi isara, ale Peter mo verea vara la pa tatamahu mata turu r̃ilangi matan la pa mele lavia. \ip Peter mo retituetuenira na nora rani r̃ilangi, ale mo verea mara mo tataholo vara la avulahi matana, matan vara la jeua God i pa silera na otori r̃uhu hin rani atu vara Iesu i mele pala na varama (1.6–7). \ip Peter mo verea isara mara Kr̃isto sohena mo lavi na rani r̃ilangi na varama, i pa tataholo vara nona tamlohi usuri la lavia pani mata posposi tataholo purongo, mo sopo mata posposi sasati (2.18–25; 4.12–17). \ip Matan Kr̃isto sohena, mo lavi na rongohaji na rani mo mate mata nor̃a hehe vahatea mata rani tari, enia mo sopo lo hehe hin te rani, pani mo mate mata tamlohi hehe matan vara i er̃i lavir̃a r̃a mai isan God. Epena mo mate, pani mo mele turu, mo mauri na suihan Tanumen God. (3.18) \iot Hin leta nike \io1 1. Retioloolo peresi na usiusi (1.1–2) \io1 2. Hinau mata r̃omtoho (1.3–12) \io1 3. Hahau usuri na posposi tapu non God (1.13–2.17) \io1 4. Tovongi non Kr̃isto (2.18–25) \io1 5. Rani r̃ilangi nona kalesia (3.1–4.19) \io1 6. Retituetueni mata patu tamlohi kalesia (5.1–11) \io1 7. Isoiso retioloolo (5.12–14) \c 1 \p \v 1 Enau Peter, vahar̃ule matea non Iesu Kr̃isto, na lo uli leta nike, mo vano isan la haratu God mo vir̃onira la lo toho sohena vinano na province matan Pontus, Galatia, Cappadocia, Asia peresi Bithynia, \v 2 God Tama mo pete vir̃oni kamim tuai moiso usuri na masalona, ale Tanumena mo tapuhi kamim mata mauri tapu, ale matana, ka lo oloolo hin Iesu Kr̃isto, ale r̃aena mo vai kamim ka vokevoke. R̃omr̃uhu peresi na tamata la pa mar̃ivi savulevule hin kamim. \s1 Mauri Tui \p \v 3 Oloolo tavera isan God sei Taman nor̃a Moli Iesu Kr̃isto! Na nona r̃omopoia tavera mo vair̃a r̃a mele vora, ale nor̃a r̃omtoho mo lo mauri, mo mauri matan Iesu Kr̃isto mo sauteterahi na mateia, \v 4 ale God mo tau mamahuni mauri atu sei mo r̃uhur̃uhu jea matamim na tuka sei i pa sopo er̃i r̃ovo, i pa sopo er̃i komo, ale i pa toho jejeu, \v 5 ale God na nona suiha tavera mo lo matahi kamim na malele mata rasua, i vano i tikeli rani atu i vujangi mauri r̃uhur̃uhu atu mo tatamahunia moiso matamim na pongi hitahu. \v 6 Ale harihi natu, mo vai kamim ka avulahi tavera, hina purongo vara nake God mo opoia vara ha pa lavi te rani r̃ilangi matan te makomo rani, \v 7 rani r̃ilangi tinatinapua la pa lo vaihite na nomim rasua vara mo r̃ilangi sohena sava. Nomim rasua enia hina r̃uhu matea mo jeu gold atu sei la sulia na hapu mata r̃uhina. Ale vara nomim rasua mo lo turu, ha pa lavi na hasohaso peresi na hija r̃uhu peresi na oloolo tavera hin pongi atu Iesu Kr̃isto i pala hinia, \v 8 hina purongo vara ka sopo lo hitea hin te rani, ale ka sopo hitea nakerihi, pani ka lo opoia, ale ka lo rasua, ka lo avulahi tavera jea matana, avulahi tavera atu na mapumim mo sopo tea i er̃i verea, \v 9 mata vua nomim rasua enia maurimim la pa juri. \v 10 La pr̃ovet atu tuai sei la lo retimangovi na hina r̃uhur̃uhu sei vara la pa nomim, enira la alea, ale la vaihite mamahunia, \v 11 la opoia vara la levosahia vara sava tamlohi natu, teni pongi tataholo natu, Tanumen Kr̃isto hinira mo lo verea, matan mo lo vereulia tuai moiso vara rani r̃ilangi atu non Kr̃isto i pa sohena sava, ale hasohasona matan pongi hitahu atu la pa sohena sava. \p \v 12 Ale God mo verea isara vara la hinau sei la pa sopo masese isara, pani isamim nake, ale nake, God na tuka mo r̃ule na Tanume Tapu vara i tueni la haratu la lo retivujavujangi na Retir̃uhu isamim, la hinau sei angelo la opoia tavera vara la pa levosahi mamahunira. \p \v 13 Matana, ha tatamahuni na r̃omimim mata vavahinau, ale ha hase taurilati kamim, ha tau vevuhi na nomim r̃omtoho hin r̃omr̃uhu atu sei i pa mai isamim hin rani atu Iesu Kr̃isto i pa mele pala hinia. \v 14 Sohena natuvarihi la oloolo, ha sopo sarete vara ha mele sivo na masalomim matan tuai, \v 15 pani matan God atu sei mo tovi kamim enia mo tapu, ha tapu na nomim hahau. \v 16 Matan la ulia na Retiulia moiso vara, ‘Ha pa tapu, matan enau na tapu’. \rq Lev 11.44 \rq* \p \v 17 Ale sohena ka tovia Tamamim, ha lo levosahia vara enia mo sopo tametame tea na nona aria mata vavahinau nona tamlohi hatehateahi, i pa r̃uhu isamim vara ha hahau na nahona na oloolo tavera jea tarea matan nake ka lo vinano hin varama nike, \v 18 ka levosahia vara mo volituhu kamim na nomim posposi r̃omvono sei ka lavia isana pimim tuai. Mo sopo volituhu kamim na hinau la er̃i r̃ovo sohena silver teni gold, \v 19 pani mo volituhu kamim na r̃aen Kr̃isto, volina mo aulu jea, sohena r̃ae natu sipsip matea mo vokevoke r̃uhu jea. \v 20 God mo vir̃onia tiroma na pulo varama, pani mo pa vuhesia na isoiso rani matamim, \v 21 hin Kr̃isto kamim ka lo rasu God, mo sauteterahi Kr̃isto na mateia, ale mo silea na hasohaso tavera matan vara nomim rasua peresi na nomim r̃omtoho la pa lo toho isan God. \fig — ha opoiopoi kamim varar̃uhu —|alt="live holy" src="AB02717b.tif" size="col" copy="lear" ref="1 Pet 1.22" \fig* \v 22 Maurimim la vokevoke matan ka oloolo na retivarar̃uhu, ale matana, ha opoiopoi kamim varar̃uhu, ale ha opoiopoi kamim i r̃ilangi na mapu vokevoke, \v 23 matan ka mele vora paro, mo sopo na piri mata r̃ovo, pani hin haratu i pa sopo er̃i r̃ovo matan enia reti mauri non God sei mo lo toho jejeu; \v 24 mo verea vara, ‘Tamlohi tari la sohena r̃uvur̃uvu, nora hasohaso mo sohena vira r̃uvur̃uvu. Ale vara r̃uvur̃uvu mo mahoa, virana la pa jovi, \v 25 pani reti non Moli i pa toho jejeu.’ \rq Isa 40.6–8 \rq* ale reti nike enia Retir̃uhu atu sei la lo retivujavujangia isamim. \c 2 \s1 Vatu Atu Mo Mauri \p \v 1 Matan haratu, ha tau nar̃ihi na posposi vaisatihi na tinapua tari, posposi halu tari, tapnetano, r̃omusuri peresi na retir̃er̃en tari, \v 2 ale sohena pipi matea mo pa vora, ha pa mar̃ohu matan wai susu varar̃uhu atu Tanumen God mo lo silea, matan vara hinia, ha pa ulua na mauri r̃uhu sei ka juri hinia, \v 3 vara varar̃uhu ka inu rongorongo na r̃omr̃uhu non Moli moiso, \v 4 ale ka lo mai isan Kr̃isto. Enia natu, vatu atu mo mauri, tamlohi la tipahia, pani God mo vir̃onia, mo r̃uhur̃uhu jea, \v 5 kamim sohena, ka sohena vatu sei la mauri, God mo voro kamim sohena iman Tanume Tapu matea, matan vara ha pa vao pr̃is tapu matea mata sile na silesilea sei God mo avulahi hinira hin Iesu Kr̃isto. \v 6 Matan Retitapu mo lo verea vara, \q1 ‘Ka hitea, enau na lo tau na vatu matea hin Zion,\f + \fr 2:6 \fq Zion: \ft Zion enia Jerusalem \f* \q2 enia tapulo pulo vatu sei na vir̃onia, \q2 mo r̃uhur̃uhu jea, \q1 ale sava tamlohi mo tau na nona rasua hinia, \q2 r̃omina i pa sopo er̃i jovi hin te pongi matana.’ \rq Isa 28.16 \rq* \m \v 7 Ale matan haratu, isamim ka lo rasua, enia mo r̃uhur̃uhu jea, pani isan la haratu la sopo rasua, Retiulia mo lo verea vara, \q1 ‘Vatu atu tamlohi voro ima la tipahia, \q2 enia mo mai tapulo pulo vatu mata ima.’ \rq Psa 118.22 \rq* \m \v 8 Ale, \q1 ‘Tamlohi la pa tialahalaha hinia, \q2 enia vatu mata vai na tamlohi la jovi hinia.’ \rq Isa 8.14 \rq* \m La tialahalaha hinia matan la sopo oloolo na nona reti, la jovi sohen haratu matan God mo taua sohena matara moiso. \p \v 9 Pani kamim vao tamlohi matea God mo vir̃oni kamim isana vao tamlohi tinatinapua, ka vao pr̃is matea la supe, ka vao tamlohi tapu matea, ka vao tavera matea God mo tapuhi kamim vara nona, matan vara ha pa vereuli na nona vavahinau r̃uhur̃uhu matuvana, enia mo tovi kamim ka malue na r̃or̃oha, ale ka mai na nona malarani r̃uhur̃uhu. \q1 \v 10 ‘Tiroma ka sopo nona vao tamlohi matea, \q2 pani nake, ka tamlohi non God, \q1 tiroma ka sopo lavi te r̃omopoia, \q2 pani nake, ka lavi na r̃omopoia non God.’ \rq Hos 1.6, 9; 2.23 \rq* \p \v 11 La tapalaku r̃uhur̃uhu, kamim ka sohena vinano hin varama nike, ale na lo retituetueni kamim hinia vara ha toho asau na masalo sasati sei mo lo vai na vuro na maurimim. \v 12 Ha vai na posposi tataholo na naho tamlohi r̃or̃oha, hina purongo vara la pa verea vara kamim tamlohi sasati, matan la pa hite na nomim vavahinau r̃uhu, ale la pa tahe na hijan God aulu matana hin pongi atu vara mo pala. \fig — nomim oloolo na tamlohi tari la aulu —|alt="give honor" src="dk02486a.tif" size="span" copy="life" ref="1 Pet 2.13" \fig* \s1 Ha Sile Na Oloolo Isan La Haratu La Aulu \p \v 13 Ha vai Moli i avulahi tarea na nomim oloolo na tamlohi tari la aulu, vara isan te Supe nona mara Rome sei mo lo tauri na suiha, \v 14 teni isan te nona tamlohi tatavera sei mo lo r̃ulera vara la sile na talai isan la haratu la vai te hehe, ale vara la sile na hasohaso isan la haratu la vai te vavahinau r̃uhu. \p \v 15 Matan enia masalon God, vara ha vai na vavahinau r̃uhu matan i pa horo na r̃omvono non la haratu la rongorongo vono. \v 16 Ha lo toho sohena tamlohi materi, pani ha sopo r̃omr̃omia vara enia masapa matea mata vai te hina hehe, pani ha lo toho sohena volitusi non God. \v 17 Ha sile na oloolo isana tamlohi tari, ha opoi la haratu la rasua, ale ha matahun God, ha sile na oloolo isan supe matan Rome. \s1 Slev \p \v 18 Volitusi, ha hase tau kamim na liman nomim tamlohi tavera na nomim oloolo tari, mo sopo isan la haratu la r̃uhu teni la r̃ommalum purongo, pani isan la haratu la tamlohi r̃ilangi sohena. \v 19 Matan God mo avulahi hin kamim matan nomim r̃omr̃omi hin God mo vai kamim ka lo turu r̃ilangi na rani ka lo lavi na rani r̃ilangi mata nora posposi r̃ilangi sei mo sopo matan te hinau ka vai mo sati. \v 20 Ka hite na sava hinau mo r̃uhu hinia vara ka lo turu r̃ilangi na rani ka lavi na talai matan te nomim hehe? Pani vara ha vai na vavahinau r̃uhu, ale ha lavi na rani r̃ilangi matana, pani ka turu r̃ilangi hinia, haratu natu, God mo avulahi hin kamim matana. \p \v 21 God mo tovi kamim matan harihi, matan Kr̃isto sohena mo lavi na rani r̃ilangi matamim, mo tau na tovongi matea vara ha pa er̃i usuri na palona, \v 22 enia mo sopo vai te hehe teni te halu i malue na jingona. \v 23 Na rani la lo veresasatia, mo sopo kelera, ale na rani la silea na rongohaji, mo sopo talaira, pani tarea mo lo hase taua na liman God sei mo lo ari tataholo tarea. \v 24 Enia mo hasena lavi nar̃ihi na nor̃a hehe na epena hin rani atu mo sevu na talopeilopei matan vara r̃a pa mate na nor̃a mauri hehe, ale r̃a mauri na posposi tataholo. Ka mai ka r̃uhu matan rongohaji atu mo lo lavia na epena. \v 25 Matan kamim ka jalio sohena sipsip, pani nake ka mele mai isan tavuimim, enia haratu mo lo matahi na maurimim. \c 3 \s1 Har̃ai Lahi \p \v 1 Ale sohena, har̃ai lahi ha toho na ruhuruhu suihan tuamim, hina purongo vara la sopo oloolo na reti non God, la pa rasua, mo sopo matan te reti ka verea, pani hina posimim purongo, \v 2 vara la hite na nomim posposi vokevoke matan ka matahun God. \p \v 3 Ha sopo r̃omr̃omia vara sava ka vaia na epemim purongo i pa vai kamim ha r̃uhu, vara hinau sohena peri vulu teni, tau na hinau la vaia na gold, teni ka ruru na ruru r̃uhu, \v 4 pani ha r̃omr̃omi na sava mo vai kamim ka r̃uhu na lolo mapumim i pa sopo er̃i r̃ovo sohena posposi r̃omatano, ale posposi malum, enira la r̃uhur̃uhu jea na nahon God, \v 5 matan tuai mo sohena, har̃ai tapu enira la haratu la lo r̃omtoho hin God, enira la hasera vaira la r̃uhu na nora posposi oloolo isana tuara, \v 6 sohen Sarah mo oloolo hin Abraham mo tovia mara ‘noku tamlohi tavera’. Ale kamim ka mai venatuna tataholo vara ha lo vai na hina r̃uhu, ale ha sopo matahu, ha turu r̃ilangi vara la ngurunguru hin kamim hin te hinau mo sopo tataholo vara ha vaia. \s1 Tamlohi Lahi \p \v 7 Tamlohi lahi, sohena, ha toho peresi na naroumim, pani ha sopo r̃omaliho vara enira la sopo r̃ilangi sohemim, pani la malum matan enira har̃ai. Ha sile na oloolo isara matan enira sohemim, la lavi mauri paro atu God mo silea moiso, vara i vono, God i pa sopo rongo na nomim usiusi. \fig — eagle i pa vahani na natuna —|alt="eagle & lamb" src="hk00077b.tif" size="col" copy="hk" ref="1 Peter 3:7" \fig* \s1 Kalesia Tari \p \v 8 Ale isoisona, kamim mo isoiso, ha matea na r̃omimim, ha r̃omr̃omi na tinapua, ha opoiopoi kamim na r̃omopoia, ha r̃omatano, \v 9 ha sopo kele na posposi sasati teni te retileji, mo vono, pani ha ler̃uhu, matan God mo tovi kamim vara ha pa lavi na nona ler̃uhu. \v 10 Matan Retitapu mo verea vara, \q1 ‘Vara tea mo opoia vara i opoi na mauri, ale i hite na rani r̃uhu, \q2 i pa isoiso na nona retiretileji, \q2 ale i isoiso na nona retiretihalu; \q1 \v 11 i pa vahar̃i na posposi hehe, \q2 ale i vai na vavahinau r̃uhu, \q1 i pa ale na tamata, i tutunguia. \q1 \v 12 Matan, matan Moli la lo kilau la haratu la tataholo, \q2 ale perona la lo roi na nora usiusi. \q1 Pani Moli mo lo turuleji isan la haratu la lo vai na hehe.’ \q1 \rq Psa 34.12–16 \rq* \p \v 13 Ale hare natu, i pa komo kamim vara ka opoia r̃ilangi vara ha vai na posposi r̃uhu? \v 14 Pani hina purongo vara ka lo lavi na rani r̃ilangi mata nomim posposi tataholo, God i pa ler̃uhu hin kamim matana. Ha sopo matahunira teni ha r̃omkaka. \v 15 Pani ha vai Kr̃isto i Moli na maurimim, ale ha tatamahu tarea mata ha r̃arami tea vara i usi kamim hin te retiusia vara ka lo r̃omtoho hinia mata sava. \v 16 Pani ha vaia na posposi malum peresi na oloolo tavera, ha turu r̃ilangi na posposi r̃uhu matan vara tea i veresatihi kamim matan te nomim vavahinau r̃uhu sei ka vaira hin Kr̃isto, ale la pa mahanuhanu matana. \v 17 Vara masalon God mo sohena, mo mele r̃uhu vara ha lavi na rani r̃ilangi mata nomim posposi r̃uhu ka lo vaira, mo jeua vara ha lavia mata posposi hehe. \p \v 18 Matan Kr̃isto sohena, mo lavi na rani r̃ilangi na rani mo mate, mata nor̃a hehe vahatea mata rani tari, enia mo sopo lo hehe hin te rani, pani mo mate mata tamlohi hehe matan vara i er̃i lavir̃a r̃a mai isan God. Epena mo mate, pani mo mele turu, mo mauri na suihan Tanumen God. \p \v 19 Ale hin suihana sei, mo sivo mo retivujavujangi isana tanume tamlohi sei God mo lo taurilatira na varama mata mateia, \v 20 isan la haratu sei la sopo oloolo hin God na pongi tuai sei God mo lo saovira hin rani atu sei Noah mo lo voro na botina. God mo juri na tamlohi mo limaravtolu purongo hin wai tavei tavera atu. \v 21 Wai tavei atu, enia tovongi matea mata malele paptijo vara i juri kamim usuri na suiha sauteterahi non Iesu Kr̃isto. Paptijo enia tovongi matea mo sopo hoje nar̃ihi na lumi epemim purongo, pani mo sohena r̃omtauhi r̃uhu matea ka lo vaia na r̃omimim r̃uhu isan God. \v 22 Ale Kr̃isto sei mo sahe na tuka, mo lo tauri na suiha non God na tavaluna, ale angelo peresi la haratu la lo tauri na suiha peresi la haratu la r̃ilangi, enira mo isoiso la lo toho na ruhuruhuna. \c 4 \p \v 1 Ale, matan Kr̃isto mo lavi na rongohaji na epena, ha tau na r̃omimim vara ha lavi na rongohaji sohen Kr̃isto, matan haratu mo tatamahu vara i lavi na rongohaji, mo isoiso na hehe, \v 2 matan vara nake, i pa sopo usuri na masalona, pani i pa usuri na masalon God purongo i tikeli na isoiso maurina. \v 3 Matan tauni matuvana moiso, ka lo vai na opoia nona masalo tamlohi r̃or̃oha, sohena nora posposi viriu, la lo usuri na r̃omr̃omi lumiha, la lo putu na wai r̃ilangi, la lo matavuhi mata lavilavi na tinapua, la lo matavuhi mata inu na wai r̃ilangi, la lo vai na vaivaileu na nora lotulotu vono, \v 4 hin harihi, enira la verea vara kamim ka tinapua, matan ka sopo mele vano peresira na nora posposi lumiha sei, mo mai sohena wai tavei, ale la lo veresatihi kamim matana, \v 5 pani enira la pa turu na nahon haratu sei mo tatamahu vara i ari la haratu la mauri peresi la haratu la mate. \v 6 Varar̃uhu, matan hinau atu natu, Kr̃isto mo retivujavujangi na Retir̃uhu isan la haratu la mate moiso, hina purongo vara la lavi na talai mata mate na epera, pani la pa er̃i mauri sohen God mo lo mauri. \p \v 7 Nake, isoiso hinau tari mo lo mai mariviti; ale matana, ha hase taurilati kamim hasemim, ale ha tatamahu mata nomim usiusi, \v 8 hina aulu hin la hinau sei, enia vara ha opoiopoi kamim i r̃ilangi, matan opoia mo kamoti nar̃ihi na hehe matuvana. \v 9 Ha roi na imamim isamim hatehateahi, ale ha sopo ngutungutu matana. \p \v 10 Ale sohen kamim hatehateahi ka lavi na otori isan God moiso, ha tuetueni kamim hinira, sohena volitusi r̃uhu sei la lo kilau na otori r̃uhu matuvana non God; \v 11 vara tea nona enia mata i retivujavujangi, i pa reti sohen God mo lo retireti hinia, ale vara tea nona enia mata i tuetueni, i pa vaia hin suiha atu God mo silea isana, matan vara na hinau tari, God i pa lavi na hasohaso hin Iesu Kr̃isto. Isan Kr̃isto hasohaso tavera, ale suiha i pa toho na limana mata pongi tari tui tui. Amen. \s1 Mauri R̃ilangi Nona Kalesia \p \v 12 La tapala r̃uhur̃uhu, ha sopo mar̃urahi hin te rani sasati mata vaihite kamim. Ha sopo hitera sohena hina mar̃urahi hai la pala isamim, \v 13 pani ha avulahi jea na rani ka lo lavi na rani r̃ilangi sohen Kr̃isto mo lavia, matan vara ha pa avulahi i tavera jea sohena hin rani atu hasohasona i pala na naho tamlohi. \p \v 14 Vara tamlohi la veresatihi kamim matan ka lo lavi na hijan Kr̃isto, kamim la haratu sei la pa lavi na ler̃uhu, matan Tanume mata hasohaso tavera sei enia Tanumen God, mo lo taua isamim. \v 15 Pani i sopo tea isamim i lavi na rani r̃ilangi mata mo ori sohena tamlohi vili tamlohi matea teni te tamlohi vavanaho matea, teni te tamlohi lejileji matea, teni sohena tamlohi matea mo lo sohai na ngalsuna na hinau nona tinapua. \v 16 Pani vara tea i lavi na rani r̃ilangi matan enia kalesia matea, i pa sopo mahanuhanu matana, mo vono, pani i pa tahe na hijan God aulu na hijan Kr̃isto. \v 17 Matan nake, aria i pa tapulo na lolo vaon God tiroma; ale vara i tapulo hinir̃a tiroma, i pa sohena sava isan la haratu la sopo oloolo na Retir̃uhu non God? \v 18 Ale, \q1 ‘Vara mo r̃ilangi jea vara tamlohi tataholo la er̃i juri, \q1 i pa sohena sava isan la haratu \q2 la lo usuri na posposi varama \q2 teni la haratu la lo hehe?’ \rq Prov 11.31 \rq* \p \v 19 Ale isan la haratu la lo lavi na rani r̃ilangi mata masalon God, mo tataholo vara na nora hahau tari la tau na maurira na limana matan enia mo lo r̃omturu r̃ilangi tarea. \c 5 \p \v 1 Ale matan haratu, na opoia vara a sile na retituetueni isana patu tamlohi rasua isamim. Enau patu tamlohi rasua matea sohemim, na hitea sohena sava Kr̃isto mo lavi nona rongohaji, ale enau sohena a pa lavi na hasohaso tavera atu God i pa vujangia i pa sopo tuai, \v 2 ha tavui r̃uhu mata sipsip non God sei enia mo taura na limamim, ha kilau mamahunira na r̃omavulahi sohen God mo opoia, mo sopo matan vara tea mo ngurunguru hin kamim matana; mo sopo mata mania, pani mata nomim r̃omavulahi, \v 3 ha sopo vaia i r̃ilangi isan la haratu la lo toho na ruhuruhu limamim, pani ha vai na tovongi r̃uhu isana sipsip. \v 4 Ale hitahu vara Patu Tavui sipsip i pala, ha pa lavi na r̃ongor̃ongo nona supe sei r̃uhur̃uhuna i pa sopo er̃i tihai. \p \v 5 Ale kamim uluvou, ha oloolo hin la haratu la kalesia vajiaha. Kamim mo isoiso ha ruru na posposi r̃omatano, matan \q1 ‘God mo lo turuleji hin la haratu la lo mangisi, \q2 pani mo lo tueni la haratu la lo r̃omatano.’ \rq Prov 3.34 \rq* \p \v 6 Ale matana, ha r̃omatano, ha toho na ruhuruhu suiha tavera liman God matan vara na rani tataholo i pa tahe kamim aulu. \v 7 Ha sile vevuhi na nomim r̃omkaka isana matan enia mo lo kilau kamim. \p \v 8 Ha tatamahu, ha lo kilau matan nomim meresahi Tiapolo, enia mo lo r̃alihi sohena paheu matea mo lo aleale tamlohi vara i hanira.\f + \fr 5:8 \fq paheu: \ft Peter mo vere na lion nike. \f* \v 9 Ha turuhoroa, ale ha turu r̃ilangi na nomim rasua. Ha levosahia vara voraimim r̃alihi na varama sohena la lo lavi na rani r̃ilangi tinatinapua sohen harihi. \p \v 10 Ale ha pa lavi na rani r̃ilangi mata makomo rani purongo, ale hitahuna, God mata r̃omr̃uhu tari, haratu sei mo tovi kamim ka mai na lolo hasohaso tavera non Iesu Kr̃isto mata rani tui tui, enia hasena i pa vai mamahuni kamim, ale i pa vai kamim ha turu r̃ilangi na nomim rasua, ale i pa vai kamim ha r̃ilar̃ilangi na mapumim, ale i pa vai kamim ha sopo er̃i juha na nomim rasua. \v 11 I pa tauri na suiha mata rani tui tui tarea, amen. \s1 Isoiso Retioloolo Non Peter \p \v 12 Silas\f + \fr 5:12 \fq Silas: \ft hin Greek la ulia hija sei vara Silvanus, pani enia Silas sei tapalan Paul.\f*, vorai sei mo sopo lo tope na nona retitauhi hin te rani na noku kilakilau, mo tueniau vara a uliuli isamim vara a pa vere vujavujangi kamim, ale vara a vereulia vara r̃omr̃uhu varar̃uhu non God mo sohen harihi. Ha turu r̃ilangi hinia. \p \v 13 Ale la haratu la rasu nike Rome, harasei God mo vir̃onia sohemim, enira sohena la sohai na retioloolo isamim, ale natuku Mark sohena, mo sohaia isamim.\f + \fr 5:13 \fq 5.13 Rome: \ft Peter mo lo vere Babylon, Rome enia retilulu matea matan Babylon. \f* \v 14 Ha tapatapai kamim hatehateahi na retioloolo mata opoia. \p Tamata isamim tari sei ka tamlohi non Kr̃isto.