\id JON \h Jona \toc1 Jonah \toc2 Jona \toc3 Jona \mt1 Jona \c 1 \s1 Jona i botewayatho Giya Loi ghalɨŋae \p \v 1 Va mbaŋa regha \nd Giya Loi\nd* ghalɨŋae i mena weya Jona Amitai nariye. \v 2 I dagewe iŋa, “U yondovirɨ Jona, na e ghembako laghɨye Ninive e tɨne, u dage weŋgi lenji tharɨ i laghɨye moli na tene ya mukuwoŋgi.” \p \v 3 Ko iyemaeŋge Jona i voiteta \nd Giya Loi\nd* na ma i wareriŋava ghemba regha idae Tasis. I wareri na i wa Jopa, na gheko ve vaidiya waŋga regha kaero ghambaŋa vara i wareri Tasis kaiwae. Jona i wa ve vamodo waŋgako, kaero i thawe na i wa Tasis kaiwae i munjeva i voiteta \nd Giya Loi\nd*. \fig Jona i wa ve vamodo waŋgako, kaero i thawe na i wa Tasis|src="co01409B.tif" size="col" copy="DCC" ref="1:3" \fig* \p \v 4 Amba \nd Giya Loi\nd* i variya ndewendewe vurɨvurɨghegheniye regha na i nja weŋgi e ghɨnagha mborowa. Ndewendeweko le vurɨgheghe kaiwae waŋgako vama ina vara e tharɨ tɨne. \v 5 Gharelaghɨlaghɨ kaiwae waŋgako gharakakaiwo regha na regha tembe i goyawaru weya le loi thalavu kaiwae. Lenji renuwaŋa thɨ munjeva thɨ vamayaŋa waŋgako e vuyowoko tɨne, thɨ mbana doweko vavana thɨ yathu e njighɨko tɨne. \p Ko iyemaeŋge e mbaŋako iyako Jona vambe ina e waŋgako gharɨghe, e tɨne bode i ghenetena yawaliye. \v 6 Waŋgako ghakapɨtan i nja na ve vaidi na i dagewe iŋa, “Ko iya ŋgoroŋga mbe len ghenaeŋge e waŋgako tɨne? U thuweiru na wo u naŋgo weya len loi. Mbwata ne ghare i nja weinda na ma valɨkaiwae raya mare.” \p \v 7 Waŋgako gharakakaiwo thɨ vedage weŋgi thɨŋa, “Wo ra tamwe thela le tharɨ kaiwae iya ra vaidiya vuyowoke iyake. Wo ra vakatha bigi regha ŋgoreiye sula.”\f + \fr 1:7 \ft Kaiwae nuwanjiya thɨ ghareghare thela me vakatha ghanji vuyowo, thɨ vakatha bigi regha ŋgoreiye sula. Thɨ vakatha gharɨgharɨ ghanjinono e varɨvarɨ nanasiye vwatanji regha na regha. Amba thɨ mbanɨthuwole e nambo tɨne na lolo regha na i tuthiya varɨ regha. Ma i thuwe. Varɨko iyako loloko me vakatha ghanji vuyowoko ghanono inawe. E kamwathɨko iyako gharɨgharɨ thɨ loŋweghathɨ Loi i vatomwe weŋgi thela i vakatha ghanji vuyowo. Vaŋa lumo raŋa “casting lots”. \f* Mbaŋa thɨ vakatha iyako ve nja weya Jona. \p \v 8 Iya kaiwae thɨ vaito thɨŋa, “E mbaŋake iyake wo u utu giyama weime, thela le tharɨ kaiwae na iya vuyowoke iyake i yomara weinda? U vakatha budakai gheke? The vanautuma loloniya ghen? The wabwi loloniya ghen?” \p \v 9 I gonjogha weŋgi iŋa, “Hibru loloniya ghino na ya kururu weya \nd Giya Loi\nd*, Loi ina e buruburu, iye va i vakatha njighɨ na thelau.” \p \v 10 Waŋgako gharakakaiwo thɨ gharelaghɨlaghɨ laghɨye moli na thɨ dagewe thɨŋa, “Budakaiya iya mo vakathake?” (Thɨ ghareghare mendava i vo weya \nd Giya Loi\nd* kaiwae me utu giya weŋgi.) \p \v 11 Lenji utuutuko e tɨne ndewendeweko ma i vurɨgheghe na i vurɨgheghe eŋge. Iya kaiwae thɨ vaito thɨŋa, “Ne wo vakatha budakai e ghen na mbala ndewendeweko i rowo towo na ghime yawalɨme?” \p \v 12 Jona i gonjogha weŋgi iŋa, “Hu woŋgo na hu duutuŋgo e njighɨke tɨne, ambane tad i ghagha. Ya ghareghare ghino kaiwaŋgu iya hu vaidiya vuyowoke iyake.” \p \v 13 Iyemaeŋge waŋgako gharakakaiwo thɨ wodo na thɨ munjeva thɨ goru vanatɨna — thɨ rovurɨgheghe laghɨye moli, ko iyemaeŋge ndewendeweko vama i vurɨgheghe eŋge na vanatɨna ma i bwagabwaga moli eŋge weŋgi. \v 14 Iya kaiwae thɨ goyawaru weya Jona le Loi thɨŋa, “Aee \nd Giya Loi\nd*, wo naŋgo e ghen thava ne u lithɨ e ghime e mare kaiwae ne wo vakowana loloke iya ma ghawonjoweke yawaliye. Ghen mbe ghanɨmbereghana vara iya len renuwaŋa vakathake thiyake thɨ yomara.” \v 15 Thɨ wovaira Jona e nɨmanɨmanji na thɨ wokiyathuutu e njighɨko tɨne. E mbaŋako iyako tad i ghagha. \v 16 Iyako i vathaŋgiya waŋgako gharakakaiwo thɨ mararu laghɨye moli weya \nd Giya Loi\nd* iya kaiwae thɨ vakatha vowo na i vorowe na thɨ vakatha ŋgoreiye lenji dagerawe. \p \v 17 Ko iyemaeŋge Jona kaiwae, \nd Giya Loi\nd* i vivatharawa borogi laghɨye regha na i wovoŋgwa Jona. Jona va ina e borogiko ŋgamoiye ghararaghɨye thegheto na gougou gheneto. \c 2 \s1 Jona le naŋgo \p \v 1 Maya borogiko e ŋgamoiye tɨne, Jona i naŋgo weya \nd Giya Loi\nd* le Loi. \v 2 Iŋa: \q1 “Mbaŋa inaŋgu vuyowo laghɨye e tɨne, \q2 na ya una \nd Giya Loi\nd* idan, \q3 kaero u thalavuŋgo. \q1 Bode moli ramaremare e ghambanji, \q2 ya una idan thalavu kaiwae, \q3 na u loŋwa ghalɨŋaŋgu. \q1 \v 3 U duutuŋgo e ŋambuwoko tɨne bode moli, \q2 njighɨ i vaghɨliyaŋgo, \q2 len bagodu laghɨlaghɨye thɨ bebe e vwataŋgu. \q1 \v 4 Lo renuwaŋa yaŋaeŋge kaero mendava u kitenɨyathuŋgo e ghen \q2 ko tembene ya thuweva len Ŋgolo Boboma. \q1 \v 5 Mbwa i wovululuŋgo na i wovoŋguŋgo; \q2 na njighɨ i garubu riwaŋguke laghɨye, \q2 na njighɨko wolewaniye i ghavwa umbalɨŋgu. \q1 \v 6 Ya nja e ŋambuwokote e ououko rɨgherɨghenji \q2 e valɨvaŋgake iya ghathɨnɨmbako \q3 ma mbaŋa regha i mavu. \q1 Ko iyemaeŋge ghen, wo \nd Giya Loi\nd*, lo Loi, \q2 u vaŋgunjoghaŋgo e yawayawaliŋgu \q3 bode moli e ŋambuwoko tɨne. \q1 \v 7 Mbaŋa ya ghamɨno yawaliŋgu kaero ne iko, \q2 amba ya renuwaŋakikiŋge na ya naŋgo e ghen, o \nd Giya Loi\nd* \q2 na e len Ŋgolo Bobomana e tɨne u loŋwa ghalɨŋaŋgu. \q1 \v 8 Thavala thɨ goru weya vatavatadɨŋgi \q3 na ma e ghanji thovuye, \q2 kaero thɨ roiteteŋge na \q3 gharen ma i nja weŋgi. \q1 \v 9 Ko iyemaeŋge ne ya wothu taraweŋge; \q2 ne ya vakatha vowo na i voro e ghen \q2 na ya vakatha ŋgoreiya va lo dagerawe e ghen. \q2 Vamoru i mena weya \nd Giya Loi\nd*!” \p \v 10 Amba \nd Giya Loi\nd* i vakatha borogima na i thegharaŋgiya Jona e njighɨko ghadidiye. \c 3 \s1 Jona i wa Ninive \p \v 1 Amba \nd Giya Loi\nd* mbaŋaiwoniyeva i dage weva Jona, \v 2 iŋa, “U wa Ninive, iya ghembako laghɨye iyako na vo utuŋa totoke iya ya utuveŋgeke.” \fig Jona i ghambugha Giya Loi le renuwaŋa na i wa Ninive, iya ghembako laghɨye iyako|src="co01417b.TIF" size="col" copy="DCC" ref="3:2" \fig* \p \v 3 Jona i ghambugha \nd Giya Loi\nd* le renuwaŋa na i wa Ninive, iya ghembako laghɨye iyako. I wo mbaŋa thegheto amba lolo regha i loŋga e tɨne na ve wo valɨghadidiye. \v 4 Mbaŋa i viva moli i ŋgalauwa e ghembako laghɨye tɨne. I utuŋa iŋa, “Ne mbaŋa mbaŋaevarɨ e tɨne Ninive ne i mukuwo moli.” \v 5 Ninive gharɨgharɨniye thɨ loŋweghathɨgha Loi le utu iya Jona me utugiya weŋgi, iya kaiwae thɨŋa valɨkaiwae gharɨgharɨke wolaghɨye thɨ mbemba, iri thavala thɨ laghɨye na thɨ mevoro gheghad gharɨgharɨ ma e idaidanji na thɨ njimbo kwama mbe ghayamoyamo ŋgoreiye ela le ghɨmoru i mareiteteŋa, na iyako i woraŋgiya kaero thɨ roiteteŋgiya lenji tharɨ na thɨ ndeghereiye wanaŋgi. \fig Jona i utuŋa iŋa, “Ne mbaŋa mbaŋaevarɨ e tɨne Ninive ne i mukuwo moli.”|src="co01420b.TIF" size="col" copy="DCC" ref="3:4" \fig* \p \v 6 Mbaŋa ghembako ghakiŋ i loŋwa iyako, i yondovirɨ ele ghamba mbaroko weiye vwenyevwenye kwamaniye na i linjoŋa ghakwamako amba i liya kwama ŋgoreiye wambwi kwamaniye na ve ronja e vugha vwatae. \v 7 Amba i variya ghalɨŋae weŋgiya gharɨgharɨko wolaghɨye Ninive e tɨne iŋa, \pmc “Kiŋ na ghalɨŋae gharaghambɨ thɨ variya utuke iyake weŋga, ŋgoreiyake: \pm Thava lolo regha, thava kau, sip na gout thɨ ghanɨŋga o thɨ muna mbwa. \v 8 Gharɨgharɨke wolaghɨye na thetheghan thɨ njimbo kwama ghanjiyamoyamo ŋgoreiye wambwi kwamaniye. Gharɨgharɨke wolaghɨye thɨ naŋgo vurɨgheghe weiye lenji gharevatomwe weya Loi, na thɨ roiteteŋgiya ghanjithanavu raraitharɨ na lenji vakatha raraitharɨ. \v 9 Mbwatane Loi i vɨva le renuwaŋa na le ghareghaithɨko iko, ghare i nja weinda na mbala ma i mukuwoinda.” \p \v 10 Mbaŋa Loi i thuwa lenji vakathako, kaero thɨ roiteteŋgi ghanjithanavu raraitharɨ, i vɨva le renuwaŋa na le ghareghaithɨko iko na ma i mukuwoŋgi ŋgoreiya va iŋa ne i vakatha weŋgi. \c 4 \s1 Jona le ghatemuru na Loi le mwaewo \p \v 1 Ko iyemaeŋge Jona va weiye le ghatemuru laghɨye moli iyako kaiwae weiye le gaithɨ. \v 2 Iya kaiwae i naŋgo weya \nd Giya Loi\nd* iŋa, “\nd Giya Loi\nd*, amba muyai ya iteta ghambaŋgu, thare va ya dage e ghen na len vakatha ŋgoreiye vara iyako? Iyako kaiwae va ya rovurɨghegheŋa na ya vogha na ya wa Tasis (Spein). Ya ghareghare ghen gharethovu na mwaewo gha Loi. Mbaŋake wolaghɨye u ghataŋaghathɨ, mbaŋake wolaghɨye gharenɨwe, na mbaŋake wolaghɨye valɨkaiwan u vɨva len renuwaŋa na ma giya vuyowo. \v 3 Iya kaiwae, \nd Giya Loi\nd*, mbema u li eŋge yawaliŋguke, valɨkaiwae moliya ya mare na thava e yawayawaliŋgu.” \p \v 4 Ko iyemaeŋge \nd Giya Loi\nd* i gonjoghawe iŋa, “Ma e len rɨghe na iya gharenɨna i gaithɨ.” \fig Giya Loi i vakatha umbwa regha i mbuthu voro Jona evasiwae|src="co01422b.TIF" size="col" copy="DCC" ref="4:6" \fig* \p \v 5 Jona i wareri na i wa e ghembako valɨvaŋga e boimako na ve yakuwe. I vatada yoŋathowathowa regha na i yaku e riburibuye, na i roroghagha; nuwaiya i thuwe budakai ne i yomara e ghembako iyako. \v 6 Amba \nd Giya Loi\nd* i vakatha umbwa regha i mbuthu voro Jona evasiwae na i giya ghambaghambaluwae na i vakatha ghamɨnae i thovuye moli. Jona i warari laghɨye umbwako iyako kaiwae. \v 7 Ko va mbaŋambaŋava moli Loi iŋa na mwatamwata thɨ ghana umbwama na i mare. \v 8 Varae vama i yovoro na e ghereiye Loi i vakatha boima dayadayaghaniye i rowo na i vakatha Jona mbalavama marae i tatailo kaiwae varaeko va i ŋge umbaliye na i dayagha. Iya kaiwae iŋa, “Thoŋgo mbema ya mare eŋge. Valɨkaiwae moliya ya mare na thava e yawayawaliŋgu.” \fig Valɨkaiwae moliya ya mare na thava e yawayawaliŋgu|src="co01423b.TIF" size="col" copy="DCC" ref="4:8" \fig* \p \v 9 Ko iyemaeŋge Loi i dagewe iŋa, “Ma e len rɨghe vara na gharen i gaithɨ umbwako kaiwae.” \p Jona i gonjoghawe iŋa, “Mbe elo rɨghe na kaiwae ghareŋgu i gaithɨ — ya gaithɨ laghɨye laghɨye moli iya kaiwae nuwaŋguiya mbema ya mare vara.” \p \v 10 Ko iyemaeŋge \nd Giya Loi\nd* i dagewe iŋa, “Iya umbwako menda i mbuthuko na gougoura na kaero i mareva, ma menda u vakatha bigi reghawe na ma menda u vakatha na i mbuthu, iwaeŋge gharen i njawe. \v 11 Ŋgoroŋga na mbe ghareŋgu wevara iya ghembako laghɨye Ninive. Kaiwae e tɨne gharɨgharɨ lenji ghanaghanagha i kivwala wan handred tuwenɨti tausan gharɨgharɨ ma valɨkaiwanji thɨ ghareghare thovuye na tharɨ inanjiwe, na tembe ŋgoreiyeva thetheghanɨŋgi lemoyo.”