\id COL \h Kolose \toc1 Kolose Lenji Leta Pol Le Rorori \toc2 Kolose \toc3 Kol \mt1 Kolose \mt2 Lenji Leta \mt2 Pol Le Rorori \imt1 Utu iviva \ip Kolose iye ghemba regha ina Eisiya e tɨne. Ma mbaŋa regha Pol i wawe (2:1), ko iyemaeŋge va i wa Epesas, iye Eisiya ghembaniye laghɨye moli na ve vavagharewe theghathegha umboto e tɨne. Ghayamoyamo ŋgoreiye va e mbaŋako iyako Epapras i tabo raloŋweloŋweghathɨ, na iye va i wa Kolose na ve vavaghareŋa Toto Thovuye gheko, ko amba ekelesiya i yomara e valɨvaŋgako iyako (1:17; Vakatha 19:10). \ip Mbaŋa Pol ina e thiyo Rom e tɨne, amba Epapras i wawe na ve thuwe, na i utugiya ekelesiya Kolose utuutuniyewe (1:7-8). Ekelesiya utuniye vavana i thovuye, ko iyemaeŋge ravavaghare kwanɨkwan vavana mbe inanjiva e ghembako iyako tɨne. Ravavaghareŋgiko thiyako thɨŋava ekelesiya ne thɨ ghambuŋgiya mbaro i ghanagha lenji kururuko kaiwae, mbema thɨ wonjoŋa bwagabwaga eŋge ghanjimberegha na thɨ vakatha vɨrɨ e riwanjiko (2:16, 20-21, 23). Na tembe thɨŋava raloŋweloŋweghathɨ thɨ kururu weŋgiva nyao thovuthovuye (2:1). Na tembe thɨŋava thiye lenji kamwathɨko e tɨne ekelesiya valɨkaiwanji thɨ vaidiya ghareghare regha, na ghareghareko iyako gharɨgharɨke wolaghɨye ma valɨkaiwanji. \ip Iya kaiwae letake iyake e tɨne Pol i vaghareŋgi Kolose, iŋa Jisas iye i laghɨye kivwalaŋgiya bigibigike wolaghɨye na iye Loi emunjoru (1:15-17), na iye ekelesiya umbaliye (1:18). Na Pol tembe i woraŋgiyava, weya Krais bigibigike wolaghɨye i mboromboro weŋgi. Ma valɨkaiwae tembe thɨ tamweva ghavatavatabo e valɨvaŋga regha (2:2-3, 9-10). Pol tevambe i utuŋava weŋgi yawalinji thanavuniye iya valɨkaiwae thɨ vakatha kaiwae thiye raloŋweloŋweghathɨ (3:1–4:1). \c 1 \p \v 1 Ghino Pol, Loi le renuwaŋa e tɨne ya tabo Krais Jisas ghalɨŋae gharaghambɨ. Weiŋgu ghaghanda Timoti \v 2 wo roriya letake iyake na wo variye i ghaona e ghemi, ghemi Loi le gharɨgharɨ huya yaku Kolose e tɨne; ghemi lama bodaboda na raloŋweloŋweghathɨ moli weya Krais. \p Ya naŋgo weya Loi Ramanda ghare weŋga na le gharemalɨlɨ i riyevanjara gharemina. \s1 Pol i vata ago na i naŋgo weya Loi Kolose kaiwanji \p \v 3 Mbaŋake wolaghɨye wo naŋgo kaiwami wo vata ago weya Loi, iye ghanda Giya Jisas Krais Ramae, \v 4 kaiwae kaero wo loŋweya lemi loŋweghathɨ weya Krais Jisas na lemi gharethovuna weŋgiya Loi le gharɨgharɨke wolaghɨye. \v 5 Lemi loŋweghathɨ na lemi gharethovuko iyako rɨghe kaiwae weimi lemi gharematuwo hu roroghagha thovuyeko iya Loi va i vivatharaweko kaiwami e buruburu. Thovuyeko iyako utuniye va hu loŋwe e utuutu emunjoru, Toto Thovuye, kaero va i mena weŋga. \v 6 Toto Thovuye kaero i ru weŋga, ŋgoreiya i ru e yambaneke laghɨye. Kaero i yala na i raurau, ŋgoreiya i vakatha weŋga, i ri mbaŋaniye vara va hu loŋweya Loi le mwaewo utuniye na hu ghareghareya ghaemunjoru moli. \v 7 Va hu loŋweya utuniye weya Epapras, iye lama valɨrakakaiwo na valɨghareghareme i rothɨime, na iye Krais le rakakaiwo thovuye kaiwami. \v 8 Iye i giya yanawame Nyao Boboma le vurɨgheghe e tɨne na hu gharethovu weŋgiya lemi valɨraloŋweloŋweghathɨ. \p \v 9 Iyako kaiwae i ri mbaŋaniye wo loŋweya utunimi, mbe wo ronaŋgonaŋgo eŋge kaiwami mbala Nyao Boboma i giya thimba na renuwaŋa rumwarumwaruniye e ghemi, na mbala Loi le renuwaŋa kaiwami hu ghareghare wagiyawe. \v 10 Mbala e yawalimina lemi yakuyaku ŋgoreiya Giya nuwaiya, na lemi vakathake wolaghɨye iye i warariŋa. Yawalimina mbala i rau na uneya vakatha thovuye lemoyo, na Loi ghaghareghare mbe i laghɨlaghɨye vara e ghemi. \v 11 Tembe ŋgoreiyeva wo naŋgo, Loi iye i vavurɨghegheŋga mbe amalaghɨniye vara le vurɨghegheko laghɨye e tɨne na mbala valɨkaiwami weimi riwouda hu ghataŋaghathɨŋgiya vuyowo wolaghɨye. Na weimi lemi warari \v 12 hu vata ago weya Ramanda, kaiwae iye va i vatoghaŋaŋga na valɨkaiwami weimiyaŋgiya le gharɨgharɨ hu wo thovuyeko iyava i woraweko kaiwami manjamanjala ghaghamba mbaro hu wo na regha. \v 13 Kaiwae Loi kaerova i rakayathuinda na momouwo ma tembe i mbaroŋaindava, na i vaŋguraweinda ra yaku Nariye gharegharethovuniye ele ghamba mbaro tɨne. \v 14 Weya Nariye ghamberegha Loi i vamodo njoghainda na i numotena la tharɨ. \s1 Krais i laghɨye kivwala bigibigike wolaghɨye \p \v 15 Krais iye Loi ma ra thuwathuwa ŋgaliŋgaliya, na iye virɨ viva weŋgiya Loi le vakathaŋgiko wolaghɨye, \v 16 kaiwae weya amalaghɨniye, Loi va i vakathaŋgiya bigibigike wolaghɨye e buruburu na e yambaneke, bigibigiko iya ra thuweŋgiko na iya ma valɨkaiwae ra thuweŋgiko, nyao thovuthovuye na nyaoŋgiva, thiye e lenji mbaro na e lenji vurɨgheghe. Weya amalaghɨniye na amalaghɨniye kaiwae iye Loi va i vakathaŋgiya bigibigike wolaghɨye. \v 17 Muyai amba bigibigike wolaghɨye thɨ yomara, iye vama inawe, na amalaghɨniyewe bigibigike wolaghɨye thɨ yaku. \v 18 Na tembe ŋgoreiyeva, amalaghɨniye ekelesiya umbaliye na iye riwaya ekelesiya. Iye ekelesiya yawaliye rɨghe, na iye va i vugha thuweiruva. Mbala iye i roviva bigibigike wolaghɨye weŋgi. \v 19 Kaiwae Loi mbe ghamberegha i worawe le renuwaŋa, yawaliye na ghathanavuko wolaghɨye ina weya Krais, mbema wolaghɨyeko vara i riyevanjara. \v 20 Loi kaero i renuwaŋa na ŋgoreiye, weya Krais weinda amalaghɨniye namoghamwanda. Va i vivako bigibigike wolaghɨye e buruburu na e yambaneke weiye gharɨgharɨ va thɨ meghaghathɨ weya Loi. Iya kaiwae Krais i mare e kros vwatae na madɨbae i voru, e tɨne Loi i vakathaŋgi na namoghamwanji weinji na thɨ vɨghathɨ weinji. \p \v 21 Ghemi va hu bwagabwaga moli weya Loi, na va lemi vakatha na lemi renuwaŋa raraitharɨ kaiwanji, ghemi amalaghɨniye ghathɨghɨyaŋgi. \v 22 Ko iyemaeŋge e mbaŋake iyake, Nariye riwaeko moli va i mare iya kaiwae Loi i vakathaŋga na namoghamwami. Na i vakatha ŋgoreiyako na i vaŋguŋga hu ndeghathɨ e marae hu boboma, hu thɨna na ma e ghamiwonjowe. \v 23 Ne i vakatha ŋgoreiyako thoŋgo ghemi mbe hu vinjimbɨ vara lemi loŋweghathɨna hu ndeghathɨ vurɨgheghe, mane hu nyivɨnyivɨ, ko iyemaeŋge weimi lemi gharematuwo hu roroghagha thovuyeko kaiwae iya Totoko Thovuye i woraŋgiya. Totoko Thovuye iyako ghemi kaerova hu loŋwe, na gharɨgharɨke wolaghɨye e yambaneke laghɨye kaerova thɨ loŋwe, na ghino Pol Totoko Thovuye iyako gharakakaiwo. \s1 Pol i rovurɨgheghe ekelesiya Kolose kaiwanji \p \v 24 E mbaŋake iyake ghino ya warari ya vaidiya vuyowo ghemi ghamithalavu kaiwae. Ghino nuwaŋguiya Krais riwae, iye ekelesiya, ya thalavu, iya kaiwae na ya vavaidiya vuyowoke. \v 25 Loi kaerova i giya wo mbaro na ya tabo ekelesiya gharakakaiwo, na iya va i giya kaiwoke iyake e ghino na ya vakatha lemi thovuye kaiwae. Wo kaiwo ya utuŋa Loi le utuutuko wolaghɨye e ghemi. \v 26 Loi le utuutuko iyako va mbowo i rothuwele weŋgiya tha na tha mbaŋa me vivako, ko iyemaeŋge mbaŋake iyake kaero i woraŋgiya weŋgiya le gharɨgharɨ. \v 27 Loi va i renuwaŋa ŋgoreiye na i woraŋgiya weŋgiya le gharɨgharɨ utuutuko iyava i rothuweleko na ra ghareghare i thovuye moli, na valɨkaiwae i thalavuŋgiya ma Jiu gharɨgharɨniye. Utuutuko iyako iyake: Krais i yaku weŋga na hu ghareghare wogiyawe nevole hu wo le vwenyevwenyeko. \v 28 Wo vavaghareŋa Krais weŋgiya gharɨgharɨke wolaghɨye. Weime lama thimbake wolaghɨye wo utu vavurɨghegheŋgi na wo vaghareŋgi, kaiwae nuwameiya taulaghɨko thɨ tabo gharɨgharɨ matuwoŋgi weya Krais, na wo vaŋguŋgi wo vaŋguruwoŋgi Loi e marae. \v 29 Weiŋgu lo vurɨgheghe laghɨye moli iya Krais va i giyako e ghino, na ya rorovurɨgheghe ya kaiwo. \c 2 \p \v 1 Nuwaŋguiya hu ghareghare ya rovurɨgheghe laghɨye moli kaiwami weimiyaŋgiya gharɨgharɨ inanji Leodisiya e tɨne, na tembe ŋgoreiyeva gharɨgharɨke wolaghɨye thiye ma mbaŋa regha thɨ thuwathuwa e ghino. \v 2 Lo rovurɨgheghe rɨghethoru kaiwae nuwaŋguiya ya ŋaevairɨŋga na hu wabwi na regha kaiwae hu ve gharethovu weŋga. Tembe ŋgoreiyeva nuwaŋguiya hu vwenyevwenyeŋa ghareghare emunjoru na mbala Loi le renuwaŋa rorothuweleniye hu ghareghare, na iyako iye Krais. \v 3 Weya Krais thimba na ghareghareko wolaghɨye ŋgoreiya bigi regha thovuye i rothuwele ghinda kaiwanda. \p \v 4 Ma utu e ghemi ŋgoreiyako kaiwae ma nuwaŋguiya lolo regha le riuriu i logheloghe e nuwami na kaiwae amba i yaroŋgawe. \v 5 Othembe ya mebwagabwaga moli e ghemi, iyemaeŋge nyao ele valɨvaŋga tɨne ghino mbe weiŋguyaŋgi vara ghemi, na ya warari ya thuweŋga hu kaiwo na regha na hu loŋweghathɨ vurɨgheghe weya Krais. \s1 Hu njimbukikiŋga gharɨgharɨ vavana lenji vavaghare na lenji mbaro kaiwanji \p \v 6 Kaiwae va hu vaŋguvatha Krais Jisas ghami Giya, wo hu yaku na hu tubwe na regha weimi. \v 7 Ghemi ŋgorami wokithɨnja moli, hu vatada yawalimi weya amalaghɨniye na i vurɨgheghe. Loŋweghathɨko iyava thɨ vaghareŋgako hu vikikighathɨ, na mbaŋako wolaghɨye hu vata ago laghɨye moli weya Loi. \p \v 8 Hu njimbukikiŋga na thava gharɨgharɨ thɨ vakathaŋga hu wona e lenji vavaghare kwanɨkwanɨŋgina e tɨne iya ma e uneunena. Lenji renuwaŋako iyako ma i mena weya Krais, ko iyemaeŋge i mena orumburumbunji lenji vavaghare e tɨne, na i mena e mbaro ghanjirerenuwaŋa mbe i mena eŋge e yambaneke. \v 9 Hu njimbukikiŋga ŋgoreiyako, kaiwae Loi yawaliye na ghathanavuko wolaghɨye kaero i riyevanjara Krais na i tabo na lolo, \v 10 kaiwae Krais yawaliye thovuye i riyevanjaraŋga. Nyaoŋgike wolaghɨye lenji mbaro na lenji vurɨgheghe Krais i kivwalavaoŋgi. \p \v 11 Weya Krais kitenɨyathu thanavuniye moli ghemi kaero hu wo. Kitenɨyathuko thanavuniye iyako ma ŋgoreiya gharɨgharɨ thɨ vakavakatha, ko iyemaeŋge iyako Krais iye i vakatha, na iyako tharɨ thanavuniye iya riwamina nuwaiya gharakayathu kaiwae. \v 12 Mbaŋa va hu bapɨtaiso hu mare na regha weimi Krais na thɨ bekuŋga, na tembe weimiva hu thuweiru na regha. Loi va i vakathaŋga na hu thuweiruva kaiwae hu loŋweghathɨgha Loi weiye le vurɨgheghe i vakatha Krais na tembe i thuweiruva mare e tɨne. \v 13 Ghemi kaero va hu mare kaiwae hu vakatha vatharɨ na kaiwae Loi mava i rakayathu tharɨ thanavuniye e tɨne riwamina nuwaiya moli. Ko iyemaeŋge mbaŋake weimi Krais Loi kaero i vakathaŋga hu thuweiru na e yawayawalimi. Loi kaero i numotena la tharɨke wolaghɨye. \v 14 La tharɨ utuniye weiye Mosese le Mbaro Loi kaero i rakayathu. La tharɨko iyako utuniye va i yowo na ve ŋge weiye e krosɨko vwatae. \v 15 Na nyaoŋgi thiye e lenji mbaro na e lenji vurɨgheghe kaero Loi i rakayathuŋgi na i vamonjinaŋaŋgi wabwi e maranji, na e kros vwatae Krais i kivwalaŋgi na thiya yaku e raberabe. \p \v 16 Thava lolo regha i wovatharɨtharɨŋa the bigiya valɨkaiwami hu ghan o hu mun, o kururu ghathaga kaiwanji, o manjala togha kururu kaiwae, o Sabat kaiwanji. \v 17 Bigibigike wolaghɨye thiyake ŋgoranjiya iya amba i menamenako ŋgaliŋgaliya, ko iyemaeŋge emunjoruniye moli kaero i yomara noroke, iye Krais. \v 18 Budakaiya tanuwagae moliya ghemi thava hu vatomwe weya lolo regha i woraŋgiya e ghemi, thoŋgo iŋa iye lolo regha na i laghɨye kaiwae i thuweŋgiya vavaghare na nuwaeko mbe nuwaiya vara i vavothaŋa thanavuko iya ma emunjoruko, na hu kururu weŋgiya nyao thovuthovuye. Ko iyemaeŋge thoŋgo hu ghambu lenji renuwaŋa mane hu vaidi modami thovuye. Gharɨgharɨ ŋgoranjiyako mbema thɨ utu mbele eŋge ghaenji kaiwae lenji renuwaŋako mbe i mena eŋge e yambaneke renuwaŋaniye. \v 19 Gharɨgharɨ ŋgoranjiyako thiye kaero ma thɨ tubwe weya Krais, iye ekelesiya umbaliya. Iye i mbaroŋa ŋginauke wolaghɨye na i ghande. Ŋginau regha na regha thɨ tubwe na regha na ririwoko iyako i mbuthu ŋgoreiya Loi le renuwaŋa. \p \v 20 Kaerova hu mare weimi Krais na ma valɨkaiwae yambaneke lenji renuwaŋa thɨ mbaroŋaŋgava. Budakai kaiwae na lemi yakuyaku thanavuniye mbe ŋgoreiye vara yambaneke yawalɨniye? Buda kaiwae hu ghambugha mbaroŋgike iya thɨŋake, \v 21 “Bigithan thava hu vɨghathɨ! Ghanɨŋgathan thava hu ghan! Bigithan nɨmamina ne i ndewawe!”? \v 22 Mbaroŋgike thiyake iya thɨ utuŋa bigibigike kaiwanji, mbaŋa ne ra vakaiwoŋaŋgi kaero thɨ ko. Mbaroko thiyako na vavaghareko thiyako thɨ mena weŋgiya yambaneke gharɨgharɨniye. \v 23 Emunjoru gharɨgharɨ lemoyo lenji renuwaŋa thɨŋava thavala thɨ vakatha mbaroŋgiko thiyako thiye thɨ thimba, ko iyemaeŋge nandere moli. Tembe thiye vara thɨ vakatha lenji kururuko na thɨŋava thiye ghanjithanavu i ghenenja, ko iyemaeŋge nandere. Tembe ŋgoreiyeva, thɨ giya vuyowo weŋgiya riwanji na thɨŋava Loi kaiwae, ko iyemaeŋge mbaroŋgiko thiyako ma thɨ thalavugha lolo iya ghambereghako nuwaiya i mbaroŋa budakaiya riwaeko nuwaiya. \c 3 \s1 Yawalɨ togha thanavuniye weya Krais \p \v 1 Weimi Krais kaero Loi i vaŋguthuweiruŋa mare e tɨne na kaero e yawayawalimiva, iya kaiwae nuwamina mbe i ghaŋgowe vara bigibigi nanji e buruburu. Krais kaero ina gheko na i yaku Loi e uneke. \v 2 Mbe hu rerenuwaŋa vara bigibigi yavoroke kaiwanji; na thava lemi renuwaŋana i ghaŋgowa yambaneke bigibiginiye. \v 3 Ghemi kaerova hu mare yawalɨ teuye e tɨne, na mbaŋake iyake weimi Krais e yawalimi togha Loi e marae. \v 4 Krais iye yawalimi rɨghe moli, na mbaŋa Krais ne i yomarava, ne weimi hu yomara na hu vwenyevwenye. \p \v 5 Yambaneke thanavuniyeke wolaghɨye iya ina e yawalimina mbema hu roiteteŋgi vara moli, ŋgoreiya yathima thanavuniye raraitharɨ, monjina thanavuniye, numwe thanavuniye, tharɨ ghavakatha gharerenuwaŋa, na ŋgaŋganirɨ thanavuniye (kaiwae ŋgaŋganirɨ thanavuniye ŋgoreiya ra kururu weŋgiya loi kwanɨkwan.) \v 6 Thanavu ŋgoranjiyako kaiwanji Loi le ghatemuru i menamena weŋgiya gharɨgharɨ ma thɨ ghambugha ghalɨŋae. \v 7 Ghemi va hu vakavakatha iya thanavuŋgiko thiyako na yawalimina va ŋgora iyako. \p \v 8 Ko iyemaeŋge e mbaŋake iyake hu bigiyathuŋgiya thanavuke thiyake: wogaithɨ, ghatemuru, yanji, utuvatharɨ weŋgiya ghandaune na utu raraitharɨ. \v 9 Thava hu utu kwanɨkwan weŋgiya ghamune, kaiwae yawalimi teuye weiye thanavuniye kaero hu wokiyathu, \v 10 na kaero hu njimbo yawalimi togha. Loi kaero i vatoghaŋaŋga, na iye mbe i vavatoghaŋaŋga vara, na yawalimina ghathuwathuwa ŋgoreiya amalaghɨniye ghami Ravakatha ŋgaliŋgaliya, na ghaghareghare i laghɨye e ghemi. \v 11 Iyake kaiwae ma e ghatomethi, thoŋgo ghinda Jiu o Grik gharɨgharɨniye ŋgoreiye, thoŋgo ghinda ra wo kitenɨyathu thanavuniye o ma ra wo kitenɨyathu thanavuniye, thoŋgo mbe ghalɨghalɨŋa regha gharɨgharɨniye, thoŋgo ghinda wabwi ma thanavu ina weŋgi, thoŋgo ghinda rakakaiwobwaga o rakarakayathu gharɨgharɨniye. Ko iyemaeŋge Krais iye bigibigike wolaghɨye, na iye i yaku weŋgiya raloŋweloŋweghathɨke wolaghɨye. \p \v 12 Iya kaiwae ghemi Loi le tututhi gharɨgharɨniye, hu boboma na i gharethovuŋga. Mbala hu njimboŋgiya thanavuke thiyake: gharevɨrɨ, mwaewo, gharenja, thanavu udauda na ghataŋaghathɨ. \v 13 Mbe e lemi ghataŋaghathɨ weŋga regha na regha na hu venumotenɨŋga mbaŋa thoŋgo lolo regha e tɨnemina i liya gheu regha ghautu. Hu venumotenɨŋga ŋgoreiya Giya kaerova i numotenɨŋga. \v 14 Na thanavuke thiyake e vwatanji hu woraweya gharethovu thanavuniye, kaiwae iye i tubweŋgiya na regha thanavuke thovuthovuye wolaghɨye. \p \v 15 Hu vakatha Krais le gharemalɨlɨ i mbaroŋa gharemi na yawalimi, kaiwae e gharemalɨlɨko iyako tɨne iya Loi va i kulana e ghemi na hu wabwi na regha. Na mbaŋake wolaghɨye hu vata ago weya Loi. \v 16 Mbaŋake wolaghɨye mbe hu rerenuwaŋa Krais utuutuniye. Weiye lemi thimbana wolaghɨye hu vavaghare na hu vavurɨghegheŋga regha na regha. Na mbaŋa hu wothuŋaŋgiya sam, kururu ghawothu na wothu vavanava ŋgoreiya Nyao Boboma le woraŋgiya e ghemi e gharemina hu vata ago weya Loi. \v 17 Bigibigina wolaghɨye iya hu vakavakathana na hu utuutuŋana, hu vakatha Giya Jisas e idae. Na amalaghɨniye e idae hu vata ago weya Loi Ramanda. \s1 Raloŋweloŋweghathɨ lenji ŋgolo gharayakuyaku lenji yakuyaku utuniye \p \v 18 Ghemi ragheghe wanakau, hu ghambugha lemi ghɨmoghɨmoru lenji renuwaŋa, kaiwae thanavu ŋgoranjiyako i thovuye weŋgiya raloŋweloŋweghathɨ. \p \v 19 Ghemi ragheghe ghɨmoghɨmoru, hu gharethovu weŋgiya lemi ovo na thava ghamithanavu i vurɨgheghe weŋgi. \p \v 20 Gamagai, hu ghambugha otatami na orarami lenji renuwaŋa e bigibigike wolaghɨye, kaiwae iyake Giya i warariŋa. \p \v 21 Ghemi oramaramanji, thava hu wonjoŋanjoŋaŋgiya lemi ŋgaŋgana, ne iwaeŋge hu vakowana ghamɨnanji, ko amba thɨ renuwaŋa na thɨŋava ma valɨkaiwanji thɨ vakatha bigi thovuye regha. \p \v 22 Ghemi rakakaiwobwaga, ghamigiyagiya e yambaneke hu ghambugha lenji renuwaŋa e bigibigike wolaghɨye. Thava kaiwae mbe maranji vara weŋga amba hu kaiwo na thovuye, na mbala thɨ warari kaiwami. Ko iyemaeŋge hu kaiwo weiye lemi gharevatomwe na lemi yavwatata weya Giya. \v 23 The kaiwo hu vakatha, hu vakatha weiye gharemina laghɨye, ŋgoreiya hu kaiwo weya Giya na ma gharɨgharɨ kaiwanji ŋgoreiye. \v 24 Kaiwae hu ghareghare budakaiya Giya va i vivatharawe le gharɨgharɨ kaiwanji ne i wogiya e ghemi. Ghemi Krais le rakakaiwo, na ghemi ghami Giya moli. \v 25 Tharɨ gharavakatha regha na regha ne i wo modae le tharɨko kaiwae. Loi ne i ghathaŋgiya gharɨgharɨke wolaghɨye, ne i mboromboro. \c 4 \p \v 1 Ghemi giyagiyana, lemi rakakaiwobwagana ghamithanavu weŋgi i rumwaru, kaiwae hu ghareghare ghemi tembe ŋgoreiyeva, ghami Giya Laghɨye mbe ina e buruburu. \s1 Renuwaŋa vavanava \p \v 2 Mbe hu naŋgo valaŋa, na e lemi naŋgona tɨne thava weiye maraghenaghena na mbe hu vata ago weya Loi. \v 3 Tembe ŋgoreiyeva mbe hu naŋgonaŋgova ghime kaiwame, na mbala Loi i vugha kamwathɨ weime na wo utuŋa ghalɨŋae. Utuutuko iyako Krais utuutuniye, na iviva vambowo i rothuwele. Utuutuko iyako kaiwae noroke ghino inaŋgu e thiyo tɨne. \v 4 Hu naŋgo kaiwaŋgu na mbala valɨkaiwaŋgu ya utuŋa Krais utuniye (thovuye) na i manjamanjala, kaiwae wo mbaro ŋgoreiye.\fig Hu renuwaŋakiki ghindo mbe inaŋgu e thiye tɨne|alt="paul writing in prison" src="CN02069B.TIF" size="span" copy="Cook" ref="4:1-4" \fig* \p \v 5 Lemi yakuyakuna e tɨne mbe hu ghareghare na hu vakatha lemi vakatha weŋgiya thavala amba ma thɨ loŋweghathɨ, na tha hu vakowana ghamimbaŋa thovuye regha. \v 6 Mbaŋake wolaghɨye hu utuutu weŋgiya gharɨgharɨ, utuutu ghamɨnanji thovuye hu utuŋa weŋgi (na valɨkaiwae i thalavuŋgi), na valɨkaiwami hu ghareghare ŋgoroŋga ne huŋa na hu thombe wagiyaweya gharɨgharɨke wolaghɨye lenji vaitoŋgi. \s1 Dage mwaewo \p \v 7 Taikikas, iye ghaghandana valɨgharegharenda, lo valɨrakakaiwo thovuye Giya kaiwae. Amalaghɨniye ne i utuŋa utuutuniŋguke wolaghɨye e ghemi. \v 8 Iyako kaiwae ya variye i ghaona e ghemi na i utuŋa lama yakuyakuke utuniye e ghemi na i ŋaevavairɨŋga. \v 9 Iye weiye Onisimos, ghaghanda thovuye na valɨgharegharenda, na lemi wabwina loloniye regha. Thiye ne thɨ utugiya e ghemi bigibigike wolaghɨye thɨ yoyomara e valɨvaŋgake iyake. \p \v 10 Aristako, iye weiŋgu wo yaku e thiyo. Weiye Mak, Banabas ighaiye, lenji mwaewo e ghemi. (Thoŋgo Mak ne i ghaona e ghemi, weimi lemi warari hu vaŋguvatha ŋgoreiya va ya utuma e ghemi.) \v 11 Jisas, tembe thɨ renɨva idae Jastas, i mwaewo e ghemi. Elo valɨrakaiwoke tɨne, ma theghetoke eŋge thiyake Jiu gharɨgharɨniye, na ya kaiwo weiŋguyaŋgi Loi le ghamba mbaro kaiwae, na lenji thalavu i laghɨye moli e ghino. \v 12 Epapras i mwaewo e ghemi, iye lemi wabwima loloniye regha na Krais Jisas le rakakaiwo regha. Mbaŋake wolaghɨye i naŋgonaŋgo vurɨgheghe kaiwami na mbala hu ndeghathɨ vurɨgheghe, lemi loŋweghathɨ i matuwo, na hu ghareghare wagiyaweya Loi le renuwaŋa kaiwami. \v 13 Ya vaemunjoruŋa e ghemi, i rovurɨgheghe na i kaiwo ghemi kaiwami weimiyaŋgiya raloŋweloŋweghathɨ inanji Leodisiya na Hiyerapolis e tɨnenji. \v 14 Luk iye lama dokɨta valɨghareghareme, weiye Dimas thɨ mwaewo e ghemi. \p \v 15 Hu giya lo mwaewo weŋgiya la bodaboda inanji Leodisiya e tɨne, na tembe ŋgoreiyeva weya lounda Nimpa weiyaŋgiya ekelesiya thɨ memevathavatha ele ŋgolo tɨne. \v 16 Mbaŋa ne hu vaonavao letake iyake, tembe hu variye na i wava ekelesiya Leodisiya e tɨne na thɨ vaona. Na tembe ŋgoreiyeva leta va ya variye Leodisiya, thɨ liveŋga na ghemi tembe hu vaonava. \v 17 Hu dage weya Akipas huŋa, “Kaiwoko iyava Giya i woveŋgena u vakathava.” \p \v 18 E mbaŋake iyake mbe womberegha vara ya roriya iyake. Ghino Pol ya mwaewo e ghemi. Hu renuwaŋakiki ghino mbe inaŋgu e thiyo tɨne. Loi ghare e ghemi.