\id REV Tagin: Bible Translation 1st Edition \ide UTF-8 \ide Unicode (UTF8) \h Nyikrwkaatamnam \toc1 Jonnyi NYIKRWKAATAMNAM \toc2 Nyikrwkaatamnam \toc3 Nyikrw \mt2 Jonnyi \mt1 NYIKRWKAATAMNAM \imt Mintamchonam \ip \bk Jonnyi nyikrwkaatam namgo \bk* Jisu kristonyi vdwlo bunugv Ahtu bv vla mvngjwngla rinam lvga lo kristan nyi vdwa mvdwkmvkula riyilo hokaching lvktoku. Lvknv soogv dinchikochi nammv purinv vdwa mvngtin modubv okv mintvmiru dubv vla, okv hinchingchingla okv mvdwkmvku la riyilo mvngjwng lo vngdwng bv doodudakdubv vla lvkto. \ip Holvgavbolo kitap soogv takloyangv nyikrwkaatamnam okv nyikrw gv vdwnv kaaringnam gaam am oogv alu lo kristan vdwgv lokv tvvchinto, vbvritola kvvbi mvnwng vdwgv lvgabv chinchi kaalin lamanam gobv rito. Mirimimpak lo gamlv gv lvkobv minam aingbv so kitap soogv gamlv nga angu angusinv lamtv lokv mindwmiying dvdvla nyikrw vdwgv lokv mindu. Kitap gv lvkwngbv tvvchin dubv minbwk jirilo mvngnam vv aku akusibv minjvka, soogv gamlv gv koolv jvngv si pvbwngvrwng sidunv: Ahtu Kristo gv lokv, Pwknvyarnv anyung jvngaku ninyigv ogumvnwng nyimak dvdv nga okv Uyudvbv aka mintak sila rigumriya nyami riku, okv vdwlo ninyigv ogumvnwng nga rigumriya la rinam am ringam rikudw ho ninyigv mvngjwngnv nyi vdwa anwnv sichingmooku okv nyidomooku nga bunua boktalwkji kunam am amin bv jireku. \iot Arwng lokv darlinnam \io1 Mintamchonam \ior (1:1-8)\ior* \io1 Nyikrw kaatukake okv gvrja kanw lo siti lvknam \ior (1:9—3:22)\ior* \io1 Tibungnam siti lo siel Kanw vdwv \ior (4:1—8:1)\ior* \io1 Tapu minam kanw \ior (8:2—11:19)\ior* \io1 Sichingpanv okv achiamin anyi \ior (12:1—13:18)\ior* \io1 Angu angusinv nyikrw \ior (14:1—15:8)\ior* \io1 Pwknvyarnv gv haachi chigvnvnv talu pwkkanw \ior (16:1-21)\ior* \io1 Bebilon gv yakkunam, okv svnwngsvmin gv rigum yakunam, nyijwk mvvnvrunv, okv Uyudvbv \ior (17:1—20:10)\ior* \io1 Jwngkadakadw gv ataranya ngv \ior (20:11-15)\ior* \io1 Anwnv nyidomooku, anwnv sichingmooku, anwnv Jerusalem \ior (21:1—22:5)\ior* \io1 Anyunganya \ior (22:6-21)\ior* \c 1 \p \v 1 Soogv kitap si Jisu Kristo gv kaatamnam am lvgap pvvto. Pwknvyarnv baapu alvbv ogugo rilinvnglin tvvdunv vdw sum kaatam nvvdu kubv vla ninyigv pakbu am ninyigv soogv nyikrwkaatamnam sum jitoku. Kristo ninyigv nyidogindung nga vngmunam lokv svkvnv ogu ogua ninyigv pakbu Jonnyi chimuto, \v 2 okv Jon ninyigv kaanam dvdv nga ogumvnwng nga minji toku. Soogv mimpa jila rinam si Pwknvyarnv gv lokv okv Jisu Kristo ninyigv jvjv nga kaatam kunam lokv jinam doin gv lvkwng ngv. \v 3 Yvvdw soogv kitap sum puridunv vv mvngpuv, okv yvvdw soogv nyijwk doin gamchar sum tvvgap dunv okv ogugo soogv kitap ara so lvkpvdw tvvnv vdwgv lvgabv vv mvngpuv! ogulvgavbolo so mvnwng si rikunam lvgabv dwv nvchi duku. \s Gvrja kanw nga kumrwksinam \p \v 4 \x - \xo 1:4 \xo*\xt Mog 3:14; Nyikrw 4:5 \xt*\x*Asia gv mooku lo gvrja kanw am Jon lokv lvknam: \p Pwknvyarnv, yvvla, yvvyila, okv yvvla aatv dukunv, okv ninyigv dvbvdootumnvnv adarai gv Dow kanw gv lokv, \v 5 \x - \xo 1:5 \xo*\xt Aij 55:4; Miri 89:27 \xt*\x* okv Jisu Kristo jwkjwkvrwk bv minjiriji kunv, sinam lokv atuake bv turkur kunv okv yvvdw nyiamooku gv dvbv dvdv ngaka rigvdogv kujinv gv lokv ayanamv okv sarsopoyonamv nonu gvbvka. \p Hv ngonua pakdu, okv vkvgv erinlwkjila sijikunam lokv ngonu rimur vdwlokv linpv kunv \v 6 \x - \xo 1:6 \xo*\xt Mog 19:6; Nyikrw 5:10 \xt*\x* okv karv gv nyibu gobv mvla kula ninyigv Pwknvyarnv okv Abu gv kudungkua nga ngonua rimu duku. Yunglit vla jwkrwv dvbvsingtam bv Jisu Kristo gvbv riyilaka! Amen. \p \v 7 \x - \xo 1:7 \xo*\xt Dan 7:13; Mt 24:30; Mk 13:26; Lk 21:27; 1Tes 4:17; Jek 12:10; Jn 19:34,37 \xt*\x* Kaatoka, Hv doomwk tolo gvngv aareku! Nyi dvdv ngv ninyia nyik daadw lokv kaapa reku, ninyia nvki nvngvka kaapareku. Siching soogv nyi mvnwng ngv ninyigv lvgabv kapreku. Vkvlvgabv vbvching rirungre! \p \v 8 \x - \xo 1:8 \xo*\xt Nyikrw 22:13; Mog 3:14 \xt*\x* Pwknvyarnv Kairungnv Ahtu, yvvla, yvvyila, okv yvvla aatvv dukunv ngv hv mindu, “Ngo atuake ngv okv ataranya ngv.” \s Kristo gv nyikrwgo \p \v 9 Ngo nonugv achiboru, Jon, okv Jisu gvlo riminggvnv gobv rikunam lvgabv ninyigv Karv gvbv rikunv vdwgvlo hindarkaso aanam am nonugv lvkobv ngo chitamrvnam mingvkunv. Ngo Jisu gv kaatam nam jvjvnv okv Pwknvyarnv gv gamchar am japgo jinam lvga lo nga Patmos gv bokpin golo vvpvtoku. \v 10 Ahtu gv alu lo ngam Dowv rigvdakgvto, okv ngo ngoogv kokwng peelvbv, adu duutvrungbv dunam vlvgo tvvpato, hv tapu minam gv adu aingbv duto. \v 11 Ho vlv ngv vbv minto, “No ogugo kaadudw lvkgap pvvtoka, okv ho kitap am pamtv kanw gv gvrja: Epesias, Smairna, Pergamum, Tiatira, Sardis, Philadelphia, okv Laodisia lo jilwk tvlaka.” \p \v 12 Ngo ngam mindunv yvvbvri vla kaakur kunamv, vbvrikunamv ngo ain mvdurupum tungpvnvnv kanwgo kaato, \v 13 \x - \xo 1:13 \xo*\xt Dan 7:13; 10:5 \xt*\x* okv bunugv aralo nyi jvbv rinvgo kaato, okv vkvgv vji v lvchu lo soochi nvgo okv ain hokpo go ninyigv haakwnglo gvnv go. \v 14 \x - \xo 1:14 \xo*\xt Dan 7:9; 10:6 \xt*\x* Ninyigv dvmwv hultanu vmalo moodw tapam jvbv pungputojito, okv ninyigv nyikv vmv aingbv hungto; \v 15 \x - \xo 1:15 \xo*\xt Eje 1:24; 43:2 \xt*\x* Ninyigv lvpa ngv pitol am lvngka posok dubv pyaklapnam aingbv unglit toku, okv ninyigv vlv ngv isi dvngdo gv adudunam aingto. \v 16 Hv ninyigv lakbik peelvlo takar pwkkanwgo bvngto, okv ninyigv gaam lokv tagotaksak bv riukse ripujenv go lintoku. Ninyigv nyukmuv doonyi gv alu lopo lo ungnam aingbv ungto. \v 17 \x - \xo 1:17 \xo*\xt Aij 44:6; 48:12; Nyikrw 2:8; 22:13 \xt*\x* Vdwlo ngo ninyia kaabvdw, ngo ninyigv lvchu kampwk lo sikunv nyi aingbv gipv toku. Hv ninyigv lakbik langv ngoogv aolo lakpv tvla minto, “Busu yoka!” Ngo atuake okv ataranya ngv. \v 18 Ngo turnv akinnv! Ngo sitoku, vbvritola vjak ngo dvbvsingtambv turbv duku. Sinam okv sinv vdwgv mooku gv aolo ngo rigvdogv ladu kunv. \v 19 Vbvrikunamv, ogugo no kaapvdw, vjak ogugo ritvdonvdw, okv kokwng lo ogugo ritvdonvdw soogv baanyi am lvkgap pvvla ritoka. \v 20 Noogv ngam lakbik peelvlo takar Pwkkanwgo bvngdubv kaanamv; okv ain mvdurupum tungpvnvnv kanwgo bvngdubv kaanam si arwngjvnv gobv ridu: takar pwkkanw mindunam si gvrja kanw gv nyidogindung vdwa mindunv, okv mvdurupum tungpvnvnv kanwgo mindunam si gvrja kanw am mindunv. \c 2 \s Epesias lo doin jinam \p \v 1 “Epesias aralo gvrja gv nyidogindung nga lvkto:” \p “Soogv doin si nyi ako ninyigv lakbik peelvlo takar pwkkanwgo bvngnv okv ain mvdurupum tongpvnvnv kanw lo vnggokarnv lokv doin si mindu.” \v 2 Ngo chindu nonu ogugo rito kubvdw; Nonuno vdwgo rai alvbv kudungkua rikubvdw okv nonuno vdwgo saktv kubvdw ngo chindu. Vdwgo alvmanv nyi vdwgv rinam lo saktv laku mabvdw ngo chindu okv apostol mabv vbvritola apostol gobv mvvla yvvdw minsu nama nonuno hingkwkakw sibvdw, okv bunu mvvdu kunyi vla okv hinchinla malin kunama ngo chindu. \v 3 Nonu saktvla rito, nonuno ngoogv lvkwnglo hirukaya nga hintoku, okv nonuno apakmato. \v 4 Vbvritola ngoogv nonua hakdunam si: Nonu kvvlo gv atuake lo apiabv vjak nga pakku madu. \v 5 Nonu vdwnv adu lokv holula ridu! nonugv rimur lokv mvngdw tvkuka okv atuake lo oguaingbv ripvdw vbvching rito kuka. Nonu rimur vdwlokv mvngdw kuma bolo, ngo nonu gvlo aala okv nonugv mvdurupum tongpvnvnv nga dooku lokv am laala laa reku. \v 6 Vbvritola ngo vdwgo Nikolitan gv kudungkua rinam am hakdudw: nonuka vbv hakming gvvnamv, si nonu mvngkiam namgo ridu. \p \v 7 \x - \xo 2:7 \xo*\xt Atk 2:9; Nyikrw 22:2; Eje 28:13; 31:8 \xt*\x* “Vbvrikunamv, nonu nyarung doodubolo, Dowv gvrja nga ogugo mindudw tvvtoka! \p Yvvdw rigum yadudw um ngo Pwknvyarnv gv nayam lo singcha nvgv turnam singnv gv apwasi am pula dvdubv jire. \s Smairna lo Doin jinam \p \v 8 \x - \xo 2:8 \xo*\xt Aij 44:6; 48:12; Nyikrw 1:17; 22:13 \xt*\x* “Smairna aralo gvrja gv nyidogindung nga lvkto: \p “Soogv doin si atuake okv ataranya ngv, oogv sipikula okv turkur kunv gv lokv ngv”. \v 9 Ngo nonugv mvngdvrmvngso nga chindu; ngo nonugv heema nga chindu—vbvrijvka jvjvklvbv mimbolo nonu nyitvdu! Yvvdw jius bv rimatola jius gobv minsula rinv vdwv nonua alvmabv haklapala rinam am ngo chindu; Bunu vdwv Uyudvbv gvbv rinv atwng go! \v 10 Nonugv hindarkaso lvgabv oguguka nonuno busu yoka. Tvvtoka! Uyudvbv ngv nyigonv nonua hinkakaaka dubv patwk aralo tumlwk mola rire, okv vv alu looring gobv nonua hirukaya nga imure. Sinam gobv rijvka, nga mvngjwng namv vngdwngbv doobv laka, okv nonugv rigum yanam lvgabv ngo nonua turnam gv arv nga jire. \p \v 11 \x - \xo 2:11 \xo*\xt Nyikrw 20:14; 21:8 \xt*\x* “Vbvrikunamv, nonu nyarung doodubolo, Dowv gvrja vdwa ogugo mindudw tvvtoka!” \p “Yvvdw rigum yadunv Lvnyinvbv sinamv ogu rikumare.” \s Pergamum lo Doin jinam \p \v 12 “Pergamum aralo gvrja gv nyidogindung nga lvkto: \p “Soogv doin si riokse tagotaksak bv ripunv doonv vkv gvngv.” \v 13 Nonu ogolo doodudw ngo chindu, Uyudvbv ninyigv dootum doogingkolo doodu. Uyudvbv ho dootola, ngoogv doin minjinv mvngjwngnv Antipas nyika, vdwlo mvkila ribvka, nonugv mvngjwng namv tupak mabv rito, okv nonu nga mvngjwng la ribvto. \v 14 \x - \xo 2:14 \xo*\xt Num 22:5,7; 31:16; Det 23:4; Num 25:1-3 \xt*\x* Vbvritola ngo nonua achukgo mvngnyinghachi namgo doodu: nonugv pingkolo meegonv Balaam gv tamsar nama tvvla, oogv Balak gv Israel nyi vdwa murti lo erinlwknam adwn nga dvmu dubv okv yumoryoche minsu dubv rila tamsar nama tvvla rinv ngv doodu. \v 15 Oogv apiabv, Nikolitan gv tamsar nama tvvla rinv ngv nonugv pingko aralo ribamla ridu. \v 16 Vjak nonuno rimur lokv mvngdw tokulaka! Vbv nonu rimabolo, ngo nonu gvlo baapubv aagor reku okv ngoogv gaam sokv linv riukse lokv oogv nyi vdwa pami sireku. \p \v 17 \x - \xo 2:17 \xo*\xt Mog 16:14,15; 16:33,34; Jn 6:48-50; Aij 62:2; 65:15 \xt*\x* “Vbvrikunamv, nonuno nyarung gvvdubolo, Dowv gvrja vdwa ogugo mindudw tvvtoka! \p “Rigumyanv vdwa, dvnam manna nga jire. Laarwk sinv mvngchikv chimpa dubv yapungnv vlwng lo anw bv amin lvknam umka ngo bunua mvnwng nga jire. \s Tiatira lo Doin jinam \p \v 18 “Taitira aralo gvrja gv nyidogindung nga lvkto:” \p “Soogv doin si Pwknvyarnv gv Kuunyilo lokv gvngv, vkvgv nyikv vmv jvbv bioknvgo, okv vkvgv lvpa ngv brass pyaklapnam aingbv unglit la ridu.” \v 19 Nonuno ogugo ridudw ngo chindu. Ngo nonugv paknam, nonugv mvngjwngnam, nonugv kudungkua rinam, okv nonugv saktvsunam ngo chindu. Kvvlo gv ritu gv rinam um svnga vjvgv alvyabv kaiyabv ridung dunv umka ngo chindu. \v 20 \x - \xo 2:20 \xo*\xt 1Dv 16:31; 2Dv 9:22,30 \xt*\x*Vbvritola ngoogv nonua mimbv svngv si: nyimvmvvga Jejebel gv, ninyigv Pwknvyarnv gv yunying gvyanv akobv minsu nama um nonugv tvvmv yala doomu nama ngo nonua haachidu. Ninyigv tamsar sarmur nam lokv hv ngoogv pakbu vdwa yomurrimur minsu gvla okv murti lo erinlwknam am dvmur gvla risar gvvdu. \v 21 Ngo ninyigv rimur am mvngdw dubv dw am jito, vbvrijvka ninyigv alvmanv rimur kunam lokv hv mvngdw dukubv mvngmadu. \v 22 Okv vkvlvgabv ngo ninyia gadw yupgingnvnv hoka orlwk reku okv ninyia okv ninyigv lvkobv yomurrimur minggvnv vdwa achialvbv hirukaaya more. Bunu vdwv vkvnv alvmanv rinamlo ninyigv lvkobv rinam am mvngdw maredw ngo vjak sum ribvdvdvre. \v 23 \x - \xo 2:23 \xo*\xt Miri 7:9; Jer 17:10; Miri 62:12 \xt*\x*Ngo vkvgv riminggvnv aka mvkire, okv vbvrikubolo mvnwng gv mvngnam okv mvngchum nama chindunv ngo mwng vla gvrja dvdv ngv chinreku. Okv nonu ogugo ribvdw oogv rinam lokv rijo nga ngo nonua lvkodv jireku. \p \v 24 “Vbvritola nonugv taitira aralo doonv Kvvgonv soogv alvmanv tasarnam sum tvvla riming gvmato;” nonu ‘Uyudvbv gv arwngrungbv vvsinam’ kvvbi go vnam am chiming gvla rimato. Ngo nonua mindunv ogu kvvbi vgego gvvmu kumareku. \v 25 Vbvritola ngo aama lo gobv, nonu gvlo ogugo doodudw, vngdwngbv gakbwngla dotolaka. \v 26 \x - \xo 2:26,27 \xo*\xt Miri 2:8,9 \xt*\x* Yvvdw rigum ridw, yvvdw ritarrinya lo gobv ngo mvngnam am ridudw, ngoogv Abu gvlo laarwk sikunam tujupkunam am ngo nonua jireku: \v 27 \x - \xo 2:27 \xo*\xt Miri 2:8,9\xt*\x* Ngo bunua diringmooku nga rigvdubv tujupkunam am jire, bunua riokdwr lokv rigv nvmure okv takam pvchwng nga svmwk monam aingbv bunua svmwk more. \v 28 Ngo bunua aru gv karlumpumbum aka jire. \p \v 29 “Vbvrikunamv nonu nyarung gvvdubolo, Dowv gvrja nga ogugo mindudw tvvtoka.” \c 3 \s Sardis lo Doin jinam \p \v 1 “Sardis aralo gvrja gv nyidogindung nga lvkto:” \p “Soogv doin si Pwknvyarnv gv Dow kanwgo doonv okv takar pwkkanwgo doogvnv agv lokv milwkdu.” Nonuno ogugo ridung dunvdw ngo chindu; Nonuno turdunv vla aminv doodu, vbvrijvka nonu sidu! \v 2 Vkvlvgabv nonu gvlo vjak sinyachika madvlo, gudung tokuka, okv gwlwk tvkuka. Vkvlvgavbolo ngo kaanamv nonu ogugo ridudw ngoogv Pwknvyarnv gv kaagia lo vjvka rvbwng madu. \v 3 \x - \xo 3:3 \xo*\xt Mt 24:43,44; Lk 12:39,40; Nyim 16:15 \xt*\x* Vbvrikunamv, nonua ogugo tamsar bvdw okv nonugv ogugo tvvbvdw um mvngpa tvlaka; sum tvvto la okv nonugv rimur dvdv lokv mvngdw tokuka. Nonuno uula doomabolo, ngo nonu gvlo dvcho nvgv aingbv aare, okv ngo aadw lo aareku nonu um chimare. \v 4 Vbvritola sardis aralo nonu pingkolo miang gonv vji am harkak sila rinv ngv doodu. Nonuno jipung vji nga gvvtola, ngoogv vngkulo vngming gvvre, ogulvgavbolo nonu vbv ridubv rirungnvgo. \v 5 \x - \xo 3:5 \xo*\xt Mog 32:32,33; Miri 69:28; Nyim 20:12; Mt 10:32; Lk 12:8 \xt*\x* Yvvdw rigum dunv um soogv vji yapungnv koonam aingbv gvvmure, okv ngo bunugv amina turnam kitap lokv tilatia jimare. Ngoogv Abu gv kaagelo okv ninyigv nyidogindung vdwgv kaagelo ngo bunua ngo gvbv ridukunv vla ngo mingkuk jireku. \p \v 6 “Vbvrikunamv, nonuno nyarung doodubolo Dowv gvrja vdwa ogugo mindudw tvvtoka!” \s Philadelphia nga Doin jinam \p \v 7 \x - \xo 3:7 \xo*\xt Aij 22:22; Job 12:14 \xt*\x* “Philadelphia aralo gvrja gv nyidogindung nga lvkto:” \p “Soogv doin si darwknv okv jvjvnv akin go vkvgv lokv gvngv milwkdu”. Dabid gvbv rinv chabiv ninyi gvlo doodu, okv vdwlo hv riapgu nga chikuk bolo, yvvka um kuktum lama dunv, okv vdwlo hv riapgu nga kuktum bolo um yvvka chikuk lama dunv. \v 8 Nonuno ogu ridudw ngo chindu; nonu gvlo jwkrw meechinggo doodunv vla ngo chindunv; nonu ngoogv tamsar kobv vngming gvvdu okv ngam mvngjwng toku. Ngo nonugv kaagia lo yvv gvka chiktum lamanam riapgu nga chikuk pvkunv. \p \v 9 \x - \xo 3:9 \xo*\xt Aij 49:23; 60:14; Aij 43:4 \xt*\x* Tvvgap tvvlaka! Yvvdw jius mabv bunu jius gobv minsu dunv, vbv oogv mvvnvrunv atwng ngv Uyudvbv gvbv ridunv, um ngo nonugv lvchu kampwk lo bunua guplwkla aadu bv mvre. Okv ngo nonua pakdunv vla bunu mvnwng ngv chinreku. \v 10 Ogulvgavbolo nonu ngoogv gamki nama saktvla doodu, ngooka sichingmooku sokv doonv nyi dvdv nga, hingkwkakw dubv nyiamookulo adwkaku gv aarinyi nonua ringling lakula pvvching pvvmu riku. \v 11 Ngo baapu alvbv aagoraayin rikunv. Nonu ogugo doodudw alvbv richingrimu pvvlaka, vkvlvgavbolo nonugv rigumla amin paapv nama yvvka choka mare. \v 12 \x - \xo 3:12 \xo*\xt Nyim 21:2; Aij 62:2; 65:15 \xt*\x* Yvvdw rigum doonv um ngoogv Pwknvyarnv gv Pwknvyarnvnaam lo ngo gwngnga pogobv mvre, okv hv vdwloka um kayu mare. Ngo ninyigv aolo Pwknvyarnv gv amin am okv ngoogv Pwknvyarnv gv pamtv, oogv nyidomooku gv ngoogv Pwknvyarnv lokv aanv anwnv Jerusalem gv amin nga lvklwkre, okv ngoogv anwnv amin aka ninyigv aolo lvklwkre. \p \v 13 “Vbvrikunamv, nonuno nyarung doodubolo, dowv gvrja nga ogugo mindudw tvvtoka.” \s Laodisia lo Doin jinam \p \v 14 \x - \xo 3:14 \xo*\xt Nyit 8:22 \xt*\x* Laodisia aralo gvrja gv nyidogindung nga lvkto: \p “Soogv doin si Amen lokv gvngv, vv jwkjwkvrwknv okv jvjvbv minjinv, Pwknvyarnv gv pwklinyarlinnam dvdvgv lingku \f + \fr 3:14 \fr*\fqa Lingku; \fqa*\ft Vmalo \ft*\fqa Pvbv rigvdogvnv. \fqa*\f* ngv. \v 15 Nonu ogugo ripvdw ngo chindu; Nonu harik laka rima vmalo hagu laka rimanam am ngo chindu. Nonuno akonyi vmalo akonyi rinv gubolo ngo alvdo mvngdu! \v 16 Vbvritola nonu guumgulum mvngdu, ogulvgavbolo hagu laka rima okv harik laka rima, vbvrinam lvgabv ngoogv gaam lokv ngo nonua tachur bv chura tvvdu kunv! \v 17 No mindu, ‘Ngo nyitv dukunv, okv himpukain dukunv; ngo gvlo ngoogv mvngnamv doodunv vdu.’ Vbvritola nonu chinsu madu vdwgo no gama nvgobv okv ayakaapa namgobv ridu! nonu heema nvgobv, abinbilin nvgobv, okv nyikching nvgobv ridu. \v 18 Vbvrikunamv, ngo nam minsar dunv, nyitv nam lvgabv ngo gvlo ain lo, kiakakmvrak jvnv ain lo rvvlaka. Vji jipung loka atubogv lvgabv rvvtoka okv hinyinghiru kaapanv awaro nga komam sitoka. Nonugv nyik loka toolwk sinv dubv pyaknam loka rvvtoka, vbvribolo nonu alvbv kaapa lareku. \v 19 \x - \xo 3:19 \xo*\xt Nyit 3:12; Heb 12:6 \xt*\x* Yvvnyi ngo pakdudw um ngo mvnwng nga yamdunv okv mvrit dunv. Vbvrikunamv, mvnggap rungtoka okv rimur lokv mvngdw tvkuka. \v 20 Tvvto laka, riapgu si daktola okv takdwn dunv; yvvdw ngoogv vlv nga tvvchin dula chikuk redw, ngo bunugv duku naam lo aare okv bunua lvkobv dvming gvvre, okv bunuka ngoogv lvkobv dvming tvngming gvvre. \v 21 Ngoogv rigum lakula okv Abu gv dvbvdogingnvnv nvchilo dookunam aingbv yvvdw rigum lakula ridudw um ngoogv dvbvdoogingnvnv gv dooku lo ngo doomu dubv jire. \p \v 22 “Vbvrikunamv, nonuno nyarung doodubolo, dowv gvrja vdwa ogugo mindudw tvvtoka!” \c 4 \s Nyidomooku lo kumnamjonam \p \v 1 Soogv kokwng lo ngo kvvbi nyikrw godv kaato namv nyidomooku tologv riapgu ako chikuk dubv kaato. \p Okv bikartapu minam aingbv vlvgo duunamv, nga kvvlo lokv mimbv dunvbv ngo tvvto, okv minto, “soka chaatoka, okv soogv kokwnglo ogugo rirung tvvdunvdw ngo nam kaatamre.” \v 2 \x - \xo 4:2,3 \xo*\xt Eje 1:26-28; 10:1 \xt*\x* Vjakgobv dowv ngam laatung dato. Nyidomooku ao tolo dvbvdotumnvnv akolo nyi go dootung dubv kaapato. \v 3 Ninyigv nyukmu ngv yalwngbiok pato kula jaspar okv karnelian vlwng arv doonv yaji yalwng la kaapunv aingbv rito, okv vkvgv dotumnvnv agumailo rung emerald vlwng rong gobv okritago akobv goyumto. \v 4 Oogv dvbvdoogingnvnv um kvvbi doogingnvnv chamnyi gola apigo dvvchardvyir pvvto, chamnyi gola api dotumnvnv hoka nyigagatv chamnyi gola api go ain biotung bintola okv yapungnv vji vkv gvvtola doitsitungto. \v 5 \x - \xo 4:5 \xo*\xt Mog 19:16; Nyikrw 8:5; 11:19; 16:18; Eje 1:13; Nyikrw 1:4; Jek 4:2 \xt*\x* Dvbvdoogingnvnv duku okvching dooriak riaklinla, okv doogum gv vdu vka gumlinto. Dvbvdoogingnvnv gv duku haabo peelv hoka vmv mvru pukkanwgo gudurto, oogv mvru kanwv Pwknvyarnv gv dow kanw nga mindu. \v 6 \x - \xo 4:6 \xo*\xt Eje 1:22 \xt*\x*\x - \xo 4:6,7 \xo*\xt Eje 1:5-10; 10:14 \xt*\x* Oogv Dvbvdoogingnvnv gv kaagia lo sisa gv svmasa jvbv kraistal vlwng kaar la kaanam nam ainggo dooto. \p Dvbvdoogingnvnv oogv agumai hoka nangku okv haabo takbv turnv pwknamyarnam apigo nyik blvbv gvnv vkvnv dookardovr gvvto. \v 7 Kaatukake angv abwngapa jvbv kaato; anyinvbv kaanamv svv vvpu ako jvbv kaato; aom nvbv kaanamv nyukmu angv vv nyi nyukmu jvbv kaato; okv api nvbv angv vv kiokum jarnv aingbv kaato. \v 8 \x - \xo 4:8 \xo*\xt Eje 1:18; 10:12; Aij 6:2,3 \xt*\x* Turnv pwknamyarnam apiv akin akinnv laap lapkv sakbv gvvto okv bunu gvlo nyik blvbv arwng loka okv agum loka takmum sila rito. Bunu vdwv alu lojvka ayu jvka vdwloka gaana gaangin mabv gaadu: \q1 “Darwknv, Darwknv, Darwknv, Ahtuv Pwknvyarnv Kaiyachokv, \q2 Yvvyila, yvvla, okv yvvla aajinv.” \p \v 9 Oogv dvbvdootumlo doonv, oogv dvbvsingtam bv doobwngnv um turnv Pwknamyarnam apiv ninyia yunglitnam okv mvngdvnam okv umbonyikv vla mirimimpak gokla rito. Vdwlo bunu vbv ribvdw, \v 10 vbvrinamv chamnyi gula api nyigagatv ngv oogv dvbvdootumlo doonv gv kaagia hoka gimupto, okv oogv dvbvsingtam bv turbwngnv um kumlajola ritoku. Bunugv atubogv dvbvbiotung am dvbvdoogingnvnv gv kampwk hoka horpv tokula okv minto, \q1 \v 11 “Ngonugv Pwknvyarnv Ahtu! no rung \q2 jwkrw, okv yunglitnam, mvngdvnam, okv jwkrw turnam am paala rungnv ngv. \q1 Holvgavbolo no ogumvnwng nga pwklinv nvngv, \q2 okv noogv mvngnam lokv bunua doobv sunv gobv okv turnam jito.” \c 5 \s Kitap tibungnam okv Svlarkuu \p \v 1 \x - \xo 5:1 \xo*\xt Eje 2:9,10; Aij 29:11 \xt*\x* Dvbvdootumnvnv lo doonv agv lakbik peelvlo kitap tibungnam ako bvngdubv ngo kaato; vv takgotaksak bv lvkto okv siel kanw lokv tupto. \v 2 Okv ngo gwlwk rungnv nyidogingdung go kaato, vv vdu gamtv rungbv gokgo karla vbv minto, “Yvvla siel tubnam sum mvko nyola okv tibungnam kitap sum taakuk laka rila jinv ngv?” \v 3 Vbvritola nyidomooku hoka vmalo sichingmooku aoloka vmalo nyiamooku lvkwng bloka\f + \fr 5:3 \fr*\fk Nyiamooku arwng loka: \fk*\ft Siku gv nyiamooku \ft*\f* tibungnam kitap sum yvvka taakuk la okv arwng nga kaala jinv kaamato. \v 4 Yvvka ako daka tibungnam kitap sum taakukla okv arwng nga kaala jinvgo kaama nam lvgabv ngo yidwkmarkula kapto. \v 5 \x - \xo 5:5 \xo*\xt Atk 49:9; Aij 11:1,10 \xt*\x* Vbvrikunamv nyigagatvv lokv akonvnga minto, “No kapyoka. Kaatoka! Dabid gv kairungnv singsit, Juda gv haalung lokv paatv ako vv rigum toku, okv hv siel kanw nga mvyak lakula okv tibungnam kitap sum taakuk lareku.” \p \v 6 \x - \xo 5:6 \xo*\xt Aij 53:7; Jek 4:10 \xt*\x* Vbvrikunamv ngo Dvbvdotumnvnv gv lvpaching lo Svlarkuu go dakdubv kaato, um turnv pwknamyarnam api ngv goyumto okv nyigagatv vdwka dakyumto. Svlarkuu angv lvko paki rokunam gobv kaatoku. Vv rungbung kanw gvvnv go okv nyik kanw gvvnv go, vv Pwknvyarnv gv dow kanwgo, sichingmooku mvnwng lokv vngmu kunamv. \v 7 Svlarkuu ngv vnglaku okv dvbvdotumnvnv gv lakbik peelv gv doonv tibungnam kitap um laatoku. \v 8 \x - \xo 5:8 \xo*\xt Miri 141:2 \xt*\x* Hv vbvrikunamv, turnv pwknamyarnam api okv chamnyi gola api nyigagatv vdwv Svlarkuu agv kaagia lvpa kampwk lo guba lwkla kumtoku. Bunu gvlo nyichar ngv harp bajanvnv okv ain talu lo amuk nampunv vkvnv bvngto, vbvrinamv Pwknvyarnv gv nyi vdwgv kumnam bv ridunv. \v 9 \x - \xo 5:9 \xo*\xt Miri 33:3; 98:1; Aij 42:10 \xt*\x* Bunu anwnv gaanago gaato: \q1 “No tibungnam kitap am laalanv \q2 okv siel vdwa mvyakla mvkuk ladunv. \q1 Ogulvgavbolo nam pakitoku, okv noogv siringla sijinam lokv no Pwknvyarnv lvgabv \q2 halung dvdvgv nyi vdwa, gaam dvdv nga, diringmooku, okv opi dvdv nga rvvlin toku. \q1 \v 10 \x - \xo 5:10 \xo*\xt Mog 19:6; Nyikrw 1:6 \xt*\x*No bunu mvnwng nga nyibu gv karv gobv ngonugv Pwknvyarnvnyi riji dubv mvtoku, \q2 okv bunu siching sum rigvre.” \p \v 11 \x - \xo 5:11 \xo*\xt Dan 7:10 \xt*\x* Lvkodv ngo kaato namv, okv nyidogindung atwnggo, hejar okv milion gobv bunua ngo tvvpa toku! Bunu dvbvdotumnvnv lo doonv um, pwknamyarnam turnv api um okv nyigagatv vdwa, dakyum toku, \v 12 okv gamtv rungbv gaana vlv gokdubv tvvpa toku: \q1 “Svlarkuu paki pvvnamv, \q2 jwkrw nga, nyitv nga, mvngkimvnglak, okv gvlwknam, \q2 mvngdvnam, yunglitnam okv hartvnam am paayin rungnv ngv.” \m \v 13 Okv nyidomooku, sichingmooku, nyiamooku gv arwng lo, okv svmasa gv arwng lo—pwknamyarnam dvdv nga chinggodogolo—okv gaana gaadu bv bunu vdwgv vlv nga ngo tvvpato: \q1 “Dvbvdootumlo doonv ninyia okv Svlarkuu nga, \q2 hartvnamv okv mvngdvnamv, yunglitnamv okv gwlwk namv, \q2 dvbvsingtambv doobwng yilaka!” \m \v 14 Pwknamyarnam turnv apiv mirwkto, “Amen!” Okv nyigagatv vdwv lvbwng kumpv tvla okv Kumtojotoku. \c 6 \s Tupnam siel vdwv \p \v 1 Vbvrikunamv ngo siel kanw lokv atuake anga Svlarkuuv mvyakla taakuk dubv kaato, okv turnv pwknamyarnam api lokv akonv vv vlv ngv doogum gumnam aingbv, “aalakv!” vdubv ngo tvvto. \v 2 \x - \xo 6:2 \xo*\xt Jek 1:8; 6:3,6 \xt*\x* Okv ngo kaanamv, yapungnv gora ako hoka kaapato. Vkvgv aolo doonv vv vrigo bvngto, okv hv dvbvbiotung ako jikunam go. Rigum nvgv rigumnam aingbv hv rigum dubv vnglintoku. \p \v 3 Vbvrikunamv Svlarkuuv anyinvnv siel um mvyakla taakukla rikunamv; okv anyi jinv gv turnv pwknamyarnamv “aalakv!” vdubv ngo tvvto. \v 4 \x - \xo 6:4 \xo*\xt Jek 1:8; 6:2 \xt*\x* Hokochingbv gora, lvngchingnv akodv linto. Hogv gorajoknv um sichingmooku so yalungnyimak rimisumu dubv jwkrw jilwkto, vkvlvgavbolo nyi am paki minsu modubv vla. Hv riukse sootv bogo jikunamv. \p \v 5 \x - \xo 6:5 \xo*\xt Jek 6:2,6 \xt*\x*Vbvrikunamv Svlarkuu angv vv siel aumnv um mvyakla taakukto; okv aomnv turnv pwknamyarnamv minto, “aalakv!” vdubv ngo tvvto. Ngo kaanamv, okv hoka yakenv gora ako dakto. Oogv gorajoknv vv ninyigv laklo kiikanvnv vpipiitak tago bvngto. \v 6 Turnv pwknamyarnam api gv aralokv vlvgo adu dulin dunv aingbv tvvpato, vbv minto, alu lookin gv lvgabv rvklaplapjo ngv “Ampu gv nyilapdumtup akinnv, okv alu lookin gv lvgabv rvklaplapjo ngv radv gv nyilapdumtup aom ngv. Vbvritola olib singnv nga okv anggur rongo nga mvpak mabvka vto!” \p \v 7 Vbvrikunamv Svlarkuuv siel apinv um mvyakla taakuk namv; okv ho turnv pwknamyarnam apinvnv vv minto, “Aatokv!” vla ngo tvvpato. \v 8 \x - \xo 6:8 \xo*\xt Eje 14:21 \xt*\x*Ngo kaato namv, okv hoka ungmv unglvnv gora go dakto. Ho gorajoknv gv aminv Sinam, okv sikunv vdwgv mookuv, Bunu vdwa sichingmooku gv aolo Api lokv akin gunyi tujupkunam am jitoku, yalungnyimak lokv, yarwngdvrw lokv, lvvma lokv, okv mootum svnwngsvmin vdwlokv mvkire. \p \v 9 Vbvrikunamv siel angunvnv um Svlarkuuv pukola taakukto. Yogwngmvrwng gv kampwk hoka Pwknvyarnv gv gamchar am japgo karnv vdwa okv jwkjwkvrwkbv minjiyanv vdwa mvki namgv yajiyalu vdwa doodubv ngo kaato. \v 10 Bunu vdwv adudutv rungbv gokto, “Gwlwkyachoknv Ahtu, darwknv, okv jvjvnv! Sichingmooku lo nyi vdw sum ngonua mvkinv vdwa jwngkadaka la okv mvrit dwv vdwching nyikula?” \v 11 Bunu nyichar vdwa yapungnv vjipakria borsakgo jito, okv bunu vdwa pakinam aingbv kvvbi pakbu vdwaka okv mvngjwngnv vdwaka paki nyami ma lo gobv, bunua achukgo doonula doya chotoka vtoku. \p \v 12 \x - \xo 6:12 \xo*\xt Nyikrw 11:13; 16:18; Aij 13:10; Jol 2:10,31; 3:15; Mt 24:29; Mk 13:24,25; Lk 21:25 \xt*\x* Okv siel akvnvnv um Svlarkuuv taakuk dubv ngo kaato. Hoka maatarrungbv mobi go hvkto, okv doonyi ngv vji kyaanv aingbv yakiato, okv poolu ngv lvngchingla oyi jvbv ritoku. \v 13 \x - \xo 6:13,14 \xo*\xt Aij 34:4 \xt*\x*Takuk nyimanv asi gv ritvvdori riyinyi singnv lokv holunam aingbv takar ngv nyido lokv sichingmooku so ooluto. \v 14 \x - \xo 6:14 \xo*\xt Nyikrw 16:20 \xt*\x*Nyidokolo ngv tibungnam kitap aingbv tibung lakula nyeriku, okv moodw mvnwng ngv okv bokpin mvnwng ngv aigv duku akin lo doomabv vngkupvngv riku. \v 15 \x - \xo 6:15 \xo*\xt Aij 2:19,21 \xt*\x*Vbvrikunamv sichingmooku gv dvbv vdwv, rigvdogvnv, okv militari abwngyachoknv, nyitv vdwv, okv jwkrwyachonv, okv kvvbi nyi mvnwng vka, nyira vdwka okv ajarabinv vvka, bunu awv hungrunglo okv moodw gv lvngrak arwnglo, toosi nyala rito. \v 16 \x - \xo 6:16 \xo*\xt Hos 10:8; Lk 23:30 \xt*\x* Bunu moodw vdwa okv lvngrak vdwa goktoku, “Ngonua dvbvdootum lokv doonv gv nyukmu okv Svlarkuu gv haachinam lokv toosinam lvgabv aolo homam bvka! \v 17 \x - \xo 6:17 \xo*\xt Jol 2:11; Mal 3:2 \xt*\x*Bunugv maatarrungbv haachi chidwv silu kula, okv yvvka um dakrap minsu lama dunv?” \c 7 \s Israel gv nyi vdwv 144,000 \p \v 1 \x - \xo 7:1 \xo*\xt Jer 49:36; Dan 7:2; Jek 6:5 \xt*\x* Soogv kochingbv sichingmooku gv chenyung api lo nyidogindung api go ngo dakdubv kaapato, vv ritvdori api nga bvngto ogulvgavbolo sichingmooku so vmalo svmasalo vmalo singnv gunyika ritvdori ngv rilwk madubv vla daktumto. \v 2 Okv akonv nyidogingdung gunv turnv Pwknvyarnv gv siel nga bvngtola doonyi chagia peelvbv aadu bv ngo kaato. Hv vlv gamtv rungbv gokla oogv siching sumla okv svmasa nga mvyakriyak nvdubv jikunam nyidogingdung api nga goklinto. \v 3 Nyidogindung angv minto, “sichingmooku nga, svmasa nga, singnv vdwa, ngonugv Pwknvyarnv gv pakbu vdwa ngonu siel go bunugv tuktumlo mvu ma dvdvlo gobv bunua mvtvmvrv mabvka.” \v 4 Okv Oogv bunugv tuktumlo Pwknvyarnv gv siel lokv mvu namv 144,000 go vla nga minjito. Bunu vdwv Israel gv halung vring gula anyi lokv gvngvto, \v 5-8 Heejar vring gula anyigo halung gv nyiki lokv ngv: Vv Juda, Reuben, Gad, Asher, Naphtali, Manasseh, Simeon, Lebi, Issachar, Zebulun, Josep, okv Benjamin lokv ngv. \s Jipung vji konv nyitwngtwngtv \p \v 9 So koching bv ngo kaato namv, okv hoka kiila kumanam nyitwnggo dooto—oogv nyi mvnwng nga yvvka kila nyuma nvgobv rito! Bunu vdwv vpinvpin lokv halung lokv, diringmooku lokv, okv angu angusibv gaam minv vkvnv lokv dvbvdootumlo doonv okv Svlarkuu vkvgv kaagia lo bunu yapungnv laklwk kotola okv bunugv laaklo tali linv vkvnv bvngtola hoka dakyiriging pvnyato. \v 10 Bunu gamtv rungbv gokla vbv minto: “Ringlinbaalin namv Svlarkuu gv lokv okv oogv dvbvdootumlo doonv, ngonugv Pwknvyarnv gv lokv aadunv!” \v 11 Nyidogindung mvnwng ngv dvbv dotumnvnv ngam, nyigagatv vdwa, okv turnv pwknamyarnam api nga dakyum dakchito, Vbvrikunamv bunu atubongv dvbvdotumnvnv gv kaagia lo nyukmu ngv choobup tvla okv Pwknvyarnv nga kumlajola, \v 12 vbv minto, “Amen! Hartvnamv, younglit namv, mvngkimvnglak namv, umbonyikv vnamv, mvngdvnamv, jwkrw ngv, okv gwlwk vv ngonugv Pwknvyarnv gvngv! Amen!” \p \v 13 Nyigagatv akonvnga tvvkato, “Oogv vji laklwk yapungnv gvnv nyi vdwsi yvv bunula, okv ogolokv aadu nvdw?” \p \v 14 \x - \xo 7:14 \xo*\xt Dan 12:1; Mt 24:21; Mk 13:19 \xt*\x* “Ngo chima laka, nyigam bonyi. No yadv chinya dunvpv,” ngo vbv mirwksito. \p Hv nga minto, “Soogv nyi vdwsi oogv mvngjwngnam lokv mvdwmvku kunama ringlin sulakula linkunv vdwv. Bunu vdwv bunugv vji laklwk am yapung dubv Svlarkuu oyi lokv harkakla pungpu mootoku. \v 15 Vkvlvgabv bunu Pwknvyarnv gv dotumnvnv agumai lo daktola okv ninyigv Pwknvyarnvnaam lo alu ayubv ninyia kudungkua rijila ridu. Yvvdw dvbvdotum lo doodunv hv ninyigv dookulo bunua chigudabiala riya jire. \v 16 \x - \xo 7:16 \xo*\xt Aij 49:10 \xt*\x* Vdwloka bunu lvkodv kano nam okv isi tvngnwng kumare; vmalo Doonyi vmajeka ogu hagu gunvgoka bunua guka mare, \v 17 \x - \xo 7:17 \xo*\xt Miri 23:1; Eje 34:23; Miri 23:2; Aij 49:10; Aij 25:8 \xt*\x* vkvlvgavbolo Svlarkuu, oogv dvbvdotumgv aralvpalo doonv, vv bunugv svlarkaya nvbv rire, okv Hv bunua turnam jinv isi sigung lo opchum riayila vnglwk gvvre. Okv bunugv nyiklo nyiksinyikla mvnwng nga Pwknvyarnv tikak jireku.” \c 8 \s Siel kanwnv \p \v 1 Vdwlo Svlarkuuv siel kanwnv um taakuk bvdw, nyidomooku tolo ada gunta gobv jimijima toku. \v 2 Vbvrikunamv oogv Pwknvyarnv gv nvchilo nyidogindung kanwgo dakdubv ngo kaato, okv bunua tapu minvnvnv kanwgo jito. \p \v 3 \x - \xo 8:3 \xo*\xt Amo 9:1; Mog 30:1,3 \xt*\x* Nyidogingdung akonv, nampunv ramnvnv ain takbvr go bvngtola, aato okv yogwngmvrwng hoka dakto. Dvbvdotumnvnv agumai lo namnwnama ramnvnvnv ain takbvr lo Pwknvyarnv gv nyi vdwgv kumnam ma vdwgo amuk namnwnv am lwkta dvdubv ninyia jito. \v 4 Pwknvyarnv gv nvchilo daknv nyidogindung vdwgv laak lokv Pwknvyarnv gv nyi vdwgv kumnam lvkobv namnwnama ramnam ngv mvkwbv naung ngv ungchadu. \v 5 \x - \xo 8:5 \xo*\xt Leb 16:12; Eje 10:2; Mog 19:16; Nyikrw 11:19; 16:18 \xt*\x* Vbvrikunamv nyidogindung ngv namnwnama ramnvnvnv takbvr nga laatoku, yogwngmvrwng lokv vmv go mvlwkto, okv sichingmooku svka orlwkto. Hoka doogum ngv gumsin gumyin la rito, dooriak ngv riakla, mobiv hvkla ritoku. \s Tapu minvnvnv vdwv \p \v 6 Vbvrinamv nyidogindung kanw ngv tapu kanw nga minvpv vla bunu ritoku. \p \v 7 \x - \xo 8:7 \xo*\xt Mog 9:23-25; Eje 38:22 \xt*\x*Atukchuchok gv nyidogindung angv ninyigv tapu nga mitoku. Tvv okv vmv ngv, oyi ayoachik tvla aala, sichingmooku lo pwlwk loto. Sichingmooku taaum lokv taagonyi, singnv apum gv paaum lokv pamgonyi vmvbv gula gua nyami toku, okv nwsinnwji gv jiipapi baak aom lokv baago nyika gupak nyami toku. \p \v 8 Hokoching bv anyi nvnv nyidogindung angv vv ninyigv tapu nga milinto. Ho moodw jvbv kaaring nvgo vmv mvdur gunv go svmasa gv silolvpa bv holwkto. Svmasa gv tagum lokv tagonv oyi bv ritoku, \v 9 sinv svmasa aralo doonv turnv pwknamyarnam lokv akonyi simuto okv svpw aom lokv akonyi amwk toku. \p \v 10 \x - \xo 8:10 \xo*\xt Aij 14:12 \xt*\x* Hokochingbv aumnvnv nyidogindung ngv ninyigv tapu nga milinto. Ho dootvtakar kartv bogo, mvru pugo gudunv jvbv nyidokolo gv ngv, sikogv koum nvnv lokv koogonyi okv sichaksinyak aom nvnv lokv akonv ho holwkto. \v 11 \x - \xo 8:11 \xo*\xt Jer 9:15 \xt*\x*(Takar aminv vnam si “kvvchaknv”) isi gv aomnv lokv akonv kvvchakto, okv vdwnv nyi vv oogv isi am tvngtola sito, ogulvgavbolo vv kvchakkunv gobv rito. \p \v 12 \x - \xo 8:12 \xo*\xt Aij 13:10; Eje 32:7; Jol 2:10,31; 3:15 \xt*\x* Okv apinvnv nyidogindung angv ninyigv tapu nga milinto. Ho doonyi gv nyukmu akina aom gobv mvnam lokv akonv, okv poolu akin am mvnam lokv aum gobv mvpin sinam lokv akonv okv takar dvdvgv aom gobv mvnam aom lokv pamgonv tuptur sito, vkvlvgavbolo bunugv loung unggvnvnv aom lokv akonv nyetoku; alu gv loung baom lokv baagonv nyetoku. Okv ayu gv loung baom lokv baagonv nyetoku. \p \v 13 Vbvrikunamv ngo kiokum nvgo ao tolo jarkar dubv kaato, okv gamtv rungbv vdugo dula vbv mindubv ngo tvvto, “Busu vdanv! Busu vdanv! vdwnyi nyidogindung aom gonv gv tapu nga migv ridw, sichingmooku sokv nyi rinv mvnwng gv lvgabv si vdwgo busukano namgobv ridunv!” \c 9 \p \v 1 Vbvrikunamv nyidogindung angunvnv vv ninyigv tapu nga milinto. Ho ngo takar nga sichingmooku lo olu kunam am kaato, okv ho dootarkamanv ungrung\f + \fr 9:1 \fr*\fk Dootarkamanv ungrung \fk*\ft (Bottomless) kvdw ungrung vram vdwa bunugv mvritmvmit dw ngv aama dvdvlo gobv patwk tumpvku oyu mooku ngv. \ft*\f* gv chabi nga jilwkto. \v 2 \x - \xo 9:2 \xo*\xt Atk 19:28 \xt*\x* Takar angv vv dootarkamanv ungrung nga ikukto, okv kairungnv vmv mvriak lokv mvkw sukchanam aingbv, mvkw ngv soksok pabv soklinto; Doonyi loung okv doori ngv dootarkamanv lokv mvkw sokchanv kanv ngv dwk pato. \v 3 \x - \xo 9:3 \xo*\xt Mog 10:12-15 \xt*\x* Takam vdw sum mvkw lokv sichingmooku so limu toku, okv modwdwkong gv jwkrw sum karing sibv bunua vdwaka jwkrw aka vbvching jidu kalumto. \v 4 \x - \xo 9:4 \xo*\xt Eje 9:4 \xt*\x* Bunua vbv minto singnvsingu sum vmalo singnv vdwa vmalo kvvbi nvsinnvmwng vdwaka oguguka twkma dubv minto; vbvritola yvvdw bunugv tuktumlo Pwknvyarnv gv siel lokv tupnam kaama pvdw vkvnv nyi mvngchik ka bunua chetwkkvrwk dubv tulwkto. \v 5 Takamkamar vdw sum oogv nyi vdwa mvki dubv jimato, vbvritola poolu pwkngu gv lvgabv bunua mvdwkmvku rungdubv tulwk jito. Oogv mvdwkmvku la achinamv modwdwkong gv cheetwk tvla achinam aingbv rimuto. \v 6 \x - \xo 9:6 \xo*\xt Job 3:21; Jer 8:3 \xt*\x* Oogv poolu pwngu lo bunu sinam lvgabv mare, vbvritola bunu paamare; bunu vdwv sinwngre, vbvrijvka sinamv bunua kiyure. \p \v 7 \x - \xo 9:7 \xo*\xt Jol 2:4 \xt*\x* Takam vdwv kaanamv nyimak vngtvnv gora aingbv ridung nyadu. Bunugv dumpo lo bunu vdwv ain biotung bimpvnv jvbv kaato, okv bunugv nyukmu ngv nyi aingbv ridu. \v 8 \x - \xo 9:8 \xo*\xt Jol 1:6 \xt*\x* Bunugv dvmw ngv nyimv vdwgv dvmw jvbv rito, bunugv hijung ngv abwngapa gv hijung jvbv rito. \v 9 \x - \xo 9:9 \xo*\xt Jol 2:5 \xt*\x* Bunugv hakwng lo riokdvr saruk aingbv kaanv vkvnv hokto, okv bunugv lap lokv lapdwn la vdu dunv ngv goragari atwng go nyimak lo jokdunv jvbv tvvto. \v 10 Bunu vdwgv nyabung gvvnamv, okv dwkong gv nyabung gv lvtak jvbv ridu, okv bunugv nyabung ngv vkvnv jwkrw ngv doodu nyi vdwa hirukaya modubv poolu pwkngu lo gobv nvkwng more. \v 11 Bunu gvlo ka bunua rigv jinv dvbv go doodu, vv dootarkamanv ungrung nga kaayatayanv nyidogindung ngv. Vkvgv amina Hebrew lo Abaddon gobv mindu; Okv Greek lo Apollyon gobv amin am mindu (vbv mindunam v “Mvyakriyakyanv” ngv vdu). \p \v 12 Soogv busu sucho jinamv vngroku; soogv kokwngbv um busu yaya dubv rimu jinv ngv anyigo aare. \p \v 13 \x - \xo 9:13 \xo*\xt Mog 30:1-3 \xt*\x*Akvnv nyidogindung angv vv ninyigv tapu nga mito. Ho Pwknvyarnv gv dooku agumai gv doonv namwnama ramnvnv ain takbvr gv chenyung api lokv gaam vdugo aadu bv ngo tvvpato. \v 14 Vdu ngv nyidogindung akv nga minto, “Kairungnv Euphrarates siko lo, nyidogindung api go kintung pvvnama tulin jito kuka!” \v 15 Nyidogindung api nga tulin jitoku; ogulvgavbolo hogv anying chinglo hogv poolu chinglo hogv aluchinglo hogv dw chinglo bunu nyi mvnwng nga apum aom gobv mvnam lokv apum gonvnyi mvki dukubv mvpv ripvla vvpvtoku. \v 16 Ngo gorajoknv sipai vdwa kiitokula mintam jitoku: Vv lvngnyi milion gobv ritoku \v 17 Ngo nyikrw kaakulo gora achialvgo kaato okv vkv aolo bunugv oogv doonv nyi aka kaato: bunu vmv mvru jvbv kaanv lvngchingnv saruk go kooto, yabubulu tvla sapire vlwng ainggo, okv yage tvla salpar amwk ainggo. Gora gv dumpo ngv abwngapa vdwgv dumpo jvbv rito, okv bunugv gaam lokv vmv ngv soksok lindu. Mvkw ngv soksok lindu okv salpar amwk vkvnv linto. \v 18 Nyiamooku sokv nyi nyitwng aom lokv akonyi: bunu napa lokv linv vmv, mvkw, okv salpar amwk vkvnv aomgo linv vkvnv lokv, chilichilam aingbv mvki nyami toku. \v 19 Ogulvgavbolo gora gv jwkrw ngv bunugv napa lola okv nyabung lo doodu. Bunugv nyabung ngv tabw gv dumpo aingbv ridu, okv bunu um mvnvrinv la nyi vdwa achialvbv achi dubv mvdu. \p \v 20 \x - \xo 9:20 \xo*\xt Miri 115:4-7; 135:15-17; Dan 5:23 \xt*\x* Oogv chilichinam lokv, yvvdw nyia opi simabv doobvla ribvdw oogv doonv dvdv ngv, bunu atubogv vkvnv mvsu risunam lokv mvngdinla lingku mato. Bunu uyuvram am kumnam um kayu mabv kumbv la ridu, vmajvka ain lokv, Raaji lokv, tamba lokv, vlwng lokv, okv vsing lokv, mvnam morti oogv nyik kaala manv nyarung tvvla manv, vmajvka vngla manv vkv nvnga kumbvla ridu. \v 21 Vbvmajvka bunu mvkipaki minsunam lokv, bunugv lamahinv lokv, bunugv yomurminsunam, vmalo bunugv choonam lokv bunu mvngdin kumaduku. \c 10 \s Nyidogindung okv tibungnam kitap dapching ngv \p \v 1 Vbvrikunamv ngo kvvbi kairungnv nyidogindung akodv nyido ao lokv hila aadung dubv kaato. Ninyia doomwkgo goyum dubv okv ninyigv dumpo lo okritago ngv goyumto; ninyigv nyukmu ngv doonyi gv jvbv rito, okv ninyigv lvpa ngv vmv biokdung chala lvngtung aingbv rito. \v 2 Vkvgv laaklo t tibungnam kitap taakuknam dapchinggo dooto. Hv svmasa gv aolo ninyigv lvpa lvvbik ngv lvpvto okv ninyigv lvpa lvvchi ngv sichingmooku lo lvpvto, \v 3 okv gamtv rungbv abwngapa gv haa ha la haanam jvbv vdu vlv ngv huklinto. Vbv hvkvgv huklin ronam kokwng bv, doogum kanwgo gumrwk sila minto \v 4 Bunu doogum bv gumrwk sila mirwk siro kokwngbv, ho ngo lvknvpv mvngla lvktvto. Vbvrinamv nyido tolo gvngv vlvgo gaam minamgo ngo tvvpato, “doogum kanw ngv ogugo mimbvdw sum angusibv vvsila vvching pvvtoka; lvkpvla riyoka!” \p \v 5 \x - \xo 10:5-7 \xo*\xt Mog 20:11; Det 32:40; Dan 12:7; Amo 3:7 \xt*\x* Vbvrikunamv ngoogv svmasa gv ao lola okv kvdw dwpw gv ao lo dakdubv kaanam nyidogindung angv vv ninyigv lakbik nga nyidokolo bv hidung dubv ngo kaato \v 6 okv oogv dvbvsingtam turnv Pwknvyarnv, nyidomooku nga, sichingmooku nga, okv svmasa nga, okv ogumvnwng nga pwklinyarlinnv Pwknvyarnv gv amin lo bunua nyidogindung ngv milv jila vbv minto, “Vjak tapv kumare! \v 7 Vbvritola vdwlo nyidogindung kanwnv angv ninyigv tapu nga miredw, vbvrikubolo ho Pwknvyarnv ninyigv pakbu bv rinv nyijwk vdwa oguaingbv mimpa jicho mopvdw hogv pvvchingnam um ripwngrinya jireku.” \p \v 8 \x - \xo 10:8-10 \xo*\xt Eje 2:8—3:3 \xt*\x*Vbvrikunamv oogv gaam mindunv vbv lvkodv nyidomooku lokv nga mindv dubv ngo tvvpa dvto, vbv minto, “Svmasa gvla okv sichingmooku gv aolo daknv nyidogindung gv laaklo tibungnam kitap um taakukla rinam um vngyila okv laatoka vto.” \p \v 9 Vbvrikunamv ngo nyidogindung gvlo vngla okv miangnv tibungnam kitap am nga jila bvkv vla ngo ninyia kooto. Hv nga minto, “sum lala okv dvtoka; si noogv leitlo kungsukre, vbvrijvka noogv napalo si tangutii jvbv chiipure.” \p \v 10 Ngo ninyigv laak lokv tibungnam kitap dapching am laala okv um dvtoku, okv vv dvkw namv ngoogv napalo tangutii jvbv tipula ritoku. Vbvritola ngoogv dvmitla rironam kokwnglo, vv ngoogv leitlo kungsok toku. \v 11 Vbvrikunamv nga mintoku, “no Pwknvyarnv gv doin am diringmooku lo, opi mvnwnglo, nvgwng gv gaam minv dvdvlo, okv dvbv vdwgvlo lvkodv japgo karji tvka vtoku.” \c 11 \s Tvvyakayanv anyi \p \v 1 \x - \xo 11:1 \xo*\xt Eje 40:3; Jek 2:1,2 \xt*\x* Vbvrikunamv ngam kiinvnvnv vpi jvbv kaanv singkio songa ainggo jitola, okv vbv minto, “vngyilaka okv Pwknvyarnv gv Pwknvyarnvnaama, okv oogv Pwknvyarnvnaam arwng gv erinpeeging lwknvnv um kiika tvka vto. Okv Pwknvyarnvnaam lo kumnvjonv vdwa kiito laka. \v 2 \x - \xo 11:2 \xo*\xt Lk 21:24 \xt*\x* Vbvritola agum gv dookum kongv um kiika mabvka, ogulvgavbolo Pwknvyarnvnyi chimanv vdwgv lvgabv jitoku, vv bunu Pwknvyarnv gv darwknv pamtv nga poolu champi gula pwknyi go samtin samlin reku. \v 3 Ngo kaayatvyanv anyigo tagiam laklwk koomu tvla aamure, okv bunua Pwknvyarnv gv doina alu 1,260 gobv japgo karmure.” \p \v 4 \x - \xo 11:4 \xo*\xt Jek 4:3,11-14 \xt*\x*Tvvyakayanv anyiv olib singnv nvvnyi vv okv sichingmooku nga Ahtu nvgv kaagelo dagv jinv vv mvdurupum pwknyi ngv. \v 5 Yvv nyigonv ninyia mvtvmvrv ridw, vmv ngv ninyigv gaam lokv linre okv bunugv nyimak vdwa gukire; okv vbvrila yvvdw bunyia mvtvmvrv dubv gwngdudw umka gukire. \v 6 \x - \xo 11:6 \xo*\xt 1Dv 17:1; Mog 7:17-19; 1Sam 4:8 \xt*\x* Bunu anyi gv Pwknvyarnv gv doina japgo kardwnyi nyido homa dubv nyidokolo nga mvtum nvnv tujupkunam am bunu anyi gvlo doodu. Isi gv sirung aka, bunu gvlo oyi gobv rila dubv mvla gvnvnvnv tujupkunamv doodu; Bunyi anyi ngv vdwgo mvngdudw vbv sichingmooku so chilichilam nvgwng aka rimu ladubv rila gvnvnv tujupkunamv doodu. \p \v 7 \x - \xo 11:7 \xo*\xt Dan 7:7; Nyikrw 13:5-7; 17:8; Dan 7:21 \xt*\x* Vdwlo bunugv doin am mingam rikudw, dootarkamanv ungrung lokv svnwng ngv bunua nyimak rimisire. Hv bunua mvya yariku okv bunua paki riku, \v 8 \x - \xo 11:8 \xo*\xt Aij 1:9,10 \xt*\x* okv bunugv svma ngv kairungnv pamtv gv lamtv lvpalo, bunugv Ahtu am ogolo kili takla mvki lwkpvdw hokaching dooreku. Oogv pamtv kainv um aminv miring sinvlaku sidom vmalo Ijipt gobv mindu. \v 9 Diringmooku mvnwng ngv, halung mvnwng ngv, nvgwng gaambv minv dvdv ngv, okv opi dvdv ngv, bunugv svma nga rimu kumabv mintur tvla, okv alu loum gula okv lopo patung gobv kaakwng la rire. \v 10 Bunyi anyi gv sinam lokv sichingmooku soogv nyi mvnwng ngv mvngpu pumin yare. Bunu harjuk jukminla nyi vdwv amin jimi sinyala rire, ogulvgavbolo nyijwk anyiv mvnwng gv nyia halung dvdv nga mvngdwk mvngku paamuto. \v 11 \x - \xo 11:11 \xo*\xt Eje 37:10 \xt*\x* Alu loum gula okv lopo patung gv kokwng loku turnama jinv saknamv Pwknvyarnv gv lokv aato okv bunu gvlo aalwk toku, okv bunu dakrap nyato; okv bunu mvnwng ngv yvvdw bunua kaabvdw vv bunu busu nyatoku. \v 12 \x - \xo 11:12 \xo*\xt 2Dv 2:11 \xt*\x* Vbvrikunamv nyijwk anyi gonv nyido tolo gvngv bunua gamtv rungnv go, “soka chaato kuka!” vdubv tvvpatoku. Bunugv nyimak vdwa dakpv tvla kaaya dadubv, bunu nyidokolo bv doomwk arwngbv chaalwk toku. \v 13 \x - \xo 11:13 \xo*\xt Nyikrw 6:12; 16:18 \xt*\x*Hogv vbv riyilo moobigo hvktv alv rungbv hvktoku; Pamtv akina vring gobv mvnam lokv akonyi amwkamak nyami toku, okv hajar kanw nyi gonyi mvki nyami toku. Turnv dvdv ngv busula lamngak palaku okv nyidomooku aogv Pwknvyarnv gv kainama hartvbamtv la ritoku. \p \v 14 Busunamv anyi gonv vngroku, vbvritola lvum nvbv busunamv ayongjvmabv aadvre! \s Kanwnvnv minam tapu \p \v 15 \x - \xo 11:15 \xo*\xt Mog 15:18; Dan 2:44; 7:14,27 \xt*\x* Vbvrikunamv kanwnv nyidogindung angv vv ninyigv tapu nga milinto. Okv vbvrinamv um nyidomooku tolo gvngv adu duutvrungnv go dulin la, vbv minto, “nyiamooku sum rigvdogv laknv jwkrw ngv vjak ngonugv Ahtu okv ninyigv Messiah gvbv ridunv, okv hv dvbvsingtambv rigvdogv la ribv gvvreku!” \v 16 Vbvrikunamv nyigagatv chamnyi gula apigo Pwknvyarnv gv kaagelo doonv vv bunu atubogv dvbvdootumlo doonv vdwv vv bunu atubogv nyukmu nga nyingbub lotola okv Pwknvyarnvnyi kumla ridula, \v 17 vbv minto: \q1 “Achialv Kairungnv Pwknvyarnv Ahtu, yvvla okv yvvyila! \q1 Noogv kairungnv jwkrw nga laakunam lvgabv \q2 okv rigvdogv dubv rirap gvvkunam lvgabv ngonu umbonyikv vdunv! \q1 \v 18 \x - \xo 11:18 \xo*\xt Miri 2:5; 110:5; Miri 115:13 \xt*\x* Pwknvyarnvnyi chimanv vdwv haachi toku, \q2 ogulvgavbolo noogv haachi chidw ngv aadu kunv, \q2 sikunv vdwaka jwngkadaka svngv aadu kunv. \q1 Noogv pakbu, nyijwk vdwa, \q2 okv noogv nyi vdwgv yvvdw noogv lvgabv \q2 kainv lokv lala ila miangnv lo gobv mvngdv dunv vkvgv rijo amin am jidw ngv aaduku. \q1 Sichingmooku sum yakmunv vdwa yakmudw ngv aaduku.!” \p \v 19 \x - \xo 11:19 \xo*\xt Nyikrw 8:5; 16:18; Nyikrw 16:21 \xt*\x* Pwknvyarnv gv Pwknvyarnvnaam gv riapgu nga nyidomooku lo chikuk pvvtoku, okv hogv ara hoka mingkimiyak nam Jampa nga doodubv kaapato. Vbvrikunamv doogum dooriak kv riakto, doogummv gumsin gumyinla sito, mobimok kv hvkto, okv kairungnv singnv lvngnv ngv dartoku. \c 12 \s Nyimvmvga gola okv Sichingpanv \p \v 1 Vbvrikunamv kairungnv okv kaakwmanam jenv kaanamgo nyido tolo linamgo kaato. Ho hoka nyimvmvvga nvgo, vv doonyi am vjibv kooto okv poolu nga ninyigv lvpa arwnglo okv takar pwkring gula pwknyi nga ninyigv dumpo lo biotung bv binvgo vkvnvgo doodubv kaato. \v 2 Hv kuu bvngda dvsvbv rinvgo, okv hv uchichila anga am bvngtv tvvnam lokv ninyia kapgok limuto. \p \v 3 \x - \xo 12:3 \xo*\xt Dan 7:7 \xt*\x* Akodv kaakwmanam godv nyido ao tolo kaapato. Ho hoka kairungnv lvngchingnv Sichingpanv ako dumpo ngv pwkkanwgo gvnvgo okv rungbung bungringgo gvnv okv ninyigv dumpo pwkkanw lo biotung pwkkanwgo binto. \v 4 \x - \xo 12:4 \xo*\xt Dan 8:10 \xt*\x* Hv ninyigv nyabung lokv nyido tologv takar karpam aom lokv karpam pamgonyi sichingmooku bv paaluto. Hv nyimvmvga nvgv nvchilo dakgu yala rito vkvlvgavbolo vkvgv kuu bvnglin sopikda dvya dubv vla mvngto. \v 5 \x - \xo 12:5 \xo*\xt Aij 66:7; \xt*\xt Miri 2:9 \xt*\x* Vbvrikunamv hv chinggo mvnwng nga riokdwr pogobv bvngtola rigv jinv, kuunyilo go bvnglin toku. Vbvritola anga nga baapu alvbv dvrikto okv Pwknvyarnv gvlo ninyigv dvbvdootum dooku hoka bvnglwkto. \v 6 Nyimvmvga nvgv lvgabv, Pwknvyarnv gv dookudaku go mvpvripv jinam, oogv chokrimooku bv 1,260 alu gobv ninyia kaagur kaayen gvnam lvgabv nyimvmvvga nvngv kelwk gvvtoku. \p \v 7 \x - \xo 12:7 \xo*\xt Dan 10:13,21; 12:1; Jud 9\xt*\x* Vbvrikunamv nyidomooku tolo gvngv nyimak pami sinamv linduku. Maikel la okv ninyigv nyidogindung ngv Sichingpanv am nyimak pami sila rito, okv Sichingpanv vla ninyigv nyidogindung vdwv parwk minsula rito; \v 8 vbvrijvka Sichingpanv am paya yatoku, okv nw okv ninyigv uyugindung am nyidomooku tolo achok goka rimudomu matoku. \v 9 \x - \xo 12:9 \xo*\xt Atk 3:1; Lk 10:18 \xt*\x* Kairungnv Sichingpanv songa orla ora toku—krimklu gv hogv tabw angv, aminv Uyudvbv, vmalo Uyu vlaka mindu, nyiamooku nga kupnv ngv. Nw nyila okv ninyigv ajin mvnwng nga sichingmooku lo lvkin gobv orluto. \p \v 10 \x - \xo 12:10 \xo*\xt Job 1:9-11; Jek 3:1 \xt*\x* Vbvrikunamv ngo nyidomooku lokv vkvnv vlvgo gamtv rungbv mindubv tvvpa toku, “Pwknvyarnv gv ringlinbaalin namv vjak aaduku! Pwknvyarnv ninyigv jwkrw nga vjak dvbv gobv ritola kaatamdu! Vjak ninyigv Messiah ninyigv tujupkunam am kaatamto! Vkvlvgavbolo Pwknvyarnv gv nvchilo dakdula okv ngonu mvngjwngnv ajin am alu ayubv gungnying milwk jinv vdwa nyidomooku lokv orpak lintoku. \v 11 Bunugv jvjvnv doin am japgo karnam lokv okv Svlarkuu gv oyi lokv bunu ninyia rigum yatoku; okv bunu tursvdaksv yanga kayu tvkula okv silwk jiya laka rinwng toku. \v 12 Okv vkvlvgabv nonugv nyidomooku vdwv okv oogv doonv bununo vdwka mvngpu yilaka! Vbvritola sichingmooku okv svmasa lvgabv vdwgo busukano namgobv ridu! ogulvgavbolo nonu gvlo Uyudvbv ngv ilwk toku, okv achialv bv haachi chinwngla moolvngmoyadu, vkvlvgavbolo bunu chinsudu bunugv aluv miang go doomwng duku.” \p \v 13 Vdwlo Sichingpanv angv vv ninyia sichingmooku lo orlu pvkunv mvngla mvngkubvdw, hv kuu yame ako bvngnv nyimvmvvga anga marap toku. \v 14 \x - \xo 12:14 \xo*\xt Dan 7:25; 12:7 \xt*\x* Schingpanv gv nyimak riku lokv ringlinnam lvgabv, ninyi anying nyingam gola anying patung gobv, chokrimooku ninyigv dookulo hoka jarkunam lvgabv, kiokum nvvtv rungnv gv laap lapnyigo ninyia jitoku. \v 15 Okv vbvrikunamv hogv nyimvmvvga agv vngronam kokwng loku Sichingpanv angv ninyigv gaam lokv svdwng vvsi a tvvlin mootoku, ogulvgavbolo ninyia nungla vnggv modubv vla. \v 16 Vbvrijvka nyimvmvvga anga sichingmooku ngv ridur tvku; vv gaam am gamda tvla Sichingpanv gv gaam lokv linv sidvng nga dvmik yatoku. \v 17 Sichingpanv angv vv nyimvmvvga anga achialv bv haachi laku okv ninyigv kuu husi vdwa okv Pwknvyarnv gv gamkinam am tvvnv vdwa okv Jisu gv kaatam nama mvngjwngnv jwkjwkvrwk bv rinv nyimakrimi siku nvpv vla vnglin toku. \v 18 Okv svmasa gv agumai lo Sichingpanv angv ridudakdu.\f + \fr 12:18 \fr*\fqa Sichingpanv angv ridudakdu; \fqa*\ft Kitap kvgonvlo \ft*\fqa Okv ngo ridudakdu, \fqa*\ft Soogv verse ngv ogubv lvkming gvpvdw vbv laadam sito.\ft*\f* \c 13 \s Svnwng anyigo \p \v 1 \x - \xo 13:1 \xo*\xt Dan 7:3; Nyim 17:3,7-12 \xt*\x* Vbvrikunamv ngo svnwng ako svmasa lokv lindubv kaato. Vv rungbung bungringgo okv dumpo pwkkanwgo gvvto; rungbung bongkinbongkin lo bolup pwksakgo gvvto, okv dumpo pwkinpwkin lo Pwknvyarnv gv amin am chiyamiya nam vkvnv gvvto. \v 2 \x - \xo 13:2 \xo*\xt Dan 7:4-6 \xt*\x* Svnwng angv kaanamv svnyu ako jvbv kaato, lvpa ngv svtam lvpa jvbv kaato okv gaamv abwngapa jvbv kaato. Sichingpanv angv ninyigv atubogv jwkrw nga, ninyigv dvbvdooging nga okv ninyigv kairungnv tujupkunam am jito. \v 3 Svnwng agv dumpo pvgonv ungngv ngvtv bogo gvpvnv jvbv kaato, vbvrijvka ungngv vv geetoku. Sichingmooku dvdv ngv achialv bv lamla okv svnwng agv vngkulo vngming gvvto. \v 4 Mvnwng ngv Sichingpanv am kumla rinya toku vkvlvgavbolo hv ninyigv tujupkunam am svnwng nga jito. Bunu svnwng ngaka kumla ridula, vbv minto, “yvvla svnwng jvbv rinv ngv? Yvvdw um mvmi sila jinv ngv?” \p \v 5 \x - \xo 13:5,6 \xo*\xt Dan 7:8,25; 11:36 \xt*\x* Svnwng vv kaibojo bv googvla Pwknvyarnvnyi chiyamiya la japkar moola rito, okv vv poolu champi gula pwknyi gv lvgabv tujupkunam am jilwk jito. \v 6 Vv Pwknvyarnv gv amin am, ninyigv dookudaku am, okv nyidomooku lo yvvdw doodunv oogv vdwa beela riraptoku. \v 7 \x - \xo 13:7 \xo*\xt Dan 7:21 \xt*\x* Okv vv Pwknvyarnv gv nyi am nyimakrimi simu dubv jilwk jitoku okv bunua riyayala rimu toku, okv mvnwng gv halung dvdv nga, diringmooku nga, gaam nvgwng nga, okv opi dvdv nga atu tola rigv ladu kubv jitoku. \v 8 \x - \xo 13:8 \xo*\xt Miri 69:28 \xt*\x* Sichingmooku soogv doonv dvdv ngv ninyia kumto, vbvritola nyiamooku sum kvvlo gv pwklin yilo turnam kitap lo amin lvklvknam oogv mvki kunam Svlarkuu gvbv rinv dvdv vv mvngchik kumato. \p \v 9 “Vbvrikunamv, nonuno nyarung go gvvdu bolo tvvtoka! \v 10 \x - \xo 13:10 \xo*\xt Jer 15:2; 43:11\xt*\x* Yvvnyi dvrik svngvdw um dvrik rungre; yvvnyi riukse lokv paki svngvdw um riukse lokv paki rungre, svkvnv si Pwknvyarnv gv nyi vdwgv chetamrvnam sila okv mvngjwngla rirung svngv.” \p \v 11 Vbvrikunamv ngo kvvbi svnwng ako kaadvto, vv soogv sichingmooku lokv linvgo. Vv Svlarkuu gv rungbung jvbv kaanv rungbung bungnyigo gvvto, okv vkvgv gaam minamv Sichingpanv gv vlv jvbv minvgo \v 12 Vv kvvlogv lincho kunv gv svnwng tujupkunam um ninyigv kaagialo rinvdaknv toku. Ungngv ngv pola rikunv svnwng um, sichingmooku okv oogv rinv doonv mvnwng nga kumrung toka vla mili lalato. \v 13 Soogv svnwng anyinvnv vv kairungnv lamrwpanam vkvnv rinam am kaatamto; vv mvnwng gv nyik kaagia lo nyidomooku lokv sichingmooku so vmv nga imu jila dubv mvtoku. \v 14 Atuake svnwng gv kaagelo lamrwpanam vkvnv rinam um kaatam la sichingmooku soogv rinv doonv nyi mvnwng nga kupla rito. Vbvrikunamv Riukse lokv ungnv gvdu bv mvnam okv vjvgobv turla doobvnv um mvngdv dubv murti akobv mvdubv bunua svnwng anyinvnv angv mintoku. \v 15 Anyinvnv svnwng angv v turnam saknam go atuake svnwng gv murti lo saklwkto, vbvrikunamv vv gaam japla toku okv yvvdw svnwngsvmin gv murti am kuma dudw um mvki dubv rimu toku. \v 16 Svnwng angv nyi mvnwng nga miang dolo okv kai dolo, nyitv dolo vmalo heema dolo, nyira dolo vmalo ajarabi dolo bunugv dumpo lo vmalo lakbik peelvlo mvu lvkdubv mili lalato. \v 17 Bunu mvnwng gvlo mvu namgo kaamabv, bunu oguguka rvvla mare vbvmajeka pioklaka mare. Sikvnv mvunam si, svnwng gv amin bv lvkmuto okv ogumvnwng lo vkvgv amin am numbur bv lvklwkto. \p \v 18 Si mvngkimvnglak svgo doodu. Yvvdw chingkikpakik lakdunv vv svnwng soogv amin numbur am mvlin laare, vkvlvgavbolo numbur si ako gogv amin am mvging la mvnvto. Oogv numbur am 666 vdu. \c 14 \s Svlarkuu okv ninyigv nyi vdwv \p \v 1 \x - \xo 14:1 \xo*\xt Eje 9:4; Nyikrw 7:3 \xt*\x*Vbvrikunamv okv ngo kaato kunamv, jayon moodw lo Svlarkuu ako dakto; vkvkv lvkin bv 144,000 nyi blvgo ninyigv amin am okv ninyigv Abu gv amin am bunugv atubogv dumpo lo lvksu tvla dakto. \v 2 Okv nyidomooku lokv isi dvngdo tvlunv jvbv tvvnv okv doogum gumnam jvbv tvvnv vkvnv adu duutvrungbv dunvgo ngo tvvpato. Vv myujik bajala bunugv harp lokv bajanam adu jvbv tvvto. \v 3 Nyi 144,000 vdwv dvbv dotumnvnv gv, turnv pwknamyarnam api gv, okv nyigagaatv vdwgv kaagia hoka dakto; Bunu mvngchik vdwgv lvgabv chimu dubv bunu anwnv mirimimpak gaana nga gokmin la ridungto. Bunu oogv nyia opi vdwgv lokv bunu ringlin kunam mvngchikv. \v 4 Bunu vdwv nyimv lo riburburtwng simabv atubonga kachingtamu sula darwknv nyi ngv; bunu vbvrila, bunu nyimv doogvkargv kwmanv. Bunu Svlarkuu gv ogolo vngdudw ho vngkulo vngming gvvdu. Bunu nyia halung lokv arv jila ringlin kunamv okv Pwknvyarnv gvlola okv Svlarkuu gvlo daan lvkcho yachoknv akobv jilin kunamv. \v 5 \x - \xo 14:5 \xo*\xt Jep 3:13\xt*\x* Bunu vdwloka mvvnam go bunua tvvpanam kaamato; Bunu rigakpanam kaamato. \s Nyidogindung aomgo \p \v 6 Vbvrikunamv kvvbi nyidogindung ako aolo jarkar dubv ngo kaato, okv sichingmooku soogv, opi dvdv nga, halung dvdv nga, nvgwngbv gaam minv dvdv nga, diringmooku dvdv nga Pwknvyarnv gv turbwng jinv alvnv doin am ninyigv lvkobv mimpa jidubv vla. \v 7 Hv gamtv rungbv gokla minto, “Pwknvyarnv nga okv vkvgv kairungnv ngam hartv tvvlaka! Ogulvgavbolo ninyigv lvgabv nyi mvnwng nga Jwngkadakadw alu ngv aaduku. Nyidomooku am, Sichingmooku am, svmasa am, okv isigv oolin konga mvnv nga kumtojotoka!” \p \v 8 \x - \xo 14:8 \xo*\xt Aij 21:9; Jer 51:8; Nyikrw 18:2 \xt*\x* Nyidogindung dosinsinv angv atuk gv anga riming gvdula, minto, “Hv olu toku! Kairungnv Bebilon ngv olu roku! Hv nyi mvnwng nga ninyigv Anggur ngurla nga tvngmu toku—Ninyigv maatar jvnv anggur ngurla ngv gwngmursingmur mvngbio ngv!” \p \v 9 Aumnvnv nyidogindung angv atuk anyi nga riming gvdula, gamtv rungbv minto, “Yvvdw svnwngsvmin am okv vkvgv murti am kumlajola okv bunugv tuktumlo vmalo lakbik peelvlo mvu nvnga laarwk siredw, \v 10 \x - \xo 14:10 \xo*\xt Aij 51:17; Atk 19:24; Eje 38:22 \xt*\x* bunu atubongv Pwknvyarnv gv anggur ngurla nga tvngre, ninyigv haachiak nvnv anggur ngurla nga, vv vkvgv achialvbv haachi chinv nvnv nga akomaring bv ninyigv anggur ngurla kobu lo pwklwk kunamv! mvnwng ngv yvvdw vbv riredw Darwknv nyidogindung gvla okv Svlarkuu gv kaagialo vmvbv gunv okv sulpur bv rinv lo hirukaya more. \v 11 \x - \xo 14:11 \xo*\xt Aij 34:10 \xt*\x* Vmvgv mvkw ngv bunua mvritnv vv dvbvsingtambv ao bv amcha dvdvre. Yvvdw svnwngsvmin am okv vkvgv murti nga kumdunv okv vkvgv amin am mvu lwkku dunv vv bunu ogu himpu namgo alu logo daka vmalo ayu yupgo daka saknu namgo kaama.” \p \v 12 Si yvvdw Pwknvyarnv gv gamkinam am tvvdunv okv Jisunyi jwkjwkvrwk padunv, Pwknvyarnv gv nyi vdwgv lvgabv chitam sila doosv gobv ridunv. \p \v 13 Vbvrikunamv nyidomooku lokv gaamgo ngo vbv mindubv tvvpato, “sum lvkpvtoka: Yvvdw vjak Ahtu gv kudungkua lvgabv sitamdurtum dukudw vv mvngpu nam ngv!” \p “Rinamgvbv vvrung!” vla Darwknv Dow ngv mirwk sito. “Bunu rai alvbv riku lokv alvbv doonudaknu nama paasure, ogulvgavbolo bunugv kudungkua rijo ngv bunua vngming gvla rirung riku.” \s Sichingmooku gv aamji am nvvchingnvmu kusv \p \v 14 \x - \xo 14:14 \xo*\xt Dan 7:13 \xt*\x* Vbvrikunamv okv ngo lvkodv kaadv kunamv, hoka yapungnv doomwkgo doodubv kaapato, okv nyi aingbv kaanamgo doomwk gv aolo doodubv kaato, vv ninyigv dumpo lo ain biotunggo binto okv laak lo ripu rungnv riokchukgo yumbwngto. \v 15 \x - \xo 14:15 \xo*\xt Jol 3:13 \xt*\x* Hokoching bv kvvbi nyidogindung go Pwknvyarnvnaam lokv linto okv doomwk tolo doonv um gamtv rungbv minto, “Noogv riokchuk am bvngtola okv aam am geeching geemu tokuka, ogulvgavbolo sichingmooku gv aamv nyinduku; vbvrila geeching kusv aluv aaduku!” \v 16 Vbvrikunamv doomwk tolo doonv vv ninyigv riokchuk am sichingbvmooku bv lvnglu tvla okv sichingmooku soogv geeching svnga geetoku. \v 17 Hokokwngbv ngo nyido tolo Pwknvyarnvnaam lokv nyidogindung akodv lindubv kaato, okv vvka ripunv riukchok ako bvngto. \p \v 18 Vbvrikunamv kvvbi nyidogindung akodv, vmv nga rigvdubv jinam, erinpeelwkku yugwngmvrwng lokv aadu bv kaato. Hv ripunv riukchok ako bvngnv anga adu dutv rungbv dula vbv minto, “Noogv riukchok am rinvvngnv toka okv sichingmooku soogv anggur nayam vdwa geeto kuka, ogulvgavbolo anggur vdwv nyinduku! \v 19 Vbvrikunamv nyidogindung angv ninyigv riukchok am sichingbv lvnglu to, okv anggur singnv lokv anggur am geetoku, okv bunua Pwknvyarnv gv haachi gv anggur menjap kolo urlwk jitoku!” \v 20 \x - \xo 14:20 \xo*\xt Aij 63:3; Sii 1:15; Nyikrw 19:15 \xt*\x* Banggu agumai gv anggur minjup linnv am anggur nga nyumjit linto, okv oyiv svdwng bv tvvlinla lvngnyi go (200 miles) asu koyo nvgo okv (5 feet) lvdu angu go ungrwng dukubv anggur minjup nvnv lokv biilintoku. \c 15 \s Chilichilum chinyung am aagvnv Nyidogindung \p \v 1 Vbvrikunamv nyido tolo kairungnv okv angu sirungnv, kvvbi kaakwmanam akodv kaato oogv nyidogindung vdwv kanw gobv rito vv chilichilum lvvma kanwgo aagv la aato, vv ataranya gv chinyungchinya akin vmwngku, ogulvgavbolo bunu vdwv Pwknvyarnv gv haachi nama anyunganya bv kaatam nvnv vku. \p \v 2 Hokokwng lokuring ngo lvko kaadv tunamv glass gv svmasa akolo vmv dooyo sinam aingbv kaapato. Yvvbunudw svnwng am okv ninyigv murti okv amin am numbur bv lvklwk konv am rigum yala ripvdw ho vdwaka ngo kaato. Pwknvyarnv gv bunua jikunam harp bajanvnv am bunu vdwv bvngtola okv glass gv svmasa adarlo dakto. \v 3 \x - \xo 15:3 \xo*\xt Mog 15:1 \xt*\x* Okv Pwknvyarnv gv pakbu, Moses gv mirimimpak gaana nga okv Svlarkuu gv mirimimpak gaana nga vbv gaadungto: \q1 “Gwlwkyachoknv Pwknvyarnv Ahtu, \q2 noogv kudungkua rinam si vdwgo kairungnamgo okv kaasartabo rungnamgo! \q1 Diringmooku\f + \fr 15:3 \fr*\fqa Diringmooku; \fqa*\ft Manuscripts Kvvgonv vbv doodu\ft*\fqa Anying. \fqa*\f* mvnwng gv Dvbv, \q2 Noogv lamtv dvdv ngv vdwgo sursinv okv jvjvnv! \q1 \v 4 \x - \xo 15:4 \xo*\xt Jer 10:7; Miri 86:9 \xt*\x*Ahtu, nam yvvla busu mabv rire? \q2 Nam yvvka miang nvgobv vla mila mare? \q2 No mvngchik kv Darwkyachok nvngv. \q1 Diringmooku mvnwng ngv nokv lo aare \q2 okv nam kumrejore, \q2 Ogulvgavbolo noogv jvjvbv rinam dvdv nga mvnwng ngv kaapa roku.” \p \v 5 \x - \xo 15:5 \xo*\xt Mog 38:21 \xt*\x* Soogv kokwngbv chikuknam nyidomooku tolo, Pwknvyarnvnaam am ngo kaato hogv lvkobv Darwknv Tombu vka dooto. \v 6 Chilichilum lvvma kanw nga aagvnv nyidogindung kanwv, darwknv unglitnv vji am gvvtoku okv haakwng lo ain hokpo puching sito kula Pwknvyarnvnaam lokv linto. \v 7 Vbvrikunamv oogv turnv pwknamyarnam api lokv akin gonv nyidogindung kanw am ain talu pwkkanwgo jito, um talu pwkkanw lo turbwngnv Pwknvyarnv gv haachiv akomaring toku. \v 8 \x - \xo 15:8 \xo*\xt Mog 40:34; 1Dv 8:10,11; 2Kri 5:13,14; Aij 6:4 \xt*\x* Pwknvyarnvnaam lo Pwknvyarnv gv yunglitnam lokv okv Jwkrw lokv mvkwmvya ngv akomaring pvvtoku, okv nyidogindung kanw vdwgv lokv chilichilum kanwgo aagv nam vdwv kudungkua nga rinyama dvdvlo yvvka Pwknvyarnvnaam lo aala mato. \c 16 \s Pwknvyarnv gv haachi gv Talu vdwv \p \v 1 Vbvrikunamv Pwknvyarnvnaam lokv vlvgo nyidogindung kanw vdwa gaamgo ngo vbv mindubv tvvto: “vngyika okv Pwknvyarnv gv haachi talu pwkkanw am sichingmooku soka pwwlu jitvka!” \p \v 2 \x - \xo 16:2 \xo*\xt Mog 9:10 \xt*\x* Atukchochok gv nyidogindung angv vngla okv ninyigv talu am sichingmooku lo pwwlu jitoku. Yvvdw svnwng gv amu mvunam doodudw okv vkvgv murti nga kumnyajonya dudw bunugv awlo maatarbv okv vkvnv achinv ungv nga paamu toku. \p \v 3 Hokoching bvkuring anyinvnv nyidogindung angv ninyigv talu am svmasa aolo Pwwlu jito. Isi ngv kokwng loku sinv nyi akogv oyi jvbv ritoku, okv svmasa hoka turnv pwknamyarnam dvdv ngv singam toku. \p \v 4 \x - \xo 16:4 \xo*\xt Mog 7:17-21; Miri 78:44 \xt*\x*Hokoching bv aomnvnv nyidogindung angv ninyigv talu am svko lo okv isi sigung lo pwklwk jito, okv isi vv bunu oyi gobv ringam toku. \v 5 Oka isi am rigvyanv nyidogindung ngam vbv mindu bv ngo tvvto, “Yvvla okv yvvyila no jvjv lokv jwngkadakanv, Darwknv Akinnv! \v 6 Bunu Pwknvyarnv gv nyi vdwgv okv nyijwk vdwgv oyi am pwwlu jito, okv oogv aingbv nonuno oyi am jila bunua tvngmu toku. Bunu ogugo paasv vdw um bunu paadung siduku!” \v 7 Vbvrikunamv ngo vlvgo yogwngmvrwng lokv milin dubv tvvtoku, “kairungnv Pwknvyarnv Ahtu! noogv jwngkadaka namv Jvjvdu okv kiamkurkiamrwk madunv!” \p \v 8 Vbvrikunamv apinvnv nyidogindung angv ninyigv talu am doonyi lo pwklwk jito, okv vv nyi vdwa doonyi gv hagu lokv gula gua mootoku. \v 9 Bunu vdwa doonyi hagu lokv baayuk jitoku, okv chillichilum aolo rigv kunv tujupkunam Pwknvyarnv gv amin am bunu beeto. Vbvrijvka bunugv rimur lokv mvngdin kumadu okv ninyigv achialv bv kairungnam am hartv madu. \p \v 10 \x - \xo 16:10 \xo*\xt Mog 10:21 \xt*\x* Hokoching bvkuring angunvnv nyidogindung angv vv talu am svnwng gv dvbvdooginvnv dookulo pwlwk jito. Svnwng gv karv lo kanv ngv nvvlwk toku, okv nyi vdwv atubogv riu am achialvbv chiinam lokv gamtwk sila ritoku, \v 11 okv bunugv ungnv okv achinam lvgabv nyidomooku gv Pwknvyarnvnyi beeto. Vbvrijvka bunu alvmanv lamtv lokv mvngdin mabv ridu. \p \v 12 \x - \xo 16:12 \xo*\xt Aij 11:15 \xt*\x* Hokokwng bvkuring akv nvnv nyidogindung angv vv kairungnv Euphrarates svko lo ninyigv talu am pwwlwk jito. Oogv donyichaagia peelv gv lokv aanv dvbv vdwgv lamtv rapku lvgabv, svko ngv pvtwngtakar toku. \v 13 Vbvrikunamv darwkmanv dow aom gunyi tatwk jvbv kaanv go ngo kaato. Bunu Sichingpanv gv gaam lokv linto, svnwng gv gaam lokv okv mvvnvrunv nyijwk vdwgv gaam lokv linto. \v 14 Bunu vdwv uyuvram gv dow lokv lamrwpanam kudungkua nga ridu. Oogv dow aom vv nyiamooku soogv dvbv mvnwng lo, bunua gwlwkyachoknv Pwknvyarnv gv kairungnv alu lo nyimakrimi simu nam lvgabv laakumlapa dobv vngtoku. \p \v 15 “\x - \xo 16:15 \xo*\xt Mt 24:43,44; Lk 12:39,40; Nyikrw 3:3 \xt*\x*Tvvtoka! Ngo dvcho nvgv aingbv aare! Yvvdw vji am alvbv kooto la okv uula doobvnv vv mvngpuv, ogulvgavbolo vv abinbilin bv vngkarchakar mare okv nyi mvnwng gv dookumdakum lo hinying paamare!” \p \v 16 \x - \xo 16:16 \xo*\xt 2Dv 23:29; Jek 12:11 \xt*\x* Vbvrikunamv Hebrew lo Armageddon vnam mooku lo dow vdwv dvbv dvdv nga gokkum la ritoku. \p \v 17 Vbvrikunamv kanwnvnv nyidogindung angv ninyigv talu am doori tapi lo pwlwk jito. Pwknvyarnvnaam arwng lo doogingnvnv lokv adu dutv rungnv go dulin la, vbv minto, “si rinya roku!” \v 18 \x - \xo 16:18 \xo*\xt Nyikrw 8:5; 11:13,19 \xt*\x* Hokokwng bv dooriakv riaklinla, dooridoogumv, gumsin gumyinla, okv maatar rungbv busunam, moobimok ngv hvkto. Nyi am Pwklinyarlin yilo kongv vdwloka svkvnv aingbv moobimok go hvkkw mato; Mvnwng gv lokv mamsvnga alvmaya choknv mobi bv rito! \v 19 \x - \xo 16:19 \xo*\xt Aij 51:17 \xt*\x* Kairungnv pamtv ngv aom gobv apinayin sitoku, okv diringmooku mvnwng gv pamtv vdwv takchitakyi nyami toku. Pwknvyarnv ngv kairungnv Bebilon am mvnggapto okv ninyigv koobu lokv opo nga tvngdubv mvtoku—ninyigv haachi chinam am opo bv tvngmu toku. \v 20 Bokpin dvdv ngv, okv moodw mvnwng ngv nyemi nyatoku. \v 21 \x - \xo 16:21 \xo*\xt Mog 9:23; Nyikrw 11:19 \xt*\x* Nyido tolo gvngv nyi vdwgv aolo tvv pwktv rungnv ngv olu to, apw pwktv ngv kungka rinyi kg chamngu gobv rito. Tvv nga bunu oomu dunvnyi vla Pwknvyarnvnyi beeto, ogulvgavbolo vkvnv chilichilum si busunamgo bv rito. \c 17 \s Yunying jardubv yojokarnv \p \v 1 \x - \xo 17:1 \xo*\xt Jer 51:13 \xt*\x*Vbvrikunamv talu kanwgo doonv nyidogindung kanw gv lokv akin gonv ngoogv duku aala okv minto, “aatoka, okv ngo nam yunying jardubv yojokarnv anga mvrit jijinam am kaatamre, vv oogv siko vdwgv agumai lo kairungnv pamtv mvnam am mindunv. \v 2 \x - \xo 17:2 \xo*\xt Aij 23:17; Jer 51:7 \xt*\x*Sichingmooku gv dvbv vdwv ninyigv lvkobv yomuryoche gwngmursingmur risarsila rito, okv vbvrinamv nyiamooku gv nyi dvdv ngv kokwng loku ninyigv gwngmursingmur gv opo tvngdung kunam lokv alvmabv tvngkium dooji karnvgobv ritoku.” \p \v 3 \x - \xo 17:3 \xo*\xt Nyikrw 13:1 \xt*\x*Dowv ngam rigvdogvto, okv nyidogindung ngv chokrimooku gulo ngam vnggv toku. Hoka ngo kaato namv lvngchingnv svnwng agv aolo Pwknvyarnvnyi miyakayanam amin am lvknamgo vkvgv aolo nyimvmvvga anga doodubv kaato; vv svnwng angv vv dumpo ngv pwkkanwto okv rungbung ngv bungringto. \v 4 \x - \xo 17:4 \xo*\xt Jer 51:7 \xt*\x*Nyimvmvvga angv yabubulunv okv yalwngnv vjigo gvvtoku, okv oogv lvkobv ain tasinglaktv go gvvto, arvdonv vlwng vkvnv, okv tasing go gvvto. Hv ninyigv laklo ain koobulo alvmanv okv kasingkanyaknv akomaringnam vkvnv bvngto, kaakunamv vv ninyigv yojokarnam lokv paanam go. \v 5 Ninyigv tuktumlo chinchipachi manam vkvnv amin go lvklwk pvto: “vv kairungnv Bebilon, mvnwng gv yojokarnv okv nyiamooku sum alvmanv lo rilum gvnv anv gobv rito.” \v 6 Okv oogv nyimvmvvga angv vv Pwknvyarnv gv nyi vdwgv oyi am okv oogv bunugv mvki kunam gv oyi am tvngkium kootola doodubv ngo kaato ogulvgavbolo bunu Jisunyi mvngjwng la rinv vdwv. \p Vdwlo ninyia ngo kaabvdw, ngo achialv bv lamtoku. \v 7 Nyidogindung ngv nga tvvkato. “Nonuno ogubv lamdunv?” “Ngo nonuam Dumpo pwkkanwgo okv rungbung bungringgo gvnv svnwng, nyimvmvvga anga gvvnv um, okv amin chinchi manam um ngo nam minjire. \v 8 \x - \xo 17:8 \xo*\xt Dan 7:7; Nyikrw 11:7; Miri 69:28 \xt*\x*Oogv svnwng vv kvvlo turto, vbvrijvka turbv kuma; vv dootarkamanv ungrung lokv linnv ngv okv sijingooji kolo nyedu kubv vngreku. Sichingmooku so dunv nyi vdwv yvvdw turnam gv kitap lo pwknamyarnam dvdv nga pwkma yarma yilo lokv amin lvkmanam vdwv, svnwng nga kaatola lamngak la rire. Vv kvvlo turto, vbvrijvka vjak turbv kuma, vbvritola lvko aakur dvre. \p \v 9 “Si mvngkimvnglak okv chinsv pasvgobv rirungdu. Nyimvmvvga gv dooginnam dumpo pwkkanw vv, moodw dwk kanw ngv. Bunu dvbv kanw gobvchin ridu: \v 10 Bunugv angu gonv olu toku, akonv vjv gobv rigv dvdu, okv kvvbi akin gonv vjaklodvbv aamadv; vdwlo hv aari kudw, hv achok go rigv mvngrung yinvpv. \v 11 Okv svnwng ngv kvvlo lvkingo turto, vbvritola vjak turbv kuma, vv dvbv piinw nvbv ridu oogv kanw lokv akin gonv okv vv atubongv sidukubv vngdung duku. \p \v 12 \x - \xo 17:12 \xo*\xt Dan 7:24 \xt*\x*“Nonugv kaanam rungbung bongring ngv dvbv vring ngv oogv vjvlodvbv rirap gvma dvnv ngv, vbvritola svnwng nga lvkobv gunta akin gv lvgabv dvbv aingbv rigvdubv bunu vdwa tujupkunam jireku. \v 13 So vring soogv mvngdung sakdung ngv lvyin akinbv ridu, okv bunu vdwv bunugv jwkrw nga okv tujupkunama svnwng nga jireku. \v 14 Bunu svlarkuu am yalung dami sire; vbvritola Svlarkuu ngv ninyigv, goknam vdwa, darnam vdwa okv jwkjwkvrwk bv riming gvnv vdwgv lvkobv bunua damya yare, ogulvgavbolo Hv Ahtu vdwgv lokv Ahtu ngv okv dvbv vdwgv lokv Dvbv ngv.” \p \v 15 Nyidogindung ngvka ngam vbv mindvto, “nonu isi kaanam vkv aolo yojokarnv ngv dooto, diringmooku ngv, nyi dvdv ngv, opi dvdv ngv okv gaam minv dvdv ngv. \v 16 Rungbung bungringgo nonugv kaanamv okv svnwng vv yojokarnv um kaanwng mare; Vkvgvlo oguogu doonv dvdv nga bunu dvrik riku okv abinbilin bv ninyia kayu reku; Bunu ninyigv adwn am dvre okv vmv lokv ninyia baayuk reku. \v 17 Holvgabv Pwknvyarnv ninyigv ridubv mvngdam nama lvkingobv rinam lvgabv bunugv haapok lo rinwng mooto okv Pwknvyarnv gv gaamv jvjvbv ripwngrinya ma lobv svnwng lo bunugv jwkrw am jitola rigvdogv more. \p \v 18 “Nyimvmvga go nonugv kaanamv kairungnv pamtv ngv, vv sichingmooku gv dvbv vdwa rigv duku.” \c 18 \s Bebilon gv yakunam \p \v 1 Soogv kokwng lo ngo nyidomooku tolo gvngv kvvbi nyidogindung ako idubv kaato. Ninyi gvlo kairungnv tujupkunamv doodu, okv ninyigv kyaklakyaklin namv sichingmooku mvnwng lo unggoto. \v 2 \x - \xo 18:2 \xo*\xt Aij 21:9; Jer 51:8; Nyikrw 14:8; Aij 13:21; Jer 50:39 \xt*\x*Hv gamtv rungbv goklinla minto: “Hv gimup loduku! kairungnv Bebilon ngv gimup loduku! Hv vjak uyuvram gv naam bv riroku okv darwk manv dow gv dukubv riroku; nvgwngnv kasingkanyaknv okv kaanwng manam pvta mvnwng ngv ninyigv aralo riging doogingbv riroku. \v 3 \x - \xo 18:3 \xo*\xt Aij 23:17; Jer 51:7 \xt*\x*Holvgabv ninyigv gwngmur singmur lo mvngbiu monv maatar rungnv opo nga— diringmooku mvnwng ngv tvngtola tvngkium nyaduku. Siching soogv dvbv ngv ninyigv lvkobv alvmabv mvngbiula gwngmur singmur am risar sitoku, okv ninyigv achialv bv mvngbiula sirudraknv aingbv rinam lokv mooku soogv kurvpachu rinv mvnwng ngv nyitv nyaduku.” \p \v 4 \x - \xo 18:4 \xo*\xt Aij 48:20; Jer 50:8; 51:6,45 \xt*\x*Vbvrikunamv ngo kvvbi vlv gaam godv nyido tolo gvngv, mindubv tvvpato, \q1 linto kulaka, ngoogv nyi vdwv, ninyigv ara lokv linto kulaka! \q2 “Nonuno ninyigv aralo vkvnv rimur aba nga riming gvyoka; \q2 Nonuno ninyigv mvritrit paaji nama orpinorin siyoka! \q1 \v 5 \x - \xo 18:5 \xo*\xt Atk 18:20,21; Jer 51:9 \xt*\x* Ho ogulvgavbolo ninyigv rimur rinamv dosindoyinla nyidokolo chaachi duku, \q2 okv Pwknvyarnv ninyigv alvmabv rimur rinam lamtv nga mvngpadunv. \q1 \v 6 \x - \xo 18:6 \xo*\xt Miri 137:8; Jer 50:29 \xt*\x*Hv nam oguaingbv ribvdw vbvchingching ninyiaka ritv ngurv tvka; \q2 Hv oguaingbv jibvdw vbv um kaiyabv anyi yago jikur toka. \q1 No lvgabv oguaingbv tvngmu dubv rungji pvdw \q2 vbvchingching ninyigv kobu lo maatar bv anyi yago dwkdubv pwkbiung lwkjilaka. \q1 \v 7 \x - \xo 18:7,8 \xo*\xt Aij 47:7-9 \xt*\x* Ninyi vdwgo atubongv yunglit dukubv okv jemin dubv jipvdw \q2 vbvchingching achialv bv hirukaya nga okv mvngrunguya nama ninyia jitoka! \q1 Ogulvgavbolo ninyi atubongv minbwngto: \q1 ‘Ngo svka, dvnv akobv doodunv! \q2 Ngo hvngmi ma, \q2 ngo vdwloka mvngrunam chimare!’ \q1 \v 8 Vkvlvgabv, Hv alu gunyi chilichilum lokv ninyia dvngre— \q2 vv lvvma ngv, mvngrunguya, okv dvmayarwng ngv. \q1 Okv ninyia vmvlo baayuk reku, \q2 vkvlvgavbolo Pwknvyarnv Ahtu, ninyia jwngkadakanv vv gwlwkyachok nvngv.” \p \v 9 \x - \xo 18:9,10 \xo*\xt Eje 26:16,17 \xt*\x*Ninyigv mvngbiu okv gwngmur singmur riming gvvnv sichingmooku gv dvbv vdwv bunu vdwlo ninyia vmv ramnam gv mvkwmvya nga kaatola pamtv oogv lvgabv nyikla sarla okv kapla rireku. \v 10 Ninyigv hindarkaso hingkulo himing gvsv nga bunu busu la rinam lokv bunu adu lo dakdu. Bunu vbv minre, vdwgo busunamgo bv ridu! vdwgo mvngdwk namgobv ridu! kainv okv gwlwknv Bebilon pamtv ngv! nonua gunta akin lo mvritririt roku. \p \v 11 \x - \xo 18:11 \xo*\xt Eje 27:31,36 \xt*\x* Sichingmooku gv kurvpachu mvnv vka ninyigv lvgabv kapla okv mvngruto, ogulvgavbolo bunugv yikungyira nga yvvka rvvjinv kaakuma; \v 12 \x - \xo 18:12 \xo*\xt Eje 27:12,13,22 \xt*\x* Yvvka bunugv ain am, raaji am, kurvdonv vlwng am, okv tasing am; bunugv pakria, lwngbubulu vji, alapnv tanu, okv lvngdwkkwswknv vji; paala nyumanv singda, okv svtv hijung lokv mvnam nvgwngnv, okv maatar alvbv arv doonv singdasingpo, daaching riokdwr, riokdwr, okv marbol; \v 13 okv namnwnv sinamon vsing, nvgwngnv namnw, nampunv, namunama bv mvnam, okv singlumlumbak; anggur ngurla, okv teli, ata okv gehu, svv okv svlar, gora, okv yira gvnv gari, nyira, okv vv tikmabv nyia turnv vkvnv um yvvka rvvnv kaamare. \v 14 Kurvpachu mvnv vdwv ninyia minre, “noogv atubogv lvgabv alvnv yikungyira mvngnamv nyeroku, okv noogv nyitv tvgvnv dvdv ngv okv vkvnv kaaputain nam dvdv ngv nyeroku, okv no lvkoka um mapa kumare!” \v 15 \x - \xo 18:15 \xo*\xt Eje 27:31,36 \xt*\x*Kurvpachu mvnv vdwv, oogv pamtv lo yvvbunu kurvpachu rila nyitv kubvdw ho vdwv, adu bv dakreku, ogulvgavbolo bunu vdwv ninyigv hindarkaso nga paaming gvjikv vla busuto. Bunu vdwv kapre okv mvngrure, \v 16 okv minre, “vdwgo busunamgo bv ridu! kainv pamtv lvgabv vdwgo mvngru namgobv ridu! Hv maatar alvbv arv doonv vji am gvla rito, lvngbubulunv, lvngdwkkvswknv, okv ain tasing vkvnv gvla, arv doonv vlwng, okv moti tasing vkvnv gvla rito! \v 17 \x - \xo 18:17 \xo*\xt Aij 23:14; Eje 27:26-30 \xt*\x*Okv vjak gunta akin gobv ninyigv nyitv ngv sibv nyengam roku!” \p Svpw mvnwng ngv rigvnv vdwv okv hoka vngnvchanv vdwv, svpw svnv vdwv okv svmasa gv hoka yvvbunu kudungkua rila pwlapaala turnam lvgabv rinv kvvbi vdwvka adu lo dakreku, \v 18 \x - \xo 18:18 \xo*\xt Eje 27:32 \xt*\x* okv ninyia vmv lokv ramla mvriak taachanam mvkwmva nga kaatola bunu kapgokla kaptoku: “Vkvnv pamtv aingbv kvvbi pamtv yago doomato!” \v 19 \x - \xo 18:19 \xo*\xt Eje 27:30-34 \xt*\x*Bunugv dumpo aolo pvmvr nga jongpv modula, bunu kapla okv mvngrula, mindungdu, “vdwgo busunamgo bv ridu! kainv pamtv lvgabv vdwgo mvngru namgobv ridu! Hv vkvnv pamtv bv rito ninyigv yikungyira lokv svpw svnv vdwvka kokwnglo nyitv tvvlin nvla ritoku! Okv vjak gunta akin lo vkvgv ogumvnwng ngv nyengam roku!” \v 20 \x - \xo 18:20 \xo*\xt Det 32:43; Jer 51:48 \xt*\x* Nyidomooku ngv, ninyigv mvyakriyak kunam lvgabv, mvngpu laka! Pwknvyarnv gv nyi vdwv okv Apostol vdwv okv nyijwk nyikiuk vdwv! mvngpu laka, ogulvgavbolo nonua oguaingbv hv mvpvdw Pwknvyarnv ninyia miyakaya duku! \p \v 21 \x - \xo 18:21 \xo*\xt Jer 51:63,64; Eje 26:21 \xt*\x* Vbvrikunamv nyidogindung kairungnv akonv vlwng lvngdo Pwktv rungnv go laarapto okv svmasa bv orlwk dula, vbv minto, “Svbv nam pamtv kairungnv Bebilon am orli lala lwkreku okv lvkoka kaapa kumareku. \v 22 \x - \xo 18:22 \xo*\xt Eje 26:13; Aij 24:8 \xt*\x* \x - \xo 18:22,23 \xo*\xt Jer 7:34; 25:10 \xt*\x*Harp baja namgv miujek okv nyia vdwgv adu dunam, pungli tapnam okv tapu minam vdwa nonugv aralo vdwloka lvkodv tvvpa kumare! Kurvpachu mvnv kudungkua rinv nyi vdwgv; okv tami aam garmvknam lvngcho adu goka noogv ara lokv vdwloka tvvpa kumare! \v 23 Vdwloka mvdurupum gv loung goka noogv ara lokv kaapa kumare; Vdwloka nyimv okv nyilo laami sinam vkvnv adu goka noogv ara lokv tvvpa kumare. Noogv kurvpachu rinv ngv nyiamooku so mvnwng gv kaiyachok bv rito, okv noogv lama himur namv mooku soogv nyi mvnwng nga gwngkupto!” \p \v 24 \x - \xo 18:24 \xo*\xt Jer 51:49 \xt*\x* Nyijwk vdwgv oyi am okv Pwknvyarnv gv nyi vdwgv oyi am pamtv ara hoka paatoku; vvjemabv, sichingmooku soogv nyi vdwa pakipamar kunam gv oyi am paakulo Bebilon pamtv nga mvritririt toku. \c 19 \p \v 1 Soogv sum tvvpanam kokwng lo nyidomooku tolo gvngv nyi nyitwng gv rumdu dunam ainggo tvvpato, vbv minto, “Pwknvyarnvnyi hartv laka! ringnambaanamv, yunglitnamv, okv jwkrwv ngonugv Pwknvyarnv gv ngv! \v 2 \x - \xo 19:2 \xo*\xt Det 32:43; 2Dv 9:7 \xt*\x* Ninyigv jwngkadaka namv jvjv dunv okv sursimai dunv! Ninyigv lvkobv gwngmursingmur la sichingmooku sum alvmabv rigvnv yojokarnv um hv miyakaya toku. Pwknvyarnv ninyia mvritririt toku ogulvgavbolo hv ninyigv pakbu vdwa mvki sito.” \v 3 \x - \xo 19:3 \xo*\xt Aij 34:10 \xt*\x* Bunu lvkodv gokrvdvto, “Pwknvyarnvnyi hartv laka! Mvriak taachala kainv pamtv nga guyuknam mvkwmvya ngv dvbvsingtambv sokchaa dungdu!” \v 4 Nyigagatv chanyi gula api okv turnv pwknamyarnam api ngv oogv dvbv dotumlo doonv Pwknvyarnvnyi bunu gublwk dula okv kumlajola rito. Bunu minto, “Pwknvyarnvnyi hartv laka! Amen!” \s Svlarkuu gv nyida dvpam \p \v 5 \x - \xo 19:5 \xo*\xt Miri 115:13 \xt*\x* Vbvrikunamv dvbvdotumnvnv lokv vlv gaam go aala, vbv minto, “ninyigv pakbu dvdv ngv okv nyi mvnwng ngv, kai nvngv jvka okv miang nvngv jvka, yvvdw ninyia mvngdv dudw ngonugv Pwknvyarnvnyi hartv laka!” \v 6 \x - \xo 19:6 \xo*\xt Eje 1:24; Miri 93:1; 97:1; 99:1 \xt*\x* Vbvrikunamv ngo nyitwng mvnwng gv gaam adu ainggo tvvpato, vv isi dvngdo adu aingbv, okv doogumgumnam jvbv, ngo tvvpato. Ngo bunua vbv mindubv tvvto, “Pwknvyarnvnyi hartv laka! ogulvgavbolo Ahtu, ngonugv kairungnv Pwknvyarnv dvbv ngv! \v 7 Klai ngonu harjuk milaju okv mvngpu laju; Kaju ngonu ninyigv kainama hartv laju! Ogulvgavbolo Svlarkuu gv nyida ridwv aaduku okv nyida lvgabv nyimv nyamji nvngv atubongv ripvdakpv sutoku. \v 8 Darwknv ungnv vji am ninyia koomu toku.” (Kaapunv vji vdwv Pwknvyarnv gv nyi vdwgv alvnv kudungkua ngv.) \p \v 9 \x - \xo 19:9 \xo*\xt Mt 22:2,3 \xt*\x* Vbvrikunamv nyidogindung ngv nga minto, “lvktoka sum: yvvnyi Svlarkuu gv nyida dvpam lo gokpa pvdw vv bunu mvngpuv.” Okv nyidogindung ngv mindvto, “soogv minam si Pwknvyarnv gv jvjvnv gaamv.” \p \v 10 Ngo ninyia kumnamjonam lvgabv ninyigv lvchu kampwk lo guba lwkto, vbvrinamv hv nga minto, “no vbvriyoka! Ngo noogv lvkobv okv kvvbi mvngjwngnv ajin Jisu gv kaatam nama jvjv nga gakbwng la rinv vdwgv lvkobv ridum minggvnv pakbu akonv. Pwknvyarnvnyi kumtojoto laka!” \p Ogulvgavbolo Jisu gv jvjvnv kaatamnam si nyijwk vdwgvlo dow jilwkkunam ngv. \s Yapungnv gora lo joknv \p \v 11 \x - \xo 19:11 \xo*\xt Eje 1:1; Miri 96:13; Aij 11:4 \xt*\x* Vbvrikunamv ngo nyidomooku nga chikuk dubv kaato, okv hoka yapungnv gora ako dooto. Hogv gorajoknv um jwkjwkvrwknv okv jvjv ngv vto; hv jvjv lokv jwngkadakadu okv vbv vv ninyigv nyimak aka rimisidu. \v 12 \x - \xo 19:12 \xo*\xt Dan 10:6 \xt*\x* Ninyigv nyikv vmvgv mvriak jvbv ridu, okv hv ninyigv dumpo lo dumlup achialvgo bintoku. Hv ninyigv aolo amin lvknam go doodu, vbvritola ogugo lwkpvdw um yvvka kaachin ma vbvritola ninyi atubongv mvngchik um chinsudu. \v 13 Vkvgv vji gvvnamv oyi gobv ridu. Vkvgv aminv “Pwknvyarnv gv Gamchar.” \v 14 Nyidomooku gv sipai vdwv darwknv yapungnv vji vkv gvvtola okv yapungnv gora lo dootola ninyia vngming gvvdu. \v 15 \x - \xo 19:15 \xo*\xt Miri 2:9; Aij 63:3; Jol 3:13; Nyikrw 14:20 \xt*\x*Diringmooku mvnwng nga paya yanvnv riukse ripu nvgo, ninyigv napa lokv lindu. Hv riokdwr riokda lokv bunua rigv nvre, okv Hv kairungnv Pwknvyarnv gv haachi gv opo minjup nvnv lo opo nga menjapla limure. \v 16 Ninyigv vji lola okv harpo lo vbv lwknam amin go gvvdu: “dvbv vdwgv lokv Dvbv ngv okv atu vdwgv lokv Ahtu ngv.” \p \v 17 \x - \xo 19:17,18 \xo*\xt Eje 39:17-20 \xt*\x*Vbvrikunamv ngo doonyi gv aolo nyidogindung ako dakdubv kaato. Ninyi dopintain tvso pvta jarnv mvnwng am adu dutv rungbv gokto: “Pwknvyarnv gv kairungnv dvpam pamdubv aadum sidubv aatoka! \v 18 Aatoka okv dvbv vdwgv adwn, sipai am rigvnv vdwgv adwn, okv sipai vdwgv adwn, okv gora vdwgv okv gorajoknv vdwgv adwn, okv nyi mvnwng gv adwn, okv nyira vdwgv adwn, okv ajarabi bv rinv adwn, okv kainv okv miangnv vdwgv adwn am dvdubv aatoka.” \p \v 19 Vbvrikunamv kuring ngo svnwng okv sichingmooku gv dvbv vdwa okv bunugv sipai vdwa adum sitola hogv gora aolo doonv um la okv vkvgv sipai nga yalung bv padap minsu dubv vla aakum dubv ngo kaato. \v 20 \x - \xo 19:20 \xo*\xt Nyikrw 13:1-18 \xt*\x*Svnwng am patwk lo bootoku, ninyigv kaagia lo kaasartabo bv rila mvvla rinv oogv nyijwk kupnv umka laadumsila bootak svto. (Vbv lamrwpanam bv rila hv bunua svnwng gv mvunam okv murti am kumlajola rinv bunu vdwa mvvkup rukupto.) Svnwng umla okv mvvnv nyijwk um anyia sulpur gv vmvgv svmasa bolo turdubv orlwkto. \v 21 Bunugv sipai vdwa oogv gora aolo doonv gv gaam lokv linv riukse lokv paki toku; okv bunugv svma adwn am pvta mvnwng ngv dvnya nyoku madu bv dvmin toku. \c 20 \s Hejar akin anying \p \v 1 Vbvrikunamv nyidomooku tolo ngv nyidogindung ako idubv ngo kaato, ninyigv laaklo dootarkamanv ungrung gv chabi am okv ai rungnv jaako sogo bvngto. \v 2 \x - \xo 20:2 \xo*\xt Atk 3:1 \xt*\x* Hv singchingpanv nga laatungto, kvvlo gv abuapa tabwgo—vv Uyudvbv, vmalo um Uyu vlaka mindu—okv hejar akin anying lokv jaako leela apv kunamgo. \v 3 Nyidogindung angv dootarkamanv ungrung lo orlwk tvla, um tala yitam pvto, okv siel tuprw pvvto, vkvlvgavbolo hejar akin anying ngv vngma dvdvlo gobv hv diringmooku dvdv nga kupma dubv vla. Hoogv kokwng loku ninyia dw achok gv lvgabv tulin jireku. \p \v 4 \x - \xo 20:4 \xo*\xt Dan 7:9,22 \xt*\x*Vbvrikunamv kuring ngo dvbvdotumnvnv vdwa kaato, okv hoogv dotumnvnv lo doonv bunu vdwa jwngkadaka nvnv jwkrw am jito. Jisu gv kaatamnam jvjv okv Pwknvyarnv gv gaam am minggo karnam lvgabv pakikunam vdwgv yalu am ngo kaato. Bunu vdwv svnwng okv bunugv murti am kumajomadu, vmajvka bunugv dumpo lo okv bunugv laak lo svnwng gv muunam goka laarwk simato. Bunu turnam lo aadu kula okv hejar akin anying gv lvgabv dvbv bv ritola Jisu gv lvkobv rigv minggv riku. \v 5 (Sinv Kvvgonv turkur madvnv vdwv hejar akin anying ngv vngma dvdvlo gobv turkur kumato.) Soogv si sinv vdwgv chaacho chochok ngv. \v 6 Sinv vdwgv turtuturke so yvvdw turkur minggv dunv vv mvngpu okv kairungbv boktalwknamv. Lvnyinvbv sinv vv bunua rigv lamare; Bunu Pwknvyarnv gvla okv Kristo gv nyibu gobv rireku, okv bunu ninyia lvkobv anying hejar akin lvgabv rigv minggvre. \s Uyudvbv nga rigum yakunam \p \v 7 Anying hejar akin gv kokwng lokuring, Uyudvbv nga patwk lokv tulin la rireku, \v 8 \x - \xo 20:8 \xo*\xt Eje 7:2; Eje 38:2,9,15 \xt*\x*okv hv sichingmooku gv diringmooku tloblobv doonv nga kuptv bv vngre, vv Gog okv magog nga mindunv. Uyudvbv ngv bunu vdwa yalung damisinam lvgabv laadam sire, vv bunu svmasa gv chokri kiilakumanam gv aingbv rire. \v 9 Bunu sichingmooku mvnwng lo doosik kartoku okv Pwknvyarnv gv nyi vdwgv keem nga okv ninyigv paknam pamtv nga goyum toku. Vbvritola nyidomooku tolo gvngv vmv ngv oolula bunua guyuk toku. \v 10 Vbvrikunamv oogv bunua kupnv, Uyudvbv um kvvlo gv svnwng okv mvvnv nyijwk am orlwk roku hoka orlwktoku, okv oogv orlwkku vv sulfur okv vmvgv svmasa ngv; okv bunu alu okv ayu bv hirukaya nga dvbvsingtambv paabvla riku ngv. \s Anyunganya bv Jwngkadakanam \p \v 11 \x - \xo 20:11,12 \xo*\xt Dan 7:9,10 \xt*\x* Vbvrikunamv kairungnv yapungnv dvbvdotumnvnv ako okv vkvgv aolo doodunv um ngo kaato. Sichingmooku okv nyidomooku ngv ninyigv duku lokv Vjakgobv kiyu toku okv lvkodv kaapa kuma. \v 12 Okv ngo sinv vdwaka kainv okv miang nvngaka dvbvdogingnvnv kaagia hoka dakdubv kaato. Kitap vdwa taakuk pvvto, okv kvvbi kitap goka taakuk pvvto, vv turnam gv kitapv. Sikunv vdwgv bunu ogugo ripvdw, kitap lo lvklwk kunam aingbv, um jwngkadaka toku. \v 13 Vbvrikunamv svmasa lo yvvbunudw silwk pvkunv ho vdwa isi ngv lvkodv tvvlin jitoku. Sinam okv sinv mvnwng gv nyiamookuv bunu vdwvka sinv dvdv nga jilin jitoku. Okv mvnwng ngv bunu ogugo ripvdw um vbvrinam lokv jwngkadaka toku. \v 14 Vbvrikunamv sinam okv sinv vdwgv mooku am vmvgv svmasa lo orlwk nyatoku. (Soogv vmvgv svmasa si situm lvnyinvnv vku.) \v 15 Soogv turnam gv kitap so yvvnyi amin lvklwk mapvdw bunu vdwa vmvgv svmasa lo orlwktoku. \c 21 \s Anwnv Nyidomooku okv Anwnv Sichingmooku \p \v 1 \x - \xo 21:1 \xo*\xt Aij 65:17; 66:22; 2Pit 3:13 \xt*\x*Vbvrikunamv ngo anwnv nyidomooku go okv anwnv sichingmooku go kaato. Atukchochok gv nyidomooku ngv okv Atukchochok gv sichingmooku ngv nyetoku, okv svmasa ngvka nyetoku. \v 2 \x - \xo 21:2 \xo*\xt Aij 52:1; 61:10; Nyikrw 3:12 \xt*\x*Okv Darwknv Pamtv vv, anwnv Jerusalem ngv, Pwknvyarnv gv nyidomooku lokv, nyimv nyamnv gv, gvkigvak tvla okv ninyigv nyilu nga kaarwk sitvnam aingbv anwnv Jerusalem ngvka mvpvripv tvkula ninyia, idubv ngo kaato. \v 3 \x - \xo 21:3 \xo*\xt Eje 37:27; Leb 26:11,12 \xt*\x* Ngo dvbvdotumnvnv tolo gvngv gaam adu dutv rungnv go vbv mindung dubv tvvpato: “Vjak Pwknvyarnv gv naamnasung ngv nyi vdwgv lvkobv dooduku! Ninyi bunua lvkobv dooming gvriku, okv bunu vdwv ninyigv nyi bv rireku. Pwknvyarnv nw awv bunua lvkobv dooreku, okv Nw bunugv Pwknvyarnv bv rireku. \v 4 \x - \xo 21:4 \xo*\xt Aij 25:8; Aij 35:10; 65:19 \xt*\x* Nw bunugv nyiklo nyiksi dwkla kapnama tikak reku. Hoka sinamyanam ngv, tinggwnyilin ngv, vmalo kapnamrinam vmalo achiapik go kaakumare. Vkvlvgavbolo Kvvlo gv akunv ogumvnwng ngv nyetoku.” \p \v 5 Vbvrikunamv hogv dotumnvnv lo doonv ngv mintoku, “Vkvlvgavbolo vjak ngo ogumvnwng nga anw nvbv mvreku!” Hv ngam vbvka mindvto, “sum lvkpvtvka, ogulvgavbolo soogv gaam si jvjv ngv okv vv mvngjwng nyoladu.” \v 6 \x - \xo 21:6 \xo*\xt Aij 55:1 \xt*\x* Okv hv minto, “Sum riroku! Ngo atukchochokkv okv ataranya ngv, rirapnv okv ripinnv. Yvvdw isi tvngnwng dunv um ngo sirung lokv holinnv turnam gv vsi am tvngdwlo tvngjo kaamabv anyubv tvngmure. \v 7 \x - \xo 21:7 \xo*\xt 2Sam 7:14; Miri 89:26,27 \xt*\x* Yvvdw rigum yadunv um ngokv lokv sum laarwk simure: Ngo ninyigv Pwknvyarnv bv rire, okv vv bunu ngoogv umvuu bv rire. \v 8 Vbvritola mvngbid ribid manv, rukupmvvkupnv, rima svnga rinv, minv lvnv, gwngmursingmur, vbv yvvdw lama hisarsinv, yvvdw murti kumdujodunv, okv mvvnvrunv mvnwng ngv— Sulfur bvla okv vmv lokv gula svlv bv rinv vv, bunugv lvgabv dookudaku ngv, so si lvnyi nvnvbv sikunam vku.” \s Anwnv Jerusalem ngv \p \v 9 Nyidogindung kanw gv lokv talu pwkkanw lo akomaring bv chilichilum kanwgo doonv hogv akonv vv ngo dookubv aato okv minto, “aatoka, okv nyimv nyamnv, Svlarkuu gv nywng nga kaatamre.” \v 10 Dow lokv nga rigv dula, okv nyidogindung ngv nga moodw dwtv yachok nvgv dumpum tolo jarcha gvvto. Hv nga Jerusalem, darwknv Pamtv nga, Pwknvyarnv gv nyidomooku lokv idubv kaatamdo \v 11 okv Pwknvyarnv gv yunglit lokv ungkato. Pamtv yunglitnamv arv doonv vlwng aingbv, jaspar aingbv, rvbwngvrwng bv kraistal vlwng aingbv. \v 12 \x - \xo 21:12 \xo*\xt Eje 48:30-35 \xt*\x*Vv achialvbv kairungnv aokokonv vlwng singlung agi geering gula geenyi go dooto okv hogv agi am nyidogindung vring gula anyigo rigv mooto. Hogv agi hoka Israel nyi vdwgv vpin vring gula anyi gv amin am lvklwkto. \v 13 Hogv atungasak lo agi am geom go doomuto: agi geeom gonv donyichaagia peelvlo doodu, geeom gonv ako peelvlo doodu, agi geeom gonv adum peelvlo doodu, agi geeom gonv doonyi aagia peelvlo doodu. \v 14 Hoogv pamtv gv vlwng svlung ngv lvngtung vring gula anyi gv aolo mvtoku, vlwng lvngtung tungpvnam hoka Svlarkuu gv Apostol vring gula anyi gv amin am lvklwkto. \v 15 \x - \xo 21:15 \xo*\xt Eje 40:3 \xt*\x* Nyidogindung ngam gaam minamv pamtv okv pamtv gv agi vdwa okv vlwng svlung nga kiika nvdubv ain vtak tago bvngto. \v 16 Pamtv nga atung asak bv agingayur bv karing sichingto. Nyidogindung ngv pamtv nga ninyigv kiinvnv vpi singkio lokv kiikanamv: Apv, ayur, ao am okv adam am kiika la rinamv two thousand four hundred kilometre; fifteen hundred miles mvnwng ngv karing sichingto. \v 17 Nyidogindung ngvka vlwng svlung nga kiikato, okv ninyigv kiibv nvnv lokv kiikanamv vkvgv jwngcham\f + \fr 21:17 \fr*\fqa ao ngv; \fqa*\ft Vmalo\ft*\fqa jwngcham.\fqa*\f* ngv 216 feet; 60 metres gobv ritoku.\f + \fr 21:17 \fr*\ft Soogv verse si 16 okv 17 nga Greek text gv 12,000 unit akin gobv vdu okv 144 “cubit” vdu hogv quality nga kaatamdu. \ft*\f* \v 18 \x - \xo 21:18-21 \xo*\xt Aij 54:11,12 \xt*\x* Vlwng svlung vv jaspar vlwng lokv mvto, okv pamtv nga ain jvjv mvngchik lokv mvto vv sisa gv aingbv kaarpaparto. \v 19 Pamtv gv vlwng svlung gv vlwng lvngtung tungnam am arv doonv vlwng lokv mvrwmvgo nvto. Lvngtung tungchonam vlwng ngv jaspar vlwng lokv mvto, anyi nvnv sapire vlwng nga mvnvto, aumnvnv egate vlwng lokv mvnvto, apinvnv emerald vlwng nga mvnvto, \v 20 angunvnv oneks vlwng nga mvnvto, akvnvnv karnelian vlwng nga mvnvto, kanwnvnv kuarch vlwng nga mvnvto, piinwnvnv berils vlwng nga mvnvto, kianvnv ngv topaj vlwng nga mvnvto, vringnvnv kalsidoni vlwng nga mvnvto, vring gula akinnvnv turkois vlwng nga mvnvto, vring gula anyinv emetes vlwng nga mvnvto. \v 21 Agi vring gula anyiv mooti vlwng lokv; agi gekingekin nam mooti vlwng akin lokv mvnvto, Pamtv gv lamtv nga sisa kaorpapvr bv ungla dubv ain jvjv lokv mvngchik lokv mvto. \p \v 22 Pamtv aralo ngo Pwknvyarnvnaam go kaapama, ogulvgavbolo Pwknvyarnvnaam si Ahtu Pwknvyarnv kairungnv ngv okv Svlarkuu ngv. \v 23 \x - \xo 21:23 \xo*\xt Aij 60:19,20 \xt*\x* Pamtv nga doonyi vmalo poolu gv loung go ungka svgo kaama ogulvgavbolo Pwknvyarnv gv yunglit gv loung ngv um ungkadu okv Svlarkuu ngv vkvgv mvdurupum bv risudu. \v 24 \x - \xo 21:24 \xo*\xt Aij 60:3 \xt*\x*Nyiamooku soogv nyi vdwv soogv loung so vngkar riku, okv sichingmooku soogv dvbv ngv bunugv yikungyira vdwa so bvngnga lwkjire. \v 25 \x - \xo 21:25,26 \xo*\xt Aij 60:11 \xt*\x*Pamtv gv agi ngv aludwkibv chikuk tvla doobvre; bunu vdwloka chiktum kumare, ogulvgavbolo hoka vdwloka kanvnam kaakumare. \v 26 Diringmooku gv Kainam okv yikungyira mvnwng nga pamtv so bvngnga jireku \v 27 \x - \xo 21:27 \xo*\xt Aij 52:1; Eje 44:9 \xt*\x* Vbvritola darwkmanv vmalo yvvdw hinyinghiru nam ridudw vmalo mvvnamrunam ngv soogv pamtv so aala mare. Yvvgv amin am Svlarkuu gv turnv kitap lo lvklwk pvdw vv mvngchik pamtv hoka aalare. \c 22 \p \v 1 \x - \xo 22:1 \xo*\xt Eje 47:1; Jek 14:8 \xt*\x* Nyidogindung ngv Pwknvyarnv okv Svlarkuu gv dotumnvnv lokv, Kraistal aingbv klingklaknv, turnam jinv isi svko um nga kaatamto \v 2 \x - \xo 22:2 \xo*\xt Atk 2:9 \xt*\x* okv Pamtv gv lamtv lvpa jelo biiko lodu. Isi gv Tagotaksak bv turnam gv singnv ngv, vv anying nga lvring gula lvnyi go asi svvnv ngv, poolu dwkibv lvkolvko svvdu; okv vkvgv anv ngv diringmooku vdwgv lvgabv mvpunv. \v 3 \x - \xo 22:3 \xo*\xt Jek 14:11; Atk 3:17 \xt*\x* Pamtv ara hoka vdwloka Pwknvyarnv gv beenam vkvnv oguguka mapa mare. \p Pwknvyarnv gv dotumnvnv okv Svlarkuu ngv pamtv ara hoka doore, okv ninyigv pakbu vdwv ninyia kumlajola rire. \v 4 Bunu ninyigv nyukmu am kaapare, okv ninyigv aminv bunugv tuktumlo lvklwk pvvre. \v 5 \x - \xo 22:5 \xo*\xt Aij 60:19; Dan 7:18 \xt*\x* Hoka ayukanv kaaku mare, bunu mvdurupum bvngdubv riku mare vmalo doonyi loung dubvka rikumare ogulvgavbolo Pwknvyarnv Ahtu bunugv loung bv rireku, okv bunu dvbv gv aingbv dvbvsingtambv rigvriku. \s Jisu gv aanam \p \v 6 Vbvrikunamv nyidogindung ngv ngam minto, “Soogv gaam si jvjv ngv okv mvngjwng svvngv. Okv Pwknvyarnv Ahtu oogv nyijwk vdwa ninyigv dowa jijinv vv, ninyigv nyidogindung nga gugur alvbv ogugo ritv tvvdu kunvdw ninyigv pakbu vdwa kaatam dukubv imuto.” \p \v 7 Jisu minto, “tvvgap laka!” “Ngo baapubv aadung dukunv! Soogv kitap aralo yvvdw nyijwkgaam vdwgv mingkulo tvvdunv vv mvngpuv!” \p \v 8 Ngo, Jon kv, soogv ogumvnwng dvdv sum tvvnv okv kaanv ngv. Okv vdwlo ngo tvvdung nama tvvnya kubvdw okv bunua kaadung nama kaanya kubvdw, soogv ogumvnwng nga kaatam nvgv nyidogindung gv lvpalo, ngo gumpv tvla ninyia kumtvto. \v 9 Vbvrijvka hv minto, “vbvriyoka! Ngooka no lvkobv pakbu akobv ribam dubv okv nonugv achiboru nyijwk vdwgv lvkobv ribam dubv okv mvnwng ngv yvvdw soogv kitap so gaam am tvvdunv um ribamnv ngv mvngchikgo. Pwknvyarnv yanyidv kumtojoto laka!” \v 10 Okv hv ngam minto, “soogv kitap soogv nyijwkgaam sum vvsila rimabvka ogulvgavbolo vdwlo soogv mvnwng si ritvvngtv dunv si ridwv achialvbv kvnvk duku. \v 11 \x - \xo 22:11 \xo*\xt Dan 12:10 \xt*\x*Yvvdw alvmanv kudungkua ridung sududw, vv alvmabv ribv sirungpv lage okv yvvdw kasingkanyaknv kudungkua ridudw vv kasingkanyaknv kudungkua lo ribv sirungpv lage; yvvdw alv dudw vv alvnv kudungkua lo ribv sirungpv lage, okv yvvdw darwkdunv vv darwkbv ribv sirungpv lage.” \p \v 12 \x - \xo 22:12 \xo*\xt Aij 40:10; 62:11; Miri 28:4; Aij 40:10; Jer 17:10 \xt*\x* Jisu minto, “tvvgap tvka!” “ngo baapu bv aadung dukunv! Ngoogv amin jisv nga ngo gvvla aagv rikunv, nyichar dvdv ngv vkvgv atubogv rinam lokv um jireku. \v 13 \x - \xo 22:13 \xo*\xt Nyikrw 1:8; Aij 44:6; 48:12; Nyikrw 1:17; 2:8 \xt*\x* Ngo atukchochokkv okv ataranya ngv, okv rirappv okv ripinnv.” \p \v 14 \x - \xo 22:14 \xo*\xt Atk 2:9; 3:22 \xt*\x*Yvvdw bunugv atubogv vji nga rvvkak kakpung sudunv vv mvngpu namv okv turnam jinv singnv lo asi svvnv nga dvla dunv, okv Pamtv aralo agi lokv aala dunv. \v 15 Vbvritola pamtv agum lokv doonv vv rima svnga rinv ngv okv lamahinv, gwngmursingmurnv, okv pakipamarnv, yvvbunu murti kumnvjonv okv gaam lokvka okv kudungkua lokvka mvvkup rukupnv vv agum lo ridu. \p \v 16 \x - \xo 22:16 \xo*\xt Aij 11:1,10 \xt*\x* “Ngo, Jisu, ngoogv nyidogindung nga nonu gvlo soogv ogumvnwng sum mimpa jimu dubv gvrja dvdv gv aralo aamuto. Ngo Dabid gv vpin lokv husi linv ngv; Ngo lvgu takar lo karlum pumpumv.” \p \v 17 \x - \xo 22:17 \xo*\xt Aij 55:1 \xt*\x* Dow vla okv nyimvnyamnv ngv minto, “aatoka!” \p Yvvdw sum tvvnv dvdv ngvka mirungto, “aatoka!” \p Aatoka, yvvdw tvngnwng dudw; turnam jinv isi am jinyu gobv jinam am, yvvbunu mvnggi dudw laarwk sitoka. \s Lvknyunglvknya kunam \p \v 18 \x - \xo 22:18,19 \xo*\xt Det 4:2; 12:32 \xt*\x*Ngo, Jon, kitap soogv nyijwkgaam sum tvvgapnv mvnwng nga gamrw dunv: Yvvdw soogv sum ogu achukguka lvktamyaya lwkredw, bunu vdwa soogv kitap sokv lvklwknam chilichillum am mvritririt nam lvgabv Pwknvyarnv lvktamyaya jire. \v 19 Okv yvvdw soogv kitap sokv nyijwkgaambv minjinama laapak jiredw, Pwknvyarnv turnam jinv singnv gv asi am okv darwknv pamtv lo aapa dubv bunugv baak am kitap sokv lvklwknama laapak la laa jireku. \p \v 20 Yvvdw ninyigv sikvnv gaam minjinam dvdv sum minji dudw, hv mindu, “jvjvklv ngv! ngo baapu alvbv aadung duku!” \p Vbvchingching yilaka. Ahtu Jisu a, aatoka! \p \v 21 Ahtu Jisu gv aya ngv mvnwng\f + \fr 22:21 \fr*\ft Nyi mvnwng;\ft*\f* gvlo dooming gvi laka.