\id ROM - Teribe NT (Gen, Ruth, Jonah and other portions) -Panama 2008 (DBL -2013) \h Romanos \toc1 Kjibokwo ëre tara Pablorë Roma sopga kong \toc2 Romanos \toc3 Rom \mt1 Carta a los Romanos \mt2 Kjibokwo ëre tara Pablorë Roma sopga kong \imt1 Kjibokwo ëre sorë \ip Domer shäng kjl̈ara ko Pablo. E Sbö tjl̈õkwo l̈aga Jesús ãska wl̈eniyo. Eshkoshko ga Jesús tjl̈õkwo kjragaga l̈öng Roma kjokyo ara. Epga ara judío l̇l̇ëm wl̈eniyo, gueniyo kjone kjone judío. Judíoga l̈i wotjl̈ĩno ga epga kjrara Sbörë bäm go kjĩshko ga epga tjwl̈õ ara, nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo l̈i kjinmo. Eni ga Pablo jek woydë ba ĩk jl̈õkoyo, gueniyo dbar jek eshko wl̈o wl̈ẽyde l̇l̇ëm obi. Eni ga kjibokwo ëre tara ba kong, l̇l̇ëbo l̈i l̇l̇gweya wl̈o, l̇l̇ëbo shäryara Jesucristorë ba kong l̈i miyde pjl̈ú wl̈o bakoe. Woyotjl̈ĩkoba ga kjibokwo ëre tara, sök no shdũzl̈ong uyo roshko Corinto kjokyo l̈ishko. \ip Roma kjokyo ga judíoga l̈i wotjl̈ĩno ga epga äär ber pjl̈o bek Sbö bokso, kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i söya bëy kjĩshko, gueniyo kjibokwo ëre go ga l̇l̇ëbo pina Pablorë ba kong ara. Judíoga, nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo, e tjwl̈õ bek Sbö bokso. Nopga uunkong l̇l̇ëbo owa shäryono, ga beno l̈öng shdũya Sbörë wl̈o. Gueniyo ëye mär Jesús go ga ie Sbörë ber pjl̈o bek ba bokso, ga ber shdungko ame. Shärye eni nopga uunkong kong, judíoga kong, nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo kong bakoe. Kjibokwo ëre go ga l̇l̇ëbo ëre pina ba kong eni. \c 1 \p \v 1 Kjibokwo ëre taga tja Pablorë. Tja Cristo Jesús parkaga. Tja rokara Sbörë, tja iara beno shäng ba tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈aga Cristo Jesús ãska. \v 2 Dënashko ga tjl̈õkwo pjl̈ú ëre l̈ara Sbörë ba tjl̈õkwo l̈agaga kong jl̈õkoyo, ga tara l̈ok beno pjang ba kjibokwo go. \v 3 Tjl̈õkwo ëre, e bi Tjl̈apga Jesucristo roy l̈ayde. E Sbö Wa weno no, David tjëyo bakoe. \v 4 Ga wol̈ono irgo ga woshrara Sbörë iröng obi dbo ara go. E go ga shji pina Sbö Sëyarë ga e no erö l̇l̇ëm, e Sbö Wa bakoe. \p \v 5 Sbö wopjl̈ú l̈i kjĩshko ga tja rokara Jesucristorë beno ba tjl̈õkwo roy l̈aga ba ãska, nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo rokër mär ber l̈öng ba go wl̈o, ba tjl̈õkwo kol̈e l̈ok wl̈o, ba ko ie l̈ok ber kësbang, tjwl̈õ ara wl̈o bakoe. \p \v 6-7 Sbö nopga l̈öng Roma kjokyo, kjibokwo ëre ichër jek bomi kong. Nopga rokara Sbörë ber Jesucristo ĩ l̈i pjãy bakoe. Pjãy woyde Sbörë ara. \p Rokër bi Data Sbö kong, Tjl̈apga Jesucristo kong ga ba wopjl̈ú l̈i kjĩshko ga pjãy kjimte l̈ok ara, pjãy ie ber l̈öng wl̈ẽp bakoe. \s1 Pablo syõshtono Sbö kong Roma sopga kjĩshko \p \v 8 Pjãy mär l̈öng Jesucristo go l̈i, e roy shdöktong kjok kjwang jĩkong. E kjĩshko ga Jesucristo ko go ga tja tjl̈ẽ bor Sbö kong ga tja wopjl̈ú ba tjok bomi kjĩshko l̈ër eni. \v 9 Tja Sbö parkaga. Ba Wa roy pjl̈ú l̈ër shäng jl̈õkoyo. Ga miyde Sbörë om go ga pjãy woyoshrër ĩyado, \v 10 tja syõshtëshko ga rokër ba kong ĩyado ga tja äätë bomi kjokyo l̇l̇ëm obi ëmdë ga tja kjimte äär bomi ĩk eshko. \p \v 11 Tja kjimtara Sbö Sëyarë ara, ga pjãy ĩn woydë jl̈õkoyo, pjãy kjimte eni bako wl̈o, pjãy dbokjrë e go wl̈o. \v 12 Shji ëng kjimtë kar kar l̈otë bomi kong. Tja mär shäng Jesucristo go sorë l̈i ĩnomi ga pjãy dbokjrë e go. Pjãy mär l̈öng ba go sorë l̈i ĩnor ga tja dbokjrë e go eni bakoe. \p \v 13 Pjeyoga Jesús tjl̈õkwo kjraga, tja jek bomi ĩk l̈oror ara, nopga l̈öng eshko l̈i pin, Jesús tjl̈õkwo kjre l̈ok wl̈o, shäryër shäng nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo kong kjok shto obl̈ë obl̈ë sorë ga eni. L̈ër bomi kong, miydëmi wl̈o. Gueniyo tja jek bomi ĩk l̈ërshko ga l̇l̇ëbo wen bor kong ĩyado. \v 14 Nopga tjl̈ẽ Grecia so tjl̈õkwore, de l̇l̇ëmde, nopga kjok miydë arare, de l̇l̇ëmde, e bor kong ga l̇l̇ëno l̇l̇ëme. Bek ga Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈ër nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo l̈öng kës l̈i kong. \v 15 Tja jek woydë jl̈õkoyo Roma kjokyo, Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈ër bomi kong eshko wl̈o e kjĩshko. \p \v 16 Tjl̈õkwo pjl̈ú ëre l̈ër wl̈o ga e l̈ökyo bor kong l̇l̇ëme. E dbo ara. Ëye omtjl̈õkwo kjrono ga döya Sbörë. Shärye eni judíoga kong bäm go, e irgo ga nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo kong bakoe. L̈ër ga l̈ökyo bor kong l̇l̇ëm e kjĩshko. \v 17 Miydëy tjl̈õkwo pjl̈ú ëre go ga shji ie Sbörë ber pjl̈o bek ba bokso, shji mär ba go kjĩshko, tak pjang ba tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽ ga «Ëye mär Sbö go ga era ber pjl̈o bek ba bokso.»\f + \fr 1:17 \ft Habacuc 2.4.\f* \s1 Sbö iirkë ara nopga owa kong \p \v 18-19 Nopga owa to l̈öng l̇l̇ëbo owa shäryë obl̈ë obl̈ë, tjl̈õkwo bek l̈i miydëba l̇l̇ëm wl̈o. Gueniyo Sbö sorë miydëy wl̈o l̈i, e miydara l̈ok pjir tjän, pina Sbörë ba kong kjĩshko. E kjĩshko ga Sbö sök kjok dogo l̈i iirkë ba kong l̈ok ara, ga shdũya kjangshko ga ĩgöy wẽl̈ëe. \v 20 Kjok ëre shäryara Sbörë tek l̈ëkong ga Sbö ĩgöy l̇l̇ëme. L̇l̇ëbo shäryara l̈i ĩydë döe. Sbö sök jl̈õ, e sorë, ba dbo ara l̈i pjir l̇l̇ëm, e miydëy pjl̈ú e go, kjok ëre shäryara tek l̈ëkong. E kjĩshko ga «Miydororwa l̇l̇ëme» l̈e nopga l̈irë ga äe. \v 21 Sbö miydara l̈ok ëmdë ga iara beno l̈ok kësbang, tjwl̈õ ara l̇l̇ëm, «Tjawa wopjl̈ú bop tjok» l̈ara l̈ok ba kong l̇l̇ëm bakoe. Opyono beno l̈öng l̇l̇ëbo l̇l̇ëno l̇l̇ëm l̈i woyotjl̈ĩk erö, beno l̈öng wotjl̈ĩk drete. \v 22 Epga kjok miydë ara l̈e l̈ok ëmdë ga beno l̈öng kjok miydë l̇l̇ëme. \v 23 Sbö wol̈on l̇l̇ëm, e tjwl̈õ ara bakoe. Eni ëmdë ga poshrëya l̈ok woydë l̇l̇ëm, ga rayara l̈ok. L̇l̇ëbo wol̈on wl̈o l̈i jyãgl̈o shäryara l̈ok, no jyãgl̈o, sënwa jyãgl̈o, öng jyãgl̈o, äya kjl̈oshko so jyãgl̈o bako, ga beno l̈öng ba poshrëk shara. \p \v 24 E kjĩshko ga epga rayara Sbörë beno l̈öng ba wotjl̈ĩk owa l̈i tjok, l̇l̇ëbo l̈ökyo ara l̈i shärye l̈ok ëng tjok wl̈o. \v 25 Tjl̈õkwo bek l̈i rayara, Sbö miyde l̈ok woydë l̇l̇ëm kjĩshko. Tjl̈õkwo bek l̇l̇ëm l̈i kjrayde l̈ok shara. L̇l̇ëbo shäryara Sbörë l̈i poshrëyde l̈ok, gueniyo Sbö ba shäryaga l̈ira poshrëra l̈ok l̇l̇ëme. Era poshrëkko ĩyado wl̈o. Ber eni. \p \v 26 E kjĩshko ga rayara Sbörë beno l̈öng ba wotjl̈ĩk owa, l̈ökyo ara wl̈eniyo l̈i tjok. Wal̈ëga ëmdë ga domerga woyde ame, opyono beno l̈öng l̇l̇ëbo shäryako l̇l̇ëm l̈i shäryë ëng tjok shara. \v 27 Domerga eni bakoe. Wal̈ëga woyde l̈ok ame, wotjl̈ĩk pë domerga tjok erä. L̇l̇ëbo shäryako l̇l̇ëm l̈i shäryara ëng tjok. Eshko ga l̇l̇ëbo weno ba kong l̈i beno ba shdunggl̈o, l̇l̇ëbo owa shäryara l̈i kjĩshko. \p \v 28 Sbö woyotjl̈ĩya l̈ok woydë l̇l̇ëm kjĩshko ga epga rayara beno l̈öng l̇l̇ëbo shäryako l̇l̇ëm l̈i shäryë erä. \v 29 Beno l̈öng l̇l̇ëbo owa shäryë obl̈ë obl̈ë. L̇l̇ëbo owa shärye, wotjl̈ĩk dbur töng ba kong erö, wotjl̈ĩk owa obl̈ë kong, no zröya, ëng dboryë kar kar iir go, jyõrkë, obl̈ë ĩywa shjiktëng, \v 30 obl̈ë l̈ãywe owa, Sbö ĩywa shjiktëng, ëng äyoshtë, krë ara, l̇l̇ëbo owa wl̈ẽya obl̈ë obl̈ë, ba data, ba mekë kol̈e l̇l̇ëm, \v 31 wotjl̈ĩk l̇l̇ëm, l̇l̇ëye l̈e l̈i shärye l̇l̇ëm, obl̈ë woyde l̇l̇ëm, obl̈ë songe l̈e l̇l̇ëm bakoe. \v 32 Sbö tjl̈ẽno ga ëye opshäryë eni ga e zrökko. E miyde l̈ok pjl̈ú, gueniyo shärye l̈öng eni wopjl̈ú, obl̈ë l̇l̇ëbo owa shäryë eni l̈i ĩya l̈ok ga l̈öng wopjl̈ú e kjĩshko bakoe. \c 2 \s1 Shji shdũya Sbörë beke \p \v 1 Gueniyo ga «No obl̈ë l̇l̇ëbo owa shäryono» l̈ëy ë kong l̇l̇ëme. «Miydororwa l̇l̇ëme» l̈ëmi ga äe. «No obl̈ë l̇l̇ëbo owa shäryono» l̈ëmishko ga pjãy oprotë l̈öng om go, pjãy l̈öng omshäryë eni bako kjĩshko. \v 2 Miydëy ga ëye l̇l̇ëbo owa eniyo shäryono ga shdũya Sbörë beke. \v 3 Eni ga «No obl̈ë l̇l̇ëbo owa shäryono» l̈ëmi, gueniyo pjãy l̈öng omshäryë eni bako wl̈eni ga miydëmi pjl̈ú ga pjãy shdũya Sbörë eni bakoe. \v 4 Miydëmi pjl̈ú ga Sbö wopjl̈ú ara anmoyõ, shji shdũya mal̈ing l̇l̇ëm, iirkë bi kong mal̈ing l̇l̇ëm bakoe. Gueniyo l̇l̇ëbo owa shäryëmi l̈öng l̈i rayëmi l̇l̇ëm ga «E l̇l̇ëno l̇l̇ëme» l̈ëmi l̇l̇ëme. Shji shdũya mal̈ing l̇l̇ëm, ba wopjl̈ú l̈i kjĩshko, gueniyo woyde ga l̇l̇ëbo owa shäryëy l̈öng l̈i, e owa jl̈õe l̈ëy, ga rayëy. \p \v 5 Gueniyo ga l̇l̇ëbo owa shäryëmi l̈öng l̈i rayëmi woydë l̇l̇ëm, l̇l̇ëye kumi woydë l̇l̇ëm kjĩshko. E kjĩshko ga Sbö iirkë bomi kong jëk këgong këgong, ga no l̇l̇gwezl̈ong dbaryoshko ga no l̇l̇gweya beke. \v 6 Eshko ga no kjl̈ara kjl̈ara potjwl̈ẽya, l̇l̇ëbo shäryara dö l̈i kjĩshko. \v 7 Ëye drön l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryë, ber tjwl̈õ ara Sbö bokso wl̈o, äär ber l̈öng së ĩyado ba tjok wl̈o ga ie Sbörë ber l̈öng së ĩyado ba tjok. \v 8 Gueniyo ëye wotjl̈ĩk ba kjĩshko dö, tjl̈õkwo bek l̈i kjre l̇l̇ëm, l̈öng l̇l̇ëbo owa shäryë ga shdũya kjange. \v 9 Ëye l̈öng l̇l̇ëbo owa shäryë ga kong l̇l̇ëbo iche owa ara, ber l̈öng song jl̈õ wl̈o. Shärye eni judíoga kong bäm go, e irgo ga nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo kong bakoe. \v 10 Gueniyo ëye l̈öng l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryë ga l̇l̇ëbo pjl̈ú twe ba kong, ie ber l̈öng tjwl̈õ ara, ie ber l̈öng wl̈ẽp bakoe. Shärye eni judíoga kong bäm go, e irgo ga nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo kong bakoe. \v 11 Shärye eni, shji uunkong l̇l̇gweya bek kjĩshko. \p \v 12 Ëye l̇l̇ëbo owa shäryono ga shdũya. Ëye kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i miydono ga l̇l̇gweya, kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i go. Ëye kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i miydono l̇l̇ëm ga l̇l̇gweya, l̇l̇ëbo miydara l̈i go. \v 13 Ëye ber pjl̈o bek Sbö bokso, kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i miydara kjĩshko l̇l̇ëme. Ëye omkol̈ono ga era ie ber pjl̈o bek ba bokso. \v 14-15 (Nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo, kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i miyde l̈ok l̇l̇ëme. Gueniyo ga l̇l̇ëye shärye l̈öng l̈i pjl̈úre, de oware, e miyde l̈ok pjl̈ú, ga l̇l̇ëbo shärye owashko ga miyde l̈ok ga e owa. Eni ga l̇l̇ëbo shärye l̈ok pjl̈ú, tak pjang kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i go sorë l̈i enishko ga miydëy e go ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i tak beno pjang ba pjl̈ugwo wl̈eni, ga woyotjl̈ĩya l̈öng om go.) \v 16 L̇l̇ono ga Jesucristo iche Sbörë nopga uunkong l̇l̇gwek, l̇l̇ëbo woyotjl̈ĩna ba pjl̈úshko l̈i kjĩshko. Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈ër oba kongshko ga l̈ër eni ĩyado. \s1 Judíoga, kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë \p \v 17 Pjãy kjone kjone judíoga l̈ëmi. Pjãy mär kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go, ga pjãy krë ara, pjãy Sbö nopga l̈ëmi kjĩshko. \v 18 L̇l̇ëye woyde Sbörë l̈i miydëmi pjl̈ú, l̇l̇ëye ber pjl̈ú anmoyõ l̈i miydëmi pjl̈ú bako, pjãy oppino kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i go kjĩshko l̈ëmi. \v 19-20 Tjl̈õkwo bek l̈i, kjok miydë l̈i, e tak pjang kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i go. Eni ga pjãy wotjl̈ĩk ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i miydëmi pjl̈ú kjĩshko ga pjãy nopga kjok ĩgö l̇l̇ëm wl̈eniyo bapshiga l̈ëmi, pjãy so iök shjiy kjoyo, nopga to l̈öng kjok ro sĩ roy wl̈eni l̈i kong l̈ëmi bakoe. Pjãy opyë woydë ber l̈öng nopga kjok miydë l̇l̇ëm l̈i pingga, kjwozirga poshdungga bakoe. \v 21 ¿Eni ga pjãy oba pingga, pjãy om go opping woydë l̇l̇ëm ega? «Shji l̈ũrkë l̇l̇ëme» l̈ëmi obl̈ë kong, gueniyo pjãy om go l̈öng l̈ũrkë. \v 22 «Shji pë oma boy obl̈ë tjok l̇l̇ëme» l̈ëmi obl̈ë kong, gueniyo pjãy om go omshäryë eni. Sböpga jyãgl̈o, e ĩywomi shjiktëng l̈ëmi, gueniyo l̇l̇ëbo l̈ũyotkëmi sböpga jyãgl̈o l̈i syõ uyo roshko dwayo. \v 23 Pjãy krë ara, kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i kjĩshko, gueniyo kol̈ëmi l̈öng l̇l̇ëme. Eni ga Sbö iëmi l̈öng tjwl̈õ l̇l̇ëm, \v 24 tak pjang ba tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽ ga «Bomi kjĩshko ga Sbö ko l̈i l̈ãywe nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyorë owa.»\f + \fr 2:24 \ft Isaías 52.5; Ezequiel 36.22.\f* \p \v 25 Jl̈õkoyo ga ëye kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i kol̈ë ga doyo jyã tak pjir l̈i ba kong ga tjwl̈õ tjok. Gueniyo ëye omkol̈ë l̇l̇ëm ga ba kong ga e tjwl̈õ l̇l̇ëme. \v 26-27 Nopga doyo jyã tak l̇l̇ëm wl̈eniyo l̈ira, kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i kol̈ara wl̈eni ga beno l̈öng doyo jyã tak pjir wl̈eni Sbö bokso. Gueniyo pjãy kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i miydaga, pjãy doyo jyã tak pjir bakoe. Eni ëmdë ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i kol̈oromi l̇l̇ëm kuzong ga epga ber l̈öng bomi rotaga. \p \v 28 ¿Judíoga jl̈õkoyo l̈i ë? Ëye dataga judío dö ga e judío jl̈õkoyo l̇l̇ëme. Ëye doyo jyã tak pjir dö ga e judío jl̈õkoyo l̇l̇ëm bakoe. \v 29 Nopga wotjl̈ĩk bek ba pjl̈úshko l̈i, judíoga jl̈õkoyo l̈i epga. Ëye doyo jyã tak pjir, tak pjang kjok l̇l̇gwekkl̈o go sorë l̈i eni ga e beno l̈öng jyã tak pjir jl̈õkoyo l̇l̇ëme. Ëye ber jyã tak pjir jl̈õkoyo wl̈o ga woyde ga jyã te Sbö Sëyarë ba pjl̈úshko wl̈eni. Nopga eniyo poshrëga norë l̇l̇ëm, poshrëga Sbörë. \c 3 \p \v 1 Eni ëmdë ga ëye judío, ëye doyo jyã tak pjir, e l̇l̇ëno l̇l̇ëme l̈otë l̇l̇ëme. \v 2 Sbö tjl̈õkwo onmo l̈i iara beno tjeng ba wl̈oshko. \v 3 Gueniyo kjone kjone Sbö rayono pjire. ¿E kjĩshko ga l̇l̇ëye l̈ara Sbörë ba kong jl̈õkoyo l̈i shärye eni l̇l̇ëme l̈ëmire? \v 4 Eni l̇l̇ëme. Nopga uunkong jyõrkë wl̈eni ëmdë ga Sböra tjl̈ẽ bek ĩyado, tak pjang ba tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽ ga \q1 «Pja rotëbashko ga \q2 tjl̈õkwo l̈orop kës l̈i, e beke l̈ëba eni. \q1 Ëbo l̇l̇gwepshko ga \q2 l̇l̇gwerop beke l̈ëba eni bakoe.»\f + \fr 3:4 \ft Salmo 51.4.\f* \p \v 5 No kjone kjone tjl̈ẽ ga «Tjawa l̇l̇ëbo owa shäryono kjĩshko ga ĩkoba wẽl̈ë e go ga Sbö, e pjl̈o beke. E kjĩshko ga tjawa shdũya Sbörë l̈i owa» l̈e l̈ok eni. \v 6 Miga eni l̇l̇ëme. ¿Sbö owa jl̈õkoyo kjwe ga nopga l̈öng kjok ëre kjing go l̈i l̇l̇gweya sorëro? \v 7 No kjone kjone obi tjl̈ẽ ga «Tjawa jyõrkono kjĩshko ga ĩkoba wẽl̈ë e go ga Sbö, e tjl̈ẽ beke. Eshko ga Sbö beno kësbang, tjwl̈õ ara. ¿Eni ga tjawa shdũya l̇l̇ëbo owa shäryororwa l̈i kjĩshko ega?» l̈e l̈ok eni. \v 8 Eni wl̈eni kjwe ga «L̇l̇ëbo owa shäryoydë dey, l̇l̇ëbo pjl̈ú l̈i wen wl̈o» l̈ëy eni dey. No kjone kjone tjl̈ẽ ga tjawa tjl̈ẽno eni l̈e, miga e l̈orwarë eni l̇l̇ëme. Ëye tjl̈ẽno eni ga shdũya Sbörë beke. \s1 Ëye sök pjl̈o bek l̇l̇ëme \p \v 9 ¿Eni ga shji judío kjĩshko ga shji pjl̈ú, obl̈ë kjinmore? Eni l̇l̇ëme. Judíoga, nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo, e l̇l̇ëbo owa shäryono uunkong, l̈ororwa sorë l̈i eni, \v 10 tak pjang Sbö tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽno beno eni: \q1 «Ëye pjl̈o bek Sbö bokso kjl̈ara l̇l̇ëm, \q2 \v 11 Sbö tjl̈õkwo l̇l̇ë l̈okl̈o miydaga ërë l̇l̇ëm, \q2 Sbö wl̈ẽga ërë l̇l̇ëm bakoe. \q1 \v 12 Sbö rayara nopga uunkongdë, \q2 beno l̈öng tjwl̈õ l̇l̇ëme. \q1 L̇l̇ëbo pjl̈ú l̈i shäryaga ërë l̇l̇ëme.»\f + \fr 3:12 \ft Salmo 14.1-3; Salmo 53.1-3; Eclesiastés 7.20.\f* \q1 \v 13 «Epga jyõrkë erä. \q1 Ga tjl̈õkwo l̈e l̈ok l̈i kjĩshko ga \q2 nopga wol̈on.»\f + \fr 3:13 \ft Salmo 5.9.\f* \q1 «Shji uara dgurdë ga shji wol̈on, \q2 ga tjl̈õkwo l̈e l̈ok l̈i kjĩshko ga nopga wol̈on bakoe.»\f + \fr 3:13 \ft Salmo 140.3.\f* \q1 \v 14 «Tjl̈ẽ owa ĩyado, \q2 l̇l̇ëbo wen owa obl̈ë kong wl̈o.»\f + \fr 3:14 \ft Salmo 10.7.\f* \q1 \v 15 «Wotjl̈ĩk no zrök erä. \q1 \v 16 To l̈öng kjone pogo ga no kjone kjone pjiya, kjone kjone ie ber l̈öng woydë ara bakoe. \q1 \v 17 To l̈öng wl̈ẽp obl̈ë tjok sorë miyde l̈ok l̇l̇ëme.»\f + \fr 3:17 \ft Isaías 59.7-8.\f* \q1 \v 18 «Sbö ëmdë ga bangkjre l̈ok l̇l̇ëme.»\f + \fr 3:18 \ft Salmo 36.1.\f* \p \v 19 Miydëy ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i twara Sbörë judíoga kong, kol̈e l̈ok wl̈o. Shäryara eni, nopga uunkong l̇l̇gweyashko ga l̇l̇ëye l̈e l̈ok ba kong ga ä wl̈o. \v 20 Kjok l̇l̇gwekkl̈o kës l̈i kol̈aga ërë l̇l̇ëme. E kjĩshko ga ëye ie Sbörë ber pjl̈o bek ba bokso, kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i kjĩshko l̇l̇ëme. Kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i twara beno e kong wl̈o l̇l̇ëm, twara beno shji l̇l̇ëbo owa shäryë l̈i miydokl̈o wl̈o erä. \s1 Nopga ie Sbörë ber pjl̈o bek ba bokso, mär Jesucristo go kjĩshko \p \v 21 Nopga ber pjl̈o bek Sbö bokso sorë l̈i tara beno pjang kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go, kjibokwo tara Sbö tjl̈õkwo l̈agaga tek dënashko sorë l̈i go bakoe. Ga eerishko ga e pina Sbörë bi kong wẽl̈ëe. Nopga ber pjl̈o bek ba bokso, kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i kjĩshko l̇l̇ëme. \v 22 Nopga ie ber pjl̈o bek ba bokso, mär Jesucristo go kjĩshko erä. Nopga uunkong döya eni, judíoga, nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo bakoe. \v 23 Nopga uunkong l̇l̇ëbo owa shäryono, l̇l̇ëye woyde Sbörë shärye wl̈o l̈i shäryaga ërë l̇l̇ëme. \v 24 Gueniyo Sbö wopjl̈ú l̈i kjĩshko ga nopga döya ba shdunggl̈o dbo dorko dwayo iguing, Cristo Jesús wol̈ono ba kjĩshko l̈i kjĩshko. Nopga ie ber pjl̈o bek ba bokso eni. \v 25-26 Jesucristo ichara wol̈on, owa pjang nopga go l̈i l̈ö̃ya ber dret ga pjl̈ú wl̈o, mär l̈öng srëng kwono l̈i go kjĩshko. E kjĩshko ga beno l̈öng shdungko ame. Shäryara eni, l̇l̇ëbo shärye bek ĩyado l̈i pĩya nopga kong wl̈o. Dënashko ga nopga shduna l̇l̇ëbo owa shäryara l̈i kjĩshko l̇l̇ëm, iirkë mal̈ing l̇l̇ëm kjĩshko. Gueniyo eerishko ga ëye mär Jesús go ga ie ber pjl̈o bek ba bokso. Miydëy e go ga l̇l̇ëbo uunkong shärye bek ĩyado. \p \v 27-28 ¿Eni ga shji krë l̇l̇ë kjĩshko ga pjl̈ú? Shji krë l̇l̇ë kjĩshko ga äe. Miydëy pjl̈ú ga nopga ber pjl̈o bek Sbö bokso, mär Jesús go kjĩshko, kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i kol̈e kjĩshko l̇l̇ëme. Eni ga shji krë l̇l̇ë kjĩshko ga äe. \v 29 ¿Ga Sbö, e judíoga Sbö eröre? Eni l̇l̇ëme. E nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo Sbö bakoe. \v 30 Sbö sök kjl̈araso eröe. Nopga doyo jyã tak pjir l̈i ie ber pjl̈o bek ba bokso, mär l̈öng Jesús go kjĩshko. Nopga doyo jyã tak l̇l̇ëm l̈ira ie ber pjl̈o bek ba bokso, mär l̈öng Jesús go kjĩshko bakoe. \v 31 ¿Eni ga pjãy wotjl̈ĩk ga tjawa mär l̈öng Jesús goshko kuzong ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i ber tjwl̈õ ame l̈orwarë l̈öng eni l̈ëmire? Eni l̇l̇ëme. Kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i tjwl̈õ ara l̈orwarë. \c 4 \s1 Abraham iara Sbörë beno pjl̈o bek ba bokso, mär ba go kjĩshko \p \v 1 ¿Era eni ga bi kjokë Abraham l̈ira, l̇l̇ëbo weno ba kong dënashko l̈i, shji opping ba go l̇l̇ë? \v 2 E beno pjl̈o bek Sbö bokso, l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryara l̈i kjĩshko kjwe ga krë ga pjl̈úe. Gueniyo krë Sbö bokso ga äe. \v 3 Sbö tjl̈õkwo tak pjang eni: «Abraham iara Sbörë beno pjl̈o bek ba bokso, ba tjl̈õkwo kjrara, ga mär beno shäng ba go l̈i kjĩshko.»\f + \fr 4:3 \ft Génesis 15.6.\f* \p \v 4 No kjl̈ara parkë obl̈ë kongshko ga parkaga l̈i potjwl̈ẽya. Eshko ga e ba sënggl̈o l̈ëy l̇l̇ëm, e pak shäryara ba kong l̈i potjwl̈ẽyde. \v 5 Gueniyo nopga owa wl̈eniyo ie Sbörë ber pjl̈o bek ba bokso, epga mär ba go kjĩshko, l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryara l̈ok ba kong l̈i kjĩshko l̇l̇ëme. \v 6 Bi tjl̈apga tek dënashko so David tjl̈ẽno eni bakoe. Tjl̈ẽno nopga iara Sbörë beno pjl̈o bek ba bokso kjĩshko. Epga iara beno pjl̈o bek ba bokso, l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryara l̈ok kjĩshko l̇l̇ëme. Eni ga beno l̈öng wopjl̈úe. Tjl̈ẽno beno eni: \q1 \v 7 «Ëye, owa pjang ba go l̈i l̈öna Sbörë beno dret, shdũya ame wl̈o ga \q2 era ber wopjl̈úe. \q1 \v 8 Ëye, l̇l̇ëbo owa shäryara l̈i woyoshre Sbörë ame ga \q2 era ber wopjl̈ú bakoe.»\f + \fr 4:8 \ft Salmo 32.1-2.\f* \p \v 9 Abraham iara Sbörë beno pjl̈o bek ba bokso, mär ba go kjĩshko l̈ororwa eni tjän. ¿Eni ga ba wopjl̈ú l̈i beno nopga doyo jyã tak pjir l̈i kong eröre? Eni l̇l̇ëme. E beno nopga doyo jyã tak l̇l̇ëm l̈i kong bakoe. \v 10 Abraham iara beno pjl̈o bek ba bokso, doyo jyã tak l̇l̇ëm obishko. \v 11 L̈u to jek ara irgo ga ichara Sbörë doyo jyã të, iara Sbörë beno pjl̈o bek ba bokso, mär ba go kjĩshko tjän l̈i jyãgl̈o. Eni ga beno nopga doyo jyã tak l̇l̇ëm mär Sbö go, ie ber pjl̈o bek ba bokso wl̈o l̈i data wl̈eni. \v 12 Nopga doyo jyã tak pjir l̈ira mär Sbö go, Abraham omshäryono doyo jyã tak l̇l̇ëm obishko dik wl̈eni ga Abraham beno ba data wl̈eni bakoe. \p \v 13 Sbö tjl̈ẽno Abraham kong jl̈õkoyo, ba tjëyo tek ber ba irgo l̈i kong ga kjok uunkong ëre twe ber ba kong l̈ok l̈ara eni. Tjl̈õkwo l̈i kjrara l̈ok, ga mär beno l̈öng Sbö go. E kjĩshko ga iara beno pjl̈o bek ba bokso. Tjl̈õkwo l̈i beno ba kong e kjĩshko, kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i söra bëy kjĩshko l̇l̇ëme. \v 14 Eni ga shji iche mär kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i go, tjl̈õkwo l̈ara jl̈õkoyo l̈i kjrëy wl̈o kjwe ga shji mär Sbö go l̈i tjwl̈õ l̇l̇ëm, tjl̈õkwo l̈ara jl̈õkoyo l̈i tjwl̈õ l̇l̇ëm bakoe. \v 15 Kjok l̇l̇gwekkl̈o, e kol̈ako. Eni ga ëye kjok l̇l̇gwekkl̈o tjok wl̈eni ga kol̈e l̇l̇ëm ga shdũya Sbörë. Gueniyo ëye kjok l̇l̇gwekkl̈o l̇l̇ëm wl̈eni ga shdũya l̇l̇ëm, l̇l̇ëbo kol̈ako ba kong l̇l̇ëm kjĩshko. \p \v 16 Eni ga Sbö wopjl̈ú l̈i kjĩshko ga l̇l̇ëbo l̈ara Abraham kong jl̈õkoyo, Abraham mär ba go kjĩshko. Eni ga tjl̈õkwo l̈i ber nopga uunkong mär ba go Abraham dik l̈i kong, kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i kol̈agaga kong dö l̇l̇ëme. Eni ga Abraham beno nopga uunkong mär Sbö go baĩya dik l̈i data wl̈eni, \v 17 tak pjang Sbö tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽ ga «Pja ioror beno tjëyoga ara data.»\f + \fr 4:17 \ft Génesis 17.5.\f* Tjl̈õkwo ëre l̈ara Sbörë ba kong jl̈õkoyo, tjl̈õkwo l̈ara ba kong bäm go l̈i kjrara, ga mär beno shäng ba go kjĩshko. Nopga wol̈ono tjeng l̈i woshre ga pjl̈úe. Eni ga ëye wentë l̇l̇ëm obi ga iche wen ga pjl̈ú bakoe. \p \v 18 L̇l̇ëbo l̈ara Sbörë Abraham kong jl̈õkoyo, gueniyo shärye sorë miyde Abrahamdë l̇l̇ëme. Eni ëmdë ga tjl̈õkwo l̈i kjrara, ga beno sök ba koshë. E kjĩshko ga beno tjëyoga ara data, l̈ara ba kong sorë l̈i eni. \v 19 Eshko ga l̈u pjl̈ogl̈o sak dbäw (100) dik kjĩshko ga miyde pjl̈ú ga wapga ame. Ba boy Sara wapga ame l̈i miyde pjl̈ú bakoe. Eni ëmdë ga beno shäng mär Sbö go jl̈õkoyo. \v 20 Sbö tjl̈õkwo l̈i jyõ l̈ara l̇l̇ëm, shärye eni l̇l̇ëm kjwe l̈ara l̇l̇ëm bakoe. Beno shäng mär ba go erä, ga poshrëra ara. \v 21 Eshko ga miyde pjl̈ú ga Sbö dbo ara, l̇l̇ëye l̈ara ba kong jl̈õkoyo l̈i shärye eni wl̈o. \v 22 Iara Sbörë beno pjl̈o bek ba bokso e kjĩshko, \v 23 tak pjang ba tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Gueniyo tak pjang ba kong dö l̇l̇ëm, \v 24 tak pjang bi kong bakoe. Shji uunkong mär l̈öng Sbö go ëre ie ber pjl̈o bek ba bokso. Bi Tjl̈apga Jesús woshraga iröng obi l̈i e. \v 25 E ichara wol̈ono, owa pjang bi go l̈i potjwl̈ẽkkl̈o, ga woshrara iröng obi, shji ie ber pjl̈o bek ba bokso wl̈o. \c 5 \s1 Shji l̈öng wl̈ẽp Sbö tjok \p \v 1 Eni ga shji mär Tjl̈apga Jesucristo go kjĩshko ga shji iara Sbörë beno pjl̈o bek ba bokso, ga shji iara Jesucristorë beno wl̈ẽp Sbö tjok shara. \v 2 Shji mär l̈öng Cristo go kjĩshko ga shji kjimte Sbörë ĩyado, ba wopjl̈ú l̈i kjĩshko. Ga shji äär ber l̈öng baĩya dik l̈i koshëy l̈öng wopjl̈úe. \v 3 Miydëy ga shji shdungoba l̈i ber bi kong pjl̈ú, shji dbokjrë wl̈o, shji ber l̈öng wokjang wl̈o bakoe. E kjĩshko ga eerishko ga shji shdungoba wl̈eni ga shji l̈öng wopjl̈úe. \v 4 Shäryoroy eni ga Sbö ber wopjl̈ú bi tjok. E kjĩshko ga l̇l̇ëbo pjl̈ú shärye bi kong l̈i koshëy ber l̈öng wopjl̈úe. \v 5 Ga shärye eni jl̈õkoyo. Bi go ba Sëya ichara beno kësbang bi tjok, ga shji woyde Sbörë ara l̈i pina bi kong wẽl̈ëe. Miydëy e go ga l̇l̇ëbo pjl̈ú koshëy l̈öng l̈i shärye eni jl̈õkoyo. \p \v 6 Shji opdök om go ga äe. Gueniyo Cristo wol̈ono bi kjĩshko, Sbö woydëy l̈öng l̇l̇ëm obi gueniyo. \v 7 No optwë wol̈on obl̈ë kjĩshko ga kjange. Kjone kjwe optwë eni, no pjl̈o bek wl̈eniyo kjĩshko. \v 8 Gueniyo shji woyde Sbörë ara l̈i pina bi kong eni: Shji l̈öng l̇l̇ëbo owa shäryë obishko ga Cristo wol̈ono bi kjĩshko. \p \v 9 Shji iara Sbörë beno pjl̈o bek ba bokso, Cristo wol̈ono, srëng kwono l̈i kjĩshko. Miydëy e go ga no l̇l̇gwezl̈ong dbaryo ga Sbö iirkë bi kong l̇l̇ëm, ga shji shdũya eshko l̇l̇ëm bakoe. \v 10 Dënashko ga shji Sbö wl̈oyoga obishko ga shji iara beno l̈öng wl̈ẽp ba tjok, ba Wa wol̈ono l̈i kjĩshko. Ga ba Wa sök së obi kjĩshko ga shji döya bi shdunggl̈o dbo dorko, ga shji ie ber l̈öng së ĩyado ba tjok. \v 11 Gueniyo erö l̇l̇ëme. Shji iara Sbörë beno l̈öng wl̈ẽp ba tjok, bi Tjl̈apga Jesucristo kjĩshko. Shji l̈öng wopjl̈ú e kjĩshko bakoe. \s1 Adán, Jesucristo \p \v 12 Dämärshko ga domer kjl̈araso l̇l̇ëbo owa shäryono, ga beno shäng wol̈on wl̈o e kjĩshko. Eni ga nopga uunkong beno l̈öng wol̈on wl̈o, uunkong l̈i l̇l̇ëbo owa shäryono kjĩshko. \v 13 Kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i twayde Sbörë nopga kong l̇l̇ëm obishko ga nopga l̈öng l̇l̇ëbo owa shäryë tjän, gueniyo kjok l̇l̇gwekkl̈o l̇l̇ëmshko ga ëye ie Sbörë ber l̈öng shdungko, kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i kol̈ara l̇l̇ëm kjĩshko l̇l̇ëme. \v 14-15 Eni ëmdë ga Adán dbaryo äär jong Moisés dbaryoshko ga nopga wol̈ono. Adán l̇l̇ëbo owa shäryono, tjl̈õkwo l̈ara Sbörë ba kong l̈i kol̈ara l̇l̇ëm kjĩshko. Epgara l̇l̇ëbo owa shäryono, eshko ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̇l̇ëm gueniyo. \p Adán l̇l̇ëbo owa shäryono, ga nopga uunkong beno l̈öng wol̈on wl̈o, l̇l̇ëbo owa shäryara domer kjl̈arasorë l̈i kjĩshko. L̇l̇ëbo shäryara Jesucristorë l̈i, e beno eni bakoe. Ba kjĩshko ga nopga döra Sbörë ara, ba wopjl̈ú l̈i kjĩshko, ga tjwl̈õ shira l̇l̇ëme. Miydëy e go ga Sbö wopjl̈ú l̈i tjwl̈õ ara, l̇l̇ëbo owa shäryara Adándë l̈i kjinmo. \v 16 L̇l̇ëbo owa shäryara domer kjl̈arasorë l̈i kjĩshko ga nopga uunkong beno l̈öng shdungko. Gueniyo Sbö wopjl̈ú l̈i kjĩshko ga shji l̇l̇ëbo owa shäryono ara ëmdë ga shji iara beno pjl̈o bek ba bokso. \v 17 Domer kjl̈araso l̇l̇ëbo owa shäryono l̈i kjĩshko ga nopga uunkong beno l̈öng wol̈on wl̈o. Gueniyo Sbö wopjl̈ú l̈i tjwl̈õ ara e kjinmo. Jesucristo kjĩshko ga ëye iara beno pjl̈o bek ba bokso ga ie ber l̈öng së ĩyado ba tjok, ga tjwl̈õ shiya l̇l̇ëme. \p \v 18 Domer kjl̈araso l̇l̇ëbo owa shäryono l̈i kjĩshko ga nopga uunkong beno l̈öng shdungko. Eni ga domer kjl̈araso l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryono l̈i kjĩshko ga nopga uunkong ber l̈öng së ĩyado Sbö tjok ga pjl̈ú, ie Sbörë ber pjl̈o bek ba bokso l̈i kjĩshko. \v 19 Domer kjl̈araso Sbö kol̈ono l̇l̇ëm kjĩshko ga nopga uunkong beno l̈öng l̇l̇ëbo owa shäryaga erä. Eni ga domer kjl̈araso Sbö kol̈ono kjĩshko ga nopga ara iara beno pjl̈o bek ba bokso. \p \v 20 Kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i twara Sbörë nopga kong, l̇l̇ëbo owa shärye l̈öng l̈i miyde l̈ok jek këgong wl̈o. Ĩna l̈ok e go ga l̇l̇ëbo owa shärye l̈öng l̈i kësbange. E go ga miydara l̈ok ga Sbö wopjl̈ú l̈i kësbang bakoe. \v 21 Dënashko ga l̇l̇ëbo owa l̈i, shji wl̈ẽna, iara beno l̈öng wol̈on wl̈o. Gueniyo eerishko ga Sbö wopjl̈ú l̈i, shji wl̈ẽna, ga shji iara beno pjl̈o bek ba bokso bi Tjl̈apga Jesucristo kjĩshko. E kjĩshko ga shji iara beno l̈öng së ĩyado ba tjok. \c 6 \s1 Shji wol̈ono wl̈eni, shji l̈öng së jl̈õkoyo bakoe \p \v 1 ¿Eni ga l̇l̇ë l̈oydë? ¿Shji l̇l̇ëbo owa shäryë jek këgong, Sbö wopjl̈ú l̈i ĩy jek këgong wl̈o l̈oydëre? \v 2 E l̈oydë l̇l̇ëme. Ëye wol̈ono ga ichëy l̇l̇ëbo shäryë ga äe. Shji iche bi wotjl̈ĩk owa l̈irë ame eni wl̈eni bakoe. ¿Eni ga shji ber l̈öng l̇l̇ëbo owa shäryë sorëro? \v 3 Shji waraba jer di roshko, shji töno beno tjeng Cristo Jesús tjok kjĩshko. E shji wol̈ono ba tjok wl̈eni l̈okl̈o. ¿E miydëmi l̇l̇ëmdo? \v 4 Cristo wol̈onoshko ga jnenaba buk sakshko. E irgo ga woshrara Data Sbörë iröng obi, ba dbo ara go. Ga shji waraba jer di roshko l̈i, e shji wol̈ono, jnenaba tjeng ba tjok bako wl̈eni l̈okl̈o. Shji opshik tëm di roy dwayo iröng obi l̈i, e shji beno l̈öng tjagl̈ën wl̈eni l̈okl̈o bakoe. \p \v 5 Shji töno beno tjeng ba tjok, shji wol̈ono ba tjok wl̈eni kjĩshko. Miydëy e go ga shji woshre Sbörë iröng obi ba tjok wl̈eni bakoe. \v 6 Bi wotjl̈ĩk owa dënashko l̈i, e l̈ök beno pjang kjl̈ös go Cristo tjok wl̈eni, shji iche l̇l̇ëbo owa shäryë ame wl̈o, shji ber tjeng ba dbo dorko ame wl̈o bakoe. \v 7 Shji wol̈ono wl̈enishko ga shji beno ichaga l̇l̇ëbo owa l̈irë ame. \p \v 8 Shji wol̈ono Cristo tjok wl̈eni kuzong ga miydëy ga l̇l̇ono ga shji ber l̈öng së ba tjok bakoe. \v 9 Miydëy ga Cristo woshrara Sbörë iröng obi kuzong ga wol̈on ame, beno shäng së ĩyado wl̈o. \v 10 Wol̈ono pjl̈araso, owa pjang nopga uunkong go l̈i potjwl̈ẽkkl̈o, ga wol̈on ame. Beno sök së, l̇l̇ëye woyde Sbörë l̈i shäryë wl̈o. \p \v 11 Pjãy wotjl̈ĩs eni bakoe. Pjãy wol̈ono wl̈eni, pjãy iche bomi wotjl̈ĩk owa l̈irë ame wl̈o. Pjãy l̈öng së jl̈õkoyo, pjãy töno beno tjeng Cristo Jesús tjok kjĩshko, l̇l̇ëye woyde Sbörë l̈i shäryëmi wl̈o. Pjãy wotjl̈ĩs eni. \v 12 E kjĩshko ga shji l̈öng së obishko ga shji iche bi wotjl̈ĩk owa l̈irë ame, shji woyde bi doyorë l̇l̇ëbo owa shäryëshko ga shäryëy l̇l̇ëm wl̈o. \v 13 Bi doyo ichëy l̇l̇ëbo owa shäryë l̇l̇ëme. Pjãy optwos Sbö kong dey. Pjãy iara beno l̈öng së jl̈õkoyo kuzong ga bomi doyo ichozĩ l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryë dey. \v 14 Pjãy beno ichaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈irë ame, pjãy beno ichaga Sbö wopjl̈ú l̈irë shara. E kjĩshko ga pjãy ichaga ber bomi wotjl̈ĩk owa l̈irë ame. \s1 Dënashko ga shji l̈öng bi wotjl̈ĩk owa dbo dorko \p \v 15 Shji beno l̈öng ichaga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈irë ame, shji beno ichaga Sbö wopjl̈ú l̈irë shara. ¿Enira shji ber l̈öng l̇l̇ëbo owa shäryë ga pjl̈úre? Eni l̇l̇ëme. \v 16 Shji opyë obl̈ë kol̈ëshko ga shji tjeng ba wl̈oshko. ¿E miydëmi l̇l̇ëmdo? Eni ga shji opyë bi wotjl̈ĩk owa l̈i kol̈ë wl̈eni ga shji iche wol̈on. Gueniyo shji opyë Sbö kol̈ë wl̈eni ga shji ie ber pjl̈o bek ba bokso. \v 17-18 Dënashko ga pjãy l̈öng bomi wotjl̈ĩk owa l̈i kol̈ë eröe. Eni ëmdë ga tjl̈õkwo kuromi l̈i kjroromi, ga kol̈oromi bakoe. Pjãy döktong l̇l̇ëbo owa shäryëmi l̈öng l̈i dbo dorko dwayo, pjãy beno l̈öng ichaga l̇l̇ëbo pjl̈ú l̈irë shara. Tja wopjl̈ú Sbö tjok e kjĩshko. \p \v 19 Tja tjl̈ẽ shäng bomi tjok ëre l̇l̇ë l̈okl̈o miydëmi mal̈ing l̇l̇ëm, bomi wotjl̈ĩk owa l̈i kjĩshko. E kjĩshko ga tja tjl̈ẽ shäng bomi kong l̇l̇ëbo jyãgl̈o ëre go, miydëmi wẽl̈ë wl̈o. Dënashko ga bomi doyo ichëmi l̈öng l̇l̇ëbo owa shäryë obl̈ë obl̈ë. E kjĩshko ga l̇l̇ëbo owa shäryoromi jek këgong këgong. Eerishko ga bomi doyo ichozĩ l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryë dey, pjãy ber tjeng dboy Sbö kong wl̈o. \v 20 Pjãy l̈öng bomi wotjl̈ĩk owa l̈i kol̈ë obishko ga l̇l̇ëbo pjl̈ú l̈i woyotjl̈ĩnomi l̇l̇ëme. \v 21 ¿L̇l̇ëye pjl̈ú shiromi e go? Eshko ga pjãy iara beno l̈öng wol̈on wl̈o erä, ga eerishko ga e l̈ökyo bomi kong ara. \v 22 Gueniyo pjãy döra Sbörë bomi wotjl̈ĩk owa l̈i dbo dorko dwayo, pjãy iara beno l̈öng ba kol̈ë shara. ¿L̇l̇ëye pjl̈ú shimi l̈öng e go? Pjãy äär ber l̈öng dboy Sbö kong, ga l̇l̇ono ga pjãy ber l̈öng së ĩyado ba tjok bakoe. \v 23 Shji l̇l̇ëbo owa shäryë wl̈eni ga shji potjwl̈ẽkkl̈o tjok, shji wol̈on l̈i e. Gueniyo shji töno beno tjeng Cristo Jesús tjok wl̈eni ga shji ie Sbörë ber l̈öng së ĩyado ba tjok, ga tjwl̈õ shiya l̇l̇ëme. \c 7 \s1 Ëye wol̈ono ga ichaga kjok l̇l̇gwekkl̈orë ame \p \v 1 Pjeyoga, kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i sorë, e miydëmi pjl̈úe. Ëye wol̈ono ga iche kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈irë l̇l̇ëm, nopga l̈öng së l̈i ichayde döe. \v 2 Kjok l̇l̇gwekkl̈o buk kjrina, tjl̈ẽ ga wal̈ë orkwosmok shäng pjir ga woyde ga ber sök ba l̈anma tjok ĩyado, raye l̇l̇ëme. Gueniyo ba l̈anma wol̈onoshko ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i beno ba kong tjwl̈õ ame. \v 3 Eni ga wal̈ë orkwosmok shäng pjir l̈i l̈anma sök së obishko ga orkwosmono domer obl̈ë tjok wl̈eni ga l̇l̇ëbo owa shäryayde l̈ëba eni. Gueniyo ba l̈anma wol̈onoshko ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i beno ba kong tjwl̈õ ame, orkwosmok domer obl̈ë tjok ga pjl̈úe. Eshko ga l̇l̇ëbo owa shärye l̇l̇ëme. \p \v 4 Pjeyoga, shji eni wl̈eni bakoe. Shji wol̈ono Cristo tjok wl̈eni kuzong ga shji döktong, shji beno ichaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈irë ame. Cristo woshrara Sbörë iröng obi, ga shji beno l̈öng ichaga erë shara, shji ber l̈öng l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryë Sbö kong wl̈o. \v 5 Dënashko ga shji ichaga bi wotjl̈ĩk owa l̈irë. Ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i miydoroyshko ga shji wotjl̈ĩno l̇l̇ëbo owa tak pjang e go l̈i shäryë jek këgong erä. Eshko ga shji l̈öng wol̈on wl̈o e kjĩshko. \v 6 Gueniyo eerishko ga shji wol̈ono l̈öng wl̈eni kuzong ga shji döktong kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i dbo dorko dwayo, shji ichaga erë ame. Ga shji beno l̈öng së tjagl̈ën wl̈eni, shji parkë Sbö kong obl̈ë wl̈o. Shji ichaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tak pjang kjibokwo go tek dënashko l̈irë ame, shji beno l̈öng ichaga Sbö Sëyarë shara. \s1 Shji l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryë woydë, gueniyo l̇l̇ëbo owa shäryoydë döe \p \v 7 ¿Eni ga l̇l̇ë l̈oydë? ¿Kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i owa l̈oydëre? Eni l̇l̇ëme. Kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i miydoror l̇l̇ëm kjwe ga l̇l̇ëbo owa shäryoror shäng l̈i owa miydoror l̇l̇ëme. Kjok l̇l̇gwekkl̈o tak pjang kjrina tjl̈ẽ ga shji oma l̇l̇ëbo koĩk l̇l̇ëme.\f + \fr 7:7 \ft Éxodo 20.17; Deuteronomio 5.21.\f* E miydoror l̇l̇ëm kjwe ga l̇l̇ëbo koĩnor shäng l̈i owa miydoror l̇l̇ëme. \v 8 Gueniyo ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i miydororshko ga tja wotjl̈ĩno l̇l̇ëbo koĩk ara anmoyõ. Gueniyo kjok l̇l̇gwekkl̈o l̇l̇ëm kjwe ga shji iche bi wotjl̈ĩk owa l̈irë l̇l̇ëbo shäryë eni l̇l̇ëme. \v 9 Dënashko ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i miydotë l̇l̇ëm obishko ga tja sök pjl̈úe l̈oror. Gueniyo miydororshko ga l̇l̇ëbo owa shäryoror shäng l̈i owa ĩgör wẽl̈ë, ga tja ber wol̈on wl̈o e kjĩshko l̈i miydoror kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i go bakoe. \v 10 Kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i twak beno bi kong, shji ber l̈öng së ĩyado sorë l̈i miydokl̈o. Gueniyo shji iara beno l̈öng wol̈on wl̈o shara. \p \v 11 Kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i miydororshko ga tja jyãpgwara bor wotjl̈ĩk owa l̈irë. Eshko ga tja wotjl̈ĩno l̇l̇ëbo owa shäryë ara anmoyõ, ga tja wol̈on wl̈o e kjĩshko miydoror kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i go. \v 12 Eni ëmdë ga kjok l̇l̇gwekkl̈o twara Sbörë bi kong l̈i, e pjl̈ú, pjl̈o beke. \v 13 ¿Eni ga tja beno shäng wol̈on wl̈o l̈i l̈aga kjok l̇l̇gwekkl̈o pjl̈ú l̈irë l̈otëre? Eni l̇l̇ëme. Tja beno shäng wol̈on wl̈o l̈i l̈aga l̇l̇ëbo owa shäryoror shäng l̈irë. Kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i beno ba miydokl̈o erä, l̇l̇ëbo owa shäryoror shäng l̈i owa ĩgör wẽl̈ë e go wl̈o. \p \v 14 Miydëy pjl̈ú ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i twaga Sbörë. Gueniyo tjara no, tja shäng bor wotjl̈ĩk owa l̈i dbo dorko erä. \v 15 L̇l̇ëbo shäryër shäng l̈i sorë miydër shäng l̇l̇ëme. L̇l̇ëbo shäryër woydë l̈i shäryër l̇l̇ëme. L̇l̇ëbo shäryër woydë l̇l̇ëm l̈i shäryotë shäng döe. \v 16 Eni ga l̇l̇ëbo shäryër woydë l̇l̇ëm l̈i shäryër shäng kuzong ga miydër e go ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i pjl̈ú jl̈õe. \v 17 Eni ga l̇l̇ëbo shäryër shäng l̈i shäryaga tjarë ame, shäryaga bor wotjl̈ĩk owa l̈irë erä. \v 18 Miydër ga bor wotjl̈ĩk owa l̈i kjĩshko ga tja wotjl̈ĩk bek sira ëmdë l̇l̇ëme. \v 19 L̇l̇ëbo pjl̈ú shäryër woydë l̈i shäryër l̇l̇ëme. L̇l̇ëbo owa shäryër woydë l̇l̇ëm l̈i shäryotë döe. \v 20 Eni ga l̇l̇ëbo shäryër woydë l̇l̇ëm l̈i shäryër kuzong ga shäryaga tjarë ame, shäryaga bor wotjl̈ĩk owa l̈irë erä. \p \v 21 L̇l̇ëbo wen bor tjok l̈i eni: Tja l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryë woydëshko ga l̇l̇ëbo owa wen tjwe l̈aga bor wotjl̈ĩk owarë l̈i, e shäryotë döe. \v 22 Kjok l̇l̇gwekkl̈o twara Sbörë l̈i bor kong ga pjl̈ú jl̈õe. \v 23 Gueniyo bor wotjl̈ĩk owa l̈i ëngkjwë bor tjok wl̈eni, tja shaya wl̈o wl̈eni, l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryër woydë l̈i shäryër l̇l̇ëm wl̈o. Eni ga tja beno shäng bor wotjl̈ĩk owa l̈i dbo dorko erä. \v 24 Bor doyo ëre, tja iche wol̈on. Tja song jl̈õe. ¿Tja döga ërë? \v 25 Tja döga bor Tjl̈apga Jesucristorë. Tja wopjl̈ú Sbö tjok e kjĩshko. \p Eni ga beno eni: Kjok l̇l̇gwekkl̈o twara Sbörë l̈i kol̈ër woydë, gueniyo bor wotjl̈ĩk owa l̈i kjĩshko ga tja beno shäng l̇l̇ëbo owa shäryë eröe. \c 8 \s1 Shji mär Sbö Sëya go \p \v 1 Eni ga ëye töno beno tjeng Cristo Jesús tjok ga beno l̈öng shdungko ame. \v 2 Dënashko ga tja ichaga bor wotjl̈ĩk owa l̈irë, ga tja shäng wol̈on wl̈o. Gueniyo tja mär Cristo Jesús go kuzong ga ba Sëya twara bor kong, ga tja döra bor wotjl̈ĩk owa l̈i dbo dorko dwayo, tja iara beno shäng së jl̈õkoyo shara. Eni ga tja shäng wol̈on wl̈o ame. \v 3 Shji döya kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈irë eni ga ä, shji iara bi wotjl̈ĩk owa l̈irë ba kol̈ë l̇l̇ëm kjĩshko. Gueniyo Sbö, ba Wa ichara weno so shji nopga owa ëre kjoyo, ber owa pjang bi go l̈i potjwl̈ẽkkl̈o wl̈o. Eni ga ba Wa l̈i doyo shdunaba bi ãska, shji döya wl̈o. \v 4 Shäryara eni ga bi shdunggl̈o pjl̈o bek tak pjang kjok l̇l̇gwekkl̈o go l̈i potjwl̈ẽkkl̈o, shji ber shdungko ame wl̈o. Eshko ga shji beno l̈öng ba Sëya kol̈ë shara, shji beno l̈öng bi wotjl̈ĩk owa l̈i kol̈ë ame. \p \v 5 Ëye ichaga ba wotjl̈ĩk owa l̈irë ga l̇l̇ëye woyde om go l̈i woyotjl̈ĩya. Gueniyo ëye ichaga Sbö Sëyarë ga l̇l̇ëye woyde Sbö Sëyarë l̈i woyotjl̈ĩyde erä. \v 6 Ëye ichaga ba wotjl̈ĩk owa l̈irë ga ber l̈öng wol̈on wl̈o. Gueniyo ëye ichaga Sbö Sëyarë ga ber l̈öng së jl̈õkoyo, ber l̈öng wl̈ẽp bakoe. \v 7 Ëye ichaga ba wotjl̈ĩk owa l̈irë ga e Sbö wl̈oyo. Kjok l̇l̇gwekkl̈o twara l̈i kol̈e l̇l̇ëm, kol̈e ga ä, \v 8 ga l̇l̇ëbo pjl̈ú shärye, Sbö ber wopjl̈ú ba tjok wl̈o ga ä bakoe. \p \v 9 Gueniyo pjãy go Sbö Sëya wl̈eni ga pjãy ichaga l̈öng bomi wotjl̈ĩk owa l̈irë ame, pjãy ichaga l̈öng Sëya l̈irë shara. Ëye go Cristo Sëya l̇l̇ëm ga e Cristo ĩ l̇l̇ëme. \v 10 L̇l̇ono ga bomi doyo, e wol̈on, l̇l̇ëbo owa shäryoromi kjĩshko. Gueniyo pjãy go Cristo wl̈eni ga bomi sëya ber l̈öng së ĩyado, pjãy iara Sbörë beno pjl̈o bek ba bokso kjĩshko. \v 11 Jesús woshrara Sbörë iröng obi, ga Sbö Sëya pjang bomi go. Eni ga ba Sëya iche, bomi doyo woshrë iröng obi eni bakoe. \p \v 12 Pjeyoga, shji ichaga bi wotjl̈ĩk owa l̈irë ame. L̇l̇ëye woyde l̈i shäryëy l̇l̇ëm ga pjl̈úe. \v 13 Pjãy iche bomi wotjl̈ĩk owa l̈irë wl̈eni ga pjãy beno l̈öng wol̈on wl̈o. Gueniyo pjãy iche Sbö Sëyarë wl̈eni ga bomi wotjl̈ĩk owa l̈i rayëmi ĩyado, ga pjãy l̈öng së jl̈õkoyo. \v 14 Ëye mär Sbö Sëya go ga e Sbö wapga. \v 15 Parkagaga tjwl̈ẽk l̈öng pjir wl̈eniyo, ba sogo bangkjre l̈öng dete erä. Pjãy ie Sëya l̈irë Sbö bangkjrë eni l̇l̇ëm, pjãy iara beno ba wapga kjĩshko. Eni ga shji kjimte Sëya l̈irë tjl̈ẽ Sbö kong. Shji tjl̈ẽ ba kong ga «Abba.\f + \fr 8:15 \ft Arameo tjl̈õkwo \fk abba\ft , e \fk datawa \ft l̈okl̈o.\f* Data» l̈ëy eni. \v 16 Sbö Sëya om go l̈i tjl̈ẽ bi kong ga shji Sbö wapga jl̈õkoyo l̈e bi kong bi pjl̈úshko. \v 17 Eni ga shji Sbö wapga kuzong ga l̇l̇ëye twe ba wapga kong l̈i twe bi kong, twara Cristo kong sorë ga eni. Cristo shdunaba ara. E irgo ga iara Sbörë beno kësbang, tjwl̈õ ara. Shjira shdungoba ara eni bako wl̈eni ga shji ie Sbörë ber kësbang, tjwl̈õ ara eni bakoe. \s1 L̇l̇ono ga l̇l̇ëbo shärye Sböre bi kong \p \v 18 L̇l̇ëye shärye Sbörë bi kong l̇l̇ono l̈i tjwl̈õ ara anmoyõ. E kjĩshko ga l̇l̇ëye wen bi kong owa eerishko l̈i, e l̇l̇ë l̇l̇ëm wl̈eni. \v 19 L̇l̇ono ga Sbö wapga jl̈õkoyo l̈i pĩya wẽl̈ëe. L̇l̇ëbo shäryara Sbörë kjok ëre kjing go tjeng kës l̈i l̈öng ba koshë. \v 20 L̇l̇ëbo uunkong l̈i shäryara Sbörë pjl̈ú, l̇l̇ëbo shäryë wl̈o, ga shärye woydë eni jl̈õkoyo, gueniyo shärye ga ä, shduna Sbörë beno srer wl̈o kjĩshko. Gueniyo dbar iara beno kjwara, l̇l̇ëbo uunkong l̈i ber pjl̈ú iröng obi wl̈o. \v 21 Eshko ga Sbö wapga wol̈on ame, ga l̇l̇ëbo uunkong l̈i ber srer ame wl̈o bakoe. \p \v 22 Wal̈ë wl̈oshko chida tjeng döröshko ga bangyo ara, ga kjl̈oshtë ara e kjĩshko. Miydëy ga eerishko ga l̇l̇ëbo uunkong shäryara Sbörë l̈i l̈öng kjl̈oshtë eni wl̈eni bakoe. \v 23 Gueniyo song l̈i l̇l̇ëbo shäryara l̈i dö l̇l̇ëme. Shjira l̈öng kjl̈oshtë eni bakoe. Shji kong ba Sëya twara Sbörë. Miydëy e go ga l̇l̇ono ga shji ie ber ba wapga jl̈õkoyo, ga bi doyo ie ber tjagl̈ën bakoe. Gueniyo e dbaryo l̈i koshëy l̈öng wopro ga shji kjl̈oshtë ara. \v 24-25 Shji döra Sbörë kuzong ga shji beno l̈öng e dbaryo l̈i koshë ĩyado. L̇l̇ëbo koshëy l̈öng l̈i ĩgöy l̇l̇ëme. L̇l̇ëbo ĩgöy wẽl̈ë ga koshëy l̈öng l̇l̇ëm, tjeng bi tjok tjän kjĩshko. Gueniyo l̇l̇ëbo koshëy l̈öng l̈i ĩgöy l̇l̇ëm obi ëmdë ga koshëy l̈öng wopjl̈úe. \p \v 26 Shji dbo ara l̇l̇ëmshko ga shji kjimte Sbö Sëyarë. Shji syõshtë mae. E kjĩshko ga ba Sëya om go l̈i kjl̈oshtë Sbö kong bi kjĩshko, gueniyo l̇l̇ëye l̈e l̈i l̈ëy bi tjl̈õkwo go ga äe. \v 27 Eni ëmdë ga l̇l̇ëye l̈e l̈i miyde Sbörë pjire. Shji wotjl̈ĩk l̈öng l̇l̇ë miyde Sbörë pjir, ga l̇l̇ëye woyde l̈e ba Sëyarë ba kong bi kjĩshko l̈i, e l̈ayde, l̇l̇ëye l̈e l̈i miyde pjir e kjĩshko. \s1 Shji woyde Sbörë ara \p \v 28 Ëye Sbö woydë ara ga rokara Sbörë, l̇l̇ëbo shärye ba tjok wl̈o. E kjĩshko ga miydëy pjl̈ú ga l̇l̇ëbo wen ba kong kës l̈i ie ber ba kong pjl̈úe. \v 29 Kjok ëre shäryayde l̇l̇ëm obishko ga ëye mär ba go l̈i miydara pjir tjän. Eshko ga epga äär ber l̈öng ba Wa dik l̈e. Shäryara eni, ba Wa ber tjwl̈õ ara, ba pjeyoga ara l̈i kjinmo wl̈o. \v 30 Ga nopga äär ber l̈öng eni l̈ara l̈i rokara. E irgo ga iara beno pjl̈o bek ba bokso, ga l̇l̇ono ga ie ber kësbang, tjwl̈õ ara bakoe. \p \v 31 ¿Eni ga l̇l̇ë l̈oydë obi? Sbö shäng bi tjok kuzong ga shji zangga ërë l̇l̇ëme. \v 32 Ba Wa ëmdë ga wl̈ikara bi kong l̇l̇ëm, ichara wol̈ono bi kjĩshko. ¿Eni ga l̇l̇ëbo tjeng kës l̈i twe bi kong l̇l̇ëmdo? \v 33-34 Shji kjrara, iara beno pjl̈o bek ba bokso kuzong ga shji rotaga ërë ame. Cristo Jesús wol̈ono, ga woshrara iröng obi, öötong beno sök Sbö orkwo kël̈ëkong. Bi wl̈ikaga Sbö bokso l̈i e. \v 35 Shji woyde Cristorë ara ĩyado. Shji songshko ga shji woyde ara. L̇l̇ëbo wen bi kong owashko ga shji woyde ara. Shji shdungobashko ga shji woyde ara. Shji pjl̈i arashko ga shji woyde ara. Shji shwong l̇l̇ëmshko ga shji woyde ara. Shji wol̈ontoshko ga shji woyde ara. Shji zröraba ëmdë ga shji woyde ara bako, \v 36 tak pjang ba tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽ ga \q1 «Bop kjĩshko ga tjawa zrökoba woydë ĩyado. \q2 Tjawa beno l̈öng so öng wl̈ẽp ushko so sökoba, zrökoba wl̈o kjoyoe.»\f + \fr 8:36 \ft Salmo 44.22.\f* \m \v 37 Gueniyo l̇l̇ëbo uunkong ëre wen bi kongshko ga zãy ĩyado, shji kjimte bi woydaga l̈irë kjĩshko. \v 38 Miydër pjl̈ú ga shji woyde Sbörë ara ĩyado. Shji songshko ga shji woyde ara, shji wol̈onoshko ga shji woyde ara bakoe. Sl̈ongga Sbö parkagaga kjok dogo sorë l̇l̇ëm, sl̈ongga sëyaga owarë l̇l̇ëm bakoe. Eerishko ga shji woyde ara, shji woyde ara ĩyado wl̈o bakoe. \v 39 Sl̈ongga l̇l̇ëbo tjeng kjopkwo l̈irë l̇l̇ëm, sl̈ongga l̇l̇ëbo tjeng kl̈ung dorong l̈irë l̇l̇ëm, sl̈ongga l̇l̇ëbo tjeng kjone pogo l̈irë l̇l̇ëm bakoe. Shji woyde Sbörë ara ĩyado, shji töna beno tjeng bi Tjl̈apga Cristo Jesús tjok kjĩshko. \c 9 \s1 Nopga kjrara Sbörë sorë \p \v 1 Tja töno beno Cristo tjok. E kjĩshko ga tja tjl̈ẽ beke. Sbö Sëya om go l̈i tjl̈ẽ bor kong bor pjl̈úshko ga tja shäng jyõrkë l̇l̇ëme l̈e. \v 2-3 Tja woydë ara bor pjl̈úshko ĩyado, bor pjeyoga judíoga l̈i kjĩshko. Epga mär ber l̈öng Cristo go wl̈o ga woyde ga tja ie Sbörë ber Cristo tjok ame, tja ie ber shdungko wl̈eni ga bor kong ga pjl̈úe. \v 4 Epga Israel tjëyoga. Epga kjrara Sbörë beno ba wapga. Ba dbo kãl̈ã pina ba kong, tjl̈õkwo twara ba kong, beno ĩyado wl̈o, kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i twara ba kong, pina ba poshrëk ba ushko, l̇l̇ëbo l̈ara ba kong jl̈õkoyo ara bakoe. \v 5 Ba tjl̈apgaga tek dënashko so tjwl̈õ ara anmoyõ. Cristo tjl̈apgaga tek dënashko so l̈i epga. Cristo, e Sbö. Uunkong pjl̈uyo, poshrëkko ĩyado l̈i e. Ber eni. \p \v 6 Gueniyo l̇l̇ëye l̈ara Sbörë Israel tjëyoga kong jl̈õkoyo l̈i shärye eni l̇l̇ëme l̈otë l̇l̇ëme. Sbö kong ga Israel tjëyoga uunkong, e ba nopga dö l̇l̇ëme. \v 7 Abraham tjëyoga uunkong beno ba tjëyo jl̈õkoyo dö l̇l̇ëm bakoe. Sbö tjl̈ẽno ba kong ga «Isaac tjëyo tek ber bop irgo l̈i ber bop tjëyo jl̈õkoyo eröe»\f + \fr 9:7 \ft Génesis 21.12.\f* l̈ara eni. \v 8 E kjĩshko ga Abraham tjëyoga uunkong beno Sbö wapga dö l̇l̇ëm, ba wapga weno tjl̈õkwo l̈ara Sbörë jl̈õkoyo l̈i kjĩshko eröe. \v 9 Sbö tjl̈õkwo l̈ono Abraham kong jl̈õkoyoshko ga tjl̈ẽ ba kong ga «Dbar l̇l̇ono l̈oror l̈i go ga pja ĩn tjwe obi. Eshko ga bop boy Sara wl̈oshko wa tjeng kjl̈ara domer tjän»\f + \fr 9:9 \ft Génesis 18.10, 14.\f* l̈e. \p \v 10 Ba wa l̈ara l̈i, e bi tjl̈apga Isaac. L̈u to jek ara ga orkwosmono Rebeca tjok, ga wapga do pjök, kjl̈ö. \v 11-13 Weno bäm go l̈i Esaú, irgo Jacob. Gueniyo wentë l̈ok l̇l̇ëm obishko ga Jacob kjrara Sbörë, l̇l̇ëbo shärye ba tjok wl̈o. Kjrara eni, l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryara kjĩshko l̇l̇ëme. Eshko ga l̇l̇ëbo pjl̈ú, l̇l̇ëbo owa, e shäryayde l̈ok l̇l̇ëm obi. Gueniyo Sbö tjl̈ẽ Rebeca kong ga «Bäm ĩyo l̈i ichaga ber ba l̈ëngdë»\f + \fr 9:11-13 \ft Génesis 25.23.\f* l̈e. L̇l̇ëbo l̈ara Sbörë obi l̈i tak pjang ba tjl̈õkwo go eni: «Jacob woydoror ara. Gueniyo Esaúra ĩywor shjiktëng.»\f + \fr 9:11-13 \ft Malaquías 1.2-3.\f* \p \v 14 ¿Eni ga l̇l̇ë l̈oydë? ¿Sbö, e l̇l̇ëbo shäryë bek l̇l̇ëme l̈oydëre? Eni l̇l̇ëme. \v 15 Tjl̈ẽno Moisés kong ga \q1 «Ëye songe l̈ër woydë ga e songe l̈otë eröe. \q2 Ëye kjimtër woydë ga e kjimtotë eröe.»\f + \fr 9:15 \ft Éxodo 33.19.\f* \m \v 16 Eni ga shji kjimte Sbörë, shji songe l̈e woydë kjĩshko, e woydëy ara kjĩshko l̇l̇ëm, l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryoroy kjĩshko l̇l̇ëm bakoe. \v 17 L̇l̇ëbo l̈ara Sbörë Egipto so pjl̈uyo kong l̈i tak pjang ba tjl̈õkwo go eni: «Pja ioror beno no pjl̈uyo, bor dbo kësbang pin bop go wl̈o, tja ë miyde nopga l̈öng kjok kjwang jĩkong l̈irë wl̈o bakoe.»\f + \fr 9:17 \ft Éxodo 9.16.\f* \v 18 Miydëy e go ga ëye songe l̈e woydë ga songe l̈e, ëye ie woydë ber sök ëye kuya woydë l̇l̇ëm ga ie ber l̈öng eni bakoe. \p \v 19 Pjãy kjone kjone kjwe l̈öng wotjl̈ĩk ga «¿Eni ga l̇l̇ëye shäryëy l̈i l̈aga erë kuzong ga shji shdũya ega?» l̈ëmi eni kjwe. \v 20 Gueniyo pjeyoga, shji no eröe. ¿L̇l̇ëbo shäryara Sbörë l̈i owa l̈ëy ba kong sorëro? No parkë l̇l̇ëbo shäryë kl̈ung shosho go ga «¿Tja shäryorop jũni ega?» l̈e kl̈ung shosho l̈irë ba kong ga äe. \v 21 Kl̈ung shosho kjrinaso ëmdë ga sbi shärye kjwo pjök e go ga pjl̈úe. Kjwara shärye wol̈ësowa, tjwl̈õ ara, ie ber tjeng dboy wl̈o, kjwara obi shärye uriso, ber l̇l̇ë pogo wl̈o. L̇l̇ëbo shärye e go, woyde sorë l̈i eni ga pjl̈úe. \p \v 22 Woyde Sbörë ga miydëba ga e iirkë ara nopga l̇l̇ëbo owa shäryono l̈i kong, ga shdũya kjang, ba dbo ara go ga pjl̈úe. Eni ëmdë ga nopga shdungko l̈i shduna mal̈ing l̇l̇ëm, kura sök kjing erä. \v 23 Shäryara eni, ba dbo kãl̈ã pĩya nopga songe l̈ara l̈i kong wl̈o. Epga kjrara dënashko, l̇l̇ëbo pjl̈ú shärye ba kong wl̈o. \v 24 Shji rokara eni. Judíoga rokara dö l̇l̇ëm, nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo rokara bakoe. \v 25 Kjibokwo tara Sbö tjl̈õkwo l̈aga tek dënashko so Oseasdë. L̇l̇ëbo l̈ara Tjl̈apgarë l̈i tak pjang e go eni: \q1 «L̇l̇ono ga nopga botoya l̇l̇ëm l̈öng l̈i iër ber l̈öng bor nopga shara, \q2 ga nopga woydoror l̇l̇ëm l̈öng l̈i woydër ara shara.»\f + \fr 9:25 \ft Oseas 2.23.\f* \m \v 26 Sbö tjl̈õkwo tak pjang eni bakoe: \q1 «Dënashko ga Sbö tjl̈ẽno nopga kong ga “Pjãy bor nopga l̇l̇ëme” l̈ara eni. \q2 Gueniyo l̇l̇ono ga kjok eshko sopga kowe Sbö sök së l̈i wapga shara.»\f + \fr 9:26 \ft Oseas 1.10.\f* \p \v 27 Dënashko ga Isaías tjl̈ẽno Israel tjëyoga kjĩshko eni: \q1 «Israel tjëyoga träk l̇l̇ëm, l̈a sho tjeng dl̈ung kjako wl̈eni ëmdë ga \q2 där ber kjl̈öbö doë. \q1 \v 28 No l̇l̇gweya Tjl̈apgarëshko ga \q2 nopga l̈öng kjok ëre kjing go l̈i shdũya pjir, jekdo, \q2 l̈ara sorë l̈i eni.»\f + \fr 9:28 \ft Isaías 10.22-23.\f* \p \v 29 Bäm go ga Isaías tjl̈ẽno eni: \q1 «Tjl̈apga, l̇l̇ëye shärye woydë l̈i shärye ga pjl̈úe. \q1 Shji tjëyoga tek ber bi irgo l̈i iara beno l̈öng së kjl̈öbö l̇l̇ëm kjwe ga \q2 shji l̈öng Sodoma sopga dik, \q2 shji l̈öng Gomorra sopga dik bakoe.»\f + \fr 9:29 \ft Isaías 1.9.\f* \s1 Israel tjëyoga mär woydë Cristo go l̇l̇ëme \p \v 30 ¿Eni ga l̇l̇ë l̈oydë? Nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo wotjl̈ĩno l̇l̇ëbo pjl̈o bek l̈i shäryë l̇l̇ëme. Eni ëmdë ga mär Cristo go kjĩshko ga iara Sbörë beno pjl̈o bek ba bokso. \v 31 Gueniyo Israel tjëyogara dröno ara, l̇l̇ëbo pjl̈o bek l̈i shäryë wl̈o. Eni ëmdë ga öötong beno pjl̈o bek Sbö bokso l̇l̇ëme. \v 32 ¿Eni ega? Äär ber pjl̈o bek Sbö bokso wl̈o ga l̇l̇ëbo pjl̈ú tak pjang kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë go l̈i shärye woydë, gueniyo mär woydë Cristo go l̇l̇ëme. Eni ga sabyono akkwo iara beno nopga sabyokl̈o l̈i go wl̈eni, \v 33 tak pjang Sbö tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽ ga \q1 «¡Ĩzĩa! Akkwo iër ber buk kjwara Sión\f + \fr 9:33 \fk Sión \ft kjokyo, e kowëba \fk Jerusalén \ft bakoe.\f* kjokyo, \q2 nopga sabyë e go wl̈o. \q1 Gueniyo ëye mär ba go ga \q2 l̇l̇ëye koshe l̈i wl̈ẽya jl̈õkoyo.»\f + \fr 9:33 \ft Isaías 8.14; 28.16.\f* \c 10 \p \v 1 Pjeyoga, rokër Sbö kong jl̈õkoyo ga Israel tjëyoga döya. Woydër ara l̈i e. \v 2-3 Miydër pjl̈ú ga epga drön ara, parkë Sbö kong wl̈o. Gueniyo shji iaga Sbörë ber pjl̈o bek ba bokso l̈i miyde l̈öng l̇l̇ëme. E kjĩshko ga mär woydë ba go l̇l̇ëm, äär woydë ber pjl̈o bek ba bokso om go erä. \v 4 L̇l̇ëye woydara kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈irë dö l̈i, e shäryara Cristorë pjire. Eni ga shji äär ber pjl̈o bek Sbö bokso wl̈o ga woyde ga shji mär Cristo go erä. \p \v 5 Moisés tjl̈ẽno ga ëye äär woydë ber pjl̈o bek Sbö bokso wl̈o, ber l̈öng së ĩyado ba tjok wl̈o kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i kjĩshko ga woyde ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i kol̈e uunkong bek ĩyado\f + \fr 10:5 \ft Levítico 18.5.\f* l̈e. \v 6 Gueniyo shji mär Cristo go, shji ie Sbörë ber pjl̈o bek ba bokso wl̈o. Cristo öör kjok ëre kjing go tjän. E kjĩshko ga «Shji jem Cristo wl̈ẽk kjok dogoshko, ter söy iröng obi wl̈o» l̈ëy l̇l̇ëme. \v 7 Cristo woshrara Sbörë iröng obi tjän. E kjĩshko ga «Shji jer Cristo wl̈ẽk shinmoga shtoyo, tëm söy iröng obi wl̈o» l̈ëy l̇l̇ëm bakoe. \v 8 Moisés tjl̈ẽno ga «Sbö tjl̈õkwo tjeng bop soshko, l̈ëp shäng l̈i e, woyotjl̈ĩp shäng l̈i e bakoe»\f + \fr 10:8 \ft Deuteronomio 30.12-14.\f* l̈ara eni. Tjl̈õkwo l̈ara l̈i, tjl̈õkwo l̈ërwa l̈öng bomi kong l̈i e. \v 9 «Jesús, e bor Tjl̈apga jl̈õe» l̈ëmi bomi kjamo go, ga «E woshrara Sbörë iröng obi» l̈ëmi bomi pjl̈úshko wl̈eni ga pjãy döya Sbörë jl̈õkoyo. \v 10 Tjl̈õkwo l̈i kjroroy, ga l̈oroy obl̈ë kong wl̈eni ga shji ie Sbörë ber pjl̈o bek ba bokso. Shji döya eni. \v 11 Sbö tjl̈õkwo tak pjang eni: «Ëye mär ba go ga l̇l̇ëye koshe l̈i wl̈ẽya jl̈õkoyo.»\f + \fr 10:11 \ft Isaías 28.16.\f* \v 12 Eerishko ga judíoga, nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo, e Tjl̈apga kjl̈araso shara. Ga ëye kjl̈oshtë ba kong ga kjimte ara. \v 13 Sbö tjl̈õkwo tak pjang eni: «Ëye kjl̈oshtë Tjl̈apga kong ga döya.»\f + \fr 10:13 \ft Joel 2.32.\f* \p \v 14 Gueniyo kjl̈oshtë ba kong wl̈o ga woyde ga mär ba go guing. Mär ba go wl̈o ga woyde ga ba tjl̈õkwo kura guing. Ba tjl̈õkwo kuya wl̈o ga woyde ga ëye oml̈ono ba kong guing. \v 15 Ëye oml̈ë ba kong wl̈o ga woyde ga ichaga tjok guing, tak pjang Sbö tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽ ga «Ëye tjwe Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈ë ga e l̇l̇ëbo wol̈ësowa.»\f + \fr 10:15 \ft Isaías 52.7.\f* \p \v 16 Gueniyo ba tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈i kjrara Israel tjëyoga uunkongdë l̇l̇ëme. Dënashko ga Isaías tjl̈ẽno eni: «Tjl̈apga, ¿tjawa tjl̈õkwo kjraga ëro?»\f + \fr 10:16 \ft Isaías 53.1.\f* \v 17 Eni ga shji mär ber l̈öng Cristo go wl̈o ga woyde ga ba tjl̈õkwo kuroy guing. \v 18 Gueniyo l̇l̇ëbo kjakrokër kjrina. ¿Ba tjl̈õkwo kura l̈ok l̇l̇ëmde? Eni l̇l̇ëme. Sbö tjl̈õkwo tak pjang eni: \q1 «Tjl̈õkwo l̈i l̈ara l̈ok kjone pogo, \q2 shdöktong, öötong kjok kjwang jĩkong.»\f + \fr 10:18 \ft Salmo 19.4.\f* \m \v 19 Eni ga l̇l̇ëbo kjakrokër jek kjrina obi. ¿Tjl̈õkwo kura l̈i l̇l̇ë l̈okl̈o miydara l̈ok l̇l̇ëmde? Dënashko ga Moisés tjl̈ẽno ga \q1 «Nopga tjwl̈õ l̇l̇ëm wl̈eniyo kjimtër ara, \q2 pjãy Israel tjëyoga ber l̈öng ba ymoyotkë ara wl̈o. \q1 Eni ga pjãy ber l̈öng iirkë ara, \q2 nopga kjok miydë l̇l̇ëme l̈ëmi l̈öng l̈i tjok.»\f + \fr 10:19 \ft Deuteronomio 32.21.\f* \m \v 20 Ga dënashko ga Isaías tjl̈ẽno, l̇l̇ëye bangkjrara l̇l̇ëm wl̈eni. Tjl̈ẽ ga \q1 «Tja wl̈ẽna nopga to l̈öng bor wl̈ẽk l̇l̇ëm l̈irë. \q2 Tja oppino shäng nopga l̈öng bor kjakrokë l̇l̇ëm l̈i kong.»\f + \fr 10:20 \ft Isaías 65.1.\f* \m \v 21 Gueniyo Sbö tjl̈ẽno Israel tjëyoga kjĩshko. Tjl̈ẽ ga \q1 «Epga koshër shäng ĩyado, wl̈okjrër wl̈o, \q2 gueniyo l̇l̇ëye kuya woydë l̇l̇ëm, \q2 tja kol̈e woydë l̇l̇ëm bakoe.»\f + \fr 10:21 \ft Isaías 65.2.\f* \c 11 \s1 Sbö ba nopga rayono l̇l̇ëme \p \v 1 ¿Eni ga Sbö ba nopga rayono l̈otëre? Eni l̇l̇ëme. Tja om go Abraham tjëyo, tja Israel tjëyo, tja Benjamín tjëyo bakoe. \v 2 Kjok shäryayde l̇l̇ëm obishko ga ba nopga l̈i kjrara. Ga epga rayara l̇l̇ëme. Dënashko ga Israel tjëyoga rotara Elíasdë Sbö kong. ¿L̇l̇ëye l̈ara l̈i miydëmi l̇l̇ëmdo? \v 3 Eshko ga tjl̈ẽ ga «Tjl̈apga, öng sho sukkl̈o bop poshrëkkl̈o l̈ok l̈i shdöra l̈ok pjir, bop tjl̈õkwo l̈agaga l̈öng l̈i zröra l̈ok pjir bakoe. Beno shäng së l̈i tja erä, ga tja ëmdë ga zröya l̈ok woydë bakoe»\f + \fr 11:3 \ft 1 Reyes 19.10, 14.\f* l̈e. \p \v 4 Kuya Sbörë ga tjl̈ẽ ba kong ga «Beno pjarö l̇l̇ëme. Nopga botoya ioror beno tjeng dogl̈o sak dbäw dbäw pjl̈ogl̈o kjäk (7,000). Epga Baal poshrëydë l̈ok l̇l̇ëm obi»\f + \fr 11:4 \ft 1 Reyes 19.18.\f* l̈e. \p \v 5 Eerishko ga eni bakoe. Nopga kjrara beno l̈öng kjl̈öbö obi, ba wopjl̈ú l̈i kjĩshko. \v 6 Kjrara ba wopjl̈ú l̈i kjĩshko, l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryara kjĩshko l̇l̇ëme. Eni kjwe ga ba wopjl̈ú l̈i beno l̇l̇ëno l̇l̇ëme. \p \v 7 Era eni ga l̇l̇ëye woydara Israel tjëyogarë l̈i wl̈ẽna l̈ok l̇l̇ëme. Wl̈ẽga beno Israel tjëyoga kjrara Sbörë l̈irë eröe. L̇l̇amora iara Sbörë beno l̈öng l̇l̇ëye kuya woydë l̇l̇ëm erä, \v 8 tak pjang ba tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽ ga \q1 «Nopga iara Sbörë beno l̈öng pë wl̈eni, \q2 beno l̈öng l̇l̇ëye ĩga l̇l̇ëm wl̈eni, \q2 beno l̈öng l̇l̇ëye kuga l̇l̇ëm wl̈eni bakoe. \q1 Shäryara eni dënashko. \q2 Eerishko ga shärye jek eni obi.»\f + \fr 11:8 \ft Deuteronomio 29.4, Isaías 29.10.\f* \m \v 9 Dënashko ga David tjl̈ẽno ba kjĩshko bakoe. Tjl̈ẽ Sbö kong ga \q1 «Dl̈i shärye l̈ok ara l̈i ios ber ba jyãpgwokl̈o. \q2 Shärye eni kuzong ga l̈öng wl̈ẽp bop tjok l̈e, \q2 miga jeno l̈öng, beno l̈öng shdungko erä. \q1 \v 10 Epga ios ber l̈öng l̇l̇ëye shärye l̈öng l̈i l̇l̇ë miyde l̈ok l̇l̇ëm wl̈o, \q2 ber l̈öng song ĩyado wl̈o.»\f + \fr 11:10 \ft Salmo 69.22-23.\f* \s1 Nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo öötong beno tjeng Sbö nopga wl̈eni \p \v 11 ¿Eni ga Israel tjëyoga diktong, to jeno ĩyado wl̈o l̈otëre? Eni l̇l̇ëme. L̇l̇ëbo shäryara l̈ok owa l̈i kjĩshko ga nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo döya Sbörë shäng shara. Shärye eni, Israel tjëyoga ber l̈öng ba ymoyotkë ara wl̈o. \v 12 Eni ga judíoga l̇l̇ëbo owa shäryono, l̇l̇ëbo jera l̈ok ara. Gueniyo e beno l̇l̇ëbo pjl̈ú nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo kong, l̇l̇ëbo wl̈ẽna l̈ok ara e kjĩshko. Eni ga judíoga l̈i döyashko ga e ber ba kong l̈ok pjl̈ú anmoyõ. \p \v 13 Nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo, l̇l̇ëbo l̈ër woydë bomi kong shara. Tja ichara Sbörë ba tjl̈õkwo roy l̈ë bomi kong Jesús ãska. Bor kong ga pak ëre tjwl̈õ ara. \v 14 Gueniyo woydër ga pjãy ymoyotke bor pjeyogarë ara, epga kjone kjone där wl̈o. \v 15 Bor nopga rayara Sbörëshko ga ãska pjãy tjëyoga obl̈ë obl̈ë wl̈okjrayde shara. Gueniyo l̇l̇ono ga epga wl̈okjre jek obi. Era ber shinmo woshrara iröng obi wl̈eni. \v 16 Pjl̈ung shosho buk kjrina sho zoroy kjrina, ioroy beno tjeng dboy Sbö kong wl̈eni ga l̇l̇amo beno buk dboy ba kong bakoe. \p Kjor sl̈eng tjeng dboy Sbö kong wl̈eni ga kjor l̈i kowo tjeng dboy ba kong bakoe. \v 17 Sbö nopga, e so kjor dgak jong kjl̈ara ko \tl olivo\tl* kjoyoe. Bäm go ga Abraham kjrara Sbörë, iara beno kjor l̈i sl̈eng wl̈eni. E irgo ga ba tjëyo tek beno ba irgo l̈i iara beno tjeng ba kowo wl̈eni. Gueniyo kjone kjone kjara beno tjeng dboy, kjor kowo tora pjir wl̈eni. Pjãy nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo l̈ira so kjor kjl̈ara ko \tl olivo\tl* kjl̈oshko so kjoyoe. Eni ëmdë ga pjãy töna beno tjeng ba nopga tjok, kjor kowo smona ba kjor jong l̈i doyo go wl̈eni. Eni ga pjãy beno l̈öng mär ba sl̈eng go wl̈eni. \v 18 Gueniyo pjãy krë e go l̇l̇ëm, pjãy tjwl̈õ ara nopga kjara l̈i kjinmo l̈ëmi l̇l̇ëm bakoe. Woyotjl̈ĩzĩ ga kjor kowo l̈i, e mär ba sl̈eng go, ba sl̈eng l̈i mär ba kowo go l̇l̇ëme. \p \v 19 ¿«Kjor kowo tjeng bäm go l̈i kjara, tjawa smoya ber tjeng ba ãska wl̈o kjĩshko ga tjawa tjwl̈õ ara, judíoga kjinmo» l̈ëmire? Eni l̇l̇ëme. \v 20 Judíoga l̈i kjara, mär ba go l̇l̇ëm kjĩshko. Ga pjãy mär ba go kjĩshko ga pjãy töna beno tjeng ba nopga tjok, kjara l̈i ãska. Gueniyo pjãy krë e go l̇l̇ëm, Sbö bangkjrozĩ dey. \v 21 Tjeng bäm go l̈i kjara, mär ba go l̇l̇ëm kjĩshko. Eni ga pjãy mär ba go ame wl̈eni ga pjãy kje eni bakoe. \p \v 22 Sbö wopjl̈ú, gueniyo l̇l̇ëbo owa shäryaga l̈i shdũya kjange. Nopga mär ba go l̇l̇ëm l̈i shduna kjang, gueniyo shäng wopjl̈ú bomi tjok, pjãy mär ba go kjĩshko. Gueniyo pjãy mär ba go ame wl̈eni ga pjãy shdũya bakoe. \v 23 Erö l̇l̇ëme. Nopga mär l̈öng ba go l̇l̇ëm l̈i opyë ber l̈öng mär ba go iröng obi wl̈eni ga epga tö̃ya ba nopga tjok iröng obi, kjor kowo tora, smona iröng obi wl̈eni. Shärye Sbörë eni ga pjl̈úe. \v 24 Pjãy so kjor kjl̈ara ko \tl olivo\tl* kjl̈oshko so kjoyoe. Pjãy smona kjor dgak jong kjl̈ara ko \tl olivo\tl* l̈i doyo go wl̈eni ga kjange. Gueniyo judíoga l̈ira so \tl olivo\tl* l̈i kowo kjoyoe. Kjone kjone tora l̈i smoy iröng obi wl̈o ga kjang l̇l̇ëme. \s1 Israel tjëyoga uunkong där \p \v 25 Pjeyoga, woydër ga l̇l̇ëbo miydëba l̇l̇ëm wl̈eniyo l̈i miydëmi pjl̈ú, pjãy krë l̇l̇ëm wl̈o. Israel tjëyoga kjone kjone l̈öng l̇l̇ëye kuya woydë l̇l̇ëm äär jong nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo där wl̈o l̈i döktong uunkong pjir guing. \v 26 Israel tjëyoga uunkong där eshko jã, tak pjang Sbö tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽ ga \q1 «Bi döga l̈i tjwe Sión\f + \fr 11:26 \fk Sión \ft kjokyo, e kowëba \fk Jerusalén \ft bakoe.\f* kjokyo dwayo. \q2 Eshko ga owa pjang Jacob tjëyoga go l̈i l̈ö̃ya ber drete. \q1 \v 27 Sbö tjl̈ẽ ga “Tjl̈õkwo tworor ba kong, beno ĩyado wl̈o l̈i beno eni: \q2 ‘Owa pjang ba go l̈i l̈ön ber drete’” l̈e.»\f + \fr 11:27 \ft Isaías 59.20-21; 27.9; Jeremías 31.33-34.\f* \p \v 28 Eerishko ga Israel tjëyoga kjone kjone l̈öng Sbö wl̈oyo, ba tjl̈õkwo pjl̈ú l̈i kjre l̇l̇ëm kjĩshko. E kjĩshko ga ba tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈i ichara bomi kong shara. Eni ëmdë ga epga kjrara Sbörë dënashko kuzong ga woyde Sbörë ara, ba tjl̈apgaga tek dënashko so tjwl̈õ ara anmoyõ l̈i kjĩshko. \v 29 L̇l̇ëye twara Sbörë ga döya iröng ame. Ëye rokara ga woyde ara ĩyado bakoe. \v 30 Dënashko ga pjãy Sbö kol̈ono l̇l̇ëme. Gueniyo eerishko ga epga Sbö kol̈ë l̇l̇ëm kjĩshko ga pjãy songe l̈e Sbörë shara. \v 31 Eerishko ga Sbö kol̈aga l̇l̇ëm l̈i beno epga shara. Gueniyo l̇l̇ono ga epga songe l̈e, pjãy eerishko ga songe l̈e sorë ga eni. \v 32 Nopga uunkong iara Sbörë beno l̈öng ba wotjl̈ĩk owa l̈i tjok, uunkong l̈i songe l̈e ba wopjl̈ú l̈i kjĩshko wl̈o. \s1 Sbö poshrëra Pablorë \p \v 33 Sbö, e pjl̈ú anmoyõ. Ba kjok miydë l̈i tjl̈ĩga ërë l̇l̇ëm, wotjl̈ĩk l̇l̇ë miydaga ërë l̇l̇ëm, l̇l̇ëbo shärye sorë miydaga ërë l̇l̇ëm bakoe. \v 34 L̇l̇ëye woyotjl̈ĩya l̈i miydaga ërë l̇l̇ëm, poshdungga ërë l̇l̇ëm bakoe. \v 35 Pogo tjwl̈õ ë kong l̇l̇ëm, kong l̇l̇ëye twaga ërë ba kong, ãska twe ba kong iröng obi wl̈o l̇l̇ëm bakoe. \v 36 L̇l̇ëbo tjeng kës l̈i shäryaga erë, e ba sogo bakoe. E kjĩshko ga bi l̇l̇ëbo tjeng kës l̈i twaga erë bi kong. E poshrëkko ĩyado. Ber eni. \c 12 \s1 Shji optwë Sbö kong \p \v 1 Pjeyoga, öng twëy Sbö kong ber ba poshrëkkl̈o wl̈oshko ga öng l̈i zröy bäm go. Eni wl̈eni ga shji songe l̈e Sbörë kjĩshko ga rokër bomi kong jl̈õkoyo ga pjãy l̈öng së obishko ga pjãy optwos om go ba kong, l̇l̇ëye woyde shäryëmi wl̈o l̈i, e shäryozĩa. Ga poshrëy, woyde sorë l̈i eni. \v 2 Shji opshäryë l̈öng nopga Sbö miydë l̇l̇ëm wl̈eniyo dik ame. Pjãy opyos, pjãy kjl̈opswe Sbörë ber l̈öng wotjl̈ĩk obl̈ë wl̈o dey. Eshko ga l̇l̇ëye woyde Sbörë l̈i l̇l̇ë miydëmi ga pjl̈úe. L̇l̇ëye woyde l̈i, l̇l̇ëbo pjl̈ú, pjl̈o bek l̈i e. \p \v 3 Sbö wopjl̈ú l̈i kjĩshko ga tja kjimtara ara. E kjĩshko ga l̈ër bomi kong ga pjãy uunkong iara Sbörë beno l̈öng mär ba go. Eni ga pjãy opwoyotjl̈ĩs yõtso, pjãy tjwl̈õ ara obl̈ë kjinmo woyotjl̈ĩmi l̇l̇ëme. \v 4 Bi doyo, l̇l̇ëbo ara ëmdë ga e kjl̈araso döe. Eni ëmdë ga l̇l̇ëbo kjrina kjrina l̈i pak shäryë obl̈ë obl̈ëe. \v 5 Cristo doyo, e eni bakoe. Shji ara ëmdë ga shji töna beno tjeng uunkong Cristo doyo kjl̈araso wl̈eni. \v 6 Sbö wopjl̈ú l̈i kjĩshko ga shji kjl̈ara kjl̈ara kong kjok miydë twara obl̈ë obl̈ë, woydara sorë l̈i eni. Eni ga pja kong kjok miydë twara ba tjl̈õkwo l̈ëp wl̈o wl̈eni ga tjl̈õkwo l̈os eni, gueniyo pja mär Sbö go bayo kjöm ga tjl̈õkwo l̈ëp bayo eni bakoe. \v 7 Pja kong kjok miydë twara, obl̈ë kjimtëp wl̈o wl̈eni ga obl̈ë kjimtozong. Pja kong kjok miydë twara obl̈ë pim wl̈o wl̈eni ga obl̈ë pĩzong. \v 8 Pja kong kjok miydë twara obl̈ë kjimtëp dbokjrë wl̈o wl̈eni ga shäryos eni. L̇l̇ëbo twëp nopga song wl̈eniyo kong ba kjimtokl̈o wl̈o ga pjl̈ú wl̈eni ga shäryos shäng wopjl̈úe. Pja kong kjok miydë twara, obl̈ë ichëp wl̈o wl̈eni ga ichos yõtso. Pja kong kjok miydë twara, obl̈ë songe l̈ëp wl̈o wl̈eni ga shäryos shäng wopjl̈úe. \s1 Shji ëng woydë ara kar kar \p \v 9 Pjãy ëng woydos ara kar kar jl̈õkoyo. L̇l̇ëbo owa l̈i rayozĩ, l̇l̇ëbo pjl̈ú l̈i shäryomirë dey. \v 10 Pjãy ëng woydos ara kar kar, epenga dö wl̈eni. Obl̈ë iozĩ ber tjwl̈õ ara, bomi kjinmo. \v 11 Pjãy drön ëë, parkë Tjl̈apga Jesús kong jl̈õkoyo wl̈o ĩyado. \v 12 L̇l̇ëbo pjl̈ú twe Sbörë bomi kong l̈i koshozĩ l̈öng wopjl̈úe. L̇l̇ëbo wen bomi kong owashko ga kuzĩ l̈öng kjange. Pjãy syõshtos Sbö kong ĩyado. \v 13 Ĩmi ga Sbö nopga l̈öng song wl̈eni ga kjimtozĩa. Ëye tjwe bomi shwoyshko ga wl̈okjrozĩ l̈öng wopjl̈ú bakoe. \p \v 14 Ëye, pjãy shdũya ga rokozĩ Sbö kong, kjimte wl̈o, shdũya wl̈o l̇l̇ëme. \v 15 Ëye wopjl̈ú ga pjãy wopjl̈ú ba tjok. Ëye sl̈ar ëë ga pjãy sl̈ar ëë ba tjok. \v 16 Pjãy ber l̈öng wl̈ẽp ëng tjok ĩyado. Pjãy krë l̇l̇ëm, pjãy tjwl̈õ ara, obl̈ë kjinmo l̈ëmi l̇l̇ëm, pjãy jëk nopga tjwl̈õ l̇l̇ëme l̈ëba l̈i tjok dey. \p \v 17 Ëye l̇l̇ëbo shäryono bomi kong owa ga kar l̇l̇ëbo owa shäryëmi ba kong l̇l̇ëme. Pjãy drön l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryë nopga uunkong bokso. \v 18 Pjãy drön ber l̈öng wl̈ẽp nopga uunkong tjok ĩyado. \v 19 Pjeyoga, Sbö tjl̈õkwo tak pjang l̈i goshko ga Tjl̈apga tjl̈ẽ ga \q1 «Ëye l̇l̇ëbo owa shäryono ga \q2 shdungga ber tjarë, \q2 l̇l̇gwega ber tjarë bakoe.»\f + \fr 12:19 \ft Deuteronomio 32.35.\f* \m E kjĩshko ga ëye l̇l̇ëbo shäryono bomi kong owa ga kar l̇l̇ëbo owa shäryëmi ba kong l̇l̇ëm, iozĩ ber tjeng Tjl̈apga wl̈oshko dey, shdungga ber erë wl̈o. \v 20 Sbö tjl̈õkwo tak pjang eni: \q1 «Bop moskwo pjl̈irö wl̈eni ga së̃s dl̈i, \q2 wodogro wl̈eni ga së̃s di. \q1 Shäryorop eni ga l̈ökkjrë e go.»\f + \fr 12:20 \ft Proverbios 25.21-22.\f* \m \v 21 Pjãy wotjl̈ĩk tjwe owa ga jl̈õ l̈ëmi l̇l̇ëm, l̇l̇ëbo owa zãzĩ l̇l̇ëbo pjl̈ú go dey. \c 13 \s1 Shji tjl̈apgaga kjok l̇l̇gwega wl̈eniyo kol̈ë \p \v 1 Tjl̈apgaga kjok l̇l̇gwega wl̈eniyo kol̈ozĩ uunkong. Epga iaga Sbörë beno bi ichaga, iaga ëye obl̈ërë l̇l̇ëme. \v 2 E kjĩshko ga ëye opyono beno ba wl̈oyo ga opyono beno l̇l̇ëbo shäryara Sbörë l̈i wl̈oyo. Eni ga ba shdunggl̈o l̈i wl̈ẽya shäng ba kong om go. \v 3 Ëye l̈öng l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryë ga shdũya tjl̈apgagarë l̈i bangkjre l̇l̇ëm, bangkjraga beno l̇l̇ëbo owa shäryaga l̈irë eröe. Eni ga tjl̈apgaga l̈i bangkjrëmi woydë l̇l̇ëm wl̈eni ga l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryomirë dey. Eni ga ber l̈öng wopjl̈ú bomi tjok erä. \v 4 Tjl̈apgaga l̈i iaga Sbörë beno l̈öng l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryë bomi kong wl̈o. Gueniyo iara beno l̈öng nopga owa l̈i l̇l̇gwega bakoe. E kjĩshko ga pjãy l̇l̇ëbo owa shäryë wl̈eni ga pjãy shdũya tjl̈apgagarë l̈i bangkjrozĩa. \v 5 E kjĩshko ga woyde ga tjl̈apgaga kjok l̇l̇gwega wl̈eniyo l̈i kol̈ëy. Shäryëy eni, shji shdũya l̇l̇ëm wl̈o dö l̇l̇ëm, miydëy ga e pjl̈ú shäryoydë kjĩshko bakoe. \p \v 6 Tjl̈apgaga l̈i beno l̈öng pak twara Sbörë ba kong l̈i shäryë kuzong ga kä potjwl̈ẽkkl̈o roke bomi kongshko ga tjwl̈ẽzĩa. \v 7 Pjãy pogo tjwl̈õ ë kong wl̈eni ga tjwl̈ẽzĩ ba kong uunkong. Kä potjwl̈ẽkkl̈o tjwe bomi kong sorë pogo ga tjwl̈ẽzĩa. Nopga bangkjrako l̈i bangkjrozĩ, iozĩ ber tjwl̈õ ara bakoe. \s1 Shji obl̈ë woydë ara \p \v 8 Shji iara Sbörë beno l̈öng obl̈ë woydë ara wl̈o. E shji pogo tjwl̈õ obl̈ë kong wl̈eni. Eni ga pjãy pogo tjwl̈õ ë kong ga tjwl̈ẽzĩ pjir, gueniyo obl̈ë woydozĩ ĩyado. Era tjwl̈ẽy pjir ga äe. Ëye shäng ba kjl̈ara woydë ara ga tjl̈õkwo tak l̈ok kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë go l̈i kol̈e shäng jl̈õkoyo. \v 9 Tak l̈ok l̈i eni: «Shji pë oma boy obl̈ë tjok l̇l̇ëme. Shji no zrök l̇l̇ëme. L̇l̇ëbo koĩy l̇l̇ëme.»\f + \fr 13:9 \ft Éxodo 20.13-15, 17; Deuteronomio 5.17-19, 21.\f* L̇l̇ëbo obl̈ë tjok obi. Gueniyo kjok l̇l̇gwekkl̈o uunkong l̈i ber kjrinaso wl̈eni: «Pja opwoydë sorë ga bop kjl̈ara, e woydos eni bakoe.»\f + \fr 13:9 \ft Levítico 19.18.\f* \v 10 Ëye ba kjl̈ara woydë ara ga l̇l̇ëbo owa shärye ba kong l̇l̇ëme. E kjĩshko ga ëye shäng ba kjl̈ara woydë ara ga kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i kol̈e shäng jl̈õkoyo. \p \v 11 Bi dözl̈ong dbaryo l̈i dörö, tjl̈õkwo kjrëmi l̈öng kjwl̈ë jã dik l̇l̇ëme. E kjĩshko ga l̇l̇ëbo l̈ër shäng bomi kong l̈i shäryozĩa. Shji ber l̈öng wl̈ẽp ame. \v 12 Kjok ro sĩ dbaryo l̈i\f + \fr 13:12 \fk Kjok ro sĩ dbaryo \ft l̈e l̈i, e \fk l̇l̇ëbo owa shäryëba ara dbaryo \ft l̈okl̈o.\f* pjitoe. Kjok shrän dbaryo l̈i\f + \fr 13:12 \fk Kjok shrän dbaryo \ft l̈e l̈i, e \fk Jesús tjwe iröng obi dbaryo \ft l̈okl̈o.\f* döröe. E kjĩshko ga l̇l̇ëbo owa shärye nopga kjok ëre sorë l̈i shäryëy ame, l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryoydë dey. \v 13 Shji l̇l̇ëbo shäryë bëy erä. Shji l̇l̇ëbo owa shäryë ëng tjok l̇l̇ëm, shji nel̈õtkë l̇l̇ëm, shji orkwosmono ë tjok l̇l̇ëm ga shji pë ba tjok l̇l̇ëm, shji wotjl̈ĩk l̇l̇ëbo owa shäryë obl̈ë tjok l̇l̇ëm, shji ëngkjwë ë tjok l̇l̇ëm, shji ymo ara l̇l̇ëm bakoe. \v 14 Woyde ga pjãy ichaga ber Tjl̈apga Jesucristorë shara, ga l̇l̇ëye woyde bi wotjl̈ĩk owarë l̈i woyotjl̈ĩy ame. \c 14 \s1 Shji wotjl̈ĩk ga l̇l̇ëbo shäryëy ga owa l̈ëy ga shäryëy l̇l̇ëm dey \p \v 1 No kjone kjone mär Sbö go, gueniyo l̇l̇ëbo shärye ber pjl̈o bek Sbö bokso l̈i miyde l̈öng l̇l̇ëm obi. Nopga eniyo wl̈okjrozĩ yõtso, e l̇l̇ëbo owa shäryono l̈ëy ë kong ame. \v 2 Miyde no kjone kjonerë ga l̇l̇ëbo uunkong ue ga pjl̈úe. Gueniyo kjone kjone obi wotjl̈ĩk ga sjëng uë ga owa l̈e. \v 3 L̇l̇ëbo uunkong ue ga pjl̈ú l̈i miyde l̈öng l̇l̇ëm ëmdë ga Sbö wopjl̈ú ba tjok. E kjĩshko ga ëye ië l̇l̇ë pogo ga obl̈ë l̈i l̈ãywe owa, ba dl̈i l̈i kjĩshko l̇l̇ëme. \v 4 Shji obl̈ë parkaga l̈ãywë l̇l̇ëme. Shji uunkong Sbö parkaga. Ëye parkono pjl̈úre, de oware, e miydaga ber ba pjl̈uyorë. Ga ëye mär Sbö go ga kjimte Sbörë l̇l̇ëbo pjl̈ú l̈i shäryë. \p \v 5 No kjone kjone mär Sbö go, gueniyo wotjl̈ĩk ga dbar kjwara tjwl̈õ ara, dbar obl̈ë kjinmo l̈e. Kjone kjone obi wotjl̈ĩk ga dbar kjwobi l̈i, e kjoyo döe l̈e. Woyde ga pjãy kjl̈ara kjl̈ara omwoyotjl̈ĩk yõtso, ga l̇l̇ëbo kup ga ber pjl̈ú bop kong l̈i shäryos eni. \v 6 Ëye dbar jnek ga shärye Tjl̈apga kong. Shji iëshko ga woyde ga shji l̈öng wopjl̈ú Tjl̈apga tjok bi dl̈i kjĩshko. Shäryëy eni ga shäryëy l̈öng Tjl̈apga kong. Shji sjëng uëre, de l̇l̇ëmde, e l̇l̇ëno l̇l̇ëme. \v 7-8 Shji jëk sorë l̈aga shjirë om go l̇l̇ëme. Shji l̈öng së obishko ga shji tjeng Tjl̈apga wl̈oshko. Shji wol̈ono ga shji tjeng ba wl̈oshko bakoe. Eni ga shji l̈öng sëre, de shji wol̈onore, shji tjeng ba wl̈oshko ĩyado. \v 9 Cristo wol̈ono, ga woshrara Sbörë iröng obi, e ber nopga l̈öng së l̈i Tjl̈apga wl̈o, e ber nopga wol̈ono l̈öng l̈i Tjl̈apga wl̈o bakoe. \p \v 10 ¿Eni ga bop kjl̈ara l̇l̇ëbo owa shäryono l̈ëp ega? ¿E l̈ãywëp owa ega? L̇l̇ono ga shji uunkong äär l̈öng Sbö bokshto, shji l̇l̇gweya wl̈o. \v 11 Ba tjl̈õkwo tak pjang eni: \q1 «Tjl̈apga tjl̈ẽ ga “L̈ër bomi kong jl̈õkoyo bor ko go ga \q2 l̇l̇ono ga nopga uunkong tjwe kjök tok bor bokshto. \q2 Eshko ga Sbö poshrëya l̈ok uunkong” l̈e eni.»\f + \fr 14:11 \ft Isaías 45.23.\f* \m \v 12 E kjĩshko ga l̇l̇ono ga shji kjl̈ara kjl̈ara iche Sbörë ba dboryë, l̇l̇ëbo shäryoroy kës l̈i kjĩshko. \p \v 13 E kjĩshko ga obl̈ë l̇l̇ëbo owa shäryono l̈ëy ë kong ame. Shji drön ëë, bi pjeyoga ichëy dir l̇l̇ëm wl̈o. \v 14 Tja mär Tjl̈apga Jesús go. E kjĩshko ga miydër pjl̈ú ga dl̈i uunkong uëy ga pjl̈úe. Gueniyo ëye wotjl̈ĩk ga dl̈i l̇l̇ë uako l̇l̇ëme l̈e wl̈eni ga dl̈i l̈i ber ba kong ue wl̈o ga owa. \p \v 15 Bop kjl̈ara woydëp ara jl̈õkoyo wl̈eni ga barwëp, l̇l̇ëbo uëp l̈i kjĩshko l̇l̇ëme. Cristo wol̈ono ba kjĩshko bebi. E kjĩshko ga ichëp dir dl̈i uëp l̈i kjĩshko l̇l̇ëme. \v 16 Miydëp pjl̈ú ga l̇l̇ëbo shäryëp ga pjl̈ú ëmdë ga ĩya obl̈ërë ga owa wl̈eni ga shäryëp l̇l̇ëm dey. \v 17 Sbö, e bi pjl̈uyo. Gueniyo l̇l̇ëye uëy, l̇l̇ëye iëy, e ba kong ga l̇l̇ëno l̇l̇ëme. Woyde ga shji kjimte ba Sëyarë jëk l̈öng pjl̈o bek, wl̈ẽp, wopjl̈ú ëng tjok. L̇l̇ëye woyde l̈i e. \v 18 Ëye parkë Cristo kong eni ga Sbö ber wopjl̈ú ba tjok, nopga ber wopjl̈ú ba tjok bakoe. \p \v 19 E kjĩshko ga shji drön ëë, l̇l̇ëbo shäryë wl̈o, shji ber l̈öng wl̈ẽp ëng tjok wl̈o, shji ëng kjimtë dbokjrë wl̈o bakoe. \v 20 L̇l̇ëbo uëy l̈i kjĩshko ga l̇l̇ëbo shäryara Sbörë l̈i pjiy woydë l̇l̇ëme. Dl̈i uunkong uëy ga pjl̈úe. Gueniyo obl̈ë ichëy dir, l̇l̇ëye uëy l̈i kjĩshko ga owa. \v 21 Bop pjeyo ichëp dir, sjëng uëp kjĩshko, kjil̇l̇gwo bo dyo dbo ara iëp kjĩshko, l̇l̇ëbo shäryëp obl̈ë kjĩshko wl̈eni ga shäryëy l̇l̇ëm dey. \p \v 22 Eni ga pjãy kjl̈ara kjl̈ara omwoyotjl̈ĩk sorë l̈i miydaga ber pjãydë, e ga Sbörë eröe. Shji ëng l̈ë kar kar, l̇l̇ëbo ëre kjĩshko l̇l̇ëme. Miydëy ga l̇l̇ëbo shäryëy ga pjl̈ú l̈i shäryoroy pjir ga «Tja l̇l̇ëbo owa shäryono» l̈ëy l̇l̇ëm dey. Ëye oml̈ë eni l̇l̇ëm ga era ber wopjl̈úe. \v 23 Gueniyo ëye wotjl̈ĩk ga l̇l̇ëbo uako l̇l̇ëme l̈e wl̈eni ga ue l̇l̇ëm dey. Uara ga l̇l̇ëbo owa shäryayde, e owa l̈e kjĩshko. Shji wotjl̈ĩk ga l̇l̇ëbo shäryëy ga owa l̈ëy wl̈eni ga shäryëy l̇l̇ëm dey. Shäryoroy eni ga l̇l̇ëbo owa shäryoydë. \c 15 \s1 L̇l̇ëbo ber pjl̈ú bi kong l̈i wl̈ẽydë l̇l̇ëme \p \v 1 L̇l̇ëbo shäryëy ber pjl̈o bek Sbö bokso l̈i miydëy pjl̈ú wl̈eni ga woyde ga shji iirkë bi pjeyoga ommiydoydë l̇l̇ëm obi l̈i kong l̇l̇ëme. L̇l̇ëbo ber bi kong pjl̈ú l̈i wl̈ẽydë l̇l̇ëm, \v 2 l̇l̇ëbo ber pjl̈ú bi pjeyoga kong l̈i wl̈ẽydë dey, opping mär Sbö go jek këgong wl̈o. \v 3 Cristo ëmdë ga l̇l̇ëbo shäryono ber pjl̈ú ba kong wl̈o l̇l̇ëm, tak pjang Sbö tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽ ga «Pja l̈ãywaraba owashko ga tja l̈ãywaraba wl̈eni.»\f + \fr 15:3 \ft Salmo 69.9.\f* \v 4 L̇l̇ëbo uunkong tak pjang Sbö tjl̈õkwo go dënashko l̈i beno bi poshdunggl̈o, shji opping ber l̈öng e go wl̈o, shji dbokjrë e go wl̈o. Eni ga l̇l̇ëbo wen bi kong owashko ga kuy kjang ga pjl̈ú, l̇l̇ëbo tak pjang l̈i koshëy l̈öng wopjl̈ú kjĩshko. \p \v 5 Shji kjimte Sbörë dbokjrë jek këgong, l̇l̇ëbo wen bi kong owa l̈i kuy kjang wl̈o. Rokër ba kong ga pjãy mär l̈öng Cristo Jesús go wopro ga pjãy kjimte wotjl̈ĩk kjrinaso, \v 6 pjãy uunkong Sbö poshrëk no kjl̈araso wl̈eni wl̈o. Bi Tjl̈apga Jesucristo Data l̈i e. \p \v 7 Pjãy wl̈okjrara Cristorë sorë ga pjãy ëng wl̈okjros kar kar eni bako, Sbö poshrëkoba wl̈o. \v 8 Cristo öör judíoga kjimtë, ba parkaga tjwl̈ẽk shäng pjir wl̈eniyo dik, tjl̈õkwo bek l̈ara Sbörë ba tjl̈apgaga tek dënashko so tjwl̈õ ara kong jl̈õkoyo l̈i ber jl̈õkoyo wl̈o. \v 9 Ga nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo songe l̈ara bako, Sbö ie l̈ok ber kësbang, tjwl̈õ ara wl̈o, tak pjang Sbö tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽ ga \q1 «Pja poshrër tjëyoga obl̈ë obl̈ë bokshto, \q2 tja të bop kong bakoe.»\f + \fr 15:9 \ft 2 Samuel 2.50; Salmo 18.49.\f* \p \v 10 Sbö tjl̈õkwo tak pjang eni obi: \q1 «Sbö nopga l̈öng wopjl̈ú, \q2 nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo, \q2 pjãy ber l̈öng wopjl̈ú bakoe.»\f + \fr 15:10 \ft Deuteronomio 32.43.\f* \p \v 11 Sbö tjl̈õkwo tak pjang eni obi: \q1 «Nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo, \q2 Tjl̈apga poshrëzĩa. \q1 Tjëyoga obl̈ë obl̈ë, \q2 pjãy të ba kong, ba poshrëkkl̈o.»\f + \fr 15:11 \ft Salmo 117.1.\f* \p \v 12 Ga Isaías tjl̈ẽno beno eni: \q1 «Isaí tjëyo wen kjl̈ara, \q2 ber tjëyoga obl̈ë obl̈ë ichaga. \q1 Nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo mär ba go.»\f + \fr 15:12 \ft Isaías 11.10.\f* \p \v 13 Shji kjimte Sbörë l̇l̇ëye l̈ara l̈i koshë l̈öng wopjl̈úe. Rokër ba kong ga pjãy mär ba go kuzong ga pjãy kjimte ber wopjl̈ú, wl̈ẽpe. Rokër ba kong obi ga pjãy kjimte ba Sëyarë, l̇l̇ëye l̈ara l̈i koshë l̈öng wopjl̈ú anmoyõ wl̈o. \s1 Pablo parkono nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo kong \p \v 14 Pjeyoga, miydër pjl̈ú ga l̇l̇ëbo shäryëy ber pjl̈o bek Sbö bokso l̈i miydëmi pjl̈ú, shäryëmi pjl̈ú, ga pjãy ëng ping e go ga pjl̈ú bakoe. \v 15-16 Gueniyo kjibokwo ëre go, l̇l̇ëbo toror bomi kong obl̈ë obl̈ë kjang, woyojemi l̇l̇ëm wl̈o. Sbö wopjl̈ú l̈i kjĩshko ga tja iara beno Cristo Jesús parkaga nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo kong, Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈ër ba kong wl̈o, epga twër ber Sbö kong, öng zröraba, sho suraba, pjono dret Sbö poshrëkkl̈o wl̈eni wl̈o, epga ie ba Sëyarë ber tjeng dboy ba kong wl̈o bakoe. Kjibokwo ëre toror bomi kong kjang e kjĩshko. \p \v 17 E kjĩshko ga tja shäng wopjl̈ú Cristo Jesús tjok, pak shäryoror Sbö kong l̈i beno pjl̈ú kjĩshko. \v 18-19 L̇l̇ëbo obl̈ë l̈anyotkër l̇l̇ëme. L̇l̇ëbo shäryara Cristorë bor go l̈i l̈anyotkotë eröe. Tja ichara ba tjl̈õkwo roy l̈ë nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo kong. Ga tja kjimtara ba Sëyarë l̇l̇ëbo ĩydëba l̇l̇ëm wl̈eniyo shäryë ba kong obl̈ë obl̈ë ara. Eni ga Cristo roy pjl̈ú l̈oror ba kong Jerusalén kjokyo dwayo äär jong Iliria kjokyo, ga tjl̈õkwo l̈i kjrara nopgarë ara, beno l̈öng Sbö kol̈ë shara. \v 20 Tek dënashko ga tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈i l̈ër woydë kjok shto obl̈ë obl̈ë, nopga omkuydë l̇l̇ëm obi l̈öng l̈ishko. Obl̈ë öör oml̈ë tjänshko ga tja äär woydë oml̈ë jek obi eshko l̇l̇ëme. \v 21 Shäryër woydë, tak pjang Sbö tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽ ga \q1 «Ba roy äär, äätë kjone l̇l̇ëm obi l̈ishko. \q2 Ëye ba roy kuydë l̇l̇ëm obi ga kuya.»\f + \fr 15:21 \ft Isaías 52.15.\f* \m \v 22 Tja jek bomi ĩk l̈oror ara, gueniyo tja jekdë l̇l̇ëm obi e kjĩshko. \s1 Pablo jek woydë Roma kjokyo \p \v 23 Tja jek bomi ĩk woyotjl̈ĩn sök l̈u kop ara tjän. Eerishko ga bor pak pjitong kjok ëreshko. \v 24 Eni ga tja jek shäng España kjokyoshko ga pjãy ĩn äär woydë, tja ber sök bomi tjok dbar kjwöbö wl̈o, pjir ga tja kjimtëmi jek äär eshko wl̈o. \v 25-26 Gueniyo tja to Jerusalén kjokyo bäm go. Sbö tjl̈õkwo kjragaga l̈öng Macedonia kjokyo, Acaya kjokyo, e dbur töno, iche Sbö nopga song wl̈eniyo l̈öng Jerusalén kjokyo l̈i kong wl̈o, ga jek sör ba kong. \v 27 Shäryara l̈ok eni ba woshko, miyde l̈ok ga pogo tjwl̈õ ba kong ara. Judíoga Sbö tjl̈õkwo roy shdöno nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo kong. E kjĩshko ga bek ga kar l̇l̇ëbo twe ba kong, ba kjimtokl̈o. \v 28 Eni ga dbur l̈i ioror beno tjeng ba wl̈oshko pjir ga tja jongya España kjokyo shara. Tja jek shäng eshkoshko ga pjãy ĩn äär. \v 29 Miydër pjl̈ú ga tja äär bomi shwoyshko ga shji kjimte Cristorë ara eshko. \p \v 30 Pjeyoga, shji mär bi Tjl̈apga Jesucristo go, ga shji ie ba Sëyarë ëng woydë ara kar kar. Eni ga tja drön bor pak shäryë wopro ga rokër bomi kong ga pjãy syõshtë Sbö kong bor kjĩshko jl̈õkoyo. Enira tja kjimtëmi ba shäryë. \v 31 Rokozĩ ba kong ga tja döya Cristo tjl̈õkwo kjragaga l̇l̇ëm l̈öng Jerusalén kjokyo l̈i wl̈oshko dwayo. Rokozĩ ba kong obi ga bi pjeyoga l̈öng Jerusalén kjokyo l̈i, l̇l̇ëbo söror ba kong l̈i wl̈okjre l̈ok wopjl̈úe. \v 32 Woyde Sbörë eni wl̈eni ga tja äär bomi ĩk wopjl̈ú, tja woshtë bomi shwoy ga pjl̈ú wl̈o. \v 33 Rokër Sbö kong ga pjãy ie ber l̈öng wl̈ẽpe. Ber eni. \c 16 \s1 Kjibokwo pjirzl̈ong \p \v 1 Wal̈ë shäng kjl̈ara ko Febe. E bi kjl̈ara, ga parkë shäng Cristo tjl̈õkwo kjragaga l̈öng Cencrea kjokyo l̈i kong. \v 2 Rokër bomi kong ga e mär Tjl̈apga Jesús go kuzong ga wl̈okjrozĩ l̈öng wopjl̈úe. Woyde ga shäryëy bi pjeyoga uunkong kong eni. Nopga ara kjimte shäng ara, tja kjimtara ara bakoe. E kjĩshko ga l̇l̇ëye woyde l̈i twozĩ ba kong bakoe. \p \v 3 «¿Yonde?» l̈ëmi Priscila, Aquila kong. Epga parkë l̈öng Cristo Jesús kong bor tjok. \v 4 Zröraba ëy ëmdë ga tja kjimtara l̈ok ara. Tja wopjl̈ú ba tjok, gueniyo tjarö l̇l̇ëm, Cristo tjl̈õkwo kjragaga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo l̈öng kës l̈i wopjl̈ú ba tjok bakoe. \v 5 «¿Yonde?» l̈ëmi Cristo tjl̈õkwo kjragaga tön l̈öng ba ushko l̈i kong bakoe. \p «¿Yonde?» l̈ëmi bor kjl̈ara Epeneto kong. Asia kjokyoshko ga tjl̈õkwo kjraga bäm go l̈i e. \p \v 6 «¿Yonde?» l̈ëmi María kong. E parkono ara bomi kong. \p \v 7 «¿Yonde?» l̈ëmi Andrónico, Junias kong. Tjawa epenga döe. Epga öör l̈öng bor tjok kjërshko. Epga töno beno tjeng Cristo tjok bor bäm go, ga Sbö tjl̈õkwo roy l̈agaga Cristo ãska l̈i kong ga tjwl̈õ ara anmoyõ. \p \v 8 «¿Yonde?» l̈ëmi Amplias kong. E mär Tjl̈apga Jesús go, ga woydër ara. \p \v 9 «¿Yonde?» l̈ëmi Urbano kong. E parkë shäng Cristo kong bor tjok. \p «¿Yonde?» l̈ëmi bor kjl̈ara Estaquis kong bakoe. \p \v 10 «¿Yonde?» l̈ëmi Apeles kong. L̇l̇ëbo weno ba kong owa ara Cristo kjĩshko ëmdë ga beno shäng mär ba go jl̈õkoyo. \p «¿Yonde?» l̈ëmi Aristóbulo pjeyoga kong. \p \v 11 «¿Yonde?» l̈ëmi Herodión kong. E judío, botoya dik. \p «¿Yonde?» l̈ëmi Narciso pjeyoga kong. Epga mär Tjl̈apga Jesús go jl̈õkoyo. \p \v 12 «¿Yonde?» l̈ëmi Trifena, Trifosa kong. Wal̈ëga l̈i parkë ara Tjl̈apga Jesús kong. \p «¿Yonde?» l̈ëmi bor kjl̈ara Pérsida kong. Wal̈ë l̈i parkë ara Tjl̈apga Jesús kong. \p \v 13 «¿Yonde?» l̈ëmi Rufo kong. E tjwl̈õ ara Cristo tjl̈õkwo kjragaga kong. «¿Yonde?» l̈ëmi ba mekë kong bakoe. E bor mekë wl̈eni. \p \v 14 «¿Yonde?» l̈ëmi Asíncrito, Flegonte, Hermes, Patrobas, Hermas kong. «¿Yonde?» l̈ëmi bi pjeyoga l̈öng ba tjok l̈i kong bakoe. \p \v 15 «¿Yonde?» l̈ëmi Filólogo, Julia, Nereo kong. «¿Yonde?» l̈ëmi Nereo dor Olimpo kong. «¿Yonde?» l̈ëmi Sbö nopga l̈öng ba tjok l̈i kong bakoe. \p \v 16 Pjãy ëng woydë ara kar kar kuzong ga «¿Yonde?» l̈ëmi ëng kong wopjl̈úe. \p «¿Pjãy yonde?» l̈e Cristo tjl̈õkwo kjragaga l̈öng kës l̈irë bomi kong. \p \v 17 Pjeyoga, rokër bomi kong ga pjãy sjëke. No kjone kjone to l̈öng l̇l̇ëbo shäryë, pjãy shdär ber dboy dboy wl̈o, pjãy mär Cristo go ame wl̈o. Ba kong ga tjl̈õkwo kjroromi l̈i owa l̈e. Pjãy tön ba tjok l̇l̇ëme. \v 18 Epga parkë l̈öng Tjl̈apga Cristo kong l̇l̇ëm, parkë l̈öng ba kong l̈ok om go erä. Nopga kjok miydë l̇l̇ëm wl̈eniyo jyãpgwe ba tjl̈õkwo wol̈ëso l̈i go. \v 19 Pjãy Cristo kol̈ë pjl̈ú l̈i roy kura nopga uunkongdë. Tja wopjl̈ú e kjĩshko. Gueniyo woydër ga l̇l̇ëbo pjl̈ú l̈i miydëmi pjir, l̇l̇ëbo owa shäryëmi ame wl̈o. \p \v 20 Shji ie Sbörë ber l̈öng wl̈ẽpe. Ga wop ä ga Ä zãya, ga ie ber shäng bomi wl̈oshko. \p Rokër Tjl̈apga Jesús kong ga ba wopjl̈ú l̈i kjĩshko ga pjãy kjimte ara. \p \v 21 «¿Pjãy yonde?» l̈e Timoteorë bomi kong. E parkë shäng bor tjok. «¿Pjãy yonde?» l̈e Lucio, Jasón, Sosípaterdë bomi kong bakoe. Tjawa epenga döe. \p \v 22 Kjibokwo ëre taga tja Terciorë bor orkwo go.\f + \fr 16:22 \ft Tjl̈õkwo l̈ara Pablorë Tercio kong. E irgo ga tara Terciorë kjibokwo go ba kong.\f* Pjãy l̈öng mär Tjl̈apga Jesús go l̈i, «¿Pjãy yonde?» l̈ër bomi kong. \p \v 23-24 «¿Pjãy yonde?» l̈e Gayorë bomi kong. Tja wl̈okjrara wopjl̈ú ba ushko, Cristo tjl̈õkwo kjragaga l̈öng na kës l̈i tjok. \p «¿Pjãy yonde?» l̈e Erastorë bomi kong. E parkë dbur jnega kjok ëreshko. \p «¿Pjãy yonde?» l̈e Cuartorë bomi kong bakoe.\f + \fr 16:23-24 \ft Tek dënashko ga kjibokwo ëre jyã shiraba obl̈ë obl̈ë ara. Ga kjone kjone tjl̈ẽ ga «... l̈e Cuartorë bomi kong bakoe. Rokër Tjl̈apga Jesús kong ga ba wopjl̈ú l̈i kjĩshko ga pjãy kjimte ara.»\f* \p \v 25 Sbö, e poshrëkko. Pjãy ie ber l̈öng wokjang, Jesucristo roy pjl̈ú l̈oror bomi kong l̈i go. Tek dënashko ga tjl̈õkwo ëre miydaraba l̇l̇ëm, jnena Sbörë tjeng kjĩshko. \v 26 Gueniyo eerishko ga miydëy pjire. Sbö sök ĩyado. Ga tjl̈õkwo ëre l̈ara ba tjl̈õkwo l̈agaga kong, ga ichara ba të, roy shdöya wl̈o, kuya tjëyoga uunkongdë wl̈o, tjl̈õkwo l̈i kjre l̈ok wl̈o, Sbö kol̈e l̈ok wl̈o. \v 27 Sbö kjok miydë ara, ëye äär baĩya dik l̇l̇ëme. Ga Jesucristo kjĩshko ga e iëy ber kësbang, tjwl̈õ ara ĩyado. Ber eni.