\id MRK - Teribe NT (Gen, Ruth, Jonah and other portions) -Panama 2008 (DBL -2013) \h Marcos \toc1 Jesucristo roy pjl̈ú ëre, e jyã tara Marcosdë \toc2 Marcos \toc3 Mr \mt1 Evangelio según Marcos \mt2 Jesucristo roy pjl̈ú ëre, e jyã tara Marcosdë \imt1 Kjibokwo ëre sorë \ip Domer shäng kjl̈ara ko Marcos. E kowëba Juan Marcos bakoe. E Jesús oppinggaga dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) l̈i kjl̈arayo l̇l̇ëme. Gueniyo woyotjl̈ĩkoba ga e l̈an Pedro tjok enido, ga kjimtara Pedrorë kjibokwo ëre të. Woyotjl̈ĩkoba kjrina obi ga Jesús sök kjok ëre kjing go obishko ga Marcos sök Jerusalén kjokyo, ga l̇l̇ëbo shäryara, l̈ara Jesúsdë l̈i ĩna, kura om go. \ip Jesús wol̈ono, ga woshrara Sbörë iröng obi irgo ga ba tjl̈õkwo kjragaga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo l̈öng Roma kjokyo l̈i shdunaba ara, mär l̈öng Jesús go kjĩshko. E kjĩshko ga kong kjibokwo ëre tara Marcosdë, Jesús roy pjl̈ú l̈i miyde l̈ok pjl̈ú wl̈o, epga mär ber l̈öng Jesús go jl̈õkoyo wl̈o. \ip Jesús öör kjok ëre kjing go, ga l̇l̇ëbo ĩydëba l̇l̇ëm wl̈eniyo shäryara ara nopga ara bokshto sorë l̈i tara ba kong. E shdunaba ara, ga wol̈ono pjang kjl̈ös go sorë l̈i tara ba kong. Gueniyo wol̈ono irgo ga e woshrara Sbörë iröng obi sorë l̈i tara ba kong bakoe. Woyde ga miyde l̈ok kjibokwo ëre go ga Jesús dbo ara, bi moskwo Ä l̈i kjinmo, ga eerishko ga shji kjimte ara. \c 1 \p \v 1 Jesucristo, e Sbö Wa. E roy pjl̈ú l̈i soyozl̈ong eni. \b \s1 Juan No Waga shäng kjok dogro no l̇l̇ëmshko \p \v 2 Kjibokwo tara Sbö tjl̈õkwo l̈aga tek dënashko so Isaíasdë. Tjl̈ẽno beno eni: \q1 «Sbö tjl̈ẽno ba Wa kong ga \q1 “No ichër kjl̈ara bop bäm go, \q2 bop roy l̈aga, \q2 irbo poshäryë bop kong wl̈o” l̈e. \q1 \v 3 Kjok dogro no l̇l̇ëmshko ga ëbo tjl̈ẽ shäng dbo go ga \q2 “Irbo poshäryozĩ Tjl̈apga tjwe l̈i kong. \q2 Shäryozĩ ber beke”\f + \fr 1:3 \ft Isaías 40.3.\f* l̈e.» \p \v 4-6 Eni ga no weno shäng kjl̈ara ko Juan. E doyono shäng shwong sek öng jëkkl̈o sok kësbang zok go, dop pjrikkl̈o shäryak öng kwota go bakoe. Dl̈i ba kong ue wl̈o l̈i, e sekwa, or kjl̈oshko so dyo bakoe. E öötong shäng kjok dogro no l̇l̇ëmshko ga shäng oba wë jer di roshko ga tjl̈ẽ oba kong ga «L̇l̇ëbo owa shäryëmi l̈öng l̈i, e owa jl̈õe l̈ozĩ, ga rayozĩ, ga pjãy wër jer di roshko. Shäryoromi eni ga owa pjang bomi go l̈i l̈ö̃ya Sbörë ber drete» l̈e. \p Judea sopga, Jerusalén sopga, e shrono l̈öng träk l̇l̇ëm ba kuk. Eshko ga kjone kjone, l̇l̇ëbo owa shäryara l̈i l̈e oba uunkong bokshto. E irgo ga we Juandë jer Jordán diyo roshko. \p \v 7 Ga Juan tjl̈ẽ oba kong ga «No tjwe bor irgo kjl̈ara. Bek wl̈o ga tja ba drepkwota dök wl̈o l̇l̇ëm, e tjwl̈õ ara bor kjinmo anmoyõ kjĩshko.\f + \fr 1:7 \fk Drepkwota döga \ft l̈anyo, e tak pjang Mateo 3.11 go.\f* \v 8 Pjãy wër shäng di goshko, gueniyo domer tjwe bor irgo l̈ira, pjãy go Sbö Sëya iche tjwe ber kësbang bomi tjok» l̈e. \s1 Jesús wara Juandë \p \v 9 Eshkoshko ga Jesús opshino jek Nazaret kjokyo dwayo, e Galilea kjokyo obi, ga öötong shäng Jordán diyo, Juan shängshko. Eshko ga wara Juandë jer Jordán diyo roshko. \v 10 Wara pjir ga Jesús opshik tëm shäng di roy dwayoshko ga ĩya ga kjok dogo roshwino beno oojong erä, ga Sbö Sëya to ter kjok dogo dwayo so dunggwo kjoyo, ga opyono sök ba go. \v 11 Eshko ga ybö kuraba kjok dogo dwayo, tjl̈ẽ ga «Bor wa l̈i pja. Pja woydër ara. Tja wopjl̈ú bop tjok» l̈e. \s1 Jesús tjl̈ĩna Ärë, l̇l̇ëbo owa shäryë wl̈o l̈ara \p \v 12 E irgo ga Jesús söra Sbö Sëyarë jek öötong shäng kjok dogro no l̇l̇ëmshko, \v 13 äya kjl̈oshko so tjeng ara l̈ishko, ga beno shäng eshko dbargwo sak pkëng (40). Eshko ga tjl̈ĩna Ärë ara, l̇l̇ëbo owa shäryë wl̈o l̈ara. Ga Sbö parkagaga kjok dogo so shrono tjeng ba tjok kjl̈öbö ba kjimtë. \s1 Jesús ba pak soyono \p \v 14 Juan bängzaraba shäng no shdũzl̈ong uyo roshko irgo ga Jesús jek öötong shäng Galilea kjokyo. Eshko ga Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈e shäng oba kong, \v 15 tjl̈ẽ ga «Dbar iara Sbörë l̈i öötonge. Sbö ber no pjl̈uyo wl̈o l̈i, e dbaryo döröe. E kjĩshko ga l̇l̇ëbo owa shäryëmi l̈öng l̈i, e owa jl̈õe l̈ozĩ, ga rayozĩa. Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈ër shäng bomi kong l̈i, e kjrozĩa» l̈e. \s1 Jesús, domerga mã shaga kjrara dogl̈o pkëng (4) \p \v 16 Domer shäng kjl̈ara ko Simón. Kjl̈ara obi ko Andrés, e Simón l̈ëng. Epga mã shaga. Pjl̈ara ga l̈öng ba kjl̈a mã shakkl̈o dbuk Galilea di bäng buk kësbang, shkung, so dl̈ung kjoyo l̈i roshko. Eshko ga Jesús jek jëk shäng diksor go, ga ĩya ga domerga l̈i bë l̈önge. \v 17 Eshko ga tjl̈ẽ ba kong ga «Pjãy tek bor tjok, pjãy pin wl̈o. Pjãy to l̈öng mã shak ame. Pjãy iër to ber l̈öng no töng bor kong shara» l̈e. \v 18 Kuya l̈ok ga ba kjl̈a rayara jekdo, ga to jek ba tjok. \p \v 19 Jek këgo sit ga domerga l̈öng do pjök ko Santiago, Juan. E data Zebedeo. Epga l̈öng ba kjl̈a mã shakkl̈o bängyë kjyong roshko ba data tjok. Ga Jesús jek shäng eshko ga domerga do pjök l̈i ĩna, \v 20 ga rokara jek ba tjok, opping ba tjok wl̈o. Kuya l̈ok ga ba data rayara jekdo, beno sök ba kjyong roshko ba parkagaga tjok, ga to jek l̈ok Jesús tjok. \s1 Ä sëya pjang domer goshko ichara Jesúsdë kjl̈ara toe \p \v 21 E irgo ga to l̈ok öötong l̈öng Capernaúm kjokyo. Öötong woshtozl̈ong dbaryoshko ga Jesús opzrëno jek judíoga syõ uyo jong eshko l̈i roshko, ga nopga pina. \v 22 Tjl̈õkwo l̈ara jl̈õkoyo, dbo ara go, l̈e no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë go l̈irë dik l̇l̇ëme. E kjĩshko ga nopga l̈öng ba kuga l̈i beno l̈öng yëy l̈e erä. \p \v 23 Eshko ga domer shäng kjl̈ara, goshko Ä sëya kjl̈ara. Ga Jesús ĩya sëya l̈irë ga öö l̈e ba kong dbo goshko, tjl̈ẽ ga \v 24 «Jesús, Nazaret so, ¿pja tek shäng borwa barwë ega? ¿Pja tek shäng borwa pjigare? Pja ë miydër pjl̈úe. Pja iak beno shäng dboy Sbö kong» l̈e. \p \v 25 Kuya ga sëya l̈i wl̈ona, tjl̈ẽ ba kong ga «Pja kjinkozong. Pja opkjos domer kjwe go dwayo» l̈e. \v 26 Kuya ga domer l̈i iara jek kl̈an kjl̈ul̈u erä. Eshko ga öö l̈e sëya l̈irë dbo goshko, ga opkjono to domer l̈i go dwayo. \p \v 27 Ĩya nopga tjeng eshko l̈irë ga beno l̈öng yëy l̈e erä, ga tjl̈ẽ ëng kong ga «¿Kjwe l̇l̇ëro? ¿Tjl̈õkwo tjagl̈ën wl̈eniyo bi kongdo l̇l̇ëm? Tjl̈õkwo kjwe dbo ara. Ä sëyaga iche ga kol̈e bakoe» l̈e. \v 28 Eshko jek l̈ëkong ga Jesús roy shdöktong jekdo Galilea kjokyo kjok kjwang jĩkong. \s1 Simón ëm poptara Jesúsdë \p \v 29 E irgo ga Jesús opshino judíoga syõ uyo l̈i roshko dwayo Santiago, Juan tjok, ga jek öötong l̈öng Simón, Andrés ushko. \v 30 Eshko ga Simón ëm buk ba bukkl̈o kjing go, kjl̈irkono buk träk l̇l̇ëme. Roy l̈ara Jesús kongshko ga \v 31 jek öötong shäng swl̈o buk l̈ishko. Eshko ga orkwo shara, kojona, ga kjl̈ik l̈i zenoe. Eni ga wal̈ë l̈i dl̈i shäryono ba kong. \s1 Swl̈opga poptara Jesúsdë ara \p \v 32 Jek kjok ro zar ga swl̈opga, nopga goshko Ä sëyaga, e söraba ara Jesús kong.\f + \fr 1:32 \ft Eshko ga e woshtozl̈ong dbaryo. Ga e dbaryo ga epga jëk pjola l̇l̇ëm kjĩshko ga swl̈opga söraba Jesús shwoy kjok ro zar kjwl̈ëshko.\f* \v 33 Kjok eshko sopga uunkong töno shrono l̈ok u bäng l̈i bokshto. \v 34 Nopga swl̈o l̇l̇ë ara poptara Jesúsdë, Ä sëyaga tjeng oba goshko l̈i ichara to bakoe. Jesús, e ë miyde Ä sëyaga tjeng oba goshko l̈irë owa l̇l̇ëme. E kjĩshko ga ichara Jesúsdë tjl̈ẽ l̇l̇ëme. \s1 Jesús, Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈e judíoga syõ uyo obl̈ë obl̈ë roshko \p \v 35 Wẽshko kjok shröngto ga Jesús kojono, opshino jek kjok eshko dwayo, to jongya ëye l̇l̇ëmshko, syõshtë Sbö kong wl̈o. \v 36 E irgo ga Simón to shäng ba pjeyoga oppingga tjok ba wl̈ẽk. \v 37 Wl̈ẽnashko ga tjl̈ẽ l̈ok ba kong ga «Oba uunkong to l̈öng bop wl̈ẽk» l̈e. \p \v 38 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «Shji to jongya kjok shto obl̈ë obl̈ë, Sbö tjl̈õkwo roy l̈ër eshko wl̈o, miydëba wl̈o. Tja shrono shäng e kong wl̈o» l̈e. \v 39 Eni ga to shäng Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈ë Galilea kjokyo kjrina kjrinashko, judíoga syõ uyo l̈ok kjwobi l̈i roshko. Ga Ä sëyaga tjeng oba goshko l̈i iche to bakoe. \s1 Domer pogl̈o go swl̈o ara, sho an do jĩkong wl̈eniyo poptara Jesúsdë kjl̈ara \p \v 40 Pjl̈ara ga domer shrono shäng kjl̈ara Jesús shwoy. Domer l̈i pogl̈o go swl̈o ara, sho an do jĩkong. Öötong shäng Jesús zl̈ong bäng ga kjök tono ba bokshto, tjl̈ẽ ba kong ga «Tja poptëp woydë ga tja poptëp ga pjl̈úe» l̈e. \p \v 41 Ĩya ga songe l̈e, ga porwara ba orkwo go, ga tjl̈ẽ ba kong ga «Pja poptër woydë. Pja ber pjl̈ú shara» l̈e. \v 42 Jekdo eshko ga domer l̈i poptonoe. \p \v 43-44 Eshko ga Jesús tjl̈ẽ ba kong ga «Tja kuzong. Pja poptoror l̈ëp ë kong l̇l̇ëme. Pja nom opping syõshtaga Sbö kong nopga kjĩshko l̈i kong, pja ĩya wl̈o eröe. Sbö sënggl̈o l̈ara Moisésdë, pja äär Sbö poshrëk ba ushko ga pjl̈ú wl̈o l̈i söp, twëp ba kong, pja poptono miydëba wl̈o» l̈e, ga ichara toe. \p \v 45 Gueniyo ga domer poptono l̈i to shäng kjone pogoshko ga tjl̈ẽ ga «Tja poptara Jesúsdë» l̈e ë kong pogo. E kjĩshko ga Jesús jek opzrëk u ara tjeng l̈ishko ga äe. To jek wl̈eni ga oba tön ba shwoy ara anmoyõ kjĩshko. Eni ga beno shäng no l̇l̇ëmshko. Eni ëmdë ga ĩkoba äär träk l̇l̇ëme. \c 2 \s1 Domer dre kuga l̇l̇ëm wl̈eniyo poptara Jesúsdë kjl̈ara \p \v 1 Dbar kjwöbö irgo ga Jesús shrono sök Capernaúm kjokyo iröng obi ba ushko. Miydaraba ga shrono sök iröng ga \v 2 oba shrono l̈öng träk l̇l̇ëm ba shwoy, ga u l̈i dl̈ino tjung no eröe. Oba ara ba u bongkjako bakoe. Ëye äär u bäng zl̈ong ga äe. \p Jesús sök Sbö tjl̈õkwo roy l̈ë oba kong kjër roshkoshko ga \v 3 domerga tjwe l̈öng dogl̈o pkëng (4), swl̈o söno kjl̈ara. Swl̈o l̈i buk töshko, dre kuga l̇l̇ëm wl̈eniyo. \v 4 Eshko ga söra l̈ok shrono u bongkjako ga söya kjër roshko, Jesús sökshko l̈ara, gueniyo to öötong ey l̇l̇ëm, oba ara kjĩy. Eni kuzong ga jem tyono l̈ok u dbo kjing sdok l̈i kjing go, kjing döra sira, swl̈o l̈i l̈ona ter pjang ba pogl̈o roshko öötong buk dew, Jesús sök l̈ishko. \p \v 5 Ĩya Jesúsdë ga swl̈o sögaga l̈i mär ba go ga tjl̈ẽ swl̈o buk töshko l̈i kong ga «Domer, owa pjang bop go l̈i l̈önor beno drete» l̈e. \p \v 6 No pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go l̈öng eshko kjl̈öbö. Wotjl̈ĩk l̈ok ga \v 7 «¿Kjwe ëro? ¡Domer kjwe shäng Sbö l̈ãywë owa, ber tjwl̈õ l̇l̇ëm wl̈o l̈e! Owa l̈öngga nopga kong l̈i Sbö eröe» l̈e. \p \v 8 Wotjl̈ĩk l̈öng l̇l̇ë l̈i miydara Jesúsdë pjir kuzong ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿Pjãy wotjl̈ĩk owa eni ega? \v 9 “Owa pjang bop go l̈i l̈önor beno drete” l̈oror ba kong. Gueniyo l̈önorde, de l̈önor l̇l̇ëm, e ĩgömi l̇l̇ëme. Gueniyo ga “Pja kojõzong. Bop bukkl̈o kjwe kjrozong. Pja jëkzong” l̈oror ba kong ga poptororde, de poptoror l̇l̇ëm, era ĩgömi wẽl̈ëe. \v 10 Kjok ëre kjing go ga no to ter kjok dogo dwayo ëre dbo ara, owa pjang nopga go l̈i l̈ön ber dret wl̈o ga pjl̈úe. Miydëmi wl̈o ga l̇l̇ëbo shäryër e» l̈e. Eni ga tjl̈ẽ swl̈o buk töshko l̈i kong ga \v 11 «L̈ër bop kong ga pja kojõzong. Bop bukkl̈o kjwe kjros, ga pja nom bop ushko» l̈e. \v 12 Kuya ga kojono, ba bukkl̈o kjrara, ga to jek ba ushko. \p Ĩya l̈öng eshko l̈irë ga beno l̈öng yëy l̈e erä, ga Sbö poshrëra, ga tjl̈ẽ l̈ok ëng kong ga «L̇l̇onoshko ga l̇l̇ëbo ĩydë kjweni l̇l̇ëme» l̈e. \s1 Leví rokara Jesúsdë \p \v 13 E irgo ga Jesús jek öötong shäng di bäng buk kësbang l̈i kjako obi. E irgo ga nopga öötong l̈öng ara ba zl̈ong, ga epga pĩya Jesúsdë shäng. \v 14 Jek jëk shängshko ga domer sök kjl̈ara eshko ko Leví, e dbur töngga Roma so kong. E Alfeo wa. E sök ba pak l̈ishko. Ĩya Jesúsdë ga tjl̈ẽ ba kong ga «Pja tek bor tjok, pja pin wl̈o» l̈e. Kuya ga kojono, ga to jek ba tjok. \p \v 15 E irgo ga Jesús jek öötong sök ië Leví ushko,\f + \fr 2:15 \ft Grecia so tjl̈õkwo ëre l̇l̇ë l̈okl̈o miydëy yõtso l̇l̇ëme. E \fk Jesús jek öötong sök ië Leví ushko \ft l̈okl̈o, l̇l̇ëm ga \fk Jesús jek öötong sök ië Jesús ushko \ft l̈okl̈o. Ë ushko miydëy yõtso l̇l̇ëme.\f* ba oppinggaga tjok. Ga nopga dbur töngga Roma so kong öötong l̈öng ië ba tjok eshko, nopga owa wl̈eniyo obl̈ë öötong l̈öng ië ba tjok eshko bakoe. Nopga eniyo jëk l̈öng Jesús tjok ara. \p \v 16 Eshko ga nopga l̈öng kjl̈öbö no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go, epga fariseoga bakoe. Ĩya l̈ok ga Jesús sök ië nopga eniyo tjok ga tjl̈ẽ ba oppinggaga l̈öng l̈i kong ga «¿Bomi pingga kjwe ië nopga owa wl̈eniyo tjok kjweni ega?» l̈e. \p \v 17 Kuya Jesúsdë ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «Nopga l̈öng pjl̈ú, swl̈o l̇l̇ëm ga e dwl̈omnega woydë l̇l̇ëme. Swl̈opgara dwl̈omnega woydë. Eni ga tja shrono shäng kjok ëreshko, nopga pjl̈o bek l̈i rokaga l̇l̇ëm, nopga owa l̈i rokaga eröe» l̈e. \s1 Jesús l̈ano shji ië l̇l̇ëm kjĩshko \p \v 18 Ol̈ö ga Juan oppinggaga, fariseoga, e ië l̇l̇ëm Sbö kong. Pjl̈ara ga l̈öng ië l̇l̇ëm enishko ga nopga tek shrono l̈öng Jesús shwoy ga tjl̈ẽ ba kong ga «Juan oppinggaga ië l̇l̇ëm Sbö kong dbar kop ara. Fariseo oppinggaga omshäryë eni bakoe. ¿Bop oppinggagara omshäryë eni l̇l̇ëm ega?» \p \v 19 «Orkwosmozl̈ong dbaryoshko ga domer orkwosmok wl̈o l̈i\f + \fr 2:19 \fk Domer orkwosmok wl̈o \ft l̈e l̈i, e \fk Jesús \ft l̈okl̈o.\f* shäng ba tjok obishko ga nopga mak l̈öng eshko l̈i\f + \fr 2:19 \fk Nopga mak l̈öng eshko \ft l̈e l̈i, e \fk Jesús oppinggaga \ft l̈okl̈o.\f* ië l̇l̇ëm ga äe. \v 20 Gueniyo domer l̈i söraba ba shjiryoshko ga epga ië l̇l̇ëm eshko jã. \p \v 21 »Shwong këguë\f + \fr 2:21 \fk Shwong këguë \ft l̈e l̈i, e \fk tjl̈õkwo twara Sbörë Israel tjëyoga kong jl̈õkoyo dënashko \ft l̈i l̈okl̈o.\f* bängyëy shwong l̈ikyo tjagl̈ën\f + \fr 2:21 \fk Shwong l̈ikyo tjagl̈ën \ft l̈e l̈i, e \fk tjl̈õkwo twara Sbörë jl̈õkoyo tjagl̈ën Jesús kjĩshko \ft l̈i l̈okl̈o.\f* go l̇l̇ëme. Shäryoroy eni kjwe ga shwong l̈ikyo tjagl̈ën l̈i, shwong këguë l̈i, e sreya, dwl̈er jek këgong. \p \v 22 »Kjil̇l̇gwo bo dyo dbo ara tjagl̈ën\f + \fr 2:22 \fk Kjil̇l̇gwo bo dyo dbo ara tjagl̈ën \ft l̈e l̈i, e \fk tjl̈õkwo twara Sbörë jl̈õkoyo tjagl̈ën Jesús kjĩshko \ft l̈i l̈okl̈o.\f* tyëy ba bapkwo këguë shäryak öng kwota go\f + \fr 2:22 \fk Kjil̇l̇gwo bo dyo dbo ara bapkwo këguë shäryak öng kwota go \ft l̈e l̈i, e \fk tjl̈õkwo twara Sbörë Israel tjëyoga kong jl̈õkoyo dënashko \ft l̈i l̈okl̈o.\f* roshko l̇l̇ëme. Shäryoroy eni kjwe ga ba bapkwo l̈i böptur. Eni ga kjil̇l̇gwo bo dyo l̈i, e ber l̇l̇ëno ame, ba bapkwo l̈i ber eni bakoe. Eni kuzong ga kjil̇l̇gwo bo dyo dbo ara tjagl̈ën tyëy wl̈o ga woyde bapkwo tjagl̈ën» l̈e ba kong. \s1 Woshtozl̈ong dbaryo ga Jesús oppinggaga dwl̈a bo kjrono \p \v 23 Woshtozl̈ong dbaryo kjwara ga Jesús jëk shäng dwl̈a dgak buk l̈i tjrëko ba oppinggaga tjok. Eshko ga ba oppinggaga l̈öng dwl̈a bo kjrë, ue l̈ok wl̈o. \v 24 Ĩya fariseogarë ga tjl̈ẽ Jesús kong ga «¡Bop oppinggaga kjwe ĩzong! ¿L̈öng l̇l̇ëbo shäryako woshtozl̈ong dbaryoshko l̇l̇ëm l̈i shäryë ega?» \p \v 25 «¿Dënashko ga David, ba yorkagaga pjl̈i l̈ok arashko ga l̇l̇ëye shäryara tak pjang Sbö tjl̈õkwo go l̈i, e l̈omirë l̇l̇ëmdo? \v 26 Abiatar sök syõshtaga Sbö kong ba pjeyoga kjĩshko kësbangyo dbaryoshko ga David opzrëno jek shäng Sbö u roshko, ga pjl̈ung shosho suk pjir iak beno tjeng dboy Sbö kong l̈i uara, ga twara ba nopga jëk l̈öng ba tjok l̈i kong, ue wl̈o bako, e uaga syõshtagagarë erö gueniyo» l̈e ba kong. \p \v 27 E irgo ga tjl̈ẽ ba kong obi ga «Woshtozl̈ong dbaryo, e shäryak beno nopga kjimtokl̈o. Nopga, e shäryak beno woshtozl̈ong dbaryo kjimtokl̈o l̇l̇ëme. \v 28 E kjĩshko ga woshtozl̈ong dbaryo kägäyo l̈i, no to ter kjok dogo dwayo ëre l̈i e» l̈e. \c 3 \s1 Woshtozl̈ong dbaryo ga swl̈o poptara Jesúsdë kjl̈ara \p \v 1-2 Woshtozl̈ong dbaryo obl̈ë ga Jesús opzrëno jek judíoga syõ uyo jong kjok eshko l̈i roshko. Domer shäng kjl̈ara eshko orkwo kjwara sl̈osl̈oe. Fariseoga l̈öng eshko bako, Jesús dë, swl̈o l̈i popte woshtozl̈ong dbaryore ĩya l̈ok wl̈o, rote e go wl̈o. \p \v 3 Eshko ga Jesús tjl̈ẽ swl̈o l̈i kong ga «Pja kojõs shäng nopga l̈öng kës ëre tjrëko» l̈e. \v 4 E irgo ga Jesús tjl̈ẽ fariseoga l̈i kong ga «¿Woshtozl̈ong dbaryo ga l̇l̇ëye shäryëy obl̈ë kong ga pjl̈ú? ¿L̇l̇ëbo pjl̈úre, de l̇l̇ëbo owa? ¿Ëre dbaryo ga kjl̈ara buk ba l̇l̇ëmdo shinmotkë wl̈o ga l̇l̇ëye shäryëy? ¿Wẽyẽre, de kjimtëy?» l̈e. Kuya l̈ok ga beno tjeng kjing erä. Dboryara l̈ok l̇l̇ëme. \p \v 5 Eshko ga l̈öng ba zl̈ong bäng pjribri l̈i ĩna, ga iirkorgö ba kong, swl̈o l̈i songe l̈e l̈ok l̇l̇ëm kjĩshko. Ga tjl̈ẽ swl̈o l̈i kong ga «Pja orkwo roshwĩzong» l̈e. Kuya ga orkwo roshwino, ga poptono beno pjl̈úe. \p \v 6 Gueniyo ga fariseoga opshino jek l̈ok ey dwayo, ga öötong ëng töno l̈ok Herodes pjl̈oyoga tjok. Eshko ga tjl̈ẽ l̈ok ëng kong ga «¿Jesús, e zröy sorë ga pjl̈ú?» l̈e. \s1 Swl̈opga poptara Jesúsdë ara \p \v 7-8 Dbar kjwara ga Jesús opkjono jer öötong shäng ba oppinggaga tjok di bäng buk kësbang l̈i kjako. Nopga to jek ara ba tjok. Jesús roy öötong kjok shto obl̈ë obl̈ë, ga nopga shrono l̈öng ara ba ĩk, Galilea sopga, Judea sopga, Jerusalén sopga, Idumea sopga, kjok buk Jordán diyo kjwo kal̈ëkong sopga, Tiro sopga, Sidón sopga bakoe. \v 9-10 Jesús shäng nopga poptë ara, e miydaraba kuzong ga swl̈opga shrono l̈ok ara ba zl̈ong bäng, porwe l̈ok wl̈o. E kjĩshko ga ba oppinggaga ichara kjyong wl̈ẽk kjl̈ara, nopga tjwe arashko ga jem tyë kjyong l̈i roy wl̈o, l̇l̇ikoba l̇l̇ëm wl̈o. \p \v 11 Eshko ga nopga goshko Ä sëyaga tjeng kjl̈öbö. Jesús ĩya l̈okshko ga tjwe l̈öng ba zl̈ong bäng, ga kjök torgö, öö l̈e l̈ok, tjl̈ẽ ba kong ga «¡Pja Sbö Wa!» l̈e. \p \v 12 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «Tja ë l̈ëmi ë kong l̇l̇ëme. ¿Kuromire?» l̈e. \s1 Jesús domerga kjrono dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) \p \v 13 E irgo ga Jesús to jem dl̈up jong kjwara eshko bigdo go. Eshko ga nopga rokara tek ba zl̈ong bäng kjl̈öbö, \v 14 ga kjrara dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12), ber l̈öng Sbö tjl̈õkwo roy l̈aga ba ãska wl̈o, ber tjeng jëk ba tjok wl̈o, iche Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú shdök kjok shto obl̈ë obl̈ë wl̈o, \v 15 Ä sëyaga tjeng oba goshko l̈i iche dbo twara ba kong l̈i go wl̈o bakoe. \v 16 Domerga kjrara dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) l̈i ko l̈ok eni: \li1 Simón, e koiara beno Pedro; \li1 \v 17 Santiago, e Zebedeo wa; \li1 Juan, e Santiago kjl̈arayo, pjöyĩkong l̈i kowaraba Boanerges (e epga so kjrik kjoyo l̈okl̈o);\f + \fr 3:17 \ft Grecia so tjl̈õkwo ëre l̇l̇ë l̈okl̈o miydëy yõtso l̇l̇ëme. Gueniyo kjone kjone tjl̈ẽ ga \fk epga so kjrik kjoyo l̈okl̈o \ft l̈e l̈i, e \fk domerga iir ä wl̈eniyo \ft l̈okl̈o.\f* \li1 \v 18 Andrés; \li1 Felipe; \li1 Bartolomé; \li1 Mateo; \li1 Tomás; \li1 Santiago, e Alfeo wa; \li1 Tadeo; \li1 Simón, e zelote; \li1 \v 19 Judas Iscariote, e Jesús soynega. \s1 Jesús, Beelzebú\f + \fr 3:19 \fk Ä\ft , e kowëba \fk Beelzebú \ft bakoe.\f* \p \v 20 E irgo ga Jesús jer dl̈up l̈i dwayo, ga opzrëno jek u roshko. Jesús ĩkoba shrono l̈öng ara kuzong ga Jesús, ba oppinggaga, e kong dbar ië l̈ok wl̈o ëmdë ga drete. \v 21 Eni ga l̇l̇ëye shärye shäng l̈i roy kuya ba pjeyoga epenga l̈irë ga woyotjl̈ĩya l̈ok ga «E skwẽrkono dikjoyoe» l̈e. E kjĩshko ga tjl̈ẽ l̈ok ëng kong ga «Shji to wl̈okjrë» l̈e. \p \v 22 No pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go tek shrono l̈öng Jerusalén kjokyo dwayo kjl̈öbö, ga tjl̈ẽ l̈ok ga «¡Domer kjwe goshko Beelzebú! Ä sëyaga iche to, dbo twara Ä sëya kägäyo ko Beelzebúrë ba kong l̈i go» l̈e. \p \v 23 Eni ga nopga l̈öng l̈i rokara Jesúsdë tek ba zl̈ong bäng, ga tjl̈ẽno ba kong l̇l̇ëbo jyãgl̈o go. Tjl̈ẽ ga «¿Ä, e iche Ärë opshik om go sorëro? \v 24 Pjl̈u l̇l̇ë, ba nopga ëngkjwë ëng tjok kar kar wl̈eni ga e oppjik l̈ok om go. \v 25 Nopga tjeng u kjwaraso, e ëngkjwë ëng tjok kar kar wl̈eni ga e oppjik l̈ok om go bakoe. \v 26 ¿Eni ga Ä, e ëngkjwë ba sëyaga tjok wl̈eni ga e pjir mal̈ing l̇l̇ëmdo? \p \v 27 »Domer sök kjl̈ara dbo ara ba ushko wl̈eni ga no jek äär opzrëk l̈ũrkë ba u roshko ga äe. Woyde ga domer l̈i shara, pjrira bäm go guing. Enira ba l̇l̇ëbo l̈ũyotke ga pjl̈úe.\f + \fr 3:27 \fk Domer dbo ara \ft l̈e l̈i, e \fk Ä \ft l̈okl̈o. \fk L̈ũrkaga \ft l̈e l̈i, e \fk Jesús \ft l̈okl̈o. L̈ara eni l̈i, e Ä sëyaga iche wl̈o ga woydara ga Ä zana guing l̈okl̈o.\f* \p \v 28 »L̈ër bomi kong jl̈õkoyo ga ëye l̇l̇ëbo owa shäryë, tjl̈õkwo l̈ë owa ga owa l̈i l̈ö̃ya Sbörë ber dret ga pjl̈úe. \v 29 Gueniyo ëye Sbö Sëya l̈ãywë owa ga owa l̈i l̈ö̃ya l̇l̇ëme. To beno pjang ba go ĩyadoe» l̈e. \p \v 30 Tjl̈ẽno eni, l̈unashko ga no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go tjl̈ẽno l̈ok ga «Domer kjwe goshko Ä sëya kjl̈ara» l̈ara eni kjĩshko. \s1 Jesús, ba mekë, ba l̈ëmga \p \v 31 Eshko ga Jesús mekë, ba l̈ëmga, e shrono tjeng kjoko, ga no ichara l̈ok kjl̈ara ba rokë. \v 32 Eni ga nopga sirkeno tjeng Jesús zl̈ong bäng l̈i tjl̈ẽ ba kong ga «Bop mekë, bop l̈ëmga, e shrono tjeng bop wl̈ẽk kjoko» l̈e. \p \v 33 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿Bor mekë, e ë? ¿Bor l̈ëmga, e ë?» l̈e. \v 34 Eni ga ba oppinggaga sirkeno tjeng ba tjok l̈i ĩya ga tjl̈ẽ ga «Bor mekë l̈ër l̈i kjwepga. Bor l̈ëmga l̈ër l̈i kjwepga. \v 35 Ëye Sbö kol̈ë ga era bor mekë wl̈eni, bor l̈ëng wl̈eni, bor dor wl̈eni» l̈e. \c 4 \s1 Dwl̈a sguingga \p \v 1 Jesús öötong sirkeno sök di bäng buk kësbang l̈i sor go ga nopga pina eshko jek obi. Nopga shrono l̈öng ara kjĩshko ga Jesús opyono kjyong roshko, ga sirkeno sök eshko. Nopga l̈i beno tjeng di bäng l̈i kjako. \v 2 Eshko ga epga pina ara l̇l̇ëbo jyãgl̈o go. Tjl̈ẽ ga \v 3 «Tja kuzĩa. Domer shäng kjl̈ara dwl̈a sguingga. Pjl̈ara ga opshino to jek dwl̈a sguing. \v 4 Sguĩyashko ga kjone kjone l̈ono tjeng irbo bäng, ga sënwa shrono, ga uara l̈ok drete. \v 5 Kjone kjone l̈ono tjeng ak ara tjrëko, kl̈ung sho ara l̇l̇ëmshko, ga weno mal̈ing, kl̈ung sho rong l̇l̇ëm kjĩshko. \v 6 Gueniyo sl̈enggwo dret kjĩshko ga dl̈o wenoshko ga sura, beno dogroe. \v 7 Dwl̈a kjrina obi, e l̈ono tjeng shkö sho roshko, ga shkö sho l̈i kunoshko ga dwl̈a l̈i l̇l̇gwĩna beno bo l̇l̇ëme. \v 8 Dwl̈a kjrina obi, e l̈ono tjeng kl̈ung sho pjl̈ú kjing go, ga kuno, botjyono pjl̈úe. Kjoneshko ga sok kjwara botjyono kjwo sak mya (30), kjoneshko ga botjyono kjwo sak tjer (60), kjoneshko ga botjyono kjwo sak dbäw (100)» l̈e. \p \v 9 E irgo ga tjl̈ẽ ba kong jek sira obi ga «Ëye kwomgwo tjok ga woyde ga kuya yõtso» l̈e. \s1 Jesús tjl̈ẽno l̇l̇ëbo jyãgl̈o go erä ega \p \v 10 Nopga tjeng kës l̈i briktong irgo ga Jesús oppinggaga dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) l̈i, oba obl̈ë jëk l̈öng ba tjok wl̈eniyo, e tjl̈ẽ l̈ok ba kong ga «Rokërwa bop kong sira ga l̇l̇ëye l̈orop l̇l̇ëbo jyãgl̈o go yẽ, e l̇l̇ë l̈okl̈o pjl̈ol̇l̇gwes borwa kong, miydërwa wl̈o» l̈e. \p \v 11 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «Sbö ber no pjl̈uyo sorë l̈i roy miydaydëba l̇l̇ëm l̈i pinaba bomi kong. Gueniyo nopga obl̈ë kongda, l̈ër l̇l̇ëbo jyãgl̈o go erä. \v 12 Eni ga \q1 »“Ĩya l̈öng kjër ga l̇l̇ë ĩyde miyde l̈ok l̇l̇ëm, \q2 kuya l̈öng kjër ga l̇l̇ë l̈okl̈o miyde l̈ok l̇l̇ëm bakoe. \q1 Eni l̇l̇ëm kjwe ga \q2 optwë ber Sbö kong, \q2 ga owa pjang ba go l̈i l̈ö̃ya ber drete”» l̈e. \s1 Dwl̈a sguingga l̈anyo, e l̇l̇ë l̈okl̈o l̈ara Jesúsdë \p \v 13 E irgo ga Jesús tjl̈ẽ ba kong ga «¿Tjl̈õkwo l̈ër shäng l̇l̇ëbo jyãgl̈o go ëre l̇l̇ë l̈okl̈o miydëmi l̇l̇ëmde? Miydëmi l̇l̇ëm ga tjl̈õkwo l̈ër l̇l̇ëbo jyãgl̈o go obi ga miydëmi l̇l̇ëm bakoe. \v 14 Dwl̈a sguingga l̈i, e Sbö tjl̈õkwo l̈aga oba kong l̈i l̈okl̈o. \v 15 Kjone kjone, e so dwl̈a l̈ono tjeng irbo bäng l̈i kjoyoe. Tjl̈õkwo l̈i kuya, gueniyo Ä tjwe eshko, ga döya ba shjiryo. \p \v 16 »Kjone kjone, e so dwl̈a l̈ono ak ara tjrëko l̈i kjoyoe. Tjl̈õkwo l̈i kuya ga kjre l̈ok wopjl̈úe. \v 17 Gueniyo tjl̈õkwo l̈i äär ber ba pjl̈úshko jl̈õkoyo l̇l̇ëm kjĩshko ga l̇l̇ëye wen ba kong sirashko, epga shdungoba tjl̈õkwo l̈i kjĩshkoshko ga raye, söya ame. \p \v 18 »Kjone kjone, e so dwl̈a l̈ono shkö sho roshko l̈i kjoyoe. Tjl̈õkwo l̈i kura, \v 19 gueniyo l̇l̇ëbo tjeng kjok ëre kjing goshko l̈i woyotjl̈ĩya ara, wo pjang dbur go, l̇l̇ëbo tjeng kës l̈i kjre woydë ber ba kong wl̈o bakoe. E kjĩshko ga tjl̈õkwo l̈i woyo ba kong ame, ga bo wen tjl̈õkwo l̈i kjĩshko l̇l̇ëme. \p \v 20 »Gueniyo ga kjone kjone obi, e so dwl̈a l̈ono tjeng kl̈ung sho pjl̈ú kjing go l̈i kjoyoe. Tjl̈õkwo l̈i kuya, ga kjre jl̈õkoyo. E ber shäng so dwl̈a botjyono pjl̈ú kjoyoe. Kjoneshko ga sok kjwara botjyono kjwo sak mya (30), kjwo sak tjer (60), kjwo sak dbäw (100)» l̈e. \s1 Iök shjiy \p \v 21 E irgo ga Jesús tjl̈ẽ ba kong ga «Iök borkey jong shjiy, jney l̇l̇ëbo dorko wl̈o l̇l̇ëme. Iëy jong kjókshko dey. \v 22 L̇l̇ëbo jnek tjeng l̈i, e woyde Sbörë ga ber ĩkoba wẽl̈ë wl̈o. Ga l̇l̇ono ga e ber miydëba dret, iök shjiy poyong jong kjókshko wl̈eni. \v 23 Ëye kwomgwo tjok ga woyde ga kuya yõtso. \p \v 24 »Ga l̇l̇ëye kumi l̈öng l̈i kuzĩ yõtso. Kumi yõtso wl̈eni ga pjãy opping ara. Kumi yõtso l̇l̇ëm wl̈eni ga pjãy opping ara l̇l̇ëme. Kumi sorë ga pjãy opping eni, ga pjãy opping e kjinmo obi. \v 25 Ëye l̇l̇ëbo tjok ga së̃ya jek obi. Ëye l̇l̇ëye l̇l̇ëm ga l̇l̇ëye tjeng sirawa l̈i döya ba shjiryo drete» l̈e. \s1 Dwl̈a wen sorë \p \v 26-27 E irgo ga Jesús tjl̈ẽ ba kong obi ga «Sbö ber no pjl̈uyo sorë, e so dwl̈a sguina domer kjl̈ararë kjoyoe. Dwl̈a, e sguina beno kl̈ung sho kjing go, ga domer l̈i shrono iröng ba ushko. Eshko ga pë, wol̇l̇en, ga bë sök wl̈ẽpe. E wopro ga dwl̈a sguina beno tjeng l̈i weno, ga kuno, shäryë eni sorë miyde domer l̈irë l̇l̇ëm gueniyo. \v 28 Dwl̈a l̈i kun jong l̈aga kl̈ung shorë. Kun jem, korga wen, kjing shen, ga bo kwirkë shjiye. \v 29 Bo kwirkono shjiy kuzong ga domer l̈i jongya ba skok kjwl̈ë jã» l̈e. \s1 Kjor dwl̈ayo chirawa \p \v 30 E irgo ga Jesús tjl̈ẽno ba kong jek obi. Tjl̈ẽ ga «¿Sbö ber no pjl̈uyo sorë, e so l̇l̇ë kjoyo? ¿L̈ër bomi kong sorë ga pjl̈ú? \v 31 E so kjor dwl̈ayo chirawa ko \tl mostaza\tl* dgoroy kl̈ung roy kjoyoe. Dwl̈agwo ëre chirawa, dwl̈agwo obl̈ë obl̈ë dorko. \v 32 Gueniyo kun kësbang, dwl̈agwo obl̈ë obl̈ë kjinmo. Eshko ga sënwa l̇l̇ë usho ywë ba kowo go» l̈e. \p \v 33 Nopga pina Jesúsdë l̇l̇ëbo jyãgl̈o go eni. Kura l̈ok, gueniyo l̇l̇ë l̈okl̈o miydara l̈ok uunkong l̇l̇ëme. \v 34 Jesús tjl̈ẽno nopga kong l̇l̇ëbo jyãgl̈o go erä. Gueniyo nopga tjeng kës l̈i briktong l̈ok pjirshko ga l̇l̇ëye l̈ara l̇l̇ëbo jyãgl̈o go l̈i, e l̇l̇ë l̈okl̈o pjl̈ol̇l̇gwera ba oppinggaga kong pjire. \s1 Pjl̈uk, di bäng buk kësbang, e ichara Jesúsdë \p \v 35-36 Kjok sëng ga Jesús sök kjyong roshko obi, ga tjl̈ẽ ba oppinggaga kong ga «Shji to dipzë, di bäng buk kësbang ëre kjwo kal̈ëkong» l̈e. \p Kuya l̈ok ga opyono l̈ok kjyong l̈i roy ga «Tjawa toe» l̈e l̈ok nopga kong, ga to jek ey dwayo. Eshko ga kjyong obl̈ë sökoba jek tjeng ba tjok bakoe. \v 37 Eshko ga pjl̈uk tjwe jong träk l̇l̇ëm, dbo ara di bäng buk kësbang l̈i kjing go. Di iõya ara, ga di dl̈in jong kjyong l̈i roy, pir sek seke. \p \v 38 Eshko ga Jesús buk pë kjyong sigwo l̈ëkong, kä iak buk kä iokl̈o kjing go. Eni ga ba oppinggaga jek l̈öng ba wol̇l̇eng, ga tjl̈ẽ ba kong ga «¡Tjl̈apga no pingga! ¡Shji ba pitoe! ¿Pja buk wl̈ẽp ega?» l̈e. \p \v 39 Kuya ga kojono, ga tjl̈ẽ pjl̈uk, di iõya l̈i kong ga «Pja sl̈anzong. Pja ber tjëkso» l̈e, ga beno buk tjëkso. \v 40 Eshko ga tjl̈ẽ ba oppinggaga kong ga «¿Kjok bangkjrëmi ara ega? ¿Pjãy mär bor go l̇l̇ëm obire?» l̈e. \p \v 41 Eni ga epga shgawara l̈öng ara. Ga tjl̈ẽ ëng kong ga «¿Kjwe ëro? Ĩzĩa. Tjl̈ẽno pjl̈uk, di iõya l̈i kong ga kol̈e pjl̈úe» l̈e. \c 5 \s1 Domer goshko Ä sëya kjl̈ara \p \v 1 Jesús, ba oppinggaga, e dipzono jek öötong l̈öng di bäng buk kësbang l̈i kjwo kal̈ëkong, Gadara kjokyo. \v 2-6 Eshko ga domer goshko Ä sëya kjl̈ara. Kjra l̈ëba, shakoba or go ga ä kuzong ga kjrocharaba dröng sho go pjl̈ogl̈o kop ara, gueniyo ba dröng sho l̈i skoya jek tas tas erä. Ga domer l̈i kjwëy l̇l̇ong l̇l̇ëme. Shaga ërë l̇l̇ëm bakoe. Jëk to shäng sakshko erä. To shäng öö l̈e öö l̈e kjl̈oy. Äär kjone ga opyok to shäng ak go. Eni ga Jesús ĩya sak tjeng l̈ishko dwayo ga tek shrono shäng ba zl̈ong bäng ga kjök tono. \p \v 7-8 Ĩya Jesúsdë ga tjl̈ẽ ba kong ga «¡Ä sëya, pja opkjos domer kjwe go dwayo!» l̈e. \p Kuya ga tjl̈ẽ ba kong dbo go ga «¡Sbö Tjwl̈õ Kësbangyo Wa l̈i pja! ¿Pja tek shäng bor barwë ega? ¡Rokër bop kong sira Sbö ko go ga tja shdum l̇l̇ëme!» l̈e. \p \v 9 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿Pja ko l̇l̇ë?» \p «Tja ko Kop Arae. Tjawa sëya ara domer ëre go kjĩy» l̈e. \v 10 Eshko ga tjl̈ẽ l̈ok ba kong obi ga «Rokër bop kong sira ga tjawa ichëp kjok ëreshko dwayo l̇l̇ëme» l̈e ba kong eni kop arae. \p \v 11 Epga l̈öng l̈ishko soshko ga köchi tjeng träk l̇l̇ëm dl̈up pogl̈o go, ië. \v 12 Eni ga sëyaga l̈i tjl̈ẽ Jesús kong ga «Rokërwa bop kong sira ga tjawa ichos jek köchi tjeng kjwe go» l̈e. \p \v 13 Kuya ga «Jöl̈ö» l̈e, ga sëyaga l̈i opkjono to l̈ok domer l̈i go dwayo, ga jek l̈ok köchi l̈i go shara. Wop eni l̇l̇ëm ga köchi tjeng l̈i zrono jer ri ri dl̈up pogl̈o go, optono l̈ok jer uunkong di bäng buk kësbang l̈i roshko, ga shteno l̈ok dret eshko. Köchi shteno l̈i kop sak dbäw dbäw pjl̈ogl̈o pjök (2,000) dik. \p \v 14 Eni ga köchi dagaga tjeng l̈i töktong jek ey dwayo, ga öötong l̈öng nopga l̈öngshko ga l̇l̇ëye shäryono l̈i roy l̈ara nopga kong pjire. Kuya l̈ok ga tek shrono l̈öng ara ba ĩk. \v 15 Shrono l̈öng Jesús shäng l̈ishko ga ĩya l̈ok ga domer dämär ga goshko Ä sëya l̈i, e wl̈ẽna l̈ok bë sök eshko, doyono pjir shwong go, skwẽ ame, poptono sök pjl̈úe. Ĩya l̈ok eni ga beno l̈öng sëya l̇l̇ëme. \v 16 L̇l̇ëye shäryono domer l̈i tjok, köchi l̈i tjok, e l̈ara ba ĩgaga tjeng eshko l̈irë nopga shrono tjeng l̈i kong. \v 17 Eshko ga nopga l̈i tjl̈ẽ Jesús kong ga «Rokërwa bop kong sira ga pja opshis kjok ëreshko dwayo» l̈e. \p \v 18 Kuya ga jl̈õ l̈ara. Jer opyë kjyong royshko ga domer poptono l̈i tjl̈ẽ ba kong ga «Rokër bop kong sira ga tja ios jek bop tjok» l̈e. \p \v 19 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «L̇l̇ëme. Pja nom bop ushko iröng dey. L̇l̇ëye shäryara Tjl̈apgarë bop kong l̈i, pja songe l̈ara sorë l̈i, e l̈ëp bop pjeyoga uunkong kong, miyde l̈ok wl̈o» l̈e. \p \v 20 Kuya ga jl̈õ l̈ara, ga to jek öötong shäng kjokyo ko Decápolis. Eshko ga e poptara Jesúsdë sorë l̈i roy l̈e öötong shäng oba kong eshko. Kukoba ga woyotjl̈ĩkoba beno l̈öng arae. \s1 Kjogl̈o wol̈ono buk kjl̈ara, wal̈ë swl̈o ara kjl̈ara \p \v 21 E irgo ga Jesús dipzono jek iröng di bäng buk kësbang l̈i kjwo kal̈ëkong. Öötong shäng di kjako ga oba töno l̈öng träk l̇l̇ëm eshko. \v 22 Eshko ga domer shäng kjl̈ara ko Jairo. Judíoga syõ uyo jong eshko l̈i kägäyoga shäng kjl̈ara l̈i e. Jesús ĩya ga tek shrono shäng ba zl̈ong bäng ga kjök tono, kjujono bokdo kjl̈ay kl̈ung go, \v 23 tjl̈ẽ ba kong ga «Bor wa wal̈ë buk ba l̇l̇ëmdo, shinmotkokdoe. Rokër bop kong sira ga kayo ĩp bor kong. Pja orkwo ië ba kjing go, poptëp wl̈o, shinmotkë l̇l̇ëm wl̈o» l̈e. \p \v 24 Kuya ga to jek ba tjok. \p Oba ara kjĩshko ga Jesús jëk shängshko ga pol̇l̇ikoba arae. \v 25 L̈öng l̈i tjrëko wal̈ë shäng kjl̈ara swl̈o ara l̈u pjl̈ogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) tjän. Ba dbar ĩya ĩyado, poptë l̇l̇ëme. \v 26 Öör shäng dwl̈omnega ara shwoy ga ba dburwa tjeng l̈i zana drete. Eni ëmdë ga poptono l̇l̇ëme. Miga beno shäng ro bang ara jek këgong. \v 27-28 Bäm go ga Jesús roy miydara, ga wotjl̈ĩk ga «Tja to ĩk. Tja öötong shäng ba shwoy ga ba shwong worbo porwër dö ga tja poptë» l̈e. Eshko ga tek shrono shäng Jesús zl̈ong bäng ba kokso shwo l̈ëkong ga ba shwong worbo porwara, \v 29 ga poptono jekdo eshko. Opkuk ga beno shäng pjl̈ú, swl̈o ame. \p \v 30 Jekdo eshko ga Jesús wotjl̈ĩk ga «Miydër ga ëbo poptono, l̇l̇ëbo shäryono bor dbo kësbang go» l̈e. E kjĩshko ga ĩya iröng ga tjl̈ẽ oba kong ga «¿Bor shwong porwaga ërë?» l̈e. \p \v 31 Kuya ba oppinggagarë l̈ok ga tjl̈ẽ ba kong ga «Nopga ara kuzong ga pja pol̇l̇iya l̈öng bop zl̈ong bäng pjl̈or kar kare. ¿Eni ga “¿Tja porwaga ërë?” l̈ëp sorëro?» l̈e. \p \v 32 Gueniyo jl̈õ l̈ara l̇l̇ëme. Ĩya beno shäng obi kjl̈arashko kjl̈arashko, porwaga ërë miyde wl̈o. \p \v 33 Eni ga wal̈ë l̈ira ommiydë shäng pjl̈úe. Ga tek shäng Jesús zl̈ong bäng ga kjök tono sök kjl̈o dete erä. Eshko ga l̇l̇ëye shäryono ba kong l̈i l̈ara ba kong pjire. \p \v 34 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «Pja mär bor go kuzong ga pja poptonoe. Pja nom wopjl̈ú bop ushko. Pja woydë ame. Bop swl̈o, e wen bop kong ame» l̈e. \p \v 35 Jesús tjl̈ẽ shäng wal̈ë l̈i kong wopro ga nopga tek shrono l̈öng Jairo ushko dwayo ga tjl̈ẽ Jairo kong ga «Bop wa yẽ shinmotkonoe. Tjl̈apga no pingga kjwe twëy tjötö ame» l̈e. \p \v 36 Kuya Jesúsdë ga jl̈õ l̈ara l̇l̇ëme. Tjl̈ẽ Jairo kong ga «Pja woydë l̇l̇ëme. Pja mär bor go erä» l̈e. \p \v 37 Eshko ga Jesús to jek Jairo ushko. Ba oppinggaga tjeng ba tjok dogl̈o mya l̈i jek söra ba yorkë, Pedro, Santiago, Santiago kjl̈arayo Juan bakoe. L̇l̇amo söra jek ba tjok l̇l̇ëme. \v 38 Öötong l̈öng ushko ga ĩya Jesúsdë ga nopga sl̈ar wopjl̈uk jong träk l̇l̇ëm, kjl̈oshtë ara bakoe. \v 39 Eni ga opzrëno jek shäng u l̈i roy ga tjl̈ẽ l̈öng l̈i kong ga «¿Pjãy sl̈ar ara kjweni ega? Kjogl̈o, e wol̈ono l̇l̇ëme. Buk pë erä» l̈e. \v 40 Kuya l̈ok ga joywe l̈ok jong erä. \p Gueniyo ga epga ichara opshik pjire. E irgo ga opzrëno jek öötong shäng kjogl̈o buk l̈ishko, kjogl̈o l̈i data, mekë tjok, ba oppinggaga tjeng ba tjok l̈i tjok bakoe. \v 41 Eshko ga kjogl̈o l̈i orkwo shara, ga tjl̈ẽ ba kong ga «¡\tl Talitá cum\tl*!» l̈e. (E «Kjwozirwa, pja kojõzong» l̈okl̈o.) \v 42 Jekdo eshko ga kjogl̈o l̈i kojono, ga jëktonge. Kjogl̈o l̈i l̈u pjl̈ogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12). Ĩya l̈öng l̈irë ga beno l̈öng yëy l̈e erä. \v 43 Gueniyo Jesús tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «L̇l̇ëye shäryono jũshko ëre l̈ëmi ë kong l̇l̇ëme» l̈e. Ga ba data, ba mekë, e ichara ba wa l̈i sëng. \c 6 \s1 Jesús shäng Nazaret kjokyo \p \v 1 E irgo ga Jesús opshino to ey dwayo ba oppinggaga tjok, ga jek öötong l̈öng ba kjokshko, tek chirawa ga kuno shäng l̈ishko. \v 2 Ga öötong woshtozl̈ong dbaryo ga Jesús opzrëno jek judíoga syõ uyo jong eshko l̈i roshko, ga nopga pina. Kuya l̈ok ga nopga ara beno l̈öng yëy l̈e erä. Ga tjl̈ẽ ëng kong ga «¿Kjwe kjok miydë ara opping kjone? ¿Kjok miydë ara l̈i twaga ërë? ¿L̇l̇ëbo ĩydëba l̇l̇ëm wl̈eniyo shärye sorë? \v 3 ¿U shäryaga wl̈e kjwe l̇l̇ëmdo? ¿Mekë María l̇l̇ëmdo? ¿L̈ëmga Santiago, José, Judas, Simón l̇l̇ëmdo? ¿Dorga l̈öng na bi tjok bako l̇l̇ëmdo?» l̈e eni. Ga tjl̈õkwo kjre l̈ok woydë l̇l̇ëm, iirkë l̈ok ara erä. \p \v 4 Eshko ga Jesús tjl̈ẽ ba kong ga «Kjok kjone pogo ga Sbö tjl̈õkwo l̈aga, e iëba tjwl̈õ ara. Gueniyo ba kjok om go l̈ishko, ba ushko ga iëba tjwl̈õ l̇l̇ëme» l̈e. \p \v 5 E kjĩshko ga l̇l̇ëbo ĩydëba l̇l̇ëm wl̈eniyo to shäryara kjok eshko sopga kong ara l̇l̇ëme. Orkwo iono swl̈opga pjökde myare kjing go, ga poptara. L̇l̇ëbo obl̈ë shäryara l̇l̇ëme. \v 6 Ga Jesús beno shäng wotjl̈ĩk ara, kjok eshko sopga mär ba go l̇l̇ëm kjĩshko. \s1 Ba oppinggaga dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) l̈i poshduna Jesúsdë \p E irgo ga Jesús to jongya oba ping shäng kjok shto obl̈ë obl̈ë ber l̈ok soshko wl̈eniyoshko. \v 7 Öötong shäng shto kjrinashko ga ba oppinggaga dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) l̈i rokara, ga ichara jek pjök pjöke. Kong dbo twara, Ä sëyaga iche wl̈o. \v 8 Brikdë l̈ok l̇l̇ëm obishko ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «Pjãy brikshko ga l̇l̇ëbo sömi ara l̇l̇ëm, bomi kjorkung döe. Pjãy dl̈i sök l̇l̇ëm, kjl̈a l̇l̇ëm, dbur sho l̇l̇ëm bakoe. \v 9 Shwong pjang bomi do go l̈i sömi ga pjl̈ú, drepkwota bako, gueniyo shwong obl̈ë, drepkwota obl̈ë, e sömi l̇l̇ëme. \v 10 Pjãy äär kjone pogo ga pjãy ber l̈öng u kjwaraso, äär jong pjãy opshik kjok eshko dwayo guing. \v 11 Pjãy öötong l̈öng kjone ga pjãy wl̈okjre l̇l̇ëm, pjãy kuya l̇l̇ëm wl̈eni ga pjãy opshik kjok eshko dwayo, ga bomi dre pjl̈ungyo l̈ö̃zĩ ber tjeng eshko. E ber pjãy kura l̈ok l̇l̇ëm l̈i jyãgl̈o, ga owa l̈i ber pjang ba go» l̈e. \p \v 12 Eni ga epga to jek l̈öng tjl̈ẽ oba kong ga «L̇l̇ëbo owa shäryëmi l̈öng l̈i, e owa jl̈õe l̈ozĩ, ga rayozĩa» l̈e. \v 13 Eshkoshko ga nopga goshko Ä sëyaga wl̈ẽna ara, ga sëyaga l̈i ichara to drete. Swl̈opga ara, e dl̈u kjing go kjyo kwona, ga poptara.\f + \fr 6:13 \ft Eshko dbaryo ga kjyo kwonaba swl̈opga dl̈u kjing go, ba dwl̈omnekkl̈o.\f* \s1 Juan No Waga zrörabae \p \v 14 E dbaryoshko ga Jesús roy shdöktong kjone pogoshko. Ga kura Pjl̈u Herodesdë. No kjone kjone tjl̈ẽ ga «E Juan No Waga l̈i woshrokdo. L̇l̇ëbo ĩydëba l̇l̇ëm wl̈eniyo shärye ga pjl̈ú e kjĩshko» l̈e. \v 15 Kjone kjone tjl̈ẽ ga «E Sbö tjl̈õkwo l̈aga tek dënashko so Elías tjwayde shäng» l̈e. Kjone kjone obi tjl̈ẽ ga «E Sbö tjl̈õkwo l̈agaga tek dënashko so obl̈ë l̈i kjoyoe» l̈e. \v 16 Gueniyo ga oba tjl̈ẽno l̈i kuya Herodesdë ga tjl̈ẽ ga «E Juan. Tja no ichono ba kägä zë kjupargue. E woshrokdo shäng» l̈e. \p \v 17-18 Herodes shjiy ko Felipe. Ba boy ko Herodías. Kjupäshko ga Herodías kjrara Herodesdë beno sök ba boy shara. E kjĩshko ga Juan tjl̈ẽ Herodes kong ga «Herodías kjwe kjrëp ber bop boy wl̈o ga ä, e bop shjiy Felipe boy kjĩshko. Tak pjang kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go eni» l̈e. E kjĩshko ga nopga ichara Herodesdë Juan shak, bängzaya wl̈o, shdũya wl̈o. \p \v 19-20 Eni ëmdë ga Juan bangkjre Herodesdë ara. Wotjl̈ĩk ga e domer pjl̈o bek, iara Sbörë beno shäng dboy Sbö kong l̈e. Juan tjl̈õkwo l̈ë l̈i kuya pjl̈ogl̈o ara, kuya ä kjĩshko, woyotjl̈ĩya ara ëmdë. E kjĩshko ga Juan wl̈ikara. Herodíasda omĩywõ shjiktëng, e tjl̈ẽno sorë l̈i kjĩshko. Zröya woydë, gueniyo Juan wl̈ikara Herodesdë kuzong ga zröya ga äe. \p \v 21 Öötong Herodes shrëzl̈ong dbaryoshko ga Herodes dl̈i shäryono ara, ga nopga parkë ba tjok l̈i mana ië ba tjok. Ba pjl̈oyoga, ba ëngkjwaga kägäyoga, domerga Galilea so tjwl̈õ ara wl̈eniyo, e mana, ga shrono l̈ok, ië wl̈o. \p Eshko ga nopga ara l̈i ĩya Herodíasdë ga wotjl̈ĩk ga «Juan, e wol̈on dbaryo öötonge» l̈e. \v 22 E irgo ga Herodías wa wal̈ë shrono shäng ga bërkono nopga l̈öng kës l̈i bokshto. Ĩya l̈ok ga beno l̈öng wopjl̈úe. E kjĩshko ga Herodes tjl̈ẽ ba kong ga «L̇l̇ëye woydëp l̈i rokos bor kong, ga twër bop kong. \v 23 L̈ër bop kong jl̈õkoyo ga kjok ichër sök l̈i ëmdë ga “Woydër bëye” l̈ëp bor kong ga twër bop kong» l̈e. \p \v 24 Kuya ga opshino jek ba mekë shwoy. Tjl̈ẽ ba kong ga «¿Era l̇l̇ëye rokër?» \p «Juan No Waga kägä rokopdë» l̈e ba kong. \p \v 25 Eni ga kjogl̈o l̈i jekdo shäng mal̈ing pjl̈u shwoy, ga tjl̈ẽ ba kong ga «Woydër ga no ichëp Juan No Waga l̈i kägä zë, ga tek söp bor kong kjwl̈ë roshko» l̈e. \p \v 26 Kuya ga woydë jonge. Gueniyo «L̇l̇ëme» l̈e ba kong woydë l̇l̇ëm, tjl̈ẽno jl̈õkoyo nopga mana l̈öng l̈i bokshto kjĩshko. \v 27 Eni ga no ichara kjl̈ara Juan kägä l̈i zë no shdũzl̈ong uyo roshko, tek söya ba kong wl̈o. \v 28 Eni ga no l̈i jek öötong shäng no shdũzl̈ong uyo ga Juan kägä zara tas, ga söra, twara kjogl̈o l̈i kong kjwl̈ë roshko. Eshko ga kjrara, ga söra, twara ba mekë kong. \p \v 29 Roy kuya Juan oppinggagarë ga öör l̈ok ba doyo kjrë, ga söra, jnena l̈ok sakshko. \s1 Jesús nopga sëno dogl̈o sak dbäw dbäw pjl̈ogl̈o shkëng (5,000) \p \v 30 Sbö tjl̈õkwo roy l̈agaga Jesús ãska l̈i shrono l̈öng iröng obishko ga l̇l̇ëye shäryara l̈ok, Sbö tjl̈õkwo l̈ara oba kong sorë, e l̈ara l̈ok Jesús kong pjire. \v 31 Jesús sökshko ga nopga tjwe jong ara ga brik jong eni bakoe. Eni kuzong ga dbar epga kong ië wl̈o ëmdë ga äe. E kjĩshko ga Jesús tjl̈ẽ ba oppinggaga kong ga «Shji to jongya kjok shto obl̈ë, kjok kjing, no l̇l̇ëm wl̈eniyoshko, shji woshtë wl̈o» l̈e. \p \v 32 Eni ga opshino jek ey dwayo, ga opyono jem l̈ok kjyong roshko, ga to kjok shto obl̈ë, ber l̈öng tjoksa wl̈o l̈e. \v 33-34 Gueniyo opshinoshko ga ĩna nopga ararë. Ga nopga kjok shto obl̈ë obl̈ë so to jek l̈ok ba irgo pjö l̈ëkong. Jesús opshino kjyong roshko dwayoshko ga nopga ëng töno träk l̇l̇ëm l̈i ĩna, ga songe l̈e. Wotjl̈ĩk ga epga öng wl̈ẽp ushko so daga l̇l̇ëm wl̈eni l̈e. E kjĩshko ga epga pina ara. \p \v 35 Kjok ro zar kjwl̈ë kuzong ga ba oppinggaga tjl̈ẽ l̈ok ba kong ga «Kjok sëng tjän. Kjok ëreshko l̇l̇ëye drete. \v 36 Pjl̈ú wl̈o ga nopga kjwe ichos to na dwayo, jek l̇l̇ëbo soynekoba kjone l̈ishko, dl̈i tjwl̈ẽk wl̈o» l̈e. \p \v 37 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «Së̃zĩ pjãydë dey» l̈e. \p Kuya l̈ok ga tjl̈ẽ ba kong ga «Së̃y uunkong wl̈o ga woyde ga dbur bayo domer parkono dbargwo sak dbäw pjl̈ogl̈o pjök (200) ãska wl̈eni. ¿Shäryërwa sorëro?» l̈e. \p \v 38 Eni ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «¿Pjãy pjl̈ung shosho suk pjir tjeng kjwobi? To ĩmia» l̈e. \p Öör ĩna, ga tjwe l̈öng iröng ga tjl̈ẽ ga «Ëreshko pjl̈ung shosho suk pjir tjeng kjwo shkëng (5), mã tjeng do pjök bakoe» l̈e. \p \v 39 Kuya ga epga ichara nopga tjeng kjl̈obi l̈i ichë wl̈ar uunkong töshko, shkwamsho kjing go. \v 40 Kuya l̈ok ga nopga wl̈oktong töshko, shtor shtor, kjoneshko ga dogl̈o sak dbäw (100), kjoneshko ga dogl̈o sak shkëng (50). \p \v 41 Pjir ga pjl̈ung shosho suk pjir kjwo shkëng (5) l̈i, mã do pjök l̈i, e kjrara Jesúsdë, ga kjok dogo ĩya jem drëng ga tjl̈ẽ Sbö kong ga «Tjawa kong dl̈i tworop ëre. Tjawa ber wopjl̈ú bop tjok e kjĩshko» l̈e. E irgo ga pjl̈ung shosho suk pjir l̈i tora, ga twara ba oppinggaga kong. Ga pjl̈orgara l̈ok nopga tjeng kës l̈i kong. Mã do pjök l̈i shdöra uunkong kong bakoe. \p \v 42 Nopga uunkong iono beno l̈öng bö tjung, wopjl̈úe. \v 43 E irgo ga dl̈i worbo töna ba oppinggagarë l̈ok shing roshko, beno tjeng shing kjwo sak kjwara kjingsho pjök (12), tjung tjunge. \p \v 44 Domerga iono uunkong ga dogl̈o sak dbäw dbäw pjl̈ogl̈o shkëng (5,000). Wal̈ëga, kjwozirga, e shtak l̇l̇ëme. \s1 Jesús jëktong di kjing go \p \v 45 E irgo ga Jesús ba oppinggaga ichono opyë kjyong roshko, dipzë di bäng buk kësbang l̈i kjwo kal̈ëkong wl̈o, äär ber l̈öng Betsaida kjokyo shwo l̈ëkong wl̈o. Ga nopga brik wopro ga Jesús beno shäng eshko. \v 46 Nopga briktong pjir ga Jesús jem öötong shäng dl̈up go tjoksa, syõshtë Sbö kong eshko wl̈o. \v 47 Kjok ro zoktong ga shäng eshko tjoksa. \p Eshko ga ĩya ga kjyong l̈i jek öötong buk di bäng buk kësbang l̈i roworbëe. \v 48 Ga pjl̈uk tek jong ba shwo l̈ëkong. E kjĩshko ga kjra l̈e l̈ok ba kjyong l̈i roshgue jong ba kjl̈ongkwang go. Kjok ba shränto ga Jesús jek jëk shäng di bäng buk kësbang l̈i kjing go, dipzë kjwo kal̈ëkong wl̈o l̈ara. Gueniyo öötong jek shäng ba oppinggaga l̈i soy ga \v 49 ĩya l̈ok ga tjl̈ẽ ëng kong ga «¡Kjwe äya jl̈õe!» l̈e, ga öö l̈e l̈ok ara. \v 50 Ĩya l̈ok uunkongdë ga bangkjre beno l̈öng ara. \p Jekdo eshko ga Jesús tjl̈ẽ ba kong ga «¡Pjãy wokjange! ¡Tja l̈i jekdo shäng! L̇l̇ëye bangkjrëmi l̇l̇ëme» l̈e. \p \v 51-52 E irgo ga jem opyono kjyong l̈i roy, ga pjl̈uk l̈i beno tjëksoe. Eshko ga epga beno l̈öng yëy l̈e erä. L̇l̇ëye kuya woydë l̇l̇ëm kjĩshko ga pjl̈ung shosho suk pjir twara oba ara kong l̈i, e l̇l̇ë l̈okl̈o to miydara l̈ok l̇l̇ëm, ga beno l̈öng wotjl̈ĩk ara e kjĩshko. \s1 Swl̈opga poptara Jesúsdë Genesaret kjokyo \p \v 53 Dipzono l̈ok di bäng buk kësbang l̈i kjwo kal̈ëkongshko ga öötong l̈öng Genesaret kjokyo. \v 54 Eshko ga opshik l̈ok kjyong roy dwayoshko ga nopga l̈öng eshko kjl̈öbö. Miydara l̈ok ga kjwe Jesús l̈e eni. \v 55 Eni ga roy shdöra l̈ok kjok eshko kjwang jĩkong. E kjĩshko ga swl̈opga sökoba swl̈o sökkl̈o roy, tjwe jong l̇l̇aw pogo, öötong l̈öng Jesús jëk shäng l̈ishko. \v 56 Eni ga äär kjone pogoshko ga swl̈opga söraba, iaraba tjeng l̇l̇ëbo soynezl̈ong irbo sor go l̇l̇ögong l̇l̇ögong. Ga tjl̈ẽ l̈ok Jesús kong ga «Swl̈opga kjwe ichos bop shwong worbo porwë sira döe» l̈e ba kong. Ga porwara, ga poptono jekdo uunkong. \c 7 \s1 Nopga äär ber owa Sbö bokso sorë \p \v 1 Pjl̈ara ga no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go, fariseoga kjone kjone, e tjwe l̈öng Jerusalén kjokyo dwayo, ga tek shrono l̈öng Jesús shwoy. \v 2 Eshko ga ĩya l̈ok ga Jesús oppinggaga kjong kjong iono, orkwo shwoyde l̇l̇ëm obishko. E kjĩshko ga l̈ãywe l̈ok owa. \v 3 (Fariseoga, judíoga l̇l̇amo l̈i, e ioydë l̇l̇ëm obishko ga orkwo shkwë yõtso enido, ba tjl̈apgaga tek dënashko so sdëkwo sorë ga eni.\f + \fr 7:3 \ft Shäryara l̈ok eni, woydara Sbörë eni kjĩshko l̈ara, miga eni l̇l̇ëme.\f* \v 4 To l̇l̇ëbo soynezl̈ong ga tjwe ushko iröng ga orkwo shkwë e kjoyo enido, l̇l̇ëm ga ië l̇l̇ëme. Ga ba l̇l̇ëbo iokl̈o, e kwoshkwe l̈ok pjir bako, ba di bapkwo shäryak kl̈ung shosho go, ba sbi shäryak dröng sho go, ba iokl̈o bako, l̈ara ba pjeyoga tek dënashko so l̈irë sorë ga eni. Sgara beno l̈öng l̇l̇ëbo shäryë obl̈ë obl̈ë, e kjoyo kjoyo eni bakoe.) \p \v 5 E kjĩshko ga tjl̈ẽ l̈ok Jesús kong ga «¿Bop oppinggaga kjwe, bi tjl̈apgaga tek dënashko so sdëkwo bangkjre l̈ok l̇l̇ëm ega? Ië l̈okshko ga orkwo shkwë l̇l̇ëme» l̈e. \p \v 6 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «¡Pjãy Sbö tjl̈õkwo söga jl̈õkoyo l̈ëmi, gueniyo pjãy wotjl̈ĩk owa bomi pjl̈úshko! L̇l̇ëye l̈ara Sbö tjl̈õkwo l̈aga tek dënashko so Isaíasdë bomi kjĩshko l̈i, e jl̈õe. Tjl̈ẽno beno eni: \q1 »“Nopga ëre, tja poshrëya ba kjamo go, \q2 gueniyo tja woyotjl̈ĩya pjang ba pjl̈úshko l̇l̇ëme. \q1 \v 7 No pĩya kjok l̇l̇gwekkl̈o taga norë l̈i go eröe. \q2 E kjĩshko ga tja poshrëya l̈öng l̈i l̇l̇ëno l̇l̇ëme.”\f + \fr 7:7 \ft Isaías 29.13.\f* \p \v 8 »Sbö kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i sömi ĩyado l̇l̇ëme. Pjãy ber l̈öng no sdëkwo shäryë döe. \v 9 Sbö kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i kol̈ëmi l̇l̇ëm, bomi sdëkwo shäryëmi wl̈o. \v 10 Moisés tjl̈ẽno tek dënashko ga “Bomi dataga, bomi mekëga, e bangkjrozĩ, iozĩ ber tjwl̈õ ara.”\f + \fr 7:10 \ft Éxodo 20.12; Deuteronomio 5.16.\f* Tjl̈ẽno obi ga “Ëye ba data, ba mekë, e äyoshtono ga e zrökko.”\f + \fr 7:10 \ft Éxodo 21.17; Levítico 20.9.\f* \v 11 Gueniyo ga pjãy tjl̈ẽ ga ëye tjl̈ẽno ba data, ba mekë kong ga “Pjãy kjimtër ga äe. Bor l̇l̇ëbo uunkong ëre tworor tjeng Sbö kong pjire” l̈ara ba kong pjir ga \v 12 ba data, ba mekë, e kjimte ame ga pjl̈úe l̈ëmi eni. \v 13 Eni ga bomi sdëkwo pimi oba kong l̈i kjĩshko ga Sbö tjl̈õkwo l̈i ioromi beno tjwl̈õ l̇l̇ëme. Ga pjãy l̇l̇ëbo shäryë owa obl̈ë obl̈ë e kjoyo bakoe» l̈e. \p \v 14 Eshko ga nopga rokara tek ba zl̈ong bäng obi, ga tjl̈ẽ ba kong ga «Tja kuzĩ uunkong, miydëmi wl̈o. \v 15-16 Nopga äär ber owa Sbö bokso l̈aga dl̈i ue l̈irë l̇l̇ëme. Miga ber l̈öng äär ba bokshto wl̈o l̈aga ba wotjl̈ĩk wen ba pjl̈úshko l̈irë\f + \fr 7:15-16 \ft Tek dënashko ga kjibokwo ëre jyã shiraba obl̈ë obl̈ë ara. Ga kjone kjone tjl̈ẽ ga «Miga ber l̈öng äär ba bokshto wl̈o l̈aga ba wotjl̈ĩk wen ba pjl̈úshko l̈irë. Ëye kwomgwo tjok ga woyde ga kuya yõtso.»\f*» l̈e. \p \v 17 Tjl̈ẽno oba kong pjir ga opshino jek ey dwayo, ga opzrëno jek öötong shäng u jong kjwara eshko l̈i roshko. Eshko ga ba oppinggaga tjl̈ẽ l̈ok ba kong ga «Rokërwa bop kong sira ga l̇l̇ëye l̈ëp shäng oba uunkong kong yẽ, e l̇l̇ë l̈okl̈o l̈os borwa kong, miydërwa wl̈o» l̈e. \p \v 18-19 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿L̇l̇ëye l̈ër shäng l̈i l̇l̇ë l̈okl̈o miydomirë l̇l̇ëm obire? Nopga äär ber owa Sbö bokso l̈aga dl̈i uara l̈irë l̇l̇ëme. Dl̈i uëy l̈i jer äär ber tjeng bi bö roshko. Pjir ga tur bi roy dwayo. E äär ber tjeng bi pjl̈úshko l̇l̇ëme. E kjĩshko ga shji äär ber pjl̈o bek Sbö bokso dl̈i kjĩshko l̇l̇ëme» l̈e. Tjl̈õkwo l̈ara Jesúsdë shäng l̈i, e dl̈i uunkong uëy ga pjl̈úe l̈okl̈o. \p \v 20 Pjir ga tjl̈ẽ obi ga «Nopga äär ber owa Sbö bokso l̈aga ba wotjl̈ĩk wen ba pjl̈úshko l̈irë. \v 21-22 No wotjl̈ĩk owa, pë no orkwosmono ba tjok l̇l̇ëm l̈i tjok, no zrök, pë wal̈ë ba boy l̇l̇ëm l̈i tjok, l̈ũrkë, wotjl̈ĩk dbur töng ba kong erö, l̇l̇ëbo shäryë obl̈ë kong owa, oba jyãpgwë, l̇l̇ëbo owa shäryë l̈öktkë l̇l̇ëm wl̈eniyo, wotjl̈ĩk owa obl̈ë tjok ba l̇l̇ëbo kjĩshko, obl̈ë l̈ãywë owa, opyë woydë ber tjwl̈õ ara obl̈ë kjinmo, l̇l̇ëbo shäryë wotjl̈ĩk l̇l̇ëm, e wen tëm ba pjl̈úshko dwayo uunkong. \v 23 Nopga äär ber owa Sbö bokso l̈aga l̇l̇ëbo tjeng kës ëre wen ba pjl̈úshko l̈irë» l̈e. \s1 Wal̈ë judío l̇l̇ëm wl̈eniyo mär Jesús go jl̈õkoyo \p \v 24 Jesús opshino to kjok eshko dwayo ga jek öötong shäng Tiro kjokyo. Eshko ga u wl̈ẽna jong kjwara ber sök eshko miydëba l̇l̇ëm wl̈o l̈ara. Gueniyo öötong sök eshko l̈i miydarabae. \v 25-26 Kjok eshko ga wal̈ë sök kjl̈ara, e judío l̇l̇ëm, e Fenicia so. Fenicia kjokyo, e Siria kjokyo obi. E wa sök kjl̈ara wal̈ë, kjwozirwa wl̈eniyo, goshko Ä sëya kjl̈ara. Jesús roy miydara wal̈ë l̈irëshko ga tekdo shrono shäng ba zl̈ong bäng ga kjök tono, tjl̈ẽ ba kong ga «Tja wa sök kjl̈ara ushko wal̈ë, goshko Ä sëya kjl̈ara. Rokër bop kong sira ga sëya l̈i ichëp to bor kong» l̈e. \p \v 27 Gueniyo kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «Woyde ga bi wapga ië bäm go. Bi wapga dl̈i l̈i döy, twëy shjiti kong wl̈o ga äe» l̈e.\f + \fr 7:27 \ft Eshko dbaryo ga nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo kowara judíogarë shjiti, epga pjeyo obl̈ë kjĩshko. Eni ga shjiti l̈ara wal̈ë l̈i kongshko ga e nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo l̈ayde. Ga l̇l̇ëbo ichara Sbörë judíoga kong l̈i, e ber nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo kong l̇l̇ëme l̈ayde.\f* \p \v 28 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «Jl̈õe, Tjl̈apga. Gueniyo wapga l̈i iëshko ga ba dl̈i pjl̈oyo l̈on ter töshko ga ue shjitirë ga pjl̈úe» l̈e. \p \v 29 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «Tja dboryorop eni kjĩshko ga pja woydë ame. Pja nom iröng bop ushko. Ä sëya pjang bop wa go l̈i to tjän» l̈e. \p \v 30 Wal̈ë l̈i to ey dwayo. Öötong shäng ba ushko ga ba wa l̈i wl̈ẽna buk ba bukkl̈o kjing go. Ä sëya l̈i to tjän. \s1 Domer kjok kugö l̇l̇ëm, tjl̈ẽ ma wl̈eniyo poptara Jesúsdë kjl̈ara \p \v 31 E irgo ga Jesús opshino to Tiro kjokyo dwayo, jongya Galilea di bäng buk kësbang bukshko. Jek shäng l̈i jek jong Sidón kjokyo ga öötong shäng Decápolis kjokyo. \v 32 Eshko ga domer sök kjl̈ara kjok kugö l̇l̇ëm, tjl̈ẽ ma wl̈eniyo. Domer l̈i söraba Jesús zl̈ong bäng, ga tjl̈ẽ l̈ok ba kong ga «Rokërwa bop kong ga pja orkwo ios domer ëre kjing go sira, poptëp wl̈o» l̈e. \p \v 33 Kuya ga domer l̈i orkwo shara, ga söra jek nopga ara l̈öng l̈ishko dwayo pjola sira. Öötong l̈öng eshko ga Jesús sakkwo zrëno domer l̈i kwomgwo bäng kar kare. E irgo ga ba sakkwo shira iröng, ga pöra ba tröng go, ga domer l̈i kjyorkwo porwara ba sakkwo go. \v 34 Eshko ga kjok dogo ĩya jem drëng ga tjwl̈õ shrono rong, domer l̈i songe l̈e kjĩshko. Ga tjl̈ẽ domer l̈i kong ga «¡\tl Efatá\tl*!» l̈e. (E «Kwom ro, pjãy roshwĩzong» l̈okl̈o.) \v 35 Jekdo eshko ga domer l̈i kwom ro tuk l̈i roshwino beno kjok kugö pjl̈úe. Ba kjyorkwo l̈i döktong beno tjl̈ẽ pjl̈ú bakoe. \p \v 36 E irgo ga Jesús tjl̈ẽ nopga l̈öng l̈i kong ga «Domer ëre poptoror l̈ëmi ë kong l̇l̇ëme» l̈e. Gueniyo jl̈õ l̈ara l̇l̇ëme. «L̈ëmi l̇l̇ëme» l̈e Jesúsdë jek obi. Enira kuya l̈ok ga roy shdöra l̈ok jek këgong. \p \v 37 Eni ga nopga beno l̈öng yëy l̈e erä. Ga tjl̈ẽ l̈ok ëng kong ga «L̇l̇ëbo shärye kës l̈i, e owa l̇l̇ëme. Nopga kjok kugö l̇l̇ëm wl̈eniyo ie ber shäng kjok kugö wẽl̈ëe. Nopga tjl̈ẽ l̇l̇ëm wl̈eniyo ëmdë ga ie ber shäng tjl̈ẽ bakoe» l̈e. \c 8 \s1 Jesús nopga sëno dogl̈o sak dbäw dbäw pjl̈ogl̈o pkëng (4,000) \p \v 1 Dbar kjwara ga nopga shrono töno l̈öng ara Jesús sök l̈ishko. Dl̈i l̇l̇ëm kuzong ga ba oppinggaga rokara Jesúsdë tek ba zl̈ong bäng, ga tjl̈ẽ ba kong ga \v 2 «Nopga kjwe l̈öng bor tjok na öötong dbargwo mya, ga l̇l̇ëye uako l̇l̇ëme. E kjĩshko ga songe l̈ër. \v 3 Jek ichër ba ushko ië l̇l̇ëm ga äe. Kjone kjone tjwe pjola dwayo. E kjĩshko ga wopjir irbo kjwe» l̈e. \p \v 4 Kuya l̈ok ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿Nopga träk l̇l̇ëm kjwe së̃y sorë? ¿Kjok no l̇l̇ëmshko ëre dl̈i wl̈ẽy kjone?» l̈e. \p \v 5 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿Pjãy pjl̈ung shosho suk pjir tjeng kjwobi?» \p «Tjeng kjwo kjäk (7)» l̈e ba kong. \p \v 6 Eni ga nopga l̈i ichara Jesúsdë wl̈ar uunkong töshko. Pjir ga pjl̈ung shosho suk pjir kjwo kjäk (7) l̈i, e kjrara, ga tjl̈ẽ Sbö kong ga «Tjawa kong dl̈i tworop ëre. Tjawa ber wopjl̈ú bop tjok e kjĩshko» l̈e. E irgo ga dl̈i l̈i tora, twara ba oppinggaga kong. Ga pjl̈orgara l̈ok nopga tjeng kës l̈i kong. \p \v 7 Mã tjeng kjl̈öbö chilawa bakoe. Eni ga Jesús tjl̈ẽ Sbö kong ga «Tjawa kong dl̈i tworop ëre. Tjawa ber wopjl̈ú bop tjok e kjĩshko» l̈e. E irgo ga mã l̈i twara ba oppinggaga kong, pjl̈orgue l̈ok nopga tjeng kës l̈i kong wl̈o. \p \v 8 Eshko ga nopga uunkong iono beno l̈öng bö tjung, wopjl̈úe. E irgo ga dl̈i worbo töna ba oppinggagarë l̈ok shing roshko, beno tjeng shing kjwo kjäk (7), tjung tjunge. \p \v 9 Domerga iono uunkong ga dogl̈o sak dbäw dbäw pjl̈ogl̈o pkëng (4,000) dik. Wal̈ëga, kjwozirga, e shtak l̇l̇ëme. \p E irgo ga nopga briktong pjir ga \v 10 Jesús opyono kjyong roshko ba oppinggaga tjok, ga to ey dwayo, jek öötong l̈öng Dalmanuta kjokyo. \s1 L̇l̇ëbo jyãgl̈o shäryara Jesúsdë l̇l̇ëme \p \v 11 Eshko ga fariseoga tek shrono l̈öng Jesús shwoy, ba tjl̈ĩk wl̈o. Tjl̈ẽ ba kong ga «L̇l̇ëbo ĩydëba l̇l̇ëm wl̈eniyo shäryos borwa kong kjrina, pja ichaga Sbörë jl̈õre miydërwa e go wl̈o» l̈e. \p \v 12 Kuya ga tjwl̈õ shrono rong, ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿Eerishko dbaryo sopga, woydëmi ga l̇l̇ëbo jyãgl̈o shäryër bomi kong ega? L̈ër bomi kong jl̈õkoyo ga shäryër l̇l̇ëme» l̈e, \v 13 ga rayara beno l̈öng eshko. E irgo ga opyono kjyong roy, ga dipzono jek di bäng buk kësbang l̈i kjwo kal̈ëkong. \s1 Fariseoga, Herodes, ba pjl̈ung shosho uukkl̈o \p \v 14 Ga jek l̈öng kjyong roshkoshko ga miydara ba oppinggagarë l̈ok ga dl̈i söra l̈ok l̇l̇ëm, pjl̈ung shosho suk pjir beno buk kjwara eröe. \v 15 Ga Jesús tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «Pjãy sjëk fariseoga, Herodes, ba pjl̈ung shosho uukkl̈o wl̈e tjok» l̈e. \p \v 16 Eni ga epga tjl̈ẽ l̈ok ëng kong ga «Shji pjl̈ung shosho suk pjir söno l̇l̇ëme. L̈e shäng bi kong eni e kjĩshko» l̈e. \p \v 17 Tjl̈ẽ l̈öng ëng tjok l̇l̇ë l̈i miydara Jesúsdë kuzong ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿“Shji pjl̈ung shosho suk pjir söno l̇l̇ëme” l̈ëmi ega? ¿Bor tjl̈õkwo l̈i l̇l̇ë l̈okl̈o miydomirë l̇l̇ëm obire? ¿L̇l̇ëye kumi woydë l̇l̇ëm obire? \v 18 Pjãy bokkwo tjok, gueniyo pjãy kjok ĩgö l̇l̇ëme. Pjãy kwomgwo tjok, gueniyo pjãy kjok kugö l̇l̇ëm bakoe. ¿L̇l̇ëye woyo bomi kong l̇l̇ëmdo? \v 19 ¿Domerga sënor dogl̈o sak dbäw dbäw pjl̈ogl̈o shkëng (5,000), pjl̈ung shosho suk pjir kjwo shkëng (5) goshko ga dl̈i beno obi tönomi shingyo kjwobi?» \p «Shingyo dl̈inorwa kjwo sak kjwara kjingsho pjök (12)» l̈e l̈ok ba kong. \p \v 20 Eshko ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok obi ga «¿Domerga sënor dogl̈o sak dbäw dbäw pjl̈ogl̈o pkëng (4,000), pjl̈ung shosho suk pjir kjwo kjäk (7) goshko ga dl̈i beno obi tönomi shingyo kjwobi?» \p «Shingyo dl̈inorwa kjwo kjäk (7)» l̈e l̈ok ba kong. \p \v 21 Eni ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «¿Eni ga bor tjl̈õkwo l̇l̇ë l̈okl̈o miydëmi l̇l̇ëm obire?» l̈e. \s1 Domer kjok ĩgö l̇l̇ëm wl̈eniyo poptara Jesúsdë kjl̈ara \p \v 22 E irgo ga Jesús öötong shäng Betsaida kjokyo. Eshko ga domer sök kjl̈ara kjok ĩgö l̇l̇ëme. E söraba shrono l̈öng Jesús zl̈ong bäng, ga tjl̈ẽ l̈ok ba kong ga «Rokërwa bop kong ga domer ëre porwos sira, poptëp wl̈o» l̈e. \p \v 23 Kuya ga domer l̈i orkwo shara, ga söra jek u l̈okshko l̈i worbo go. Öötong l̈öng eshko ga Jesús tröng twono domer l̈i bokkwo go, orkwo iara ba bokkwo kjing go, ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿L̇l̇ëbo ĩgöpde?» l̈e. \p \v 24 Eshko ga kjok roĩno, ga tjl̈ẽ ga «Ĩn ga no jëk jonge. Gueniyo ga ĩgör yõtso l̇l̇ëme. E kjĩy ga nopga jëk l̈öng l̈i ĩn ga so kjor kjoyoe» l̈e. \p \v 25 Eni ga Jesús orkwo iono ba bokkwo kjing go jek obi. Eshko ga bokkwo poptono, beno kjok ĩgö wẽl̈ëe. \v 26 E irgo ga Jesús tjl̈ẽ ba kong ga «Pja nom bop ushko. Pja jek äär Betsaida kjokyo guing l̇l̇ëme»\f + \fr 8:26 \ft Tek dënashko ga kjibokwo ëre jyã shiraba obl̈ë obl̈ë ara. Ga kjone kjone tjl̈ẽ ga «Pja nom bop ushko. Pja jek l̇l̇ëbo weno bop kong l̈i roy l̈ë Betsaida kjokyo guing l̇l̇ëme.»\f* l̈e. \s1 No pjl̈uyo ichara Sbörë shrono shäng l̈i, e Jesús l̈ara Pedrorë \p \v 27 E irgo ga Jesús, ba oppinggaga, e jek l̈öng Filipo Cesarea kjokyo shto obl̈ë obl̈ë. Eshko ga jek l̈öng irbo ga Jesús tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «¿Kumi ga tja ë l̈ëba?» \p \v 28 «No kjone kjone tjl̈ẽ ga pja Juan No Waga l̈i woshrokdo l̈e. Kjone kjone tjl̈ẽ ga pja Sbö tjl̈õkwo l̈aga tek dënashko so Elías tjwayde shäng l̈e. Kjone kjone obi tjl̈ẽ ga pja Sbö tjl̈õkwo l̈agaga tek dënashko so kjl̈ara l̈i woshrokdo l̈e» l̈e l̈ok ba kong eni. \p \v 29 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «E ga pjãy e, ¿tja ë l̈ëmi?» l̈e. \p Kuya Pedrorë ga tjl̈ẽ ba kong ga «No pjl̈uyo ichara Sbörë shrono shäng l̈i, e pja» l̈e. \p \v 30 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «Tja ë l̈ëmi ë kong l̇l̇ëme» l̈e. \s1 Jesús l̈ano ba wol̈on dbaryo kjĩshko \p \v 31 Eshko jek l̈ëkong ga Jesús tjl̈ẽ ba oppinggaga kong ga «Äär dbar kjwara ga no to ter kjok dogo dwayo ëre shdungoba ara guing. Judío tjl̈apgaga kjok l̇l̇gwega wl̈eniyo, syõshtaga kägäyoga, no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go, tja wl̈okjre l̈ok l̇l̇ëme. Ga tja zrökoba, gueniyo äär dbargwo mya ga tja woshre Sbörë iröng obi» l̈e eni. \v 32 L̇l̇ëbo shäryëba ba kong tjwe l̈i, e l̈ara ba oppinggaga kong wẽl̈ë, miyde l̈ok wl̈o. \p Kuya Pedrorë ga Jesús rokara tjoksa, ga wl̈onae. \v 33 Gueniyo ga Jesús bojono, ba oppinggaga l̇l̇amo beno tjeng l̈i ĩk wl̈o. Eshko ga tjl̈ẽ Pedro kong ga «¡Ä, pja opkjos bor zl̈ong dwayo! L̇l̇ëye woyde Sbörë l̈i woyotjl̈ĩp shäng l̇l̇ëme. L̇l̇ëye woyde norë l̈i woyotjl̈ĩpdë shäng eröe» l̈e. \p \v 34 Eshko ga ba oppinggaga rokara tek ba zl̈ong bäng, nopga tjeng l̈i rokara eni bakoe. Ga tjl̈ẽ ba kong ga «Ëye jëk woydë bor tjok jl̈õkoyo ga ber shäng bor woyotjl̈ĩk ĩyado, wotjl̈ĩk l̇l̇ëbo shäryë kjok ëre kjing goshko ame bakoe. Bor kjĩshko ga l̇l̇ëye shäryëba ba kong l̇l̇ë pogoshko l̈i, e zrökoba pjang kjl̈ös go ëmdë ga e ba kong ga l̇l̇ëye l̇l̇ëme. \v 35 Ëye wotjl̈ĩk opdë om go, zrökoba bor kjĩshko l̇l̇ëm wl̈o l̈e ga äär kjok dogo l̇l̇ëme. Gueniyo ëye jëk bor tjok jl̈õkoyo, e zröraba bor kjĩshko, l̇l̇ëm ga Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú kjĩshko ëmdë ga era ber sök së ĩyado kjok dogo. \v 36 Ëye l̇l̇ëbo tjeng kjok ëre kjing go kës l̈i kjrara tjeng ba wl̈oy ëmdë ga e l̇l̇ëno l̇l̇ëme. Wol̈ono ga öötong kjok dogo l̇l̇ëm ga to jeno ba l̇l̇ëbo l̈i tjok. \v 37 Shji ber l̈öng së ĩyado Sbö tjok wl̈o ga tjwl̈ẽkkl̈o kjok ëre kjing goshko drete. \p \v 38 »Nopga l̈öng eerishko dbaryo l̈i owa, so domer orkwosmok shäng pjir, gueniyo jëk shäng wal̈ë obl̈ë tjok kjoyoe. L̇l̇ono ga no to ter kjok dogo dwayo ëre tjwe bor Data dbo kãl̈ã goshko, bor parkagaga kjok dogo so tjok. Eerishko ga ëye, tja l̈ökyokjre nopga owa bokshto ga eshko ga l̈ökyokjrër eni bakoe» l̈e. \c 9 \p \v 1 Ga Jesús tjl̈ẽ ba kong obi ga «L̈ër bomi kong jl̈õkoyo ga pjãy kjone kjone l̈öng ëreshko wol̈ontë l̇l̇ëm obishko ga Sbö ber no pjl̈uyo dbo ara go sorë l̈i ĩmi wẽl̈ëe» l̈e. \s1 Jesús kjl̈opswono beno kãl̈ã l̇l̇etl̇l̇et \p \v 2 Dbargwo tjer (6) irgo ga Pedro, Santiago, Juan, e söra Jesúsdë jem dboshko, dl̈up jong kjwara kjókshko l̈i go. Öötong l̈öng tjoksa eshko ga ĩna ba oppinggaga jem l̈öng ba tjok l̈irë ga Jesús kjl̈opswono, \v 3 shwong beno pjl̈ubl̈ún shjiye. Shji shwong kwoshkwono beno pjl̈ubl̈ún stek l̈ëy wl̈eni, gueniyo äär eni l̇l̇ëme. \p \v 4 Eshko ga ĩya l̈ok ga Moisés, Elías, e weno l̈öng l̈an Jesús tjok eshko. \v 5-6 Eni ga ba oppinggaga beno l̈öng kjok bangkjrë arae. Pablo, e l̇l̇ëye l̈ako ba kong wl̈o drete. Eni ëmdë ga tjl̈ẽ Jesús kong ga «Tjl̈apga no pingga, tjawa l̈öng na ga pjl̈úe. Tjawa ukwang shäryë kjwo mya, bop kong kjwara, Moisés kong kjwara, Elías kong kjwara bakoe» l̈e. \p \v 7 E wopro ga pjäng sho l̈ono ter kjrina ba kjing go. Ga pjäng sho l̈i roshko dwayo ga ybö kura l̈ok, tjl̈ẽ ga «Bor wa l̈i ëre. Woydër ara. Ba tjl̈õkwo kuzĩa» l̈e. \v 8 Jekdo eshko ga ĩya l̈ok ba sor go obi ga ëye beno drete. Jesúsda beno shäng erä. \p \v 9 Jer opl̈ong l̈öng dl̈up l̈i go dwayoshko ga Jesús tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «L̇l̇ëye ĩnomi yẽ l̈anyotkëmi ë kong l̇l̇ëm, no to ter kjok dogo dwayo ëre woshrono iröng obi guing» l̈e. \p \v 10 Eni ga l̇l̇ëye l̈ara l̈ok ë kong l̇l̇ëme. Gueniyo ga «No to ter kjok dogo dwayo ëre woshrono iröng obi guing» l̈ara l̈i, e l̇l̇ë l̈okl̈o l̈anyotke beno l̈öng ëng kong. \p \v 11 E irgo ga ba oppinggaga l̈öng l̈i tjl̈ẽ l̈ok ba kong ga «No pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go tjl̈ẽ l̈ok ga “Borwa pjl̈uyo iche l̈e Sbörë l̈i tjwe ber nopga uunkong pjl̈uyo wl̈o. Gueniyo ga Elías tjwe bäm go” l̈e. ¿L̈e l̈ok eni ega?» \p \v 12 «Elías tjwe bäm go jl̈õe. E tjwe l̇l̇ëbo uunkong poshäryaga. Gueniyo ga no to ter kjok dogo dwayo ëre shdungoba ara guing, ga tja wl̈okjrëba l̇l̇ëm bakoe. ¿Tak pjang Sbö tjl̈õkwo go eni bako jl̈õre? \v 13 Gueniyo l̈ër bomi kong ga Elías shrono öör tjän. Ga kong l̇l̇ëbo owa shäryaraba, woydaraba sorë l̈i eni, tak pjang Sbö tjl̈õkwo go sorë l̈i eni» l̈e ba kong. \s1 Dwl̈as goshko Ä sëya poptara Jesúsdë kjl̈ara \p \v 14 Jesús, ba oppinggaga jëk l̈öng ba tjok l̈i, e jer äär l̈öng ba oppinggaga l̇l̇amo beno tjeng l̈ishko. Ga ĩna l̈ok ga nopga töno ara eshko. E tjrëko no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go l̈öng kjl̈öbö. Epga l̈öng ëngl̈ë Jesús oppinggaga beno tjeng l̈i tjok kar kare. \p \v 15 Jesús tek shäng l̈i ĩya nopga l̈öng l̈irëshko ga beno l̈öng yëy l̈e erä. Ga jek zron jong öötong l̈öng Jesús zl̈ong bäng, wl̈okjre l̈ok wl̈o. \p \v 16 Eshko ga Jesús tjl̈ẽ ba kong ga «¿Pjãy l̈öng ëngl̈ë kar kar, l̇l̇ëro?» l̈e. \p \v 17-18 Kuya domer kjl̈ararë ga tjl̈ẽ Jesús kong ga «Tjl̈apga no pingga, tja wa shäng kjl̈ara domer, goshko Ä sëya kjl̈ara. Iara beno shäng tjl̈ẽ l̇l̇ëme. Shaya sëya l̈irëshko ga dbukza rish buk töshko erä, ga kjamo ber bung ara, kowo uë shmẽt, ber buk kjl̈o des erä. Tek söror bop kong, poptëp wl̈o l̈oror, gueniyo tja tjwe ga pja shäng na l̇l̇ëme. Tja tjl̈ẽno bop oppinggaga beno tjeng ëreshko wl̈e kong ga “Bor wa ëre, goshko Ä sëya kjl̈ara. Rokër bomi kong ga ichozĩ to bor kong sira” l̈oror, gueniyo to ichara l̈ok l̇l̇ëme» l̈e. \p \v 19 Eni ga Jesús tjl̈ẽ ba oppinggaga l̈i kong ga «Pjãy mär Sbö go l̇l̇ëme. ¿Tja ber shäng bomi tjok kjër äär jong l̇l̇ono, pjãy mär ber l̈öng ba go wl̈o? Tja sjeno shäng bomi tjok tjän. Dwl̈as l̈i tek sös bor kong» l̈e. \p \v 20 Eni ga dwl̈as l̈i söra l̈ok tek ba zl̈ong bäng. Jesús ĩya sëya l̈irë ga dwl̈as l̈i dbukza rish buk töshko erä, ga jek workwë to buk pjuk pjuk kl̈ung kjing, kjamo bung erä. \p \v 21 Eshko ga Jesús tjl̈ẽ dwl̈as l̈i data kong ga «¿Kjwe shäryë kjweni tek l̇l̇ono tjän?» \p «Tek chirawa obishko. \v 22 Dbura iök roshko, l̇l̇ëm ga dishko, zröya wl̈o kop ara tjän. E kjĩshko ga pja dbo ara ba poptokl̈o tjok ga tjawa songe l̈ozong, tjawa kjimtozong» l̈e ba kong. \p \v 23 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿Tja dbo ara ba poptokl̈o tjokde, de l̇l̇ëmde l̈ëp eni ega? Ëye mär Sbö go ga l̇l̇ëye shärye ga ä wl̈o drete» l̈e. \p \v 24 Jekdo eshko ga domer l̈i tjl̈ẽ ga «Tja mär ba go. Gueniyo tja kjimtos mär ba go jek këgong» l̈e. \p \v 25 Tjl̈ẽ l̈öng eni wopro ga nopga tjwe tön jong ara eshko. Ĩya Jesúsdë ga tjl̈ẽ sëya l̈i kong ga «Ä sëya, dwl̈as ëre iorop beno kjok kugö l̇l̇ëm, tjl̈ẽ l̇l̇ëm bakoe. L̈ër bop kong ga pja opkjos dwl̈as ëre go dwayo. Ga pja tjwe ba go ame» l̈e. \p \v 26 Kuya sëya l̈irë ga öö l̈e, ga dwl̈as l̈i dbukza rish buk töshko erä, ga opkjono toe. Eshko ga dwl̈as l̈i beno buk shinmo wl̈eni, ga no kjone kjone tjl̈ẽ ga «Kjwe shinmotkono ĩzong» l̈e. \v 27 Eshko ga dwl̈as l̈i shara Jesúsdë ba orkwo go, ga kojonae. \p \v 28 E irgo ga Jesús opzrëno jek u jong kjwara roshko. Döni ga ba oppinggaga l̈öng ba tjok tjoksashko ga tjl̈ẽ l̈ok ba kong ga «¿Ä sëya l̈i to ichororwa l̇l̇ëm ega?» \p \v 29 «Ä sëya eniyo ichëmi wl̈o ga woyde ga pjãy syõshtë Sbö kong ara guing»\f + \fr 9:29 \ft Tek dënashko ga kjibokwo ëre jyã shiraba obl̈ë obl̈ë ara. Ga kjone kjone tjl̈ẽ ga «Ä sëya eniyo ichëmi wl̈o ga woyde ga pjãy ië l̇l̇ëm, syõshtë Sbö kong wl̈o ara guing.»\f* l̈e ba kong. \s1 Jesús l̈ano ba wol̈on dbaryo kjĩshko pjl̈ara obi \p \v 30-31 E irgo ga to l̈ok eshko dwayo ga jek l̈öng uunkong Galilea kjokyo. Ba oppinggaga pĩya woydë tjoksa kuzong ga woyde ga öötong l̈öng kjone l̈i miydaga ërë l̇l̇ëme. Eni ga tjl̈ẽ ba oppinggaga kong ga «No to ter kjok dogo dwayo ëre twëba ber tjeng nopga wl̈oshko, ga tja zröya l̈ok. Gueniyo äär dbargwo mya ga tja woshre Sbörë iröng obi» l̈e. \v 32 L̇l̇ëye l̈e shäng l̈i l̇l̇ë l̈okl̈o miydara l̈ok l̇l̇ëme. E l̇l̇ë l̈okl̈o kjakroke l̈ok woydë ba kong, gueniyo kjakrokara l̈ok l̇l̇ëm, bangkjre l̈ok ara kjĩshko. \s1 Ëye tjwl̈õ ara anmoyõ \p \v 33-34 Eshko ga Jesús opshino to jongya Capernaúm kjokyo ba oppinggaga tjok. Jek l̈öng irboshko ga ba oppingga kjl̈ara tjl̈ẽ ga «Tja ber tjwl̈õ ara, pjãy uunkong kjinmo» l̈e kjl̈ara obi kong. \p Kuya ga tjl̈ẽ ga «L̇l̇ëme. Ber tjwl̈õ ara l̈i tja» l̈e. Ga l̇l̇amo oml̈ë jong e kjoyo bakoe. Tjl̈ẽ jek l̈öng l̈an ëng tjok eni irgo ga jek öötong l̈öng Capernaúm kjokyo ga opzrëno jek u jong kjwara roshko. \p Eshko ga Jesús tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «¿L̇l̇ëye l̈ëmi tek l̈öng kar kar ëng kong yẽ l̇l̇ë?» l̈e. Kuya l̈ok ga beno l̈öng kjing erä. Dboryara l̈ok l̇l̇ëme. Miydara l̈ok pjl̈ú ga l̇l̇ëye l̈ara tek l̈öng ëng kong l̈i, e bëy l̇l̇ëme. \p \v 35 Eni ga Jesús wl̈oktong sök, ga ba oppinggaga dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) l̈i rokara tek l̈öng ba zl̈ong bäng, ga tjl̈ẽ ba kong ga «Ëye opyë woydë ber tjwl̈õ ara obl̈ë kjinmo ga woyde ga opyë ber tjwl̈õ chira, ber shäng parkaga obl̈ë kong dey» l̈e. \p \v 36 Eshko ga kjwozirwa kjrara Jesúsdë kjl̈ara, ga iara shäng ba tjrëko. Kjrarga tjeng ba wl̈oshko ga tjl̈ẽ ba oppinggaga kong ga \v 37 «Ëye, kjwozirwa jũni wl̈okjrara bor kjĩshko ga tja wl̈okjrara wl̈eni.\f + \fr 9:37 \ft Eshko dbaryo ga kjwozirga tjwl̈õ ara l̇l̇ëme.\f* Ga ëye, tja wl̈okjrara ga bor ichaga wl̈okjrara wl̈eni bakoe» l̈e. \s1 «Ëye shäng bi wl̈oyo l̇l̇ëm ga shäng bi shwo l̈ëkong» l̈ara Jesúsdë \p \v 38 E irgo ga Juan tjl̈ẽ Jesús kong ga «Tjl̈apga no pingga, domer ĩnorwa shäng kjl̈ara, Ä sëyaga tjeng oba goshko l̈i iche to shäng bop ko go. Gueniyo ga e bop oppingga bi tjok l̇l̇ëm kjĩshko ga tjawa tjl̈ẽno ba kong ga “Ä sëyaga ichëp Jesús ko go ame” l̈ororwa eni» l̈e. \p \v 39 Kuya ga tjl̈ẽ ba oppinggaga kong ga «¡Wẽyẽ! “Shäryëp ame” l̈ëmi ba kong l̇l̇ëme. Ëye l̇l̇ëbo ĩydëba l̇l̇ëm wl̈eniyo shäryë bor ko go ga tja owa l̈e jekdo ga äe. \v 40 Ëye shäng bi wl̈oyo l̇l̇ëm ga shäng bi shwo l̈ëkong. \v 41 L̈ër bomi kong jl̈õkoyo ga ëye, pjãy kjimtara, pjãy bor nopga kjĩshko ga pjãy sëna di erö ëmdë ga potjwl̈ẽkkl̈o tjok tjän. \s1 «Shji no ichë l̇l̇ëbo owa shäryë l̇l̇ëme» l̈ara Jesúsdë \p \v 42 »Ëye, kjwozirwa mär bor go jũni ichara l̇l̇ëbo owa shäryë ga e song jl̈õe. Shäryayde l̇l̇ëm obishko ga shakko, apkwo kësbang pjrikko ba bëngshko, ga dbukko jer dl̈ung dorong dey. \v 43-44 Eni ga bomi orkwo, pjãy iche l̇l̇ëbo owa shäryë wl̈eni ga zëmi tas. Pjãy opzrëk jek äär Sbö sökshko orkwo kjwara l̇l̇ëm dey ga pjl̈ú, pjãy pjë bomi orkwo pjök l̈i tjok, iök pjë jong ri ri sjer l̇l̇ëm shtoyo l̈i roshko l̇l̇ëm wl̈o.\f + \fr 9:43-44 \ft Tek dënashko ga kjibokwo ëre jyã shiraba obl̈ë obl̈ë ara. Ga kjone kjone tjl̈ẽ ga «Pja opzrëk jek äär Sbö sökshko orkwo kjwara l̇l̇ëm dey ga pjl̈ú, pja pjë bop orkwo pjök l̈i tjok, iök pjë jong ri ri sjer l̇l̇ëm shtoyo l̈i roshko l̇l̇ëm wl̈o. Kjok eshko ga shtä kjer l̇l̇ëm, ga iök sjer l̇l̇ëm bakoe.»\f* \v 45-46 Bomi dre, pjãy iche l̇l̇ëbo owa shäryë wl̈eni ga zëmi tas. Pjãy opzrëk jek äär Sbö sökshko dre kjwara l̇l̇ëm dey ga pjl̈ú, pjãy pjë bomi dre pjök l̈i tjok, iök pjë jong ri ri sjer l̇l̇ëm shtoyo l̈i roshko l̇l̇ëm wl̈o.\f + \fr 9:45-46 \ft Tek dënashko ga kjibokwo ëre jyã shiraba obl̈ë obl̈ë ara. Ga kjone kjone tjl̈ẽ ga «Pja opzrëk jek äär Sbö sökshko dre kjwara l̇l̇ëm dey ga pjl̈ú, pja pjë bop dre pjök l̈i tjok, iök pjë jong ri ri sjer l̇l̇ëm shtoyo l̈i roshko l̇l̇ëm wl̈o. Kjok eshko ga shtä kjer l̇l̇ëm, ga iök sjer l̇l̇ëm bakoe.»\f* \v 47 Bomi bokkwo, pjãy iche l̇l̇ëbo owa shäryë wl̈eni ga shimi pjuse. Pjãy opzrëk jek äär Sbö sök no pjl̈uyo ĩyado l̈ishko bokkwo kjwara l̇l̇ëm dey ga pjl̈ú, pjãy pjë bomi bokkwo pjök l̈i tjok, iök pjë jong ri ri sjer l̇l̇ëm shtoyo l̈i roshko l̇l̇ëm wl̈o. \v 48 Kjok eshko ga shtä kjer l̇l̇ëm, ga iök sjer l̇l̇ëm bakoe. \p \v 49 »Shji sjëng tjokshko ga shtirgöy dl̈ungna go, an mal̈ing l̇l̇ëm wl̈o. Sbö omshäryë bi kong eni wl̈eni bakoe. L̇l̇ëbo kjang ie ber bi kong, bi poshdunggl̈o, shji ber pjl̈ú jek këgong wl̈o. \p \v 50 »Dl̈ungna, e pjl̈úe. Gueniyo ga pjl̈ë ameshko ga iëy ber pjl̈ë ba shtoy iröng obi ga äe. Pjãy ber l̈öng dl̈ungna wl̈eni. Pjãy ber l̈öng wopjl̈ú ëng tjok ĩyado» l̈e. \c 10 \s1 Shji ëng rayë \p \v 1 E irgo ga Jesús to ey dwayo, jek öötong shäng Judea kjokyo, Jordán diyo kjwo kal̈ëkong. Eshko ga nopga töno ara Jesús shäng l̈ishko obi. Sgara shäng oba ping sorë ga epga pina eshko eni bakoe. \p \v 2 Eshko ga fariseoga kjone kjone tek shrono l̈öng Jesús zl̈ong bäng, ba tjl̈ĩk wl̈o. Tjl̈ẽ ba kong ga «¿Domer ba boy rayë ga pjl̈úre?» l̈e. \p \v 3 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿Pjãy ichara Moisésdë l̇l̇ë shäryë?» \p \v 4 «Domerga ba boy rayë wl̈o ga ichara Moisésdë kjibokwo ëng rayokl̈o twe ba boy kong kjwara guing» l̈e l̈ok ba kong \p \v 5 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «L̇l̇ëye kumi woydë l̇l̇ëme. Pjãy ichara Moisésdë ëng rayë eni e kjĩshko. \v 6 Gueniyo ga dämärshko ga nopga shäryara Sbörë domer, wal̈ë.\f + \fr 10:6 \ft Génesis 1.27.\f* \v 7 E kjĩshko ga domer ba data, ba mekë rayë, ga orkwosmok wal̈ë tjok, ga ber l̈öng kjl̈araso wl̈eni.\f + \fr 10:7 \ft Génesis 2.24.\f* \v 8 Eni ga ber pjök ame, ber kjl̈araso shara. \v 9 Töna Sbörë ga e döy l̇l̇ëme» l̈e. \p \v 10 Döni ga Jesús opzrëno jek sök u roshko, ga ba oppinggaga tjl̈ẽ ba kong ga «Tjl̈apga, ¿l̇l̇ëye l̈ëp shäng yẽ, e l̇l̇ë l̈okl̈o?» \p \v 11 «Domer ba boy rayono, ga orkwosmono obl̈ë tjok wl̈eni ga l̇l̇ëbo owa shäryayde. \v 12 Wal̈ë ba l̈anma rayono, ga orkwosmono obl̈ë tjok wl̈eni ga l̇l̇ëbo owa shäryayde bakoe» l̈e ba kong. \s1 L̇l̇ëbo shäryara Jesúsdë pjl̈ú, kjwozirga kong \p \v 13 Kjwozirga sökoba jek Jesús kong, Jesús orkwo ië ba kjing go wl̈o. Eni ga kjwozirga sögaga l̈i wl̈õya Jesús oppinggagarë l̈öng. \v 14 Ĩya Jesúsdë ga iirkono, tjl̈ẽ ba oppinggaga kong ga «Kjwozirga somi l̇l̇ëm, tek wẽyẽ bor shwoy. Ëye ber kjwozirga jũni ga Sbö ber ba pjl̈uyo. \v 15 L̈ër bomi kong jl̈õkoyo ga ëye Sbö tjl̈õkwo kjrë kjwozirwa dik l̇l̇ëm ga äär ber sök Sbö sök no pjl̈uyo ĩyado l̈ishko l̇l̇ëme» l̈e. \v 16 E irgo ga kjwozirga l̈i kjrara ba wl̈oshko, orkwo iono ba kjing go, ga tjl̈õkwo l̈ara beno pjl̈ú ba kong. \s1 Domer dbur ara kjl̈ara \p \v 17 Jesús opshik to jongya kjok shto obl̈ë l̈e shäng kjwl̈ë ga domer tek zron jong, shrono shäng Jesús zl̈ong bäng ga kjök tono, tjl̈ẽ ba kong ga «Tjl̈apga no pingga, pja pjl̈úe. ¿L̇l̇ëye shäryër, tja ber sök së ĩyado Sbö tjok wl̈o?» \p \v 18 «¿Tja pjl̈úe l̈ëp ega? Pjl̈ú l̈i, e Sbö eröe. \v 19 Kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i, e miydëp tjän. Shji no zrök l̇l̇ëme. Shji pë oma boy obl̈ë tjok l̇l̇ëme. Shji l̈ũrkë l̇l̇ëme. Shji obl̈ë jyõyotkë l̇l̇ëme. Shji obl̈ë jyãpgwë l̇l̇ëme. Bop data, bop mekë, e bangkjros, ios ber tjwl̈õ ara»\f + \fr 10:19 \ft Éxodo 20.12-16; Deuteronomio 5.16-20.\f* l̈e. \p \v 20 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «Tjl̈apga no pingga, tjl̈õkwo l̈ëp shäng kës l̈i shäryër shäng enido tja tek dwl̈as l̈ë obishko» l̈e. \p \v 21 Eni ga domer l̈i ĩya Jesúsdë, ga woydara ara. Tjl̈ẽ ba kong ga «L̇l̇ëbo shäryorop kës l̈i, e pjl̈úe. Gueniyo l̇l̇ëbo beno kjrina obi. Pja nom bop l̇l̇ëbo tjeng kës l̈i soynek pjir, ga dburyo twos oba song wl̈eniyo kong. Enira pja l̇l̇ëbo ara kjok dogo. Pjir ga pja tek bor tjok, pja pin wl̈o» l̈e. \p \v 22 Kuya ga beno shäng woydë ara, ga to ey dwayo, dbur ara kjĩshko. \p \v 23 E irgo ga ba oppinggaga ĩya Jesúsdë ga tjl̈ẽ ba kong ga «Nopga dbur ara wl̈eniyo äär ber l̈öng Sbö sök no pjl̈uyo ĩyado l̈ishko wl̈o ga kjange» l̈e. \p \v 24 Kuya l̈ok ga beno l̈öng wotjl̈ĩk arae.\f + \fr 10:24 \ft Eshko dbaryo ga oba wotjl̈ĩk ga nopga dbur ara wl̈eniyo tjwl̈õ ara Sbö kong, nopga song wl̈eniyo kjinmo l̈ëba.\f* Eni ga Jesús tjl̈ẽ ba kong ga «Pjeyoga, ëye äär ber sök Sbö sök no pjl̈uyo ĩyado l̈ishko wl̈o ga kjange. \v 25 Öng jëkkl̈o sok kësbang wl̈eniyo opzrëk jek shkö bokkwo bäng go ga kjange. Gueniyo nopga dbur ara wl̈eniyo äär ber l̈öng Sbö sök no pjl̈uyo ĩyado l̈ishko wl̈o ga kjang anmoyõ» l̈e. \p \v 26 Kuya l̈ok ga beno l̈öng wotjl̈ĩk ara jek këgong, ga tjl̈ẽ l̈ok ba kong ga «¿Enira ëye därdo?» l̈e. \p \v 27 Kuya ga ĩya drëng, ga tjl̈ẽ ba kong ga «Nopga kong ga shärye ga äe. Gueniyo l̇l̇ëye shärye Sbörë ga ä wl̈o drete» l̈e. \p \v 28 Eshko ga Pedro tjl̈ẽ ba kong ga «Borwa l̇l̇ëbo tjeng kës l̈i rayororwa beno pjir, tjawa jëk bop tjok wl̈o» l̈e. \p \v 29 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «L̈ër bomi kong jl̈õkoyo ga ëye, ba u, ba kjl̈ara, ba data, ba mekë, ba wapga, ba kjok, e rayara bor kjĩshko, l̇l̇ëm ga Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú kjrara l̈i kjĩshko ga \v 30 ãska wl̈ẽya ara anmoyõ. Kjok ëre kjing go ga wl̈ẽya l̇l̇ëye rayara l̈i pjl̈ogl̈o sak dbäw (100) obi: u, pjeyoga, mekëga, wapga, kjok. Gueniyo ga kong l̇l̇ëbo tjwe owa bako, ĩywaba shjiktëng, ga bokrotkëba. Gueniyo l̇l̇ono ga ber sök së ĩyado Sbö tjok. \p \v 31 »Gueniyo eerishko ga nopga tjwl̈õ ara wl̈eniyo l̈öng ara l̈i, e ber l̈öng tjwl̈õ chira eshko. Ga eerishko ga nopga tjwl̈õ chira wl̈eniyo l̈öng ara l̈i, e ber l̈öng tjwl̈õ ara eshko» l̈e. \s1 Jesús l̈ano ba wol̈on dbaryo kjĩshko jek obi \p \v 32 Öötong dbar kjwara ga Jesús jek shäng Jerusalén kjokyoshko ga ba oppinggaga jek l̈öng wotjl̈ĩk ara, ga oba jek l̈öng ba tjok l̈i kjok bangkjrë ara. Eshko ga ba oppinggaga dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) l̈i rokara Jesúsdë jek dboshko, l̈an ba tjok, l̇l̇ëye wen ba kong l̈i kjĩshko wl̈o. Eshko ga tjl̈ẽ ba kong ga \v 33 «Shji to Jerusalén kjokyo. Eshko ga no to ter kjok dogo dwayo ëre twëba ber tjeng syõshtaga kägäyoga wl̈oshko, no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go wl̈oshko bakoe. Tja iche l̈ok, zröya wl̈o, ga tja twe l̈ok nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo kong. \v 34 Eshko ga tja joywe l̈ok, tröng twe l̈ok bor go, tja shpoya l̈ok no shpokkl̈o go, ga tja zröya. Gueniyo äär dbargwo mya ga tja woshre Sbörë iröng obi» l̈e. \s1 Santiago, Juan, e l̇l̇ëbo rokono Jesús kong \p \v 35 Eshko ga Zebedeo wapga ko Santiago, Juan, e tek shrono l̈öng Jesús zl̈ong bäng ga tjl̈ẽ ba kong ga «Tjl̈apga no pingga, l̇l̇ëye rokërwa bop kong l̈i shäryos borwa kong sira» l̈e. \p \v 36 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿L̇l̇ëye shäryër bomi kong ga pjl̈ú?» \p \v 37 «Pja ber sök no pjl̈uyo, bop dbo kãl̈ã ĩkoba wẽl̈ëshko ga tjawa iëp ber l̈öng bop tjok, or mil̈ë kjl̈ara, or kël̈ë kjl̈ara» l̈e ba kong. \p \v 38 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «L̇l̇ëye rokëmi l̈öng bor kong l̈i, e l̇l̇ë miydëmi l̈öng l̇l̇ëme. ¿Pjãy shdungoba, bokrotkëba, zrökoba botoya dik ga pjl̈úre?» \p \v 39 «Ëng» l̈e l̈ok ba kong. \p Kuya ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «Pjãy shdungoba, bokrotkëba, zrökoba botoya dik jl̈õe. \v 40 Gueniyo ga pjãy kjrër ber tjeng bor or kël̈ë, or mil̈ë, e l̈aga tjarë l̇l̇ëm, e l̈aga bor Datarë. Shto bor or kël̈ë, or mil̈ë, e ber ëye kjrara bor Datarë tjeng l̈i kong» l̈e. \p \v 41 Kuya ba oppinggaga dogl̈o sak kjwara (10) l̈irë ga iirkono Santiago, Juan kong. \v 42 Gueniyo rokara Jesúsdë uunkong, ga tjl̈ẽ ba kong ga «Miydëmi pjl̈ú ga kjok ëre kjing go ga nopga judío l̇l̇ëm wl̈eniyo ichagaga ba nopga ichë parkë ara ba kong. Nopga dbo ara wl̈eniyo ba nopga ichë parkë ara ba kong bakoe. Ëye songe l̈e l̇l̇ëm, iche parkë ara ba kong erä. \v 43 Gueniyo woydër ga pjãy omshäryë eni l̇l̇ëme. Ëye opyë woydë ber tjwl̈õ ara obl̈ë kjinmo ga opyë ber shäng obl̈ë kjimtaga dey. \v 44 Ëye opyë woydë ber bäm go ga opyë ber shäng parkaga tjwl̈ẽk shäng pjir wl̈eniyo obl̈ë kong dey. \v 45 No to ter kjok dogo dwayo ëre ëmdë ga shrono shäng kjok ëreshko, ëye parkë bor kong wl̈o l̇l̇ëme. Tja shrono shäng parkë obl̈ë kong wl̈o. Ga tja optwë, wol̈on wl̈o, tja ber nopga ara potjwl̈ẽkkl̈o wl̈o, epga där wl̈o» l̈e. \s1 Domer kjok ĩgö l̇l̇ëm wl̈eniyo ko Bartimeo poptara Jesúsdë \p \v 46 E irgo ga Jesús öötong shäng Jericó kjokyo, ba oppinggaga tjok. Ga opshino l̈öng eshko dwayo ga nopga to jek ara ba tjok. Domer sök kjl̈ara eshko kjok ĩgö l̇l̇ëm wl̈eniyo ko Bartimeo, e Timeo wa. E sök dbur rokë irbo l̈i sor go. \v 47 Kura ga «Jesús, Nazaret so l̈i tekdo shäng» l̈ëba. Eni ga tjl̈ẽ ba kong dbo go ga «¡Jesús, David tjëyo, tja songe l̈ozong!» l̈e. \p \v 48 Kuya l̈öng l̈irë ga tjl̈ẽ ba kong ga «Pja kjinkozong» l̈e l̈ok ba kong, gueniyo ga kjinkë l̇l̇ëme. \p Tjl̈ẽno dbo go jek obi, tjl̈ẽ ga «¡David tjëyo, tja songe l̈ozong!» l̈e. \p \v 49 Eni ga Jesús kojongö shäng, ga tjl̈ẽ l̈öng l̈i kong ga «Rokozĩ tek bor shwoy» l̈e. \p Ga nopga l̈i tjl̈ẽ ba kong ga «Pja kojõzong. Pja woydë l̇l̇ëme. Pja roke shäng» l̈e. \p \v 50 Kuya ga ba shwong kop l̈ëkong kur may pjang ba kjing go l̈i skwakza wl̈es, ga dbura l̈ono beno buk eshko. Ga kojono jekdo, jek öötong shäng Jesús shäng l̈ishko. \p \v 51 Eshko ga Jesús tjl̈ẽ ba kong ga «¿L̇l̇ëye woydëp ga shäryër bop kong?» \p «Tjl̈apga no pingga, tja kjok ĩk woydë» l̈e ba kong. \p \v 52 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «Pja to ga bue. Pja mär bor go kuzong ga pja poptonoe» l̈e. \p Jekdo eshko ga beno shäng kjok ĩgö wẽl̈ë, ga to jek shäng Jesús tjok. \c 11 \s1 Jesús öötong opzrëno Jerusalén kjokyo, pjl̈u wl̈eni \p \v 1 E irgo ga Jesús jek shäng jongya Jerusalén kjokyo ba oppinggaga tjokshko ga öötong l̈öng Betfagé kjokyo, Betania kjokyo, e ber l̈öng Olivos dl̈upyo pogl̈o go. Eshko ga ba oppinggaga rokara do pjök, \v 2 ga tjl̈ẽ ba kong ga «Pjãy nom kjok buk bi bokshto kjweshko. Eshko ga öng so kwomgl̈a kjoyo dre töshko l̇l̇gwokl̈ë wl̈eniyo wl̈ẽmi sök kjro go kjl̈ara wl̈ënggl̈a, kjing go ëye opyoydë l̇l̇ëm wl̈eniyo. Komi, ga tek sömi bor kong. \v 3 Eshko ga ëbo tjl̈ẽ bomi kong ga “¿Shäryëmi kjweni ega?” l̈e bomi kong wl̈eni ga “Woyde Tjl̈apgarë, ga iche tjwe mal̈ing iröng obi” l̈ëmi ba kong eni» l̈e. \p \v 4 Eni ga jek öötong l̈öng eshko, ga öng l̈ara l̈i wl̈ẽna sök kjro go, irbo sor go, u bäng jong kjwara zl̈ong. Ga kõya l̈öngshko ga \v 5 ĩya nopga tjeng eshko kjl̈öbörë ga tjl̈ẽ l̈ok ba kong ga «¿Öng kjwe komi l̇l̇ëno?» l̈e. \p \v 6 Kuya l̈ok ga dboryara, l̈ara Jesúsdë ba kong sorë l̈i eni. \p Ga nopga tjeng eshko l̈i tjl̈ẽ l̈ok ba kong ga «Jöl̈ö» l̈e. \p \v 7 Eni ga öng l̈i tek söra shrono l̈öng Jesús kong, ga ba shwong kop l̈ëkong l̈i iara l̈ok öng l̈i kokso kjing go. Eshko ga Jesús opyono sök öng l̈i kjing go, ga jeke. \p \v 8 Eshko ga nopga jek l̈öng ba tjok ara. Kjone kjone, ba shwong kop l̈ëkong skwara l̈ok, ga kwoptara l̈ok irbo bäng go ba bäm go. Kjone kjone, kjor korga zara, ga kwoptara l̈ok irbo bäng go eni bakoe.\f + \fr 11:8 \ft Eshko dbaryo ga pjl̈upga opzrëk jek kjok roshkoshko ga shäryëba ba kong eni.\f* \v 9 Nopga jek l̈öng ba bäm go, nopga jek l̈öng ba irgo, öö l̈e l̈ok ara. Tjl̈ẽ ga \q1 «Kjwe pjl̈ú jl̈õe. \q1 Kjwe ichara Tjl̈apgarë shrono kjok ëreshko. \q2 Kjwe kjimte Sbörë. \q1 \v 10 Kjwe ber sök bi pjl̈uyo, bi tjl̈apga tek dënashko so David dik. \q2 Kjwe kjimte Sbörë. \q1 Sbö sök kjok dogo, e pjl̈ú jl̈õe» l̈e. \p \v 11 E irgo ga Jesús jek opzrëno Jerusalén kjokyo roshko, ga öötong shäng Sbö u zl̈ong bäng. Eshko ga u l̈i roĩna l̇l̇aw pogoshko. Gueniyo öötong kjok sëng kuzong ga to jek Betania kjokyo iröng obi, ba oppinggaga dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) l̈i tjok. \s1 Tjl̈õkwo l̈ara Jesúsdë beno owa kjor kjl̈ara bo uako wl̈eniyo kong \p \v 12 Wẽshko kjok shröng ga opshino to l̈ok Betania kjokyo dwayoshko ga Jesús pjl̈i ara. \v 13 Eshko ga ĩya pjola dwayo ga kjor jong kjl̈ara korga tjok ko \tl higuera\tl*. Eni ga jek äär shäng ba zl̈ong, bo tjokde ĩya wl̈o, gueniyo jong bo dret, korga tjok erä, eshko dbaryo ga kjor l̈i bo dbaryo äätë l̇l̇ëm obi kjĩshko. \v 14 Eni ga tjl̈ẽ kjor jong l̈i kong ga «Ëye tjwe bop bo uë ame» l̈e, ga tjl̈õkwo l̈ara l̈i kura ba oppinggagarë l̈ok pjire. \s1 L̇l̇ëbo soynegaga l̈öng Sbö u zl̈ong bäng l̈i ichara Jesúsdë toe \p \v 15 E irgo ga Jesús jek opzrëno Jerusalén kjokyo, ga öötong shäng Sbö u zl̈ong bäng ga nopga l̈öng eshko l̇l̇ëbo soynek, l̇l̇ëbo tjwl̈ẽk l̈i ichara opshik ey dwayo. Ba dbur bapkwo kjl̈opswozl̈ong oba kong l̈i poskara beno tjeng töshko. Dunggwo soynega sökkl̈o l̈i poskara beno tjeng töshko bakoe. \v 16 Eshko ga ëye l̇l̇ëbo soynekko l̈i sök tek kal̈ëkong dwayo jek Sbö u roshko jer opl̈ong pjl̈or kal̈ëkong ga ä, sl̈ona Jesúsdë kjĩshko. \v 17 Eni ga oba pĩya shäng ga tjl̈ẽ ba kong ga «Sbö tjl̈õkwo tak pjang eni: “Bor u, e kowëba ber syõ uyo wl̈o, tjëyoga uunkong kong.”\f + \fr 11:17 \ft Isaías 56.7.\f* “Gueniyo ioromi beno jong l̈ũ uyo”»\f + \fr 11:17 \ft Jeremías 7.11.\f* l̈e. \p \v 18 Jesús tjl̈õkwo l̈i kura syõshtaga kägäyoga, no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë go l̈irë, ga ĩna ga nopga l̈öng ba kuga l̈i beno l̈öng yëy l̈e erä. E kjĩshko ga Jesús bangkjre l̈ok ara. Eni ga ëng töno ga tjl̈ẽ l̈ok ëng kong ga «¿Jesús, e zröy sorë ga pjl̈ú?» l̈e l̈ok eni. \p \v 19 Kjok sëng ga Jesús opshino jek Jerusalén kjokyo dwayo, ba oppinggaga tjok. \s1 Shji syõshtë Sbö kong sorë \p \v 20 Wẽshko kjok shröng ga jek l̈öng kjor äyoshtara Jesúsdë jong l̈i soy obi. Eshko ga ĩna ga kjor l̈i bë jong dogro, dano ba sl̈eng dwayo äär jong ba dbo go. \v 21 Eni ga Pedro tjl̈ẽ Jesús kong ga «¡Tjl̈apga no pingga, kjor äyoshtorop kjurgue dano beno jong dogro, ĩzong!» l̈e. \p \v 22-23 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «Pjãy mär Sbö go jl̈õkoyo. L̇l̇ëbo shärye Sbörë ga äe l̈ëmi l̇l̇ëme. Eni ga l̈ër bomi kong jl̈õkoyo ga pjãy tjl̈ẽ dl̈up kësbang ëre kong ga “Dl̈up, pja opkjos jer dl̈ung roy” l̈ëmi ga shäryë bomi kong eni. \v 24 Pjãy l̇l̇ëbo rokë syõ goshko ga woyotjl̈ĩmi ga “Wl̈ẽnor beno bor kong tjän” l̈ëmi jl̈õkoyo ga wl̈ẽmi. \p \v 25-26 »Pjãy l̈öng syõshtëshko ga l̇l̇ëbo owa shäryara obl̈ërë bomi kong, e woyotjl̈ĩmi wl̈eni ga iozĩ ber tjwl̈õ l̇l̇ëme. Shäryëmi eni ga owa pjang bomi go l̈i l̈ö̃ya bomi Data sök kjok dogo l̈irë ber dret eni bakoe» l̈e.\f + \fr 11:25-26 \ft Tek dënashko ga kjibokwo ëre jyã shiraba obl̈ë obl̈ë ara. Ga kjone kjone tjl̈ẽ ga «Shäryëmi eni ga owa pjang bomi go l̈i l̈ö̃ya bomi Data sök kjok dogo l̈irë ber dret eni bakoe. Gueniyo l̇l̇ëbo shäryara obl̈ërë bomi kong owa l̈i ioromi beno tjwl̈õ l̇l̇ëm wl̈eni l̇l̇ëm ga owa pjang bomi go l̈i l̈ö̃ya bomi Datarë l̇l̇ëm bakoe.»\f* \s1 «¿Pja ichaga ërë?» l̈ara Jesús wl̈oyogarë ba kong \p \v 27 E irgo ga jek opzrëno Jerusalén kjokyo obi, ga öötong l̈öng Sbö u zl̈ong bäng. Eshko ga Jesús jëk shäng wopro ga syõshtaga kägäyoga, no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go, judío tjl̈apgaga kjok l̇l̇gwega wl̈eniyo, e tek shrono l̈öng ba zl̈ong bäng ga \v 28 tjl̈ẽ l̈ok ba kong ga «¿L̇l̇ëye shäryëp shäng l̈i shäryëp ega? ¿Pja ichaga ërë?» \p \v 29-30 «Pjãy kong l̇l̇ëbo kjakrokër bakoe. ¿Juan No Waga, e ichaga ërë, no wë? ¿Ichaga Sbörëre, de norë? Tja dboryoromi ga tja ichaga ërë l̈ër bomi kong bakoe» l̈e ba kong. \p \v 31 Kuya l̈ok ga tjl̈ẽ ëng kong ga «Ichaga Sbörë l̈oroy ba kong wl̈eni ga “¿Tjl̈õkwo kjroromi l̇l̇ëm ega?” l̈e bi kong. \v 32 Gueniyo Juan, e Sbö tjl̈õkwo l̈aga jl̈õkoyo l̈e nopga uunkongdë. E kjĩshko ga e ichaga norë l̈ëy ga ä bakoe. L̈oroy eni wl̈eni ga nopga iirkë l̈ok ara bi kong» l̈e. \v 33 Eni ga tjl̈ẽ l̈ok Jesús kong ga «Miydërwa l̇l̇ëme» l̈e. \p Kuya ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «E kjĩshko ga tja ichaga ërë l̈ër bomi kong l̇l̇ëm bakoe» l̈e. \c 12 \s1 Parkagaga owa \p \v 1 Eshko ga Jesús tjl̈ẽno ba kong l̈ok l̇l̇ëbo jyãgl̈o go. Tjl̈ẽ ga «Domer shäng kjl̈ara kjok sogo. Pjl̈ara ga kjil̇l̇gwo dwl̈ayo dgara ba kjokshko, kjëryo tyara jong pjribri, kl̈ung kjara ber kjil̇l̇gwo bo l̇l̇ruzl̈ong shtoyo wl̈o, ga u shäryara jong kjwara ba dwl̈a l̈i dokl̈o bakoe. Pjir ga kjok l̈i poskwona parkagaga kjl̈öbö kong, potjwl̈ẽya ĩ, ga to kjok shto obl̈ë. \fig Kjil̇l̇gwo bo kjokyo (Marcos 12.1)|src="LB00103B.TIF" size="span" ref="Mark 12.1 " \fig* \p \v 2 »Öötong kjil̇l̇gwo bo kjrozl̈ong dbaryo ga ba parkaga ichara kjl̈ara, kjil̇l̇gwo bo ber ba kong l̈i rokë parkagaga beno l̈öng ba kjok daga l̈i kong. \v 3 Gueniyo ga ba parkaga ichara tjwe shäng l̈i shakza l̈ok pjä, ga shpokza l̈ok tjã tjã, ga ichara to iröng or go. \v 4 E irgo ga ba parkaga ichara jek eshko kjl̈ara obi. Öötong shäng kjok buk l̈ishko ga shpokza l̈ok tjã tjã ba käshko, ga l̈ãywara l̈ok owa. \v 5 E irgo ga ba parkaga ichara jek kjl̈ara obi. Era zröra l̈ok. E irgo ga ichara jek kjl̈öbö obi. Kjone kjone shpora l̈ok, kjone kjone zröra l̈ok. \p \v 6 »E irgo ga beno sök kjl̈araso döe. Ba wa l̈i e. E woyde ara wl̈eniyo. E ichayde domer l̈irë shara. Wotjl̈ĩk ga “Miydër ga bor wa ërera bangkjre l̈ok” l̈e. \p \v 7 »Gueniyo ga öötong shäng eshko ga parkagaga kjok dagaga l̈öng l̈i tjl̈ẽ l̈ok ëng kong ga “L̇l̇ono ga kjwe ber kjok ëre sogo. Zröroy wl̈eni ga kjok ëre kjrëy, ber buk bi kong wl̈o” l̈e. \v 8 Eni ga shara l̈ok, zröra l̈ok, ga doyo dbura kjok l̈i roy dwayo. \p \v 9 »¿Eni ga l̇l̇ëye shärye kjok sogo l̈irë ba tjok l̈ok l̈ëmi? E jongya eshko ba zrök dani. Pjir ga parkagaga wl̈ẽya obl̈ë, kjok l̈i de l̈ok ba kong wl̈o. \v 10-11 Sbö tjl̈õkwo tak pjang eni: \q1 »“Akkwo woydara u shäryagagarë l̈ok l̇l̇ëm l̈i, \q2 e iak beno buk bäm go, \q2 beno tjwl̈õ ara, obl̈ë kjinmo. \q1 Shäryara Tjl̈apgarë eni, \q2 ga tjawa beno l̈öng yëy l̈ërwa erä.”\f + \fr 12:10-11 \ft Salmo 118.22-23.\f* \m ¿E l̈omirë l̇l̇ëmdo?» l̈e. \p \v 12 Tjl̈ẽno l̇l̇ëbo jyãgl̈o go l̈i kuya ba wl̈oyoga l̈öng l̈irë ga miydara ga ba l̈ayde shäng. Shaya l̈ok woydë, bängzaya l̈ok wl̈o. Gueniyo oba bangkjre l̈ok ara kjĩshko ga rayara l̈ok toe. \s1 Shji kä potjwl̈ẽk pjl̈u kësbangyo sök Roma kjokyo l̈i kong \p \v 13 E irgo ga woydara ga l̇l̇ëbo kjakroke Jesús kong, dborye bëy l̇l̇ëm ga doshaya l̈ok, ga rote l̈ok e go wl̈o. Eni ga fariseoga ichara kjl̈öbö, Herodes pjl̈oyoga tjok. \v 14 Öötong l̈öng Jesús shwoy ga tjl̈ẽ ba kong ga «Tjl̈apga no pingga, miydërwa ga pja tjl̈ẽ beke. No tjl̈ẽshko ga tjl̈õkwo kup l̇l̇ëm, tjwl̈õ kjöm pogo, e bop kong ga tjwl̈õ beke. Pja tjl̈ẽ bek ë pogo kong. Woyde Sbörë ga shji jëk sorë l̈i l̈ëp jl̈õkoyo. ¿Eni ga shji kä potjwl̈ẽk pjl̈u kësbangyo sök Roma kjokyo l̈i kong ga pjl̈úre?» l̈e. \p \v 15 Kuya ga miyde ga l̈öng wotjl̈ĩk owa, nopga Sbö tjl̈õkwo söga jl̈õkoyo l̈e, gueniyo wotjl̈ĩk owa ba pjl̈úshko l̈i dik. E kjĩshko ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «¿Tja tjl̈ĩmi ega? Dburwa kä potjwl̈ẽkkl̈o l̈i tek sözĩ bor kong kjwara, ĩn wl̈o» l̈e, \v 16 ga tek söra l̈ok ba kong kjwara. Ĩya ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿Domer jyãgl̈o sök dburwa ëre go jũ ë? ¿Ko tak pjang ëre go jũ ë?» \p «Kjwe pjl̈u kësbangyo sök Roma kjokyo l̈i ĩ» l̈e l̈ok ba kong. \p \v 17 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «Eni ga l̇l̇ëye pjl̈u ĩ l̈i, e twozĩ ber pjl̈u kong, gueniyo l̇l̇ëye Sbö ĩ l̈i, e twozĩ ber Sbö kong bakoe» l̈e. Kuya l̈ok ga beno l̈öng yëy l̈e erä. \s1 No woshrozl̈ong dbaryo \p \v 18 Saduceoga wotjl̈ĩk ga no wol̈ono ga woshrë ame l̈e. Eni ga eshko dbaryo ga saduceoga tek shrono l̈öng Jesús shwoy kjl̈öbö ga tjl̈ẽ ba kong ga \v 19 «Tjl̈apga no pingga, kjibokwo tara Moisésdë beno pjang l̈i tjl̈ẽ ga “Ëye wol̈ono, wapga beno ba boy tjok l̇l̇ëm ga shinmo kjl̈arayo l̈i orkwosmok ba boy beno sök l̈i tjok, wa tjok wl̈eni ga e ber shinmo l̈i ĩ wl̈eni wl̈o.”\f + \fr 12:19 \ft Deuteronomio 25.5-6.\f* \p \v 20 »Pjl̈ara ga domerga l̈öng dogl̈o kjäk (7) epenga döe. Ba këguëyo orkwosmono, ga wol̈ono, ga wapga beno l̇l̇ëme. \v 21-22 Eni kuzong ga ba l̈ëng orkwosmono ba syã tjok, gueniyo wol̈ono jek, ga wapga beno l̇l̇ëm bakoe. Ba l̈ëmga orkwosmono ba syã tjok kjl̈ara kjl̈ara eni bako, ga wol̈ono uunkong, ga wapga beno ba boy tjok l̇l̇ëme. E irgo ga wal̈ë l̈i to wol̈ono bakoe. \v 23 ¿Eni ga domerga dogl̈o kjäk (7) l̈i orkwosmono uunkong wal̈ë l̈i tjok kuzong ga no woshrozl̈ong dbaryoshko ga wal̈ë l̈i ber domerga kjone dey l̈i boy?» \p \v 24 «¡Pjãy diktong l̈öng jl̈õe! Sbö tjl̈õkwo tak pjang l̈i miydëmi l̇l̇ëm, ba dbo kësbang l̈i miydëmi l̇l̇ëm bakoe. \v 25 No woshrozl̈ong dbaryoshko ga ëye orkwosmok ame. Eshko ga nopga ber l̈öng Sbö parkagaga kjok dogo so wl̈eni shara. \v 26 Pjãy wotjl̈ĩk ga no wol̈ono ga woshrë ame l̈ëmi. Gueniyo ga dënashko ga kji sho pjë jong ri ri l̈ishko ga l̇l̇ëye l̈ara Sbörë Moisés kong l̈i, e tara Moisésdë beno pjang kjibokwo go. Tjl̈ẽ ga “Tja Abraham, Isaac, Jacob, e Sbö.”\f + \fr 12:26 \ft Éxodo 3.6.\f* ¿E l̈omirë l̇l̇ëmdo? \v 27 E shinmoga Sbö l̇l̇ëme. E nopga l̈öng së l̈i Sbö. Pjãy diktong l̈öng jl̈õe» l̈e ba kong. \s1 Kjok l̇l̇gwekkl̈o tjwl̈õ kësbangyo \p \v 28 Eshko ga domer shäng kjl̈ara, e no pingga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go. Jesús l̈ano saduceoga tjok l̈i kura, ga wotjl̈ĩk ga Jesús omdboryono beke l̈e. Eni ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿Kjok l̇l̇gwekkl̈o tjwl̈õ kësbangyo l̈i kjone dey?» \p \v 29 «Tjl̈õkwo tak pjang kjwara tjl̈ẽ ga “Israel tjëyoga, tja tjl̈õkwo kuzĩa. Tjl̈apga, e bi Sbö, e kjl̈araso. \v 30 L̇l̇ëbo woydëpshko, l̇l̇ëbo woyotjl̈ĩpshko, l̇l̇ëbo shäryëpshko, pja sök së obishko ga Tjl̈apga, bop Sbö l̈i woydos jl̈õkoyo ĩyado.”\f + \fr 12:30 \ft Deuteronomio 6.4-5.\f* Kjok l̇l̇gwekkl̈o tjwl̈õ kësbangyo l̈i e. \v 31 Kjok l̇l̇gwekkl̈o kjrina obi tjwl̈õ ara. Tjl̈ẽ ga “Pja opwoydë sorë ga bop kjl̈ara, e woydos eni bakoe.”\f + \fr 12:31 \ft Levítico 19.18.\f* Kjok l̇l̇gwekkl̈o tak pjang tjwl̈õ ara, kjring pjök ëre kjinmo drete» l̈e ba kong. \p \v 32 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «Tjl̈apga no pingga, eni jl̈õe. Sbö, e kjl̈araso, e pjl̈or kar go obl̈ëyo dret, l̈ëp shäng sorë l̈i eni. \v 33 Ga l̇l̇ëbo woydëyshko, l̇l̇ëbo woyotjl̈ĩyshko, l̇l̇ëbo shäryëyshko ga woyde ga Sbö, e woydëy jl̈õkoyo ĩyado, e jl̈õe. Shji opwoydë sorë ga woyde ga bi kjl̈ara, e woydëy eni bako, e jl̈õ bakoe. Kjok l̇l̇gwekkl̈o kjring pjök ëre tjwl̈õ ara, öng l̇l̇ë, dl̈i l̇l̇ë twëy Sbö kong, suy öng sho sukkl̈o kjing go wl̈o tjeng kës l̈i kjinmo» l̈e. \p \v 34 Kuya ga wotjl̈ĩk ga domer l̈i tjl̈ẽ shäng bëye l̈e. Eni ga tjl̈ẽ ba kong ga «Sbö ber bop pjl̈uyo wl̈o ga kjwe sira obi eröe» l̈e. Eshko dbaryo jek l̈ëkong ga ëye wokjang l̇l̇ëbo kjakrokë ba kong wl̈o ame. \s1 ¿No pjl̈uyo iche l̈e Sbörë l̈i, e ë? \p \v 35 Ga Jesús sök oba ping Sbö u zl̈ong bäng wopro ga tjl̈ẽ oba kong ga «Tjl̈apga no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go tjl̈ẽ l̈ok ga “No pjl̈uyo iche l̈e Sbörë l̈i, e David tjëyo tek ber ba irgo l̈i” l̈e. ¿L̈e l̈ok eni ega? \v 36 Pjl̈ara ga David go Sbö Sëyashko ga no pjl̈uyo l̈i kowara ba Tjl̈apgayo. Eshko ga David tjl̈ẽ ga \q1 »“Tjl̈apga tjl̈ẽno bor Tjl̈apgayo kong ga \q2 ‘Pja tek wl̈ar ber sök bor orkwo kël̈ëkong, \q2 äär jong bop moskwoga zanor pjir guing, \q2 eshko ga twër ber bop kong ichëp wl̈o’” l̈e.\f + \fr 12:36 \ft Salmo 110.1.\f* \m \v 37 ¿Eni ga no pjl̈uyo l̈i kowara Daviddë ba Tjl̈apgayo kuzong ga e ber ba tjëyo tek ber ba irgo l̈i sorë?» l̈e.\f + \fr 12:37 \ft Eshko dbaryo ga ëye, nopga mite ba dorko kowe tjl̈apga l̇l̇ëme.\f* L̇l̇ëye l̈e Jesúsdë shäng l̈i, e kukoba ga beno l̈öng woowa l̇l̇ëme. \s1 No pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go wl̈ona Jesúsdë \p \v 38 Ga Jesús sök oba ping obi ga tjl̈ẽ ba kong ga «¡Pjãy sjëk, no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë go l̈i tjok! Jëk l̈öng doyono shwong kur may, tjwl̈õ ara wl̈eniyo go äe. Woyde l̈ok ga bangkjrëba l̇l̇ëbo soynezl̈ong shtoyo. \v 39 Judíoga syõ uyo roshko ga woyde l̈ok ga l̈öng sökkl̈o pjl̈ú goshko. Oba tön, iëshko ga woyde l̈ok eni bakoe. \v 40 Gueniyo syãpga l̇l̇ëbo döya l̈ok ba shjiryo. E irgo ga syõshtë wop ara, “Nopga kjwera pjl̈úe” l̈ëba wl̈o l̈e. E kjĩshko ga epga shdũya Sbörë ara anmoyõ, obl̈ë kjinmo» l̈e. \s1 Syã kjl̈ara dburwa twono Sbö kong \p \v 41 E irgo ga Jesús sök Sbö u zl̈ong bäng ga dbur bapkwo jong soy ba bokshto kjwara, ga ĩya sök ga oba tjwe dbur ië jong ba bapkwo l̈i roy. Ga nopga dbur ara wl̈eniyo omië jong bayo arae. \v 42 E irgo ga syã song wl̈eniyo shrono shäng kjl̈ara eshko, ga dburwa iara kjwo pjökdewa. Ba dburwa iara l̈i, e tjwl̈õ chira anmoyõ wl̈eniyo. \v 43-44 Ĩya Jesúsdë ga ba oppinggaga rokara tek ba zl̈ong bäng, ga tjl̈ẽ ba kong ga «Nopga dbur ara wl̈eniyo kjwe omiono ara wl̈eni jl̈õe. Gueniyo kjwe ba worbo wl̈eniyo iayde. Syã song wl̈eniyo kjwera, ba dburwa tjeng sira l̈i woydara ba l̇l̇ëbowa tjwl̈ẽkkl̈o. Eni ëmdë ga twara Sbö kong drete. E kjĩshko ga l̈ër bomi kong jl̈õkoyo ga syã kjwe, dburwa iara sira tjwl̈õ l̇l̇ëm wl̈eni jl̈õe. Gueniyo Sbö kong ga tjwl̈õ ara, l̇l̇amo omiono l̈ok kës wl̈e kjinmo» l̈e. \c 13 \s1 «Sbö u pjir ber drete» l̈ara Jesúsdë \p \v 1 E irgo ga Jesús opshino jek Sbö u jong l̈ishko dwayo, ba oppinggaga tjok. Eshko ga kjl̈ara tjl̈ẽ ba kong ga «Tjl̈apga no pingga, Sbö u ëre akyo l̈ok këskëse. U l̈ok ëre wol̈ëso ĩzong» l̈e. \p \v 2 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿U l̈ok këskës ëre ĩp shängde? L̇l̇ono ga ëreshko akkwo ëmdë ber tjeng ëng kjing go kjwara l̇l̇ëme. L̇l̇ëbo tjeng kës ëre pjir ber drete» l̈e. \s1 Kjok pjir dbaryo jyãgl̈o \p \v 3 E irgo ga jem öötong l̈öng Olivos dl̈upyo, Sbö u jong l̈i bokshto, ga Jesús sirkeno sök eshko. Eshko ga Pedro, Santiago, Juan, Andrés, e tek shrono l̈öng ba zl̈ong bäng, tjl̈ẽ l̈ok ba kong dboshko wl̈o. Tjl̈ẽ ga \v 4 «¿L̇l̇ëye l̈ëp shäng l̈i, e shäryë l̇l̇ono? ¿E shäryë dörö l̈i jyãgl̈o wen l̇l̇ë?» \p \v 5 «Pjãy sjëk, pjãy jyãpgwëba l̇l̇ëm wl̈o. \v 6 Eshko ga nopga wen tjwe ara, tjl̈ẽ ga “No pjl̈uyo ichara Sbörë shrono shäng l̈i tja” l̈e. E go ga oba jyãpgwe l̈ok ara. \p \v 7 »Roy kumi ga oba ëngkjwë kjok shto obl̈ë obl̈ë arashko ga l̇l̇ëye bangkjrëmi l̇l̇ëme. E shäryë eni kjl̈uwe. Gueniyo eshko ga kjok pjir dbaryo l̈i äätë l̇l̇ëm obi. \v 8 Tjëyoga obl̈ë obl̈ë ëngkjwë l̈ok ëng tjok. Nopga kjok shto obl̈ë obl̈ë so ëngkjwë l̈ok ëng tjok bakoe. Kjok shto obl̈ë obl̈ë goshko ga yo tjwe ara, pjl̈i tjwe ara bakoe. Gueniyo l̇l̇ëbo wen tjwe owa anmoyõ l̈i soye l̇l̇ëbo kës ëre go kjwl̈ë jã. \p \v 9 »Eshko ga pjãy sjëke. Pjãy twëba kjok l̇l̇gwegaga kong, pjãy shpoya l̈ok no shpokkl̈o go judíoga syõ uyo roshko wl̈o. Bor kjĩshko ga pjãy iche l̈ok äär l̈öng no ichagaga bokshto, pjl̈upga këskës bokshto bakoe. Eshko ga l̇l̇ëbo ĩnomi, kuromi l̈i roy l̈ëmi ba kong, miyde l̈ok wl̈o. \v 10 Kjok pjitë l̇l̇ëm obishko ga Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú äär tjëyo kjrina kjrina kong, kukoba wl̈o. \v 11 Ga pjãy shakoba, sökoba äär l̈öng tjl̈apgaga këskës bokshto ga pjãy woydë l̇l̇ëm, “L̇l̇ëye l̈ër” l̈ëmi l̇l̇ëme. Eshko ga pjãy tjl̈ẽshko ga tjl̈õkwo twe Sbörë bomi kong, l̈ëmi wl̈o. E kjĩshko ga pjãy woydë l̇l̇ëme. Eshko ga pjãy l̈i tjl̈ẽkdo l̇l̇ëme. Sbö Sëya l̈i tjl̈ẽkdo bomi kjĩshko. \p \v 12 »Nopga epenga dö ëng twë tjl̈apgaga kong, zröya l̈ok wl̈o. Dataga, e ba wapga twë eni bakoe. Wapga iirkono ba data, ba mekë kong ga twe tjl̈apgaga kong, zröya wl̈o. \v 13 Pjãy ĩywa nopga uunkongdë shjiktëng bor kjĩshko. Gueniyo ga ëye mär bor go äär jong ba dbo go ga era där ber shäng pjl̈ú ĩyado. \p \v 14 »L̇l̇ëbo l̈ër bomi kong miydëmi wl̈o. L̇l̇ono ga l̇l̇ëbo wen owa anmoyõ Sbö shto zrek l̈i roshko. E kjĩshko ga shto l̈i ber zrekteng ame, ga ëye äär eshko ame bakoe. Jekdo eshko ga pjãy l̈öng Judea kjokyo ga pjãy tökzong jem dl̈up l̈ëkong; \v 15 pjãy l̈öng bomi u dbo kjing sdok l̈i kjing go ga pjãy tökzong jek mal̈ing, pjãy opzrëk jek bomi u roshko l̇l̇ëbo kjrë l̇l̇ëme; \v 16 pjãy l̈öng bomi kjokshko ga pjãy jek bomi ushko iröng bomi shwong kop l̈ëkong kjrë l̇l̇ëme. \v 17 E dbaryo ga wal̈ëga l̈öng kjl̈araso l̇l̇ëm, e song jl̈õe. Wal̈ëga kjwozirwa tjeng nä ië, e song jl̈õ bakoe. \v 18 Rokozĩ Sbö kong ga pjãy tök eni kjok owa dbaryo l̇l̇ëme. \v 19 E dbaryo ga l̇l̇ëbo wen nopga kong owa anmoyõ. L̇l̇ëbo eni, e ĩkdaba tek kjok shäryara Sbörë dämärshko dwayo l̇l̇ëm, ga wen e kjoyo ame. \v 20 L̇l̇ëbo owa ëre ie Sbörë ber dbar ara l̇l̇ëm, ba nopga kjrara l̈i woyde ara kjĩshko. Eni l̇l̇ëm kjwe ga ëye där ber sök së kjl̈ara l̇l̇ëme. \p \v 21 »Eshko dbaryo ga no tjwe shäng tjl̈ẽ ga “¡No pjl̈uyo ichara Sbörë l̈i shäng na ĩzĩa!” l̈e, l̇l̇ëm ga tjl̈ẽ ga “¡Shäng kjwe!” l̈e bomi kong, gueniyo jl̈õ l̈ëmi l̇l̇ëme. \v 22 Eshko ga nopga ara to l̈öng tjl̈ẽ ga “No pjl̈uyo ichara Sbörë shrono shäng l̈i, e tja” l̈e. “Tja Sbö tjl̈õkwo l̈aga kjok ëre so” l̈e. Gueniyo epga ichaga Sbörë l̇l̇ëme. L̇l̇ëbo ĩydëba l̇l̇ëm wl̈eniyo shärye l̈ok ara. L̇l̇ëbo jyãgl̈o shärye l̈ok obl̈ë obl̈ë bakoe. Shärye l̈ok eni, oba ara jyãpgwe wl̈o, Sbö nopga kjrara l̈i ëmdë jyãpgwe wl̈o l̈e, gueniyo epga jyãpgwe ga äe. \v 23 ¡Eshko ga pjãy sjëke! L̇l̇ëye wen eshko l̈i l̈oror bomi kong pjir tjän. \s1 No to tjer kjok dogo dwayo l̈i tjwe iröng obi dbaryo \p \v 24 »L̇l̇ëbo owa ëre dbaryo irgo ga \q1 »“Dl̈o ber pjang yẽt, \q2 ga mok kãl̈ã të ame. \q1 \v 25 Dbala l̈on ter kjok dogo dwayo, \q2 ga kjopkwo ber dete erä.” \p \v 26 »Eshko ga ĩkoba ga no to ter kjok dogo dwayo ëre ter tjwe pjäng sho roy, ga bor dbo kãl̈ã ĩkoba wẽl̈ëe. \v 27 Bor parkagaga kjok dogo so ichër bor nopga kjrara l̈i wl̈okjrë l̈ok kjok kjwang jĩkong, kjok pjir äär kjone ga eshko, kjopkwo pjir äär kjone ga eshko bako, epga tö̃ya wl̈o. \p \v 28 »Tja kuzĩa. Pjãy pin, kjor ko \tl higuera\tl* l̈i go. Kjor kowo wen mite, korga wen tjagl̈ënshko ga miydëmi e go ga l̈ushko dbaryo äätoe. \v 29 Eni ga l̇l̇ëbo kës ëre shäryë l̈i ĩmishko ga miydëmi e go ga no to ter kjok dogo dwayo ëre tjwe iröng obi dbaryo l̈i ääto eni bakoe. \v 30 L̈ër bomi kong jl̈õkoyo ga nopga l̈öng eerishko dbaryo kjone kjone wol̈ontë l̇l̇ëm obishko ga l̇l̇ëye l̈ër shäng bomi kong ëre shäryë uunkong. \v 31 Kjopkwo, kjok ëre, e pjir ber drete. Gueniyo bor tjl̈õkwora ber pjang ĩyado. \p \v 32 »E dbaryo l̇l̇ono, kjok orë, ëye ommiydë l̇l̇ëme. Miydaga Sbö parkagaga kjok dogo sorë l̇l̇ëm, miydaga Sbö Wa ërerë l̇l̇ëm bakoe. Miydaga Data Sbörë eröe. \v 33 E kjĩshko ga koshëmi l̈öng sjëk ĩyado, e dbaryo wen äär l̇l̇ono miydëmi l̇l̇ëm kjĩshko. \v 34 Tjl̈õkwo l̈ër bomi kong l̇l̇ëbo jyãgl̈o go, shäryëmi eni wl̈o. Domer shäng kjl̈ara u sogo. To opshik jek kjok shto obl̈ë wl̈o ga ba parkagaga ie ber l̈öng ba u l̈i dë. Kjl̈ara kjl̈ara kong pak twe ber obl̈ë obl̈ëe. Ga tjl̈ẽ u bäng daga l̈i kong ga “¡Pja shäng sjëke!” l̈e. \v 35 Eni ga u sogo tjwe iröng l̇l̇ono miydëmi l̇l̇ëm, kjok ro zar kjwl̈ëre, kjok rongde, kjörkö kjl̈unshkore, de kjok shräntore. E kjĩshko ga pjãy l̈öng sjëk ĩyado. \v 36 U sogo l̈i tjwe mal̈ing wl̈eni ga woyde ga pjãy wl̈ẽya l̈öng pë wl̈eni l̇l̇ëme. \v 37 L̇l̇ëye l̈ër bomi kong l̈i, e l̈ër nopga uunkong kong, “¡Pjãy l̈öng sjëke!”» l̈e ba kong. \c 14 \s1 «¿Jesús, e shay, zröy wl̈o sorë ga pjl̈ú?» l̈ara ba wl̈oyogarë \p \v 1 Eshko ga Israel tjëyoga döktong tek Egipto kjokyo dwayo dbaryo shrëkkl̈o, pjl̈ung shosho suk pjir shäryak ba uukkl̈o tjok l̇l̇ëm dbaryo kjwe dbar pjök obi. Eshkoshko ga syõshtaga kägäyoga, no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go, e töno l̈ok, ga tjl̈ẽno l̈ok ëng kong ga «¿Jesús, e shay, zröy wl̈o sorë ga pjl̈ú? Shay wl̈o ga jyõyotkëy. \v 2 Gueniyo dbar shrëzl̈ong dbaryo l̇l̇ëme. L̇l̇ëm ga oba ara ga wl̈ikëba äe» l̈e. \s1 Wal̈ë kjl̈ara, poshtikkl̈o tjwl̈õ ara wl̈eniyo tyara Jesús dl̈u kjing go \p \v 3 Jesús jek öötong shäng Betania kjokyo, Simón ushko. Dënashko ga Simón l̈i pogl̈o go swl̈o ara, sho an do jĩkong, gueniyo poptonoe. Jesús sök Simón ushkoshko ga wal̈ë shrono shäng kjl̈ara, wl̈oshko poshtikkl̈o bapkwo tjwl̈õ ara shäryak akkwo ko \tl alabastro\tl*\f + \fr 14:3 \fk Alabastro\ft , e ak pjl̈ubl̈ún wl̈eni, ga poshtikkl̈o bapkwo shäryëba e go.\f* go, roshko poshtikkl̈o l̈õ pjl̈ëbl̈ë tjwl̈õ ara wl̈eniyo. Eshko ga söra jek Jesús sök ië l̈ishko, ga ba bapkwo l̈i dl̈ora, ga poshtikkl̈o l̈i tyara ba dl̈u kjing go. \v 4 Ĩya no kjone kjone tjeng eshko l̈irë ga iirkë jong, tjl̈ẽ l̈ok ëng kong ga «¿Kjwe zãya kjweni ega? \v 5 Soynena kjwe ga dburyo shaya bayo domer parkë dbargwo sak dbäw pjl̈ogl̈o mya (300) ãska wl̈eni, oba song wl̈eniyo kjimtokl̈o wl̈o dey» l̈e. Ga wal̈ë l̈i wl̈ona l̈ok ara. \p \v 6 Eni ga Jesús tjl̈ẽ ba kong ga «¡Wẽyẽ! ¿Wal̈ë kjwe l̈ãywëmi kjweni egaro? L̇l̇ëye shäryara bor kong ëre beno pjl̈úe. \v 7 Oba song wl̈eniyo l̈öng bomi tjok ĩyado, ga kjimtëmi, woydëmi l̇l̇ono ga eshko. Gueniyo tjara ber shäng bomi tjok ĩyado l̇l̇ëme. \v 8 L̇l̇ëye shärye bor kong ga pjl̈ú l̈i, e shäryayde bor kong. Poshtikkl̈o l̈i tyara bor doyo go, ëre bor poshäryayde, tja iëba ber buk sakshko wl̈o. \v 9 L̈ër bomi kong jl̈õkoyo ga kjok kjwang jĩkong kjone pogo ga Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈ëbashko ga l̇l̇ëye shäryara wal̈ë kjwerë bor kong ëre woyoshrëba, ga roy l̈ëba bakoe» l̈e. \s1 «Jesús twër ba wl̈oyoga kong» l̈ara Judasdë \p \v 10 Jesús oppinggaga dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) kjl̈ara ko Judas Iscariote. E öör shäng syõshtaga kägäyoga ĩk, Jesús soyneya, twe ba kong l̈ok wl̈o l̈e. \v 11 Kuya l̈ok ga beno l̈öng wopjl̈ú, ga tjl̈ẽ l̈ok ba kong jl̈õkoyo ga «Enira pja potjwl̈ẽnwa» l̈e. \p Eshko jek l̈ëkong ga beno shäng wotjl̈ĩk ga «¿Jesús twër ba kong sorë ga pjl̈ú?» l̈e. \s1 Jesús iono ba oppinggaga tjok \p \v 12 E irgo ga pjl̈ung shosho suk pjir shäryak ba uukkl̈o tjok l̇l̇ëm dbaryo l̈i öötonge. E dbaryo ga öng wl̈ẽp ushko so l̇l̇gwokl̈ë zröya, sho suya, Israel tjëyoga döktong tek Egipto kjokyo dwayo dbaryo shrëkkl̈o. Eshko ga ba oppinggaga tjl̈ẽ ba kong ga «¿Israel tjëyoga döktong tek Egipto kjokyo dwayo dbaryo shrëkkl̈o l̈i, e dl̈iyo shäryërwa kjone ga pjl̈ú?» l̈e. \p \v 13 Kuya ga tjl̈ẽ ba oppinggaga do pjök kong ga «Pjãy nom jek u l̈ok arashko. Eshko ga domer wl̈ẽmi shäng kjl̈ara, di bapkwo sök jong kjwara, roshko di. Pjãy jek ba irgo. \v 14 Ĩmi ga opzrëk jek u roy ga pjãy tjl̈ẽ u sogo kong ga “Tjl̈apga no pingga tjl̈ẽ ga ‘¿Israel tjëyoga döktong tek Egipto kjokyo dwayo dbaryo shrëkkl̈o l̈i, e dl̈iyo uër bor oppinggaga tjok l̈i kjëryo kjone?’ l̈e” l̈ëmi ba kong eni. \v 15 Eni ga pjãy kong, kjër pĩya jong kjomo kjwara kësbang, poshäryak pjire. L̇l̇ëye uëy wl̈o l̈i shäryëmi pjir ber tjeng bäm go eshko» l̈e. \p \v 16 Eni ga ba oppinggaga do pjök l̈i to jek öötong l̈öng u l̈ok arashko ga l̇l̇ëye l̈ara Jesúsdë ba kong l̈i wl̈ẽna tjeng eshko uunkong eni. E irgo ga dbar shrëkkl̈o l̈i dl̈iyo poshäryara l̈ok. \p \v 17 Öötong kjok shkë ga Jesús öötong shäng eshko, ba oppinggaga dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) l̈i tjok. \v 18 L̈öng ië wopro ga Jesús tjl̈ẽ ba kong ga «L̈ër bomi kong jl̈õkoyo ga pjãy l̈öng ië bor tjok kjl̈ara, tja soyneya, twe oba kong» l̈e. \p \v 19 Kuya l̈ok ga beno l̈öng woydë arae. Ga kjl̈ara kjl̈ara tjl̈ẽ Jesús kong ga «¿Tja l̇l̇ëm l̇l̇ëmdo?» l̈e. \p \v 20 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «Pjãy dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) kjl̈ara. Ëye sök bor tjok, ba pjl̈ung shosho suk pjir pöya sök bor tjok iokl̈o kjwaraso roy ga bor soynega l̈i e. \v 21 No to ter kjok dogo dwayo ëre wol̈on, tak pjang Sbö tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Gueniyo bor soynega, era song jl̈õe. Weno l̇l̇ëm kjwe ga pjl̈ú ba kong dey» l̈e. \p \v 22 L̈öng ië wopro ga pjl̈ung shosho suk pjir kjrara Jesúsdë kjwara, ga tjl̈ẽ Sbö kong ga «Tjawa kong dl̈i tworop ëre. Tjawa ber wopjl̈ú bop tjok e kjĩshko» l̈e. E irgo ga pjl̈ung shosho l̈i tora, twara sira sira ba oppinggaga kong, ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «Kjrozĩ, ëre bor sho wl̈eni» l̈e. \p \v 23 E irgo ga di iokl̈o kjrara kjwara, roy kjil̇l̇gwo bo dyo dbo ara, ga tjl̈ẽ Sbö kong ga «Tjawa kong kjil̇l̇gwo bo dyo tworop ëre. Tjawa ber wopjl̈ú bop tjok e kjĩshko» l̈e. E irgo ga twara ba oppinggaga kjl̈ara kjl̈ara kong, ga iara l̈ok sira sira uunkong. \v 24 Ga Jesús tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «Ëre bor srëng wl̈eni. E go ga tjl̈õkwo twara Sbörë, beno ĩyado wl̈o l̈i, e shärye. Bor srëng l̈i kwon, nopga ara kong. \v 25 Gueniyo l̈ër bomi kong jl̈õkoyo ga kjil̇l̇gwo bo dyo iër ame, äär jong Sbö ber no pjl̈uyo dbaryoshko jã. Eshko ga iër obi» l̈e. \s1 «Pjãy tjeng uunkong ëre, tja rayëmi pjire» l̈ara Jesúsdë ba oppinggaga kong \p \v 26 E irgo ga tono l̈ok pjl̈ara Sbö kong, ga to jem l̈ok Olivos dl̈upyo. \v 27 Öötong l̈öng eshko ga Jesús tjl̈ẽ ba kong ga «Sbö tjl̈õkwo tak pjang eni: \q1 »“Öng daga l̈i zrör, \q2 ga öng wl̈ẽp ushko so tjeng l̈i shdär ber kjl̈oro erä.”\f + \fr 14:27 \ft Zacarías 13.7.\f* \m Eni ga pjãy tjeng uunkong ëre, tja rayëmi pjire. \v 28 Gueniyo ga tja wol̈ono, ga tja woshrara Sbörë iröng obishko ga tja äär Galilea kjokyo bomi bäm go. Pjãy koshër shäng eshko» l̈e. \p \v 29 Kuya Pedrorë ga tjl̈ẽ ba kong ga «L̇l̇amora, pja rayara uunkong pjir ëmdë ga tjara, pja rayër l̇l̇ëme» l̈e. \p \v 30 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «L̈ër bop kong jl̈õkoyo ga pjesit kjok shränto ga kjörkö kjl̈untë pjl̈ogl̈o pjök l̇l̇ëm obishko ga “Jesús, e ë miydër l̇l̇ëme” l̈orop oba kong pjl̈ogl̈o mya tjän» l̈e. \p \v 31 Gueniyo kuya ga tjl̈ẽ ba kong obi ga «Eni l̇l̇ëme. Tja zrökoba jek bop tjok ëmdë ga “Jesús, e ë miydër l̇l̇ëme” l̈ër ë kong l̇l̇ëme» l̈e. \p Ba oppinggaga l̇l̇amo l̈i oml̈ono e kjoyo bakoe. \s1 Jesús syõshtono Getsemaní kjokyo \p \v 32 E irgo ga jek öötong l̈öng Getsemaní kjokyo. Eshko ga Jesús tjl̈ẽ ba oppinggaga kong ga «Tja to syõshtë Sbö kong wopro ga pjãy wl̈ar ber tjeng na» l̈e. \p \v 33 Eni ga jek syõshtë l̈ishko ga ba oppinggaga tjeng l̈i söra jek ba tjok dogl̈o mya, Pedro, Santiago, Juan. Jek l̈öngshko ga Jesús wosong, woydë ara ba pjl̈úshko. \v 34 Ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «Tja woydë ara bor pjl̈úshko. Kur ga tja wol̈on kjoyoe. Pjãy ber tjeng na, ga pjãy sjëke» l̈e. \p \v 35 Eni ga opkwono jek këgo sit, ga kjök tono sök, kjujono bokdo kjl̈ay kl̈ung go, ga rokara Sbö kong ga l̇l̇ëbo wen owa ba kong l̇l̇ëm wl̈o, \v 36 tjl̈ẽ ga «Abba,\f + \fr 14:36 \ft Arameo tjl̈õkwo \fk abba\ft , e \fk datawa \ft l̈okl̈o.\f* Data, l̇l̇ëye shäryëp woydë l̈i shäryëp ga pjl̈úe. Rokër bop kong sira ga l̇l̇ëbo wen owa dörö l̈i, e tjwe bor kong l̇l̇ëm kjwe dey. Woydër eni, gueniyo ga e l̈aga tjarë l̇l̇ëme. E l̈aga ber pjarë» l̈e. \p \v 37 E irgo ga tek shrono shäng ba oppinggaga dogl̈o mya beno tjeng l̈ishko ga wl̈ẽna bë tjeng pëe. Eni ga tjl̈ẽ Pedro kong ga «Simón, ¿pja buk përe? ¿Pja sök së wop sira ga äre?» l̈e. \v 38 Ga tjl̈ẽ mya jĩkong l̈i kong ga «Pjãy pë l̇l̇ëm, pjãy syõshtos dey. Eni ga pjãy tjl̈ĩya Ärëshko ga pjãy kjimte Sbörë, l̇l̇ëbo owa shäryëmi l̇l̇ëm wl̈o. Pjãy l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryë woydë jl̈õ, gueniyo pjãy womae» l̈e. \p \v 39 E irgo ga jek syõshtë obi. Ga tjl̈ẽno jek obi, l̈ara bäm go sorë l̈i eni. \v 40 Syõshtono pjir ga tek shrono shäng iröng obi ba oppinggaga beno tjeng l̈ishko, ga wl̈ẽna bë tjeng pë obi, bokkwo l̇l̇ir woydë ëng go poywõrë kjĩshko. Eni ga to dboryara l̈ok l̇l̇ëme. \p \v 41 E irgo go ga öör pjl̈ara obi. Shrono shäng iröng pjl̈ogl̈o mya go ga tjl̈ẽ ba oppinggaga kong ga «¿Pjãy l̈öng pë, woshtë obire? ¡Kjweni ga bue! No to ter kjok dogo dwayo ëre twëba ber tjeng nopga owa wl̈oshko l̈i dbaryo öötonge. Ĩzĩa. \v 42 Bor soynega kjwe tek shäng tjän. Pjãy kojõzong. Shji to ëng dowl̈ẽk ba tjok» l̈e. \s1 Jesús shara ba wl̈oyogarë \p \v 43 Jesús tjl̈ẽydë pjitë l̇l̇ëm obishko ga ba oppinggaga dogl̈o sak kjwara kjingsho pjök (12) kjl̈ara ko Judas, e shrono shäng eshko. Nopga shrono l̈öng träk l̇l̇ëm ba tjok, kjone kjone wl̈oshko dröng, kjone kjone wl̈oshko wl̈ëng no shpokkl̈o. Epga ichaga syõshtaga kägäyoga, no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go, judío tjl̈apgaga kjok l̇l̇gwega wl̈eniyorë. \v 44 L̈unashko ga l̇l̇gwera Judasdë nopga l̈i kong pjir tjän, Jesús, e ë miyde l̈ok wl̈o. Tjl̈ẽno ba kong ga «Ĩmi ga ëye l̈õ shir\f + \fr 14:44 \fk L̈õ shik \ft l̈anyo, e tak pjang Génesis 27.26 go.\f* ga domer l̈i e. E shami, ga sömi, dëmi yõtso» l̈ara eni. \p \v 45 Eni ga Judas jek öötong shäng Jesús zl̈ong bäng ga tjl̈ẽ ba kong ga «¡Miga, Tjl̈apga no pingga!» l̈e ba kong, ga l̈õ shira. \v 46 Eni ga shakza l̈ok pjä erä. \p \v 47 Eshko ga nopga l̈öng Jesús zl̈ong bäng kjl̈ara dröng shino kjwangna, ga syõshtaga kësbangyo l̈i parkaga kwomgwo zakza tas jer l̈on pjik buk töshko erä. \p \v 48 Eshko ga Jesús tjl̈ẽ nopga l̈i kong ga «¿Pjãy tjwe bor shak dröng tjok, wl̈ëng no shpokkl̈o tjok kjweni ega? ¿Tja shamishko ga tja ëngkjwë bomi tjok l̈ëmiro? \v 49 Tja öör shäng oba ping ara, Sbö u zl̈ong bäng, pjãy l̈öng l̈ishko. ¿Tja sharomi eshko l̇l̇ëm egaro? Gueniyo ëre shäryë jũni, Sbö tjl̈õkwo tak pjang l̈i ber jl̈õkoyo wl̈o» l̈e. \p \v 50 Eshko ga ba oppinggaga Jesús rayono uunkong, ga töktong to l̈ok ey dwayo. \v 51 Eshko ga dwl̈as jek shäng kjl̈ara ba irgo, taywono kjingokl̈o pjl̈ubl̈ún wl̈eniyo go döe. Ĩya nopga jek tjeng Jesús söga l̈irë ga shakza l̈ok pjä l̈e, \v 52 miga shara l̈ok uriso, beno l̈öng ba shwong l̈i shayde erä. Eni ga opdöno jek wl̈es, ba shwong l̈ira beno tjeng nopga l̈i wl̈oshko erä. Ey ga töktong jek shäng kjl̈op drete. \s1 Jesús söraba öötong shäng Judío Kjok L̇l̇gwegaga Këskësyo bokshto \p \v 53-54 E irgo ga Jesús söra l̈ok to jongya syõshtaga kësbangyo sök l̈ishko. Pedro jek shäng kä kjwaraso kä kjwaraso ba irgo. Öötong l̈öng eshko ga opzrëno jek u l̈i roshko, ga Pedro beno sök iökkok, u bongkjako, Sbö u dagaga l̈öng l̈i tjok. \p Syõshtaga kägäyoga, judío tjl̈apgaga kjok l̇l̇gwega wl̈eniyo, no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go, e töno tjeng uunkong u l̈i roshko tjän. \v 55-56 Syõshtaga kägäyoga, Judío Kjok L̇l̇gwegaga Këskësyo uunkong, Jesús zröya l̈ok woydë. E kjĩshko ga nopga rokara ara töno tjeng l̈ishko, Jesús rotë wl̈o. Eshko ga nopga kojono ara, Jesús rotë wl̈o, gueniyo ba jyõyotkayde l̈ok eröe. Kjl̈ara kjl̈ara tjl̈ẽno obl̈ë obl̈ë erä. E kjĩshko ga Jesús rotokl̈o wl̈o wl̈ẽna l̈ok l̇l̇ëme. \v 57 E irgo ga domerga kojono obl̈ë, ga Jesús jyõyotkara jek obi. Tjl̈ẽ ga \v 58 «Kjwe kurorwa, tjl̈ẽ ga “Sbö u ëre shäryak norë, e shdör dret, ga äär dbargwo mya ga shäryër kjwara obi shäryak norë l̇l̇ëme” l̈e eni» l̈e. \v 59 Gueniyo epga tjl̈ẽno bek l̇l̇ëm, tjl̈ẽno l̈ok obl̈ë obl̈ë erä. \p \v 60 Eni ga syõshtaga kësbangyo l̈i kojono nopga töno tjeng l̈i bokshto, ga tjl̈ẽ Jesús kong ga «Pja rote l̈öng ara. ¿Dboryëp l̇l̇ëmde?» l̈e. \v 61 Kuya ga beno shäng kjinge. Dboryara l̇l̇ëme. Eni ga syõshtaga kësbangyo l̈i tjl̈ẽ ba kong ga «¿No pjl̈uyo ichara Sbörë shrono shäng l̈i, e pjare? ¿Sbö poshrërwa l̈i, pja ba Ware?» l̈e. \p \v 62 Kuya ga tjl̈ẽ ga «Ëng, e tja. Sbö, l̇l̇ëye shärye woydë l̈i shärye ga pjl̈úe. Ga l̇l̇ono ga no to ter kjok dogo dwayo ëre ĩmi sök ba orkwo kël̈ëkong, tja ĩmi ter tjwe kjok dogo pjäng sho tjrëko bakoe» l̈e. \p \v 63 Kuya syõshtaga kësbangyo l̈irë ga ba shwong dwl̈ëkza tjã tjã iirdë. Tjl̈ẽ ga «¿Rotaga wl̈ẽy obi l̇l̇ëno? \v 64 ¡Domer kjwe shäng Sbö l̈ãywë owa, ber tjwl̈õ l̇l̇ëm wl̈o l̈e! E kuromi pjir tjän. ¿Kumi ga sorë?» l̈e. \p Kuya nopga töno tjeng uunkong l̈irë ga tjl̈ẽ ga «¡Kjwe zrökko!» l̈e. \p \v 65 Eshko ga kjone kjone, Jesús go tröng twara l̈ok, bokkwo go shwomzrëng kjrochara l̈ok tuke. Eni ga yokza l̈ok pjök pjök, ga tjl̈ẽ ba kong ga «Pja yoga ërë l̈os borwa kong» l̈e. E irgo ga Sbö u dagaga omsöno, ga shpokza l̈ok pjök pjök erä. \s1 «Jesús, e ë miydër l̇l̇ëme» l̈ara Pedrorë \p \v 66 E wopro ga Pedro sök kjoko, u bongkjako. Eshko ga kjogl̈o shäng kjl̈ara, syõshtaga kësbangyo parkaga wl̈eniyo. \v 67 Ĩya ga Pedro sök iökkok. Ga ĩya yõtso robyë wẽl̈ëshko ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿Nopga jëk l̈öng Jesús, Nazaret so tjok l̈i kjl̈arayo pja l̇l̇ëmdo?» \p \v 68 «¡Jyõ! E ë miydër l̇l̇ëme. L̇l̇ëye l̈ëp shäng l̈i miydër l̇l̇ëm bakoe» l̈e ba kong. Ga jek öötong shäng kjër pjl̈or kal̈ëkong. Eshko ga kjörkö sök kjwara, ga kjl̈uno pjl̈ara. \p \v 69 Eshko ga ĩya kjogl̈o l̈irë jek obi ga tjl̈ẽ nopga tjeng l̈i kong ga «Kjwe ëmdë ga ba kjl̈arayo» l̈e. \p \v 70 Kuya Pedrorë ga tjl̈ẽ nopga l̈i kong ga «¡Jyõ!» l̈e obi. \p E irgo ga nopga tjeng eshko l̈i tjl̈ẽ ba kong ga «¿Pja Galilea so l̇l̇ëmdo? E kjĩshko ga miydërwa pjl̈ú ga pja ba kjl̈arayo» l̈e. \p \v 71 Kuya ga tjl̈ẽ ba kong ga «¡Jyõ! L̈ër bomi kong jl̈õkoyo ga domer l̈ëmi l̈öng l̈i, e ë miydër l̇l̇ëme. Eni l̇l̇ëm ga rokër Sbö kong ga tja shdũya» l̈e. \p \v 72 Jekdo eshko ga kjörkö l̈i kjl̈uno jek pjl̈ara obi, öötong pjl̈ogl̈o pjök. Eshko ga woyoshre Pedrorë kjl̈ay ga Jesús tjl̈ẽno ba kong ga «Kjörkö kjl̈untë pjl̈ogl̈o pjök l̇l̇ëm obishko ga “Jesús, e ë miydër l̇l̇ëme” l̈orop oba kong pjl̈ogl̈o mya tjän» l̈ara. Eni ga woroyë ga ä, ga sl̈atonge. \c 15 \s1 Jesús söraba Pilato bokshto \p \v 1 Wẽshko kjok shröng ga syõshtaga kägäyoga, judío tjl̈apgaga kjok l̇l̇gwega wl̈eniyo, no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go, e töno l̈ok Judío Kjok L̇l̇gwegaga Këskësyo uunkong tjok, l̇l̇ëye shärye l̈ok Jesús tjok l̈i l̇l̇gweya l̈ok ba tjok wl̈o. L̈anyotkara l̈ok pjir ga Jesús orkwo pjrira, ga söra, twara Pilato kong. \p \v 2 Öötong l̈öng ba bokshto ga Pilato tjl̈ẽ Jesús kong ga «¿Judío pjl̈uyo l̈i pjare?» \p «L̈ëp sök om go l̈iro» l̈e ba kong. \p \v 3 Eshko ga Jesús rotara syõshtaga kägäyogarë, l̇l̇ëbo ara kjĩshko. \v 4 E kjĩshko ga Pilato tjl̈ẽ Jesús kong ga «Tja kuzong. Pja rote l̈öng ara. ¿Dboryëp l̇l̇ëmde?» l̈e. \v 5 Gueniyo dboryara l̇l̇ëme. E kjĩshko ga woyotjl̈ĩya Pilatorë beno sök arae. \s1 Jesús ichara Pilatorë, zrökoba wl̈o \p \v 6 Äär l̈u pjl̈obi go ga Israel tjëyoga döktong tek Egipto kjokyo dwayo dbaryo shrëkkl̈oshko ga nopga bängzak tjeng no shdũzl̈ong uyo roshko l̈i, enido ga raye Pilatorë kjl̈ara. Rokëba ba kong ë ga e rayayde. \v 7 Eshko ga domer bängzak shäng no shdũzl̈ong uyo roshko kjl̈ara ko Barrabás. Dënashko ga ba pjl̈u, e woyde l̇l̇ëme. E kjĩshko ga ëng töno obl̈ë tjok kjl̈öbö, ga ëngkjwono l̈ok pjl̈u l̈i nopga tjok, ga nopga zröra l̈ok. E kjĩshko ga bängzak shäng eshko, no zröga obl̈ë l̈i tjok. \v 8 Eni ga nopga shrono l̈öng ara ga tjl̈ẽ Pilato kong ga «Rokërwa bop kong sira ga nopga bängzak tjeng no shdũzl̈ong uyo roshko l̈i rayos kjl̈ara borwa kong, shäryëp enido sorë ga eni» l̈e. \p \v 9 Kuya ga tjl̈ẽ nopga l̈i kong ga «¿Woydëmi ga judío pjl̈uyo l̈ëmi l̈i dötë bomi kongde?» l̈e. \v 10 Miydara pjl̈ú ga Jesús woydëba ara kjĩshko ga ymoyotke syõshtaga kägäyogarë ara, ga söra l̈ok ba kong e kjĩshko. \v 11 Gueniyo ga nopga tjeng eshko l̈i poshduna syõshtaga kägäyogarë arae. Tjl̈ẽ l̈ok ba kong ga «Rokozĩ ba kong ga Barrabás, e döyde bi kong dey» l̈e ba kong. Ga rokara l̈ok eni. \p \v 12 Eni ga Pilato tjl̈ẽ nopga l̈i kong ga «¿Eni ga l̇l̇ëye woydëmi ga shäryër judío pjl̈uyo l̈ëmi l̈i kong?» l̈e. \p \v 13 Kuya l̈ok ga tjl̈ẽno dbo go, tjl̈ẽ ga «¡Zrös pjang kjl̈ös go!» \p \v 14 «¿L̇l̇ë kjĩy? L̇l̇ëbo owa shäryara l̈i l̈ozĩ bor kong» l̈e ba kong. \p Gueniyo ga nopga öö l̈e, tjl̈ẽ jek obi ga «¡Zrös pjang kjl̈ös go!» l̈e. \p \v 15 Eni ga woydara Pilatorë ga nopga ber l̈öng wopjl̈ú ba tjok wl̈o kuzong ga Barrabás, e shira, ga rayarae. E irgo ga Jesúsda twara ëngkjwagaga kong, shpoya l̈ok no shpokkl̈o go wl̈o, zröya l̈ok pjang kjl̈ös go wl̈o bakoe. \p \v 16 Eni ga söra l̈ok öötong shäng Pilato u bongkjako. Shto eshko, e kowëba \tl pretorio\tl*. Ga ëngkjwagaga töno tjeng uunkong eshko. \v 17 Eshko ga kong shwong wl̈ẽna l̈ok kara pjl̈upga shwong wl̈eniyo ko dingding shwëshwë, ga pjuna l̈ok ba do go. Ga shkö sho ywara l̈ok kjrina, beno pjl̈u dl̈u iokl̈o wl̈eni, ga iara l̈ok ba dl̈u go. \v 18 Eni ga tjl̈ẽ l̈ok dbo go ga «¡Judío pjl̈uyo, pja pjl̈ú, pja tjwl̈õ arae!» l̈e l̈ok ba kong, joywe l̈ok wl̈o. \v 19 Eshko ga shpokza l̈ok ara kjorkung go ba käshko, go tröng tjwara l̈ok bakoe. E irgo ga kjök tono ba zl̈ong bäng, poshrëya l̈öng wl̈eni, miga ba joywayde l̈ok erä. \p \v 20 Joywara l̈ok pjir ga ba shwong pjang ba do go ko dingding shwëshwë l̈i skwara l̈ok, ga ba shwong baĩya l̈i pjuna l̈ok jek iröng obi. E irgo ga söra l̈ok to, zröya l̈ok pjang kjl̈ös go wl̈o. \s1 Jesús zröraba pjang kjl̈ös go \p \v 21 Jek l̈öng irbo bäng go ga domer tek shäng kjl̈ara ko Simón, e Cirene so. E wapga domerga do pjök ko Alejandro, Rufo. Simón l̈i tek shäng kjl̈oy dwayoshko ga ĩya ëngkjwagaga jek l̈öng l̈irë ga ichara l̈ok dbo go Jesús kjl̈ös l̈i sök. \p \v 22 Ga Jesús söra l̈ok jem öötong l̈öng kjokyo ko Gólgota. (E «No Kä Dbogl̈o dl̈upyo» l̈okl̈o.) \v 23 Eshko ga kjil̇l̇gwo bo dyo dbo ara ropsrära l̈ok dwl̈o l̈õ pjl̈ëbl̈ë\f + \fr 15:23 \fk Dwl̈o l̈õ pjl̈ëbl̈ë \ft l̈e l̈i, e twaraba nopga l̈ök l̈ok kjl̈ös go l̈i kong, bang kuga ara l̇l̇ëm wl̈o.\f* tjok. Ga pina l̈ok Jesús kong ie wl̈o, gueniyo iara l̇l̇ëme. \p \v 24-26 Öötong dl̈o wenzong ga l̈öra l̈ok pjang kjl̈ös go. Ga Jesús l̈ök pjang l̈ishko, kjibokwo iak pjang kjwara, e zröya l̈ok l̇l̇ë kjĩy miydëba wl̈o. Kjibokwo tak pjang l̈i tjl̈ẽ ga «Domer ëre, e judío pjl̈uyo.» E irgo ga ëngkjwagaga tjeng l̈i tjöto l̈ok l̇l̇ëbo jyãgl̈o go, Jesús shwong l̈i ber ë kong ĩya l̈ok wl̈o.\f + \fr 15:24-26 \ft L̈öyde l̈ok pjang kjl̈ös go l̇l̇ëm obishko ga ba shwong skwara l̈ok pjire.\f* \p \v 27-28 Jesús l̈öra l̈okshko ga l̈ũgwangga l̈öra l̈ok do pjök l̈ok kjl̈ös go bakoe. Kjl̈ara pjang or kël̈ë, kjl̈ara pjang or mil̈ë, kjl̈ösyo dboy dboye.\f + \fr 15:27-28 \ft Tek dënashko ga kjibokwo ëre jyã shiraba obl̈ë obl̈ë ara. Ga kjone kjone tjl̈ẽ ga «Kjl̈ara pjang or kël̈ëkong, kjl̈ara pjang or mil̈ëkong, kjl̈ösyo dboy dboye. “Domer kjwe l̇l̇ëbo owa shäryaga” l̈araba ara.»\f* \p \v 29 Eshko ga nopga jek l̈öng Jesús l̈ök pjangshko l̈i kä wikza tjã tjã, joywe l̈ok wl̈o. Ga l̈ãywe l̈öng owa bakoe. Tjl̈ẽ ga «¿Pja Sbö u shdök ber dret, ga äär dbargwo mya ga shäryëp ber ba shtoshko iröng obi l̈orop ga pja oto? \v 30 Pja opdös om go, pja ter opl̈õs töshko kjl̈ös kjwe go dwayo» l̈e ba kong eni. \p \v 31 Syõshtaga kägäyoga, no pinggaga kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go, e oml̈ãywono l̈ok eni bakoe. Tjl̈ẽ l̈ok ëng kong ga «Oba obl̈ëra döra, gueniyo opdök om go ga äe. \v 32 No pjl̈uyo ichara Sbörë shrono shäng l̈i, Israel tjëyo pjl̈uyo l̈i, e pjang om go. Tjawa mär ba go wl̈o ga woyde ga opl̈ong om go jer töshko kjl̈ös kjwe go dwayo. Eni ga ĩnwa, ga jl̈õe l̈ërwa bakoe» l̈e. Nopga do pjök l̈ök l̈ok kjl̈ös go Jesús pjl̈or kar kar ëmdë ga oml̈ãywë l̈ok eni bakoe. \s1 Jesús wol̈ono pjang kjl̈ös go \p \v 33 Öötong dl̈o dl̈uw ga kjok ro zoktong kjok kjwang jĩkong beno yẽt erä. Beno eni äär jong dl̈o pjö l̈ë wl̈eni. \v 34 Dl̈o öötong eni ga Jesús tjl̈ẽno dbo go, tjl̈ẽ ga «\tl Eloi, Eloi, ¿lama sabactani\tl*?» l̈e. (E «Bor Sbö, bor Sbö, ¿tja rayorop jũni ega?» l̈okl̈o.) \p \v 35 Kuya nopga tjeng eshko l̈irë ga tjl̈ẽ ëng kong ga «Kjwe kuzong. Sbö tjl̈õkwo l̈aga tek dënashko so Elías, e rokayde pjang» l̈e. \v 36 Eshko ga domer shäng kjl̈ara jek tji tji, ga l̇l̇ëbo l̇l̇ukl̇l̇uk di shak ara wl̈eniyo kjrara kjwara, pöra kjil̇l̇gwo bo dyo shpoä go, kjrochara kjor dbo go, ga poyona, shuya Jesúsdë wl̈o. E irgo ga tjl̈ẽ nopga tjeng eshko l̈i kong ga «Wẽyẽ. Elías tjwe ba l̈ong kjl̈ös kjwe go dwayore ĩy» l̈e. \p \v 37 E irgo ga ay l̈e Jesúsdë dbo go, ga wol̈onoe. \v 38 Sbö u roshko ga shwong kësbang iak pjang eshko l̈i dwl̈ëtong aas ter kjomo dwayo äär jong töshko, beno kjring pjök. \p \v 39 Jesús l̈ök pjang kjl̈ös go l̈i bokshto ga ëngkjwagaga l̈öng l̈i kägäyo shäng eshko. Jesús wol̈ono sorë l̈i ĩya ga tjl̈ẽ ga «Shinmo l̈ök pjang kjl̈ös go kjwe, e Sbö Wa jl̈õe» l̈e. \p \v 40-41 Eshko ga wal̈ëga tjeng kjl̈öbö, kjupäshko ga öötong l̈öng Jerusalén kjokyo Jesús tjok. Eshko ga l̇l̇ëye shäryëba Jesús kong l̈i ĩya tjeng pjola sit. E tjrëko tjeng dogl̈o mya, kjl̈ara ko María Magdala so, kjl̈ara ko Salomé, kjl̈ara ko María. María l̈i, e Santiago mite l̈i mekë, José mekë bakoe. Jesús jëk shäng Galilea kjokyo obishko ga epga jëktong l̈öng ba tjok, ga kjimtara l̈ok däwe. Wal̈ëga obl̈ë omshäryono eni eshko bako, ga to tek ba tjok, shrono l̈öng Jerusalén kjokyo bebi. \s1 Jesús doyo jnena Josérë \p \v 42 Jesús wol̈ono l̈ishko ga poshäryozl̈ong dbaryo l̈i ey. Eshko ga woshtozl̈ong dbaryo l̈i dl̈oyo ääto, kjok sëng tjän. \v 43 Eshko ga domer shäng kjl̈ara ko José. E Arimatea so, Judío Kjok L̇l̇gwegaga Këskësyo kjl̈arayo, tjwl̈õ ara wl̈eniyo. Sbö ber no pjl̈uyo dbaryo l̈i koshe sök bakoe. E opyono wokjang, jek öötong shäng Pilato shwoy, ga Jesús doyo rokara ba kong, jneya wl̈o. \p \v 44 Kuya Pilatorë ga beno sök wotjl̈ĩk ga Jesús, e wol̈ono mal̈ing jl̈õre l̈e. Eni ga ëngkjwaga kägäyo l̈i rokara tek ba shwoy, ga tjl̈ẽ ba kong ga «¿Jesús wol̈ono tjände?» \p \v 45 «Ëng, wol̈ono tjän» l̈e ba kong. Eni ga José ichara Pilatorë Jesús doyo pjang l̈i kjrë, jneya buk sakshko wl̈o. \p \v 46 Eni ga José shwong tjwl̈ẽno kara ko pjl̈ubl̈ún, pjl̈ú wl̈eniyo, ga jek öötong shäng shinmo l̈ök pjang kjl̈ös go l̈ishko. Eshko ga doyo l̈i l̈ona ter töshko, popgara shwong l̈i go, ga söra jek öötong sakshko. Eshko ga iara pjl̈ëbgwo kak jong guëmkwota roshko, ga ak kësbang dira beno jong ba u bäng bäng go, bängzaya wl̈o. \p \v 47 María Magdala so, María José mekë, Jesús doyo l̈i iak buk kjone, e ĩya beno l̈öng eshko. \c 16 \s1 Jesús woshrono iröng obi \p \v 1 Woshtozl̈ong dbaryo pjitong, öötong kjok shkë ga wal̈ëga dogl̈o mya ko María Magdala so, María Santiago mekë, Salomé, poshtikkl̈o l̈õ pjl̈ëbl̈ë tjwl̈ẽna l̈ok Jesús doyo l̈i poshtiya l̈ok wl̈o l̈e. \v 2 Wẽshko kjok shröng sondëshko ga jek l̈ok jongya jong sakshko, Jesús doyo iak buk l̈ishko. \v 3 Jek l̈öng irboshko ga tjl̈ẽ l̈ok ëng kong ga «¿Ak jong ba sak bängzakkl̈o l̈i kjaga ërë bi kong dani?» l̈e. \v 4 Öötong l̈öng eshko ga ak kësbang l̈i wl̈ẽna l̈ok dik beno jong pjl̈ëbgwo l̈i sor go. \fig Jesús sak shtoyo (Marcos 16.4)|src="CN01851B.TIF" size="span" ref="Mark 16.4 " \fig* \p \v 5 Eni ga opzrëno jek pjl̈ëbgwo l̈i roy, ga ĩya or kël̈ëkong ga domer sök kjl̈ara mite jã, shwong ko pjl̈ubl̈ún, kur maye. Ga beno l̈öng sëya l̇l̇ëme. \p \v 6 Eshko ga domer sök eshko l̈i tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «L̇l̇ëye bangkjrëmi l̇l̇ëme. Jesús, Nazaret so l̈i zröraba pjang kjl̈ös go, ga wol̈onoe. Pjãy tek l̈öng ëre ba doyo wl̈ẽga. Gueniyo buk na l̇l̇ëme. ¡E woshrono iröng obi! ¡Iak buk l̈i shtoyo kjwe ĩzĩa! ¡Bukde ĩzĩa! \v 7 Ĩnomi ga pjãy nom tjl̈ẽ Pedro, Jesús oppinggaga l̇l̇amo l̈i kong ga “Jesús jek Galilea kjokyo bomi bäm go. Ĩmi eshko, l̈ara bomi kong sorë l̈i eni” l̈ëmi ba kong eni» l̈e. \p \v 8 Eshko ga sëya l̇l̇ëm kjĩshko ga wal̈ëga töktong to l̈ok ey dwayo, jek zron jonge. L̇l̇ëye ĩna l̈i bangkjrara l̈ok ara kuzong ga l̇l̇ëye l̈ara ë kong l̇l̇ëme. \s1 Jesús weno María Magdala so kong\f + \fr 16:8 \ft Tek dënashko ga kjibokwo ëre jyã shiraba obl̈ë obl̈ë ara. Ga Marcos 16.9-20 wen pjang kjibokwo këguë anmoyõ l̈i go l̇l̇ëme.\f* \p \v 9 Jesús woshrono iröng obi l̈i, e dbaryo sondë. E dbaryo kjok shröng ga Jesús weno shäng María Magdala so kong bäm go. Wal̈ë, e dënashko ga goshko Ä sëya dogl̈o kjäk (7), ga ichara Jesúsdë to drete. \v 10-11 Jesús weno ba kong irgo ga wal̈ë l̈i jek öötong shäng nopga jëktong Jesús tjok l̈öng l̈ishko, ga wl̈ẽya ga l̈öng woydë, sl̈ar ara. Eshko ga tjl̈ẽ ba kong ga «¡Jesús woshrono shäng së obi, ga oppino shäng bor kong!» l̈e. Gueniyo kuya l̈ok ga tjl̈õkwo kjre l̈ok l̇l̇ëme. \s1 Jesús weno ba oppinggaga do pjök kong \p \v 12 E irgo ga Jesús oppinggaga do pjök jek jëk l̈öng irbo bäng goshko ga Jesús weno shäng ba kong eshko. Dämär ga Jesús weno María Magdala so kong sorë ga weno shäng ba kong l̈ok e kjoyo l̇l̇ëm, ĩya l̈ok ga obl̈ë shara. \v 13 Jesús weno ba kong irgo ga jek iröng ba pjeyoga l̇l̇amo l̈öng l̈ishko. Öötong l̈öng eshko ga l̇l̇ëye ĩna l̈i l̈ara l̈ok ba kong pjire. Gueniyo kuya l̈ok ga tjl̈õkwo kjre l̈ok l̇l̇ëme. \s1 Jesús weno ba oppinggaga dogl̈o sak kjwara kjingsho kjl̈ara (11) l̈i kong \p \v 14 E irgo ga Jesús oppinggaga dogl̈o sak kjwara kjingsho kjl̈ara (11) l̈i l̈öng iëshko ga Jesús weno shäng ba kong eshko. Ga epga wl̈ona ara. Epga mär ba go jl̈õkoyo l̇l̇ëme. E ĩnaba shäng së l̈i roy kura, gueniyo jl̈õ l̈ara l̈ok l̇l̇ëm bakoe. Epga wl̈ona ara e kjĩshko. \v 15 E irgo ga tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «Pjãy jongya kjok kjwang jĩkong, ga Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈ëmi nopga uunkong kong. \v 16 Ëye tjl̈õkwo pjl̈ú l̈i kjrono, ga wono jer di roshko ga döya Sbörë. Gueniyo ëye omkjrono l̇l̇ëm ga e shdungko. \v 17 Tjl̈õkwo pjl̈ú kjraga l̈i kong ga dbo twe Sbörë, ga l̇l̇ëbo jyãgl̈o shärye eni: Ä sëyaga iche oba goshko dwayo bor ko go; tjl̈ẽ tjl̈õkwo tjagl̈ën; \v 18 dgur shaya or goshko, dwl̈o bi zrökkl̈o ieshko ga l̇l̇ëye shäryë ba kong l̇l̇ëme; orkwo ie swl̈opga kjing goshko ga poptë eshko bakoe» l̈e. \s1 Jesús to jem kjok dogo \p \v 19 Tjl̈apga Jesús tjl̈ẽno ba kong pjir ga söra Sbörë to jem kjok dogo, ga öötong sirkeno beno sök ba orkwo kël̈ëkong. \v 20 E irgo ga Jesús oppinggaga jëktong to kjok shto obl̈ë obl̈ë, Sbö tjl̈õkwo roy pjl̈ú l̈ë oba kong. Jek l̈öng l̈ishko ga kjimte Tjl̈apga Jesúsdë arae. Ga dbo twara ba kong, l̇l̇ëbo jyãgl̈o shärye l̈ok ara wl̈o, tjl̈õkwo l̈e l̈ok l̈i, e jl̈õe woyotjl̈ĩkoba wl̈o.