\id HEB - Teribe NT (Gen, Ruth, Jonah and other portions) -Panama 2008 (DBL -2013) \h Hebreos \toc1 Kjibokwo ëre tak hebreoga kong \toc2 Hebreos \toc3 Heb \mt1 Carta a los Hebreos \mt2 Kjibokwo ëre tak hebreoga kong \imt1 Kjibokwo ëre sorë \ip Kjibokwo ëre tak beno pjang hebreoga mär Jesús go l̈i kong. Hebreoga l̈i, e kowëba Israel tjëyoga, e kowëba judíoga bakoe. Epga tjëyo kjrinaso, gueniyo kowëba obl̈ë obl̈ë eni. \ip Kjibokwo ëre taga ërë miydëy l̇l̇ëme. Kjone kjone tjl̈ẽ ga taga Pablorë l̈e. Kjone kjone tjl̈ẽ ga taga Bernabérë l̈e. Kjone kjone obi tjl̈ẽ ga taga Apolosdë l̈e. Gueniyo taga ërë miydëy yõtso l̇l̇ëme. \ip Eshko dbaryo ga hebreoga mär l̈öng Jesús go l̈i shdungoba ara. E kjĩshko ga kjone kjone Jesús rayë woydë, mär ber l̈öng kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go iröng obi wl̈o. No kjone kjone to l̈öng tjl̈ẽ ga ëye döya Jesúsdë ga ä, ga woyde ga raye l̈e. E kjĩshko ga kjibokwo ëre taraba, epga dbokjrë e go wl̈o. \ip Dënashko ga Sbö tjl̈ẽno nopga kong ba tjl̈õkwo l̈agaga go, ba parkagaga kjok dogo so go bako, gueniyo eshko dbaryo ga tjl̈ẽno ba Wa Jesús go l̈i taraba ba kong. Dënashko ga Sbö tjl̈ẽ ba nopga kong ga l̇l̇ono ga tjl̈õkwo twe ba kong tjagl̈ën, ber pjl̈ú, tjl̈õkwo bäm go l̈i kjinmo l̈e, ga shäryara eni Jesús go l̈i taraba ba kong. Owa pjang bi go l̈i l̈ö̃ya Sbörë kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i kjĩshko l̇l̇ëm, gueniyo Jesús wol̈ono pjl̈araso, owa pjang bi go kës l̈i l̈ö̃ya Sbörë ber dret wl̈o, ga shji ie ber l̈öng pjl̈o bek ba bokso e kjĩshko ga pjl̈ú l̈i taraba ba kong. L̇l̇ëbo shäryara Jesúsdë bi kong l̈i kjĩshko ga shji äär Sbö bokshto kjok dogo ba pjl̈ú wl̈o l̈i taraba ba kong. Eni ga epga icharaba mär Jesús go jl̈õkoyo, l̇l̇ëbo wen ba kong owa gueniyo. \c 1 \s1 Sbö Wa, e tjwl̈õ ara, Sbö parkagaga kjok dogo so kjinmo \p \v 1 Dënashko ga Sbö tjl̈ẽno ba tjl̈õkwo l̈agaga obl̈ë obl̈ë kong, l̈e l̈ok bi tjl̈apgaga kong wl̈o. Tjl̈ẽno eni kop ara, ga tjl̈ẽno obl̈ë obl̈ë bakoe. \v 2 Gueniyo ga dbar pjir l̈ë dbaryo eerishko ga ba Wa ichara tjl̈ẽno bi kong om go shara. Ba Wa l̈i go ga kjok shäryara Sbörë uunkong, ga l̇l̇ono ga l̇l̇ëbo tjeng kës l̈i ber baĩya. \v 3 Ba dbo kãl̈ã, e so Sbö ĩ kjoyo, e so e kjoyo kjĩshko. L̇l̇ëbo kës tjeng ba wl̈oshko, ga iche ba tjl̈õkwo dbo ara l̈i go, srer l̇l̇ëm wl̈o. E wol̈ono, l̇l̇ëbo owa shäryara nopgarë l̈i potjwl̈ẽkkl̈o. E irgo ga öötong beno sök Sbö orkwo kël̈ëkong kjok dogo. \v 4 Eni ga öötong sök tjwl̈õ ara, Sbö parkagaga kjok dogo so kjinmo, ga ba ko tjwl̈õ ara ba kjinmo bakoe. \p \v 5 Miydëy eni, l̇l̇ëbo l̈ara Sbörë ba kong l̈i kjĩshko. Tjl̈ẽno ga \q1 «Pja bor Wa; \q2 eeri ga tja öötong beno sök bop Data.»\f + \fr 1:5 \ft Salmo 2.7.\f* \m L̈ara eni ba Wa kong, gueniyo l̈ara ba parkagaga kjok dogo so kong eni l̇l̇ëme. Ga tjl̈ẽno obi ga \q1 «Tja ber sök ba Data; \q2 era ber sök bor Wa.»\f + \fr 1:5 \ft 2 Samuel 7.14; 1 Crónicas 17.13.\f* \m \v 6 Ga ba Wa l̈i ichara kjok ëre kjing goshko ga tjl̈ẽ ga \q1 «Bor parkagaga kjok dogo so, \q2 bor Wa, e poshrëzĩ uunkong.»\f + \fr 1:6 \ft Deuteronomio 32.43.\f* \m \v 7 Ga tjl̈ẽno ba parkagaga kjok dogo so kjĩshko. Tjl̈ẽno ga \q1 «Ba parkagaga kjok dogo so, \q2 e shäryara beno so pjl̈uk kjoyo, \q2 so iök kjoyo bakoe.»\f + \fr 1:7 \ft Salmo 104.4.\f* \m \v 8 Gueniyo tjl̈ẽno ba Wa kong ga \q1 «Pja Sbö, \q2 pja ber sök no pjl̈uyo ĩyado wl̈o, \q2 ga kjok l̇l̇gwep beke. \q1 \v 9 L̇l̇ëbo pjl̈ú shäryëbashko ga pja wopjl̈ú eshko. \q2 Gueniyo l̇l̇ëbo owa shäryëbashko ga pja woydë ara eshko. \q1 E kjĩshko ga pja ioror beno sök wopjl̈ú, \q2 bop pjeyoga l̈öng kës l̈i kjinmo. \q1 Tja bop Sbö jl̈õkoyo.»\f + \fr 1:9 \ft Salmo 45.6-7.\f* \m \v 10 Ga tjl̈ẽno ba kong obi ga \q1 «Tjl̈apga, kjok ëre dämärshko ga \q2 kjok uunkong shäryaga pjarë, \q2 kjopkwo, kl̈ung bakoe. \q1 \v 11-12 L̇l̇ëbo kës ëre pjir, \q2 gueniyo pjara ber sök ĩyado. \q1 Shwong këguëshko ga dbuy, \q2 l̇l̇ëno ame kjĩshko. \q1 Pja opshäryë l̇l̇ëbo kës ëre tjok eni wl̈eni. \q2 Gueniyo pjara kjl̈opswë l̇l̇ëm, \q2 pja ber sök ĩyado.»\f + \fr 1:11-12 \ft Salmo 102.25-27.\f* \m \v 13 Ga tjl̈ẽno ba kong obi ga \q1 «Pja tek wl̈ar ber sök bor orkwo kël̈ëkong, \q2 äär jong bop moskwoga zanor pjir guing, \q2 eshko ga iër ber tjeng bop wl̈oshko.»\f + \fr 1:13 \ft Salmo 110.1.\f* \m L̈ara eni ba Wa kong, gueniyo l̈ara ba parkagaga kjok dogo so kong eni l̇l̇ëme. \v 14 Epga sëyaga to l̈öng parkë Sbö kong eröe. Ga epga iche nopga där wl̈o l̈i kjimtë. \c 2 \s1 Sbö tjl̈õkwo woyotjl̈ĩy yõtso \p \v 1 Woyde ga Sbö tjl̈õkwo kuroy l̈i woyotjl̈ĩy yõtso, shji opkwë sira sira ey dwayo l̇l̇ëm wl̈o. \v 2 Dënashko ga Sbö tjl̈õkwo söra ba parkagaga kjok dogo sorë bi tjl̈apgaga kong, ga l̇l̇ëye l̈ara ba kong l̈i, e kol̈ako. Ëye omkol̈ono l̇l̇ëm ga shduna Sbörë beke. \v 3 Shji där sorë tjl̈õkwoyo l̈ira, e kësbang, wol̈ësoe. ¿Eni ga e kjrëy l̇l̇ëm ga shji shdũya eni l̇l̇ëm sorëro? Tjl̈õkwo ëre l̈aga Tjl̈apga Jesúsdë bäm go. E irgo ga ba tjl̈õkwo kugaga oml̈ono bi kong eni bakoe. Miydëy e go ga e beke. \v 4 Ga l̇l̇ëbo ĩydëba l̇l̇ëm wl̈eniyo shäryara Sbörë bi kong obl̈ë obl̈ë, ga ba Sëya ichara kjok miydë twë bi kong, woydara Sbörë sorë l̈i eni. Shäryara eni, miydëy e go wl̈o ga tjl̈õkwo l̈i beke. \s1 Jesús opyono beno so ba pjeyoga kjoyoe \p \v 5 L̇l̇ono ga dbar tjwe kjwara obl̈ë l̈i l̈örwarë bomi kong. Eshko ga ba parkagaga kjok dogo so ie Sbörë kjok l̇l̇gwek l̇l̇ëme. \v 6 L̇l̇ëbo tak pjang Sbö tjl̈õkwo go, dbar l̈ërwa l̈öng l̈i kjĩshko. Tjl̈ẽ ga \q1 «No\f + \fr 2:6 \fk No \ft l̈e l̈i, e \fk Jesús \ft l̈okl̈o.\f* tjwl̈õ ara l̇l̇ëme. \q2 ¿Eni ga woyotjl̈ĩp ara ega? \q2 ¿Tjwl̈õ ara l̈ëp ega? \q1 \v 7 Bäm go ga iorop beno tjwl̈õ \q2 bop parkagaga kjok dogo so dorko. \q1 E irgo ga iorop beno kësbang, tjwl̈õ ara, \q2 \v 8 iorop beno shäng l̇l̇ëbo tjeng kës l̈i ichaga bakoe.»\f + \fr 2:8 \ft Salmo 8.4-6.\f* \m Miydëy e go ga l̇l̇ono ga l̇l̇ëbo tjeng kës l̈i iche no l̈irë. Gueniyo eerishko ga l̇l̇ëbo iche l̇l̇ëm wl̈eniyo tjok obi. \v 9 L̇l̇ëye weno Jesús tjok l̈i miydëy pjl̈úe. Bäm go ga iara Sbörë beno tjwl̈õ ba parkagaga kjok dogo so dorko. Ga Sbö wopjl̈ú l̈i kjĩshko ga ichara wol̈on bi kjĩshko. Ga wol̈ono kjĩshko ga iara beno kësbang, tjwl̈õ ara. \p \v 10 Ba go ga l̇l̇ëbo tjeng kës l̈i shäryara Sbörë, ga beno tjeng ba kong uunkong. L̇l̇ëbo owa ichara wen ba kong ara. E poshäryara ber nopga ara döga wl̈o eni. Sbö omshäryono eni, woydara eni kjĩshko, ga shäryara beke. \v 11 Jesús, nopga iara beno tjeng dboy Sbö kong l̈i, e Data kjl̈araso. E kjĩshko ga epga l̈ökyokjre Jesúsdë l̇l̇ëm, kowe ba pjeyoga. \v 12 Tjl̈ẽno Sbö kong ga \q1 «Bop roy l̈ër bor pjeyoga kong. \q2 Pja poshrër ara, epga tön l̈öng l̈ishko.»\f + \fr 2:12 \ft Salmo 22.22.\f* \m \v 13 Ga tjl̈ẽno obi ga \q1 «Tja mär Sbö go.»\f + \fr 2:13 \ft Isaías 8.17.\f* \m Ga tjl̈ẽno obi ga \q1 «Tja shäng bor wapga twara Sbörë bor kong l̈i tjok.»\f + \fr 2:13 \ft Isaías 8.18.\f* \p \v 14 Iara beno ba wapga l̈i, e nopga, ga nopga ichaga wol̈on l̈i, e Ä, ga uunkong tjeng Ä wl̈oshko e kjĩshko. E kjĩshko ga Jesús öötong beno shäng no, ga wol̈onoe. Shäryara eni, Ä zãya wl̈o, \v 15 nopga döya Ä wl̈oshko dwayo wl̈o bako, ber l̈öng ba wol̈on l̈i bangkjrë ame wl̈o. \v 16 Jl̈õkoyo ga e shrono shäng Sbö parkagaga kjok dogo so l̈i kjimtaga wl̈o l̇l̇ëm, shrono shäng Abraham tjëyoga kjimtaga. \v 17 E kjĩshko ga iara Sbörë beno shäng ba pjeyoga dik, l̇l̇ëbo wen ba kong l̈ok kës l̈i wen ba kong eni wl̈o, epga sorë miyde pjir wl̈o. Eni ga songe l̈e ga pjl̈ú, ga parkë syõshtaga kësbangyo wl̈eni ba kjĩshko ga pjl̈ú bako, e äär ber l̇l̇ëbo owa shäryara l̈i potjwl̈ẽkkl̈o wl̈o. \v 18 Ga öör shäng song, tjl̈ĩna Ärë ara, l̇l̇ëbo owa shäryë wl̈o l̈ara kuzong ga nopga tjl̈ĩya Ärë enishko ga epga kjimte ga pjl̈úe. \c 3 \s1 Jesús tjwl̈õ ara, Moisés kjinmo \p \v 1 E kjĩshko ga pjeyoga, pjãy rokara Sbörë, iara beno tjeng dboy ba kong l̈i, Jesús woyotjl̈ĩzĩ ĩyado. Ichara Sbörë ba tjl̈õkwo roy l̈ë bi kong l̈i e. Syõshtaga Sbö kong bi kjĩshko kësbangyo l̈i e bakoe. Shji mär ba go l̈ëy eni. \v 2 Jesús iara Sbörë beno shäng parkë ba kong, ga parkono pjl̈ú, Moisés parkono pjl̈ú Sbö nopga kong sorë ga eni. \v 3 Gueniyo Jesús, e tjwl̈õ ara, Moisés kjinmo, domer u shäryaga tjwl̈õ ara, u shäryara l̈i kjinmo wl̈eni. \v 4 U tjeng kës l̈i shäryaga tjok, gueniyo l̇l̇ëbo tjeng kës l̈i shäryaga Sbörë. \v 5 Moisés parkono Sbö nopga kong pjl̈ú, parkaga tjwl̈ẽk shäng pjir wl̈eniyo dik. Eni ga l̇l̇ëye shäryara l̈i beno l̇l̇ëbo wen l̇l̇ono l̈i jyãgl̈o. \v 6 Gueniyo Cristo, e Sbö Wa, ga parkë shäng Sbö nopga ichaga. Tjawa tjl̈ẽ ga shji mär ba go, ga koshëy ĩyado l̈ëy eni. Shäryëy eni jl̈õkoyo wl̈eni ga shji ber ba nopga, so u shäryara l̈i kjoyoe. \s1 Woyde ga shji mär Sbö go äär jong ba dbo go \p \v 7-8 E kjĩshko ga Sbö Sëya tjl̈ẽ ga \q1 «Eeri ga Sbö tjl̈õkwo kumi wl̈eni \q2 ga kjrozĩa. \q1 Bomi tjl̈apgaga tek dënashko so, \q2 Sbö kol̈ara l̈ok l̇l̇ëm, \q2 l̇l̇ëye kuya woydë l̇l̇ëm bakoe. \q1 Pjãy opshäryë baĩya dik l̇l̇ëme. \q1 Epga l̈öng kjok dogro no l̇l̇ëmshkoshko ga \q2 Sbö tjl̈ĩna l̈ok. \q1 \v 9 L̇l̇ëbo shäryara Sbörë kës l̈i ĩna l̈ok öötong l̈u pjl̈ogl̈o sak pkëng (40). \q2 Eni ëmdë ga Sbö tjl̈ĩna l̈ok ara. \q1 \v 10 E kjĩshko ga Sbö iirkono ara ba kong, \q2 ga tjl̈ẽ ga “Jeno l̈öng ĩyado, jëk l̈ok woydë bor tjok l̇l̇ëme” l̈e. \q1 \v 11 E kjĩshko ga Sbö iirkono ara ba kong, \q2 ga tjl̈ẽ jl̈õkoyo ga “Epga äär l̈öng bor woshtozl̈ong kjokyo l̇l̇ëme”» l̈e.\f + \fr 3:11 \ft Salmo 95.7-11.\f* \p \v 12 ¡Pjeyoga, pjãy sjëke! Sbö, e sök ĩyado. Eni ga l̇l̇ëbo owa iëmi äär ber tjeng bomi pjl̈úshko l̇l̇ëm, Sbö rayëmi l̇l̇ëm wl̈o. \v 13 Dbar kjwobi go ga pjãy ëng kjimtos dbokjrë dey. Dbar kowëy «eeri» l̈i pjang obishko ga pjãy opshäryos eni, pjãy jyãpgwe l̇l̇ëbo owa l̈irë l̇l̇ëm wl̈o, Sbö rayëmi l̇l̇ëm wl̈o. \v 14 Shji mär l̈öng Cristo go bäm go sorë ga woyde ga shji mär ber l̈öng ba go eni äär jong ba dbo go. Shäryoroy eni ga shji äär ber l̈öng ba tjok ĩyado, \v 15 tak pjang Sbö tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽno beno eni: \q1 «Eeri ga Sbö tjl̈õkwo kumi wl̈eni ga \q2 kjrozĩa. \q1 Bomi tjl̈apgaga tek dënashko so, \q2 Sbö kol̈ara l̈ok l̇l̇ëm, \q2 l̇l̇ëye kuya woydë l̇l̇ëm bakoe. \q1 Pjãy opshäryë baĩya dik l̇l̇ëme.»\f + \fr 3:15 \ft Salmo 95.7-8.\f* \p \v 16 ¿Nopga öör l̈öng Sbö tjl̈õkwo kuno, gueniyo kol̈ara l̈ok l̇l̇ëm l̈i ë? Nopga shira Moisésdë tek Egipto kjokyo dwayo l̈i epga om go. \v 17 ¿Sbö iirkono öötong l̈u pjl̈ogl̈o sak pkëng (40) l̈i ë kong? Nopga l̇l̇ëbo owa shäryono, ga wol̈ono tjeng kjok dogro no l̇l̇ëmshko l̈i kong. \v 18 «¿Epga äär l̈öng bor woshtozl̈ong kjokyo l̇l̇ëme» l̈ara Sbörë jl̈õkoyoshko ga ë l̈ayde shäng? Nopga ba tjl̈õkwo kol̈ono l̇l̇ëm l̈i l̈ayde. \v 19 Miydëy e go ga epga öötong l̈ok l̇l̇ëm, epga mär Sbö go l̇l̇ëm kjĩshko. \c 4 \s1 Sbö nopga äär ber l̈öng ba woshtozl̈ong kjokyo \p \v 1 Tjl̈õkwo l̈ara Sbörë ba kong l̈ok jl̈õkoyo l̈i beno bi kong bakoe. Shjira ie woydë äär ber l̈öng ba woshtozl̈ong kjokyo bakoe. E kjĩshko ga shji sjëk, shji äär ber l̈öng eshko wl̈o. \v 2 Sbö tjl̈õkwo pjl̈ú l̈i kuroy wẽl̈ë, epga omkuno dik, gueniyo mär Sbö go l̇l̇ëm kuzong ga beno ba kong ga l̇l̇ëno l̇l̇ëme. \v 3-5 Shji äär ba woshtozl̈ong kjokyo wl̈o ga woyde ga shji mär ba go, l̈ara Sbörë sorë l̈i eni. Tjl̈ẽno beno eni: \q1 «E kjĩshko ga Sbö iirkono ara ba kong, \q2 ga tjl̈ẽ jl̈õkoyo ga “Epga äär l̈öng bor woshtozl̈ong kjokyo l̇l̇ëme” l̈e.»\f + \fr 4:3-5 \ft Salmo 95.11.\f* \m Gueniyo l̇l̇ëbo tak pjang Sbö tjl̈õkwo go. Tjl̈ẽ ga «Dbar kjäk (7) ga ba pak shäryara pjirshko ga woshtonoe.»\f + \fr 4:3-5 \ft Génesis 2.2.\f* E irgo ga tjl̈ẽ ga «Epga äär l̈öng bor woshtozl̈ong kjokyo l̇l̇ëme» l̈e. Miydëy e go ga kjok shäryara Sbörë pjirshko ga woshtozl̈ong kjokyo l̈ara l̈i, e shäryak pjir tjän. \p \v 6 Miydëy e go ga no kjone kjone äär ba woshtozl̈ong kjokyo ga pjl̈úe. Gueniyo nopga Sbö tjl̈õkwo pjl̈ú l̈i kuno bäm go l̈i öötong eshko l̇l̇ëm, kol̈ara l̈ok l̇l̇ëm kjĩshko. \v 7 E kjĩshko ga l̈u kop ara irgo ga Sbö tjl̈ẽno David kong. Eshko ga dbar iara beno kjwara obi, ga kowara «eeri». Eshko ga tjl̈õkwo l̈ara jl̈õkoyo l̈oror bomi kong tjän l̈i, e l̈ara nopga l̈öng eshko l̈i kong jek obi. Tjl̈ẽ ga \q1 «Eeri ga Sbö tjl̈õkwo kumi wl̈eni ga \q2 kjrozĩa. \q1 Pjãy opyë ber l̈öng l̇l̇ëye kumi woydë l̇l̇ëm wl̈eni l̇l̇ëme»\f + \fr 4:7 \ft Salmo 95.7-8.\f* l̈e. \m \v 8 Epga iara Josuérë beno l̈öng woshtë jl̈õkoyo kjwe ga dbar iara Sbörë kjwara obi l̇l̇ëme. \v 9 Miydëy e go ga l̇l̇ono ga ba nopga kong dbar twe Sbörë kjwara obi, woshtë jl̈õkoyo wl̈o, Sbö woshtono dbar kjäk (7) l̈ishko sorë ga eni. \v 10 Eshko dbaryo ga ëye öötong l̈öng eshko ga parkë ame, ber l̈öng woshtë jl̈õkoyo, Sbö woshtono sorë ga eni. \v 11 E kjĩshko ga shji drön ëë, shji äär eshko wl̈o. L̇l̇ëm ga shji kjone kjone Sbö kol̈ë l̇l̇ëm, Israel tjëyoga dik, ga shji äär eshko l̇l̇ëme. \p \v 12 Sbö tjl̈õkwo, e së, dbo ara bakoe. Shji obl̈ë shorkek dröng kowo stek kar kar wl̈eni go ga dröng l̈i opzrëk ronge. Sbö tjl̈õkwo l̈i, e so dröng e kjoyoe. Opzrëk rong, kjl̈ay bi pjl̈úshko. E go ga shji wotjl̈ĩk pjl̈úre, de owa, e miydëy wẽl̈ëe. \v 13 L̇l̇ëbo jney, ĩga Sbörë l̇l̇ëm wl̈o ga äe. L̇l̇ëbo uunkong ĩya wẽl̈ë, ga l̇l̇ono ga shji iche ba dboryë, l̇l̇ëbo shäryoroy kës l̈i kjĩshko. \s1 Jesús, e syõshtaga Sbö kong bi kjĩshko kësbangyo \p \v 14 Jesús, e Sbö Wa. E öötong sök kjok dogo. Syõshtaga Sbö kong bi kjĩshko kësbangyo l̈i e. E kjĩshko ga shji mär ba go l̈ëy kuzong ga woyde ga shji mär ber l̈öng ba go jl̈õkoyo. \v 15 E tjl̈ĩna Ärë ara, l̇l̇ëbo owa shäryë wl̈o l̈ara, shji tjl̈ĩya Ärë sorë ga eni. Gueniyo era l̇l̇ëbo owa shäryono l̇l̇ëme. E kjĩshko ga shji sorë l̈i miyde shäng pjl̈ú, ga shji dbo ara l̇l̇ëmshko, shji songshko ga shji songe l̈e ga pjl̈úe. \v 16 E kjĩshko ga shji jek äär Sbö bokshto l̈an ba tjok wl̈o, l̇l̇ëye bangkjrëy l̇l̇ëm wl̈eni, shji woyde ara kjĩshko. Eni ga shji songshko ga shji songe l̈e, ga shji kjimte ba wopjl̈ú l̈i kjĩshko. \c 5 \p \v 1 Syõshtagaga Sbö kong Israel tjëyoga kjĩshko këskësyo kjrara Sbörë kjl̈obi nopga l̈i tjrëko dwayo, parkë Sbö tjok, nopga l̈i kong wl̈o, öng zröya, sho suya, l̇l̇ëbo owa shäryara nopgarë l̈i kjĩshko wl̈o bakoe. \v 2 Nopga l̈i kjok miydë ara l̇l̇ëm, ga ol̈ö ga l̇l̇ëbo shärye l̈ok owa, dbo ara l̇l̇ëm kjĩshko. Eshko ga songe l̈e syõshtagaga l̈irë ga pjl̈ú, epga dbo ara l̇l̇ëm eni bako kjĩshko. \v 3 E kjĩshko ga öng zröya, sho suya, l̇l̇ëbo owa shäryara nopgarë l̈i kjĩshko dö l̇l̇ëm, shärye eni, l̇l̇ëbo owa shäryara epgarë om go l̈i kjĩshko bakoe. \p \v 4 Pak ëre tjwl̈õ ara. Gueniyo ëye opyë pak ëre shäryë om go l̇l̇ëme. Woyde ga rokaga Sbörë, Aarón rokara sorë ga eni. \v 5 Cristo opyono pak tjwl̈õ ara ëre shäryë om go l̇l̇ëm bakoe. Sbö tjl̈ẽno ba kong ga \q1 «Pja bor Wa; \q2 eeri ga tja öötong beno sök bop Data.»\f + \fr 5:5 \ft Salmo 2.7.\f* \m \v 6 Ga tjl̈ẽno ba kong obi ga \q1 «Pja ber shäng syõshtaga ĩyado wl̈o, \q2 Melquisedec dik.»\f + \fr 5:6 \ft Salmo 110.4.\f* \p \v 7 Jesús shäng kjok ëre kjing go obishko ga miyde ga Sbö dbo ara, e döya eshko dwayo wl̈o, wol̈on l̇l̇ëm wl̈o. E kjĩshko ga kjl̈oshtono ba kong jl̈õkoyo, sl̈atong ara boryo go. Ga Sbö bangkjrara ara kuzong ga l̇l̇ëye l̈ara l̈i kura. \v 8 Gueniyo e Sbö Wa ëmdë ga l̇l̇ëbo weno ba kong owa ara kjĩshko ga oppino Sbö kol̈ë jl̈õkoyo. \v 9 Ga l̇l̇ëye woydara Sbörë shärye wl̈o l̈i shäryara uunkong pjirshko ga öötong beno sök ba kol̈agaga uunkong l̈i döga, epga ber l̈öng së ĩyado wl̈o, \v 10 ga iara Sbörë beno shäng syõshtaga kësbangyo, Melquisedec dik. \s1 Shji Sbö rayë l̇l̇ëme \p \v 11 L̇l̇ëbo l̈ërwa woydë bomi kong ara ëre kjĩshko, gueniyo l̈ërwa wl̈o ga kjang, pjãy kä kjang kjĩshko. \v 12 Pjãy mär l̈öng Jesús go dbar kop ara tjän. Pjãy oppino pjl̈ú kjwe ga eerishko ga pjãy opyono beno l̈öng no pingga. Gueniyo Sbö tjl̈õkwo kjrëmi l̈öng l̈i l̇l̇ë l̈okl̈o miydëmi l̈öng l̇l̇ëm obi. Woydëmi ga pjãy pĩya obl̈ërë tjl̈õkwo wẽl̈ë go eröe. Kjwozirga l̈öng nä ië wl̈eniyo, e dl̈i uë woydë l̇l̇ëme. Pjãy so e kjoyo, tjl̈õkwo kjang l̈i kumi woydë l̇l̇ëm kjĩshko. \v 13 Nopga so kjwozirga l̈öng nä ië kjoyo l̈i, e jëk l̈öng pjl̈o bek sorë l̈i miydayde l̈ok l̇l̇ëm obi. \v 14 Gueniyo tjl̈õkwo kjang l̈i, e dl̈i wl̈eni, ga nopga so këkboga kjoyo l̈i, e opping ara e go, ga l̇l̇ëbo pjl̈úre, de owa, e miyde l̈öng pjl̈úe. \c 6 \p \v 1-2 Bäm go ga tjl̈õkwo l̈araba bomi kong ara. Cristo tjl̈õkwo wẽl̈ë l̈i l̈araba bomi kong. L̇l̇ëbo owa shäryëy l̈öng l̈i, e rayëy sorë, shji wol̈on l̇l̇ëm wl̈o, e l̈araba bomi kong. Shji mär Sbö go sorë, e l̈araba bomi kong. Shji wë sorë, e l̈araba bomi kong. Shji orkwo ië ëng kjing go sorë, e l̈araba bomi kong. Nopga wol̈ono l̈öng l̈i woshrë iröng obi sorë, e l̈araba bomi kong. L̇l̇ono ga nopga shdũya Sbörë ĩyado wl̈o sorë, e l̈araba bomi kong bakoe. Tjl̈õkwo uunkong ëre l̈araba bomi kong pjir tjän. Gueniyo woyde ga e l̈anyotkëy ame, shji opping tjl̈õkwo kjang l̈i go dey, nopga wotjl̈ĩk këkboga dik wl̈eni. \v 3 Woyde Sbörë wl̈eni ga shäryëy eni. \p \v 4-6 Ëye tjl̈õkwo l̈i kjrono, ga rayara ga rokëy iröng obi ber l̈öng Sbö tjok ga äe. L̇l̇ëbo owa shärye l̈öng l̈i, e owa jl̈õe l̈e ame, ga raye ame bakoe. L̇l̇ëbo twara Sbörë ba kong l̈i kjrara l̈ok tjän. Epga ëng dowl̈ẽno Sbö Sëya tjok. Miydara l̈ok pjir tjän ga Sbö tjl̈õkwo, e pjl̈úe. Sbö Wa tjwe iröng obi dbo ara go sorë, e miydara l̈ok pjir bakoe. Eni ga Sbö Wa l̈i rayarashko ga e zröra l̈ok l̈ök pjang kjl̈ös go jek obi wl̈eni, ga iara l̈ok beno shäng joywëba wl̈o bakoe. \p \v 7 Kjok buk kjrina. Shunyo shrë ba kjing goshko ga di l̈i shura kl̈ung sho l̈irë, ga dwl̈a botjyono pjl̈ú, nopga parkë l̈öng eshko l̈i kongshko ga Sbö ber wopjl̈ú kjok l̈i tjok. \v 8 Gueniyo e wen shkö sho, kjl̈o sho obl̈ë obl̈ë l̇l̇ëno l̇l̇ëm wl̈eniyo ga Sbö ber wopjl̈ú ba tjok l̇l̇ëme. L̇l̇ono ga e sukoba pjire.\f + \fr 6:8 \fk Kjok \ft l̈e l̈i, e \fk nopga \ft l̈okl̈o. \fk Shunyo \ft l̈e l̈i, e \fk l̇l̇ëbo shärye Sbörë nopga kong pjl̈ú \ft l̈i l̈okl̈o. Eni ga l̇l̇ëbo shärye Sbörë nopga kong pjl̈úshko ga shji l̇l̇ëbo shäryë ba tjok pjl̈ú ga Sbö ber wopjl̈ú bi tjok. Gueniyo shji l̇l̇ëbo shäryë ba tjok owa ga Sbö ber wopjl̈ú bi tjok l̇l̇ëm, ga shji shdũya.\f* \p \v 9 Pjeyoga, tjawa l̈an bomi tjok eni ëmdë ga miydërwa ga pjãy opshäryë owa eni l̇l̇ëme. Ëye döktong ga woyde ga l̇l̇ëbo shärye pjl̈úe. Ga miydërwa ga pjãy omshäryë eni. \v 10 Sbö woydëmi ara kjĩshko ga ba nopga kjimtoromi ara, ga shäryëmi l̈öng eni obi. Sbö wotjl̈ĩk bek ĩyado, ga l̇l̇ëbo shäryëmi l̈öng l̈i woyojeya l̇l̇ëme. \v 11 Woydërwa ga pjãy omshäryë eni jl̈õkoyo, äär jong l̇l̇ëbo koshëmi l̈öng l̈i shäryono pjir guing. \v 12 Woydërwa ga pjãy opyë l̈öng shmi jong wl̈eni l̇l̇ëme. Ëye kwl̈eya mär Sbö go l̇l̇ëm ga l̇l̇ëbo twe Sbörë ba nopga kong l̈ara l̈i kjre l̈ok jl̈õkoyo. Woydërwa ga pjãy omshäryë eni bakoe. \s1 Tjl̈õkwo l̈ara Sbörë jl̈õkoyo l̈i, e shäryë eni \p \v 13 Ëye tjwl̈õ ara Sbö kjinmo l̇l̇ëme. E kjĩshko ga Sbö tjl̈ẽno Abraham kong jl̈õkoyo dënashko ga tjl̈õkwo l̈i l̈ara ba ko om go l̈i go. \v 14 Eshko ga tjl̈ẽ ga «Pja kjimtër ara. Bop tjëyo tek ber bop irgo l̈i iër ber shdär träk l̇l̇ëme»\f + \fr 6:14 \ft Génesis 22.17.\f* l̈e. \v 15 Kuya ga beno shäng ba koshë wopjl̈ú, ga l̇l̇ëye l̈ara l̈i kjrara beno ba kong. \v 16 Nopga tjl̈õkwo l̈ë obl̈ë kong jl̈õkoyoshko ga tjl̈õkwo l̈e obl̈ë tjwl̈õ ara ba kjinmo l̈i ko goshko, ber ba miydaga wl̈o. Shäryara eni ga jl̈õe l̈ëba. \v 17 Eni ga Sbö tjl̈ẽno jl̈õkoyoshko ga woydara ga miydëba ga tjl̈õkwo l̈i shärye jl̈õkoyo, ga kjl̈opswe l̇l̇ëme. E kjĩshko ga tjl̈õkwo l̈i l̈ara ba ko om go l̈i go. \v 18 Sbö jyõrkë l̇l̇ëme. L̇l̇ëye l̈e jl̈õkoyo l̈i, e shärye kjl̈uwe. L̇l̇ëye l̈e ba ko go l̈i, e shärye kjl̈uwe bakoe. Ga shji töktong ba shwoy, ga rokoroy ba kong ga shji döya. Eni ga miydëy ga l̇l̇ëye l̈ara l̈i shärye eni kuzong ga shji beno l̈öng wopjl̈úe. \v 19-20 Eni ga miydëy pjl̈ú ga l̇l̇ëye koshëy l̈öng l̈i, e shäryë eni. E kjĩshko ga shji wotjl̈ĩk obl̈ë obl̈ë l̇l̇ëm, shji wotjl̈ĩk ber l̈öng kjrinaso eröe. Shji mär ber l̈öng Jesús go. E öötong sök Sbö bokshto kjok dogo bi bäm go, ga beno shäng syõshtaga kësbangyo ĩyado bi kjĩshko, Melquisedec dik. \c 7 \s1 Syõshtaga Sbö kong ko Melquisedec \p \v 1 Melquisedec, e dënashko ga Salem so pjl̈uyo, syõshtaga Sbö Tjwl̈õ Kësbangyo kong ba pjeyoga kjĩshko bakoe. Pjl̈ara ga Abraham öör shäng ëngkjwë pjl̈upga obl̈ë tjok, ga zanae. E irgo ga jek shäng irbo, to ba ushko wl̈o ga wl̈okjrara Melquisedecdë, ga tjl̈ẽno beno pjl̈ú ba kong. \v 2 Eshko ga l̇l̇ëbo wl̈ẽna Abrahamdë kës l̈i shtara äär ba sakyo (10) go, ba sakyo (10) go, shira kjrina kjrina, ga twara ba kong. Melquisedec, e no pjl̈uyo, l̇l̇ëbo pjl̈o bek shäryaga l̈i l̈okl̈o. Ga Salem, e wl̈ẽp l̈okl̈o. Eni ga kowëba Salem so pjl̈uyo l̈i, e beno no pjl̈uyo, nopga iaga ber l̈öng wl̈ẽp l̈okl̈o. \v 3 Data ë, mekë ë, kjokëga ë, e miydëy l̇l̇ëme. Weno buk l̇l̇onoshko, wol̈ono l̇l̇onoshko, e miydëy l̇l̇ëm bakoe. Eni ga beno syõshtaga ĩyado, Sbö Wa dik. \p \v 4 E tjwl̈õ kjöm l̈i woyotjl̈ĩzĩa. Abraham, e bi tjl̈apga tek dënashko so tjwl̈õ ara anmoyõ ëmdë ga pjl̈upga zanashko ga l̇l̇ëbo wl̈ẽna kës l̈i twara ba kong kjrina. \v 5 Syõshtagaga Leví tjëyo l̈ira, l̇l̇ëbo tak pjang kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i go ba kjĩshko. Tjl̈ẽ ga Abraham tjëyoga l̇l̇ëbo wl̈ẽkshko ga woyde ga shte l̈ok, ga äär ba sakyo (10) go, ba sakyo (10) go ga shiya kjrina kjrina, ga twe ba kong l̈ok, uunkong l̈i pjeyoga dö gueniyo. \v 6 Gueniyo domer l̈i, e Leví tjëyo l̇l̇ëme. Ga Sbö tjl̈ẽno jl̈õkoyo l̈i, e beno Abraham kong. Eni ëmdë ga l̇l̇ëbo wl̈ẽna Abrahamdë l̈i, e twara ba kong kjrina, ga kar tjl̈ẽno beno pjl̈ú ba kong. \v 7 Miydëy ga ëye tjl̈ẽno beno pjl̈ú obl̈ë kong ga e tjwl̈õ ara ba kjinmo. \p \v 8 L̇l̇ëbo twëba syõshtagaga Leví tjëyo kong eni. Gueniyo miydëy ga l̇l̇ono ga epga wol̈on. Domer kong l̇l̇ëbo twara Abrahamdë l̈i, era wol̈ono sorë, l̇l̇onoshko, e tak pjang Sbö tjl̈õkwo go l̇l̇ëme. E kjĩshko e sök së obi wl̈eni. \v 9-10 Tjwl̈õ shigaga l̈i, e Leví tjëyoga, ga Leví, e Abraham tjëyo. Abraham wl̈okjrara domer l̈irëshko ga Abraham wapga l̇l̇ëm obi. Eshko ga Leví, ba tjëyoga kës, e tjeng Abraham tjok obi wl̈eni. E kjĩshko ga l̇l̇ëbo twara Abrahamdë ba kongshko ga epga omtwono ba kong wl̈eni bakoe. \s1 Jesús, e Melquisedec dik \p \v 11 Kjok l̇l̇gwekkl̈o twara Sbörë nopga l̈i kongshko ga Leví tjëyoga iara beno l̈öng syõshtaga ba kong nopga l̈i kjĩshko. Eshko ga domer iara beno syõshtaga kësbangyo bäm go l̈i, e Aarón. Gueniyo ëye ie syõshtaga eniyorë ber pjl̈o bek Sbö bokso ga äe. E kjĩshko ga syõshtaga woydara obl̈ë wl̈eniyo, gueniyo Aarón dik l̇l̇ëm, Melquisedec dik shara. \v 12 Eni ga syõshtaga bäm go wl̈eniyo l̈i kje Sbörë, ãska ie ber obl̈ë wl̈eniyo wl̈o ga woydara ga kjok l̇l̇gwekkl̈o bäm go wl̈eniyo l̈i kje bako, ga ãska ie ber obl̈ë wl̈eniyo. \v 13-14 Syõshtaga obl̈ë wl̈eniyo tak pjang Sbö tjl̈õkwo go ëre, e bi Tjl̈apga Jesús. Gueniyo era Leví tjëyo l̇l̇ëme. Miydëy pjl̈ú ga e Judá tjëyo, ga epga iara Moisésdë parkë syõshtaga Sbö kong öng sho sukkl̈o jong l̈ishko l̇l̇ëme. \p \v 15 Syõshtaga weno shäng kjl̈ara obl̈ë wl̈eniyo, Melquisedec dik. Uunkong ëre miydëy wẽl̈ë e kjĩshko. \v 16 Kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i tjl̈ẽ ga ëye äär ber shäng syõshtaga wl̈o ga woyde ga e Leví tjëyo. Gueniyo Jesús öötong shäng syõshtaga e kjĩshko l̇l̇ëme. E öötong shäng syõshtaga, e wol̈on ame kjĩshko, \v 17 tak pjang Sbö tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽno beno eni: \q1 «Pja ber shäng syõshtaga ĩyado wl̈o, \q2 Melquisedec dik.»\f + \fr 7:17 \ft Salmo 110.4.\f* \m \v 18-19 Kjok l̇l̇gwekkl̈o tek dënashko so l̈i, ëye ie ber pjl̈o bek Sbö bokso ga äe. E l̇l̇ëno l̇l̇ëm wl̈eni. E kjĩshko ga iara Sbörë beno tjwl̈õ ame, ãska iara beno obl̈ë, pjl̈ú ba kjinmo. Ëre go ga eerishko ga shji äär ber l̈öng Sbö bokshto, l̈an ba tjok wl̈o ga pjl̈úe. \p \v 20 Sbö om go tjl̈ẽno jl̈õkoyo, Jesús kjĩshko. Tjl̈ẽno eni, syõshtaga tek dënashko so l̈i kjĩshko l̇l̇ëme. \v 21 Jesús iara beno shäng syõshtaga l̈ishko ga tjl̈ẽ ga \q1 «Tjl̈apga tjl̈ẽno jl̈õkoyo, \q2 ga opkjl̈opswë ber wotjl̈ĩk obl̈ë l̇l̇ëme. \q1 Tjl̈ẽ ga \q2 “Pja ber shäng syõshtaga ĩyado wl̈o” l̈e.» \m \v 22 Miydëy e go ga tjl̈õkwo tjagl̈ën ëre ie Jesúsdë ber pjl̈ú, tjl̈õkwo bäm go l̈i kjinmo. \p \v 23 Syõshtagaga tek dënashko so l̈i arae. Ëye parkë ber l̈öng ĩyado wl̈o ga ä, epga uunkong wol̈on kjĩshko. \v 24-25 Gueniyo Jesúsda sök ĩyado, ga ber shäng syõshtë Sbö kong, nopga mär ba go äär Sbö bokshto wl̈o l̈i kjĩshko ĩyado. E kjĩshko ga epga döya ber l̈öng ĩyado wl̈o ga pjl̈úe. \p \v 26 Syõshtaga kësbangyo woydëy wl̈eniyo l̈i e. E jëk shäng pjl̈o bek ĩyado, pogo l̇l̇ëye dret Sbö bokso, nopga owa dik l̇l̇ëme. Ga iara Sbörë beno shäng dboy ba kong, söra öötong sök kjok dogo, iara beno tjwl̈õ ara, l̇l̇ëbo tjeng kës l̈i kjinmo. \v 27 E syõshtagaga këskësyo obl̈ë dik l̇l̇ëme. Tek bäm goshko ga öng zröya dbar kjwobi go, ga sho suya, pjë drete. Bäm go ga shärye eni, owa shäryara om go l̈i potjwl̈ẽkkl̈o. E irgo ga shärye eni, owa shäryara nopgarë l̈i potjwl̈ẽkkl̈o bakoe. Jesúsda opshäryë eni l̇l̇ëme. E optwono pjl̈araso, beno l̇l̇ëbo owa shäryara nopgarë kës l̈i potjwl̈ẽkkl̈o. \v 28 Domerga iara kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈irë beno l̈öng syõshtagaga këskësyo l̈i, e dbo ara l̇l̇ëm, jëk l̈öng pjl̈o bek ga äe. Gueniyo kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i twara Sbörë irgo ga tjl̈õkwo l̈ara obl̈ë jl̈õkoyo. E go ga ba Wa iara beno shäng syõshtaga kësbangyo ĩyado wl̈o. Era öötong beno pjl̈o bek ĩyado. \c 8 \s1 Syõshtaga kësbangyo obl̈ë wl̈eniyo, tjl̈õkwo obl̈ë wl̈eniyo \p \v 1 L̇l̇ëye l̈ër shäng bomi kong l̈i eni. Shji syõshtaga kësbangyo sök kjl̈ara. E öötong sirkeno sök kjok dogo, Sbö orkwo kël̈ëkong, shtoyo tjwl̈õ ara anmoyõ l̈ishko, \v 2 ga parkë shäng Sbö u jong eshko l̈i roshko. U l̈i shäryaga Tjl̈apgarë, shäryaga norë l̇l̇ëme. \p \v 3 Syõshtagaga këskësyo uunkong iara beno l̈öng l̇l̇ëbo twe Sbö kong, öng sho suya ba kong bakoe. E kjĩshko ga woydara ga l̇l̇ëbo twe Jesúsdë Sbö kong bakoe. \v 4 Kjok ëre kjing goshko ga syõshtagaga tjok, ga parkë l̈öng l̇l̇ëbo twë Sbö kong, tak pjang kjok l̇l̇gwekkl̈o go sorë l̈i eni. E kjĩshko ga Jesús sök kjok ëre kjing go obi kjwe ga e ber syõshtaga l̇l̇ëme. \v 5 Syõshtagaga l̈i parkë l̈öng Sbö u jong kjok ëre kjing go l̈i roshko. E so ba u jong kjok dogo l̈i kjoyo, gueniyo äär eni l̇l̇ëm, e ba jyãgl̈o erä. E kjĩshko ga Sbö u shäryak öng kwota go l̈i shärye Moisésdë shäng kjwl̈ëshko ga Sbö tjl̈ẽ ba kong ga «Shäryos yõtso. L̇l̇ëbo jyãgl̈o pinor bop kong dl̈up go sorë ga shäryos eni»\f + \fr 8:5 \ft Éxodo 25.40.\f* l̈e. \v 6 Gueniyo pak twara Jesús kong l̈i, e tjwl̈õ ara, pak shärye syõshtagagarë l̈i kjinmo. E parkë syõshtaga, tjl̈õkwo twara Sbörë tjagl̈ën, beno ĩyado wl̈o l̈i kjĩshko. Ga tjl̈õkwo ëre tjwl̈õ ara, tjl̈õkwo twara bäm go l̈i kjinmo. \p \v 7 Tjl̈õkwo twara Sbörë bäm go l̈i, l̇l̇ëbo uunkong shäryara pjl̈ú kjwe ga tjl̈õkwo woyde obl̈ë l̇l̇ëme. \v 8 Gueniyo ĩna Sbörë ga nopga l̈i pjl̈ú l̇l̇ëme. Tjl̈ẽ ga \q1 «Tjl̈apga tjl̈ẽ ga \q1 “Dbar tjwe kjwara ga \q2 Israel tjëyoga kong, \q2 Judá tjëyoga kong, \q1 tjl̈õkwo twër kjrina obi tjagl̈ën. \q1 \v 9 Dënashko ga ba tjl̈apgaga, \q2 e orkwo sharor wl̈eni, \q2 ga shiror tek Egipto kjokyo dwayo. \q1 Eshko ga tjl̈õkwo tworor ba kong, beno ĩyado wl̈o, \q2 gueniyo kol̈ara l̈ok l̇l̇ëme. \q2 E kjĩshko ga tja opkjono ba shwoy dwayo. \q1 E kjĩshko ga tjl̈õkwo twër tjagl̈ën l̈i, \q2 e ber tjl̈õkwo tworor ba kong dënashko l̈i dik l̇l̇ëme” l̈e. \q1 Tjl̈apga tjl̈ẽ obi ga \q1 \v 10 “Tjl̈õkwo tworor, beno ĩyado wl̈o bäm go l̈i, e pjir. \q2 E irgo ga tjl̈õkwo twër Israel tjëyoga kong, ber ĩyado wl̈o l̈i eni. \q1 Bor kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i tër ber pjang ba wotjl̈ĩk l̈i go, \q2 tër ber pjang ba pjl̈ugwo go bakoe. \q1 Tja ber ba Sbö, \q2 ga epga ber bor nopga bakoe. \q1 \v 11 Eshko ga tja miyde nopga uunkongdë, \q2 nopga tjwl̈õ chira äär jong nopga tjwl̈õ ara go. \q1 E kjĩshko ga ëye obl̈ë ping bor tjl̈õkwo go ame, \q2 ëye ba kjl̈ara ichë bor miydë ame bakoe. \q1 \v 12 Eshko ga owa pjang ba go l̈i l̈ön ber dret, \q2 ga owa l̈i woyoshrër ame” l̈e.»\f + \fr 8:12 \ft Jeremías 31.31-34.\f* \m \v 13 Tjl̈õkwo ëre kowara tjagl̈ën kuzong ga miydëy e go ga tjl̈õkwo bäm go l̈i iara beno tjwl̈õ ame. Ga l̇l̇ëye këguë, tjwl̈õ l̇l̇ëm ga wop ä ga jeno pjire. \c 9 \s1 Sbö u jong kjok ëre kjing go \p \v 1 Tjl̈õkwo twara Sbörë, beno ĩyado wl̈o bäm go l̈i kjibokwoyo goshko ga tjl̈õkwo tak l̈ok obl̈ë obl̈ë, beno Sbö poshrëya sorë l̈i miydokl̈o, ba u kjok ëre kjing go shärye sorë l̈i miydokl̈o bakoe. \v 2 Eni ga Sbö u shäryara l̈ok kjwara öng kwota go. Roshko kjër jong kjwara, e kowara l̈ok shto zrek. Eshko ga iök shjiy bapkwo jong kjwara, ga pjl̈ung shosho suk pjir iak beno tjeng dboy Sbö kong l̈i tjeng ba iokl̈o jong l̈i kjing go bakoe. \v 3 U l̈i roshko shwong iak pjang kara kësbange. E pjl̈or kal̈ëkong kjër jong kjwara obi, e kowara l̈ok shto zrek anmoyõ. \v 4 Eshko ga l̇l̇ëbo l̈õ pjl̈ëbl̈ë sukkl̈o jong kjwara, shäryak dbur sho shõyl̈ṍr go. Sbö tjl̈õkwo woyoshrokl̈o bapkwo pogl̈o shtik dbur sho shõyl̈ṍr go l̈i jong eshko bakoe. Roshko \tl maná\tl* tjeng sira, ba bapkwo shäryak dbur sho shõyl̈ṍr go l̈i roy, Aarón kjorkung pöngl̈ã weno pjl̈ara l̈i buk eshko, ak kjwangyo goshko tjl̈õkwo twara Sbörë tak l̈ok l̈i tjeng eshko bakoe. \v 5 Tjl̈õkwo woyoshrokl̈o bapkwo l̈i kjing go Sbö parkagaga kjok dogo so sjä̃gä tjok wl̈eniyo l̈i jyãgl̈o tjeng do pjök, ba sjä̃gä jyãgl̈o l̈i tjeng tjl̈õkwo woyoshrokl̈o bapkwo kjing dokkl̈o l̈i kopshko, owa pjang nopga go l̈i l̈ö̃ya Sbörë l̈ishko. Eni tjok ga l̇l̇ëye l̈ër e kjĩshko wl̈o ame. \fig Syõshtaga kësbangyo shäng Sbö tjl̈õkwo woyoshrokl̈o bapkwo zl̈ong (Hebreos 9.1-7)|src="CO01436B.TIF" size="col" ref="Hebrews 9.4 " \fig* \p \v 6 L̇l̇ëbo uunkong ëre shäryara l̈ok pjir irgo ga dbar kjwobi go ga syõshtagaga Sbö kong nopga kjĩshko l̈i, ba pak l̈i shärye dl̈oyo öötongshko ga opzrëk jek kjër jong bäm go l̈i roshko. \v 7 Gueniyo ëye opzrëk jek kjër jong këm kjwara obi l̈i roshko l̇l̇ëm, syõshtaga kësbangyo l̈i eröe. L̈u pjl̈obi go ga opzrëk jek eshko pjl̈araso döe. Ga opzrëk wl̈o ga öng srëng söya tjeng ba tjok, l̇l̇ëbo owa shäryara om go l̈i potjwl̈ẽkkl̈o, l̇l̇ëbo owa shäryara nopgarë miyde l̈öng l̇l̇ëm wl̈eniyo l̈i potjwl̈ẽkkl̈o bakoe. \p \v 8 L̇l̇ëbo uunkong ëre shäryara l̈ok eni, tjl̈õkwo twara Sbörë ba kong bäm go l̈i kjĩshko. Ëre go ga shji pĩya Sbö Sëyarë ga tjl̈õkwo bäm go l̈i pjang obishko, Sbö u l̈i jong obishko ga ëye opzrëk jek shto zrek anmoyõ l̈ishko ga äe. \v 9 Eerishko ga miydëy e go ga öng l̇l̇ë tworoy, sho suroy Sbö kong eni ga shji opyë ber l̈öng wotjl̈ĩk pjl̈o bek ba bokso e go wl̈o l̇l̇ëme. \v 10 Tjl̈õkwo tak l̈ok bäm ëre go ga nopga oppino ië sorë, wë sorë, äär Sbö poshrëk ba ushko ga pjl̈ú wl̈o. Gueniyo tjl̈õkwo l̈i beno tjwl̈õ tjok, äär jong tjl̈õkwo tjagl̈ën l̈i tjweshko jã. \s1 Cristo srëng \p \v 11 Gueniyo ga Cristo öör tjän, ga öötong beno shäng syõshtaga kësbangyo bi kjĩshko. L̇l̇ëbo pjl̈ú tjeng eerishko kës l̈i söga erë. E parkë Sbö u jong pjl̈o bek, pjl̈ú anmoyõ l̈ishko. Sbö u ëre shäryaga norë l̇l̇ëm, e kjok ëre so l̇l̇ëm bakoe. \v 12 Cristo opzrëno jek eshkoshko ga öng srëng söra l̇l̇ëm, shwl̈ing ushko so srëng söra l̇l̇ëm, sögl̈a wl̈ënggl̈a srëng söra l̇l̇ëm bakoe. Ba srëng onmo l̈ira söra jek ba tjok, ga opzrëno jek shto zrek anmoyõ jong eshko l̈i roshko pjl̈araso, ber sök eshko ĩyado wl̈o. Shji döra bi shdunggl̈o dbo dorko dwayo ĩyado wl̈o eni. \v 13 Dënashko ga öng zröraba, sho suraba Sbö kong, l̇l̇ëbo owa shäryara l̈i potjwl̈ẽkkl̈o, ga shwl̈ing ushko so srëng, sögl̈a srëng, sögl̈a sho pjono dret, ba pjl̈ungyo, e sguinaba nopga pogo l̇l̇ëbo owa l̈i kjing go, ie ber l̈öng äär Sbö poshrëk ga pjl̈ú wl̈o. \v 14 Cristora pogo l̇l̇ëye dret Sbö bokso. Ga Sbö Sëya dbo go ga optwono Sbö kong, wol̈ono, srëng kwono bi kjĩshko, owa pjang bi go l̈i l̈ö̃ya ber dret wl̈o. Dënashko ga shji l̈öng wol̈on wl̈o, l̇l̇ëbo owa shäryoroy l̈i kjĩshko. Gueniyo shäryara eni, shji ber l̈öng parkë Sbö Sök Ĩyado l̈i kong wl̈o. \v 15 Tjl̈õkwo tjagl̈ën l̈i shäryaga beno Cristorë e kjĩshko. E wol̈ono, nopga rokara Sbörë l̈i döya ba shdunggl̈o tak pjang tjl̈õkwo bäm go l̈i dbo dorko dwayo wl̈o, l̇l̇ëbo pjl̈ú twe Sbörë ba nopga kong ber ĩyado wl̈o l̈ara jl̈õkoyo l̈i kjre l̈ok wl̈o. \p \v 16-17 Shji l̈öng së obishko ga shji kjibokwo të, ber shji wol̈onoshko ga bi l̇l̇ëbo l̈i ber ë kong l̈i miydokl̈o wl̈o. Tjl̈õkwo tjagl̈ën ëre, e so kjibokwo e kjoyoe. Kjibokwo l̈i tjwl̈õ tjok wl̈o ga woyde ga ba taga wol̈ono guing. Shäng së obishko ga kjibokwo l̈i tjwl̈õ l̇l̇ëme. \v 18 E kjĩshko ga tjl̈õkwo twara Sbörë bäm go l̈i, e tjwl̈õ tjok wl̈o ga woydara ga öng l̇l̇ë zrökoba, srëng l̈i kwongoba wl̈o. \v 19 Tjl̈õkwo uunkong tara kjok l̇l̇gwekkl̈o kjibokwoyo go l̈i l̈ara Moisésdë nopga kong pjirshko ga sögl̈a wl̈ënggl̈a srëng kjrara sira, shwl̈ing ushko so srëng kjrara sira, ga pjöyĩkong l̈i rorwara di tjok. E irgo ga kjor so shkwë sho kjoyo kowo kjrara kjl̈öbö, pjrira öng wl̈ẽp ushko so zok pjl̈o srëzrë́n go, pöra srëng rorwak di tjok l̈i go, ga sguina kjok l̇l̇gwekkl̈o kjibokwoyo l̈i kjing go, nopga uunkong l̈i kjing go bakoe. \v 20 Eshko ga tjl̈ẽ ga «Tjl̈õkwo ëre l̈ara Sbörë, beno ĩyado wl̈o, shäryëmi wl̈o. Srëng ëre kjĩshko ga tjl̈õkwo l̈i ber tjwl̈õ tjok»\f + \fr 9:20 \ft Éxodo 24.8.\f* l̈e. \v 21 Srëng l̈i sguina Sbö u jong eshko l̈i kjing go, ba l̇l̇ëkso bokso tjeng eshko kës l̈i kjing go bakoe. \v 22 Srëng kwono l̇l̇ëm ga owa pjang nopga go l̈i l̈ö̃ya Sbörë l̇l̇ëme. E kjĩshko ga epga ichara kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈irë l̇l̇ëbo ie ber tjeng dboy Sbö kong wl̈o ga woyde ga shärye srëng go. Epga ichara ba shäryë eni l̇l̇ëbo uunkong tjok seke. \p \v 23 L̇l̇ëbo uunkong ëre, e l̇l̇ëbo tjeng kjok dogo l̈i jyãgl̈o. E kjĩshko ga woydara ga ie ber tjeng dboy Sbö kong eni. Gueniyo l̇l̇ëbo tjeng kjok dogo l̈i ber tjeng dboy Sbö kong wl̈o ga woyde ga shärye l̇l̇ëbo tjwl̈õ ara, öng kjinmo l̈i go. \v 24 Sbö u jong kjok ëre kjing go l̈i, e Sbö u jl̈õkoyo l̈i jyãgl̈o, e shäryaga norë bakoe. Cristo opzrëno e roshko l̇l̇ëm, opzrëno jek Sbö u jong kjok dogo l̈i roshko, ga beno shäng eshko Sbö bokshto, shji kjimte wl̈o. \v 25 L̈u pjl̈obi ga syõshtagaga këskësyo opzrëk jek shto zrek anmoyõ l̈i roshko, ga öng srëng söya jek ba tjok. Cristora opzrëno jek pjl̈araso döe. \v 26 Eni l̇l̇ëm kjwe ga woyde ga zrökoba kop ara, kjok ëre shäryara Sbörë tek l̈ëkong. Gueniyo weno shäng pjl̈araso ĩyado wl̈o, optwono wol̈ono, owa pjang nopga go l̈i l̈ö̃ya ber dret wl̈o. \v 27 Shji nopga wol̈on pjl̈araso wl̈o. E irgo ga shji l̇l̇gweya Sbörë wl̈o. \v 28 Eni wl̈eni ga Cristo wol̈ono pjl̈araso, owa pjang nopga go l̈i l̈ö̃ya ber dret wl̈o. Ga l̇l̇ono ga wen jek pjl̈ara obi, gueniyo tjwe shäng owa pjang nopga go l̈i l̈öngga l̇l̇ëm, tjwe shäng ba koshagaga l̈öng l̈i döga shara. \c 10 \s1 Cristo wol̈ono pjl̈araso, nopga uunkong kjĩshko \p \v 1 Kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i, e l̇l̇ëbo wen tjwe pjl̈ú l̈i jyãgl̈o eröe. L̇l̇ëbo wen tjwe pjl̈ú l̈i, e obl̈ë. E kjĩshko ga l̈u pjl̈obi go ga nopga öng zrök, sho suk, pjë dret Sbö poshrëkkl̈o, tak pjang kjok l̇l̇gwekkl̈o go sorë l̈i eni ëmdë ga ëye ie ber pjl̈o bek Sbö bokso ga äe. \v 2 Epga, owa pjang ba go l̈i l̈öna Sbörë beno dret ĩyado wl̈o kjwe ga beno l̈öng pogo l̇l̇ëye dret Sbö bokso. Eni kjwe ga öng zröya, sho suya ame ga pjl̈úe. \v 3-4 Miga owa pjang oba go l̈i l̈ö̃ya Sbörë ber dret, sögl̈a l̇l̇gwokl̈ë srëng kjĩshko l̇l̇ëm, shwl̈ing ushko so srëng kjĩshko l̇l̇ëm bakoe. E kjĩshko ga öng zröya, sho suya l̈u pjl̈obi go. E ber epga pogo l̇l̇ëbo owa tjok l̈i miydokl̈o. \p \v 5 E kjĩshko ga Cristo shrono shäng kjok ëre kjing goshko ga tjl̈ẽ Sbö kong ga \q1 «Öng zröraba, sho suraba bop kong l̈i woydorop l̇l̇ëm, \q2 l̇l̇ëbo twaraba bop kong l̈i woydorop l̇l̇ëm bakoe. \q2 E ãska doyo poshäryorop bor kong. \q1 \v 6 Öng zröraba, sho suraba, pjono dret bop poshrëkkl̈o l̈i, \q2 öng zröraba, sho suraba, l̇l̇ëbo owa shäryaraba l̈i potjwl̈ẽkkl̈o l̈i, \q2 e beno pjl̈ú bop kong l̇l̇ëme. \q1 \v 7 E kjĩshko ga tja tjl̈ẽ ga “Sbö, tja shäng na, \q2 ga tja shrono shäng l̇l̇ëye woydëp ga shäryër l̈i, e shäryaga, tak pjang bor kjĩshko bop kjibokwo go sorë l̈i eni” l̈ër eni» l̈e.\f + \fr 10:7 \ft Salmo 40.6-8.\f* \m \v 8 Bäm go ga tjl̈ẽ ga «Öng zröraba, sho suraba bop kong l̈i, l̇l̇ëbo twaraba bop kong l̈i, öng zröraba, sho suraba, pjono dret bop poshrëkkl̈o l̈i, öng zröraba, sho suraba, l̇l̇ëbo owa shäryaraba l̈i potjwl̈ẽkkl̈o l̈i, e woydorop l̇l̇ëm, beno pjl̈ú bop kong l̇l̇ëm bakoe» l̈e eni. Tjl̈ẽno eni, epga ichara kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈irë ba shäryë eni gueniyo. \v 9 E irgo ga tjl̈ẽ ga «Tja shäng na, ga tja shrono shäng l̇l̇ëye woydëp ga shäryër l̈i, e shäryaga» l̈e eni. Eni ga tjl̈õkwo twara Sbörë bäm go l̈i kjara, ãska tjl̈õkwo tjagl̈ën l̈i shärye wl̈o. \v 10 Eni ga Jesucristo wol̈ono pjl̈araso nopga uunkong kjĩshko, woydara Sbörë sorë l̈i eni. Ga shji iara Sbörë beno tjeng dboy ba kong e kjĩshko. \p \v 11 Syõshtagaga Sbö kong l̈i, ba pak l̈i shärye l̈ok dbar kjwobi go, öng zröya, sho suya Sbö kong, owa pjang nopga go l̈i l̈ö̃ya Sbörë e kjĩshko l̇l̇ëm gueniyo. \v 12 Gueniyo syõshtaga bi kong l̈ira wol̈ono pjl̈araso, owa pjang nopga go l̈i l̈ö̃ya ber dret wl̈o pjirshko ga öötong sirkeno sök Sbö orkwo kël̈ëkong. \v 13 Eshko tek l̈ëkong ga beno sök ba moskwoga zana Sbörë pjir guing, ga twara beno ba kong iche wl̈o l̈i koshë. \v 14 Wol̈ono pjl̈araso kuzong ga nopga ie ber tjeng dboy Sbö kong l̈i iara beno pjl̈o bek Sbö bokso ĩyado wl̈o. \p \v 15 Sbö Sëya tjl̈ẽno bi kong ëre kjĩshko bakoe. Tjl̈ẽ ga \q1 \v 16 «Tjl̈õkwo tworor, beno ĩyado wl̈o bäm go l̈i, e pjir. \q2 E irgo ga tjl̈õkwo l̈ër ba kong jl̈õkoyo l̈i eni. \q1 Bor kjok l̇l̇gwekkl̈o l̈i tër ber pjang ba pjl̈ugwo go, \q2 tër ber pjang ba wotjl̈ĩk l̈i go bakoe» l̈e.\f + \fr 10:16 \ft Jeremías 31.33.\f* \m \v 17 Ga tjl̈ẽ obi ga \q1 «L̇l̇ëbo owa shäryara l̈ok l̈i, \q2 e woyoshrër ame» l̈e.\f + \fr 10:17 \ft Jeremías 31.34.\f* \m \v 18 Eni ga owa pjang bi go l̈i l̈öna Sbörë beno dret eni kuzong ga öng zröy, sho suy, l̇l̇ëbo owa shäryoroy l̈i potjwl̈ẽkkl̈o ame. \s1 Shji mär Sbö go ĩyado wl̈o \p \v 19 Eni ga pjeyoga, Jesús srëng l̈i kjĩshko ga shji opzrëk jek shto zrek anmoyõ l̈ishko ga pjl̈ú, l̇l̇ëye bangkjrëy l̇l̇ëme. \v 20 E wol̈ono l̈i, e irbo tjagl̈ën wl̈eni, ga e go ga shji jek äär Sbö sök l̈ishko ga pjl̈ú, shwong pjang kësbang l̈i pjl̈or kal̈ëkong. \p \v 21 Cristo öötong beno shäng syõshtaga kësbangyo, shji Sbö nopga kjĩshko. \v 22 Shji iara beno pjl̈o bek Sbö bokso, bi wotjl̈ĩk owa l̈i kjing go srëng sguing wl̈eni, bi doyo wak pjir di drëpdrë go wl̈eni bakoe. E kjĩshko ga shji to Sbö shwoy, shji mär ba go jl̈õkoyo. \v 23 Tjl̈õkwo l̈aga bi kong jl̈õkoyo l̈i, l̇l̇ëye l̈e l̈i shärye eni. E kjĩshko ga woyde ga l̇l̇ëye koshëy l̈öng l̈i l̈ëy ga miydëy ga eni jl̈õkoyo. \v 24 Shji ëng kjimtë kar kar, shji obl̈ë woydë ara wl̈o, shji l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryë wl̈o bakoe. \v 25 No kjone kjone tön ëng tjok ame. Shjira omshäryë eni l̇l̇ëm, shji tön ëng tjok, shji ëng kjimtë dbokjrë wl̈o dey. Ĩy ga Tjl̈apga Jesús tjwe iröng obi dbaryo l̈i dörö ga woyde ga shäryëy eni jek këgong këgong. \p \v 26 Tjl̈õkwo bek l̈i miydoroy pjir ga shji jëk l̈öng l̇l̇ëbo owa shäryë obi wl̈eni ga l̇l̇ëbo zröy ber l̇l̇ëbo owa shäryoroy l̈i potjwl̈ẽkkl̈o wl̈o obl̈ë drete. \v 27 Shäryoroy eni wl̈eni ga miydëy ga shji ber l̈öng l̇l̇gweya, shdũya Sbörë iök pjë jong ri ri l̈i go, ba wl̈oyoga tjok l̈i koshë erä. \v 28-29 Dënashko ga ëye, kjok l̇l̇gwekkl̈o tara Moisésdë l̈i kol̈e woydë l̇l̇ëm ga ĩga pjökde, myare dö ga zröya l̈ok jekdo, songe l̈e l̇l̇ëme. Ba shdunggl̈o l̈i kjange. Gueniyo ëye, Sbö Wa tjl̈õkwo l̈i kol̈e woydë l̇l̇ëm, e wol̈ono, srëng kwono l̈i iara beno tjwl̈õ l̇l̇ëm, ga Sbö Sëya wotjl̈ĩno ba kjimtë l̈ara, gueniyo kar l̈ãywara owa ga ba shdunggl̈o l̈i ber kjang e kjinmo. \v 30 Miydëy ga Sbö tjl̈ẽno ga «Ëye l̇l̇ëbo owa shäryono ga l̇l̇gwega ber tjarë, shdungga ber tjarë bakoe.»\f + \fr 10:30 \ft Deuteronomio 32.35.\f* Ga tjl̈ẽno obi ga «Tjl̈apga, e ber ba nopga baĩya l̈i l̇l̇gwega.»\f + \fr 10:30 \ft Deuteronomio 32.36; Salmo 135.14.\f* \v 31 Sbö sök ĩyado. Ëye l̈on ba wl̈oshko, shdũya wl̈o ga e ba kong ga l̇l̇ëbo pjl̈ú l̇l̇ëme. \p \v 32 Tjl̈õkwo kuromi, kjroromi kjwl̈ëshko ga l̇l̇ëbo weno bomi kong owa kës l̈i, e woyoshrozĩa. Eshko ga kuromi kjange. \v 33 Ol̈ö ga pjãy l̈ãywaraba owa nopga uunkong bokshto, pjãy shdunaba ara eni bakoe. Ga bomi pjeyoga kong l̇l̇ëbo shäryaraba eni l̈i ĩnomi ga pjãy töno ba tjok, l̇l̇ëye bangkjroromi l̇l̇ëme. \v 34 Sbö nopga l̈öng kjërshko l̈i\f + \fr 10:34 \fk Sbö nopga l̈öng kjërshko \ft l̈e l̈i, e \fk Sbö nopga l̈öng kjërshko mär Jesús go kjĩshko \ft l̈i l̈okl̈o.\f* songe l̈oromi. Bomi l̇l̇ëbo döraba bomi shjiryoshko ga kuromi l̈öng wopjl̈ú, miydoromi ga pjãy l̇l̇ëbo tjeng kjok dogo pjl̈ú anmoyõ, pjir l̇l̇ëm wl̈eniyo kjĩshko. \p \v 35 Eni ga pjãy wosonkë l̇l̇ëm, pjãy mär Sbö go ĩyado dey. Shäryoromi eni ga pjãy potjwl̈ẽya ara. \v 36 L̇l̇ëye wen bomi kong owa ga kumi kjange. Eni ga l̇l̇ëye woyde Sbörë l̈i shäryoromi eni ga l̇l̇ëye twe ba nopga kong l̈ara l̈i, e kjrëmi jl̈õkoyo, \v 37 tak pjang ba tjl̈õkwo go sorë l̈i eni. Tjl̈ẽno beno eni: \q1 «Ëye tjwe l̈e ga tjwe jl̈õkoyo, \q2 tjwe döröe. \q1 \v 38 Ëye mär bor go ga \q2 era ber pjl̈o bek bor bokso. \q1 Gueniyo mär bor go ame wl̈eni ga \q2 tja ber shäng wopjl̈ú ba tjok l̇l̇ëme.»\f + \fr 10:38 \ft Habacuc 2.3-4.\f* \m \v 39 No kjone kjone mär ba go ame, ga l̇l̇ono ga pjir. Shji baĩya dik l̇l̇ëme. Shji mär ber l̈öng ba go, ga l̇l̇ono ga shji där. \c 11 \s1 Shji mär Sbö go \p \v 1 Shji mär Sbö goshko ga l̇l̇ëye ĩgöy l̇l̇ëm l̈i, e koshëy, ga miydëy ga l̇l̇ono ga shäryë eni jl̈õkoyo l̈ëy. \v 2 Bi tjl̈apgaga tek dënashko so mär ba go kjĩshko ga Sbö beno wopjl̈ú ba tjok. \p \v 3 Shji mär Sbö go kjĩshko ga miydëy ga kjok shäryara uunkong ba tjl̈õkwo go, l̇l̇ëbo ĩy l̈öng l̈i shäryara l̇l̇ëbo ĩgöy l̇l̇ëm l̈i go. \p \v 4 Dënashko ga Abel mär Sbö go kjĩshko ga l̇l̇ëbo sura ba kong pjl̈ú, l̇l̇ëbo sura Caíndë l̈i kjinmo. Mär ba go kjĩshko ga beno pjl̈o bek ba bokso, ga Sbö beno wopjl̈ú ba tjok, l̇l̇ëbo sura l̈i tjok bakoe. Ga wol̈ono ëmdë ga mär ba go kjĩshko ga shji opping ba go ga pjl̈ú obi. \p \v 5 Dënashko ga Enoc mär Sbö go kjĩshko ga to söra kjok ëre kjing go dwayo, wol̈ono l̇l̇ëme. Wl̈ẽnaba l̇l̇ëm, söra kjĩshko. Söyde l̇l̇ëm obishko ga l̇l̇ëbo shäryara beno pjl̈ú Sbö kong. \v 6 Ëye mär Sbö go l̇l̇ëm ga l̇l̇ëbo shärye ber pjl̈ú ba kong ga äe. Ëye äär Sbö shwoy wl̈o ga woyde ga woyotjl̈ĩya ga sök jl̈õe l̈e guing, woyde ga woyotjl̈ĩya ga ëye omwl̈ẽk ga potjwl̈ẽya jl̈õe l̈e guing bakoe. \p \v 7 Dënashko ga Noé mär Sbö go kjĩshko ga Sbö tjl̈ẽno ba kong l̇l̇ëbo ĩyde l̇l̇ëm obi l̈i kjĩshkoshko ga tjl̈õkwo kjrara, Sbö bangkjrara, ga kjyong shäryara kësbang, ba pjeyoga dökkl̈o. Eni ga nopga l̈öng kjok ëre kjing go l̈i iara beno l̈öng shdũya Sbörë wl̈o, gueniyo Noéra iara beno pjl̈o bek ba bokso. \p \v 8 Dënashko ga Abraham mär Sbö go kjĩshko ga ichara to kjok shto obl̈ë twe ber ba kong l̈ishkoshko ga kol̈ara, ga to kjone miydara l̇l̇ëm ëmdë ga opshino jeke. \v 9-10 Ga mär Sbö go kjĩshko ga öötong beno sök kjok twe ba kong l̈ara l̈ishko, no shto obl̈ë so wl̈eni. Kjok buk kjrina kjok dogo, shäryaga Sbörë ber ĩyado wl̈o. Kjok l̈i koshara Abrahamdë, äär ber sök eshko wl̈o. E kjĩshko ga sök kjok ëre kjing go obishko ga beno sök kjok shto obl̈ë obl̈ë u shäryak öng kwota go roshko. Ba wa Isaac, ba tjër Jacob, e omshäryono eni bako, tjl̈õkwo l̈ara Sbörë Abraham kong jl̈õkoyo l̈i twara ba kong l̈ok eni bako kjĩshko. \v 11 Ga Abraham mär Sbö go kjĩshko ga tjl̈abl̈ashko ga ba boy Sara kjrong ëmdë ga wa buk kjl̈ara. Wa twe ba kong l̈ara Sbörë ba kong jl̈õkoyoshko ga tjl̈õkwo kjrara domer l̈irë, miydara ga l̇l̇ëye l̈e l̈i shärye eni ĩyado kjĩshko. \v 12 Eni ga l̈uyo ara, wol̈on to ëmdë ga ba tjëyo tek beno ba irgo l̈i shdöktong träk l̇l̇ëm, dbala l̈ok kjopkwo go wl̈eni, l̈a sho tjeng dl̈ung kjako wl̈eni bakoe. \p \v 13 Nopga uunkong ëre wol̈onoshko ga l̇l̇ëbo twe Sbörë ba kong l̈e jl̈õkoyo l̈i kjrara l̈ok l̇l̇ëme. Gueniyo mär Sbö go kjĩshko ga ĩna l̈ok pjola dwayo wl̈eni, ga beno l̈öng wopjl̈ú e kjĩshko. L̈öng kjok ëre kjing go obishko ga tjl̈ẽ oba kong ga epga om go l̈i shto obl̈ë so wl̈eni, kjok ëre so l̇l̇ëme l̈e l̈öng eni. \v 14 Miydëy e go ga to l̈öng kjok wl̈ẽk, ber baĩya jl̈õkoyo wl̈o. \v 15 Tek opshino kjokyo baĩya l̈i woyotjl̈ĩyde l̈öng kjwe ga san jek iröng obi ga pjl̈úe. \v 16 Gueniyo kjok buk kjrina kjok dogo pjl̈ú anmoyõ wl̈eniyo l̈i wl̈ẽyde l̈öng. E kjĩshko ga kjok shäryara Sbörë ba kong eni, ga «Pja borwa Sbö» l̈e l̈ok ba kongshko ga l̈ökyokjre Sbörë l̇l̇ëme. \p \v 17-18 Abraham mär ba go jl̈õkoyore miyde Sbörë wl̈o ga ichara ba wa kjl̈araso l̈i zrök, sho suk ba kong, ba tjl̈ĩkkl̈o. Bäm go ga Sbö tjl̈ẽ ba kong jl̈õkoyo ga «Isaac tjëyo tek ber ba irgo l̈i ber bop tjëyo jl̈õkoyo eröe»\f + \fr 11:17-18 \ft Génesis 21.12.\f* l̈e. Eni ëmdë ga mär Sbö go kjĩshko ga wotjl̈ĩno ba zrök l̈ara. \v 19 Wotjl̈ĩk ga woshre Sbörë iröng obi ga pjl̈úe l̈e, ga wl̈okjrara iröng obi, wol̈ono, woshrara iröng obi wl̈eni. \p \v 20 Dënashko ga Isaac mär Sbö go kjĩshko ga tjl̈ẽno beno pjl̈ú ba wapga Jacob, Esaú kong, l̇l̇ëye wen ba kong l̇l̇ono l̈i kjĩshko. \p \v 21 Dënashko ga Jacob mär Sbö go kjĩshko ga wol̈on döröshko ga tjl̈ẽno beno pjl̈ú José wapga kong. Eshko ga kojono shäng ba kjorkung go, ga Sbö poshrëra. \p \v 22 Dënashko ga José mär Sbö go kjĩshko ga wol̈on döröshko ga Israel tjëyoga ichara beno ba doyo sök ba tjok, epga opshik jek Egipto kjokyo dwayo dbaryo l̈ishko. \p \v 23 Dënashko ga Moisés data, mekë, e mär Sbö go kjĩshko ga chida l̈i jnena öötong mogl̈o mya. Ĩna l̈ok ga wol̈ësowa, ga tjl̈õkwo l̈ara pjl̈urë l̈i bangkjrara l̈ok l̇l̇ëme. \p \v 24 Moisés mär Sbö go kjĩshko ga öötong këguë ga kuna pjl̈u wa wal̈ë l̈irë ëmdë ga woydara ga kowëba ba wa l̇l̇ëme. \v 25 Woydara ga ber shäng wopjl̈ú dbar kjwöbö, l̇l̇ëbo owa shäryara kjĩshko l̇l̇ëme. Eni ga opyono beno shäng shdungoba Sbö nopga tjok shara. \v 26 Beno shäng potjwl̈ẽya Sbörë l̈i koshë. E kjĩshko ga ba kong ga shdungoba Cristo kjĩshko l̈i tjwl̈õ ara, l̇l̇ëbo tjwl̈õ ara tjeng Egipto kjokyo kës l̈i kjinmo. \v 27 Mär Sbö go kjĩshko ga to Egipto kjokyo dwayo, pjl̈u iirkë ba kong l̈i bangkjrara l̇l̇ëme. Eshko ga miyde ga Sbö ĩgöy l̇l̇ëm l̈i jëk shäng ba tjok. E kjĩshko ga sano iröng l̇l̇ëme. \v 28 Mär Sbö go kjĩshko ga Israel tjëyoga döktong tek Egipto kjokyo dwayo dbaryo shrëkkl̈o l̈i shäryara, ga nopga ichara öng wl̈ẽp ushko so zrök, ga srëng sguing u bäng bäng worbo shakkl̈o l̈i go, Israel wapga domerga bäm ĩyo l̈i zröya no pjiga l̈irë l̇l̇ëm wl̈o. \p \v 29 Dënashko ga Israel tjëyoga mär Sbö go kjĩshko ga dipzono tek Dl̈ung Srëzrën kjwo na l̈ëkong, jëk l̈öng kjok dogro kjing go wl̈eni. Gueniyo Egipto sopga omshäryë eni wl̈o l̈arashko ga shteno l̈ok drete. \v 30 Ga Israel tjëyoga mär Sbö go kjĩshko ga dbar kjwobi go ga Jericó kjokyo kopjrina l̈ok pjribri shtök öötong dbargwo kjäk (7). E irgo ga kjok l̈i kjëryo shäryak ak go l̈i dl̈oktong, sho ter l̈öno töshko. \p \v 31 Eshko ga wal̈ë shäng kjl̈ara ko Rajab, to shäng opsoynek domerga obl̈ë obl̈ë kong wl̈eniyo. Mär Sbö go kjĩshko ga kjok ĩgaga öötong ba shwoy l̈i wl̈okjrara. E kjĩshko ga nopga Sbö kol̈ono l̇l̇ëm l̈i zrörabashko ga era zröraba l̇l̇ëme. \p \v 32 ¿L̇l̇ëye l̈ër obi ga pjl̈ú? Dbar tjok obi kjwe ga Gedeón, Barac, Sansón, Jefté, David, Samuel, Sbö tjl̈õkwo l̈agaga, e l̈anyotkër bomi kong bakoe. \v 33 Mär Sbö go kjĩshko ga l̇l̇ëbo shäryara ba kong obl̈ë obl̈ëe. Kjone kjone ëngkjwono pjl̈upga dbo ara wl̈eniyo tjok, ga zanae. Kjone kjone nopga ichono pjl̈o bek. Kjone kjone, l̇l̇ëbo twe Sbörë ba kong l̈ara jl̈õkoyo l̈i kjrara. Kjone kjone dbong kjamo l̇l̇ino. \v 34 Kjone kjone, iök pjë jong träk l̇l̇ëm ga sjëra. Kjone kjone zrökoba dröng go l̈ëbashko ga döktonge. Kjone kjone dbo l̇l̇ëm ga öötong beno dbo ara. Kjone kjone ëngkjwëshko ga dbokjrono ara. Kjone kjone, ëngkjwagaga shto obl̈ë so zana songe. \v 35 Wal̈ëga kjone kjone, ba pjeyoga wol̈ono l̈i woshrono iröng obi. \p Kjone kjone shdunaba ara, ga zröraba, gueniyo opdök woydë l̇l̇ëm, l̇l̇ono ga woshre Sbörë iröng obi l̈i ber pjl̈ú anmoyõ ba kong wl̈o. \v 36 Kjone kjone l̈ãywaraba owa, shporaba no shpokkl̈o go bakoe. Kjone kjone pjriraba dröng sho go, iaraba beno l̈öng kjërshko. \v 37 Kjone kjone zröraba ak go. Kjone kjone zaraba tas do worbëshko. Kjone kjone zröraba dröng go. Kjone kjone to l̈öng l̇l̇aw pogo, doyono öng kwota go, dbur l̇l̇ëm, shdunaba ara, wosong ĩyado. \v 38 Nopga eniyo tjwl̈õ ara, nopga Sbö miydë l̇l̇ëm wl̈eniyo l̈i kjinmo anmoyõ. To l̈öng kjok dogro no l̇l̇ëmshko, dl̈up go bakoe. Beno l̈öng guëng jong ööng roshko, kl̈ung ööng roshko bakoe. \p \v 39 Nopga uunkong ëre mär Sbö go kjĩshko ga Sbö beno wopjl̈ú ba tjok, gueniyo l̇l̇ëbo twe Sbörë ba kong l̈ara jl̈õkoyo l̈i kjrara l̇l̇ëme. \v 40 Shäryono eni, woydara Sbörë ga l̇l̇ëbo ber bi kong pjl̈ú anmoyõ kjĩshko. Epga ie woydë ber pjl̈o bek ba bokso, gueniyo ie woydë ber eni bi tjok bakoe. \c 12 \s1 Sbö, ba wapga l̇l̇gweya \p \v 1 Epga mär Sbö go kjĩshko ga pak twara ba kong l̈i shäryara l̈ok pjire. Shji opping mär Sbö go ba kjĩshko ga pjl̈úe. E kjĩshko ga pak twara bi kong l̈i shäryëy äär jong ba dbo go, shji sjen l̇l̇ëme. L̇l̇ëbo l̈ok bi go kwing ara, bi sënggl̈o wl̈eni l̈i döy, ga rayëy. L̇l̇ëbo owa, shji iche jëk pjl̈ú l̇l̇ëm l̈i rayëy bakoe. \v 2 Jesús woyotjl̈ĩydë eröe. Bi iaga ber l̈öng mär Sbö go l̈i e, ga shji mär ber l̈öng ba go ĩyado ba kjĩshko bakoe. L̈ök pjang kjl̈ös goshko ga kura kjinge. Wol̈on eni l̈i l̈ökyo ara ëmdë ga l̈ökyotkara l̇l̇ëme. L̇l̇ono ga ber shäng wopjl̈ú sorë l̈i woyotjl̈ĩyde pjang eröe. E irgo ga öötong sirkeno sök Sbö tjok, ba orkwo kël̈ëkong. \v 3 L̇l̇ëbo shäryara nopga owarë ba kong ara ga kura kjinge. Eni ga e woyotjl̈ĩzĩ ĩyado, pjãy sjen l̇l̇ëm wl̈o, pjãy wosonkë l̇l̇ëm wl̈o bakoe. \p \v 4 Pjãy drön l̈öng ara, pjãy opkjë l̇l̇ëbo owa l̈ishko dwayo wl̈o, gueniyo pjãy zröydëba e kjĩshko l̇l̇ëm obi. \v 5-6 Gueniyo tjl̈õkwo l̈ara Sbörë beno ba wapga kong kjrina. E woyojeromi tjän. Tjl̈ẽno beno eni: \q1 «Pja bor wa. \q1 Ëye woyde Tjl̈apgarë ara ga l̇l̇gweya, opping wl̈o. \q2 Ëye kjrara beno ba wa wl̈eni ga shdũya. \q1 E kjĩshko ga pja l̇l̇gweyashko ga \q2 ios ber tjwl̈õ ara, pja opping wl̈o. \q1 Pja wl̈õyashko ga \q2 pja wosonkë l̇l̇ëme.»\f + \fr 12:5-6 \ft Proverbios 3.11-12.\f* \p \v 7 Wapga uunkong l̇l̇gweya ba datarë, opping wl̈o. Eni ga l̇l̇ëbo wen bomi kong owashko ga miydozĩ ga pjãy l̇l̇gweya Sbörë shäng, pjãy opping wl̈o. Shärye bomi kong eni, pjãy ba wapga kjĩshko. \v 8 Ba wapga l̇l̇gweya uunkong. Eni ga pjãy l̇l̇gweya l̇l̇ëm wl̈eni ga pjãy ba wapga jl̈õkoyo l̇l̇ëme. \v 9 Bi dataga l̈öng kjok ëre kjing go l̈i, shji l̇l̇gweya, ga bangkjrëy e kjĩshko. Eni ga shji l̇l̇gweya bi Data, bi iaga beno l̈öng së jl̈õkoyo l̈irëshko ga woyde ga kol̈ëy. \v 10 Shji l̇l̇gwera bi dataga l̈öng kjok ëre kjing go l̈irë dbar kjwöbö, woydara ga ber pjl̈ú bi kong kjĩshko. Gueniyo shji l̇l̇gweya Sbörëshko ga era pjl̈ú bi kong ĩyado, shji äär ber l̈öng pjl̈o bek baĩya dik wl̈o. \v 11 Shji l̇l̇gwekobashko ga shji l̈öng wopjl̈ú l̇l̇ëm, shji l̈öng woowa. Gueniyo shji oppino e go wl̈eni ga shji ie ber l̈öng jëk pjl̈o bek, wl̈ẽp bakoe. \p \v 12 E kjĩshko ga pjãy opyos wokjang, pjãy so no jëk ga dre dbo l̇l̇ëm, kjrëk kjrëk erä l̈i kjoyo l̇l̇ëm wl̈o. \v 13 Pjãy wotjl̈ĩk jëk pjl̈o bek erä, nopga mär Sbö go jl̈õkoyo l̇l̇ëm l̈i opping jëk pjl̈o bek wl̈o, e raye l̇l̇ëm wl̈o. \s1 Sbö tjl̈õkwo kuy yõtso \p \v 14 Pjãy drön ëë, pjãy ber l̈öng wl̈ẽp nopga uunkong tjok wl̈o. Pjãy jëk pjl̈o bek erä. L̇l̇ëm ga Tjl̈apga ĩmi l̇l̇ëme. \v 15 Sbö wopjl̈ú l̈i wl̈okjrozĩ pjãy uunkongdë, rayëmi l̇l̇ëme. Pjãy kjl̈ara wotjl̈ĩk owa wl̈eni ga nopga ara iche wotjl̈ĩk owa eni bako ga pjl̈úe. Pjãy sjëk, e shäryë eni l̇l̇ëm wl̈o. \v 16 Shji orkwosmono ë tjok l̇l̇ëm ga shji pë ba tjok l̇l̇ëme. Sbö bangkjrozĩa. Shji opshäryë Esaú dik l̇l̇ëm bakoe. Dënashko ga Sbö bangkjrara l̇l̇ëm kuzong ga ba wa këguëyo shtoyo l̈i soynena dl̈i kjrina kjĩshko. \v 17 Miydëmi pjl̈ú ga e irgo ga woydara ga ba data tjl̈ẽ ber pjl̈ú ba kong, gueniyo jl̈õ l̈ara l̇l̇ëme. Sl̈atong ara ëmdë ga l̇l̇ëye shäryara l̈i kjl̈opswe obi ga äe. \p \v 18 Pjãy öötong l̈öng Sbö shwoy, Israel tjëyoga dik l̇l̇ëme. Epga öötong l̈öng dl̈up jong kjwara l̈ishko. Dl̈up l̈i porwako l̇l̇ëm, pjë jong ri ri bakoe. Eshko ga kjok ro yẽt, pjl̈uk ara bakoe. \v 19-20 Wl̈i pjl̈ukyo kura l̈ok. Eshko ga Sbö tjl̈ẽ ba kong l̈ok ga «Ëye dl̈up jong ëre porwono ga e zrökko jekdo ak go, öng l̇l̇ë ëmdë ga omporwono ga e zrökko eni bakoe»\f + \fr 12:19-20 \ft Éxodo 19.12-13.\f* l̈e. Kuya l̈ok ga bangkjrara l̈ok ara, tjl̈õkwo beno ba kong kjang anmoyõ kjĩshko. E kjĩshko ga kjl̈oshtono l̈ok ara, l̇l̇ëye l̈e ba kong ame wl̈o. \v 21 Moisés ëmdë ga l̇l̇ëye ĩna l̈i bangkjrara ara bakoe. Tjl̈ẽ ga «Bangkjrër shäng dete erä»\f + \fr 12:21 \ft Deuteronomio 9.19.\f* l̈e. \p \v 22 Gueniyo kjok buk kjrina kjok dogo ko Jerusalén, e buk Sión dl̈upyo jong eshko l̈i go. Kjok ëre, e Sbö Sök Ĩyado l̈i ĩ. Eshko ga ba parkagaga kjok dogo so töno l̈öng träk l̇l̇ëm, wopjl̈úe. Pjãyda öötong l̈öng kjok eshko wl̈eni. \v 23 Jesús tjl̈õkwo kjragaga woyde Sbörë ara wl̈eniyo l̈öng eshko uunkong, ko tak l̈ok kjok dogo l̈i epga. Ga pjãy töno beno tjeng ba tjok l̈ok eshko Sbö bokshto wl̈eni. Nopga uunkong l̇l̇gwega l̈i e. Nopga jëktong l̈öng pjl̈o bek dënashko l̈i iara Sbörë beno pjl̈o bek ba bokso, ga ba sëya l̈i l̈öng eshko. Ga pjãy töno beno tjeng ba tjok wl̈eni. \v 24 Pjãy öötong l̈öng Jesús shwoy wl̈eni bakoe. Tjl̈õkwo tjagl̈ën shäryaga l̈i e. Ba srëng kwona l̈i kjroromi, owa pjang bomi go l̈i l̈ö̃ya Sbörë ber dret e kjĩshko wl̈o. Srëng ëre tjwl̈õ ara, Abel ĩ l̈i kjinmo. \p \v 25 Pjãy sjëke. Sbö tjl̈ẽ bomi kongshko ga kuzĩ yõtso. Dënashko ga tjl̈ẽno Israel tjëyoga kong kjok ëre kjing go dwayoshko ga kura l̈ok l̇l̇ëm kuzong ga epga shduna. Eni ga tjl̈ẽ bi kong kjok dogo dwayoshko ga kuy l̇l̇ëm wl̈eni ga jl̈õkoyo ga shji shdũya bakoe. \v 26 Tjl̈ẽno dënashkoshko ga kl̈ung iano jek dete erä. Gueniyo eerishko ga tjl̈ẽ bi kong jl̈õkoyo ga «L̇l̇ono ga kl̈ung iër ian jek obi, kjopkwo iër ian eni bakoe» l̈e. \v 27 Miydëy e go ga kjok shäryara kës l̈i, e kje eshko, gueniyo l̇l̇ëbo wir l̇l̇ëm l̈i, era ber ĩyadoe. \p \v 28 Sbö sök no pjl̈uyo ĩyado kjokyo l̈i, e wir l̇l̇ëme. Ga l̇l̇ono ga shji äär ber l̈öng eshko ĩyado wl̈o. E kjĩshko ga shji wopjl̈ú ba tjok dey, ga woyde ga poshrëy, bangkjrëy, woyde sorë l̈i eni. \v 29 «Bi Sbö, e iök kjok pjikkl̈o wl̈eni.»\f + \fr 12:29 \ft Deuteronomio 4.24.\f* \c 13 \s1 Kjibokwo pjirzl̈ong \p \v 1 Pjãy ëng woydos ara kar kar, epenga dö wl̈eni ĩyado. \v 2 Nopga miydëmi l̇l̇ëm wl̈eniyo äär bomi shwoyshko ga wl̈okjrozĩ l̈öng wopjl̈úe. No kjone kjone omshäryono Sbö parkagaga kjok dogo so kong eni, miydara l̈ok l̇l̇ëm gueniyo. \v 3 Nopga l̈öng kjërshko l̈i\f + \fr 13:3 \fk Nopga l̈öng kjërshko \ft l̈e l̈i, e \fk nopga l̈öng eshko mär Jesús go kjĩshko \ft l̈i l̈okl̈o.\f* woyoshrozĩ, pjãy l̈öng ba tjok eshko wl̈eni. Nopga shdungoba l̈öng l̈i woyoshrozĩ, pjãy shdungoba l̈öng ba tjok wl̈eni. \p \v 4 Pjãy orkwosmok l̈öng pjir, tjl̈õkwo l̈oromi ëng kong jl̈õkoyo l̈i bangkjrozĩa. Pjãy pë bomi l̈anma, bomi boy tjok eröe. Ëye pë no orkwosmono ba tjok l̇l̇ëm l̈i tjok ga shdũya Sbörë. \p \v 5 Sbö tjl̈ẽno bi kong ga \q1 «Pjãy rayër l̇l̇ëm, \q2 pjãy kjimtër ĩyado»\f + \fr 13:5 \ft Deuteronomio 31.6.\f* l̈e. \m E kjĩshko ga shji dbur woydë ara l̇l̇ëm, pjãy wopjl̈ú tjeng l̈i tjok dey. \v 6 Eni ga shji tjl̈ẽ ga \q1 «Tjl̈apga, e bor kjimtaga. \q1 E kjĩshko ga \q2 l̇l̇ëye shärye nopgarë bor kong l̈i, \q2 e bangkjrër l̇l̇ëme»\f + \fr 13:6 \ft Salmo 118.6-7.\f* l̈ëy eni. \p \v 7 Sbö tjl̈õkwo roy l̈ara bomi kägäyogarë bomi kong. E kjĩshko ga epga woyoshrozĩa. Epga jëktong l̈öng mär Sbö go sorë l̈i, e woyotjl̈ĩzĩ, ga pjãy omshäryos eni bakoe. \p \v 8 Jesucristo, e dënashko sorë ga eerishko ga eni, ga ber eni ĩyado. \v 9 E kjĩshko ga tjl̈õkwo obl̈ë l̈ëba bomi kongshko ga jl̈õ l̈ëmi l̇l̇ëme. Shji dbo ara wl̈o ga woyde ga shji mär Sbö wopjl̈ú l̈i go, shji mär kjok l̇l̇gwekkl̈o, shji iche dl̈i obl̈ë obl̈ë uë l̇l̇ëm l̈i go l̇l̇ëme. Era l̇l̇ëno l̇l̇ëme. \v 10 Syõshtagaga Sbö kong ba pjeyoga kjĩshko parkë l̈öng Sbö u jong l̈i, öng zröya, sho suya Sbö kongshko ga sjëngna l̈i ue l̈ok ga pjl̈úe. Jesús, e bi kong öng zröraba, sho suraba Sbö kong wl̈eni, gueniyo e ber syõshtagaga l̈i kong l̇l̇ëme. \p \v 11 Syõshtaga kësbangyo opzrëk jek shto zrek anmoyõ roshkoshko ga öng zröra l̈i srëng söya jek ba tjok, l̇l̇ëbo owa shäryara nopgarë l̈i potjwl̈ẽkkl̈o, gueniyo öng doyo beno tjeng l̈i sökoba pjola, sukoba u l̇l̇ëmshko. \v 12 Eni wl̈eni ga Jesús, e söraba jek kjok eshko l̈i kjoko shwo l̈ëkong, ga shdunaba, zröraba u l̇l̇ëmshko bako, nopga ie ber l̈öng pjl̈o bek Sbö bokso ba srëng go wl̈o. \v 13 Ëye wol̈ono eni ga l̈ökyo ara l̈ëba. Woyde ga shji to jek ba shwoy, shji l̈ãywëba owa e kjĩshko gueniyo. \v 14 Kjok ëre kjing go ga shji kjok buk ĩyado wl̈o drete. Gueniyo shji l̈öng kjok eniyo tjwe l̈i koshë. \p \v 15 E kjĩshko ga shji kjimtaga ber Jesúsdë, Sbö poshrëy ĩyado wl̈o, shji mär Cristo go l̈ëy ĩyado wl̈o bakoe. E ba kong ga öng zröroy, sho suroy, pjono dret ba poshrëkkl̈o wl̈eni. \v 16 Gueniyo l̇l̇ëbo pjl̈ú shäryozĩ ĩyado, obl̈ë kjimtozĩ bomi l̇l̇ëbo l̈i go ĩyado bakoe. Shäryoroy eni l̈i, e Sbö kong ga öng zröroy, sho suroy, pjono dret ba poshrëkkl̈o wl̈eni. \p \v 17 Sbö tjl̈õkwo kjraga kägäyoga, e kol̈ozĩa. Epga iara Sbörë beno l̈öng bomi daga, ga l̇l̇ono ga iche ba dboryë, l̇l̇ëbo shäryara kës l̈i kjĩshko. Epga kol̈ozĩ, ba pak l̈i shärye l̈ok wopjl̈ú wl̈o. Eni l̇l̇ëm ga ba pak l̈i ber kjang ba kong, ga era ber pjl̈ú bomi kong l̇l̇ëme. \p \v 18 Pjãy syõshtos Sbö kong borwa kjĩshko. Miydërwa pjl̈ú ga tjawa opshäryë l̈öng pjl̈o bek Sbö bokso l̈ërwa eni borwa pjl̈úshko, ga tjawa drön ara, l̇l̇ëbo pjl̈ú miydërwa l̈i shäryërwa eni ĩyado wl̈o. \v 19 Rokër bomi kong ga pjãy syõshtos Sbö kong, tja kjimte jek bomi ĩk wop ä iröng obi wl̈o. \p \v 20 Bi Tjl̈apga Jesucristo wol̈onoshko ga woshrara Sbörë iröng obi, ga ba srëng kwona l̈i go ga tjl̈õkwo shäryara kjrina, ber ĩyado wl̈o. Öng wl̈ẽp ushko so daga kësbang l̈i e. Shji iaga ber l̈öng wl̈ẽp l̈i e bakoe. Eni ga rokër ba kong ga \v 21 l̇l̇ëbo twe bomi kong uunkong, l̇l̇ëye woyde ga shäryëmi wl̈o l̈i shäryëmi ga pjl̈ú wl̈o. Rokër ba kong obi ga Jesucristo kjĩshko ga l̇l̇ëye shärye woydë borwa tjok l̈i, e shärye eni. Jesucristo, e poshrëy, iëy ber kësbang, tjwl̈õ ara ĩyado wl̈o. Ber eni. \p \v 22 Pjeyoga, kjibokwo toror bomi kong ëre, pjãy dbokjrë e go wl̈o, ga kjibokwo ëre tjl̈õkwoyo ara l̇l̇ëme. Eni ga rokër bomi kong ga tjl̈õkwo kjrozĩa. \p \v 23 Bi kjl̈ara Timoteo, e döktong kjërshko dwayo tjän. L̈ër bomi kong miydëmi wl̈o. Tjwe iröng mal̈ing ga sör jek bor tjok bomi ĩk. \p \v 24 «¿Yonde?» l̈ëmi bomi kägäyoga kong. «¿Yonde?» l̈ëmi Sbö nopga uunkong kong bakoe. \p «¿Pjãy yonde?» l̈e Italia sopga l̈irë bomi kong. \p \v 25 Rokër Sbö kong ga ba wopjl̈ú l̈i kjĩshko ga pjãy kjimte ara.