\id PHP - Tewa [tew] NT (North America Branch) (DBL 2014) \h PHILIPPIANS \toc1 In Ta̖ˀnin Paul-di In Philippi Búuˀúwi Méesateˀin Tꞌowa Ovâyta̖ˀnannin \toc2 Philippians \toc3 Php \mt1 In Ta̖ˀnin Paul-di In Philippi Búuˀúwi Méesateˀin Tꞌowa Ovâyta̖ˀnannin \c 1 \p \v 1 Naˀin Paul-áḏí Timothy-áḏí Christ Jesus-gîˀ äntꞌôemáa. Nä́ˀin ta̖ˀnin wâyta̖ˀdoˀ un méesateˀin pꞌóˀḏéḏíˀindáḏí in khä̖ge̖ˀnindáḏí hä̖ä̖ Philippi búuˀú íthaaˀin, heḏá tꞌä̖hká un wé̖ˀgeˀin Yôesi Táḏáví tꞌowa Christ Jesus-áḏí ímuuˀin wáˀ wâyta̖ˀdoˀ. \p \v 2 Yôesi Táḏá naˀinbí Táḏá gínmuuˀi-áḏí heḏá Naˀinbí Sedó Jesus Christ-áḏí séegísehkanä wovâymä̂äní heḏá wovâykhä̖ge̖ˀnamí ánshaaginpíḏíboˀ íkwo̖ˀníḏí. \s1 Paul-di in méesateˀin tꞌowa oe Philippi búuˀú dikwꞌó̖ˀnin ovâyyûusuˀoˀ \p \v 3 Hä̖̂ä̖ḏi unbí̖ˀgeḏi dáyˀánshaaˀan ginhay naaḏi naví Yôesi donkú̖ˀdaaˀoˀ un ímuuḏi, \v 4 heḏi hä̖̂ä̖ḏi wänbo un tꞌä̖hkígîˀ dáyyûusuˀan ginhay-á híhchandi kin dáyˀoˀ, \v 5 gá i páaḏéˀi thaa úvíwhä̖yu̖ iweḏibo nää puˀwahayḏi naˀin díkhä̖ge̖ˀnandân i híwó̖ˀdi tu̖u̖ Jesus-ví̖ˀgeḏi tꞌowa âytꞌôeˀa̖míḏí. Páaḏé úvítsꞌanwhä̖yu̖ ihayḏi Yôesi Táḏá unbí píˀnä́ khóˀyé wí hä̖ä̖wí híwó̖ˀdi iˀan, \v 6 heḏi naa taˀgendi dînhanginná Yôesi Táḏábá namuu nä́ˀi ikhâymáaˀiˀ nää iweḏi páaḏépiyeˀ, heḏi owáy i thaa Christ Jesus nawáypówá ihayḏá nä́ˀi híwó̖ˀ wovâyˀoˀi-á únbowaḏée-í. \p \v 7 Heḏi híwó̖ˀ namuu kin ochá̖a̖-íḏí unbíˀpiyeˀ, hä̖̂ä̖ḏi wänbo tꞌä̖hkí naví píˀnä́ khóˀyé híhchandi unbí̖ˀgeḏi dáyˀánshaamáaḏí. Yôesi Táḏá navíˀpiyeˀ híwó̖ˀ nacha̖a̖ḏi wí tꞌôe dímä́gi dônˀa̖míḏí, heḏi undiḏá naa díkhä̖ge̖ˀmáa nä́ˀi tꞌôe dáyˀa̖míḏí. Nä́ˀin khä̖ge̖ˀ undi dímäˀ tobá opannä́n wänbo háa hä̖ˀin tsonninbí páaḏépiyeˀ owin wänbo Yôesi Táḏáví híwó̖ˀdi tu̖u̖ dônˀá̖yînmáˀve-íḏí heḏá dovâythayya̖míḏí taˀgen namuuˀin. \v 8 Yôesi Táḏá ûnhanginná in taˀgen naa otû̖ˀnin, unbíˀpiyeˀ báyékí otaachanpoˀ. Háa Christ Jesus iví píˀnä́ khóˀyé naséegímuu waagibá naa wáˀ hanbá unbíˀpiyeˀ ocha̖a̖. \p \v 9 Heḏiho nä́ˀin namuuḏi naaḏi wâyyûusuˀoˀ kin únpúwíḏí: Shánkí wänbo unbí séegí únsôe-í, heḏi iweḏá wíyá shánkí híwó̖ˀdi hangintandá kaˀpowa-á wovâymä̂äní. \v 10 Kindiḏânho únhanginnání wéˀi wí híwó̖ˀdi namuuˀin heḏá wéˀi wí híwó̖ˀpîˀ namuuˀindá, heḏânho i híwó̖ˀpîˀ namuu iweḏi úvíyâaˀa̖mí, heḏiho owáy i thaa Christ nawáypówá ihayḏi yä̖ˀḏâaˀinda̖ˀ ímúní heḏá toˀwíḏí wänbo-á háˀto wovâytꞌeˀpꞌíḏe-í. \v 11 Jesus Christ-dânho wovâykhä̖ge̖ˀnamí báyékí híwó̖ˀdi hä̖ä̖wí úvíˀâ̖a̖míḏí, heḏânho tꞌowaḏi Yôesi Táḏá kwꞌáayéboˀ óemáˀve-í, heḏá ditú̖ní hayˀi namuuˀin. \s1 Paul napannä́n wänbo Yôesiví tu̖u̖ tꞌowa ovâytꞌôeˀoˀ \p \v 12 Tíˀûuwin páaḏéˀin, naa odaˀ nä́ˀin únhanginnáníˀin: Háa naa dînpóe waagiḏi shánkí báyékí tꞌowa i híwó̖ˀdi tu̖u̖ Jesus-ví̖ˀgeḏi ditꞌoe, \v 13 heḏiho tꞌä̖hkí in á̖yí̖ˀnin sundaḏo nä́ˀi tsondiví tewhá iweˀin dimuuˀindá heḏá in wé̖ˀgeˀin tꞌowa nä́we dithaaˀindá dínhanginpóe naa Christ-gîˀ dáywänpitꞌôemáaḏíboˀ opannä́nnin. \v 14 Heḏá naa opannä́nnin dínhanginnândiho tꞌä̖hkí waa in tíˀûuwin páaḏéˀin nä́ä Rome dithaaˀinbí whä̖yu̖ Naˀinbí Sedó Yôesivíˀpiyeˀ shánkí dínkaymän, heḏá nää inbí khuwôedaˀ dínhándeḏi Yôesi Táḏáví tu̖u̖ in tꞌowa shánkí ovâytꞌôeˀoˀ. \p \v 15-17 Wáy wên inbí ánshaa híwó̖ˀdi dínmuuḏiho Christ-ví̖ˀgeḏá tꞌowa ovâytꞌôeˀoˀ, heḏi indá naa díséegíḏí kin dívíˀoˀ, dínhanginnândi Yôesi Táḏáḏí naa dísógeˀin i híwó̖ˀdi tu̖u̖ Jesus-ví̖ˀgeḏi dóˀá̖yîngiˀa̖míḏí. Hewänbo wây-á wêndá naa díwänpithúumáaḏí heḏá ditu̖hä́ntꞌóeḏá in tꞌowa Christ-ví̖ˀgeḏi ovâytꞌôeˀoˀ, heḏiho pín taˀge hayḏi wíḏívíˀopí, indá ingîˀḏa̖ˀmân dívíˀoˀ. Diˀánde naa waˀ nä́ä pan dee oˀä́ndí shánkí wänbo tꞌôephaḏe iwe dítôeníˀin. \p \v 18 Hewänbo háa indi díˀo wänbo wíḏíˀá̖yîngimähpí. Háa híwó̖ˀ háa híwó̖ˀpí divíˀánshaamáa wänboˀ, Christ-ví̖ˀgeḏi in tꞌowa ovâytꞌôeˀoḏá híwó̖ˀdi namuu, heḏiho shánkí wänbo naa díhíhchandoˀ. \p \v 19 Heḏi waˀḏi híhchandiboˀ omúní. Un tꞌä̖hkíḏíbo naa dînyûusuˀoḏi, heḏá i Yä̖ˀḏâaˀi Pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ Jesus Christ-di dímäˀiḏi naa díkhä̖ge̖ˀdoḏá, handiḏi dînhanginná tꞌä̖hkí híwó̖ˀ naa dînpuwagítꞌóeˀin. \v 20 Hânho wên hä̖ä̖wên odaˀ, heḏi dáywhä̖yunde nä́ˀin odaˀin dînpuwagítꞌóeˀin, heḏi nä́ˀinnân in namuu: Háˀto hä̖ä̖wíḏí díwôedaˀmä̂äníˀi dáyˀa̖mí. Nää puˀwahay khuwôedaˀginpíḏíboˀ oyiˀ, heḏi nää ha̖ˀbibo omúníˀin odaˀ, heḏânho háa naví wówátsi donhon waagiḏi tꞌowa ditú̖níḏí Christ hayˀi namuuˀin, tobáháa owówáyiˀ háa díhay wänboˀ. \v 21 Kinnân naagîˀ namuu: Christ-ân naví wówátsi waagiˀbá dînmuu, heḏi ochuuḏáho shánkí wänbo i-áḏí ocha̖ˀní. \v 22 Hewänbo waˀḏi nä́ä oepáa kꞌayḏibo naví wówátsi dîntä̖ˀändáhoˀ, shánkí wänbo híwó̖ˀdi hä̖ä̖wí naví tꞌôe iweḏi dînpée-í, heḏiho naa wíḏînhanginnáhpí wéˀi wí dóde̖ˀmamíˀin, háa owówáyê̖e̖níˀin háa ochúu-íˀin. \v 23 Naa wêegeˀin ánshaa-á donmáa. Nä́ä oepáa kꞌayḏiˀin wówátsi dóyoeˀa̖míˀin odaˀ Christ-áḏí ocha̖ˀníḏí, gá han dînpóeḏáho shánkí híwó̖ˀ naagîˀ namúníḏân. \v 24 Hewänbo ungîˀ-áho shánkí natáy waˀḏi nä́äḏí dáywóyí̖ˀníḏí. \v 25 Naa dînhanginná nä́ˀin wâytu̖máaˀin taˀgen namuuˀin, heḏiho wáˀ dînhanginná nä́äḏíbo dáywóyí̖ˀníˀin undáḏí owówáyê̖e̖níḏí, heḏânho unbí whä̖yu̖ únmuuˀi shánkí únkay-íḏí heḏá iweḏá shánká íhíhcha̖a̖-í, \v 26 heḏá owáy unbíˀwe wíyá opówá ihayḏá Christ-di shánkí báyékí wovâyhíhchanmä̂äní naa omuuḏi. \p \v 27 Hewänbo tobáháa napóe wänbo híwó̖ˀnin wówátsi bînhûuwí, i híwó̖ˀdi tu̖u̖ Christ-ví̖ˀgeḏi natû̖ˀ waabá íthaa-íḏí. Kin únkhâyˀä̖ˀ úvíˀa̖míˀin heḏânho tobá unbíˀpiyeˀ opu̖wä̖mää wänbo háa omääpí wänboˀ, naa dînhanginnání kayˀindi íwinnin, heḏá unbí ánshaa-á unbí taachandá waˀḏi wêeḏa̖ˀ únmuuˀindá, heḏá i híwó̖ˀdi tu̖u̖ Jesus-ví̖ˀgeḏi tꞌowa dívíwhä̖yú̖-íḏí un wé̖ˀge úvísóˀḏíndeˀindá. \v 28 Toˀwên unbíˀpiyeˀ híwó̖ˀ dicha̖a̖píˀin hây wänbo wívînkhuwôedaˀípí. Íkhuwôedaˀpíˀin wovâymúndeḏi bînkeekwꞌôení indá dipeḏeemuuˀin, hewänbo undá Yôesi Táḏáḏânho wovâyˀaywoeníˀin. \v 29 Yôesi Táḏáḏí wovâymäˀ Christ namuuḏi bîntꞌôephaḏé-íḏí, ivíˀpiyeˀ úvíwhä̖yú̖-íḏíḏa̖ˀbá yoe. \v 30 Undiḏá naa ho dímûˀ háa wí Yôesi Táḏáví sundaḏo waagibá dáyhä́nboˀin, heḏá nää-á únhanginpóe waˀḏi hanbo dáyˀoˀin. Heḏá un wáˀ nää hanbá bînphaḏendeˀ. \c 2 \s1 Háa Christ iˀan waabá naˀin wáˀ gínkhâyˀä̖ˀ ívíˀa̖míˀin \p \v 1 Christ-áḏí gimuuḏi gínkoeḏi wíˀnä́ táye ívíkweewaasenwaatu̖ˀâ̖a̖míḏí. Iḏi díséegíḏí gínkoeḏi wíˀnä́ táye ívíboˀaawówáˀa̖míḏí. I Yä̖ˀḏâaˀi Pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ḏi díwóndeḏi gínkoeḏi wîˀḏa̖ˀ gimuu waabá gichá̖a̖-íḏí. Naˀinbí píˀnä́ khóˀyé gitaachanpoˀḏi gínkoeḏi wíˀnä́ táye ívísehkanähûuwíḏí. \p \v 2 Heḏiho únkhâyˀä̖ˀ wéhpêeḏa̖ˀ íˀánshaamúníˀin heḏá wíˀnä́ táye-á úvíséegíhûuwíˀin heḏá tꞌä̖hkí unbí hâ̖a̖-á unbí taachandá handa̖ˀ únmúníˀindá. Handiḏiho shánkí wänbo naa díhíhchanmä̂äní. \v 3 Wên háawên wänbo ungîˀḏa̖ˀ, háa úvípitegé-íḏíḏa̖ˀ wíˀúvíˀâ̖a̖mípí, hewänbo áagé úvípikwꞌôení heḏá in wé̖ˀgeˀin tꞌowa-á unbí shánkí híwó̖ˀnin dimuu waagibá íchanpúwí. \v 4 Wây-á wé̖ˀgeˀin tꞌowaví wówátsi bînˀá̖yîngimáˀve-í, unbîˀḏa̖ˀbá yoe. \v 5 Háa Christ Jesus iˀánshaaˀan waabá un wáˀ únkhâyˀä̖ˀ hanbá úvíˀánshaaˀa̖míˀin. \v 6 Tobá háa Yôesi Táḏá namuu waagiˀbá Christ wáˀ hä̖̂ä̖ḏi wänbo tꞌä̖hkí ha̖ˀbibá namuu wänboˀ, wínachanpóepí ûnkhâyˀä̖ˀin waˀḏi ha̖ˀbibo namúníˀin, \v 7 heḏiho napidaˀḏi iví hä̖ä̖wí tꞌä̖hkí iyoeˀan wí pantꞌôeˀi waagibá napáa-íḏí. Wí tꞌowa waagibá naˀaypu̖yä̖ heḏá wí tꞌowa waagibá-á iví wówátsi ihoˀ. \v 8 Heḏáháˀ Yôesi Táḏá óeˀaˀginnandi iví wówátsi imä́giḏi wên phéˀwan deeḏi nachuu. \p \v 9 Heḏi han iˀandi Yôesi Táḏáḏí shánkí kwꞌáye óesóge, heḏá natú̖ i-á toˀwên tꞌä̖hkíví shánkí hayˀi namuuˀin, \v 10 heḏiho tꞌä̖hkíḏíbo dívídéˀgendikwꞌôení Jesus óeˀaˀginmä̂äníḏí, tꞌä̖hkí oe makówá dikwꞌó̖ˀnindá, nä́ä oepáa kꞌayḏi i̖ˀge diyiˀindá, heḏá nan soge núugé dikwꞌó̖ˀnindáḏí, \v 11 heḏá tꞌä̖hkíḏíbo-á ditú̖ní Jesus Christ i shánkí pꞌóˀḏéḏîˀ namuuˀin, heḏi kindiḏi nakeepúwí Yôesi Táḏá hayˀi namuuˀin. \s1 Gínkhâyˀä̖ˀ ívísóˀḏêe-íˀin Yôesigîˀ githáa-íḏí \p \v 12 Kꞌemaˀin, undáḏí oyiˀ ihayḏi hä̖̂ä̖ḏi wänbo tꞌä̖hkí naví híˀ dîntꞌóyandeˀ, heḏiho nää-á wáˀ tobá undáḏí wóˀyipí wänbo shánkí dîntꞌóyaaní. Yôesi Táḏáḏí wovâyˀaywon, heḏiho ihayḏa̖ˀ úvísóˀḏí̖ˀbe-í hä̖ä̖wí únkhâyˀä̖ˀiˀ úvíkanhûuwíḏí, heḏânho tꞌowa bînkeeya̖míḏí in wovâyˀaywonnin ímuuˀin. \v 13 Yôesi Táḏá-ân unbí píˀnä́ khóˀyé únˀä́ndí iwebá itꞌôemáa, heḏá iḏáho wovâykhä̖ge̖ˀmáa heḏânho ídaˀíḏí háa i natsonpóe waa úvíkanhûuwíˀin, heḏá wáˀ wovâykhä̖ge̖ˀdoˀ kin úvíˀâ̖a̖míḏí. \p \v 14 Tu̖tꞌayginpíḏíbo tu̖whä́npíḏíbo hä̖ä̖wí tꞌä̖hkí bînˀa̖mí. \v 15 Handiḏi tꞌowaḏi wíwovâytu̖u̖súuˀa̖mípí, heḏi unbí píˀnä́ khóˀyé-á yä̖ˀḏâaˀinda̖ˀ ímúní, heḏânho úvípikeekwꞌôení Yôesi Táḏáví ây taˀgendi ímuuˀin, heḏá yä̖ˀḏâaˀindá unbí wówátsi-á bînhûuwí tobá in híwó̖ˀpíˀin tꞌowaví yâa íthaa wänboˀ, indá in taˀgeˀin pꞌóegé namuupí i̖ˀgeḏa̖ˀ dimän. Oe makówá in agóyóḏí dînkoˀoˀ waagibá nakhâyˀä̖ˀ nä́ä oepáa kꞌayḏibo un wáˀ wí ko waagiˀinbá ímúníˀin, \v 16 i tu̖u̖ nawówátsipä̖yiˀiˀ in tꞌowa ovâyhondi. Kin úvíˀandá, owáy i thaa Christ nawáypówá ihayḏi naa dînkoeḏí-í híhchandi otú̖níḏí híwó̖ˀ dáyˀannin, heḏá wí ä̖ä̖ˀiˀ ikhä̖ä̖ḏe waagibá naa wáˀ ochanpúwí hânho dáykhä̖ä̖ˀin, heḏiho hä̖ä̖wí dáyˀandiˀ wíḏînpeḏeepí. \v 17 Tꞌowaḏi animâa dâytꞌa̖há̖núˀin Yôesi Táḏá óemäˀ waagibá, undá ivíˀpiyeˀ úvíwhä̖yundeḏi unbí wówátsi-á ivíˀpiyeˀ úvímä́gi heḏá igîˀ úvítꞌôemáa. Maˀḏi naví ûnpꞌoe donchꞌâaní heḏânho unbí tꞌôe Yôesigîˀ únbowaḏée-íḏí, hebo tobá han dînpóe wänbo naa ohíhchanpoˀ, heḏá un wáˀ ki̖ˀmin híhchan bînmáˀve-íˀin odaˀ. \v 18 Naa ohíhcha̖a̖ waagibá un wáˀ únkhâyˀä̖ˀ íhíhcha̖a̖-íˀin, heḏiho unbí híhchan oyä̖́mu-í. \s1 Timothy-ví̖ˀgeḏi Epaphroditus-ví̖ˀgeḏá Paul ita̖ˀnan \p \v 19 Naˀinbí Sedó Jesus natú̖ḏáho hanwaapíḏíbo Timothy unbíˀpiyeˀ dósaaní heḏânho háa íkwꞌó̖ˀnin dînhanginpúwíḏí heḏi kindiḏi naa oboˀaawówápúwí. \v 20 Wíyá toˀwí wänbo i waagi naa-áḏí wínaˀä́npí. Iḏa̖ˀmân naˀá̖yîngiḏi taˀgendi unbí̖ˀgeḏi iˀánshaaˀoˀ. \v 21 Tꞌä̖hkí in wé̖ˀgeˀin inbí wówátsi i̖ˀgeḏiḏa̖ˀ dívíˀánshaamáa, Christ Jesus-ví tꞌôe i̖ˀgeḏá yoe. \v 22 Unbo únpihanginná Timothy-ḏá dînkeeyannin i-á taˀgendi báyékí nachä̖ˀpoˀin. Wí ay iví táḏá ikhä̖ge̖ˀdo waagibá, iḏá naa báyékí díkhä̖ge̖ˀnan i híwó̖ˀdi tu̖u̖ Jesus-ví̖ˀgeḏi ä́ntꞌôeˀa̖míḏí. \v 23 Heḏiho owáy háa naa dînpuwagítꞌóeˀin dînhanginpóe ihayḏi, wesebo unbíˀpiyeˀ i dósaaní, \v 24 heḏi naví píˀnä́ khóˀyé ocha̖a̖ Naˀinbí Sedó Yôesiḏi hanwaapíḏíbo naa wáˀ unbíˀpiyeˀbá dípu̖hpä̖gítꞌóeˀin. \p \v 25 Hewänbo naa ochanpoˀ nakhâyˀä̖ˀin Epaphroditus unbíˀpiyeˀ wesebo dówáysaaníḏí. Dînkhä̖ge̖ˀtáy ihayḏi undá navíˀpiyeˀ i dînsan, heḏi naagîˀ wí tíˀûu waagiˀbá namuu, naa-áḏá wé̖ˀgá äntꞌôeˀan, heḏá wíye sundaḏo wé̖ˀge änhä́nboḏi waagiˀinbá gamuu. \v 26 Nää hânho un napu̖wä̖daˀ, heḏá natꞌoe un únhanginpóeˀin i-á nahayˀin, heḏi hä̖ˀindá óeˀá̖yîngimä́gi heḏiho unbíˀpiyeˀ dówáysaaní. \v 27 Taˀgendi hânho nahaywän, chuwa kꞌáygého naˀä́nwän. Hewänbo Yôesi Táḏá ûnˀiyapóeḏí óehehkháamä́gi. Heḏi han iˀandi navíˀpiyeˀ wáˀ naˀiyapóe, heḏânho wíyá shánkí wänbo wóˀkꞌáykháapúwípíḏí. \v 28 Heḏiho wíyá shánkí wóˀtsíkhadaˀpí unbíˀpiyeˀ dówáysaaníḏí, heḏânho i bînmúníḏí heḏá íhíhchanpúwíḏí, heḏi handiḏi naa-á ánshaa iwe wóˀcha̖ˀnípí. \v 29 I-á Naˀinbí Sedó Jesus-vîˀ namuuḏi híwó̖ˀ híhchandi bînséegíkéyí. I-áḏí heḏá toˀwên i waagiˀbá dimuuˀindáḏí bînˀaˀginnamí, \v 30 gá Christ-ví tꞌôe ônˀoḏi chuwa kꞌáygéhay napówáḏân, heḏá hä̖ä̖wí naagîˀ iˀandi i-á nakhâymuu iví wówátsi imä̂äníḏí. Nä́ˀi hä̖ä̖wí undá wíˀúnkoeḏipí dînˀa̖míḏí navíˀweḏi kayi̖ˀ diwe íkwꞌôndi. \c 3 \s1 Háa in taˀgeˀin wówátsi ívíhûuwíˀin. \p \v 1 Tíˀûuwin páaḏéˀin, nää nä́ˀi wâytu̖ˀâ̖a̖mí: Naˀinbí Sedó Jesus-víˀin ímuuḏihoˀ úvíhíhchanmáˀve-í. Tobá nä́ˀi hä̖ä̖wí i̖ˀgeḏi wâyta̖ˀnan wänboˀ, kaykhan wíḏînpoˀpí inho wâyta̖ˀnanninbá nää wíyá wâyta̖ˀnamíḏí, heḏi nä́ˀi híˀ wâyta̖ˀdoˀiḏá wovâyˀaywoení. \p \v 2 Úvíˀá̖yîngiˀâ̖a̖mí hä̖ˀin hôeyóˀin há̖hkannin dimuuˀinbíˀweḏi, indá yä̖ˀḏâapîˀḏa̖ˀ dívíˀoˀ, indá in Huḏíyoví kꞌewe̖ˀ taaḏi ovâytaaˀan wänbo nä́ˀin taa-á wên tsaa nachä̖ˀmuupíˀinda̖ˀmân inbí túuˀú dínmuu. \v 3 Naˀinnân in taˀgen kꞌewe̖ˀ taa waagiˀinbá âymáaˀin gimuu, gá Yôesiví Pꞌoewa̖a̖hâ̖a̖ḏi naˀin díkhä̖ge̖ˀdoḏân Yôesi Táḏá âyˀaˀginmä̂äníḏí, heḏá naˀindá híhchandi gitû̖ˀ Christ Jesus-víˀin gimuuˀin, heḏá wíˀívíwhä̖yundepí hä̖ä̖wí wíˀbo ívíˀoˀiḏibo naˀin dînˀowóyé-íˀin. \p \v 4 Maˀḏi wí toˀwí nachanpoˀ híwó̖ˀdi hä̖ä̖wí iˀoḏiboˀ ônˀowóyé-íˀin, hewänbo kinho nachanpóeḏáho naa-á dînkoeḏí-í iví shánkí ochanpúwíˀin i hä̖ä̖wí naa dáyˀandibo dînˀowóyé-íˀin. \v 5 Naa-á khâave thaa ihayˀi omuuḏi in Huḏíyoví kꞌewe̖ˀ taaḏi dítaaˀan; naví táḏá-á yíyá-á Israel-ˀin dînmuu; wí Benjamin-bí ây iweḏiˀi-ân omuu, heḏânho wí koḏi̖ˀdi Hebrew omuu, heḏi Pharisee tꞌowabá omuuḏi in waagibá Moses-ví khuu tꞌä̖hkí dônhon; \v 6 heḏi pín taˀge hayḏi naví whä̖yu̖ khuu donhondi in Jesus-víˀpiyeˀ dívíwhä̖yundeˀin tꞌowa tꞌôephaḏe iwe dovâykwꞌóḏi. I tsontu̖u̖ Moses ita̖ˀnandiˀ tꞌä̖hkí dóˀaˀgindoḏi toˀwí wänbo wíˀûnkoeḏipí dîntꞌeˀpꞌíḏe-íḏí. \p \v 7 Nä́ˀi hä̖ä̖wí namuuḏi naa dáyyêngiˀowän, hewänbo nää Christ dóséegíḏí nä́ˀi hä̖ä̖wí nachä̖ˀmuupí waabá dînchanpoˀ. \v 8 Heḏi nä́ˀi hä̖ä̖wíḏa̖ˀbá yoe, hä̖ä̖wí tꞌä̖hkân nachä̖ˀmuupí waagibá dînchanpoˀ, gá nää-á Christ Jesus naví pꞌóˀḏéḏîˀ dînmuuˀi dontaaḏân, heḏi i-á shánkí híwó̖ˀdi namuu hä̖ä̖wí tꞌä̖hkívíˀweḏi. Heḏi nää Jesus dótaaḏi nä́ˀi wé̖ˀgeˀi hä̖ä̖wí dînpeḏee waagibá dócha̖a̖, heḏi nä́ˀi hä̖ä̖wí-á phéˀyä̖́vi whée óechaˀgítꞌóeˀiḏa̖ˀ waagiˀbá namuu gin otú̖ní heḏânho Christ shánkí híwó̖ˀ dótaa-íḏí. \v 9 Naa odaˀ Christ-áḏí wîˀḏa̖ˀ gamúníˀin heḏânho Yôesi Táḏáḏí dícha̖a̖máˀve-íḏí tꞌaywó̖ˀdi wíḏómáapí waagi. Hewänbo háˀto kin dícha̖a̖-í i tsontu̖u̖ Moses ita̖ˀnandiˀ dóˀaˀginnamíḏí dáykhä̖ä̖ḏeḏiboˀ, hewänbo Christ-víˀpiyeˀ dáywhä̖yundeḏân, gá Yôesi Táḏá natû̖ˀdân in toˀwên Christ-víˀpiyeˀ dívíwhä̖yundeˀinnân iḏi ovâycha̖a̖máa tꞌaywó̖ˀdi wíḏâymáapí waagi. \v 10 Naa odaˀ taˀgendi Christ dótaa-íˀin. I-á nawáywówápóeḏí in kay imáaˀin napä̖yiˀ, heḏi naa odaˀ nä́ˀin kaybá dímä̂äníˀin dómáˀve-íḏí. Heḏá i-á itꞌôephaḏe waagibá naa wáˀ hanbá dontꞌôephaḏé-íˀindá odaˀ, heḏá háa i namuu waagibá nachuu ihayḏi, naa wáˀ hanbá omúníˀindá odaˀ, \v 11 heḏânho tobáháa napóe wänboˀ owáy naa ochuu ihayḏi owáywówápúwí. \s1 Páaḏépiyeḏa̖ˀ ívíkhä̖ä̖-í \p \v 12 Naa wóˀtû̖ˀpí Christ ho dótaaˀin háa dînkhâyˀä̖ˀ waa, heḏi naa wóˀtû̖ˀpí ho opóeˀin háa dînkhâyˀä̖ˀ omúní waagi, hewänbo ha̖ˀbi opúwíḏí ihayḏa̖ˀ dáykhä̖ä̖ḏeˀ i dîntáyˀi donhóníḏí, gá hangîˀ-ân Christ Jesus-diḏá ho naa díkêˀḏân. \v 13 Tíˀûuwin páaḏéˀin, wíˀochanpoˀpí tꞌä̖hkí hä̖ˀi dîntáyˀi ho donhógiˀin, hewänbo nä́ˀinda̖ˀ dáyˀoˀ: Háa ho dînpóeˀindá dáyˀannindá i̖ˀgeḏi wíḏáyˀánshaaˀopí, hewänbo shánkíḏí háa dáykhâymáa i̖ˀgeḏân dáyˀánshaakanhon. \v 14 Wí ä̖ä̖ˀiˀ páaḏébo napówá-íḏí ikhä̖ä̖ḏe waabá naa wáˀ dáykhä̖ä̖ḏe heḏânho hä̖ä̖wí Yôesi Táḏáḏí dímä̂äníˀin otꞌanpúwíḏí. Heḏi kinnân iḏi dînkhâymáa: Christ Jesus naagîˀ iˀannin namuuḏi Yôesi Táḏáḏí makówápiyeˀ dítu̖kánkhâymáa. \p \v 15 Tꞌä̖hkíḏíbo hangintan dâymáaḏí taˀgendi dikweesenpaaˀindá dínkhâyˀä̖ˀ dívíˀánshaamä̂äníˀin nä́ˀi otú̖ˀi híwó̖ˀdi namuuˀin. Heḏi wí toˀwí hây piháa iˀánshaamáaḏá, Yôesi Táḏáḏí nä́ˀin wänbo ônthaykꞌúwí. \v 16 Heḏiho in nähayḏi gihá̖hpóeˀinbá ívíkanhondi, hanbá naˀinbí wówátsi âyhûuwí. \v 17 Tíˀûuwin páaḏéˀin, háa naa naví wówátsi donhon waabá un wáˀ tꞌä̖hkí hanbá unbí wówátsi bînhûuwí. In toˀwên yä̖ˀḏâaˀin wówátsi dâyhonnin háa wâykeeyan waagibá híwó̖ˀ bînmúní, heḏi háa dívíˀo waa un wáˀ hanbá úvíˀâ̖a̖mí. \v 18 Hä̖́yä́n wänbo wâytu̖ˀan heḏi nää-á séeˀindiḏá wíyá wâytu̖máa, báyékí tꞌowa háa inbí wówátsi dâyhon diweḏi nakeepoˀ dâyyoegimáaˀin háa Christ-di naˀingîˀ dînˀan waa phéˀwan deeḏi nachuu ihayḏi. \v 19 Indáho péyégépiyeho dimän. Yôesi dâyˀaˀginmä̂änívíˀweḏi húukandá su̖wä̖-á i̖ˀgeḏi shánkí dívíˀánshaaˀoˀ. Hä̖ä̖wí wôedaˀwó̖ˀdi dívíˀoˀ i̖ˀgeḏá dívíyêngihéeˀoˀ. Indá i hä̖ä̖wí nä́ä oepáa kꞌayḏiwi i̖ˀgeḏiḏa̖ˀ dívíˀanshaamáa. \v 20 Hewänbo naˀindáho makówá i̖ˀgeḏá ívíˀánshaaˀoˀ, gá iwá naˀinbí ú̖wä̖́nä́ waagibá gínnândân, heḏiho pín taˀge hayḏi âytsíkhaˀmáa naˀinbí aywondi gínmuuˀiˀ iweḏi gínwáyˀä̖ä̖-íḏí, i-á Naˀinbí Sedó Jesus Christ namuu, \v 21 heḏi i-áho in kay imáaḏí naˀinbí túuˀú kaypîˀ gínmuuˀi gínchuwagítꞌóe wänbo dînˀegókhâymáaḏáháˀ tsꞌa̖a̖bi dînpakhâymáa, háa ivîˀ ûnmuu waagibá nawówápóe waaboˀ. I-áho hä̖ä̖wí tꞌä̖hkí i̖ˀgeḏi natsonyiḏi ûnkoeḏi kin iˀa̖míḏí. \c 4 \p \v 1 Heḏiho naví tíˀûuwin páaḏéˀin, Naˀinbí Sedó Yôesivíˀpiyeˀ kayˀindi úvíwhä̖yu̖hûuwí. Naaḏá un báyékí wâyséegíḏí wâymúníˀin odaˀ. Undiḏá naa díhíhchandoˀ, heḏi hä̖ä̖wí dáyˀandi otꞌanpóeˀi waagiˀinbá ímuu gin wâycha̖a̖. \p \v 2 Euodia-áḏí Syntyche-áḏí kaygi̖ˀdi dovä̂ntu̖máa dänwóení heḏi wîˀ dänpáa-í, indáho Naˀinbí Sedó Jesus-víˀin wí̖ˀgín damuuḏi. \v 3 Heḏá u̖ taˀgendi naa-áḏí bitꞌôeˀoˀiˀ unmuuḏi, wídaˀmáa nä́ˀin kwiyä̖ˀ ovä̂nkhä̖ge̖ˀnamíḏí wîˀ dapúwíḏí, indá däntꞌôeˀoˀ i híwó̖ˀdi tu̖u̖ Jesus-ví̖ˀgeḏi tꞌowa dä̂ntꞌôeˀa̖míḏí. Heḏá Clement-dáḏí wây-á wé̖ˀgeˀindáḏí hanbá dívítꞌôeˀoˀ, inbí khá̖wä̖́-áho in ta̖ˀnin diwe dínta̖ˀmuu, iwe natû̖ˀ toˀwên dimuu in wówátsi nahándepíˀin dâymáaˀin. \p \v 4 Naˀinbí Sedó Jesus-víˀin ímuuḏi hä̖̂ä̖ḏi wänbo tꞌä̖hkí úvíhíhchanmáˀve-í, heḏá wíyá hanbá wâytu̖ˀâ̖a̖mí, úvíhíhchanmáˀve-í. \p \v 5 Tꞌä̖hkí tꞌowa-áḏí híwó̖ˀda̖ˀ ímúní, Naˀinbí Sedó Jesus-áho hanwaapíḏíbo naˀä̖ḏi. \v 6 Báyékí ánshaa iwe wíˀíkwo̖ˀnípí, hewänbo hä̖ä̖wí tꞌä̖hkí i̖ˀgeḏi úvíyûusuˀâ̖a̖mí-á, heḏá Yôesi Táḏá-á hä̖ä̖wí úntáyˀi bîndaaˀa̖mí, heḏi kin úvíˀoḏi bînkú̖ˀdaaˀâ̖a̖mí wáˀ. \v 7 Yôesi Táḏáḏí díkhä̖ge̖ˀdoˀ ánshaaginpíḏíbo gikwo̖ˀníḏí, tobá naˀin tꞌowaḏa̖ˀ gimuuḏi wígínhanginnáhpí wänbo háa kin dînˀoˀin. Heḏi kin wovâyˀoḏi tꞌä̖hkí unbí píˀnä́ khóˀyé bînmáaˀi-á unbí hangintandá wovâyˀá̖yînmáˀve-í, Christ Jesus wé̖ˀge ímuuḏi. \p \v 8 Tíˀûuwin páaḏéˀin, nä́ˀi-á naví tꞌä̖ˀgiḏi híˀ unbíˀpiye dînmuu: Hä̖̂ä̖ḏi wänbo tꞌä̖hkí nä́ˀi hä̖ä̖wí i̖ˀgeḏi úvíˀánshaaˀâ̖a̖mí: hä̖ä̖wí taˀgen namuuˀindá naˀaˀginmuuˀi-á, in taˀgeˀin pꞌóegé i̖ˀge wovâyhondi-á, i yä̖ˀḏâaˀi namuuˀi-á, naséegímuuˀi-á, tꞌowa tꞌä̖hkí ovâyhí̖ˀandi-á, i shánkí híwó̖ˀdi namuuˀi-á, heḏá i̖ˀgeḏi tꞌowa híwó̖ˀ dívíhéeˀoˀi-á. \v 9 Naví híˀ ítꞌoe heḏá naví tsiyekan dînmûˀ, heḏiho tꞌä̖hkí navíˀweḏi íhá̖hpóeˀi-áḏí i há̖hkan navíˀweḏi bînhógiˀi-áḏí ihayḏa̖ˀ úvíkanhûuwí, heḏi kin úvíˀoḏá Yôesi Táḏá undáḏí nayê̖e̖ní, iḏá díkhä̖ge̖ˀdoˀ ánshaaginpíḏíbo gikwo̖ˀníḏí. \p \v 10 Tobá híwó̖ˀ hay thaa naphaḏe wänbo nää undi wíyá naa díˀánshaamáa díkhä̖ge̖ˀnamíḏí, heḏi handiḏân Naˀinbí Sedóḏi báyékí híhchan naa dímä́gi. Naa dînhanginná taˀgendi naví̖ˀgeḏi ho úvíˀánshaaˀoˀin, hebo nää puˀwahayḏi wíˀúnkoeḏipí háa ícha̖a̖ˀin dînkeeya̖míḏí. \v 11 Naa dînhä̖ä̖wítáyˀin wóˀtû̖ˀpí. Ohá̖hpóe ohíhcha̖a̖-íḏí tobá hä̖́yú̖ dînkwꞌôn wänboˀ. \v 12 Naa dînhanginná naví wówátsi donhûuwíˀin wí sehkanäwó̖ˀ nawówáyiˀi waagibá háa wí koḏitꞌowa namuuˀi waagibá. Naa ohá̖hpóe háḏíḏí ohíhchanpúwíˀin, tobá híwó̖ˀ dáyhúuyo háa oha̖hsên wänboˀ, tobá báyékí dînkwꞌôn háa hä̖ä̖wí dîntáy wänboˀ. \v 13 Christ-di in kay dímäḏiho nä́ˀi hä̖ä̖wí tꞌä̖hkí dînkoeḏi dáyˀa̖míˀin. \p \v 14 Hewänbo tobá hä̖ä̖wí tꞌä̖hkí dîntáyˀi dómáa waabá ocha̖a̖ wänboˀ, undá navíˀpiyeˀ híwó̖ˀnin ímuu díkhä̖ge̖ˀnandi waˀ nä́we dontꞌôephaḏendeḏiboˀ. \v 15 Un Philippians, unbo nä́ˀi únhanginná: Oe Macedonia nange iweḏi opáaḏépee ihayḏi i híwó̖ˀdi tu̖u̖ Jesus-ví̖ˀgeḏi tꞌowa dovâytꞌôeˀa̖míḏí, undiḏa̖ˀmân hä̖ä̖wí naa díyä̖́mú, wây-á méesate iweˀindiḏá yoe, undiḏa̖ˀmân dînchä̖ˀsan. \v 16 Oe Thessalonica búuˀú wänbo oˀä́ndí dînkhä̖ge̖ˀtáy ihayḏi undi wáymûuví shánkí hä̖ä̖wí dînsan. \v 17 Wíˀíˀâ̖a̖nípí nää wâydaˀmáaˀin wíyá hä̖ä̖wí dímä̂äníḏí, hewänbo odaˀ unnânho báyékí híwó̖ˀdi bînhóníˀin Yôesivíˀweḏi, wí toˀwí iví tꞌôe iweḏi báyékí wáˀâa ihónde waagibá. \v 18 Nää-á hä̖ä̖wí dîntáyˀi-á heḏá shánkí wänbo dîntáyˀivíˀweḏi dómáa. Nä́ˀi báyékí hä̖ä̖wí-á dómáa gá Epaphroditus-di hä̖ä̖wí undi dînsandiˀ dînkándân. Tꞌowaḏi hä̖ä̖wí saˀwó̖ˀ nasu̖u̖ˀi-áḏí heḏá animâa dâyhá̖núˀindáḏí Yôesi Táḏá ônhon óemä̂äníḏí, heḏi i-á iséegíhógiḏi nahíhchanpoˀ. Heḏi hanbá nä́ˀi hä̖ä̖wí undi naa dînsandiḏá wáˀ Yôesi Táḏá óehíhchandoˀ. \v 19 Heḏiho Christ Jesus-víˀin ímuuḏi naví Yôesiḏiho hä̖ä̖wí un úntáyˀi wovâymä̂äní iví báyékí híwó̖ˀdi hä̖ä̖wí ûnkwꞌó̖ˀ diweḏi. \v 20 Hä̂nhay wänbo tꞌä̖hkí naˀinbí Yôesi kwꞌáayéboˀ âymáˀve-í, i-á naˀinbí Táḏá gínmuu. Hamân. \s1 Paul-di ovâysengitu̖ˀan \p \v 21-22 Yôesi Táḏáví tꞌowa tꞌä̖hkí ovâysengitu̖ˀâ̖a̖mí, indá Christ Jesus-víˀin dimuuḏi. In tíˀûuwin páaḏéˀin naa-áḏí diyiˀindá heḏá tꞌä̖hkí in wé̖ˀgeˀin Yôesi Táḏáví tꞌowa nä́ä dikwꞌó̖ˀnindá wovâysengitu̖ˀan, i tsondi Caesar-ví tewhá ee dikwꞌó̖ˀnindi shánkí wänboˀ. \p \v 23 Naˀinbí Sedó Jesus Christ-ví séegísehkanä unbí píˀnä́ khóˀyé bînmáˀve-í.