\id ROM  
\h Roma 
\toc1 Paulus nakerek bodik ema sarani sia iha kota Roma 
\toc2 Roma 
\toc3 Rm 
\mt2 Paulus nakerek  
\mt2 bodik ema sarani sia iha kota  
\mt1 Roma  
\c 1  
\s1 Paulus nahuu nakerek nodi tabe  
\p
\v 1 Hakerek neꞌe nosi haꞌu, Paulus. Naꞌi Maromak boi nola haꞌu, nodi foti haꞌu kdadi klosan. Hodi nunia, haꞌu kdadi Yesus Kristus ain-liman, kodi simu serwisu atu kbaa keke Niakaan Manfatin Diꞌak iha nabee dei.   
\p
\v 2-3 Uluk aan, Naꞌi Maromak babilan kedan, nebee Niakaan makoꞌan sia nakerek nola Manfatin Diꞌak nia iha Hakerek Moon laran. Iha Hakerek nia, Naꞌi Maromak nameno atu solok Oan Yesus, nebee dadi ema raiklaran. Baa oras neꞌe, Naꞌi Maromak mamenon nia dadi tiꞌan, tan Yesus moris iha raiklaran tiꞌan. Nia dadi ema raiklaran nosi Naꞌi Daud husar-binan.  
\v 4 Mais Nia moos Naꞌi Maromak Oan, tan Nia moon manesak no Naꞌi Maromak. Nosi ikus, Naꞌi Maromak nodi Niakaan beran, nalo Yesus moris nikar nosi mate. Tan lia nia, ita bele hatene haꞌak, Yesus Kristus nia, Naꞌi Maromak Oan, mak itakaan Naꞌin.   
\p
\v 5 Yesus natudu laran diꞌak baa haꞌu, nodi solok haꞌu atu kbaa katak Niakaan lia diꞌak iha fatin hotu-hotu. Nia nakara nebee ema lahoos Yahudi sia moos fiar baa Nia no tuir Niakaan dalan moris. Tan lia nia, haꞌu moos kakara nebee ema nosi klubun hotu-hotu fiar baa Nia no tuir Niakaan dalan moris.   
\p
\v 6 Nunia moos, emi iha kota Roma. Emi mai hosi klubun waꞌin, hosi fatin lear. Yesus Kristus boi nola emi tiꞌan, dadi Niakaan ema.  
\v 7 Tan lia nia, haꞌu kakerek lia neꞌe bodik emi iha Roma. Haꞌu ksolok tabe kodi foo katene kaꞌak, Naꞌi Maromak nadomi emi. Nia moos nusu nebee emi dadi ema mak moris moon.  
\p Kamulak nebee itakaan Ama Maromak no itakaan Naꞌi Yesus Kristus natudu laran diꞌak baa emi, nodi foo moris manek no dame.   
\s1 Paulus nakara baa naree hutun sarani sia iha kota Roma  
\p
\v 8 Haꞌu kahuu kakerek neꞌe kodi kamulak sera dodan baa Naꞌi Maromak, tan Yesus Kristus serwisu iha emikaan neon tiꞌan. Haꞌu moos sera dodan, tan ema hotu-hotu mak nein iha ukunrai Roma rain dale nosi emikaan fiar baa Yesus.   
\p
\v 9 Loron-kalan haꞌu la kanawa kamulak bodik emi. Lia neꞌe tebes. Naꞌi Maromak duꞌuk natene. Haꞌu kserwisu bodik Nia kodi neon tomak atu keke Niakaan Oan Manfatin Diꞌak.  
\v 10 Sura oras kamulak, haꞌu kakroꞌan nuneꞌe: “Aaa, Naꞌi Maromak! Haꞌu duꞌuk la katene dalan nunabee. Mais kalo tuir Ita Boot beer, loke dalan nebee haꞌu kbele baa karee haꞌukaan mamaluk sia iha Roma.”   
\p
\v 11 Kamulak nunia, tan haꞌu kbeer karee emi, atu kakbiit emikaan neon kodi Naꞌi Maromak Kmalar Lulik beran, nebee emi dadi Naꞌi Maromak eman mak fiar hetak biit.  
\v 12 Neꞌe naꞌak, kalo haꞌu kdadi mai kein ko emi, ita bele hakbiit malu neon, toꞌo hetak fiar.   
\p
\v 13 Mamaluk sia mak haꞌu kadomi! Nebee emi hatene, dala waꞌin tiꞌan haꞌu kakara baa karee emi iha Roma. Mais toꞌo oras neꞌe, la dadi dauk. Mais kalo haꞌu kdadi mai, kaloon nebee ema waꞌin hetak fiar baa Yesus Kristus, hanesan ema iha fatin seluk sia. Hodi nunia, haꞌukaan serwisu noo folin.\x + \xo 1:13 \xt Kristus Klosan Lian 19:21\x*   
\p
\v 14-15 Haꞌu kmusti keke Yesus Manfatin Diꞌak baa ema hotu-hotu. Baa ema mak natene lia Yunani no ema mak natene lia seluk sia. Baa ema boot no ema kiꞌik. Baa ema mak sakola no ema mak la sakola. Tan lia nia, haꞌu kadiꞌa aan tiꞌan atu kbaa Roma, nebee keke Manfatin Diꞌak baa emi iha nebaa.   
\s1 Yesus Manfatin Diꞌak noo beran sori nola ema hotu-hotu  
\p
\v 16 Haꞌu la kmoe keke Yesus Manfatin Diꞌak. Tan Manfatin nia nodi Naꞌi Maromak beran sori nola ema hotu-hotu nosi sala. Ema Yahudi sia rona uluk Manfatin nia, foin ema klubun seluk sia.\x + \xo 1:16 \xt Markus 8:38\x*  
\v 17 Manfatin nia natudu Naꞌi Maromak dalan atu naloos ema. Lia nia bele dadi kalo ema fiar baa Nia. Hakerek Moon naꞌak,  
\q1 “Ema musti fiar baa Naꞌi Maromak lai,  
\q2 foin Nia nafoli sia naꞌak, ema loos.  
\q1 Tan ema mak fiar baa Naꞌi Maromak  
\q2 netan moris.”\x + \xo 1:17 \xt Habakuk 2:4\x*   
\s1 Naꞌi Maromak nahibu ema mak seꞌi kotuk baa Nia  
\p
\v 18 Naꞌi Maromak katak tiꞌan nuneꞌe: kalo ema seꞌi kotuk baa Nia, no ema nalo aat oi-oik, Nia la simu hahalok nunia. Ema oin nunia natene tiꞌan saa mak loos, mais sia sei nalo aat luku dei. Sia moos seten ema seluk toꞌo la natene tenik lia loos. Etuk, Naꞌi Maromak atu natuun kastikar baa sia nosi laleꞌan.  
\v 19-20 Sia la noo lia krarain ida kois nodi naloos aan, tan Naꞌi Maromak lisan malorek tiꞌan. Nia natudu baa ema hotu-hotu. Masik ita la bele haree Nia, hori Nia naseꞌi laleꞌan no raiklaran, ita ema raiklaran bele haree saa mak Nia naseꞌi hodi hatene Niakaan makaꞌas no Niakaan beran. Tan lia nia, la noo ema ida kois mak bele naloos aan naꞌak, “Haꞌu la katene lia Maromak.”   
\p
\v 21 Tebes. Ema nia sia natene Maromak lisan, mais sia la noꞌuk simu Nia. Sia la noꞌuk loꞌu-sudur baa Nia. Sia moos la noꞌuk sera dodan baa Nia. Tan lia nia, siakaan kakutak nahutan aan, toꞌo la natene tenik lia loos. Sia dadi benar no naseꞌi lia aat oi-oik baa Naꞌi Maromak. Siakaan neon nakukun.\x + \xo 1:21 \xt Efesus 4:17-18\x*   
\p
\v 22 Sia foti aan naꞌak, “Haꞌu neꞌe, matenek kaliuk!” Mais tuir loos, sia beik nuꞌu karau tuu inun.  
\v 23 Sia seꞌi kotuk baa Naꞌi Maromak mak boot kaliuk, tan sia naneo naꞌak, “Ami la hoꞌuk Maromak oin nunia!” Hotu, sia loꞌu-sudur baa aiꞌoi lulik ilas ema raiklaran. Sia moos loꞌu-sudur baa aiꞌoi lulik ilas manu, samea, no buat seluk sia. Hodi nunia, sia dudu nasai Maromak mak la bele mate, nodi loꞌu-sudur baa buat mak bele mate!\x + \xo 1:23 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 4:16-18\x*   
\p
\v 24 Tan baa nia, Naꞌi Maromak seꞌi kotuk no nabusik sia moris tuir siakaan hakara dei. Nia moos nabusik nela nebee sia nalo tuir aꞌaat oi-oik mak nahabut baa siakaan neon, toꞌo sia la natene moe. Nodi hahalok aat nia sia, sia nadoor isin lolon duꞌuk no nadoor ema seluk isin lolon.  
\v 25 Iha neon laran, sia natene hanorin loos nosi Naꞌi Maromak tiꞌan, mais la noꞌuk simu. Sia seluk hanorin loos nodi hanorin kadoor. Hodi nunia, sia loꞌu-sudur baa buat mak Maromak naseꞌi, mais la noꞌuk loꞌu-sudur baa Maromak mak naseꞌi buat nia sia!  
\p Tuir loos, Naꞌi Maromak mesan dei mak ema raiklaran musti tonu-nahaas nodi nakneter nima-nimak! Tebes!   
\p
\v 26 Tan siakaan hahalok aat nia, Naꞌi Maromak nabusik nela sia nalo tuir siakaan hakara dei. Sia nalo lia kfoꞌer oi-oik, nodi la moe. Feen la noꞌuk toba namutuk no laꞌen, mais nakara mak la makonak, tan feto toba no feto.  
\v 27 Mane sia moos nunia. Sia la noꞌuk toba namutuk no feen, mais toba no mane. Sia la moe kois! Mais nosi ikus, sia atu kona kastikar manesak no siakaan aꞌaat nia, tan sia sees dook tiꞌan nosi dalan loos.   
\p
\v 28 Sia naneo naꞌak, “Lalika talin malu ho Naꞌi Maromak.” Etuk, Naꞌi Maromak seꞌi kotuk no nabusik nela sia nalo tuir siakaan hakara dei! Sia naneo loos lia aat nodi nalo lia mak la tuir dalan!   
\p
\v 29 Siakaan moris nakonu no lia aat oi-oik. Sia nalo aat dei, la natene nalo diꞌak. Sia rotus teen. Sia hirus ema. Sia tinuk teen. Sia mahoꞌo ema. Sia makaat aat. Sia bosok teen. Sia tolek teen. Sia dale nahaat ema naran.  
\v 30 Sia ema oin-kotuk. Sia hirus Naꞌi Maromak. Sia notar lalek. Sia titu naraik ema. Sia naksaꞌek aan. Sia buka dalan aat oi-oik. Sia sakar ema matas sia.  
\v 31 Sia la nakara lia loos. Sia nakur mamenon duꞌuk, toꞌo ema la fiar tenik. Sia la dodan ema. Sia dadomin lalek.   
\p
\v 32 Sia natene Naꞌi Maromak ukun naꞌak, ema mak nalo aat oin nunia, fatan kona kastikar mate. Masik nunia moos, sia sei nalo aat bei-beik. Lahoos nunia dei, tan sia moos sasuku ema seluk, nebee tuir nalo aat bele-bele. Hahalok oin nunia, liu resik!   
\c 2  
\s1 Naꞌi Maromak nahibu ema Yahudi no ema lahoos Yahudi  
\p
\v 1 Emi rona tiꞌan lia hahalok aat oi-oik ohin nia ka? Arumak emi haneo haꞌak, “Adeei! Ema nia sia aat liu resik!” Mais sintidu, tan emi ida-idak moos aat nunia. Masik o neꞌe see, o la moo krarain atu maloos aan. Kalo maneo maꞌak ema seluk fatan kona kastikar, o soe sala baa isin lolon duꞌuk.\x + \xo 2:1 \xt Mateus 7:1; Lukas 6:37\x*  
\v 2 Mais ita musti hatene, kalo Naꞌi Maromak kastikar ema, Nia nakotu siakaan lia nodi moon.  
\v 3 Nuꞌunabee? Arumak o maneo maꞌak, “Ema mak nalo aat, sia fatan kona Naꞌi Maromak kastikar.” Tebes. Mais hanoin, tan o moos malo aat hanesan sia. Mais o maneo maꞌak, “Haꞌu la kona Naꞌi Maromak kastikar.” Lia nia, o metan mosi nabee?   
\p
\v 4 Naꞌi Maromak natudu nohuun laran diꞌak baa o. Nia moos netu neon baa okaan hahalok. Tan saa o titu Nia modi matan sorin dei? Arumak la matene maꞌak, Nia natudu laran diꞌak baa o, nebee laꞌo mela okaan salan, modi fila mikar baa Nia.   
\p
\v 5 O ema ulun fatuk! La moꞌuk rona! La moꞌuk laꞌo mela okaan salan! Hodi nunia, okaan kastikar hetak todan tenik. Oras rai falu fila, Naꞌi Maromak atu tetu ema hotu-hotu ida-idak siakaan moris, hotu nakotu siakaan lia nodi moon. Baa oras nia, Nia natuun kastikar todan baa o, tan Nia la simu okaan hahalok nia.  
\v 6 O moris nunabee, Naꞌi Maromak moos selu tuir nunia.\x + \xo 2:6 \xt Kananuk Sia 62:12; Lia Fuan Tateꞌan 24:12\x*   
\p
\v 7 Ema mak nalo diꞌak bei-beik, Naꞌi Maromak foo moris nima-nimak. Sia simu kneter, naran diꞌak, no moris toꞌo nima-nimak.  
\v 8 Mais ema mak nalo aat, Naꞌi Maromak nahibu nodi taa ukun baa sia. Sia naneo loos isin lolon duꞌuk, no basak lerek lia loos.   
\p
\v 9 Ema hotu-hotu mak nalo aat atu kona susar no dinu. Masik sia ema Yahudi ka, lahoos ema Yahudi ka, hotu-hotu kona.  
\v 10 Mais ema hotu-hotu mak nalo diꞌak atu simu kneter nosi Naꞌi Maromak toꞌo moris manek no dame. Masik sia ema Yahudi ka, lahoos ema Yahudi ka, hotu-hotu simu.  
\v 11 Tan Naꞌi Maromak la fihir oin!\x + \xo 2:11 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 10:17\x*   
\p
\v 12 Ema lahoos Yahudi la natene Ukun-badu mak Naꞌi Maromak natuun baa ema Yahudi siakaan bei uluk Musa. Masik nunia moos, kalo sia nalo sala, Naꞌi Maromak kastikar nodi nabuꞌa sai sia, tan siakaan salan nia. Mais kalo ema Yahudi mak natene Naꞌi Maromak Ukun-badu nalo sala, Nia kastikar nodi nabuꞌa sai sia, tan sia nakur Ukun-badu.  
\v 13 Ema mak Naꞌi Maromak nafoli naꞌak, ema loos, lahoos ema mak rona Ukun-badu dei, mais ema mak nalaꞌok.   
\p
\v 14 Masik ema lahoos Yahudi la natene Naꞌi Maromak Ukun-badu isin, sia moris tuir, tan siakaan neon duꞌuk dada sia baa saa mak loos.  
\v 15 Lia nia natudu naꞌak, Naꞌi Maromak Ukun-badu iha tiꞌan iha siakaan neon, hanesan kabas lahon mak Naꞌi Maromak soru iha siakaan neon. Siakaan neon duꞌuk mak tetu siakaan hahalok. Kalo sia nalo sala, siakaan neon duꞌuk nasalak sia. Kalo sia nalo loos, siakaan neon duꞌuk naloos sia.  
\v 16 Oras rai falu fila, Naꞌi Maromak atu foti Yesus Kristus dadi Ema Makotu Lia. Nia atu leno lotu-lotuk lia subar sia mak nakfunin iha ema neon laran. Lia neꞌe, Manfatin Diꞌak isin mak haꞌu keke baa ema.   
\s1 Masik ema Yahudi sia natene Naꞌi Maromak Ukun-badu, lia nia la sori sia  
\p
\v 17 Emi ema Yahudi sia, nunabee? Emi haksaꞌek aan tan emi talin malu ho Naꞌi Maromak. Emi ibun boot tan kaer Ukun-badu mak Nia natuun baa Bei Musa.  
\v 18 Tebes! Emi ema Yahudi hatene Naꞌi Maromak beer no lia mak diꞌak kaliuk sia, tan emikaan ema manorik sia nanorin tiꞌan Naꞌi Maromak Ukun-badu baa emi.  
\v 19 Tan lia nia, emi fiar duꞌuk aan haꞌak, emi bele hatudu dalan baa ema mak laꞌo sala. Emi filak aan nuꞌu kroman mak naksinak bodik ema mak moris iha makukun laran.  
\v 20 Tan emi kaer Ukun-badu nia, emi haneo haꞌak, emi hatene hotu-hotu, no kaer lia loos hotu-hotu! Emi haneo haꞌak, emi bele hanorin ema beik no lawarik oan mak la natene sa-saa.   
\p
\v 21 Mais haꞌu atu kusu nuneꞌe: Emi hanorin ema seluk. Mais tan saa emi duꞌuk la tuir hanorin nia?! Emi hariik iha uma hamulak hodi katak haꞌak, “Keta manaꞌo!” Mais tan saa emi duꞌuk hanaꞌo?!  
\v 22 Emi hanorin haꞌak, “Keta hakur biti-kluni!” Mais tan saa emi duꞌuk hakur biti-kluni?! Emi hirus tebe-tebes aiꞌoi lulik sia. Mais tan saa emi duꞌuk lemas hola buat nosi aiꞌoi lulik sera fatik?!  
\v 23 Emi ibun boot tan kaer Naꞌi Maromak Ukun-badu. Mais tan saa emi duꞌuk hakur Ukun-badu nia hodi hamoe Naꞌi Maromak?!  
\v 24 Hakerek Moon naꞌak, “Tan emi ema Yahudi halo aat, ema seluk sia nahaat Naꞌi Maromak naran.”\x + \xo 2:24 \xt Yesaya 52:5\x*   
\s1 Masik ema Yahudi sia namane aan, lia nia moos la sori sia  
\p
\v 25 Emi ema Yahudi namane aan tuir Naꞌi Maromak Ukun-badu. Tebes. Lahan nia dadi tadak naꞌak, Naꞌi Maromak simu emi. Mais kalo emi hakur Naꞌi Maromak Ukun-badu, Nia la simu emi. Hodi nunia, emi dadi nuꞌu ema lahoos Yahudi mak la namane aan.  
\v 26 Tuir loos, kalo ema mak la namane aan moris loos tuir Naꞌi Maromak Ukun-badu, Naꞌi Maromak simu ema nia. Hodi nunia, ema nia dadi nuꞌu ema Yahudi mak namane aan tiꞌan! Tebes.  
\v 27 Mais sintidu! Kalo ema lahoos Yahudi mak la namane aan moris loos tuir Naꞌi Maromak Ukun-badu, sia natudu saa? Sia natudu emikaan salan. Tan masik hori uluk emi simu Ukun-badu hodi hamane aan moos, emi hakur Ukun-badu nia.   
\p
\v 28 Emi dadi Bei Abraham husar-binan hodi tadak hamane aan. Mais keta maneo maꞌak, lia nia nalo emi dadi Naꞌi Maromak eman tebes. Lale!  
\v 29 Ema mak dadi Naꞌi Maromak eman tebes noo tadak iha neon no laran nosi Kmalar Lulik. Ema raiklaran la tonu ema nunia sia. Naꞌi Maromak mak tonu sia.\x + \xo 2:29 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 30:6\x*   
\c 3  
\s1 Masik ema Yahudi simu Naꞌi Maromak mamenon moos, lia nia la sori sia  
\p
\v 1 Arumak emi haneo haꞌak, “Kalo nunia, ema Yahudi netan sotir saa? Kalo hamane aan, netan liu nosi ema seluk ka?”  
\v 2 Tebes! Ema Yahudi netan sotir waꞌin. Dala uluk, sia sotir tan Naꞌi Maromak boi siakaan bei uluk sia, nebee sia mak nakerek no daka Niakaan Manfatin.  
\v 3 Mais arumak emi hanoin haꞌak, ema Yahudi balu la fiar baa Naꞌi Maromak. Nuꞌunabee? Naꞌi Maromak la tuir Niakaan mamenon, tan ema Yahudi balu la fiar baa Nia ka?  
\v 4 Lale! Naꞌi Maromak nanis nalaꞌok Niakaan mamenon. Masik ema raiklaran hotu-hotu tolek, Naꞌi Maromak la naktolek! Iha Hakerek Moon noo lia nosi Naꞌi Maromak naꞌak,  
\q1 “Ema balu tula sala naꞌak,  
\q2 Nia nakotu lia la nodi moon.  
\q1 Mais sia atu naree naꞌak,  
\q2 saa mak Nia dale, Nia nanis nalaꞌok.  
\q1 Kalo ema nalo lia no Nia, sia nanis monu,  
\q2 tan Nia la dale sala.”\x + \xo 3:4 \xt Kananuk Sia 51:4\x*   
\p
\v 5 Kalo ita ema raiklaran hatudu lisan aat hodi hahalok kaleꞌuk, lia nia nalore baa ema naꞌak, Naꞌi Maromak lisan mak loos. Noo ema balu naꞌak, kalo Naꞌi Maromak kastikar ita, Nia la moon. Sia dale nia tebes ka? Lale!  
\v 6 Sia dale nia la kona! Lia makonak mak neꞌe: Naꞌi Maromak moon. Nia kastikar ita, la sala. Tan Nia mak kaer beran atu kastikar ema mak nalo sala iha raiklaran.   
\p
\v 7 Arumak emi hanoin haꞌak, “Kalo haꞌu kaktolek, haꞌu katudu Naꞌi Maromak mak loos. Tan katudu Niakaan kabaas nunia, Nia sala tiꞌan kalo nakotu naꞌak, haꞌu ema mak sala.”  
\v 8 Keta hanoin nunia! Tan hanoin nunia tuir ema lian naꞌak, “Ita halo aat, nebee diꞌak moos mai!” Ema mak dale nunia, nanis kona kastikar. Mais ema balu dale nahaat haꞌukaan naran naꞌak, haꞌu mak kanorin lia nia.   
\s1 La noo ema ida mak loos iha Naꞌi Maromak oin, tan ema hotu-hotu noo sala  
\p
\v 9 Nuꞌunabee? Arumak emi haneo haꞌak, “Ita mak ema Yahudi, ita diꞌak liu ema seluk ka?” Keta haneo nunia! Tan haꞌu katudu baa emi tiꞌan kaꞌak, ema hotu-hotu monu baa sala. Masik sia, ema Yahudi ka, ema seluk ka, ema hotu-hotu nalo sala.  
\v 10 Hakerek Moon naꞌak,  
\q1 “La noo ema mak moris loos.  
\q2 Ida moos, la noo!   
\q1
\v 11 La noo ema mak natene tebes lia nosi Naꞌi Maromak.  
\q2 La noo ema mak nakara buka Naꞌi Maromak.   
\q1
\v 12 Ema hotu-hotu sees tiꞌan nosi dalan moris mak loos.  
\q2 Tan lia nia, sia la noo folin ona.  
\q1 La noo ema mak natudu laran diꞌak.  
\q2 Ida moos, la noo!\x + \xo 3:12 \xt Kananuk Sia 14:1-3, 53:1-3\x*   
\q1
\v 13 Siakaan dalen, nuhar dois,  
\q2 hanesan rate mak ema keꞌe nikar.  
\q1 Siakaan ibun nakonu no tolek.  
\q1 Lia fuan nosi siakaan ibun,  
\q2 hanesan samea rason.\x + \xo 3:13 \xt Kananuk Sia 5:10, 140:4\x*   
\q1
\v 14 Siakaan ibun nadois ema naran dei,  
\q2 toꞌo ema seluk laran moras,  
\q3 tan lia fuan mak sai nosi siakaan laran dois nia.\x + \xo 3:14 \xt Kananuk Sia 10:7\x*   
\q1
\v 15 Sia la nataꞌuk noꞌo ema.   
\q1
\v 16 Sia baa nabee dei,  
\q2 sia tokar lauk iha nia,  
\q2 no nasusar ema iha nia.   
\q1
\v 17 Sia la natene moris dame malu.  
\q2 Sia la natene moris nodi neon mamatek.\x + \xo 3:17 \xt Yesaya 59:7-8\x*   
\q1
\v 18 Sia la bele netu neon,  
\q2 tan la nataꞌuk Naꞌi Maromak.”\x + \xo 3:18 \xt Kananuk Sia 36:2\x*   
\p
\v 19 Ita hatene haꞌak, Naꞌi Maromak natuun Ukun-badu Bei Musa baa ema mak musti tuir Ukun-badu nia. Tan lia nia, sia la noo krarain tenik atu naloos aan iha Naꞌi Maromak oin. Kalo rai falu fila, ema raiklaran hotu-hotu musti nataa baa Naꞌi Maromak, nebee Nia nakotu naꞌak, sia sala ka, sia loos.  
\v 20 Etuk, la noo ema ida mak bele naꞌak “Haꞌu neꞌe, ema loos, tan tuir hotu Naꞌi Maromak Ukun-badu.” Keta nunia! Tan Naꞌi Maromak Ukun-badu natudu naꞌak, ita hotu-hotu hoo sala.\x + \xo 3:20 \xt Kananuk Sia 143:2; Galatia 2:16\x*   
\s1 Ita musti fiar uluk baa Yesus lai, foin Naꞌi Maromak nafoli ita naꞌak ema loos  
\p
\v 21 Keta benar tan lia Naꞌi Maromak dalan atu naloos ema maksalan. Masik ita ema raiklaran hotu-hotu halo sala moos, Nia loke dalan tiꞌan atu naloos ita. Mais dalan nia, lahoos tan ita halo tuir Ukun-badu. Naꞌi Maromak Ukun-badu duꞌuk naꞌak nunia. Niakaan makoꞌan uluk aan sia moos, nakerek nunia.  
\v 22 Naꞌi Maromak naloos ita, surak ita fiar Yesus Kristus. Nia la fihir oin, tan Nia naloos ema hotu-hotu mak fiar Yesus Kristus.\x + \xo 3:22 \xt Galatia 2:16\x*   
\p
\v 23 Ita hotu-hotu halo sala. Ita la hatene moris tuir Naꞌi Maromak hakaran kabaas.  
\v 24 Masik nunia moos, Naꞌi Maromak duꞌuk natudu laran diꞌak nodi nakotu naꞌak, ita la hoo sala ona. Nia nafoli ita nunia, tan Yesus Kristus sori nola ita nosi itakaan salan.   
\p
\v 25-26 Naꞌi Maromak boi Yesus dadi baa sera atu selu nola itakaan tate, nodi kasu mohu itakaan salan. Mais ita musti fiar lia nuneꞌe: Yesus simu itakaan kastikar nodi naduar raan toꞌo mate atu selu nola ita. Uluk, Naꞌi Maromak netu neon baa ema raiklaran salan, no nakotu atu naluꞌa lakon sala nia sia. Mais kalo Nia la kastikar ema raiklaran salan, Nia la moon. Tan nunia, Nia loke dalan nebee ema raiklaran siakaan kastikar tula baa Yesus nodi selu nola sia. Hodi nunia, Naꞌi Maromak natudu naꞌak, Nia nakotu lia nodi moon. Kalo ema ida fiar naꞌak, Yesus selu nola nia tiꞌan, Naꞌi Maromak nakotu naꞌak, ema nia, ema loos.   
\p
\v 27 Dadi, nunabee? Tan Naꞌi Maromak simu emi, arumak emi haneo emi bele dale waꞌin ka? La bele! Tan ita la halo sa-saa. Naꞌi Maromak simu ita, lahoos tan itakaan hahalok. Nia simu ita, tan itakaan fiar.   
\p
\v 28 Dale badak dei, Naꞌi Maromak naloos ema raiklaran, lahoos tan tuir Ukun-badu, mais tan fiar baa Yesus Kristus.   
\p
\v 29 Oras neꞌe, haꞌu atu kusu nuneꞌe: Naꞌi Maromak simu ema Yahudi dei ka, Nia moos simu ema seluk? Tebes! Nia simu ema hotu-hotu!   
\p
\v 30 Naꞌi Maromak, mesak dei. Nia naloos ema raiklaran hotu-hotu. Masik sia ema Yahudi ka, lahoos Yahudi ka, Nia naloos sia hotu-hotu, surak sia fiar baa Yesus Kristus.\x + \xo 3:30 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 6:4; Galatia 3:20\x*   
\p
\v 31 Kalo ita fiar baa Yesus Kristus nunia, neꞌe naꞌak, ita hoꞌas lakon Naꞌi Maromak Ukun-badu ka? Lale! Mais ita hametis tan.   
\c 4  
\s1 Knaninuk nosi Bei Abraham, mak Naꞌi Maromak naloos tan nia fiar  
\p
\v 1 Oras neꞌe, hola knaninuk hosi ami ema Yahudi bei uluk fohon, naran Abraham. Nia nalo saa, toꞌo Naꞌi Maromak naloos nia?   
\p
\v 2 Kalo Naꞌi Maromak naloos Abraham, tan Abraham niakaan hahalok duꞌuk, Abraham bele dale waꞌin iha ema raiklaran oin, mais la bele dale sa-saa iha Naꞌi Maromak oin.  
\v 3 Tuir loos, Hakerek Moon naꞌak:  
\q1 “Tan Abraham fiar Naꞌi Maromak,  
\q2 Naꞌi Maromak nafoli nia naꞌak, ema loos.”\x + \xo 4:3 \xt Lia Uluk Fohon 15:6; Galatia 3:6\x*   
\p
\v 4 Ema serwisu, musti simu kansera. Osan mak nia simu nia, lahoos osan mak ulun foo loos baa nia, mais osan selu kolen.  
\v 5 Ita ema maksalan la bele halo sa-saa nebee Naꞌi Maromak naloos ita. Mais kalo ita fiar, Nia foo loos Niakaan dadiꞌak baa ita, nodi nafoli ita naꞌak, ema loos.   
\p
\v 6 Uluk Naꞌi Daud nakerek nosi ema mak neon boot. Masik sia la nalo lia diꞌak kois, Naꞌi Maromak nafoli sia naꞌak, ema loos. Hakerek nia, nuneꞌe:   
\q1
\v 7 “Masik ema nakur Naꞌi Maromak Ukun-badu moos,  
\q2 Nia kasu mohu siakaan salan.  
\q3 Etuk, sia neon boot!  
\q1 Masik ema nalo aat,  
\q2 Naꞌi Maromak naluꞌa lakon siakaan salan.   
\q1
\v 8 Kalo Naꞌi Maromak la sura ema salan,  
\q2 ema nia sotir tebes!”\x + \xo 4:8 \xt Kananuk Sia 32:1-2\x*   
\p
\v 9 Naꞌi Daud nakerek kedan nunia. Mais arumak emi haneo haꞌak, “Ema mak netan sotir nunia, ema Yahudi mak namane aan dei. Ema seluk la netan.” Hanoin nunia la kona! Tan ita hatene haꞌak, Naꞌi Maromak nafoli Abraham naꞌak, ema loos, tan Abraham fiar baa Nia.  
\v 10 Hori hirak Naꞌi Maromak nafoli Abraham nunia? Baa oras namane aan tiꞌan ka, baa oras sei la namane aan dauk? Tuir loos, Naꞌi Maromak nafoli Abraham naꞌak, ema loos, baa oras Abraham sei la namane aan dauk.   
\p
\v 11 Tebes! Baa oras Abraham sei la namane aan dauk, Naꞌi Maromak nafoli nia tiꞌan naꞌak, ema loos. Kleu-leur lai, foin Abraham namane aan atu dadi tadak naꞌak, nia ema makfiar baa Naꞌi Maromak. Hodi nunia, Abraham loke dalan bodik ema hotu-hotu mak fiar baa Naꞌi Maromak. Masik ema namane aan ka, la namane aan ka, Naꞌi Maromak simu sia hotu-hotu.\x + \xo 4:11 \xt Lia Uluk Fohon 17:10\x*  
\v 12 Abraham moos loke dalan tiꞌan bodik ami ema Yahudi. Mais lahoos ami halaꞌok lahan hamane aan, mais tan ami fiar Kristus, hanesan Abraham fiar Naꞌi Maromak baa oras nia sei la namane aan dauk.   
\s1 Kalo ita fiar baa Naꞌi Maromak, nanis ita simu saa mak Nia nameno tiꞌan atu foo baa ita  
\p
\v 13 Naꞌi Maromak namate menon no Abraham no niakaan husar-binan naꞌak, kleu-leur raiklaran tomak dadi baa siakaan bein sasoin. Naꞌi Maromak nameno nunia, lahoos Abraham moris tuir Ukun-badu, mais tan Abraham fiar baa Nia. Tan lia nia, Nia nafoli Abraham naꞌak, ema loos.\x + \xo 4:13 \xt Lia Uluk Fohon 17:4-6, 22:17-18; Galatia 3:29\x*   
\p
\v 14 Kalo ita bele simu bein sasoin tan tuir Ukun-badu, neꞌe naꞌak, itakaan fiar baa Naꞌi Maromak butan dei. Naꞌi Maromak mamenon moos, la noo folin.\x + \xo 4:14 \xt Galatia 3:18\x*  
\v 15 Naꞌi Maromak Ukun-badu kona baa ema, foin ema nakur. Sia nakur tiꞌan, Naꞌi Maromak moos nahibu toꞌo kastikar sia. Mais kalo Ukun-badu la kona baa ema, neꞌe naꞌak, sia moos la nakur.   
\p
\v 16 Tan lia nia, ita hatene haꞌak, itakaan fiar mak folin kaliuk. Masik ita ema Yahudi mak tuir Ukun-badu ka, ema seluk ka, Naꞌi Maromak nakara foo loos saa mak Nia nameno tiꞌan baa ita. Kalo ita fiar Nia hanesan Abraham, ita simu Niakaan mamenon. Hodi nunia, ita hotu-hotu mak fiar baa Naꞌi Maromak dadi Abraham husar-binan.\x + \xo 4:16 \xt Galatia 3:7\x*  
\v 17 Iha Hakerek Moon, Naꞌi Maromak nameno baa Abraham naꞌak, “Haꞌu kakotu tiꞌan, nebee o dadi bei uluk bodik ema klubun lear.” Rona nola nunia, Abraham fiar baa Naꞌi Maromak. Naꞌi Maromak nia, Maromak mak bele nalo ema mak mate tiꞌan moris nikar. Nia moos Maromak mak bele naseꞌi saa mak la iha, dadi kedas.\x + \xo 4:17 \xt Lia Uluk Fohon 17:5\x*   
\p
\v 18 Abraham fiar naꞌak masik nia sei la noo oan dauk, Naꞌi Maromak atu foo husar-binan baa nia. Tan Nia fiar baa Naꞌi Maromak nunia, Naꞌi Maromak nalaꞌok Niakaan mamenon nia, nalo Abraham dadi “bei uluk bodik ema klubun lear.” Iha Hakerek Moon, Naꞌi Maromak moos katak baa Abraham naꞌak, “Husar-binan lear atu mai nosi o.”\x + \xo 4:18 \xt Lia Uluk Fohon 15:5\x*  
\v 19 Abraham fiar biit baa Naꞌi Maromak, masik nia duꞌuk katuas hela mesan ruin, no otas tinan atus ida tiꞌan. Feen Sara moos, ferik karin tiꞌan. Knotak moos, maran tiꞌan.\x + \xo 4:19 \xt Lia Uluk Fohon 17:17\x*  
\v 20 Mais Abraham niakaan fiar la nawae. Nia la dala ida naneo naꞌak Naꞌi Maromak la bele nalaꞌok Niakaan mamenon nia. Nia fiar biit baa Naꞌi Maromak nohuun, nodi foti-nahaas Niakaan naran.  
\v 21 Abraham fiar tebe-tebes naꞌak, Naꞌi Maromak noo beran atu nalo tuir saa mak Nia nameno nela tiꞌan baa nia.  
\v 22 Tan baa nia, Hakerek Moon naꞌak, “Naꞌi Maromak nafoli Abraham naꞌak, ema loos.”   
\p
\v 23 Lia moon nia lahoos bodik Abraham mesan,  
\v 24 mais bodik ita hotu! Naꞌi Maromak moos nafoli ita naꞌak, ema loos, surak ita fiar baa Nia mak nalo itakaan Naꞌin Yesus Kristus moris nikar nosi mate.  
\v 25 Yesus mate, tan itakaan salan. Hotu, Nia moris nikar atu loke dalan, nebee Naꞌi Maromak simu ita.\x + \xo 4:25 \xt Yesaya 53:4-5\x*   
\c 5  
\s1 Naꞌi Maromak naloos ema, surak fiar baa Nia  
\p
\v 1 Tan ita fiar baa Yesus Kristus, Naꞌi Maromak nafoli ita naꞌak, ema loos. Hodi nunia, ita bele talin malu ho Naꞌi Maromak, tan itakaan Naꞌin Yesus Kristus loke dalan tiꞌan.  
\v 2 Nia nalo nunia, nebee ita bele simu Naꞌi Maromak laran diꞌak, surak ita fiar baa Nia. Hodi nunia, itakaan fiar hetak biit. Ita moos neon boot, tan ita hatene haꞌak, ita bele horan Naꞌi Maromak Niakaan kabaas.   
\p
\v 3 Masik ita hetan susar oi-oik, ita bele neon boot nohuun. Tan ita hatene haꞌak, ita bele hanorin aan hosi susar nia, nebee ita haterus aan hetak biit.  
\v 4 Kalo ita haterus aan, ita la monu baa sala. Naꞌi Maromak moos neon diꞌak baa itakaan moris. Tan lia nia, ita bele fiar haꞌak, Nia beer atu natudu laran diꞌak bei-beik baa ita.  
\v 5 Kalo ita fiar nunia, ita la neon kiꞌik ona. Tan Naꞌi Maromak foo Niakaan Kmalar Lulik baa ita, nebee ita bele horan Niakaan dadomin boot iha itakaan neon no laran.   
\p
\v 6 Niakaan dadomin nia, nuneꞌe: natoon baa oras ita ema maksalan la bele halo sa-saa, Naꞌi Maromak boi leet tiꞌan atu solok Kristus mai, nebee mate bodik ita.  
\v 7 Hanoin diꞌa-diꞌak! Iha raiklaran neꞌe, dala ida-idak dei ema simu mate atu seluk belun mak moris moon. Kalo belun nia tebe-tebes ema laran diꞌak, arumak noo ema mak simu mate atu seluk nia.  
\v 8 Mais Naꞌi Maromak dadomin lahoos nunia. Tan oras ita sei halo sala bei-beik moos, Kristus mate selu nola ita tiꞌan.   
\p
\v 9 Naꞌi Maromak naloos ita, tan Kristus naduar raan toꞌo mate, selu nola ita. Tuir loos, Naꞌi Maromak nahibu ema mak noo sala. Nia atu kastikar sia baa oras rai falu fila. Mais tan Kristus selu nola ita tiꞌan, ita la kona hahibun nia ona.   
\p
\v 10 Uluk, ita funu Naꞌi Maromak. Mais Niakaan Oan duꞌuk mate, nalo Naꞌi Maromak laran malirin, toꞌo ita bele dame hikar ho Nia. Liu tan tenik, Niakaan Oan moris nikar tiꞌan. Baa oras rai falu fila, Nia atu sori ita hosi Naꞌi Maromak hahibun.  
\v 11 Lahoos nia dei! Ita moos bele neon boot tan oras neꞌe ita talin malu hikar ho Naꞌi Maromak tiꞌan. Lia nia bele dadi, tan itakaan Naꞌin Yesus Kristus mate selu nola ita.   
\s1 Kalo ita hanesa Adam no Kristus, ita hetan lia manesak no lia makseluk  
\p
\v 12 Hori uluk aan, sala moris iha raiklaran tan ema ida nakur Naꞌi Maromak ukun. Ema nia, naran Adam. Tan Adam nalo sala, nia mate. Hotu, ema raiklaran hotu-hotu moos tuir nalo sala. Etuk, sia moos musti mate, hanesan Adam.\x + \xo 5:12 \xt Lia Uluk Fohon 3:6\x*  
\v 13 Uluk aan, baa oras Naꞌi Maromak sei la natuun dauk Niakaan Ukun-badu, ema raiklaran tomak nalo sala. Mais tan la noo Ukun-badu dauk, la noo mak sura siakaan salan.  
\v 14 Masik nunia moos, sia hotu-hotu mate, nahuu nosi Adam toꞌo Bei Musa simu Naꞌi Maromak Ukun-badu. Masik sia la nakur ukun uluk fohon mak Adam nakur nia, sia nalo sala seluk sia. Etuk, sia moos mate, hanesan Adam.  
\p Ita bele hanesa bei Adam no Yesus Kristus mak mai nosi ikus, tan Adam nuꞌu ilas ida mak natudu Yesus ilas. Nosi siakaan ilas ida-idak, ita hetan lia manesak no lia makseluk.  
\v 15 Adam niakaan hahalok oin seluk nosi Yesus Niakaan hahalok. Adam nalo sala nodi nakur Naꞌi Maromak ukun. Tan sala nia, ema raiklaran hotu-hotu musti mate. Mais Ema ida tenik, naran Yesus Kristus, nalo lia diꞌak mak atu foo loos baa ema hotu-hotu. Nia la buka ema selu nikar Niakaan dadiꞌak nia, tan saa mak Nia nalo nia toꞌo tiꞌan bodik ema hotu-hotu. Hodi nunia, Naꞌi Maromak natudu laran diꞌak baa ema hotu-hotu.  
\v 16 Saa mak Naꞌi Maromak foo baa ita, seluk nosi saa mak Adam nalo. Adam nalo sala, hotu Naꞌi Maromak nakotu naꞌak, “O sala! O musti kona kastikar.” Mais oras neꞌe Naꞌi Maromak natudu laran diꞌak baa ita tiꞌan. Masik ita halo sala butuk bein moos, Nia naloos ita nodi nakotu naꞌak, “O la sala. O la kona kastikar.”  
\v 17 Tan ema ida nalo sala, ema hotu-hotu iha raiklaran musti mate. Mais Ema ida tenik naran Yesus Kristus nalo diꞌak. Dadi, ita bele simu Naꞌi Maromak laran diꞌak mak Nia foo loos baa ita toꞌo naloos ita. Nosi ikus, ita moos bele moris hodi kaer ukun hamutuk ho Yesus Kristus.   
\p
\v 18 Ema ida niakaan hahalok sala loke dalan nebee ema hotu-hotu kona kastikar nosi Naꞌi Maromak. Ema ida tenik Niakaan hahalok loos, loke dalan nebee Naꞌi Maromak naloos ema hotu-hotu no foo moris nima-nimak baa sia.  
\v 19 Kanoin nuneꞌe: Adam nia, ema ida mak la noꞌuk rona Naꞌi Maromak toꞌo nakur Naꞌi Maromak ukun. Hotu, ema lear moos tuir nalo sala. Mais Yesus nia, Ema ida mak rona Naꞌi Maromak nodi nalo tuir Niakaan hakara. Hodi nunia, Nia loke dalan nebee Naꞌi Maromak naloos ema lear.   
\p
\v 20 Naꞌi Maromak natuun Ukun-badu baa Bei Musa, nebee ema raiklaran bele natene aan naꞌak, sia nalo sala waꞌin. Masik ema nalo sala hetak waꞌin, Naꞌi Maromak natudu laran diꞌak liu tan tenik.  
\v 21 Uluk, aꞌaat mak iha ema neon laran ukun sia, toꞌo sia nalo sala mak nodi sia baa mate. Mais oras neꞌe, Naꞌi Maromak mak ukun ita, nodi natudu laran diꞌak baa ita. Nia naloos ita no foo moris nima-nimak baa ita, tan ita fiar baa itakaan Naꞌin Yesus Kristus.   
\c 6  
\s1 Ita musti laꞌo hela itakaan salan, nebee moris loos tuir Naꞌi Maromak  
\p
\v 1 Oras neꞌe, ita atu dale saa tenik? Arumak emi haneo haꞌak, “Naꞌi Maromak kasu itakaan salan tan Nia laran diꞌak. Diꞌak liu halo sala bei-beik, nebee Nia hetak natudu laran diꞌak baa ita.” Nunia ka?  
\v 2 La bele nunia! La kona kalo ita halo sala bei-beik. Ita seꞌi kotuk laꞌo hela itakaan salan tiꞌan, tan ita la talin malu ho aꞌaat ona. Lia nia, nuꞌu ita mate tiꞌan! Kalo ema mate tiꞌan, nia la bele nalo sala ona. Kalo ita la talin malu ho aꞌaat ona, oin nunabee ita bele moris hodi halo sala tenik? La bele!   
\p
\v 3 Arumak, emi la hatene haꞌak, baa oras ita simu sarani, sarani nia dadi tadak naꞌak, ita talin malu ho Yesus Kristus tiꞌan. Sarani nia moos foo tadak naꞌak, ita mate hamutuk ho Nia tiꞌan.  
\v 4 Baa oras Kristus mate, ema nakoi Nia. Oras ita simu sarani, hanesan ita moos mate, hotu ema nakoi ita. Lia nia natetek naꞌak, ita la talin malu tenik ho itakaan moris tuan ona. Mais hanoin, tan Kristus la nein iha mate fatin. Ama Maromak nodi Niakaan beran boot nalo Nia moris nikar nosi mate, no foo moris foun baa Nia. Nunia moos, Ama Maromak nodi Niakaan beran foo moris foun no lisan foun baa ita.\x + \xo 6:4 \xt Kolose 2:12\x*   
\p
\v 5 Ita nuꞌu mate hamutuk ho Yesus Kristus. Tan lia nia, nuꞌu ita moos moris hikar hosi mate tiꞌan hanesan Nia, tan ita talin malu ho Nia.   
\p
\v 6 Uluk, ita moris tuir aꞌaat iha itakaan neon laran. Aꞌaat nia mak naruka ita atu halo sala. Mais itakaan moris uluk nia mohu tiꞌan, nuꞌu ema nedi noꞌo baa ai karuus hamutuk ho Kristus. Oras neꞌe, ita la talin malu ho aꞌaat nia tiꞌan. Aꞌaat la kaer beran iha itakaan moris ona. Uluk, aꞌaat ukun ita hanesan ata. Mais oras neꞌe, ita sai hosi ata tiꞌan. Aꞌaat la bele ukun ita ona.  
\v 7 Kalo ema ida mate, nia la kona ukun tiꞌan. La noo sa-saa mak bele ukun nia atu nalo tenik sala.   
\p
\v 8 Tan ita nuꞌu mate hamutuk ho Kristus, ita fiar haꞌak, ita moos moris hamutuk ho Nia.  
\v 9 Ita hatene haꞌak, Kristus moris nikar nosi mate tiꞌan. Oras neꞌe, Nia la mate tenik ona, tan la noo beran ida kois mak bele nalo Nia mate tenik.  
\v 10 Nia mate dala ida nia nodi kasu mohu aꞌaat beran hotu-hotu. Oras neꞌe, Nia moris nodi nakneter Naꞌi Maromak.   
\p
\v 11 Emi ida-idak musti hafolin aan hodi dale iha neon laran duꞌuk haꞌak, “Haꞌu nuꞌu kmate tiꞌan ko Yesus Kristus. Haꞌu la ktalin malu ona ko aꞌaat mak uluk ukun haꞌu atu kalo sala. Oras neꞌe, haꞌu kmoris tuir Naꞌi Maromak beer, tan haꞌu ktalin malu ko Yesus Kristus tiꞌan.”   
\p
\v 12 Keta foo leet baa aꞌaat iha okaan neon atu ukun o. Keta tuir okaan isin lolon beer modi malo aat. Tan nosi ikus o mate, hotu ema nakoi okaan isin.  
\v 13 Keta sera isin lolon modi malo lia mak la loos, tan lia nia sala. Mais sera baa Naꞌi Maromak dei, nebee Nia mak babilan o. Nuꞌu o mate tiꞌan, mais moris mikar. Modi okaan isin lolon tomak, malo lia loos bodik Naꞌi Maromak.  
\v 14 Aꞌaat la bele ukun tenik o hanesan ata ona! Oras neꞌe, o la moris tenik tuir Ukun-badu nebee Naꞌi Maromak simu o. O moris loos, tan Nia natudu laran diꞌak baa o tiꞌan.   
\s1 Ita dadi ata mak serwisu tuir itakaan ulun beer  
\p
\v 15 Nuꞌunabee? Arumak emi haneo haꞌak, “Tan Ukun-badu la kona tenik baa ita ona, diꞌak liu ita halo sala bei-beik, nebee Naꞌi Maromak hetak natudu laran diꞌak baa ita!” Nunia ka? Keta hanoin nunia!  
\v 16 Kola knaninuk kosi ata no ulun. Kalo ema boi atu serwisu bodik ulun ida, ema nia musti nanono nodi serwisu tuir niakaan ulun beer. Nunia moos, emi bele boi atu tuir nabee. Boi atu hanono baa aꞌaat iha neon laran ka, boi atu hanono baa Naꞌi Maromak. Kalo boi atu hanono baa aꞌaat, emi dadi ata baa aꞌaat. Emi moos la talin malu ho Naꞌi Maromak. Mais kalo boi atu hanono baa Naꞌi Maromak, Nia simu emi no nafoli emi naꞌak, ema loos.   
\p
\v 17 Uluk, emi hanono baa aꞌaat iha neon laran. Mais oras neꞌe, emi hanono baa hanorin loos iha neon laran mak ema nanorin baa emi tiꞌan. Tan baa nia, haꞌu kamulak sera dodan baa Naꞌi Maromak.  
\v 18 Nia nasai emi tiꞌan nosi aꞌaat beran, toꞌo aꞌaat la bele ukun emi atu halo sala tenik. Oras neꞌe, Naꞌi Maromak mak ukun emi atu halo lia loos.   
\p
\v 19 Haꞌu kdale neꞌe, kodi knaninuk loron-loron nosi ata no ulun, nebee emi maus hatene haꞌukaan hakara. Uluk, emi dadi ata mak hanono baa aꞌaat, toꞌo emi sakar Naꞌi Maromak hodi halo lia sasobo iha Niakaan oin. Oras neꞌe, emi musti dadi ata tenik. Mais emi musti hanono baa Naꞌi Maromak hanorin loos, toꞌo emi moris moos iha Niakaan oin.   
\p
\v 20 Uluk, baa oras aꞌaat naruka emi halo sala, la noo ida mak naruka emi halo lia loos. Emi halo hahalok aat dei.  
\v 21 Mais haꞌu atu kusu nuneꞌe: Emi hetan folin diꞌak saa hosi hahalok nia sia? La hetan! Hetan loos folin mak namoe emi dei. Tuir loos, hahalok nia folin, mak Naꞌi Maromak seꞌi kotuk baa emi.   
\p
\v 22 Mais oras neꞌe, Naꞌi Maromak nasai emi tiꞌan nosi ulun tuan nia. Emi lalika halo sala tenik. Oras neꞌe, emikaan ulun foun mak Naꞌi Maromak. Emi musti serwisu bodik Nia. Hahalok nia folin, mak emi moris moos iha Niakaan oin, hodi hetan moris toꞌo nima-nimak.  
\v 23 Ema mak nalo sala, niakaan folin nodi ema baa mate, no Naꞌi Maromak seꞌi kotuk baa nia toꞌo nima-nimak. Mais dadiꞌak mak Naꞌi Maromak foo loos baa ita, niakaan folin nodi ema baa moris nima-nimak hamutuk ho Nia. Ita bele simu moris nia, tan talin malu ho itakaan Naꞌin, Yesus Kristus.   
\c 7  
\s1 Ukun-badu la kona baa ema mak mate tiꞌan  
\p
\v 1 Mamaluk sia! Oras neꞌe, haꞌu katak baa emi mak hatene lia ukun-badu. Emi nanis hatene haꞌak, ema ukunrai ida musti tuir ukun-badu nosi ukunrai nia. Mais kalo ema nia mate tiꞌan, ukun-badu nia la kona baa nia ona.  
\v 2 Haꞌu kola kaninuk kosi ukun-badu feen-laꞌen. Tuir ukun-badu feen-laꞌen, kalo feto ida noo laꞌen tiꞌan, sia rua talin malu toꞌo mate. Mais kalo laꞌen mate tiꞌan, feto faluk nia la kona ona ukun-badu nia. Nia bele noo seluk laꞌen.  
\v 3 Mais tuir ukun-badu feen-laꞌen, kalo noo seluk laꞌen baa oras laꞌen uluk sei moris, feto nia nakur biti-kluni. Mais kalo laꞌen mate tiꞌan, ukun-badu feen-laꞌen la kona baa nia ona. Masik noo seluk laꞌen, la nakur biti-kluni.   
\p
\v 4 Nunia moos bodik ita, mamaluk sia! Uluk ita talin malu ho Ukun-badu. Mais tan ita mate hamutuk ho Kristus tiꞌan, Ukun-badu nia la kona baa ita ona. Oras neꞌe, ita hanesan feto kfaluk mak noo seluk laꞌen, tan ita talin malu tiꞌan ho Kristus. Nia moris nikar tiꞌan nosi mate, nebee ita bele moris hodi halo hahalok mak foo kneter baa Naꞌi Maromak.   
\p
\v 5 Uluk, ita moris tuir itakaan hakara duꞌuk. Ita hatene Ukun-badu, mais ita hakur luku hodi halo sala. Hotu, Naꞌi Maromak seꞌi kotuk baa ita, tan sala nia.  
\v 6 Tebes. Uluk, ita kona Ukun-badu. Mais oras neꞌe, la kona ona tan itakaan moris tuan lakon mohu tiꞌan. Tuir dalan tuan, Ukun-badu mak babilan ita. Mais tuir dalan foun, Naꞌi Maromak Kmalar Lulik mak babilan ita. Nia moos nakara nebee ita serwisu bodik Naꞌi Maromak.   
\s1 Naꞌi Maromak Ukun-badu nalore aꞌaat iha itakaan neon laran  
\p
\v 7 Kalo nunia, ita atu dale saa tenik? Arumak emi haneo haꞌak, “Naꞌi Maromak Ukun-badu nia, sala!” Lale! Kalo haꞌu la katene Ukun-badu nia sia, haꞌu la koran aat iha haꞌukaan neon. Haꞌu kola knaninuk nosi Ukun-badu ida mak naꞌak, “Keta beer hola ema sasoin.” Oin nunabee haꞌu kbele katene hahalok nia sala, kalo la katene niakaan ukun-badu nia dauk? La kbele!\x + \xo 7:7 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 20:17; Hanoin Hikar Dalan Moris 5:21\x*  
\v 8 Mais tan noo ukun-badu nunia, aꞌaat iha haꞌukaan neon laran nalo haꞌu kbeer kola ema sasoin oi-oik. Kalo la noo ukun-badu mak badu lia ida, haꞌu la kbeer kakur kodi kalo sala.   
\p
\v 9 Uluk, haꞌu la katene Naꞌi Maromak Ukun-badu dauk. Baa oras nia, haꞌu kmoris koran aan ema diꞌak. Kleu-leur, foin katene noo Ukun-badu mak badu lia sia. Hotu, aꞌaat iha haꞌukaan neon laran nakfodak sai, toꞌo haꞌu kakur Ukun-badu nia, kodi kalo sala.  
\v 10 Tan sala nia, haꞌu kfatan kona Naꞌi Maromak hahibun toꞌo mate. Haꞌukaan neon dodok tan katene kaꞌak, masik haꞌu karui aan atu moris tuir Ukun-badu nia moos, haꞌu la kbele. Tuir loos, Ukun-badu nia musti babilan ema baa dalan moris loos. Mais bodik haꞌu duꞌuk, Ukun-badu nia nahaat haꞌu, toꞌo Naꞌi Maromak nahibu haꞌu.  
\v 11 Tebes. Ukun-badu nia musti natudu dalan moris loos. Mais aꞌaat iha haꞌukaan neon laran tolek haꞌu, toꞌo haꞌu kanoin sala kaꞌak, Naꞌi Maromak simu haꞌu, surak moris tuir Ukun-badu. Hodi nunia, aꞌaat iha haꞌukaan neon laran nodi Ukun-badu atu natuun kastikar mate baa haꞌu.\x + \xo 7:11 \xt Lia Uluk Fohon 3:13\x*   
\p
\v 12 Kalo ohin nia emi haꞌak, “Naꞌi Maromak Ukun-badu nia, sala,” haꞌu kataa kaꞌak, “Lale! Naꞌi Maromak Ukun-badu nia, moon! Nia naruka loos lia mak moon, lia mak loos, no lia mak diꞌak.”   
\p
\v 13 Arumak emi haneo haꞌak, Ukun-badu mak nalo Naꞌi Maromak natuun kastikar mate baa haꞌu ka? Lale! Masik haꞌu katene tiꞌan Ukun-badu nia, haꞌu krona baa aꞌaat iha haꞌukaan neon laran, toꞌo kalo sala. Haꞌukaan salan nia mak nalo Naꞌi Maromak natuun kastikar mate baa haꞌu. Ukun-badu nia duꞌuk, diꞌak, tan nalore aꞌaat iha itakaan neon laran. Hotu aꞌaat nia mak nahonu ita baa sala, toꞌo Naꞌi Maromak nahibu. Natoon baa oras Naꞌi Maromak nodi Ukun-badu nalore dalan moris loos, Ukun-badu nia moos nalore aꞌaat iha itakaan neon laran.   
\s1 Lia diꞌak no lia aat sakar malu iha itakaan neon laran  
\p
\v 14 Ita hatene haꞌak, Ukun-badu mak Naꞌi Maromak natuun nosi laleꞌan, mai nosi Niakaan Kmalar Lulik. Mais haꞌu neꞌe, ema raiklaran mak neon la biit. Haꞌu krona baa aꞌaat iha neon laran, hotu kalo sala. Kodi nunia, aꞌaat ukun haꞌu, nalo haꞌu baa ata.  
\v 15 Haꞌu kbenar tan haꞌukaan lisan neꞌe. Lia diꞌak mak kakara kalo, haꞌu la kalo. Mais lia aat mak la kakara kalo, haꞌu kalo luku.\x + \xo 7:15 \xt Galatia 5:17\x*  
\v 16 Tan lia nia, haꞌu ksimu kaꞌak, Naꞌi Maromak Ukun-badu nia, diꞌak.  
\v 17 Tan lahoos haꞌu mak babilan aan duꞌuk, mais aꞌaat iha haꞌukaan neon mak babilan haꞌu toꞌo kalo sala.   
\p
\v 18 Haꞌu katene duꞌuk kaꞌak, la noo lia diꞌak kois iha haꞌukaan neon. Tan haꞌu neꞌe, ema raiklaran lisan aat. Masik haꞌu karui aan kalo lia diꞌak moos, la kbele.  
\v 19 Haꞌu kbeer kalo lia diꞌak, mais la kalo. Haꞌu la kbeer kalo lia aat, mais kalo luku.  
\v 20 Nuneꞌe. Kalo haꞌu kalo lia aat mak la kakara kalo, lahoos haꞌu duꞌuk, mais tan aꞌaat moris iha haꞌukaan neon.   
\p
\v 21 Lia huun nuneꞌe: Haꞌu kakara kalo lia diꞌak, mais noo aꞌaat iha haꞌukaan neon mak sakar bei-beik.  
\v 22 Kalo haꞌu kanoin kola Naꞌi Maromak Ukun-badu, haꞌukaan neon diꞌak tebes.  
\v 23 Mais nuꞌu noo beran iha haꞌukaan neon laran mak nahaat haꞌu. Haꞌu kakara kalo lia diꞌak, mais la dadi. Nuꞌu beran nia kohi nola haꞌu, nodi seten haꞌu atu tuir nia.  
\v 24 Aa! Haꞌu neꞌe susar tebes! See mak bele sori haꞌu nosi aꞌaat beran iha haꞌukaan neon laran mak nodi haꞌu baa mate neꞌe?   
\p
\v 25 Adeei! Naꞌi Maromak loke dalan tiꞌan atu nasai haꞌu nosi aꞌaat beran nia. Haꞌu ksera dodan baa Nia, tan itakaan Naꞌin Yesus Kristus bele sori haꞌu! Tuir loos, haꞌu kakara moris tuir Naꞌi Maromak Ukun-badu. Mais haꞌu ksusar, tan noo aꞌaat iha haꞌukaan neon mak koen haꞌu bei-beik atu kalo sala.   
\c 8  
\s1 Ita bele moris loos, tan talin malu ho Maromak Kmalar Lulik  
\p
\v 1 Tan lia nia, ita bele hatene haꞌak, Naꞌi Maromak la kastikar ema mak talin malu no Yesus Kristus!  
\v 2 Kalo ita talin malu ho Yesus Kristus, Naꞌi Maromak Kmalar Lulik foo beran baa ita nebee bele moris loos. Kmalar Lulik moos nasai ita hosi aꞌaat beran iha itakaan neon laran, nebee aꞌaat la ukun ita atu halo sala ona.   
\p
\v 3 Masik ita tuir hotu Naꞌi Maromak Ukun-badu moos, ita la bele sai hosi aꞌaat beran, tan ita ema raiklaran mak neon la biit. Mais Naꞌi Maromak loke dalan nodi solok Oan duꞌuk dadi ema raiklaran nuꞌu ita. Ema raiklaran seluk sia nalo sala oi-oik, mais Yesus duꞌuk la dala ida nalo sala. Hotu, Nia dadi baa sera atu kasu mohu sala nosi ema maksalan sia.  
\v 4 Tan lia nia, ita bele moris loos tuir Naꞌi Maromak Ukun-badu. Ita la moris tuir itakaan beer duꞌuk ona, mais moris tuir Naꞌi Maromak Kmalar Lulik beer.   
\p
\v 5 Ema mak moris tuir beer duꞌuk, naneo loos lia aat. Mais ema mak moris tuir Kmalar Lulik beer, naneo loos lia mak nalo Kmalar Lulik neon diꞌak.  
\v 6 Ema mak foo leet baa aꞌaat atu babilan niakaan kakutak, nia la nanono kois baa Kmalar Lulik. Nia nalo sala mak nodi nia baa mate. Mais ema mak foo leet baa Kmalar Lulik atu babilan niakaan kakutak, nia netan moris mak loos. Nia moos neon noku.   
\p
\v 7 Ema mak tuir aꞌaat iha neon laran, sakar Naꞌi Maromak. Nia la nanono baa Naꞌi Maromak ukun, tan neon la biit.  
\v 8 Hanoin! Tan ema mak foo leet baa aꞌaat iha neon laran atu babilan nia, nanis nia la bele nalo Naꞌi Maromak neon diꞌak.   
\p
\v 9 Mais emi la moris tuir aꞌaat iha neon laran ona. Kalo tebes Kmalar Lulik mak babilan emikaan neon, emi nanis halo lia mak nalo Nia neon diꞌak. Hanoin! Kalo Kristus Kmalar Lulik la moris iha ema neon, ema nia lahoos Kristus eman.  
\v 10 Mais tan Kristus moris iha emikaan neon tiꞌan, masik emi mate tan hahalok sala, emikaan kmalar atu moris no Naꞌi Maromak toꞌo nima-nimak. Lia nia bele dadi tan Naꞌi Maromak simu emi tiꞌan no nafoli emi naꞌak, ema loos.  
\v 11 Naꞌi Maromak, mak nalo Yesus moris nikar nosi mate. Dadi, masik ita mate tiꞌan, kalo Niakaan Kmalar Lulik moris iha itakaan neon, Nia nalo ita moris hikar. Neꞌe naꞌak, Nia atu nalo ita moris hikar, nuꞌu nalo Kristus moris nikar.\x + \xo 8:11 \xt 1 Korintus 3:16\x*   
\s1 Naꞌi Maromak Kmalar Lulik natudu naꞌak, ita dadi baa Naꞌi Maromak oan  
\p
\v 12 Nuneꞌe, mamaluk sia! Ita neꞌe hoo tusan boot baa Naꞌi Maromak, tan Nia fakar mohu Niakaan dadiꞌak waꞌin baa ita tiꞌan. Oras neꞌe ita musti selu tusan nia hodi moris tuir Niakaan hakaran. Ita la moris tuir aꞌaat iha itakaan neon laran ona.  
\v 13 Kalo ita moris tuir aꞌaat iha neon laran, nanis Naꞌi Maromak seꞌi kotuk no kastikar ita! Mais kalo ita foo leet baa Kmalar Lulik nadodok aꞌaat iha itakaan neon laran, ita bele moris loos.   
\p
\v 14 Ema mak nanono baa Kmalar Lulik babilan, sia mak Naꞌi Maromak oan.  
\v 15 Kalo ita foo leet baa Kmalar Lulik babilan, Nia la nalo ita baa ata mak moris taꞌuk teen. Uluk, ita moris nunia tebes. Mais tan ita simu Kmalar Lulik babilan, ita dadi Naꞌi Maromak oan tiꞌan. Naꞌi Maromak nanis rona ita, kalo ita bolu Nia haꞌak, “Ama!”\x + \xo 8:15 \xt Markus 14:36; Galatia 4:6\x*   
\p
\v 16 Ita hatene iha neon laran duꞌuk haꞌak, ita dadi Naꞌi Maromak oan sia. Kmalar Lulik moos natudu naꞌak nunia.  
\v 17 Tan ita dadi Naꞌi Maromak oan tiꞌan nunia, ita nanis simu sasoin nosi itakaan Ama. Kalo Ama Maromak latan sasoin baa Oan Kristus, ita moos simu bele-bele ho Kristus. Mais sei noo lia ida tenik: Ita moos musti hetan susar, hanesan Kristus netan susar, nebee Naꞌi Maromak foti-nahaas ita, hanesan Nia foti-nahaas Kristus.\x + \xo 8:17 \xt Galatia 4:5-7\x*   
\s1 Nosi ikus Naꞌi Maromak foti-nahaas nodi foo kabaas baa ita  
\p
\v 18 Tuir haꞌu, susar mak ita hetan baa oras neꞌe, oan ida dei kalo ita sura-hanesa no kabaas mak Naꞌi Maromak nameno atu foo baa ita.  
\v 19 Raiklaran no sasoin hotu-hotu mak Naꞌi Maromak naseꞌi tiꞌan, sei hei-hein saa mak Nia atu natudu baa Niakaan oan sia.  
\v 20 Uluk aan, raiklaran no sasoin hotu-hotu kona kastikar toꞌo sia la no folin. Lia nia, lahoos siakaan beer, mais tan Naꞌi Maromak natuun kastikar nunia. Masik nunia moos, sia sei neo-neon baa,\x + \xo 8:20 \xt Lia Uluk Fohon 3:17-19\x*  
\v 21 tan Naꞌi Maromak nameno atu sori sia nosi mate. Hotu, Nia atu foo kabaas baa sia, hanesan Nia nameno foo baa Niakaan oan sia.   
\p
\v 22 Ita hatene haꞌak, iha raiklaran neꞌe noo susar lear. Hori uluk aan toꞌo oras neꞌe, raiklaran no sasoin hotu-hotu nahoron tan moras nodi neo-neon baa hotu-hotu atu dadi foun. Sia, nuꞌu feto mak nahoron tan moras nodi neo-neon atu nahoris.  
\v 23 Lahoos raiklaran no sasoin mesan dei mak neo-neon, mais ita hotu. Naꞌi Maromak foo uluk Kmalar Lulik baa ita. Mais ita sei neo-neon nebee Naꞌi Maromak moos foti ita dadi baa Niakaan oan, nodi sori itakaan isin lolon nosi aꞌaat hotu-hotu.\x + \xo 8:23 \xt 2 Korintus 5:2-4\x*   
\p
\v 24 Baa oras ita fiar baa Yesus atu sori ita, Naꞌi Maromak moos nameno atu foti ita nalo baa Niakaan oan. Mais oras neꞌe, ita sei neo-neon, tan sei la dadi dauk. Ema neo-neon baa lia mak dadi tiꞌan ka? Lale! Kalo ema ida naree lia ida mak dadi tiꞌan, nia lalika neo-neon ona.  
\v 25 Mais kalo ita sei neo-neon baa lia ida mak sei la dadi dauk, ita musti haterus aan hodi hein bei-beik.   
\p
\v 26 Oras ita sei hein, Kmalar Lulik tulun ita, tan itakaan neon la biit no ita la hatene hamulak tuir loos. Masik ita hamuu loos iha neon laran tan la hatene atu hamulak hodi lia fuan saa, Kmalar Lulik namulak seluk ita.  
\v 27 Naꞌi Maromak natene hotu-hotu mak ita beer hamulak iha neon laran. Nia moos natene Kmalar Lulik beer, tan manesak no Niakaan beer. Tan lia nia, Nia natene lia hotu-hotu mak Kmalar Lulik beer namulak bodik ita ema makfiar. Saa mak Kmalar Lulik namulak, nanis kona baa Naꞌi Maromak beer.   
\p
\v 28 Ita hatene haꞌak, Naꞌi Maromak nalo hotu-hotu dadi diꞌak bodik ema mak nadomi Nia no boi kedan atu tuir Niakaan hakara.  
\v 29 Hori uluk aan, Nia natene see mak atu dadi baa Niakaan oan. Nia moos boi nola sia nebee siakaan lisan dadi hanesan Niakaan Oan Kristus. Kristus nia, mak oan ulun. Rumak sia, mak alin.  
\v 30 Ema mak Naꞌi Maromak boi kedan, Nia bolu nola sia atu dadi baa Niakaan oan. Ema mak Nia bolu nola tiꞌan, Nia nafoli sia naꞌak ema loos. Ema mak Nia naloos tiꞌan, nosi ikus Nia moos foti-nahaas nodi foo kabaas baa sia.   
\s1 Naꞌi Maromak nadomi ita tebe-tebes  
\p
\v 31 Oras neꞌe, ita atu dale saa tenik nosi lia nia sia? Kalo Naꞌi Maromak nariik nosi ita, see mak bele sakar ita? La noo!  
\v 32 Naꞌi Maromak la natoos Oan duꞌuk, mais latan nebee mate dadi sera atu tulun ita hotu-hotu. Tan Nia la natoos Oan nunia bodik ita, ita bele hatene haꞌak, Nia moos atu foo diꞌak hotu-hotu baa ita. Tebes.   
\p
\v 33 Arumak emi haneo haꞌak, sei noo ema mak bele tula sala baa ita ka? La noo! La noo ema ida mak bele tula sala baa ita, tan Naꞌi Maromak boi nola ita tiꞌan. Nia duꞌuk nafoli ita naꞌak, ema loos.  
\v 34 Arumak emi haneo haꞌak, sei noo ema mak bele dale naꞌak, Naꞌi Maromak musti kastikar ita ka? La noo! Naꞌi Maromak la kastikar ita ona, tan Nia boi ita tiꞌan, no Yesus Kristus mate selu nola ita. Liu tan tenik, Naꞌi Maromak nalo Yesus moris nikar, hotu foti Nia nebee nabesi aan baa fatin kneter kaliuk iha Naꞌi Maromak sorin kwana. Iha nia, Yesus namulak bodik ita.   
\p
\v 35 Arumak emi haneo haꞌak, noo ema mak bele seten Kristus toꞌo Nia la nadomi ita tenik ka? La noo! La noo ida kois mak bele! Masik ita hetan susar ka, mukit ka, salaen ka, la noo tais ka, dinu ka, ema atu noꞌo ita ka, Kristus nadomi ita nohuun. La noo ida kois mak bele taa kotu ita nosi Niakaan dadomin!  
\v 36 Hakerek Moon naꞌak,  
\q1 “Ema buka dalan atu noꞌo ita,  
\q2 tan ita Naꞌi Maromak eman.  
\q1 Sia nalo ita,  
\q2 nuꞌu bibi malae mak ema nodi baa noꞌo.”\x + \xo 8:36 \xt Kananuk Sia 44:23\x*   
\p
\v 37 Masik ita hetan susar oin nunabee moos, ita sai luku tan Kristus nadomi ita.   
\p
\v 38 Haꞌu kfiar nuneꞌe: la noo ida kois mak bele saseni Naꞌi Maromak toꞌo Nia la nadomi ita. Ita moris ka, ita mate ka, Nia nadomi nohuun. Makbukar laleꞌan ka, diabu ka, makaer beran seluk ka, la noo ida mak bele seten Naꞌi Maromak toꞌo Nia la nadomi ita. Masik baa oras neꞌe ka, baa loron ikus ka, la noo.  
\v 39 La noo ida iha laleꞌan, la noo ida iha raiklaran. Nosi sasoin hotu-hotu mak Naꞌi Maromak naseꞌi moos, la noo ida mak bele sasa faꞌe ita nosi Naꞌi Maromak dadomin, tan ita talin malu tiꞌan ho itakaan Naꞌin Yesus Kristus.   
\c 9  
\s1 Paulus neon susar, tan niakaan ema Yahudi waꞌin la fiar baa Kristus  
\p
\v 1 Ita mak talin malu ho Kristus, dale mak loos dei. Dadi, saa mak haꞌu kdale neꞌe, lia mak loos no tebes. Haꞌu la kbosok. Haꞌu moos koran iha neon laran kaꞌak, Kmalar Lulik mak babilan haꞌukaan dalen neꞌe.  
\v 2-3 Nuneꞌe: koran susar todan baa oras kanoin kola haꞌukaan ema Yahudi\f + \fr 9:2-3 \ft Ema klubun \ft \+it Yahudi\+it* nia, manesak no ema klubun Israꞌel. Sia nein iha rai Israꞌel no fatin seluk sia.\f* duꞌuk, tan kakara nebee sia moos talin malu no Kristus. Mais sia waꞌin la fiar. Kalo haꞌu kbele kona kastikar tan seluk sia, haꞌu kadiꞌa aan simu. Masik Naꞌi Maromak sasa faꞌe haꞌu kosi Kristus moos, haꞌu ksimu, surak haꞌukaan ema sia talin malu no Kristus.  
\v 4 Tuir loos, sia ema klubun ida mak sotir tebes. Sia mak Naꞌi Maromak foti baa Niakaan oan sia hori uluk aan. Nia natudu Niakaan beran makaꞌas baa sia. Nia namate mamenon oi-oik no sia. Nia foo Niakaan Ukun-badu baa sia, no nameno atu natudu laran diꞌak baa sia. Sia mak natene loꞌu-sudur baa Naꞌi Maromak nodi naliku Nia.\x + \xo 9:4 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 4:21, 14:22\x*  
\v 5 Sia moris nosi itakaan bei uluk, mak Bei Abraham, Bei Isak, no Bei Yakob. (Sia nola naran ꞌIsraꞌelꞌ nosi Bei Yakob naran foun.) Kristus moris nosi siakaan husar-binan. Kristus moos Maromak mak ukun hotu-hotu. Ita tonu-haboot Nia toꞌo nima-nimak. Loos!\x + \xo 9:5 \xt Lia Uluk Fohon 32:22-32\x*   
\p
\v 6 Mais ema Yahudi waꞌin sei la fiar dauk baa Kristus. Masik nunia moos, ema la bele naꞌak Naꞌi Maromak la nalaꞌok Niakaan mamenon baa sia. Keta haneo haꞌak, ema hotu-hotu mak moris nosi Bei Israꞌel, Naꞌi Maromak nafoli sia naꞌak, Niakaan ema.  
\v 7 No keta haneo haꞌak, ema hotu-hotu mak moris nosi Bei Abraham, Naꞌi Maromak nafoli sia naꞌak, Niakaan ema. Tan Naꞌi Maromak katak baa Bei Abraham naꞌak, “Okaan husar-binan mak Haꞌu katene, neꞌe mak, husar-binan mak moris nosi okaan oan Isak dei.”\x + \xo 9:7 \xt Lia Uluk Fohon 21:12\x*   
\p
\v 8 Lia neꞌe naꞌak, hori uluk toꞌo baa oras neꞌe, lahoos Bei Abraham husar-binan hotu-hotu mak dadi baa Naꞌi Maromak eman. Hela mesan husar-binan mak Nia boi tiꞌan tuir mamenon.  
\v 9 Tan Naꞌi Maromak namate menon baa Bei Abraham naꞌak, “Takseer tinan oin Haꞌu kmai kikar, baa oras nia okaan feen Sara nahoris oan mane ida tiꞌan.”\x + \xo 9:9 \xt Lia Uluk Fohon 18:10\x*   
\p
\v 10 Lahoos nunia dei. Itakaan bei Isak no feen Ribka moos nahoris oan karuak.  
\v 11-12 Oa karuak nia sia sei la moris dauk, sei la natene dauk lia diꞌak no lia aat, mais Naꞌi Maromak katak kedan baa Ribka nosi oan karuak nia sia naꞌak, “Maun atu serwisu bodik alin.” Hodi nunia, Naꞌi Maromak nalore naꞌak, kalo Nia boi nola ema ida tiꞌan, Nia natene nanis atu nodi ema nia nalaꞌok serwisu saa. Naꞌi Maromak boi kedan alin nia atu dadi Niakaan ema. Nia la nein naree alin nia atu nalo saa, tan Nia natene kedan tiꞌan.\x + \xo 9:11-12 \xt Lia Uluk Fohon 25:23\x*  
\v 13 Iha Hakerek Moon Naꞌi Maromak dale nosi oa karuak nia naꞌak,  
\q1 “Haꞌu kboi Yakob,  
\q2 Haꞌu kdudu Esau.”\x + \xo 9:13 \xt Maleaki 1:2-3\x*   
\p
\v 14 Dadi, ita atu haꞌak saa tenik? Arumak emi haneo haꞌak, “Naꞌi Maromak nakotu lia la nodi moon.” Lale!  
\v 15 Uluk aan Naꞌi Maromak katak baa Bei Musa naꞌak,  
\q1 “Haꞌu duꞌuk mak kboi ema mak Haꞌu kdodan.  
\q2 Haꞌu duꞌuk mak katudu ema mak Haꞌu kadomi.”\x + \xo 9:15 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 33:19\x*   
\p
\v 16 Dadi, Naꞌi Maromak dodan ema, la titu nosi ema neon laran, lale ema niakaan hahalok, mais nahuu nosi Naꞌi Maromak laran duꞌuk.  
\v 17 Iha Hakerek Moon, Naꞌi Maromak dale baa Naꞌin Mesir naꞌak, “Haꞌu kfoti o dadi baa naꞌin, tan haꞌu kakara kodi o atu matudu Haꞌukaan beran baa ema lear. Hodi nunia, ema iha raiklaran tomak foti-naboot Haꞌukaan naran.”\x + \xo 9:17 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 9:16\x*   
\p
\v 18 Dadi, kalo Naꞌi Maromak beer natudu dodan baa ema ida, Nia nalo luku. Kalo Nia beer nalo ema ida neon monas, Nia moos nalo luku.\x + \xo 9:18 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 7:7-9\x*   
\s1 Naꞌi Maromak boi ema tuir Niakaan hakara  
\p
\v 19 Arumak emi dale sakar haꞌak, “Kalo Naꞌi Maromak nakotu kedan hotu-hotu tiꞌan, toꞌo la noo ema ida mak bele sakar Niakaan kakotun, tan saa Nia sei tula sala baa ita? Neꞌe naꞌak, Naꞌi Maromak la moon.”   
\p
\v 20 Kalo o manoin nunia, haꞌu kataa o kaꞌak, “O maneo o neꞌe see?! O bele dale sakar Naꞌi Maromak ka?” Keta nunia, tan Hakerek Moon naꞌak, “Kalo ema ida naseꞌi buat ida, buat nia bele nusu fila baa ema mak naseꞌi nia naꞌak, ‘Tan saa o malo haꞌu nuneꞌe?’ ”\x + \xo 9:20 \xt Yesaya 29:16, 45:9\x*  
\v 21 Haꞌu kola knaninuk kosi ema mak nalo sasanan rai. Nodi rai fuꞌak ida, nia bele boi atu nalo hanek molen toꞌo ema mose. Nia moos bele boi atu nalo baa sasanan teꞌin mak la no folin. Nia nalo tuir niakaan hakara dei.   
\p
\v 22 Nunia moos, Naꞌi Maromak. Nia noo beran atu nalo tuir Niakaan hakara duꞌuk. Nia bele boi atu natudu Niakaan hahibun no Niakaan beran baa ema mak nalo aat, tan ema nia sia fatan kona kastikar toꞌo welon. Mais Nia moos bele boi atu netu neon no ema mak nalo aat.  
\v 23 Nia nalo nunia atu natudu Niakaan dodan baa ema balu, tan Nia boi sia kedan atu foti-nahaas sia nodi foo kabaas baa sia.  
\v 24 Ita neꞌe, mak Nia boi kedan tiꞌan atu dadi baa Niakaan ema. Ita neꞌe, balu hosi ema Yahudi, balu tenik hosi ema klubun seluk sia.  
\v 25 Uluk, Maromak nodi makoꞌan Hosea atu nakerek nosi ema lahoos Yahudi naꞌak,  
\q1 “Ema mak uluk lahoos Haꞌukaan ema,  
\q2 Haꞌu kakara bolu sia kaꞌak,  
\q3 ‘Emi neꞌe, Haꞌukaan ema.’  
\q1 Ema mak uluk Haꞌu la kadomi,  
\q2 Haꞌu kakara bolu sia kaꞌak,  
\q3 ‘Emi neꞌe, ema mak Haꞌu kadomi.’ ”\x + \xo 9:25 \xt Hosea 2:23\x*   
\p
\v 26 Nia moos nakerek naꞌak,  
\q1 “Noo fatin ida mak uluk  
\q2 Naꞌi Maromak katak baa ema naꞌak,  
\q3 ‘Emi neꞌe, lahoos Haꞌukaan ema!’  
\q1 Oras neꞌe, Naꞌi Maromak simu sia naꞌak,  
\q2 ‘Emi neꞌe, Haꞌukaan oan!’ ”\x + \xo 9:26 \xt Hosea 1:10\x*  
\p Maromak Mak Moris dale nunia, tan Nia dodan ema lahoos Yahudi sia.   
\p
\v 27 Dala ida, Maromak makoꞌan ida seluk, naran Yesaya, katak nosi ema klubun Israꞌel naꞌak,  
\q1 “Masik ema Israꞌel dadi klubun ida  
\q2 mak waꞌin hanesan raihenek iha tasi tehen moos,  
\q1 Naꞌi Maromak atu sori nola sia naꞌin hira dei  
\q2 nosi siakaan salan.   
\q1
\v 28 Naꞌi Maromak Niakaan oras toꞌo tiꞌan atu nakotu lia baa raiklaran tomak.  
\q2 Nia la nein tiꞌan, mais atu nakotu lai-lais ona.”\x + \xo 9:28 \xt Yesaya 10:22-23\x*   
\p
\v 29 Uluk aan, Yesaya moos katak nosi ema Yahudi naꞌak nuneꞌe:  
\q1 “Ita neꞌe sotir,  
\q2 tan Maromak Mak Beran Kaliuk  
\q2 nabusik itakaan husar-binan balu netan moris.  
\q1 Kalo lahoos nunia,  
\q2 ita mohu tiꞌan,  
\q3 hanesan ema kota Sodom no Gomora.”\x + \xo 9:29 \xt Yesaya 1:9\x*   
\s1 Dalan moris bodik ema Israꞌel mak seꞌi kotuk baa Naꞌi Maromak  
\p
\v 30 Dadi, ita atu haꞌak saa? Ita hatene haꞌak, uluk ema lahoos Yahudi sia la nanono baa Naꞌi Maromak. Mais oras neꞌe, Naꞌi Maromak naloos sia tiꞌan tan fiar Yesus Kristus.  
\v 31 Mais ema Yahudi sia sei la fiar. Sia madinas tuir Ukun-badu nodi neo-neon Naꞌi Maromak atu naloos sia. Mais la dadi falik.   
\p
\v 32-33 Tan saa la dadi nunia? Tan sia la fiar baa Yesus, mais sia narui aan tuir Ukun-badu nebee Naꞌi Maromak naloos sia. Sia narui aan no lahan Yahudi, mais nuꞌu la naree Maromak iha siakaan oin toꞌo sidi ain baa “fatuk sasidin” iha dalan klaran. Yesaya katak lia nia tiꞌan iha Hakerek Moon naꞌak,  
\q1 “Sintidu!  
\q2 Tan Haꞌu krai Ema ida iha Foho Sion,  
\q3 iha kota Yerusalem.  
\q1 Ema nia nuꞌu fatuk sasidin ida,  
\q2 mak ema sidi ain kona baa.  
\q1 Ema waꞌin nakloti  
\q2 tan fatuk nia.  
\q1 Mais ema mak fiar baa Nia,  
\q2 la neon kiꞌik kedan.”  
\p Fatuk nia, mak Yesus. Mais ema Israꞌel sia dudu sai Nia. Nuꞌu sia sidi ain nodi nakloti tan fatuk nia.\x + \xo 9:32-33 \xt Yesaya 28:16\x*   
\c 10  
\p
\v 1 Mamaluk sia! Haꞌukaan neon ain, beer bodik ema Yahudi nuneꞌe: Haꞌu kakroꞌan kodi neon no laran, nebee sia foo leet baa Naꞌi Maromak atu sori sia nosi sala. Kalo dadi nunia, foin haꞌu neon diꞌak.   
\p
\v 2 Haꞌu katak kasain kaꞌak, sia madinas tebes buka Maromak. Mais sia la natene dalan mak loos  
\v 3 nebee Naꞌi Maromak naloos sia. Sia naꞌin loke dalan duꞌuk, tan la noꞌuk rona baa Nia.   
\p
\v 4 Kalo ema buka nebee Naꞌi Maromak naloos sia tan sia tuir Ukun-badu, lia nia la toꞌo dauk. Mais fiar baa Kristus, foin tetuk. Tan Naꞌi Maromak naloos ema hotu-hotu mak fiar baa Kristus.   
\s1 Naꞌi Maromak beer sori ema Yahudi no ema lahoos Yahudi  
\p
\v 5 Uluk, Bei Musa natudu dalan nebee Naꞌi Maromak naloos ema, surak halo tuir Niakaan Ukun-badu hotu-hotu. Nia nakerek naꞌak, “See mak tuir Ukun-badu hotu-hotu atu netan moris mak loos.”\x + \xo 10:5 \xt Ukun-badu Naꞌilulik 18:5\x*   
\p
\v 6 Mais oras neꞌe Naꞌi Maromak natudu dalan seluk tiꞌan nebee naloos ema, surak fiar baa Yesus Kristus. Dalan nia, iha tiꞌan. Tan Hakerek Moon naꞌak, “Lalika husu haꞌak, ‘See mak bele saꞌe baa laleꞌan?’ ” (Lia fuan nia isin naꞌak, “Ita ema raiklaran musti saꞌe baa laleꞌan atu bolu Kristus, nebee namaan aan tuun atu sori ita ka?”)  
\v 7 Hakerek Moon moos naꞌak, “Lalika husu haꞌak, ‘See mak atu tuun baa kuak naraka, baa ema maten fatin nia?’ ” (Lia fuan nia isin naꞌak, “Ita ema raiklaran musti tuun baa hasaꞌe hikar Kristus nosi mate, nebee sori ita ka?”)   
\p
\v 8 Lahoos nunia! Ita lalika saꞌe baa laleꞌan, lale tuun baa naraka, atu buka Maksorin. Tan Hakerek Moon naꞌak, “Maromak Manfatin kreꞌis baa o, tan iha okaan ibun no neon tiꞌan.” Manfatin nia mak ita hodi katak baa ema haꞌak, “Kalo o makara buka Maksorin, fiar baa Kristus dei!”\x + \xo 10:8 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 30:12-14\x*  
\v 9 Kalo o katak sain modi ibun duꞌuk maꞌak, ‘Yesus Kristus, haꞌukaan Naꞌin,’ no fiar modi neon no laran maꞌak, Naꞌi Maromak nalo Yesus moris nikar tiꞌan nosi mate, Naꞌi Maromak nanis sori o nosi okaan salan.  
\v 10 Kalo fiar modi neon, Naꞌi Maromak nanis naloos o. Kalo katak sain modi ibun maꞌak, ‘Yesus Kristus, haꞌukaan Naꞌin’, Naꞌi Maromak nanis sori o nosi okaan salan.  
\v 11 Hakerek Moon naꞌak, “Ema mak fiar baa Naꞌi Maromak la neon kiꞌik kedan, tan hotu-hotu mak Naꞌi Maromak nameno tiꞌan, Nia nanis nalo dadi.”\x + \xo 10:11 \xt Yesaya 28:16\x*  
\v 12 Ema Yahudi no ema lahoos Yahudi manesak, tan Naꞌin ida dei bodik ema klubun hotu-hotu. Nia moos beer fakar laran diꞌak bodik ema hotu-hotu mak nusu tulun baa Nia.  
\v 13 Ita hatene lia nia tan Hakerek Moon naꞌak, “Ema hotu-hotu mak nusu tulun baa Naꞌi Maromak, Nia nanis sori sia.”\x + \xo 10:13 \xt Yoel 2:32\x*   
\p
\v 14 Mais kalo ema sei la natene Nia dauk, oin nunabee sia bele nusu tulun baa Nia? La bele! Kalo sia sei la rona lia nosi Nia dauk, oin nunabee sia bele fiar baa Nia? La bele! Kalo sei la noo mak baa katak lia nosi Nia baa sia, oin nunabee sia bele rona Niakaan lia nia? La bele!  
\v 15 Kalo sei la noo mak solok ema dauk, oin nunabee ema bele baa katak Niakaan lia baa sia? La bele! Tan Hakerek Moon naꞌak, “Ema mak nodi lia diꞌak mai, niakaan mamain nia kabaas basuk!”\x + \xo 10:15 \xt Yesaya 52:7\x*   
\p
\v 16 Mais emi hatene tiꞌan haꞌak, noo ema Israꞌel balu mak la noꞌuk rona Lia Diꞌak. Maromak makoꞌan Yesaya nakerek naꞌak,  
\q1 “Ama Maromak!  
\q2 Ema sia la noꞌuk fiar Ama Manfatin  
\q3 mak sia rona tiꞌan nosi ami!”\x + \xo 10:16 \xt Yesaya 53:1\x*   
\p
\v 17 Ema musti rona uluk lia nosi Kristus, foin sia bele fiar. Musti noo ema mak katak uluk Niakaan lia nia baa sia, foin sia bele rona.   
\p
\v 18 Haꞌu kusu kokon nuneꞌe: arumak emi hanoin haꞌak, ema Israꞌel sia la dala ida rona nosi lia Kristus ka? Sia rona nanis tiꞌan! Tan Hakerek Moon naꞌak,  
\q1 “Maromak makoꞌan siakaan lia mamenon  
\q2 keke lema raiklaran tomak tiꞌan.  
\q1 Siakaan lia fuan  
\q2 toꞌo raiklaran lidun no sikun sia tiꞌan.”\x + \xo 10:18 \xt Kananuk Sia 19:5\x*   
\p
\v 19 Haꞌu atu kusu tenik lia ida kaꞌak, “Ema Israꞌel sia natene Naꞌi Maromak dalan, ka lale?” Sia nanis natene! Bei Musa nakerek uluk nosi lia nia tiꞌan. Baa oras nia, Naꞌi Maromak katak baa ema Israꞌel naꞌak,  
\q1 “Haꞌu atu kalo lia diꞌak  
\q2 bodik ema klubun seluk sia.  
\q3 Tan lia nia, emi atu hirus.  
\q1 Haꞌu atu kalo lia diꞌak  
\q2 bodik ema mak emi temi haꞌak kakutak tomak.  
\q1 Tan lia nia, emi atu ruun neꞌan.”\x + \xo 10:19 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 32:21\x*   
\p
\v 20 Nosi ikus, Bei Yesaya moos nakerek malorek nosi ema lahoos Yahudi naꞌak,  
\q1 “Noo ema mak uluk la buka Haꞌu,  
\q2 mais oras neꞌe sia nasoru nola Haꞌu tiꞌan.  
\q1 Noo ema mak uluk la nusu atu naree Haꞌu,  
\q2 mais oras neꞌe Haꞌu katadu aan baa sia tiꞌan.”\x + \xo 10:20 \xt Yesaya 65:1\x*   
\p
\v 21 Mais Naꞌi Maromak katak nosi ema Israꞌel nuneꞌe:  
\q1 “Loron-kalan Haꞌu kein ema Israꞌel sia mai baa Haꞌu.  
\q2 Haꞌu kbeer simu sia kodi liman rua.  
\q1 Mais sia la noꞌuk mai.  
\q2 Sia la nanono baa Haꞌu nodi sakar Haꞌu.”\x + \xo 10:21 \xt Yesaya 65:2\x*   
\c 11  
\s1 Naꞌi Maromak dodan ema Israꞌel sia  
\p
\v 1 Arumak emi haneo haꞌak, “Tan ema Israꞌel sia la nanono baa Naꞌi Maromak, etuk Nia dudu sai sia tiꞌan.” Nunia ka? Lale! Tan haꞌu duꞌuk, ema Israꞌel. Haꞌu neꞌe, kosi uma huun Benyamin. Benyamin aman, naran Isak. Isak aman, naran Abraham. Abraham nia, mak ema Israꞌel hotu-hotu siakaan bei uluk fohon.\x + \xo 11:1 \xt Filipi 3:5\x*  
\v 2 Naꞌi Maromak la dala ida dudu sai ema Israꞌel mak Nia boi kedan hori uluk aan. Emi sei hanoin lia nosi Maromak makoꞌan Elia ka? Nia naksuhuk baa Naꞌi Maromak, nodi nakroꞌan nebee Naꞌi Maromak kastikar ema Israꞌel sia  
\v 3 naꞌak,  
\q1 “Ama Maromak! Ema neꞌe sia noꞌo mohu Ama makoꞌan sia  
\q2 mak Ama solok mai.  
\q1 Sia moos sobu karin taroman  
\q2 mak ema nodi loꞌu-sudur baa Ama.  
\q1 Nosi Ama makoꞌan hotu-hotu,  
\q2 haꞌu kmesan dei mak sei moris.  
\q3 Mais ema moos buka dalan  
\q3 atu noꞌo haꞌu!”\x + \xo 11:3 \xt 1 Naꞌi Israꞌel Sia 19:10, 14\x*   
\p
\v 4 Mais Naꞌi Maromak nataa Elia naꞌak, “O dale nia, la kona! Sei noo ema rihun hitu mak loꞌu-sudur baa Haꞌu. Sia naterus aan bei-beik no la loꞌu baa aiꞌoi lulik Baꞌal.”\x + \xo 11:4 \xt 1 Naꞌi Israꞌel Sia 19:18\x*   
\p
\v 5-6 Nunia moos, baa oras neꞌe. Lahoos ema Yahudi hotu-hotu seꞌi kotuk baa Naꞌi Maromak. Sei noo amikaan ema balu mak Naꞌi Maromak boi tiꞌan atu sori, tan Nia nakara natudu laran diꞌak baa ami. Kalo Nia nokbiit natudu laran diꞌak nodi sori ami tan amikaan hahalok diꞌak, neꞌe naꞌak, Nia la boi atu sori ami. Tan kalo ema nokbiit natudu laran diꞌak, neꞌe naꞌak nia la boi atu nalo nunia.\x + \xo 11:5-6 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 7:7-8\x*  
\v 7 Lia rohan nuneꞌe: ema Yahudi waꞌin buka dalan atu diꞌa-diꞌak no Naꞌi Maromak. Balu netan dalan, tan sia mak Naꞌi Maromak boi kedan tiꞌan. Mais waꞌin la netan dalan, tan neon monas toꞌo sia la nanono Naꞌi Maromak.  
\v 8 Hakerek Moon naꞌak,  
\q1 “Naꞌi Maromak foo baa sia,  
\q2 matan mak la bele naree,  
\q2 tilun mak la bele rona,  
\q2 no kakutak tomak mak la bele nanoin.  
\q3 Tan baa nia, sia la natene lia loos toꞌo baa ohin loron neꞌe moos.”\x + \xo 11:8 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 29:4; Yesaya 29:10\x*   
\p
\v 9 Naꞌi Daud moos nakerek nosi lia ema Yahudi naꞌak,  
\q1 “Habusik sia nadahur iha siakaan fatin duꞌuk.  
\q2 Siakaan dahur nia atu kesi fila sia,  
\q3 tan sia naneo hotu-hotu diꞌak.  
\q2 No siakaan sasoin duꞌuk atu nalo sia sidi ain.   
\q1
\v 10 Habusik siakaan matan nakukun,  
\q2 toꞌo sia la titu-naree sa-saa!  
\q1 Habusik sia natiu naha todan bei-beik,  
\q2 toꞌo siakaan kotuk ruin tuꞌan katoꞌuk!”\x + \xo 11:10 \xt Kananuk Sia 69:23-24\x*   
\s1 Naꞌi Maromak nakara sori ema hotu-hotu  
\p
\v 11 Ema Yahudi sia sidi ain tan la fiar baa Yesus. Tebes. Mais haꞌu atu kusu nuneꞌe: Sia nakloti toꞌo la bele nadeer tenik ka? Lale! Mais tan sia la noꞌuk nanono baa Naꞌi Maromak, siakaan salan nia loke dalan nebee Naꞌi Maromak simu ema seluk. Naꞌi Maromak nalo nunia, nebee ema Yahudi sia laran moras, hotu sia fila nikar baa Nia.  
\v 12 Malorek tiꞌan naꞌak, ema Yahudi sia seꞌi kotuk baa lia mak diꞌak. Mais tan siakaan salan nunia, ema seluk nosi raiklaran tomak bele noran Naꞌi Maromak laran diꞌak. Neꞌe naꞌak, ema Yahudi sia lakon boot. Ema lahoos Yahudi sia sotir boot. Mais nosi ikus, kalo ema Yahudi sia moos fila nikar diꞌa-diꞌak no Naꞌi Maromak, neꞌe mak diꞌak kaliuk!   
\p
\v 13 Oras neꞌe, haꞌu katak baa emi mak lahoos Yahudi sia. Naꞌi Maromak solok haꞌu hanesan Kristus klosan bodik emi. Haꞌu kakaꞌas aan kodi kalaꞌok serwisu kabaas neꞌe,  
\v 14 tan kaneo kalo haꞌu kalaꞌok diꞌa-diꞌak serwisu neꞌe bodik emi mak lahoos Yahudi, arumak haꞌukaan ema Yahudi duꞌuk laran moras, toꞌo balu netan moris tan fila nikar baa Naꞌi Maromak.  
\v 15 Baa oras Naꞌi Maromak dudu sai ema Yahudi sia, Nia loke dalan nebee ema seluk bele tama dadi baa Niakaan ema. Mais nosi ikus, kalo ema Yahudi sia fila nikar baa Naꞌi Maromak, lia nia kabaas kaliuk, nuꞌu sia moris nikar nosi mate!   
\p
\v 16 Kalo ema sera toꞌos isin uluk fohon baa Naꞌi Maromak, neꞌe naꞌak, toꞌos isin hotu-hotu dadi baa Naꞌi Maromak Niakaan. Kalo ema mak nalo tubi, sera tubi uluk fohon, tubi hotu-hotu dadi baa Naꞌi Maromak Niakaan. Kalo ema sera ai abut ida, ai sorun hotu-hotu moos dadi baa Naꞌi Maromak Niakaan.   
\p
\v 17 Haꞌu kanesa ema Yahudi baa ai huun saitun ida mak Naꞌi Maromak kuda iha toꞌos laran. Nunia moos, kanesa emi mak lahoos Yahudi sia baa ai saitun fuik iha toꞌos luan. Naꞌi Maromak taa kotu ai sorun balu iha toꞌos laran nia, hotu Nia taa nola ai fuik sorun balu, tubir baa ai huun iha toꞌos laran nia. Hodi nunia, sorun nosi ai huun iha toꞌos luan, simu nola moris nosi ai huun iha toꞌos laran. Neꞌe naꞌak, Naꞌi Maromak foo moris baa ema Yahudi bele-bele no emi mak lahoos Yahudi.  
\v 18 Mais sintidu! Keta kakaku aan haneo haꞌak, emi hosi luan nia diꞌak liu ai sorun mak toꞌos naꞌin taa kotu iha toꞌos laran nia! Kalo atu maksaꞌek aan, keta maluꞌa tan o neꞌe sorun loos dei! Lahoos o mak malo ai huun nia biit, mais abut mak nalo biit.   
\p
\v 19 Arumak o maꞌak, “Naꞌi Maromak taa kotu sorun ida nosi ai huun mak moris iha Niakaan toꞌos laran, nebee tubir nikar haꞌu baa, nodi seluk sorun tuan nia.”  
\v 20 Tebes. Mais keta maluꞌa maꞌak, Naꞌi Maromak taa kotu sorun nia sia tan sia la fiar baa Yesus. O bele seluk sia, tan fiar baa Nia. Tan lia nia, o la bele kakaku aan! Diꞌak liu, daka aan! Keta malo oi-oik.  
\v 21 Ema Yahudi sia nuꞌu sorun isin mak tubu uluk iha toꞌos laran. Mais Naꞌi Maromak la nabusik sia naterus aan kleur iha nia. Dadi, kalo o la fiar baa Yesus nohuun, keta maneo maꞌak Naꞌi Maromak atu nabusik o materus aan iha nia!   
\p
\v 22 Hanoin diꞌa-diꞌak! Naꞌi Maromak laran diꞌak. Mais Nia moos laran moon. Nia natene natuun kastikar todan baa ema mak la nanono no seꞌi kotuk baa Nia. Bodik emi mak lahoos Yahudi sia, Naꞌi Maromak natudu laran diꞌak surak emi moris talin malu bei-beik ho Nia, nebee bele simu Niakaan dadiꞌak nia. Kalo emi la moris nunia, Nia nanis taa kotu emi nosi Niakaan ai huun.  
\v 23 Kalo ema Yahudi sia nalo neon aat hotu fiar baa Yesus, nanis Naꞌi Maromak tubir nikar sia baa ai huun isin nia. Tan Nia mak noo beran atu nalo nunia!  
\v 24 Mais emi mak lahoos Yahudi sia, nuꞌu sorun nosi saitun fuik mak uluk tubu karin iha toꞌos luan. Naꞌi Maromak boi nola emi nodi tubir baa ai huun saitun mak Nia kuda iha toꞌos laran. Kalo Naꞌi Maromak nalo nunia bodik emi mak lahoos Yahudi, saa tenik bodik ema Yahudi. Kabaas kaliuk kalo Nia tubir nikar sia baa siakaan ai huun duꞌuk.   
\s1 Nosi ikus, Naꞌi Maromak atu sori ema Yahudi sia  
\p
\v 25 Mamaluk iha Roma sia! Emi musti hatene lia neꞌe mak uluk sei lia subar. Mais kalo hatene tiꞌan, keta kakaku aan hodi haneo haꞌak, emi matenek. Lia subar nia nuneꞌe: oras neꞌe, ema Yahudi sia neon monas no la noꞌuk fiar baa Yesus. Mais la nunia bei-beik. Tan kalo ema seluk hotu-hotu fiar baa Yesus tiꞌan, ema Yahudi sia moos fiar baa Nia.  
\v 26 Kalo oras nia toꞌo tiꞌan, Naꞌi Maromak atu sori ema Yahudi hotu-hotu. Naꞌi Maromak duꞌuk katak kedan nunia tiꞌan iha Hakerek Moon naꞌak,  
\q1 “Kalo niakaan oras toꞌo tiꞌan,  
\q2 Maksorin ida atu mai  
\q1 nosi Foho Sion iha kota Yerusalem.  
\q2 Oras neꞌe, Israꞌel husar-binan sia la nanono baa Haꞌu.  
\q3 Oras neꞌe, sia seꞌi kotuk baa Haꞌu.  
\q3 Mais kalo ema nia toꞌo mai tiꞌan, Nia atu namoos siakaan neon.\x + \xo 11:26 \xt Yesaya 59:20-21\x*   
\q1
\v 27 Hotu, Haꞌu kasu mohu siakaan salan,  
\q2 tan uluk kamate menon ko sia nunia.”\x + \xo 11:27 \xt Yeremia 31:33-34\x*   
\p
\v 28 Sura oras ema Yahudi sia dudu Yesus Manfatin Diꞌak, sia nalo aan nuꞌu funu mak sakar Naꞌi Maromak. Hodi nunia, sia foo leet baa emi mak lahoos Yahudi sia. Mais Naꞌi Maromak nadomi sia nohuun, tan nadomi siakaan bei uluk, no boi nola sia tiꞌan dadi baa Niakaan ema.  
\v 29 Kalo Naꞌi Maromak latan buat ida tiꞌan, Nia la dada nikar ona. Kalo Nia bolu nola ema atu dadi baa Niakaan ema tiꞌan, Nia la nabusik ona.   
\p
\v 30 Uluk, emi mak lahoos ema Yahudi la hanono baa Naꞌi Maromak. Mais oras neꞌe, emi simu Niakaan dodan tan ema Yahudi sia la nanono baa Nia.  
\v 31 Oras neꞌe, sia mak la nalo tuir Naꞌi Maromak beer. Tan baa nia, Naꞌi Maromak natudu nikar dodan baa emi. Mais Nia sei nakara foo dodan baa sia tenik.  
\v 32 Lia neꞌe naꞌak, ema Yahudi no ema lahoos Yahudi, Naꞌi Maromak nafoli manesak. Sia hotu-hotu la tuir Niakaan hakara. Mais Nia nabusik nunia, nebee bele natudu dodan baa ema hotu-hotu.   
\s1 Tonu-haboot Maromak  
\q1
\v 33 Adeei! Haꞌu ktonu-kaboot Maromak tan Nia matenek kaliuk!  
\q2 Nia nodi Niakaan matenek nia, nalo lia kabaas.  
\q1 La noo ema ida mak bele natene tebe-tebes Maromak moris dalan.  
\q2 La noo ema ida mak bele natene fukur nosi Maromak nakotu lia.  
\q2 La noo ema ida mak bele natene  
\q3 tan saa Maromak nalo lia ida.\x + \xo 11:33 \xt Yesaya 55:8\x*   
\p
\v 34 Tebes! Iha Hakerek Moon ema nusu naꞌak,  
\q1 “See mak bele natene fukur Maromak Niakaan hanoin?  
\q2 See mak bele foo lia tateꞌan baa Nia?\x + \xo 11:34 \xt Yesaya 40:13\x*   
\q1
\v 35 See mak bele foo sa-saa baa Nia, toꞌo Nia natusan baa ema raiklaran?  
\q2 La noo ema ida kois mak bele.”\x + \xo 11:35 \xt Ayub 41:11\x*   
\q1
\v 36 Hotu-hotu nahabut baa Maromak.  
\q2 Hotu-hotu, Nia mak babilan.  
\q2 Hotu-hotu bodik Nia.  
\q1 Ita tonu-haboot Nia  
\q2 toꞌo nima-nimak!  
\q1 Nunia tebes!\x + \xo 11:36 \xt 1 Korintus 8:6\x*   
\c 12  
\s1 Ema mak talin malu no Kristus, lisan musti makonak no moris foun  
\p
\v 1 Mamaluk sia mak haꞌu kadomi! Tan Naꞌi Maromak natudu tiꞌan dodan boot baa ita, haꞌu kusu nebee emi latan aan baa Nia nuꞌu sera mak sei moris. Foo leet baa Nia atu babilan emi toꞌo emikaan lisan dadi moon. Kalo emi halo nunia, foin emi loꞌu-sudur baa Nia halo loos. Nia nanis simu nodi neon diꞌak.  
\v 2 Keta tuir ema raiklaran oras neꞌe lisan oi-oik. Keta foo leet baa sia atu babilan emi. Emikaan neon keta naktomak tuir siakaan hanoin, siakaan moris, no siakaan adat. Diꞌak liu, foo leet baa Naꞌi Maromak atu babilan emi toꞌo nafou emikaan kakutak. Hodi nunia, emi bele hatene lia hotu-hotu tuir dalan foun. Emi moos bele hatene saa mak Naꞌi Maromak nakara emi halaꞌok bodik Nia. Lia mak Nia nakara nia, nanis lia diꞌak, lia tetuk, no lia mak nalo Nia neon diꞌak.   
\p
\v 3 Tan Naꞌi Maromak natudu laran diꞌak tiꞌan nodi foti haꞌu baa klosan, haꞌu kbele katak baa emi nuneꞌe: Leno aan halo lo-loos! Keta haksaꞌek aan liu kladik. Naꞌi Maromak faꞌe babelen baa ita ida-idak, tuir itakaan fiar. Tetu diꞌa-diꞌak okaan babelen nia.   
\p
\v 4 Haꞌu kola knaninuk nosi ema isin lolon. Isin lolon ida noo niakaan fafaꞌek oi-oik. Faꞌek ida-idak noo duꞌuk niakaan serwisu.  
\v 5 Nunia moos ita. Masik ita ema waꞌin, ita hotu-hotu talin malu dadi nuꞌu Kristus isin. Mais ita ida-idak hoo duꞌuk serwisu, nuꞌu ema isin lolon fafaꞌek nia. Ita hotu-hotu hakrai aan baa malu.\x + \xo 12:5 \xt 1 Korintus 12:12\x*   
\p
\v 6 Naꞌi Maromak natudu laran diꞌak nodi faꞌe babelen baa ita ida-idak atu halaꞌok Niakaan serwisu oi-oik. Kalo Naꞌi Maromak faꞌe babelen baa o, nodi foo lia mamenon baa o, o musti matoꞌo lia mamenon nia tuir okaan fiar.  
\v 7 Kalo Naꞌi Maromak faꞌe babelen baa o, toꞌo o matene maliku ema seluk, o musti maliku. Kalo Naꞌi Maromak faꞌe babelen baa o, toꞌo o matene manorin ema, o musti manorin.  
\v 8 Kalo Naꞌi Maromak faꞌe babelen baa o, toꞌo o matene makbiit ema neon, o musti makbiit. Kalo Naꞌi Maromak faꞌe babelen baa o, toꞌo o bele tulun ema modi okaan sasoin, foo baa. Kalo Naꞌi Maromak faꞌe babelen baa o, toꞌo o matene lituk ema, malaꞌok serwisu nia modi laran maluak. Kalo Naꞌi Maromak faꞌe babelen baa o, toꞌo o matene tulun ema susar, o musti tulun modi neon boot.\x + \xo 12:8 \xt 1 Korintus 12:4-11\x*   
\s1 Kristus Niakaan ema dalan moris  
\p
\v 9 Keta asufanu hadomi ema. Hadomi halo loos. Keta oin-kotuk. Seꞌi kotuk baa lia aat hotu-hotu, hodi kaer hola lia diꞌak hotu-hotu.  
\v 10 Ita mamaluk sarani musti hadomi malu. Hariik metin nebee hakneter malu.  
\v 11 Kalo serwisu, serwisu hodi neon tomak. Keta neon ruak. Serwisu hodi neon boot bodik itakaan Naꞌin.  
\v 12 Neon diꞌak loron-kalan, hodi hanoin hotu-hotu mak Naꞌi Maromak atu nalo bodik emi. Haterus aan baa oras susar. Hamulak loron-kalan, keta horan kole.  
\v 13 Hodi sasoin hatoꞌo mamaluk sarani mak susar. Loke liman hodi foo haa-hemu no toba fatik baa ema matak. Hodi nunia, ita hadomi sia.   
\p
\v 14 Kalo ema nasusar ita, keta haloon aat bodik sia. Mais haloon nebee Naꞌi Maromak nalo diꞌak bodik sia.\x + \xo 12:14 \xt Mateus 5:44; Lukas 6:28\x*  
\v 15 Kalo ema neon diꞌak, ho sia neon diꞌak bele-bele. Kalo ema tanis tan neon todan, ho sia tanis bele-bele.  
\v 16 Moris neon ida, hodi hadomi malu. Keta loko aan. Diꞌak liu, hamalu ho ema mak la noo folin sia. Keta haksaꞌek aan hodi haneo haꞌak, ita mesan mak matenek.\x + \xo 12:16 \xt Lia Fuan Tateꞌan 3:7\x*   
\p
\v 17 Kalo ema nalo aat baa o, keta selu aat. Mais buka dalan mak diꞌak kaliuk, mak ema hotu-hotu bele mose.  
\v 18 Kalo bele, buka dalan atu moris dame malu mo ema hotu-hotu.   
\p
\v 19 Mamaluk sia mak haꞌu kadomi! Keta selu aat baa ema. Habusik Naꞌi Maromak mak selu baa sia. Tan Nia nahibu kalo ema nalo aat. Hakerek Moon naꞌak,  
\q1 “Itakaan Naꞌin duꞌuk mak dale naꞌak,  
\q1 Haꞌu mak koo beran atu selu aat baa ema.  
\q2 Tan Haꞌu mak koo beran atu katuun kastikar baa ema.”\x + \xo 12:19 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 32:35\x*   
\p
\v 20 Diꞌak liu, halo tuir lia iha Hakerek Moon naꞌak,  
\q1 “Kalo okaan funu salaen,  
\q2 mahaan nia.  
\q1 Kalo okaan funu nanroo,  
\q2 maroo nia.  
\q1 Tan kalo o malo nunia, nia atu noran moe,  
\q2 nodi nakneter fila o.”\f + \fr 12:20 \ft Hakerek Moon lia Yunani naꞌak, “rai haꞌi lutan baa niakaan ulun.” Ema matenek lia Hakerek Moon naꞌak, lia isin nia naꞌak “nia atu noran moe nodi nakneter fila o.”\f* \x + \xo 12:20 \xt Kananuk Sia 140:10; Lia Fuan Tateꞌan 25:21-22\x*   
\p
\v 21 Keta foo leet baa aꞌaat ukun o. Diꞌak liu, foo leet baa lia diꞌak mak ukun o. Hodi nunia, o bele matoba mola lia aat sia.   
\c 13  
\s1 Hanono baa ema makaer ukun  
\p
\v 1 Ema ida-idak musti nanono baa ema makaer ukun sia, tan sia mak kaer beran. Sia noo beran nunia, tan Naꞌi Maromak mak foo. Makaer ukun oras neꞌe kaer ukun, tan Naꞌi Maromak mak foti sia.  
\v 2 Kalo ema sakar makaer ukun, neꞌe naꞌak, nia sakar ema mak Naꞌi Maromak foti. Kalo ema sakar nunia, nanis Naꞌi Maromak kastikar.   
\p
\v 3 Kalo halo loos, lalika hataꞌuk makaer ukun sia. Mais halo aat, foin hataꞌuk sia! Dadi kalo emi hakara moris la ta-taꞌuk, daka aan hodi halo loos nebee makaer ukun sia tonun emi.  
\v 4 Naꞌi Maromak boi makaer ukun sia atu lituk emi. Mais kalo emi halo aat, sintidu! Tan siakaan beran nia, noo folin. Sia hanesan Naꞌi Maromak ain-liman mak Nia naruka atu kastikar ema mak nalo aat. Tan Naꞌi Maromak nahibu ema mak nalo aat.   
\p
\v 5 Tan baa nia, emi musti hanono baa makaer ukun sia. Emi duꞌuk hatene haꞌak, lia nia mak loos. Emi moos hatene haꞌak, Naꞌi Maromak nahibu kalo ita la halo lia loos.   
\p
\v 6 Nunia moos, emi musti selu bea tuir loos, tan ema makaer ukun sia nalaꞌok Naꞌi Maromak Niakaan serwisu.  
\v 7 Foo baa ema hotu-hotu saa mak fatan sia simu. Selu bea baa maksisi bea sia. Foo kneter baa ema mak fatan netan kneter. Foo tonun baa ema mak fatan simu tonun.\x + \xo 13:7 \xt Mateus 22:21; Markus 12:17; Lukas 20:25\x*   
\s1 Moris hadomi malu  
\p
\v 8 Selu halo mohu emikaan tusan sia, nebee keta moris ho tusan. Tan ita musti hatusan loos baa lia ida dei. Neꞌe mak, lia hadomi malu. Kalo ita hadomi ema, ita halaꞌok Naꞌi Maromak Ukun-badu hotu-hotu.  
\v 9 Ukun-badu nia sia naꞌak, “Keta halo lia kfoꞌer; keta hoꞌo ema; keta hanaꞌo; keta beer hola ema niakaan sasoin.” Noo tenik Ukun-badu seluk sia. Kalo hakara halaꞌok Ukun-badu sia hotu-hotu, halaꞌok Ukun-badu ida neꞌe mak naꞌak, “Hadomi ema seluk, hanesan hadomi isin lolon duꞌuk.”\x + \xo 13:9 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 20:13-15, 17; Hanoin Hikar Dalan Moris 5:17-19, 21; Ukun-badu Naꞌilulik 19:18; Mateus 22:39; Markus 12:29-31\x*  
\v 10 Kalo ita hadomi ema seluk, ita la halo aat baa nia. Lia nia naꞌak, kalo ita hadomi malu nohuun, ita halaꞌok Naꞌi Maromak Ukun-badu hotu-hotu.   
\s1 La kleur ona, Kristus atu namaan aan mai nikar  
\p
\v 11 La kleur ona, Yesus Kristus atu namaan aan mai nikar sori ita nosi aꞌaat raiklaran neꞌe. Emi hatene Niakaan oras sori ita, kreꞌis tiꞌan. Dadi, emi musti harui aan moris hadomi malu. Uluk, ita toba. Mais oras neꞌe, ita musti hadeer ona!  
\v 12 La kleur, kalan mohu ona, loron atu mai. Keta moris hanesan ema mak nalo aat iha makukun, tan nanoin la noo ema mak naree nia. Oras neꞌe, ita musti dadi nuꞌu sondadu mak moris iha kroman, nodi roꞌat-meik nariik metin nalo diꞌak.  
\v 13 Ita musti moris loos, nebee ema naree itakaan hahalok diꞌak. La diꞌak kalo ita hemu bele-bele toꞌo lanu. La diꞌak kalo ita halo lia kfoꞌer. La diꞌak kalo ita hakaat malu. La diꞌak kalo ita hirus ema tan la beer sia liu ita.  
\v 14 Diꞌak liu, filas neon dadi hanesan itakaan Naꞌin Yesus Kristus. Ita keta tuir aꞌaat iha neon laran mak naruka ita halo sala, mais ita musti hetu neon.   
\c 14  
\s1 Keta hasalak emikaan mamaluk sarani sia  
\p
\v 1 Ema sarani balu fiar baa Naꞌi Yesus tiꞌan, mais sia sei la natene lia waꞌin, tan siakaan fiar sei la biit dauk. Masik nunia moos, simu sia no keta hasalak sia baa lia oi-oik.  
\v 2 Ema sarani balu naneo naꞌak, ema sarani bele naa saa dei. Mais balu mak fiar la biit, naneo naꞌak, ema sarani musti naluli naꞌan nodi naa modo dei.  
\v 3 Mais rona! Ema mak noran bele naa sa-saa dei, keta nasalak ema mak naluli naꞌan. Nunia moos, ema mak naluli naꞌan, keta nasalak ema mak naa naꞌan. Tan Naꞌi Maromak simu sia hotu.   
\p
\v 4 Kalo o masalak ema seluk eman, o maneo o neꞌe see? O moo beran saa atu tula sala baa nia? Nia lahoos okaan ema. Nfiakaan ulun dei mak noo beran atu nakotu saa mak nia nalo nia, kona ka lale. Niakaan ulun mak bele babilan nia toꞌo nia dadi diꞌak.   
\p
\v 5 Ema sarani balu naneo naꞌak, loron ida diꞌak liu nosi loron seluk sia. Balu naneo naꞌak, loron hotu-hotu manesak. Ema ida-idak musti nakotu duꞌuk nosi lia nia.  
\v 6 Maluk mak naneo loron ida diꞌak liu nosi loron seluk, nodi loron nia nakneter itakaan Naꞌin. Maluk mak naa naꞌan, naa nodi nakneter itakaan Naꞌin, tan nia sera dodan baa Naꞌi Maromak. Maluk mak naluli naꞌan, nia moos nakneter itakaan Naꞌin, tan nia moos sera dodan baa Naꞌi Maromak.\x + \xo 14:6 \xt Kolose 2:16\x*   
\p
\v 7 Baa oras ita moris, ita la moris tuir itakaan beer duꞌuk. Nunia moos baa oras ita mate, la mate tuir itakaan beer duꞌuk.  
\v 8 Kalo ita sei moris, ita talin malu ho itakaan Naꞌin. Kalo ita mate, ita sei talin malu ho Nia. Dadi, masik ita moris ka, mate ka, ita sei dadi Niakaan ema.  
\v 9 Kristus mate hotu moris nikar atu dadi Naꞌin bodik ema mak mate no ema mak sei moris.   
\p
\v 10 Dadi tan saa o foti aan nuꞌu ema makotu lia, modi masalak okaan maluk sarani? Tan saa o titu maraik nia? Keta maluꞌa maꞌak, ita ida-idak musti baa hataa Naꞌi Maromak baa oras Nia leno itakaan hahalok ida-idak.\x + \xo 14:10 \xt 2 Korintus 5:10\x*  
\v 11 Hori uluk Yesaya nakerek iha Hakerek Moon naꞌak,  
\q1 “Itakaan Naꞌin katak naꞌak,  
\q1 ‘Ema hotu-hotu atu nakniꞌa  
\q2 loꞌu-sudur baa Haꞌu.  
\q1 Ema hotu-hotu atu nodi ibun duꞌuk katak sain naꞌak,  
\q2 Haꞌu mak siakaan Naꞌin,  
\q3 tan Haꞌu neꞌe, Maromak.’ ”\x + \xo 14:11 \xt Yesaya 45:23\x*   
\p
\v 12 Tan lia nia, keta maluꞌa maꞌak, ita ida-idak musti hataa baa oras Naꞌi Maromak nusu lia nosi itakaan hahalok.   
\s1 Keta hahonu emikaan mamaluk sarani sia  
\p
\v 13 Uluk emi iha Roma tula sala baa malu. Mais oras neꞌe, keta ona. Diꞌak liu, ita hakotu nuneꞌe: ita keta halo itakaan mamaluk sia sidi ain. Ita keta buka malu ain atu hahonu sia baa sala.   
\p
\v 14 Tan haꞌu ktalin malu ko Naꞌi Yesus, haꞌu katene fukur no kfiar iha haꞌukaan neon nuneꞌe: la noo saa mak luli iha Naꞌi Maromak oin. Mais kalo ema ida naneo naꞌak, saa ida bele nalo nia sasobo toꞌo nia la bele namulak tenik, habusik nia naluli baa.  
\v 15 Kola knaninuk kosi haa naꞌan. O maa naꞌan, mais okaan maluk neon susar tan okaan hahalok nia. Kalo o maa naan bei-beik, neꞌe naꞌak, o la madomi nia. O musti metu neon! Keta maa naan kalo hahalok nia nahaat okaan maluk! Keta maluꞌa maꞌak, Kristus moos mate bodik nia.  
\v 16 Kalo metu neon nunia, ema la nasalak o baa lia mak o duꞌuk moran diꞌak.   
\p
\v 17 Hanoin diꞌa-diꞌak! Naꞌi Maromak mak itakaan Naꞌin. Mais ita la dadi Niakaan renu, tan ita tuir ukun-badu haa-hemu. Lale. Mais ita dadi Niakaan renu, tan ita talin malu ho Niakaan Kmalar Lulik. Ita bele moris loos no dame malu no neon diꞌak.  
\v 18 Ema mak moris nodi serwisu tuir Kristus nunia, nalo Naꞌi Maromak neon diꞌak. Ema raiklaran moos mose nia.   
\p
\v 19 Tan baa nia, ita musti harui aan atu moris dame malu, hodi hakbiit malu neon.  
\v 20 Keta, tan baa lia haa-hemu dei, o mahaat saa mak Naꞌi Maromak serwisu iha ema seluk neon. Naꞌi Maromak naꞌak tiꞌan, ema bele naa sa-saa dei, tan sa-saa nia, hotu-hotu moos. Mais kalo o malo lia mo okaan maluk tan lia haa-hemu, neꞌe naꞌak, o sala tiꞌan. Keta nunia!  
\v 21 Diꞌak liu, o metu neon keta maa naꞌan, keta memu anggor ween, keta malo sa-saa seluk, kalo hahalok nia nalo okaan maluk monu baa sala.   
\p
\v 22 Lia badak nuneꞌe: kalo o makotu lia tiꞌan mo Naꞌi Maromak maꞌak, o bele maa-memu saa, rai baa neon dei. Lalika maꞌak baa ema. O moos lalika buka tenik atu matene lia nia loos, ka lale, tan o makotu tiꞌan.  
\v 23 Mais kalo o maa buat ida modi neon ruak tan moran sala, Naꞌi Maromak tula sala baa o, tan o la malo tuir saa mak o fiar iha okaan neon laran. Kalo o atu malo sa-saa, mais o fiar maꞌak hahalok nia la loos iha Naꞌi Maromak oin, neꞌe naꞌak, o malo sala.   
\c 15  
\s1 Harui aan hodi hakbiit ema seluk siakaan fiar  
\p
\v 1 Ita mak fiar biit musti haterus aan ho maluk mak sei la fiar biit dauk. La furak kalo ita moris halo itakaan neon diꞌak dei.  
\v 2 Ita ida-idak musti harui aan moris halo neon diꞌak bodik maluk sarani sia, nebee siakaan fiar hetak biit.  
\v 3 Yesus Kristus la moris nalo Nia duꞌuk neon diꞌak, mais Nia moris nalo Naꞌi Maromak neon diꞌak. Lia nia hakerek tiꞌan iha Hakerek Moon naꞌak,  
\q1 “Siakaan lia fuan kasalak baa O,  
\q2 kona no baa Haꞌu.”\x + \xo 15:3 \xt Kananuk Sia 69:8\x*   
\p
\v 4 Hotu-hotu mak Naꞌi Maromak naruka ema nakerek iha Hakerek Moon dadi hanorin bodik ita. Hanorin nia natudu dalan nebee ita haterus aan no neon boot. Ita moos bele haloon baa Naꞌi Maromak hodi neon metin.   
\p
\v 5 Naꞌi Maromak nakbiit itakaan neon, nebee ita bele haterus aan. Haꞌu kamulak kodi kakroꞌan baa Nia, nebee nalo emi moris neon ida, tuir Yesus Kristus beer.  
\v 6 Nebee, emi hotu-hotu tonu-haboot Naꞌi Maromak bele-bele. Tan Nia mak itakaan Naꞌin Yesus Kristus, Niakaan Ama.   
\s1 Ita musti hafoli malu  
\p
\v 7 Ita musti hafoli malu, hanesan Kristus nafoli ita. Kalo ita moris nunia, ema foti-nahaas Naꞌi Maromak naran.  
\v 8 Lia nuneꞌe: Kristus nalo aan hanesan ema ain-liman atu natetuk lia hotu-hotu mak Naꞌi Maromak nameno tiꞌan bodik ema Yahudi siakaan bei uluk sia. Hodi nunia, ema hotu-hotu bele natene naꞌak, Naꞌi Maromak dale loos.  
\v 9 Etuk, ema klubun seluk mak lahoos Yahudi sia moos tonu-naboot Naꞌi Maromak. Tan sia natene naꞌak, Nia dodan ita hotu-hotu. Uluk, Naꞌi Daud nakerek kedan lia nia iha Hakerek Moon naꞌak,  
\q1 “Haꞌu atu kfoti-kahaas Maromak naran  
\q2 iha ema klubun seluk oin.  
\q1 Haꞌu atu kananu kananuk tonun baa Maromak  
\q2 iha ema klubun seluk oin.”\x + \xo 15:9 \xt 2 Samuel 22:50; Kananuk Sia 18:50\x*   
\p
\v 10 Bei Musa moos nakerek naꞌak,  
\q1 “Hei! Emi mak ema matak hosi fatin seluk sia!  
\q2 Haboot neon hamutuk ho  
\q3 Naꞌi Maromak eman sia.”\x + \xo 15:10 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 32:43\x*   
\p
\v 11 Naꞌi Daud nakerek tenik naꞌak,  
\q1 “Emi hosi klubun seluk sia!  
\q2 Baa katak ema hotu-hotu nosi lia Maromak Niakaan makaꞌas,  
\q3 nebee sia tuir tonun itakaan Naꞌin.”\x + \xo 15:11 \xt Kananuk Sia 117:1\x*   
\p
\v 12 Bei Yesaya moos nakerek naꞌak,  
\q1 “Isai oan Daud niakaan husar-binan ida  
\q2 atu tadu mai.  
\q1 Nia atu kaer ukun baa ema klubun seluk sia.  
\q1 Sia natene tiꞌan naꞌak, Nia atu mai.  
\q2 Sia noꞌi nein Nia,  
\q3 tan sia natene tiꞌan naꞌak, Nia neꞌe, see.”\x + \xo 15:12 \xt Yesaya 11:10\x*   
\p
\v 13 Ita haloon baa Naꞌi Maromak, mak abut nosi hotu-hotu. Nebee, emi foo leet baa Niakaan Kmalar Lulik, nodi Niakaan beran, nalo emi hetak fiar baa Nia, toꞌo emi neon diꞌak no metin.   
\s1 Paulus nakerek nosi niakaan serwisu bodik Naꞌi Maromak  
\p
\v 14 Mamaluk sia! Haꞌu katene tebe-tebes kaꞌak, emikaan neon nakonu no lia diꞌak sia. Emi hatene lia waꞌin toꞌo bele foo lia tateꞌan baa malu.  
\v 15 Haꞌu kaberan aan kalo hakerek neꞌe toꞌo malorek, tan kakara foo katene baa emi dala ida tenik nosi lia oi-oik. Haꞌu kalo nuneꞌe, tan Naꞌi Maromak natudu laran diꞌak baa haꞌu,  
\v 16 baa oras foti haꞌu dadi baa Yesus Kristus ain-liman. Hotu, Nia naruka haꞌu kbaa keke Manfatin Diꞌak baa ema mak lahoos Yahudi sia. Kalaꞌok haꞌukaan serwisu neꞌe baa sia, hanesan naꞌilulik nalaꞌok niakaan serwisu atu foo sera baa Naꞌi Maromak. Hodi nunia, Kmalar Lulik nalo sia dadi moos, toꞌo Naꞌi Maromak simu sia.   
\p
\v 17 Tan haꞌu ktalin malu ko Yesus Kristus, haꞌu kbele foti oin dale kosi haꞌukaan serwisu bodik Naꞌi Maromak.  
\v 18 Haꞌu la kaksakar aan dale lia seluk. Haꞌu kdale loos lia Kristus no serwisu mak Nia latan baa haꞌu. Haꞌu kdale kaꞌak, ema lahoos Yahudi sia nanono baa Kristus tiꞌan, tan haꞌukaan dalen no haꞌukaan hahalok mak natudu dalan baa sia.  
\v 19 Kristus moos latan beran baa haꞌu nosi Maromak Kmalar Lulik, nebee haꞌu kbele kalo tadak blaar oi-oik. Nia latan beran nia, nebee haꞌu kbele katudu kaꞌak, Kristus nia, see. Kodi nunia, haꞌu keke lia hotu-hotu nosi Kristus Manfatin Diꞌak baa ema iha fatin hotu-hotu. Haꞌu keke kasirin kosi kota Yerusalem, toꞌo rai Ilirikum mak kreꞌis baa Italia.  
\v 20 Hori uluk aan, haꞌu kanoin kaꞌak, “Haꞌu kmusti kanorin lia Kristus baa ema mak sei la dala ida dauk rona Niakaan Manfatin Diꞌak!” La diꞌak kalo haꞌu kanorin iha fatin mak ema seluk nanorin tiꞌan.  
\v 21 Tan Hakerek Moon naꞌak,  
\q1 “Ema mak sei la dala ida dauk rona lia nosi Nia,  
\q2 nosi ikus, sia atu naree Nia.  
\q1 Ema mak sei la dala ida dauk natene sa-saa nosi Nia,  
\q2 nosi ikus, sia atu natene lia nosi Nia.”\x + \xo 15:21 \xt Yesaya 52:15\x*   
\s1 Paulus nakotu lia atu baa kota Roma  
\p
\v 22 Tan haꞌu kserwisu kasirin rai, haꞌu ksei la baa karee emi dauk.\x + \xo 15:22 \xt Roma 1:13\x*  
\v 23 Mais oras neꞌe, haꞌukaan serwisu iha neꞌe mohu tiꞌan. Kleur tiꞌan, nosi tinan baa tinan, haꞌu kbeer baa karee emi.  
\v 24 Haꞌu atu kbaa rai Spanyol, dadi haꞌu kbeer tuli karee emi. Kalo haꞌu ktuli heik tiꞌan iha emi, kaloon emi moos bele tulun haꞌu hodi selu osan dalan bodik liu baa Spanyol.   
\p
\v 25 Mais haꞌu kakara baa uluk Yerusalem atu kaliku Naꞌi Yesus eman makfiar sia iha nebaa.  
\v 26 Itakaan mamaluk sia iha rai Makedonia no rai Akaya foo osan tiꞌan atu hodi tulun ema makfiar mukit sia iha Yerusalem.\x + \xo 15:26 \xt 1 Korintus 16:1-4\x*  
\v 27 Sia nakara nalo nunia, tan sia noran natusan baa itakaan mamaluk sia iha Yerusalem. Ema raiklaran tomak simu tiꞌan lia diꞌak mak uluk Kmalar Lulik foo baa ema Yahudi. Dadi, fatan kalo mamaluk sarani nosi fatin seluk, nodi siakaan sasoin, tulun mamaluk Yahudi.\x + \xo 15:27 \xt 1 Korintus 9:11\x*   
\p
\v 28 Kalo haꞌu kalaꞌok serwisu nia kodi foo tulun baa itakaan mamaluk iha Yerusalem tiꞌan, haꞌu ktuli karee emi baa oras haꞌu kbaa Spanyol.  
\v 29 Haꞌu kmai neꞌe, haꞌu kodi matak-malirin kosi Kristus.   
\p
\v 30 Mamaluk sia! Ita talin malu ho itakaan Naꞌin Yesus Kristus. Kmalar Lulik moos nalo ita hadomi malu. Etuk, haꞌu kakara emi hamulak tebe-tebes, nebee Naꞌi Maromak tulun haꞌu.  
\v 31 Nebee, Nia daka haꞌu iha rai Yudea, nebee ema mak la fiar baa Naꞌi Yesus keta nalo aat baa haꞌu. Nebee, baa oras haꞌu kbaa kaliku mamaluk sarani iha Yerusalem, sia simu haꞌu.  
\v 32 Kalo Naꞌi Maromak nakara, haꞌu kbele mai karee emi kodi neon diꞌak, nebee haꞌu kbele kanawa sala-sala lai hodi hakbiit malu neon.  
\v 33 Haꞌu moos kamulak kodi kakroꞌan, nebee Naꞌi Maromak namutuk no emi. Tan Nia mak foo moris manek no dame. Tebes!   
\c 16  
\s1 Paulus solok tabe bodik mamaluk sia iha Roma  
\p
\v 1 Haꞌu kodi hakerek neꞌe atu kfoo katene baa emi kosi itakaan bii Febe. Sia foti nia tiꞌan atu lituk hutun sarani iha kota Kengkrea.  
\v 2 Haꞌu kusu nebee, emi simu nia diꞌa-diꞌak tan nia moos talin malu no itakaan Naꞌin. Haliku nia diꞌa-diꞌak no hatoꞌo saa mak nia buka, tan lia nia fatan bodik ema sarani. Hori uluk, nia tulun haꞌu ko ema waꞌin.   
\q2
\v 3 Haꞌu ksolok tabe baa bii Priskila no laꞌen, mau Akila. Ami halaꞌok bele-bele serwisu waꞌin bodik Yesus Kristus.\x + \xo 16:3 \xt Kristus Klosan Lian 18:2\x*  
\v 4 Sia rua sori haꞌu, toꞌo sia kreꞌis mate. Mais lahoos haꞌu kmesan dei mak sera dodan baa sia. Tan ema lahoos Yahudi mak sarani tiꞌan iha raiklaran tomak moos, sera dodan tan siakaan hahalok diꞌak nia.   
\q2
\v 5 Haꞌu ksolok tabe baa ema hotu-hotu mak libur malu atu namulak iha Priskila no Akila uman.  
\q2 Haꞌu ksolok tabe baa mau Epenetus, haꞌukaan belun. Nia, ema dala uluk mak fiar baa Kristus iha rai Asia.   
\q2
\v 6 Haꞌu ksolok tabe baa bii Mia. Nia serwisu susi ruin iha emikaan leet.   
\q2
\v 7 Haꞌu ksolok tabe baa mau Andronikus no mau Yunias. Sia rua, ema Yahudi nuꞌu haꞌu. Sia fiar baa Kristus uluk haꞌu. Sia moos tama bui namutuk no haꞌu. Sia, Naꞌi Maromak klosan. Ema waꞌin natene sia.   
\q2
\v 8 Haꞌu ksolok tabe baa mau Ampliatus. Kadomi nia, tan nia talin malu no itakaan Naꞌin.   
\q2
\v 9 Haꞌu ksolok tabe baa mau Urbanus. Nia moos nalaꞌok Kristus serwisu namutuk no ami.  
\q2 Haꞌu ksolok tabe baa mau Stakis mak haꞌu kadomi.   
\q2
\v 10 Haꞌu ksolok tabe baa mau Apeles. Nia kona sokur, mais borut tiꞌan. Malorek tiꞌan, nia fiar tebes baa Kristus.  
\q2 Haꞌu ksolok tabe baa mau Aristobulus no familin hotu-hotu.   
\q2
\v 11 Haꞌu ksolok tabe baa mau Herodion. Nia ema Yahudi nuꞌu haꞌu.  
\q2 Haꞌu ksolok tabe baa Narkisus no familin hotu-hotu mak fiar baa Kristus tiꞌan.   
\q2
\v 12 Haꞌu ksolok tabe baa bii Trifena no bii Trifosa. Sia moos nalaꞌok serwisu bodik itakaan Naꞌin.  
\q2 Haꞌu ksolok tabe baa bii Persis, haꞌukaan belun. Nia moos serwisu susi ruin bodik itakaan Naꞌin.   
\q2
\v 13 Haꞌu ksolok tabe baa mau Rufus. Itakaan Naꞌin mak boi nia.  
\q2 Haꞌu ksolok tabe baa mau Rufus inan. Nia hanesan haꞌukaan inan duꞌuk.\x + \xo 16:13 \xt Markus 15:21\x*   
\q2
\v 14 Haꞌu ksolok tabe baa mau Asinkritus, mau Flegon, mau Hermes, mau Patrobas, mau Hermas, no mamaluk hotu-hotu mak nein no sia.   
\q2
\v 15 Haꞌu ksolok tabe baa mau Filologus, bii Yulia, mau Olimpas, mau Nereus no niakaan alin feto, no mamaluk sarani hotu-hotu mak namutuk no sia.   
\p
\v 16 Kalo emi haklibur, tene malu hodi tabe kabaas. Kristus Niakaan hutun sarani hotu-hotu iha neꞌe solok tabe baa emi.\x + \xo 16:16 \xt 1 Korintus 16:20; 1 Tesalonika 5:26\x*   
\s1 Paulus foo lia tateꞌan  
\p
\v 17 Mamaluk sia! Haꞌu kodi neon todan, kusu emi atu daka aan diꞌa-diꞌak. Tan noo ema iha emikaan leet mak buka dalan atu faꞌe karin emi, nodi rai diꞌa atu naloti emi. Hanorin mak sia katak baa emi, sakar hanorin mak ami hanorin baa emi tiꞌan. Dadi, keta hadulur ho ema nunia sia!  
\v 18 Sia la serwisu bodik itakaan Naꞌin Yesus Kristus. Mais sia serwisu buka sotir duꞌuk. Sia dale namina aan baa ema mak sei la natene dauk dalan nabee mak diꞌak, no dalan nabee mak aat. Sia moos dale namidar aan nodi beꞌur ema.   
\p
\v 19 Ema hotu-hotu rona tiꞌan naꞌak, emi tuir Naꞌi Maromak beer nohuun. Etuk, haꞌu neon boot tan emi. Masik nunia moos, haꞌu kakara nebee emi hatene lia diꞌak, no keta kahur lia aat.  
\v 20 Naꞌi Maromak mak foo ita moris manek, dame no mamatek. La kleur ona, Nia atu nadodok diabu ulun beran iha emikaan moris. Haꞌu kaloon nebee itakaan Naꞌin Yesus Kristus natudu laran diꞌak baa emi.   
\q2
\v 21 Ali Timotius serwisu namutuk no haꞌu. Nia moos solok tabe baa emi.  
\q2 Mau Lukius, mau Yason, no mau Sosipater moos solok tabe. Sia nia, ema Yahudi nuꞌu haꞌu.\x + \xo 16:21 \xt Kristus Klosan Lian 16:1\x*   
\q2
\v 22 (Haꞌu neꞌe, Tertius, mak kalo hakerek neꞌe, tuir saa mak mau Paulus naruka. Haꞌu moos ksolok tabe baa emi, tan itakaan Naꞌin manesak.)   
\q2
\v 23 Haꞌu kein heik iha mau Gayus uman. Mamaluk sarani hotu-hotu iha neꞌe libur malu atu namulak iha niakaan uma. Gayus moos solok tabe.  
\q2 Mau Erastus, makaer osan kota, no itakaan maluk Kuartus moos solok tabe.\x + \xo 16:23 \xt Kristus Klosan Lian 19:29; 1 Korintus 1:14; 2 Timotius 4:20\x*   
\p
\v 24 [Haꞌu kakroꞌan, nebee itakaan Naꞌin Yesus Kristus, natudu laran diꞌak baa emi hotu-hotu. Nunia tebes!]\f + \fr 16:24 \ft Hakerek Moon lia Yunani la nakerek tohar 24 neꞌe.\f*   
\s1 Naꞌi Maromak makaꞌas kaliuk!  
\p
\v 25 Naꞌi Maromak noo beran atu nakbiit emi nodi Niakaan Manfatin Diꞌak. Haꞌu kanorin Manfatin nia baa oras haꞌu keke lia Yesus Kristus baa ema. Oras neꞌe, Naꞌi Maromak dale loke fore baa ita tiꞌan, lia subar hotu-hotu nosi Kristus mak uluk la malorek no ema sei la natene dauk.  
\v 26 Oras neꞌe, lia isin nosi Maromak makoꞌan uluk aan siakaan hakerek iha Hakerek Moon, malorek tiꞌan. Naꞌi Maromak, mak la natene mate, babilan nebee ema nosi klubun hotu-hotu bele natene lia subar nia isin. Hodi nunia, sia bele fiar baa Kristus, no nalo tuir Naꞌi Maromak beer.  
\v 27 Nia mesan dei, mak Maromak. Nia mesan dei, mak matenek kaliuk. Tonu-haboot Nia, tan ita talin malu ho Yesus Kristus tiꞌan. Nunia tebes!  
\p Haꞌukaan hakerek toꞌo neꞌe dei.  
\q2 Dame,  
\q2 Paulus