\id ACT  
\h Kristus Klosan Lian 
\toc1 Kristus Klosan Lian tuir Yohanis 
\toc2 Kristus Klosan Lian 
\toc3 Kis 
\mt1 Kristus Klosan Lian  
\c 1  
\s1 Naꞌi Maromak nameno atu solok Niakaan Kmalar Lulik mai  
\p
\v 1-3 Ama Teofilus\f + \fr 1:1-3 \ft Tuir lia Yunani, naran \ft \+it Teofilus\+it* naꞌak ‘ema mak nadomi Maromak’. Kristus Klosan Lian neꞌe, hakerek nomer rua mak Lukas nakerek bodik Teofilus. Uluk Lukas nakerek lia nosi Yesus bodik Teofilus. Haree Lukas 1:1-4.\f* mak diꞌak. Tabe nosi haꞌu Lukas.  
\p Uluk, haꞌu kakerek tiꞌan kosi lia hotu-hotu mak Yesus nalo no nanorin, nahuu nosi uluk fohon toꞌo Nia namaan aan saꞌe nikar baa laleꞌan. Nia nahuu Niakaan serwisu nodi boi nola Niakaan klosan sia. Nosi ikus, ema nasusar Nia toꞌo noꞌo Nia, mais Naꞌi Maromak nalo Nia moris nikar. Baa oras Nia moris nikar tiꞌan, Nia natadu aan bei-beik baa Niakaan klosan sia iha loron haat nulu laran. Nia moos nalore baa sia oin nunabee Naꞌi Maromak sori ema nebee sia bele tama dadi baa Niakaan ema. Hotu, Yesus solok Niakaan klosan sia nodi Maromak Kmalar Lulik beran.  
\p Lia neꞌe sia, haꞌu kakerek tiꞌan baa ama iha haꞌukaan hakerek uluk.   
\p
\v 4-5 Hotu, baa dala ida, Yesus tuur namutuk no Niakaan klosan sia iha Foho Saitun. Nia katak baa sia naꞌak,  
\q1 “Rona! Uluk Yohanis sarani ema nodi wee. Mais kalo emi hein loron hira tenik, Naꞌi Maromak atu nalo lia boot liu tenik bodik emi. Tan Nia atu naruka Niakaan Kmalar Lulik tuun baa emi. Tan baa nia, emi keta laꞌo hela kota Yerusalem neꞌe lai. Hein iha neꞌe toꞌo Haꞌukaan Ama naruka Niakaan Kmalar Lulik tuun baa emi. Haꞌu katak kedan lia neꞌe baa emi, tan Haꞌukaan Ama nameno nunia tiꞌan.”\x + \xo 1:4-5 \xt Lukas 24:49; Mateus 3:11; Markus 1:8; Lukas 3:16; Yohanis 1:33\x*   
\s1 Yesus namaan aan saꞌe baa laleꞌan  
\p
\v 6 Baa loron ida, Yesus namutuk tenik no klosan sia. Sia nusu baa Nia naꞌak, “Ama! Oras neꞌe Ama atu sori ita nosi funu nebee itakaan rai Israꞌel ukun duꞌuk aan ka, ita sei hein tenik?”   
\p
\v 7 Yesus nataa naꞌak, “Emi lalika hatene niakaan oras! Haꞌukaan Ama mesan mak babilan oras nia.  
\v 8 Mais kalo Niakaan Kmalar Lulik tuun baa emi tiꞌan, emi atu hetan beran. Hotu emi musti baa katak lia nosi Haꞌu baa ema hotu-hotu iha kota Yerusalem, no leo hotu-hotu iha rai Yudea no rai Samaria, liu toꞌo raiklaran sikun sia.”\x + \xo 1:8 \xt Mateus 28:19; Markus 16:15; Lukas 24:47-48\x*  
\v 9 Dale notu nunia, Yesus namaan aan saꞌe baa laleꞌan iha siakaan oin. Hotu kaloꞌan taka nola Nia, toꞌo sia la naree Nia tenik.\x + \xo 1:9 \xt Markus 16:19; Lukas 24:50-51\x*   
\p
\v 10 Sia sei titu baa laleꞌan, teki-tekis ema naꞌin rua nariik iha siakaan klaran. Sia rua tau faru mutin moos.  
\v 11 Hotu sia dale baa klosan sia naꞌak, “Hei! Ema Galilea sia! Tan saa emi hakaka mana baa laleꞌan? Yesus namaan aan saꞌe baa laleꞌan tiꞌan. Nosi ikus, Nia moos namaan aan mai nikar oin nunia.”   
\s1 Kristus klosan sia boi ema ida atu seluk Yudas  
\p
\v 12 Nunia hotu, klosan sia tuun nikar nosi Foho Saitun, fila baa kota Yerusalem. Foho nia dook nosi kota, takseer kilo ida.\f + \fr 1:12 \ft Baa oras nia, manorik ukun Yahudi nalo ukun-badu naꞌak, baa loron hanawa serwisu ema la bele laꞌo baa-mai liu nosi kilo rua. Hakerek Moon lia Yunani naꞌak, foho neꞌe dook nosi Yerusalem, manesak no ema laꞌo “baa loron hanawa serwisu.” Hodi nunia, ita hatene foho nia dook nosi kota, kilo ida.\f*   
\p
\v 13 Toꞌo kota, sia tama baa uma mak sia nein, hotu saꞌe baa keꞌan tetu. Kristus klosan sia naran, mak neꞌe:  
\q2 Petrus,  
\q2 Yohanis  
\q2 Yakobus,  
\q2 Andreas,  
\q2 Filipus,  
\q2 Tomas,  
\q2 Bartolomeus,  
\q2 Mateus,  
\q2 Yakobus (Alfeus oan),  
\q2 Simon (ema partee Selot),\f + \fr 1:13 \ft Partee Selot neꞌe, partee politik ida mak nakara teꞌur nasai ukunrai Roma nosi rai Israꞌel.\f*  
\q2 no Yudas (Yakobus oan).\x + \xo 1:13 \xt Mateus 10:2-4; Markus 3:16-19; Lukas 6:14-16\x*   
\p
\v 14 Sia hotu-hotu namulak nodi neon ida. Sia namulak namutuk no Yesus inan Maria, no ina seluk sia, no feto nurak sia, no tenik Yesus alin sia.   
\p
\v 15 Baa loron ida, sia namutuk tenik, takseer ema naꞌin atus ida rua nulu. Hotu Petrus nariik dale naꞌak,  
\v 16 “Mamaluk sia! Emi nanis sei hanoin Yudas mak uluk nodi ema baa kohi Yesus. Lia hotu-hotu kona baa Yudas nia, natoꞌo saa mak Maromak Kmalar Lulik naruka Naꞌi Daud nakerek kedan hori uluk iha Hakerek Moon.  
\v 17 Yudas nia, itakaan ema mak serwisu namutuk no ita.”   
\p
\v 18 (Baa oras Yudas faꞌan Yesus tiꞌan, nia nola osan kadoor nia, nodi sosa rai rohan ida. Hotu, rai nia dadi baa Yudas mate fatin, tan nia monu tabarakat iha rai nia, toꞌo kabun taba no teen nakbudi sai.  
\v 19 Ema dale lia nia nosi ibun baa ibun, toꞌo ema hotu-hotu iha kota Yerusalem, rona nola Yudas mamaten nia. Tan lia nia, sia nanaran rai nia nodi siakaan lia Aram naꞌak, ‘Akeldama’. Lia fuan neꞌe naꞌak ‘Rai Raa’).\x + \xo 1:19 \xt Mateus 27:3-8\x*   
\p
\v 20 Hotu Petrus dale liu tenik naꞌak, “Hori uluk, Naꞌi Daud nakerek kedan nunia iha Hakerek Kananuk naꞌak,  
\q1 ‘Habusik niakaan hein fatin dadi fuik,  
\q2 tan ema la nein tenik iha nia ona.’  
\p Naꞌi Daud moos nakerek naꞌak,  
\q1 ‘Habusik niakaan serwisu nia, latan baa ema seluk.’\x + \xo 1:20 \xt Kananuk Sia 69:25, 109:8\x*   
\p
\v 21-22 Tan lia nia, ita musti buka ema nebee seluk Yudas. Ita buka ema mak namutuk no ita kleur tiꞌan. Nia musti tuir kre-reꞌis no Naꞌi Yesus baa fatin hotu-hotu, nahuu nosi Yohanis sarani Nia. Nia moos musti naree duꞌuk Naꞌi Yesus moris nikar nosi mate, toꞌo namaan aan saꞌe nikar baa laleꞌan.”\x + \xo 1:21-22 \xt Mateus 3:16; Markus 1:9, 16:19; Lukas 3:21, 24:51\x*   
\p
\v 23 Petrus dale notu nunia, sia natama naran rua. Ida naran Matias, ida tenik naran Yusuf (nosi Yustus ema uma laran. Ema moos bolu nia, Barsabas).  
\v 24-25 Hotu sia namulak naꞌak, “Ama iha laleꞌan! Ita Boot hatene tebe-tebes ema hotu-hotu neon. Yudas monu mate nela niakaan serwisu. Tan nunia, ami husu Ita Boot hatudu baa ami nosi ema naꞌin rua neꞌe, see ida mak Ita Boot boi hola hodi seluk Yudas, nebee ami foti nia dadi baa Kristus klosan.”  
\v 26 Namulak notu, sia suut liman. Suut liman nia kona baa Matias. Hotu sia foti Matias dadi klosan namutuk no sia naꞌin sanulu resin ida nia.   
\c 2  
\s1 Maromak Kmalar Lulik tuun baa ema  
\p
\v 1-2 Kona besik baa ema Yahudi loron diꞌak mak ‘Loron Pentakosta’,\f + \fr 2:1-2 \ft Ema Yahudi sura loron Pentakosta, nahuu nosi loron Paska tuꞌan domiku hitu. Hodi nunia, ita hatene haꞌak, baa oras nia, Yesus mate loron lima nulu tiꞌan.\f* Yesus eman sia hotu-hotu naklibur iha uma ida. Teki-tekis sia rona lia maliak ida mai nosi laleꞌan hanesan dadurus.\x + \xo 2:1-2 \xt Ukun-badu Naꞌilulik 23:15-21; Hanoin Hikar Dalan Moris 16:9-11\x* Lia maliak nia boot resik, toꞌo ema iha nia la bele rona malu tenik.  
\v 3 Sia moos naree nuꞌu haꞌi lakan nakfaꞌek aan, rani baa ida-idak ulun.  
\v 4 Maromak Kmalar Lulik natiha baa sia, toꞌo nalo sia dale nodi ema seluk lian, tuir saa mak Kmalar Lulik foo baa sia.   
\p
\v 5 Baa oras nia, noo ema Yahudi waꞌin iha Yerusalem mak mai nosi rai-rai. Sia moos nakara Naꞌi Maromak.  
\v 6 Baa oras sia rona nola lia maliak nia, sia mai kabuun malu iha fatin nia. Sia ida-idak rona siakaan lia duꞌuk sai nosi Yesus eman sia ibun, toꞌo sia blaar karin.  
\v 7 Sia dale naꞌak, “Ema mak dale neꞌe sia, ema Galilea!  
\v 8 Mais ita rona sia dale nodi ita ida-idak lian! Tan saa bele nunia?  
\v 9 Ita neꞌe mai hosi rai Partia, Media, Elam, Mesopotamia, Yudea, Kapadokia, Pontus, Asia,  
\v 10 Frigia, Pamfilia, Mesir, no nosi Libia kreꞌis baa kota Kirene. Ita balu moos hosi kota Roma.  
\v 11 Balu tenik mai nosi rai Kreta no rai Arab. Ita balu ema Yahudi, balu ema lahoos Yahudi mak tama tuir hanorin Yahudi tiꞌan. Mais ita hotu-hotu bele rona ema neꞌe sia dale nodi itakaan lian ida-idak. Sia dale lia kasalak basuk mak Naꞌi Maromak nalo tiꞌan. Hoi! Ita blaar tebes!”   
\p
\v 12 Sia moos nusu baa malu naꞌak, “Tan saa bele dadi nuneꞌe? Lia neꞌe naꞌak saa?”   
\p
\v 13 Mais ema seluk sia naleuk naꞌak, “Hoi! Lalika titu sia! Ema nia sia lanu todan!”   
\s1 Petrus dale baa ema lear  
\p
\v 14 Baa oras nia, Petrus no Kristus klosan naꞌin sanulu resin ida seluk iha nia. Oras sia naree ema kabuun malu iha nia, Petrus soruk baa oin, hotu dale makaꞌas naꞌak, “Mamaluk sia! Emi mak ema Yahudi no emi mak hein iha kota Yerusalem neꞌe, taꞌan tilun rona diꞌa-diꞌak haꞌukaan dalen neꞌe, tan haꞌu atu katak lia boot ida baa emi.  
\v 15 Keta haneo ami neꞌe lanu! La bele nunia, tan oras neꞌe, foin tuku siwi. Ema la nemu tua baa seisawan nuneꞌe!  
\v 16 Emi rona ema neꞌe sia dale nodi emi ida-idak lian. Tuir loos, Maromak katak kedan tiꞌan lia neꞌe nodi makoꞌan Yoel naꞌak:   
\q1
\v 17 ‘Kalo raiklaran kreꞌis falu fila,  
\q2 Haꞌu atu katuun Haꞌukaan Kmalar Lulik baa ema hotu-hotu.  
\q1 Emikaan oan feto no oan mane sia,  
\q2 Haꞌu kalo baa Haꞌukaan makoꞌan.  
\q1 Emikaan ema nurak sia,  
\q2 bele naree saa mak Haꞌu katudu baa sia.  
\q1 Emikaan matas sia,  
\q2 bele meꞌi nola saa mak Haꞌu katudu baa sia.   
\q1
\v 18 Kalo raiklaran kreꞌis falu fila,  
\q2 Haꞌu katuun Haꞌukaan Kmalar Lulik baa Haꞌukaan atan sia hotu-hotu.  
\q3 Haꞌu katuun baa feto,  
\q3 Haꞌu moos katuun baa mane.  
\q2 Sia atu dale saa mak Haꞌu katak baa sia.   
\q1
\v 19-21 Haꞌukaan Loron Kabaas sei la toꞌo dauk,  
\q2 Haꞌu kalo kedan tadak blaar iha laleꞌan.  
\q3 Tadak blaar hanesan loro matan nakukun,  
\q3 no fulan mean laak hanesan raa.  
\q2 Haꞌu moos kalo lia kasalak basuk iha raiklaran.  
\q3 Lia hanesan raa no haꞌi dubun fuꞌak saꞌe baa leten.  
\q1 Mais baa oras nia moos,  
\q2 ema mak nahii nusu tulun baa Haꞌu,  
\q3 Haꞌu nanis sori nia.’ ”\x + \xo 2:19-21 \xt Yoel 2:28-32\x*  
\p Lia nia mak Maromak katak kedan hori uluk nodi makoꞌan Yoel.   
\p
\v 22 Mamaluk Israꞌel sia! Taꞌan tilun rona diꞌa-diꞌak haꞌukaan dalen neꞌe. Yesus ema Nasaret nia, Nia mak Naꞌi Maromak boi kedan hori uluk atu solok mai sori ita. Tebes! Ami naꞌin duꞌuk haree Nia nalo lia kasalak basuk no nalo tadak blaar nodi Maromak beran. Emi moos haree, tan Nia moos nalo tadak blaar iha emikaan oin.  
\v 23 Naꞌi Maromak solok Nia nunia, mais emi hoꞌo Nia hodi hamaus hola ema aat, nebee sia nedi Nia baa ai karuus. Tuir loos, Naꞌi Maromak natene tiꞌan lia nia sia hotu-hotu, tan Nia nakotu kedan nunia hori uluk.\x + \xo 2:23 \xt Mateus 27:35; Markus 15:24; Lukas 23:33; Yohanis 19:18\x*  
\v 24 Tebes! Emi neꞌe hoꞌo Yesus toꞌo mate, mais Naꞌi Maromak nalo Nia moris nikar, tan Nia la nakara Yesus nafati iha maten fatin.\x + \xo 2:24 \xt Mateus 28:5-6; Markus 16:6; Lukas 24:5\x*   
\p
\v 25 Naꞌi Daud nakerek kedan hori uluk lia nosi Yesus nuneꞌe:  
\q1 ‘Haꞌu katene Maromak no haꞌu nima-nimak.  
\q2 La noo saa ida moos mak bele naloti haꞌu,  
\q3 tan Maromak no haꞌu nima-nimak.   
\q1
\v 26 Tan baa nia, haꞌu neon boot.  
\q2 Haꞌu moos tonu-kaboot Maromak.  
\q3 Haꞌu kein Nia kodi neon metin,   
\q1
\v 27 tan baa oras haꞌu kmate, Nia la nabusik haꞌukaan kmalar nafati iha ema maten fatin.  
\q2 Nia la nabusik Niakaan Ema Moon maten dois iha rate laran.   
\q1
\v 28 Nia natudu dalan moris loos baa haꞌu.  
\q2 Haꞌukaan neon nanis boot lo-loos,  
\q3 tan Nia namutuk no haꞌu.’\x + \xo 2:28 \xt Kananuk Sia 16:8-11\x*  
\p Naꞌi Daud mak nakerek nela lia nia tiꞌan.   
\p
\v 29 Mamaluk sia! Foo leet baa haꞌu kalore lia nia. Bei Daud dale nunia, mais ita hatene nia la dale nosi niakaan maten duꞌuk, tan nia mate, hotu ema nakoi nia tiꞌan. Niakaan rate moos sei iha itakaan leet toꞌo oras neꞌe.  
\v 30 Naꞌi Daud nia, Maromak makoꞌan. Baa oras nia dale nunia, nia natene naꞌak Naꞌi Maromak narai aan tiꞌan nodi nameno naꞌak, Nia atu boi Naꞌi Daud husar-binan ida atu kaer ukun.\x + \xo 2:30 \xt Kananuk Sia 132:11; 2 Samuel 7:12-13\x*  
\v 31 Baa oras nia, Naꞌi Daud natene kedan lia mak sei dook basuk. Nia dale nosi Ema mak Naꞌi Maromak boi kedan hori uluk. Ema nia atu mate, mais Nia moos atu moris nikar. Hodi nunia, Nia la nafati iha ema maten fatin. Niakaan maten moos la dois.   
\p
\v 32 Rona! Ema mak Naꞌi Daud dale tiꞌan nia, neꞌe mak Yesus! Nia mate, mais Naꞌi Maromak nalo Nia moris nikar. Ami neꞌe haree duꞌuk Nia moris nikar tiꞌan.  
\v 33 Oras neꞌe Niakaan Ama Maromak foti Nia kaer beran mak aas kaliuk. Nia nabesi aan iha Naꞌi Maromak sorin kwana iha fatin mak Naꞌi Maromak nadiꞌa kedan tiꞌan bodik Nia. Niakaan Ama moos foo Kmalar Lulik baa Nia, tuir saa mak Nia nameno kedan hori uluk. Oras neꞌe Niakaan Kmalar Lulik nia moos tuun baa ami. Lia mak emi rona no haree ohin nia, neꞌe mak Naꞌi Maromak foo Niakaan Kmalar Lulik.   
\p
\v 34 Tuir loos, Naꞌi Daud la saꞌe baa laleꞌan, mais nia dale nosi lia Yesus saꞌe baa laleꞌan. Lia nia nuneꞌe:  
\q1 ‘Naꞌi Maromak katak baa haꞌukaan Naꞌin naꞌak,  
\q2 “Mai tuur baa fatin hakneter iha Haꞌukaan sorin kwana neꞌe.   
\q3
\v 35 Haꞌu atu kalo Okaan funu sia loꞌu baa O.’ ”\x + \xo 2:35 \xt Kananuk Sia 110:1\x*   
\p
\v 36 Tan lia nia, ema Israꞌel hotu-hotu musti natene tebes naꞌak, Ema mak emi hedi hoꞌo baa ai karuus nia, Nia mak Maromak boi tiꞌan dadi baa itakaan Naꞌin. Maromak moos foti-nahaas Nia tiꞌan.”   
\p
\v 37 Rona Petrus dale nunia, ema nia sia neon monu. Sia moos nusu baa Petrus no klosan seluk sia naꞌak, “Mau sia! Kalo nunia, ami musti halo saa?”   
\p
\v 38 Petrus nataa naꞌak, “Emi ida-idak musti soe lakon emikaan salan, hotu husu hetan sarani, nebee dadi tadak naꞌak, emi fila tuir Yesus Kristus no Naꞌi Maromak kasu mohu emikaan salan tiꞌan. Nia moos atu foo Niakaan Kmalar Lulik baa emi.   
\p
\v 39 Tebes. Naꞌi Maromak nameno tiꞌan atu foo Kmalar Lulik baa Niakaan ema hotu-hotu. Hodi nunia, Nia foo baa emi ho emikaan husar-binan sia. Nia moos foo baa ema seluk mak sei dook.”   
\p
\v 40 Petrus moos dale natutan naꞌak, “Oras neꞌe, ema lear laꞌo sees tiꞌan nosi dalan loos. Tan lia nia, emi musti sintidu, keta tuir ema aat dalan. Musti tuir Naꞌi Maromak dalan. Hodi nunia, emi bele moris nima-nimak ho Nia.”   
\p
\v 41 Rona nola nunia, ema lear nia moos simu Petrus dalen. Sia nakara tuir Yesus dalan moris nodi simu sarani. Sura ema nia sia hotu-hotu, ema rihun tolu.  
\v 42 Sia hotu-hotu diꞌa-diꞌak malu no Yesus eman seluk sia. Sura loron, sia madinas rona hanorin nosi Kristus klosan sia. Sia hotu-hotu namulak namutuk, naa-nemu namutuk.   
\s1 Yesus eman moris lalaꞌok  
\p
\v 43 Baa oras nia, Kristus klosan sia nalo tadak blaar toꞌo ema blaar tebes.  
\v 44 Ema mak fiar baa Yesus, sia libur malu moris neon ida, laran ida. Toꞌo siakaan sa-saa hotu-hotu, sia tau namutuk.\x + \xo 2:44 \xt Kristus Klosan Lian 4:32-35\x*  
\v 45 Nosi sia noo mak faꞌan siakaan sasoin, hotu faꞌe osan baa mamaluk mak fiar sia mak moris sei la toꞌo.  
\v 46 Sura loron sia libur malu iha Uma Hamulak Huun. Sia naa-nemu namutuk nodi neon diꞌak nosi uma ida baa uma ida. Sia moos tulun malu. La noo ida mak toos kamoruk.  
\v 47 Loron-kalan sia tonu-naboot Naꞌi Maromak. Ema hotu-hotu moos nakara basuk sia. Sura loron Naꞌi Maromak sori ema. Hodi nunia, Yesus eman sia hetak tuꞌan, hetak waꞌin.   
\c 3  
\s1 Petrus nadiꞌak nola ema ai asak ida  
\p
\v 1 Baa loron ida, oras tuku tolu loro malirin, Petrus no Yohanis baa Uma Hamulak Huun atu namulak namutuk no ema seluk sia.  
\v 2 Sia atu tama tuir odamatan nanokar ida, naran ‘Odamatan Kabaas’. Iha nia, sia naree mane ida mak ai asak moris nodi. Sura loron ema nasaan nodi baa fatin nia, nebee nia bele nadidu nosi ema mak tama baa Uma Hamulak Huun.  
\v 3 Naree Petrus no Yohanis tama, nia lolo liman nodi nusu naꞌak, “Ama sia! Hadomi haꞌu lai. Foo saa ida baa haꞌu lai.”   
\p
\v 4 Sia rua mana diꞌa-diꞌak nia, hotu Petrus dale naꞌak, “Mau! Titu mai lai!”   
\p
\v 5 Ema nia moos foti oin, titu baa sia rua. Nia naneo naꞌak, “Sia rua neꞌe nanis atu foo sa-saa baa haꞌu.”   
\p
\v 6 Mais Petrus dale naꞌak, “Mau! Haꞌu la koo osan. Mais saa mak haꞌu koo, atu kfoo baa mau. Rona! Kodi Yesus Kristus ema Nasaret nia beran, karuka o mariik, laꞌo ona!”   
\p
\v 7 Hotu Petrus kaer nola ai asak nia liman kwana, foti nariik nia. Baa oras nia moos, ain diꞌak kedas.  
\v 8 Teki-tekis nia niꞌit aan, nariik naksoit. Hotu nia laꞌo tuir Petrus no Yohanis baa Uma Hamulak lalawar. Nia laꞌo so-soit nodi tonu-naboot Naꞌi Maromak.  
\v 9 Ema hotu-hotu iha nia naree nia laꞌo baa-mai nodi tonu-naboot Naꞌi Maromak.   
\p
\v 10 Mais oras sia natene nola naꞌak nia, ema ai asak mak sura loron tuur nadidu iha Odamatan Kabaas, sia blaar karin. Hotu sia dale naꞌak, “Nansaa bele nuneꞌe?”   
\s1 Petrus dale iha Uma Hamulak Huun  
\p
\v 11 Hotu ema ai asak mak foin diꞌak nia laꞌo nodi kaer Petrus no Yohanis toꞌo uma talobon ida iha Uma Hamulak lalawar. Uma talobon nia naran ‘Uma Talobon Naꞌi Salomo’. Ema lear naklibur tiꞌan iha nia. Naree nola Petrus sia mai, sia blaar karin.  
\v 12 Hotu Petrus katak baa sia naꞌak, “Hoi! Ema Israꞌel sia! Emi blaar baa saa? Tan saa emi mana ami nunia? Emi haneo ema neꞌe bele laꞌo tan amikaan matenek ka? Amikaan madinas tuir Naꞌi Maromak ka? Lale!  
\v 13 Haꞌu katak kalore nuneꞌe: Itakaan bei uluk sia mak Bei Abraham, Bei Isak no Bei Yakob, sia hotu-hotu loꞌu-sudur baa Naꞌi Maromak. Oras neꞌe, Naꞌi Maromak foti-nahaas Niakaan Ema mak Nia boi kedan tiꞌan. Ema nia, mak Yesus. Nia, mak emi soe hodi latan baa Gubernur Pilatus hori hirak nia. Tuir loos, gubernur nakara nabusik Nia. Mais emi sakar nebee keta nabusik.\x + \xo 3:13 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 3:15\x*  
\v 14 Hodi nunia, emi soe Yesus, mak Ema Moon no Laran Diꞌak nia. Aat liu tenik, emi sasuꞌat gubernur nebee nabusik fila ema aat ida baa emi.\x + \xo 3:14 \xt Mateus 27:15-23; Markus 15:6-14; Lukas 23:14; Yohanis 19:12-15\x*  
\v 15 Hodi nunia, emi hoꞌo Yesus, mak itakaan Moris Huun. Nia mate tiꞌan, mais Naꞌi Maromak nalo Nia moris nikar. Ami haree lia nia hodi matan duꞌuk.   
\p
\v 16 Ema ai asak neꞌe diꞌak tiꞌan, lahoos tan amikaan beran. Lale! Nia diꞌak tiꞌan, tan Yesus beran. Tan nia fiar baa Yesus, Yesus nadiꞌak nola nia iha emikaan oin.   
\p
\v 17 Mamaluk sia! Haꞌu katene emi ho emikaan ulun sia halo aat baa Yesus tiꞌan, mais emi la hatene hahalok nia folin.  
\v 18 Naꞌi Maromak katak kedan hori uluk nodi makoꞌan sia naꞌak, Ema mak Nia boi nola atu solok mai, Nia musti natiu susar. Lia nia dadi tiꞌan.  
\v 19 Tan baa nia, emi musti fila hikar baa Naꞌi Maromak nebee Nia kasu emikaan salan.  
\v 20 Hodi nunia emikaan neon biit nikar. Nosi ikus, Naꞌi Maromak solok nikar Yesus baa emi, tan Nia, Kristus mak Naꞌi Maromak boi kedan tiꞌan hori uluk.  
\v 21 Mais oras neꞌe, Yesus musti nein iha laleꞌan, toꞌo oras Naꞌi Maromak nalo foun lia hotu-hotu, tuir saa mak Niakaan makoꞌan sia dale kedan hori uluk.   
\p
\v 22 Uluk Bei Musa dale baa itakaan bei uluk sia naꞌak,  
\q1 ‘Emikaan Naꞌin, mak Naꞌi Maromak. Nosi ikus, Nia atu solok Ema ida, dadi makoꞌan bodik emi, hanesan haꞌu neꞌe. Emi musti taꞌan tilun, nebee rona lia hotu-hotu mak ema nia katak baa emi.\x + \xo 3:22 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 18:15, 18\x*  
\v 23 Ema mak la noꞌuk rona, sia dodok no kona lelen nosi Naꞌi Maromak.’\x + \xo 3:23 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 18:19\x*   
\p
\v 24 Lahoos Bei Musa mesan mak katak nunia. Mais Maromak makoꞌan seluk sia nuꞌu Bei Samuel moos katak kedan lia mak oras neꞌe ita haree hodi matan.  
\v 25 Tenik, Naꞌi Maromak namate menon no Bei Abraham naꞌak,  
\q1 ‘Nosi okaan husar-binan, ema klubun hotu-hotu iha raiklaran netan matak-malirin.’\x + \xo 3:25 \xt Lia Uluk Fohon 22:18\x*  
\p Oras neꞌe, lia nia dadi tiꞌan bodik ita ema Israꞌel.  
\v 26 Naꞌi Maromak solok tiꞌan Niakaan Oan baa ita atu natudu dalan, nebee ita soe lakon itakaan hahalok aat sia. Hodi nunia, Nia natudu laran diꞌak baa ita.”   
\c 4  
\s1 Ema boot sia kohi Petrus no Yohanis nodi baa moon-metan  
\p
\v 1 Petrus no Yohanis sei dale baa ema lear nia, ema boot naꞌin hira mai. Sia mak naꞌilulik, no makdaka rai ulun iha Uma Hamulak Huun, no ema partee Saduki sia.  
\v 2 Sia krakat Petrus no Yohanis tan sia katak baa ema naꞌak, “Yesus moris nikar, no loke dalan nebee ema mak mate moos bele moris nikar.”\f + \fr 4:2 \ft Ema nosi partee Saduki fiar naꞌak, ema mak mate tiꞌan la moris nikar.\f*  
\v 3 Tan lia nia, sia naruka ema kohi sia rua mai nataa iha moon-metan. Mais tan loro atu monu ona, la noo leet tiꞌan atu leno siakaan lia. Tan baa nia, sia natama Petrus no Yohanis baa bui toꞌo awan, foin bele leno.  
\v 4 Mais ema waꞌin mak rona Petrus no Yohanis dalen, sia fiar naꞌak tebes. Tan baa nia, Yesus eman makfiar sia hetak waꞌin tuꞌan, nareꞌis ema rihun lima.   
\p
\v 5 Baa seisawan, ema boot Yahudi sia libur malu iha kota Yerusalem atu nalo moon-metan. Sia mak naꞌilulik ulun sia, manorik ukun sia, no fukun adat sia.  
\v 6 Naꞌilulik ulun boot moos iha nia. Nia naran Hanas. Noo naꞌilulik seluk sia, mak Kayafas, Yohanis, no Aleksander. Hanas familin seluk sia moos iha nia.  
\v 7 Ema boot nia sia tama moon-metan tiꞌan, sia naruka ema baa nola Petrus no Yohanis atu mai nataa. Sia rua mai tiꞌan, ema boot sia nakusuk naꞌak, “Oin nunabee emi bele hadiꞌak hola ema ai asak nia? See mak foo beran nia baa emi?”   
\p
\v 8 Baa oras nia Maromak Kmalar Lulik babilan Petrus. Hotu Petrus nataa naꞌak,  
\q1 “Ama boot sia no fukun Israꞌel sia! Keta krakat kalo ami benar oda.  
\v 9 Ami horan ama sia atu nalo lia no ami, tan ami hadiꞌak hola ema ai asak neꞌe. Oras neꞌe, emi hakara hatene ami hadiꞌak hola ema nia hodi see beran?  
\v 10 Tan nunia, haꞌu kataa malorek nuneꞌe: Ama sia nanis sei nanoin Ema Nasaret naran Yesus. Nia, Kristus mak Naꞌi Maromak natudu kedan hori uluk. Masik emi hedi hoꞌo Nia baa ai karuus moos, Naꞌi Maromak nalo Nia moris nikar tiꞌan. Haꞌu kakara nebee ama sia no ema Israꞌel hotu-hotu hatene haꞌak, ami hadiꞌak hola ema ai asak nia hodi Yesus beran.  
\v 11 Maromak makoꞌan nakerek kedan hori uluk lia nosi Yesus neꞌe naꞌak,  
\q2 ‘Noo fatuk ida mak badaen fatuk sia soe lerek tiꞌan.  
\q3 Mais oras neꞌe fatuk nia dadi baa uma tatuur fatuk tiꞌan!’\x + \xo 4:11 \xt Kananuk Sia 118:22\x*   
\q1
\v 12 Iha raiklaran tomak, la noo dalan seluk mak bele sori ita nosi sala. Dalan mesak dei! Neꞌe, mak Yesus. Kalo lahoos Nia, la noo seluk mak bele sori ita.”   
\p
\v 13 Rona Petrus dale nunia, ema boot sia blaar, tan natene naꞌak Petrus no Yohanis nia, ema kiꞌik mak fatik lalek. Mais sia blaar tuan, tan sia rua matenek basuk dale Hakerek Moon isin. Ema boot sia moos natene sia rua tuir Yesus hori hirak nia.  
\v 14 Mais sia la bele dale waꞌin baa Petrus no Yohanis, tan ema ai asak mak diꞌak tiꞌan nia, nariik iha siakaan oin.  
\v 15 Tan lia nia, sia naruka Petrus no Yohanis naꞌak, “Sai heik lai!” Petrus no Yohanis sai tiꞌan, sia koꞌa lia buka dalan.  
\v 16 Sia katak baa malu naꞌak, “Mamaluk sia! Ita musti halo saa ho ema naꞌin rua neꞌe? Ema hotu-hotu iha Yerusalem natene sia rua mak nalo tadak neꞌe. Ita atu heli saa tenik, tan lia kakaer iha tiꞌan!  
\v 17 Diꞌak liu, ita buka dalan nebee lia neꞌe keta lema rai. Ita tarata taꞌuk sia no hakahik sia, nebee sia keta nanorin tenik lia Yesus. Kalo sia la tuir, sia lei naree!”   
\p
\v 18 Hotu, sia bolu nikar Petrus no Yohanis nodi katak naꞌak, “Sintidu! La bele hanorin tenik lia Yesus!”   
\p
\v 19 Mais Petrus no Yohanis nataa naꞌak, “Ama boot sia duꞌuk hanoin kokon baa. Nabee mak diꞌak? Tuir ama siakaan ukun ka, tuir Naꞌi Maromak ukun?  
\v 20 Ami naꞌin duꞌuk haree hodi matan no rona hodi tilun lia waꞌin tiꞌan. Nansaa ami musti taka ibun?!”   
\p
\v 21 Rona nola nunia, ema boot sia tarata nataꞌuk tenik Petrus no Yohanis. Mais sia la natene taa ukun oin nunabee. Kalo sia taa ukun, sia nataꞌuk ema waꞌin mak iha luan krakat sia. Ema waꞌin nia tonu-naboot Naꞌi Maromak, tan ema ai asak nia diꞌak tiꞌan. Tan sia la bele nalo sa-saa tenik, ema boot sia nabusik Petrus no Yohanis nunia dei.  
\v 22 (Ema nia, ain asak tinan haat nulu resin tiꞌan, foin bele laꞌo.)   
\s1 Yesus eman sia namulak nebee nakbiit neon  
\p
\v 23 Ema boot sia nabusik Petrus no Yohanis sai tiꞌan, sia rua fila nikar baa siakaan mamaluk sia. Toꞌo nebaa, sia dale lia hotu-hotu mak ema boot sia badu baa sia.  
\v 24 Rona nola nunia, mamaluk sia libur malu nodi neon ida. Sia namulak naꞌak, “Naꞌi Maromak. Ita Boot mak haseꞌi laleꞌan no raiklaran no sa-saa hotu-hotu.\x + \xo 4:24 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 20:11; Nehemia 9:6; Kananuk Sia 146:6\x*  
\v 25 Hori uluk, Ita Boot Kmalar Lulik foti Bei Daud nalo baa makoꞌan, nebee nia nakerek nela lia nosi ema sakar Yesus naꞌak:  
\q1 ‘Ema nosi rai seluk krakat tan rona lia anin.  
\q2 Sia tokar lauk tan lia mak la noo huun-dikin.   
\q1
\v 26 Naꞌi raiklaran sia nadiꞌa roꞌat-meik atu natuda.  
\q2 Ulun sia moos kabuar lia fuan atu sakar Naꞌi Maromak no Kristus mak Naꞌi Maromak boi kedan hori uluk.’\x + \xo 4:26 \xt Kananuk Sia 2:1-2\x*   
\p
\v 27 Baa oras neꞌe, ami hatene tiꞌan Bei Daud niakaan hakerek nia, dadi ona. Lia nia isin moos malorek tiꞌan. Iha kota neꞌe, Naꞌi Herodes no Gubernur Pontius Pilatus namutuk no itakaan fukun Israꞌel sia, no tenik ema ulun seluk sia hotu-hotu kabuar lia atu sakar Yesus.\x + \xo 4:27 \xt Mateus 27:1-2; Markus 15:1; Lukas 23:1,7-11; Yohanis 18:28-29\x*  
\v 28 Mais oras neꞌe ami hatene siakaan hahalok nia kona baa Ita Boot hakaran no Ita Boot lia kakotun hori uluk.  
\v 29 Ami hakroꞌan nebee Ita Boot mana netik ami, tan ema tarata nataꞌuk ami. Nebee Ita Boot hakbiit amikaan neon nebee ami baa katak Ita Boot Manfatin bodik ema hotu-hotu.  
\v 30 Nebee Ita Boot hatuun beran baa ami hodi hadiꞌak ema mak moras. No beran hodi halo tadak blaar, nebee ema natene beran nia nosi Ita Boot Eman Lulik, mak Yesus. Aaa Naꞌi Maromak! Amikaan hamulak, nunia dei.”   
\p
\v 31 Sia sei namulak, uma nia moos nakdoko. Maromak Kmalar Lulik moos tuun baa sia hotu-hotu. Nunia hotu, sia naberan aan baa katak Maromak Manfatin.   
\s1 Yesus eman sia moris neon ida, laran ida  
\p
\v 32 Yesus eman sia hotu-hotu moris neon ida, laran ida. Sia ida-idak babilan nahan duꞌuk, nodi baa tau namutuk.\x + \xo 4:32 \xt Kristus Klosan Lian 2:44-45\x*  
\v 33 Kristus klosan sia nodi Naꞌi Maromak beran boot, katak lia nosi Naꞌi Yesus moris nikar nosi mate. Naꞌi Maromak moos natuun matak-malirin naresin rua-ruan baa sia.  
\v 34-35 Noo ema mak faꞌan niakaan rai, lale, niakaan uma. Sia latan osan nia baa Kristus klosan sia nodi babilan ema waꞌin. Hodi nunia, la noo ema ida mak noran la toꞌo.   
\p
\v 36-37 Hatete baa Yusuf. Nia neꞌe, Lewi husar-binan nosi rai Siprus. Kristus klosan sia temi nia naꞌak ‘Barnabas’, tan naran nia naꞌak, ‘ema mak nakbiit maluk neon’. Nia baa faꞌan rai rohan ida, hotu nodi osan nia latan baa Kristus klosan sia.   
\c 5  
\s1 Ananias no Safira mate  
\p
\v 1 Iha Yesus eman sia, noo mane ida naran Ananias. Feen naran Safira. Sia rua faꞌan siakaan rai rohan ida.  
\v 2 Mais sia rua kabuar lia nebee subar osan balu nosi rai folin nia. Hotu Ananias baa katak Kristus klosan sia naꞌak, “Ami foin faꞌan amikaan rai rohan ida. Oras neꞌe ami hakara latan osan hotu-hotu baa Naꞌi Maromak.”   
\p
\v 3 Mais Petrus deꞌan naꞌak, “Hoi! Ananias! O neꞌe liu basuk! Tan saa o subar osan balu? O aat basuk tan o tuir diabu ulun modi maksakar aan tolek Kmalar Lulik!  
\v 4 Nuneꞌe! O makara faꞌan rai ka lale moos, loos o! Faꞌan tiꞌan, o makara latan mohu osan ka lale moos, loos o! Mais hahalok nuneꞌe, la bele basuk! O bele mabeik ami ema raiklaran, mais la bele mabeik Naꞌi Maromak nunia!”   
\p
\v 5 Petrus dale notu nunia, teki-tekis Ananias nakloti baa rai, mate kedas. Rona lia nia, ema nataꞌuk tebe-tebes.  
\v 6 Hotu mane nurak naꞌin hira tama baa, falun nola Ananias maten, nodi baa nakoi.   
\p
\v 7 Kreꞌis tuku tolu liu, Ananias feen moos tama mai. Mais nia la natene lia nia.  
\v 8 Petrus moos nusu nia naꞌak, “Nunabee, ina? Ina sia faꞌan rai, hotu folin nuneꞌe ka?”  
\p Nia moos nataa naꞌak, “Tebes, Ama! Folin nunia tebes!”   
\p
\v 9 Hotu Petrus deꞌan nia naꞌak, “Tan saa emi rua o laꞌen kabuar lia atu koko Kmalar Lulik? Maree! Ema foin nodi o laꞌen baa nakoi. Oras neꞌe, sia mai nikar tiꞌan. La oras tenik, sia natiu nodi okaan maten baa nakoi iha o laꞌen sorin.”   
\p
\v 10 Petrus sei dale, teki-tekis feto nia nakloti, mate kedas. Mane nurak sia moos tama nikar baa, naree feto nia mate tiꞌan. Hotu, sia natiu nola niakaan maten, nodi baa nakoi iha laꞌen sorin.   
\p
\v 11 Rona lia nia, Yesus eman sia nataꞌuk. Ema seluk mak rona lia Ananias no Safira moos, nataꞌuk hotu.   
\s1 Kristus klosan sia nadiꞌak nola ema waꞌin  
\p
\v 12 Baa oras nia, Kristus klosan sia nalo tadak blaar iha ema lear oin. Yesus eman sia neon ida, laran ida naklibur bei-beik iha Uma Talobon Naꞌi Salomo iha Uma Hamulak Huun lalawar.  
\v 13 Masik ema waꞌin nakneter Yesus eman sia moos, ema mak la fiar Yesus dauk, la noꞌuk namutuk no sia.   
\p
\v 14 Mais Yesus eman sia, hetak kleur, hetak waꞌin. Feto moos noo, mane moos noo.  
\v 15 Baa oras nia, ema nodi ema moras mai, natoba baa biti, rai baa dalan tehen. Sia naneo naꞌak, “Kalo Petrus no Yohanis laꞌo tuir neꞌe, masik ema moras kona siakaan lalatak dei moos, sia bele diꞌak.”  
\v 16 Baa oras nia, ema lolok mai nosi leo-leo mak kreꞌis kota Yerusalem. Sia mai nodi siakaan ema moras. Hotu Kristus klosan sia nadiꞌak nola sia hotu-hotu. Sia moos mai nodi siakaan ema mak diabu tekar. Hotu klosan sia moos teꞌur sai diabu nia sia.   
\s1 Kristus klosan sia netan susar oi-oik  
\p
\v 17 Baa oras nia, Yesus eman sia hetak waꞌin tuꞌan. Naree nunia, naꞌilulik ulun boot no niakaan mamaluk sia nosi partee Saduki, hirus tebe-tebes,  
\v 18 toꞌo sia kohi nola Kristus klosan sia, natama baa bui.\f + \fr 5:18 \ft Iha lia Yunani, lia fuan nia bele naꞌak, “hatama baa bui mak bodik ema hotu-hotu.” Bele noo naꞌak, “hatama baa bui, nebee hamoe sia iha ema lear oin.”\f*   
\p
\v 19 Mais baa kalan nia, Maromak Niakaan makbukar laleꞌan ida mai iha bui nia, hotu loke bui odamatan. Nia nalaꞌo sai sia nodi dale naꞌak,  
\v 20 “Oras neꞌe, baa kedan Uma Hamulak Huun. Katak baa ema iha nebaa sia, nebee tuir Naꞌi Maromak Moris Dalan foun.”   
\p
\v 21 Awan seisawan oras sei nakukun, sia moos nalaꞌok kedan tuir makbukar laleꞌan harukan nia. Sia tama baa Uma Hamulak Huun, hotu nanorin ema.  
\p La kleur falik, ulun boot no niakaan ema sia libur malu bele-bele no ema boot nosi rai Israꞌel tomak. Sia atu leno lia nosi Kristus klosan sia. Libur malu iha moon-metan tiꞌan, sia naruka ema baa nola Petrus sia nosi bui.   
\p
\v 22 Mais oras ema toꞌo bui baa, Petrus sia la iha tiꞌan. Hotu, sia baa nasaꞌe lia baa ema boot sia iha moon-metan naꞌak,  
\v 23 “Ama boot sia, keta krakat. Oras ami toꞌo bui baa, ami haree bui odamatan hotu-hotu sei kusa mate! Ema makdaka sia moos nariik iha nia! Mais baa oras sia loke odamatan, hotu ami tama baa, ema ida moos la noo!”   
\p
\v 24 Rona nola nunia, naꞌilulik ulun sia no makdaka ulun nosi Uma Hamulak Huun, neon lakon toꞌo benar karin.   
\p
\v 25 La kleur, ema ida mai nasaꞌe lia tenik naꞌak, “Ama sia! Ema mak emi hatama baa bui nia, sia noꞌi nanorin ema iha Uma Hamaluk Huun nebaa!”   
\p
\v 26 Rona nola nunia, makdaka ulun nia bolu nola niakaan sasiꞌan, nebee baa kohi nola nikar Petrus no niakaan mamaluk sia. Mais sasiꞌan sia nataꞌuk, tan ema waꞌin sei rona Petrus dale. Sia naneo naꞌak, keta toꞌo ema waꞌin nia krakat, hotu nalatu sia nodi fatuk. Tan baa nia, oras sia baa kohi nikar Petrus sia, sia la kohi nodi makaꞌas.   
\p
\v 27 Kohi nola tiꞌan, sia nodi Petrus sia baa moon-metan. Hotu naꞌilulik ulun boot deꞌan sia naꞌak,  
\v 28 “Ami hakahik emi tiꞌan nebee keta hanorin lia nosi ema mak nakara nalo moris dalan foun nia! Mais emi ulun fatuk! Emi la halo tuir amikaan ukun, mais halo tuir emikaan hakara dei! Emi baa hasiri kota Yerusalem neꞌe, hodi hanorin tokar lauk! Emi moos tula sala baa ami haꞌak, ami mak haruka ema noꞌo Yesus.”\x + \xo 5:28 \xt Mateus 27:25\x*   
\p
\v 29 Rona naꞌilulik ulun boot dale nunia, Petrus nariik dadi klosan hotu-hotu ibun-nanaan. Nia katak naꞌak,  
\q1 “Ama sia! Kalo ema raiklaran ukun sakar Naꞌi Maromak ukun, ami la tuir. Ami tuir Naꞌi Maromak ukun dei!  
\v 30 Ema mak loke itakaan moris dalan foun nia, neꞌe mak Yesus! Nia mak emi hedi hoꞌo baa ai karuus. Mais Naꞌi Maromak mak itakaan bei uluk sia loꞌu-sudur baa, nalo Nia moris nikar nosi mate!   
\q1
\v 31 Hotu Naꞌi Maromak foti Nia nalo baa Liman Kwana. Oras neꞌe Nia kaer beran manesak no naꞌin boot. Nia loke dalan nebee ema bele kore aan nosi sala. Nia nakara foo dalan baa ita ema Israꞌel neꞌe, nebee soe lakon itakaan salan. Hodi nunia, Naꞌi Maromak laran bele malirin, toꞌo kasu itakaan salan.  
\v 32 Ami dale nuneꞌe, tan ami haree hodi matan duꞌuk Yesus mate, hotu moris nikar. Maromak Kmalar Lulik moos katak lia neꞌe baa ema mak tuir Yesus dalan moris.”   
\p
\v 33 Rona Petrus dale nunia, ema hotu-hotu mak iha moon-metan nia, krakat tebe-tebes, toꞌo atu noꞌo Kristus klosan sia.  
\v 34 Mais iha nia moos noo ema ida, naran Gamaliel. Ema waꞌin nakneter nia, tan nia manorik ukun mak matenek ida nosi partee Farisi. Ema nakara noꞌo Petrus sia, mais Gamaliel nariik naruka ema nasai heik sia.  
\v 35 Sai tiꞌan, Gamaliel dale baa ulun nia sia naꞌak,  
\q1 “Mamaluk sia! Ita musti sintidu! Ita keta halobak aan halo aat baa ema neꞌe sia. Ita musti hanoin naruk!  
\v 36 Emi sei hanoin ka lale, ema mak naran Teudas? Nia mate kleur tiꞌan, mais oras sei moris, nia naksaꞌek aan naꞌak, nia ema boot. Toꞌo ema tama atus haat tuir nia. Nosi ikus, ema noꞌo nia, hotu niakaan maktuir sia nalai keen karin. Lakon toꞌo oras neꞌe, la mosu tenik.   
\q1
\v 37 Emi musti hanoin lia ida tenik. Oras ukunrai sura ema fuan iha rai neꞌe, noo ema ida naran Yudas nosi rai Galilea. Ema waꞌin moos tuir nia. Mais ema moos noꞌo nia. Hotu niakaan maktuir sia moos nalai keen karin, toꞌo lakon.   
\q1
\v 38 Dadi mamaluk sia, haꞌu kanoin nuneꞌe: lalika hoꞌo sia. Habusik baa! Tan kalo siakaan hanorin nia mai nosi ema raiklaran, nanis la kleur mohu.  
\v 39 Mais kalo siakaan hanorin mai tebes nosi Naꞌi Maromak, emi la bele hahonu sia. Sintidu! Keta toꞌo emi duꞌuk mak sakar Naꞌi Maromak.”  
\p Rona nola nunia, sia hotu-hotu simu Gamaliel lia tateꞌan nia.  
\v 40 Sia natama nikar Kristus klosan sia mai, hotu sia naruka ema taꞌe naboba sia. Sia moos nakahik nebee keta temi Yesus naran ona. Hotu, sia nabusik sai sia.   
\p
\v 41 Kristus klosan sia moos sai nela moon-metan nia. Masik sia netan naran aat tan tuir Yesus moos, sia neon diꞌak, tan Naꞌi Maromak nafoli sia bele netan susar nunia.  
\v 42 Sura loron, sia nanorin naꞌak, “Ema mak Naꞌi Maromak natudu kedan hori uluk nia, Ema nia mak Yesus.” Sia katak nima-nimak lia nia sura uma no iha Uma Hamulak Huun.   
\c 6  
\s1 Yesus eman sia boi nola ema naꞌin hitu, nebee naliku tuꞌan klosan sia  
\p
\v 1 Baa oras nia, Yesus eman sia hetak waꞌin. Mais kleu-leur sia moris la kona malu. Sia balu, ema Yahudi mak dale nodi lia Aram. Balu tenik moos ema Yahudi, mais sia dale nodi lia Yunani. Klibur mak dale lia Yunani la nakara klibur mak dale lia Aram. Klibur lia Yunani tula sala baa klibur lia Aram naꞌak, “Emi keta fihir oin! Sura emi faꞌe haan, amikaan feto faluk sia la netan fafaꞌek.”   
\p
\v 2 Tan lia nia, Kristus klosan naꞌin sanulu resin rua nia bolu libur Yesus eman sia hotu-hotu. Hotu sia katak naꞌak, “Mamaluk sia! Kalo ami mak babilan emikaan haa-hemun, nia moos bele. Mais la fatan, tan kalo ami mak babilan, ami la hoo leet hanorin Naꞌi Maromak Manfatin ona.  
\v 3 Tan baa nia, ami haneo nuneꞌe. Diꞌak liu, emi boi hola ema naꞌin hitu nosi emi. Buka ema mak naran diꞌak, no ema mak bele moris diꞌa-diꞌak no ema waꞌin. Kmalar Lulik moos musti babilan niakaan moris. Kalo emi boi hola ema oin nunia tiꞌan, ami foti sia nebee babilan lia haa-hemun bodik emi.  
\v 4 Hodi nunia, ami ho leet atu hamulak no hanorin Naꞌi Maromak Manfatin.”   
\p
\v 5 Rona nola klosan sia dale nunia, ema lear moos simu. Hotu sia boi nola katuas naꞌin hitu. Siakaan naran mak neꞌe:  
\q2 Stefanus (Nia neꞌe fiar Yesus tebe-tebes. Kmalar Lulik moos babilan niakaan moris),  
\q2 Filipus,  
\q2 Prokorus,  
\q2 Nikanor,  
\q2 Timon,  
\q2 Parmenas,  
\q2 no Nikolaus (Nia neꞌe nosi kota Antiokia. Nia lahoos ema Yahudi isin, mais uluk nia tuir tiꞌan ukun-badu Yahudi.).   
\p
\v 6 Boi hotu tiꞌan, sia nalaꞌo katuas naꞌin hitu nia baa Kristus klosan sia. Klosan sia moos rai liman baa, nodi namulak foti sia nalo baa ema mak babilan haa-hemun, nebee ema hotu-hotu netan fafaꞌek manesak.   
\p
\v 7 Hodi nunia, Naꞌi Maromak Manfatin keke lema rai. Ema mak tuir Yesus hetak waꞌin iha kota Yerusalem. Naꞌilulik ulun sia moos, waꞌin fiar baa Yesus no moris tuir Niakaan Moris Dalan.   
\s1 Ema kohi nola Stefanus  
\p
\v 8 Nunia hotu, Naꞌi Maromak natudu laran diꞌak baa Stefanus. Nia moos natuun beran baa nia atu nalo tadak blaar, nebee ema waꞌin bele naree nodi matan duꞌuk.  
\v 9 Baa oras nia, noo ema Yahudi naꞌin hira iha Yerusalem mak mai nosi rai dook sia. Sia mai nosi kota Kirene, kota Aleksandria, rai Kalikia no rai Asia. Uluk, sia neꞌe ema seluk atan, mais nosi ikus sia sai tiꞌan. Hotu, sia ida-idak lori baa kota Yerusalem. Iha nia, sia nariik uma hamulak duꞌuk, hotu sia nanaran naꞌak ‘Uma Libertini’ (lia isin naꞌak ‘Uma Sai Hosi Ata’). Baa oras sia rona Stefanus dale, sia la nakara. Hotu sia mai toe no nia.  
\v 10 Mais sia la bele nahonu nia, tan Kmalar Lulik babilan nalo Stefanus dale matenek basuk.  
\v 11 Tan la bele, sia buka dalan aat. Sia baa seba nola ema naꞌin hira, nebee dale tolek naꞌak, “Ami rona hodi tilun duꞌuk ema neꞌe dale nahaat Musa no Naꞌi Maromak!”   
\p
\v 12 Sia sasuku ema toꞌo fukun Yahudi no manorik ukun sia moos krakat. Hotu sia baa kohi nola Stefanus, dada nodi nia baa nataa iha moon-metan.  
\v 13 Siakaan saksiin kaleꞌuk sia dale matak lia nosi Stefanus naꞌak, “Ema neꞌe la nanawa dale nahaat lia Uma Hamulak Huun. Nia moos dale nahaat Naꞌi Maromak Ukun-badu mak Bei Musa natuun baa ita.  
\v 14 Tenik, ami rona duꞌuk tiꞌan nia dale naꞌak, Yesus ema Nasaret nia atu naroꞌon Uma Hamulak Huun neꞌe. Nia moos nakara seluk itakaan adat mak Bei Musa natuun baa ita!”   
\p
\v 15 Rona nola saksiin sia dale nunia, ema sia mak tuur iha moon-metan natutuk Stefanus. Sia naree niakaan oin, ilas manesak no Maromak Niakaan makbukar laleꞌan oin.   
\c 7  
\s1 Stefanus dale iha moon-metan  
\p
\v 1 Hotu ema Yahudi siakaan naꞌilulik ulun boot nusu baa Stefanus naꞌak, “Lia mak sia tula baa o nia, tebes ka lale?”   
\p
\v 2-3 Stefanus nataa naꞌak, “Ama sia! Rona kokon lai. Itakaan bei uluk Abraham sei la lori dauk nosi niakaan leo huun, Naꞌi Maromak mak Beran Kaliuk natadu aan baa nia. Nia naruka Bei Abraham naꞌak, ‘Baa ona! Laꞌo mela rai neꞌe mo okaan familin sia. Baa rai ida mak Haꞌu atu katudu baa o!’ Rona nola nunia, Bei Abraham laꞌo nela rai Mesopotamia.\f + \fr 7:2-3 \ft Rai Mesopotamia nia, oras neꞌe naran rai Irak. Kota Haran fatin, oras neꞌe sei noo fitar iha rai Siria. Haree no Lia Uluk Fohon 12:1.\f*  
\v 4 Hodi nunia, nia laꞌo nela ema Kasdim rain, lori baa leo ida naran Haran. Baa oras aman susu mate tiꞌan, Naꞌi Maromak nodi nia lori mai rai mak ama sia nein fatin toꞌo baa oras neꞌe.\x + \xo 7:4 \xt Lia Uluk Fohon 11:31, 12:4\x*  
\v 5 Baa oras nia, Naꞌi Maromak sei la foo rai rohan ida moos baa Bei Abraham. Mais Nia nameno naꞌak, ‘Haꞌu atu klatan rai neꞌe baa o mo okaan husar-binan sia.’ Naꞌi Maromak nameno nunia, mais baa oras nia Bei Abraham la noo oan.\x + \xo 7:5 \xt Lia Uluk Fohon 12:7, 13:15, 15:18, 17:8\x*  
\v 6 Masik nunia moos, Naꞌi Maromak dale baa nia naꞌak, ‘Okaan husar-binan atu baa nein iha ema seluk rain. Ema rai nia atu tonan namukit sia nalo baa ata, toꞌo tinan atus haat laran.  
\v 7 Tinan atus haat siku tiꞌan, Haꞌu atu kastikar ema rai nia. Hotu okaan husar-binan atu laꞌo nela rai nia, mai nikar fatin neꞌe. Iha neꞌe, sia atu namulak nodi loꞌu-sudur baa Haꞌu.’\x + \xo 7:7 \xt Lia Uluk Fohon 15:13-14; Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 3:12\x*  
\v 8 Naꞌi Maromak nameno notu nunia, Nia namate menon nia nodi lahan hamane aan, nebee dadi tadak naꞌak, Bei Abraham sia dadi baa Niakaan ema tiꞌan. Hotu, oras Bei Abraham oan Isak otas foin loron walu, Bei Abraham nalo lahan hamane aan baa nia. Nosi ikus Isak moos nalo lahan hamane aan baa oan Yakob. Hotu, Yakob moos nalo lahan hamane aan baa oan mane naꞌin sanulu resin rua, baa oras ida-idak otas loron walu. Sia nia mak itakaan bei uluk sia.\x + \xo 7:8 \xt Lia Uluk Fohon 17:10-14, 21:2-4, 25:26, 29:31—35:18\x*   
\p
\v 9 Dala ida, itakaan bei uluk nia sia hirus no alin Yusuf, toꞌo faꞌan nia dadi baa ata iha rai Mesir. Mais Naꞌi Maromak la nabusik nia.\x + \xo 7:9 \xt Lia Uluk Fohon 37:11, 28, 39:2, 21\x*  
\v 10 Naꞌi Maromak sori nia nosi niakaan susar hotu-hotu. Nia moos foo kakutak matenek baa Yusuf, nebee bele natene lia oi-oik. Toꞌo Naꞌi Mesir moos nadomi nia, hotu foti nia nalo baa gubernur iha rai Mesir tomak. Baa oras nia, Yusuf moos kaer ukun iha naꞌin tofatik.\x + \xo 7:10 \xt Lia Uluk Fohon 41:39-41\x*   
\p
\v 11 Nosi ikus, rai salaen boot mosu iha rai Mesir no rai Kanaꞌan. Rai salaen nia boot liu resik, toꞌo ema susar iha fatin hotu-hotu. Baa oras nia, itakaan bei uluk nia sia moos la noo haan.\x + \xo 7:11 \xt Lia Uluk Fohon 42:1-2\x*  
\v 12 Mais siakaan ama Yakob rona naꞌak, noo haan iha rai Mesir. Hotu nia naruka oan sia baa sosa haan iha nebaa. Oan nia sia, mak itakaan bei uluk sia.  
\v 13 Sosa nola tiꞌan, sia moos fila. Baa oras haan nia atu mohu ona, Bei Yakob naruka nikar sia baa sosa tenik haan. Foin dala ida neꞌe, Yusuf nalore lia naꞌak, nia mak siakaan alin susu. Hotu nia natudu maun-alin sia baa Naꞌi Mesir.\x + \xo 7:13 \xt Lia Uluk Fohon 45:1, 16\x*  
\v 14 Nia moos nusu nebee niakaan aman no ema uma laran hotu-hotu lori baa rai Mesir. Sia hotu-hotu nia, ema naꞌin hitu nulu resin lima.\x + \xo 7:14 \xt Lia Uluk Fohon 45:9-10,17-18, 46:27\x*  
\v 15 Hodi nunia, Bei Yakob lori baa rai Mesir, toꞌo nia no itakaan bei uluk sia mate iha nebaa.\x + \xo 7:15 \xt Lia Uluk Fohon 46:1-7, 49:33\x*  
\v 16 Mais nosi ikus, sia nodi nikar bei uluk siakaan ruin baa leo Sikem iha rai Kanaꞌan. Hotu, sia nakoi iha rate fatik mak uluk Bei Abraham sosa nosi Hemor husar-binan sia.”\x + \xo 7:16 \xt Lia Uluk Fohon 23:3-16, 33:19, 50:7-13; Yosua 24:32\x*   
\s1 Stefanus dale nosi lia Bei Musa  
\p
\v 17 Hotu Stefanus dale natutan naꞌak, “Itakaan ema Yahudi sia bea iha rai Mesir, toꞌo kreꞌis baa loron Naꞌi Maromak nakotu atu nalaꞌok Niakaan mamenon baa Abraham.  
\v 18 Oras nia, noo naꞌi foun ida iha Mesir. Nia la natene lia Yusuf.\x + \xo 7:18 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 1:7-8\x*  
\v 19 Naꞌi nia tonan namukit itakaan ema sia. Nia seten nebee soe siakaan kau mea oan sia toꞌo mate.\x + \xo 7:19 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 1:10-11, 22\x*   
\p
\v 20 Baa oras nia, Bei Musa moos moris mai. Niakaan isin lolon kabaas toꞌo. Tan inan-aman la noꞌuk nalo tuir naꞌin ukun, sia subar nia iha uma, toꞌo otas fulan tolu.\x + \xo 7:20 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 2:2\x*  
\v 21 Otas fulan tolu tiꞌan, sia la bele subar tenik. Hotu sia soe nia, mais naꞌi Mesir oan feto foti nola, nalo baa oan duꞌuk.\x + \xo 7:21 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 2:3-10\x*  
\v 22 Hodi nunia, manorik Mesir sia nanorin siakaan matenek hotu-hotu baa Musa, toꞌo nia dadi ema mahalok boot ida. Nia dale matenek. Serwisu moos matenek.   
\p
\v 23 Baa otas tinan haat nulu, Musa beer natene niakaan ema Israꞌel sia.  
\v 24 Loron ida, nia sai baa, hotu naree ema Mesir ida taꞌe ema Israꞌel ida. Nia moos baa tulun niakaan ema Israꞌel nia, hotu noꞌo ema Mesir nia.  
\v 25 Musa naneo naꞌak niakaan ema sia natene tiꞌan naꞌak, Naꞌi Maromak solok nia nebee sori sia nosi susar. Mais tuir loos, sia sei dauk natene lia nia.  
\v 26 Baa awan, Musa sai tenik baa naree niakaan ema Israꞌel sia. Nia naree ema naꞌin rua tuku malu. Hotu nia baa atu nalo sia rua dame malu nodi naꞌak, ‘Hoi! Emi rua neꞌe, maun-alin. Tan saa emi hakaat malu nuneꞌe?’   
\p
\v 27 Mais ema ida nosi sia rua nia dudu sees Bei Musa nodi naꞌak, ‘See mak foti o baa amikaan ulun? See mak foti o baa amikaan makotu lia?  
\v 28 O maneo o bele moꞌo haꞌu, hanesan o moꞌo ema Mesir hori sehik nia ka?’  
\v 29 Rona nola nunia, Bei Musa noran ema natene nia noꞌo ema tiꞌan. Tan baa nia, nia laꞌo nela rai Mesir, baa nein iha ema Midian rain. Iha nia, nia nola feto, hotu netan oan mane naꞌin rua.\x + \xo 7:29 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 2:11-15, 18:3-4\x*   
\p
\v 30 Tinan haat nulu liu tiꞌan, Bei Musa baa rai leet ida kreꞌis baa foho ida, naran Foho Sinai. Iha nia Maromak Niakaan makbukar laleꞌan mai natadu aan baa nia nosi haꞌi lakan laran. Haꞌi lakan nia noꞌi naa ai huun kiꞌik ida, mais la namotuk.  
\v 31 Naree nunia, Bei Musa benar karin. Nia nareꞌis aan baa, atu nodi natene saa mak nia. Mais teki-tekis, nia rona Naꞌi Maromak dale nosi haꞌi laran nia naꞌak,  
\v 32 ‘Haꞌu neꞌe, okaan bei uluk siakaan Maromak. Sia, mak okaan Bei Abraham, Bei Isak, no Bei Yakob.’ Rona nola nunia, Bei Musa nataꞌuk toꞌo kiki. Nia la bele foti oin atu naree ai huun mak laka nia.   
\p
\v 33 Hotu Naꞌi Maromak dale tenik naꞌak, ‘Musa! Kolu okaan kaso, tan o mariik iha fatin lulik!  
\v 34 Keta maneo Haꞌu kaluꞌa tiꞌan Haꞌukaan ema Israꞌel sia iha Mesir. Lale! Haꞌu ksei kanoin sia. Haꞌu katene siakaan susar. Haꞌu krona sia nakroꞌan no nahii nusu tulun. Tan baa nia, Haꞌu kamaan aan tuun mai atu sori sia. Oras neꞌe, Haꞌu ksolok o baa Mesir. Baa ona!’\x + \xo 7:34 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 3:1-10\x*   
\p
\v 35 Hodi nunia, Naꞌi Maromak natadu aan iha haꞌi laran nodi naruka Bei Musa fila baa Mesir tan Naꞌi Maromak boi nia tiꞌan atu sori ema Israꞌel nosi susar. Musa neꞌe, mak uluk ema nusu naꞌak, ‘See mak foti o baa amikaan ulun?’ Mais baa oras neꞌe, Naꞌi Maromak duꞌuk mak foti nia baa ulun!\x + \xo 7:35 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 2:14\x*  
\v 36 Rona nola Naꞌi Maromak naruka nunia, Bei Musa fila nikar baa Mesir. Iha nebaa, Naꞌi Maromak nalo tadak blaar. Nosi ikus, nodi ema Israꞌel sai nosi Mesir, laꞌo liu Tasi Mean. Hotu, nalaꞌo sia nasiri fatin fuik sia, iha tinan haat nulu laran.\x + \xo 7:36 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 7:3, 14:21; Sura Renu Israꞌel 14:33\x*   
\p
\v 37 Bei Musa moos katak baa ema Israꞌel sia naꞌak, ‘Nosi ikus, Naꞌi Maromak atu foti ema ida nosi emi, dadi baa Niakaan makoꞌan hanesan haꞌu neꞌe.’\x + \xo 7:37 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 8:15, 18\x*  
\v 38 Oras nia, Bei Musa namutuk no itakaan ema Israꞌel sia iha fatin fuik. Nia dadi ailalete bodik itakaan bei uluk no Maromak Niakaan makbukar laleꞌan, oras nia natuun Naꞌi Maromak Manfatin baa Bei Musa iha Foho Sinai. Hotu, Bei Musa natutan Manfatin nia baa itakaan bei uluk sia. Manfatin nia mak natudu dalan moris baa ita.\x + \xo 7:38 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 19:1—20:17; Hanoin Hikar Dalan Moris 5:1-33\x*   
\p
\v 39 Masik nunia moos, itakaan bei uluk sia la noꞌuk rona baa Musa. Sia dudu sees nia, tan sia nakara fila nikar baa Mesir.  
\v 40 Sia baa namaus Harun naꞌak, ‘Okaan alin Musa nodi ami sai nosi rai Mesir tiꞌan. Mais oras neꞌe, ami la hatene nia iha rai kuak nabee. Tan nunia, ami husu o malo aiꞌoi lulik bodik ami, nebee aiꞌoi lulik nia mak nalaꞌo nodi ami baa.’\x + \xo 7:40 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 32:1\x*  
\v 41 Namaus nola Harun tiꞌan, sia nalo aiꞌoi lulik ida mak ilas karau baka oan. Hotu sia natetu sera tunun baa aiꞌoi lulik nia. Sia nadahur bele-bele, tan neon diꞌak baa aiꞌoi lulik mak sia nalo nodi liman duꞌuk.\x + \xo 7:41 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 32:2-6\x*  
\v 42 Naree nunia, Naꞌi Maromak seꞌi kotuk baa sia. Sia moos nahuu loꞌu baa sa-saa mak iha laleꞌan, nuꞌu loro matan, fulan, no fitun. Mais Naꞌi Maromak nabusik lerek sia. Hahalok nia, tuir saa mak Maromak makoꞌan sia nakerek kedan hori uluk naꞌak,  
\q1 ‘Hoi! Emi, ema Israꞌel sia!  
\q2 Oras emi laꞌo hasiri fatin fuik sia tinan haat nulu laran,  
\q3 emi hatetu sera tunun nia  
\q3 hodi loꞌu-sudur baa Haꞌu ka, baa see?   
\q1
\v 43 Emi la loꞌu-sudur baa Haꞌu!  
\q2 Emi loꞌu-sudur baa emikaan aiꞌoi lulik.  
\q3 Emi tama-sai diabu ida naran Molok uman lulik.  
\q3 Emi loꞌu-sudur baa fitun diabu ida naran Refan.  
\q1 Emi loꞌu-sudur baa buat mak emi halo hodi liman duꞌuk!  
\q2 Tan nunia, Haꞌu atu ksoe lakon emi baa Babel sorin balu baa.’ ”\x + \xo 7:43 \xt Amos 5:25-27\x*   
\s2 Stefanus dale nosi lia Uma Hamulak  
\p
\v 44 Hotu Stefanus dale natutan tenik naꞌak, “Baa oras nia, Naꞌi Maromak natudu baa Bei Musa uma hamulak ida ilas. Hotu Bei Musa sia nariik Batane Hamulak\f + \fr 7:44 \ft Hakerek Moon lia Yunani naꞌak ‘Batane Saksiin’. Ema Israꞌel sia temi Ukun Sanulu naꞌak ‘Saksiin’. Tan sia rai Ukun Sanulu nia iha Batane Hamulak, sia moos temi Batane Hamulak nia naꞌak, ‘Batane Saksiin’.\f* ida tuir ilas nia. Batane nia, sia nalo nosi tais no kulit. Itakaan ema Israꞌel sia mai namulak baa Naꞌi Maromak iha batane nia. Kalo sia lori nosi fatin ida baa fatin ida, sia sobu, hotu loi nodi baa nariik nikar iha fatin foun nia.\x + \xo 7:44 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 25:9, 40\x*   
\p
\v 45 Nosi ikus, Yosua sia natuda no ema rai Kanaꞌan, toꞌo Naꞌi Maromak teꞌur sai ema Kanaꞌan sia. Hotu Naꞌi Maromak faꞌe rai nia, foo baa itakaan bei uluk sia. Baa oras bei uluk sia tama baa nadau nola rai nia, sia moos loi nodi Batane nia. Batane nia nariik nafati iha nia, da-dau toꞌo Naꞌi Daud kaer ukun.\x + \xo 7:45 \xt Yosua 3:14-17\x*  
\v 46 Naꞌi Daud nalo Naꞌi Maromak neon diꞌak. Naꞌi Maromak moos natuun matak-malirin baa nia. Naꞌi Daud namulak baa Maromak mak uluk Bei Yakob loꞌu-sudur baa. Naꞌi Daud nusu nebee nia mak nariik Uma Hamulak bodik Naꞌi Maromak.\x + \xo 7:46 \xt 2 Samuel 7:1-16; 1 Lia Rai Israꞌel no Rai Yahuda 17:1-14\x*  
\v 47 Mais Naꞌi Maromak la nakara nunia. Nosi ikus, Naꞌi Daud oan Salomo mak nariik Uma Hamulak nia.\x + \xo 7:47 \xt 1 Naꞌi Israꞌel Sia 6:1-38; 2 Lia Rai Israꞌel no Rai Yahuda 3:1-17\x*   
\p
\v 48 Masik nariik Uma Hamulak bodik Naꞌi Maromak moos, ita hatene Naꞌi Maromak la nein iha uma mak ema raiklaran nalo. Tan uluk Maromak makoꞌan ida nakerek nela tiꞌan naꞌak,   
\q1
\v 49 ‘Laleꞌan nia, Haꞌukaan tuur fatik.  
\q2 Raiklaran nia, Haꞌukaan ain leut.  
\q1 Emi hanoin emi bele hariik uma ida mak fatan bodik Haꞌu kein ka?   
\q1
\v 50 La bele! Tan laleꞌan no raiklaran sasoin hotu-hotu, Haꞌu mak kaseꞌi!’ ”\x + \xo 7:50 \xt Yesaya 66:1-2\x*   
\s2 Stefanus tula lia baa ema boot sia naꞌak, sia mak noꞌo Naꞌi Maromak Eman Moon  
\p
\v 51 Hotu Stefanus deꞌan ema boot sia iha moon-metan naꞌak, “Etuk oin, emi neꞌe ulun fatuk! Emi nuꞌu ema mak la natene Maromak no ema mak la noꞌuk rona baa Nia. Emi sakar Naꞌi Maromak, hanesan emikaan bei uluk sia! Oras neꞌe, emi sei hakara sakar tenik Niakaan Kmalar Lulik ka?\x + \xo 7:51 \xt Yesaya 63:10\x*  
\v 52 Emikaan bei uluk sia nasusar bei-beik Maromak makoꞌan sia. Emi katak kokon makoꞌan see mak sia la nasusar. La noo! Uluk, sia katak bei-beik naꞌak, Naꞌi Maromak atu solok Niakaan Ema Moon mai. Mais emikaan bei uluk sia noꞌo makoꞌan nia sia. Toꞌo baa oras neꞌe moos, emi faꞌan Ema Moon nia, hotu hoꞌo Nia baa ai karuus.  
\v 53 Emi simu Naꞌi Maromak Ukun-badu mak Niakaan makbukar laleꞌan foo baa itakaan bei uluk sia, mais emi la halo tuir.”   
\s1 Ema nitak noꞌo Stefanus nodi fatuk  
\p
\v 54 Rona nola Stefanus lia fuan nia sia, ema iha moon-metan nia natene Stefanus tula sala baa sia. Sia laran moras toꞌo ruun neꞌan.   
\p
\v 55 Baa oras nia moos, Maromak Kmalar Lulik babilan Stefanus. Nia tanaat baa laleꞌan, naree Naꞌi Maromak ahar maksinak. Nia moos naree Yesus nariik iha Naꞌi Maromak sorin kwana, iha fatin kneter kaliuk.  
\v 56 Hotu nia dale naꞌak, “Nuneꞌe, ama sia. Haꞌu karee laleꞌan nakloke. Ema Raiklaran Isin noꞌi nariik iha fatin kneter kaliuk iha Naꞌi Maromak sorin kwana.”   
\p
\v 57 Rona nola nunia, ema mak leno lia nia sia taka tilun nodi nakanas Stefanus nebee taka ibun. Sia moos naksoit bele-bele, baa sira lisuk nia.  
\v 58 Hotu, sia dada sarat nia baa kota luan. Ema saksiin sia mak ohin dale tolek nia, kolu siakaan faru, nakaer baa mane nurak ida mak sasuꞌat teen, naran Saulus. Hotu, sia baa nitak lisuk Stefanus nodi fatuk.   
\p
\v 59 Sia nitak nunia, Stefanus moos nakrake naꞌak, “Naꞌi Yesus! Simu mola haꞌu!”  
\v 60 Hotu, nia nakloti tuur nodi nakrake tenik naꞌak, “Ama, keta kastikar sia tan baa sala neꞌe!” Dale notu nunia, nawan moos kotu.   
\c 8  
\p
\v 1 Oras Stefanus mate nia, Saulus moos iha nia. Nia neon diꞌak tan Stefanus mate tiꞌan.   
\s1 Saulus nasusar Yesus eman sia  
\p
\v 2 Baa oras Stefanus mate, noo ema mak fiar Yesus naꞌin hira iha nia. Stefanus mate tiꞌan, sia nola maten nia, hotu nodi baa nakoi. Sia moos tanis Stefanus maten.  
\p Nahuu baa loron nia, ema nasusar tebe-tebes Yesus eman sia iha kota Yerusalem, toꞌo sia nalai keen karin malu baa rai Yudea no rai Samaria. Hela mesan Kristus klosan sia iha Yerusalem.   
\p
\v 3 Saulus moos buka dalan bei-beik atu nadodok Yesus eman sia iha fatin hotu-hotu. Nia tama-sai uma, dada sarat feto no mane, natama baa bui.\x + \xo 8:3 \xt Kristus Klosan Lian 22:4-5, 26:9-11\x*   
\s1 Filipus katak Lia Diꞌak iha rai Samaria  
\p
\v 4 Masik ema nasusar Yesus eman sia toꞌo nalai keen karin malu moos, sia la nanawa katak nalore Lia Diꞌak nosi Yesus baa ema iha fatin hotu-hotu.  
\v 5 Hatete baa Filipus. Baa oras nia, nia baa kota ida iha rai Samaria atu katak lia nosi Yesus, nebee ema natene Yesus nia Kristus mak Naꞌi Maromak natudu kedan hori uluk.  
\v 6 Toꞌo baa, Filipus nalo tadak blaar oi-oik. Ema lear naree saa mak nia nalo, sia moos libur malu atu rona niakaan dale.   
\p
\v 7 Baa oras nia, ema mak diabu tekar sia moos iha nia. Diabu sia sai nela ema nia sia, nodi nakrake makaꞌas. Ema kmaꞌas no ema ai asak moos dadi diꞌak.  
\v 8 Naree nunia, ema iha kota nia neon diꞌak tebe-tebes.   
\p
\v 9 Iha kota nia moos noo ema ida naran Simon. Nia matenek aitahan kukun. Kleur tiꞌan, nia nalo ema Samaria sia fiar niakaan matenek. Nia loko aan naꞌak, “Haꞌu neꞌe, ema makaꞌas!”   
\p
\v 10-11 Tan nunia, ema kiꞌik-boot, feto-mane, hotu-hotu fiar baa nia. Sia dale niakaan naran iha kota nia naꞌak, “Ema neꞌe, makaꞌas tebes! Saa mak nia nalo, nanis mai nosi Maromak beran!”   
\p
\v 12 Mais oras Filipus toꞌo iha siakaan kota nia, nia nanorin Lia Diꞌak nosi Yesus baa sia. Nia moos natudu dalan, nebee sia bele tama dadi baa Naꞌi Maromak eman. Rona nola nunia, ema lear feto-mane fiar baa Yesus, hotu sia nusu simu sarani.  
\v 13 Simon moos fiar baa Yesus, hotu nusu simu sarani. Sarani hotu tiꞌan, Simon tuir Filipus baa fatin hotu-hotu. Oras nia naree Filipus nalo tadak blaar no lia kasalak basuk sia, nia kaku ulun nodi naꞌak, “Makaꞌas tebes!”   
\p
\v 14 Baa oras nia, Kristus klosan sia iha Yerusalem rona nola ema iha rai Samaria sia, simu tiꞌan Naꞌi Maromak Manfatin. Hotu sia solok tenik Petrus no Yohanis baa nebaa.  
\v 15-17 Toꞌo nebaa, foin sia rona ema Samaria sei la simu dauk Maromak Kmalar Lulik. Sia simu loos sarani nodi Yesus naran dei. Hotu Petrus no Yohanis rai liman baa ema nia sia ulun nodi namulak nusu nebee, ema nia sia moos bele simu Maromak Kmalar Lulik. Namulak notu tiꞌan, sia moos simu.   
\p
\v 18 Oras Simon naree nunia, nia lolo osan baa Petrus no Yohanis nodi nusu naꞌak,  
\v 19 “Ama sia! Foo beran nia baa haꞌu, nebee haꞌu krai liman baa ema, sia moos bele simu Maromak Kmalar Lulik.”   
\p
\v 20-23 Mais Petrus nakanas naꞌak, “O atu kona kastikar mo okaan osan nia! O manoin o bele sosa Naꞌi Maromak beran modi osan ka? La bele! O la fatan serwisu mo ami, tan okaan neon la loos! Haꞌu katene o neꞌe, ema mahirus ema. Lia aat waꞌin moos kesi o! Diꞌak liu, soe lakon okaan aꞌaat, hotu mamulak baa Naꞌi Maromak, nebee Nia kasu okaan neon dois nia.”   
\p
\v 24 Rona nola nunia, Simon nakroꞌan naꞌak, “Adeei, ama sia! Tulun hamulak lai, nebee kastikar nia keta kona haꞌu!”   
\p
\v 25 Hotu, Petrus no Yohanis katak nalore Naꞌi Yesus Manfatin iha kota nia. Hotu, sia fila nikar baa Yerusalem. Iha dalan, sia tuli leo-leo iha rai Samaria atu keke Lia Diꞌak nosi Yesus.   
\s1 Filipus nasoru ema boot Afrika ida  
\p
\v 26 Baa loron ida, Maromak Niakaan makbukar laleꞌan ida katak baa Filipus naꞌak, “Filipus! Baa lorokbelan, mais laꞌo tuir dalan tuan mak nosi kota Yerusalem borut sai rai Gasa.”  
\v 27-28 Rona nola nunia, Filipus moos laꞌo kedan. Iha dalan, nia naree ema boot ida.\f + \fr 8:27-28 \ft Hakerek Moon lia Yunani moos naꞌak ema boot neꞌe, kona kuꞌit tiꞌan. Natoon baa oras nia, ema mak serwisu naliku naꞌi feto iha tofatik, musti kona kuꞌit.\f* Ema nia mai nosi rai Etiopia. Baa oras nia, rai Etiopia noo naꞌi feto ida naran Kandake. Ema boot neꞌe mak babilan Naꞌi Feto Kandake sasoin hotu-hotu iha naꞌin tofatik. Nia foin tuir namulak iha kota Yerusalem. Oras neꞌe, nia fila nikar baa niakaan rai. Oras Filipus naree nia, nia noꞌi saꞌe kareta nodi leno hakerek.  
\v 29 Maromak Kmalar Lulik katak baa Filipus nebee nareꞌis aan baa kareta nia, hotu nasoru ema boot nia.  
\v 30 Kreꞌis tiꞌan, nia rona ema boot nia leno Yesaya niakaan hakerek. Hotu nia nusu naꞌak, “Ama! Ita hatene hakerek mak ita leno nia ka lale?”   
\p
\v 31 Ema boot nia nataa naꞌak, “Lale! Musti noo ema nalore baa haꞌu lai, foin bele katene. Saꞌe mai, tuur mo haꞌu iha neꞌe.”  
\v 32 Hakerek mak ema boot leno nia, lian nuneꞌe:  
\q1 “Nia hanesan bibi malae  
\q2 mak ema dada nodi atu sona noꞌo.  
\q1 Nia hanesan bibi malae oan mak ema teri rahun,  
\q2 mais Nia la nakmee kois.  
\q3 Nia la loke ibun.  
\q3 Nia la nataa lia fuan rohan ida.   
\q1
\v 33 Ema deꞌan nahaat Nia.  
\q2 Ema nakotu Niakaan lia la nodi moon.  
\q3 Masik Nia la noo sala moos,  
\q2 ema noꞌo luku.  
\q1 See mak bele dale nosi Niakaan husar-binan? La noo, tan ema noꞌo Nia iha raiklaran tiꞌan.”\x + \xo 8:33 \xt Yesaya 53:7-8\x*   
\p
\v 34 Leno hotu tiꞌan, ema boot nia nusu Filipus naꞌak, “Nuꞌunabee? Bei Yesaya dale nosi niakaan isin lolon duꞌuk ka, nosi ema seluk?”   
\p
\v 35 Rona nunia, Filipus moos nanorin lia Yesus baa ema boot nia nosi Yesaya niakaan hakerek ohin nia, nebee nia bele natene dalan moris atu tuir Yesus.  
\v 36 Sia sei noꞌi laꞌo, ema boot nia naree wee iha mota ida. Nia dale teri Filipus naꞌak, “Ama! Maree! Noo wee iha nebaa. Kalo la noo saseni, ita tuun ona nebee ama sarani haꞌu.”   
\p
\v 37 [Filipus nataa naꞌak, “Diꞌak! Kalo ama fiar tebe-tebes baa Naꞌi Yesus, la noo saa ida mak saseni! Mai tuun ona, nebee haꞌu ksarani ama.”  
\p Hotu, ema boot nia katak naꞌak, “Haꞌu kfiar tebe-tebes kaꞌak Yesus nia, Naꞌi Maromak Oan mak Nia natudu kedan hori uluk.”]\f + \fr 8:37 \ft Lia tohar neꞌe la noo iha Hakerek Moon lia Yunani mak tuan basuk.\f*   
\p
\v 38 Hotu, ema boot nia naruka kareta nanawa. Sia tuun baa wee, Filipus moos sarani kedas nia.   
\p
\v 39 Oras sia rua sai nosi wee laran, Kmalar Lulik foti nola Filipus baa fatin seluk. Ema boot nia la naree Filipus ona, mais nia laꞌo liu nodi neon diꞌak lo-loos.  
\v 40 Hotu Filipus mosu iha leo ida naran Asotus.\f + \fr 8:40 \ft Iha lia Yunani, leo nia naran Asotus. Uluk, baa oras ema Filistin kaer ukun iha rai Israꞌel, leo nia naran Asdod.\f* Hotu nia laꞌo liu baa katak Lia Diꞌak nosi Yesus iha leo hotu-hotu, toꞌo kota Kaisarea.   
\c 9  
\s1 Saulus fiar baa Yesus  
\r (Kristus Klosan Lian 22:6-16, 26:12-18)  
\p
\v 1 Baa oras nia, Saulus nasusar bei-beik Yesus eman sia. Nia moos buka dalan atu noꞌo sia. Nia baa nasoru naꞌilulik ulun boot  
\v 2 atu nusu hakerek latan beran. Nia beer nodi hakerek nia foo baa uma hamulak ulun sia iha kota Damsik. Hodi nunia, kalo nia nasoru ema mak tuir Yesus dalan moris iha Damsik, nia bele kohi sia, hotu kesi nodi baa Yerusalem, nebee sia netan kastikar iha nia. Feto ka, mane ka, nia kohi luku.   
\p
\v 3 Simu nola hakerek latan beran nia, Saulus no niakaan mamaluk sia baa Damsik. Toꞌo kota luan, teki-tekis kroman maksinak ida tuun nosi laleꞌan, kona besik baa Saulus.  
\v 4 Nia nakloti baa rai. Hotu nia rona lia maliak ida bolu naꞌak, “Saulus! Saulus! Tan saa o masusar Haꞌu nuneꞌe?”   
\p
\v 5 Rona nola nunia, Saulus nusu naꞌak, “Ita Boot mak dale neꞌe, see?”  
\p Lia maliak nia moos nataa naꞌak, “Haꞌu neꞌe, Yesus mak o masusar!  
\v 6 Madeer, tama baa kota ona! Iha nia foin Haꞌu atu katak saa mak o musti malo.”   
\p
\v 7 Baa oras nia Saulus niakaan mamaluk sia moos rona lia maliak nia. Mais sia la naree saa ida. Sia neon lakon, toꞌo la bele dale sa-saa.   
\p
\v 8 Hotu Saulus nadeer nariik. Nia loke kokon matan, mais la bele naree tiꞌan. Niakaan mamaluk sia kaer nola liman, nadaek tama baa kota Damsik.  
\v 9 Loron tolu laran, nia la bele naree sa-saa. Nia moos la naa-nemu sa-saa.   
\p
\v 10 Iha kota nia, noo Yesus eman ida naran Ananias. Naꞌi Maromak natadu aan baa nia tuir meꞌi, nodi bolu nia naꞌak, “Ananias!”  
\p Ananias nataa naꞌak, “Heꞌe, Naꞌi Maromak!”   
\p
\v 11 Naꞌi Maromak katak naꞌak, “Mai lai! Baa buka mola Haꞌukaan ema ida. Nia nein no ema ida naran Yudas. Yudas uman nia iha dalan ida naran Dalan Loos. Iha uma nia, noo ema Tarsus ida naran Saulus. Oras neꞌe, nia noꞌi namulak.  
\v 12 Haꞌu katudu baa nia tiꞌan kaꞌak, mane ida naran Ananias atu mai baa nia. O musti baa rai liman baa nia, nebee nia bele naree nikar.”   
\p
\v 13 Mais Ananias nataa naꞌak, “Keta nunia, Ama Boot! Ami rona ema dale karuk-kwana nosi ema nia. Nia ema aat basuk mak nasusar tebe-tebes Yesus eman sia iha Yerusalem.  
\v 14 Oras neꞌe, nia mai iha Damsik neꞌe tiꞌan. Ami rona haꞌak naꞌilulik ulun sia foo hakerek latan beran baa nia, atu nodi kohi mohu ema mak tuir Yesus dalan moris iha neꞌe.”   
\p
\v 15 Mais Naꞌi Maromak nataa naꞌak, “Keta sakar Haꞌu! Baa ona! Tan Haꞌu kboi nia tiꞌan atu loke dalan bodik Haꞌu. Nia atu keke Haꞌukaan Manfatin baa ema Israꞌel sia no ema nosi klubun seluk sia. Nia moos atu katak no baa naꞌi sia.  
\v 16 Haꞌu duꞌuk atu kalore baa nia nosi susar oi-oik mak nia atu netan, tan tuir Haꞌu.”   
\p
\v 17 Rona Naꞌi Maromak dale nunia, Ananias baa kedan uma nia. Nia rai liman baa Saulus nodi naꞌak, “Mau Saul. Naꞌi Yesus mak o maree iha dalan klaran oras mai iha Damsik neꞌe, Nia mak naruka haꞌu kmai atu kamulak kodi rai liman baa o, nebee o bele maree mikar. Nia moos nakara o simu Niakaan Kmalar Lulik.”   
\p
\v 18 Ananias dale notu nunia, Saulus noran buat ida hanesan naꞌan tasi klalanus nakluꞌas sai nosi matan. Sai tiꞌan, matan moon kedas. Nia nadeer, hotu nia simu sarani.  
\v 19a Simu sarani tiꞌan, nia naa-nemu toꞌo isin moos biit nikar.   
\s1 Saulus katak Lia Diꞌak nosi Yesus iha kota Damsik  
\p
\v 19b Nunia hotu, Saulus sei nein loron hira tenik no Yesus eman sia iha kota Damsik.  
\v 20 Nia moos tama baa uma hamulak Yahudi nodi katak naꞌak, “Rona! Yesus nia, tebe-tebes Naꞌi Maromak Oan!”   
\p
\v 21 Mais ema mak rona Saulus dale nunia, sia blaar no benar. Sia dale baa malu naꞌak, “Nia neꞌe, ema aat nia mak nasusar Yesus eman sia iha Yerusalem! Nia mai neꞌe atu kohi sia nodi baa naꞌilulik ulun sia. Tan saa oras neꞌe, nia nanorin lia nosi Yesus! Aaa! Nunabee tiꞌan?”   
\p
\v 22 Mais Saulus beran hetak kleur, hetak makaꞌas. Sura loron nia foo lia kakaer naꞌak, Yesus nia, tebe-tebes Kristus mak Naꞌi Maromak nameno kedan hori uluk. Nia nanorin kabaas nunia, toꞌo ema Yahudi sia la bele nataa sa-saa.   
\p
\v 23 La kleur, ema Yahudi sia koꞌa lia atu noꞌo nia.  
\v 24 Loron-kalan ema daka iha kota nanokar atu noꞌo nia. Mais Saulus natene nola siakaan kakutak dois nia.  
\v 25 Hotu, baa kalan ida, niakaan mamaluk naꞌin hira natama nia baa koꞌe boot ida, natuun nia tuir kota kadidin. Hodi nunia, nia sai nela kota Damsik.\x + \xo 9:25 \xt 2 Korintus 11:32-33\x*   
\s1 Saulus baa Yerusalem  
\p
\v 26 Saulus niakaan mamaluk sia nasai nia nosi Damsik tiꞌan, nia baa Yerusalem. Toꞌo nebaa, nia nakara namutuk no Yesus eman sia. Mais sia nataꞌuk, keta-keta nia asu fanu tuir Yesus, nebee nia bele kohi tenik sia.  
\v 27 Mais iha nia, noo ema ida naran Barnabas. Nia namalu Saulus, hotu nodi nia baa nasoru Kristus klosan sia. Barnabas katak baa klosan sia naꞌak, Saulus nasoru Yesus tiꞌan iha dalan baa Damsik. Yesus moos dale duꞌuk no Saulus. Hotu Saulus la nataꞌuk katak lia nosi Yesus baa ema iha Damsik.   
\p
\v 28 Rona nola nunia, sia moos simu Saulus. Hotu Saulus nein namutuk no sia iha Yerusalem. Nia la nataꞌuk katak lia Yesus baa se-see dei.  
\v 29 Nia moos toe no ema Yahudi naꞌin hira mak dale lia Yunani. Mais sia la noꞌuk simu niakaan dalen, toꞌo sia buka dalan atu noꞌo nia.  
\v 30 Yesus eman seluk sia rona ema buka dalan aat nunia baa Saulus, sia nodi Saulus baa kota Kaisarea. Hotu, sia solok nikar nia baa niakaan kota Tarsus.   
\p
\v 31 Nunia hotu, Yesus eman sia iha rai Galilea no rai Samaria moris mamatek. Sia moos hetak waꞌin. Sia moris tuir Naꞌi Maromak hakaran. Kmalar Lulik moos nakbiit siakaan neon.   
\s1 Petrus nadiꞌak nola mane ida iha leo Lida  
\p
\v 32 Baa oras nia, Petrus laꞌo nasirin fatin hotu-hotu atu naree Yesus eman sia. Dala ida nia baa leo ida naran Lida.  
\v 33 Toꞌo baa, nia nasoru mane ai kmaꞌas ida naran Eneas. Ema nia la nadeer nosi toba fatin tinan walu tiꞌan.   
\p
\v 34 Naree nunia, Petrus katak baa ema nia naꞌak, “Eneas! Oras neꞌe, Yesus Kristus nadiꞌak nola o tiꞌan. Madeer ona! Mahulin toba fatik.”  
\p Rona nola nunia, Eneas moos nadeer, hotu nahulin toba fatin.  
\v 35 Oras ema leo Lida no leo Saron naree nia diꞌak tiꞌan, sia hotu-hotu moos fiar baa Yesus.   
\s1 Petrus nalo Ina Tabita moris nikar  
\p
\v 36 Iha kota Yope tasi tehen, noo feto ida naran Tabita. (Tuir lia Yunani, naran Tabita naꞌak, Dorkas.)\f + \fr 9:36 \ft Ina neꞌe naran oik rua, mais lia isin manesak. Hodi lia Aram, Tabita naꞌak ‘bibi fuik’. Hodi lia Yunani, Dorkas moos naꞌak ‘bibi fuik’.\f* Feto nia moos fiar baa Yesus. Loron-loron nia nalo diꞌak baa ema no tulun ema susar sia.  
\v 37 Baa loron ida, Tabita moras, hotu mate. Ema nariis nia, hotu falun niakaan maten, natoba iha keꞌan tetu leten.  
\v 38 Oras nia moos, sia rona Petrus iha leo Lida. Leo nia dook nosi kota Yope, laꞌo rai kreꞌis loron baluk ida. Sia solok ema naꞌin rua baa bolu nola Petrus. Nasoru tiꞌan, sia katak naꞌak, “Ama! Ami hakara ama mai lai-lais baa kota Yope lai.”   
\p
\v 39 Rona nola nunia, Petrus baa kedan no sia. Toꞌo nebaa, nia tama liu baa ina Tabita keꞌan. Keꞌan nia nakonu no feto faluk mak noꞌi tanis Tabita maten. Sia moos natudu baa Petrus faru no tais mak Tabita lita bodik sia.   
\p
\v 40 Hotu Petrus naruka sia sai. Nia moos nakniꞌa namulak. Hotu nia mana baa maten nia nodi dale naꞌak, “Tabita! Madeer ona!” Teki-tekis feto nia loke matan. Titu-naree Petrus, nia moos nadeer tuur.  
\v 41 Hotu Petrus kaer liman, nodi foti nariik nia. Nia moos bolu nola feto faluk no ema seluk sia, hotu latan nikar baa sia Tabita mak moris nikar tiꞌan nia.   
\p
\v 42 Lia Tabita nia keke lema kota Yope toꞌo ema waꞌin fiar baa Naꞌi Yesus.  
\v 43 Petrus sei nein iha Yope loron hira iha ema ida uman. Ema nia naran Simon. Niakaan serwisu, namoos kulit.   
\c 10  
\s1 Sondadu ulun Roma ida naran Kornelius, bolu Petrus  
\p
\v 1 Baa oras nia, noo sondadu ulun kiꞌik ida, naran Kornelius. Nia ulun bodik sondadu naꞌin atus ida. Sia mai nosi rai dook Italia, nein iha kota Kaisarea atu serwisu bodik ukunrai Roma.  
\v 2 Kornelius nia, lisan seluk nosi ema Roma waꞌin, tan nia beer Naꞌi Maromak. Niakaan ema uma laran isin tomak moos nunia. Dala waꞌin nia tulun ema mukit sia. Sura loron nia moos namulak baa Naꞌi Maromak.   
\p
\v 3 Baa loro malirin ida, takseer tuku tolu, nia noran nuꞌu meꞌi. Nia naree lo-loren Maromak Niakaan makbukar laleꞌan ida mai bolu nia naꞌak, “Kornelius!”   
\p
\v 4 Naree nunia, Kornelius nataꞌuk tebes. Nia nusu naꞌak, “Saa, Ama Boot?”  
\p Makbukar nia nataa naꞌak, “Naꞌi Maromak rona okaan hamulak tiꞌan. Nia moos nanoin okaan laran diꞌak baa ema.  
\v 5 Oras neꞌe, maruka ema baa kota Yope, baa bolu nola ema ida naran Simon Petrus.  
\v 6 Nia nein iha uma ida iha tasi tehen. Uma naꞌin, naran Simon. Niakaan serwisu, namoos kulit.”   
\p
\v 7 Dale hotu nunia, makbukar laleꞌan nia laꞌo nela Kornelius. Hotu Kornelius bolu nola niakaan ema serwisu naꞌin rua no niakaan sondadu ida. Sondadu nia moos fiar baa Naꞌi Maromak.  
\v 8 Kornelius katak lia ohin nia baa sia, hotu naruka sia baa kota Yope.   
\s1 Petrus mai Kornelius uman  
\p
\v 9 Baa awan, oras Kornelius eman sia kreꞌis baa Yope, Petrus saꞌe baa namulak iha Simon uma tetu leten.   
\p
\v 10 Kreꞌis loro natetu, Petrus salaen tiꞌan. Nia sei nein ema nadiꞌa haan, Naꞌi Maromak natudu lia ida baa nia nuꞌu meꞌi.  
\v 11 Petrus naree laleꞌan nakloke, hotu tais fafalun boot ida mosu tuun mai. Tais nia nawisa baa lidun haat.  
\v 12 Iha tais nia laran Petrus naree osa no lotuk oi-oik. Balu ain haat, balu maneꞌek no manu oi-oik.   
\p
\v 13 Hotu Petrus rona lia maliak ida naruka naꞌak, “Petrus! Madeer! Moꞌo osa no lotuk neꞌe sia, maa ona!”   
\p
\v 14 Mais Petrus nataa naꞌak, “La bele, Ama Boot! Haꞌu la kaa kokon, tan ami ema Yahudi hakribi buat nia sia.”   
\p
\v 15 Mais lia maliak nia dale nikar naꞌak, “Kalo Naꞌi Maromak katak naꞌak la hakribi ona, o la bele katak maꞌak sei hakribi!”  
\v 16 Tais nia mosu nunia toꞌo isin tolu, foin niꞌit aan saꞌe nikar baa laleꞌan.   
\p
\v 17 Meꞌi notu nunia, Petrus nanoin baa-mai buka meꞌi isin. Baa oras nia moos, Kornelius eman sia toꞌo Simon uman, hotu nariik iha odamatan oin.  
\v 18 Sia bolu uma naꞌin, hotu nusu naꞌak, “Ama, ami mai buka bainaka ida mak nein iha uma neꞌe. Nia naran Simon Petrus. Arumak ama natene nia ka?”   
\p
\v 19 Baa oras nia Petrus sei iha tetu leten nodi nanoin baa-mai buka meꞌi isin. Maromak Kmalar Lulik katak baa nia naꞌak, “Petrus! Noo ema\f + \fr 10:19 \ft Hakerek Moon lia Yunani hira naꞌak, ‘ema naꞌin tolu’ mak mai. Hakerek ida seluk naꞌak, ‘ema naꞌin rua’ dei. Mais hakerek waꞌin la naꞌak ema naꞌin hira mak mai buka Petrus.\f* mai buka o.  
\v 20 Tuun ona, baa tuir sia. Lalika makerat! Masik sia lahoos ema Yahudi moos, keta makribi sia. Tan Haꞌu mak karuka sia mai saka o.”  
\v 21 Rona nola nunia, Petrus moos tuun baa nasoru sia nodi dale naꞌak, “Haꞌu mak emi buka. Emi hakara saa?”   
\p
\v 22 Sia nataa naꞌak, “Sondadu Roma ida mak naruka ami mai. Nia ulun bodik sondadu naꞌin atus ida. Nia neon loos. Nia moos beer Naꞌi Maromak. Ema Yahudi waꞌin natene niakaan dadiꞌak. Hori sehik Maromak Niakaan makbukar laleꞌan ida tuun mai, naruka nia nusu ita boot mai iha niakaan uma, nebee nia rona duꞌuk nosi ita boot.”   
\p
\v 23 Rona nola nunia, Petrus moos simu. Mais nia tene sia toba baa kalan nia. Baa awan, sia nadeer, hotu sia baa no Petrus. Yesus eman naꞌin hira nosi Yope moos namalu sia.   
\p
\v 24 Sia laꞌo loron ida tomak, awan foin sia toꞌo kota Kaisarea. Toꞌo nebaa, Kornelius noꞌi nein sia, bele-bele no niakaan ema uma laran no belun sia.  
\v 25 Oras Petrus atu tama baa Kornelius uman, Kornelius nalai baa nakniꞌa iha Petrus ain, atu sudur baa nia.  
\v 26 Mais Petrus foti nariik nia nodi katak naꞌak, “Ama! Mariik! Keta sudur baa haꞌu, tan haꞌu moos hanesan ama.”   
\p
\v 27 Rona nola nunia, Kornelius moos nariik. Hotu sia rua laꞌo nodi dale baa malu, atu tama baa Kornelius uman. Sia sei la tama dauk, Petrus naree ema waꞌin libur malu, nein nia tiꞌan.  
\v 28 Naree nunia, nia dale naꞌak, “Maluk sia. Emi hatene haꞌak, ami neꞌe ema Yahudi. Tuir amikaan adat, ami hakribi ema seluk. Saa tenik, tama baa siakaan uma. Mais foin da-dauk neꞌe, Naꞌi Maromak katak baa haꞌu naꞌak, haꞌu la kbele kakribi ema ona, mais haꞌu kmusti kahur ko sia kodi kafoli sia, hanesan haꞌukaan ema uma laran duꞌuk.  
\v 29 Tan baa nia, baa oras emi bolu haꞌu kmai, haꞌu moos mai kedan. Haꞌu la kbele kaseꞌi lia oi-oik, tan Naꞌi Maromak katak kedan nunia baa haꞌu! Oras neꞌe, emi katak kokon! Emi hakara saa?”   
\p
\v 30 Hotu Kornelius katak lia hotu-hotu naꞌak, “Loron haat foin liu neꞌe, baa oras loro atu malirin, haꞌu kamulak iha uma neꞌe. Teki-tekis mane ida nariik iha haꞌukaan oin. Niakaan tais molen naksinak.  
\v 31 Nia moos bolu haꞌu naꞌak, ‘Kornelius! Naꞌi Maromak rona tiꞌan okaan hamulak. Nia moos nanoin okaan laran diꞌak baa ema hotu-hotu.  
\v 32 Oras neꞌe o maruka ema baa kota Yope, baa bolu ema ida naran Simon Petrus. Nia nein iha uma ida iha tasi tehen. Uma naꞌin naran Simon. Niakaan serwisu, namoos kulit.’  
\v 33 Tan lia nia, haꞌu karuka kedan ema baa bolu ita boot. Ami sera dodan tebe-tebes, tan ita boot nakara mai tiꞌan. Oras neꞌe ami libur malu iha neꞌe, atu rona duꞌuk lia mak Naꞌi Maromak naruka ita boot katak baa ami.”   
\s1 Petrus katak Lia Diꞌak nosi Yesus baa ema mak lahoos Yahudi  
\p
\v 34 Rona Kornelius dale nunia, Petrus nataa naꞌak, “Oras neꞌe, foin haꞌu katene Naꞌi Maromak nafoli ema hotu-hotu manesak. Nia la fihir oin.\x + \xo 10:34 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 10:17\x*  
\v 35 Ema nosi hunun nabee dei, kalo nia neon loos, nia beer namulak baa Naꞌi Maromak, nodi tuir Niakaan hakaran, ema nia nanis nalo Naꞌi Maromak neon diꞌak.  
\v 36 Lia diꞌak neꞌe mak Naꞌi Maromak katak tiꞌan baa ami ema Israꞌel. Yesus mate atu nalo ema raiklaran diꞌa-diꞌak nikar no Naꞌi Maromak. Yesus moos Naꞌin bodik ema hotu-hotu.   
\p
\v 37 Emi hatene tiꞌan lia mak dadi iha rai Yudea tomak, nahuu nosi Yohanis nalaꞌo niakaan serwisu. Nia katak baa ema naꞌak sia musti soe siakaan salan no simu sarani atu dadi tadak naꞌak sia diꞌa-diꞌak nikar no Naꞌi Maromak tiꞌan.  
\v 38 Emi moos hatene haꞌak, Naꞌi Maromak natuun Niakaan Kmalar Lulik baa Yesus ema Nasaret nia. Hotu Yesus nodi Naꞌi Maromak beran laꞌo sura leo, nalo lia diꞌak bodik ema. Nia moos tulun ema mak diabu ulun nasusar. Nia bele nalo nunia, tan Naꞌi Maromak namutuk no Nia.  
\v 39 Ami haree duꞌuk saa mak Yesus nalo iha kota Yerusalem no iha rai Yahudi tomak.  
\p Mais nosi ikus, ema nedi noꞌo Nia baa ai karuus toꞌo mate.  
\v 40 Mais toꞌo wainrua,\f + \fr 10:40 \ft Kalo ita sura loron hodi lia Yunani, oin seluk nosi sura loron hodi lia Tetun. Lia Yunani sura loron ohin neꞌe naꞌak “loron ida”; awan naꞌak “loron rua”; wainrua naꞌak “loron tolu”; waintolu naꞌak “loron haat”. Hakerek Moon tuir lia Yunani naꞌak, τῃ τρίτῃ ἡμέρᾳ \ft \+it (tei tritei heimera)\+it*. Neꞌe naꞌak “iha loron tolu”. Mais ita sura loron nia hodi lia Tetun naꞌak “wainrua”. Ita hatene haꞌak Yesus mate baa loron lima. Awan, loron neen (mak ema Yahudi sura naꞌak, loron rua). Hotu, Yesus moris nikar baa loron domiku (mak ema Yahudi sura naꞌak, loron tolu).\f* Naꞌi Maromak nalo Nia moris nikar. Hotu Nia natadu aan baa ema.  
\v 41 Mais ami mesan mak haree Nia, lahoos ema hotu-hotu. Tan Naꞌi Maromak boi nola ami dadi ain-liman. Tan lia nia, oras Yesus moris nikar, ami mak haa-hemu hamutuk ho Nia.   
\p
\v 42 Yesus moos naruka ami baa katak halore haꞌak, Nia neꞌe, Kristus mak Naꞌi Maromak nameno kedan hori uluk. Naꞌi Maromak foti Nia dadi Makotu Lia. Nosi ikus Nia atu tetu lia bodik ema moris no ema mate, naꞌak see mak bele moris nima-nimak no Naꞌi Maromak, no see mak lale.  
\v 43 Hori uluk fohon Maromak makoꞌan sia nakerek nosi Yesus neꞌe naꞌak, see mak fiar baa Nia, Naꞌi Maromak nanis simu sia. Nia moos kasu siakaan salan.”   
\s1 Ema mak lahoos Yahudi simu Maromak Kmalar Lulik  
\p
\v 44 Petrus sei dale nunia, teki-tekis Maromak Kmalar Lulik tuun baa ema nia sia hotu-hotu.  
\v 45 Petrus niakaan mamaluk ema Yahudi sia nosi kota Yope moos iha nia. Oras sia naree ema waꞌin nia simu Maromak Kmalar Lulik, sia blaar karin, tan sia foin naree Naꞌi Maromak natuun Niakaan Kmalar Lulik bodik ema mak lahoos Yahudi.  
\v 46 Sia moos rona ema nia sia dale nodi lia oi-oik no tonu-naboot Naꞌi Maromak.  
\p Naree nunia, Petrus katak baa niakaan mamaluk sia naꞌak,  
\v 47 “Emi haree duꞌuk baa! Ema neꞌe sia simu Maromak Kmalar Lulik tiꞌan, nuꞌu ita. Tan baa nia, kalo ita sarani sia, la noo ema ida mak bele saseni ita.”  
\v 48 Hotu Petrus naruka sia sarani Kornelius bele-bele no niakaan ema sia, nebee sia dadi Yesus Kristus eman. Sarani notu, Kornelius sia nusu Petrus nein loron hira tenik, foin fila baa Yerusalem.   
\c 11  
\s1 Petrus naloos aan, tan nia sarani ema mak lahoos Yahudi  
\p
\v 1 Petrus sei la fila dauk nosi Kaisarea, Kristus klosan sia no ema makfiar seluk sia iha Yerusalem rona tiꞌan naꞌak, ema mak lahoos Yahudi simu Naꞌi Maromak Manfatin.  
\v 2 Oras Petrus fila nikar baa Yerusalem tiꞌan, ema makfiar naꞌin hira nalo lia no nia, tan sia nakara Yesus eman sia musti tuir metin adat Yahudi.\f + \fr 11:2 \ft Ema neꞌe sia naꞌak, kalo ema mak lahoos Yahudi nakara tuir Yesus, musti hamane aan tuir adat Yahudi. Sia moos musti tuir ukun-badu Yahudi seluk sia.\f* Sia nasalak Petrus naꞌak,  
\v 3 “Hoi! O malo oinsaa mak nia? O matene itakaan adat ka lale? Oin nunabee bele sakar adat toꞌo tama baa ema lahoos Yahudi uman? Saa tenik, maa-memu mo sia? La bele nunia, tan sia la tuir itakaan lahan hamane aan. Sia la fatan kahur malu no ita.”   
\p
\v 4 Rona nola nunia, Petrus moos katak lia hotu-hotu mak dadi tiꞌan naꞌak,  
\v 5 “Baa loron ida, oras haꞌu kein iha kota Yope, haꞌu kbaa kamulak. Naꞌi Maromak moos natudu baa haꞌu tuir meꞌi. Haꞌu karee laleꞌan nakloke, tais fafalun boot ida mosu tuun mai. Tais nia nawisa baa lidun haat.  
\v 6 Iha tais fafalun laran, haꞌu karee osa no lotuk oi-oik. Balu ain haat, balu maneꞌek no manu oi-oik. Ita ema Yahudi hakribi buat nia sia.  
\v 7 Haꞌu moos rona lia maliak ida naruka naꞌak, ‘Petrus! Madeer! Moꞌo osa no lotuk neꞌe sia, maa ona.’   
\p
\v 8 Mais haꞌu kataa kaꞌak, ‘La bele, Ama Boot! Haꞌu la kaa kokon buat oin nunia sia, tan ami hakribi.’   
\p
\v 9 Mais lia maliak nia nataa naꞌak, “Kalo Naꞌi Maromak katak naꞌak la hakribi ona, o la bele katak maꞌak sei hakribi.”   
\p
\v 10 Tais nia mosu nunia toꞌo isin tolu, foin niꞌit aan saꞌe nikar baa laleꞌan.   
\p
\v 11 Baa oras nia moos, ema naꞌin tolu toꞌo uma nia. Sia nosi Kaisarea mai buka haꞌu.  
\v 12 Naꞌi Maromak Kmalar Lulik katak baa haꞌu naꞌak, ‘Tuun baa tuir sia. Lalika makerat. Masik sia lahoos ema Yahudi moos, keta makribi sia.’ Hotu itakaan maluk naꞌin neen neꞌe moos tuir no haꞌu baa Kaisarea. Iha nia, ami hotu-hotu tama baa sondadu ulun Roma ida uman.  
\v 13 Ulun nia dale naꞌak, foin loron hira liu neꞌe, nia naree Maromak Niakaan makbukar laleꞌan ida nariik iha niakaan uma, hotu dale naꞌak, ‘Maruka ema baa Yope, baa bolu ema ida naran Simon Petrus.  
\v 14 Ema nia atu katak baa o mo okaan ema uma laran sia, lia nosi Yesus mak bele sori emi.’   
\p
\v 15 Tan lia nia, haꞌu kanorin lia nosi Yesus baa sia. Baa oras nia moos, Maromak Kmalar Lulik tuun baa sia, manesak nuꞌu tuun baa ita hori hirak nia.  
\v 16 Haꞌu karee kola sia simu Maromak Kmalar Lulik nunia, haꞌu kanoin kola Naꞌi Yesus dalen uluk mak naꞌak, ‘Yohanis sarani emi nodi wee, mais Naꞌi Maromak atu nalo lia boot liu nia, tan Nia atu natuun Niakaan Kmalar Lulik bodik emi.’\x + \xo 11:16 \xt Kristus Klosan Lian 1:5\x*  
\v 17 Lia neꞌe malorek tiꞌan. Naꞌi Maromak natuun Niakaan Kmalar Lulik baa ema mak lahoos Yahudi, nuꞌu Nia moos natuun baa ita, tan ita fiar baa Naꞌi Yesus Kristus. Haꞌu atu kdale saa tenik? Emi hakara haꞌu ksakar Naꞌi Maromak ka?”   
\p
\v 18 Rona Petrus naloos aan nunia, sia la nasalak tenik nia ona. Sia moos tonu-naboot Naꞌi Maromak naꞌak, “Makaꞌas basuk! Naꞌi Maromak loke dalan tiꞌan, nebee ema mak lahoos Yahudi moos bele soe lakon siakaan salan. Nia nakara nebee sia moos bele moris nima-nimak no Nia.”   
\s1 Yesus eman sia nalai keen karin malu, toꞌo balu libur malu iha kota Antiokia  
\p
\v 19 Nahuu baa oras Stefanus mate tiꞌan, ema nasusar Yesus eman sia. Tan nunia, sia nalai keen karin malu baa fatin hotu-hotu. Balu baa rai Fenisia, balu moos baa rai Siprus, no balu tenik nalai dook toꞌo kota Antiokia iha rai Siria. Toꞌo nebaa, sia katak lia nosi Yesus iha nia. Mais sia katak baa ema nosi siakaan klubun Yahudi duꞌuk. La katak baa ema seluk.\x + \xo 11:19 \xt Kristus Klosan Lian 8:1-4\x*   
\p
\v 20 Mais Yesus eman sia nosi rai Siprus no kota Kirene mak nalai toꞌo kota Antiokia iha rai Siria, sia balu katak Lia Diꞌak nosi Naꞌi Yesus baa ema Yunani iha nia.  
\v 21 Naꞌi Maromak moos natuun beran baa sia, toꞌo ema waꞌin fiar baa Naꞌi Yesus.   
\p
\v 22-24 Oras Yesus eman sia mak iha Yerusalem rona naꞌak, ema Yunani iha Antiokia moos fiar baa Yesus tiꞌan, sia solok ema ida naran Barnabas, baa naree sia iha nebaa. Barnabas neꞌe, ema laran diꞌak. Nia fiar tebe-tebes baa Naꞌi Maromak. Maromak Kmalar Lulik moos babilan niakaan moris.  
\p Toꞌo nebaa, Barnabas neon diꞌak tan naree Naꞌi Maromak moos serwisu tiꞌan iha ema lahoos Yahudi siakaan moris. Hotu, nia nakbiit siakaan neon, nebee tuir tebe-tebes Naꞌi Yesus dalan moris. Hodi nunia, Naꞌi Yesus eman sia hetak kleur, hetak waꞌin.   
\p
\v 25 Nunia hotu, Barnabas baa buka Saulus iha kota Tarsus.  
\v 26 Nasoru nola tiꞌan, nia namaus nebee sia rua fila bele-bele baa Antiokia. Saulus moos nakara. Hotu sia rua nein namutuk no Yesus eman sia iha Antiokia tinan ida laran. Sura loron sia rua nanorin Yesus dalan moris baa ema lear. (Iha kota Antiokia nia, ema foin nahuu nanaran Yesus eman sia naꞌak, ‘ema Kristen’).\f + \fr 11:26 \ft Lia fuan ‘Kristen’ nahuu nosi lia fuan ‘Kristus’. Niakaan isin naꞌak, ‘ema mak tuir Kristus’. Kristus lia isin naꞌak, ‘Ema Moon mak Naꞌi Maromak natudu atu solok mai’.\f*   
\p
\v 27 Oras sia rua sei nein iha Antiokia, ema naꞌin hira mai nosi Yerusalem. Ema nia sia, Maromak nalo baa makoꞌan.  
\v 28 Nosi sia, ema ida naran Agabus. Maromak Kmalar Lulik katak baa nia naꞌak, “Rai salaen boot atu dadi iha raiklaran tomak.” Hotu, Agabus baa katak lia nia baa ema. (Niakaan dale nia naksain tebes, baa oras ukunrai Roma ulun ida naran Klaudius kaer ukun.)\x + \xo 11:28 \xt Kristus Klosan Lian 21:10\x*  
\v 29 Rona Agabus dale kedan nunia, Yesus eman sia iha Antiokia koꞌa lia atu libur osan, nebee foo baa mamaluk makfiar sia mak moris susar iha rai Yudea. Ida-idak foo tuir niakaan babelen.  
\v 30 Libur hotu tiꞌan, sia boi Barnabas no Saulus atu nodi osan nia foo baa ema susar sia iha Yudea nebaa.   
\c 12  
\s1 Ema noꞌo Yakobus, hotu natama Petrus baa bui  
\p
\v 1 Baa oras nia, Naꞌi Herodes\f + \fr 12:1 \ft Naꞌi Herodes neꞌe, ema moos natene nia nodi naran \ft \+it Herodes Agripa\+it*. Niakaan bein, ema natene nodi naran \+it Herodes Boot\+it*. Nia mak naruka hoꞌo lawarik oan sia baa oras Yesus moris iha Betlehem.\f* moos nahuu nasusar Yesus eman balu.  
\v 2 Nia naruka ema baa noꞌo Yakobus nodi surik. (Yakobus nia, mak Yohanis maun.)  
\v 3 Yakobus mate nia nalo ema boot Yahudi sia neon diꞌak. Naree nunia, Herodes hetak nalo tuꞌan. Kona baa loron diꞌak mak ‘Dahur Tubi Bakae’,\f + \fr 12:3 \ft Loron diꞌak nia, kreꞌis no Dahur Paska.\f* Herodes moos naruka ema baa kohi nola Petrus.  
\v 4 Kohi nola tiꞌan, sia natama baa bui. Hotu, sia naruka sondadu klibur haat nebee sia seluk malu daka Petrus loron-kalan. Klibur ida, ema naꞌin haat. Herodes nakara hein toꞌo loron diꞌak siku lai, foin nia nakotu Petrus lian iha ema lear oin.\x + \xo 12:4 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 12:1-27\x*  
\v 5 Baa oras Petrus iha bui nia, Yesus eman seluk sia namulak la nakotu. Sia nakroꞌan nebee Naꞌi Maromak naliku Petrus iha bui.   
\s1 Naꞌi Maromak nasai Petrus nosi bui  
\p
\v 6 Baa awan, loron diꞌak siku tiꞌan, Herodes atu nakotu Petrus lian iha ema lear oin. Kalan nia moos, sia kesi Petrus nodi besi talik matan rua iha bui laran. Hotu, sia naruka Petrus toba iha sondadu naꞌin rua klaran. Sondadu seluk sia daka odamatan.   
\p
\v 7 Teki-tekis Maromak Niakaan makbukar laleꞌan ida mai nariik iha nia. Keꞌan nia moos nakroma no naksinak. Makbukar nia fuꞌa nadeer Petrus nodi dale naꞌak, “Petrus! Madeer lai-lais!” Naruka nunia, besi talik nakbudi kedas nosi Petrus liman.  
\v 8 Hotu makbukar naruka tenik naꞌak, “Tau faru no kaso ona.” Petrus tau tiꞌan, makbukar naruka tenik naꞌak, “Tau faru luan, hotu mai tuir haꞌu.”   
\p
\v 9 Hotu Petrus tuir kedas makbukar nia, atu laꞌo sai nosi bui. Petrus naneo naꞌak, nia meꞌi dei. Mais tuir loos, lia tebes nunia.  
\v 10 Sia laꞌo liu daka fatik nomer ida no nomer rua, hotu toꞌo odamatan besi. Odamatan nia naꞌin nakloke duꞌuk. Sia rua sai liu, hotu laꞌo tuir dalan mak baa kota. Teki-tekis, makbukar laleꞌan nia laꞌo nela Petrus, nabusik nia mesan iha dalan nia.   
\p
\v 11 Makbukar lakon tiꞌan, foin Petrus neon nakloke. Nia naneo naꞌak, “Neꞌe tebes! Oras neꞌe foin haꞌu katene, Naꞌi Maromak mak solok makbukar nia mai nabusik haꞌu nosi Herodes liman. Nia nalo nunia, nebee haꞌu la kona ema Yahudi siakaan kakutak dois.”   
\p
\v 12 Hotu Petrus baa feto ida naran Maria uman. Feto neꞌe, Yohanis inan. Yohanis neꞌe, naran seluk Markus. Iha uma nia, ema waꞌin naklibur malu tiꞌan. Sia noꞌi namulak no nakroꞌan nebee Naꞌi Maromak tulun Petrus.  
\v 13 Toꞌo uma nia, Petrus deku odamatan nanokar nodi bolu. Ata feto ida naran Rode rona ema bolu, nia moos baa nateke see mak mai nia.  
\v 14 Rona Petrus lian, Rode natene kedan. Nia neon diꞌak toꞌo. Mais tan benar, nia naluꞌa loke odamatan baa Petrus. Hotu nia nalai tama lai-lais, katak baa ema sia naꞌak, “Rona! Petrus nariik iha luan!”   
\p
\v 15 Rona Rode dale nunia, sia nataa naꞌak, “Lale! O keta dale makdiuk nunia.”  
\p Mais feto nia kaer metin niakaan lia fuan naꞌak, “Tebes! Haꞌu krona tebes Petrus lian! Nia iha luan nebaa.”  
\p Mais sia la fiar. Sia dale naꞌak, “Keta arumak ema nia, Maromak Niakaan makbukar laleꞌan ida mak daka Petrus.”   
\p
\v 16 Sia sei dale baa-mai, Petrus bolu bei-beik, toꞌo sia baa loke odamatan. Loke tiꞌan, sia blaar, tan ema nia Petrus tebes.  
\v 17 Hotu Petrus nodi liman nakahik sia hotu-hotu, nebee sia no-nook. Hotu nia katak baa sia, lia oin nunabee toꞌo Naꞌi Maromak nasai nia nosi bui. Nia moos naruka naꞌak, “Emi baa katak lia neꞌe hotu-hotu, baa Yakobus no Kristus klosan seluk sia.” Naruka notu nunia, Petrus laꞌo baa fatin seluk.   
\p
\v 18 Awan seisawan, sondadu mak daka bui sia naree Petrus la iha tiꞌan. Sia benar no nataꞌuk basuk, tan la natene saa mak atu dadi baa sia.  
\v 19 Oras Herodes natene nola lia nia, nia naruka ema baa buka Petrus, mais la nasoru. Rona nunia, Herodes naruka ema leno sondadu mak daka bui sia. Leno tiꞌan, nia naruka hoꞌo hotu-hotu.  
\p Nunia hotu, Herodes laꞌo nela Yudea, baa nein iha kota Kaisarea.   
\s1 Naꞌi Herodes mate  
\p
\v 20 Baa oras nia, ema nosi kota Tirus no kota Sidon nakara sosa haan nosi Naꞌi Herodes rain. Mais naꞌi nia funu malu kleur tiꞌan no sia. Nosi ikus, ema Tirus no ema Sidon kabuar lia buka dalan atu dame no Naꞌi Herodes. Sia boi nola ema naꞌin hira atu baa nasoru Naꞌi Herodes. Toꞌo Kaisarea, sia nalo belu no ema ida naran Blastus mak serwisu iha naꞌin tofatik. Sia kabuar lia no Blastus, nebee nia buka dalan bodik sia bele nasoru Naꞌi Herodes.   
\p
\v 21 Nosi ikus, Naꞌi Herodes moos nakara. Hotu sia boi leet ida atu nasoru malu. Baa loron nia, Naꞌi Herodes nalo dahur boot. Nia tau niakaan isi belun, hotu natodan aan baa niakaan kadera ukun iha ema lear oin. Hotu nia nahuu dale.  
\v 22 Rona nola niakaan lian, ema lear nia tonu-naboot nia naꞌak, “Rona! Niakaan lian nia kabaas! Neꞌe lahoos ema raiklaran lian. Lian neꞌe nosi laleꞌan.”  
\v 23 Teki-tekis Maromak Niakaan makbukar laleꞌan ida natuun moras baa Naꞌi Herodes, tan nia simu ema lear tonun nodi sesu sees Naꞌi Maromak. La kleur Naꞌi Herodes mate dodok, tan oras sei moris, ular aat naa niakaan isin tiꞌan.   
\p
\v 24 Baa oras nia, Naꞌi Maromak Manfatin hetak keke lema. Ema mak tuir Yesus moos, hetak waꞌin tuꞌan.   
\p
\v 25 Baa oras nia moos, Barnabas no Saulus nodi ema Antiokia siakaan tatulun baa Yerusalem. Hotu sia fila nikar Antiokia. Sia nodi mane nurak ida naran Yohanis. Yohanis neꞌe, mak sia temi naꞌak; Markus.   
\c 13  
\s1 Ema Antiokia sia solok Barnabas no Saulus  
\p
\v 1 Baa oras nia, ema waꞌin fiar baa Yesus tiꞌan iha kota Antiokia. Maromak nalo sia naꞌin hira baa makoꞌan. Naꞌin hira tenik nanorin ema. Sia hotu-hotu mak neꞌe:  
\q2 Barnabas,  
\q2 Simeon (mak ema bolu ‘Manek Metan’),\f + \fr 13:1 \ft a: Hakerek Moon lia Yunani naꞌak ‘Niger.’ Neꞌe naꞌak ‘metan’, lale, ‘nakukun’.\f*  
\q2 Lukius (nosi kota Kirene),  
\q2 Menahem (mak ema nawaꞌi hori sei kiꞌik namutuk no Naꞌi Herodes),\f + \fr 13:1 \ft b: Naꞌi Herodes neꞌe, ema natene nodi naran \ft \+it Herodes Antipas\+it*. Nia mak noꞌo Yohanis, Mak Sarani Ema. Niakaan ama, naran \+it Herodes Boo\+it*t. Nia mak naruka hoꞌo lawarik oan sia, baa oras Yesus moris iha Betlehem. Naꞌi Herodes mak noꞌo Yakobus, no mate tan ular aat naa isin, ema natene nia nodi naran \+it Herodes Agripa\+it*.\f*  
\q2 no Saulus.   
\p
\v 2 Loron ida, sia nalirin aan nodi libur malu atu loꞌu-sudur baa Naꞌi Maromak. Oras nia, Kmalar Lulik katak baa sia naꞌak, “Boi hola Barnabas no Saulus! Sia musti nalaꞌok serwisu mak Haꞌu atu klatan baa sia.”   
\p
\v 3 Sia nalirin aan nodi namulak hotu tiꞌan, sia rai liman baa Barnabas no Saulus, foti sia rua baa nalaꞌok Naꞌi Maromak Niakaan serwisu.   
\s1 Barnabas no Saulus baa rai Siprus  
\p
\v 4-5 Hotu Maromak Kmalar Lulik solok Barnabas no Saulus baa laꞌo nasirin rai. Sia baa nahuluk kota ida iha tasi tehen naran Seleukia. Yohanis moos baa no sia (nia mak ema moos bolu naꞌak Markus). Toꞌo nebaa, sia saꞌe roo tasi baa rai Siprus. Hotu sia tuun iha kota ida naran Salamis. Iha nia, sia tama baa uma hamulak Yahudi atu nanorin Naꞌi Maromak Manfatin.   
\p
\v 6-8 Nunia hotu, sia laꞌo tuli nosi leo baa leo, toꞌo kota ida naran Pafos iha rai Siprus rohan balu. Gubernur ida naran Sergius Paulus nein iha kota nia. Nia neꞌe kakutak diꞌak. Oras nia rona nola Barnabas no Saulus mai, nia naruka ema baa bolu sia, tan nia beer basuk atu rona Naꞌi Maromak Manfatin.  
\p Mais iha kota nia moos noo ema Yahudi ida naran Baryesus (niakaan naran seluk tuir lia Yunani naꞌak ‘Elimas’). Nia, makaer aitahan kukun nodi tolek ema naꞌak nia Maromak makoꞌan. Tan nia la nakara gubernur fiar baa Yesus, nia sasuku gubernur nebee keta rona baa Barnabas no Saulus.   
\p
\v 9 Mais Maromak Kmalar Lulik babilan Saulus (ema moos bolu nia naꞌak Paulus). Nia naklosu matan fuan nodi natutuk makaꞌas baa ema nia, hotu dale naꞌak,  
\v 10 “Elimas! O neꞌe, diabu ain-liman. O beꞌur teen! O sakar lia diꞌak hotu-hotu. Toꞌo wainhira o maleꞌuk Naꞌi Maromak dalan loos?! Manawa ona!  
\v 11 Rona! Naꞌi Maromak atu kastikar o! Okaan matan atu delek, hotu o la bele maree sa-saa toꞌo loron hira sia.”  
\p Paulus dale hotu nunia, Elimas moos matan delek kedas. Nia laꞌo le-lemas, buka ema nadaek nia.   
\p
\v 12 Naree Elimas kona kastikar nunia, gubernur blaar karin. Oras nia rona Barnabas no Paulus nanorin lia nosi Yesus, Nia neon monu kedas. Hotu nia moos fiar baa Yesus.   
\s1 Paulus no Barnabas nodi Lia Diꞌak baa kota Antiokia iha rai Pisidia  
\p
\v 13 Nunia hotu, Paulus sia laꞌo nela kota Pafos iha rai Siprus. Sia saꞌe roo tasi, hakur baa balu, toꞌo kota Perga iha rai Pamfilia. Toꞌo nebaa, sia tuun. Hotu Yohanis Markus laꞌo nela sia, fila nikar Yerusalem.  
\v 14 Nosi Perga, Paulus no Barnabas laꞌo rai baa kota Antiokia iha rai Pisidia.  
\p Sia toꞌo nebaa kona baa ema Yahudi siakaan loron boot. Hotu sia moos baa tuir namulak iha uma hamulak Yahudi.  
\v 15 Baa oras nia, ema leno hakerek nosi Bei Musa no Maromak makoꞌan seluk sia. Leno hotu tiꞌan, uma hamulak ulun sia nusu baa Paulus no Barnabas naꞌak, “Ama sia! Kalo emi hakara hanorin ami, ami husu hodi hakneter, nebee emi dale hakbiit amikaan neon.”   
\s2 Paulus dale baa ema Yahudi iha Antiokia  
\p
\v 16 Rona nola uma hamulak ulun sia nusu nunia, Paulus soruk baa oin. Nia natadan nodi liman, nebee hotu-hotu no-nook. Hotu nia katak naꞌak, “Mamaluk ema Israꞌel sia, no emi hosi klubun seluk sia mak beer tuir Naꞌi Maromak. Haꞌu kusu nebee emi taꞌan tilun, rona baa haꞌu lai.   
\p
\v 17 Hori uluk fohon, Naꞌi Maromak boi nola ema Israꞌel siakaan bei uluk. Sia nein iha rai Mesir mak lahoos siakaan rain. Mais Naꞌi Maromak natuun manek no dame baa sia iha nia, toꞌo siakaan husar-binan bea tuꞌan. Hotu Naꞌi Maromak nodi Niakaan beran boot, nasai sia nosi Mesir.\x + \xo 13:17 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 1:7, 12:51\x*  
\v 18 Hotu sia moris lori baa-mai iha fatin fuik sia toꞌo tinan haat nulu. Masik sia ulun fatuk nohuun moos, Naꞌi Maromak naterus aan nalaꞌok sia.\x + \xo 13:18 \xt Sura Renu Israꞌel 14:34; Hanoin Hikar Dalan Moris 1:31\x*  
\v 19 Nosi ikus, Nia nabeꞌo dodok ema klubun hitu iha rai Kanaꞌan. Hotu Nia faꞌe siakaan rain nia, dadi bein sasoin bodik bei uluk sia.\x + \xo 13:19 \xt Hanoin Hikar Dalan Moris 7:1; Yosua 14:1\x*  
\v 20 Sia moris nunia toꞌo tinan atus haat lima nulu.  
\p Nunia tiꞌan, Naꞌi Maromak foti ema makotu lia sia atu naliku sia. Nosi ikus, Nia foti makoꞌan ida naran Samuel bodik sia.\x + \xo 13:20 \xt Ema Makotu Lia 2:16; 1 Samuel 3:20\x*  
\v 21 Mais baa oras nia, bei uluk sia nakara tebes atu nanaꞌi baa naꞌin ida. Tan lia nia, Naꞌi Maromak foti ema ida nosi hunun Benyamin, nalo baa naꞌin. Ema nia, Kis oan naran Saul. Saul kaer ukun toꞌo tinan haat nulu.\x + \xo 13:21 \xt 1 Samuel 8:5, 10:21\x*  
\v 22 Nosi ikus, Naꞌi Maromak natuun nikar nia, seluk nodi Isai oan naran Daud. Naꞌi Maromak dale nosi Daud nia naꞌak, “Isai oan Daud neꞌe, kona baa Haꞌukaan neon. Nia nanis atu nalo tuir Haꞌukaan hakaran hotu-hotu.”\x + \xo 13:22 \xt 1 Samuel 13:14, 16:12; Kananuk Sia 89:20\x*  
\v 23 Baa oras nia, Naꞌi Maromak nameno solok Daud husar-binan ida atu sori ema Israꞌel sia. Oras neꞌe, haꞌu kakara katak baa emi hotu-hotu kaꞌak, Daud husar-binan mak Naꞌi Maromak nameno nia, Nia mak Yesus.”   
\s2 Paulus nanorin naꞌak Yesus mak Kristus  
\p
\v 24 Hotu Paulus dale natutan naꞌak, “Yesus sei la nahuu dauk Niakaan serwisu, ema ida naran Yohanis baa katak ema Israꞌel sia, nebee sia soe lakon siakaan salan. Hotu sia musti simu sarani, dadi tadak naꞌak sia diꞌa-diꞌak tiꞌan no Naꞌi Maromak.\x + \xo 13:24 \xt Markus 1:4; Lukas 3:3\x*  
\v 25 Oras Yohanis niakaan serwisu kreꞌis mohu oan, nia katak baa ema naꞌak, ‘Keta haneo haꞌak, haꞌu neꞌe, Ema nia mak Naꞌi Maromak nameno atu solok mai. Hanoin diꞌa-diꞌak! Emi sei hein tenik ema ida atu mai. Nia boot liu haꞌu, toꞌo dadi niakaan ata dei moos, haꞌu la kfatan.’\f + \fr 13:25 \ft Hakerek Moon lia Yunani naꞌak ‘katuꞌu atu kore niakaan kaso talin moos, haꞌu la kfatan’. Lia neꞌe naꞌak, hanesa baa Yesus, Yohanis noran isin lolon ema kiꞌik dei. Leno iha hakerek Mateus 3:11; Markus 1:7; Lukas 3:16; Yohanis 1:20,27.\f*   
\p
\v 26 Mamaluk sia! Emi mak Abraham husar-binan no emi hosi klubun seluk mak beer Naꞌi Maromak. Rona haꞌu lai! Naꞌi Maromak katak lia neꞌe, tan Nia nakara atu sori ita, nebee ita moris tuir Niakaan dalan.  
\v 27 Hori uluk, Naꞌi Maromak naruka kedan Niakaan makoꞌan sia nakerek lia nosi Ema mak Nia atu solok mai. Ema Yerusalem no siakaan ulun sia, leno lia nia dala waꞌin tiꞌan. Sura loron boot, sia tama baa uma hamulak, leno lia nia. Mais sia la natene naꞌak, Ema mak Naꞌi Maromak nameno kedan nia, mak Yesus. Sia buka dalan atu taa ukun mate baa Nia. Mais lia neꞌe natoꞌo saa mak Maromak makoꞌan sia nakerek nela tiꞌan.  
\v 28 Masik sia la noo lia tatuur atu nodi nahonu Nia moos, sia baa nusu Gubernur Pilatus, nebee noꞌo Nia.\x + \xo 13:28 \xt Mateus 27:22-23; Markus 15:13-14; Lukas 23:21-23; Yohanis 19:15\x*  
\v 29 Gubernur moos simu. Hotu sia nedi noꞌo Nia baa ai karuus, toꞌo mate. Mais lia neꞌe moos natoꞌo saa mak Maromak makoꞌan sia nakerek nela tiꞌan. Hotu, sia natuun Niakaan maten nosi ai karuus, nodi baa nakoi.\x + \xo 13:29 \xt Mateus 27:57-61; Markus 15:42-47; Lukas 23:50-56; Yohanis 19:38-42\x*  
\v 30 Mais Naꞌi Maromak nodi Niakaan beran nalo Nia moris nikar.   
\p
\v 31 Moris nikar tiꞌan, Nia natadu aan dala waꞌin baa Niakaan ema sia. Sia nia mak mai bele no Nia nosi rai Galilea baa Yerusalem. Oras neꞌe, sia moos dadi saksiin bodik ita ema Israꞌel.”\x + \xo 13:31 \xt Kristus Klosan Lian 1:3\x*   
\s2 Paulus nanorin naꞌak Maromak makoꞌan nakerek kedan lia Yesus  
\p
\v 32-33 Hotu Paulus dale natutan tenik naꞌak, “Nuneꞌe! Haꞌu ko Barnabas mai hosi rai dook atu katak lia ida baa emi nuneꞌe: lia mak Naꞌi Maromak nameno kedan baa bei uluk sia, oras neꞌe lia nia dadi tiꞌan. Naꞌi Maromak nalo Yesus moris nikar tiꞌan. Iha Kananuk tonun nomer rua, Naꞌi Maromak naruka ema nakerek kedan lia Yesus naꞌak,  
\q1 ‘O neꞌe, Haꞌukaan Oan.  
\q2 Ohin loron neꞌe, Haꞌu kfoti O atu kaer ukun.’\x + \xo 13:32-33 \xt Kananuk Sia 2:7\x*   
\p
\v 34 Hori uluk Naꞌi Maromak nameno atu nalo Ema nia moris nikar. Hotu, Ema nia la mate tenik ona. Tan lia nia, Maromak naruka makoꞌan nakerek kedan lia Yesus naꞌak,  
\q1 ‘Uluk Haꞌu kamate menon ko Daud atu katuun matak-malirin baa nia.  
\q2 Oras neꞌe Haꞌu moos kamate menon nia ko O, tan O neꞌe, Daud husar-binan.’\x + \xo 13:34 \xt Yesaya 55:3\x*   
\p
\v 35 Noo tenik Kananuk ida naꞌak,  
\q1 ‘Naꞌi Maromak la nabusik Niakaan Ema Moon isin lolon dodok iha rate.’\x + \xo 13:35 \xt Kananuk Sia 16:10\x*   
\p
\v 36-37 Lia isin nuneꞌe: Ema Moon nia lahoos Naꞌi Daud, mais ema ida seluk. Naꞌi Daud nalo lia diꞌak waꞌin bodik niakaan renu sia, hotu nia mate. Ema nakoi nia tiꞌan. Niakaan maten moos dodok ona. Hodi nunia ita bele hatene haꞌak, Ema Moon nia lahoos Naꞌi Daud, mais ema seluk mak Naꞌi Maromak nalo moris nikar, toꞌo Niakaan isin lolon la dodok iha rate.   
\p
\v 38-39 Mamaluk sia, rona diꞌa-diꞌak! Ema Moon nia, mak Yesus! Kalo ita fiar baa Nia, nanis Nia kasu itakaan salan. Masik ita haruꞌi aan tuir Ukun-Badu Bei Musa hotu-hotu moos, ita la biit. Naꞌi Maromak nanis nafoli ita naꞌak, ema maksalan. Mais, kalo ita fiar baa Yesus, Naꞌi Maromak nafoli ita naꞌak, ema loos.  
\v 40-41 Tan nunia, emi musti hanoin diꞌa-diꞌak. Keta toꞌo lia saa mak Maromak makoꞌan sia katak tiꞌan nia, kona baa emi. Tan sia nakerek nela naꞌak,  
\q1 ‘Sintidu, ema mak naleuk Haꞌu!  
\q2 Tan Haꞌu neꞌe, Maromak. Haꞌu kalo lia mak nalo ema blaar.  
\q3 Masik ema nalore tiꞌan lia nia baa emi moos, emi la simu.  
\q2 Sintidu! Nosi ikus emi hetan kastikar toꞌo mate.’\x + \xo 13:40-41 \xt Habakuk 1:5\x*  
\p Tan lia nia, hanoin diꞌa-diꞌak mamaluk sia. Lia mak haꞌu katak neꞌe, keta firuk lakon, hanesan ema maleuk teen sia. Haꞌukaan dalen, toꞌo neꞌe dei.”   
\p
\v 42 Dale hotu nunia, Paulus no Barnabas nariik atu laꞌo nela uma hamulak nia. Mais ema nia sia nusu nebee domiku oin, sia mai nikar nalore tenik lia Yesus nia.  
\v 43 Sia rua sai nosi uma hamulak, ema waꞌin moos sai tuir sia. Paulus no Barnabas foo lia tateꞌan baa sia naꞌak, “Naꞌi Maromak laran diꞌak tebes baa ita. Tan nunia, emi musti fiar metis baa Nia.”   
\s1 Ema Yahudi sia la simu Paulus no Barnabas  
\p
\v 44 Domiku oin, kona baa ema Yahudi siakaan loron boot, ema hotu-hotu mak iha kota nia tomak, kreꞌis mai hotu atu rona Naꞌi Maromak Manfatin.  
\v 45 Baa oras ema Yahudi sia naree ema waꞌin mai rona Paulus nunia, sia hirus. Hotu, sia sakar Paulus dalen, hotu dale nahaat nia.   
\p
\v 46 Mais Paulus no Barnabas la nakiduk kois. Sia katak naꞌak, “Rona! Naꞌi Maromak loke uluk dalan bodik ita ema Yahudi, nodi foo Niakaan Manfatin baa ita. Tebes! Mais emi la simu Niakaan Manfatin nia. Tan baa nia, emi la fatan moris nima-nimak ho Nia. Oras neꞌe ami atu hodi Manfatin nia baa ema nosi klubun seluk sia.  
\v 47 Naꞌi Maromak duꞌuk mak naruka nunia hori uluk. Nia nodi Bei Yesaya nakerek nosi ita ema Yahudi naꞌak,  
\q1 ‘Haꞌu kfoti emi ema Yahudi, dadi hanesan badut bodik ema nosi klubun seluk sia,  
\q2 nebee emi haroma dalan mai baa Haꞌu,  
\q3 nebee Haꞌu ksori sia kosi siakaan salan.  
\q2 Emi musti hatudu dalan nia baa ema iha raiklaran tomak.’ ”\x + \xo 13:47 \xt Yesaya 42:6, 49:6\x*   
\p
\v 48 Baa oras ema lahoos Yahudi sia rona Paulus dale nunia, sia neon diꞌak tebe-tebes. Sia katak naꞌak, “Tonu-haboot Naꞌi Maromak! Ami foti-hahaas Maromak Manfatin!” Baa oras nia moos, ema mak Naꞌi Maromak boi hori uluk atu moris nima-nimak no Nia, sia hotu-hotu fiar baa Naꞌi Yesus.   
\p
\v 49 Hodi nunia, Maromak Manfatin keke nosi ibun baa ibun iha rai nia tomak.   
\p
\v 50 Iha kota nia noo ema boot sia, feto no mane. Sia naꞌin hira beer Naꞌi Maromak. Mais ema Yahudi ulun sia mai sasuku sia, toꞌo sia teꞌur nasai Paulus no Barnabas nosi siakaan rain.  
\v 51 Oras sai, Paulus no Barnabas nakbaas nela ahukresan nosi ain atu dadi tadak naꞌak, ema iha kota nia la simu sia. Hotu, sia rua seꞌi kotuk, laꞌo nela kota nia baa kota ida seluk, naran Ikonium.\x + \xo 13:51 \xt Mateus 10:14; Markus 6:11; Lukas 9:5, 10:11\x*   
\p
\v 52 Mais ema mak tuir Yesus iha kota Antiokia, sia neon diꞌak lo-loos, tan Kmalar Lulik nakbiit siakaan neon.   
\c 14  
\s1 Paulus no Barnabas iha kota Ikonium  
\p
\v 1 Paulus no Barnabas toꞌo kota Ikonium, sia tama baa uma hamulak Yahudi. Sia hanorin ema iha nia, toꞌo ema waꞌin moos fiar baa Yesus. Sia, mak ema Yahudi no ema lahoos Yahudi.  
\v 2 Mais noo ema Yahudi naꞌin hira mak neon monas tan sia la noꞌuk simu Paulus no Barnabas hanorin. Sia sasuku ema toꞌo hirus tebe-tebes ema makfiar baa Yesus.  
\v 3 Mais Paulus no Barnabas la nataꞌuk. Sia nein kleur iha kota nia, nodi katak bei-beik lia nosi Naꞌi Yesus baa se-see dei. Sia nalore naꞌak, Naꞌi Yesus laran diꞌak bodik ema hotu-hotu. Naꞌi Maromak moos latan beran baa sia atu nalo tadak blaar oi-oik, nebee ema bele natene naꞌak, Naꞌi Maromak mak naruka sia.   
\p
\v 4 Mais toꞌo ikus, ema mak iha kota nia faꞌe malu dadi baa kabuun rua. Kabuun ida tuir ema Yahudi mak neon monas. Kabuun ida tenik nariik nafati no Kristus klosan sia.   
\p
\v 5 Loron ida ema neon monas sia koꞌa kabuar lia no Yahudi ulun sia no ema lahoos Yahudi, atu nasusar Kristus klosan sia. Sia nakara nitak noꞌo Paulus no Barnabas nodi fatuk.  
\v 6 Mais Paulus no Barnabas natene nola, hotu sia nalai baa tuur iha kota Listra no kota Derbe, no leo seluk sia iha rai Likonia.  
\v 7 Toꞌo nebaa, sia moos katak Lia Diꞌak nosi Yesus iha nia.   
\s1 Ema nakara loꞌu-sudur baa Paulus no Barnabas iha kota Listra  
\p
\v 8 Toꞌo kota Listra, Paulus no Barnabas nasoru mane ida mak ai kmaꞌas hotu moris nodi.  
\v 9 Oras nia tuur nodi rona Paulus dale, Paulus natutuk matan baa nia. Paulus naneo naꞌak, “Ema neꞌe niakaan fiar bele nadiꞌak nola nia!”  
\v 10 Hotu Paulus bolu ema nia naꞌak, “Mau! Mariik ona!” Rona nola nunia, ema nia naksoit nadeer kedas, hotu laꞌo.   
\p
\v 11 Naree nunia, ema lear iha nia blaar. Sia dale baa malu nodi siakaan lia Likonia naꞌak, “Hoi! Rona lai! Sia naꞌin rua neꞌe, ema kukun mak tuun mai filak aan baa ema roman. Diꞌak liu ita loꞌu baa sia.”  
\v 12 Sia dale nunia, tan sia naneo naꞌak Barnabas manesak no siakaan ema kukun ida naran Zeus. Sia fiar naꞌak Zeus mak naseꞌi laleꞌan no raiklaran. Sia moos naneo naꞌak Paulus hanesan ema kukun ida tenik naran Hermes, mak Zeus makoꞌan.  
\v 13 Iha kota nia nanokar, noo uma kakaluk ida bodik Zeus. Naree nola Paulus no Barnabas nadiꞌak nola ema kmaꞌas nia, kakaluk naꞌin loi nodi mai ai funan no karau baka aman boot ida, atu sera baa Kristus klosan sia. Ema lear moos laꞌo tuir kakaluk naꞌin nia.   
\p
\v 14 Oras Paulus no Barnabas natene nola ema nakara loꞌu-sudur baa sia, sia moos sakar. Sia soruk baa ema lear oin, hotu sira nahaat siakaan faru duꞌuk, nalo baa tadak naꞌak sia la simu. Sia moos nahii naꞌak,  
\v 15 “Adeei! Emi halo nuneꞌe baa saa? Keta loꞌu baa ami. Ami moos hanesan emi! Ami mai neꞌe atu katak lia diꞌak baa emi. Lia nia isin nuneꞌe: keta loꞌu-sudur baa ema kukun aat mak la noo folin. Musti loꞌu-sudur baa Naꞌi Maromak mak moris. Nia mak naseꞌi laleꞌan no raiklaran no sasoin hotu-hotu.\x + \xo 14:15 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 20:11; Kananuk Sia 146:6\x*  
\v 16 Hori uluk aan Nia foo leet baa ema klubun hotu-hotu iha raiklaran moris tuir siakaan hakara duꞌuk.  
\v 17 Mais Nia moos natuun tadak oi-oik, nebee ema bele natene Niakaan dadiꞌak. Nia natuun udan nebee toꞌos no isin, tua no ween. Nia foo haan baa emi nodi nalo emi neon diꞌak.”   
\p
\v 18 Masik Paulus no Barnabas dale nunia moos, ema lear nia nodi luku siakaan sera.   
\p
\v 19 Mais baa oras nia noo ema Yahudi naꞌin hira nosi kota Antiokia no kota Ikonium mak mai kota Listra. Sia sasuku ema lear nia atu sakar Kristus klosan sia. Hotu sia nitak Paulus nodi fatuk, toꞌo sia naneo naꞌak nia mate tiꞌan. Hotu sia dada soe nia baa kota luan.   
\p
\v 20 Mais baa oras Yesus eman sia kabuun nola Paulus, nia moos nadeer. Hotu nia tama nikar baa kota laran. Baa awan, nia no Barnabas laꞌo baa kota ida seluk, naran Derbe.   
\s1 Paulus no Barnabas fila nikar baa ema sarani sia iha kota Antiokia iha rai Siria  
\p
\v 21 Toꞌo kota Derbe, Paulus no Barnabas nanorin Lia Diꞌak nosi Yesus iha nia. Ema waꞌin moos fiar. Hotu sia rua baa tenik kota Listra. Nosi nia, sia fila nikar baa kota Ikonium. Hotu sia liu baa kota Antiokia iha rai Pisidia.  
\v 22 Toꞌo kota Antiokia, sia dale nakbiit Yesus eman sia neon naꞌak, “Mamaluk sia! Kalo ita hakara dadi Naꞌi Maromak hutun-renu, keta hanoin ita la hetan susar. Nuꞌunabee moos, ita musti hetan susar. Mais ita musti haterus aan tuir Yesus bei-beik.”   
\p
\v 23 Paulus no Barnabas baa kota nabee iha rai nia, sia buka ema atu foti baa fukun\f + \fr 14:23 \ft Iha lia Yunani, lia fuan ‘fukun sarani’ naꞌak, \ft \+it presbuteros\+it*.\f* bodik ema sarani iha fatin nia. Sia namulak nodi nalirin aan, nusu Naꞌi Maromak natudu ema. Hotu sia rai liman nodi namulak, foti ema nia sia nalo baa fukun sarani.   
\p
\v 24 Nunia hotu, Paulus no Barnabas laꞌo nela rai Pisidia, liu baa rai Pamfilia.  
\v 25 Sia toꞌo kota ida naran Perga. Iha nia sia nanorin lia nosi Yesus. Hotu sia laꞌo la dook, toꞌo kota Atalia.  
\v 26 Iha nia sia saꞌe roo baa nikar kota Antiokia iha rai Siria. Hori hirak nia, Yesus eman sia iha kota Antiokia neꞌe, solok Paulus no Barnabas atu nalaꞌok serwisu nodi nusu nebee Naꞌi Maromak natudu laran diꞌak baa sia. Oras neꞌe, Paulus no Barnabas nakara fila baa katak ema sarani sia iha Antiokia naꞌak, siakaan serwisu nia tetuk tiꞌan.   
\p
\v 27 Toꞌo Antiokia, Paulus no Barnabas libur nola Yesus eman sia iha uma hamulak laran, nodi dale naru-naruk nosi lia hotu-hotu mak Naꞌi Maromak nalo tiꞌan bodik sia. Sia moos katak naꞌak, Naꞌi Maromak loke dalan tiꞌan, toꞌo ema mak lahoos Yahudi moos fiar Yesus.  
\v 28 Nunia hotu, Paulus no Barnabas nein kleur no Yesus eman sia iha kota nia.   
\c 15  
\s1 Fukun sarani sia libur malu iha Yerusalem  
\p
\v 1 Baa oras nia, ema Yahudi naꞌin hira mak fiar baa Yesus tiꞌan, mai nosi rai Yudea baa kota Antiokia. Toꞌo baa, sia nanorin Yesus eman mak lahoos Yahudi naꞌak, “Emi fiar baa Yesus tiꞌan. Diꞌak. Mais sei la toꞌo dauk. Kalo emi hakara hetan moris, emi musti hamane aan tuir adat mak ami ema Yahudi simu hosi amikaan Bei Musa.”\x + \xo 15:1 \xt Ukun-badu Naꞌilulik 12:3\x*   
\p
\v 2 Mais Paulus no Barnabas la simu lia nia. Sia sakar makaꞌas naꞌak, “Keta! Yesus eman mak lahoos Yahudi lalika tuir adat Yahudi.” Rona Paulus dale nunia, ema sarani sia naree sia la kona malu. Hotu sia koꞌa kabuar lia atu solok lia nia baa Yerusalem. Sia solok Paulus no Barnabas no mamaluk naꞌin hira seluk nodi lia nia baa Kristus klosan sia no fukun sarani seluk sia iha Yerusalem.   
\p
\v 3 Hotu, sia laꞌo baa rai Fenisia no rai Samaria. Iha dalan sia tuli iha Yesus eman siakaan uma nodi katak naꞌak, “Ema lahoos Yahudi moos fiar tiꞌan baa Yesus.” Rona nola nunia, ema nia sia moos neon diꞌak.   
\p
\v 4 Toꞌo Yerusalem baa, Kristus klosan sia, no fukun sarani seluk sia no ema sarani hotu-hotu simu sia diꞌa-diꞌak. Hotu Paulus no Barnabas dale lia hotu-hotu mak Naꞌi Maromak nalo tiꞌan bodik sia, toꞌo ema waꞌin mak lahoos Yahudi moos tuir Yesus. Sia moos katak naꞌak ema iha kota Antiokia solok sia mai, tan lia hamane aan.  
\v 5 Baa oras Paulus no Barnabas dale nunia, ema sarani naꞌin hira nosi partee Farisi moos tuir rona. Oras rona lia hamane aan, sia nariik, dale makaꞌas naꞌak, “Rona diꞌa-diꞌak! Kalo ema lahoos Yahudi nakara tuir Yesus, sia musti tuir adat hamane aan no ukun seluk hotu-hotu mak ita ema Yahudi simu hosi itakaan Bei Musa.”   
\p
\v 6 Rona nola nunia, ema sarani sia hotu-hotu nusu nebee Kristus klosan sia no fukun sarani seluk sia, libur malu atu leno lia hamane aan nia.  
\v 7 Sia sei dale naru-naruk, Petrus nariik hotu katak naꞌak, “Mamaluk sia! Emi hatene tiꞌan haꞌak Naꞌi Maromak boi haꞌu nosi emi, nebee haꞌu kbaa katak Lia Diꞌak baa ema mak lahoos Yahudi, tan Nia nakara nebee sia moos fiar baa Yesus.\x + \xo 15:7 \xt Kristus Klosan Lian 10:1-43\x*  
\v 8 Nia natene ema ida-idak neon. Nia moos foo Niakaan Kmalar Lulik baa ema lahoos Yahudi, manesak nuꞌu Nia foo baa ita. Tan nunia, ita hatene Nia moos simu sia.\x + \xo 15:8 \xt Kristus Klosan Lian 2:4, 10:44\x*  
\v 9 Nia la nafoli sia seluk nosi ita. Kalo ema lahoos Yahudi fiar baa Yesus, Yesus nanis namoos siakaan neon, hanesan Nia namoos itakaan neon.  
\v 10-11 Tan lia nia, ita hatene haꞌak, Naꞌi Maromak simu sia tiꞌan. Lalika tula hatodan sia hodi adat hamane aan. Tan tuir loos, ita ho itakaan bei uluk sia la bele hatiu itakaan adat no ukun hotu-hotu. Ita keta hatodan ema lahoos Yahudi sia! Haꞌu atu kusu emi nuneꞌe: Naꞌi Maromak sori ita ema Yahudi tan ita tuir itakaan ukun-badu ka? Lale! Nia sori ita tan Naꞌi Yesus natudu laran diꞌak baa ita. Keta haluꞌa! Nia moos natudu laran diꞌak baa ema lahoos Yahudi sia.”   
\p
\v 12 Rona nola nunia, sia la bele dale sa-saa.  
\p Hotu Paulus no Barnabas dale tenik lia oin nunabee Naꞌi Maromak babilan sia atu nalaꞌok Niakaan serwisu. Sia katak nosi tadak blaar mak Naꞌi Maromak natudu iha ema lahoos Yahudi oin.  
\v 13 Dale notu nunia, ema boot ida naran Yakobus nariik, katak naꞌak, “Mamaluk sia! Hanono haꞌu lai!  
\v 14 Mau Petrus\f + \fr 15:14 \ft Hakerek Moon lia Yunani naꞌak ‘Simon’. Simon naran seluk, Petrus.\f* foin katak baa ita naꞌak, Naꞌi Maromak nakara nebee ema lahoos Yahudi dadi baa Niakaan eman.  
\v 15 Lia nia tuir saa mak Maromak makoꞌan sia nakerek kedan hori uluk naꞌak,   
\q1
\v 16 ‘Kona baa niakaan oras, Haꞌu kmai kikar.  
\q2 Tan Haꞌu atu kariik kikar Naꞌi Daud renun.  
\q1 Niakaan husar-binan dodok welon tiꞌan,  
\q2 mais Haꞌu atu kariik kikar kodi kakbiit tenik.   
\q1
\v 17-18 Toꞌo ema nosi klubun seluk sia moos mai loꞌu-sudur baa Haꞌu.  
\q2 Tan Haꞌu kboi sia tiꞌan atu dadi baa Haꞌukaan ema.  
\q2 Lia nia mak Naꞌi Maromak katak kedan hori uluk.’\x + \xo 15:17-18 \xt Amos 9:11-12\x*   
\p
\v 19-20 Lia nunee, mamaluk sia. Tuir haꞌu Yakobus neꞌe, kalo ema nosi klubun seluk sia nakara loꞌu-sudur baa Naꞌi Maromak, ita ema Yahudi keta hasusar no hatodan sia hodi itakaan adat hamane aan. Diꞌak liu, ita solok hakerek ida baa sia haꞌak, sia lalika tuir halo moos adat Yahudi. Mais sia musti tuir lia neꞌe sia: Keta halo lia kfoꞌer. Keta haa naꞌan sera baa kukun. Keta haa naꞌan raan. Keta haa naꞌan mak ema nisak noꞌo.\x + \xo 15:19-20 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 34:15-17; Ukun-badu Naꞌilulik 17:10-16, 18:6-23\x*  
\v 21 Ukun nia sia lahoos lia foun. Ema waꞌin natene tiꞌan, tan sura loron boot ita leno Ukun-badu Musa neꞌe iha uma hamulak hotu-hotu. Tan baa nia, ema nosi klubun seluk sia moos nanis natene ukun nia sia tiꞌan. Haꞌukaan dalen toꞌo neꞌe dei.”   
\s1 Fukun sia solok hakerek bodik ema sarani mak lahoos Yahudi  
\p
\v 22 Hotu Kristus klosan sia no fukun sarani seluk sia koꞌa kabuar lia atu solok ema baa katak siakaan lia kakotun bodik ema sarani sia iha fatin hotu-hotu. Sia buka ema makonak no serwisu nia, no ema mak ema sarani sia nakneter. Sia nakotu nunia tiꞌan, sia boi nola ema naꞌin rua. Ida naran Silas, ida tenik naran Yudas (sia moos nanaran nia Barsabas). Hotu sia naruka Silas no Yudas baa bele-bele no Paulus no Barnabas.  
\v 23 Sia nodi hakerek bodik ema nosi klubun seluk sia iha kota Antiokia iha rai Siria, liu toꞌo rai Kilikia. Hakerek nia isin nuneꞌe:  
\q1 “Tabe no hadomi nosi ami, mak Kristus klosan no fukun sarani seluk sia iha kota Yerusalem. Ami solok hakerek neꞌe bodik emi mak ami hadomi hanesan maun-alin duꞌuk.   
\q1
\v 24 Ami solok hakerek neꞌe, tan ami rona ema naꞌin hira nosi ami iha Yerusalem baa nanorin emi tiꞌan nosi lia hamane aan. Mais hanorin nia la makonak, toꞌo nasusar no nabenar emi. Nebee emi hatene, lahoos ami mak haruka sia.  
\v 25 Baa oras ami rona sia nasusar emi nunia, ami libur malu hodi leno lia nia. Oras neꞌe, ami kabuar lia tiꞌan. Tan nunia, ami solok ema naꞌin rua nodi amikaan lia kakotun neꞌe baa emi. Ida naran Yudas, ida naran Silas. Sia baa bele-bele no Barnabas no Paulus mak ami hadomi.  
\v 26 Ema naꞌin rua nia natiu susar toꞌo kreꞌis mate, tan sia tuir itakaan Naꞌin Yesus Kristus.  
\v 27 Tan lia nia, ami solok Yudas no Silas atu katak duꞌuk amikaan lia kakotun nia isin baa emi.   
\q1
\v 28 Naꞌi Maromak Kmalar Lulik katak baa ami tiꞌan, no ami hotu-hotu moos simu haꞌak, emi lalika tuir amikaan adat hamane aan no amikaan adat Yahudi seluk sia. Tan adat nia sia natodan butan emi dei. Mais emi musti hanoin lia ida-rua neꞌe:   
\q2
\v 29 Keta halo lia kfoꞌer.  
\q2 Keta haa naꞌan sera baa kukun.  
\q2 Keta haa naꞌan raan.  
\q2 Keta haa naꞌan mak ema nisak noꞌo.  
\q1 Kalo emi daka isin lolon hodi tuir lia nia sia, emikaan maun-alin Yahudi sia la nakribi emi. Hodi nunia, emi bele kahur malu diꞌa-diꞌak ho sia. Amikaan hakerek, nunia dei. Dame!”   
\p
\v 30 Simu nola hakerek nia, Paulus sia tami atu baa kota Antiokia. Toꞌo nebaa, sia libur nola ema sarani sia hotu-hotu, foin latan hakerek nia.  
\v 31 Rona nola hakerek nia isin, sia neon boot lo-loos.   
\p
\v 32 Baa oras nia, Naꞌi Maromak moos nalo Yudas no Silas dadi baa makoꞌan. Sia rua dale lia waꞌin baa mamaluk makfiar sia nodi nakbiit siakaan neon.  
\v 33 Sia nein iha nia kleur oda tiꞌan, ema sarani sia iha nia nabusik sia fila nikar baa ema mak solok sia. Sia nabusik nodi neon diꞌak.  
\v 34 [Mais Silas nakara nein nafati iha Antiokia dei.]\f + \fr 15:34 \ft Hakerek Moon lia Yunani balu la noo lia tohar tolu nulu resin haat neꞌe.\f*   
\p
\v 35 Paulus no Barnabas moos nein loron hira sia iha Antiokia. Sia nanorin Lia Diꞌak bele-bele no ema seluk mak nanorin nosi Maromak Manfatin.   
\s1 Paulus no Barnabas laꞌo faꞌe malu  
\p
\v 36 Paulus no Barnabas nein kleur oda tiꞌan iha Antiokia, Paulus katak baa Barnabas naꞌak, “Mau! Ita baa hikar fatin hotu-hotu mak uluk ita laꞌo tuli. Ita baa haree mamaluk sia mak hori hirak nia ita foin hahuu hanorin sia. Sia nunabee tiꞌan?”  
\v 37 Rona Paulus nusu nunia, Barnabas moos simu. Mais nia nakara Yohanis baa no sia. (Yohanis neꞌe, naran seluk Markus.)  
\v 38 Mais Paulus la noꞌuk, tan hori hirak iha rai Pamfilia; Markus niꞌit aan laꞌo nela sia.\x + \xo 15:38 \xt Kristus Klosan Lian 13:13\x*  
\v 39 Paulus no Barnabas toe makaꞌas, toꞌo sia faꞌe malu. Hotu Barnabas nodi Markus, saꞌe roo baa rai Siprus.   
\p
\v 40 Mais Paulus nodi Silas. Baa oras sia atu laꞌo, Yesus eman sia iha Antiokia namulak nodi nakroꞌan nebee Naꞌi Maromak daka Paulus no Silas, no natudu laran diꞌak baa sia. Hamulak hotu, sia rua moos laꞌo.  
\v 41 Sia laꞌo nasirin rai Siria no rai Kilikia, nodi nakbiit Yesus eman sia neon.   
\c 16  
\s1 Timotius namalu no Paulus no Silas  
\p
\v 1 Nunia hotu, Paulus no Silas laꞌo baa kota Derbe. Toꞌo tiꞌan, sia liu tenik baa kota Listra. Iha Listra sia nasoru mane nurak ida, naran Timotius. Timotius aman, ema Yunani. Mais inan, feto Yahudi mak fiar baa Yesus tiꞌan. Timotius moos tuir Yesus tiꞌan.  
\v 2 Ema sarani hotu-hotu iha kota Listra no kota Ikonium natene Timotius nia, ema diꞌak.  
\v 3 Nasoru Timotius tiꞌan, Paulus nakara Timotius namalu nia no Silas. Mais ema Yahudi iha nia natene naꞌak Timotius aman, ema Yunani. Ema Yunani la namane aan nuꞌu ema Yahudi. Tan baa nia, Paulus nahulin nebee Timotius moos namane aan.\f + \fr 16:3 \ft Ema mak la namane aan, la bele tama baa uma hamulak Yahudi. Kalo Timotius nakara tulun Paulus katak Lia Diꞌak baa ema Yahudi iha siakaan uma hamulak, nia musti namane aan lai. Nodi nunia, nia bele kahur no ema Yahudi sia.\f*   
\p
\v 4 Nunia hotu, sia laꞌo nosi fatin ida baa fatin ida atu nalore lia kakotun mak Kristus klosan sia no fukun sarani seluk sia nakotu iha Yerusalem.  
\v 5 Hodi nunia, sia hetak nakbiit Yesus eman sia neon. Sura loron, ema makfiar sia hetak tuꞌan.   
\s1 Naꞌi Maromak bolu Paulus baa Makedonia  
\p
\v 6 Hotu Paulus sia laꞌo nasirin rai Frigia no rai Galatia, tan Kmalar Lulik nakahik sia nebee keta baa nalore Maromak Manfatin iha rai Asia.  
\v 7 Toꞌo rai ida kladik no rai Misia, sia nakara tama baa rai Bitinia. Mais Yesus Kmalar Lulik nakahik sia.\f + \fr 16:7 \ft Oras neꞌe, rai Frigia, rai Galatia, rai Asia, rai Misia no rai Bitinia, hotu-hotu iha rai Turki.\f*  
\v 8 Tan baa nia, sia laꞌo liu rai Misia, toꞌo kota Troas.   
\p
\v 9 Kalan nia, nuꞌu Paulus meꞌi. Nia titu-naree ema ida nariik iha tasi balu iha rai Makedonia tasi tehen. Ema nia nahii nusu tulun naꞌak, “Ama! Mai tulun ami iha Makedonia neꞌe lai!”  
\v 10 Titu-naree nunia, ami\f + \fr 16:10 \ft Lia fuan ‘ami’ mosu iha neꞌe, tan Lukas namutuk tiꞌan no Paulus sia. Lukas mak nakerek hakerek neꞌe.\f* hakotu atu baa Makedonia. Ami hanoin Naꞌi Maromak naruka nunia, nebee ami baa katak Lia Diꞌak baa ema iha tasi balu baa. Tan lia nia, Nia nakahik ami nebee keta baa fatin seluk.   
\s1 Feto ida naran Lidia fiar baa Yesus iha kota Filipi  
\p
\v 11 Nunia hotu, ami saꞌe roo tasi iha kota Troas, baa rai kiꞌik ida naran Samotrake. Baa awan, ami liu toꞌo kota ida naran Neapolis. Ami moos tuun iha nia.  
\v 12 Hotu ami laꞌo rai baa kota ida naran Filipi. (Kota Filipi neꞌe, kota boot basuk iha rai Makedonia. Ukunrai Roma kaer ukun iha nia.) Toꞌo Filipi tiꞌan, ami hein loron hira sia iha nia.   
\p
\v 13 Natoon baa ema Yahudi siakaan loron boot, ami baa buka siakaan hamulak fatin iha kota nia. Ami sura, hamulak fatin nia iha mota diꞌin. Ami laꞌo soruk oda hosi kota, toꞌo mota ida. Iha nia ami hasoru feto naꞌin hira.\f + \fr 16:13 \ft Tuir ukun, musti noo ema mane Yahudi naꞌin sanulu iha fatin ida, foin bele halo uma hamulak. La sura feto. Tan feto naꞌin hira namulak iha mota Gangites diꞌin, ami bele hatene, ema mane Yahudi iha kota Filipi oan ida dei.\f* Ami moos tuur dale ho sia.  
\v 14 Nosi feto nia sia, ida naran Lidia. Nia nosi kota Tiatira mak dook iha rai Asia. Nia makfaꞌan tais baa ema boot sia. Tais nia sia, ilas mean asuaten mak folin todan. Nia moos madinas namulak baa Naꞌi Maromak. Tan nunia, oras feto nia rona Paulus dale, nia simu kedas.   
\p
\v 15 Hotu ami sarani feto nia no niakaan ema uma laran hotu. Sarani tiꞌan, nia tene ami naꞌak, “Ama sia. Kalo ama sia hanoin haꞌu neꞌe fiar tebe-tebes Naꞌi Yesus, mai hein iha haꞌukaan uma.” Nia namaus bei-beik, toꞌo ami moos tuir.   
\s1 Ema natama Paulus no Silas baa bui iha kota Filipi  
\p
\v 16 Loron ida, oras ami laꞌo baa hamulak fatin, ami hasoru hola feto nurak ida iha dalan. Nia neꞌe, ema atan. Diabu kaer nia, toꞌo nia bele natene ema niakaan sotir. Nia moos natene lia huun-dikin. Tan nunia, ema waꞌin selu osan, nebee nia leno siakaan sotir. Niakaan ulun sia soi tiꞌan, tan sia mak netan osan nia.  
\v 17 Loron nia, oras ami laꞌo, feto nia tuir ami bei-beik. Nia nahii naꞌak, “Ema neꞌe sia, klosan nosi Maromak Mak Beran Kaliuk. Sia mai natudu dalan nebee ema bele netan moris no sai nosi sala!”   
\p
\v 18 Sura oras ami laꞌo, feto nia nahii bei-beik nunia. Kleu-leur Paulus moos lekan rona feto nia nahii. Nia seꞌi oin mana baa feto nia, nodi naruka naꞌak, “Hoi, diabu aat! Kodi Yesus Kristus beran, haꞌu karuka o sai mosi feto neꞌe, oras neꞌe ona!” Dale hotu nunia, diabu sai kedas.   
\p
\v 19 Oras niakaan ulun sia natene ata nia beran lakon tiꞌan, sia krakat tan la netan osan ona. Hotu sia kohi Paulus no Silas, dada nodi baa fatin hakotu lia iha ema lear oin.  
\v 20 Hotu sia nahii makaꞌas naꞌak, “Hoi! Ema neꞌe sia mai nahaat itakaan kota! Sia ema Yahudi maktabar mak mai tokar lauk ita.  
\v 21 Siakaan hanorin la kona malu no ukunrai Roma hanorin. Ami ema Roma la bele simu sia.”   
\p
\v 22 Rona nola nunia, ema waꞌin moos krakat. Sia taꞌe Paulus no Silas. Ulun ida naruka ema baa loke siakaan tais, hotu noꞌat nalik sia.  
\v 23 Noꞌat notu, sia natama Paulus no Silas baa bui. Hotu sia naruka bui ulun, nebee daka diꞌa-diꞌak ema rua nia, keta toꞌo sia nalai sai.  
\v 24 Rona nola nunia, bui ulun natama sia baa keꞌan ida iha bui laran. Nia moos nabit siakaan ain nodi ai dadur.   
\p
\v 25 Kalan boot, Paulus no Silas namulak no nananu tonu-naboot Naꞌi Maromak. Ema bui seluk sia moos rona sia nananu nunia.  
\v 26 Teki-tekis rai kakekuk, toꞌo uma bui kakoen. Bui odamatan moos nakloke maluak. Ema bui siakaan besi talik moos nakbudi sai.   
\p
\v 27 Baa oras nia, bui ulun sarebak nadeer. Naree bui odamatan sia nakloke maluak, nia naneo naꞌak, arumak ema bui sia hotu-hotu nalai lakon tiꞌan. Hotu nia losu surik atu noꞌo aan.  
\v 28 Mais Paulus nahii makaꞌas naꞌak, “Hei, Ama! Keta moꞌo aan! Ami hotu-hotu sei iha neꞌe.”   
\p
\v 29 Rona lia maliak nia, bui ulun naruka ema nodi klonus. Nia nalai tama baa bui nodi isin nataꞌuk. Hotu nia nakniꞌa iha Paulus no Silas ain.   
\p
\v 30 Hotu nia nalaꞌo sai sia nosi bui nodi nusu naꞌak, “Ama sia! Haꞌu neꞌe, susar tebes! Haꞌu kmusti kalo saa, atu sai kosi susar neꞌe?”   
\p
\v 31 Paulus nataa naꞌak, “Lia nuneꞌe: O musti fiar Naꞌi Yesus, nebee Nia sori o mo okaan ema uma laran sia.”  
\v 32 Hotu Paulus no Silas nalore lia nosi Naꞌi Yesus baa nia no niakaan ema uma laran hotu.  
\v 33 Baa oras nia moos, bui ulun no sia baa namoos siakaan kanek nosi ema noꞌat hori sehik nia. Hotu sia sarani bui ulun nia no niakaan ema uma laran hotu.  
\v 34 Nunia tiꞌan, bui ulun nodi sia baa niakaan uma atu foo haan baa sia. Nia no niakaan ema uma laran tomak neon boot lo-loos, tan sia fiar baa Naꞌi Maromak tiꞌan.   
\p
\v 35 Seisawan oan, ema boot makotu lia sia solok ema baa katak bui ulun nia, nebee nabusik sai Paulus no Silas.   
\p
\v 36 Rona nola nunia, bui ulun katak baa Paulus no Silas naꞌak, “Ama sia! Ema boot sia nakotu tiꞌan atu nabusik emi. Ama sia bele baa hodi neon diꞌak ona.”   
\p
\v 37 Mais Paulus la simu. Nia katak fila baa ema mahodi lia naꞌak, “La bele nunia! Ami neꞌe, ema Roma! Ema boot sia musti tetu amikaan lia neꞌe, tuir rai Roma ukun. Hori sehik sia naruka noꞌat ami iha ema lear oin. La noo lia krarain moos, sia natama ami baa bui. Oras neꞌe sia nakara nasai no-nook ami nunia dei. La bele nunia! Haruka ema boot nia sia mai nasai ami duꞌuk, foin ami simu.”   
\p
\v 38 Hotu, ema mahodi lia nia baa nasara Paulus dalen. Rona nunia, ema boot sia foin natene Paulus no Silas moos ema Roma. Sia nataꞌuk tebes.  
\v 39 Hotu sia mai nasoru Paulus no Silas iha bui. Sia nusu pardua, hotu nasai sia nosi bui nodi nusu nebee sia rua laꞌo nela kota nia.  
\v 40 Sai nosi bui tiꞌan, Paulus no Silas baa Lidia uman. Iha nia sia libur malu no mamaluk makfiar sia. Sia nakbiit tenik mamaluk sia neon, hotu sia laꞌo nela kota nia.   
\c 17  
\s1 Paulus sia baa kota Tesalonika  
\p
\v 1 Paulus no Silas sai nosi kota Filipi, sia baa kota ida naran Amfipolis. Hotu sia baa kota ida seluk, naran Apolonia. Nosi nia, sia liu baa kota Tesalonika. Iha kota nia, noo uma hamulak Yahudi ida.   
\p
\v 2 Toꞌo fatik mak noo uma hamulak, sura loron boot Paulus tama namulak iha nia. Nunia moos iha Tesalonika. Paulus tama uma hamulak, hotu taruka lia fuan no ema nosi lia Hakerek Moon. Nia tuir namulak no sia nunia, sura loron boot toꞌo domiku tolu tuir malu.  
\v 3 Nia nalore naꞌak, “Kalo ita leno diꞌa-diꞌak Hakerek Moon nosi lia Ema mak Naꞌi Maromak nameno atu solok mai, ita bele hatene haꞌak nia atu netan susar waꞌin toꞌo mate. Mais Naꞌi Maromak nodi Niakaan beran, nalo Nia moris nikar. Rona! Oras neꞌe ita hatene tiꞌan haꞌak, Ema mak Naꞌi Maromak nameno nia, mak Yesus!”   
\p
\v 4 Rona nola nunia, ema waꞌin moos fiar, hotu tuir Paulus sia. Sia, balu ema Yahudi, balu ema Yunani mak beer Naꞌi Maromak, no balu ferik boot naꞌin hira nosi kota nia.   
\p
\v 5 Mais ema boot Yahudi balu iha kota nia hirus no laran moras. Oras ema lear naklibur tiꞌan, sia sasuku ema labuk teen sia atu tokar lauk. Sia buka Paulus no Silas, nebee dada nodi baa ema lear mak nakrakat aan. Hotu sia nababu ema ida naran Yason uman, tan Paulus no Silas nein iha nia.  
\v 6-7 Mais sia la netan Paulus no Silas. Tan baa nia, sia dada nodi Yason no ema makfiar seluk naꞌin hira, baa hakotu lia fatin. Sia duu baa sia naꞌak, “Oras neꞌe, ema mai iha itakaan kota. Sia baa nabee dei, sia tokar lauk. Yason neꞌe, mak simu sia iha niakaan uma. Sia mai sobu itakaan ukun, seluk nodi siakaan ukun. Sia sakar itakaan rai Roma ukun hotu-hotu, tan sia la simu itakaan Naꞌi rai Roma. Sia simu loos siakaan Naꞌin ida, naran Yesus!”   
\p
\v 8 Rona nola nunia, ema boot sia no ema lear nia nahuu benar.  
\v 9 Hotu ema boot sia naruka Yason sia selu osan kakaer, nebee dadi tadak naꞌak sia la tokar lauk ona. Selu hotu tiꞌan, sia moos nabusik Yason sia.   
\s1 Paulus no Silas iha kota Berea  
\p
\v 10 Baa kalan nia, mamaluk sarani mak iha kota Tesalonika naneo naꞌak, diꞌak liu solok Paulus no Silas baa fatin seluk. Hotu sia solok sia rua baa kota ida naran Berea. Toꞌo nebaa, Paulus no Silas tama baa uma hamulak Yahudi.  
\v 11 Sia naree ema Yahudi iha kota Berea seluk nosi ema Yahudi iha kota Tesalonika. Ema Yahudi iha kota Berea beer rona lia nosi Yesus. Sura loron sia leno Hakerek Moon toꞌo lotu-lotuk atu nodi natene Paulus dalen nia tebes ka lale.  
\v 12 Tan baa nia, ema Yahudi waꞌin fiar baa Yesus iha kota nia. Ferik boot Yunani naꞌin hira, no mane Yunani waꞌin moos fiar.   
\p
\v 13 Mais baa oras ema Yahudi sia iha kota Tesalonika rona naꞌak, Paulus no Silas nanorin Maromak Manfatin iha Berea, sia tuir mai. Toꞌo tiꞌan, sia sasuku ema atu tokar lauk tenik iha nia.  
\v 14 Haree nunia, mamaluk sia iha Berea solok kedan Paulus baa tasi tehen. Mais Timotius no Silas sei iha Berea.  
\v 15 Mamaluk sia no nela Paulus toꞌo kota boot ida naran Atena, hotu sia fila. Mais sia nodi lia mamenon nosi Paulus, nebee Silas no Timotius mai lai-lais namutuk no nia iha kota Atena.   
\s1 Paulus iha kota Atena  
\p
\v 16 Oras Paulus sei nein Silas no Timotius mai kota Atena, nia neon susar tan nia naree noo taroman waꞌin iha kota nia.   
\p
\v 17 Iha kota nia moos, noo ema Yahudi no ema lahoos Yahudi naꞌin hira mak namulak baa Naꞌi Maromak. Paulus tama baa siakaan uma hamulak, hotu taruka lia fuan no sia. Sura loron nia moos taruka lia fuan no ema iha dalan-dalan.  
\v 18 Nia moos taruka lia fuan no ema matenek iha kota nia mak tuir hanorin nosi Epikuros no hanorin nosi Stoa.\f + \fr 17:18 \ft Baa oras nia, ema Atena balu tuir manorik ida naran Epikuros. Nia nanorin naꞌak, lia mak boot kaliuk, neꞌe mak moris furak aan dei. Ema Atena balu seluk tuir klibur Stoa. Siakaan manorik naran Seno. Nia nanorin naꞌak, ema musti nahulin aan nebee masik netan moras, mais la noran moras.\f* Mais baa oras Paulus dale nosi lia Yesus naꞌak, Yesus moris nikar nosi mate tiꞌan, ema sia nakmulis ibun nodi katak naꞌak, “Keta nia bula arumak!” Balu moos naleuk naꞌak, “Keta arumak ema neꞌe atu nalo ita loꞌu-sudur baa kukun seluk sia!”   
\p
\v 19-21 Kalo ema Atena no ema seluk mak nein iha kota nia netan hanorin foun, siakaan ema matenek nanis tuur namutuk taruka lia fuan naru-naruk iha foho kiꞌik ida naran Areopagus. Loron ida, ema nodi Paulus baa nebaa, hotu sia nusu naꞌak, “Ama Boot halore kokon hanorin foun nia baa ami, tan hanorin foun nia nabenar ami oda. Ami husu ama halore tuꞌan tenik, nebee ami bele hatene.”   
\p
\v 22-23 Rona nola nunia, Paulus nariik hotu katak naꞌak, “Ema Atena sia! Haꞌu kasiri emikaan kota neꞌe tiꞌan, kodi karee emi madinas loꞌu-sudur. Haꞌu karee emikaan taroman noo iha fatin hotu-hotu! Haꞌu moos karee taroman ida mak noo hakerek naꞌak, taroman neꞌe ‘bodik kukun mak ami la hatene.’ Neꞌe naꞌak, masik emi sei la hatene dauk moos, emi loꞌu-sudur tiꞌan baa Naꞌi Maromak. Nia neꞌe, mak haꞌu koꞌi kalore baa emi.   
\p
\v 24 Nia mak naseꞌi laleꞌan no raiklaran no sasoin hotu-hotu. Hotu-hotu iha laleꞌan no raiklaran nanaꞌi baa Nia. Nia la nein iha uma sera mak ema raiklaran nalo.  
\v 25 Nia la naloon baa ema raiklaran, tan Nia mak moris huun. Nia mak foo hotu-hotu.\x + \xo 17:25 \xt 1 Naꞌi Israꞌel Sia 8:27; Yesaya 42:5; Kristus Klosan Lian 7:49\x*  
\v 26 Nia mak naseꞌi ema klubun hotu-hotu iha raiklaran tomak. Nia mak faꞌe rai foo baa ida-idak. Nia moos mak nahulin hutun ida-idak moris saꞌe-tuun, tuir niakaan oras.   
\p
\v 27 Nia nalo nunia, tan Nia nakara nebee ita ema raiklaran buka Nia toꞌo ita hasoru Nia. Mais tuir loos, Nia la dook nosi ita.  
\v 28 Dala ida, ema dale naꞌak,  
\q1 ‘Nia, itakaan nawan huun.  
\q2 Nia, itakaan moris abut.’  
\p Emikaan ema matenek kananuk moos dale tiꞌan naꞌak,  
\q1 ‘Ita moris, tan nia.  
\q2 Tan nunia, ita dadi niakaan husar-binan.’   
\p
\v 29 Tebes! Ita hotu-hotu neꞌe, Naꞌi Maromak husar-binan. Keta haneo Nia manesak no aiꞌoi lulik mak ema nalo nosi mean, lale, mutin, lale, fatuk, tuir siakaan beer.  
\v 30 Uluk, ema sei la natene lia nia. Kalo ema loꞌu-sudur baa aiꞌoi lulik nunia, Naꞌi Maromak nabusik sia moris nunia dei. Mais oras neꞌe, Nia la noꞌuk ona. Nia naruka ita laꞌo hela aiꞌoi lulik sia, hotu tuir Nia.  
\v 31 Nia nahulin kedan leet ida atu kastikar ema raiklaran tomak, tan siakaan salan. Nia moos natudu kedan Ema ida dadi Niakaan Ema Makotu Lia. Ema nia atu nakotu lia nodi moon. Oras neꞌe, malorek tiꞌan Ema Makotu Lia nia, see ida. Nia, Ema mak mate tiꞌan, mais Naꞌi Maromak nalo Nia moris nikar.”   
\p
\v 32 Baa oras ema nia sia rona Paulus dale nosi lia ema moris nikar nosi mate, sia moos nanasa. Mais ema naꞌin hira rona diꞌa-diꞌak. Sia katak baa Paulus naꞌak, “Ami hakara rona ama dale tenik. Mais loron seluk dei ona.”  
\v 33 Nunia hotu, Paulus laꞌo nela fatin nia.  
\v 34 Mais ema balu namutuk no nia, tan fiar baa Yesus tiꞌan. Nosi sia, noo makotu lia ida nosi Areopagus, naran Dionisius. Noo feto ida, naran Damaris. No ema naꞌin hira tenik mak tuir namutuk no sia.   
\c 18  
\s1 Paulus natene malu no Priskila no Akila iha kota Korintus  
\p
\v 1-3 Baa oras nia, naꞌi fohorai Roma naran Klaudius. Nia krakat no ema Yahudi mak nein iha kota Roma iha rai Italia, toꞌo nia nalatu sai sia. Hotu sia nalai keen karin malu baa fatin hotu-hotu. Nosi ema Yahudi nia sia, noo ema ida naran Akila no feen naran Priskila. Sia rua tuir nalai sai nosi rai Italia, baa kota ida naran Korintus. Akila huun nosi rai Pontus. Nia serwisu nalo batane nosi kulit.  
\p Baa oras nia, Paulus moos laꞌo nela kota Atena, baa kota Korintus. Iha nia, nia nasoru Akila no Priskila, tan nia moos serwisu nalo batane nosi kulit. Sia nein namutuk, serwisu namutuk.   
\p
\v 4 Toꞌo ema Yahudi loron boot, Paulus tama baa siakaan uma hamulak. Nia namaus ema Yahudi no ema seluk sia, nebee fiar baa Yesus.   
\p
\v 5 Oras Silas no Timotius mai tiꞌan nosi rai Makedonia, Paulus nanawa serwisu kulit. Sura loron nia serwisu makaꞌas nodi nanorin ema Yahudi naꞌak, “Kristus mak Naꞌi Maromak nameno atu solok mai, mak ita hotu-hotu hein hori uluk, Nia mai tiꞌan. Nia mak Yesus!”   
\p
\v 6 Rona Paulus dale nunia, ema Yahudi hira sakar bei-beik nia no dale naraik nia. Paulus moos nakbaas ahukresan nosi niakaan tais, nalo baa tadak naꞌak nia la noꞌuk ulun kalanuk tenik no sia ona, tan sia la noꞌuk simu nia. Nia katak naꞌak, “Emi neꞌe liu resik! Emi hodi neon no laran hadiuk aan. Mais soꞌin! Emi mak hatiu emikaan salan duꞌuk. Haꞌu la kataa bodik emi ona. Nahuu oras neꞌe, haꞌu la koo lia ko emi ema Yahudi ona. Haꞌu atu kbaa klubun seluk, kanorin ema mak lahoos Yahudi.”   
\p
\v 7 Dale hotu nunia, Paulus sai nela ema Yahudi nia sia. Iha uma hamulak nia sorin, noo uma ida. Uma naꞌin, naran Titius Yustus. Nia lahoos ema Yahudi, mais nia beer Naꞌi Maromak. Oras Paulus sai, nia tama baa Titius uman.   
\p
\v 8 Uma hamulak ulun iha kota nia naran Krispus. La kleur, Krispus moos fiar baa Naꞌi Yesus. Niakaan ema uma laran tomak moos fiar, namutuk no ema Korintus seluk sia mak rona Paulus tiꞌan. Paulus moos sarani sia hotu-hotu.   
\p
\v 9 Baa kalan ida, Paulus nuꞌu meꞌi. Nia rona Naꞌi Maromak dale baa nia naꞌak, “Paulus! Lalika mataꞌuk no neon todan baa serwisu neꞌe, tan okaan serwisu la mohu dauk. O musti manorin bei-beik Haꞌukaan Manfatin baa ema neꞌe sia.  
\v 10 Manoin! O la serwisu mesan, tan Haꞌu kamalu o. Masik ema nasusar o moos, Haꞌu kariik metin ko o. Haꞌu moos taꞌan matan baa o kalan no loron. Keta maluꞌa iha kota neꞌe, noo Haꞌukaan ema waꞌin.”   
\p
\v 11 Rona nola nunia, Paulus nein toꞌo kleur iha kota Korintus. Nia nanorin Maromak Manfatin iha nia, toꞌo tinan ida no balun.   
\p
\v 12 Oras nia, ukunrai Roma foti gubernur foun iha rai Akaya, naran Galio.\f + \fr 18:12 \ft Tuir hakerek iha fatuk ida, ema foti Galio dadi gubernur iha Akaya nia, fulan hitu, tinan 51.\f* Haree nunia, ema Yahudi sia koꞌa kabuar lia fuan atu dada nodi Paulus baa gubernur iha moon-metan.  
\v 13 Sia duu baa Paulus iha gubernur oin naꞌak, “Ema neꞌe namaus nola ema waꞌin tiꞌan, nebee tuir hanorin foun. Mais hanorin nia, hanorin kaleꞌuk.”   
\p
\v 14 Rona nola nunia, Paulus atu naloos aan, mais gubernur tesi kedan niakaan dale nodi deꞌan ema nia sia naꞌak, “Hei! Emi ema Yahudi! Rona! Kalo emi hakara hodi lia halo aat, lale, lia hoꞌo ema, haꞌu kbele krona.  
\v 15 Mais lia mak emi hodi neꞌe, emikaan lia uma laran! Emi toe malu tan emikaan ukun-badu, emikaan lia fuan no emikaan naran duꞌuk! Ukunrai iha neꞌe, la leno lia oin nunia!”   
\p
\v 16 Hotu gubernur teꞌur sai sia nosi moon-metan nia.  
\v 17 Mais ema lear iha nia kohi nola ema ida naran Sostenes. Nia uma hamulak Yahudi ulun. Sia dada nodi nia baa, tuku lisuk nia iha gubernur oin. Mais gubernur la titu kois.   
\s1 Nosi Korintus, Paulus baa nikar kota Antiokia iha rai Siria  
\p
\v 18-19 Nunia hotu, Paulus nein tenik iha kota Korintus. Mais la kleur, nia moos tami baa mamaluk sia iha nia atu laꞌo. Hotu nia no Priskila no Akila baa kota ida naran Kengkrea atu nein roo tasi. Oras nia, Paulus koi molik ulun dadi tadak naꞌak, saa mak uluk nia nameno baa Naꞌi Maromak atu nalaꞌok, oras neꞌe nalaꞌok mohu tiꞌan.\f + \fr 18:18-19 \ft Kalo ema Yahudi nakara namate menon no Naꞌi Maromak, nia musti nalirin aan. Oras nalaꞌok mamenon nia hotu tiꞌan, nia koi molik ulun. Leno \ft \+it Sura Renu Israꞌel\+it* 6:18.\f* Hotu sia saꞌe roo baa kota Efesus. Toꞌo baa, sia tuun. Paulus moos laꞌo nela Priskila no Akila iha nia. Hotu Paulus tama baa ema Yahudi siakaan uma hamulak. Iha nia, nia taruka lia fuan no sia.  
\v 20 Dale no malu nunia, sia moos nusu Paulus nein kleur oda tenik no sia. Mais nia la simu.  
\v 21 Nia tami luku naꞌak, “Mamaluk sia, keta neon kiꞌik! Kalo Naꞌi Maromak nakara, haꞌu kmai karee kikar emi.” Hotu nia saꞌe roo, laꞌo nela Efesus.\f + \fr 18:21 \ft Ema matenek Hakerek Moon naꞌak, Paulus laꞌo nela sia, tan nakara tuir dahur Paska iha Yerusalem. Kalo nia sei saseni toꞌo oras laloran boot tama, nia la bele baa ona.\f*   
\p
\v 22 Toꞌo kota Kaisarea, nia moos tuun. Hotu nia liu baa Yerusalem, foo tabe baa Yesus eman sia iha nia. Hotu nia fila nikar baa kota Antiokia.  
\v 23 Nia nein iha nia kleur oda, hotu nia baa laꞌo nasirin rai Galatia no rai Frigia. Iha nebaa, nia nakbiit Yesus eman sia neon.   
\s1 Apolos baa kota Efesus no kota Korintus  
\p
\v 24 Baa oras Priskila no Akila iha Efesus, ema Yahudi ida mai iha nia. Ema nia naran Apolos. Nia nosi kota Aleksandria iha rai Mesir. Nia, ema matenek dale. Nia moos natene Hakerek Moon isin.  
\v 25 Nia rona lia nosi Yesus tiꞌan, hotu nia dale natutan tenik bodik ema seluk. Nia dale knakas basuk. Mais nia sei dauk natene mohu lia hotu-hotu nosi Yesus. Nia natene loos naꞌak, Yohanis sarani ema mak laꞌo nela siakaan salan.  
\v 26 Baa dala ida, Apolos nanorin iha uma hamulak Yahudi iha kota Efesus. Priskila no Akila moos tuir rona. Hamulak hotu, sia tene nia baa siakaan uma. Toꞌo uma, sia nalore lotu-lotuk baa nia oin nunabee Naꞌi Maromak loke dalan atu sori ema.   
\p
\v 27 Nunia hotu, Apolos nakotu atu baa rai Akaya. Mamaluk sarani iha kota Efesus moos nakara nunia. Sia nalo hakerek bodik mamaluk sia iha Akaya, nodi nusu nebee sia simu Apolos diꞌa-diꞌak. Kaer nola hakerek nia, Apolos moos laꞌo. Toꞌo Akaya, nia tulun tebe-tebes mamaluk mak tuir Yesus iha nia.  
\v 28 Nia moos taruka lia fuan no ema Yahudi sia iha ema lear oin. Nia dale knakas toꞌo ema la bele dale sa-saa. Nia nanorin nodi Hakerek Moon naꞌak, “Kristus mak Naꞌi Maromak nameno kedan hori uluk atu solok mai, mak ita hein kleur tiꞌan nia, Ema nia mak Yesus!”   
\c 19  
\s1 Kmalar Lulik tuun baa ema iha kota Efesus  
\p
\v 1 Baa oras Apolos sei iha kota Korintus, Paulus laꞌo nasirin leo iha foho leten sia, hotu baa kota Efesus. Iha nia, nia nasoru nola ema naꞌin hira mak tuir Yesus tiꞌan.   
\p
\v 2 Nia nusu baa sia naꞌak, “Mamaluk sia! Hori hirak nia, oras emi hahuu fiar baa Yesus, emi moos simu tiꞌan Maromak Kmalar Lulik ka lale?”  
\p Sia nataa naꞌak, “Lale! Ami la hatene noo Maromak Kmalar nunia.”   
\p
\v 3 Paulus moos nusu tenik naꞌak, “Kalo nunia, sia sarani emi nodi sarani nabee?”  
\p Sia nataa naꞌak, “Sia sarani ami tuir Yohanis dei.”   
\p
\v 4 Paulus nataa naꞌak, “Yohanis sarani ema atu nalo tadak naꞌak, sia soe lakon sala tiꞌan. Mais hanoin! Sura loron nia duꞌuk nanorin ema Israꞌel naꞌak musti fiar baa Yesus, tan Nia mak Naꞌi Maromak nameno hori uluk atu solok mai.”\x + \xo 19:4 \xt Mateus 3:11; Markus 1:4,7-8; Lukas 3:4, 16; Yohanis 1:26-27\x*   
\p
\v 5 Rona nola nunia, sia nusu Paulus sarani sia, nebee sia tama dadi baa Naꞌi Yesus eman.  
\v 6 Oras Paulus namulak nodi rai liman baa siakaan ulun, Maromak Kmalar Lulik moos tuun baa sia. Sia nahuu dale lia oi-oik mak sia duꞌuk la natene. Naꞌi Maromak moos babilan sia katak kedan lia saa mak atu dadi.  
\v 7 Sia hotu-hotu, ema naꞌin sanulu resin rua.   
\s1 Paulus nein iha Efesus, toꞌo ema rai Asia tomak rona Naꞌi Yesus Manfatin  
\p
\v 8 Oras Paulus iha kota Efesus, nia tama baa ema Yahudi siakaan uma hamulak, nodi nanorin malorek Naꞌi Maromak dalan moris. Nia nanorin nunia, fulan tolu laran.  
\v 9 Mais ema naꞌin hira neon monas sakar nia no la simu hanorin nia. Sia sasuku ema, nebee keta tuir Yesus dalan moris. Tan baa nia, Paulus no Yesus eman sia nakiduk nela uma hamulak nia, baa namutuk iha uma sakola ida. Uma sakola naꞌin nia, naran Tiranus.  
\v 10 Paulus nanorin iha nia tinan rua laran, toꞌo ema hotu-hotu iha rai Asia tomak, rona Naꞌi Yesus Manfatin. Ema nia sia, balu ema Yahudi, balu ema seluk.   
\s1 Sakewa oan sia la bele teꞌur sai diabu nosi ema  
\p
\v 11 Baa oras nia, Naꞌi Maromak natuun beran baa Paulus, nebee nia nalo lia kasalak basuk mak makaꞌas tebe-tebes.  
\v 12 Hahalok nia sia nudaar, ema nola heik Paulus ulu hetin, lale, Paulus niakaan bolas, tau baa ema moras. Hotu, moras lakon kedas. Toꞌo diabu aat sia moos nalai sai.   
\p
\v 13-14 Iha nia, noo naꞌilulik Yahudi ulun ida, no oan mane naꞌin hitu. Naꞌilulik ulun nia, naran Sakewa. Oan sia baa fatin hotu-hotu atu teꞌur sai diabu nosi ema. Sia teꞌur kokon diabu nodi Yesus naran naꞌak, “O matene Yesus mak Paulus katak nia? Oras neꞌe karuka kodi Yesus nia naran, o sai mosi ema neꞌe!”   
\p
\v 15 Loron ida, oras sia nalo nunia, diabu aat ida nataa fila naꞌak, “Haꞌu krona Yesus. Haꞌu moos krona Paulus. Mais emi neꞌe, see?”  
\v 16 Hotu ema mak diabu kaer nia, kanarak. Nia tuku nakane sia, no sira nahaat siakaan faru, toꞌo sia nalai kwalan, sai nosi uma nia.   
\p
\v 17 Lia nia nosi ibun baa ibun, keke lema rai iha kota Efesus toꞌo ema Yahudi no ema lahoos Yahudi hotu-hotu natene mohu. Dale badak dei, se-see mak rona, noran nataꞌuk. Mais sia moos tonu-naboot Naꞌi Yesus.  
\v 18 Hotu ema mak foin fiar sia mai katak nasai siakaan salan iha ema lear oin.  
\v 19 Nosi sia neꞌe, noo ema matenek kukun. Sia libur nola siakaan hakerek kukun, hotu sunu mohu. Sura hakerek nia sia folin, osan murak tomak rihun lima nulu.\f + \fr 19:19 \ft Sia sunu mohu siakaan hakerek kukun nia sia, dadi baa tadak naꞌak, sia la tuir tenik ona hakerek nia sia isin. Hakerek mak sia sunu nia sia, folin todan tebes (osan murak tomak rihun lima nulu). Osan murak tomak ida, manesak no ema serwisu kanseran loron ida.\f*   
\p
\v 20 Tan Naꞌi Maromak beran boot nunia, Naꞌi Yesus Manfatin keke lema fatin hotu-hotu. Niakaan ema moos hetak waꞌin.   
\s1 Ema mak loꞌu-sudur baa Artemis, tokar lauk iha kota Efesus  
\p
\v 21 Nunia hotu, Paulus nakotu atu fila baa Yerusalem. Mais nia nakara sei tuli uluk iha rai Makedonia no rai Akaya, foin liu baa Yerusalem. Nia naneo naꞌak, “Diꞌak liu haꞌu kamohu haꞌukaan serwisu iha neꞌe lai. Tan, masik nunabee moos, haꞌu kmusti toꞌo kota Roma.”  
\v 22 Oras nia, Paulus niakaan mamaluk serwisu naꞌin rua, mak Timotius no Erastus. Nia naruka sia uluk baa Makedonia. Mais nia duꞌuk sei nein kleur iha rai Asia.   
\p
\v 23 Baa oras nia, ema iha kota Efesus nahuu toe malu nosi lia Yesus dalan moris, toꞌo lia boot mosu.  
\v 24 Lia nia huun nuneꞌe: Iha Efesus nia, noo ema badaen murak naꞌin ida, naran Demetrius. Niakaan serwisu nalo uma lulik murak oan, bodik ema Efesus loꞌu baa siakaan kukun feto naran Artemis. Nodi serwisu nia, osan suli tama baa nia no niakaan ain-liman sia.  
\v 25 Loron ida, Demetrius libur nola niakaan ain-liman sia, no badaen seluk sia. Nia sasuꞌat sia naꞌak, “Mamaluk sia! Emi hatene, ita moris diꞌak tan osan tama waꞌin nosi itakaan serwisu neꞌe.  
\v 26 Mais oras neꞌe, ita duꞌuk haree hodi matan, rona hodi tilun, oin nunabee Paulus sasuꞌat ema waꞌin naꞌak, buat mak ita halo neꞌe la noo folin. Nia naꞌak, aiꞌoi lulik mak ita halo neꞌe, tolek dei. Lahoos ema kota Efesus mesan mak rona baa nia, mais ema rai Asia tomak rona baa nia.  
\v 27 Kalo ema waꞌin tuir Paulus bei-beik, ita atu dadi saa tenik? Keta toꞌo ema la sosa itakaan liman rasan ona, tan sia la titu tenik Artemis ona. Keta toꞌo ema nosi raiklaran sikun sia la mai tonu-naboot tenik Artemis iha niakaan uma lulik iha neꞌe ona.”   
\p
\v 28 Rona nola nunia, sia hotu-hotu laran manas. Sia nahii naꞌak, “Moris Artemis! Artemis kabaas! Ita ema Efesus tonu-haboot Artemis!”  
\v 29 Rona hahii nunia, ema nosi kota nia tomak nalai baa kabuun nola fatin nia. Mais sia benar tan la natene saa mak dadi. Hotu ema nahuu tokar lauk bele-bele tuir dalan, toꞌo rai luan boot ida. Sia moos kohi nola ema naꞌin rua, dada nodi baa. Ema rua nia, naran Gayus no Aristarkus. Sia rua mak mai no Paulus nosi Makedonia.  
\v 30 Rona nola nunia, Paulus nakara tama baa ema krakat klaran. Mais Yesus eman sia la nabusik nia.  
\v 31 Noo ema boot naꞌin hira nosi rai Asia mak natene diꞌa-diꞌak Paulus. Sia moos naruka ema baa katak Paulus nebee keta tama baa ema krakat klaran.   
\p
\v 32 Baa oras nia, ema lear balu nahii naꞌak, “Nuneꞌe!” Seluk nahii naꞌak, “Nunia!” Mais tuir loos, ema la natene lia nia huun-dikin nunabee.  
\v 33 Naree nunia, ema Yahudi sia nataꞌuk, tan naneo naꞌak, keta arumak ema tula baa sia naꞌak, sia mak kakehe lia neꞌe. Tan baa nia, sia dudu ema ida baa oin, dadi ibun-nanaan bodik sia. Ema nia, naran Aleksander. Toꞌo oin baa, Aleksander foti liman, nakahik ema waꞌin nia. Hotu nia dale naloos ema Yahudi sia naꞌak, lia nia lahoos ema Yahudi mak naseꞌi.  
\v 34 Mais, baa oras ema lear nia natene nola naꞌak Aleksander moos ema Yahudi, sia nahii hetak makaꞌas naꞌak, “Moris Artemis! Artemis kabaas! Ita ema Efesus tonu-haboot Artemis!” Sia nahii bei-beik nunia tuku rua laran.   
\p
\v 35-36 Nosi ikus, ema boot ida nosi ukunrai kota Efesus nariik, naruka ema sia no-nook. Hotu nia dale naꞌak, “Ema Efesus sia! Ema hotu-hotu natene tiꞌan, itakaan kukun feto Artemis ilas tuun nosi laleꞌan baa ita. Tan nunia, ita ema Efesus neꞌe, mak haliku nia no niakaan uma lulik. Ema la bele toe ita, tan lia nia dadi baa rai lian tiꞌan. Ema hotu-hotu natene tiꞌan. Tan saa emi sei hahii nunia? Masik ema dale tolek tuir siakaan hakara moos, emi lalika krakat nuneꞌe.  
\v 37 Emi dada hodi ema rua neꞌe mai atu tula sala baa sia. Mais sia la sala! Sia la nanaꞌo sa-saa nosi Artemis uman lulik. Sia moos la dale nadois Artemis naran. Dadi, emi atu tula sala saa baa sia?  
\v 38 Hanoin diꞌa-diꞌak! Ita hoo leno lia fatin. Ema maktetu lia moos noo. Kalo Demetrius sia nakara nalo lia, musti tuir ukun nodi lia nia baa leno lia fatin.  
\v 39 Kalo sia nakara foti lia seluk, habusik sia baa tetu lia iha fukun adat sia.  
\v 40 Keta toꞌo ukunrai Roma tula sala baa ita, tan lia tokar lauk neꞌe. Kalo sia buka lia neꞌe huun-dikin, ita atu hataa saa? La noo.”  
\v 41 Dale hotu nunia, ema boot nia naruka ema hotu-hotu nakboꞌas. Hotu, sia moos nakboꞌas.   
\c 20  
\s1 Paulus fila nikar baa rai Makedonia  
\p
\v 1 Ema nanawa tokar lauk iha kota Efesus tiꞌan, Paulus libur nola Yesus eman sia, hotu nakbiit siakaan neon. Hotu nia tami, baa nikar rai Makedonia.  
\v 2 Toꞌo baa, nia moos laꞌo nasirin leo nodi nakbiit Yesus eman sia neon iha rai nia. Hotu nia tama rai Yunani.  
\v 3 Nia nein iha rai nia fulan tolu laran. Hotu nia nadiꞌa aan atu saꞌe roo tasi fila baa rai Siria. Mais tan nia rona nola naꞌak ema Yahudi koꞌa kabuar lia atu noꞌo nia, nia la saꞌe roo ona. Nia laꞌo rai tuir Makedonia.   
\p
\v 4 Ema naꞌin hira moos tuir Paulus. Sia mak ama Pirus oan Sopater nosi kota Berea, no ema naꞌin rua naran Aristarkus no Sekundus nosi kota Tesalonika, no ema naꞌin ida naran Gayus nosi kota Derbe, no naꞌin tolu tenik naran Timotius, Tikikus no Trofimus nosi rai Asia.   
\p
\v 5-6 Ema nia sia laꞌo uluk Paulus baa nein ami iha kota Troas iha tasi balu. Baa oras nia moos, haꞌu Lukas (ema mak nalo hakerek neꞌe) kasoru kikar Paulus iha rai Makedonia. Oras ema Yahudi loron boot Paska liu tiꞌan,\f + \fr 20:5-6 \ft Hakerek Moon lia Yunani naꞌak, ‘loron boot sia bodik Dahur Tubi Bakae’. Baa loron boot nia sia, ema Yahudi nadiꞌa Dahur Paska.\f* ami rua saꞌe roo tasi baa kota Troas. Ami laꞌo loron lima laran, foin toꞌo kota Troas. Hotu ami tuun, hasoru hikar amikaan mamaluk sia iha kota nia. Ami moos hein ho sia domiku ida.   
\s1 Yutikus monu nosi kuak anin iha uma ida iha kota Troas  
\p
\v 7 Baa loron domiku nia, Paulus katak naꞌak, “Mamaluk sia! Awan haꞌu atu klaꞌo liu.” Tan Paulus atu laꞌo nunia, ami Yesus eman sia libur malu atu haa hamutuk. Paulus moos nanorin ami toꞌo kalan boot.  
\v 8 Baa kalan nia, ami libur malu iha uma ida tetu leten. Ema sunu badut waꞌin iha nia.  
\v 9 Noo mane nurak ida iha nia, naran Yutikus. Nia tuur nosi kuak anin iha keꞌan tetu nia, nodi rona Paulus. La kleur, matan nakati toꞌo dukur. Teki-tekis, nia monu baa rai, mate kedas.  
\v 10 Paulus tuun, baa nakoꞌak nola mane nia, nodi dale naꞌak, “Lalika hataꞌuk! Nia la mate!”  
\v 11-12 Rona nola nunia, ami hotu-hotu neon diꞌak, tan mane nia noꞌi moris. Hotu ema nodi nia fila nikar baa uman. Ami hotu-hotu moos saꞌe hikar baa tetu leten, hotu Paulus faꞌe tubi, ami haa hamutuk. Paulus natutan dalen toꞌo rai nakroma foin ami laꞌo.   
\s1 Paulus nosi kota Troas baa kota Miletus  
\p
\v 13 Nunia hotu, ami koꞌa kabuar lia atu faꞌe malu toꞌo hasoru hikar iha kota ida naran Asos. Ami saꞌe roo tasi baa Asos, mais Paulus laꞌo rai dei.   
\p
\v 14 Hasoru malu tiꞌan iha Asos, Paulus moos saꞌe baa roo. Hotu ami liu baa kota Metilene.  
\v 15 Hosi Metilene, ami liu tenik. Baa awan, ami kreꞌis rai ida naran Kios. Baa wainrua, ami seꞌi oin baa rai Samos. Baa waintolu, ami toꞌo kota Miletus.  
\v 16 Baa oras nia Paulus la noꞌuk tuli kota Efesus, tan nia beer toꞌo lai-lais Yerusalem atu tuir loron boot Pentakosta iha nebaa.   
\s1 Fukun sarani sia nosi kota Efesus mai nasoru Paulus  
\p
\v 17 Tan Paulus la noo leet atu baa Efesus, nia solok lia baa fukun sarani Efesus sia, nebee mai nasoru nia iha Miletus.  
\v 18 Sia toꞌo Miletus tiꞌan, Paulus katak baa sia naꞌak, “Mamaluk sia! Emi hatene haꞌukaan moris nahuu nosi haꞌu kfoin sama ain iha rai Asia neꞌe toꞌo baa oras neꞌe.  
\v 19 Emi moos hatene haꞌu kserwisu bodik Naꞌi Maromak iha emikaan klaran. Haꞌu la dala ida kfoti aan. Haꞌukaan luun turu waꞌin. Haꞌu moos ketan susar waꞌin, kosi ema Yahudi siakaan aꞌaat.  
\v 20 Masik nunia moos, haꞌu kanorin emi lia hotu-hotu mak haꞌu katene. Haꞌu kanorin emi iha ema lear oin no iha emi ida-idak uman.  
\v 21 Haꞌu kanorin emi mak ema Yahudi no emi lahoos Yahudi kaꞌak, emi musti soe lakon emikaan salan, nebee tuir Naꞌi Maromak. Emi moos musti fiar baa itakaan Naꞌin, mak Yesus.   
\p
\v 22 Oras neꞌe, haꞌu atu katak baa emi nuneꞌe: Haꞌu atu kbaa Yerusalem, tan Maromak Kmalar Lulik mak dada haꞌu. Masik la katene saa mak atu dadi baa haꞌu iha nebaa moos, haꞌu ktuir dei.  
\v 23 Oras haꞌu klaꞌo kosi kota ida baa kota ida, Kmalar Lulik katak kedan baa haꞌu iha fatin hotu-hotu naꞌak, haꞌu atu ktama bui kodi katiu susar waꞌin iha Yerusalem.  
\v 24 Mais soꞌin, tan Naꞌi Yesus mak latan serwisu neꞌe baa haꞌu. Haꞌu kmusti baa katak Lia Diꞌak baa ema, nebee sia moos natene Naꞌi Maromak laran diꞌak. Kalo la ktuir Niakaan hakara kodi kalaꞌok Niakaan serwisu neꞌe toꞌo mohu, haꞌukaan moris la noo folin.\x + \xo 20:24 \xt 2 Timotius 4:7\x*   
\p
\v 25 Kleur tiꞌan haꞌu kanorin emi nosi lia Yesus toꞌo emi dadi baa Naꞌi Maromak eman. Oras neꞌe haꞌu katene, emi atu la haree haꞌu ona.  
\v 26-28 Tan lia nia, rona diꞌa-diꞌak! Haꞌu kamohu tiꞌan haꞌukaan serwisu iha emikaan klaran. Oras neꞌe, emi musti serwisu duꞌuk ona. Kalo ema la tama dadi Naꞌi Maromak eman, emi naꞌin mak hataa hola. Lahoos haꞌu! Hanoin diꞌa-diꞌak! Haꞌu kalore tiꞌan Naꞌi Maromak hakaran hotu-hotu baa emi. La noo lia ida mak haꞌu ksubar baa emi. Emi musti daka aan diꞌa-diꞌak, nebee emi bele haliku diꞌa-diꞌak ema hotu-hotu mak Naꞌi Maromak Kmalar Lulik latan baa emi. Nia boi emi, nebee emi haliku Niakaan ema sia hanesan makbalin naliku bibi malae sia. Keta haluꞌa katak baa sia haꞌak, Yesus mate atu selu kotu sia nodi Niakaan raan duꞌuk.   
\p
\v 29 Mais sintidu! Kalo haꞌu klaꞌo kela emi tiꞌan, ema seluk atu mai nanorin tolek emi nodi koko emikaan fiar, hanesan asu fuik mak tama baa lalutuk tata noꞌo bibi malae.  
\v 30 Ema mak nanorin tolek nunia, balu nosi ema seluk, balu nosi emi duꞌuk. Sia atu dada kokon ema nebee keta tuir Yesus ona.  
\v 31 Tan lia nia, emi musti daka aan diꞌa-diꞌak. Keta haluꞌa, haꞌu kein kamutuk ko emi tinan tolu laran. Haꞌu la koran kole tateꞌan emi loron-kalan. Haꞌukaan luun moos turu waꞌin tiꞌan, tan emi.   
\p
\v 32 Oras neꞌe, ita atu faꞌe malu ona. Haꞌu klatan emi baa Naꞌi Maromak liman, kodi kakroꞌan nebee Nia natudu laran diꞌak baa emi. Nebee emi hatene Niakaan Manfatin, tan Manfatin nia noo beran atu nakbiit emi. Manfatin nia moos loke dalan nebee emi bele simu fafaꞌek mak Naꞌi Maromak nadiꞌa kedan bodik Niakaan ema moon sia.   
\p
\v 33 Baa oras haꞌu kserwisu iha emikaan klaran, haꞌu la kakara kola emikaan naha sa-saa. Haꞌu la kusu kedan emikaan naha mean, lale mutin, lale tais, lale saa dei.  
\v 34 Oras nia haꞌu kserwisu duꞌuk buka moris bodik haꞌu ko haꞌukaan mamaluk serwisu sia.  
\v 35 Kodi lia neꞌe, haꞌu katudu dalan baa emi, nebee emi moos haninu baa haꞌu hodi tulun ema susar sia. Hanoin diꞌa-diꞌak, tan Naꞌi Yesus dale naꞌak, ‘Lia diꞌak kaliuk mak ita foo nosi ita simu.’ ”   
\p
\v 36 Dale notu nunia, Paulus no fukun sarani Efesus sia nakniꞌa bele-bele, hotu Paulus namulak nodi nakroꞌan nebee Naꞌi Maromak naliku sia.  
\v 37-38 Sia hotu-hotu neon susar, tan Paulus dale naꞌak sia atu la nasoru nia ona. Oras sia faꞌe malu, sia nakoꞌak Paulus, deꞌi nodi tanis. Hotu sia nalaꞌo ami\f + \fr 20:37-38 \ft ‘Ami’ iha neꞌe; Lukas mak nakerek hakerek neꞌe. Lukas laꞌo namutuk no Paulus no siakaan mamaluk seluk sia.\f* baa roo.   
\c 21  
\s1 Paulus nakara fila baa Yerusalem  
\p
\v 1 Ami tami malu ho fukun sarani kota Efesus sia tiꞌan, ami saꞌe roo tasi hodi neon todan. Hotu ami laꞌo liu baa rai Kos. Baa awan, ami toꞌo rai Rodos. Hosi nia, ami laꞌo liu tenik baa namon ida naran Patara.  
\v 2 Toꞌo Patara, ami tuun, hotu saꞌe roo seluk baa rai Fenisia, kreꞌis rai Siria. Saꞌe tiꞌan, ema foti saꞌe sao kedan.  
\v 3 La kleur, ami haree rai Siprus iha sorin karuk, mais ami liu toꞌo soe sao iha kota Tirus iha rai Siria, tan ema roo sia atu natuun naha iha nia.   
\p
\v 4 Tan sia natuun naha sei kleu-leur, ami moos tuun baa buka Yesus eman sia iha nia. Hasoru tiꞌan, ami hein ho sia domiku ida laran. Sia netan tadak nosi Maromak Kmalar Lulik tiꞌan, nebee nakahik Paulus baa Yerusalem. Mais nia la noꞌuk rona.  
\v 5 Domiku ida hotu tiꞌan, ami fila hikar baa roo. Yesus eman sia hotu-hotu no nela ami toꞌo tasi tehen. Sia feto-mane, kiꞌik-boot, matas-lawarik baa hotu. Toꞌo tasi tehen tiꞌan, ami hotu-hotu hakniꞌa hodi hamulak bele-bele.  
\v 6 Hamulak hotu, ami moos tami, saꞌe baa roo. Sia moos fila.   
\p
\v 7 Hosi Tirus, ami tuli kota Ptolemais. Iha nia ami tuun, baa buka Yesus eman sia. Hasoru tiꞌan, ami hein ho sia loron ida.  
\v 8 Baa awan, ami laꞌo hosi nia, baa kota Kaisarea. Iha nia, ami hein iha Filipus uman. Filipus nia, ema mak dala uluk nodi Lia Diꞌak nosi Yesus baa fatin nia. Nia moos ema ida nosi ema naꞌin hitu, mak klosan sia boi nola atu faꞌe haan bodik feto faluk sia iha Yerusalem.\x + \xo 21:8 \xt Kristus Klosan Lian 6:5, 8:5\x*  
\v 9 Filipus oan feto, naꞌin haat. Maromak nalo sia baa makoꞌan, nebee katak Niakaan hakara.   
\p
\v 10 Ami hein iha nia loron hira tiꞌan, Maromak makoꞌan ida naran Agabus mai nosi rai Yudea.\x + \xo 21:10 \xt Kristus Klosan Lian 11:28\x*  
\v 11 Oras nia nasoru ami, nia nola Paulus bolas, hotu kesi ain-liman duꞌuk nodi katak naꞌak, “Naꞌi Maromak Kmalar Lulik naꞌak, ‘Bolas neꞌe naꞌin, atu netan susar. Ema Yahudi sia atu kesi bobar nia nuneꞌe iha Yerusalem. Hotu sia atu latan nia baa ema lahoos Yahudi liman.’ ”   
\p
\v 12 Rona Agabus dale nunia, ami hotu-hotu hakahik bei-beik Paulus nebee keta baa tenik Yerusalem ona. Ami mak Paulus niakaan mamaluk serwisu, ho Yesus eman sia nosi fatin nia, bele-bele hakahik nia nunia.  
\v 13 Mais Paulus nataa naꞌak, “Lale! Haꞌu kmusti baa. Tan saa emi tanis? Emi hatodan haꞌu dei. Masik ema kesi haꞌu no noꞌo haꞌu moos, haꞌu ksimu. Surak haꞌu ktuir haꞌukaan Naꞌin mak Yesus.”   
\p
\v 14 Rona Paulus dale nunia, ami hatene nia la noꞌuk rona ami. Tan baa nia, ami hamamar nia hodi haꞌak, “Soꞌin baa! Nebee tuir Naꞌi Maromak hakaran dei.”   
\s1 Paulus toꞌo Yerusalem  
\p
\v 15 Ami hein loron hira tenik, ami moos hadiꞌa naha baa Yerusalem.  
\v 16 Yesus eman naꞌin hira nosi Kaisarea moos tuir ami baa Yerusalem. Sia nodi ami baa uma ida iha Yerusalem, nebee ami hein iha nia. Uma nia naꞌin, naran Manason. Nia nosi rai Siprus. Nia fiar Yesus kleur tiꞌan.  
\v 17 Toꞌo nebaa, mamaluk makfiar sia hotu-hotu simu ami nodi neon diꞌak.   
\s1 Paulus baa naree Yakobus  
\p
\v 18 Baa awan, ami baa hasoru Yakobus. Fukun sarani seluk hotu-hotu moos namutuk iha nia.  
\v 19 Tabe malu hotu, Paulus katak naꞌak, “Naꞌi Maromak babilan haꞌukaan serwisu tiꞌan, toꞌo ema lahoos Yahudi moos fiar baa Yesus.”  
\v 20 Rona Paulus dale nunia, sia hotu-hotu tonu-naboot Naꞌi Maromak.  
\p Sia moos katak baa Paulus naꞌak, “Mau! Surak ita hatene, ema Yahudi rihun-rihun moos fiar tiꞌan baa Yesus. Sia sei kaer metin Ukun-badu mak Bei Musa natuun baa ita ema Yahudi.  
\v 21 Mais noo ema mai nasaꞌe uluk lia baa sia naꞌak, mau nanorin la loos. Sia tula sala naꞌak, mau nanorin ema Yahudi nebee lalika tuir Ukun-badu Bei Musa ona. Sia moos nasalak naꞌak, mau hakahik sia nebee keta nalo adat hamane aan baa siakaan oan mane. No lalika tuir itakaan adat Yahudi seluk sia.  
\v 22 Ema Yahudi iha Yerusalem neꞌe rona lia anin nia tiꞌan. Sia krakat basuk baa mau. Oras neꞌe, sia moos rona naꞌak mau mai tiꞌan. Ita buka dalan nunabee?   
\p
\v 23 Tuir ami nuneꞌe: Noo amikaan mamaluk naꞌin haat. Uluk sia namate menon no Naꞌi Maromak atu nalo buat ida. Oras neꞌe, sia atu koi molik ulun, nalo baa tadak naꞌak sia nalaꞌok hotu siakaan mamenon tiꞌan.  
\v 24 Kalo bele, mau namutuk no sia baa Uma Hamulak Huun. Mau musti tuir sia modi malo adat hamoos aan. Mau moos musti selu bodik ema mak nalaꞌok adat nia. Kalo mau nalo nunia, ema natene mau sei kaer metin itakaan Ukun-badu nosi Bei Musa. Hodi nunia sia filak lia anin hotu-hotu nia, lia tolek!\x + \xo 21:24 \xt Sura Renu Israꞌel 6:13-21\x*   
\p
\v 25 Mais bodik ema lahoos Yahudi mak fiar tiꞌan baa Yesus, ami solok tiꞌan hakerek ida bodik sia. Ami katak amikaan kakotun hori hirak nia haꞌak, sia lalika tuir mohu itakaan adat Yahudi. Mais sia musti nalaꞌok lia ida-rua neꞌe: Keta halo lia kfoꞌer, keta haa naꞌan sera baa kukun, keta haa naꞌan raan, no keta haa naꞌan mak ema nisak noꞌo. Lia nia dei mak ami katak baa itakaan mamaluk lahoos Yahudi sia. Oras neꞌe, kalo mau nalaꞌok amikaan dale neꞌe, ita ema sarani mak Yahudi no lahoos Yahudi, bele moris diꞌa-diꞌak ho malu.”\x + \xo 21:25 \xt Kristus Klosan Lian 15:29\x*   
\p
\v 26 Rona nola nunia, Paulus moos simu. Baa awan, nia namutuk no ema naꞌin haat nia nalo lahan namoos isin lolon tuir ukun-badu Yahudi. Hotu nia baa Uma Hamulak Huun nodi katak naꞌak, sei loron hira tenik, foin sia ida-idak mai natama sera baa Naꞌi Maromak, tan sia nalaꞌok mohu mamenon tiꞌan.   
\s1 Ema kohi Paulus iha Uma Hamulak Huun  
\p
\v 27-29 Oras loron hitu atu siku ona, ema Yahudi naꞌin hira nosi rai Asia naree Paulus laꞌo iha kota Yerusalem namutuk no ema ida naran Trofimus. Trofimus nia, lahoos ema Yahudi. Nia nosi kota Efesus. Loron nia moos, ema Yahudi nia sia naree Paulus tama baa Uma Hamulak Huun. Sia naꞌak falik Trofimus moos tama bele-bele no Paulus. Tan lia nia, sia krakat basuk, tan ema lahoos Yahudi la bele tama Uma Hamulak Huun. Hotu sia foti lia nia dadi baa kakaer atu nalo lia. Sia sasuꞌat ema atu kohi Paulus nodi nahii naꞌak, “Hei! Ema Israꞌel sia! Mai lai! Ema neꞌe nanorin iha fatin hotu-hotu nebee ita habusik itakaan ukun. Oras neꞌe nia nodi ema seluk tama baa nadois Uma Hamulak Huun!”\x + \xo 21:27-29 \xt Kristus Klosan Lian 20:4\x*   
\p
\v 30 Rona nola nunia, ema kota Yerusalem tomak laran manas. Sia nalai baa lituk nola Uma Hamulak Huun. Sia kohi nola Paulus, dada sarat nia sai nosi Uma Hamulak Huun. Hotu sia taka kedan odamatan nanokar.\f + \fr 21:30 \ft Tuir ukun-badu Yahudi, ema la bele hoꞌo ema iha Uma Hamulak Huun. Kalo ema ida tama tiꞌan baa Uma Hamulak Huun, hotu kaer dikur iha sera fatin, ema la bele nalo sa-saa baa nia. Tan lia nia, ema Yahudi sia taka odamatan nanokar nebee Paulus la tama nikar baa Uma Hamulak Huun.\f*   
\p
\v 31 Sia atu noꞌo Paulus, mais noo ema solok lia baa sondadu ulun boot Roma naꞌak ema kota Yerusalem tomak tokar lauk tiꞌan.  
\v 32 Rona nola nunia, sondadu ulun boot nia baa kedas ema lear nia, bele-bele no niakaan sondadu no ain-liman sia. Naree nunia, ema lear nia nanawa taꞌe Paulus.  
\v 33 Hotu sondadu ulun boot naruka kohi Paulus, hotu kesi nia nodi besi talik matan rua. Hotu nia nusu baa ema lear nia naꞌak, “Ema neꞌe see? Nia nalo saa?”   
\p
\v 34 Mais sia nataa la kona baa malu. Balu naꞌak, “Nalo nuneꞌe”. Balu tenik naꞌak, “Nalo nunia.” Ema lear nia nahii bele-bele, toꞌo sondadu ulun boot benar, tan la natene lia nia huun-dikin. Hotu nia naruka sondadu sia nodi Paulus baa sondadu fatin.  
\v 35-36 Sondadu sia dada nodi Paulus baa, ema lear moos tuir. Sia hetak krakat. Baa oras sondadu sia saꞌe asodan atu tama baa sondadu fatin, ema lear nalai soruk baa oin, toꞌo sondadu sia musti fiꞌit saꞌe Paulus, nebee ema lear nia keta raun nadodok nia. Sia moos nahii makaꞌas naꞌak, “Hoꞌo nia! Hoꞌo nia ona!”   
\s1 Paulus nusu atu naloos aan iha ema lear oin  
\p
\v 37 Baa oras sondadu sia atu natama Paulus baa siakaan fatin, Paulus nusu leet baa sondadu ulun boot. Nia dale nodi lia Yunani naꞌak, “Ama, haꞌu kbele dale ka?”  
\p Rona Paulus dale nodi lia Yunani, sondadu ulun boot nia sarebak. Nia nataa naꞌak, “O matene lia Yunani ka? Oin nunabee o bele dale lia Yunani?  
\v 38 Keta arumak haꞌu kanoin sala tiꞌan. Haꞌu kaꞌak falik, o neꞌe ema Mesir nia mak sasuꞌat ema atu sakar ukunrai. Hori hirak nia, nia libur nola ema makaer kilat naꞌin rihun haat iha fatin fuik. O mak ema nia ka lahoos?”   
\p
\v 39 Paulus nataa naꞌak, “Lale, ama! Haꞌu neꞌe, ema Yahudi. Haꞌu kmoris iha kota Tarsus iha rai Kilikia. Haꞌu kusu ama foo leet, nebee haꞌu kbele dale ko ema lear neꞌe.”   
\p
\v 40 Rona nunia, sondadu ulun boot nia moos noꞌuk. Hotu Paulus nariik baa asodan leten, foti liman nodi nakahik ema lear nia nebee no-nook. Hotu nia nahuu dale nodi siakaan lia Aram duꞌuk. (Iha Yerusalem nia, ema Yahudi sia dale nodi lia Aram.)\f + \fr 21:40 \ft Hakerek Moon lia Yunani naꞌak ‘lia Ibrani’. Ema Yahudi siakaan lia nia, ema moos temi naꞌak lia Aram.\f*   
\c 22  
\s2 Paulus katak lia nosi niakaan moris uluk  
\p
\v 1 Paulus moos dale naꞌak, “Ama sia no mamaluk sia hotu-hotu! Haꞌu kusu emi rona baa haꞌu, tan haꞌu kakara kaloos aan.”   
\p
\v 2 Baa oras ema lear nia rona Paulus dale nodi siakaan lian duꞌuk, sia no-nook kedan. Hotu Paulus dale natutan naꞌak,  
\v 3 “Surak emi hatene haꞌu neꞌe, ema Yahudi. Haꞌukaan ina nahoris haꞌu iha kota Tarsus iha rai Kilikia. Mais haꞌu kboot iha kota Yerusalem neꞌe. Ema manorik mak nanorin haꞌu, itakaan manorik boot iha neꞌe, naran Gamaliel. Nia nanorin haꞌu Ukun-badu Bei Musa hotu-hotu. Haꞌu moos madinas tuir Naꞌi Maromak, hanesan emi.\x + \xo 22:3 \xt Kristus Klosan Lian 5:34-39\x*  
\v 4 Uluk haꞌu kasusar ema mak tuir Yesus dalan moris. Haꞌu kdada kola feto no mane, katama sia baa bui. Haꞌu kasusar sia nunia, toꞌo balu moos mate.  
\v 5 Itakaan naꞌilulik ulun boot no ulun rumak sia hotu-hotu natene haꞌu kdale neꞌe, tebes. Tan sia duꞌuk mak foo hakerek latan beran baa haꞌu, kodi baa kohi ema mak tuir Yesus kosi kota baa kota, toꞌo kota Damsik. Oras nia, haꞌu kakara kohi ema iha kota Damsik, dada kodi mai Yerusalem, nebee sia moos kona kastikar.”\x + \xo 22:5 \xt Kristus Klosan Lian 8:3, 26:9-11\x*   
\s2 Paulus katak lia nosi nia nasoru Naꞌi Yesus  
\r (Kristus Klosan Lian 9:1-19, 26:12-18)  
\p
\v 6 Hotu Paulus dale natutan naꞌak, “Baa loron ida haꞌu klaꞌo baa kota Damsik atu buka ema mak tuir Yesus iha nebaa. Takseer loron natetu, ami kreꞌis baa kota ona. Teki-tekis kroman maksinak ida tuun nosi laleꞌan, kona besik baa haꞌu.  
\v 7 Haꞌu moos kakloti baa rai. Hotu haꞌu krona kola lia maliak ida bolu haꞌu naꞌak, ‘Saulus! Saulus! Tan saa o masusar Haꞌu nuneꞌe?’  
\v 8 Haꞌu krona tebes lia maliak nia, mais la karee ema. Hotu haꞌu kusu kaꞌak, ‘Ita Boot mak dale nia, see ida?’  
\p Hotu lia maliak nia nataa naꞌak, ‘Haꞌu neꞌe Yesus, ema Nasaret mak o masusar nia!’  
\v 9 Haꞌu mesan rona lia maliak nia, mais haꞌukaan mamaluk sia la rona. Sia naree loos kroman maksinak nia dei.   
\p
\v 10 Hotu haꞌu kataa kaꞌak, ‘Kalo nunia, oras neꞌe haꞌu kmusti kalo saa?’  
\p Lia maliak nia katak tenik naꞌak, ‘Madeer, tama baa kota ona. Iha nia, foin Haꞌu katak saa mak o musti malo.’   
\p
\v 11 Krona nunia, haꞌu moos kadeer kariik. Mais haꞌu la kbele karee sa-saa tenik, tan kroman nia meik liu resik. Haꞌukaan mamaluk sia kaer haꞌu, nadaek tama haꞌu baa kota Damsik.   
\p
\v 12 Iha kota nia noo ema ida naran Ananias. Nia kaer metin Ukun-badu Bei Musa. Ema Yahudi hotu-hotu iha kota nia, beer no nakneter nia.  
\v 13 Nia mai buka haꞌu, hotu nia dale baa haꞌu naꞌak, ‘Mau Saul! Loke matan, titu-maree ona! Tan mau matan diꞌak tiꞌan.’ Nia dale hotu nunia, haꞌu kfoti oin, karee kedas.  
\v 14 Hotu nia nalore naꞌak, ‘Hori uluk itakaan bei uluk sia namulak baa Naꞌi Maromak. Oras neꞌe, Naꞌi Maromak boi mau tiꞌan atu serwisu bodik Nia. Mau musti natene diꞌa-diꞌak Niakaan hakaran. Mau moos musti natene Yesus, mak Niakaan “Ema Moon”. Oras neꞌe Nia loke dalan tiꞌan, nebee mau rona duꞌuk nosi Yesus.  
\v 15 Nia boi mau tiꞌan atu baa katak Niakaan Manfatin baa ema hotu-hotu. Mau musti katak sain hotu-hotu mak mau naree no rona nosi Nia.  
\v 16 Sei mein saa tenik? Baa ona, musu simu sarani ona. Sarani nia dadi tadak naꞌak, mau naloon tiꞌan baa Yesus, nebee Nia kasu mohu mau salan.’ ”   
\s2 Paulus katak lia nosi Naꞌi Maromak solok nia baa ema lahoos Yahudi  
\p
\v 17 Hotu Paulus dale natutan tenik naꞌak, “Nunia hotu, haꞌu kfila baa Yerusalem. Baa loron ida, haꞌu kbaa kamulak iha Uma Hamulak Huun. Oras kamulak, Naꞌi Maromak nalore baa haꞌu, hanesan meꞌi.  
\v 18 Haꞌu karee Yesus, hotu Nia naruka haꞌu naꞌak, ‘Oras neꞌe, o musti laꞌo mela kota Yerusalem neꞌe! Tan ema iha neꞌe la simu o manorin lia nosi Haꞌu.’   
\p
\v 19 Mais haꞌu la ksimu. Hotu haꞌu kdale kaꞌak, ‘Lale, Ama Boot! Haꞌu mak fatan kanorin sia iha neꞌe, tan ema hotu-hotu natene hori hirak nia, haꞌu mak tama-sai uma hamulak sia atu kohi no taꞌe ema mak fiar baa Ama Boot.  
\v 20 Naꞌilulik ulun sia moos natene baa oras sia noꞌo Ama Boot klosan Stefanus, haꞌu moos iha nia. Haꞌu moos kakara. Baa oras sia libur fatuk hotu nitak noꞌo nia, haꞌu mak daka siakaan faru.’\x + \xo 22:20 \xt Kristus Klosan Lian 7:58\x*   
\p
\v 21 Masik haꞌu ksakar nunia moos, Yesus naruka tenik naꞌak, ‘Keta seni oi-oik! Laꞌo mela Yerusalem oras neꞌe ona! Tan Haꞌu kakara karuka o baa fatin dook atu manorin ema lahoos Yahudi sia.’ ”   
\p
\v 22 Oras ema lear nia rona Paulus dale naꞌak, nia nanorin ema lahoos Yahudi, sia la noꞌuk rona tenik baa nia ona. Sia hotu-hotu krakat nodi nahii bele-bele naꞌak, “Keta rona ema neꞌe! Nia la fatan moris! Hoꞌo nia dei!   
\s1 Sondadu sia natama Paulus baa siakaan fatin  
\p
\v 23 Ema lear nia krakat liu resik, toꞌo raꞌut nola ahukresan soe saꞌe baa leten. Sia moos kolu luꞌas siakaan faru.  
\v 24 Naree nunia, sondadu ulun boot naruka ain-liman sia natama Paulus baa sondadu fatin. Hotu, nia naruka sia fota noꞌat Paulus, nebee nia katak nia nalo sala saa, toꞌo ema Yahudi atu noꞌo nia.  
\v 25 Mais baa oras sia kesi atu fota noꞌat nia, Paulus nusu fila baa sondadu ida naꞌak, “Tuir rai Roma ukun, lia nabee mak loos? Kalo ema Roma duꞌuk kona lia, emi halo oin nunabee baa nia? Emi taꞌe uluk nia ka, leno uluk nia?”   
\p
\v 26 Rona nola nunia, sondadu nia lai-lais baa buka sondadu ulun boot. Nia nasara naꞌak, “Ama! Ema neꞌe, ema Roma! Dadi, ita boot atu halo saa baa nia?”   
\p
\v 27 Rona nola nunia, sondadu ulun boot nia baa nusu duꞌuk Paulus naꞌak, “Haꞌu krona o neꞌe, ema Roma! Tebes ka?”  
\p Paulus nataa naꞌak, “Tebes! Haꞌu neꞌe moos ema Roma.”   
\p
\v 28 Hotu sondadu ulun boot nia nataa naꞌak, “Haꞌu moos ema Roma. Haꞌu kselu todan tebe-tebes, foin bele dadi ema Roma.”  
\p Mais Paulus nataa naꞌak, “Kalo haꞌu, lale. Tan nahuu nosi haꞌu kfoin moris, haꞌu ema Roma tiꞌan.”   
\p
\v 29 Oras rona naꞌak Paulus nia moos ema Roma, sondadu sia nakiduk nela nia. Sondadu ulun boot moos noran nataꞌuk, tan baa oras nia naruka kesi Paulus, neꞌe naꞌak, nia nakur ukun Roma tiꞌan.   
\s1 Paulus naloos aan iha moon-metan Yahudi  
\p
\v 30 Baa awan, sondadu ulun boot nia sei buka atu natene malorek lia nia huun-dikin. Nia naruka ain-liman sia baa bolu nola naꞌilulik ulun sia no ema boot Yahudi seluk sia, nebee tuur moon-metan. Nia moos naruka baa nabusik Paulus, nebee nia mai nataa iha moon-metan.   
\c 23  
\p
\v 1 Toꞌo moon-metan, sia naruka Paulus naloos aan. Nia titu diꞌa-diꞌak ema nia sia, hotu katak naꞌak, “Mamaluk sia! Haꞌu kariik iha neꞌe kodi neon loos. Hori sei kiꞌik toꞌo oras neꞌe, haꞌu neꞌe la koo sala iha Naꞌi Maromak oin.”   
\p
\v 2 Rona Paulus dale nunia, naꞌilulik ulun boot naran Ananias\f + \fr 23:2 \ft Ananias neꞌe, naꞌilulik ulun boot Yahudi. Mais lahoos Ananias mak uluk taa ukun mate baa Yesus. Sia naran manesak, mais ema se-seluk.\f* krakat tebe-tebes. Nia naruka ema mak nariik kreꞌis baa Paulus, basa Paulus ibun.”   
\p
\v 3 Mais Paulus nataa fila naꞌak, “Nebee Naꞌi Maromak moos basa fila o. O neꞌe hanesan rii mak ema kaser luan, mais isin dodok tiꞌan. O makara ukun haꞌu iha moon-metan neꞌe, tuir itakaan ukun. Mais o naꞌin duꞌuk makur ukun nia tiꞌan, tan o maruka basa haꞌu.”\x + \xo 23:3 \xt Mateus 23:27-28\x*   
\p
\v 4 Rona Paulus dale nunia, ema iha nia sia deꞌan nia naꞌak, “Hoi! Notar lalek! Keta dale nunia baa itakaan naꞌilulik ulun boot!”   
\p
\v 5 Natene nola nunia, Paulus nataa naꞌak, “Tebes ka? Kalo nunia, haꞌu kusu pardua, tan haꞌu la katene ema neꞌe itakaan ulun boot. Tebes! Maromak makoꞌan nakerek nela tiꞌan naꞌak, ‘Keta dale aat baa emikaan ulun sia.’ ”\x + \xo 23:5 \xt Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 22:28\x*   
\p
\v 6-8 Paulus natene tiꞌan naꞌak ema mak tuur iha moon-metan nia nakfaꞌek tiꞌan baa partee rua. Balu tuir partee Saduki. Sia la fiar ema mak mate bele moris nikar. Sia la fiar noo makbukar laleꞌan. Sia moos la fiar noo ema kukun. Balu tenik tuir partee Farisi. Sia fiar naꞌak ema mak mate bele moris nikar. Sia moos fiar naꞌak noo makbukar noo iha laleꞌan, no ema kukun moos iha.  
\p Paulus natene sia hotu-hotu nakfaꞌek tiꞌan tan lia nia sia, nia dale nodi lian makaꞌas naꞌak, “Mamaluk sia! Surak emi hatene, haꞌu neꞌe, ema Farisi. Haꞌukaan ama no haꞌukaan bei sia moos ema Farisi. Oras neꞌe, emi hakara ukun haꞌu, tan haꞌu kfiar Naꞌi Maromak bele nalo ema mak mate moris nikar.”\x + \xo 23:6-8 \xt Kristus Klosan Lian 26:5; Filipi 3:5; Mateus 22:23; Markus 12:18; Lukas 20:27\x*  
\p Rona Paulus dale nunia, ema Farisi no ema Saduki sia toe malu,  
\v 9 toꞌo sia la kona malu. Manorik ukun naꞌin hira nosi partee Farisi, nariik nodi naloos Paulus naꞌak, “Ema neꞌe, la sala! See mak natene! Arumak makbukar laleꞌan, lale, ema kukun, mak tuun dale no nia!”   
\p
\v 10 Ema nia sia toe nima-nimak, toꞌo sondadu ulun boot nia nataꞌuk. Nia naneo naꞌak, keta toꞌo sia taꞌe lisuk noꞌo Paulus. Tan baa nia, nia naruka ain-liman sia dada natama Paulus baa sondadu fatin.   
\p
\v 11 Baa kalan nia, Naꞌi Yesus moos mai natadu aan baa Paulus. Nia nakbiit Paulus neon nodi naꞌak, “Paulus! Keta mataꞌuk! Oras neꞌe, o dale lia nosi Haꞌu tiꞌan iha kota Yerusalem neꞌe. Nosi ikus, o moos musti dale lia nosi Haꞌu nunia iha kota Roma nebaa.”   
\s1 Ema koꞌa kabuar lia atu noꞌo Paulus  
\p
\v 12-13 Baa awan seisawan, ema Yahudi naꞌin haat nulu resin, koꞌa kabuar lia atu noꞌo Paulus. Sia nalo mamenon naꞌak, “Kalo ami la hoꞌo Paulus dauk, ami la haa-hemu.”  
\v 14 Nunia hotu, sia baa nasara lia nia baa naꞌilulik ulun sia no fukun Yahudi sia naꞌak, “Ama sia! Ami halo mamenon tiꞌan. Kalo ami la hoꞌo Paulus dauk, ami la haa-hemu.  
\v 15 Tan lia nia, ami hakara nuneꞌe. Ama sia musti baa hasoru sondadu ulun boot, husu nia nodi Paulus baa moon-metan. Halo aan hanesan ama sia hakara leno hikar niakaan lia. Oras sia nodi Paulus baa, ami atu saka hein iha dalan, nebee ami hoꞌo Paulus.”   
\p
\v 16 Mais Paulus feton oan mane ida rona nola siakaan lia kabuar nia. Hotu, nia nalai baa katak Paulus iha sondadu fatin.  
\v 17 Rona oan dale tiꞌan, Paulus bolu sondadu makdaka ida naꞌak, “Neꞌe, haꞌukaan oan. Modi nia lai-lais baa ulun boot, tan nia nakara katak lia ida.”   
\p
\v 18 Sondadu nia no oan nia baa niakaan ulun boot nodi nasara naꞌak, “Ama! Paulus, mak ita heti nia, nusu haꞌu ko oan neꞌe mai nasoru ama. Oa neꞌe nakara katak lia ida baa ama.”   
\p
\v 19 Hotu sondadu ulun boot nia nodi oa nia baa fatin ida nebee sia rua dale mesan. Hotu nia nusu baa oa nia naꞌak, “Oa, o makara katak saa baa haꞌu?”   
\p
\v 20 Oa nia nasara naꞌak, “Ema Yahudi naꞌin hira koꞌa kabuar lia atu noꞌo tua Paulus. Sia atu mai nusu ama, nebee awan ama nodi tua Paulus baa moon-metan, tan sia atu leno asufanu niakaan lia.  
\v 21 Mais ama keta tuir. Tan ema haat nulu resin atu saka hein ama niakaan sondadu sia iha dalan, nebee sia noꞌo tua Paulus. Sia hotu-hotu nalo mamenon tiꞌan naꞌak, kalo sia la noꞌo tua Paulus dauk, sia la naa-nemu. Oras neꞌe, sia hotu-hotu nadiꞌa aan tiꞌan. Sia nein loos ama nataa naꞌak saa.”   
\p
\v 22 Rona oa nia dalen, sondadu ulun boot nia moos dale baa nia naꞌak, “Oa! Keta katak baa se-see maꞌak o mai neꞌe katak lia neꞌe baa haꞌu.” Dale notu nunia, naruka oa nia fila.   
\s1 Sondadu Roma nodi Paulus baa Gubernur Feliks iha kota Kaisarea  
\p
\v 23 Nunia hotu, sondadu ulun boot nia bolu nola niakaan sondadu naꞌin rua. Nia naruka sia naꞌak, “Hadiꞌa sondadu maklaꞌo rai naꞌin atus rua, no sondadu maksaꞌe kuda naꞌin hitu nulu, no sondadu makaer diman naꞌin atus rua. Emi hotu-hotu musti laꞌo kedan baa kota Kaisarea tuku siwi kalan neꞌe.  
\v 24 Hadiꞌa kuda ida bodik Paulus. Emi musti laꞌo ho nia diꞌa-diꞌak toꞌo baa gubernur Feliks.”   
\p
\v 25 Naruka tiꞌan nunia, nia moos nalo hakerek bodik gubernur Feliks, naꞌak nuneꞌe:   
\q2
\v 26 “Ama Gubernur Feliks, mak haꞌu kakneter. Tabe nosi haꞌu, Klaudius Lisias.   
\q2
\v 27 Haꞌu ksolok baa ama, ema ida naran Paulus. Ema Yahudi sia kaer nola nia tiꞌan, kreꞌis atu noꞌo. Baa oras nia, haꞌukaan sondadu sia dada nasai nia nosi ema Yahudi liman laran. Hotu, katene kola ema neꞌe, ema Roma.  
\v 28 Haꞌu kakara katene malorek tan saa ema Yahudi atu noꞌo nia. Dadi haꞌu kodi nia baa siakaan moon-metan.  
\v 29 Mais sia la netan niakaan salan sa-saa. Tebes ama, nia la sala. Tan lia nia, haꞌu la kbele katama nia baa bui, no la kbele taa ukun mate baa nia. Oras leno niakaan lia, ema iha moon-metan nia nakaat malu, tan siakaan hanorin la kona malu. Tan baa nia, haꞌu kodi kikar ema neꞌe baa sondadu fatin.  
\v 30 Mais baa awan haꞌu krona kaꞌak, ema Yahudi sia koꞌa kabuar lia atu noꞌo nia. Tan nunia, karuka kedan ema neꞌe mai baa ama. Haꞌu moos katak baa ema Yahudi mak nalo lia sakar nia, nebee sia moos mai nasoru ama. Hodi nunia, ama bele rona duꞌuk sia tula sala saa baa nia.  
\q2 Haꞌukaan hakerek, nunia dei. Dame!”   
\p
\v 31 Hotu sondadu sia nadiꞌa aan nalaꞌok siakaan ulun harukan. Baa kalan nia moos, sia laꞌo kedan no Paulus toꞌo kota ida naran Antipatris.  
\v 32 Baa awan, sondadu maksaꞌe kuda sia no Paulus toꞌo kota Kaisarea. Sondadu seluk sia fila nikar baa Yerusalem.  
\v 33 Toꞌo Kaisarea, sia foo hakerek nia baa gubernur nodi latan Paulus.  
\v 34 Leno hotu hakerek nia, gubernur nusu Paulus naꞌak, “O ema nabee?”  
\p Paulus nataa naꞌak, “Haꞌu kosi rai Kilikia, ama.”   
\p
\v 35 Rona nola Paulus dale nunia, gubernur natene kedan Paulus ema renu Roma tebes. Hotu gubernur nalore naꞌak, “Haꞌu mak kaer ukun iha neꞌe. Tan nunia, haꞌu naꞌin duꞌuk mak atu leno okaan lia. Mais ita musti hein ema mak nakara nalo lia sakar o, foin haꞌu kleno.” Hotu gubernur naruka sondadu sia daka Paulus iha siakaan fatin iha gubernur tofatik. Fatin nia, Naꞌi Herodes mak nariik.   
\c 24  
\s1 Ema Yahudi sia mai nalo lia no Paulus iha Kaisarea  
\p
\v 1 Loron lima liu tiꞌan, foin ema Yahudi sia mai toꞌo kota Kaisarea atu nalo lia no Paulus. Nosi sia, noo naꞌilulik ulun boot naran Ananias no ulun seluk sia. Sia moos nodi ema ida naran Tertulus. Nia ema matenek dale, mak sia nalo baa ibun-nanaan sakar Paulus.  
\v 2-3 Ema hotu-hotu naklibur iha moon-metan tiꞌan, gubernur naruka sondadu natama Paulus. Hotu Tertulus nariik, nahuu dale nahonu Paulus. Nia foo tabe baa gubernur naꞌak,  
\p “Ama gubernur, mak haꞌu kakneter! Kleur tiꞌan, ita boot kaer ukun diꞌa-diꞌak iha neꞌe. Ita boot hatene saa mak diꞌak bodik renu. Ita boot moos babilan lia waꞌin, toꞌo ami ema Yahudi bele moris manek no dame. Tan nunia, ami hodi leet neꞌe sera dodan baa ama gubernur. La noo ema ida nuꞌu ita boot mak bele halo lia diꞌak waꞌin nuneꞌe.  
\v 4 Mais haꞌu lalika dale waꞌin ona. Haꞌu kdale malorek baa lia isin dei. Haꞌu kusu ita boot bele rona diꞌa-diꞌak saa mak haꞌu atu katak nosi lia Paulus neꞌe.   
\p
\v 5 Nuneꞌe, ama boot. Tuir ami ema Yahudi, Paulus neꞌe hanesan moras malaik mak lori nosi fatin ida baa fatin ida. Nia sakar amikaan ukun-badu, no tokar lauk amikaan ema Yahudi iha fatin hotu-hotu. Nia neꞌe, ulun nosi partee ema Nasaret, mak ami temi ‘partee Nasarani’. Ami la simu siakaan hanorin.  
\v 6 Ami moos kohi nia tiꞌan, tan nia atu nadoor amikaan Uma Hamulak Huun. [Ami hakara taa ukun baa nia hodi amikaan ukun duꞌuk.  
\v 7 Mais sondadu ulun boot Lisias mai nadau nola nia.  
\v 8 Hotu nia naruka naꞌak, kalo ema nakara nalo lia no Paulus, sia musti mai nasoru ama gubernur iha Kaisarea neꞌe. Nia nakara nebee ita boot duꞌuk mak leno lia neꞌe.]\f + \fr 24:8 \ft Lia fuan iha lalutuk laran neꞌe, la noo iha Hakerek Moon lia Yunani uluk basuk.\f* Tan nunia, ami mai iha neꞌe nebee ita boot bele hakotu saa mak ami dale neꞌe, loos ka lale.  
\p Nunia dei, ama boot.”   
\p
\v 9 Tertulus dale hotu nunia, ema Yahudi seluk sia moos tane tuꞌan niakaan lia fuan naꞌak, “Nunia tebes, ama!”   
\s1 Paulus naloos aan iha Gubernur Feliks oin  
\p
\v 10 Tertulus dale hotu tiꞌan, gubernur naruka Paulus naꞌak, “Oras neꞌe, haꞌu kfoo leet baa o maloos aan.”  
\p Hotu Paulus nariik, dale naꞌak, “Ama gubernur! Kleur tiꞌan ita boot kaer ukun iha rai neꞌe. Tan nunia, ita boot duꞌuk hatene tebes ami ema Yahudi tuur-hariik. Dadi, haꞌu la kataꞌuk kaloos aan iha ita boot oin.  
\v 11 Loron sanulu resin rua mak foin liu neꞌe, haꞌu kbaa kamulak iha Uma Hamulak Huun iha Yerusalem. Ita boot bele husu duꞌuk baa ema mak tuir hamulak baa oras nia.  
\v 12 Haꞌu la isin ida dauk toe ko ema iha Uma Hamulak Huun. Iha uma hamulak seluk no fatin seluk sia iha Yerusalem moos, haꞌu la tokar lauk ema.   
\p
\v 13 Oras neꞌe, ema neꞌe sia beer nahonu haꞌu. Mais siakaan dalen ohin nia, la noo lia kakaer.  
\v 14 Nuneꞌe, ama gubernur. Haꞌu atu kalore lia ida. Haꞌu neꞌe, tuir partee foun ida naran, ‘Yesus Dalan Moris.’ Uluk haꞌukaan bei sia namulak baa Maromak. Oras neꞌe, haꞌu moos sei kamulak baa Maromak nia. Haꞌu moos fiar Bei Musa Ukun-badu no lia hotu-hotu mak Maromak makoꞌan uluk sia nakerek nela tiꞌan bodik ami.  
\v 15 Haꞌu kaloon baa Naꞌi Maromak manesak nuꞌu ema neꞌe sia mak mai sakar haꞌu. Haꞌu ko sia fiar bele-bele haꞌak baa oras rai falu fila, Naꞌi Maromak atu nalo ema mak mate moris nikar. Masik ema diꞌak ka ema aat, Nia nalo moris nikar.  
\v 16 Tan nunia, haꞌu karui aan bei-beik atu moris loos iha Naꞌi Maromak oin no iha ema raiklaran oin. Hodi nunia, haꞌu kbele katene malorek haꞌu la koo sala.   
\p
\v 17 Haꞌu kserwisu tinan hira iha rai seluk, foin da-dauk neꞌe, haꞌu kfila kikar baa Yerusalem. Haꞌu kmai kodi osan mak ema libur nola bodik amikaan ema susar. Haꞌu moos mai atu kamulak iha Uma Hamulak Huun kodi katetu sera baa Naꞌi Maromak.  
\v 18 Oras haꞌu kalaꞌo adat hamoos aan iha Uma Hamulak Huun, noo ema mak naree haꞌu. Mais haꞌu la kodi ema waꞌin. Haꞌu moos la tokar lauk.\x + \xo 24:18 \xt Kristus Klosan Lian 21:17-28\x*  
\v 19 Baa oras nia, ema Yahudi naꞌin hira nosi rai Asia dei mak namulak iha nia. Tuir loos, kalo ema nakara nalo lia no haꞌu, ema Asia nia sia mak nalo, tan sia mak naree haꞌu. Lahoos ema neꞌe sia!  
\v 20 Mais sia la mai. Dadi, ita boot husu kokon baa ema mak sakar haꞌu neꞌe sia, haꞌu sala saa? Hori hirak nia sia leno haꞌukaan lia iha moon-metan, sia la netan sala. Ita boot husu baa dei!  
\v 21 Mais arumak no lia ida mak nalo sia krakat haꞌu. Neꞌe mak, oras haꞌu kdale makaꞌas iha siakaan oin kaꞌak, ‘Emi hakara taa ukun baa haꞌu, tan haꞌu kfiar Naꞌi Maromak bele nalo ema mak mate moris nikar!’ ”\x + \xo 24:21 \xt Kristus Klosan Lian 23:6\x*   
\p
\v 22 Paulus dale nunia, mais gubernur Feliks natene waꞌin tiꞌan lia nosi ‘Yesus Dalan Moris.’ Hotu nia taka moon-metan nia naꞌak, “Nuneꞌe! Haꞌu kmusti bolu sondadu ulun boot Lisias nebee krona nosi nia lai, foin haꞌu kbele kakotu lia neꞌe.”  
\v 23 Hotu gubernur naruka sondadu ulun ida nodi nikar Paulus. Mais gubernur naruka sondadu sia foo leet nebee Paulus niakaan mamaluk sia bele mai naliku nia.   
\s1 Paulus dale baa Gubernur Feliks no feen Drusila  
\p
\v 24 Gubernur Feliks feen ema Yahudi, naran Drusila. Sia rua nakara dale mesan no Paulus. Loron hira liu tiꞌan, gubernur naruka ema nodi Paulus mai baa sia. Hotu Paulus nalore baa sia oin nunabee ema bele fiar baa Yesus Kristus.  
\v 25 Nia moos nalore dalan nebee ema bele moris loos no dalan nebee ema bele daka aan keta monu baa sala. Nia moos nalore nosi lia Naꞌi Maromak tetu ema hotu-hotu moris dalan oras rai falu fila.  
\p Rona nola nunia, gubernur Feliks moos nataꞌuk tebes. Hotu nia dale baa Paulus naꞌak, “Paulus! Toꞌo ona. Leet seluk, foin haꞌu kbolu kikar o.”  
\v 26 Tuir loos, gubernur Feliks nakara Paulus selu osan baa nia, nebee nabusik Paulus. Tan baa nia, nia bolu Paulus mai bei-beik atu dale no nia.   
\p
\v 27 Gubernur Feliks moos nakara nola naꞌilulik ulun sia neon. Tan nunia, nia la nakotu lai-lais lia neꞌe. Tinan rua liu tiꞌan, ema foti gubernur foun naran Porkius Festus atu seluk nia iha rai nia. Baa oras foti gubernur foun, sia sei neti natoos Paulus.   
\c 25  
\s1 Gubernur Porkius Festus leno Paulus  
\p
\v 1 Oras gubernur foun Festus lori baa Kaisarea atu nahuu nalaꞌok ukun, nia nein iha nia loron tolu dei, hotu nia baa Yerusalem.  
\v 2 Toꞌo Yerusalem, naꞌilulik ulun sia no fukun Yahudi sia mai nasoru gubernur. Oras sia dale malu no nia, sia moos foti lia nosi Paulus.  
\v 3 Sia nusu nebee nia naruka ema nodi nikar Paulus mai Yerusalem. Mais sia duꞌuk koꞌa kabuar lia tiꞌan atu noꞌo Paulus iha dalan klaran.   
\p
\v 4 Mais gubernur nataa naꞌak, “Ama sia. Nuneꞌe. Habusik sia natoos nia iha Kaisarea lai. Tan haꞌu moos atu fila kikar lai-lais baa nebaa.  
\v 5 Kalo emi hoo ema mak natene lia neꞌe, sia bele tuir haꞌu. Kalo ema nia nalo sala tebes, emi bele tula sala baa nia iha Kaisarea dei.”   
\p
\v 6-7 Dale notu nunia, Gubernur Festus nein kreꞌis loron sanulu iha Yerusalem, foin fila nikar baa Kaisarea. Ema Yahudi naꞌin hira moos tuir nia. Baa awan, gubernur loke moon-metan. Nia naruka sondadu nodi Paulus mai moon-metan.  
\p Paulus toꞌo tiꞌan, ema Yahudi nia sia kabuun nola nia nodi tula lia oi-oik baa nia. Mais sia la bele natudu lia kakaer.   
\p
\v 8 Hotu Paulus naloos aan naꞌak, “Ama Gubernur. Haꞌu la isin ida dauk kalo aat. Haꞌu la ksakar amikaan ukun-badu Yahudi. Haꞌu moos la kadoor Uma Hamulak Huun iha Yerusalem. Haꞌu moos la sakar ukunrai Roma.”   
\p
\v 9 Mais gubernur nakara nola ema Yahudi neon, nia nusu baa Paulus naꞌak, “O manoin nunabee? Kalo haꞌu ktetu okaan lia neꞌe iha Yerusalem, o makara ka lale?”   
\p
\v 10 Rona gubernur nusu nunia, Paulus nataa naꞌak, “Ama gubernur, haꞌu neꞌe, renu Roma. Oras neꞌe, kariik iha ita boot oin. Ita boot noo beran atu tetu haꞌukaan lia neꞌe tuir ukun Roma. Ita boot moos hatene tiꞌan, haꞌu la kalo sala saa ida sakar ema Yahudi neꞌe sia.  
\v 11 Kalo tebe-tebes haꞌu kalo sala mak fatan no ukun mate, haꞌu ksimu. Mais kalo siakaan dalen nia la loos, haꞌu la ksimu. Ema moos la bele latan haꞌu baa sia. Oras neꞌe, haꞌu kusu nebee haꞌukaan lia neꞌe hasaꞌe tenik baa ukunrai ulun boot iha kota Roma. Nebee nia duꞌuk mak nakotu lia neꞌe!”   
\p
\v 12 Rona Paulus nusu nunia, gubernur dale no niakaan maluk matenek ukun sia. Sia tetu bele-bele, hotu gubernur katak baa Paulus naꞌak, “Tan o musu nunia, o musti baa Roma.” Dale notu, gubernur taka moon-metan.   
\s1 Gubernur Festus nasara lia Paulus baa Naꞌi Agripa  
\p
\v 13 Baa oras nia, naꞌi Yahudi naran Agripa. Alin feto, naran Bernike. Sia rua mai Kaisarea atu foo kneter baa gubernur foun.\f + \fr 25:13 \ft Naꞌi Agripa nia, Naꞌi Herodes Agripa nomer rua. Niakaan ama, Naꞌi Herodes Agripa dala uluk mak noꞌo Yakobus. Nia mate tan latik naa, tan nia simu tonun mak foti nia hanesan ema kukun.\f*  
\v 14 Sia nein loron hira no gubernur. Hotu loron ida, gubernur nasara lia nosi Paulus baa sia rua naꞌak, “Iha Kaisarea neꞌe, ami heti ema ida naran Paulus. Uluk gubernur tuan la noo leet nakotu niakaan lia.  
\v 15 Foin da-dauk neꞌe haꞌu iha Yerusalem, naꞌilulik ulun sia no fukun Yahudi sia mai katak Paulus salan baa haꞌu. Sia nusu nebee haꞌu ktaa ukun baa nia.  
\v 16 Mais kataa kaꞌak, ‘Tuir ukun Roma, haꞌu kmusti leno uluk lia nia lai, foin taa ukun. Ema mahalo lia sia musti nasoru malu. Haꞌu kmusti rona nosi sia hotu. Kmusti krona sia tula sala saa baa nia. Haꞌu moos musti foo leet baa nia atu naloos aan.’  
\v 17 Baa oras haꞌu kmai kikar Kaisarea neꞌe, ema Yahudi naꞌin hira moos tuir. Baa awan, haꞌu kloke kedan lia nia. Haꞌu karuka ema nodi Paulus tama mai, nebee kbele katene lia nia huun-dikin.  
\v 18 Hotu ema Yahudi sia nariik, nalore Paulus salan sia. Mais la todan manesak no saa mak haꞌu kaneo.  
\v 19 Sia sakar malu, tan siakaan hanorin duꞌuk. Sia sakar Paulus tan lia nosi ema ida naran Yesus. Tuir ema Yahudi nia sia, Yesus mate tiꞌan. Mais tuir Paulus, Yesus moris nikar tiꞌan.  
\v 20 Sia toe malu nunia, mais haꞌu la katene kakotu lia nia nunabee, tan haꞌu ema foun. Hotu kusu Paulus kaꞌak, ‘Nuꞌunabee kalo sia leno okaan lia neꞌe iha Yerusalem dei?’  
\v 21 Mais nia la noꞌuk. Nia nusu hasaꞌe tenik baa ukunrai ulun boot iha Roma. Tan nunia, haꞌu katoos nia toꞌo noo leet, foin solok nia baa Roma.”   
\p
\v 22 Rona Gubernur Festus dale nunia, Naꞌi Agripa nusu naꞌak, “Kalo bele, haꞌu kakara rona duꞌuk nosi ema nia.”  
\p Gubernur nataa naꞌak, “Bele! Haꞌu atu kahulin nebee awan ama bele rona duꞌuk nosi nia.”   
\s1 Naꞌi Agripa mai rona Paulus dale  
\p
\v 23 Baa awan, Gubernur Festus nahulin nebee Naꞌi Agripa bele rona duꞌuk Paulus dale. Nia moos nahulin nebee ema seluk tuir rona. Sia nia, sondadu ulun boot no ema boot seluk sia nosi kota Kaisarea. Baa oras nia, Naꞌi Agripa no Bernike tau naꞌin isi belun, hotu tama mai. Ema hotu-hotu foo kneter baa sia. Hotu gubernur naruka ema natama Paulus.   
\p
\v 24 Paulus tama tiꞌan, gubernur nahuu dale naꞌak, “Naꞌi Agripa, no ama sia, no bainaka sia hotu-hotu mak haꞌu kakneter. Ema neꞌe, naran Paulus. Ema nalo lia no nia. Sia mai nasara baa haꞌu iha Yerusalem no iha kota neꞌe naꞌak, ema neꞌe la fatan moris.  
\v 25 Hotu haꞌu kleno nia, mais la ketan sala mak fatan kona ukun mate. Mais, tan nia duꞌuk nusu hasaꞌe tenik baa huun, haꞌu kmusti solok nia baa Roma.  
\v 26-27 Kalo haꞌu ksolok nia, musti solok no hakerek bodik ulun boot ukunrai Roma. Mais la katene atu kakerek saa. Tan baa nia, haꞌu klibur ama sia hotu-hotu atu rona nia. Rona hotu, haꞌu kaloon Ama Naꞌi Agripa foo tateꞌan baa haꞌu, nebee haꞌu kbele kakerek lia malorek baa ulun boot ukunrai Roma. Koran la diꞌak, kalo haꞌu ksolok lia neꞌe baa huun, mais la kalore ema neꞌe salan.  
\p Haꞌukaan dalen nunia dei.”   
\c 26  
\s1 Paulus naloos aan iha Naꞌi Agripa oin  
\p
\v 1 Hotu Naꞌi Agripa naruka Paulus naꞌak, “Oras neꞌe, o bele dale maloos aan. Ami hotu-hotu hadiꞌa aan tiꞌan atu rona o.”  
\p Paulus moos foti liman, hotu dale naꞌak,   
\p
\v 2 “Ama Naꞌi Agripa mak haꞌu kakneter. Haꞌu ksotir diꞌak tan ita boot foo leet baa haꞌu atu dale baa ama sia nosi lia hotu-hotu mak ema Yahudi sia tula baa haꞌu.  
\v 3 Haꞌu moos sotir diꞌak tan ama natene tebe-tebes itakaan adat Yahudi no itakaan lia mate-moris. Haꞌu kusu nebee ita boot rona diꞌa-diꞌak.   
\p
\v 4 Haꞌu ksei lawarik, ema nanorin haꞌu atu tuir itakaan adat Yahudi. Uluk fohon, sia nanorin haꞌu iha haꞌukaan leo. Hotu haꞌu kmai sakola tenik iha Yerusalem. Ema Yahudi iha Yerusalem natene tebe-tebes haꞌu no haꞌukaan moris dalan.  
\v 5 Kalo naꞌilulik ulun sia ema moon, sia bele dale naꞌak, sia natene haꞌu tiꞌan hori uluk. Haꞌu neꞌe moos tama partee Farisi. Ema hotu-hotu natene ami ema Farisi neꞌe, mak makaꞌas kaliuk tuir ukun-badu Yahudi hotu-hotu.\x + \xo 26:5 \xt Kristus Klosan Lian 23:6; Filipi 3:5\x*  
\v 6-8 Haꞌu ko ema Israꞌel klubun sanulu resin rua hotu-hotu, hein bei-beik nebee Naꞌi Maromak nalaꞌok Niakaan mamenon mak Nia nameno baa itakaan bei uluk sia. Mamenon nia isin naꞌak, Nia atu nalo ema mak mate moris nikar.  
\p Ama Naꞌi Agripa mak haꞌu kakneter. Tan haꞌu kfiar Naꞌi Maromak bele nalo ema mak mate moris nikar, ema nalo lia no haꞌu. Mais haꞌu kakara kusu, tan saa ema la noꞌuk fiar naꞌak Naꞌi Maromak bele nalo ema mak mate moris nikar? Nia bele nanis!   
\p
\v 9 Uluk, haꞌu kaseꞌi lia oi-oik kodi sakar ema mak tuir Yesus ema Nasaret nia.  
\v 10-11 Baa oras nia, naꞌilulik ulun sia latan beran baa haꞌu, nebee tonan kasusar Yesus eman sia iha uma hamulak no iha fatin hotu-hotu, nebee sia keta fiar Yesus ona. Kalo haꞌu krona noo ema mak fiar Yesus iha nabee, kodi laran manas kabuꞌa tuir, masik toꞌo tasi balu. Haꞌu kohi sia, dada tama baa bui iha Yerusalem. Sia balu moos kona ukun mate.”\x + \xo 26:10-11 \xt Kristus Klosan Lian 8:3, 22:4-5\x*   
\s2 Paulus nalore tenik niakaan moris dalan  
\r (Kristus Klosan Lian 9:1-19, 22:6-16)  
\p
\v 12 Hotu Paulus dale natutan naꞌak, “Ama Naꞌi Agripa! Loron ida naꞌilulik ulun sia foo hakerek latan beran baa haꞌu, nebee haꞌu kbaa kabuꞌa Yesus eman sia iha kota Damsik. Haꞌu moos baa.  
\v 13 Takseer loron natetu, ami sei iha dalan. Teki-tekis kroman maksinak ida tuun nosi laleꞌan, kona besik baa haꞌu ko mamaluk sia.  
\v 14 Ami hotu-hotu hakloti baa rai tan kroman maksinak nia. Hotu haꞌu krona lia maliak ida dale baa haꞌu nodi lia Aram\f + \fr 26:14 \ft Hakerek Moon lia Yunani naꞌak ‘ema Ibrani siakaan lian’. Siakaan lia loron-loron nia, mak lia Aram.\f* naꞌak, ‘Saulus! Saulus! Tan saa, o masusar Haꞌu nuneꞌe? Tan saa o te-tei sama Haꞌu bei-beik?’  
\v 15 Haꞌu krona lia maliak nia, mais la karee ema. Hotu haꞌu kusu kaꞌak, ‘Ita boot mak dale neꞌe, see ida?’  
\p Lia maliak nia nataa naꞌak, ‘Haꞌu neꞌe Yesus mak o masusar bei-beik nia.  
\v 16 Madeer! Haꞌu katadu aan baa o neꞌe, niakaan lia isin nuneꞌe: Haꞌu kboi kola o dadi baa Haꞌukaan ema. O musti baa katak baa ema hotu-hotu saa mak o foin maree tiꞌan mosi Haꞌu, no lia saa mak atu katudu baa o.  
\v 17 Haꞌu atu ksolok o baa ema lahoos Yahudi, mais keta mataꞌuk. Tan Haꞌu atu klituk o kosi ema Yahudi siakaan aꞌaat no ema seluk siakaan aꞌaat.  
\v 18 Haꞌu ksolok o baa loke ema lahoos Yahudi matan, nebee sia laꞌo nela kukun, mai moris iha kroman laran. O musti masai sia nosi diabu ulun beran, nebee sia moris no Naꞌi Maromak beran. Hodi nunia, Nia kasu mohu siakaan salan. Sia moos bele dadi baa Niakaan ema, manesak no ema seluk sia mak Nia boi tiꞌan, tan fiar Haꞌu. Lia nia dei mak kakara kalore baa o, Saulus.’ ”   
\s2 Paulus nalore niakaan serwisu  
\p
\v 19 Hotu Paulus dale natutan naꞌak, “Ama Naꞌi mak haꞌu kakneter. Serwisu mak haꞌu ksimu kosi laleꞌan nia, haꞌu kalaꞌok toꞌo oras neꞌe, la kakiduk kois.  
\v 20 Haꞌu kahuu serwisu nia kodi kalore Yesus dalan moris baa ema Yahudi sia iha Damsik. Hotu haꞌu kmai kalore tenik baa ema Yahudi sia iha Yerusalem no rai Yudea tomak. Hotu tiꞌan, haꞌu klaꞌo kasiri ema lahoos Yahudi rain, kodi kanorin ema nebee sia soe lakon siakaan salan, hotu sera aan baa Naꞌi Maromak. Haꞌu kalore kaꞌak sia musti nalo lia diꞌak bodik ema seluk, nebee dadi tadak naꞌak sia dadi Naꞌi Maromak eman tiꞌan.\x + \xo 26:20 \xt Kristus Klosan Lian 9:20,28-29\x*  
\v 21 Tan serwisu nunia, ema Yahudi sia kohi haꞌu iha Uma Hamulak Huun iha Yerusalem, atu noꞌo haꞌu.  
\v 22 Mais Naꞌi Maromak tulun haꞌu, toꞌo oras neꞌe haꞌu ksei moris. Tan lia nia, haꞌu kbele kariik iha neꞌe, kodi kdale lia Yesus dalan moris baa ema kiꞌik-boot hotu-hotu. Lia mak haꞌu kdale neꞌe, tuir saa mak Bei Musa no Maromak makoꞌan uluk sia nanorin tiꞌan.  
\v 23 Sia nanorin nosi lia Kristus, ema mak Naꞌi Maromak nameno tiꞌan atu solok mai. Nanorin naꞌak, Ema nia musti natiu susar toꞌo mate. Mais Nia dadi baa ema dala uluk, mak Naꞌi Maromak nalo ema moris nikar. Nia mak atu foo kroman baa ema Yahudi no ema klubun seluk sia iha raiklaran.”\x + \xo 26:23 \xt Yesaya 42:6, 49:6; 1 Korintus 15:20\x*   
\p
\v 24 Paulus sei nalore niakaan serwisu nunia, Gubernur Festus dale tesi kedan nodi lia makaꞌas naꞌak, “Hoi! Paulus! Arumak o bula tiꞌan. O matene waꞌin basuk, toꞌo okaan kakutak nalai sala.”   
\p
\v 25 Mais Paulus nataa naꞌak, “Ama Gubernur mak haꞌu kakneter. Haꞌu la bula. Hotu-hotu mak haꞌu kalore neꞌe, tebes. Haꞌu la kalo-kalo aan.  
\v 26 Naꞌi Agripa moos natene saa mak haꞌu kalore neꞌe tebes, tan lia neꞌe lahoos lia subar. Tan baa nia, haꞌu kaberan aan dale malorek kaꞌak Yesus mak mate nia, moris nikar tiꞌan. Ema hotu-hotu moos natene.  
\v 27 Hori uluk, Maromak makoꞌan sia nalore kedan lia neꞌe tiꞌan. Haꞌu katene Ama Naꞌi moos fiar makoꞌan siakaan dalen nia!”   
\p
\v 28 Hotu Naꞌi Agripa dale tesi kedan naꞌak, “Hoi! Paulus! O maneo o bele dada lai-lais haꞌu dadi maktuir Kristus ka?”   
\p
\v 29 Paulus nataa naꞌak, “Nuneꞌe, ama. Haꞌu kamulak baa Naꞌi Maromak, nebee kleur ka, lais ka, lahoos ita boot mesan dei, mais ema hotu-hotu mak rona haꞌu iha neꞌe, bele dadi maktuir Yesus hanesan haꞌu. Surak ema la neti sia nuꞌu haꞌu.”   
\p
\v 30 Paulus dale hotu nunia tiꞌan, Naꞌi Agripa no alin Bernike no Gubernur Festus, no ema boot sia nariik, hotu laꞌo.   
\p
\v 31 Baa oras sia laꞌo sai, sia dale baa malu naꞌak, “Ema neꞌe la noo sala mak kona ukun mate no tama bui.”  
\v 32 Naꞌi Agripa moos katak baa Gubernur Festus naꞌak, “Kadomi basuk! Kalo ema neꞌe la nusu saꞌe tenik baa huun iha Roma, ita bele habusik nia oras neꞌe ona.”   
\c 27  
\s1 Gubernur Festus solok Paulus baa Roma  
\p
\v 1 Nunia hotu, Gubernur Festus nakotu atu solok Paulus baa kota Roma iha rai Italia, nebee ulun boot ukunrai Roma nakotu niakaan lia iha nebaa. Nia latan Paulus no ema bui naꞌin hira seluk, baa sondadu ida naran Yulius. Nia neꞌe sondadu ulun kiꞌik ida nosi sondadu makdaka ukunrai ulun tofatik.  
\v 2 Baa oras nia, haꞌu (Lukas) moos baa kamalu Paulus. Ema Makedonia ida nosi kota Tesalonika naran Aristarkus, tuir namalu no. Ami saꞌe roo tasi ida mak mai nosi kota Adramitium. Tuir lia kakotun roo naꞌin, roo nia atu laꞌo tuli fatin waꞌin iha rai Asia.   
\p
\v 3 Laꞌo hela Kaisarea tiꞌan, baa awan ami toꞌo kota Sidon. Sondadu ulun Yulius laran diꞌak baa Paulus nodi foo baa nia baa naree niakaan mamaluk sia iha rai maran, nebee sia naliku nia no bele foo sa-saa baa nia.   
\p
\v 4 Hotu ami saꞌe hikar baa roo nia atu laꞌo liu. Mais anin sakar makaꞌas resik, toꞌo roo la nakfofer aan. Hotu ema roo sia bedok roo nia tuir rai Siprus no rai maran Siria leet, atu neli aan nosi anin.  
\v 5 Hotu ami laꞌo teri tasi iha rai Kilikia no rai Pamfilia oin, baa liu toꞌo kota Mira iha rai Likia. Toꞌo baa, ami hotu-hotu tuun hosi roo.  
\v 6 Iha kota Mira nia, sondadu ulun Yulius buka roo seluk mak ami atu saꞌe baa Italia. Netan tiꞌan roo ida nosi kota Aleksandria, nia naruka ami hotu-hotu saꞌe.   
\p
\v 7 Ami laꞌo loron hira tiꞌan, mais roo la fofer aan baa oin tan anin sakar makaꞌas. Ami laꞌo susar basuk tebes, toꞌo hareꞌis aan baa rai Knidus. Mais anin sei boot bei-beik, dadi ami laꞌo tesi baa rai Kreta, nebee hali aan baa anin. Hodi nunia, ami laꞌo liu rai inur ida, naran Salmone.  
\v 8 Ami laꞌo susar basuk liu rai hasan nia, halolon rai Kreta tasi tehen, foin toꞌo namon ida mak kreꞌis baa kota Lasea, naran Namon Kabaas.   
\p
\v 9 Iha nia ema roo sia nanawa kole, tan ami laꞌo kleur basuk tiꞌan, mais sei la toꞌo Italia dauk. Baa oras nia, ema Yahudi loron boot halirin aan siku tiꞌan.\f + \fr 27:9 \ft Baa tinan 59, ema Yahudi siakaan loron boot halirin aan kona baa loron lima, fulan sanulu. Oras nia, anin tasi loromonu nahuu moris ona.\f* Neꞌe naꞌak, oras anin makaꞌas no laloran boot nahuu moris. Tan lia nia, ema roo sia dale baa malu atu laꞌo liu ka lale. Rona nola nunia, Paulus dale naꞌak,  
\v 10 “Mamaluk sia. Haꞌu kusu dale oan ida. Haꞌu kaneo kalo ita laꞌo liu, ita hetan maufinu. Bele-bele roo neꞌe mout, hotu naha sia lakon, toꞌo ita moos mate mohu.”  
\v 11 Mais sondadu ulun Yulius la noꞌuk rona Paulus. Nia fiar baa roo ulun no roo naꞌin, tan sia nakotu tiꞌan atu laꞌo luku.  
\v 12 Sia natene Namon Kabaas nia la nakmatek, kalo noo roo naknamon iha nia oras laloran. Tan nunia, sia nakara laꞌo liu baa kota Feniks. Sia nakara ami hein iha nia baa oras laloran mosu. Kota Feniks nia, namon mak kabaas kaliuk iha rai Kreta, tan nalik aan nosi anin lorotoba balu-baluk, no la kona laloran boot.   
\s1 Anin dadurus iha tasi  
\p
\v 13 Hotu, anin tasi lorokbelan nahuu nakiis. Ema roo sia naneo naꞌak sia bele tuir anin nia baa kota Feniks. Sia dale naꞌak, “Anin neꞌe diꞌak. Ita baa ona!” Hotu sia foti sao, dada saꞌe tais roo, hotu laꞌo nalolon tasi tehen.  
\v 14-15 Ami laꞌo la kleur, anin boot moos mai. (Anin nia mak ‘anin tasi lorosaꞌe’.) Anin nia nuu naklele roo baa tasi klaran. Ema roo sia la bele feur nola, dadi sia nabusik roo naklele dei tuir anin.   
\p
\v 16 Ami haklele tuir anin nunia, toꞌo kreꞌis rai kiꞌik ida naran Kauda. Oras nia, bero ida sei kesi iha roo kotuk. Ami kole tebes dada hasaꞌe bero nia baa roo laran.  
\v 17 Hasaꞌe tiꞌan, ema roo sia kesi nalik roo nia, tan sia natauk keta-keta niakaan ai kabelak nakloke, hotu mout. Sia moos nataꞌuk keta-keta anin nuu nalaꞌo roo toꞌo naktuka baa raihenek tasi tehen ida naran Sirtis iha Afrika nebaa. Tan baa nia, sia natuun tais roo, nebee roo bele nakraik.   
\p
\v 18 Anin dadurus nia fake amikaan roo nia karuk-kwana toꞌo awan. Baa oras nia, ema roo sia nahuu foti naha, soe baa tasi atu namaan roo.  
\v 19 Baa awan tenik, anin dadurus sei makaꞌas. Sia hetak nataꞌuk, toꞌo soe tenik naha. Sia moos soe bahoꞌak roo sia.  
\v 20 Loron-kalan anin dadurus nia la nanawa toꞌo loron hira sia. Ababun maꞌar toꞌo ami la bele haree loro no fitun. Ami hotu-hotu horan ami la moris tenik ona.   
\p
\v 21 Loron hira nia, ami la haa-hemu. Hotu Paulus katak baa ema hotu-hotu iha roo nia naꞌak, “Mamaluk sia! Kalo emi tuir haꞌu hodi la laꞌo hela Namon Kabaas, ita la hetan susar boot neꞌe, no ita la halakon sa-saa.  
\v 22 Mais oras neꞌe, haꞌu kusu emi hotu-hotu neon boot baa dei. Itakaan roo neꞌe atu dodok welon, mais lalika hataꞌuk, tan la noo ida mak mate.  
\v 23 Nebee emi hotu-hotu hatene, haꞌu neꞌe Naꞌi Maromak ain-liman. Hori fonin Nia naruka makbukar laleꞌan ida mai nariik iha haꞌu sorin nodi katak naꞌak,  
\v 24 ‘Paulus! Lalika mataꞌuk! Naꞌi Maromak nakotu kedan naꞌak o musti masoru ulun boot ukunrai iha Roma, nebee nia tetu okaan lia. Naꞌi Maromak laran diꞌak baa o. Nia atu sori o mo ema hotu-hotu iha roo neꞌe.’  
\v 25 Tan lia nia, mamaluk sia lalika neon lakon. Haꞌu kfiar tebe-tebes Naꞌi Maromak atu nalaꞌok saa mak Nia katak baa haꞌu hori fonin aan.  
\v 26 Mais roo neꞌe atu naktaman iha rai ida.”   
\s1 Roo nareꞌis aan baa rai maran  
\p
\v 27 Laloran no anin fake nakdiuk toꞌo ami haklele loron sanulu resin haat iha Tasi Adria. Nareꞌis kalan boot, ema roo sia noran hanesan ami hareꞌis aan baa rai maran tiꞌan.  
\v 28 Sia natuun fatuk sasukat atu nodi natene wee niakaan leꞌan. Sia sukat nola roꞌa tomak rua nulu. Roo soruk tenik baa, sia sukat tenik netan roꞌa tomak sanulu resin lima.\f + \fr 27:28 \ft Roꞌa tomak rua nulu, kona meter tolu nulu resin hitu. Roꞌa tomak sanulu resin lima, kona meter rua nulu resin hitu.\f*  
\v 29 Sia hotu-hotu nataꞌuk, keta toꞌo roo naktaman baa fatuk moris. Tan lia nia, sia natuun sao fuan haat iha roo kotuk. Ami hotu-hotu haloon nebee loro saꞌe lai-lais.  
\v 30 Mais baa oras nia, ema roo sia kabuar lia atu sai no-nook laꞌo nela roo nia. Sia natuun bero, nodi asufanu natuun sao baa roo oin.   
\p
\v 31 Mais Paulus natene siakaan kakutak aat. Nia katak baa sondadu ulun no sondadu seluk sia naꞌak, “Kalo ema roo sia la nein iha roo neꞌe, emi atu mate mohu.”   
\p
\v 32 Rona Paulus dale nunia, sondadu sia baa taa kotu bero talin, nabusik bero nia naklele. Hodi nunia, ema roo sia la bele laꞌo nela roo nia.   
\p
\v 33 Oras rai atu nakroma, Paulus namaus ema atu naa. Nia dale naꞌak, “Domiku rua neꞌe laran, ita hanoin susar dei, la haa-hemu saa ida.  
\v 34 Diꞌak liu ita haa-hemu lai, nebee ita biit hikar, tan la noo ida mak atu mate. Ita hotu-hotu nanis moris.”   
\p
\v 35 Dale notu nunia, Paulus foti tubi nodi namulak sera dodan baa Naꞌi Maromak iha siakaan oin. Hotu nia nola tubi rohan ida, nodi naa.  
\v 36-37 Naree nunia, ema hotu-hotu moos neon biit nikar. Ami haa bele-bele. Ami hotu-hotu mak iha roo laran nia, ema naꞌin atus rua hitu nulu resin neen.  
\v 38 Haa bosu tiꞌan, ema roo sia nahuu foti soe kakaluk hare gandum sia baa tasi laran nebee namaan tenik roo.   
\s1 Roo naktaman  
\p
\v 39 Rai naroma tiꞌan, ema roo sia titu-naree rai maran. Mais sia la natene rai maran saa. Sia moos naree rai hasan mahoo raihenek iha tasi tehen. Sia naloon, kalo bele sia nodi roo liu fatuk moris sia, baa tasi tehen nia.  
\v 40 Tan nunia, sia taa kotu sao sia iha tasi laran. Sia moos natuun roo fafofer nodi nalaꞌo roo nia. Hotu sia nasaꞌe tais roo kiꞌik baa oin, nebee anin nuu nodi roo baa tasi tehen.  
\v 41 Mais roo nia nalai tula aan baa foho raihenek iha tasi laran. Roo naktaman iha nia, la naklele tenik. Hotu laloran boot fake nadodok roo kotuk.   
\p
\v 42 Naree nunia, sondadu sia naneo atu noꞌo ema bui sia hotu-hotu. Sia nataꞌuk keta toꞌo ema bui sia nani baa rai maran, hotu nalai lakon.  
\v 43 Mais sondadu ulun Yulius saseni sia, tan nakara sori Paulus. Nia naruka ema hotu-hotu mak bele nani, naksoit baa tasi laran, nani baa rai maran.  
\v 44 Nia moos naruka ema mak la bele nani, kaer ai rohan, lale saa dei, hotu naklele tuir laloran baa rai maran. Hodi nunia, ami hotu-hotu toꞌo diꞌa-diꞌak baa rai maran.   
\c 28  
\s1 Paulus iha rai Malta  
\p
\v 1 Ami hotu-hotu toꞌo rai maran tiꞌan, foin hatene rai maran nia naran Malta.  
\v 2 Ema rai nia simu ami diꞌa-diꞌak. Tan udan no anin malirin resik, sia nahoris haꞌi boot iha tasi tehen, hotu bolu ami mai haniruk.  
\v 3 Oras nia, Paulus nili ai hotu tau baa haꞌi. Teki-tekis samea mahoo raso ida sai nosi ai mak Paulus nodi mai nia. Tan la terus haꞌi manas, samea nia tata nodi nakriꞌit baa Paulus liman.   
\p
\v 4 Naree nunia, ema Malta sia dale baa malu naꞌak, “Nanis ema neꞌe, ema haat. Keta arumak nia mahoꞌo ema. Masik nia nakbudi sai nosi maufinu tasi moos, niakaan sotir atu mate. Tan see nalo aat, natiu sotir aat.”  
\v 5-6 Ema nia sia naneo naꞌak, la kleur ona Paulus liman bubu, hotu nakloti, mate teki-tekis.  
\p Mais Paulus la noran moras. Nia firuk tama samea nia baa haꞌi laran. Ema nia sia nein atu naree saa mak atu dadi baa Paulus, mais la noo saa ida. Naree nunia, sia naneo tenik naꞌak, “Arumak nia neꞌe, ema kukun!”   
\p
\v 7 Ema boot ida iha rai nia, naran Publius. Rain no uman la dook nosi nia. Nia mai nasoru ami iha tasi tehen, hotu tene ami mai niakaan uma. Nia naliku ami loron tolu.   
\p
\v 8 Baa oras nia, Publius aman moras kiki no sai luan boot la nanawa. Paulus baa naree nia iha keꞌan laran. Hotu nia rai liman baa, nodi namulak. Ema nia moos diꞌak kedas.  
\v 9 Naree Publius aman diꞌak tiꞌan, ema moras seluk sia moos mai nusu tulun baa Paulus. Hotu, nia nadiꞌak nola sia.  
\v 10 Ema nia sia natudu laran dadomin, toꞌo loi nodi naha waꞌin foo baa ami.   
\s1 Paulus laꞌo nela Malta baa Italia  
\p
\v 11 Ami hein iha Malta fulan tolu laran, toꞌo laloran no anin nanawa. Roo ida nosi Aleksandria moos naknamon iha nia toꞌo laloran no anin nanawa. Roo nia naran, Oa Karuak, tan iha roo oin noo aiꞌoi lulik karuak.\f + \fr 28:11 \ft Tuir ema roo siakaan adat, oa karuak nia naran Kastor no Poluks. Ema roo sia namulak baa.\f* Hotu ami saꞌe roo nia atu baa Roma. Oras ami saꞌe, ema Malta sia nodi bakae no naha seluk sia, bodik ami.   
\p
\v 12 Hotu ami laꞌo toꞌo kota Sirakusa iha rai Sisilia. Ami hanawa iha nia loron tolu laran.  
\v 13 Hosi nia, ami laꞌo halolon tasi tehen Sisilia toꞌo kota Regium. Baa awan, ami lai-lais laꞌo, tan anin lorokbelan makaꞌas basuk. Baa wainrua, ami toꞌo kota namon ida, naran Putioli.  
\v 14 Iha nia ami tuun, hotu baa buka mamaluk mak fiar sia. Hasoru tiꞌan, sia tene ami atu hein ho sia. Ami moos hein ho sia domiku ida. Hotu ami laꞌo rai baa kota Roma.  
\v 15 Oras mamaluk sia iha Roma rona ami atu baa nebaa, sia mai saka ami iha dalan klaran. Balu toma ami iha leo Apius; balu seluk toma ami iha fatin uma seba tolu.\f + \fr 28:15 \ft Leo Apius dook nosi kota Roma, takseer kilo hitu nulu. Fatin uma seba tolu nia, dook nosi kota Roma, kilo lima nulu resin tolu.\f* Naree nola sia, Paulus moos neon biit nodi sera dodan baa Naꞌi Maromak.   
\s1 Paulus iha Roma  
\p
\v 16 Toꞌo Roma tiꞌan, [sondadu sia natama ema bui sia baa bui laran].\f + \fr 28:16 \ft a: Lia fuan mak iha lalutuk laran neꞌe la noo iha Hakerek Moon lia Yunani tuan kaliuk.\f* Mais sia la natama Paulus. Sia namamar nia atu seba uma. Nia nein iha uma nia no sondadu ida, mak daka nia bei-beik. Ema kesi namutuk sondadu nia liman no Paulus liman nodi besi talik.\x + \xo 28:16 \xt Kristus Klosan Lian 28:20\x*   
\p
\v 17 Loron tolu liu tiꞌan, Paulus naruka ema namata nola fukun Yahudi sia iha Roma nia, nebee mai nasoru nia. Sia namutuk tiꞌan, nia nahuu nalore naꞌak, “Mamaluk sia hotu-hotu! Haꞌu kmai iha neꞌe, tan ema Yahudi sia kohi haꞌu iha Yerusalem. Hotu sia latan haꞌu baa ukunrai Roma, mais haꞌu la koo sala! Haꞌu la ksakar itakaan ema duꞌuk. Haꞌu moos la sakar itakaan adat hosi itakaan bei uluk sia.  
\v 18 Ukunrai leno haꞌukaan lia iha nebaa tiꞌan, mais la netan haꞌukaan salan mak kona baa ukun mate. Tan nunia, sia nakotu nabusik haꞌu.  
\v 19 Mais ulun Yahudi sia sakar ukunrai kakotun nia. Tan baa nia, haꞌu kasaꞌe luku haꞌukaan lia neꞌe mai huun. Tuir loos, haꞌu la kakara kalo lia ko haꞌukaan ema duꞌuk.\x + \xo 28:19 \xt Kristus Klosan Lian 25:11\x*  
\v 20 Tan lia nia, haꞌu klibur kola emi iha neꞌe. Nebee ita bele dale ho malu hosi lia mak ita ema Yahudi hoꞌi hein. Tan ita hotu-hotu hein Naꞌin ida mak Naꞌi Maromak nameno atu solok mai, sori ita. Lia nia mak nalo ema toꞌo kesi haꞌu nodi besi talik neꞌe.”   
\p
\v 21 Rona nola nunia, ema Yahudi sia nataa naꞌak, “Mau! Toꞌo oras neꞌe, ami sedauk hetan hakerek ida nosi Yudea mak katak mau lian neꞌe. Mamaluk sia mak mai nosi nebaa, moos la dale nosi lia neꞌe.  
\v 22 Mais ami hakara rona duꞌuk saa mak mau fiar. Ami rona tiꞌan ema sakar hanorin foun iha fatin hotu-hotu. Mais hanorin nia isin nunabee, ami la hatene dauk. Tan nunia, ami husu nebee mau katak hanorin nia isin baa ami lai.”   
\p
\v 23 Hotu sia nola leet atu nasoru malu tenik. Loron nia toꞌo tiꞌan, ema waꞌin libur malu iha Paulus uman. Hotu Paulus nahuu katak oin nunabee ema bele dadi baa Naꞌi Maromak eman. Nia nanorin nosi Bei Musa no Maromak makoꞌan seluk siakaan hakerek, nebee sia fiar naꞌak Yesus nia, ema mak Naꞌi Maromak nameno hori uluk atu solok mai. Nia nanorin hori seisawan toꞌo loraik.   
\p
\v 24 Rona Paulus dale nunia, balu fiar, balu lale.  
\v 25 Sia toe malu, toꞌo balu atu laꞌo nela fatin nia. Mais Paulus dale naꞌak, “Emi toe malu nuneꞌe, tuir saa mak Kmalar Lulik katak kedan hori uluk baa Bei Yesaya  
\v 26 naꞌak,  
\q1 ‘O baa katak baa klubun Yahudi nia maꞌak,  
\q2 “Emi rona bei-beik Haꞌukaan dalen,  
\q3 mais emi la kohi kokon.  
\q2 Emi titu-haree bei-beik lia saa mak Haꞌu kalo,  
\q3 mais emi la mana kokon.”   
\q1
\v 27 O musti dale baa sia nunia, tan siakaan neon nakfatuk.  
\q2 Sia nadiuk tilun.  
\q3 Sia nadelek matan.  
\q1 Mais soꞌin! Habusik siakaan tilun lalika rona tenik ona.  
\q2 Habusik siakaan matan lalika naree tenik ona.  
\q3 Habusik siakaan neon lalika nakloke tenik ona.  
\q1 Toꞌo sia la natene dalan mai nikar baa Haꞌu ona.  
\q2 Hodi nunia, Haꞌu la kadiꞌak tenik sia ona.’ ”\x + \xo 28:27 \xt Yesaya 6:9-10\x*   
\p
\v 28 Hotu Paulus taka dalen naꞌak, “Mamaluk sia! Kalo emi la hakara simu Naꞌi Maromak laran diꞌak, loos emi dei. Mais emi musti hatene, Naꞌi Maromak moos nakara sori ema lahoos klubun Yahudi sia. Sia mak atu rona baa Nia.”  
\v 29 [Paulus dale nunia tiꞌan, ema nia sia moos fila. Mais sia la kona malu.]\f + \fr 28:29 \ft Hakerek Moon lia Yunani tuan kaliuk, la noo lia fuan iha lia tohar rua nulu resin siwi neꞌe.\f*   
\p
\v 30 Nunia hotu, Paulus nein iha uma seba nia toꞌo tinan rua. Nia simu diꞌa-diꞌak ema hotu-hotu mak mai nasoru nia.   
\p
\v 31 Hodi nunia, Paulus netan leet atu nanorin oin nunabee ema bele dadi Naꞌi Maromak eman. Nia moos la natauk nanorin nosi lia Naꞌi Yesus dalan moris, naꞌak Yesus nia, mak Kristus. La noo ema ida mak saseni nia.  
\p Ama Teofilus mak diꞌak. Haꞌukaan hakerek narohan baa neꞌe.  
\q3 Lukas