\id MAT \h MATEO \toc1 JU CHIVINTI IXLACATA JU CRISTO JU TS'OKLH JU MATEO \toc2 MATEO \toc3 Mt. \mt1 JU CHIVINTI IXLACATA JU CRISTO JU TS'OKLH JU MATEO \c 1 \s1 Ju mak'aniya ixlacpa'itni ju Jesús \p \v 1 Ju ani yuchi ixtapaka'ut'an ju mak'aniya ixlacpa'itni ju Jesucristo acsni tavanan quitsucuchilh ju ani tachi lapanac. Pus ju yuchi mak'aniya ixpapanti ixjunita ju David chai ju Abraham. \p \v 2 Pus ju Abraham alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Isaac. Chai ju Isaac alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Jacob. Chai ju Jacob alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Judá. Vachu' alilh ju ali'in is'ap'isek'en. \v 3 Chai ju Judá t'a'amask'at'analh ju Tamar. Alhimapaka'ulh ju ists'alan Fares chai ju Zara. Pus ju Fares alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Esrom. Chai ju Esrom alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Aram. \v 4 Chai ju Aram alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Aminadab. Chai ju Aminadab alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Naasón. Chai ju Naasón alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Salmón. \v 5 Chai ju Salmón t'a'amask'at'analh ju Rahab. Chai lhimapaka'ulh ju ists'alh Booz. Pus ju Booz t'a'amask'at'analh ju Rut. Lhimapaka'ulh ju ists'alh Obed. Chai ju Obed alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Isaí. \v 6 Pus ju Isaí alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh David ju valh k'ai ucxtin. Pus ju k'ai ucxtin David t'a'alilh ists'alh ju ix'amachaka' ixjunita ju lijunto Urías. Chai talhimapaka'ulh ists'alh Salomón. \p \v 7 Chai ju Salomón alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Roboam. Chai ju Roboam alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Abías. Chai ju Abías alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Asa. \v 8 Chai ju Asa alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Josafat. Chai ju Josafat alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Joram. Chai ju Joram alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Uzías. \v 9 Chai ju Uzías alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Jotam. Chai ju Jotam alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Acaz. Chai ju Acaz alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Ezequías. \v 10 Chai ju Ezequías alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Manasés. Chai ju Manasés alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Amón. Chai ju Amón alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Josías. \v 11 Chai ju Josías alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Jeconías. Vachu' alilh ju is'ap'isek'en. Pus acsnich ju tatsuculh ju Jeconías chai is'ap'isek'en acsni tach'in alhi'ancalh ju israelitanin ju xalacat'un Babilonia. \p \v 12 Chai ju anch pus ju Jeconías alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Salatiel. Chai ju Salatiel alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Zorobabel. \v 13 Chai ju Zorobabel alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Abiud. Chai ju Abiud alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Eliaquim. Chai ju Eliaquim alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Azor. \v 14 Chai ju Azor alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Sadoc. Chai ju Sadoc alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Aquim. Chai ju Aquim alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Eliud. \v 15 Chai ju Eliud alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Eleazar. Chai ju Eleazar alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Matán. Chai ju Matán alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh Jacob. \v 16 Chai ju Jacob alilh ju ists'alh chai lhimapaka'ulh José. Chai yuchach ju valhch ixpapa ju Malia ixnati ju Jesús ju Cristo juncan. Yuchi ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. \p \v 17 Pus tus acsni tsuculh ju Abraham tus acsni tsuculh ju David quilhmaccaut'at'i va ju tatsuculh ju lapanacni. Chai aquilhmaccaut'at'i va ju tatsuculh tus acsni tsuculh ju David tus acsni alhi'ancalh ju israelitanin tach'in ju xalacat'un Babilonia. Chai aquilhmaccaut'at'i va ju tatsuculh tus acsni alhi'ancalh tach'in ju israelitanin ju xalacat'un Babilonia tus acsni tavanan tsuculh ju Cristo. \s1 Tsuculh ju Jesucristo \p \v 18 Acsni tavanan lak'aulhch ju Jesucristo pus chanich va. Pus yuchi ju Malia ju ixnati cajuna' va is'asq'uinintica' ixjunita ju José. Para acsni jantuca' ixtalat'atsucui acsnich ju c'atsacalh ni ixpacxanta ju is'ask'at'a la'ixtachaput ju Spiritu Santu. \v 19 Pus ju José na ixnavi tachi ixnajun la'ixlhamap'aksin ju Moisés chai ju anch ixlhik'alhtsajui ni xamati' va k'aya calalh. Pus ixlhiyuchi ju José jantu ixt'atamak'axtokputun ju Malia acsni c'atsa ta yu ixjunita. Para jantu ixmamaxaniputun ju Malia lacatalhavat ni va cachivimak'alh. Alai va sekch ixmaco'ulaputun. \v 20 Para acsni pastaclich ju chunch pus lana talacasunilh pumatam anquilh la'ilhtatat chai chani juni: \p ―José. Ju uxint'i mak'aniya ixpapanti David unit'a. Jantu at'alhan. Jantu anauch ni jantu navip'ut'un mi'amachaka' ju Malia. Pus ju tuchi pacxanta ix'anuch ju Spiritu Santu. \v 21 Chai ju yuchi camaklok'onach pumatam ts'alh chai alhimap'ak'a'uya'ich Jesús ni yuchach ju camak'alhtaxtuya' ixlapanacni la'ix'alactu'unti'an. ―Chunch ju junicalh ju José. \p \v 22 Pus tachi chun ju ani chunch ju tapasalh ni chunch ju pu'uctaxtulh ju tuchi ixnajunta ju mak'aniya lapanac ju ixnajun ixchivinti Dios. Pus chani ixnajun: \q1 \v 23 Ju pumatam atsi' ju va is'akstuca' ma capacxana' ju ask'at'a chai camaklok'ona' pumatam ts'alh \q1 chai calhimapaka'uyach Emanuel. \m Pus ju Emanuel va nomputun ni quintat'avilanch ju Dios. \p \v 24 Pus ju tunculh acsni cujlh ju José pus navilh tachi ju junilh ju anu' anquilh chai lhi'alh ju Malia la'ixchaka'. \v 25 Para jantu t'atsuculh tus acsni tsuculh ist'asast'i is'ask'at'a. Chai ju yuchi lhimapaka'ulh Jesús. \c 2 \s1 Ju lapanacni ju ixtalhatalaninin ju st'acu taquilakts'ilh ju ask'at'a Jesús \p \v 1 Ju Herodes gobernador ixjunita ju xa'estado Judea acsni tavanan tsucuchalh ju Jesús ju lak'achak'an Belén lhiJudea. Chai ju acsnich tachincha lak'achak'an Jerusalén ali'in lapanacni ju ixtalhatalanininta ju st'acu. Tamincha lhich'ato'anta. \v 2 Chai ta'asacminilh. Tanaulh: \p ―Tas anchach ju vi ju ix'ucxtin'an ju israelitanin ju va tsuculhca'. Pus laquint'un quinc'an iclakts'iuch ju st'acu ju tasu chai ju nomputun ni tsuculh ju yuchi. Chai ju quijnan icmintau ni va iclak'ayaputunau. \p \v 3 Para acsni k'asmatlh ju gobernador Herodes ju ani chivinti pus na talhanalh. Chai vachu' chunch talalh tachi chun ju amachak'an ju lak'achak'an Jerusalén. \v 4 Pus ju acsnich ju gobernador alact'asanik'o chux ju xalack'ajin palijni chai ju yu'unch ju ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin chai asacmi ta ixnajunch ju ixchivinti Dios ju ists'okcanta mak'anchich. Ma tas anchach ju catsucuyanta ju Cristo ju anu' ju ixnoncan ni camalakachatachilh ju Dios. \v 5 Chai ju yu'unch tajunilh: \p ―Pus ju yuchi catsucuyanta ju lak'achak'an Belén laxa'estado Judea. Icpunonau chunch ni chanich ju xanajun pumatam mak'aniya ixlapanac Dios la'is'ats'oknut: \q1 \v 6 Jantu lai actinaulh ni va palai jantu tu'u' ju ixtapalhni ju lak'achak'an Belén laxa'estado Judea. \q1 Palai tu'u' ju ali'in lak'achak'an ju ani lacat'un. \q1 Jantu lai chun actinaulh ni anchach ju catsucuyanta pumatam k'ai ucxtin. \q1 Chai yuchi ju calhist'ac'a' ju israelitanin ju ixlapanacni Dios tajunita. \m Chunch ma naulh ju ixlapanac Dios. \p \v 7 Pus ju acsnich ju Herodes sekch alact'asanilh ju anuch lapanacni ju ixtalhatalaninin ju st'acu. Va isc'atsaputun ju ixtavasalanti tavananch ju tasulh ju anu' st'acu. \v 8 Chai acsni c'atsa pus amalakachalh ju lak'achak'an Belén chai ajuni: \p ―Inchit'it puxconin anch ju ask'at'a. Chai acsni alhit'a'uya'it'it pus aquiminau lajuninin. Ac'ananta vachu' lak'ayana'. \p \v 9 Pus ju yu'unch tak'asmatnilh ju gobernador chai ta'alh. Chai acsni ta'alh ju lacati pus ap'ulhnilh ju anu' st'acu ju ixtalakts'intacha la'ixt'un'an. Ap'ulanalh tus acsni cha'alh junta ixtanun ju ask'at'a Jesús. Chai anchach ju astacnalh. \v 10 Pus ju anuch lapanacni ni talakts'ilh ju st'acu pus na tak'achalh. \v 11 Chai acsni tatanu lacachaka' talakts'ilh ju ask'at'a chai ixnati ju Malia ixjuncan. Pus tata'aktsokotanilh chai talak'ayalh. Chai tapaxk'otlh ju ixtalhiminta chai taxtaknilh ju lhak'ailakts'in ju oro chai ju pum chai ju xak'alhch'at lakatam q'uiu ju na c'us acamin. \v 12 Chai acsni ta'anchokolh la'ixt'un'an k'ank'atam ti tapu'anchokolh. Chunch ju talalh ni Dios xa'ajuni la'ix'aklak'avanti'an ni jantu catalak'anchokolh ju Herodes. \s1 Tataxtulh ju José chai ju Malia. Ta'alh ju xalacat'un Egipto \p \v 13 Astan acsni ixta'anchokota la'ixt'un'an ju anuch lapanacni pus pumatam anquilh talacasunilh ju José la'ilhtatat chai juni: \p ―Ak'ost'a'ulh. Alhip'inchich ju ask'at'a chai ixnati ju xalacat'un Egipto. Chai anchach ju at'olhchit'it tus va acxak'alachokoyan. Ap'inchit'it anch ni calhinona' ixpuxcajuca ju ask'at'a ju Herodes ni va makniputunch. \p \v 14 Pus ju José lana k'ostavilh. Lhi'alh ju ask'at'a Jesús chai ixnati ju anuch atats'isni. Ta'alh ju xalacat'un Egipto. \v 15 Chai tatolhcha anch tus acsni va nilh ju Herodes. Chai ni chunch ju talalh pus uctaxtulh tuchi ixnajuntach ju mak'anch ju ixlapanac Dios junta ma chani xanajun: “Laxalacat'un Egipto ict'asanilh ju quints'alh”. \s1 Ju gobernador Herodes lhinaulh ixmaknica ju ts'alan \p \v 16 Pus ju Herodes acsni machakxa ni va ta'okxchok'olh ju anuch lapanacni pus slivasalh na talhk'amalh. Chai lhinaulh ixmaknica tachi chun ju ts'alan ju ix'alin ju lak'achak'an Belén chai chux ju ali' lak'achak'anixni junta vanin ixjunita. Amaknik'o tachi chun ju ixtapacxanta lakat'iyun c'ata chai ju palaica' lact'icst'in. Ixnajun ni ca'amaknich ju ali'in pus tap'astu vachu' camakniya' ju Jesús. \v 17 Chai ni chunch ju lalh ju Herodes pus uctaxtulh tuchi ixnajunta mak'anchich ju ixlapanac Dios ju Jeremías ixjuncan. Ju yuchi ma chani naulh: \q1 \v 18 Ma k'asmatcancha ju lak'achak'an Ramá ju na talact'asai. \q1 Ma na lack'alhuncan chai slivasalh lact'asacan. \q1 Ma tachi ju vasalh yuchi ju Raquel ju k'alhun. \q1 Ma va alhik'alhun ju ists'alan. \q1 Chai ma jantu xamati' lai amatan'ulani ix'alhunut'an ni amaknik'ocalh ju ists'alan. \m Chunch ju ma naulh ju Jeremías. \p \v 19 Pus acsni nilh ju Herodes pus talacasunichokolh ju anquilh ju José la'ilhtatat acsni ixvilhchaca' ju lak'achak'an Egipto chai chani juni: \p \v 20 ―Alac'at'ayat'ich. Alhip'inch'ok'ochich ju ask'at'a chai ixnati ju la'ixt'un'an ju mint'a'israelitanin. Laich ap'inch'ok'oya'it'it ju chavai ni tanitach ju ixtamakniputun ju ask'at'a. \p \v 21 Pus ju José lacataya chai lhi'alh ju ask'at'a chai ixnati ju la'ixt'un'an ju ist'a'israelitanin. \v 22 Para na talhanalh acsni k'asmatlh ni Arquelao gobernador va laxa'estado Judea acsni nilh ju ixpai ju Herodes ixjuncan. Pus jantu ix'amputun ju anch. Chai ni junilh ju Dios la'ilhtatat ni ca'alh ju xa'estado Galilea pus anch ju alaclhi'alh ju ask'at'a chai ixnati. \v 23 Chai acsni tacha'alh pus tatsucucha ju lak'achak'an Nazaret. Chai ni anch ju ta'alh pus uctaxtulh tuchi ixtanajunta ju mak'aniya ixlapanacni Dios acsni tanaulh ni amachaka' Nazaret cajuna' ju Cristo. \c 3 \s1 Ju Xivan ju ix'amakpaxanan amalani ju lapanacni ju lacamacni \p \v 1 Chai ju acsnich ju Xivan ju amakpaxana' chincha ju xa'estado Judea. Chai lacamacni amalanilh ju lapanacni. \v 2 Chai chani ix'ajuni: \p ―Amac'a'unt'it ju mi'alactu'unti'an ni vaninch minta ju avilhchan acsni calhinona' ju Dios. ―Chunch ix'ajuni ju lapanacni ju Xivan. \p \v 3 Pus ju mak'aniya ixlapanac Dios ju ixjuncan Isaías ixnajunta ta yu canona' ju Xivan mas tuca' istsucui ju yuchi. Pus chani ixnajun ju Isaías: \q1 K'asmatcan ixchivinti ju pumatam ju na p'as chivinin lacamacni. Chai ju yuchi ma chani najun: \q1 Alak'oxit'it ju mi'atalacpast'ac'at'an ni camina' ju mi'ucxtin'an. \q1 Chach salaka va ju mi'alhunut'an. \m Ma chunch ju ixnajun ju Isaías. \p \v 4 Pus ju ixlakch'ita ju Xivan apaksivinti ix'apamat camello ixjunita. Chai lakatam axt'ak'an ixtank'aijucalh. Chai ix'ui ju tu'u' tachi silek ixlakts'inca. Vachu' ix'ui ju xat'axcat lacaq'uivin. \v 5 Pus ju amachak'an lak'achak'an Jerusalén chai chux ju amachak'an ju xa'estado Judea chai chux ju lapanacni ju ixtat'ajun ixtalakachoko ju k'ai xcan Jordán ixtalak'an ju Xivan ni ixtak'asmatniputun ju ixchivinti. \v 6 Chai ju Xivan ix'amakpaxai ju laxak'ai xcan Jordán acsni ixtanajun ni catamacona' ju ix'alactu'unti'an. \p \v 7 Para ju Xivan acsni alakts'ilh ni na lhu ju ixta'akpaxputun ju ixtalhilaksi ju ixlhamap'aksin ju fariseonin chai ju ixtalhilaksi ju ixlhamap'aksin ju saduceonin pus chani ajuni: \p ―Chunch ju lap'ut'unat'it tachi ju tu'u' lu. Ju yuchi va acsnich ju ats'alai acsni xavacan ju ach'itin junta t'ajun. Pus vachu' chun ju lap'ut'unat'it ju uxijnan. Va acsnich ju tamch p'ast'acp'ut'unat'it ni xak'asmat'at'it ni catamamak'alhk'ajniyan ju Dios. Tis chavaich ju xatajunan ni anaviya'it'it tu'u' ni jantu catamamak'alhk'ajniyan ju Dios acsni cachina' ju anu' avilhchan. \v 8 Pus ni vasalh t'ak'alht'axt'up'ut'unat'it amalac'asut'it lami'atsucunti'an ni mac'ont'at'it ju mi'alactu'unti'an. \v 9 Chai jantu va k'aya ana'unt'it ni lai ap'ut'ak'alht'axt'uya'it'it va ixlaca'atalh ni mak'aniya ix'apapanatnich ju Abraham unt'at'it. Pus ju Dios ni va ixlacasq'uilh ni lhu ca'ix'alilh ix'apapanatnich ju Abraham pus laich ca'ix'amalok'oni ju ani lacma chiux ni ca'ixtavalh ix'apapanatnich ju Abraham. \v 10 Chai mas chavai va lacats'unin tic'acx tus ca'amamak'alhk'ajniya' ju lapanacni ju Dios. Chai tachi chun ju lapanacni ju jantu tasui la'is'atsucunti'an ni vasalh tamacajunta ju ix'alactu'unti'an pus ca'amamak'alhk'ajnik'alhicana'. \v 11 Ju quit'in vasalh iclamakpaxayau lacaxcan ni catac'atsaya' ju lapanacni ni vasalh mac'omp'ut'unat'it ju mi'alactu'unti'an. Para camina' apumatam astan ju palai xak'ai. Palai jantu ju quit'in. Ju quit'in jantu tu'u' quintapalhni. Jantu lai actich'anxk'otlh nin mas va yuchi ju samusni ju ixch'anxt'ak'an. Pus ju anu' ju camina' astan cataxtakniyan ju ali'in milhi'uxijnan ju Spiritu Santu. Para ju ali'in ju jantu lai talaca'i pus ca'amamak'alhk'ajniyach. \v 12 Ju yuchi ca'ulhtuya' ju lapanacni tachi ju tam lapanac ju lacsunui ju ixcapen. Ju yuchi lacsacxtui ju xacapen chai mak'ani ju xa'amacxtalh. Pus chunchach vachu' ca'a'ulhtuya' ju lapanacni ju Jesús. Ju vasalh tamacajunta ix'alactu'unti'an casacxtucana' chai camak'alhtaxtucana'. Para ju jantu macajunta ix'alactu'unti camaca'ancana' junta jonk'alhita mak'alhk'ajnat. \s1 Akpaxlh ju Jesús \p \v 13 Ju acsnich ju Jesús mincha ju xa'estado Galilea. Lakmilh ju Xivan ju laxak'ai xcan Jordán ni laich ca'akpaxlh vachu'. \v 14 Para ju Xivan jantu ixmakpaxaputun. Chai chani juni ju Jesús: \p ―Tajuch ni laich q'uilakt'ant'a ju quit'in ni acmakpaxayan ju uxint'i. Alai tasq'uini ni quit'in ju aq'uimakp'axat'i. \p \v 15 Para ju Jesús chani ju lhik'alhtailh: \p ―Lamapainin aq'uimakp'axat'i ni tasq'uini ni canavik'oyau chux tachi ju k'achani ju Dios. \p Pus ju acsnich makpaxa ju Xivan. \v 16 Chai acsni akpaxk'o ju Jesús pus tacutlh ju lacxcan chai lana talhtek'a ju lact'iyan chai ju Jesús lakts'ilh ju iSpiritu Santu ju Dios ni milh tachi ju tu'u' lak'axk'avan. Chai lakmilh ju Jesús. \v 17 Chai chivincancha ju lact'iyan chai k'asmatcalh ju lacat'un junta ixya ju Jesús. Chai chani naulh: \p ―Ju ani ya yuchi ju quints'alh. Ju yuchi na icmapaini. Na iclhik'achanch ju yuchi. \c 4 \s1 Ju lhacaticuru malactu'uniputun ju Jesús \p \v 1 Pus ju acsnich ju Spiritu Santu lhi'alh ju Jesús ju lacamacni ni laich canavi talacmask'atinti ju lhacaticuru ni ts'a ma laich ca'ixmalactu'uni ju Jesús. \p \v 2 Pus t'up'uxam avilhchan chai t'up'uxam atats'isni jantu vailh ju Jesús chai astan na chavanilh. \v 3 Chai ju acsnich lana chincha ju lhacaticuru chai ixmalactu'uniputun ju Jesús. Chai chani juni: \p ―Ni sala vasalh ists'alh Dios'at pus a'unch ni chach junlh xkapavati junima chiux. \p \v 4 Para ju Jesús k'alhtailh. Juni: \p ―Jantu lai chun actinavi ni najun ju ixchivinti Dios ju ts'okcanta ni jantu va yuchi ju xkapavati ju canaviya' cuenta ju tam lapanac. Alai canaviya' cuenta tachi chun ju ixchivinti Dios. \p \v 5 Ju acsnich ju lhacaticuru alhi'ananalh. Lhi'alh ju Jesús ju lak'achak'an Jerusalén. Chai anch ju yocalh junta palai aksti putank'ai ixjunita ju ixpujitat'an ju israelitanin. \v 6 Chai chani juni: \p ―Ni sala vasalh ists'alh'at Dios pus amak'anlht'ujnuch. Lai chunch alat'i ni chani ju ts'okcanta la'ixchivinti Dios: \q1 Ju Dios ma ca'alhimap'aksiya' ju ix'anquilhnin ni catalhist'ac'an. \q1 Ma la'ixmaca'an catach'ixan ni jantu cach'an'uyan tu'u' chiux. \p \v 7 Para ju Jesús chani lhi'ak'alhtayanalh: \p ―Vachu' ts'okcanta ju anch ni jantu alakts'int'anut'i ju Dios ni camuctaxtuya' ju ixchivinti u jantu. \p \v 8 Astan ju lhacaticuru alhi'anananchokolh la'ix'ucxni lakatam talhpa ju na putank'ai ixjunita. Chai ju anch malacasunik'o tachi chun ju xalacpu'ucxtin ju ani lacamunutpa' chai tachi chun ju ixpuxak'ai'an. \v 9 Chai chani juncan ju Jesús: \p ―Uxint'i ju acxtaknik'oyan chux ju ani ni aq'uint'a'akts'ok'ot'aniya'ich chai aq'uilak'ayat'ich. \p \v 10 Para ju Jesús chani ak'alhtayanalh: \p ―Ap'inchich ji Satanás ni najun la'ixchivinti Dios ju ts'okcanta ni yuchi ju ucxtin Dios ju calak'ayacalh chai va yuchi ju caquiclaca'icalh. \p \v 11 Pus ju acsnich ju lhacaticuru lana macoyaulh ju Jesús chai talakmilh ju anquilhnin chai talhiminilh ju ixvaiti. \s1 Ju Jesús tai'ula ixlhich'alhcat laxa'estado Galilea \p \v 12 Pus ju Jesús acsni c'atsa ni tach'in navicalh ju Xivan pus anchokolh la'ixt'un lhiGalilea. \v 13 Para jantu mak'an tolhcha la'ixlak'achak'an junta Nazaret ixjuncan. Alai alh tsucunu' ju Capernaum ju vi la'ixquilhtu' atants'in junta Galilea juncan. Chai vanin ixvi ju xalacat'un Zabulón chai ju xalacat'un Neftalí. \v 14 Pus ni alh ju anch pus uctaxtulh ju ixchivinti ju mak'aniya ixlapanac Dios ju Isaías ixjuncan acsni chani xanajun la'is'ats'oknut. \q1 \v 15 Ju xalacat'un Zabulón chai ju xalacat'un Neftalí tavilanancha la'ixquilhtu' ju atants'in ju ma lak'antacutni ju k'ai xcan Jordán laxa'estado Galilea junta na lhu tat'ajun ju jantu israelitanin tajunita. \q1 \v 16 Chai ju amachak'an anch tachi ju va ixtat'ajun laca'atats'isni ni jantu ixtamispai ju ixtavasalanti ixlacata ju Dios. \q1 Para ju chavai tachi ju va talakts'ilh ju atuncunu' ni ajunicalh ju stavasalanti. \q1 Ju amachak'an anch ix'alacmuc'anicanta ju ix'aninti'an junta jonk'alhita mak'alhk'ajnat. \q1 Para ju chavai talakts'inta ju atuncunu' ni ajunicalh ju stavasalanti. \m Chunch ju naulh ju Isaías. \p \v 17 Pus acsni ixvilhcha ju lak'achak'an Capernaum ju Jesús acsnich ju tai'ula ix'amalanica ju lapanacni. Chani ix'ajuni: \p ―Amac'a'unt'it ju mi'alactu'unti'an ni vanin minta ju avilhchan acsni calhinona' ju Dios. \s1 Ju Jesús at'asanilh pumat'at'i ju ixtat'ajun ch'apanin pamata \p \v 18 Pus ju Jesús ix'alhtanan la'ixquilhtu' ju xa'atants'in Galilea acsni alakts'ilh ixt'iyun'an lhi'alak'avin. Ju pumatam yuchi ju Simón ju vachu' Pitalu' ixjuncan. Chai ju pumatam Tilix ixjuncan. Ju yu'unch ixtat'ajun munin ixch'okxni'an laca'atants'in ni ixch'apanin pamata ixtajunita. \v 19 Pus ju acsnich ju Jesús chani ajuni: \p ―Aquilach'ak'ok'au chai tachi ju ixmak'aixt'ok'at'it ju pamata pus vana va chun aclaxtakniyau ju lhich'alhcat ni amak'aixt'ok'a'it'it ju lapanacni ju aquintalhilaca'ana'. ―Chunch ju alacjuni. \p \v 20 Pus ju yu'unch lana tamacaulich ju ixch'okxni'an chai tach'ak'ok'alh ju yuchi. \p \v 21 Chai ni alhtanampa alacats'unin ju Jesús pus alakts'impa ju ali'in ixt'iyun'an lhi'alak'avin. Yuchi ju Jacobo chai ju Xivan ists'alan ju Zebedeo. Ju yu'unch ixtat'atajun ju ixpai'an la'ixbarco'an. Va ixtat'ajun lakyonin ixch'okxni'an. Pus ju Jesús alact'asanilh ixt'iyun'an lhi'alak'avin. \v 22 Chai lana tatacutcha lacabarco. Tamacaulh ju ixpai'an. Chai tach'ak'ok'alh ju Jesús. \s1 Ju Jesús amalanilh lhu ju lapanacni \p \v 23 Pus ju Jesús ixlacaputoc'at'ajun ixlhilacaputs'un ju xa'estado Galilea. Ix'amalaninin la'ixlacpujitat'an ju lakatamin lak'achak'an. Ix'ajuni ju lapanacni ni lhinomputun ju Dios la'ix'alhunut'an ju yu'unch. Vachu' palaich ix'anavi ju lapanacni ju ixtach'apata mas va tuchi tak'ank'at. \v 24 Pus mas tus xalacat'un Siria lacc'atsak'ocalh ixlacata ju Jesús. Chai alhiminik'ocalh ju lapanacni ju ixtat'ajun lhimak'alhk'ajnin tijpachux mak'alhk'ajnat. Alaclhimini ju ixtalactak'ank'ai chai ju yu'unch ju ix'ach'apanita is'aktsulh'an ju lhacaticuru chai ju va ixtalhtucuni chai ju va ixtalacalhtuculuntach. Chai ju Jesús si palai anavik'o. \v 25 Pus na lhu lapanacni tach'ak'ok'alh ju Jesús. Amachak'an xa'estado Galilea chai ju amachak'an ju anu' lakacau lak'achak'anixni chai ju amachak'an lak'achak'an Jerusalén chai chux ju lacat'un ju xa'estado Judea chai ju xalacat'un ju lak'antacutni k'ai xcan Jordán. \c 5 \s1 Ju Jesús amalanilh ju lapanacni acsni ixvi ju lakatam akstijun \p \v 1 Pus ju Jesús acsni alakts'ilh ni na lhu tatak'aixtoklh ju lapanacni pus alh junta ixvi lakatam akstijun chai tolhcha ju anch. Chai talakmilh ju ixtamamaka'un. \v 2 Chai ju Jesús tsuculh amalanini'. Chani ix'ajuni: \s1 Jesús najun tichi chavaich ju va paxcatch \p \v 3 ―Va paxcatch ju lapanacni ju tac'atsai ni na tamaktasq'uini ju Dios. Pus catacha'ana' ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios. \p \v 4 Va paxcatch ju yu'unch ju na ta'amak'aninin. Pus ju Dios ca'amak'ank'achayach ju yu'unch. \p \v 5 Va paxcatch ju yu'unch ju lana jantu tu'u' talhitak'ayai. Pus ca'axtaknicana' ju lacat'un ju ak'alhtasunita ju Dios. \p \v 6 Va paxcatch ju na talacasq'uin ju soknic'a atsucunti. Pus chunch cajuna' is'atsucunti'an. \p \v 7 Va paxcatch ju na ta'amapaininin. Pus vachu' ca'amapainicana' ju yu'unch. \p \v 8 Va paxcatch ju jantu tu'u' tapast'ac'a macxcai la'ix'alhunut'an. Ju yu'unch catalakts'ina' ju Dios. \p \v 9 Va paxcatch ju yu'unch ju talamak'oxamixich junta alin ju tu'u' axcayanti. Yu'unch ju cajuncana' is'ask'at'an Dios. \p \v 10 Va paxcatch ju yu'unch ju na amamak'alhk'ajnican va ixlaca'atalh ni soknic'a ju is'atsucunti'an. Ju yu'unch catacha'ana' ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios. \p \v 11 Va paxcatch unt'at'it ju uxijnan acsni tajunan macxcai chivinti ju lapanacni chai acsni alhimakch'ap'uc'anat'it chai acsni muc'anic'anat'it tachi chun ju macxcai mas jantu slivasalh. Tachi chun ju ani ta'ulhtuyan va ixlacata ni quilalhilaca'anauch ju quit'in. \v 12 Pus alhik'ach'ant'it chai na k'ox alhiulat'it acsni chunch a'ulht'uc'ana'it'it. Chunch alat'it ni slivasalh na k'ox ju axt'aknic'ana'it'it ju lact'iyan. Chai ap'ast'act'it ni vana va chunch ju anavicalh ju ixlapanacni Dios ju mak'anchich ixtat'ajun acsni tuca' ixt'onat'it ju uxijnan. \s1 Ju talhilaca'anta ju Jesús chunch tajunita tachi ju tu'u' matsat chai tachi ju tu'u' maclhcu \p \v 13 Na k'ox ju matsat. Para ju matsat ni jantu sk'ok'o cava pus jantu lhitapalai. Jantu lai tu'u' punavican. Alai va mak'ancanch chai va taputayalhavananch ju lapanacni. Pus vana va chun ju uxijnan. Lhitapalai ju mi'atsucunti'an acsni vasalh tasui ni quilalhilaca'anau. Para ni jantu chun tasui lami'atsucunti'an pus jantu lhitapalai ju mi'atsucunti'an. \p \v 14 Mas va lakatam maclhcu makat mapulhcui. Pus vana va chun ju uxijnan. Na lhu talakts'inan chai tac'atsai ni quilapanacni unt'at'it. Tachi ju tu'u' lak'achak'an ju la'ix'ucxni talhpa jantu lai xamati' cati'akxtakma. \v 15 Chai ju tu'u' maclhcu jantiyu' lhixavacan ni va ca'akxtak'ulacalh lacatu'u' caja. Alai muc'acan talaclhman ni laich mapulhcuni tachi chun ju tatanumanalh lacachaka'. \v 16 Pus vana va chun ju uxijnan. Ju Dios ta'ulatan ju ani lacamunutpa' ni laich catac'atsaya' ju lapanacni lami'atsucunti'an ni vasalh quilalhilaca'anau ju quit'in. Pus jantu tu'u' anavit'it ju va ca'asastucnulh. Ju chunch acsni talakts'inan ni na k'ox ju naviyat'it pus catalak'ayayach ju quimpai'an Dios ju vilhcha lact'iyan. \s1 Ju Jesús amalani ju lapanacni ixlacata ju lhamap'aksin \p \v 17 Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju ixtamamaka'un: \p ―Jantu va ana'unt'it ni va icminta samak'ana' ju lhamap'aksin ju ts'ok'ula ju Moisés nin ixchivinti'an ixlapanacni Dios ju mak'anchich ixtat'ajun. Jantu icminta samak'ana' ju yuchi. Alai icminta muctaxtunu'. \v 18 Slivasalh ju iclajunau. Acsni ti'alinca' ju lact'iyan chai ju lacat'un pus nin lacats'unin ju najun lacalhamap'aksin lai catixacaxtulh xamati'. Chux lana ca'uctaxtuk'oya'. \v 19 Pus va tichi chavaich ju jantu camuctaxtuk'oya' tachi chun junima lhamap'aksin mas yuchi ju tanajun ju ali'in ni jantu lhitapalai ni canavicalh chai ni va chunch ju ca'alhimalani ju lapanacni pus va lacat'icst'i calakts'incananta ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios. Para va tichi chavaich ju camuctaxtuya' chux tachi ju najun la'ixlhamap'aksin Dios chai ni chunch ju ca'alhimalaniya' ju ali'in lapanacni pus ju yuchi calhimispacanach ni xak'ai ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios. \v 20 Para chani iclajunau. Ni at'anuya'it'it ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios pus tasq'uini ni palai soknic'a cava ju mi'atsucunti'an ju uxijnan. Jantu chun tachi ju fariseonin nin tachi ju yu'unch ju talhatalaninintach ju milhamap'aksin'an. \s1 Ju Jesús amalani ju lapanacni ixlacata ju talhk'amti \p \v 21 Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju lapanacni: \p ―Ju uxijnan k'asmat'at'it ni ix'ajuncan ju mak'aniya lapanacni ni jantu catalamakni. Chai va tichi chavaich ju ca'amakninina' pus camuc'anicana' ixtalak'alhin. \v 22 Para ju quit'in iclajunau ni camuc'anicana' ixtalak'alhin va tichi chavaich ju va cat'alatalhk'amniya' ju tam ixlak'au. Chai va tichi chavaich ju cajunach macxcai chivinti ju tam ixlak'au camamak'alhk'ajnicana' la'ixmaca'an ju xalack'ajin ucxtinin. Chai va tichi chavaich ju cajunilh tam ixlak'au ni jantu k'ox ju is'aktsulh pus camamak'alhk'ajnicana' ni camaca'ancana' ju lacajipi. \p \v 23 Pus ni lhip'int'ach ju milhak'ailakts'in junta xtaknican ju Dios pus jantu xcai ni ap'ast'act'i ni va ixt'alak'a'it'a ju milak'au. \v 24 Pus ni p'ast'act'a ju chunch pus amac'auch ju milhak'ailakts'in ju anch junta xtakcan. A'inch'ok'ochich. P'ulhnan at'ap'aininich ju milak'au. Acsnica' ju laich ap'ina' xtakna' ju milhak'ailakts'in. \p \v 25 Ni catachivimak'anan tam xamati' chai catak'ailhi'anan lacapu'ucxtin pus vats'alhti at'at'ak'oxit'it acsni t'ap'int'at'itca' ju lacati. Ni jantu pus ju mint'alaxcai'an laich catalhicha'anan lacapu'ucxtin. Chai ju ucxtin catamak'axtakniyanch ju pulasiyajni chai catat'alhnuyanch. \v 26 Chai slivasalh ju iclajunau. Jantu at'it'axt'ut'it ju anch tus acsni amap'ala'it'it chux ju mimulhta'an. \s1 Ju Jesús najun ni alactu'unti acsni t'atsucucan ju jantu mi'amachaka' u jantu mimpapa \p \v 27 Ju uxijnan k'asmat'at'it ni ix'ajuncan ju mak'aniya lapanacni ni jantu catat'atsuculh ju jantu ix'amachaka' u jantu ixpapa. \v 28 Para ju quit'in iclajunau ni alactu'ununtach la'ix'alhunut va tichi chavaich ju lakts'in tam chako'ulh ju lana t'atsucuputunch. \p \v 29 Pus ni yuchi ju lakts'imp'ut'unat'it lamilakchulh'an ju lamilhicana'an ju catamapast'ac'aniyan ju alactu'unti pus jantu alakts'int'it. Alai alat'it tachi ju va maxt'ut'at'it ju milakchulh'an chai mak'ant'at'it. Pus palai k'ox cava ni cats'ank'a lacats'unin ju milacatuna'an. Jantu chux ju milacatuna'an ju ca'alh ju lacajipi. \v 30 Chai ni p'u'alact'u'unump'ut'unat'it ju mimaca'an lamilhicana'an pus alat'it tachi ju va ch'akxp'uxt'at'it chai mak'ant'at'it. Pus palai k'ox cava ni cats'ank'a lacats'unin ju milacatuna'an. Jantu chux ju milacatuna'an ju ca'alh ju lacajipi. \s1 Ju Jesús amalani ixlacata ju talamacajunta \p \v 31 Vachu' ixnoncan ni caxtaknilh ix'alhiqui ju lapumaconcan va tichi chavaich ju camacaulh ju ix'amachaka'. \v 32 Para ju quit'in iclajunau ni va acsnich ju lai mac'onat'it ju mi'amachaka'an ni va t'at'ajun apumatam jok'at. Para ni va k'aya amac'ona'it'it ju mi'amachaka'an pus uxijnan ju malact'u'unit'it ju mi'amachaka'an ni astan cat'atsuculh apumatam jok'at ju yuchi. Chai va tichi chavaich ju cat'atsucuya' ju va maconcanta vachu' navi ju alactu'unti. \s1 Ju Jesús amalani ixlacata ixlhipastaccan ju Dios \p \v 33 Vachu' k'asmat'at'it ni ix'ajuncan ju mak'aniya lapanacni ni catamuctaxtulh ni talhipastacta ju Dios ixpumavasalaca ju ixchivinti'an. \v 34 Para ju quit'in iclajunau ni jantu tu'u' alhip'ast'act'it ju ixpumavasalaca ju minchivinti'an mas va tuch'i anaviya'it'it. Nin yuchi ni lai alhip'ast'act'it ju lact'iyan ni anchach ju lhinajun ju Dios. \v 35 Nin yuchi ni lai alhip'ast'act'it ju lacat'un ni anchach ju ch'antai ju Dios. Nin yuchi ju lak'achak'an Jerusalén ni yuchach ixlak'achak'an ju k'ai ucxtin Dios. \v 36 Nin yuchi ni lai alhip'ast'act'it ju mi'aktsulh'an ju ixpumavasalaca ju minchivinti'an. Jantu lai alhip'ast'act'it ju yuchi ni jantu lai xnapapa at'inavit'it ju mi'ai'an nin smalaka. \v 37 Alai chach tac'atsaya' ju lapanacni ni vasalh a ju nomp'ut'unat'it acsni nonat'it a. Chai vasalh jantu ju nomp'ut'unat'it acsni nonat'it ni jantu. Para ni makt'asq'uiniyat'it tu'u' atumpa va nomputun ni na va alact'u'ununat'it chai ixlhiyuchi jantu lai lalhiq'uiclac'a'iyat'it ni jantuch tu'u' lhip'ast'ac'at'it ju ixpumavasalaca ju minchivinti'an. \s1 Jantu lhijun ni aclamamalakchavani ni xamati' quinavi tu'u' macxcai \p \v 38 Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju lapanacni: \p ―Ju uxijnan k'asmat'at'it ni ixtanajun ju mak'aniya milacpa'itni'an ni xamati' canavinilh tu'u' talak'alhin ju apumatam pus vana va chunch canavinicalh ju anu' ju alactu'unulh. \v 39 Chunch ju ixnoncan. Para ju quit'in iclajunau ni jantu at'alasat'it ju alactu'unu' va ixlaca'atalh ni amamap'alanip'ut'ut'it. Alai ni xamati' cata'ulaniyan ju lamilakxtan'an pus axt'aknich'ok'ot'it ju mintalakxtantam'an. \v 40 Chai ni xamati' catachivimak'anan chai catatai'iniputunan ju mimpumpu'an pus jantu alhik'a'it'it vachu' ju mincutun'an. \v 41 Chai ni xamati' taropa tap'astu tamac'uc'ayan ju ixtac'uc'at ni alhip'iniya'it'it ixlhimakat tachi ju lhcacanta lacalhamap'aksin pus palai k'ox cava ni palai makat ju alhip'it'it. Palai jantu k'ox cava ni va alhit'alhk'amt'it. \v 42 Chai va tichi chavaich ju catasq'uiniyan tu'u' jantiyu' ju jantu alhixt'aknip'ut'ut'it ni va mak'ap'ut'unat'it mi'akstu'an. Chai va tichi chavaich ju catamats'isq'uiniyan tu'u' jantu a'una'it'it ni jantu va ixlacata ni mak'ap'ut'unat'it mi'akstu'an. \s1 Tasq'uini ni camapainiu ju tam quint'alaxcai'an \p \v 43 Vachu' k'asmat'at'it ni ixtanajun ju mak'aniya milacpa'itni'an ni amap'ainit'it ju tamapainiyan chai alhit'alaxc'a'it'it ju tanaviyan macxcai. \v 44 Chunch ju ixnoncan. Para ju quit'in iclajunau ni amap'ainit'it ju mint'alaxcai'an chai asq'uint'it ju k'ox is'atsucunti'an ju macxcai tajunan. Chai anavinit'it k'ox ju na taxcayan. Chai at'ap'aininit'it ju Dios ixlacata'an ju talhimakchapuyan. \v 45 Chai ni chunch ju a'ulht'ut'it pus anaviya'it'it tachi ju navi ju quimpai'an Dios ju vilhcha lact'iyan. Pus ju yuchi amacamini ju asc'unu' chai ju xcan ju k'ai tajunita chai ju lack'oxin lapanacni. \v 46 Pus ni va yu'unch ju amap'ainiya'it'it ju tamapainiyan pus ja k'oxich ju chunch. Mas yu'unch ju ta'okxchok'omaxtui ju tumin tanavi ju chunch. \v 47 Chai ni va yu'unch ju mi'alak'avin ju at'alaxak'alayat'it pus vana va chunch ju naviyat'it tachi ju tanavi ju lapanacni ju jantuca' tamispai ju Dios. \v 48 Pus sok ats'uc'ut'it ju uxijnan tachi ju quimpaich'an ju vilhcha lact'iyan ni sok navi ju yuchi. \c 6 \s1 Ju Jesús amalani ixlacata ixnavica ju k'ox \p \v 1 Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju lapanacni: \p ―Alakts'int'it. Tun t'inavit'it ju tu'u' k'ox la'ix'ucxlacapu'an ju lapanacni va ixlaca'atalh ni na k'oxich catapulhiulayan. Ni chunch ju alat'it pus jantu tu'u' ap'ulha'aya'it'it la'ixmacni ju quimpai'an ju vilhcha lact'iyan. \v 2 Chai acsni a'akt'ai'uya'it'it ju quilhpatinin jantu chunch a'ulht'ut'it ta yu laich catac'atsaya' tachi chun ju lapanacni. Pus chunch ju talai ju yu'unch ju tanajun ni tanavini ixlhamap'aksin Dios mas jantu. Ju yu'unch taxt'ak'a ju ixtumin'an la'ixpujitat'an chai lacati ni laich catac'atsaya' ju lapanacni chai catanaulh ni lack'oxin lapanacni tajunita. Pus slivasalh ju iclajunau. Ju yu'unch ta'amaklhtayanank'ota ju ixtalhaja'an ju ani lacamunutpa' ni alak'ayacan la'ixmacni ju ixt'alapanacni'an. \v 3 Para ju uxijnan acsni axt'ak'a'it'it ju tu'u' pus va sek axt'akt'it. \v 4 Chai ni va sek ju axt'ak'a'it'it pus ju quimpai'an Dios cataxtakniyan ju mintalhaja'an. Pus ju yuchi lakts'in tuchi sek navican. \s1 Ju Jesús amalani ta yu laich put'achivincan ju Dios \p \v 5 Chai acsni t'ach'ivinint'it ju Dios jantu chun ju alat'it tachi ju talai ju yu'unch ju tanajun ni tanavini ixlhamap'aksin Dios mas jantu. Ju yu'unch na k'oxich talhiulai acsni tatayai lacpujitat u lacatalhavat acsni tat'achivinin ju Dios. Vachu' tat'achivinin ju Dios mas lacati ni laich catalakts'ilh ju lapanacni. Para slivasalh ju iclajunau. Ju yu'unch ta'amaklhtayananta ju ixtalhaja'an ju chavai ni na alak'ayacanta. \v 6 Para ju uxijnan acsni t'ach'ivinint'it ju Dios at'anut'it ju laminchaka'an. Chai at'ola'it'it va mi'akstu'an. Chai at'ach'ivinint'it ju quimpai'an Dios ju vachu' vi junta aseknic'a. Chai ju quimpai'an Dios ju lakts'in tuchi navican junta aseknic'a yuchach ju cataxtakniyan ju mintalhaja'an. \p \v 7 Chai acsni t'onat'it t'achivinin ju Dios jantu na paklhu ana'unt'it ju tijtam chivinti tachi ju talai ju ali'in lapanacni ju jantuca' tamispai ju Dios. Pus ju yu'unch tanajun ni va acsnich ju laich cak'asmatnicalh ni na lhu chivinti catanaulhch. \v 8 Pus jantu chun ju anavit'it tachi ju talai ju yu'unch. Pus ju quimpai'an Dios c'atsai tuch'i makt'asq'uiniyat'it mas tuca' sq'uiniyat'it. \v 9 Pus ju uxijnan chanich anona'it'it acsni at'ach'ivinina'it'it ju Dios: \q1 Quimpai ju vilhchi' lact'iyan \q1 chach tac'atsa ju lapanacni ni na salaka'at ju uxint'i. \q1 \v 10 Chach chilh ju avilhchan acsni alhinona' ju uxint'i. \q1 Chach navicalh ju mink'achat ju ani lacat'un tachi ju navicantacha ju lact'iyan. \q1 \v 11 Aquilaxtakniuch ju chavai ju vaiti ju icmaktasq'uiniyau. \q1 \v 12 Aquilamac'acxaniuch ju quintalak'alhin quinc'an ni vachu' ic'amac'acxanitauch ju quintanavitan tu'u' macxcai. \q1 \v 13 Jantu aquilalhi'au junta acmapast'ac'anicau tu'u' macxcai. \q1 Alai aquilamak'osuniuch ju macxcai. \q1 Pus uxint'i ju lhina'un chai uxint'i ju alin ju mintachaput chai uxint'i ju lak'ayac'an tus va tavananch. Slivasalh chunch ju unit'a. \m Chunch ju anona'it'it acsni at'ach'ivinina'it'it ju Dios. \p \v 14 Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju lapanacni: \p ―Chai ni amac'acxaniya'it'it ju lapanacni ju ix'alactu'unti'an ju tanavinitan pus vachu' catamac'acxaniyan ju uxijnan ju quimpai'an ju vilhcha lact'iyan. \v 15 Para ni jantu amac'acxaniya'it'it ju lapanacni ju ix'alactu'unti'an pus nin yuchi ju quimpai'an Dios jantu catitamac'acxanin ju mintalak'alhin'an ju uxijnan. \s1 Ju Jesús amalani ixlacata ju tascajat \p \v 16 Acsni at'asc'a'aya'it'it jantu chun alaya'it'it tachi ju talai ju quint'a'israelitanin'an ju tanajun ni tanavi ju ixlhamap'aksin Dios mas jantu. Pus ju yu'unch tamalacasui ju amak'anit la'ix'ucxpu'an chai tamuc'ai ju lhc'ac'a la'ix'ucxpu'an ni catasulh ni tatascajaich. Pus slivasalh ju iclajunau. Ju yu'unch ta'amaklhtayananta ju ixtalhaja'an ju ani lacamunutpa' ni na alak'ayacan. \v 17 Para ju uxijnan acsni at'asc'a'aya'it'it at'u'uya'it'it ju mi'ai'an chai alakp'uch'ak'aya'it'itch. \v 18 Ju chunch jantu catac'atsaya' ju lapanacni ni t'asc'a'ayat'it. Va yuchi ju quimpai'an Dios ju cac'atsaya' ni lakts'in ju yuchi tuchi navican junta aseknic'a. Chai yuchi ju cataxtakniyan ju mintalhaja'an. \s1 Alin ju quimak'alit'an ju lact'iyan \p \v 19 Jantu alalhavat'it ju mimak'alit'an ju ani lacat'un junta na alin ju sa'ats'acana' chai junta va cajoksa' chai junta alin ju ak'alhonin ju tak'alhotanui lacachaka'. \v 20 Alai anch ju lact'iyan ju ap'ulhavaya'it'it ju mimak'alit'an va ixlacata ni naviyat'it ju k'ox ju ani lacat'un. Pus ju anch mati' ju sa'ats'acana' cativa chai jantu lai joks ju tu'u' nin cata'alilh ju ak'alhonin ju lai catak'alhotanu. \v 21 Pus chunch ju alat'it ni va tsa tsa pastaccan ju xataxtokni ju lacamunutpa' acsni ani ju mak'acan ju mimak'alit'an. Para ju tamak'ai ju ixmak'alit'an ju lact'iyan pus anchach ju tapastact'ajun. \s1 Quilakchulh'an ju xamaclhcu ju quilacatuna'an junita \p \v 22-23 Ju milakchulh'an chunch junita tachi ju tu'u' maclhcu ni yuchach ju pu'alac'avanancan. Pus ju milakchulh'an ni na lack'ox pus laich alac'avananat'it. Para ju milakchulh'an ni jantu k'ox pus tachi ju va t'onat'it laca'atats'isni. Pus vana va chun ju mi'atalacpast'ac'at'an. Ni alacp'ast'acnant'it ju k'ox pus laich amach'akxaya'it'it ixchivinti Dios. Para ni asamak'ana'it'it ixchivinti Dios pus jantu k'ox ju mi'atalacpast'ac'at'an chai va ixt'achunch jun ju mi'atsucunti'an tachi ju va t'onat'itca' laca'atats'isni. \s1 Jantu lai tijt'ui actimapaini \p \v 24 Jantu xamati' lai pumat'ui catinavi ix'ucxtin ju vaktam. Pus akts'iya jantu tu'u' calhiulaya' ju pumatam chai na camapainiya' ju apumatam. U ni jantu para akts'iya calhilaksiya' ju pumatam chai ju apumatam lana jantu tu'u' canaviya' cuenta. Pus vana va chun ju uxijnan. Jantu lai at'imap'ainit'it ju Dios chai vachu' ju tumin. \s1 Ju Dios alhist'ac'a ju is'ask'at'an \p \v 25 Iclajunau ni jantu alhamak'aninint'it ixlacata ju mi'atsucunti'an ju tuch'i a'uya'it'it u tuch'i ak'ot'a'it'it nin yuchi ixlacata tuch'i ju amalakch'inina'it'it. Pus palai tu'u' ju mi'atsucunti'an. Palai jantu ju va tu'u' vaiti. Chai palai tu'u' ju milacatuna'an. Palai jantu ju va mimpumpu'an. \v 26 Alakts'int'it ju ts'oknin. Ju yu'unch jantu ta'ach'ananan. Chai jantu taxk'a'i ju catamak'aya' ju xatoc'at. Chai jantu tamak'ai ju ixvaiti'an lacatu'u' pac'atsa. Para ju mimpai'an ju vilhcha lact'iyan yuchi ju amavai. Pus ju Dios palai tu'u' talhiulayan ju uxijnan. Palai jantu ju va tu'u' ts'ok'o. \v 27 Chai jantu xamati' ju milhi'uxijnan ju lai palai putank'ai catijunlh mas na lhu capastaclh. \p \v 28 Chai tajuch ni na va lhamak'anininat'it ixlacata ju mimalakch'intich'an. Alakts'int'it ta yu tak'ayaich ju xaxanti lacaq'uivin. Ju yu'unch jantu tach'alhcatnan nin cata'asiunilh. \v 29 Para iclajunau nin yuchi ju k'ai ucxtin Salomón mas na mak'ali' ixjunita jantu malakch'inilh tachi ju tu'u' xanti. \v 30 Pus ju Dios na c'us malakch'ini ju ach'itin ju alin mas va lacaq'uivin. Chai ju yuchi jantu jonk'alhi. Ju chavai stak'auca'. Para ju lhi calacxavacana'. Pus ja va a ti uxijnan jantu cataxtakniyan ju Dios ju mimpumpu'an. Para ju uxijnan na lacats'unin lhilaksiyat'it ju Dios ni lai cataxtaknin ju tuch'i makt'asq'uiniyat'it. \v 31 Pus ni cataxtakniyan ju Dios tuch'i amakt'asq'uiniya'it'it pus jantu alhamak'aninint'it. Jantu ana'unt'it: “Tijuch nu' ju ca'uyau ju chavai”. U “tijuch nu' ju cak'ot'au ju chavai”. U “tijuch nu' ju calakch'iyau ju chavai”. \v 32 Jantu alhamak'aninint'it ju ani taxtokni ni chunch ju talai ju yu'unch ju jantuca' tamispai ju Dios. Para alin ju quimpai'an ju vilhcha lact'iyan chai ju yuchi c'atsai ni makt'asq'uiniyat'it tachi chun ju ani taxtokni. \v 33 Para yuchi ju p'ulhnan anavit'it cuenta ta yu palai lai calhinona' ju Dios lami'atsucunti'an. Vachu' yuchi ju anavit'it cuenta ta yu laich soknic'a cava ju mi'atsucunti'an tachi ju k'achani ju Dios. Chai ni chunch ju alat'it pus ju yuchi cataxtakniyan tachi chun ju ani taxtokni. \v 34 Pus jantu alhamak'aninint'it ju catapasayach ju lhi. Pus chux avilhchan na alin ju ixlhamak'an. Chai jantu lhijun ni na alhamak'aninint'it ju tuchi laich camilh ju alhi. \c 7 \s1 Jantu amuc'anit'it ixtalak'alhin ju apumatam \p \v 1 Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju lapanacni: \p ―Jantu ana'unt'it ni talak'alhin ju xanavi ju ak'antam. Ni chunch ju alat'it pus ju Dios canona' ni vachu' navit'at'it talak'alhin ju uxijnan. \v 2 Pus tachi ju ulaniyat'it ixtalak'alhin ju ak'antam pus vana va chun ju a'ulanic'ana'it'it ju uxijnan. Chai ju tuch'i anaviniya'it'it ju ak'antam pus vana va chun ju anavic'ana'it'it ju uxijnan. \v 3 Tajuch ni na naviyat'it cuenta ju tu'u' lacat'icst'i talak'alhin ju navi tam milhilak'au para lana jantu naviyat'it cuenta ju k'ai talak'alhin ju naviyat'it mi'akstu'an. Ni chunch ju layat'it pus ixt'achunch unt'at'it tachi tam lapanac ju cajunilh ak'antam ni tanun ju lacat'icst'i amacxtalh la'ixlakchulh mas tanun ju palai k'ai amacxtalh la'ixlakchulh is'akstu. \v 4 Chai tas laich a'unit'it ju tam milhilak'au: “Alak'a'it'ich ni ac'aktaijuyan ni amacona' ju talak'alhin ju navi”. Tas laich chunch a'unit'it ni jantu naviyat'it cuenta ju k'ai talak'alhin ju naviyat'it ju uxijnan. Pus acsni chunch ju layat'it pus ixt'achunch unt'at'it tachi tam lapanac ju cajunilh ak'antam: “Acmaxtuniyanch ju lacat'icst'i amacxtalh ju tanun lamilakchulh”. Laich chunch juni mas palai k'ai amacxtalh ju tanun la'ixlakchulh is'akstu. \v 5 Para ju uxijnan acsni chunch ju layat'it pus va acxp'ut'iyununat'it. Pus p'ulhnan amac'a'unt'it ju k'ai talak'alhin ju naviyat'it. Chai ju chunch lai a'akt'ai'uya'it'it ju milak'au'an ni camacaulh ju lacat'icst'i talak'alhin ju navi ju yuchi. \p \v 6 Jantu a'unch'ok'ot'it ju ixchivinti Dios ju lapanacni ju tamispai para va tasamak'anta. Jantu xcai ni catalhitalhk'amalh u catalhits'i'ilh ju ixchivinti Dios. Pus ni a'unch'ok'oya'it'it ixchivinti Dios ju chunch talai pus va ixt'achun tapasai tachi acsni xtaknican ju can ixvaiti'an ju tu'u' xk'oyun chai ju yu'unch catatalhk'amalh chai catats'acayan. U tachi ju tu'u' p'axnin ni axt'akniya'it'it ju tu'u' chiux ju na laklhu ixtapalh para ju yu'unch va taputayalhavanan ni jantu tac'atsai ni laklhu ixtapalh. \s1 Asq'uininch. Ap'uxc'auch. Chai asat'i ju malhtich \p \v 7 Asq'uinit'it ju Dios chai ju yuchi cataxtakniyan. Ap'uxc'a'ut'it la'ixmacni Dios ju tuch'i makt'asq'uiniyat'it chai alhit'a'uya'it'it. Va tsa tsa asq'uinit'it ju Dios tachi acsni va tsa tsa sacan laca tu'u' malhtich chai ju Dios cataxtakniyan. \v 8 Pus va tichi chavaich ju casq'uiniya' ju Dios ju tu'u' pus caxtaknicana'. Chai va tichi chavaich ju puxcajui tu'u' la'ixmacni Dios calhitajuya'. Chai va tichi chavaich ju va tsa tsa sai ju malhtich pus camalhtek'anicana'. \p \v 9 Jantu xamati' ju milhi'uxijnan ju lai caxtaknilh tam is'ask'at'a lakatam chiux acsni casq'uinilh ju vati. \v 10 U ni casq'uinilh ju pamata jantu xamati' milhi'uxijnan ju laich caxtaknilh lakatam lu. \v 11 Pus ju uxijnan mas na k'ai unt'at'it lai xt'akniyat'it ju k'ox ju mi'ask'at'an'an. Pus ja va a ti yuchach ju quimpai'an Dios ju vilhcha lact'iyan jantu cati'axtaknilh ju k'ox ju yu'unch ju tasq'uini. \p \v 12 Pus ni lac'asq'uinat'it ni k'ox catat'alalhi'an ju lapanacni pus vachu' k'ox at'alalhi'it'it ju yu'unch. Pus chunch ju najun la'ixlhamap'aksin ju Moisés chai chunch ixtanajun ju mak'aniya lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios. \s1 Alin ju ti ju va put'icst'i junita \p \v 13 Anch ju ap'up'it'it junta va put'icst'i ju ti. Pus junta na pok'ai ti chai junta na ak'ox anchach ju pu'ancan junta jonk'alhita mak'alhk'ajnat. Chai na lhu ju tapu'anch ju anch. \v 14 Para na put'icst'i chai na axcai ju xati ju pu'ancan ju lact'iyan junta alin ju atsucunti jonk'alhita. Chai na lacats'unin ju tapu'an ju anch. \s1 Laxatoc'at pumispacan tuchi q'uiu \p \v 15 Alhist'acc'ant'it ni jantu cata'okxchok'oyan ju lapanacni ju talacasui tachi ju lapanacni ju tanajun ixchivinti Dios mas jantu. Ju yu'unch tamalacasuniyan tachi ju vasalh lack'oxin lapanacni tajunita. Para la'ix'alhunut'an chunch tajunita tachi ju tu'u' maktilin. Ju yu'unch va talak'alhiniputunan ju mi'atsucunti'an. \v 16 Para la'is'atsucunti'an ap'umisp'aya'it'it tichi chava'itnich ju yu'unch. Pus ju uxijnan c'ats'ayat'it ni jantu toc'ai ju uvas laca'alhtucunan. Nin yuchi ju capen lai catoc'alh lacachatai. \v 17 Pus tachi chun ju k'oxi q'uiu caxt'ak'a' ju k'ox xalhi'ut. Chai ju tu'u' q'uiu ju jantu k'ox pus caxt'ak'a' ju lhi'ut ju jantu k'ox. \v 18 Pus ju tu'u' k'oxi q'uiu jantu lai catixtaklh ju xalhi'ut ju jantu k'ox. Chai ju tu'u' q'uiu ju jantu k'ox jantu lai catixtaklh ju xalhi'ut ju k'ox. \v 19 Pus tachi chun ju q'uiu ju jantu xt'ak'a ju xalhi'ut ju k'ox pus chakxmak'ancan chai lakxavacanch. \v 20 Pus vana va chun ju lami'atsucunti'an. Laich ap'umisp'aya'it'it tichi lapanacnich ju la'is'atsucunti'an. \s1 Jantu catitatanuk'o ju lact'iyan chux ju lapanacni \p \v 21 Tachi chun ju lapanacni ju quintajuni ni ix'ucxtin icjunita jantu si catatanuyanta ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios. Va yu'unch ju catatanuyanta ju tanavini ju ixk'achat ju quimpai ju vilhcha lact'iyan. \v 22 Pus ju anu' avilhchan acsni camak'osaspitcana' ju lapanacni na lhu chanich aquintajunach: “Qui'ucxtin ju quijnan xac'ajunau ju lapanacni ju minchivinti lamintapaka'ut. Chai lamintapaka'ut icxcoxtuch ju lhacaticuru la'ixlacatuna'an ju lapanacni. Chai lamintapaka'ut na lhu xacnaviyau ju lhamak'an”. Chunch ju aquintajunach. \v 23 Para ju acsnich chani ac'ajunach: “Jantu tavanan xaclamispayau. Ak'ost'it ju laquimacni ju uxijnan ju naviyat'it ju alactu'unti”. \s1 Lacat'ui junta lai tayai ju chaka' \p \v 24 Va tichi chavaich ju quink'asmatni ju quinchivinti chai canaviya' tachi ju icnajun pus ixt'achunch junita tachi tam lapanac ju na ac'atsananta. Pus ju yuchi na talhman lana ju pucutulh tus lhitajulh ju chiux. Chai la'ix'ucxni ju anu' chiux ju yaulh ju xatantun ixchaka'. \v 25 Chai astan lalh ju xcan. Alilh ju akmuxtutu. Chai na p'as lalh ju un. Para jantu ta'aktalh ju anu' chaka' ni la'ix'ucxni chiux ju ixch'antai. \v 26 Para va tichi chavaich ju quink'asmatni ju quinchivinti para jantu canaviya' tachi ju icnajun pus ju yuchi ixt'achunch junita tachi ju apumatam lapanac ju na tonto ixjunita. Pus ju yuchi yaulh ixchaka' lacacucujni. \v 27 Chai astan lalh ju xcan. Alilh ju akmuxtutu. Chai na p'as lalh ju un. Pus ta'aktalh ju anu' chaka' chai lana tak'alhik'o. \p \v 28 Chai acsni chivink'olhch ju Jesús pus ju lapanacni va talhamak'aninilh ta yu xa'amalanininch. \v 29 Ixtalhamak'anininch ni ix'amalaninin tachi ju tam xak'ai. Jantu chun ixlai tachi ju ixta'amalaninin ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an. \c 8 \s1 Ju Jesús c'uch'u pumatam ju na ixlacats'its'ita \p \v 1 Acsni mincha ju Jesús ju lactalhpa na lhu lapanacni ju tach'ak'ok'alh. \v 2 Chai lakmilh pumatam ju ixpacxanta ju macxcai ts'its'i ju ixpuch'i'an. Chai ju yuchi ta'aktsokotanilh ju Jesús chai juni: \p ―Qui'ucxtin ni va xaq'uinc'uch'up'ut'uch cava pus laich xaq'uinc'uch'ut'i. \p \v 3 Pus ju acsnich ju Jesús mokslanilh ixmaca' la'ixlacatuna. Chai junich: \p ―Iclacasq'uinch. Palaich'at ju chavai. \p Chai acsni naulh ju chunch ju Jesús pus lana vats'alhti lacamacaxnilh ists'its'i ju anu' lapanac. \v 4 Chai ju Jesús juni: \p ―Ak'asmat'ich ju icjunan. Tun xamati' t'i'un tu'u'. Va a'inchich t'alac'asunini' ju pali chai axt'akchich ju milhak'ailakts'in tachi ju ixnajun ju Moisés lacalhamap'aksin. Chai ju chunch ju lapanacni catac'atsaya' ni salaka ju milacatuna. \s1 Ju Jesús c'uch'u ixlapanac pumatam capitán \p \v 5 Acsni cha'alh ju Jesús ju lak'achak'an Capernaum pus lakmilh pumatam capitán chai sq'uinilh lamapainin. Pus ju anu' capitán jantu israelita ixjunita. Romano ixjunita. \v 6 Chanich ju juni ju Jesús: \p ―Qui'ucxtin ju quilapanac macha laquinchaka'. Va lacalhtuculunta chai slivasalh na mak'alhk'ajnan. \p \v 7 Chai ju Jesús juni: \p ―Ac'anach c'uch'unu'. \p \v 8 Para ju capitán chani k'alhtailh: \p ―Qui'ucxtin ju quit'in jantu tu'u' quintapalhni ni laich at'anut'i laquinchaka'. Para mas va anauch ju chivinti chai palaich cajuna' ju quilapanac. \v 9 Icc'atsai ni laich chunch catapasalh ni alin vachu' ju quintalhijuni. Chai ju quit'in vachu' alin ju quintaropajni ju ic'alhijuni. Acsni icjuni ju pumatam ni ca'alh pus an. Chai acsni icjuni apumatam ni camilh pus min. Chai ni icjuni ju quilapanac ni canavi tu'u' pus navi. ―Chunch ju junilh ju anu' capitán. \p \v 10 Chai ju Jesús acsni k'asmatlh ju ixchivinti na lhamak'aninilh. Chai ajuni ju ixtat'a'anta: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Jantu iclhitajuta nin pumatam israelita ju aquilhilaksilh tachi ju quilhilaksi ju ani ya lapanac. \v 11 Chai iclajunau ni na lhu cataminanta ju ixlhilacaputs'un ju lacamunutpa' ju jantu israelitanin tajunita tachi ju ani ya lapanac. Chai catat'atolach ju Abraham chai ju Isaac chai ju Jacob ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios. \v 12 Para ju ali'in uxijnan ju ixlhijun ni ixt'anut'it ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios jantu lai at'anuya'it'it. Alai amac'ap'inc'ana'it'it laca'atats'isni. Chai ju anch alack'alhununa'it'it chai xvek xvek alacq'uict'a'una'it'it ni na amak'alhk'ajnana'it'it. ―Chunch ju ajuni ju lapanacni ju Jesús. \p \v 13 Astan chani ju juni ju capitán: \p ―A'inch'ok'ochich laminchaka'. Tachi ju xaq'uilhilaksich ni laich ac'ac'uch'unulh va laquinchivinti pus chunchach ju icnavilh. ―Chunch ju xajuni ju anu' capitán. \p Chai vasalh lana palaich va ju ixlapanac ju acs pants'iquis. \s1 Ju Jesús c'uch'u ixput'ichako'ulh ju Pitalu' \p \v 14 Ju aktam ju Jesús alh la'ixchaka' ju Pitalu' chai acsni chilh pus lakts'ilh ju ixput'ichako'ulh ju Pitalu' ni ixma la'ixputaman. Na ixch'apata ju iscacat. \v 15 Pus ju Jesús quimacch'apalh chai lana macaulh ju iscacat ju tak'ank'an. Chai ju yuchi k'ostavi chai lana tsuculh alacmavana' ju Jesús chai ju ix'amamaka'ui. \s1 Ju Jesús na pumalhu ac'uch'u \p \v 16 Chai acsni tok'oxa na lhu alhiminicalh ju Jesús ju lapanacni ju ixtanun ju lhacaticuru la'ixtanquilhacni'an. Pus ju Jesús va lakatam chivinti ju ajuni ju lhacaticurulhni chai lana tataxtulh la'ixlacatuna'an ju lapanacni. Vachu' palai anavik'o ju tak'ank'anin ju ix'alhiminicanta. \v 17 Chai ni chunch ju navilhch ju Jesús pus uctaxtulh ju chivinti ju ixnajunta ju mak'aniya ixlapanac Dios ju Isaías ixjuncan. Pus ju yuchi ma chani naulh: “Yuchach ju mak'osulh ju quintak'ank'at'an”. \s1 Ju ali'in tach'ak'ok'aputun ju Jesús \p \v 18 Ju Jesús acsni lakts'ilh ni na lhu lapanacni ixtavilanalh ixtalakachoko junta ixvi ju yuchi pus ajunilh ju ixtamamaka'un ni ca'alact'a'alh lhimak'antacutni atants'in. \v 19 Para acsni tuca' ixta'anta pus lakmilh ju Jesús pumatam ju na ixlhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin chai juni: \p ―Amamaka'unu' acch'ak'ok'ayanch vanta anchach ju ap'ina'. \p \v 20 Para ju Jesús junich: \p ―Ju zorra alin junta tanui. Chai ju ts'ok'o alin junta tatoc'ai. Para ju quit'in mati' ju quinchaka' junta lai ac'astacnalh. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p \v 21 Chai lana xak'ala ju Jesús apumatam ixtamamaka'un. Juncanch ju Jesús: \p ―Qui'ucxtin yauch aq'ui'un ni act'atolaca' ju quimpai. Ni caniya' ju yuchi pus acmacnuya' chai acsnich ju acch'ak'ok'ayan. \p \v 22 Para ju Jesús chani k'alhtailh: \p ―Palai tu'u' aq'uilhiulat'i ju quit'in. Palai jantu ju mimpai. Chai aq'uinch'ak'ok'ach junta ac'uctsuntsucuya'. Chach tamacnu ju mimpai ju ta'amacnunun ju tanita. \s1 Ju Jesús ak'ailh ju un chai ju xcan \p \v 23 Pus ju acsnich ju Jesús tajulh lacabarco chai ju ixtamamaka'un vachu' tat'ataju. \v 24 Chai acsni ta'alhtanalh lacats'unin pus k'ostaya ju k'ai un chai na p'as tanek'alh ju xcan. Chai na ixquitanui ju lacabarco. Pus ju barco ixqui'akpaxputunch. Para ju Jesús na ilhtatai. \v 25 Pus ju acsnich talak'alh ju ixtamamaka'un chai tamacuju. Tajunich: \p ―Qui'ucxtin aquilamak'alhtaxtuch ni na muxtuputunauch. \p \v 26 Para ju Jesús chani ak'alhtailh: \p ―Tajuch ni va t'alhananat'it. Ju uxijnan na lacats'unin quilalhilaksiyau. \p Chai acsni nonk'o chunch pus ju Jesús k'ostavi chai k'ailh ju un chai ju xcan. Chai lana sek avanalh chai jantu lucunulh ju xcan. \v 27 Chai ju ixlapanacni lana na talhamak'aninilh. Talaclajuni: \p ―Tis lapanac nu' ju ani ni lai xataquiclaca'i ju un chai ju xcan. \s1 Ixt'iyun'an lapanacni ixtapacxanta ju lhacaticurulhni \p \v 28 Pus ju Jesús chai ix'amamaka'ui tacha'alh ju lhimak'antacutni atants'in junta ixt'un'an ixjunita ju amachak'an Gadara. Chai acsni tatacutcha pus taquipakxtokchilh ixt'iyun'an ju ixtapacxanta ju lhacaticurulhni la'ixlacatuna'an. Ixtamintacha campusantu chai slivasalh lakachapunin ixtajunita. Jantu xamati' lai ixtamapasai ju anu' lacati. \v 29 Chai lana tatsuculh t'asanin. Chai ju lhacaticurulhni na p'as tamachivina ju anu' lapanacni acsni chani tajuni ju Jesús: \p ―Tijuch ju quilamintau lhilakts'inin ju uxint'i ji Jesús ists'alh'at Dios. Ja va quilamintau mamak'alhk'ajninin mas tuca' chin ju avilhchan. ―Chunch ju tajuni ju anuch lhacaticurulhni ju Jesús. \p \v 30 Pus ju lhi'avinti lacats'unin na lhu ixtayanancha ju p'axnin. Ju yu'unch va ixtat'ajun k'exvenin. \v 31 Pus ju lhacaticurulhni talhitapaininilh ju Jesús. Tajunich: \p ―Ni aquilatixcoxtuyau la'ixlacatuna'an ju ani tayanalh lapanacni pus aquilalacasq'uiniuch ni ac'anau la'ixlacatuna'an ju p'axnin. \p \v 32 Chai ju Jesús ajuni: \p ―Ap'inchit'it. \p Pus ju anu' lhacaticurulhni tataxtulh la'ixlacatuna'an ju ixt'iyun'an lapanacni chai lana ta'alh tanunin la'ixlacatuna'an ju p'axnin. Chai acsni tatanu la'ixlacatuna'an ju p'axnin pus ju p'axnin ta'ats'alalh. Tin ta'alh junta vac anta. Tatajucha laca'atants'in chai tanitajuk'o lacxcan. \p \v 33 Pus ju yu'unch ju ixtalhist'ac'a ju p'axnin na tatalhanalh chai ta'ats'alalh. Ta'alh ju lak'achak'an chai taquinonk'o chux tuchi ixtapasata la'is'atsucunti'an ju anu' lapanacni ju ixtapacxanta ju lhacaticurulhni. \v 34 Pus ju acsnich chux ju lapanacni amachak'an anch tataxtulh. Talakmilh ju Jesús. Chai acsni talakchilh tatapaininilh ni cataxtulh ju la'ixt'un'an. \c 9 \s1 Ju Jesús c'uch'u pumatam ju va ilhtuculunta \p \v 1 Ju Jesús tanuchokolh lacabarco chai anchokolh lhimak'antacutni atants'in. Chai chinchokolh la'ixt'un. \v 2 Chai lhicha'anicalh pumatam lapanac ju va ixlacalhtuculunta. Pulhicha'ancalh ju lona. Chai ju Jesús acsni alakts'ilh ni na ixtalhilaksi ju yuchi ju anuch lapanacni pus chani juni ju tak'ank'an: \p ―Jantu at'alhan ji quints'alh. Ju mi'alactu'unti mac'acxanicanta. \p \v 3 Para ju ali'in ju ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin tak'asmatlh ixchivinti ju Jesús chai tanaulh la'ix'alhunut'an ni ma na macxcai chivinti xanajun ju Jesús ni ma tachi Dios ixjumputun. \v 4 Para ju Jesús c'atsa tuchi ixtapast'ac'a chai chani ajuni: \p ―Tajuch ni va chunch ju p'ast'ac'at'it lami'alhunut'an. \v 5 Ni va acjunilh ni mac'acxanicalh ju ix'alactu'unti pus jantu lai p'uc'ats'ayat'it ni vasalh alin ju quintachaput u jantu. Para ni acjunilh ni cak'ostavi chai ca'alhtanalh pus ju chunch lai ap'uc'ats'aya'it'it ni alin ju quintachaput u jantu. \v 6 Pus ju chavai aclamasuniyau ni vasalh alin ju quintachaput ju ani lacamunutpa' ni lai icmac'acxai ju alactu'unti. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p Pus ju acsnich ju Jesús chani juni ju tak'ank'an: \p ―Ak'ost'a'ulh. Asact'ich ju mimputaman chai a'inchich laminchaka'. \p \v 7 Pus ju acsnich ju anu' tak'ank'an ixjunita taya. Alh la'ixchaka'. \v 8 Chai ju lapanacni acsni talakts'ilh na tatalhanalh chai talak'ayalh ju Dios ni xtaknilh ju chunch tachaput ju Jesús ni laich ca'a'aktaijuya' ju lapanacni. \s1 Ju Jesús t'asanilh ju Mateo \p \v 9 Chai ju Jesús taxtulh ju anch chai acsni ix'anta ju lacati pus lakts'ilh pumatam ach'ini' ju ixvi junta amapalanancan. Ju yuchi Mateo ixjuncan. Chai ju Jesús chani juni: \p ―Aq'uinch'ak'ok'ach. \p Pus ju Mateo lana taya chai ch'ak'ok'alh. \p \v 10 Pus ju aktam ju Jesús ixt'ajun vena' la'ixchaka' ju Mateo. Chai na lhu tacha'alh ju ach'inin chai vachu' ju ali'in alactu'unin. Chai k'aixtam tat'atavi ju Jesús lacamixa. Chaich ju ix'amamaka'ui vachu' anch ixtavilanalh. \v 11 Para ju fariseonin acsni talakts'ilh ni anch ixvi ju Jesús chanich tajuni ju ix'alacmamaka'ui ju Jesús: \p ―Ju mi'amamaka'unu'an tajuch ni va k'aixtam alact'avajin ju ach'inin chai ju alactu'unin. \p \v 12 Para ju Jesús acsni k'asmatlh ju ixchivinti'an chani alacjuni: \p ―Ju k'ox tat'ajun jantu tamaktasq'uini ju ac'uch'unu'. Va yu'unch ju talactak'ank'ai ju tamaktasq'uini ju ac'uch'unu'. \v 13 Alanichit'it tuchi ju nomputun ju chivinti ju ts'okcanta la'ixchivinti Dios junta chani najun: “Ju quit'in iclacasq'uin ni a'akt'ai'uyat'it laca'amapaininti ju mint'alapanacni'an. Jantu va yuchi ni aquilalhik'ailakts'inau ju tu'u' atapacxat”. Chunch ju najun la'ixchivinti Dios chai chun ju icnavi. Pus ju quit'in jantiyu' iclhiminta ni ac'alact'asanilh ju lapanacni ju tanajun ni na soknic'a ju is'atsucunti'an. Alai icminta alact'asanini' ju alactu'unin ni catamacaulh ix'alactu'unti'an. \s1 Tasacmi ju Jesús ixlacata ju tascajat \p \v 14 Ju acsnich ju ix'amamaka'ui ju Xivan talakmilh ju Jesús chai tasacmi: \p ―Ju quijnan chai ju fariseonin na paklhu ju ictascajayau. Para ju mintamamaka'un jantu tatascajai. Tajuch. \p \v 15 Ju acsnich ju Jesús chani ajuni: \p ―Ja laich cata'amak'aninilh ju tamak'anta junta alin ju tamak'axt'ok'at acsni makvilhca' ju anu' ts'alh ju catamak'axt'ok'a'. Pus vana va chunch ju quintamamaka'un. Jantu tatascajai ni ic'alact'avilhca'. Para cachina' avilhchan acsni acmak'osucana' ju ani lacamunutpa'. Chai acsnich ju catatascajaya' ni na aquintalhamak'anininach. \p \v 16 Jantu xamati' lai lhalakyavanan ju pumpu' ju jantu amakpanti chai lai va chunch camuc'alh ju lacak'at'ili pumpu'. Ni chunch calacalh pus va palai makat cak'exlh acsni talakatumi ju sast'i pumpu'. \v 17 Chai nin yuchi ni lai acpumuju ju sast'i vino lacak'at'ili axt'ak'an ni na k'alhp'asnica'. Ni chunch ju canavicalh pus va cak'exlh ju axt'ak'an chai ju vino capu'ank'olh. Chai ju axt'ak'an cats'ank'alh. Alai pumucan ju sast'i vino lacasast'i axt'ak'an. Ju chunch laich pumak'acan ju vino ju axt'ak'an. \p Chunch ju ajuni ju lapanacni ju Jesús. Va ix'amamachakxaniputun ni jantu lai catilhiyaulh ju mak'aniya ixlhamap'aksin ju Moisés ju sast'i ixlhamap'aksin ju yuchi. \s1 Ac'uch'ucalh istsi' ju Jairo chai pumatam chako'ulh \p \v 18 Acsni ixt'ajun ajunini' ju lapanacni ju ani chivinti pus lakchilh pumatam xak'ai sia yu'unch ju ixtach'alhcatnan la'ixpujitat'an ju israelitanin. Chai ju yuchi ta'aktsokotanilh ju Jesús chai juni: \p ―Ju quintsi' va pants'iquisca' xani. Para ca'auch chai amokslanit'achi' ju mimaca' la'ixlacatuna chai catsucuchokoya'. \p \v 19 Pus ju Jesús lacataya chai t'a'alh. Vachu' tat'a'alh ju ix'amamaka'ui. \v 20 Chai acsni ixta'anta ju lacati pus chincha pumatam chako'ulh la'ixlhipulacan ju Jesús. Chai ju yuchi va tachi ix'alinta ixtak'ank'at. Lakacaut'ui c'ata ixpacxanta ju anu' tak'ank'at. Pus ju yuchi lakcha'anilh ju ixquilhtu' ixpumpu' ju Jesús. \v 21 Chunch ju lalh ni ixnajun la'ix'alhunut ni mas va yuchi ni calakcha'anilh lacats'unin ju ixpumpu' ju Jesús pus palai cajuna'. \v 22 Chai ju Jesús talakasp'itlh. Lakts'ilh chai juni: \p ―Quintsi' jantu at'alhan. Ni xaquilhilaksi pus yuchi palai xalhi'un. \p Pus ju anu' chako'ulh palai va ju anu' pants'iquis. \p \v 23 Pus ju Jesús acsni cha'alh la'ixchaka' ju anu' xak'ai pus alakts'ilh ju asanin chai ju lapanacni ni na ixtalack'alhun. \v 24 Chai ajuni: \p ―Ap'inchit'it ju uxijnan. Ju atsi' jantu nita. Va lhtatai. ―Chunch ju ajuni. \p Para ju lapanacni va talhits'i'ilh. \v 25 Para ju Jesús acsni alacxcoxtuk'o ju lapanacni pus tanulh chai macch'apalh ju anu' atsi' chai ju yuchi lana k'ostavi. \v 26 Pus lana lacc'atsak'ocalh tachi ixlhilacaputs'un ju lacat'un ju vanin vi ju anu' lak'achak'an. \s1 Ju Jesús ac'uch'u ixt'iyun'an alak'ach'ixnin \p \v 27 Chai acsni taxtuchokolh ju Jesús ju anch pus tach'ak'ok'alh ixt'iyun'an alak'ach'ixnin. P'as ixtachivinin. Ixtalact'asai. Va tsa tsa ixtajuni ju Jesús: \p ―Aquila'aktaijuch ji ists'alh ju k'ai ucxtin David. \p \v 28 Pus acsni chinchalh ju Jesús la'ixchaka' pus vachu' tacha'alh ju alak'ach'ixnin. Chai ju Jesús chani ajuni: \p ―Ja lac'a'iyat'it ni laich aclamalac'avaniu ju uxijnan. \p Chai ju yu'unch tak'alhtayanalh. Tajuni: \p ―Iclaca'iyau ji ucxtin. \p \v 29 Pus ju acsnich ju Jesús ach'apanilh ixlakchulh'an ju anu' alak'ach'ixnin chai ajuni: \p ―Ni xaquilalhilaksiyau ju quit'in pus chunchach ju aclanaviniyau. \p \v 30 Chai lana ta'alac'avanalh. Para ju Jesús slivasalh alhimap'aksi. Chai ajuni: \p ―Alakts'int'it. Tun xamati' a'unit'it tuch'i xat'ap'asayat'it. \p \v 31 Para ju yu'unch acsni tataxtuchalh lana talacquilhuntsuculh tachi ixlhilacaputs'un ju anu' lacat'un tuchi ixtapasata la'is'atsucunti'an. \s1 Ju Jesús c'uch'u pumatam nunu' \p \v 32 Chai acsni tataxtulh ju yu'unch pus lana lhicha'anipalacalh pumatam lapanac ju va nunu' ixjunita ni ixtanun ju lhacaticuru la'ixlacatuna. \v 33 Para acsni xcoxtulh ju Jesús ju lhacaticuru pus ju anu' nunu' chivinilh. Chai ju lapanacni slivasalh na talhamak'aninilh. Ixtanajun: \p ―Jantu tavanan lakts'incanta tu'u' ju chunch ju ani laquilacat'un'an. \p \v 34 Para ju fariseonin chani ixtanajun: \p ―Ju ani ya lapanac xcoxtui ju lhacaticuru la'ixlacatuna'an ju lapanacni la'ixtachaput ju xak'ai lhacaticuru. \s1 Ju Jesús amapaini ju lapanacni \p \v 35 Pus ju Jesús talacaputoc'alh tachi chun ju k'ai lak'achak'anixni chai tachi chun ju lact'icst'i lak'achak'anixni. Ix'amalanininch la'ixlacpujitat'an ju yu'unch. Ix'ajuni ju lapanacni ni lhinomputun ju Dios la'is'atsucunti'an. Vachu' palai anavi ju lapanacni mas va tuchi tak'ank'at ju ixtapacxanta. \v 36 Para acsni alakts'ilh ju lapanacni slivasalh na amapaini ni jantu xamati' ix'amasuni ju soknic'a ti. Chunch ixtajunita tachi ju tu'u' borregojni ju va mati' ix'alhistacna'an. \v 37 Pus ju acsnich ju Jesús chani ajuni ju ix'amamaka'ui: \p ―Slivasalh na lhu ju xatoc'at ju ach'ananti chai na c'atata para na lacats'unin ju ch'alhcatnin. \v 38 Pus yuchi alhit'ap'aininit'it ju xa'ucxtin ju lhich'alhcat ni camacamilh ali' ju ch'alhcatnin la'ixlhich'alhcat. \p Ju Jesús chunch ajuni ju ix'amamaka'ui ni va ix'amamachakxaniputun ni na lhu alin ju lapanacni ju laich ca'amalaca'inicalh ixchivinti Dios para na lacats'unin ju ta'amalaninimputun. \c 10 \s1 Ju Jesús asacxtulh ixpumacaut'ui'an ixtamalakachan \p \v 1 Ju acsnich ju Jesús at'asanilh ju ixpumacaut'ui'an ix'amamaka'ui chai axtaknilh ixtachaput'an ni laich cataxcoxtuniya' ju lhacaticurulhni la'ixlacatuna'an ju lapanacni chai ni laich palai catanavi ju lapanacni ju ixtach'apata tachi chun ju tak'ank'at. \p \v 2 Chani ix'ajuncan ju ixpumacaut'ui'an ixtamalakachan ju Jesús. P'ulhnan yuchi ju Simón ju vachu' juncan Pitalu'. Chai ixlak'au ju Tilix ixjuncan. Chai ju Jacobo chai ju Xivan. Pus ju Xivan isp'isek'e ixjunita ju Jacobo chai ju yu'unch ists'alan Zebedeo ixtajunita. \v 3 Chai ju Pilipe chai ju Bartolomé chai ju Tumax chai ju Mateo ju ach'ini' ixjunita. Chai apumatam Jacobo ju ists'alh Alfeo ixjunita. Chai ju Lebeo ju vachu' Tadeo ixjuncan. \v 4 Chai apumatam Simón ju makyu'unch ixjunita ju cananistanin. Chai ju Judas Iscariote. Yuchi ju tucan mak'axtaklh ju Jesús astan. \s1 Ju Jesús amalakacha ju ixtamamaka'un \p \v 5 Pus ju Jesús amalakacha ju ani ixpumacaut'ui'an chai chani alhimap'aksi: \p ―Jantu ap'it'it junta tavilanancha ju yu'unch ju jantu quint'a'israelitanin tajunita. Nin yuchi ni ap'it'it la'ixlak'achak'an'an ju samaritanonin. \v 6 Alai anchach ju ap'it'it junta tavilanancha ju quint'a'israelitanin. Ju yu'unch chunch tajunita tachi ju tu'u' borregojni ju va tats'ank'atach. \v 7 Chai vanta anchach ju ach'ip'ina'it'it a'una'it'it ju lapanacni ni vaninch minta ju avilhchan acsni calhinona' ju Dios. \v 8 Palaich anavit'it ju tapacxanta ju macxcai ts'its'i ju va puch'i'an. Chai palaich anavit'it ju tapacxanta ju tu'u' atumpa tak'ank'at. Amalok'onit'it ju va tanita. Chai axc'oxt'ut'it ju lhacaticuru la'ixlacatuna'an ju lapanacni. Ju uxijnan jantu va xatamoyat'it ju ani tachaput. Pus vana va chun jantu ach'inint'it acsni a'akt'ai'uya'it'it ju lapanacni. \p \v 9 Jantu alhip'it'it tu'u' tumin lamimpuxa'an. \v 10 Nin yuchi ni alhip'it'it ju mimpasti'an ixlacata ju lacati. Nin yuchi ni alhip'it'it k'alht'ui ju mimpumpu'an nin lakat'ui ju minch'anxt'ak'an'an. Nin tu'u' mimpalic'an. Pus tachi ju lapanacni ju tamakch'alhcatnan ni anch ju tasuk'ojui ju ixvaiti'an pus vana va chun ju uxijnan. Lhijunch ni catamavayan ju lapanacni ju a'una'it'it ixchivinti Dios. \p \v 11 Chai vanta anchach ju at'anuya'it'it u lacak'ai lak'achak'an u lacalacat'icst'i lak'achak'an ap'uxc'a'ut'it pumatam ju na k'ox lapanac lhiulacan. Chai anchach la'ixchaka' ju at'ola'it'it tus acsni at'axt'uch'ok'oya'it'it ju anu' lak'achak'an. \v 12 Chai acsni at'anuya'it'it ju anch junta at'ola'it'it pus amac'amit'it ju tatanumanalh anch. Chai a'una'it'it ni Dios ju ca'axtakniya' ju k'ox is'atsucunti'an. \v 13 Chai ju yu'unch ju tatanumanalh anch ni k'oxich cata'amaklhtayananan pus ju Dios vasalh ca'axtakniya' ju k'ox is'atsucunti'an tachi ju sq'uint'it. Para ni jantu k'ox cata'amaklhtayananan pus ju Dios jantu cati'axtaknilh ju k'ox is'atsucunti'an tachi ju sq'uint'it. \v 14 Chai ju amachak'an ju anu' chaka' u ju anu' lak'achak'an ni lana jantu ta'amaklhtayanamputunan nin catak'asmatniputunan pus acsni at'axt'uya'it'it ju anch ach'anc'alhap'uxc'ant'itch ju pokxni laminch'anxt'ak'an'an ni catac'atsaya' ni jantu k'ox tachi ju xatalai. \v 15 Slivasalh iclajunau. Acsni cachinach ju avilhchan acsni camak'osaspitcana' ju lapanacni palai macxcai ca'alina' ju ixmak'alhk'ajnat'an ju amachak'an ju anu' lak'achak'an. Palai jantu ju amachak'an ju mak'aniya lak'achak'anixni Sodoma chai Gomorra. \s1 Alhixcaican ixlacata ixchivinti Dios \p \v 16 Pus iclamalakachayau tachi ju tu'u' borregojni junta na alin ju maktilin. Ac'ats'anant'it. Chai salaka ats'uc'ut'it. \v 17 Alhist'acc'ant'it la'ixmacni'an ju lapanacni. Pus ju yu'unch catalhi'anan lacapu'ucxtin. Chai catalakanekmayan la'ixpujitat'an ju mint'a'israelitanin. \v 18 Chai alhip'inc'ana'it'it la'ix'ucxlacapu'an ju gobernadornin chai ju xak'ai tucan junita va ixlaca'atalh ni quilat'a'alhtananau ju quit'in. Para ju chunch laich a'una'it'it ju quilacata ju xalack'ajin chai ju yu'unch ju jantu quint'a'israelitanin tajunita. \v 19 Para acsni amak'axt'akc'ana'it'it la'ixmaca'an ju xalack'ajin tun t'i'amak'aninint'it ni jantu c'ats'ayat'it tuch'i anona'it'it nin ta yu alhak'alht'ayanana'it'it. Jantu alhamak'aninint'it ni Dios ju cataxtakniyan ju acs pants'iquis ju tuch'i anona'it'it. \v 20 Pus jantu uxijnan ju ach'ivina'it'it. Alai yuchi ju iSpiritu Santu ju quimpai'an Dios ju cataxtakniyan ju chivinti ju anona'it'it. \p \v 21 Na lhu ca'alina' ju laxcaiti ju va quilacata. Ju ixlak'au ju tam xamati' laich calhimak'axt'ak'a' la'ix'aninti. Ju xapai tam xamati' laich calhimak'axt'ak'a' ju is'ask'at'a la'ix'aninti. Chai ju sa'ask'at'an laich catat'alasaya' mas ixpaich'an chai catat'alalhinona' ixmaknica'an. \v 22 Chai tachi chun ju lapanacni cataxcayan va ixlaca'atalh ni quilach'ak'ok'ayau. Para va tichi chavaich ju cach'ixach ju mak'alhk'ajnat tus catapasaya' pus ju yuchi camak'alhtaxtucana'. \v 23 Chai acsni axc'aic'ana'it'it ju lakatam lak'achak'an pus ap'it'it ju alacatam. Pus slivasalh ju iclajunau. Jantu at'ilhilac'ap'ut'oc'ak'ot'it tachi chun ju ixlak'achak'an'an ju quint'a'israelitanin'an acsni acminchokoya' ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p \v 24 Ju amamaka'ucanta jantiyu' ju xalack'ajin. Alai yuchi ju xak'ai ju amamaka'unu'. Chai ju xalapanac jantiyu' ju xak'ai. Alai yuchi ju xak'ai ju ix'ucxtin. \v 25 Pus lhijunch ni vana va chunch ca'a'ulhtucana' ju xa'amamaka'unin tachi ju ulhtucalh ju ix'amamaka'unu'an. Chai lhijunch ni vana va chun ca'a'ulhtucana' ju xalapanacni tachi ju ulhtucalh ju ix'ucxtin'an. Pus ju quit'in mi'ucxtin'an icjunita. Chai ju lapanacni ni quintajuni ni icpuch'alhcatnan ixtachaput ju lhacaticuru pus ja va a ti uxijnan jantu vana va chun a'unc'ana'it'it. \s1 Ju Jesús najun tichi chavaich ju tasq'uini ni catalhonicalh \p \v 26 Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju ixtamamaka'un: \p ―Chai ni c'ats'ayat'it ni chunch ju a'ulht'uc'ana'it'it pus yuchi iclalhijunau ni jantu at'alhonit'it ju mint'alapanacni'an. Ac'ats'at'it ni jantu tu'u' ju va sek navicanta ju jantu catasuya'. Chai jantu tu'u' ju lai matank'anucan ju jantu cac'atsak'ocana'. \v 27 Pus ju tuchi iclajunau acsni va qui'akstu'an vilau pus yuchach ju a'unit'it ju lapanacni. \v 28 Jantu at'alhonit'it ju mint'alapanacni'an ju lai catamaknin para astan jantu lai tu'u' ali' catanaviyan. Alai yuchi ju at'alhonit'it ju Dios ni yuchach ju lai maca'an ju milacatuna'an chai ju mintacuvin'an ju lacajipi. \p \v 29 Jantu tasq'uini ni at'alhonit'it ju tam mint'alapanac'an. Alakts'int'it ju lacat'icst'i ts'ok'o ni lhist'acan ju lakat'ui ts'ok'o lakatam sentau. Pus mas va chunch ixtapalh ju yu'unch para jantu lai catipataju lakatam ju yu'unch ju lacat'un ni jantu calacasq'uina' ju mimpai'an Dios. \v 30 Chai mas va mi'ai'an ju uxijnan si put'ek'ek'ocanta. \v 31 Pus yuchi iclalhijunau ni jantu at'alhanant'it. Pus palai laklhu ju mintapalhni'an ju uxijnan. Palai jantu ju va tu'u' ts'ok'o mas na lhuch catava ju yu'unch. \s1 Chani ca'ulhtucana' ju tanajun ni talhilaca'anta ju Jesús \p \v 32 Va tichi chavaich ju canona' la'ix'ucxlacapu'an ju lapanacni ni quinch'ak'ok'ai pus vachu' acnona' la'ix'ucxlacapu' ju quimpai ju vilhcha lact'iyan ni quilapanac junita. \v 33 Para va tichi chavaich ju canona' la'ix'ucxlacapu'an ju lapanacni ni jantu quilhilaksich pus vachu' quit'in acnona' la'ix'ucxlacapu' quimpai ju vilhcha lact'iyan ni jantu quilapanac junita. \s1 Va ixlacata ju Jesús alin ju lasat \p \v 34 Jantu ana'unt'it ni va icminta navini' ju ak'oxamixnit ju ani lacat'un. Jantu va icminta lak'oxini' ju lacamunutpa'. Alai va ixlaca'atalh ni icminta ca'alina' ju lak'aiti. Caxcaicana' ju yu'unch ju quintalhilaksi. \v 35 Pus va ixlaca'atalh ni icminta ju tam lapanac cat'alaxcaya' ju ixpai. Chai ju tam atsi' cat'alaxcaya' ju ixnati. Chai ju tam xaput'i cat'alaxcaya' ju ixput'ichako'ulh. \v 36 Ju tatanumanalh la'ixchaka'an ju quilapanacni yu'unch ju ixt'alaxcai'an catajuna'. \p \v 37 Pus ju palai camapaini ixpai u ixnati palai jantu ju quit'in pus jantu lhijun ni quilapanac cava. Chai ju palai camapaini tam ists'alh u tam istsi' palai jantu ju quit'in pus jantu lhijun ni quilapanac cava. \v 38 Chai va tichi chavaich ju jantu quinch'ak'ok'aputun va ixlaca'atalh ni va lai mamak'alhk'ajnicalh pus jantu lhijun ni quilapanac cava. \v 39 Chai va tichi chavaich ju najun ni jantu quinch'ak'ok'aputun va ixlaca'atalh ni jantu lacasq'uin ni camaknicalh pus ju yuchi camak'ats'ank'aya' ju sa'atsucunti ju lact'iyan. Para va tichi chavaich ju camak'ats'ank'aya' ju is'atsucunti va ixlaca'atalh ni quinch'ak'ok'ai ju quit'in pus ca'alina' is'atsucunti ju lact'iyan. \s1 Alin ju talhaja ju lact'iyan \p \v 40 Pus ju cata'amaklhtayananan ju uxijnan pus tachi ju va jun quit'in ju qui'amaklhtayanan. Chai ju qui'amaklhtayanan pus tachi ju va jun Dios ju amaklhtayanan. Yuchi ju quimacaminta. \v 41 Pus va tichi chavaich ju ca'amaklhtayananach tam xamati' ju najun quinchivinti va ixlaca'atalh ni quilapanac junita pus vachu' ca'amaklhtayanana' tuchi caxtaknicananta ju quilapanac ju lact'iyan. Chai va tichi chavaich ju ca'amaklhtayananach tam xamati' ju soknic'a is'atsucunti va ixlaca'atalh ni soknic'a ju is'atsucunti pus vachu' ca'amaklhtayanana' tuchi caxtaknicananta ju lact'iyan ju lapanac ju soknic'a is'atsucunti. \v 42 Chai slivasalh ju iclajunau. Vachu' caxtaknicananta ju lact'iyan ju ixtalhaja va tichi chavaich ju caxtakniya' mas va tam vaso ju ts'uc'unc'u xcan ju quinch'ak'ok'ai. Caxtaknicananta va ixlaca'atalh ni k'eu xalakts'in mas jantu tu'u' ixlhiulacan la'ixmacni'an ju ali'in ixt'alapanacni. \c 11 \s1 Ju Xivan amalakachani ju Jesús ixlapanacni \p \v 1 Ju Jesús acsni amap'aksik'o ju ixpumacaut'ui'an ix'amamaka'ui pus taxtulh ju anch. Alh amalanini' ju lapanacni. Chai alh nona' ni lhinomputun ju Dios la'is'atsucunti'an. Ix'alhtanat'ajun tachi chun ju lak'achak'anixni ju vanin ixtavilanalh. \p \v 2 Pus ju Xivan ixt'alhnucanta para c'atsa tuchi ixnavich ju Cristo. Chai amalakachanilh ju Jesús ixt'iyun'an ju ix'amamaka'ui. \v 3 Ajunich ni catasacmi ju Jesús ni ma yuchach cava ju Cristo ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios u ma tasq'uini ni catipacxanchokolh apumatam. \v 4 Pus acsni tacha'alh chai tasacmi pus ju Jesús chani ak'alhtayanalh: \p ―A'inch'ok'ochit'it. Amac'ats'anichit'it ju Xivan tuch'i xalakts'inat'it chai tuch'i xak'asmat'at'it. \v 5 A'unit'it ni lai ta'alac'avanan ju alak'ach'ixnin ixtajunita. Chai laich ta'alhtanan ju ixtalacch'antak'alhita. Chai talaclacamacaxlich ju ixtapacxanta ju macxcai ts'its'i ju puch'i'an. Chai laich tak'asmat'a ju va k'atapa ixtajunita. Chai ju ixtanita malok'onichokocalh. Chai ju quilhpatinin ajunicalh ta yu laich cataputak'alhtaxtulh. \v 6 Vachu' a'unit'it ni na k'achan ju tam lapanac ju jantu astan najun ni jantu quinch'ak'ok'aputun. ―Chunch ju ajunicalh ju ix'amamaka'ui ju Xivan. \p \v 7 Chai acsni ta'anchokolh ju yu'unch pus ju Jesús lana tsuculh alacsacmini' ju lapanacni ixlacata ju Xivan. Chani ajuni: \p ―Acsni q'uilakts'int'it ju Xivan ju lacamacni tis chavaich ju ixlakts'imp'ut'unat'it. C'ats'ayat'it ni jantiyu' ju lhiq'uilat'it ju anch ni va alakts'imp'ut'ut'it tam lapanac ju va tam tam najun tachi ju lai ju tu'u' xaxk'oi actiyac acsni lacatam lacatam sun lhi'an ju un. \v 8 Pus tis chavaich ju ixlakts'imp'ut'unat'it. C'ats'ayat'it ni jantiyu' ju lhiq'uilat'it ju anch ni va alakts'imp'ut'ut'it tam lapanac ju na va k'ox camalakch'inilh. Jantiyu' ju lhiq'uilat'it ju anch ni va la'ixchaka'an ju xalack'ajin ucxtinin tavilanancha ju na k'ox tamalakch'ininta. \v 9 Pus tis chavaich ju ixlakts'imp'ut'unat'it. C'ats'ayat'it ni va ixlakts'imp'ut'unat'it ju lapanac ju najun ixchivinti Dios. Chai vasalh chunch junita ju Xivan. Para palai k'ai lhich'alhcat ju xtaknicanta ju yuchi. Palai jantu va tichi lapanac ju najun ixchivinti Dios. \v 10 Pus yuchi ju Xivan ju ispastaccan acsni chani ju ts'ok'ulacalh la'ixchivinti Dios: \q1 Acmalakachaya' ju quilapanac ju p'ulhnan ca'ana'. \q1 Astan ju uxint'i. \q1 Chai yuchach ju ca'alak'oxiniya' ju ix'alhunut'an ju lapanacni ni cata'amaklhtayananan acsni ach'ip'ina'. \m Chunch ju ts'okcanta la'ixchivinti Dios. \m \v 11 Slivasalh ju iclajunau. Tus chavai jantu tavanan alinta tam xamati' ju palai k'ai cava. Va yuchi ju Xivan ju amakpaxana'. Para va tichi chavaich ju palai jantu tu'u' lhiulacan la'ixmacni ixt'alapanacni sia yu'unch ju quintalhilaksi yuchach ju palai k'ai cajuna' ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios. Palai jantu chun junita ju Xivan ju chavai. \p \v 12 Tus acsni tsuculh amalanini' ju Xivan tus chavai pus ju lapanacni slivasalh la'ixlhichux ix'alhunut'an ta'amputun ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios. \v 13 Pus acsni tuca' ixmin ju Xivan pus ju Moisés chai ju ali'in mak'aniya ixlapanacni Dios si tanonk'o ni ma calhinona' ju Dios ju ani lacamunutpa'. Chai acsni milh ju Xivan pus tsuculh uctaxtunu' ju ixchivinti'an. \v 14 Chai ni va c'ats'ap'ut'unat'it ixlacata ju Elías ju ixnoncan ni camina' pus yuchach ju Xivan. \v 15 Pus ju alin ixpak'asmatni cak'asmatlich ju iclajunau. \p \v 16 Ju uxijnan ju chavai t'onat'it ca laich acnaulh ni ixt'achunch unt'at'it tachi ju ask'at'an ju tak'amanan laclhitamau. Chai ju quilhmactam chani talajuni ju aquilhmactam: \v 17 “Ju quijnan xacsk'olau para ju uxijnan jantu xa'at'ininat'it. Chai icmilhpauch ju amak'anit para sin chunch jantu xak'ach'aniyat'it ni jantu xalack'alhunat'it”. \v 18 Laich acnaulh ni vana va chunch unt'at'it ju uxijnan ni vachu' jantu tu'u' k'ox lhiulayat'it. Ju uxijnan ixnonat'it ni va ixpacxanta lhacaticuru ju Xivan ni va is'akstu ju ix'ucxunt'ajun chai jantu ix'alact'avemputun ju lapanacni chai jantu ixk'otputun ju vino. \v 19 Chai astan icmilh ju quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Chai ju uxijnan nonat'it ni va chavani lapanac icjunita chai ic'ak'otnu lapanac chai ix'amigo'an icjunita ju ach'inin chai ju ali'in alactu'unin. Chunch ju nonat'it ni ic'alact'a'ucxunt'ajun ju lapanacni chai ic'alact'avajin chai ick'ot'a ju vino. Para ni alin ju lapanacni ju talaca'inilh ixchivinti ju Xivan chai quintalaca'inilh ju quinchivinti pus putasui ni slivasalh na ac'atsananta ju Dios ni chunch ju xaquintalhilhcayan ju laqui'atsucunti quinc'an. \s1 Alin ju lak'achak'an junta jantu taquiclaca'iputun ixchivinti Dios \p \v 20 Pus ju acsnich ju Jesús tsuculh alak'ak'aimana' ju amachak'an ju lak'achak'anixni junta palai lhu ixnavita ju lhamak'an. Alak'ak'aima ni jantu tavanan ixtamacomputun ix'alactu'unti'an. Pus chani ajuni: \p \v 21 ―Paini'itnich unt'at'it ju uxijnan ji amachak'an Corazín. Paini'itnich unt'at'it ju uxijnan ji amachak'an Betsaida. Pus ni ca'ix'anavinicancha ju amachak'an Tiro chai ju amachak'an Sidón ju lhamak'an ju malac'asunic'ant'at'it ju uxijnan pus mak'anchich ixtamacaulh ix'alactu'unti'an ju yu'unch. Chai ixtalakch'ilh ixlacpumpu'an ju na ts'iti chai ixtatavi lacalhc'ac'a ni cac'atsacalh ni vasalh na ixtamacomputun ix'alactu'unti'an. \v 22 Pus ixlhiyuchach acsni camuc'anicana' ju ixtalak'alhin'an ju lapanacni pus ju amachak'an Tiro chai ju amachak'an Sidón palai jantu lhu ca'alina' ju ixmak'alhk'ajnat'an. Palai lhu ju amamak'alhk'ajnic'ana'it'it ju uxijnan. \v 23 Chai ju uxijnan ji quint'a'amachak'an ju lak'achak'an Capernaum na va tak'ayayat'it. Para amamaxanic'ana'it'it. Pus ni ca'ixnavicancha ju lak'achak'an Sodoma ju lhamak'an ju masunic'ant'at'it ju uxijnan ca'ix'alink'alhilhch tus chavai. \v 24 Chai iclajunau ni palai jantu lhu ca'alina' ju ixmak'alhk'ajnat'an ju amachak'an Sodoma acsni camuc'anicana' ju ixtalak'alhin'an ju lapanacni. Palai lhu ca'alina' ju mimak'alhk'ajnat'an ju uxijnan. \s1 Ju Jesús alact'asani ju lapanacni la'ixmacni ni cata'astacnalh \p \v 25 Pus ju acsnich ju Jesús chani naulh: \p ―Ju uxint'i ji quimpai xa'ucxtin'at ju lact'iyan chai ju lacat'un. Pus icjunan lak'ailakts'iuch ni jantu amavasalanit'a ju ani taxtokni ju na talhilaksi ix'atalaninti'an chai ixtac'atsan'an is'akstu'an. Alai amavasalanit'a ju yu'unch ju talhilaksiyan tachi ju lai tam ask'at'a acsni lhilaksi ix'amamaka'unu' ni yuchi ju camalaniya' tu'u'. \v 26 Pus chunchach ji quimpai. Chunchach ju k'ox xalhiulai ju uxint'i. \p \v 27 Chai ju acsnich ju Jesús chani ajuni ju lapanacni: \p ―Ju quimpai quixtaknik'ota tachi chun ju taxtokni. Para jantu xamati' vasalh quimispai. Va yuchi ju quimpai. Chai jantu xamati' vasalh mispai ju quimpai. Va quit'in ju ists'alh icjunita. Chai vachu' tamispai tachi chun ju iclacasq'uin ni catamispa. \v 28 At'at'it ju laquimacni tachi chun ju uxijnan ju na xk'opt'at'it ni jantu lai naviyat'it ju k'ox chai ju uxijnan ju alin tu'u' ju na ts'inq'ui lami'atsucunti'an. Pus laquimacni ju quit'in ast'acnana'it'it. \v 29 Alac'a'it'it ju quilhamap'aksin chai alak'a'it'it ni mi'amamaka'unu'an acva. Pus ju quit'in jantu jeks ic'ui chai jantu tu'u' iclhitak'ayai. Pus ni chunch ju alat'it pus cak'achanach ju mi'alhunut'an. \v 30 Pus jantu na lhixcai ixnavica ju quilhamap'aksin. Chai jantu axk'op'a'it'it ixnavica. \c 12 \s1 Ju ixtamamaka'un tap'uxlh ju xatoc'at ju trigo \p \v 1 Pus lakatam avilhchan pa'astacni ju Jesús ixt'ajun tapasana' junta ixch'ancanta ju trigo. Vachu' ixtat'a'anta ju ix'amamaka'ui. Chai ju yu'unch na ixtachavanita chai ixtap'uxlhi'anta ju xatoc'at ju trigo chai ixta'ui. \v 2 Para acsni ta'alakts'inilh ju fariseonin tajunilh ju Jesús: \p ―Alakts'ich. Ju mintamamaka'un va tanavich ju lhich'alhcat. Para jantu lhijun ni chunch ju catalalh ni va avilhchan pa'astacni junita. \p \v 3 Para ju Jesús chani alacjuni: \p ―Ja lana jantu p'ast'ac'at'it tuchi navilh ju David acsni chavanilh ju yuchi chai chux ju ixtat'a'anta. \v 4 Ja lana jantu p'ast'ac'at'it ni lai tanu junta ixlak'ayacan ju Dios chai ulh ju xkapavati ju ismokslanicanta ju Dios. Chai ju anu' xkapavati jantu lai va k'aya ix'ucan. Va yu'unch ju palijni ju lai ixta'ui. \v 5 Chai ja lana jantu p'ast'ac'at'it tachi ju najun lacalhamap'aksin ju ts'oklh ju Moisés. Ju anch ma najun ni mati' ixtalak'alhin'an ju palijni mas tach'alhcatnan junta lak'ayacan ju Dios ju avilhchan pa'astacni. \v 6 Pus ni alin ju lhamap'aksin ni lai tach'alhcatnan ju palijni junta lak'ayacan ju Dios mas avilhchan pa'astacni junita pus iclajunau ni vana jantu talak'alhin tuchi xatanavi ju qui'amamaka'unti ni palai tu'u' ju quilhamap'aksin ju quit'in. Palai jantu ju anu' mak'aniya lhamap'aksin. \v 7 Para ca jantu xamach'akxayat'it ju ixchivinti Dios ju ts'okcanta junta ma chani najun ju Dios: “Ju quit'in iclacasq'uin ni ala'akt'ai'ut'it laca'amapaininti. Jantu va yuchi ni aquilalhik'ailakts'iu ju tu'u' atapacxat”. Ni ca ixmach'akxat'it ju tuchi nomputun ju chunch pus jantu ca'ix'amuc'anit'it ixtalak'alhin'an ju lapanacni ju jantu tu'u' macxcai tanavita. \v 8 Pus quit'in ju lai icnajun tuchi lai navican ju avilhchan pa'astacni. Quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \s1 Ix'alin pumatam lapanac ju va ixixnita ju ixmaca' \p \v 9 Pus ju Jesús taxtucha ju anch. Milh la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin. \v 10 Chai ju anch ixtanumacha pumatam lapanac ju va ixixnita ju ixmaca'. Chai ju ali'in ju vachu' anch ixtatanumanalh va ixtapuxconiputun ixtalak'alhin ju Jesús. Chai yuchi chani talhijuni: \p ―Ja lai ac'uch'ununcan ju avilhchan pa'astacni. \p \v 11 Chai ju Jesús chani alhik'alhtayanalh: \p ―Ju tam xamati' ju milhi'uxijnan ni capacxalh lakatam ixborrego chai ju yuchi cataju junta puculhucnic'a ju avilhchan pa'astacni ja jantu ca'alh macutunu'. \v 12 Chai akts'iya palai tapalai ju is'atsucunti ju tam lapanac. Palai jantu ju va tu'u' borrego. Pus yuchi lai lhinavican ju k'ox ju avilhchan pa'astacni. \p \v 13 Pus ju acsnich ju Jesús chani juni ju anu' lapanac: \p ―Alhit'ach ju mimaca'. \p Chai acsni xtaknilh ju ixmaca' pus lana tak'oxilh. Lana ixt'achunch va tachi ju ixjunita ju ixtamactam. \v 14 Para ju fariseonin lana tataxtulh chai talacchivinilh sia yu'unch ixlacata ju Jesús ta yu laich catapumakni. \s1 Chani ixtanajun ju mak'aniya ixlapanacni Dios ixlacata ju Jesús \p \v 15 Pus ju Jesús acsni c'atsa tuchi ixtapast'ac'a ju fariseonin pus taxtuchokolh ju anch. Chai lhu lapanacni tach'ak'ok'alh. Chai ju Jesús palaich anavik'o tachi chun ju tak'ank'anin. \v 16 Chai slivasalh alhimap'aksi ni jantu catanaulh tichi lapanac ju yuchi. \v 17 Chai ni chunch ju xach'alhcatnan ju Jesús pus uctaxtulh ju tuchi naulh ju mak'aniya ixlapanac Dios ju Isaías ixjuncan. Ju yuchi ma naulh ni ma chani naulh ju Dios ixlacata ju Jesús: \q1 \v 18 Yuchi ju ani ju quilapanac ju icsacxtuta. \q1 Chai na icmapaini ju yuchi. Na iclhik'achan ju yuchi. \q1 Acxtakniya' ju quiSpiritu Santu. \q1 Chai ju yuchi ca'ajuna' ju lapanacni ju jantu israelitanin tajunita ta yu laich catatak'alhtaxtulh. \q1 \v 19 Ju yuchi jantu calasaya' nin p'as cachivina'. \q1 Chai jantu xamati' cak'asmatniya' ni na p'as cachivinilh lacatijixni. \q1 \v 20 Ju yuchi jantu lana camuc'aniya' ixtalak'alhin tam xamati' ju na xcai macajun ju amacxcai. \q1 Chai ju yuchi jantu casamak'ana' xamati' mas va lacats'unin ju lhilaksi ju Dios. \q1 Chunch ju canaviya' tus acsni ca'alina' ju ixpu'ucxtin junta si soknic'a cajuna'. \q1 \v 21 Chai yu'unch ju jantu israelitanin catalhilaksiya' ju yuchi. \s1 Ixtanajun ju lapanacni ni la'ixtachaput ju lhacaticuru ju ch'alhcatnan ju Jesús \p \v 22 Pus ju acsnich lhiminicalh ju Jesús pumatam lapanac ju ixtanun ju lhacaticuru la'ixlacatuna. Chai ju yuchi alak'ach'ix ixjunita chai va ixnunulata. Pus ju Jesús c'uch'u. Chai ju acsnich ju anu' lapanac chivinilh chai alac'avanalh. \v 23 Chai tachi chun ju lapanacni va talhamak'aninilh. Chai chani ixtanajun: \p ―Ju ani ja laich nu' yuchi cava ju ists'alh David. Ju ixnoncan ni camalakachatachilh ju Dios. \p \v 24 Para ju fariseonin acsni tak'asmatlh ni chunch ixtanajun ju lapanacni tanaulh: \p ―Ju ani ya lapanac va tixcoxtui ju lhacaticuru la'ixlacatuna tam lapanac la'ixtachaput ju Satanás. \p \v 25 Pus ju Jesús mas jantu k'asmatnilh ixchivinti'an ju fariseonin para c'atsa tuchi ixtapast'ac'a chai chani ajuni: \p ―Tachi chun ju k'ai lacat'un junta lhinajun ju tam k'ai ucxtin ni quilhmaclhu cajuncalh chai catalaclasa ju sia is'akstu'an pus va ca'aclalh. Chai ju amachak'an va tuchi lak'achak'an u tuchi chaka' ju va catalaclak'ailh ju sia ixlhi'akstu'an pus jantu lai va lakputam catitatsucuk'alhi. \v 26 Pus vana va chun ju lhacaticuru. Ju yuchi ni ca'atixcoxtulh ju ali'in ixt'alhacaticurulhni pus tachi ju va at'alasai ju ixlapanacni. Chai ju chunch jantu lai catilhinonk'alhi la'ixpu'ucxtin. \v 27 Ju uxijnan nonat'it ni la'ixtachaput ju Satanás ju ictixcoxtui ju lhacaticurulhni. Para ju mintamamaka'un vachu' tamaktasq'uini ni xamati' ca'axtaknilh ixtachaput'an ni laich catatixcoxtuya' ju lhacaticurulhni la'ixlacatuna'an ju lapanacni. Chai yu'unchach ju catajunan ni jantu slivasalh ni la'ixtachaput ju Satanás ju apuxcoxtucan ju lhacaticurulhni tachi ju nonat'it ju uxijnan. \v 28 Alai la'ixtachaput ju iSpiritu Santu Dios ju ic'axcoxtui ju lhacaticurulhni la'ixlacatuna'an ju lapanacni chai yuchi lhitasui ni lhinajun ju Dios lamilhi'uxijnan. \p \v 29 Tas laich calhitanuyach tam xamati' la'ixchaka' apumatam ju na tachapun junita chai laich camaxtunilh ixtaxtokni ni jantu p'ulhnan camacch'imalh. Acsnica' ju laich camaxtunicalh ju ixtaxtokni ni va jantu lai tamacyajui. \p Pus ju Jesús naulh ju chunch ni va ix'amamachakxaniputun ju lapanacni ni yuchi ju t'alalhajalh ju lhacaticuru chai yuchi lai alhixcoxtui ju lhacaticurulhni la'ixlacatuna'an ju lapanacni. \p \v 30 Chai tailhi'alh ixchivinti ju Jesús. Naulh: \p ―Pus ju jantu quint'a'anta yuchi ju quint'alaxcai junita. Chai ju jantu qui'aktaijui ixmak'aixt'ok'a ju lapanacni ju aquintalhilaca'anach pus va asastucnun. \p \v 31 Pus ni xaquilajunau ni la'ixtachaput ju Satanás ju icxcoxtui ju lhacaticurulhni la'ixlacatuna'an ju lapanacni pus yuchi iclalhijunau ni laich ca'amac'acxanicana' ju lapanacni tachi chun ju alactu'unti ju tanavi chai tachi chun ju macxcai chivinti ju tanajun. Para ni catanaulh macxcai chivinti ixlacata ju Spiritu Santu pus jantu lai tavanan cati'amac'acxanicalh. \v 32 Chai va tichi chavaich ju canona' macxcai chivinti ju quilacata pus camac'acxanicana'. Quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Para va tichi chavaich ju canona' macxcai chivinti ixlacata ju Spiritu Santu jantu lai tavanan catimac'acxanicalh nin ani lacamunutpa' nin astan. \s1 Laxatoc'at puc'atsacan tas junitach ju tu'u' q'uiu \p \v 33 Ni k'ox ju xatoc'at ju tu'u' q'uiu pus puc'atsacan ni na k'ox ju xaq'uiu. U ni jantu k'ox ju xatoc'at pus puc'atsacan ni jantu k'ox ju xaq'uiu. Pus laxatoc'at ju puc'atsacan ju tu'u' q'uiu. Tamalhch ju k'ox chai tamalhch ju jantu. \v 34 Pus vana va chun ju uxijnan. Ju uxijnan ni slivasalh na k'ai unt'at'it pus tas laich alhinona'it'it ju tu'u' k'ox. Pus tuchi alin lami'alhunut'an yuchach ju nonat'it. \v 35 Ju k'ox lapanac maxtui la'ix'alhunut ju k'oxi chivinti ni yuchach ju mak'ata la'ix'alhunut. Para ju tam lapanac ju k'ai junita pus la'ixpulacni ix'alhunut ju maxtui ju chivinti ju jantu k'ox ni yuchach ju mak'ata la'ix'alhunut. \v 36 Pus chani iclajunau. Acsni cachina' ju avilhchan acsni camak'osaspitcana' ju lapanacni pus ju Dios ca'ulaniya' ixtalak'alhin'an tachi chun ju lapanacni ju ixtanajunta macxcai chivinti. \v 37 Pus va ixlaca'atalh ju macxcai minchivinti'an capuc'atsacana' ni na k'ai unt'at'it chai ixlhiyuchi a'ulanic'ana'it'it ju mintalak'alhin'an. Para va tichi chavaich ju najun ju k'oxi chivinti pus capuc'atsacana' ni soknic'a is'atsucunti la'ixmacni Dios chai ixlhiyuchi jantu cati'ulanicalh ixtalak'alhin. \s1 Ju ali'in tasq'uin ju tu'u' ju catapumispaya' tichi chavaich ju Jesús \p \v 38 Pus ju acsnich chani tajuni ju Jesús ju ali'in sia yu'unch ju fariseonin chai ali'in sia yu'unch ju na ixtalhatalanininta ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin. \p ―Amamaka'unu' iclakts'imputunau tu'u' lhamak'an ju ap'umavasala' ni vasalh Cristo'at ju ixnoncan ni camalakachatachilh ju Dios. \p \v 39 Para ju Jesús chani ak'alhtayanalh: \p ―Ju lapanacni ju na k'ai tajunita chai ju tamacajunta ju Dios yu'unchach ju tasq'uin tu'u' lhamak'an ju catapumispaya' ju Cristo. Para jantu cati'axtaknicalh tu'u' atumpa. Va yuchi ju ca'amapast'ac'anicana' tuchi ju tapasalh la'is'atsucunti ju mak'aniya lapanacni ju Jonás ixjuncan. Yuchi ju ixnajun ixchivinti Dios. \v 40 Pus ju Jonás lakat'utu avilhchan chai lakat'utu atats'isni ixtajun la'ixpajan ju k'ai pamata. Chai vana va chun ju quit'in. Lakat'utu avilhchan chai lakat'utu atats'isni acta'acnuya' lacat'un ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \v 41 Chai acsni cachina' ju avilhchan acsni camak'osaspitcana' ju lapanacni pus ju amachak'an Nínive catatayaya'. Chai va ixlacata'an ju yu'unch pus a'ulanic'ana'it'it ju mintalak'alhin'an. Pus ju yu'unch tamacaulh ix'alactu'unti'an acsni ajuni ixchivinti Dios ju Jonás. Para ju uxijnan jantu xamac'onat'it ju mi'alactu'unti'an mas ani icya ju palai xak'ai icjunita. Palai jantu ju Jonás. \v 42 Vachu' ju acsni avilhchan acsni camak'osaspitcana' ju lapanacni pus ju anu' chako'ulh ju xa'ucxtin ixjunita ju lhisur catayaya'. Chai va ixlacata yuchi pus ju uxijnan amuc'anic'ana'it'it ju mintalak'alhin'an. Pus ju yuchi slivasalh na makat ju xaminacha ni va isk'asmatniputun ju ix'atalaninti ju k'ai ucxtin Salomón. Chai ani icya ju palai xak'ai icjunita ju quit'in. Palai jantu ju Salomón. Para ju uxijnan jantu k'asmatp'ut'unat'it ju quinchivinti. \s1 Ju lhacaticuru lai tanuchokoi la'ixlacatuna ju lapanac \p \v 43 Ju lhacaticuru acsni taxtui la'ixlacatuna tam lapanac pus vaclhun ucxunt'ajun junta axixninta. Va puxcolhit'ajun ta anchach ju lai catavi. Para jantu lai lhitajui. \v 44 Chai ju acsnich chani najun: “Alai ac'anchokoya' laquinchaka' junta xactaxtuyacha”. Chai acsni chinchokoi pus lana tanuchokoi la'ixlacatuna ju anu' lapanac ni tachi lakatam chaka' junita junta jantu xamati' tanun para na pulacp'alhcanta chai na c'us maxantilacanta. \v 45 Pus ju acsnich ju anu' lhacaticuru taxtuchokoi. An ini' apumatujun lhacaticurulhni chai ak'ailhimink'ojui la'ixlacatuna ju anu' lapanac. Chai ju anu' ixpumatujun'an lhacaticurulhni palai k'ai tajunita. Palai jantu na chun ixjunita ju p'ulhnan ixtanun va is'akstu. Pus palai tak'alhilh ju is'atsucunti ju anu' lapanac ju acsni. Palai jantu na chun ixjunita ju p'ulhnan. Pus vana va chun cajuna' ju mi'atsucunti'an ju uxijnan ju t'onat'it ju chavai ju na k'ai unt'at'it. \s1 Talakmilh ju Jesús ixnati chai is'ap'isek'en \p \v 46 Acsni ixt'ajunca' xak'alana' ju lapanacni ju Jesús pus tachincha ju ixnati chai is'ap'isek'en. Chai tataya makspa' ni va ixtat'achivimputun ju Jesús. \v 47 Chai pumatam lapanac chani xajuni ju Jesús: \p ―Ju minati chai ju mi'ap'isek'en tayanancha makspa' chai tat'achivimputunan. \p \v 48 Para ju Jesús chani juni ju anu' lapanac ju ixmalakachacanta: \p ―Tis chavaich ju quinati chai tis chava'itnich ju qui'ap'isek'en. \p \v 49 Pus ju acsnich ju Jesús amac'anilh junta ixtavilanalh ix'amamaka'ui chai naulh: \p ―Ani tavilanalh ju quinati chai ju qui'ap'isek'en. \v 50 Pus va tichi chavaich ju canaviniya' ixk'achat ju quimpai ju vilhcha lact'iyan yuchach ju vasalh quimp'isek'e ts'alh chai vasalh quimp'isek'e atsi' chai vasalh quinati. \c 13 \s1 Ju ach'anana' ch'anlh ju t'in \p \v 1 Pus ju acsni avilhchan ju Jesús taxtulh ju lacachaka'. Chai tolhcha vanin la'ixquilhtu' ju atants'in. \v 2 Chai ni na lhu talakcha'alh ju lapanacni pus ju yuchi taju lacabarco ni laich ca'amalanik'olh ixchux'an. Anch ju tavi chai tachi chun ju lapanacni lacat'un tataya la'ixquilhtu' atants'in. \v 3 Pus ju acsnich ju Jesús na lhu taxtokni ju xa'amalani ju lapanacni. Para si lacatu'u' chivinti ju ixt'alakts'ipaxcavaich ju tu'u'. Chani xa'ajuni: \p ―Pumatam ach'anana' alh lhavana' ju ix'ach'ananti. \v 4 Chai acsni ixt'ajun lhavana' pus lacats'unin ju xat'in tamacha va lacati. Chai tamilh ju ts'ok'o chai tasac'ulh. \v 5 Chai ju ali' ju xat'in tamacha la'ix'ucxni chiux junta mati' lhu ixjunita ju t'un. Pus ju yuchi va ts'alhti p'unlh ni mati' lhu ixjunita ju t'un. \v 6 Para acsni xajchilh ju avilhchan lana macchalh chai lana xixlh ni jantu makat ixtinui istisivic. \v 7 Chai ju ali' ju xat'in tamacha junta vachu' ixma ju xat'in alhtucunu'. Pus ju alhtucunu' palai vats'alhti tak'aya chai akxtakmalh ju anu' ach'ananti. \v 8 Para ju ali' xat'in tamacha junta na k'ox ixjunita ju t'un. Chai ju yuchi p'unlh. Tak'aya. Chai toc'alh ju xalhi'ut. Pus talhava ju akatamin ach'ananti. Ju ali' toc'alh tam cientos xalhi'ut. Ju ali' toc'alh sesenta xalhi'ut. Chai ju ali' toc'alh va lakap'uxamcau ju xalhi'ut. \v 9 Pus va tichi chavaich ju alin ixpak'asmatni pus cak'asmatlich ju tuchi iclajunau. \s1 Tajuch ni jantu vas ajuncan ju lapanacni \p \v 10 Pus ju acsnich ju ix'amamaka'ui ju Jesús talakmilh chai chani tajuni: \p ―Tajuch ni va alacmalani ju lapanacni lacatu'u' chivinti ju ixt'alakts'ipaxcavaich ju tu'u'. \p \v 11 Chai ju Jesús alacjuni: \p ―Ju uxijnan lac'asq'uinic'ant'at'it ni amach'akxaya'it'it ju chivinti ju najun ni lhinomputun ju Dios la'is'atsucunti'an ju lapanacni. Para ju ali'in lapanacni jantu alak'a'inican ni catamachakxa. \v 12 Pus ju laca'i ju juncan pus ali' cajuncana' chai lhu camachakxaya'. Para ju jantu laca'iputun ju tuchi juncan pus camac'ap'anicana' ju tuchi ixlaca'ita. \v 13 Pus ju lapanacni ni lana jantu tamispai tuchi nomputun mas talakts'in tuchi icnavi chai lana jantu talaca'i nin catamachakxa ju quinchivinti mas tak'asmat'a pus yuchi ic'alhilhixak'alai ju lapanacni lacatu'u' chivinti ju ixt'alakts'ipaxcavaca ju tu'u'. \v 14 Chai la'is'atsucunti'an ju yu'unch uctaxtui ixchivinti ju mak'aniya ixlapanac Dios ju Isaías ixjuncan. Pus ju yuchi chani naulh: \q1 Ju uxijnan slivasalh ak'asmat'a'it'it para jantu lana amach'akxaya'it'it. \q1 Chai slivasalh alac'avanana'it'it para jantu anaviya'it'it cuenta tuch'i ju lakts'inat'it. \q1 \v 15 Chunch ju catapasaya' lami'atsucunti'an ni na p'as xajun ju mi'alhunut'an. \q1 Chai lana jantu k'asmat'at'it tu'u'. \q1 Chai tachi ju va lakpust'okt'it ni va jantu tu'u' lakts'imp'ut'unat'it. \q1 Chai jantu tu'u' k'asmatp'ut'unat'it. \q1 Chai jantu tu'u' mach'akxap'ut'unat'it. \q1 Chunch ju layat'it ni jantu mac'omp'ut'unat'it ju mi'alactu'unti'an ni laich aclamak'alhtaxtuch. \m Chunch ju naulh ju Isaías. \v 16 Para na paxcat unt'at'it ju uxijnan ji quints'alan ni vasalh p'u'alac'avananat'it ju milakchulh'an chai p'ak'asmatnanat'it ju mi'ak'axk'olh'an. \v 17 Pus slivasalh ju iclajunau. Na lhu ix'alin ju mak'aniya ixlapanacni Dios chai ju ali'in mak'aniya lapanacni ju soknic'a ixjunita ju is'atsucunti'an ju na ixtalakts'imputun ju tuch'i lakts'inat'it ju uxijnan. Para jantu tavanan talakts'ilh. Chai na ixtak'asmatputun ju tuch'i k'asmat'at'it para jantu tavanan tak'asmatlh. \s1 Ju Jesús mavasalai ju chivinti ixlacata ju ach'anana' \p \v 18 Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju ixtamamaka'un: \p ―Pus ak'asmat'it ju uxijnan tuchi nomputun ju chivinti ixlacata ju ach'anana'. \v 19 Pus ju t'in ju tamacha vanin la'ixquilhtu' ti yu'unch ju tak'asmat'a ju chivinti junta najun ni lhinomputun ju Dios la'is'atsucunti'an ju lapanacni. Para ju yu'unch jantu tamachakxai. Chai lana min ju lhacaticuru chai amac'ap'ani ju chivinti ju ix'ach'ananicanta la'ix'alhunut'an. \v 20 Chai ju t'in ju tamacha la'ix'ucxni chiux yu'unch ju tak'asmat'a ixchivinti Dios chai lana soko tak'achani. \v 21 Para chunch tajunita tachi ju anu' xap'un la'ix'ucxni chiux. Jantu vasalh la'ixlhichux ix'alhunut'an ju tak'achani. Va pants'iquis ju talaca'i. Para acsni min ju tu'u' mak'alhk'ajnat u tu'u' axcayanti va ixlacata ni talaca'i ju ixchivinti Dios pus lana tamacajun ixti ju Dios. \v 22 Chai ju t'in ju tamacha junta ix'alin ju xat'in alhtucunu' pus yu'unch ju tak'asmat'a ixchivinti Dios para va tachi talhamak'aninin ju xataxtokni ju ani lacamunutpa' chai va taputa'okxchok'oi ju tumin. Pus tachi chun ju ani taxtokni va amac'ap'ani ju chivinti ju ixch'ananicanta la'ix'alhunut'an chai jantu tavanan vasalh tasui ixtachaput ju Dios la'is'atsucunti'an. \v 23 Para ju t'in ju tamacha lacak'oxi t'un yu'unch ju tak'asmat'a ju ixchivinti Dios chai tamachakxai. Chai lana tasui la'is'atsucunti'an ixtachaput ju Dios. Ju ali'in slivasalh lhu tasui ixtachaput Dios la'is'atsucunti'an. Ju ali'in palai na lacats'unin chai ju ali'in palai tucan na lacats'unin. \s1 Pumatam ch'anlh ju t'in ju jantu k'ox la'ix'ach'ananti apumatam \p \v 24 Chai ju Jesús ajunilh ju lapanacni ju ani alakatam chivinti ju ixt'alakts'ipaxcavaich ju tu'u'. \p ―Junta lhinajun ju Dios chunch tapasai tachi ju tapasalh la'is'atsucunti pumatam lapanac. Ju yuchi ch'anlh ju k'oxi xat'in trigo la'ixcuxtu. \v 25 Para ju ts'is acsni ilhtatacan pus milh ju ixt'alaxcai ju anu' lapanac chai alhavanalh ju xat'in ach'itin. Va lhitayalh ju k'oxi t'in. Chai acsni ch'ank'o pus lana taxtucha. Alh. \v 26 Pus p'unlich ju k'oxi t'in chai vachu' p'unlich ju xat'in ach'itin. Tatak'aya. Para acsni tsuculh alini' ju xatoc'at ju trigo acsnica' ju tasu ju ach'itin ju ixch'ancanta. \v 27 Pus ju acsnich ixlapanacni ju amat'un talakmilh chai tajuni: “Ja jantu xach'an ju k'oxi t'in lamincuxtu. Pus tas anchach ju xaminacha ju va ach'itin”. \v 28 Chai ju amat'un ajunich: “Yuchi ju quint'alaxcai ju xach'an ju xat'in ju va ach'itin”. Chai ju acsnich ju ixlapanacni tasacmich. Tajunich: “Ja lac'asq'uin ni ac'auch laxtunin”. \v 29 Para ju yuchi chani ajuni: “Jantu ni va lai t'ap'ulhut'it ju k'ox ach'ananti acsni t'ip'ulhuyat'it ju ach'itin. \v 30 Amac'a'unt'it. Chach tak'aya k'aixtam tus acsni ca'alinach ju xatoc'at. Ju acsnich chani ac'ajuna' ju catap'uxa': P'ulhnan ap'ulhut'itch ju ach'itin. Chai ap'ach'imaya'it'it makxapatamin ni laich caxavacana'. Chai astan ap'ulhut'it ju trigo chai amak'at'it laquimpac'ats'a”. \s1 Ju Jesús apumalani ju lapanacni ju xat'in mostaza \p \v 31 Ju Jesús alacjuni ju lapanacni alakatam chivinti ju ix'apumavasalaniputun ni lhu catalhilaksiya' ju Dios acsni talakts'in ni lhinajun ju yuchi la'is'atsucunti'an ju ali'in ixt'alapanacni. Pus chani ju ajuni: \p ―Acsni lhinajun ju Dios la'is'atsucunti'an ju lapanacni pus chunch ju tapasai tachi ju tapasai acsni ch'ancan ju xat'in mostaza. \v 32 Ju anu' xat'in yuchi ju palai lacat'icst'i tachi chun ju t'in. Para acsni tak'ayai na k'alhapak'ai jun. Tasui tachi ju lacat'icst'i q'uiu. Chai ju ts'ok'o tamin chai tamuc'ai ixpamalhiqui'an la'ix'acatan. \s1 Ju Jesús apumalani ju lapanacni ju xat'in xkapavati \p \v 33 Ju Jesús vachu' alacjuni ju lapanacni alakatam chivinti ju ix'apumavasalaniputun tuchi tapasai acsni lhinajun ju Dios la'is'atsucunti'an ju lapanacni. Pus chani ju ajuni: \p ―Acsni lhinajun ju Dios la'is'atsucunti'an ju lapanacni chunch ju tajunita tachi ju tu'u' xat'in xkapavati ju calhiyaulh tam chako'ulh ju lakat'utu ach'apanta ju harina. Pus lana lhitayak'ojui chux. \s1 Tajuch ni va chunch xa'amalaninin ju Jesús \p \v 34 Tachi chun ju ani taxtokni ju Jesús ajunk'o ju lapanacni lacatu'u' chivinti ju ixt'alakts'ipaxcavaich ju tu'u'. Jantu lana tu'u' ju vas ajunilh. \v 35 Chai ni chunch ju navilh ju Jesús pus uctaxtulh tuchi ju naulh ju mak'aniya lapanac ju ixnajun ixchivinti Dios. Chani ma xanajun ju yuchi: \q1 Ac'alhixak'alaya' ju lapanacni lacachivinti ju t'alakts'ipaxcavacan ju tu'u'. \q1 Ac'ajuna' ju taxtokni ju jantu ixtamachakxai ju lapanacni tus la'ixputai'ulacan lacamunutpa'. \s1 Ju Jesús amavasalai tuchi nomputun acsni ch'anlh ju trigo ju anu' lapanac \p \v 36 Pus ju acsnich ju Jesús amac'amilh ju lapanacni chai milh la'ixchaka'. Pus lana talakmilh ju ix'amamaka'ui chai tajunich: \p ―Aquilamavasalaniu ju chivinti ixlacata ju t'in ju jantu k'ox ju ixch'ancanta la'ixt'un ju anu' lapanac. \p \v 37 Pus ju acsnich chani alacjuni ju Jesús: \p ―Pus quit'in ju icch'an ju k'oxi xat'in. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \v 38 Chai ju lacacuxtu yuchi ju lacamunutpa'. Chai ju k'oxi t'in yu'unch ju alhcanicanta ni laich catatanu ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios. Chai ju t'in ju jantu k'ox ixjunita yu'unch ju na k'ai tajunita. \v 39 Chai ju anu' ixt'alaxcai ju amat'un ju ch'anlh ju t'in ju jantu k'ox yuchi ju lhacaticuru. Chai acsni ixchakx'ican ju xatoc'at yuchi ix'aclanti ju lacamunutpa'. Chai ju ta'i ju xatoc'at yu'unch ju anquilhnin. \v 40 Chai tachi ju tatip'ulhulh ju ach'itin ju jantu k'ox ixjunita chai talacxava pus chunchach vachu' catapasaya' la'ix'aclanti ju lacamunutpa'. \v 41 Pus ju quit'in acmalakachatachilh ju qui'anquilhnin. Ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Chai ju qui'anquilhnin catamak'aixt'ok'ach chai catatamacxtuya' laquimpu'ucxtin tachi chun ju lapanacni ju ta'alactu'unun chai tachi chun ju amak'alhk'osui ju ali'in lapanacni. \v 42 Chai ca'amaca'ancanach lacajipi. Pus ju anch catak'alhunanta chai catalamatants'acayach istatsalat'an ni na catamak'alhk'ajnana'. \v 43 Pus ju acsnich ju alakts'incan ni soknic'a la'ixmacni Dios slap'ap'a catasuyach tachi ju tasui ju avilhchan. Chunch catajuna' junta lhinajun ju quimpai'an. Pus ju alin ju ixpak'asmatni chach k'asmatlh ju iclajunau. \s1 Ju chivinti ixlacata ju tumin ju ixmacnucanta ju lacat'un \p \v 44 Junta lhinajun ju Dios chunch junita tachi ju tu'u' tumin ju ixmacnucanta ju lacat'un. Pus pumatam lapanac lhitajulh ju anu' tumin para lana macnuchokolh. Chai ni na ixlhik'achanta pus lana st'ak'o tachi chun ju ix'alinta chai lhitamaulh ju anu' lacat'un. \s1 Ju chivinti ixlacata ju chiux ju na laklhu ixtapalh \p \v 45 Junta lhinajun ju Dios vachu' chunch junita tachi ju tam lapanac ju ixmalakxtui ju chiux ju laklhu ixtapalh. \v 46 Pus acsni lhitajulh lakatam chiux ju slivasalh na k'ox ixjunita pus ju anu' lapanac alh chai st'ak'o tachi chun ju ix'alinta chai lhitamaulh ju anu' chiux. \s1 Ju chivinti ixlacata ju ch'okxni \p \v 47 Junta lhinajun ju Dios vachu' chunch junita tachi lakatam ch'okxni ju maca'ancalh laca'alama chai anch ju tanulh tijpachux ju pamata. \v 48 Chai acsni aktsamalh ju ch'okxni pus ju ixch'apanin pamata taxak'alhi'alh lak'akxixni. Chai anch tat'atavilhch chai tatsuculh maxtunin ju pamata ju k'ox. Tatsuculh munin la'ispasti'an. Chai tamak'alh ju jantu k'ox. \v 49 Pus chunchach vachu' catapasaya' la'ix'aclanti ju lacamunutpa'. Cataminach ju anquilhnin chai catasacxtuya' ju alactu'unin. Catamaconach ju lakts'incan ni soknic'a la'ixmacni Dios. \v 50 Chai camaca'ancanach ju alactu'unin lacajipi. Chai ju anch catak'alhunanta chai catalamatants'acayach istatsalat'an ni na catamak'alhk'ajnana'. \s1 Ju tam lapanac lai maxtui ju ixmak'alit mas yuchi ju va anca' mak'ata u yuchi ju mak'anchich mak'ata \p \v 51 Pus ju acsni ju Jesús chani asacmilh ju ix'amamaka'ui: \p ―Ja mach'akxayat'it tachi chun ju ani ju iclajuntau. \p Chai ju yu'unch tajunilh ni tamachakxa. \v 52 Pus ju acsnich ju Jesús chani alacjuni: \p ―Tachi chun ju lapanacni ju talhatalanininta ju ixchivinti Dios chai talak'a'ita ni calhinaulh ju Dios la'is'atsucunti'an pus chunch tajunita tachi tam mak'ali'. Ju yuchi lai maxtui la'ixmak'alit ju taxtokni acsni maktasq'uinican. Lai maxtui ju va anca' mak'ata u yuchi ju mak'aniya mak'atach. Pus vana va chun ju anu' lapanacni. Ju yu'unch vachu' lai tamaxtui ju chivinti ju tamak'ata la'ix'alhunut'an ni laich catapu'aktaiju tam xamati'. Lai catamaxtulh ju chivinti ju mak'anch tac'atsata u yuchi ju va anca' xatalani. \s1 Ju Jesús ixvi ju lak'achak'an Nazaret \p \v 53 Pus ju Jesús acsni nonk'o tachi chun ju ani chivinti ju ixt'alakts'ipaxcavaich ju tu'u' pus taxtulh ju anch. \v 54 Milh la'ixt'un. Chai tsuculh amalanini' la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin. Chai ixt'a'amachak'an na talhamak'aninilh chai chani tanaulh: \p ―Tas anchach nu' ju xalani ju ani chivinti. Tas laich lhinavi ju k'ai lhamak'an. \v 55 Ni yuchi jumpalat ju ists'alh ju axpitni'. Chai ixnati yuchi ju Malia. Chai ju is'ap'isek'en yu'unch ju Jacobo chai José chai Simón chai Judas. \v 56 Chai is'ap'isek'en atsi'in ni ani tat'ajun vachu'. Pus tas anchach ju xalani ju ani taxtokni. \p \v 57 Pus talhixcailich. Para ju Jesús chani ajuni: \p ―Ju lapanac ju najun ixchivinti Dios k'ox lhiulacan vanta anchach ju an. Va ixt'a'amachak'an chai ju tatanumanalh la'ixchaka' ju jantu k'ox talhiulai. \p \v 58 Pus ju anch jantu lhu xanavi ju k'ai lhamak'an va ixlaca'atalh ni jantu ixtalhilaksi ju yuchi. \c 14 \s1 Maknicalh ju Xivan ju amakpaxana' \p \v 1 Pus acsni ixt'ajun tapasana' ju ani taxtokni pus ju Herodes k'asmatlh ixlacata ju Jesús. Pus ju Herodes gobernador ixjunita. \v 2 Chai ju yuchi chani ajuni ju ixlapanacni: \p ―Ju anu' ju Jesús talhixak'alai yuchach ju Xivan ju amakpaxana'. Ju yuchi ca va lok'onchokolh junta quimacnucalh chai yuchi na k'ai lhamak'an lhinavi. ―Chunch ju ajuni ju ixlapanacni. \p \v 3 Pus acsni ixt'ajunca' ju Xivan pus ju Herodes ixlhinajunta ixch'apaca. Chai lhinaulh ixmakch'ica chai ixt'alhnuca. Chunch ju ulhtucalh va ixlaca'atalh ju Herodías ju ix'amachaka' ixjunita ju isp'isek'e ju Pilipe ixjuncan. Para ju acsnich yuchi ju Herodes ixt'at'ajun. \v 4 Pus ju Xivan acsni tuca' ixt'alhnucanta chani ixjunita ju Herodes: \p ―Jantu lhijun ju lhamap'aksin ni va at'ats'uc'uch'ok'och ju ix'amachaka' ixjunita ju mimp'isek'e. \p \v 5 Pus ju Herodes lana ixlhinomputun ixmaknica ju Xivan para va ix'atalhoni ju lapanacni. Pus ju yu'unch ixtanajun ni ixlapanac Dios ixjunita ju Xivan. \v 6 Para acsni chilh ju avilhchan acsni c'atanilh ju Herodes pus istsi' ju Herodías tanucha junta ixtavilanalh ju lapanacni chai tsuculh at'ini'. Pus ju Herodes slivasalh na k'achanilh ju at'inti. \v 7 Pus lhipastacnilh Dios chai junilh ju atsi' ni caxtakniya' va tuchi casq'uiniyach. \v 8 Pus ju anu' atsi' junilh ju Herodes tachi ju ixjunita ju ixnati. Naulh: \p ―Aq'uixt'akninch laca tu'u' k'ai casavila ju is'aktsulh ju Xivan ju amakpaxana'. \p \v 9 Pus ju gobernador lana na amak'aninilh acsni k'asmatnilh ixchivinti ju anu' atsi'. Para ni ixlhipastacta ju Dios acsni junilh ju atsi' ni caxtakniyach va tuchi casq'uiniyach chai ni ixtak'asmat'a ju ixtavilanalh anch pus jantu lai junilh ni jantu. Akts'iya lhinaulh ixtaknica ju tuchi xasq'uinch ju atsi'. \v 10 Pus malakachalh ju ixtaropa chai ju yuchi alh. Maknilh ju Xivan lacapulach'in. \v 11 Chai lhiminicalh ju is'aktsulh lacak'ai casavila. Chai xtaknilh ju atsi'. Chai ju yuchi lana lhi'anilh ju ixnati. \p \v 12 Pus ju acsnich tachincha ju ix'amamaka'ui ju Xivan. Taqui'i ju ixlacatuna chai taquimacnu. Astan taquimac'atsanilh ju Jesús. \s1 Ju Jesús amava lakaquis milh jok'atni \p \v 13 Pus ju Jesús acsni c'atsa ni ixmaknicanta ju Xivan pus lana taxtulh. Taju lacabarco chai alh ju lacatam junta va aseknic'a ixjunita. Para ju lapanacni tac'atsapa chai tataxtulh lak'achak'anixni. Tach'ajax'alh junta ixtanajun ni cacha'ana' ju Jesús. \v 14 Pus ju Jesús acsni tacutcha lacabarco lakts'ilh ni na lhu ixtatak'aixtokta ju lapanacni. Pus na amapaini ju yu'unch chai ac'uch'ulh ju ixtalactak'ank'ai sia lhiyu'unch. \v 15 Para acsni tok'oxalh pus talak'alh ju ix'amamaka'ui chai tajuni: \p ―Ju ani slivasalh ni na aseknic'a chai tapasalh ju hora acsni vencan. Amalak'ach'at'i ju lapanacni. Chach ta'ancha ju lak'achak'anixni tamonin ixvaiti'an. \p \v 16 Para ju Jesús chani alacjuni: \p ―Jantu tasq'uini ni cata'alh. Axt'aknit'it ju uxijnan ju vaiti. \p \v 17 Chai ju yu'unch tajuni: \p ―Para va xaman akxquis vati chai lakat'ui pamata ju icmamatau ju ani. \p \v 18 Chai ju Jesús alacjuni: \p ―Aquilalhiminiuch. \p \v 19 Pus ju acsnich ju Jesús ajuni ju lapanacni ni catatavi laca'ats'inan. Chai ju yuchi ch'apalh ju anu' akxquis vati chai ju lakat'ui pamata. Chai talakst'alh ju lact'iyan chai xtaklh lak'ailakts'iuch ixlacata ju vaiti. Astan ch'ek'elh ju vati chai ju pamata. Chai axtaknilh ju ix'amamaka'ui. Chai ju yu'unch tatsuculh lhilaksak'onin ju lapanacni. \v 20 Pus ta'ok'olh ixchux'an chai talhilalh. Chai tasacchokolh ju xajcha ju jantu xata'ok'ojui chai talaktsama lakacaut'ui tank'alin. \v 21 Pus ju anuch ju tavailh ixtacha'anta lakaquis milh jok'atni. Jantu aput'ek'ecalh ju chakolun nin ju ask'at'an. \s1 Ju Jesús alhtanalh la'ix'ucxni ju atants'in \p \v 22 Pus ju acsnich ju Jesús lana p'as alacjuni ju ix'amamaka'ui ni catataju lacabarco chai catap'ulh'anchalh ju lhimak'antacutni ju atants'in. Pus ju yuchi tavilhca' ni laich ca'amalakachachokoya' ju lapanacni la'ixchaka'an. \v 23 Chai acsni ta'ank'o ju lapanacni pus ju Jesús alh junta akstijun ixjunita. Alh t'achivini' ju Dios va is'akstu. Chai acsni tok'oxalh pus va is'akstu ixvi ju Jesús ju anch. \v 24 Pus ju barco la'ixlacaitat ju atants'in ixcha'anta. Para ni na p'as ixlai ju un chai na ixnek'esp'it ju xcan pus jantu lai ixtamalhtanai ju barco. \v 25 Para acsni ixt'ajun tuncuntilana' pus alak'alh ju Jesús. Alhtana'alh la'ix'ucxni xcan. \v 26 Para ju ix'amamaka'ui acsni talakts'ilh ni alhtana'antachalh la'ix'ucxni xcan lana na tatalhanalh. Talaclajunich: \p ―Ca yuchi ju macxcai un. \p Chai na talact'asalh ni na ixtatalhanan. \p \v 27 Para ju Jesús lana axak'ala. Chani alacjuni: \p ―Quit'in. Jantu at'alhanant'it. Ak'ach'ant'it. \p \v 28 Pus ju acsnich ju Pitalu' xak'ala ju Jesús chai juni: \p ―Qui'ucxtin ni vasalh uxint'i'at pus yauch aq'ui'un ni ac'anchan pakxtoknun. Ac'alhtana'anchalh la'ix'ucxni xcan. \p \v 29 Chai ju Jesús juni: \p ―Asok'och. \p Pus ju Pitalu' lana tacutlh ju lacabarco. Alhtanalh la'ix'ucxni xcan ni ix'amputun pakxtoknu' ju Jesús. \v 30 Para acsni lakts'ilh ni na p'as ixt'ajun ju un pus lana talhanalh chai ixnitajuputun lacxcan. Pus p'as t'asalh. Naulh: \p ―Qui'ucxtin aq'uimak'alht'axt'uch. \p \v 31 Pus ju Jesús lana xtaknilh ixmaca'. Macch'apacha chai chani juni: \p ―Tis va yuchach ji lapanac ni jantuch quilhilac'ap'in. Tas ni va xaq'uinc'ap'ach. \p \v 32 Chai acsni tatajuchokolh ju yu'unch ju lacabarco pus lana sek va ju un. \v 33 Pus ju acsnich ju ixtatanumanalh lacabarco talak'ayalh. Tajunich: \p ―Slivasalh ni ists'alh'at Dios. \s1 Ju Jesús ac'uch'u ju amachak'an Genesaret \p \v 34 Acsni tacha'alh ju lhimak'antacutni ju atants'in ju Jesús chai ju ix'amamaka'ui pus tacha'alh ju xalacat'un Genesaret. \v 35 Chai ju amachak'an anch acsni tamispa ju Jesús pus lana tamalakachalh chivinti tachi chun ju lak'achak'anixni ju vanin ixvi. Pus ju lapanacni talhiminilh ju Jesús tachi chun ju tak'ank'anin. \v 36 Chai tatapaininilh ni laich catalakcha'anilh mas va lacats'unin ixquilhtu' ixpumpu'. Pus ju Jesús alak'a'inilh. Chai tachi chun ju talakcha'anilh ju ixpumpu' palaich tava. \c 15 \s1 Ju Jesús alacjuni ju lapanacni tuchi ju amalhquiliqui ju lapanacni \p \v 1 Ju acsnich talakmilh ju Jesús ju ali'in fariseonin chai ju lapanacni ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin amachak'an Jerusalén. Chai tasacmilh ju Jesús. Tajuni: \p \v 2 ―Ju mintamamaka'un tajuch ni jantu tu'u' talhiulai ju ixlhamap'aksin'an ju papaninch ni jantu chunch tamakch'ak'ai acsni tavajin tachi ju iclhilanitau ju quijnan. \p \v 3 Para ju Jesús chani ak'alhtailh: \p ―Pus ju uxijnan tajuch ni jantu navip'alat'it tachi ju najun la'ixlhamap'aksin ju Dios. Alai va naviyat'it ju mi'atalaninti'an mi'akstu'an. \v 4 Pus ju Dios chani naulh: “At'alhonit'it ju mimpai'an chai ju minati'an”. Vachu' naulh ni camaknicalh va tichi chavaich ju cajuna' macxcai chivinti ju ixpai u ixnati. \v 5 Para ju uxijnan lak'a'init'it ni chani cajunilh ju ixpai u ixnati ju tam lapanac: “Ju quit'in jantu lai actila'aktaiju va ixlaca'atalh ni iclhik'ailakts'ilh ju Dios ju tumin ju xaclapu'aktaiju ju uxijnan”. \v 6 Pus ju uxijnan lak'a'iyat'it ni jantu ca'aktaiju ju ixpai u ixnati va tichi chavaich ju chunch canaulh. Chai ni chunch ju layat'it pus samak'ant'at'it ju ixlhamap'aksin Dios va ixlaca'atalh ni navip'ut'unat'it ju mi'atalaninti'an mi'akstu'an. \v 7 Ju uxijnan va a'okxchok'onin unt'at'it acsni chunch ju layat'it. Pus slivasalh tachi ju naulh ju Isaías ju milacata'an acsni chani xats'ok'ulai la'ixchivinti Dios: \q1 \v 8 Ju ani lapanacni va la'ixquilhni'an quintalak'ayai. \q1 Para ju la'ix'alhunut'an tam tapast'ac'a ju quilacata quit'in. \q1 \v 9 Jantu lhitapalai ni quintalak'ayai \q1 ni ta'amalanininch va ixlhamap'aksin'an ju ixt'alapanacni'an. \p \v 10 Acsni nonk'olh ju chunch ju Jesús pus at'asanilh ju ixtalhavat lapanacni chai chani alacjuni: \p ―Aquilak'asmatniu chai amach'akxat'it ju aclajunau. \v 11 Jantiyu' ju ui tam lapanac ju malhquiliquini ju is'atsucunti. Alai yuchi ju chivinti ju taxtui la'ixquilhni. Yuchach ju malhquiliquini is'atsucunti ju tam lapanac. \p \v 12 Pus ju acsnich talakmilh ju Jesús ju ix'amamaka'ui chai chani tajuni: \p ―Ja c'ats'aich ni talhitalhk'amalh ju fariseonin ju tuch'i xa'a'uni. \p \v 13 Para ju Jesús chani alacjuni: \p ―Tachi chun ju lapanacni ju jantu talaca'iputun ixchivinti ju quimpai ju vilhcha lact'iyan cata'aclaya'. Chunch ju ca'a'ulhtucana' tachi acsni tipulhucan ju tu'u' q'uiu. \v 14 Pus amac'a'unt'it ju yu'unch ni chunch tajunita tachi ju tu'u' alak'ach'ixnin chai ta'ap'ulhniputun ju ixt'a'alak'ach'ixnin. Pus ju tam alak'ach'ix ni cap'ulhnilh ju ixt'a'alak'ach'ix pus ixt'iyun'an catinta'ana' junta puculhucnic'a. \p \v 15 Pus ju acsnich ju Pitalu' chani juni ju Jesús: \p ―Aquilamavasalaniuch ju chivinti ju xa'a'uni ju ixtalhavat lapanacni. \p \v 16 Chai ju Jesús ajuni: \p ―Ja vachu' jantu lai amach'akxanant'it ju uxijnan. \v 17 Ja va jantu mach'akxayat'it ni va lamimpajan'an ju tajui tachi chun ju q'uilht'anuyat'it. Chai astan va mak'ancanch. \v 18 Para tachi chun ju macxcai chivinti ju q'uilht'axt'uyat'it pus lami'alhunut'an ju minacha. Chai yuchach ju tamalhquiliquiniyan ju mi'atsucunti'an. \v 19 Pus laca'alhunut ju taxtui ju macxcai atalacpast'ac'at chai ju amakninti chai ju ixpuxcajuca apumatam chako'ulh u apumatam jok'at. Vachu' laca'alhunut ju taxtui ju ixk'achanica ni va lacati tsucucan chai ju ak'alha'unti chai ju ta'aklhtamat chai ju macxcai chivinti. \v 20 Yuchach ju ani ju malhquiliquini is'atsucunti ju tam lapanac. Jantiyu' ni va jantu chun camakch'ak'alh acsni cavena' tachi ju talhilanita ju ali'in. \s1 Pumatam chako'ulh lhilaca'alh ju Jesús \p \v 21 Pus ju acsnich ju Jesús taxtucha ju anch. Alh ju xalacat'un junta ix'alin ju lak'achak'anixni Tiro chai Sidón. \v 22 Chai pumatam chako'ulh amachaka' Canaán lak'alh ju Jesús chai va tsa tsa tapaininilh. Chai na p'as ixchivinin acsni chani ixjuni: \p ―Qui'ucxtin. Ists'alh'at David. Lamapainin aq'ui'akt'ai'ut'ich. Alin ju lhacaticuru la'ixlacatuna ju quintsi' chai slivasalh na mak'alhk'ajnan. \p \v 23 Chunch ju ixjuni ju Jesús para ju yuchi jantu ts'i junilh. Pus ju acsnich talakmilh ju Jesús ju ix'amamaka'ui chai tatapaininilh. Tajunich: \p ―Anavininch ju tuchi sq'uiniyan ni laich ca'anchokolh la'ixchaka' ni na jeks quintamavayan. \p \v 24 Pus ju acsnich ju Jesús chani naulh: \p ―Ju Dios quimalakachatachilh ni va yu'unch ac'a'aktaijuya' ju quint'a'israelitanin ju catamak'alhk'ajnank'alhi ni catatailhi'alh ix'alactu'unti'an. \p \v 25 Para ju anu' chako'ulh palai vanin milh junta ixya ju Jesús. Ta'aktsokotanilh. Chai chani juni: \p ―Qui'ucxtin aq'ui'akt'ai'ut'ich. \p \v 26 Para ju Jesús juni: \p ―Jantu lhijun ni ac'aktaijun ju uxint'i. Ni chunch aclalh pus va ixt'achun cava tachi ju va ac'aquictai'i ju ixvaiti'an ju quint'a'amachivinti chai ac'axtaknilh ju sc'uyun. \p \v 27 Para ju anu' chako'ulh chani juni: \p ―Vasalh ji qui'ucxtin. Para mas yu'unch ju sc'uyun tasac'ui ju xataquicpuchin ju patajui lacamixa junta tavajin ju ix'ucxtin'an. \p \v 28 Pus ju acsnich ju Jesús juni: \p ―Chako'ulh slivasalh na q'uilhilaksich. Anavinic'ana'ich ju tuch'i xaq'uisq'uinich. \p Pus lana palai va ju istsi' ju anu' pants'iquis. \s1 Ju Jesús ac'uch'u na lhu tak'ank'anin \p \v 29 Chai ju Jesús taxtucha chai milh vanin laxa'atants'in Galilea. Chai astan alh lakatam akstijun chai tolhcha ju anch. \v 30 Chai na lhu talakcha'alh ju lapanacni. Alaclhicha'anicalh ju jantu lai ixta'alhtanan chai ju alak'ach'ixnin chai ju nunu' chai ju macmututu chai ju alich na lhu tak'ank'anin. Vaninch amamacalh junta ixch'antai ju Jesús chai ju yuchi palai anavik'o. \v 31 Pus ju lapanacni na talhamak'aninilh acsni talakts'ilh ni ixtachivinin ju nunu' ixtajunita. Chai ju macmututu ixjunita palai tajunlh. Chai ju va ch'anlhk'avilh ixtajunita laich sok ixta'alhtanan. Chai ju alak'ach'ixnin ixtajunita laich ixta'alac'avanan. Pus chux ju lapanacni na talhamak'aninilh. Chai na talak'ayalh ju isDios'an ju israelitanin. \s1 Ju Jesús amava lakat'at'i milh jok'atni \p \v 32 Ju acsnich ju Jesús alact'asanilh ju ix'amamaka'ui chai chani ajuni: \p ―Paini'itnich ju ani tavilanalh lapanacni ni lakat'utu avilhchan xaquintat'atolan chai ju chavai matich ju tuchi cata'ulh. Chai jantu ic'amalakachaputun la'ixchaka'an ni va catachava'alh. Jantu xcai ni va catata'aktalh ju lacati ixchavan'an. \p \v 33 Pus ju ix'amamaka'ui tajuni: \p ―Para ju ani jantu xamati' t'ajun. Tas anchach ju lai ac'iyau ju quijnan ju lhu vaiti ni laich ac'amalhilanik'oju ju ixtalhavat lapanacni. \p \v 34 Chai ju Jesús asacmilh. Alacjuni: \p ―Tas akxchux vati ju ch'ap'at'at'it. \p Chai ju yu'unch tajuni: \p ―Va akxtujun vati chai lacats'unin lact'icst'i pamata. \p \v 35 Pus ju acsnich ju Jesús ajuni ixtalhavat lapanacni ni catatavilhca' laca'ats'inan. \v 36 Chai ju yuchi ch'apalh ju akxtujun vati chai ju pamata. Xtaknilh lhak'ailakts'in ju Dios. Chai astan lacch'ek'elh chai axtaknilh ju ix'amamaka'ui. Chai ju yu'unch ta'alhilaktsak'o tachi chun ju lapanacni. \v 37 Pus tavenk'o ixchux'an chai talhilalh. Chai astan tasacchokolh ju jantu ta'ok'o. Cha'alh lakatujun tank'alin. \v 38 Pus ju anuch ju tavailh ixcha'anta lakat'at'i milh jok'atni. Ju chakolun chai ju ask'at'an jantu aputek'ecalh. \v 39 Pus ju Jesús amac'ami ju lapanacni. Taju lacabarco chai alh vanin ju lak'achak'an Magdala. \c 16 \s1 Ju Jesús tapaininicalh ni canavilh lakatam lhamak'an \p \v 1 Ju fariseonin chai ju saduceonin talakmilh ju Jesús. Chai ni va ixtapuxconiputun ixtalak'alhin pus tatapaininilh ni canavilh lakatam lhamak'an ta yu laich catapuc'atsaya' ni vasalh Dios ju camalakachachilh. \v 2 Para ju yuchi chani alhik'alhtailh: \p ―Ju tok'oxai acsni slapulh tasui ju lact'iyan pus ju uxijnan nonat'it ni k'oxich ca'avanana' ju ani laquint'un'an. \v 3 Chai ju vats'isin acsni na slapulh tasui ju ataputs'i pus ju uxijnan nonat'it ni calayach ju xcan ju ani laquint'un'an. Pus ju uxijnan lai mach'akxayat'it ta yu avanan ju lact'iyan. Para va acxp'ut'iyununat'it ni nonat'it ni jantu lai mach'akxayat'it tuchi nomputun ju lhamak'an ju icnavit'ajun ju chavai. \v 4 Pus ju lapanacni ju tat'ajun ju chavai na k'ai tajunita chai tamacajunta ju Dios. Chai yu'unchach ju tasq'uin tu'u' lhamak'an. Para jantu cati'axtaknicalh tu'u' atumpa. Va yuchi tachi ju tapasalh la'is'atsucunti ju Jonás. \p Chai acsni naulh ju chunch ju Jesús pus lana amacaulh. Alh. \s1 Ju ixlevadura'an ju fariseonin \p \v 5 Pus ju ix'amamaka'ui ju Jesús tatapasalh ju lhimak'antacutni ju atants'in chai acsnica' ju tapastacli ni va ixtacapta ju ixkapavati'an. \v 6 Pus ju acsnich ju Jesús alacjuni: \p ―Alacc'ats'anant'it ixlacata ju ixlevadura'an ju fariseonin chai ju saduceonin. \p \v 7 Pus ju ix'amamaka'ui talaclajuni sia yu'unch: \p ―Quintajunan chunch ni jantu lhimintau ju tu'u' xkapavati. \p \v 8 Para ju Jesús c'atsa ni chunch ixtalajuni is'akstu'an chai alacjuni: \p ―Tajuch ni va lhamak'anininat'it ni jantu lhit'ant'at'it ju tu'u' xkapavati. Na lacats'unin ju quilalhilaksiyau. \v 9 Ja va jantuca' mach'akxayat'it tuchi nomputun ju lhamak'an ju icnavita. Ja va jantu p'ast'act'it ju anu' akxquis vati ju ta'ulh ju lakaquis milh jok'atni. Ja va jantu p'ast'act'it ta lakachux tank'alin ju sacch'ok'ot'it. \v 10 Chai ja va jantu p'ast'act'it ju akxtujun vati ju ta'ulh ju lakat'at'i milh jok'atni. Chai ja va jantu p'ast'act'it ta lakachux tank'alin ju sacch'ok'ot'it. \v 11 Tajuch ni jantu lai mach'akxayat'it ni jantu xaclhichivinin ju tu'u' xkapavati acsni iclajunau ni alhic'ats'anant'it ixlacata ju ixlevadura'an ju fariseonin chai ju saduceonin. \p \v 12 Pus acsnica' ju tamachakxa ni jantu va xalevadura ju xkapavati ju lhichivincalh. Alai ajuni ni calacc'atsanalh ixlacata ju ix'amalaninti ju fariseonin chai ju saduceonin. \s1 Ju Pitalu' mavasalai ni yuchi ju Cristo ju Jesús \p \v 13 Ju Jesús acsni milh vanin ju lak'achak'an Cesarea Filipo pus asacmilh ju ix'amamaka'ui. Alacjuni: \p ―Tas tanajun ju lapanacni. Tis chavaich quintalhiulai ju quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p \v 14 Chai ju yu'unch tajuni: \p ―Pus ju ali'in tanajun ni ma Xivan'at ju ix'amakpaxanan. Chai ju ali'in tanajun ni ma Elías'at. Chai ju ali'in tanajun ni ma Jeremías'at u ak'antam mak'aniya lapanac unit'a ju ixnajun ixchivinti Dios. \p \v 15 Pus ju acsnich ju Jesús ajunchokopa: \p ―Chai ju uxijnan t'as nonat'it. Tis chavaich ju quilalhiulayau ju quit'in. \p \v 16 Pus ju Simón Pitalu' naulh: \p ―Uxint'ich ju Cristo'at ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. Ists'alh'at ju Dios ju lak'ajunta. \p \v 17 Chai ju Jesús juni: \p ―Va paxcatch'at ji Simón ists'alh Jonás. Jantu va xamati' mint'alapanac ju xamasuniyan ju chunch. Va is'akstu quimpai ju vilhcha lact'iyan ju xamavasalaniyan chunch. \v 18 Chai ju quit'in icjunan ni lhijunch ni Pitalu' unc'an ni vasalh chunch unit'a tachi ju tu'u' chiux chai chunch ju nomputun ju mintapaka'ut. Pus jantu va tam tam na'un ju uxint'i. Chai vachu' chux ju quilapanacni catalaca'iya' ju chivinti ju xana'un ju quilacata. Chai nin yuchi ju Satanás jantu lai cati'amac'ap'ani ju quilacata quit'in mas na tachapun junita ju yuchi. \v 19 Chai acxtakniyan ju uxint'i ju mintachaput ni xak'ai a'una' sia yu'unch ju talak'a'ita ni calhinaulh ju Dios la'is'atsucunti'an. Chai tachi chun ju jantu alak'a'iya' ju uxint'i ni catanavi ju yu'unch pus vachu' jantu calak'a'iya' ju Dios ju vilhcha lact'iyan. Chai tachi chun ju alak'a'iya' ni catanavi pus vachu' chunch calak'a'iya' ju Dios ju vilhcha lact'iyan. \p \v 20 Pus ju acsnich ju Jesús alhimap'aksilh ju ix'amamaka'ui ni jantu xamati' catamac'atsani ni yuchach ju Cristo junita. Yuchi ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. \s1 Ju Jesús ajuni ju ix'amamaka'ui ni camaknicana' \p \v 21 Pus tus acsni ju Jesús tai'ula ix'ajunica ju ix'amamaka'ui ni tasq'uini ni ca'alh ju lak'achak'an Jerusalén. Chai ju anch ma slivasalh na catamamak'alhk'ajniya' ju papaninch chai ju xalack'ajin palijni chai ju na talhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin. Chai ju anch ma camaknicana'. Para ma calok'onchokoya' ixlhilakat'utu avilhchan. \v 22 Pus ju acsnich ju Pitalu' t'asanilh va is'akstu ju Jesús. Lhi'alh alacatam chai tsuculh map'aksini'. Chani ju juncan ju Jesús: \p ―Ju Dios ca'aktaijuyan laca'amapaininti chai jantu tavanan chunch at'ap'asaya' ju uxint'i. \p \v 23 Para ju Jesús talakasp'itlh chai chani ju junilh ju Pitalu': \p ―Ak'ost'ich ju laqui'ucxlacapu' ji lhacaticuru. Ju uxint'i va quimak'alhk'osup'ut'un. Ju uxint'i jantu chun alacp'ast'acnan tachi ju Dios. Ju uxint'i va alacp'ast'acnan tachi ju mint'alapanacni. \p \v 24 Ju acsnich ju Jesús alacjuni ixchux'an ix'amamaka'ui: \p ―Ni xamati' quinch'ak'ok'aputun pus jantu lai canavilh ixk'achat is'akstu. Chai cach'ixa' ju mak'alhk'ajnat ju ca'alina' va ixlaca'atalh ni quinch'ak'ok'ai ju quit'in. Chai aquinch'ak'ok'ak'alhi. \v 25 Pus va tichi chavaich ju najun ni jantu quinch'ak'ok'aputun va ixlaca'atalh ni va lai maknicalh pus ju yuchi camak'ats'ank'aya' ju xa'atsucunti ju lact'iyan. Para va tichi chavaich ju camak'ats'ank'aya' ju is'atsucunti va ixlaca'atalh ni quinch'ak'ok'ai ju quit'in pus ca'alina' ju is'atsucunti ju lact'iyan. \v 26 Pus jantu tu'u' lhajai tam lapanac mas calhajak'o chux ju xataxtokni ju alin ju ani lacamunutpa' para ni va calhimak'ats'ank'a ju is'atsucunti ju ca'ix'alilh ju lact'iyan. Pus ni va chunch ju calalh pus jantu lai cati'alh ju anch mas camapalalh lacatumin. \v 27 Pus vasalh chani ju catapasaya' ni acminchokoya' ju quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Acmina' la'ixtachaput ju quimpai. Chai ac'alact'amina' ju qui'anquilhnin. Chai ju acsnich ac'axtakniya' ju pumatamin tachi ju lhijunch ixlacata tuchi tanavita la'is'atsucunti'an. \v 28 Slivasalh ju iclajunau. Alin ju lamilhi'uxijnan ju ani vilat'it ju jantu cataniya' tus acsni aquilalakts'inau ju quit'in acsni acminchokoya' chai aclhinona'. Quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \c 17 \s1 Ju Jesús tamch atalacasunilh ju ix'amamaka'ui \p \v 1 Pus ixlhilakachaxan avilhchan astan pus ju Jesús at'asanilh ju Pitalu' chai ju Jacobo chai ju Xivan. Isp'isek'e ju Jacobo. Alhi'alh va is'akstu'an ju lactalhpa junta na putank'ai ixjunita. \v 2 Chai ju anch na tamch ju atalacasunilh ju yu'unch. Pus ju ix'ucxpu' slap'ap'a ixmaktaji tachi ju avilhchan. Chai ju ixpumpu' lana na xnapapa va tachi ju tu'u' atuncunu'. \v 3 Chai vachu' talacasucha ju Moisés chai ju Elías ju mak'anchich ixtat'ajun. Ixtat'achivininch ju Jesús. \v 4 Pus ju acsnich chani juni ju Pitalu' ju Jesús: \p ―Qui'ucxtin slivasalh na k'ox ni ani vilau. Ni lac'asq'uinch acyoyau ak'at'utu pac'ats'a. Ak'atam ju mi'anu'. Ak'atam ix'anu ju Moisés. Chai ju ak'atam ix'anu' ju Elías. \p \v 5 Pus acsni ixt'ajunca' chivini' ju Pitalu' lana tamacatalh ju ataputs'i ju k'ai slamnic'a ixjunita. A'akxtakmak'o ju yu'unch. Chai tak'asmatlh lakatam chivinti ju xaminacha laca'ataputs'i chai chani xanajun: \p ―Ju ani ya yuchi ju quints'alh chai na icmapaini. Slivasalh na iclhik'achan ju yuchi. Yuchach ju ak'asmatnit'it. \p \v 6 Pus acsni tak'asmatlich ju ix'amamaka'ui ju Jesús pus lana tataquilhputalh ni na ixtatalhanan. \v 7 Pus ju acsnich ju Jesús lana alak'alh. Apicla chai chani alacjuni: \p ―Ak'ost'olat'it. Jantu at'alhanant'it. \p \v 8 Pus ju yu'unch acsni ta'alac'avanalh jantu xamati' talakts'ilh. Va is'akstu ju Jesús. \p \v 9 Chai acsni ixtat'ajun tak'alhtajunin ju anu' lactalhpa pus ju Jesús alhimap'aksilh ju ix'amamaka'ui. Chani ajuni: \p ―Tun xamati' t'i'unit'it ju tuch'i xalakts'inat'it. Va acsnich ju lai anona'it'it acsni aclok'onchokoya' junta acmacnucana'. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p \v 10 Pus ju acsnich ju ix'amamaka'ui tasacmi ju Jesús. Tajuni: \p ―Ju yu'unch ju na talhatalanininta ju quilhamap'aksin'an tajuch ni va tanajun ni tasq'uini ni p'ulhnan camilh ju Elías. Astan ju yuchi ju camalakachayachilh ju Dios. \p \v 11 Chai ju Jesús alacjuni: \p ―Slivasalh tachi ju tanajun ni p'ulhnan camina' ju Elías chai calak'oxik'oya' tachi chun ju taxtokni. \v 12 Para iclajunau ni quilachilh ju Elías chai ju lapanacni jantu ixtamispai. Alai va tanavilh tachi ju talacasq'uilh. Chai vachu' ju quit'in aquintamamak'alhk'ajniya' ju yu'unch. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p \v 13 Pus ju acsnich ju ix'amamaka'ui tamachakxalh ni yuchi ju Xivan ju amakpaxana' ju ix'alhixak'alai tachi ju va Elías ixjunita. \s1 Ju Jesús c'uch'u pumatam ts'alh ju ilhtucuni \p \v 14 Pus acsni tacha'alh ju Jesús chai ixpumat'utu'an ix'amamaka'ui junta ixtayanancha ixtalhavat lapanacni pus lana lakmilh ju Jesús pumatam lapanac. Ta'aktsokotanilh chai junich: \p \v 15 ―Ji qui'ucxtin lamapainin a'akt'ai'ut'ich ju quints'alh. Ju yuchi va lhtucuni chai na mak'alhk'ajnan. Na paklhu ju xata'aktai ju lacajipi chai lacxcan. \v 16 Ic'alhiminita ju mintamamaka'un para ju yu'unch jantu lai palai tanavi. \p \v 17 Chai ju Jesús ak'alhtayanalh. Ajunich: \p ―Tis va yuchach ji lapanacni ni lana jantu lai lac'a'iyat'it. Lana jantu sok p'inat'it. Ja tasq'uini ni lana na mak'an aclat'atolau tus acsni amach'akxaya'it'it. Ja tasq'uini ni lana na mak'an aclach'ixniu tus acsni alac'a'iya'it'it. Aquilalhiminiuch ju anu' ts'alh. \p \v 18 Chai acsni talhiminilh pus ju Jesús k'ailh ju lhacaticuru ju ixtanun la'ixlacatuna ju ts'alh chai lana taxtulh. Pus ju ts'alh palai va ju acs pants'iquis. \p \v 19 Ju astan ju ixtamamaka'un talak'alh ju Jesús va is'akstu'an chai tajuni: \p ―Tajuch ni jantu lai xacxcoxtuyau ju lhacaticuru la'ixlacatuna ju anu' ts'alh. \p \v 20 Chai ju Jesús alacjuni: \p ―Ju uxijnan jantu lai xaxc'oxt'uyat'it ju lhacaticuru la'ixlacatuna ni jantu vasalh quilalhilaksiyau. Slivasalh ju iclajunau. Ni aquilalhilaksiyau mas va lacats'unin pus laich a'una'it'it ju ani talhpa ni cak'oslh. Ca'alh alacatam. Chai chunch ju catapasaya'. Ni vasalh aquilalhilaksiyau pus va tuchi ixtalakxtuch ju aquilasq'uiniyau pus anavinic'ana'it'it. \v 21 Para ju lhacaticurulhni tachi ju ixtanun la'ixlacatuna ju anu' ts'alh va acsni ju catataxtuya' acsni at'ap'aininiya'it'it ju Dios ju ixlacata chai at'asc'a'aya'it'it. \s1 Ju Jesús aktam nonchokopalai ni camaknicana' \p \v 22 Acsni ix'alact'a'ucxunt'ajun ju Jesús ju ix'amamaka'ui ju xa'estado Galilea pus ju Jesús ajunchokopa ni camak'axtakcana' la'ixmaca'an ju lapanacni. Yuchi ju malakachatachilh Dios ni lapanac catsucuya' ju ani. \v 23 Vachu' ajunilh ni catamakniya' para ixlhilakat'utu avilhchan calok'onchokoya'. Pus ju ix'amamaka'ui slivasalh na ta'amak'aninilh acsni tak'asmatnilh ixchivinti ju Jesús. \s1 Ju Jesús mapalalh ixlacata ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin \p \v 24 Acsni alact'acha'alh ju Jesús ju ix'amamaka'ui ju lak'achak'an Capernaum pus talak'alh ju Pitalu' ju lapanacni ju ixtapusac'a ju tumin ixlacata ju ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin. Tajuni: \p ―Ju mi'amamaka'unu' ja amapalanan ju tamin c'ata ixlacata ju quimpujitat'an. \p \v 25 Pus ju Pitalu' junilh ni akts'iya amapalanan. Pus ju yuchi tanulh lacachaka' chai ju Jesús lana xak'ala. Juni: \p ―T'as na'unch ju uxint'i ji Simón. Ju xalack'ajin ju ani lacamunutpa' tis chavaich ju tach'i junta ast'anancan. Ja amachak'an anch u yu'unch ju alacatam tamintacha. \p \v 26 Chai ju Pitalu' juni: \p ―Pus yu'unch ju alacatam tamintacha. \p Pus ju acsnich ju Jesús juni: \p ―Pus ju chunch jantu tasq'uini ni cati'amapalanalh ju amachak'an anch. \v 27 Para chani alat'i ni jantu catatalhk'amalh ju lapanacni chai catanaulh ni jantu tu'u' lhiulayau ju quimpujitat'an. Inchich laca'atants'in. Amuya'ich ju mimpaklava'in. Chai amac'ut'uch ju pamata ju p'ulhnan caquilhtanuya' ju mimpaklava'in. Amak'alhk'aya'ich chai alhit'a'uya'ich ju tumin. Ach'ap'ach. Alhimap'ala'ich ju quilacata chai ju milacata. \c 18 \s1 Ju Jesús najun tichi chavaich ju palai xak'ai \p \v 1 Ju acs avilhchan talakcha'alh ju Jesús ixchux'an ju ix'amamaka'ui chai tajuni: \p ―Tis chavaich ju palai xak'ai cajuna' acsni calhinona' ju Dios. \p \v 2 Pus ju acsnich ju Jesús t'asanilh pumatam ask'at'a. Yaulh la'ixlacaitat'an. \v 3 Chai alacjuni: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Ni jantu amap'axaya'it'it ju mi'atsucunti'an chai ni jantu ixlhichux ju mi'alhunut'an a'unt'it tachi ju tam ask'at'a ju jantu lhitak'ayai ju tu'u' pus jantu tavanan lai at'it'anut'it junta lhinajun ju Dios. \v 4 Pus va tichi chavaich ju jantu tu'u' calhitak'ayaya' tachi ju lai ju ani ya ask'at'a pus yuchach ju palai xak'ai cajuna' junta lhinajun ju Dios ju lact'iyan. \v 5 Chai va tichi chavaich ju lhik'ach ca'amaklhtayanana' ju tam quilapanac ju jantu tu'u' lhitak'ayai tachi ju lai ju ani ya ask'at'a pus tachi ju va jun quit'in ju qui'amaklhtayanan. \s1 Jantu xcai ni alactu'ununcan \p \v 6 Va tichi chavaich ju camak'alhk'osuya' tam xamati' ju jantuca' k'ox quilhilaksi pus palai k'ox ca'ixva ni ca'ixpixtuch'imuc'acalh ju tsasnatpuch'ipi chai ca'ixmaca'ancalh junta palai talhman laca'alama acsni tuca' ixmak'alhk'osui tam xamati'. \v 7 Paini'itnich ju lapanacni ju tat'ajun ju ani lacamunutpa' ni akts'iya na alin ju puk'alhk'oscan. Para painich ju anu' lapanac ju camak'alhk'osu apumatam. \p \v 8 Pus ni p'alact'u'unump'ut'unat'it ju mimaca'an pus jantu anavit'it. U ni anch ju p'imp'ut'unat'it junta ak'alhk'osa'it'it pus jantu ap'it'it ju anch. Alai alat'it tachi ju va ch'akxp'uxt'at'it chai mak'ant'at'it ju mimaca'an u minch'aja'an. Pus palai k'ox cava ni at'anuya'it'it ju lact'iyan mas va lakatamch ju mimaca'an u minch'aja'an. Palai jantu k'ox cava ni ap'acxant'it chux lakat'ui mimaca'an u minch'aja'an para va ap'umac'ap'inc'ant'it ju lacajipi. \v 9 U ni yuchi ju lakts'imp'ut'unat'it ju tamalactu'uniyan pus jantu alakts'int'it. Alai alat'it tachi ju va maxt'ut'at'it chai mak'ant'at'it ju milakchulh'an. Pus palai k'ox cava ni at'anuya'it'it ju lact'iyan mas va lakatamch ju milakchulh'an. Palai jantu k'ox cava ni ca'alilh chux lakat'ui ju milakchulh'an para va ap'umac'ap'inc'ant'it ju lacajipi. \s1 Ju borrego ju ists'ank'ata \p \v 10 Jantu tavanan ju va jantu tu'u' alhiulat'it ju uxijnan tam xamati' ju jantu tu'u' lhiulacan ju ani lacamunutpa'. Iclajunau chunch ni va tachi tayanancha lact'iyan ju anquilhnin ju ta'alhist'ac'a ju yu'unch. Vanin tayanalh junta vi ju quimpai. \v 11 Chai ju quit'in yuchi iclhimilh ju ani ni laich ac'amak'alhtaxtuya' ju istats'ank'ata. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p \v 12 Pus t'as nonat'it. Ju tam xamati' ni capacxalh tachi tam cientos ixborregojni chai ni camak'ats'ank'a lactalhpa lakatam ja jantu camacaulh ju noventa y nueve chai ca'alh puxcona' ju ists'ank'ata. \v 13 Pus slivasalh ju iclajunau. Acsni calhitajuyach ju yuchi ju ists'ank'ata pus palai na calhik'achana' ju yuchi. Palai jantu ju noventa y nueve ju jantu istats'ank'ata. \v 14 Pus vana va chun ju mimpai'an ju vilhcha lact'iyan. Ju yuchi jantu lacasq'uin ni cats'ank'a nin tachi pumatam ju sia yu'unch ju jantu tu'u' lhiulacan ju ani lacamunutpa'. \s1 Amac'acxanit'it ju mi'alak'avin \p \v 15 Ju tam milhilak'au ni calactu'uyan pus inchich junini' va is'akstu. Chai ni calhilatola' chai catapaininiyan ni amac'acxaniya' pus akt'ai'ut'ach ju milak'au chai jantu camamak'alhk'ajnicana' ixlacata ju anu' xanavi. \v 16 Para ni jantu lhilatolai pus ak'ailhip'i tachi pumatam u pumat'ui. Ju chunch ca'alina' pumat'ui u pumat'utu ju catak'asmatniya' ju ixchivinti. \v 17 Para ni jantu calhilatola' la'ix'ucxlacapu'an ju yu'unch pus a'unch chux ju tatak'aixt'ok'a ni talak'ayai ju Dios. Para ni jantu calhilatola' la'ix'ucxlacapu'an ju yu'unch pus alhimisp'at'ich tachi tam xamati' ju jantu mispai ju Dios. \p \v 18 Slivasalh ju iclajunau ju uxijnan ju quilapanacni unt'at'it. Tachi chun ju jantu alak'a'iya'it'it ni catanavi ju yu'unch ju quintalhilaksi pus vachu' jantu calak'a'iya' ju Dios. Chai tachi chun ju alak'a'iya'it'it ni catanavi ju yu'unch ju quintalhilaksi pus vachu' calak'a'iya' ju Dios. \p \v 19 Vachu' iclajunau ju ani. Ni alin ixt'iyun'an ju milhi'uxijnan ju va lakatam catanaviya' ix'atalacpast'ac'at'an ixlacata ju tuchi tasq'uiniputun ju Dios pus ca'anaviniya' ju quimpai ju vilhcha lact'iyan. \v 20 Pus ca'anavinicana' ni quit'in ju ic'alact'avi ixpumat'ui u ixpumat'utu'an ju tatak'aixtokta ni quintalak'ayai. \p \v 21 Pus ju acsnich ju Pitalu' lak'alh ju Jesús chai juni: \p ―Ta pakchux ju acmac'acxaniya' tam quilak'au ju quinavinit'ajun tu'u' macxcai. Ja paktujun. \p \v 22 Para ju Jesús junich: \p ―Jantu icjunan ni va paktujun. Para tus va ta pakchux. \s1 Pumatam lapanac jantu ixmac'acxaniputun ixt'alapanac \p \v 23 Iclajunau ni alamac'acxaya'it'it ni tamac'acxanitan ju Dios. Pus chani tapasai junta lhinajun ju Dios tachi ju tapasalh la'is'atsucunti pumatam k'ai ucxtin ju at'anavilh ju aput'ek'enti ju ixtalhi'anich. \v 24 Pus acsni tai'ulalh ju aput'ek'enti pus lhiminicalh pumatam ju ixlhi'anich lakacau milh oro tumin. \v 25 Para ju yuchi ni jantu lai jinta' ix'i ju ixlhimapalhcan pus ju ix'ucxtin lhinaulh ist'aca ju yuchi chai ju ix'amachaka' chai is'ask'at'an chai tachi chun ju ixtaxtokni. Chai caxtaknicana' ju ucxtin mas va yuchi ixtapalh tachi chun ju yu'unch. \v 26 Pus ju acsnich ju anu' lapanac ta'aktsokotanilh ju ix'ucxtin chai tapaininilh. Junich: “Qui'ucxtin aq'uimp'acxaca' lacats'unin chai acmapalhnik'oyan chux”. \v 27 Pus ju anu' ucxtin mapainilh ju anu' ixlapanac chai xacanilh ju ix'alhi'aninti chai junilh ni laich ca'anchokolh la'ixchaka'. \v 28 Para ju yuchi acsni taxtulh lana t'alapakxtoklh apumatam ju vachu' ixlapanac ixjunita ju k'ai ucxtin. Chai ju yuchi ixlhi'ani ixt'axalapanac tam cientos oro tumin. Pus lana ch'apalh chai tsuculh pixtupalhitni. Juni: “Aq'uixt'aknin ju q'uilhip'ini”. \v 29 Pus ju acsnich ju ixt'axalapanac ta'aktsokotanilh vanin la'ixch'aja' chai tapaininilh. Junich: “Aq'uimp'acxaca' lacats'unin chai acmapalhnik'oyan chux”. \v 30 Para ju yuchi jantu ixpacxamputun. Alai alh chivimak'ana' chai lhinaulh ixt'alhnuca tus camapalach ix'alhi'aninti. \v 31 Pus ju ixt'axalapanacni talakts'ilh tuchi ixnavican chai lana na ta'amak'aninilh. Pus ta'alh juninin ju ix'ucxtin'an tachi chun ju ixtalakts'inta. \v 32 Pus ju acsnich ju ix'ucxtin t'asanilh chai junilh: “Tis va yuchach ji lapanac ni na va k'ai unit'a. Tachi chun ju anu' ju xaq'uilhip'ini icxacak'o acsni q'uint'ap'ainininch. \v 33 Ja jantu vachu' ixlhijun ni ix'amap'ainit'i ju mint'axalapanac tachi ju icmapainin ju uxint'i ju quit'in”. \v 34 Pus ju acsnich ju ix'ucxtin slivasalh na talhk'amalh. Chai mak'axtaknilh ju lapanacni ju tamamak'alhk'ajni tus acsni jantu mapalhk'ojui ju ix'alhi'aninti. \p \v 35 Chai ju Jesús tailhi'alh ixchivinti. Alacjuni ju lapanacni: \p ―Pus chunchach vachu' ju uxijnan. Ju quimpai ju vilhcha lact'iyan vana va chunch catanaviyan ju uxijnan ni jantu amac'acxaniya' ixlhichux mi'alhunut'an ju tam milhilak'au ni tu'u' catanaviniyan. \c 19 \s1 Jesús mavasalai ixlacata ju alamaconanta \p \v 1 Pus ju Jesús acsni nonk'o junima chivinti pus taxtulh ju xa'estado Galilea. Alh ju xa'estado Judea lhimak'antacutni ju k'ai xcan Jordán. \v 2 Chai na lhu lapanacni tach'ak'ok'alh chai ju Jesús palai anavicha ju tak'ank'anin. \p \v 3 Chai vachu' talakchincha ju ali'in fariseonin. Va ixtapuxconiputun ixtalak'alhin chai yuchi chani talhisacmilh: \p ―Ja lhijun ju lhamap'aksin ni calhimacaulh ju ix'amachaka' tam lapanac va ixlaca'atalh tu'u' lacats'unin ju jantu k'ox lhiulai. \p \v 4 Chai ju Jesús chani ak'alhtailh: \p ―Ja va jantu lakts'int'at'it la'ixchivinti Dios ju ts'okcanta junta najun ni yuchi ju Dios ju anavilh ju p'ulhnan lapanacni. Chai navilh pumatam ts'alh chai pumatam atsi'. \p \v 5 Chai ju Jesús vachu' alacjuni ni alacatam la'ixchivinti Dios ju ts'okcanta najun ni yuchi calhimaconach ju tam lapanac ju ixpai chai ixnati chai cat'atsucuyach ju ix'amachaka'. Chai ju anu' ixpumat'ui'an tachi ju va pumatam catajuna'. \v 6 Chai tailhi'alh ixchivinti ju Jesús. Alacjuni: \p ―Pus jantuch vana pumat'ui lapanacni tajunita. Alai tachi va pumatam lapanac tajunita. Pus ju malakxtokta ju Dios jantu catitalaclhvaklh ju lapanacni. \p \v 7 Pus ju acsnich chani tajuni ju fariseonin: \p ―Pus ni chunch ju lhilhcata ju Dios tajuch ni va naulh ju Moisés ni caxtaknicalh pumatam chako'ulh lakatam alhiqui ju pulamacau chai camacaulh. \p \v 8 Chai ju Jesús alacjuni: \p ―Va ixlacata ni na p'as ju mi'alhunut'an yuchi lhinaulh ju Moisés ni laich amac'a'unt'it ju mi'amachaka'an. Para ju la'ixputai'ulacan ju lacamunutpa' jantu chun ixjunita. \v 9 Chai iclajunau ni va acsnich ju lai mac'onat'it ju mi'amachaka'an ni va t'at'ajun apumatam jok'at. Para ni va k'aya mac'onat'it ju mi'amachaka'an chai t'ats'uc'uch'ok'oya'it'it apumatam pus alactu'unti ju naviyat'it. Chai va tichi chavaich ju cat'atsucuchokolh ju va maconcanta vachu' alactu'ununch. \p \v 10 Pus ju acsnich ju ix'amamaka'ui tajuni: \p ―Pus ni chunchach lhi'ucx'anta ixlacata ju jok'at chai ix'amachaka' pus ca palai k'ox ni jantu tavanan catamak'axtoklh ju jok'at. \p \v 11 Para ju Jesús alacjuni: \p ―Para jantu si lai catitamuctaxtulh tachi ju xanonat'it. Va yu'unch ju axtaknita ixtachaput'an ju Dios ni lai catamuctaxtulh. \v 12 Pus alin lapanacni ju tak'alhinita ixlacatuna'an tus la'ixpulak'au'an chai yuchi jantu lai catalhitamak'axt'ok'a'. Chai alin lapanacni ju alak'alhinita ixlacatuna'an ixt'alapanac ni jantu lai catitamak'axtoklh. Chai alin lapanacni ju va is'akstu'an tanajun ni jantu catamak'axt'ok'a' ni va jantu talacasq'uin ni tu'u' ca'asastuclh acsni ta'ajuni ju lapanacni ixlacata ju Jesús. Pus ju laich camuctaxtulh ju chunch pus chach navi. \s1 Ju Jesús sq'uinlh k'ox is'atsucunti'an ju ask'at'an \p \v 13 Ju acsnich alhiminicalh ju Jesús ju ask'at'an ni ca'amokslanilh ixmaca' la'ixlacatuna'an chai catapaininilh ju Dios ixlacata'an ni laich k'ox catatsucuya'. Para ju ix'amamaka'ui ju Jesús ta'alack'aima ju ixtalhicha'an is'ask'at'an. \v 14 Para ju Jesús alacjuni: \p ―Amac'a'unt'it ju ask'at'an. Chach quintalakmilh. Jantu asasp'it'it ni quintalhilaksich ju yu'unch. Chai va tichi chavaich ju aquilhilaksiya' tachi ju quintalhilaksi ju ani tayanalh ask'at'an yuchi ju laich catanuyanta ju lact'iyan. \p \v 15 Pus ju acsnich ju Jesús amokslanilh ixmaca' la'ixlacatuna'an ju ask'at'an. Astan taxtuchokolh ju anch. \s1 Pumatam mak'ali' t'achivinilh ju Jesús \p \v 16 Chai chincha pumatam ts'alh chai chani juni ju Jesús: \p ―Amamaka'unu' ju uxint'i na k'ox lapanac'at. Aq'ui'unch. Tamalhch ju k'oxich ju acnavi ni ca'alilh ju qui'atsucunti ju conk'alhiyanta ju lact'iyan. \p \v 17 Chai ju Jesús juni: \p ―Ju uxint'i ni na'un ni va iclapanac pus tajuch ni q'ui'unich ni ick'ox. Jantu xamati' ju k'ox cava. Va yuchi ju Dios. Para ni p'acxamp'ut'un ju mi'atsucunti ju conk'alhiyanta lact'iyan pus amuct'axt'ut'i tachi ju najun lacalhamap'aksin. \p \v 18 Chai ju anu' ts'alh juni: \p ―Tamalhch. \p Chai ju Jesús juni: \p ―Jantu amaknit'i xamati'. Jantu at'ats'uc'u ju jantu mi'amachaka'. Jantu ak'alhaun. Jantu anauch ta'aklhtamat chivinti ixlacata apumatam. \v 19 At'alhonin ju mimpai chai minatich. Chai amap'ainit'i ju mint'alapanac tachi ju va jun mi'akstu ju map'ainich'ok'oc'an. \p \v 20 Chai ju ts'alh juni: \p ―Tachi chun ju ani icmuctaxtuk'ota tus quilhitalacat'icst'in. Tijuch ali' ju quinc'acxni. \p \v 21 Chai ju Jesús juni: \p ―Pus ni vasalh lac'asq'uin ni jantu tu'u' camak'anc'acxniyan ni laich amaklht'ayanana' ju atsucunti ju jonk'alhita pus a'inchich. Ast'achich ju mi'alinta chai axt'akniya'ich ju quilhpatinin tachi chun ju amak'aixt'ok'a'. Ju chunch ca'alinach ju mimak'alit ju lact'iyan. Chai acsni anavik'oya' ju chunch pus at'at'ich. Aq'uinch'ak'ok'aya'ich. \p \v 22 Para ju anu' ts'alh acsni k'asmatlh ju ani chivinti lana amak'anini'alh ni na lhu ix'alin ju ixmak'alit. \p \v 23 Ju acsnich ju Jesús chani alacjuni ju ix'amamaka'ui: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Na k'ox lhixcai ni lai catanu ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios tam mak'ali'. \v 24 Aktam iclajunchokopalau ni na xcai ni lai catanu lact'iyan tam mak'ali'. Tachi ju tu'u' camello ni jantu lai catitapasalh junta tilhucucu ju macscat pus vana va chun ju tam mak'ali'. Ju yuchi jantu lai cati'alh ju lact'iyan. \p \v 25 Pus ju ix'amamaka'ui acsni tak'asmatlh ju ani chivinti slivasalh na talhamak'aninilh. Chai tanaulh: \p ―Pus tis chavaich ju lai catak'alhtaxtulh. \p \v 26 Para ju Jesús alakts'ilh chai alacjuni: \p ―Pus ju va lapanac akts'iya palai tu'u' lhiulai ju ixmak'alit. Palai jantu ixtaxtokni ju Dios. Para ju Dios jantu tu'u' xcai lhiulai. Ju yuchi lai mapaxani ix'atalacpast'ac'at tam lapanac. \p \v 27 Pus ju acsnich ju Pitalu' chani juni ju Jesús: \p ―Pus ju quijnan icmaconk'otauch chux quintaxtokni quinc'an chai iclach'ak'ok'atauch. Ju chavai tijuch ju aclhajayau ju quijnan. \p \v 28 Chai ju Jesús juni: \p ―Pus acsni catasast'ichokoya' chux ju lacamunutpa' pus actola' laquimpu'ucxtin ju slivasalh na k'ox cajuna'. Quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Chai ju uxijnan ni quilach'ak'ok'ayauch ju chavai pus ju acsnich vachu' at'ola'it'it lacalakacaut'ui pu'ucxtin. Chai alhi'una'it'it ju ixquilhmaccaut'ui'an ju mint'a'israelitanin. \v 29 Pus va tichi chavaich ju calhimacaulh ju ixchaka' u tam ixlak'au ts'alh u tam ixlak'au atsi' u tam ixpai u tam ixnati u tam ix'amachaka' u is'ask'at'an u ixlacat'un va ixlacata ni quinch'ak'ok'ai pus palai lhu caxtaknicana'. Jantu chun tachi ju macaulh ju quilacata. Chai vachu' ca'alina' is'atsucunti ju conk'alhiyanta ju lact'iyan. \v 30 Para ju lact'iyan ca'alina' lapanacni ju mak'anch xaquintalhilaksi. Para jantu lai actinaulh ni va ixlhiyuchi palai k'ox ca'alhilhiulacalh. Palai jantu ju ali'in. Chai vachu' cata'alina' lapanacni ju jantuca' mak'an xaquintalhilaksi. Para jantu lai actinaulh ni va ixlhiyuchi palai jantu k'ox ca'alhilhiulacalh. Palai k'ox ca'alhiulacalh ju ali'in. \c 20 \s1 Ju Jesús apumalani ju lapanacni ju tamakch'alhcatnan \p \v 1 Ju Jesús vachu' chani alacjuni ju lapanacni: \p ―Junta lhinajun ju Dios chunch ju tapasai tachi ju tapasalh la'is'atsucunti pumatam lapanac ju ix'alin ixpu'uvas. Pus ju yuchi vats'isin alh apuxcona' ju catap'uxnilh ju ix'uvas. \v 2 Chai acsni at'atak'oxilh ju makch'alhcatnin ni ca'amapalhniya' tachi ju akts'iya talhajai ju tamin avilhchan pus amalakachalh la'ixlhich'alhcat. \v 3 Pus ju amat'un taxtuchokolh tachi lakanajatsi hora vats'isin chai alakts'inchokolh ju ali'in ju va ixtavilanancha laclhitamau. Mati' ixjunita ixlhich'alhcat'an. \v 4 Chai alacjuni: “Ap'it'it vachu' ju uxijnan laquilhich'alhcat. Chai aclamapalauch tachi ju k'oxich cava”. Pus ju yu'unch ta'alh. \v 5 Chai ju anu' amat'un aktam taxtuchokolh tachi ju k'atuncuj chai aktam tachi ju lakat'utu hora atok'oxana'. Chai vana va chun amalakachalh ju lapanacni la'ixlhich'alhcat. \v 6 Chai acsni taxtuchokopa tachi ju lakaquis hora atok'oxana' pus alhitajuchokopa ju ali'in ju mati' ixjunita ju ixlhich'alhcat'an. Chai alacjuni: “Tajuch ni va anich ju vilat'it ju tontacuj ni jantu tu'u' ju naviyat'it”. \v 7 Chai ju yu'unch tajuni: “Pus jantu xamati' quintaxtaknitan ju lhich'alhcat”. Pus ju acsnich ju anu' amat'un alacjuni: “Ap'it'it vachu' ju uxijnan laquilhich'alhcat. Chai aclamapalau tachi ju k'ox cava”. \v 8 Pus ta'alh. Chai astan acsni tok'oxalh pus ju amanavin lhich'alhcat chani junilh ju ixlapanac ju ix'amapalai ju ixtach'alhcatnan: “At'asaninch ju makch'alhcatni lapanacni. Amap'alht'ich ix'avilhchan'an. Ap'ut'ai'ulat'i ju astan tacha'alh. Ap'umaclaya'ich ju p'ulhnan xatacha'an”. \v 9 Pus ju acsnich tachincha ju ixtacha'anta ju lakaquis hora atok'oxana' chai axtaknicalh tachi ju akts'iya lhajacan acsni ch'alhcatnancan tam avilhchan. \v 10 Chai astan acsni tamilh ju p'ulhnan ixtacha'anta pus ju yu'unch ixtanajun ni ca palai laklhu camapalhcana'. Para vana va chun axtaknicalh tachi ju akts'iya lhajacan ju tamin avilhchan. \v 11 Pus acsni ta'amaklhtayanalh ixtalhaja'an pus tatalhk'amnilh ju anu' amanavin lhich'alhcat. \v 12 Tajuni: “Ju ani ju astan xatachinacha va tam hora xatach'alhcatnan para ni vana va chun ju xa'amap'alhp'alai tachi ju xaquilamapalau ju quijnan ju tontacuj xacch'alhcatnanau chai xaquitanek'an ju asc'unu'”. \v 13 Para ju amanavin lhich'alhcat chani junilh pumatam sia lhiyu'unchach. “Amigo. Jantu talak'alhin ju icnaviyan. Ja jantu chun iclalhit'ak'oxiu ni alha'aya' tachi ju akts'iya lhajacan ju tamin avilhchan. \v 14 Ach'ap'ach ju mintalhaja chai ap'inchich. Vachu' chun icmapalhputun ju astan xatachinacha tachi ju xacmapalanch ju uxint'i. \v 15 Ja jantu lai acpunavi ju qui'anu' tachi ju iclacasq'uinch. Pus ju uxint'i ca va lhacch'ip'in ju ali'in ni k'ox xac'amapalai”. Chunch ju junilh ju amat'un. \v 16 Pus vana va chunch cajuna' ju lact'iyan. Ca'alina' lapanacni ju mak'anch quintalhilaksita. Para jantu lai actinaulh ni ixlhiyuchi palai k'ox ca'alhilhiulacana'. Chai ca'alina' lapanacni ju jantuca' mak'an quintalhilaksita. Para jantu lai actinaulh ni ixlhiyuchi palai jantu k'ox ca'alhilhiulacana'. Pus tachi chun ju at'asanilh ju Dios ni laich catatak'alhtaxtuya' na lacats'unin sia yu'unch ju asacxtucalh ni xalack'ajin catajuna' ju anch. \s1 Ju Jesús aktam nonchokopalai ni camaknicana' \p \v 17 Ju Jesús acsni ix'anta ju xati ju lak'achak'an Jerusalén pus na lhu lapanacni ju ixtat'a'anta. Para ju Jesús at'asanilh ixpumacaut'ui'an ju ix'amamaka'ui chai ak'ailhi'alh alacatam. Chai chani ju ajuni: \p \v 18 ―Alakts'int'it. Ju chavai cacha'anau ju Jerusalén. Chai ju anch acmak'axtakcana' la'ixmaca'an ju xalack'ajin palijni chai ju yu'unch ju na talhatalanininta ju milhamap'aksin'an. Quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Chai ju yu'unch aquintalhinona' quimaknica. \v 19 Chai ju yu'unch aquintamak'axt'ak'a' la'ixmaca'an ju jantu quint'a'israelitanin tajunita. Chai ju yu'unch aquintalhits'i'ina'. Chai aquintalakanekmaya'. Chai aquintamaquilhtaya'. Para ju ixlhilakat'utu avilhchan aclok'onchokoya'. \s1 Ju ixnati'an ju Jacobo chai ju Xivan sq'uinilh lamapainin ju Jesús \p \v 20 Ju acsnich lakchincha ju Jesús ixnati'an ju ists'alan ju Zebedeo. Yu'unch ju Jacobo chai ju Xivan. Alact'acha'alh ju ists'alan. Chai ju ixnati'an ta'aktsokotanilh ju Jesús chai tapaininilh. \v 21 Chai ju Jesús junich: \p ―Tijuch ju lac'asq'uin. \p Chai ju yuchi juni: \p ―Acsni alhinona' ju uxint'i anauch ni catatavi vachu' anch ju ani ixt'iyun'an qui'ask'at'an. Ju pumatam catola' lamilhicana chai ju pumatam lamilhimacx. Ju chunch ni cac'atsacana' ni xalack'ajin tajunita. \p \v 22 Para ju Jesús alacjuni: \p ―Ju uxijnan jantu c'ats'ayat'it tuch'i quilasq'uiniyau. Ja lai amak'alhk'ajnana'it'it tachi ju acmak'alhk'ajnana' ju quit'in. \p Pus ju yu'unch tajuni ni calayach. \v 23 Chai ju Jesús alacjuni: \p ―Slivasalh chunch ju amak'alhk'ajnana'it'it tachi ju acmak'alhk'ajnana' ju quit'in. Para jantu quit'in ju acnona' tichi chavaich ju catola' laquilhicana chai laquilhimacx. Yu'unch ju catatola' anch ju asacxtuta ju quimpai. \p \v 24 Pus ju ixpumacau'an ix'amamaka'ui ju Jesús acsni tak'asmatlh tuchi ixtajunita ju Jesús ju ixt'iyun'an alak'avin pus na talhitalhk'amalh. \v 25 Para ju Jesús alact'asanilh chai alacjuni: \p ―Ju uxijnan c'ats'ayat'it ni slivasalh na p'as talhinajun ju xa'ucxtin lakatamin k'ai lacat'un. Chai vachu' na alhimakchapui ju lapanacni ju salact'icst'i ucxtinin ju amalakachacan. \v 26-27 Para jantu chun ju alat'it ju uxijnan. Alai yuchi ju palai xak'ai jumputun lamilhi'uxijnan tasq'uini ni calhitalacasu tachi ju tam xalapanac. \v 28 Chunch ju alat'it tachi ju iclai ju quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Ju quit'in jantiyu' iclhiminta ni va aquintach'alhcatnanilh ju lapanacni. Alai iclhiminta ni laich ac'alacch'alhcatnaniya' ju lapanacni chai laich acxt'ak'a' ju qui'atsucunti ix'amalakxtuca lhu ju lapanacni. \s1 Ju Jesús ac'uch'u ixt'iyun'an alak'ach'ixnin \p \v 29 Acsni alact'ataxtucha ju Jesús ju lak'achak'an Jericó ju ix'amamaka'ui pus na lhu lapanacni tach'ak'ok'alh vachu'. \v 30 Chai ixtavilanalh la'ixquilhtu' ti ixt'iyun'an alak'ach'ixnin. Chai ju yu'unch acsni tak'asmatlich ni antachalh ju Jesús pus lana p'as tachivinilh. Tajuni: \p ―Jesús. Ists'alh'at ju k'ai ucxtin David. Aquila'aktaijuch lamapainin. \p \v 31 Para ju lapanacni ju ixtat'aminta ju Jesús ju lacati tak'ailh. Tajunilh ni va sek catatavi. Para va apalai p'as ixtalacchivinin ju yu'unch. Tajuni ju Jesús: \p ―Jesús. Ists'alh'at ju k'ai ucxtin David. Aquila'aktaijuch lamapainin. \p \v 32 Pus ju acsnich ju Jesús taya chai alact'asanilh ju anu' ixt'iyun'an alak'ach'ixnin chai alacjuni: \p ―Tijuch ju lac'asq'uinat'it ju aclanaviniu ju uxijnan. \p \v 33 Chai ju yu'unch tajuni: \p ―Qui'ucxtin chach ic'alac'avanau. \p \v 34 Pus ju acsnich ju Jesús amapaini ju yu'unch. Chai alacch'apanilh ixlakchulh'an. Pus lana tapu'alac'avanalh chai tach'ak'ok'alh ju Jesús. \c 21 \s1 Ju Jesús tanu ju lak'achak'an Jerusalén \p \v 1 Vanin ju lak'achak'an Jerusalén ix'alin lakatam lak'achak'an ju Betfagé ixjuncan. Chai ju anch ixvi ju akstijun junta na lhu ixlacya ju xaq'uiu olivos. Pus ju Jesús acsni alact'acha'alh ju anch ju ixtalhavat lapanacni amalakachalh ixt'iyun'an ix'amamaka'ui. \v 2 Chai alacjuni: \p ―A'inchit'it ju anu' tasui lak'achak'an. Chai acsni at'anut'achit'it pus alhit'a'uya'it'it lakatam xanati puru ch'iyocanta. Chai vachu' anch ya ju is'ask'at'a. Axk'ot'aya'it'it chai alhit'ana'it'it. \v 3 Chai ni xamati' catalhik'aiputunan va a'una'it'it ni ma maktasq'uini ju mi'ucxtin'an chai ma vats'alhti camalakachachokotachilh. \p \v 4 Pus chunch ju navilh ju Jesús ni lai ca'uctaxtuya' ju chivinti ju xanajun ju mak'aniya lapanac ju ixnajun ixchivinti Dios. Ju yuchi ma chani xanajun: \q1 \v 5 Chani a'una'it'it ju amachak'an Jerusalén: \q1 “Alakts'int'it. Talakmintan ju mi'ucxtin'an. \q1 Ju yuchi jantu mak'ali' junita. Va puminta lakatam puru”. \m Chunch ju ixnajunta ju mak'aniya lapanac. \p \v 6 Pus ju ix'amamaka'ui ju Jesús ta'alh. Chai chunch ju tanavilh tachi ju ix'ajunita ju Jesús. \v 7 Talhimilh ju xanati puru chai ju sa'ask'at'a chai ta'akxch'amuc'alh ixcutun'an. Chai lana putoc'alh ju Jesús ju sa'ask'at'a. Chai alh. \v 8 Chai ju ixtamakach'ak'ok'ananta na ilhu'an ixtajunita. Pus ixtamamalhi'anta ixpumpu'an ju lacati junta capumina' ju Jesús. Chai ju ali'in ixtat'ek'e'ich ju ix'acatan q'uiu chai ixtamamalhi'anta ju lacati. \v 9 Chai ju lapanacni ju ixtap'ulanan chai ju ixtak'aixunun na p'as ixtalacchivinin. Ixtanajun: \p ―Chach lak'ayacalh ju ani ists'alh ju k'ai ucxtin David. Paxcat ju ani minta ju malakachatachilh ju Dios. Chach lak'ayacalh ju Dios ju vilhcha talaclhman. ―Chunch ixtanajun ixtalhavat lapanacni. \p \v 10 Chai acsni tanucha ju Jesús ju lak'achak'an Jerusalén pus chux ju lapanacni t'ilhi t'ilhi ixtalaich. Chai ixtalaclajuni: \p ―Tis nu' chavaich ju xachin. \p \v 11 Chai ju lapanacni ju ixtat'a'anta ju Jesús alacjuni: \p ―Ju ani yuchi ju Jesús ju najun ixchivinti Dios. Yuchi ju amachaka' Nazaret laxa'estado Galilea. \s1 Axcauxtulh ju lapanacni ju lacpujitat \p \v 12 Chai astan ju Jesús tanucha lacak'ai ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin. Chai atixcoxtuk'o tachi chun ju ixta'ulata ixlhist'at'an chai ju ixta'atamonan ju anch. Chai amatistanilh ju ixmixa'an ju ixmapaxanin tumin chai ju ixputolan'an ju istast'ai ju lak'axk'avan. \v 13 Chai alacjuni: \p ―Ju la'ixchivinti Dios chani ju ts'okcanta: “Ju quinchaka' calhimispacana' ni anch ju t'achivincan ju Dios”. Chunch ju najun la'ixchivinti Dios. Para ju uxijnan va tachi ixchaka' ju ak'alhaunin lhimalacxt'ut'at'it. \p \v 14 Chai ju anch lacpujitat tachincha ju alak'ach'ixnin chai ju jantu lai ixta'alhtanan. Chai ju Jesús palai anavik'o. \v 15 Para na tatalhk'amalh ju xalack'ajin palijni chai ju yu'unch ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin acsni talakts'ilh ju lhamak'an ju ixnavi ju Jesús chai acsni tak'asmatlh ni na p'as ixtachivinin ju ts'alan ju anch lacpujitat chai ixtalak'ayai ju Jesús ists'alh ju k'ai ucxtin David. \v 16 Chai tajunilh ju Jesús: \p ―Ja va jantu k'asmat'a tuchi tanajun ju yu'unch. \p Chai ju Jesús alacjuni: \p ―Ick'asmat'a. Para ju uxijnan chunch ju layat'it tachi ju jantu tavanan lakts'int'at'it ixchivinti Dios junta chani juncan ju Dios: \q1 Ju uxint'i lac'asq'uin ji Dios ni lak'ayac'an la'ixchivinti'an ju ask'at'an chai ju va tats'iquica'. \q1 Chai ju yu'unch talak'ayayan tachi ju lhijun ni alak'ayac'a ju uxint'i. \p \v 17 Chai acsni nonk'o ju chunch ju Jesús pus lana alacmacaulh. Taxtulh ju lak'achak'an Jerusalén. Alh ju lak'achak'an Betania chai anch ju lakacujcha. \s1 Ju Jesús maxixi ak'atam xaq'uiu higo \p \v 18 Chai ju vats'isin acsni anchokolh ju Jesús ju lak'achak'an Jerusalén pus na chavanilh. \v 19 Chai lakts'ilh ak'atam higo ju ixya vanin lacati. Pus ju Jesús lak'alh para jantu tu'u' lhitajunilh xalhi'ut. Va si xaxk'oi ix'alinta. Pus chani juni: \p ―Jantu tavanan lai at'ixt'akch'ok'o ju milhi'ut. \p Pus lana xixlh ju anu' higo. \v 20 Pus ju ix'amamaka'ui ju Jesús acsni talakts'ilh na talhamak'aninilh. Chai tajuni: \p ―Tas laich va ts'alhti xalhixix ju higo. \p \v 21 Chai ju Jesús alack'alhtailh. Alacjuni: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Ni vasalh quilalhilaksiyau chai ni jantu va tam tam nonat'it pus laich anaviya'it'it vachu' tachi ju xac'ulhtui ju anu' xaq'uiu higo. Para jantu va yuchi. Vachu' lai a'unit'it ju ani talhpa: “Ak'ost'ich. Ap'inchich laca'alama”. Chai ni chunch ju a'unit'it pus chunch ju calalh. \v 22 Pus tachi chun ju asq'uiniya'it'it ju Dios acsni at'ach'ivinina'it'it pus amaklht'ayanana'it'it. Va yuchi ni slivasalh alhilac'ap'it'it ju yuchi. \s1 Alin ixtachaput ju Jesús \p \v 23 Chai astan ju Jesús tanucha lacak'ai ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin chai tsuculh amalanini' ju lapanacni. Pus ju acsnich talakmilh ju xalack'ajin palijni chai ju papaninch chai tajuni: \p ―Tis chavaich ju xajunan ni laich anaviya' ju ani taxtokni. \p \v 24 Chai ju Jesús chani alhik'alhtailh: \p ―Ju quit'in vachu' aclasacmiyau lakatam chivinti. Chai ni aquilajunau pus ju acsnich vachu' aclajunau tichi chavaich ju xaquijuni ni acnaviya' ju ani taxtokni. \v 25 Pus tis chavaich ju xamalakachayachilh ju Xivan amakpaxana'. Ja yuchi ju Dios u yu'unch ju lapanacni. \p Pus ju acsnich ju anuch lapanacni talaclajuni ixlhi'akstu'an: \p ―Pus ni canaju ni Dios ju xamalakachayachilh pus laich aquintajunin tajuch ni jantu xalaca'iniyau. \v 26 Chai jantu lai catinaju ni yu'unch ju lapanacni ju xatamalakachayachilh ni na atalhoniyau ju lapanacni ni ixchux'an talhimispai ju Xivan ni ixnajun ixchivinti Dios. \p \v 27 Pus yuchi chani talhijuni ju Jesús: \p ―Jantu icc'atsayau. \p Pus ju acsnich ju Jesús alacjuni: \p ―Pus nin quit'in jantu actilajuniu tichi chavaich ju xaquijuni ni acnavi tachi chun ju ani taxtokni. \s1 Ixt'iyun'an ts'alan axak'alai ju ixpai'an \p \v 28 Chai ju Jesús vachu' alacjuni: \p ―T'as nonat'it. Ju pumatam lapanac ix'alin ixt'iyun'an ists'alan. Pus ju yuchi lak'alh ju xak'ai ists'alh chai juni: “Quints'alh. Ap'inchich ju chavai ch'alhcatna' laquimpu'uvas”. \v 29 Para ju anu' ts'alh juni ni jantu cati'alh. Para astan tamch xapast'ac'a chai alh. \v 30 Chai astan ju xapai lak'alh ju salacat'icst'i chai vana va chun ju juni ju yuchi. Chai ju yuchi junilh ju ixpai ni canach. Para jantu alh. \v 31 Pus aquilajunau. Ju anu' ixt'iyun'an ts'alan tis chavaich ju xanavini ixk'achat ju ixpai. \p Pus ju xalack'ajin palijni chai ju papanin tajuni: \p ―Yuchi ju xak'ai. \p Pus ju acsnich ju Jesús alacjuni: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Ju ach'inin chai ju t'acunin ju va lacati ixtat'ajun palai lai catatanuya' junta lhinajun ju Dios. Palai jantu ju uxijnan. \v 32 Iclajunau chunch ni quilachilh ju Xivan amakpaxana'. Chai ju yuchi naulh ta yu laich sok catatsuculh ju lapanacni para jantu xaq'uiclac'a'iyat'it ju uxijnan. Alai yu'unch ju talaca'inilh ju ach'inin chai ju t'acunin ju va lacati ixtat'ajun. Chai ju uxijnan lakts'int'at'it ni tam xajun is'atsucunti'an para ixlaquilhtu jantu xamac'onat'it ju mi'alactu'unti'an ni laich ixlac'a'it'it vachu'. \s1 Ju Jesús pu'amalani ju lapanacni ju makch'alhcatni lapanacni \p \v 33 Ak'asmat'it vachu' ju ani chivinti ju iclajumputunau. Ix'alin pumatam lapanac ju ix'alin ixlacat'un. Chai ju yuchi ch'anlh ju xaq'uiu uvas. Chai coralhnu lacak'ex. Chai pok'aj'ula junta camaxtunicana' ju xaxcan uvas. Chai yaulh lakatam chaka' ju na putank'ai ni laich capulhistaccalh ju ixpu'uvas. \p Chai acsni navik'olh pus amach'ixtaknilh ju makch'alhcatnin. Chai ju yuchi alh makat. \v 34 Chai acsni cha'alh ju avilhchan ni chalh ju uvas pus ju anu' amat'un amalakachanilh ju ixlapanacni ju anu' makch'alhcatnin ni cata'alh amaklhtayanin ju xalhi'ut tachi ju ix'alhit'atak'oxitach. \v 35 Para ju anuch makch'alhcatnin tach'apalh ju xalapanacni. Ju pumatam talakanekma. Ju apumatam tamakni. Chai ju apumatam talacat'alhma. \v 36 Chai aktam ju amat'un amalakachachokopa ju ali'in. Palai ilhu'an. Para vana va chun ju tat'alapa. \p \v 37 Chai ju ixpu'aclanch malakachalhch ju ists'alh. Va ixnajun ni catatalhoniya' ju ists'alh. \v 38 Para ju anuch makch'alhcatnin acsni talakts'ilh ju ists'alh ju amat'un talaclajuni sia yu'unch: “Yuchach ju ani ju amanavin cajuna' acsni caniya' ju ixpai. At'at'itch. Camakniuch chai qui'anuch'an cajuna' ju ani pu'ach'ananti”. \v 39 Pus tach'apalh. Tatantamacxtulh lacapu'uvas. Chai tamaknilh. \p \v 40 Chai ju Jesús acsni nonk'o ju ani chivinti chani ajuni ju xalack'ajin palijni chai ju papanin: \p ―T'as nonat'it. Acsni caminchokoya' is'akstu ju amat'un tas cat'alayach ju anuch makch'alhcatnin. \p \v 41 Chai ju yu'unch tajuni ju Jesús: \p ―Pus nin lacats'unin jantu cati'amapaini. Alai ca'amaknik'oya' chai ali'in ju ca'amach'ixtaknichokoya' ju anu' pu'uvas. Ca'amach'ixtakniya' ju lapanacni ju cataxtakniya' ju xalhi'ut tachi ju ca'alhit'atak'oxiyach. \p \v 42 Pus ju acsnich ju Jesús alacjuni: \p ―Ja va jantu tavanan lakts'int'at'it ixchivinti Dios ju ts'okcanta junta ma chani najun: \q1 Ju anu' chiux ju tasacmak'alh ju ixyonin chaka' \q1 yuchach ju valhch ju chiux ju mak'astumuc'acanta chaka' junta ts'okcanta tuchi c'atach ju yocanta. \q1 Yuchi ju Dios ju navilh ju chunch. \q1 Chai acsni iclakts'inau pus na k'ai lhamak'an iclhiulayau. \m Chun ju najun la'ixchivinti Dios. \m \v 43 Chai ju uxijnan ni quilasamak'antauch tachi ju talalh ju anu' ak'exinin pus yuchi jantu lai vana catilhilhinaulh ju Dios lamilhi'uxijnan. Alai ca'alhijuna' ju ali'in lapanacni ju vasalh catasuya' la'is'atsucunti'an ni talhilaksi ju Dios. \v 44 Acsni quintasamak'an ju lapanacni pus va ixt'achunch junita tachi acsni puk'alhk'oscan ju tu'u' chiux chai tac'atsanican. Chai acsni ic'a'ulani ju lapanacni ju ixtalak'alhin'an pus va ixt'achunch junita tachi acsni catant'alhma ju tu'u' k'ai chiux chai jantu tavanan lai k'ostolai. \p \v 45 Pus ju xalack'ajin palijni chai ju fariseonin acsni tak'asmatlh ju ani ixchivinti ju Jesús pus lana tamachakxalh ni yu'unch ju alhichivincanch. \v 46 Chai lana ixtach'apaputun. Para va tatalhonilh ju ixtalhavat'an lapanacni ni ixtalhimispai ju Jesús ju lapanac ju ixnajun ixchivinti Dios. \c 22 \s1 Ju Jesús apumalani ju lapanacni ju tamak'axt'ok'at \p \v 1 Ju Jesús aktam puxcaulh ta yu laich ca'apumavasalanilh ju lapanacni ju tuchi ix'amalaniputun. Pus chani alacjuni: \p \v 2 ―Junta lhinajun ju Dios lai chunch tapasai tachi ju tapasalh la'is'atsucunti pumatam k'ai ucxtin. Ju yuchi ixlhic'ataniputun pumatam ists'alh ni catamak'axt'ok'a'. \v 3 Pus amalakachalh ixlapanacni ni cata'alh alact'asaninin ju ix'amac'atsanicanta ni ca'alina' ju lacvaiti. Para jantu xamati' mimputulh. \v 4 Pus amalakachachokopa ju ali'in ixlapanacni chai alacjuni: “A'inchit'it ajuninin ju catalacvenach ni ma alin ju vaiti ni iclhinaulh ixmaknica ju quivacax chai ju ali' atapacxat ju na ixtalack'onta. Chai tak'oxik'otach ju chavai. Ma at'at'it makvenin”. Chunch ju xa'ajuni ju ixlapanacni. \v 5 Pus ta'alh. Para ju lapanacni mas chunch ix'ajuncan jantu tu'u' talhiula. Alai alh pumatam la'ixcuxtu. Apumatam alh ast'ana'. \v 6 Chai ju ali'in tach'apalh ju anu' alhtanin. Tamamak'alhk'ajni tus tamakni. \v 7 Pus ju anu' k'ai ucxtin acsni k'asmatlich ta ixtalai ju anuch lapanacni pus na talhk'amalh. Lana amalakacha ju ixtaropajni. Amaknik'o ju anu' amakninin. Chai ju la'ixlak'achak'an'an manulh jipi. \v 8 Chai astan alacjuni ju ixlapanacni: “Tak'oxik'ota ju vaiti para jantu ixlhijun ni lai ixtamilh venin ju p'ulhnan ix'aquit'asanican ni va k'ai ixtajunita. \v 9 Palai k'ox cajuna' ni va ap'it'it lacatijixni junta tapumin ju lapanacni ju lak'achak'an chai ak'ailhit'ana'it'it ju lacvaiti va tichi alhit'a'uya'it'it”. \v 10 Pus tataxtulh ju anu' xalapanacni. Ta'alhtanatsuculh ju lacatijixni. Chai tachi chun ju talhitajulh tak'ailhimink'olh. Chux ju lack'oxin lapanacni chai ju k'ai tajunita. Chai ju chunch na aktsamcalh ju anu' lacvaiti. \p \v 11 Pus ju acsnich tanucha ju k'ai ucxtin. Va ixlakts'imputun ju makvenin. Pus lakts'ilh pumatam lapanac ju jantu ixlhimalakch'inin ixlacata ju lacvaiti. Jantu ixlakch'ita ju pumpu' ju ixtaknicanta. \v 12 Pus juni: “Qui'amigo. T'as xalhit'anch ju ani ni jantu lhimalakch'ininta ixlacata ju lacvaiti”. Pus ju yuchi jantu tu'u' lai k'alhtailh. \v 13 Pus ju acsnich ju k'ai ucxtin ajunich ju ixlapanacni ju ixtaxt'ak'a vaiti: “Ach'anch'it'it chai amakch'it'it chai amac'ap'it'it junta puts'is lhimakspa'. Ju anch lack'alhuncan chai laclamatantsacacan ju istatsalat'an ni na tamak'alhk'ajnan”. \p \v 14 Pus ju acsnich ju Jesús tailhi'alh ixchivinti. Alacjuni ju lapanacni: \p ―Na lhu at'asanicanta ni cata'alh ju lact'iyan. Para na lacats'unin ju vasalh catacha'ana'. \s1 Ju Jesús mavasalai ixlacata ju amapalanti \p \v 15 Pus ju acsnich ta'alh ju fariseonin. Tapastaclh ta yu laich catapuxcolakxtunilh ju tu'u' chivinti ju Jesús ni laich catapumuc'anilh ixtalak'alhin. \v 16 Pus ni tanaulh ta yu catalaya' pus tamalakachalh ju ali'in ix'amamaka'ui ju fariseonin. Alact'a'alh ju ali'in ju ixtach'ak'ok'ai ju gobernador Herodes. Talak'alh ju Jesús chai tajuni: \p ―Amamaka'unu' icc'atsayau ni na'un ju stavasalanti ju uxint'i. Chai sok masui ju ixti ju Dios. Chai jantu xamati' t'alhoni ni vaklhtam chun ju alakts'in ju lapanacni. \v 17 Pus aquilajuniuch. T'as na'unch ju uxint'i. Ja lhijun ni ac'amapalanau la'ixmacni ju xa'ucxtin ju romanonin u jantu. \p \v 18 Para ju Jesús lana amachakxanilh ni va ixta'okxchok'oputun. Chai chani alacjuni: \p ―Tajuch ni va quilapuxconiyau ju talak'alhin. Ju uxijnan va acxp'ut'iyununat'it. \v 19 Aquilamasuniu ju tumin ju lhi'amap'alananat'it. \p Pus ju yu'unch tamalacasunilh ju anu' sentau. \v 20 Pus ju Jesús acsni lakts'ilh alacsacmi: \p ―Tis ix'ucxpu' ju ani okslai. Tis ixtapaka'ut ju ts'okcanta ju ani. \p \v 21 Pus ju yu'unch tajuni ni ix'anuch ju César. Yuchi ju xak'ai tucan ju ixlhinonk'ojui chux ju xalacat'un Roma. Pus ju acsnich ju Jesús alacjuni: \p ―Pus axt'aknit'it ju César ju ix'anuch. Chai axt'aknit'it ju Dios ju ix'anuch Dios. \p \v 22 Pus ju yu'unch acsni tak'asmatlh ju ixchivinti ju Jesús na talhamak'aninilh ni na k'ox xalhak'alhtayanan. Pus tamacaulich chai ta'alh. \s1 Ju Jesús sacmican ta yu cajuna' acsni catalok'onchokoya' ju tanita \p \v 23 Pus vana ju acs avilhchan talakchimpalhcha ju saduceonin junta ixvi ju Jesús. Pus ju yu'unch tanajun ni jantu lai lok'onchokocan acsni va nicanch. Pus yuchi chani talhijuni ju Jesús: \p \v 24 ―Amamaka'unu' ju Moisés naulh ni canilh tam lapanac chai camacontilalh ix'amachaka' para ni jantu cat'amacontilalh tam is'ask'at'a pus ju isp'isek'e ju anu' xani ma cat'atsucuchokolh ju ix'amachaka' ixjunita ju xani. Chai acsni ca'alilh tam ists'alh pus ju yuchi ma casacnilh ixtapaka'ut ju anu' xani. \v 25 Pus sia lhiquijnan ix'alin pumatujun lhi'alak'avin. Chai ju xak'ai tamak'axtoklich para astan nilh. Chai ni jantu tu'u' macontilalh is'ask'at'a pus maconilh ju isp'isek'e ju ix'amachaka' ixjunita. Para vachu' nipa chai vana jantu tu'u' macontilalh is'ask'at'a. \v 26 Pus vana va chun tapasapa ju ixlhipumat'uich chai ju ixlhipumat'utuch. Tus talaktsa ixlhipumatujun'an lhi'alak'avin. \v 27 Chai astanch pus nilh vachu' ju anu' chako'ulh. \v 28 Pus acsni catalok'onchokoyanta ju tanita pus tis chavaich ju ixpumatujun'an lhi'alak'avin ju lai canaulh ni yuchi ix'amachakach junita ni ixpumatujun'an at'atsucuk'o ju anu' chako'ulh. \p \v 29 Chai ju Jesús alacjuni: \p ―Ju uxijnan jantu sok alacp'ast'acnanat'it. Ju uxijnan jantu mach'akxayat'it ni na lacalhu ju ts'okcanta la'ixchivinti Dios junta najun ni calok'onchokoya' ju tanita. Vachu' jantu c'ats'ayat'it tuchi lai navi ju Dios. \v 30 Pus acsni calok'onchokoya' jantu catamak'axtokcana' nin cala'icalh. Va ixt'achunch catatsucuya' tachi ju anquilhnin ju tavilanancha lact'iyan. \v 31 Chai ni va asacmininat'it ni laich catalok'onchokoya' ju tanita pus ja lana jantu p'ast'ac'at'it tuchi naulh ju Dios ixlacata ju tanita ni catalok'onchokoya'. Pus ju yuchi ma chani naulh: \v 32 Ju yuchi ma isDios'an junita ju Abraham chai ju Isaac chai ju Jacob. Chunch ma naulh ju Dios. Pus ju yuchi ni isDios junita ju lapanacni ju tat'ajun pus nomputun ni tat'ajun ju anuch lapanacni mas noncan ni mak'anch tanita. \p \v 33 Pus ixtalhavat lapanacni acsni tak'asmatli ixchivinti ju Jesús slivasalh na talhamak'aninilh ju ix'atalaninti ni na k'ox xachivinin. \s1 Ju Jesús naulh tamalhch ju lhamap'aksin ju palai tasq'uini ni canavicalh \p \v 34 Ju saduceonin ni jantu lai tu'u' talhik'alhtailh ju Jesús pus tac'atsa ju fariseonin. Pus a yu'unch talakmimpa ju Jesús. \v 35 Chai sia yu'unch ix'alin pumatam ju na ixlhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin. Chai ju yuchi sacmilh ju Jesús lakatam chivinti. Va ixpupuxconiputun ixtalak'alhin. Chai chani ju junilh: \p \v 36 ―Amamaka'unu' tachi chun ju ixlhamap'aksin ju Moisés tas malhch ju palai tasq'uini ni canavicalh. \p \v 37 Chai ju Jesús juni: \p ―Amap'ainit'ich ju mi'ucxtin Dios la'ixlhichux mi'alhunut chai la'ixlhichux ju mi'atsucunti chai la'ixlhichux ju mintac'atsan. \v 38 Yuchach ju lhamap'aksin ju palai tasq'uini ni canavicalh. \v 39 Chai ju ixlhilakat'ui va ixt'achunch junita. Ju yuchi najun ni amap'ainit'i ju vanin alact'avilht'i tachi ju va jun mi'akstu ju map'ainich'ok'oc'an. \v 40 Pus tachi chun ju ts'oklh ju Moisés chai tachi chun ju tats'oklh ju mak'aniya ixlapanacni Dios vaklhtam chun tanomputun. Tanajun ta yu acpumapainilh ju Dios chai ta yu acpumapaini ju quint'alapanac. \s1 Tis ists'alh ju Cristo \p \v 41 Acsni ixtavilanalhca' ju fariseonin pus ju Jesús alacsacmi: \p \v 42 ―T'as nonat'it ju uxijnan. Tis ists'alh lhiulayat'it ju Cristo ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. \p Chai ju yu'unch tajuni: \p ―Pus ists'alh ju k'ai ucxtin David. \p \v 43 Pus ju acsnich ju Jesús asacmichokolh. Alacjuni: \p ―Pus ju David yuchi ju Spiritu Santu ju mapast'ac'ani ni lhixak'ala ix'ucxtin ju Cristo. Pus t'as lhimach'akxayat'it ni lai chunch lalh. Pus ju yuchi ju David ma chani naulh: \q1 \v 44 Ju ucxtin Dios junilh ju qui'ucxtin \q1 ni vanin catavi tus acsni cat'alalhajaya' ju ixt'alaxcai. \m Chunch ma naulh ju David. \m \v 45 Chai ni is'akstu ju naulh ju David ni ix'ucxtin junita pus ju chunch va nomputun ni jantu va ists'alh junita. \p \v 46 Pus ju acsnich jantu lai xamati' tu'u' ixlhik'alhtaji. Chai tus acsnich avilhchan jantu lana xamati' isacmiputun tu'u' ju Jesús. \c 23 \s1 Ju Jesús a'ulani ixtalak'alhin'an ju xalack'ajin sia yu'unch ju israelitanin \p \v 1 Pus ju acsnich ju Jesús axak'ala ju ixtalhavat lapanacni chai ju ix'amamaka'ui. Chai chani ajuni: \p \v 2 ―Ju fariseonin chai ju lapanacni ju na talhatalanininta ju milhamap'aksin'an tanajun ni va yu'unch ju lai tamavasalai ixlhamap'aksin ju Moisés. \v 3 Pus aq'uiclac'a'it'it tachi chun ju tajunan. Para tun t'inavit'it tachi ju tanavi ju yu'unch. Pus ju yu'unch sok ta'amalaninin para jantu tamuctaxtui ju ta'amalaninin. \v 4 Pus ju yu'unch na talalhavata ju ixlhamap'aksin ju Moisés tus chunch junita tachi ju tu'u' tac'uc'at ju na ts'inq'ui. Ju jantu lai lana malhtanacan. Chai ju yu'unch chunch ju tamuc'anita ju lapanacni para is'akstu'an nin lacats'unin jantu tamuctaxtui. \v 5 Pus ju yu'unch acsni tanavi tu'u' pus yuchi talhinavi ni laich catalakts'ina' ju lapanacni chai catanaulh ni slivasalh tamuctaxtui la'ixlhamap'aksin ju Dios. Pus palai akxak'ai tanavi ju pumpu' ju tach'imuc'ai la'ismuntsan'an chai la'ixmaca'an junta tamak'ai lacats'unin ixchivinti Dios ju ts'okcanta. Chai palai lhman tanavi ju isliston'an ju taquilhtumuc'ai la'ixtuch'it'an. Palai jantu na chun talai ju ali'in quint'alapanacni'an. \v 6 Chai na tak'achani ju putolan lacapuvai chai lacpujitat junta tatolai ju xalack'ajin. \v 7 Chai na talacasq'uin ni caxak'alacalh laclhitamau tachi tam xak'ai chai ca'ajunicalh ni amamaka'unin tajunita. \p \v 8 Para ju uxijnan tun alac'asq'uint'it ni a'unc'ant'it amamaka'unu' ni va pumatam ju mi'amamaka'unu'an. Va quit'in. Chai minchux'an ju uxijnan va lhi'alak'avin unt'at'it. \v 9 Chai jantu alhixak'alat'it mimpai'an tam xak'ai ju ani lacamunutpa' ni va pumatam mimpai'an. Yuchi ju Dios ju vilhcha lact'iyan. \v 10 Chai tun t'ilak'a'it'it ni xamati' catalhilaksiyan ni va uxijnan ju cataquiclaca'iyan. Jantu chun alat'it ni va pumatam ju lhinajun. Va quit'in. \v 11 Chai ju lamilhi'uxijnan yuchach ju xak'ai ju ach'alhcatnani ju ali'in. \v 12 Pus va tichi chavaich ju calak'ayachokocalh is'akstu camalacat'icst'icana'. Para va tichi chavaich ju va lacat'icst'i cac'atsa pus yuchi ju calak'ayacana'. \p \v 13 Paini'itnich ju uxijnan ji lapanacni ju na lhat'alaninint'at'it ju milhamap'aksin'an ju israelitanin unt'at'it chai ju uxijnan ju fariseonin unt'at'it. Ju uxijnan na va acxp'ut'iyununat'it. Pus ju uxijnan ap'usast'uc'at'it lamilhamap'aksin'an ju lapanacni ju tatanuputun ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios. Pus ju uxijnan jantu t'anup'ut'unat'it chai jantu alac'asq'uiniyat'it ni catatanu ju tatanuputunch. \p \v 14 Paini'itnich ju uxijnan ji lapanacni ju na lhat'alaninint'at'it ju milhamap'aksin'an ju israelitanin unt'at'it chai ju uxijnan ju fariseonin unt'at'it. Ju uxijnan na va acxp'ut'iyununat'it. Pus ju uxijnan alact'ai'iniyat'it ju ixlacchaka'an ju chakolun ju animacontilacanta. Chai astan lap'alat'it tachi ju na va k'ox panicni ju t'ach'ivinat'it ju Dios ni lai ap'u'okxch'ok'oya'it'it ju lapanacni ni catanaulh ni na t'alhoniyat'it ju Dios. Pus ixlhiyuchi palai k'ai cajuna' ju mimak'alhk'ajnat'an. Palai jantu ju ali'in lapanacni. \p \v 15 Paini'itnich ju uxijnan ji lapanacni ju na lhat'alaninint'at'it ju milhamap'aksin'an ju israelitanin unt'at'it chai ju uxijnan ju fariseonin unt'at'it. Ju uxijnan na va acxp'ut'iyununat'it. Slivasalh malac'a'inip'ut'unat'it mas anic'ach va pumatam ju mi'atalaninti'an. Chai acsni malac'a'iniyat'it pus akt'ai'uyat'it ni palaich na ca'alactu'unulh tus slivasalh na tak'alhinita ju is'atsucunti. Chai palai lhijun ni camamak'alhk'ajnicalh ju yuchi ju lacajipi. Palai jantu na chun ju uxijnan. \p \v 16 Paini'itnich ju uxijnan. Chunch unt'at'it tachi ju tam xamati' ju ap'ulanan para va alak'ach'ix junita. Pus ju uxijnan nonat'it ni jantu tu'u' nomputun acsni lhipastaccan ju lacpujitat ju ixpumavasalaca tu'u' chivinti. Para va tichi chavaich ju calhipast'ac'a' ju xa'oro ju alin lacpujitat ni capumavasalaputuna' ju ixchivinti pus ma tap'astu camuctaxtuya' ixchivinti. \v 17 Ju uxijnan na tontojni unt'at'it. Va alak'ach'ixnin unt'at'it. Jantiyu' ju oro ju palai tu'u' junita. Alai yuchi ju pujitat ju palai tu'u' junita ni ixchaka' Dios junita. Chai ixlhiyuchi vachu' ix'anu' Dios junita ju oro ju tanun ju anch. \v 18 Chai vachu' nonat'it ni jantu tu'u' nomputun acsni xamati' lhipast'ac'a junta makninican ju Dios ju tu'u' atapacxat va ixpumavasalaca ju ixchivinti. Para va tichi chavaich ju calhipast'ac'a' ju anu' atapacxat ju mokslacanta anch pus ma tap'astu camuctaxtuya' ju ixchivinti. \v 19 Na tontojni unt'at'it. Va alak'ach'ixnin unt'at'it. Jantiyu' ju atapacxat ju mokslacanta anch ju palai tu'u' junita. Alai anch junta mokslacanta. Yuchach ju palai tu'u' junita. Pus tachi chun ju mokslacanta anch ix'anu' Dios junita va ixlaca'atalh ni okslai ju anch. \v 20 Pus va tichi chavaich ju lhipast'ac'a junta makninican ju Dios ju atapacxat pus tap'astu lhipast'ac'a vachu' tachi chun ju okslai la'ix'ucxni. \v 21 Chai va tichi chavaich ju lhipast'ac'a ju pujitat pus tap'astu lhipast'ac'a vachu' ju Dios ju t'ajun ju anch. \v 22 Chai ju lhipast'ac'a ju lact'iyan va ixpumavasalaca ju ixchivinti pus tap'astu lhipast'ac'a ju Dios ni yuchach ju lhinajun ju anch. \p \v 23 Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai naulh: \p ―Paini'itnich ju uxijnan ji lapanacni ju na lhat'alaninint'at'it ju milhamap'aksin'an ju israelitanin unt'at'it chai ju uxijnan ju fariseonin unt'at'it. Ju uxijnan na va acxp'ut'iyununat'it. Ju uxijnan vasalh muct'axt'uyat'it ju lhamap'aksin acsni xt'akniyat'it ju palijni lacts'unin ju mi'alhmujinu'an ju ch'ant'at'it chai lacts'unin ju mi'anis'an chai lacts'unin ju mincomino'an ju ch'ant'at'it. Para jantu sok ju ts'uc'uyat'it. Jantu akt'ai'uyat'it xamati' laca'amapaininti. Chai jantu lhilac'ap'inat'it ju Dios. Jantu chun ju layat'it mas yuchi ju palai tasq'uini ni anavit'it tachi chun ju najun la'ixlhamap'aksin ju Moisés mas vachu' at'ailhip'it'it ixtaknica ju lacts'unin ju tu'u' ach'itin. \v 24 Ju uxijnan chunch unt'at'it tachi tam xamati' ju ap'ulanan para va alak'ach'ix junita. Ju uxijnan slivasalh muct'axt'up'ut'unat'it ju lhamap'aksin ju palai jantu tu'u' lhitapalai. Para ju lhamap'aksin ju na tasq'uini ni anavit'it alai jantu naviyat'it cuenta. \p \v 25 Paini'itnich ju uxijnan ju na lhat'alaninint'at'it ju milhamap'aksin'an ju israelitanin unt'at'it chai ju uxijnan ju fariseonin unt'at'it. Ju uxijnan va acxp'ut'iyununat'it. Ju uxijnan jantu vasalh lack'oxin lapanacni unt'at'it. Va lhit'alac'asuyat'it tachi ju na k'ox lapanacni unt'at'it para ju lami'alhunut'an va p'ast'act'onat'it ju mi'ak'alhajunti'an. Chai va lhimuc'unt'onat'it ju mi'alhaccha'anti'an. \v 26 Ju uxijnan ji fariseonin va alak'ach'ixnin unt'at'it. P'ulhnan salaka ats'uc'ut'it. Jantu vana alack'alha'ut'it tu'u' u alhacch'ip'it'it tu'u'. Chai ju chunch vasalh ni salaka cajuna' ju mi'atsucunti'an. \p \v 27 Paini'itnich ju uxijnan ju na lhat'alaninint'at'it ju milhamap'aksin'an ju israelitanin unt'at'it chai ju uxijnan ju fariseonin unt'at'it. Ju uxijnan va acxp'ut'iyununat'it. Ju uxijnan chunch unt'at'it tachi ju tu'u' panteon ju na xnapapa lak'oxicanta. Ju la'ixmacan islivasalh na c'usich tasui. Para la'ixpulacni na lhuch tanun ju xap'uch'in alucutni chai na lhquiliqui. \v 28 Pus vana va chun ju uxijnan. Na soknic'a ju lhit'alac'asuniyat'it ju mint'alapanacni'an para ju lami'alhunut'an na aktsamanta ju mi'a'okxchok'onti'an chai ali' mi'alactu'unti'an. \p \v 29 Paini'itnich ju uxijnan ju na lhat'alaninint'at'it ju milhamap'aksin'an ju israelitanin unt'at'it chai ju uxijnan ju fariseonin unt'at'it. Ju uxijnan na va acxp'ut'iyununat'it. Ju uxijnan naviyat'it ju ixpanteon'an ju mak'aniya lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios. Chai na maxant'ilayat'it ju ixpanteon'an ju anu' soknic'a lapanacni ju mak'anch ixtat'ajun. \v 30 Chai nonat'it ni laich acs cava ists'uc'uchit'it acsni ixtat'ajun ju mak'aniya milacpa'itni'an pus jantu ixmakt'anut'it ju ix'amaknica'an ju ixlapanacni Dios. \v 31 Pus ni nonat'it ni mimpai'an ixtajunita pus va nomputun ni vana va chun ju mi'alhunut'an tachi ju yu'unch ju tamaknilh ju lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios. \v 32 Pus alakts'amat'it ju uxijnan ixtalak'alhin'an ju mak'aniya milacpa'itni'an. \p \v 33 Ju uxijnan chunch unt'at'it tachi ju tu'u' lu ju makni ju tam lapanac. Ju uxijnan amalaniyat'it ju lapanacni ju chivinti ju jantu soknic'a. Chai ni talaca'iniyan pus cata'ana' junta jonk'alhita mak'alhk'ajnat. Chai ju uxijnan vachu' jantu lai at'it'ak'alht'axt'ut'it lacamak'alhk'ajnat ju jonk'alhita. \v 34 Pus ju quit'in aclamalakachanitachiu ju lapanacni ju tanajun ixchivinti Dios chai ju lapanacni ju na ta'ac'atsananta chai ju lapanacni ju na lai ta'amalaninin ixchivinti Dios. Pus ju ali'in sia yu'unch amakniya'it'it chai amaq'uilht'aya'it'it lacacurus. Ju ali'in alak'anekmaya'it'it lamilacpujitat'an chai ach'ak'ok'axmaya'it'it acsni cata'ats'alhniyan ju lakatamin lak'achak'an. \v 35 Pus ju chunch ca'alinach ju mintalak'alhin'an ju uxijnan ixlacata ix'ac'alhni'an tachi chun ju lack'oxin lapanacni ju amaknicalh tus acsni maknicanchalh ju Abel tus acsni maknicanchalh ju Zacarías ists'alh ju Berequías. Pus ju Abel na soknic'a lapanac ixjunita chai yuchi ju p'ulhnan tucan maknicalh. Chai ju Zacarías xa'astan va tachi chun ju lhits'okcanta la'ixchivinti Dios. Ju yuchi maknicalh la'ixputsin pujitat junta ixt'alakxtokya junta ixmaknican ju atapacxat ju ixlhik'ailakts'incan ju Dios. \v 36 Slivasalh ju iclajunau. Tachi chun ju ani taxtokni si yu' ju alhimak'alhk'ajnana'it'it ju uxijnan ju chavai t'onat'it. \s1 Ju Jesús k'alhulh ni apastaclh ju amachak'an Jerusalén \p \v 37 Ji amachak'an Jerusalén. Ju uxijnan makniyat'it ju lapanacni ju tajunan ixchivinti Dios chai lac'at'alhmat'it ju tamalakachanichin ju Dios. Na paklhu xaclanaviputunau ju uxijnan tachi ju navi is'ask'at'an ju tu'u' chila' acsni amak'atai la'ixpak'achu ni laich ca'alhist'ac'a'. Vachu' xaclamak'aixtokputunau ju uxijnan tachi ju qui'ask'at'an ni laich xaclalhistacvi vachu'. Para ju uxijnan jantu xalac'asq'uinat'it. \v 38 Pus ju chavai ju Dios maco'ulata ju milak'achak'an. \v 39 Chai iclajunau ni jantu lai aquintilalakts'inchoko ju chavai. Va acsni ju aquilalakts'inchokoyau acsni cachina' ju avilhchan ni acminchokoya' chai chani aquilajunau: “Paxcat ju ani minta la'ixtapaka'ut ju Dios”. \c 24 \s1 Ju Jesús naulh ni calak'alhik'ocana' ju k'ai ixpujitat'an ju israelitanin \p \v 1 Pus ju Jesús taxtulh ju lacpujitat. Chai acsni ix'amputun ju lacati pus ju ix'amamaka'ui talakmilh chai tamalacasunilh ju k'ai pujitat ni na c'us ixjunita. \v 2 Para ju Jesús ajunich: \p ―Alakts'int'it ju ani ya k'exi chaka'. Slivasalh ju iclajunau. Jantu tu'u' catila'ucxtavi ju chiux ju ixt'achiux. Si calak'alhik'ocana'. \s1 Chani ju lai puc'atsacan tavanan ca'aclaya' ju lacamunutpa' \p \v 3 Astan ju Jesús chai ix'amamaka'ui ta'alh ju xa'akstijun junta ixlacya ju xaq'uiu olivos. Chai acsni tolhcha ju Jesús pus vanin talakchilh ju ix'amamaka'ui junta va is'akstu'an laich catalacchivinilh. Chai tajuni ju Jesús: \p ―Aquilajuniuch. Tas vananch ju catapasaya' tachi ju xana'un. Chai tijuch ju catapasaya' ju lai acpuc'atsayau ni vanin at'amp'ut'una' chai ca'aclaya' ju lacamunutpa'. \p \v 4 Pus ju acsnich ju Jesús chani alacjuni: \p ―Alakts'int'it ni jantu xamati' cata'okxchok'on. \m \v 5 Pus na lhu catamina' chai catanonach ni yu'unch ju Cristo ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. Chai na pumalhu ju cata'okxchok'oya'. \v 6 Chai ak'asmat'a'it'it ni alin ju lhilucut chai ni cak'ostayachokochalh ali' lhilucut alacatam. Para tun t'ilact'alhanant'it. Pus akts'iya tasq'uini ni catapasaya' tachi chun ju ani taxtokni. Para jantiyu' ju ix'aclanti ju lacamunutpa'. \v 7 Pus ju amachak'an lakatam k'ai lacat'un cat'alasachokoya' ju amachak'an alakatam k'ai lacat'un. Chai ju lapanacni ju tach'ak'ok'ai tam k'ai ucxtin catat'alasaya' ju ixlapanacni ju apumatam k'ai ucxtin. Chai ca'alina' ju k'ai chavanti chai na lacalhu catataclha' ju t'un. \v 8 Para chux ju ani taxtokni va ixputai'ulacan ju mak'alhk'ajnat. \p \v 9 Ju acsnich amak'axt'akc'ana'it'it ni amamak'alhk'ajnic'ana'it'it. Chai catamakniyan ju ali'in lamilhi'uxijnan. Chai ju amachak'an tachi chun ju lacat'un cataxcayan va ixlaca'atalh ni quilach'ak'ok'ayau. \v 10 Chai na lhu ju quintalhilaksita catac'ap'ach. Chai catalaxcaya'. Chai ju yu'unch catamak'axt'ak'ach ju vanach quintalhilaksi. \v 11 Chai na lhu ca'alina' ju lapanacni ju a'okxchok'onin. Ju yu'unch catalhitalacasuyach tachi ju lapanacni ju tanajun ixchivinti Dios mas jantu. Chai na lhu cata'okxchok'oya'. \v 12 Chai ni na lhu catalhavaya' ju alactu'unti pus na lhu lapanacni jantu vasalh catalamapainiya'. \v 13 Para va tichi chavaich ju aquilhilaksiyach tus la'ix'aninti mas mamak'alhk'ajnican pus ju yuchi catak'alhtaxtuya' chai laich ca'ana' ju lact'iyan. \v 14 Chai ju chivinti junta najun ni lhinomputun ju Dios la'ix'alhunut'an ju lapanacni canonk'ocana' ixlhilacaputs'un ju lacamunutpa' ni laich catac'atsaya' tachi chun ju lapanacni. Chai acsnich ju caminach ix'aclanti ju lacamunutpa'. \p \v 15 Pus ju mak'aniya lapanac ju Daniel ixjuncan ts'ok'ula junta naulh ni ca'alina' lamimpujitat'an ju tu'u' ju na ts'isi ju Dios. Chai ixlhiyuchi jantu xamati' ju milhi'uxijnan catanuya' ju anch. Pus ju lakts'in ju ani chivinti chach machakxa tuchi nomputun. \v 16 Pus ju uxijnan acsni alakts'ina'it'it ni uctaxtulh ju anu' ju lhichivinilh ju Daniel pus tachi chun ju tavilanancha ju laxa'estado Judea chach ta'ats'alalh. Cata'alh ju lactalhpa. \v 17 Chai ju ca'akstitavi lacasotea chaka' va ts'alhti catak'alhtaju chai ca'ats'alalh. Para jantu cati'alilh ju ispants'iquis ni lai catanu la'ixchaka' ni camaxtulh ju tu'u'. \v 18 Chai ju ch'alhcatnan la'ixcuxtu vachu' ca'ats'alalh chai jantu cati'alilh ju ispants'iquis ni lai catanuchokolh ju lak'achak'an va ix'ica ju ixpumpu'. \v 19 Chai paini'itnich catajuna' ju yu'unch ju va tak'ak'ainanta chai ju ta'amats'iquinin ju acsnich avilhchan. \v 20 At'ap'aininit'it ju Dios ni jantu chunch catapasaya' va lacalhic'asnin nin laca'avilhchan pa'astacni acsni lhik'alhtsajui ju ixlhamap'aksin ju Moisés ni makat ca'alhtanalh xamati'. \v 21 Iclajunau ni chunch ju alaya'it'it ni palai k'ai ca'alina' ju acsni ju mak'alhk'ajnat tachi ju jantu tavanan alinta tus la'ixputai'ulacan ju lacamunutpa' tus chavai. Chai jantu tavanan ca'alinchokoya' ju chunch. \v 22 Pus ju Dios ni jantu ca'ixnaulh ni palai va lacats'unin ca'ixnavi ju anuch avilhchan pus jantu xamati' ca'ixtak'alhtaxtulh. Para ni na amapaini ju lapanacni ju ix'alacsacxtuta ju Dios pus yuchi va lacats'unin lhinavilh ju anu' avilhchan. \p \v 23 Pus ju acsni avilhchan ni xamati' catajunan ni anich vi ju yuchi ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios u anu' vilhcha pus jantu alac'a'it'it. \v 24 Pus ju acsnich na lhu cata'alina' ju okxchok'oni lapanacni ju catanona' ni yu'unch ju Cristo ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. Chai vachu' cata'alina' ju a'okxchok'onin ju catalhitalacasuya' tachi ju lapanacni ju tanajun ixchivinti Dios. Chai ju yu'unch catanaviya' ju k'ai lhamak'an chai ju tu'u' ju catapumavasalaniputuna' ju lapanacni ni vasalh ixlapanacni Dios tajunita mas jantu. Chunch catanaviya' ni va laich calalh catapu'okxchok'olh ju asacxtuta ju Dios. \v 25 Pus iclajuntau ni chunch ju catapasaya' mas jantuca' tapasai. \v 26 Pus ni xamati' catajunan ni anu' vilhcha ju Cristo junta aseknic'a pus jantu ap'it'it. U ni catajunan ni anu' sek tanun lacachaka' pus jantu alac'a'it'it. \v 27 Pus ju uxijnan c'ats'ayat'it ni vanta anchach tasui ju mak'alipni'. Pus vana va chunch cajuna' acsni acminchokoya' ju quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Pus lana va tam pants'iquis acmina' chai lana aquintalakts'ink'oya' tachi chun ju lapanacni. \v 28 Pus acsni na lhu ca'alina' ju alactu'unti pus acsnich ju ca'alina' ju ixmak'alhk'ajnat'an ju lapanacni. \s1 Chani ju capumina' ju Jesús \p \v 29 Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai naulh: \p ―Pus acsni catapasayach ju anu' avilhchan acsni na lhu ca'alina' ju mak'alhk'ajnat pus ju avilhchan chai ju malhquiyu' jantu catamapulhcuya' chai ju st'acu catapatajuya' ju lact'iyan. Chai tachi chun ju ani taxtokni catalaclucununach. \v 30 Chai ju acsnich catalacasuyach ju tu'u' ju lact'iyan ju catapuc'atsaya' ju lapanacni ni acmina' ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani lacamunutpa'. Chai catalack'alhunach ju lapanacni ju ani lacat'un. Chai aquintalakts'inach ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Acmina' laxa'ataputs'i ju lact'iyan chai catac'atsaya' ju lapanacni ni na alin ju quintachaput chai ni icxak'ai. \v 31 Chai na p'as cat'asaya' ju sk'olh. Chai ju quit'in acmalakachayach ju qui'anquilhnin chai ju yu'unch catamak'aixt'ok'ach ju icsacxtuta ixlhilacaputs'un ju lacamunutpa' mas palai makat amachak'an catava. \p \v 32 Alakts'int'it tachi ju tak'ayai ju tu'u' xaq'uiu higuera. Acsni catsucutachilh xajnichini' ju sast'i xaxk'oi pus p'uc'ats'ayat'it ni vaninch minta ju lacap'asni. \v 33 Pus vana va chun acsni alakts'ina'it'it ni t'ajun tapasana' tachi chun ju ani ju iclajuntau pus ap'uc'ats'aya'it'it ni vaninch minta ju ix'aclanti ju lacamunutpa'. \v 34 Slivasalh ju iclajunau. Jantuca' catitanik'o ju chavai tat'ajun lapanacni acsni tuca' tapasak'ojui chux ju ani taxtokni. \v 35 Pus ju lact'iyan chai ju lacat'un catalaclak'oya'. Para ju quinchivinti akts'iya ca'uctaxtuya'. \p \v 36 Para jantu xamati' c'atsai tavanan cachina' ju anu' avilhchan chai ju anu' hora. Nin yu'unch ju anquilhnin ju tavilanancha ju lact'iyan nin quit'in ju ists'alh Dios icjunita. Va yuchi ju quimpai. Va is'akstu c'atsai. \p \v 37 Pus tachi ju ixjunita ju is'atsucunti'an ju lapanacni acsni ixt'ajun ju Noé pus vana va chun ju cajuna' is'atsucunti'an ju lapanacni ju catatsucuya' acsni acminchokoya' ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \v 38 Pus ju anu' avilhchan acsni tuca' ix'akmuxtucan pus ju lapanacni ixtavajin chai ixta'ak'otnun chai ixtatamak'axt'ok'ach chai ixla'ican. Va chunch ju tatailhi'alh tachi ju akts'iya ixtalai tus ju anu' avilhchan acsni tanulh ju Noé lacabarco. \v 39 Chai lana jantu talaca'ilh tus acsni milh ju akmuxtut chai tamuxtuk'o ixchux'an. Pus vana va chun cajuna' acsni acminchokoya' ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \v 40 Ju acsnich ca'alinach ixt'iyun'an ju k'aixtam catach'alhcatnana' lacacuxtu. Chai ju pumatam calhi'ancana' ju lact'iyan. Chai ju pumatam catamaconach ju ani lacamunutpa'. \v 41 Ca'alina' ixt'iyun'an chakolun ju k'aixtam catasquitiyach. Ju pumatam calhi'ancana' ju lact'iyan. Chai ju pumatam catamaconach ju ani lacamunutpa'. \p \v 42 Pus sk'ala ats'uc'ut'it ni jantu c'ats'ayat'it tavanan ju acminchokoya'. Quit'in ju mi'ucxtin'an icjunita. \v 43 Pus ac'ats'at'it ju ani. Ju tam lapanac ni va cac'atsa cava tavanan ju camina' ju ak'alhona' pus calhistaclh ju ixchaka'. Jantu catilacasq'uinilh ni catanu ni cak'alhaunilh tu'u'. \v 44 Pus chunchach vachu' ju uxijnan. Alhist'acc'ant'it. Chunch ju alaya'it'it ni acsnich ju acmina' acsni jantu p'ast'ac'at'it ni laich acmilh ju acs pants'iquis. Quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \s1 Tijt'ui alin ju xalapanacni \p \v 45 Ak'asmat'it ju ani chivinti. Ix'alin pumatam xalapanac ju lai ixlhilaksican chai ju na ix'ac'atsananta. Chai ju ix'ucxtin ula ju la'ixchaka' ni ca'axtakniyach ixvaiti'an ju ali'in acsni cha'an ju hora. \v 46 Pus acsni caminchokoya' ju ix'ucxtin pus na cak'achanach ju anu' xalapanac ni calhitajucana' ni chunch ju t'ajun navini'. \v 47 Pus slivasalh ju iclajunau. Ni camuctaxtuya' ju anu' xalapanac pus ju ix'ucxtin lana calhilaksiya' ni laich calhistacniya' tachi chun ju ix'alinta. \v 48 Para ju anu' xalapanac ni va k'ai junita cajunlh pus laich canaulh la'ix'alhunut ni ca jantu sai catiminchokolh ju ix'ucxtin. \v 49 Chai catsucuyach lhimakchapunu' ju ixt'axalapanacni chai va cat'avena' chai cat'ak'ot'ach ju t'ak'ap'anin. \v 50 Chai ni chunch ju calalh pus ju ix'ucxtin ju anu' xalapanac laich acs cachilh acsni jantu pacxantaji ju yuchi. Cachilh acsni ixnajunta ni jantu catimilh ju acs pants'iquis. \v 51 Pus ju ix'ucxtin lana camamak'alhk'ajniya'. Caxtakniya' ju mak'alhk'ajnat ju ca'axtaknicana' ju a'okxchok'onin. Chai ju anch junta camaca'ancana' na lack'alhuncan chai na mapak'atsican ju istatsalat'an ni na tamak'alhk'ajnan. \c 25 \s1 Chani talalh ju ixpumacau'an atsi'in \p \v 1 Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai naulh: \p ―Junta lhinajun ju Dios chunch ju tapasai tachi ju tapasalh la'is'atsucunti'an ixpumacau'an atsi'in. Ju yu'unch tach'apalh ju ixmaclhcu'an chai ta'alh pakxtoknin ju ts'alh ju catamak'axt'ok'a' ni vachu' va ixtamak'amputun. \v 2 Pus ixpumaquis'an ju yu'unch na ixtanavi cuenta tuchi ixtanavi. Chai ju ixpumaquis'an jantu. \v 3 Pus ju yu'unch ju jantu ixtanavi cuenta ju tuchi ixtanavi pus tamujulh ju ixmaclhcu'an para jantu talhi'alh ali' ju xapumaclhcu. \v 4 Para ju na ixtanavi cuenta tuchi ixtanavi pus talhi'alh ixmaclhcu'an para vachu' talhi'alh ali' ixpumaclhcu'an la'ixlumeti'an. \v 5 Pus ni jantu sai ixchinacha ju ts'alh ju catamak'axt'ok'a' pus na ixtalaclhtataputun ixchux'an ixpumacau'an chai talaclhtatatavilh. \v 6 Para acsni cha'alh paitat ts'is tak'asmatnilh ixchivinti ju pumatam ju p'as naulh: “Mintach ju ts'alh ju catamak'axt'ok'a'. A'inchit'it pakxtoknin”. \v 7 Pus ju acsnich tachi chun ju anu' atsi'in tataya. Tatsuculh lak'oxinin ju ixmaclhcu'an. \v 8 Chai ju yu'unch ju jantu ixtanavi cuenta tuchi ixtanavi chani tajuni ju yu'unch ju ixtalhiminta ju ixpumaclhcu'an: “Aquilamach'ixtakniuca' lacats'unin ju mimpumaclhcu'an. Ju quimaclhcu quinc'an ni va mixputun”. \v 9 Para ju yu'unch ju ixtanavi cuenta tuchi ixtanavi ta'ak'alhtayanalh. Tajunich: “Jantu. Ca jantu catilhiva ju quilhichux'an. Alai inchit'it tamonin junta st'acan. At'ama'ut'it vachu' ju mi'anu'an ju uxijnan”. \v 10 Para acsni ixta'anta tamonin ju ixpumaclhcu'an ju anu' ixpumaquis'an atsi'in pus lana chincha ju ts'alh ju catamak'axt'ok'a'. Pus ju ixpumaquis'an ju na ixtalakasivilanalh vachu' maktanulh junta xatanui ju ts'alh ju calhimac'atanicana' ni catamak'axt'ok'a'. Chai lana malacchaucalh. \v 11 Astan tachinchalh vachu' ju ali'in atsi'in. Chai tajuni: “Qui'amigo aquilamalhtek'aniuch”. \v 12 Para ju anu' ts'alh ak'alhtayanalh. Alacjuni: “Slivasalh ju iclajunau. Jantu iclamispayau ju uxijnan”. \p \v 13 Pus acsni nonk'olh ju Jesús ju ani chivinti astan alacjuni ju anch ixtavilanalh: \p ―Vachu' chunch alat'it tachi ju talalh ju anuch atsi'in ju ixtalakasivilanalh. Vachu' alak'asits'uc'ut'it ni jantu c'ats'ayat'it tuchi avilhchan u tuchi hora ju acminchokoya'. Quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \s1 Pumatam mak'ali' amach'ixtakni ix'alinta ju ixlapanacni \p \v 14 Alak'asits'uc'ut'it ni chunch ju tapasai junta lhinajun ju Dios tachi ju tapasalh la'is'atsucunti'an ixlapanacni pumatam mak'ali'. Pus ju anu' lapanac ix'amputun makat. Chai acsni jantuca' an pus at'asanilh ju ixlapanacni chai amach'ixtaknilh tachi chun ju ix'alinta. \p \v 15 Pus ju pumatam xtaknilh lakaquis milh. Ju apumatam lakat'ui milh. Chai ju apumatam tam milh. Xtaknilh pumatamin tachi ju laich catapuch'alhcatnalh. Chai astan ju yuchi alh makat. \v 16 Pus ju anu' xalapanac ju ixmach'ixtaknita lakaquis milh alh puch'alhcatna' chai lhajachokolh alakaquis milh. \v 17 Vachu' chunch lalh ju ixmach'ixtaknita lakat'ui milh. Ju yuchi puch'alhcatnalh ju lakat'ui chai lhajachokolh alakat'ui milh. \v 18 Para ju anu' xalapanac ju mach'ixtaknicalh va tam milh lhi'alh ju tumin chai quimacnulh ju lacat'un ni jantu cats'ank'alh. \p \v 19 Chai acsni na mak'anch va pus minchokolh ju ix'ucxtin'an ju anu' xalapanacni. Chai ju yuchi tsuculh alact'aput'ek'eni'. \v 20 Pus ju anu' ju ixmach'ixtaknicanta lakaquis milh lakmilh ju ix'ucxtin. Vachu' lhiminilh ju alakaquis milh ju ixlhajatach. Chai juni: “Qui'ucxtin ju uxint'i q'uimach'ixt'aknit'a lakaquis milh. Pus ju chavai acxtakniyan ju alakaquis milh ju icpulhajalh”. \v 21 Chai ju ix'ucxtin juni: “Na k'ox xanavi. Ju uxint'i na k'ox lapanac unit'a chai na lai lhilaksic'an. Laich xalhist'ac'a lacats'unin. Pus ju chavai palai lhu acxtakniyan ju alhist'ac'a'. At'anut'ich junta icvi ni laich k'aixtam cak'achanau”. \v 22 Chai astan chinchalh ju ixmach'ixtaknicanta ju lakat'ui milh. Chai ju yuchi junilh ju ix'ucxtin: “Ju uxint'i lakat'ui milh xaq'uimach'ixt'aknit'a. Pus ju chavai iclhiminitan vachu' alakat'ui milh ju iclhajata”. \v 23 Chai ju ix'ucxtin juni: “Na k'ox xanavi. Ju uxint'i na k'ox lapanac unit'a chai na lai lhilaksic'an. Laich xalhist'ac'a lacats'unin. Pus ju chavai palai lhu acxtakniyan ju alhist'ac'a'. At'anut'ich junta icvi ni laich k'aixtam cak'achanau”. \v 24 Chai vachu' chinchalh ju ixmach'ixtaknicanta ju tam milh. Chai ju yuchi junilh ju ix'ucxtin: “Xacc'atsai ni na p'as ju mi'alhunut ju uxint'i. Pus alakts'ich. Yu'unch ju milapanacni ju tach'alhcatnan ni laich na lhu cajuna' ju micebada. Chai yu'unch ju talacsununiyan ju micebada ni laich lhu amak'aixt'ok'a' ju uxint'i mas jantuch tu'u' talhajai ju yu'unch. \v 25 Pus yuchi na xaclhitalhoniyan chai jantu xacpuch'alhcatnamputun ju mintumin. Pus ic'alh. Icmacnulh ju mintumin lacat'un. Anich iclhiminichokotan ju mi'anuch”. \v 26 Pus ju acsnich ju ix'ucxtin chani juni: “Ju uxint'i na alact'u'unun chai na malheknin. Na'unch ni c'ats'aich ni ali'in ju tach'alhcatnan ni laich lhu ca'alilh ju quicebada. Chai ali'in ju quintalacsununi ju quicebada ni laich lhu acmak'aixt'ok'a'. Chai jantu tu'u' ic'axtakni ju yu'unch. \v 27 Pus ni vasalh chunch q'uilakts'in pus palai k'ox ixva ni ixt'aknin ju quintumin ju lai tapuch'alhcatnan tumin. Ju chunch acsni xacmilh xac'amaklhtayananchokolh ju quintumin chai chux ju is'ask'at'a”. \v 28 Pus ju acsnich ju yuchi ajunilh ju ali'in ju ixtayanancha: “At'ai'init'it ju tam milh. Chai axt'aknit'it ju pacxanta lakacau milh. \v 29 Chunch ju alat'it ni palai lhu caxtaknicana' ju pacxanta tu'u'. Chai ju chunch palai lhu ca'alina' ju ix'alinta. Para ju mati' tu'u' pus catai'inicana' ju tuchi najun ni pacxanta. \v 30 Chai ju ani lapanac ju jantu tu'u' ixtapalhni junita amac'ap'it'it laca'atats'isni lhimakspa'. Ju anch na lack'alhuncan chai na malatank'atsican ju istatsalat'an ni na tamak'alhk'ajnan”. \s1 Ca'amak'osaspitcana' tachi chun ju amachak'an ixlhilacaputs'un ju ani lacat'un \p \v 31 Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai naulh: \p ―Ju quit'in quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Chai acsni acminchokoya' laquintachaput ac'alact'amina' tachi chun ju qui'anquilhnin chai ju acsnich ac'amaklhtayanana' ju quimpu'ucxtin chai slivasalh xak'ai acjuna'. \v 32 Chai catak'aixt'ok'ach laqui'ucxlacapu' tachi chun ju amachak'an ixlhilacaputs'un ju ani lacat'un. Chai ju quit'in ac'alhvakpitsiya' ju yu'unch tachi ju navi tam alhistacna' acsni alhvakpitsi ju ixborregojni chai ju ixchivojni. \v 33 Pus ju lapanacni ju soknic'a alakts'in ju Dios catatayaya' laquilhicana. Chai ju lapanacni ju alactu'unun catatayaya' laquilhimacx. \v 34 Chai ju acsnich ni k'ai ucxtin acjuna' pus ac'alacjuna' ju yu'unch ju tayanalh laquilhicana: “At'at'it ju uxijnan ju taxtaknitan ju k'ox mi'atsucunti'an ju quimpai. At'anut'it ju lact'iyan junta lhinajun ju yuchi ni anch ju talak'oxinitan tus acsni tavanan navicantacha ju lacamunutpa'. \v 35 Pus iclajunau ni ap'ina'it'it ju anch ni quilaxtakniu ju quivaiti acsni na xacchavanita. Chai quilaxtakniu ju ick'otlh acsni na xacquicxixta. Chai quilaxtakniu junta ictavi acsni makat xacmintacha. \v 36 Chai acsni mati' ixjunita ju quimpumpu' pus quilaxtakniu. Chai acsni na xactak'ank'ai pus quilaquilakts'iu. Chai acsni xact'alhnucanta quilaquilakts'iu”. \v 37 Pus ju acsnich ju yu'unch ju alakts'incan ni soknic'a is'atsucunti'an catajunach: “Para ji qui'ucxtin tas vananch ju iclalakts'iu ni va ixch'avanit'a chai iclaxtakniu ju mivaiti. U ni ixq'uicxixt'a chai iclaxtakniu ju xak'ot'a. \v 38 Tas vananch ju makat ixt'ant'achi' chai iclaxtakniu junta xatolai. U va mati' ixjunita ju mimpumpu' chai iclaxtakniu. \v 39 Tas vananch ju icquilalakts'iu acsni va ixt'ak'ank'ai u ixt'alhnuc'ant'a”. \v 40 Pus ju acsnich ju quit'in ju k'ai ucxtin acjuna' chani ac'alacjunach: “Slivasalh ju iclajunau. Ni chunch ju xanaviniyat'it ju tam quilhilak'au mas yuchi ju noncan ni jantu tu'u' ixtapalhni pus va jun quit'inch ju chunch xaquilanaviyau”. \p \v 41 Chai ju acsnich ni k'ai ucxtin acjuna' pus ac'alacjuna' ju yu'unch ju tayanalh laquilhimacx: “Ak'ost'it laquimacni ju uxijnan ju ulanic'ant'at'it ju mintalak'alhin'an. A'inchit'it ju lacajipi ju jantu tavanan mix. Anch junta lak'oxinicanta ju lhacaticuru chai ju ix'anquilhnin. \v 42 Pus ju quit'in acsni na xacchavanita jantu xaquilaxtakniyau ju quivaiti. Chai acsni na xacquicxixta jantu xaquilaxtakniyau ju ack'otlh. \v 43 Chai acsni na makat ju xacminacha jantu xaquilaxtakniyau junta lai actavi. Chai acsni mati' ixjunita ju quimpumpu' jantu xaquilaxtakniyau. Chai acsni na xactak'ank'ai chai acsni xact'alhnucanta jantu xaquilaquilakts'inau”. \v 44 Pus ju acsnich ju yu'unch chani aquintajuna': “Ucxtin tas vananch iclalakts'iu ni na ixch'avanit'a u ixq'uicxixt'a u makat ixt'ant'achi' u mati' ixjunita ju mimpumpu' u va ixt'ak'ank'ai u ixt'alhnuc'ant'a chai jantu tu'u' xaclanaviniyau”. \v 45 Chai ju quit'in ju k'ai ucxtin acjuna' pus chani ac'ajuna': “Slivasalh ju iclajunau. Ni jantu xanaviniyat'it tu'u' lamapainin ju ani ju quintalhilaksi ni va ixnonat'it ni jantu tu'u' ixtapalhni'an ju yu'unch pus tachi ju va jun quit'in ju jantu tu'u' xaquilanaviniyau”. \v 46 Pus ju acsnich ju yu'unch cata'anach lacamak'alhk'ajnat ju jonk'alhita. Para ju alakts'incan ni soknic'a ju is'atsucunti'an cata'ana' junta alin ju atsucunti ju jonk'alhita. \c 26 \s1 Lhilacchivinincalh ni camaknicanach ju Jesús \p \v 1 Pus ju Jesús acsni nonk'o chux ju ani chivinti pus chani ajuni ju ix'amamaka'ui: \p \v 2 ―Ju uxijnan c'ats'ayat'it ni va lakat'ui avilhchan tic'acx tus ca'alinach ju c'atan ju ixpupastaccan ju anu' atats'isni acsni tatak'alhtaxtulh la'ix'aninti'an ju ists'alan ju mak'aniya milacpa'itni'an. Pus ju acsni c'atan acmak'axtakcana' ni laich acmaquilhtacana' ju lacacurus. Quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p \v 3 Pus lana acsni avilhchan vachu' tatak'aixtoklich ju xalack'ajin palijni chai ju xapapaninch ju anu' lak'achak'an chai ju yu'unch ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin. Tatak'aixtoklich ixpulacni k'ex junta ixlakachak'axnucanta ju ixchaka' ju xak'ai pali ju Caifás ixjuncan. \v 4 Tatsuculh lhilacchivinin ta yu laich catapu'okxchok'och'apaya' ju Jesús chai catamakniyach. \v 5 Para ixtalaclajuni: \p ―Para jantu cach'apayau ju lacac'atan ni va lai tatalhk'amalh ju lapanacni. \s1 Pumatam chako'ulh lakxtixt'ek'emuc'alh ju Jesús ju na c'us acamin \p \v 6 Ju Jesús ixvilhcha lak'achak'an Betania la'ixchaka' ju Simón ju ixlacats'its'ita para palaich ixnavita ju Jesús. \v 7 Chai pumatam chako'ulh lakmilh ju Jesús. Ixlhiminta lakatam lumeti ju ixpumujuta ju perfume ju na laklhu ixtapalh ixjunita. Chai ju yuchi tsuculh lacpaxt'ek'emuc'ana' ju Jesús acsni ixvi lacamixa. \v 8 Para ju ix'amamaka'ui ju Jesús acsni talakts'ilh na tatalhk'amalh. Talaclajunich: \p ―Tajuch ni va xalhak'amanan ju ani. \v 9 Ju ani perfume lai laklhu ixlhist'acalh chai ju ixtapalh laich ixlhik'ailakts'ilh ju quilhpatinin. \p \v 10 Para ju Jesús acsni machakxa tuchi ixtalaclajuni pus chani alacjuni: \p ―Tajuch ni va lhixc'ayat'it ju ani ya chako'ulh. Slivasalh na k'ox ju xaquinavi ju yuchi. \v 11 Pus ju quilhpatinin akts'iya ca'alinach junta vilat'it. Para ju quit'in jantu actilat'a'alhtanank'alhiu. \v 12 Chai ju ani perfume ju xaquixt'ek'emuc'ani laquilacatuna quixt'ek'emuc'anilh ni chunch ju lhilanicantau ni xamati' ta'acnui. \v 13 Slivasalh ju iclajunau. Vanta lhi'anchach ju ani lacamunutpa' junta canoncana' ju chivinti ju quilacata pus vachu' canoncana' tuchi xanavich ju ani chako'ulh. Ju chunch jantu tavanan cacapcanach ju yuchi. \s1 Ju Judas mak'axtaklh ju Jesús \p \v 14 Ju acsnich pumatam ju ixlhipumacaut'ui'an ju ix'amamaka'ui ju Jesús alak'alh ju xalack'ajin palijni. Pus ju yuchi Judas Iscariote ixjuncan. \v 15 Chai chani alacjuni: \p ―Tas chunchach ju aquilaxtakniyau ni aclamak'axtakniyau ju Jesús. \p Pus ju yu'unch talhit'atak'oxilh lakp'uxamcau plata tumin. Chai amaklhtayanalh ju Judas. \v 16 Chai tus acsni ju Judas puxcaulh ta yu laich capumak'axt'ak'a' ju Jesús. \s1 Ju Jesús alact'availh ju ixpumacaut'ui'an ix'amamaka'ui \p \v 17 Ju xap'ulhnan avilhchan ju anu' c'atan acsni jantu ixtalhiyajui ju xat'in ju ixkapavati'an pus talakmilh ju Jesús ju ix'amamaka'ui. Chai tajuni: \p ―Tas anchach ju lac'asq'uin ni aclak'oxiu junta ca'uyau ju borrego. \p \v 18 Pus ju Jesús alacjuni: \p ―A'inchit'it ju lak'achak'an la'ixchaka' ju pumatam qui'amigo. Chai chani a'una'it'it: “Ju amamaka'unu' najun ni ma chinta ju ix'avilhchan chai ma laminchakach ju cat'a'uya' ju borrego ju ix'amamaka'ui”. Chunch ju a'una'it'it. \p \v 19 Pus ju ix'amamaka'ui ju Jesús ta'alh chai tanavilh tachi ju ix'ajunita ju Jesús. Chai talak'oxilh ju ixpuc'atanit'an. \p \v 20 Chai ju anu' avilhchan acsni tok'oxalh pus ju Jesús alact'atavilh lacamixa ixpumacaut'ui'an ju ix'amamaka'ui. \v 21 Chai acsni ixtat'ajun venin pus ju Jesús chani alacjuni: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Pumatam ju milhi'uxijnan aquimak'axt'ak'ach. \p \v 22 Pus ju acsnich na ta'amak'aninilh ju yu'unch. Chai k'antam k'antam tasacmich. Tajunich: \p ―Para ja quit'in ji qui'ucxtin. \p \v 23 Chai ju Jesús ak'alhtailh. Alacjuni: \p ―Yuchi ju va k'aixtam quint'atamack'oi laquinc'a'ulh. Yuchi ju aquimak'axt'ak'ach. \v 24 Pus akts'iya acniya' tachi ju ts'okcanta la'ixchivinti Dios ju quilacata. Quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Para painich ju anu' lapanac ju aquimak'axt'ak'a'. Palai k'ox ca'ixva ni jantu ca'istsuculh ju anu' jok'at. \p \v 25 Pus ju acsnich chivinilh ju Judas. Yuchi ju camak'axt'ak'a'. Junich: \p ―Para ja quit'in ji amamaka'unu'. \p Chai ju Jesús juni: \p ―Uxint'i. \p \v 26 Chai acsni ixtat'ajun venin pus ju Jesús ch'apalh ju xkapavati chai xtaknilh lak'ailakts'iuch ju Dios. Chai astan lacch'ek'elh. Chai axtaknilh ju ix'amamaka'ui. Chai ajuni: \p ―A'ut'itch. Ju ani yuchach ju quilacatuna. \p \v 27 Chai astan ch'apalh tam vaso ju vino. Xtaknilh lak'ailakts'iuch ju Dios. Chai axtaknilh ju yu'unch. Chai ajuni: \p ―Ak'ot'it minchux'an. \v 28 Ju yuchi qui'ac'alhni. Chai acsni cataxtuya' ju yuchi pus capumavasalaya' ju sast'i chivinti ju ca'alact'atak'oxiya' ju Dios ju lapanacni ni laich ca'amac'acxaniya' ix'alactu'unti'an na lhu lapanacni. \v 29 Para iclajunau ni jantu actik'otchokolh ju vino tus acsni cachina' ju avilhchan acsni aclat'ak'otchokoyau ju uxijnan ju sasast'i vino junta lhinajun ju quimpai. \s1 Ju Jesús juni ju Pitalu' ni canona' ni jantu mispai ju yuchi \p \v 30 Acsni nonk'o ju chunch ju Jesús pus tamilhpa lakatam milhpat. Tataxtulh. Ta'alh laxa'akstijun junta ixya ju xaq'uiu olivos. \v 31 Chai acsni ixta'anta ju lacati pus ju Jesús alacjuni ju ix'amamaka'ui: \p ―Chux ju uxijnan aquilamaco'ulayau ju chavai atats'isni. Icc'atsai ni chunch ju catapasaya' ni chunch ju ts'okcanta la'ixchivinti Dios junta chani najun ju yuchi: “Acmakniya' ju xa'alhistacna' chai ju ixborregojni catata'akpitsiyach”. Chunch ju najun la'ixchivinti Dios. \v 32 Para aclok'onchokoyach chai quit'in ju p'ulhnan accha'ana' ju laxa'estado Galilea. Astan ach'ip'ina'it'it ju uxijnan. \p \v 33 Pus ju acsnich ju Pitalu' chani juni ju Jesús: \p ―Mas chux ju ali'in catatalhanana' ju milacata para ju quit'in jantu tavanan actitalhanalh. \p \v 34 Para ju Jesús juni: \p ―Slivasalh ju icjunan. Acsni tuca' t'asai ju puyux acsni t'ajunch tuncuntilana' pus ju uxint'i pakt'utu na'unt'a ni jantu q'uimisp'aich. \p \v 35 Para ju Pitalu' naulh: \p ―Mas tus act'aninch jantu lai tavanan actinaulh ni jantu icmispayan. \p Chai vana va chun tanaulh chux ju ali'in ix'amamaka'ui. \s1 Ju Jesús t'achivinilh ju Dios ju Getsemaní \p \v 36 Pus ju acsnich ju Jesús alact'acha'alh ju ix'amamaka'ui junta Getsemaní juncan. Chai alacjuni ju yu'unch: \p ―At'olat'itca' ju ani. Chactiquit'achivinin ju Dios. \p \v 37 Chai ak'ailhi'alh ju Pitalu' chai ixt'iyun'an ists'alan Zebedeo. Chai tsuculh amak'anini' chai na xcanilh ju ix'alhunut. \v 38 Pus ju acsnich alacjuni ju ixpumat'utu'an: \p ―Slivasalh na ic'amak'aninin. Tachi ju va ict'ajun nini' ju chavai. At'olat'itca' ju ani. Aquilat'ak'alhcujvich lacats'unin. \p \v 39 Pus ju acsnich ju Jesús alhtanampa lacats'unin. Chai lana taquilhputalh chai tsuculh t'achivini' ju Dios. Junich: \p ―Quimpai chach jantu alilh ju mak'alhk'ajnat ju q'uilhc'anit'a. Para jantu anavit'i tachi ju iclacasq'uinch ju quit'in. Alai anavit'i chunch tachi ju lac'asq'uinch ju uxint'i. \p \v 40 Pus acsni nonk'o ju chunch ju Jesús pus alakchinchokolh ju ixpumat'utu'an ix'amamaka'ui. Chai alhitajulh ni na ixtalhtatanan. Pus ju Jesús junilh ju Pitalu': \p ―Ja va jantu lai quilat'ak'alhcujau mas va pants'iquis. \v 41 Ak'alhc'ujt'it chai at'ach'ivinint'it ju Dios. Ju chunch jantu cata'okxchok'oyan ju lhacaticuru. Pus ju lami'alhunut'an vasalh navip'ut'unat'it ju k'ox. Para ju va lami'akstu'an jantu lai naviyat'it. \p \v 42 Pus aktam anchokopa ju ixlhipakt'uich t'achivini' ju Dios. Chai chani juni ju ixpai: \p ―Quimpai ni jantu lai aq'uint'imak'osunin ju ani k'ai mak'alhk'ajnat pus anavit'ich tuch'i lac'asq'uin ju uxint'i. \p \v 43 Pus acsni nonk'o ju ani chivinti pus tasp'itchokocha chai aktam alhitajuchokopa ju ixpumat'utu'an ni aktam na ixtalhtatananchokopalai ni slivasalh na ixtalhtataputunch. \v 44 Pus amaconchokolh chai anchokopa aktam t'achivini' ju ixpai ixlhipakt'utuch. Chai vana va yu' ju junchokopa. \v 45 Ju acsnich alakminchokopa ju ixpumat'utu'an chai alacjuni: \p ―Ja lana va alht'at'ak'alhiya'it'it chai ast'acnank'alhiya'it'it. Chilh ju hora chai acmak'axtakcana' la'ixmaca'an ju alactu'unin. Quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \v 46 Ak'ost'olat'it. Ca'auch apakxtoknin. Anich minta ju aquimak'axt'ak'ach. \s1 Tach'in lhi'ancalh ju Jesús \p \v 47 Ju Jesús tuca' ixchivink'ojui acsni chincha ju Judas ju ixlhipumacaut'ui'an ixjunita. Chai alact'amilh ixtalhavat lapanacni ju ix'amalakachata ju xalack'ajin palijni chai ju xapapaninch ju anuch lak'achak'an. Ixtalhiminta ixmachita'an chai ixq'uiu'an. \v 48 Pus ju Judas ju amak'axtakna' ix'ajunita ju ali'in ta yu catapumispayach. Ix'ajunita: \p ―Ju acmacch'uch'uyach yuchach. Ach'ap'aya'it'it. \p \v 49 Pus ju acsnich ju Judas lana lakcha'alh ju Jesús chai juni: \p ―Xanchi qui'amamaka'unu'. \p Chai lana macch'uch'ulh. \v 50 Pus ju Jesús juni: \p ―Qui'amigo tijuch ju lakt'ant'a. \p Pus ju acsnich lana tachincha ju ali'in. Tach'apalh ju Jesús chai tach'in tanavi. \p \v 51 Para ju pumatam ix'amamaka'ui ju Jesús maxtulh ju ixmachita chai chakxp'uxnilh ju ix'ak'axk'olh ixlapanac ju xak'ai pali. \v 52 Pus ju acsnich ju Jesús juni: \p ―Amak'ach'ok'och ju mimachita laxapajina. Icjunan chunch ni tachi chun ju catapulasaya' lacamachita pus lacamachita ca'amaknicanach. \v 53 Ja va jantu c'ats'ai ni lai actitapaininilh ju quimpai chai ju yuchi lai aquixtaknilh ixtalhavat'an ju anquilhnin. \v 54 Para ni chunch ju aclalh tas laich calhi'uctaxtulh tachi chun ju ts'okcanta la'ixchivinti Dios ju quilacata. \p \v 55 Pus ju acsnich ju Jesús alacjuni ju ixtalhavat'an lapanacni: \p ―Tajuch ni va quilanaviyau tachi ju tam ak'alhona' ju ch'ap'ap'ut'unat'it ni lhit'ant'at'it ju mimachita'an chai ju minq'uiu'an. Pus chux avilhchan xaclat'avilau ju uxijnan acsni xac'amalaninin ju lacpujitat chai jantu xaquilach'apayau ju acsnich. \v 56 Para chunch ju t'ajun tapasana' ni laich capu'uctaxtuya' tachi chun ju tats'oklh la'ixchivinti Dios ju ixlapanacni ju quilacata. \p Pus acsni nonk'o ju chunch ju Jesús pus tachi chun ju ix'amamaka'ui ta'ats'alalh. Tamacoyaulh is'akstu ju Jesús. \s1 Ju Jesús lhi'ancalh la'ixpu'ucxtin'an ju israelitanin \p \v 57 Pus ju yu'unch ju taquich'apalh ju Jesús talhi'anilh ju Caifás ju xak'ai pali ixjunita. Chai vachu' anch tatak'aixtoklh ju papaninch chai ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin. \v 58 Pus ju Pitalu' va ixlhimakat ix'ach'ak'ok'ata ju yu'unch. Jantu va k'aixtam xa'alact'atanui acsni talhicha'alh ju Jesús la'ixpulacni ta ixlakachak'axnucanta ju ixchaka' ju xak'ai pali. Tus astan tanulh vachu' ju Pitalu' pulacni chai alact'atavi ju xapulasiyajni. Va ixlakts'imputun tuchi catapasayach. \p \v 59 Pus ju xalack'ajin palijni chai ju papaninch chai chux ju xalack'ajin na ixtapuxcajui tichi chavaich ju laich canaulh tu'u' ta'aklhtamat ta yu laich catapulhinaulh ixmaknica ju Jesús. \v 60 Para jantu tavanan talhitajunilh tu'u' talak'alhin mas na lhuch lapanacni ixtanajun ta'aklhtamat chivinti. Para astan xcayama talhitajulh ixt'iyun'an ju vaklhtam chun ixtanajun lakatam ta'aklhtamat chivinti. \v 61 Tanaulh: \p ―Ju ani ya lapanac naulh ni ma lai calak'alhiya' ju ixpujitat Dios chai ma va lakat'utu avilhchan ma capunavichokoya'. \p \v 62 Pus tayalh ju xak'ai pali chai junilh ju Jesús: \p ―Ja jantu tu'u' ak'alht'ayanana'. Tijuch ju talhichivimak'anan ju ani. \p \v 63 Para ju Jesús jantu tu'u' lhik'alhtailh. Pus ju acsnich ju xak'ai pali juni: \p ―Alhip'ast'act'i ju Dios ju t'ajun chai aquilajuniu ni vasalh Cristo'at ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. Ja vasalh ists'alh'at. \p \v 64 Chai ju Jesús juni: \p ―Vasalh tachi ju na'un. Chai vachu' aclajunau ni astan aquilalakts'inau acsni actola' vanin junta vi ju Dios chai acmina' laxa'ataputs'i lact'iyan. Quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p \v 65 Pus ju acsnich ju xak'ai pali lana lht'it k'exlh ju ixpumpu' ju va ixtalhk'amtich. Chai ajuni ju ali'in: \p ―Na macxcai chivinti xanajun ni tachi ju Dios ju jumputun. Tis ali' asacminti tasq'uini ni canaviu ju chavai ni k'asmatniyat'it ju macxcai ixchivinti. \v 66 T'as nonat'it ju uxijnan. \p Pus ju yu'unch tanaulh: \p ―Na ka'i ixtalak'alhin. Tasq'uini ni canilh. \p \v 67 Chai ju acsnich talacpuchujva. Chai talacpusama. Chai talakpuch'i. Chai ju ali'in taquincatisamalh. \v 68 Tajuni: \p ―Ju uxint'i ni sala Cristo'at pus aquilajuniuch tichi chavaich ju xa'ulaniyan. \s1 Ju Pitalu' naulh ni jantu mispai ju Jesús \p \v 69 Pus ju Pitalu' lhimakspa' ixvilhcha. La'ixpulacni k'ex. Chai lakmilh pumatam atsi' chai juni: \p ―Ju uxint'i vachu' ixt'a'ucxunt'a'un ju Jesús amachaka' xa'estado Galilea. \p \v 70 Para ju Pitalu' naulh la'ix'ucxlacapu'an ju ixtavilanalh anch ni jantu mispai ju Jesús. Junich ju atsi': \p ―Jantu icc'atsai tuch'i na'un. \p \v 71 Pus ju Pitalu' taxtulh. Chai acsni talacxtutaya pus apumatam atsi' lakts'impa chai ajuni ju ixtavilanalh: \p ―Ju ani vachu' ixt'a'ucxunt'ajun ju Jesús amachaka' Nazaret. \p \v 72 Chai ju Pitalu' nonchokopa aktam ni jantu mispai. Tus lhipastack'o ju Dios acsni chani alacjuni: \p ―Jantu lana icmispai ju anu' lapanac. \p \v 73 Chai ni pants'iquis jumpa pus talak'ampa ju Pitalu' ju lapanacni ju ixtavilanalh anch. Chai tajuni: \p ―Slivasalh vachu' mak'uxint'i ni vachu' chunch ju ch'ivinin. \p \v 74 Pus ju acsnich ju Pitalu' tsuculh nona' macxcai chivinti chai lhipastacchokolh ju Dios chai alacjuni: \p ―Jantu icmispai ju anu' lapanac. \p Pus lana t'asalh ju puyux ju acs pants'iquis. \v 75 Chai lana pastaclh ju Pitalu' ju chivinti ju ixjunita ju Jesús acsni junilh ni ma pakt'utu canona' ni jantu mispai ju yuchi. Chai ma chunch canona' acsni tuca' t'asai ju puyux acsni t'ajun tuncuntilana'. Chai acsni pastaclich ju chunch ju Pitalu' pus lana taxtulh makspa'. Chai slivasalh na k'alhulh. \c 27 \s1 Ju Jesús lhi'anicalh ju Pilato \p \v 1 Pus acsni tunculh chux ju xalack'ajin palijni chai ju xapapaninch ju israelitanin va k'aixtam tanaulh ni akts'iya catalhinona' ixmaknica ju Jesús. \v 2 Pus tach'ilhi'alh chai taquimak'axtaknilh ju Pilato. Pus ju yuchi ixgobernador'an ixjunita ju romanonin. \s1 Nilh ju Judas \p \v 3 Pus ju Judas ju ix'amak'axtaknanta acsni c'atsalh ni tanaulh ju xalack'ajin ni camaknicana' ju Jesús pus tam xapastacchokoi. Chai alhiminichokolh ju lakp'uxamcau tumin ju xalack'ajin palijni chai ju xapapaninch. \v 4 Chai alacjuni: \p ―Icnavilh alactu'unti ni iclamak'axtaknitau ju lapanac ju mati' ixtalak'alhin. \p Para ju yu'unch tajuni: \p ―Ju yuchi jantu quincuenta quinc'an. Mincuenta mi'akstu ju uxint'i. \p \v 5 Pus ju Judas mak'alh ju anu' tumin la'ixpulacni lacpujitat chai taxtulh. Alh. Chai pixtuch'imaknichokocalh is'akstu. \p \v 6 Pus ju xalack'ajin palijni tasaclh ju anu' tumin chai talaclajuni: \p ―Jantu lhijun ni laich va calalhiyochoko ju ani tumin junta mak'atau ju ixtalhavat tumin ju xtakcan lacpujitat. Jantu lai chunch catilau ni ixtapalhch lapanac ju ani tumin. \p \v 7 Pus ixchux'an tanaulh ni catalhitamoya' ju anu' tumin lakatam lacat'un. Chai anchach ju catata'acnuyach ju amachak'an makat ju tani ju anch lak'achak'an. \v 8 Pus yuchi lhijunicalh ju anu' lacat'un ni xalacat'un ixtapalh lapanac. Chai jonk'alhitach chun tus chavai. \v 9 Chai ni chunch ju talalh pus uctaxtulh tachi ju ixnajunta ju mak'aniya ixlapanac Dios ju Jeremías ixjuncan. Ju yuchi ma chani naulh: “Ju israelitanin ma tach'apalh ju lakp'uxamcau tumin tachi ju ixtalhcaich ixtapalhch cava ju anu' lapanac. \v 10 Chai ma talhitamaulh ju lacat'un junta catata'acnuyach ju amachak'an makat. Ma tanavilh ju yu'unch tachi ju xaquijuni ju Dios ni catanaviya'”. Chunch ju naulh ju mak'aniya ixlapanac Dios. \s1 Ju Jesús ya la'ixpu'ucxtin Pilato \p \v 11 Pus ju Jesús ixya la'ix'ucxlacapu' ju ixgobernador'an ju romanonin. Chai ju yuchi sacmilh ju Jesús. Junich: \p ―Ju uxint'i ja ix'ucxtin'at ju israelitanin. \p Chai ju Jesús juni: \p ―Chunch tachi ju na'un. \p \v 12 Chai acsni ixtachivimak'an ju yuchi ju xalack'ajin palijni chai ju papaninch pus ju Jesús jantu tu'u' ak'alhtayanalh. \v 13 Pus ju acsnich ju gobernador Pilato junilh: \p ―Ja va jantu k'asmat'i tachi chun ju tachivimak'anan ju uxint'i. \p \v 14 Para ju Jesús jantu tu'u' lhik'alhtailh nin tachi lakatam chivinti. Pus ixlhiyuchi na lhamak'aninilh ju gobernador. \s1 Ju Jesús mak'axtakcalh la'ix'aninti \p \v 15 Pus ju israelitanin ixtalhismanita ni chux c'ata ix'amaconi tam tach'in ju gobernador acsni ixchin ju ani c'atan. Ix'amaconican va tichi chavaich ixtalacasq'uin. \v 16 Pus ju acsnich ixt'alhnucanta pumatam tach'in ju ismispak'ocanta ni na k'ai ixjunita. Chai ju yuchi Barrabás ixjuncan. \v 17 Pus ju Pilato acsni amak'aixtoklh ju xalack'ajin sia yu'unch ju israelitanin pus ajuni: \p ―Tis chavaich ju lac'asq'uinat'it ni aclamaconiyau. Ja yuchi ju Barrabás u yuchi ju Jesús ju vachu' Cristo juncan. \p \v 18 Pus ju Pilato ajuni chunch ni isc'atsai ni va ixtalhaccha'ani ju Jesús. Yuchi talhimak'axtaklh. \p \v 19 Pus acsni ixvi ju Pilato lacapu'ucxtin pus ix'amachaka' malakachanilh chivinti. Juni: “Tun tu'u' anavit'i ju ani soknic'a lapanac ni na lhu xacmak'alhk'ajnan ju lhiyaxch ts'is ni icmac'atsanicalh ni k'ai talak'alhin cava ni tu'u' anaviya' ju yuchi”. \p \v 20 Para ju xalack'ajin palijni chai ju papaninch tamalaca'ini ju ixtalhavat lapanacni ni catasq'uinlich ni Barrabás ju camacajuncalh. Chai yuchach ju camaknicalh ju Jesús. \v 21 Pus ju gobernador ajunchokopalai aktam ju lapanacni: \p ―Ju anu' ixt'iyun'an tis chavaich ju lac'asq'uinat'it ni aclamacaulh. \p Chai ju yu'unch tajuni ni yuchi ju Barrabás. \v 22 Pus ju Pilato ajuni: \p ―Pus tas act'alayach ju Jesús ju vachu' Cristo juncan. \p Chai ju ixtalhavat lapanacni tanaulh: \p ―Alhinauch ixmaquilhtaca ju lacacurus. \p \v 23 Pus ju acsnich ju Pilato alacjuni: \p ―Para tajuch ni jantu tu'u' talak'alhin ju xanavi. \p Para va apalai talhilact'asalh. Ixtanajun: \p ―Alhinauch ixmaquilhtaca ju lacacurus. \p \v 24 Pus ju Pilato lakts'ilh ni jantu lai tu'u' xanavi. Alai va palai ixtalhilact'asai. Pus lhinaulh ix'ica ju xcan. Chai tsuculh makch'ak'ana' la'ix'ucxlacapu'an ju lapanacni. Chai alacjuni: \p ―Ju quit'in jantu actimaktanu la'ixmaknica ju ani lapanac ju vasalh soknic'a junita. Ni alhinona'it'it ixmaknica pus mincuenta'an ju uxijnan. \p \v 25 Pus chux ju lapanacni tanaulh: \p ―K'oxich. Ju quijnan chai ju qui'ask'at'an acc'uc'ayau ju talak'alhin ixlacata ju ixmaknica. \p \v 26 Pus ju acsnich ju Pilato lhinaulh ixmaxtuca ju Barrabás. Astan lhinaulh ixk'ainekmaca ju Jesús. Chai mak'axtaknilh ju taropajni ni catamaquilhta lacacurus. \p \v 27 Pus ju acsnich ju ixtaropajni ju gobernador talhi'alh ju Jesús junta lakachak'axnucanta lacapu'ucxtin. Chai amak'aixtokk'o chux ju ali'in ixt'ataropajni. \v 28 Chai tamalakaxtuni ju Jesús. Tamalakch'inilh slapulh pumpu' tachi ju ixtamalakch'inin ju lack'ai ucxtinin. \v 29 Chai tanavilh lakatam corona si alhtucunu' chai tamaktanulh. Vachu' mach'apacalh ju snivenk'e q'uiu la'ixlhicana ni catasu tachi tam xak'ai. Chai ju acsni tata'aktsokotani. Para va ixtalhits'i'in. Ixtajunich: \p ―Ats'uc'uk'alhit'i ji xa'ucxtin ju israelitanin. \p \v 30 Vachu' talakachujva. Chai tatai'inilh ju snivenk'e q'uiu chai tatsuculh pulakpaneknin. \v 31 Astan acsni talhits'i'ink'o pus tamaxtunichokolh ju slapulh pumpu'. Chai tamalakch'inichokolh ju akts'iya ixpumpu'. Chai talhi'alh. Ta'alh maquilhtanin lacacurus. \s1 Maknicalh ju Jesús \p \v 32 Chai acsni ixtat'ajun taxtunin ju lak'achak'an pus tapakxtoklh pumatam lapanac amachaka' Cirene. Ju yuchi Simón ixjuncan. Pus ju taropajni tap'astu tamakxk'ok'alh ju yuchi ju iscurus ju Jesús. \p \v 33 Chai tacha'alh junta Gólgota juncan. Pus ju chunch va nomputun ni chunch istasui tachi lakatam aktsulh. \v 34 Acsni tacha'alh ju anch ixtaxtakniputun ju Jesús ju pinquin ju ixlhiya ju tu'u' ju na sun ni va catalhimatontolanilh ju ixlacatuna. Para ju Jesús acsni quilhc'atsa jantu k'otlh. \p \v 35 Chai acsni tamaquilhtak'o ju Jesús pus ju taropajni talhilaslajlh ju ixpumpu' ju Jesús ni laich catac'atsa tamalhch ju calhi'alh k'antam k'antam. Chai acsni chunch ju talalh pus pu'uctaxtulh tuchi ixnajunta ju mak'aniya ixlapanac Dios. Pus ju yuchi ma chani naulh: “Catalhilaslaja' ju quimpumpu' ni catasuya' tichi chavaich ju catalhi'ana'”. Chunch ju naulh ju mak'aniya ixlapanac Dios. \v 36 Chai astan tatavi ju anch ju taropajni ni laich catalhist'ac'a'. \v 37 Pus ju la'is'aktsulh ju iscurus ju Jesús ta'ulanilh lakatam ats'oknut junta ixnajun tuchi talak'alhin ixtamuc'anita. Pus chani ixnajun: “Ju ani yuchi ju Jesús. Ix'ucxtin'an ju israelitanin”. \p \v 38 Vachu' at'amaquilhtacalh ixt'iyun'an ak'alhonin. Ju pumatam maquilhtacalh la'iscurus la'ixlhicana iscurus ju Jesús. Ju apumatam la'ixlhimacx. \v 39 Chai tachi chun ju ixtatapasai ixtajuni macxcai chivinti. Chai ixtamamaxani. \v 40 Ixtajuni: \p ―Uxint'i ju lai makt'ai ju pujitat chai va ixlhilakat'utu avilhchan yoch'ok'oi. Amak'alht'axt'uc'ach mi'akstu. Pus ni vasalh ists'alh'at Dios pus at'ak'alht'a'ut'ich ju lacacurus. \p \v 41 Chai vana va chun ixtalhits'i'in ju xalack'ajin palijni chai ju papaninch chai ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin. Ixtanajun: \p \v 42 ―Ju yuchi ix'amak'alhtaxtui ju ali'in para jantu lai mak'alhtaxtuchokocan is'akstu. Ni vasalh ix'ucxtin ju israelitanin junita pus chach tak'alhtaju lacacurus chai acsnich ju aclhilaca'anauch ju quijnan. \v 43 Ju yuchi lhilaksi ju Dios. Pus ni vasalh tu'u' lhiulai pus chach mak'alhtaxtulh ju chavai. Ju yuchi ni naulh ni ists'alh Dios junita. \p \v 44 Chai mas yu'unch ju ak'alhonin ju ix'at'amaquilhtacanta vachu' macxcai chivinti tajunilh ju Jesús. \s1 Nilh ju Jesús \p \v 45 Pus acsni k'atunculh pus lana ts'islh tachi ixlhilacaputs'un ju lacamunutpa'. Tus lakat'utu hora atok'oxana' na ists'ista. \v 46 Chai tachi ju lakat'utu hora atok'oxana' pus ju Jesús ts'au t'asalh. Naulh: \p ―Elí, Elí, lama sabactani. \p Ju chunch va nomputun: QuiDios tajuch ni va xaq'uimac'a'un. \v 47 Pus ju ali'in ju anch ixtayanalh acsni tak'asmatlh tuchi ixnajun ju Jesús talaclajuni: \p ―Elías ju t'asani. Yuchi ju ixlapanac Dios ixjunita ju mak'anchich. \p \v 48 Pus lana ats'ala'alh pumatam sia lhiyu'unch ju taropajni. Ch'apalh ju tu'u' p'uch'ulh tachi panimac. Chai malaktanunilh ju suniya pinquin. Muc'anilh ix'acatan q'uiu. Chai lhi'anilh ju la'ixquilhni ju Jesús. Va ixmavaputun. \v 49 Para ju ali'in tajuni: \p ―Amac'auch. Calakts'inauch ni vasalh camilh ju Elías p'uxnu'. \p \v 50 Pus ju Jesús aktam ts'au t'asachokopa chai lana nilh. \v 51 Pus ju acsni pants'iquis ju xapumpu' lacpujitat lana pumakat'ui va. Yuchi ju pumpu' ju ixpulhvakpitsicanta ju ixlhipulact'ui junta ixlhi'anican ju Dios ju ac'alhni paktamin tamin c'ata. Pus tak'excha tus talaclhman tus lacat'un. Chai vachu' tataclh ju lacat'un. Chai ju ali' k'ai chiux tap'akxlh. \v 52 Chai tap'akxlh ju ali' panteonin. Chai na lhu ju ixtalhilaca'anta ju Dios acsni ixtat'ajunca' pus talok'onchokolh. \v 53 Pus tataxtulh junta ixta'acnunun. Chai astan acsni lok'onchokolh ju Jesús pus tatanulh ju lak'achak'an Jerusalén. Chai ju anch na lhu ju atalac'asunilh. \p \v 54 Pus ju xacapitán taropajni chai ju ali'in ixt'ataropajni ju ixtat'ajun lhistacnin ju Jesús acsni talakts'ilh ni tataclh ju lacat'un chai ju ali' taxtokni ju tapasalh pus na tatalhanalh chai talaclajuni: \p ―Ju ani lapanac islivasalh ists'alh Dios ixjunita. \p \v 55 Vachu' na lhu ixtayanalh ju chakolun. Va ixtalakts'in ju Jesús ixlhimakat. Ju yu'unch akts'iya ixtat'a'ucxunt'ajun ju Jesús acsni ixvilhcha ju xa'estado Galilea chai tat'amilh acsni milh ju yuchi ju Jerusalén. Chai ju yu'unch ixta'aktaijui ju Jesús lacatumin. \v 56 Ju ali'in sia yu'unch yuchi ju Malia amachaka' Magdala. Chai ju Malia ixnati'an ju Jacobo chai ju José. Chai ixnati ju ists'alan ju Zebedeo. \s1 Macnucalh ju Jesús \p \v 57 Acsni tok'oxalh pus milh pumatam mak'ali' amachaka' Arimatea. Ju yuchi José ixjuncan. Chai vachu' ixlhilaksi ju Jesús. \v 58 Pus ju yuchi lak'alh ju Pilato chai sq'uinilh ixlacatuna ju lijunto Jesús. Chai ju Pilato lhinaulh ixtaknica. \v 59 Chai ju José lhi'alh ixlacatuna ju lijunto. Pach'i lacasnak'ank'a pumpu'. \v 60 Chai quimacnulh junta ixlhucucunicanta lactalhpa junta jantuca' tavanan xamati' ixta'acnui. Astan lhimalacchonilh k'ai chiux ju laxamalhtich junta tamacnu. Chai lana anchokolh ju José. \v 61 Vachu' taquilalh anch ju Malia amachaka' Magdala chai ju ak'antam Malia. Tatavilh pants'iquis vanin junta macnucalh. \s1 Talhistacni junta ta'acnu ju Jesús \p \v 62 Ni viernes ixjunita pus ju lapanacni ixtalak'oxik'ota ju ixvaiti'an ixlacata ju k'ai c'atan. Chunch ixtalai ni jantu lai catitach'alhcatnalh ni catuncuna'. Pus ni tuncunchokolh mas na k'ai c'atan ixjunita para tatak'aixtokli ju xalack'ajin palijni chai ju fariseonin. Talak'alh ju Pilato. \v 63 Chai tajuni: \p ―Ji qui'ucxtin icpastacvi ni ixnajun ju anu' a'okxchok'onu' acsni ixt'ajunca' ni ixlhilakat'utu avilhchan ma calok'onchokoya'. \v 64 Pus lamapainin alhinauch ixlhist'ac'a tachi lakat'utu avilhchan junta acnui. Jantu xcai ni va catamilh ts'is ju ix'amamaka'ui chai catak'alhaulh ju ixlacatuna chai catajunilh ju lapanacni ni lok'onchokolh la'ix'aninti ju ix'amamaka'unu'an. Chai ni chunch ju catalalh pus palai cata'okxchok'olh ju lapanacni. Palai jantu na chun tachi acsni ixt'ajunca' ju yuchi. \p \v 65 Chai ju Pilato alacjuni: \p ―Alhip'inchit'it ju taropajni. K'oxich alak'oxit'it junta acnuich tachi ju anic'ach lai catilalh ni jantu lai cataxtulh. \p \v 66 Pus ta'alh ju yu'unch. Chai talak'oxilh junta acnuich ju Jesús. Tach'ilh ju chiux ju xamalhtich ixnavicanta chai tat'alamlakxtoklh ju talhpa. Vachu' ta'ula ju taropajni ju catalhistaclich ju malhtich. \c 28 \s1 Ju Jesús lok'onchokolh \p \v 1 Pus acsni tapasalh ju anu' avilhchan pa'astacni chai ixt'ajun tuncuntilana' ju lhitumincu pus ju Malia amachaka' Magdala chai ju k'antam Malia ta'alh lakts'inin junta ixmacnucanta ju Jesús. \v 2 Pus na p'as tataclh ju lacat'un. Chai ix'anquilh ju Dios mincha lact'iyan chai mak'osulh ju chiux ju xamalhtich ixjunita junta ix'acnui ju Jesús. Chai ucxtavilh ju chiux. \v 3 Pus chunch istasui tachi ju tu'u' mak'alipni'. Chai ju ixpumpu' slivasalh xnapapa ixjunita tachi ju tu'u' miqui. \v 4 Chai ju taropajni acsni talakts'ilh slivasalh na tatalhanalh tus ta'axq'uip'ip'itnik'o. Chai lana tatatist'alh tachi ju va tanilh. \v 5 Pus ju acsnich ju anquilh axak'ala ju chakolun chai alacjuni: \p ―Jantu at'alhanant'it ju uxijnan. Icc'atsai ni Jesús ju p'uxc'oyat'it ju maquilhtacalh lacacurus. \v 6 Para jantu ani vi. Lok'onchokotach tachi ju ixnajun. At'at'it. Alakts'int'it junta ixmacnucanta ju ixlacatuna. \v 7 Chai ju chavai ni c'ats'ayat'it ni vasalh lok'onchokota pus vats'alhti a'inchit'it ajuninin ju ix'amamaka'ui ni lok'onchokotach ju yuchi mas ixnita. Vachu' a'una'it'it ni p'ulhnan ca'ananta ju xa'estado Galilea ju Jesús. Anchach ju catapacxantachan tus ach'ip'ina'it'it vachu'. Anchach ju alakts'int'achit'it. Yuchach ju iclajunau. \p \v 8 Pus ju acsnich ju anu' chakolun tatasp'itchokocha junta ixmacnucanta ju Jesús. Na ixtatalhananta ni ixtalakts'inta ju anquilhnin. Para na ixtak'achanch ni tac'atsa ni lok'onchokotach ju Jesús. Pus ta'ats'ala'alh ajuninin ix'amamaka'ui ju Jesús ni lok'onchokota ju yuchi. \v 9 Para acsni ixta'antaca' ju lacati pus ju Jesús alacpakxtoklh. Amac'ami. Pus ju yu'unch lana talak'alh chai tach'anlakatanu. Talak'aya. \v 10 Chai ju Jesús alacjuni: \p ―Jantu at'alhanant'it. A'inchit'it ajuninin ju qui'alak'avin ni chach ta'ancha ju xa'estado Galilea chai anchach ju aquintalakts'inanta. \s1 Ju taropajni tanaulh ju ta'aklhtamat ixlacata ju Jesús \p \v 11 Chai acsni ixta'anchokota ju lak'achak'an ju chakolun pus ju ali'in sia yu'unch ju taropajni ju ixtalhistacni junta ix'acnui ju Jesús ta'alh vachu' ju lak'achak'an. Lana taquimac'atsani ju xalack'ajin palijni tachi chun ju taxtokni ju ixtalakts'inta. \v 12 Pus ju yu'unch lana tamak'aixtokli chux ju xapapanin israelitanin. Chai yu'unchach ju tat'atak'oxilh ju chivinti ju taropajni. Chai na laklhu ju axtaknicalh ju taropajni. \v 13 Chai chani ajunicalh: \p ―Ana'unt'it ni va taquilalh ju ts'is ju ix'amamaka'ui ju Jesús chai taquik'alhaulh ju ixlacatuna acsni na ilht'at'ayat'it ju uxijnan. \v 14 Chai ni va catamuc'aniputunan ju mintalak'alhin'an ju gobernador ni va ilht'at'ayat'it pus ju quijnan act'achivinau ju yuchi chai jantu tu'u' catanaviyan. \p \v 15 Pus ju taropajni ta'amaklhtayanalh ju tumin chai chunch ju tajunilh ju lapanacni tachi ju ix'alhimap'aksicanta. Chai tus chavai ju israelitanin tanajun ni vasalh chunch ju tapasalh. \s1 Ju Jesús amalakacha ju ix'amamaka'ui \p \v 16 Pus ju ixpumacautam'an ix'amamaka'ui ju Jesús ta'alh ju xa'estado Galilea. Ta'alh ju anu' akstijun junta ix'alhimap'aksita ju Jesús ni catacha'alh. \v 17 Chai anchach ju atalac'asunilh ju Jesús. Chai ju yu'unch acsni talakts'ilh talak'aya. Para ju ali'in jantu lai ixtalaca'i ni vasalh yuchi cava. \v 18 Pus ju acsnich ju Jesús alakmilh chai axak'ala. Alacjuni: \p ―Iclhinajun ju quit'in ju lact'iyan chai ju ani lacat'un. \v 19 Pus yuchi iclalhijunau ni ap'it'it ajuninin tachi chun ju lapanacni ixlhilacaputs'un ju lacamunutpa' ju chivinti ju quilacata. Chach vachu' quintach'ak'ok'alh ju yu'unch. Chai amakp'axaya'it'it la'ixtapaka'ut ju quimpai chai laquintapaka'ut ju ists'alh icjunita chai la'ixtapaka'ut ju Spiritu Santu. \v 20 Chai amasuniya'it'it ni catamuctaxtuya' tachi chun ju chivinti ju iclajuntau ju uxijnan. Chai ju quit'in iclat'avilau ju uxijnan chux avilhchan tus la'ix'aclanti ju lacamunutpa'. Slivasalh chun tachi ju iclajunau.