\id LUK \h LUCAS \toc1 JU CHIVINTI IXLACATA JU CRISTO JU TS'OKLH JU LUCAS \toc2 LUCAS \toc3 Lc. \mt1 JU CHIVINTI IXLACATA JU CRISTO JU TS'OKLH JU LUCAS \c 1 \s1 Ju Lucas najun tajuch ni va xats'ok'ulai ju ani alhiqui \p \v 1 Na lhu lapanacni tats'ok'ulata tijtamin taxtokni ju c'atsacan ni vasalh tapasata junta t'onau ju quijnan'an ju lhilaca'antauch ju Jesús. \v 2 Chai ju yu'unch chai ju quit'in icts'ok'ulatauch tachi ju quintajunin ju yu'unch ju talakts'ilh tuchi tapasalh chai ju yu'unch ju tamasulh ju chivinti ixlacata ju Jesús. \v 3 Pus vachu' na k'ox iclhiula ju quit'in ni ac'ats'oknunin ju uxint'i ji xak'ai Teófilo chai sok acjunin ta yu xalhi'ucx'anch. Para p'ulan k'ox icmachakxa tachi chun ju taxtokni ju tapasalh tus la'ixputai'ulacan. \v 4 Ju chunch lai palai ap'umisp'aya' ni stavasalanti ju chivinti ju masunic'ant'a. \s1 Noncan ni catsucuya' ju Xivan \p \v 5 Acsni gobernador ixjunita ju Herodes ju laxa'estado Judea pus ixt'ajun pumatam pali ju Zacarías ixjuncan. Ju yuchi makyu'unch ixjunita ju ixlapanacni ju Abías. Chai quilhmaktamin ju yu'unch ixtach'alhcatnan lacpujitat tachi ix'alhcanican. Chai ix'alin ju ix'amachaka' ju ixpapanti ixjunita ju p'ulhnan xak'ai pali ju Aarón ixjuncan. Chai ju yuchi Elisabet ixjuncan. \v 6 Chai ixt'iyun'an na lack'oxin lapanacni ixtajunita la'ixmacni Dios. Si ixtaquiclaca'ik'ojui tachi ju najun la'ixlhamap'aksin chai la'ixchivinti Dios chai jantu xamati' lai ix'amuc'ani tu'u' ixtalak'alhin'an. \v 7 Para mati' ixjunita ju is'ask'at'a'an ni va jantu lai ix'alin ju is'ask'at'a ju Elisabet chai ju acsnich na papanin ixtajunita. \p \v 8 Para lakatam avilhchan acsni ixtach'alhcatnan ixlapanacni ju Abías junta ixlak'ayacan ju Dios pus vachu' ixch'alhcatnan ju Zacarías. \v 9 Chai tachi ju akts'iya ixtalhilanita ju ixlhipali'an pus istasacxtui pumatam pali ju catanuya' pulacni la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin chai anch ju caxavayach ju pum. Pus ju acsnich avilhchan yuchi ju Zacarías ju isacxtucanta ni caxavayach ju pum. Pus ju yuchi tanulh la'ixpujitat'an. \v 10 Chai acsni ixt'ajun xavana' ju pum ju Zacarías pus ixtalhavat'an lapanacni ixtat'ajun t'achivinin ju Dios makspa'. \v 11 Pus talacasunilh ix'anquilh Dios ju Zacarías. Tayachilh la'ixlhicana ju mixa junta xavacan ju pum. \v 12 Pus ju Zacarías acsni lakts'ilh ju anquilh lana na lhamak'aninilh chai na talhanalh. \v 13 Para ju anquilh chani junilh: \p ―Jantu at'alhan ji Zacarías. Ju Dios k'asmatnin ju tuch'i sasq'uini chai ju mi'amachaka' camaklok'oniyan lakatam ists'alh chai alhimap'ak'a'uya'ich Xivan. \v 14 Chai alhik'ach'ana'it'it chai na k'ox alhiulaya'it'it. Chai vachu' na lhu ju ali'in lapanacni catalhik'achana' acsni calok'ona'. \v 15 Chai ju yuchi xak'ai cajuna' la'ixmacni Dios. Chai jantu cak'ot'a' ju vino nin tu'u' atumpa pinquin. Chai ju Spiritu Santu calhinonk'oya' la'is'atsucunti tus acsni camaklok'oncanach. \v 16 Chai ju yuchi ca'amalhilaca'anichokoya' ju ix'ucxtin'an Dios na lhu ju ist'a'israelitanin. \v 17 Chai ju mints'alh cap'ulhniya' ju Dios ju astan catalacasuya'. Chai chunch cajuna' ju is'atsucunti chai ixtachaput tachi ju ixjunita ju mak'aniya ixlapanac Dios ju Elías ixjuncan. Chai ju yuchi tamch ca'amalaca'iniya' ix'alhunut'an ju xalacpa'itnich ni catamapainiya' ju is'ask'at'an'an. Chai ju israelitanin ju jantu lai talaca'ini ixchivinti Dios pus ju yuchi tamch ca'amalaca'iniya' ju ix'alhunut'an ni k'ox cajuna' ixtac'atsan'an tachi ju ixjunita ixtac'atsan'an ju mak'aniya lapanacni ju soknic'a ixtajunita. Chai ni chunch ju canaviya' ju mints'alh pus k'ox cajuna' ix'alhunut'an ju lapanacni chai cata'amaklhtayanana' ju Dios acsni tavanan camina'. ―Chunch ju junilh ju anquilh. \p \v 18 Chai ju Zacarías chani ak'alhtayanalh. \p ―Tas acpuc'atsaya' ni vasalh chunch catapasaya' tachi ju xaq'ui'uni. Pus ju quit'in ni na icpapach chai ju qui'amachaka' na t'acuch. \p \v 19 Chai ju anquilh ak'alhtayanalh. Junich: \p ―Ju quit'in icGabriel chai icnavini ixlhich'alhcat ju Dios. Chai yuchi ju quimalakachachilh ni act'achivininch chai acjunin ju ani k'ox chivinti. \v 20 Para ju uxint'i anunulaya'. Jantu lai at'ich'ivin tus acsni jantu chin ju avilhchan acsni ca'uctaxtuya' ju ani taxtokni. Chunch a'una' ni va jantu xalac'a'i ju quinchivinti mas ca'uctaxtuya' ju tuchi xacjunan acsni cachina' ju avilhchan ju lhilhcata ju Dios. ―Chunch ju junilh ju anquilh. \p \v 21 Pus ju ixtalhavat lapanacni ju ixtayanancha makspa' ixtapacxan ju Zacarías chai na ixtalhamak'anininch ni jantu sai ixtaxtui lacpujitat. \v 22 Para acsni tavanan taxtulh ju Zacarías pus jantuch lai axak'ala ju lapanacni tachi ju akts'iya ixtalai ju palijni. Alai va atamacyonilh ni jantu lai lana ixchivinin. Pus ju lapanacni tapumachakxa ni ca va tu'u' xalakts'in ju lacpujitat. \p \v 23 Pus acsni muctaxtuk'o tachi chun ju avilhchan ju ilhca'ulanicanta ni cach'alhcatnalh lacpujitat pus ju Zacarías anchokolh la'ixchaka'. \v 24 Chai acsni tapasalh lakatam lakat'ui avilhchan pus ju Elisabet ju ix'amachaka' ixjunita ju Zacarías pacxalh ju is'ask'at'a. Chai ju yuchi tatank'anu la'ixchaka' lakaquis malhquiyu'. Va ixnajun: \v 25 “Chunchach ju xaquinavini ju Dios ju chavai avilhchan ni xaquilakts'in ta yu xacjunita. Va quimak'osunilh ju quimaxanti la'ix'ucxlacapu'an ju lapanacni ni jantu lai ix'alin ju qui'ask'at'a”. ―Chunch ju ixnajun ju Elisabet. \s1 Pumatam anquilh naulh ni catsucuya' ju Jesús \p \v 26 Pus ju ixlhilakachaxan malhquiyu' ju Dios malakachachokopa ju anu' anquilh ju Gabriel juncan alakatam lak'achak'an junta Nazaret juncan. Ju yuchi anch vi ju xa'estado Galilea. \v 27 Pus ju anquilh lak'alh pumatam atsi' ju Malia ixjuncan. Ju yuchi is'asq'uininti ixjunita pumatam ts'alh ju José ixjuncan. Chai ju yuchi mak'aniya ixpapanti ixjunita ju k'ai ucxtin David. \v 28 Chai acsni tanucha ju anquilh junta ixvi ju Malia pus chanich xajuni: \p ―Xanchi. Slivasalh na k'ai lamapainin ju xanaviniyan ju Dios ju t'avilan. ―Chunch xajuni ju anquilh. \p \v 29 Para ju Malia acsni lakts'ilh pus na lhamak'aninilh ju ixchivinti chai pastaclich tuchi canomputulh ju chunch amac'aminti. \v 30 Pus ju acsnich ju anquilh chani juni: \p ―Jantu at'alhan ji Malia ni na k'ai lamapainin ju tanavinitan ju Dios. \v 31 Pus ju uxint'i ap'acxana' ju mi'ask'at'a. Chai amaklok'ona' pumatam mints'alh. Chai alhimap'ak'a'uya'ich Jesús. \v 32 Chai ju yuchi xak'ai cajuna'. Chai calhimispacanach ni ists'alh Dios junita. Chai ju Dios caxtakniya' ju ixpu'ucxtin ixjunita ju mak'aniya k'ai ucxtin ju David ixjuncan. Caxtaknicana' ju mi'ask'at'a ni ixpapanti cajuna' ju yuchi. \v 33 Chai ju yuchi k'ai mi'ucxtin'an cajuna' ju uxijnan ju israelitanin unt'at'it. Jantu tavanan ca'aclaya' ju ixpu'ucxtin ju yuchi. ―Chunch ju junilh ju anquilh. \p \v 34 Pus ju acsnich ju Malia chani junilh ju anquilh: \p ―Pus tas calhi'alinach ju qui'ask'at'a ni mati'ca' ju quimpapa. \p \v 35 Chai ju anquilh junich: \p ―Yuchi ju Spiritu Santu ju calakminan chai la'ixtachaput Dios ju anavic'ana' chunch. Pus ixlhiyuchi ju ask'at'a ju calok'ona' salaka cajuna'. Chai ni chunch junita pus jantu catinavilh ju alactu'unti. Chai calhimispacana' ni ists'alh Dios. \v 36 Chai vachu' ju milhilak'au Elisabet pacxanta ju is'ask'at'a mas na t'acuch. Chai mas ixlhimispacan ni jantu lai ix'alin is'ask'at'a para ju chavai lakachaxan malhquiyu' junita ju xapacxanta ju is'ask'at'a. \v 37 Pus mati' tu'u' ju xcai calhiula ju Dios. ―Chunch ju junilh ju anquilh. \p \v 38 Pus ju acsnich ju Malia chani junilh: \p ―Pus ixlapanac Dios icjunita. Chach quinavi tachi ju ani xaq'ui'uni. ―Chunch ju naulh ju Malia. \p Chai ju acsnich lana taxtulh ju anquilh junta ixvi ju Malia. \s1 Ju Malia alh lakts'ini' ju Elisabet \p \v 39 Pus acsni tapasalh lacats'unin avilhchan pus ju Malia taxtulh. Lana soko alh ju xalacatalhpan laxa'estado Judea tus cha'alh junta ixvi lakatam lak'achak'an. \v 40 Chai tanucha la'ixchaka' ju Zacarías chai mac'amilh ju Elisabet. \v 41 Chai acsni tavanan k'asmatlh ju Elisabet ju ix'amac'aminti ju Malia pus lana na lucunulh ju ask'at'a la'ixpajan. Chai ju Spiritu Santu lana lhinonk'o la'is'atsucunti ju Elisabet chai mapast'ac'ani tuchi canaulh. \v 42 Pus na p'as ju chivinilh chai chani ju junilh ju Malia: \p ―Palai k'ox atsucunti ju xaxtakniyan ju uxint'i ju Dios. Palai jantu tachi chun ju mint'a'atsi'in. Chai vana na k'ox atsucunti ju xaxtakni ju mi'ask'at'a. \v 43 Chai tis quintalakxtu ni laich xaquilakmin ju quit'in ju ixnati ju qui'ucxtin. \v 44 Pus acsni tavanan ick'asmatnin ju mi'amac'aminti pus lana lucunulh ju ask'at'a laquimpajan ni na ixk'achanch. \v 45 Chai na paxcat'at ju uxint'i ni xalac'a'i ju chivinti ju ix'unc'an. Chai ca'uctaxtuyach ju tuchi xajunan ju Dios. ―Chunch ju naulh ju Elisabet. \q1 \v 46 Chai ju acsnich ju Malia chani naulh: \q1 ―Slivasalh na iclak'ayai ju Dios laquintac'atsan. \q1 \v 47 Chai na iclhik'achanch ju Dios ju qui'amak'alhtaxtunu' junita. \q1 \v 48 Quimapainilh mas jantu tu'u' quintapalhni ixjunita. Quit'in ju ixlapanac icjunita. \q1 Chai tus chavai tachi chun ju lapanacni aquintajunach ni slivasalh na paxcat ju quit'in. \q1 \v 49 Pus ju Dios na tachapun chai yuchi ju xaquinavini na k'ai lhamak'an. Chai ju yuchi na salaka. \q1 \v 50 Chai ju yuchi a'aktaijunun laca'amapaininti tachi chun ju tatalhoni ju yuchi mas va tavananch ju catatsuculh. \q1 \v 51 Chai ju tuchi navi ju yuchi putasui ni na tachapun ju yuchi. \q1 Jantu tu'u' ixtapalhni anavi ju yu'unch ju na ixtalhitak'ayai ix'atalaninti'an la'ix'alhunut'an. \q1 \v 52 Amak'osu ju la'ixpu'ucxtin'an ju xalack'ajin. \q1 Chai alak'ayalh ju jantu tu'u' ixtapalhni'an ix'alakts'incan. \q1 \v 53 Chai ju na tac'atsai ni alin ixmaktasq'uinit'an ni salaka catava pus ju Dios axtaknilh. \q1 Chai ju na va k'ai tac'atsai ju la'is'atsucunti'an pus ju Dios jantu tu'u' axtaknilh ju yu'unch. \q1 \v 54 Ju yuchi quinta'aktaijun ju quijnan'an ju israelitanin juntau ju ixlapanacni juntau. \q1 Chai lhinavilh chunch ni cac'atsayau ni jantu ixcapta ju anu' lamapainin ju ixnajunta ni canaviya'. \q1 \v 55 Chunch tachi ju ajuni ju mak'aniya quilacpai'an acsni ajuni ni capast'ac'a' ju lamapainin ju k'alhtasunilh ju Abraham chai ix'amask'at'anti. \q1 Chai ju anu' lamapainin ju aquintanaviniyan aquintapu'aktaijuk'alhiyan. ―Chunch ju naulh ju Malia. \p \v 56 Pus ju Malia t'atolhcha ju Elisabet tachi lakat'utu malhquiyu'. Astan anchokolh la'ixchaka'. \s1 Tsuculh ju Xivan \p \v 57 Pus ju Elisabet acsni cha'alh ju ixpulak'auch pus maklak'aulh pumatam ists'alh. \v 58 Pus acsni tak'asmatlh ju ixt'atolhnin chai ju ixlhi'alak'avin ni Dios ju xa'aktaijui lacak'ai amapaininti pus na tat'ak'achalh ju yuchi. \v 59 Chai acsni cha'alh ju ixlhilakatsajin avilhchan pus tamilh ch'uc'unin ju ix'axt'ak'a ju anu' ts'alh tachi ju ixtalhilanita ju israelitanin. Chai ixtalhixak'alaputun Zacarías ni va ixtucai ixta'ulaniputun ju ixpai. \v 60 Para ju ixnati ju ask'at'a lana ajuni: \p ―Jantu chun cajuncana'. Ma Xivan cajuncana'. \p \v 61 Chai ju yu'unch tajuni: \p ―Tajuch. Jantu xamati' ju milhi'alak'avin ju chunch juncan. \p \v 62 Pus ju acsnich taxak'ala ju ixpai. Va ixtatamacyonich acsni istasacmiputun tis cajuncanach ju ists'alh. \v 63 Chai ju yuchi sq'uinlh ju tu'u' junta lai ca'ats'oknulh tuchi cajuncana' ju ists'alh. Chai ts'ok'ulalh ni Xivan cajuncana'. Pus ixchux'an ju anch ixtavilanalh va talhamak'aninilh. \v 64 Pus lana tak'oxinilh ju ixquilhni ju Zacarías chai ju yuchi tsuculh chivini' chai lak'ayalh ju Dios. \v 65 Pus na tatalhanalh ju ixt'atolhnin. Chai tachi chun ju lapanacni ju ixtat'ajun ju xalacatalhpan ju xa'estado Judea tac'atsak'o tachi chun ju ani taxtokni. \v 66 Chai tachi chun ju tak'asmatlh ju ani taxtokni va tachi ixtapastact'ajun la'ix'alhunut'an. Chai ixtalaclajuni: \p ―Tis atsucunti nu' ju capacxana' ju anu' ask'at'a. \p Chunch ju ixtalaclajuni ju lapanacni ni na ix'aktaijui ju anu' ask'at'a ju Dios. \s1 Ju Zacarías lak'aya ju Dios \p \v 67 Pus ju Spiritu Santu lhinaulh la'is'atsucunti ju Zacarías ju ixpai Xivan ixjunita. Chai ju yuchi tsuculh nona' ixchivinti Dios. Pus chani naulh: \q1 \v 68 ―Chach lak'ayacalh ju quiDios'an ju israelitanin juntau ni quintaquilakts'inchinch chai quintaquimalakxtuchinch ju quijnan'an ju ixlapanacni juntau. \q1 \v 69 Ju yuchi quintaxtaknitan pumatam amak'alhtaxtunu' ju na tachapun junita. \q1 Chai ju yuchi ixpapanti junita ju David ju ixlapanac Dios ixjunita. \q1 \v 70 Ju Dios naulh ni chunch ju catapasaya'. Naulich la'ixchivinti'an ju ixlapanacni ju is'asacxtuta ni catanona' ixchivinti tus mak'anchich. \q1 \v 71 Ju yuchi naulh ni aquintamak'alhtaxtuyan la'ixmaca'an ju quint'alaxcai'an chai tachi chun ju jantu quintalakts'imputunan. \q1 \v 72 Ju chunch ju Dios amuctaxtuni ju anu' chivinti ju ak'alhtasunilh ju mak'aniya quilacpai'an acsni ajuni ni ca'a'aktaijuyach laca'amapaininti. \q1 Chai putasui ni jantu xac'ap'a ju chivinti ju xa'at'atak'oxi ju yu'unch. \q1 \v 73 Yuchach ju anu' chivinti ju ixjunita ju mak'aniya quimpai'an Abraham chai mavasalanilh ni vasalh canaviya'. \q1 \v 74 Ju yuchi naulh ni aquintamak'alhtaxtuyan la'ixmaca'an ju quint'alaxcai'an. \q1 Ju chunch ni laich cach'alhcatnaniyau ju yuchi chai jantu catalhananau. \q1 \v 75 Chai jantu ca'alactu'ununau para va tachi canaviyau ju soknic'a. \q1 Chai va tachi chunch ju catsucuyau chux avilhchan acsni t'onau ju ani. \q1 \v 76 Chai ju uxint'i ji quints'alh alhimisp'ac'ana' ni ixlapanac Dios unit'a chai anona' ixchivinti. \q1 Chunch ju alhimisp'ac'ana' ni uxint'i ju a'una' ju lapanacni ni catalak'oxilh ix'atalacpast'ac'at'an ni camina' ju ix'ucxtin'an. Chunch ju alaya' acsni tuca' min ju yuchi. \q1 \v 77 Chai uxint'i ju amamach'akxaniya' ju lapanacni ni catatak'alhtaxtuya' acsni ca'amac'acxanicana' ju ix'alactu'unti'an. \q1 \v 78 Chai chunchach ju lai ca'anavicana' ni quintanavinitan lamapainin ju Dios ni quintamacaminin ju akts'iya ixnoncan ni camalakachatachilh. \q1 \v 79 Chai ju yuchi camapulhcuniya' la'ix'atalacpast'ac'at'an ju yu'unch ju tat'ajunca' tachi ju va laca'atats'isni chai na ta'amak'aninin ni na tatalhoni ju aninti. \q1 Chai ju yuchi vachu' aquintamalhtanayan ju laxati junta alin ju ak'oxamixnit la'ixmacni Dios. ―Pus chunch ju naulh ju Zacarías. \p \v 80 Pus ju ask'at'a Xivan tak'aya. Chai ixlhichux ix'alhunut ixlhilaksi ju Dios. Chai anch ju ixt'ajun junta jantu xamati' ixt'ajun tus acsni atalacasunilh ju ist'a'israelitanin ni ixlapanac Dios ixjunita. \c 2 \s1 Tsuculh ju Jesús \p \v 1 Pus ju acsnich ju k'ai ucxtin Augusto lhinaulh is'ats'ok'ulaca chux ju lapanacni ixlhilacaputs'un ju lacamunutpa'. \v 2 Chai ju ani yuchi ju xap'ulhnan ats'ok'ulanti ixjunita ju ixtalhavat lapanacni. Chai ju acsnich Cirenio xagobernador ixjunita ju xa'estado Siria. \v 3 Chai chux ju lapanacni anch ju ixta'anchokoi ists'ok'ulaca'an junta akts'iya ixt'unch'an ixjunita ju pumatamin. \v 4 Pus ju José vachu' taxtulh ju lak'achak'an Nazaret laxa'estado Galilea. Alh ju lak'achak'an Belén laxa'estado Judea. Pus ju Belén ixt'un ixjunita ju mak'aniya lapanac ju David ixjuncan. Chai ju José mak'aniya ixpapanti ixjunita ju David chai yuchi lhi'alh ju anch. \v 5 Chai acsni alh tats'oknu' ju José pus t'a'alh ju Malia ju ix'amachaka' ixjunita. Para tachi ju va is'asq'uinintica' ju ixlakts'in. Pus t'a'alh ju Malia chai ju yuchi ix'ak'ainanta. \v 6 Chai acsni ixtavilanancha anch pus cha'alh ju avilhchan acsni ixlok'omputunch. \v 7 Chai maklak'aulich lakatami ists'alh. Chai pach'ilh lacapumpu' chai mujulh junta ixtavajin ju caballo. Anchach ju satsucui ju Jesús ni va jantuch lai ixtalhijun ju lacachaka' junta laich catatavi. \s1 Ju ixlhistacnin borregojni talakts'ilh ju anquilhnin \p \v 8 Chai ixta'alin ju ixlhistacnin borregojni vanin ju lak'achak'an Belén. Chai ju yu'unch ixtat'ajun lhistacnin ju ixborrego'an ju anu' atats'isni acsni tsuculh ju Jesús. \v 9 Chai acsni talhic'atsanalh chincha ju ix'anquilh Dios junta ixtavilanalh. Chai na xlap'ap'a ixmaktajita junta ixtavilanalh ju ixlhistacnin borregojni. Pus lana na tatalhanalh. \v 10 Para ju anquilh chani ajuni: \p ―Jantu at'alhanant'it ni va iclajumputunau lakatam chivinti ju k'ox alhiulaya'it'it. Chai ixlacata yuchi slivasalh ak'ach'ana'it'it ju uxijnan chai tachi chun ju lapanacni. \v 11 Pus chavai tsuculh ju mi'amak'alhtaxtunu'an ju ani la'ixlak'achak'an David. Yuchi ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. Yuchi ju mi'ucxtin'an. \v 12 Chai chani ju ap'umisp'aya'it'it. Pus alhit'a'uya'it'it ju ask'at'a ni pach'icanta lacapumpu' chai mucanta junta vajin ju caballo. ―Chunch ju ajunilh ju anquilh. \p \v 13 Chai lana va tam pants'iquis na lhu xatat'atalacasui ju ixt'a'anquilhnin. Chai ixtalak'ayai ju Dios chai chani ixtanajun: \q1 \v 14 ―Chach lak'ayacalh ju Dios ju vilhcha talaclhman. \q1 Chai ju ani lacat'un ca'alina' ju ak'oxamixnit ixlacata'an ju xa'anavini lamapainin ju Dios ―chunch ju tanaulh ju ixtalhavat anquilhnin. \p \v 15 Chai astan ju anquilhnin ta'anchokolh ju lact'iyan. Pus ju acsnich ju ixlhistacnin borregojni talaclajunich ju sia yu'unch: \p ―Ca'auch ju chavai ju lak'achak'an Belén. Ca'au lakts'inin ju tuchi alinch. Ju tuchi xaquintamac'atsaniyan ju Dios. \p \v 16 Pus lana vats'alhti ta'alh. Chai talhitajulh ju Malia chai ju José chai ju ask'at'a ni ixt'ajunch junta vajin ju caballo. \v 17 Chai acsni talakts'ilh pus tamac'atsanilh ju lapanacni ju tuchi ix'ajuncanta ixlacata ju anu' ask'at'a. \v 18 Chai tachi chun ju ixtak'asmat'a va talhamak'aninilh tuchi ixtanajunch ju ixlhistacnin borregojni. \v 19 Para ju Malia va ixmak'ak'ojuich tachi chun ju ani taxtokni la'ix'alhunut. Va la'is'akstu ispastact'ajun. \v 20 Chai ju ixlhistacnin borregojni ta'anchokolh la'ixlhich'alhcat'an. Chai ixtalak'ayai ju Dios chai ixtajuni lak'ailakts'iuch ixlacata tachi chun ju ani taxtokni ju ixtak'asmat'a chai ju ixtalakts'inta. Pus chunch lana uctaxtuk'o tachi ju ix'ajuncanta. \s1 Mak'axtaknicalh ju ask'at'a ju Dios \p \v 21 Chai acsni cha'alh ju ixlhilakatsajin avilhchan pus tach'uc'unilh ju ix'axt'ak'a ju ask'at'a chai lhimapaka'ucalh Jesús ni chunchach ju ixnajunta ju anquilh mas tuca' ixpacxan ju ixnati. \p \v 22 Ju la'ixlhamap'aksin ju Moisés ilhca'ulani tam chako'ulh ju avilhchan acsni calakts'incalh ni tachi ju va lhquiliqui acsni istsucui tam is'ask'at'a. Pus acsni tavanan ta'aktsa ju anu' avilhchan ixlacata ju Malia pus talhi'alh ju ask'at'a Jesús lacak'ai ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin ju lak'achak'an Jerusalén. Anch ju tamak'axtaknilh ju Dios ju ask'at'a Jesús. \v 23 Pus chunchach ju tanavi ni chunchach ju najun la'ixlhamap'aksin ju Moisés. Pus chani najun: “Tachi chun ju xap'ulhnan ask'at'a ju catsucuya' ni ts'alh pus camispacanach ni ix'anu' ju Dios”. Chunch ju najun la'ixlhamap'aksin Moisés. \v 24 Chai vachu' najun la'ixlhamap'aksin Moisés ni caxtakniya' tu'u' atapacxat ju Dios ni salaka calakts'inchokocalh tam chako'ulh. Pus ju va quilhpatinin laich cataxt'ak'a' lakat'ui lak'axk'avan. U ni jantu pus lakat'ui palumax. Chai yuchach ju taxtaklh ju Malia chai ju José. \p \v 25 Chai ju lak'achak'an Jerusalén ix'alin pumatam lapanac ju Simeón ixjuncan. Chai ju yuchi na soknic'a ixjunita la'ixmacni Dios chai na ixtalhoni ju Dios. Chai ju yuchi ixpacxantajich ju anu' ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios ni ca'amak'alhtaxtuya' ju israelitanin. Chai ju Spiritu Santu ixlhinajun la'is'atsucunti. \v 26 Chai ju Spiritu Santu ixmac'atsanita ju Simeón ni jantu catini tus acsni jantuca' lakts'in ju yuchi ju camalakachatachilh ju Dios. \v 27 Chai ju Spiritu Santu mac'atsani ni ca'alh ju acsnich ju lacpujitat. Chai lana acsnich ju tat'aquilalh lacpujitat ju ask'at'a Jesús ju José chai ju Malia. Va ixtamak'axtakniputun ju ask'at'a ju Dios tachi ju talhilanita lacalhamap'aksin. \v 28 Pus ju Simeón c'atsalh ni yuchi junita ju Jesús ju anu' ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. Chai ju Simeón lana ch'ixlh ju ask'at'a. Chai lak'aya ju Dios. Chai chani naulh: \q1 \v 29 ―Ju chavai ji Dios laich alak'a'it'i ni acniya' ju quit'in ju milapanac icjunita ni mati' tu'u' ju chavai ju aclhamak'aninina'. \q1 Laich acniya' ju chavai ni iclakts'inta ju yuchi ju q'uink'alht'asunit'a ni aclakts'ina' acsni tuca' icni. \q1 \v 30 Pus lai lhik'ach acnilh ju chavai ni iclakts'inta ju yuchi ju xamalak'ach'ayach'it'a ni amak'alhtaxtunu' junita. \q1 \v 31 Chai mac'at'ant'a ju yuchi ni laich catamispaya' tachi chun ju lapanacni. \q1 \v 32 Ju yuchi chunch cajuna' tachi ju tu'u' maclhcu ni camapulhcuniya' ju ixtac'atsan'an ju jantu israelitanin tajunita. \q1 Chai ixlacata yuchi aclak'ayacanau ju quijnan ju israelitanin icjuntau ju milapanacni icjuntau ―chunch ju naulh ju Simeón. \p \v 33 Chai ju José chai ju ixnati ju Jesús na talhamak'aninilh ju taxtokni ju ixnoncan ixlacata ju ask'at'a Jesús. \v 34 Chai ju Simeón sq'uinilh ju Dios ni k'ox catatsucuya' chai chani ju junilh ju Malia ixnati ju ask'at'a: \p ―Ju ani ask'at'a lhca'ulacanta ni catapuk'alhk'osa' na lhu ju quint'a'israelitanin'an chai vachu' na lhu catapuk'ostayaya'. Chai ixlacata yuchi ju lapanacni catapuc'atsaya' ni laich catak'alhtaxtucana'. Para na lhu ju jantu k'ox catalhiulaya'. \v 35 Chai ni chunch ju catalaya' ju lapanacni pus camalacasucanach ju ix'atalacpast'ac'at'an ju alin la'ix'alhunut'an na lhu lapanacni. Chai ju uxint'i ji ixnati slivasalh na amak'alhk'ajnana' ixlacata tachi chun ju ani taxtokni ju catapasaya'. ―Chunch ju naulh ju Simeón. \p \v 36 Chai vachu' ixt'ajun ju acsnich pumatam chako'ulh ju ixnajun ixchivinti Dios. Ju yuchi Ana ixjuncan. Istsi' ixjunita ju Fanuel chai ixpapanti ju Aser. Chai ju yuchi na t'acuch ixjunita. Pus acsni tavanan ix'icanta pus va lakatujun c'ata ju t'atsuculh ju ixpapa. \v 37 Chai acsni tavanan nimacontilacalh pus va is'akstu ju tsuculh ochenta y cuatro c'ata. Pus ju yuchi jantu tavanan ixtaxtui ju lacpujitat. Para chux tok'oxai chai chux tuncujun ixlak'ayai ju Dios. Istascajai chai ixt'achivinin ju Dios. \v 38 Pus ju yuchi vachu' acsnich ju alakmilh ju José chai ju Malia. Chai vachu' junilh lak'ailakts'iuch ju Dios ixlacata ju ask'at'a. Chai astan ix'alacjuni ixlacata ju Jesús tachi chun ju amachak'an Jerusalén ju ixtapacxantaji ju ixputak'alhtaxtun'an. \s1 Ta'anchokolh ju lak'achak'an Nazaret \p \v 39 Chai acsni tamuctaxtuk'o tachi chun ju taxtokni tachi ju ixnajun la'ixlhamap'aksin ju Dios pus ta'anchokolh laxa'estado Galilea. La'ixlak'achak'an'an junta Nazaret ixjuncan. \v 40 Pus ju ask'at'a Jesús tak'aya chai palai tachapun va. Chai palai ac'atsanalh. Chai va tachi ixnavini lamapainin ju Dios. \s1 Ju Jesús lacpujitat \p \v 41 Ju José chai ju Malia ixta'anch chux c'ata ju lak'achak'an Jerusalén acsni ix'alinacha ju anu' c'atan ixpupastaccan ju anu' atats'isni acsni tatak'alhtaxtulh la'ix'aninti'an ju xalack'ajin ists'alan ju mak'aniya israelitanin. \v 42 Chai ju Jesús acsni pacxalh lakacaut'ui c'ata pus vachu' alact'a'alh ju yu'unch ju lak'achak'an Jerusalén tachi ju akts'iya ixtalai acsni ix'alinacha ju c'atan. \v 43 Chai acsni lak'olh ju c'atan pus ju José chai ju Malia tataxtuchokolh ju lak'achak'an. Ixta'anchokoputun la'ixchaka'an. Para ju ask'at'a Jesús ixtamacontacha ju lak'achak'an Jerusalén para jantu istac'atsai ju José nin ixnati. \v 44 Va ixtanajun ni ca anch ixmak'anta lacatalhavat. Pus ta'alhtanalh tam vilhchan. Chai astan tasacmi ju ixlhi'alak'avin chai ju ixt'alamispanch'an ni ixtalakts'inta ju Jesús. \v 45 Chai acsni jantu talhitaju pus ta'anchokopa ju lak'achak'an Jerusalén. Va tapuxcolhi'alh. \p \v 46 Pus lhitajucalh ixlhilakat'utuch avilhchan ju la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin. Anch ixmakvi junta ixtavilanalh ju yu'unch ju ixtamasui tuchi ixnomputun ju lhamap'aksin. Pus ju Jesús ixt'ajun ak'asmatnini' tuchi ixtanajun chai is'asacmininch vachu'. \v 47 Chai tachi chun ju ixtak'asmatnich va ixtalhamak'aninin ju ix'ac'atsanti ju anu' ask'at'a ni na sok ix'ak'alhtayanan. \v 48 Para ju José chai ixnati ni talakts'ilh na talhamak'aninilh. Chai ju ixnati chani juni: \p ―Tajuch ji quints'alh ni va chunch xaquila'ulhtuyau. Ju ani mimpai chai ju quit'in na iclalhamak'anininau ni iclapuxcolhit'onauch. \p \v 49 Para ju Jesús chani ajuni: \p ―Tajuch ni jantu isc'ats'ayat'it ta'anchach ju icvi. Ja va jantu c'ats'ayat'it ni tasq'uini ni acnavinilh ju ixlhich'alhcat ju quimpai. \p \v 50 Para ju yu'unch jantu lai tamachakxanilh ixchivinti tuchi ju lhak'alhtayanalh. \p \v 51 Pus ju Jesús lana alact'amincha. Taminchokolh la'ixchaka'an ju lak'achak'an Nazaret. Chai ju yuchi aquiclaca'inilh ju José chai ju Malia. Pus ju ixnati va ixmak'ai tachi chun ju ani taxtokni la'ix'alhunut. \v 52 Chai ju Jesús palai ixt'ajun lhita'okslana' ju ixtac'atsanti chai ju ixtak'ayanti. Chai ju Dios ismasuni ix'amapaininti ju ask'at'a Jesús. Chai ju lapanacni vachu' na k'ox talhiula ju ask'at'a. \c 3 \s1 Ju Xivan amalani ju lapanacni \p \v 1 Acsni ixtailhi'anta ju lakacauquisi c'ata la'ixpu'ucxtin ju Tiberio ju xak'ai tucan ixjunita pus Poncio Pilato gobernador ixjuntacha ju xa'estado Judea. Chai ju Herodes ixlhinajun ju xa'estado Galilea. Chai ixlak'au ju Herodes ju Pilipe ixjuncan yuchi ju gobernador ixjuntacha ju xalacat'un Iturea chai ju lacat'un Traconite. Chai ju Lisanias gobernador ixjuntacha ju xalacat'un Abilinia. \v 2 Chai ju Anás chai ju Caifás yu'unch ju xalack'ajin palijni ixtajunita. Pus acsni ixtat'ajun ju ani xalack'ajin chai ju ani palijni pus acsnich ju xak'ala ju Dios ju Xivan junta ixvilhcha junta va aseknic'a. Yuchi ju Xivan ju ists'alh Zacarías ixjunita. \v 3 Pus ju yuchi ucsuntsuculh chux ju xalacat'un la'ixquilhtu' ju k'ai xcan Jordán. Ix'ajuni ju lapanacni ni catamacaulh ju ix'alactu'unti'an chai cata'akpaxlh. Chai ju chunch ju Dios ca'amac'acxaniya' ix'alactu'unti'an. \v 4 Chai acsni chunch ju lalh ju Xivan pus uctaxtulh ju ixchivinti ju Isaías ju mak'aniya lapanacni ixjunita. Pus ju yuchi ixnajun ixchivinti Dios chai chani ju xats'ok'ulai: \q1 P'as chivinin pumatam junta aseknic'a junita. Chai chani najun: \q1 “Alak'oxit'it ju mi'alhunut'an ni camina' ju ucxtin. \q1 Alasoknic'at'it ju mi'atsucunti'an junta jantu sok junita. \q1 \v 5 Tachi chun ju tac'acxniyan la'ixmacni Dios ma axt'aknic'ana'it'it. \q1 Chai tachi chun ju tu'u' k'ai u ju tu'u' mas va lacat'icst'i ju tasastucniyan lami'atsucunti'an ma amak'osunic'ana'it'it. \q1 Chai tachi chun ju jantu soknic'a lami'atsucunti'an ma alasoknic'ana'it'it. \q1 Chai tachi chun ju macxcai ju alinca' la'is'atsucunti'an ju talhilaca'anta ju Jesús ma camak'osunicana'. \q1 \v 6 Chai tachi chun ju lapanacni ma catalakts'ina' ju macaminta ju Dios ni laich catatak'alhtaxtuya' ju yu'unch”. \m Chunch ju naulh ju mak'aniya lapanac ju Isaías ixjuncan. \p \v 7 Pus ju Xivan chani ix'ajuni ju lapanacni ju ixtalakmin ni va ixta'akpaxputun la'ixmacni ju yuchi: \p ―Chunch ju lap'ut'unat'it tachi ju tu'u' lu. Ju yuchi va acsnich ju ats'alai acsni xavacan ju ach'itin junta t'ajun. Pus vachu' chun ju lap'ut'unat'it ju uxijnan. Va acsnich ju tamch p'ast'acp'ut'unat'it ni xak'asmat'at'it ni catamamak'alhk'ajniyan ju Dios. Tis chavaich ju xatajunan ni anaviya'it'it tu'u' ni jantu catamamak'alhk'ajniyan ju Dios acsni cachina' ju anu' avilhchan. \v 8 Pus ni vasalh t'ak'alht'axt'up'ut'unat'it pus amalac'asut'it lami'atsucunti'an ni mac'ont'at'it ju mi'alactu'unti'an. Chai jantuch va k'aya ana'unt'it ju lami'alhunut'an ni laich at'ak'alht'axt'uya'it'it va ixlaca'atalh ni mak'aniya ix'apapanatnich Abraham unt'at'it. Jantu chun ana'unt'it ni iclajunau ni va ixlacasq'uilh ju Dios ni lhu ca'alilh ix'apapanatnich ju Abraham pus laich ca'ixmalok'oni ju ani ma chiux ni ca'ixtava ix'apapanatnich ju Abraham. \v 9 Chai mas chavai va lacats'unin tic'acx tus ca'amamak'alhk'ajniya' ju lapanacni ju Dios. Chai tachi chun ju lapanacni ju jantu tasui la'is'atsucunti'an ni vasalh tamacajunta ju ix'alactu'unti'an pus ca'amamak'alhk'ajnicana'. \p \v 10 Pus ju acsnich ju lapanacni tasacmi. Chani tajuni: \p ―Ni vasalh tachi ju quilajunau pus tijuch ju acnaviyau. \p \v 11 Chai ju Xivan ak'alhtailh. Chani ajuni: \p ―Pus ju alin k'alht'ui ixpumpu' chach xtaknilh ju mati' ixpumpu'. Chai ju alin ixvaiti pus vana caxtaknilh lacats'unin ju mati' tu'u' ju ca'ulh. \p \v 12 Pus vachu' talakmilh ju Xivan ju ach'inin. Vachu' va ixta'akpaxputun. Chai tajuni: \p ―Amamaka'unu' tijuch ju acnaviyau ju quijnan ni jantu acmamak'alhk'ajnicanau. \p \v 13 Chai ju Xivan ajuni: \p ―Jantu na laklhu ach'inint'it tachi ju jantu lhijun ju lacalhamap'aksin. \p \v 14 Chai ta'asacminin vachu' ju taropajni. Tajuni: \p ―Chai ju quijnan tijuch ju acnaviyau. \p Chai ju Xivan ajuni: \p ―Jantu xamati' alhimacch'ap'ut'it va ixmaxtunica ju ixtumin. Nin yuchi ni va k'aya amuc'anit'it ixtalak'alhin tam xamati' ni va maxt'up'ut'unat'it ixtumin. Alhik'ach'ant'it tachi ju map'alhc'ant'it. \p \v 15 Pus ju lapanacni na ixtamakpacxan ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. Chai ixtanajun la'ix'alhunut'an: “Ts'a ma yuchi ju Cristo ju Xivan. Yuchach ju camina' noncan”. \v 16 Para ju Xivan ajuni: \p ―Ju quit'in islivasalh ni va lacaxcan ju iclamakpaxayau ni catac'atsaya' ju lapanacni ni mac'ont'at'it ju macxcai. Para mintachalhca' ju palai xak'ai. Palai jantu ju quit'in. Pus ju quit'in jantu tu'u' ju quintapalhni. Jantu lai actich'anxk'otlh nin mas va yuchi ju samusni ixch'anxt'ak'an. Pus ju yuchi acsni cachina' cataxtakniyan ju stavasalanti amakpaxanti. Yuchi ju Spiritu Santu ju catanuya' lami'alhunut'an chai cataxacaniyan chux ju macxcai chai salaka catanaviyan tachi ju lai ju tu'u' jipi ni xavak'ojui tachi chun ju amacxtalh. \v 17 Chai ju anu' ju camina' chunch ju ca'ulhtuya' ju lapanacni tachi ju lai tam lapanac ju lacsunui ju iscebada. Ju yuchi ch'apai ju ixpalacsunun la'ixmaca' chai acsni patajui ju cebada pus ju xa'amacxtalh lacatamch tamai. Chai astan ju amanavin mak'ai ju xacebada la'ixpac'ats'a para alacxavai ju xa'amacxtalh. Chai ju chunch salaka jun ju ixchaka'. Pus vana va chun calaya' ju anu' ju camina'. Camak'alhtaxtuya' ju lapanacni ju vasalh talhilaca'anta ju yuchi. Para ju jantu pus camaca'ancana' lacajipi junta jantu tavanan lai mamixican. \p \v 18 Para jantu va yuchi ni xalak'ak'aimai ju lapanacni ju Xivan. Para vachu' na tijlhu amap'aksinti ju xa'axtakni ju lapanacni chai alacjuni ju yu'unch ta yu laich cataputak'alhtaxtuya'. \v 19 Chai vachu' lak'ak'aima ju gobernador ju Herodes ixjuncan. K'ailh ni ix'amachakach navichokolh ju ix'amachaka' ixjunita ju isp'isek'e ju Pilipe ixjuncan. Pus ju anu' chako'ulh Herodías ixjuncan. Vachu' lhik'ailh ixlacata tachi chun ali' talak'alhin ju ixnavita ju Herodes. \v 20 Chai ju Herodes palai lalhava ju ixtalak'alhin acsni t'alhnu ju Xivan. \s1 Makpaxacalh ju Jesús \p \v 21 Pus acsni ix'amakpaxai ju lapanacni ju Xivan pus vachu' ju Jesús akpaxlh. Chai acsni ixt'achivinin ju Dios ju Jesús pus lana talht'ek'a ju lact'iyan. \v 22 Chai lana lakmilh ju Spiritu Santu tachi ju tu'u' lak'axk'avan. Chai lana chivincancha ju lact'iyan chai k'asmatcalh ju lacat'un junta chani junicalh ju Jesús: \p ―Ju uxint'i quints'alh'at. Chai na icmapainiyan. Na iclhik'achan ju uxint'i. \s1 Ju mak'aniya ixlacpai ju Jesús \p \v 23 Ju Jesús acsni tavanan tai'ula ju ixlhich'alhcat ixpacxanta tachi lakap'uxamcau c'ata. Chai ixtalhimispaich tachi ju va ists'alh ixjunita ju José. Pus ju José ists'alh ixjunita ju Elí. \v 24 Chai ju ixpai ju Elí ixjuncan Matat. Chai ju ixpai Matat ixjuncan Leví. Chai ixpai ju Leví ixjuncan Melqui. Chai ju ixpai ju Melqui ixjuncan Jana. Chai ju ixpai ju Jana ixjuncan José. \v 25 Chai ixpai ju José ixjuncan Matatías. Chai ixpai ju Matatías ixjuncan Amós. Chai ixpai ju Amós ixjuncan Nahum. Chai ixpai ju Nahun ixjuncan Esli. Chai ixpai ju Esli ixjuncan Nagai. \v 26 Chai ixpai ju Nagai ixjuncan Maat. Chai ixpai ju Maat ixjuncan Matatías. Chai ixpai ju Matatías ixjuncan Semei. Chai ixpai ju Semei ixjuncan José. Chai ixpai ju José ixjuncan Judá. \v 27 Chai ixpai ju Judá ixjuncan Joana. Chai ixpai ju Joana ixjuncan Resa. Chai ixpai ju Resa ixjuncan Zorobabel. Chai ixpai ju Zorobabel ixjuncan Salatiel. Chai ju ixpai ju Salatiel ixjuncan Neri. \v 28 Chai ixpai ju Neri ixjuncan Melqui. Chai ixpai ju Melqui ixjuncan Adi. Chai ixpai ju Adi ixjuncan Cosam. Chai ju ixpai ju Cosam ixjuncan Elmodam. Chai ixpai ju Elmodam ixjuncan Er. \v 29 Chai ixpai ju Er ixjuncan Josué. Chai ixpai ju Josué ixjuncan Eliezer. Chai ixpai ju Eliezer ixjuncan Jorim. Chai ixpai ju Jorim ixjuncan Matat. \v 30 Chai ixpai ju Matat ixjuncan Leví. Chai ixpai ju Leví ixjuncan Simeón. Chai ixpai ju Simeón ixjuncan Judá. Chai ixpai ju Judá ixjuncan José. Chai ixpai ju José ixjuncan Jonán. Chai ixpai ju Jonán ixjuncan Eliaquim. \v 31 Chai ixpai ju Eliaquim ixjuncan Melea. Chai ixpai ju Melea ixjuncan Mainán. Chai ixpai ju Mainán ixjuncan Matata. Chai ixpai ju Matata ixjuncan Natán. \v 32 Chai ixpai ju Natán ixjuncan David. Chai ixpai ju David ixjuncan Isaí. Chai ixpai ju Isaí ixjuncan Obed. Chai ixpai ju Obed ixjuncan Booz. Chai ixpai ju Booz ixjuncan Salmón. Chai ixpai ju Salmón ixjuncan Naasón. \v 33 Chai ixpai ju Naasón ixjuncan Aminadab. Chai ixpai ju Aminadab ixjuncan Aram. Chai ixpai ju Aram ixjuncan Esrom. Chai ixpai ju Esrom ixjuncan Fares. Chai ixpai ju Fares ixjuncan Judá. \v 34 Chai ixpai ju Judá ixjuncan Jacob. Chai ju ixpai ju Jacob ixjuncan Isaac. Chai ixpai ju Isaac ixjuncan Abraham. Chai ixpai ju Abraham ixjuncan Taré. Chai ju ixpai ju Taré ixjuncan Nacor. \v 35 Chai ixpai ju Nacor ixjuncan Serug. Chai ixpai ju Serug ixjuncan Ragau. Chai ixpai ju Ragau ixjuncan Peleg. Chai ixpai ju Peleg ixjuncan Heber. Chai ixpai ju Heber ixjuncan Sala. \v 36 Chai ixpai ju Sala ixjuncan Cainán. Chai ixpai ju Cainán ixjuncan Arfaxad. Chai ixpai ju Arfaxad ixjuncan Sem. Chai ixpai ju Sem ixjuncan Noé. Chai ixpai ju Noé ixjuncan Lamec. \v 37 Chai ixpai ju Lamec ixjuncan Matusalén. Chai ixpai ju Matusalén ixjuncan Enoc. Chai ixpai ju Enoc ixjuncan Jared. Chai ixpai ju Jared ixjuncan Mahalaleel. Chai ixpai ju Mahalaleel ixjuncan Cainán. \v 38 Chai ixpai ju Cainán ixjuncan Enós. Chai ixpai ju Enós ixjuncan Set. Chai ixpai ju Set ixjuncan Adán. Chai ju Adán yuchi ju Dios ixpai junita. \c 4 \s1 Ju lhacaticuru ixlacasq'uin ni ca'ix'alactu'unulh ju Jesús \p \v 1 Ju Spiritu Santu ixlhinonk'ojui la'is'atsucunti ju Jesús. Chai acsni mincha ju xak'ai xcan Jordán ju Jesús pus ju Spiritu Santu juni ta anchach ju ca'alhtana'alh junta va aseknic'a. \v 2 Pus t'up'uxam avilhchan ju ixvilhcha junta aseknic'a chai ju lhacaticuru navilh talacmask'at'inti ni ts'a ma laich ca'ixmalactu'uni ju Jesús. Chai ju Jesús jantu vailh ju acs avilhchan tus acsni uctaxtulh ju t'up'uxam avilhchan. Chai astan na ixchavanita. \v 3 Pus ju acsnich ju lhacaticuru junilh: \p ―Ni sala vasalh ists'alh Dios'at pus anauch ni chach junch xkapavati junima chiux. \p \v 4 Para ju Jesús k'alhtailh. Junich: \p ―Jantu lai chun actinavi ni ts'okcanta la'ixchivinti Dios ni jantu va yuchi ju xkapavati ju canaviya' cuenta ju tam lapanac. Alai canaviya' cuenta tachi chun ju ixchivinti Dios. \p \v 5 Chai astan ju lhacaticuru alhi'ananalh la'ix'ucxni lakatam talhpa ju na putank'ai ixjunita. Lhi'ancalh ju Jesús. Chai anch ju malacasunik'o va tam pants'iquis tachi chun ju xalacpu'ucxtin ju ani lacamunutpa'. \v 6 Chai ju lhacaticuru chani ju junilh ju Jesús: \p ―Uxint'ich ju acxtaknik'oyan chux ju ani tachaput chai vasalh xak'ai a'una'. Lai acxtakniyan ni quit'in ju icmak'axtaknik'ocanta chai va tichi chavaich ju icxtakniputun lai icxtaknich. \v 7 Pus sich mi'anu' cajuna' va yuchi ni aq'uint'a'akts'ok'ot'aniya'ich ju laqui'ucxlacapu'. \p \v 8 Para ju Jesús ak'alhtayanalh. Junich: \p ―Ap'inchich ji Satanás ni ts'okcanta la'ixchivinti Dios ni yuchi ju Dios ju calak'ayacalh chai va yuchi ju caquiclaca'icalh. \p \v 9 Chai astan ju lhacaticuru alhi'anananchokolh. Lhi'alh ju Jesús ju lak'achak'an Jerusalén chai anch ju yajucalh ju Jesús junta palai aksti' putank'ai junita ju ixpujitat'an ju israelitanin. Chai junich: \p ―Ni sala vasalh ists'alh'at Dios pus amak'anlht'ujnuch ju ani. \v 10 Lai chunch alat'i ni chani ju ts'okcanta la'ixchivinti Dios: \q1 Ju Dios ma camap'aksiya' ju ix'anquilhnin ni catalhist'ac'an. \q1 \v 11 Chai la'ixmaca'an ju catach'ixanch \q1 ni jantu cach'an'uyan ju tu'u' chiux. \p \v 12 Para ju Jesús chani lhik'alhtayanalh: \p ―Vachu' ts'okcanta ju anch ni jantu alakts'int'anut'i ju Dios ni camuctaxtuya' ju ixchivinti u jantu. \p \v 13 Pus acsni mask'atik'o tijpachux alactu'unti ju ixmanaviniputun ju Jesús pus ju lhacaticuru macoyaulh tus alakatam avilhchan. \s1 Ju Jesús ch'alhcatnalh ju xa'estado Galilea \p \v 14 Pus ju Jesús anchokopa ju xa'estado Galilea chai la'ixtachaput ju Spiritu Santu ju xach'alhcatnan. Chai lacc'atsak'ocalh ixlacata yuchi tachi ixlhilacaputs'un ju lacat'un anch. \v 15 Chai ix'amalanininch la'ixlacpujitat'an ju ist'a'israelitanin ju anch. Chai ixchux'an na ixtalak'ayai ju yuchi. \s1 Jesús ixvi ju lak'achak'an Nazaret \p \v 16 Ju Jesús minchokopa ju lak'achak'an Nazaret junta ixtak'ayata. Chai acsni cha'alh ju avilhchan pa'astacni pus ju yuchi tanucha la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin tachi ju ixlhilanitach. Chai taya ni catac'atsaya' ju lapanacni ni ix'amak'asmatniputun ju ixchivinti Dios. \v 17 Chai xtaknicalh ju alhiqui ju ists'okta ju mak'aniya lapanac ju ixnajun ixchivinti Dios. Yuchi ju Isaías ixjuncan. Pus ju Jesús acsni puxk'otlh ju alhiqui lhitajulh junta chani ists'okcanta: \q1 \v 18 Ju Spiritu Santu t'ajun laqui'alhunut \q1 ni quilhisacxtuta ni ac'ajunach ju quilhpatinin ta yu laich cataputak'alhtaxtuya'. \q1 Chai quimacaminta ni ac'amak'ank'acha ju na ta'amak'aninin. \q1 Chai ni ac'ajunach ju tach'inin ni laich catataxtulh junta at'alhnucanta. \q1 Chai ni ac'amalac'avaniya' ju alak'ach'ixnin. \q1 Chai ni ac'axk'ot'ach ju va alhimakchapucan. \q1 \v 19 Chai ni acnona' ni chilh ju avilhchan acsni ca'anaviniya' lamapainin ju Dios ju lapanacni. \m Pus chunch ju ajuni ju lapanacni ju Jesús. \p \v 20 Chai astan mapuxtokchokolh ju alhiqui. Chai xtaknichokolh ju alhistacna' chai tavi ni ca'amalaninina'. Chai tachi chun ju ixtavilanalh ju lacpujitat va task'otutulh. \v 21 Pus ju yuchi tsuculh ajunini': \p ―Chavai avilhchan uctaxtulh junima chivinti tachi ju ts'okcanta la'ixchivinti Dios. Uctaxtulh acsni xaquilak'asmatniyau ju chivinti ju xaclajunau. ―Chunch ju ajunilh ju lapanacni ju Jesús. \p \v 22 Chai ixchux'an tanaulh ni vasalh na lai ix'amalaninin. Chai na ixtalhamak'aninin ni na k'ox ixjunita ju ixchivinti ju tuchi ix'ajuni. Para ixtanajun: \p ―Ja jantiyu' ju ani ists'alh ju José. \p \v 23 Chai ju Jesús ajunchokopa: \p ―Ju uxijnan ca va quilajumputunau ju chivinti ju noncan: “Ac'uch'unu' ac'uch'uch'ok'oc'ach mi'akstu. Ju chunch puc'atsacan ni vasalh lai ac'uch'unun”. Chai ca va quilajumputunau ni vasalh Cristo icjunita pus tasq'uini ni p'ulhnan acnaviya' ju ani laquint'un'an ju tuchi ixnoncan ni xacnaviyacha ju lak'achak'an Capernaum chai ju chunch laich ap'uc'ats'aya'it'it ta yu aquilapulhilaksiyau. \p \v 24 Chai tailhi'alh ixchivinti. Ajuni: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Jantu xamati' ju najun ixchivinti Dios ju lai tu'u' calhiulacalh ju la'ixt'un. \v 25 Alakts'int'it ta yu tapasalh la'is'atsucunti ju Elías. Acsni ixt'ajunca' ju yuchi pus jantu lalh ju xcan lakat'utu c'ata a lakachaxan malhquiyu'. Chai alilh ju k'ai chavan ixlhilacaputs'un ju lacamunutpa'. Chai slivasalh ni na lhu ixta'alin ju chakolun ju va ix'animacontilacanta ju sia ist'a'israelitanin. \v 26 Para jantu xamati' ju sia yu'unch ju malakachanicalh ju Elías. Alai malakachanicalh pumatam chako'ulh ju ixnimacontilacanta amachaka' Sarepta laxat'un Sidón. \v 27 Chai acsni ixt'ajun ju Eliseo ju ixnajun ixchivinti Dios pus na pumalhu ist'a'israelitanin ixtapacxanta ju na macxcai ts'its'i ju puch'i'an. Para jantu xamati' ju sia lhiyu'unch ju lai palai canavicalh. Va yuchi ju ixjuncan Naamán amachaka' xalacat'un Siria. \p Chunch ju ajuni ju lapanacni ju Jesús. Chai yuchi alhijunilh chunch ni va ix'amamachakxaniputun ni jantu tu'u' ixtalhiulai ju ixt'a'amachak'an ju mak'aniya lapanacni vachu'. Para ju amachak'an alacatam yu'unch ju talhilaksilh. \p \v 28 Pus ju acsnich tachi chun ju ixtavilanancha lacpujitat lana na tatalhk'amalh acsni tak'asmatnilh ju ixchivinti. \v 29 Chai tataya. Tatixcoxtulh ju Jesús ju lak'achak'an. Chai talhi'alh akstijun junta va k'ank'apuk'aitajunta junta vanin ixt'avi ju ixlak'achak'an'an. Anchach ju ixtamaca'amputun ju Jesús. \v 30 Para ju Jesús tapasalh la'ixlacaitat junta ixtayanalh ju yu'unch. Chai alh. \s1 Ju lhacaticuru ixch'apanita ixtanquilhacni pumatam \p \v 31 Ju Jesús alh ju lak'achak'an Capernaum laxa'estado Galilea. Chai ju savat tsuculh amalaninin ju lapanacni ju lacpujitat. \v 32 Pus chux ju lapanacni na ixtalhamak'aninin ta yu ix'amalaninin ni istasui la'ixchivinti ni vasalh ismispai ju atalaninti. \p \v 33 Chai ixtanumacha lacpujitat pumatam lapanac ju ixpacxanta ju lhacaticuru la'ixtanquilhacni. Chai ju anu' lhacaticuru lana ts'au t'asalh. Puchivinilh ixquilhni ju anu' lapanac. Junich ju Jesús: \p \v 34 ―Ai. Tijuch ju quilamintau lhilakts'inin ji Jesús amachaka' Nazaret. Ja va quilamintau mamak'alhk'ajninin ju quijnan. Pus iclamispayau tichi chavaich'at. Pus ju uxint'i salaka ixlapanac Dios'at. \p \v 35 Para ju Jesús k'ailh ju lhacaticuru. Junich: \p ―Va sekch. At'axt'uch ju la'ixlacatuna ju ani lapanac. \p Pus ju acsnich ju lhacaticuru tin samak'alh ju lapanac junta ixtayanalh ixtalhavat lapanacni. Chai lana taxtulh la'ixlacatuna. Para jantu xamac'atsani. \v 36 Chai lana na talhamak'aninilh ju lapanacni. Chai ixtalaclajuni ju sia lhiyu'unch: \p ―Tis chivinti nu' ju ani. Pus ju yuchi slivasalh lai lhinajun chai lacatachaput ju ajuni ju lhacaticurulhni ni catataxtulh chai tataxtui. \p \v 37 Pus ixtac'atsak'ojui ju ixlacata yuchi vanta lhi'anchach junta vanin ixlhi'alin ju lak'achak'an. \s1 Palaich navicalh ixput'ichako'ulh ju Pitalu' \p \v 38 Pus ju Jesús taxtulh ju lacpujitat chai alh la'ixchaka' ju Simón. Pus ju ixput'ichako'ulh ju Simón na ixch'apata ju iscacat. Pus tapaininicalh ju Jesús ixlacata ju anu' tak'ank'an. \v 39 Pus ju yuchi taya vanin junta ixma ju tak'ank'an. Chai k'ailh ju scacat. Pus lana macaulh ju iscacat ju tak'ank'an. Chai k'ostavi chai tsuculh alacmavana' ju Jesús chai ix'amamaka'ui. \s1 Palaich anavicalh lhu tak'ank'anin \p \v 40 Chai acsni anchalh ju avilhchan pus ix'alhiminicanch ju Jesús tachi chun ju tak'ank'anin ju na tijlhu tak'ank'at ixtach'apata. Chai ju Jesús ix'amokslanich ju ixmaca' la'ixlacatuna'an ju pumatamin tak'ank'anin chai palaich ix'anavi. \v 41 Chai vachu' na lhu lhacaticurulhni ixtataxtui la'ixlacatuna'an ju lapanacni. Chai p'as ixtajuni ju Jesús: \p ―Vasalh ists'alh Dios'at. \p Para ju Jesús ix'alack'aji. Chai jantu ix'alacasq'uini ni catachivinilh ni ixtac'atsai ni yuchach ju Cristo ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. \s1 Ju Jesús amalaninin lhiGalilea \p \v 42 Chai acsni tuncunchokolh pus ju Jesús lana taxtuchokochalhch. Alh junta va aseknic'a. Para ju lapanacni na ixtapuxcajui. Chai tachincha junta ixvilhcha. Chai na ixtach'apa'ulaputun ni jantu ca'alacmacaulh ju yu'unch. \v 43 Para ju yuchi ajuni: \p ―Para tasq'uini ni vachu' ac'alh ju ali' lak'achak'anixni. Ac'alh ajunini' ju lapanacni ni Dios lhinomputun la'is'atsucunti'an. Tasq'uini ni chunch aclaya' ni yuchi iclhimalakachacantachilh. \p \v 44 Pus ju Jesús ix'amalani ju lapanacni laxalacpujitat ju laxa'estado Judea. \c 5 \s1 Na lhu tach'apalh ju pamata \p \v 1 Pus ju Jesús ixyacha vanin la'ixquilhtu' ju atants'in Genesaret. Chai ju lapanacni ni na ilhu'an ixtajunita pus na istasamak'amputun ju Jesús ni vanin ixtatayaputun ni laich catak'asmatnilh ixchivinti Dios ju ix'ajuni. \v 2 Pus ju Jesús lakts'ilh lakat'ui barco ju vanin ixlacvi la'ixquilhtu' atants'in. Para ju ixch'apanin pamata ixtatacut'ach ni ixtat'ajun chak'anin ixch'okxni'an. \v 3 Chai ju Jesús putaju lakatam barco ju anchach ixlacvi. Chai ju yuchi ix'anu' Simón ixjunita. Chai ju Jesús tapaininilh ju Simón ni cha taju lacats'unin ju lacxcan ju ixbarco. Chai acsni chunch ju navilh ju Simón pus ju Jesús tsuculh amalanini' ju lapanacni. \v 4 Chai acsni chivink'olh pus junich ju Simón: \p ―Alhip'ich ju mimbarco junta palai talaclhman chai amu'ut'ich ju minch'okxni'an ni lai ach'ap'aya'it'it ju pamata. \p \v 5 Para ju Simón ak'alhtayanalh chai juni: \p ―Amamaka'unu' tonta ts'isni ju xacmujuyau ju quinch'okxni quinc'an. Para jantu tu'u' icch'apatau. Para ni chunch ju na'un pus acmujuchokoyach ju quinch'okxni. \p \v 6 Pus acsni tamujulh ju ixch'okxni'an ju Simón chai ixt'ach'alhcatna' pus na lhuch lana tanucha ju pamata. Chai ixtak'exputun ju ixch'okxni'an. \v 7 Pus tatamacyonilh ju ixt'ach'alhcatnin ju ixtatajumanalh lacalakatam barco. Tajuni ni catamilh a'aktaijunin. Pus tamilh chai talaktsama chux lakat'ui barco. Chai ixtaquita'acnuputun ju lakat'ui barco. \v 8 Pus ju Simón Pitalu' acsni lakts'ilh ni na lhu ixjunita ju pamata pus lana ta'aktsokotanilh la'ix'ucxlacapu' ju Jesús chai juni: \p ―Ak'ost'ich ju laqui'ucxlacapu' ji qui'ucxtin ni na ic'alactu'unu' lapanac ju quit'in. \p \v 9 Chunch ju naulh ju Pitalu' ni na ixlhamak'aninin ju yuchi chai tachi chun ju ix'alact'atajun lacabarco. Talhamak'aninilh ni na lhu ixtach'apata ju pamata. \v 10 Chai vachu' na ixtalhamak'aninin ju Jacobo chai ju Xivan ists'alan ju Zebedeo. Pus ju yu'unch ixt'alamaktainin ju Simón ixtajunita. Pus ju Jesús junilh ju Simón: \p ―Jantu at'alhan. Tus chavai amak'aixt'ok'a'it'it ju lapanacni ju aquintalhilaca'ana' tachi acsni ixmak'aixt'ok'at'it ju pamata. \p \v 11 Pus ju acsnich tamacutulh ju ixbarco'an. Tamaconk'olh chux chai tach'ak'ok'alh ju Jesús. \s1 Palaich navicalh pumatam ju ix'alin ists'its'i \p \v 12 Acsni ixvi ju Jesús lacalakatam lak'achak'an pus lakmilh pumatam lapanac ju ixpacxanta ju macxcai ists'its'i ju ixpuch'i'an. Chai ju yuchi lana taquilhputanilh ju lacat'un la'ix'ucxlacapu' ju Jesús. Chai tapaininilh. Junich: \p ―Qui'ucxtin ni va xaq'uinc'uch'up'ut'uch cava pus laich xaq'uinc'uch'ut'i. \p \v 13 Pus ju acsnich ju Jesús mokslanilh ixmaca' la'ixlacatuna chai juni: \p ―Iclacasq'uin. Palaich'at. \p Chai acsni naulh ju chunch ju Jesús pus lana macaxnilh ju ists'its'i ju anu' lapanac. \v 14 Chai ju Jesús lhimap'aksilh ju anu' lapanac ni jantu xamati' cajunilh tu'u'. Chani ju juni: \p ―A'inchich t'alac'asunini' ju pali. Axt'akchich ju milhak'ailakts'in ni cac'atsacana' ni salaka ju milacatuna tachi ju najun la'ixlhamap'aksin ju Moisés. \p \v 15 Para jantu sek va ju anu' lapanac chai palai lhu tac'atsa ixlacata ju Jesús. Chai na lhu ju ixtalhitak'aixt'ok'a ni va ixtak'asmatniputun ju ixchivinti ju Jesús chai palaich ixtajumputun ju va ixtalactak'ank'aich. \v 16 Para ju Jesús ix'an junta aseknic'a. Ix'an t'achivini' ju Dios. \s1 Palai navicalh pumatam ju va ixlacalhtuculunta \p \v 17 Chai milh avilhchan acsni ixt'ajun amalanini' ju Jesús lacachaka'. Chai vachu' anch ixtavilanalh ju fariseonin chai ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin. Ju yu'unch ixtamintacha ixlhilacaputs'un ju xalak'achak'anixni ju xa'estado Galilea chai ju xa'estado Judea chai ju lak'achak'an Jerusalén. Chai ju Dios ixtaknita ju Jesús ixtachaput ni laich palai ca'anavi ju tak'ank'anin. \v 18 Chai ju ali'in lapanacni talhimincha pumatam lapanac lacalona. Ju yuchi va ixlacalhtuculunta. Chai ju yu'unch ixtapuxcajui ta anchach ju laich catapumanu lacachaka' ni laich catamamanilh la'ix'ucxlacapu' ju Jesús. \v 19 Para jantu jinta' talhitaju junta laich catapumanu ni na is'aktsamcanta lacachaka'. Pus tamuc'alh la'ix'ucxni chaka'. Ta'ucxmak'alh chai anch ju tapumak'alhtaju lacalona ju anu' tak'ank'an. Tamama vanin junta ixvi ju Jesús. \v 20 Chai ju Jesús acsni alakts'ilh ni na ixtalhilaca'an ju yuchi pus junich ju tak'ank'an: \p ―Ji lapanac ju mi'alactu'unti mac'acxanicanta. \p \v 21 Pus ju acsnich ju fariseonin chai ju yu'unch ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin tanaulh la'ix'alhunut'an: “Tis chavaich nu' ju ani lapanac ni va macxcai ju najun ni tachi ju Dios ju jumputun. Tis chavaich apumatam ju lai mac'acxai ju alactu'unti. Ni va yuchi jumpala' ju Dios”. \p \v 22 Para ju acsnich ju Jesús amachakxanilh tuchi ixtapast'ac'ach ju yu'unch chai axak'ala. Ajunich: \p ―Tajuch ni va chunch ju p'ast'ac'at'it ju lami'alhunut'an. \v 23 Ni acjunilh ni mac'acxanicalh ju ix'alactu'unti pus jantu lai p'uc'ats'ayat'it ni vasalh alin ju quintachaput u jantu. Para ni acjunilh ni cak'ostavi chai ca'alhtanalh pus ju chunch lai ap'uc'ats'aya'it'it ni alin ju quintachaput u jantu. \v 24 Pus ju chavai aclamasuniyau ni alin ju quintachaput ju ani lacamunutpa' ni lai icmac'acxai ju alactu'unti. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p Pus ju acsnich ju Jesús junilh ju anu' ju ixlacalhtuculunta: \p ―Uxint'i ju icjunan. Ak'ost'a'ulhch. Asact'ich ju mimputaman. A'inchich ju laminchaka'. \p \v 25 Chai lana taya ju anu' lapanac la'ix'alac'avanti'an ju yu'unch. Chai saclh ju ixputaman. Chai alh la'ixchaka'. Chai na ixlak'aya'anta ju Dios ju lacati. \v 26 Chai lana na talhamak'aninilh ixchux'an. Chai talak'aya ju Dios. Chai na tatalhanalh. Tanaulh: \p ―Iclakts'iu lakatam lhamak'an ju chavai. \s1 Ju Jesús t'asanilh ju Leví \p \v 27 Chai astan acsni tapasalh ju ani taxtokni pus ju Jesús taxtulh. Chai lakts'ilh pumatam ach'ini' ju Leví ixjuncan. Ju yuchi ixvi junta ix'ach'inin ixlacata ju tu'u' ju ixlhimincanta ju anu' lak'achak'an. Pus ju Jesús juni: \p ―Aq'uinch'ak'ok'ach. \p \v 28 Pus ju anu' ach'ini' lana taya chai macaulh ju ixlhich'alhcat chai t'a'alh ju Jesús. \p \v 29 Chai astan ju Leví navinilh ju Jesús lakatam lacvaiti ju la'ixchaka'. Chai na lhu ixtamakvilanalh lacamixa ju ixt'a'ach'inin ju Leví chai vachu' na lhu ali'in lapanacni. \v 30 Para ju fariseonin chai ju na ixtalhatalanininta ju lhamap'aksin ju vachu' fariseonin ixtajunita va ixta'alhichivinin ju ix'amamaka'ui ju Jesús. Talacjuni: \p ―T'as ni va alact'avainat'it chai alact'ak'ot'at'it ju vino ju ach'inin chai ju alactu'unin. \p \v 31 Chai ak'alhtayanalh ju Jesús. Ajunich: \p ―Ju lactachapunin jantu tamaktasq'uini ju ac'uch'unu'. Va yu'unch ju tak'ank'anin. \v 32 Jantiyu' iclhiminta ni ac'alact'asanilh ju tanajun ni na lack'oxin lapanacni tajunita. Alai icminta alact'asanini' ju alactu'unin ni catamacaulh ju ix'alactu'unti'an. \s1 Ju Jesús sacmicanta ixlacata ju tascajat \p \v 33 Pus ju fariseonin chai ju na ixtalhatalanininta ju lhamap'aksin ju vachu' fariseonin ixtajunita tajunilh ju Jesús: \p ―Tajuch ni na paklhu ju tatascajai chai tat'achivinin ju Dios ju ixtamamaka'un ju Xivan. Chai ju quilapanacni quinc'an ju fariseonin icjuntau vachu' chunch talai. Para ju mintamamaka'un ju uxint'i jantu chunch talai. Ju yu'unch tavajin chai tak'ot'a ju vino. \p \v 34 Chai ju Jesús ajunich: \p ―Jantu lai amat'asc'a'aya'it'it ju tamakvilanalh junta catamak'axtokcana' acsni makvilhca' ju anu' ts'alh ju catamak'axt'ok'a'. \v 35 Pus vana va chunch ju quintamamaka'un. Ju chavai jantu tatascajai ni ic'alact'avilhca'. Para cachina' avilhchan acsni acmak'osucana' ju ani lacamunutpa'. Chai acsnich ju catatascajaya' ni aquintalhamak'anininach. \p \v 36 Chai vachu' ajunilh lakatam chivinti ju ix'apumavasalaniputun tu'u'. Ajuni: \p ―Jantu lai xamati' k'ex'i ju lacasast'i ixcuju' chai calhilakyaulh ju lacak'at'ili ixcuju'. Ni va chunch calalh pus lak'alhi ju sast'i ixcuju' chai va na jantu k'ox jun ju k'at'ilh ni jantu ixt'achunch junita ju pumpu' ju xalhilakyajui. \v 37 Chai jantu lai xamati' pumujui ju sast'i vino lacak'at'ili axt'ak'an ni na k'alhp'asnica'. Ni chunch canavi pus ju sast'i vino cak'exlh ju axt'ak'an chai ju vino capuk'ank'olh. Chai ju axt'ak'an cats'ank'alh. \v 38 Alai pumucan ju sast'i vino lacasast'i axt'ak'an. Ju chunch lai pumak'acan ju sast'i vino ju axt'ak'an. \v 39 Chai jantu xamati' ju k'ot'a ju mak'aniya vino ju lai cak'otputulh ju sast'i. Va najun ni palai can ju mak'aniya vino. \p Chunch ju ajuni ju lapanacni ju Jesús. Va ix'amamachakxaniputun ni jantu lai catilhiyaulh ju mak'aniya ixlhamap'aksin ju Moisés ju sast'i ixlhamap'aksin ju yuchi. Chai ju na lanita ju mak'aniya lhamap'aksin na xcai macomputun ni laich ca'amaklhtayanalh ju sast'i lhamap'aksin. \c 6 \s1 Ju ix'amamaka'ui Jesús ta'i ju trigo ju avilhchan pa'astacni \p \v 1 Lakatam avilhchan pa'astacni ju Jesús ixt'ajun tapasana' junta ixch'ancanta ju trigo. Chai ju ix'amamaka'ui ju ixtat'a'anta ixta'ich ju xatrigo chai ixta'ui. Va ixtak'aip'as'ulhi'anta ju la'ixmaca'an. \v 2 Para ju ali'in fariseonin chani tajuni: \p ―Tajuch ni va naviyat'it ju chunch ni jantu lai ch'alhcatnancan ju chavai ni avilhchan pa'astacni. \p \v 3 Chai ju Jesús ak'alhtayanalh. Ajunich: \p ―Ja lana jantu p'ast'ac'at'it tuchi navilh ju David acsni chavanilh ju yuchi chai ju ixtat'a'anta. \v 4 Ja jantu p'ast'ac'at'it ni lai tanu junta ixlak'ayacan ju Dios chai ch'apalh ju xkapavati ju ismokslanicanta ju Dios. Chai ulh chai axtaknilh vachu' ju ixtat'a'anta. Chai ju anu' xkapavati jantu lai va k'aya ix'ucan. Va yu'unch ju palijni ju lai ixta'ui. \p \v 5 Chai vachu' chani ajuni: \p ―Ju Dios quimalakachatachilh ni lapanac actsucuya' ju ani. Chai quit'in ju lai icnajun tuchi lai navican ju avilhchan pa'astacni. \s1 Pumatam va ixixnita ju ixmaca' \p \v 6 Chai alakatam avilhchan pa'astacni ju Jesús tanulh la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin chai tsuculh amalanini'. Chai ju anch ixtanumacha pumatam lapanac ju va ixixnita ju ixmaca' la'ixlhicana. \v 7 Chai ju fariseonin chai ju yu'unch ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin va ixtalhistact'ajun ju Jesús. Va ixtalakts'imputun ni lai ca'ac'uch'unulh ju avilhchan pa'astacni. Va ixtapuxconi ta yu laich catapumuc'anilh ixtalak'alhin. \v 8 Para ju Jesús isc'atsai tuchi ixtapast'ac'a. Chai junich ju anu' lapanac ju ixixnita ju ixmaca': \p ―Ak'ost'a'ulh. At'aich ju ani junta laich catalakts'inan ju lapanacni. \p Pus ju yuchi k'ostaya chai tayalh ju anch. \v 9 Pus ju acsnich ju Jesús ajunich ju lapanacni: \p ―T'as nonat'it. Ja lhijun ju lhamap'aksin ni canavicalh ju k'ox ju avilhchan pa'astacni u canavicalh ju talak'alhin ni jantu ca'aktaiju tam xamati'. Ja lhijun ni acmak'alhtaxtulh ju atsucunti ju avilhchan pa'astacni u aclakts'imakni. \p \v 10 Pus ju acsnich ju Jesús alakts'ink'o ju ixtayanalh ixlhitalakachoko chai chani ju juni ju anu' lapanac: \p ―Alhit'ach ju mimaca'. \p Chai chunch ju navilh ju lapanac chai lana tachapun va ju ixmaca'. \v 11 Para ju fariseonin chai ju ali'in na k'ox talakachapulh la'ixtalhk'amti'an. Chai ixtalaclajunich ju sia lhiyu'unch ta yu catat'alaya' ju Jesús. \s1 Asacxtucalh ju ixpumacaut'ui'an \p \v 12 Pus ju acsnich ju Jesús alh junta ixvilhcha lakatam akstijun. Alh t'achivini' ju Dios. Chai tontats'is ju t'achivinilh ju Dios. \v 13 Chai acsni tuncunchokolh at'asanilh ju ix'amamaka'ui chai asacxtulh ixpumacaut'ui'an. Chai alaclhilhca'ula ixtamalakachan. \v 14 Pus sacxtulh ju Simón ju lhimapaka'ulh vachu' Pitalu' chai ju Tilix ixlak'au. Chai ju Jacobo. Chai ju Xivan. Chai ju Pilipe. Chai ju Bartolomé. \v 15 Chai ju Mateo. Chai ju Tumax. Chai apumatam Jacobo ju ists'alh Alfeo ixjunita. Chai apumatam Simón ju makyu'unch ixjunita ju cananistanin. \v 16 Chai ju Judas ixlak'au ju Jacobo. Chai ju Judas Iscariote ju astan amak'axtaknalh. \s1 Amalanicalh ixtalhavat lapanacni \p \v 17 Chai ju Jesús alact'amilh ixpumacaut'ui'an chai alact'ataya junta na acpujun. Chai vachu' ixtayanalh anch na lhu ali'in ix'amamaka'ui chai na lhu amachak'an ju xa'estado Judea chai ju amachak'an lak'achak'an Jerusalén chai ju lak'achak'anixni Tiro chai Sidón ju ixvilhcha la'ixquilhtu' alama. Ju yu'unch va ixtaminta k'asmatnin ixchivinti ju Jesús. Vachu' palai ixtajumputun ju ixtalactak'ank'ai. \v 18 Chai ju na ixtamak'alhk'ajnan ni ixtapacxanta ju lhacaticuru vachu' palai anavi ju Jesús. \v 19 Pus na lhu lana ixjunita ju tak'ank'anin chai tachi chun ju yu'unch ixtalacach'apaputun ju Jesús ni ix'alin ju ixtachaput chai palai ixtapujun ju chunch. \s1 Ju ali'in tak'achani. Ju ali'in jantu \p \v 20 Pus ju acsnich ju Jesús lakts'ilh ju ix'amamaka'ui chai ajuni: \p ―Va paxcat unt'at'it ju uxijnan acsni c'ats'ayat'it ni na makt'asq'uiniyat'it ju Dios. Pus ap'ina'it'it ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios. \p \v 21 Va paxcat unt'at'it ju uxijnan ju na lac'asq'uinat'it ju soknic'a atsucunti. Pus chunch cajuna' ju mi'atsucunti'an. \p Va paxcat unt'at'it ju uxijnan ju na ta'amak'aninin. Pus ju Dios catamak'ank'achayan. \p \v 22 Va paxcat unt'at'it ju uxijnan acsni cataxcayan ju lapanacni chai acsni jantu catat'a'alhtanamputunan chai acsni catajunan macxcai chivinti chai acsni catanona' ni jantu lack'oxin lapanacni unt'at'it va ixlaca'atalh ni quilalhilaksiyau ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \v 23 Pus alhik'ach'ant'it acsni chunch cata'ulhtuyan. Slivasalh na k'ox alhiulat'it. Pus chunch alat'it ni slivasalh na k'ox ju axt'aknic'ana'it'it ju lact'iyan. Pus ju mak'aniya ixlacpa'itni'an ju lapanacni ju chunch ta'ulhtuyan vana va chun ixta'ulhtui ju mak'aniya ixlapanacni Dios. \p \v 24 Para paini'itnich ju uxijnan ju nonat'it ni jantu makt'asq'uiniyat'it ju Dios. Pus va ani lacamunutpa' ju ca'alina' ju mink'achat'an. Ju astan jantu. \p \v 25 Paini'itnich ju uxijnan ju nonat'it ni na k'ox ju chavai ju mi'atsucunti'an. Pus ju astan ac'ats'aya'it'it ni mak'anc'acxnitan ju ixtak'oxinti ju mi'atsucunti'an. \p Paini'itnich ju uxijnan ju na k'ach'anat'it ju chavai. Ju astan na ak'alhuna'it'it chai amak'aninina'it'it. \p \v 26 Paini'itnich ju uxijnan acsni chux ju lapanacni catanona' ni na lack'oxin lapanacni unt'at'it. Pus ju mak'aniya ixlacpa'itni'an ju lapanacni ju chunch tajunan vana va chun ixtajuni ju mak'aniya lapanacni ju ixtalhitalacasui tachi ju ixlapanacni Dios mas jantu. Pus ni vana va chun tajunan ju uxijnan pus tasui ni jantu slivasalh ixlapanacni Dios unt'at'it vachu'. \s1 Ajuncan ni catamapaini ju ixt'alaxcai'an \p \v 27 Para ju uxijnan ju quilak'asmatniyau iclajunau ni amap'ainit'it ju mint'alaxcai'an. Chai anavinit'it k'ox ju na taxcayan. \v 28 Asq'uint'it ju k'ox is'atsucunti'an ju macxcai tajunan. Chai at'ap'aininit'it ju Dios ixlacata'an ju talhimacchapuyan. \v 29 Acsni xamati' cata'ulaniyan ju lamilakxtan'an axt'aknich'ok'ot'it ju mintalakxtantam'an. Chai ni xamati' catachivimak'anan chai catatai'iniyan ju mincutun'an pus vachu' jantu alhik'a'it'it ju mimpumpu'an. \v 30 Ni xamati' catasq'uiniyan ju tu'u' pus jantiyu' ju jantu axt'aknip'ut'ut'it ni va mak'ap'ut'unat'it mi'akstu'an. Chai ju catalhi'aniyan ju tu'u' ju mi'anu'an junita pus jantu va tachi asq'uinich'ok'ot'it. \v 31 Pus ni lac'asq'uinat'it ni k'ox cata'ulhtuyan ju mint'alapanacni pus vachu' k'ox a'ulht'ut'it ju yu'unch. \p \v 32 Pus ni va yu'unch ju amap'ainiya'it'it ju tamapainiyan pus ja navit'at'it tu'u' ju k'ox. Pus mas yu'unch ju na ta'alactu'unun vachu' tamapaini ix'amigojni'an. \v 33 Chai ni va yu'unch ju anavinit'it k'ox ju tanaviniyan k'ox pus ja navit'at'it tu'u' k'ox. Pus mas yu'unch ju alactu'unin vana va chun tanavi. \v 34 Chai ni va yuchi ju alhimach'ixt'akt'it ju mintumin'an ni va ap'ulha'at'it pus ja k'ox calhiulaya' ju Dios ju chunch. Pus mas yu'unch ju alactu'unin tamach'ixtakni ju ixtumin'an ju ixt'a'alactu'unin ni va tapulhajaputun. \v 35 Alai amap'ainit'it ju mint'alaxcai'an. Anavinit'it ju k'ox chai amach'ixt'aknit'it ju mintumin'an chai jantu alhamak'aninint'it u ni axt'aknich'ok'oc'ana'it'it u jantu. Chai ni chunch ju anaviya'it'it pus na lhu cajuna' ju mintalhaja'an chai catasuya' ni vasalh is'ask'at'an Dios unt'at'it. Pus ju yuchi anavini ju k'ox ju jantu tavanan tajuni lak'ailakts'iuch chai ju na k'ai tajunita. \v 36 Pus anavit'it ju lamapainin tachi ju mimpai'an Dios ni vachu' navi ju lamapainin. \s1 Jantu a'ulaniya'it'it ixtalak'alhin ju ak'antam \p \v 37 Jantu ana'unt'it ni talak'alhin ju xanavi ju ak'antam. Ni chunch ju alat'it pus ju Dios canona' ni vachu' navit'at'it talak'alhin ju uxijnan. Jantu a'ulanit'it ixtalak'alhin ju ak'antam chai ju chunch jantu vachu' a'ulanic'ana'it'it ju mintalak'alhin'an. Amac'acxanit'it ju ak'antam chai vachu' ju Dios catamac'acxaniyan ju uxijnan. \v 38 Axt'aknit'it ju tamaktasq'uini ju tu'u' chai ju Dios vachu' cataxtakniyan ju uxijnan. Chai lacak'ox alhcanti ju axt'aknic'ana'it'it chai k'ox casajucana' chai cac'alhajucana' chai ca'alhpaxach. Pus tuch'i anaviya'it'it ju ak'antam pus vana va chun ju anavic'ana'it'it. \p \v 39 Chai ju Jesús ajuni alakatam chivinti ju ixt'alakts'ipaxcavaich ju tu'u'. Chani ju ajuni: \p ―Ju tam alak'ach'ix jantu lai catip'ulhni ju ixt'a'alak'ach'ix. Ni chunch canavi pus va k'aixtam catint'a'alh junta puculhucnic'a. \v 40 Ju tam amamaka'unti jantiyu' ju palai k'ai. Yuchi ju palai k'ai ju tam amamaka'unu'. Para va tichi chavaich ju na k'ox masunicanta pus va ixt'achunchach cajuna' tachi ju ix'amamaka'unu'. \p \v 41 Tajuch ni na naviyat'it cuenta ju tu'u' lacat'icst'i talak'alhin ju navi pumatam milhilak'au para lana jantu naviyat'it cuenta ju k'ai talak'alhin ju naviyat'it mi'akstu'an. Ni chunch ju layat'it pus ixt'achunch unt'at'it tachi tam lapanac ju cajunilh ak'antam ni tanun ju lacat'icst'i amacxtalh la'ixlakchulh mas tanun ju palai k'ai amacxtalh la'ixlakchulh is'akstu. \v 42 Chai tas laich a'unit'it ju tam milhilak'au: “Alak'a'it'ich ni ac'aktaijuyan ni amacona' ju talak'alhin ju navi”. Tas laich chunch a'unit'it ni jantu naviyat'it cuenta ju k'ai talak'alhin ju naviyat'it ju uxijnan. Pus acsni chunch ju layat'it pus ixt'achunch unt'at'it tachi tam lapanac ju cajunilh ak'antam: “Acmaxtuniyanch ju lacat'icst'i amacxtalh ju tanun lamilakchulh”. Laich chunch juni mas palai k'ai amacxtalh ju tanun la'ixlakchulh is'akstu. Para ju uxijnan acsni chunch ju layat'it pus va acxp'ut'iyununat'it. Pus p'ulhnan amac'a'unt'it ju k'ai talak'alhin ju naviyat'it. Chai ju chunch lai a'akt'ai'uya'it'it ju milak'au'an ni camacaulh ju lacat'icst'i talak'alhin ju navi ju yuchi. \s1 Laxatoc'at pumispacan tu'u' q'uiu \p \v 43 Ju tu'u' k'oxi q'uiu jantu lai catixtaklh ju xalhi'ut ju jantu k'ox. Chai ju tu'u' q'uiu ju jantu k'ox jantu lai catixtaklh ju k'oxi xalhi'ut. \v 44 Pus tachi chun ju q'uiu lhimispacan ju xalhi'ut. Jantu lai toc'ai ju capen laca'alhtucunan. Nin lai catitoc'alh ju uvas laca'ach'itinan. \v 45 Pus vana va chun tam lapanac. La'ixchivinti putasui tichi lapanac junita. Pus tam xamati' ju na k'ox lapanac junita na k'ox cachivina' ni yuchi ju k'ox ju alin la'ix'alhunut. Para tam lapanac ju na k'ai junita pus na macxcai cachivina' ni va yuchi ju jantu k'ox ju alin la'ix'alhunut. Pus tuchi alin la'ix'alhunut ju pumatamin pus chunchach ju chivinin. \s1 Yocalh lakat'ui chaka' \p \v 46 Tajuch ni va quilalhixak'alayau ucxtin para jantu naviyat'it tuchi iclalhijunau. \v 47 Pus tachi chun ju quintalakmin chai quintak'asmatni ju quinchivinti chai tanavi tachi ju icnajun pus chani tajunita. \v 48 Pus va ixt'achunchach tajunita tachi ju tam lapanac ju yaulh ixchaka'. Pus talhman lana ju pucutulh tus lhitajulh ju chiux chai la'ix'ucxni ju anu' chiux ju yaulh ju xatantun ixchaka'. Chai acsni navik'olh ju ixchaka' pus astan milh lakatam akmuxtut. Chai na p'as ju neklh ju ani chaka'. Para jantu lai lacchiquixlh ni la'ix'ucxni chiux ixch'antai. \v 49 Para va tichi chavaich ju k'asmat'a ju quinchivinti para jantu muctaxtui pus ju yuchi chunch junita tachi ju apumatam lapanac ju vachu' yaulh ixchaka'. Para ju yuchi jantu talhman pucutulh junta xayajui ju xatantun ixchaka'. Pus acsni na p'as neklh ju xcan pus lana maktalh. Lana tak'alhik'o ju anu' chaka'. \c 7 \s1 Palaich navicalh ixlapanac pumatam xak'ai \p \v 1 Chai acsni ajunk'o ju ixchivinti ju lapanacni pus ju Jesús tanulh ju lak'achak'an Capernaum. \v 2 Chai ju anch ixvi pumatam capitán ju romano ixjunita. Chai ju yuchi ix'alin pumatam ixlapanac ju na ixmapaini. Para na ixtak'ank'ai chai na ixniputun. \v 3 Pus ju anu' capitán acsni k'asmatli ixlacata ju Jesús pus amalakachalh ju xapapanin israelitanin ni cata'alh tapaininin ju Jesús ni camilh c'uch'unu' ju ixlapanac. \v 4 Pus ju yu'unch talak'alh ju Jesús chai slivasalh tatapaininilh. Tajunich: \p ―Ju yuchi na k'ox lapanac junita. Lhijunch ni anaviniya' ju ani lamapainin. \v 5 Ju yuchi na tu'u' quintalhiulayan ju quijnan'an ju israelitanin juntau. Chai vachu' is'akstu lhinaulh ixyajuca quimpujitat quinc'an. \p \v 6 Pus ju Jesús alact'a'alh ju yu'unch. Para acsni vanin ix'alact'acha'amputun la'ixchaka' ju anu' capitán pus ju yuchi amalakachalh ju ix'amigojni. Chai acsni talakchilh ju Jesús chani tajuni: \p ―Ji ucxtin ma va jantu jeks mavaputunan ju yuchi ju quintamalakachatachin. Pus ju yuchi ma jantu tu'u' ixtapalhni ni ma laich at'it'anuchi' la'ixchaka'. \v 7 Pus ma yuchi jantu xalhimimputunan t'asaninin is'akstu ni ma va jantu tu'u' lhiulachokocan is'akstu. Para ma mas va anauch ju chivinti chai palai cajuna' ju ixlapanac. \v 8 Pus ju yuchi ma c'atsai ni lai chunch catapasaya' ni vachu' alin ju talhijuni. Chai ma vachu' na lhu alin ju ixtaropajni ju alhijuni ju yuchi. Chai acsni ma junich ju pumatam: A'inchich. Pus ma an. Chai ni ma juni apumatam: At'at'i. Pus ma minch. Chai acsni ma juni ju ixlapanac: Anavit'ich ju ani. Pus ma navich. \p Pus ju anu' capitán ix'alhijunita ju ix'amigojni ni chunch ju catanaulh ni isc'atsai ni taquiclaca'ini ju Jesús tachi chun ju taxtokni ni yuchi ju xak'ai tucan junita. \v 9 Chai ju Jesús acsni ak'asmatnilh ju ixchivinti'an na lhamak'aninilh. Chai alakts'ilh ju lapanacni ju ixtach'ak'ok'ata chai ajuni: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Jantu iclhitajuta nin pumatam quint'a'israelita ju aquilhilakts'ilh tachi ju lai ju ani lapanac. \p \v 10 Pus ju yu'unch ju ix'amalakachacanta ta'anchokolh la'ixchaka' ju capitán. Chai acsni tacha'anchokolh talakts'ilh ju tak'ank'an ni tachapunch junchokota. \s1 Ju Jesús malok'onichokolh pumatam ts'alh ju ixnita \p \v 11 Chai acsni tapasalh lakatam lakat'ui avilhchan pus ju Jesús ix'amputun ju lak'achak'an Naín. Ixtat'a'anta na lhu ix'amamaka'ui chai na lhu ali'in lapanacni. \v 12 Chai acsni ixcha'amputun vanin junta putanucanacha ju lak'achak'an pus apakxtoklh lhu lapanacni. Va ixlhi'ancanta campusantu pumatam alasanin. Yuchi ju lakatami ists'alh ixjunita ju ixnati chai ju yuchi ixnimacontilacanta. Pus na lhu ixtat'a'anta ju chako'ulh ju ixt'a'amachak'anch. \v 13 Pus ju ucxtin Jesús acsni lakts'ilh ju anu' chako'ulh na mapaini chai junich: \p ―Jantu ak'alhu. \p \v 14 Chai ju Jesús stalh lak'alh ju ixp'aklat ju ts'alh chai ucxch'apalh. Pus tamast'ac'a ju ix'akxk'ok'anin. Chai ju Jesús junilh ju alasanin: \p ―Ts'alh uxint'i ju icjunan. Ak'ost'a'ulh. \p \v 15 Chai lana k'ostavilh ju anu' ixnita. Chai tsuculh chivini'. Pus ju Jesús xtaknichokolh ju ixnati. \v 16 Pus slivasalh na tatalhanalh ixchux'an ju lapanacni. Chai talak'ayalh ju Dios. Chai ixtanajun: \p ―Talacasulh laquilhiquijnan'an pumatam k'ai lapanac ju najun ixchivinti Dios. \p Vachu' ixtanajun ni Dios xalakmin ju ixlapanacni. \p \v 17 Pus lacc'atsak'ocalh ixlhilacaputs'un ju xa'estado Judea chai ixlhilacaputs'un ju xalacat'un ju ixt'alach'apata. \s1 Ju Xivan amalakachalh ju ix'amamaka'ui \p \v 18 Chai junta ixt'alhnucanta ju Xivan pus ixtamamaka'un talhicha'anilh chivinti ixlacata tachi chun ju ani taxtokni ju ixnavi ju Jesús. Pus ju Xivan at'asanilh pumat'ui ixtamamaka'unti. \v 19 Chai amalakachanilh ju Jesús. Chai ajuni: \p ―Chanich a'una'it'it: Ja ma uxint'i ju noncan ni camina'. U ma acpacxanchokoyau apumatam. \p \v 20 Pus ju anu' lapanacni talakmilh ju Jesús chai tajunilh tachi ju ix'ajuncan. Tajunilh ju Jesús: \p ―Quintamalakachachin ju Xivan ju amakpaxana' ni ma aclamiu sacminin ju uxint'i. Ja ma uxint'i ju caminach noncan u ma acpacxanchokoyau apumatam. \p \v 21 Pus ju anuch pants'iquis na lhu ju palai anavi ju Jesús ju ixtalactak'ank'ai chai ju na ixtamak'alhk'ajnan. Chai axcoxtulh ju lhacaticurulhni ju ixtatanun la'ixlacatuna'an ju ali'in lapanacni. Chai alacmalac'avani na lhu ju alak'ach'ixnin ixtajunita. \v 22 Tus acsnica' ju ak'alhtayanalh ju Jesús. Ajunilh ju ixtamalakachan ju Xivan: \p ―A'inch'ok'ochit'itch juninin ju Xivan tuch'i ju xalakts'inat'it chai ju tuch'i xak'asmat'at'it. A'una'it'it ni ta'alac'avanan ju alak'ach'ixnin ixtajunita. Chai ju va ixtak'alhinita ixch'aja'an sok ta'alhtanan. Chai ju va ixtapacxanta ju ts'its'i ju na puch'i'an talaclacamacaxlich. Chai ju k'atapa ixtajunita laich tak'asmat'a. Chai ju tanita amalok'onichokocalh. Chai ju quilhpatinin ajunicalh ta yu laich cataputak'alhtaxtulh. \v 23 Vachu' a'unit'it ni lhik'ach t'ajun ju tam lapanac ju jantu astan najun ni jantu quinch'ak'ok'aputun. ―Chunch ju ajunicalh ju ix'amamaka'ui ju Xivan. \p \v 24 Chai acsni ta'anchokolh ju ix'alhtanin ju Xivan pus ju Jesús lana tsuculh alacsacmini' ju lapanacni ixlacata ju Xivan. Ajunich: \p ―Tis chavaich ju ixlakts'imp'ut'unat'it junta q'uilat'it lacamacni. C'ats'ayat'it ni jantiyu' q'uilat'it ju anch ni va alakts'imp'ut'ut'it tam lapanac ju va tam tam najun tachi ju lai ju tu'u' xaxk'oi actiyac acsni lacatam lacatam sun lhi'an ju un. \v 25 Pus tis chavaich ju ixlakts'imp'ut'unat'it junta q'uilat'it. C'ats'ayat'it ni jantiyu' ju lhiq'uilat'it ju anch ni va alakts'imp'ut'ut'it tam lapanac ju na va k'ox camalakch'inilh. Pus ju na k'ox tamalakch'ininta chai ju jantu tu'u' c'acxni tatanumanalh la'ixchaka'an ju xalack'ajin ucxtinin. \v 26 Pus tis chavaich ju ixlakts'imp'ut'unat'it junta q'uilat'it. C'ats'ayat'it ni va ixlakts'imp'ut'unat'it ju lapanac ju najun ixchivinti Dios. Chai iclajunau ni vasalh chunch junita ju Xivan. Para palai k'ai lhich'alhcat ju xtaknicanta ju yuchi. Palai jantu va tichi lapanac ju najun ixchivinti Dios. \v 27 Ju Xivan yuchi ju pastaccan acsni chani xats'ok'ulacan la'ixchivinti Dios junta chani najun: \q1 Acmalakachaya' ju quilapanac ju p'ulhnan ca'ana'. Astan ju uxint'i. \q1 Yuchach ju ca'alak'oxiniya' ix'alhunut'an ju lapanacni ni cata'amaklhtayananan acsni ach'ip'ina'. \m \v 28 Para iclajunau ni tus chavai jantu alinta tam xamati' ju palai xak'ai cava. Va yuchi ju Xivan ju amakpaxana'. Para va tichi chavaich ju jantu tu'u' lhiulacan la'ixmacni'an ixt'alapanacni yuchach ju palai k'ai cajuna' ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios. Palai jantu na chun junita ju Xivan ju chavai. \p \v 29 Pus tachi chun ju lapanacni chai ju ach'inin acsni tak'asmatnilh ixchivinti ju Xivan ta'akpaxlh. Pus chunch ju taputalacasulh ni sok ixtalhiulai tachi ju ixnavi ju Dios acsni ixnajun ni catamacaulh ix'alactu'unti'an chai cata'akpaxlh. \v 30 Para ju fariseonin chai ju na ixtalhatalaninin ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin jantu ixtalacasq'uin ni ca'amakpaxalh ju Xivan. Pus ju chunch tasamak'alh tuchi ispastacta ju Dios ixlacata ju yu'unch. \v 31 Pus ju Jesús ajuni ju lapanacni: \p ―Tis chavaich nu' ju va ixt'achunch lai aclanaviniyau ju uxijnan ju t'onat'it ju chavai. Tijuch nu' ju va mint'achunch cava. \v 32 Pus ca laich acnaulh ni ixt'achunch unt'at'it tachi ju ask'at'an ju tak'amanan laclhitamau. Pus ju quilhmactam chani talajuni ju aquilhmactam: “Ju quijnan xacsk'olau para jantu xa'at'ininat'it ju uxijnan. Chai icmilhpauch ju amak'aniti para sin chunch jantu xak'ach'aniyat'it ni jantu xalack'alhunat'it”. Chunch talaclajuni ju ask'at'an. Chai vana va chun ju layat'it ju uxijnan ju t'onat'it ju chavai. \v 33 Pus acsni tavanan milh ju Xivan ju amakpaxana' pus ju yuchi jantu ixvajin tachi ju venat'it chai jantu ixk'ot'a ju vino. Chai ju uxijnan ixnonat'it ni va ixpacxanta ju lhacaticuru. \v 34 Chai icminta ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Chai ju quit'in icvajin tachi ju venat'it chai ick'ot'a ju vino chai ju uxijnan nonat'it ni va chavani lapanac chai va ak'otnu lapanac icjunita. Nonat'it ni va ix'amigo ju ach'inin chai ju alactu'unin icjunita. \v 35 Para ju vasalh ta'ac'atsananta tanajun ni akts'iya k'ox tuchi navi ju Dios. \s1 Ju Jesús ixvi la'ixchaka' pumatam fariseo \p \v 36 Pus pumatam fariseo tapaininilh ju Jesús ni cat'availh. Chai ju Jesús t'atanulh la'ixchaka' chai t'atapakstitama ni chunch ju ixtalhilanitach acsni ixtavajin. \v 37 Chai ix'alin ju anu' lak'achak'an pumatam chako'ulh ju na ix'alactu'unun. Pus ju yuchi acsni c'atsa ni anchach ixtapakstitamai ju Jesús la'ixchaka' ju anu' fariseo pus vachu' tanucha lacachaka'. Chai lhimilh lakatam lumeti ju ixlhinavicanta chiux ju ixputajun ju c'uch'u ju na c'us acamin. \v 38 Chai taya la'ixpulacan ju Jesús junta ixch'an'anta. Chai tsuculh k'alhunu'. Chai ju ixlakpuk'alhut ixtoc'aniyacha la'ixch'aja' ju Jesús. Chai ixpuch'anxacai ju ix'ai. Chai ixch'anch'uch'ui chai ixch'anmuc'ai ju ixc'uch'u ju na c'us acamin. \v 39 Para acsni lakts'ilh ju anu' fariseo ju ixk'ailhiminta ju Jesús la'ixchaka' pus chani ju pastaclh la'ix'alhunut: “Ju ani ni vasalh cava ju lapanac ju najun ixchivinti Dios pus ca'ismispa tichi chavaich chai ta junita ju is'atsucunti ju anu' chako'ulh ju t'ajun lacach'apana'. Ca'isc'atsa ni va alactu'unu' junita”. \v 40 Pus ju acsnich ju Jesús chani junilh ju anu' fariseo: \p ―Simón va icjumputunan lakatam chivinti. \p Chai ju anu' fariseo junich: \p ―Aq'uin'unch ji amamaka'unu'. \p \v 41 Chai ju Jesús juni: \p ―Pumatam lapanac ju ixmach'ixt'ak'a tumin ix'amach'ixtaknita pumat'ui lapanacni. Ju pumatam ixlhi'ani lakaquis cientos. Chai ju pumatam ixlhi'ani cincuenta pexu. \v 42 Para ni jantu tu'u' ixtamak'ata ju lai catalhimapalhnichokolh pus ju ix'amach'ixtaknita ju tumin va amac'acxanilh ju ixt'iyun'an. Pus aq'uin'unch. Tis chavaich ju palai camapainiya' ju ixt'iyun'an ju anu' xamach'ixtakni ixtumin. \p \v 43 Chai ju Simón juni: \p ―Pus ca yuchi ju palai laklhu ixlhi'ani. \p Chai ju Jesús juni: \p ―Stavasalanti ju xak'alht'ayanan. \p \v 44 Ju acsnich ju Jesús lakts'ilh ju chako'ulh chai junich ju Simón: \p ―Alakts'ich ju ani chako'ulh. Uxint'i ju xaq'uink'ailhit'ant'a ju ani laminchaka' para jantu xaq'uixt'akni ju xcan ju xaclhich'anchak'alh. Para ju ani chako'ulh quinch'anchak'alh la'ixlakpuk'alhut chai quinch'anxacalh ju la'ix'ai. \v 45 Chai ju uxint'i jantu xaq'uimacch'uch'ui. Para ju yuchi tus acsni xactanuyacha laminchaka' va tachi quinch'anch'uch'uich. \v 46 Ju uxint'i jantu xaq'uilacpamuc'ai ju aceite. Para ju yuchi quinch'anmuc'alh ju c'uch'u ju na c'us acamin. \v 47 Pus yuchi iclhijunan ni slivasalh na quimapaini ju yuchi ni icmac'acxanilh ju ix'alactu'unti mas na lhu ixjunita. Para na lacats'unin amapaininin ju va lacats'unin mac'acxanicanta. \p \v 48 Pus ju acsnich ju Jesús chani junilh ju chako'ulh: \p ―Icmac'acxanin ju mi'alactu'unti ju ixnavit'a. \p \v 49 Pus ju acsnich ju va k'aixtam ix'alact'avajin ju Jesús tanaulh la'ix'alhunut'an: \p ―Tis chavaich nu' ju ani ni vachu' lai mac'acxai ju alactu'unti. \p \v 50 Para ju Jesús junilh ju chako'ulh: \p ―Ni xaq'uilhilaksi pus chavai t'ak'alht'axt'ut'ach. Inchich chai lhik'ach ats'uc'u. \c 8 \s1 Ix'alin ju chakolun ju ixta'aktaijui ju Jesús \p \v 1 Chai astan ju Jesús ucsuntsuculh chux ju k'ai lak'achak'anixni chai ju lact'icst'i lak'achak'anixni. Ix'amalaninin chai ix'ajuni ju lapanacni ni ixlhinomputun ju Dios la'ix'alhunut'an. Chai ju ixpumacaut'ui'an ix'amamaka'ui ixtat'a'anta. \v 2 Chai vachu' ix'alact'a'anta ju ali'in chakolun ju ix'ac'uch'uta acsni ixtalactak'ank'ai chai ju ali'in axcoxtunicalh ju lhacaticurulhni ju ixtatanun la'ixlacatuna'an. Pus sia yu'unch ju ixtat'a'an ju Jesús yuchi ju Malia amachaka' Magdala. Yuchi ju maxtunicalh pumatujun lhacaticurulhni la'ixlacatuna. \v 3 Vachu' ixt'a'anta ju Juana ix'amachaka' ju Chuza ju ixlapanac ixjunita ju Herodes ju gobernador ixjunita. Vachu' t'a'alh ju Susana chai na pumalhu ali'in chakolun ju ixtalhi'aktaijui ix'alinta'an la'ixmaktasq'uinit'an ju Jesús chai ix'amamaka'ui. \s1 Pumatam ach'anana' \p \v 4 Pus na lhu lapanacni ixtalakmin ju Jesús ju ixtamintacha lakatamin lak'achak'an. Chai acsni na lhu ixtatak'aixtokta pus ju Jesús ajuni lakatam chivinti ju ix'alakts'ipaxcavaich ju tu'u'. Pus chani ju ajuni: \p \v 5 ―Pumatam ach'anana' alh lhavana' ju ix'ach'ananti. Chai acsni lhavanalh ju ix'ach'ananti pus ju ali' ju xat'in va la'ixquilhtu' ti tama. Chai ju ali' putayacalh chai ju ali' tasac'ulh ju ts'ok'o. \v 6 Chai ju ali' ju xat'in tamacha la'ix'ucxni chiux junta va lacats'unin ix'alin ju t'un. Pus acsni p'unlh pus lana xixlh ni jantu ixk'ajuta ju t'un ju anch. \v 7 Chai ju ali' ju xat'in tamacha junta vachu' ixma ju xat'in alhtucunu'. Pus p'ulhnan tak'aya ju alhtucunu' chai akxtakma ju anu' ach'ananti. \v 8 Chai ju ali' ju xat'in tamacha lacak'oxi t'un. P'unlh. Chai acsni tak'aya pus na k'oxich xtaklh ju xatoc'at. Chai tachi ju ch'ancalh pus talhava tam cientos. \p Pus acsni nonk'o ju ani chivinti pus ju Jesús na p'as chivinilh. Ajuni ju lapanacni: \p ―Tichi chavaich ju alin ixpak'asmatni cak'asmatlh. \s1 Ju Jesús jantu vas xa'ajuni ju lapanacni ju tu'u' \p \v 9 Pus ju acsnich ju ix'amamaka'ui tasacmilh ju Jesús. Tajuni: \p ―Tijuch ju nomputun ju chivinti ju xana'un. \p \v 10 Chai ju Jesús alacjuni: \p ―Ju Dios lak'a'i ni amach'akxaya'it'it ju chivinti ju najun ni lhinomputun ju Dios la'is'atsucunti'an ju lapanacni. Para ju ali'in ic'alhixak'alai lacatu'u' chivinti ju ixt'alakts'ipaxcavaich ju tu'u'. Chunch iclai ni jantu catitamispa tuchi nomputun mas talakts'in tuchi icnavi. Chai jantu catitamachakxa mas tak'asmat'a ju quinchivinti. \s1 Ju Jesús mavasalai ju chivinti ixlacata ju ach'anana' \p \v 11 Pus ju chivinti ju xacnajun chani ju nomputun. Ju xat'in yuchi ju ixchivinti Dios. \v 12 Chai ju t'in ju tamacha lacati yu'unch ju tak'asmat'a ju ixchivinti Dios para lana min ju lhacaticuru chai amac'ap'ani ju chivinti ju ix'ach'ananicanta la'ix'alhunut'an ni jantu catalaca'iya' chai jantu catatak'alhtaxtuya'. \v 13 Chai ju t'in ju tamacha la'ix'ucxni chiux yu'unch ju tak'asmat'a ixchivinti Dios chai lana soko tak'achani. Para chunch tajunita tachi ju anu' xap'un la'ix'ucxni chiux. Jantu la'ixlhichux ix'alhunut'an ju ta'amaklhtayanan. Va pants'iquis ju talaca'i. Para acsni tamak'alhk'ajnan ixlacata ju chivinti pus lana tamacajun ixti Dios. \v 14 Chai ju t'in ju tamacha junta ix'alin ju xat'in alhtucunu' pus yu'unch ju tak'asmat'a ju ixchivinti Dios. Para lacsni lacsni tac'ap'a va ixlaca'atalh ni na lhu alin ju xataxtokni ju ani lacamunutpa' ju talhamak'aninin. Chai na tak'achani ju ixmak'alit'an chai na k'ox talhiulai ju ixk'achat ju ani lacamunutpa'. Pus jantu tavanan vasalh tasui ixtachaput ju Dios la'is'atsucunti'an. \v 15 Para ju t'in ju tamacha lacak'oxi t'un yu'unch ju tak'asmat'a ju ixchivinti Dios chai ixlhichux ix'alhunut'an talaca'ik'alhi. Chunch talai ni na k'ox ju ix'alhunut'an tachi ju k'achani ju Dios. Chai tach'ixa va tuchi min la'is'atsucunti'an chai slivasalh tasui ixtachaput ju Dios la'is'atsucunti'an. \s1 Ju chivinti ixlacata ju tu'u' maclhcu \p \v 16 Acsni xamati' xavai ju ixmaclhcu jantu va pu'akxtak'ulai tu'u' xalu. Nin yuchi ni lai ca'ula la'ixtank'apu' putaman. Alai anch ju muc'ai junta akts'iya muc'acan ju maclhcu. Chai ju chunch tachi chun ju catatanuyach cata'alac'avanana'. \v 17 Pus chunchach vachu' ju quinchivinti. Mas va mi'akstu'an xaclamavasalaniyau ju chivinti para astan amac'ats'aniya'it'it ju lapanacni. Chai ju tuchi chivinti ju jantu amamachakxanican ju ixtalhavat'an lapanacni pus uxijnan ju amac'ats'aniya'it'it chai catamachakxaya'. Chai ni chunch ju alaya'it'it pus tachi ju va calhcuya' ju maclhcu la'ix'alhunut'an ni laich catamachakxaya' ixchivinti Dios. \p \v 18 Para ni lai chunch ju alaya'it'it astan pus tasq'uini ni p'ulhnan k'oxich ak'asmat'a'it'it. Pus va tichi chavaich ju k'asmat'a chai navi tachi ju najun la'ixchivinti Dios pus palai lhu camamachakxanicana'. Para va tichi chavaich ju cak'asmattsuculh para ni jantu canaviya' ju tuchi najun la'ixchivinti Dios pus camac'ap'anik'oyach tuchi na mispaich najun. \s1 Talakmilh ju Jesús ixnati chai ix'ap'isek'en \p \v 19 Pus astan talakmilh ju Jesús ju ixnati chai ix'ap'isek'en. Para jantu lai stalh ixtalak'an ni na lhu ixjunita ju lapanacni. \v 20 Chai pumatam chani juni ju Jesús: \p ―Ju minati chai ju mi'ap'isek'en tayanancha makspa'. Va talakts'imputunan. \p \v 21 Para ju Jesús alacjuni: \p ―Ju vasalh quinati tajunita chai vasalh qui'ap'isek'en tajunita yu'unch ju tak'asmat'a ju ixchivinti Dios chai tamuctaxtui tachi ju najun ju anch. \s1 Ju Jesús k'ailh ju un chai ju xcan \p \v 22 Chai milh avilhchan acsni tat'ataju ju Jesús ju ix'amamaka'ui lacabarco. Chai ju yuchi ajuni: \p ―Catapasauch ju lhimak'antacutni atants'in. \p Chai ta'alh. \v 23 Para acsni ixta'antaca' ju lacxcan pus ju Jesús lana lhtatalh. Chai k'ostaya ju k'ai un chai na p'as tanek'alh ju xcan chai ixqui'akpaxputun ju barco. Chai na ixtamuxtuputunch. \v 24 Pus ju ix'amamaka'ui talak'alh ju Jesús chai tamaklok'o. Tajunich: \p ―Amamaka'unu' na muxtuputunauch. \p Pus ju Jesús k'ostavi. K'ailh ju un chai ju xcan. Chai lana va sek tavi ju xcan chai na sekch avanalh. \v 25 Chai ju Jesús ajunich ju ix'amamaka'ui: \p ―Tajuch ni jantu quilalhilaca'anau. \p Para ju yu'unch na ixtatalhanan chai na ixtalhamak'aninin. Chai talaclajunich ju sia yu'unch: \p ―Tis chavaich nu' ju ani. Mas yuchi ju un chai ju xcan ni ak'aji si taquiclaca'i. \s1 Pumatam ixpacxanta ju lhacaticuru \p \v 26 Ju Jesús chai ix'amamaka'ui tatacutcha la'ixt'un'an ju amachak'an Gadara. Ju anch ixt'alalaca'anita ju xa'estado Galilea ju lhilak'antacutni laca'atants'in. \v 27 Chai acsni tayacha ju lacat'un ju Jesús pus lana quipakxtokchilh pumatam amachaka' ju anu' lak'achak'an. Ju yuchi ixpacxanta ju lhacaticurulhni. Chai na mak'an jantu ixmalakch'ininta. Chai jantu ixvi la'ixchaka'. Va campusantu ix'ucxunt'ajun. \v 28 Pus ju yuchi acsni lakts'ilh ju Jesús ts'au t'asalh. Chai lana taquilhputanilh ju la'ix'ucxlacapu'. Chai ju lhacaticurulhni na p'as tachivinilh la'ixquilhni ju anu' lapanac acsni chani tajuni ju Jesús: \p ―Tijuch ju quilamintau lhilakts'inin ju uxint'i ji Jesús. Ju uxint'i ists'alh'at Dios ju vilhcha lact'iyan. Iclatapaininiyau ni jantu aquilamamak'alhk'ajniu. \p \v 29 Pus chunch ju tanaulh ju lhacaticurulhni ni ix'alack'aimatach ju Jesús. Ix'ajunita ju yu'unch ni catataxtulh la'ixlacatuna ju lapanac. Pus acsni tuca' ix'ak'ajita ju Jesús ju lhacaticurulhni pus na paklhu ixtach'apata ju anu' lapanac. Chai mas ixlacach'imacanta lacacadena chai ixch'ant'alhmacanta para acsni ixtatanui ju lhacaticurulhni la'ixlacatuna pus ixlack'ex'ulak'ojui ju ixpulacach'imacan. Chai ju lhacaticurulhni ixtak'ailhi'an junta va aseknic'a junita. \v 30 Pus ju Jesús sacmilh ju anu' lapanac. Junich: \p ―T'is unc'anch. \p Chai ju yuchi juni: \p ―Legión icjuncan. \p Pus lhinaulh chunch ni na lhu ixpacxanta ju lhacaticurulhni chai ju Legión ixtapaka'ut junita lhu ju taropajni. \v 31 Pus ju lhacaticurulhni tatapaininilh ju Jesús ni jantu ca'amaca'alh ju lacajipi. \v 32 Pus ju anuch akstijun ixtayanalh ixtalhavat p'axnin ju ixtat'ajun k'exvenin. Chai ju lhacaticurulhni talhitapaininilh ju Jesús ni laich catatanu la'ixlacatuna'an ju p'axnin. Chai ju yuchi yauch ajunilh. \v 33 Pus ju lhacaticurulhni tataxtulh la'ixlacatuna ju anu' lapanac chai lana tatanu la'ixlacatuna'an ju p'axnin. Chai ixtalhavat p'axnin p'as ta'ats'ala'alh junta vak anta. Chai tatajucha laca'atants'in. Chai anch ju tanitajuk'o. \p \v 34 Pus ju xa'alhistacnin p'axnin acsni talakts'ilh tuchi tapasalh pus tatalhanalh chai ta'ats'ala'alh. Ta'alh nonin ju anu' lak'achak'an chai ju lacacuxtun tuchi ixtapasata. \v 35 Pus ju lapanacni lana ta'ats'alamilh lakts'inin tuchi ixtapasata. Chai talakmilh ju Jesús chai talhitajulh ju anu' lapanac ju ixtaxtunitach ju lhacaticurulhni la'ixlacatuna. Pus ju yuchi vanin ixvi junta ixya ju Jesús chai ixmalakch'ininta chai ixtak'oxita ju is'aktsulh. Pus ju yu'unch acsni talakts'ilh na tatalhanalh. \v 36 Chai tachi chun ju lapanacni ju ixtalakts'inta tuchi tapasalh tanonk'o ta yu palaich puva ju anu' lapanac ju ixpacxanta ju lhacaticurulhni. \v 37 Pus ju acsnich tachi chun ju ixtalhavat lapanacni ju amachak'an xalacat'un ju ixtalakachoko ju lak'achak'an Gadara tatapaininilh ju Jesús ni cataxtulh la'ixt'un'an. Chunch ju tanavi ni na va ixtatalhananch. Pus ju Jesús tajuchokopa lacabarco. Chai minchokocha. \v 38 Para acsni tuca' ixtaxtui ju Jesús pus ju anu' lapanac ju ix'amaxtunicanta ju lhacaticurulhni tapaininilh ju Jesús ni ca'ixt'a'alh ju yuchi. Para ju Jesús va malakacha la'ixchaka'. Junich: \p \v 39 ―Ap'inch'ok'ochich ju laminchaka' chai a'unch ju lapanacni tuchi k'ai lhamak'an ju xanaviniyan ju Dios. \p Pus ju anu' lapanac alh chai quilhuntsuculh ixlhilacaputs'un ju lak'achak'an tuchi k'ai lhamak'an ju ixnavinita ju Jesús ju ixlacata. \s1 Palaich anavicalh pumatam atsi' chai pumatam chako'ulh \p \v 40 Pus acsni minchokolh ju Jesús junta ixtaxtutacha pus ju ixtalhavat lapanacni lhik'ach ta'amaklhtayanalh ni ixchux'an ixtapacxantaji. \v 41 Chai lakmilh pumatam lapanac ju ixjuncan Jairo. Pus ju yuchi pumatam xak'ai ixjunita sia yu'unch ju ixtach'alhcatnan la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin. Pus ju yuchi taquilhputanilh ju lacat'un vanin la'ixch'aja' ju Jesús. Tapaininilh ni cat'a'alh la'ixchaka'. \v 42 Pus ix'alin lakatami istsi' ju ixpacxanta tachi lakacaut'ui c'ata. Chai ju yuchi ixt'ajun nini'. Pus ju Jesús t'a'alh. Para acsni ix'anta ju lacati pus va ixtalatank'asi'anta ju ixtalhavat lapanacni. \p \v 43 Chai vachu' ixmak'anta pumatam chako'ulh ju na mak'anch jantu ixlakxixta. Pus lakacaut'ui c'ata ju ixpacxanta ju ixtak'ank'at chai ix'axtaknik'ojutach ju ac'uch'unin chux ju ix'alinta para nin chun jantu xamati' lai palai xanavi. \v 44 Pus ju yuchi chincha la'ixlhipulacan ju Jesús chai lakcha'anilh ixquilhtu' ixpumpu'. Chai lana astacnanilh ju ixtak'ank'at. \p \v 45 Pus ju acsnich ju Jesús naulh: \p ―Tis chavaich ju xaquilakcha'an. \p Chai vaklhtam chun ixtanajun ju ixtalhavat'an ni jantu yu'unch. Pus ju acsnich ju Pitalu' chai ju ix'alact'a'anta tajunilh ju Jesús: \p ―Amamaka'unu' t'as laich sacmit'i tis chavaich ju xalakcha'anan ni na tatank'asiyan chai tapalhit'anch ju lapanacni. \p \v 46 Para ju Jesús naulh: \p ―Akts'iya quilakcha'alh xamati' ni icc'atsalh ni icc'uch'ulh pumatam. \p \v 47 Pus ju anu' chako'ulh acsni c'atsalh ni jantu lai va sek xanavi pus vanin lak'anchokolh ju Jesús. Na ix'axq'uip'ip'itninta. Chai taquilhputanilh ju lacat'un la'ix'ucxlacapu' chai junilh ju stavasalanti la'ix'ucxlacapu'an ju lapanacni tuchi ixlaca'atalh ju lhilakcha'alh chai ni vats'alhti palaich va. \v 48 Pus ju Jesús junich: \p ―Quintsi' ni q'uilhilac'ap'inch pus yuchi palaich xalhi'un. A'inchich. Cak'achanach ju mi'alhunut. \p \v 49 Chai acsni ixt'ajunca' t'achivini' ju chako'ulh ju Jesús ju lacati pus minchalh pumatam lapanac ju ixtaxtutacha la'ixchaka' ju anu' xak'ai chai junicalh ju Jairo: \p ―Ju mintsi' nitach. Jantu palai jeks amavat'i ju amamaka'unu'. \p \v 50 Para acsni k'asmatlh ju Jesús pus junilh ju lapanac: \p ―Jantu at'alhan. Va aq'uilhilac'ap'ich. Chai palaich cajuna' ju mintsi'. \p \v 51 Chai acsni tanucha lacachaka' ju Jesús pus jantu lacasq'uinilh ni xamati' cat'atanu ju pulactam junta ixma ju lijunto ask'at'a. Va yuchi ju Pitalu' ju t'atanu chai ju Jacobo chai ju Xivan chai ju ixpaich chai ixnatich ju anu' atsi'. \v 52 Pus chux ju lapanacni na ixtalack'alhun chai na p'as ixtalact'asai. Para ju Jesús alacjunich: \p ―Jantu ak'alhunt'it. Jantu nita ju atsi'. Va lhtataich. \p \v 53 Para ju yu'unch va talhits'i'ilh ju Jesús ni ixtac'atsaich ni vasalh ixnita ju atsi'. \v 54 Para ju Jesús ch'apanilh ixmaca' ju atsi' chai p'as xak'alalh. Junich: \p ―Ak'ost'a'ulhch ji atsi'. \p \v 55 Pus lana minchokolh ixtacuvin la'ixlacatuna chai lana k'ostavi. Chai ju Jesús naulh ni caxtaknicalh ju ixvaiti. \v 56 Pus ju ixpai chai ixnati ju atsi' na talhamak'aninilh. Para ju Jesús alaclhimap'aksi ni jantu xamati' catajunilh tuchi ixtapasata. \c 9 \s1 Ju Jesús amalakacha ixpumacaut'ui'an \p \v 1 Ju Jesús amak'aixtoklich ju ixpumacaut'ui'an ix'amamaka'ui chai axtaknilh ixtachaput'an chai ju ixpuk'ai'an ni laich cataxcoxtuya' ju lhacaticurulhni la'ixlacatuna'an ju lapanacni chai lai palaich catanaviya' tachi chun ju tak'ank'anin. \v 2 Chai amalakacha ni cata'alh ajuninin ju lapanacni ni lhinomputun ju Dios la'is'atsucunti'an chai ni palaich catanaviya' ju tak'ank'anin. \v 3 Chai ajuni: \p ―Jantu tu'u' alhip'it'it ju ixlacata ju lacati. Nin mimpalic'an nin mimpasti'an nin mini'an nin tumin nin yuchi ni lai alhip'it'it k'alht'ui ju mimpumpu'an. \v 4 Chai va tuchi chakach junta ast'acnana'it'it pus anch ju at'olhk'alhiya'it'it tus acsni at'axt'uch'ok'oya'it'it ju anu' lak'achak'an. \v 5 Chai va tuchi lak'achak'an ju jantu cata'amaklhtayananan pus acsni at'axt'uch'ok'oya'it'it ju anch ach'anc'alhap'uxc'ant'it ju pokxni laminch'anxt'ak'an'an ni catapuc'atsaya' ni jantu k'ox tanavita. \p \v 6 Pus tataxtulh ju yu'unch chai ta'alh chux ju lak'achak'anixni. Chai ixlhilacaputs'un ju anu' lacat'un ixtajuni ju lapanacni ta yu laich catatak'alhtaxtulh. Chai palaich ixtanavi ju tak'ank'anin. \s1 Maknicalh ju Xivan ju amakpaxana' \p \v 7 Pus ju gobernador Herodes k'asmatlh tachi chun ju taxtokni ju ixnavi ju Jesús. Chai ju yuchi na ixlhamak'aninin ni ixtanajun ju ali'in ni va lok'onchokolh ju Xivan la'ix'aninti. \v 8 Chai ju ali' ixtanajun ni va minchokolh ju mak'aniya ixlapanac Dios ju Elías ixjuncan. Chai ju ali'in ixtanajun ni va lok'onchokolh apumatam mak'aniya lapanac ju ixnajun ixchivinti Dios. \v 9 Para ju Herodes naulh: \p ―Quit'in qui'akstu iclhinaulh ix'acch'uc'uca ju Xivan. Pus ju ani tis chavaich nu' ju lhichivinincan na lhu taxtokni. \p Chai ju Herodes na ixlakts'imputun ju Jesús. \s1 Ju Jesús amava lhu lapanacni \p \v 10 Pus acsni tatasp'itchokocha ju ix'alacmalakachata ju Jesús ni cata'alh pumat'iyun pumat'iyun amalaninin ju lapanacni pus talakminchokolh ju Jesús chai tajunk'o tachi chun ju taxtokni ju tanavichalhch. Chai ju Jesús ak'ailhi'alh alacatam junta aseknic'a ixjunita. Junta vanin ixjunita ju lak'achak'an Betsaida. \v 11 Para acsni tac'atsa ju lapanacni pus lana ta'ach'ak'ok'analh. Chai ju Jesús lhik'ach amaklhtayanalh. Chai tsuculh alacjunini' ni lhinomputun ju Dios la'is'atsucunti'an. Vachu' ac'uch'u ju tak'ank'anin. \p \v 12 Chai acsni ixtok'oxaputun pus ju ixpumacaut'ui'an talak'alh ju Jesús chai tajuni: \p ―Amalak'ach'at'i ju lapanacni. Chach ta'ancha lak'achak'anixni junta vanin tasui chai chux ju lacchaka' ju lacacuxtu tasui. Chach ta'ancha sq'uininin ju chaka' junta laich catalakacujlh chai junta laich catavailh. Pus junta vilau ni mati' tu'u'. \p \v 13 Para ju Jesús alacjuni: \p ―Amavat'itch ju uxijnan. \p Chai ju yu'unch tajuni: \p ―Para va akxquisich vati ju xaclhitajuyau chai lakat'ui lact'icst'i pamata. U ni jantu pus ca ac'anauch tamonin ju vaiti ixlacata chux ju ani lapanacni. \p \v 14 Pus ixcha'anta tachi lakaquis milh jok'atni. Pus ju acsnich ju Jesús alacjunilh ju ix'amamaka'ui: \p ―Chach tatolhcha chai alhc'a'ulachich cincuenta ju quilhmaktamin. \p \v 15 Pus chunch ju tanavi. Chai tatolhcha ixchux'an. \v 16 Pus ju acsnich ju Jesús ch'apalh ju akxquis vati chai ju lakat'ui pamata chai talakst'alh ju lact'iyan. Xtaklh lhak'ailakts'in chai ch'ek'elh chai axtaknilh ju ix'amamaka'ui ni cataxtaknilh ju ixtalhavat lapanacni. \v 17 Pus ta'ok'o ixchux'an chai talhilalh. Chai tasacchokolh ju tamaxajnicha chai talaktsama lakacaut'ui tank'alin. \s1 Ju Pitalu' naulh tichi chavaich ju Jesús \p \v 18 Lakatam avilhchan acsni va is'akstu ixvi ju Jesús pus tsuculh t'achivini' ju Dios. Va yu'unch ju ix'amamaka'unti ju ix'alact'avi. Chai acsni t'achivink'o pus alacsacmilh ju ix'amamaka'ui. Ajunich: \p ―Tas tanajun ju lapanacni. Tis chavaich quintalhiulai ju quit'in. \p \v 19 Chai ju yu'unch tak'alhtayanalh. Tajuni: \p ―Ju ali'in tanajun ni ma Xivan'at ju amakpaxana'. Chai ju ali'in tanajun ni ma Elías'at. Chai ju ali'in tanajun ni ma uxint'ich pumatam mak'aniya lapanac ju ixnajun ixchivinti Dios. Ma va lok'onch'ok'och. \p \v 20 Chai ju Jesús ajuni: \p ―Chai ju uxijnan tis chavaich quilalhiulayau ju quit'in. \p Chai ju Pitalu' junich: \p ―Uxint'ich ju Cristo'at ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. \s1 Ju Jesús naulh ni camaknicana' \p \v 21 Pus ju Jesús slivasalh alhimap'aksi ju ix'amamaka'ui ni jantu xamati' catajunilh ni Cristo junita. \v 22 Chai ajuni: \p ―Akts'iya tasq'uini ni aclhimak'alhk'ajnalh na lhu taxtokni ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Chai jantu tu'u' aquintalhiulaya' ju xapapanin ju quint'a'israelitanin'an chai ju xalack'ajin palijni chai ju yu'unch ju na talhatalanininta ju milhamap'aksin'an. Chai aquintamakniya'. Para aclok'onchokoya' ju ixlhilakat'utu avilhchan. \p \v 23 Chai astan ju Jesús ajuni ixchux'an ju anch ixtavilanalh: \p ―Ni xamati' quilapanac jumputun pus jantu lai catinavi ixk'achat is'akstu. Chai chux tuncujun cach'ixlh ju mak'alhk'ajnat ju ca'alina' va ixlaca'atalh ni quilhilaca'anta ju quit'in. Chai va tachi aquinch'ak'ok'alh. \v 24 Pus va tichi chavaich ju najun ni jantu quinch'ak'ok'aputun va ixlaca'atalh ni va lai maknicalh pus ju yuchi camak'ats'ank'aya' ju sa'atsucunti ju lact'iyan. Para va tichi chavaich ju camak'ats'ank'aya' ju is'atsucunti va ixlaca'atalh ni quinch'ak'ok'ai ju quit'in pus ca'alina' ju is'atsucunti ju lact'iyan. \v 25 Pus jantu tu'u' lhajai tam lapanac mas calhajak'o chux ju xataxtokni ju ani lacamunutpa' ni va calhimak'ats'ank'a ju is'atsucunti chai jantu lai cati'alh ju lact'iyan. \v 26 Pus va tichi chavaich ju aquint'amaxanana' ju quit'in chai cat'amaxanana' ju quinchivinti pus vachu' ju quit'in act'amaxanana' ju yuchi. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Act'amaxanana' ju yuchi acsni acminchokoya' chai k'ai ucxtin acjuna'. Acmina' la'ixtachaput ju quimpai chai la'ixtachaput'an ju anquilhnin ju tavilanancha lact'iyan. \v 27 Chai iclajunau ju stavasalanti. Alin ju lamilhi'uxijnan ju vilat'it ju ani ju jantu cataniya' tus acsni catalakts'ina' ta yu tasui acsni vi ju Dios la'ixpu'ucxtin. \s1 Ju Jesús tam atalacasunilh ju ix'amamaka'ui \p \v 28 Pus tachi ixlhilakatsajin avilhchan ixtapasata acsni ix'ajunita ju lapanacni ju ani chivinti. Pus ju acsnich ju Jesús alact'asanilh ju Pitalu' chai ju Xivan chai ju Jacobo. Chai alact'a'alh' ju lakatam k'ai talhpa. Alh t'achivini' ju Dios. \v 29 Chai acsni ixt'ajun t'achivini' ju Dios pus lana tapaxalh ju ix'ucxpu' ju Jesús. Chai ju ixpumpu' lana na xlap'ap'a ixmaktajita chai na xnapapa ixjunita. \v 30 Chai vachu' tatalacasucha ixpumat'ui'an lapanacni ju ixtat'achivinin ju Jesús. Yu'unch ju Moisés chai ju Elías ju mak'anch ixtat'ajun. \v 31 Chai ju yu'unch vachu' tatalacasulh la'ix'amatuncunit ju Dios. Chai ixtalhichivinin ju ix'aninti ju Jesús ju catapasaya' ju lak'achak'an Jerusalén. \v 32 Para ju Pitalu' chai ju ix'alact'avi slivasalh na ixtalaclhtatai. Chai acsni xcaya tacujlh pus talakts'ilh ni xlap'ap'a ixmaktajita ju anch. Vachu' talakts'ilh ju ixt'iyun'an lapanacni ju ix'alact'aya ju Jesús. \v 33 Chai acsni tats'ank'a la'ix'alac'avanti'an ju anu' ixt'iyun'an pus ju Pitalu' junich ju Jesús: \p ―Amamaka'unu' na k'oxich iclhiulayau ni anich icvilau. Acnaviyauch ak'at'utu pac'ats'a. Ak'atamch ju mi'anu'. Chai ak'atamch ju ix'anu' ju Moisés. Chai ju ak'atamch ix'anu' ju Elías. \p Chunch ju naulh ju Pitalu' para jantu isc'atsai tuchi ixnajunch. \v 34 Pus acsni ixt'ajun nona' ju ani pus milh lakatam ataputs'i chai a'akxtakmak'o. Chai ju yu'unch lana na tatalhanalh acsni tatanulh ju laca'ataputs'i. \v 35 Chai tak'asmatlh lakatam chivinti ju xaminacha laca'ataputs'i chai ixnajun: \p ―Ju ani yuchi ju quints'alh chai na icmapaini. Yuchach ju ak'asmatnit'it. \p \v 36 Chai acsni chivink'o pus ju ixtamamaka'un ju Jesús talakts'ilh ni va is'akstu ixya ju Jesús. Para astan jantu xamati' tu'u' tajuni tuchi ju ixtalakts'inta. \s1 Ju Jesús palai navi pumatam ts'alh \p \v 37 Acsni tuncunchokopa pus ju Jesús chai ixpumat'utu'an ixtamamaka'ui taminchokocha ju anu' lactalhpa. Chai na lhu lapanacni ju taqui'apakxtoknulh. \v 38 Chai pumatam lapanac ju ixmakminta lana xak'ala ju Jesús. Chai na p'as ju chivinilh acsni chani juni: \p ―Amamaka'unu' ictapaininiyan ni a'akt'ai'ut'ich ju quints'alh ni va lakatamch. \v 39 Pus va tanui ju lhacaticuru la'ixlacatuna chai lana va tam pants'iquis ts'au t'asai. Chai tin lhinek chai na akpupui. Chai acsni xcaya macajunch pus na talacac'atsanita ju yuchi. \v 40 Chai ictapaininilh ju mintamamaka'un ni cataxcoxtulh ju lhacaticuru para jantu lai ixtaxcoxtui. \p \v 41 Pus ju acsnich ju Jesús ajunich: \p ―Tis va yuchach ji lapanacni ni lana jantu lai lac'a'iyat'it. Ja tasq'uini ni lana na mak'an aclat'atolau chai aclach'ixniu tus acsni alac'a'iya'it'it. Alhit'ach ju mints'alh. \p \v 42 Para acsni ixminta ju anu' ask'at'a pus ju lhacaticuru lana tin lhinekchokolh chai lhtucu lhtucu ucxuntama. Para ju Jesús k'ailh ju lhacaticuru chai junilh ni cataxtulh la'ixlacatuna ju anu' ask'at'a. Chai lana palaich va ju anu' ts'alh. Chai mak'axtaknichokolh ju ixpai. \v 43 Chai chux ju lapanacni na ixtalhamak'anininch ixtachaput ju Dios. \s1 Ju Jesús nonchokopalai ni camaknicana' \p Chai acsni ixtalhamak'aninin ixchux'an tachi chun ju taxtokni ju ixnavich ju Jesús pus ju yuchi ajunilh ju ix'amamaka'ui: \p \v 44 ―Anavit'it cuenta ju ani ju iclajunau chai jantu tavanan ac'ap'a'it'it. Ju quit'in acmak'axtakcana' la'ixmaca'an ju lapanacni. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. ―Chunch ju ajunilh ju Jesús. \p \v 45 Para ju ix'amamaka'ui jantu lai ixtamachakxai tuchi ixnomputun junima chivinti chai jantu ix'alak'a'inican ni laich catamachakxa ju acsnich. Chai ju yu'unch ni va ixtatalhoni ju Jesús pus jantu istasacmiputun tuchi ixnomputun. \s1 Tis chavaich ju palai xak'ai \p \v 46 Pus ju ix'amamaka'ui ju Jesús tatsuculh lhilak'ainin tichi chavaich ju palai xak'ai ixjunita. \v 47 Para ju Jesús acsni c'atsalh tuchi ixtapast'ac'a la'ix'alhunut'an pus xak'atailh pumatam ask'at'a chai yaulh vanin junta ixvi ju yuchi. \v 48 Chai ajuni ju ix'amamaka'ui: \p ―Va tichi chavaich ju ca'amaklhtayanana' tam ask'at'a tachi ju ani ya va ixlacata ni quilhilaca'anta ju quit'in pus tachi ju va jun quit'in ju qui'amaklhtayanan. Chai va tichi chavaich ju qui'amaklhtayanan ju quit'in pus vachu' amaklhtayanan ju quimpai ju quimacaminta. Pus va tichi chavaich ju lamilhi'uxijnan ju jantu tu'u' calhitak'aya yuchach ju palai xak'ai. \s1 Ju jantu quint'alaxcai'an pus quilak'au'an \p \v 49 Pus ju acsnich ju Xivan junilh ju Jesús: \p ―Amamaka'unu' iclakts'iu pumatam ju ixcoxtui ju lhacaticuru la'ixlacatuna'an ju lapanacni lamintapaka'ut. Chai ick'ajiuch ni jantu ch'ak'ok'ayan tachi ju quijnan. \p \v 50 Para ju Jesús ajunilhch: \p ―Jantu ak'a'it'it. Pus ju jantu quint'alaxcai'an quilak'auch'an. \s1 Ak'aicalh ju Jacobo chai ju Xivan \p \v 51 Chai acsni ixchimputun ju avilhchan acsni ca'amaklhtayananchokocana' ju Jesús ju lact'iyan pus ju yuchi naulh ni jantu tu'u' catisastuclh ni ca'ana' ju Jerusalén. \v 52 Pus acsni tuca' ixcha'an pus ju Jesús amalakacha ju ixlapanacni ni cata'alh ju alakatam lak'achak'an puxconin ju vaiti chai ju chaka' junta lai cata'astacnalh. Pus ju yu'unch ta'alh chai tatanuchalh la'ixlak'achak'an'an ju samaritanonin. \v 53 Para ju amachak'an anch jantu ta'amaklhtayanamputulh ju Jesús ni ixtac'atsai ni ix'amputun ju lak'achak'an Jerusalén chai ju yu'unch lana jantu ixtalakts'imputun ju amachak'an Jerusalén. \v 54 Pus ixt'iyun'an ju ix'amamaka'ui ju Jesús yu'unch ju Jacobo chai ju Xivan acsni talakts'ilh ju ani pus tajunilh ju Jesús: \p ―Qui'ucxtin ja lac'asq'uin ni acsq'uinvich ju jipi ju camilh lact'iyan tachi ju navilh ju mak'aniya milapanac ju Elías ixjuncan. Chach lacxavak'o ju ani amachak'an. \p \v 55 Para ju Jesús talakasp'itlh chai ak'ailh. Ajunich: \p ―Ju uxijnan lana jantu mach'akxayat'it ta yu junita ju ixlhamap'aksin ju Spiritu Santu ju t'ajun lami'alhunut'an. \v 56 Pus ju quit'in jantiyu' ju iclhiminta ni va acmilh mak'ats'ank'ana' ju is'atsucunti'an ju lapanacni. Va icminta amak'alhtaxtunu'. \p Pus ju acsnich ta'alh alakatam lak'achak'an. \s1 Ix'alin ju ixtach'ak'ok'aputun ju Jesús \p \v 57 Chai acsni ixta'anta ju lacati pus pumatam lapanac junilh ju Jesús: \p ―Qui'ucxtin acch'ak'ok'ayan vanta anchach ju ap'ina'. \p \v 58 Para ju Jesús junich: \p ―Ju zorra alin junta tanui. Chai ju ts'ok'o alin junta tatoc'ai. Para ju quit'in mati' ju quinchaka' junta lai ac'astacnalh. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p \v 59 Chai ju Jesús junilh apumatam: \p ―Aq'uinch'ak'ok'ach. \p Para ju yuchi juni: \p ―Qui'ucxtin yauch aq'ui'un ni act'at'olaca' ju quimpai. Ni caniya' ju yuchi pus acmacnuya' chai acsnich ju acch'ak'ok'ayan. \p \v 60 Para ju Jesús junich: \p ―Chach tamacnu ju mimpai ju yu'unch ju ta'amacnunun ju tanita. Para ju uxint'i a'inchich ajunini' ju lapanacni ni Dios lhinomputun la'is'atsucunti'an. \p \v 61 Pus ju acsnich apumatam xak'alachokopa ju Jesús. Juni: \p ―Acch'ak'ok'ayan para chach ictiqui'amac'ami ju tavilanancha laquinchaka'. \p \v 62 Para ju Jesús junich: \p ―Tachi chun ju lapanacni ju catach'apaya' ju ixtiq'uiu ju pucuxtu para jantu vasalh catanaviya' cuenta para catalaca'anchokoya' la'ixlhipulacan'an pus jantu sok catalhoknuna'. Pus vana va chun ju lakat'ui junita ju ix'atalacpast'ac'at. Ju yuchi jantu lai k'ox ca'amalaniya' ju lapanacni ixlacata ju Dios ni jantu va yuchi ju navi cuenta. \c 10 \s1 Amalakachacalh ju amamaka'un \p \v 1 Astan ju Jesús asacxtulh setenta ix'amamaka'ui chai amalakachalh pumat'iyun pumat'iyun. Chai ju yu'unch ta'alh tachi chun ju lak'achak'anixni junta ca'anach is'akstu ju Jesús astan. \v 2 Chai ajunich ju ix'amamaka'ui: \p ―Acsni na c'at'ata ju tu'u' xatoc'at slivasalh na lhu ch'alhcatnin ju maktasq'uinican ni laich soko camak'aixtokcalh. Pus vana va chun ju lapanacni. Slivasalh na lhu ju aquintalhilaksi ni xamati' ca'ajunilh. Para jantu lhu alin ju ta'amputun ajuninin. Pus yuchi alhit'ap'aininit'it ju Dios ju lhinajun la'ixlhich'alhcat ni camaca'alh ali' ju ixlapanacni la'ixlhich'alhcat. \v 3 Pus a'inchit'it. Iclamalakachayau tachi ju va borregojni junta na alin ju maktilin. \v 4 Jantu alhi'it'it ju mintumin'an nin mimpasti'an nin alakatam ju minch'anxtak'an'an. Chai jantu xamati' panicni at'ach'ivinint'it acsni amac'amiya'it'it ju lacati. \v 5 Chai va tuchi chaka' junta ast'acnana'it'it pus acsni at'anuya'it'it p'ulhnan ma chani ana'unt'it: “Lhik'ach ats'uc'uya'it'it ju uxijnan ju t'anuyat'it ju ani lacachaka'”. \v 6 Chai ni t'ajun ju anch pumatam ju ca'amaklhtayanamputulh ju k'ox atsucunti ju xt'ak'a ju Dios pus vasalh chunch cajuna' tachi ju xasq'uin ixlacata. Para ni mati' xamati' ju chunch ju anch lacachaka' pus jantu tu'u' ixtapalhni cajuna' ju minchivinti'an. \v 7 Chai va lakatam chaka' ju at'ola'it'it. Chai a'uya'it'it va tuchi cataxtakniyanch. Chunch ju alat'it ni lhijunch ni caxtaknicalh ju ixtalhaja ju makch'alhcatna'. Jantu lakatam lakatam chaka' at'anuya'it'it. \v 8 Chai va tuchi lak'achak'an junta ap'ina'it'it chai ni cata'amaklhtayananan pus a'uya'it'it va tuchi ju cataxtakniyan. \v 9 Ac'uch'ut'it ju tak'ank'anin ju anch tat'ajun. Chai a'una'it'it ni chavaich laich calhinaulh ju Dios la'is'atsucunti'an ni va catalacasq'uilh ju yu'unch. \v 10 Para vanta lhi'anchach lak'achak'an junta at'anuya'it'it chai ni jantu cata'amaklhtayananan pus at'ayat'it ju lacati chai chanich ana'unt'it: \v 11 “Mas yuchi ju xapokxni ju milak'achak'an'an ju quintach'anjucan laquinch'aja' quinc'an icch'anc'alhap'uxcanau ni jantu xaquila'amaklhtayananau. Chai ju chunch ap'uc'ats'aya'it'it ni talak'alhin ju xanaviyat'it. Chai mas jantu xaquila'amaklhtayananau para ac'ats'at'it ni chavai avilhchan laich ixlhinaulh ju Dios lami'atsucunti'an ni va ixlac'asq'uint'it cava”. Chunch ju a'una'it'it ju amachak'an anch. \v 12 Pus iclajunau ni palai na ca'alina' ju ixmak'alhk'ajnat'an ju amachak'an ju anu' lak'achak'an ju anu' avilhchan acsni camak'osaspitcanach ju lapanacni. Palai jantu ju amachak'an Sodoma mas na alactu'unin ixtajunita ju yu'unch. \s1 Ju ali'in jantu ta'alaca'inimputun \p Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju lapanacni: \p \v 13 ―Paini'itnich ju uxijnan ji amachak'an Corazín. Paini'itnich ju uxijnan ji amachak'an Betsaida. Pus ni ca'ixnavicancha ju lak'achak'an Tiro chai ju lak'achak'an Sidón ju lhamak'an ju ixnavinic'ant'at'it pus mak'anch ixtamacaulh ix'alactu'unti'an chai ixtalakch'ilh ju smalaka ixpumpu'an chai ixtatavi lacalhc'ac'a ni cac'atsacalh ni vasalh ixtamacomputun ix'alactu'unti'an. \v 14 Pus ixlhiyuchach acsni camuc'anicana' ju ixtalak'alhin'an ju lapanacni pus ju amachak'an Tiro chai ju amachak'an Sidón palai jantu lhu ca'alina' ju ixmak'alhk'ajnat'an. Palai lhu ju amamak'alhk'ajnic'ana'it'it ju uxijnan. \v 15 Chai ju uxijnan ji quint'a'amachak'an ju lak'achak'an Capernaum na va t'ak'ayayat'it. Para amamaxanic'ana'it'it. \p \v 16 Chai tailhi'alh ju chivinti ju ixt'ajun ajunini' ju ix'amamaka'unti. Ajuni: \p ―Ju catak'asmatniyan ju uxijnan pus tachi ju va jun quit'in ju quintak'asmatni. Chai ju jantu tu'u' catalhiulayan ju uxijnan pus tachi ju va jun quit'in ju jantu tu'u' quintalhiulai. Chai ju jantu tu'u' quilhiulai pus va nomputun ni jantu tu'u' talhiulai ju quimpai ju quimacaminta. \s1 Taminchokota ju isetenta'an \p \v 17 Acsni tatasp'itcha ju isetenta'an ix'amamaka'ui ju Jesús pus na ixtak'achan. Tajunilh ju Jesús: \p ―Qui'ucxtin mas yu'unch ju lhacaticurulhni xaquintaquiclaca'iyan acsni xack'ayau lamintapaka'ut. \p \v 18 Chai ju Jesús ajuni: \p ―Chunchach ni iclakts'ilh ju Satanás ni xacaxtucalh ju lact'iyan chai vats'alhti patajulh tus lacat'un tachi ju tu'u' mak'alipni'. \v 19 Chai iclaxtaknitau ju tachaput ni laich ap'ut'ayaya'it'it ju lu chai ju statsucu chai laich at'alalha'aya'it'it tachi chun ju ixtachaput ju lhacaticuru chai jantu tu'u' catanaviniyan macxcai. \v 20 Para jantiyu' ju alhik'ach'ant'it ni laich taquiclaca'iyan ju lhacaticuru. Alai yuchi ju alhik'ach'ant'it ni ts'ok'ulacantacha lact'iyan ju mintapaka'ut'an. \s1 Na k'achalh ju Jesús \p \v 21 Pus ju acsni pants'iquis ju Spiritu Santu xtaknilh ju Jesús lhu ju ixk'achat. Chai ju Jesús chani junilh ju ixpai: \p ―Ju uxint'i ji quimpai xa'ucxtin'at ju lact'iyan chai ju lacat'un. Chai icjunan lak'ailakts'iuch ni jantu amavasalanit'a ju ani taxtokni ju na talhilaksi ixtac'atsan'an chai ix'atalaninti'an is'akstu'an. Alai amavasalanit'a ju yu'unch ju talhilaksiyan tachi ju lai tam ask'at'a ju lhilaksi ix'amamaka'unu' ni yuchi ju camalaniya' tu'u'. Pus chunchach ji quimpai. Chunchach ju k'ox xalhiulai ju uxint'i. \p Chai ju acsnich ju Jesús chani ajuni ju lapanacni: \p \v 22 ―Ju quimpai quixtaknik'ota tachi chun ju taxtokni. Chai jantu xamati' vasalh quimispai. Va yuchi ju quimpai. Chai jantu xamati' vasalh mispai ju quimpai. Va quit'in ju ists'alh icjunita chai tachi chun ju iclacasq'uin ni catamispa. \p \v 23 Chai ju acsnich ju Jesús laca'anchokopa junta ixtavilanancha ju ix'amamaka'unti chai va yu'unchach ju axak'ala. Ajuni: \p ―Slivasalh na lhik'ach ju mi'atsucunti'an ju uxijnan ni lakts'inat'it tachi chun ju ani taxtokni ju t'ajun tapasana'. \v 24 Pus iclapujunau chunch ni na lhu ju lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios chai ju ucxtinin ju mak'anchich ixtat'ajun na ixtalakts'imputun ju tuch'i lakts'inat'it ju uxijnan. Para jantu talakts'ilh. Chai na ixtak'asmatputun tuch'i k'asmat'at'it. Para jantu tavanan tak'asmatlh. \s1 Na k'ox lalh pumatam \p \v 25 Chai pumatam ju na ixlhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin taya. Va ixlakts'intanuputun ju Jesús. Chai chani ju junilh: \p ―Amamaka'unu' tijuch ju acnavilh ni laich ca'alilh ju qui'atsucunti ju cajonk'alhi. \p \v 26 Chai ju Jesús juni: \p ―Pus tas ts'okcanta ju lamilhamap'aksin. Tas lhimach'akxaich. \p \v 27 Chai ju yuchi ak'alhtayanalh. Junich: \p ―Pus ju lhamap'aksin najun ni ma acmapaini ju qui'ucxtin Dios ixlhichux qui'alhunut chai ixlhichux ju quintac'atsan chai ixlhichux ju quintachaput chai ixlhichux ju qui'atalacpast'ac'at. Chai vachu' najun ni ma acmapaini ju quint'alapanac tachi ju va jun qui'akstu. \p \v 28 Pus ju acsnich ju Jesús junich: \p ―K'oxich ju xaq'uilhik'alht'aich. Anavit'i ju chunch chai ca'alina' ju mi'atsucunti ju conk'alhiya'. \p \v 29 Para ju yuchi ni jantu ixlacasq'uin ni camuc'anicalh ixtalak'alhin pus junilh ju Jesús: \p ―Para tis quint'alapanac ju acmapainiya'. \p \v 30 Pus ju acsnich ju Jesús chani juni: \p ―Pumatam israelita ixtaxtutacha ju lak'achak'an Jerusalén. Ix'amputun ju lak'achak'an Jericó. Para tach'apayaulh ju ak'alhonin. Chai ju yu'unch talhi'anilh ju ixpumpu' chai talakanekma. Chai paitat xanin tamacoma. Chai ta'alh. \v 31 Chai chanich ju tapasalh. Pus pumatam quimpali'an ju israelitanin juntau ix'anta ju anu' lacati. Chai acsni lakts'ilh ju anu' probe lapanac pus na makat pu'inilh. \v 32 Chai vachu' pumatam lapanac ju ixch'alhcatnan lacpujitat ix'anta ju anu' lacati. Chai acsni ixcha'amputun vanin junta ixma ju anu' lapanac pus lakts'ilh para vachu' na makat ju pu'inilh. \v 33 Para pumatam amachaka' ju xa'estado Samaria vachu' ix'anta ju lacati. Chai vanin milh junta ixma ju anu' lapanac. Chai acsni lakts'ilh pus na mapaini. \v 34 Chai lak'alh. Chai tsuculh lacch'inini' junta ixlacac'atsani. Muc'anilh ju aceite chai ju vino. Chai ch'ixmuc'alh la'ixpuru. Chai lhi'alh junta mach'ixtakcan chaka'. Chai lhistaclh ju yuchi. \v 35 Chai acsni tuncunchokopa chai ix'anchokoputun ju lacati ju anu' amachaka' Samaria pus maxtulh lakat'ui denarius tumin. Chai xtaknilh ju amachaka' chai junilh: “Alhist'act'i ju anu' lapanac. Chai ni tu'u' ali' ju amac'ap'ina' ju mintumin pus acmapalhniyanch acsni actasp'itchokoyanta”. \v 36 Pus t'as na'unch. Tis chavaich ju ixpumat'utu'an ju talacasulh ni vasalh mapainilh ju anu' tach'apayaulh ju ak'alhonin. \p \v 37 Chai ju anu' ju na ixlhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin naulh: \p ―Pus yuchi ju navilh lamapainin. \p Pus ju acsnich ju Jesús junilh: \p ―A'inchich chai chunchach vachu' ju anavit'i. \s1 Ju Jesús astacnan la'ixchaka' ju chakolun \p \v 38 Pus ju Jesús alhtanampa ju lacati chai tanuchalh lakatam lak'achak'an. Chai pumatam chako'ulh ju Marta ixjuncan amaklhtayanalh la'ixchaka'. \v 39 Chai ix'alin pumatam isp'isek'e ju Marta ju Malia ixjuncan. Pus ju yuchi tavi vanin la'ixch'aja' ju Jesús ni va ixk'asmatniputun ju ixchivinti. \v 40 Para ju Marta na ixlhamak'aninin ju ixlhich'alhcat ni ixt'ajun lak'oxini' ju vaiti. Pus lak'alh ju Jesús chai juni: \p ―Amamaka'unu' ja va jantu q'uilakts'in ni va qui'akstu quimacaunuta ju quimp'isek'e ju lacalhich'alhcat. A'unch ni chach quimilh aktaijunu'. \p \v 41 Para ju Jesús juni: \p ―Marta slivasalh na lhu alin ju mi'atalacpast'ac'at ju navip'ut'un. \v 42 Para va lakatam taxtokni ju maktasq'uinican. Chai ju Malia sacxtuta ju taxtokni ju palai k'ox chai jantu lai xamati' catitai'inilh. \c 11 \s1 Acsni t'achivincan ju Dios chani noncan \p \v 1 Pus ju aktam ju Jesús ixt'ajun t'achivini' ju Dios. Chai acsni t'achivink'o pus pumatam ju ixtamamaka'un junich: \p ―Qui'ucxtin aquilamasuniuch ju ixt'achivininca ju Dios tachi ju lalh ju Xivan ni amasunilh ju ix'amamaka'ui: \p \v 2 Chai ju Jesús ajuni: \p ―Pus acsni at'ach'ivina'it'it ju Dios chanich anona'it'it: \q1 Quimpai ju vilhchi' lact'iyan \q1 Chach tac'atsa ju lapanacni ni na salaka'at. \q1 Chach chilh ju avilhchan acsni alhinona' ju uxint'i. \q1 Chach navicalh ju mink'achat ju ani lacat'un tachi ju navicantacha ju lact'iyan. \q1 \v 3 Tuncujun tuncujun aquilaxtakniu ju quivaiti quinc'an. \q1 \v 4 Aquilamac'acxaniuch ju qui'alactu'unti quinc'an. Pus vachu' ju quijnan ic'amac'acxaniyau ju quintanavitan tu'u' macxcai. \q1 Jantu aquilalhi'au junta acmapast'ac'anicau ju tu'u' macxcai. Alai aquilamak'osuniu ju macxcai. \p \v 5 Pus ju Jesús tailhi'alh ixchivinti chai ajuni: \p ―Jantu xcai ni chani ju catapasalh la'is'atsucunti ju pumatam ju milhi'uxijnan. Jantu xcai ni ca'alilh ju mi'amigo ju alakp'it'i ju paitat ts'is chai a'una': “Qui'amigo q'uimach'ixt'aknin akxt'utu ju mini'. \v 6 Pus chilh pumatam qui'amigo ju makat xaminacha para matich tu'u' ju lai acxtaknilh”. \v 7 Chai jantu xcai ni tus pulacni ca'ak'alhtayanancha ju anu' amachaka' chai chani cajunin: “Jantu jeks aq'uimavat'i. Pus icmalacchajuta ju quimalhtich chai ic'alact'alhtataich ju qui'ask'at'an. Jantu lai actik'ostavi ni laich tu'u' acxtaknin”. \v 8 Pus mas jantu cak'ostola' chai caxtakniya' tu'u' va ixlaca'atalh ni ix'amigo junita para iclajunau ni akts'iya cak'ostola' chai caxtakniyach tachi tants'un ju maktasq'uini va ixlaca'atalh ni jantu lai maxanan ju anu' ju t'ajun jeks mavana'. \v 9 Chai ju quit'in iclajunau: Asq'uinit'it ju Dios chai ju yuchi cataxtakniyan. Ap'uxc'a'ut'it la'ixmacni Dios ju tuch'i makt'asq'uiniyat'it chai alhit'a'uya'it'it. Va tsa tsa asq'uinit'it ju Dios tachi acsni va tsa tsa sacan lacatu'u' malhtich. Chai ju Dios cataxtakniyan. \v 10 Chunch ju alat'it ni amaklhtayanan ju lapanac ju sq'uin. Chai ju puxcajui tu'u' lhitajui. Chai ju sai ju malhtich malhtek'anican. \p \v 11 Jantu xamati' ju milhi'uxijnan ju laich caxtaknilh tam is'ask'at'a lakatam chiux acsni casq'uinilh ju xkapavati. U ni casq'uinilh ju pamata jantu xamati' milhi'uxijnan ju laich caxtaknilh lakatam lu. \v 12 U ni casq'uinilh tu'u' ak'axvati jantu xamati' milhi'uxijnan ju laich caxtaknilh lakatam statsucu. \v 13 Pus ju uxijnan mas na k'ai unt'at'it lai xt'akniyat'it ju k'ox ju mi'ask'at'an'an. Pus ja va a ti yuchach ju quimpai'an Dios ju vilhcha lact'iyan jantu cati'axtaknilh ju Spiritu Santu ju yu'unch ju catasq'uiniyach. \s1 Tajuni ju Jesús ni ch'alhcatnan la'ixtachaput ju lhacaticuru \p \v 14 Pus ju Jesús xcoxtulh ju lhacaticuru la'ixlacatuna pumatam lapanac. Pus ju anu' lapanac jantu lai ixchivinin acsni ixtanun ju lhacaticuru la'ixlacatuna. Para acsni taxtulh ju anu' lhacaticuru pus ju anu' ju va nunu' ixjunita chivinilh. Pus na talhamak'aninilh ju ixtalhavat lapanacni. \v 15 Para ju ali'in ju sia lhiyu'unch tanaulh: \p ―Ju ani ya lapanac va xcoxtui ju lhacaticuru la'ixlacatuna'an ju lapanacni la'ixtachaput ju Satanás. \p \v 16 Chai ju ali'in ni va ixtalakts'intanuputun ju Jesús pus tasq'uinilh ni canavi tu'u' lhamak'an ju camincha lact'iyan ta yu laich catapuc'atsaya' ni vasalh Cristo junita. \v 17 Para ju Jesús ni amispanilh ix'atalacpast'ac'at'an ju yu'unch pus ajunich: \p ―Tachi chun ju k'ai lacat'un junta lhinajun ju tam k'ai ucxtin ni quilhmaclhu cajuncalh chai catalaclasaya' ju sia is'akstu'an pus va ca'aclaya'. Chai ju tatanumanalh lacachaka' ni catalaclak'ailh ju sia is'akstu'an pus catatalhvaka'. \v 18 Pus vana va chun ju lhacaticuru. Ni cat'alasachokolh ju ixt'alhacaticuru pus tas laich calhilhinonk'alhi la'ixpu'ucxtin. Pus iclajunau chunch ni va nonat'it ni la'ixtachaput ju Satanás ju ictixcoxtui ju lhacaticurulhni. \v 19 Ju uxijnan nonat'it ni ictixcoxtui ju lhacaticurulhni la'ixtachaput ju Satanás. Para ju mi'amamaka'unin vachu' tamaktasq'uini ni xamati' ca'axtaknilh ixtachaput'an ni laich catatixcoxtuya' ju lhacaticurulhni la'ixlacatuna'an ju lapanacni. Pus yu'unch ju catajunan ni jantiyu' ixtachaput ju Satanás ju pumaxtucan ju lhacaticuru la'ixlacatuna tam xamati' tachi ju nonat'it ju uxijnan. \v 20 Alai la'ixtachaput ju Dios ju ictixcoxtui ju lhacaticurulhni chai yuchi lana lhitasui ni yuchi ju Dios ju lhinajun lamilhi'uxijnan ju chavai. \p \v 21 Ju tam jok'at ju na tachapun chai ju alin ju ixpat'alan chai lhist'ac'a ju la'ismakspa' ju ixchaka' pus jantu tu'u' lai ts'ank'ai ju ixtaxtokni. \v 22 Para acsni va camilh apumatam ju palai tachapun palai jantu ju yuchi pus cat'alalhajaya'. Catai'inik'oya' ju ixpat'alan ju na jok'at ixpunajun chai camakpitsik'oya' chux ju ixtaxtokni. \p Ju Jesús chunch ju ajuni ju lapanacni ni va ix'amamachakxaniputun ni yuchi ju t'alalhajalh ju lhacaticuru. Yuchi lai alhixcoxtui ju lhacaticurulhni la'ixlacatuna'an ju lapanacni. Pus tailhi'alh ixchivinti chai ajunilh ju lapanacni: \p \v 23 ―Pus ju jantu quint'a'anta yuchi ju quint'alaxcai junita. Chai ju jantu quint'amak'aixt'ok'a ju lapanacni ju aquintalhilaca'anach pus va asastucnun. \s1 Lai tanuchokoi ju lhacaticuru la'ixlacatuna tam lapanac \p Ju Jesús tailhi'alh ixchivinti chai ajuni ju lapanacni: \p \v 24 ―Ju lhacaticuru acsni taxtui la'ixlacatuna tam lapanac pus vaclhun ucxunt'ajun junta na axixnita. Va puxcolhit'ajun ta anchach ju lai catavi. Chai ni jantu lhitajui pus najun: “Ac'anchokoya' alai laquinchaka' junta xactaxtuyacha”. \v 25 Chai acsni minchokoi pus lana tanuchokoi la'ixlacatuna ju anu' lapanac ni tachi lakatam chaka' junita ju pulacp'alhcanta chai maxantilacanta. \v 26 Pus ju acsnich ju yuchi taxtuchokoi chai an ini' ali'in chai ak'ailhimin apumatujun lhacaticurulhni ju palai k'ai tajunita. Palai jantu na chun ixjunita ju yuchi ju p'ulhnan ixtanun. Pus ixchux'an tatanui la'ixlacatuna ju anu' lapanac chai tatsucui ju anch. Pus ju is'atsucunti ju anu' lapanac palai tak'alhilh ju acsni. Palai jantu na chun ixjunita ju p'ulhnan. \s1 Alin ju vasalh k'achat \p \v 27 Pus acsni ixt'ajun nona' ju ani chivinti ju Jesús pus pumatam chako'ulh ju ixmakya lacatalhavat lana chivincha. Junilh ju Jesús: \p ―Na lhik'ach ju is'atsucunti ju xamaklok'oyan chai ju xamats'iquiyan. \p \v 28 Para ju Jesús juni: \p ―Alai palai tak'achan ju tak'asmat'a ju ixchivinti Dios chai tamuctaxtui. \s1 Ju va k'ai tajunita tasq'uin lakatam lhamak'an \p \v 29 Pus slivasalh na lhu ju tatak'aixtoklh ju lapanacni junta ixvi ju Jesús. Chai ju yuchi tsuculh ajunini': \p ―Ju uxijnan ju chavai t'onat'it na k'ai unt'at'it. Va lac'asq'uinat'it ju tu'u' lhamak'an ju ap'uc'ats'aya'it'it ni vasalh Cristo icjunita. Yuchi ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. Para jantu tu'u' atumpa ju amasunic'ana'it'it. Va yuchi ni amap'ast'ac'anic'ana'it'it tuchi ju tapasalh la'is'atsucunti ju mak'aniya lapanac ju Jonás ixjuncan. Yuchi ju ixnajun ixchivinti Dios. \v 30 Pus alin tuchi tapasalh la'is'atsucunti chai ixlhiyuchi tac'atsa ju amachak'an Nínive ni vasalh Dios ju xamalakachai ju Jonás ju anch. Chai vana va chun ju quit'in. Ca'alina' ju tuchi catapasaya' laqui'atsucunti chai ixlhiyuchi laich ap'uc'ats'aya'it'it ju uxijnan ju chavai t'onat'it tichi chavaich ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \v 31 Acsni camak'osaspitcana' ju lapanacni pus ju anu' mak'aniya chako'ulh ju xa'ucxtin ixjunita ju ixlhisur ju lacamunutpa' catayaya' chai va ixlacata yuchi pus a'ulanic'ana'it'it ju mi'alactu'unti'an ju uxijnan ju chavai t'onat'it. Pus chunch ju a'ulht'unic'ana'it'it ju uxijnan ni slivasalh na makat ju xaminacha ju yuchi ni ixk'asmatniputun ju ix'atalaninti ju Salomón. Chai ju ani icya ju palai xak'ai icjunita. Palai jantu ju Salomón. Para ju uxijnan jantu quilak'asmatniputunau ju quinchivinti. \v 32 Chai ju amachak'an ixtajunita ju Nínive catatayaya' acsni camak'osaspitcana' ju lapanacni. Chai ixlacata tuchi tanavilh ju yu'unch pus amuc'anic'ana'it'it ju mintalak'alhin'an ju uxijnan. Chai chunch ju a'ulht'unic'ana'it'it va ixlacata ni tamacaulh ix'alactu'unti'an ju yu'unch acsni tak'asmatnilh ixchivinti ju Jonás. Chai ani icya ju palai xak'ai icjunita. Palai jantu ju Jonás. Para ju uxijnan jantu mac'omp'ut'unat'it ju mi'alactu'unti'an mas k'asmat'at'it ju quinchivinti. \s1 Ju milakchulh'an tachi ju va maclhcu junita \p Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju lapanacni: \p \v 33 ―Jantu xamati' caxava ju ixmaclhcu chai astan va camatank'anu u ca'akxtak'ula lacacajon. Alai akts'iya ulai junta muc'acan ju maclhcu. Ju chunch va tichi chavaich ju catanuyach laich cata'alac'avanana'. \v 34 Pus vana va chun ju milakchulh'an. Pus ni na k'ox ju milakchulh'an pus laich alac'avananat'it. Para ni jantu k'ox ju milakchulh'an pus tachi ju va t'onat'it laca'atats'isni. Chai vana va chun ju mi'atalacpast'ac'at'an. Ni alacp'ast'acnant'it k'ox pus laich amach'akxaya'it'it ixchivinti Dios. Para ni asamak'ana'it'it ixchivinti Dios pus jantu k'ox ju mi'atalacpast'ac'at'an. Chai va ixt'achunch jun ju mi'atsucunti'an tachi ju va t'onat'it laca'atats'isni. \v 35 Pus alakts'int'it ta yu alacp'ast'acnant'it. Jantu xcai ni tachi ju va ts'ista cava lami'atsucunti'an ni va asamak'ana'it'it ju ixchivinti Dios. \v 36 Pus ni alac'a'iya'it'it chux ixchivinti Dios chai jantu tu'u' asamak'anat'it pus na k'oxich lai amach'akxaya'it'it tachi acsni tamapulhcuniyan ju laminti'an ju tu'u' maclhcu. \s1 Ju Jesús amuc'ani ixtalak'alhin'an ju xalack'ajin \p \v 37 Pus acsni chivink'o ju Jesús pus pumatam fariseo k'ailhi'alh ju Jesús la'ixchaka' ni ca'alh t'avena'. Pus ju Jesús t'a'alh. Tanulh la'ixchaka' chai tapakstitama lacamixa ni chunch ju ixtalai. \v 38 Para ju anu' fariseo na lhamak'aninilh acsni lakts'ilh ju Jesús ni jantu p'ulhnan na paklhu xamakchak'ai tachi ju akts'iya ixtalhilanita ju israelitanin. \v 39 Para ju Jesús junich: \p ―Ju uxijnan ju fariseonin unt'at'it slivasalh na k'ox ch'ak'ayat'it mas va ixmacan ju tu'u' tasa chai ju tu'u' c'a'ulh tachi ju lhilanit'at'it. Para jantu navip'alat'it cuenta ixpulacni mi'alhunut'an junta na alin ju ak'alha'unti chai ju amacxcai. \v 40 Va tontojni unt'at'it. Ju Dios ni navilh ixmacan ju tu'u' ja jantu yuchi ju vachu' navilh ju ixpulacni. \v 41 Pus alhi'akt'ai'ut'it ju quilhpatinin ju tuch'i p'acxant'at'it. Ju chunch salaka cajuna' ju mi'alhunut'an. \p \v 42 Paini'itnich ju uxijnan ju fariseonin unt'at'it. Ju uxijnan vasalh muct'axt'uyat'it ju lhamap'aksin acsni xt'akniyat'it ju palijni lacts'unin ju alhmujinu chai tachi chun ju ali' ach'itin ju pulak'oxiyat'it ju mivaiti'an chai ju ruda. Para jantu naviyat'it cuenta ni sok ju ts'uc'uyat'it u jantu. Chai jantu naviyat'it cuenta ni map'ainiyat'it ju Dios u jantu. Para palai tasq'uini ni anavit'it ju ani taxtokni mas at'ailhip'it'it ju ixtaknica lacts'unin ju ach'itin vachu'. \p \v 43 Paini'itnich ju uxijnan ju fariseonin unt'at'it. Ju uxijnan k'ach'aniyat'it ju putolan ju alin ju lacpujitat junta tatolai ju xalack'ajin. Chai k'ach'aniyat'it ni catamac'amin ju lapanacni ju lacati tachi ju tamac'ami tam xak'ai. \p \v 44 Paini'itnich ju uxijnan ju fariseonin unt'at'it. Ju uxijnan na acxp'ut'iyununat'it. Pus ju uxijnan chunch unt'at'it tachi ju tu'u' panteon ju jantu manicanta chai jantu lai c'atsacan ni yuchi cava. Chai ixlhiyuchi ju lapanacni taputayai ju anch. Pus vana va chun ju uxijnan. Ju lapanacni mas tat'a'ucxunt'onan chai talakts'inan ni tachi ju na va lack'oxin unt'at'it para jantu tac'atsai ni na lhquiliqui ju lamimpulacni'an. \p \v 45 Pus ju acsnich pumatam ju na ixlhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin xak'ala ju Jesús chai juni: \p ―Amamaka'unu' acsni na'un ju chunch pus vachu' macxcai quilalhichivinau ju quijnan. \p \v 46 Para ju Jesús junich: \p ―Paini'itnich vachu' ju uxijnan ju mavasalayat'it ju lhamap'aksin. Ju uxijnan naviyat'it tachi ju tam lapanac ju na ts'inq'ui mac'uc'ai ju ixpuru. Ju uxijnan na lhu chai na ts'inq'ui lhamap'aksin ju amuc'aniyat'it ju lapanacni tachi ju jantu lai catanavi. Para ju uxijnan nin lacats'unin jantu muct'axt'up'alat'it tachi ju najun ju anch. \p \v 47 Paini'itnich ju uxijnan. Pus ju mak'aniya milacpa'itni'an tamaknilh ju lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios. Chai ju uxijnan ju is'ask'at'an unt'at'it lak'oxiniyat'it ju ixpanteon'an ju xatamakni ju mimpai'an. \v 48 Chai ni chunch ju naviyat'it pus va putasui ni c'ats'ayat'it tuchi tanavilh ju milacpa'itni'an chai k'oxich lhiulayat'it. Pus ju yu'unch ta'amakninilh chai ju uxijnan lak'oxiniyat'it ju ixpanteon'an ju amaknicanta. \p \v 49 Chai ni chunch ju navip'alat'it pus yuchi chani lhinaulh ju Dios ju na k'ox ac'atsananta: “Ac'amalakachaniya' ju quilapanacni ju catanona' ju quinchivinti. Vachu' ac'amalakachaniya' ju qui'alhtanin. Chai sia yu'unch ju ac'amalakachaya' ju ali'in ca'amaknicana'. Chai ju ali'in ca'amamak'alhk'ajniya' ju anu' lapanacni”. Chunch ju ma naulh ju Dios. \v 50 Pus uxijnan ju t'onat'it ju chavai ju amap'ala'it'it ix'ac'alhni'an tachi chun ju lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios ju amaknicalh tus la'ixputai'ulacan ju lacamunutpa'. \v 51 Chux ju yu'unch ju amaknicalh tus acsni tavanan maknicancha ju Abel ju p'ulhnan tucan ju maknicalh tus acsni maknicanchalh ju Zacarías ju tamakni la'ixputsin pujitat junta ixt'alakxtokya junta ixmaknican ju atapacxat ju ixlhak'ailakts'incan ju Dios. Yuchi ju sa'astan va tachi chun ju lhits'okcanta la'ixchivinti Dios mas na lhu ali'in ju amaknicalh ju palai astan. Pus uxijnan ju amap'ala'it'it ix'ac'alhni'an chux ju yu'unch. \p \v 52 Paini'itnich ju uxijnan ju mavasalayat'it ju milhamap'aksin'an ju israelitanin unt'at'it. Ju uxijnan jantu sok xa'amavasalaniyat'it ju lapanacni ixchivinti Dios ni laich catac'atsaya' ta yu laich catatak'alhtaxtulh. Ju uxijnan mi'akstu'an jantu lac'a'iyat'it ju stavasalanti chai asast'uc'at'it ju talaca'iputun. \p \v 53 Pus acsni ix'ajuni ju ani taxtokni ju Jesús pus ju yu'unch ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin chai ju fariseonin slivasalh na tatalhk'amalh chai tatsuculh jeks amavanin. Chai ixtaquilhasacmich na lhu taxtokni. \v 54 Va ixtalhist'ac'a chai ixtapuxconi tu'u' chivinti ju canaulh ta yu laich catapuchivimak'alh. \c 12 \s1 Ju Jesús naulh ni jantu k'ox ni acxput'iyununcan \p \v 1 Pus na lhu lana ixtatak'aixtokta ju lapanacni chai va ixtalaputayaich. Pus ju Jesús tsuculh ajunini' ju ix'amamaka'ui mas catak'asmatlh ju ali'in. Ajunich: \p ―Jantu alac'a'init'it ju ixchivinti'an ju fariseonin ni va ta'a'okxchok'onun ju yu'unch. \v 2 Para mati' tu'u' ju matank'anucanta ju jantu cac'atsacalh. Nin yuchi ni lai sek acnavi ju tu'u' ju jantu cac'atsacana'. \v 3 Pus tachi chun ju xanonat'it laca'atats'isni cak'asmatcana' laca'atuncunu'. Chai ju tuchi va sekch xanonat'it laminchaka'an pus sich calacc'atsak'ocana'. \s1 Alin ju at'alhoniya'it'it \p Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju ix'amamaka'ui: \p \v 4 ―Pus chani iclajunau ji qui'amigojni. Jantu at'alhonit'it ju mint'alapanacni'an ju lai catamaknin para astan jantuch lai tu'u' ali' catanaviyan. \v 5 Para aclajunau tichi chavaich ju at'alhonit'it. Yuchi ju at'alhonit'it ju Dios ni yuchi ju lai catamakniyan chai alin ixtachaput ni lai catamaca'anan astan ju lacajipi. Pus iclajunau ni yuchach ju at'alhonit'it. \p \v 6 Jantu tasq'uini ni at'alhonit'it ju tam mint'alapanac'an. Alakts'int'it ju lakaquis lact'icst'i ts'ok'o ni lhist'acan lakat'ui sentau. Para ju Dios jantu lai c'ap'a nin lakatam ju yu'unch. \v 7 Chai mas va mi'ai'an ju uxijnan si putek'ek'ocanta. Pus yuchi iclalhijunau ni jantu at'alhanant'it. Palai laklhu ju mintapalhni'an ju uxijnan. Palai jantu ju va tu'u' ts'ok'o mas na lhuch catava ju yu'unch. \s1 Alin ju tac'atsai tichi chavaich ju Jesús \p Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai ajuni ju ix'amamaka'ui: \p \v 8 ―Va tichi chavaich ju canona' la'ix'ucxlacapu'an ju lapanacni ni quilhilaksi ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani pus vachu' ju quit'in acnona' la'ix'ucxlacapu'an ju ix'anquilhnin ju Dios ni quilapanac junita ju yuchi. \v 9 Para va tichi chavaich ju canona' la'ix'ucxlacapu'an ju lapanacni ni jantu quilhilaksich pus vachu' acnona' la'ix'ucxlacapu'an ju ix'anquilhnin Dios ni jantu quilapanac junita. \p \v 10 Chai tachi chun ju macxcai aquintalhichivina' ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani pus ca'amac'acxanicana'. Para va tichi chavaich ju macxcai calhichivina' ju Spiritu Santu pus ju yuchi jantu catimac'acxanicalh. \p \v 11 Acsni alhip'inc'ana'it'it la'ix'ucxlacapu'an ju xalack'ajin lacpujitat chai la'ix'ucxlacapu'an ju ucxtinin chai ju ali'in ju alin ixtachaput'an pus jantu alhamak'aninint'it ta yu laich alhak'alht'ayanana'it'it nin yuchi ju tuch'i laich anona'it'it. \v 12 Pus is'akstu ju Spiritu Santu ju catamapast'ac'aniyan ju acs pants'iquis tuch'i laich anona'it'it. \s1 Na lai puk'alhk'oscan ju mak'alit \p \v 13 Chai pumatam lapanac ju ixmakminta lacatalhavat junilh ju Jesús: \p ―A'unch ju quilak'au ni chach quilhvaknilh ju icmacontilanicantauch. \p \v 14 Para ju Jesús junich: \p ―Ji lapanac jantu xamati' qui'ulata lacat'icst'i mi'ucxtin'an. Nin ca'alilh ju quintachaput ni lai aclaclhvaka' ju tu'u'. \p \v 15 Vachu' ajunilh ju lapanacni: \p ―Alakts'int'it chai jantu va yuchi ju anavit'it cuenta ju ixmak'aixt'ok'a lhu ju mi'alinta'an. Pus mas na lhu ca'alilh ju ix'alinta tam xamati' para jantu anch ju i ju is'atsucunti. \p \v 16 Chai ajunilh ju lapanacni lakatam chivinti ju laich capumavasalaniya' tuchi ix'ajumputun. Ajunich: \p ―Ju ixlacat'un ju pumatam mak'ali' lapanac na lhu lana xaxt'ak'a ju xatoc'at. \v 17 Chai ju yuchi naulh la'ix'alhunut: “Tas aclayach ju chavai ni jantu jinta' alin junta lai acmak'a ju xatoc'at ju quilacat'un”. \v 18 Chai astan naulh: “Icc'atsai tuchi acnaviya'. Aclaclhvakach ju quimpac'ats'a chai acyochokoya' ju palai k'ai. Chai anchach ju acmak'aya' ju xatoc'at ju quilacat'un chai ju quintaxtokni. \v 19 Chai chani acjunchokocana' qui'akstu: Ju uxint'i lapanac na lhuch mak'ata ju mi'alinta. Cach'ixach lakalhu c'ata. Pus ast'acnach. Avaich. Ak'otnuch. Ak'ach'ach”. Chunch ju naulh ju anu' mak'ali'. \v 20 Para ju Dios ma junich: “Ju uxint'i va tonto'at. Lana chavai atats'isni aniya'. Chai tis ix'anuch c'u'u cajuna' ju anu' xamak'ai”. \v 21 Pus chunch ju tapasai la'is'atsucunti tam lapanac ju lhilaksi ju ixtaxtokni ju mak'aixtokta ixlacata is'akstu para jantu lhilaksi ju mak'alit ju xt'ak'a ju Dios chai ju jonk'alhita lact'iyan. \s1 Ju Dios alhist'ac'a ju is'ask'at'an \p \v 22 Astan ju Jesús axak'alachokopa ju ix'amamaka'ui chai ajuni: \p ―Jantu alhamak'aninint'it ixlacata ju mi'atsucunti'an ju tuch'i a'uya'it'it. Nin ixlacata ju milacatuna'an ju tuch'i amalakch'inina'it'it. \v 23 Pus palai tu'u' ju mi'atsucunti'an ju uxijnan. Palai jantu ju va tu'u' vaiti. Chai palai tu'u' ju milacatuna'an. Palai jantu ju va tu'u' malakch'inti. \v 24 Alakts'int'it ju tu'u' ch'ekni. Ju yu'unch jantu ta'ach'ananan chai jantu taxk'a'i ju catamak'aya' ju xatoc'at. Chai mati' junta lai catamak'a ju tu'u' nin ca'alilh ju ixpac'ats'a'an. Para Dios ju amavai. Chai ju yuchi palai tu'u' talhiulayan ju uxijnan. Palai jantu ju va tu'u' ts'ok'o. \v 25 Chai jantu xamati' ju milhi'uxijnan ju lai palai putank'ai catijunlh mas na lhu capastaclh. \v 26 Pus ni jantu lai naviyat'it mas va yuchach ju anu' pus tajuch ni na va lhamak'anininat'it ju tu'u' ali'. \p \v 27 Pus alakts'int'it ju xanti. Ju yuchi tak'ayai para jantu ch'alhcatnan nin ca'asiunilh. Para iclajunau nin yuchi ju k'ai ucxtin Salomón jantu xamalakch'inin tachi ju tu'u' xanti mas na ix'alin ju ixmak'alit. \v 28 Pus Dios ju na c'us malakch'ini ju ach'itin ju alin mas va lacaq'uivin. Chai ju yuchi jantu jonk'alhi. Ju chavai na stak'auca'. Para ju lhi calacxavacana'. Pus ja va a ti uxijnan jantu cataxtakniyan ju mimpumpu'an. Para ju uxijnan na lacats'unin lhilaksiyat'it ju Dios ni vasalh cataxtakniyan ju tuch'i makt'asq'uiniyat'it. \v 29 Pus ni yuchi ju Dios ju cataxtakniyan ju tuch'i makt'asq'uiniyat'it pus jantu alhamak'aninint'it tuch'i a'uya'it'it u tuch'i ak'ot'a'it'it. \v 30 Jantu chun alat'it ju uxijnan ni yuchach ju talhamak'aninin ju lapanacni ju jantuca' talhilaksita ju Dios. Para alin ju mimpai'an Dios ju c'atsai ni makt'asq'uiniyat'it ju ani taxtokni. \v 31 Alai yuchi ju anavit'it cuenta ta yu palai lai calhinona' ju Dios lami'atsucunti'an chai amaklht'ayanana'it'it tachi chun ju ani taxtokni ju makt'asq'uiniyat'it. \s1 Alin ju xamak'alit ju lact'iyan \p Ju Jesús tailhi'alh ixchivinti chai chani ju ajuni ju ix'amamaka'ui: \p \v 32 ―Jantu at'alhanant'it ju uxijnan ju tachi quimborregojni unt'at'it mas jantu milhu'an. Pus ju quimpai na k'ox lhiulai ni at'at'a'ucxt'iniya'it'it ju yuchi astan. \v 33 Jantu na va amak'at'it ju mi'alinta'an. Alai ap'u'akt'ai'ut'it ju quilhpatinin. Jantu amak'at'it ju mimak'alit'an ju ani lacat'un junta jantu jonk'alhi. Alai anch ju lact'iyan ju amak'aya'it'it. Pus ju anch ju mimak'alit'an jantu tavanan ca'ank'oya'. Chai jantu lai caticha'alh ju ak'alhona'. Chai mati' tu'u' ju sa'ats'acana' ju lai calak'alhiniyan. \v 34 Iclajunau chunch ni tapastact'ajun ju ixtaxtokni ju lacamunutpa' ju tamak'ata ju ixmak'alit'an ju ani lacat'un. Para ju tamak'ai ju ixmak'alit'an ju lact'iyan pus anchach ju tapastact'ajun. \s1 Tasq'uini ni alak'asits'uc'uya'it'it \p Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju ix'amamaka'ui: \p \v 35 ―Alak'asits'uc'ut'it chai chunch ju alat'it tachi ju lacan acsni pacxantaican xamati' ju ts'is. Va xavacan ju maclhcu ni lai lhik'ach ca'amaklhtayanancana' ju cachina'. \v 36 Chai chunchach ju ap'acxant'aya'it'it ju mi'ucxtin'an Dios tachi ju talai ju ixlapanacni tam xak'ai ju ani lacamunutpa'. Pus ju yu'unch talakasivilanalh ni lana soko catamalhtek'aniya' ju malhtich acsni catasp'itchokoyanta ju ix'ucxtin'an junta tamak'axtokcan chai casayach ju malhtich. \v 37 Pus lhik'ach cajuna' ju is'atsucunti'an ju anu' xalapanacni ju ca'alhitajucana' ni talak'asit'ajun acsni camina' ju ix'ucxtin'an. Pus islivasalh ju iclajunau. Ju ix'ucxtin'an ni lakch'ita ju ixcutun pus calhich'icana' iscinturon chai ca'alacjunach ni catatavi lacamixa chai is'akstu ju ca'alacxtakniyach ju ixvaiti'an. \v 38 Pus na lhik'ach ju is'atsucunti'an ju anuch xalapanacni ju ca'alhitajucana' ni talak'asit'ajun mas camilh ju ix'ucxtin'an ju paitat ts'is u mas camilh acsni pakt'utu t'asata ju chila'. \v 39 Pus ac'ats'at'itch ju ani. Ju amachaka' ni isc'atsa cava tuchi hora ixmilh ju ak'alhona' pus ixlhistaclh chai jantu ixlacasq'uinilh ni ixtamalhtek'a chai ixtanu la'ixchaka'. \v 40 Pus vachu' alak'asits'uc'ut'it ju uxijnan ni acsnich ju acminchokoya' ju quit'in acsni nonat'it ni ca jantu lai actimilh ju acs pants'iquis. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \s1 Tijt'ui alin ju xalapanacni \p \v 41 Pus ju acsnich ju Pitalu' junilh ju Jesús: \p ―Qui'ucxtin ja va quijnan ju quilajunau ju ani chivinti ju ixp'umavasalap'ut'un ju minchivinti u vachu' ixlacata'an chux ju lapanacni. \p \v 42 Chai ju Jesús juni: \p ―Alin ju xak'ai xalapanac ju lai lhilaksican chai ju na ac'atsananta chai lai ca'amalhistacni ju ix'ucxtin ju ali'in ixt'axalapanacni ni laich ca'alhcaniya' ju ixvaiti'an acsni cachina' ju hora ni catavena'. \v 43 Pus slivasalh lhik'ach ju is'atsucunti ju anu' xalapanac ju calhitajucana' ni chunchach ju t'ajun navini' acsni caminchokoya' ju ix'ucxtin. \v 44 Pus slivasalh ju iclajunau. Ju ix'ucxtin camalhistacnik'oya' tachi chun ju ix'alinta. \v 45 Para ju anu' xalapanac jantu xcai ni canaulh la'ix'alhunut ni ca jantu sai catiminchokolh ju ix'ucxtin chai catsucuya' a'ulanini' ju ixt'axalapanacni chai ju maksquitininch. Chai cavenach chai ca'ak'otnanach chai cat'ak'ap'ayach. \v 46 Pus ni chunch ju canaviya' ju anu' xalapanac pus acsnich ju cachina' ju ix'ucxtin acsni jantu pacxantajita. Cachina' ju acs pants'iquis acsni jantu isc'atsai ni lai cachilh. Chai slivasalh camamak'alhk'ajniya' ju anu' xalapanac. Chunch ca'ulhtunicana' tachi ju ca'ulhtunicana' ju yu'unch ju jantu lai lhilaksican. \p \v 47 Pus ju anu' xalapanac ju machakxanilh ixk'achat ju ix'ucxtin para jantu ixlakasivi ni xaminchokoi ju ix'ucxtin nin canavi ju ixk'achat pus ju yuchi na paklhu canekcana'. \v 48 Para ju anu' xalapanac ju jantu xamachakxai ju ixk'achat ju ix'ucxtin chai navilh ju tu'u' ju lhijunch ni calhinekcalh pus na lacats'unin calakanekmacana'. Pus va tichi chavaich ju na lhu xtaknicanta pus na lhu casq'uinichokocana'. Chai ju na lhu xtaknicanta ni calhistaclh pus palai lhu casq'uinichokocana'. Palai jantu na chun ju jantu lhu ixtaknicanta ni calhistaclh. \s1 Ixlacata ju Jesús alin ju lasat \p Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju ix'amamaka'ui: \p \v 49 ―Tachi ju va icminta maquilhnunu' ju jipi ju ani lacat'un. Chai slivasalh na k'ox cava ni lana chavai ju catai'ulaya'. \v 50 Na lhu lana acmak'alhk'ajnana' chai slivasalh na ic'amak'aninin tus acsni ca'uctaxtuyach. \v 51 Jantu ana'unt'it ni va icminta navini' ju ak'oxamixnit ju ani lacat'un. Iclajunau ni jantu. Alai va ixlaca'atalh ni icminta ca'alina' ju lak'aiti. Caxcaicana' ju yu'unch ju quintalhilaksi. \v 52 Pus ju chavai atipu'anta junta tat'ajun pumaquis lapanacni lacalakatam chaka' pus jantu k'ox catalalhi'ana'. Pus ixt'utun'an cataxcaya' ju pumat'ui'an. Chai ju ixt'iyun'an cataxcaya' ju ixt'utun'an va ixlacata ni quintalhilaksi ju quit'in ju ali'in chai ju ali'in jantu. \v 53 Ju tam xapai cat'alaxcaya' ju ists'alh. Chai ju tam ists'alh cat'alaxcaya' ju ixpai. Ju tam xanati cat'alaxcaya' ju istsi'. Chai ju tam istsi' cat'alaxcaya' ju ixnati. Chai ju tam xaput'ichako'ulh cat'alaxcaya' ju ixput'i. Chai ju tam xaput'i cat'alaxcaya' ju ixput'ichako'ulh ni quilhilaksi ju quit'in. \s1 Tas cajuna' ju alhi \p \v 54 Ju Jesús vachu' chani ajuni ju lapanacni: \p ―Ju uxijnan acsni lakts'inat'it ju ataputs'i acsni min ju lhits'ast'ai pus lana nonat'it ni caminach ju xcan ju ani laquint'un'an. Chai vasalh chunch ju tapasai. \v 55 Chai acsni min ju un ju lhisur pus nonat'it ni lhi'ich cajuna' ju ani laquint'un'an. Chai vasalh chunch ju tapasai. \v 56 Pus ju uxijnan lai mach'akxayat'it ta yu avanan ju lact'iyan chai ju lacat'un. Para va acxp'ut'iyununat'it acsni nonat'it ni jantu lai mach'akxayat'it tuchi t'ajun tapasana' ju chavai acsni t'onat'it. \s1 At'at'ak'oxit'i ju mint'alaxcai \p \v 57 Tajuch ni jantu lai sacxt'uyat'it mi'akstu'an ju k'ox. \v 58 Ni catachivimak'anan tam xamati' chai catak'ailhi'anan lacapu'ucxtin pus amask'at'it'itch ju lacati ixt'atak'oxica ju yuchi. U ni jantu pus jantu xcai ni catalhicha'anan laca'ucxtin. Chai ju ucxtin catamak'axtak'an la'ixmaca'an ju pulasiyajni. Chai ju pulasiyajni cata'anan t'alhnunun. \v 59 Chai iclajunau ni jantu at'it'axt'ut'it ju anch tus acsni amap'ala'it'it chux lana ju mimulhta'an. \c 13 \s1 Amac'a'unt'it ju mi'alactu'unti'an \p \v 1 Pus ju acs pants'iquis tachinchalh ju ali'in ju tamac'atsani ju Jesús ixlacata'an ju amachak'an ju xa'estado Galilea ju alhinaulh ix'amaknica'an ju gobernador Pilato. Tajuni ni anch ju amakni junta makninican ju atapacxat ju Dios. Pus ju ix'ac'alhni'an lhitayalh ju ix'ac'alhni ju atapacxat. \v 2 Chai ju Jesús ajunich: \p ―Ja va nonat'it ni palai na alactu'unin ixtajunita ju anu' amachak'an Galilea. Palai jantu ju ali'in ixt'a'amachak'an. Chai yuchi alhimaknicalh. \v 3 Iclajunau ni jantu. Para ni jantu amac'ona'it'it ju mi'alactu'unti'an ju uxijnan pus vachu' ats'ank'aya'it'it. \v 4 Chai ju anu' pumacautsajin amachaka'an Jerusalén ju atant'alhma ju putank'ai chaka' ju lacSiloé chai tanik'o ja va nonat'it ni palai na alactu'unin ixtajunita ju yu'unch. Palai jantu ju ali'in ixt'a'amachak'an. Chai yuchi alhimaknicalh. \v 5 Iclajunau ni jantu. Para ni jantu amac'ona'it'it ju mi'alactu'unti'an ju uxijnan pus vachu' ats'ank'aya'it'it. \s1 Lakatam xaq'uiu higuera \p \v 6 Ju Jesús ajuni ju lapanacni ju ani chivinti ju ixt'alakts'ipaxcavaich ju tu'u': \p ―Pumatam lapanac ch'anlh lakatam q'uiu ju higuera juncan. Anch ju xach'an la'ixpu'uvas. Chai astan ju yuchi milh puxconini' ju xalhi'ut. Para jantu lhitajunilh. \v 7 Chai junilh ju ixlhistacna' ju pu'uvas: “Ju chavai ixlhilakat'utu c'ata icminta puxcona' ju xalhi'ut ju ani ya higuera chai jantu tu'u' iclhitajunita. At'ich'akxt'at'i. Va lak'aich atank'asinin ju ani lacat'un”. \v 8 Para ju anu' alhistacna' junich ju ix'ucxtin: “Qui'ucxtin va yuchi ju chavai c'ata ju amac'oninch. Aclacpujniya' ju t'un ju ixtalakachoko chai acmamaya' ju ix'ilht'i borrego. \v 9 Chai ni ca'alinach ju xalhi'ut pus k'oxich. Para ni jantu pus acsnich ju laich at'ich'akxt'aya'ich”. \s1 C'uch'ucalh pumatam chako'ulh \p \v 10 Lakatam savat ju Jesús ix'amalanininch la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin. \v 11 Chai ju anch ixtanun pumatam chako'ulh ju ixpacxanta ju lhacaticuru la'ixlacatuna chai ixlhiyuchi va ixtak'ank'ai. Va ixlakatumich. Jantu tavanan lai sok ixtayai. Lakacautsajin c'ata ju ixtak'ank'ai. \v 12 Chai ju Jesús acsni lakts'ilh t'asanilh chai junich: \p ―Chako'ulh macaxnitan ju mintak'ank'at. \p \v 13 Chai mokslanilh ju ixmaca' la'ixlacatuna chai lana tasoknic'a ju ixlacatuna. Chai ju yuchi lak'ayalh ju Dios. \v 14 Para ju xa'ucxtin lacpujitat na lhitalhk'amalh ni ix'ac'uch'ununta ju Jesús ju avilhchan pa'astacni. Chai ajunich ju ixtalhavat lapanacni ju ixtamakvilanalh: \p ―Alin lakachaxan avilhchan acsni lai ch'alhcatnancan. Pus acsnich ju at'at'it t'ac'uch'unin. Para jantu ju avilhchan pa'astacni. \p \v 15 Pus ju acsnich ju Jesús junilh ju anu' xa'ucxtin lacpujitat: \p ―Ju uxint'i va acxp'ut'iyunun. Ju pumatamin ju milhi'uxijnan ja jantu xk'ot'at'it ju mivacax'an u mimpuru'an ju la'ixchaka' ju avilhchan pa'astacni chai p'inat'it mak'ot'unin ju xcan. \v 16 Pus ju ani chako'ulh ixpapanti Abraham junita. Chai lakacautsajin c'ata ju ixch'ita ju Satanás. Chai ja jantu lhijun ni acxk'otnilh ju yuchi ju avilhchan pa'astacni. \p \v 17 Chai acsni naulh ju ani chivinti ju Jesús pus na tamaxanalh chux ju ixt'alaxcai. Chai tachi chun ju lapanacni na ixtalhik'achanch tachi chun ju k'oxi taxtokni ju ixt'ajun navini' ju Jesús. \s1 Ju xat'in mostaza \p \v 18 Pus ju acsnich ju Jesús ajuni ju lapanacni: \p ―Tamalhch nu' ju ixt'achunch jumputun tachi acsni lhinajun ju Dios la'is'atsucunti'an ju lapanacni. \v 19 Acsni lhinajun ju Dios la'ix'alhunut'an ju lapanacni pus na lhu talhilaca'an ju Dios. Chunch ju tapasai tachi ju tapasai acsni ch'ancan ju xat'in mostaza. Pus tam lapanac ni cach'anlh ju yuchi la'ixlacat'un pus ju anu' ach'ananti tak'ayai chai tasui tachi ju lacat'icst'i q'uiu. Chai ju ts'ok'o tamuc'ai ixpamalhiqui'an la'ix'acatan. \s1 Ju Jesús apumalani ju xat'in xkapavati \p \v 20 Ju Jesús vachu' chani ajuni ju lapanacni: \p ―Tas malhch nu' ju va ixt'achunch acnaviya' tachi acsni lhinajun ju Dios la'is'atsucunti'an ju lapanacni. \v 21 Pus ju anu' lapanacni chunch tajunita tachi ju tu'u' xat'in xkapavati ju calhiyaulh tam chako'ulh ju lakat'utu ach'apanta harina. Pus lhitayak'ojui chux. \s1 Ju xamalhtich ju lact'iyan \p \v 22 Ju Jesús aktam ch'apachokopa ju xati ju Jerusalén. Chai acsni ixtapasatilai ju k'ai lak'achak'anixni u ju lact'icst'i lak'achak'anixni pus ix'amalani ju lapanacni. \v 23 Chai pumatam junilh: \p ―Qui'ucxtin ja na lacats'unin ju tatak'alhtaxtui. \p Chai ju Jesús junich: \p \v 24 ―La'ixlhichux mi'alhunut'an anavit'it cuenta ni at'anuya'it'it ju lact'iyan ni na acsat'icst'i ju xamalhtich. Iclajunauch chunch ni astan na pumalhu ju catatanuputunach ju anch para jantu lai catitanu. \v 25 Jantu lai ni cak'ostola' ju amachaka' chai camalacchoyach ju malhtich. Chai astan ju uxijnan at'ayaya'it'it makspa' chai ats'uc'uya'it'it sanin ju malhtich chai anona'it'it: “Ucxtin aquilamalhtek'aniuch”. Para ju yuchi catak'alhtayan chai catajunanch: “Jantu iclamispayau. Jantu icc'atsai ta anchach ju xat'anachit'it”. \v 26 Chai ju acsnich ju uxijnan ats'uc'uya'it'it nonin: “Pus xaclat'avenau ju uxint'i chai xaclat'ak'ot'au. Chai laxalacti ju quilak'achak'an quinc'an ju ix'amalaninin ju uxint'i”. \v 27 Para ju yuchi catajunanch: “Iclajunau ni jantu iclamispayau. Jantu icc'atsai ta anchach ju xat'anachit'it. Ak'ost'it ju laquimacni tachi chun ju uxijnan ju va alactu'unin unt'at'it”. \v 28 Chai ju uxijnan ak'alhununa'it'it chai alamats'ac'aya'it'it ju mintatsalat'an acsni alakts'ina'it'it ju Abraham chai ju Isaac chai ju Jacob chai tachi chun ju lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios ni tavilanalh junta lhinonk'ojui ju Dios ju lact'iyan. Para ju uxijnan va xc'oxt'uc'ant'at'it. \v 29 Pus cataminanta ju lapanacni ju lhich'ato'anta chai ju lhits'ast'ai chai ju lhisur chai ju lhinorte chai catatolanta lacamixa junta lhinajun ju Dios. \v 30 Chai ju acsnich cata'alinanta ju lapanacni ju mak'anch xaquintalhilaksi. Para jantu lai actinaulh ni va ixlhiyuchi palai k'ox ca'alhiulacana'. Chai vachu' cata'alinanta ju lapanacni ju jantuca' mak'an xaquintalhilaksi. Para jantu lai actinaulh ni va ixlhiyuchi palai jantu k'ox ca'alhiulacana'. \s1 Ju Jesús lhik'alhun ju amachak'an Jerusalén \p \v 31 Pus ju acsnich avilhchan tachincha ju ali'in fariseonin chai tajunich ju Jesús: \p ―At'axt'uch ju ani. A'inchich. Pus ju Herodes najun ni camakniyan. \p \v 32 Para ju Jesús ajunich: \p ―A'inch'ok'ochit'it juninin ju anu' a'okxchok'onu lapanac ni actixcoxtuya' ju lhacaticuru la'ixlacatuna'an ju lapanacni chai palaich ac'anaviya' ju tak'ank'anin ju chavai chai ju lhi. Chai ju ixlhilakat'utu avilhchan acnavik'oyach ju quilhich'alhcat. Chunchach ju a'una'it'it. \v 33 Para mas jantu ictalhoni ju Herodes akts'iya tasq'uini ni ac'alhtanatsucuya' ju chavai chai ju lhi chai ju t'uxam. Tasq'uini ni chunch aclalh ni jantu lhijun ni jantu canichalh ju lak'achak'an Jerusalén tam lapanac ju najun ixchivinti Dios. \p \v 34 Ji amachak'an Jerusalén ju uxijnan makniyat'it ju lapanacni ju tajunan ixchivinti Dios. Chai alac'at'alhmat'it ju yu'unch ju amalak'ach'anic'ant'achit'it. Pus na paklhu xaclamak'aixtokputunau ju uxijnan tachi ju navi is'ask'at'an ju tu'u' chila' acsni amakatai la'ixpak'achu ni laich ca'alhist'ac'a'. Vachu' xaclamak'aixtokputunau ju uxijnan tachi ju qui'ask'at'an ni laich xaclalhistacvi. Para ju uxijnan jantu xalac'asq'uinat'it. \v 35 Pus ju chavai Dios maco'ulata ju milak'achak'an'an. Chai iclajunau ni jantu lai aquintilalakts'inchoko ju chavai. Va acsni ju aquilalakts'inchokoyau acsni cachina' ju avilhchan ni acminchokoya' chai chani anona'it'it ju quilacata: “Paxcat ju ani ju minta la'ixtapaka'ut ju Dios”. \c 14 \s1 Ju Jesús c'uch'u pumatam lapanac \p \v 1 Pus lakatam avilhchan pa'astacni ju Jesús alh vena' la'ixchaka' pumatam xak'ai fariseo. Chai ju ali'in fariseonin na ixtalhistact'ajun ju Jesús. \v 2 Chai vachu' anch ixya pumatam lapanac la'ix'ucxlacapu' ju Jesús. Chai ju yuchi va ixlacac'unta. \v 3 Pus ju acsnich ju Jesús axak'ala ju fariseonin chai ju ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin. Ajunich: \p ―Ja lhijunch ni ac'ac'uch'unulh ju avilhchan pa'astacni u jantu. \p \v 4 Para ju yu'unch jantu tu'u' ta'ak'alhtayanalh. Pus ju acsnich ju Jesús macch'apalh ju anu' lapanac chai lana palaich va. Chai astan malakachachokolh la'ixchaka'. \v 5 Chai alacjuni ju fariseonin: \p ―Tis chavaich ju milhi'uxijnan ju jantu vats'alhti camacutulh mas avilhchan pa'astacni ju mimpuru u mivacax ni catin'alh junta puculhucnic'a. \p \v 6 Pus ju yu'unch jantu lai tu'u' ixtamapusp'itni ju ani chivinti. \s1 Chani alat'it acsni k'ailhip'inc'ana'it'it junta tamak'axtokcan \p \v 7 Pus ju aktam acsni tatsuculh tolhnin lacamixa pus ju Jesús alakts'ilh ni ixchux'an ixtatolhputun lacatants'i junta ixtatolai ju xalack'ajin. Pus yuchi alhijunilh lakatam chivinti ju ix'apumavasalaniputun ta yu catalalh. Ajunich ju ixtamakvajin vachu' ju yuchi: \p \v 8 ―Acsni xamati' ju catak'ailhi'anan junta alin ju tamak'axtoknut pus jantu anch ju at'olat'it junta tatolai ju xalack'ajin. Pus jantu xcai ni cak'ailhimincalh pumatam ju palai xak'ai. Palai jantu ju uxint'i. \v 9 Chai ju xak'ailhiminan ju uxint'i cat'alakminan ju ak'antam chai cajunan: “Axt'akninch ju mimputolan ju ani ya lapanac”. Pus ju acsnich na amaxanana'ich chai ap'ina' tolhna' junta tatolai ju yu'unch ju palai jantu tu'u' ixtapalhni'an. \v 10 Alai chani alat'it acsni jinta' k'ailhip'inc'ana'it'it. Pus anchach ju at'olat'it junta tatolai ju jantu tu'u' ixtapalhni'an. Chai ju chunch acsni catalakts'inan ju tak'ailhi'antan laich catajunan: “Qui'amigo anchach ju at'ola' junta tatolai ju xalack'ajin”. Pus ju acsnich na alak'ayac'ana' la'ix'ucxlacapu'an ju va k'aixtam tat'atolan lacamixa. \v 11 Pus chunchach ju alat'it ni calalacat'icst'icana' va tichi chavaich ju lak'ayachokocan is'akstu. Para ju tichi t'alacat'icst'i pus calak'ayacana'. \p \v 12 Vachu' chani juni ju Jesús ju anu' ju xak'ailhi'an la'ixchaka': \p ―Ju uxint'i acsni anaviya' ju tu'u' k'ai lacvaiti pus jantu va yu'unch ju at'asani ju mi'amigojni u mi'alak'avin u yu'unch ju milhi'alak'avin u yu'unch ju na mak'alinin ju vanin alact'avilht'i. Pus ni chunch ju alat'i pus jantu xcai ni catak'ailhi'anchokoyan vachu' ju yu'unch chai ju chunch va catamapalhnichokoyan. \v 13 Para acsni anaviya' ju tu'u' c'atan pus alai yu'unch ju at'asanit'i ju quilhpatinin chai ju macmututu chai ju ch'antak'alhita chai ju alak'ach'ixnin. \v 14 Chai ju chunch lhik'ach ats'uc'uya' ni jantu lai catamapalhnichokoyan ju yu'unch. Para amap'alhc'ana' acsni catalok'onchokoyach ju yu'unch ju soknic'a alakts'in ju Dios. \s1 Ca'alina' ju vaiti ju lact'iyan \p \v 15 Pus acsni k'asmatlh ju ani chivinti pumatam ju ixmakvi lacamixa pus junilh ju Jesús: \p ―Slivasalh lhik'ach ju is'atsucunti ju camakvena' acsni catai'ulaya' ixpu'ucxtin ju Dios. \p \v 16 Pus ju acsnich ju Jesús juni: \p ―Pumatam lapanac navilh lakatam k'ai tok'oxayavaiti. Chai na pumalhu ju alact'asanilh. \v 17 Chai acsni tucanch cavencana' pus malakachalh pumatam ixlapanac ni ca'alh at'asanini' ju catamakvena'. Cajunilh: “Ma inchit'it. Ma alinch ju chavai ju vaiti”. \v 18 Para ixchux'an tatsuculh nonin ni jantu lai catita'alh. Pus ju xap'ulhnan junilh: “Ictamaulh lakatam k'ai lacat'un chai tasq'uini ni ac'alh lakts'ini'. Icsq'uiniyan lamapainin. Aq'uimac'acxanin ni jantu lai acti'ancha”. \v 19 Chai ju apumatam junich: “Ictamaulh lakacau vacax chai ac'ana' alakts'intanunu'. Icsq'uiniyan lamapainin. Aq'uimac'acxaninch ni jantu lai acti'ancha”. \v 20 Chai ju apumatam junich: “Ju quit'in va ictamak'axtoklica' chai yuchi jantu lai actilhi'alh”. \v 21 Pus anchokolh ju anu' xalapanac. Alh junini' ju ix'ucxtin tuchi ixtanajunch ju lapanacni. Pus ju acsnich na talhk'amalh ju amachaka'. Chai junchokolh ju ixlapanac: “Vats'alhti a'inchich ju lacak'ai ti chai lacalact'icst'i ti ju lak'achak'an. Ak'ailhit'ana'ich ju quilhpatinin chai ju macmututu chai ju ch'antak'alhita chai ju alak'ach'ixnin”. \v 22 Chai acsni navik'olh ju chunch ju xalapanac pus junchokopa ju ix'ucxtin: “Qui'ucxtin icnavita tachi ju xaq'ui'uni para ti'alinca' ju tants'i ju lacamixa”. \v 23 Chai ix'ucxtin juni ju ixlapanac: “Ap'inchich ju k'ai ti ju lacamacni chai ju macat'icst'i ti ju lacacuxtu. K'asi ajuni ju lapanacni ni catamilh. Chach aktsamalh ju quinchaka'. \v 24 Chunch ju anaviya' ni icjunan ni jantu xamati' ju p'ulhnan ic'at'asanilh ju caquilhc'atsaya' ju quivaiti”. \s1 Tuchi tamapalai ju tach'ak'ok'ai ju Jesús \p \v 25 Pus na lhu lapanacni ixtat'a'anta ju Jesús. Chai ju yuchi talakasp'itlh chai ajunich: \p \v 26 ―Ni xamati' quilakmin chai ni cajumputulh quintamamaka'un tasq'uini ni palai tu'u' aquilhiulaya' ju quit'in. Palai jantu ju ixpai, ixnati, chai ix'amachaka' chai is'ask'at'an chai ix'alak'avin ts'alan chai ix'alak'avin atsi'in chai mas is'atsucunti is'akstu. Para ni jantu quimapaini ju chunch pus jantu lai cativa ju quintamamaka'un. \v 27 Chai va tichi chavaich ju najun ni jantu quinch'ak'ok'aputun va ixlaca'atalh ni va lai mamak'alhk'ajnicalh pus jantu lai cativa ju quintamamaka'un. \v 28 Pus pumatam ju milhi'uxijnan ni cayoputulh lakatam putank'ai chaka' akts'iya p'ulhnan calacalhcaxtulh tas chunchach calhi'ana' ju ixtapalh. U ni laich cha'an tachi ju maktasq'uinich ju capunavik'oyach u jantu. \v 29 Pus ni jantu chun calalh pus jantu xcai ju astan ni tai'ulata jantu lai navik'ojui. Camak'anc'acxlh tu'u' chai jantu calhiva ju capunavik'o. Pus ju acsnich tachi chun ju lapanacni ju catalakts'inach catalhits'i'inach. \v 30 Chai catanaulh: “Ju ani lapanac tai'ulalh ixnavica ixchaka' para jantu lai xanavik'ojui”. \v 31 Chai ju tam k'ai ucxtin ni ca'amputunach t'alasana' ju ixt'ak'ai ucxtin akts'iya p'ulhnan capast'ac'a' u ni laich caput'alalhajalh ju lhiminta lakap'uxam milh taropajni u jantu. Ju yuchi ni va lakacau milh ju ixtaropajni. \v 32 Chai ni najun ni jantu lai catit'alalhajalh pus camalakachanilh pumatam ixlapanac chai casacmiyach tas laich cat'atak'oxi ni jantu catalaclasa. Chunch ju canaviya' acsni na makatca' ju mintacha ju ixt'ak'ai ucxtin. \v 33 Pus vana va chun ju uxijnan. K'oxich ap'ast'act'it u ni lai a'una'it'it ju quintamamaka'un u jantu. Pus va tichi chavaich ju milhi'uxijnan ju jantu lacasq'uin ni quit'in ju aclhinonk'oya' tachi chun ju ixtaxtokni ju pacxanta pus jantu lai cativa ju quintamamaka'un. \s1 Aktamixnin jantu k'ox ju matsat \p \v 34 Na k'ox ju matsat. Para ju matsat ni jantu sk'ok'o cava pus jantu lhitapalai. \v 35 Pus jantu k'ox junita ixlacata ju lacat'un nin lai abono acpu'ulhtulh. Alai va camak'ancanach. Pus ju alin ju ixpak'asmatni cak'asmatlich. \c 15 \s1 Ju borrego ju ists'ank'ata \p \v 1 Pus tachi chun ju ach'inin chai ju alactu'unin talakmilh ju Jesús ni va ixtak'asmatniputun ju ixchivinti. \v 2 Para ju fariseonin chai ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin ixtalhichivinin ju Jesús. Ixtanajun: \p ―Ju yuchi k'ox alact'alalhi'an ju alactu'unin chai alact'avajin ju yu'unch. \p \v 3 Pus ju acsnich ju Jesús ajunich ju ani chivinti ju ix'apumavasalaniputun tuchi ix'amalaniputun. Ajunich: \p \v 4 ―Ju pumatam milhi'uxijnan ni capacxalh tam cientos ixborregojni chai ni camak'ats'ank'a lakatam ja jantu calacmacoyoya' ju noventa y nueve junta tat'ajun venin chai ca'alh puxcona' ju ists'ank'ata tus calhitajuya'. \v 5 Chai acsni calhitajuyach pus camuc'aya' la'ix'akxp'un chai calhimina' chai na cak'achanach. \v 6 Chai acsni cachinach la'ixchaka' pus ca'alact'asaniya' ju ix'amigojni chai ixt'atolhnin chai ca'alacjunach: “Quilat'ak'achauch ni iclhitajulh ju quimborrego ju xacmak'ats'ank'ata”. \v 7 Pus iclajunau ni vana va chun ju lact'iyan. Palai calhik'achancana' ju tam alactu'unu' acsni macajun ju ix'alactu'unti. Palai jantu calhik'achancana' ju noventa y nueve lapanacni ju tanajun ni na soknic'a junita ju is'atsucunti'an chai ixlhiyuchi jantu tasq'uini ni catamacaulh ju ix'alactu'unti'an. \s1 Ju tumin ju ixmak'ats'ank'ata \p \v 8 Ju tam chako'ulh ju capacxalh lakacau tumin ni camak'ats'ank'a ju lakatam ja jantu caxavaya' ju ixmaclhcu chai ca'ap'alhnanach la'ixchaka'. Lacsni lacsni capuxcoya' tus calhitajuya'. \v 9 Chai acsni calhitajuyach ca'alact'asaniya' ju ix'amigojni chai ju vanin alact'avi chai ca'alacjunach: “Aquilat'ak'achauch ni iclhitajulh ju quintumin ju xacmak'ats'ank'ata”. \v 10 Pus iclajunau ni vana va chun talhik'achan ju ix'anquilhnin ju Dios acsni camaconach ix'alactu'unti ju tam alactu'unu'. \s1 Ju alactu'unu ts'alh \p \v 11 Chai ju Jesús axak'alachokopa ju lapanacni. Ajunich: \p ―Pumatam lapanac ix'alin ixt'iyun'an ists'alan. \v 12 Chai ju salacat'icst'i ists'alh junilh ju ixpai: “Quimpai aq'uilhvakninch ju mi'alinta ju qui'anuch cajunach”. Pus ju ixpai alaclhvaknilh. \v 13 Chai jantu mak'an va ju salacat'icst'i ists'alh mak'aixtoklich ju ix'alinta. Alh makat alacatam lacat'un. Chai ju anch quilhak'amanank'o laca'alactu'unti tachi chun ju ixtaknicanta. \v 14 Chai acsni lhak'amanank'o pus milh lakatam k'ai chavan ju anu' lak'achak'an chai ju yuchi tsuculh mak'alhk'ajna'. \v 15 Chai lakxcavatailich pumatam amachaka' anch. Chai ju yuchi malakacha la'ixpotrero ni va ca'alh alhistacna' ju ixp'axnin. \v 16 Chai ju yuchi na ix'uputun mas yuchi ju ixta'ui ju p'axnin. Yuchi ju xatoc'at lakatam q'uiu. Para jantu xamati' xaxtakni tu'u' nin yuchi ju anu' xalhi'ut. \v 17 Para acsni tak'oxinilh ju ix'atalacpast'ac'at pus naulh: “Na lhu alin ju makch'alhcatnin ju la'ixchaka' ju quimpai chai ju yu'unch slivasalh na k'ox tavajin. Chai ju quit'in na icmak'alhk'ajnan ju quinchavanti ju ani. \v 18 Alai actaxtuyach ju ani. Aclak'anchokoyach ju quimpai chai acjunach: Quimpai iclactu'u ju Dios chai iclactu'un ju uxint'i. \v 19 Pus jantu lhijun ni vanach aq'uilhimisp'at'i ni mints'alh. Va aq'uilakts'ich tachi ju va milapanac”. \v 20 Pus taxtucha chai lak'alh ju ixpai. \p Para acsni lakts'istucli ixlhimakat ju ixpai pus lana na mapaini. Pus ats'alalak'alh. Lakatanu chai puquilhch'uch'ulh. \v 21 Para ju ists'alh junich: “Quimpai iclactu'u ju Dios chai iclactu'un ju uxint'i. Chai jantu lhijun ni vanach aq'uilhimisp'at'i ni mints'alh ju quit'in”. \v 22 Para ju ixpai ajunilh ju ixlapanacni: “Vats'alhti amac'ut'uchit'it ju palai k'oxi pumpu' chai amalakch'init'it. Chai amamact'anut'it lakatam mactanut. Chai amach'ant'anut'it ju ixch'anxt'ak'an. \v 23 Chai a'inchit'it inin ju ask'at'a vacax ju na k'onta. Amaknit'itch chai calac'uyau chai canaviyau ju c'atan. \v 24 Chunch canaviyau ni tachi ju va ixnita ju ani quints'alh para ju chavai tachi ju va lok'onchokolh. Ists'ank'ata para ju chavai lhitajuchokocalh”. Pus tatsuculh lhic'ataninin. \p \v 25 Para ju xak'ai ists'alh ixt'onachalhca' ch'alhcatna' lacacuxtu. Chai acsni tasp'itcha chai chincha vanin la'ixchaka' pus k'asmatlich ni na asanancanch chai ni t'oncan lacat'ininca. \v 26 Chai t'asanilh pumatam ixlapanac chai sacmi tuchi ju alin. \v 27 Chai ju yuchi junich: “Pus minchokolhch ju mimp'isek'e chai ju mimpai lhinaulh ixmaknica ju ask'at'a vacax ju na ixk'onta. Chunch ju navilh ni xaminchokoi ju ists'alh chai jantu tu'u' xatapasayacha chai ni k'ox t'ajun”. \v 28 Pus ju acsnich lana na talhk'amalh ju xak'ai ists'alh chai jantu ixtanuputun la'ixchaka'. Pus taxtulh ju ixpai chai tapaininilh ni catanu. \v 29 Para ju yuchi ak'alhtayanalh. Junich ju ixpai: “Ju quit'in va ta lakachux c'ata ict'onan aktaijunun. Chai jantu tavanan ju jantu acnavi tuch'i q'ui'uni. Para jantu tavanan q'uixt'aknit'a mas va minchivoch ni laich ac'at'ac'atanilh ju qui'amigojni. \v 30 Para acsni xaminchokoich ju ani mints'alh ju xaquimaca'ank'ojui tuchi ju ixt'aknit'a va ixlacata ni ixt'a'ucxunt'ajun ju alactu'unin chakolun pus lana lhimakninin mi'ask'at'a vacax ju na ixk'onta”. \v 31 Para ju ixpai junich: “Quints'alh ju uxint'i akts'iya t'a'un laquimacni chai tachi chun ju qui'alinta sich mi'anu'. \v 32 Para akts'iya istasq'uini ni acmac'atanilh chai ca'alilh lack'achat. Pus ju ani mimp'isek'e tachi ju va ixnita chai tachi ju va lok'onchokolh. Va ists'ank'ata para lhitajuchokocalh”. \c 16 \s1 Ju alhistacna' la'ixchaka' ju ix'ucxtin \p \v 1 Chai ju Jesús vachu' chani ajuni ju ix'amamaka'ui: \p ―Ix'alin pumatam lapanac ju na mak'ali' ixjunita. Chai ju yuchi ix'alin pumatam ju ixlhistacni ju ix'alinta ju ix'ucxtin. Chai ju ani chivimak'ancalh la'ix'ucxlacapu' ju ix'ucxtin. Va juni ni va ixlhak'amanani ju ixtumin ju ix'ucxtin. \v 2 Pus ju yuchi t'asanilh ju ixlapanac chai junich: “Tijuch ju ani ju ick'asmat'a ju milacata. Aq'ui'unch tas junitach ju chavai ju qui'alinta ni jantu vana lai at'ilhist'act'i”. \v 3 Pus ju anu' alhistacna' chani pastaclh la'ix'alhunut. “Tas aclayach ju chavai ni va quintai'ini ju ixlhist'ac'a ju ixchaka' ju qui'ucxtin. Pus mati' ju quintachaput ni lai acti'alacpucutunulh. Chai na lhimaxan ni ac'alacapusacnalh. \v 4 Icc'atsai tuchi aclaya' ni aquinta'amaklhtayanana' pants'iquis la'ixchaka'an ju lapanacni acsni actai'inicana' ju quilhich'alhcat”. \v 5 Pus t'asanilh pumatamin ju ixtalhi'ani ju ix'ucxtin chai junilh ju xap'ulhnan: “Tas chunchach ju lhip'ini ju qui'ucxtin”. \v 6 Chai ju yuchi junich: “Tam cientos alhcanti ju aceite”. Pus ju anu' alhistacna' ixjunita junilh: “Anich ma ju xa'alhiqui. Va ts'alhti at'a'ulhch chai ats'ok'ulat'i ju sast'i junta najun ni va t'up'uxamcau alhcanti ju lhip'ini”. \v 7 Astan ju anu' alhistacna' junilh ju ak'antam: “Ju uxint'i tas chunchach ju lhip'ini”. Chai ju yuchi junilh: “Tam cientos alhcanti ju trigo iclhi'ani”. Chai ju xalapanac juni: “Anich ma ju xa'alhiqui. Anavit'i ju sast'i junta najun ni va ochenta alhcanti ju lhip'ini”. \v 8 Pus ju xa'ucxtin naulh ni akts'iya na ix'ac'atsananta ju anu' a'okxchok'onu' xalapanac ni c'atsalh ta yu capu'aktaijucana' astan mas jantu sok tachi ju xanavi. \p Pus chunch ju xa'ajuni ju lapanacni ju Jesús chai astan nonchokopa: \p ―Ju lapanacni ju jantu quilhilaksi akts'iya palai tac'atsai ta yu lai tat'anavi tu'u' ju ixt'alapanacni. Palai jantu na chun talai ju yu'unch ju tamispai ixchivinti Dios. \p \v 9 Pus ju quit'in iclajunau ni ap'u'akt'ai'ut'it ju ali'in ju mintumin'an. Pus ju chunch ca'alina' ju mi'amigojni'an va ixlacata ju xatumin ju ani lacamunutpa' ju xap'uch'alhc'atnanat'it ju uxijnan mas na tapu'alactu'unun ju ali'in. Ju chunch acsni tavanan aniya'it'it pus ju yu'unch lhik'ach cata'amaklhtayanananch lacachaka' lact'iyan junta jonk'alhita. \p \v 10 Pus ju jantu a'okxchok'onun ixlacata ju tu'u' mas va lacats'unin pus vachu' jantu a'okxchok'onun ixlacata ju tu'u' lhu. Chai ju a'okxchok'onun ixlacata ju tu'u' lacats'unin pus vachu' a'okxchok'onun ixlacata ju na lhu. \v 11 Pus ni na ix'a'okxch'ok'onun ixlacata ju xamak'alit ju ani lacamunutpa' pus tis chavaich ju catalhilaksiyan chai cataxtakniyan ju vasalh mak'alit. Yuchi ni lai anaviya'it'it ju ixlhich'alhcat ju Dios. \v 12 Pus ju mintumin'an ju ani lacamunutpa' va tamach'ixtaknitan ju Dios. Jantu mi'anu'an. Chai ni ixp'u'a'okxch'ok'onunat'it ju anu' tumin mas jantu mi'anu'an pus ju Dios jantu catitaxtaknin ju palai k'ai ixmak'alit ju mi'anu'an ca'ixva ju ixjonk'alhi lact'iyan. \p \v 13 Ju tam xalapanac jantu lai pumat'ui cativa ju ix'ucxtin ju vaktam. Pus akts'iya camapainiya' ju pumatam chai jantu tu'u' calhiulaya' ju ak'antam. U ni jantu para akts'iya calhilaksiya' ju pumatam chai jantu tu'u' canaviya' cuenta ju apumatam. Pus vana va chun ju uxijnan. Jantu lai at'imap'ainit'it ju Dios chai vana amap'ainit'it ju tumin. \p \v 14 Pus ju fariseonin na ixtamapaini ju tumin. Chai acsni tak'asmatlh tachi chun ju ani chivinti pus va ixtalhits'i'inch ju Jesús. \v 15 Para ju yuchi ajunich: \p ―Ju uxijnan t'alac'asuyat'it la'ix'ucxlacapu'an ju lapanacni tachi ju na va soknic'a unt'at'it. Para ju tu'u' lami'atsucunti'an ju k'ox talhiulai ju mint'alapanacni'an ju Dios va lhits'isi ni tamispaniyan ju mi'alhunut'an ju yuchi. \s1 Ju mak'aniya lhamap'aksin chai ju sast'i \p \v 16 Acsni tuca' ixt'ajun ju Xivan ju ix'amakpaxana' pus ju lapanacni ixtaquiclaca'i ju ixlhamap'aksin ju Moisés chai ixchivinti'an ju lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios. Para tus acsni milh ju Xivan tus chavai pus ju lapanacni ajuncan ni jantu anch lacalhamap'aksin ju alin ju atsucunti jonk'alhita. Alai va lhinomputun ju Dios la'is'atsucunti'an ju lapanacni. Chai ni tak'asmat'a ju chunch chivinti pus pumalhu slivasalh tanavi cuenta ixlhichux ix'alhunut'an ni calhinaulh ju Dios la'is'atsucunti'an. \p \v 17 Para mas tamch ju ajuncan ju lapanacni ju chavai para akts'iya jonk'alhita ju mak'aniya ixchivinti Dios. Pus palai jantu xcai ni cats'ank'a ju lact'iyan chai ju lacat'un. Palai xcai ni jantu lhitapalai cava ju tu'u' la'ixlhamap'aksin Dios mas va lacats'unin cava. \s1 Ju Jesús amalaninin ixlacata ju alamaconanti \p \v 18 Va tichi chavaich ju camacona' ju ix'amachaka' chai cat'atsucuchokoya' ak'antam pus alactu'ununta. Chai ju cat'atsucuchokoya' ju va maconcanta pus vachu' alactu'ununta. \s1 Ju mak'ali' chai ju Lázaro \p \v 19 Pus ix'alin pumatam jok'at ju na mak'ali' ixjunita. Chai ju yuchi ixlakch'i ju smumu ixpumpu' tachi ixtalakch'i ju ucxtinin. Vachu' ixlakch'i ju lack'ox ixpumpu' ju lino ixjuncan. Chai chux avilhchan ixnavi ju k'ai lacvaiti. \v 20 Chai vachu' ix'alin pumatam quilhpatini' ju Lázaro ixjuncan. Chai ju yuchi na ixlacats'its'ita. Pus ixmamacan vanin la'ixquilhtalacxtutu ju anu' mak'ali'. \v 21 Chai na ix'uputun mas va yuchi ju xa'atanxajna' ju ixni' ju anu' mak'ali'. Chai vachu' ju xk'oyun ixtalakmin chai istasnaunich ju ixlacats'its'i. \v 22 Pus chilh avilhchan acsni nilh ju anu' quilhpatini' chai talhi'alh ju anquilhnin ju lact'iyan junta vachu' vilhcha ju Abraham. Chai vachu' nilh ju anu' mak'ali'. Chai macnucalh. \v 23 Pus ju anu' mak'ali' na ixmak'alhk'ajnan junta ta'an ju tanita ju jantu talhilaca'anta ju Jesús. Chai alac'avanalh chai lakts'ilh ju Abraham ixlhimakat chai ju Lázaro ni anch ixvi vachu'. \v 24 Pus ju acsnich ju yuchi p'as chivinilh. Junich ju Abraham: “Quimpai Abraham lamapainin aq'ui'akt'ai'ut'ich ju quit'in. Amalak'ach'achit'ich ju Lázaro. Chach quimilh k'avanini' lacaxcan ju quisimak'at mas va la'ixk'elili ixmaca' ni aquimats'uc'unc'ulhch ni na ict'ajun mak'alhk'ajnanch ju ani lacajipi”. \v 25 Para ju Abraham junich: “Quints'alh ap'ast'act'ich ni amaklht'ayanant'a chux ju k'ox mintaxtokni acsni ixt'a'unca'. Para ju Lázaro na ixmak'alhk'ajnan. Para ju chavai ju yuchi alin ju ixk'achat ju ani chai ju uxint'i mak'alhk'ajnan. \v 26 Chai jantu va yuchi. Para vachu' junta vilat'it ju uxijnan quilhpamacatutam junta pucutucanta. Ju chunch ju tataxtuputun ju ani ni va cata'amputulh ju anch jantu lai. Nin lai cataxtucha xamati' ju camimputunach ju ani”. \v 27 Pus ju acsnich ju anu' mak'ali' junich: “Pus na ictapaininiyan ji quimpai. Amalak'ach'at'ich ju Lázaro la'ixchaka' ju quimpai. \v 28 Tat'ajunca' ixpumaquisi'an ju qui'alak'avin. Chach ancha ju yuchi ajunini' ju ixchivinti Dios ni jantu catamilh ju yu'unch vachu' ju ani junta icmak'alhk'ajnan”. \v 29 Para ju Abraham junich: “Ju yu'unch tapacxanta ju ixchivinti ju Moisés chai ixchivinti'an ju lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios. Chach tak'asmatniyanta ju yu'unch”. \v 30 Para ju mak'ali' junich: “Janti quimpai Abraham. Para ni xamati' ju nita calok'onchokolh chai ca'alak'alh pus catamacona' ju ix'alactu'unti'an”. \v 31 Para ju Abraham junich: “Ni jantu tak'asmatputun ixchivinti ju Moisés chai ju lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios pus vana jantu camalaca'inicalh mas va calok'onchokolh tam xamati' ju nita chai calak'alh”. \c 17 \s1 Alin ju lai puk'alhk'oscan \p \v 1 Ju Jesús ajunich ju ix'amamaka'ui: \p ―Jantu tavanan ju jantu ca'alilh ju puk'alhk'oscan. Para painich ju anu' lapanac ju amak'alhk'osnun. \v 2 Palai k'ox ca'ixva ju ixlacata ni ca'ixpixtuch'imuc'acalh ju tsasnatpuch'ipi chai ca'ixmaca'ancalh laca'alama acsni tuca' ixmak'alhk'osui tam xamati'. Palai na macxcai cava ni camak'alhk'osu tam xamati' ju jantuca' k'ox quilhilaca'anta. \v 3 Alhist'acch'ok'oc'ant'it mi'akstu'an. \p Chai ni calactu'uyan tam milak'au pus ak'aich. Chai ni lhilatolai ni alactu'unulh chai najun ni jantu catailhi'ana' pus amac'acxaninch. \v 4 Mas paktujun calactu'un ju tam vilhchan chai paktujun ju calakmin ju tam vilhchan chai cajunin ni alactu'un chai catapaininiyan ni amac'acxaninch chai najun ni jantu canavichokoya' pus amac'acxaninch. \s1 Lai na lhu navican acsni lhilaksican ju Dios \p \v 5 Chai ju ixtamalakachan ju Jesús tajuni: \p ―Aquila'aktaijuyau ni lai palai aclalhilaksiyau. \p \v 6 Para ju Jesús ajuni: \p ―Ju satalhts'i mostaza na lacat'icst'i para lak'ajunta chai astan k'ai q'uiu jun. Pus vana va chun ju uxijnan. Mas va lacats'uninca' ju quilalhilaksiyau para ni vasalh quilalhilaksiyau pus laich a'una'it'it ju ani makak'ai q'uiu ni catatip'ulhulhch. Ca'alh laca'alama. Chai catalaca'iniyanch. \s1 Chani calalh ju tam lapanac \p \v 7 Ju pumatam milhi'uxijnan laich ca'alilh ju ixlapanac ju ca'alhoknulh u camalhistacni ju ixborregojni. Pus ju yuchi acsni caminchalh la'ixlhich'alhcat ja laich a'un ni soko catavi lacamixa chai cavailh. \v 8 Ca jantu. Alai a'una'ich ni calak'oxiniyan ju mivaiti. Pus ju yuchi calak'oxiya' ju ixpumpu' chai ca'iniyanch ju mivaiti tus acsni alhilaya'ich. Tus acsnich a'una'ich ni cavena' ju yuchi. \v 9 Chai astan acsni navik'ota chux tuchi ixlhi'unich pus ju uxint'i jantu uni lak'ailakts'iuch. \v 10 Pus vana va chun lami'atsucunti'an ju uxijnan. Acsni navik'ot'at'it tachi chun ju ixtalhijuntan ju Dios pus va ana'unt'it ni jantu k'ox xalapanacni unt'at'it ni jantu tu'u' atumpa ju xanaviyat'it. Va yuchi ju ixlhi'unc'ant'at'it ixnavica. \s1 Ju Jesús ac'uch'u pumacau lapanacni \p \v 11 Pus ju Jesús acsni ix'anta ju lak'achak'an Jerusalén pus pu'alh junta mactai ju xa'estado Samaria chai ju xa'estado Galilea. \v 12 Pus acsni tanucha lakatam lak'achak'an pus tamilh pakxtoknin pumacau lapanacni ju na ixtalacats'its'ita chai ju ists'its'i'an va ixtapuch'i'an. Para ju yu'unch ixlhimakat tataya. \v 13 Chai p'as tachivinilh. Tajuni ju Jesús: \p ―Jesús amamaka'unu'. Lamapainin aquila'aktaiju ju quijnan. \p \v 14 Chai ju Jesús acsni alakts'ilh pus ajunich: \p ―Ap'inchit'it talacasuninin ju palijni. \p Pus chunch ixtalhilanita ju lapanacni acsni ixtalacats'its'ita chai astan palaich ixtajun. Pus ju anu' ixpumacau'an ta'alh. Chai acsni ixta'anta pus lana palaich tava. \v 15 Pus ju pumatam sia lhiyu'unch acsni lakts'ilh ni palaich ixjunita pus tasp'itchokolh. Minchokolh junta ixya ju Jesús. Chai na p'as ixchivinin acsni lak'ayalh ju Dios. \v 16 Chai lana taquilhputanilh ju lacat'un junta ixch'antaiti ju Jesús chai junilh lak'ailakts'iuch. Chai ju yuchi amachaka' ju xa'estado Samaria ixjunita. \v 17 Pus ju acsnich ju Jesús naulh: \p ―Ja jantu pumacau ju palai xatajun. Tas anchach ju xata'an ju ixpumanajatsi'an. \v 18 Ja jantu xamati' ju xatasp'itacha ni laich catalak'aya ju Dios. Ja va yuchi ju ani ju jantu quint'a'amachak'an junita. \p \v 19 Pus ju acsnich ju Jesús chani xajuni ju anu' ju palaich xajun: \p ―At'aich. A'inchich. Palaich xa'un ni vasalh xaq'uilhilaksi. \s1 Acsni lhinajun ju Dios laqui'atsucunti'an \p \v 20 Chai ju fariseonin tasacmi tavananch ju cachina' ju avilhchan acsni calhinona' ju Dios. Chai ju Jesús ajunich: \p ―Jantu lai lakts'incan acsni chin ju avilhchan acsni calhinona' ju Dios. \v 21 Nin yuchi ni lai catanaulh: “Alakts'ich. Ani ya”. U “Alakts'ich. Anu' vilhcha”. Jantu lai chun canoncalh ni la'is'atsucunti'an ju lapanacni ju lhinajun ju Dios. \p \v 22 Chai ajuni ju ix'amamaka'ui: \p ―Camina' avilhchan acsni alakts'imp'ut'una'it'it ju anu' pants'iquis acsni acminchokoya' ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Para jantu acs ju alakts'ina'it'it. \v 23 Pus ju ali'in catajunan: “Alakts'int'it ju ani. Ca va nomputun ni caminchokoya'”. U catajunan: “Alakts'int'it ju anu' ju t'ajun tapasana'”. Para jantu ap'it'it nin yuchi ni lai ach'ak'ok'at'it. \v 24 Pus ju tu'u' mak'alipni' va tam pants'iquis mapulhcuk'ojui ju ixlhilacaputs'un ju lact'iyan chai makat lakts'incan. Pus vana va chun cajuna' acsni acminchokoya' ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Va tam pants'iquis acchina' chai chux aquintalakts'ina'. \v 25 Para jantu chavai lana ju catapasaya' ju chunch. Alai tasq'uini ni p'ulhnan aclhimak'alhk'ajnana' lhu taxtokni. Chai ju lapanacni ju tat'ajun ju chavai jantu aquintalhilaksiya'. \v 26 Tachi ju ixtat'ajun ju lapanacni acsni ixt'ajun ju Noé pus vana va chunch catajuna' acsni acminchokoya' ju quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \v 27 Pus va chunch ju tatailhi'alh tachi akts'iya ixtalai. Ixtalacvajin. Ixta'ak'otnun. Ixtatamak'axt'ok'ach chai ju chakolun ix'a'ican. Chai chunch ju talalh tus acsni chilh ju avilhchan ni tanu ju Noé ju la'ixbarco. Chai milh ju akmuxtut chai amamuxtuk'o tachi chun ju yu'unch. \v 28 Chai chunch vachu' talalh ju lapanacni ju ixtat'ajun acsni ixt'ajun ju Lot. Tatailhi'alh is'atsucunti'an tachi akts'iya ixtalai. Ixtavajin chai ixta'ak'otnun chai ix'atamonan chai ista'ast'anan chai ixta'ach'ananan chai ixtayajui ixchaka'an. \v 29 Para ju avilhchan acsni taxtucha ju Lot ju lak'achak'an Sodoma pus lana mintacha lact'iyan ju jipi chai ju azufre. Chai lana amaknik'o ixchux'an ju amachak'an anch. \v 30 Pus vana va chun catapasaya' acsni actalacasuchokoyach ju quit'in ju quimalakachatachilh Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p \v 31 Pus ju acsnich ju vilhcha la'is'aksti' ixchaka' jantu catitak'alhtaju chai catanu la'ixchaka' ni va ca'iputulh ju ixtaxtokni. Vana va chun ju t'ajun ch'alhcatna' lacacuxtu. Jantu catiminchokolh la'ixchaka' ini' tu'u'. \v 32 Ap'ast'act'it ni matsat xatapalai ix'amachaka' ju Lot acsni talak'asp'itlh. \v 33 Pus va tichi chavaich ju va yuchi canavi cuenta ju ixmaktasq'uinit ju is'atsucunti pus jantu cati'alilh ju is'atsucunti jonk'alhita ju lact'iyan. Para va tichi chavaich ju jantu va yuchi canaviya' cuenta ju tuchi maktasq'uini la'is'atsucunti para alai canaviya' cuenta ixtaxtokni Dios pus ju yuchi ca'alina' is'atsucunti ju jonk'alhita ju lact'iyan. \p \v 34 Acsni acminchokoya' ju quit'in pus cata'alina' ixt'iyun'an ju k'aixtam tamanalh lacaputaman ju anu' atats'isni. Ju pumatam calhi'ancana' ju lact'iyan chai ju pumatam catamaconach. \v 35 Chai ixt'iyun'an t'acunin ixlhi'acsni catat'ona' squitinin. Ju pumatam calhi'ancana'. Ju pumatam catamaconach. \v 36 Ixt'iyun'an lapanacni catach'alhcatnana' ju lacacuxtu. Ju pumatam calhi'ancana'. Chai ju pumatam catamaconach. \p \v 37 Pus ju ix'amamaka'ui tajunich: \p ―Tas anchach ji ucxtin ju catapasaya' ju chunch. \p Chai ju yuchi ajuni lakatam chivinti ju ixnoncan ju acsni: \p ―Vanta anchach ju catamayach ju lacatuna pus anchach ju catatak'aixt'ok'a' ju ch'unin. \p Ju chunch va nomputun ni akts'iya ca'amamak'alhk'ajnicana' ju tachi ju va tanita tajunita la'ixmacni Dios ni jantu talhilaksi ju yuchi. \c 18 \s1 Ix'alin ju ixlhamak'an pumatam chako'ulh ju ixnimacontilacanta \p \v 1 Ju Jesús alacjuni ju ix'amamaka'ui lakatam chivinti ju apumavasalanilh ni va tachi catat'achivinilh ju Dios chai jantu tavanan catanaulh ni jantu lhitapalai ni catat'achivinilh ju yuchi. \v 2 Pus ajunich: \p ―Ju lakatam lak'achak'an ix'alin pumatam lacat'icst'i ucxtin. Chai ju yuchi jantu ixtalhoni ju Dios chai jantu ix'atalhoni ju ixt'alapanacni. \v 3 Chai vachu' ix'alin ju anch pumatam chako'ulh ju va ixnimacontilacanta. Pus ju yuchi va tsa ixlak'an ju anu' ucxtin. Ixjuni: “Aq'uilak'oxininch ju quilhamak'an ixlacata ju quint'alasan”. \v 4 Pus ju anu' ucxtin na lakalhu avilhchan jantu ixnavini ju tuchi isq'uini ju anu' chako'ulh. Para astan pus naulh la'ix'alhunut: “Ju quit'in jantu ictalhoni ju Dios nin tu'u' iclhiulai ju quint'alapanacni. \v 5 Para va ixlaca'atalh ni na jeks quimavai ju ani chako'ulh yuchi aclhilak'oxiniya' ju ixlhamak'an. Ni jantu pus ca na jeks aquimavak'alhiya'”. \p \v 6 Chai ju Jesús ajunich ju ix'amamaka'ui: \p ―Anavit'it cuenta tuchi naulh ju anu' lacat'icst'i ucxtin ju jantu sok ixlak'oxi ju tu'u' lhamak'an. \v 7 Chai ja va a ti yuchach ju Dios jantu ca'alak'oxiniya' ju ixlhamak'an'an ju ixlapanacni ju asacxtuta ju yuchi acsni tatapainini chux tuncujun chai chux atats'isni. T'as anona'it'it. Ja jantu sai cati'alak'oxinilh ju ixlhamak'an'an. \v 8 Iclajunau ni vats'alhti ca'a'aktaijuya'. Pus mas chunch ju canaviya' ju Dios para ja ac'alhitajuya' ju yu'unch ju vasalh quintalhilaksi acsni acminchokoya' ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \s1 Ju fariseo chai ju ach'ini' \p \v 9 Ju Jesús ajuni ju ani chivinti ixlacata ju yu'unch ju ixtanajun ni lack'oxin lapanacni ixtajunita chai jantu tu'u ixtalhiulai ju ali'in. Naulhch: \p \v 10 ―Pumat'ui'an lapanacni ta'alh lacpujitat t'achivinin ju Dios. Ju pumatam fariseo ixjunita chai ju pumatam ach'ini' ixjunita. \v 11 Pus ju anu' fariseo taya chai tsuculh junini' ju Dios ta yu ixjunita. Naulh: “Icjunan lak'ailakts'iuch ji Dios ni jantu chun icjunita tachi ju ali'in lapanacni. Pus ju yu'unch va ak'alhonin tajunita chai a'okxchok'onin chai va tat'atsucui ju jantu ix'amachaka'an. Nin chunch icjunita tachi ju ani ya ach'ini'. \v 12 Ju quit'in ictascajai pakt'ui ju tamin semana. Chai icxt'ak'a ju lacpujitat lacts'unin tachi chun ju iclhajai”. \v 13 Chunch ju naulh ju anu' fariseo. Para ju ach'ini' makat ixyacha. Chai ju yuchi jantu lana ixlaca'amputun ju lact'iyan. Va ixtanquilhacsacan ni chunch ju ixlacan ju acsni ni tu'u' ixlhixcani ix'alhunut'an. Chai ju yuchi ixnajun: “Ji Dios lamapainin aq'ui'akt'ai'ut'ich ni na ic'alactu'unu'”. \v 14 Pus iclajunau ni Dios lakts'ilh ni soknic'a ju anu' ach'ini' acsni anchokolh la'ixchaka'. Ju fariseo jantu. Pus chunch ju pulakts'incalh ju anu' ach'ini' ni calalacat'icst'icana' va tichi chavaich ju lak'ayachokocan is'akstu. Para va tichi chavaich ju calalacat'icst'ichokocalh is'akstu pus ju yuchi calak'ayacana'. \s1 Ju Jesús sq'uinlh ixlacata'an ju ask'at'an \p \v 15 Chai alhiminicalh ju ask'at'an ju Jesús ni ca'amokslanilh ixmaca' la'ixlacatuna'an chai catapaininilh ju Dios ixlacata'an ni k'ox catatsuculh. Para acsni ta'alakts'inilh ju ix'amamaka'ui pus ta'alack'aima ju ixtalhicha'an ju is'ask'at'an. \v 16 Para ju Jesús at'asanilh ju ask'at'an chai chani ajuni ju ix'amamaka'ui: \p ―Amac'a'unt'it ju ask'at'an. Chach quintalakmilh. Jantu asasp'it'it ni quintalhilaksich juyu'unch. Chai va tichi chavaich ju aquilhilaksiya' tachi ju quintalhilaksi ju ani tayanalh ask'at'an yuchi ju lai catanuyanta ju lact'iyan. \v 17 Pus slivasalh ju iclajunau. Tachi chun ju lapanacni ju jantu quilhilaksi ju quit'in tachi ju tam ask'at'a lhilaksi ju ixpai pus jantu tavanan lai catitanu junta lhinajun ju Dios ju lact'iyan. \s1 Tam mak'ali' t'achivinilh ju Jesús \p \v 18 Chai pumatam xak'ai sacmilh ju Jesús. Junich: \p ―Amamaka'unu' ju uxint'i na k'ox lapanac'at. Tijuch ju lai acnavi ni ca'alilh ju qui'atsucunti ju jonk'alhita. \p \v 19 Chai ju Jesús junich: \p ―Ju uxint'i ni na'un ni va iclapanac pus tajuch ni va q'ui'uni ni ick'ox. Jantu xamati' ju k'ox. Va yuchi ju Dios. \v 20 Ju uxint'i c'ats'aich tuchi najun lamilhamap'aksin'an. Najun ni jantu at'ats'uc'u ju jantu mi'amachaka'. Jantu amaknit'i xamati'. Jantu ak'alhonan. Jantu anauch ta'aklhtamat chivinti ixlacata ak'antam. At'alhoninch ju mimpai chai ju minatich. \p \v 21 Pus ju anu' xak'ai junich: \p ―Tachi chun ju ani taxtokni icmuctaxtuk'ota tus quilhitalacat'icst'in. \p \v 22 Pus ju Jesús acsni k'asmatnilh ju ixchivinti junich: \p ―Va lakatam taxtokni ju t'imak'anc'acxniyan. Ast'ak'ochi' chux ju mi'alinta chai ju tumin ju amaxt'uya' axt'aknin ju quilhpatinin. Ju chunch ni ca'alinach ju mimak'alit ju lact'iyan. Chai acsni anavik'oya' chux ju ani pus at'at'ich. Aq'uinch'ak'ok'ach. \p \v 23 Para ju yuchi acsni k'asmatnilh ixchivinti Jesús pus slivasalh na amak'aninilh ni na k'ox mak'ali' ixjunita. \v 24 Chai acsni lakts'ilh ju Jesús ni na ix'amak'anininta pus naulh: \p ―Slivasalh na lhixcai ni lai catanu lact'iyan tam mak'ali'. \v 25 Tachi ju tu'u' camello ni jantu lai catitapasalh junta tilhucucu ju macscat pus vana va chun tam mak'ali'. Ju yuchi jantu lai cati'alh tus lact'iyan. \p \v 26 Pus ju ixtak'asmat'a ju ixchivinti tajunich: \p ―Ni na xcai tatak'alhtaxtui ju mak'alinin pus tis chavaich ju lai catak'alhtaxtulh. \p \v 27 Para ju Jesús ajunich: \p ―Ju va lapanac akts'iya palai tu'u' lhiulai ju tu'u' mak'alit. Palai jantu ixtaxtokni Dios. Para ju Dios lai mapaxani ix'atalacpast'ac'at. \p \v 28 Pus ju acsnich ju Pitalu' junilh ju Jesús: \p ―Pus ju quijnan icmaconk'otauch chux quintaxtokni quinc'an chai iclach'ak'ok'atauch ju uxint'i. \p \v 29-30 Chai ju Jesús ajuni: \p ―Pus slivasalh ju iclajunau. Va tichi chavaich ju tamacajunta ixchaka' u ixpai u ixnati u ix'alak'avin u ix'amachaka' u is'ask'at'an va ixlaca'atalh ni lhinajun ju Dios la'is'atsucunti chai chunch ju xalacasq'uin ju yuchi pus palai na lhu ju ca'amaklhtayanana' ju chavai acsni t'ajunca' ju ani chai ju astan ca'amaklhtayanana' ju is'atsucunti jonk'alhita. \s1 Ju Jesús najun ni caniya' \p \v 31 Ju Jesús alacatam alhi'alh ju ixpumacaut'ui'an chai ajunich: \p ―Ju chavai ca'anauch ju lak'achak'an Jerusalén. Chai ca'uctaxtuyanta tachi chun ju taxtokni ju tats'ok'ula ju mak'aniya lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios. Ca'uctaxtuya' tachi chun ju ta'ats'oknulh ju quilacata quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \v 32 Pus acmak'axtakcananta la'ixmaca'an ju yu'unch ju jantu quint'a'israelitanin tajunita. Chai aquintalhits'i'inach. Chai aquintajunach macxcai chivinti. Chai aquintalakachujvayach. \v 33 Chai astan acsni aquintalakanekmak'oyach pus aquintamakniyach. Para ju ixlhilakat'utu avilhchan aclok'onchokoya'. \p \v 34 Para ju ix'amamaka'ui ju Jesús lana jantu ixtamachakxai ju ani chivinti. Lana jantu ixtac'atsai tuchi ixnajun ju Jesús. Jantu lai ixtapast'ac'a tuchi canomputulh ju chivinti ju xa'alacjuni ju Jesús. \s1 Palaich navicalh pumatam alak'ach'ix \p \v 35 Pus acsni vanin ixcha'amputun ju Jesús ju lak'achak'an Jericó pus pumatam alak'ach'ix ixvi la'ixquilhtu' ti. Isq'uinch ju tumin. \v 36 Chai ju yuchi acsni k'asmatlich ni ixtat'ajun tapasanin na lhu lapanacni pus asacminilh tichi chavaich. \v 37 Pus tajuni ni ixt'ajun tapasana' ju Jesús amachaka' Nazaret. \v 38 Pus ju acsnich na p'as ju chivinilh ju anu' alak'ach'ix chai junilh ju Jesús: \p ―Jesús ists'alh'at ju k'ai ucxtin David. Lamapainin aq'ui'akt'ai'ut'ich. \p \v 39 Para ju ixta'ap'ulananta tak'ailich. Tajuni ni va sek catavi. Para va apalai p'as ju ixchivinin. Ixnajun: \p ―Ji ists'alh David lamapainin aq'ui'akt'ai'ut'ich. \p \v 40 Pus ju acsnich ju Jesús lana taya. Chai lhinaulh ix'ica. Chai acsni lakcha'alh pus sacmilh. Junich: \p \v 41 ―Tijuch ju acnaviniyan. \p Chai ju yuchi junich: \p ―Qui'ucxtin va ic'alac'avamputun. \p \v 42 Chai ju Jesús junich: \p ―Alac'avanch. Pus laich alac'avanan va ixlaca'atalh ni xaq'uilhilaksich. \p \v 43 Pus lana alac'avanalh chai ch'ak'ok'alh ju Jesús. Ixlak'aya'anta ju Dios ju lacati. Chai chux ju lapanacni vachu' talak'ayalh ju Dios acsni talakts'ilh. \c 19 \s1 Ju Jesús chai ju Zaqueo \p \v 1 Ju Jesús tanucha ju lak'achak'an Jericó chai ixtapasatilaputun. \v 2 Para ixvi ju anch pumatam lapanac ju Zaqueo ixjuncan. Ju yuchi xak'ai ach'ini' ixjunita chai slivasalh na mak'ali' ixjunita. \v 3 Chai ju yuchi ismispaputun ju Jesús tichi chavaich. Para jantu lai islakts'in va ixlaca'atalh ixtalhavat lapanacni ju ixtalak'anta ju Jesús chai na putant'icst'i ixjunita ju Zaqueo. \v 4 Pus ats'ala'alh junta capu'anach ju Jesús. Chai toc'acha la'ix'acatan lakatam k'ai q'uiu ni laich calakts'ina' ju Jesús acsni catapasayach ju anch. \v 5 Pus acsni cha'alh ju Jesús ju anch pus talakst'alh chai lakts'ilh chai junich: \p ―Zaqueo vats'alhtich at'ak'alht'a'ut'ich. Tasq'uini ni ac'astacnalh lacats'unin ju laminchaka' ju chavai. \p \v 6 Pus ju Zaqueo vats'alhti tak'alhtajulh lacaq'uiu chai lhik'ach amaklhtayanalh ju Jesús la'ixchaka'. \v 7 Para acsni talakts'ilh ju lapanacni pus ixchux'an talhichivinilh ju Jesús. Tanaulh ni laich xatanuyacha la'ixchaka' ju anu' lapanac ju na alactu'unu' ixjunita. \v 8 Pus ju acsnich ju Zaqueo taya chai junilh ju Jesús: \p ―Ju chavai ji qui'ucxtin aclhtam ju quimak'alit ac'axtakniyach ju quilhpatinin. Chai ju iclhi'okxchok'omaxtulh tu'u' pus pakt'at'i ac'axtaknichokoyach ju ixtumin. \p \v 9 Chai ju Jesús junich: \p ―Chavai xat'ak'alht'axt'uyat'it ju uxint'i chai tachi chun ju tatanumanalh laminchaka'. Ju chavai vasalh ixpapanti Abraham unt'at'it ni quilalhilaksiyauch tachi ju lalh ju Abraham. \v 10 Pus yuchi iclhiminta ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Icmilh puxcona' ju ts'ank'ata ni laich ac'amak'alhtaxtuya'. \s1 Ju lakcau tumin \p \v 11 Ni ixtat'ajun k'asmatnin ju Jesús pus ju yuchi tailhi'alh ixchivinti chai ajunilh alakatam chivinti ju ca'apumavasalaniya' tuchi nomputun acsni najun ni calhinona' ju Dios. Chai apujunilh chunch ni vanin ixcha'amputun ju Jerusalén chai ju ixtat'a'anta lacati ixtalhiulai ni lana ucxtin cajuna' ju Jesús. \v 12 Pus chani ajuni: \p ―Pumatam xak'ai lapanac taxtulh la'ixlak'achak'an chai alh makat. Va alh amaklhtayana' ju ixpu'ucxtin chai naulh ni caminchokoyach acsni ca'amaklhtayananach. \v 13 Para acsni tuca' ix'an pus at'asanilh pumacau ixlapanacni chai axtaknilh lakcavin tumin chai ajunich: “Ap'uch'alhc'atnant'it tus acsni actasp'it'anta”. \v 14 Para ju ixt'a'amachak'an talhixcailich chai amalakachacha ju alhtanin ni cata'alh taimayonin ju anu' lapanac. Chai acsni talakchilh tajunich: “Jantu iclacasq'uinau ni uxint'i ju qui'ucxtin quinc'an a'unt'i”. \v 15 Para ju yuchi akts'iya amaklhtayanalh ju ixpu'ucxtin. Chai acsni tasp'itchokocha pus lhinaulh ix'at'asanica ju anu' ixlapanacni ju ix'axtaknita ixtumin. Va isc'atsaputun tijuch ju punavilh k'antam k'antam. \v 16 Chai milh ju xap'ulhnan chai junich: “Qui'ucxtin ju mintumin lhajachokolh alakcau”. \v 17 Chai ju ucxtin junich: “K'oxich. Na k'ox xalapanac'at. Pus ni laich xamuct'axt'ui ixlacata ju va lacats'unin pus alhinona'ich ju lakacau lak'achak'an”. \v 18 Chai milh ju apumatam. Junich: “Qui'ucxtin ju mintumin lhajachokolh alakquis”. \v 19 Chai vana va chunch ju junilh ju ix'ucxtin tachi ju junilh ju xap'ulhnan. Junich: “Ju uxint'i laich alhinona' lakaquis lak'achak'an”. \v 20 Chai astan mimpa apumatam chai ju yuchi juni: “Qui'ucxtin anich iclhiminitan ju mintumin. Va xacpach'imak'ata lacapayu. \v 21 Pus va xactalhoniyan ju uxint'i ni icc'atsaich ni na p'as ju mi'alhunut ju uxint'i. Pus alak'ach. Yu'unch ju milapanacni ju talacsununiyan ju micebada ni laich lhu amak'aixt'ok'a' ju uxint'i mas jantu tu'u' tapulhajai ju yu'unch. Pus yu'unch ju tach'alhcatnan ni laich na lhu cajuna' ju micebada ju uxint'i”. \v 22 Pus ju acsnich ju ix'ucxtin junich: “Na k'ai unit'a ji xalapanac. Pus va ixlacata ju minchivinti mi'akstu ju acmuc'aniyan ju mintalak'alhin. Pus ju uxint'i nauch ni c'ats'aich ni na p'as ju qui'alhunut. Chai yu'unch ju quilapanacni ju tach'alhcatnan chai talacsunui ju quicebada ni lai na lhu acmak'aixt'ok'a' ju quit'in. \v 23 Pus ni sala chunch icjunita pus tajuch ni jantu xamak'ai ju quintumin junta mak'acan ju tumin. Ju chunch acsni xacminchokota pus xac'amaklhtayananchokolh ju quintumin chai chux ju is'ask'at'a”. \v 24 Pus ju acsnich ju xa'ucxtin ajunich ju vanin ixtayanalh: “At'ai'init'it ju tumin chai axt'aknit'it ju ixpacxanta ju lakcau”. \v 25 Para ju yu'unch tajuni: “Para ji qui'ucxtin ju yuchi alin lakcau”. \v 26 Para ju xa'ucxtin ajuni: “Pus islivasalh ju iclajunau. Va tichi chavaich ju pacxanta tu'u' pus palai lhu caxtaknicana'. Para ju matich tu'u' pus catai'inicana' ju tuchi lacats'unin ix'alinta. \v 27 Chai ju anu' quint'alaxcainin ju jantu ixtalacasq'uin ni laich ac'alhijunilh pus aquilalhiminiuch ju ani chai amaknit'it laqui'ucxlacapu'”. \s1 Ju Jesús tanulh ju lak'achak'an Jerusalén \p \v 28 Acsni nonk'o ju ani ju Jesús pus alhtananchokopa laxati ju Jerusalén. \v 29 Chai cha'alh ju akstijun junta na lhu ixya ju xaq'uiu ju olivo juncan. Vanin ju lak'achak'anixni Betfagé chai Betania. Pus ju acsnich ju Jesús amalakacha ixt'iyun'an ixtamamaka'un. \v 30 Ajunich: \p ―A'inchit'it ju anu' tasui lak'achak'an chai acsni at'anut'achit'it pus alhit'a'uya'it'it lakatam sast'i puru ch'iyocanta. Tuca' xamati' putoc'ata tavanan. Pus axk'ot'aya'it'it chai aquilalhiminiyau. \v 31 Chai ni xamati' catasacmiyan tajuch ni va xk'ot'ayat'it pus va a'una'it'it ni maktasq'uini ju mi'ucxtin'an. \p \v 32 Pus ta'alh ju anuch ix'amalakachacan chai chunch ju talhitajulh tachi ix'ajuncanta. \v 33 Chai acsni ixtat'ajun xk'otainin ju puru pus ju amanavinin tajunich: \p ―Tajuch ni va xk'ot'ayat'it ju quimpuru quinc'an. \p \v 34 Chai ju yu'unch tajunich: \p ―Ni va maktasq'uini ju qui'ucxtin quinc'an. \p \v 35 Pus yau ajunilh chai talhiminilh ju Jesús. Chai ta'akxch'amuc'alh ixcutun'an ju puru. Chai tamuc'alh ju Jesús. \v 36 Chai acsni alhtanalh ju Jesús ju laxati Jerusalén pus ju ixtalhavat lapanacni ixtamamalhi'anta ixcutun'an ju lacati. \v 37 Chai acsni vanin ixtacha'amputun junta lhi'atajuntinic'ach ju anu' akstijun junta lacya ju xaq'uiu olivo pus chux ju ixtalhavat ju ix'amamaka'ui na ixtak'achanch. Na p'as ixtachivinin acsni tatsuculh lak'ayanin ju Dios. Ixtalak'ayai ixlacata tachi chun ju lhamak'an ju ixtalakts'inta. \v 38 Ixtanajun: \p ―Paxcat ju ani xak'ai ucxtin ju minta la'ixtapaka'ut ju Dios. Ju chavai alin ju ak'oxamixnit ju lact'iyan. Chach lak'ayacalh ju Dios. \p \v 39 Para ju acsnich ju ali'in fariseonin ju ixtamakminta tajunich ju Jesús: \p ―Amamaka'unu' ak'aich ju mi'amamaka'unin. \p \v 40 Para ju Jesús ajunich: \p ―Iclajunau ni va sek catalactavi ju ani minta lapanacni pus catalact'asalh ju chiux chai aquintalak'aya. \p \v 41 Chai acsni vanin cha'alh ju Jesús chai lakts'ilh ju lak'achak'an Jerusalén pus na lhik'alhulh. \v 42 Naulh: \p ―Na k'ox ixva ni ixmach'akxat'it ju chavai acsni iclat'avilau ni quilacata lai a'unch'ok'ot'it ix'amigojni ju Dios. Para ni jantu chun xalayat'it pus ju chavai jantu alak'a'inic'ana'it'it ni laich amach'akxaya'it'it. \v 43 Na k'ox ixva ni ixmach'akxat'it ni cachina' ju avilhchan acsni k'alhtank'ai catamuc'aya' ju t'un ju mint'alaxcai'an la'ixtalakachoko ju milak'achak'an'an chai catalak'axk'avitnuyan chai jantu jinta' lai at'ip'ut'axt'ut'it. \v 44 Chai catamaktak'oyach ju milak'achak'an'an. Chai catamaknik'oyan chux ju uxijnan ju t'onat'it anch. Jantu catamacona' ju tu'u' chiux ju va cala'ucxtoc'alh ju ixt'achiux ju lak'achak'an. Pus chunch catanaviniyan ni jantu quilamispayau ju quit'in ju icDios ju chavai avilhchan acsni iclalakmintauch. \s1 Axcauxtucalh ju lapanacni ju lacpujitat \p \v 45 Ju acsnich ju Jesús tanuchalh la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin chai tsuculh alactixcoxtunu' tachi chun ju ixta'ulata ixlhist'at'an chai ju ixta'atamonanch ju anch. \v 46 Ix'ajuni: \p ―La'ixchivinti Dios ts'okcanta junta chani najun: “Ju quinchaka' xachaka' junita junta t'achivincan ju Dios”. Chunch ju najun laca'ats'oknut. Para ju uxijnan va tachi ixchaka' ju ak'alhaunin lhimalacxt'uyat'it. \p \v 47 Pus chux avilhchan ix'amalaninin ju Jesús ju lacpujitat. Para ju xalack'ajin palijni chai ju yu'unch ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin chai ju xalack'ajin ju lak'achak'an Jerusalén va ixtamakniputun. \v 48 Para jantu lai ixtalhitajuni ta yu laich tu'u' catanavi ni chux ju lapanacni va tachi ixtalakmin ni ixtak'asmatniputun ixchivinti. \c 20 \s1 Alin ixtachaput ju Jesús \p \v 1 Lakatam avilhchan ixt'ajun amalanini' ju lapanacni ju Jesús lacak'ai ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin chai ajuni ta yu laich cataputak'alhtaxtulh. Pus tachincha ju xalack'ajin palijni chai ju papaninch chai ju yu'unch ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin. \v 2 Chai taxak'ala ju Jesús. Tajunich: \p ―Tis chavaich ju xajunan ni laich anaviya' tachi chun ju ani taxtokni. \p \v 3 Chai ju Jesús ajunich: \p ―Vachu' aclasacmiyau lakatam chivinti. Aquilajunauch. \v 4 Tis chavaich ju xamalakachayachilh ju Xivan ni ca'amakpaxanalh. Ja yuchi ju Dios u va lapanacni. \p \v 5 Pus ju yu'unch talacchivinilh ixlhi'akstu'an. Ixtalaclajuni: \p ―Ni calhiquilh'aniu ni Dios ju xamalakachayachilh pus aquintajunin tajuch ni jantu xalaca'iniyau. \v 6 Chai ni canaju ni va lapanacni ju xatamalakachayachilh pus chux ju lapanacni aquintalacat'alhman ni na talaca'ita ni ixlapanac Dios ixjunita ju Xivan. \p \v 7 Pus ta'ak'alhtayanalh ni jantu ixtac'atsai tichi chavaich ju xamalakachayachilh ju Xivan. \v 8 Pus ju acsnich ju Jesús ajunich: \p ―Pus nin quit'in jantu actilajuniu tichi chavaich ju xaquimalakachayachilh ni acnaviya' ju ani taxtokni. \s1 Ju makch'alhcatni lapanacni na ta'alactu'unulh \p \v 9 Pus ju acsnich ju Jesús tsuculh ajunini' ju lapanacni ju chivinti ju ixt'alakts'ipaxcavaich ju tu'u'. Ajuni: \p ―Pumatam lapanac ch'anlh ju xaq'uiu uvas la'ixlacat'un chai amach'ixtaknilh ju makch'alhcatnin. Chai ju yuchi na mak'an alh alacatam lacat'un. \v 10 Chai acsni chilh ju avilhchan acsni alilh ju xa'uvas pus amalakachanichilh pumatam ixlapanac ju anu' ch'alhcatnin ni ca'ixtaxtaknilh ju xalhi'ut tachi ix'alhit'atak'oxitach. Para ju anu' makch'alhcatnin talhilakanekma. Va talhixcavats'ala. Chai jantu tu'u' taxtaknilh. \v 11 Chai malakachachokochilh apumatam ixlapanac. Chai vana va chun tanavipa. Talhilakanekma chai tamamaxanilh. Va chunch taxcavats'alachokolh. Chai jantu tu'u' taxtaknilh. \v 12 Chai ju amat'un malakachachokopa ixlhipumat'utu ixlapanac. Pus ju yu'unch vana va chun tanavichokopa. Tamac'atsani chai tamaxtulh lacapu'uvas. \p \v 13 Pus ju acsnich ju amanavin ju anu' pu'uvas naulh: “Tas nu' aclayach ju chavai. Acmalakachayach ju quints'alh ju na icmapaini. Ca laich cava ni catatalhonilh ju yuchi acsni catalakts'ina'”. \v 14 Chai chunch ju navi. Para ju anu' makch'alhcatnin acsni talakts'ilh talaclajunilh sia yu'unch: “Yuchach ju anu' ju amanavinch cajuna' acsni caniya' ju ixpai. Pus asok'ot'itch. Camakniuch. Chai qui'anuch'an cajuna' ju ani pu'ach'ananti”. \v 15 Pus chunchach ju tanavi. Tatamacxtulh lacapu'uvas chai tamakni. \p Pus acsni nonk'o ju ani chivinti ju Jesús pus asacmilh ju lapanacni. Ajunich: \p ―T'as nonat'it. Tas ca'ulhtuyach ju amat'un ju anuch ch'alhcatnin. \v 16 Pus caminach chai camaknik'oyach ju anu' ch'alhcatnin chai ali'in ju ca'amach'ixtaknichokoyach ju ixpu'uvas. \p Pus ju lapanacni acsni tak'asmatlh tuchi ixnajun ju Jesús tanaulh: \p ―Jantu calacasq'uina' ju Dios ni chunch ju catapasalh. \p \v 17 Para ju Jesús alakts'ilh ju lapanacni chai alhik'alhtailh: \p ―Pus ni jantu chunch ju catapasaya' pus tijuch ju nomputun ju chivinti ju ts'okcanta la'ixchivinti Dios junta chani najun: \q1 Ju chiux ju tasacmak'alh ju anu' ixyonin chaka' \q1 yuchach ju valhch ju chiux ju mak'astumuc'acanta chaka' junta ts'okcanta tuchi c'ata ju yocanta. \m \v 18 Pus acsni quintasamak'an ju lapanacni pus va ixt'achunch junita tachi acsni puk'alhk'oscan ju tu'u' chiux chai tac'atsanican. Chai acsni ic'a'ulani ju lapanacni ju ixtalak'alhin'an pus va ixt'achunch junita tachi acsni catant'alhma ju tu'u' k'ai chiux chai jantu tavanan lai k'ostolai. \s1 Sacmican ixlacata ju amapalanti \p \v 19 Pus ju xalack'ajin palijni chai ju yu'unch ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin na ixtapuxcajui ta yu laich catapuch'apalh ju Jesús ju anu' pants'iquis. Para na ixtatalhonita ju lapanacni. Pus ni ixtamachakxata ixchivinti ju Jesús chai ixtac'atsai ni ixlhichivinin ju yu'unch acsni tavanan naulh ju chivinti ixlacata ju pu'uvas pus yuchi ixtalhich'apaputun. \v 20 Pus talhistacli chai amalakachacalh ju lapanacni ju catatank'ajlakts'ilh. Chai ju yu'unch talhitalacasulh tachi ju lapanacni ju soknic'a ixjunita ju ix'atalacpast'ac'at'an. Va ixtapuxcolakxtuniputun ju chivinti ni laich catalhimak'axtaknilh ju gobernador. \v 21 Pus yuchi taquilhisacmi: \p ―Amamaka'unu' icc'atsayau ni na'un chai amalanininch ju stavasalanti. Chai vaklhtam chun alakts'in ju lapanacni. Chai sok amalaninin ixlhamap'aksin ju Dios. \v 22 Pus t'as na'unch. Ja lhijun ni ac'amapalanauch ju la'ixpu'ucxtin ju romanonin u jantu. \p \v 23 Para ju Jesús lana amachakxanilh ni va ixta'okxchok'oputun chai ajuni: \p ―Tajuch ni va quilapuxconiputunau ju quintalak'alhin. \v 24 Aquilamasuniuch ju tumin ju lhi'amap'alananat'it. Tis ix'ucxpu' ju ani okslai. Tis ixtapaka'ut ju ts'okcanta ju ani. \p Pus ta'ak'alhtayanalh. Tajunich: \p ―Ix'anu' ju César ix'ucxtin'an ju romanonin. \p \v 25 Pus ju acsnich ju Jesús ajunich: \p ―Pus axt'aknit'it ju César ju ix'anuch. Chai axt'aknit'it ju Dios ju ix'anuch. \p \v 26 Pus jantu lai talhitajunilh tu'u' talak'alhin la'ixchivinti ju xanajun la'ix'ucxlacapu' ju lapanacni. Alai va talhamak'aninilh ni na k'ox xalhak'alhtayanan. Chai va sek tataya. \s1 Acsni catalok'onchokoyach ju tanita \p \v 27 Ju acsnich tachincha ju ali'in saduceonin ju jantu ixtalaca'i ni laich calok'onchokolh tam xamati' ju ixnita. Talakmilh ju Jesús chai tasacmi: \p \v 28 ―Amamaka'unu' ju Moisés quinta'ats'oknunin la'ixlhamap'aksin ni canilh tam lapanac chai ma camacontilalh ix'amachaka' para jantu tu'u' cat'amacontilalh ju is'ask'at'an pus ju isp'isek'e calhitsucuchokolh ju ix'amachakach ixjunita ju xani. Chai cama'alini ju is'ask'at'a chai ju yuchi ni ts'alh pus ma casacnilh ixtapaka'ut ju lijunto ixlak'au. \v 29 Pus ix'alin pumatujun lhi'alak'avin. Chai ju xak'ai alilh ix'amachaka'. Para astan nilh chai jantu tu'u' macontilanilh ju is'ask'at'a. \v 30 Chai ju ixlhipumat'ui t'atsucuchokopa ju ix'amachakach ixjunita. Chai astan vachu' nipa. Jantu tu'u' macontilalh ju is'ask'at'a. \v 31 Chai ju ixlhipumat'utu t'atsucuchokopa. Chai vana va chun talak'o ixchux'an ixpumatujun'an. Tus tanik'o. Chai jantu xamati' macontilanilh ju is'ask'at'a. \v 32 Chai ju astan pus vachu' nilh ju anu' chako'ulh. \v 33 Pus acsni calok'onchokocana' pus tis ix'amachakach cajuna' ni tat'atsucuk'o ixpumatujun'an lhi'alak'avin. \p \v 34 Ju acsnich ju Jesús ak'alhtayanalh. Ajunich: \p ―Ju lapanacni ju ani lacamunutpa' tatamak'axt'ok'a chai tala'i. \v 35 Para alin lapanacni ju k'ox alhiulai ju Dios ni catalok'onchokoyach chai cata'anach ju lact'iyan. Chai ju anch jantu tamak'axtokcan chai jantu la'ican. \v 36 Jantu tasq'uini ni catamak'axtokcha ju anch ni jantu catitanichokolh ju anch. Alai va ixt'achunchach catatsucuyanta tachi ju anquilhnin. Chai is'ask'at'an Dios tajunita ni talok'onchokota. \v 37 Mas is'akstu ju Moisés mavasala ni catalok'onchokoyach ju tanita acsni atalacasunilh ju Dios ju laca'ach'itin ju jantu tavanan lai lhcuk'o. Pus ju Moisés acsni ts'ok'ula tuchi tapasalh ju anch pus naulh ni Dios juni ni isDios'an junita ju mak'aniya lapanacni ju Abraham chai ju Isaac chai ju Jacob ix'ajuncan. \v 38 Pus ju Dios ni najun ni isDios junita ju anuch lapanacni pus va pumavasalai ni tat'ajun ju yu'unch. Pus mas nonau ni va nita tam xamati' para ju Dios alhilakts'in tachi ju tat'ajun. \p \v 39 Pus ju acsnich ju ali'in sia yu'unch ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin tajunich ju Jesús: \p ―Amamaka'unu' na k'ox xana'un. \p \v 40 Pus tus acsnich jantu lai tu'u' ali' talhisacmichokoputulh. \s1 Tis ists'alh ju Cristo \p \v 41 Ju Jesús ajunich ju ali'in fariseonin: \p ―T'as nonat'it. Tas laich talhinajun ju lapanacni ni ists'alh David ju Cristo ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. \v 42 Pus is'akstu ju David chani naulh ju laxa'alhiqui ju Salmos juncan: \q1 Ju ucxtin Dios junilh ju qui'ucxtin: \q1 “Vanin at'a'ulh junta icvi. \q1 \v 43 Tus acsni act'alalhajaya' ju mint'alaxcai”. \m \v 44 Pus ni is'akstu David naulh ni ix'ucxtin junita pus ju chunch va nomputun ni jantu va ists'alh junita. \s1 Ju Jesús a'ulani ju talak'alhin \p \v 45 Pus tachi chun ju lapanacni tak'asmatlh acsni chani ajuni ix'amamaka'ui ju Jesús: \p \v 46 ―Alhist'acc'ant'it ni jantu cata'okxchok'on ju yu'unch ju na talhatalanininta ju milhamap'aksin'an. Pus ju yu'unch na tak'achani ju laclhman ixpumpu'an tachi ju tam xak'ai. Chai na k'ox talhiulai acsni amac'amican ju la'ixtalhavat lapanacni. Chai na tak'achani ni tatolai la'ixputolan'an ju xalack'ajin ju lacpujitat chai lacapuvai. \v 47 Va ta'okxchok'otai'ini ixlacchaka'an ju chakolun ju va animacontilacanta. Chai astan talapalai tachi ju na va k'ox panicni ju tat'achivinin ju Dios ni lai catapu'okxchok'olh ju lapanacni ni catanaulh ni na tatalhoni ju Dios. Para ju yu'unch cata'amaklhtayanana' palai lhu ju ixmak'alhk'ajnat'an. Palai jantu ju ali'in lapanacni. \c 21 \s1 Pumatam quilhpatini' chako'ulh \p \v 1 Junta ixvi ju Jesús ju la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin pus tasoknic'a taya chai alakts'ilh ju mak'alinin ni ixtamujui ixlhak'ailakts'in'an lacalact'icst'i p'aklat junta ixpumucan tumin ju la'ixpujitat'an. \v 2 Chai vachu' lakts'ilh pumatam chako'ulh ju va ixnimacontilacanta chai na quilhpatini' ixjunita. Chai ju yuchi mujulh lakat'ui lact'icst'i tumin. \v 3 Pus ju Jesús naulh: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Palai lhu xaxt'ak'a ju ani quilhpatini' chako'ulh ju va nimacontilacanta. Palai jantu tachi chun ju ali'in. \v 4 Pus tachi chun ju yu'unch talhik'ailakts'inch ju Dios ju va xajnichokotachalhch. Para ju ani mas va quilhpatini' para xtakk'olh chux ju ixtimak'ata. \s1 Calak'alhik'ocana' ju k'ai pujitat \p \v 5 Chai ju ali'in ju ixtavilanalh anch talhichivinilh ju pujitat. Ixtanajun ni na k'oxich ixmaxantilacanta lacac'usi chiux chai ju lapanacni ixtaxtakta na lhu taxtokni ju na lacc'us ixjunita ni na k'ox catasu ju pujitat. Para ju Jesús ajuni: \p \v 6 ―Aclajunau ixlacata ju ani taxtokni ju lakts'inat'it ju chavai. Pus camina' avilhchan acsni jantu tu'u' catila'ucxtavi ju chiux ju ixt'achiux. Chux lana calak'alhik'ocana'. \s1 Chani lai puc'atsacan ni ca'aclaya' ju lacamunutpa' \p \v 7 Chai tasacmich. Tajuni: \p ―Amamaka'unu' tas vananch ju ca'uctaxtuya' ju ani minchivinti. Tijuch ju catasuyach ju lai acpuc'atsayau ni jantu mak'an cativa tus catapasaya' ju ani taxtokni. \p \v 8 Chai ju Jesús ajuni: \p ―Alakts'int'it ni jantu xamati' cata'okxchok'on. Pus na lhu lapanacni catamina' laquintapaka'ut. Chai chanich catanonach: “Quit'in ju icCristo”. Chai vachu' catanona' ni vaninch minta ju avilhchan acsni acminchokoya'. Para tun t'ich'ak'ok'at'it ju yu'unch. \v 9 Chai acsni ak'asmat'a'it'it ni alin ju lhilucut chai ni tamacxtuputun ju ix'ucxtin'an ju ali'in lapanacni pus tun t'it'alhanant'it. Pus tasq'uini ni p'ulhnan catapasaya' ju ani taxtokni. Para jantu lana acsnich ju ix'aclanti ju lacamunutpa'. \p \v 10 Pus tailhi'alh ixchivinti ju Jesús. Ajuni: \p ―Ju amachak'an ju lakatam k'ai lacat'un catat'alasaya' ju amachak'an alakatam k'ai lacat'un. Chai ju lapanacni ju tach'ak'ok'ai tam ucxtin catat'alasaya' ju ixlapanacni ju apumatam ucxtin. \v 11 Chai na lacalhu ca'alinach junta catataclha' ju lacat'un chai junta ca'alinach ju chavanti chai junta lhu alin ju tak'ank'at. Chai catalacasuya' ju k'ai lhitalhan ju lact'iyan. Chai ju lapanacni acsni catalakts'ina' na catatalhanana' chai catapuc'atsaya' ni vanin ix'aclanti ju lacamunutpa'. \p \v 12 Para p'ulhnan acsni tuca' tapasai ju ani taxtokni pus catach'apayan chai catamamak'alhk'ajniyan. Chai amak'axt'akc'ana'it'it la'ixmaca'an ju xalack'ajin lacpujitatnin. Chai at'alhnuc'ana'it'it. Chai alhip'inic'ana'it'it ju xalack'ajin chai ju ali'in ucxtinin. Chai chux ju ani cata'ulhtuyan va ixlaca'atalh ni quilach'ak'ok'ayau ju quit'in. \v 13 Para ni chunch ju cata'ulhtuyan pus laich a'una'it'it ju yu'unch ju quilacata. \v 14 Pus p'as ana'unt'it lami'alhunut'an ni jantu ap'ast'ac'a'it'it p'ulhnan ta yu laich ak'alht'ayanana'it'it acsni catamuc'aniyan ju mintalak'alhin'an. \v 15 Chunch ju alat'it ni quit'in qui'akstu ju aclaxtakniyau ju chivinti chai ju ac'atsanti. Chai tachi chun ju mint'alaxcai'an jantu lai ta catapuk'alhtayanananch nin lai catanaulh ni jantu slivasalh tuch'i nonat'it. \v 16 Chai mas mimpai'an u minati'an catamak'axt'ak'an. Chai ju mi'alak'avin'an chai ju milhi'alak'avin'an chai ju mi'amigojni'an catamak'axt'ak'an. Chai ju ali'in lamilhi'uxijnan catamakniyan. \v 17 Chai chux ju lapanacni catalhixcayan va ixlacata ni quilach'ak'ok'ayau ju quit'in. \v 18 Para mas va tuchi catapasaya' akts'iya talhist'ac'an ju Dios chai jantu catits'ank'a ju mi'atsucunti'an jonk'alhita. \v 19 Pus ni va tachi aquilalhilaca'anau pus ca'alina' ju mi'atsucunti'an jonk'alhita. \p \v 20 Acsni alakts'ina'it'it ju lak'achak'an Jerusalén ni catalakachokoputunach ju taropajni pus ju acsnich ap'uc'ats'aya'it'it ni cha'alh ju ixpumaclacan. \v 21 Ju acsnich ju tat'onacha ju xa'estado Judea chach ta'ats'ala'alh ju xalacatalhpan. Chai ju tavilanancha ju lak'achak'an Jerusalén chach tataxtulh. Chai ju va tat'onacha la'ixcuxtu'an chach ta'ats'alalh. Jantu catatanu ju lak'achak'an. \v 22 Pus ju anuch avilhchan va ixpumapalhcan ju talak'alhin cajuna'. Chai acsni catapasaya' ju chunch pus capu'uctaxtuyach tachi chun ju taxtokni ju ts'okcanta la'ixchivinti Dios ixlacata yuchi. \v 23 Para paini'itnich ju ta'ak'ainanta chai ju alin lacat'icst'i is'ask'at'a ju acsni avilhchan. Pus slivasalh k'ai mak'alhk'ajnat ju ca'alina' la'ixlacat'un'an ju quint'a'israelitanin chai ju yu'unch catalakts'ina' ixtalhk'amti ju Dios. \v 24 Pus ju ali'in camaknicana' lacalhilucut. Chai ju ali'in tach'inin canavicana' chai calhi'ancanach vanta lhi'anchach ju alin ju lak'achak'anixni. Chai ju jantu israelitanin tajunita yu'unch ju catatsucuya' ju lak'achak'an Jerusalén tus acsni cata'aktsayach ju avilhchan ju alhcanicanta ju yu'unch. \s1 Acsni caminchokoya' ju Cristo chanich catasuya' \p \v 25 Chai tamch catasuya' ju avilhchan chai ju malhquiyu' chai ju st'acu. Chai ju ani lacat'un na catamak'alhk'ajnana' ju lapanacni. Chai lana jantu catac'atsaya' tuchi catalaya' ni na cat'asaya' ju alama chai na calucununach ju xcan. \v 26 Pus vak ca'ana' ju ix'alac'avanti'an ju lapanacni va ixlacata ixtalhantich'an acsni tapast'ac'a tuchi catapasaya' ju ani lacat'un. Pus mas yuchi ju avilhchan chai ju malhquiyu' chai ju st'acu catalucununach. \v 27 Pus acsnich ju aquintalakts'ina' ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Acmina' laca'ataputs'i chai catac'atsaya' ju lapanacni ni na alin ju quintachaput chai ni icxak'ai. \v 28 Pus acsni catai'ulayach ju ani taxtokni pus asa'ulat'it ju mi'aktsulh'an chai ak'ach'ana'it'it ni vaninch minta ju avilhchan acsni amak'alht'axt'uc'ana'it'it. \p \v 29 Vachu' ajunilh lakatam chivinti ju ix'apumavasalaniputun ju tuchi ix'amalaniputun. Pus ajuni: \p ―Alakts'int'it ju xaq'uiu higuera chai tachi chun ju ali' q'uiu. \v 30 Acsni catsucutachilh xajnichini' ju sast'i xaxk'oi pus ju uxijnan p'uc'ats'ayat'it ni vaninch minta ju lacap'asni. \v 31 Pus vana va chun ju ani. Acsni alakts'ina'it'it ni t'ajun uctaxtunu' ju ani taxtokni pus ac'ats'aya'it'it ni vaninch minta ju avilhchan acsni calhinonk'oya' ju Dios. \p \v 32 Slivasalh ju iclajunau. Jantu catitani ju chavai tat'ajun lapanacni tus acsni jantu uctaxtuk'ojui chux ju ani. \v 33 Ju lact'iyan chai ju lacat'un calaclaya'. Para akts'iya ca'uctaxtuya' ju quinchivinti. \p \v 34 Pus alakts'inch'ok'oc'ant'it mi'akstu'an ju uxijnan. Jantu xcai ni na lhu ca'alilh ju macxcai lami'alhunut'an chai at'ak'ap'aya'it'it u na lhu ju alhamak'aninit'it ju xataxtokni ju sa'atsucunti ju ani lacamunutpa'. Chai ni chunch ju alat'it pus laich cachilh ju anu' avilhchan acsni jantu c'ats'aya'it'it ni laich camilh. \v 35 Pus ju anu' avilhchan acsni cachina' chunch catapasaya' tachi ju tapasai acsni tu'u' ch'apacanta lacask'apa. Pus va tam pants'iquis cachina' chai astan jantu xamati' ixlhilacaputs'un ju ani lacamunutpa' laich tamch catapast'ac'a'. \v 36 Pus va tachi sk'ala ats'uc'ut'it. Chai va tachi asq'uinit'it ju Dios ni k'ox catalhiulayan chai ixlhiyuchi lai ap'ut'ak'alht'axt'uya'it'it tachi chun ju ani taxtokni ju camina'. Chai vachu' lai at'ayaya'it'it laqui'ucxlacapu' ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Laich at'ayaya'it'it laqui'ucxlacapu' ni mati' ju mi'alactu'unti'an. \p \v 37 Pus ju Jesús ix'amalaninin ju la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin ju tuncuj. Para ju ts'is ixtaxtui ju lak'achak'an. Ix'an ju anu' akstijun junta pu'olivonin ixjuncan. \v 38 Chai tachi chun ju lapanacni na vats'isin ixtalak'an ju lacpujitat ni va ixtak'asmatniputun ixchivinti. \c 22 \s1 Talhichivinin ixch'apaca ju Jesús \p \v 1 Pus vanin ixchimputun ju anu' c'atan acsni ixtanavi ju xkapavati ju jantu ixlhiyocan ju xat'in. Chai ju c'atan ju ixpupastaccan ju anu' atats'isni acsni tatak'alhtaxtulh la'ix'aninti'an ju xalack'ajin ists'alan ju mak'aniya israelitanin. \v 2 Chai ju xalack'ajin palijni chai ju yu'unch ju na ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin ixtapuxconi ta yu laich catapumakniya' ju Jesús. Para na xcai talhiula ni na ixtatalhoni ju lapanacni. \p \v 3 Pus pumatam ju ixpumacaut'ui'an Judas Iscariote ixjuncan. Pus ju lhacaticuru ch'apanilh ix'atalacpast'ac'at. \v 4 Chai ju yuchi alh alact'achivini' ju xalack'ajin palijni chai ju xa'ucxtinin ju taropajnich ju ixtavilanancha lacpujitat. Ju Judas va alh ajunini' ni laich ca'amak'axtakniyach ju Jesús. \v 5 Pus ju yu'unch na talhik'achalh chai tajunilh ni catamapala'. \v 6 Pus ju Judas amach'anu chai puxcaulich ta yu laich capumak'axtakniyach ju yu'unch acsni mati' lhu cava ju lapanacni. \s1 Ju Jesús alact'availh ju ixpumacaut'ui'an \p \v 7 Pus chilh ju avilhchan acsni cata'uya' ju xkapavati ju jantu lhiyalh ju xat'in. Vachu' acsni istasq'uini ni catamakniya' ju ixborrego'an ixlacata ju anu' c'atan. \v 8 Pus ju Jesús amalakachalh ju Pitalu' chai ju Xivan. Ajunich: \p ―Inchit'it lak'oxinin ju vaiti ixlacata ju chavai c'atan ni laich ca'uyau. \p \v 9 Chai ju yu'unch tajunich: \p ―Tas anchach ju lac'asq'uin ju aclak'oxiyau. \p \v 10 Chai ju yuchi ajuni: \p ―Acsni ach'ip'ina'it'it ju lak'achak'an pus ap'akxt'ok'a'it'it pumatam lapanac ju lhi'anta xcan la'ixalu. Pus at'aimaya'it'it ju yuchi tus catanuyanta ju lacachaka'. \v 11 Chai a'una'it'it ju amachaka': “Ju amamaka'unu' macaminiyan chivinti. Tas ma anchach ju lai cat'avena' ju ix'amamaka'unin ju chavai c'atan”. \v 12 Chunchach ju a'una'it'it. Chai ju yuchi catalhi'anan ju lhitantalact'ui ixchaka'. Chai catamasuniyan ju k'ai chaka' junta k'ox lak'oxicanta. Anchach ju alak'oxiya'it'it ju vaiti. \p \v 13 Pus ta'alh chai talhitajulh tachi ju ajunicalh. Chai anch ju talak'oxilh ju vaiti. \p \v 14 Pus astan tamilh ju Jesús chai ju ali'in. Chai acsni cha'alh ju hora pus ju Jesús tapakstit'atama ju ixpumacaut'ui'an ixtamalakachan'an. \v 15 Chai ju Jesús ajuni: \p ―Slivasalh ixlhichux qui'alhunut na xaclacasq'uin ni laich aclat'avenau ju uxijnan ju xavaiti ju chavai c'atan acsni tuca' icmaknican. \v 16 Pus jantu aktam acti'uchokolh ju xavaiti ju ani c'atan tus acsni ca'uctaxtuk'oya' chux tuchi nomputun ju ani c'atan. Tus ca'uctaxtuyanta ju lact'iyan junta lhinajun ju Dios. Tus acsnich ju lai ac'uchokoya' chai yuchi xaclhilacasq'uin ni aclat'a'uyau ju chavai. \p \v 17 Pus ju acsnich ju Jesús ch'apalh ju vaso chai junilh lak'ailakts'iuch ju Dios chai naulh: \p ―Ach'ap'at'it ju ani vaso. Alat'ak'ot'it ju milhi'uxijnan. \v 18 Ak'ot'it ju uxijnan ni iclajunau ni jantuch actik'otchokolh ju vino tus acsni vasalh calhinonk'oya' ju Dios. \p \v 19 Astan ju Jesús ch'apalh ju xkapavati chai junilh lak'ailakts'iuch ju Dios. Chai ch'ek'elh. Chai axtaknilh ju yu'unch. Ajunich: \p ―Yuchach ju ani ju quilacatuna ju xtakcanta ju milacata'an. Va tsa chani alat'it ni laich ap'up'ast'ac'a'it'it ju qui'aninti ju milacata'an. \p \v 20 Chai acsni ixtavenk'ota pus vana va chun navichokopa. Ch'apachokolh ju vaso chai naulh: \p ―Ju ani lhik'ot'at yuchi ju pumavasalacan ju sast'i chivinti ju iclat'atak'oxitauch. Chai acpumavasalaya' ju anu' chivinti ju qui'ac'alhni ju cataxtuya' ju milacata'an. \p \v 21 Para ju aquimak'axt'ak'ach quint'avi ju chavai lacamixa. \v 22 Pus akts'iya acniya' tachi ju iclhilhcanicanta. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Para painich ju anu' lapanac ju aquimak'axt'ak'a'. \p \v 23 Pus ju acsnich ju ix'amamaka'ui tatsuculh lasacminin sia lhiyu'unch tis nu' chavaich ju sia lhiyu'unch ju canaviya' ju chunch. \s1 Talaclajuni tichi chavaich ju palai xak'aich \p \v 24 Pus ju acsnich alilh lakatam laklak'aiti ju sia lhiyu'unch ju ix'amamaka'ui ju Jesús. Va ixtalhilak'aji tichi chavaich ju sia yu'unch ju k'ox calhiulacalh ni yuchi ju xak'ai canavicalh. \v 25 Para ju Jesús ajuni: \p ―Ju lapanacni ju jantu quint'a'israelitanin tajunita alin ix'ucxtin'an ju talhinajun. Chai yu'unch ju talhinajun na va talhitak'ayachokocan is'akstu'an tus talacasq'uin ni calhimispacalh ni yu'unch ju palai a'aktaijunun. Mas jantu. \v 26 Para jantu chun anavit'it ju uxijnan. Alai yuchi ju tak'ayaputun lamilhi'uxijnan capumavasalaya' ni vasalh xak'ai acsni va lacat'icst'i catalacasu chai ni jantu lacasq'uin ni calak'ayacalh. Chai yuchi ju lhinajun lamilhi'uxijnan capumalacasuya' ni vasalh xak'ai acsni cach'alhcatnaniya' ju ali'in. Jantiyu' ni va cach'alhcatnanicalh. \v 27 Pus t'as nonat'it ju uxijnan. Tis chavaich ju palai xak'ai. Ja yuchi ju tolai lacamixa chai vajin. U yuchi ju ini ju ixvaiti. Ja jantiyu' ju tolai lacamixa. Para ju quit'in chun icjunita tachi ju va milapanac'an. \p \v 28 Uxijnan ju jantu quilamacaju acsni na xacmak'alhk'ajnan chai ixlacata ju quimak'alhk'ajnat chilh ju qui'atalacpast'ac'at ni xacmacaulh ju quilhich'alhcat. \v 29 Chai ni jantu xaquilamaconau ju acsnich pus yuchi iclalhilhca'ulatau ni ucxtinin a'una'it'it tachi ju quimpai ni quilhca'ulanilh ju quit'in. \v 30 Ju chunch lai a'uya'it'it chai ak'ot'a'it'it laquimixa acsni k'ai ucxtin acjunach. Chai alhinona'it'it chux ju ix'apapanatnich ju ixpumacaut'ui'an ists'alan ju Israel. \s1 Pitalu' canona' ni jantu mispai ju Jesús \p \v 31 Chai ju Jesús vachu' chani junilh ju Pitalu': \p ―Simón ju lhacaticuru tasq'uinitanch ni laich cata'ulhtuyan tachi ju ulhtucan ju tu'u' trigo acsni c'alhacan. Pus va yuchi ju xa'amacxtalh ju sun lhi'an ju un. Para ju xatrigo jantu. Pus ju lhacaticuru talakts'intanuputunan ni aquilac'ap'auch u aquilalhilaksik'alhiyau. \v 32 Para ju quit'in ictapaininita ju Dios ju milacata'an ni jantu lana aquilac'ap'auch. Chai acsni aq'uinch'ak'ok'ach'ok'oya'ich ju uxint'i pus a'akt'ai'ut'ich ju milhi'alak'avin ni vachu' ixlhichux ix'alhunut'an aquintalhilaksichokoya'. \p \v 33 Para ju Pitalu' junich: \p ―Qui'ucxtin ju quit'in aclhilak'a'iyach mas act'at'alhnucanch. U mas act'aniyanch. \p \v 34 Para ju Jesús junich: \p ―Pitalu' icjunan ni chavai atats'isni acsni tuca' t'asai ju puyux pus pakt'utu ju na'unt'a ni jantu q'uimisp'ai. \s1 Calakts'intanucanach ju Jesús \p \v 35 Chai ju Jesús ajunich ju ix'amamaka'ui: \p ―Acsni tavanan iclamalakachau chai jantu ixlhip'int'at'it ju mintumin'an nin mimpasti'an nin lakat'ui minch'anxt'ak'an'an ja tu'u' xatac'acxniyan. \p Chai ju yu'unch tajunilh ni jantu. \v 36 Pus ju acsnich ju Jesús ajuni: \p ―K'oxich. Para ju chavai tasq'uini ni ats'uc'uya'it'it tachi tam taropa ju an junta alin ju ixt'alaxcai. Ju chavai ju alin ju ixtumin calhi'alh. Vachu' ju ispasti. Chai ju mati' ixmachita pus cast'alh ju ixpumpu' chai calhitamaulh lakatam. \v 37 Pus chunch ju a'ulht'ut'it ni iclajunau ni tasq'uini ni ca'uctaxtuya' ju quilacata ju anu' ju ts'okcanta la'ixchivinti Dios junta chani najun: “Ju yuchi lakts'incalh tachi ju va alactu'unu'”. Chunch ju najun chai t'ajun uctaxtunu' ju chavai. \p \v 38 Chai ju ix'amamaka'ui tajunich: \p ―Qui'ucxtin alin lakat'ui quimachita'an. \p Chai ju yuchi ajunich: \p ―Chach va anch lhitamactalh. \p Pus va naulh ju chunch ni jantu ixtamachakxani tuchi ju ix'ajumputun. \s1 Ju Jesús t'achivinilh ju Dios \p \v 39 Ju Jesús taxtulh lacachaka' chai alh ju anu' akstijun junta pu'olivonin ixjuncan tachi ju akts'iya ixlai. Chai ju ix'amamaka'ui vachu' tach'ak'ok'alh. \v 40 Chai acsni tacha'alh junta akts'iya ixta'astacnan pus ju Jesús ajuni ju ix'amamaka'ui: \p ―At'ach'ivinint'it ju Dios ni jantu cata'okxchok'oyan ju lhacaticuru. \p \v 41 Chai ju yuchi alh ixlhimakat tachi ju laich maca'ancan ju chiux. Chai ju anch ju yuchi ta'aktsokotalh chai t'achivinilh ju Dios. \v 42 Junich: \p ―Quimpai ni lac'asq'uinch aq'uimak'osunin ju ani mak'alhk'ajnat. Para jantu iclacasq'uin ni anavit'i ju quink'achat quit'in. Alai yuchi ju anavit'i ju mink'achat ju uxint'i. \p \v 43 Chai talacasunilh pumatam anquilh ju mincha lact'iyan chai xtaknilh ju ixtachaput. \v 44 Chai ni na ixmak'alhk'ajnan pus lana ixlhichux ix'alhunut ju tapaininilh ju Dios. Chai ju ixtalht'ajat valhch tachi ju tu'u' ac'alhni ju k'alhtank'ai lach'apata chai ixtamayacha ju lacat'un. \p \v 45 Pus acsni t'achivink'o ju Dios pus taya chai alakminchokolh ju ix'amamaka'ui. Chai alhitajulh ni va ixtalhtatanan ni na ixta'amak'aninin. \v 46 Chai ajunich: \p ―T'as ni va lht'at'ap'alat'it. Ak'ost'olat'it. At'ach'ivinint'it ju Dios ni jantu cata'okxchok'oyan ju lhacaticuru. \s1 Tach'in lhi'ancalh ju Jesús \p \v 47 Chai acsni ixt'ajunca' alact'achivini' ju ix'amamaka'ui ju Jesús pus tachincha ju ixtalhavat lapanacni. Chai ix'ap'ulhnita ju anu' ixlhipumacaut'ui'an ju Judas ixjuncan. Chai lakmilh ju Jesús ni camacch'uch'uyach. \v 48 Para ju Jesús junich: \p ―Judas ja laca'amacch'uch'unti ju aq'uimak'axt'ak'a' ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p \v 49 Pus ju ix'amamaka'ui acsni talakts'ilh tuchi catapasayach pus tajunich: \p ―Qui'ucxtin ja acmakniyauch lacamachita. \p \v 50 Chai pumatam sia lhiyu'unchach mac'atsani ju ixlapanac ju xak'ai pali. Chakxp'uxnilh ju ix'ak'axk'olh ju ixcatucana. \v 51 Para ju Jesús juni: \p ―Chach va anch lhitamactalh. \p Chai ju Jesús ch'apalh ju ix'ak'axk'olh ju anu' lapanac chai lana catumuc'achokolh. \v 52 Pus ju xalack'ajin palijni chai ju xataropajni lacpujitat chai ju papanin yu'unch ju ixtaminta inin ju Jesús. Chai ju Jesús ajunich: \p ―Tajuch ni va quilanaviyau tachi tam ak'alhona' ju ch'ap'ap'ut'unat'it ni lhit'ant'at'it ju mimachita'an chai ju minq'uiu'an. \v 53 Pus chux tuncujun xaclat'avilhchau lamilacpujitat'an chai ju anch jantu quilach'apauch. Para ju chavai ju Dios talak'a'iniyan ni chunch ju aquila'ulhtuyau. Vachu' lak'a'inilh ju lhacaticuru ni chunch ju aqui'ulhtulh. \s1 Ju Pitalu' naulh ni jantu mispai ju Jesús \p \v 54 Pus tach'apalh ju Jesús. Talhi'alh chai tamanucha la'ixchaka' ju xak'ai pali. Pus ju Pitalu' va ixlhimakat ch'ak'ok'alh. \v 55 Pus ju ali'in ixtamalhculatach ixpulacni ta ixlakachak'axnucanta ju ixchaka' ju xak'ai pali. Chai ixtalacsk'onvilanalh. Chai vachu' ixmakvi ju Pitalu'. \v 56 Pus pumatam atsi' acsni lakts'ilh ni anchach vachu' ixmaksk'onvi ju Pitalu' pus lana sk'otutu chai naulh: \p ―Ju ani vachu' ixmak'anta ju yuchi. \p \v 57 Para ju yuchi naulh ni jantu. Junich: \p ―Chako'ulh jantu icmispai ju yuchi. \p \v 58 Chai ni pants'iquis jumpa pus lakts'inchokopa apumatam chai junich: \p ―Ju uxint'i vachu' makyu'unch. \p Para ju Pitalu' junich: \p ―Jantu quit'in. \p \v 59 Chai ni tapasalh tachi tam hora pus apumatam p'as naulh: \p ―Slivasalh ni vachu' ixt'avilhcha ju yuchi ju ani ya ni vachuch amachaka' xa'estado Galilea. \p \v 60 Para ju Pitalu' junich: \p ―Jantu icmachakxai tuch'i q'ui'uni. \p Chai acsni ixt'ajunca' chivini' pus lana t'asalh ju puyux. \v 61 Pus ju Jesús talakasp'itlh chai lakts'ilh ju Pitalu'. Chai ju Pitalu' lana pastaclh ju ixchivinti tachi ju ixjunita ni pakt'utu canona' ni jantu mispai acsni tuca' t'asata ju puyux. \v 62 Pus taxtulh ju Pitalu' chai na p'as tsuculh k'alhunu'. \s1 Talhits'i'ilh ju Jesús \p \v 63 Pus ju anuch lapanacni ju ixtalhist'ac'ach ju Jesús va ixtalhits'i'inch ju yuchi chai ixtalakanekmai. \v 64 Chai acsni talakpuch'ilh pus talacpasa chai tajunilhch: \p ―Anauch tichi chavaich ju xa'ulaniyan. \p \v 65 Chai ixtajuni na lhu macxcai chivinti. \s1 Ju Jesús alacatam lhi'ancalh \p \v 66 Chai acsni tunculh pus tatak'aixtoklh ju xapapanin sia yu'unch ju israelitanin chai ju xalack'ajin ixpalijni'an chai ju yu'unch ju na ixtalhatalanininta ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin. Pus yu'unch ju ixtalhinajun sia yu'unch ju israelitanin chai anch ju lhimincalh ju Jesús. Chai tajunich: \p \v 67 ―Ja uxint'ich ju Cristo'at. Yuchi ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. Aquilajuniuch. \p Para ju Jesús ajunich: \p ―Mas aclajuniu jantu at'ilac'a'it'it. \v 68 Chai mas aclasacmiu tu'u' ixlacata yuchi jantu tu'u' aquintilalhik'alhtajiu nin yuchi ni lai aquintilamacaju. \v 69 Para tus chavai actolach vanin junta vi ju Dios ju na tachapun. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \p \v 70 Pus ju acsnich ixchux'an tajuni: \p ―Pus ja uxint'i'as ju ists'alh Dios. \p Chai ju yuchi ajunilh: \p ―Chunch tachi ju nonat'it. \p \v 71 Pus ju acsnich ju yu'unch talaclajunilh: \p ―Pus tis alich chivinti ju maktasq'uiniyau ni qui'akstuch'an ju xak'asmatniyau tuchi xanajun. \c 23 \s1 Jesús la'ixpu'ucxtin Pilato \p \v 1 Pus ju acsnich ixchux'an ju xalack'ajin sia yu'unch ju israelitanin talhi'alh ju Jesús la'ixpu'ucxtin ju Pilato. Pus ju yuchi ix'ucxtin'an ixjunita ju romanonin. \v 2 Chai ju lapanacni tatsuculh ulaninin ixtalak'alhin ju Jesús. Tajunich ju Pilato: \p ―Ju ani ya lapanac iclhitaju ni va lak'alhiputun ju lak'achak'an chai k'alhtsajui ni amapalanancan la'ixmacni ju César. Chai ixnajun ni is'akstu ju Cristo junita chai k'ai ucxtin junita. \p \v 3 Pus ju acsnich ju Pilato sacmilh ju Jesús. Junich: \p ―Ja uxint'ich ju ix'ucxtin'an ju israelitanin. \p Chai ju Jesús junich: \p ―Chunch tachi ju na'un. \p \v 4 Pus ju acsnich ju Pilato ajuni ju xalack'ajin palijni chai ju ixtalhavat lapanacni: \p ―Jantu tu'u' talak'alhin iclhitajuni ju ani lapanac. \p \v 5 Para ju yu'unch va apalai p'as tajuni: \p ―Para ju yuchi va amalasani ju lapanacni chai amalani ju lapanacni ju ixlhamap'aksin tachi ixlhilacaputs'un ju xa'estado Judea. Pus tai'ulachalh tus ju xa'estado Galilea chai tailhi'alh tus chilh ju ani. \s1 Ju Jesús la'ixpu'ucxtin Herodes \p \v 6 Pus ju Pilato acsni k'asmatlh ju ixchivinti'an pus sacmilh ni amachaka' junita ju xa'estado Galilea. \v 7 Chai acsni c'atsa ju Pilato ni amachaka' anch ixjunita ju Jesús junta ixlhinajun ju gobernador Herodes pus lana malakachanilh ju yuchi. Chai ni c'atan ixjunita ju acsnich pus ju Herodes vachu' anch ixvilhcha ju lak'achak'an Jerusalén. \v 8 Chai ju Herodes acsni lakts'ilh ju Jesús pus na k'achalh ni na mak'an ju ixlakts'imputun. Pus na lhu taxtokni isk'asmat'a ixlacata yuchi chai na ixlakts'imputun ni tu'uch lhamak'an canavi. \v 9 Pus na lhu chivinti ju xasacmi. Para ju Jesús jantu tu'u' xalhik'alhtaji. \v 10 Chai vachu' ixtavilanalh ju xalack'ajin palijni chai ju ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin. Chai ju yu'unch tap'astu ixtachivimak'an ju Jesús. \v 11 Pus ju acsnich ju Herodes chai ju ixtaropajni tatalacasunilh ni jantu tu'u' ixtalhiulai ju Jesús. Chai talhimak'ak'amanalh. Tamalakch'inilh ju c'usi pumpu' tachi ju talakch'i ju xalack'ajin. Chai acsni talhimak'ak'amanank'o pus malakachanichokopa ju Pilato. \v 12 Pus ju acsnich avilhchan talama'amigoxla ju Pilato chai ju Herodes. Pus ju p'ulhnan va ixtalaxcajich. \s1 Lhinoncalh ixmaknica ju Jesús \p \v 13 Pus ju acsnich ju Pilato at'asanichokolh ju xalack'ajin palijni chai ju xalack'ajin sia yu'unch ju israelitanin chai ixtalhavat lapanacni. \v 14 Chai ajunich: \p ―Ju uxijnan quilalhiminitauch ju ani lapanac ni va nonat'it ni amalasani lapanac junita. Para ju quit'in icquilhasacmita ju yuchi ju lami'ucxlacapu'an chai jantu tu'u' iclhitajuni talak'alhin tuch'i lhich'ivimak'anat'it ju uxijnan. \v 15 Chai nin yuchi ju Herodes jantu xalhitajuni ju ixtalak'alhin. Yuchi quilhimalakachanichokochilh. Pus ju ani lapanac jantu tu'u' talak'alhin navita ju lai calhimakni. \v 16 Pus yuchi aclhinona' ju ix'ulanica chai acmaconach. \p \v 17 Pus ju anu' c'atan ju lapanacni akts'iya istasq'uini ju gobernador ni ca'amaconicalh pumatam tach'in ni chunch ixtalhilanita. \v 18 Pus ju ixtalhavat'an lapanacni va k'aixtam p'as tanaulh: \p ―Jantu amac'au ju ani ya lapanac. Alai yuchi ju alhinauch ixlhi'anca. Yuchi ju Barrabás ju iclacasq'uinau ni aquilamaconiuch. \p \v 19 Pus ju anu' Barrabás ixlhit'alhnucanta ni va ix'amalasani ju amachak'an anch chai va ix'amakninin. \v 20 Para ju Pilato ni va ixmacomputun ju Jesús pus aktam axak'alachokopa ju ixtalhavat'an lapanacni. \v 21 Para ju yu'unch na p'as ixtanonchokopalai: \p ―Amaq'uilht'at'ich ju lacacurus. \p \v 22 Chai ajunchokopa ju ixlhipakt'utu: \p ―Para tajuch. Tis talak'alhin ju navita ju yuchi. Ju quit'in jantu tu'u' talak'alhin ju iclhitajuni ju lai aclhinaulh ixmaknica. Alai va aclhinonach ix'ulanica chai acmaconach. \p \v 23 Para ju yu'unch na p'as ixtanajun acsni istasq'uinch ni camaquilhtacalh ju lacacurus. Pus ju la'ixchivinti'an ju yu'unch chai la'ixchivinti'an ju xalack'ajin palijni tat'alalhajalh. \v 24 Chai ju Pilato lhinaulh ni chach navicalh tachi istasq'uinta ju ixtalhavat'an lapanacni. \v 25 Chai amaconilh ju anu' lapanac ju ixlhit'alhnucanta ni va ix'amalasani ju lapanacni chai ni va amaknini' ixjunita. Yuchach ju istasq'uinita ju lapanacni. Chai mak'axtaklich ju Jesús ju la'ixk'achat'an ju yu'unch. \s1 Maknicalh ju Jesús \p \v 26 Chai acsni talhi'alh ju Jesús pus tach'apayaulh pumatam lapanac ju Simón ixjuncan. Amachaka' xalacat'un Cirene. Ju yuchi va ixmintacha lacacuxtu. Pus tamakxk'ok'alh ju curus chai ju yuchi tamalhi'anilh junta ixp'ulai ju Jesús. \p \v 27 Chai na lhu lapanacni ixtach'ak'ok'ata ju Jesús. Chai na lhu chakolun ixtamak'anta vachu' chai na ixtalack'alhun chai na p'as ixtalact'asai. \v 28 Para ju Jesús atalakasp'itnilh chai alacjunich: \p ―Chakolun amachak'an Jerusalén jantu aquilalhik'alhu ju quit'in. Alai mi'akstu'an alhik'alhunch'ok'oc'ant'it. Chai alhik'alhunt'it ju mi'ask'at'an. \v 29 Chunch ju alat'it ni camina' ju avilhchan acsni chani catanonach ju lapanacni: “Na k'ox ju is'atsucunti'an ju chakolun ju jantu lai ix'alin ju is'ask'at'a chai ju jantu tavanan ta'ak'ainalh chai ju jantu tavanan ta'amats'iquinilh ju tam ask'at'a”. \v 30 Pus ju acsnich avilhchan ju lapanacni catanona' ni palai k'ox cava ni va capuk'aitajunulh ju tu'u' talhpa chai ca'amakni. U ni va ca'akxtakma ju tu'u' lacat'icst'i talhpa. \v 31 Chunch catanona' ni ca'alina' ju k'ai mak'alhk'ajnat ju acsni. Pus ju tu'u' lhtacni q'uiu jantu xavacan. Pus vana va chun ju quit'in. Jantu lhijun ni acmaknicalh ni mati' ju quintalak'alhin ju quit'in. Para ju uxijnan chunch unt'at'it tachi ju tu'u' xaxixni q'uiu ju xavacan. Pus ju alin ixtalak'alhin mamak'alhk'ajnican. Chai ixlhiyuchi amamak'alhk'ajnic'ana'it'it ju uxijnan. \p \v 32 Chai talhi'alh vachu' apumat'ui tach'inin ju cat'amaknicananta ju Jesús. Para ju yu'unch akts'iya ixtanavita tu'u' talak'alhin. \v 33 Chai acsni tacha'alh ju anu' akstijun junta sa'aktsulh juncan pus anchach ju tamaquilhta ju Jesús chai ixt'iyun'an alactu'unin. Ju pumatam tamaquilhta la'ixlhicana iscurus ju Jesús. Chai ju ak'antam la'ixlhimacx. \v 34 Chai ju Jesús naulh: \p ―Quimpai amac'acxaninch ju ani tayanalh lapanacni ni jantu tac'atsai tuchi tanavi. \p Chai talalhvaknilh ixpumpu' ju Jesús. Chai talhilaslajlich ni catac'atsaya' tis ix'anuch cajuna' ju lakatam c'us ixpumpu'. \v 35 Chai ju ixtalhavat lapanacni va task'otutulh. Chai mas yu'unch ju xalack'ajin ixtalhits'i'inch ju Jesús. Ixtanajun: \p ―Ju yuchi amak'alhtaxtulh ju ali'in. Pus chach mak'alhtaxtucalh is'akstu ni sala yuchi ju Cristo ju sacxtuta ju Dios. \p \v 36 Chai vachu' ju taropajni talhits'i'ilh. Talakcha'alh ni va ixtaxtakniputun ju pinquin ju jantu can ixjunita. \v 37 Chai tajunich: \p ―Ni sala ix'ucxtin'at ju mint'a'israelitanin pus amak'alht'axt'uc'ach mi'akstu. \p \v 38 Chai ists'okcanta la'is'aktsulh iscurus ju chivinti ju chani ixnajun: “Ju ani yuchach ju ix'ucxtin'an ju israelitanin”. Chai ists'okcanta lacalhigriego chai lacalhilatin chai lacalhihebreo. \p \v 39 Chai pumatam ju anu' alactu'unin ju ix'at'amaquilhtacanta ju Jesús ixlhits'i'in vachu'. Chai juni: \p ―Ju uxint'i ni sala Cristo'at pus amak'alht'axt'uch'ok'oc'ach ju mi'akstu chai vachu' ju quijnan. \p \v 40 Para k'ailh ju ak'antam. Junich: \p ―Ja jantu lana t'alhoni ju Dios ni vana va chun ju mak'alhk'ajnan ju uxint'i tachi ju yuchi. \v 41 Chai ju quijnan'an islivasalh lhijun ni camak'alhk'ajnanauch ni navitauch ju alactu'unti. Para ju ani jantu tu'u' alactu'unti ju navita. \p \v 42 Pus ju acsnich ju yuchi junilh ju Jesús: \p ―Aq'uimp'ast'ac'a'ich ju quit'in acsni ucxtin at'anch'ok'oya'. \p \v 43 Chai ju Jesús junich: \p ―Slivasalh ju icjunan. Chavai avilhchan ju aq'uint'at'ola' ju lact'iyan. \s1 Nilh ju Jesús \p \v 44 Acsni cha'alh tachi k'atuncu pus na ts'is va ixlhilacaputs'un ju anu' lacat'un. Chai chunchach va tus lakat'utu hora atok'oxana'. \v 45 Va ts'ank'alh ju avilhchan. Chai ju lacpujitat ix'alin lakatam k'ai pumpu' ju ixyocanta ni pulact'ui ixpunavicanta. Pus ju acs pants'iquis pus lana lht'it tak'exlh ju anu' pumpu' la'ixlacaitat. \v 46 Chai ju Jesús ts'au t'asalh. Chai naulh: \p ―Quimpai lamimaca' icmak'axtakniyan ju quintacuvin. \p Chai acsni naulh ju chunch pus lana nilh. \p \v 47 Chai ju xacapitán ixtaropajni ju romanonin acsni lakts'ilh tuchi tapasalh pus lak'aya ju Dios acsni naulh: \p ―Ju ani lapanac slivasalh na soknic'a ixjunita. \p \v 48 Pus na lhu lapanacni ixtayanalh ni va ixtalakts'imputun ju ani lhamak'an. Chai ixchux'an acsni talakts'ilh tuchi tapasalh pus alactanquilhacsacalh ni chunch ixtanavi ju acsnich ni na ixta'amak'aninin. Chai ta'anchokolh la'ixchaka'an. \v 49 Para chux ju ixt'alamispan ju Jesús chai ju chakolun ju ixtach'ak'ok'ata ju ixtat'amintacha ju xa'estado Galilea pus va makat ixtayanalh. Ixtalakts'in tuchi tapasalh. \s1 Macnucalh ju Jesús \p \v 50 Chai ix'alin pumatam lapanac ju José ixjuncan. Amachaka' Arimatea. Chai ju yuchi makyu'unch ixjunita ju xalack'ajin sia yu'unch ju israelitanin. Chai ju yuchi na k'ox lapanac ixjunita chai na soknic'a. \v 51 Ju yuchi vachu' ixpacxantaji ju avilhchan acsni k'ai ucxtin cajuna' ju Dios. Chai jantu k'ox xalhiulai ju yuchi tachi ixtalhichivinin ju Jesús ju ixt'axalack'ajin nin tachi ju xatanavi. \v 52 Pus ju yuchi lak'alh ju Pilato chai quisq'uinilh ju ixlacatuna ju lijunto Jesús. \v 53 Chai ni lak'a'inilh ju Pilato pus ju yuchi alh chai p'uxlich. Chai pach'i lacalhman pumpu'. Chai quimacnucalh ju lacalhucucu talhpa. Chai ju anch jantuca' xamati' ixmacnucanta. \v 54 Chai ju acsnich xamisparas ixjunita ju avilhchan pa'astacni acsni jantu lai ixtach'alhcatnan. \p \v 55 Chai ju chakolun ju ixtat'amintacha ju Jesús ju xa'estado Galilea tach'ak'ok'alh ju José. Talakts'ilh junta macnucalh ju lijunto Jesús chai ta yu xamamacan ju ixlacatuna. \v 56 Chai ju chakolun ta'anchokolh la'ixchaka'an. Talak'oxilh ju ach'itin chai ju c'uch'u ju na c'us acamin. Chai ta'astacnalh ju avilhchan pa'astacni tachi ju ixnajun lacalhamap'aksin. \c 24 \s1 Lok'onchokolh ju Jesús \p \v 1 Pus va spalala tsuculh atuncunu' ju lhitumincu acsni ta'alh ju chakolun junta ixmacnucanta ju lijunto Jesús. Talhi'alh ju ach'itin ju na c'us acamin ju ixtalak'oxita. Chai vachu' ixtamak'anta ju ali'in t'acunin. \v 2 Chai talhitajulh ju chiux ni mak'osucanta. Yuchi ju xamalhtich ixjunita junta ixmacnucanta ju Jesús. \v 3 Chai acsni tatanu pus jantu talhitaju ju ixlacatuna ju Jesús. \v 4 Para acsni na ixtalhamak'aninin ni mati' tu'u' ixma ju anch pus lana anch tatayacha ixpumat'ui'an lapanacni ju ixtalakch'ita lakslipnic'a ixpumpu'an. \v 5 Pus lana na tatalhanalh ju chakolun chai tatak'entalh. Para ju anuch lapanacni tajunich: \p ―Tajuch ni va p'uxc'oyat'it ju t'ajun junta amacnucan ju tanita. \v 6 Ju yuchi jantu ani ma. Lok'onchokota. Ap'ast'act'it tuchi xatajunan acsni ixvilhchalhca' ju xa'estado Galilea. \v 7 Xatajunan ni akts'iya istasq'uini ni camak'axtakcana' la'ixmaca'an ju lapanacni ju na alactu'unin tajunita. Yuchi ju malakachatachilh ju Dios ni lapanac catsucuya' ju ani. Chai camaquilhtacana' para calok'onchokoyach ju ixlhilakat'utu avilhchan. \p \v 8 Pus acsnica' ju tapastaclich ju ixchivinti ju Jesús. \v 9 Pus tatasp'itchokocha junta ixmacnucanta ju Jesús acsni tuca' ixlok'onchokota chai ta'amac'atsani tachi chun ju ani taxtokni ju ixpumacautam'an chaich ju ali'in. \v 10 Pus yu'unch ju Malia amachaka' Magdala chai ju Xivana chai ju Malia ixnati ju Jacobo chai ju ali'in chakolun ju tajunilh ju ixtamalakachan ju Jesús tachi chun ju ani taxtokni. \v 11 Para ju yu'unch ixtanajun ni va k'aya ixtanajun ju t'acunin. Lana jantu ta'alaca'inilh. \p \v 12 Para ju Pitalu' lana taya. Ats'ala'alh junta ixmacnucanta ju Jesús acsni tuca' ixlok'onchokota. Chai acsni lhan quitalacnu pus lakts'ilh ni va yuchi ju ixma ju pumpu'. Pus anchokolh la'ixchaka'. Alhamak'anini'alh tuchi xatapasai. \s1 Tuchi tapasalh laxati ju Emaús \p \v 13 Pus ju acsnich avilhchan pumat'ui sia yu'unch ixta'anta ju lak'achak'an Emaús. Vanin ixt'avi ju lak'achak'an Jerusalén. Tachi ju xa'alhtanta lakat'ui hora. \v 14 Chai ixtalhichivi'anta tachi chun ju taxtokni ju ixtapasata. \v 15 Chai acsni ixtalacchivi'anta pus lana chincha is'akstu ju Jesús chai k'aixtam at'a'alh. \v 16 Para ju ix'alac'avanti'an va lataminicalh ni jantuch catamispa ju Jesús. \v 17 Pus ju yuchi ajunich: \p ―Tijuch ju lacnonat'it ju uxijnan junta alht'ananat'it. Chai tajuch ni na va amak'anininat'it. \p \v 18 Chai ak'alhtayanalh pumatam ju ixt'iyun'an ju Cleofas ixjuncan. Junich: \p ―Tachi chun ju lapanacni ju ixtat'onacha ju lak'achak'an Jerusalén ca va uxint'i ju jantu c'ats'ai tuchi xatapasai ju anch ju chavai. \p \v 19 Chai ju yuchi ajunich: \p ―Tis talakxtuch. \p Chai ju yu'unch tajunich: \p ―Ixlacata ju Jesús amachaka' Nazaret. Pus la'ix'ucxlacapu' ju Dios chai la'ix'ucxlacapu'an ju lapanacni ju yuchi malacasulh ni vasalh ixlapanac Dios ixjunita. Chai na lai ixnavi ju tu'u' lhamak'an chai na lai ix'amalaninin ixchivinti Dios. \v 20 Para ju xalack'ajin palijni chai ju xalack'ajin qui'ucxtin quinc'an tamak'axtaklh ju Jesús chai tamaknilh ju lacacurus. \v 21 Para ju quijnan xacnonau ni yuchi ixjunita ju xaquintamak'alhtaxtun ju quijnan'an ju israelitanin juntau. Chai jantu va yuchi. Para chavai ixlhilakat'utu avilhchan ju xatapasai ju ani taxtokni. \v 22 Chai vachu' na iclhamak'anininau tuchi talakts'ilh ju ali'in chakolun ju sia quijnan. Ju yu'unch ma na vats'isin taquilaca'alh junta ix'acnui ju Jesús. \v 23 Para ma jantu talhitajunilh ju ixlacatuna. Alai tatasp'itcha chai tanaulh ni ma ixtalakts'inta vachu' ju anquilhnin. Chai ju yu'unch ma tanaulh ni ma t'ajun ju Jesús. \v 24 Chai ju ali'inch sia quijnan vachu' taquilalh junta ix'acnui chai chunch ju talhitajulh tachi ju ixtanajunta ju chakolun. Para ju Jesús ma jantu talakts'ilh. \p \v 25 Pus ju acsnich ju Jesús ajunich: \p ―Na ts'inq'ui ju mintac'atsan'an ju uxijnan. Na xcaich lac'a'iyat'it tachi chun ixchivinti ju lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios. \v 26 Na istasq'uini ni calhimak'alhk'ajnalh ju ani taxtokni ju Cristo. Ju chunch ni laich calak'ayacalh. \p \v 27 Pus ju acsnich ju Jesús tsuculh amavasalanini' tachi chun ju chivinti ju ists'ok'ulacanta la'ixchivinti Dios junta ixlhichivinin ju yuchi. Pus tai'ula ta ists'okta ju Moisés chai tailhi'alh tus cha'alh ta istats'okta tachi chun ju mak'aniya lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios. \p \v 28 Pus acsni tacha'alh ju anu' lak'achak'an junta ixta'anta pus ju Jesús lalh tachi ju va ix'amputun palai makat. \v 29 Para ju yu'unch tap'astu tach'apayaulh. Tajunich: \p ―Aquilat'atolauch ni na tok'oxalh. Anchalh ju avilhchan. \p Pus alact'atanu ju yu'unch ni ixnajun ni ca'alact'atola'. \v 30 Chai acsni alact'atavi ju lacamixa pus ch'apalh ju xkapavati. Junilh lak'ailakts'iuch ju Dios chai ch'ek'elh chai axtaknilh. \v 31 Pus lana tak'oxichokolh ju ixlakchulh'an ju yu'unch chai tamispalh. Para ju yuchi lana lakmixlh. Jantu talakts'ilh. \v 32 Chai talajunilh sia yu'unch: \p ―Slivasalh na xack'achanau acsni xaquintat'achivimintan ju lacati. Chai acsni xaquintamavasalanitan tuchi nomputun ixchivinti Dios ju ts'okcanta. \p \v 33 Pus lana talakasitaya ju acs pants'iquis. Ta'anchokolh ju lak'achak'an Jerusalén. Chai talhitajucha ju ixpumacautam'an chai ju ali'in ju ix'alact'avi. Va lakputam ixtavilanalh. \v 34 Chai ju ixchux'an ju yu'unch tajunilh ixt'iyun'an: \p ―Slivasalh ni lok'onchokolh ju qui'ucxtin'an. Pus talacasunilh ju Simón. \p \v 35 Chai vachu' ixt'iyun'an tajunilh ju ixtalhavat'an tuchi tapasalh ju lacati chai ni tamispalh ni yuchach acsni ch'ek'elh ju xkapavati. \s1 Ju Jesús atalacasunilh ju ix'amamaka'ui \p \v 36 Chai acsni ixtat'ajun nonin ju ani taxtokni pus ju Jesús lana tayacha la'ixlacaitat'an chai ajunich: \p ―Ak'ach'ant'it ju uxijnan. \p \v 37 Para ju yu'unch na tatalhanalh. Na amak'esvacalh. Va ixtanajun ni ca ixtalakts'in ju alasanin. \v 38 Para ju yuchi ajunich: \p ―Tajuch ni va t'alhanant'it. Tajuch ni va chunch ju p'ast'ac'at'it lami'alhunut'an. \v 39 Alakts'int'it ju quimaca' chai ju quinch'aja' ni quit'inch. Aquilalacach'apauch chai aquilalakalakts'iuch. Ni va alasanin xacva pus jantu ix'alilh ju qui'acanit nin qui'alucutni. Para ju uxijnan lakts'inat'it ni alin ju qui'acanit chai qui'alucutni. \p \v 40 Chai acsni naulh ju chunch pus alacmalacasunilh ju ixmaca' chai ixch'aja'. \v 41 Para ju yu'unch jantuca' lai ixtalaca'i ni va ixtalhik'achanch ni akts'iya talakts'inchokolh chai ni va ixtalhamak'anininta. Pus yuchi alhijunich: \p ―Ja alin lacats'unin ju mivaiti'an. \p \v 42 Pus taxtaknilh lacats'unin axp'up'unti pamata chai lacats'unin t'axcat. \v 43 Chai ju Jesús amaklhtayanalh chai tsuculh una' la'ix'alac'avanti'an ju yu'unch. \v 44 Chai ajuni: \p ―Yuchach ju chivinti ju xaclajunau acsni xaclat'avilauca' ju uxijnan. Iclajuniu ni istasq'uini ni ca'uctaxtulh tachi chun ju ists'okcanta ju quilacata la'ixlhamap'aksin ju Moisés chai la'ixchivinti'an ju lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios chai lacasalmos. \p \v 45 Pus ju acsnich ju Jesús alak'oxinilh ixtac'atsan'an ni laich catamachakxaya' tuchi nomputun ixchivinti Dios ju ts'okcanta. \v 46 Chai ajunich: \p ―Ts'okcanta la'ixchivinti Dios ni istasq'uini ni camak'alhk'ajnalh ju Cristo chai calok'onchokolh la'ix'aninti ixlhilakat'utu avilhchan. \v 47 Vachu' ts'okcanta ni ca'ajunicalh ju lapanacni ni laich ca'amac'acxanicanach ju ix'alactu'unti'an va tichi chavaich ju calaca'ilh ni Cristo yuchi ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios chai camacaulich ix'alactu'unti'an. Ca'ajunicalh ju ani chivinti tachi chun ju amachak'an ju k'ai lak'achak'anixni. Chai catai'ulacanach ju ani lak'achak'an Jerusalén. \v 48 Chai uxijnan ju anona'it'it ni lakts'int'at'it ju ani taxtokni. \v 49 Chai aclamalakachanitachauch ju tuchi k'alhtasuta ju quimpai ni cataxtakniyan. Para at'olat'itca' ju ani lak'achak'an Jerusalén tus acsni axt'aknic'ana'it'it ju tachaput ju caminanta talaclhman. \s1 Ju Jesús anchokolh ju lact'iyan \p \v 50 Ju Jesús at'ataxtulh ju ix'amamaka'ui ju lak'achak'an Jerusalén. Chai ak'ailhi'alh ju lak'achak'an Betania. Chai ch'ixlh ju ixmaca' chai asq'uininilh ju Dios ju k'ox is'atsucunti'an ju yu'unch. \v 51 Chai acsni ixt'ajunca' sq'uininini' ju Dios ju k'ox is'atsucunti'an pus lana alacmacaulich. Lhi'ancalh ju lact'iyan. \v 52 Chai ju ix'amamaka'ui talak'ayalh. Chai astan ta'anchokolh ju lak'achak'an Jerusalén chai slivasalh na ixtak'achanch. \v 53 Chai va tachi ixtatanumanalh ju lacpujitat. Ixtajuni lak'ailakts'iuch ju Dios chai ixtalak'ayai ju yuchi.