\id JHN \h XIVAN \toc1 JU CHIVINTI IXLACATA JU CRISTO JU TS'OKLH JU XIVAN \toc2 XIVAN \toc3 Jn. \mt1 JU CHIVINTI IXLACATA JU CRISTO JU TS'OKLH JU XIVAN \c 1 \s1 Ju juncan Chivinti tapala lapanac \p \v 1 Ju yuchi ju Chivinti juncan ixt'ajunch acsni matica' tu'u' ixjunita. Chai ju yuchi va lakputam ixt'at'ajun ju Dios. Chai is'akstu ju Dios ixjunita. \v 2 Ju Dios va lakputam ixt'at'ajun ju yuchi tus acsni matica' tu'u' ixjunita. \v 3 Tachi chun ju taxtokni si la'ixmacni ju navik'ojuta. Ni jantu cava ju yuchi pus mati' cava ju lacamunutpa' nin yuchi ju taxtokni. \v 4 Ju atsucunti la'ixmacni yuchi ju ixt'ajun. Chai yuchi ju malacpucujui ju la'ixtac'atsan'an ju lapanacni. \v 5 Ju yuchi ju malacpucujui la'ixtac'atsan'an ju lapanacni chunch junita tachi ju tu'u' maclhcu ju mapulhcui junta na ts'ista. Para ju anu' ju alhtanan junta puts'ista jantu lai alhajanalh. \p \v 6 Pus alilh pumatam lapanac ju malakachachilh ju Dios. Ju yuchi ixjuncan Xivan. \v 7 Yuchi lhimilh ni canonach ju tuchi c'atsaich. Yuchi ju calhichivinach ju yuchi ju lai malacpucujui ju la'ixtac'atsan'an ju lapanacni. Ju chunch chux ju lapanacni laich catalhilaca'ana' tichi chavaich ju lhichivinin ju Xivan. \v 8 Para jantiyu' ixjunita ju Xivan ju anu' ju lai malacpucujui ju la'ixtac'atsan'an ju lapanacni. Ju yuchi va ixmalakachacantachilh ni caxt'ak'ach ju chivinti ixlacata ju anu' ju lai malacpucujui ju la'ixtac'atsan'an ju lapanacni. \v 9 Ju anu' ju istavasalanti amalacpucujunun quilachilh ju ani lacamunutpa'. Ju yuchi amalacpucujuni la'ixtac'atsan'an tachi chun ju lapanacni. \p \v 10 Ju yuchi ixt'ajun ju ani lacamunutpa'. Chai ju lacamunutpa' la'ixmacni ju alinta. Para ju amachak'an ju ani lacamunutpa' jantu tamispa. \v 11 Quilakquilachilh ju ixlacat'un. Para ju ixt'a'amachivinti ixtajunita acsni ixt'ajun ju ani lacamunutpa' jantu tu'u' talhiula. \v 12 Para ju yuchi axtaknilh ixtachaput'an ni catavalhch is'ask'at'an Dios tachi chun ju lhik'ach ta'amaklhtayanalh chai talhilaksi. \v 13 Ju is'ask'at'an Dios jantu tapujunita chun tachi ju tapujunita ju is'ask'at'an tam xamati' ju ani lacamunutpa'. Alai va si la'ixk'achat Dios tapujunita is'ask'at'an. \p \v 14 Chai ju anu' ju Chivinti juncan lapanac quitsucuchilh ju ani. Chai quintaquit'a'alhtananchin pants'iquis. Chai ju yuchi na lhu ixnavi ju lamapainin. Chai stavasalanti ju ixnajun. Chai iclakts'iuch ni vasalh xak'ai junita tachi ju junita ju ixpai Dios. Chai ni lakatami ists'alh Dios junita pus yuchi xak'ai lhijunita. \v 15 Ju Xivan naulh tuchi isc'atsai ixlacata ju anu' ju chivinti juncan. Chai acsni tavanan ixlhakt'asajunun pus p'as ju ixchivinin. Chanich ixnajun: \p ―Ju mintacha astan yuchi ju xak'ai. Jantu quit'in. Yuchach ju xaclalhakt'asajuyau ju uxijnan. \p \v 16 Chai ni na lhu ju ix'amapaininti pus yuchi ju pu'amaklhtayananauch quinchux'an na lhu lamapainin ju quintanavinitan. \v 17 Ju lhamap'aksin ixlacata ixtaxtokni Dios yuchi ju ixtakta ju ixjuncan Moisés. Para ju lamapainin ju quintanavinitan chai ju stavasalanti la'ixmacni Jesucristo ju tasuk'o. \v 18 Ju Dios jantu xamati' lakts'inta tavanan. Ju lakatami ists'alh Dios slivasalh ixmapaini. Yuchach ju putalacasulh ta junitach ju Dios. \s1 Chani ju chivinilh ju Xivan ju amakpaxana' \p \v 19 Ju xalack'ajin israelitanin tamalakachalh ju xapalijni. Chai alact'amalakachacalh ju levitanin junta ixvilhcha ju Xivan. Lak'achak'an Jerusalén ju ixtamintacha. Chai k'alhtayanalh ju Xivan acsni sacmicalh tichi chavaich ju yuchi. \v 20 Pus ju yuchi lhilatavi ju stavasalanti. Lana amavasalanilh ni jantiyu' ju Cristo ju noncan camalakachatachilh ju Dios. \v 21 Chai aktam tasacmichokopa: \p ―Pus tis chavaich'at. Ja uxint'i ju Elías'at. \p Pus naulh ju yuchi ni jantiyu'. \p ―Ja uxint'i ju anu' lapanac'at ju canonach ixchivinti Dios. \p Pus ak'alhtayanalh. Naulh ni jantiyu'. \v 22 Pus aktam tasacmichokopa: \p ―Pus tis chavaich'at. Aquilajuniuch ni lai acmac'atsanitachau ju xaquintamalakachayachin tichi chavaich'at ju uxint'i. \p \v 23 Pus naulh ju Xivan: \p ―Ju quit'in va yuchi ni na p'as ju icchivinin junta aseknic'a. Va iclajunau ni alak'oxinit'it ju mi'alhunut'an ju mi'ucxtin'an Cristo ni caminach. Tachi ju naulh ju anu' lapanac ju Isaías ixjuncan ju ixchivinin ixchivinti Dios. \p \v 24 Pus ju anu' lapanacni ju ix'amalakachacanta sia lhifariseonin ixtajunita. \v 25 Chai tajunich ni tasacmi ju Xivan: \p ―Tajuch ni amakp'axananch ni jantu uxint'i ju Cristo'at nin Elías'at nin uxint'i ju lapanac'at ju canonach ixchivinti Dios. \p \v 26 Pus ju Xivan acsni alack'alhtailh alacjunich: \p ―Ju quit'in va lacaxcan ju ic'amakpaxanan. Para junta t'onat'it t'ajun pumatam ju jantu misp'ayat'it. \v 27 Ju yuchi astan camina'. Para yuchi ju xak'ai. Jantu quit'in. Pus ju quit'in jantu tu'u' ju quintapalhni. Jantu lai actich'anxk'otlh nin mas va yuchi ju samusni ixch'anxt'ak'an. \p \v 28 Lhimak'antacutni xak'ai xcan Jordán ix'alin ju lak'achak'an ju ixjuncan Betábara. Anchach ju tapasacha ju ani taxtokni. Anch ju ix'amakpaxanan ju Xivan. \s1 Alin pumatam lapanac ju tachi ixborrego Dios cajuna' \p \v 29 Ni tuncunchokopa acsnich ju lakts'ilhch ju Xivan ju Jesús ni ixlakmintach. Chai ajunich ju lapanacni: \p ―Alakts'int'itch ju anu' mintacha lapanac. Tachi ixborrego Dios cajuna'. Yuchach ju camapala' ju alactu'unti lhichux. \v 30 Yuchach ju xaclhichivinin acsni xaclajunau ni astan camina' pumatam lapanac. Yuchach ju xak'ai. Jantu quit'in ni yuchi ju p'ulhnan ixt'ajun. Jantu quit'in. \v 31 Nin quit'in jantu xacmispai. Para yuchi iclhimilhch amakpaxana' ju lacaxcan ni chunchach ju catapumispayach ju quint'a'israelitanin ju yuchi. \p \v 32 Xivan ju xtaklh ju chivinti. Chanich ixnajun: \p ―Iclakts'ilh ju Spiritu Santu acsni mincha ju lact'iyan tachi ju tu'u' lak'axk'avan acsni tavi la'ixlacatuna ju Jesús. \v 33 Pus ju quit'in jantu xacmispai. Para xaquijunitach ju anu' quimalakachachilh ni ac'amakpaxanana' lacaxcan ni ma xamati' aclakts'ina' ni calak'ana' ju Spiritu Santu chai ni ma catoc'aniyach la'ixlacatuna ma yuchach ju ca'amakpaxanana' lacaSpiritu Santu. \v 34 Chai quit'in ju iclakts'ilh ju tuchi tapasalh. Chai iclajunauch ni yuchach ju ani ju ists'alh ju Dios. \s1 Ju xap'ulhnan ju tach'ak'ok'alh ju Jesús \p \v 35 Acsni tuncunchokopa pus aktamch ix'alact'ayapa ju ixt'iyun'an ixlapanacni ju Xivan. \v 36 Chai ju yuchi lakts'impa ju Jesús junta ix'anta. Chai ajunich ju ixlapanacni: \p ―Alakts'int'itch ju anu' lapanac ju tachi ixborrego Dios cajuna'. \p \v 37 Chai ju anu' ixt'iyun'an ixlapanacni ju Xivan acsni tak'asmatlh ju tuchi ixnajunch pus lana tach'ak'ok'alh ju Jesús. \v 38 Chai acsni talakasp'itlh ju Jesús alakts'ilh ju ixtach'ak'ok'ata. Ajunich: \p ―Tijuch ju p'uxc'oyat'it. \p Chai tajunilh: \p ―Amamaka'unu' tas anchach ju t'a'un. \p \v 39 Pus ajunich: \p ―Asok'ot'itch. Alakts'ina'it'itch junta ict'ajun. \p Chai tat'a'alh. Talakts'ilh junta ixt'ajun. Pus ju acsni avilhchan tat'atolhcha ni tachi lakat'at'i hora atok'oxana' ixjunita. \p \v 40 Chai ju anu' ixt'iyun'an ju ixtak'asmat'ach ixchivinti ju Xivan ju tach'ak'ok'alh ju Jesús pus pumatam ixjuncan Tilix. Yuchi ju isp'isek'e Pitalu' Simón ixjunita. \v 41 Pus ju Tilix lana lhitaju ju ixlak'au tucan ju ixjuncan Simón. Chai junich ju ixlak'au: \p ―Iclhitajuch ju Mesías. \p Ju chunch va nomputun: “Iclhitajuch ju Cristo ju noncan ni camalakachatachilh ju Dios”. \p \v 42 Chai ju Tilix lana lhi'alh ju Simón junta ixvi ju Jesús. Acsni alakts'ilh ju Jesús junich ju Simón: \p ―Ju uxint'i Simón'at. Ists'alh'at ju Jonás. Ju uxint'i a'unc'ana' Cefas. \p Pus ju alhimapaka'ucan Cefas va Pitalu' nomputun la'ixchivinti'an ju anuch lapanacni. \s1 Ju Jesús t'asanilh ju Pilipe chaich ju Natanael \p \v 43 Chai ni tuncunchokopa ju Jesús naulica' ni ca'anach ju xa'estado Galilea. Chai anch ju lhitajucha ju ixjuncan Pilipe. Chai junich ni cach'ak'ok'alh. \v 44 Ju Pilipe amachaka' Betsaida ixjunita. La'ixt'un'an ju Tilix chaich ju Pitalu'. \v 45 Ju Pilipe acsni lhitaju ju ixjuncan Natanael chanich juni: \p ―Iclhitajuch ju Jesús. Ists'alh ju José. Amachaka' Nazaret. Yuchach ju ixlhats'oknunta ju Moisés acsni ats'oknulh ixchivinti Dios. Chai vana chun ixtalhats'oknunta ju anu' lapanacni ju ixtanajun ixchivinti Dios. \p \v 46 Chai chani naulh ju Natanael ni ak'alhtayanalh: \p ―Ja laich cataxtucha ju lak'achak'an Nazaret tu'u' k'ox. \p Pus ju Pilipe junich: \p ―Pus asok'och. Anchach ju alakts'int'achich. \p \v 47 Chai ju Jesús chanich naulh acsni lakts'istuclh ju Natanael junta ixmintacha. Ajunich ju lapanacni: \p ―Alakts'int'itch. Ani minta pumatam ju vasalh israelita. Ju yuchi jantu lai a'okxchok'onun. \p \v 48 Chai ju Natanael lana ak'alhtayanalh. Naulh: \p ―T'as q'uilhimisp'aich. \p Pus ju Jesús chani lhik'alhtailh. Junich: \p ―Iclakts'inch acsni ixyachi' ixtank'apu' k'ai q'uiu ju higuera juncan. Acsni tuca' ist'asaniyan ju Pilipe. \p \v 49 Chai ak'alhtayanalh ju Natanael. Junich: \p ―Amamaka'unu' ju uxint'i ists'alh Dios'at. Uxint'i ju qui'ucxtin quinc'an a'una' ju quijnan'an ju israelitanin juntau. \p \v 50 Chai acsni ak'alhtayanalh ju Jesús chanich juni: \p ―Ja yuchi xaq'uilhilhilaksich ni va xacjunanch ni iclakts'intanch acsni ixyachi' ixtank'apu' k'ai q'uiu ju higuera juncan. Pus palai k'ai lhamak'an ju alakts'ina' astan. \p \v 51 Pus chanich ajuncan ju lapanacni: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Ju ca'anach avilhchan alakts'ina'it'itch ju lact'iyan ni catalhtek'ayach. Chai alakts'ina'it'itch ju ix'anquilhnin Dios ni catata'akst'aya' chai catatak'alhtajuyach acsni aquintalakminach ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \c 2 \s1 Alilh lakatam lacvaiti ju lak'achak'an Caná \p \v 1 Chai ixlhilakat'utu avilhchan ixtailhi'anta. Acsnich ju alilhch tamak'axt'ok'at ju lak'achak'an Caná laxa'estado Galilea. Anchach ju ixvilhcha ju ixnati ju Jesús. \v 2 Chai vachu' alact'at'asanicalh ju Jesús ju ix'amamaka'ui junta tamak'axtokcalhch. \v 3 Acsni c'acxtaya ju vino pus ju ixnati ju Jesús chanich juni ju ists'alh: \p ―Matich ju vino. \p \v 4 Chai ju Jesús chani lhik'alhtailh. Junich: \p ―Ap'acxaca' ji quinati. Icc'atsaich tuchi acnaviya'. Tuca' chin ju pants'iquis ni lai tu'u' acnavi. \p \v 5 Pus ju ixnati chanich ajuni ju ixtamakch'alhcatnan anch: \p ―Anaviniya'it'itch tachi chun ju catajunanch ju yuchi. \p \v 6 Chai ixlacvi lakachaxan lack'ai akchoko lhinavicanta chiux. Anchach ju ixtamujuich ju xcan ju ixtalhilacch'ak'ai ixlacc'a'ulh'an chai ju ixtalhimacch'ak'aich ju israelitanin ni chunch ixtalhilanitach. Va ixtanajun ni salaka catajunlh ju chunch. Chai ju lakatamin akchoko ixmujui tam cientos litros. \v 7 Ju Jesús chanich alacjuni: \p ―Alakts'amat'itch ju xcan ju ani lacvi akchoko. \p Chai ju xalapanacni tanavilh ju alhijunicalh. \v 8 Pus lana ajunchokolh ju Jesús: \p ―Amac'ut'uch'ok'ot'itch ju xcan. Alhip'inichit'itch ju t'ajun xtakna' ju vaiti. \p Chai taquixtaknilh. \v 9 Pus ju anuch ixt'ajun xtakna' ju vaiti acsni quilhc'atsalh ju anu' xcan ju tapala vino canch lhiula. Para jantu isc'atsai ta'anchach ju lhimincancha. Va yu'unch ju ixtac'atsai ju ixtamakch'alhcatnanch anch ni yu'unchach ju ixtamacutui ju xcan. Pus ju anu' ixt'ajun xtakna' ju vaiti lhinaulh ist'asanica ju anu' ts'alh ju tamak'axtoklh. \v 10 Chanich juni: \p ―Tachi chun ju jok'atni p'ulhnan cataxt'ak'a' ju k'ox vino. Chai acsni lhilacanch cataxt'ak'ach ju palai jantuch can. Para ju uxint'i mak'at'a ju k'ox vino tus chavai. \p \v 11 Ju ani lhamak'an navilh ju Jesús ju lak'achak'an Caná ju laxa'estado Galilea. Yuchach ju p'ulhnan lhamak'an ju navilh ju Jesús. Chunchach ju apumalacasunilh ju lapanacni ju ixtachaput. Pus acsnich ju palai talhilaca'alh ju Jesús ju anuch ix'amamaka'ui. \p \v 12 Chai ju Jesús astan alhch ju lak'achak'an Capernaum. Yuchach chai ju ixnati chai ju is'ap'isek'en chai ju ix'amamaka'ui. Chai ju anch tatolhcha lakatam lakat'ui avilhchan. \s1 Ju Jesús pulacp'alh ju pujitat \p \v 13 Chai vanin ixjunita ju ixc'atan'an ju israelitanin acsni alh ju Jesús ju lak'achak'an Jerusalén. Yuchach ju anu' c'atan ixpupastaccan ju anu' atats'isni acsni tatak'alhtaxtulh la'ix'aninti'an ju xalack'ajin ists'alan ju mak'aniya israelitanin. \v 14 Chai anchach ju ixya ju k'ai ixpujitat'an ju israelitanin. Chai anchach ju alhitajulhch ju Jesús ju lapanacni ju istast'ai vacax borrego chai lak'axk'avan. Chai ixtavilanalh vachu' ju ixmapaxanin tumin. \v 15 Chai ju acsnich ju Jesús navilh lakatam ixpanekni lasu. Pus lana tsuculh alactixcoxtunu' tachi chun ju ista'ast'ananch ju anu' la'ixpujitat'an ju israelitanin. Chai tachi chun ju borregojni chai vacax atixcoxtuk'o. Vachu' alacpumak'anik'o ju ixtumin'an ju amapaxanin. Chai alacmaktak'o ju ixmixa'an. \v 16 Chai alacjunich ju istast'aich lak'axk'avan: \p ―Alhip'inchit'itch ju ani lacvi. Ju ixchaka' quimpai jantu anavit'it va xachaka' pa'ast'an. \p \v 17 Pus ju anuch ix'amamaka'ui acsnica' ju tapastacli ni chunchach vasalh ju ts'okcanta junta najun: “Lana na quixcani ji quimpai ni jantu k'ox tachi ju talai ni ani ju lak'ayac'an”. \p \v 18 Pus ju acsnich ju israelitanin chanich tanaulh ni tasacmich ju Jesús: \p ―Tijuch ju aquilamasuniyau ju acpuc'atsayauch ni xak'aich'at ju uxint'i ni laich xanavi ju ani taxtokni. \p \v 19 Pus ju Jesús chanich alaclhik'alhtailh. Ajunich: \p ―Amakt'at'it ju ani ya k'ai pujitat. Chai ju quit'in va lakat'utu avilhchan ju acpulak'oxichokoya'. \p \v 20 Ju acsnich ta'ak'alhtayanalh ju israelitanin. Chani tanaulh: \p ―Ju ani k'ai pujitat t'up'uxamchaxan c'ata ju punavik'ocalh. Chai ju uxint'i ja va lakat'utu avilhchan ju lai ap'unavich'ok'o. \p \v 21 Para ju Cristo ixlhichivinchokoi ju ixlacatuna is'akstu ni pujitat ixjunita. \v 22 Chai acsni tavanan ta'acxtuchokolh ju Jesús junta ixmacnucanta pus acsnich ju tapastaclich ju ix'amamaka'ui ni ixnajuntach ju ani chivinti. Pus acsnich ju talaca'inilh ju anu' ats'oknut chaich ju ixchivintich ju Jesús tuchi ixnajuntach. \s1 Ju Jesús amispanik'ojui ix'atalacpast'ac'at'an tachi chun ju lapanacni \p \v 23 Na lhu ju talhilaca'alh la'ixtapaka'ut ju Jesús acsni ixvilhchalhch ju lak'achak'an Jerusalén ju anuch c'atan ixpupastaccan ju anu' atats'isni acsni tatak'alhtaxtulh la'ix'aninti'an ju xalack'ajin ists'alan ju mak'aniya israelitanin. Talhilaca'alh ju Jesús ni ixtalakts'inch ju lhamak'an ju ixnavich. \v 24 Para ju Jesús jantu ix'alhilaksi ju lapanacni ni ix'amispanich ju ix'atalacpast'ac'at'an ju va lapanacni. \v 25 Ju va ixlacata apumatam jantu ixmaktasq'uini ni xamati' ca'alh chivintanunini' tu'u' ni is'akstu isc'atsai ta yu junita ix'alhunut'an ju pumatamin lapanacni. \c 3 \s1 Ju Jesús chaich ju Nicodemo \p \v 1 Ju pumatam lapanac Nicodemo ixjuncan. Chai ju yuchi xa'ucxtin israelitanin ixjunita. Chai na ixlaca'i vachu' ju ixlhamap'aksin'an ju fariseonin. \v 2 Ju yuchi ts'is ju quilakts'ilh ju Jesús. Chaich chani juni acsni lakcha'alh: \p ―Amamaka'unu' icc'atsayauch ni la'ixmacni Dios ju t'ant'a amamaka'unu'. Va icpuc'atsayauch chunch ni jantu xamati' ju lai canavi ju ani lhamak'an ju tuch'i navich ju uxint'i ni jantu cava Dios ju aktaijuyan. \p \v 3 Chai ak'alhtayanalh ju Jesús. Junich: \p ―Slivasalh ju icjunan. Ju jantu catsucuchokoya' aktam jantu lai cati'alh junta lhinajun ju Dios. \p \v 4 Ju Nicodemo naulh: \p ―Tas calhitalacat'icst'ichokolh ju na papach chai catsucuchokolh. Ja laich catanuchokolh ju la'ixpulacni ixnati chai calok'onchokolhch. \p \v 5 Pus ak'alhtayanalh ju Jesús. Junich: \p ―Slivasalh ju icjunan. Ju tam lapanac ju akpaxta va ixlaca'atalh ni tam xajun ju is'atsucunti pus tachi ju va tsucuchokolhca'. Chai acsni tanui ju Spiritu Santu la'is'atsucunti tam xamati' pus vana tachi ju va tsucuchokolhca'. Para ju lapanacni ju jantu tam junita ju is'atsucunti'an chai ju jantu tapacxanta ju Spiritu Santu la'ix'alhunut'an pus jantu lai catitatanu junta lhinajun ju Dios. \v 6 Ju uxijnan maklok'onc'ant'at'it ju ani la'ixtachaput ju mimpai'an minati'an. Para pu'amaklhtayanancan ju sast'i mi'atsucunti'an la'ixtachaput ju Spiritu Santu. \v 7 Jantu alhamak'anin ni xacjunan ni akts'iya tasq'uini ni ats'uc'uch'ok'oya'. \v 8 Ju un vanta anchach ju lai. Chai k'asmatcan ju ist'asat. Para jantu c'atsacan ta anchach ju minacha nin lai cac'atsacalh ta anchach ju anta. Vana va chun ju tam lapanac ju alin sast'i is'atsucunti ju xaxtakni ju Spiritu Santu. Ju ak'antam ju jantuca' lhilaksi ju Dios jantuca' c'atsai tuchi ju xapu'alinch ju chunch sast'i atsucunti. \p \v 9 Ju Nicodemo chanich juni: \p ―Pus tas lhi'ucx'antach ju ani. \p \v 10 Chai chanich lhik'alhtailh ju Jesús ju Nicodemo. Junich: \p ―Ja jantu uxint'ich pumatam ju amamaka'ui ju mint'a'israelitanin chai ixlaquilhtu jantu lai mach'akxai ju ani. \v 11 Slivasalh ju icjunan. Ju tuchi icmispayauch icnonauch. Ju tuchi iclakts'intau icmavasalayauch. Para ju uxijnan jantu lai quilalaca'iniyau ju tuchi icnonauch. \v 12 Ni icjuntan ju va ixlacata sa'atsucunti ju ani lacamunutpa' chai jantu lac'a'i ju quinchivinti tas alhilac'a'iya'ich ni acjunin ixlacata ju atsucunti ju xt'ak'a ju Dios ju vilhcha lact'iyan. \p \v 13 Jantu xamati' ju quilata ju lact'iyan ni laich cac'atsa ta yu junitach ju anch. Va quit'in ju icc'atsai ta yu junitach ju anch ni anch ju xacminacha ju lact'iyan. Chai anch ict'ajun ju lact'iyan. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \v 14 Tachi ju Moisés ni maquilhta ju lu junta aseknic'a pus chunchach vachu' tasq'uini ni aquimaquilhtacalh ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \v 15 Acsni chunch acnavicanach pus tachi chun ju aquilhilaca'anach jantu cats'ank'aya'. Alinch is'atsucunti ju conk'alhiyanta ju lact'iyan. \s1 Na amapaini ju Dios ju lapanacni ju ani lacamunutpa' \p Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai juni ju Nicodemo: \p \v 16 ―Ju Dios chunchach ju apumapaini ju lapanacni ju ani lacamunutpa' ni quilhitap'uxlh ju quit'in ju lakatami ists'alh icjunita. Ju chunch tachi chun ju aquintalhilaca'anach jantu cats'ank'aya'. Alin is'atsucunti'an ju conk'alhiyanta lact'iyan. \v 17 Ju Dios jantiyu' quilhimacamilh ju ani lacamunutpa' ni va ac'ulanilh ixtalak'alhin'an ju lapanacni. Para alai va quilhimacamilh ni laquimacni cataputak'alhtaxtuyach ju lapanacni. \p \v 18 Ju quilhilaca'an pus tus ani jantuch muc'anican ju ixtalak'alhin. Para ju jantu quilhilaca'an pus tus ani muc'anicanta ju ixtalak'alhin va ixlacata ni jantu quilhilaca'anta ju laquintapaka'ut ju lakatami ists'alh Dios icjunita. \v 19 Icminta ju ani lacamunutpa' ju quit'in ju tachi maclhcu icjunita ni ic'amalacpucujunu'. Para ju lapanacni jantu tu'u' quintalhiula. Va palai k'ox talhiula ni tachi ju va laca'atats'isni catatsuculh mas tuncujuntach. Tachi ju va laca'atats'isni ju tat'ajun ni va tanaviputun ju macxcai. Chai yuchi alhimuc'anicanta ixtalak'alhin'an. \v 20 Chai tachi chun ju tanavit'ajun ju jantu k'ox pus jantu k'ox quintalhiulai ju quit'in ju tachi maclhcu icjunita ni ic'amalacpucujunu'. Chai jantu quintalakmin ju laquimacni va ixlacata ni jantu catasu tuchi tanavich. \v 21 Para ju navi ju stavasalanti quilakmin ju quit'in ju tachi maclhcu icjunita ni ic'amalacpucujunu'. Ju chunch laich calakts'incana' tuchi navich ni la'ixtachaput Dios ju navi. \s1 Ix'amigo ju tamak'axt'ok'a \p \v 22 Acsni tapasak'olhch ju ani taxtokni pus astan ju Jesús alact'amilh ju ix'amamaka'ui laxa'estado Judea. Chai acsni ix'alact'avilhcha ju anch pus ixta'amakpaxananch ju ix'amamaka'ui. \v 23 Ju Xivan vachu' ix'amakpaxanan ju lak'achak'an Enón ju vanin ixt'avi ju lak'achak'an Salim. Chai ju ixtach'ak'ok'aich ju yuchi anch ju ix'amakpaxaich ni na lhu ix'alin ju xcan ju anch. \v 24 Ju Xivan tuca' ixt'alhnucanta. \p \v 25 Pus ju israelitanin ixtalhilanita ni na paklhu ixtalacch'ak'ai ixlacc'a'ulh'an chai na paklhu ixtak'aich'ak'ai ni ma chunch salaka ca'alakts'ilh ju Dios. Pus ju ix'amamaka'ui ju Xivan ni jantu chun ixtanavi tachi ju ixtalhilanitach ju ist'a'israelitanin pus at'alak'ajicalh ju ixlapanacni ju Xivan. \v 26 Chai ju ix'amamaka'ui ju Xivan talakmilh ju ix'amamaka'unu'an. Tajunich: \p ―Amamaka'unu' ju anu' lapanac ju ixt'avilhchan lhimak'antacutni xaxcan Jordán ju chavai amakpaxananch chai na lhu ju talakxcavataji ju yuchi. Yuchi ju anu' ju lhich'ivin. \p \v 27 Chai ak'alhtayanalh ju Xivan. Ajunich: \p ―Jantu lai xamati' amaklhtayanan tu'u' tachaput ni jantu lact'iyan ju caxtaknicancha. \v 28 Mi'akstu'an uxijnan ju k'asmat'at'it acsni icnaulhch ni jantu quit'in ju icCristo ju noncan camalakachatachilh ju Dios. Ju quit'in va p'ulhnan icmalakachacantachilh. Astan mintacha ju yuchi. \v 29 Junta tamak'axt'ok'a tam ts'alh pus anchach vachu' ya ju ix'amigo chai ni k'asmat'a ixchivinti ju anu' ix'amigo acsni t'achivinin ju is'asq'uininti pus na k'achanch. Pus vana va chun ju quit'in. Na ick'achan acsni tak'asmatni ixchivinti ju Cristo ju lapanacni. \v 30 Tasq'uini ni cac'atsacalh ni yuchi ju xak'ai. Para tasq'uini ni jantu tu'u' quintapalhni cava ju quit'in. \s1 Ju lapanac ju mintachalh lact'iyan \p \v 31 Ju lact'iyan mintachalh yuchach ju palai xak'ai. Ju va lhilapanac tsucuta pus va lhilapanac t'ajun chai va ixtaxtokni lacamunutpa' ju lhichivinin. Para ju lact'iyan mintacha yuchi ju palai xak'ai. \v 32 Ju tuchi lakts'inta ju yuchi chai k'asmat'ach pus yuchach ju najun. Para jantu xamati' laca'ini ju ixchivinti. \v 33 Ju laca'ini ju ixchivinti mavasalai ni vas najun ju Dios. \v 34 Ju macaminta ju Dios pus chivinin ixchivinti Dios. Chunchach chivinin ni jantu va lhcaxt'ak'a ju Dios ju Spiritu Santu. \v 35 Ju xapai Dios mapaini ju ists'alh. Chai xtaknik'ota ixtachaput ju ists'alh. \v 36 Ju lhilaca'anch ju ists'alh Dios alin is'atsucunti ju conk'alhiyanta tus lact'iyan. Ju jantu tu'u' lhiulani ju ists'alh Dios jantu cati'alilh ju is'atsucunti ju conk'alhiyanta lact'iyan ni va ulanich ixtalhk'amti ju Dios ju anu' lapanac. \c 4 \s1 Jesús t'achivinilh ju chako'ulh amachaka' Samaria \p \v 1 Ju Jesús machakxa ni ixtamack'alhak'asmatnantach ju fariseonin ni ixlacnoncanch ni palai lhu ixlapanacni ju Jesús chai palai lhu ix'amakpaxanan ju yuchi. Palai jantu ju Xivan. \v 2 Mas jantu xa'amakpaxanan ju Jesús. Va yu'unch ju ixta'amakpaxanan ju ix'amamaka'ui. \v 3 Pus ju Jesús acsni c'atsalh ni chunch ixtak'asmat'a ju fariseonin pus taxtulh ju xa'estado Judea. Va ix'anchokoputun ju xa'estado Galilea. \v 4 Chai yuchi lhitapasatilalh ju xa'estado Samaria. \p \v 5 Ju yuchi milh ju lak'achak'an junta ixjuncan Sicar laxa'estado Samaria. Vanin t'alach'apata ju ixt'un ju anu' mak'aniya israelita ju ixjuncan Jacob. Anch junta lhik'ailakts'inta ju ists'alh ju ixjuncan José. \v 6 Chai ju anch ixvi ju pos ju ix'anuch ixjunita ju Jacob ju mak'anchich. Pus anchach ju astacnalh ju Jesús ni na ixk'optach ni na makat ju ix'alhtananta. Chai ixt'ajunch k'atuncunu'. \v 7 Chai cha'alh pumatam chako'ulh amachaka' Samaria. Va ix'iputun ju xcan. Pus ju Jesús junich: \p ―Aq'uint'ak'ot'ich lacats'unin ju mixcan. \p \v 8 Pus ju ix'amamaka'ui ju Jesús ixta'anta ju lak'achak'an tamonin ju vaiti. \v 9 Pus ju anu' chako'ulh ju amachaka' Samaria ixjunita chanich lhik'alhtayanalh: \p ―Ju uxint'i ni va israelita'at tajuch ni va q'uisq'uinip'alai ju xcan. Ju quit'in ni ic'amachaka' Samaria. Ju israelitanin jantu lai tat'alaxak'alai ju amachak'an Samaria. \p \v 10 Chai ak'alhtayanalh ju Jesús. Junich: \p ―Ju uxint'i jantu misp'ai ju ixlhak'ailakts'in Dios. Chai jantu q'uimisp'ai tichi chavaich ju quit'in ju icjunan ni aq'uint'ak'ot'ich ju mixcan. Ni xaq'uimisp'at'i cava pus alai uxint'i xaq'uisq'uinin chai xacxtaknin ju xcan ju xt'ak'a ju atsucunti. \p \v 11 Pus ju chako'ulh chani lhik'alhtayanalh: \p ―Ji compari mati' ju ap'u'it'i ju xcan. Ju pos ni na putalhman. Tas anchach ju lai a'iya' ju mixcan ju xt'ak'a ju atsucunti. \v 12 Ju uxint'i ja xak'ai'at. Ja palai jantu ju mak'aniya quimpai'an Jacob ju quintaxtaknitan ju ani pos. Anich ju k'otlh ju yuchi chai ju is'ask'at'an chaich ju ix'atapacxat. \p \v 13 Ju Jesús chani lhik'alhtayanalh: \p ―Va tichi chavaich ju cak'ot'a' junima xcan caquicxixchokoya'. \v 14 Para va tichi chavaich ju cak'ot'a' ju xcan ju acxtakniya' quit'in jantu tavanan catiquicxixchokolh. Ju anu' xcan ju acxtakniya' quit'in tachi k'ai pos cajuna' la'ix'alhunut ju jantu tavanan caxixa'. Chai yuchi ju capu'alinach is'atsucunti ju conk'alhiyanta tus lact'iyan. \p \v 15 Pus ju chako'ulh chanich juni: \p ―Pus ji compari aq'uixt'akninch ju anu' xcan. Ju chunch jantuch acquicxixchokoya'. Chai jantu acmina' ini' ju ani. \p \v 16 Chai ju Jesús chanich juni ju anu' chako'ulh: \p ―A'inchich t'asanini' ju mimpapa. K'aixtamch at'at'ana'. \p \v 17 Chai ju chako'ulh chani lhik'alhtayanalh: \p ―Mati' ju quimpapa ju quit'in. \p Chai ju Jesús chani juni: \p ―Stavasalantich ju na'un ni mati' ju mimpapa. \v 18 Pumaquisich lapanacni ju t'ats'uc'umak'ant'a. Chai ju chavai t'at'a'un jantuch yu' ju mimpapa. Stavasalantich ju na'un. \p \v 19 Pus ju chako'ulh chani lhik'alhtailh: \p ―Compari icc'atsaich ni laich vachu' na'un ixchivinti Dios. \v 20 Ju quilacpai quinc'an anch ju anu' lactalhpa ju ixta'an lak'ayanin ju Dios. Para ju uxijnan ju israelitanin unt'at'it nonat'it ni va anch ju lak'achak'an Jerusalén ju lai ac'alh lak'ayana' ju Dios. \p \v 21 Pus ju Jesús chani lhik'alhtailh: \p ―Chako'ulh aq'uilac'a'ininch ju acjunan. Camina' avilhchan ni jantu at'ilak'ayat'it ju xapai Dios nin yuchi ju ani lactalhpa nin anch ju lak'achak'an Jerusalén. \v 22 Ju uxijnan jantu c'ats'ayat'it tuch'i ju lak'ayayat'it. Ju quijnan icc'atsayau tuchi ju iclak'ayayau ni laquilhiquijnan ju israelitanin icjuntau ju ca'alina' ju amak'alhtaxtunu'. \v 23 Cachinach ju avilhchan ju vasalh nomputun ni xak'ai ju xapai Dios catanonach la'ixlhichux ix'alhunut'an chai calak'ayaya' tachi ju k'achani ju yuchi. Chai mas chavaich chunch catalalh. Pus ju xapai Dios lacasq'uin ni cata'alilh ju lapanacni ju chunch catalak'aya. \v 24 Ju Dios mati' ixlacatuna. Ju talak'ayaich ju yuchi tasq'uini ni catalak'aya la'ix'alhunut'an chai tachi ju k'achani ju yuchi. \p \v 25 Ju chako'ulh chani juni: \p ―Icc'atsaich ni camina' ju noncan camalakachatachilh ju Dios. Yuchi ju talhimapaka'ui Cristo. Chai acsni camina' ju yuchi aquintamavasalanik'oyan chux ju taxtokni. \p \v 26 Ak'alhtayanalh ju Jesús: \p ―Quit'inch ju icCristo ju ict'achivinan. \p \v 27 Acsnich ju tachincha ju ix'amamaka'ui ju Jesús. Pus na talhamak'aninilh ni va ixt'ajunch t'achivini' ju anu' chako'ulh ju Jesús. Para jantu xamati' ju lai casacminilh ju laich cajunilh: “Tijuch ju sasacmi” U “Tijuch ju xalhit'ach'ivinin ju chako'ulh”. \v 28 Pus ju chako'ulh macau'ula ju ix'akxau chai anchokolh ju lak'achak'an. Alh alacjunini' ju amachak'an anch. Ajunich: \p \v 29 ―Ca'auch lakts'inin ju anu' lapanac ju xaquijuni tachi chun ju icnavitach. Ja jantiyu' nu' ju Cristo ju noncan camalakachatachilh ju Dios. \p \v 30 Pus ju acsnich lana tataxtucha ju lapanacni ju lak'achak'an chai talakmilh ju Jesús. \v 31 Acsni tuca' ixtacha'an ju lapanacni pus ju ix'amamaka'ui ju Jesús tak'asilhijunich ju vaiti. Tajuni: \p ―Amamaka'unu' avaich. \p \v 32 Para ju yuchi chani alhik'alhtailh: \p ―Ju quit'in alin ju tuchi ic'ui. Para ju uxijnan jantu c'ats'ayat'it tis talakxtuch. \p \v 33 Ju acsnich ju ix'amamaka'ui ju Jesús talaxak'alalh ju ixlhi'akstu'an. Talajunich: \p ―Ja xamati' nu' ju xalhimini ju ixvaiti. \p \v 34 Ju Jesús ajunich: \p ―Tachi ju uxijnan ni tachapun jun ju milacatuna'an acsni venat'it pus vana va chun ju quit'in. Tachapun jun ju quintac'atsan acsni icnavini ju ixk'achat ju quimacaminta chai ni acnavinik'o ju ixlhich'alhcat. \v 35 Chai jantu ana'unt'it ju uxijnan ni tic'acxaca' lakat'at'i malhquiyu' tus acsni cachina' ju pa'axk'an. Iclajunau: Alac'avanant'it. Alac'ap'it'it ju lacacuxtun. Na lacxixtach. Laich ac'axk'analh. Pus vana va chun ju ani taminta lapanacni. Na lhu ju tak'asmatputun ixchivinti Dios chai catalaca'iyach. \v 36 Pus ju camavasalayach ju quilacata alin ju ixtalhaja chai a'aktaijui lhu lapanacni ni laich catalaca'iyach chai ca'alina' is'atsucunti'an ju conk'alhiya' tus lact'iyan. Ju p'ulhnan canona' ju chivinti cak'achanach. Chai ju xamavasalana' ju tuchi catalaca'iya' vachu' cak'achana'. \v 37 Ju ani chivinti mavasalai ni stavasalanti tachi ju noncan: “Pumatam ju ach'ananan. Chai apumatam ju ca'axk'anana'”. \v 38 Quit'in ju xaclamalakachayau ju axk'anti junta jantu uxijnan ch'ant'at'it. Ju chunch nomputun ni ali'in ju p'ulhnan tanajunta ju chivinti ju quilacata chai uxijnan ju xa'amavasalanin ju chivinti unt'at'it chai quintalhilaksilh lhu ju lapanacni. \p \v 39 Na lhu ju amachak'an Samaria talhilaca'alh ju Jesús va ixlaca'atalh ju ixchivinti ju anu' chako'ulh acsni ajunilh: “Ju yuchi quijonk'och chux tuchi icnavitach”. \v 40 Pus ju amachak'an Samaria acsni talak'alh junta ixvilhcha ju Jesús tatapaininilh ni ca'alh tsucunu' pants'iquis ju la'ixlak'achak'an'an. Pus ju Jesús anch tolhcha lakat'ui avilhchan. \v 41 Pus acsnich ju palai lhu talhilaca'alh ju Jesús ni tak'asmatnilh is'akstu'an ju ixchivinti. \v 42 Chanich tajuni ju chako'ulh: \p ―Ju chavai jantuch va laminchivinti ju iclaca'iyauch. Ju chavai qui'akstu quinc'an xack'asmat'au ju ixchivinti ju ani ya lapanac chai icc'atsayau ni slivasalh ni yuchach ju Cristo ju ani ya ju noncan ni camalakachatachilh ju Dios. Yuchi ju ca'amak'alhtaxtuya' ju lapanacni ju ani lacamunutpa'. \s1 Ju Jesús c'uch'u ju ists'alh ju xak'ai \p \v 43 Ju ixlhilakat'utu avilhchan taxtulh ju Jesús ju anch lak'achak'an. Alhch ju laxa'estado Galilea. \v 44 Va is'akstu ju Jesús chani ixnajunta: \p ―Ju tam lapanac ju najun ixchivinti Dios jantu tu'u' lhiulacan ju la'ixt'un. \p \v 45 Acsni cha'alh ju xa'estado Galilea pus ju amachak'an anch va lhik'achach ta'amaklhtayanalh ju Jesús ni ixtalakts'intach tachi chun ju lhamak'an ju ixnavitacha ju lak'achak'an Jerusalén acsni c'atanicanchalh ju anch. Ju amachak'an Galilea vachuch ixtamakquilata junta alilh c'atan. \p \v 46 Chai aktam anchokopa ju Jesús ju lak'achak'an Caná lhiGalilea junta ixlak'oxitacha ju xcan ju lapala vino. Chai ju ists'alh ju pumatam xak'ai ixmacha lak'achak'an Capernaum. Va ixtak'ank'ai. \v 47 Pus ju anu' lapanac k'asmatlh ni taxtutachalh ju Jesús ju xa'estado Judea. Chai c'atsalh ni cachinach ju xa'estado Galilea. Pus ju anu' lapanac lak'alh ju Jesús. Tapaininilh ni ca'alh chai palaich canavi ju ists'alh ni va ixt'ajunch nini'. \v 48 Ju acsnich ju Jesús juni: \p ―Jantu tavanan lai lac'a'iyat'it ni jantu lakts'inat'it tu'u' ixpulaca'ican chai ju tu'u' lhamak'an. \p \v 49 Chai ju anu' xak'ai junich ju Jesús: \p ―Qui'amigo ap'it'ich lakts'ini' ju quints'alh ni tuca' ni. \p \v 50 Pus ju Jesús junich: \p ―A'inchich. Palaich junita ju mints'alh. \p Pus ju anu' lapanac laca'inilh ju ixchivinti ju Jesús ju tuchi junilh chai anchokolh la'ixchaka'. \v 51 Chai acsni ix'anta ju lacati pus taquipakxtokchilh ju ixlapanacni. Taquimac'atsanichilhch ni palaich ju ists'alh. \v 52 Chai ju anu' xapai tak'ank'an asacmich ju ixlapanacni tuchi horach ju palai xajun ju ists'alh. Chai ju xalapanacni tajunich: \p ―Cutanch. Lakatam hora atok'oxana' ju macaulh ju scacat. \p \v 53 Pus ju xapai tak'ank'an lana machakxa ni acsnich hora ju naulh ju Jesús ni palaich ju is'ask'at'a. Pus ju anu' lapanac chai chux ju ixtatanumanalh la'ixchaka' lana talhilaca'alh ju Jesús. \p \v 54 Acsni taxtucha ju laxa'estado Judea ju Jesús pus cha'anchokolh ju laxa'estado Galilea. Chai yuchach ju ani ju ixlhilakat'uich ixpulaca'ican ju navi ju Jesús ju laxa'estado Galilea. \c 5 \s1 Junta ixvi xcan anch ixma ju va ixlakatumi \p \v 1 Acsni tapasalh ju ani taxtokni pus ju Jesús alh ju lak'achak'an Jerusalén chai ju acsni ixc'atan'an ixjunita ju israelitanin. \v 2 Ju lak'achak'an Jerusalén ix'alin lakatam malhtich junta ix'apumanucan ju borregojni. Chai anch ixvi lakatam tanque ju ixjuncan lacalhihebreo Betesda. Chai ix'alin lakaquis samakspa'. \v 3 Ju anch na lhu ix'amamacanta ju tak'ank'anin. Ju ali'in va alak'ach'ix ixtajunita. Ju ali'in va ixch'antak'alhita. Ju ali' va ixtaxixta la'ixlacatuna'an. Sich yu'unch ju ixtapacxanch ni calucunulh ju xcan. \v 4 Aktamixnin pumatam anquilh ixmalucuni ju anu' xcan. Chai ju p'ulhnan catajuya' ju lacatanque acsni lucununtach ju xcan pus palai ixjun mas va tuchi tak'ank'at cach'apalh. \v 5 Chai ixma pumatam lapanac ju ixpacxanta ixtak'ank'at lakap'uxamcautsajin c'ata. \v 6 Ju Jesús lakts'ilh junta ixma. Chai c'atsalh ni na mak'aniya tak'ank'at ju ixch'apata. Pus junich: \p ―Ja lac'asq'uin ni palai a'unt'i. \p \v 7 Pus ak'alhtayanalh ju anu' tak'ank'an. Junich: \p ―Qui'amigo mati' xamati' ju lai aquimuju ju lacxcan acsni t'ajun lucunu'. Acsni ictajuputun ju quit'in ak'antamch tajumapa. \p \v 8 Ju Jesús junich: \p ―Ak'ost'a'ulhch. Asact'ich ju mimputaman chai alht'anch. \p \v 9 Ju acsnich lana palai va ju lapanac. Saclh ju ixputaman chai alhtanalh. Ju acsnich avilhchan pa'astacni ixjunita. \v 10 Ju acsnich ju xalack'ajin israelitanin chani tajuni ju anu' tak'ank'an ixjunita: \p ―Ju chavai avilhchan pa'astacni junita. Jantu lhijun lacalhamap'aksin ni lai ac'uc'a ju mimputaman. \p \v 11 Pus ju tak'ank'an ixjunita alack'alhtailich. Ajunich: \p ―Ju palai xaquinavi is'akstu ju xaquijuni ni acsaclh ju quimputaman chai ac'alhtanalh. \p \v 12 Pus palai taquilhasacmi. Tajuni: \p ―Tis chavaich ju xajunan ni asact'ich ju mimputaman chai alht'anch. \p \v 13 Pus ju anu' ju palai ixnavicanta jantu ismispai tichi chavaich ju palai ixnavita. Ju Jesús ixmakpulacnat'ajun la'ixtalhavat lapanacni ju ixtayanalh anch. \v 14 Chai ju astan lacpujitat ju t'alapakxtoklh ju Jesús ju anu' ixc'uch'uta. Chai junich: \p ―Alakts'ich. Palaich unit'a. Tun alact'u'unump'alh. Tun palai macxcai camilh ju mimak'alhk'ajnat. \p \v 15 Ju anu' lapanac alh ajunini' ju xalack'ajin israelitanin ni yuchach ju Jesús ju palai ixnavita. \v 16 Pus ixlhiyuchach talhixcailich ju Jesús ju xalack'ajin israelitanin. Chai ixtalhimakniputunch ni ixnavich ju ani taxtokni ju va avilhchan pa'astacni. \v 17 Ju Jesús ak'alhtayanalh: \p ―Ju quimpai tus chavai ju ch'alhcatnan. Chai vachu' ju quit'in icch'alhcatnan. \p \v 18 Pus acsnich ju palai ixtalhimakniputun ju israelitanin ju Jesús. Para jantu va yuchi ju ixtalhimakniputun ni va ch'alhcatnalh ju anu' avilhchan pa'astacni para vachu' ixlaca'atalh ni va ixnajunch ni Dios ju ixpai. Ju chunch ixnomputun ni va ixt'achunchach ixjunita ju Dios. \s1 Ixpu'ucxtin ists'alh Dios \p \v 19 Chai ak'alhtayanalh ju Jesús. Ajunich: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Ju quit'in ni va icsa'ask'at'a pus jantu lai icnavi tu'u' ju va laqui'akstu. Yuchi ju icnavich ju icmaklakts'inch ju quimpai. Ju chunch tachi chun ju navi ju quimpai vachuch yuchi ju icnavi ni ists'alh ju quit'in. \v 20 Ju quimpai na quimapaini ni ists'alh ju quit'in. Chai quimalacasunik'ojuta tachi chun ju taxtokni ju navi ju yuchi. Chai aquimalacasuniya' palai k'ai lhamak'an ni laich alhamak'aninina'it'it. \v 21 Tachi ju quimpai ni lai malok'oni ju nitach chai xtaknichokoi ju is'atsucunti pus chunchach vachu' ju quit'in ni ists'alh icjunita. Vachu' lai acxtakniya' ju is'atsucunti va tichi chavaich ju acxtakniputunach. \v 22 Ju quimpai jantu lakts'intanui xamati'. Para quixtaknita quimpuxak'ai ni lai ac'alakts'intanu ju lapanacni. \v 23 Pus yuchi aquintalhilak'ayayach tachi chun ju lapanacni tachi ju talak'ayaich ju quimpai. Ju jantu quilak'ayai ju quit'in ni ists'alh icjunita pus sin quimpai jantu lak'ayai ni yuchi ju quimalakachatachilh. \p \v 24 Slivasalh ju iclajunau. Ju cak'asmat'a' ju quinchivinti chai ju calhilaca'anach tichi chavaich ju quimalakachatachilh pus alinch is'atsucunti jonk'alhita lact'iyan. Ju yuchi jantuch calakts'intanucana' ixlacata ixtalak'alhin. Chai jantu cati'alh junta jonk'alhita mak'alhk'ajnat. Alai tus chavai lana alinch is'atsucunti ju conk'alhiyanta tus lact'iyan. \v 25 Slivasalh ju iclajunau. Ju atipu'anta u mas chavai ju jantuca' talhilaksi ju Dios aquintak'asmatniyach ju quinchivinti ni ists'alh ju Dios ju quit'in. Chai tachi chun ju aquintak'asmatniyach catatsucuchokoyach. \v 26 Tachi ju quimpai ni lai axtakni ju is'atsucunti'an ju lapanacni pus chunchach vachu' ju quit'in ni ists'alh icjunita. Ju yuchi quixtaknita ju quintachaput ni lai ac'axtakniya' is'atsucunti'an ju lapanacni. \v 27 Pus vachuch quixtaknilh ju quimpok'ai ni laich ic'alakts'intanui ju lapanacni ni quit'inch ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \v 28 Jantu alhamak'aninint'it ju ani. Camina' ju avilhchan acsni catak'asmat'ach ju quinchivinti tachi chun ju ta'acnununta. \v 29 Chai catata'acxtuyach. Ju tanavita k'ox ca'axtaknicanach is'atsucunti'an jonk'alhita lact'iyan. Ju tanavita ju talak'alhin ca'axtaknicanach ixmak'alhk'ajnat'an junta jonk'alhita. \s1 Ixnonin ixlacata ju Cristo \p Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ajunilh ju ist'a'israelitanin: \p \v 30 ―Jantu lai icnavi tu'u' ju va qui'akstu. Tachi ju icjuncanch chunchach ju icmuc'ai ju talak'alhin. Chai mas icmuc'ai ju talak'alhin ju quit'in para soknic'a ju icnavi ni jantu va quink'achat qui'akstu icpuxcajui. Va yuchi ju quimpai icnaviniputun ju ixk'achat ni yuchi ju quimacaminta. \v 31 Pus ni va qui'akstu cava ju icnajun ni icxak'ai pus ju quinchivinti jantu ca'ixlhitapalalh. \v 32 Para alin pumatam ju xt'ak'a ju chivinti ju quilacata. Chai icc'atsai ni stavasalanti ju tuchi najun. \v 33 Chai uxijnan mi'akstu'an ju malak'ach'anit'it pumatam ju Xivan ju amakpaxana' ni caquilhasacmi ta lhijunitach. Chai ju yuchi tajunin ju istavasalanti. \v 34 Pus ju quit'in jantu tu'u' iclhiulai ju va ixchivinti lapanac. Ju iclapujunauch ju ani ts'a ma laich at'ak'alht'axt'ut'it ju uxijnan. \v 35 Ju Xivan tachi maclhcu ixjunita ju maktaji chai mapulhcui. Ju uxijnan lhik'ach'ant'it pants'iquis ni ixtamapulhcuniyan lamintac'atsan'an. \v 36 Para ju lhamak'an ju icnavi putasui tichi chavaich ju quit'in. Ju yuchi palai lhitapalai. Palai jantu ju tuchi quilhichivinilh ju Xivan. Ju quimpai quixtaknilh ju ixlhich'alhcat ni acnavinik'o. Chai ju anu' lhich'alhcat ju icnavi yuchach ju putasui tichi chavaich ju quit'in ni quimpai ju quimalakachatachilh. \v 37 Chai quimpai ju xaquimalakachayachilh yuchi ju xtakta ju chivinti ju quilacata. Ju uxijnan jantu tavanan k'asmat'at'it ju ixchivinti nin alakts'int'it ta yu junitach. \v 38 Ju uxijnan jantu p'acxant'at'it ju ixchivinti lami'alhunut'an va ixlacata ni jantu quilaquiclaca'iyau mas yuchi ju quimalakachatachilh. \v 39 Tasq'uini ni alhit'amak'a'ut'it k'ox ju ixchivinti Dios ni nonat'itch ni anch ju alhit'a'uya'it'it ju atsucunti ju conk'alhiyanta tus lact'iyan. Chai alhit'a'uya'it'it ni vana anch quilhichivinin quilacata. \v 40 Para ju uxijnan jantu t'amp'ut'unat'it ju laquimacni ni laich ap'acxant'it ju mi'atsucunti'an ju jonk'alhita. \p \v 41 Ju quit'in jantu iclacasq'uin ni canaulh ju va tam lapanac ni icxak'ai. \v 42 Icc'atsai ni jantu map'ainiyat'it ju Dios lami'alhunut'an ju uxijnan. \v 43 Ju quit'in la'ixtapaka'ut ju quimpai icminta. Chai jantu tu'u' quilalhiulayau. Para ni apumatam camilh la'ixtapaka'ut is'akstu pus ju yuchi na tu'u' alhiulaya'it'it. \v 44 Tas laich aquilalhilaca'iniyau ju quit'in ni va lamilhi'akstu'an ju la'unat'it ni na xalack'ajin unt'at'it. Jantu lac'asq'uinat'it ni Dios ju canaulh ni xalack'ajin unt'at'it. \v 45 Tun va ana'unt'it ni quit'in ju iclachivimak'anau ju la'ix'ucxlacapu' ju quimpai. Alin tichi chavaich ju tachivimak'anan. Yuchi ju ixjuncan Moisés mas yuchi ju lhilac'ap'inat'it ju uxijnan. \v 46 Ju uxijnan ni vasalh cava ixlac'a'init'it ju Moisés pus vachu' xaquilalaca'iniuch ju quit'in ni quilhi'ats'oknunta quilacata ju yuchi. \v 47 Para ni jantu lac'a'iyat'it ju is'ats'oknut ju Moisés tas alhilac'a'iya'it'itch ju quinchivinti. \c 6 \s1 Lakaquis milh ju amava ju Jesús \p \v 1 Astan ju Jesús alh ju lhimak'antacutni ju atants'in Galilea junta vachu' juncan Tiberias. \v 2 Na lhu lapanacni tach'ak'ok'alh ju Jesús ni ixtalakts'inch ju lhamak'an ju ix'anavini ju tak'ank'anin. \v 3 Pus ju Jesús alh ju lactalhpa chai anch alact'atolhcha ju ix'amamaka'ui. \v 4 Quilhpaminta ixc'atan'an ixjunita ju ist'a'israelitanin acsni ixpupastaccan ju anu' atats'isni acsni tatak'alhtaxtulh la'ix'aninti'an ju xalack'ajin ists'alan ju mak'aniya israelitanin. \v 5 Acsni laca'anchokolh ju Jesús junta pumilh pus lakts'ilh ni na lhu ixtaminta ju lapanacni. Pus ju Jesús junich ju Pilipe: \p ―Tas anchach ju lai catama'u ju vaiti ni camavauch ju lapanacni. \p \v 6 Para ju chunch punaulh ju Jesús va ixpulakts'intanuputun ju Pilipe. Ju Jesús is'akstu isc'atsai tuchi ju canaviya'. \v 7 Pus ak'alhtayanalh ju Pilipe. Najunch: \p ―Mas aclhitamaulh ju vaiti xatalhaja lakat'ui cientos avilhchan ca jantu catitalhilalh mas va lacts'unin ju ac'axtaknilh ju lapanacni. \p \v 8 Pus ju pumatam ixtamamaka'un isp'isek'e ju Simón Pitalu' ixjunita. Ju yuchi ixjuncan Tilix. Ju yuchi junilh ju Jesús: \p \v 9 ―Ani ya pumatam ts'alh ju ch'apata aksquis xavati cebada chai lakat'ui pamata. Va yuchi ni va lacats'unin. Ju lapanacni na ilhu'an. \p \v 10 Ju acsnich ju Jesús ajunich ju ix'amamaka'ui: \p ―A'unit'itch ju lapanacni ni catatavilhch. \p Pus na ixma ats'in junta tatavilhch ju lapanacni. Ixtacha'anta lakaquis milh jok'atni. \v 11 Ju Jesús acsni ch'apalh ju anu' vati pus xtaknilh lhak'ailakts'iuch ju Dios. Astan ju axtaknilh ju ix'amamaka'ui. Pus ju anuch ix'amamaka'ui tamakpitsilh la'ixtalhavat lapanacni ju ixtavilanalhch lacats'inan. Vana va chun navicalh ju pamata. Chai ta'ulhch tachi ju talacasq'uilhch. \v 12 Acsni talhilalhch pus ju Jesús ajunich ju ix'amamaka'ui: \p ―Asact'itch ju vaiti ju xajacha. Ju chunch jantu tu'u' cats'ank'aya'. \p \v 13 Pus acsni tasaclh cha'alh lakacaut'ui tank'alin ju xajchalh ju anu' aksquis xavati cebada. Yuchi ju tamaxajnichalh ju ta'ulh ju ixtalhavat lapanacni. \v 14 Ju anuch lapanacni acsni talakts'ilh ju anu' lhamak'an ju navilh ju Jesús pus tanaulh: \p ―Ju ani slivasalh ca yuchach ju anu' lapanac ju caminach nona' ixchivinti Dios ju ani lacamunutpa'. \p \v 15 Ju Jesús acsni machakxalh ni va tap'astu ixtanaviputun k'ai ucxtin pus alack'osmak'alh ju lapanacni. Alh tolhna' lactalhpa. \s1 Ju Jesús alhtanalh la'ix'ucxni xcan \p \v 16 Acsni ixt'ajunch tok'oxana' pus ta'alh ju laca'atants'in ju ix'amamaka'ui ju Jesús. \v 17 Chai tataju ju lacabarco. Va ixta'amputunch lhimak'antacutni ju atants'in junta ixvilhcha ju lak'achak'an Capernaum. Pus tamaklhtats'islich ju laca'atants'in chai ju Jesús ju acsni tuca' sip ixlai. \v 18 Pus ju xcan na p'as ixt'ajun lucunu' ni na p'as ixlai ju k'ai un. \v 19 Acsni ta'alhtanalh tachi lakaquis u lakachaxan kilometro pus talakts'istuclich ju Jesús ni ix'alhtanamintach la'ix'ucxni xcan. Vaninch ixminta ju lacabarco. Pus lana na tatalhanalh. \v 20 Para ju Jesús ajunich: \p ―Quit'in. Jantu aquilatalhoniu. \p \v 21 Ju acsnich va lhik'ach ta'amaklhtayanalh ju lacabarco. Pus lana va ts'alhti tacutcha ju barco. Tacha'alh ju anu' lacat'un junta ixta'anta. \s1 Ju lapanacni na ixtapuxcajui ju Jesús \p \v 22 Ni tuncunchokopa ju anu' lapanacni ju tatamacontolhcha ixlhilak'antacutni ju atants'in tapastaclich ni va lakatam ixjunita ju barco. Chai ixtalakts'inch ju Jesús ni jantu alact'a'alh ju ix'amamaka'ui acsni ta'alh ju lacabarco. Para va is'akstu'an ju ta'alh. \v 23 Para ju ali' barco tamincha ju lak'achak'an Tiberias. Ta'astacnalh vanin junta ixtakta lak'ailakts'iuch ju Dios ju Jesús junta amavalh ju lapanacni. \v 24 Pus ju lapanacni acsni talakts'ilh ni jantu anch ixvi ju Jesús nin yu'unch ju ix'amamaka'ui pus vachu' tatajulh ju yu'unch ju lacabarco. Taminchokolh ju lak'achak'an Capernaum. Va ixtapuxcajui ju Jesús. \s1 Ju Jesús tachi xavaiti atsucunti junita \p \v 25 Acsni talhitaju ju Jesús ju lhimak'antacutni ju atants'in tajuni: \p ―Amamaka'unu' tas vananch ju xach'it'an ju ani. \p \v 26 Chai ak'alhtayanalh ju Jesús. Ajunich: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Ju uxijnan quilalhipuxcoyau ni ut'it ju vati chai lhilat'it. Jantiyu' quilalhich'ak'ok'ayau ni lakts'int'at'it ju lhamak'an. \v 27 Tun t'ich'alhc'atnant'it va ixlacata ju vaiti ju va tak'alhi. Para ach'alhc'atnant'it ixlacata ju tumpa vaiti ju xt'ak'a ju atsucunti jonk'alhi. Yuchach ju aclaxtakniyau ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Chai quimpai Dios ju xaquixtakni ju quintachaput ni laich acxtaklh ju anu' vaiti. \p \v 28 Pus tajunich ju Jesús: \p ―Tijuch ju acnaviyau ni laich acnaviu ju ixlhich'alhcat ju Dios. \p \v 29 Ak'alhtayanalh ju Jesús. Ajunich: \p ―Yuchach ju ani ju ixlhich'alhcat ju Dios ni aquilalhilaca'au ju quit'in ju quimacaminta ju Dios. \p \v 30 Ju acsnich tajunich: \p ―Pus tijuch ju lai aquilamalacasuniyau chai laich aclakts'inau chai laich aclapulaca'iniyauch ju uxint'i. Tijuch ju lai navi ju uxint'i. \v 31 Ju quilacpai'an ju mak'anch ixtat'ajun ta'ulh ju anu' ju ixjuncan mana junta aseknic'a. Chunch ju tapasalh tachi ju ts'okcanta junta najun: “Lact'iyan ju amacaminicancha ju vati. Chai ta'ulh”. \p \v 32 Pus ju Jesús ajunich: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Jantiyu' ju Moisés ju xataxtakniyan ju xavati ju lact'iyan. Va yuchi ju quimpai ju taxtakniyan ju anu' tachi vati ju xaminacha lact'iyan ju xt'ak'a ju stavasalanti atsucunti. \v 33 Ju vati ju xt'ak'a ju Dios yuchi ju anu' ju mincha lact'iyan chai axtakni is'atsucunti'an ju lapanacni. \p \v 34 Tajunich: \p ―Qui'amigo pus va tachi aquilaxtakniyauch ju ani vati. \p \v 35 Pus ju Jesús ajunich: \p ―Quit'inch ju xavati ju xt'ak'a atsucunti jonk'alhi. Ju minta laquimacni jantuch tavanan cachavana' la'ixtac'atsan. Ju quilhilaca'antach quit'in jantuch tavanan caquicxixchokoya' ju la'is'atsucunti. \v 36 Pus anich iclajunau. Mas quilalakts'inauch jantu lac'a'iyat'it. \v 37 Tachi chun ju lapanacni ju quixtaknita ju quimpai aquilakminach ju quit'in. Chai ju minta laquimacni jantu tavanan actixcomak'alh. \v 38 Yuchi iclhitaxtucha ju lact'iyan ni acnaviniyach ixk'achat ju quimacaminta. Jantiyu' ni acnavilh ju quink'achat qui'akstu. \v 39 Yuchach ju ani ju ixk'achat ju quimacaminta. Tachi chun ju lapanacni ju quixtaknita ju yuchi jantu actimak'ats'ank'a xamati'. Para ac'amalok'onichokoya' ju la'ix'aclanti ju lacamunutpa'. \v 40 Yuchach ju ani ju ixk'achat ju quimpai. Tachi chun ju quilakts'in ni ists'alh Dios ju quit'in chai quilhilaca'anch pus ca'alina' ju is'atsucunti jonk'alhita. Chai quit'inch ju acmacxtuchokoya' la'ix'aninti ju la'ix'aclanti ju lacamunutpa'. \p \v 41 Ju acsnich ju israelitanin macxcai chivinti talhichivinilh ju Jesús ixlacata tuchi ixnajun acsni tavanan naulh ni yuchach ju xavati ju xamincha lact'iyan. \v 42 Ixtanajunch: \p ―Ju ani ja jantiyu' ju Jesús ju ists'alh José. Ju ixpai chai ixnati mispayau ju quijnan'an. Tas laich lhinajun: “Ju quit'in lact'iyan xacminacha”. \p \v 43 Pus ju Jesús ak'alhtayanalh. Ajunich: \p ―Jantu ana'unt'it macxcai chivinti ju uxijnan. \v 44 Jantu xamati' lai quilakmin ju quit'in ni jantu cak'ailhimilh laquimacni ju quimpai ju quimacaminta. Chai acmalok'onichokoya' la'ix'aclanti ju lacamunutpa'. \v 45 Chani tats'ok'ula ju mak'aniya lapanacni ju ixtanajun ju ixchivinti Dios. Tanaulh: “Dios ju camalanik'oya' tachi chun ju lapanacni”. Pus ju quit'in icnajun ni tachi chun ju tak'asmatni ixchivinti ju quimpai chai talani tuchi malani ju yuchi pus cataminach laquimacni. \p \v 46 Jantu icnomputun ni xamati' lakts'inta ju quimpai. Va quit'in ju iclakts'inta ni la'ixmacni yuchi ju xactaxtuyacha. Quit'inch ju iclakts'inta ju quimpai. \v 47 Slivasalh ju iclajunau. Ju quilhilaca'anch quit'in alinch is'atsucunti jonk'alhita lact'iyan. \v 48 Quit'inch ju xavati ju xt'ak'a ju atsucunti jonk'alhita. \v 49 Ju mak'aniya milacpai'an mas ta'ulh ju anu' ju mana ixjuncan junta aseknic'a para tanilh. \v 50 Quit'inch ju icxavati ju xacminacha lact'iyan. Chai ni xamati' ca'amaklhtayanana' ju qui'acanit tachi acsni amaklhtayanancan ju tu'u' vaiti pus jantu cati'alh junta maktaik'alhita ju jipi. Yuchi iclhimilh ju quit'in ju ani. \v 51 Quit'in ju icxavati ju xt'ak'a atsucunti chai xacminacha lact'iyan. Ni xamati' ca'amaklhtayanana' ju qui'acanit tachi acsni amaklhtayanancan ju tu'u' vaiti pus ca'alinanta is'atsucunti jonk'alhita lact'iyan. Chai ju anu' vati ju acxt'ak'a' yuchi ju quilacatuna ju acxt'ak'a'. Yuchi ju laich capu'alina' is'atsucunti'an ju lapanacni ju lact'iyan. \p \v 52 Pus ju acsni ju israelitanin ixtalaclak'aji ju sia yu'unch. Ixtanajun: \p ―Tas laich aquintalhixtakniyan ju ix'acanit tachi acsni xtakcan tu'u' vaiti. \p \v 53 Pus ju Jesús ajunich: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Ni jantu amaklht'ayanana'it'it ju qui'acanit tachi acsni amaklhtayanancan tu'u' vaiti chai ni jantu amaklht'ayanana'it'it ju qui'ac'alhni tachi acsni amaklhtayanancan tu'u' xcan pus jantu p'acxanat'it mi'atsucunti'an jonk'alhita ju lact'iyan. \v 54 Pus ju amaklhtayanan ju qui'acanit tachi tu'u' vaiti chai ju amaklhtayanan ju qui'ac'alhni tachi ju tu'u' xcan pus alinch ju is'atsucunti jonk'alhita. Chai quit'inch ju acmacxtuchokoya' la'ix'aninti acsni ca'aclayach ju lacamunutpa'. \v 55 Ju ca'amaklhtayanana' ju qui'acanit tachi ju tu'u' vaiti chai ca'amaklhtayanana' ju qui'ac'alhni tachi ju tu'u' xcan pus capu'alinach ju istavasalanti is'atsucunti. \v 56 Pus ju ca'amaklhtayanana' ju qui'acanit tachi ju tu'u' vaiti chai ca'amaklhtayanana' ju qui'ac'alhni tachi ju tu'u' xcan pus t'ajunch ju laquimacni. Chai ju quit'in la'ix'alhunut yuchi ju ict'ajunch. \v 57 Tachi ju quimpai ju lak'ajunta ni quimacamilh chai yuchi ju quixtaknita ju qui'atsucunti pus vanach va ixt'achunch ju ani. Ju aqui'amaklhtayanana' tachi ju tu'u' vaiti pus pu'amaklhtayanan ju is'atsucunti ju jonk'alhita. \v 58 Quit'in ju icxavati ju xacmincha lact'iyan. Jantu chun tachi ju anu' ju ta'ulh ju mak'aniya milacpai'an. Ju yu'unch mas ta'ulh ju anu' vati ju mana ixjuncan jantu anch ju tapulhitaju is'atsucunti'an ju jonk'alhita tus lact'iyan. Para ju aqui'amaklhtayanana' tachi ju amaklhtayanancan tu'u' vaiti pus ca'alina' is'atsucunti jonk'alhita. \p \v 59 Ju Jesús noncha ju ani taxtokni laxapujitat lak'achak'an Capernaum acsni ixt'ajun amalanini' ixlacata Dios. \s1 Lhichivincan ju atsucunti jonk'alhita \p \v 60 Pus ju ali'in ix'amamaka'ui ju Jesús acsni tak'asmatlh ju ani chivinti tanaulh: \p ―Na ts'inq'ui ju ani chivinti. Tis chavaich ju laich camuctaxtu ju chunch chivinti. \p \v 61 Pus ju Jesús ni c'atsa ju la'ix'alhunut ni jantu k'ox ixtalhiulai ju ani chivinti ju ix'amamaka'ui pus ajunich: \p ―Ja jantu lai ch'ixat'it ju ani chivinti. \v 62 T'as anona'it'it ni aquilalakts'inau ni acta'akst'achokoya' junta xacvilhcha p'ulhnan. \v 63 Pus ju Spiritu Santu yuchi ju xt'ak'a ju atsucunti jonk'alhita. Ju tu'u' ixlacata ju quilacatuna'an jantu lai xt'ak'a ju atsucunti jonk'alhi tus lact'iyan. Ju chivinti ju iclamavasalaniyau pus ixlacata ju mi'alhunut'an junita chai yuchach ju xt'ak'a ju atsucunti jonk'alhita. \v 64 Para alin ju milhi'uxijnan'an ju jantu talaca'i. \p Pus ju Jesús isc'atsai tus la'ixputai'ulacan tichi chavaich ju jantu catalaca'iya' chai tichi chavaich ju camak'axtaknana'. \v 65 Pus najunch: \p ―Yuchi iclalhijunau ni jantu lai xamati' quilakmin ni jantu xtaknita ju chun atalacpast'ac'at ju quimpai. \p \v 66 Ju acsnich na lhu ju ix'amamaka'ui ju Jesús jantu tach'ak'ok'ak'alhiputulh. Lana tamacoyaulh ju yuchi. \v 67 Ju acsnich ju Jesús alacjunich ju ixpumacaut'ui'an: \p ―Ja vachu' p'imp'ut'unat'it ju uxijnan. \p \v 68 Ak'alhtayanalh ju Pitalu' ju ixjuncan Simón. Junich: \p ―Qui'ucxtin tis chavaich ju lai aclak'anauch ni uxint'i ju p'acxant'a ju chivinti ju xt'ak'a ju atsucunti jonk'alhita. \v 69 Ju quijnan iclaca'iyauch chai iclamispayauch ni uxint'ich ju Cristo'at. Ists'alh'at Dios ju lak'ajunta. \p \v 70 Pus ju Jesús alack'alhtailh: \p ―Ja jantu quit'in ju iclalhca'ulatau ju mimpumacaut'ui'an. Chai pumatam ju milhi'uxijnan'an valhch ixlapanac ju lhacaticuru. \p \v 71 Yuchach ju ixlhichivincan ju Judas ists'alh ju Simón Iscariote ni yuchach ju camak'axtaknana'. Yuchi ju pumatam ju ixlhipumacaut'ui'an ixjunita. \c 7 \s1 Jantu tavanan lai talaca'i ju is'ap'isek'en ju Jesús \p \v 1 Acsni tapasalhch ju ani taxtokni pus ju Jesús lac'antsuculhch junta lacvi lak'achak'anixni ju laxa'estado Galilea. Jantu ix'amputun amalanini' ju laxa'estado Judea ni va ixtamakniputun ju ist'a'israelitanin. \v 2 Chai vaninch ixjunita ju ixc'atan'an ju israelitanin acsni ixtat'ajun va la'ixpac'ats'a'an. \v 3 Pus ju is'ap'isek'en ju Jesús chanich tajuni: \p ―At'axt'uch ju ani. Ap'inchich ju laxa'estado Judea. Ju chunch ni laich catalakts'inanta ju mi'amamaka'unti amachak'an anch ju tuch'i laich navi. \v 4 Ju tam lapanac ni jumputunch tachi tam xak'ai pus jantu va catatank'anu. Pus ni laich navi ju ani taxtokni amalac'asunik'och tachi chun ju lak'achak'anixni. \p \v 5 Nin yu'unch ju is'ap'isek'en jantu ixtalhilaca'an ju Jesús. \v 6 Pus ajunich ju Jesús: \p ―Tuca' chin ju avilhchan ju iclhcanicanta. Para ju uxijnan va tuchi horach lai naviyat'it ju p'ast'ac'at'it. \v 7 Ju lapanacni ju ani lacamunutpa' jantu lai talhits'i'inan ju uxijnan. Para ju quit'in yuchi jantu quintalhilakts'imputun ni ic'ajuni ni na macxcai ju tanavi. \v 8 Ju uxijnan ap'inchit'itch junta lai c'atan. Ju quit'in tuca' lai acti'alh ju anch ni jantuca' chin ju avilhchan ju iclhcanicanta. \p \v 9 Acsni ajunilh ju ani chivinti pus tavilhca' ju Jesús ju xa'estado Galilea. \s1 Ju Jesús ix'ucxunt'ajun ju laxac'atan acsni ixtat'ajun la'ixlacpac'ats'a'an \p \v 10 Acsni ta'alh ju is'ap'isek'en pus astan alh ju Jesús junta lai c'atan. Jantu lacatalhavat ju alh. Tachi ju va jantu ixlacasq'uin ni xamati' cac'atsa. \v 11 Pus ju israelitanin ixtapuxcajuich ju Jesús junta lai c'atan. Ixtanajunch: \p ―Ta xa'anch nu' ju anu' lapanac. \p \v 12 Ju ixlacata ju Jesús na lhu ix'alin ju chivinti ju va sek ixtanajun ju lapanacni. Ju ali'in ixtanajunch ni na k'ox lapanac ju yuchi. \p Ju ali'in ixtanajun: \p ―Jantu vasalh k'ox lapanac. Va a'okxchok'oi ju lapanacni. \p \v 13 Pus ju anuch lapanacni ni va ixtatalhonich ju xa'ucxtinin ju israelitanin pus va sek ixtalhichivinin ixlacata ju Jesús. \p \v 14 Acsni cha'alh paitat c'atan ju Jesús alh ju la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin chai tsuculh amalanini'. \v 15 Pus va ixtalhamak'aninin ju ist'a'israelitanin. Ixtanajunch: \p ―Ju ani tas lhimispaich ju atalaninti ni jantu xamati' xamalani. \p \v 16 Chai ak'alhtayanalh ju Jesús. Alacjuni: \p ―Ju tuchi ic'amalaninin jantu qui'anu'. Ix'anu' ju xaquimacamin. \v 17 Ni xamati' naviputun ixk'achat ju Dios pus cac'atsayach ta anchach ju xaminacha ju ani atalaninti. U Dios ju xaquixtakni u va laqui'akstu ju icnajun. \v 18 Ju va la'is'akstu najun ju tu'u' va lacasq'uin ni catanaulh ju lapanacni ni xak'ai ju yuchi. Para ju lacasq'uin ni catanaulh ju lapanacni ni yuchi ju xak'ai ju tichi macaminta pus yuchi ju najun ju stavasalanti. Matich ju a'okxchok'onti la'ixmacni ju yuchi. \p \v 19 Vasalh ni taxtaknitan ju lhamap'aksin ju Moisés. Para nin tachi pumatam ju milhi'uxijnan ju lai stunin camuctaxtuk'o ju anu' lhamap'aksin. Tajuch ni va quilamakniputunauch ju quit'in. \p \v 20 Chai ta'ak'alhtayanalh ju lapanacni. Tajunich: \p ―Va p'acxant'a lhacaticuru. Tis chavaich ju makniputunan. \p \v 21 Pus ju Jesús ak'alhtailh: \p ―Va lakatam lhamak'an xacnavi. Chai minchux'an va lhamak'anininat'it. \v 22 Slivasalh ni Moisés ju xtakta ju lhamap'aksin ixlacata ju ach'uc'unti. Chai ju avilhchan pa'astacni vana acsni ju ch'uc'uniyat'it ix'axt'ak'a ju tam ts'alh. Jantiyu' ju Moisés ju p'ulhnan naulh ni cach'uc'ucalh ju tam ts'alh. Yu'unch ju mak'aniya lapanacni ju p'ulhnanch tanavilh ju chunch. \v 23 Mas avilhchan pa'astacni ch'uc'ucanch ju tam ts'alh va ixlacata ni acsni ju uctaxtui tachi ju lhca'ulai ju la'ixlhamap'aksin ju Moisés. Ni naviyat'it chunch tajuch ni va quilalhixcayauch ni palaich xacnavi ju anu' lapanac ju acs avilhchan pa'astacni. \v 24 Jantu a'ulanit'it ixtalak'alhin tam xamati' ni jantu p'ulhnan k'ox c'ats'ayat'it tuchi navita. \s1 Ja yuchi ju ani ju Cristo \p \v 25 Ju ali'in amachak'an Jerusalén ixtanajunch: \p ―Ja jantiyu' ju ani ju puxcocan ju tamakniputun. \v 26 Ju chavai ni t'ompalai chivini' la'ix'ucxlacapu'an ju lapanacni. Chai ju yu'unch ni jantu tu'u' tajumpalai. Ju ucxtinin ja tac'atsai nu' ni yuchi ju Cristo. \v 27 Para ju ani mispayauch tas amachak'ach. Acsni camina' ju Cristo jantu xamati' catimispa ta anchach ju caminanta. \p \v 28 Pus ju Jesús p'as chivinilh acsni ixt'ajun amalanini' la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin. Ix'ajunich: \p ―Quilamispayau ju quit'in. Chai c'ats'ayat'it ta anchach ju icmintacha. Para jantu va laqui'akstu icminta. Ju quimacaminta yuchi ju najun ju stavasalanti chai ju yuchi jantu misp'ayat'it ju uxijnan. \v 29 Ju quit'in icmispai ju yuchi ni anch ju xacminacha. Chai yuchi ju xaquimacamin. \p \v 30 Ju acsnich lana tapastaclich ixch'apaca. Para jantu xamati' lai ch'apalh ni tuca' ixchin ju ix'avilhchan. \v 31 Na lhu lapanacni talhilaca'alh ju yuchi. Ixtanajunch: \p ―Ju Cristo acsni camina' ja palai lhu ixpulaca'ican canaviya'. Ja palai jantu ju ani. \s1 Ju fariseonin tamalakacha ju ixpulasiyajni ni ca'ixtach'apalh ju Jesús \p \v 32 Ju fariseonin ixtak'asmat'ach ni na ixtalhilacchivininch ju Jesús ju lapanacni. Pus ju xalack'ajin palijni chai ju fariseonin tamalakachalh ju pulasiyajni ni cata'alh ch'apanin ju Jesús. \v 33 Ju Jesús naulh: \p ―Va pants'iquis ju ictilat'a'ucxunt'onau. Ju astan aclak'anchokoyach ju quimalakachatachilh. \v 34 Ju uxijnan aquilapuxcoyau. Para jantu lai aquilalhitajuyau. Junta ac'ana' ju uxijnan jantu lai aquintilach'ak'ok'au. \p \v 35 Pus ju ist'a'israelitanin tanaulh va la'is'akstu'an: \p ―Tas anchach ju cacha'ana' ju yuchi junta jantuch lai calhitajuyau. Ja va calak'anach ju ist'a'israelitanin ju amakpitsicanta la'ixt'un'an ju griegonin. Ja va ca'ana' amalanini' ju griegonin. \v 36 Tijuch ju nomputun ju ixchivinti ni najun: “Ju uxijnan aquilapuxcoyau para jantu aquilalhitajuyau”. Ni va nompalai. Chai ni najun: “Junta ac'ana' ju uxijnan jantu lai aquintilach'ak'ok'au”. \s1 Ju ani tachi k'ai xcan ju xt'ak'a atsucunti \p \v 37 Acsni ixlak'oputunch ju c'atan chai acsni na k'ai c'atan ixjunita pus ju Jesús taya chai na p'as chivinilh. Naulh: \p ―Ni alin xamati' ju quicxixa la'ix'alhunut chach quilakmilh ju quit'in. Chach k'otlh ju xcan ju icxt'ak'a. \v 38 Ju quilhilaca'anta quit'in pus cataxtuya' ju la'ix'alhunut tachi k'ai xcan ju lak'ajunta. Tachi ju najunch laca'ats'oknut. \p \v 39 Ju Jesús ixlhichivinin ju Spiritu Santu. Yuchi ju cata'amaklhtayananach ju talhilaca'anta ju Jesús. Tuca' lai ixmin ju Spiritu Santu ni tuca' ix'anchokota ju lact'iyan ju Jesús. \s1 Quilhmact'ui tava ju lapanacni \p \v 40 Acsni tak'asmatlh ju ani chivinti pus ju ali'in la'ixtalhavat lapanacni ixtanajunch: \p ―Slivasalh ni yuchi ju ani ju lapanac ju najun ixchivinti Dios. \p \v 41 Ju ali'in ixtanajun: \p ―Ju ani yuchi ju Cristo ju noncan camalakachatachilh Dios. \p Ju ali'in ixtanajun: \p ―Para ja laxa'estado Galilea ju caminanta ju Cristo. \v 42 Ja jantu najun laca'ats'oknut ni mak'aniya is'ask'at'a David cajuna' ju Cristo. Chai anch catsucuyanta ju lak'achak'an Belén la'ixt'un ju mak'aniya quimpai'an David. \p \v 43 Pus chunchach quilhmact'ui va ixtalhavat lapanacni va ixlacata ju Jesús. \v 44 Ju ali'in ixtach'apaputunch. Para jantu xamati' lai ch'apalh. \s1 Jantu tavanan xamati' chunch cachivinilh tachi ju ani lapanac \p \v 45 Pus ju pulasiyajni ta'anchokolh juninin ju xalack'ajin palijni chai ju fariseonin. Chai ju yu'unch ta'asacminilh: \p ―Tajuch ni jantu xalhit'anat'it. \p \v 46 Pus ju pulasiyajni ta'ak'alhtayanalh: \p ―Jantu xamati' ju chunch chivinin tachi ju ani lapanac. \p \v 47 Ju acsnich ju fariseonin ta'ak'alhtayanalh: \p ―Ja vachu' va okxch'ok'oc'ant'at'it ju uxijnan. \v 48 Ju sia yu'unch ju xalack'ajin ja xamati' c'u'u laca'ita. U sia yu'unch ju fariseonin ja xamati' c'u'u ju laca'ita. \v 49 Para ju ani tontojni lapanacni ju jantu tamispai ju ixlhamap'aksin ju Moisés catamak'alhk'ajnana'. \p \v 50 Pus ju Nicodemo ju quilalh ts'is junta ixvi ju Jesús vachu' makfariseo ixjunita. Ju yuchi ajunich: \p \v 51 ―Ja lhijun ju quilhamap'aksin'an ni ac'ulanilh ju ixtalak'alhin tam xamati' ju jantuca' tu'u' k'asmatnican chai ju jantuca' c'atsanican ni ca'alilh ju ixtalak'alhin. \p \v 52 Ta'ak'alhtayanalh. Tajuni ju Nicodemo: \p ―Ja vachu'as amachaka'at Galilea. Alac'avanch. Alakts'ina' ni jantu xamati' t'ajun k'ostayana' ju laxa'estado Galilea ju najun ixchivinti Dios. \p \v 53 Pus tataxtulh ju lacapu'ucxtin chai pumatamin ta'alhch ju la'ixlacchaka'an. \c 8 \s1 Pumatam alactu'unu chako'ulh \p \v 1 Ju Jesús alh ju akstijun junta ixmacha ju lacapu'olivos. \v 2 Chai acsni tuncunchokopa vats'isin anchokolh ju Jesús ju la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin. Chai chux ju lapanacni talak'alh ju Jesús. Chai ju yuchi tavi chai tsuculh amalanini'. \v 3 Ju acsnich ju ixtalhatalanininta ju ixlhamap'aksin'an ju ist'a'israelitanin chaich ju fariseonin talhiminilh pumatam chako'ulh ju lhitajucalh ni ixt'a'alactu'unun pumatam jok'at. Ta'ulalh la'ixlacaitat junta ixvi ju Jesús. \v 4 Tajunich: \p ―Amamaka'unu' ju ani chako'ulh lhitajucalh ni ixt'ajun t'a'alactu'unu' pumatam jok'at. \v 5 Pus ju Moisés ju la'ixlhamap'aksin quintajunan ni aclacat'alhmauch ju chunchach talai. Para ju uxint'i t'as na'unch. \p \v 6 Ju tapusacmi chunch va ixtalakts'intanuputunch ju Jesús. Ts'a ma laich ixtalhitajunilh tu'u' ju laich catalhichivimak'alh. Para ju Jesús lana tak'entalh. Tsuculh ats'oknu' la'ixk'elilimaca' ju lacat'un. \v 7 Para ni va k'asi k'asi tasacmich pus tak'oxitolhchokolh chai ajunich: \p ―Pus ni alin xamati' milhi'uxijnan ju jantu ca'alactu'unulh yuchach ju p'ulhnanch ca'alacat'alhmanalh. \p \v 8 Aktam tak'entachokopa chai tsucuchokopa ats'oknu' ju lacat'un la'ixk'elilimaca'. \v 9 Acsni tak'asmatlh ju naulh ju Jesús pus ju achivimak'anin taxcanilh ju ix'alhunut'an. Pumatamin pumatamin tatsuculh taxtunin. P'ulhnan tataxtulh ju xapapanin. Chai astan ta'alh ju paitat lapanacni. Pus va is'akstuch tavilh ju Jesús. T'atamacaulh ju chako'ulh ju ixya la'ixlacaitat junta ixvi ju Jesús. \v 10 Acsni tak'oxitolhchokolh ju Jesús jantu xamati' lakts'ilh ju achivimak'anin. Va is'akstu ju ixya ju chako'ulh. Pus junich: \p ―Chako'ulh tas xata'anch ju ixtachivimak'anan. Ja jantu xamati' xa'ulaniyan ju mintalak'alhin. \p \v 11 Pus ju chako'ulh ak'alhtayanalh. Naulh: \p ―Jantu xamati' ji qui'ucxtin. \p Pus ju Jesús junich: \p ―Nin quit'in jantu acti'ulanin ju mintalak'alhin. A'inchich chai jantuch ali' alact'u'unch'ok'o. \s1 Jesús ju lai amalacpucujui la'ixtac'atsan'an ju lapanacni \p \v 12 Ju Jesús aktam chivinchokopa. Chai ajunich ju lapanacni: \p ―Quit'in icjunita tachi ju tu'u' maclhcu ni icmalacpucujui la'ixtac'atsan'an ju lapanacni. Ju aquinch'ak'ok'aya' jantu ts'is cajuna' ixtac'atsan. Acmalacpucujuniya' ju ixtac'atsan ni laich ca'alilh ju is'atsucunti jonk'alhita. \p \v 13 Pus ju acsnich ju fariseonin tajunich: \p ―Va laminchivinti mi'akstu na'un ni xak'ai'at. Ju minchivinti jantu slivasalh. \p \v 14 Ak'alhtayanalh ju Jesús. Ajunich: \p ―Mas ca va laquinchivinti ju icnajun ni icxak'ai para ju quinchivinti stavasalanti ni icc'atsai ta anchach ju icmintacha chai ta anchach ju ac'anchokoya'. Para ju uxijnan jantu c'ats'ayat'it ta anchach ju icmintacha nin ta anchach ju ac'anchokoya'. \v 15 Ju uxijnan quila'ulaniyau ju quintalak'alhin tachi ju talai ju va lhilapanac. Ju quit'in jantu xamati' ic'ulani ixtalak'alhin. \v 16 Chai mas ic'ulani ju ixtalak'alhin apumatam para stavasalanti ju tuchi acnona' ni jantu va qui'akstu quit'in ju ic'ulai talak'alhin. Yuchi ju ict'amuc'ai talak'alhin ju quimpai ju quimacaminta. \v 17 Ju lamilhamap'aksin'an najun acsni va lakatamch chivinti catanaulh ixpumat'ui'an lapanacni pus soknic'ach ju tuchi tanajun. \v 18 Pus quit'in qui'akstu icnajun tichi chavaich ju quit'in. Chai ju quimpai ju quimacaminta vachu' najun tichi chavaich ju quit'in. \p \v 19 Tajunich chavai: \p ―Tas anchach ju ya ju mimpai. \p Ak'alhtayanalh ju Jesús: \p ―Nin quit'in jantu quilamispayau. Ja va a ti quimpaich lai amisp'at'it. Pus ni xaquilamispau ju quit'in pus vachuch ju quimpai ca'ismisp'at'it. \p \v 20 Ju ani chivinti ju Jesús naulh acsni ixt'ajun amalanini' ju la'ixlacpujitat'an ju ist'a'israelitanin junta ixtaxt'ak'a ixtumin'an. Para jantu xamati' lai lacach'apalh ju acsnich ni jantuca' ixchin ju ix'avilhchan. \s1 Junta ac'ana' ju uxijnan jantu lai at'ip'it'it \p \v 21 Ju Jesús ajunchokopa: \p ―Ju quit'in ac'anach. Chai aquilapuxcoyauch. Para junta ac'ana' ju uxijnan jantu lai at'ip'it'it. Ju uxijnan acsni aniya'it'it jantu mak'ot'inic'ant'at'it ju mi'alactu'unti'an. \p \v 22 Ju acsnich talaclajunich ju ist'a'israelitanin: \p ―Ja va is'akstu nu' ju maknichokoputuncan ni najunch ni jantu lai ca'anau junta ca'ana'. \p \v 23 Ju Jesús ajunich: \p ―Ju uxijnan xanavin unt'at'it ju ani lacamunutpa'. Ju quit'in lact'iyan icmintacha. Ju uxijnan va amachak'an lacamunutpa' unt'at'it. Ju quit'in jantu ic'amachaka' ju ani lacamunutpa'. \v 24 Pus iclajunauch ni aniya'it'it ju lami'alactu'unti'an. Pus ni jantu lac'a'iyat'it ni chun icjunita tachi ju iclajunau pus aniya'it'it ju lami'alactu'unti'an. \p \v 25 Tajunich: \p ―Tis chavaich'at ju uxint'i. \p Pus ju acsnich ajunich ju Jesús: \p ―Acsni ictai'ula ju qui'amalaninti va tachi iclajuntauch tichi chavaich ju quit'in. \v 26 Na lhu taxtokni ju iclhichivimputun ju milacata'an chai lai acla'ulaniyau ju mintalak'alhin'an. Para ju quimalakachatachilh yuchi ju najun ju stavasalanti. Chai tuchi ju ick'asmatnita la'ixmacni pus yuchach ju icnajun ju ani lacamunutpa'. \p \v 27 Para ju yu'unch jantu tamachakxanilh ni ixpai Dios ju ixlhichivinin. \v 28 Ajunich chavai ju Jesús: \p ―Acsni tavanan aquilaxtucmuc'ayau talaclhman ju quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani pus acsnich ju amach'akxaya'it'it tichi chavaich ju quit'in. Vachu' amach'akxaya'it'it ni jantu tu'u' icnavi ju va laqui'akstu. Yuchi ju icchivinin tachi ju quimasunitach ju quimpai Dios. \v 29 Chai ju quimacaminta quint'a'alhtanan. Chai ni akts'iya icnavich tuchi ju k'oxich lhiulai ju yuchi pus yuchi jantu tavanan quilhimacajun. \p \v 30 Acsni naulh ju chunch ju Jesús pus na lhu talhilaca'alh ju yuchi. \s1 Ju Dios catanaviyan ni jantu tachi ju va xalapanac a'una'it'it \p \v 31 Ju Jesús ajunich ju anuch ist'a'israelitanin ju ixtalhilaca'antach ju yuchi: \p ―Pus ju uxijnan ni va tachi alac'a'it'it ju quinchivinti pus slivasalh ni qui'amamaka'unti a'una'it'it. \v 32 Chai amisp'aya'it'itch ju istavasalanti. Chai acsni amisp'aya'it'it ju istavasalanti pus amaxt'uc'ana'it'it ju mimpuxalapanacni'an. \p \v 33 Ju acsni ta'ak'alhtayanalhch ju ali'in lapanacni: \p ―Ju quijnan mak'aniya ix'apapanatnich Abraham icjuntau. Chai jantu tavanan ju va xalapanacni quintanavitan xamati'. Tajuch ni va na'unch ju uxint'i ni acmaxtucanau ju quimpuxalapanacni quinc'an. \p \v 34 Ju Jesús ak'alhtailh: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Tachi chun ju tanavi alactu'unti pus yuchi ju ix'ucxtin'an tanavita ju alactu'unti. \v 35 Ju va xalapanac jantu lai tsucuk'alhi ju la'ixchaka' ju tam ix'ucxtin. Para ju akts'iya ists'alh ju amachaka' catsucuk'alhiya' anch. \v 36 Pus ju quit'in ju ists'alh Dios icjunita ni aclamaxtuyau ju lamimpuxalapanacni'an pus slivasalhch jantu va xalapanacni a'una'it'it. \v 37 Icc'atsai ni is'ask'at'an ju mak'aniya Abraham unt'at'it. Para ni va quilamakniputumpalau ni jantu lac'a'ip'ut'unat'it ju quinchivinti ju iclajuntau. \v 38 Ju quit'in yuchi ju icnajun ju iclakts'intach la'ixmacni ju quimpai. Tachi ju uxijnan ni naviyat'itch ju k'asmat'at'it la'ixmacni ju mimpai'an. \p \v 39 Chai ju lapanacni ta'ak'alhtayanalh. Tajunich: \p ―Pus ju mak'aniya quimpai quinc'an yuchi ju Abraham. \p Chai ajunich ju Jesús: \p ―Ni vasalh ix'apapanatnich ca'ix'unt'it ju Abraham ju mak'anch ixt'ajun pus ixnavit'it tachi ju navilh ju Abraham. \v 40 Para ju chavai ni va quilamakniputumpalau. Ju quit'in ni va iclajumpalau ju stavasalanti ju ick'asmat'ach la'ixmacni ju quimpai Dios. Ju Abraham jantu chunch ixnavi. \v 41 Ju uxijnan va ixlhich'alhcat ju mimpai'an ju naviyat'it. \p Pus tajunich: \p ―Jantu akchunan icjuntau. Va pumatam ju quimpai quinc'an. Yuchi ju Dios. \p \v 42 Pus ju Jesús ajunich: \p ―Ni mimpai'an cava ju Dios ca xaquilamapainiu ju quit'in ni la'ixmacni Dios ju icminta ju ani. Chai mas icminta ju ani jantu va laqui'akstu ju icminta. Is'akstu ju Dios ju xaquimacaminchokoi. \v 43 Tajuch ni jantu lai mach'akxayat'it ju tuchi iclajunau. Ca ixlhiyuchi ni jantu quilak'asmatniputunau ju tuchi iclajunau. \v 44 Ju mimpai'an ju uxijnan yuchi ju lhacaticuru. Chai va ixk'achat yuchi ju navip'ut'unat'it. Ju yuchi amaknini' junita tus la'ixputai'ulacan ju lacamunutpa'. Jantu tavanan najunta ju stavasalanti ni lana jantu mispai tuchi ixtalakxtuch ju stavasalanti. Acsni najun ju ta'aklhtamat va najun tuchi alin ju la'ix'alhunut ni va ta'aklhtaman junita. Chai xapai ju ta'aklhtamat junita. \v 45 Yuchi jantu quilalhilaca'iniyau ju quit'in ni icnajun ju istavasalanti. \v 46 Tis chavaich ju milhi'uxijnan ju lai aqui'ulanilh ju quintalak'alhin. Ni icnajun ju stavasalanti pus tajuch ni jantu quilalaca'iniyau ju uxijnan. \v 47 Ju is'ask'at'a Dios k'asmatni ju ixchivinti. Ju uxijnan jantu k'asmatp'ut'unat'it ni jantu is'ask'at'an Dios unt'at'it. \s1 Ju Cristo akts'iya ixt'ajunch \p \v 48 Ju acsnich ju ist'a'israelitanin ta'ak'alhtayanalh. Tajuni ju Jesús: \p ―Ja jantu c'u'u slivasalh tachi ju iclajunau ni va amachaka'at Samaria chai va p'acxant'a ju lhacaticuru. \p \v 49 Chai ak'alhtayanalh ju Jesús. Ajuni ju lapanacni: \p ―Ju quit'in jantu icpacxanta ju lhacaticuru. Alai va iclajumputunau ni yuchi ju xak'ai ju quimpai Dios. Chai ju uxijnan jantu tu'u' quilalhiulayau. \v 50 Jantu va qui'akstu ju iclacasq'uin ni catanaulh ju lapanacni ni icxak'ai. Alin tichi chavaich ju lacasq'uin ni catanaulh ju lapanacni ni icxak'ai. Chai yuchi ju alakts'intanunu'. \v 51 Slivasalh ju iclajunau. Ju camuctaxtuya' ju quinchivinti jantu catini. \p \v 52 Ju acsnich ju ist'a'israelitanin tajunich: \p ―Ju chavai icc'atsayauch ni va p'acxant'a ju lhacaticuru. Ju Abraham ni nipa. Chai ju lapanacni ju ixtanajun ju ixchivinti Dios vachu' tani. Chai ju uxint'i ni va nomp'alai ni jantu catini ju camuctaxtuya' ju minchivinti. \v 53 Ju uxint'i ja palai xak'ai'at. Ja palai jantu ju mak'aniya quimpai quinc'an Abraham. Ju yuchi ni nipa. Chai vachu' tanita ju lapanacni ju ixtanajunch ixchivinti Dios. Pus ju uxint'i tis chavaich'at navich'ok'oc'an mi'akstu. \p \v 54 Chai ak'alhtayanalh ju Jesús. Ajunich ju lapanacni: \p ―Ni va qui'akstu cava ju iclacasq'uin ni catanaulh ju lapanacni ni icxak'ai pus jantu catilhitapalalh mas chunch catanaulh. Yuchi ju quimpai ju najun ni icxak'ai. Chai ju uxijnan ni va nomp'alat'it ni yuchi ju miDios'an. \v 55 Ju uxijnan jantu misp'ayat'it ju yuchi. Para ju quit'in icmispai ju yuchi. Ni acnaulh ni jantu icmispai ju yuchi pus vachu' va ixnona' ta'aklhtamat acva tachi ju uxijnan. Para ju quit'in icmispai ju yuchi. Chai icmuctaxtuich tuchi najuntach ju yuchi. \v 56 Ju mak'aniya mimpai'an Abraham lhik'achalh ni ixlaca'ita ni calakts'ina' ni acmina'. Chai lakts'ilh. Chai lhik'achalh. \p \v 57 Pus ju acsnich ju ist'a'israelitanin tajunich: \p ―Ju uxint'i jantuca' p'acxant'a cincuenta c'ata. T'as laich lhina'un ni lakts'inch ju Abraham. \p \v 58 Ajunich chavai ju lapanacni ju Jesús: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Acsni tuca' istsucui ju Abraham xact'ajunch. \p \v 59 Chai tasaclich chavai ju chiux ju ixtaput'alhputunch. Para ju Jesús lana apak'osnulh ju lapanacni chai taxtulh ju la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin. La'ixlacaitat ixtalhavat lapanacni ju putapasatilalh acsni tavanan alh. \c 9 \s1 Malac'avani ju Jesús ju alak'ach'ix \p \v 1 Ju Jesús acsni tapasalh ju lacati lakts'ilh pumatam lapanac. Alak'ach'ix ixjunita tus acsni tsuculh. \v 2 Pus ju ix'amamaka'ui tasacmilh ju Jesús. Tajunich: \p ―Amamaka'unu' tis chavaich ju alactu'unulh ni laich xalak'ajun ju va alak'ach'ix. Ja yuchi is'akstu u ixpai u ixnati. \p \v 3 Chai ak'alhtayanalh ju Jesús: \p ―Jantu alak'ach'ix xalak'ajun va ixlaca'atalh ni ca'alactu'unulh ju yuchi nin ixpai nin ixnati. Va alak'ach'ix xalak'ajun ni laich caputalacasuya' ju ixlhich'alhcat ju Dios la'is'atsucunti ju yuchi. \v 4 Tasq'uini ni acnavi ju ixlhich'alhcat ju quimacaminta ni ictit'ajunca' tachi acsni vilhca' ju avilhchan. Cachina' avilhchan acsni acniya'. Ju acsnich tachi ju na va ts'ista cajuna' acsni jantu lai xamati' ch'alhcatnan. \v 5 Ni ictit'ajunca' ju ani lacamunutpa' pus tachi maclhcu icjunita ni icmapulhcui la'ixtac'atsan'an ju lapanacni. \p \v 6 Ju Jesús acsni naulh ju chunch pus akchujlh ju lacat'un. Navilh ju pulhk'om la'ixchu'ut. Pus lhquilin lacpumuc'alh ju la'ixlakchulh ju anu' alak'ach'ix. \v 7 Junich: \p ―A'inchich lakp'uch'ak'ana' laxapos ju Siloé. \p Ju ixtapaka'ut ju anu' pos nomputun Malakachacanta. Pus ju anu' lapanac alh lakpuch'ak'ana'. Chai acsni tasp'itcha lai ix'alac'avanan. \v 8 Ju ixt'atolhnin chai ju ali'inch lapanacni akts'iya ixtalakts'intach ni va isq'uin tumin ju anu' lapanac. Pus acsni c'uch'ucalh tanaulich: \p ―Ja jantiyu' ju ani ju ixtolai lacati chai va isq'uin tumin. \p \v 9 Ju ali'in lapanacni ixtanajunch ni yuchi. Ju ali'in ixtanajun: \p ―Jantiyu'. Va ixt'achunch. \p Para ju alak'ach'ix ixjunita ixmavasalai ni yuchi. \p \v 10 Tajunich chavai: \p ―Pus t'as xalhi'alac'avananch. \p \v 11 Ju alak'ach'ix ixjunita ak'alhtayanalh. Ajunich: \p ―Yuchi ju anu' jok'at ju juncan Jesús navilh pulhk'om. Quilacpumuc'alh laquilakchulh chai quijunilh: “Ap'inchich lakp'uch'ak'ana' ju lacaSiloé”. Pus ic'alh. Iclakpuch'ak'alh. Chai ic'alac'avanalh. \p \v 12 Chai ju alak'ach'ix ixjunita talhisacmichokopa ju Jesús. Tajunich: \p ―Tas anchach ju xa'an ju anu' lapanac. \p Chai ju alak'ach'ix ixjunita lhak'alhtayanalh. Ajunich: \p ―Jantu icc'atsai. \s1 Ju fariseonin taquilhasacmi ju alak'ach'ix ixjunita \p \v 13 Chai alhi'anicalh ju fariseonin ju anu' alak'ach'ix ixjunita. \v 14 Pus avilhchan pa'astacni ixjunita acsni tavanan navilh ju pulhk'om ju Jesús chai acsni amalac'avanilh ju alak'ach'ix. \v 15 Pus ju fariseonin aktam tasacmichokopa ju alak'ach'ix ixjunita. Tajunich: \p ―T'as xalhi'alac'avananch. \p Ju anu' alak'ach'ix ixjunita chani ajuni: \p ―Va quimuc'anilh pulhk'om ju laquilakchulh chai iclakpuch'ak'alh. Chai ic'alac'avanalhch. \p \v 16 Pus ju acsnich ju ali'in fariseonin tanaulh: \p ―Ju ani lapanac jantu la'ixmacni Dios ju xaminacha ni jantu maklaca'ani ju avilhchan pa'astacni. \p Ju ali'in ixtanajunch: \p ―Para tas calhinavilhch ju ani lhamak'an ju va alactu'unu lapanac. \p Pus ju fariseonin jantu va lakatam ixtanavi ixchivinti'an. \v 17 Tasacmichokopa aktam ju anu' alak'ach'ix ixjunita. Tajunich: \p ―Ju uxint'i tis chavaich lhiulai ju xalakpulak'oxiyan lamilakchulh. \p Pus ju anu' alak'ach'ix ixjunita naulh: \p ―Yuchi ju lapanac ju najun ixchivinti Dios. \p \v 18 Pus ju xalack'ajin israelitanin jantuch ixtalaca'i ni yuchi cava ju alak'ach'ix ixjunita. Chai jantu ixtalaca'i ni va calak'oxinicalh ju ixlakchulh. Tus acsni ju talaca'i acsni at'asanicalh ju ixpai ixnati ju anu' alak'ach'ix ixjunita. \v 19 Chai asacmicalh ju xapai xanati. Ajuncanch: \p ―Ju ani ja yuchi ju mints'alh'an ju nonat'it ni va alak'ach'ix ixjunita acsni lak'aulh. Pus ju chavai tas xalhi'alac'avananch. \p \v 20 Ta'ak'alhtayanalh ju ixpai chai ixnati. Tanaulh: \p ―Icc'atsayau ni yuchi ju ani ju quints'alh quinc'an. Yuchi ju alak'ach'ix ixjunita acsni tavanan tsuculh. \v 21 Para jantu icc'atsayau ta xalhi'alac'avananch ju chavai. Chai jantu icc'atsayau tichi chavaich ju xalakpulak'oxi. Pus ju yuchi k'aich. Yuchi ju asacmit'itch. Is'akstuch canona'. \p \v 22 Chunchach ju talhak'alhtayanalh ju ixpai chai ixnati ni va ixtatalhonich ju xalack'ajin ist'a'israelitanin. Ju yu'unch ixtanajuntach ni xamati' canona' ni yuchi ju Cristo ju Jesús ju anu' noncanch camalakachatachilh ju Dios pus jantu calacasq'uinicana' ni lai catanu ju la'ixpujitat'an ju israelitanin. \v 23 Pus yuchach talhinaulh chunch ju ixpai chai ixnati acsni tavanan tanaulh ni k'aich ju ists'alh'an. Yuchach ju casacmicalh. \p \v 24 Pus lhinonchokocalh ist'asanica ju anu' lapanac ju va alak'ach'ix ixjunita. Tajunich: \p ―Anauch ni va yuchi ju xak'ai ju Dios. Ju quijnan icc'atsayau ni va alactu'unu' ju anu' lapanac ju xalakpulak'oxiyan. \p \v 25 Ju acsnich ju anu' alak'ach'ix ixjunita ak'alhtayanalh. Najunch: \p ―Ni alactu'unu' u jantu ju quit'in jantu icc'atsai. Va lakatam taxtokni ju icc'atsai. Va alak'ach'ix xacjunita. Para ju chavai laich ic'alac'avanan. \p \v 26 Chai tasacmichokopa ju anu' alak'ach'ix ixjunita. Tajunich: \p ―Tas xanaviyanch. Tas xalhimalac'avaniyanch. \p \v 27 Chai ak'alhtayanalh ju anu' alak'ach'ix ixjunita. Ajuni: \p ―Ni iclajumpalauch chai jantu xaquilak'asmatnipalau. Tajuch ni va k'asmatch'ok'op'ut'unat'itch aktam. Ja vachu' va ump'ut'unat'it ju uxijnan ixtamamaka'unti. \p \v 28 Pus talhitalhk'amalh ju xalack'ajin israelitanin. Tajunich ju anu' alak'ach'ix ixjunita: \p ―Ju uxint'i ixtamamaka'unch'at. Para ju quijnan ixtamamaka'unti Moisés icjuntau. \v 29 Ju quijnan icc'atsayau ni Dios ju xak'ala ju Moisés. Para ju ani lapanac jantu icc'atsayau ta anchach ju xaminacha. \p \v 30 Chai ak'alhtayanalh ju anu' alak'ach'ix ixjunita. Ajunich ju xalack'ajin ist'a'israelitanin: \p ―Slivasalh k'ai lhamak'an ju ani. Ju uxijnan jantu c'ats'ayat'it ta anchach ju mintacha ju yuchi para ju quit'in quimalac'avanilh. \v 31 C'atsayauch ni jantu k'asmatni ju va alactu'unu' ju Dios. Para ni alin xamati' ju talhoni ju Dios chai navini ju ixk'achat pus yuchi ju k'asmatni. \v 32 Tus la'ixputai'ulacan ju lacamunutpa' jantu tavanan k'asmatcanta ni ca'alilh xamati' ju lai camalac'avani ju va alak'ach'ix lak'ajunta. \v 33 Pus ju anu' lapanac ni jantu cava la'ixmacni Dios ju minta ca jantu lai tu'u' catinavi. \p \v 34 Chai ta'ak'alhtayanalh ju xalack'ajin israelitanin. Tajunich ju anu' alak'ach'ix ixjunita: \p ―Ju uxint'i ists'alh'at ju va alactu'unu lapanacni. Ja va quilamalaniputunauch ju quijnan. \p Pus lana xcoxtucalh junta ixtanun. \s1 Ju ali'in jantu tamachakxaputun ixchivinti Dios \p \v 35 Chai k'asmatlh ju Jesús ni tixcoxtucalh ju anu' alak'ach'ix ixjunita. Chai acsni pakxtokchokolh junich: \p ―Ju uxint'i ja lhilaksi ju ists'alh Dios. ―Juncanch ju alak'ach'ix ixjunita. \p \v 36 Chai ju alak'ach'ix ixjunita k'alhtailh ju Jesús. Junich: \p ―Tis chavaich ju anu' lhich'ivinin ji qui'amigo. Aq'ui'unch ni laich aclhilaksi ju yuchi. \p \v 37 Chai ju Jesús acsni k'alhtailh ju anu' alak'ach'ix ixjunita junich: \p ―Lakts'int'ach. Chai yuchach ju t'onan t'achivinin. \p \v 38 Chai ju anu' alak'ach'ix ixjunita junich ju Jesús: \p ―Iclhilaksiyanch ji qui'ucxtin. \p Chai lana ta'aktsokotanilh. Tsuculh nona' ni yuchach ju Dios. \p \v 39 Chai naulh ju Jesús: \p ―Ju quit'in iclhiminta ju ani lacamunutpa' ni laich caputasuya' ixtalak'alhin'an ju lapanacni. Ju chunch ju tachi ju va alak'ach'ixnin tajunita ni va jantu amachakxanan catamachakxaya' ju stavasalanti. Chai ju tanajun ni tamachakxai ju stavasalanti pus tachi alak'ach'ixnin catajuna' ni jantu cata'amachakxanana'. \p \v 40 Ju ali'in fariseonin ju ixtamakvilanalh junta ixvi ju Jesús acsni tak'asmatnilh ju ani chivinti tajunich ju Jesús: \p ―Ja vachu'as tachi ju va alak'ach'ixnin icjuntau ni jantu lai ic'amachakxananau. \p \v 41 Pus ju Jesús ajunich ju fariseonin: \p ―Ni tachi ju va alak'ach'ixnin cava unt'at'it ni va jantu amach'akxananat'it cava pus jantu ix'ulanic'ant'at'it ju mi'alactu'unti'an. Para ni nonat'it ni mach'akxayat'it ju stavasalanti pus yuchi na lhi'alin ju mi'alactu'unti'an ni jantu naviyat'it. \c 10 \s1 Ixcorral ju borregojni \p \v 1 Ju Jesús tailhi'alh ju chivinti ju ixt'ajun ajunini' ju fariseonin chai naulh: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Ju jantu caputanuya' laxamalhtich ju la'ixcorral ju borregojni ni va alacatam ju capu'ana' pus ju yuchi va ak'alhona' chai va lacatap'astu ju tai'i ju jantu ix'anu'. \v 2 Para ju caputanuya' laxamalhtich yuchach ju ixlhistacna' borregojni. \v 3 Ju ixlhistacna' malhtich malhtek'ani ju vasalh ixlhitacna' borregojni. Ju ixborregojni tak'asmatni ju ixchivinti. Chai ju yuchi at'asani ju ixborregojni la'ixtapaka'ut'an chai alacmaxtui. \v 4 Acsni amaxtuk'ojui ju ix'anuch pus ap'ulhnich. Chai ju ixborregojni tach'ak'ok'aich ni tamispanich ju ixchivinti ju ix'ucxtin'an. \v 5 Para ju va ak'antam ni jantu tamispai pus jantu tach'ak'ok'ai. Alai va ta'ats'alhni va ixlacata ni tamispanich ju ixchivinti ni jantuch ix'ucxtin'an. \p \v 6 Pus ju Jesús acsni naulh ju chunch chivinti va ix'apumavasalaniputun tu'u' ju fariseonin. Para ju yu'unch jantu lai tamachakxa tuchi ju ix'amalanicanch. \s1 Jesús ju k'ox ixlhistacna' ju lapanacni ju tachi borregojni tajunita \p \v 7 Pus aktam ajunchokopa ju Jesús ju fariseonin: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Ju quit'in chunch icjunita tachi ju xamalhtich ju ixcorral ju borregojni. \v 8 Tachi chun ju alhistacnin ju p'ulhnan ixtat'ajun acsni tuca' xacmin va ak'alhonin ixtajunita. Chai va lacatap'astu ixtatai'iputun ju jantu ix'anu'an. Para ju lapanacni ju tachi borregojni tajunita jantu tak'asmatnilh ju ixchivinti'an. \v 9 Ju quit'in chunch icjunita tachi ju xamalhtich ju corral. Ju laquimacni catanuya' catak'alhtaxtuya'. Chai ju laquimacni ca'amaklhtayanank'oya' tachi chun ju ixmaktasq'uinit. \p \v 10 Ju ak'alhona' yuchi lhiminch ni va ak'alhonamputun chai lakmakniputun chai lak'alhiputun. Ju quit'in iclhiminta ni ca'alilh ju is'atsucunti'an ju lapanacni ju conk'alhiyanta lact'iyan. Chai slivasalh k'ox cajuna' ju anu' atsucunti. \v 11 Quit'in ju k'ox xa'alhistacna' ju lapanacni ju tachi borregojni tajunita. Ju k'ox xa'alhistacna' borregojni lhitap'ux ju is'atsucunti va ixlaca'atalh ixborregojni. \v 12 Ju va xalapanac junita jantu chun navi ni jantiyu' ju amanavin. Pus ju yuchi acsni lakts'in ju maktili' ni mintach pus va lacmacoyojuich ju borregojni. Chai ats'alaich. Pus ju maktili' tap'astu alacch'apai chai amakpitsich ju borregojni. \v 13 Pus ju jantu tucan yu' ju xa'alhistacna' yuchach lhi'ats'alai ni va xalapanac junita. Jantu tu'u' lhiulai ju borregojni. \p \v 14 Quit'in ju k'ox ixlhistacna' ju lapanacni ju tachi borregojni tajunita. Ju quit'in ic'amispak'ojui ju quilapanacni. Chai ju qui'anu' quintamispai. \v 15 Chunch vachu' ju quimpai quimispai. Pus vachu' ju quit'in icmispai ju quimpai. Chai ju quit'in acxt'ak'a' ju qui'atsucunti ni catatsuculh ju quilapanacni. Chun tachi tam alhistacna' ni lhixt'ak'a ju is'atsucunti ixlacata ixborregojni. \v 16 Vachu' icpacxanta ali' lapanacni ju tachi borregojni tajunita ju jantuca' quintach'ak'ok'ai. Tasq'uini ni ac'alhimilh. Chai ju yu'unch catak'asmat'a' ju quinchivinti. Va ch'anxtamch catajuna'. Chai va pumatamch cajuna' ju alhistacna'. \p \v 17 Ju quit'in mas acxt'ak'ach ju qui'atsucunti laich ac'amaklhtayananchokoya'. Yuchi quilhimapaini ju quimpai. \v 18 Jantu lai xamati' aquintitai'inilh ju qui'atsucunti ju va la'ixk'achat is'akstu. Qui'akstu ju acxt'ak'a'. Alin ju quintachaput ni lai acxt'ak'a'. Chai alin ju quintachaput ta yu lai acpu'amaklhtayananchokoya'. Junima lhamap'aksin quimpai ju quixtaknita. \p \v 19 Aktam alinchokopa ju ixlaklak'aiti'an ju israelitanin va ixlaca'atalh junima chivinti. \v 20 Na lhu ju israelitanin ju ixtanajun: \p ―Ju yuchi va pacxanta lhacaticuru. Jantu ac'atsananta. Tajuch ni k'asmatniyat'it ju ixchivinti. \p \v 21 Ju ali'in ixtanajun: \p ―Junima chivinti jantu ixchivinti ju tam xamati' ju va pacxanta lhacaticuru. Ju lhacaticuru ja lai camalac'avani ju tam alak'ach'ix. \s1 Ju israelitanin jantu tu'u' talhiula ju Jesús \p \v 22 Ju amachak'an Jerusalén ixtat'ajun mac'ataninin ju ixpujitat'an. Lacalhic'asnin ixjunita. \v 23 Ju Jesús ix'alhtanat'ajun la'ismakspa' la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin junta juncan ix'anu' ju Salomón. \v 24 Pus ju ist'a'israelitanin lana talacaxc'avitnu ju Jesús. Chai tajunich: \p ―Tas vananch ju aquilamavasalaniyau ju stavasalanti. Ni uxint'ich ju Cristo'at pus vasch aquilajuniu. \p \v 25 Chai ak'alhtayanalh ju Jesús. Ajunich: \p ―Ni iclajumpalauch. Ni va jantu lac'a'ip'alat'it. Ju tuchi icnavi la'ixtapaka'ut ju quimpai Dios yuchach ju capuc'atsacana' tichi chavaich ju quit'in. \v 26 Para ju uxijnan jantu lac'a'iyat'it ni jantu quimborregojni unt'at'it tachi ju iclajuntauch. \v 27 Ju lapanacni ju tachi quimborregojni tajunita quintak'asmatnich ju quinchivinti. Chai ic'amispaich. Chai quintach'ak'ok'aich. \v 28 Quit'in ju ic'axtakni ju is'atsucunti'an jonk'alhita. Chai jantu tavanan catanik'alhiya'. Nin xamati' lai ca'amak'osu ju laquimacni. \v 29 Yuchi ju quimpai ju xaqui'axtakni. Chai yuchi ju palai xak'ai tachi chun ju lapanacni. Jantu lai xamati' cati'amak'osu ju la'ixmacni ju quimpai. \v 30 Ju quit'in chai ju quimpai va lakatamch icjuntau. \p \v 31 Aktam tasacchokopa ju chiux ju ist'a'israelitanin. Va ixtaput'alhputunch ju Jesús. \v 32 Pus ju Jesús ajunich: \p ―Na lhu lhamak'an ju xaclamalacasuniyau la'ixmacni ju quimpai. Tasmalhch ju quilalhilacat'alhmaputunau. \p \v 33 Ta'ak'alhtayanalh ju ist'a'israelitanin. Tajunich: \p ―Jantu iclalacat'alhmaputunau ixlacata ju k'oxi lhich'alhcat ju navit'a. Para va ixlaca'atalh ju macxcai chivinti ju na'un ni na'un ni Dios'at. Para ni va lapanac ump'alat'a. \p \v 34 Ak'alhtayanalh ju Jesús: \p ―Ja jantu p'ast'ac'at'it ni ts'okcanta ju lamilhamap'aksin'an ni ma chani naulh ju Dios: “Icnaulh ni diosnin unt'at'it ju uxijnan”. \v 35 Pus diosnin alhixak'alacalh ju yu'unch ju axtaknicalh ixlhich'alhcat ju Dios. Chai ju tuchi ts'okcanta lacalhamap'aksin jantu lai catimapaxacalh. \v 36 Ja jantu vana va chun ju quit'in ni quisacxtutach ju quimpai Dios chai quimalakachachilh ju ani lacamunutpa'. Tajuch ni va quilajunau ni macxcai ju icchivinin acsni icnajun ni ists'alh Dios ju icjunita. \v 37 Pus ni jantu ixlhich'alhcat ju quimpai ju icnavi pus jantu aquilalaca'iniu. \v 38 Para ni icnavi ju ixlhich'alhcat ju Dios pus ap'ulac'a'it'itch ju icnavi mas jantu lai lac'a'iyat'it ju tuchi iclajunau. Ju chunch lai amisp'aya'it'itch ni va lakatam Dios icjuntau ju quimpai chai ju quit'in. \p \v 39 Aktam ixtach'apaputumpalai ju Jesús. Para lana taxtulh ju yuchi junta ixtavilanalhch ju fariseonin. \p \v 40 Aktam anchokopa ju mak'antacutni lacxcan Jordán junta p'ulhnan ix'amakpaxanan ju Xivan. Anchach ju tolhcha. \v 41 Na lhu lapanacni ju ixtalakminch ju Jesús chai chani ixtanajunch: \p ―Ju Xivan jantu tu'u' lhamak'an navita. Para tachi chun ju naulh ju Xivan ixlacata ju ani lapanac islivasalh. \p \v 42 Chai na lhu talhilaca'alh ju Jesús. \c 11 \s1 Ix'aninti ju Lázaro \p \v 1 Ju acsnich ixtak'ank'ai pumatam lapanac ju ixjuncan Lázaro. Chai ju yuchi ix'alin ju ix'alak'avin. Ju pumatam ixjuncan Malia. Chai ju pumatam ixjuncan Marta. Va lakputam ixtat'ajun junta juncan Betania. \v 2 Ju Malia isp'isek'e ixjunita ju Lázaro ju anu' ixtak'ank'ai. Yuchach ju Malia ju lacamuc'alh ju ixc'uch'u ju qui'ucxtin'an Jesús. Chai ju anu' c'uch'u na saksi ix'acamin. Chai ju Malia ach'anxac'analh la'ix'ai. \v 3 Pus ju anu' atsi'in ju ix'alak'avin ixtajunita ju Lázaro tamalakacha ju ixlapanacni'an junta ixvilhcha ju Jesús. Chai ju yu'unch tajunilh ju Jesús: \p ―Ucxtin ju lapanac ju na map'aini na tak'ank'ai. \p \v 4 Acsni k'asmatlh ju Jesús ju chunch pus ajunilh ju anu' lapanacni: \p ―Jantiyu' xalhixtaknican ju ani tak'ank'at ni va caniya'. Yuchi xalhixtaknican ju ani tak'ank'at ni catanona' ju lapanacni ni na tachapun ju Dios. Chunch ju acpumispacana' ni icxak'aich ju quit'in ju ists'alh Dios icjunita. \p \v 5 Ju Jesús na ixt'alamapaini ju Marta chaich ju isp'isek'e chaich ju Lázaro. \v 6 Para ju Jesús acsni k'asmatlh ni ixtak'ank'ai ju Lázaro pus titolhcha lakat'ui vilhchan junta ixvilhcha. \v 7 Ju astan ajunilh ju ix'amamaka'ui: \p ―Ca'anchokoch ju xa'estado Judea. \p \v 8 Ju ix'amamaka'ui tajunich: \p ―Amamaka'unu' tuca' mak'an ixtalacat'alhmaputumpalachan ju quint'a'israelitanin'an. Chai ja va p'inch'ok'op'ut'unch ju anch. \p \v 9 Ak'alhtayanalh ju Jesús: \p ―Ja jantu pacxanta lakacaut'ui hora ju tam avilhchan. Pus ju ca'alhtanana' ju tuncu jantu tu'u' puk'alhk'osa ni lakts'in ju xa'atuncunu' ju ani lacamunutpa'. \v 10 Para ju va ts'ista la'ixtac'atsan cak'alhk'osa' ni mati' ju atuncunu' ju la'ix'alhunut. \p \v 11 Acsni naulh ju ani pus astan ajunich: \p ―Ju qui'amigo'an Lázaro lhtataich. Para ac'ana' macujunu' ju la'ilhtatat. \p \v 12 Ju acsnich ju ix'amamaka'ui tanaulhch: \p ―Qui'ucxtin ni va lhtatai pus palai cajuna'. \p \v 13 Ju Jesús va ix'ajumputunch ni nitach vasalh. Para ju yu'unch va ixtalhimachakxai ni ca vasalh va lhtatai ju Lázaro. \v 14 Lana acsnich ju vas ajunilh ju Jesús ni nilhch ju Lázaro. \v 15 Chai ajunich: \p ―Na iclhik'achan ju milacata'an ni jantu anch xacvilhcha acsni tavanan xani ju Lázaro. Ju chunch ni laich palai aquilapulhilaksiyau. Para ju chavai ca'auch lakts'inin. \p \v 16 Ju acsnich ju Tumax ju ixjuncan Cuate ajunich ju ix'alact'atamaka'ui: \p ―Ca'auch vachu' ju quijnan'an ni laich k'aixtam cat'anitachau ju Jesús. \s1 Jesús ju lai amacxtui ju tanitach chai axtaknichokoi is'atsucunti'an \p \v 17 Acsni cha'alh ju Jesús ju la'ixchaka' ju lijunto mac'atsanicalh ni lakat'at'ich avilhchan ix'acnui ju Lázaro. \v 18 Ju lak'achak'an Betania vanin ixt'alach'apata ju lak'achak'an Jerusalén. Tachi lakat'utu kilómetro ixlhimakat. \v 19 Pus yuchi lai ixtalhilakminta ju Marta chaich ju Maliach na lhu ju ist'a'israelitanin. Va ixtamatank'oxaxk'ayai ni jantu na cata'amak'aninilh ju ixlacata ju lijunto isp'isek'e'an Lázaro. \v 20 Ju Marta acsni k'asmatlh ni vaninch minta ju Jesús pus alh pakxtoknu'. Para ju Malia tavilhca' lacachaka'. \v 21 Pus ju Marta junich ju Jesús: \p ―Qui'ucxtin ni c'a'ixvilht'i ju ani pus jantu ixtini ju quimp'isek'e. \v 22 Para icc'atsai mas chavai tachi chun ju asq'uiniya' ju Dios caxtakniyan. ―Najunch ju Marta. \p \v 23 Ju Jesús junich ju Marta ni k'alhtailh: \p ―Calok'onchokoya' ju mimp'isek'e. \p \v 24 Chai ju Marta junich ju Jesús: \p ―Icc'atsai ni calok'onchokoya' ju quimp'isek'e la'ix'aclanti ju lacamunutpa' acsni catalok'onchokoya' ju tanitach. \p \v 25 Chai ju Jesús junich: \p ―Quit'in ju ic'amalok'onininchokoi. Chai quit'inch ju icxt'ak'a ju atsucunti jonk'alhita. Ju quilhilaca'anch mas caniya' ju ixlacatuna para catsucuyanta ju ixtacuvin ju lact'iyan. \v 26 Chai tachi chun ju alin is'atsucunti'an ju jonk'alhita va ixlaca'atalh ni quintalhilaca'anch pus catatsucuk'alhiyanta ju lact'iyan. Ja lac'a'i ju ani. \p \v 27 Ju Marta junich: \p ―Chunch ji qui'ucxtin. Iclaca'ich ni uxint'i ju Cristo'at. Ists'alh'at Dios ju noncanch ni camina' ju ani lacamunutpa'. \s1 Ju Jesús k'alhun junta ix'acnui ju Lázaro \p \v 28 Acsni naulh ju chunch ju Marta pus lana anchokolh la'ixchaka'. Chai lana va sek t'asanilh ju isp'isek'e ju Malia ixjuncan. Junich: \p ―Ju amamaka'unu' anu' yacha chai t'asaniyanch. \p \v 29 Chai ju Malia acsni k'asmatlh ju anu' chivinti pus lana vats'alhti taya. Lak'alh junta ixvilhcha ju Jesús. \v 30 Pus tuca' ixcha'an ju Jesús ju lak'achak'an Betania. Va anchca' ixvi junta t'alapakxtoklh ju Marta. \v 31 Pus ju Malia vats'alhti taya junta ixvi chai taxtulh. Pus ju ixtavilanalh la'ixchaka' ju Malia acsni talakts'ilh ni taxtulh pus tach'ak'ok'alh. Talaclajunich: \p ―Ca anch ju xa'an k'alhutolhna' junta mak'acanta ju ixlacatuna ju lijunto isp'isek'e. \p \v 32 Ju Malia acsni cha'alh junta ixvi ju Jesús pus lana ta'aktsokotalh vanin junta ixya. Junich: \p ―Qui'ucxtin ni c'a'ixvilht'i ju ani pus jantu ixtini ju quimp'isek'e. \p \v 33 Ju Jesús acsni lakts'ilh ju Malia ni na ixk'alhunch chaich ju ist'a'israelitanin ju ix'alact'amintach k'aixtam ni vachu' ixtalack'alhun pus xcanilhch ju ix'alhunut ju Jesús. Amak'aninilh. \v 34 Ajunich ju Malia chai Marta: \p ―Tas anchach ju mak'at'at'it ju ixlacatuna ju lijunto Lázaro. \p Tanajunch ju Malia chai ju Marta: \p ―Asok'och ji qui'ucxtin. Alakts'int'achich. \p \v 35 Ju Jesús lana tsuculh k'alhunu'. \v 36 Ju acsnich ju ist'a'israelitanin tanaulhch: \p ―Alakts'int'itch. Slivasalh na ixt'alamapaini ju Lázaro. \p \v 37 Para ju ali'in tanaulh: \p ―Ju ani lapanac lai malac'avani ju alak'ach'ix. Tajuch ni jantu lai xac'uch'upalai ni jantu c'a'ixnilh ju Lázaro. \s1 Ta'acxtuchokolh ju Lázaro junta ixmacnucanta \p \v 38 Ju Jesús aktam xcanichokopa ju ix'alhunut. Alh junta ixmak'acanta ju ixlacatuna ju lijunto Lázaro. Anch junta pulhucucu talhpa ixjunita. Chai ixyonicanta lht'ak'alh chiux ju laxamalhtich. \v 39 Ajunich ju Jesús ju lapanacni: \p ―Amak'osut'it ju chiux. \p Para ju Marta ju ixlak'auch ju lijunto naulhch: \p ―Qui'ucxtin para na ca acaminch ju chavai ni lakat'at'ich avilhchan ju xatamai ju ani. \p \v 40 Ju Jesús junich: \p ―Ja jantu icjunan ni chavai ju alakts'ina' ju ixtachaput ju Dios ni vasalh alac'a'it'i. \p \v 41 Ju acsnich tamak'osulhch ju chiux. Chai ju Jesús talakst'alh ju lact'iyan. Naulh: \p ―Quimpai icxtakniyan lhak'ailakts'in ni quink'asmatnitach ju tuchi xacsq'uiniyan. \v 42 Ju quit'in icc'atsai ni akts'iya quink'asmatnich. Para va ixlaca'atalh'an ju ixtalhavat lapanacni ju ani tavilanalh icsq'uiniyanch chunch ni laich catalaca'iya' ni uxint'i ju q'uimac'at'ant'a ju ani lacamunutpa'. \p \v 43 Acsni nonk'o junima chivinti ju Jesús pus lana p'as chivinilh acsni junilh ju lijunto Lázaro: \p ―Lázaro at'axt'uch makspa'. \p \v 44 Pus ju Lázaro taxtulh junta ixmacnucanta. Ixch'anch'icantaca' chai ixmakch'icantaca' lacapumpu' acsni taxtulh. Chai ju ix'ucxpu' ixlacapach'icantaca' lacapayu. Ajunich ju Jesús ju lapanacni: \p ―Alacxk'otnit'itch junta lacch'inicanta. Chach ancha la'ixchaka'. \s1 Lhilacchivinincalh ni camaknicanach ju Jesús \p \v 45 Ju acsnich na lhu ju ist'a'israelitanin ju ixtalakminta ju Malia talhilaca'alh ju Jesús ni talakts'ilh tuchi navilhch ju yuchi. \v 46 Para ju ali'in ta'alh lakts'inin ju fariseonin. Ta'alh juninin tuchi navilhch ju Jesús. \v 47 Ju acsnich ju xalack'ajin palijni chaich ju fariseonin tamak'aixtoklh ju ixt'axalack'ajin. Ixtalajunich: \p ―Tas calayauch ju chavai. Ju ani lapanac na lhu lhamak'an ju malacasui. \v 48 Ni va calhilak'a'iyau pus chux ju quint'a'israelitanin'an catalhilaca'ank'oyach ni ix'ucxtin'an junita. Chai cataminach ju romanonin ju talhinajun ju ani lacat'un chai catalak'alhiya' ju quimpujitat'an chai aquintamaknik'oyan. \p \v 49 Para pumatam lhiyu'unch ixjuncan Caifás. Ju yuchi xak'ai pali ixjunita ju anu' c'ata. Ju yuchi ajunich ju ixt'axalack'ajin: \p ―Ju uxijnan jantu tu'u' misp'ayat'it. \v 50 Jantu mach'akxayat'it ni palai k'ox ju quilacata'an ni canilh pumatam lapanac. Jantu camaknik'ocau ju quijnan'an ju israelitanin juntau. \p \v 51 Ju Caifás jantu va la'is'akstu pastaclh ju ani chivinti. Para ni xak'ai pali ixjunita ju anuch c'ata pus yuchi lhinaulh ni caniya' ju Jesús ix'okxtapalhni ju ist'a'israelitanin. \v 52 Chai jantu va yuchi ni canilh ix'okxtapalhni ju ist'a'israelitanin. Para vachu' la'ix'aninti va lakatam ix'anavik'oputun ju is'ask'at'an Dios ju tat'ajun ixlhilacaputs'un ju lacamunutpa'. \v 53 Pus tus acsnich avilhchan ju tapastaclh ta yu laich catapumakniya' ju Jesús. \p \v 54 Ixlhiyuchach ju Jesús jantu ix'alhtanamputun la'ix'ucxlacapu'an ju ist'a'israelitanin. Va alh laxalacat'un junta vanin ixt'alach'apata ju anu' xalacat'un junta mati' tu'u' ixjunita. Alh ju lak'achak'an ju ixjuncan Efraín. Anch ju alact'atolhcha ju ix'amamaka'ui. \p \v 55 Ju ixc'atan'an ju israelitanin vanin ixjunita. Ju c'atan ju ixpupastaccan ju anu' atats'isni acsni tatak'alhtaxtulh la'ix'aninti'an ju xalack'ajin ists'alan ju mak'aniya israelitanin. Pus acsni tuca' ixchin ju anu' c'atan pus na lhu lapanacni ixtacha'anta ju lak'achak'an Jerusalén. Ixtataxtutacha la'ixt'un'an. Va ixta'an navinin tachi ju ixnajunch la'ixlhamap'aksin ju Moisés ni laich cata'ulh ju ixborrego'an. \v 56 Chai ixtapuxcajuich ju Jesús. Chai ixtalajunich ju sia yu'unch acsni ixtayanalh lacak'ai ixpujitat'an: \p ―T'as nonat'it ju uxijnan. Ja camina' nu' ju chavai c'atan ju anuch ju juncan Cristo u jantu. \p \v 57 Ju xalack'ajin palijni chaich ju fariseonin ixtaxtaktach ju lhamap'aksin ni tam xamati' cac'atsaya' ta anchach ju catsucucha ju anuch Jesús pus lana canonach. Ju chunch laich cata'ana' ch'apanin. \c 12 \s1 Ju Jesús lacamuc'acalh ju c'uch'u ju na c'us ix'acamin \p \v 1 Acsni chinchokocha ju Jesús ju lak'achak'an Betania pus lakachaxanca' avilhchan ixtic'acxaca' acsni cajunach ju anu' c'atan ju lak'achak'an Jerusalén. Ju Betania ixlak'achak'an ixjunita ju anu' Lázaro ju ixnita chai ixlok'onchokota la'ixtachaput ju Jesús. \v 2 Anch ju tanavinilh lakatam lacvaiti ju Jesús. Chai ju Marta ixt'ak'a vaiti. Chai ju Lázaro ixmaktapakstitama junta ixta'akstitamanalh ju Jesús junta ixtat'ajun venin ni chunchach ixtalhilanita. \v 3 Ju acsnich ju Malia ch'apalh paitat kilo ju na saksi c'uch'u ju va ach'itin ixnavicanta chai na laklhu ixtapalh ixjunita. Chai ju yuchi ch'anmuc'alh la'ixch'anch'aja' ju Jesús chai lhich'anxaca la'ix'ai. Pus ju chaka' na c'us pulac'acamilh ju lacac'uch'u. \v 4 Para pumatam ixtamamaka'un ju Jesús jantu k'ox lhiula. Ju yuchi Judas Iscariote ixjuncan. Ists'alh Simón. Yuchi ju anu' camak'axt'ak'a' ju Jesús. Pus ju yuchi naulh: \p \v 5 ―Tajuch ni jantu lakat'utu cientos xalhist'ai ju ixc'uch'u chai ca'ix'axtaknilh ju quilhpatinin. \p \v 6 Mas chunch ju naulich para jantu slivasalh ni va camapaini ju quilhpatinin. Alai punaulh ni va ak'alhona' ixjunita. Chai yuchi ju ixmak'atach ju ixtumin ju Jesús chaich ixtumin'an ju ix'at'amamaka'uich. Chai anch ju ixk'alhomacutuich ju tumin. \v 7 Ju acsnich ju Jesús junich: \p ―Amac'auch. Ju yuchi ixmak'ata ju ani c'uch'u. Chai ju chavai quixt'ek'emuc'anilh ni camak'acana' ju quilacatuna. Chunch ju xanavich tachi ju lhilanitauch ni nican. \v 8 Ju quilhpatinin akts'iya catat'a'alhtananan. Para ju quit'in jantu lai actilat'a'alhtanank'alhiu. \s1 Acsni lhilacchivinincalh ixlacata ju Lázaro \p \v 9 Na lhu ju israelitanin tac'atsa ni anch ixvi ju Jesús la'ixchaka' ju Malia. Para jantu va yuchi ixtalhiminta ni va ca'ixtalakts'imputulh ju Jesús. Para vachu' ixtalakts'imputunch ju Lázaro ju ixlok'onchokotach la'ixtachaput ju Cristo acsni ixnita. \v 10 Ju xalack'ajin palijni ixtalajunich ju sia yu'unch ni camaknicanach vachu' ju Lázaro. \v 11 Pus va ixlaca'atalh ni malok'onichokocalh ju Lázaro na lhu ju israelitanin tapumacaulh ju ixpalijni'an chai talhilaca'alh ju Jesús. Yuchi ixtalhipast'ac'ach ni camaknicalh ju Lázaro. \s1 Ju Jesús tanucha ju lak'achak'an Jerusalén \p \v 12 Acsni tuncunchokopa ju ixtalhavat lapanacni ju ixtachinta junta ixlai ju anu' c'atan tak'asmatlh ni mintach ju Jesús ju lak'achak'an Jerusalén. \v 13 Pus tachakx'ilh ju ix'axtacna'an chai tach'apalhch chai ta'alh pakxtoknin ju Jesús. Ixtanajunch: \p ―Calak'ayacalh ju Dios. Paxcat ju ix'ucxtin'an ju israelitanin ju minta la'ixtapaka'ut ju Dios. \p \v 14 Ju Jesús lhitaju lakatam puru chai putoc'alh. Tachi ju ts'okcanta junta najun: \q1 \v 15 Jantu at'alhan ji amachak'an Jerusalén. \q1 Anich minta ju mi'ucxtin'an. Pujucalh ju puru. \p \v 16 Ju acsni jantu tamachakxa ju ani taxtokni ju ix'amamaka'ui ju Jesús. Para acsni anchokolh lact'iyan ju Jesús acsnica' ju tapastaclh ju ani taxtokni ni chunchach ists'okcanta ixlacata yuchi chai ni chunchach ju tamuctaxtulh ju lapanacni. \p \v 17 Tachi chun ju lapanacni ju ixtalakts'inch ju Jesús acsni malok'onichokolh ju Lázaro acsni junilh ni cataxtulh junta ixmacnucanta pus yu'unch ju ixtanajunch ni vasalh chunch ju navilh ju Jesús. \v 18 Ju lapanacni ni ixtak'asmat'ach tuchi lhamak'an ixnavita pus yuchi taquilhipakxtoklh ju Jesús. \v 19 Pus ju fariseonin ixtalaclajunich ju sia yu'unch: \p ―Alakts'int'it. Ju quijnan'an jantu quiclaca'icanau. Chux ju lapanacni catach'ak'ok'ayach ju anu' lapanac ju Jesús juncan. \s1 Ju lapanacni ju ix'ajuncan griegonin ixtalakts'imputun ju Jesús \p \v 20 Vachu na lhu ixtamak'anta ju griegonin junta ixta'anta ju israelitanin ju ixtamaknajun ni Cristo yuchi ju xak'ai. Chunch ixtanajun junta lai c'atan. \v 21 Ju yu'unch talak'alh ju Pilipe ju amachaka' Betsaida lhiGalilea. Tatapaininilh. Tajunich: \p ―Qui'amigo. Iclakts'imputunau ju Jesús. \p \v 22 Pus ju Pilipe alhch junini' ju Tilix. Chai ju Tilix t'a'alhch ju Pilipe. Ta'alhch juninin ju Jesús. \v 23 Ju acsnich ju Jesús alack'alhtailh. Ajunich: \p ―Vaninch chinch ju avilhchan acsni catac'atsayach ju lapanacni ni icxak'ai. Quit'inch ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. \v 24 Slivasalh ju iclajunau. Ju satalhts'i trigo ni jantu capuch'ilh ju ix'axt'ak'a junta ch'ancanta lacat'un pus jantu lai tu'u' catixtaklh ju xalhi'ut. Para ni capuch'iya' pus cap'una' chai caxajtachilh chai na lhu caxt'ak'a' ju xalhi'ut. Pus tachi ju tapasai lasatalhts'i trigo pus chunchach vachu' ju catapasaya' ju laqui'atsucunti'an. \v 25 Ju na mapaini is'atsucunti ju ani lacamunutpa' cats'ank'ayanta ju sa'atsucunti ju lact'iyan. Para ju jantu tu'u' lhiulai ju is'atsucunti ju ani lacamunutpa' pus pulhajai ju is'atsucunti jonk'alhita lact'iyan. \v 26 Ni xamati' quinch'alhcatnaniputun pus aquinch'ak'ok'alh. Chai vanta anchach ju actsucuya' ju quit'in pus anchach vachu' catsucuya' ju quilapanac. Ni xamati' quinch'alhcatnaniputun pus camispacana' ni xak'ai la'ixmacni ju quimpai. \s1 Ju Jesús alacjuni ni caniya' \p Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani naulh: \p \v 27 ―Ju chavai quixcani ju qui'alhunut. Tijuch ju acnona'. Ja acnonach: “Quimpai aquimak'alht'axt'uch ju anu' minta pants'iquis”. Jantu lai actinaulh ju chunch ni yuchi iclhitsucuta ju ani lacamunutpa'. \v 28 Alai acnona': “Quimpai chach tac'atsa ju lapanacni ni xak'aich'at”. \p Chai acsni naulh ju chunch ju Jesús pus lana mincha lakatam chivinti ju lact'iyan ju naulh: \p ―Tac'atsalh ju lapanacni ni icxak'ai chai aktam camasunichokocana'. \p \v 29 Ju anu' lapanacni ju vanin ixtayanalh tak'asmatlich ju anu' chivinti. Chai ixtanajunch ni va t'asalh t'ajin. Chai ju ali'inch ixtanajunch ni anquilh ju xaxak'alai. \v 30 Ak'alhtayanalh ju Jesús. Ajunich: \p ―Jantu quilacata ju xalhimin junima chivinti. Para milacata'an. \v 31 Ju chavai amuc'anicalhch ixtalak'alhin'an ju lapanacni. Chai ju xa'ucxtin ju a'okxchok'oi chux ju lacamunutpa' jantuch lai catilhinonk'o. \v 32 Ju quit'in ni acxtucmuc'acana' ju lacacurus pus ac'at'asanik'oyach ju laquimacni tachi chun ju lapanacni. \p \v 33 Ju punaulich ju chunch ju Jesús va ix'amamachakxaninimputunch ta yu capuniyach. \v 34 Ta'ak'alhtayanalh ju ixtalhavat lapanacni: \p ―Ju quijnan ick'asmat'auch ni najun ju lacalhamap'aksin ni catsucuk'alhiya' ju Cristo ju noncan camalakachatachilh ju Dios. Para ju uxint'i na'un ni tasq'uini ni caxtucmuc'acalh lacacurus ju malakachatachilh ju Dios ni lapanac catsucuya' ju ani. Tis chavaich ju ani ju malakachatachilh ju Dios ni lapanac catsucuya' ju ani. Ja yuchi ju Cristo juncan. \p \v 35 Ju acsnich ju Jesús ajunich: \p ―Pus va pants'iquisch ju ti'alin ju atuncunu' ju lamilhi'uxijnan. Alac'asq'uint'it ni chach tamapulhcunin ju lami'alhunut'an ni alinca' ju tachi atuncunu' lamilhi'uxijnan. Ni jantu lak'a'iyat'it pus jantu xcai ni catak'alhi ju mi'atsucunti'an. Chunch a'una'it'it tachi tam xamati' ju alhtanan laca'atats'isni. Ju yuchi jantu c'atsai ta'anchach ju pu'an. \v 36 Ju quit'in tachi ju atuncunu' icjunita. Pus ni ictilat'avilau pus tus chavai aquilalhilaca'au. Ju chunch ats'uc'uya'it'it tachi ju lapanacni ju tat'ajun laqui'atuncunu'. \p Ju ani chivinti acsni naulh ju Jesús pus lana alh. Alack'osmak'alh ju lapanacni. \s1 Ju israelitanin jantu tavanan talaca'i ju ixchivinti Cristo \p \v 37 Ju Jesús mas navilhch ju la'ix'ucxlacapu'an ju lapanacni na lhu lhamak'an nin chunch jantu ixtalhilaca'an. \v 38 Ni chunchach talalh pus uctaxtulh ju ixchivinti ju mak'aniya lapanac ju Isaías ixjuncan. Ju yuchi ixnajun ixchivinti Dios chai chani ju junilh ju Dios: \q1 Tis chavaich ji qui'ucxtin ju laca'ita ju quinchivinti'an. \q1 Tis chavaich ju ismasunicanta ni na tachapun'at ji qui'ucxtin Dios. \m \v 39 Chunch ju naulh ju Isaías. Chai ni jantu lai ixtalaca'i pus uctaxtulh ixchivinti ju Isaías junta chani nonchokoi laca'alacatam ats'oknut: \q1 \v 40 Dios ju anavilh ni alak'ach'ixnin catava la'ixtac'atsan'an ju lapanacni. \q1 Chai na p'as anavinilh ix'alhunut'an. \q1 Ju chunch jantuch lai catapamachakxanana' ju ixtac'atsan'an. \q1 Chai jantu lai catalaca'iya' tu'u' la'ix'alhunut'an. \q1 Chai jantu lai tam catapast'ac'a' la'ix'alhunut'an ni laich tam ac'anavinilh ix'alhunut'an. \m \v 41 Yuchach ju ani ju naulh ju Isaías acsni masunilh ju Dios ni yuchach ju Dios ju xak'ai tucan. Chai chunch ju lhichivinilh. \p \v 42 Akts'iya na lhu ju xalack'ajin talhilaca'alh ju Jesús. Para va ixlaca'atalh'an ju fariseonin jantu ixtapunomputun ju anuch xalack'ajin ni ixtalhilaca'anta ju Jesús. Va ixtanajunch ni jantu ca'axcoxtucalh la'ixpujitat'an ju ist'a'israelitanin ni jantu xamati' cac'atsa ni talhilaca'anta ju Jesús. \v 43 Chunch ju talalh ni va palai k'ox ixtalhiulai ni catanaulhch ju ixt'alapanacni ni xalack'ajin tajunita. Palai jantu tu'u' talhiula ni Dios ju canaulh ni xalack'ajinch catava. \s1 Ju la'ixchivinti Jesús caputasuyach ju ixtalak'alhin'an ju lapanacni \p \v 44 Ju Jesús p'as naulh: \p ―Ju quilhilaca'antach jantu va quit'in ju quilhilaca'anta. Para vachu' yuchi ju lhilaca'an ju quimacaminta. \v 45 Chai va tichi chavaich ju quilakts'in pus tachi ju va lakts'in ju quimacaminta. \v 46 Ju quit'in icminta ju ani lacamunutpa' tachi ju tu'u' maclhcu ni laich ac'amalacpucujuya' ju lapanacni. Ju chunch tachi chun ju quintalhilaca'anch quit'in jantu va tachi ts'ista cajuna' ju la'ixtac'atsan'an. \v 47 Ju cak'asmat'a' ju quinchivinti para ni jantu tu'u' calhiulaya' pus jantu quit'in ju ic'ulani ixtalak'alhin. Jantiyu' iclhiminta ju quit'in ni va ac'a'ulanilh ixtalak'alhin'an ju lapanacni. Va icminta amak'alhtaxtunu' ju lapanacni. \v 48 Alin tuchi ixtalakxtuch ju ulani ixtalak'alhin ju jantu tu'u' quilhiulai chai ju jantu laca'i ju quinchivinti. Ju chivinti ju icnajunta anch ju caputasuyach ixtalak'alhin'an acsni cachina' ju avilhchan ju ix'aclanti lacamunutpa'. \v 49 Chai jantu va qui'akstu ju icchivinin. Para yuchi ju icnajun tuchi quijuni ju quimpai ju quimacaminta. Chai yuchi ju quimavasalanilh ta yu laich acnona'. \v 50 Chai icc'atsaich ni alin ju atsucunti jonk'alhita acsni muctaxtucan ju la'ixlhamap'aksin ju quimpai Dios. Pus yuchi ju icnajunch tachi ju quijunitach ju quimpai Dios. \c 13 \s1 Ju Jesús ach'anch'ak'a ju ix'amamaka'ui \p \v 1 Tuca' c'atan ixjun. Ju anu' c'atan acsni ixpupastaccan ju anu' atats'isni acsni tatak'alhtaxtulh la'ix'aninti'an ju xalack'ajin ists'alan ju mak'aniya israelitanin. Pus ju Jesús c'atsalh ni chintach ju ix'avilhchan ni camaconach ju ani lacamunutpa'. Canach lact'iyan junta vi ju ixpai. Pus ju yuchi akts'iya ix'amapainich ju ixlapanacni acsni ix'alact'avi ju ani lacamunutpa'. Para ju chavai ni ca'anach pus amasunilh ni vasalh na amapaini. \p \v 2 Acsni tapakstitama ju lacamixa pus ju lhacaticuru ixlhitanunch la'ix'alhunut ju Judas Iscariote ju ists'alh Simón. Yuchach ju mapast'ac'ani ni laich camak'axtaklh ju Jesús. \v 3 Ju Jesús akts'iya isc'atsaich ni ixtaknik'ojutach ju ixpai tachi chun ju taxtokni la'ixmaca'. Chai isc'atsaich ni la'ixmacni Dios ju taxtutacha chai la'ixmacni Dios ju ca'anchokoya'. \v 4 Pus acsni tavenk'olh pus ju Jesús taya lacamixa. Chai maxtulh lakatam ixpumpu'. Ch'apalh alakatam pumpu' chai musatoc'alh. \v 5 Ju acsnich ju yuchi mujulh ju xcan lacak'ax chai tsuculh alakch'ak'anini' ixch'aja'an ju ix'amamaka'ui. Chai ix'ach'anxacaich lacapumpu' ju ismusajuc'alh. \p \v 6 Para acsni lak'alh ju Simón Pitalu' pus ju yuchi junich: \p ―Qui'ucxtin ja aq'uinch'ak'aniya'i'an vachu' ju laquinch'aja' ju quit'in. \p \v 7 Chai ju Jesús junich: \p ―Ju tuchi icnavi ju uxint'i jantu mach'akxai ju chavai. Para amach'akxaya' astan. \p \v 8 Pus ju Pitalu' juni: \p ―Jantu tavanan aq'uint'ich'anch'ak'at'i. \p Chai ju Jesús junich: \p ―Ni jantu acch'anch'ak'ayan pus jantu quilak'au'at. \p \v 9 Chai junich ju Simón Pitalu' ju Jesús: \p ―Qui'ucxtin pus jantu va yuchi ju quinch'aja' ju aq'uinch'ak'anin. Para vachu' ju quimaca' chaich ju qui'aktsulhch. \p \v 10 Chai junich ju Jesús: \p ―Ni lhiyaxch ju xap'ax pus jantu tasq'uini ni acch'ak'anik'ojun ju milacatuna. Va minch'aja' ju acch'ak'aniyan. Ju ali' milacatuna ch'ak'ak'ocantach. Chai ju uxijnan ch'ak'anic'ant'at'itch ju lami'alhunut'an vachu'. Para jantu minchux'an. \p \v 11 Ju Jesús isc'atsaich tichi chavaich ju camak'axt'ak'a'. Yuchi lhinaulh ni jantu si ach'ak'anik'ocanta ju ix'alhunut'an. \p \v 12 Ju astan acsni ach'anch'ak'ak'olhch pus lakch'ichokolh ju ixpumpu'. Tapakstitamachokolh ju lacamixa. Ajunich ju ix'amamaka'ui: \p ―Ja mach'akxayat'it ju tuchi xaclanaviniyau. \v 13 Ju uxijnan acsni quilalhichivinau nonat'it ni ic'amamaka'unu' chai ic'ucxtin. Vas nonat'it ni chunch icjunita ju quit'in. \v 14 Pus ju quit'in ni mi'ucxtin'an chai mi'amamaka'unu'an icjunita ni iclach'ak'aniuch ju minch'aja'an pus tasq'uini ni alach'anch'ak'aya'it'itch vachu' ju milhi'uxijnan. \v 15 Iclaxtakniuch ju lhilakts'intaiti. Ju uxijnan vachu' chunch anaviya'it'it tachi ju xaclanaviyauch. \v 16 Slivasalh ju iclajunau. Ju va xalapanac jantiyu' ju xak'ai. Yuchi ju xak'ai ju xa'ucxtin. Nin yuchi ju va malakachacanta jantiyu' ju xak'ai. Yuchi ju xak'ai ju amalakachanan. Pus chunch ju quilat'ajuntau ju uxijnan. \v 17 Ni misp'ayat'it ju ani taxtokni lhik'ach ju ats'uc'uya'it'it acsni anaviya'it'it ju chunch. \p \v 18 Jantu iclhichivinin ju milhichux'an. Icc'atsai tichi chavaich ju icsacxtutach. Para chunchach ju capu'uctaxtuyach ju ats'oknut junta chani najun: “Ju k'aixtam xaquint'avajin va quint'alaxcai xajun”. \v 19 Chavai ju iclajunau ni tuca' tapasai ju anu' lhamak'an ju iclajuntau. Ju chunch acsni ca'uctaxtuyach alac'a'iya'it'it ni chunch icjunita tachi ju iclajuntauch. \v 20 Slivasalh ju iclajunau. Ju amaklhtayanan ju icmalakachatachilhch pus tachi ju va jun quit'in ju qui'amaklhtayanan. Chai ju qui'amaklhtayanan pus tachi ju va jun amaklhtayanan ju quimacaminta. \s1 Ju Jesús naulh ni camak'axtaknana' ju Judas \p \v 21 Acsni naulh ju Jesús ju chunch lana amak'aninilh la'ix'alhunut. Chai naulich: \p ―Slivasalh ju iclajunau. Pumatam milhi'uxijnan ju aquimak'axt'ak'a'. \p \v 22 Ju acsnich ju ix'amamaka'ui va k'antam k'antam talalakts'ilh. Jantu ixtac'atsai tichi chavaich ju ixlhichivincan. \v 23 Pus vanin ixt'atapakstitama ju Jesús pumatam ixtamamaka'un ju na ixmapaini. \v 24 Pus ju Simón Pitalu' tamacyonilh ju yuchi ni casacmilh tichi chavaich ju lhichivincan. \v 25 Pus ju yuchi vanin c'atu'anilh ju Jesús. Chai junilh: \p ―Qui'ucxtin tis chavaich ju camak'axt'ak'an. \p \v 26 Ju Jesús ak'alhtayanalh: \p ―Yuchach ju anu' ju acmatajuniya' ju ixni' laxaxcan quivaiti chai acxtakniyach. \p Chai acsni matajunilh pus xtaknicalh ju Judas Iscariote. Ists'alh ixjunita ju Simón. \v 27 Pus ju Judas acsni amaklhtayanalh ju vati akts'iya ixlhipastactach la'ix'alhunut tuchi ixnaviputunch. Pus ju acsnich pants'iquis lana tanulh ju lhacaticuru la'ix'alhunut ju Judas. Chai ju Jesús junich: \p ―Ju tuch'i navip'ut'un vats'alhch anavit'i. \p \v 28 Para tachi chun ju ali'in ju ixtapakstitamai lacamixa jantu xamati' xamachakxai tajuch ni va chunch xajuncan ju Judas. \v 29 Ju Judas ni ixmamak'anicanta ju tumin pus ju ali'in va tamachakxa tachi ju va cajunilh ju Jesús: “At'amochich ju tuchi camaktasq'uiniyau ixlacata ju c'atan”. U tachi ju va cajunilhch: “Axt'akninch lacats'unin ju quilhpatinin”. \v 30 Acsni amaklhtayanalh ju vati ju Judas ju xtaknilh ju Jesús pus lana taxtulh. Chai na ists'istach. \s1 Ju Jesús xtaklh ju sast'i lhamap'aksin \p \v 31 Acsni taxtulh ju yuchi pus najunch ju Jesús: \p ―Ju chavai chinta ju avilhchan acsni aclak'ayacana'. Quit'in ju quimalakachatachilh ju Dios ni lapanac actsucuya' ju ani. Chai vachu' calak'ayacana' ju Dios ju quilacata quit'in. \v 32 Chai ni catac'atsaya' ju lapanacni ni yuchi ju xak'ai ju Dios ju va quilacata pus ju Dios camac'atsaniya' ju lapanacni ni icxak'ai vachu'. Chai vats'alhti canaviya' chunch. \v 33 Qui'ask'at'an va pants'iquis ju iclat'avilau ju uxijnan. Aquilapuxcoyauch. Chai tachi ju ic'ajunilh ju quint'a'israelitanin'an pus vachu' chunch iclajunau ju uxijnan. Junta ac'ana' ju uxijnan jantu lai at'ip'it'it. \v 34 Lakatam sast'i lhamap'aksin ju iclaxtakniyau. Yuchi ni alamap'ainit'it ju milhi'uxijnan'an. Tachi ju iclamapainiyauch pus vachu' chunch alamap'ainit'it ju milhi'uxijnan'an. \v 35 Ju chunch tachi chun ju lapanacni catapuc'atsaya' ni qui'amamaka'unti unt'at'it ni alamap'ainit'itch ju milhi'uxijnan'an. \s1 Ju Jesús naulh ni canona' ju Pitalu' ni jantu mispai \p \v 36 Ju Simón Pitalu' junich: \p ―Qui'ucxtin ta anchach ju ap'ina'. \p Ak'alhtayanalh ju Jesús: \p ―Junta ac'ana' ju quit'in jantu lai aq'uint'ich'ak'ok'a ju chavai. Para astan aq'uinch'ak'ok'aya'. \p \v 37 Ju Pitalu' junich: \p ―Qui'ucxtin tajuch ni jantu lai actich'ak'ok'an ju chavai. Acxt'ak'ach ju qui'atsucunti ju milacata. \p \v 38 Ak'alhtayanalh ju Jesús: \p ―Ja vasalh lai axt'akt'i ju mi'atsucunti ju quilacata. Slivasalh ju icjunan. Acsni jantuca' t'asai ju puyux pus pakt'utuch ju na'unt'a ni jantu q'uimisp'ai. \c 14 \s1 Jesús ju xati junta vi ju ixpai \p \v 1 Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti ju ixt'ajun ajunini' ju ix'amamaka'ui chai naulh: \p ―Jantu ca'amak'aninilh ju mi'alhunut'an. Ju uxijnan ni lhilac'ap'inat'it ju Dios pus vachuch aquilalhilaca'anau ju quit'in. \v 2 Junta vilhcha ju quimpai na lhu alin ju chaka'. Ni jantu cava chunch ju lact'iyan pus xaclajuniuch ni jantu chun junita. Ac'anach lak'oxini' ju milacchaka'an cuna' ju uxijnan. \v 3 Chai ni ac'ana' lak'oxini' ju anu' lak'achak'an ju milacata'an pus acminchokopala' aktam. Chai quit'inch ju aclalhi'anau ju lact'iyan. Ju chunch junta actsucuyanta pus vachuch anch ju ats'uc'uya'it'it ju uxijnan. \v 4 C'ats'ayat'itch ta anchach ju ac'ana' chai misp'ayat'itch junta pu'ancan. \p \v 5 Ju Tumax junich ju Jesús: \p ―Qui'ucxtin jantu icc'atsayau ta anchach ju ap'ina'. Tas aclhimispayauch ju ti. \p \v 6 Ju Jesús junich ju Tumax: \p ―Quit'in ju icxati. Laquimacni ju puc'atsacan ju stavasalanti. Chai quit'in ju icxt'ak'a ju atsucunti jonk'alhi. Jantu lai xamati' lak'an ju quimpai ju jantu quilhilaksich. \v 7 Ni xaquilamispau tichi chavaich ju quit'in pus vachu' ismisp'at'it ju quimpai. Pus ju chavai ni quilamispayauch tichi chavaich ju quit'in pus tachi ju va misp'ayat'itch ju quimpai. Chai tachi ju va lakts'inat'it ju quimpai. \p \v 8 Chai ju Pilipe junich: \p ―Qui'ucxtin aquilamalacasuniuch ju mimpai. Aclhik'achanauch. \p \v 9 Pus ju Jesús alack'alhtailh: \p ―Na mak'anchich ju xaclat'a'alhtanatsucuyau ju uxijnan. Ja vanach jantu q'uimisp'ai ji Pilipe. Ju quilakts'intach quit'in tachi ju va lakts'intach ju quimpai. T'as ni va nomp'alai ju uxint'i ni acmalacasuniyan ju quimpai. \v 10 Ja jantu lac'a'i ni va lakatam Dios icjuntau ju quit'in chai ju quimpai. Ju chivinti ju tuchi iclajunau jantu va laqui'akstu ju icchivinin. Para ju quimpai ni va lakatam Dios quint'ajunita pus yuchach ju navi ju lhich'alhcat ju laquimacni. \v 11 Alac'a'it'itch ni va lakatamch Dios ict'ajunita ju quimpai. U ni jantu lai p'ulac'a'iyat'it ju va quinchivinti pus aquilapulhilaca'auch ju tuchi icnavita. \v 12 Slivasalh ju iclajunau. Ju lhich'alhcat ju icnavi quit'in pus vachu' chunch canaviya' ju quilhilaca'antach ju quit'in. Chai palai k'ai lhich'alhcat ju canaviya' ju yuchi va ixlaca'atalh ni aclak'anach ju quimpai junta vilhcha. \v 13 Tachi chun ju asq'uiniya'it'it ju quimpai ju laquintapaka'ut pus aclanaviniyauch. Chunch ju catapuc'atsayach ju lapanacni ni xak'ai ju quimpai ju va quilacata ni ists'alh icjunita. \v 14 Ni tu'u' asq'uina'it'it ju laquintapaka'ut pus quit'in ju aclanaviniyau. \s1 Ajuncanch ni caxtaknicana' ju Spiritu Santu \p \v 15 Ni quilamapainiyau ju quit'in pus amuct'axt'ut'it ju quilhamap'aksin. \v 16 Quit'inch ju actapaininiya' ju quimpai chai cataxtakniyanch apumatam ju cata'aktaijuyan. Ju yuchi catat'atolhk'alhiyanch. \v 17 Yuchi ju Spiritu Santu ju najun ju stavasalanti. Ju jantu quintalhilaca'an pus jantu lai cata'amaklhtayanana' ni va jantu talakts'in nin catamispa ju yuchi. Para ju uxijnan misp'ayat'it ni tat'avilanch. Chai catanuya' lami'alhunut'an. \v 18 Jantu va mi'akstu'an ju actilamacaju. Aclalakminchokoyau ju uxijnan. \v 19 Jantuch mak'an aquintitalakts'ilh ju jantu quintalhilaca'anta. Ju yu'unch jantu aquintitalakts'inchokolh tavanan. Para ju uxijnan aquilalakts'inchokoyau. Chai ni ict'ajun ju quit'in pus vachu' ats'uc'ut'achit'it ju uxijnan ju lact'iyan. \v 20 Acsnich avilhchan ju ac'ats'aya'it'it ni va lakatamch Dios ict'ajunita ju quimpai. Chai ac'ats'aya'it'it ni laquimacni ju t'onat'it ju uxijnan chai ju quit'in ict'ajun lami'alhunut'an. \v 21 Ju quilaca'inich ju quilhamap'aksin chai muctaxtuich tachi ju najunch ju laquilhamap'aksin pus yuchach ju quimapaini. Chai ju quimapaini pus vachu' camapainicana'. Yuchi ju quimpai ju camapainiya'. Chai ju quit'in vachu' acmapainiya' ju quilapanac. Chai cac'atsayach ni la'ix'alhunutch ju ict'ajun. ―Chunch ju ajunilh ju ix'amamaka'ui ju Jesús. \p \v 22 Pus pumatam ju ix'amamaka'ui ju Jesús ixjuncan Judas. Jantiyu' ju Judas Iscariote. Pus ju yuchi chani juni ju Jesús: \p ―Qui'ucxtin tas aquilapumalacasuniyau ju quijnan chai jantuch at'alac'asuniya' ju jantu talhilaca'antan. \p \v 23 Ak'alhtayanalh ju Jesús. Junich: \p ―Ni xamati' quimapaini pus camuctaxtuya' ju laquinchivinti. Chai ju quimpai camapainiya'. Chai ju quimpai chai ju quit'in aclakminauch ju quilaca'inich ju quinchivinti. Chai actsucuyauch la'ix'alhunut ju yuchi. \v 24 Ju jantu quimapaini pus jantu tu'u' lhiulai ju quinchivinti. Ju chivinti ju k'asmat'at'it jantu qui'anu' para ix'anu' ju quimpai ju quimacaminta. \p \v 25 Pus iclajunau ju ani taxtokni ni iclat'avilauca' ju uxijnan. \v 26 Yuchi ju Spiritu Santu ju a'aktaijunu'. Chai yuchi ju camacaminiya' ju quimpai laquintapaka'ut. Yuchi ju catamasuniyan tachi chun ju taxtokni ju iclajuntau. \p \v 27 Ju quit'in acla'aktaijuyau ni jantu calac'ana' ju mi'alhunut'an. Tachi ju quit'in ni jantu lac'an ju qui'alhunut. Para ju a'aktaijunti ju aclanaviniyau jantu chun tachi ju va ix'a'aktaijunti tam lapanac. Jantu calac'alh ju mi'alhunut'an nin yuchi ni at'alhanant'it. \v 28 K'asmat'at'itch acsni xaclajunau ni ac'anach junta vilhcha ju quimpai chai aclalakminchokoyauch ju uxijnan. Pus ni xaquilamapainiu cava pus ixk'ach'ant'itch acsni iclajuniu ni aclak'anach ju quimpai ni yuchi ju palai xak'ai. Jantu quit'in. \v 29 Ju chavai ictilajunau ni jantuca' ic'an ju lact'iyan. Ju chunch acsni ac'anach pus acsnich ju alac'a'iya'it'itch ju tuchi iclajuntauch. \p \v 30 Ju chavai jantuch mak'an ju actilat'achiviniu ju uxijnan ni caminach ju xak'ai ju okxchok'oi chux ju lacamunutpa'. Ju yuchi mati' ju ixtachaput ni lai tu'u' aquinavi. \v 31 Para icnavi tachi ju quijuni ju quimpai ni laich catapumispaya' ju lapanacni ni icmapaini ju quimpai chai icnavi tachi ju quijuni ju yuchi. Ak'ost'olat'itch. Ca'auch. \c 15 \s1 Jesús tachi xaq'uiu uvas \p \v 1 Vachu' chani ju ajuni ju ix'amamaka'ui ju Jesús: \p ―Ju quit'in chunch icjunita tachi ju tu'u' xaq'uiu uvas. Chai ju quimpai chunch junita tachi ju xa'alaxtunu'. \v 2 Tachi chun ju lapanacni ju quintalhilaca'anta pus chunch tajunita tachi ju xamack'atap'u. Pus ju jantu tasui ju quintachaput la'is'atsucunti tachi ju va jantu xt'ak'a ju xatoc'at. Pus amak'osucan ju yuchi tachi acsni achakxmak'an ju tu'u' xamack'atap'u ju jantuch xt'ak'a ju xatoc'at. Chai tachi chun ju lapanacni ju tasui ju quintachaput la'is'atsucunti pus tachi ju va taxt'ak'a ju xatoc'at. Pus tachi ju tu'u' q'uiu ni calakachakxtucanch ni laich palai lhu catoc'aya' ju xatoc'at pus vana va chun navican la'is'atsucunti ju anu' lapanac. Mak'osunik'ocan tachi chun ju alin la'is'atsucunti ju sast'uc'a ni jantu tasui ixtachaput ju Dios la'is'atsucunti. \v 3 Ju uxijnan ch'ak'anic'ant'at'itch ju lami'alhunut'an lacachivinti ju xaclajunau. \v 4 Ats'uc'ut'it ju laquimacni. Chai ju quit'in actsucuya' ju lami'alhunut'an. Ju tu'u' ixmakp'u ju xaq'uiu uvas jantu lai catitoc'alh ju xatoc'at ju va la'is'akstu. Tasq'uini ni anch ju camack'at'ap'unchokolh ju la'istisivic. Pus chunchach vachu' ju uxijnan. Jantu lai catitasu ixtachaput ju Dios ju lami'atsucunti'an ni jantu laquimacni ju ts'uc'uyat'it. \p \v 5 Ju quit'in icjunita tachi ju tu'u' xaq'uiu uvas. Ju uxijnan tachi ju xamack'atap'u unt'at'it. Chai ju t'ajunch laquimacni chai ni la'ix'alhunut ju ict'ajun pus yuchach ju xt'ak'a lhu xatoc'at ju la'is'atsucunti. Pus ni jantu t'onat'it ju laquimacni pus jantu tu'u' lai naviyat'it ju k'ox calhiula ju quimpai Dios. \v 6 Ju jantu laquimacni t'ajun camak'ancana' tachi ju tu'u' xamack'atap'u ju jantu k'ox. Ni chakxmak'ancanta pus caxixach. Chai camak'aixtokcana'. Chai lacxavacanch. \p \v 7 Ni t'onat'itch ju laquimacni chai ni lac'a'it'at'itch ju lami'alhunut'an ju quinchivinti pus laich aquilasq'uiniyau va tuch'i ju lac'asq'uinat'itch chai sich axt'aknik'oc'ana'it'it. \v 8 Chai putasui ni yuchi ju xak'ai ju quimpai acsni salaka ju ats'uc'uya'it'it. Chai acsnich ju at'alac'asuya'it'it ni vasalhch quilapanacni unt'at'it. \v 9 Tachi ju quimpai ni na quimapaini pus chunchach vachu' ju quit'in iclamapainiyau ju uxijnan. Pus va tachi ats'uc'ut'it ta yu laich aclapumasuniyau ni iclamapainiyau. \v 10 Tachi ju quit'in ni icmuctaxtunilh ju ixlhamap'aksin ju quimpai chai quimapaini pus chunchach vachu' ju uxijnan. Va tachi aclamapainiyau ni amuct'axt'uya'it'it ju quilhamap'aksin. \p \v 11 Iclapujunau ju ani taxtokni va ixlacata ni chach alilh ju quink'achat ju lami'alhunut'an. Chai chach vasalh ak'ach'ana'it'it. \v 12 Yuchi ju ani ju quilhamap'aksin ni alamap'ainit'it ju milhi'uxijnan'an tachi ju quit'in ni iclamapainiyau. \v 13 Ju palai k'ai amapaininti yuchi ju ani. Acsni tam xamati' ju calhitap'uxlh ju is'atsucunti ixlacata tam ix'amigo. \v 14 Ju uxijnan qui'amigojni a'una'it'it ni anaviya'it'it tuchi ju iclalhijunauch. \v 15 Ju chavai jantu va na va xalapanacni aclalhimispayau. Ju va xalapanac jantu lai mispak'ojui tuchi navich ju tam ix'ucxtin. Para ju quit'in iclamac'atsanik'otau ju uxijnan tachi chun ju ick'asmat'ach ju la'ixmacni ju quimpai. Yuchi iclalhijunau ju chavai ni qui'amigojni unt'at'it. \v 16 Jantu uxijnan ju quilasacxtu. Para quit'in ju iclasacxtu ju uxijnan. Chai iclalhilhca'ulatau ni laich alhip'it'it ju ani chivinti chai catasu ju quintachaput ju lami'atsucunti'an chai lai va tachi chunchach catasu ju lami'atsucunti'an. Ju chunch tachi chun ju asq'uiniya'it'it ju quimpai ni laquintapaka'utch pus ju yuchi cataxtakniyan. \v 17 Iclalhimap'aksiyau ni alamap'ainit'itch pumatamin ju milhi'uxijnan. \s1 Ju jantu talhilaca'anta ju Cristo cata'axcayanana' \p Ju Jesús tailhi'alh ju ixchivinti chai chani ju ajuni ju ix'amamaka'ui: \p \v 18 ―Ni va taxcayan ju jantu quintalhilaca'an pus ac'ats'at'it ni quit'in ju p'ulhnan xaquintaxcaji. \v 19 Ni ixt'at'ui cava unt'at'it ju jantu quintalhilaca'an pus ju jantu quintalhilaca'an ca catamapainin. Para ni quit'in ju iclasacxtutauch ju la'ixlhiyu'unch'an ju jantu quintalhilaca'an pus ixlhiyuchach jantu talhilakts'inan ni ixt'at'ui unt'at'it. Yuchi va talhixcayanch ju jantu quintalhilaca'anta. \v 20 Ap'ast'act'itch ni iclajuntau ni jantiyu' ju xak'ai ju va tam xalapanac. Para yuchi ju palai xak'ai ju ix'ucxtin. Pus ju quit'in ni quintamamak'alhk'ajni pus vachu' catamamak'alhk'ajniyan ju uxijnan. Ni quintalaca'inilhch ju quinchivinti pus vachu' catalaca'iniyan ju minchivinti'an. \v 21 Chunch ju catapunaviyan va ixlaca'atalh ni quilalhilaca'anauch ju quit'in chai ju yu'unch jantu tamispai ju quimacaminta. \p \v 22 Ni jantu xacmilh chai jantu xac'amalani pus jantu ix'a'ulanicalh ju ixtalak'alhin'an. Para ju chavai jantu lai tanajun ni mati' ju ixtalak'alhin'an. \v 23 Ju quixcaji pus quimpai ju quint'axcaji. \v 24 Ni jantu cava xacnavi tu'u' lhich'alhcat ju la'ixlhiyu'unch'an tachi ju jantuch lai navi ju va tam xamati' pus jantu ix'a'ulanicalh ju ixtalak'alhin'an. Para ju chavai quintalakts'intach ju quit'in chai ju quimpai chai quintalhixcailich ju quit'in chai ju quimpai. Yuchi alhi'ulanicanta ju ixtalak'alhin'an. \v 25 Ni chunch talai pus uctaxtui ju chivinti ju ts'okcanta la'ixlhamap'aksin'an junta najun: “Quintalhixcailh mas jantu tu'u' talak'alhin xacnavi”. Chunch najun la'ixlhamap'aksin'an. \p \v 26 Pus ju quit'in aclamacaminiyauch ju cata'aktaijuyan. Ju yuchi cataxtuyanta la'ixmacni ju quimpai. Yuchi ju Spiritu Santu ju najun ju stavasalanti. Yuchach ju cataxtuyanta la'ixmacni ju quimpai. Chai acsni camina' ju yuchi pus caxt'ak'a' ju chivinti ju quilacata. \v 27 Chai vachuch ju uxijnan anona'it'it ju tuch'i lakts'int'at'it ju icnavita ni quilach'ak'ok'atauch tus acsni ictai'ulacha ju amalaninti. \c 16 \p \v 1 Iclajuntauch junima taxtokni ni jantuch lai tam at'inomp'alat'it astan. \v 2 Cataxcoxtuyan ju la'ixpujitat'an ju quint'a'israelitanin'an. Cachina' avilhchan va tichi chavaich ju catamakniyan catanonach ni chunchach ju na k'ox lhiulai ju Dios. \v 3 Chux ju ani taxtokni chunch catanaviya' ni va jantu tamispai ju quimpai nin quit'in. \v 4 Yuchi iclalhijunauch ju ani taxtokni ni laich ap'ast'ac'a'it'it acsni tavanan chunch at'ap'asaya'it'it. Laich anona'it'it ni chunchach ju xaclajunau. \s1 Ju ani ixlhich'alhcat ju Spiritu Santu junita \p Jantu xaclajuntau ju ani taxtokni ju p'ulhnan ni xaclat'avilauca'. Chai jantuca' lai tu'u' ixtapasai ju lami'atsucunti'an. \v 5 Para ju chavai aclak'anchokoyach ju quimalakachatachilh. Para jantu xamati' ju milhi'uxijnan ju laich aquisacmiputulhch tas anchach ju ac'ana'. \v 6 Va yuchi ni na alak'amak'anininat'itch ju ixlacata junima taxtokni ju iclajuntau. \v 7 Para ju quit'in iclajunau ju stavasalanti. Akts'iya palai k'ox ju milacata'an ni ac'anchokolh ju lact'iyan. Acsni va jantu ac'anchokolh pus ju a'aktaijunu' jantu catitalakmin ju uxijnan. Para ni ac'ana' pus acmalakachatachilhch. \v 8 Chai ju yuchi acsni camina' ca'amalacasuniya' ju lapanacni ixtalak'alhin'an. Chai ca'amalacasuniya' ju soknic'a atsucunti. Chai ca'amalacasuniya' ix'ulanica ixtalak'alhin'an ju lapanacni. \v 9 Ju yuchi ca'amalacasuniyach ju lapanacni ni alin ixtalak'alhin'an ni jantu quintalhilaca'an ju quit'in. \v 10 Ju yuchi camalacasuya' ju soknic'a atsucunti. Chai putasui ni soknic'a ju qui'atsucunti ni aclak'anchokoyach ju quimpai chai jantuch vana aquintilalakts'iu. \v 11 Ju yuchi camalacasuniya' ju lapanacni ni ulai talak'alhin ju Dios ni muc'anicantach ju ixtalak'alhin ju anu' xak'ai ju a'okxchok'oi tachi chun ju lapanacni ju ani lacamunutpa'. \p \v 12 Na lhu taxtokni ju iclajumputunau. Para ju chavai jantuch lai at'it'ast'ucnit'it. \v 13 Para acsni cachina' ju Spiritu Santu ju najun ju stavasalanti pus yuchi ju catamasuniyan tachi chun ju stavasalanti. Chunch ju canaviya' ni jantu va ixchivinti is'akstu ju canona'. Para tachi chun ju k'asmatni ju Dios yuchach ju canona'. Chai catamac'atsanik'oyanch tachi chun ju taxtokni ju camina'. \v 14 Ju yuchi ni ca'amalaninina' ju quinchivinti chai catamamachakxaniyanch ju lamintac'atsan'an pus capumalacasuya' ni icxak'ai. \v 15 Tachi chun ju ix'anu' junita ju quimpai sich qui'anu' vachu'. Yuchi iclhinajunch ju chavai ni ca'amalaninina' ju Spiritu Santu ju quinchivinti chai catamamachakxaniyan lamintac'atsan'an. \s1 Ju amak'anit cajuna' k'achat \p Vachu' chani ju ajuni ju ix'amamaka'un ju Jesús: \p \v 16 ―Vaninch minta ju avilhchan acsni jantuch aquilalakts'inau. Chai acsni catapasaya' lakatam lakat'ui avilhchanch aquilalakts'inchokoyauch. Chai astan aclak'anach ju quimpai. \p \v 17 Ju acsnich ju ali'in ju ix'amamaka'ui ixtalajunich ju sia yu'unch: \p ―Tijuch nu' ju ani ju quintajumputunan ni najun: “Vaninch minta ju avilhchan acsni jantu aquilalakts'inau”. Chai ni nompalai: “Acsni catapasaya' lakatam lakat'ui avilhchan aquilalakts'inchokoyauch”. Chai ni najun: “Aclak'anach ju quimpai”. \p \v 18 Ixtanajunch: \p ―Tijuch nu' ju nomputun ni va najun ni vanin minta ju avilhchan. Jantu machakxayau tuchi ju najunch. \p \v 19 Pus ju Jesús amachakxanilh ni va istasacmiputunch. Pus ajunich: \p ―Ja lasacmiyat'it ju va milhi'akstu'an ju tuchi xaclajunau acsni xacnajun ni vaninch minta ju avilhchan acsni jantu aquilalakts'inau. Chai ni xacnajun ni acsni catapasaya' lakatam lakat'ui avilhchan aquilalakts'inchokoyau. \v 20 Slivasalh ju iclajunau. Ju uxijnan ak'alhununa'it'it. Chai amak'aninina'it'it. Para ju lapanacni ju jantu quintalhilaca'an catak'achanach. Ju uxijnan mas amak'aninina'it'it para ju astan ac'apk'oya'it'it ju mi'amak'anit'an. Ak'ach'ana'it'it. \v 21 Ju tam chako'ulh acsni calok'omputunach na mak'alhk'ajnan ni chintach ju ix'avilhchan. Para acsni catapasaniyach ju ix'amaklak'avanti pus jantuch pastacpalai ju ixmak'alhk'ajnat. Va lhik'achanch ni maklak'ajuntach pumatam lapanac. \v 22 Pus chunchach vachu' ju uxijnan. Ju chavai slivasalh ni na amak'anininat'it. Para acsni aclalakts'inchokoyauch pus na ak'ach'anch'ok'oya'it'it ju lami'alhunut'an. Chai jantu lai xamati' catitatai'inin ju mink'achat'an. \p \v 23 Ju acsni avilhchan jantuch tu'u' aquilasq'uiniyau ju quit'in. Slivasalh ju iclajunau. Tachi chun ju asq'uiniya'it'it ju quimpai ju laquintapaka'utch cataxtakniyan. \v 24 Tus chavai jantu tu'u' sq'uint'at'it ju laquintapaka'ut. Asq'uint'it chai amaklht'ayanana'it'it. Ju chunch slivasalh alhik'ach'ana'it'it ju lami'alhunut'an. \s1 Ju quit'in ictai'inita ju ixtachaput ju lhinajun ju ani lacamunutpa' \p \v 25 Junima taxtokni iclalhixak'alatau ju isp'umisp'at'it ju stavasalanti. Para jantu lai xaquilamachakxaniyau. Para cachina' ju avilhchan acsni jantuch aclalhixak'alayau ju va ap'umisp'aya'it'it ju stavasalanti. Ju acsnich lana vas aclajunau ixlacata ju quimpai. \v 26 Ju acsni avilhchan asq'uina'it'it ju laquintapaka'ut chai jantu iclajunau ni quit'inch ju actapaininiya' ju quimpai ju milacata'an. \v 27 Jantu tasq'uini ni chun aclalh ni is'akstu ju quimpai ju tamapainiyan va ixlaca'atalh ni quilamapainiyauch ju uxijnan chai lac'a'it'at'itch ni la'ixmacni Dios ju icmintacha. \v 28 La'ixmacni quimpai ju xactaxtuyacha. Icminta ju ani lacamunutpa'. Aktam acmaconchokopala' ju lacamunutpa' chai aclak'anchokoyach ju quimpai. \p \v 29 Ju ix'amamaka'ui ju Jesús tajunich: \p ―Ju chavai vasch quilajunau. Jantu va lacatu'u' ju quilapumamachakxaniyau ju stavasalanti. \v 30 Ju chavai icc'atsayauch ni misp'aich tachi chun ju taxtokni. Jantu tasq'uini ni xamati' casacmin tu'u' ni misp'ak'o'ui ju qui'atalacpast'ac'at quinc'an. Yuchi ju icpulaca'iyauch ni la'ixmacni Dios ju t'ant'a. \p \v 31 Ajunich ju Jesús: \p ―Ja lac'a'iyat'itch ju chavai. \v 32 Cachinach ju avilhchan chai mas chavaich acsni amakp'its'ic'ana'it'it. Ju pumatamin ca'ana' la'ixlakchaka'an. Aquilamacoyoyauch. Para jantu va qui'akstu ju actitamacaulh ni quimpai ju quint'avi. \v 33 Chai iclajunauch ju ani taxtokni ni jantu calac'alh ju mi'alhunut'an. Jantu catilac'alh ju mi'alhunut'an ni quilalhilaca'anau ju quit'in. Ju ani lacamunutpa' na amak'alhk'ajnana'it'it. Para jantu at'alhanant'it. Ju quit'in ictai'initach ju ixtachaput ju lhinajun ju ani lacamunutpa'. \c 17 \s1 Ju Jesús sq'uinch lamapainin ixlacata ixlapanacni \p \v 1 Acsni nonk'olhch ju Jesús ju ani taxtokni pus laca'alh ju lact'iyan chai naulh: \p ―Quimpai chilhch ju qui'avilhchan. Amalac'asuninch ju lapanacni ni icxak'aich ju quit'in ni mints'alh. Ju chunch laich vachu' ac'amalacasuniyach ju lapanacni ni xak'aich'at ju uxint'i. \v 2 Chai uxint'i ju q'uixt'aknit'a ju quimpuxa'ucxtin ni laich ac'alhijuna' tachi chun ju lapanacni. Ju chunch lai ac'axtakniya' ju is'atsucunti'an jonk'alhita tachi chun ju q'uimak'axt'aknit'ach ju uxint'i. \v 3 Ca'alinach ju is'atsucunti'an jonk'alhita acsni catalhilaksiyanch ni va uxint'i ju istavasalanti Dios'at. Chai aquintalhilaksiyach ju quit'in ni icJesucristo chai ni uxint'i ju xaq'uimalak'ach'ayachit'a. \p \v 4 Ju quit'in ic'amalacasunilhch ju lapanacni ni xak'aich'at. Icnavik'olhch ju lhich'alhcat ju xaq'uilhi'unich ixnavica. \v 5 Pus ju chavai ji quimpai aq'uixt'aknich'ok'och ju quimpuxak'ai ju lamimacni tachi ju xacjunita acsni vaninca' xact'avilhchan. Acsni tuca' ix'alin ju lacamunutpa'. \p \v 6 Uxint'i ju sa'asacxt'ui ju ani tavilanalh lapanacni ju quintat'a'alhtanan. Asacxt'uch la'ixlhiyu'unch ju jantuca' quintalhilaksi chai q'ui'amak'axt'aknit'ach. Pus ju quit'in ic'amamachakxanilh ta yu unit'a. Ju yu'unch mi'anu' ixtajunita chai q'ui'amak'axt'aknit'a. Chai ju yu'unch tamuctaxtulh ju ixlhina'unt'a ixnavica. \v 7 Ju chavai tamispaich ni sich mi'anu' junita tachi chun ju taxtokni ju xaq'uixt'akni. \v 8 Ju tuch'i xaq'ui'unich ic'ajunilh ju yu'unch. Chai ta'amaklhtayanalh. Talaca'ilhch ni vasalh lamimacni ju ictaxtuta. Chai talaca'itach ni uxint'i ju xaq'uimalak'ach'ayachit'a. \p \v 9 Iclhitapaininiyan ji quimpai ju ixlacata'an ju yu'unch. Jantiyu' ji quimpai ju iclhitapaininiyan ju ixlacata'an ju ali'in lapanacni ju jantu quintalhilaca'an. Para va yu'unch ju iclhitapaininiyan ju ani tavilanalh ju xaq'ui'axt'aknich ni mi'anu' tajunita vachu'. \v 10 Tachi chun ju quilapanacni sich mi'anu'. Chai ju milapanacni sich qui'anu'. Chai la'is'atsucunti'an ju yu'unch putasui ni icxak'ai. \p \v 11 Ju quit'in va lacats'unin c'acx tus actaxtuyach ju ani lacamunutpa'. Aclak'anchokoyan ji quimpai ju na salaka'at. Para ju yu'unch catitatsucuya' ju ani lacamunutpa'. Pus alhist'act'ich ji quimpai ju yu'unch ju xaq'uixt'akni ni na tachapun'at ju uxint'i. Alhist'act'ich ni va lakatamch catava tachi ju quijnanch'an ni va lakatamch juntau. \v 12 Acsni xac'alact'avilhca' ju yu'unch ju ani lacamunutpa' pus quit'in ju xac'alhist'ac'a lamintachaput. Yu'unch ju xaq'ui'axt'akni quit'in ju xac'alhist'ac'a. Jantu xamati' xats'ank'ai sia yu'unch. Va yuchi ju anu' lapanac ju akts'iya ixlhilhca'ulacanta ni cats'ank'ayach. Yuchi ju xats'ank'ak'alhich. Va pu'uctaxtulh tachi ju ts'okcantach. \p \v 13 Pus ju chavai ji quimpai iclakmintan ju uxint'i. Icnajun ju ani chivinti acsni icvilhca' ju ani lacamunutpa'. Ju chunch ju quilapanacni catak'asmat'a' ju tuchi ictapaininiyan ju ixlacata'an chai slivasalh capu'alina' ju ixk'achat'an la'ix'alhunut'an tachi ju ick'achanch ju quit'in. \v 14 Ju quit'in ic'ajunita ju minchivinti ju quilapanacni. Chai ju ixt'alapanacni'an ju ani lacamunutpa' talhixcailh ju quilapanacni ni jantu amachak'an lacamunutpa' tajunita ju chavai. Tachi ju quit'in ni vachu' jantu ic'amachaka' ju ani lacamunutpa'. \v 15 Jantu iclhitapaininiyan ni va amak'osut'i ju ani lacamunutpa' ju quilapanacni. Va iclhitapaininiyan ni alhist'ac'a' ni jantuch ca'okxchok'oya' ju ixnavini macxcai. \v 16 Ju yu'unch jantu amachak'an lacamunutpa' tajunita ju chavai. Tachi ju quit'in ni vachu' jantu ic'amachaka' ju ani lacamunutpa'. \v 17 Ju minchivinti stavasalanti. Pus salaka anavit'i ju yu'unch acsni catalhitamaka'uya' ju minchivinti. \v 18 Tachi ju uxint'i ni q'uimalak'ach'achit'a ni acmilh nona' ju minchivinti ju ani lacamunutpa' pus vachu' ju quit'in ic'amalakachalh ju ani quilapanacni ni cata'alh nonin ju minchivinti ju ani lacamunutpa'. \v 19 Chai ixlaca'atalh'an yu'unch ju icpumak'axtakchokocan qui'akstu. Ju chunch vachuch ju yu'unch aquintamak'axtakniyach ju is'atsucunti'an ni tamispai ju minchivinti. Chai yuchach ju stavasalanti. \p \v 20 Jantu iclhitapaininiyan ju va ixlaca'atalh'an ju akts'iya quilapanacnich. Para vachu' iclhitapaininiyan ixlacata'an ju catalaca'iyach ixchivinti'an ju quilacata. \v 21 Ictapaininiyan ni va lakatamch catava ixchux'an. Tachi ju uxint'i chai ju quit'in ni va lakatam Dios juntau ji quimpai. Pus vachu' chunch ju yu'unch va lakatamch aquintat'ajunan ju laquimacni'an. Chai ju lapanacni ju jantu quintalhilaca'an acsni catalakts'ina' ni va lakatam junk'otauch pus catalaca'iyach ni uxint'ich ju q'uimalak'ach'at'achit'a. \v 22 Ju quit'in ic'alak'ayata ju yu'unch tachi ju uxint'i ni q'uilak'ayat'a. Chai ni vaklhtam chun alak'ayacanta pus va lakatamch catajuna' ju yu'unch tachi ju quijnan'an ni va lakatamch juntau. \v 23 Ju quit'in la'ix'alhunut'an ju yu'unch actsucuya'. Chai ju uxint'i ni va lakatam q'uint'a'unit'a pus va lakatamch cajunk'oyauch. Chai ju lapanacni ju jantu quintalhilaca'an acsni catalakts'ina' ni va lakatamch jonk'otauch pus catalaca'iya' ni uxint'i ju xaq'uimalak'ach'ayachit'a. Chai chunch ju catapuc'atsayach ni amap'ainit'ach ju quilapanacni tachi ju q'uimap'aini ju quit'in. \p \v 24 Quimpai ju yu'unch ju qui'axt'aknit'a iclacasq'uinch ni vachuch anch catatsucuyanta junta actsucuya' ju quit'in. Ju chunch ni laich catalakts'ina' ju quimpuxak'aich ju xaq'uixt'aknich. Tus acsni matica' ixjunita ju lacamunutpa' xaq'uixt'aknit'ach ju quimpuxak'ai ni na q'uimap'aini. \v 25 Ji quimpai soknic'a ju navi ju uxint'i. Ju lapanacni ju jantu quintalhilaca'anta jantu tamispayan. Para ju quit'in icmispayan. Chai ju quilapanacni tamispaich ni uxint'i ju xaq'uimalak'ach'ayachit'a. \v 26 Ic'amamispanilhch ta yu unit'a. Chai ac'amamispanichokoyach ni iclacasq'uin ni catalamapaini tachi ju uxint'i ni q'uimap'ainich ju quit'in. Chai ju quit'in actsucuyach la'ix'alhunut'an ju quilapanacni. \c 18 \s1 Ch'apacalh ju Jesús \p \v 1 Ju Jesús acsni nonk'o ju ani chivinti alact'ataxtulh ju ix'amamaka'ui. Alact'a'alh ju lhimak'antacutni ju xaxk'ati Cedrón junta ixch'ancan xaq'uiu ju olivo. Anch ju alact'atanuchalhch ju Jesús ju ix'amamaka'ui. \v 2 Chai vachu' ju anu' lapanac ju Judas ixjuncan ismispaich ju anu' pu'olivos. Yuchi ju Judas ju camak'axt'ak'ach ju ix'ucxtin. Pus ni na paklhu ju ix'alact'aquilata ju anch ju Jesús ju ix'amamaka'ui pus yuchi ixlhimispaich ju Judas ju anu' pu'olivos. \v 3 Judas ju ap'ulhnilh ju ixtaropajni ju k'ai ucxtin chai ixtaropajni ju xalack'ajinch palijnich chai ju fariseonin. Pus ju yu'unch ixtalhi'anta ixlacmaclhcu'an chai ixk'a'ichi'an chai ixmachita'an. \v 4 Ju Jesús ni isc'atsak'ojuich tachi chun ju taxtokni ju catapasayach la'is'atsucunti pus va k'oxiya qui'apakxtoklh. Ajunich: \p ―Tis chavaich ju p'uxc'oyat'it. \p \v 5 Chai tajunich: \p ―Yuchi icpuxcoyau ju Jesús ju amachaka' Nazaret. \p Chai ju Jesús ajunich: \p ―Pus quit'inch ju quilapuxcoyau. \p Ju Judas ju xa'amak'axtakna' ix'alact'amintach. \v 6 Chai acsni naulh ju Jesús ni yuchach pus lana tin tapu'alh ixpulacan'an chai lana tatamak'ocha. \v 7 Aktam asacmichokopa ju Jesús. Ajunich: \p ―Tis chavaich ju p'uxc'oyat'it. \p Tanonchokopa ju taropajni: \p ―Yuchi ju Jesús amachaka' Nazaret. \p \v 8 Chai aktam ajunchokopa ju Jesús: \p ―Ni iclajumpalauch ni quit'inch. Pus ni quit'inch ju quilapuxcoyau pus chach ta'ancha ju ani tayanalh. \p \v 9 Chunch ju pu'uctaxtulh ju chivinti ju ixnajunta ju Jesús acsni chani naulh: “Ju yu'unch ju q'uixt'aknit'ach jantu xamati' icmak'ats'ank'ata”. \v 10 Ju acsnich ju Simón Pitalu' ni ixch'apata ju ixmachita pus lana xak'axtulh laxa'axt'ak'an. Lana catuchakxlh ju ixlapanac ju xak'ai pali. P'uxnilh ju ix'ak'axk'olh la'ixcatucana. Chai ju yuchi ixlapanac ixjunita ju xak'ai pali ju Malco ixjuncan. \v 11 Ju acsnich ju Jesús junilhch ju Pitalu': \p ―Amak'ach'ok'och ju mimachita laxa'axt'ak'an. Ju anu' na ts'inq'ui mak'alhk'ajnat ju quilhilhcatach ju quimpai ja va na'un ni jantu acmuctaxtuya'. \s1 Ju Jesús lhi'ancalh la'ix'ucxlacapu' ju xak'ai pali \p \v 12 Ju acsnich ju taropajni chai ju xacomandante chai ju xataropajnich ju israelitanin lana tach'apalh ju Jesús. Tach'in tanavi. \v 13 P'ulhnan talhi'anilh la'ixpu'ucxtin ju Anás. Ju yuchi ixput'ijok'at ixjunita ju Caifás. Yuchi ju xak'ai pali ixjunita ju acsni c'ata. \v 14 Ju ixjuncan Caifás yuchi ju ix'amap'aksi ju ist'a'israelitanin. Ix'ajunich ni akts'iya istasq'uini ni canilh pumatam jok'at ixlacata'an ju lapanacni. \s1 Ju Pitalu' naulh ni jantu mispai ju Jesús \p \v 15 Ju Simón Pitalu' chai ju apumatamch ixt'atamaka'un yu'unchach ju ixtach'ak'ok'ata ju Jesús acsni lhi'ancalh tach'in. Chai ju xak'ai pali na ixt'alamispaich ju anu' pumatam chai yuchi lhit'amapasacalh ju Jesús ju yuchi la'ixpulacni junta ixlakachak'axnucanta ju ixchaka' ju xak'ai pali. \v 16 Para ju Pitalu' va makspa' taya laxamalhtich. Pus taxtuchilh ju anu' ixt'atamamaka'un. Ju yuchi ni na ixt'alamispaich ju xak'ai pali pus tapaininilh ju anu' atsi' ju ixlhistacna' ju malhtich. Chai acsnica' ju tanulh ju Pitalu'. \v 17 Ju acsnich ju anu' atsi' ju ixlhistacna' ju malhtich junich ju Pitalu': \p ―Ju uxint'i ja jantu vachu' ixlapanac'at ju anu' jok'at. \p Pus ju Pitalu' naulh ni jantu. \p \v 18 Chai ixtayanalh ju xalapanacnich anch chai ju ixtaropajni ju xalack'ajin palijni. Chai ixtamalhculata ni na lhic'asnin ixjunita. Va ixtalacsk'onvilanalh. Chai ju Pitalu' vachuch anch maktaya ni va isk'omputunch. \s1 Ju Anás mak'osaspitlh ju Jesús \p \v 19 Ju xak'ai pali sacmilh ju Jesús ixlacata ju ix'amamaka'ui chai tuchi ju ix'alhimalanich ju lapanacni. \v 20 Ju Jesús ak'alhtayanalh: \p ―Ju quit'in xacchivinin la'ix'ucxlacapu'an ju ixtalhavat lapanacni. Chai lamilacpujitat'an chai lacak'ai mimpujitat'an xac'amalani ju ixchivinti Dios junta akts'iya ixtatak'aixt'ok'ach ju quint'a'israelitanin'an. Jantu tu'u' ju va sek xacnajun. \v 21 Tajuch ni va q'uisacmip'alai. Asacmit'ich ju lapanacni ju tak'asmat'ach ju tuchi xac'ajunich. Ju yu'unch tac'atsaich tuchi ju xac'ajunich. \p \v 22 Acsni naulh ju chunch ju Jesús pus ju pumatam taropa ju ixmakyalh anch lanach paknisalh ju Jesús. Junich: \p ―Ja chunchach ju alhik'alht'aya' ju xak'ai pali. \p \v 23 Chai ak'alhtayanalh ju Jesús: \p ―Ni jantu sok ju xacnajun pus anauch tas anchach ju jantu soknic'a. Para ni soknic'a ju xacnajun t'as ni va xaq'ui'ulanich. \p \v 24 Ju acsnich ju Anás tach'in malakachachokopa ju Jesús junta ixvilhcha ju Caifás ju xak'ai pali. \s1 Ju Pitalu' nonchokopa ni jantu mispai ju Jesús \p \v 25 Pus ju Simón Pitalu' anch ixyak'alhi junta ixt'ajun sk'onu'. Tajunich: \p ―Ja jantu vachu' uxint'i ju ixtamamaka'un'at ju anu' lapanac. \p Para ju Pitalu' naulh ni jantu. \v 26 Chai ju pumatam ixlapanac ju xak'ai pali ixlhilak'au ixjunita ju anuch ju catuchakxp'uxlh ju Pitalu'. Yuchach ju sacmichokopa ju Pitalu'. Junich: \p ―Ja jantu iclakts'inchan ju lacapu'olivos junta ixvilhcha ju anu' lapanac. \p \v 27 Pus ju Pitalu' aktam nonchokopa ni jantu mispai. Chai lanach t'asalh ju puyux. \s1 Ju Jesús la'ixpu'ucxtin Pilato \p \v 28 Chai lana maxtucalh ju Jesús ju la'ixchaka' ju Caifás. Talhi'alhch la'ixpu'ucxtin ju xagobernador Roma. Vats'isinca' ixjunita. Para ju israelitanin jantu tatanulh ju lacapu'ucxtin ni jantu ixlhijun ju la'ixlhamap'aksin'an ni lai catatanu ni jantu ixlak'oxicanta ju anu' pu'ucxtin. Ni jantu catatanuya' ju lacapu'ucxtin pus laich catalhic'ataniya' ju ixborrego'an ni catuncunchokoya' chai laich cata'uyach. \v 29 Pus ju gobernador Pilato acsni taxtuchilh ju la'ixpu'ucxtin ajunich ju lapanacni: \p ―Tijuch ju lhich'ivimak'anat'it ju ani ya jok'at. \p \v 30 Chai ta'ak'alhtayanalh ju lapanacni. Tanajunch: \p ―Ni jantu cava alin ixtalak'alhin pus jantu cava xaclamak'axtakniu. \p \v 31 Pus ju Pilato chanich ajunich acsni ak'alhtailh ju lapanacni: \p ―Alaich alhip'inchit'it mi'akstu'an. Alakts'int'itch ta yu najunch lamilhamap'aksin'an. \p Para ju israelitanin tanaulh: \p ―Jantu lhijun ju lhamap'aksin ni acmakniu tam xamati' ju quijnan ju israelitanin icjuntau. \p \v 32 Acsni naulh ju chunch pus uctaxtulh ju tuchi ixnajuntach ju Jesús ixlacata tuchi anintich ju capuniya'. \v 33 Ju acsnich ju gobernador Pilato tanuchokopa ju la'ixpu'ucxtin. T'asanilh ju Jesús. Junich: \p ―Ja uxint'ich ju xa'ucxtin'at ju israelitanin. \p \v 34 Ju acsnich ju Jesús k'alhtailh. Junilh ju Pilato: \p ―Ja va mi'akstu xap'ast'ac'a ju ani xaq'ui'uni u va xamati' juntan. \p \v 35 Ju Pilato lhik'alhtailh: \p ―Ja ic'israelita ni laich acnaulh ni xak'aich'at. Yu'unch ju mint'a'amachak'an chai ju xalack'ajin palijni ju xatamak'axt'ak'an ju laquimacni. Tijuch ju xa'anavini. \p \v 36 Ak'alhtayanalh ju Jesús: \p ―Ju quimpu'ucxtin jantu xanavin ju ani lacamunutpa'. Ni ani lacamunutpa' cava ju quimpu'ucxtin pus ca'ixtalasa ju quilapanacni. Ju chunch jantu lai ca'ixquintitach'apalh ju quint'a'israelitanin. Para jantu ani ju quimpu'ucxtin. \p \v 37 Ju acsnich ju Pilato junich: \p ―Ja vasalh'as ni ucxtin'at. \p Chai ak'alhtayanalh ju Jesús: \p ―Vas ju na'un ni ic'ucxtin. Yuchi xaclhilak'ajunch ju ani lacamunutpa'. Chai iclhimilhch ju ani lacamunutpa' ni laich ac'ajuna' ju lapanacni ju stavasalanti. Tachi chun ju tak'achani ju stavasalanti tak'asmat'a ju quinchivinti. \p \v 38 Chai ju Pilato asacmininch: \p ―Tijuch ju stavasalanti. ―Juncanch ju Jesús. \s1 Ju Jesús mak'axtakcalh la'ix'aninti \p Acsni naulh ju ani pus alak'anchokopa ju israelitanin ju gobernador Pilato. Ajunich ju yu'unch: \p ―Jantu tu'u' iclhitajuni ixtalak'alhin ju ani lapanac. \v 39 Pus aquilajuniuch tichi tach'inch ju aclhinona' ixmaxtuca ju lacapulach'in tachi ju akts'iya lhilanit'at'it acsni uyat'it ju mimborrego'an tachi ju chavaich c'atan. Ja lac'asq'uinat'it ni yuchi ju acmaxtulh ju mi'ucxtin'an ju uxijnan ji israelitanin. \p \v 40 Ju acsnich ixchux'an p'as talacchivinchokopa. Tajunich ju k'ai ucxtin: \p ―Jantiyu' ju iclacasq'uinau. Yuchi ju calacamaconcana' ju Barrabás. \p Pus ju Barrabás va ak'alhona' ixjunita. \c 19 \p \v 1 Ju acsnich ju gobernador Pilato lana lhinaulh ixmaxtuca ju Jesús chai lhinaulh ixlakanekmaca. \v 2 Ju ixtaropajni ju gobernador tanavinilh ixcorona ju Jesús si alhtucunu'. Chai tamalacpatanulhch. Chai tamalakch'inilhch smumu pumpu' tachi ixtalakch'i ju xalack'ajin ucxtinin. \v 3 Lacats'i'it ixtajunich ju Jesús: \p ―Ats'uc'uk'alhit'i ji xa'ucxtin israelitanin. \p Chai slivasalh ixtalacasamai. \p \v 4 Ju acsnich ju gobernador Pilato taxtuchokopa ju makspa'. Ajunich ju lapanacni: \p ―Anich iclalhiminitau ni laich ap'uc'ats'aya'it'it ni jantu tu'u' talak'alhin xaclhitajuni ju ani ya lapanac. \p \v 5 Pus ju Jesús lana taxtulh ju makspa'. Ixlacpatanunch ju ixcorona ju si alhtucunu'. Chai ixlakch'itach ju smumu pumpu'. Chai ju gobernador Pilato ajunich: \p ―Alakts'int'itch ju ani ya lapanac. \p \v 6 Acsni talakts'ilh ju xalack'ajin palijni chai ju ixtaropajni pus p'as talacnaulh: \p ―Amaq'uilht'at'ich ju lacacurus ju anu' lapanac. \p Para ju Pilato ajuni: \p ―Alai uxijnan alhip'inchit'itch. Amaq'uilht'achit'itch uxijnan. Ju quit'in jantu tu'u' xaclhitajuni ju ixtalak'alhin. \p \v 7 Chai ta'ak'alhtayanalh ju israelitanin: \p ―Ju quijnan alin ju quilhamap'aksin quinc'an. Chai ju laquilhamap'aksin quinc'an najun ni tasq'uini ni canilh ju ani ya ni va ixnajun ni ists'alh Dios junita. \p \v 8 Pus ju Pilato acsni k'asmatlh ju ani chivinti palai na talhanalh. \v 9 Tanuchokopa aktam ju la'ixpu'ucxtin chai sacmichokopa ju Jesús ni ixtanumachokolhch ju yuchi: \p ―T'as anchach ju xat'anachi'. \p Para ju Jesús jantu tu'u' lhak'alhtayanalh. \p \v 10 Ju acsnich ju gobernador Pilato junich: \p ―Ja jantu tu'u' aq'uinlhik'alht'aya'. Ja jantu c'ats'ai ni alin ju quintachaput ni lai aclhinaulh ju mimaquilhtaca ju lacacurus. Chai alin ju quintachaput ni laich acmak'alhtaxtun. \p \v 11 Chai ak'alhtayanalh ju Jesús: \p ―Jantu lai tu'u' xaq'uint'inavit'i ni jantu cava Dios ju xalak'a'i ni aq'uimamak'alhk'ajniya'ich. Chai ju quit'in yuchi iclhijunan ni palai k'ai talak'alhin ju lhi'an ju xaquimak'axt'ak'a ju lamimacni. Palai jantu ju uxint'i. \p \v 12 Pus ju acsnich ixnajunch ju gobernador Pilato ni lai ca'ixmak'alhtaxtulh ju Jesús. Para ju israelitanin p'as ixtajuni ju Pilato: \p ―Ni amak'alht'axt'uya' ju ani ya lapanac pus jantu ix'amigo'at ju César ju xak'ai tucan lamilhi'uxijnan ju romanonin unt'at'it. Ju va k'aya k'ostayai chai cajumputulh k'ai ucxtin chux ju lacat'un pus ixt'alaxcaich junita ju César. \p \v 13 Chai ju gobernador Pilato acsni k'asmatlh junima chivinti pus maxtuchokopa makspa' ju Jesús. Tavi lacapu'ucxtin junta ixmamacanta cemento. Lacalhihebreo ju anch ixjuncan Gabata. \v 14 Pus ju ixlhicutanch ixtapasata ju ixlacc'atanit'an ju israelitanin acsni ta'ulh ju ixborrego'an. Chai acsni tuncunchokolh acsnich ju mak'osaspitlh ju Jesús ju Pilato. Chai ju israelitanin vachu' acsnich ju ixtalakasilak'oxi'ulai ju ixvaiti'an ni pa'astacni cajuna' ni catuncunchokoya'. Pus vats'isin tsucucalh mak'osaspitca ju Jesús. Chai ju Pilato chani ajuni ju israelitanin: \p ―Alakts'int'itch ju xak'ai mi'ucxtin'an. \p \v 15 Para ju yu'unch p'as tanaulh: \p ―Amak'osut'ich. Amaq'uilht'at'ich ju lacacurus. \p Chai ju Pilato ajunich ju lapanacni: \p ―Ja acmaquilhtaya' ju mi'ucxtin'an ju lacacurus. \p Ta'ak'alhtayanalh ju xalack'ajin palijni: \p ―Mati' apumatam qui'ucxtin quinc'an. Va yuchi ju César. \p \v 16 Pus ju Pilato acsnich ju mak'axtaklh ju Jesús la'ixmaca'an ju lapanacni ni catamaknilh ju Jesús. Ta'amaklhtayanalh ju Jesús. Talhi'alhch. \s1 Tamaquilhta ju la'iscurus chai tamakni ju Jesús \p \v 17 Chai tamakxk'ok'alh ju iscurus ju Jesús. Talhi'alhch junta ixjuncan Aktsulh. Ju lacalhihebreo ixjuncan Gólgota. \v 18 Anchach ju tamaquilhtachalhch ju Jesús chai ju ali'inch ixt'iyun'an. Ju pumatam la'ixlhicana ju maquilhtacalh la'iscurus chai ju apumatam la'ixlhimacx ju maquilhtacalh ju la'iscurus. Chai ju Jesús tamaquilhta la'ixlacaitati. \v 19 Ju gobernador Pilato ts'oklh lakatam chivinti. Lhinaulh ixmuc'anica la'is'aktsulh ju iscurus ju Jesús. Ju anu' ats'oknut ixnajun: “Yuchi ju Jesús amachaka' Nazaret. Yuchi ju k'ai ix'ucxtin'an ju israelitanin”. \v 20 Na lhu israelitanin ju ixtalakts'in junima chivinti ni vanin ixvi ju lak'achak'an junta ixquilhtai ju Jesús. Ju anu' chivinti ists'okcanta lacalhihebreo chai lacalhigriego chai lacalhilatin. \v 21 Ju xalack'ajin ixpalijni ju israelitanin tajunich ju gobernador Pilato: \p ―Jantu ats'okt'i ni yuchi ju ix'ucxtin'an ju israelitanin. Palai k'ox ni canaulh: “Ju ani ya ixnajun ni xa'ucxtin israelitanin ixjunita”. \p \v 22 Chai ak'alhtayanalh ju Pilato. Ajunich: \p ―Ju tuchi xac'ats'oknun yuchach. \p \v 23 Ju taropajni acsni tamaquilhta ju la'iscurus ju Jesús tasacnilh ju ixlacpumpu' ju Jesús junta ixmamanicanta. Chai ni lakat'at'i ixjunita ju ixpumpu' pus lakatamin talhi'alh ju pumatamin taropajni. Chai vachu' ix'alin lakatam ju ixpumpu' ju Jesús ju jantu isputs'apancanta. Lana va chunch ixlhinavicanta. Tachi ju va ixmak'anch'ich. \v 24 Chai talaclajunich ju sia yu'unch ju anuch taropajni: \p ―Jantu catipuk'exvi ju ani pumpu'. Alai va calhilaslajvi. Catasuyach tichi chavaich ix'anuch cajuna'. \p Ni chunch ju tanaulh pus uctaxtulh ju ats'oknut junta chani najun: “Pumatamin lhi'alh ju quimpumpu'. Chai ju lakatam quimpumpu' talhilaslajlh”. Pus chunchach talalh ju taropajni. \p \v 25 Ju ixnatich ju Jesús chai ju ixlak'auch ju ixnati ju ixtalakasilak'oxi'ulai ju ixvaiti'an ni pa'astacni cajuna' ni Cleofas chai ju Malia amachaka' Magdala vanin ixtayanalh junta ixmuc'acanta la'iscurus ju Jesús. \v 26 Ju Jesús acsni lakts'ilh ju ixnati chai ju ixtamamaka'un ju na ixmapaini ni vanin ixtayanalh pus junich ju ixnati: \p ―Quinati yuchach ju ani ju mints'alh ju chavai. \p \v 27 Astan junich ju ixtamamaka'un: \p ―Yuchach ju ani ju minati ju chavai. \p Pus tus acsni avilhchan ju anu' ixtamamaka'un ju Jesús malhistacnilh ju ixnati ju Jesús. \s1 Nilh ju Jesús \p \v 28 Chai acsnich ju c'atsalhch ju Jesús ni ixnavik'ota tachi chun ju lhich'alhcat ju ilhcanita ju ixpai pus naulh: \p ―Na icquicxixtach. \p Chunchach ju naulh ni capu'uctaxtulhch ju ats'oknut. \p \v 29 Pus ju taropajni ixta'ulata tam xalu ju tu'u' tachi ju axvicnit. Pus ju acsnich lana tacatanch'imucalh la'ixquincati' ach'itin ju hisopo juncan ju tu'u' tachi p'ulhulh panimac. Chai tamalaktanunilh ju axvicnit. Chai talhi'anilh la'ixquilhni ju Jesús. \v 30 Ju Jesús acsni quilhc'atsalhch ju anu' tachi axvicnit naulh: \p ―Uctaxtuk'olh ju chavai. \p Lana lilek navilh ju is'aktsulh chai acsnich ju nilh. \s1 La'ixlhipak'axti' ilhtok'onicanta ju Jesús \p \v 31 Ju acsnich ixlakasi'ulacan ju ixtaxtokni'an ju israelitanin ixlacata ju avilhchan pa'astacni. Pus ju yu'unch jantu talacasq'uilh ni va catamakatunculh ju lacacurus ju ixpumat'utu'an ni pa'astacni cajuna' ni catuncuna'. Chai ju anu' avilhchan pa'astacni k'ai c'atan cajuna'. Pus talhitapaininilh ju gobernador Pilato ni calaktek'enicalh ju ixch'aja'an ju anu' ixpumat'utu'an lapanacni ju ixtaquilhtananch ju lacacurus. Ju chunch lai palai vats'alhti k'ox cataniya' chai ni lai ca'ap'uxcalh. \v 32 Pus ju taropajni acsni tacha'alh junta taquilhtananch ju anu' lapanacni pus p'ulhnan tatek'enilh ju ixch'aja' ju pumatam. Vana chunch tanavipa ju apumatam ju anu' ju ix'at'amaquilhtacanta ju Jesús. \v 33 Para acsni talak'alh ju Jesús junta ixquilhtai talakts'ilh ni ixnitach ju yuchi. Pus jantu tach'antek'elh ju yuchi. \p \v 34 Para ju pumatam taropa lana lhtok'onilh la'ixpak'axti' ju Jesús la'islansa. Pus lana taxtunilh ju ix'ac'alhni. Va lhiya ju xcan. \v 35 Pus ju quit'in iclakts'ilhch chai quit'in icnajun tuchi tapasalhch. Chai ju tuchi icnajun stavasalanti. Chai ju quit'in k'oxich icc'atsai. Chai iclajunau ju stavasalanti ni lai ap'ulac'a'iya'it'it vachu' ju uxijnan. \v 36 Junima taxtokni chunchach ju navicalh ni chunchach ju capu'uctaxtuya' ju ats'oknut junta chani najun: “Ju yuchi jantu catitek'enicalh ju ix'alucutni”. \v 37 Vachu' chani najun ju alakatam ats'oknut: “Catalakts'inach ju xatalhtok'oich”. \s1 Ju Jesús macnucalh \p \v 38 Pus ju José amachaka' Arimatea ixtamamaka'un ixjunita ju Jesús. Para va jantu ixlacasq'uin ni cac'atsacalh ni va ix'atalhoni ju xalack'ajin ist'a'israelitanin. Para acsni tapasak'olhch ju ani taxtokni pus ju yuchi alh tapaininini' ju gobernador Pilato ni laich cap'uxlh ju ixlacatuna ju lijunto Jesús. Chai ju Pilato lacasq'uinilh. Chai ju José lana alh p'uxnu' ju ixlacatuna ju lijunto Jesús. \v 39 Chai vachu' makach'ak'ok'analh ju Nicodemo. Yuchi ju quit'achivinilh ts'is ju Jesús. Ixlhi'antach ju pokxni ju na c'us ix'acamin. Ixlhinavicanta ju xaq'uiu mira chai ixlhiya ixk'alhchat ju xaq'uiu aloes. Tachi lakap'uxamcau kilo istats'inq'uita. \v 40 Pus tap'uxlich ixlacatuna ju lijunto Jesús. Chai acsni ixtat'ajun lakapach'inin ju lacalhman pumpu' pus ixtalacamuc'a'antach ju anu' alak'oxinti pokxni ni chunchach ju ixtalhilanitach ju israelitanin acsni ixtalamacnuich. \v 41 Junta ixmaquilhtacantach ju Jesús ix'alin lakatam pu'olivos. Chai ju anch lacapu'olivos ix'alin junta va lhucucu ixjunita lactalhpa. Ju anch jantuca' tavanan ixmamacanta ixlacatuna xamati'. \v 42 Pus anch ju mak'acalh ixlacatuna ju lijunto Jesús ni vanin ixvi ju anu' junta lhucucu lactalhpa ixjunita. Va istasok'oi ni ixchimputun ju hora acsni jantu lai ixtach'alhcatnan ju israelitanin ni pa'astacni cajuna'. \c 20 \s1 Lok'onchokolh ju Jesús \p \v 1 Pus ju lacalhitumincu ju Malia amachaka' Magdala taxtulh ju lak'achak'an. Na vats'isin ixjunita. Ists'istaca' lacats'unin acsni cha'alh junta ixmamacanta ixlacatuna ju lijunto Jesús. Pus lakts'ilh ju chiux ni ixmak'osucantach. \v 2 Pus ju yuchi lana ats'alaminchokolh lak'achak'an. Quilakts'ilh ju Simón Pitalu' chai ju ak'antam ixtamamaka'un ju Jesús ju na ixmapaini. Chai ajunich: \p ―Mak'osucantach ju ixlacatuna ju lijunto qui'ucxtin'an junta ixmak'acanta. Jantu icc'atsayau ta anchach ju xalhi'ancan. \p \v 3 Chai lana t'ataxtulhch ju Pitalu' ju ixt'atamaka'un. Ta'alh lakts'inin junta ixmak'acanta ju ixlacatuna ju lijunto Jesús. \v 4 Chai lana p'as ixta'ats'ala'anta. Para ju anu' pumatam ixtamamaka'un ju Jesús palai vats'alhti cha'alh. Astan cha'alh ju Pitalu'. \v 5 Pus ju p'ulhnan cha'alh ni lhan tantama talacnu pus va yuchi ju lakts'ilhch ju ixpulakapach'icanta ju Jesús ni va yuchi ju ixma. Para ju yuchi jantu tanulh. \v 6 Chai chinchalh chavai ju Simón Pitalu' ni yuchi ju ixt'alataimatach ju p'ulhnan cha'alh. Pus ju yuchi lana tanu junta ixmamacanta ju ixlacatuna ju lijunto Jesús. Vana va yu' ju lakts'impa ju ixpulakapach'icanta ju Jesús ni va yuchi ju ixma. \v 7 Vachu' lakts'ilh ju pumpu' ju ixpulakapach'inicanta is'aktsulh ju Jesús. Ju yuchi jantu vanin ixt'ama ju lhman pumpu'. Lacatam ixpach'i'ulacanta. \v 8 Acsnica' ju tanulh ju anu' pumatam ixtamamaka'un ju Jesús ju p'ulhnan ixcha'anta. Chai acsni lakts'ilhch ju yuchi pus lana laca'i ni vasalh ixlok'onchokota ju Jesús. \v 9 Va jantuca' k'ox ixtamachakxai ju ats'oknut junta najunch ni tasq'uini ni cata'acxtuchokoya' ju Jesús junta ixmak'acanta ixlacatuna. \v 10 Ju acsnich ju ix'alacmamaka'ui ju Jesús lana ta'anchokolh la'ixlacchaka'an. \s1 Ju Jesús talacasunilh ju Malia amachaka' Magdala \p \v 11 Pus ju yuchi ju Malia va makspa' ixya. Vanin junta ixmak'acanta ju ixlacatuna ju lijunto Jesús. Va ixk'alhuyalhch. Chai acsni ixt'ajun k'alhunu' pus talacnu ju pulacni junta lhucucu lactalhpa. \v 12 Chai lakts'ilh pumat'ui anquilhnin ju ixtavilanalh. Ixtalakch'ita lacxnapapa ixpumpu'an. Ju pumatam ixvi junta ixlacpatai ju lijunto Jesús. Chai ju pumatam ixvi junta ixch'an'anta ju Jesús. \v 13 Tajunich ju Malia: \p ―Chako'ulh t'as ni va k'alhump'alai. \p Ju Malia ajunich acsni ak'alhtailh ju anquilhnin: \p ―Pus va talhi'alhch ju lijunto qui'ucxtin chai jantu icc'atsai ta anchach ju xatalhi'an. \p \v 14 Acsni alact'achivink'olh ju anuch anquilhnin ju Malia pus talakasp'itlich chai lakts'ilh ni vanin ixya ju Jesús. Para jantu ismispai ni yuchi cava. \v 15 Ju Jesús junich ju Malia: \p ―Chako'ulh t'as ni va k'alhump'alai. Tis chavaich ju p'uxc'a'ui. \p Pus ju Malia va naulh la'ix'alhunut ni ca va islhistacna' ju anu' pu'olivos. Chai junich: \p ―Cumpari ni uxint'i ju xalhip'in aq'ui'unch tas anchach ju xalhich'ip'in ju ixlacatuna ju lijunto Jesús. Aclhi'anach. \p \v 16 Ju Jesús junich: \p ―Malia. \p Pus ju Malia ni talakasp'itchokolh xak'ala lacalhihebreo chai juni: \p ―Raboni. \p Ju chunch nomputunch: “Qui'amamaka'unu'”. \p \v 17 Ju Jesús junich: \p ―Tun aq'uilac'ach'ap'a ni jantuca' ic'an lakts'ini' ju quimpai. Para ap'inchich alakts'ini' ju quilhi'alak'avin. A'unchich ni ac'ana' lakts'ini' ju quimpai chai ju mimpai'an Dios. Ac'ana' lakts'ini' ju quiDios chaich ju miDios'an. \p \v 18 Pus lana anchokolh ju lak'achak'an ju Malia amachaka' Magdala. Chai acsni cha'alh chani alacjunich ju ix'alact'atamaka'ui: \p ―Iclakts'ilhch ju qui'ucxtin'an. Chai yuchi ju xaquijuni ni aclajunau ju ani chivinti. \s1 Ju Jesús atalacasunilh ju ix'amamaka'ui \p \v 19 Ju acsnich lhitumincu ixjunita. Chai acsni tok'oxalhch ju anu' avilhchan pus ixtamalacchok'otach junta ixtatanumanalh ju ix'amamaka'ui ju Jesús ni va ixtatalhonich ju xalack'ajin ist'a'israelitanin. Chai acsni chincha ju Jesús jantu maklht'ek'a ju lacamalhtich. Para ni talhic'atsanalh yalhch la'ixlacaitat junta ixtavilanalhch ju ix'amamaka'ui. Chai ajunich: \p ―Jantu calac'alh ju mi'alhunut'an ju uxijnan. \p \v 20 Acsni naulh ju ani pus alacmalacasunilh ju ixmaca' chai la'ixpak'axti' junta ixlacc'atsanich. Chai ju ix'amamaka'ui na talack'achalhch acsni talakts'inchokolh ju ix'ucxtin'an Jesús. \v 21 Aktam ajunchokopa ju Jesús: \p ―Jantuch calac'alh ju mi'alhunut'an. Tachi ni quimalakachachilh ju quimpai pus vachu' chunch ju quit'in iclamalakachayauch ju uxijnan ju laquilhich'alhcat. \p \v 22 Acsni naulh ju chunch pus lana asunulh. Ajunich: \p ―Amaklht'ayanant'itch ju Spiritu Santu. \v 23 Ni xamati' amac'acxaniya'it'it ju ixtalak'alhin pus mac'acxanicantach. Ju jantu amac'acxaniya'it'it uxijnan pus jonk'alhitach ju ixtalak'alhin. \s1 Ju Tumax jantu ixlaca'i \p \v 24 Para ju Tumax ju ixjuncan Cuate ju ixlhipumacaut'uich ixjunita jantu ixmakvi acsni quilalh ju Jesús. \v 25 Ju ali'in ixtamamaka'unti ju Jesús tajunich ju Tumax: \p ―Iclakts'iuch ju qui'ucxtin'an. \p Para ju yuchi alhik'alhtailh: \p ―Ni jantu iclakts'ini ju la'ixlacmaca' junta ixlactanumanilh ju cravos chai ni jantu icmanuni ju quink'elilimaca' junta ixlactanumanilh ju cravos chai ni jantu laquimaca' qui'akstu ju acch'apanichokolh junta ilhtok'onicanta ju la'ixpak'axti' pus jantu iclaca'i. \p \v 26 Ju ixlhimixtujunch junchokolh aktam va lakputam ixtavilanampa ju lacachaka' ju ix'amamaka'uich ju Jesús. Chai ju Tumax ixvilhch vachu' anch. Chai ixtamalacchajuta. Chai chinchokopa ju Jesús chai vana va chun navichokopa. Jantu maklhteka ju lacamalhtich. Para ni talhic'atsanalh yachokopalhch la'ixlacaitat junta ixtavilanalh. Ajunich: \p ―Jantuch calac'alh ju mi'alhunut'an. \p \v 27 Chai lanach juncan ju Tumax: \p ―Amanut'ich ju mink'elilimaca' ju laquilacmaca' junta ixtanun ju cravos. Alakts'ina'ich. Chai amakp'it'ich ju lhi'ani. At'amacnut'ich ju lhilaquimpak'axti' junta iclhtok'onicanta. Jantu na p'as anavit'i ju mi'alhunut. Alac'a'it'i ju tuch'i unc'an. \p \v 28 Ju acsnich ju Tumax ak'alhtayanalh. Junich ju Jesús: \p ―Qui'ucxtin'at chai quiDios'at. \p \v 29 Ju Jesús junich: \p ―Ju uxint'i ji Tumax va acsnica' ju lai lac'a'i ni xaq'uilak'alakts'inch. Para palai tak'achan ju yu'unch mas jantu quintalak'alakts'inta para talaca'ich. ―Juncanch ju Tumax. \s1 Yuchi lhits'okcanta ju ani chivinti ni laich calaca'icalh \p \v 30 Pus slivasalh na lhu ixpulaca'ican navilh ju Jesús la'ix'ucxlacapu'an ju ix'amamaka'ui. Para jantu si ts'okk'ocanta ju ani laca'alhiqui. \v 31 Para icts'ok'ulata ju ani ni ap'ulac'a'iya'it'itch ni Jesús yuchi ju Cristo ju ixnoncan camalakachatachilh ju Dios. Chai ap'ulac'a'iya'it'it ni yuchi ists'alh Dios junita. Chai ca'alinach ju mi'atsucunti'an jonk'alhita ni alhilac'ap'ina'it'it ju yuchi. \c 21 \s1 Ju Jesús atalacasunilh ixpumatujun'an ix'amamaka'uta \p \v 1 Astan acsni atalacasunichokolh ju Jesús ju ix'amamaka'ui ju laxa'atants'in Tiberias pus chanich lhi'ucx'alh. \v 2 K'aixtam ixtavilanank'o ju Simón Pitalu' chaich ju Tumax ju ixjuncan Cuate chaich ju Natanael amachaka' Caná lhiGalilea chai ixt'iyun'an ists'alan ju Zebedeo chaich ju ali'in ixt'iyun'an ix'amamaka'ui ju Jesús. \v 3 Ju Simón ajunich: \p ―Ac'ana' ch'apana' ju pamata. \p Chai ju ali'in tanaulhch: \p ―Aclat'a'anau vachu' ju quijnan. \p Pus talat'a'ank'o. Tatajulh lacabarco. Para ju anu' atats'isni jantu tu'u' tach'apalh. \v 4 Acsni ixt'ajun tuncuntilana' pus ju Jesús tayacha la'ixquilhtu' ju atants'in. Para ju ix'amamaka'ui jantu ixtamispai ni yuchi cava ju Jesús. \v 5 Ju Jesús ajunich: \p ―Ts'alan ja ch'ap'at'itch lacats'unin ju pamata. \p Ta'ak'alhtayanalh ni mati'. \v 6 Pus ju yuchi ajunilh: \p ―Amac'ap'it'itch ju minch'okxni'an laxalhicana ju mimbarco'an. Anch ju lai alhit'a'uya'it'it ju pamata. \p Pus tamaca'alh ju ixch'okxni'an chai jantu lana lai ixtamacutui ju ch'okxni ju lacxcan ni na va ixtats'inq'uitach ju pamata. \v 7 Ju acsnich ju anu' ixtamamaka'un ju Jesús ju na ixmapaini junich ju Pitalu': \p ―Yuchi ju qui'ucxtin'an. \p Pus ju Simón Pitalu' acsni k'asmatlh ni najuncalh ni ix'ucxtin'an pus lana lakch'ichokolh ju ixpumpu' ni va ixmaxtutach ju lakatam ixpumpu'. Lana taju lacxcan. Mak'anxq'uivitnitacutlh. \v 8 Junta mactai amacontilalh ju ixt'a'alhtanin jantuch makat ixjunita ju lak'akxixni. Va tachi tam cientos metro. Pus ju ali'in ixt'a'alhtanin ju Pitalu' tapumilh ju ixbarco'an ni va ixtapuxak'amalhimintach ju ixch'okxni'an ni na lhuch ixtanun ju pamata. \v 9 Chai acsni tavanan tatacutcha ju la'ixquilhtu' atants'in pus talakts'ilhch ju laca'ayak'ana' ni tamp'ut'ach k'antam pamata. Vachu' talakts'ilh ju vati. \v 10 Chai ju Jesús ajunich: \p ―Alhit'at'itch ju ali' pamata ju xach'ap'ayat'it chavai. \p \v 11 Pus lana taju ju Simón Pitalu' ju lacabarco chai taxak'amacutulh ju ixch'okxni'an. Na lhu ixtanun ju lack'ai pamata. Ixcha'anta tam cientos a cincuenta y tres pamata. Para mas na lhu ju ixtanun ju pamata jantu talack'exlh ju ch'okxni. \v 12 Ju Jesús ajunich ju ix'amamaka'ui: \p ―Asok'ot'itch. Ca'uch. \p Pus jantu xamati' ju laich cajunilh: “Tis chavaich'at” ni ixtac'atsaich ni ix'ucxtin'an ixjunita. \v 13 Chai ju Jesús milh junta t'amp'ucanta ju pamata. Macutulh ju vati chai axtaknilh. Vachu' axtaknilh ju pamata. \p \v 14 Pus ju ani ixlhik'alhpakt'utuch ju atalacasunilh ju Jesús ju ix'amamaka'ui acsni ixta'acxtuchokotach junta ixmacnucanta. \s1 Alhist'act'ich ju quilapanacni ju tachi borregojni tajunita \p \v 15 Acsni tavailh pus ju Jesús junich ju Simón Pitalu': \p ―Simón ists'alh Jonás ja palai q'uimap'aini ju uxint'i. Ja palai jantu ju ani tavilanalh. \p Ju Pitalu' junich ju ix'ucxtin: \p ―A. K'oxich c'ats'ai ni icmapainiyan ji qui'ucxtin. \p Chai juncanch ju Pitalu': \p ―Amalanit'ich ju quinchivinti ju lapanacni ju quintalhilaca'an. Ju yu'unch chunch tajunita tachi ju tu'u' ask'at'a borregojni. Na tamaktasq'uini ni xamati' ca'amasunilh ju k'ox atsucunti. \p \v 16 Junchokopa ju ixlhipakt'uich: \p ―Simón ists'alh Jonás ja q'uimap'aini. \p Pus ju Pitalu' jumpa ju ix'ucxtin: \p ―Ju uxint'i k'oxich c'ats'ai ni icmapainiyan ji qui'ucxtin. \p Junchokopa: \p ―Pus alhist'act'ich ju lapanacni ju quintalhilaca'an. Ju yu'unch chunch tajunita tachi ju tu'u' borregojni ju tamaktasq'uini ni xamati' ca'alhistaclh. \p \v 17 Junchokopa ju ixlhipakt'utu: \p ―Simón ists'alh Jonás ja q'uimap'aini. \p Pus ju acsnich na amak'aninilh ju Pitalu' ju ixlhipakt'utuch acsni quilhasacmi ju Jesús ni ixmapaini. Chai junich: \p ―Ju uxint'i ji qui'ucxtin c'ats'ak'o'ui tachi chun ju taxtokni. K'oxich c'ats'ai ni icmapainiyan. \p Pus junich ju Jesús: \p ―Amalanit'ich ju quinchivinti ju lapanacni ju quintalhilaca'an. Ju yu'unch tachi quimborregojni tajunita. \v 18 Slivasalh ju icjunan. Acsni palaica' ask'at'a ix'unit'a pus va mi'akstu ixlakch'i ju mimpumpu'. Chai mas vanta anch ju ixp'imp'ut'unch ixp'inch. Para acsni papa' a'una' ach'ixa' ju mimaca' chai ak'antam camalakch'iniyan chai calhi'anan junta jantu p'imp'ut'un. \p \v 19 Pujunicalh chunch ju Pitalu' ni va ixmamachakxanicanch tuchi aninti ju capumalacasuya' ju Pitalu' ni Dios ju xak'ai. Chai acsni nonk'o ju Jesús ju ani pus junich ju Pitalu': \p ―Aq'uinch'ak'ok'ach. \s1 Na ixmapainicanta ju ix'amamaka'unti ju Jesús \p \v 20 Ni talakasp'itlh ju Pitalu' lakts'ilhch ju ixt'atamamaka'un ju na ixmapainich ju Jesús ni ix'ach'ak'ok'anantach vachu'. Yuchi ju anu' ju vanin ixt'atapakstitama ju Jesús acsni tavailh. Chai yuchi ju quilhasacmi acsni tavanan junilh: “Qui'ucxtin tis chavaich ju camak'axt'ak'an”. \v 21 Ju Pitalu' acsni lakts'ilh ju ix'ach'ak'ok'anan pus junich ju Jesús: \p ―Qui'ucxtin ju ani minta tijuch ju canaviya'. \p \v 22 Ju Jesús lhak'alhtayanalh: \p ―Pus ni va aclacasq'uilh ni catamacaulh ju yuchi tus acsni acminchokoya' pus ju anch jantu mincuenta. Ju uxint'i va aq'uinch'ak'ok'ach. \p \v 23 Yuchi lhi'alilh ju chivinti ju sia lhi'alak'avin ni ca jantu catini ju anu' pumatam ixt'atamamaka'un'an. Para ju Jesús jantu chun naulh ni va jantu catini. Va naulh: “Ni va aclacasq'uilh ni catamacaulh ju yuchi tus acsni acminchokoyach pus ju anch jantu mincuenta”. \p \v 24 Quit'inch ju anu' amamaka'unti ju ixnoncanch tachi ju va jantu actini. Chai quit'in ju icnajun ni stavasalanti junima taxtokni. Chai quit'in ju ic'ats'oknunk'o tachi chun ju ani taxtokni. Chai icc'atsayauch ni stavasalanti tachi chun ju icnajunta. \p \v 25 Na lhu alin ju ali' taxtokni ju navilh ju Jesús. Ni stunin xacts'ok'ulak'ota tachi chun ju taxtokni pus ca jantu lai ixtilhiva ju ani lacamunutpa' ju ats'oknut junta ixlha'ats'oknuncalhch ju tuchi navitach ju Jesús.