\id DEU \ide UTF-8 \h Indra-Tsara \toc1 Indra-Tsara \toc2 Indra-Tsara \toc3 Its \mt1 Indra-Tsara \c 1 \s1 Faniahiañe i te Korèbey \p \v 1 Iretoañe o tsara nilañona’ i Mosè am’ Israele iaby alafe’ Iardeney, am-patrambey ao, an-tane mira tandrife i \f + \fr 1:1 \fr*\ft Sofe: hàmotse ndra vinda (añolon-drano)\ft*\f*Sofe añivo’ i Parane naho i Tòfele naho i Labane naho i Katseròte vaho i Dizahabe. \v 2 (Mahamodo andro folo-raik’ amby ty lia mb’e Kadàse-Barnèa mb’eo t’ie miary mb’e Vohi-Seire añe.) \v 3 Aa ie tamy taom-paha efa-poloy, ami’ty vola’e faha-folo-raik’amby, ami’ty andro valoha’ i volañey le ninday lañonañe amo ana’ Israeleo t’i Mosè, amy nampisaontsie’ \nd Iehovà\nd*y aze; \v 4 naho fa zinevo’e t’i Sihone mpanjaka’ o nte-Amore nimoneñe e Khesboneo, naho i Oge mpanjaka’ i Basane nimoneñe e Astaròte e Ederèy ao; \v 5 alafe’ Iardeney atoy, an-tane’ i Moabe, ty nimanea’ i Mosè halangesañe i Hake ami’ty hoe: \v 6 Nitsara aman-tika e Korebe añe t’\nd Iehovà\nd* Andrianañaharentika nanao ty hoe: Ihe loho tambatse ami’ty vohitse toy: \v 7 mitoliha naho tonjohizo ty lia’ areo, le mionjona mb’am-bohi’ o nte Amoreo mb’eo; naho mb’an-tane mañohoke aze iaby mb’ an-tane-mira\f + \fr 1:7 \fr*\ft Arabà, tane mira liolio atimo i Galile\ft*\f* ey naho mb’amo vohibohitseo naho mb’am-bavatane\f + \fr 1:7 \fr*\ft Sefelà\ft*\f* ao naho mb’ atimo\f + \fr 1:7 \fr*\ft Nègeve\ft*\f* añe naho mb’ añolon-driake mb’eo pak’ an-tane’ i nte-Kanàney naho pake Lebanone añe vaho migadoña amy oñe ra’elahiy, i oñe Peràtey. \v 8 Ingo, fa nalahako añatrefa’ areo o taneo; akia rambeso ho anahareo i tane nifañinà’ \nd Iehovà\nd* aman-droae’ areoy: amy Avrahame naho am’ Ietsake vaho am’ Iakobe, t’ie hatolots’ am’ iareo naho o tarira’ iareo hanonjohio. \s1 Fañedreañe Mpiaolom-pifokoa \r Avo 18.13-27 \p \v 9 Ie amy zay nanao ty hoe ama’ areo iraho, Tsy lefeko ty mivave anahareo, izaho avao, \v 10 fa nampanaranàhe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo ho mira ami’ty ia’ o vasian-dikerañeo androany. \v 11 Le ee te hampitomboe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-droae’ areo añ’ arivo ty ia’ areo vaho hitahy anahareo amy nampitamae’ey. \v 12 Fa aia ty hahavaveako, t’ie raike, ty fañangara’ areo naho ty fampioremeña’ areo vaho ty fampihohokohofa’ areo ahiko. \v 13 Tendreo o mahilala’ areoo, o mahihi­tseo naho o maharofoanañe amo rofoko’ areoo le hanoeko mpifehe’ areo. \v 14 Le natoi’ areo ty hoe, Mete i nisaon­tsia’o hanoeñey. \v 15 Aa le rinambeko o mpiaolo’ o fifokoa’ areoo, o mahihitse naho mahilalao naho najadoko ho talè’ areo ho mpifelek’ arivo, naho mpifeleke zato, naho mpifeleke limampolo, naho mpifeleke folo, vaho ho mpitoronjo, ki-foko, ki-foko. \v 16 Le nafantoko amo mpizaka’ areoo amy andro zay, ty hoe: Mijanjiña añivo’ o rolongo’ areoo vaho mizakà an-katò añivo’ ze ondaty naho ty rahalahi’e ndra ze renetane ama’e. \v 17 Ko mirihy an-jaka; fe janjiño ty kede naho ty bey; ko hembañe ami’ty lahara’ ondaty, fa an’Andrianañahare ty zaka, le ze tsy lefe’ areo ro hasese amako ho tsanoñeko. \v 18 Aa le nililieko henane zay ze hene raha hanoe’ areo. \s1 Mifoneñe tsy Himoak’ amy Taney \r Vol 13.1-33 \p \v 19 Aa ie nienga i Korebe tika, le niranga i fatrañe jabajaba mahareven­dreveñe nioni’ areo am-piariañe ty vohi’ o nte-Amoreoy, amy nandilia’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharentikañey; le nivotrake e Kadese-Barneà eo, \v 20 vaho hoe ty nanoeko: ie fa nandoak’ am-bohi’ o nte-Amoreo, i hatolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-tika aman-tikañey. \v 21 Ingo fa napo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o añatrefa’o eo o taneo: aa le mionjona mb’eo naho rambeso ami’ty nitsara’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-droae’o, ko hembañe vaho ko mitsolofìñe. \p \v 22 Aa le songa niharine amako nanao ty hoe: hamantoke ondaty hiaolo antika mb’eo zahay hitsikarake i taney vaho hinday saontsy amantika ami’ty lalañe hionjonan-tika mb’eo naho o rova higaoñan-tikañeo. \v 23 Toe ninòko i saontsy zay, vaho rinambeko t’indaty folo-ro’ amby, songa raike ami’ty fifokoañe; \v 24 le nitolike iereo nionjoñe mb’am-bohibohitse mb’eo naho nandoak’ am-bavatane Eskole vaho nitsoetsoek’ ao. \v 25 Nandrambesa’ iareo am-pitàñe ty voka’ i taney le nendese’ iareo nizotso mb’ aman-tikañe atoy, vaho ninday saontsy aman-tika nanao ty hoe: Soa i tane natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-tika aman-tikañey. \p \v 26 F’ie amy zay, tsy ni-mete nionjom-beo nahareo te mone niola ami’ty nandilia’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo, \v 27 vaho niñeoñeoñe an-kiboho’ areo ao ami’ty hoe: ty falai’ \nd Iehovà\nd* antika ty nañakara’e antika an-tane Mitsraime hanesea’e am-pità’ o nte-Amoreo harotsake. \v 28 Aia ty hionjonan-tika? Nahamohake ty arofo’ay ty enta’ o longontikañeo nanao ty hoe, Ra’elahy naho abo te amantika ondatio naho jabajaba o rova’ iareo reketse kijoly mitiotiotse mb’andikerañ’ eio vaho niisa’ay ao o ana’ i Anàkeo. \p \v 29 Aa le nanoeko ty hoe, Ko irevendreveñañe, ko ihembañañe. \v 30 \nd Iehovà\nd* Andrianañahare Mpiaolo ro hialy ho anahareo hambañe amy nanoe’e e Mitsraime añe aolom-pihaino’ areoy; \v 31 naho tam-patrambey añe; fa niisa’ areo ty fiotroña’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo, manahake ty fiotroña’ ondaty i ana-dahi’ey, amo lia’ areo iabio ampara’ te nivotrak’ an-tane atoy. \v 32 F’ie amy zay, tsy natokisa’ areo t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo, \v 33 i Mpiaolo am-pañaveloañey nipay ze hañoreña’ areo o kibohotseo, ie añ’afo ao te haleñe hanoroa’e ty lalan-kombà’ areo vaho an-drahoñe ao te handro. \s1 Ty Vale’ ty Fiola’ Israele \r Vol 14.20-45 \p \v 34 Ie jinanji’ \nd Iehovà\nd* i feon’ enta’ areo zay, le niviñetse vaho nifanta ty hoe: \v 35 Leo raik’ amo retoañe—o tariratse raty reo—tsy hahaisake i tane soa nifañinàko hatolotse aman-droae’ areoy, \v 36 naho tsy i Kalèbe ana’ Iefonè. Ie ty hahaisake, le hatoloko aze naho amo tarira’eo i tane niliàm-pandia’ey ami’ty fañoriha’e fatratse \nd Iehovà\nd*. \v 37 Izaho ka niviñera’ \nd Iehovà\nd* ty ama’ areo amy tsara’ey, ty hoe: Tsy himoak’ ao ka irehe. \v 38 I Iehosoa ana’ i None, mpitoro’oy, ty himoak’ ao; osiho amy t’ie ty hampandova Israele aze. \v 39 Le o keleia’ areoo, o natao’ areo ho nikopaheñeo, o ana’ areoo; i mboe tsy nahilala ty soa naho ty raty henane zay rey ty himoak’ ao; le hatoloko iareo vaho ho rambese’ iareo ho fanañañe. \v 40 F’ina­hareo ka, mito­liha naho mionjona mb’am-patrambey miary amy ­Ria-Binday mb’eo. \p \v 41 Nanoiñ’ ahy ami’ty hoe nahareo, Toe anaña’ \nd Iehovà\nd* hakeo! Veka’e hionjoñe hialy zahay ami’ty nandilia’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-tika. Aa le songa nidiam-pialiañe ondatio fa natao’e ho mora ty hionjoñe mb’am-bohibohitse mb’eo. \v 42 Le hoe t’\nd Iehovà\nd* amako, Isaon­tsio ty hoe: Ko mionjom’ beo vaho ko mialy, amy te tsy añivo’ areo ao iraho tsy mone ho rotsak’ aolo’ o rafelahi’ areoo. \v 43 Fe ndra te nivolañeko, tsy nihaoñe’ areo. Niola amy nandilia’ \nd Iehovà\nd*y, an-tsatrin-troke ty nionjona’ areo mb’ am-bohibohitse mb’eo. \v 44 Niavotse, niatrek’ anahareo amy zao o nte-Amore mpimoneñe am-bohitseo vaho niho­ridañe’e hoe rene tantele. Rinotsa’ iareo am-pibara e Seire pake Kormà añe. \v 45 Aa le nibalike naho nirovetse añatrefa’ \nd Iehovà\nd*, fe tsy hinao’ \nd Iehovà\nd* ty fiarañanaña’ areo, tsy nanokilaña’e ravembia. \v 46 Aa le nitobe e Kadese ao ela ty amo andro nitoboha’ areoo. \c 2 \s1 O Taoñe An-dratraratrao \p \v 1 Niotak’ amy zao tika nionjomb’ am-patrambey mb’eo, niary i Ria-Binday, mb’ami’ty nanoroa’ \nd Iehovà\nd* ahiko vaho nañariary i Vohi-Seirey andro maro. \v 2 Le hoe ty nitsarae’ \nd Iehovà\nd* amako: \v 3 Fa losotse ty fiariaria’ areo ty vohitse toy. Mitoliha mañavaratse, \v 4 le afantoho ty hoe ondatio: Ho rangae’ areo ty tanen-drolongo’ areo, o tarira’ i Esave mpimo­neñe e Seireo, f’ie ho hembañe ama’areo, aa le mitaoa \v 5 tsy mone hihotakotak’ am’ iereo fa tsy hitalorako ndra zehem-pandia raik’ amy tane’iareoy amy te nimeako i Esave ho fanaña’e ty Vohi’ Seire. \v 6 Ho vilie’ areo an-drala o mahakama’eo hikamà’ areo, vaho hikaloa’ areo rano an-drala hinoma’ areo. \v 7 Toe nitahie’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo amy ze hene satam-pità’ areo naho arofoana’e ty firanga’ areo am-patram-bey atoy. Tsy eo ty nipaia’ areo amy efa-polo taoñe nindreza’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo rezay. \v 8 Aa le niarian-tika o tarira’ i Esave longon-tika mimoneñe e Seire ao, le nengan-tika ty lala’ i Arabà naho navotson-tika t’i Elate naho i Etsione-Gebere le nitsile vaho niary mb’amy lala’ i fatrambei’ i Moabeiy mb’eo. \p \v 9 Le nanao ty hoe amako t’\nd Iehovà\nd*: Ko tsiborè’o t’i Moabe ndra hialy ama’e, fa tsy ho meiko ndra kede amo tane’eo ho fanañañe, amy te natoloko amo tarira’ i Loteo ty Are ho fanaña’e. \v 10 (Nimoneña’ o nte-Emeo izay te taolo: ondaty mijoalajoala naho mitozantozañe, mira haabo amo nte-Anàkeo; \v 11 Betek’ atao ty hoe nte-Refae iereo manahake o nte-Anakeo, f’ie atao’ o nte-Moabeo ty hoe nte-Emà. \v 12 Le nimoneñe e Seire ao o nte-Koreo taolo, fa niroahe’ o ana’ i Esaveo, rinotsa’e miaolo iareo vaho nitoboke an-tane’ iareo ao, manahake ty anoe’ Israele amy tane natolotse aze ho fanaña’ey; i natolo’ \nd Iehovà\nd* iareoy). \v 13 Miongaha arè, le itsaho o toraha’ i Tseredeo. Aa le nitsahan-tika i torahan-Tserèdey. \p \v 14 Le o andro nañaveloan-tika boake Kadese-Barneà am-para’ t’ie nitsake i torahan-Tseredeio, le taoñe telo-polo-valo’ amby, ampara’ te fonga nivetrak’ añivo’ i tobey o lahindefoñe mpiharo-nonoo, amy nifantà’ \nd Iehovà\nd* am’ iereoy. \v 15 Toe nañonjona’ \nd Iehovà\nd* haoke hañombota’e amy màroy am-para’ t’ie fonga nimongotse. \p \v 16 Naho hene nikoromake añivo’ on­datio i lahindefoñe rezay, \v 17 le nitsara ty hoe amako t’\nd Iehovà\nd*. \v 18 Hitsake i Are, efe-tane’ i Moabe irehe te anito. \v 19 Ie miharine ty efe-tane’ o nte-Amoneo, le ko tsibore’o vaho ko ialiañe, fa tsy hañomeako ty tane’ iareo ho fanaña’o, amy te natoloko an-tarira’ i Lote ho fanaña’e. \v 20 (Toe natao t’ie tane’ o nte-Refaeo ka; fa nimoneñe ao o nte-Refaeo taolo, ie nitokave’ o nte-Amoneo ty hoe Zam’zome, \v 21 ondaty maozatse naho vasiañeñe mira amo nte-Anakeo. F’ie narotsa’ \nd Iehovà\nd* aolo’ iareo eo handimbeza’ iareo fimoneñañe; \v 22 manahake ty nanoe’e amo tarira’ i Esave mimo­neñe e Seireo ami’ty nandrotsaha’e o nte-Koreo aolo’ iareo, nandimbe iareo am-pimoneña’e pake henaneo; \v 23 naho o nte-Aveo, ie nimoneñe e Katsere pak’ Aza añe, le rinotsa’ o nte-Kaftore boake Kaftoreo, vaho nandimbe fiambesatse.) \v 24 Miongaha, tonjohizo ty lia’ areo, itsaho o vavatane’ i Arnoneo. Ingo fa natoloko am-pità’ areo t’i Sihone nte-Amore mpanjaka’ i Khesbone naho ty tane’e. Miorota mitavañe, naho tameo añ’aly. \v 25 Hampihembañeko naho hampirevendreveñeko ama’o henane zao ze hene ondaty ambanen-dikerañeo; ie mijanjiñe azo le hititititike ami’ty anifañe. \s1 Ty Fandrotsahañe i Sihone Mpanjaka \r Vol 21.21-32 \p \v 26 Aa le nampisangitrifeko ìrake boak’ am-patrambein-Kedemote ao ho mb’e Sihone Mpanjaka’ i Khesbone añe, le hoe ty entam-panintsiñako ama’e: \v 27 Angao iraho hiranga ty tane’o, fa i lalañey avao ty horiheko, tsy hitsile ndra mañavana ndra mañavia. \v 28 Haleta’o drala amako ty mahakama hihinanako, vaho ie fahana’ areo rano hinomako, le ho soloako bogady, fe apoho ho rangaeko an-tomboke ty tane’o— \v 29 hambañe ami’ty nanoe’ o tarira’ i Esave mimoneñe e Seireo amako naho ty nanoe’ o nte-Moabe mpimoneñe e Areo ka—ampara’ te itsahako Iardeney mb’an-tane nitolora’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ay mb’eo. \v 30 Fe tsy nimete hampiranga an-tika t’i Sihone Mpanjaka nte-Khesbone fa nampigan-troke aze t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo vaho nampitokie’e ty arofo’e hanolora’e aze am-pità’ areo, le ie henaneo. \p \v 31 Aa hoe t’\nd Iehovà\nd* amako: Ingo, fa namototse hanolotse i Sihone naho i tane’ey ama’ areo iraho, aa le miorota henane zao hangalake i tane’ey ho lova’ areo. \v 32 Aa le niavotse haname an-tika t’i Sihone, ie naho ondati’e iabio, hihotakotake ty aly e Iàhatse añe, \v 33 le natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharentika aolon-tika vaho linafa-tika naho o tiri’eo naho ondati’e iabio. \v 34 Le hene tinavan-tika o rova’eo henane zay, le fonga zinaman-tika ze ondaty ndra rakemba ndra ajaja amo rovao. Tsy napon-tika ndra honka’e. \v 35 O hareo avao ty rinamben-tika ho fikopahañe rekets’ o raha kinopak’ amo rova tinavan-tikañeoo. \v 36 Boak’ Arore aolo’ i vavatane Arnoney (rekets’ i rova am-bavataney) pake Gilàde le tsy teo ty rova loho abo tsy nilefe, fonga natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharentika amantika. \v 37 Fe tsy niharinea’ areo o tanen’ ana’ i Amoneo, ndra aia aia amy saka’ Iabokey ndra amo rova ambohibohitseio, ndra aia aia nandrarà’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharentika antika. \c 3 \s1 Gioke t’i Oge \r Vol 21.33-35 \p \v 1 Aa le nitolike tika nionjoñe amy lala­ñey mb’e Basane mb’eo vaho nia­votse hiatrek’ antika t’i Oge mpanjaka’ i Basane, ie naho ondati’e iabio, hialy Edrey. \v 2 Hoe t’\nd Iehovà\nd* amako, Ko ihem­baña’o fa natoloko am-pità’o naho on­dati’e iabio vaho o tane’eo. Ano ama’e hambañe amy nanoe’o i Sihone, mpanjaka’ i Amore nimoneñe e Khesboney. \p \v 3 Aa le natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharentika am-pitàn-tika ka t’i Oge mpanjaka’ i Basane naho ondati’e iabio, le rinotsan-tika vaho tsy nengan-tsehanga’e. \v 4 Ie amy zay, tinavan-tika o rova’e iabio; le tsy teo ty rova’e tsy tinavan-tika—rova enempolo, ze hene tane’ i Argobe, ty fifehea’ i Oge e Basane ao. \v 5 Songa narovañe an-kijoly abo o rovao, lalambey naho sikadañe, tovo’ irezay o tanàñe tsi-fotofoto tsy aman-kijolio. \v 6 Fonga binaibain-tika hambañe ami’ty nanoan-tika i Sihone mpanjaka’ i Khesbone, songa zinaman-tika ze lahilahy naho rakemba vaho keleiañe amy ze rova iaby. \v 7 Fe hene rinamben-tika ze añombe naho vara amo rovao ho tsindroke. \p \v 8 Le tinavan-tika boak’am-pitàm-panjaka nte-Amore roe amy andro zay ty tane alafe’ Iardeney atoy mifototse amy saka Arnoney pak’ am-bohi-Kermone añe; \v 9 (Atao’ o nte-Tsidoneo ty hoe Sirione ty Kermone, le atao’ o nte-Amoreo ty hoe Senire;) \v 10 le ze rova an-tanemira ey, naho i Gilàde iaby le i Basane iaby, pake Salkà añe vaho i Edrey, o rova am-pifehea’ i Oge nte-Basaneo. \v 11 I Oge mpanjaka’ i Basane ty ni-sengaha’ o fanalolahio; inao te fandream-by ty fandrea’e, mbe e Rabate ao izay amo ana’ i Amoneo. Sive kiho ty an-dava’e naho efatse kiho ty ampohe’e an-kiho tsotra. \p \v 12 Le natoloko amo nte-Reobeneo naho amo nte-Gadeo i tane rinamben-tika amy andro zaiy, boak’ Aroere añ’ olo’ i saka Arnoney naho ty tampa’ i Vohi-Gilàdey, naho o rova’eo. \v 13 Le natoloko amy vakim-pifokoa’ i Menasèy ty sisa’ i Gilade naho i Basane iaby, toe ty fifehea’ i Oge, le nitokaveñe ty hoe tanem-panalolahy ze hene tane’ i Argobe mitraoke amy Basane iaby. \v 14 Iaire ana’ i Menasè ty nandrambe ty tane’i Argobe pak’añ’olo’ i Gesory naho i Maàkaty añe vaho nito­kave’e amy tahina’ey ty hoe: Basane-kavote-Iaire pake henane. \v 15 Le natoloko amy Makire ty Gilade. \v 16 Le natoloko amo nte-Reobeneo naho amo nte-Gadeo ty tane boake Gilade pak’ an-tsaka’ Arnone, ty aivo’ i vavataney ro efe’e, pak’ an-tsaka’ Iabòke eo, ty efe-tane’ o ana’ i Amoneo; \v 17 naho i tane Mìray, Iardeney ty efe’e, le boak’e Kinerete pak’ an-dria’ i antanemira, i ria-tsiray, am-potom-piroroña’ i Asdote-Pisgà maniñanañe. \p \v 18 Le hoe ty nandiliako anahareo henane zay: Fa natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo ho fanaña’ areo o tane atoio le hitsake reke-pialiañe aolo’ o rahalahi’ areo ana’ Israeleo ze mahatan-defo ama’ areo iaby. \v 19 Fe hidoñe amo rova natoloko anahareoo o vali’ areoo, o keleia’ areoo, naho o añombe’ areoo (apotako te maro ty añombe’ areo); \v 20 aa naho nampitofà’ \nd Iehovà\nd* manahak’ anahareo o rahalahi’ areoo, naho fa nitobea’ iareo ka ty tane natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo alafe’ Iardeney añe, izay vaho himpoly nahareo—ze fonga ondaty—mb’ an-tane’e mb’eo, i natoloko anahareoy. \p \v 21 Le nafantoko am’ Iehosoa amy andro zay ty hoe, Toe hene nioni-pihaino’o ty nanoe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o i mpanjaka roe rey, le izay ka ty hanoe’ \nd Iehovà\nd* ze fifeheañe irangà’ areo. \v 22 Ko ihembaña’ areo fa \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo ty mialy ho anahareo. \s1 Talake boak’e Pisgà \p \v 23 Ie amy zay, nihalaly am’ \nd Iehovà\nd* iraho ami’ty hoe: \v 24 O Talè \nd Iehovà\nd*, ie vaho niorotse nampiboake ty hajabahina’o naho ty haozara’o ami’ty mpitoro’o, le ia ty ndrahare an-dikerañe ao ndra an-tane atoy ty mahafitoloñe hambañe amo anoe’oo naho o sata’o ra’elahio? \v 25 Ehe te henga’o hitsake mb’eo iraho hahatreavako i tane fanjaka alafe’ Iardene añey, o vohibohitse soao naho i Lebanone. \v 26 F’ie niviñera’ \nd Iehovà\nd* ty ama’ areo le tsy ni­haoñe’e. Hoe t’\nd Iehovà\nd* amako, Fa eneñe i azoy! ko isaontsia’o ka. \v 27 Miañam­bonea mb’ an-dengo’ i Pisgà mb’eo le miandrà makandrefa naho mañavaratse naho mañatimo naho maniñanañe eñe. Italakeso am-pihaino, f’ie tsy hitsake Iardeney. \v 28 Afantoho t’Iehosoa naho osiho vaho haozaro, amy t’ie ro hitsake hiaolo ondaty retia, le ie ty hampandova iareo o tane ho isa’oo. \v 29 Aa le nitamañe am-bavatane tandrife i Bete-piore eo tika. \c 4 \s1 Mandily Fivohorañe t’i Mosè \p \v 1 Ie amy zao ry Israele, janjiño o fañè naho fepètse añòhako anahareo hanoeñeo, soa t’ie ho veloñe hahafimoake vaho handova i tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-droae’ areo ama’areoy. \v 2 Ko tovoña’ areo o tsara liliekoo naho ko añafahañe\f + \fr 4:2 \fr*\ft Its 12:32, Rzs 30:6, Ben 22:18-19\ft*\f*, vaho ambeno o lili’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo afantoko ama’ areoo. \p \v 3 Niisam-pihaino’areo ty nanoe’ \nd Iehovà\nd* amy Baale-Peore, ty amo fonga ondaty nañorike i Baale-Peoreo; fa narotsa’ \nd Iehovà\nd* Andria­na­ñahare’o ama’areo irezay—indaty nañorike i Baal-peore rey, \v 4 f’ie nifahatse am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo, le songa veloñe androany. \p \v 5 Ingo te nanareko o fañè naho fepetse nafanto’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahareko amakoo hañoriha’ areo an-tane himoaha’ areo ho lovae’ areo henaneo. \v 6 Aa le oriho naho anò, fa izay ty hihi’ areo naho ty hilala’ areo am-pahaisaha’ ondatio, le ie mahajanjiñe o hene fañèo ro hanao ty hoe: Toe ondaty mahihitse naho mahilala ty foko ra’elahy tiañe. \v 7 Fa ia ty foko aman-drahare hañirinkiriñe \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-tika, mpanoiñe ndra mbia’ mbia ikanjiantika. \v 8 Ia ka ty foko amam-pañè naho fepètse vantañe manahake i Hake fonitse taroñeko ama’ areo androaniy. \p \v 9 Aa le mitomira, vontitiro añ’ arofo tsy mone handikofa’ areo o raha ni­isam-pihaino’ areoo vaho ko anga’ areo himolaotse am-pitsa­koreañe amo hene andro hiveloma’ areoo; fe ampaharen­dreho o ana’ areoo naho o afe’ areoo, \v 10 mentsake i nijohaña’ areo añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo e Korebey, ie nanao ty hoe amako t’\nd Iehovà\nd*, Atontono ondatio hijanjiñe o fivolakoo, hioha’ iareo ty hañeveñ’ amako amo hene andro hiveloma’ iareo an-tane atoio, vaho hanare’ iereo hanao izay ka o keleia’eo. \v 11 Aa ie nitotoke mb’eo le nijohañe ambane’ i vohitsey, naho nilebalebà’ ty afo naneñateña i likerañey i vohitsey ie nisaroñan-drahoñe nimoromoroñe. \v 12 Le nitsara ama’ areo boak’amy afoy t’\nd Iehovà\nd*. Jinanji’ areo ty feo’ i tsaray, fe tsy niisa’ areo ty vinta’e, i fiarañanañañey avao. \v 13 Tsinei’e ama’ areo i fañina linili’e ama’ areo horiheñey: i tsara folo pinate’e am-bato roe rey. \v 14 Le nafanto’ \nd Iehovà\nd* amako henane zay ty hañohako anahareo o fañè naho fepètse hañoriha’ areo an-tane hitsaha’ areo ho lovaeñeo. \p \v 15 Aa kanao tsy nahaonim-bintañe nahareo te nitsara ama’ areo e Korebe añe boak’añ’ afo ao t’\nd Iehovà\nd*, le mitomira, \v 16 tsy mone hameta vatañe am-pitseneañe saren-draha ho anahareo ami’ty vintañ’ inoñ’ inoñe—ke lahy he ampela, \v 17 ke amam-bintam-bibi’ ty tane toy, he amam-bintam-boroñe aman’ elatse miti­liñe amo tiokeo, \v 18 ke amam-bintan-draha milalilaly an-tane, he amam-binta’ ze fiañe an-drano ambane’ tane ao. \v 19 Le he miandra mb’ andikerañey irehe mahaisake i àndroy, i volañey, naho o vasiañeo, naho i valobohòn-dikerañey, vaho mivik’ mb’a­ma’e naho mibabok’ ama’e hitoroñe irezay, o natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o amy ze kila ondaty ambanen-dikerañeo. \v 20 Fe rinambe’ \nd Iehovà\nd* nahareo le hinaha’e amy fampi­tranaham-biy ao, boake Mitsraime añe, ho ondatim-panaña’e: le ie henaneo. \p \v 21 Ie amy zao niviñetse amako t’\nd Iehovà\nd* ty ama’ areo, ie nametse te tsy hitsahako Iardeney vaho tsy himoahako i tane fanjaka atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo ho lovay; \v 22 f’ie hikenkañe an-tane atoy, tsy hitsake Iardeney; f’inahareo ro hitsake naho hitavañe i tane fanjakay. \p \v 23 Aa le mitaoa tsy handikofa’ areo i fañina nanoe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo ama’ areoy ke hitsene sarem-bintañe, ke sareñ-inoñ’ inoñe nan­drara’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo. \v 24 Fa afo mahaforototo t’\nd Iehovà\nd* Andriana­ñahare’o, Andrianañahare Mpamarahy. \p \v 25 Ie nahatoly anake naho afe naho fa nierañerañe ela an-tane ao, naho manao hakarapiloañe am-pitseneañe sarem-bintañe ke sareñ-inoñ’ inoñe vaho manao tiva am-pivazohoa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, hikaiha’ areo ty haviñera’e, \v 26 le ho koiheko henaneo i like­rañey naho ty tane toy hitalily ama’ areo t’ie kila hihomak’ aniany an-tane himoaha’ areo am-pitsa­hañe Iardeney, handova’ areo, le tsy ho lava-ohatse fa ho vata’e mon­goreñe. \v 27 Ie hampiparaitahe’ \nd Iehovà\nd* am’ ondatio añe; toe tsy ampeampe ty ho sehanga’ areo amo kilakila ondaty handroaha’ \nd Iehovà\nd* anahareoo. \v 28 Ho toroñe’ areo añe ty ‘ndrahare rinanjim-pità’ ondaty; hatae naho vato, songa tsy maha­trea, tsy mahatsanoñe, tsy maha-filintseñe vaho tsy maha-antsoñe. \p \v 29 Aa ie añe ro hipaia’ areo \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o, le ho oni’o naho tsoehe’o añ-kaampon’arofo\f + \fr 4:29 \fr*\ft Iir 29:13\ft*\f* naho an-kaliforam-pañova. \v 30 Ie ami’ty falovilovia’o, naho fa hene nifetsaha’ irezay amo andro añeo, le himpoly am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o vaho ho haoñe’o i fiarañanaña’ey; \v 31 Amy te Andrianañahare tretram-po t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, tsy haforintse’e, tsy hampimodoe’e; tsy ho haliño’e i fañina aman-droae’o nifantà’e am’ iereoy. \p \v 32 Ie amy zao añontaneo o sa haehaeo, o taolo’oo, ampara’ i andro nitsenen’ Añahare ondaty an-tane atoio; añontaneo boak’ añ’olon-dikerañ’ añe pak’ añ’olo’e ka; he teo ty nifetsahan-draha tsitantane hoe itiañe, ke eo ty nahajanjin-ty mañirinkiriñe aze? \v 33 Aa vaho eo hao t’indaty nahajanjiñe ty fiarañanañan’ Añahare nitsara ama’e boak’ añ’afo ao, manahake i jinanji’oy, t’ie mbe veloñe? \v 34 Hera teo ty ‘ndrahare nimane hangalake foko ho am-bata’e boak’ amo kilakila’ ondatio am-pitsohañe naho am-biloñe naho an-draha tsitantane vaho añ’ aly, andela-pitàñe maozatse naho am-pitàñe natora-kitsy, am-pampiboahan-kao­zarañe mahalatsa manahake o hene nanoe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo ho anahareo e Mitsraime añe añatrefam-pihaino’oo? \v 35 Ie nampiboaheñe ama’o, hatokisa’o te toe Andrianañahare t’\nd Iehovà\nd*; le tsy eo naho tsy ie avao. \v 36 Nampijanjiñe’e azo boak’andikerañe ao ty fiarañanaña’e hanoroa’e azo, naho nampiboaha’e an-tane atoy ty afo’e jabajaba, vaho jinanji’o boak’ amy afoy o tsara’eo. \v 37 Kanao nikokoa’e o roae’oo, le jinobo’e o tariratse nandimbe iareoo, naho nampi­engà’e i Mitsraime amy fiatrefa’e naho an-kaozara’e ra’elahy \v 38 hanoe’e soik’ aolo’o eo o rofoko maozatse naho bey te ama’oo, hampihova’e azo ao, hitolora’e i tane’ iareoy ho lova’o, le ie henaneo. \p \v 39 Aa le mahafohina androany vaho vontitiro añ’ arofo ao te Andrianañahare andikerañe ao naho an-tane am­bane’e atoy t’\nd Iehovà\nd*, tsy aman-tovo’e. \v 40 Ambeno o fañè’eo naho o lili’eo; o andili­ako azo androanio hahasoa azo naho ty tariratse hanonjohy azo soa t’ie ho tamañe an-tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andriana­ñahare’o azo ho nainai’e donia. \s1 Rova Fitsolohañe Atiñana’ Iardeney \p \v 41 Le navì’ i Mosè ty rova telo alafe’ Iardeney mb’am-panjiriha’ i àndroy mb’ atoy \v 42 hivoratsaha’ ty namono-ondaty, ie namono ondaty tsy an-tsatri’e, ie le lia’e tsy nimpirafelahy ama’e taolo, le mete hitriban-day mb’ami’ty raik’ amy rova fitsolohañe rey himoneña’e: \v 43 i Betsere am-patrambey an-tane mira ho a’ o nte-Reòbeneo, i Ramote e Gileade ao ho a’ o nte-Gadeo, vaho i Golane e Basane ao ho a’ o nte-Menasèo. \s1 Taro’e Faharoe \p \v 44 Zao ty Hake nitaroñe’ i Mosè amo ana’ Israeleo. \v 45 Zao o taroñe naho fañè naho fepètse nisaontsie’ i Mosè amo ana’ Israeleo, ie fa niavotse i Mitsraimeo, \v 46 alafe’ Iardeney atoy am-bavatane tandrife i Bete-peore, an-tane’ i Sihone mpanjaka’ i Amore nimoneñe e Khesbone, i ginio’ i Mosè naho o ana’ Israeleo, ie fa nienga i Mitsraimey. \v 47 Nimoneña’ iereo i taney naho an-tane’ i Oge mpanjaka’ i Basane, ty mpanjaka roe’ o nte-Amoreo alafe’ Iardeney mb’ am-panjirihan’ andro atoañe, \v 48 mifototse e Aroere añ’olom-bavatane Arnone eo pak’ am-bohi-Sione añe (i Kermòne izay) \v 49 naho i ratraratra iaby atiñana’ Iardene añey pak’ an-dRiak’Arabà ampoton-kerakera’ i Pisgà eo. \c 5 \r Ty Tsara Folo Avo. 20.1-17 \p \v 1 Kinoi’ i Mosè t’Israele iaby, le nanoe’e ty hoe: Janjiño ry Israele, o fañè naho fepètse taroñeko an-dravembia’ areo androanio: le ianaro naho itomiro vaho anò. \v 2 Nifañina a­mantika e Korebe añe t’\nd Iehovà\nd* Andria­nañaharen-tika; \v 3 tsy o roaen-tikañeo ty nifañina’ \nd Iehovà\nd* fa itika, eka itikañe, itika veloñ’ etoañe henanekeo. \v 4 Nifanaontsy am-piatrefan-daharañe ama’ areo t’\nd Iehovà\nd* boak’ am-bohitse ey; hirik’ amy afoy ao, \v 5 (Nijohañe añivo’ \nd Iehovà\nd* naho inahareo iraho henane zay hampalangesako ama’ areo ty tsara’ \nd Iehovà\nd*\nd ,\nd* ie nañembañe anahareo i afoy vaho tsy nete nion­jom-b’ amy vohitsey mb’eo) nanao ty hoe: \p \v 6 Izaho \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o nampienga azo an-tane Mitsraime añe boak’ an-trañom-pañondevozañe ao. \p \v 7 Tsy ho aman-drahare ila’e irehe naho tsy Izaho avao. \p \v 8 Ko mitsene samposampon-draha, ndra saren’ inoñ’ inoñe andikerañe ao, ndra an-tane ambane’e atoy, ndra an-drano ambane’ ty tane toy ao. \v 9 Ko ibokobokoa’o ndra italahoa’o; fa Izaho \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ro Andrianañahare Mpamarahy, mandilo anake ami’ty hakeon-droae’e pak’an-tariratse faharoe naho fahatelo’ o malaiñ’ ahio, \v 10 f’ie manolotse fikokoa-migahiñe pak’an-tariratse faharivo’ o mikoko ahy vaho miambeñe o lilikoo. \p \v 11 Ko vaveñe tsy vente’e ty tahina’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, fa tsy havotso’ \nd Iehovà\nd* ze mañamaivañe i tahina’ey. \p \v 12 Ambeno ty andro Sabotse hampiavahañ’ aze, ami’ty nandilia’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo. \v 13 Eneñ’ andro ty hanoe’o ze hene tolon-draha’o. \v 14 Fe andro Fitofa’ \nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’o ty andro faha-fito; ko mifanehak’ ama’e, ndra ihe ndra ty ana-dahi’o ndra ty anak’ ampela’o ndra ty ondevo’o lahy ndra ampela, ndra ty añombe’o ndra ty bo­rìke’o ndra inoñ’ ino­ñe amo hare’oo ndra o renetane mpimo­neñe an-drova’oo, soa te songa hitofa ka ondevo-lahy naho ampela’oo. \v 15 Tiahio t’ie niondevo an-tane Mitsraime añe le nampiengà’ \nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’o an-dela-pitàñe maozatse naho am-pitàñe nato­ra-kitsi’e; aa le linili’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o te hambena’o ty andro Sabotse\f + \fr 5:15 \fr*\ft Avo 20:10, 31:13-18, Mar 3:45\ft*\f*. \p \v 16 Iasio ty rae’o naho i rene’o, ami’ty nandilia’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo, soa t’ie ho lava-andro naho ho soa tahy an-tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo. \p \v 17 Ko mañoho-doza. \p Ko mangala-bali’ ondaty, \p Ko mampikametse, \p Ko mitalily vilañe ondaty, \p \v 18 Ko mihañe ty vali’ ondaty, le ko mitsikirìke ty anjomban-drañe’o ndra ty tete’e ndra ty ondevo’e lahy ndra ampela ndra ty vosi’e ndra ty borìke’e ndra inoñ’inoñe a ondatio. \s1 I Mosè, Mpañalañalañe \r Avo 20.18-21 \p \v 19 Nipazahe’ \nd Iehovà\nd* ami’ty valobohò’ areo hirik’ am-bohitse ey boak’añ’afo ao naho amy rahoñey naho amy hamoromoroñañey, am-piarañanañañe abo i tsaray vaho tsy nitovoñañe. Pinate’e an-dravem-bato roe izay, vaho natolo’e ahiko. \v 20 Le nahajanjiñe i fiarañanañañe boak’ an-kamoromoroñañey nahareo, ie niforehete’ ty afo i vohitsey, le nañarine ahy ze hene talèm-pifokoa’ areo naho o androanavi’ areoo; \v 21 le hoe ty asa’ areo, Ingo te naboa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharentika amantika ty enge’e naho ty hajabahina’e le jinanjintika i fiara­ñanaña’ey boak’ amy afoy ao, naho nionintika henane zay te toe mitsara ama’ ondaty t’i Andria­naña­hare vaho mitambeloñe iereo. \v 22 Ie amy zao ino ty hivetraha’ay avao? Toe hamorototo anay o afo jaba­jabao naho mbe hijanjiñe ty fiarañanaña’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharentika, le vata’e hikoromake. \v 23 Fa ia amy ze hene atao nofotse ty nahajanjiñe ty fiarañanañan’ Andrianañahare veloñe boak’ añ’afo ao, manahake i nijanjiñen-tikañey vaho mbe nahatam­beloñe? \v 24 Miharinea mb’eo irehe, le janjiño ze hene tsarae’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañaharentika. Le fonga taroño ama’ay ze nitsara’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharentika ama’o, le hijanjiñe vaho hanoe’ay. \p \v 25 Jinanji’ \nd Iehovà\nd* o fisaontsi’ areoo, i nisaontsia’ areo amakoy, le hoe t’\nd Iehovà\nd* amako: Fa tsinanoko o entañe sinaontsi’ ondatio ama’oo; le soa-fehe iaby o saontsi’ iareoo. \v 26 Ee te nanao hoe zao nainai’e ty arofo’iareo t’ie nañeveñe amako, naho nañambeñe o nandiliako iabio, soa te hanintsiñe nainai’e iereo naho o amori’iareoo. \v 27 Akia arè, isaontsio himpolia’ iareo mb’an-kiboho’ iareo mb’eo. \v 28 F’ihe, mijohaña marine ahy atoy le ho taroñeko ama’o ze hene Lily, naho fañè naho fepètse, hañòha’o iareo hañorike irezay an-tane atoloko iareo ho fanañañe añe. \p \v 29 Aa asoao te hanoe’ areo ze andilia’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo, tsy hiotake mb’am-pitàn-kavana ndra havia, \v 30 fe horihe’ areo aman-kahiti’e ze hene lala linili’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo, soa t’ie ho veloñe naho ho tahie’e vaho ho lava haveloñe an-tane fanaña’ areo atoy. \c 6 \s1 Ty Lily Ra’elahy \p \v 1 Intoy arè ty lily naho ty fañè naho o fepetse linili’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo\f + \fr 6:1 \fr*\ft Its 5:22\ft*\f* ahy hañòhañe anahareoo, hambenañe amy tane hitsaha’ areo ho tavaneñey, \v 2 soa te hañeveña’o t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o naho hambena’o ze hene fañè’e naho fepètse andiliako azo, ihe naho i ana’oy naho o anan’ ana’oo amo andro hiveloma’o iabio, soa t’ie ho lava-haveloñe. \p \v 3 Aa le mijanjiña, ry Israele, ambeno naho ano, soa te ho tahie’e, hibo­do­bodoa’o amy tane orikorihen-dronono naho tanteley, amy nitsara’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-droae’o. \p \v 4 Mijanjiña ry Israele! \nd Iehovà\nd* Andria­nañaharentika: raike t’\nd Iehovà\nd*. \v 5 Kokò t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o an-kaàmpon’ arofo’o naho an-kaliforam-pañova’o vaho an-kaozara’o iaby. \p \v 6 Ambeno añ’arofo’o ao o tsara lilieko ama’o androanio. \v 7 Anaro an-kahimbañañe o ana’oo, le taroño naho miambesatse añ’ anjomba’o ao naho mañavelo amy lalañey naho am-pandrea’o ao vaho am-pitroara’o. \v 8 Feheo am-pità’o izay ho viloñe naho reketo ho alama an-dahara’o eo \v 9 naho sokiro an-tokonan’ anjomba’o eo vaho an-dalambei’o eo. \s1 Hatahata t’ie Manjehatse \p \v 10 Aa naho fa nampihovae’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o amy tane nifantà’e aman-droae’o Avrahame naho Ietsake naho Iàkobe hatolo’e azo, reke-drova jabajaba naho fanjàka tsy rinanji’ areoy, \v 11 naho anjomba pea ty raha soa tsy natsahe’o, kadaha hinaly tsy nihalie’o, tanem-baloboke naho firiritan-katae olive tsy naketsa’o—aa ie mikama ampara’ te anjañe, \v 12 asoao tsy handikofa’o t’\nd Iehovà\nd* nañavotse azo an-tane Mitsraime añe, boak’ an-trañom-pañondevozañe ao. \v 13 \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ty irevendreveña’o, ie ty hitoroña’o, vaho i tahina’ey avao ro ifantà’o. \p \v 14 Ko mañorike ndrahare ila’e, o ndrahare’ ondaty mañohok’ anahareoo, \v 15 amy te Andrianañahare mpamarahy añivo’o ao t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o; ke hiviañe ama’o ty fifombo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o vaho ho faopaohe’e an-tane atoy. \p \v 16 Ko mitsoke \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo, manahake ty nitsoha’ areo aze e Masà añe. \v 17 Fe ambeno an-kahimbañañe o lili’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areoo naho o fañè’e naho fepè’e linili’e ama’oo. \v 18 Ano am-pivazohoa’ \nd Iehovà\nd* ty hatò naho ty hasoa, hiraoraoa’o naho himoaha’o naho handova’o i tane soa nifantà’ \nd Iehovà\nd* aman-droae’oy, \v 19 vaho haronje’e aolo’o mb’eo ze fonga rafelahi’o, amy nitsarae’ \nd Iehovà\nd*y. \p \v 20 Ie mañontane azo ty ana’o amo andro añeo ty hoe, Ino ty foto’ o taroñe naho fañè vaho fepetse nililie’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-tika ama’ areoo? \v 21 Le ty hoe ty ho saontsie’o amo ana’oo, Niondevo’ i Parò e Mitsraime añe tika, fe nampiengà’ \nd Iehovà\nd* boake Mitsraime ao an-dela-pitàm-patratse. \v 22 Nampi­boake viloñe am-pitoloñañe ra’elahy naho nampalovilovy amy Mitsraime naho amy Parò vaho amo añ’anjomba’e iabio añatrefam-pihainontika t’\nd Iehovà\nd*. \v 23 Navota’e boak’ao tika hampihovae’e atoy, hanolora’e antika i tane nampitamae’e am-panta te hatolo’e an-droaen-tikañey. \v 24 Ie amy zay, linili’ \nd Iehovà\nd* tika ty hañorike o hene fañèo, ty hañeveñe am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-tika ho fañasoàñe antika nainai’e, hampitambeloma’e antika, le hehe t’ie henaneo. \v 25 Aa le havañonan-tika t’ie mañambeñe an-kahimbañañe o lili\f + \fr 6:25 \fr*\ft Sab 119:172, Ies 51:7\ft*\f*’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-tikañeo, amy nandilia’e antikañey. \c 7 \s1 Ondaty Jinoboñe \r Avo. 34.10-16 \p \v 1 Ie asese’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o mb’amy tane himoaha’o naho ho ta­vane’oy, naho asiotsio’e mb’ aolo’o mb’eo ty fifeheañe maro: o nte-Kiteo, o nte-Girgaseo, o nte-Amoreo, o nte-Kanàneo, o nte-Perizeo, o nte-Kiveo, vaho o nte-Iebosèo, fifeheañe fito maozatse naho maro te ama’o, \v 2 naho atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ama’o vaho giohe’o, le tsy mete tsy mongore’o. Ko ifañina’o naho ko itretreza’o. \v 3 Ko ifangalam-baly, ko anolora’o anak’ ampela o ana-dahi’eo ndra andrambesan’ anak’ ampela i ana-dahi’oy, \v 4 amy te hampiambohoe’e ty ana’o tsy haño­rik’ ahy hitoroñe ndrahare ila’e. Le hisolebotse ama’o ty haviñera’ \nd Iehovà\nd* vaho harotsa’e aniany. \v 5 Fe inao ty hanoa’o iareo; demoho o kitreli’ iareoo, kimokimoho o hazomanga’ iareoo, naho firao o Asere’ iareoo vaho ampiforototò an’ afo o vongan-draha sinokitseo. \v 6 Ondaty miavake am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o irehe, ie jinobo’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o amy ze kila ondaty ambone’ ty tane toy ho vara’e. \p \v 7 Tsy t’ie nimaro ta ondaty ila’eo te napite’ \nd Iehovà\nd* ama’ areo ty fikokoañe ndra ty fijoboña’e, toe nitsiampe te amy ze hene ondaty; \v 8 fa ty fikokoa’ \nd Iehovà\nd* anahareo naho ty nañambena’e i fañina nifantà’e aman-droae’ areoiy, ty nampiengà’ \nd Iehovà\nd* anahareo an-dela-pità’e maozatse vaho nijebaña’e boak’amy trañom-pañondevozañey, hirik’ am-pità’ i Parò mpanjaka’ i Mitsraimey. \v 9 Mahafohina arè te toe Andrianañahare t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o naho Andrianañahare migahiñe mpitam-pañina naho fiferenaiñañe amo mpikoko azeo vaho mañorike o lili’eo pak’an-tarira’e fah’arivo’, \v 10 fe avaha’e an-dahara’ o manjehatse azeo. Tsy malaon-dre fa valea’e an-tarehe’e eo ze malaiñe aze. \v 11 Aa le ambeno ty lily naho o fañè naho fepetse andiliako azo androanio, vaho oriho. \s1 Tata t’ie mivohotse \r Vol 26.1-13; Its 28.1-14 \p \v 12 Ie amy zao, naho haoñe’o o fañè rezao naho ambena’o naho orihe’o, le havotinti’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o ama’o i fañina naho fikokoa-migahiñe nifantà’e aman-droae’oy; \v 13 ho kokoa’e irehe, ho tahie’e vaho hampi­bodo­bodoe’e; ho tahie’e ty vokan-kovi’o naho ty vokan-tane’o, ty ampemba’o, ty divai’o naho ty mena’o naho ty fitom­boa’ o añombe’oo naho ty famorohotan-dia-rai’o amy tane nifañinà’e aman-droae’o hatolo’e azoy. \v 14 Ho soa-tahy amy ze kila ondaty irehe, tsy eo ty ho betsi­terak’ aman-dahilahy ndra ampela, vaho tsy ho pok’anake o añombe’oo. \v 15 Hafaha’ \nd Iehovà\nd* ama’o ze hene hasilofañe naho tsy hafetsa’e ama’o o angorosy nifohi’o e Mitsraime añeo, fe hapo’e amo malaiñ’ azoo. \v 16 Fonga habotse’o ze ondaty atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo, ko iferenaiñam-pihaino’o vaho ko toroñe’o o ndrahare’ iareoo fa ho fandrik’ ama’o. \p \v 17 Ie manao ty hoe an-troke ao: Maro te amako o rofoko zao, aia ty hanoako soike iareo. \v 18 Ko ihem­baña’o, tiahio avao ty nanoe’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o amy Parò naho amy Mitsraime iaby, \v 19 o fitsohañe ra’elahy niisam-pihaino’oo, o viloñeo naho o raha tsitantaneo, i lela-pitàñe maoza­tsey naho i fitàñe natora-kitsi’e nañavota’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o boak’añey, ro mbe hanoe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o amy ze hene ondaty irevendreveña’o, \v 20 vaho hampisangitrife’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o am’ iareo ty fanenetse, ampara’ te fonga miantantiry ze sehanga’e mietake. \v 21 Ko miriatsandry am’ iareo, amy te añivo’o ao t’\nd Iehovà\nd* An­drianañahare’o; Andrianañahare jabahinake naho mam­pa­ñeveñe. \v 22 Hasiotsio’ \nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’o aolo’o mb’eo erike o rofoko rezay; f’ie tsy ho fonga mongore’o aniany tsy mone ho losotse ama’o o bibin-kivokeo. \v 23 Toe hatolo’ \nd Iehovà\nd* Andria­na­ñahare’o ama’o iereo, vaho ho rotsahe’e am-pandrebahañe ra’elahy am-para’ te zama­ne’e iaby. \v 24 Hatolo’e am-pità’o o mpanjaka’eo vaho ho fao­paohe’o ambanen-dikerañe atoy ty tahina’ iareo, tsy eo t’indaty hahafiatreatre azo, am-para’ te narotsa’o. \v 25 Ho forototoe’ areo ze saren-drahare’ iareo. Ko tsikirihe’o ty volafoty ndra volamena ama’e ndra mandrambe aze ho azo, fa ho fandrik’ ama’o, toe tiva amy \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o. \v 26 Ko minday raha tiva añ’an­jomba’o ao ke hindre hafàtse ama’e irehe. Vata’e hejeo naho apoho hoe mampangory, ie fa navike harotsake. \c 8 \s1 Ko mandikoke an’Andrianañahare \p \v 1 Mitomira, hambena’ areo ze hene’ lily lilieko ama’o androany, soa t’ie ho veloñe naho hibodobodo te hizilik’ ao naho handova i tane nampitama’ \nd Iehovà\nd* aman-droae’ areo am-pantay. \p \v 2 Tiahio o làlañe iaby niaoloa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo amy taoñe efa-polo an-dratraratra añe reio, ie nampireke naho nitsok’ azo haharendreke ze añ’ arofo’o ao, he hambena’o o lili’eo ke tsie. \v 3 Toe nampireha’e, le nampisalikoa’e, vaho nanjotsoa’e mane tsy nifohi’o naho tsy nifohin-droae’o, hampahafohina’e te tsy mahakama avao ty mahaveloñ’ ondaty; fa ze tsara miboak’ am-palie’ \nd Iehovà\nd* ro mahaveloñe’ ondaty\f + \fr 8:3 \fr*\ft Mat 4:4, Lke 4:4\ft*\f*. \v 4 Tsy nikoneatse ama’o ty saro’o vaho tsy nivonto ty fandia’o i efa-polo taoñe rezay. \v 5 Mahafohina añ’arofo te manahake ty fandilovan-drae ty ana’e ty andilova’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo. \v 6 Aa le ambeno o lili’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’oo am-pañaveloañe an-dala’e eo vaho am-pañeveñañe ama’e. \p \v 7 Amy te manese azo mb’an-tane soa ao t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, tane ikararahan-torahañe naho rano migoangoañe le rano mionjoñe boak’ am-bavatane naho am-bohibohitse, \v 8 tanem-bare-bolè naho vare hordea, amam-bahe naho sakoañe vaho \f + \fr 8:8 \fr*\ft toe ampongabeindañitse\ft*\f*raketa, tane aman-katae olive naho tantele, \v 9 tane hikama’o mahakama fa tsy hiereñe, hiaiña’o añoleñañe, tane amam-bato viñe vaho am-bohi’e ao ty hihalia’o torisìke. \p \v 10 Ie fa nikama naho ànjañe le andriaño t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ty amy tane fanjàka natolo’e azoy. \v 11 Mitomira tsy handikok’ am’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o, tsy hañorike o lili’eo naho o fañè’eo vaho o fepè’e lilieko ama’o androanio. \v 12 Kera, ie fa nikama vaho ànjañe, naho fa nan­dranjy anjomba soa, naho imo­neña’o, \v 13 naho mihamaro o añombe’oo naho o lia-rai’oo, naho mitombo ty volafoty naho volamena’o, naho miraorao ze he’e ama’o, \v 14 le hirengevoke ty arofo’o vaho handikofa’o t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o nañavotse azo an-tane Mitsraime an-trañom-pañondevozañe ao, \v 15 i niaolo azo hiranga i fatram-bey henehene naha­revendreveñey; i ratraratra maike lifotse merem-boreke naho kalengo añey, le nampidoandoaña’e rano boak’ am-bato-paike ao, \v 16 naho nanjotsoa’e mane tsy nahazatse an-droae’o am-patrañe ao, hampireke vaho hamente azo, hañasoà’e am-pigadoñañe añe, \v 17 ke hitsakore añ’arofo’o ao irehe ty hoe, Ty haozarako naho ty hafatraran-tañako ty nanontonako o varako zao. \v 18 Tiahio t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, amy t’ie ty mampaozatse azo hahavoria’o vara, hamentea’e i fañina nifantà’e aman-droae’oy le mbe ie henanekeo. \p \v 19 Aa ke ho haliño’o t’\nd Iehovà\nd* Andriana­ñahare’o hañoriha’o ty ndrahare ila’e hitoroña’o naho hiambanea’o, fa ataliliko anahareo androany t’ie tsy mete tsy hivetrake \v 20 naho hihomake manahake o rofoko rotsahe’ \nd Iehovà\nd* aolo’ areo mb’eoo amy te tsy hinao’ areo ty fiarañanaña’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo. \c 9 \s1 Ty Valem-Piolañe aman’ Añahare \r Avo 32.1-35 \p \v 1 Mijanjiña ry Israele! Fa hitsake Iardeney irehe te anito himoaha’o, ho tavane’o ty rofoko bey naho mao­za­tse te ama’o, rova jabajaba, aman-kijoly miningo­ningo mb’ andikerañe ey; \v 2 ondaty fatratse naho mijoalajoala o anan-te-Anakeo, toe fohi’o, vaho jinanji’o ty ama’e ty hoe, Ia ty maha­fijohañe aolo’ o nte-Anakeo? \v 3 Aa le mahafohina anito te hiaolo azo hitsake mb’eo manahake ty afo mamorototo t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o; ho rotsahe’e iereo vaho hampiambanè’e aolo’o eo, handroaha’o naho ho zamane’o aniany, amy nitsarae’ \nd Iehovà\nd* ama’oy. \p \v 4 Ie hasiotsio’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o aolo’o eo, le ko manao añ’ aro­fo’o ao ty hoe, Ty havantañako ty nanesea’ \nd Iehovà\nd* ahy himoneñako an-tane atoy, te mone ty halò-tsere’ o fifeheañeo ty nandroaha’ \nd Iehovà\nd* iareo aolo’o mb’eo. \v 5 Tsy ty havañona’o ndra ty havantañan’ arofo’o ty hionjona’o hitavañe ty tane’ iareo, te mone ty haratia’ o fifelehañe retiañe ty aniora’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o iareo aolo’o eo hañenefa’ \nd Iehovà\nd* i nitsara’e am-panta aman-droae’oy, amy Avra­hame, Ietsàke vaho Iakobe. \v 6 Maha­fohina te tsy ty hamaren­tane’o ty anolora’ \nd Iehovà\nd* Andria­na­ñahare’o ama’o ty tane fiaintane toy hitavana’o, ihe foko gan-katoke. \p \v 7 Tiahio, le ko haliño ty nampi­viñera’o \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o am-patrambey añe; toe niola am’ \nd Iehovà\nd* nahareo mifototse amy an­dro niavota’o an-tane Mitsraimey am-para’ te nipok’atoy. \v 8 Mbore nampiviñere’ areo e Korebe añe t’\nd Iehovà\nd*, le akore ty haviñera’ \nd Iehovà\nd* ama’ areo kanao ho zinama’e. \v 9 Izaho niañambone’ i vohitsey handrambe i ravem-bato rey, i ravem-batom-pañina nanoe’ \nd Iehovà\nd* ho anahareoy, ie nitambatse am-bohitse ey efa-polo andro naho efa-polo haleñe, tsy nihinan-kane tsy ninon-drano. \v 10 Le natolo’ \nd Iehovà\nd* ahy i ravem-bato roe sinokin-drambom-pitàn’ Añahare rey; ama’e eo ze hene tsara nitsarae’ \nd Iehovà\nd* ama’ areo boak’ añ’ afo ao amy vohitsey añ’ andro’ i valobohòkey. \v 11 Ie nimodo i efapolo andro naho efa-polo haleñe rey le natolo’ \nd Iehovà\nd* ahiko i ravem-bato roe rey, i ravem-pañina rey. \v 12 Le hoe t’\nd Iehovà\nd* amako, Miongaha, naho mizotsoa mb’eo masìka amy te nameta vatañe ondaty nente’o boake Mitsraimeo, nitsile aniany amy lalañe liniliko am’iareo horiheñey, nampitranake saren-draha. \p \v 13 Mbore nitsara amako t’\nd Iehovà\nd*, ami’ty hoe, Fa nitreako ondaty retiañe, toe gan-katoke ondatio. \v 14 Apoho habaibaiko iareo le ho fòrako ambanen-dikerañe ao ty tahina’ iareo vaho hanoeko foko maozatse irehe, ho jabajaba te am’ iereo. \p \v 15 Aa le nitolike iraho nizotso amy vohitsey ie nisolebotse iaby i vohitsey; an-tañako roe i ravem-pañina roe rey. \v 16 Le nitreako t’ie vata’e nanao hakeo am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo amy nampitranaha’ areo sare baniay; nalisa nandifik’ amy lalañe nandi­lia’ \nd Iehovà\nd*y. \v 17 Ni­von­titireko amy zao i rave’e roe rey le naretsako boak’ an-tañako roe vaho nivolen­tsañe añatrefam-pihaino’ areo. \p \v 18 Nibabok’ añatrefa’ \nd Iehovà\nd* amy zao iraho, manahake i teoy, efapolo andro naho efa-polo haleñe, tsy nihinan-kane tsy ninon-drano ty amo hakeo nanoe’ areo iabio naho nanao haratiañe añatrefa’ \nd Iehovà\nd* hampiviñetse aze. \v 19 Fa nihemban-draho ami’ty filoro­lo­ron-kaviñera’ \nd Iehovà\nd* ama’ areo hera harotsa’e, fe nañaoñ’ ahy henane zay ka t’\nd Iehovà\nd*. \v 20 Akore ty haviñera’ \nd Iehovà\nd* amy Aharone kanao ho nañohofa’e loza, fe nihalaliako ka henane zay. \v 21 Rinambeko amy zao ty tahi’ areo, i bania maleotse natrana’ areoy, le finoro­totoko añ’afo ao naho dinemo­demoko naho linisako ho bo’e, eka ndra pili­pito’e ampara’ te ni-deboke vaho nahifiko amy torahañe mikararake boak’ am-bohitsey i lembo’ey. \p \v 22 Mbore nampiviñere’ areo t’\nd Iehovà\nd* e Taberà naho e Masà, naho e Kibrote-hatavà añe. \v 23 Le ie nirahe’ \nd Iehovà\nd* mb’e Kadese-barnea mb’eo ami’ty hoe, Mionjona, tavano i tane natoloko anahareoy, le niola amy nandilia’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areoy, tsy niantoke vaho tsy nijanjiñe i fiarañanaña’ey. \v 24 Toe fa zineha’ areo t’\nd Iehovà\nd* amo hene andro nahafohinako anahareoo. \p \v 25 Aa le handro am-pohatse ty nibabohako añatrefa’ \nd Iehovà\nd*, efa-polo andro naho efa-polo haleñe ty nibabohako amy tsinara’ \nd Iehovà\nd*y t’ie hanjamañe anahareo, \v 26 aa le nihalaly am’ \nd Iehovà\nd* iraho nanao ty hoe, Ry Talè \nd Iehovà\nd*, ko ampikoromahe’o ondati’oo—o lova’oo, o nijebañe’o ami’ty hajabahina’o, ie nampiengà’o i Mitsraime am-pitàñe maozatseo. \v 27 Tiahio i mpitoro’o rey, i Avrahame, Ietsàke, naho Iakobe, le ko haoñe’o ty fanjehara’ ondatio, ty halò-tsere’ iareo naho o hakeo’ iareoo, \v 28 tsy mone hanao ty hoe i tane’ nampiengà’o anaiy: Kanao tsy nahafanese iareo mb’an-tane nampitamae’e añe t’\nd Iehovà\nd*, mbore ami’ty fihejea’e, le nasese’e am-patrambey ao hikoromake; \v 29 f’ie ondati’o naho lova’o, o nampiengà’o an-kaozara’o ra’elahy vaho am-pità’o natora-kitsio. \c 10 \s1 Ty Ravem-bato Roe faha Roe \r Avo 34.1-9 \p \v 1 Hoe t’\nd Iehovà\nd* amako henane zay: Amatsiho vato roe manahake i teo rey, le miañambonea mb’amako mb’am-bohitse atoy, vaho andranjio vata hatae. \v 2 Ho sokireko amy ravem-bato rey i tsara tan-drave’e roe rey, i dinemo’o rey, le agodoño amy vatay ao. \v 3 Aa le nitsenèko vata ami’ty mendoraveñe naho namatsihako vato roe hambañe amy teo rey, vaho niañambone’ i vohi­tsey iraho nañotrotro i vato roe rey an-tañako. \v 4 Le sinoki’e amy vato rey hambañe amy tsara sinokitse taoloy, i tsara folo nitseize’ \nd Iehovà\nd* ama’ areo boak’ añ’afo ao amy andro’ i fivoriy rey; vaho natolo’ \nd Iehovà\nd* ahiko. \v 5 Aa le nitolike iraho nizotso amy vohitsey, vaho najoko amy vata rinanjikoy i rave’e rey; ao iereo henaneo, amy nandilia’ \nd Iehovà\nd* amakoy. \p \v 6 (Nañavelo hirik’e Birote-bene-iaakane pak’e Moserà o ana’Israeleo, le eo ty nihomaha’ i Aharone, vaho ao ty nandentehañe aze; nandimbe aze ho mpisoroñe t’i Elazare ana’e. \v 7 Boak’ ao nañavelo mb’e Godgodà mb’eo iereo, le hirik’e Godgoda mb’e Iotbatà, tane fikararahan-torahañe.) \p \v 8 Tamy andro zay le navahe’ \nd Iehovà\nd* ty fifokoa’ i Levy ho mpitarazo i vatam-pañina’ \nd Iehovà\nd*y naho hijohañe añatrefa’ \nd Iehovà\nd* hito­roñe aze vaho hitata ami’ty tahina’e ampara’ henane. \v 9 Aa le tsy aman’ anjara ndra lova amo rolongo’eo t’i Levy; ­\nd Iehovà\nd* ro lova’e amy nitsara’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ama’ey. \p \v 10 Nitambatse am-bohitse ao efa-polo andro naho efa-polo halen-draho, manahake tam-baloha’ey. Le mbe nijanjiñe ahy amy andro zay ka t’\nd Iehovà\nd*, le tsy nisatrie’ \nd Iehovà\nd* ty hanja­mañe azo. \v 11 Hoe t’\nd Iehovà\nd* amako: Miongaha, akia, mionjona aolo’ ondatio mb’eo, himoaha’ iareo ao, hitavañe i tane natoloko an-droae’ iareo am-pantay. \s1 Ty Figadoña’ o Lilio \p \v 12 Ie amy zao ry Israele, inom-bao ty ipaia’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o? Naho tsy ty hañeveñe am’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o, ty haña­velo amo lala’e iabio, ty hikoko aze naho ty hitoroñe \nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’o an-kaampon’ arofo naho an-kaliforam-pañòva, \v 13 ty hiambena’o o lili’ \nd Iehovà\nd*o naho o fañè’e lilieko anito hahasoa azoo. \v 14 Ingo a’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o i li­ke­rañey naho o andindin-dikerañeo, naho ty tane toy reketse ze he’e ama’e, \v 15 fe nahafale \nd Iehovà\nd* o roae’oo, niko­koa’e naho jino­bo’e o tarira’ iareo nifandimbeo: inahareo ‘nio, ambone’ ze kila ondaty\f + \fr 10:15 \fr*\ft Its 7:6, 14:2, 26:8, Sab 135:4\ft*\f*; le ie henaneo. \v 16 Savaro arè ty ofon’ arofo’ areo\f + \fr 10:16 \fr*\ft Its 30:6-8, Rom 2:26-29, 1Ko 7:19\ft*\f*, le ko manjehatse ka. \v 17 Amy te Andrianañaha­ren-drahare naho Talèn-talè t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo; Andrianañahare jabahinake naho maozatse naho mampañeveñe; tsy mpirihy, tsy mandrambe vokàñe; \v 18 omea’e to ty bode-rae naho ty vantotse, kokoa’e ty renetane, anjotsoa’e mahakama vaho tolora’e sikiñe. \v 19 Aa le kokò o ambahinio, amy t’ie nirenetane an-tane Mitsraime ao ka. \p \v 20 Mañeveña am’\nd Iehovà\nd* Andrianaña­ha­re’o, ie avao ty italahoa’o naho ie ty von­titire’o vaho amy ta­hina’ey ty anoa’o fanta. \v 21 Ie ty fan­dren­gea’o, ie t’i An­dria­naña­hare’o nahafonitse o raha fiaintane naho halatsàñe na­noe’e am-pahaisaham-pihaino’oo. \v 22 Ondaty fitom-polo o roae’o nizotso mb’e Mitsraime mb’eoo, le hehe t’ie nampamorohote’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o hoe o vasian-dikerañeo. \c 11 \s1 Tambem-Pivohorañe \p \v 1 Aa le kokò t’\nd Iehovà\nd* Andriana­ña­hare’o naho tomiro nainai’e o nam­pi­ambena’eo\f + \fr 11:1 \fr*\ft Fot 26:5\ft*\f*, o fañè’eo, o fepè’eo, vaho o lili’eo. \v 2 Le mahafohina anito te tsy o ana’ areoo ty ivolañako, ie mbe tsy maharendreke naho tsy nahatrea ty fanampiha’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’ areo, naho ty hajabahina’e naho ty fità’e maozatse vaho i sira’e natora-kitsiy, \v 3 o vilo’eo naho ze hene fitoloñañe nanoe’e e Mitsraime ao amy Parò mpanjaka’ i Mitsraime naho amo tane’eo; \v 4 ty nanoe’e o lahindefo’ i Mitsraimeo naho o soavala reketse sarete’eo, te najorobo’e an-drano’ i Ria-Binday o lahara’ iareoo, ie nañoridañe anahareo, toly ndra nandrotsaha’ \nd Iehovà\nd* pake henane; \v 5 naho o nanoe’e ama’ areo ampatrambey ao ampara’ ty nivotraha’ areo atoio; \v 6 le ty nanoe’e i Datane naho i Abirame, ana’i Eliabe ana’i Reòbene, ie nanokake ty vava’e i taney, nampibo­tseke iareo rekets’ o keleia’eo naho o kiboho’eo vaho ze fonga raha veloñe nañorike iareo, añivo’ Israele iaby ao; \v 7 o fihaino’ areoo ro naha­isake ze hene fitoloñañe fanjàka nanoe’ \nd Iehovà\nd*o. \p \v 8 Ambeno arè ze hene lily lili­eko androany, soa t’ie ho aman’ ozatse hahafionjoñe hitsake mb’ an-tane ho tavane’ areo mb’eo, \v 9 vaho t’ie ho lava havelo amy tane nifantà’ \nd Iehovà\nd* aman-droae’ areo ha­tolo’e iareo naho o tarira’eoy, tane orikorihen-dronono naho tantele. \p \v 10 Tsy hambañe an-tane Mitsraime niavota’ areo i tane hiziliha’ areo ho tavaneñey, i nitongisa’ areo tabiry naho nanondraha’ areo rano am-pandia hoe fanondrahan-golobon’ añañey, \v 11 te mone tane aman-kivohibohitse naho vavatane tondrahen-orañe boak’ andi­kerañe i tane hitsaha’ areo ho tavaneñey, \v 12 tane ambena’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. Toe ama’e nainai’e boa-taom-pak’ am-paran-taoñe o fihaino’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’oo. \p \v 13 Aa naho hambena’ areo ze hene lily lilieko anahareo androany—ty hikoko \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo, hitoroñe aze an-kàampon’ arofo naho an-kaliforam-pañova— \v 14 le hoe ty tsara’e: Hampahaviako orañe an-tsa’e ty tane’ areo, i orañ’ aoloy naho i oram-para-ranoy, haha­tontoña’o ty maha­kama’o naho ty divai’o naho ty mena’o; \v 15 le hampitiriako ahetse o fiandraza’oo ho a o hare’oo, le hikama irehe vaho ho anjañe. \v 16 Aa le mitomira tsy ho fañahieñe añ’arofo, hitsile, hitoron-drahare tovo’e naho hiambaneañe, \v 17 to­ly ndra hisolebotse ama’ areo ty haviñera’ \nd Iehovà\nd* vaho hagabe’e o likerañeo tsy hizotsoa’ i orañey, tsy hahavokara’ i taney mahakama; le hikoromak’ aniany nahareo amy tane soa natolo’ \nd Iehovà\nd* anahareoy. \p \v 18 Aa le ahajao añ’arofo’ areo ao naho am-pañova’ areo ao o taroko zao\f + \fr 11:18 \fr*\ft Its 5:22\ft*\f* le rohizo am-pità’ areo ho viloñe, le reketo hoe alama añivom-pihaino’ areo. \v 19 Anaro amo amori’ areoo, le isaon­tsio naho miambesatse añ’anjomba’o ao naho midraidraitse an-dalañe ey naho màndre vaho mitroatse. \v 20 Isokiro an-tokonan-dalañ’ anjomba’o eo naho amo lalambei’oo, \v 21 soa te hitombo ty andro’ areo naho ty andro’ o ana’ areoo amy tane nifantà’ \nd Iehovà\nd* aman-droae’ areo hatolo’e iareoy, ho mira amo andron-dikerañe ambone’ ty tane toy eñeo. \p \v 22 Ie ambena’ areo an-kahimbañañe naho orihe’ areo ze hene lily lilieko anahareo, ty hikokoa’ areo \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo naho hañavelo amo lala’e iabio vaho hitambozòtse ama’e, \v 23 le hanoe’ \nd Iehovà\nd* soik’ aolo’ areo mb’eo o fifeheañe iabio vaho ho tavane’ areo o foko jabajaba naho maozatse te ama’ areoo. \v 24 Le ho anahareo ze hene tane liàm-pandia’ areo; mifototse am-patrambey añe naho e Libanone\f + \fr 11:24 \fr*\ft Libanone: rame foty\ft*\f* naho boak’ amy oñey; le i oñe Peràtey pak’an-dRiak’ ahandrefañe añe ty ho efe-tane’ areo. \v 25 Tsy eo t’indaty hahafiatreatre ama’ areo amy te hampihembañeñe naho hampirevendreveñe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo ama’ areo ze hene tane ho liàm-pandia’ areo, amy nitsara’e ama’ areoy. \p \v 26 Ingo apoko añatrefa’ areo androany ty tata naho ty fatse: \v 27 i tatay, naho haoñe’ areo o lili’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’ areo lilieko androanio; \v 28 i fatsey, naho tsy haoñe’ areo o lili’ ­\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areoo, te mone mitsile hienga o lalañe andiliako androanio, hañoriha’ areo o ndrahare ila’e tsy nifohi’ areoo. \p \v 29 Aa ie fa nasese’ \nd Iehovà\nd* Andriana­ñahare’o mb’an-tane imoaha’o ho rambese’o ao, le havotra’o amy Vohin-Geriziy ty tata naho amy vohi-Ebàley ty fatse. \v 30 Aa tsy alafe’ Iardeney añe hao irezay, amy fitsofora’ i àndroy añey, an-tane’ o nte-Kanàne mimo­neñe an-diolio\f + \fr 11:30 \fr*\ft Heb: Arabà\ft*\f* tandrife i Gilgale añe añ’ ila’ o varo’ i Morèoo? \p \v 31 Fa hitsake Iardeney mb’eo nahareo hitavañe i tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andriana­ñahare’ areoy, aa ie tavane’ areo le himoneña’ areo, \v 32 le hene ambeno naho oriho o fañè naho fepètse amantohako anahareo androanio. \c 12 \s1 Harotsake o Hazomanga Tsy ieo \p \v 1 Inao o fañè naho fepètse tsy mahay tsy hambena’areo soa an-tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-droae’o azo ho lova’o amy ze hene andro hiveloma’ areo an-tane atoy. \p \v 2 Fonga ho rotsahe’ areo ze toe-pitoroña’ o rofoko ho tavane’ areoo, ze ndrahare’ iareo andengo’ o vohitse aboo, naho ankaboa’ o vohibohitseo vaho añ’alo’ ze hene hatae leñe. \v 3 Ho fongore’ areo o kitreli’eo le ho pozahe’ areo o hazomanga’eo, le ho forototoe’ areo an’ afo o Aserimeo, le ho hatsafe’ areo o sare­saren-drahare’eo vaho ho faohe’ areo amy toetsey ty añara’ iareo. \p \v 4 F’ie tsy hanoe’ areo am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo, \v 5 fa amy ze toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’ areo amo fifokoa’ areo iabio, hampipoha’e ty tahina’e ho akiba’e, le izay ty hipaia’ areo aze, vaho eo ty hiheova’o. \v 6 Eo ty hindesa’ areo o hisoroña’ areoo, naho o banabanà’ areoo, naho o engam-paha-folo’ areoo, naho o engaem-pità’ areoo, naho o nifantà’ areoo naho o enga satrin’ arofo’ areoo vaho ty valohan’ ana’ o añombe’ areoo naho o lia-rai’ areoo. \v 7 Eo ka ty hikamà’ areo naho o keleia’ areoo, añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo, le hirebek’ amo hene tolom-pità’ areo nitahia’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azoo. \p \v 8 Tsy hanoe’ areo ka o satan-tika henaneo, t’ie songa manao ze to am-pihaino’e avao, \v 9 amy te mboe tsy niheova’ areo i fitofàñe naho lova atolo’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’ areo azoy. \v 10 Ie itsaha’ areo Iardene himoneñe amy tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo anahareo ho lovay, le ie ampitofà’e amo rafelahy miariseho iabio vaho imoneña’areo am-panintsiñañe; \v 11 le eo ty toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo hampimoneña’e ty tahina’e, eo ty hanesea’ areo ze han­diliako anahareo; le o hisoroñañeo, naho o banabana’ areoo naho o faha-folom-bara’ areoo naho o engaem-pità’ areoo, naho ze hene engam-panta nifantà’ areo am’ \nd Iehovà\nd*. \v 12 Le hirebeke añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo nahareo, ie naho o anadahi’ areoo naho o anak’ ampela’ areoo naho ondevo lahy naho ampela’ areoo naho i nte-Levy am-po-kijoli’ areoy, ie tsy aman’ anjara ndra lova ama’ areo. \p \v 13 Mitomira tsy hañenga soroñe amy ze toetse isa’o añe, \v 14 te mone amy toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd* amo fifokoa’ooy, ao ty hañenga’o o fisoroña’oo, le eo ty hanoa’o ze hene lilieko. \p \v 15 Ie amy izay mahazo mandenta naho mikama ze biby amy ze hene lalam-bei’o ao irehe, ze paia’ ty tro’o amo fitahiañe natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azoo, ie sambe ho kamae’ ty malio naho ty tsy malio, manahake t’ie tsebý ndra aiale\f + \fr 12:15 \fr*\ft Biby ly songa aman-tsifa\ft*\f*. \v 16 Fe tsy ho kamae’o ty lio’e; fa hadoa’o an-tane hoe rano. \p \v 17 Tsy ho kamae’o an-dalam-bei’o eo ka ze fahafolo’ ty am­pem­ba’o ndra ty divai’o ndra ty mena’o ndra ty valohan’ ana’ ty mpirai-tro’o ndra ty mpirai-lia’o, ndra ze engam-panta nifantà’o, ndra ze enga satrin’ arofo’o, ndra ze engaem-pità’o. \v 18 F’ie ho kamae’o añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andriana­ñahare’o amy toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’oy, ihe naho ty ana-dahy naho anak’ ampela’o naho ty ondevo-lahy naho ampela’o naho i nte-Levy an-tanà’oy; vaho hirebek’ añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o irehe amy ze hene tolom-pità’o. \v 19 Mitomira tsy haforintse’o i nte-Leviy, te ihe mbe veloñe an-tane atoy. \p \v 20 Aa ie ampigadagadañe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ty tane’o amy nitsarà’e ama’oy, le hanao ty hoe irehe: Hihinan-kena iraho, aa kanao hasijim-bata’o, le mete mikama hena irehe, ze hadrao’o iaby. \v 21 Aa ie lavitse azo i toetse jinobo’ \nd Iehovà\nd* Andriana­ñahare’o hampipoha’e i tahina’eiy, le handenta amo mpirai-tro’oo irehe naho amo mpirai-lia’o natolo’ \nd Iehovà\nd* azoo amy nandiliako azoy, le hikama an-tanà’o ao ze satrie’ ty tro’o, \v 22 manahake ty fikamañe o tsebý naho o aiàleo ty hikama’o aze; le songa mete ikama’ ty malio naho ty tsy malio. \p \v 23 Fe mifoneña tsy hikama ty lio’e: fa amy lio’ey ty havelo’e, le tsy hatrao’o fikama ami’ty hena i haveloñey. \v 24 Tsy ho kamae’o izay fa hadoa’o an-tane eo hoe rano. \v 25 Tsy hikama’o, soa te ho tahie’e irehe naho o ana’o manonjohy azoo ie manao ty fahiti’e am-pivazohoa’ \nd Iehovà\nd*. \p \v 26 Fe o raha ama’o mete ho navì’oo naho ze nifantà’o ro hen­dese’o mb’amy toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd*y mb’eo. \v 27 Le hengae’o i hisoroña’oy, ty hena’e naho ty lio’e, amy kitreli’ \nd Iehovà\nd* Andria­na­ña­hare’oy, le hadoa’o amy kitreli’ \nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’oy ty lion’ enga’o vaho ho kamae’o ty hena’e. \p \v 28 Ambeno naho janjiño o tsara iaby lilieko azoo, soa t’ie hiraorao naho o ana’o handimbe azo kitro añ’afe’eo; ano ty soa naho ty hiti’e am-pivazohoa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. \p \v 29 Aa ie aitoa’ \nd Iehovà\nd* Andrianaña­hare’o aolo’o o fifeheañe handenà’o ho tavane’oo naho limbeza’o vaho fa mimoneñ’ an-tane’ iareo ao, \v 30 le mitaoa tsy ho tra-pandrike ami’ty fitsi­kombea’o iareo, ie mongoreñe aolo’o eo, le ko añontanea’o o ndrahare’ iareoo ami’ty hoe, Aa vaho akore ty fitoroña’ ondaty retìa o ndrahare’ iareoo? hanoeko ka\f + \fr 12:30 \fr*\ft Its 18:9, Sor 18:3, Iir 10:2, Iek 20:32, Efe 4:17, Pe I 4:3\ft*\f*. \v 31 Ko manao izay am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, amy te ze atao hativàñe am’ \nd Iehovà\nd*, o raha vata’e heje’eo le fonga nanoe’ iereo amo ndrahare’ iareoo mbore sinodo’ iareo añ’afo ao amo ndrahare’eo o ana-dahi’eo naho o anak’ampela’eo. \p \v 32 Aa le ambeno naho oriho ze hene andiliako anahareo: ko anovoña’o vaho ko añafaha’o\f + \fr 13:1 \fr*\ft Its 4:2, Rzs 30:6, Ben 22:18-19\ft*\f*. \c 13 \s1 Fampitsileañe mb’amy Fahasivey \p \v 1 Aa naho miongak’ ama’o ao ty mpitoky ndra ty mpañinofy nofy mitalily viloñe ndra raha tsitantane, \v 2 naho heneke i viloñey ndra i raha tsitantane natalili’ey vaho manao ty hoe re: Antao hañorike ‘ndrahare ila’e (ze tsy nifohi’ areo) naho hitoroñe iareo \v 3 Le ko iantofa’o i mpitokiy ndra i mpañinofiy, amy t’ie fitsoha’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo, haharofoana’e he toe kokoa’ areo an-kaampon’ arofo naho an-kaliforam-pañova t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo. \v 4 \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo ty horihe’ areo, ie avao ty hañeveña’ areo le o lili’eo ty hambena’ areo, naho i fiarañanaña’ey ro haoñeñe, ie ty toroñe’ areo vaho ie ty vontitire’ areo. \v 5 Aa le havetrake i mpitokiy ndra i mpañinofy nofiy, ie nivolam-piolàñe am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo nañavotse anahareo an-tane Mitsraime añe naho nijebañe anahareo amy trañom-pañondevozañey, handronjea’e azo hisitak’ amy lala’ linili’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o hañaveloa’oy. Aa le mongoro o sata raty ama’oo. \p \v 6 Aa naho mitangogo hanigìke azo ty rahalahi’o, ke ty anan-drene’o, he ty ana-dahi’o, ke ty anak’ ampela’o, he i valy fetrehe’oy, ke i atehena’o longo-sarotsey, manao ama’o ty hoe, Antao hitoron-drahare ila’e (ze mbe lia’e tsy niisa’o ndra o roae’oo, \v 7 te mone ndrahare’ ondaty mañohok’ azoo, marine azo, ke lavitse azo, añ’olo’ ty tane toy pak’añ’ila’e añe,) \v 8 le ko miantok’ aze ndra mañaoñe aze, ko tretrezem-pihaino’o, ko arova’o vaho ko mañetak’ aze, \v 9 f’ie tsy mete tsy vonoe’o le ty fità’o ro hionjoñe hamofok’ aze valoha’e ho rotsaheñe vaho ho tonjohiza’ ty fità’ ondaty iabio. \v 10 Retsaho vato hivetraha’e amy t’ie nipay hanintak’ azo am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o nañavotse azo an-tane Mitsraime añe naho an-trañom-pañondevozañe ao, \v 11 le ho janjiñe’ o ana’ Israele iabio vaho ho hembañe tsy hanao i haloloañe zay ka añivo’o ao. \p \v 12 Aa naho janji’o ty ami’ty rova raike natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o himoneña’o ty hoe, \v 13 Niakatse boak’ ama’ areo ao ze o ana’ i Beliale zao nitaoñe ty mpimone’ i rova’ iareoy, ami’ty hoe: Antao hitoroñe ndrahare ila’e, ze tsy nifohi’ areo. \v 14 Le hotsohotsò, naho tsikaraho, vaho aodio. Aa naho rekets’ i sisiý te toe nanoeñe ama’o ao i hativañe zay, \v 15 le toe ho zevoñe’o an-dela-pibara o mpimone’ i rovaio, hamongorañe aze an-dela-pibara, naho ze he’e ama’e ao naho o hare iabio. \v 16 Le hatonto’o an-kiririsam-pivory ao o nikopahe’o iabio; le orò añ’afo i rovay naho o fonga kinopakeo, ie iaby, ho am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, ie ho votre kòake kitro katroke; tsy haoreñe ka. \v 17 Asoao tsy hipiteham-pità’o o raha navìke ho rotsaheñeo, soa te hitolik’ amy fifombo’e miforoforoy t’\nd Iehovà\nd*, hitretreza’e, naho hiferenaiña’e vaho hamorohota’e manahake i nitsarae’e aman-droae’oy, \v 18 naho toe tsendreñe’o ty fiarañanaña’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, hambena’o o lili’e lilieko azo androanio, hanoe’o ty hiti’e am-pihaino’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. \c 14 \s1 Nifaliañe o Satan-Kilakila’ondatio \p \v 1 Ie fa ana’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’ areo, ko mandriadria-tsandriñe ndra mampipeake ty ambonem-pihaino’ areo ty amo vilasio. \v 2 Amy t’ie ondaty-miavake am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, naho jinobo’ \nd Iehovà\nd* h’ondaty an-koroji’e ao boak’ amy ze foko ambone’ ty tane toy. \s1 Mahakama Malio naho Faly \r Sab 11.1-47 \p \v 3 Ko kamae’ areo ty raha tiva. \v 4 Inao o biby mete kamae’ areoo: ty añombe, ty añondry, naho ty ose, \v 5 ty aiàle, tsebý, iakemore, ose-lý, disone, osem-bohitse vaho añondrim-bohitse. \v 6 Ze biby mivaki-hotro, ie misara-kotro roe amo biby mivazakotao, ie ty ho kamae’ areo. \v 7 Fe tsy ho kamae’ areo ze mpihota haneñe avao, ke vaki-hotroo avao manahake ty rameva, ty bitro naho ty trandrake, fa ndra t’ie mihota haneñe izay, tsy vaki-hotro, aa le faly ama’ areo izay. \v 8 le ty lambo, ndra t’ie vaki-hotro, tsy mihota haneñe, le faly ama’ areo. Tsy ho hane’ areo ty hena’e le tsy ho tsapaeñe ty fate’e. \p \v 9 Le inao ty mete kamaeñe amy ze hene raha veloñe an-drano ao: ze rekets’ ela’e naho sisi’e, mete kamae’ areo, \v 10 fe tsy ho kamae’ areo ze tsy aman’ela’e ndra sisi’e, maleotse ama’ areo izay. \p \v 11 Mete kamae’ areo ze hene voroñe malio. \v 12 Fa tsy ho kamae’ areo ka iretoy: ty tratràke, ty beivorotse naho ty salale; \v 13 ty hitikitike, ty vantio naho ty fañaoke ty amo karaza’eo, \v 14 le ze hene koàke ty amo karaza’eo; \v 15 ty voron-tsatrañe, ty voron-dolo-bori-sofy, ty vorom-potsy naho ze karazan-tsimalaho; \v 16 ty voron-dolo kede, ty voron-dolom-pikodrìtse naho ty voron-dolo foty \v 17 naho ty voron-dolon-tane maike, ty hondria naho ty voron-dolom-pipao-piañe; \v 18 ty sama naho ze karaza-dangoro, ty kotrohake vaho ty kananavy. \v 19 Fonga faly ama’ areo ka ze bibi-kede miropake naho mitiliñe, tsy ho kamaeñe izay. \v 20 Fe mete kamaeñe ty voroñe malio. \p \v 21 Tsy ho kamae’ areo ze nimate bobo­ke; mete atolotse ami’ty renetane mimo­neñe an-drova’o ao ho kamae’e, ke haleta’o ami’ty ambahiny. F’ie ondaty-miavake am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. Vaho tsy hahandroe’o an-drononon-drene’e ty vik’ose. \s1 Ty Faha-folo \p \v 22 Toe handivà’o ty fahafolo’ ze hene voka’ o tongise’oo, ze vokare’ o tete’o boa-taoñeo; \v 23 le ho kamae’o añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, amy toetse ho joboñe’e hampipoha’e i tahina’eiy ty fahafolo’ o mahakama’oo, ty divai’o, ty mena’o vaho ty valohan’ ana’ o añombe’oo naho o mpirai-lia’oo, hioha’o ty hañeveñe am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o nainai’e. \p \v 24 Aa naho loho lava i liay, tsy haha­sese i rahay, naho lavitse azo ty toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o hampi­poha’e i tahina’ey, ie fa nitahia’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o \v 25 le itsaloho drala, le vontitiro am-pitàñe ao i dralay, vaho akia mb’amy toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’oy mb’eo; \v 26 kalò ze tea’o amy dralay: he añombe ke añondry, ke divai-vao ke divai-ela, ze satri’ ty tro’o. Le eo ty hikama’o añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o, vaho mirebeha, ihe naho o keleia’oo. \v 27 Ko aforintse’o i nte-Levy mpimo­neñe an-drova’oy, ie tsy aman’ anjara ndra lova ama’o. \p \v 28 Ie modo ty taom-paha-telo, le hene hakare’o amy taoñey ty fahafolo’ ty hapeam-boka’o vaho ahajao an-drova’o ao \v 29 le homb’eo i nte-Leviy, ie tsy aman’ anjara ndra lova ama’o, naho i renetane mpimoneñe ama’oy naho i bode-raey vaho i vanto­tsey, o añaten-dalambei’oo, le hikama am-para’ t’ie anjañe, soa te hitahy azo t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o amy ze hene fitoloñam-pità’o. \c 15 \s1 Taom-Pitofàñe \r Avo 21.2-11; Sab 25.1-7 \p \v 1 Ie amy ze fipeaha’ ty taom-paha-fito, le mañahà irehe. \v 2 Intoy ty satam-pañahàñe: havotso’ ze kila mpampisongo am’ondatio ty nampisongoe’e; tsy ho paiae’e am’indatiy ndra aman-draha­lahi’e, amy te kinoike ty fañahà’ \nd Iehovà\nd*. \v 3 Aa naho ty renetane, le azo’o ampañavahañe, fe havotsom-pità’o ze azo aman-dongo’o; \v 4 ie amy zao, tsy ho ama’ areo ao ty rarake; amy te vata’e hampibodobodoe’ \nd Iehovà\nd* an-tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianaña­hare’o azo ho tavaneñe ho lova; \v 5 naho toe haoñe’o horiheñe ty fiarañanaña’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o hambena’o hanoeñe ze hene lily lilieko azo androany. \v 6 Amy te hitahy azo t’\nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’o, amy nitsarae’e ama’oy, naho hampisongo foko maro irehe fa ihe tsy hisongo, vaho hifehe foko maro irehe f’ie tsy hamelek’ azo. \p \v 7 Aa naho ama’o ao ty longo’o rarake ndra an-tanàñe aia’aia an-tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo, le ko azì’o ty arofo’o ndra mamore-pitañe amy longo’o rarakey. \v 8 Fe adañadañao ama’e ty fità’o le ampisongò aze ze hahaatsake i paia’e tsy ama’ey. \v 9 Asoao tsy ho añ’arofo’o ao ty fikiniàn-draty manao ty hoe, Fa an-titotse ty taom-pahafito, i taom-pañahàñey; le tsy hihevea’o maso i longo’o rarakey, hito­lora’o, vaho ie mitoreo azo am’ \nd Iehovà\nd* le hakeo ama’o. \v 10 Toe ho tolora’o, naho tsy hiore ty arofo’o amy natolo’o ama’ey amy t’ie ro hampiraoraòa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo amy ze hene tolon-draha’o, ze fitoloñam-pità’o iaby. \v 11 Aa kanao le lia’e tsy himiañe an-tane ao o rarakeo, le hoe ty andiliako azo, Ampidañadañao amy longo’o rarakey naho amy mpitavañ’ay an-tane’oy ty fità’o. \p \v 12 Aa naho aletak’ ama’o ty longo’o lahilahy nte-Evre ndra ty ampela nte-Evre vaho mitoroñe azo enen-taon-dre, le avotsoro amy taom-pahafito. \v 13 Le ie haha’o ama’o, ko ado’o hienga azo an-tañam-polo. \v 14 Ho fahana’o am-patarihañe boak’ amy lia-rai’oy naho boak’ an-driha’o ao, vaho boak’ am-pipiritan-divai’o ao; amo nitahia’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azoo ty handiva’o ama’e. \v 15 Tiahio t’ie niondevo an-tane Mitsraime añe, vaho nijebañ’ azo t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o; izay ty andili­ako ama’o androany. \p \v 16 F’ie manao ty hoe ama’o, Tsy hienga azo iraho; amy te ikokoa’e naho i hasavereña’oy vaho mierañerañe ao. \v 17 Le andrambeso fitsindrike le trofaho an-dalambei’o eo ty ravembia’e vaho ho fetrek’oro’o nainai’e re, le ano izay ka ty ondevo’o ampela; \v 18 vaho tsy hañembets’ azo ty hañaha aze ama’o hidada mb’eo amy t’ie nanahake ty mpieke roe ama’o amy nitoroña’e azo enen-taoñey: le hitahy azo amy ze hene fitoloña’o t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. \s1 Valohan’anan-Kare \p \v 19 Havahe’o ho am’ \nd Iehovà\nd* Andriana­ña­hare’o ze hene valohan’ anake lahi’e natera’ o añombe’oo naho o lia-rai’oo, naho tsy hampitoloñe’o ty valohan’ anak’ añombe’o, vaho tsy ho kitsihe’o ty valohan’ anak’ añondri’o. \v 20 Ho kamae’o añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o boa-taoñe izay amy toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd*\nd y\nd*, ihe naho o añ’anjomba’oo. \p \v 21 Aa ihe aman-kandra, ke mbiko ke goa he aman-kila, le tsy hisoroñe am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. \v 22 Hikama’o an-drova’o ao: songa hitrao-pikama ama’e ty tsy malio naho ty malio, manahake t’ie tsebý ndra aiàle. \v 23 Fe tsy ho kamae’o ka ty lio’e fa hadoa’o hoe rano an-tane eo. \c 16 \p \v 1 Ambeno ty volan-kofahofa, vaho ano am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o i fihelañ’ amboney; fa amy volan-kofay ty nañavota’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo an-kaleñe. \v 2 Aa le hisoroña’o am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o i fihelañ’ amboney, boak’ amo añombeo ndra amo mpirai-liao, amy toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd* hampipoha’e i tahina’eiy. \v 3 Tsy hatrao’o fikama ama’e ty mofo aman-dalivay; fito andro ty hikama’o mofo po-dalivay, toe mofom-pisotriañe, amy t’ie nalisa nienga an-tane Mitsraime añe; soa te ho tiahi’o amo hene andron-kavelo’oo i andro niengà’o i tane Mitsraimeiy. \v 4 Le tsy ho oniñe ndra aia aia am-pifehea’o ao amy fito àndroy ty mofo aman-dalivay vaho tsy hanisàñe am-para-piporea’ ty maraindray i hena nisoroñañe amy hariva’ i andro valoha’eiy. \p \v 5 Tsy hisoroñañe amy ze rova hatolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo i fihelañ’ amboney; \v 6 fa amy toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o hampipoha’e i tahina’eiy; hisoroñe i fihelañey irehe te hariva àndro miroñe, amy sa niavota’o i Mitsraimey. \v 7 Hatono’o naho ho kamae’o amy toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o eo, ie vaho maraindray, le himpoly an-kivoho’o ao. \v 8 Eneñ’ andro ty hikama’o mofo po-dalivay le hanoe’o fivory-miavake am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o i andro fahafitoy; ko mitoloñe ama’e. \p \v 9 Hereñandro fito ty hiahe’o ho azo; mifototse amy andro valoham-pañohara’o meso-panatahañe amy varey ty hañiaha’o fito hereñandro. \v 10 Le ambeno ho am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ty sabadidan-kereñandro le ho bana­ba­naem-pità’o an-tsatrin’arofo ama’e ty mañeva i nitahia’ \nd Iehovà\nd* Andria­na­ñahare’o azoy. \v 11 Le hirebek’ añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andria­na­ñahare’o, ihe naho ty ana-dahi’o naho ty anak’ ampela’o naho ty ondevo-lahi’o naho ty ondevo-ampela’o, naho i nte-Levy an-tanà’oy naho i renetaney naho i bode-raey vaho i vantotse ama’ areoy, amy toetse jinobo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o hampipoha’e i tahina’eiy. \v 12 Tiahio t’ie niondevo e Mitsraime añe, vaho mitomira hambenañe i fañè rezay. \p \v 13 Ie fa natonto’o an-driha ao ty mahakama’o naho ty divai’o le anò fito andro i sabadida-kivohoy. \v 14 Le mirebeha amy takataka’oy, ihe naho ty ana-dahi’o naho ty anak’ ampela’ o naho ty ondevo-lahi’o naho ty ondevo-ampela’o naho i nte-Leviy naho i renetaney naho i bode-raey vaho i vantotse an-tanà’oy. \v 15 Fito andro ty hanoe’o i sabadidake miavakey am’ \nd Iehovà\nd* Andria­na­ñahare’o amy toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd*y ty amy fitahia’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o ty firaoraoa’o naho ze hene fitoloñam-pità’o, vaho handia taroba irehe. \v 16 In-telo ami’ty taoñe ty hihovà’ ze hene lahilahy mb’ añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o mb’amy toetse ho joboñe’ey mb’eo; i sabadidak’ i mofo tsy aman-dalivaiy, le i takatakan-kereñandroy vaho i sabadida-kivo­hoy, le tsy atrefeñe an-tañampolo t’\nd Iehovà\nd*. \v 17 Songa hañenga ze mete ama’e ze lahilahy ty amo fitahiañe natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azoo. \p \v 18 Hajado’o amy ze rova hatolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo amy ze hene fifokoañe ty mpizaka naho ty mpifehe, vaho ho zakae’ iereo an-jaka vantañe ondatio. \p \v 19 Ko manao zaka vilañe, le ko mirihy ondaty, naho ko mandrambe vokàñe, amy te haripe’ ty vokàñe ty fihaino’ o mahihitseo vaho ampi­kelohe’e ty saontsi’ o vañoñeo. \v 20 Ty hatò, ty hatò avao ty horihe’o, soa te ho veloñe, handovà’o i tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azoy. \p \v 21 Ko añoreña’o bodan-kataeñ’ inoñ’ inoñe marine i kitrely ho ranjie’o ho a \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’oy; \v 22 le ko ampi­troara’o boda-iambaneañe, ie heje’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. \c 17 \p \v 1 Asoao tsy hisoroña’o am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ty bania ndra añondry aman-kandra ndra aman-kila amy t’ie tiva am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. \p \v 2 Aa naho oniñe ama’ areo ao, amo rova natolo’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o azoo ty lahilahy ndra ty ampela manao hakeo ampivazohoa’ \nd Iehovà\nd* Andria­na­ña­hare’o, ie mandilatse amy fañina’ey; \v 3 ie nimb’ an-drahare ila’e hito­roñe naho hitalaho ke amy àndroy, he amy volañey, hera amo fifamorohotan-dikerañeo, ze tsy nandiliako; \v 4 aa ie nitaroñeñe ama’o le jinanji’o naho hinotsohotso’o soa naho nioniñe t’ie to, vaho tsy kalafo te nanoeñe e Israele ao i hativàñe zay, \v 5 le hasese’o mb’an-dalan-drova’o mb’eo i lahilahy ndra ampela nanao i haratiañeiy vaho ho retsahe’o vato i lahilahiy ndra i ampelay hampibabòke iareo. \p \v 6 Am-paliem-pitalily telo ndra mpitalily roe ty hañohofan-doza i mañeva havetrakey, f’ie tsy ho vonoeñe am-pa­lie’ ty mpitalily raike. \v 7 Ho ama’e hey ty fità’ o nita­lily azeo hañohofa’ iareoav loza, izay vaho ty fità’ ondaty iabio. Izay ty hañitoa’o ama’o o haratiañeo. \s1 Ty Fizakam-Pisoroñe naho Mpizaka \p \v 8 Aa naho ama’o ty raha tsy lefe’o zakaeñe añivo’ ty lio naho lio, añivo’ ty halaly naho halaly, añivo’ ty lafa naho lafa, amy ze fifandierañe an-drova’o ao le miongaha vaho mionjona mb’amy toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’oy mb’eo; \v 9 le miheova mb’ amo mpisoroñeo naho mb’amo nte-Levio vaho mb’amy mpizaka amy andro zay le mañontanea, vaho ho taroñe’ iereo ama’o ty hizakàñe aze. \v 10 Aa le hanoe’o i hitoroa’ iareo boak’ amy toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd*y vaho hambena’o te hanoeñe ze hene taroñe’ iereo ama’o; \v 11 le i Hake hañòha’ iareo azo, le ho henefe’o i lily hisaontsia’ iereo te hanoe’o, le tsy hivike ndra mañavana ndra mañavia irehe amy zaka taroñe’ iereo ama’oy. \v 12 Fa i lahilahy manao ze satri’e vaho tsy mañaoñe i mpisoroñe mijohañe am-pitoroñañe añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’oy ndra i mpizakay, le havetrake i lahiy; haitoañe am’ Israele i haloloañey, \v 13 le hahajanjiñe ondaty iabio vaho ho hembañe tsy hanao ze satri’e avao. \s1 Ty Efetsefen-dily o Mpanjakao \p \v 14 Aa ie fa nivotrak’ an-tane hatolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo naho tavane’o, naho mimoneñe ao, vaho manao ty hoe: hañory mpanjaka hifehe ahy iraho manahake o rofoko iaby mañohok’ ahikoo, \v 15 le toe i ho joboñe’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’oy ty hedrè’o ho mpanjaka ama’o; ty hirik’ amo rolongo’oo ty hajado’o ho mpanjaka hifehe azo, fa tsy hampifehè’o azo ty renetane tsy longo’o. \p \v 16 Asoao tsy hamorohotaha’e soa­vala ho am-bata’e, ndra hampibalihe’e mb’e Mitsraime mb’eo ondatio hampi­tomboa’e soavala amy ni­tsarae’ \nd Iehovà\nd* ama’ areoy ty hoe: Tsy himpoly mb’eo ka nahareo. \v 17 Le ie tsy hañenga valy maro, tsy mone hitsile ty arofo’e, vaho tsy hanontoña’e volafoty naho volamena mitoabotse. \p \v 18 Aa ie miambesatse amy fiam­besam-panjakam-pifehea’ey, le ho tsikombe’e an-tsokitse ty Hake toy, ami’ty boke añatrefa’ o nte-Levy mpisoroñeo. \v 19 Hirekets’ ama’e izay vaho ho vakie’e amo hene andro hiveloma’eo, hioha’e ty hañeveñe am’ \nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’e, fonga hambena’e o tsara ami’ ty Hake toio naho o fañè retoañe; \v 20 tsy hirengevoha’ ty arofo’e ambone’ o longo’eo, naho tsy hivio mañavàna ndra mañavia’ ty lily toy, soa te ho lava-haveloñe am-pifehea’e ao, ie naho o tarira’eo añivo’ Israele ao. \c 18 \s1 o Mpisoroñeo naho o nte-Levio \p \v 1 Tsy hanañ’anjara ndra lova am’ Israele ao o mpisoroñe nte-Levio ndra i hene fifokoa’ i Leviy. Fe ho kamae’ iereo ze soroñañe am’ \nd Iehovà\nd*, naho ze mete ho anjara’e. \v 2 Tsy hanan-dova amo rolongo’eo iereo fa \nd Iehovà\nd* ro lova’ iareo, amy nitsara’ey. \v 3 Zao ty anjara’o mpisoroñeo boak’ am’ ondatio, hirik’ amo mañenga soroñeo ke bania ke añondry: hatolo’ iereo amy mpisoroñey ty sokataña’e, o valañorà’eo naho ty tsimarano’e.\f + \fr 18:3 \fr*\ft Sor 7:30-34\ft*\f* \v 4 Ty lengom-boa’ o mahakama’oo naho ty divai’o naho ty mena’o vaho ty valoham-bolo’ o añondri’oo ty hatolo’o aze. \v 5 Amy t’ie jinobo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o amo fifokoa’o iabio hijohaña’e hitoroñe nainai’e amy tahina’ \nd Iehovà\nd*y, ie naho o tarira’eo. \p \v 6 Aa naho miavotse an-drova’o ndra aia’aia e Israele ao amy nañialoa’ey, t’i nte-Levy, hionjomb’ amy toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd*y mb’eo an-kaliforam-pisalalàn-tro’e; \v 7 le ie ro hitoroñe amy tahina’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’ey hambañe amo longo’e nte-Levy mpijohañe añatrefa’ \nd Iehovà\nd*o. \v 8 Hanañ’ anjara mahakama mira am’ iereo re, ho tovo’ ze rinambe’e ami’ty nandetaha’e i lovan-droae’ey. \s1 Sata Faly \p \v 9 Ie mivotrak’ an-tane’ atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo, ko tsikombe’o o sata mampangorì’ o fifeheañeoo\f + \fr 18:9 \fr*\ft Its 12:30\ft*\f*. \v 10 Tsy ho oniñe ama’ areo ao ty mpampitoañ’ ana-dahy ndra anak’ ampela añ’afo ao, ndra ty mpisikily, ndra ty mpitoky vìlañe, ndra ty mpañori-binta ndra ty mpamoreke \v 11 ndra ty jinilahy, ndra ty mpampizèke, ndra ty aman-kokolampa, ndra ty mpañontane lolo. \v 12 Amy te tiva am’ \nd Iehovà\nd* ze manao izay; le i sata tiva rey ty anoiha’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o iareo aolo’o mb’eo. \v 13 Mivañona am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. \p \v 14 Toe haoñe’ o rofoko ho tavane’o tane ty mpamoreke naho ty mpi­sikily, fa ihe, tsy hapo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o hanao izay. \s1 Mpitoky vao manahake i Mosè \p \v 15 Hampitroare’ \nd Iehovà\nd* Andriana­ñaha­re’o ho azo ty mpitoky añivo’o ao, boak’ aman-drolongo’o, manahak’ ahy; ie ty ho haoñe’o; \v 16 ty amo hene nihalalie’o am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o e Korebe añe amy andro i fivoribeiio ami’ty hoe: Ee tsy ho tsanoñeko ka ty fiarañanaña’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahareko ndra hahatrea o afo jabajaba roke, tsy hivetrahako. \v 17 Le inao ty natoi’ \nd Iehovà\nd* ahy: Noko i entañe nitaroñe’ iereoy. \v 18 Aa le hatroako ho a’ iareo ty mpitoky\f + \fr 18:18 \fr*\ft Jao 7:40, Top 3:22-26, 7:37\ft*\f* hambañe ama’o boak’ amo longo’ iareoo; hajoko am-palie’e ao o fivolakoo le ho tsarae’e am’ iereo ze afantoko ama’e. \v 19 Ie amy zao, hanañako kabò ze tsy mañaoñe o fivolako ho tsarae’e ami’ty añarakoo. \p \v 20 Le ze mpitoky mieva misaontsy ami’ty añarako ie tsy nililiako hisaontsy; he hivolañe ami’ty añaran’ drahare ila’e, le havetrake i mpitoky zay. \v 21 Hera hatao’o ty hoe an-troke ao: Aia ty haharendreha’ay ty entañe tsy nisaontsie’ \nd Iehovà\nd*? \v 22 Naho misaontsy amy tahina’ \nd Iehovà\nd* ty mpitoky f’ie tsy pok’eo mbore tsy mifetsake, le tsy nitsarae’ \nd Iehovà\nd* i entañe zay. Nanao ty nisatri’e avao i mpitokiy, ko ihembaña’o. \c 19 \s1 o Rova Fitsolohañeo \r Vol 35.9-28; Ieh 20.1-9 \p \v 1 Naho fa finongo’ \nd Iehovà\nd* Andria­na­ña­hare’o o rofoko nitompo’ i tane hatolo’ \nd Iehovà\nd* Andriana­ñahare’o azoio, naho nilimbeze’o vaho mimoneñe amo rova naho anjomba’ iareoo, \v 2 le aviho ty rova telo añivo’ i tane hatolo’ \nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’o ho tavane’oy ao, \v 3 le anataho lalañe vaho amari­tsoho toetse telo i tane’ hatolo’ \nd Iehovà\nd* Andriana­ñahare’o ho lovay; hirombaha’ ze hene namono. \p \v 4 Zao ty am’ondaty mamono naho miherereake mb’eo handrom­baha’e aiñeo—ie namono ty marine aze fe tsy nitsatrie’e, vaho tsy nalaim-bintañ’ aze taolo; \v 5 manahake t’ie mindre lia aman-drañe’e mb’añ’ala ao hampitsera-katae, le ie mañohatse ty feko’e hamira hataey, hera hipitsik’ amy taho’ey i lelam-pekoñey hipaoke i rañe’ey hamono aze. Mete hiborifitse mb’ami’ty raik’ amy rova rey indatiy hiveloma’e, \v 6 tsy mone hañoridañe aze an-keloke ty mpamale fate hitsepak’ aze naho loho lavitse i liay, hañohofa’e loza ndra t’ie tsy mañeva havetrake, ie tsy nimpalaiñe aze. \p \v 7 Izay ty andiliako azo ty hoe: Añivaho rova telo ho azo. \v 8 Aa naho itare’ \nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’o ty fifaritsoha’o amy nitsarae’e aman-droae’oy naho fonga ha­tolo’e azo i tane nitsarae’e aman-droae’oy, \v 9 naho ambena’o vaho orihe’o ze hene lily lilieko azo androany—ty hikoko \nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’o naho hañavelo nainai’e amo lala’eo—le ho tovoña’o rova telo ho tokaneñe mandikoatse i telo rey; \v 10 soa tsy hiorik’ an-tane hatolo’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o azo ho lova ty lio-màliñe, naho tsy hipetahan-dio irehe. \p \v 11 Aa naho mone falai’ondaty i marine azey, le voñoñe’e, naho kabohe’e an-keloke le mikenkan-dre vaho tam­biko­vikoe’e an-day ty raik’ amy rova rezay \v 12 vaho hampañitrik’ aze o roandria’ i rova’eio le hasese boak’ amy rovay re hatolots’ am-pità’ ty mpa­male fate hiken­kaña’e. \v 13 Ko iferenaiñam-pi­hai­no’o, fa ho fòra’o am’Israele ty lio-maliñe soa te ho tahie’e. \p \v 14 Ko asinta’o ty fañefen-tanen-dongo’o fa najado’ o ntaoloo an-dova’o eo, i ho fa­naña’o an-tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o azo ho tavaneñey. \s1 Mpitalily \p \v 15 Tsy hitroatse hanisý ondaty ty mpitalily raike ke tahiñ’ inoñe he hakeo inoñe mete nililare’e. Ty faliem-pitalily telo ndra ty faliem-pitalily roe ty hampijadoñe zaka. \p \v 16 Naho mitroatse hitalily ondaty ami’ ty tsy to ty mpitalily vìlañe, \v 17 le songa hijohañe añatrefa’ \nd Iehovà\nd*, añatrefa’ o mpisoroñeo naho o mpizaka henane zaio indaty roe mifandietse rey. \v 18 Le hañotsohotso o mpizakao, aa naho tendreke te mpitalily vìlañe i mpitaliliy, nitaroñe raha tsy to amy rahalahi’ey, \v 19 le hanoe’o ama’e ty ho nanoe’e amy rahalahi’ey; izay ty hamongorañe ty hakeo añivo’o ao; \v 20 le hijanjiñe o ila’eo vaho ho hembañe tsy hanao i tahiñe zay añivo’o ao ka. \v 21 Le ko iferenaiñam-pihaino; fiay ty hasolo fiay, fihaino ty fihaino, famotsy ty famotsy, fitàñe ty fitàñe, fandia ty fandia. \c 20 \p \v 1 Ie mionjo-mb’an-kotakotake mb’ amo rafelahi’oo mb’eo vaho mahaoniñe soavala naho sarete naho ondaty maro te ama’o, ko ihembaña’o, fa hañolots’ azo t’\nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o nañavotse azo an-tane Mitsraime añe. \v 2 Aa ie harinè’o i aliy le homb’eo ty mpisoroñe hisaontsy am’ondatio \v 3 hanao ty hoe: Mijanjiña r’Israele, ie mitontoñe hihotakotak’ amo rafelahi’ areoo te anito, aa le asoao tsy hilealea, ko hembañe, ko mangebahebake, vaho ko irevendreveñañe; \v 4 fa \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo ro mindre ama’ areo hialy ho anahareo amo rafelahi’ areoo, handrombake. \v 5 Le hisaontsy am’ondatio o mpiaoloo hanao ty hoe, Ia t’indaty nandranjy anjomba fe mboe tsy nitamea’e? Ampiengao himpoly mb’añ’ akiba’e añe tsy mone hivetrak’ an-kotakotak’ ao vaho ho tamè’ ondaty hafa. \v 6 Ia t’indaty nambole an-tanem-balòboke fe mbe tsy nitoloña’e? Angao himpoly mb’ añ’akiba’e mb’eo, hera hikoromak’ añ’aly vaho ondaty ila’e ty hañalahala aze. \v 7 Ia ka t’indaty nifofo valy fa mbe tsy nengae’e? Ampiavoto himpoly mb’an-ki­boho’e añe tsy mone hikorovok’ añ’ aly vaho halae’ ondaty ila’e. \v 8 Hanovon-tsaontsy am’ ondatio o mpiaoloo ty hoe: Ia t’indaty hembañe ndra mianifañe? Ampiavoto himpoly mb’ añ’ anjomba’e añe tsy mone hitranake manahake i azey ty tron-droahalahi’e. \v 9 Ie modo ty saontsi’ o mpiaoloo am’ondatio le ho tendrèñe o mpifehem-pirimboñan-dahindefoñeo. \p \v 10 Ie marine ty rova hialia’o, taroño fañanintsiñe heike, \v 11 le ie toiñe’e am-pilongoañe, naho misokak’ ama’o, le ho fetrek-oro’o ze ondaty iaby tendrek’ao vaho hitoroñe azo. \v 12 Aa ie tsy mifam­pilongo ama’o, te mone hialia’e, le arikoboño. \v 13 Ie asese’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o am-pità’o, le ho fonga lafae’ o an-dela-pibara ze lahilahy ama’e ao; \v 14 fe ho rambese’o ho tsindro’o o rakembao naho o kele­ia’eo naho o añombe’eo naho ze he’e an-drova ao, o fikopahañe iabio; le ho kamae’o ze kinopa’o amo rafelahi’o natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azoo. \p \v 15 Izay ty hanoa’o amy ze hene rova lavits’ azo tsy mpiamo rovan-drofoko mañohok’ azoo. \v 16 Fe o rovan-drofoko atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo ho lovao, ko apo’o ho veloñe ze raha mikofòke ama’e. \v 17 Fonga mongoro: o nte-Kiteo, naho o nte-Amoreo, o nte-Kanàneo, naho o nte-Peri­zeo, o nte-Kiveo vaho o nte-Ieboseo, Amy nandilia’ \nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’o azoy, \v 18 tsy mone hañòha’e anahareo ty hañorike o sata tiva’ iareoo, o anoe’ iereo amo ndrahare’ iareoo, hanoa’ areo hakeo am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo. \p \v 19 Naho arikoboñe’o ela ty rova hialia’o hitavana’o, ko rotsahe’o am-pamatsiham-pekoñe o hatae’eo, amy te azo’o kamaeñe o voa’eo, ko firae’o. Atao’o h’ondaty hao o hatae an-kivokeo hanoe’o fañarikoboñañe? \v 20 F’ie naho hatae fohi’o te tsy fihanem-boao le azo’o rotsaheñe vaho firaeñe handrafeta’o rafi-panameañe i rova ialia’oy, ampara’ te rotsake. \c 21 \s1 Vono-Ondaty \p \v 1 Ie zoeñe mibabòke an-kivoke ey, an-tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo, ho rambese’o t’indaty, ie tsy fohiñe te ia ty nanjevoñ’ aze, \v 2 le hiavotse mb’eo o andro­anavi’oo naho o mpizaka’oo hanjehe pak’amo rova mañohoke i nañohofan-dozaio. \v 3 Ie oniñe ty rova marine’ i vinonoy le o androanavi’ i rovaio ro handrambe kiloa mbe tsy nampitoloñeñe, mbe tsy nitari-joka, \v 4 le hendese’ o androanavi’ i rovaio hizotso mb’ am-bavatane aman-torahañe tsy mai-drano mb’ an-toetse tsy nirokafeñe tsy nitongiseñe mb’eo i kiloay vaho ho folahe’ iereo ty loha’ i kiloay am-bavatane eo; \v 5 le hitotoke mb’eo amy zao o mpisoroñe ana’ i Levio, amy t’ie jinobo’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o hitoroñe aze naho hitata ami’ ty tahina’ \nd Iehovà\nd*, vaho mahavoa zaka amy ze ali-vava naho lafa ty saontsi’ iareo; \v 6 le hanasa fitàñe ambone’ i kiloa finola-doha am-bavataney i androanavi’ i rova marine i vinonoy rey; \v 7 le ty hoe ty ho lañona’ iareo: Tsy nampiorike ty lio tiañe o fità’aio vaho tsy niisam-pihaino’ay. \v 8 Apoho ondati’o Israele nijebañe’oo ry \nd Iehovà\nd* vaho ko apo’o añivo’ondati’o Israeleo ty hakeon-dio-màliñe. Le ho hahàñe am’ iereo i lioy. \v 9 Izay ty hamongora’o ama’o ty lio-màliñe, ihe mitolon-kavantañañe am-pivazohoa’ \nd Iehovà\nd*. \s1 Ampela Tsinepak’ añ’Aly \p \v 10 Ie mionjoñe hialy amo rafelahi’oo mb’eo, naho atolo’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o am-pità’o ao iereo vaho asese’o mb’eo o tsinepakeo, \v 11 le zoe’o amo mirohio ty ampela maintelè, naho harinea’o, vaho te handrambe aze ho vali’o; \v 12 le ha­sese’o mb’ añ’ akiba’o mb’eo naho ho hitsife’e ty volo’e vaho ho tomore’e o hoho’eo, \v 13 le hafaha’e ama’e i fisikim-pandrohizañey naho hitobok’ añ’an­jomba’o ao re handala an-drae’e naho an-drene’e volañe raike do’e, modo izay le mete himoak’ ama’e irehe hanambaly aze vaho ie ty ho tañamjomba’o. \v 14 Ie amy zay he malaiñ’ aze irehe, apoho handeha mb’an-tsatrie’e mb’eo; f’ie tsy haleta’o drala, vaho tsy ampisoañeñe fa narè’o. \s1 Zon-Tañoloñoloña’e \p \v 15 Ie mampirafe roe t’indaty, le tea’e ty raike naho heje’e ty raike, vaho songa mampipok’ anake ho aze i kokoa’ey naho i heje’ey; aa naho amy heje’ey i tañoloñoloña’ey, \v 16 le ie amy andro ampandova’e o ana’eo o fanaña’eoy le tsy mete hatao’e valohan’ ana’e ty ana-dahi’ i vali-iso’ey hasolo i ana-dahim-baly heje’ey, ie toe tañoloñoloña’e. \v 17 Tsy mahai-tsy iantofe’e ho tañoloñoloña’e ty ana-dahi’ i heje’ey, am-panolorañe ama’e ty anjara roe amy ze hene fanaña’e; amy te ie ty valohan-tolin-kaozara’e, vaho aze ty zon-tañoloñoloñañe. \s1 Anake Miola \p \v 18 Naho eo ty manañ’ana-dahy miola, naho manjehatse tsy mañaoñe ty fiarañanañan-drae’e ndra ty fiarañanañan-drene’e, mbore tsy haoñe’e ty fandilova’ iareo aze, \v 19 le ho rambese’ ty rae naho i rene’e, naho hasese mb’amo roandria’ i rovaio mb’andalambei’ i tanà’ey mb’eo; \v 20 le hanao ty hoe amo roandria’ i rovaio: Manjehatse naho miola ty ana-dahi’ay toy, tsy mañaoñe anay fa màhake naho jike. \v 21 Le ho retsahe’ o hene lahilahi’ i rova’eio vato hañohofan-doza ama’e. Izay ty hamongora’o ty hatserehañe ama’o; le ho janjiñe’ Israele iaby vaho ho hembañe. \s1 Lily Tovo’e \p \v 22 Naho eo t’indaty voa zaka ami’ty hakeo mahafate vaho vonoeñe, aa ie aradorado’o an-katae, \v 23 asoao tsy hapok’ amy hataey ampara’ te porea’ ty maraindray i fañova’ey; tsy mete tsy haleve’o amy àndroy avao fa onjitse aman’ Añahare ze ampiradoradoeñe an-katae, tsy handeora’o ty tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo ho lova. \c 22 \p \v 1 Naho zoe’o mandifike ty añombe ndra añondrin-dongo’o, ko amoea’o fa ampolio amy longo’oy. \v 2 Aa naho tsy marine azo i longo’oy hera alik’ama’o, le endeso moly hey i harey naho tano ama’o ampara’ t’ie paia’ i longo’oy, vaho ampolio ama’e. \v 3 Izay ty hanoa’o i borìke’ey, naho izay ty hanoa’o i sarimbo’ey, vaho izay ty hanoa’o ze hene fanañan-dongo’o nimotso fa niisa’o. Ko itsidaredareañe. \p \v 4 Naho isa’o mikorovok’ an-dalañe eo ty borìken-dongo’o ndra ty añombe’e, ko amoea’o, f’ie tsy mete tsy hañimb’ aze hampitroatse izay. \p \v 5 Asoao tsy ho sikinen’ ampela ty fisikinan-dahilahy, ndra añombean-dahilahy ty saron’ ampela, fa tiva am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ty manao izay. \p \v 6 Naho zoe’o an-dalañe eo ty trañom-boroñe ke ambone hatae ey he an-tane eo, rekets’ ana’e ndra atoly vaho mamana o atoli’eo ndra o ana’eo ty rene’e le ko mandrambe ty rene’e rekets’ o ana’eo. \v 7 Mete angala’o ty ana’e, fa avotsoro i rene’e, soa te ho tahie’e vaho ho lava haveloñe. \p \v 8 Naho mañoreñ’ anjomba irehe le andranjio ana-kijoly hiarikatoke ty tafo’e tsy mone hanan-tahin-dio ty anjomba’o te mideboñe boak’ an-tafo’e ey t’indaty. \p \v 9 Ko mitongy tabiry maro karaza’e amy tetem-balobo’oy; tsy mone ho tiva ty haliforan-tabiry nambolè’o naho ty havokara’ i tetekey. \v 10 Ko aharo-baoñe an-dasarý ty añombe naho ty borìke. \v 11 Ko misikin-damba natrao-pitenoñe volonañondry naho lamba-leny. \p \v 12 Androroto fole telo an-kotsok’ èfa’ i lamba fisaro’oy. \s1 Lilatse ami’ty Fanambaliañe \p \v 13 Naho mañenga valy t’indaty, le ie iolora’e ro heje’e, \v 14 naho manambaitambaiñe aze vaho mandoto ty añara’e ami’ty hoe: Nañenga ty ampela tia iraho le ie niharineako, nioniñe te tsy somondrara. \v 15 Le hinday ty vente’ ty nahasomondrara aze mb’ amo roandriañe an-dalambeio ty rae naho i rene’ i somondraray, \v 16 le hanao ty hoe amo roandriañeo ty rae’e i somondraray: Natoloko am’ ondaty tia ty anako ho vali’e, fa heje’e, \v 17 mbore anaintsaiña’e ami’ty hoe, Tsy nitreako t’ie somondrara. Fe intoy o famentean-kasomondraran’ anakoo; Le halafi’ iareo añatrefa’ o roandria’ i rovaio i lambay, \v 18 le ho rambese’ o roandriañeo indatiy vaho handilo aze. \v 19 Ho sazè’ iereo volafoty zato sekele le hatolo’ iereo an-drae’ i somondraray ty ami’ty nanolora’ ondaty tia añaran-draty i somondrara ana’ Israeley. Mbe ho valie’e avao vaho tsy hanan-jo hañary aze indatiy ampara’ te modo o andro’eo. \v 20 Aa naho mone to i sisý zay te tsy rendreke ty maha-tsinahavani-lahy i ampelay, \v 21 le hasese an-dalam-bein-drae’e eo i ampelay, vaho ho retsahe’ ondati’ i rova’eio vato am-para-pivetraha’e, ami’ty hakeo nanoe’e e Israele ao, ie nanao hakarapiloañe añ’anjomban-drae’e ao. Izay ty hamongora’o ama’o o hatserehañeo. \p \v 22 Naho vinamba niolotse ami’ty rakemba vali’ ondaty t’indaty, le tsy mete tsy songa havetrake i rakembay naho i lahilahy nifandia-tihy ama’ey, hamongora’o am’ Israele ao i halò-tsereke zay. \p \v 23 Naho tendreke somondrara nifofoe’ ondaty an-drova ao t’indaty vaho mifandia tihy ama’e, \v 24 le tsy mahay tsy hasese’o mb’an-dalambei’ i rovay mb’eo ie roe vaho handre­tsaham-bato hikenkañe—i somondraray amy te tsy nikai-drombak’ an-drova ao, naho indatiy, amy te narè’e ty vali’ ondaty. Tsy mete tsy mongore’o ty haloloañe ama’o ao. \p \v 25 F’ie an-kivok’ añe te zoe’ t’indaty ty somondrara nifofoe’ ondaty vaho mamahotse aze, le indaty nifandia-tihy ama’ey avao ty havetrake. \v 26 Ko anoañ’ inoñ’ inoñe amy somondraray fa tsy anañan-kakeo mañeva fate, fa manahake t’indaty mitroatse mañoho-doza aman-dongo’e, izay o tsaraeñeo, \v 27 amy te nizoe’ indatiy an-kalok’ añe i somondraray; nikaikaike i somondrara nifofoeñey, fe tsy teo ty handrombake. \p \v 28 Aa naho tendreke somondrara tsy nifofoeñe t’indaty le azi’e naho vahora’e vaho vamba iereo; \v 29 le tsy mahay tsy mañondroke drala volafoty limampolo aman-drae’e indaty namahots’ azey, le ho vali’e i ampelay kanao narè’e; tsy mahazo mañary aze re ampara-pigadoña’ o andro’eo. \p \v 30 Ao tsy ho rambese’ ondaty ty valin-drae’e, hamotera’e ty zon-drae’e. \c 23 \s1 Tsy Manan-jo Mivory \p \v 1 Tsy hiheo am-pivori’ \nd Iehovà\nd* ty aman-tabiry dinemoke ndra filahiañe nianto. \p \v 2 Tsy hitraok’ ami’ty fivori’ \nd Iehovà\nd* ty anak’ amontoñe; tsy hizilik’ am-pivori’ \nd Iehovà\nd* ao re pak’an-tarira’e faha folo. \p \v 3 Tsy himoak’ am-pivori’ \nd Iehovà\nd* ao t’i nte-Amone ndra t’i nte-Moabe; tsy hizilik’ am-pivori’ \nd Iehovà\nd* ao re pak’ an-tarira’e faha folo, \v 4 amy t’ie tsy nanalaka anahareo ninday mahakama naho rano amy lalañe niakara’ areo i Mitsraimey; mbore tinambe’ iereo ty ama’o i Balame ana’ i Beore nte-Petore boak’ arame-Naharaime hañozoñe azo. \v 5 Fe tsy nihaoñe’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o t’i Balame; le nafote’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ho tata ama’o o ozoñeo ami’ty fikokoa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo. \v 6 Tsy hipaia’o fañanintsiñe, ndra firao­raoañe, amo fonga andro’oo. \p \v 7 Tsy ho heje’o ty nte-Edome fa rahalahi’o; le tsy ho heje’o ty nte-Mitsraime fa nirenetàne an-tane’e ao. \v 8 Mete mitraok’ am-pivori’ \nd Iehovà\nd* ao o anake nasama’ iereoo ami’ty tarira’e faha telo. \s1 Ty tsy Faliovañe an-Tobe ao \p \v 9 Ie mionjoñe mb’eo am-pirimboñan-dahin-defoñe hiatreatre an-drafelahi’o, le ifoneño ze atao haratiañe. \v 10 Aa naho ama’ areo ao t’indaty tsy malio ty amy fiorihan-kaleñey, le hiavotse i tobey re, vaho tsy himoak’ amy tobey ao; \v 11 ie miroñe ty andro le hiandro re vaho hizilik’ an-tobe ao te motak’andro. \p \v 12 Le tsy mete tsy amam-piveñañe alafe’ i tobey irehe hiamontoña’o; \v 13 naho an-karo’o ao ty pitre, aa le ie hitsotake ro hitrabake, vaho hitolike handembefa’o o niamontoñe’oo. \v 14 Amy te midraidraitse añivo’ i tobe’oy t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, handrombak’ azo, hañitoa’e aolo’o eo o rafelahi’oo; aa le hiavake ty tobe’o, tsy hahavazohoa’e raha maleotse ama’o ao hiambohoa’e. \p \v 15 Tsy hasese’o ami’ty tompo’e ty ondevo niborofotse amy tompo’ey naho nimb’ ama’o mb’eo. \v 16 Himoneñe ama’o ao re, añivo’o ao amy ze toetse joboñe’e, naho amy ze rova mahafale ty tro’e, vaho ko ampisoañeñe. \p \v 17 Tsy ho amo anak’ ampela’ Israeleo ty tsimirirañe, ndra ty ana-dahi’ Israele mpiharo aman-dahy. \v 18 Tsy ho banabanae’o añ’ anjomba’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o ao ty tamben-kakarapiloañe ndra ty tamben’ amboa\f + \fr 23:19 \fr*\ft lahihahy miolotse lahilahy Sor 18:22;20:23\ft*\f* hañavaha’o fànta, fa songa tiva am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o i roe rey. \p \v 19 Ko ampisongoeñe hitake ana’e aman-dongo’o, ndra fitomboan-drala, ndra fitomboam-baty ndra fitomboañ’ inoñ’ inoñe mete ampisongoeñe rekets’ ana’e. \v 20 Azo’o angalañ’ ana’e ty renetane nam­pi­songoe’o, f’ie longo, tsy hangala’o ana’e ze ampi­songoe’o soa te hitahy azo t’\nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o am-pitoloña’o iaby an-tane hiziliha’o ho tavane’o ao. \p \v 21 Ie mifanta am’ \nd Iehovà\nd* Andriana­ñahare’o, ko aìke ty hañenefa’o aze amy te tsy mete tsy hipaia’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, vaho ho hakeo ama’o. \v 22 F’ie tsy hanan-tahiñe te mifoneñe tsy hifanta. \v 23 Ano am-pahimbañañe ze miakatse am-pivimbi’o; manahake te fanta nisatrie’o am’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o, i nampitamam-palie’oy. \p \v 24 Naho iziliha’o ty tanem-balobo’ ondatio le azo’o kamaeñe o valobo’eo ampara’ te ànjañe, ze satrie’o, f’ie tsy ampijoña’o an-karo’o ao. \p \v 25 Ie miranga tonda’ ondaty miriñariña mahakama, le azo’o tifoeñe an-taña’o ty loha’e fe tsy añoharam-pitatahañe i mahakaman-drañe’o miriñariñay. \c 24 \s1 Enga-valy naho Tsie-valy \p \v 1 Naho mangala-baly t’indaty, naho engae’e ho tañanjomba’e, ie añe, malaiñe aze ami’ty hila\f + \fr 24:1 \fr*\ft hila: fa nañarapilo; Mat 5:32, 19:9\ft*\f* nizoeñe ama’e, le hanokira’e taratasim-pifanarahañe, le ajò’e am-pità’e ao, vaho am-pom­ba’e hiakatse i anjomba’ey mb’eo; \v 2 ie mienga i anjombay, le ondaty hafa ro mifanambaly ama’e, \v 3 aa ie heje’ indaty faharoey naho anokira’e ravem-pifanarahañe, naho ampijoñe’e am-pità’e, vaho ampiavote’e amy anjomba’ey mb’eo (ke te nivilasy indaty faharoe nañenga azey); \v 4 le tsy azo’ i vali’e valoha’ey engaeñe ho vali’e ka, ie fa nileoreñe, fa tiva am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, vaho ko ampanaña’o hakeo i tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo ho lova’oy. \s1 Lily ila’e \p \v 5 Naho nañenga-vao t’indaty, le tsy hitrao-lia hialy amo lahin-defoñeo vaho tsy hampitoloñeñe. Hampidadaeñe an-kiboho’e ao taoñe raike hampifalea’e i vali’e nengae’ey. \p \v 6 Ko rambeseñe ho tsoake ty \f + \fr 24:6 \fr*\ft Heb: fandisanañe ndra ty vato’e ambone’\ft*\f*leoñe ndra ty akalo, amy te i havelo’ey ty ho nanoe’e tsoake. \p \v 7 Naho zoe’ ondaty ty ana’ Israele mitavañe longo, ndra mañondevo aze, ndra mandetak’ aze le havetrake i mpitavañey. Izay ty amongora’o ty raty ama’o ao. \p \v 8 Mitomira amo angamaeo le ambeno am-pahimbañañe vaho fonga ano ze hene toroa’ o mpisoroñe nte-Levio azo; ze nandiliako iareo ty hitsonteña’o hanoeñe. \v 9 Tiahio i nanoe’ \nd Iehovà\nd* An­dria­nañahare’o amy Miriame an-dalañe eo ihe niavotse i Mitsraimey. \p \v 10 Ie nampisongo an-drañe’o ko imoaha’o i kiboho’ey hiko­debe i tsoa’ey. \v 11 Alafe’e ao avao irehe, le indaty nampisongoe’oy ty hañakatse i tsoakey ama’o. \v 12 Naho rarake indatiy, le tsy hindese’o hirotse ama’o i tsoa’ey, \v 13 fa tsy mete tsy hasese’o ama’e i tsoa’ey naho miroñe i àndroy soa te hirota’e i saro’ey vaho hitat’ azo, le ho havantañañe ama’o añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. \p \v 14 Ko ampisoañe’o ty mpitavañ’ay rarake nièhe’o, ke t’ie longo he renetane an-tane’o, an-drova’o ao. \v 15 Amy andro’ey avao, aolo’ ty tsofots’ andro ty hanolora’o ty rima’e, fa rarake re le ho salalaen’ tro’e, tsy mone hitoreo am’ \nd Iehovà\nd* ty ama’o re, vaho ho hakeo ama’o. \p \v 16 Tsy havetrake ty amo ana’eo o roaeo vaho tsy ho vonoeñe ty aman-droae’ iareo o anakeo; songa havetrake ty amy tahi’ey t’indaty. \v 17 Ko mengohe’o ty fizakañe o renetaneo, naho o tsy aman-draeo; vaho ko mandrambe ty lambam-bantotse ho tsoake. \v 18 Tiahio t’ie niondevo e Mitsraime añe vaho nijebañe’ \nd Iehovà\nd* Andriana­ña­hare’o hiavota’o, aa le afantoko ama’o ty hanao izay. \p \v 19 Ie manatak’ an-tete’o ao naho andikofa’o an-tetek’ ao ty voto-tsako, ko mibalike mb’eo hangalak’ aze, fa angao ey ho a i renetaney naho i bode-raey vaho i vantotsey, soa te hitahy azo t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o amy ze hene fitoloñam-pità’o. \p \v 20 Ie mamofoke ty foton-olive’o, ko indrae’o fofoke o ra’eo: fa a i renetaney naho a i bode-raey vaho a i vantotsey. \v 21 Ihe manontoñe valobok’ an-tanem-bahe’o ao, ko ihereña’o ty lailai’e, fa ho a i renetaney naho i bode-raey vaho i vantotsey. \v 22 Tiahio t’ie niondevo e Mitsraime añe; aa le lilieko irehe hanao izay. \c 25 \p \v 1 Naho mifandietse t’indaty roe naho miatre-jaka hizakà’ o mpizakao, le mañatò ty to iereo vaho mañozoñe ty nanao raty, \v 2 ie amy zao naho mañeva lafaeñe i nanao ratiy le ham­pi­babohe’ i mpizakay añatrefa’e vaho ho lafaeñe ami’ty hamaro’e mañeva i haratiañey. \v 3 Mete ho lafae’e in-efapolo fa tsy handikoarañe hera, ie mandafa mandikoatse i somoritse rezay le ho po-engeñe am-pihaino’o i longo’oy. \p \v 4 Ko feoze’o ty añombe mandisañe. \p \v 5 Naho mitraok’ anjomba ty mpiroahalahy, vaho vilasy tsy aman-tiry ty raike, le tsy hengaen-dahy alafen-dongo’e i ramavoiñey. I rahalahim-bali’ey ty hañenga aze ho vali’e hañe­nefa’e i lilin-drahala­him-bali’ey. \v 6 Ie amy zao, hatao amy tahinan-drahalahi’e nivilasiy ty tañoloñoloñan’ ana’e soa tsy ho faoheñe am’ Israele i tahina’ey. \v 7 Aa naho malaiñe tsy te hañenga ty ramavoin-drahalahi’e indatiy, le soa re te hionjoñe mb’an-dalambey mb’ amo androanavio mb’eo i valin-drahalahi’ey hanao ty hoe, Mifoneñe tsy hañonjoñe ty tahinan-drahalahi’e am’ Israele ao i rahalahim-balikoy; tsy mete hanoe’e amako i lilim-balin-drahalahiy. \v 8 Le hikanjia’ o roandria’ i rovaio, vaho hisaontsiañe, f’ie mitoky ami’ty hoe, Tsy te hangalak’ aze iraho; \v 9 le hiheo ama’e añatrefa’ o androanavio i ramavoin-drahalahi’ey le hafaha’e am-pandia’ indatiy i hana’ey le handrorà’e ty lahara’e, vaho hitsey ty hoe: Zao ty hanoañe t’indaty tsy mamboatse i akiban-drahalahi’ey. \v 10 Le hatao ty hoe: Ty kijà’ i nañafahan-kànay re e Israele ao. \p \v 11 Naho mifangatotse t’indaty roe naho harinè’ ty vali’ ty raike hamotsora’e am-pità’ i mamofokey i vali’ey, vaho mañity tañañe mandrambe o tabiri’eo, \v 12 le ho tampahe’o ty taña’e, fa tsy ho tretrezem-pihaino’o. \p \v 13 Ao tsy hanam-bato-pandanja tsy mira an-kontra’o ao: ty bey naho ty kede. \v 14 Ko mampisy fañaranañe tsy mira añ’akiba’o ao: ty bey naho ty kede. \v 15 Vato-pandanjàñe do’e naho mahity vaho fañaranañe do’e naho vantañe ty ho ama’o, soa t’ie ho lava haveloñe an-tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo. \v 16 Toe tiva am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ze manao irezay, ze fonga mitolon-katsivokarañe. \p \v 17 Tiahio i nanoe’ i Amalek’ azo amy lia’o niavotse i Mitsraimeiy, \v 18 ie nifanampe ama’o an-dalañe eo naho nandafa o nitakatrotse ama’oo, o tam-boli’oo, ihe nidazidazìtse naho nitoirañe; ie tsy nañeveñe aman’ Añahare. \v 19 Aa ie nampitofà’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o amo fonga rafelahi’o mañohok’ azoo an-tane nampandovae’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo ho tavane’o le ho faopaohe’o ambane’ i likerañey ty faniahiañe i Amaleke; ko andikofa’o. \c 26 \p \v 1 Aa ie fa nivotrak’ amy tane nampandovae’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o azoy naho nitavane’o vaho imoneña’o: \v 2 le ho rambese’o ty loha-voa’ ze voka’ i taney, le hendese’o boak’an-tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo le hajo’o an-karoñe ao vaho hasese’o mb’amy toetse ho joboñe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o hampipoha’e i Tahina’eiy mb’eo. \v 3 Le hiheo mb’amy mpisoroñe mitoloñe amy andro zaiy irehe, hanao ty hoe ama’e : Taroñeko am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o androany, fa nivotrak’ an-tane nifantà’ \nd Iehovà\nd* an-droaentika t’ie hatolo’e antika. \v 4 Le ho rambese’ i mpisoroñey am-pità’o i haroñey vaho hapò’e aolo’ i kitreli’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’oy. \v 5 Le hanao ty ti-hoe irehe añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o: Nte-Arame, mpirererere ty raeko t’ie nionjoñe mb’e Mitsraime mb’eo, nitaveañe añe rekets’ ondaty tsy ampeampe vaho nitombo ho foko ra’elahy naho maozatse naho nifamorohotse. \v 6 Le nanao samporerake naho nampisoañe antika o nte-Mitsraimeo vaho niforekekè’ iereo ampandrohizañ’ ajale; \v 7 f’ie nikanjy am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-droaentika le jinanji’ \nd Iehovà\nd* ty fiarañanañan-tika naho nivazohoe’e i fampisoañañey naho i fitromahañey vaho i famorekekeañe antikañey. \v 8 Le nampiavote’ \nd Iehovà\nd* amy Mitsraime tika an-dela-pitàñe maozatse, naho am-pitàñe nitora-kitsy naho am-pangebahebahañe naho am-biloñe vaho am-pitoloñañe tsitantane. \v 9 Le nendese’e mb’ an-toetse atoy, vaho natolo’e antika o tane atoio, tane orikorihen-dronono naho tantele. \v 10 Aa ingo, engaeko ty loha-voa’ i tane natolo’o ahiy ry \nd Iehovà\nd*. \p Le hapo’o añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andriana­ña­hare’o vaho mitalahoa am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. \v 11 Le mirebeha amo hene hasoa natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ama’o naho amy anjomba’oio, ihe naho i nte-Leviy, vaho i renetane ama’oy. \p \v 12 Aa naho nihenefe’o ty fañengañe ty faha-folom-bòka’o amy taom-pahateloy, i taom-pañengam-pahafoloy, naho fa finaha’o o nte-Levio, o renetaneo, naho o bode-raeo, vaho o vantotse an-drova’oo hikama’ iareo ho anjañe, \v 13 le hanao ty hoe irehe añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, Fa nakareko an-trañoko ao o raha navahekoo, naho fa natoloko amo nte-Levio naho amo renetaneo naho amo bode-raeo naho amo vantotseo, ty amo hene lily nililie’o ahikoo; tsy nililareko ndra nihaliñoko o lili’oo. \v 14 Tsy nihinanako te nandala, naho tsy nahajako t’ie naleotse, naho tsy nengaeko amo havilasio, fe nihaoñeko ty fiarañana­ña’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahareko vaho nanoeko iaby o nandilia’o ahikoo. \v 15 Mi­vazohoa boak’ añ’ an­jomba’o masiñe andike­rañe ao, le tahio ondati’o Israeleo naho i tane natolo’o anaiy, amy nifantà’o aman-droae’aiy, i tane orikorihen-dronono naho tanteley. \p \v 16 Afanto’ \nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’o azo androany te hanoe’o o fañè naho fepetse zao: le hambena’o naho hanoe’o an-kaampon’ arofo’o vaho an-kaliforam-pañova’o. \v 17 Fa tinaro’o anindroany te Andrianañahare’o t’\nd Iehovà\nd*, hañaveloa’o o lala’eo; naho hambena’o o fañè’eo, naho o lili’eo naho o fepè’eo vaho ho janjiñe’o i fiarañanaña’ey. \v 18 Nafè’ \nd Iehovà\nd* anindroany te ihe ro vara-iso’e, ty amy nampi­tamae’e azoy, aa le hambena’o iaby o lili’eo. \v 19 Fa haonjo’e andigiligi’ ze hene foko nam­boare’e, am-pandrengea naho tahinañe naho hasiñe, vaho h’ondaty navaheñ’ am’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o irehe, ty amy tsara’ey. \c 27 \p \v 1 Le linili’ i Mosè naho o roandria’ Israele iabio ondatio ami’ty hoe: Ambeno iaby o lily andiliako androanio. \v 2 Le amy andro itsaha’ areo Iardeney mb’an-tane atolo’ \nd Iehovà\nd* An­dria­nañahare’o azo, ty hañoreña’o vato jabajaba ho patrora’o sokay. \v 3 Aa ihe fa nitsake le sokiro ama’e o enta’ ty Hake toio, himoaha’o i tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo, tane orikorihen-dronono naho tantele; i nitsara’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-droae’oy. \p \v 4 Le ihe nitsake Iardeney ro hampitroatse i vato liniliko azo anindroany, am-bohi’ i Ebale eiy vaho ho patrora’o sokay. \v 5 Le ranjio eo ty kitrely ho a \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, kitreli-vato; le tsy haonjo’o ama’e ty viñe. \v 6 Hitsenea’o vato boko’e tsy nivàñeñe i kitreli’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’oy vaho hengae’o ama’e ty soroñe am’ \nd Iehovà\nd* Andria­na­ñahare’o. \v 7 Le hañenga soron-kanintsiñe naho hikama naho hirebek’ añatrefa’ \nd Iehovà\nd* An­dria­nañahare’o; \v 8 vaho ho sokire’o amy vato rezay am-bakabaka ze hene enta’ ty Hake toy. \p \v 9 Le hoe ty lañona’ i Mosè naho o nte-Levy mpisoroñeo am’ Israele iaby: Mianjiña naho mijanjiña ry Israele, androany t’ie fa ondati’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. \v 10 Aa le oriho ty fiarañanaña’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o, vaho ano o lili’eo naho o fañè’e lilieko azo androanio. \p \v 11 Le hoe ka ty namantoha’ i Mosè ondatio amy àndroy: \v 12 Hitroatse ambone’ ty vohi-Gerizime iretoañe hitata ondatio naho fa nitsake Iardeney: i Simone, i Levy, Iehodà, Isakhare, Iosefe, vaho i Beniamine. \v 13 Le hitroatse ambone’ i vohi-Ebaley ka retoañe, hañozoñe; i Reòbene, i Gade, i Asere, i Zebolone, i Dane vaho i Naftalý. \v 14 Le hipazak’ am’ ondati’ Israele iabio o nte-Levio ami’ty hoe: \p \v 15 Afàtse ze ondaty mandranjy saren-drahare tiva am’ \nd Iehovà\nd* an-tsokitse ndra am-pitranahañe, an-tsatam-pità-mahimbañe mampitroatse aze an-kàfitse ao. Le ty hoe ty hatoi’ ondaty iabio: Ie izay\f + \fr 27:15 \fr*\ft Amene: Ie izay\ft*\f*. \p \v 16 Afàtse ze mañavasoke rae naho rene. \p Le hene hanao ty hoe ondatio: Ie izay. \p \v 17 Afàtse ze mameve \f + \fr 27:17 \fr*\ft Famantarañ’efe-tane\ft*\f*vorovoro’ondaty. \p Le hene hanao ty hoe ondatio: Ie izay. \p \v 18 Afàtse ty mampiolake ty goa amy lia’ey. \p Le hene hanao ty hoe ondatio: Ie izay. \p \v 19 Afàtse ty mañola-jaka amy renetaney naho amy bode-raey vaho amy vantotsey. \p Le hene hanao ty hoe ondatio: Ie izay. \p \v 20 Afàtse ty mifandiatihy ami’ty valin-drae’e; ie mañafake ty kitamben-drae’e. \p Le hene hanao ty hoe ondatio: Ie izay. \p \v 21 Afàtse ze misahe ndra biby inoñ’ inoñe. \p Le hene hanao ty hoe ondatio: Ie izay. \p \v 22 Afàtse ze miolotse ami’ty rahavave’e, ke anan-drae’e he anan-drene’e. \p Le hene hanao ty hoe ondatio: Ie izay. \p \v 23 Afàtse ze mitrao sarimbo ami’ty rafoza-ampela’e. \p Le hene hanao ty hoe ondatio: Ie izay. \p \v 24 Afàtse ze mitombo-tambioñe aman-drañe’e. \p Le hene hanao ty hoe ondatio: Ie izay. \p \v 25 Afàtse ze mandrambe vokañe hanjevoñe ty vañoñe. \p Le hene hanao ty hoe ondatio: Ie izay. \p \v 26 Afàtse ze tsy miantoke o hene enta’ ty Hake toio hañorik’ aze. Le hanao ty hoe iaby ondatio: Ie izay \c 28 \p \v 1 Aa ie amy zao, naho janjiñe’o ty fiarañanaña’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o hañorike vaho hanao ze hene lili’e lilieko azo androany le honjone’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ambone’ ze hene foko’ ty tane toy. \v 2 Le hito­tsak’ ama’o o fitahiañe rezao, toe hivotrak’ ama’o naho haoñe’o t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. \p \v 3 Ho tahie’e an-drova ao irehe, le ho tahie’e an-tonda ao. \p \v 4 Ho tahie’e ty vokam-pañova’o, naho ty voka’ ty tane’o, naho ty voka’ o hare’oo, ty fibodobodoa’ o añombe’oo, naho ty fitomboa’ o anak’ añondri’oo. \p \v 5 Ho tahie’e ty zahe’o naho ty akalam-bokoboko’o. \v 6 Ho tahie’e ty fiziliha’o naho ho tahie’e ty fiengà’o. \p \v 7 Hampizevoñe’ \nd Iehovà\nd* añatrefa’o eo ze rafelahi’o hitroatse haname azo; hiboaha’e an-koe, le mb’an-dalam-pito mb’eo ty hitribaña’e an-day. \p \v 8 Handily fitahiañe ama’o t’\nd Iehovà\nd*, an-driha’o ao naho amy ze hene toloñem-pità’o, le ho tahie’e irehe an-tane atolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo. \p \v 9 Ho ventè’ \nd Iehovà\nd* t’ie ondati’e miavake, amy nifantà’e ama’oy naho ambena’o o lili’ \nd Iehovà\nd* An­dria­naña­hare’oo vaho añaveloa’o o lala’eo. \v 10 Ho oni’ ze kila ondati’ ty tane toy t’ie kanjieñe amy tahina’ \nd Iehovà\nd*y vaho hañeveña’ iareo. \p \v 11 Hampiraoraoe’ \nd Iehovà\nd* o havokara’oo, ty vokam-pañova’o, naho ty fitomboa’ o añombe’oo naho ty havokara’ ty tete’o amy tane nifantà’ \nd Iehovà\nd* an-droae’o hatolo’e azoy. \v 12 Ho sokafe’ \nd Iehovà\nd* ama’o o riha’e fanjàkao: hampahavia’ i likerañey orañe an-tane’o eo an-tsa’e, le ho tahie’e ze hene fitoloñam-pità’o. \p Le hampisongo rofoko maro irehe fa tsy hisongo. \v 13 Hanoe’ \nd Iehovà\nd* lohà’e irehe fa tsy voli’e; le ho ambone avao irehe fa tsy ho ambane, naho tsatsihe’o o lili’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o lilieko androanio naho hanoe’o an-tsontèñeñe \v 14 naho tsy hivik’ ami’ty tsara inoñ’ inoñe lilieko anito, mb’am-pitàn-kavana, ndra mb’ankavia haño­rike ‘ndrahare hafa hitoroña’o. \p \v 15 Fe ho avy ama’o, naho tsy haoñe’o ty fiarañanaña’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o hambena’o naho hanoe’o o lili’eo naho o fañè’e lilieko azo androanio; eka hifetsak’ ama’o vaho hiambotraha’ o fonga fatse rezao: \p \v 16 Hafàtse irehe te an-drova vaho hafàtse te an-tetek’ ao. \p \v 17 Hafàtse ty haro’o naho ty akala fampibokobokoa’o mofo. \p \v 18 Hafàtse ty vokam-pañova’o naho ty voka’ ty tane’o naho ty fitombo’ o hare’oo vaho o anak’añondrio’oo. \p \v 19 Hafàtse t’ie mimoake vaho hafàtse te miavotse. \p \v 20 Haobo’ \nd Iehovà\nd* ama’o ty ozoñe, ty hasalarañe, naho ty endake, amy ze toloñem-pità’o iaby am-para’ te rotsake, hikoromaha’o aniany, ty amo halòn-tseren-tsata’oo, ty amy niambohoa’o ahiy. \p \v 21 Hapite’ \nd Iehovà\nd* ama’o ty angorosy am-para’ t’ie nabotse’e an-tane imoaha’o ho tavane’o añe. \p \v 22 Haretsa’ \nd Iehovà\nd* ama’o ty hiehie, ty firemboremboañe, ty sandri-mena, ty hatsovovohañe, ty fibara, ty mpikoli’e, ty bobongolo, hañoridañe azo am-para’ t’ie mongotse. \p \v 23 Ho torisìke i likerañe ambonen’ añ’ ambone’o eiy vaho ho viñe ty tane ambane’o eo. \p \v 24 Hampinjarè’ \nd Iehovà\nd* bo naho deboke ty orañ’ an-tane’o; boak’ andikerañe ty hiavia’e am-para’ te mianto irehe. \p \v 25 Hampigiohe’ \nd Iehovà\nd* irehe añatrefa’ o rafelahi’oo, hiavotse mb’ an-dalañe raike irehe hañoridañe iareo, f’ie hivo­ratsake mb’an-dalam-pito aolo’ iareo mb’eo, le ho fangebakebahañe amo fonga fifehea’ ty tane toio. \v 26 Ho fihina’ o fonga voron-tiokeo ty fate’o, naho o biby an-kivok’ ao le tsy eo ty hanao soike. \p \v 27 Hapao’ \nd Iehovà\nd* ama’o ty bae-tovoa’ i Mitsraime, naho ty bohìñe naho ty hàteñe vaho ty hìly tsy mete janganeñe. \p \v 28 Ho kabohe’ \nd Iehovà\nd* hadagolañe naho hagoan-drehe vaho hatsiborohetohan’ troke. \v 29 Hitsapatsapa an-tsingilingi­liñeñe irehe manahake ty fijebejebea’ ty tòfak’ an-kamoromoroña’e ao, le tsy hiraorao amo sata’oo, f’ie ho forekekeñe naho ho tavaneñe avao fa pitso-pandrombake. \v 30 Hifofo valy irehe f’ie hiolora’ ondaty; hañoren-traño f’ie tsy himo­neña’o, hambole tetem-bahe fe tsy ho toloñe’o o valobo’eo. \v 31 Ho lentàñe aolom-pihaino’o eo ty vosi’o f’ie tsy hikama’o, ho tavaneñe añatrefan-dahara’o eo ty borìke’o fa tsy himpoly ama’o; hatolotse an-dra­fe­lahi’o o añondri’oo le tsy eo ty handrombake. \v 32 Hatolotse ami’ty foko ila’e o anadahi’oo naho o anak’ ampela’oo le ho jilojiloem-pihaino’o lomoñandro iareo f’ie hilesa, vaho ho po-kaozarañe ty fità’o. \v 33 Habo­tsem-poko tsy fohi’o ze fonga havokara’ o tane’oo naho ze hene fitoloña’o naho hampisoañeñe vaho ho demodemoheñe nainai’e, \v 34 le ho seretse irehe am-pahaisaham-pihaino’o ty amo ho isa’oo. \p \v 35 Ho paohe’ \nd Iehovà\nd* an-kòna tsy lefe melañeñe ty ongo’o naho kitso’o, toe boak’ an-dela-pandia’o pak’an-kevo’o eo. \p \v 36 Hasese’ \nd Iehovà\nd* mb’am-pifeheañe tsy nifohi’o, ihe ndra o roae’oo, rekets’ i mpanjaka najado’o ho mpifelek’ azoy; vaho añe ty hitoroña’o ty ndrahare ila’e: hatae naho vato. \v 37 Le ho firevendreveñan-drehe, ho razan-drehake naho fañonjira’ ze hene foko hitehafa’ \nd Iehovà\nd* azo añe. \p \v 38 Hilogologo tabiry mb’ an-tetek’ ao irehe fe tsy ampeampe ty hatonto’o an-driha, fa habotse’ ty valala. \v 39 Hambole naho hañalahala tetem-bahe, fe tsy hinome’o ty divai’e, tsy hatonto’o o valobo’eo fa havorembore’ ty oletse. \v 40 Ho tsitsihen-katae olive ty tane’o fa ihe tsy hihoso-menake, amy te hihintsam-boa o hatae oliveo. \v 41 Hitoly ana-dahy naho anak’ampela fa tsy ho ama’o, homb’ am-pandrohizañe añe iereo. \v 42 Fonga ho tavane’ o valalao o hatae’oo naho ty voka’ o tane’oo. \v 43 Hitoabotoabotse ambone’o ty renetane ama’o ao, ihe mirèke mañambane avao. \v 44 Hampisongo ama’o re, fa ihe tsy hampisongo ama’e, ie ty ho lohà’e le ihe ty ho ohi’e. \p \v 45 Hifetsak’ ama’o i fàtse rezay naho hiridarida hanjòmotse azo ampara’ t’ie rotsake, amy te tsy nihaoñe’o ty fiarañanaña’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, tsy nambena’o o lili’e naho fañè’e nandilia’e azoo. \p \v 46 Le ho viloñe naho halatsañe ama’o naho amo tarira’oo nainai’e kitro katroke irezay; \v 47 amy t’ie tsy nitoroñe \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o am-pirebehañe naho an-kafalean’ arofo’o ty amo fitobahan-kavokarañe iabio. \p \v 48 Aa le ho toroñe’o ty rafelahi’o nampañoridañe’ \nd Iehovà\nd* ama’o, an-kasalikoañe, an-taliñiereñe, am-pihaloañe naho an-kararahañe vaho hanampeza’e joka vy ty fititia’o am-para te rotsake. \p \v 49 Hendese’ \nd Iehovà\nd* hirik’ an-tsietoitane, boak’ añ’olo-ty tane toy añe, manahake ty fitsiritsion-tsimalaho; ty foko tsy fohi’o fisaontsy; \v 50 t’indaty mihelok’ an-tarehe’e, tsy mañaoñe ondaty bey, tsy miferenaiñe ty kede. \v 51 Mbore habotse’e ty tiri’ o añombe’oo, naho ty havokara’ ty tane’o am-para’ t’ie rotsake; tsy hapo’e ty tsako, ty divai-vao, ty menake, vaho ty fitomboa’ o bibi’oo naho o anan-dia-rai’oo ampara’ t’ie nampimomohe’e. \v 52 Le hiarikoboña’e o fonga rova’oo ampara’ te mihotrake o kijoli-abo niatoa’o an-tane’oo; vaho hamalañ’ azo re an-dalam-bein-drova’o iaby, hanitsike i tane’ natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azoy. \v 53 Le ho kamae’o ty vokam-pañova’o, ty nofo’ o ana-dahi’o naho o anak’ ampela’o natolo’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azoo, amy fiarikoboñañey naho amy haembe­ra­ñe hanotria’ o rafelahi’ooy. \v 54 Handofiry aman-drolongo’e naho ami’ty vali’e añ’ araña’e eo naho amo amory honka’eo ty fihaino’ ondaty tsotra naho mora-arofo ama’ areo ao, \v 55 amy ty fatiti’e tsy hanisa am’ iareo ty nofon’ ana’e ho kamae’e; ami’ty hapoi’e amy haemberañe hanotria’ o rafelahi’eo aze an-drova’o ao iabiy. \v 56 Le ty rakemba maleme naho tretrañe ama’o ao i tsy mahavany handia tane an-delam-pandia’e ami’ty hatretra’e naho ami’ty fitrotrotrotroa’e ro hanao fihaino mena amy valin’ ara­ña’ey naho ami’ty ana-dahi’e naho ami’ty anak’ampela’e, \v 57 naho ami’ty enta’e miboak’ añivom-pandia’eo, naho amo anake ho samahe’eo, amy t’ie ho kamae’e añ’etake ami’ty hapoi’e amy fiarikoboñañey naho amy fanjira’ i rafelahi’oiy, ie hembera’e amo fonga rova’oo. \p \v 58 Aa naho tsy hene ambena’o hanoeñe ze enta’ i Tsara sinokitse ami’ty boke toiy, hañeveña’o i tahinañe rengèñe naho mampañeveñey, \nd Iehovà\nd* Andria­na­ñahare’o; \v 59 le hafetsa’ \nd Iehovà\nd* ama’o ty angorosy mahadaba, naho ty hatarareañe o tiri’oo, naho rare raty mitoboke ela, vaho ho tokoen-kasilofañe manaentaeñe nainai’e. \v 60 Mbore hampifetsahe’e ama’o ze fonga arete’ i Mitsraime nihembaña’oo, le hapiteke ama’o. \v 61 Le hapo’ \nd Iehovà\nd* ama’o ka ze arete aman’ angorosy tsy sinokitse ami’ty Boke Hake toy ampara’ te hikoromake. \v 62 Le hengañe tsy ampeampe irehe, ihe nifamorohotse mira amo vasian-dike­rañeo taolo, amy te tsy nihaoñe’o ty fiarañanaña’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. \p \v 63 Ie amy zay, hambañe ami’ty nirebeha’ \nd Iehovà\nd* ama’o, hañasoa’e azo naho hampamorohota’e, ro hirebeha’ \nd Iehovà\nd* ami’ty fandrotsaha’e, naho ty hampamongora’e azo, ie ho karaohe’e amy tane nandena’o nita­vane’oy. \v 64 Le hampiparaitahe’ \nd Iehovà\nd* amo hene foko’ ty tane toio, boak’ añ’olo’e añe sikal’ añ’olots’ ila’e añe, le hitoron-drahare ankafa­ankafa añe ze mboe lia’e tsy nifohi’o ndra o rae’oo: hatae naho vato. \v 65 Le tsy hierañerañe amy tane rezay irehe, naho tsy hahatrea fitofàñe ao ty lelam-pandia’o; f’ie ho tolora’ \nd Iehovà\nd* arofo mihitikitike naho fihaino milesa vaho fivetsevetse mioremèñe. \v 66 Hiradorado am-pimarimarihañe aolo’o eo ty fiai’o le hampirevendreveñe azo ty tariñ’ andro naho ty haleñe le ho po-kazavàñ’ arofo ty ami’ty fiai’o. \v 67 Hanao ty hoe irehe te maraindray: Ee any t’ie nihariva, naho an-kariva, ty hoe, Ehe t’ie nimaraindraiñe! ty amy fihembañañ’ arofo’oy, amy inevenevera’oy, naho ty amo isahem-pihaino’o ho isa’oo. \p \v 68 Le hampolie’ \nd Iehovà\nd* mb’e Mitsraime an-tsambo, amy lalañe nitaro­ñeko azoy te: Tsy handena’o ka! añe irehe ro handeta sandriñe an-drafelahi’o h’on­devo-lahy naho ondevo-ampela, fe tsy eo ty hikalo azo. \c 29 \p \v 1 Zao ty tsaram-pañina nampanoe’ \nd Iehovà\nd* i Mosè amo ana’ Israeleo an-tane Moabe ao ho tovo’ i fañina nanoe’e am’iereo e Korebey. \p \v 2 Le kinoi’i Mosè t’Israele iaby vaho nanoe’e ty hoe, Fa niisa’ areo ze hene fitoloña’ \nd Iehovà\nd* añatrefam-pihaino’ areo an-tane Mitsraime ao amy Parò naho amo fonga mpitoro’eo vaho amy hene tane’ey. \v 3 O fitsohañe ra’elahy niisam-pihaino’oo, naho o viloñeo vaho o halatsàñeo. \v 4 F’ie mboe tsy tinolo’ \nd Iehovà\nd* arofo mahaoniñe, ndra fihaino mahaisake, ndra ravembia mahajanjiñe pake henanekeo. \v 5 Mbore niaoloako efa-polo taoñe am-patrambey ao, le tsy nikoneats’ ama’ areo o saro’ areoo, vaho tsy nihahambo am-pandia’o eo ty hana’o. \v 6 Tsy nikama mofo nahareo, tsy nikama divay ndra toake, hahafohina’ areo te Izaho \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo. \p \v 7 Ie nivotrak’ an-toetse atoy, le naname antika t’i Sikone mpanjaka’ i Khesbone, naho i Oge mpanjaka’ i Basane hifañotakotak’ aman-tika f’ie kinabokabon-tika. \v 8 Le rinamben-tika ty tane’ iareo naho natolotse ho lovae’ o nte-Reòbeneo naho o nte-Gadeo vaho i vakim-pifokoa’ i Menasèy. \p \v 9 Ambeno arè o tsara’ ty fañina toio, vaho ano, soa te hiraorao amy ze hene fitoloña’ areo. \p \v 10 Mijohañe androany, inahareo iaby, añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo; o mpiaolo’ areoo, o fifokoa’ areoo, o androanavi’ areoo, o mpifehe’ areoo, naho ze hene lahilahi’ Israele, \v 11 o amori’ areoo, o vali’ areoo, ty renetane an-tobe’o ao, ty mpañatsa-katae’o, vaho ty mpitari-drano’o, \v 12 soa te hifañina am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o naho ami’ty fanitik’ anoe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o ama’o androany; \v 13 fa horiza’e h’ondati’e anito, le ie ty ho Andrianañahare’o, amy nitsarae’e ama’oy, naho nifantà’e aman-droae’o, amy Avrahame, naho am’ Ietsàke, vaho am’ Iakobey. \p \v 14 Tsy ihe avao ty anoako ty fañina toy naho ty titike toy, \v 15 fa o miharo mijohañe aman-tika etoañe añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharentika androanio, naho o tsy aman-tika etoañe androanio ka. \v 16 (Amy te fohi’ areo i nitaveañantika e Mitsraimey; naho ty firangan-tika o rofoko nitsaha’ areoo, \v 17 naho niisa’ areo ty hativa’e, naho o saren-drahare an-katae naho am-bato naho am-bolafoty vaho am-bolamenao.) \v 18 Kera ama’ areo t’indaty ndra rakemba ndra hasavereñañe ndra fifokoañe hiamboho am’\nd Iehovà\nd* An­drianañaharentika añ’arofo’e androany handenà’e hañorike i ‘ndraharen-drofoko zay; hera ama’ areo ty vahatse mampitiry mañendrake ndra lombiry; \v 19 le ie mahajanjiñe o tsara’ ty fatse toio, ro hiebotse an-tro’e ao, hanao ty hoe, Hierañeran-draho ndra te mandeha an-kagàn-troke, soa t’ie ndra tane maike ro hahazo leñe añivo o tane soa tondra-dranoo. \v 20 Tsy ho satri’ \nd Iehovà\nd* ty hiheve aze, te mone ty haviñera’ \nd Iehovà\nd* naho ty famarahia’e ro hiforoforo am’ indatiy, hametsaha’ ze fonga fàtse sinokitse ami’ty boke toy, vaho ho faopaohe’ \nd Iehovà\nd* ambane’ i likerañey ty tahina’e. \v 21 Ie havì’ \nd Iehovà\nd* amo hene fifokoa’ Israeleo ho an-doza ty amo fonga ozo’ i fañina sinokitse ami’ty Boke Hake toio. \v 22 Ie añe, homb’eo o tariratse hanonjohio, o ana’oo, mitraok’ ami’ty ambahiny handoak’ atoy hirik’ an-tsietoitane añe, le ie isa’ iareo ty angorosi’ i taney naho o areteñe nanilofa’ \nd Iehovà\nd* ama’eo ro hanao ty hoe, \v 23 Fonga vato-tranake naho sira, naho fiforehetañe o taneo: tsy tinongy, tsy mamoa, tsy itirian’ ahetse, manahake ty fandrotsahañe i Sedome naho i Amorà, i Admà naho i Tseboime ty nandrotsaha’ \nd Iehovà\nd* iareo an-kaviñera’e naho am-piloroloroa’e; \v 24 le hanao ty hoe o hene fifeheañeo: Aa vaho ino ty nanoe’ \nd Iehovà\nd* ty tane toy? Akore ty hamoroforoa’ ty haviñerañe ra’elahy toy? \v 25 eo ty hanoiñe ty hoe: Toe ie nifary ty fañina’ \nd Iehovà\nd* Andrianañaharen-droae’ iareo, i nanoe’e amy nampiengà’e an-tane Mitsraimeiy; \v 26 naho nimb’ amo ndrahare ila’eo, nitoroñe irezay, ndrahare tsy nifohi’ iareoo vaho tsy natolo’e am’iareo. \v 27 Toly ndra nisolebotse amo taneo ty haviñera’ \nd Iehovà\nd* hametsaha’e ama’e ze fonga fatse sinokitse ami’ty boke toy. \v 28 Le nombota’ \nd Iehovà\nd* an-keloke naho an-kaviñerañe vaho am-pifomboañe an-tane’ iareo ao vaho sinoi’e mb’an-tane hafa añe am-para-henaneo. \p \v 29 A \nd Iehovà\nd* Andrianañaharentika o raha mietakeo le an-tikañe naho amo anan-tikañe nainai’eo o raha naboakeo, soa te hanoentika o hene enta’ ty Hake toio. \c 30 \p \v 1 Aa naho fa nifetsak’ ama’o i he’e rezay, ty tata naho ty fatse napoko aña­trefa’o, naho ho tiahi’o an-troke ao, amo hene tane nandroaha’ \nd Iehovà\nd* An­dria­naña­hare’o azoo, \v 2 naho ie mimpoly mb’ am’ \nd Iehovà\nd* An­dria­naña­hare’o, vaho horihe’o i fiarañanaña’ey, o raha iaby lilieko azo androanio, ihe naho o keleia’oo, an-kaampon’ arofo vaho an-kaliforam-pa­ñova, \v 3 le hafote’ \nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’o ama’o i fandrohizañey ho fitretrezañe, le hibalike hanontoñe azo amo rofoko iaby nampi­paraitahe’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’oo. \v 4 Aa ndra te naronje mb’am-para’ o like­ra­ñeo añe ty ila’o, le hirik’ añe ty hangala’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o azo; \v 5 naho hindese’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o mb’an-tane tinavan-droae’o mb’eo le ho lovae’o, naho ho soae’e, vaho hampa­naranàhe’e mandikoatse o roae’oo. \v 6 Le ho savare’ \nd Iehovà\nd* Andria­na­ñahare’o ty arofo’o naho ty arofo’ o tiri’oo, hiko­koa’o t’\nd Iehovà\nd* An­drianañahare’o an-kaampon’ arofo’o naho an-kaliforam-pañova’o soa te ho velon-drehe. \p \v 7 Le hafetsa’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o amo rafelahi’oo naho amo malaim-bintañe azoo vaho amo nanao sarererak’ azoo o fatse iaby retiañe. \v 8 Le hibalike irehe vaho ho haoñe’o ty fiarañanaña’ \nd Iehovà\nd*, le hene horihe’o o tsara lilieko azo androanio. \v 9 Le hampiraoraoe’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o amy ze fitolo­ñam-pità’o iaby, ami’ ty tirim-pañòva’o, naho ami’ ty fanaranaha’ o añombe’oo naho ami’ty voka’ ty tane’o, ho ami’ty hasoa; amy te hirebeha’ \nd Iehovà\nd* indraike manahake ty nandia’e taroba amo roae’o; \v 10 naho toe tsendreñe’o ty fiarañanaña’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, hañambeñe o lili’e naho fañè’e sinokitse ami’ty boke Hake toio, hitolike am’\nd Iehovà\nd* Andriana­ñahare’o an-kaampon’arofo’o vaho an-kaliforam-pañova’o. \p \v 11 Le tsy loho sarotse, tsy lavitse’ añe, ty lily lilieko azo androany. \v 12 Ie tsy andikerañe añe hanoa’o ty hoe: Ia ty hionjoñe mb’andindim-b’eo hangalak’ aze ho antika, hijanjiñan-tika, hambenan-tika? \v 13 Toe tsy alafe’ i riakey añe te hanoe’o ty hoe, Ia ty hitsake i riakey hangalak’ aze ho antika, hijanjiñan-tika hañorihan-tika? \v 14 Fe marine azo i tsaray, am-palie’o, naho añ’arofo’o, hañoriha’o aze. \p \v 15 Ingo apoko añatrefa’o androany ty haveloñe naho ty hasoa, ty fihomahañe vaho ty hankàñe. \v 16 Ami’ty andiliako azo androany ty hikokoa’o t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o: ty hañaveloa’o o lala’eo, ty hambena’o o lili’eo naho o fañè’eo naho o fepe’eo, soa t’ie ho veloñe naho hanaranake vaho hitahy azo amy tane andena’o ho tavane’oy t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o. \v 17 Fa naho mitolike ty arofo’o tsy hijanjiñe, ie hisitake hitalaho amo ndrahare ila’eo, hitoroñe iereo; \v 18 le taroñeko ama’o androany t’ie toe hihomake, tsy ho lava-haveloñe amy tane itsaha’o Iardeney hionjona’o mb’eo hitavana’o azey. \p \v 19 Aa le koiheko henaneo te ho valolombeloñe hanisý anahareo i likerañey naho ty tane toy naho apoko añatrefa’ areo ty haveloñe naho ty fihomahañe, ty tata naho ty fatse; aa le joboño ty haveloñe, soa te ho velon-drehe naho o tarira’oo; \v 20 kokò t’\nd Iehovà\nd* Andrianañahare’o, tsatsiho i fiarañanaña’ey, hipiteha’o, fa izay ro havelo’o naho halava-havelo’o, soa te himo­neña’o i tane nifantà’ \nd Iehovà\nd* aman-droae’o, amy Avrahame naho Ietsàke vaho Iakobe, hatolo’e iareoy. \c 31 \p \v 1 Nimb’eo amy zao t’i Mosè, ninday o saontsy zao am’ Israele iaby. \v 2 Le hoe re am’ iareo, Zato tsy roapolo taoñe androany iraho; aa tsy lefeko ka ty miakatse naho ty mimoake; vaho fa nanoe’ \nd Iehovà\nd* ty hoe: Tsy hitsake Iardeney irehe. \v 3 \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o ty hitsak’ aolo, ie ro handrotsake o rofoko iabio añatrefa’o, le ihe ty hitavañe iareo ho fana­ña’o; vaho Iehosoa ty hitsak’ aolo amy tsi­nara’ \nd Iehovà\nd*y. \v 4 Le hanoe’ \nd Iehovà\nd* am’ iereo hambañe amy nanoe’e amy Sihone naho i Oge mpanjaka’ o nte-Amoreo vaho amo tane’ iareoo, ie nandrotsak’ iareo. \v 5 Le hasese’ \nd Iehovà\nd* ama’ areo, vaho hanoe’ areo ama’e ze hene lily nandiliako. \v 6 Aa le mihaozara, naho mavitriha, ko mihakahaka naho ko ihem­baña’o amy te hindre ama’o t’\nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’o, tsy hado’e irehe vaho tsy haforintse’e. \p \v 7 Kinoi’ i Mosè t’Iehosoa vaho nanoe’e ty hoe am-pahaisaha’ Israele iaby: Mihafatrara naho mahasibeha, amy te tsy mete tsy hindreza’o lia ondaty retiañe mb’an-tane nifantà’ \nd Iehovà\nd* aman-droae’ iareo hatolo’e iareo, le ihe ty hampandova iareo aze. \v 8 Hiaolo azo t’\nd Iehovà\nd*; ie ty hindre ama’o, tsy hilesa ama’o, naho tsy ho farie’e, aa le ko hemban-drehe, ko miroreke. \p \v 9 Sinoki’ i Mosè ty Hake toy le natolo’e amo mpisoroñe nte-Levy mpin­day i vatam-pañina’ \nd Iehovà\nd*io, vaho amo hene androanavi’ Israeleo. \v 10 Le hoe ty nandilia’ i Mosè am’iareo, ie peake ze taom-paha-fito, amy andro namantañañe amy taom-pamotsorañeiy, amy sabadidan-tsokemitrahay, \v 11 ie miheo mb’ añatrefa’ \nd Iehovà\nd* Andria­nañahare’oy mb’amy toetse ho joboñe’ey mb’eo t’Israele iaby, le ho vakie’o añatrefa’ Israele iaby am-pijanjiña’ iareo ty Hake toy. \v 12 Atontono ondatio, o lahilahio naho o rakembao naho o keleiañeo naho i renetane an-drova’oy, hijanjiña’ iareo, handrendreke naho hañeveñe am’ \nd Iehovà\nd* Andria­naña­hare’ areo vaho hene hambena’ iareo orike o enta’ ty Hake toio. \v 13 Le hitsanoñe naho hioha’ o amori’ iareo mboe tsy mahilalao ty hañeveñe am’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areo, amo andro iaby hiveloma’ areo an-tane hi­tsaha’ areo Iardeney hitavana’ areoo. \p \v 14 Le hoe t’\nd Iehovà\nd* amy Mosè: Ingo, mitotoke ty andro tsy mete tsy hive­traha’o; kanjio t’Iehosoa vaho miatrefa amy kibohom-pamantañañey nahareo hamantohako aze. Aa le nimb’eo t’i Mosè naho Iehosoa, niatreke i kibohom-pivoriy; \v 15 le niboak’ amy kivohoy t’\nd Iehovà\nd* am-po’ ty rahoñe mijoala ao, le nijohañe ambone’ i lalan-kibohom-pamantañañey i rahoñe mijoalay. \p \v 16 Le hoe t’\nd Iehovà\nd* amy Mosè: Ingo, hitrao-pihity aman-droae’o ao irehe fe hiongake hañarapilo aman-drahare ankafankafa’ i taney ondaty retiañe, ie homb’eo hiharo am’ iereo ao, naho hienga ahy vaho hifotetse amy fañinako nanoeko am’ iereoy. \v 17 Le hisolebotse am’iereo amy andro zay ty habosehako, le haforintseko, vaho haetako am’iereo ty tareheko; havoremboreñe iereo, hisamboria’ ty hekoheko naho ty hankàñe maro, soa te hanao ty hoe iereo amy andro zay: Hera, ie tsy mindre aman-tika t’i Andrianañaharentika, ty mampidoñe o hankàñeo aman-tikañe? \v 18 Fe toe haetako amy andro zay ty tareheko amo fonga haleorañe nanoe’ iereo ami’ty fitoliha’ iareo mb’an-drahare ila’eo. \p \v 19 Aa le sokiro ho anahareo ty sabo toy vaho anaro o ana-Israeleo: ajoño am-palie’ iareo ao soa te ho valolom­beloko hanisìañe o ana’ Israeleo ty sabo toy. \v 20 Amy te, ie fa naseseko mb’an-tane nifantàko aman-droae’e mb’eo, i orikorihen-dronono naho tanteley; le ie fa nikama naho ànjañe mbore fa sometsètse le hitolik’ aman’ drahare ila’e, hitoroñe iareo naho hañinje ahy, vaho hifotetse amy fañinakoy. \v 21 Ie amy zay, naho fa nañangaran-kankàñe naho hekoheko, le hitaron-tsisý am’ iareo ty sabo toy ho valolombeloñe; (amy te tsy handikofa’ ty falie’ o tarira’ iareoo), fa apotako ty fikililian-tro’ iareo ie mikitrok’ ama’e ao henanekeo, aolo’ ty aneseako iareo an-tane nifantàkoy. \p \v 22 Aa le sinoki’ i Mosè amy andro zay ty sabo toy, vaho nanare’e o ana’ Israeleo. \v 23 Le nafanto’e am’ Iehosoa ana’ i None ty hoe: Mihafatrara naho mahasibeha amy te ihe ro hinday o ana’Israeleo mb’an-tane nifantàko am’ iareo mb’eo vaho hañimb’azo iraho. \p \v 24 Aa ie nifonire’ i Mosè ty nanokire’e am-boke o enta’ ty Hake toio t’ie nigadoñe, \v 25 le nililie’ i Mosè o nte-Levy mpitarazo i vatam-pañina’ \nd Iehovà\nd*io ty hoe: \v 26 Rambeso ty Boke Hake toy vaho apoho añ’ila’ i vatam-pañina’ \nd Iehovà\nd* Andrianañahare’ areoy ao, soa t’ie ho valolombeloñe ama’o. \v 27 Amy te fantako ty fiolà’o, naho ty hagàm-pititia’o; heheke, ndra te izaho veloñe ama’ areo atoy henanekeo, le fa miola am’ \nd Iehovà\nd* nahareo, àntsake t’ie fa nikenkañe. \v 28 Atontono amako ze hene androanavim-pifokoa’ areo naho o mpifehe’ areoo, ho taroñeko an-dravembia’ iareo ao o tsara retiañe hikanjiako i likerañey naho ty tane toy hanisý iareo. \v 29 Amy te apotako t’ie fa nikenkañe le ho vorahe’ ty halò-tsereke, naho hivìke amy lalañe liniliko azoy vaho hankàñe ty hizò anahareo amo andro añeo, ami’ty haratiañe hanoe’ areo am-pivazohoa’ \nd Iehovà\nd*, hikaiha’ areo ty haviñera’e ty amo satam-pità’ areoo. \p \v 30 Aa le nisaontsie’ i Mosè an-dravembia’ i valobohò’ Israeley o tsara’ o sabo zaoo am-para’ te nigadoñe. \c 32 \q1 \v 1 Anokilaño ravembia ry likerañeo, le hivolan-draho; \q1 Janjiño ry tane toy o entam-bavakoo. \q1 \v 2 Ee te himiamia manahake ty fiavi’ i orañey o tarokoo, \q1 le hitsopatsopake hoe zono o rehakoo, hambañe ami’ty fimitemiteha’e amo ahetseo naho ty finiziniziha’e amo rongoñeo. \q1 \v 3 Fa ho tseizeko ty tahina’ \nd Iehovà\nd*, \q1 onjono ty hara’elahi’ \q1 i Andrianañaharen-tikañey. \q1 \v 4 I Lamilamiy: Fiaintane o fitoloña’eo, \q1 hene marentane o lala’eo: \q1 Andrianañahare migahiñe tsy aman-tahy, \q1 vañoñe naho vantañe. \q1 \v 5 Fa nanoa’iareo hamengohañe, \q1 toe tsy ana’e ty amy hila’ iareo, \q1 ty tariratse vìlañe naho mengoke tia. \q1 \v 6 Izay hao ty añavaha’ areo am’ \nd Iehovà\nd* ry dagola, ry ondaty tsi-mahilalao? tsy ie hao ty Rae’o nivily azo? \q1 Tsy ie hao ty nitsene azo, \q1 vaho nañoreñ’ azo? \q1 \v 7 Tiahio o andro haehaeo; \q1 haraharao o taon-tariratse tsi-efao, \q1 añontaneo aman-drae’o hanoroa’e, \q1 naho aman-androanavi’o hitaroña’iareo. \q1 \v 8 Ie zinara’ i Andindimoneñey amo rofokoo ty lova’ iareo; \q1 naho naparaita’e o ana’ i Dameo, \q1 le nefetsefere’e \q1 ty ami’ty ia’ o ana’ Israeleo. \q1 \v 9 Fa anjara’ \nd Iehovà\nd* ondati’eo; \q1 Iakobe ro anjara’ lova’e. \q1 \v 10 Nifanendrek’ama’e an-diolio añe re, \q1 am-babangoañe mangoañe mangolalaik’ ao; \q1 nohoñe’e naho niatrak’aze, \q1 nambena’e hoe t’ie saintem-pihaino’e\f + \fr 32:10 \fr*\ft Zek 2:8\ft*\f*. \q1 \v 11 Hoe vantio mitsobore ty traño’e, \q1 mihefahefa ambone’ o ana’eo, \q1 akopakopa’e o ela’eo, \q1 vaho rambese’e añ’ela’eo, \q1 \v 12 \nd Iehovà\nd* avao ty niaolo aze, \q1 ie tsy ama‘ndrahare ila’e. \q1 \v 13 Nampijoñe’e ambonen-kaboa’ \q1 ty tane toy, \q1 le nihinana’e ty voka’ o tetekeo; \q1 nampininihe’e tantele an-tevañe ao, \q1 naho menake am-bato-paik’ ao; \q1 \v 14 Habobon’añombe naho rononon’ose, \q1 ty safom-bik’ añondry, \q1 le ty kobatron- dia-rain-tirim-Basaneo, \q1 o ose-lahio reketse \q1 ty safom-boam-bare-bolè; \q1 aman-diom-baloboke \q1 ty ninoma’o divay mamore. \q1 \v 15 Fe niha-vondrake t’Iesorone\f + \fr 32:15 \fr*\ft Iesorone: Tahina rai’ Israely\ft*\f* \q1 le nikambia; niha-vondrake irehe, \q1 niha-mateve, vaho nisometsètse; \q1 napo’e t’i Andrianañahare nitsene aze, \q1 namoea’e i Lamilamim-pandrombahañ’azey. \q1 \v 16 Nitrabihe’ iareo, hamarahia’e \q1 o ‘ndrahare ila’eo, \q1 nanikisiky aze an-draha tiva. \q1 \v 17 Nisoroña’ iereo amo kokolampao, \q1 amo ndrahare tsi’ieo \q1 ‘ndrahare tsy nifohi’ iareo, \q1 ‘ndrahare vaho niboak’ aniany \q1 tsy nampañeveñe an-droae’ areo. \q1 \v 18 Namoea’o ty Lamilamy nampiareñe azo, \q1 nandikofa’o t’i Andrianañahare niolakolak’ am-pitsongoañe azo. \q1 \v 19 Ie nivazohoe’ \nd Iehovà\nd*\nd ,\nd* le niambohoa’e, \q1 ami’ty fanigiha’ o ana-dahi’eo \q1 naho o anak’ampela’eo. \q1 \v 20 Le hoe re: Haetako am’ iereo ty tareheko, \q1 ho treako ty fimodoa’ iareo, \q1 fa tariratse mengoke, ajaja tsy atokisañe. \q1 \v 21 Nampamarahy ahiko iereo, \q1 amo ‘ndrahare tsie’eo; \q1 sigi’ iareo amo samposampon-drahao ty habosehako \q1 aa le hampamarahieko ondati-tsie iereo; \q1 hampisigiheko foko mengoke. \q1 \v 22 Afo misolebotse ty an-doakoroko ao, \q1 mamorototo pak’ an-tsikeokeom-paha-sive ao, \q1 ampangotomomohe’e ty tane toy \q1 naho o vorohota’eo, \q1 ampirehete’e o faham-bohitseo. \q1 \v 23 Hañoboñako hekoheko, \q1 Ho kapaiheko am’ iereo o ana-palekoo. \q1 \v 24 Ho sihe’ ty halimpoañe iereo, \q1 habotse’ ty lel-afo; \q1 naho ty harotsahañe mafaitse. \q1 Hiraheko ama’e ty famotsim-biby, \q1 ty vorehe’ o milaly an-debokeo. \q1 \v 25 Hampandala ty fibara o alafe’eo, \q1 firevendreveñañe ty añate ao \q1 songa zamane’e ty ajalahy \q1 naho ty tomoenono, ty anak’ajaja, \q1 vaho ty androanavy ama-maroi-foty. \q1 \v 26 Nataoko ho nampimodoeko, \q1 vaho ho najiheko am’ondatio \q1 ty faniahiañe iareo. \q1 \v 27 Fe nimahimahiñeko \q1 ty fiforoforon-drafelahi’e, \q1 hera ho hafa hente o malaiñe iareoo, \q1 kera hanao ty hoe: \q1 Ty fità’ay ro abo, fa tsy: \q1 \nd Iehovà\nd* ty nanao ie iaby zao. \q1 \v 28 Fifeheañe po-anatse iereo, \q1 toe ondaty po-faharendrehañe. \q1 \v 29 Ee t’ie ho nahihitse, \q1 soa te ho naharendreke, \q1 le ho nitsikarahe’iareo ty figadoña’e. \q1 \v 30 Akore ty hañinjafa’ ty raike ty arivo, ty hampivoratsahe’ ty roe ty aman’ale’e, naho tsy naleta’ i Lamilami’ iareoy, naho tsy \nd Iehovà\nd* ty nanese iereo? \q1 \v 31 Toe tsy i Lamilami’aiy ty vato’ iareo, \q1 ndra o rafelahi’aio ro mahatsikarake izay. \q1 \v 32 Boak’ am-bahe’ i Sedome ty vahe’ iareo, \q1 boak’an-tete’ i Amorà ao; \q1 valòbok’ afero ty valòbo’ iareo, mafaitse ty angaroza’ iareo; \q1 \v 33 vorem-pañaneñe ty divai’ iareo \q1 ty voren-kankàm-pandrefeala. \q1 \v 34 Tsy mihaja amako ao hao zao? \q1 he mihily an-korojiko ao? \q1 \v 35 Ahiko o vale-fateo naho ty avake; \q1 mbe hibolatitse o fandia’ iareoo, \q1 fa antitotse ty andron-kankà’ iareo, \q1 vaho malisa ty fihelaña’ o hifetsak’ am’iereoo. \q1 \v 36 \nd Iehovà\nd* ty hizaka ondati’eo \q1 le hiferenaiña’e o mpitoro’eo \q1 ie vazoho’e te ritse ty haozara’e \q1 naho tsy aman-tsehanga’e, \q1 ke ty mirohy he ty midada; \q1 \v 37 Le hanao ty hoe re: \q1 Aia o ndrahare’ iareoo, \q1 i vato niatoa’ iareoy? \q1 \v 38 Ia ty nilintseñe ty safom-pisoroña’ iareo, \q1 naho nigenoke ty divain-enga rano’e? \q1 angao hitroatse iereo hañolora’e anahareo. \q1 Apoho re ho fitsoloha’ iareo. \q1 \v 39 Inao te izaho, izaho avao ro ie, \q1 tsy ama’ ndrahare hatovoñ’ahy: \q1 izaho ty mamono, izaho ty mameloñe; \q1 mandratse iraho le mañamelañe; \q1 tsy eo ty mahasintoñe ty an-tañako. \q1 \v 40 Aonjoko mb’andikerañe ey ty tañako \q1 manao ty hoe, veloñe nainai’e iraho. \q1 \v 41 Ie sioñeko i fibarako mipelatsey, \q1 naho mandrambe zaka ty tañako; \q1 le ho valeako o rafelahikoo, \q1 vaho hondroheko o malaiñ’ Ahikoo. \q1 \v 42 Ho mamoeko an-dio o ana-palekoo, \q1 le hamotseke nofotse ty fibarako; \q1 ty lio’ o zinamañeo naho o an-drohio; \q1 boak’ an-doha miogogo’ \q1 o mpiaolo’ i rafelahiio. \q1 \v 43 Ipoñafo sabo ondati’eo, ry kilakila ondaty, \q1 fa ho valea’e fate ty lio’ o mpitoro’eo, \q1 le havaha’e an-keloke o rafelahi’eo, \q1 vaho ho jebañe’e ty tane ondati’eo. \p \v 44 Nimb’eo amy zao t’i Mosè vaho hene nisaontsie’e an-tsabo an-dravembia’ ondatio i tsara zay, ie naho Iehosoa ana’ i None. \v 45 Aa ie nagado’ i Mosè i hene fitaroña’e am’ Israele rezay, \v 46 le hoe re am’ iereo: Fonga faharo añ’ arofo’ areo ao ze tsara taroñeko androany, le ampañambeno o amori’ areoo o hene enta’ ty Hake toio, hañorike ze hene tsara amy Hake ao. \v 47 Ko atao’ areo ho tsara kafoake ama’ areo, amy t’ie o havelo’ areoo, le ama’e ty hahalava andro anahareo amy tane añaveloa’ areo ampitsa­hañe Iardeney hitavana’ areoy. \p \v 48 Le hoe ty nitsara\nd ’\nd* \nd Iehovà\nd* amy Mosè amy andro zay. \v 49 Mañambonea mb’am-bohitse Avarime mb’eo pak’ am-bohi-Nebo an-tane’ i Moabe tandrife Ieriko añe; le isaho ty tane’ Kanàne atoloko amo ana’ Israeleo ho fanañañe; \v 50 le mihomaha amy vohitse itroara’oy, hitontona’o am’ondati’oo, hambañe ami’ty nivetraha’ i Aharone, rahalahi’o e Hore añe vaho nifanontoñe am’ondati’eo; \v 51 amy t’ie nandilatse amako añivo’ o ana’ Israeleo an-drano’ i Meribà-Kadese eo, an-dratraratra’ i Zine añe; izaho tsy navahe’o añivo’ o ana’ Israeleo. \v 52 Ho talake’o eñe i taney, fe tsy homba’o o tane atoloko amo ana’ Israeleoo. \c 33 \p \v 1 Intoy ty tata nitata’ i Mosè, androa­navin’ Añahare, o ana’ Israeleo aolo’ ty nihomaha’e. \v 2 Hoe re, \q1 Nihirike Sinay t’\nd Iehovà\nd* \q1 nanjirik’ am’ iereo boak’ e Seire, nitsavavake boak’am-Bohi-Parane, \q1 nimb’ atoy mitraok’ aman’ aleale o noro’eo; \q1 am-pità’e havana ty lilin-afo ho a iareo. \q1 \v 3 Eka, kokoa’e ondatio, o masi’e iabio— \q1 le am-pità’o iereo \q1 miambesatse am-pandia’o eo, \q1 mininike o tsara’oo, \q1 \v 4 Nitaroñe’ i Mosè aman’ tika ty Hake, \q1 ho lova’ ty valobohò’ Iakòbe. \q1 \v 5 Ie ty ni-mpanjaka’ Iesorone, \q1 te nivory ty mpiaolo’ ondatio, \q1 rekets’ o fifokoa’ Israeleo. \q1 \v 6 Ee te ho veloñe t’i Reobene \q1 le tsy hihomake, \q1 vaho tsy ho tsi-ampe ondati’eo. \q1 \v 7 Le hoe re ty am’ Iehoda: \q1 Janjiño ry \nd Iehovà\nd*, \q1 ty fiarañanaña’ Iehoda, \q1 endeso mb’am’ ondati’eo mb’eo. \q1 Hitoloñe aze o fità’eo, \q1 le Ihe ty hañolots’aze amo rafelahi’eo. \q1 \v 8 Le hoe ty nanoe’e i Levy: \q1 Ee te ho amy Masi’oy \q1 ty Tomime’o naho ty Orime’o; \q1 i niventea’o e Masà naho \q1 nitsohe’o an-drano’ i Meribày; \q1 \v 9 hoe re ty aman-drae’e naho i rene’e: \q1 ‘Amoeako.’ \q1 tsy nihaoñe’e o roahalahi’eo, \q1 nialik’ama’e o ana’eo; \q1 amy te norihe’e o tsara’oo \q1 vaho nambena’e i fañina’oy. \q1 \v 10 Hanare’ iereo am’Iakobe o lili’oo, \q1 naho am’Israele i Tsara’oy; \q1 le hapo’ iareo añatrefa’o eo ty emboke, naho soroñe añoñe an-kitreli’o eo. \q1 \v 11 O ry \nd Iehovà\nd*, tahio ty fijangana’e \q1 naho ty fitoloñam-pità’e, \q1 fofoho am-baniañe o miatreatre azeo, \q1 naho o malaiñe azeo, \q1 tsy hitroara’ iareo ka. \q1 \v 12 Le hoe ty nanoe’e i Beniamine, \q1 Himoneñe añ’ila’e eo am-pierañerañañe \q1 i kokoa’ \nd Iehovà\nd*y; \q1 saroña’e lomoñandro, \q1 ie mimoneñe añivo’ o soro’eo. \q1 \v 13 Le hoe ty nano’e Iosefe: \q1 Ho tahie’ \nd Iehovà\nd* ty tane’e, \q1 amo vara’ fanjàka’ i likerañeio, i mikay, \q1 amy laleke mitrokotroko ambane’ey, \q1 \v 14 naho amo fivokara talango’ i àndroio, naho amo lengo’e banabanae’ i volañeio, \q1 \v 15 naho amo hatsomerentsere’ o vohitse haehaeoo, \q1 amo vara fanjàka’ o tamboho hatrela’eoo; \q1 \v 16 naho amo harea’ ty tane toy \q1 amy halifora’eio, \q1 naho amy fatariha’ \q1 i nimoneñe an-drongoñe aoiy, \q1 ho tata ami’ty añ’ambone’ Iosefe, ambone’ ty añambone’ i miambak’ amo roandrian-droahalahi’eo. \q1 \v 17 Añombelahy ty valohan’ ana’e, \q1 volonahetse ty aze; \q1 tsifan-drimo o tsifa’eo, \q1 ama’e ty handronjeronjea’e ondaty iabio sikal’añ’olo-ty tane toy, \q1 ie o aleale’ i Efraimeo, \q1 naho o arivo-arivo’ i Menasèo. \p \v 18 Le hoe ty nanoe’e i Zebolone: \q1 Mirebeha ry Zebolone, amo fionjona’oo \q1 naho ry Isakhare, amo kiboho’oo. \q1 \v 19 Ho koihe’ iareo \q1 homb’ amy haboañey mb’eo ondatio, \q1 eo ro hañenga’ iareo soron-kavañonañe; \q1 fa ho karae’ iareo ty havokara’ o riakeo, \q1 naho ty vara mikafitse am-paseñe ao. \q1 \v 20 Le hoe ty nanoe’e i Gade, \q1 Soa tata ty mampitratrañake ty a i Gade; \q1 hoe liona ty imoneña’e, \q1 rimite’e ty fitàñe naho ty hevo. \q1 \v 21 Rinambe’e ho aze ty anjara valoha’e; \q1 Fa tao ty nañajañe ty anjaram-pandily. \q1 Naho nivory ty mpiaolo’ ondatio \q1 le ie ty nitoloñe ty zaka-to’ \nd Iehovà\nd*, \q1 naho o fepe’eo am’ Israele. \q1 \v 22 Le hoe ty nanoe’e i Dane, \q1 anan-diona t’i Dane, \q1 mitsamboañe boak’e Basane añe. \q1 \v 23 Le hoe ty nano’e i Naftalý, \q1 O Naftalý: Ihe ene-pañisohañeo, \q1 atsake ty fitahia’ \nd Iehovà\nd*, \q1 lovao i riakey naho ty atimo. \q1 \v 24 Le hoe ty nano’e i Asere, \q1 soa-tata te amy ze atao anake t’i Asere, \q1 hisohe’ o rahalahi’eo; \q1 hajo’e an-tsolik’ ao ty fandia’e. \q1 \v 25 Viñe naho torisìke ty ho sikada’o, \q1 vaho hañeneke o andro’oo ty haozara’o. \q1 \v 26 Tsy añohatse t’i Andrianañahare, \q1 ry Iesorone, \q1 i miningitse andikerañey hañolora’e, \q1 naho amo rahoñeo am-bolonahe’e. \q1 \v 27 Fitsolohañe t’i Andrianañahare Haehae, \q1 ambane eo o fitàñe nainai’eo. \q1 Hasio’e aolo’o mb’eo o rafelahi’oo \q1 le hanao ty hoe, ‘Arotsaho,’ \q1 \v 28 Mimoneñe am-bangiñe soa’aro ao t’Israele, \q1 miereñereñe ty rano manganahana’ Iakobe, an-tanen-tsako naho divay vao; \q1 eka, mampitsopatsopa-jono ama’e o andindi’ey. \q1 \v 29 Haha irehe ry Israele, \q1 ia ty mañirinkiriñe azo? \q1 Ondaty rinomba’ \nd Iehovà\nd*, \q1 ty Fikalan-defo-pañolorañe azo, \q1 naho ty Fibara-pisengea’o, \q1 le hitsilofìñe aolo’o ao o rafelahi’oo, \q1 vaho ho lialià’o iaby o toets-abo’ iareoo. \c 34 \s1 Ty Havilasi’ i Mosè \p \v 1 Niañambone ty vohi-Nìbo amy zao t’i Mosè, boak’ an-tanemira’ i Moabe pak’ antiotio’ i Pisgà, tandrife Ieriko; vaho natoro’ \nd Iehovà\nd* aze i hene taney—boake Gilade pake Dane; \v 2 le i Naftalý iaby, naho ty tane’ i Efra­ime, naho ty a i Menasè, naho ze hene tane’ Iehoda pak’ amy riak’ ahandrefañey \v 3 naho i Atimoy, naho ty tane pisak’ am-bavatane’ Ieriko ey, i rovan-tsatrañey pake Tsoare. \v 4 Le hoe t’\nd Iehovà\nd* ama’e, Ingo ty tane nifantàko amy Avrahame naho am’ Ietsàke naho am’ Iakobe ami’ty hoe, Hatoloko amo tarira’oo; nampahaisahako azo am-pihaino’o f’ie tsy hitsake mb’eo. \p \v 5 Aa le nihomak’ an-tane Moabe eo t’i Mosè, mpitoro’ \nd Iehovà\nd* ami’ty tsara’ \nd Iehovà\nd*; \v 6 vaho nalente’e am-bavatane an-tane’ i Moabe tandrife i Bet’peore ao, fe tsy fohi’ ondaty pake henane i kibori’ey. \p \v 7 Zato-tsi-roapolo-taoñe t’i Mosè te nihorogodoboke, tsy nirombitse o fihaino’eo, vaho tsy niketrake ty haozara’e. \v 8 Nandala aze telo-polo andro an-tanemira’ i Moabe eo o ana’ Israeleo, am’ para’ te niritse o andro firovetañe naho fandalàñeo. \p \v 9 Nilifotse ty arofon-kihitse t’Iehosoa ana’ i None; ami’ty nanampeza’ i Mosè fitàñe, le nitsendreñe aze o ana’ Israeleo, vaho nanoe’ iareo ze nandilia’ \nd Iehovà\nd* i Mosè. \p \v 10 Ampara’ izay tsy teo ty mpitoky nitroatse e Israele ao nañirin­kiriñe i Mosè, ie niarofoana’ \nd Iehovà\nd* am-piatrefan-daharañe, \v 11 amo hene viloñe naho raha tsitantane nañiraha’ \nd Iehovà\nd* aze hanoe’e an-tane Mitsraime ao amy Paro naho amo mpitoro’e iabio vaho amy hene tane’ey; \v 12 am-pitàñe ra’elahy an-kaozarañe naho amy fampangetra­ketrahañe folo’ay naboa’ i Mosè am-pahaisaha’ o ana’ Israele iabioy.