\id MRK \h Marcos \toc1 Marcos \toc2 Marcos \toc3 Mar \mt2 Evanjelhu \mt1 Marcos \c 1 \s1 João Sarani Nain prepara dalan ba Nai Jesus \r (Mateus 3:1-12; Lucas 3:1-18; João 1:19-28) \p \v 1 Nee Liafuan Diak kona ba Maromak nia Oan\f + \fr 1:1 \ft Kopia evanjelhu Marcos husi tempu antigu barak. Balu hakerek “Maromak nia Oan”, balu lae.\f* Jesus Kristu.\f + \fr 1:1 \ft Liafuan Kristu dehan, Ema ida nebee Maromak hili nanis ona atu salva ita ema i ukun ita. \f* Liafuan Diak nee hahuu hanesan tuir mai nee. \v 2 Hori uluk kedas profeta Isaias hakerek Maromak nia lia menon kona ba ema nebee prepara dalan ba Jesus. Maromak dehan nunee: \q1 “Rona mai! Hau haruka Hau nia ema ida baa uluk \q2 hodi prepara dalan ba O.\x + \xo 1:2 \xt Malakias 3:1\x* \q1 \v 3 Nia sei foo sai ho lian makaas iha rai fuik maran dehan, \q2 ‘Imi tenki hadia dalan atu simu ita nia Nai. \q3 Halo loos tiha dalan nebee kleuk para Nia lao tuir.’ ”\x + \xo 1:3 \xt Isaias 40:3\x* \p \v 4 Ema nee mak João Sarani Nain. Nia baa iha rai fuik maran hodi foo hatene ba povu dehan, “Hakribi ona imi nia sala hodi mai sarani, para Maromak hamoos imi nia sala.” \v 5 Ema barak mai husi provinsia Judeia laran tomak ho sidade Jerusalém. Sira foo sai sira nia sala, depois João foo sarani sira iha mota Jordaun. \v 6 João hatais hena nebee halo husi kuda kamelu nia fulun, i nia sintu halo husi animal nia kulit.\x + \xo 1:6 \xt 2 Liurai sira (Reis, Raja-raja) 1:8\x* Nia hahaan mak gafanhotu ho bani been. \v 7 Nia foo sai dehan, “Iha Ema ida boot liu hau sei mai, atu hakruuk hodi kore deit Nia sandalias talin mos, hau la serve. \v 8 Hau foo sarani imi ho bee deit, maibee Nia sei foo sarani imi hodi Espiritu Santu.” \s1 João foo sarani Nai Jesus \r (Mateus 3:13-17; Lucas 3:21-22) \p \v 9 Iha tempu nebaa Jesus mai husi aldeia Nazaré iha provinsia Galileia ba iha mota Jordaun, i João foo sarani Nia iha mota nee. \v 10 Sarani hotu tiha Jesus sai husi bee laran. Derepenti Nia haree lalehan nakloke, i Maromak nia Espiritu hanesan manu pombu tuun ba iha Nia. \v 11 Depois lian ida husi lalehan dehan, \q1 “O mak Hau nia Oan doben. \q2 O halo Hau nia laran haksolok teb-tebes.”\x + \xo 1:11 \xt Jénesis (Kejadian) 22:2; Salmus (Mazmur) 2:7; Isaias 42:1; Mateus 3:17, 12:18; Marcos 9:7; Lucas 3:22\x* \s1 Satanás koko Nai Jesus \r (Mateus 4:1-11; Lucas 4:1-13) \p \v 12 Hotu tiha Espiritu Santu lori kedas Jesus ba iha rai fuik maran. \v 13 Durante loron haat-nulu, kalan haat-nulu Jesus hela iha rai fuik maran iha animal fuik nia leet, i Satanás koko Nia fila-fila. Maibee anju sira serbi Nia. \s1 Nai Jesus hahuu hanorin iha Galileia \r (Mateus 4:12-17; Lucas 4:14-15) \p \v 14 Iha loron ida, ema kaer João Sarani Nain hodi baa dadur iha komarka. João tama tiha komarka, Jesus baa iha provinsia Galileia hodi foo sai Maromak nia Liafuan Diak. \v 15 Iha nebaa Nia dehan, “Tempu too ona. La kleur tan Maromak sei ukun imi. Nee duni, hakribi ona imi nia sala hodi fiar Liafuan Diak.”\x + \xo 1:15 \xt Mateus 3:2\x* \s1 Nai Jesus bolu peskador nain haat atu tuir Nia \r (Mateus 4:18-22; Lucas 5:1-11) \p \v 16 Iha loron ida Jesus lao liu husi tasi ibun Galileia. Nia haree peskador nain rua, Simão ho nia alin André soe hela dai iha tasi. \v 17 Jesus hatete ba sira, “Mai tuir Hau! Imi nee peskador ikan nian, maibee agora Hau sei hanorin imi atu sai peskador ba ema.” \v 18 Sira mos husik kedas sira nia dai hodi tuir Jesus. \p \v 19 Depois Jesus lao tan uitoan, Nia haree Zebedeu nia oan nain rua, Tiago ho João hadia hela redi iha sira nia roo laran. \v 20 Jesus bolu kedas sira nain rua atu tuir Nia. Sira mos husik sira nia aman Zebedeu iha roo laran hamutuk ho ema nebee servisu ho sira. Depois sira nain rua baa tuir Jesus. \s1 Nai Jesus duni sai espiritu aat husi ema ida \r (Lucas 4:31-37) \p \v 21 Hotu tiha Jesus ho Nia eskolante sira baa iha sidade Kafarnaum. Iha loron Sabadu Jesus baa iha uma kreda i komesa hanorin.\f + \fr 1:21 \ft Loron Sabadu mak ema Judeu sira nia loron deskansa. Iha loron nee, sira baa iha uma kreda.\f* \v 22 Ema nebee rona nee admira, tanba Nia hanorin ho kbiit, la hanesan ho mestri relijiaun sira nia hanorin.\x + \xo 1:22 \xt Mateus 7:28-29\x* \p \v 23 Iha uma kreda laran, iha mos mane ida espiritu aat domina hela nia. Derepenti nia hakilar dehan, \v 24 “Jesus, Ema Nazaré. O hakarak halo saida ba ami? O mai atu halakon ami ka? Hau hatene O. O mak Ema Santu nebee Maromak haruka mai.” \p \v 25 Maibee Jesus siak espiritu aat dehan, “Nonook! Sai husi ema nee!” \p \v 26 Depois espiritu aat doko makaas ema nee i hakilar makaas hodi sai husi nia. \v 27 Ema hotu admira hodi husu ba malu dehan, “Saida mak nee? Hanorin nee foun! Ema nee nia hanorin iha kbiit. Too Nia foo orden ba espiritu aat mos, espiritu aat halo tuir.” \p \v 28 Entaun saida mak Jesus halo nee ema konta ba-mai too ema iha provinsia Galileia tomak rona. \s1 Nai Jesus kura Simão Pedro nia banin feto ho ema barak tan \r (Mateus 8:14-17; Lucas 4:38-41) \p \v 29 Bainhira Jesus ho Nia eskolante sira sai husi uma kreda, Jesus baa tama kedas iha Simão ho André nia uma. Tiago ho João mos tuir. \v 30 Momentu nee Simão nia banin feto isin manas toba hela iha kama. Ema konta kedas nia moras nee ba Jesus. \v 31 Nunee Jesus baa kaer senhora nee nia liman hodi ajuda nia hadeer. Derepenti nia isin manas lakon tiha, i nia hadeer kedas baa prepara hahaan foo ba sira. \p \v 32 Loro matan monu ona, ema barak mai lori sira nia maluk sira nebee moras ka diabu tama iha laran. \v 33 Ema husi sidade nee tomak mai halibur iha uma oin. \v 34 Jesus kura ema barak nebee moras oi-oin deit. Nia mos duni sai diabu husi ema barak. Nia bandu diabu sira la bele koalia, tanba sira konhese hela Nia. \s1 Nai Jesus hanorin Liafuan Diak iha uma kreda barak \r (Lucas 4:42-44) \p \v 35 Iha dadeer-saan nakukun, Jesus hadeer, Nia sai husi uma baa iha rai fuik ida hodi halo orasaun. \v 36 Simão ho nia kolega sira seluk sai baa buka Nia. \v 37 Bainhira sira hetan Nia, sira dehan, “Ema hotu-hotu buka Ita Boot!” \p \v 38 Maibee Jesus hataan, “Mai ita baa iha aldeia sira nebee besik atu Hau bele foo sai Maromak nia liafuan iha fatin sira nee. Tanba Hau mai atu halo ida nee duni.” \p \v 39 Nunee Jesus lao haleu provinsia Galileia tomak hodi hanorin iha sira nia uma kreda i duni sai diabu husi ema.\x + \xo 1:39 \xt Mateus 4:23, 9:35\x* \s1 Nai Jesus kura ema moras lepra ida \r (Mateus 8:1-4; Lucas 5:12-16) \p \v 40 Iha mane ida moras lepra mai hakneak iha Jesus nia oin hodi husu tulun dehan, “Nai, Ita Boot iha kbiit atu kura hau nia moras hodi halo hau nia isin sai moos fali, naran katak Ita Boot hakarak.” \p \v 41 Jesus hanoin ema nee, nunee Nia lolo liman ba tau iha ema nee nia isin hodi dehan, “Hau hakarak. O diak ona ba!” \v 42 Derepenti ema nee nia moras lakon, i nia isin sai moos tiha. \v 43 Depois Jesus haruka nia baa ona, i hameno dehan, \v 44 “La bele konta sai buat nee ba ema seluk. Maibee baa aprezenta aan iha nai lulik, atu nia haree katak o nia isin moos ona. Depois foo oferta tuir lei Moisés nian, para ema hotu bele hatene katak o diak ona.”\x + \xo 1:44 \xt Levítiku (Imamat) 14:1-32\x* \p \v 45 Maibee ema nee baa foo sai lemo-lemo katak Jesus kura tiha ona nia moras. Nunee Jesus la bele hatudu Aan ona iha sidade laran. Nia baa hela tiha iha rai fuik. Maski nunee ema husi fatin nebee-nebee deit baa nafatin iha Jesus. \c 2 \s1 Nai Jesus kura ema ida liman-ain mate \r (Mateus 9:1-8; Lucas 5:17-26) \p \v 1 Liu tiha loron ida-rua, Jesus fila fali ba Kafarnaum. Ema rona katak Jesus mai fali ona. \v 2 Nunee ema nadodon mai sena malu metin iha uma laran, too iha odamatan oin mos, ema nakonu. Depois Jesus foo sai Maromak nia liafuan ba sira. \p \v 3 Jesus koalia dadauk, ema nain haat mai hulan mane ida liman-ain mate atu lori ba Jesus. \v 4 Maibee iha uma laran ema nakonu, too sira obriga atu tama mos, tama la diak. Entaun sira lori nia sae ba iha uma leten, i sira sobu uma kakuluk halo kuak hodi hatuun nia ho nia toba fatin, iha loos Jesus nia oin. \v 5 Bainhira Jesus haree sira nia fiar, Nia dehan ba ema isin mate nee, “Oan, o nia sala hamoos tiha ona.” \p \v 6 Iha mos mestri relijiaun balu tuur hela iha nebaa. Sira komesa hanoin dehan, \v 7 “Nusaa mak Nia koalia fali nunee? Nia hatete aat Maromak! So Maromak deit mak bele hamoos ema nia sala.” \p \v 8 Jesus hatene kedas sira nia hanoin, entaun Nia husu sira, “Nusaa mak imi hanoin nunee? \v 9 Se Hau dehan ba ema liman-ain mate nee katak, nia sala hamoos tiha ona, imi seidauk hatene, sai duni nunee ka lae. Maibee se Hau haruka nia hamriik ona hodi lori nia toba fatin i lao, imi bele haree ho matan. \v 10 Agora Hau sei hatudu mo-moos ba imi katak iha mundu nee Hau, Ema Umanu nia Oan iha kbiit hodi hamoos ema nia sala.” \p Nunee Jesus hatete ba ema liman-ain mate nee dehan, \v 11 “Hamriik ona! Foti o nia toba fatin hodi fila ba uma.” \p \v 12 Ema nee hamriik kedas, i foti nia toba fatin hodi lao sai ba liur. Ema hotu iha fatin nee haree, i sira admira hodi hahii Maromak dehan, “Ita foin mak haree buat ida hanesan nee.” \s1 Nai Jesus bolu Levi para tuir Nia \r (Mateus 9:9-13; Lucas 5:27-32) \p \v 13 Hotu tiha Jesus sai ba iha tasi ibun Galileia, ema barak mai hasoru Nia, i Nia komesa hanorin sira. \v 14 Jesus lao dadauk, Nia haree kobrador impostu ida naran Levi, Alfeu nia oan tuur hela iha nia servisu fatin. Jesus dehan ba nia, “Mai tuir Hau!” Levi mos hamriik hodi tuir Jesus. \p \v 15 Depois Jesus ho Nia eskolante sira baa haan iha Levi nia uma, i kobrador impostu barak ho ema aat sira seluk mos haan hamutuk ho sira. Tanba ema hanesan nee, barak mak tuir Jesus. \p \v 16 Iha mestri relijiaun balu husi grupu Farizeu haree Jesus haan hamutuk ho kobrador impostu ho ema aat sira. Nunee sira husu ba Jesus nia eskolante sira, “Nusaa mak Nia haan hamutuk fali ho kobrador impostu ho ema aat sira nee?” \p \v 17 Bainhira Jesus rona sira nia liafuan nee, Nia dehan ba sira, “So ema moras mak presiza doutor, ema isin diak lae. Hau mai atu bolu ema aat sira, laos atu bolu ema nebee konsidera nia aan moris loos ona.” \s1 Tansaa mak Nai Jesus nia eskolante sira la jejun \r (Mateus 9:14-17; Lucas 5:33-39) \p \v 18 Iha loron ida João Sarani Nain nia eskolante sira ho mos ema Farizeu sira halo jejun. Ema balu mai husu Jesus nunee: “Ema nebee tuir João Sarani Nain halo jejun. Ema Farizeu sira nia eskolante sira mos hanesan. Maibee tansaa mak Ita Boot nia eskolante sira la jejun?” \p \v 19 Jesus hataan ho komparasaun dehan, “Hau hanesan noivu ida nebee selebra nia festa kazamentu. Bainhira noivu sei hamutuk ho nia bainaka sira, sira bele jejun ka? La bele! Durante noivu iha hela sira nia klaran, sira la bele jejun. \v 20 Maibee too iha loron ida, ema sei lori lakon tiha noivu nee. Iha loron nee mak nia bainaka sira sei jejun. \p \v 21 La iha ema ida uza hena foun hodi taka fali ba hena bosan nebee kuak. Se lae, hena foun dada hamutuk sai kiik tiha too estraga fali hena bosan nee halo naklees liu tan. \p \v 22 Nunee mos ema halo tua, la tau iha tua fatin nebee halo husi animal nia kulit nebee tuan ona. Tanba tua foun sempre nafurin sae hodi halo kulit tuan nee nakfera tanba toos tiha ona. Nunee tua mos fakar sai. Tua foun, tenki tau iha tua fatin foun.”\f + \fr 2:22 \ft Nunee Nai Jesus hanorin katak, la bele kahur Nia hanorin nebee foun ho ema Farizeu sira nia hanorin nebee tuan.\f* \s1 Nai Jesus mak loron Sabadu nia Nain \r (Mateus 12:1-8; Lucas 6:1-5) \p \v 23 Iha loron Sabadu ida, Jesus ho Nia eskolante sira lao liu husi ema nia toos. Sira lao dadauk, nia eskolante sira komesa korut trigu musan.\x + \xo 2:23 \xt Deuteronómiu (Ulangan) 23:25\x* \v 24 Haree nunee, ema husi grupu Farizeu hasee Jesus dehan, “Haree took. Sira servisu fali iha loron Sabadu. Ida nee kontra ita nia lei!” \p \v 25 Jesus hatete ba sira, “Imi lee tiha ona liurai David nia istoria. Nusaa mak imi la kompriende nafatin? Iha loron ida David ho nia ema sira hamlaha loos i presiza hahaan. \v 26 Nia tama ba tenda orasaun. Iha nebaa iha paun nebee nai lulik sira oferese ona ba Maromak. Tuir lo-loos, so nai lulik sira deit mak bele haan paun nee, ema seluk la bele. Maibee David foti tiha paun nee hodi haan, i nia fahe mos ba nia ema sira haan. Ida nee akontese iha nai lulik boot Abiatar nia tempu.”\x + \xo 2:26 \xt 1 Samuel 21:1-6; Levítiku (Imamat) 24:9\x* \p \v 27 Jesus hatutan tan dehan, “Maromak halo loron Sabadu atu ajuda ema, laos atu foo todan ba ema. \v 28 Nee duni Hau, Ema Umanu nia Oan mak loron Sabadu nia Nain. Hau mak iha direitu atu desidi, ema bele halo saida iha loron nee.” \c 3 \s1 Nai Jesus kura ema liman sorin mate iha loron Sabadu \r (Mateus 12:9-14; Lucas 6:6-11) \p \v 1 Iha loron Sabadu ida, Jesus baa tama fali iha uma kreda. Iha nebaa iha mane ida nia liman sorin mate. \v 2 Ema Farizeu balu buka hela dalan atu foo sala ba Jesus. Entaun sira haree tu-tuir Nia atu kura ema nee iha loron sabadu ka lae. \p \v 3 Jesus bolu ema liman sorin mate nee hodi dehan, “Mai hamriik iha nee.” \p \v 4 Depois Nia husu ba ema sira nee, “Tuir ita nia lei relijiaun, ita bele halo saida iha loron Sabadu? Ita bele halo buat diak ka, aat? Ita bele salva ema ka, oho ema?” Maibee sira hotu nonook deit. \p \v 5 Jesus hateke ba sira ida-ida ho hirus. Nia mos laran susar teb-tebes tanba sira ulun toos. Depois Nia dehan ba ema liman sorin mate nee, “Lolo o nia liman mate nee mai!” Ema nee lolo ba, i nia liman diak kedas. \p \v 6 Haree nunee, ema Farizeu sira sai tiha husi uma kreda. I sira komesa kombina malu ho partidu Herodes nia membru sira, oinsaa mak bele oho Jesus. \s1 Nai Jesus kura ema barak iha tasi ibun \p \v 7 Hotu tiha Jesus ho Nia eskolante sira husik tiha fatin nee hodi baa fali tasi Galileia, i ema barak lao tuir sira. Ema sira nee mai husi provinsia Galileia \v 8 ho Judeia. Iha balu mai husi sidade Jerusalém, husi Idumeia, husi mota Jordaun nia sorin ba, ho mos husi sidade Tiru ho Sidon. Ema sira nee mai tanba sira rona kona ba buat hotu nebee Jesus halo. \v 9 Tanba ema barak tebes, entaun Jesus haruka Nia eskolante sira prepara roo ida atu Nia bele tuur iha laran para ema lubun boot nee la bele sena malu ho nia. \v 10 Nia kura tiha ona ema moras barak, nee mak ema moras sira seluk mai hadau malu atu kona Nia.\x + \xo 3:10 \xt Marcos 4:1; Lucas 5:1-3\x* \v 11 Iha ema balu espiritu aat tama iha sira nia laran. Bainhira sira haree Jesus, ema sira nee monu ba rai hodi hakilar dehan, “O nee Maromak nia Oan!” \v 12 Maibee Jesus bandu makaas atu la bele foo sai katak Nia nee see. \s1 Nai Jesus hili Nia apostolu sanulu resin rua \r (Mateus 10:1-4; Lucas 6:12-16) \p \v 13 Iha loron ida Jesus sae ba foho ida. Iha nebaa Nia bolu ema balu hakbesik ba Nia, i sira mos baa. \v 14 Depois Nia hili nain sanulu resin rua sai Nia apostolu.\f + \fr 3:14 \ft Kopia evanjelhu Marcos husi tempu antigu barak. Balu hakerek “sai Nia apostolu”, balu lae.\f* Nia foti sira atu sira akompanha Nia, i atu haruka sira baa foo sai Liafuan Diak. \v 15 Nia mos foo kbiit ba sira atu bele duni sai diabu husi ema. \p \v 16 Sira nain sanulu resin rua nebee Nia hili nee, sira nia naran mak hanesan tuir mai nee: \q2 Simão (Jesus mos bolu nia Pedro), \q2 \v 17 Tiago ho João (sira nain rua Zebedeu nia oan. Jesus bolu sira Boanerjes, nee katak “hanesan rai tarutu”),\f + \fr 3:17 \ft Iha nee Marcos hakerek dehan, “rai tarutu nia oan”. Nee katak, sira nia hahalok hanesan rai tarutu. Matenek nain Biblia nian balu hanoin dehan, Tiago ho João sira nia lian makaas hanesan rai tarutu, bele mos sira gosta koalia ho hirus.\f* \q2 \v 18 André, \q2 Filipe, \q2 Bartolomeu, \q2 Mateus, \q2 Tomé, \q2 Tiago (Alfeu nia oan), \q2 Tadeu, \q2 Simão (nia ema Patriota),\f + \fr 3:18 \ft Patriota sira buka dalan para ema Judeu sira bele sai husi estadu Roma nia okos hodi ukun aan. Ema mos bolu sira Zelote.\f* \q2 \v 19 ho Judas Iscariotes (ikus mai nia mak faan Jesus). \s1 Nai Jesus nunka uza Satanás nia kbiit \r (Mateus 12:22-32; Lucas 11:14-23, 12:10) \p \v 20 Hotu tiha Jesus tuun fali husi foho hodi baa tama iha uma ida. Ema barak mai hobur hamutuk iha fatin nee, too Jesus ho Nia eskolante sira atu haan mos la bele. \v 21 Bainhira Nia familia sira rona nunee, sira mai atu lori Nia sai tiha, tanba ema dehan, “Nia bulak tiha ona!” \p \v 22 Iha mestri relijiaun balu mai husi Jerusalém, sira dehan, “Diabu nia xefi Belzebu tama ona Nia laran. Belzebu nee mak foo kbiit ba Nia hodi duni sai diabu.”\x + \xo 3:22 \xt Mateus 9:34, 10:25\x* \p \v 23 Rona nunee, Jesus bolu ema sira nee mai hodi hatete ba sira uza komparasaun dehan, “Oinsaa mak Satanás bele duni sai Satanás? \v 24 Se iha nasaun ida, nia povu haan malu hela deit, nasaun nee sei monu. \v 25 Se iha uma kain ida, nia ema sira istori malu hela deit, sira sei naksobu. \v 26 Se Satanás kontra nia aan rasik, i diabu sira haan malu hela deit, entaun Satanás la bele hamriik metin, i nia ukun sei la dura. \p \v 27 Hau foo ezemplu tan. Se ema ida hakarak tama baa foti sasaan husi ema forti ida nia uma, nia tenki futu metin tiha ema forti nee uluk mak foin bele lalin sasaan sai husi nia uma.\f + \fr 3:27 \ft Nunee Jesus dehan katak, Nia mak forsa liu diabu nia xefi, ida nebee sira bolu “Belzebu”.\f* \p \v 28 Hau hatete lo-loos ba imi, sala saida deit mak ema halo, Maromak foo perdaun, too ema hatete aat Maromak mos Maromak sei foo perdaun. \v 29 Maibee see mak hatete aat Espiritu Santu, Maromak sei la foo perdaun ba nia. Ema nee sei lori nia sala nee too tinan ba tinan.”\x + \xo 3:29 \xt Lucas 12:10\x* \p \v 30 Jesus hatete nunee tanba sira dehan, “Ema nee, espiritu aat tama tiha ona Nia laran.” \s1 See mak Nai Jesus nia familia lo-loos \r (Mateus 12:46-50; Lucas 8:19-21) \p \v 31 Depois Jesus nia inan ho Nia alin mane sira too mai. Sira hamriik iha liur hodi haruka ema tama baa bolu Nia. \v 32 Iha uma laran, ema barak tuur haleu hela Jesus, sira dehan ba Nia, “Ita Boot nia inan ho alin sira iha liur hela, sira husu atu hasoru malu ho Ita Boot.” \p \v 33 Jesus hataan, “Hau nia inan mak see? I Hau nia alin sira mak see?” \p \v 34 Depois Nia hateke ba ema nebee tuur haleu Nia nee hodi dehan, “Imi sira nee mak Hau nia inan ho Hau nia alin sira. \v 35 See mak halo tuir Maromak nia hakarak, sira nee mak Hau nia inan, Hau nia feton ho Hau nia alin mane sira.” \c 4 \s1 Komparasaun kona ba ema nebee kari fini \r (Mateus 13:1-9; Lucas 8:4-8) \p \v 1 Iha loron ida Jesus komesa hanorin iha tasi ibun Galileia. Ema barak teb-tebes mai haleu Nia, nunee Nia baa tuur iha roo ida nebee para hela iha tasi ninin, i ema barak nee hamriik deit iha tasi ibun.\x + \xo 4:1 \xt Lucas 5:1-3\x* \v 2 Nia hanorin buat barak uza komparasaun. Nia dehan nunee: \v 3 “Rona mai! Iha toos nain ida baa kari fini iha nia toos. \v 4 Bainhira nia kari fini nee, balu monu iha dalan. I manu fuik mai haan tiha hotu. \v 5 Fini balu monu iha fatuk leten, fini nee moris lalais deit tanba rai mihis. \v 6 Bainhira loro matan sae, loro manas sunu fini nebee foin moris sai mai nee too namlaik tiha, tanba abut la tama iha rai okos. \v 7 Fini balu monu iha duut tarak laran. Fini nee moris, maibee duut tarak habit tiha too la foo isin. \v 8 Iha tan fini balu monu iha rai bokur. Fini nee moris diak, buras, too foo isin barak, balu too musan tolu-nulu, balu too musan neen-nulu i balu too musan atus ida.” \p \v 9 Jesus hatutan tan dehan, “Imi nebee iha tilun, rona di-diak ba!” \s1 Tanba saa mak Nai Jesus hanorin uza komparasaun? \r (Mateus 13:10-17; Lucas 8:9-10) \p \v 10 Bainhira Jesus mesak ho Nia eskolante sanulu resin rua ho ema balu tan nebee baibain tuir Nia, sira husu ba Nia kona ba komparasaun hirak nee. \v 11 Jesus dehan ba sira, “Uluk ema seidauk hatene, oinsaa mak Maromak ukun nudar Liurai. Agora Hau foo sai mo-moos ba imi deit, maibee ba ema seluk Hau sempre uza komparasaun, \v 12 atu nunee \q1 ‘Sira haree duni, \q2 maibee la kompriende saida mak sira haree. \q1 Sira rona hela, \q2 maibee la kompriende saida mak sira rona. \q1 Nunee sira la bele fila fali ba Maromak \q2 atu Nia hamoos sira nia sala.’ ”\x + \xo 4:12 \xt Isaias 6:9-10\x* \s1 Komparasaun kona ba kari fini dehan saida? \r (Mateus 13:18-23; Lucas 8:11-15) \p \v 13 Depois Jesus dehan tan, “Imi la kompriende komparasaun nee ka? Se imi la kompriende ida nee, entaun komparasaun sira seluk imi atu kompriende oinsaa? \v 14 Komparasaun nee nunee: Toos nain nebee kari fini nee mak ema nebee foo sai Maromak nia liafuan. \v 15 Fini nebee monu iha dalan mak ema nebee rona Maromak nia liafuan. Rona hotu tiha, Satanás mai hadau kedas liafuan nebee iha tiha ona sira nia laran. \v 16 Fini nebee monu iha fatuk leten mak ema nebee rona Maromak nia liafuan, i simu kedas ho laran haksolok. \v 17 Maibee liafuan nee la iha abut. Nunee sira fiar duni maibee la kleur ida. Depois susar kona sira, ka ema seluk halo terus sira tanba sira simu liafuan nee, sira husik tiha kedas. \v 18 Fini nebee monu iha duut tarak laran mak ema nebee rona Maromak nia liafuan, \v 19 maibee sira preokupa ho sira nia moris loro-loron nian, sira nia matan naklosu ba riku-soin mundu nian, i sira nia laran nakonu ho hakarak oi-oin deit. Sira nia preokupasaun nee la foo fatin ba Maromak nia liafuan, nunee liafuan nee la muda sira nia moris. \v 20 Maibee fini nebee monu iha rai bokur mak ema nebee rona Maromak nia liafuan hodi simu. Depois sira moris tuir, hanesan fini nebee moris too foo isin, balu musan tolu-nulu, balu musan neen-nulu, i balu too musan atus ida.” \s1 Rona ho atensaun para bele kompriende \r (Lucas 8:16-18) \p \v 21 Jesus foo tan komparasaun ida nunee: “Bainhira ema sunu ahi-oan, sira taka tiha ho sanan ka tau fali iha kama okos ka? Lae! Ahi-oan tenki tau iha fatin aas. \x + \xo 4:21 \xt Mateus 5:15; Lucas 11:33\x* \v 22 Nunee mos, buat hotu-hotu nebee agora sei subar hela, iha loron ida sei hatudu mo-moos. I buat hotu-hotu nebee agora taka hela, iha loron ida sei nakloke para ema bele hatene.\x + \xo 4:22 \xt Mateus 10:26; Lucas 12:2\x* \v 23 See mak iha tilun, rona di-diak ba!” \p \v 24 Depois Jesus hatutan tan dehan, “Hanoin di-diak buat nebee mak imi rona. Se imi hakaas aan hodi kompriende Hau nia liafuan, Maromak sei tulun imi atu kompriende tuir imi nia esforsu nee. Laos nee deit, maibee Maromak sei foo liu fali imi nia esforsu.\f + \fr 4:24 \ft Versikulu ida nee, ita bele kompriende mos hanesan nee: “Hanoin di-diak buat nebee mak imi rona. Imi tetu ema seluk nia sala oinsaa, Maromak mos sei tetu imi nunee. I sasukat nebee mak imi uza ba ema seluk, Maromak sei uza fali sasukat nee ba imi. ”\f* \x + \xo 4:24 \xt Mateus 7:2; Lucas 6:38\x* \v 25 Tanba ema nebee kompriende ona, Maromak sei halo nia kompriende liu tan. Maibee ema nebee lakohi hatene, buat uitoan nebee nia kompriende tiha ona mos, Maromak sei hasai tiha husi nia hanoin.”\x + \xo 4:25 \xt Mateus 13:12, 25:29; Lucas 19:26\x* \s1 Komparasaun kona ba fini nebee mesak moris \p \v 26 Jesus halo tan komparasaun dehan, “Maromak ukun nudar Liurai, nee hanesan toos nain kuda fini iha nia toos laran. \v 27 Kalan nia deskansa loron nia hadeer fali. Tempu lao dadauk, fini nee moris too buras ba beibeik, maibee toos nain la kompriende oinsaa mak fini nee bele buras hanesan nee. \v 28 Rai nee rasik mak halo moris, primeiru iha kain, depois iha funan mak foin iha isin. \v 29 Bainhira tasak ona, toos nain mai silu tanba tempu ona.”\x + \xo 4:29 \xt Joel 3:13\x* \s1 Komparasaun kona ba ai musan nebee kiikoan liu \r (Mateus 13:31-32,34; Lucas 13:18-19) \p \v 30 Jesus dehan tan, “Maromak ukun Nia reinu, oinsaa loos? Hau atu halo komparasaun ho saida? \v 31 Nee hanesan ai musan kiikoan loos nebee mak ema kuda iha toos. Maski ai musan nee kiik liu musan sira seluk iha mundu nee, \v 32 maibee nia moris i buras too sai ai huun ida nebee mak boot liu iha toos laran, nia sanak mos boot. Nunee manu fuik sira bele mai hamahon aan hodi halo knuuk iha nebaa.” \p \v 33 Jesus uza beibeik komparasaun hanesan nee hodi hanorin Maromak nia liafuan ba ema lubun boot. Nia hanorin tuir saida mak sira bele kompriende. \v 34 Nia sempre hanorin sira uza komparasaun. Maibee bainhira Nia ho Nia eskolante sira mesak ona, Nia esplika mo-moos ba sira. \s1 Nai Jesus halo anin boot hakmatek \r (Mateus 8:23-27; Lucas 8:22-25) \p \v 35 Iha loron nee, loro matan besik monu ona, Jesus hatete ba Nia eskolante sira, “Mai ita baa iha tasi sorin.” \v 36 Nunee sira husik hela ema barak nee hodi lao, sira sae roo nebee mak ohin Jesus tuur hodi hanorin nee. Iha mos roo seluk tuir sira. \v 37-38 Jesus tau ulun iha sumasu hodi toba dukur iha roo nia kotuk. La kleur anin boot mosu.\f + \fr 4:37-38 \ft Tasi Galileia nia naruk kilometru 19, i nia luan kilometru 12. Bainhira anin boot huu, laloran mos boot.\f* I laloran baku roo nee halo tasi been tama ba roo laran too bee besik nakonu. Haree nunee, Jesus nia eskolante sira fanu Nia hodi dehan, “Mestri, Ita atu mate ona! Mestri la interese ka?” \p \v 39 Jesus hadeer hodi siak anin i hatete ba laloran nunee: “Para ona! Hakmatek ba!” Anin para kedas, tasi mos hakmatek liu. \v 40 Depois Jesus hatete ba sira, “Nusaa mak imi tauk hanesan nee?! Imi la fiar Hau ka?” \p \v 41 Nia eskolante sira tauk teb-tebes hodi dehan ba malu, “Ema nee see loos mak too anin ho laloran mos rona Nia?” \c 5 \s1 Nai Jesus duni sai espiritu aat barak husi ema ida \r (Mateus 8:28-34; Lucas 8:26-39) \p \v 1 Jesus ho Nia eskolante sira ho roo too rai Gerasa, iha tasi Galileia nia sorin ba. \v 2 Iha nebaa iha mane ida, espiritu aat tama iha nia laran. Bainhira Jesus tuun husi roo, ema nee lao sai mai husi rate atu hasoru Nia. \v 3 Ema nee hela deit iha rate, i la iha tan ema ida mak bele kesi nia, maski ho korenti besi mos la bele. \v 4 Dala barak ona ema kesi nia liman-ain ho korenti besi, maibee nia sempre rasta kotu tiha korenti iha nia liman, i korenti iha nia ain mos nia halo rahun hotu. Nia forti liu, too la iha ema ida bele kaer metin. \v 5 Loron-kalan nia lao ba-mai iha rate leet ho mos lao tuun-sae foho hodi hakilar beibeik i tuku kanek nia aan ho fatuk. \p \v 6 Bainhira ema nee haree Jesus husi dook, nia halai ba iha Jesus hodi hakruuk too rai iha Jesus nia oin. \v 7-8 Jesus haruka espiritu aat nee dehan “Espiritu aat, sai husi ema nee!” \p Ema nee hakilar ho lian makaas dehan, “Jesus, Maromak Aas Liu nia Oan, O hakarak halo saida mai hau? Hau husu O atu jura hodi Maromak nia naran katak O sei la kastigu hau.” \p \v 9 Jesus husu ba nia, “O naran saa?” \p Ema nee hataan, “Hau nia naran Batalhaun, tanba ami barak.” \v 10 Depois nia husu beibeik ba Jesus atu la bele duni sai espiritu aat sira nee sai husi rai nee. \p \v 11 Iha momentu nebaa, iha fahi barak teb-tebes haan hela iha foho lolon, la dook husi fatin nee. \v 12 Espiritu aat sira husu fila-fila ba Jesus dehan, “Haruka ami baa tama iha fahi sira nebaa.” \v 13 Jesus mos foo lisensa. Entaun espiritu aat sira sai husi ema nee baa tama fali iha fahi sira. I fahi sira nee halai saruntu malu tuun husi foho lolon nee hodi monu hotu ba tasi laran. Nunee fahi sira nee mout too mate hotu. Fahi nebee mate nee hamutuk maizoumenus rihun rua. \p \v 14 Hotu tiha fahi atan sira halai baa konta sai iha sidade ho fatin sira nebee besik. I ema barak mai atu haree saida mak akontese tiha ona. \v 15 Too iha nebaa, sira haree ema nebee uluk espiritu aat batalhaun ida hela iha nia laran nee, diak tiha ona. Nia tuur hakmatek hela, hatais tiha ona hena, i hanoin normal fali ona. Haree nunee, sira hotu tauk. \v 16 Ema sira nebee ohin haree Jesus duni sai diabu nee, sira konta ba sira nebee foin mai, kona ba oinsaa mak Jesus kura ema nee, i saida mak akontese ba fahi sira nee. \v 17 Depois ema iha rai nee husu fila-fila atu Jesus sai tiha husi sira nia rain. \p \v 18 Bainhira Jesus atu sae fali ba roo laran, ema nebee ohin espiritu aat sai husi nia nee, husu atu bele baa hamutuk ho Jesus. \p \v 19 Maibee Jesus lakohi. Nia dehan, “Diak liu o fila ba o nia maluk sira hodi konta saida mak Nai Maromak halo ona ba o, i oinsaa Nai Maromak hatudu Nia laran luak ba o.” \p \v 20 Entaun ema nee baa lao lemo-lemo iha rai Dekápolis hodi konta sai kona ba buat hotu nebee Jesus halo ba nia. Ema nebee rona, sira hotu admira. \s1 Nai Jesus halo moris menina ida, i kura feto ida tan \r (Mateus 9:18-26; Lucas 8:40-56) \p \v 21 Jesus ho roo fila fali ba tasi sorin. Nia foin too iha tasi ninin, ema barak teb-tebes mai hobur Nia. \v 22 Iha ema ida naran Jairo, nia responsavel ida iha uma kreda iha sidade nee, nia mos mai. Bainhira nia haree Jesus, nia hakruuk too rai iha Jesus nia oin \v 23 hodi husu tulun dehan, “Hau nia oan feto besik atu mate. Hau husu atu Ita Boot baa tau liman ba labarik nee para nia bele diak fali i bele moris.” \v 24 Nunee Jesus baa ho Jairo. \p Sira lao dadauk, ema barak lao tuir Jesus too sena malu kona Nia. \v 25 Iha ema lubun boot nee, iha feto ida, nia fulan mai la para durante tinan sanulu resin rua. \v 26 Nia gasta tiha ona nia riku-soin hotu hodi baa konsulta iha doutor, maibee doutor sira la bele kura nia moras. Tratamentu nebee sira foo nee halo nia terus liu, i nia moras aumenta tan deit. \v 27 Feto nee rona ona kona ba Jesus. Nunee nia sena malu husi ema barak nia leet hodi baa bes-besik iha Jesus nia kotuk, nia kona Jesus nia hena. \v 28 Tanba nia hanoin nunee: “Naran katak hau kona kois deit Nia hena mos, hau nia moras sei diak.” \p \v 29 Nia foin kona Jesus nia hena, nia raan para kedas, i nia senti nia moras nee diak fali ona. \v 30 Iha momentu nee kedas Jesus senti iha kbiit sai husi Nia. Nunee Nia hateke ba kotuk hodi haree ba ema barak nee, i Nia husu, “See mak ohin kona Hau nia hena nee?” \p \v 31 Nia eskolante sira hataan, “Ita Boot rasik haree deit ba, iha ema barak mak sena malu kona Ita Boot. Halo nusaa mak Ita Boot husu fali, ‘See mak ohin kona Hau nia hena?!’” \p \v 32 Maibee Jesus haree ba-mai atu buka hatene see loos mak ohin kona Nia hena nee. \v 33 Feto nebee ohin kona Jesus nia hena nee, tauk teb-tebes ho nakdedar, tanba nia hatene saida mak ohin akontese ba nia. Nunee nia baa hakneak hakruuk too rai iha Jesus nia ain hodi konta sai hotu. \p \v 34 Depois Jesus dehan, “Hau nia oan, o hetan kura tanba o fiar mai Hau. O nia moras nee kura hotu tiha ona. Fila ho laran hakmatek.” \p \v 35 Jesus sei koalia hela, ema balu mai husi Jairo nia uma foo hatene ba Jairo dehan, “Senhor nia oan iis kotu tiha ona. Ita halo kole tan mestri hodi halo saida?” \p \v 36 Rona nunee Jesus hatete ba Jairo, “Lalika tauk. Fiar deit.” \p \v 37 Jesus lori deit Pedro, Tiago ho Tiago nia alin João hodi akompanha Jairo. Ema sira seluk Nia bandu la bele tuir. \v 38 Bainhira sira too iha Jairo nia uma, Jesus haree ema barak rungu-ranga, i ema tanis lelir. \v 39 Jesus tama ba iha uma laran. Depois Nia dehan ba sira, “Nusaa mak imi rungu-ranga hodi tanis lelir hanesan nee? Labarik nee la mate ida, nia toba deit.” \v 40 Maibee sira hamnasa fali Nia. \p Jesus haruka sira hotu sai. Depois Nia bolu labarik nee nia inan-aman ho Nia eskolante nain tolu nee, para sira tama hamutuk iha labarik nee nia kuartu laran. \v 41 Depois Jesus kaer labarik nee nia liman hodi dehan ba nia, “\it Talita kum!\it*” Nee dehan katak, “Noi, Hau haruka o hadeer ona!” \p \v 42 Derepenti deit labarik feto nee hadeer, i lao kedas. Haree nunee, sira hotu admira teb-tebes. Labarik nee tinan sanulu resin rua. \p \v 43 Jesus bandu sira la bele konta sai ba ema seluk. I nia haruka sira foo hahaan ba labarik nee. \c 6 \s1 Ema Nazaré lakohi simu Nai Jesus \r (Mateus 13:53-58; Lucas 4:16-30) \p \v 1 Jesus husik tiha fatin nee hodi baa fali iha Nia aldeia rasik, i Nia eskolante sira mos baa hotu. \v 2 Too ona loron Sabadu, Jesus tama ba iha uma kreda hodi hanorin. Ema nebee rona, barak mak admira hodi husu ba malu, “Ema nee hetan buat sira nee husi nebee? Oinsaa mak Nia bele hetan matenek hanesan nee? Nia kbiit mai husi nebee mak Nia bele halo milagre? \v 3 Ita hatene hela Nia. Nia nee badaen ai ida. Nia inan mak Maria, i nia alin sira Tiago, José, Judas ho Simão. Nia alin feto sira mos hela iha nee.” Nunee sira laran moras too lakohi simu Nia. \p \v 4 Jesus hatete ba sira, “Ema iha nebee-nebee deit respeita Maromak nia profeta. So ema husi nia aldeia rasik ho nia maluk rasik ho nia familia rasik mak la respeita nia.”\x + \xo 6:4 \xt João 4:44\x* \p \v 5-6a Ema sira nee lakohi fiar ba Jesus. Nee mak Nia la bele halo milagre barak iha sira nia leet, Nia so tau liman ba ema moras balu deit hodi kura sira. Nia hakfodak tanba ema iha nebaa la fiar ba Nia. \s1 Nai Jesus foo knaar ba Nia eskolante sira \r (Mateus 10:5-15; Lucas 9:1-6) \p \v 6b Hotu tiha Jesus lao husi aldeia ida ba aldeia seluk hodi hanorin Maromak nia liafuan. \v 7 Nia bolu Nia eskolante nain sanulu resin rua i haruka sira lao ru-rua hodi foo kbiit ba sira atu duni sai espiritu aat. \v 8 Nia haruka sira nunee: “Bainhira imi lao, lori ai tonka. La bele lori pasta, bukae ka osan iha bolsu. \v 9 Tau sandalias, maibee keta lori hena hodi troka.” \v 10 Nia hatutan tan, “Kuandu ema simu imi iha sira nia uma, hela deit iha uma nee too imi sai fali husi aldeia nee. \v 11 Se imi baa too iha fatin ida mak ema la simu imi ka la rona imi nia liafuan, husik tiha fatin nee, i hisik rai rahun husi imi nia ain okos nudar sinal katak sira rasik mak sei lori todan.”\x + \xo 6:11 \xt Lucas 10:4-11; Apostolu sira nia Istoria 13:51\x* \p \v 12 Nunee eskolante sira lao ba iha fat-fatin hodi foo sai katak ema tenki hakribi sira nia sala. \v 13 Sira duni sai diabu barak husi ema, i kose mina ba ema moras barak hodi kura sira.\x + \xo 6:13 \xt Tiago 5:14\x* \s1 Liurai Herodes haruka tesi João Sarani Nain nia kakorok \r (Mateus 14:1-12; Lucas 9:7-9) \p \v 14 Iha tempu nee, ema barak temi ona Jesus nia naran. Liurai Herodes mos rona kona ba saida mak Jesus halo. Balu dehan, “Ema nee João Sarani Nain mak moris fali ona husi mate. Nee mak Nia iha kbiit hodi halo milagre.” \v 15 Balu tan dehan, “Nia nee profeta Elias.” Seluk tan dehan, “Nia nee Maromak nia profeta ida, hanesan mos profeta sira iha tempu antigu.”\x + \xo 6:15 \xt Mateus 16:14; Marcos 8:28; Lucas 9:19\x* \p \v 16 Rona nunee Herodes dehan, “João ida hau tesi nia kakorok nee mak moris fali ona husi mate.” \p \v 17-18 João Sarani Nain ho Herodes nia istoria nunee: Uluk Herodes hola fali nia alin Filipe nia kaben, naran Herodias. Iha tempu nebaa João hasee nia fila-fila dehan, “Ita la bele hola fali ita nia alin nia kaben, hahalok nee kontra Maromak nia lei!” Tanba nee, Herodes haruka ema kaer João i futu nia hodi hatama ba iha komarka.\x + \xo 6:17-18 \xt Lucas 3:19-20\x* \p \v 19 Nunee Herodias rai odi ba João, i hakarak atu oho. Maibee nia la bele oho, \v 20 tanba Herodes respeita João i defende nia. Herodes hatene katak João nee ema ida nebee moris loos, i Maromak mak haruka nia mai. Bainhira Herodes rona João koalia, nia laran la hakmatek. Maski nunee, nia gosta rona. \p \v 21 Too ikus Herodias hetan oportunidade atu halakon João, iha tempu nebee Herodes halo tinan. Iha loron nee nia halo festa boot. Nia konvida nia funsionariu bo-boot, komandante militar ho mos ema boot sira iha Galileia laran. \v 22 Festa too klaran ona, Herodias nia oan feto tama mai dansa iha bainaka sira nia oin. Menina nee nia dansa halo Herodes ho bainaka sira nia laran kontenti teb-tebes. Liurai Herodes hatete ba menina nee, “O hakarak husu saida deit, husu ba! Hau sei foo.” \v 23 Nia jura ba menina nee dehan, “Saida deit mak o husu mai hau, hau sei foo ba o. Se o hakarak ukun hau nia rai sorin balu mos hau sei foo ba o.” \p \v 24 Menina nee sai baa husu nia inan nunee, “Hau husu saida mak diak?” \p Nia inan hataan, “O baa husu João Sarani Nain nia ulun.” \p \v 25 Menina nee halai kedas ba iha liurai Herodes hodi husu, “Hau hakarak João Sarani Nain nia ulun, tau iha bandeja ida, entrega kedas mai hau.” \p \v 26 Liurai laran susar teb-tebes. Maibee nia jura tiha ona iha bainaka sira nia oin, entaun nia tenki halo tuir. \v 27 Nia haruka kedas nia soldadu ida baa hasai João nia ulun atu lori mai. Soldadu nee mos baa iha komarka hodi tesi João nia kakorok, \v 28 i tau nia ulun iha bandeja lori baa foo ba menina nee. Depois menina nee lori baa foo ba nia inan. \p \v 29 Bainhira João nia eskolante sira rona dehan ema oho tiha João, sira baa lori sai João nia mate isin baa haloot iha rate. \s1 Nai Jesus foo hahaan ba ema rihun lima resin \r (Mateus 14:13-21; Lucas 9:10-17; João 6:1-14) \p \v 30 Iha loron ida, Jesus nia apostolu sira nebee uluk Nia haruka baa nee, sira fila fali mai hamutuk ho Nia. Sira konta ba Nia buat hotu-hotu nebee mak sira halo ona, ho buat nebee mak sira hanorin ona. \v 31 Iha tempu nee ema barak lao ba lao mai, halo Jesus ho Nia eskolante sira haan mos la bele. Entaun Jesus hatete ba Nia eskolante sira, “Mai ita baa iha fatin ida hakmatek hodi deskansa.” \v 32 Nunee Jesus ho Nia eskolante sira sae roo hodi baa iha rai fuik ida. \p \v 33 Maibee ema barak haree hela roo nee lao, i hatene see mak iha laran. Nunee ema husi aldeia hotu-hotu halai liu husi tasi ibun. I ema sira nee mak too uluk. \v 34 Bainhira Jesus tuun husi roo, i haree ema barak nee, Nia hanoin loos sira, tanba sira hanesan bibi malae nebee la iha bibi atan atu hatudu dalan ba sira. Entaun Nia komesa hanorin sira buat barak.\x + \xo 6:34 \xt Númerus (Bilangan) 27:17; 1 Liurai sira (Reis, Raja-raja) 22:17; 2 Krónikas (Tawarikh) 18:16; Ezequiel 34:5; Zacarias 10:2; Mateus 9:36\x* \v 35 Bainhira lokraik ona, Jesus nia eskolante sira mai hatete ba Nia dehan, “Iha nee rai fuik, rai mos atu kalan ona. \v 36 Diak liu haruka ema sira nee baa iha aldeia sira nebee besik hodi sosa hahaan rasik.” \p \v 37 Maibee Jesus hataan, “Imi mak foo hahaan ba sira.” \p Nia eskolante sira hataan fali, “Ami mak atu hola hahaan ba sira hotu ka? Se nunee ita tenki gasta osan barak teb-tebes, hanesan ema badaen nia salariu fulan walu nian!”\f + \fr 6:37 \ft Iha nee Marcos hakerek \ft \+it “denáriu\+it* atus rua”. Iha tempu nebaa badaen sira loron ida manaan \+it denáriu\+it* ida.\f* \p \v 38 Jesus husu, “Imi iha paun fuan hira? Baa haree took!” \p Nunee sira baa buka hatene, depois sira mai fali dehan, “Iha paun fuan lima ho ikan rua.” \p \v 39 Jesus haruka Nia eskolante sira baa foo hatene ema barak nee tuur tuir grupu iha duut matak leten. \v 40 Entaun sira tuur tuir grupu, grupu balu ema atus ida, balu lima-nulu. \p \v 41 Nia foti paun fuan lima ho ikan rua nee, i hateke ba lalehan hodi foo agradese ba Maromak. Nia silu paun halo rohan-rohan, i foo ba Nia eskolante sira. Depois Nia eskolante sira hodi baa fahe ba ema lubun boot nee. Ikan rua mos Nia halo pedasuk-pedasuk, depois fahe ba sira. \v 42 Sira hotu haan too bosu, \v 43 hahaan mos resin. Nia eskolante sira tau hamutuk hahaan restu sira nee iha bote sanulu resin rua nakonu. \v 44 Ema nebee haan nee rihun lima. Nee foin sura mane deit, feto ho labarik la sura. \s1 Nai Jesus lao iha bee leten \r (Mateus 14:22-33; João 6:16-21) \p \v 45 Hotu tiha, Jesus haruka kedas Nia eskolante sira sae roo hodi baa uluk iha aldeia Betsaida iha tasi sorin. Maibee Nia sei hela iha nebaa atu haruka ema lubun boot nee fila. \v 46 Depois Jesus mesak sae ba foho ida hodi halo orasaun. \p \v 47 Rai kalan ona, roo nebee mak eskolante sira sae nee too tiha ona tasi klaran, i Jesus mesak iha rai maran. \v 48 Nia haree Nia eskolante sira hean roo makaas teb-tebes maibee roo la lao ba oin tanba halai hasoru anin boot. Iha dadeer-saan nakukun, Jesus lao iha bee leten ba iha Nia eskolante sira. Nia atu lao liu ona, \v 49 maibee bainhira Nia eskolante sira haree Nia lao iha bee leten, sira hanoin dehan mate klamar. Nunee sira hakilar \v 50 tanba sira hotu haree Nia i sira tauk teb-tebes. \p Jesus hatete kedas ba sira, “Brani ba! Nee Hau. La bele tauk!” \v 51 Depois Nia tama iha roo laran hamutuk ho sira, i anin mos para kedas. Eskolante sira hakfodak loos. \v 52 Maski Jesus halo milagre hodi foo haan ema rihun lima resin, maibee eskolante sira la kompriende nafatin kona ba Jesus nia kbiit, tanba sira nia ulun toos. \s1 Nai Jesus kura ema moras iha Genesaré \r (Mateus 14:34-36) \p \v 53 Bainhira Jesus ho Nia eskolante sira too iha tasi sorin, iha rai Genesaré, sira kesi sira nia roo iha nebaa. \v 54 Sira foin tuun husi roo, ema barak konhese kedas Jesus. \v 55 Nunee ema sira nee halai baa foo hatene ema iha rejiaun nee tomak. Ema rona dehan Jesus iha nebee, sira hulan moras sira ba iha nebaa. \v 56 Jesus baa iha aldeia ida ka sidade ka rejiaun nebee deit, ema lori sira nia maluk nebee mak moras hodi tau iha fatin publiku. Sira husu ba Jesus atu ema moras sira nee bele kona deit Nia hena rohan. Ema moras sira nebee konsege kona Nia hena rohan, sira hetan kura hotu. \c 7 \s1 Keta troka Nai Maromak nia lei ho ita nia lisan \r (Mateus 15:1-9) \p \v 1 Iha loron ida ema balu husi grupu Farizeu ho mestri relijiaun balu mai husi Jerusalém atu hasoru malu ho Jesus. \v 2 Sira haree Jesus nia eskolante balu haan la fase liman tuir bei-ala sira nia kostumi. \v 3 Ema Judeu hotu-hotu, liu-liu sira husi grupu Farizeu, kaer metin sira nia bei-ala nia kostumi oinsaa fase liman molok haan. \v 4 Bainhira fila husi merkadu, antes atu haan sira tenki fase liman tuir sira nia lisan. Iha tan regra seluk mak sira halo tuir, hanesan fase kopu, buli ho mos sanan. \p \v 5 Entaun ema Farizeu sira ho mestri relijiaun sira husu Jesus dehan, “Tansaa mak Ita Boot nia eskolante sira la moris tuir ita nia bei-ala sira nia lisan? Nusaa mak sira haan la fase liman?” \p \v 6 Jesus hataan, “Imi koalia oin seluk, hahalok oin seluk! Buat nebee hori uluk kedas profeta Isaias hakerek, kona loos imi. Nia foo tutan Maromak nia liafuan nunee: \q1 ‘Ema sira nee hahii Hau ho ibun tutun, \q2 maibee sira nia laran dook husi Hau. \q1 \v 7 Sira adora Hau \q2 maibee la iha folin. \q1 Sira hanorin deit lei ema nian, \q2 maibee bosok fali dehan, sira nia hanorin nee mai husi Hau.’ \x + \xo 7:7 \xt Isaias 29:13\x* \p \v 8 Imi husik tiha ona Maromak nia ukun fuan hodi kaer metin fali lisan nebee mai husi ema.” \p \v 9 Nia hatutan tan dehan, “Imi fasil loos tau Maromak nia ukun fuan iha imi nia kotuk para imi bele halo tuir imi nia lisan rasik. \v 10 Tanba Moisés dehan, ‘Respeita o nia inan-aman.’ Nia mos dehan, ‘See mak koalia liafuan aat hasoru nia inan-aman, ema nee sei hetan kastigu mate.’\x + \xo 7:10 \xt Ézodu (Keluaran) 20:12, 21:17; Levítiku (Imamat) 20:9; Deuteronómiu (Ulangan) 5:16\x* \v 11 Maibee imi hanorin oin seluk fali. Tuir imi, ema bele hatete ba nia inan-aman dehan, ‘Sasaan nebee apaa ho amaa presiza, hau la bele foo, tanba hau promete ona atu foo ba Maromak.’ \v 12 Nunee imi bandu ema atu la bele ajuda sira nia inan-aman ona. \v 13 Liu husi lisan nebee mak imi hanorin nee, imi halakon tiha Maromak nia lei. Iha buat barak mak imi halo hanesan nee.” \s1 Buat aat iha ema nia laran mak halo nia foer \r (Mateus 15:10-20) \p \v 14 Depois Jesus bolu tan ema hotu iha nebaa atu mai besik. Nia dehan ba sira, “Imi hotu-hotu rona mai, i kompriende di-diak Hau nia liafuan nee. \v 15 Buat nebee mak tama ba ema nia laran, nee la halo foer nia iha Maromak nia oin. Maibee buat nebee mak sai husi ema nia laran, nee mak halo foer nia. \v 16 [See mak iha tilun, rona di-diak ba!]”\f + \fr 7:16 \ft Kopia evanjelhu Marcos nian husi tempu antigu barak. Versikulu 16 nee tama iha kopia nee balu, maibee iha kopia nebee antigu liu la tama.\f* \p \v 17 Hanorin hotu tiha Jesus husik ema barak nee hodi tama ba iha uma ida. Depois Nia eskolante sira husu kona ba komparasaun nebee ohin Nia koalia nee. \p \v 18 Jesus hataan ba sira, “Entaun imi la kompriende nafatin ka? Imi hatene katak, buat nebee tama iha ema nia isin liu husi nia ibun nee la halo foer nia. \v 19 Tanba buat nebee ema haan, laos tama ba iha nia fuan laran, maibee hahaan nee tama ba iha nia kabun laran, depois sai fali.” Ho nunee Jesus hatete katak, hahaan saida deit ema bele haan, la bandu ida. \p \v 20 Jesus hatutan tan dehan, “Saida mak sai husi ema nia laran, ida nee mak halo foer nia. \v 21-22 Tanba hanoin aat nebee mosu husi ema nia laran mak lori nia ba halo sala ho ema nia feen ka laen, halo sala seksual sel-seluk, naok, oho ema, kaan ema nia sasaan, halo buat aat, han-matak ema nia sasaan, la hatene moe, laran moras ema, hatete aat ema seluk, foti aan, i ulun toos. \v 23 Hahalok sira nee hotu sai husi ema nia laran, nee mak halo ema foer iha Maromak nia oin.” \s1 Feto jentiu ida fiar makaas ba Nai Jesus \r (Mateus 15:21-28) \p \v 24 Hotu tiha Jesus sai husi fatin nee hodi baa iha rai ida besik sidade Tiru.\f + \fr 7:24 \ft Kopia evanjelhu Marcos husi tempu antigu barak. Balu hakerek “Tiru”, balu hakerek “Tiru ho Sidon”.\f* Iha nebaa Nia tama iha uma ida. Nia lakohi atu ema seluk hatene katak Nia iha fatin nee, maibee Nia atu subar Aan la diak. \p \v 25 Iha fatin nee iha senhora ida, nia oan feto espiritu aat tama iha laran. Bainhira senhora nee rona katak Jesus iha hela fatin nee, nia mai kedas hakneak hakruuk too rai iha Jesus nia oin. \v 26 Senhora nee ema jentiu ida, laos Judeu, nia moris iha rai Fenísia iha provinsia Síria. Nia husu fila-fila ba Jesus atu duni sai espiritu aat husi nia oan. \p \v 27 Jesus soe lia dehan, “Husik labarik sira haan lai too bosu mak foin foo restu ba asu. La bele foti labarik nia hahaan hodi soe fali ba asu. Nee la loos.”\f + \fr 7:27 \ft Iha nee labarik hatudu ba ema Israel i asu hatudu ba ema jentiu.\f* \p \v 28 Maibee senhora nee hataan fali dehan, “Loos duni Nai, maibee asu iha meza okos bele hili labarik nia hahaan nebee mak monu iha rai.” \p \v 29 Jesus dehan, “Ita boot hataan ho diak. Entaun bele fila ona ba uma. Diabu sai tiha ona husi ita boot nia oan feto.” \v 30 Senhora nee fila ba uma, nia haree nia oan toba hela, diabu sai tiha ona husi nia. \s1 Nai Jesus kura ema ida nebee tilun diuk i koalia la moos \p \v 31 Hotu tiha Jesus sai husi rejiaun Tiru baa fali iha Sidon. Depois Nia baa iha tasi Galileia hodi tama ba iha rai Dekápolis.\f + \fr 7:31 \ft Dekápolis nee katak “sidade sanulu”.\f* \v 32 Iha nebaa ema balu mai lori sira nia maluk ida nebee tilun diuk i koalia la moos. Sira lori nia ba iha Jesus hodi husu fila-fila atu Jesus tau liman ba nia. \p \v 33 Jesus lori ema nee sees husi ema barak nia klaran. Nia hatama Nia liman fuan ba iha ema nee nia tilun. Depois Nia tafui kabeen ba iha Nia liman hodi tau ba ema nee nia nanaal. \v 34 Hotu tiha Nia hateke sae ba lalehan, Nia dada iis naruk hodi dehan ba ema nee, “\it Efata!\it*” Nee katak “Nakloke ba!” \p \v 35 Derepenti ema tilun diuk nee bele rona fali, nia nanaal mos mamar tiha, i nia komesa koalia moos. \p \v 36 Jesus bandu ema sira iha nebaa atu la bele hatete sai ba ema ida. Maski Jesus bandu makaas, maibee sira baa konta liu tan. \v 37 Sira admira teb-tebes hodi dehan, “Nia halo saida deit, furak teb-tebes. Ema tilun diuk bele rona, ema nebee la hatene koalia bele koalia.” \c 8 \s1 Nai Jesus foo hahaan ba ema rihun haat \r (Mateus 15:32-39) \p \v 1 Iha tempu nebaa, iha tan ema barak mai halibur hamutuk ho Jesus. Sira nia hahaan la iha ona, nunee Jesus bolu Nia eskolante sira hodi dehan, \v 2 “Hau hanoin loos ema barak nee. Sira hamutuk ho Hau loron tolu ona, i sira nia hahaan la iha ona. \v 3 Se Hau haruka sira fila ba sira nia uma ho kabun mamuk deit, sira bele monu iha dalan, tanba sira balu mai husi fatin dook.” \p \v 4 Jesus nia eskolante sira hataan, “Rai nee fuik. Ita atu hetan hahaan husi nebee mak atu foo hahaan ba ema sira nee?!” \p \v 5 Jesus husu ba sira, “Imi iha paun fuan hira?” \p Sira hataan, “Iha hitu.” \p \v 6 Depois Jesus haruka ema lubun boot nee tuur hotu iha rai. Nia foti paun fuan hitu nee hodi foo agradese ba Maromak. Nia silu halo rohan-rohan tiha foo ba Nia eskolante sira, depois sira fahe ba ema lubun boot nee. \v 7 Sira mos iha ikan kiik, uitoan deit. Jesus foo agradese ba Maromak ba ikan nee, i haruka Nia eskolante sira fahe ba ema lubun boot nee. \v 8 Sira hotu haan too bosu, hahaan mos resin. Nia eskolante sira tau hamutuk hahaan restu sira nee iha bote hitu nakonu. \v 9 Ema nebee haan nee maizoumenus rihun haat. Hotu tiha Jesus haruka ema lubun boot nee fila. \v 10 Depois Nia baa sae kedas roo hamutuk ho Nia eskolante sira hodi baa iha rai Dalmanuta. \s1 Ema Farizeu husu Nai Jesus atu hatudu milagre \r (Mateus 16:1-4) \p \v 11 Ema Farizeu balu mai litik Jesus. Sira hakarak koko Nia, nunee sira husu para Nia halo milagre hodi hatudu katak Nia kbiit nee mai duni husi Maromak ka lae.\x + \xo 8:11 \xt Mateus 12:38; Lucas 11:16\x* \p \v 12 Jesus dada iis naruk hodi dehan, “Tanba saa mak imi ema agora nee husu Hau halo milagre hanesan sinal atu imi bele fiar? Hau hatete lo-loos ba imi, Hau sei la halo ba imi.”\x + \xo 8:12 \xt Mateus 12:39; Lucas 11:29\x* \p \v 13 Depois Jesus husik tiha sira. Nia sae fali roo hodi baa iha tasi sorin. \s1 Kuidadu ho ema Farizeu ho Herodes sira nia hahalok \r (Mateus 16:5-12) \p \v 14 Iha tasi klaran, Jesus nia eskolante sira foin hanoin katak sira haluha lori paun, sira so iha deit paun fuan ida iha roo laran. \v 15 Depois Jesus foo hanoin ba sira, “Kuidadu! Hadook aan husi ema Farizeu ho Herodes sira nia fermentu.”\x + \xo 8:15 \xt Lucas 12:1\x* \p \v 16 Nia eskolante sira komesa hatete ba malu dehan, “Karik Nia koalia hanesan nee tanba ita la iha paun.” \p \v 17 Jesus hatene hela saida mak sira koalia. Entaun Nia hatete, “Nusaa mak imi diskuti malu fali kona ba paun? Imi seidauk kompriende ka? Tuir loos imi hatene ona! Nusaa mak imi ulun toos hanesan nee? \v 18 Imi iha matan, maibee imi la haree. Imi iha tilun, maibee imi la rona buat ida. Imi haluha ona ka?\x + \xo 8:18 \xt Jeremias 5:21; Ezequiel 12:2; Marcos 4:12\x* \v 19 Foin dadauk Hau silu paun fuan lima fahe ba ema rihun lima, imi tau hamutuk hahaan restu too bote hira?” \p Sira hataan, “Bote sanulu resin rua.” \p \v 20 Jesus husu tan, “Depois oinsaa ho paun fuan hitu nebee Hau fahe ba ema rihun haat? Imi halibur hamutuk hahaan restu too bote boot hira?” \p Sira hataan, “Bote boot hitu.” \p \v 21 Jesus dehan ba sira, “Nee mos imi la kompriende nafatin ka?” \s1 Nai Jesus kura mane matan delek ida iha Betsaida \p \v 22 Jesus ho Nia eskolante sira baa iha aldeia Betsaida. Too iha nebaa ema balu lori ema matan delek ida ba iha Jesus. Sira husu ba Jesus atu tau liman ba ema nee hodi kura nia. \v 23 Jesus kaer ema matan delek nia liman hodi lori nia sai husi aldeia nee. Nia tafui ba ema nee nia matan, depois tau liman ba nia matan hodi husu, “O haree hetan buat ruma ka lae?” \p \v 24 Ema nee hateke ba-mai, depois dehan, “Hau haree hetan ema, maibee hanesan fali ai huun mak lao ba-mai.” \p \v 25 Depois Jesus tau Nia liman ba ema nee nia matan dala ida tan. Ema nee koko atu haree, derepenti nia matan diak fali, i bele haree buat hotu-hotu ho moos. \v 26 Jesus haruka ema nee fila ba nia uma. Nia dehan, “O bele fila ona, maibee liu husi dalan seluk. La bele tama ba aldeia Betsaida.” \s1 Pedro rekonhese Nai Jesus mak Mesias \r (Mateus 16:13-20; Lucas 9:18-21) \p \v 27 Jesus ho Nia eskolante sira baa iha aldeia sira nebee besik Sezareia Filipi. Iha dalan klaran, Nia husu ba sira, “Tuir ema konta, Hau nee see?” \p \v 28 Sira hataan, “Ema balu dehan, Ita Boot nee João Sarani Nain. Balu tan dehan, profeta Elias. Seluk tan dehan, profeta ida seluk.”\x + \xo 8:28 \xt Marcos 6:14-15; Lucas 9:7-8\x* \p \v 29 Jesus husu tan, “Tuir imi rasik, Hau nee see?” \p Pedro hataan, “Ita Boot nee Mesias, Salvador nebee Maromak promete hori uluk kedas atu haruka mai.”\x + \xo 8:29 \xt João 6:68-69\x* \p \v 30 Jesus bandu sira atu la bele konta sai ba ema ida. \s1 Nai Jesus foo sai katak Nia sei mate i moris fali \r (Mateus 16:21-28; Lucas 9:22-27) \p \v 31 Hotu tiha Jesus foo sai ba Nia eskolante sira katak, Nia, Ema Umanu nia Oan tenki simu terus oi-oin. Nai ulun Judeu sira, nai lulik nia ulun sira ho mestri relijiaun sira sei la simu Nia. Ema sei oho tiha Nia, maibee too iha loron tolu, Nia sei moris fila fali. \v 32 Jesus hatete buat nee mo-moos deit. Rona nunee, Pedro dada Jesus ba sorin hodi siak Nia. \p \v 33 Jesus fila oin hodi hateke ba Nia eskolante sira. I Nia siak Pedro dehan, “Satanás, sees tiha husi Hau nia oin! O nia hanoin nee laos mai husi Maromak, maibee mai husi ema nia hanoin.” \p \v 34 Depois Jesus bolu ema barak nebee halibur iha nebaa atu mai besik hamutuk ho Nia eskolante sira. Nia dehan, “See mak hakarak tuir Hau, nia tenki husik tiha nia hakarak rasik, i tenki prontu simu terus, hanesan ema nebee lori nia krus too mate. I nia tenki tuir Hau nafatin.\x + \xo 8:34 \xt Mateus 10:38; Lucas 9:23, 14:27\x* \v 35 Tanba see mak hakarak salva nia aan, nia sei lakon fali. I see mak lakon nia moris tanba nia tuir Hau hodi foo sai Liafuan Diak, nia sei hetan moris rohan-laek.\x + \xo 8:35 \xt Mateus 10:39; Lucas 17:33; João 12:25\x* \v 36 Se ema ida hetan riku-soin mundu nian hotu-hotu, maibee too ikus la hetan moris rohan-laek karik, nia manaan saida loos? \v 37 La iha buat ida mak nia bele foo hodi troka fali nia klamar. \p \v 38 Ema agora nee mesak aat deit i la foo laran ba Maromak. Se ema ruma moe atu simu Hau i lakohi simu Hau nia liafuan, aban-bainrua Hau, Ema Umanu nia Oan mos sei moe atu rekonhese nia bainhira Hau fila fali mai husi lalehan. Hau sei tuun mai ho Aman Maromak nia kbiit tomak, i Maromak nia anju sira akompanha Hau.” \c 9 \p \v 1 Jesus hatutan tan dehan, “Hau hatete lo-loos ba imi, husi imi sira nee, balu sei moris too haree Maromak ukun ho kbiit boot mak foin sira mate.” \s1 Nai Jesus nakfilak Aan iha foho leten \r (Mateus 17:1-13; Lucas 9:28-36) \p \v 2 Liu tiha loron neen, Jesus lori Pedro, Tiago ho João, sira mes-mesak baa sae ba foho aas ida. Too iha nebaa, Nia eskolante nain tolu nee haree Jesus nakfilak Aan tiha. \v 3 Nia hena mos mutin nabilan tiha. Iha mundu nee, la iha ema ida mak bele halo hena sai mutin nabilan hanesan nee. \v 4 Derepenti sira haree profeta Elias ho Moisés koalia hela ho Jesus. \p \v 5 Haree nunee, Pedro dehan ba Jesus, “Mestri, ita hamutuk iha nee, furak. Diak liu ami halo tenda tolu, ida ba Ita Boot, ida ba Moisés, ho ida ba Elias.” \v 6 Pedro la hatene atu koalia saida tanba sira nain tolu tauk teb-tebes. \p \v 7 Depois kalohan ida mai falun tiha sira. I lian ida sai husi kalohan nee dehan, “Ida nee Hau nia Oan doben. Imi tenki rona Nia!”\x + \xo 9:7 \xt 2 Pedro 1:17-18; Mateus 3:17; Marcos 1:11; Lucas 3:22\x* \p \v 8 Eskolante nain tolu nee hateke ba-mai, sira la haree ema ida, so Jesus deit. \p \v 9 Hotu tiha Jesus ho Nia eskolante sira tuun fali husi foho. Sira lao tuun dadauk, Jesus bandu dehan, “Saida mak ohin imi haree nee, la bele hatete ba ema ida. Bainhira Maromak halo Hau, Ema Umanu nia Oan moris fali husi mate mak foin imi bele foo sai ba ema.” \p \v 10 Buat nebee akontese nee, eskolante sira la foo sai ba ema ida. Maibee sira komesa husu ba malu dehan, “‘Moris fali husi mate’ nee dehan saida?” \p \v 11 Depois sira husu ba Jesus dehan, “Nusaa mak mestri relijiaun sira dehan, Elias tenki mai uluk mak foin Mesias mai?”\x + \xo 9:11 \xt Malakias 4:5; Mateus 11:14\x* \p \v 12 Jesus hataan, “Loos duni, Elias sei mai uluk atu prepara buat hotu-hotu. Maski nunee keta haluha, iha Livru Sagradu mos hakerek dehan, Ema Umanu nia Oan tenki hetan terus barak i ema sei fila kotuk ba Nia. \v 13 Maibee Hau hatete ba imi, Elias mai tiha ona, i ema halo aat nia tuir sira nia hakarak, hanesan saida mak hakerek ona iha Livru Sagradu.” \s1 Nai Jesus duni sai espiritu aat husi labarik ida \r (Mateus 17:14-21; Lucas 9:37-43a) \p \v 14 Depois Jesus ho Nia eskolante nain tolu nee fila fali ba iha eskolante sira seluk. Too iha nebaa, sira haree ema barak haleu eskolante sira, i mestri relijiaun sira diskuti malu hela ho sira. \v 15 Bainhira ema barak nee haree Jesus, sira admira, i sira halai kedas atu baa simu Nia. \p \v 16 Jesus husu sira, “Imi diskuti malu kona ba saida?” \p \v 17 Husi ema barak nee iha mane ida hataan, “Mestri, hau mai lori hau nia oan mane atu hasoru Ita Boot, tanba espiritu aat iha nia laran halo nia la bele koalia. \v 18 Kuandu espiritu aat nee ataka ona nia, espiritu nee riba nia ba rai. Labarik nee nia kabeen mutin sai, nia ruun nehan, i nia isin toos tiha. Hau husu tiha ona Ita Boot nia eskolante sira atu duni sai espiritu aat nee, maibee sira la bele.” \p \v 19 Jesus siak sira dehan, “Imi ema nebee la fiar ba Maromak. Hau tenki hela ho imi too bainhira tan? Hau tenki pasiensia ho imi too iha nebee?! Lori labarik nee mai.” \p \v 20 Nunee sira lori labarik nee ba Jesus. Maibee espiritu aat nee foin hetan Jesus, nia riba kedas labarik nee ba rai too labarik nee duir ba duir mai, i kabeen mutin mos sai husi ibun. \p \v 21 Jesus husu ba labarik nia aman, “Hori bainhira mak ita boot nia oan hetan moras hanesan nee?” \p Nia aman hataan, “Komesa nia sei kiik. \v 22 Dala barak espiritu aat nee soe nia ba iha ahi laran, ka halo nia mout iha bee laran, tanba hakarak atu oho nia. Maibee se Ita Boot bele halo buat ruma ba nia, entaun hanoin ami i tulun ami ba!” \p \v 23 Jesus hataan, “Nusaa mak o dehan, ‘se Ita Boot bele’? See mak fiar, buat hotu bele deit.” \p \v 24 Labarik nia aman hataan kedas ho lian makaas, “Hau fiar! Tulun hau atu hametin hau nia fiar nebee fraku nee.” \p \v 25 Jesus haree ema barak liu tan halai ba iha fatin nee. Nunee Nia foo orden ba espiritu aat nee dehan, “Espiritu nebee halo labarik nee tilun diuk ho la bele koalia, Hau haruka o sai ona husi labarik nee! I la bele tama tan iha nia!” \p \v 26 Rona nunee, espiritu aat hakilar makaas i doko labarik nee makaas loos, depois sai tiha husi nia. Labarik nee haree ba hanesan ema mate. Nunee ema barak dehan, “Nia mate tiha ona!” \p \v 27 Maibee Jesus kaer labarik nia liman hodi ajuda nia hamriik. I labarik nee hamriik kedas. \p \v 28 Depois Jesus ho Nia eskolante sira tama fali iha uma ida, Nia eskolante sira husu Nia mes-mesak, “Nusaa mak ami ohin la bele duni sai espiritu aat nee?” \p \v 29 Jesus hataan, “Atu duni sai espiritu aat hanesan ida ohin nee, imi tenki halo orasaun [ho jejun].\f + \fr 9:29 \ft Kopia evanjelhu Marcos nian husi tempu antigu barak. Liafuan “ho jejun” nee tama iha kopia barak, maibee iha kopia balu la tama.\f* Se lae, la bele.” \s1 Nai Jesus koalia tan kona ba Nia mate \r (Mateus 17:22-23; Lucas 9:43b-45) \p \v 30 Hotu tiha Jesus ho Nia eskolante sira husik tiha fatin nee hodi lao liu husi provinsia Galileia. Jesus lakohi atu ema seluk hatene Nia iha nebee, \v 31 tanba Nia atu hanorin deit Nia eskolante sira. Nia hatete ba sira, “Aban-bainrua ema sei faan Hau, Ema Umanu nia Oan ba ema aat. Sira sei oho Hau, depois iha loron tolu Maromak sei halo Hau moris fali.” \v 32 Maibee Nia eskolante sira la kompriende, i sira mos tauk atu husu ba Nia. \s1 See mak boot liu? \r (Mateus 18:1-5; Lucas 9:46-48) \p \v 33 Jesus ho Nia eskolante sira too iha sidade Kafarnaum. Sira tama iha uma ida, depois Jesus husu ba Nia eskolante sira dehan, “Ohin ita iha dalan, imi diskuti malu kona ba saida?” \v 34 Maibee Nia eskolante sira nonook deit, tanba ohin iha dalan sira diskuti malu kona ba ida nebee mak boot liu.\x + \xo 9:34 \xt Lucas 22:24\x* \p \v 35 Jesus tuur, depois bolu Nia eskolante sanulu resin rua nee hamutuk hodi hanorin dehan, “See mak hakarak sai ema boot liu, nia tenki haraik aan sai ema ida nebee kiik liu hodi serbi nia maluk sira seluk hanesan atan.”\x + \xo 9:35 \xt Mateus 20:26-27, 23:11; Marcos 10:43-44; Lucas 22:26\x* \p \v 36 Depois Jesus lori labarik ida mai hamriik iha eskolante sira nia klaran, i Nia hakuak labarik nee hodi dehan ba sira, \v 37 “See mak simu labarik ida hanesan nee hodi Hau nia naran, nia simu Hau. I see mak simu Hau, nia laos simu Hau deit, maibee nia simu mos Ida nebee haruka Hau mai.”\x + \xo 9:37 \xt Mateus 10:40; Lucas 10:16; João 13:20\x* \s1 Ema nebee la kontra ita, nia hamutuk ho ita \r (Lucas 9:49-50) \p \v 38 João foo hatene ba Jesus dehan, “Mestri, ami haree ema ida duni sai diabu hodi Ita Boot nia naran. Ami bandu nia, tanba nia laos ita nia ema.” \p \v 39 Maibee Jesus hataan, “La bele bandu! Tanba la iha ema ida mak halo milagre hodi Hau nia naran depois iha tempu badak nia laran nia hatete aat fali Hau. \v 40 Ema nebee la kontra ita, nia hamutuk ho ita.\x + \xo 9:40 \xt Mateus 12:30; Lucas 11:23\x* \v 41 Hau dehan lo-loos ba imi, see mak foo tulun ba imi tanba imi lori Mesias nia naran, maski nia foo bee kopu ida deit mos, Maromak la haluha nia kolen.”\x + \xo 9:41 \xt Mateus 10:42\x* \s1 Keta halimar ho sala \r (Mateus 18:6-9; Lucas 17:1-2) \p \v 42 Jesus hatutan tan dehan, “See mak halo labarik kiik ida monu ba sala too la fiar mai Hau, ema nee sei simu kastigu todan. Ba nia, diak liu ema kesi fatuk boot ida iha nia kakorok depois soe nia tama ba tasi laran! Tanba kastigu nebee nia sei simu todan liu fali ida nee. \p \v 43 Se o nia liman halo o monu ba sala karik, tesi tiha. Diak liu o tama iha lalehan ho liman sorin deit duke o tama ba iha infernu ho liman kompletu.\x + \xo 9:43 \xt Mateus 5:30\x* \v 44 [Iha nebaa ular nunka mate, i ahi lakan hela deit.]\f + \fr 9:44 \ft Kopia evanjelhu Marcos nian husi tempu antigu barak. Kopia balu hakerek versikulu 44 nee, maibee kopia nebee antigu liu lae.\f* \v 45 Se o nia ain halo o monu ba sala karik, tesi tiha. Diak liu o tama iha lalehan ho ain sorin deit duke o tama ba iha infernu ho ain kompletu. \v 46 [Iha nebaa ular nunka mate, i ahi lakan hela deit.]\f + \fr 9:46 \ft Kopia evanjelhu Marcos nian husi tempu antigu barak. Kopia balu hakerek versikulu 46 nee, maibee kopia nebee antigu liu lae.\f* \v 47 Se o nia matan halo o monu ba sala karik, sukit sai tiha o nia matan nee. Diak liu o tama ba iha Maromak nia reinu ho matan sorin deit duke o tama ba iha infernu ho matan kompletu.\x + \xo 9:47 \xt Mateus 5:29\x* \v 48 Iha nebaa, ‘ular nunka mate, i ahi lakan hela deit.’\x + \xo 9:48 \xt Isaias 66:24\x* \p \v 49 Ema hotu-hotu sei liu husi ahi para sai meer tiha.\f + \fr 9:49 \ft Kopia evanjelhu Marcos nian husi tempu antigu barak. Kopia balu hakerek tan, “I sakrifisiu tunu hotu-hotu sei tau masin para sai meer.” Tuir matenek nain balu kona ba Biblia, ida nee koalia kona ba terus nebee koko ita.\f* \p \v 50 Masin nee buat diak ida. Maibee se masin nee sai miis tiha ona karik, ita la bele halo meer fila fali. Imi mos tenki sai meer hanesan masin hodi moris dame malu.”\x + \xo 9:50 \xt Mateus 5:13; Lucas 14:34-35\x* \c 10 \s1 Farizeu sira husu kona ba feen-laen soe malu \r (Mateus 19:1-12; Lucas 16:18) \p \v 1 Jesus sai husi fatin nee hodi baa iha provinsia Judeia ho fat-fatin iha mota Jordaun nia sorin ba. Iha nebaa mos ema barak mai haleu Nia, i Jesus hanorin sira hanesan baibain. \p \v 2 Depois ema balu husi grupu Farizeu mai koko atu hamonu Nia. Sira husu, “Tuir Moisés nia lei, laen soe nia feen, bele ka lae?” \p \v 3 Jesus hataan, “Moisés nia lei hatete saida?” \p \v 4 Sira hataan, “Moisés foo lisensa dehan, laen bele soe nia feen, naran katak nia foo surat deklarasaun soe malu nian.”\x + \xo 10:4 \xt Deuteronómiu (Ulangan) 24:1-4; Mateus 5:31\x* \p \v 5 Jesus hataan, “Moisés hakerek lei nee tanba imi nia ulun toos. \v 6 Maibee fo-foun Maromak halo lalehan ho rai, Maromak ‘halo sira mane ho feto.’\x + \xo 10:6 \xt Jénesis (Kejadian) 1:27, 5:2\x* \q1 \v 7 ‘Tanba nee, mane sei husik nia inan-aman \q2 hodi baa moris neon ida laran ida ho nia feen, \q3 \v 8 i sira nain rua sai ona ida.’ \p Entaun sira laos ona ema nain rua, maibee sai ona ida.\x + \xo 10:8 \xt Jénesis (Kejadian) 2:24\x* \v 9 Nee duni se Maromak tau feto ho mane hamutuk sai feen-laen ona, ema keta fahe fali.” \p \v 10 Hotu tiha Jesus ho Nia eskolante sira tama fali ba iha uma, depois eskolante sira husu kona ba Nia liafuan ohin nee. \p \v 11 Jesus hataan ba sira dehan, “Se mane soe nia feen hodi hola fali feto seluk, mane nee halo sala seksual hasoru nia feen. \v 12 I feto mos hanesan. Se nia soe tiha nia laen hodi hola fali mane seluk, nia mos halo sala seksual.”\x + \xo 10:12 \xt Mateus 5:32; 1 Korintu 7:10-11\x* \s1 Nai Jesus foo bensaun ba labarik \r (Mateus 19:13-15; Lucas 18:15-17) \p \v 13 Iha loron ida, ema balu mai lori labarik ba Jesus atu Nia tau liman ba sira hodi foo bensaun ba sira. Maibee Jesus nia eskolante sira bandu. \p \v 14 Haree nunee, Jesus siak Nia eskolante sira dehan, “Husik labarik sira nee mai iha Hau, la bele bandu. Tanba ema hanesan labarik sira nee mak sai Maromak nia reinu. \v 15 Hau hatete lo-loos ba imi, see mak atu sai Maromak nia reinu, nia tenki laran metin ba Maromak hanesan labarik sira nee. Se lae, la bele.”\x + \xo 10:15 \xt Mateus 18:3\x* \v 16 Jesus hakuak labarik sira nee, i tau liman ba labarik ida-idak nia ulun hodi foo bensaun ba sira. \s1 Ema riku nebee hakarak tama lalehan \r (Mateus 19:16-30; Lucas 18:18-30) \p \v 17 Jesus foin sai husi fatin nee, ema riku ida halai mai hasoru Jesus. Nia hakruuk iha Jesus nia oin hodi husu, “Mestri nebee diak, hau tenki halo saida para hau bele hetan moris rohan-laek?” \p \v 18 Jesus hataan, “Tanba saa mak ita dehan, Hau ema diak? La iha ema ida mak diak, so Maromak deit. \v 19 Ita hatene ona, Nai Maromak nia ukun fuan nebee dehan, \q2 ‘La bele oho ema. \q2 La bele halo sala ho ema nia feen ka laen. \q2 La bele naok. \q2 La bele foo testemunhu falsu. \q2 La bele han-matak ema nia sasaan. \q2 I respeita o nia inan-aman.’ ”\x + \xo 10:19 \xt Ézodu (Keluaran) 20:12-16; Deuteronómiu (Ulangan) 5:16-20\x* \p \v 20 Ema nee hataan, “Mestri, komesa hau sei kiik, ukun fuan sira nee hau halo tuir hotu ona.” \p \v 21 Jesus hateke ba nia ho domin hodi dehan, “Maibee ita sei falta buat ida. Agora baa faan tiha ita nia riku-soin hotu, i osan nee foo ba ema kiak. Nunee mak ita sei hetan fali riku-soin iha lalehan. Fahe hotu tiha, mai tuir Hau.” \p \v 22 Rona nunee, ema nee hatudu nia oin tristi, i nia fila ho laran susar tanba nia riku teb-tebes. \p \v 23 Depois Jesus haree ba-mai, i hatete ba Nia eskolante sira, “Ema riku susar teb-tebes atu sai Maromak nia reinu.” \p \v 24 Rona tiha liafuan nee, Jesus nia eskolante sira hakfodak. Maibee Jesus hatete dala ida tan, “Oan sira, susar teb-tebes atu sai Maromak nia reinu. \v 25 Kuda kamelu tama liu husi daun kuak susar teb-tebes. Maibee susar liu tan, ema riku ida atu sai Maromak nia reinu hodi hakruuk ba Nia nudar Liurai.” \p \v 26 Jesus nia eskolante sira admira teb-tebes hodi husu, “Se nunee, see loos mak sei hetan salvasaun?” \p \v 27 Jesus hateke ba sira hodi dehan, “Ba ema, la bele duni. Maibee ba Maromak buat hotu-hotu bele. La iha buat ida mak la bele.” \p \v 28 Pedro dehan, “Ami husik tiha ona buat hotu-hotu hodi tuir Ita Boot.” \p \v 29 Jesus hataan, “Hau hatete lo-loos ba imi, Maromak sei foo bensaun ba see-see deit mak husik ona nia uma, nia maun-alin, nia inan-aman, nia oan sira ka nia toos tanba nia tuir Hau i foo sai Liafuan Diak. \v 30 Uma, maun-alin, inan, oan ho rai nebee nia husik ona nee, nia sei simu tan dala atus ida iha mundu nee. Nia mos sei hetan terus tanba nia tuir Hau. I bainhira nia husik ona mundu nee, nia sei hetan moris rohan-laek. \v 31 Maibee ema barak nebee agora boot sei sai kiik. I ema barak nebee agora kiik sei sai boot.”\f + \fr 10:31 \ft Lian Gregu hakerek dehan, “Ema barak nebee agora primeiru, sei sai fali ikus. I ema nebee agora ikus, sei sai fali primeiru.” Iha sira nia lian, “ema primeiru” signifika “ema boot”. I “ema ikus” dehan “ema kiik”. Haree mos Mateus 20:16; Lucas 13:30.\f* \s1 Nai Jesus koalia ba dala tolu kona ba Nia mate \r (Mateus 20:17-19; Lucas 18:31-34) \p \v 32 Jesus ho Nia eskolante sira lao dadauk sae ba iha Jerusalém. Jesus lao uluk. Nia eskolante sira admira, i ema barak nebee mak lao husi kotuk tauk. Dala ida tan Jesus halibur Nia eskolante nain sanulu resin rua mesak deit hodi foo sai ba sira saida mak atu akontese ba Nia. \v 33 Nia hatete, “Rona mai! Ita lao dadauk ba Jerusalém. Too iha nebaa, ema sei entrega Hau, Ema Umanu nia Oan ba iha nai lulik nia ulun sira ho mestri relijiaun sira. Ema sira nee sei tesi Hau nia lia katak, Hau tenki hetan kastigu mate. Sira sei entrega Hau ba iha ema nebee la fiar Maromak. \v 34 Depois ema sira nee sei hamoe Hau, tafui kabeen mai Hau, baku Hau ho sikoti, i oho Hau. Maibee iha loron tolu Hau sei moris fali.” \s1 Tiago ho João husu atu sai ema boot \r (Mateus 20:20-28) \p \v 35 Hotu tiha Zebedeu nia oan Tiago ho João baa husu Jesus, “Mestri, ami hakarak Ita Boot halo tuir buat nebee mak ami atu husu nee.” \p \v 36 Jesus husu fali, “Imi hakarak Hau halo saida ba imi?” \p \v 37 Sira hataan, “Ami husu atu aban-bainrua Ita Boot tuur iha naroman lalehan nian, ami nain rua nee, ida tuur iha Ita Boot nia sorin loos, ida seluk tuur iha Ita Boot nia sorin karuk.” \p \v 38 Maibee Jesus hatete ba sira dehan, “Imi la kompriende saida mak imi husu. La kleur tan Hau sei simu susar ho terus todan. Imi mos prontu simu susar ho terus nee ka lae?”\f + \fr 10:38 \ft Tradusaun literal dehan, “Imi bele hemu husi kopu nebee Hau hemu ka? Imi bele simu batizmu nebee Hau simu ka?” Iha Biblia, “hemu husi kopu” dala barak signifika hetan terus. Batizmu iha nee mos signifika tama liu husi susar laran, hanesan ema nebee simu batizmu tama liu husi bee laran.\f* \x + \xo 10:38 \xt Lucas 12:50\x* \p \v 39 Sira hataan, “Ami prontu.” \p Jesus hatete ba sira, “Loos duni, imi sei simu duni susar ho terus hanesan Hau. \v 40 Maibee Hau la iha direitu atu hili see mak atu tuur iha Hau nia sorin loos ho sorin karuk. Kona ba ida nee, Maromak desidi tiha ona.” \p \v 41 Bainhira eskolante nain sanulu rona buat nebee mak Tiago ho João husu, sira hirus maun-alin nain rua nee. \v 42 Entaun Jesus bolu sira hamutuk hodi dehan, “Imi hatene katak, iha nasaun sel-seluk, ema sira nebee hanaran nai ulun, sira manda ema tuun-sae, i ukun nain sira hanehan sira nia povu. \v 43 Maibee imi la bele halo hanesan nee. Husi imi sira nee, see mak hakarak sai boot, nia tenki haraik aan hodi serbi nia maluk sira seluk.\x + \xo 10:43 \xt Lucas 22:25-26\x* \v 44 See mak hakarak sai ema boot liu, nia tenki sai atan ba ema hotu-hotu hodi serbi sira.\x + \xo 10:44 \xt Mateus 23:11; Marcos 9:35; Lucas 22:26\x* \v 45 Hau, Ema Umanu nia Oan mos mai iha mundu nee laos atu ema serbi Hau. Maibee Hau mai atu serbi ema seluk i foo Aan ba mate atu ema barak hetan liberdade.” \s1 Nai Jesus kura ema matan delek ida \r (Mateus 20:29-34; Lucas 18:35-43) \p \v 46 Depois Jesus ho Nia eskolante sira too iha sidade Jerikó. Bainhira sira lao sai fali husi sidade nee, ema barak mos tuir. Iha ema matan delek ida tuur hela iha dalan ninin hodi husu ezmola. Nia naran Bartimeu, nee katak “Timeu nia oan”. \v 47 Bainhira nia rona dehan, ema ida liu nee Jesus husi Nazaré, nia komesa bolu ho lian makaas dehan, “Jesus, liurai David nia Jerasaun, hanoin hau ba!” \p \v 48 Ema barak siak nia hodi haruka nia nonook. Maibee nia bolu makaas liu tan dehan, “Liurai David nia Jerasaun, hanoin hau ba!” \p \v 49 Jesus mos para tiha hodi dehan, “Bolu nia mai!” Entaun sira bolu ema matan delek nee dehan, “Keta tauk! Hamriik ba! Mestri bolu o.” \p \v 50 Rona nunee, Bartimeu soe tiha nia hena, hamriik kedas i baa hasoru Jesus. \p \v 51 Jesus husu, “O hakarak Hau halo saida ba o?” \p Ema matan delek nee hataan, “Mestri, hau hakarak haree.” \p \v 52 Jesus hatete, “O hetan kura tanba o fiar mai Hau. O bele baa ona.” Ema nee nia matan diak kedas. I nia lao tuir Jesus. \c 11 \s1 Ema barak haklalak simu Nai Jesus tama iha Jerusalém \r (Mateus 21:1-11; Lucas 19:28-40; João 12:12-19) \p \v 1 Bainhira Jesus ho Nia eskolante sira besik ona sidade Jerusalém, sira too iha aldeia Betfagé ho Betánia iha foho Oliveira nia lolon, Nia haruka Nia eskolante nain rua baa uluk. \v 2 Nia dehan ba sira, “Imi baa iha aldeia nebaa. Bainhira imi tama, imi haree kedas kuda buru oan ida kesi hela, ema ida seidauk sae. Kore tiha dada mai. \v 3 Se ema ruma husu karik, ‘Nusaa mak imi halo buat nee?’, hatete ba nia, ‘Nai mak presiza.’ Ema nee sei haruka imi dada kedas kuda buru nee.” \p \v 4 Entaun sira nain rua mos baa. Sira hetan kuda buru oan nee kesi hela iha uma oin, iha dalan ibun. Bainhira sira kore dadauk kuda nia talin, \v 5 ema balu nebee hamriik hela iha nebaa husu, “Imi halo saida iha nee? Nusaa mak imi kore fali kuda buru nee?” \p \v 6 Sira hataan tuir buat nebee Jesus hatete ona ba sira, depois ema sira nee husik sira lori kuda buru nee. \v 7 I sira dada kuda buru nee lori ba Jesus. Too iha nebaa, sira hasai sira nia hena tau ba iha kuda nia kotuk, depois Jesus sae. \p \v 8 Ema barak hasai sira nia hena hodi nahe tu-tuir dalan. Iha mos ema balu taa ramus tahan iha toos hodi nahe tuir dalan. \v 9 Ema balu lao uluk iha Jesus nia oin, iha balu lao husi kotuk. Sira hotu haklalak hahii Maromak dehan, \q1 “Hosana! \q2 Maromak foo bensaun ba Ida nebee mak mai lori Nai Maromak nia naran.\x + \xo 11:9 \xt Salmus (Mazmur) 118:26\x* \q2 \v 10 Maromak foo bensaun ba liurai David nia Jerasaun nebee mai atu ukun. \q1 Hosana, \q2 hahii Nia iha fatin aas liu!” \p \v 11 Jesus tama iha Jerusalém, Nia baa iha uma kreda boot hodi haree buat hotu iha nebaa. Tanba rai atu kalan ona, Nia ho Nia eskolante sanulu resin rua fila fali ba iha Betánia. \s1 Nai Jesus foo malisan ba ai huun nebee la foo fuan \r (Mateus 21:18-19) \p \v 12 Aban fali Jesus ho Nia eskolante sira sai husi Betánia. Iha dalan Jesus hamlaha. \v 13 Husi dook Nia haree tiha ona ai figeira huun, nia tahan buras. Nunee Nia baa atu haree ai nee nia fuan iha ka lae. Maibee bainhira too iha ai huun, Nia haree ai fuan ida mos la iha, so tahan deit, tanba laos tempu atu foo fuan. \v 14 Jesus hatete ba ai huun nee dehan, “Hahuu agora la iha ema ida mak haan tan o nia fuan.” Nia eskolante sira rona hela liafuan nee. \s1 Nai Jesus duni sai kontratu nain sira husi uma kreda boot \r (Mateus 21:12-17; Lucas 19:45-48; João 2:13-22) \p \v 15 Depois Jesus ho Nia eskolante sira too iha Jerusalém. Jesus tama iha area uma kreda boot, i duni sai ema sira nebee mak halo kontratu iha fatin nee. Nia baku fila tiha meza nebee mak ema uza hodi troka osan, banku nebee mak ema tuur hodi faan manu pombu mos Nia baku fila hotu. \v 16 Nia mos bandu ema atu la bele lori sasaan liu husi area uma kreda boot. \v 17 Depois Jesus hanorin ema sira iha nebaa dehan, “Iha Maromak nia liafuan hakerek tiha ona dehan, ‘Hau nia uma nee fatin ba ema husi nasaun hotu-hotu atu halo orasaun.’ Maibee imi halo fali hanesan ema naok-teen sira nia subar fatin.”\x + \xo 11:17 \xt Isaias 56:7; Jeremias 7:11\x* \p \v 18 Nai lulik nia ulun sira ho mestri relijiaun sira rona saida mak akontese nee. Entaun sira komesa buka dalan atu oho Jesus. Sira tauk Jesus tanba Nia hanorin halo ema barak admira. \p \v 19 Rai besik kalan ona, Jesus ho Nia eskolante sira sai fali husi sidade. \s1 Lisaun husi ai figeira \r (Mateus 21:20-22) \p \v 20 Aban dadeer-saan, Jesus ho Nia eskolante sira liu husi fatin horiseik, sira haree ai figeira nee mate tiha ona, too nia abut maran hotu. \v 21 Pedro hanoin fali Jesus nia liafuan nebee natoon Nia hatete ba ai figeira nee, entaun Pedro dehan ba Jesus, “Mestri, haree ba! Ai figeira huun nebee Ita Boot foo malisan nee mate tiha ona.” \p \v 22 Jesus hataan, “Fiar ba Maromak! \v 23 Hau hatete lo-loos ba imi, see deit mak haruka foho ida nee muda ba iha tasi laran, foho nee sei muda duni. Naran katak nia laran metin ba buat nebee nia husu, i la duvida.\x + \xo 11:23 \xt Mateus 17:20; 1 Korintu 13:2\x* \v 24 Nee duni Hau hatete ba imi, bainhira imi husu saida deit liu husi orasaun, imi tenki fiar katak imi sei simu. Se imi fiar nunee mak imi sei hetan duni. \v 25 Se imi halo orasaun i hanoin hetan ema ruma halo sala hasoru imi, perdua nia sala ba, atu nunee imi nia Aman iha lalehan mos perdua imi nia sala. \v 26 [Maibee se imi la perdua ema, imi nia Aman iha lalehan mos sei la perdua imi nia sala.”]\f + \fr 11:26 \ft Kopia evanjelhu Marcos nian husi tempu antigu barak. Versikulu 26 nee tama iha kopia nee balu, maibee iha kopia nebee antigu liu la tama.\f* \x + \xo 11:26 \xt Mateus 6:14-15\x* \s1 Nai ulun husu see mak foo direitu ba Nai Jesus \r (Mateus 21:23-27; Lucas 20:1-8) \p \v 27 Jesus ho Nia eskolante sira tama fali iha Jerusalém. Jesus lao hela iha area uma kreda boot, nai lulik nia ulun sira, mestri relijiaun sira ho katuas lia nain sira mai hasoru Nia. \v 28 Sira husu dehan, “O iha direitu saida para halo buat sira nee? See mak foo direitu nee ba O?” \p \v 29 Jesus hataan, “Hau mos atu husu buat ida. Hataan mai took. Depois mak Hau foo hatene imi, see mak foo direitu mai Hau hodi halo buat sira nee. \v 30 Foo hatene took Hau: See mak foo direitu ba João Sarani Nain hodi foo sarani ema? Maromak mak foo ka, ema mak foo?” \p \v 31 Sira diskuti malu dehan, “Ita susar ona. Se ita hataan, ‘Maromak mak foo direitu ba nia,’ Jesus sei husu fali ita dehan, ‘Entaun, nusaa mak imi la fiar ba nia?’ \v 32 Maibee ita mos la bele dehan, ‘Ema mak foo direitu.’ ” Sira dehan nunee tanba sira tauk povu, tanba povu sira hanoin dehan, João nee Maromak nia profeta ida duni. \p \v 33 Nunee sira hataan dehan, “Ami la hatene.” \p Jesus dehan ba sira, “Se nunee, Hau mos la hatete ba imi, see mak foo direitu mai Hau hodi halo buat sira nee.” \c 12 \s1 Komparasaun kona ba ema nebee aluga toos uvas \r (Mateus 21:33-46; Lucas 20:9-19) \p \v 1 Jesus koalia nafatin ho nai lulik nia ulun sira, mestri relijiaun sira, ho katuas lia nain sira. Nia halo komparasaun nunee: “Iha toos nain ida kuda uvas iha nia toos ida tomak. Nia halo lutu haleu tiha toos nee, i kee rai kuak halo tanki ida atu hasai uvas been. Nia mos harii fatin aas ida ba seguransa sira atu hein toos nee. Hotu tiha, nia foo ba ema aluga, depois nia baa hela iha rai liur.\x + \xo 12:1 \xt Isaias 5:1-2\x* \p \v 2 Too tempu kuu uvas, toos nain haruka nia baa simu ninia parte husi ema nebee mak aluga toos. \v 3 Maibee sira kaer nia, baku nia, i duni nia fila ho liman mamuk. \v 4 Depois toos nain haruka tan nia atan ida baa. Maibee sira baku kanek nia ulun, i tarata nia. \v 5 Toos nain haruka tan atan ida seluk, maibee ida nee sira oho tiha. Toos nain haruka nafatin nia atan sel-seluk, balu sira baku i balu sira oho. \p \v 6 Too ikus la iha tan ema ida mak nia bele haruka baa foti nia parte, hela deit nia oan mane nebee nia hadomi. Entaun nia haruka nia oan nee baa. Nia hanoin dehan, ‘Sira sei respeita hau nia oan.’ \p \v 7 Maibee bainhira toos nain nia oan too iha nebaa, ema aluga toos nee dehan ba malu, ‘Nia mak sei hetan nia aman nia riku-soin tomak. Diak liu ita oho tiha nia, atu toos nee sai ita nian fali.’ \v 8 Nunee sira kaer nia, oho nia, depois rasta nia mate isin sai husi toos laran.” \p \v 9 Konta hotu tiha, Jesus husu ba nai ulun relijiaun sira dehan, “Agora, toos nain sei halo saida? Nia sei baa oho tiha sira hotu, depois foo fali toos nee ba ema seluk aluga. \v 10 Iha Livru Sagradu kompara Mesias hanesan fatuk ida. Imi nunka lee ka? Iha nebaa dehan, \q1 ‘Iha fatuk ida nebee badaen fatuk sira lakohi uza, \q2 maibee agora fatuk nee mak sai fali fatuk nebee prinsipal. \q1 \v 11 Nai Maromak rasik mak hili fatuk nee, \q2 ita haree ba furak teb-tebes.’ ”\x + \xo 12:11 \xt Salmus (Mazmur) 118:22-23\x* \p \v 12 Nai ulun relijiaun sira rona komparasaun nee, sira hatene katak Jesus konta istoria nee hodi hatudu sira nia sala. Nunee sira buka dalan atu kaer Nia, maibee sira tauk ema lubun boot nee, entaun sira husik Nia sai husi fatin nee. \s1 Pergunta kona ba selu impostu \r (Mateus 22:15-22; Lucas 20:20-26) \p \v 13 Hotu tiha nai ulun relijiaun sira haruka ema Farizeu balu ho partidu Herodes nia membru balu baa hasoru Jesus hodi husu pergunta oi-oin ho intensaun atu hamonu Nia. \v 14 Too iha Jesus, sira husu, “Mestri, ami hatene katak Ita Boot ema nebee mak moris loos. Ita Boot la preokupa ema seluk nia hanoin, tanba Ita Boot la fihir ema. Ita Boot sempre hanorin ho loos kona ba Maromak nia hakarak. Ami nia pergunta mak nee: Tuir ita nia lei relijiaun, ita selu impostu ba liurai boot César, nee loos ka la loos? Ita tenki selu ka lae?” \p \v 15 Maibee Jesus hatene katak sira koalia oin ida hahalok oin seluk, nunee Nia dehan ba sira, “Nusaa mak imi hakarak hamonu Hau? Lori took osan mutin ida mai Hau haree.” \p \v 16 Sira lori osan mutin ida foo ba Jesus, i Nia husu ba sira, “See nia oin mak iha osan nee? I see nia naran?” \p Sira hataan, “Liurai boot César nian.” \p \v 17 Jesus hatete ba sira, “Entaun foo ba estadu buat nebee mak estadu nian, i foo ba Maromak buat nebee mak Maromak nian.” \p Rona nunee, sira admira. \s1 Nai Jesus hanorin kona ba ema mate moris fila fali \r (Mateus 22:23-33; Lucas 20:27-40) \p \v 18 Depois ema husi grupu Saduseu mos mai koko Jesus. Ema Saduseu sira hanorin dehan, ema mate sei la moris fali. Entaun sira husu ba Jesus,\x + \xo 12:18 \xt Apostolu sira nia Istoria 23:8\x* \v 19 “Mestri, Moisés hakerek lei ida rai hela mai ita dehan nunee: Se mane ida mate husik hela nia kaben, maibee la iha oan, mane nia alin tenki kaben fali ho feto faluk nee, para bele foo jerasaun ba nia maun.\x + \xo 12:19 \xt Deuteronómiu (Ulangan) 25:5\x* \v 20 Entaun, hanesan nee: Uluk iha maun-alin nain hitu. Maun boot kaben, depois nia mate, la iha oan. \v 21 Entaun nia alin ida tuir nia nee, kaben fali ho feto faluk nee. La kleur nia mos mate, la iha oan. Nunee mos ho nia alin tuir mai. Nia kaben ho feto faluk nee, maibee nia mate, la iha oan. \v 22 Nunee nafatin too nain hitu nee mate hotu, la iha oan. Ikus liu feto nee mos mate. \v 23 Agora ami husu nunee: Feto nee kaben ho mane nain hitu. Aban-bainrua Maromak halo moris fali ema mate, feto nee nia kaben mak ida nebee loos?” \p \v 24 Jesus hataan dehan, “Imi nia hanoin nee sala liu! Tanba imi la hatene saida mak hakerek iha Livru Sagradu, i la kompriende Maromak nia kbiit. \v 25 Bainhira ema mate moris fila fali, sira la kaben tan ona. Maibee sira hanesan anju sira iha lalehan. \v 26 Agora, kona ba ema mate moris fali, imi nunka lee Moisés nia livru nebee hakerek kona ba ahi lakan iha ai huun kiikoan ida ka? Iha momentu nebaa Maromak foo hatene ba Moisés dehan, ‘Hau mak o nia bei-ala Abraão nia Maromak, Isac nia Maromak ho Jacó nia Maromak, sira hotu adora nafatin Hau too agora.’\x + \xo 12:26 \xt Ézodu (Keluaran) 3:6\x* \v 27 Nee hatudu katak ema mate sei moris fali. Tanba so ema moris deit mak bele adora Maromak, ema mate lae. Imi nia hanoin sala duni.” \s1 Ukun fuan nebee mak importante liu \r (Mateus 22:34-40; Lucas 10:25-28) \p \v 28 Iha mestri relijiaun ida mai rona Jesus diskuti malu ho ema Saduseu sira. Mestri relijiaun nee haree katak Jesus hataan sira nia pergunta ho diak, entaun nia husu ba Jesus, “Husi ukun fuan hotu-hotu, ida nebee mak importante liu?” \p \v 29 Jesus hataan, “Ukun fuan ida importante liu mak nee: ‘Rona mai Israel oan sira! Maromak, ita nia Nai, Nia mesak ida deit. \v 30 O tenki hadomi Maromak, o nia Nai, ho o nia aan tomak, ho laran tomak, ho neon tomak, ho forsa tomak.’\x + \xo 12:30 \xt Deuteronómiu (Ulangan) 6:4-5\x* \v 31 Ukun fuan ida segundu mak nee: ‘O tenki hadomi o nia maluk hanesan o hadomi o nia aan rasik.’ La iha tan ukun fuan seluk mak importante liu ukun fuan rua nee.”\x + \xo 12:31 \xt Levítiku (Imamat) 19:18\x* \p \v 32 Mestri relijiaun nee hataan fali, “Mestri, Ita Boot nia resposta nee diak! Ita Boot dehan nee loos duni. Maromak mesak ida deit, la iha tan Maromak seluk.\x + \xo 12:32 \xt Deuteronómiu (Ulangan) 4:35\x* \v 33 Ita tenki hadomi Maromak ho laran tomak, ho hanoin tomak, ho forsa tomak. I ita mos tenki hadomi ita nia maluk hanesan ita hadomi ita nia aan rasik. Buat rua nee importante liu fali sakrifisiu tunu ho mos sakrifisiu sel-seluk.”\x + \xo 12:33 \xt Oseias (Hosea) 6:6\x* \p \v 34 Jesus haree mestri relijiaun nee hataan ho matenek. Nunee Nia dehan, “Ita boot besik atu sai Maromak nia reinu.” \p Hotu tiha la iha ema ida brani husu tan pergunta ba Jesus.\x + \xo 12:34 \xt Lucas 10:25-28\x* \s1 Mesias, Salvador nebee atu mai nee see? \r (Mateus 22:41-46; Lucas 20:41-44) \p \v 35 Jesus hanorin hela ema barak iha area uma kreda boot, Nia dehan, “Nusaa mak mestri relijiaun sira dehan, Mesias liurai David nia Jerasaun? \v 36 Afinal Espiritu Santu foo hanoin ba David atu foo sai dehan, \q1 ‘Nai Maromak hatete ona ba hau nia Nai dehan, \q2 “Mai tuur iha Hau nia sorin loos, \q3 too Hau hamonu O nia inimigu sira iha O nia ain okos.”’\x + \xo 12:36 \xt Salmus (Mazmur) 110:1\x* \p \v 37 Iha nee liurai David rasik bolu Mesias nee nia Nai. Entaun oinsaa mak Mesias nee bele sai fali David nia Jerasaun?” \p Ema barak nebee rona Jesus nia hanorin nee, sira gosta loos. \s1 Nai Jesus kritika mestri relijiaun sira \r (Mateus 23:1-36; Lucas 20:45-47) \p \v 38 Momentu Jesus sei hanorin ema barak nee, Nia dehan, “Imi tenki kuidadu di-diak ho mestri relijiaun sira. Sira gosta lao hatais batina naruk, i gosta ema kumprimenta sira iha merkadu. \v 39 Kuandu iha uma kreda laran ka iha festa, sira gosta tuur iha oin hanesan ema boot. \v 40 Maibee sira mos gosta han-matak feto faluk sira hodi hadau sira nia uma, i sira finji harohan nar-naruk para ema haree. Maromak sei kastigu sira todan liu fali ema seluk.” \s1 Feto faluk kiak ida foo oferta \r (Lucas 21:1-4) \p \v 41 Jesus tuur besik kaixa oferta iha uma kreda boot hodi haree ema tau osan ba iha kaixa oferta nee. Iha ema riku barak tau osan boot. \v 42 Iha mos feto faluk kiak ida mai tau osan oferta sentavus rua ba iha kaixa laran, osan nee nia folin kiik loos. \p \v 43 Haree nunee, Jesus bolu Nia eskolante sira hodi dehan, “Hau hatete lo-loos ba imi, oferta nebee feto faluk kiak nee foo, nia folin boot liu fali oferta sira sel-seluk. \v 44 Sira seluk foo husi sira nia osan restu. Maibee feto faluk nee foo hotu buat nebee nia iha. Atu hola hahaan mos, la iha ona.” \c 13 \s1 Uma kreda boot sei rahun \r (Mateus 24:1-2; Lucas 21:5-6) \p \v 1 Hotu tiha Jesus ho Nia eskolante sira sai husi uma kreda boot. Sira sai dadauk, Nia eskolante ida dehan nunee: “Mestri, haree took uma kreda nee! Uma sira nee hada ho fatuk bo-boot deit, haree ba kapaas loos.” \p \v 2 Jesus dehan ba nia, “Haree di-diak uma bo-boot sira nee. Too loron ida, buat sira nee sei rahun hotu. Fatuk sira nee hotu sei tetuk too rai.” \s1 Terus boot sei mai \r (Mateus 24:3-28; Lucas 21:7-24) \p \v 3 Depois Jesus lao baa tuur iha foho Oliveira hodi hateke ba uma kreda boot. Pedro, Tiago, João ho André husu Nia mes-mesak, \v 4 “Hatete took mai ami, buat nebee ohin Ita Boot koalia nee, bainhira mak sei akontese? Kuandu buat sira nee atu akontese, sinal saida mak sei mosu?” \p \v 5 Jesus hataan dehan, “Kuidadu di-diak para ema la bele bosok imi. \v 6 Ema barak sei mai lori Hau nia naran dehan sira nee mak Mesias. I sira lohi ema barak atu lao sala dalan. \v 7 Imi sei rona kona ba funu oi-oin, i ema sei konta tutan kona ba funu iha fat-fatin. Bainhira imi rona nunee, keta tauk. Buat sira nee tenki akontese uluk, maibee nee laos dehan katak mundu atu remata ona. \v 8 Nasaun sei funu hasoru nasaun, estadu sei funu hasoru estadu. Rai sei nakdoko iha fat-fatin, sei iha rai hamlaha boot. Maibee susar sira nee foin mak hahuu, hanesan feto isin rua nebee foin kanotak moras atu tuur ahi. \p \v 9 Kuidadu, tanba ema sei mai kaer imi hodi lori imi ba iha tribunal. Sira sei baku imi ho sikoti iha sira nia uma kreda laran. Sira mos sei foo sala ba imi iha nai ulun ho liurai sira nia oin, tanba imi tuir Hau. Ho nunee imi sei foo sasin kona ba Hau iha sira nia oin. \v 10 Liafuan Diak kona ba Hau, tenki foo sai iha nasaun hotu-hotu, depois mak foin mundu remata. \v 11 Bainhira ema kaer imi hodi lori imi ba iha tribunal, lalika preokupa kona ba saida mak imi atu hataan iha nebaa. Hataan deit saida mak Maromak foo hatene ba imi iha momentu nebaa. Tanba liafuan nebee imi koalia nee laos imi nia liafuan rasik, maibee mai husi Espiritu Santu.\x + \xo 13:11 \xt Mateus 10:17-20; Lucas 12:11-12\x* \p \v 12 Ema sei sai traidor hodi faan nia maun-alin rasik atu ema oho. Nunee mos aman sira sei entrega sira nia oan atu ema oho. Oan sira sei kontra sira nia inan-aman, i entrega ba ema aat atu oho. \v 13 Ema hotu-hotu sei odi imi tanba imi tuir Hau. Maibee see mak tuir nafatin Hau too rohan, Maromak sei salva nia.\x + \xo 13:13 \xt Mateus 10:22\x* \p \v 14 Iha buat ida aat liu mak sei tama ba iha fatin lulik iha uma kreda boot, halo too Maromak hakribi. See mak lee liafuan nee, kompriende ba! Bainhira imi haree buat aat nee, imi nebee iha provinsia Judeia tenki halai ona ba foho.\x + \xo 13:14 \xt Daniel 9:27, 11:31, 12:11\x* \v 15 Iha loron nee, ema nebee iha hela liur, la bele tama ba iha uma laran hodi foti sasaan. \v 16 I ema nebee iha hela toos, la bele fila baa foti nia hena iha uma.\x + \xo 13:16 \xt Lucas 17:31\x* \v 17 Iha tempu nee, feto isin rua ho inan sira nebee foo susu nia oan, sei terus teb-tebes. \v 18 Harohan ba Maromak atu buat nee la bele akontese iha tempu malirin. \v 19 Tanba iha tempu nee, ema sei terus aat liu. Komesa husi Maromak halo lalehan ho rai too agora, seidauk iha terus aat ida hanesan nee. I kuandu terus boot nee liu tiha, sei la akontese tan hanesan nee.\x + \xo 13:19 \xt Daniel 12:1; Apokalipse 7:14\x* \v 20 Se Nai Maromak la habadak tempu terus nee, la iha tan ema ida mak moris. Maibee Nia sei habadak duni, tanba Nia hadomi ema nebee mak Nia hili tiha ona. \p \v 21 Iha tempu nee, se ema ruma dehan ba imi, ‘Haree took, Mesias iha nee’ ka ‘Mesias iha nebaa’, keta fiar. \v 22 Tanba ema sei mai bosok dehan sira mak Mesias ka sira Maromak nia profeta. Sira sei hatudu milagre bo-boot nebee halo ema admira, atu nunee sira bele lohi ema hotu-hotu atu lao sala dalan. Too ema nebee Maromak hili mos sira hakarak hamonu. \v 23 Entaun matan moris! Hau foo sai tiha ona buat hotu-hotu ba imi molok buat sira nee akontese.” \s1 Nai Jesus sei fila fali mai husi lalehan \r (Mateus 24:29-35; Lucas 21:25-33) \p \v 24 “Bainhira loron terus nee liu tiha, loro matan sai nakukun tiha, fulan mos la foo naroman tan.\x + \xo 13:24 \xt Isaias 13:10; Ezequiel 32:7; Joel 2:10,31, 3:15; Apokalipse 6:12\x* \v 25 Fitun sira iha lalehan sei monu namtate, i forsa hotu-hotu iha kalohan leten sei nakdoko.\x + \xo 13:25 \xt Isaias 34:4; Joel 2:10; Apokalipse 6:13\x* \p \v 26 Depois ema hotu-hotu sei haree Hau, Ema Umanu nia Oan tuun mai iha kalohan leten, ho kbiit boot ho naroman lalehan nian.\x + \xo 13:26 \xt Daniel 7:13; Apokalipse 1:7\x* \v 27 I Hau sei haruka Hau nia anju sira halibur ema sira nebee mak Hau hili tiha ona husi mundu tomak, husi rai ulun too rai ikun. \p \v 28 Hanoin took ai figeira, i aprende husi ai nee. Bainhira ai figeira nia sanak komesa matak i nia dikin komesa sai, imi hatene katak bailoron besik ona. \v 29 Nunee mos bainhira imi haree buat sira nee akontese, imi hatene katak Hau besik mai ona, Hau iha ona odamatan oin. \v 30 Hau hatete lo-loos ba imi, husi ema hotu nebee mak moris iha tempu nee, iha balu sei moris too buat sira nee hotu akontese. \v 31 Lalehan ho rai sei remata, maibee Hau nia liafuan sei la remata.” \s1 La iha ema ida hatene bainhira mak Nai Jesus atu mai fali \r (Mateus 24:36-44) \p \v 32 “Kona ba loron ka oras nebee mak Hau atu fila fali mai, la iha ema ida mak hatene. Anju sira iha lalehan mos la hatene, i Hau, Maromak nia Oan mos lae. So Aman Maromak deit mak hatene.\x + \xo 13:32 \xt Mateus 24:36\x* \v 33 Nee duni matan moris neon nain ba. Tanba imi la hatene bainhira loos mak Hau atu fila fali mai. \v 34 Nee sei hanesan uma nain ida nebee sai husi uma atu baa iha rai dook. Nia haruka nia atan sira mak tau matan ba nia uma, i foo knaar ba atan ida-idak. Ba ida hein odamatan, nia hameno hela atu halo seguransa di-diak.\x + \xo 13:34 \xt Lucas 12:36-38\x* \v 35 Entaun imi tenki matan moris, tanba imi la hatene bainhira loos mak uma nain fila fali mai. Nia atu mai lokraik ka kalan boot ka, dadeer-saan nakukun ka loron matan sae, imi la hatene. \v 36 Keta halo be nia fila derepenti, nia haree imi toba dukur hela. \p \v 37 Nunee, saida mak Hau hatete ba imi nee, Hau hatete mos ba ema hotu-hotu: Imi tenki matan moris neon nain. ” \c 14 \s1 Ema boot sira buka dalan atu oho Nai Jesus \r (Mateus 26:1-5; Lucas 22:1-2; João 11:45-53) \p \v 1 Falta loron rua tan festa Paskua ho Festa Paun la Tau Fermentu. Nai lulik nia ulun sira ho mestri relijiaun sira buka dalan atu kaer Jesus ho nonook deit hodi oho. \v 2 Maibee sira hatete, “La bele kaer Nia iha loron festa nee, se lae povu bele halo rungu-ranga.”\x + \xo 14:2 \xt Ézodu (Keluaran) 12:1-27\x* \s1 Feto ida fui mina morin ba Nai Jesus nia ulun \r (Mateus 26:6-13; João 12:1-8) \p \v 3 Jesus baa iha aldeia Betánia hodi haan iha Simão ida nebee uluk moras lepra nia uma. Jesus sei haan hela, feto ida mai lori botir ida halo husi fatuk murak, mina morin karun teb-tebes mak iha laran. Nia baa besik Jesus, i baku rahun tiha botir nee nia ibun hodi fui mina morin ba iha Jesus nia ulun.\f + \fr 14:3 \ft Mina morin nee nia naran “\ft \+it nardu\+it*”, ema halo husi ai abut morin ida. Botir mina nian nee, ema bahat husi fatuk murak ida naran “\+it alabastru\+it*”. Mina nee nia folin \+it denáriu\+it* 300.\f* \p \v 4 Ema balu iha nebaa hirus hodi dehan ba malu, “Nusaa mak nia estraga fali mina morin nee? \v 5 Se faan karik, bele hetan osan liu fali ema badaen nia salariu tinan ida nian. Depois osan nee bele foo ba ema kiak.” Nunee sira siak loos feto nee. \p \v 6 Maibee Jesus dehan, “Nia halo ona buat furak mai Hau. Husik nia halo ba! Imi keta hirus nia. \v 7 Ema kiak sira sempre iha imi nia leet. Bainhira deit mak imi hakarak ajuda sira, bele deit. Maibee Hau laos atu hela nafatin ho imi.\x + \xo 14:7 \xt Deuteronómiu (Ulangan) 15:11\x* \v 8 Feto nee halo tiha ona buat nebee nia bele. Nia fui mina morin nee hodi prepara Hau nia isin molok atu hakoi. \v 9 Hau hatete lo-loos ba imi, aban-bainrua bainhira ema foo sai Liafuan Diak iha mundu tomak, sira mos sei konta kona ba buat nebee mak nia halo mai Hau, atu ema hanoin nafatin nia.” \s1 Judas hanoin aat atu faan Jesus \r (Mateus 26:14-16; Lucas 22:3-6) \p \v 10 Depois Judas Iscariotes, eskolante ida husi sanulu resin rua nee, baa hasoru nai lulik nia ulun sira para bele faan Jesus ba sira. \v 11 Rona nunee sira kontenti teb-tebes, i sira promete atu foo osan ba nia. Judas mos konkorda. Nunee nia komesa buka dalan atu entrega Jesus ba sira. \s1 Nai Jesus haan hamutuk ho Nia eskolante sira iha festa Paskua \r (Mateus 26:17-30; Lucas 22:7-23; João 13:21-30; 1 Korintu 11:23-25) \p \v 12 Festa Paun la Tau Fermentu hahuu ona. Iha loron primeiru, ema Judeu oho bibi malae oan para kalan bele selebra festa Paskua. Iha loron nee Jesus nia eskolante sira baa husu Nia dehan, “Ita Boot hakarak ami baa prepara hahaan atu selebra festa Paskua iha nebee?” \p \v 13 Depois Jesus haruka Nia eskolante nain rua hodi dehan ba sira, “Imi baa iha sidade Jerusalém. Too iha nebaa imi sei hasoru mane ida lori hela sanan rai ho bee iha laran, imi tuir deit nia. \v 14 Nia tama ba uma nebee, imi mos tama hodi hatete ba uma nain nunee: ‘Mestri husu kona ba fatin nebee mak prepara ona ba Nia atu haan hamutuk ho Nia eskolante sira hodi selebra festa Paskua. Fatin nee iha nebee?’ \v 15 Depois uma nain sei hatudu salaun ida iha uma andar leten, nia prepara tiha ona fatin nee. Hela deit imi nain rua baa prepara hahaan iha nebaa.” \p \v 16 Nunee sira nain rua baa ona. Too iha sidade, sira hetan buat hotu-hotu tuir lo-loos saida mak Jesus ohin hatete ba sira. I sira halo preparasaun ba festa Paskua iha nebaa. \p \v 17 Bainhira kalan ona, Jesus ho Nia eskolante nain sanulu resin rua too iha uma. \v 18 Sira haan daudaun iha meza, Jesus dehan, “Hau hatete lo-loos ba imi, husi imi sira nebee haan hamutuk ho Hau agora dadauk, ida sei faan Hau ba Hau nia inimigu sira.”\x + \xo 14:18 \xt Salmus (Mazmur) 41:10\x* \p \v 19 Rona nunee, Nia eskolante sira tristi teb-tebes. I sira ida-ida husu ba Nia dehan, “Laos hau, loos ka lae?” \p \v 20 Jesus hataan, “Ema nebee mak atu faan Hau nee, ema ida husi imi nain sanulu resin rua nebee agora haan lisuk ho Hau iha manko. \v 21 Hau, Ema Umanu nia Oan tenki mate duni tuir buat nebee hakerek tiha ona iha Livru Sagradu. Maibee ema nebee faan Hau nee, sei terus teb-tebes. Diak liu uluk kedas nia lalika moris.” \p \v 22 Sira haan hela, Jesus foti paun hodi foo agradese ba Maromak. Nia silu paun nee hodi fahe ba sira dehan, “Simu ba. Nee Hau nia isin.” \p \v 23 Depois Nia foti tua kopu ida. Nia foo agradese ba Maromak, i foo ba Nia eskolante sira hotu hemu. \v 24 Nia dehan ba sira, “Tua nee Hau nia raan. Liu husi Hau nia raan fakar mak Maromak kumpri Nia promesa hodi hamoos ema barak nia sala.\x + \xo 14:24 \xt Ézodu (Keluaran) 24:8; Jeremias 31:31-34\x* \v 25 Hau hatete lo-loos ba imi, Hau sei la hemu tan tua nee. Bainhira Maromak ukun nudar Liurai iha mundu foun mak foin Hau hemu fali tua foun.” \p \v 26 Hotu tiha Jesus ho Nia eskolante sira kanta hamutuk hodi hahii Maromak. Depois sira sai ba iha foho Oliveira. \s1 Nai Jesus dehan, Pedro sei nega Nia \r (Mateus 26:31-35; Lucas 22:31-34; João 13:36-38) \p \v 27 Jesus hatete ba Nia eskolante sira dehan, “Imi hotu-hotu sei halai husik hela Hau. Tanba iha Livru Sagradu hakerek dehan, ‘Hau sei oho tiha bibi atan, i bibi sira sei halai namkari hotu.’\x + \xo 14:27 \xt Zacarias 13:7\x* \v 28 Hau sei mate duni. Maibee bainhira Hau moris fali, Hau baa hein imi iha provinsia Galileia.”\x + \xo 14:28 \xt Mateus 28:16\x* \p \v 29 Pedro hataan, “Maski sira hotu halai namkari, maibee hau sei la halai.” \p \v 30 Jesus dehan ba nia, “Hau hatete lo-loos ba o, iha kalan nee duni, molok manu kokoreek dala rua, o sei nega Hau dala tolu.” \p \v 31 Pedro hataan ho makaas dehan, “Maski hau tenki mate hamutuk ho Ita Boot mos, hau sei la nega.” Eskolante sira seluk mos hataan hanesan. \s1 Nai Jesus halo orasaun iha toos Getsémani \r (Mateus 26:36-46; Lucas 22:39-46) \p \v 32 Depois sira baa iha fatin ida naran Getsémani. Too iha nebaa, Jesus hatete ba Nia eskolante sira, “Imi tuur iha nee, Hau sei baa halo orasaun lai.” \p \v 33 Nia lao tan uitoan, lori Pedro, Tiago ho João. Iha tempu nee Jesus nia laran susar teb-tebes i la hakmatek. \v 34 Jesus hatete ba sira nain tolu, “Hau nia laran susar teb-tebes, too senti atu besik mate ona. Imi hein iha nee hodi hadeer nafatin.” \p \v 35 Jesus lao tan uitoan husi sira, depois Nia taka rabat ba rai hodi harohan atu se bele karik terus ida nee la bele kona Nia. \v 36 Nia husu, “Hau nia Aman doben, Ita Boot bele halo buat hotu-hotu. Hasai tiha terus ida nee husi Hau. Maibee la bele halo tuir Hau nia hakarak, halo tuir deit Ita Boot nia hakarak.” \p \v 37 Depois Nia fila fali ba nia eskolante nain tolu nee, Nia haree sira toba dukur hela. Nia hatete ba Simão Pedro, “Simão, o dukur ka? O atu hadeer deit oras ida hamutuk ho Hau mos la bele ka?” \v 38 Depois Jesus hatete ba sira nain tolu dehan, “Hadeer hodi halo orasaun atu imi la bele monu ba tentasaun. Tanba imi nia laran hakarak atu halo buat nebee loos, maibee imi ema nebee fraku.”\x + \xo 14:38 \xt 1 Korintu 10:13\x* \p \v 39 Dala ida tan Jesus baa halo orasaun ho liafuan nebee hanesan. \v 40 Bainhira Nia fila fali, Nia haree sira nain tolu toba fali, tanba sira nia matan dukur loos. Kuandu Nia fanu tan sira, sira la hatene atu koalia saida ba Nia. \p \v 41 Depois Jesus baa harohan tan, ida nee dala tolu ona. Hotu tiha Nia fila fali ba Nia eskolante sira hodi dehan, “Imi sei toba deskansa ka? Too ona! Agora oras too ona atu ema faan Hau, Ema Umanu nia Oan ba iha ema aat nia liman. \v 42 Hadeer ona. Haree ba! Ema nebee mak faan Hau ba ema aat nee mai daudaun ona. Mai ita baa took iha sira.” \s1 Ema kaer Nai Jesus \r (Mateus 26:47-56; Lucas 22:47-53; João 18:3-12) \p \v 43 Jesus sei koalia hela, Judas, eskolante ida husi sira nain sanulu resin rua nee, too mai. Ema barak mai hamutuk ho nia, lori surik ho ai dona. Ema sira nee, nai lulik nia ulun sira, mestri relijiaun sira ho katuas lia nain sira mak haruka. \v 44 Molok too iha nebaa, Judas foo tiha ona sinal ba sira dehan, “Ema nebee mak hau rei, Nia mak nee, imi kaer Nia hodi lori Nia ho seguransa metin.” \p \v 45 Bainhira Judas too, nia baa kedas iha Jesus hodi dehan, “Mestri.” I nia rei Jesus. \v 46 Depois ema sira nee kaer Jesus. \v 47 Derepenti ema ida nebee hamriik iha nebaa losu nia surik hodi tesi kotu tiha ema ida nia tilun. Ema nee nai lulik boot nia atan. \p \v 48 Jesus hatete ba ema barak nee dehan, “Nusaa mak imi mai lori surik ho ai dona atu kaer Hau? Imi hanoin Hau ema kriminozu ka? \v 49 Afinal loro-loron Hau hamutuk ho imi iha area uma kreda boot hodi hanorin, i imi la kaer Hau. Maibee saida mak akontese mai Hau nee tenki sai nunee duni tanba hakerek nanis ona iha Livru Sagradu.”\x + \xo 14:49 \xt Lucas 19:47, 21:37\x* \p \v 50 Depois Jesus nia eskolante sira husik hela Nia hodi halai namkari hotu. \p \v 51 Iha nebaa iha mane klosan ida nebee lao tuir Jesus, nia falun nia isin ho deit hena ida. Ema balu kaer nia, \v 52 maibee nia halai sai ho isin tanan, husik hela nia hena iha sira nia liman laran. \s1 Justisa nain relijiaun Judeu desidi Nai Jesus tenki mate \r (Mateus 26:57-68; Lucas 22:54-55,63-71; João 18:13-14,19-24) \p \v 53 Depois ema nebee kaer Jesus, lori Nia ba iha nai lulik boot nia uma. Iha nebaa nai lulik nia ulun sira, katuas lia nain sira ho mestri relijiaun sira hotu halibur hamutuk ona atu foo justisa ba Jesus. \v 54 Pedro lao tu-tuir Jesus husi dook deit, i tama liu ba moru laran. Depois Nia tuur hamutuk ho ema seguransa sira iha uma oin hodi haneruk ahi. \p \v 55 Iha uma laran, nai lulik nia ulun sira ho justisa nain relijiaun Judeu sira seluk buka hela ema atu foo sasin para bele kastigu mate Jesus. Maibee justisa nain sira la hetan sala ida atu bele kastigu Nia. \v 56 Iha ema barak mai foo testemunhu falsu. Maibee testemunhu sira nee, liafuan la haan malu. \p \v 57 Depois ema balu hamriik hodi foo testemunhu falsu nunee: \v 58 “Ami rona ema nee dehan, ‘Hau sei halo rahun uma kreda boot nebee ema halo ho liman nee. Depois iha loron tolu nia laran Hau sei harii fali uma kreda foun ida nebee laos ema mak halo.’ ”\x + \xo 14:58 \xt João 2:19\x* \v 59 Maibee sira nia liafuan nee mos la haan malu. \p \v 60 Depois nai lulik boot hamriik iha sira nia oin hodi husu Jesus, “Ema sira nee foo sasin tiha ona kona ba O nia sala. Nusaa mak O la hataan sira?” \v 61 Maibee Jesus nonook deit, la hataan buat ida. Nunee nai lulik boot husu tan, “O mak Mesias, Nai Maromak nia Oan ka?” \p \v 62 Jesus hataan, “Hau duni. Aban-bainrua imi sei haree Hau, Ema Umanu nia Oan tuur iha Maromak Kbiit Nain nia sorin loos. I imi sei haree Hau tuun mai husi lalehan iha kalohan laran.”\x + \xo 14:62 \xt Daniel 7:13\x* \p \v 63 Rona nunee, nai lulik boot nee hirus too lees tiha nia hena hodi dehan ba justisa nain sira, “Ita hein tan sasin seluk atu halo saida? \v 64 Imi rona rasik ona Nia liafuan. Nia hatete aat Maromak! Imi foo justisa oinsaa?” \p Justisa nain sira hotu hatuun desizaun katak Jesus merese mate.\x + \xo 14:64 \xt Levítiku (Imamat) 24:16\x* \v 65 Depois ema balu tafui kabeen ba Jesus, sira kesi hena ba Nia matan, i baku Nia hodi husu, “He, Profeta, foo sai took, see mak baku O nee?” Depois sira entrega Jesus ba seguransa sira, i seguransa sira mos baku Nia. \s1 Pedro nega Nai Jesus dala tolu \r (Mateus 26:69-75; Lucas 22:56-62; João 18:15-18,25-27) \p \v 66 Pedro sei tuur hela iha kraik iha uma oin, nai lulik boot nia kriada ida mai. \v 67 Nia haree Pedro haneruk hela ahi, nia fihir di-diak Pedro i dehan, “O mos hamutuk ho Jesus, Ema Nazaré nee.” \p \v 68 Maibee Pedro nega dehan, “O hatete saida mak nee? Hau la kompriende o nia liafuan.” Depois Pedro hamriik hodi baa iha portaun. [Iha momentu nee kedas, manu kokoreek.]\f + \fr 14:68 \ft Kopia evanjelhu Marcos husi tempu antigu barak. Balu temi manu kokoreek, balu lae.\f* \p \v 69 Kriada nee haree tan nia i hatete ba ema nebee mak hamriik besik dehan, “Ema ida nee mos Jesus nia ema.” \v 70 Pedro nega tan dala ida. \p La kleur ema sira nebee hamriik iha nebaa dehan ba Pedro, “O nee Nia ema duni. Tanba o mos ema Galileia.” \p \v 71 Maibee Pedro jura dehan, “Hau la konhese Ema nebee imi temi nee. Se hau bosok karik, husik Maromak kastigu hau ba.” \p \v 72 Derepenti manu kokoreek dala ida tan. Rona nunee, Pedro hanoin fila fali liafuan nebee Jesus hatete ba nia dehan, “Molok manu kokoreek dala rua, o sei nega Hau dala tolu.” Entaun Pedro tanis ho laran dodok. \c 15 \s1 Ema lori Nai Jesus ba iha governador Pilatus \r (Mateus 27:1-2,11-14; Lucas 23:1-5; João 18:28-38) \p \v 1 Dadeer-saan deit, nai lulik nia ulun sira, katuas lia nain sira, mestri relijiaun sira ho justisa nain sira hotu foti desizaun kona ba Jesus nia mate. Entaun sira futu Nia i lori Nia baa entrega iha governador Pilatus. \p \v 2 Too iha nebaa Pilatus husu ba Jesus, “Loos ka? O mak ema Judeu sira nia Liurai duni ka?” \p Jesus hataan, “Ita dehan nee loos.” \p \v 3 Nai lulik nia ulun sira duun Jesus kona ba buat oi-oin deit. \v 4 Entaun Pilatus husu fila fali ba Jesus, “O lakohi hataan ka? Haree ba, sira foo sala ba O kona ba buat barak.” \p \v 5 Maibee Jesus la hataan buat ida, nunee Pilatus admira. \s1 Governador Pilatus hamonu kastigu mate ba Nai Jesus \r (Mateus 27:15-26; Lucas 23:13-25; João 18:39—19:16) \p \v 6 Tin-tinan, bainhira ema Judeu halo festa Paskua, povu husu governador atu hasai ema dadur ida, i governador sempre halo tuir. \v 7 Iha momentu nebaa iha ema ida naran Barabás kastigu hela iha komarka laran hamutuk ho nia maluk balu. Sira dadur hela tanba sira oho ema bainhira sira nia grupu halo rungu-ranga hasoru estadu Roma. \v 8 Iha tempu nee ema lubun boot baa husu Pilatus atu hasai tiha ema ida husi kadeia hanesan baibain. \p \v 9 Pilatus hataan, “Imi hakarak hau husik ema Judeu sira nia Liurai ka?” \v 10 Nia koalia nunee tanba nia hatene hela nai lulik nia ulun sira laran moras ba Jesus, nee mak sira entrega Jesus ba nia. \p \v 11 Maibee nai lulik nia ulun sira tau lia ba ema barak nee atu husu ba Pilatus hodi hasai tiha Barabás ba sira. \p \v 12 Entaun Pilatus hatete ba ema barak nee, “Se nunee hau tenki halo saida ba Ema nebee imi bolu Judeu nia Liurai nee?” \p \v 13 Sira hakilar makaas dehan, “Prega Nia ba krus!” \p \v 14 Depois Pilatus husu ba sira, “Tansaa? Nia halo krimi saida?” \p Maibee sira hakilar makaas liu tan, “Prega tiha Nia ba krus!” \p \v 15 Entaun Pilatus halo tuir sira nia hakarak hodi hasai Barabás husi kadeia. I nia haruka ema baku Jesus ho sikoti, depois entrega Jesus ba soldadu sira atu prega iha krus. \s1 Soldadu sira hamoe Nai Jesus \r (Mateus 27:27-31; João 19:2-3) \p \v 16 Hotu tiha soldadu sira lori Jesus ba iha governador Pilatus nia rezidensia.\f + \fr 15:16 \ft Tradusaun balu hakerek “Praetóriu”. Nee lian Latin hodi hatudu ba governador nia palasiu.\f* Sira bolu sira nia maluk soldadu sira halibur hamutuk hotu iha nebaa. \v 17 Depois sira foo hatais batina kor mean ida ba Jesus. Sira mos dulas ai tarak halo kabuar hanesan koroa liurai nian hodi tau ba Nia ulun. \p \v 18 Sira goza Nia hodi kumprimenta fila-fila dehan, “Viva, ema Judeu sira nia Liurai!” \v 19 Sira baku Jesus nia ulun fila-fila ho ai tonka, i tafui kabeen ba Nia. Sira mos finji hakneak hakruuk iha Nia oin. \v 20 Sira hamoe tiha Nia, sira kolu fali batina mean nee hodi foo hatais Nia hena rasik. Hotu tiha sira lori Nia sai atu baa prega iha krus. \s1 Ema prega Nai Jesus iha krus \r (Mateus 27:32-44; Lucas 23:26-43; João 19:17-27) \p \v 21 Iha dalan klaran, iha ema ida naran Simão, Alexandre ho Rufu nia aman, husi sidade Sirene, nia mai husi foho atu tama ba sidade. Soldadu sira obriga Simão nee hulan Jesus nia krus.\x + \xo 15:21 \xt Roma 16:13\x* \v 22 Sira lori Jesus ba iha Golgota, katak “Fatin Ulun Ruin”. \v 23 Iha nebaa sira kahur tua ho aimoruk hodi foo ba Jesus, maibee Nia lakohi hemu. \v 24 Depois sira prega Jesus iha krus. I soldadu sira dada rifa atu hatene see mak bele hetan Nia hena ida-idak. \v 25 Oras nebee sira prega Jesus ba iha krus nee tuku sia dadeer.\x + \xo 15:25 \xt Salmus (Mazmur) 22:19\x* \v 26 Iha ai kabelak ida nebee hakerek razaun saida mak Jesus simu kastigu mate. Iha ai kabelak nee hakerek nunee: “Ema Judeu sira nia Liurai.” \p \v 27 Sira prega tan ema naok-teen boot nain rua iha krus, ida iha Jesus nia sorin loos, ida iha Nia sorin karuk. \v 28 [Nee tuir saida mak hakerek iha Livru Sagradu dehan, “Ema konsidera Nia hanesan ema nebee kontra Maromak nia lei.”]\f + \fr 15:28 \ft Kopia evanjelhu Marcos husi tempu antigu barak, Versikulu 28 nee tama iha kopia nee balu, maibee iha kopia nebee antigu liu la tama.\f* \x + \xo 15:28 \xt Isaias 53:12\x* \p \v 29 Ema nebee liu husi fatin nee, sira doko ulun hodi koalia aat Jesus. Sira hatete, “Hei! Uluk O dehan atu halo rahun uma kreda boot, depois harii fali iha loron tolu nia laran.\x + \xo 15:29 \xt Salmus (Mazmur) 22:8, 109:25; Marcos 14:58; João 2:19\x* \v 30 Entaun salva took O nia Aan hodi tuun husi krus nee.” \p \v 31 Nai lulik nia ulun sira ho mestri relijiaun sira mos hatete aat Jesus. Sira dehan ba malu, “Nia salva ona ema seluk, maibee Nia la bele salva Nia Aan rasik. \v 32 Nia dehan, Nia mak Mesias, ema Israel nia Liurai, entaun diak liu agora Nia tuun husi krus atu ita haree i fiar Nia.” Ema nain rua nebee prega iha krus hamutuk ho Jesus mos hatete aat Nia fila-fila. \s1 Nai Jesus mate \r (Mateus 27:45-56; Lucas 23:44-49; João 19:28-30) \p \v 33 Komesa meudia, nakukun taka metin rejiaun nee tomak too tuku tolu lokraik. \v 34 Iha tuku tolu lokraik, Jesus hakilar ho lian makaas dehan, \it “Eloi, Eloi, lama sabaktani?\it*” Nee dehan, “Hau nia Maromak, Hau nia Maromak, tansaa mak Ita Boot husik Hau mesak?”\f + \fr 15:34 \ft Liafuan \ft \+it “Eloi, Eloi, lama sabaktani\+it*” nee lian Aram.\f* \x + \xo 15:34 \xt Salmus (Mazmur) 22:2\x* \p \v 35 Rona nunee, ema balu nebee hamriik besik dehan, “Imi rona ba! Nia bolu profeta Elias.” \v 36 Ema ida halai baa foti esponza rohan ida habokon ho tua siin, tau ba ai naruk ida hodi lolo ba iha Jesus nia ibun atu Nia hemu. Ema nee dehan, “Hein lai! Ita haree took, Elias mai hatuun Nia husi krus ka lae?”\x + \xo 15:36 \xt Salmus (Mazmur) 69:22\x* \p \v 37 Depois Jesus hakilar tan ho lian makaas, i Nia iis mos kotu. \p \v 38 Bainhira Jesus nia iis kotu, kurtina boot nebee taka fatin lulik iha uma kreda boot, naklees husi leten too kraik fahe tiha ba rua.\x + \xo 15:38 \xt Ézodu (Keluaran) 26:31-33\x* \v 39 Komandante nebee hamriik iha krus oin nee haree Jesus nia mate oinsaa. I nia dehan, “Loos duni! Ema nee Maromak nia Oan.” \p \v 40 Iha nebaa iha senhora balu asisti husi dook deit. Sira nee mak Maria Madalena, Maria ida Tiago kiik ho José nia inan, ho mos Salomé. \v 41 Sira nain tolu nee uluk tuir Jesus iha rai Galileia hodi serbi Nia. Iha tan feto barak mak uluk mai iha Jerusalém hamutuk ho Nia.\x + \xo 15:41 \xt Lucas 8:2-3\x* \s1 Ema hakoi Nai Jesus nia mate isin \r (Mateus 27:57-61; Lucas 23:50-56; João 19:38-42) \p \v 42 Loron nee Sesta, loron atu prepara ba Sabadu, ema Judeu nia loron deskansa. Rai atu kalan ona, \v 43 nunee José husi sidade Arimateia brani baa hasoru Pilatus hodi husu Jesus nia mate isin. José nee membru ida nebee konhesidu iha tribunal relijiaun Judeu nian, i nia hein hela Maromak atu ukun nudar Liurai. \v 44 Bainhira Pilatus rona katak Jesus mate tiha ona, nia hakfodak. Nunee nia haruka ema baa bolu komandante mai hodi husu, Jesus mate ona ka seidauk. \v 45 Rona hotu tiha informasaun husi komandante, Pilatus foo lisensa ba José hodi foti Jesus nia mate isin. \p \v 46 Nunee José baa sosa hena mutin diak nian. Depois nia baa hatuun Jesus nia mate isin husi krus hodi falun ho hena nee, i nia lori baa haloot iha rate. Rate nee fatuk lolon nebee ema bahat tiha ona atu sai rate. Hotu tiha nia duir fatuk boot ida hodi taka rate kuak. \p \v 47 Maria Madalena ho Maria ida José nia inan haree hela fatin nebee mak sira haloot Jesus nia mate isin. \c 16 \s1 Nai Jesus moris fila fali \r (Mateus 28:1-8; Lucas 24:1-12; João 20:1-10) \p \v 1 Loron Sabadu liu ona, Maria Madalena, Maria ida Tiago nia inan ho Salomé baa sosa ai been morin atu lori baa tau iha Jesus nia mate isin. \v 2 Iha Domingu dadeer-saan, bainhira loro matan foin sae, sira baa iha rate. \v 3 Iha dalan klaran sira husu ba malu, “Orsida see mak sei ajuda ita hodi duir fatuk boot nebee taka rate nee?” \v 4 Maibee too iha rate, sira hateke sae, sira haree fatuk boot teb-tebes nee muda sees tiha ona. \v 5 Depois sira tama ba iha rate laran. Sira haree ba liman loos, iha mane klosan ida hatais batina mutin tuur hela. Haree nunee sira hakfodak ho tauk. \v 6 Depois nia hatete ba sira dehan, “La bele hakfodak. Hau hatene imi buka hela Jesus, ema Nazaré, Ida nebee ema prega tiha ona ba krus nee. Nia moris fali ona, Nia la iha nee ona! Mai haree fatin nebee mak ema tau Nia mate isin nee. \v 7 Agora, imi baa foo hatene Nia eskolante sira ho mos Pedro dehan nunee: ‘Nia sei baa iha Galileia hodi hein imi, i imi sei haree Nia iha nebaa, hanesan Nia hatete tiha ona ba imi.’”\x + \xo 16:7 \xt Mateus 26:32; Marcos 14:28\x* \p \v 8 Feto sira nee hakfodak too nakdedar. Sira sai husi rate hodi halai. Sira la foo hatene ba ema ida, tanba sira tauk.\f + \fr 16:8 \ft Kopia evanjelhu Marcos nian husi tempu antigu barak. Kopia nebee antigu liu too deit versikulu 8. Maibee balu hakerek tan versikulu 9-20. I balu hakerek versikulu 9-10 hanesan tuir mai: \fp Bainhira feto nain tolu nee too iha Pedro ho nia maluk sira, sira konta badak deit buat hotu nebee mane klosan nee ohin hatete ba sira. Iha loron ida Jesus rasik haruka Nia eskolante sira baa iha mundu tomak, husi lorosae too loro monu. Nia haruka sira foo sai Nia liafuan kona ba salvasaun nebee Maromak foo too tinan ba tinan. Liafuan nee nunka hotu nunka remata. \f* \s1 [Nai Jesus hatudu Aan ba Nia eskolante sira \r (Mateus 28:9-10,16-20; Lucas 24:13-49; João 20:11-23; Apostolu sira nia Istoria 1:6-8) \p \v 9 Iha Domingu dadeer-saan bainhira Jesus moris fali husi mate, Nia hatudu Nia Aan uluk ba Maria Madalena. Maria nee uluk Jesus duni sai espiritu aat hitu husi nia laran. \v 10 Haree tiha Jesus, Maria baa atu foo hatene ba ema sira nebee tuir Jesus. Too iha nebaa, sira tristi ho tanis hela. \v 11 Maibee bainhira Maria konta katak Jesus moris fali ona, i Maria haree tiha ona Nia, sira la fiar. \p \v 12 Depois Jesus hatudu nia Aan ba Nia eskolante nain rua nebee lao tuir dalan atu baa iha aldeia ida. Iha momentu nebaa Jesus nia oin seluk tiha. \v 13 Haree tiha Nia, sira nain rua fila fali baa foo hatene eskolante sira seluk, maibee eskolante sira seluk la fiar nafatin. \p \v 14 Hotu tiha Jesus hatudu Aan ba Nia eskolante sanulu resin ida. Iha tempu nebaa Nia eskolante sira haan hela, Nia hasee sira tanba sira ulun toos i lakohi fiar ema sira nebee mak haree tiha ona Nia moris fali husi mate. \p \v 15 Depois Jesus hatete ba sira, “Imi baa iha mundu tomak hodi foo sai Hau nia Liafuan Diak ba ema hotu-hotu.\x + \xo 16:15 \xt Apostolu sira nia Istoria 1:8\x* \v 16 Ema nebee fiar hodi simu batizmu, Maromak sei salva nia. Maibee see mak la fiar, sei hetan kastigu. \v 17 Sira nebee fiar mai Hau, sei halo milagre hodi hatudu Maromak nia kbiit, hanesan tuir mai nee: Sira sei duni sai diabu hodi Hau nia naran. Sira sei koalia ho lian nebee mak sira nunka aprende. \v 18 Bainhira sira kaer samea ka hemu veneno, sira diak hela. I sira tula liman ba ema moras, ema moras sira nee sei hetan kura.” \s1 Nai Jesus sae ba lalehan \r (Lucas 24:50-53; Apostolu sira nia Istoria 1:9-11) \p \v 19 Nai Jesus koalia hotu tiha, Maromak foti Nia sae ba lalehan, i Nia tuur iha Maromak nia liman loos.\x + \xo 16:19 \xt Apostolu sira nia Istoria 1:9-11\x* \p \v 20 Depois Nia eskolante sira baa foo sai Liafuan Diak iha nebee-nebee. Nai Jesus servisu hamutuk ho sira. Nia foo kbiit ba sira hodi halo milagre, i milagre sira nee hatudu katak Liafuan Diak nebee sira foo sai nee loos.]