\id ECC \toc1 Thuhilpa \toc2 Thuhilpa \toc3 Thuhilpa \mt1 ECCLESIATES \mt2 THUHILPA \mt3 Thuhilpa Sung Thu Umdan \ip Thuhilpa jihpa hin thohgimna, lung opkaina ho phondohna chule tahsan jal’a kihambol-a thohgimna naho ahilchen in ahi. Hinlah aman, “Pathen pang louvin hinkho hi pannabei ahi,” ti amudoh in ahi. Chule haosatna le nomsatah’a khosah nan jong lungkimna ape joupon chule neh le chah neng jeng jung le thepna, hiche ho jouse jong hi Pathen akon ikigam lhat teng pannabei jeng ahibouve, atin ahi. \ip Thuhilpa hi mimal cheh kihambolna dinga lamhil phapen ahin, chule thil hahsatah jeng jong kimaitopi jouna thudol aum in ahi. Chugohkeu hilouvin, vannoi thil ho pannabei jeng ahi, tijong aphongdoh in, amavang sunggil-a kon Pathen hol jousea din muna beilam pen ahi. \is1 Thuhilpa Jihpa Chule Akijih Kum \ip Akhang khanga chondan toh kisaijin Solomon in anajih ahiti, akicheh in chule aman vai ahop kum 970 le 930 BC sunga anajih ahi. \c 1 \s1 Ijakai Pannabei Ahi \p \v 1 Hiche hi Thuhilpa, Jerusalem’a vaipoa pang, Leng David chapa thuseidoh ho ahi. \v 2 Thuhilpa chun, “Ijakai ajehbei tobang ngen ahi, ajeh bei tobang ngensen ahi sohkeije,” ati. \v 3 Nipi noija hi mihon atoh gim jeh’uva hi ipi aki mudoh uvem? \s1 Thil Ijakai A’umden Ding Aum Poi \p \v 4 Khang achemang in, khang ahung lhung kit in, hinlah leiset hin kikhelna aneikha hih laiye. \v 5 Nisa ahung sohdoh in chule alhum kit jin, chule kinotah’a kipandoh kit ding in akigopai jin ahi. \v 6 Hui chu lhang lama anung in, chule sah lama ahung kihei jin ahi. Avel kol avelkol in, ahui nun chun akollin ahi. \v 7 Vadung ho tuikhanglenna alonglut’uvin, hinlah twikhanglen adim thei deh poi. Chuti chun twi ho chu vadunga ahung kile kit jiuvin chule ahung longdoh un twikhanglenna chun alut kit jiuve. \v 8 Thil ijakai hi seithei lou hellin thachol chol a um'in ahi. Ijat imit uva imu vang un ilungnau achim poi. Ijat ina khang uva ijah jeng vang un ilunglhai jou pouve. \v 9 Achesa thusim kivelso kitna ahibouve. Masang peh’a ana kibol chaisa ngensen ahiuve. Nisa noija imacha thil athah tahbeh aum poi. \v 10 Khatvei veileh mihon aseijun, “Imacha athah kiti aum poi,” atiuve. Hinlah tahbeh mong in alui ahi bouvin, imacha athah kiti hi aum poi. \v 11 Achesa phatna ipi anasoh em ti igeldoh pouve, chule khang ahung lhung ding hoa jong tua i-thilbol houhi koiman ahetdoh lou ding ahitai. \s1 Thuneina, Chihna Le Hetna Chun Agilou Asubei Joupoi \p \v 12 Keima, Thuhilpa hi Israelte leng kahin, chule Jerusalema chenga kahi. \v 13 Hetkhen themna holdoh theina ding in keima ka kipum pehdoh jeng in, chule nisa noija na kitongdoh ho chengse hi chihna’a kholdoh ding in ka gel’e. Keiman kahin mudoh chu Pathen in mihemte henga aumna akiphondoh hi ahi. \v 14 Keiman nisa noija thil ache jomho ijakai hi kavetna ahileh atahbeh in, abonchan ajeh bei aphachom lou ding tobangbep ahije. \v 15 Adih lou chu aki sudih tahbeh joupon, chule amangsa jong chu akinung mukit tapoi. \v 16 Keima ka lungthima ka kihoulim in, ka seijin, “Ven, kamasanga Jerusalema leng changho vaihomlai sangin jong ka ching joi. Keima amaho khatpen sangin jong chih john a le hetjohna kaneije ,” kati. \x + \xo 1:16 \xt 1 Lgt 4:29-31\x* \v 17 Hiti chun keima ijakai chihna’a konna ngolna chule kingol sahna geija hetdohna ding in ka kalsong doh in ahi. Hinlah keima tah in kahetdoh chu hiche ho jouse hi pannabei thil tobangbep ahije. \v 18 Ka chihna akibe cheh le ka gimna akibe cheh in, hetna akalbe cheh le lunggim na akibe cheh bepmin ahi. \c 2 \s1 Nopsahna Agoh’a Kichaiya Ahi \p \v 1 Keile kei ka kihouvin, “Hung in nopsahna patep hitin, hinkhoa thilpha phaho vehite,” kati ahi. Hinlah hiche jong hi ajeh-beihel tobangbep ahiti, keiman kamu doh in ahi. \v 2 Hiti chun keiman, “Nui jong hi ngolhoi ahi bouvin, nopsahna hol jong hin ipi phatna ahinsodoh em,” kati. \v 3 Lunggel tampi gel jouvin, keiman judonna lungthim kipasah ding in kagel in ahi. Chule chihna ka holhol laijin, ngolhoithu jong kagel in ahi. Hiti hin keiman hiche vannoija hi chomcha ahinsunguva, mi atamjon kipana tah ahol hol-u chu kahetdoh nom in ahi. \s1 Haona Le Natoh Lenpitah Tohdoh In Lungkimna Apepoi \p \v 4 Hiti hin keiman chenna ding in-len tahtah sah’a chule lengpilei hoi tahtah ho semdoh a kon hin, hinlona jeh hidiham tin kanagel in ahi. \x + \xo 2:4 \xt 1 Lgt 10:23-27; 2 Thusimbu 9:22-27\x* \v 5 Keiman hon tampi le kicholdona mun tampi kasem in, theiphung jat tintang kaphut dimin ahi. \v 6 Keiman thingphung mang keikoija ahung um doh theinan twichapna ding in twikhol khomna ding tampi jong kasem in ahi. \v 7 Keiman soh pasal hole soh numeiho jong ka chon chule ka-in muna pengden soh phabep jong ka neijin ahi. Chule keiman masanga Jerusalema ana cheng leng ana umsa ho sang in jong, gancha hole gan lentah tah ho geijin jong kanei tam jon ahi. \x + \xo 2:7 \xt 1 Lgt 4:23\x* \v 8 Keiman lengtampi ho le agam sung uva dangka tamtah le sana tamtah ho ka kholkhom in ahi. Keiman numei hole pasal ho lah’a lasathem kidangtah tah kaki thalah in chule melhoitah tah thaikem ho jong ka neijin, pasal khat in alung’a adeichat chan chu ka neisoh kei jin ahi. \x + \xo 2:8 \xt 1 Lgt 10:10,14-22\x* \v 9 Hiti chun keima ka masanga Jerusalema ana cheng ho jouse sang in ka loupi jon, chule ka chihna’n keima eidalha pon ahi. \x + \xo 2:9 \xt 1 Thusimbu 29:25\x* \v 10 Kalunga ka ngaichat chan kakilah ji'e. Nopsahna kiti pouva chun ka noplou na aum poi. Na hahsa toh jeng’a jong ka tha nom lheh in, katoh gimna jousea tohman ka kimu cheh in ahi. \v 11 Hinlah kana tohna jouse hi kavetna ahileh bulhit molso kiti hi ahahlheh in, ajeh bei ngensen ahi-huinung gahdel tobangbep ahi. Hoilai mun hijong leh aphachom dihtah kiti hi aum deh poi. \s1 Chihna Hi Kingolsahna Sangin Aphajoi \p \v 12 Hitia hi keiman chihna hitoh ki ngolsah nale ngolna hi ka tekah in ahileh (ajeh chu keima Lengpa tah ’in kabol banga hi koiyin abolthei ding ham?) \v 13 “Khovah hi muthim sanga aphatjoh bang in, chihna hi ngolna sang in apha joi, tin ka gel in ahi. \v 14 Ajeh chu miching hon achena ding aki muchet masat un, hinlah angol chu muthima avah lei. Hinlah miching le mingol jong achanding’u aki banggel in ahi.” \v 15 Keima lunggel’a, “Aniuva thigel ding ahi. Keima mingol banga kichai ding kahijeh in, kachihna jouse hi amanlutna ipi hintem? Hiche hi aboncha ajehbei hisohkei ahije!” kati. \v 16 Ajeh chu miching le mingol aniuva athigellin ahi. Miching chu mingol sanga aki geldoh ding aumbe dehpoi. Ahung lhung ding nikhohoa aniuva ki geldoh lou ding ahi tauve. \v 17 Hitia keiman lei hinkho kahotna ajeh chu, hiche nisa noija kibol doh jouse hi lungboina bep ahije. Ijakai hi ajehbei tobang ahi-huinung gahdel tobangbep ahije. \v 18 Keiman hiche leiset chunga kana toh gimna jouse hi kahin thei chim ahitai, ijeh- iham itileh keiman ka lodoh jouse hi midang ka dalhah peh ding ahije. \v 19 Chule keima panmun hinlo dingho chu ching diuha ahilouleh ngoldiu ha kon asei thei ding ham? Hinlah nipi noija keima boltheina le tohgimna jal'a phatchom pina kanei hohi, amahon ahin kimanchah diu ahitai. Itia ajeh bei soh hin tem! \v 20 Hitia hi keima, hiche vannoija hi ka tohgimna jouse hi aphatchomna ipi um'em tia lung lha tah’a uma kahi. \v 21 Mi phabep chun chingtheile hetna neijin, chule themtah in atongun, amaho chun chutia atohgimgau chu atong louhel khat dinga chu adalhah teidiu ahi. Hiche jong hi ajeh kihe lou ahin, lungnat umtah ahi. \v 22 Hitia hi mihon hiche hinkhoa hi atohgim nau jouse le alung gim nau jouseuva hi ipi akimu’u hinam? \v 23 Atoh gimnau nikhoho chu thohgimna le lungnat nan adim un, jan ahi teng jongleh alung thim-u akicholdo theipoi. Chehi ajehbei tobangbep ahisoh keije. \x + \xo 2:23 \xt Job 5:7; 14:1\x* \v 24 Hiti hin keiman ka gellin mihem in aneh’a chule adonna, anatoh’a lungkimna anei ding sanga phajo aum poi kati. Hiti hin, hiche nopsahna hohi Pathen khutna hungkon ahi, ti keiman ka geldoh in ahi. \x + \xo 2:24 \xt Thuhilpa 3:13; 5:18; 9:7; Isa 56:12; Lk 12:19; 1 Crth 15:32\x* \v 25 Ajeh chu Amalouva kon aneh’a, ahilou leh nop asah ding hiya ham? \v 26 Pathen in chihna, hetna chule thanopna Ana lunglhaiho apeh ahi. Hinlah michonse khat chu neile gou ahaova ahileh hiche ahaona chu Pathen in alahmanga, ama lunglhaiho apeh ding ahi. Hiche jong hi ajeh beihel aphachom lou ding ahibouve. \x + \xo 2:26 \xt Job 32:8; Thuchihbu 2:6\x* \c 3 \s1 Hinkho Achevel Kolna \p \v 1 Ijakai dingin aphat aumcheh in, vannoija hin ijakai achat loh thei ding in phat aum cheh’e. \v 2 Penna ding phat aum in chule thiphat aum’e. Aphu phat aum in chule a‘at phat aum’e. \v 3 Atha’phat aum in chule asuhdam phat aum’e. Aphet lhah phat aum in chule asahdoh phat aum’e. \v 4 Ka phat aumin chule nui phat aume. Lunghem phat aum in chule lam phat aume. \v 5 Song sethang phat aum in chule song khopkhom phat aum’e. Ki-angkol phat aum in chule kihei mang phat aum’e. \v 6 Thil holphat aum in chule thilhol ngah phat aum’e. Akholkhom phat aumin chule athe cheh phat aum’e. \v 7 Abo-eh phat aumnin chule akhui bit phat aum’e. Thipbeh’a umphat aumin chule thusei phat aume. \v 8 Kingailut phat aumin chule kivetda phat aume. Kinah phat aum in chule kicham phat aum’e. \v 9 Ana tohhat man uva miho hin ipi akimu mong mong uvem? \v 10 Pathen’in i-bonchau chunga pohgih eikoipeh cheh’u kamu doh tai. \v 11 Ahijeng vang'in, Pathen’in ijakai amachang cheh dingin hoisel in asem in ahi. Aman mihemte lungsunga tonsot akhum lut peh in, hinlah chuti ahijeng vang'in, mihem in Pathen tohgon apatna pat achaina geijin amu phapoi. \v 12 Hijeh’a hi keiman, mihem chu akipa’a chule ijochan geijuva thanopna inei dingu sanga phajo dang aumpoi, tia ka gel lhah ahi tai. \v 13 Chule miho hin aneh’uva chule adon’uva chule atohgim gahou, athanoppi diu hi Pathen’in manbeiya athil peh-u chu ahi. \v 14 Chule ipi hijongleh Pathen in athilbol chan chu achaina ahi jenge. Imacha gah koibe ding ahilouleh gah lahdoh ding aum poi. Pathen in alung gon chu mihem ten Ama agin ding’u hi ahi. \v 15 Tua hung sohdoh hohi tumasanga ana sohdohsa ahitai, chule khonunga hung soh ding ho chu tuma’a ana sohdoh sa ahitai, ajeh chu Pathen in hiho chu avel vella ahin um dohsah kitji ahije. \v 16 Nisa noija keiman ka mudoh kit chu, thutanna dan aphalou um ka hedoh’e. Tahbeh in , Dan Thutanna mun chu thudih aum poi. \v 17 Keimatah in ka lungthima, “Aphatcha Pathen in apha hileh ase hileh amichang cheh chu anatoh hou jouse jal'a achungthu’u atan ding ahi,” kati. \v 18 Keiman mihemte dinmun thua kagel lin-Pathen’in mihemte henga amaho jong gancha hole gamsaho tobangbep ahiuve, ti aphochen in ahi. \v 19 Ajeh chu gamsaho le mihemte chan kibang ahinau aume-haitheina anei gel uvin chule thithei gel ahiuve. Hitia hi mihemin gamsa ho sanga phatchom john a tahbeh anei deh pouve. Ajeh bei iti hi’a hitam! \v 20 Ania munkhatna chekhoma ahi-vutna kona hung kondoh’uva ahin, aniuva vut kisohkit diu ahi. \v 21 Ajeh chu koiham mihem lhagao akaltouvin chule gamsaho lhagao leisetna akumsuh’e ti, koi jin aphotchet thei jem? \v 22 Hitia hi keiman mihem dinga anatoh chunga akipa diu sanga phajo kamupoi. Eiho hi koiman ithi jou tenguleh nopsahna dinga thina’a konna eihin lepui ding’u ahi tapoi. \c 4 \s1 Hinkhoa Mihem Gimbolna Le Thenlouna’a Umho \p \v 1 Avel in, keiman nipi noija kibol hesohna jouse ka mun ahi. Keiman akibol hesohho mitlhi lon kamun, alhamon ding’u koima aum poi. Agimbol hou chun thuneina lentah anei juvin, chule amaho khutnoija umho chun ima thuneina aneipouve. \v 2 Hiti hin keiman kangel lhah chu, mithisa hohi mihingho sangin aphat johnau aum’e, kati. \v 3 Ahinlah apeng lou laiho ding in gam cheng in apha chom jo nalaije. Ajeh chu nipi noija thilse kibol hohi amahon amukhah louvu ahi. \v 4 Chutah in keiman kamu doh chu mi atamjo hi lolhinna ding in akitilkhou uve, ajeh chu amaho aheng le akom-u mihou jeng ahi. Hinlah hiche jong hi ajeh bei tobang aum den lou ding hija ahi. \v 5 ‘‘Mingol hon athasetnau khut akisip chah’u chu amahthahna ding’u ahi.’’ \v 6 Ahijeng vang'in, “Khut khat dim thip khen cha nei ding hi khutni dimset aum den lou ding, tongimma nei sang in aphajoi.” \v 7 Keiman nipi noija vetsahna jat chom beh khat kavet be kit in ahi. \v 8 Hiche hi mikhat ama changseh’a khosapa thudol ahin, cha khat jong neilou, sopi pasal jong neilou ahia, ajo channa tong gimma neile nga khol khoma ahi. Hiti chun amale ama aki dong in, “Koi dinga tonggima ka him? Tua hi ibola keiman nopsahna donse louva kahi hitam?” ati. Hiche ho jouse hi ajeh apol beihel le lung lhahna thei tah ahibouve. \v 9 Mini hi mikhat sang in aphachom joi, ajeh chu amani chu kihuto thei gel hilhonna lolhing thei ding ahi lhon’e. \v 10 Mikhat chu alhuh’a ahi leh, khat joh chun akhut alhan doh’a akithopi thei ahi. Hinlah koiham khat chu achangin lhu taleh boimong mong ding ahi tai. \v 11 Hitobangma chun, mini chu alup khom lhonna ahileh aki sang lum to gel lhon thei je. Hinlah mikhat chu iti lum doh jou ding hitam? \v 12 Mikhat achanga ding chu midang in adelkhuma chule ajo paithei ahin, hijongleh mini vang chu kinung thopto lhonna chule ajothei lhon ding ahi. Thumchu pha cheh’a ahi, ajeh chu khaohol thum'a kihal lhop chu bailam tah’a kibot tanlou ding ahi. \v 13 Khangthah mivaicha le chingtah pachu tehse le lungngol koimahil lalou Lengpa sang in apha chom joi. \v 14 Chutobang khangdongpa chu vaichatna a konna hung kithou dohtheija chule lolhing thei ahije. Ama chu songkulla umjong leh ama chu leng hung chang thei jong ahi nalaije. \v 15 Hinlah amitakip chu athalhenga pangpa, khangdong chomdangpa koma chun aga lhailut jo jiuvin ahi. \v 16 Mihonpi chu kichai tih um louvin akoma chun ahung ding khom’uvin, hinlah khang ahung kikhel phat chun ama jong chu adeimo bolkittauvin ahi. Hijeh chun hiche ho jouse hi ajeh beile phatchomna bei ahi sohkeije. \c 5 \s1 Haona Le Vaichatnaho Vetkahna \p \v 1 Pathen houna in na nalut tengleh, nakol sung in lang chule na kam kihup in. Geltoh louva Pathenna kilhaina sem chu pha louva ahi. \v 2 Kitepna geltoh louvin mohsem sem hih in, chule Pathen angsunga thil hinlhut loi ding kino hih beh in. Pathen chu vanna uma ahin, nangma hiche leisetna hi uma na hije. Hijeh chun na thusei chom hen. \v 3 Naha chaloh behset naho hin kichol dothei louna mang namat sah ding, thu na tam seival hin mingol nasosah bep ding ahi. \v 4 Nangman Pathenna kitepna nanei tengleh, hichu jui lhung ding khongai sot hih in, ijeh inem itileh Pathen’in mingol ho chunga lunglhai na anei poi. Ama henga na kitepna jouse chu bulhit molson. \x + \xo 5:4 \xt Labu 66:13,14\x* \v 5 Kitepna neija ahiala suhbulhit louva um sang in, imacha sei lou beh chu pha joa ahi. \v 6 Nakam in na chonset sah hih beh hen. Nangman hou-in lhacha pa jah’a chun kitepna ka nanei chu ka seikhel ahitai tin nangle nang kihonnan sei hih in. Hichun Pathen a lunghan sah joh ding, chule aman natohdoh umsa chengse chu su-mang loget inte. \v 7 Mangmat le pannabei thilbol apunbe tobang'in, thu sei doh jong abai lam in ahi. Hinlah nangman Pathen ging jon. \v 8 Thanei tah khat in mivaicha chu agimbol hesoh namua chule gamsung pumpia thutahle chonphatna chu alamlouva akiheikoija ahiltah jongleh hichu datmo hih in. Ajeh chu achungnung penna thuneipa sanga chung nungjo chun agel khoh ahin, chule amaho sanga sangjo ho aum uve. \s1 Hinkho Hi Ajehbei Tobang'in Akilange \p \v 9 Chu kal val in, leiset hi mi jouse phatchomna ding ahi; hitia chu lengpa alouma’a kihinso ahi. \v 10 Sum ngailu ho chun suma ning lhin tih anei lou diu. neile gouvin kipana dihtah apeh ding gel’a chun phatchompi ponte. \v 11 Natamnei channa chu na suhmang huding mi tamcheh hung um ding ahi. Hijeh chun neile gou hi na khuttah’a konna aki toldoh navet tilou ipi aphat chomna nahet em? \v 12 Na tonggimho chun tamneh henlang, lhom neh jong leh a-ihmut’u anom’e. Hinlah mihao chun ih-mut nopna amu joupoi. \v 13 Nipi noija aboitah khat kamu doh kit aum ben ahi. Neile gou kikhol khom hi aneipa ding in aphat mona aum e. \v 14 Sum hi apung dinga kikhol khom jong hi hahsatna ahinle sodoh jin, chule hiche jeh hin ijakai amanlo jibep’e. Achaina tengleh achate dinga ima pehson ding nei louvin aum jitai. \v 15 Eiho jouse hi i-hungpen uva banga sagohkeu le khut gohkeuva i-hinkho’u hi hung kichai ding ahi. Nei le gou inei hou kipoh thei ihi pouve. \x + \xo 5:15 \xt Job 1:21; Labu 49:17; 1 Tim 6:7\x* \v 16 Chule hiche jong hi boi-umtah ahi. Mihon hiche vannoi adalhah’uhi ahungpen sanguva aphat john a aumpoi. Atohgim nau jouse hi amang thah bep ding ahibouve. \v 17 Ahinkho lhung keijuva lungkim louna, lunglhahna chule lunghanna meipi noija uma ahiuve. \v 18 Hiti chu ahi vang'in, thilpha khat keiman kahin mudoh in ahi. Hichu mihem in nipi noija Pathen in apeh hinkho chomcha um sunga aneh’a, adon’a, chule anatoh chunga akipa thanop pia chule achan chunga alung lhai ding hi ahi. \v 19 Chule Pathenna konna neile gou chule damtheina anei kipapina anei dinghi thilpha ahi. Nanatoh nathanoppia chule nahinkhoa nachan chu nalung oipia ahileh hiche hi Pathen thilpeh chu ahije. \v 20 Pathen in hitobang miho hi akisah boisah lhehji jeh in, amahon achesa ho gelna phat anei man pouve. \c 6 \s1 Mihem Kichaina Hunglhung Ding \p \v 1 Keiman nipi noija thil chombeh aphamo tah khat kamudoh aum in, hichu mihemte lah’a aum jing in ahi. \v 2 Pathen’in mi phabep chu haona bulhingset le jabolna chule angai chatbe chan diu geijin apen, hinlah hicheho chu nopsah pina neithei manlouva koi-mi aumin ahi. Amaho chu athiuvin, chule midang hetphah loubeh mi khatnin anei le gou, thil lamdoh chu anopsahpi lheh jin ahi! Hiche hi hamsetna nat pithei leu pannabei ahibouve. \v 3 Mi khat in cha jakhat jen nei theijinte chule atehset geijin hingkhat nante. Hinlah amachun hinkhoa lungkimna neihih henlang, chule kivuina pha neita hihleh, ama dinga chu ahungpena athisa ana-hitaleh phajo ding ahi. \v 4 Mihem a apen chu ajehbei tobang hi ding, chule muthim lhang khal kiheh lah’a ahinkho kichai tobangbep hi ding ahije. Ama chun min kiti jong nei louva, chule nisa jong mu talouva chule nisa-umlam jong hepha lou hiding ahi tai. Hijongleh ama chun kipah loutah’a ahung seilet sanga lung olna anei joh ding ahi. \v 6 Ama chu kum sangkhat val, nivei geijin hing ding hijongleh lungkimna aneitah lou ding ahi. Chule ama chun midang khat tobanga thina atoding, hichun ipi aphat chomsah ding ham? \v 7 Mijousen ahinkhou apum pia anholna’n kimai jun tin, hinlah anei lhingset diu ginchat aum poi. \v 8 Hitia hi miching hohi mingolho sanga phachom jouva hilou ham? Mivaicha hon achih jeh’uva ipi phatchomna akimuva chule midang masanga iti chon ding akihet’uvem? \v 9 Na nei lou na ngaichat sang in, nanei chunga lunglhaijon. Thilpha thilhoi nei nomna lunggel kiti hi aphat chomna bei kidel tobang ahi. \v 10 Thil ijakai hohi kigong tupsa ngen ahiuve. Mi khat cheh hi ipi ahi ding’u tona kigong sapeh ahi tauve. Hijeh chun natonsot khankho ding chung chang thua jong Pathen nanel kallou ding ahi. \v 11 Thu naha seitam chan-a ima phachomlou ahi. Ahileh hiche ho chu ipi phachom em? \v 12 I-hinlonau pannabei nikho phabep sunga hi, i-hin nikhou hi iti kimang hoi thei pen ding ham ti koiyin ahet nem? I-hinkhou hi lelim tobangbep ahi. I-che nung tenguleh hiche leisetna hi ipi ahung lhung ding koiyin aseithei jem? \c 7 \s1 Mihem’a Suhdam Theilou Phatlou Naho \p \v 1 Minphatna kimu hi gimnam tuipen sang in jong amanlu joi. Chule napen nikho sang in jong nathi nikho phajoa ahi. \x + \xo 7:1 \xt Thuchihbu 22:1\x* \v 2 Thina kin’a kimanchah hi golnop bolna mun’a gache sangin aphajoi. Ahimongin, mitin kithi ding ahijeh'in, mihingin hiche hi alunga agel ding doltah ahi. \v 3 Lungkham hi muilhah sangin aphajoi, ajeh chu lungkham na hin i-chunga kisuhthengna ahin sodohji ahi. \v 4 Miching khat chun thina chung chang hi aha gel’in ahi, hinlah mingol vang chun phatpha muding bou ageljin ahi. \v 5 Mi ngol khat in apachat hisang in, miching khat oimo chan apha joi. \v 6 Mi ngol nuijatna chu lingphung meiyin akah gin kija tobang ahin, imacha kah louvin aki chai jitai. \v 7 Miching chu aki-engbol teng angol lojin, chule guhthim thilpeh hin lungthim asuhmo bepji ahi. \v 8 Achaina hi apatna sang in apha jon chule kiletsah sang in, thohhat aphachom joi. \v 9 Lunghan kitim them in, ajeh chu lunghan hin angoltoh kibang bep naso ding ahi. \x + \xo 7:9 \xt Jac 1:19\x* \v 10 “Achesa nikho phaho chu ngaicha gunset hih in, hichu mi chinga ahi poi.” \v 11 Sum nanei teng leh chihna hi phachom cheh ahi. Hinkhoa kho-sahna dinga ania phachom tah ahi. \v 12 Chihna le sum hin ipi hijongleh nanei sah jeng thei ahinai. Hinlah chihna kiti bouhin na hinkho ahuhhing jou ding ahije. \v 13 Pathen thilbol ho chu janom jeng in, ajeh chu aman ahe konsa chu koiyin asuh-jang jou ding ham? \v 14 Ning lhinga naum laisen kipah’in, hinlah hahsatnan nahinphah teng jongleh, ania Pathenna hungkon ahiti tahsan in. Hiche lei hinkhoa hin ima hiti mong ding ahiti, akisei thei poi kiti hi geldoh jing in. \v 15 Keiman hinlona ajeh umlou tobangbep leiset hinkhoa hin, khangdong phatah tah ho athia chule migilou ho hinkho asot’uhi kamu doh in ahi. \v 16 Hijeh chun mohphat behset hih in, ahilouva ahileh chingval behset hih in! Idia nangmatah kisumang ding nahi ham? \v 17 Chutima chun gilou behset jong bol hih in. Ngol hih beh in! Ipi dinga naphat lhin masanga thi ding nahim? \v 18 Hiche kihil naho hi lunggut in gel in, ajeh chu koi hitaleh Pathen ging mi chun; hitobang che valna hi ania hintoh ponte. \v 19 Khopi sunga lamkai mi som sangin, miching khat chu gamcheng in ahat joi. \v 20 Leiset chunga hin mihem khatcha aphajeng bol chonse kha louhel aumpoi. \v 21 Mi thusei jouse het ding go hih in, nasoh jeng in jong na gaosap get in nate. \v 22 Ajeh chu nangma tah jeng in jong midang na gaosap ji chu na henai. \v 23 Keiman kajo channa chihna in kalunggel le kachonna eilamkai jing na ding in ka ngai ton ahi. Keimatah in kaseijin, “Keima chingthei ding in ka kigel lha tai.” Hinlah ka chuti theijou hihbeh in ahi. \v 24 Chihna hi gamlatah’a aum jing in chule holdoh jong ahah sai. \v 25 Keiman muntina chun, chihna le hetkhenna chu iti hung umhija ham tin ajeh kahol in ahi. Keima tah in kholchilna neija konin gitlouna hi ngol jeh ahin, chule ngol kitihi lung chavai kiseina ahije, tiphot chenna kanei ahi tai. \v 26 Keiman kavet chil’a ahileh, duha-thuhtah numei chu thitheina thangkol sanga khohse joa ahichu ka kholdoh ahitai. Ami hebol jong kipalna thangkol bep ahi, chule akhut nemtah jong chu kihenna thihkol ahibouve. Pathen lunglhaina’a umho chu amanua kon’a hoidoh ding, hinlah chonse ho chu amanu thanga ga-oh ding ahiuve. \v 27 Thuhilpa chun, “Hiche hi keiman hoima lamjouse ahitheina ding kavet toh lea konna achaina kasem chu hiche hi ahi. \v 28 Keiman kavel hol hol jeng vang'in, ka hol lona pentah chu kamu joupoi. Mi sangkhat lah’a khatbou gunchena nei pasal khat ahijouvin, hinlah numei khat jong akimu joupoi. \v 29 Chule keiman hiche hi kamui: Pathen’in miho hi gun chena neija asem ahin, hinlah amahon achang cheh-uva aphalou akilam doh-u ahibouve. \c 8 \s1 Pathen Lunggon Umsa Geldohna \p \v 1 Chihna neihi iti kidan hitam, thil ho geltohna neija chule ipi kiseina ahi phongdoh chihna hin, mihem amai avahsah in lungkhohna asunem theije. \v 2 Nangman Pathen thua nung dinga nakitepna dung jui chun lengpa thu thun nung in. \v 3 Natoh ding kin bollou ding in kigo hih in, chule lungthim phalou gongho tojong pan lakhom hih beh-in, ajeh chu lengpan abolnom nom abolthei ahije. \v 4 Athupeh chu thaneina in ajuijin, koima ananjou dingleh ipi dinga hitia nabol ham tia seithei ding aum poi. \v 5 Athua nungho chun talen man pouvinte. Miching ho chun adih bolna ding phat ahaimil pouvin chule abolje ahet tei ding’u ahi. \v 6 Ajeh chu thil ijakai bolna ding phat le bolje hetna phat mikhat chun hahsatna ato teng jongleh amuji ahi. \v 7 Ahimong in, ipi hunglhung ding ahi hephalou mipi chun iti hichu apel thei diu hitam? \v 8 I-lah’uva ithi diu nikho atuhtang thei ium pouve. Hiche muthim galsatna, ito diu hi ahoidohna ding aum poi. \v 9 Hiche nipi noija che jinga, chal jinga um miho chun khat le khat kisuh khah tona aneiyu hi lunggil tah in kangaiton ahi. \v 10 Keiman migilou ho jabol tah’a akivui kamui. Hinlah amaho hi houin sunga chu kijomtah’a athilbol phalouvu umna mun ma’a chun jabolna achanguve! Hiche jong hi ajeh bei tobangbep ahi kit’e. \v 11 Asukhel chu gimbolna akipeh paiji louva ahileh, miho chun thilse bol ding in ahung kitil khou doh jiuvin ahi. \v 12 Hinlah mikhat chun chonset javei jen bol hen lang chule sotpi hing nalai henlang hijongleh, Pathen gingho dingin aphajo cheh ahiti, keiman kahei. \v 13 Migilouho chu lolhing lou diu ahi, ajeh chu amahon Pathen ginna anei pouve. Nilhah lam lim tobangbep’in ahinkhou sotponte. \v 14 Chule hiche hi i-chen nau vannoi leisetna ajehbeija ahideh poi. Hiche lei hinkhoa hin miphaho jong chu migilouho bolla akibol kom aum jiuvin, chule migilouho hi miphatah bolla akibol nau jong aumjie. Hiche jong hi ajehbei tobangbep chu ahi. \v 15 Hiti chun keiman nuijat’umna chu ka phatsah’in ahi, ajeh chu mihon aneh uva, adon uva chule hinkho akipa thanoppi diu hi kaphat sahpeh ahi. Hitia chu Pathen’in amaho chu nipi noija ana tohgim nauva kon kipana khat anei theina diu ahi. \v 16 Keiman chihna kaholna’a hin, chule hiche vannoi leiset chunga miho pohgih poh kavet jingna’a hin, keiman kakholdoh chu sunle janna kichol tih um louva kho-sahna ka mudoh in ahi. \v 17 Keiman kahetdoh chu mihem koimachan Pathen’in nipi noija anatohdoh chu akholdoh joulou ding ahi, tihi ahi. Mihem koima chan ipi seijong leh miching penho jengin jong ijakai akholdoh joulou diu ahi. \c 9 \s1 Vannoi Lunggelin Asahlut Thudol \p \v 1 Hiche jonghi keiman chingthei tah in ka khol in: Pathen ngaisah hole miching ho jong Pathen khutna uma ahiuvin, amaho hi Pathen’in ahepi ding hinauvem ti koima ahetoh’a aumpoi. \v 2 Mi tinin atonsot mun diu ngah jinga uma ahiuve, michonpha hihen, migilou hijong leh, mipha hihen, miphalou hijongleh, athenga kigel ho hiuhen, athenglou hijongleu, hou ngaisah hihen, hou ngaisahlou hijongleh, mipha hon jong michonse ho bangma’a Pathen’a kitepna neiho jong kitepna neilouho toh kithakhatma ahije. \v 3 Amitakip nipi noija umho jouse chan kibanga athiltou hi lungdon umtah ahi. Hitobang hohin thilpha bolbe nadinga ching thei lou’uva ahi. Chusang in amahon angol nau joh chu aki deilhen uve, ajeh chu amaho kinepna neilou ahiuve. Amasang uva imacha dang umlou thina bou chu uma ahi. \v 4 Mihing ding in kinepna bou aum’e. Ama hon asei uvin, “Uicha hing chu keipi thisa sangin aphachom joi.” \v 5 Mihngho chun athi diu beh akihet’uvin, hinlah athisa hon imacha ahe tapouve. \v 6 Amahon ahinkhouva ipi hijongleh abholchanu chu ki-ngailut, ki-thet, ki-mitthip abonna achemangsa ahitai. Amahon hiche leiset chunga hin bolbe ding anei tapouve. \v 7 Hijeh chun na-an chu kipah thanomtah in nen, chule na-lengpitwi chu lung kipah pum in don in, ajeh chu Pathen’in hichu aphatsah ahi. \v 8 Von hoipen chun kivon in, chule lou namtui chu kinu-in. \v 9 Numei nangailutnu chuto nipi noija Pathen’in napeh nahinkho umpet chun kipahtah in hing khom in. Najia nanei chuto phaten hingkhom lhon in. \v 10 Nabol chan chu hoitah’in bol tan. Ajeh chu nangma lhankhuh’a na chetengleh natoh ding um talou ding, tohgon jong um talou ding, hetna jeng jong umta pontin, chihna geija bei ding ahitai. \v 11 Keiman nipi noija adang chom khat jong ka mudoh’e. Lhaija hat penpan jong kipaman amu jing ahipoi, chule galsatna hatpenpa jeng jong chu galjona chang jing ahipoi. Miching jong chu kelthoh’a avale jipet aum in, chule khut them hon jong lungkimna amudeh pouve. Chule lekhathem tahho jong chu lolhinna hinkho mang jinga ahipouve. Hiche ho jouse hi vang'in apohji ahin, hitia chu aphatcha amuna gatoh kha kiti ahi. \v 12 Itobang phat hahsa hunglhung ding ahi koima asei theija aum poi. Ngalen sung’a um vacha athangkol sunga um tobang'in miho chu phulou helouvin hamset nan apha jiuve. \v 13 Hichea hin chihna themkhat keima vannoi khosah dan hin eilung lut sah aume. \v 14 Khopi neocha khat asunga cheng mijong themkhat bou ahiuve, chule leng lentah khat chu asepai hotoh ahung un, khopi chu aum kimvel tauve. \v 15 Mivaicha, michingtah khat chun hiche khopi chu iti huhdoh ding ahi ahen, chule hitichun huhdoh in aumtai. Hinlah hiche jou chun koima chan akoma kipa thu aseipouve. \v 16 Hiti chun, chihna hi thahat sanga aphatjoh vang'in, miching chu avaichatleh mi nahsahmo achang e. Athuseidoh ho chu kipapi sotna koiman anei poi. \v 17 Leng ngolpa kisen aw jahsang in michingpan olcha thu asei jah nom aum joi. \v 18 Galman chah hoa kivon kichei sang in chih thujah apha joi. Hinlah michonse khat chun apha tampi asuh mang thei joh ahi. \c 10 \s1 Vannoi Kivaipohna Kitup Umlou \p \v 1 Gimnamtui bom chu thoulhe thisa ho uijin anamset sah jeng theijin, chuto bangma chun kingolsahna mai maijin chihna le jabolna sangtah chu mohseh asosah theije. \v 2 Miching theijin lamdih akilhen in, angol in adihlou chu aki lhen’e. \v 3 Nangman mingol ho chu lamsuh akijot nauva nahetdoh jeng thei ahi. \v 4 Na vaihompa chu na chunga alunglhai louva ahileh mohthip san hih in! Thipkhen cha kitohpa chun asuhkhel lentah jong asem hoi thei ahi. \v 5 Keiman nipi noija aphalou chombeh khat ka mudoh in ahi. Lengho le vaihom hon suhkhelna hoise tah aboldoh jiuve. \v 6 Amahon mingol ho thuneina len apeh doh’uva chule athunei dinga kilom tah ho asuhnem jiuhi ahi. \v 7 Keiman soh ho jeng jong chu sakol chunga leng chapate tobanga atoudoh’u, chule leng chapate ho chu sohho tobanga lam ajotnu kamu tai. \v 8 Twikul nalai tengleh na lhahlut thei ahi. Chule banglui chu nang in naphetlhah teng leh gul-in jong na chuh thei ahi. \x + \xo 10:8 \xt Labu 7:15; Thuchihbu 26:27\x* \v 9 Song ima laiya nakon tengleh, song hungchima nalhuh khum thei ahi. Nang in thing natan tengleh, na heiga chun thing phata atan thei lou ding ahi. \v 10 Heicha hemlou mang mi chun tha tamtah asuhmang ding ahi, hijeh chun na hei chang kinol phat in. Hiche hi chihna amanlutna ahin, na lolhin sah ding ahi. \v 11 Gul chu na kingai sah kah’a na hin chuh man tahleh ipi phatsah’a gulchu na kingai sah ki got ham? \v 12 Chih thusei ho pachat achanguve, hinlah ngolna thuseiho athusei-uva akipal jiuve. \v 13 Mingol ho lunggel chu ngolhoi thua akipanin, hiti chun athungah lhahnau jong chu gitlouna tah ngolna hung hiding ahi. \v 14 Mingol hon thu aseibe beuvin, khonunga ipi hunglhung ding ahi koiman ahepon, asei chenthei pouvin ahi. \v 15 Mingol hon neocha atoh nauva chun athangui pai uvin, in iti hunglhun ding ham tijong akihetji pouve. \v 16 Gamsunga vaihom hon jingpia golvah abolluva, gamsung vaihomma pang soh chu lunghem umtah ahi. \v 17 Lenga pang milunglen lamkai nei gamsung chule aphatcha golvahbol vaipi popa chu pachat umtah ahi. \v 18 Mithase inchung chu govatna theijin anem lha suh jin, thaset jeh’a inchung vangchet chut jia ahi. \v 19 Golnop bol hin nuipohlahna asodohjin, lengpitwi jin kipana apei, chule sum in ijakai achojin ahi. \v 20 Lengpa chu imacha louvin gel-hihbeh in, chule athuneipa chu nalupna jenga jong nuisat hih in. Ajeh chu vacha neocha chun nathusei chu agalhutna naseiho chu aseipeh ding ahi. \c 11 \s1 Pathen Peh Hinkhoa Mihem’in Aphapen Aboldoh \p \v 1 Nangman na muchi chu twipi gallam geijin thotdoh in, chule aphatcha a-pungdoh chu nahenga hung le lhun kit ding ahi. \v 2 Hinlah nangman na sumkhol ho chu mun tampia homjal in, ajeh chu ipi hahsatna in ahinphah ding nangin nahepoi. \v 3 Meibol kitol atam tengleh, go ahung julha jin ahi. Thingphung chu sahlam hihen lhanglam hijongleh alhuhna’a chun aum den jeng’e. \v 4 Loubol mi chun gophat pet anga leh chang phutdoh ponte. Meibol kitol avetsui jing uleh , itih in jong chang at pouvinte. \v 5 Nangman huinun na chu alampi na hetdoh theilou tobang'in, ahilouleh naocha anu oisunga kijil chu iti hungkhan let ham ti na het thei lou tobang'in, nangman hiche ho jouse hinbol’a Pathen chaloh dan nahet thei lou ding ahi. \v 6 Jingkah tengleh na muchi kitun lang, ni lhangkai jongleh gunchun ponpan in, ijeh inem itileh hoipenna chu apung ding pen chu hung sohdoh ding ham ti nangman nahe poi. \v 7 Vah hi anom’e! Khovah thah hunglhun vet hi iti lunglhai um hitam? \v 8 Mi chu ateh geija ahinna ahileh, anitin hinkhoa kipah hen. Chujongleh hinkhoa gimna nikho jong tampi hunglhung ding ahiti jong geldoh uhen. Thil ahung lhungbe dingho hi ajeh bei tobangbep hung hi theija ahi. \v 9 Khangdong ho, khandonlai hi iti kidan hitam! Kipana tothon nalunggil in kihilna nei jing in, na bolnom chan bol lin; nalunggot nalam jousea chelen, chule namit tenin avetthei chan vehen. Ahinlah nathilbol chan chu Pathen henga namopohna hiding ahi, ti geldoh in. \v 10 Hijeh chun lungkhamna kiti bol hih in, chule natahsa damtheina din kichin tup in; chule hiche hi geldoh jing in, khandonlai na masanga na hinkho umsun hi ajehbei tobangbep ahibouve. \c 12 \s1 Pathen Peh Hinkhoa Aphapen Boldoh Theina Phat Kijenpat \p \v 1 Nakhangdonlai thanopna chun na Sempa suhmilna sodoh hih hen. Natehset masang nakhangdon laihin, Ama chu jabollin chule “Hinkho hi anomtapoi,” tin seijin. \v 2 Nateh’a namit tenin nisa lha le ahsiho vah avetna athim masang in, chule meibol’a kona go hung ju lha ding van chu athim masangin Ama chu geldoh in. \v 3 Na in ngah’a pang nakengho chu ahung kithin masang in, na mihat ho alhahsuh uva chule na lengkou teni ahung bon masang in, na Sempa geldoh in. Nasoh um amoh chengse le naha hon ima alhai theilou masang in; chule namit tenin amutheina bangkot, numei hon avetna chu ahung thim masang in, Ama chu geldoh in. \v 4 Hinkhoa phat kijen naneipat ahung kichai masang in chule natohgim phat ahung kichai masang in, Ama chu geldoh in. Husat ginho ahung thipma chule vacha hamgin najah masat tengleh nangma nahung kithodoh ding ahi. \v 5 Nangma lhuh ding nahung kichat tijatna, chule lamlen jotna’a jong setto ding nalung khama, vaopah banga nasam ho ahung kana, chule khaokhopi tobanga nakhupboh’a lam nahin jot masang in, chule jitoh kingaina imacha nei talouva nahung um masang in, Ama chu geldoh in. Nangman na tonsot mun na jot masanga, lhankhuh nanai tul tul’a, na kivuina muna lunghem ho aka phat’u hung lhun masang in, Ama chu geldoh in. \v 6 Nangma nakhandon pat hin dangka khaogui akibotan masang, sana khon aki vohkeh masang, twinah phunga twibel aki tachip masang, twibel phunga kangtalai aki vohbal masang in, na Sempa geldoh in. \v 7 Ijeh inem itileh hiche phat chu ahung lhunteng, vut leiset kisoh kit intin; chule lhagao chu apepa Pathen henga kile kit ding ahi. \v 8 Thuhilpa chun, “Ijakai ajehbei tobangbep ahi, ajeh bei ahisoh keije,” ati. \v 9 Hiche hi nalung in ching jing in: Thuhilpa chu miching ahin, chule amachun ahetchan chu miho ahilji ahi. Ama chun thuchih tampi chingthetah’a angaitoa, agel-a chule ahop khen tohle ahi. \v 10 Thuhilpa chun, thudihtah chu mudoh dinga ahol-a thutah chu kichehtah’a aphondoh nom ahi. \v 11 Miching thusei hochu tengcha hemtah tobanga ahin, najongleh phachoma ahi. Athuseiju kilakhom hohi thingkil kikil matchet tobang leuva kelngoi chingpan akelngoi ho huikhomna’a amanchah ji tobang ahi. \v 12 Hinlah kacha, Keiman thuhilna naneibe kit inge: Chingthei jin, ajeh chu lekhabu ho jihdoh kitia kichai tih aumpoi, chule lekha hasim hin na cholsah ahije. \v 13 Hiche hi aboncha thu kaigom ahi. Tun keiman thukhumkhana kanei hi ngai phan: Pathen ginna neijin chule athupeh ho jui jin, ajeh chu hiche hi amitakip tohding kin ahi. \v 14 Ijakai chung changa, guhthim thudol- apha hihen ase hijongleh, Pathen in eiho thilbol dungjui cheh’a thutanna anei ding ahi.