\id JHN Ticuna [tca] (Peru edition) - 2011 bd \ide Unicode (Charis SIL AmArea) \h CUÁÜ̃ \toc1 ORE I MEXÜ̃ GA CUÁÜ̃ ÜMATÜXÜ̃ \toc2 CUÁÜ̃ \toc3 Cu \mt1 ORE I MEXÜ̃ GA CUÁÜ̃ ÜMATÜXÜ̃ \c 1 \s1 Tupana Nane rü duü̃xü̃ãcü nango̱x \p \v 1 Naxü̃pa ga guxü̃ma, rü marü nayexma ga Tupana Nane. Rü Tupanamaã nayexma rü woetama Tupana nixĩ ga nümax. Nüma rü Tupanaãrü Ore nixĩ i nae̱ga erü tamaã nüxü̃ nixu i Tupanachiga. \v 2 Rü naxü̃pa ga guxü̃ma rü nüma ga Tupana Nane rü naxü̃tawatama nayexma. \v 3 Rü guma Nanexü̃ nixĩ ga namuxü̃ ga Tupana na naxüãxü̃cèx ga guxü̃ma. Rü nataxuma i ṯacü i ñu̱xma ngẽxmaxü̃ i tama nüma naxüxü̃. \v 4 Rü Nanewa nixĩ i nangexmaxü̃ i maxü̃. Rü ngema maxü̃ rü guxü̃ i duü̃xü̃güarü ngóonexẽẽruü̃ nixĩ. \v 5 Rü yima Nane rü woo chixexü̃ íporaxü̃wa rü duü̃xü̃güxü̃ nüxü̃ nacuèxẽẽ i Tupanachiga. Rü ngẽma chixexü̃ rü taxucü-rüwama ngẽma mexü̃xü̃ narüyexera. \v 6-7 Rü nayexma ga wüxi ga yatü ga Cuáü̃ ga baiü̃xẽẽruü̃gu ãe̱gacü. Rü guma nixĩ ga Tupana núma namucü na nüxü̃ yaxuxü̃cèx ga nachiga ga guma ngóonexẽẽruü̃ na yemaãcü guxãma nüxü̃́ yaxõgüxü̃cèx. \v 8 Rü nüma ga Cuáü̃ rü tama Tupana Nane ya duü̃xü̃güarü ngóonexẽẽruü̃ nixĩ. Natürü nüma nixĩ ga Tupana núma namuxü̃ na nüxü̃ yaxuxü̃cèx ga nachiga ga guma ngóonexẽẽruü̃. \v 9 Rü ñoma ga naãnewa nangu ya yima aixcüma Tupana Nane ixĩcü i guxü̃ma i duü̃xü̃güxü̃ ngóonetanüxẽẽcü. \v 10 Rü nüma ga guma Nane ga Tupanaãrü Ore ixĩcü rü ñoma ga naãnewa nayexma. Rü woo nagagu nixĩ ga naxüãxü̃ ga guxü̃ma ga ñoma ga naãne, natürü ñoma ga naãne-cü̱̃ã̱x ga duü̃xü̃gü rü tama nüxü̃ nacuèxgü na texe yiĩxü̃. \v 11 Nuã norü naãnewatama nangu, natürü norü duü̃xü̃gü ga Yudíugü rü tama nanayauxgü. \v 12 Natürü guxema nayauxgüxe rü nüxü̃́ yaxõgüxe rü tüxü̃́ nanatauxchaxẽẽ na Tupanaxãcügü tixĩgüxü̃. \v 13 Rü ñu̱xma rü Tupanaxãcügü tixĩgü ga guxema yaxõgüxe. Natürü tama noxri tabuexü̃gagu nixĩ i ngẽma rü tama tümanatügüarü ngúchaü̃gagu nixĩ. Natürü i ñu̱xma rü Tupanaxãcügü tixĩgü ga guxema yaxõgüxe yerü nümatama ga Tupana rü naxãcügüxü̃ tüxü̃ nixĩgüxẽẽ. \v 14 Rü nüma ya yima Nane ya Tupanaãrü ore ixĩcü rü duü̃xü̃ãcü nango̱x. Rü totanüwa nayexma rü poraãcü toxü̃ nangechaü̃ rü aixcüma nixĩ ga norü ore. Rü toma nüxü̃ tadaugü ga ñuxãcü na naxüünexü̃. Rü Nanatüxü̃tawa nanayaxu ga yema üüne yerü nügümaã nüxü̃́ nawüxicèx ga nüma. \v 15 Rü gumachigaxü̃ nixĩ ga yaxuxü̃ ga Cuáü̃ ga yexguma ñaxgu: —Daa nixĩ ga guma pemaã nüxü̃ chixuchigacü ga yexguma ñachaxgu: \p “Rü yima choweama ne ũcü rü choxü̃ rüyexeracü nixĩ, yerü woetama marü nayexma ga tauta chabuxgu ga chomax”, ñanagürü ga Cuáü̃. \v 16 Rü yima Tupana Nane rü namecümaxü̃chi rü naxmẽ́xwa nangẽxma i guxü̃ma. Rü naxü̃tawa nixĩ i nayauxgüxü̃ i guxü̃ma i ngü̃xẽẽgü. \v 17 Rü Moĩchéxü̃ nixĩ ga namuxü̃ ga Tupana na tüxü̃ nangúexẽẽxü̃cèx ga yema norü mugü. Natürü Ngechuchu ya Cristuxü̃ nixĩ ga namuxü̃ na tüxü̃ nangúexẽẽxü̃cèx na yigü ingechaü̃güxü̃ rü nagu imaxẽxü̃cèx i ore i aixcüma ixĩxü̃. \v 18 Taguma texé ñuxgu nüxü̃ tadau ga Tupana. Natürü Nane ya nügümaã nüxü̃́ wüxicacü nixĩ ya tüxü̃ nüxü̃ cuèxẽẽcü. Rü yima Nane rü Tupanaxü̃chi nixĩ, rü Nanatümaã wüxiwa nangẽxmagü. \s1 Cuáü̃ ga baiü̃xẽẽruü̃ rü nüxü̃ nixu ga Ngechuchu ya Cristuchiga \r (Mt 3.11-12; Mr 1.7-8; Lc 3.15-17) \p \v 19 Rü yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü ga Yerucharéü̃cü̱̃ã̱x rü Cuáü̃ ga baiü̃xẽẽruü̃xü̃tawa nanamugü ga paigü rü Lebítanüxü̃gü na nüxna yacagüexü̃cèx na texe yiĩxü̃. \v 20 Rü nüma ga Cuáü̃ rü meãma nügü nixu, rü ñanagürü: —Tama nixĩ i Cristu chiĩxü̃ i chomax —ñanagürü. \v 21 Rü wenaxãrü nüxna nacagü rü ñanagürügü: —¿Texé ẽ́xna quixĩ? ¿Ẽ́xna cuma ga nuxcümaü̃cü ga Tupanaãrü orearü uruü̃ ga Ería quiĩxü̃? —ñanagürügü. Rü Cuáü̃ nanangãxü̃ rü ñanagürü: —Tama Ería chixĩ —ñanagürü. Rü nümagü rü wenaxãrü nüxna nacagüe rü ñanagürügü: —¿Ẽ́xna cuma quiĩxü̃ ya yima orearü uruü̃ ga Moĩché nüxü̃ ixucü ga ínguxchaü̃cü? —ñanagürügü. Rü Cuáü̃ nanangãxü̃ rü ñanagürü: —Tama yima chixĩ —ñanagürü. \v 22 Rü yexguma ñanagürügüama: —¿Ẽ́xna texé quiĩxü̃? Erü tanaxwèxe i ngẽma núma toxü̃ mugüxü̃xü̃tawa tanange i curü ngãxü̃ga. ¿Rü ñuxũ ñacuxü̃ i ñu̱xma na texé quiĩxü̃? —ñanagürügü. \v 23 Rü Cuáü̃ nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Choma nixĩ i ngẽma duü̃xü̃ i dauxchitawa i ngextá taxúema íxãpataxü̃wa tagaãcü ñachaxü̃: \p “¡Rü nüxü̃ perüxoe i pecüma i chixexü̃ rü ipeyanawẽ́xãchixẽẽ̱x i perü maxü̃ naxcèx ya Cori ya Tupana!” ñachaxü̃, guma nuxcümaü̃cü ga orearü uruü̃ ga Ichaxía nüxü̃ ixuxü̃rüü̃ —ñanagürü. \v 24-25 Rü yexguma ga yema paigü rü Parichéugü yéma mugüxü̃ ga Cuáü̃maã na yanadexagüxü̃cèx rü wenaxãrü nüxna nacagüe, rü ñanagürügü: —Rü ngẽxguma tama Cristu quixĩgu, rü tama Ería quixĩgu, rü tama yima orearü uruü̃ ya ínguxchaü̃cü quixĩgu, ¿rü tü̱xcüü̃ i duü̃xü̃güxü̃ ícubaiü̃xẽẽxü̃ i ñu̱xmax? —ñanagürügü nüxü̃. \v 26-27 Rü Cuáü̃ nanangãxü̃ rü ñanagürü: —Choma rü dexáwamare íchanabaiü̃xẽẽ i duü̃xü̃gü. Natürü petanüwa nangẽxma ya yima tama nüxü̃ pecuácü ya choweama ne ũcü. Rü choma rü napẽ́xewa rü taxuwama chame, rü bai i norü chapatucunügüarü wẽgüwa chame —ñanagürü ga Cuáü̃. \v 28 Rü yema nachica ga Betániãgu ãe̱gaxü̃wa nixĩ ga Cuáü̃ ga nüxü̃ yaxuxü̃ ga yema ore. Rü natü ga Yudáü̃ãrü tocutüwa nixĩ ga yema nachica ga ngextá Cuáü̃ duü̃xü̃güxü̃ íbaiü̃xẽẽxü̃wa. \s1 Ngechuchu nixĩ ga Tupana núma namucü na duü̃xü̃güarü pecaducèx nayuxü̃cèx \p \v 29 Rü moxü̃ãcü ga Cuáü̃ rü Ngechuchuxü̃ nadau ga naxcèx na yaxũxü̃. Rü ñanagürü ga Cuáü̃: —¡Rü dücax! Daa nixĩ ya yima Tupana núma namucü na nayuxü̃cèx na ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃güarü pecaduxü̃ iyanaxoxẽẽxü̃cèx. \v 30 —Rü choma rü daa Ngechuchuchigaxü̃ nixĩ ga chixuxü̃ ga yexguma ñachagu: \p “Rü choweama ne naxũ ya wüxi ya chorü yexeracü, yerü nüma rü woetama nayexma ga tauta chabuxgu ga chomax”, ñachagu. \v 31 —Rü chomatama ga noxri rü tama nüxü̃ chacuèx ga texe na yiĩxü̃ ga nümax. Natürü núma chaxũ na dexáwamare duü̃xü̃güxü̃ íchibaiü̃xẽẽtanüxü̃cèx na tatanüxü̃ i Yudíugü nüxü̃ cuèxgüxü̃cèx na texé yiĩxü̃ —ñanagürü. \v 32 Rü ñanagürü ta ga Cuáü̃: —Rü chomatama nüxü̃ chadau ga Tupanaãẽ ga Üünexü̃ ga yexguma wüxi ga muxtucurüü̃ daxũwa ínaxexeegu rü Ngechuchuxü̃negu yanawèxgux. \v 33 —Choma rü noxri tama nüxü̃ chacuèx ga texe na yiĩxü̃ ga nümax. Natürü ga Tupana ga choxü̃ mucü na dexáwamare duü̃xü̃güxü̃ íchabaiü̃xẽẽxü̃cèx, rü ñanagürü choxü̃: \p “Rü yima nüxü̃ cudaucü ya chauãẽ i Üünexü̃ nae̱tügu írüxexeecü, rü yima tá nixĩ ya chauãẽ i Üünexü̃ duü̃xü̃güna nguxẽẽcü”, ñanagürü choxü̃. \v 34 —Choma rü marü yima Ngechuchuxü̃ chadau rü pemaã nüxü̃ chixu na nüma rü aixcüma Tupana Nane yiĩxü̃ —ñanagürü. \s1 Nüxĩraü̃xü̃ ga norü ngúexü̃gü ga Ngechuchu \p \v 35 Moxü̃ãcü rü wenaxãrü Cuáü̃maã yema nachicawa tayexmagü ga toma ga taxre ga norü ngúexü̃gü. \v 36 Rü yexguma Ngechuchuxü̃ nadèu̱xgu ga yéma na naxüpetüxü̃, rü Cuáü̃ rü ñanagürü toxü̃: —¡Dücèx! Yima nixĩ ya Tupana núma namucü na pecaducèx nayuxü̃cèx —ñanagürü. \v 37 Rü toma ga Cuáü̃ãrü ngúexü̃gü rü nüxü̃ taxĩnüẽ ga yexguma yema ñaxgu. Rü Ngechuchuwe tarüxĩ. \v 38 Rü nügü ínidau ga Ngechuchu, rü toxü̃ nadau ga nawe na tarüxĩxü̃. Rü toxna naca rü ñanagürü toxü̃: —¿Ṯacücèx pedau? —ñanagürü. Rü tomagü rü ñatarügügü: —Pa Ngúexẽẽruü̃x, ¿ngexta nixĩ i cupexü̃? —ñatarügügü. \v 39 Rü Ngechuchu toxü̃ nangãxü̃, rü ñanagürü toxü̃: —¡Nuã chowe perüxĩ rü ípeyadèu̱x! —ñanagürü. Rü nawe tarüxĩ, rü nüxü̃ tadaugü ga na ngexta napexü̃. Rü yexguma yéma tangugügu, rü marü ãgümücüarü orawa nangu ga na nayáuanexü̃. Rü yexma naxü̃tagu tarücho rü ñu̱xmata nachüta. \v 40 Rü choma chixĩ ga noxri Cuáü̃ ga baiü̃xẽẽruü̃xü̃ chaxĩnüxü̃ ga yixcama Ngechuchuwe charüxũxü̃. Rü chomücü rü Aü̃dré nixĩ. Rü nüma rü Pedru ga Chimáũẽneẽ nixĩ. \v 41 Rü yexgumatama ga Aü̃dré, rü naẽneẽ ga Chimáũcèx nayadau. Rü ñanagürü nüxü̃: —Rü marü nüxü̃ itayangau ya yima Cristu ga nuxcüma Tupana nüxü̃ unetacü —ñanagürü. \v 42 Rü yemawena, rü Ngechuchu íyexmaxü̃wa Chimáũxü̃ naga ga Aü̃dré. Rü yexguma Ngechuchu Chimáũxü̃ dèu̱xgu, rü ñanagürü nüxü̃: —Cuma nixĩ i Chimáũ i Cuáü̃ nane quiĩxü̃. Natürü i ñu̱xmawena rü Nuta tá nixĩ i cuéga —ñanagürü. Rü ngẽma nae̱ga rü Pedru ñaxü̃chiga nixĩ. \s1 Ngechuchu rü naxcèx naca ga Piripi rü Natanae̱ \p \v 43 Rü moxü̃ãcü ga Ngechuchu rü nügü namexẽẽ na Gariréaanewa naxũxü̃cèx. Rü Piripixü̃ inayangau rü ñanagürü nüxü̃: —¡Chowe rüxũ! —ñanagürü. \v 44 Rü nüma ga Piripi rü ĩãne ga Bechaídacü̱̃ã̱x nixĩ. Rü yémacü̱̃ã̱x ta nixĩ ga Aü̃dré rü Pedru. \v 45 Rü Piripi rü Natanae̱cèx nayadau, rü ñanagürü nüxü̃: —Marü nüxü̃ itayangau ya yima Cristu ga Moĩché nachiga naxümatücü ga mugüarü poperawa, rü nuxcümaü̃güxü̃ ga Tupanaãrü orearü uruü̃gü ta nachiga naxümatügücü. Yima nixĩ ya Yúche nane ya Ngechuchu ya Nacharétucü̱̃ã̱x —ñanagürü. \v 46 Rü ñanagürü ga Natanae̱: —¿Ñuxãcü i ṯacü rü mexü̃ i Nacharétuwa ne naxũxü̃? —ñanagürü. Rü Piripi nanangãxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —¡Dücèx, ngĩxã rü ítayadau! —ñanagürü. \v 47 Rü yexguma Ngechuchu Natanae̱xü̃ dèu̱xgu ga naxcèx na yaxũxü̃, rü ñanagürü: —¡Dücèx! Yéa ne naxũ i wüxi i yatü i aixcüma Yudíu ixĩxü̃ i aixcüma ngearü chixexü̃ã́xü̃ —ñanagürü. \v 48 Rü yexguma ga Natanae̱ rü Ngechuchuna naca, rü ñanagürü nüxü̃: —¿Ñuxãcü i choxü̃ cucuáxü̃? —ñanagürü. Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Naxü̃pa ga Piripi cuxcèx na yac̱axü̃, rü choma rü cuxü̃ chadau ga yexguma ori̱x ga igueratüü̃gu curüxã̱ũ̱xgux —ñanagürü. \v 49 Rü Natanae̱ nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Pa Ngúexẽẽruü̃x, cuma rü Tupana Nane quixĩ. Rü cuma nixĩ i guxü̃ma i Yudíugüarü Ãẽ̱xgacü quiĩxü̃ —ñanagürü. \v 50 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —Cuma rü choxü̃́ cuyaxõ erü cumaã nüxü̃ chixu na igueratüü̃wa cuxü̃ na chadauxü̃. Rü ngẽmacèxicatama nixĩ i cuyaxõxü̃. Natürü ngẽma ñu̱xma nüxü̃ cudauxü̃ãrü yexera tá nixĩ i nüxü̃ cudauxü̃ i yixcüra —ñanagürü. \v 51 Rü ñanagürü ta ga Ngechuchu: —Rü aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü tá nüxü̃ pedaugü na yawãxnaxü̃ i daxũguxü̃ i naãne. Rü tá nüxü̃ pedaugü i Tupanaãrü orearü ngeruü̃gü i daxũcü̱̃ã̱x i nge̱ma daxũ ĩgüxü̃ rü írüxĩgüüxü̃ i nae̱tüwa ya Tupana Nane ya duü̃xü̃xü̃ ixĩcü —ñanagürü. \c 2 \s1 Ngĩarü peta ga ĩãne ga Canáwa üxü̃ ga Gariréaanewa \p \v 1 Rü yexguma marü tomaẽ̱xpü̱x ga ngunexü̃ Gariréaanearü ĩane ga Canáwa nayexmagu ga Ngechuchu, rü nayexma ga wüxi ga ngĩarü peta. Rü yemawa ngixna naxugü ga naẽ ga Ngechuchu. \v 2 Rü Ngechuchuna rü toxna rü ta naxugüe na yéma taxĩxü̃cèx. \v 3 Rü nagu̱x ga norü axexü̃ ga binu. Rü Ngechuchu naẽ ngĩgürügü nüxü̃ ga Ngechuchu: —Marü nagúarü binuã̱xgü —ngĩgürügü. \v 4 Natürü Ngechuchu ngĩxü̃ nangãxü̃, rü ñanagürü: —Pa Mamax, ¿tü̱xcüü̃ chomaã nüxü̃ quixu i ngẽma? Erü tauta nawa nangu na chanaxüxü̃cèx i ṯacü rü mexü̃ i Tupanaãrü poramaã üxü̃ —ñanagürü. \v 5 Natürü ga ngĩma ga naẽ rü ngĩgürügü nüxü̃ ga yema baegüxü̃ namaã ga binuchiü: —¡Penaxü̱x i guxü̃ma i ngẽma nüma pemaã nüxü̃ yaxuxü̃! —ngĩgürügü. \v 6 Rü yéma iyexma ga 6 ga tü̃xü̃ ga nutagüngĩxcèx. Rü wüxichigü ga yema tü̃xü̃wa rü maneca yexma name ga 50 rü ẽ́xna 70 litrugü ga dexá. Rü yema tü̃xü̃gü iyixĩ ga yema Yudíugü ngĩxü̃ ixügüãcugücü ga yexguma dexámaã nügü yayauxmẽ́xgüchaü̃gu na Tupanacèx nügü yamexẽẽgüxü̃cèx. \v 7 Rü Ngechuchu rü yema baegüxü̃xü̃ namu, rü ñanagürü: —¡Dexámaã ngĩxü̃ pixügüãcu i ñaã tü̃xü̃gü! —ñanagürü. Rü nümagü ga yema baegüxü̃ rü meãma ngĩxü̃ nixügüãcu. \v 8 Rü Ngechuchu ñanagürü nüxü̃: —Rü ñu̱xma chanaxwèxe i íraxü̃ peyaxu, rü petaarü yoraxü̃tawa penange —ñanagürü. Rü yemaãcü nanaxügü ga yema baegüxü̃. \v 9 Rü yema petaarü yora nüxü̃ naxaxneta ga yema dexá ga binuxü̃ nacèxichixü̃. Natürü tama nüxü̃ nacuèx ga ngextá na nayauxgüãxü̃. Rü yema baegüxü̃xĩcatama nixĩ ga nüxü̃ cuèxgüxü̃ ga dexámare na yiĩxü̃ ga noxrix. Rü yexgumatama ga yema petaarü yora rü yema yatü ga ingĩxü̃cèx naca. \v 10 Rü ñanagürü nüxü̃: —Guxü̃ i naãnewa rü duü̃xü̃gü rü noxri rü namaã nabae ya mecü ya binu. Rü ngẽxguma marü meãma guxü̃ma axegügu i ngẽma nüxna naxuxü̃, rü ngẽmawena rü nüxna nanaxã ya ngexcürüücümare ya binu. Natürü i cuma rü marü nagúxchaü̃gu i peta, rü mexẽchicü ya binumaãtama cuyaxaxegüxẽẽ i duü̃xü̃gü —ñanagürü. \v 11 Rü guma Gariréaanewa yexmane ga ĩãne ga Canáwa nixĩ ga yema naxüxü̃ ga Ngechuchu. Rü yema nixĩ ga nüxĩraü̃xü̃ ga cuèxruü̃ ga Tupanaãrü poramaã üxü̃ ga nawa nügü inawéxü̃ ga Tupana Nane na yiĩxü̃. Rü toma ga norü ngúexü̃gü rü nüxü̃́ tayaxõgü. \v 12 Rü yemawena rü Capernáũ ga ĩãnewa naxũ ga Ngechuchu. Rü naẽ rü naẽneẽgü rü toma ga norü ngúexü̃gü rü ta ítayaxümücügü. Rü yéma guma ĩãnewa tayexmagü ga ñuxre ga ngunexü̃. \s1 Ngechuchu rü tupauca ga taxü̃newa ínanawoxü̃ ga yema duü̃xü̃gü ga yéma taxegüxü̃ \r (Mt 21.12-13; Mr 11.15-18; Lc 19.45-46) \p \v 13 Rü toma ga Yudíugü rü marü ningaica ga torü peta ga Üpetüchiga. Rü yemacèx ga Ngechuchu rü Yerucharéü̃wa naxũ. \v 14 Rü yexma tupauca ga taxü̃negu nüxü̃ nayangau ga duü̃xü̃gü ga yéma norü wocagümaã rü carnerugümaã rü muxtucugümaã taxegüxü̃. Rü yéma nüxü̃ nadau ta ga duü̃xü̃gü ga norü taxechicawa rütogüxü̃ rü Tupanaarü ãmarewa mexü̃ ga dĩẽrumaã yéma taxegüxü̃. \v 15 Rü yexguma yemaxü̃ nadèu̱xgu ga Ngechuchu, rü nanaxü ga wüxi ga c̱uaixruü̃ ga naxchèxmünaxcèx. Rü yemamaã tupauca ga taxü̃newa ínanawoxü̃ ga yema duü̃xü̃gü guxü̃ma ga norü carnerugümaã rü wocagümaã. Rü yema dĩẽrucèx taxegüxü̃ãrü dĩẽru rü ngĩxü̃ narüwoü̃ ñaxtüanegu. Rü norü mechagü rü ta nüxü̃ nawoneta. \v 16 Rü yema muxtucugümaã taxegüxü̃xü̃ ñanagürü: —¡Ípeyana i ngẽma perü muxtucugü i nuã! Tama name i taxepataü̃xü̃ peyaxĩxẽẽ ya daa Chaunatüpata —ñanagürü. \v 17 Rü yexguma ga toma ga norü ngúexü̃gü rü nüxna tacuèxãchie ga nuxcümaü̃xü̃ ga ümatüxü̃ ga ñaxü̃: \q1 “Duü̃xü̃gü rü tá chauxchi naxaie erü chanachu̱xu i ṯacü i chixexü̃ na naxügüxü̃ i Tupanapatawa”, \m ñaxü̃. \v 18 Rü yexguma ga yema ãẽ̱xgacügü rü Ngechuchuna nacagü, rü ñanagürügü: —¿Ṯacü rü cuèxruü̃xü̃ toxü̃ cudauxẽẽ na nawa nüxü̃ tacuáxü̃cèx na aixcüma Tupana yiĩxü̃ ya cuxü̃ mucü na ícunawoxü̃xü̃cèx i ñaã duü̃xü̃gü i nuã? —ñanagürügü. \v 19 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü: —¡Nagu pepogüe ya daa tupauca ya taxü̃ne! Rü choma rü tomaẽ̱xpü̱x i ngunexü̃gu rü tá wena íchanadaxẽẽ —ñanagürü. \v 20 Rü yexguma ga yema ãẽ̱xgacügü rü nanangãxü̃gü, rü ñanagürügü: —Rü 46 ga taunecü nawa napuracüe ga duü̃xü̃gü na naxügüãxü̃cèx ga daa tupauca ya taxü̃ne. ¿Rü ñuxãcü tá i cuma i tomaẽ̱xpü̱x i ngunexü̃ tátama wena ícunadaxẽẽxü̃? —ñanagürügü. \v 21 Natürü guma Tupanapata ga Ngechuchu nachiga idexane rü naxü̃nechigatama nixĩ. \v 22 Rü yemacèx ga toma ga norü ngúexü̃gü, rü yexguma Ngechuchu yuwa írüdaxgu, rü nüxna tacuèxãchie ga yema ore ga Ngechuchu nüxü̃ ixuxü̃. Rü aixcüma tayaxõgü ga yema ore ga nüxü̃ yaxuxü̃ rü yema Tupanaãrü ore ga nuxcümaü̃güxü̃ ga orearü uruü̃gü Ngechuchuchigagu ümatügüxü̃. \s1 Ngechuchu rü nüxü̃ nacuèx i guxü̃ma i duü̃xü̃gü \p \v 23 Rü yexguma Ngechuchu Üpetüchigaarü petacèx Yerucharéü̃wa yexmagu, rü muxü̃ma ga duü̃xü̃gü rü nüxü̃́ nayaxõgü, yerü nüxü̃ nadaugü ga yema taxü̃ ga mexü̃gü ga Tupanaãrü poramaã naxüxü̃. \v 24 Natürü ga nüma ga Ngechuchu rü tama yema duü̃xü̃gümẽ́xẽwa nügü nayexmaxẽẽchaü̃, yerü woetama marü nüxü̃ nacuèx ga ṯacügu na naxĩnüẽxü̃ ga guxü̃ma ga yema duü̃xü̃gü. \v 25 Rü yemacèx ga nüma rü taxucèxma texé namaã nüxü̃ tixu na ṯacügu naxĩnüẽxü̃ ga yema duü̃xü̃gü. Yerü nümatama marü nüxü̃ nacuèx ga ṯacügu na naxĩnüẽxü̃ ga naãẽwa ga wüxichigü. \c 3 \s1 Ngechuchuxü̃tagu nanaxũãne ga Nicodému \p \v 1 Nayexma ga wüxi ga Parichéu ga Nicodémugu ãe̱gacü. Rü nüma rü wüxi ga ãẽ̱xgacü ga nüxü̃ nangechaü̃gücü nixĩ ga Yudíugütanüwa. \v 2 Rü guma Nicodému rü Ngechuchuxü̃tagu nanaxũãne ga chütacü. Rü ñanagürü Ngechuchuxü̃: —Pa Ngúexẽẽruü̃x, toma nüxü̃ tacuèx na aixcüma Tupana núma cuxü̃ muxü̃ na toxü̃ cungúexẽẽxü̃cèx. Erü taxucürüwa texé cuxrüü̃ tanaxü i ngẽma taxü̃ i mexü̃gü i Tupanaãrü poramaã üxü̃, ega tama Tupana tümaxü̃tawa ngẽxmagu —ñanagürü. \v 3 Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Aixcüma cumaã nüxü̃ chixu, rü yíxema tama wenaxãrü buxe rü taxucürüwama Tupana ãẽ̱xgacü íixĩxü̃wa tangu —ñanagürü. \v 4 Rü Nicodému rü Ngechuchuna naca, rü ñanagürü nüxü̃: —¿Natürü ñuxãcü i wüxi i yatü i marü yaxü̃ i wena nabuxü̃? ¿Ẽ́xna wena naẽãnügu naxücuxü̃ rü ngẽmaãcü wena nabuxü̃? —ñanagürü. \v 5 Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü: —Rü aixcüma cumaã nüxü̃ chixu rü yíxema tama nüxü̃ rüxoxe i tümaãrü pecadu rü tama Tupanaãẽ i Üünexü̃wa nayaxúxe i maxü̃ i ngexwacaxü̃xü̃, rü taxucürüwama Tupana ãẽ̱xgacü íixĩxü̃wa tichocu \v 6 —Yíxema duü̃xü̃wa buxe rü duü̃xü̃tama tixĩ. Natürü yíxema Naãẽ i Üünexü̃wa nayaxúxe i maxü̃ i ngexwacaxü̃xü̃, rü Tupanaxãcü tixĩ. \v 7 —¡Tãũtáma cuḇaixãchiãẽ na cumaã nüxü̃ chixuxü̃ na Tupana naxwèxexü̃ na guxü̃ma i duü̃xü̃gü rü wena nabuexü̃! \v 8 —Ya buanecü rü nüma ínanaxwèxexü̃wa nabu. Rü nüxü̃ cuxĩnü i naga, natürü tama nüxü̃ cucuèx na ngextáama ne naxũxü̃ rü ngextáama na naxũxü̃. Rü ngẽxgumarüü̃ ta tixĩgü ya guxãma ya yíxema Naãẽ i Üünexü̃wa nayaxúxe i maxü̃ i ngexwacaxü̃xü̃ —ñanagürü. \v 9 Rü Nicodému wenaxãrü Ngechuchuna naca, rü ñanagürü: —¿Natürü ñuxãcü nixĩ i ngẽma? —ñanagürü. \v 10 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —Cuma rü Yudíugüarü ngúexẽẽruü̃ i nüxü̃ cuáxü̃ quixĩ. ¿Rü ñuxãcü chi i cuma i tama nüxü̃ cucuáxü̃ i ngẽma? \v 11 —Aixcüma cumaã nüxü̃ chixu rü toma rü namaã tidexagü i ngẽma nüxü̃ tacuáxü̃. Rü norü uruü̃ tixĩgü i ngẽma nüxü̃ tadaugüxü̃. Natürü pema rü tama toxü̃́ peyaxõgü i ngẽma pemaã nüxü̃ tixuxü̃. \v 12 —Rü ñu̱xma na tama choxü̃́ peyaxõgüxü̃ i ngẽma pemaã nüxü̃ chixuxü̃ i ñoma i naãneãrü ngẽmaxü̃chiga, rü ¿ñuxãcü tá peyaxõgüxü̃ ega pemaã nüxü̃ chixuxgu i daxũguxü̃ i naãneãrü ngẽmaxü̃chiga? \v 13 —Taguma texé daxũguxü̃ i naãnewa taxũ. Natürü i choma i Tupana Nane na duü̃xü̃xü̃ chiĩxü̃, rü chaxicatama nixĩ i nge̱ma ne chaxũxü̃ rü nge̱ma tá chaxũxü̃. \v 14-15 —Pema nüxü̃ pecuèx ga ñuxãcü nuxcümaxü̃chima yema nachica ga ngextá taxúema íxãpataxü̃wa, rü Moĩché wüxi ga naĩgu nanaxünagü ga yema ãxtape ga dĩẽrumünaxcèx. Rü ngẽxgumarüü̃ tá ta i choma i Tupana Nane i duü̃xü̃xü̃ chiĩxü̃, rü wüxi i naĩgu tá choxü̃ naxünagügü i duü̃xü̃gü na guxãma ya texé ya choxü̃́ yaxõgüxe rü tüxü̃́ nangẽxmaxü̃cèx i maxü̃ i taguma gúxü̃. \s1 Tupana rü poraãcü nüxü̃ nangechaü̃ i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x \p \v 16 —Rü Tupana rü poraãcü nüxü̃ nangechaü̃ i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü. Rü yemacèx inanamu ga Nane ga nügümaã wüxicacü na guxãma ya texé ya nüxü̃́ yaxõgüxe rü tama itarütauxexü̃cèx rü tüxü̃́ nangẽxmaxü̃cèx i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 17 —Yerü ga Tupana rü tama ñoma ga naãnewa nanamu ga Nane na duü̃xü̃gümaã naxueguãxü̃cèx na napoxcuexü̃. Natürü núma nanamu na namaxẽxẽẽãxü̃cèx i duü̃xü̃gü. \v 18 —Rü yíxema Tupana Naneãxü̃́ yaxṍxẽ, rü Tupana rü tama tümamaã nanaxuegu na tapoxcuxü̃. Natürü yíxema tama nüxü̃́ yaxṍxẽ, rü marü tümamaã nanaxuegu na tapoxcuxü̃, erü tama nüxü̃́ tayaxõ ya yima Tupana Nane ya nügümaã wüxicacü. \v 19 —Rü yíxema tama nüxü̃́ yaxõgüxe, rü Tupana rü marü tümamaã nanaxuegu na tapoxcuexü̃. Yerü yexguma ñoma ga naãnewa nanguxgu ga Tupana Nane ya duü̃xü̃güarü ngóonexẽẽruü̃, rü tama nawe tarüxĩxchaü̃. Natürü yexera tümaãrü me nixĩ ga ẽãnexü̃waama na tayexmagüxü̃, yerü chixexü̃ taxügü. \v 20 —Guxãma ya yíxema chixexü̃ ügüxe rü naxchi taxaie i ngóonexü̃. Rü tama nüxna tangaicamagüchaü̃ erü tama tanaxwèxe na nangóxü̃ i ngẽma chixexü̃ i ítaxügüxü̃. \v 21 —Natürü yíxema aixcüma Tupanaãrü ore nüxü̃ ixuxü̃ãcüma meã maxẽxẽ rü nüxna tangaicama i ngẽma ngóonexü̃. Rü ngẽmaãcü tanaxü na meã nangóxü̃cèx na Tupanaãrü ngúchaü̃ãcüma na yiĩxü̃ i guxü̃ma i ngẽma taxügüxü̃ —ñanagürü. \s1 Cuáü̃ ga baiü̃xẽẽruü̃ rü wenaxãrü nüxü̃ nixu ga Ngechuchuchiga \p \v 22 Rü yemawena rü tomaã Yudéaanewa naxũ ga Ngechuchu. Rü ñuxre ga ngunexü̃ tomaã yéma nayexma rü yéma duü̃xü̃güxü̃ ítabaiü̃xẽẽgü. \v 23 Rü Cuáü̃ ga baiü̃xẽẽruü̃ rü Enóãrü ĩãnewa ga Charíarü ngaicamana rü ínanabaiü̃xẽẽ ta ga duü̃xü̃gü yerü yéma nayexma ga taxü̃ ga dexá. Rü yema yéma íngugüetanüxü̃ ga duü̃xü̃gü, rü Cuáü̃ ínayabaiü̃xẽẽtanü. \v 24 Rü yemaãcü nangupetü naxü̃pa ga na poxcupataü̃gu yatèxcuchixü̃ ga Cuáü̃. \v 25 Rü yexguma rü ñuxre ga norü ngúexü̃gü ga Cuáü̃, rü wüxi ga Yudíumaã niporagatanücüü nachiga ga nacümagü na ñuxãcü namexü̃ na Tupanacèx nügü yamexẽẽgüxü̃ ga duü̃xü̃gü. \v 26 Rü Cuáü̃maã nüxü̃ nayarüxugüe, rü ñanagürügü: —Pa Ngúexẽẽruü̃x, dücax guma yatü ga tomaã nüxü̃ quixucü rü cumaã yexmacü ga natü i Yudáü̃ãrü tocutüwa, rü yima rü ñu̱xma rü duü̃xü̃güxü̃ ínabaiü̃xẽẽ, rü guxü̃ma i duü̃xü̃gü rü nawe narüxĩ —ñanagürügü. \v 27 Rü Cuáü̃ nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Taxúema ṯacü tüxü̃́ nangẽxma ega Tupana tama tüxna naxãxgu. \v 28 —Pematama rü marü choxü̃ pexĩnüẽ ga yexguma ñachagu: \p “Choma rü tama Cristu chixĩ. Natürü choma chixĩ i Tupana yima Cristupẽ́xegu choxü̃ imuxü̃ na nüxü̃ chixuxü̃cèx i nachiga”, ñachagu. \v 29 —Rü wüxi i ngĩgüwa rü yima yatü ya ingĩcü rü naxmèxãrü yora nixĩ. Rü yima yatümücü i naxü̃tawa ngẽxmaxü̃ rü nüxü̃́ inarüxĩnü i norü ore. Rü nataãẽ i ngẽxguma nüxü̃ naxĩnügu i ngẽma na yadexaxü̃. Rü ngẽxgumarüü̃ i choma rü aixcüma Cristumaã chataãẽxü̃chi i ñu̱xmax. \v 30 —Nüma rü tá nixĩnagüchigü na ãẽ̱xgacü yiĩxü̃, natürü i choma rü tá ícharüxĩchigü. \s1 Yima daxũwa ne ũxcüchiga \p \v 31 —Rü yima Cristu ya daxũwa ne ũxcü rü guxãe̱tüwa nangẽxma. Natürü i choma rü ñoma i naãnewa changẽxma, rü ñoma i naãnecü̱̃ã̱x chixĩ, rü ngẽma ñoma i naãnewa ngẽxmaxü̃chigaxü̃ chixu. Natürü i nüma ya Cristu ya daxũwa ne ũxcü, rü guxãe̱tüwa nangẽxma. \v 32 —Rü nüma rü tamaã nüxü̃ nixuchiga ga yema nüxü̃ nadauxü̃ rü nüxü̃ naxĩnüxü̃. Natürü noxretama nüxü̃́ nayaxõgü i ngẽma nüxü̃ yaxuxü̃. \v 33 —Natürü ngẽxguma texé nüxü̃́ yaxõxgu i norü ore, rü ngẽmaãcü tanango̱xẽẽ na aixcüma yiĩxü̃ i ngẽma Tupana nüxü̃ ixuxü̃. \v 34 —Rü yima Tupana núma namucü, rü Tupanaãrü orexü̃ nixu. Erü Tupana rü nüxna nanamu i Naãẽ i Üünexü̃ na guxü̃guma naxü̃tawa nangẽxmaxü̃cèx. \v 35 —Rü Tanatü ya Tupana rü Nanexü̃ nangechaü̃. Rü ngẽmacèx marü naxmẽ́xwa nanangẽxmaxẽẽ i guxü̃ma i ṯacü i ngẽxmaxü̃. \v 36 —Rü yíxema Tupana Naneãxü̃́ yaxṍxẽ rü tüxü̃́ nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃. Natürü yíxema tama nüxü̃́ yaxõxchaü̃xẽ ya Tupana Nane, rü tãũtáma tüxü̃́ nangẽxma i ngẽma maxü̃ i taguma gúxü̃. Natürü tá tanayaxu i ngẽma ãũcümaxü̃ i poxcu i Tupana tá namaã tüxü̃ poxcuxü̃ —ñanagürü ga Cuáü̃ ga baiü̃xẽẽruü̃. \c 4 \s1 Ngechuchu rü Chamáriaanecü̱̃ã̱x ga ngecü \p \v 1 Rü Parichéugü rü nüxü̃ nacuáchigagü ga Ngechuchu rü Cuáü̃ãrü yexera nüxü̃́ na nayexmaxü̃ ga norü ngúexü̃gü, rü norü yexera duü̃xü̃güxü̃ na ínabaiü̃xẽẽxü̃. \v 2 Natürü tama Ngechuchu nixĩ ga ínabaiü̃xẽẽcü ga duü̃xü̃gü. Rü toma ga norü ngúexü̃gü tixĩ ga tanaxüxü̃ ga yema. \v 3 Rü yexguma Ngechuchu nüxü̃ ĩnügu ga Parichéugü rü nachigagu na yadexagüxü̃, rü yéma Yudéaanewa ítachoxü̃ na Gariréaanecèx tawoeguxü̃. \v 4 Natürü ga yema nama ga nagu tawoeguxü̃ rü Chamáriaanewa nadapetü. \v 5 Rü yemacèx ga toma rü nawa tangugü ga wüxi ga Chamáriaaneãrü ĩãne ga Chicaru. Rü guma ĩãneãrü ngaicamana nayexma ga yema naãne ga nuxcümaü̃cü ga Acobuaxü̃́ yexmaxü̃ rü yixcama rü nane ga Yúchena naxãxü̃. \v 6 Rü yéma nayexma ga wüxi ga puchu ga duü̃xü̃gü dexácèx ixaixmaü̃gücü ga Acobuarü Puchugu ãe̱gacü. Rü poraãcü nipa ga Ngechuchu ga namagu na yaxũxü̃. Rü yemacèx guma puchuxü̃tawa nayarütoõchi. Rü tocuchiwa nanguxchaü̃ ga yexguma. \v 7-8 Rü toma ga norü ngúexü̃gü rü guma ĩãnewa taxĩ na torü õnacèx tayataxegüxü̃cèx. Rü towena yéma ingu ga wüxi ga ngecü ga Chamáriaanecü̱̃ã̱x ga guma puchuwa dexáwa ũcü. Rü Ngechuchu rü ñanagürü ngĩxü̃: —¡Íraxü̃ i dexá choxna naxã! —ñanagürü. \v 9 Natürü ga yema nge rü iḇaixãchiãẽ yerü ga Yudíugü rü Chamáriaanecü̱̃ã̱xgümaã nügüchi naxaie rü yemacèx ga yema nge rü inangãxü̃ rü ngĩgürügü nüxü̃: —¿Ñuxãcü i cuma na Yudíu quiĩxü̃ i dexácèx choxna cuc̱axü̃ i choma na Chamáriaanecü̱̃ã̱x chiĩxü̃? —ngĩgürügü. \v 10 Rü Ngechuchu ngĩxü̃ nangãxü̃, rü ñanagürü: —Ngẽxguma chi nüxü̃ cucuèxgu i ngẽma mexü̃ i Tupana cuxna ãxchaü̃xü̃, rü chi nüxü̃ cucuèxgu na texé yiĩxü̃ ya yima dexá cuxna tac̱acü, rü cuma rü chi nüxnata cuca i dexá i maxü̃ nawa ngẽxmaxü̃ rü nüma rü chi cuxna nanaxã i ngẽma dexá —ñanagürü. \v 11 Rü yema ngecü inangãxü̃, rü ngĩgürügü nüxü̃: —Pa Corix, ¿ñuxãcü tá i dexáta cuyaxu? Erü daa puchu rü namátamaxü̃chi rü cuxü̃́ nataxuma na ṯacümaã cunayaxuxü̃cèx i dexá. ¿Rü ngextá tá i cunayaxuxü̃ i ngẽma dexá i maxü̃ nawa ngẽxmaxü̃ na choxna cunaxãxü̃cèx? \v 12 —Nuxcümaü̃cü ga tórü o̱xi ga Acobu toxcèx núma Chamáriaanewa nanatèx ga daa puchu. Rü gumawa nixĩ ga naxaxexü̃ ga nüma rü nanegü rü norü wocagü. ¿Rü ñuxãcü chi i cuma i norü yexera quiĩxü̃? —ngĩgürügü. \v 13 Rü Ngechuchu ngĩxü̃ nangãxü̃, rü ñanagürü: —Rü guxãma ya texé ya daa puchuarü dexáwa axexe, rü wena táxarü tiṯawae. \v 14 —Natürü texé ya yíxema choma tüxna chaxãxü̃ i dexáwa axexe, rü tagutáma wena tiṯawa. Erü ngẽma dexá i choma tüxna chaxãxü̃ rü wüxi ya puchu ya guxü̃guma ibaibecürüü̃ tá nixĩ i tümawa, erü ngẽma dexáwa nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃ —ñanagürü. \v 15 Rü ngĩma ga yema nge rü inangãxü̃ rü ngĩgürügü: —Pa Corix, ¡choxna naxã i ngẽma dexá na taguma wena chiṯawaxü̃cèx, rü taguma wena daa puchuwa dexáwa chaxũxü̃cèx! —ngĩgürügü. \v 16 Rü Ngechuchu ñanagürü ngĩxü̃: —¡Íyadau ya cute, rü naxcèx yaca, rü nuã pexĩ! —ñanagürü. \v 17 Rü yema ngecü rü inangãxü̃, rü ngĩgürügü nüxü̃: —Nataxuma ya chaute —ngĩgürügü. Rü Ngechuchu ñanagürü ngĩxü̃: —Aixcüma nixĩ i ngẽma nüxü̃ quixuxü̃ na nataxuü̃ma ya cute. \v 18 —Yerü wüximẽ́ẽ̱xpü̱xchirẽ́x nixĩ ga cute, rü yima ñu̱xma cuxü̃tawa ngẽxmacü rü tama aixcüma cutexüchi nixĩ. Rü ngẽmacèx aixcüma nixĩ i curü ore i chomaã nüxü̃ quixuxü̃ —ñanagürü. \v 19 Rü yexguma yemaxü̃ naxĩnügu ga yema ngecü, rü ngĩgürügü: —Pa Corix, nüxü̃ chicuèxãchi rü cuma rü wüxi i Tupanaãrü orearü uruü̃ quixĩ. \v 20 —Nuxcümaü̃güxü̃ ga torü o̱xigü ga Chamáriaanecü̱̃ã̱xgü rü daa mèxpǘne ga Garachíü̃wa Tupanaxü̃ nicuèxüü̃gü. Natürü i pema i Yudíugü rü ñaperügügü: \p “Rü Yerucharéü̃ nixĩ i nachica i mexü̃ i ngextá Tupanaxü̃ ticuèxüü̃gü”, ñaperügügü. \v 21-22 Rü Ngechuchu ngĩxü̃ nangãxü̃ rü ñanagürü: —Pema i Chamáriaanecü̱̃ã̱xgü rü tama aixcüma nüxü̃ pecuèxgü ya yima nüxü̃ picuèxüü̃gücü. Natürü toma i Yudíugü rü aixcüma nüxü̃ tacuèx ya yima nüxü̃ ticuèxüü̃gücü, erü Yudíugügagu nixĩ i Tupana namaxẽxẽẽxü̃ i guxü̃ma i duü̃xü̃gü. ¡Choxü̃́ yaxõ, Pa Ngecüx! Rü aixcüma ínangu tá i ngunexü̃ na tãũtáma daa mèxpǘnewa rü ẽ́xna Yerucharéü̃wa tá nüxü̃ na picuèxüü̃güxü̃ ya Tanatü ya Tupana. \v 23 —Erü yíxema aixcüma Tupanaxü̃ icuèxüü̃güxe rü nüe̱tama nixĩ i ngẽxü̃rüüxü̃mare i nachicawa Tupanaxü̃ ticuèxüü̃gü. Erü ñu̱xma rü ngẽma Naãẽ i Üünexü̃ naxwèxexü̃ nixĩ na guxü̃ma i tümaãẽmaã rü tümaãrü maxü̃maã aixcüma Tupanaxü̃ ticuèxüü̃güxü̃. Rü ngẽmaãcü nixĩ i nanaxwèxexü̃ ya Tanatü na nüxü̃ ticuèxüü̃güxü̃. \v 24 —Erü Tupana rü wüxi i Naãẽ nixĩ. Rü ngẽmacèx yíxema texé ya nüxü̃ icuèxüü̃güxe rü tanaxwèxe i guxü̃ma i tümaãẽmaã rü tümaãrü maxü̃maã na aixcüma nüxü̃ ticuèxüü̃güxü̃, ngẽma Naãẽ i Üünexü̃ naxwèxexü̃ãcüma —ñanagürü. \v 25 Rü yema ngecü inangãxü̃ rü ngĩgürügü: —Choma nüxü̃ chacuèx rü tá ñoma i naãnewa nangu ya yima Cristu ya Tupana nüxü̃ unetacü. Rü ngẽxguma yima núma ũxgu rü tá tamaã nanango̱xẽẽ i guxü̃ma i Tupanachiga —ngĩgürügü. \v 26 Rü Ngechuchu rü ñanagürü ngĩxü̃: —Choma na cumaã chidexaxü̃, rü yima chixĩ —ñanagürü. \v 27 Rü yexguma íyadexayane rü ítangugü ga toma ga norü ngúexü̃gü. Rü taḇaixãchiãẽgü yerü ga Ngechuchu rü wüxi ga ngecümaã ínidexa. Natürü taxúema ga toma rü togü taporaxẽẽ ga nüxna na tacagüxü̃ ga ṯacü ngĩmaã na nanaxwèxexü̃ rü ṯacüchiga yiĩxü̃ ga ngĩmaã na íyadexaxü̃. \v 28 Rü yexguma ga yema ngecü rü yéma ngĩxü̃ itèx ga ngĩrü tü̃xü̃. Rü ĩãnewa ixũ na duü̃xü̃gümaã nüxü̃ yanaxuxü̃cèx. \v 29 Rü ngĩgürügü: —¡Ngĩxã rü ítayadaugü i wüxi i yatü i chomaã nüxü̃ ixuxü̃ ga guxü̃ma ga ṯacü ga chaxüxü̃! ¿Taux ẽ́xna yima yiĩxü̃ ya Cristu? —ngĩgürügü. \v 30 Rü inaxĩãchi ga yema ĩãnecü̱̃ã̱x, rü Ngechuchu íyexmaxü̃wa naxĩ. \v 31 Rü yoxni ga toma ga norü ngúexü̃gü rü Ngechuchuxü̃ tachixewegü na nachibüxü̃cèx. \v 32 Natürü ga nüma rü ñanagürü toxü̃: —Choma rü choxü̃́ nangẽxma i chowemü i pema tama nüxü̃ pecuáxü̃ —ñanagürü. \v 33 Rü yexguma ga toma ga norü ngúexü̃gü rü togüna tacagüe, rü ñatarügügü: —Bexmana marü ¿texé nuã tanange i nawemü? —ñatarügügü. \v 34 Natürü ga Ngechuchu rü ñanagürü toxü̃: —Ngẽma õna i choxü̃ poraxẽẽxü̃ nixĩ na chanaxüxü̃ i norü ngúchaü̃ ya yima nuã choxü̃ mucü ya Chaunatü, rü na chayanguxẽẽxü̃ i norü puracü. \v 35 —Rü pema rü ñaperügügü: \p “Rü ãgümücü ya tauemacü nataxu na yabuxgüxü̃ i trigu”, ñaperügügü. Natürü i choma rü ñacharügü pexü̃: \p “¡Dücèx, rü meã penangugü i duü̃xü̃gü! Erü marü ínamegü na Tupanaxü̃ nayauxgüxü̃cèx, ngẽxgumarüü̃ i wüxi i trigunecü i marü nawa nanguxü̃ na yabuxgüxü̃ erü marü nidau”. \v 36 —Rü yíxema Tupanacèx nadexe i duü̃xü̃gü rü tá tanayaxu i tümaãrü natanü. Rü guxü̃ma i ngẽma duü̃xü̃gü i tüxü̃́ irüxĩnüẽxü̃ rü tá nanayauxgü i maxü̃ i taguma gúxü̃. Rü ngẽmaãcü rü wüxigu tá tataãẽgü ya yíxema tüxira ngẽma duü̃xü̃gümaã Tupanaãrü orexü̃ ixuxe rü yíxema yixcama ngẽma duü̃xü̃güxü̃ Tupanacèx dexe. \v 37 —Rü aixcüma nixĩ i ngẽma ore i ñaxü̃: \p “Wüxie tixĩ ya namaã toexe i trigu rü togue tixĩ ya yíxema yabuxgüxe i norü o”, ñaxü̃. [Rü ngẽxgumarüü̃ rü wüxie tixĩ ya tüxira duü̃xü̃gümaã nüxü̃ ixuxe i Tupanaãrü ore, rü togue tixĩ ya yixcama ngẽma duü̃xü̃güxü̃ dexe Tupanacèx.] \v 38 —Rü noxri rü togü nixĩ ga duü̃xü̃gümaã nüxü̃ ixuxü̃ ga Tupanaãrü ore, natürü ga duü̃xü̃gü rü tama nayaxõgü ga yexguma. Rü yemawena rü pexü̃ chamu na yema duü̃xü̃gümaã nüxü̃ pixuxü̃cèx ga yema ore. Rü pema nixĩ ga yema duü̃xü̃güxü̃ pedexü̃ Tupanacèx, yerü nayaxõgü ga yexguma namaã nüxü̃ pixuxgu ga yema ore. Rü yemaãcü ga pema rü marü peyoxniẽ nawa ga togüarü puracü —ñanagürü. \v 39 Rü muxü̃ma ga guma Chamáriaanewa yexmane ga ĩãnecü̱̃ã̱x rü Ngechuchuaxü̃́ nayaxõgü, yerü nüxü̃́ nayaxõgü ga yema ore ga yema ngecü namaã nüxü̃ ixuxü̃ ga yexguma ngĩxgu: \p “Guxü̃ma ga ṯacü ga ü̃pa chaxüxü̃ rü chomaã nüxü̃ nixu” ngĩxgu. \v 40 Rü yemacèx ga yema Chamáriaanecü̱̃ã̱xgü rü yexguma Ngechuchuxü̃tawa nangugügu rü nüxü̃ nacèèxü̃gü ga yexma natanügu na naxã́ũxü̃cèx. Rü taxre ga ngunexü̃ yexma natanügu narüxã̱ũ̱x ga Ngechuchu. \v 41 Rü muxü̃ma ga togüamachigü ga Chamáriaanecü̱̃ã̱xgü rü Ngechuchuaxü̃́ nayaxõgü ga yexguma nüxü̃ naxĩnüẽgu ga yema norü ore ga nümatama nüxü̃ yaxuxü̃. \v 42 Rü yexguma ga yema duü̃xü̃gü rü ñanagürügü ngĩxü̃ ga yema ngecü: —Ñu̱xma waxi nixĩ i aixcüma nüxü̃́ tayaxõgüxü̃ erü tomatama nüxü̃ taxĩnüẽ i ngẽma norü ore i tomaã nüxü̃ yaxuxü̃. Rü ngẽmawa nüxü̃ tacuèx na aixcüma yima yiĩxü̃ ya Cristu ya ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃güarü maxẽxẽẽruü̃. Rü tama ngẽma cuma tomaã nüxü̃ quixuxü̃cèxicatama tayaxõgü —ñanagürügü. \s1 Ngechuchu rü nanamexẽẽ ga wüxi ga ãẽ̱xgacü nane \p \v 43 Rü taxre ga ngunexü̃guwena ga Ngechuchu rü tomaã inaxũãchi ga Chamáriaanewa na Gariréaanewa naxũxü̃cèx. \v 44 Rü nümatama ga Ngechuchu ga ü̃paacü rü ñanagürü: —Wüxi i Tupanaãrü orearü uruü̃, rü norü naãnewatama i duü̃xü̃gü rü tama meã nanayauxgü —ñanagürü. \v 45 Natürü yexguma Gariréaanewa tangugügu, rü yema naãnecü̱̃ã̱x ga duü̃xü̃gü rü meãma nanayauxgü. Yerü nümagü ga yema naãnecü̱̃ã̱xgü rü Yerucharéü̃wa naxĩ ta naxcèx ga Üpetüchigaarü peta, rü yéma nüxü̃ nadaugü ga yema taxü̃ ga mexü̃gü ga Tupanaãrü poramaã naxüxü̃ ga Ngechuchu ga yexguma. \v 46 Rü ga Ngechuchu rü tomaã nataegu naxcèx ga guma ĩãne ga Caná ga Gariréaanewa yexmane. Rü guma ĩãnewa nixĩ ga binuxü̃ nanguxuchixẽẽãxü̃ ga dexá. Rü ĩãne ga Capernáũwa nayexma ga wüxi ga tacü ga ãẽ̱xgacü, rü niḏaawe ga wüxi ga nane. \v 47 Rü yexguma guma ãẽ̱xgacü nüxü̃ cuáchigagu ga Ngechuchu rü Gariréaanewa na nanguxü̃ ga Yudéaanewa na ne naxũxü̃, rü naxü̃tawa naxũ. Rü nüxü̃ nayacèèxü̃ na napatawa naxũxü̃cèx, rü naxcèx na yanataanexẽẽãxü̃cèx ga guma nane ga marü turaxüchicü. \v 48 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —Pema rü tama peyaxõgü ega tama nüxü̃ pedauxiragu i taxü̃ i cuèxruü̃gü i Tupanaãrü poramaã üxü̃ —ñanagürü. \v 49 Natürü ga guma ãẽ̱xgacü rü ñanagürü nüxü̃: —Pa Corix, ¡paxa chowe rüxũ naxü̃pa na nayuxü̃ ya chaune! —ñanagürü. \v 50 Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —¡Nataegu i cupatawa! Erü cune rü marü naxcèx nitaane —ñanagürü. Rü guma yatü rü nayaxõ ga yema ore ga Ngechuchu namaã nüxü̃ ixuxü̃. Rü napatacèx nataegu. \v 51 Rü yexguma napatawa nanguxchaü̃gu ga guma ãẽ̱xgacü, rü norü duü̃xü̃gü napẽ́xegu nayayi, rü ñanagürügü nüxü̃: —Cune rü marü naxcèx nitaane —ñanagürügü. \v 52 Rü yexguma rü norü duü̃xü̃güna naca, rü ñanagürü nüxü̃: —¿Ṯacü rü oragu inaxügüxü̃ na naxcèx yataanexü̃? —ñanagürü. Rü yema norü duü̃xü̃gü nanangãxü̃ rü ñanagürügü: —Ĩne tocuchiguwena nixĩ ga nüxü̃ nangupetüxü̃ ga na yaxaxünexü̃ —ñanagürügü. \v 53 Rü guma bucü nanatü rü nüxna nacuèxãchi ga yema oragu na yiĩxü̃ ga Ngechuchu ga ñaxü̃ nüxü̃: \p “Cune rü marü naxcèx nitaane” ñaxü̃. Rü nüma ga guma ãẽ̱xgacü rü guxü̃ma ga napatacü̱̃ã̱x rü Ngechuchuaxü̃́ nayaxõgü. \v 54 Rü yexguma Yudéaanewa ne naxũxgu ga Ngechuchu, rü yema nixĩ ga norü taxre ga cuèxruü̃ ga taxü̃ ga Tupanaãrü poramaã duü̃xü̃güxü̃ nawéxü̃ ga Gariréaanewa. \c 5 \s1 Ngechuchu rü nanamexẽẽ ga wüxi ga yatü ga iḏaawexü̃ ga Betechawa yexmaxü̃ \p \v 1 Rü ñuxre ga ngunexü̃gü ngupetüguwena rü nayexma ga wüxi ga peta ga Yudíugü auregüxü̃ na yemaãcü Tupanaxü̃ yacuèxüü̃güxü̃cèx. Rü yemacèx ga Ngechuchu rü Yerucharéü̃cèx nataegu. \v 2 Rü guma ĩãneãrü poxeguxü̃ rü nüxü̃́ nayexma ga wüxi ga ĩã̱x ga Carneruarü Choxü̃chicagu ãe̱gaxü̃. Rü yema ĩã̱xãrü ngaicamana nayexma ga wüxi ga puchu ga Yudíugügawa Betechagu ãe̱gaxü̃. Rü guma puchuanacüwa nayexma ga wüximẽ́ẽ̱xpü̱x ga chopetüchica ga ãxpataü̃e̱tügüxü̃. \v 3 Rü yema chopetüchicagu nacagü ga muxü̃ma ga duü̃xü̃gü ga iḏaaweexü̃. Rü nümaxü̃ rü nangexetügü, rü togü rü nachixeparagü, rü togü rü nanaw̱ãĩxãchigü. Rü yema iḏaaweexü̃ rü yéma nananguxẽẽgü ga guma puchu ga na naxĩã̱xãchichiüxü̃cèx. \v 4 Yerü ñuxguacü rü guma puchugu ínarüxĩĩxü̃ ga wüxi ga daxũcü̱̃ã̱x ga Tupanaãrü orearü ngeruü̃, rü nayaxĩã̱xchiücüüxẽẽxü̃. Rü guxema tüxira tügü yéma táexe nachiüwa ga guma puchu ga yexguma yaxĩã̱xchiücüügu, rü tümacèx nitaane woo ga ngẽxü̃rüü̃mare ga ḏaawe tüxü̃́ yexmaxẽ. \v 5 Rü yéma natanüwa nayexma ga wüxi ga yatü ga marü 38 ga taunecü iḏaawecü. \v 6 Rü yexguma Ngechuchu nüxü̃ dèu̱xgu ga guma yatü ga yexma na nacaxü̃, rü nüxü̃ nacuáchiga ga marü mucüma ga taunecü na yaḏaawexü̃. Rü yemacèx nüxna naca rü ñanagürü nüxü̃: —¿Cunaxwèxexü̃ i cuxcèx na yataanexü̃? —ñanagürü. \v 7 Rü Ngechuchuxü̃ nangãxü̃ ga guma iḏaawecü, rü ñanagürü: —Pa Corix, tataxuma ya texé ya choxü̃ rüngü̃xẽẽxẽ na nge̱ma choxü̃ tatáexü̃cèx i ngẽxguma naxĩã̱xãchichiügu ya daa puchu. Rü guxü̃guma i ngẽxguma nge̱ma chaugü chatáechaü̃gu, rü yoxni i togü rü marü nüxĩra nügü nge̱ma natáegü —ñanagürü. \v 8 Rü Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —¡Inachi, rü nayaxu i curü caruü̃, rü íixũ! —ñanagürü. \v 9-10 Rü yexgumatama naxcèx nitaane ga guma yatü. Rü nanayaxu ga norü caruü̃, rü ínixũ. Natürü ga yema ngunexü̃ rü ngü̃xchigaarü ngunexü̃ nixĩ. Rü yemacèx ga yémacü̱̃ã̱xgü ga Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü ñanagürügü nüxü̃ ga guma yatü ga naxcèx itaanecü: —Ñoma nixĩ i ngü̃xchigaarü ngunexü̃. Rü ngẽmacèx nachu̱xu nixĩ na cuyangexü̃ i curü caruü̃ erü yemaãcü tamaã nüxü̃ nixu ga Moĩché —ñanagürügü. \v 11 Natürü ga guma yatü rü yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügüxü̃ nangãxü̃, rü ñanagürü: —Yima choxü̃ rümexẽẽcü rü ñanagürü choxü̃: \p “¡Nayaxu i curü caruü̃ rü íixũ!” ñanagürü. \v 12 Rü yexguma ga yema ãẽ̱xgacügü rü nüxna nacagü, rü ñanagürügü: —¿Texé ngẽma ñatarügü cuxü̃: \p “¡Nayaxu i curü caruü̃ rü íixũ!” ñatarügü cuxü̃? —ñanagürügü. \v 13 Natürü ga guma yatü rü tama nüxü̃ nacuèx ga texé naxcèx na yataanexẽẽxü̃, yerü namuxũchi ga duü̃xü̃gü ga yéma, rü yexma nayarütaxu ga Ngechuchu. \v 14 Natürü yixcama ga Ngechuchu rü tupauca ga taxü̃negu nüxü̃ nayangau ga guma yatü, rü ñanagürü nüxü̃: —¡Dücèx i ñu̱xma marü cuxcèx na yataanexü̃, rü tãũtáma wena chixexü̃ cuxü na tama quiḏaawexü̃cèx namaã i wüxi i ḏaawe i ngẽma marü cuxü̃ ngupetüxü̃ãrü yexera ixĩxü̃! —ñanagürü. \v 15 Rü ínixũ ga guma yatü, rü Yudíugüarü ãẽ̱xgacügümaã nüxü̃ nayarüxu ga Ngechuchu na yiĩxü̃ ga guma namexẽẽcü. \v 16 Rü yemacèx nixĩ ga yema ãẽ̱xgacügü ga Ngechuchucèx nadaugüxü̃ na yamèxgüãxü̃cèx, yerü ngü̃xchigaarü ngunexü̃gu napuracü. \v 17 Natürü ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Chaunatü ya Tupana rü guxü̃ i ngunexü̃gu napuracü rü mexü̃ naxü. Rü ngẽmacèx i choma rü ta naxrüü̃ chapuracü —ñanagürü. \v 18 Rü yemacèx ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü yexeraãcü Ngechuchuxü̃ nimèxgüchaü̃. Yerü tama naxrüü̃ nanaxaure ga ngü̃xchigaarü ngunexü̃ rü ñu̱xũchi nüxü̃ nixu ga Nanatüxüchi na yiĩxü̃ ga Tupana, rü yemaãcü nügü nixu ga Nanatü ga Tupanamaã na nawüxiguxü̃. \s1 Nüma ga Tupanatama nixĩ ga Nanena naxããxü̃ ga pora \p \v 19 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃ ga yema ãẽ̱xgacügü: —Aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü choma i Tupana Nane rü tama chorü poramaã chanaxü i ṯacü rü puracü i mexü̃. Natürü ngẽma nüxü̃ chadauxü̃ i Chaunatü üxü̃xĩcatama nixĩ ichaxüxü̃. Rü guxü̃ma i ngẽma Chaunatü üxü̃, rü choma ya Nane rü ta chanaxü. \v 20 —Chaunatü ya Tupana rü choxü̃ nangechaü̃, rü ngẽmacèx choxü̃ nüxü̃ nadauxẽẽ i guxü̃ma i ṯacü i nüma naxüxü̃. Rü ngẽma ñu̱xma choxü̃ nüxü̃ nadauxẽẽxü̃ãrü yexera tá choxü̃ nüxü̃ nadauxẽẽ i yixcüra. Rü ngẽxguma i pema ega ngẽmaxü̃ pedaugügu, rü tá peḇaixãchiãẽgü namaã. \v 21 —Rü Chaunatü rü ínanadagüxẽẽ i yuexü̃gü rü wena nanamaxẽxẽẽ. Rü ngẽxguma-rüü̃ ta i choma i Nane rü tüxna chanaxã i maxü̃ ya yíxema chatümawèxéxe na tüxna chanaxãxü̃. \v 22-23 —Rü tama Chaunatü nixĩ ya duü̃xü̃güxü̃ icagücü i norü maxü̃chiga. Natürü choxü̃ nixĩ i namuxü̃ na chanaxüxü̃cèx i ngẽma, na choxü̃ yacuèxüü̃güxü̃cèx i duü̃xü̃gü, ngẽma Chaunatüxü̃ na yacuèxüü̃güxü̃rüü̃. Rü yíxema tama choxü̃ icuèxüxü̃́xẽ, rü tama nüxü̃ ticuèxüü̃ ta ya Chaunatü ya choxü̃ nuã mucü. \v 24 —Aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü yíxema texé ya choxü̃́ irüxĩnüxẽ i chorü ore, rü nüxü̃́ yaxṍxẽ ya yima Chaunatü ya núma choxü̃ mucü, rü tüxü̃́ nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃. Rü Chaunatü rü tãũtáma tümamaã nanaxuegu na tapoxcuxü̃ erü marü nawa ítanguxuchi na tayuxü̃, rü tüxü̃́ nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 25 —Rü aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü marü nawa tá nangu i ngunexü̃ rü ñu̱xmatama nixĩ i chauga naxĩnüẽxü̃ tá i ngẽma duü̃xü̃gü i norü pecadugu yuexü̃ rü iyarütauxexü̃. Rü texé ya chauga ĩnüẽxẽ rü tá tamaxẽ. \v 26 —Nüma ya Chaunatü rü nüxü̃́ nangẽxma i pora na namaxẽxẽẽãxü̃cèx i duü̃xü̃gü. Rü ngẽma pora rü choxna nanaxã ya Chaunatü na choma rü ta duü̃xü̃güxü̃ chamaxẽxẽẽxü̃cèx. \v 27 —Rü Chaunatü ya Tupana choxü̃ namu na duü̃xü̃güna chac̱axü̃cèx naxcèx i norü maxü̃chiga, erü choma nixĩ i Nane i duü̃xü̃xü̃ chiĩxü̃. \v 28 —¡Tãxṹ i peḇaixãchiãẽgüxü̃ namaã i ñaã ore i pemaã nüxü̃ chixuxü̃! Erü tá ínangu i ngẽma ngunexü̃ i nagu guxü̃ma i duü̃xü̃gü i yuexü̃ rü tá na nüxü̃ naxĩnüẽxü̃ i chauga. \v 29 —Rü naxmaü̃güwa tá ínachoxü̃. Rü ngẽma meã maxẽxü̃, rü tá ínarüdagü na nayauxgüãxü̃cèx i maxü̃ i taguma gúxü̃. Natürü ngẽma chixexü̃ ügüxü̃, rü tá ínarüdagü na napoxcuexü̃cèx. \s1 Nawa nüxü̃ icuáxü̃ na Tupana yiĩxü̃ ga Ngechuchuna naxãcü ga pora \p \v 30 —Choma rü taxucürüwa ṯacü chaxü chauechamatama ega tama choxü̃ naxüxẽẽãgu ya Chaunatü. Rü Chaunatü chomaã nüxü̃ ixuxü̃ãcüma nixĩ i nüxna chac̱axü̃ i duü̃xü̃gü i norü maxü̃chiga. Rü ngẽxguma nüxna chacaxgu rü aixcüma meãma chanangugü i duü̃xü̃gü. Erü tama choxrütama ngúchaü̃ nixĩ i ngẽma chaxüxü̃, natürü Chaunatü ya nuã choxü̃ mucüarü ngúchaü̃ nixĩ i ngẽma chaxüxü̃. \v 31 —Rü ngẽxguma chi chauchigaxü̃tama chixuxgu rü taxuwama name i ngẽma. \v 32 —Natürü nangẽxma i to i chauchigaxü̃ ixuxü̃. Rü nüxü̃ chacuèx rü aixcüma nixĩ i norü ore i pemaã nüxü̃ yaxuxü̃. \v 33 Pema rü Cuáü̃ ya baiü̃xẽẽruü̃xü̃tawa penamugü ga perü duü̃xü̃gü na nüxü̃ pecuáxü̃cèx ga ore ga aixcüma ixĩxü̃ ga chauchiga. Rü yema ore ga Cuáü̃ pexü̃ namaã ngãxü̃xü̃ rü aixcüma nixĩ. \v 34 —Natürü i choma rü tama chanaxwèxe i ṯacü rü yatü chauétüwa nachogü, erü choma tátama chaugüna chadau. Natürü pemaã nüxü̃ chixu i ngẽma Cuáü̃ãrü ore na choxü̃́ peyaxõgüxü̃cèx rü na penayauxgüxü̃cèx i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 35 —Cuáü̃ rü wüxi ga omü ga iy̱auracüüxü̃ rü pexü̃ báxixü̃-rüü̃ nixĩ ga pexcèx. Rü pema rü paxaãchi namaã petaãẽgü. \v 36 —Natürü nangẽxma i ṯacü i Cuáü̃ãrü orearü yexera chauétüwa íchogüxü̃. Rü ngẽma nixĩ ga yema taxü̃gü ga cuèxruü̃gü ga Chaunatü choxü̃ muxü̃ na norü poramaã chanaxüxü̃cèx. Rü yemawa pexü̃ nüxü̃ chadauxẽẽ na aixcüma Chaunatü ya Tupana yiĩxü̃ ga núma choxü̃ mucü. \v 37 —Rü ngẽxgumarüü̃ ta ya Chaunatü ga guma núma choxü̃ mucü, rü marü chauétüwa ínachogü, woo taguma nüxü̃ pexĩnüẽ ga naga rü taguma nüxü̃ pedau. \v 38 —Rü ngẽma Chaunatüarü ore rü ta tama peãẽwa nixücu, erü tama choxü̃́ peyaxõgü woo Chaunatü núma choxü̃ na muxü̃. \v 39-40 —Pema meãma nawa pengúe i Tupanaãrü ore i ümatüxü̃, erü nagu perüxĩnüẽ rü ngẽmawa tá nüxü̃ ipeyangau i perü maxü̃ i taguma gúxü̃. Natürü woo ngẽmatama Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü chauchiga meã na yadexaxü̃, natürü i pema rü tama choxü̃́ peyaxõgüchaü̃ na ngẽmaãcü penayauxgüxü̃cèx i ngẽma maxü̃. \v 41-42 —Rü choma rü tama chanaxwèxe na choxü̃ picuèxüü̃güxü̃ erü meãma pexü̃ chacuèx, rü nüxü̃ chacuèx na tama aixcüma Tupanaxü̃ pengechaü̃güxü̃. \v 43 —Chaunatü ya Tupana nixĩ ga núma choxü̃ mucü, natürü i pema rü tama choxü̃ peyauxgüchaü̃. Natürü ngẽxguma chi tomare i yatü nagagutama núma ũxgu, rü ngẽma chi nixĩ i taãẽãcüma peyauxgüxü̃. \v 44 —¿Rü ñuxãcü chi choxü̃́ peyaxõgü ega penaxwèxegu na pemücügütama pemaã taãẽxü̃ rü tama naxcèx pedaugügu na Tupanaxü̃chi pemaã taãẽxü̃? \v 45 —¡Tãxṹ i nagu perüxĩnüẽxü̃ na choma tá yiĩxü̃ na pexü̃ chixugüxü̃ i Chaunatüxü̃tawa! Erü Moĩché ga guma perü maxü̃cèx nüxü̃́ peyaxõgücü tátama nixĩ ya yima pexü̃ ixugücü i Chaunatüxü̃tawa. \v 46 —Rü ngẽxguma chi peyaxõgügu i ngẽma ore ga Moĩché ümatüxü̃, rü choxü̃́ rü chi ta peyaxõgü. Yerü ga Moĩché rü chauchigagu nixĩ ga naxümatüãxü̃ ga norü poperawa. \v 47 —Natürü ngẽxguma tama peyaxõgügu i ngẽma Moĩché ümatüxü̃ i ore, ¿rü ñuxãcü tá peyaxõgü i ngẽma choma pemaã nüxü̃ chixuxü̃? —ñanagürü ga Ngechuchu. \c 6 \s1 Ngechuchu rü nanachibüexẽẽ ga 5000 ga yatügü \r (Mt 14.13-21; Mr 6.30-44; Lc 9.10-17) \p \v 1 Rü yemawena ga Ngechuchu rü naxtaxa ga Gariréagu ãe̱ganearütocutüwa tomaã naxũ. Rü norü toéga ga guma naxtaxa rü Tibéria nixĩ. \v 2 Rü muxü̃ma ga duü̃xü̃gü rü nawe narüxĩ. Yerü ü̃paacü rü marü nüxü̃ nadaugü ga ñuxãcü Ngechuchu na naxüxü̃ ga taxü̃ ga mexü̃gü ga Tupanaãrü poramaã üxü̃ ga yexguma duü̃xü̃gü ga iḏaaweegüxü̃cèx yataanexẽẽgüãgu. \v 3 Rü yexguma ga Ngechuchu rü wüxi ga mèxpǘnewa tomaã ínaxü̃ãchi. Rü wüxigu tomaã yéma narüto. \v 4 Rü marü ningaica ga yema Yudíugüarü peta ga Üpetüchiga. \v 5 Rü yexguma Ngechuchu nüxü̃ dawenügu rü nüxü̃ nadau ga muxü̃ma ga duü̃xü̃gü ga nawe rüxĩxü̃. Rü yemacèx Piripina naca, rü ñanagürü: —¿Rü ngextá tá naxcèx tataxe i nawemü i ñaã duü̃xü̃gü na nachibüexẽẽxü̃cèx? —ñanagürü. \v 6 Rü nümatama ga Ngechuchu rü marü nüxü̃ nacuèx ga ṯacü tá na naxüxü̃. Natürü yema ñanagürü Piripixü̃, yerü nüxü̃ nacuáxchaü̃ ga ṯacümaã tá na nangãxü̃ãxü̃. \v 7 Rü yexguma Ngechuchuxü̃ nangãxü̃ ga Piripi, rü ñanagürü: —Woo chi naxcèx itaxegügu i 200 i dĩẽru naguxü̃ i pãũ, rü tãũ chima nüxü̃́ ningu ega woo wüxichigüna íraxü̃ ixãchigügu —ñanagürü. \v 8-9 Rü yexguma ga Aü̃dré ga Ngechuchuarü ngúexü̃ ga Pedru ga Chimáũ naẽneẽ, rü ñanagürü: —Nuã nangẽxma i wüxi i buxü̃ rü nüxü̃́ nangẽxma i 5 i pãũ i chebadanaxcèx rü taxre ta i choxni. ¿Natürü ṯacüwa name i ngẽma naxcèx i ñaã muxũchixü̃ i duü̃xü̃gü? —ñanagürü. \v 10 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü toxü̃: —¡Ẽcü, namaã nüxü̃ pixu i duü̃xü̃gü na ínatogüxü̃cèx! —ñanagürü. Rü yema nachicawa rü nametẽ́xeane ga guma maxẽ. Rü gumatẽ́xewa narütogü ga duü̃xü̃gü. Rü maneca 5000 wa nangu ga yexguma yatügüxica ixugügu. \v 11 Rü yexguma ga Ngechuchu rü nanade ga yema pãũgü, rü Tupanana moxẽ naxã. Rü yemawena rü toxü̃ nayanu na yema duü̃xü̃gü ga yéma rütogüxü̃xü̃ tayanuxü̃cèx. Rü yexgumarüü̃ ta ga choxni rü nüxü̃ toxü̃ nayanuxẽẽ, ñu̱xmata meãma nachibüe ga guxü̃ma ga yema duü̃xü̃gü. \v 12 Rü yexguma marü meã nachibüegu ga guxü̃ma, rü Ngechuchu toxü̃ namu rü ñanagürü toxü̃: —¡Penade i ngẽma naxchipẽ́xegü i íyaxügüxü̃ na tama inaxaiyèxü̃xü̃cèx! —ñanagürü. \v 13 Rü tanade ga yema naxchipẽ́xegü ga yema 5 ga pãũwa íyaxüxü̃, rü 12 ga pexchi namaã tanaxüãcugü. \v 14 Rü yexguma yema duü̃xü̃gü nüxü̃ daugügu ga yema mexü̃ ga taxü̃ ga Tupanaãrü poramaã naxüxü̃ ga Ngechuchu, rü ñanagürügü: —Aixcümaxü̃chi daa nixĩ ya Tupanaãrü orearü uruü̃ ga guma ínanguxẽẽcü —ñanagürügü. \v 15 Natürü ga Ngechuchu rü nüxü̃ nicuèxãchi ga duü̃xü̃gü rü na norü ãẽ̱xgacüxü̃ yangu-cuchixẽẽgüchaü̃ãxü̃. Rü yemacèx nüxna nixũgachi rü yéamaxü̃ra naxũ nawa ga guma mèxpǘne na nüxĩcatama nayexmaxü̃cèx. \s1 Dexáétügu nixũ ga Ngechuchu \r (Mt 14.22-27; Mr 6.45-52) \p \v 16 Rü yexguma marü nachütagu, rü toma ga Ngechuchuarü ngúexü̃gü rü wenaxãrü naxtaacutüwa taxĩ. \v 17 Rü poraãcü naxẽãne. Rü tama ínangu ga Ngechuchu. Rü yemacèx wüxi ga ngue ga taxü̃negu tichoü̃, rü itaxĩãchi ga na tocutüwa taxĩxü̃ ga Capernáũãrü ĩãnewa na tangugüxü̃cèx. \v 18 Rü yexguma tixãü̃yane rü inaxügü ga na poraãcü yabuaxü̃. Rü yemagagu rü poraãcü nayuape. \v 19 Rü yexguma marü 5 ga kilómetru tixãü̃gu, rü Ngechuchuxü̃ tadaugü ga na dexáchiüétügu yaxũxü̃. Rü toma ga norü ngúexü̃gü rü poraãcü tamuü̃ẽ. \v 20 Natürü nüma ga Ngechuchu rü ñanagürü toxü̃: —Choma chixĩ. ¡Rü tãxṹ i pemuü̃ẽxü̃! —ñanagürü. \v 21 Rü yexguma ga toma ga norü ngúexü̃gü rü taãẽãcüma tanayauxgüchaü̃ ga toweü̃wa. Rü yexgumatama ítangugü ga yema ítaxĩxü̃wa. \s1 Ngechuchucèx nadaugü ga duü̃xü̃gü \p \v 22 Rü moxü̃ãcü ga yema duü̃xü̃gü ga naxtaxaarü tocutügu rüchoxü̃, rü nüxü̃ nicuèxãchitanü ga toma ga Ngechuchuarü ngúexü̃gü ga marü nagu na taxĩxü̃ ga guma ngue ga taxü̃ne ga nügümaã wüxicane. Rü nüxü̃ nacuèxgü ta ga Ngechuchu rü tama towe na naxũxü̃. \v 23 Rü yexguma yemagu ínaxĩnüẽyane, rü yoxocüne ínangugü ga náĩgü ga ngue ga itaxü̃ne ga Tibériaarü ĩãnewa ne ĩxü̃ne. Rü norü ngaicamana nangugü ga yema nachica ga ngextá Ngechuchu ínachibüexẽẽxü̃wa ga yema muxü̃ma ga duü̃xü̃gü ga yexguma moxẽ inaxãxgu naxcèx ga yema pãũ. \v 24 Rü yexguma yema duü̃xü̃gü nüxü̃ daugügu ga guma nguewa na Ngechuchu rü toma ga na tatauxexü̃ma rü yexma guma nguegügu nichoü̃ na Ngechuchucèx yadaugüxü̃ Capernáũãrü ĩãnegu. \s1 Ngechuchu nixĩ i pãũ i maxü̃ tüxna ãxü̃ \p \v 25 Rü yexguma guma naxtaxaarü tocutüwa nangugügu ga yema duü̃xü̃gü, rü Ngechuchuxü̃ yexma nayangaugü. Rü nüxna nacagüe, rü ñanagürügü: —Pa Ngúexẽẽruü̃x, ¿ñuxgu nixĩ i nuã cunguxü̃? —ñanagürügü. \v 26 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —Aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü tama yema nüxü̃ na picuèxãchitanüxü̃cèx ga yema mexü̃gü ga Tupanaarü poramaa chaxüxü̃ nixĩ i chauxcèx pedaugüxü̃. Natürü chauxcèx pedaugü yerü meãma pechibüe nawa ga yema õna ga pexna chaxãxü̃.. \v 27 —¡Tãxṹ i naxcèx pepuracüexü̃ i õna i paxama gúxü̃! Rü narümemaẽ nixĩ i naxcèx pepuracüe i ngema maxü̃ i aixcüma ixĩxü̃ i taguma gúxü̃. Rü ngẽma nixĩ i maxü̃ i choma i Tupana Nane ya duü̃xü̃xü̃ chixĩcü tá pexna chaxãxü̃, erü Chaunatü ya Tupana rü marü nanango̱xẽẽ na aixcüma Nane chiĩxü̃ —ñanagürü. \v 28 Rü yexguma ga nümagü rü nüxna nacagü, rü ñanagürügü: —¿Ṯacü tá taxüe na tayanguxẽẽxü̃cèx i ngẽma Tupana toxü̃́ naxwèxexü̃? —ñanagürügü. \v 29 Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Rü Tupana rü núma choxü̃ namu. Rü ngẽma nüma pexü̃́ nanaxwèxexü̃ nixĩ na choxü̃́ peyaxõgüxü̃ —ñanagürü. \v 30 Rü yexguma ga nümagü rü nüxna nacagü, rü ñanagürügü nüxü̃: —¿Ṯacü rü cuèxruü̃xü̃ tá toxü̃ cudauxẽẽ na cuxü̃́ tayaxõgüxü̃cèx na aixcüma Cristu quiĩxü̃? ¿Rü ṯacü i to i mexü̃ tá toxcèx cuxüxü̃ i ñu̱xmax? \v 31 Yerü nuxcümaü̃güxü̃ ga tórü o̱xigü, rü nanangõ̱xgü ga yema pãũ ga Tupana nüxna ãxü̃ ga chianexü̃wa ga ngextá taxúema íxãpataxü̃wa. Rü Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü ñanagürü: \q1 “Tupana rü daxũcü̱̃ã̱x ga pãũmaã nanachibüexẽẽ ga duü̃xü̃gü”, \m ñanagürü i ngẽma orewa. \v 32 Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü tama nixĩ ga Moĩché yiĩxü̃ ga nüxna naxãxü̃ ga yema pãũ ga daxũ- cü̱̃ã̱x, natürü Chaunatü ga Tupana nixĩ ga nüxna naxãcü. Rü nüma nixĩ i ñu̱xma i pexna naxããxü̃ i pãũ i aixcüma ixĩxü̃ i daxũwa ne ũxü̃. \v 33 —Erü ngẽma pãũ i Tupana ixãxü̃, rü daxũguxü̃ i naãnewa ne naxũ rü nanamaxẽxẽẽ i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü —ñanagürü. \v 34 Rü nümagü rü naxcèx ínacagü, rü ñanagürügü nüxü̃: —Pa Corix, ¡guxü̃guma toxna naxãẽcha i ngẽma pãũ! —ñanagürügü. \v 35 Rü Ngechuchu ñanagürü nüxü̃: —Choma nixĩ i ngẽma pãũ i maxẽxẽẽruü̃ chiĩxü̃. Rü yíxema texé ya chauxü̃tawa ũxẽ rü tagutáma tataiya. Rü texé ya choxü̃́ yaxṍxẽ rü tagutáma tiṯawa. \v 36 —Natürü marü pemaã nüxü̃ chixu rü woo na choxü̃ pedaugüxü̃ rü tama choxü̃́ peyaxõgü i pemax. \v 37 —Rü guxãma ya yíxema duü̃xẽgü ya Chaunatü choxna tüxü̃ mugüxe rü chorü duü̃xü̃gü tixĩgü. Rü texé ya choxü̃́ yaxõgüxe rü tãũtáma tüxü̃ chaxoo̱x. \v 38 —Yerü tama choxrütama ngúchaü̃ na chaxüxü̃cèx nixĩ ga daxũguxü̃ ga naãnewa ne chaxũxü̃. Natürü núma chaxũ na chanaxüxü̃cèx i norü ngúchaü̃ ya Chaunatü ya núma choxü̃ mucü. \v 39 —Rü ngẽma norü ngúchaü̃ ya Chaunatü ya Tupana ya núma choxü̃ mucü nixĩ i na taxúexü̃ma ichayarütauxẽẽxü̃ ya yíxema choxna tüxü̃ namugüxe. Erü nüma ya Chaunatü nanaxw̱ae na tüxü̃ yuwa ícharüdagüxẽẽxü̃ i naãneãrü gu̱xgu. \v 40 —Choma nixĩ i Tupana Nane chiĩxü̃. Rü ngẽma norü ngúchaü̃ ya Chaunatü ya Tupana ya núma choxü̃ mucü nixĩ na tüxü̃́ nangẽxmaxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃ ya guxãma ya texé ya choxü̃ daugüxe rü choxü̃́ yaxõgüxe. Erü choma tá nixĩ i tüxü̃ ícharüdagüxẽẽxü̃ i naãneãrü gu̱xgu —ñanagürü. \v 41 Rü yexguma yema orexü̃ naxĩnüẽgu ga yema Yudíugü, rü inanaxügüe ga Ngechuchuchiga na yadexagüxü̃. Yerü ñanagürü ga Ngechuchu: —Choma nixĩ i pãũ i daxũguxü̃ i naãnewa ne chaxũxü̃ —ñanagürü. \v 42 Rü ñanagürügü: —¿Taux ẽ́xna ñaã yiĩxü̃ i Ngechuchu i Yúche nane? Rü yixema rü tüxü̃ tacuèx ya nanatü rü naẽ. ¿Rü ñuxãcü i nüma i “Daxũwa ne naxũxü̃”, ñaxü̃? —ñanagürügü. \v 43 Rü Ngechuchu ñanagürü nüxü̃: —¡Nüxü̃ perüxoe na choxü̃ na pixuechaxü̃! \v 44 —Taxúema chauxü̃tawa tangu ega tama choxna tüxü̃ namu̱xgu ya chaunatü ga guma núma choxü̃ mucü. Rü texé ya chauxü̃tawa ngugüxe rü choma rü tá wena tüxü̃ chamaxẽxẽẽ i naãneãrü gu̱xgu. \v 45 —Nuxcümaü̃güxü̃ ga Tupanaãrü orearü uruü̃güarü poperawa naxümatü i ore i ñaxü̃: \q1 “Tupana tá guxãxü̃ nangúexẽẽ”, \m ñaxü̃. Rü ngẽmacèx guxãma ya texé ya Chaunatüxü̃ ĩnüxẽ rü naxü̃tawa ngúxe, rü chauxü̃tawa taxĩ. \v 46 —Taguma texé Chaunatü ya Tupanaxü̃ tadau. Rü chaxicatama nixĩ i nüxü̃ chadauxü̃ erü naxü̃tawa ne chaxũ. \v 47 —Aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü texé ya choxü̃́ yaxṍxẽ rü tüxü̃́ nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 48 —Choma nixĩ i pãũ i maxẽxẽẽruü̃ chiĩxü̃. \v 49 —Rü perü o̱xigü ga nuxcümaü̃güxü̃ rü nanangõ̱x ga yema pãũ ga Tupana nüxna ãxü̃ ga yema nachica ga ngextá taxúema íxãpataxü̃wa. Natürü woo nanangõ̱xgü ga yema pãũ rü nayueamatama. \v 50 —Natürü ñaã pãũ i pemaã nüxü̃ chixuxü̃ i daxũwa ne ũxü̃ rü chomatama chixĩ. Rü guxãma ya texé ya choxü̃ yaxúxe ñoma pãũ tangṍxü̃rüü̃ rü tá tamaxẽcha. \v 51 —Chomatama nixĩ i pãũ i maxẽxẽẽruü̃ i daxũwa ne chaxũxü̃. Rü texé ya ñoma chomaã taxãwemüxü̃rüü̃ choxü̃́ yaxṍxẽ rü guxü̃gutáma tamaxẽcha. Erü ngẽma pãũ i choma tüxna chaxãxü̃ rü chaxunetama nixĩ. Rü ichanaxã i chaxune na namaxẽxü̃cèx i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü —ñanagürü ga Ngechuchu. \v 52 Rü yexguma ga yema Yudíugü rü poragaãcü nügüna nacagüe, rü ñanagürügü: —¿Ñuxãcü tá i ñaã yatü i naxü̃ne tátama tüxü̃ nangõ̱xẽẽxü̃? —ñanagürügü. \v 53 Rü Ngechuchu ñanagürü nüxü̃: —Rü choma i Tupana nane na duü̃xü̃xü̃ chiĩxü̃ rü aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü ngẽxguma pema rü tama chaxunemaã pexãwemügügu rü tama nawa pexaxegügu ya chaugü, rü tãũtáma pexü̃́ nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 54 —Texé ya chaxunemaã ãwemüxẽ rü chaugüwa axexe rü tüxü̃́ nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃. Erü choma rü tá tüxü̃ chamaxẽẽ ega naãneãrü gu̱xgu. \v 55 —Erü chaxune rü õnaxü̃chi nixĩ rü chaugü rü axexü̃xü̃chi nixĩ. \v 56 —Texé ya chaxunemaã ãwemüxẽ rü chaugüwa axexe rü chowa tayaxũ̱x rü choma i tümawa. \v 57 —Chaunatü ga núma choxü̃ mucü rü namaxü̃. Rü nüma choxna nanaxã i maxü̃. Rü ngẽxgumarüü̃ ta i choma rü tá tüxna chanaxã i maxü̃ ya yíxema choxü̃ yaxúxe rü choxü̃́ yaxṍxẽ. \v 58 —Marü pemaã nüxü̃ chixu na choma rü pãũ i daxũwa ne ũxü̃ chiĩxü̃. Natürü choma rü tama yema pãũ ga nuxcümaü̃güxü̃ ga perü o̱xigü ngõ̱xgüxü̃ ga pãũrüü̃ chixĩ. Yerü woo ga yema pãũ na nangõ̱xgüxü̃ ga perü o̱xigü rü nayueamatama. Natürü texé ya choxü̃ yaxúxe, ñoma pãũ tangṍxü̃rüü̃, rü choxü̃́ yaxṍxẽ rü guxü̃gutáma tamaxü̃ —ñanagürü. \v 59 Rü Ngechuchu rü duü̃xü̃gümaã nüxü̃ nixu ga yema ore ga yexguma nangúexẽẽãgu ga Yudíugüarü ngutaquẽ́xepataü̃wa ga ĩãne ga Capernáũwa. \s1 Ngechuchuarü orewa nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃ \p \v 60 Rü yexguma nüxü̃ naxĩnüẽgu ga yema ngu̱xẽẽtae, rü muxü̃ma ga yema duü̃xü̃gü ga nawe rüxĩxü̃ rü ñanagürügü: —Rü ngẽma tamaã nüxü̃ yaxuxü̃, rü naguxchaxüchi na nüxü̃ icuáxü̃ na ñuxũ ñaxü̃. ¿Ñuxãcü texé tüxü̃́ natauxcha na naga taxĩnüxü̃? —ñanagürügü. \v 61 Natürü ga Ngechuchu rü nüxü̃ nacuèxama ga yemaãcü nügümaã na íyadexagüxü̃ naxcèx ga yema ngu̱xẽẽtae, rü yemacèx nüxna naca, rü ñanagürü: —¿Ẽ́xna peãẽwa nangu̱x i ngẽma ore? \v 62 —Rü ngẽxguma peãẽwa nangu̱xgu i ngẽma ore i pemaã nüxü̃ chixuxü̃, rü ¿ṯacügu chi perüxĩnüẽxü̃ ega choxü̃ pedèu̱xgu na wenaxãrü daxũ na chaxĩxü̃, ga noxri ne chaxũxü̃wa na chaxũxü̃ i choma i Tupana Nane na duü̃xü̃xü̃ chiĩxü̃? \v 63 —Tupanaãẽ i Üünexü̃ nixĩ i inaxãxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃. Rü tama pexene nixĩ i pexü̃ maxẽxẽẽxü̃. Rü ngẽma ore i pemaã nüxü̃ chixuxü̃ rü peãẽcèx nixĩ, rü nawa nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 64 —Natürü tangẽxma i petanüwa ya ñuxre ya tama yaxõgüxe —ñanagürü. Rü yema ñanagürü ga Ngechuchu yerü noxriarü ügügumama marü nüxü̃ nacuèx ga texé tá nüxü̃́ na yaxõgüxü̃, rü texé tá cúãcü ínaxuaxü̃xü̃. \v 65 Rü ñanagürü ta: —Rü ngẽmacèx marü pemaã nüxü̃ chixu rü taxuacüma texé chauxü̃tawa tangu ega tama Chaunatü chauxü̃tawa tüxü̃ gaxgu —ñanagürü. \v 66 Rü yexguma inanaxügüe ga nüxna na yaxĩgüxü̃ ga muxü̃ma ga yema duü̃xü̃gü ga noxri nawe rüxĩchiréxü̃. Rü marü tama nawe ínaxĩĩxü̃. \v 67 Rü yexguma ga Ngechuchu rü norü 12 ga ngúexü̃güna naca, rü ñanagürü nüxü̃: —¿Ẽ́xna pema rü ta choxna pixĩgachitanüchaü̃? —ñanagürü. \v 68 Natürü Chimáũ ga Pedru rü nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Pa Corix, ¿Texéxü̃tawa chi taxĩxü̃ ega cuxna tixĩgachitanügu? Erü cuma rü cuxü̃́ nangẽxma i ore i nawa nangẽxmaxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 69 —Toma rü marü cuxü̃́ tayaxõgü, rü nüxü̃ tacuèx na cuma quiĩxü̃ ya Cristu ya Üünecü ya Tupana Nane —ñanagürü. \v 70 Rü Ngechuchu toxü̃ nangãxü̃, rü ñanagürü: —¿Taux ẽ́xna choma yiĩxü̃ ga pexü̃ chidexechixü̃ ga pema ga 12? Natürü nangẽxma i wüxi i petanüwa i Chatanáãrü duü̃xü̃ ixĩxü̃ —ñanagürü. \v 71 Rü Yuda ga Icariúte ga Chimáũ nanechiga nixĩ ga yadexaxü̃ ga Ngechuchu. Yerü Yuda tá nixĩ ga cúãcü ínaxuaxü̃xü̃ rü woo ga nüma rü wüxi ga totanüxü̃chirẽ́x na yiĩxü̃. \c 7 \s1 Ngechuchueneẽgü rü tama nüxü̃́ nayaxõgü \p \v 1 Rü yemawena ga Ngechuchu rü Gariréaanewa yexmagüne ga ĩãnegügu nixũãgüchigü. Rü tama Yudéaanewa nayexmachaü̃ yerü yémacü̱̃ã̱x ga Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü naxcèx nadaugü ga na yamèxgüchaü̃ãxü̃cèx. \v 2 Natürü marü ningaica ga yema Yudíugüarü peta ga nagu norü düxenügü yaxügüxü̃ na yemawa nüxna nacuèxãchiexü̃cèx ga ñuxãcü nuxcümaü̃güxü̃ ga norü o̱xigü na naxügüxü̃ ga norü düxenügü ga naĩxã́tünaxcèx ga yexguma Moĩchéwe naxĩxgu ga ngextá taxúema íxãpataxü̃wa. Rü yemacèx nixĩ ga Düxenügüarü Petagu naxãe̱gaxü̃. \v 3 Rü naẽneẽgü ga Ngechuchu rü ñanagürügü nüxü̃: —Tama name i nuxã Gariréaarü naãnegu curüxã̱ũ̱x. Rü name nixĩ i petacèx Yudéawa cuxũ, na ngẽma duü̃xü̃gü i cuwe rüxĩxü̃ i nge̱ma ngẽxmagüxü̃ nüxü̃ daugüxü̃cèx i ngẽma cuèxruü̃gü i mexü̃gü i Tupanaãrü poramaã cuxüxü̃. \v 4 —Erü ngẽxguma chi wüxi ya yatü rü duü̃xü̃güxü̃ nügü nacuèxẽẽchaü̃gu rü tama cúãcü nanaxü i ṯacü i naxüxü̃. Rü ñu̱xma na cunaxüxü̃ i muxü̃ma i mexü̃gü i Tupanaãrü poramaã cuxüxü̃, rü name nixĩ i guxü̃ i duü̃xü̃güpẽ́xewa cunaxü —ñanagürügü. \v 5 Rü yema ñanagürügü ga naẽneẽgü yerü woo ga nümagü rü ta tama nüxü̃́ nayaxõgü. \v 6 Rü yexguma ga Ngechuchu rü nanangãxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —Tauta nawa nangu i ngunexü̃ na petawa chaxũxü̃. Natürü pexcèx rü ngẽxü̃rüüxü̃mare i ngunexü̃ nixĩ i mexü̃ na petawa nagu pexĩxü̃. \v 7 —Ngẽma duü̃xü̃gü i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x rü tama pexchi naxaie. Natürü chauxchi naxaie erü chanango̱xẽẽ i ngẽma naxügüxü̃ rü na nachixexü̃. \v 8 —Name nixĩ i petawa pexĩ i pemax. Choma rü tauta nge̱ma chaxũ erü tauta nawa nangu i ngunexü̃ i nagu nge̱ma chaxũxü̃ —ñanagürü ga Ngechuchu. \v 9 Rü yexguma yema ñaxguwena, rü Gariréaanegu narüxã̱ũ̱x. \s1 Ngechuchu rü Düxenügüarü Petawa naxũ \p \v 10 Natürü nawena ga naẽneẽgü ga petawa na naxĩxü̃, rü Ngechuchu rü ta yéma naxũ. Natürü cúãcü yéma naxũ, rü tama poraãcü duü̃xü̃güxü̃ nügü nadauxẽẽ. \v 11 Rü yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü naxcèx nadaugü ga yema petawa, rü ñanagürügü: —¿Ngextá nangẽxma i ngẽma yatü? —ñanagürügü. \v 12 Rü nügütanüwa ga yema duü̃xü̃gü ga yéma yexmagüxü̃, rü poraãcü Ngechuchuchiga ínidexagü. Rü ñuxre ga yema duü̃xü̃gü rü ñanagürügü: —Yima rü wüxi ya yatü ya mecü nixĩ —ñanagürügü. Natürü ga togü rü ñanagürügü: —Ngẽma yatü rü tama name erü duü̃xü̃güxü̃ nawomüxẽẽ —ñanagürügü. \v 13 Natürü taxuü̃ma ga duü̃xü̃gü rü mea togüpẽ́xewa Ngechuchuxü̃ nicuèxüü̃güchaü̃, yerü yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügüxü̃ namuü̃ẽ. \v 14 Rü yexguma marü yema petaarü ngãxü̃wa nanguxgu, rü nixücu ga Ngechuchu nawa ga tupauca ga taxü̃ne. Rü inanaxügü ga na nangu̱xẽẽtaexü̃. \v 15 Rü yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü, rü naḇaixãchiãẽgü namaã ga yema ore ga Ngechuchu nüxü̃ ixuxü̃. Rü ñanagürügü: —¿Ñuxãcü i ngẽmaãcü poraãcü nüxü̃ nacuáxü̃, rü taguma texé nangu̱xẽẽ? —ñanagürügü. \v 16 Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Ñaã chorü ngu̱xẽẽtae rü tama choxrü nixĩ, erü Chaunatü ya núma choxü̃ mucüarü nixĩ. \v 17 —Ngẽxguma texé naxüxchaü̃gu i Tupanaãrü ngúchaü̃ rü yíxema tá nüxü̃ tacuèx ngoxi aixcüma Tupanaxü̃tawa chanayaxu i ngẽma chorü ngu̱xẽẽtae rü ẽ́xna chaugüxü̃tawatama chayaxuxü̃ yixĩ i ngẽma. \v 18 —Yíxema texé ya mexü̃ i tümachigaxü̃tama ixuxe rü ngẽmaãcü tanaxü erü tanaxwèxe i duü̃xü̃gü na tüxü̃ icuèxüü̃güxü̃. Natürü texé nüxü̃ tixu i ore i mexü̃ nachiga i ngẽma tüxü̃ muxü̃, rü aixcüma nixĩ i tümaãrü ore. Rü tama dora nixĩ i ngẽma nüxü̃ tixuxü̃. \v 19 —¿Tama ẽ́xna aixcüma yiĩxü̃ ga Moĩché pexna naxãxü̃ ga Tupanaãrü mugü? Natürü taxúema i pema naga pexĩnüẽ i ngẽma mugü. ¿Rü ñu̱xma rü tü̱xcüü̃ nixĩ i choxü̃ pimèxgüchaü̃xü̃? —ñanagürü. \v 20 Rü yema duü̃xü̃gü nanangãxü̃gü, rü ñanagürügü: —Cuma rü ngoxo cuwa nangẽxmamare. ¿Ẽ́xna texé cuxü̃ timèxgüchaü̃? —ñanagürügü. \v 21 Natürü ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Choma rü ngü̃xchigaarü ngunexü̃gu chanamexẽẽ ga wüxi ga yatü. Rü guxãma i pema rü penuãẽgü naxcèx ga yema wüxitama ga mexü̃ ga ngü̃xchigaarü ngunexü̃gu chaxüxü̃. \v 22 —Natürü pema rü ta ngü̃xchigaarü ngunexü̃gu pepuracüe na nagu pexĩxü̃cèx ga Moĩchéarü mugü. Rü Moĩché pemaã nüxü̃ nixu na tüxü̃ ípewiechèxmüpẽ́xechiraü̃xü̃ ya guxãma ya yatüxe ya buxe. Natürü tama Moĩché nixĩ ga inaxügücü ga yema, yerü nuxcümaü̃güxü̃ ga perü o̱xigüwa nixĩ ga ne naxũxü̃. Rü ñu̱xma i pema rü yema mugagu rü tüxü̃ ípewiechèxmüpẽ́xechiraü̃ ya guxãma ya buxe ya yatüxe woo ngü̃xchigaarü ngunexü̃ yixĩgu. \v 23 —Rü ngẽmaãcü i pema rü ngü̃xchigaarü ngunexü̃gu buxexü̃ ípewiechèxmüpẽ́xechiraü̃ erü naga pexĩnüẽchaü̃ i Moĩchéarü mugü. ¿Rü ñu̱xma rü tü̱xcüü̃ yiĩxü̃ i chomaã penuẽxü̃ naxcèx na ngü̃xchigaarü ngunexü̃gu chanamexẽẽxü̃ ga wüxi ga yatü ga iḏaaweecü? \v 24 —Rü ngẽmacèx tama name i ngürümare penangugü i ngẽma chaxüxü̃. Rü penaxwèxe i meã nagu perüxĩnüẽxira, na aixcüma meã penangugüxü̃cèx —ñanagürü ga Ngechuchu. \s1 Ngechuchu rü Tupana Nane nixĩ \p \v 25 Rü ñuxre ga yema duü̃xü̃gü ga Yerucharéü̃gu ãchiü̃güxü̃ rü nügüna nacagüe, rü ñanagürügü: —¿Taux ẽ́xna daa yiĩxü̃ ya yima yatü ya ãẽ̱xgacügü naxcèx daugücü na yamèxgüchaü̃ãxü̃cèx? \v 26 —¡Dücèx! Gua nixĩ rü yéa guxü̃ i duü̃xü̃güpẽ́xewa nidexa rü taxúema ñuxũ ñatarügü nüxü̃. ¿Taux ẽ́xna i tórü ãẽ̱xgacügü i marü nüxü̃́ yaxõgüãxü̃ na aixcüma Cristu na yiĩxü̃ i nümax? \v 27 —Natürü i yixema rü nüxü̃ tacuèxgü na ngextá ne naxũxü̃ i nümax. Natürü ngẽxguma aixcüma Cristu núma ũxgu rü taxúetáma nüxü̃ tacuèx na ngextá na ne naxũxü̃ —ñanagürügü. \v 28 Rü nüma ga Ngechuchu rü tupauca ga taxü̃newa ínanangúexẽẽ ga duü̃xü̃gü. Rü yexguma nüxü̃ naxĩnügu ga yema ore ga Yudíugü nüxü̃ ixugüexü̃ ga nachiga, rü tagaãcü ñanagürü: —Pema rü marü choxü̃ pecuèx rü nüxü̃ pecuèx na ngextá na ne chaxũxü̃. Natürü tama chaugagu nixĩ i núma chaxũxü̃. Choma núma chaxũ yerü núma choxü̃ namu ga Tupana ya naxwèxecü na nüxü̃́ yaxõgüxü̃ natürü i pema rü tama nüxü̃ pecuácü. \v 29 —Choma rü nüxü̃ chacuèx yerü naxü̃tawa ne chaxũ, rü nüma nixĩ i núma choxü̃ namuxü̃ —ñanagürü. \v 30 Rü yexguma ga yema ãẽ̱xgacügü rü Ngechuchuxü̃ niyauxgüchaü̃. Natürü taxuü̃ma nayayauxgü, yerü tauta nawa nangu ga ngunexü̃ ga na yayauxgüãxü̃ rü na yamèxgüãxü̃cèx. \v 31 Natürü muxü̃ma ga duü̃xü̃gü rü nüxü̃́ nayaxõgü. Rü ñanagürügü: —¿Ngẽxguma ínanguxgu ya Cristu rü ṯacü rü cuèxruü̃ i taxü̃ tá naxü ya daa yatü tama üxü̃ i ñu̱xmax? —ñanagürügü. \s1 Parichéugü rü Ngechuchuxü̃ niyauxgüchaü̃ \p \v 32 Rü yema Parichéugü rü duü̃xü̃güxü̃ naxĩnüẽ ga yemaãcü Ngechuchuchiga na yadexagüxü̃. Rü yemacèx ga nümagü rü paigüarü ãẽ̱xgacügü rü yéma nanamugü ga tupauca ga taxü̃neãrü purichíagü na Ngechuchuxü̃ yanayauxgüxü̃cèx. \v 33 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Paxaãchi tátama nixĩ i petanüwa changẽxmaxü̃, rü ñu̱xũchi tá chataegu naxü̃tawa ya yima núma choxü̃ mucü. \v 34 —Pema rü tá chauxcèx pedaugü, natürü tãũtáma choxü̃ ipeyangaugü. Erü ngẽma ngextá tá íchangẽxmaxü̃wa rü taxuacü nge̱ma pengugü. \v 35 Rü yexguma ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü nügüna nacagüe, rü ñanagürügü: —¿Ngextá tá naxũ ega taxuacütáma nüxü̃ iyarüngaugügu? ¿Ẽ́xna ngẽma Yudíugü i to i nachiü̃ãnewa ngẽxmagüxü̃tanüwa tá naxũ rü ẽ́xna ngẽma tama Yudíugü ixĩgüxü̃tanüwa tá naxũ na yangúexẽẽãxü̃cèx? \v 36 —¿Rü ṯacüchiga nixĩ i ngẽma na ngẽma ñaxü̃: \p “Tá chauxcèx pedaugü natürü tãũtáma choxü̃ ipeyangaugü, erü taxuacütáma nge̱ma pexĩ i ngẽma tá íchangẽxmaxü̃wa”, ñaxü̃? —ñanagürügü. \s1 Dexá i maxẽẽruü̃chiga nidexa ga Ngechuchu \p \v 37 Rü yema nawa iyacuáxü̃ ga petaarü ngunexü̃ nixĩ ga guxü̃ ga togü ga ngunexü̃ãrü yexera rümemaẽxü̃ naxcèx ga Yudíugü. Rü yema ngunexü̃gu nixĩ ga inachixü̃ ga Ngechuchu rü tagaãcü ñaxü̃: —Rü ngẽxguma texé iṯawaxgu rü ¡nuã chauxü̃tawa taxũ rü tayaxaxe! \v 38 —Rü “texé ya choxü̃́ yaxṍxẽ rü tümaãrü maxü̃newa tá nibaibe i taxü̃ i dexá i maxẽẽruü̃” ngẽma Tupanaãrü ore i ümatüxü̃ nüxü̃ ixuxü̃rüü̃ —ñanagürü. \v 39 Rü yexguma yema ñaxgu ga Ngechuchu rü Tupanaãẽ i Üünexü̃chiga nixĩ ga yadexaxü̃. Rü nüxü̃ nixu ga guxü̃ma ga yema nüxü̃́ yaxõgüxü̃ rü tá na nayauxgüãxü̃ i Naãẽ i Üünexü̃. Natürü tama yexgumatama nanayauxgü, yerü tauta wenaxãrü daxũguxü̃ ga naãnecèx nataegu ga Ngechuchu na guxü̃ãrü ãẽ̱xgacü na yiĩxü̃cèx. \s1 Ngechuchugagu nügü nitoye ga duü̃xü̃gü \p \v 40 Rü nümaxü̃ ga yema duü̃xü̃gü rü yexguma nüxü̃ naxĩnüẽgu ga yema Ngechuchu nüxü̃ ixuxü̃, rü ñanagürügü: —Aixcüma ñaã yatü nixĩ i ngẽma Tupanaãrü orearü uruü̃ i ínguxchaü̃xü̃ —ñanagürügü. \v 41 Rü togü rü ñanagürügü: —Daa nixĩ ya Cristu —ñanagürügü. Natürü togü rü ñanagürügü: —Tama nixĩ, erü taxucürüwa Gariréaanecü̱̃ã̱x nixĩ ya Cristu. \v 42 —Erü Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü ñanagürü: \q1 “Cristu rü tá Dabítaa nixĩ, rü tá nango̱x i ĩãne i Beréü̃wa ga ngextá Dabí íbuxü̃wa”, \m ñanagürügü. \v 43 Rü yemaãcü Ngechuchugagu nügü nitoye ga duü̃xü̃gü. \v 44 Rü ñuxre ga yema duü̃xü̃gü rü Ngechuchuxü̃ niyauxgüchaü̃, natürü taxuü̃ma nayayauxgü. \s1 Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü tama Ngechuchuaxü̃́ nayaxõgüchaü̃ \p \v 45 Rü yema tupauca ga taxü̃neãrü purichíagü, rü Parichéugücèx rü paigüarü ãẽ̱xgacügücèx nawoegu. Rü yema ãẽ̱xgacügü rü nüxna nacagü, rü ñanagürügü: —¿Tü̱xcüü̃ tama nuã penaga? —ñanagürügü. \v 46 Rü yema purichíagü rü nanangãxü̃gü rü ñanagürügü: —Taguma texé tidexa i ñaã yatü idexaxü̃rüü̃ —ñanagürügü. \v 47 Rü yexguma ga Parichéugü rü ñanagürügü nüxü̃: —¿Ẽ́xna pexü̃ rü ta marü nawomüxẽẽ i nümax? \v 48 —Dücèx, rü taxúema i tomax i Parichéugü rü taxuü̃ma i tórü ãẽ̱xgacügü rü nüxü̃́ nayaxõgü i ngẽma Ngechuchu. \v 49 —Natürü ñaã duü̃xü̃gü i tama Tupanaãrü mugüxü̃ cuèxgüxü̃ rü marü nachixexü̃gugü —ñanagürügü. \v 50 Natürü Nicodému ga Parichéu ixĩcü ga wüxicana Ngechuchuxü̃tagu naxũãnecü, rü ñanagürü nüxü̃: \v 51 —Ngẽma tórü mugü i ümatüxü̃wa rü ñanagürü: \p “Taxuacüma wüxi i yatüxü̃ tapoxcu ega tama nüxü̃ ixĩnüẽxĩragu i norü dexa na nüxü̃ icuáxü̃cèx na ṯacü na naxüxü̃”, ñanagürü. \v 52 Rü yexguma ga natanüxü̃gü rü nanangãxü̃gü, rü ñanagürügü nüxü̃: —¿Ẽ́xna cuma rü ta Gariréaanecü̱̃ã̱x quixĩ? ¡Nawa nangu̱x i Tupanaãrü ore i ümatüxü̃ rü nge̱ma tá nüxü̃ cudau rü taxuü̃táma i Tupanaãrü orearü uruü̃ rü Gariréaanecü̱̃ã̱x nixĩ! —ñanagürügü. \v 53 Rü yexguma ga wüxichigü rü nachiü̃wa naxĩ. \c 8 \s1 Nge ga ãtecü ga naĩ ga yatümaã ngẽãẽxcü \p \v 1 Rü Ngechuchu rü Oríbunecügu ãe̱gane ga mèxpǘnewa naxũ. \v 2 Rü moxü̃ãcü ga yexguma yangunegu, rü wenaxãrü tupauca ga taxü̃necèx nataegu. Rü ga duü̃xü̃gü rü naxcèx naxĩ. Rü nüma ga Ngechuchu rü ínarüto, rü inanaxügü ga na nangúexẽẽãxü̃ ga duü̃xü̃gü. \v 3 Rü yema ngúexẽẽruü̃gü ga Moĩchéarü mugüwa ngu̱xẽẽtaegüxü̃ rü Parichéugü, rü Ngechuchuxü̃tawa ngĩxü̃ nagagü ga wüxi ga nge ga ãtecü ga ngĩxü̃ nadaugücü ga naĩ ga yatümaã na inapexü̃. Rü guxü̃ma ga yema duü̃xü̃gü ga yéma yexmagüxü̃pẽ́xegu ngĩxü̃ nayachixẽẽgü. \v 4 Rü ñanagürügü Ngechuchuxü̃: —Pa Ngúexẽẽruü̃x, ñaã nge i ãtecü rü ngĩxü̃ itayangau na naĩ ya yatümaã na inapexü̃. \v 5 Moĩchéarü mugüwa tamaã nüxü̃ nixu na nutamaã ngĩxü̃ íimuxũchiãcüma ngĩxü̃ imáxü̃ i wüxi i nge i ngẽmaãcü maxü̃cü. ¿Ñuxũ ñacuxü̃ i cuma i ñu̱xmax? —ñanagürügü. \v 6 Rü yema ñanagürügü ga nümagü, yerü Ngechuchuxü̃ guxchaxü̃gu nanguxẽẽgüchaü̃ na nüxü̃́ nayexmaxü̃cèx ga ṯacücèx na ínaxuaxü̃güãxü̃. Natürü ga Ngechuchu rü inayarümaxãchi rü inanaxügü ga naxmẽ́xmaã waixü̃müwa na naxümatüãxü̃. \v 7 Natürü nüxü̃ nacèèxü̃güama, rü yemacèx düxwa wenaxãrü nadaunagü ga Ngechuchu, rü ñanagürü nüxü̃: —Ngexerǘxe i petanüwa ya ngearü pecaduã́xẽ rü tüxira nuta ngĩxü̃ tanaṉ̃a —ñanagürü. \v 8 Rü wenaxãrü inayarümaxãchi ga Ngechuchu rü naxmẽ́xmaã nanaxümatü ga waixü̃müwa. \v 9 Natürü yexguma nüxü̃ naxĩnüẽgu ga yema ore ga Parichéugü rü inanaxügüe ga nügü na yawüxíxü̃ ga nügüwe na ínachoxü̃xü̃. Rü yaguã̱xgü ga Parichéugüwa inaxügü ga na ínachoxü̃xü̃ rü düxwa guxü̃ma ínachoxü̃. Rü yexguma marü guxü̃ma ga Parichéugü íchoü̃xgu, rü Ngechuchu rü yema ngecüxicatama yéma duü̃xü̃güpẽ́xewa nayaxügü. \v 10 Rü yexguma ga Ngechuchu rü wena nadaunagü. Rü ngĩxna naca rü ñanagürü ngĩxü̃: —Pa Ngecüx, ¿Ngẽxü̃gü nixĩ i ngẽma cuxü̃ ixugüexü̃? ¿Rü taxuü̃ma cuxü̃ imáxchaü̃? —ñanagürü. \v 11 Rü ngĩma rü ngĩgürügü nüxü̃: —Taxuü̃ma Pa Corix —ngĩgürügü. Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü ngĩxü̃: —Choma rü ta tama cuxü̃ chapoxcu. Ñu̱xma rü marü name rü íquixũ rü tama wena pecadu cuxü —ñanagürü. \s1 Ngechuchu rü ñoma i naãneãrü ngóonex- ẽẽruü̃ nixĩ \p \v 12 Rü wenaxãrü duü̃xü̃gümaã nidexa ga Ngechuchu, rü ñanagürü nüxü̃: —Choma nixĩ i ñoma i naãnecü̱̃ã̱xãrü ngóonexẽẽruü̃. Rü yíxema chowe rüxũxẽ rü chorü ngóonexü̃wa tangẽxma rü tüxna chanaxã i maxü̃. Rü tá nüxna ítanguxuchi i tümaãrü chixexü̃ —ñanagürü. \v 13 Rü yexguma ga Parichéugü rü ñanagürügü nüxü̃: —Cuma rü cugüchigaxü̃tama quixu. Rü ngẽma cuchiga i nüxü̃ quixuxü̃ rü taxuwama name —ñanagürügü. \v 14 Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Rü ngẽma ore i chauchiga nüxü̃ chixuxü̃ rü aixcüma nixĩ woo chomatama yixĩgu i namaã chaugüétüwa chidexaxü̃. Erü choma rü nüxü̃ chacuèx i ngextá ne chaxũxü̃, rü ngextá tá chaxũxü̃. Natürü pema rü tama nüxü̃ pecuèx na ngextá ne chaxũxü̃ rü tama nüxü̃ pecuèx na ngextá tá chaxũxü̃. \v 15 Pema rü choxü̃ pengugü i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü nagu rüxĩnüẽxü̃ãcümamare. Natürü i choma rü taxúexü̃ma changugü. \v 16 Natürü ngẽxguma chi texéxü̃ changugügu rü aixcüma meãma tüxü̃ changugü. Erü tama chaxicatama tüxü̃ changugü, natürü yima Chaunatü ga núma choxü̃ mucümaã nixĩ i wüxigu tüxü̃ tangugüxü̃. \v 17 Rü ngẽma mugü ga Moĩché ümatüxü̃ i nagu pexĩxü̃, rü ñanagürü: \p “Ngẽxguma taxre i duü̃xü̃gü rü wüxitama i orexü̃ yaxugügu, rü ngẽmawa ãẽ̱xgacü nüxü̃ nacuèx na aixcüma yiĩxü̃ i ngẽma nüxü̃ yaxugüexü̃”, ñanagürü. \v 18 Rü dücax, choma nixĩ i wüxi i chauchigaxü̃ chixuxü̃ rü Chaunatü ga núma choxü̃ mucü nixĩ ya naĩ. ¿Rü tü̱xcüü̃ tama choxü̃́ peyaxõgüchaü̃ i ñu̱xmax? —ñanagürü. \v 19 Rü yexguma ga nümagü rü nüxna nacagüe rü ñanagürügü: —¿Ngexcü ya yima Cunatü? —ñanagürügü. Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü: —Choxü̃ rü tama pecuèx rü Chaunatüxü̃ rü ta tama pecuèx. Rü ngẽxguma chi choxü̃ pecuèxgügu rü Chaunatüxü̃ rü chi ta pecuèxgü —ñanagürü. \v 20 Rü yema orexü̃ nixu ga Ngechuchu ga yexguma nangu̱xẽẽtaegu ga tupauca ga taxü̃newa naxü̃tawa ga yema nachica ga ngextá duü̃xü̃gü tupaucana dĩẽru ngĩxü̃ íxãgüxü̃wa. Natürü taxuü̃ma Ngechuchuxü̃ niyauxgü, yerü tauta nawa nangu ga yema ngunexü̃ ga nagu yayauxgüãxü̃. \s1 Ngechuchu rü Parichéugümaã nüxü̃ nixu rü ngextá nüma ínaxũxü̃wa rü taxucürüwa nge̱ma naxĩ \p \v 21 Rü Ngechuchu rü wenaxãrü namaã nüxü̃ nixu, rü ñanagürü: —Choma rü tá pexna chixũ i núma, rü pema rü tá chauxcèx pedaugü, natürü tá perü pecadugu peyue. Rü ngextá íchaxũxü̃wa rü taxucürüwama nge̱ma pexĩ —ñanagürü. \v 22 Rü yexguma ga yema Yudíugü rü ñanagürügü: —¿Ẽ́xna nügü tátama nimèx rü ngẽmacèx tamaã nüxü̃ yaxuxü̃ na taxucürüwama nge̱ma ixĩxü̃ i ngẽma ínaxũxü̃wa? —ñanagürügü. \v 23 Rü Ngechuchu ñanagürü nüxü̃: —Pema rü ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü pixĩgü, natürü i choma rü daxũguxü̃ i naãnewa ne chaxũ. Pema rü ñoma i naãneãrü duü̃xü̃gü pixĩgü natürü i choma rü tama ñoma i naãnecü̱̃ã̱x chixĩ. \v 24 —Rü ngẽmacèx pemaã nüxü̃ chixu rü tá perü pecadugu peyue. Erü ngẽxguma tama choxü̃́ peyaxõgügu na choma chiĩxü̃ ya Cristu, rü perü pecadugu tá peyue —ñanagürü. \v 25 Rü yexguma nüxna nacagüe, rü ñanagürügü: —¿Natürü texé quixĩ i cumax? —ñanagürügü. Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Marü noxritama pemaã nüxü̃ chixu na texé chiĩxü̃. \v 26 —Rü choma rü choxü̃́ nangẽxma i muxü̃ma i ṯacü i chomatama pexü̃ changúexẽẽchaü̃xü̃ rü ṯacücèx pexna na chac̱axü̃, natürü tãũtáma chanaxü i ngẽma. Erü yima Chaunatü ga núma choxü̃ mucü chomaã nüxü̃ ixuxü̃ i orexicatama nixĩ i ñoma i naãnecü̱̃ã̱xgümaã nüxü̃ chixuxü̃. Rü guxü̃ma i ngẽma nüxü̃ yaxuxü̃ ya Chaunatü, rü aixcüma nixĩ —ñanagürü. \v 27 Natürü nümagü rü tama nüxü̃ nacuèxgüéga ga Nanatü ya Tupanachiga na yiĩxü̃ na yema ñaxü̃ ga Ngechuchu. \v 28 Rü yemacèx ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Choma nixĩ i Tupana Nane i duü̃xü̃xü̃ chiĩxü̃. Rü yixcüra ngẽxguma curuchawa choxü̃ pipotagügu, rü tá nüxü̃ picuèxãchitanü na Cristu na chiĩxü̃. Rü tá nüxü̃ pecuèx na taxuü̃ma chauechamatama chaxüxü̃. Rü ngẽma Chaunatü chomaã nüxü̃ ixuxü̃xĩcatama nixĩ i pemaã nüxü̃ chixuxü̃. \v 29 —Yima núma choxü̃ mucü ya Chaunatü rü chauxü̃tawa nangẽxma. Rü taguma choxna nixũgachi, erü choma rü guxü̃guma chanaxü i ngẽma norü ngúchaü̃ ixĩxü̃ —ñanagürü. \v 30 Rü yexguma yema ñaxgu ga Ngechuchu rü muxü̃ma ga duü̃xü̃gü nüxü̃́ nayaxõgü. \s1 Yíxema Tupanaxãcügü ixĩgüxechiga, rü yíxema pecadutüü̃wa ngẽxmagüxechiga \p \v 31 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃ ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü ga nüxü̃́ yaxõgüxü̃: —Ngẽxguma pema meãma peyaxõgüechagu i ngẽma pemaã nüxü̃ chixuxü̃, rü aixcümaxü̃chi tá chorü ngúexü̃gü pixĩgü. \v 32 —Rü tá nüxü̃ pecuèx i ore i aixcüma ixĩxü̃. Rü ngẽma ore tá pexü̃ ínanguxü̃xẽẽ —ñanagürü. \v 33 Rü nümagü rü Ngechuchuxü̃ nangãxü̃gü, rü ñanagürügü: —Toma rü nuxcümaü̃cü ga torü o̱xi ga Abráü̃taa tixĩgü rü taguma texémẽ́xẽwa tangẽxmagü. ¿Ñuxãcü i cumax rü tá na ítanguxü̃xü̃, ñacuxü̃? —ñanagürügü. \v 34 Rü Ngechuchu ñanagürü nüxü̃: —Aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü guxãma ya pecaduã́xẽ rü pecadutüü̃wa tangẽxmagü. \v 35 —Wüxi i coriarü duü̃xü̃mare rü tama norü coripatacü̱̃ã̱x nixĩ. Natürü wüxi i cori nane rü guxü̃guma nanatü nane nixĩ. \v 36 —Choma rü Tupana Nane chixĩ. Rü ngẽxguma chi choma pecaduna pexü̃ íchanguü̃xẽẽgu, rü aixcüma tá nüxna ípenguü̃. \v 37 —Marü nüxü̃ chacuèx na Abráü̃taa pixĩgüxü̃ i pemax. Natürü choxü̃ pimèxgüchaü̃ erü tama aixcüma choxü̃́ peyaxõgü i ngẽma ore i pemaã nüxü̃ chixuxü̃. \v 38 —Choma rü yema Chaunatü choxü̃ wéxü̃ nixĩ i pemaã nüxü̃ chixuxü̃. Natürü pema rü penaxü i ngẽma penatü pemaã nüxü̃ ixuxü̃ —ñanagürü ga Ngechuchu. \v 39 Rü nümagü rü Ngechuchuxü̃ nangãxü̃ rü ñanagürügü: —Torü o̱xi nixĩ ga Abráü̃ —ñanagürügü. Natürü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Ngẽxguma chi aixcüma Abráü̃taa pixĩgügu rü chi Abráü̃ üxü̃rüü̃ penaxü. \v 40 —Natürü woo pemaã nüxü̃ chixu i ore i aixcüma ixĩxü̃ ga Chaunatü ga Tupana choxü̃ ngu̱xẽẽxü̃, rü pema rü choxü̃ pimèxgüchaü̃. Natürü ga Abráü̃ rü taguma yemaãcü nanaxü. \v 41 —Pema rü penaxü i penatügücümatama —ñanagürü. Rü yexguma ga nümagü rü ñanagürügü: —Toma rü tama tangürüwaü̃gümare, rü toxü̃́ nangẽxma ya wüxitama ya tonatü. Rü yima nixĩ ya Tupana —ñanagürügü. \v 42 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —Ngẽxguma chi aixcüma Tupana yixĩgu ya penatü rü choxü̃ chi pengechaü̃, erü choma rü Tupanaxü̃tawa nixĩ i ne chaxũxü̃, rü ngẽmacèx chanuxma. Rü tama chauechamatama núma chaxũ, natürü núma chaxũ yerü Chaunatü ya Tupana núma choxü̃ namu. \v 43 —¿Tü̱xcüü̃ tama nüxü̃ pecuèxéga i ngẽma pemaã nüxü̃ chixuxü̃? Pexü̃́ naguxcha erü woetama tama iperüxĩnüẽchaü̃ i ngẽma pemaã nüxü̃ chixuxü̃ i ore. \v 44 —Penatü rü Chataná nixĩ rü pema rü naxãcügü pixĩgü. Rü ngẽmacèx penaxü i ngẽma nüma pexü̃́ nanaxwèxexü̃. Rü ngẽma Chataná rü noxriarü ügügumama wüxi i máẽtaxü̃ nixĩ. Rü taguma ore i aixcümaxü̃gu narüxĩnü rü taguma ore i aixcümaxü̃ nixu. Rü ngẽxguma yadeaxgu rü doraxü̃xĩcatama nixu, erü nüma rü wüxi i doratèxáxü̃ nixĩ. Rü guxü̃ma i doratèxáxü̃natü nixĩ. \v 45 —Natürü i pema rü tama choxü̃́ peyaxõgüchaü̃ erü ore i aixcümaxü̃ chixu. \v 46 —¿Texé ya petanüwa choxü̃ dauxe na pecadu chaxüxü̃? Rü ñu̱xma na nüxü̃ chixuxü̃ i ore i aixcüma ixĩxü̃, rü ¿tü̱xcüü̃ tama choxü̃́ peyaxõgü? \v 47 —Texé ya Tupanaãrü duü̃xü̃ ixĩxẽ rü itarüxĩnü i Tupanaãrü ore. Natürü i pema rü tama Tupanaãrü duü̃xü̃gü pixĩgü, rü ngẽmacèx nixĩ i tama iperüxĩnüẽchaü̃xü̃ i Tupanaãrü ore —ñanagürü. \s1 Tauta nango̱xgu ga Abráü̃ rü Cristu rü marü nayexma \p \v 48 Rü yexguma ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü ñanagürügü nüxü̃: —Rü aixcüma nixĩ ga yema torü ore ga yexguma ñatagügügu: \p “Cuma rü wüxi i Chamáriacü̱̃ã̱x quixĩ, rü ngoxo cuwa nangẽxma”, ñatagügügu —ñanagürügü. \v 49 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —Chowa rü nataxuma i ngoxo. Rü ngẽma chaxüxü̃ nixĩ na Chaunatüxü̃ chicuèxüü̃xü̃, natürü i pema rü chixri chauchiga pidexagü. \v 50 —Choma rü tama naxcèx chadau na texé choxü̃ icuèxüü̃güxü̃cèx. Natürü Tupana nixĩ ya naxwèxecü na duü̃xü̃gü choxü̃ icuèxüü̃güxü̃. Rü nüma tá nanapoxcue i ngẽma chauxchi aiexü̃. \v 51 —Aixcüma pemaã nüxü̃ chixu, rü texé ya naga ĩnüxẽ i ngẽma tümamaã nüxü̃ chixuxü̃ rü guxü̃gutáma tamaxẽcha —ñanagürü. \v 52 Rü yexguma ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü, rü Ngechuchuxü̃ nangãxü̃gü, rü ñanagürügü: —Ñu̱xma rü meãxü̃chima nüxü̃ tacuèx na cuwa nangẽxmaxü̃ i wüxi i ngoxo. Yerü ga Abráü̃ rü guxü̃ma ga nuxcümaü̃güxü̃ ga Tupanaãrü orearü uruü̃gü rü nayue. Natürü cuma rü ñu̱xma tomaã nüxü̃ quixu rü texé ya naga ĩnüxẽ i ngẽma curü ore rü guxü̃gutáma tamaxẽcha —ñacurügü. \v 53 —¿Ẽ́xna cuma rü tórü o̱xi ga Abráü̃ãrü yexera quixĩ? Yerü nüma rü nayu rü guxü̃ma ga nuxcümaü̃güxü̃ ga Tupanaãrü orearü uruü̃gü rü ta nayue. ¿Rü cugücèx rü texé quixĩ? —ñanagürügü. \v 54 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —Ega chaugü chitama chicuèxüü̃gu rü ngẽma rü taxuwama name. Natürü yima choxü̃ icuèxüü̃cü rü Chaunatü nixĩ. Rü yima Chaunatütama nixĩ ya perü Tupana ixĩcü —ñapegücü nüxü̃. \v 55 —Natürü i pema rü tama aixcüma nüxü̃ pecuèx ya Chaunatü ya Tupana. Natürü i choma rü ngẽmáãcü nüxü̃ chacuèx. Rü ngẽxguma chi: \p “Tama nüxü̃ chacuèx”, ñachaxgu, rü pexrüü̃ chi wüxi i doratèxáxü̃ chixĩ. Natürü i choma rü aixcümaxü̃chima nüxü̃ chacuèx ya Chaunatü ya Tupana, rü naga chaxĩnü i guxü̃ma i norü ore i chomaã nüxü̃ yaxuxü̃. \v 56 —Perü o̱xi ga Abráü̃ rü nataãẽ yerü aixcüma nayaxõ rü tá na íchanguxü̃ i ñoma i naãnewa. Rü yemaxü̃ nacuèx rü yemacèx nataãẽ —ñanagürü ga Ngechuchu. \v 57 Rü yexguma ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü Ngechuchuxü̃ nangãxü̃gü, rü ñanagürügü: —Cuma rü tauta 50 ya taunecü cuxü̃́ nangẽxma. ¿Ñuxãcü Abráü̃xü̃ cudau ga tauta cungo̱xgux ga yexguma? —ñanagürügü. \v 58 Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü tauta Abráü̃ ngo̱xgu rü choma rü marü chayexma —ñanagürü. \v 59 Rü yexguma ga nümagü rü nutane nanayauxgü na gumamaã ínamuxũchigüãxü̃cèx. Natürü ga Ngechuchu rü naxchaxwa inicu̱x. Rü yemaãcü ínaxũxü̃ nawa ga guma tupauca ga taxü̃ne. \c 9 \s1 Ngechuchu nanamexẽẽ ga wüxi ga yatü ga norü bucüma ngexetücü \p \v 1 Rü yexguma namagu tomaã yaxũxgu ga Ngechuchu, rü yéma nüxü̃ nadau ga wüxi ga yatü ga woetama norü bucüma ngexetücü. \v 2 Rü toma ga norü ngúexü̃gü rü nüxna tacagü, rü ñatarügügü: —Pa Ngúexẽẽruü̃x, ¿Tü̱xcüü̃ ngexetücüma nabu ya daa yatü? ¿Ẽ́xna nanatü rü naẽãrü pecadugagu rü ẽ́xna norü pecadugagutama? —ñatarügügü. \v 3 Rü Ngechuchu toxü̃ nangãxü̃, rü ñanagürü toxü̃: —Tama norü pecadugagu rü tama i nanatü rü naẽãrü pecadugagu nixĩ i ngẽmaãcü nabuxü̃. Natürü ngẽmaãcü nabu na nawa nüxü̃ pedauxü̃cèx na ñuxãcü Tupana tüxü̃ na rümexẽẽxü̃. \v 4 —Rü ñoma rü ta nangune rü name nixĩ na paxama na naxüxü̃ i ngẽma puracü ya Chaunatü ga núma choxü̃ mucü tüxna ãxü̃. Erü paxa tá nachüta rü ngẽxguma rü taxucürüwama texé tá tapuracü. \v 5 —Rü ñu̱xma na ñoma i naãnewa changẽxmaxü̃ rü ñoma i naãneãrü ngóonexẽẽruü̃ chixĩ —ñanagürü. \v 6 Rü yexguma yema ñaxguwena rü Ngechuchu waixü̃müãnewa nacuaxi. Rü yema waixü̃mü ga iwaixü̃maã nanachaxetü ga guma yatü ga ngexetücü. \v 7 Rü yexguma guma ngexetücüxü̃ ñanagürü: —¡Dexámaã cugü yayauxetü i Chiruéarü puchuwa! —ñanagürü. Rü ngẽma nae̱ga rü “Tüxü̃ muxü̃”, ñaxü̃chiga nixĩ. Rü yéma naxũ ga guma ngexetücü rü nügü dexámaã nayauxetü. Rü yexguma nataegugu rü marü nidauchixetü. \v 8 Rü yexguma ga yema duü̃xü̃gü ga guma ngexetücüpataarü ngaicamagu pegüxü̃ rü yema duü̃xü̃gü ga ü̃paacü nüxü̃ daugüxü̃ ga na nangexetüxü̃, rü ñanagürügü: —¿Taux ẽ́xna i ñaã yiĩxü̃ ga yema yatü ga ngexetüchiréxü̃ ga duü̃xü̃güxü̃ dĩẽrucèx cèèxü̃xü̃? —ñanagürügü. \v 9 Rü nümaxü̃ rü ñanagürügü: —Ngẽmáãcü nüma nixĩ —ñanagürügü. Rü togü rü ñanagürügü: —Tama nixĩ i yima yiĩxü̃, natürü nanangẽxgumaraü̃xü̃chi —ñanagürügü. Natürü nümatama ga guma yatü ga ngexetüchirécü, rü ñanagürü: —Ngẽmáãcü choma chixĩ —ñanagürü. \v 10 Rü yexguma ga yema duü̃xü̃gü rü nüxna nacagü rü ñanagürügü: —¿Rü ñuxãcü nixĩ i marü quidauchixü̃ i ñu̱xmax? —ñanagürügü. \v 11 Rü nüma nanangãxü̃ rü ñanagürü: —Yima yatü ya Ngechuchugu ãe̱gacü rü yima waixü̃müãnewa nacuaxi. Rü yema waixü̃mü ga iwaixü̃maã choxü̃ nachaxetü. Rü ñanagürü choxü̃: \p “¡Yéa Chiruéarü puchuwa naxũ rü nge̱ma dexámaã cugü yayauxetü!” ñanagürü choxü̃. Rü yéma chaxũ, rü yexguma dexámaã chaugü chayauxetügu rü chidauchi —ñanagürü ga guma yatü. \v 12 Rü yexguma nüxna nacagüe, rü ñanagürügü: —¿Ngextá nangẽxmaxü̃ i ñu̱xma ya yima yatü ya cuxü̃ rümexẽẽcü? —ñanagürügü. Rü nüma ga guma yatü ga ngexetüchirécü rü ñanagürü: —Tama nüxü̃ chacuèx —ñanagürü. \s1 Parichéugü rü guma ngexetücü ga Ngechuchu namexẽẽcüna nacagüe \p \v 13-14 Natürü yema ngunexü̃ ga Ngechuchu nagu namexẽẽxü̃ ga guma ngexetücü, rü ngü̃xchigaarü ngunexü̃ nixĩ. Rü yemacèx ga duü̃xü̃gü rü Parichéugüxü̃tawa nanagagü ga guma yatü ga ngexetüchirécü. \v 15 Rü yexguma ga yema Parichéugü rü nüxna nacagüe ga guma yatü, rü ñanagürügü: —¿Ñuxãcü i marü curümexẽtüxü̃ i ñu̱xmax? —ñanagürügü. Rü nüma nanangãxü̃ rü ñanagürü: —Waixü̃mü ga naxbüxágümaã yawaixẽẽxü̃maã choxü̃ nachaxetü ga Ngechuchu, rü ñu̱xũchi dexámaã chaugü chayayauxetü, rü ngẽmacèx marü chidauchi —ñanagürü. \v 16 Rü yexguma ga ñuxre ga Parichéugü rü ñanagürügü: —Yema yatü ga cuxü̃ rümexẽẽxü̃ rü tama Tupanaãrü duü̃xü̃ nixĩ, erü tama nanaxaure i ngü̃xchigaarü ngunexü̃ —ñanagürügü. Natürü togü ga Parichéugü rü ñanagürügü: —¿Ñuxãcü nanaxü i ngẽma cuèxruü̃ i mexü̃ i taxü̃ ega wüxi i pecaduã́xü̃ yixĩxgux? —ñanagürügü. Rü yemaãcü nügü nitoye ga nagu naxĩnüẽxü̃wa ga yema Parichéugü. \v 17 Rü wena nüxna nacagüe ga guma yatü ga ngexetüchirécü, rü ñanagürügü: —¿Natürü cuma rü ñuxũ ñacuxü̃ nachiga i ngẽma yatü ga cuxü̃ rümexẽẽxü̃? —ñanagürügü. Rü nüma nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Chauxcèx rü wüxi i Tupanaãrü orearü uruü̃ nixĩ —ñanagürü. \v 18 Natürü ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü tama nüxü̃́ nayaxõgüchaü̃ ga nüma na yiĩxü̃ ga na nangexetüchiréxü̃ ga noxrix, rü ñu̱xma rü marü na yadauchixü̃. Rü yemacèx ga yema ãẽ̱xgacügü rü tümacèx nangemagü ga nanatü rü naẽ ga guma yatü ga rümexẽtücü. \v 19 Rü tüxna nacagü, rü ñanagürügü: —¿Daa yiĩxü̃ ga guma pene ga nüxü̃ pixucü ga woetama ngexetüãcü bucü? ¿Ñuxãcü i ñu̱xma i yadauchixü̃? —ñanagürügü. \v 20 Rü nanatü rü naẽ tanangãxü̃gü rü ñatarügügü: —Ngẽmáãcü nüxü̃ tacuèx rü daa nixĩ ya tone ga ngexetüãcüma buchirécü. \v 21 Natürü tama nüxü̃ tacuèx ga ñuxãcü na yadauchixü̃ i ñu̱xmax. Rü tama nüxü̃ tacuèx ga texé na namexẽtüxẽẽxü̃. ¡Ẽcü nüxnatama pecagü! Erü nüma rü marü naya, rü nümatama pemaã nüxü̃ na yaxuxü̃cèx —ñatarügügü. \v 22 Rü yema ñatarügügü ga nanatü rü naẽ, yerü tamuü̃ẽ. Yerü ga Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü marü nügümaã nanamexẽẽgü na tüxü̃ ínatèxüchigüxü̃cèx ga ngutaquẽ́xepataü̃wa ga texé ga Ngechuchuaxü̃́ yaxṍxẽ na Cristu yiĩxü̃. \v 23 Rü yemacèx nixĩ ga nanatü rü naẽ ga ñatagügüxü̃: “¡Ẽcü, nüxnatama pecagü! Erü nüma rü marü naya rü nümatama pemaã nüxü̃ na yaxuxü̃cèx”, ñatagügüxü̃. \v 24 Rü yexguma ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü wenaxãrü naxcèx nacagü ga guma ngexetüchirécü. Rü ñanagürügü nüxü̃: —Rü ñu̱xma tanaxwèxe i Tupanapẽ́xewa rü aixcüma tomaã nüxü̃ quixu na texé cuxü̃ rümexẽẽxü̃. Erü toma rü meãma nüxü̃ tacuèx i ngẽma Ngechuchu rü wüxi i pecaduã́xü̃ na yiĩxü̃ —ñanagürügü. \v 25 Rü nüma nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Choma rü tama nüxü̃ chacuèx ega wüxi i pecaduã́xü̃ yixĩgu rü ẽ́xna tama. Rü ngẽma nüxü̃ chacuáxü̃ nixĩ ga na changexetüchiréxü̃ ga noxrix rü ñu̱xma rü na chidauchixü̃ —ñanagürü. \v 26 Rü wenaxãrü nüxna nacagüe, rü ñanagürügü: —¿Rü ṯacü nixĩ ga cumaã naxüxü̃? ¿Rü ñuxãcü ga naxüãxü̃ ga cuxü̃ na yadauchixetüxẽẽxü̃? —ñanagürügü. \v 27 Rü nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Marü pemaã nüxü̃ chixu, rü tama choxü̃́ iperüxĩnüẽchaü̃. ¿Tü̱xcüü̃ penaxwèxe na wena pemaã nüxü̃ chixuxü̃? ¿Ẽ́xna pema rü ta nüxü̃́ peyaxõgüchaü̃? —ñanagürü. \v 28 Rü yexguma rü guma yatümaã chixexü̃ nixugüe, rü ñanagürügü: —Cumaẽrü nixĩ i nüxü̃́ cuyaxõxü̃ i ngẽma yatü, natürü i toma rü Moĩchéarü oreaxü̃́ nixĩ i tayaxõgüxü̃. \v 29 —Toma rü nüxü̃ tacuèx ga Tupana rü aixcüma Moĩchémaã na yadexaxü̃, natürü ngẽma Ngechuchu rü tama nüxü̃ tacuèx na ngextá na ne naxũxü̃ —ñanagürügü. \v 30 Rü guma yatü nanangãxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —¿Ñuxãcü nixĩ i ngẽma? Nüma rü marü choxü̃ narümexẽtüxẽẽ, natürü ¿ñuxãcü i pema i tama nüxü̃ pecuáxü̃ na ngextá ne naxũxü̃? \v 31 —Rü guxãma i yixema rü meãma nüxü̃ tacuèx rü Tupana tama nüxü̃ naxĩnü i pecaduã̱xgüxü̃ãrü yumüxẽ. Natürü Tupana rü tüxü̃́ nüxü̃ naxĩnü i tümaãrü yumüxẽ ya yíxema nüxü̃ icuèxüü̃güxe rü naxǘxe i Tupanaãrü ngúchaü̃. \v 32 —Taguma ñuxgu nüxü̃ taxĩnüchiga i wüxi i yatü na yadauchixẽẽãxü̃ i wüxi i duü̃xü̃ i norü bucüma ngexetüxü̃. \v 33 —Rü ngẽxguma chi tama Tupana núma namu̱xgux ya daa yatü ya choxü̃ rümexẽẽcü, rü taxuacü chima mexü̃ naxü —ñanagürü ga guma yatü ga ngexetüchirécü. \v 34 Rü yexguma ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü, rü ñanagürügü nüxü̃: —Cuma na pecadugu na cubuxü̃, ¿rü ñuxãcü cunaxwèxe na toxü̃ cungúexẽẽchaü̃xü̃? —ñanagürügü. Rü ñu̱xũchi ínanatèxüchigü ga ngutaquẽ́xepataü̃wa. \s1 Duü̃xü̃gü i tama yaxõgüxü̃ rü ngexetüxü̃rüü̃ nixĩgü \p \v 35 Rü Ngechuchu rü nüxü̃ nacuáchiga ga na ínatèxüchigüãxü̃ ga guma ngexetüchirécü. Rü yexguma nüxü̃ nadèu̱xgu, rü ñanagürü nüxü̃: —¿Nüxü̃́ cuyaxõxü̃ ya Tupana Nane ya duü̃xü̃xü̃ ixĩcü? —ñanagürü. \v 36 Rü yexguma ga nüma rü Ngechuchuxü̃ nangãxü̃ rü ñanagürü: —Pa Corix, ¡chomaã nüxü̃ ixu na texe yiĩxü̃ na nüxü̃́ chayaxõxü̃cèx! —ñanagürü. \v 37 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Marü nüxü̃ cudau ya Tupana Nane. Rü chomatama nixĩ i cumaã na íchidexaxü̃ chiĩxü̃ —ñanagürü. \v 38 Rü yexguma ga guma yatü ga ngexetüchirécü rü Ngechuchupẽ́xegu nacaxã́pü̱xü, rü nüxü̃ nicuèxüü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —Ngẽmáãcü cuxü̃́ chayaxõ, Pa Corix —ñanagürü. \v 39 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü: —Rü ñoma i naãnewa chaxũ na chayadexechixü̃cèx i chorü duü̃xü̃gü nüxna i ngẽma duü̃xü̃gü i tama choxrü ixĩgüxü̃. Rü nuã chaxũ na chanameẽxẽẽxü̃cèx i ngẽma duü̃xü̃gü i noxri tama Tupanaxü̃ cuèxgüxü̃. Rü ngẽxgumarüü̃ ta núma chaxũ na duü̃xü̃gü i tama choxü̃ cuèxgüchaü̃xü̃xü̃ chanawéxü̃ na duü̃xü̃gü i ngexetüxü̃rüü̃ na yixĩgüxü̃, erü tama choxü̃́ nayaxõgüchaü̃ —ñanagürü. \v 40 Rü ñuxre ga Parichéugü ga yéma Ngechuchumaã yexmagüxü̃, rü yexguma yema orexü̃ naxĩnüẽgu, rü Ngechuchuna nacagü, rü ñanagürügü: —¿Ẽ́xna toma rü ta tama Tupanaxü̃ tacuèxgü ñacuxü̃? —ñanagürügü. \v 41 Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Ngẽxguma chi tama aixcüma Tupanaxü̃ pecuèxgügu rü tãũ chima pegagu nixĩ na pepecaduã̱xgüxü̃. Natürü ngẽma na pegü pixuxü̃ na Tupanaxü̃ pecuáxü̃ rü ngẽmacèx pegagutama nixĩ na pepecaduã̱xgüxü̃ i ñu̱xmax —ñanagürü. \c 10 \s1 Carnerugüarü dauruü̃ rü norü carnerugü \p \v 1 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü: —Rü aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü ngẽma yatü i tama carnerupǘxü̃ãrü ĩã̱xwa ixücuxü̃ rü wüxi i ngĩ́tèxáxü̃ nixĩ i ngẽma, erü ngextámare nixücu. \v 2 —Natürü ngẽma carnerupǘxü̃ãrü ĩã̱xwa meãma ixücuxü̃, rü ngẽma nixĩ i norü dauruü̃xü̃chi i carnerugü. \v 3 —Rü ngẽma yatü i carnerupǘxü̃ãrü ĩã̱xna dauxü̃ rü nayawãxna i ĩã̱x na yaxücuxü̃cèx i carnerugüarü dauruü̃. Rü nüma i carnerugü rü nüxü̃ nacuèxgü i naga i ngẽma norü dauruü̃. Rü ngẽma norü dauruü̃ rü wüxichigü i norü carneru rü nae̱gamaã naxcèx naca na ínamuxü̃ãxü̃cèx i naxpǘxü̃wa. \v 4 —Rü ngẽxguma ínamuxü̃ã̱xgu i guxü̃ma i norü carnerugü, rü nüma i norü dauruü̃ rü napẽ́xegu nixũchigü. Rü nümagü i carnerugü rü nawe narüxĩ, erü nüxü̃ nacuèxgü i naga. \v 5 —Natürü ngẽxguma wüxi i yatü i tama aixcüma norü dauruü̃ ixĩxü̃, rü tama nawe narüxĩ i ngẽma carnerugü. Rü nüxna naxĩgü, erü tama nüxü̃ nacuèxgü i naga i ngẽma tama norü dauruü̃ ixĩxü̃ —ñanagürü ga Ngechuchu. \v 6 Rü Ngechuchu rü duü̃xü̃gümaã nüxü̃ nixu ga yema ore ga cuèxruü̃, natürü ga nümagü rü tama nüxü̃ nacuèxgüéga ga ṯacüchiga na yiĩxü̃. \s1 Ngechuchu rü carneruarü dauruü̃ ya mecü nixĩ \p \v 7 Rü yexguma ga Ngechuchu rü wenaxãrü ñanagürü nüxü̃: —Aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü choma nixĩ i carnerupǘxü̃ãrü ĩã̱x i nawa yachocuxü̃xü̃ i carnerugü. \v 8 Guxü̃ma ga yema chopegu nüxira núma ĩxü̃ rü ngĩ́tèèxgüxü̃ rü máẽtagüxü̃ nixĩgü. Natürü yema carnerugü rü tama naga naxĩnüẽ. \v 9 Choma nixĩ i ĩã̱x. Rü texé ya chowa ixücuxe rü tá tamaxü̃. Rü meãma tá tüxü̃ naxüpetü ngẽxgumarüü̃ i wüxi i carneru i naxpǘxü̃gu ücuxü̃ rü íxũxũxü̃xü̃ rü nüxü̃ iyangaucü ya mecü ya maxẽ. \v 10 Ngẽma ngĩ́tèxáxü̃ rü núma naxũ na yangĩ́xü̃cèx rü namáẽtaxü̃cèx rü nachixexẽẽãxü̃cèx. Rü ngẽmacèxicatama núma naxũ. Natürü i choma rü núma chaxũ na chanamaxẽxẽẽxü̃cèx i duü̃xü̃gü rü na aixcüma nüxü̃́ nangẽxmaxü̃cèx i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 11 Choma nixĩ i carneruarü dauruü̃ ya mecü chiĩxü̃. Erü wüxi i carneruarü dauruü̃ ya mecü rü norü carnerugüxü̃ ínapoxü̃ rü ñu̱xmata naxcèx nayu̱x. \v 12 Natürü ngẽma dĩẽrucèxmare puracüxü̃, rü ega ngẽxguma aixü̃ nadèu̱xgux rü carnerugüna nge̱ma niña. Rü ngẽmaãcü nanaxü erü tama aixcüma norü dauruü̃ nixĩ i nümax, rü tama noxrü nixĩ i ngẽma carnerugü. Rü ngẽma ai rü carnerugüxü̃ ínayauxü̃ rü ngẽxma tüxü̃ naxüanexẽẽmare. \v 13 Rü ngẽma yatü rü niña, erü norü dĩẽrucèxicatama nge̱ma napuracü. Rü tama aixcüma carnerugügu narüxĩnü. \v 14-15 Choma nixĩ i carnerugüarü dauruü̃ ya mecü chiĩxü̃. Rü ngẽxgumarüü̃ ya Chaunatü na choxü̃ nacuáxü̃ rü choma rü Chaunatüxü̃ na chacuáxü̃, rü ngẽxgumarüü̃ ta nüxü̃ chacuèx i chorü carnerugü, rü nümagü rü choxü̃ nacuèxgü. Rü choma rü naxcèx chayu i chorü carnerugü. \v 16 Rü choxü̃́ nangẽxmagü ta i togü i carnerugü i tama ñaã naxpǘxü̃wa ngẽxmagüxü̃. Rü ngẽmagü rü tá ta nuã chanagagü, rü tá chauga naxĩnüẽ. Rü wüxitücumü tátama nixĩ rü choma tátama nixĩ i norü dauruü̃ chiĩxü̃. \v 17 Chaunatü rü choxü̃ nangechaü̃, erü chorü carnerugücèx chayu rü wena táxarü chamaxü̃. \v 18 Taxúema choxü̃ tayuxẽẽ, natürü chomatama chorü ngúchaü̃maãtama ichanaxã i chorü maxü̃. Erü cho̱xmẽ́xwa nangẽxma na ichanaxãxü̃cèx, rü wena na chanayaxuxü̃cèx, yerü yemaãcü choxü̃ namu ga Chaunatü —ñanagürü. \v 19 Rü yexguma yema orexü̃ naxĩnüẽgu ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü wenaxãrü nügü nitoye ga yema nagu naxĩnüẽxü̃wa. \v 20 Rü muxü̃ma ga nümagü rü ñanagürügü: —¿Tü̱xcüü̃ nüxü̃́ iperüxĩnüẽ i ñaã yatü i ngẽãẽxü̃ i ngoxo nawa ngẽxmaxü̃? —ñanagürügü. \v 21 Natürü ga togü rü ñanagürügü: —Taxuü̃ma i yatü i ngoxo nawa ngẽxmaxü̃ rü ñaãrüü̃ meã nidexa. ¿Ñuxãcü i wüxi i yatü i ngoxo nawa ngẽxmaxü̃ rü tüxü̃ narümexẽtüxẽẽ ya wüxi ya ngexetüxe? —ñanagürügü. \s1 Yudíugüarü Ãẽ̱xgacügü rü Ngechuchuxü̃ naxoe \p \v 22 Rü nawa nangu ga yema peta ga gucü ga taunecügu norü tupauca ga taxü̃necèx naxügüxü̃ ga Yudíugü na nüxna nacuèxãchigüxü̃cèx ga yema ngunexü̃ ga nagu yanguxü̃ ga guma tupauca. Rü nagáuane ga Yerucharéü̃wa ga yexguma. \v 23 Rü guma tupauca ga taxü̃newa nayexma ga wüxi ga chopetüchica ga Charumóũãrü Chopetüchicagu ãe̱gaxü̃. Rü yemagu nayarüxũũxü̃ ga Ngechuchu. \v 24 Rü ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü nüxü̃ ínachomaẽguãchi, rü ñanagürügü nüxü̃: —¿Ñuxguratáta tomaã quixaixcüma na cugü quixuxü̃ na texé na quiĩxü̃? Ega aixcüma cuma rü Cristu quixĩgu, rü ¡meã noxtacüma tomaã nüxü̃ ixu! —ñanagürügü. \v 25 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —Marü pemaã nüxü̃ chixu, natürü i pema rü tama choxü̃́ peyaxõgü. Guxü̃ma i ṯacü i chaxüxü̃ rü Chaunatüarü poramaã nixĩ i chanaxüxü̃, rü ngẽmawa meãma pexü̃ nüxü̃ chadauxẽẽ na choma rü Cristu na chiĩxü̃. \v 26 —Natürü pema rü tama peyaxõgü, erü tama chorü carnerugütanüxü̃ pixĩgü. \v 27 —Chorü carnerugü rü nüxü̃ nacuèx i chauga, rü choma rü chorü carnerugüxü̃ chacuèx, rü nüma rü chowe narüxĩ. \v 28 —Rü choma rü nüxna chanaxã i maxü̃ i taguma gúxü̃. Rü nümagü rü tagutáma inayarütauxe, rü taxúetáma choxna tanapuxü̃ i cho̱xmẽ́xwa. \v 29 —Rü yíxema Chaunatü choxna tüxü̃ mugüxe ya chorü carnerugü, rü guxü̃ãrü yexera tixĩ i napẽ́xewa. Rü taxúema texé nüxna tüxü̃ tapuxü̃. \v 30 —Chaunatü rü choma rü wüxitama tixĩgü —ñanagürü. \v 31 Rü yexguma ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü wenaxãrü nutane nanayauxgü na gumamaã Ngechuchuxü̃ ínamuxũchigüxü̃cèx. \v 32 Natürü ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Pepẽ́xewa chanaxü i muxü̃ma i mexü̃gü i Chaunatüarü poramaã chaxüxü̃. ¿Rü ngẽxü̃rüüxü̃ i ngẽma mexü̃ i chaxüxü̃cèx nixĩ i choxü̃ nutamaã ípemuxũchigüchaü̃xü̃? —ñanagürü. \v 33 Rü yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü Ngechuchuxü̃ nangãxü̃gü, rü ñanagürügü: —Tama wüxi i puracü i mexü̃cèx cuxü̃ ítamuxũchigüchaü̃. Natürü cuxü̃ ítamuxũchigüchaü̃ erü Tupanamaã rü ṯacü quixugü. Cuma rü wüxi i duü̃xü̃mare quixĩ rü cugü Tupanaxü̃ quixĩxẽẽchaü̃ —ñanagürügü. \v 34 Rü nüma ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Perü mugüpanewa rü naxümatü i Tupanaãrü ore i ñaxü̃: \q1 “Rü pematama nixĩ i tupanagü pixĩgüxü̃”, \m ñaxü̃. \v 35 —Rü ngẽma Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa nüxü̃ yaxuxü̃, rü nüxü̃ tacuèx rü taxucürüwama texé itayanaxoxẽẽ. Rü ngẽma orewa rü Tupana rü ñanagürü: \q1 “Guxãma ya yíxema texé yanayauxgüxe i chorü ore rü tupanagü tixĩgü”, \m ñanagürü i ngẽma orewa. \v 36 —Rü Tupana choxü̃ nayaxu na chanaxüxü̃cèx i norü puracü, rü yemacèx ñoma ga naãnewa choxü̃ namu. ¿Rü ñuxãcü i pema nagu perüxĩnüẽgu rü chixexü̃ Tupanamaã chaxüxü̃ i ngẽxguma Tupana Nane chixĩ —ñachagu pemaã? \v 37 —Rü ngẽxguma chi tama chanaxü̱xgu i ngẽma mexü̃ i Chaunatü üxü̃, rü marü name ega woo tama choxü̃́ peyaxõgügu. \v 38 —Natürü ngẽxguma chanaxü̱xgu i ngẽma Chaunatü üxü̃, rü woo tama choxü̃́ peyaxõgügu, rü chanaxwèxe i nüxü̃́ peyaxõgü i ngẽma taxü̃ i mexü̃gü i Chaunatüarü poramaã chaxüxü̃. Erü ngẽmawa tá nüxü̃ pecuèx na Chaunatü rü chowa nangẽxmaxü̃ rü choma i nawa —ñanagürü. \v 39 Rü wenaxãrü Ngechuchuxü̃ niyauxgüchaü̃ ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü. Natürü nüma ga Ngechuchu rü naxchaxwa niña. \v 40 Rü yexguma ga Ngechuchu rü natü ga Yudáü̃ãrü tocutücèx tomaã nataegu. Rü yema nachica ga Cuáü̃ duü̃xü̃güxü̃ ü̃paacü nawa íbaiü̃xẽẽxü̃gu tomaã narüxã̱ũ̱x. \v 41 Rü muxü̃ma ga duü̃xü̃gü rü Ngechuchuxü̃ ínayadaugü, rü ñanagürügü: —Cuáü̃ rü taxuü̃ma ga taxü̃ ga mexü̃ ga cuèxruü̃ naxü ga Tupanaãrü poramaã. Natürü guxü̃ma ga ore ga Cuáü̃ tamaã nüxü̃ ixuxü̃ ga ñaã yatüchiga rü aixcüma nixĩ —ñanagürügü. \v 42 Rü yema nachicawa rü muxü̃ma ga duü̃xü̃gü rü Ngechuchuaxü̃́ nayaxõgü. \c 11 \s1 Dácharuarü yuxchiga \p \v 1 Nayexma ga wüxi ga yatü ga iḏaawecü ga Dácharugu ãe̱gacü. Rü nüma rü naẽyèxgü ga María rü Marta rü ĩãne ga Betániãcü̱̃ã̱x nixĩgü. \v 2 Rü yema María iyixĩ ga Cori ga Ngechuchucutügu pumara bacü rü ñu̱xũchi ngĩyaemaã ínapicutücü. Rü guma Dácharu ga iḏaawecü nixĩ ga ngĩẽneẽ. \v 3 Rü poraãcü niḏaawe ga Dácharu. Rü yemacèx ga naẽyèxgü, rü Ngechuchuxü̃tawa imugagü, rü ngĩgürügügü: “Pa Corix, cumücü ya Dácharu ya nüxü̃ cungechaü̃cü rü niḏaawe”, ngĩgürügügü. \v 4 Rü yexguma yema orexü̃ naxĩnügu ga Ngechuchu, rü ñanagürü: —Ngẽma ḏaawe rü tãũtáma yumaã inayacuèx. Natürü niḏaawe na duü̃xü̃gü nüxü̃ nadaugüxü̃cèx na ñuxãcü naporaxü̃ ya Tupana rü ñuxãcü choma i Nane rü ta na chaporaxü̃ —ñanagürü. \v 5 Rü Ngechuchu poraãcü María rü Marta rü Dácharuxü̃ nangechaü̃. \v 6 Natürü yexguma nüxü̃ naxĩnügu ga na yaḏaawexü̃ ga Dácharu, rü tama paxa ínayadau. Rü taxre ga ngunexü̃ãmatama yexma narüxã̱ũ̱x ga yema nachica ga nawa nayexmaxü̃wa. \v 7 Rü yixcama ga yemawena rü toxü̃ ñanagürü: —¡Ngĩxã rü wena Yudéaanewa taxĩ! —ñanagürü. \v 8 Rü toma ga norü ngúexü̃gü rü ñatarügügü nüxü̃: —Pa Ngúexẽẽruü̃x, yexwacatama nixĩ ga yémacü̱̃ã̱x ga Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü yexma nutamaã cuxü̃ ímuxũchigüchaü̃xü̃. ¿Rü tü̱xcüü̃ wena nge̱ma cuxũxchaü̃ i ñu̱xmax? —ñatarügügü. \v 9 Rü Ngechuchu rü tomaã nüxü̃ nixu ga wüxi ga ore na nüxü̃ tacuèxgüxü̃cèx na tauta nawa nanguxü̃ na nayuxü̃ ga nümax. Rü ñanagürü toxü̃: —¿Taux ẽ́xna i wüxi i ngunexü̃ rü 12 i ora nawa ngẽxmaxü̃? Ngẽxguma texé ngunecü ixũxgu rü tama ṯacümaã itayarüña, erü tümacèx nangóone. \v 10 —Natürü ngẽxguma wüxie chütacü ixũxgu rü ngẽmáãcü ṯacümaã itayarüña, erü tümacèx naxẽãne —ñanagürü. Rü yemaãcü nanango̱xẽẽ na tauta nawa nanguxü̃ na nayuxü̃ ga nümax. \v 11 Rü yemawena ga Ngechuchu rü ñanagürü toxü̃: —Tamücü ya Dácharu rü napemare. Natürü ñu̱xma rü tá chayaḇaixãchixẽẽ —ñanagürü. \v 12 Rü yexguma ga toma ga norü ngúexü̃gü rü ñatarügügü: —Pa Corix, ega napemaregu, rü ngẽmawa nüxü̃ tacuèx na naxcèx tá yataanexü̃ —ñatarügügü. \v 13 Natürü ga Ngechuchu rü nüxü̃ nixuxchaü̃chirẽ́x ga Dácharu ga marü na nayuxü̃. Natürü ga toma nüxü̃ tacuèxgügu rü na napemarexü̃chigaxü̃ yiĩxü̃ ga tomaã yaxuxü̃. \v 14 Rü yexguma ga Ngechuchu rü meãma tomaã nüxü̃ nixu rü ñanagürü: —Dácharu rü marü nayu. \v 15 —Natürü choma rü chataãẽ na tama nge̱ma changẽxmaxü̃, erü ngẽmaãcü nixĩ i namemaẽxü̃ i pexcèx na choxü̃́ peyaxõgüxü̃cèx. ¡Rü ngĩxã rü ítayadaugü! —ñanagürü. \v 16 Rü yéma nayexma ga totanüxü̃ ga Tumachi ga Wüxigu Buexü̃ ga Taxreẽ́xpǘxü̃maã, naxugüxü̃. Rü nüma ga Tumachi rü ñanagürü toxü̃: —¡Ngĩxã i yixema rü ta nge̱ma taxĩ na wüxigu Ngechuchumaã iyuexü̃cèx! —ñanagürü. \s1 Ngechuchu nixĩ i wena namaxẽxẽẽxü̃ i yuexü̃ \p \v 17 Rü yexguma Betániãwa tomaã nanguxgu ga Ngechuchu, rü marü ãgümücü ga ngunexü̃ nangupetü ga na iyatèxgüãxü̃ ga Dácharu. \v 18 Rü guma Betániã rü Yerucharéü̃ãrü ngaicamana nayexma. Rü tomaẽ̱xpü̱x ga kilómetru nixĩ ga norü yaxü̃. \v 19 Rü muxü̃ma ga Yudíugü rü Dácharueyèx ga Marta rü Maríaxü̃tawa naxĩ na ngĩxü̃ yataãẽxẽẽgüxü̃cèx, yerü nayu ga ngĩẽneẽ. \v 20 Rü yexguma Marta nüxü̃ cuèxgu ga marü na ínanguxü̃ ga Ngechuchu, rü nüxü̃ iyatüxãchi. Natürü ga María rü ĩxgutama irüxã̱ũ̱x. \v 21 Rü Marta rü ngĩgürügü nüxü̃ ga Ngechuchu: —Pa Corix, yexguma chi cuma cunumèxgu rü tãũ chima nayu ga chaueneẽ. \v 22 —Natürü choma nüxü̃ chacuèx na woo i ñu̱xma na nayuxü̃, rü Tupana tá cuxna nanaxã i guxü̃ma i ṯacü i naxcèx ícuc̱axü̃ —ngĩgürügü. \v 23 Rü Ngechuchu ngĩxü̃ nangãxü̃ rü ñanagürü: —Cueneẽ rü wena tá namaxü̃ —ñanagürü. \v 24 Rü Marta ngĩgürügü nüxü̃: —Ngẽmáãcü nüxü̃ chacuèx rü wena tá namaxü̃ i ngẽxguma nagu̱xgu i naãne rü ngẽxguma wena namaxẽgu i guxü̃ma i yuexü̃ —ngĩgürügü. \v 25 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü: —Choma nixĩ i íchanadagüxẽẽxü̃ i yuexü̃gü, rü wena chanamaxẽxẽẽxü̃. Rü yíxema choxü̃́ yaxṍxẽ rü woo tayu̱xgu rü tá wenaxãrü tamaxü̃. \v 26 —Rü guxãma ya texé ya maxü̃́xẽ rü choxü̃́ yaxṍxẽ, rü guxü̃gutáma tamaxü̃. ¿Cuyaxõxü̃ yĩĩxü̃ i ngẽma? —ñanagürü ga Ngechuchu. \v 27 Rü ngĩma rü ngĩgürügü nüxü̃: —Ngü̃, Pa Corix, choma rü chayaxõ na cuma rü Tupana Nane ya Cristu ga ítananguxẽẽcü na quiĩxü̃ —ngĩgürügü. \s1 Dácharu itáxü̃wa naxaxu ga Ngechuchu \p \v 28 Rü yema ñaxguwena rü Marta rü ngĩẽyèx ga Maríacè x iyaca. Rü bexma ngĩmaã nüxü̃ iyarüxu, rü ngĩgürügü: —Marü nuã nangu ya Ngúexẽẽruü̃ ya Ngechuchu, rü choxü̃ cuxcèx nayacaxẽẽ —ngĩgürügü. \v 29 Rü yexguma María nüxü̃ ĩnügu ga marü yéma na nanguxü̃ ga Ngechuchu, rü paxa ichi, rü Ngechuchuxü̃ íiyadau. \v 30 Rü Ngechuchu rü tauta ĩãnewa nangu ga yexguma, rü yema nachica ga Marta nüxü̃ ídauxü̃watama nixĩ ga nayexmaxü̃. \v 31 Rü Maríapatawa nayexma ga ñuxre ga yémacü̱̃ã̱x ga Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü ga ngĩxü̃ yéma taãẽxẽẽgüxü̃. Rü yexguma ngĩxü̃ nadaugügu ga paxa na inachixü̃ rü na ínaxũxũxü̃, rü ngĩwe narüxĩ. Yerü nüma nüxü̃ nacuèxgügu rü yéma Dácharu itáxü̃wa ixũ na yéma yaxaxuxü̃cèx. \v 32 Rü yexguma Ngechuchuxü̃tawa nanguxgu ga María, rü napẽ́xegu iyacaxã́pü̱xü, rü ngĩgürügü: —Pa Corix, yexguma chi cuma cunumèxgu rü tãũ chima nayu ga chaueneẽ ya Dácharu —ngĩgürügü. \v 33 Rü yexguma Ngechuchu ngĩxü̃ dèu̱xgu ga na naxaxuxü̃ rü na naxauxexü̃ ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü ga ngĩwe rüxĩxü̃, rü poraãcü ngechaü̃ nüxü̃́ nangu̱x. \v 34 Rü Ngechuchu nüxna naca rü ñanagürü: —¿Ngexta nixĩ i ipenatáxü̃? —ñanagürü. Rü nümagü nanangãxü̃ rü ñanagürügü: —Pa Corix, ¡dücax, nuã naxũ, rü íyadau! —ñanagürügü. \v 35 Rü naxaxu ga Ngechuchu. \v 36 Rü yema Yudíugü rü ñanagürügü: —¡Dücèx ñuxãcü poraãcü Dácharuxü̃ nangechaü̃! —ñanagürügü. \v 37 Natürü ñuxre ga yema ãẽ̱xgacügü ga Yudíugüarü rü ñanagürügü: —Daa nixĩ ga guma yatü ga ngexetücüxü̃ rümexẽẽcü. ¿Rü tü̱xcüü̃ taxucürüwa ṯacü rü mexü̃ Dácharucèx naxü na tama nayuxü̃cèx? —ñanagürügü. \s1 Wenaxãrü namaxü̃ ga Dácharu \p \v 38 Rü Ngechuchu poraãcü ngechaü̃ nüxü̃́ nangu̱x rü Dácharumaxü̃cèx nixũ. Rü wüxi ga mèxpǘneãrü ãxmaxü̃ nixĩ ga yema naxmaxü̃. Rü nayexma ga wüxi ga nuta ga norü ngũxtaü̃ruü̃. \v 39 Rü Ngechuchu rü ñanagürü: —¡Ípenangũxgachi̱x ya yima nuta ya namaã nangũxtaü̃cü! —ñanagürü. Natürü ga Marta ga Dácharueyèx rü ngĩgürügü: —Pa Corix, cuxá marü nayixane nixĩ, erü marü ãgümücü i ngunexü̃ nae̱tü nixĩ ga na nayuxü̃ —ngĩgürügü. \v 40 Natürü ga Ngechuchu rü ñanagürü ngĩxü̃: ¿Taux ẽ́xna i marü cumaã nüxü̃ chixuchiréxü̃ rü ngẽxguma cuyaxõ̱xgu rü tá nüxü̃ cudau i wüxi i mexü̃ i taxü̃ i Tupana üxü̃? —ñanagürü. \v 41 Rü yexguma ínanangũxgachigü ga guma nuta. Rü Ngechuchu daxũgu nadawenüãcüma ñanagürü: —Pa Chaunatü Pa Tupanax, moxẽ cuxna chaxã erü marü choxü̃ cuxĩnü. \v 42 —Choma nüxü̃ chacuèx rü guxü̃guma choxü̃ cuxĩnü. Natürü moxẽ cuxna chaxã i ñu̱xma erü chanaxwèxe i ñaã duü̃xü̃gü na yaxõgüãxü̃ na cuma núma choxü̃ cumuxü̃ —ñanagürü. \v 43 Rü yexguma yema ñaxguwena, rü tagaãcü ñanagürü: —Pa Dácharux, ¡ínaxũxü̃ i nge̱ma! —ñanagürü. \v 44 Rü ínaxũxü̃ ga Dácharu ga naxchápenüü̃maã guxü̃wama rübuxpüxü̃cü. Rü Ngechuchu ñanagürü nüxü̃ ga duü̃xü̃gü: —¡Ípeyawẽxpüxü̃ na íyaxũxü̃cèx! —ñanagürü. \s1 Ãẽ̱xgacügü naxcèx nadaugü na ñuxãcü Ngechuchuxü̃ yayauxgüxü̃ \r (Mt 26.1-5; Mr 14.1-2; Lc 22.1-2) \p \v 45 Rü yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü ga Maríawe rüxĩxü̃ rü nüxü̃ nadaugü ga yema Ngechuchu üxü̃, rü muxü̃ma Ngechuchuaxü̃́ nayaxõgü ga yexguma nüxü̃ nadaugügu ga ñuxãcü wena Dácharuxü̃ na namaxẽẽxü̃. \v 46 Natürü ñuxre ga yema ãẽ̱xgacügü rü Parichéugümaã nüxü̃ nayarüxugü ga yema Ngechuchu üxü̃. \v 47 Rü yexguma ga yema Parichéugü rü paigüarü ãẽ̱xgacügü rü nangutaquẽ́xegü namaã ga guxü̃ma ga yema ãẽ̱xgacügütücumüwa ügüxü̃. Rü ñanagürügü: —¿Ṯacü tá taxüe? Erü ñaã yatü i Ngechuchu rü nanaxü i muxü̃ma i mexü̃ i cuèxruü̃gü. \v 48 —Ngẽxguma chi tama yayauxgügu, rü guxü̃táma i duü̃xü̃gü rü tá nüxü̃́ nayaxõgü, rü Dumacü̱̃ã̱xgüarü churaragü rü núma chi naxĩ rü nagu napogüe ya tórü tupauca ya taxü̃ne, rü düxwa tãũ chima tóxrü nixĩ i ñaã tachiü̃ãne —ñanagürügü. \v 49 Natürü guma taunecügu rü yema paigütanüwa rü Caipá nixĩ ga norü ãẽ̱xgacü. Rü nüma rü ñanagürü nüxü̃: —Pemagü rü taxuü̃ma pecuèx. \v 50 —¿Ẽ́xna tama nüxü̃ pecuèx rü taxcèx rü na namemaẽxü̃ na wüxitama i yatü guxü̃ i duü̃xü̃gücèx na yuxü̃, na tama nayuexü̃cèx i guxü̃ma i tachiü̃ãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü? —ñanagürü. \v 51 Natürü ga Caipá rü tama nüẽchama yema ñanagürü, yerü guma taunecügu rü nüma nixĩ ga paigüarü ãẽ̱xgacü yiĩxü̃. Rü yemacèx rü Tupana nixĩ ga Caipáwa idexacü ga yexguma nüxü̃ yaxuxgu na Ngechuchu rü guxü̃ma i Yudíugücèx tá na nayuxü̃. \v 52 Rü yema orewa rü nanango̱xẽẽ na tama Yudíugücèxicatama tá na nayuxü̃, natürü guxü̃ma i Tupanaãrü duü̃xü̃gü i guxü̃ i naãnewa ngẽxmagüxü̃cèx rü tá ta na nayuxü̃, na ngẽmaãcü wüxigu nangutaquẽ́xexü̃cèx i guxü̃ma i ngẽma duü̃xü̃gü i Tupanaãrü ixĩgüxü̃. \v 53 Rü yexgumaü̃cüü nixĩ ga inaxügüeãxü̃ ga Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü ga nagu na naxĩnüẽxü̃ ga ñuxãcü tá na Ngechuchuxü̃ yamèxgüxü̃. \v 54 Rü yemacèx ga Ngechuchu rü marü tama yema Yudíugü ímuxü̃tanügu naxã. Rü tomaã ínaxũxũ ga Yudéaanewa, rü wüxi ga ĩãnexãcü ga Efraĩ́gu ãe̱ganewa naxũ. Rü yexma tomaã narüxã̱ũ̱x. Rü guma ĩãne rü wüxi ga nachica ga ngextá taxúema íxãpataxü̃ãrü ngaicamana nayexma. \v 55 Rü marü ningaica ga yema Yudíugüarü peta ga Üpetüchiga. Rü yemacèx muxü̃ma ga duü̃xü̃gü ga náĩ ga ĩãnecü̱̃ã̱x rü Yerucharéü̃wa naxĩ na Tupanacèx nügü yamexẽẽgüxü̃cèx naxü̃pa ga yema peta. \v 56 Rü Ngechuchucèx nadaugü ga duü̃xü̃gü. Rü tupauca ga taxü̃newa nügüna nicagüetanü, rü ñanagürügü: —¿Ñuxũ ñapegüxü̃ i pemax? ¿Ñoma i petawa tá naxũxü̃ rü ẽ́xna tama? —ñanagürügü. \v 57 Rü yema Parichéugü rü paigüarü ãẽ̱xgacügü rü duü̃xü̃güna naxãgagü, rü ñanagürügü: —Ngẽxguma ngextá nüxü̃ pedaugügu i ngẽma Ngechuchu, ¡rü tomaã nüxü̃ peyarüxu na tayayauxgüxü̃cèx! —ñanagürügü. \c 12 \s1 Wüxi ga nge rü Ngechuchucutügu pumara iba \r (Mt 26.6-13; Mr 14.3-9) \p \v 1 Rü 6 ga ngunexü̃ naxü̃pa ga Üpetüchigaarü peta, rü Ngechuchu rü tomaã Betániãwa naxũ. Rü guma ĩãne nixĩ ga nagu naxãchixü̃ne ga Dácharu ga Ngechuchu wena namaxẽẽcü. \v 2 Rü yéma Dácharuchixü̃wa Ngechuchucèx nanaxügü ga taxü̃ ga õna. Rü totanüwa ga yema mechawa yexmagüxe rü Dácharu nixĩ ga Ngechuchuxü̃tawaama chibücü. Rü Marta iyixĩ ga inaxücü ga õna. \v 3 Rü yexguma ga María rü yéma inange ga wüxi ga taxüraweü̃xü̃ ga pumara ga yixichixü̃ rü tatanüxü̃chixü̃. Rü Ngechuchuxü̃ namaã iyixcutü. Rü ñu̱xũchi ngĩyaemaã íinapicutü. Rü guma ĩ rü guxü̃wama nayixmachĩã namaã ga yema pumara. \v 4-5 Rü yexguma ga Yuda ga Icariúte ga wüxi ga totanüxü̃chirẽ́x ixĩxü̃ ga yixcama bexma cúãcü Ngechuchuxü̃ íxuaxü̃xü̃, rü ñanagürü: —¿Tü̱xcüü̃ tama tatanüxü̃gu namaã itaxe i ngẽma pumara na ngẽma dĩẽrumaã nüxü̃ nangü̃xẽẽxü̃cèx i ngẽma duü̃xü̃gü i ngearü dĩẽruã̱xgüxü̃? —ñanagürü. \v 6 Natürü ga Yuda rü tama aixcüma nagu narüxĩnü ga yema ngearü dĩẽruã̱xgüxü̃. Natürü yema ñanagürü yerü nüma rü wüxi ga ngĩ́tèxáxü̃ nixĩ. Rü naxmẽ́xwa nayexma ga yema choca ga dĩẽru ngĩxü̃ nagu taxügüxü̃ ga guxãma ga toma ga Ngechuchuarü ngúexü̃gü. Rü Yuda rü ñuxguacü rü noxrüxü̃tama ngĩxne nangĩ̱xĩxü̃. \v 7 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —¡Tãxṹ i ngĩxü̃ cuchixewexü̃! Erü choma rü paxa tá chayu rü tá ichatèx. Rü ngẽmacèx nixĩ i ngẽma pumaramaã choxü̃ nachaxü̃. \v 8 —Ngẽma ngearü dĩẽruã̱xgüxü̃ rü guxü̃gutáma petanüwa nangẽxmagü. Natürü i choma rü tãũtáma guxü̃gu petanüwa changẽxma —ñanagürü. \s1 Paigüarü ãẽ̱xgacügü rü nügümaã nanamexẽẽgü ga ñuxãcü Dácharuxü̃ tá na yamèxgüxü̃ \p \v 9 Rü muxü̃ma ga Yudíugü rü nüxü̃ nacuáchiga ga Betániãwa na nayexmaxü̃ ga Ngechuchu. Rü yéma naxĩ na nüxü̃ nadaugüxü̃cèx. Rü tama Ngechuchuxü̃xĩcatama nadaugüchaü̃ natürü nüxü̃ nadaugüchaü̃ ta ga Dácharu ga Ngechuchu wena namaxẽẽcü. \v 10 Rü yexguma ga paigüarü ãẽ̱xgacügü rü nügümaã nanamexẽẽgü ga Dácharuxü̃ rü ta na yamèxgüxü̃cèx. \v 11 Yerü Dácharugagu nixĩ ga muxü̃ma ga Yudíugü ga Ngechuchuaxü̃́ yaxõgüãxü̃ rü yema paigüna naxĩgüxü̃. \s1 Ngechuchu rü Yerucharéü̃gu naxücu \r (Mt 21.1-11; Mr 11.1-11; Lc 19.28-40) \p \v 12 Rü muxü̃ma ga duü̃xü̃gü rü Yerucharéü̃wa naxĩ naxcèx ga Üpetüchigaarü peta. Rü moxü̃ãcü duü̃xü̃gü nüxü̃ nacuáchigagü ga Ngechuchu rü guma ĩãnewa na nanguxchaü̃xü̃. \v 13 Rü yexguma moruátüta nadaü̃gü rü yemamaã Ngechuchuxü̃ nayatüxgütanüãchi. Rü tagaãcü ñanagürügü: —¡Rü naxüüne rü namecümaxüchi ya daa Tupanaégagu núma ũcü! ¡Rü yixema na Iraétanüxü̃ ixĩgüxü̃ rü namecümaxüchi ya daa tórü ãẽ́xgacü! —ñanagürügü. \v 14 Rü Ngechuchu nüxü̃ inayangau ga wüxi ga buru, rü nae̱tügu naxaunagü ga yema Tupanaãrü ore ga ümatüxü̃ nüxü̃ ixuxü̃rüü̃ ga yexguma ñaxgu: \q1 \v 15 “¡Tãxṹ i pemuü̃ẽxü̃, Pa Yerucharéü̃cü̱̃ã̱xgüx! ¡Rü iperüdaunü na nge̱ma ne naxũxü̃ ya perü ãẽ̱xgacü ya wüxi i buru i íraxü̃e̱tügu aunagücü!” \m ñaxü̃. \v 16 Rü noxri ga toma ga norü ngúexü̃gü rü tama nüxü̃ tacuèxgüéga ga Ngechuchuchiga na yiĩxü̃ ga yema ore. Natürü yixcüra marü Ngechuchu Tupanaxü̃tawa ũxgu, rü yexguma nixĩ ga nüxna tacuèxãchiexü̃ ga guxü̃ma ga yema Ngechuchuxü̃ ngupetüxü̃, rü yema Tupanaãrü ore nüxü̃ ixuxü̃ãcütama nüxü̃ na nangupetüxü̃. \v 17 Rü yema duü̃xü̃gü ga Ngechuchuxü̃tawa yexmagüxü̃ ga yexguma Dácharuxü̃ wena namaxẽẽgu, rü nüxü̃ nixugüe ga yema nüxü̃ nadaugüxü̃. \v 18 Rü yemacèx nixĩ ga duü̃xü̃gü ga Ngechuchuxü̃ yatüxãchitanüxü̃ na nayauxgüãxü̃cèx, yerü nüxü̃ nacuáchigagü ga yema taxü̃ ga mexü̃ ga Tupanaãrü poramaã naxüxü̃. \v 19 Natürü ga yema Parichéugü rü nügümaã ñanagürügü: —Marü nüxü̃ pedauxü̃ i ñu̱xma na taxucürüwama ṯacü namaã ixüxü̃. ¡Rü dücax, guxü̃ma i duü̃xü̃gü rü nawe narüxĩ! —ñanagürügü. \s1 Griégugü rü Ngechuchuxü̃ nadaugüchaü̃ \p \v 20 Rü muxü̃ma ga duü̃xü̃gü rü petacèx Yerucharéü̃wa naxĩ na yéma Tupanaxü̃ na yanacuèxüü̃güxü̃cèx. Rü yema duü̃xü̃gütanüwa nayexma ga ñuxre ga Griégugü. \v 21 Rü yema Griégugü rü Piripicèx naxĩ. Rü nüma ga Piripi rü Gariréaaneãrü ĩãne ga Bechaídacü̱̃ã̱x nixĩ. Rü nüxü̃ nacèèxü̃gü rü ñanagürügü: —Pa Corix, nüxü̃ tadauxchaü̃ ya Ngechuchu —ñanagürügü. \v 22 Rü Piripi rü Aü̃drémaã nüxü̃ nayarüxu. Rü yema taxre rü wüxigu Ngechuchuxü̃tawa naxĩ, rü namaã nüxü̃ nayarüxugü. \v 23 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Rü marü nawa nangu tá na chayuxü̃ rü wenaxãrü Chaunatüxü̃tawa tá na chaxũxü̃ i choma i Tupana Nane i duü̃xü̃xü̃ chiĩxü̃. \v 24 —Rü aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü ngẽxguma chi wüxipü̱xü i trigu tama waixü̃müãnegu toxgu rü wüxipü̱xüechatama nixĩ. Natürü ega waixü̃mügu natoxgu, rü nge̱ma naxüxgu, rü muxũchinema ínanguxuchi. [Rü ngẽxgumarüü̃ tá ta Tupanaxü̃tawa nangugü i muxü̃ma i duü̃xü̃gü ega chayu̱xgux.] \v 25 —Rü pemaã nüxü̃ chixu rü texé ya yíxema tümaãrü maxü̃xü̃ ngechaü̃xẽ i ñoma i naãnewa rü tá itayarütaxu. Natürü texé ya yíxema tama tümaãrü maxü̃xü̃ ngechaü̃xẽ rü tama yuxü̃ muü̃xẽ i ñoma i naãnewa, rü tá tüxü̃́ nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 26 —Rü ngẽxguma texé choxü̃́ puracüchaü̃gu rü name nixĩ i chowe tarüxũ. Rü ngẽma choma tá íchangẽxmaxü̃wa rü nge̱ma rü tá ta tangẽxma i tümax. Rü ngẽxguma texé choxü̃́ puracügu rü Chaunatü ya Tupana rü tá tümamaã nataãẽ —ñanagürü. \s1 Ngechuchu nanaxunagü ga norü yuxchiga \p \v 27 —Rü Ngechuchu ñanagürü: —Rü ñu̱xma rü poraãcü changechaü̃ rü chanaxi̱xãchiãẽ. ¿Rü ṯacüxü̃ tá Chaunatümaã chixuxü̃? Taxucürüwa namaã nüxü̃ chixu na choxü̃ ínanguxuchixẽẽxü̃cèx na tama chayuxü̃cèx, erü woetama ngẽmacèx núma chaxũ —ñanagürü. \v 28 Rü ñanagürü: —Pa Chaunatüx, ¡Choxü̃ rüngü̃xẽẽ na duü̃xü̃güpẽ́xewa cuxü̃ chataxẽẽxü̃cèx! —ñanagürü. Rü yexguma ga yema duü̃xü̃gü ga yéma yexmagüxü̃ rü nüxü̃ naxĩnüẽ ga wüxi ga naga ga daxũwa inaxũxü̃ ga ñaxü̃: —Marü cuxü̃ charüngü̃xẽẽ na choxü̃ cutaxẽẽxü̃ ga noxrix, rü wena táxarü cuxü̃ charüngü̃xẽẽ na choxü̃ cutaxẽẽxü̃cèx —ñanagürü ga yema naga. \v 29 Rü yema duü̃xü̃gü ga yéma yexmagüxü̃ ga nüxü̃ ĩnüẽxü̃ ga yema naga, rü ñanagürügü: —Wüxi i duruanexü̃ nixĩ —ñanagürügü. Natürü togü rü ñanagürügü: —Wüxi i Tupanaãrü orearü ngeruü̃ i daxũcü̱̃ã̱x nixĩ i namaã idexaxü̃ —ñanagürügü. \v 30 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Tama chauxcèx nixĩ i nüxü̃ pexĩnüẽxü̃ i ngẽma naga. Rü pexcèxtama nixĩ i nüxü̃ pexĩnüẽxü̃. \v 31 —Rü ñu̱xma tá nixĩ i Tupana inaxügüãxü̃ na tüxü̃ napoxcuexü̃ ya duü̃xẽ naxcèx i tümaãrü pecadugü. Rü ñu̱xma tá nixĩ i Tupana ínatèxüchixü̃ i ngẽma ñoma i naãnewa poraxü̃ i Chataná. \v 32 —Rü ngẽxguma curuchawa chipotagu rü chaugüxü̃tawa tá chanagagü i guxü̃ma i duü̃xü̃gü —ñanagürü ga Ngechuchu. \v 33 Rü yema orewa duü̃xü̃gümaã nüxü̃ nixu ga ñuxãcü tá na nayuxü̃. \v 34 Rü yema duü̃xü̃gü nanangãxü̃gü, rü ñanagürügü: —Torü mugü i ümatüxü̃wa nüxü̃ tadaugü na guxü̃gutáma namaxẽchaxü̃ ya Cristu. ¿Rü ñuxãcü i cuma rü ñacurügü: “Rü Tupana Nane ya duü̃xü̃xü̃ ixĩcü rü curuchawa tá nipota”, ñacurügü? ¿Rü texé tixĩ ya yíxema Tupana Nane ya duü̃xü̃xü̃ ixĩxẽ? —ñanagürügü. \v 35 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Ñoma rü ta petanüwa changẽxma na ñoma i naãnewa pexü̃ changúexẽẽxü̃cèx rü ngẽmaãcü pexü̃ changóonetanüxẽẽxü̃cèx. Natürü paxaãchicèxicatama petanüwa changẽxma. Rü name nixĩ i paxa choxü̃́ peyaxõgü ñoma rü ta pexcèx chanangóonexẽẽ naxü̃pa na naxẽãnexü̃. Erü yíxema ẽãnexü̃wa ngẽxmaxẽ rü tama nüxü̃ tacuèx na ngextá taxũxü̃. \v 36 —Rü ñoma rü ta petanüwa changẽxma rü name nixĩ i paxa choxü̃́ peyaxõgü na chorü ngóonexü̃wa pengẽxmagüxü̃cèx —ñanagürü. Rü yema ñaxguwena rü natanüwa ínaxũxü̃ ga Ngechuchu. Rü naxchaxwa inicu̱x. \s1 Ṯacücèx nixĩ ga Yudíugü ga tama Ngechuchuaxü̃́ yaxõgüãxü̃ \p \v 37 Rü woo ga Ngechuchu rü duü̃xü̃güpẽ́xewa nanaxü ga muxü̃ma ga taxü̃ ga mexü̃ ga cuèxruü̃gü ga Tupanaãrü poramaã naxüxü̃, natürü yexguma rü ta tama nüxü̃́ nayaxõgü ga duü̃xü̃gü. \v 38 Rü yemaãcü Tupana nayanguxẽẽ ga yema ore ga Ichaxía ümatüxü̃ ga ñaxü̃: \q1 “Pa Corix, taxúema tayaxõ ga yema ore ga tüxü̃ tangúexẽẽxü̃. Rü woo nüxü̃ tadaugü na ñuxãcü naporaxü̃ ya Tupana, rü tama tayaxõgü”, \m ñaxü̃. \v 39-40 Rü yemaãcü ga yema duü̃xü̃gü rü tama nayaxõgü yema Ichaxía ümatüxü̃wa nüxü̃ yaxuxü̃rüü̃, rü: \q1 “Yema duü̃xü̃gü rü tama nüxü̃ nadaugüchaü̃ rü tama nayaxõgüchaü̃ rü tama Tupanacèx nawoeguchaü̃. Rü yemacèx ga Tupana rü nüxna nixũ na tama nüxü̃ nadaugüxü̃cèx rü tama yaxõgüãxü̃cèx rü tama naxcèx nawoeguxü̃cèx na nüma nüxna naxããxü̃cèx i maxü̃ i ngexwacaxü̃xü̃”, \m ñaxü̃. \v 41 Rü yema ñanagürü ga Ichaxía yerü nango̱xetügu marü nüxü̃ nadau na ñuxãcü ãẽ̱xgacü ya tacüxüchi na yiĩxü̃ ya Ngechuchu ya Cristu. Rü yemaãcü nachiga nidexa. \v 42 Natürü muxü̃ma ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü Ngechuchuaxü̃́ nayaxõgü, rü woo ga ñuxre ga naẽrugü rü ta nayaxõgü, natürü tama nügü nixugüchaü̃ ga duü̃xü̃güpẽ́xewa, yerü namuü̃ẽ na Parichéugü ngutaquẽ́xepataü̃wa ínawoxü̃xü̃. \v 43 Rü yemaãcü tama nügü nixugüchaü̃, yerü norü me nixĩ ga duü̃xü̃gü namaã nataãẽgüxü̃ rü tama aixcüma naxcèx nadaugü na Tupana namaã taãẽxü̃. \s1 Texé ya tama Ngechuchuarü oreaxü̃́ yaxṍxẽ rü tá tapoxcu \p \v 44 Rü tagaãcü ñanagürü ga Ngechuchu: —Texé ya choxü̃́ yaxṍxẽ rü tama choxü̃́xĩcatama tayaxõ. Natürü Chaunatü ya núma choxü̃ mucüaxü̃́ rü ta tayaxõ. \v 45 —Rü texé ya choxü̃ dauxe, rü Chaunatü ya núma choxü̃ mucüxü̃ rü ta tadau. \v 46 —Choma na ngóonexẽẽruü̃ chiĩxü̃, rü ñoma i naãnewa changu na guxãma ya texé ya choxü̃́ yaxṍxẽ rü tama ẽãnexü̃wa na tangẽxmagüechaxü̃cèx. \v 47 —Natürü ngẽxguma texé nüxü̃ ĩnügu i chorü ore rü tama tayaxõ̱xgu rü tama choma nixĩ i tüxü̃ chapoxcuxü̃. Erü tama ñoma i naãnewa changu na chanapoxcuexü̃cèx i duü̃xü̃gü, natürü núma chaxũ na chanamaxẽxẽẽxü̃cèx. \v 48 —Yíxema texé ya tama choxü̃́ yaxṍxẽ rü tama chauga ĩnüxẽ rü marü tüxü̃́ nangẽxma na ṯacücèx tá Tupana tüxü̃ poxcuxü̃. Erü ngẽma ore i nüxü̃ chixuxü̃gagu tátama nixĩ ya Tupana i tüxü̃ napoxcuxü̃ i naãneãrü gu̱xgu, erü tama tayaxõ i ngẽma ore i nüxü̃ chixuxü̃. \v 49 —Tama chaugagutama chidexa, natürü guma Chaunatü ga núma choxü̃ mucü, rü guma nixĩ ga chomaã nüxü̃ ixucü na ṯacüxü̃ tá duü̃xü̃gümaã chixuxü̃ rü ñuxãcü tá chanangúexẽẽxü̃. \v 50 —Rü nüxü̃ chacuèx na Chaunatüarü orewa nangẽxmaxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃. Rü ngẽmacèx i ngẽma ore i nüxü̃ chixuxü̃, rü ngẽmatama ore nixĩ i Chaunatü choxü̃ muxü̃ na nüxü̃ chixuxü̃ —ñanagürü ga Ngechuchu. \c 13 \s1 Ngechuchu rü norü ngúexü̃güxü̃ niyauxgücutü \p \v 1 Rü wüxi ga ngunexü̃ nataxu ga nawa na nanguxü̃ ga yema Yudíugüarü peta ga Üpetüchiga. Rü Ngechuchu nüxü̃ nacuèx ga marü nawa na nanguxü̃ ga ñoma ga naãnewa na yaxũxü̃ rü wenaxãrü Nanatüxü̃tawa na naxũxü̃. Rü nüma rü yexguma ñoma ga naãnewa nayexmagu rü guxü̃guma tüxü̃ nangechaü̃ ga guxema noxrü ixĩgüxe. Rü yexgumarüü̃ ta ga yexguma toxna yaxũxchaü̃gu ga daxũguxü̃ ga naãnewa na naxũxü̃, rü yemaãcü poraãcü toxü̃ nangechaü̃. \v 2-4 Natürü ga Chataná rü marü Yuda ga Chimáũ ga Icariúte nanena nangu na bexma cúãcü Ngechuchuxü̃ ínaxuaxü̃xü̃cèx. Rü Ngechuchu rü marü nüxü̃ nacuèx ga Nanatüxü̃tawa na ne naxũxü̃ rü wena táxarü Nanatücèx na nataeguxü̃. Rü nüxü̃ nacuèx ga Nanatü rü naxmẽ́xgu na naxüãxü̃ ga guxü̃ma ga pora. Rü yemacèx ga yema chütaxü̃gu ga yexguma mechawa ítachibüeyane, rü inachi ga Ngechuchu. Rü ínacu̱xuchi ga norü gáuxü̃chiru, rü wüxi ga tuayamaã nügü nigoye. \v 5 Rü ñu̱xũchi yauxmẽ́xü̃páxü̃gu dexáta naba, rü toxü̃ niyauxgücutü. Rü guma tuaya ga namaã yagoyecümaã toxü̃ ínapigücutü. \v 6 Rü yexguma Chimáũ ga Pedruxü̃ nayauxcutüchaü̃gu rü ñanagürü ga Pedru: —Pa Corix, ¿ñuxãcü tá i cuma i choxü̃ cuyauxcutüxü̃? —ñanagürü. \v 7 Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü: —Ñu̱xma rü tama nüxü̃ cucuèx i tü̱xcüü̃ na chanaxüxü̃ i ñaã, natürü yixcama rü tá nüxü̃ cucuèx —ñanagürü. \v 8 Natürü ga Pedru rü ñanagürü: —Choma rü tãũtáma chanaxwèxe na choxü̃ cuyauxcutüxü̃ —ñanagürü. Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Ngẽxguma tama cuxü̃ chayauxcutügu, rü tãũtáma choxrü quixĩ —ñanagürü. \v 9 Rü yexguma ga Chimáũ ga Pedru rü ñanagürü nüxü̃: —Pa Corix, ¡Tama choxü̃ cuyauxcutüxicatama! Natürü chanaxwèxe i choxü̃ cuyauxmẽ́x rü choxü̃ cuyauxeru ta —ñanagürü. \v 10 Natürü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —Texé ya ngexwacèx aiyaxe rü tanaxwèxe i tümacutüxicatama tayaxu, erü guxü̃wama tangemata. Rü pema rü marü pingematagü, natürü tama guxãma aixcüma tingemata —ñanagürü. \v 11 Rü Ngechuchu nüxü̃ nacuèx na texé tá bexma cúãcü ínaxuaxü̃xü̃, rü yemacèx ñanagürü nüxü̃: —Natürü tama guxãma aixcüma tingemata —ñaxü̃. \v 12 Rü yexguma toxü̃ yayauxgücutüguwena, rü Ngechuchu wena nicu̱xcuchi ga norü gáuxü̃chiru. Rü wenaxãrü mechawa narüto. Rü ñanagürü toxü̃: —¿Nüxü̃ pecuáxü̃ yiĩxü̃ i ngẽma chaxüxü̃? \v 13 —Pema rü: “Pa Ngúexẽẽruü̃” rü “Pa Corix”, ñaperügü choxü̃. Rü marü name i ngẽma ñaperügü, erü aixcümaxü̃chi ngẽma chixĩ. \v 14 —Rü ñu̱xma i choma na ngúexẽẽruü̃ chixĩxü̃ rü pemaã na ichacuáxü̃, rü pexü̃ chiyauxgücutü. Rü ngexgumarüxü̃ ta i pema rü name i wüxichigü i pemücüxü̃ piyauxgücutü.. \v 15 —Choma rü pexü̃ nüxü̃ chadauxẽẽ na ñuxãcü tá penaxüxü̃ na pema rü ngema pemaã chaxüxü̃ãcü penaxüxü̃cèx. \v 16 —Rü aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü taxuü̃ma i wüxi i coriarü duü̃xü̃ rü norü coriétüwa nügü nangexmaxẽẽ. Rü taxuxü̃ma i ãẽ̱xgacüarü orearü ngeruxü̃ i norü ãẽ̱xgacü i namuxü̃étüwa nügü nangexmaxẽẽ. \v 17 —Rü ngẽxguma nüxü̃ pecuèxgu i chorü ore rü penaxü̱xgu i ngẽma pemaã nüxü̃ chixuxü̃, rü aixcüma tá petaãẽgü. \v 18 —Rü tama guxãma i pechiga nixĩ i chidexaxü̃. Erü choma rü tüxü̃ chacuèx rü texégü tixĩ ya yíxema tüxü̃ chidexechíxe. Natürü Tupana nayanguxẽẽchaü̃ i norü ore i ümatüxü̃ i ñaxü̃: \q1 “Texé ya chomaã chibüxe rü chomaã tarüxuwanü”, \m ñaxü̃. Rü ngẽmaãcü tá nangupetü na yanguxü̃cèx i ngema Tupanaarü ore. \v 19 —Natürü naxü̃pa na nangupetüxü̃ i ngẽma, rü pemaã nüxü̃ chixu na choxü̃́ peyaxõgüxü̃cèx i ngẽxguma nangupetüxgu. \v 20 —Aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü texé ya tüxü̃ yaxúxe ya yíxema choma nge̱ma tüxü̃ chamuxẽ, rü choxü̃ nixĩ i tayaxuxü̃. Rü texé ya choxü̃ yaxúxe, rü Chaunatü ga núma choxü̃ mucüxü̃ nixĩ i tayaxuxü̃ —ñanagürü ga Ngechuchu. \s1 Ngechuchu nüxü̃ nixu ga Yuda rü tá bexma cúãcü na ínaxuaxü̃ãxü̃ \r (Mt 26.20-25; Mr 14.17-21; Lc 22.21-23) \p \v 21 Rü yexguma yema ñaxguwena ga Ngechuchu rü poraãcü ngechaü̃ nüxü̃́ nangu̱x, rü meãma tomaã nanango̱xẽẽ, rü ñanagürü toxü̃: —Aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü wüxie i petanüwa tá nixĩ i bexma cúãcü choxü̃ ítaxuaxü̃xü̃ —ñanagürü. \v 22 Rü yexguma ga toma ga norü ngúexü̃gü rü wüxichigü togü tadawenü, rü tama nüxü̃ tacuèxgü ga texéchiga na yema ñaxü̃. \v 23 Rü choma ga norü ngúexü̃ ga poraãcü choxü̃ nangechaü̃xẽ rü nacüwawa charüto ga Ngechuchu ga mechawa. \v 24 Rü Chimáũ ga Pedru rü bexma choxü̃ naxuneta ga na Ngechuchuna chac̱axü̃cèx ga texéchiga na yiĩxü̃ ga yema. \v 25 Rü yexguma ga choma rü yexeraãcü Ngechuchuna chimaxcuchi rü nüxna chaca, rü ñacharügü: —Pa Corix, ¿texé tá tixĩ ya yíxema? —ñacharügü. \v 26 Rü Ngechuchu choxü̃ nangãxü̃, rü ñanagürü: —Wüxi i pãũãrü bücuxü̃ tá íchacúe, rü yíxema tüxna chanaxãxẽ, rü yíxema tixĩ —ñanagürü. Rü yexguma ínanacúe ga wüxi ga pãũãrü bücuxü̃ rü Yuda ga Icariúte ga Chimáũ nanena nanaxã. \v 27 Rü yexgumatama Yuda nayauxgu ga yema pãũãrü bücuxü̃ rü ngoxo ga Chataná rü Yudagu naxücu. Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Rü ngẽma cuxüxchaü̃xü̃, ¡rü paxa naxü! —ñanagürü. \v 28 Natürü taxúema ga toma ga mechawa chibüexe nüxü̃ tacuèxgü ga ṯacüchiga na yiĩxü̃ ga yema ñaxü̃ ga Ngechuchu. \v 29 Rü nüma ga Yuda rü dĩẽruchiü̃ãrü dauruü̃ nixĩ. Rü yemacèx ñuxre ga toma nüxü̃ tacuèxgügu rü Ngechuchu taxewa nanamu, na ṯacücèx yataxexü̃cèx naxcèx ga peta, rü ẽ́xna duü̃xü̃gü ga ngearü dĩẽruã́xü̃na ngĩxü̃ na naxãxü̃cèx ga dĩẽru. \v 30 Rü yexguma Yuda nayauxgu ga yema pãũ, rü ínaxũxũ ga yema ucapuwa. Rü marü nachüta ga yexgumax. \s1 Ngechuchu norü ngúexü̃gümaã nüxü̃ nixu ga yexwacaxü̃xü̃ ga norü mu \p \v 31 Rü yexguma Yuda íxũxguwena, rü Ngechuchu rü ñanagürü: —Rü ñu̱xma rü tá aixcüma nango̱x na ñuxãcü naporaxü̃ ya Tupana Nane ya duü̃xü̃xü̃ ixĩcü. Rü yimawa tá nixĩ i nango̱xẽẽãxü̃ ya Tupana i norü pora. \v 32 —Rü ngẽxguma yima Tupana Nane nango̱xẽẽ̱xgu i Tupanaãrü pora, rü ngẽxgumarüü̃ tá ta ya Tupana rü nanango̱xẽẽ i Naneãrü pora. Rü paxa tá nixĩ i ngẽma. \v 33 —Pa Chauxacüã̱xgüx, tãũtáma muxü̃ i ngunexü̃ petanüwa changẽxma. Rü pema rü tá chauxcèx pedaugü, natürü ngẽma choma íchaxũxü̃wa rü taxucürüwama nge̱ma pexĩ. Rü ñaãtama ore nixĩ ga marü Yudíugüarü ãẽ̱xgacügümaã nüxü̃ chixuxü̃, rü ñu̱xma rü pemaã rü ta nüxü̃ chixuxü̃. \v 34 —Rü pemaã nüxü̃ chixu i wüxi i ngexwacaxü̃xü̃ i mu. Rü ngẽma pexü̃ chamuxü̃ nixĩ i pemücügüxü̃ na pengechaü̃xü̃ i wüxichigü. Rü ngẽma na choma pexü̃ changechaü̃xü̃rüü̃, rü chanaxwèxe i wüxichigü i pema rü pemücügüxü̃ pengechaü̃gü. \v 35 —Rü ngẽxguma wüxichigü pemücügüxü̃ pengechaü̃gu, rü guxü̃ma i duü̃xü̃gü tá nüxü̃ nicuèxãchitanü na chorü ngúexü̃gü pixĩgüxü̃ —ñanagürü. \s1 Ngechuchu nüxü̃ nixu rü Pedru rü tãxũtáma nügü nixu na norü ngúexü̃ yixĩxü̃ \r (Mt 26.31-35; Mr 14.27-31; Lc 22.31-34) \p \v 36 Rü Chimáũ ga Pedru rü Ngechuchuna naca, rü ñanagürü: —Pa Corix ¿ngextá tá cuxũ? —ñanagürü. Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Nge̱ma íchaxũxü̃wa rü taxucürüwa chowe curüxũ i ñu̱xmax. Natürü yixcama rü ngẽmáãcü tá chowe curüxũ —ñanagürü. \v 37 Rü yexguma ga Pedru rü ñanagürü: —Pa Corix, ¿tü̱xcüü̃ taxucürüwa cuwe charüxũ i ñu̱xmax? Erü marü íchamemare na cuxcèx na chayuxü̃ —ñanagürü. \v 38 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü: —¿Aixcüma yiĩxü̃ i marü ícumemarexü̃ na chauxcèx cuyuxü̃? Aixcüma cumaã nüxü̃ chixu rü tãũtátama yacaxgu ya otá, rü tomaẽ̱pü̱xcüna tá nüxü̃ quixu na tama choxü̃ cucuáxü̃ —ñanagürü ga Ngechuchu. \c 14 \s1 Ngechuchu rü nama i Nanatüxü̃tawa nadaxü̃ nixĩ \p \v 1 —¡Tãxṹ i penaxi̱xãchiãẽgüxü̃ i pemax! ¡Tupanaãxü̃́ peyaxõgü rü choxü̃́ rü ta peyaxõgü! \v 2 —Chaunatüxü̃tawa nangẽxma i muxũchixü̃ma i nachicagü. Ngẽxguma chi natau̱xguma, rü tãũ chima pemaã nüxü̃ chixu na pexcèx chayamexẽẽxü̃cèx i pechicagü. \v 3 —Rü ngẽxguma marü nge̱ma chaxũxgu rü wüxi i pechica chamexẽẽxgu, rü wena táxarü núma chaxũ. Rü pexü̃ tá chayagagü na ngẽma nachica i chomatátama nawa changẽxmaxü̃wa na pengẽxmagüxü̃cèx i pemax. \v 4 —Rü pema rü nüxü̃ pecuèx na ngextá tá na chaxũxü̃, rü marü nüxü̃ pecuèx i nama i nge̱ma nadaxü̃ —ñanagürü ga Ngechuchu. \v 5 Rü Tumachi rü ñanagürü: —Pa Corix, tama nüxü̃ tacuèx na ngextá na cuxũxü̃. ¿Rü ñuxãcü tá i nüxü̃ tacuáxü̃ i ngẽma nama? —ñanagürü. \v 6 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Choma nixĩ i ngẽma nama i Chaunatüxü̃tawa nadaxü̃ chiĩxü̃. Rü aixcüma nixĩ i ngẽma ore i nüxü̃ chixuxü̃. Rü choma nixĩ i duü̃xü̃güxü̃ chamaxẽxẽẽxü̃. Rü chaugaguxicatama nixĩ i Chaunatüxü̃tawa nangugüxü̃ i duü̃xü̃gü. \v 7 —Rü ngẽxguma chi pema rü aixcüma meã choxü̃ pecuèxgügu, rü Chaunatüxü̃ rü chi ta pecuèxgü. Rü ñu̱xmaü̃cüü nixĩ i Chaunatüxü̃ pecuáxü̃, erü marü nüxü̃ pedaugüecha —ñanagürü. \v 8 Rü yexguma ga Piripi rü ñanagürü: —Pa Corix, ¡Toxü̃ nüxü̃ nadauxẽẽ ya Cunatü! Rü ngẽxĩcatama i tanaxwèxegüxü̃ —ñanagürü. \v 9 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Pa Piripix, ¿ñuxre ya taunecü marü petanüwa changẽxma rü ñu̱xma rü ta tama choxü̃ cucuèxégaxü̃? Yíxema choxü̃ dauxe rü Chaunatüxü̃ rü ta tadau. ¿Rü tü̱xcüü̃ i ngẽxguma rü ta cunaxwèxexü̃ i pexü̃ nüxü̃ na chadauxẽẽxü̃ ya Chaunatü? \v 10 —¿Tama ẽ́xna cuyaxõ na choma rü Chaunatümaã rü wüxitama tixĩgüxü̃? Rü guxü̃ma i ore i pemaã nüxü̃ chixuxü̃ rü tama chauechama nüxü̃ chixu. Erü yima Chaunatü ya wüxiwa chomaã ngẽxmacü, rü yima nixĩ ya naxücü i guxü̃ma i noxrütama puracü. \v 11 —Chanaxwèxe i choxü̃́ peyaxõgü na choma rü Chaunatümaã wüxitama tixĩgüxü̃. Natürü woo tama ngẽma pixõgügu rü chanaxwèxe na choxü̃́ peyaxõgüxü̃ naxcèx i ngẽma mexü̃gü i taxü̃ i Tupanaãrü poramaã chaxüxü̃. \v 12 —Aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü yíxema choxü̃́ yaxṍxẽ rü tá tanaxü i guxü̃ma i choma chaxüxü̃. Rü ngẽma chaxüxü̃ãrü yexera tá taxü, erü choma rü tá Chaunatüxü̃tawa chaxũ. \v 13 —Rü guxü̃ma i ṯacü i chauégagu Tupanaxü̃tawa naxcèx ípec̱axü̃ rü tá pexna chanaxã. Rü ngẽmaãcü tá chanaxü na chaugagu nangóxü̃cèx i Chaunatüarü pora. \v 14 —Rü choma tá chanaxü i guxü̃ma i ṯacü i chauégagu choxna naxcèx pec̱axü̃. \s1 Ngechuchu rü norü ngúexü̃gümaã inaxuneta na naxcèx tá núma namuãxü̃ i Naãẽ i Üünexü̃ \p \v 15 —Rü ngẽxguma aixcüma choxü̃ pengechaü̃gu, rü naga tá pexĩnüẽ i chorü mugü. \v 16 —Rü choma tá Chaunatüna naxcèx chaca na núma pexcèx namuãxü̃cèx i to i perü ngü̃xẽẽruü̃ i Naãẽ i Üünexü̃, na guxü̃gutáma petanüwa nangẽxmaxü̃cèx. Rü nüma tá nixĩ i pexcèx nango̱xẽẽãxü̃ i ore i aixcüma ixĩxü̃. \v 17 —Rü ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü rü taxucürüwama nanayauxgü, erü tama nüxü̃ nadaugü rü tama nüxü̃ nacuèxgü. Natürü i pema rü marü nüxü̃ pecuèx, erü nüma rü petanüwa nangẽxma. Rü guxü̃gutáma pemaã inarüxã̱ũ̱x. \v 18 —Rü tãũtáma núma pexü̃ chawogümare i chomax, erü wena táxarü pexcèx chataegu, na petanüwa changẽxmaxü̃cèx. \v 19 —Rü paxa tá nixĩ na tãũtáma choxü̃ nadaugüxü̃ i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü. Natürü i pema rü tá choxü̃ pedaugü. Rü tá pemaxẽ, erü choma rü chamaxü̃. \v 20 —Rü ngẽxguma yuwa ícharüdaxgu rü wena chamaü̃xgu, rü ngẽxguma tá nüxü̃ picuèxãchitanü na choma rü Chaunatüwa chamaxü̃xü̃ rü pema i chowa rü choma i pewa. \v 21 —Yíxema texé ya nüxü̃ cuáxe rü naga ĩnüxẽ i chorü mugü, rü tanango̱xẽẽ na aixcüma choxü̃ tangechaü̃xü̃. Rü Chaunatü tá tüxü̃ nangechaü̃ ya yíxema choxü̃ ngechaü̃xẽ, rü choma rü tá ta tüxü̃ changechaü̃. Rü tüxü̃ tá chaugü chawẽ́x —ñanagürü ga Ngechuchu. \v 22 Rü nayexma ga to ga Ngechuchuarü ngúexü̃ ga Yudagu ãe̱gaxü̃ ta. Rü yema rü ñanagürü: —Pa Corix, ¿tü̱xcüü̃ toxü̃ cugü cuwẽ́x, rü tama ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃güxü̃ cugü cuwẽ́x? —ñanagürü. \v 23 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Yíxema choxü̃ ngechaü̃xẽ rü naga taxĩnü i ngẽma ore i tümamaã nüxü̃ chixuxü̃. Rü Chaunatü tá tüxü̃ nangechaü̃. Rü choma rü Chaunatümaã wüxigu tümaxü̃tawa tá tangẽxmagü. \v 24 —Yíxema tama choxü̃ ngechaü̃xẽ rü tama naga taxĩnü i ngẽma chorü ore. Rü ngẽma ore i chauxü̃tawa nüxü̃ pexĩnüẽxü̃ rü tama chorü ore nixĩ, natürü guma Chaunatü ga núma choxü̃ mucüarü ore nixĩ. \v 25 —Ñoma rü ta petanüwa changẽxma rü pemaã nüxü̃ chixu i guxü̃ma i ngẽma ore i pexcèx choxü̃́ ngẽxmaxü̃. \v 26 —Natürü Chaunatü rü tá chauégagu núma nanamu i Naãẽ i Üünexü̃ na pexü̃ nangü̃xẽẽxü̃cèx. Rü nüma i Naãẽ i Üünexü̃ tá pexü̃ nangúexẽẽ i guxü̃ma, rü tá nüxna pexü̃ nacuèxãchixẽẽ i guxü̃ma i ore ga pemaã nüxü̃ chixuxü̃. \v 27 —Rü ñu̱xma na pexna íchixũxü̃, rü pexna chanaxã i taãẽ. Natürü ngẽma taãẽ i pexna chaxãxü̃, rü tama ñoma i naãnecü̱̃ã̱x pexna ãxü̃ i taãẽrüü̃ nixĩ. Rü tama chanaxwèxe i penaxi̱xãchiãẽgü rü pemuü̃ẽ. \v 28 —Marü pemaã nüxü̃ chixu na pexna tá íchixũxü̃ rü wena táxarü pexcèx chataeguxü̃ na pemaã changẽxmaxü̃cèx. Rü choxü̃ pexĩnüẽ ga yexguma yema ñachaxgu. Rü ngẽxguma aixcüma choxü̃ pengechaü̃gu rü tá petaãẽgü ega nüxü̃ pecuèxgu na Chaunatücèx chataeguxü̃, erü Chaunatü rü chorü yexera nixĩ. \v 29 —Rü naxü̃pa na nangupetüxü̃ i ngẽma, rü pemaã nüxü̃ chixu na choxü̃́ peyaxõgüxü̃cèx i ngẽxguma nangupetügu. \v 30 —Marü tãũtáma poraãcü pemaã chidexa, erü marü ínangu i Chataná i ñoma i naãneãrü ãẽ̱xgacü ixĩxü̃. Natürü nüma rü taxuwama choxü̃ narüyexera. \v 31 —Natürü ngẽma tá choxü̃ ngupetüxü̃, rü ngẽmaãcü tá nixĩ na guxü̃ma i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü nüxü̃ nacuáxü̃cèx na choma rü Chaunatüxü̃ na changechaü̃xü̃, rü chanaxüxü̃ i ngẽma nüma choxü̃ namuxü̃. ¡Rü ipechigü, rü ngĩxã ítixĩ! —ñanagürü ga Ngechuchu. \c 15 \s1 Ubanegu nügü nangu ga Ngechuchu \p \v 1 Rü ñanagürü ga Ngechuchu: —Choma nixĩ i ñoma wüxi i ubanerüü̃ chiĩxü̃ rü Chaunatü nixĩ ya norü yora ixĩcü i ngẽma uba. \v 2 —Rü chorü duü̃xü̃gü rü ngẽma ubachacüügürüü̃ nixĩgü. Rü ngẽma ubachacüü i tama oxü̃, rü norü yora rü nayadae. Natürü ngẽma nachacüü i oxü̃, rü meã nanamexẽẽtanü na yexeraãcü poraãcü naxoxü̃cèx. \v 3 —Pema rü marü pime, yerü naga pexĩnüẽ ga yema ore ga pexü̃ changúexẽẽxü̃. \v 4 —Rü name nixĩ i guxü̃guma chowa peyaxũ̱xgü, ngẽma na choma rü pewa chayaxṹxü̃rüü̃. Erü wüxi i ubachacüü rü tama nüxĩca naxo, ega tama nanewa yaxũ̱xgux. Rü ngẽxgumarüü̃ ta i pema rü taxuacüma chauxcèx pemaxẽ, ega tama chowa peyaxũ̱xgüechagu. \v 5 —Choma nixĩ i ubane, rü pema i nachacüügü. Rü yíxema chowa yaxṹẽchaxe rü choma i tümawa, rü aixcüma tá chauxcèx tamaxü̃. Rü ngẽmaãcü wüxi i ubachacüü i oxü̃rüü̃ tá tixĩ. Natürü ngẽxguma tama chowa peyaxũ̱xgüechagu, rü taxucürüwama ṯacü pexüe. \v 6 —Rü texé ya tama chowa yaxṹẽchaxe rü tá ítatèxüchi. Rü wüxi i ubachacüü i daexü̃ rü ipaxü̃ rü iguxü̃rüü̃ tá tixĩ, rü ngẽxma tá tayarüxo. \v 7 —Rü ngẽxguma chowa peyaxũ̱xgüechagu rü taguma nüxü̃ ipeyarüngümaẽgu i ngẽma ore i pexü̃ changúexẽẽxü̃, rü marü name i naxcèx ípeca i ṯacü i penaxwèxexü̃, rü choma rü tá pexna chanaxã. \v 8 —Rü ngẽxguma aixcüma meã chauxcèx pemaxẽgu, rü Chaunatüxü̃ tá nicuèxüü̃gü i duü̃xü̃gü. Rü ngẽmaãcü aixcüma chorü ngúexü̃gü tá pixĩgü. \v 9 —Choma rü pexü̃ changechaü̃ ngẽma na Chaunatü choxü̃ ngechaü̃xü̃rüü̃. Rü chanaxwèxe i aixcüma meã chauga pexĩnüẽẽcha, erü choma rü guxü̃guma pexü̃ changechaü̃. \v 10 —Choma rü naga chaxĩnü i Chaunatüarü mugü rü nüma rü guxü̃guma choxü̃ nangechaü̃. Rü ngẽxgumarüü̃ tá ta nixĩ ega naga pexĩnüẽgu i chorü mugü, rü guxü̃gutáma pexü̃ changechaü̃ẽcha. \v 11 —Choma rü ngẽmaãcü pemaã nüxü̃ chixu na wüxigu chomaã petaãẽgüxü̃cèx. Rü ngẽmaãcü tá aixcüma petaãẽgü. \v 12 —Rü choma pexü̃ chamu na pemücügüxü̃ pengechaü̃güxü̃cèx, ngẽma choma na pexü̃ changechaü̃xü̃rüü̃. \v 13 —Rü ngẽxguma wüxie aixcüma tümamücüxü̃ ngechaü̃gu, rü nüxü̃ tangechaü̃ãma rü nüe̱tama ega woo tümamücücèx tayu̱xgu. Rü nataxuma i to i ngechaü̃ i ngẽmaãrü yexera. \v 14 —Pema rü chomücügü pixĩgü i ngẽxguma chauga pexĩnüẽgu. \v 15 —Choma rü marü tama chorü duü̃xü̃gümareãcü pexü̃ chaxu. Erü wüxi i coriarü duü̃xü̃mare rü tama nüxü̃ nacuèx i ngẽma norü cori üxü̃. Natürü ñu̱xma rü chomücügümaã pexü̃ chaxu, erü pexü̃ nüxü̃ chacuèxẽẽ i guxü̃ma i ore ga Chaunatü chomaã nüxü̃ ixuxü̃. \v 16 —Pema rü tama pexira chauxcèx pedaugü, natürü chaxira nixĩ ga pexcèx chadauxü̃ rü pexü̃ chamuxü̃ na aixcüma chauxcèx pemaxẽxü̃cèx rü chauxü̃tawa penagagüxü̃cèx i muxü̃ma i duü̃xü̃gü na guxü̃guma choxü̃́ yaxõgüãxü̃cèx. Rü Chaunatü ya Tupana tá pexna nanaxã i guxü̃ma i ṯacü i chauégagu nüxna naxcèx pec̱axü̃. \v 17 —Rü ngẽma nixĩ i pexü̃ chamuxü̃ na pemücügüxü̃ pengechaü̃güxü̃cèx. \s1 Ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü rü Ngechuchuchi rü norü ngúexü̃güchi naxaie \p \v 18 —Ngẽxguma ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü pexchi aiegu, rü ¡nüxna pecuèxãchie ga chaxira chauxchi na naxaiexü̃! \v 19 —Rü ngẽxguma chi ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gürüü̃ pixĩgügu, rü ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü rü chi pexü̃ nangechaü̃gü ngẽma natanüxü̃güxü̃ na nangechaü̃güxü̃rüü̃. Natürü choma nixĩ ga pexcèx chadauxü̃ natanüwa ga ñoma ga naãnecü̱̃ã̱x ga duü̃xü̃gü. Rü ngẽmacèx nixĩ i pexchi naxaiexü̃, erü marü tama naxrüü̃ pixĩgü. \v 20 —¡Nüxna pecuèxãchie ga pemaã ñachagu: \p “Taxuxü̃ma i wüxi i coriarü duü̃xü̃ rü norü coriétüwa nügü nangexmaxẽẽ”, ñachagu! Rü yema na chauxchi na naxaiexü̃, rü pexchi rü tá ta naxaie. Rü yexguma chi chauga naxĩnüẽgu rü ñu̱xma rü chi ta pega naxĩnüẽ. \v 21 —Rü ngẽmaãcü ta chaugagu pexchi naxaie i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü erü tama nüxü̃ nacuèxgü ya Chaunatü ga núma choxü̃ mucü. \v 22 —Rü ngẽxguma chi choma tama namaã chanango̱xẽẽgu na ñuxãcü chixri na namaxẽxü̃, rü tãũ chima nüxü̃ nacuèxgü ga pecadu na naxügüxü̃. Natürü ñu̱xma namaã nüxü̃ na chixuxü̃ na ñuxãcü chixri namaxẽxü̃, rü ngẽmacèx i ñu̱xma rü taxuacüma nüxü̃ nixugü na yangearü pecaduã́xü̃. \v 23 —Rü guxü̃ma i duü̃xü̃gü i chauxchi aiexü̃ rü Chaunatüchi rü ta naxaie. \v 24 —Rü ngẽma duü̃xü̃güpẽ́xewa rü Tupanaãrü poramaã chanaxü i mexü̃gü i taxü̃ i taguma texé ya togue üxü̃. Rü ngẽxguma chi tama napẽ́xewa chanaxü̱xgu i ngẽma mexü̃gü rü tãũ chima Tupana namaã nanaxuegu na nagagutama yapecaduã̱xgüxü̃. Natürü na woo marü nüxü̃ nadaugüxü̃ i ngẽma mexü̃gü i taxü̃ i Tupanaãrü poramaã chaxüxü̃, rü ngẽxguma rü ta chauxchi naxaieama rü Chaunatüchi rü ta naxaie. \v 25 —Natürü ngẽmaãcü nangupetü erü Tupana nayanguxẽẽchaü̃ i norü ore i ümatüxü̃ i ñaxü̃: \q1 “Chauxchi naxaie woo taxuü̃ma i chixexü̃ chaxü̱xgu”, \m ñaxü̃. \v 26 —Natürü choma rü tá Chaunatüégagu pexcèx núma chanamu i perü ngü̃xẽẽruü̃ i Tupanaãẽ i Üünexü̃ i tá pexü̃ nüxü̃ cuèxẽẽxü̃ i ore i aixcüma ixĩxü̃. Rü nüma tá nixĩ i meãma pemaã nüxü̃ yaxuxü̃ i chauchiga. \v 27 —Rü pema rü tá ta chauchigaxü̃ pixugüe, yerü noxri ichanaxügügu ga duü̃xü̃gümaã nüxü̃ na chixuxü̃ ga chorü ore, rü woetama marü chauxü̃tawa peyexmagü —ñanagürü ga Ngechuchu. \c 16 \p \v 1 Rü Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Rü pemaã nüxü̃ chixu i ñaã ore na tama nüxü̃ na perüxoexü̃cèx na choxü̃́ peyaxõgüxü̃. \v 2 —Rü ngutaquẽ́xepataü̃güwa tá pexü̃ ínawoxü̃. Rü aixcüma tá nawa nangu na texé pexü̃ dèi̱xü̃ rü tá nagu tarüxĩnüxü̃ na ngẽmaãcü mexü̃ Tupanacèx taxüxü̃. \v 3 —Rü ngẽmaãcü tá pemaã namaxẽ i duü̃xü̃gü, erü taguma nüxü̃ nacuèxgü ya Chaunatü, rü choxü̃ rü ta tama nacuèxgü. \v 4 —Rü pemaã nüxü̃ chixu i ñaã ore i ñu̱xmax, na nüxna pecuèxãchiexü̃cèx i ngẽxguma yixcüra ngẽmaãcü pexü̃ nangupetügu. \s1 Tupanaãẽ i Üünexü̃ãrü puracüchiga \p —Noxri rü tama pemaã nüxü̃ chixu i ñaã ore, yerü petanügu charüxã̱ũ̱x. \v 5 —Natürü i ñu̱xma rü tá pexna íchixũ na Chaunatü ga núma choxü̃ mucüxü̃tawa na changẽxmaxü̃cèx. Rü pema rü taxúema choxna peca na ngextá tá na chaxũxü̃. \v 6 —Natürü poraãcü pengechaü̃güama erü pemaã nüxü̃ chixu i ngẽma ore. \v 7 —Natürü aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü pexcèx narümemaẽ nixĩ na Chaunatücèx chataeguxü̃. Rü ngẽxguma chi tama Chaunatüxü̃tawa chaxũxgu rü tãũ chima núma naxũ i Naãẽ i Üünexü̃ i pexü̃ rüngü̃xẽẽxü̃. Natürü ngẽxguma nge̱ma chaxũxgu rü choma tá núma chanamu i Naãẽ i Üünexü̃. \v 8 —Rü ngẽxguma Naãẽ i Üünexü̃ núma ũxgu rü tá guxü̃ i duü̃xü̃güxü̃ nüxü̃ nacuèxẽẽ na yapecaduã̱xgüxü̃. Rü tá nanango̱xẽẽ i ñuxãcü na yiĩxü̃ i ngẽma maxü̃ i Tupanapẽ́xewa aixcüma mexü̃. Rü tá duü̃xü̃güxü̃ nüxü̃ nacuèxẽẽ na Tupana tá napoxcuexü̃ i duü̃xü̃gü naxcèx i norü pecadugü. \v 9 —Rü nüma i Naãẽ i Üünexü̃ tá duü̃xü̃güxü̃ nüxü̃ nacuèxẽẽ na pecaduã̱xgüxü̃ yiĩxü̃ erü tama choxü̃́ nayaxõgü. \v 10 —Rü tá nanangúexẽẽ i ñuxãcü na yiĩxü̃ i ngẽma maxü̃ i Tupanapẽ́xewa aixcüma mexü̃, erü choma rü tá Chaunatüxü̃tawa chaxũ, rü pema rü tãũtáma marü choxü̃ pedaugü. \v 11 —Rü Naãẽ i Üünexü̃ tá duü̃xü̃güxü̃ nüxü̃ nacuèxẽẽ na Tupana tá napoxcuexü̃ i duü̃xü̃gü i chixexü̃ ügüxü̃, erü Tupana rü namaã nanaxuegu na marü napoxcuãxü̃ i Chataná i ñoma i naãnemaã icuáxü̃. \v 12 —Choma rü choxü̃́ nangẽxma i muxü̃ma i to i ore i pemaã nüxü̃ chixuxchaü̃chiréxü̃. Natürü ega ñu̱xma chi pemaã nüxü̃ chixuxgu rü tãũ chima nüxü̃ pecuèxgü. \v 13 —Rü Tupanaãẽ i Üünexü̃ rü nüxü̃ nixu i ore i aixcüma ixĩxü̃xĩcatama. Rü ngẽxguma núma naxũxgu rü nüma tá pexü̃ nangúexẽẽ i guxü̃ma i ore i aixcüma ixĩxü̃. Erü nüma rü tama nüẽchama tá nidexa, natürü ngẽma ore i Chaunatüxü̃tawa rü chauxü̃tawa nüxü̃ naxĩnüxü̃xü̃xica tátama nixu. Rü tá pexü̃ nüxü̃ nacuèxẽẽ i guxü̃ma i ṯacü i yixcüra tá ngupetüxü̃. \v 14 —Rü nüma rü tá choxü̃ nataxẽẽ, erü chauxü̃tawa tá nanayaxu i norü ngu̱xẽẽtae, rü ñu̱xũchi tá pexü̃ nangúexẽẽ namaã i ngẽma ngu̱xẽẽtae. \v 15 —Guxü̃ma i Chaunatüaxü̃́ ngẽxmaxü̃ rü choxrü ta nixĩ. Ngẽmacèx pemaã nüxü̃ chixu rü Naãẽ i Üünexü̃ rü chauxü̃tawa tá nanayaxu i norü ngu̱xẽẽtae, rü ñu̱xũchi pexü̃ tá namaã nangúexẽẽ. \v 16 —Rü paxa tãũtáma choxü̃ pedau. Natürü ngẽmawena rü wena táxarü choxü̃ pedau erü Chaunatüxü̃tawa tá chaxũ —ñanagürü ga Ngechuchu. \s1 Ngema guxchaxü̃gü rü yixcüama rü tá taãẽxü̃ nananguxuchi \p \v 17 Rü yexguma ñuxre ga toma ga Ngechuchuarü ngúexü̃gü rü togüna tacagü, rü ñatarügügü: —¿Ṯacüchiga nixĩ na ngẽma ñaxü̃: \p “Rü paxa tãũtáma choxü̃ pedaugü. Natürü ngẽmawena rü wena táxarü choxü̃ pedaugü”, ñaxü̃? ¿Rü ṯacüchiga ta nixĩ na ñaxü̃: \p “Choma rü Chaunatüxü̃tawa tá chaxũ”, ñaxü̃? \v 18 —¿Rü ṯacüchiga ta nixĩ na ñaxü̃: \p “Rü paxa tãũtáma choxü̃ pedaugü”, ñaxü̃? Rü yixema rü tama nüxü̃ tacuèxgüéga na ṯacüchigaxü̃ tamaã yaxuxü̃ —ñatarügügü. \v 19 Rü Ngechuchu rü nüxü̃ nacuèxama ga nüxna na tacagüchaü̃xü̃ ga tomax. Rü yemacèx ñanagürü toxü̃: —Choma rü marü pemaã nüxü̃ chixu rü paxa tãũtáma choxü̃ pedau, natürü ngẽmawena rü wena táxarü choxü̃ pedau. ¿Rü ngẽma dexacèxtama i pegüna pecagüxü̃? \v 20 —Rü aixcüma pemaã nüxü̃ chixu rü pema rü tá pexauxe, rü tá pengechaü̃gü. Natürü ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü rü tá nataãẽgü. Natürü woo pema tá pengechaü̃gü, rü ngẽma perü ngechaü̃ rü tá taãẽxü̃ nananguxuchi. \v 21 —Ngẽxguma wüxi i nge íraxacüchaü̃gu rü inaxi̱xãchiãẽ, erü ingu̱xneca. Natürü ngẽxguma marü tabuxgu ya ngĩrü õxchana, rü nüxü̃ iyarüngüma na ñuxãcü poraãcü ngĩxü̃́ na nangu̱xchiréxü̃ i noxrix, erü tümamaã itaãẽ ya ngĩrü õxchana. \v 22 —Rü ngẽxgumarüü̃ tá ta pexü̃ nangupetü i pemax, erü ñu̱xma rü penaxi̱xãchiãẽgü. Natürü wena táxarü chataegu rü pexü̃ íchayadau. Rü ngẽxguma rü tá pexü̃́ nangẽxma i wüxi i taãẽ i taxucürüwama texé pexna yaxuxü̃. \v 23 —Rü ngẽxguma ínanguxgu tá i ngẽma ngunexü̃ na yanguxü̃ i ñaã pemaã nüxü̃ chixuxü̃, rü taxucèxtáma ṯacücèx choxna pecagü erü aixcüma Chaunatü tá nixĩ ya pexna naxãcü i guxü̃ma i ṯacü i chauégagu nüxna naxcèx pec̱axü̃. \v 24 —Ñu̱xmarüta i pema rü taxuü̃cèxma chauégagu ípecagü. ¡Naxcèx ípeca rü tá penayaxu i ngẽma naxcèx ípec̱axü̃! Rü ngẽmaãcü rü tá aixcüma petaãẽgü. \s1 Ngechuchu rü marü nüxü̃ narüyexera i guxü̃ma i ṯacü i ñoma i naãnewa ngẽxmaxü̃ \p \v 25 —Ñu̱xma rü cuèxruü̃gügu chayaxuãcüma pemaã nüxü̃ chixu i ore. Natürü nawa tá nangu i ngunexü̃ i marü tãũtáma ngẽmaãcü pemaã nüxü̃ chixu. Rü ngẽxguma rü tá noxtacüma meã pemaã chanango̱xẽẽ i Chaunatüchiga. \v 26-27 —Rü ngẽma ngunexü̃gu i pema rü Chaunatüxü̃tawa tá chauégagu naxcèx ípeca i ṯacü i penaxwèxexü̃. Rü taxucèxma tü̱xcüü̃ choma tá Chaunatüxü̃tawa pexü̃́ naxcèx íchaca, erü nümatama ya Chaunatü rü woetama pexü̃ nangechaü̃, erü pema rü choxü̃ pengechaü̃ rü peyaxõgü na naxü̃tawa ne chaxũxü̃. \v 28 —Chaunatüxü̃tawa ne chaxũ na ñoma ga naãnewa chaxũxü̃cèx. Rü ñu̱xma rü tá nüxna chataegu i ñoma i naãne na wenaxãrü Chaunatüxü̃tawa chaxũxü̃cèx —ñanagürü. \v 29 Rü yexguma ga toma ga norü ngúexü̃gü rü ñatarügügü: —Ñu̱xma waxi nixĩ i meãxü̃chima tomaã cunango̱xẽẽxü̃ i curü ore i tomaã nüxü̃ quixuxü̃. Rü tama ṯacügu ixuxü̃ãcüma tomaã nüxü̃ quixu. \v 30 —Rü ñu̱xma rü nüxü̃ tacuèx na aixcüma guxü̃xü̃ma na cucuáxü̃. Rü taxuacüma texé ñuxũ ñatagürü cuxü̃. Rü ngẽmacèx nixĩ i tayaxõgüxü̃ na aixcüma Tupanaxü̃tawa na ne cuxũxü̃ —ñatarügügü. \v 31 Rü Ngechuchu toxü̃ nangãxü̃ rü ñanagürü: —¿Aixcüma peyaxõgüxü̃ i ñu̱xmax? \v 32 —Rü nawa tá nangu i ngunexü̃ rü ñu̱xmatátama nixĩ i na pegü pewoonexü̃. Rü wüxichigü i pema rü tá pepatawa pexĩ, rü chaxica tá nuã choxü̃ petèx. Natürü tama chaxica tá icharüxã̱ũ̱x, erü Chaunatü rü chauxü̃tawa nangẽxma. \v 33 —Rü guxü̃ma i ñaã ore rü pemaã nüxü̃ chixu na chaugagu petaãẽgüxü̃cèx. Rü ñoma i naãnewa rü tá ngúxü̃ pinge. Natürü ¡peporae! erü choma rü marü nüxü̃ charüyexera i guxü̃ma i ṯacü i ñoma i naãnewa ngẽxmaxü̃ —ñanagürü. \c 17 \s1 Ngechuchu rü norü ngúexü̃gücèx nayumüxẽ \p \v 1 Rü yema ñaxguwena rü Ngechuchu daxũgu nadawenü, rü ñanagürü: —Pa Chaunatüx, marü nawa nangu i ngunexü̃ na chayuxü̃. Rü chanaxwèxe na duü̃xü̃güxü̃ nüxü̃ cucuèxẽẽxü̃ na aixcüma choma rü cune chiĩxü̃. Rü ngẽmaãcü i choma rü tá nüxü̃ nüxü̃ chacuèxẽẽ na cuma rü aixcüma Tupana na quiĩxü̃. \v 2 —Erü marü guxü̃ i duü̃xü̃güarü ãẽ̱xgacüxü̃ choxü̃ quixĩxẽẽ, na chanamaxẽxẽẽxü̃cèx i guxü̃ma i duü̃xü̃gü i choxna cumugüxü̃. \v 3 —Rü ngẽma duü̃xü̃gü tá nüxü̃́ nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃ ega cuxü̃ nacuèxgügu na cuxicatama Tupana na quiĩxü̃, rü choxü̃ nacuèxgügu na choma rü Cristu ga núma choxü̃ cumucü na chiĩxü̃. \v 4 —Choma rü marü cuxü̃ chataxẽẽ i ñoma i naãnewa rü chayanguxẽẽ i guxü̃ma i puracü ga nawa choxü̃ cumuxü̃. \v 5 —Rü ñu̱xma Pa Chaunatüx, rü chanaxwèxe i cugüxü̃tawa choxü̃ cungẽxmaxẽẽ na choxü̃́ nangẽxmaxü̃cèx ga yematama pora ga cumaã choxü̃́ yexmaxü̃ ga noxri tauta naãne ü̱xgu. \v 6 —Rü guxema duü̃xẽgü ya tüxü̃ quidexechixe ga ñoma ga naãnewa na choxna tüxü̃ cumugüxü̃cèx, rü marü tüxü̃ nüxü̃ chacuèxẽẽ i texé na quiĩxü̃ i cumax. Rü woetama cuxrügü tixĩgü rü cuma nixĩ ga choxna tüxü̃ cumugüxü̃. Rü tümagü rü marü naga taxĩnüẽ i curü ore. \v 7 —Rü ñu̱xma rü marü nüxü̃ tacuèx rü guxü̃ma i ngẽma choxna cuxãxü̃, rü aixcüma cuxü̃tawa ne naxũ. \v 8 —Rü choma rü marü tümamaã nüxü̃ chixu ga curü ore ga chomaã nüxü̃ quixuxü̃. Rü tümagü rü marü tayaxõgü i ngẽma ore. Rü nüxü̃ ticuèxãchitanü na aixcüma cuxü̃tawa na ne chaxũxü̃ i chomax. Rü tayaxõgü ga cuma núma choxü̃ na cumuxü̃. \v 9 —Rü ngẽmacèx cuxna chaca na tüxü̃ na curüngü̃xẽẽxü̃cèx. Rü tama cuxna chaca na nüxü̃ curüngü̃xẽẽxü̃cèx i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü, natürü cuxna chaca na tüxü̃ curüngü̃xẽẽxü̃cèx ya guxema choxna tüxü̃ cumugüxe, erü curü duü̃xü̃gü tixĩgü. \v 10 Rü guxãma ya yíxema choxrügü ixĩgüxe rü cuxrügü tixĩgü. Rü guxãma ya cuxrügü ixĩgüxe rü choxrügü tixĩgü. Rü tümagagu rü duü̃xü̃gü choxü̃ nicuèxüü̃gü. \v 11 —Choma rü marü tãũtáma ñoma i naãnewa changẽxmaẽcha, natürü i tümagü rü ngẽmáãcü ñoma i naãnewa tá tangẽxmagü ngẽxguma cuxü̃tawa chaxũyane. Pa Chaunatü ya Üünecüx, rü chanaxwèxe na curü pora ga choxna cuxãxü̃maã tüxna cudauxü̃ ya yíxema choxna tüxü̃ cumugüxe, na ngẽmaãcü guxãma wüxigu rüxĩnüẽxü̃cèx, ngẽma cuma rü choma na wüxigu rüxĩnüẽxü̃rüü̃. \v 12 —Rü yexguma guxema choxna tüxü̃ cumugüxetanüwa chayexmagu ga ñoma ga naãnewa, rü curü pora ga choxna cuxãxü̃maã tüxna chadau rü tüxü̃ íchapoxü̃. Rü taxúema ga guxema choxna tüxü̃ cumugüxe rü itayarütauxe. Rü Yuda ga woetama iyarütaxuxü̃xicatama inayarütaxu na yanguxü̃cèx i curü ore i ümatüxü̃. \v 13 —Rü ñu̱xma rü cuxü̃tawa tá chaxũ. Natürü ñomarüta ñoma i naãnewa changẽxma-yane rü nüxü̃ chixu i ñaã curü ore na tümagü rü ta tüxü̃́ nangẽxmaxü̃cèx i ngẽma taãẽ i aixcüma ixĩxü̃ i choma choxü̃́ ngẽxmaxü̃. \v 14 —Choma rü marü tümamaã nüxü̃ chixu i curü ore. Natürü ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü rü tümachi naxaie, erü tüma rü tama naxrüü̃ tixĩgü, ngẽxgumarüü̃ i choma rü tama ñoma i naãnecü̱̃ã̱xrüü̃ chixĩ. \v 15 —Tama cuxna tümacèx chaca na tüxü̃ na quigagüxü̃cèx i ñoma i naãnewa. Natürü cuxna chaca na tüxü̃ na ícupoxü̃xü̃cèx nüxna i ngoxo i Chataná. \v 16 —Choma rü tama ñoma i naãnecü̱̃ã̱x chixĩ. Rü tümagü rü ta tama ñoma i naãnecü̱̃ã̱x tixĩgü, erü cuxrügü tixĩgü i ñu̱xmax. \v 17 —Curü ore rü aixcüma nixĩ. Rü chanaxwèxe i tüxü̃ cungúexẽẽ i curü ore, na aixcüma cupẽ́xewa tixüünexü̃cèx ya yíxema choxna tüxü̃ cumugüxe. \v 18 —Rü yexgumarüü̃ ga ñoma ga naãnecü̱̃ã̱x ga duü̃xü̃gütanüwa choxü̃ na cumuxü̃rüü̃, rü ngẽxgumarüü̃ i choma rü ta ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü-tanüwa tüxü̃ chamugü. \v 19 —Rü tümagagu chaugü ichaxã na tüxü̃ changúexẽẽxü̃cèx i curü ore i aixcüma ixĩxü̃, na cupẽ́xewa tixüünexü̃cèx ya yíxema choxna tüxü̃ cumugüxe. \v 20 —Natürü tama yíxema ñu̱xma yaxõgüxecèxicatama cuxna chaca. Natürü cuxna chaca ta tümacèx ya yíxema yixcüra tá yaxõgüxe nagagu i tümaãrü ore ya yíxema ñu̱xma yaxõgüxe. \v 21 —Rü guxãma ya yíxemacèx cuxna chaca na aixcüma wüxitama tixĩgüxü̃cèx. Rü ngẽma cuma rü choma na wüxitama ixĩgüxü̃rüü̃, Pa Chaunatüx, rü chanaxwèxe i guxãma i tüma rü ta wüxitama tixĩgü. Rü ngẽmaãcü i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü, rü tá nayaxõgü na cuma núma choxü̃ cumuxü̃. \v 22 —Rü choma rü marü tüxna chanaxã i ngẽmatama pora i cuma choxna cuxãxü̃ na ngẽmaãcü wüxitama tixĩgüxü̃cèx ngẽma cuma rü choma na wüxitama ixĩgüxü̃rüü̃. \v 23 —Rü chanaxwèxe na tümawa changẽxmaxü̃ rü cuma i chowa na cungẽxmaxü̃ na ngẽmaãcü aixcüma wüxi-tama ixĩgüxü̃ i guxãma i yixema. Rü ngẽmaãcü i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü rü tá nüxü̃ nicuèxãchitanü na cuma núma choxü̃ cumuxü̃, rü tá nüxü̃ nicuèxãchitanü na tüxü̃ cungechaü̃xü̃ ya yíxema choxna tüxü̃ cumugüxe ngẽma na choxü̃ cungechaü̃xü̃rüü̃. \v 24 —Pa Chaunatüx, cuma choxna tüxü̃ cumugü. Rü chanaxwèxe i chauxü̃tawa tangẽxmagü i nge̱ma tá íchangẽxmaxü̃wa, na nüxü̃ tadaugüxü̃cèx i chorü pora ga choxna cuxãxü̃. Yerü choxü̃ cungechaü̃ ga yexguma tauta naãne ixügügumama. \v 25 —Pa Chaunatü ya Mecüx, ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü rü tama cuxü̃ nacuèxgü. Natürü choma rü cuxü̃ chacuèx. Rü yíxema choxna tüxü̃ cumugüxe rü ta marü nüxü̃ tacuèxgü na cuma núma choxü̃ cumuxü̃. \v 26 —Rü marü tüxü̃ nüxü̃ chacuèxẽẽ na texé quiĩxü̃. Rü guxü̃gutáma tüxü̃ nüxü̃ chicuèxẽẽãmachigü na cuma choxü̃ cungechaü̃xü̃rüü̃ tügü tangechaü̃güxü̃cèx rü choma rü tümaxü̃tawa na changẽxmaxü̃cèx —ñanagürü ga Ngechuchu. \c 18 \s1 Ngechuchuxü̃ niyauxgü \r (Mt 26.47-56; Mr 14.43-50; Lc 22.47-53) \p \v 1 Rü yema ñaxguwena ga Ngechuchu rü tomaã inaxũãchi, na Cheduruarü ngatexü̃ãrü tocutüwa taxĩxü̃cèx. Rü yéma nayexma ga wüxi ga nanetünecü. Rü yemawa naxũ ga Ngechuchu tomaã. \v 2 Rü Yuda ga yema bexma cúãcü Ngechuchuxü̃ íyaxuaxü̃xü̃ rü nüxü̃ nacuèx ga yema nachica, yerü Ngechuchu rü muẽ̱xpü̱xcüna yéma tomaã nangutaquẽ́xexü̃. \v 3 Rü yéma nangu ga Yuda namaã ga ñuxre ga churaragü rü ñuxre ga tupauca ga taxü̃neãrü purichíagü ga yéma namugüxü̃ ga paigüarü ãẽ̱xgacügü rü parichéugü. Rü meãma nixãxne, rü yéma nanangegü ga omügü. \v 4 Natürü ga Ngechuchu rü marü nüxü̃ nacuèx ga guxü̃ma ga ṯacü tá nüxü̃ na ngupetüxü̃. Rü yemacèx naxcèx nixũ, rü nüxna naca, rü ñanagürü: —¿Texécèx nixĩ i pedaugüxü̃? —ñanagürü. \v 5 Rü nümagü rü Ngechuchuxü̃ nangãxü̃gü, rü ñanagü-rügü: —Nacharétucü̱̃ã̱x i Ngechuchucèx nixĩ i tadaugüxü̃ —ñanagürügü. Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Choma chixĩ —ñanagürü. Rü Yuda ga bexma cúãcü ínaxuaxü̃xü̃ rü yema churaragütanüwa nayexma. \v 6 Rü yexguma yema ñaxgu ga Ngechuchu: “Choma chixĩ”, ñaxgu, rü nügüweama nacaixü̃tanü ga yema churaragü, rü yexma nayayi. \v 7 Rü yexguma ga Ngechuchu rü wena nüxna naca, rü ñanagürü: —¿Texécèx nixĩ i pedaugüxü̃? —ñanagürü. Rü nümagü rü nanangãxü̃gü rü ñanagürügü: —Nacharétucü̱̃ã̱x i Ngechuchucèx nixĩ i tadaugüxü̃ —ñanagürügü. \v 8 Rü Ngechuchu rü wenaxãrü ñanagürü nüxü̃: —Marü pemaã nüxü̃ chixu rü choma chixĩ. Rü ngẽxguma chauxcèx pedaugügu rü ¡ípeyaxĩxẽẽ i ñaã chorü ngúexü̃gü! —ñanagürü. \v 9 Rü yemaãcü nangupetü na yanguxü̃cèx ga norü ore ga nümatama ga Ngechuchu nüxü̃ yaxuxü̃ ga ñaxgu: \p “Yíxema Chaunatü choxna tüxü̃ mugüxe rü taxúetáma itayarütauxe”, ñaxgu. \v 10 Rü Chimáũ ga Pedru rü nüxü̃́ iyexma ga wüxi ga cüxchi. Rü ngĩxü̃ nayaxu ga norü cüxchi rü yemamaã ínanadaechinü ga paigüarü ãẽ̱xgacüarü duü̃xü̃ ga Macugu ãe̱gaxü̃. Rü norü tügünechinü ínadae. \v 11 Natürü ga Ngechuchu rü Pedruxü̃ ñanagürü: —¡Ngĩxchixü̃gu ngĩxü̃ ixücuchi i curü cüxchi! ¿Tama ẽ́xna nüxü̃ cucuèx na choma rü tá ngúxü̃ chingexü̃ ngẽma Chaunatü chomaã naxueguxü̃rüü̃? —ñanagürü. \s1 Anápatawa Ngechuchuxü̃ nagagü \r (Mt 26.57-58; Mr 14.53-54; Lc 22.54) \p \v 12 Rü yexguma ga churaragüarü ãẽ̱xgacü, namaã ga norü churaragü rü tupaucaarü purichíagü, rü Ngechuchuxü̃ niyauxgü. Rü nayanèĩ̱xchacüügü. \v 13 Rü noxri rü ãẽ̱xgacü ga Anápatawa nanagagü. Rü Aná rü Caipánèxtü nixĩ. Rü guma taunecügu ga Caipá rü paigüeru nixĩ. \v 14 Rü yema Caipá nixĩ ga ü̃paacü yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügümaã nüxü̃ ixuxü̃ ga na namemaẽxü̃ ga wüxitama ga yatü guxü̃ma ga Yudíugücèx na yuxü̃. \s1 Pedru rü Ngechuchuxü̃ nixã \r (Mt 26.69-70; Mr 14.66-68; Lc 22.55-57) \p \v 15 Rü choma rü Chimáũ ga Pedru rü wüxigu Ngechuchuwe tarüxĩ. Rü yema paigüarü ãẽ̱xgacü rü choxü̃ nacuèx. Rü yemacèx ga choma rü wüxigu Ngechuchumaã tichocu ga ãẽ̱xgacüpataèxtüwa. \v 16 Natürü ga Pedru rü ĩã̱xãrü düxétügutama narüxã̱ũ̱x. Rü yemacèx íchaxũxü̃ ga choma, rü yema ĩã̱xãrü dauruü̃ ga ngecümaã chayarüdexa rü yexguma Pedruxü̃ iyamucuchi. \v 17 Rü yexguma ga yema ngecü ga ĩã̱xãrü dauruü̃, rü Pedruna ica, rü ngĩgürügü: —¿Tama ẽ́xna cuma rü ta wüxi i norü ngúexü̃ quiĩxü̃ i ngẽma yatü i yayauxgüxü̃? —ngĩgürügü. Rü Pedru ngĩxü̃ nangãxü̃, rü ñanagürü: —Tama nixĩ —ñanagürü. \v 18 Rü yéma ĩã̱xtüwa rü ãẽ̱xgacüarü duü̃xü̃gü rü purichíagü rü nanaxügü ga wüxi ga üxü, yerü nagáuane. Rü guma üxüxetüarü ngaicamagu nachigü, rü yéma nügü ninaĩxü̃gü. Rü Pedru rü ta yéma nügü nanaĩxü̃ naxẽtüwa ga guma üxü. \s1 Paigüarü ãẽ̱xgacü rü Ngechuchuna naca \r (Mt 26.59-66; Mr 14.55-64; Lc 22.66-71) \p \v 19 Rü yema paigüarü ãẽ̱xgacü rü inanaxügü ga Ngechuchuna na nac̱axü̃, rü ñanagürü: —¿Ṯacü nixĩ ga duü̃xü̃güxü̃ namaã cungúexẽẽxü̃? ¿Rü texégü tixĩ ya yíxema curü ngúexü̃gü? —ñanagürü. \v 20 Rü Ngechuchu ñanagürü nüxü̃: —Choma rü guxü̃ ga duü̃xü̃güpẽ́xewa nüxü̃ chixu ga chorü ore. Rü ngutaquẽ́xepataü̃güwa rü tupauca ya taxü̃newa i ngextá guxü̃ma i Yudíugü íngutaquẽ́xegüxü̃wa chanangúexẽẽ ga duü̃xü̃gü. Rü yemaãcü taxuü̃ma ichicu̱x ga chorü ore. \v 21 —¿Rü tü̱xcüü̃ i choxna cuc̱axü̃ i ñu̱xmax? Ẽcü, ¡nüxna naca i ngẽma duü̃xü̃gü ga nüxü̃ ĩnüẽxü̃ ga chorü ore! Rü nümagü tá cumaã nüxü̃ nixugüe ga ṯacüchigaxü̃ namaã na chixuxü̃. Erü nümagü rü nüxü̃ nacuèxgü i guxü̃ma ga ṯacü ga namaã nüxü̃ chixuxü̃ —ñanagürü. \v 22 Rü yexguma Ngechuchu yema ñaxgu, rü wüxi ga tupauca ga taxü̃neãrü purichía ga naxü̃tagu chixü̃, rü Ngechuchuchiwegu nidagü. Rü ñanagürü Ngechuchuxü̃: —¿Tü̱xcüü̃ ngẽmaãcü cunangãxü̃ ya daa paigüarü ãẽ̱xgacü? —ñanagürü. \v 23 Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü: —Rü ngẽxguma ṯacü rü chixexü̃xü̃ chixuxgu, ¡rü nüxü̃ ixu na ñuxãcü chixri na chidexaxü̃! Natürü ega chorü ore rü aixcüma yixĩgu, rü ¿tü̱xcüü̃ i choxü̃ quidagüxü̃ i ñu̱xmax? —ñanagürü. \v 24 Rü yexguma ga Aná rü Ngechuchuxü̃ yanáĩãcüma paigüarü ãẽ̱xgacü ga Caipáxü̃tawa nanamu. \s1 Pedru rü wenaxãrü tama Ngechuchuxü̃ nacuèxneta \r (Mt 26.71-75; Mr 14.69-72; Lc 22.58-62) \p \v 25 Rü yoxni ga Pedru rü üxüarü ngaicamagu nachiecha, rü yéma nügü nanaĩxü̃ãma. Rü yema yéma yexmagüxü̃ rü nüxna nacagüe, rü ñanagürügü: —¿Tama ẽ́xna cuma rü ta norü ngúexü̃ quiĩxü̃ i ngẽma yatü i yayauxgüxü̃? —ñanagürügü. Natürü ga Pedru rü tama nügü nixu, rü ñanagürü: —Tama nixĩ —ñanagürü. \v 26 Rü yéma nayexma ga wüxi ga paigüarü ãẽ̱xgacüarü duü̃xü̃. Rü yema rü Pedru ídaechinüxü̃tanüxü̃ nixĩ. Rü Pedruna naca, rü ñanagürü: —¿Tama ẽ́xna cuma yiĩxü̃ ga nanetünecüwa Ngechuchumaã cuxü̃ chadauxü̃? —ñanagürü. \v 27 Rü Pedru rü wena tama nügü nixu. Rü yexgumatama nica ga otá. \s1 Ngechuchu rü Piratu- pẽ́xewa nayexma \r (Mt 27.1-2, 11-14; Mr 15.1-5; Lc 23.1-5) \p \v 28 Rü yexguma Ngechuchumaã nüxü̃ nachauegu ga nüxna na nacagüxü̃, rü Caipápatawa ínanagaxüchigü rü Yudéaaneãrü ãẽ̱xgacü ga Dumacü̱̃ã̱xpatawa nanagagü. Natürü marü ningóonechaü̃ ga yexguma rü yemacèx ga yema Yudíugü rü tama guma ãẽ̱xgacüpatagu nachocu, yerü norü mugü nüxü̃ nixu rü taxü̃ ga pecadu nixĩ na wüxi ga Dumacü̱̃ã̱xpatagu na nachocuxü̃ ga yema ngunexü̃gu. Rü yemaãcü tama Tupanapẽ́xewa nügü nixüxaarü maxü̃ã̱xẽẽgüchaü̃, yerü yexguma nügü yaxüxaarü maxü̃ã̱xẽẽgügu, rü taxucürüwa nanangõ̱xgü ga õna ga Üpetüchigaarü petacèx namexẽẽxü̃. \v 29 Rü yemacèx ga guma ãẽ̱xgacü ga Dumacü̱̃ã̱x ga Piratu rü napatawa ínaxũxũ ga duü̃xü̃gümaã na yadexaxü̃cèx. Rü ñanagürü nüxü̃: —¿Ṯacücèx ípenaxuaxü̃ ya daa yatü? —ñanagürü. \v 30 Rü nümagü rü Piratuxü̃ nangãxü̃gü, rü ñanagürügü: —Ngẽxguma chi tama wüxi i taxü̃ i chixexü̃ naxü̱xgu, rü tãũ chima cuxü̃tawa tanaga —ñanagürügü. \v 31 Rü yexguma ga Piratu rü ñanagürü nüxü̃: —¡Ẽcü perü ãẽ̱xgacügüxü̃tawa penaga, rü perü mugü pemaã nüxü̃ ixuxü̃ãcüma penapoxcux! —ñanagürü. Natürü ga yema Yudíugü rü Piratuxü̃ nangãxü̃gü, rü ñanagürügü: —Natürü pema i Dumacü̱̃ã̱xgü rü marü toxna penachu̱xu na texéxü̃ timèxgüxü̃ tümaãrü chixexü̃cèx —ñanagürügü. \v 32 Rü yemaãcü ningu ga yema ore ga Ngechuchu ü̃paacü nüxü̃ ixuxü̃ ga ñuxãcü tá na nayuxü̃. \v 33 Rü Piratu rü wenaxãrü napatagu naxücu, rü Ngechuchucèx nangema. Rü nüxna naca, rü ñanagürü: —¿Cuma yiĩxü̃ i Yudíugüarü Ãẽ̱xgacü quiĩxü̃? —ñanagürü. \v 34 Rü Ngechuchu ñanagürü nüxü̃: —¿Cuechamatama i nagu curüxĩnüxü̃ na ngẽmaãcü choxna cuc̱axü̃, rü ẽ́xna togü marü cumaã nüxü̃ nixu na ngẽmaãcü choxna cuc̱axü̃cèx? —ñanagürü. \v 35 Rü Piratu Ngechuchuxü̃ nangãxü̃, rü ñanagürü: —¿Ẽ́xna cuma nagu curüxĩnügu rü Yudíu chiĩxü̃? Rü ngẽma cuchiü̃ãnecü̱̃ã̱xgü rü paigüarü ãẽ̱xgacügütama nixĩ i chauxü̃tawa cuxü̃ gagüxü̃. ¿Ẽ́xna ṯacü rü chixexü̃ cuxü? —ñanagürü. \v 36 Rü yexguma ga Ngechuchu rü nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Choma rü tama ñoma i naãnewa ãẽ̱xgacü chixĩ. Rü ngẽxguma ñoma i naãnewa ãẽ̱xgacü chixĩgu, rü chorü duü̃xü̃gü rü chi Yudíugüarü ãẽ̱xgacügümaã nügü nadai rü tãũ chima choxü̃ niyauxgü i ngẽxguma. Natürü tama ñoma i naãnewa ãẽ̱xgacü chixĩ —ñanagürü. \v 37 Rü yexguma ga Piratu rü ñanagürü nüxü̃: —¿Ẽ́xna to i nachiü̃ãneãrü ãẽ̱xgacü quixĩ i cumax? —ñanagürü. Rü Ngechuchu nanangãxü̃ rü ñanagürü: —Cumatama marü nüxü̃ quixu na ãẽ̱xgacü chiĩxü̃. Rü yemacèx ga choma rü chabu rü ñoma ga naãnewa chaxũ na duü̃xü̃gümaã nüxü̃ chayarüxuxü̃cèx i ore i aixcüma ixĩxü̃. Rü guxãma ya texé ya nüxü̃ cuáxchaü̃xẽ i ngẽma ore i aixcüma ixĩxü̃, rü choxü̃́ itarüxĩnüẽ i ngẽma ore i nüxü̃ chixuxü̃ —ñanagürü. \v 38 Rü Piratu rü ñanagürü nüxü̃: —¿Ṯacü nixĩ i ngẽma ore i aixcüma ixĩxü̃? —ñanagürü. \s1 Ngechuchumaã nanaxuegu na yamèxgüãxü̃ \r (Mt 27.15-31; Mr 15.6-20; Lc 23.13-25) \p Rü yemaãcü Ngechuchuna nacaxguwena ga Piratu, rü wenaxãrü Yudíugümaã nayarüdexa. Rü ñanagürü nüxü̃: —Taxuü̃ma i chixexü̃xü̃ nawa chadau i ñaã yatü. ¿Rü tü̱xcüü̃ chi inapoxcuxü̃? \v 39 —Natürü guxü̃guma ega Üpetüchigaarü petawa nanguxgu, rü pecüma nixĩ na choxna naxcèx na pec̱axü̃ na íchananguxuchixẽẽxü̃cèx i wüxi i duü̃xü̃ i poxcuxü̃. ¿Rü penaxwèxexü̃ na pexcèx íchananguxuchixẽẽxü̃ i ñaã perü ãẽ̱xgacü, Pa Yudíugüx? —ñanagürü. \v 40 Rü yexguma ga guxü̃ma ga yema duü̃xü̃gü, rü tagaãcü aita naxüe, rü ñanagürügü: —Tama tanaxwèxe na cuya-ngéxü̃ i ngẽma yatü. Rü Barabá waxi nixĩ i tanaxwèxexü̃ na cuyangéxü̃ —ñanagürügü. Rü yema Barabá rü wüxi ga máẽtaxü̃ nixĩ. \c 19 \p \v 1 Rü yexguma ga Piratu rü churaragüxü̃ namu na Ngechuchuxü̃ nac̱uaixgüxü̃cèx. \v 2 Rü yema churaragü rü chuchuxü̃wa nanaxügü ga wüxi ga boxü̃, rü ñu̱xũchi naẽruwa nayangèxcuchigü. Rü wüxi ga máxü̃ ga naxchiru ga dauxcharaxü̃gu nayacu̱xẽẽgü. \v 3 Rü ñu̱xũchi naxcèx naxĩ, rü nüxü̃ nacugüeãcüma ñanagürügü nüxü̃: —¡Namaxü̃, Pa Yudíugüarü Ãẽ̱xgacüx! —ñanagürügü. Rü nanapechiwegü. \v 4 Rü Piratu rü wenaxãrü düxétüwa naxũ, rü Yudíugüxü̃ ñanagürü: —¡Dücèx! ñu̱xma tá nuã pepẽ́xewa chanaga na nüxü̃ pecuáxü̃cèx na taxuü̃ma i chixexü̃xü̃ nawa chadauxü̃ —ñanagürü. \v 5 Rü düxétüwa naxũ ga Ngechuchu. Rü namaã nangèxcueru ga yema boxü̃ ga chuchuxü̃wa naxügüxü̃. Rü nagu nicu̱x ga yema máxü̃ ga naxchiru ga dauxcharaxü̃. Rü yex-guma ga Piratu rü Yudíugüxü̃ ñanagürü: —Daa nixĩ ya yima yatü —ñanagürü. \v 6 Natürü yexguma Ngechuchuxü̃ nadaugügu ga paigüarü ãẽ̱xgacügü rü purichíagü, rü inanaxügüe ga aita na naxüexü̃. Rü ñanagürügü: —¡Curuchawa yapota! ¡Curuchawa yapota! —ñanagürügü. Rü Piratu rü ñanagürü nüxü̃: —¡Ẽcü, peyaga rü pematama curuchawa peyapota! Erü choma rü taxuü̃ma i chixexü̃xü̃ nawa chadau —ñanagürü ga Piratu. \v 7 Natürü ga yema Yudíugü rü Piratuxü̃ nangãxü̃gü, rü ñanagürügü: —Toma toxü̃́ nangẽxma i wüxi i torü mu. Rü ngẽma torü mu toxü̃ nüxü̃ nacuèxẽẽ na namexü̃ na nayuxü̃ i ñaã yatü, yerü nüma rü nüxü̃ nixu ga Tupana Nane na yiĩxü̃ —ñanagürügü. \v 8 Rü yexguma yemaxü̃ naxĩnügu ga Piratu, rü yexeraãcü namuü̃. \v 9 Rü wena Ngechuchumaã napatagu naxücu. Rü yéma Ngechuchuna nayaca, rü ñanagürü: —¿Ngextácü̱̃ã̱x quixĩ i cumax? —ñanagürü. Natürü ga Ngechuchu rü tama nanangãxü̃. \v 10 Rü yexguma ga Piratu rü Ngechuchuxü̃ ñanagürü: —¿Ẽ́xna ngẽma tãũtáma choxü̃ cungãxü̃? ¿Tau ẽ́xna i nüxü̃ cucuáxü̃ na cho̱xmẽ́xwa cungẽxmaxü̃ na curuchawa cuxü̃ chipotaxü̃ rü ẽ́xna cuxü̃ na íchanguxuchixẽẽxü̃cèx? —ñanagürü. \v 11 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Tãũ chima cuxmẽ́xwa changẽxma, ega tama Tupana naxwèxegu. Rü ngẽmacèx nixĩ i ngẽma duü̃xü̃gü i cuxna choxü̃ mugüxü̃ rü curü yexera poraãcü napecaduã̱xgü —ñanagürü. \v 12 Rü yemawena rü Piratu nagu narüxĩnü ga ñuxãcü Ngechuchuxü̃ na ínanguxuchixẽẽe̱gaxü̃. Natürü yema Yudíugü rü poraãcü aita naxüe, rü ñanagürügü: —Ngẽxguma tá ícunanguxuchixẽẽ̱xgu rü tama curü ãẽ̱xgacü ya tacü ya Dumacü̱̃ã̱x ya Chécharuxü̃ cungechaü̃. Erü ngexerǘxe ya ãẽ̱xgacü ya tacüxü̃ tügü ingucuchixẽe̱xẽ, rü Dumacü̱̃ã̱x ya ãẽ̱xgacü ya tacü ya Chécharuarü uwanü tixĩ —ñanagürügü. \v 13 Rü yexguma yemaxü̃ naxĩnügu ga Piratu, rü churaragüxü̃ namu ga Ngechuchuxü̃ düxétüwa na nagagüxü̃cèx. Rü nawa nayarüto ga wüxi ga tochicaü̃ ga taxü̃ ga nutagünaxcèx ga togawa rü Gabatagu ãe̱gaxü̃. Rü yema nachicawa nixĩ ga poxcuexü̃ ga duü̃xü̃güna nac̱axü̃ ga ãẽ̱xgacü. \v 14 Rü wüxi ga ngunexü̃ nataxu ga Üpetüchigaarü petawa na nanguxü̃ ga yexguma, rü marü tocuchiwa nangu. Rü Piratu rü Yudíugüxü̃ ñanagürü: —¡Daa nixĩ ya yima perü ãẽ̱xgacü! ñanagürü. \v 15 Natürü ga nümagü rü aita naxüe, rü ñanagürügü: —Tanaxwèxe na nayuxü̃. Rü ¡curuchawa yapota! —ñanagürügü. Rü Piratu nüxna naca rü ñanagürü nüxü̃: —¿Ñuxãcü i choma rü ichanamu na curuchawa yapotagüãxü̃cèx ya perü ãẽ̱xgacü? —ñanagürü. Natürü ga paigüarü ãẽ̱xgacügü rü Piratuxü̃ nangãxü̃gü, rü ñanagürügü: —Yima ãẽ̱xgacü ya tacü ya Chécharu ya Dumawa ngẽxmacü rü yima nixĩ ya torü ãẽ̱xgacü, rü nataxuma i to —ñanagürügü. \v 16 Rü yexguma ga Piratu rü yema Yudíugüna Ngechuchuxü̃ namu na curuchawa yapotagüãxü̃cèx. Rü nümagü rü nayagagü. \s1 Curuchawa Ngechuchuxü̃ nipotagü \r (Mt 27.45-56; Mr 15.33-41; Lc 23.44-49) \p \v 17 Rü ínaxũxü̃ ga Ngechuchu, rü norü curucha ngĩxü̃ ininge. Rü yéma nanagagü nawa ga wüxi ga nachica ga “Duü̃xẽẽruchinèxãgu” ãe̱gaxü̃. Rü yema rü Górguta nixĩ ga nae̱ga ga togawa. \v 18 Rü yéma curuchawa Ngechuchuxü̃ nayarüpotagü. Rü Ngechuchurüü̃ curuchawa nayapotagü ga taxre ga to ga yatügü, rü wüxi ga norü tügünecüwawa rü to ga norü ṯoxwecüwawa. \v 19 Rü Piratu rü churaragüxü̃ namu na Ngechuchuarü curuchatapẽ́xewa na yapocuchigüãxü̃cèx ga wüxi ga mürapewaxacü ga ãe̱gatachinüxü̃ ga ñaxü̃: \p “Ngechuchu ya Nacharétucü̱̃ã̱x ya Yudíugüarü Ãẽ̱xgacü”, ñaxü̃. \v 20 Rü muxü̃ma ga yema Yudíugü nüxü̃ nadaumatü ga yema namatü ga mürapewaxacügu üxü̃. Yerü yema nachica ga Ngechuchuxü̃ curuchawa íyanapotagüxü̃wa, rü ĩãneãrü ngaicamana nixĩ. Rü tomaẽ̱xpü̱x ga nagawa naxümatü ga yema nae̱ga ga yema mürapewawa. Rü togawa rü Griégugügawa rü Dumacü̱̃ã̱xgügawa naxümatü. \v 21 Rü yemacèx ga yema Yudíugüarü paigüarü ãẽ̱xgacügü rü Piratuxü̃ ñanagürügü: —Toma rü tama tanaxwèxe i cunaxümatü i “Yudíugüarü Ãẽ̱xgacü”, ñaxü̃. Rü narümemaẽ nixĩ i cunaxümatü rü ñacurügü: \p “Nügü ixucü na Yudíugüarü Ãẽ̱xgacü yiĩxü̃”, ñacurügü. \v 22 Natürü Piratu nanangãxü̃ rü ñanagürü: —Ngẽma chaxümatüxü̃ rü marü ngẽxma naxümatü —ñanagürü. \v 23 Rü curuchawa marü Ngechuchuxü̃ yapotagüguwena ga churaragü, rü nanade ga Ngechuchuchiru. Rü yema ãgümücü ga churaragü rü nügümaã nayatoye ga naxchiru. Rü nanayauxgü ta ga norü gáuxü̃chiru ga máxü̃. Natürü taxuwama narüngèi̱xte, yerü woetama yemaãcü naxü. \v 24 Rü yemacèx ga yema churaragü rü nügümaã ñanagürügü: —¡Tãũtáma nagu tagaugüe! Rü narümemaẽ nixĩ i naxcèx tá naxĩnücèxwẽ́xegü rü ngĩxü̃ tañanagügü i wüxi i dĩẽru na ngẽmawa nüxü̃ icuèxgüxü̃cèx na texéarü tá na yiĩxü̃ —ñanagürügü. Rü yemaãcü ningu ga Tupanaãrü ore ga ümatüxü̃ ga ñaxü̃: \q1 “Nügümaã nayatoye i chauxchiru, rü naxcèx ngĩxü̃ tanañanagügü i wüxi i dĩẽru”, \m ñaxü̃. Rü aixcüma yemaãcü nixĩ ga naxügüãxü̃ ga churaragü. \v 25 Rü Ngechuchuarü curuchapünewa iyexma ga naẽ ga María, rü ngĩẽyèx, rü María ga Creopá naxmèx, rü María ga Magadácü̱̃ã̱x. \v 26 Rü yexguma Ngechuchu naẽxü̃ dèu̱xgu ga yexma chauxü̃tagu na nachixü̃, rü ñanagürü ngĩxü̃: —Pa Mamax, yima nixĩ ya cune, —ñanagürü. \v 27 Rü yemawena, rü ñanagürü choxü̃: —Ngẽma iyixĩ i cue —ñanagürü. Rü yexgumamama rü chopatawa ngĩxü̃ chayaxu. Rü chauxü̃tawa iyexmaẽcha. \s1 Nayu ga Ngechuchu \p \v 28 Rü Ngechuchu nüxü̃ nacuèx ga marü na yanguxü̃ ga guxü̃ma ga norü puracü ga ñoma ga naãnewa. Rü yema Tupanaãrü ore ga ümatüxü̃ na yanguxẽẽxü̃cèx, rü ñanagürü: —Chiṯawa —ñanagürü. \v 29 Rü yéma iyexma ga wüxi ga tü̃xü̃xãcü ga binu ga marü üxchiücümaã ããcuxcü. Rü wüxi ga tüèxmü guma binumaã niwaixẽẽgü, rü wüxi ga dexnemenèxãwa nayanèĩ̱x. Rü yemamaã naã̱xgu nanawẽ́xgü. \v 30 Rü Ngechuchu nayaxaxü ga guma binu ga üxchiücü rü ñanagürü: —Marü ningu i guxü̃ma i chorü puracü —ñanagürü. Rü ñu̱xũchi inayarümaxãchieru, rü nayu. \s1 Wüxi ga churara rü wocaxemaã Ngechuchuxü̃ nacanapacütüxü̃ \p \v 31 Natürü ga yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügü rü tama nanaxwèxegü ga curuchagüwa na nayexmagüxü̃ ga yema naxü̃negü. Yerü moxü̃ãcü rü ngü̃xchigaarü ngunexü̃ nixĩ. Rü yema Yudíugücèx rü yema nixĩ ga guxü̃ ga ngü̃xchigaarü ngunexü̃ãrü yexera ga üünexü̃, yerü norü peta ga Üpetüchigaarü ügü nixĩ. Rü yemacèx Piratuna naxcèx nacagü na churaragü yéma namugüxü̃cèx na yapoyeparagüãxü̃cèx na paxa nayuexü̃cèx ga yema curuchawa ipotagüxü̃, rü paxa na nadeãxü̃cèx ga curuchawa naxü̃pa ga ngü̃xchigaarü ngunexü̃. \v 32 Rü yéma naxĩ ga churaragü rü inanapoeparagü ga yema taxre ga yatügü ga Ngechuchumaã yéma curuchawa ipotagüxü̃. \v 33 Rü Ngechuchucèx naxĩ ga churaragü, natürü nüxü̃ nadaugü ga marü na nayuxü̃. Rü yemacèx tama nayapoyeparagü. \v 34 Natürü wüxi ga churara rü Ngechuchuxü̃ nacanapacütüxü̃. Rü yexgumatama ínayèxüchi ga nagü rü dexá. \v 35 Rü choma i Cuáü̃ rü nüxü̃ chadau i guxü̃ma ga ñaã pemaã nüxü̃ chixuxü̃. Rü aixcüma nixĩ i ñaã chorü ore. Rü chomatama nüxü̃ chacuèx i aixcüma na yiĩxü̃, rü pemaã nüxü̃ chixu na pema rü ta peyaxõgüxü̃cèx. \v 36 Rü yema nangupetü na yanguxü̃cèx i Tupanaãrü ore i ümatüxü̃ i ñaxü̃: \q1 “Rü taxúnetáma ya naxchinèxã nipoyegü”, \m ñaxü̃. \v 37 Rü toxnamana i Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü ñanagürü: \q1 “Tá nüxü̃ narüdaunü ya yima nacanapacütüxü̃güãcü”, \m ñanagürü. \s1 Ngechuchuxü̃ inatèxgü \r (Mt 27.57-61; Mr 15.42-47; Lc 23.50-56) \p \v 38 Rü nayexma ga wüxi ga yatü ga Arimatéacü̱̃ã̱x ga Yúchegu ãe̱gacü. Rü nüma rü ta Ngechuchuaxü̃́ nayaxõ, natürü cúãcü nayaxõ yerü natanüxü̃ ga Yudíugüarü ãẽ̱xgacügüxü̃ namuü̃. Rü guma nixĩ ga Piratuna yac̱acü na nayauxãxü̃cèx ga Ngechuchuxü̃ne. Rü Piratu rü: —Ngü̃, —ñanagürü. Rü yexguma ga Yúche rü yéma naxũ ga curuchawa íyapotaxü̃wa, rü curuchawa nayayaxu ga naxü̃ne ga Ngechuchu. \v 39 Rü yéma nangu ga Nicodému ga ü̃paacü chütacü Ngechuchuxü̃tagu naxũãnecü. Rü yéma nanange ga 30 kilo naguxü̃ ga pumara ga yixichixü̃ na Ngechuchuxü̃ namaã nachaxünegüxü̃cèx. \v 40 Rü yemaãcü ga Yúche rü Nicodému rü curuchawa nanayauxgü ga naxü̃ne ga Ngechuchu. Rü naxchiru ga marü pumaracharaxü̃maã nayanáĩxpüxü̃gü. Yerü yema nixĩ ga tocüma ga toma ga Yudíugü ga yexguma wüxi ga yueta tüxü̃ itatèxgügu. \v 41 Rü yema nachica ga Ngechuchu curuchawa íipotaxü̃wa nayexma ga wüxi ga nanetünecü. Rü yema nanetünecüwa nayexma ga wüxi ga naxmaxü̃ ga yexwacaxü̃xü̃ ga taguma texéxü̃ nagu natèxgüxü̃. \v 42 Rü yema naxmaxü̃gu nayaxücuchigü ga Ngechuchuxü̃ne yerü nangaicama, rü paxa tá ningune ga ngü̃xchigaarü ngunexü̃cèx. \c 20 \s1 Ínarüda ga Ngechuchu \r (Mt 28.1-10; Mr 16.1-8; Lc 24.1-12) \p \v 1 Rü yüxüarü pèxmamaxü̃chi ga tauta meã yangóonegu, rü María ga Magadácü̱̃ã̱x rü Ngechuchuxü̃ íyaxücuchigüxü̃wa ixũ. Rü nüxü̃ idau ga guma nuta ga Ngechuchumaxü̃ namaã rüngũxtaü̃cü, rü marü na ínaxügachixü̃. \v 2 Rü yexgumatama iiñaãchi, rü yema choma rü Chimáũ ga Pedrumaã ítayexmagüxü̃wa iña. Rü ngĩgürügü toxü̃: —Rü marü nanayauxgü ya Cori ya Ngechuchu i naxmaxü̃wa. Rü tama nüxü̃ tacuèx na ngexta na naxügüãxü̃ —ngĩgürügü. \v 3 Rü yexguma ga choma rü Pedru rü Ngechuchuxü̃ íyaxücuchigüxü̃wa taxĩ. \v 4 Rü wüxigu itaxü̃ãchi ga tomax, natürü ga choma rü poraãcü Pedruarü yexera ichañaãchi. Rü chaxira Ngechuchuxü̃ íyaxücuchixü̃wa changu. \v 5 Rü ichayarümaxãchi na nagu chidaucuchixü̃cèx. Rü nüxü̃ chadau ga naxchiru ga namaã yanáĩxpüxü̃güãxü̃ ga yexma na naxüxü̃. Natürü tama aixepegu chaxücu. \v 6 Rü choweama ínangu ga Chimáũ ga Pedru. Rü nüma rü yema naxmaxü̃gu naxücu. Rü nüma rü ta nüxü̃ nadau ga yema naxchiru ga namaã yanáĩxpüxü̃chiréxü̃. \v 7 Rü nüxü̃ nadau ta ga naxchiru ga namaã yanèĩ̱xẽrugüãxü̃ ga meãma dixcumüxü̃ ga nüxrüguma üxü̃. Rü tama wüxigu namaã nanu ga yema naxchiru ga namaã yanáĩxpüxü̃güãxü̃. \v 8 Rü yexguma ga choma ga chaxiraxüchi yéma na changuxü̃, rü choma rü ta chixücu. Rü nüxü̃ chadau ga guxü̃ma, rü chayaxõ ga Ngechuchu rü marü wena na namaxü̃xü̃. \v 9 Yerü noxri rü tama nüxü̃ tacuèxgüéga ga yema Tupanaãrü ore ga ümatüxü̃ ga ñaxü̃: \q1 “Cristu rü tá wena namaxü̃”, \m ñaxü̃. \v 10 Rü yexguma ga toma rü tochiü̃cèx tawoegu. \s1 Ngechuchu rü ngĩxcèx nango̱x ga María ga Magadácü̱̃ã̱x \r (Mt 16.9-11) \p \v 11 Natürü ga María rü yexma irüxã̱ũ̱x naxü̃tagu ga Ngechuchumaxü̃. Rü yéma ixaxu. Rü naxauxãcüma iyarümaxãchi, rü nagu iyadaucuchi ga naxmaxü̃. \v 12 Rü nüxü̃ idau ga taxre ga daxũcü̱̃ã̱x ga Tupanaãrü orearü ngeruü̃gü ga icómüchiruxü̃. Rü Ngechuchuxü̃ne ixüchiréxü̃wa narütogü, rü wüxi ga Ngechuchueru ixüxü̃waama rü to ga nacütawaama. \v 13 Rü yema daxũcü̱̃ã̱x ga duü̃xü̃gü rü ngĩxna nacagüe, rü ñanagürügü: —Pa Ngecüx, ¿ṯacücèx cuxaxu? —ñanagürügü. Rü ngĩma rü inangãxü̃, rü ngĩgürügü: —Chaxaxu erü nayangegü i naxü̃ne ya chorü Cori, rü tama nüxü̃ chacuèx na ngexta naxügüãxü̃ —ngĩgürügü. \v 14 Rü yexgumatama yema ngĩxgu, rü ngĩgüweama idau. Rü nüxü̃ idau ga Ngechuchu ga ngĩxü̃tawa na nayexmaxü̃. Natürü tama nüxü̃ icuèx ga Ngechuchu na yiĩxü̃ ga guma. \v 15 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ngĩxna naca, rü ñanagürü: —Pa Ngecüx, ¿ṯacücèx cuxaxu? ¿Rü texécèx nixĩ i cudauxü̃? —ñanagürü. Rü ngĩma nüxü̃ nacuèxgu rü yema nixĩ ga yema nanetünecüarü dauruü̃. Rü yemacèx ngĩgürügü nüxü̃: —Pa Corix, ega cuma cuyangexgu i naxü̃ne ya Ngechuchu, rü ¡chomaã nüxü̃ ixu na ngexta na cunaxüxü̃ na choma chayayaxuxü̃cèx! —ngĩgürügü. \v 16 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü ngĩxü̃: —Pa Maríax —ñanagürü. Rü ngĩma rü naxcèx idaueguãchi, rü togawa ngĩgürügü nüxü̃: —Pa Rabunix —ngĩgürügü. Rü ngẽma rü “Pa Ngúexẽẽruü̃x”, ñaxü̃chiga nixĩ. \v 17 Rü Ngechuchu rü ñanagürü ngĩxü̃: —¡Tãxṹ i choxü̃ quingõgüxü̃, erü tauta Chaunatüxü̃tawa chaxũ! ¡Natürü nge̱ma chaueneẽgütanüwa naxũ rü namaã nüxü̃ yarüxu na choma rü tá Chaunatü ya chorü Tupana ya Penatü ya perü Tupanaxü̃tawa chaxũxü̃! —ñanagürü. \v 18 Rü yexguma ga María ga Magadácü̱̃ã̱x rü tomaã nüxü̃ iyarüxu ga marü nüxü̃ na nadauxü̃ ga Cori ga Ngechu-chu. Rü ñu̱xũchi tomaã nüxü̃ iyaxu ga yema ore ga Ngechuchu ngĩmaã nüxü̃ ixuxü̃. \s1 Norü ngúexü̃gücèx nango̱x ga Ngechuchu \r (Mt 28.16-20; Mr 16.14-18; Lc 24.36-49) \p \v 19 Rü yema yüxüarü ngunexü̃ãrü chütacü, rü tangutaquẽ́xegü ga toma ga Ngechuchuarü ngúexü̃gü. Rü togü tarüwãtaü̃gü, yerü yema Yudíugüarü ãẽ̱xgacügüxü̃ tamuü̃ẽ. Rü Ngechuchu rü ngürüãchi yéma nango̱x, rü torü ngãxü̃tanügu nachi. Rü toxü̃ narümoxẽ, rü ñanagürü: —¡Petaãẽgü! —ñanagürü. \v 20 Rü yema ñaxguwena rü toxü̃ nügü nawémẽ́x, rü nügü inawépacütüxü̃. Rü tomagü ga norü ngúexü̃gü rü tataãẽgü, yerü nüxü̃ tadaugü ga guma torü Cori. \v 21 Rü yexguma rü wenaxãrü ñanagürü toxü̃: —¡Petaãẽgü! Rü yema Chaunatü núma choxü̃ na muxü̃rüü̃ tátama nixĩ i pexü̃ chamuxü̃ i chomax —ñanagürü. \v 22 Rü yexguma rü toétü “cue” ñanagürü ga Ngechuchu. Rü ñu̱xũchi ñanagürü toxü̃: —¡Penayauxgü i Tupanaãẽ i Üünexü̃! \v 23 Rü ngẽxguma duü̃xü̃gü nüxü̃ rüxoegu i norü pecadugü, rü pema rü pexü̃́ nangẽxma i pora na namaã nüxü̃ pixuxü̃ na Tupana marü nüxü̃́ nüxü̃ rüngümaxü̃ i norü pecadugü. Natürü ngẽxguma duü̃xü̃gü tama nüxü̃ rüxoegu i norü pecadugü, rü pema rü pexü̃́ nangẽxma i pora na namaã nüxü̃ pixuxü̃ na marü ngẽma norü pecadugüwatama nangẽxmagüxü̃ —ñanagürü ga Ngechuchu. \s1 Tumachi nüxü̃ nadau ga Cori ga wena maxü̃cü \p \v 24 Natürü totanüxü̃ ga Tumachi ga Wüxigu Buexü̃maã taxugüxü̃, rü tama totanüwa nayexma ga yexguma Ngechuchu toxcèx ngo̱xgu. \v 25 Rü yixcama ga toma rü Tumachimaã nüxü̃ tixugüe, rü ñatarügügü: —Marü nüxü̃ tadau ya tórü Cori ya Ngechuchu —ñatarügügü. Natürü ga Tumachi rü toxü̃ nangãxü̃ rü ñanagürü: —Ngẽxguma tama nüxü̃ chadèu̱xgu i norü itapuamaxü̃ i naxmẽ́xwa rü tama nüxü̃ chingõgügu i ngẽma itapuamaxü̃ rü ngẽma norü cana-pacütüxü̃, rü tãũtáma chayaxõ i ngẽma ore i chomaã nüxü̃ pixuxü̃ —ñanagürü. \v 26 Rü 8 ga ngunexü̃guwena rü wenaxãrü tangutaquẽ́xegü ga toma ga wüxi ga ĩpatawa. Rü totanüwa nayexma ga Tumachi ga yexguma. Rü woo ga na nawãxtaxü̃ ga ĩã̱x, rü ngürüãchi yéma nango̱x ga Ngechuchu, rü torü ngãxü̃tanügu nachi. Rü toxü̃ narümoxẽ, rü ñanagürü: —¡Petaãẽgü! —ñanagürü. \v 27 Rü yexguma Tumachixü̃ ñanagürü ga Ngechuchu: —¡Nüxü̃ ingõgü i ñaã chorü itapuamaxü̃ i cho̱xmẽ́xwa ngẽxmaxü̃, rü nüxü̃ nadau ya daa cho̱xmẽ́x! ¡Rü nuxa chorü canapacütüxü̃gu ingõgü! ¡Rü nüxü̃ rüxo na tama cuyaxõxü̃! ¡Rü meãma yaxõ i ñu̱xmax! —ñanagürü. \v 28 Rü yexguma ga Tumachi rü Ngechuchuxü̃ nangãxü̃, rü ñanagürü: —Pa Chorü Corix, cuma nixĩ i chorü Tupana quiĩxü̃ —ñanagürü. \v 29 Rü Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Pa Tumachix, cuma cuyaxõ i ñu̱xma erü choxü̃ cudau. Natürü tataãẽgü ya yíxema tama choxü̃ daugüãcüma yaxõgüxe —ñanagürü. \s1 Ṯacücèx naxümatü i ñaã popera \p \v 30 Rü Ngechuchu rü topẽ́xewa nanaxü ga muxü̃ma ga to ga mexü̃gü ga cuèxruü̃gü i tama ñaã poperagu ümatüxü̃. \v 31 Natürü guxü̃ma i ñaã poperagu ümatüxü̃, rü naxümatü na peyaxõgüxü̃cèx na Ngechuchu rü Cristu ya Tupana Nane na yiĩxü̃. Rü ngẽxguma nüxü̃́ peyaxõgügu rü tá pexü̃́ nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃. \c 21 \s1 Ngechuchu rü 7 ga norü ngúexü̃gücèx nango̱x \p \v 1 Rü yemawena ga Ngechuchu rü wenaxãrü toxcèx nango̱x naxtaxa ga Gariréaanacüwa. Rü Tibéria nixĩ ga to ga nae̱ga. Rü ñaãcü nixĩ ga toxcèx nangóxü̃. \v 2 Rü wüxiwa tayexmagü ga choma rü Chaü̃tiágu ga Zebedeu nanegü rü Chimáũ ga Pedru, rü Tumachi ga Wüxigu Buexü̃maã taxugüxü̃, rü Natanae̱ ga Gariréaanegune ga ĩãne ga Canácü̱̃ã̱x, rü to ga taxre ga tomücügü ga Ngechuchuarü ngúexü̃gü. \v 3 Rü Chimáũ ga Pedru rü ñanagürü toxü̃: —Tá chayapüchae —ñanagürü. Rü yexguma ga toma rü tanangãxü̃gü, rü ñatarügügü nüxü̃: —Toma rü tá ta cuwe tarüxĩ —ñatarügügü. Rü yéma taxĩ, rü wüxi ga nguegu tichoü̃. Natürü yema chütaxü̃gu rü taxuü̃ma ga choxni tiyauxgü. \v 4 Rü yexguma noxri yangóonegu rü Ngechuchu toxcèx nango̱x ga naxtaxaanacüwa. Natürü ga toma rü tama nüxü̃ tacuèxgü ga Ngechuchu na yiĩxü̃. \v 5 Rü yexguma ga Ngechuchu rü toxna naca, rü ñanagürü toxü̃: —Pa Ngextü̱xücügüx, ¿ẽ́xna taxuü̃ma i choxni piyauxgü? —ñanagürü. Rü toma rü tanangãxü̃gü rü ñatarügügü: —Taxuü̃ma —ñatarügügü. \v 6 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü toxü̃: —¡Peweü̃ãrü tügünecüwawaama penatáe i perü pücha! rü tá ípenayauxü̃ i choxni —ñanagürü. Rü yémaãma tanatáegü ga torü pücha, rü taxucürüwa ítanatúãchigü, yerü muxũchixü̃ ga choxni tiyauxgü. \v 7 Rü yexguma ga choma rü Pedruxü̃ ñacharügü: —Yima nixĩ ya Cori ya Ngechuchu —ñacharügü. Rü yexguma yemaxü̃ naxĩnügu ga Pedru ga guma na yiĩxü̃ ga Cori, rü nicu̱xcuchi ga naxchiru yerü noxri rü ínacu̱xuchichirẽ́x. Rü natüchiüwa nayuxu, rü naxãnacüwa naxcèx nawẽxẽ. \v 8 Rü toma ga natanüxü̃ rü nguemaãtama naxãnacüwa taxãgü. Rü yéma tanatúgü ga yema pücha ga choxnimaã ããcuxü̃ yerü 100 metruxicatama nataxu ga na naxãnacüwa na tangugüxü̃. \v 9 Rü yexguma nguewa ítachoü̃gu rü yéma nüxü̃ tadau ga wüxi ga üxü, rü naxẽtügu naxü ga wüxi ga choxni. Rü yéma nayexma ta ga wüxi ga pãũ. \v 10 Rü Ngechuchu rü ñanagürü toxü̃: —¡Nuãta penge i ñuxre i ngẽma choxni i ípeyauxü̃xü̃! —ñanagürü. \v 11 Rü Chimáũ ga Pedru rü nguegu nixüe. Rü yema püchamaã naxnücügu ínanatúãchiwetaü̃ ga choxni ga ínayauxü̃xü̃. Rü 153 ga choxni ga itaxü̃ nayexma nawa ga yema pücha. Rü woo ga na namuxũchixü̃, rü tama narügáu ga pücha. \v 12 Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü toxü̃: —¡Nuã pexĩ rü peyachibüe! —ñanagürü. Rü taxúema ga toma rü nüxna tacaxchaü̃ na texé yiĩxü̃ ga nümax, yerü marü nüxü̃ tacuèxgü ga guma na yiĩxü̃ ga Cori ga Ngechuchu. \v 13 Rü yexguma ga Ngechuchu rü yéma toxü̃tawa naxũ. Rü nanayaxu ga pãũ rü wüxichigü toxna nanaxã. Rü yexgumarüü̃ ta ga choxni rü toxna nanaxã. \v 14 Rü yema nixĩ ga norü tomaẽ̱xpü̱xcüna ga toxcèx na nangóxü̃ ga Ngechuchu ga yuwa ínadaxguwena. \s1 Ngechuchu rü Pedrumaã nidexa \p \v 15 Rü yexguma chibüewa tingugüguwena rü Ngechuchu rü Chimáũ ga Pedruna naca, rü ñanagürü: —Pa Chimáũ Pa Cuáü̃ Nanex, ¿aixcüma choxü̃ cungechaü̃xü̃ i ñaã cumücügüxü̃ na cungechaü̃xü̃ãrü yexera? —ñanagürü. Rü Pedru nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Ngü̃, Pa Corix, cuma nüxü̃ cucuèx na cuxü̃ changechaü̃xü̃ —ñanagürü. Rü Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —¡Nachibüexẽẽ i chorü duü̃xü̃gü! —ñanagürü. \v 16 Rü wenaxãrü Pedruna naca, rü ñanagürü: —Pa Chimáũ Pa Yoná Nanex, ¿aixcüma i choxü̃ cungechaü̃xü̃? —ñanagürü. Rü Pedru nanangãxü̃, rü ñanagürü: —Ngü̃, Pa Corix, cuma nüxü̃ cucuèx na cuxü̃ changechaü̃xü̃ —ñanagürü. Rü Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Ẽcü, ¡nüxna nadau i chorü duü̃xü̃gü! —ñanagürü. \v 17 Rü norü tomaẽ̱xpü̱xcüna wenama Pedruna naca, rü ñanagürü: —Pa Chimáũ Pa Yoná Nanex, ¿aixcümaxü̃chi yiĩxü̃ i choxü̃ cungechaü̃xü̃? —ñanagürü. Rü yexguma ga Pedru rü düxwa nangechaü̃, yerü norü tomaẽ̱xpü̱xcüna Ngechuchu nüxna naca ngoxi aixcüma nüxü̃ nangechaü̃. Rü ñanagürü ga Pedru: —Pa Corix, cuma nüxü̃ cucuèx i guxü̃ma. Rü cuma nüxü̃ cucuèx na aixcümaxü̃chi cuxü̃ changechaü̃xü̃ —ñanagürü. Rü Ngechuchu ñanagürü nüxü̃: —Ẽcü ¡nachibüexẽẽ i chorü duü̃xü̃gü! \v 18 —Rü aixcüma cumaã nüxü̃ chixu rü yexguma cungextü̱xügu rü cugü quicu̱xcuchi ga na ngextá cuma ícunaxwèxexü̃wa cuxũxü̃cèx. Natürü ngẽxguma yaguã̱x quixĩgu rü tá quixuuchichacüü na togue cuxü̃ icu̱xcuchixü̃cèx. Rü ngẽma tama cuma ícunaxwèxexü̃wa tá cuxü̃ nagagü —ñanagürü. \v 19 Rü Ngechuchu rü yema ñanagürü na nüxü̃ nüxü̃ nacuèxẽẽxü̃cèx ga ñuxãcü tá na nayuxü̃ ga Pedru na yemaãcü Tupanaxü̃ nataxẽẽxü̃cèx. Rü yemawena ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —¡Chowe rüxũ! —ñanagürü. \s1 Yema ngúexü̃ ga Ngechuchu poraãcü nüxü̃ ngechaü̃xü̃chiga \p \v 20 Rü yexguma nügüweama nadèu̱xgu ga Pedru rü choxü̃ nadau ga naweama na ne chaxũxü̃. Rü chomachirẽ́x nixĩ ga chibüwa Ngechuchucüwawa charütoxü̃ rü nüxna chac̱axü̃ rü ñachaxü̃: \p “Pa Corix, ¿texé tá tixĩ ya yíxema bexma cuechita cuxü̃ íxuaxü̃xẽ?” ñachaxü̃. \v 21 Rü yexguma Pedru choxü̃ dèu̱xgu rü Ngechuchuna naca, rü ñanagürü: —Pa Corix, ¿ñaã Cuáü̃ rü ṯacü tá nüxü̃ üpetüxü̃? —ñanagürü. \v 22 Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —Ngẽxguma choma chanaxwèxegu rü chanamaxẽẽ ñu̱xmatáta wena núma chaxũ. ¿Rü tüxcüxü̃ i nagu curüxĩnüxü̃ i ngema? Rü cuma ¡rü chowe rüxũ! —ñanagürü. \v 23 Rü yexguma yema chomücügü nüxü̃ ĩnüẽgu ga yema chauchiga, rü nagu narüxĩnüe na taxũtáma chayuxü̃. Natürü Ngechuchu rü tama nüxü̃ nixu ga tãxũtáma na chayuxü̃. Natürü ñanagürümare: \p “Ngẽxguma choma chanaxwèxegu rü chanamaxẽẽ ñu̱xmatáta wena núma chaxũ. ¿Rü tüxcüxü̃ i nagu curüxĩnüxü̃ i ngẽma?”, ñanagürümare. \v 24 Rü chomatama nixĩ ga nüxü̃ chadauxü̃ i guxü̃ma i ñaã pemaã nüxü̃ chixuxü̃, rü chomatama nixĩ i pexcèx chanaxümatüxü̃ i ñaã ore. Rü guxãma i toma rü nüxü̃ tacuèx na aixcüma na yiĩxü̃ i ñaã pemaã nüxü̃ chixuxü̃. \v 25 Rü nayexma ga to ga muxũchixü̃ma ga ṯacü ga Ngechuchu üxü̃. Rü ngẽxguma chi naxümatügu i guxü̃ma ga yema naxüxü̃chiga, rü nagu charüxĩnügu rü tãũ chima ñoma i naãnegu name i ngẽma poperagü i nachiga ümatüxü̃.