\id JAS Ticuna [tca] (Peru edition) - 2011 bd \ide Unicode (Charis SIL AmArea) \h CHAÜ̃TIÁGU \toc1 TUPANAARÜ ORE GA CHAÜ̃TIÁGU ÜMATÜXÜ̃ \toc2 CHAÜ̃TIÁGU \toc3 Chg \mt1 TUPANAARÜ ORE GA CHAÜ̃TIÁGU ÜMATÜXÜ̃ \c 1 \s1 Chaü̃tiágu nüxü̃ narümoxẽ ga natanüxü̃gü ga Yudíugü ga yaxõgüxü̃ \p \v 1 Pa Chautanüxü̃gü i Yudíugü i Ngechuchuaxü̃́ Yaxõgüxü̃ i Guxü̃ i Naãnewa Ngẽxmagüxü̃x, choma i Chaü̃tiágu pexü̃ charümoxẽ. Rü choma nixĩ i Tanatü ya Tupana rü tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristuaxü̃́ chapuracüxü̃. \s1 Ngẽma cuèx i aixcüma Tupanawa ne ũxü̃chiga \p \v 2 Pa Chaueneẽgü i Yaxõgüxü̃x, name nixĩ na petaãẽgüxü̃ i ngẽxguma nagúxü̃raü̃xü̃ i guxchaxü̃gü pexcèx ínguxgu. \v 3 Erü pema nüxü̃ pecuèx rü ngẽxguma meã peyaxõgüamagu ega woo ṯacü rü guxchaxü̃ pexü̃ üpetügu rü wüxi i mexü̃ nixĩ i ngẽma. Erü ngẽmaãcü nixĩ ya Tupana i pexü̃ naporaexẽẽxü̃ na yexeraãcü meã nüxü̃́ peyaxõgüxü̃cèx. \v 4 Rü name nixĩ na peporaexü̃ na aixcüma Tupanapẽ́xewa pimexü̃cèx, rü naxcèxicatama pemaxẽxü̃cèx, rü taxuwama nachixexü̃cèx i perü maxü̃. \v 5 Ngẽxguma chi wüxie i petanüwa tama meã nüxü̃ cuèxgu na ṯacü tüxü̃́ nanaxwèxexü̃ ya Tupana, rü name nixĩ i nüxna naxcèx taca i cuèx, rü nüma tá guxü̃ma i norü ngúchaü̃maã tüxna nanaxã. Erü Tupana meãma guxü̃ i duü̃xü̃güna nanaxã i cuèx, rü tama nayanuxü̃, rü taxúexü̃ma nanga. \v 6 Natürü ngẽxguma naxcèx ítacaxgu rü tanaxwèxe na aixcüma tayaxõxü̃ rü tá na tanayaxuxü̃ i ngẽma naxcèx ítac̱axü̃. Rü tama name na nagu tarüxĩnüxü̃ rü tãũtáma tanayaxuxü̃. Erü yíxema tama meã yaxṍxẽ, rü ñoma taxtüarü yuape i buanecümaã guxü̃wama c̱uexü̃rüü̃ tixĩ i tümaãrü maxü̃wa. \v 7-8 Rü yíxema duü̃xẽ ya ñu̱xma meã yaxṍxẽ rü moxü̃ rü tama meã yaxṍxẽ, rü taxucürüwama nagu tarüxĩnü na ṯacü Tupanaxü̃tawa tayaxuxü̃. Erü yíxema duü̃xẽ ya ngẽmaãcü yaxṍxẽ, rü tümaãrü maxü̃wa rü tama aixcüma wüxigutama tarüxĩnü. \v 9 Rü yíxema yaxṍxẽ ya tama muãrü dĩẽruã́xẽ, rü name nixĩ i tataãẽ erü Tupanaxãcü tixĩ rü tümamaã nataãẽ. \v 10 Rü yíxema yaxṍxẽ ya muãrü dĩẽruã́xẽ rü name nixĩ i tataãẽãma ega woo wüxi i ngunexü̃ tüxü̃́ natau̱xgu i tümaãrü dĩẽru. Erü ngẽma dĩẽruã́xü̃ i duü̃xü̃gü, rü ñoma putürachacurüü̃ tama natai. \v 11 Rü ngẽxguma nangunagügu ya üèxcü rü poraãcü nangu̱xetügu, rü narüṉ̃exẽ i ngẽma putüra rü narüngu i nachacu, rü ngẽxma nagu̱x na namexü̃. Rü ngẽxgumarüü̃ tá ta nayu i ngẽma dĩẽruã̱xü̃chixü̃ rü ngẽxma tá nayarüxo i norü guxü̃ma. \s1 Tupana tüxü̃ naxü, natürü tama chixexü̃gu tüxü̃ nanguxẽẽxü̃cèx \p \v 12 Rü nataãẽ ya yima yatü ya meãma yaxõõmacü i ngẽxguma Tupana nüxü̃ ü̱xgu. Erü ngẽxguma ngẽmaãcü yaxna namaã naxĩnüãmagu, rü Tupana tá namaã nataãẽ rü tá nüxna nanaxã i norü ãmare i mexü̃ i taguma gúxü̃. Rü ngẽma nixĩ i ãmare i Tupana tümamaã ixunetaxü̃ ya yíxema nüxü̃ ngechaü̃güxe. \v 13 Natürü ngẽxguma texe ĩnü i chixexü̃ tümacèx ínguxgu na chixexü̃ taxüxü̃cèx rü tama name i nagu narüxĩnü na Tupana tümaãẽwa ínanguxẽẽxü̃ i ngema ĩnü i chixexü̃. Erü ya Tupana rü taguma naãẽwa nangu na chixexü̃ naxüxü̃, rü ngexgumarüxü̃ ta taguma chixexü̃ i ĩnü texeãẽwa nanguxẽẽ na chixexü̃ taxüxü̃cèx. \v 14 Natürü ngẽma chixexü̃ i tümatama nagu tarüxĩnüxü̃ nixĩ i chixexü̃gu tüxü̃ nguxẽẽxü̃. \v 15 Rü ngẽma chixexü̃ i tümatama nagu tarüxĩnüxü̃ nixĩ i tüxü̃ pecaduã̱xẽẽxü̃. Rü ngẽma pecadugagu tá nixĩ i düxwa itayarütaxuxü̃. \v 16 Pa Chaueneẽgü ya Pexü̃ Changechaü̃güxex, tama name i pegütama pewomüxẽẽgü. \v 17 Erü guxü̃ma i ngẽma aixcüma mexü̃ i tüxü̃́ ngẽxmaxü̃, rü naxü̃tawa ne naxũ ya Tupana ya daxũgucü ga naxücü ga üèxcü rü tauemacü rü woramacurigü rü ẽxtagü. Rü nüma rü guxü̃guma nanaxèi̱xrügumaraxü̃ rü taguma naxüchicüü. \v 18 Rü nüma nixĩ ga tüxna naxããxü̃ ga norü ore i aixcüma ixĩxü̃ na ngẽmaãcü tüxü̃́ nangẽxmaxü̃cèx i maxü̃ i taguma gúxü̃. Rü yemaãcü nanaxü yerü nanaxwèxe na yixira nüxü̃́ na yaxõgüxü̃, rü yixcama i togü. \s1 Ñuxãcü aixcüma Tupanaãxü̃́ tayaxõ \p \v 19 Pa Chaueneẽgü ya Pexü̃ Changechaü̃güxex, rü ngẽxguma texé pemaã nüxü̃ ixuxgu i Tupanaãrü ore, rü name nixĩ i meã iperüxĩnüẽ. Rü tama name i tüxü̃ pechoxü̃gagü. \v 20 Erü ngẽxguma nanuxgu i wüxi i duü̃xü̃, rü tama Tupanaãrü ngúchaü̃ naxü. \v 21 Rü ngẽmacèx name nixĩ i nüxü̃ perüxoe i guxü̃ma i ngẽma chixexü̃gü i guxü̃wama ngẽxmagüxü̃. ¡Rü meã penayaxu i ngẽma ore i Tupana pexna ãxü̃! Erü ngẽmawa pexü̃́ nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 22 Rü tama name i iperüxĩnüẽmare i ngẽma ore, natürü name nixĩ i penaxü i ngẽma pemaã nüxü̃ yaxuxü̃. Erü ngẽxguma iperüxĩnüẽmaregu rü tama penaxü̱xgu, rü pegütama pewomüxẽẽgümare. \v 23 Erü yíxema irüxĩnümarexe i Tupanaãrü ore natürü tama naxǘxe i ngẽma nüxü̃ yaxuxü̃, rü wüxi i yatü i daucüwa nügü dauchametüxü̃rüü̃ tixĩ. \v 24 Erü nügü nadauchametü, natürü ngẽxguma yaxũgachigu rü marü nüxü̃ inayarüngüma na nañuxchametüraü̃xü̃ i noxrix. \v 25 Natürü yíxema guxü̃guma meã nüxü̃ daumatüxe rü naga ĩnüxẽ i ngẽma ore i aixcüma ixĩxü̃ i pecaduwa tüxü̃ ínguxuchixẽẽxü̃, rü Tupana rü tá aixcüma guxü̃wama tüxü̃ narüngü̃xẽẽ. Erü tama ngẽma orexü̃ taxĩnümare, natürü tanaxü i ngẽma tümamaã nüxü̃ yaxuxü̃. \v 26 Rü ngẽxguma chi wüxie nagu rüxĩnügu na meãma Tupanaxü̃ tacuáxü̃ natürü tama nüxna tadèu̱xgu ya tümaãrü conü i tümaãrü orewa, rü tügütama tawomüxẽẽ, rü tama aixcüma Tupanaãxü̃́ tayaxõ. \v 27 Natürü ngẽma nacüma i Tanatü ya Tupanapẽ́xewa aixcüma üünexü̃, rü ngẽma nixĩ na nüxü̃ tarüngü̃xẽẽxü̃ i tacutagü rü yutegüxü̃ rü tügüna tadauxü̃ na tama ñoma i naãneãrü chixexü̃gu taxücuxü̃. \c 2 \s1 Name nixĩ i guxü̃ i duü̃xü̃güxü̃ tangechaü̃ \p \v 1 Pa Chaueneẽgüx, pema rü nüxü̃́ peyaxõgü ya tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristu ya mexẽchicü. Rü ngẽmacèx tama name na chixriãcü penayaxuxü̃ i ñuxre i duü̃xü̃gü rü meã penayaxuxü̃ i togü. \v 2 Rü ngẽxguma chi perü ngutaquẽ́xegu naxücuxgu i wüxi i yatü i uirumaã aneraã́xü̃ rü mexchiruxü̃, rü ngẽxgumarüü̃ chi ta ngẽxma naxücuxgu i wüxi i yatü i ngearü dĩẽruã́xü̃ rü w̱exachiruxü̃, rü name nixĩ i guxü̃xü̃ma wüxigu meã peyaxu. \v 3 Natürü tama name ega meã penayau̱xgu i ngẽma mexchiruxü̃ rü: \p “¡Nuã mexü̃ i naxmèxwẽ́xewa rüto!” ñapegüxü̃ nüxü̃, natürü ngẽma w̱exachiruxü̃xü̃ rü: \p “¡Cuma rü ngẽxmatama nachi, rü ẽ́xna yea ñatüanewa rüto!” ñapegüxü̃ nüxü̃. \v 4 Rü ngẽxguma tama wüxigu meã penayau̱xgu i ngẽma taxre, rü pewatama nango̱x na tama aixcüma guxãxü̃ pengechaü̃güxü̃ rü chixexü̃ i duü̃xü̃gü pixĩgüxü̃ ega ngẽmaãcü chixri penayau̱xgu i duü̃xü̃gü. \v 5 Pa Chaueneẽgü ya Pexü̃ Changechaü̃güxex, ¡Iperüxĩnüẽ i ñaã ore! Tupana tüxü̃ nade ya yíxema ngearü dĩẽruã̱xgüxe i ñoma i naãnewa na meã nüxü̃́ tayaxõgüxü̃cèx. Erü nanaxwèxe i tanayauxgü i ngẽma maxü̃ i taguma gúxü̃ i tümamaã inaxunetaxü̃ ya yíxema nüxü̃ ngechaü̃güxe. \v 6 Natürü pema rü chixri penayaxu i ngẽma duü̃xü̃gü i ngearü dĩẽruã̱xgüxü̃ rü meã penayaxu i ngẽma duü̃xü̃gü i dĩẽruã̱xgüxü̃. ¿Taux ẽ́xna ngẽma dĩẽruã̱xgüxü̃ yiĩxü̃ i ngẽma chixri pemaã maxẽxü̃ rü ãẽ̱xgacügüxü̃tawa pexü̃ íyaxuaxü̃güxü̃? \v 7 Rü ngẽma dĩẽruã̱xgüxü̃ nixĩ i chixexü̃ namaã ixugüexü̃ ya Cristu ya perü Cori ya mexẽchicü. \v 8 Tupanaãrü orewa nangẽxma i norü mu i guxü̃ i mugüarü yexeraxü̃ i ñaxü̃: \q1 “¡Nüxü̃ nangechaü̃ i cumücü ngẽma na cugütama cungechaü̃xü̃rüü̃!” \m ñaxü̃. Rü ngẽxguma aixcüma naga pexĩnüẽgu i ngẽma mu, rü mexü̃ nixĩ i pexüxü̃. \v 9 Natürü ngẽxguma meã penayau̱xgu i wüxi i yatü i mexchiruxü̃ rü chixri penayau̱xgu i ngẽma w̱exachiruxü̃, rü pecadu pexü. Rü Tupanapẽ́xewa pechixexü̃gu erü tama naga pexĩnüẽ i ngẽma pexü̃ namuxü̃. \v 10 Erü ngẽxguma chi texé naga ĩnügu i guxü̃ma i Tupanaãrü mugü natürü chi wüxiwatama ítatüxgu na tama naga taxĩnüxü̃, rü chi ñoma guxü̃ma i Tupanaãrü mugüga tama taxĩnüxü̃rüü̃ tachixexü̃gu. \v 11 Erü nümatama ya Tupana ga ñacü: \q1 “¡Tãũtáma naĩ i nge i ãtecümaã cungẽãẽ!” ñacü, \m rü ñanagürü ta: \q1 “¡Tãũtáma cumáẽta!” \m ñanagürü. Rü ngẽxguma chi tama naĩ i nge i ãtecümaã cungeãẽ̱xgu, natürü cumáẽtagu, rü tama aixcüma meã naga cuxĩnü i ngẽma Tupana tüxü̃ muxü̃. \v 12 Rü ngẽmacèx name nixĩ na meã pidexagüxü̃ rü meã pemaxẽxü̃. Erü Tupana tá pexna naca i perü maxü̃chiga ngoxi Cristu pexü̃ muxü̃ãcüma pemaxẽ rü ẽ́xna tama. Rü ngẽma Cristu tüxü̃ muxü̃ nixĩ na yigü ingechaü̃güxü̃. \v 13 Erü guxãma ya yíxema tama tümamücügü tüxü̃́ ngechaü̃tümüü̃güxe, rü Tupana rü tãũtáma nüxü̃́ tangechaü̃tümüü̃güãcüma tüxna naca i tümaãrü maxü̃chiga. Natürü yíxema tümamücügü tüxü̃́ ngechaü̃tümüü̃güxe, rü tãũtáma tamuü̃ẽ i ngẽxguma Tupana tüxna caxgu, erü nüxü̃́ tangechaü̃tümüü̃güãcüma tá tüxna naca. \s1 Ega aixcüma yaxõgügu, rü tanaxwèxe i mexü̃ taxügü rü nüxü̃ tarüngü̃xẽẽ i togü \p \v 14 Pa Chaueneẽgüx, ¿Ṯacüwa namexü̃ ega wüxie: \p “Choma rü Tupanaãxü̃́ chayaxõ”, ñagügu, natürü tama mexü̃ taxü̱xgu? ¿Pexcèx rü Tupana tá tüxü̃ maxẽẽxü̃ ega ngẽmaãcü tayaxõ̱xgux? \v 15-16 Rü ngẽxguma chi wüxi i taeneẽ rü ẽ́xna taeyèx i yaxõxü̃ rü nangexchirugu rü nangewemügu, rü chi wüxie i pema rü ñapegügu: \p “¡Mexü̃ cuxü̃ üpetü, rü icu̱xcuchi na tama cuxü̃ nadeyuxü̃cèx, rü meã nachibü!” ñapegügu, rü ¿ṯacüwa name i ngẽma ega tama nüxna penaxãxgu i ngẽma nüxü̃́ taxuxü̃? \v 17 Rü ngẽxguma yaxõmaregu natürü tama mexü̃ ixü̱xgu, rü tama togüxü̃ rüngü̃xẽẽgu, rü ¿ṯacüwa namexü̃ i ngẽmaãcü na yaxõxü̃? \v 18 Erü ngẽxguma cuyaxõmaregu natürü tama mexü̃ cuxü̱xgu, rü ngürüãchi tá wüxie ñatarügü cuxü̃: \p “Cuma rü cuyaxõmare natürü taxuxü̃ma i mexü̃ cuxü Natürü choma rü chayxõ rü naétü mexü̃ chaxü. ¿Rü ñuxãcü tá nüxü̃ chacuáxü̃ na cuyaxõxü̃ ega tama mexü̃ cuxü̱xgu? Natürü choma rü chorü ü i mexü̃maã tá cuxü̃ chanawẽ́ na aixcüma chayaxõxü̃”, ñatarügü tá cuxü̃. \v 19 Cuma cuyaxõ na nangẽxmaxü̃ ya wüxitama ya Tupana. Marü name. Natürü ngoxogü rü ta ngẽmaãcü nayaxõgü, rü poraãcü nidu̱xru̱xe erü Tupanaxü̃ namuü̃ẽ. \v 20 Pa Yatü ya tama Meã Nagu Rüxĩnücüx, cuma rü tama nüxü̃ cucuèx i ngẽxguma cuyaxõmaregu rü tama mexü̃ cuxü̱xgu, rü taxuwama name i ngẽmaãcü na cuyaxõxü̃. \v 21 Tupana nüxü̃ ixuxgu rü nuxcümaü̃cü ga tórü o̱xi ga Abráü̃ rü wüxi ga yatü ga mecü nixĩ. Yerü mexü̃ naxü rü Tupanaga naxĩnü ga yexguma namaã nüxü̃ yaxuxgu na naxcèx yamáãxü̃cèx ga nane ga Ichaá. \v 22 Rü ngẽmawa nüxü̃ tacuèx rü tama nayaxõmare ga Abráü̃, natürü mexü̃ naxü ta. Rü yema naxüxü̃wa tüxü̃ nüxü̃ nacuèxẽẽ na aixcüma Tupanaãxü̃́ yaxõõxü̃. \v 23 Rü yemaãcü ningu ga yema ore ga ümatüxü̃ ga ñaxü̃: \q1 “Abráü̃ rü Tupanaãxü̃́ nayaxõ rü yemacèx Tupana nüxü̃ nixu na mecü yiĩxü̃ yerü nüxü̃́ nayaxõ. Rü nüxü̃ nixu ta na namücü yiĩxü̃ ga Abráü̃”. \m \v 24 Rü ngẽmawa nüxü̃ tadau na Tupana namaã taãẽxü̃ ya yima yatü ya mexü̃ ücü rü tama yaxõmarecü. \v 25 Rü yemaãcü ta ngĩmaã nangupetü ga nuxcüma ga Raá. Rü Tupana ngĩmaã nataãẽ yerü mexü̃ ixü ga yexguma meã nayauxãgu ga ngĩpatawa ga yema orearü ngeruü̃gü ga Yudíugü. Rü ngĩgagu namaxẽ ga yema orearü ngeruü̃gü yerü to ga namagu iyamugü ga yexguma norü uwanügü nadaixchaü̃gu. Rü woo ga ngĩma rü chixri na namaxü̃xü̃ ga noxrix, natürü mexü̃ ixü yerü iyaxõ, rü yemacèx Tupana ngĩmaã nataãẽ. \v 26 Rü wüxi i naxü̃ne rü taxuwama name rü nayumare ega natau̱xguma i naãẽ. Rü ngẽxgumarüü̃ ta nixĩ na taxuwama namexü̃ na yaxõmarexü̃ ega taxuü̃ma i mexü̃ ixü̱xgux. \c 3 \s1 Tórü conüchiga \p \v 1 Pa Chaueneẽgüx, tama name i muxẽma i pema rü ngu̱xẽẽtaexü̃gü pegü pixĩgüxẽẽchaü̃. Erü pema nüxü̃ pecuèx na yixema i ngu̱xẽẽtaexü̃gü na ixĩgüxü̃, rü guxü̃ i duü̃xü̃güarü yexera tá tüxna naca ya Tupana tórü maxü̃chiga rü tórü puracüchiga. \v 2 Guxãma i yixema rü muẽ̱xpü̱xcüna chixexü̃ taxüe. Yima yatü ya taguma chixexü̃xü̃ ixucü rü aixcüma mecü nixĩ, erü nüxü̃ nacuèx na ñuxãcü guxü̃wama nügüna nadauxü̃ na tama chixexü̃ naxüxü̃cèx. \v 3 Rü ngẽma na taga naxĩnüxü̃cèx i wüxi i cowaru, rü tanaxwèxe na naxütü̱xünáguxü̃ na ngẽmaãcü yixema inaxwèxexü̃ãcüma meã iyaxũxü̃cèx. \v 4 ¡Dücèx nagu perüxĩnüẽ ya wapurugü ya buanecüarü poramaã ixũxü̃ne! Rü woo nitaxüchi rü buanecü ya taxüchicümaã inicuegü, natürü íracü ya quiyamaã nanatoxchinü i norü toxpẽ́xeruü̃, rü ngextá nüma ínanaxwèxexü̃wa nanaxũxẽẽ. \v 5-6 Rü ngẽxgumarüü̃ ta nixĩ ya tórü conü rü woo na naxírachiréxü̃, natürü namuxũchi i norü ore. Rü wüxitama i üxüarü y̱auraxü̃ i íraxü̃wa inaxügü na yaxaxü̃ i taxü̃ma i naãne. Rü tórü conü rü ñoma wüxi ya üxürüü̃ nixĩ. Rü taxünewa rü wüxi i taxü̃ i chixexü̃ nixĩ ya yima tórü conü erü nanachixexẽẽ i guxü̃ma i tórü maxü̃. Rü ngẽma Tupana ngoxogüxü̃ ípoxcuexü̃gune ya üxüemawa ne naxũ i ngẽma chixexü̃ i namaã yadexaxü̃ ya tórü conü. Rü ngẽma chixexü̃maã nanachixexẽẽ i guxü̃ma i tórü maxü̃. \v 7 Duü̃xü̃gü rü nüxü̃ nacuèx na íyapuxẽẽãxü̃ rü nüxna nachogüxü̃ i nagúxü̃raü̃xü̃ i naẽxü̃gü i idüraexü̃, rü werigü, rü ãxtapegü, rü choxnigü. \v 8 Natürü taxúema nüxü̃ tacuèx na nüxna tachogüxü̃ ya tümaãrü conü. Erü wüxi i chixexü̃ i taxü̃ i taxucürüwama texé iyarüxoxẽẽxü̃ nixĩ. Rü ngẽma norü dexa rü ü̃ü̃rüü̃ tüxü̃ nayuxẽẽ. \v 9 Rü yima tórü conümaã nüxü̃ ticuèxüü̃ ya Tanatü ya Tupana, rü yimamaãtama chixexü̃ namaã tixugüe ta i duü̃xü̃gü i Tupana nügüãcü üxü̃. \v 10 Rü ngẽma taèxmaã, rü meã duü̃xü̃güchiga tidexagü, natürü ngẽmatama taèxmaã rü namaã taguxchigagü ta. Pa Chaueneẽgüx, tama name na ngẽmaãcü yiĩxü̃. \v 11 Wüxi i dexáarü chuxchuxü̃watama rü taxuacüma ínaxũxũ i dexá i mexü̃ rü dexá i chixexü̃. \v 12 Pa Chaueneẽgüx, wüxi i iguera rü taxuacüma oríbuarü omaã naxo, rü wüxi i uba rü taxuacüma igueraarü omaã naxo. Rü ngẽxgumarüü̃ ta wüxi i dexáarü chuxchuxü̃ i yucürachiüxü̃wa, rü taxuacüma ínaxũxũ i dexá i mexü̃. \s1 Ngẽma cuèx i aixcüma ixĩxü̃ \p \v 13 Ngẽxguma chi petanüwa nangẽxmagu i wüxi i duü̃xü̃ i nüxü̃ cuáxü̃ rü meã naãẽxü̃ cuáxü̃, rü name nixĩ na meã namaxü̃xü̃ rü mexü̃ na naxüxü̃ rü tama nügü yacuèxüü̃xü̃ na ngẽmaãcü pexü̃ nüxü̃ nadauxẽẽxü̃cèx na aixcüma wüxi i duü̃xü̃ i nüxü̃ cuáxü̃ yiĩxü̃. \v 14 Natürü ngẽxguma chi pixãũxãchiwèxegügu rü togüchi pexaiegu rü norü yexera pegü pixĩxẽẽchaü̃gu, rü taxuacüma pegügu perüxĩnüẽ na mexü̃gü rü nüxü̃ cuèxgüxü̃ pixĩgüxü̃. Rü wüxi i dora i taxü̃ nixĩ i ngẽma ega ngẽmaãcü pixĩgügu. \v 15 Erü ngẽma na ixãũxãchiwèxegüxü̃ rü duü̃xü̃güchi na ixaiexü̃ rü norü yexera yigü na ixĩgüxẽẽchaü̃xü̃, rü tama Tupanawa ne naxũ, natürü ñoma i naãnecü̱̃ã̱xwa rü ngoxo i Chatanáwa nixĩ i ne naxũxü̃. \v 16 Erü ngextá ãũxãchi ítaxü̃wa rü duü̃xü̃gü nügü írüyexeraxẽẽchaü̃xü̃wa, rü nge̱ma rü taxuü̃ma meã inixũ rü nagúxü̃raü̃xü̃ i chixexü̃ nangẽxma. \v 17 Natürü guxãma ya yíxema aixcüma tüxü̃́ nangẽxmaxẽ i ngẽma cuèx i Tupanawa ne ũxü̃, rü aixcüma meã tamaxẽ rü guxãmaã tamecümagü, rü meã duü̃xẽxü̃ tayauxgü i tümapatawa, rü meã itarüxĩnüẽ i tümamücüarü ucu̱xẽ, rü guxü̃ i duü̃xü̃gü tüxü̃́ nangechaü̃tümüü̃gü, rü guxãmaãma tügü tawüxiguxẽẽgü, rü tixaixcümagü, rü mexü̃ taxügü. \v 18 Rü yíxema naxcèx daugüxe na duü̃xü̃gü nügümaã irüngüxmüẽxü̃, rü wüxi i mexü̃ taxügü. Erü ngẽmawa tá nüxü̃ tadaugü na aixcüma meã Tupanacèx namaxẽxü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü. \c 4 \s1 Duü̃xü̃gü i ñoma i naãneãrü ngúchaü̃cèx daugüxü̃chiga \p \v 1 ¿Tü̱xcüü̃ pegümaã penuẽ rü pegü pedai? Pegümaã penuẽ erü pexü̃́ nangẽxma i ngẽma perü ngúchaü̃gü i chixexü̃gü. \v 2 Pema pexü̃́ nangúchaü̃ i ngẽma pexü̃́ taxuxü̃ natürü taxuacüma pexü̃ nanguxü̃, rü ngẽmacèx peyamèx i togü. Rü norü ngẽmaxü̃cèx pixãũxãchie natürü taxuacüma pexü̃ nanguxü̃e̱ga, rü ngẽmacèx pegümaã penuẽ, rü pegü pedai. Rü tama penayauxgü i ngẽma penaxwèxexü̃ erü tama Tupanana naxcèx peca. \v 3 Rü ngẽxguma naxcèx ípecaxgu, rü tama penayaxu, erü naxcèx ípeca i ngẽma tama Tupana pexü̃́ naxwèxexü̃. Rü ngẽma pematama penaxwèxexü̃ nixĩ i naxcèx ípec̱axü̃ na namaã pegütama petaãẽxẽẽmarexü̃cèx. \v 4 Pa Duü̃xü̃gü i Chixri Maxẽxü̃x, ¿Tama ẽ́xna nüxü̃ pecuèx rü ngẽxguma ñoma i naãnexü̃ pengechaü̃gu rü Tupanamaã perüxuwanüxü̃? Erü texé ya ñoma i naãnexü̃ ngechaü̃xẽ rü Tupanamaã tarüxuwanü. \v 5 Rü tama natücèxma nixĩ i ngẽma Tupanaãrü ore i ñaxü̃: \q1 “Ngẽma Naãẽ i Üünexü̃ i Tupana tüxna muxü̃ rü tüxü̃ ninuxü̃ erü noxrü tixĩ rü tüxü̃ nangechaü̃”, \m ñaxü̃. \v 6 Natürü Tupana rü tüxü̃ narüngü̃xẽẽ na namaã iporaexü̃cèx i guxü̃ma i ñoma i naãneãrü ngúchaü̃ i chixexü̃. Rü ngẽmacèx norü orewa rü ñanagürü: \q1 “Tupana rü tümamaã nanu ya yíxema tügü icuèxüxü̃güxe, natürü tüxü̃ narüngü̃xẽẽ ya yíxema tama tügü icuèxüxü̃güxe”, \m ñanagürü. \v 7 Pa Chaueneẽgüx, ¡Meã Tupanaga pexĩnüẽ! ¡Rü nüxü̃ pexoó i ngoxo i Chataná! Rü nüma rü tá pexna niña. \v 8 ¡Tupanana pengaicamagü! Rü nüma rü tá ta pexna nangaicama. Rü pemax, Pa Pecaduã̱xgüxü̃x, ¡nüxü̃ perüxoe i pecüma i chixexü̃! Rü pemax, i Tupanawe rüxĩxchaü̃xẽ natürü ñoma i naãnewe rü ta rüxĩxchaü̃xẽ, ¡penamexẽẽ̱x i perü maxü̃ na Tupanacèxicatama pemaxẽxü̃cèx! \v 9 ¡Pegümaã pengechaü̃gü rü pexauxe erü pipecaduã̱x! Rü texé ya ñoma i naãneãrü taãẽwa cugüxe, rü name nixĩ i tügümaã taxauxe. Rü texé ya tümacüma i chixexü̃maã taãxe̱xẽ, rü name nixĩ i Tupanapẽ́xewa tügümaã tangechaü̃. \v 10 Rü name nixĩ i Cori ya Tupanapẽ́xegu pecaxãpü̱xügü rü namaã nüxü̃ pixu na taxuwama pimexü̃. Rü ngẽxguma i nüma rü tá pexü̃ nicuèxüü̃ rü pexü̃ nataxẽẽ. \s1 Tama name i chixexü̃gu cueneẽmaã curüxĩnü \p \v 11 Pa Chaueneẽgüx, ¡Tãxṹ i chixexü̃maã pegü pixugüxü̃! Erü yíxema chixexü̃maã tümaẽneẽchigagu idexáxe rü ẽ́xna chixexü̃maã nüxü̃ dawenüxẽ, rü chixe nüxü̃ tawogü ta i Tupanaãrü ore. Rü ngẽxguma chixexü̃gu Tupanaãrü oremaã curüxĩnügu, rü Tupanaãrü orearü yexera cugü quixĩxẽẽchaü̃ erü tama aixcüma naga cuxĩnü. \v 12 Tupanaxĩcatama nixĩ ya tüxna naxãcü i norü mugü rü ñu̱xũchi tá tüxna c̱acü rü ngoxi naga ixĩnüẽ i ngẽma norü ore. Rü nümatama nixĩ i nüxü̃́ nangẽxmaxü̃ i pora na tüxü̃ namaxẽxẽẽxü̃ rü ẽ́xna tüxü̃ nayuexẽẽxü̃. ¿Natürü texé quiĩxü̃ i cumax rü ngẽmacèx cunangugüxü̃ na ñuxãcü namaxü̃xü̃ i cumücü? \s1 Taxúema nüxü̃ tacuèx na ṯacü tá tüxü̃ ngupetüxü̃ i moxü̃ãrü ngunexü̃gu \p \v 13 ¡Choxü̃́ iperüxĩnüẽ i pema na ñapegügüxü̃: \p “Ñu̱xma rü ẽ́xna moxü̃ tá náĩ ya ĩãnewa taxĩ, rü wüxi ya taunecü tá ngẽxma tayayaxu, rü tá nge̱ma tataxegü na mucü i dĩẽru ngĩxü̃ iyaxuxü̃cèx”, ñaperügügü! \v 14 Pema rü tama nüxü̃ pecuèx na ṯacü tá pexü̃ üpetüxü̃ i moxü̃. ¿Ṯacü nixĩ i perü maxü̃? Perü maxü̃ rü ñoma wüxi i cherena i paxaãchi nüxü̃ idauxü̃ rü ngẽxgumatama ngupetüxü̃rüü̃ tá inayarüxo. \v 15 Rü narümemaẽ nixĩ na ñapegüxü̃: \p “Ngẽxguma chi nanaxwèxegu ya Cori ya Tupana na imaxẽxü̃, rü chi tanaxü i ñaã puracü i nagu rüxĩnüẽxü̃”, ñapegüxü̃. \v 16 Natürü i pema rü pegü picuèxüü̃güchaü̃. Rü guxü̃ma i ngẽma rü tama name. \v 17 Yíxema nüxü̃ cuáxe na ñuxãcü Tupanapẽ́xewa meã tamaxü̃xü̃, natürü tama naxǘxe, rü pecadu taxü. \c 5 \s1 Ucu̱xẽ i dĩẽruã̱xgüxü̃cèx \p \v 1 Pa Duü̃xü̃gü i Dĩẽruã̱xgüxü̃x, ¡Iperüxĩnüẽ i ñaã ore! ¡Pexauxe rü aita pexüe erü chixexü̃ tá pexü̃ naxüpetü! \v 2 Perü ngẽmaxü̃gü rü marü nangaue, rü ngẽma pexchiru i mexẽchixü̃ rü nawe nanangṍmü. \v 3 Perü uiru rü perü dĩẽru rü ngẽxma naxãü̃tanü rü ngẽxma nangaue. Rü ngẽma norü ãü̃tanü rü wüxi i perü cuèxruü̃ tá nixĩ na pema rü tá ta ipeyarütauxexü̃ ñoma ṯacü üxüwa ixaxü̃rüü̃. Tupana ngĩxü̃ nadau i perü dĩẽru i ngĩmaã penguü̃xcü, rü ngẽmacèx tá pexü̃ napoxcu i naãneãrü gu̱xgu. \v 4 Rü yema perü puracütanüxü̃ ga tama meã nüxü̃́ penaxütanüxü̃, rü ñu̱xma rü ngĩxcèx nidexagü ga yema dĩẽru ga tama nüxna ngĩxü̃ pexãcü. Rü Tupana ya guxããrü Cori rü ngẽma duü̃xü̃güxü̃ naxĩnü na ngĩxcèx yadexagüxü̃ ga yema dĩẽru ga nüxü̃́ ngĩxü̃ pengetanücü ga peanewa na napuracüexü̃cèx. \v 5 Rü ñoma i naãnewa rü pegü pengèxãẽgü rü pemepata rü pemuãrü ngẽmaxü̃ã̱xgü rü petaãẽgü rü meã pechibüe. Natürü nawa tá nangu na ngẽmacèx Tupana tá pexü̃ poxcuexü̃. \v 6 Rü pema penapoxcue rü penadai i ngẽma duü̃xü̃gü i taxuü̃ma i chixexü̃ pemaã üchiréxü̃. Rü nümagü rü pexü̃ narüturamaẽgü, rü taxuacüma nügü ínapoxü̃gü. \s1 Tanaxwèxe i tayumüxẽ rü meã ítananguxẽẽ ya Cori ya Tupana \p \v 7 Rü ñu̱xma Pa Chaueneẽgüx, rü name nixĩ i meã ípenanguxẽẽ ñu̱xmatata ínangu ya Cori ya Tupana. Rü dücax, yíxema naãnewa puracüxe rü meã ítananguxẽẽ ya pucü na naxügüxü̃cèx i tümanetü. Rü ñu̱xũchi ñuxre ya tauemacü ítananguxẽẽ na nayaxü̃ i tümanetüarü o, rü ngẽxguma rü tá tayabuxgü. \v 8 Rü pema rü ta penaxwèxe na meã ípenanguxẽẽxü̃ na ínanguxü̃ ya Cori ya Tupana. ¡Rü petaãẽgü, rü tãxṹ i nüxü̃ perüc̱ẖauexü̃ na ípenanguxẽẽxü̃! Erü marü ningaica na ínanguxü̃ ya tórü Cori. \v 9 Pa Chaueneẽgüx, name nixĩ i nüxü̃ perüxoe na pegüchigaxü̃ pixuechaü̃ na tama ngẽmacèx pexna nac̱axü̃cèx ya Tupana. Erü marü ningaica na ínanguxü̃ na duü̃xü̃güxü̃ yacagüxü̃cèx i norü maxü̃chiga. \v 10 Pa Chaueneẽgüx, name nixĩ i nüxna pecuèxãchie ga yema nuxcümaü̃güxü̃ ga Tupanaãrü orearü uruü̃gü ga na ñuxãcü yaxna namaã naxĩnüẽxü̃ ga yexguma ngúxü̃ yangegügu. Rü name nixĩ i pema rü ta ngẽxgumarüü̃ yaxna namaã pexĩnüẽãma rü Tupanacèx pemaxẽãma ega ngúxü̃ pingegügu. \v 11 Rü yixema nüxü̃ tacuèx na nataãẽgüxü̃ ga yema duü̃xü̃gü ga meã Tupanacèx maxẽãmaxü̃ ga yexguma ngúxü̃ nüxü̃ üpetügu. Rü pema nüxü̃ pecuèx ga ñuxãcü meã namaxama ga guma Yox ga yexguma ngúxü̃ nüxü̃ üpetügu. Rü nüxü̃ pecuèx ga yixcama ga na ñuxãcü tórü Cori ya Tupana poraãcü nüxü̃ rüngü̃xẽẽxü̃. Erü nüma ya tórü Cori ya Tupana rü namecümaxü̃chi rü poraãcü nüxü̃́ tangechaü̃tümüü̃gü. \v 12 Rü guxü̃ãrü yexera, Pa Chaueneẽgüx, rü ngẽxguma ṯacücèx ipexunetagu, rü tama name i Tupanae̱gagu ipexuneta, rü ẽ́xna ñoma i naãnee̱gagu ipexuneta, rü ẽ́xna ṯacü i to i nae̱gagu ipexuneta. Natürü ngẽxguma aixcüma yixĩgu i wüxi i ore ¡rü noxtacüma: “Ngü̃” ñapegü! Rü ngẽxguma tama aixcüma yixĩgu i wüxi i ore ¡rü noxtacüma: “Tama” ñapegü! Rü ngẽxguma ya Tupana rü tãũtáma pexü̃ napoxcue naxcèx i ngẽma perü uneta. \v 13 Rü ngẽxguma wüxie i petanüwa naxi̱xãchiãẽgu, rü name nixĩ na tayumüxẽxü̃. Rü ngẽxguma wüxie taãẽgu, rü name nixĩ na tawiyaexü̃ rü Tupanaxü̃ ticuèxüü̃xü̃. \v 14 Rü ngẽxguma wüxie i petanüwa iḏaawexgu, rü name nixĩ i naxcèx peyaca i yaxõgüxü̃ãrü ãẽ̱xgacügü na tümacèx nayumüxẽgüxü̃cèx rü Cori ya Tupanae̱gagu chixü̃maã tüxü̃ yangõgügüxü̃cèx. \v 15 Rü ngẽxguma aixcüma Tupanaãxü̃́ yaxõgüãcüma nayumüxẽgügu, rü tá tümacèx nitaane, rü nüma ya Cori ya Tupana tá tüxü̃ ínarüdaxẽẽ nawa i tümaãrü ḏaawe. Rü ngẽxguma chi ṯacü rü pecadu taxü̱xgu, rü Tupana tá tüxü̃́ nüxü̃ nangechaü̃. \v 16 Rü ngẽmacèx name nixĩ i pegümaã nüxü̃ pixu i perü pecadugü rü pegücèx peyumüxẽgü i wüxiechigü na pexcèx yataanegüxü̃cèx. Rü yima mecü ya yatüarü yumüxẽ rü aixcüma napora erü Tupana nanangãxü̃. \v 17 Tupanaãrü orearü uruü̃ ga Ería nixĩ ga wüxi ga yatü ga taxrüü̃ ixĩcü. Natürü yexguma nüma guxü̃ ga norü ngúchaü̃maã nayumüxẽgu na tama napuxü̃cèx, rü tomaẽ̱xpü̱x ga taunecüarü ngãxü̃gu rü tama napu ga yema naãnewa. \v 18 Natürü yemawena rü wenaxãrü nayumüxẽ ga Ería rü pucücèx ínaca. Rü wenaxãrü napu. Rü narüxü ga guxü̃ma ga nanetügü. \v 19 Pa Chaueneẽgüx, ngẽxguma chi texé petanüwa Tupanana ixũgachigu, rü tangẽxmagu ya wüxie ya tüxü̃ taeguxẽe̱xẽ na wenaxãrü Tupanawe tarüxũxü̃cèx, rü mexü̃ taxü. \v 20 Erü ngẽxguma texé Tupanacèx nataeguxẽẽgu i wüxi i duü̃xü̃ nüxna i norü chixexü̃, rü tümagagu Tupana tá nanamaxẽẽ i ngẽma duü̃xü̃, rü tá nüxü̃́ nüxü̃ nangechaü̃ i norü pecadugü. \qr Rü nuãma pexna, \qr Chaü̃tiágu