\id GAL Ticuna [tca] (Peru edition) - 2011 bd \ide Unicode (Charis SIL AmArea) \h GÁRATAANECÜ̱̃Ã̱X \toc1 POPERA GA GÁRATAANEWA YEXMAGÜXÜ̃ GA YAXÕGÜXÜ̃TANÜWA NAMUXÜ̃ GA PAURU \toc2 GÁRATAANECÜ̱̃Ã̱X \toc3 Gár \mt1 POPERA GA GÁRATAANEWA YEXMAGÜXÜ̃ GA YAXÕGÜXÜ̃TANÜWA NAMUXÜ̃ GA PAURU \c 1 \s1 Pauru rü nüxü̃ narümoxẽ ga yema yaxõgüxü̃ ga Gárataaneãrü ĩãnegüwa yexmagüxü̃ \p \v 1-2 Pa Toeneẽgü i Yaxõgüxü̃ i Gárataaneãrü Ĩãnegüwa Ngẽxmagüxü̃x, choma i Pauru rü namaã i guxü̃ma i taeneẽgü i nuã chauxü̃tawa ngẽxmagüxü̃ nixĩ i pexcèx tanaxümatüxü̃ i ñaã popera. Rü choxü̃ nixĩ ga namugüxü̃ ga Ngechuchu ya Cristu rü Tanatü ya Tupana. Rü aixcüma tama duü̃xü̃gü nixĩ ga choxü̃ unetagüxü̃ na chanaxüxü̃cèx i ñaã Tupanaãrü puracü. Natürü Tanatü ya Tupana ga Ngechuchuxü̃ írüdaxẽẽcü rü nümatam ya Ngechuchu ya Cristu nixĩ ga choxü̃ naxunetagüxü̃. \v 3 Rü chanaxwèxe i Tanatü ya Tupana rü tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristu poraãcü pexü̃ narüngü̃xẽẽ rü pexü̃ nataãẽxẽẽ. \v 4 Rü nüma ga tórü Cori ya Ngechuchu rü nügü inaxã na tórü pecaducèx nayuxü̃cèx na nüxna tüxü̃ ínanguxü̃xẽẽxü̃cèx i guxü̃ma i ñoma i naãneãrü chixexü̃. Rü yemaãcü nanaxü, yerü yema nixĩ ga Tanatü ya Tupanaãrü ngúchaü̃. \v 5 ¡Namexẽchi ya Tupana i guxü̃guma! Rü ngẽmaãcü yiĩ. \s1 Nataxuma i to i ore i tüxü̃ maxẽxẽẽxü̃ \p \v 6 Rü yema na Cristuaxü̃́ pengechaü̃tümüü̃güxü̃cèx nixĩ ga pexna naxuxü̃ ya Tupana na penayaxuxü̃cèx i maxü̃ i taguma gúxü̃. Rü ñu̱xma rü poraãcü chaḇaixãchiãẽ, erü paxaxüchi ipenaxügü na Tupanana pixĩgachixü̃, na nawe perüxĩxü̃cèx i to i ngu̱xẽẽtae i nagu perüxĩnüẽgu rü pexü̃ maxẽxẽẽxü̃. \v 7 Natürü tama aixcüma nangẽxma i to i ngu̱xẽẽtae i nawa nayaxuxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃. Natürü nangẽxma i ñuxre i duü̃xü̃gü i pexü̃́ naguxchaxẽẽchaü̃xü̃, rü nanaxüchicüügüchaü̃ i ngẽma ngu̱xẽẽtae i mexü̃ ga pemaã nüxü̃ chixuxü̃ ga Cristuchiga. \v 8 Rü toma rü marü pexna tanaxã ga yema ngu̱xẽẽtae i aixcüma ixĩxü̃ i Ngechuchuchiga. Rü ngẽxguma chi texé pexü̃ ngúexẽẽgu i to i ngu̱xẽẽtae, rü name nixĩ i noxtacüma Tupana tüxü̃ napoxcu. Rü woo choma chixĩgu, rü ẽ́xna ṯacü rü Tupanaãrü orearü ngeruü̃ i daxũcü̱̃ã̱x yixĩgu i pexü̃ ngu̱xẽẽxü̃ i to i ngu̱xẽẽtae, rü name nixĩ i noxtacüma Tupana tüxü̃ napoxcu. \v 9 Rü ñu̱xma rü wena pemaã nüxü̃ chixu ga yema noxri pemaã nüxü̃ chixuxü̃. Rü ngẽxguma chi texé pexü̃ ngúexẽẽgu i wüxi i to i ngu̱xẽẽtae i tama yema noxri peyaxuxü̃rüü̃ ixĩxü̃, rü name nixĩ i noxtacüma Tupana tüxü̃ napoxcu. \v 10 Rü tama chomaã na petaãẽgüxü̃cèx nixĩ i ngẽma ñachaxü̃. Erü tama naxcèx chadau na duü̃xü̃gü chomaã taãẽgüxü̃, natürü Tupana chomaã taãẽxü̃cèx nixĩ i chadauxü̃. Erü ngẽxguma chi duü̃xü̃güxü̃xicatama chataãẽxẽẽchaü̃gu, rü tãũ chima Cristuarü puracütanüxü̃ chixĩ. \s1 Ñuxãcü Pauruxü̃ nayaxu ga Tupana na norü puracüwa namuãxü̃cèx \p \v 11 Natürü, Pa Chaueneẽgüx, chanaxwèxe i nüxü̃ pecuèx na ñaã ore i mexü̃ i nüxü̃ chixuxü̃, rü tama duü̃xü̃güãẽwa yiĩxü̃ na ne naxũxü̃. \v 12 Yerü tama wüxi ga duü̃xü̃xü̃tawa naxcèx changu̱x. Natürü Ngechuchu ya Cristutama nixĩ ga choxü̃ nüxü̃ cuèxẽẽcü. \v 13 Pema rü marü nüxü̃ pexĩnüẽchiga na ñuxãcü chamaxü̃xü̃ ga ü̃pa ga yexguma Yudíugücümagu chixũxgu. Rü nüxü̃ pexĩnüẽchiga na ñuxãcü poraãcü nawe chingẽchigüxü̃ ga guxü̃ma ga Tupanaãrü duü̃xü̃gü ga yaxõgüxü̃ rü ñuxãcü chixri namaã na chaxüpetüxü̃ na yemaãcü nüxü̃ nüxü̃ charüxoxẽẽxü̃cèx ga yema na Ngechuchuaxü̃́ yaxõgüãxü̃. \v 14 Rü muxü̃ma ga chautanüxü̃gü ga Yudíugü ga chorü nayaã̱xgüraü̃xü̃ãrü yexera nagu chixũ ga yema Yudíugücüma. Yerü norü yexera meãma chayanguxẽẽ ga nacümagü ga nuxcümaü̃güxü̃ ga chorü o̱xigü nagu ĩxü̃. \v 15-16 Natürü yexguma tautama chabuxgu, rü woetama Tupana choxü̃ naxuneta na choxü̃ namuxü̃cèx na chanaxüxü̃cèx i norü puracü. Rü nüma rü chauxcèx naca na noxrü chixĩxü̃cèx yerü poraãcü choxü̃ nangechaü̃. Rü yexguma Tupana naxwèxegu, rü choxü̃ nüxü̃ nacuèxẽẽ ga Nane ya Cristu. Rü yemaãcü nanaxü na ngẽma duü̃xü̃gü i tama Yudíugü ixĩgüxü̃maã nüxü̃ chixuxü̃cèx na ñuxãcü Ngechuchugagu tüxü̃́ nangẽxmaxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃. Rü yexguma yemaãcü Tupana choxü̃ nüxü̃ cuèxẽẽgu ga Nane, rü taxúenama chayaca. \v 17 Rü bai ga Yerucharéü̃wa na chaxũxü̃ na nüxna chayac̱axü̃cèx ga yema togü ga ngúexü̃gü ga nüxĩra Tupana imugüxü̃. Natürü ga choma rü yexgumatama Arábiaanewa chaxũ. Rü yemawena, rü Damacuarü ĩãnecèx chataegu. \v 18 Rü tomaẽ̱xpü̱x ga taunecüguwena rü düxwa Yerucharéü̃wa chaxũ na Pedruxü̃ chacuáxü̃cèx. Rü 15 ga ngunexü̃tama naxü̃tawa chayexma. \v 19 Rü yéma nüxü̃ chadau ta ga Chaü̃tiágu ga tórü Cori naẽneẽ. Natürü taxuü̃ma ga togü ga ngúexü̃gü ga tórü Cori imugüxü̃xü̃ chadau. \v 20 Rü Tupana choxü̃ nadau na aixcüma yiĩxü̃ i ngẽma ore i ñu̱xma pexcèx chaxümatüxü̃. \v 21 Rü yemawena, rü Chíriaanewa rü Chiríchiaanewa chaxũ. \v 22 Natürü yema taeneẽgü ga Cristuaxü̃́ yaxõgüxü̃ ga Yudéaanewa yexmagüxü̃, rü taguma choxü̃xü̃chi nadaugü. \v 23 Rü yema nüxü̃ naxĩnüẽxü̃ ga chauchiga rü ñaãxĩcatama nixĩ: \p “Rü ngẽma Pauru ga ü̃pa tawe ingẽchigüxü̃, rü ñu̱xma rü duü̃xü̃gümaã nüxü̃ nixu i Tupanaãrü ore i mexü̃, rü namaã nayaxucu̱xẽ na Cristuaxü̃́ yaxõgüãxü̃cèx. Rü ngẽmaãcü nanaxü i ñu̱xma rü woo ga noxri rü inayanaxoxẽẽchaü̃ ga yema ore”, ñaxü̃. Rü yexicatama nixĩ ga chauchiga ga nüxü̃ naxĩnüẽxü̃. \v 24 Rü yexguma ga yema duü̃xü̃gü rü Tupanaxü̃ nicuèxüü̃gü nagagu ga yema Tupana chomaã üxü̃. \c 2 \s1 Yema togü ga ngúexü̃gü ga Tupana imugüxü̃ rü meã Pauruxü̃ nayauxgü \p \v 1 Rü 14 ga taunecüwena rü wenaxãrü Yerucharéü̃wa chaxũ namaã ga Bernabé. Rü Titu rü ta íchayaga. \v 2 Rü yéma chaxũ yerü Tupana choxü̃ nüxü̃ nacuèxẽẽ ga na nanaxwèxexü̃ na yéma chaxũxü̃. Rü yéma Yerucharéü̃wa, rü yema yaxõgüxü̃ãrü ãẽ̱xgacügümaãxĩcatama changutaquẽ́xe. Rü meãma namaã nüxü̃ chixu ga nachiga ga yema Tupanaãrü ore i mexü̃ ga nüxna chaxãxü̃ ga yema duü̃xü̃gü i tama Yudíugü ixĩgüxü̃. Rü yemaãcü meãma namaã nüxü̃ chixu na ñuxãcü na yiĩxü̃ ga chorü ngu̱xẽẽtae, yerü tama chanaxwèxe na yixcüra rü choxü̃́ nüxü̃ naxoexü̃ rü ngẽmaãcü natücèxmamare na yiĩxü̃ i ngẽma puracü i chaxüxü̃. \v 3 Rü yema yaxõgüxü̃, rü nümagü rü ta norü me nixĩ ga yema chorü ngu̱xẽẽtae. Rü yemacèx rü woo tama Yudíu na yiĩxü̃ ga Titu rü taguma na ínawiechèxmüpẽ́xechiraü̃xü̃, natürü yema ãẽ̱xgacügü rü tama nanamu na ínawiechèxmüpẽ́xechiraü̃xü̃cèx. \v 4 Natürü aixcüma nixĩ ga ñuxre ga taeneẽgüneta ixĩgüxü̃ ga bexmamare tatanügu nachocuxü̃. Rü yemagü nixĩ ga naxwèxegüxü̃ na inawiü̃chèxmüpẽ́xechiraü̃xü̃ i ngẽma yaxõgüxü̃ i tama Yudíugü ixĩgüxü̃. Rü ñu̱xma na Ngechuchu ya Cristuarü duü̃xü̃gü ixĩgüxü̃, rü yema taeneẽgüneta rü bexma tatanügu nachocu na tüxü̃ nangugügüxü̃cèx na ñuxãcü Cristu nüxna tüxü̃ ínguxü̃xẽẽxü̃ ga yema mugü ga Moĩché ümatüxü̃. Yerü nümagü nanaxwèxegü na wenaxãrü nagu ixĩxü̃ ga yema mugü ga guxchaxü̃ ga Moĩché ümatüxü̃. \v 5 Natürü bai ga írarüwa naga na taxĩnüẽxü̃ ga yema duü̃xü̃gü. Yerü tama tanaxwèxegü na texé pexü̃́ naxüchicüüxü̃ i ngẽma ore i mexü̃ i aixcüma ixĩxü̃ i tamaã nüxü̃ ixuxü̃ i ñuxãcü tüxü̃́ na nangẽxmaxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃ ega Cristuaxü̃́ yaxõgügu. \v 6 Natürü yexguma yema yaxõgüxü̃ãrü ãẽ̱xgacügü ga Yerucharéü̃wa yexmagüxü̃ nüxü̃ ĩnüẽgu ga ñuxãcü na yiĩxü̃ ga chorü ngu̱xẽẽtae, rü namaã nataãẽgü rü taxuü̃ma ga ṯacü ga togü ga mugü choxna naxãgü na namaã changúexẽẽtaexü̃cèx. Natürü tama yema na ãẽ̱xgacügü yixĩgüxü̃gu charüxĩnü, erü nüxü̃ chacuèx na Tupanapẽ́xewa rü guxãma na wüxiguxü̃. \v 7 Natürü nümagü ga yema ãẽ̱xgacügü, rü nüxü̃ nicuèxãchigü na choxü̃ yiĩxü̃ ga namuxü̃ ga Tupana na yema duü̃xü̃gü ga tama Yudíugü ixĩgüxü̃maã nüxü̃ chixuxü̃cèx ga norü ore i mexü̃, yexgumarüü̃ ga Pedruxü̃ na namuxü̃rüü̃ ga Tupana na Yudíugümaã nüxü̃ yaxuxü̃cèx ga yema ore. \v 8 Rü gumatama Tupana ga Pedruxü̃ mucü na Yudíugümaã nüxü̃ na yaxuxü̃ ga ore i mexü̃, rü gumatama Tupana nixĩ ga choxü̃ mucü na yema duü̃xü̃gü ga tama Yudíugü ixĩgüxü̃maã nüxü̃ chixuxü̃cèx ga yema ore. \v 9 Rü yemacèx ga Chaü̃tiágu rü Pedru rü Cuáü̃ ga yaxõgüxü̃ãrü ãẽ̱xgacügü, rü nüxü̃ nicuèxãchigü na choxü̃ naxunetaxü̃ ga Tupana na chanaxüxü̃cèx i ngẽma puracü. Rü yemacèx ga yema ãẽ̱xgacügü, rü tomẽ́x niyauxãchigü ga choma rü Bernabé na toxü̃ nüxü̃ nadauxẽẽgüxü̃cèx na aixcüma namücügü tixĩgüxü̃ i ngẽma puracüwa. Rü nümagü rü ta norü me nixĩ na ngẽma duü̃xü̃gü i tama Yudíugü ixĩgüxü̃tanüwa na tanaxüxü̃ i Tupanaãrü puracü rü nümagü i Yudíugütanüwa. \v 10 Rü toxna naxcèx naca na nüxü̃ tarüngü̃xẽẽgüxü̃cèx ga yema yaxõgüxü̃ ga ngearü dĩẽruã̱xgüxü̃. Rü yexicatama nixĩ ga toxna nüxü̃ nacuèxãchixẽẽxü̃. Rü choma rü ta ngẽmatama nixĩ i guxü̃guma woetama meãma chaxüxü̃. \s1 Pauru rü Aü̃tioquíawa Pedruxü̃ naxucu̱xẽ \p \v 11 Natürü yixcüra ga yexguma Aü̃tioquíawa naxũxgu ga Pedru, rü noxtacüma nüxü̃ nüxü̃ chaxĩnüxẽẽ, yerü tama aixcüma name ga yema naxüxü̃ namaã ga yema yaxõgüxü̃ ga tama Yudíugü ixĩgüxü̃. \v 12 Yerü noxri rü yema duü̃xü̃gü ga tama Yudíugü ixĩgüxü̃maã nachibü ga Pedru. Natürü yexguma yéma nangugügu ga ñuxre ga Yudíugü ga yaxõgüxü̃ ga Chaü̃tiágu yéma mugüxü̃, rü Pedru rü marü tama yema duü̃xü̃gü ga tama Yudíugü ga yéma ngugüxü̃ ga nagu ĩxü̃ ga yema nacüma na Tupanacèx ínawiechèxmüpẽ́xechiraü̃güxü̃. \v 13 Rü yema togü ga Yudíugü ga yaxõgüxü̃, rü yexguma nüxü̃ nadaugügu ga yema Pedru üxü̃, rü nümagü rü ta nanaxügü ga yema chixexü̃ rü naxcèx nawoeguchaü̃ ga yema nuxcümaü̃güxü̃ ga nacümagü. Rü düxwa ga Bernabé rü ta natanügu naxã ga yema chixexü̃ ügüxü̃. \v 14 Natürü yexguma nüxü̃ chadèu̱xgu na tama Tupanaãrü ore i mexü̃ tüxü̃ ngu̱xẽẽxü̃ãcüma na namaxẽxü̃ ga yema yatügü, rü guxü̃ ga yaxõgüxü̃pẽ́xewa Pedruxü̃ nüxü̃ chaxĩnüxẽẽ. Rü ñacharügü nüxü̃: \p “Rü dücax i cuma na Yudíuchirẽ́x quiĩxü̃, cuma rü tama aixcüma Yudíugücümagu quixũ. ¿Rü ñuxãcü i ñu̱xma i cunamuxü̃ na Yudíugücümagu naxĩxü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i tama Yudíugü ixĩgüxü̃?” ñacharügü nüxü̃. \s1 Yudíugü rü woo ngẽma duü̃xü̃gü i tama Yudíugü ixĩgüxü̃ rü norü õgagu nixĩ i nayauxgüãxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃ \p \v 15 Rü pemaã nüxü̃ chixu rü toma rü aixcüma torü bucümatama Yudíugü tixĩgü rü Tupanaxü̃ tacuèxgü. Rü ngẽmaãcü tama duü̃xü̃gü i tama Tupanaxü̃ cuèxgüxü̃ tixĩgü. \v 16 Rü nüxü̃ tacuèxgü rü yema nuxcümaü̃güxü̃ ga mugü ga Moĩché ümatüxü̃ rü tama tüxü̃ nimexẽẽ i Tupanapẽ́xewa, erü taxucürüwama texé aixcüma naga taxĩnüẽ i ngẽma mugü. Natürü i ñu̱xma rü Tupana tüxü̃ nadau na imexü̃ ega Ngechuchu ya Cristuaxü̃́ yaxõgügu. Rü yemacèx ga toma rü ta Ngechuchu ya Cristuaxü̃́ tayaxõgü na torü õgagu Tupana toxü̃ nadauxü̃ na timexü̃. Erü nüxü̃ tacuèxgü rü tama ngẽma mugügagu nixĩ na Tupanapẽ́xewa tamexü̃ ya wüxie, erü taxucürüwama texé aixcüma naga taxĩnü i ngẽma mugü na ngẽmaãcü Tupanapẽ́xewa tamexü̃cèx. \v 17 Rü ñu̱xma i yixema rü Cristuaxü̃́ tayaxõgü, rü ngẽmacèx nixĩ i Tupanapẽ́xewa imexü̃. Natürü ngẽxguma chi wüxi i ngunexü̃gu rü yixema nagu rüxĩnüẽgu rü mugügu na ixĩxü̃gagu yixĩgu na Tupanapẽ́xewa imexü̃, rü maneca tá nagu tarüxĩnüẽ na Cristu tüxü̃ pecaduã̱xẽẽxü̃. Natürü dücax, rü tama ngẽmaãcü nixĩ erü Cristu rü tagutáma texéxü̃ napecaduã̱xẽẽ. \v 18 Choma rü marü nüxü̃ charüxo na nagu charüxĩnüxü̃ na mugügu chixũxü̃gagu Tupanapẽ́xewa chamexü̃. Natürü ngẽxguma chi wenaxãrü naxcèx chataegugu i ngẽma nuxcümaü̃güxü̃ i mugü rü chi nüxü̃ charüxoxgu na Cristuaxü̃́ chayaxõxü̃, rü chi aixcüma wüxi i pecaduã́xü̃ chixĩ. \v 19 Yerü yexguma yema mugüwa changu̱xgu, rü düxwa nüxü̃ chicuèxãchi na tama yanguxü̃ ga yema mugü na choxü̃ namexẽẽxü̃ Tupanapẽ́xewa. Yerü taxucürüwama aixcüma naga chaxĩnü ga guxü̃ma ga yema mugü. Rü ngẽmacèx i ñu̱xma rü Cristuaxü̃́ chayaxõ na Tupanapẽ́xewa chamexü̃cèx rü naxcèxicatama chamaxü̃xü̃cèx. Rü Cristu rü curuchagu nayu na iyanaxoxü̃cèx ga nuxcümaü̃xü̃ ga chorü maxü̃ ga choxü̃́ yexmaxü̃ ga yexguma yema mugügu chixũxgu. \v 20 Rü ñu̱xma rü marü tama chaugümaãtama ichacuèx, natürü Cristu nixĩ ya chomaã icuácü erü chowa namaxü̃. Rü ñu̱xma rü Tupana Nane ya Cristuaxü̃́ chayaxõõcüma nixĩ i chamaxü̃xü̃ i ñoma i naãnewa. Rü nüma nixĩ ga choxü̃ nangechaü̃ü̃xü̃, rü nügü inaxãxü̃ na chauxcèx nayuxü̃cèx. \v 21 Rü tama nüxü̃ chaxoxchaü̃ i ngẽma mexü̃ ga Tupana taxcèx üxü̃ ga yexguma nayu̱xgu ga Cristu. Yerü yexguma chi yema mugügu ixĩxü̃gagu Tupanapẽ́xewa imexgu, rü natücèxmamare chi nixĩ ga na nayuxü̃ ga Cristu. \c 3 \s1 Ñu̱xma rü tama ngẽma mugügu taxĩ erü marü Cristuaxü̃́ tayaxõgü \p \v 1 Pa Chaueneẽgü i Gárataanecü̱̃ã̱x, pema rü pengẽãẽgümare. Rü yexguma petanüwa tayexmagügu rü meãma guxãpẽ́xewa pemaã nüxü̃ tixu rü pexcèx tanango̱xẽẽ na ñuxãcü curuchagu taxcèx nayuxü̃ ga Ngechuchu ya Cristu. ¿Rü texé pexü̃ tawomüxẽẽ i ñu̱xma na tama naga pexĩnüẽxü̃cèx i ngẽma ore i aixcüma ixĩxü̃ ga pemaã nüxü̃ tixuxü̃? \v 2 Rü wüxi i orecèx pexna chaca, rü ¿ñuxãcü yiĩxü̃ ga penayaxuxü̃ ga Tupanaãẽ i Üünexü̃? ¿Ẽ́xna pexcèx rü yema mugü na pinguxẽẽgüxü̃gagu yiĩxü̃ ga penayaxuxü̃, rü ẽ́xna ngẽma ore i mexü̃ ga nüxü̃ pexĩnüẽxü̃ rü pixõgüxü̃gagu yiĩxü̃? \v 3 Pema rü pengẽãẽgümare rü poraãcü ípetüe. Noxri rü Cristuaxü̃́ peyaxõgü yerü Tupanaãẽ i Üünexü̃ pewa napuracü. ¿Rü ñuxãcü i ñu̱xma i nagu perüxĩnüẽxü̃ na wenaxarü naxcèx pewoeguxü̃ i ngema nuxcümaxü̃xü̃ i mugü i taguma maxü̃ pexna ãxü̃? \v 4 Pema rü poraãcü Tupana pexü̃ narüngü̃xẽẽ. Rü chierü tama natücèxmamare yixĩgu ga yema, erü taxucürüwa natücèxmamare nixĩ. \v 5 Rü yexguma Tupana pexna namuxgu ga Naãẽ i Üünexü̃ rü petanüwa naxüãgu ga taxü̃ ga mexü̃gü ga norü poramaã naxüxü̃, rü ¿ṯacügagu nixĩ ga naxüãxü̃ ga yema? ¿Pexcèx rü mugü na pinguxẽẽxü̃gagu yiĩxü̃ ga Tupana naxüxü̃ ga yema? Tama yemagagu nixĩ. Tupana rü petanüwa nanaxü ga yema taxü̃ ga mexü̃gü yerü nüxü̃́ peyaxogü ga norü ore ga nüxü̃ pexĩnüẽxü̃. \v 6 Rü dücax, pemaã nüxü̃ chixu rü name nixĩ i nuxcümaü̃cü ga torü o̱xi ga Abráü̃rüü̃ pixĩgü. Yerü Abráü̃ rü Tupanaãxü̃́ nayaxõ, rü yemacèx Tupana nüxü̃ nadau ga na namexü̃. \v 7 Rü ngẽmawa nüxü̃ pedau rü ngẽma duü̃xü̃gü i Tupanaãxü̃́ yaxõgüxü̃ nixĩ i aixcüma Abráü̃tanüxü̃ ixĩgüxü̃ i Tupanapẽ́xewa. \v 8 Rü Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü nüxü̃ nixu na ñuxãcü Tupanapẽ́xewa tá na yamexü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i yaxõgüxü̃ i woo tama Yudíugü ixĩgüxü̃. Rü yemaãcü nüxü̃ nixu naxü̃pa ga na nangupetüxü̃. Yerü Tupana rü nuxcümamatama Abráü̃maã nüxü̃ nixu ga ñaã ore i mexü̃ i ñaxü̃: \q1 “Rü cugagu tá nüxü̃ charüngü̃xẽẽ i guxü̃ma i nachiü̃ãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü”, \m ñaxü̃. Rü yemaãcü nüxü̃ tacuèx rü Cristu rü Abráü̃taa na yiĩxü̃. \v 9 Rü ngẽmacèx i ñu̱xma rü Tupana nanayaxu i guxü̃ma i duü̃xü̃gü i yaxõgüxü̃, yexgumarüü̃ ga Abráü̃ ga yaxõcüxü̃ na nayaxuxü̃rüü̃. \v 10 Natürü chixexü̃wa nangẽxmagü i guxü̃ma i ngẽma duü̃xü̃gü i nagu rüxĩnüẽxü̃ na mugü yanguxẽẽgüxü̃gagu Tupanapẽ́xewa yamexü̃. Erü Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü ñanagürü: \q1 “Rü guxü̃ma i duü̃xü̃gü i tama aixcüma yanguxẽẽgüxü̃ i guxü̃ma i ngẽma mugü i ümatüxü̃, rü chixexü̃wa nangẽxmagü”, \m ñanagürü. Erü nüxü̃ tacuèxgü na taxucürüwama aixcüma texé yanguxẽẽxü̃ i guxü̃ma i ngẽma mugü. \v 11 Rü ngẽmaãcü meãma nango̱x na tama ngẽma mugü tinguxẽẽxü̃cèx yiĩxü̃ na texé Tupanapẽ́xewa mexü̃. Erü Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü ñanagürü: \q1 “Rü yíxema tümaãrü õgagu Tupanapẽ́xewa mexẽ, rü yíxema tá tixĩ ya aixcüma tüxü̃́ nangẽxmaxẽ i maxü̃ i taguma gúxü̃”, \m ñanagürü. \v 12 Natürü ngẽxguma nagu rüxĩnüẽgu na mugü inguxẽẽxü̃cèx yiĩxü̃ na Tupanapẽ́xewa imexü̃, rü taxucèx chima tü̱xcüü̃ tayaxõgü. Erü Tupanaãrü orewa rü ngẽmachiga naxümatü, rü ñanagürü: \q1 “Rü yíxema aixcüma meãma yanguxẽe̱xẽ i guxü̃ma i mugü, rü ngẽmagagu tá tüxü̃́ nangẽxma i tümaãrü maxü̃”, \m ñanagürü. Natürü ngẽma mugü rü düxwa chixexü̃wa tüxü̃ naga erü taxucürüwama texé aixcüma meã tayanguxẽẽ. \v 13 Natürü ga Cristu rü nawa tüxü̃ ínanguxü̃xẽẽ ga yema mugü ga chixexü̃wa tüxü̃ yexmagüxẽẽxü̃. Rü taxcèx nixĩ ga chixexü̃wa nayexmaxü̃ ga yexguma curuchagu nayu̱xgu. Erü Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa, rü ñanagürü: \q1 “Rü guxãma ya yíxema wüxi i naĩwa tüxü̃ natuxẽẽgüãcüma yúxe, rü chixexü̃wa tangẽxma”, \m ñanagürü. \v 14 Rü yemaãcü curuchagu nayu ga Ngechuchu ya Cristu na nüxü̃ nangü̃xẽẽxü̃cèx i guxü̃ma i ngẽma duü̃xü̃gü i tama Yudíugü ixĩgüxü̃, yema Tupana Abráü̃maã ixunetaxü̃rüü̃. Rü taxcèx rü ta nayu ga Cristu na yíxema rü ta nüxü̃́ yaxõgüxü̃cèx rü nayauxgüxü̃cèx i Tupanaãẽ i Üünexü̃ i tamaã inaxunetaxü̃. \s1 Tupanaãrü uneta rü ngẽma mugüarü yexera name \p \v 15 Pa Chaueneẽgüx, ñu̱xma rü tá pemaã nüxü̃ chixu i wüxi i cuèxruü̃ na ñuxãcü duü̃xü̃gü ṯacü nügümaã mexẽẽxü̃. Rü dücax, ngẽxguma chi wüxi ya yatü rü texémaã ṯacücèx inaxunetagu rü chi wüxi i poperagu meã naxümatüãgu i ngẽma, rü taxucürüwa texé itayanaxoxẽẽ rü ẽ́xna tanaxüchicüü i ngẽma norü uneta. \v 16 Rü dücax, rü yexgumarüü̃tama nixĩ ga nangupetüxü̃ ga yexguma Tupana rü Abráü̃maã rü Abráü̃taamaã inaxunetagu. Rü Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü tama “Abráü̃taagü” ñanagürü, yerü tama muxü̃ma ga duü̃xü̃güchiga nidexa. Natürü yema ore rü “Abráü̃taa” ñanagürümare, yerü wüxitama ga duü̃xü̃chiga nixĩ ga yadexaxü̃. Rü yema rü Cristuchiga nixĩ. \v 17 Rü ngẽmaãcü pemaã chanango̱xẽẽ na Tupana rü Abráü̃maã namexẽẽãxü̃ rü namaã inaxunetaxü̃ na Cristugagu tá yiĩxü̃ i duü̃xü̃güxü̃ nangü̃xẽẽxü̃. Rü ngẽmacèx i ñu̱xma rü yema Moĩché ümatüxü̃ ga mugü ga 430 ga taunecü yema unetawena ínguxü̃, rü taxucürüwama inayanaxoxẽẽ ga yema Tupanaãrü uneta ga nüxĩra Abráü̃maã nüxü̃ yaxuxü̃. Rü ngẽmacèx i ñu̱xma rü ta napora i ngẽma uneta. \v 18 Rü ngẽxguma chi mugü inguxẽẽgüxü̃gagu yixĩgu na Tupana tüxü̃ rüngü̃xẽẽxü̃, rü natücèxmamare chi nixĩ ga yema Tupanaãrü uneta ga nüxĩra Abráü̃maã nüxü̃ yaxuxü̃. Natürü aixcüma nixĩ na ngetanüãcüma Abráü̃xü̃ nangü̃xẽẽxü̃ ga Tupana, yerü yemaãcü marü namaã inaxuneta. \v 19 Rü ñu̱xma rü ¿ṯacüwa namexü̃ ga yema mugü ga Moĩché ümatüxü̃? Rü dücax, Tupana rü marü Abráü̃maã inaxunetaguwena nixĩ ga duü̃xü̃güna naxããxü̃ ga yema mugü, na yemaãcü duü̃xü̃güxü̃ nüxü̃ nadauxẽẽxü̃cèx na ñuxãcü poraãcü pecadu naxüexü̃. Rü yemaãcü nixĩ ñu̱xmata ínangu ga guma Abráü̃taa ya Cristu. Rü gumachiga nixĩ ga Abráü̃maã inaxunetaxü̃ ga Tupana ga noxrix. Rü yexguma ínanguxgu ga yema mugü, rü Tupana rü daxũcü̱̃ã̱x ga norü orearü ngeruü̃gümaãxĩra nüxü̃ nixu. Rü yemagü nixĩ ga nüxĩ Moĩchémaã nüxü̃ ixugüxü̃, rü nüma ga Moĩché rü duü̃xü̃gümaã nüxü̃ nixu. \v 20 Natürü yexguma Tupana Abráü̃maã ixunetagu, rü nümaxü̃chima ga Tupana nixĩ ga Abráü̃maã nüxü̃ yaxuxü̃ ga yema norü uneta. Rü tama togümaãxĩra nüxü̃ nixu na yemagü nüxĩ Abráü̃maã nüxü̃ ixugüexü̃cèx. \s1 Ṯacücèx duü̃xü̃güna nanaxã ga Tupana ga yema mugü \p \v 21 ¿Rü ñuxũ ñapegüxü̃ i ñu̱xmax? ¿Pexcèx ẽ́xna rü yema Moĩché ümatüxü̃ ga mugü rü inayanaxoxẽẽ i Tupanaãrü unetagü? Rü dücax, tama ngẽmaãcü nixĩ. Yerü yexguma chi naporagu ga yema mugü na tüxna naxããxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃, rü chi Tupanapẽ́xewa time i ngẽxguma meãma yanguxẽẽgu. \v 22 Natürü tama ngẽmaãcü nixĩ. Erü Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa nüxü̃ tadau na guxü̃ma i duü̃xü̃gü rü pecadutüü̃wa nangẽxmagüxü̃. Rü ngẽmacèx i ñu̱xma rü yíxema Ngechuchu ya Cristuaxü̃́ yaxõgüxexicatama tixĩ ya nayauxgüxe i ngẽma maxü̃ i aixcüma mexü̃ i Tupana tamaã ixunetaxü̃. \v 23 Rü yexguma tauta ínanguxgu ga Cristu na nüxü̃́ yaxõgüxü̃cèx, rü mugütüü̃wa tayexmagü rü tamaã inacuèx. Rü yemaãcü tixĩgü rü ñu̱xmata Tupana taxcèx nango̱xẽẽ ga Ngechuchu ya Cristu na nüxü̃́ yaxõgüxü̃cèx. \v 24 Rü yemaãcü ga yema mugü rü tamaã inacuèx ñu̱xmata Cristuxü̃tawa tüxü̃ nagagü na nüxü̃́ yaxõgüxü̃cèx rü ngẽmaãcü Tupanapẽ́xewa imexü̃cèx. \v 25 Natürü i ñu̱xma na marü núma nanguxü̃ ya Cristu na nüxü̃́ yaxõgüxü̃cèx, rü marü tama ngẽma mugütüü̃wa tangẽxmagü. Rü ñu̱xma rü marü taxucèxma tü̱xcüü̃ tamaã inacuèx i ngẽma mugü. \v 26 Rü ñu̱xma na Ngechuchu ya Cristuaxü̃́ peyaxõgüxü̃, rü Tupanaxãcügü pixĩgü i guxãma i pemax. \v 27 Rü ñu̱xma na Cristuégagu ípebaiü̃xü̃, rü Cristuarü pixĩgü rü nüma rü pemaã inacuèx na naxrüü̃ pixĩgüxü̃cèx. \v 28 Rü ñu̱xma rü Tupanapẽ́xewa rü nüe̱tama nixĩ ega woo Yudíugü pixĩgügu rü ẽ́xna tama. Rü nüe̱tama ega woo wüxi i coriarü duü̃xü̃gü pixĩgügu rü ẽ́xna taxúxearü duü̃xü̃gü pixĩgügu. Rü nüe̱tama ega woo piyatügu rü ẽ́xna pingexgu. Erü ñu̱xma na Ngechuchu ya Cristuarü duü̃xü̃gü na pixĩgüxü̃, rü wüxitama i duü̃xü̃ pixĩgü i guxãma i pemax. \v 29 Rü ñu̱xma na Cristuarü pixĩgüxü̃, rü ngẽmacèx waxi nixĩ na aixcüma Abráü̃taagü pixĩgüxü̃. Rü ngẽmacèx i pema rü tá ta penayaxu i guxü̃ma ga yema Abráü̃maã inaxunetaxü̃ ga Tupana. \c 4 \p \v 1 Rü dücax, ngẽxguma wüxi i buxü̃ yunatügu, rü ngẽma buxü̃ rü tama ngẽxgumatama nanayaxu i nanatüarü ngẽmaxü̃gü. Rü woo guxü̃ma i nanatüarü ngẽmaxü̃ãrü yora yixĩgu, natürü ngẽxü̃rüüxü̃ i nanatüarü puracütanüxü̃rüü̃mare nixĩ ñu̱xmata nayèx. \v 2 Rü ngẽmacèx nangẽxma i ngẽma buxü̃ãrü dauruü̃ i namaã icuáxü̃ rü nüxü̃́ nüxna dauxü̃ i ngẽma nanatüarü ngẽmaxü̃gü ñu̱xmata nawa nangu ya yima taunecü ya noxri nanatü nagu unetacü na ngẽma buxü̃ rü nügümaã inacuáxü̃cèx. \v 3 Rü yexgumarüü̃ nixĩ ga tamaã nangupetüxü̃ ga noxrix. Yerü yexguma tauta Cristuxü̃ icuèxgu, rü natüü̃wa tayexmagü ga yema naãẽgü i chixexü̃gü i ñoma i naãnemaã icuèxgüxü̃. \v 4 Natürü yexguma nawa nanguxgu ga yema ngunexü̃ ga inaxunetaxü̃ ga Tupana, rü núma nanamu ga Nane. Rü duü̃xü̃gürüü̃ wüxi ga ngewa nabu ga guma Nane. Rü yema Moĩché ümatüxü̃ ga mugütüü̃wa nayexma ga yexguma nabuxgu. \v 5 Rü yemaãcü núma nangu ga Tupana Nane na tüxü̃ ínanguxü̃xẽẽxü̃cèx i guxãma i yixema ga noxri mugütüü̃wa na iyexmagüxü̃. Rü yemaãcü tüxü̃ narüngü̃xẽẽ ga nüma ga Tupana Nane na Nanatü ya Tupanamaã tüxü̃ yaxuxü̃cèx na aixcüma naxãcügüxüchi ixĩgüxü̃. \v 6 Rü Tupana pexna nanamu ga Naãẽ i Üünexü̃ na pexü̃ nüxü̃ nadauxẽẽxü̃cèx na aixcüma naxãcügüxüchi pixĩgüxü̃. Rü ngẽmacèx i ñu̱xma rü marü name i “Pa Chaunatüx”, ñaperügü nüxü̃ ya Tupana. \v 7 Rü ngẽmacèx i ñu̱xma rü Tupanaxãcüxüchi quixĩ, rü tama wüxi i norü duü̃xü̃mare quixĩ. Rü ñu̱xma na naxãcüxüchi quiĩxü̃, rü norü ngúchaü̃ nixĩ na cuxna naxããxü̃ i guxü̃ma i ṯacü i noxrü ixĩxü̃. \s1 Pauru rü yema yaxõgüxü̃cèx naxoegaãẽ \p \v 8 Rü ü̃pa ga yexguma tauta Tupanaxü̃ pecuèxgu, rü perü tupananetagütüü̃wa peyexmagü rü nüxü̃ picuèxüü̃gü ga yema tama aixcüma Tupana ixĩgüxü̃. \v 9 Natürü i ñu̱xma na Tupanaxü̃ pecuáxü̃ rü nüma rü na pexü̃ nacuáxü̃, rü ¿tü̱xcüü̃ wena naxcèx pewoeguchaü̃ i ngẽma naãẽgü i chixexü̃gü i ñoma i naãnemaã icuèxgüxü̃? ¿Rü tü̱xcüü̃ penaxwèxe na wena natüü̃wa pegü pengẽxmagüxẽẽxü̃ i ngẽma naãẽgü i tama aixcüma poraexü̃ i natücèxmamare ixĩgüxü̃? \v 10 Rü dücax i pemax, rü ñu̱xma rü ta ngẽma nuxcümaü̃güxü̃ i Yudíugücümagu pexĩãma woo Cristuaxü̃́ na peyaxõgüxü̃. Erü penaxaure i ñuxre i ngunexü̃gü rü ñuxre ya tauemacügü rü ñuxre ya taunecügü rü ñuxre i petagü, erü nagu perüxĩnüẽ na ngẽmaãcü Tupanapẽ́xewa tá pimexü̃. \v 11 Rü ngẽmacèx poraãcü chaxoegaãẽ, erü ngürüãchi natücèxmamare tá nixĩ ga yema puracü ga petanüwa chaxüxü̃. \v 12 Pa Chaueneẽgüx, pexü̃ chacèèxü̃ na chauxrüü̃ nüxü̃ perüxoexü̃ na nagu pexĩxü̃ i ngẽma Yudíugüarü mugü. Erü ñu̱xma na Cristuwe charüxũxü̃ rü marü nüxü̃ charüxo na nagu chixũxü̃ ga yema mugü ga ü̃pa tama nagu pexĩxü̃. Rü dücax, yexguma noxri petanüwa chayexmagu rü tama choxü̃ pexo, rü ngẽmacèx chanaxwèxe i ñu̱xma rü ta chauga pexĩnüẽ. \v 13 Rü pema rü marü nüxü̃ pecuèx rü yexguma noxri pemaã nüxü̃ chixuxgu ga Tupanaãrü ore i mexü̃, rü yema na chiḏaawexü̃gagu nixĩ ga petanügu charüxã́ũxü̃ rü pemaã nüxü̃ chixuxü̃ ga Tupanaãrü ore. \v 14 Rü yema ḏaawe ga choxü̃́ yexmaxü̃, rü woo pexcèx rü wüxi ga wèxtümüü̃ nixĩ, natürü tama choxü̃ pexo rü tama choxü̃ ípetèxüchi. Natürü meãma choxü̃ peyauxgü ñoma wüxi ga Tupanaãrü orearü ngeruü̃ i daxũcü̱̃ã̱x chiĩxü̃rüü̃. Rü ñoma Ngechuchu ya Cristu chiĩxü̃rüü̃, meãma choxü̃ peyauxgü. \v 15 ¿Natürü ṯacü ẽ́xna nangupetü namaã ga yema perü taãẽ ga noxri pexü̃́ yexmaxü̃? Erü pemaã nüxü̃ chixu rü noxri petanüwa chayexmagu rü poraãcü chomaã petaãẽgü. Rü yexguma chi pexü̃́ natauxchagu, rü pemaã nanguxü̃gu, rü chi pexetü peyaxu na choxna penaxãxü̃cèx, yerü yemaãcü poraãcü chomaã petaãẽgü ga yexguma. \v 16 ¿Natürü ṯacü pexü̃ naxüpetü i ñu̱xmax? ¿Pexcèx rü ẽ́xna perü uwanü chixĩ yerü pemaã nüxü̃ chixu ga Tupanaãrü ore i aixcüma ixĩxü̃? \v 17 Rü ngẽma duü̃xü̃gü i pexü̃ ngúexẽẽxü̃ na Yudíugücümagu na pexĩxü̃cèx, rü pegu narüxĩnüẽneta, tama aixcüma ṯacü rü mexü̃cèx nadaugü. Erü nümagü rü toxna pexü̃ nixĩgachixẽẽchaü̃ na ngẽmaãcü naga pexĩnüẽxü̃cèx. \v 18 Rü ngẽma togü rü marü name na pegu naxĩnüẽxü̃, natürü nanaxwèxe na perü mexü̃cèx nadaugüxü̃ i guxü̃guma. Rü tama name na petanüwa changẽxmaguxicatama perü mexü̃cèx na nadaugüxü̃ i ngẽma togü. \v 19 Pa Chauxacügüx, wenaxãrü ñoma wüxi i mama ngĩxãcümaã ngu̱xnecacürüü̃ poraãcü pexcèx ngúxü̃ chinge na aixcüma meã Cristuaxü̃́ peyaxõgüxü̃cèx rü aixcüma naxcèx na pemaxẽxü̃cèx. Rü ngẽmaãcü tá chixĩ ñu̱xmatáta Cristu naxwèxexü̃rüü̃ pixĩgü i perü maxü̃wa. \v 20 Rü chierü ñu̱xmatama pexü̃tawa changẽxmagu na pemaã chidexaxüchixü̃cèx, rü tama ñu̱xmarüü̃ pexcèx chanaxümatümarexü̃cèx. Erü ñu̱xma rü tama nüxü̃ chacuèx na ṯacügu pemaã charüxĩnüxü̃. \s1 Ore i cuèxruü̃ i Abráü̃xü̃taxü̃ ga Agáchiga rü namèxü̃chi ga Charachiga \p \v 21 Rü pema na ngẽma Moĩché ümatüxü̃ i mugütüü̃wa pegü pengẽxmagüxẽẽchaü̃xü̃, rü chanaxwèxe i chomaã nüxü̃ pixu ngoxi aixcüma nüxü̃ pecuá na ñuxũ ñaxü̃ i ngẽma mugü. \v 22 Erü ngẽma mugüwa nüxü̃ tadau rü Abráü̃ rü nüxü̃́ nayexma ga taxre ga nane. Rü wüxi ga nane rü naxü̃taxü̃ ga Agáwa nüxü̃́ nayexma, rü naĩ ga nane rü namèxü̃chi ga Charawa nüxü̃́ nayexma. \v 23 Rü guma nane ga naxü̃taxü̃wa nüxü̃́ yexmacü, rü nabu yerü yema nixĩ ga norü ngúchaü̃ ga Abráü̃. Natürü guma nane ga namèxü̃chiwa nüxü̃́ yexmacü, rü nabu yerü yemaãcü inaxuneta ga Tupana. \v 24-25 Rü pemaã nüxü̃ chixu i ngẽma ore erü ngẽmawa nangẽxma i ṯacü i aixcüma ixĩxü̃ i pexcèx chango̱xẽẽchaü̃xü̃. Rü yema taxre ga ngexü̃gü rü taxre i cuèxruü̃gü nixĩgü na ngẽmawa nüxü̃ icuáxü̃cèx na ñuxãcü Tupana duü̃xü̃güxü̃ rüngü̃xẽẽxü̃ na naxü̃tawa nangugüxü̃cèx. Rü yema nüxĩraü̃xü̃ ga norü ngü̃xẽẽ nixĩ ga yexguma Chinaĩ́ãrü mèxpǘnewa Moĩchéna naxããgu ga norü mugü na naga naxĩnüẽxü̃cèx ga duü̃xü̃gü. Rü yema mugü ga Moĩchéna naxãxü̃ ga Chinaĩ́wa rü Agá iyixĩ ga norü cuèxruü̃. Rü yema nge ga Agá rü naxü̃taxü̃ iyixĩ ga Abráü̃ rü yemacèx ga ngĩxãcügü rü ngĩxrüü̃tama togütüü̃wa nayexmagü rü tama ínanguxü̃. Rü yemaãcü ga yema nge rü wüxi i cuèxruü̃ iyixĩ nachiga i ngẽma Yudíugü i ñu̱xma maxẽxü̃ rü ngẽma mugüwe rüxĩxü̃. Erü nümagü rü ñu̱xma rü ta natüü̃wa nangẽxmagü i ngẽma mugü ga Moĩché yaxuxü̃ ga mèxpǘne ga Chinaĩ́ ya Arábiaanewa ngẽxmanewa. Rü ñu̱xma rü ta ngẽma mugügu naxĩ rü tama nüxü̃ narüxoe. \v 26-28 Natürü yema nge ga Abráü̃ namèxü̃chi rü tama Agárüü̃ iyixĩ. Rü ngĩne ga Ichaá rü nabu yerü Tupanaãxü̃́ nayaxõ ga Abráü̃ ga yexguma Tupana namaã nüxü̃ ixuxgu rü tá na nüxü̃́ nayexmaxü̃ ga wüxi ga nane. Rü ñu̱xma Pa Chaueneẽgüx, yixema rü ta tayaxõ i ngẽma Tupana tamaã ixunetaxü̃. Rü ngẽmacèx i ñu̱xma rü tama ngẽma nuxcümaü̃güxü̃ i mugütüü̃wa tangẽxmagü. Rü ngẽmaãcü Abráü̃ namèxü̃chixacügürüü̃ tixĩgü. Rü ngẽmaãcü nüxü̃ tadau na aixcüma Tupana yanguxẽẽxü̃ i norü ore ga Abráü̃ namèxü̃chichiga ümatüxü̃ i ñaxü̃: \q1 “¡Nataãẽ, Pa Ngecü i Ngexacücü! ¡Rü curü taãẽmaã rüxáixnaxü̃ woo tagumachirẽ́x na cuxãxãcüxü̃! Erü tá cuxãxãcü, rü ngẽma ngexü̃ i cuxü̃taxü̃ i cuteaxü̃́ ãxãcüxü̃ãrü yexera tá cuxü̃́ nangẽxma i cuxacügü”, \m ñaxü̃. \v 29 Natürü guma Abráü̃ nane ga naxü̃taxü̃wa nüxü̃́ yexmacü, rü chixri namaxü̃ namaã ga guma Abráü̃ nane ga Tupanaãrü unetagagu bucü. Rü ngẽxgumarüü̃ ta i ñu̱xma rü yixema i Tupanaãẽ i Üünexü̃gagu tüxü̃́ na nangẽxmaxü̃ i maxü̃, rü chixri tamaã nachopetü i ngẽma Yudíugü i naxwèxegüxü̃ na nagu ixĩxü̃ i ngẽma mugü ga Moĩché ümatüxü̃. \v 30 ¿Natürü ñuxũ ñaxü̃ i Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa? Rü dücax, ngẽmawa Abráü̃maã nüxü̃ nixu ga na ngĩxü̃ ínatáxü̃cèx ga naxü̃taxü̃ ngĩnemaã, yerü taxucürüwama yema ngĩnemaã nayayauxye ga norü yemaxü̃ ga namèxwaxü̃chixü̃cü ga naneãrü tá ixĩxü̃. \v 31 Rü ngẽmaãcü, Pa Chaueneẽgüx, rü nüxü̃ tadau rü tama Abráü̃ naxü̃taxü̃xãcügürüü̃ tixĩgü, erü tama ngẽma mugütüü̃wa tangẽxmagü. Natürü Abráü̃ namèxü̃chixacügürüü̃ tixĩgü, erü Tupanaãrü unetagagu tüxü̃́ nangẽxma i tórü maxü̃. \c 5 \s1 Meã pegüna pedaugü na tama wena ngẽma mugütüü̃wa pengẽxmagüxü̃cèx \p \v 1 Rü ñu̱xma ya Cristu rü marü tüxü̃ ínanguxü̃xẽẽ na tama ngẽma mugütüü̃wa ingẽxmagüxü̃cèx. Rü ngẽmacèx name nixĩ i pegüna pedaugü na tama wena natüü̃wa pegü pengẽxmagüxẽẽxü̃cèx i ngẽma mugü. \v 2 ¡Rü choxü̃́ iperüxĩnüẽ! Rü choma i Pauru rü pemaã nüxü̃ chixu, rü ngẽxguma chi nagu pexĩxgu na pegü ípewiechèxmüpẽ́xechiraü̃xü̃ na ngẽmaãcü penayaxuxü̃cèx i perü maxü̃, rü ngẽxguma ya Cristu rü chi taxuwama pexü̃́ name. \v 3 Rü wena pemaã nüxü̃ chixu rü ngẽxü̃rüü̃ i yatü i nügü íwiechèxmüpẽ́xechiraü̃chaü̃xü̃ na ngẽmaãcü Tupanapẽ́xewa namexü̃cèx, rü name nixĩ i nüxna nacuèxãchi na taxucürüwa ngẽmaãcü na nayauxãxü̃ i norü maxü̃ ega tama aixcüma naga naxĩnügu i guxü̃ma i togü i mugü. \v 4 Rü guxãma i pema i nagu rüxĩnüẽxẽ na Tupanapẽ́xewa pimexü̃ ega nagu pexĩxgu i ngẽma mugü, rü pemaã nüxü̃ chixu rü marü Cristuna pixĩgachi i ngẽxgumax. Rü ngẽxgumarüü̃ ta pegü nüxna peyaxü̃xẽẽ i ngẽma ngechaü̃ ga noxri Tupana namaã pexü̃ ngechaü̃xü̃. \v 5 Natürü Tupanaãẽ i Üünexü̃ nixĩ i tüxü̃ rüngü̃xẽẽxü̃ na yaxõgüxü̃cèx. Rü ngẽmacèx nixĩ i ínanguxẽẽxü̃ na Cristugagu Tupanapẽ́xewa imexü̃. \v 6 Rü ngẽmacèx i ñu̱xma na Ngechuchu ya Cristuarü duü̃xü̃gü ixĩgüxü̃, rü nüe̱tama nixĩ ega woo íiwiechèxmüpẽ́xechiraü̃gu rü ẽ́xna tama, erü tama ngẽma nixĩ i Tupanapẽ́xewa tüxü̃ mexẽẽxü̃. Rü ngẽma Tupana naxwèxexü̃ i ñu̱xma nixĩ na aixcüma yaxõgüxü̃ rü ngẽmaãcü yigü na ingechaü̃güxü̃. \v 7 Pema rü meãma ipenaxügü na Cristuwe perüxĩxü̃. ¿Rü texé ẽ́xna pexü̃́ nüxü̃ taxoo̱x na tama naga pexĩnüẽxü̃cèx i norü ore i aixcüma ixĩxü̃? \v 8 Rü pemaã nüxü̃ chixu, rü tama Tupana ga noxri pexcèx c̱acü nixĩ ya yima pexü̃́ nüxü̃ oócü. \v 9 Rü name nixĩ i nüxna pecuèxãchie rü wüxitama i duü̃xü̃ i chixexü̃ üxü̃, rü nanachixexẽẽ i guxü̃ma i togü i natanüxü̃gü, ñoma wüxi i íraxü̃ i pãũãrü puxẽẽruü̃ rü wüxi i taxü̃ i pãũchara ipuxẽẽxü̃rüü̃ nixĩ. \v 10 Choma rü chayaxõ na tórü Cori tá pexü̃ rüngü̃xẽẽxü̃ na choma nagu charüxĩnüxü̃rüü̃ nagu perüxĩnüẽxü̃cèx. Natürü Tupana tá nanapoxcu i ngẽma duü̃xü̃ i pexü̃ chixeãẽxẽẽxü̃, rü nüe̱tama nixĩ ega woo texé tixĩgu. \v 11 Rü nümaxü̃ i duü̃xü̃gü rü chauchiga nidexagü, rü nüxü̃ nixugüe na choma rü duü̃xü̃güxü̃ changúexẽẽxü̃ na nügü ínawiü̃chèxmüpẽ́xechiraü̃xü̃cèx rü mugü na yanguxẽẽgüxü̃cèx na ngẽmaãcü nüxü̃́ nangẽxmaxü̃cèx i maxü̃ i taguma gúxü̃. Natürü, Pa Chaueneẽgüx, rü ngẽxguma chi ngẽmaãcü duü̃xü̃güxü̃ changúexẽẽgu, rü tãũ chima chowe ningẽxü̃tanü i Yudíugü, erü tãũ chima naãẽwa nangu̱x i ngẽma ore i nüxü̃ chixuxü̃ nachiga ya Cristu ga curuchagu taxcèx yucü. \v 12 Natürü ngẽma duü̃xü̃gü i pexü̃ chixeãẽgüxü̃ rü pexü̃ ucu̱xẽgüxü̃ na pegü ípewiü̃chèxmüpẽ́xechiraü̃xü̃cèx, rü ¿tü̱xcüü̃ ẽ́xna i nümagü i tãũ noxtacüma nügü yacaugüpüxücharexegüxü̃ ta? \v 13 Natürü pemax, Pa Chaueneẽgüx, rü Tupana pexcèx naca na ngẽma mugüna ípenguxü̃xü̃cèx. Natürü ñu̱xma na nüxna ípenguxü̃xü̃, rü tama name i ngẽmacèx pexeneãrü ngúchaü̃ pexügü. Natürü name nixĩ na pegü pengechaü̃güxü̃ rü ngẽmaãcü pegü perüngü̃xẽẽgüxü̃ i wüxichigü. \v 14 Erü guxü̃ma i Tupanaãrü mugü rü wüxi i muwatama nango̱x rü ñanagürü: \q1 “¡Rü nüxü̃ nangechaü̃ i cumücü na cugütama cungechaü̃xü̃rüü̃!” \m ñanagürü. \v 15 Natürü name nixĩ i pexuãẽgü erü ngẽxguma chi pegümaã penuẽgu rü pegüchi pexaiegu, rü ngürüãchi tá pegü pewoone rü tá ipeyanaxoxẽẽ i Tupanaãrü ore i pewa ngẽxmaxü̃. \s1 Ngẽma taxüneãrü ngúchaü̃ rü tama Tupanaãẽ i Üünexü̃ãrü ngúchaü̃maã nawüxigu \p \v 16 Pemaã nüxü̃ chixu, rü name nixĩ i Tupanaãẽ i Üünexü̃ naxwèxexü̃ãcüma pemaxẽ. Rü ngẽxguma ngẽmaãcü pemaxẽgu, rü tãũtáma pexeneãrü ngúchaü̃ pexügü. \v 17 Erü ngẽma taxüneãrü ngúchaü̃ rü tama Tupanaãẽ i Üünexü̃ãrü ngúchaü̃maã nawüxigu. Rü ngẽma Tupanaãxẽ i Üünexü̃ãrü ngúchaü̃ rü tama taxüneãrü ngúchaü̃maã nawüxigu. Erü ngẽma taxre i ngúchaü̃gü, rü nügüchi naxaie erü wüxichigü i ngẽma rü tamaã inacuáxchaü̃. Rü ngẽmacèx i pema rü taxucürüwa penaxü i ngẽma pematama penaxwèxexü̃. \v 18 Natürü ngẽxguma Tupanaãẽ i Üünexü̃ pemaã icuèxgux, rü marü tama ngẽma nuxcümaü̃güxü̃ i mugütüü̃wa pengẽxmagü. \v 19 Rü meãma nango̱x na ñuxãcü namaxẽxü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i naxü̃neãrü ngúchaü̃ ügüxü̃, rü naĩ i ngemaã maxẽxü̃, rü airugürüü̃mare ixĩgüxü̃. Rü tama naxãneẽ na ṯacü rü chixexü̃ naxügüxü̃. \v 20 Rü tupananetachicünèxãgüxü̃ nicuèxüü̃gü, rü nayuüe rü nangṍxwèxegü, rü aigu narüxĩnüẽ, rü nachoxü̃gawèxegü, rü togüchi naxaie norü ngẽmaxü̃gücèx, rü nanuxwèxegü, rü duü̃xü̃güxü̃ naxucu̱xẽgü na to i ngu̱xẽẽtaegu naxĩxü̃cèx, rü ngẽmaãcü nayatoye i duü̃xü̃gü na tama wüxigu naxĩnüẽxü̃cèx. \v 21 Rü togüarü ngẽmaxü̃gücèx nixãũxãchigü, rü nangãxẽwèxegü, rü peta naxügüecha, rü nanaxügü i muxü̃ma i togü i chixexü̃gü i ngẽxgumarüü̃ ixĩxü̃. Rü ngẽmacèx, wena pemaã nüxü̃ chixu rü guxü̃ma i ngẽma duü̃xü̃gü i ngẽmaãcü maxẽxü̃, rü nataxũtáma i nachica i ngextá Tupana ãẽ̱xgacü íyiĩxü̃wa. \v 22 Natürü ngẽxguma Tupanaãẽ i Üünexü̃ tamaã icuèxgu, rü nüma nixĩ i tüxü̃ nangü̃xẽẽxü̃ na yigü ingechaü̃güxü̃cèx, rü itaãẽgüxü̃cèx, rü meã yigümaã imaxẽxü̃cèx, rü yaxna namaã ixĩnüẽxü̃cèx i togü, rü togümaã imecümagüxü̃cèx, rü togüxü̃ rüngü̃xẽẽgüxü̃cèx, rü aixcüma yanguxẽẽxü̃cèx i ngẽma nüxü̃ ixuxü̃. \v 23 Rü ngẽxgumarüü̃ ta Naãẽ i Üünexü̃ tüxü̃ narüngü̃xẽẽ na tama chixexü̃maã nataeguxẽẽxü̃cèx ega togü chixexü̃ tamaã ü̱xgux. Rü tüxü̃ narüngü̃xẽẽ na meãma yigünatama idauxü̃cèx na tama chixexü̃gu iy̱ixü̃cèx. Rü nataxuma i mugü i nachu̱xuxü̃ na naxüxü̃ i ngẽma mexü̃gü. \v 24 Rü ngẽma duü̃xü̃gü i aixcüma Ngechuchu ya Cristuarü duü̃xü̃gü ixĩgüxü̃, rü marü nüxü̃ narüxoe ga yema nuxcümaü̃xü̃ ga norü maxü̃ ga chixexü̃, rü yema naxü̃neãrü ngúchaü̃gü ga chixexü̃, rü guxü̃ma ga ṯacü ga to ga ngúchaü̃ ga tama mexü̃. \v 25 Rü ñu̱xma na Tupanaãẽ i Üünexü̃ tüxna naxãxü̃ i tórü maxü̃, rü name nixĩ i nüma tórü maxü̃maã na inacuáxü̃. \v 26 Rü tama name i yigü ítarüta rü togümaã tanuãẽ, rü bai na ṯacücèx ixãũxãchixü̃. \c 6 \s1 Name nixĩ i guxãma i pema rü pegü perüngü̃xẽẽgü i wüxichigü \p \v 1 Pa Chaueneẽgüx, ngẽxguma chi texéxü̃ pedèu̱xgu na ṯacü rü chixexü̃gu tanguxü̃, rü pema na Tupanaãẽ i Üünexü̃ naxwèxexü̃ãcüma na pemaxẽxü̃, rü name nixĩ i tüxü̃ pengechaü̃ãcüma tüxü̃ perüngü̃xẽẽ na itayarüwẽ́xãchixü̃cèx. ¡Natürü pexuãẽgü i wüxichigü, na tama pema rü ta nagu pey̱ixü̃cèx i ngẽma chixexü̃! \v 2 ¡Rü pegü perüngü̃xẽẽgü i ngẽxguma texé petanüwa guxchaxü̃gü tüxü̃́ ngẽxmagu! Erü ngẽxguma ngẽmaãcü pegü perüngü̃xẽẽgu, rü ngẽmaãcü tá peyanguxẽẽ i ngẽma Cristu pexü̃ muxü̃. \v 3 Rü ngẽxguma texé nagu rüxĩnügu na wüxi i ṯacü tixĩxü̃, rü tügütama tawomüxẽẽ, erü Tupanapẽ́xewa rü taxuü̃machirẽ́x tixĩ. \v 4 Rü ngẽmacèx i wüxichigü, rü name nixĩ i tügüarü maxü̃tama tangugü. Rü ngẽxguma namexgu i tümaãrü maxü̃, rü tügümaã tátama tataãẽ, rü taxucèxma tü̱xcüü̃ togüarü maxü̃wa tügü tangugüarü maxü̃ã̱x. \v 5 Erü tanaxwèxe ya wüxichigü na tümaãrü maxü̃natama tadauxü̃ i Tupanapẽ́xewa. \v 6 Rü yíxema nayaxuxe i ngu̱xẽẽtae i Tupanaãrü orewa rü name nixĩ na tümaãrü ngu̱xẽẽruü̃maã tangauxü̃ i gúxü̃ i tümaãrü ngẽmaxü̃gü. \v 7 ¡Rü pexuãẽgü na tama ípetüexü̃cèx i perü maxü̃wa! Erü taxucürüwa texé Tupanaxü̃ tawomüxẽẽ. Rü yíxema chixexü̃ ǘxe, rü chixexü̃ tá tayaxu. Rü yíxema mexü̃ ǘxe, rü mexü̃ tá nixĩ i tayaxuxü̃. \v 8 Rü yíxema tümaxüneãrü ngúchaü̃ üxe, rü ngẽma tümaxü̃neãrü ngúchaü̃ rü tá yuwa tüxü̃ naga. Natürü yíxema Tupanaãẽ i Üünexü̃ãrü ngúchaü̃ üxe, rü ngẽma Tupanaãẽ i Üünexü̃wa tá tanayaxu i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 9 Rü ngẽmacèx tama name na nüxü̃ rüchauexü̃ na mexü̃ ixüexü̃. Erü ngẽxguma chi tama nüxü̃ rüchauegu, rü düxwa mexü̃ tá tayaxu i Tupanaxü̃tawa. \v 10 Rü ngẽmacèx ngẽxguma tüxü̃́ nangẽxmagu na ṯacümaã togüxü̃ rüngü̃xẽẽxü̃, rü name nixĩ i guxãxü̃ma tarüngü̃xẽẽ. Natürü yexera tanaxwèxegü na nüxü̃ rüngü̃xẽẽgüxü̃ i ngẽma taeneẽgü rü taeyèxgü i yaxõgüxü̃. \s1 Pauru rü nüxü̃ narümoxẽ ga yema yaxõgüxü̃, rü nayaxucu̱xẽgü \p \v 11 Rü nuã tá ichanaxügü na chomaxü̃chima cho̱xmẽ́xmaã pexcèx chanaxümatüxü̃ i ñaã popera. ¡Rü dücax, nüxü̃ pedèu̱x i ngẽma choma chaxümatüxü̃ na ñuxãcü natamatüxü̃! \v 12 Rü ngẽma Yudíugü i pexü̃ ngúexẽẽxü̃ na pegü ípewiechèxmüpẽ́xechiraü̃güxü̃cèx, rü ngẽmaãcü pexü̃ namu erü nanataãẽxẽẽgüchaü̃ i ngẽma togü i Yudíugü na tama naxchi naxaiexü̃cèx nagagu na Ngechuchu ya Cristu ga curuchagu yucüaxü̃́ na yaxõgüãxü̃. \v 13 Erü woo i nümagü na ínawiü̃chèxmüpẽ́xechiraü̃xü̃, rü tama nayanguxẽẽ i guxü̃ma i mugü. Natürü nümagü rü nanaxwèxegü na pegü ípewiü̃chèxmüpẽ́xechiraü̃xü̃, na yixcama nügü yacuèxüü̃güxü̃cèx rü togü i Yudíugümaã nüxü̃ na yaxuxü̃cèx na pema rü ta naxrüü̃ nagu pexĩxü̃ i ngẽma nuxcümaü̃güxü̃ i mugü. \v 14 Natürü i choma rü chaugü chicuèxüü̃ erü nüxü̃́ chayaxõ ya tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristu ga curuchagu yucü. Rü ngẽmacèxicatama nixĩ i chaugü chicuèxüü̃xü̃. Rü ñu̱xma na Cristu ga curuchagu yucüaxü̃́ chayaxõxü̃, rü marü tama nagu charüxĩnü i ñoma i naãne rü norü ngẽmaxü̃gü. Rü ngẽxgumarüü̃ ta i ñoma i naãne rü marü tama choxü̃ nacuáxchaü̃. \v 15 Erü ngẽxguma Ngechuchu ya Cristuarü duü̃xü̃gü ixĩgügu, rü Tupanapẽ́xewa rü taxuü̃ma nixĩ i ngẽma na íiwiechèxmüpẽ́xechiraü̃xü̃ rü ẽ́xna tama. Natürü ngẽma aixcüma napẽ́xewa mexü̃ nixĩ na naxüchicüüxü̃ i tórü maxü̃ na ngexwacaxü̃xü̃ i duü̃xü̃gü ixĩgüxü̃cèx. \v 16 Rü Tupanana naxcèx chaca na pexü̃ nataãẽxẽẽgüxü̃cèx rü nüxü̃́ pengechaü̃tümüü̃güxü̃cèx i guxãma i pema i aixcüma yanguxẽẽgüxe i ngẽma pemaã nüxü̃ chixuxü̃, rü guxãma ya yíxema aixcüma Tupanaãrü duü̃xü̃gü ixĩgüxe. \v 17 Rü ñu̱xmawena rü tama chanaxwèxe na texé ṯacü rü guxchaxü̃gü choxna ãxü̃. Erü choma rü aixcüma tórü Cori ya Ngechuchuarü duü̃xü̃ chixĩ. Rü ngẽma chorü o̱xrigüchica i chowa ngẽxmagüxü̃wa nüxü̃ pecuèx na aixcüma yiĩxü̃ i ngẽma. \v 18 Pa Chaueneẽgüx, chanaxwèxe i tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristu pexü̃ narüngü̃xẽẽ i guxãma i pemax. Rü ngẽmaãcü yiĩ. \qr Rü nuãma pexna, \qr Pauru