\id 1CO Ticuna [tca] (Peru edition) - 2011 bd \ide Unicode (Charis SIL AmArea) \h 1 CORĨ́TIUCÜ̱̃Ã̱X \toc1 NÜXĨRAÜ̃XÜ̃ GA POPERA GA CORĨ́TIUCÜ̱̃Ã̱X GA YAXÕGÜXÜ̃TANÜWA NAMUXÜ̃ GA PAURU \toc2 1 CORĨ́TIUCÜ̱̃Ã̱X \toc3 1 Co \mt1 NÜXĨRAÜ̃XÜ̃ GA POPERA GA CORĨ́TIUCÜ̱̃Ã̱X GA YAXÕGÜXÜ̃TANÜWA NAMUXÜ̃ GA PAURU \c 1 \s1 Pauru rü nüxü̃ narümoxẽ ga yema yaxõgüxü̃ ga Corĩ́tiuarü ĩãnewa yexmagüxü̃ \p \v 1-2 Pa Chaueneẽgü i Corĩ́tiucü̱̃ã̱xgüx, choma i Pauru nixĩ i Tupana yaxuxü̃ norü ngúchaxü̃maã na Ngechuchu ya Cristu norü puracüwa choxü̃ namuxü̃cèx. Rü choma rü namaã i taeneẽ i Chótene nixĩ i pexü̃ tarümõxẽgüxü̃ rü pexcèx tanaxümatüxü̃ i ñaã popera. Pa Chaueneẽgü ya Tupanaãrü Ixĩgüxex, pema rü marü Tupanapẽ́xewa pixüüne yerü Ngechuchu ya Cristu marü pexü̃ nixüünexẽẽ. Rü Tupana rü marü pexü̃ nade na norü duü̃xü̃gü pixĩgüxü̃cèx wüxigu namaã i guxü̃ma i ngẽma duü̃xü̃gü i guxü̃wama tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristuxü̃ icuèxüü̃güxü̃. Rü nüma ya Ngechuchu ya tórü Cori ixĩcü, rü ngẽma duü̃xü̃güarü Cori ta nixĩ. \v 3 Rü chanaxwèxe ya Tanatü ya Tupana rü tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristu norü ngechaxü̃gagu poraãcü pexü̃ narüngü̃xẽẽ rü pexü̃ nataãẽxẽẽ. \s1 Tupana tüxü̃ narüngü̃xẽẽ erü Cristuarü duü̃xü̃gü tixĩgü \p \v 4 Rü taguma nüxü̃ charüchau na Tupanana moxẽ pexcèx chaxãxü̃. Rü moxẽ nüxna chaxã naxcèx i ngema ngü̃xẽẽ i Ngechuchu ya Cristugagu Tupana pexna ãmarexü̃. \v 5 Yerü Cristugagu Tupana pexna nanamu ga Naãxẽ i Üünexü̃ na pemaxã inaxãṹxü̃cèx. Rü pexna nanaxã ga norü ore, rü naétü pexü̃́ nanatauxchaxẽẽ na nüxü̃ pecuáxü̃cèx na ñuxü̃ ñaxü̃chiga yixĩxü̃. \v 6 Rü yemaãcü yexguma nüxü̃ pexĩnüẽgu ga yema ore ga Cristuchiga rü aixcüma peyaxõgü. \v 7 Rü ngẽmacèx i ñu̱xma na ípenanguxẽẽxü̃ na wena táxarü núma naxũxü̃ ya tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristu, rü Tupana pexna nanaxã i taxü̃ i cuèx na taxuü̃ma pexü̃́ taxuxü̃cèx na naxcèx pemaxẽxü̃. \v 8 Rü ngẽmaãcü tá pexna nadau ya Tupana ñu̱xmatáta nagú i naãne, rü guxü̃gutáma pexü̃ naporaexẽẽ na aixcüma peyaxõgüamaxü̃cèx rü naxcèx pemaxẽxü̃cèx, na taxúema chixexü̃maã pexü̃ ixugüxü̃cèx i ngẽxguma wenaxãrü núma naxũxgu ya tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristu. \v 9 Rü Tupana rü guxü̃guma nayanguxẽẽ i norü uneta. Rü nüma nixĩ ga pexü̃ nadexü̃ na aixcüma Nane ya tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristumücügü pixĩgüxü̃cèx. \s1 Nügü nitoye ga yema yaxõgüxü̃ \p \v 10 Pa Chaueneẽgüx, tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristuégagu pexü̃ chacèèxü̃ na wüxigu pegümaã perüxĩnüẽxü̃ rü tama pegü pitoyexü̃cèx. Rü name nixĩ i aixcüma pegü pengechaü̃gü rü aixcüma wüxigutama perüxĩnüẽ i peãẽwa. \v 11 Pa Chaueneẽgüx, pemaã nüxü̃ chixu i ngẽma ore, yerü Croétanüxü̃tanüwa nüxü̃ chacuáchiga ga pegümaã na penuẽxü̃, rü tama aixcüma wüxigu na perüxĩnüẽxü̃. \v 12 Rü pemaã nüxü̃ chixu i ngẽma erü ñuxre i pema rü ñaperügügü: \p “Choma rü Pauruwe charüxũ”, ñaperügügü. Rü togue rü: \p “Choma rü Aporuwe charüxũ”, ñaperügügü. Rü togue rü: \p “Choma rü Pedruwe charüxũ”, ñaperügügü. Rü togue rü: \p “Choma rü Cristuwe charüxũ”, ñaperügügü. \v 13 ¿Rü ñuxãcü nixĩ i ngẽma? ¿Pexcèx rü Cristu rü marü niyauxye? ¿Ẽ́xna pema nüxü̃ pecuèxgu rü choma i Pauru chiĩxü̃ ga curuchawa pexcèx chipotaxü̃ rü chayuxü̃? ¿Rü ẽ́xna pema nüxü̃ pecuèxgu rü chauégagu yiĩxü̃ ga ípebaiü̃xü̃? \v 14 Rü Tupanana moxẽ chaxã, yerü taxúema pexü̃ íchabaiü̃xẽẽ ga pemax. Rü Crispu rü Gayuxicatama nixĩ ga íchabaiü̃xẽẽxü̃. \v 15 Rü ngẽmacèx taxucürüwa texé tügü tixu na chauégagu ítabaiexü̃. \v 16 Rü yemáãcü aixcüma íchanabaiü̃xẽẽ ga Estéfanatanüxü̃gü ta, natürü chauxcèx rü taxúema ga togue tüxü̃ íchabaiü̃xẽẽ. \v 17 Yerü nüma ga Cristu rü tama choxü̃ namu ga duü̃xü̃güxü̃ na íchabaiü̃xẽẽxü̃cèx, natürü choxü̃ namu na duü̃xü̃gümaã nüxü̃ chixuxü̃cèx i norü ore i mexü̃ i tüxü̃ maxẽxẽẽxü̃. Rü nanaxwèxe i tauxchaxü̃ i oremaã nüxü̃ chixu i ngẽma ore. Erü ngẽxguma chi ñoma nüxü̃ cuèxüchixü̃rüü̃ nüxü̃ chixuxgu i ngẽma ore, rü ngürüãchi i duü̃xü̃gü rü tá chauguama narüxĩnüẽ rü tá nüxü̃ inayarüngümaẽ na Cristu yiĩxü̃ ga tüxü̃ maxẽxẽẽcü ga yexguma curuchagu nayu̱xgux. \s1 Cristuwa nixĩ ga Tupana inawéxü̃ ga norü pora rü norü cuèx \p \v 18 Rü ngẽma ore na ñuxãcü tórü pecaducèx curuchagu nayuxü̃ ga Cristu, rü wüxi i natücèxmamare nixĩ naxcèx i ngẽma duü̃xü̃gü i poxcuwa ĩxü̃. Natürü yixema na Tupana tüxü̃ maxẽxẽẽxü̃, rü nüxü̃ tacuèx na ngẽma ore rü Tupanaãrü pora yiĩxü̃. \v 19 Erü norü ore i ümatüxü̃wa rü ñanagürü ga Tupana: \q1 “Rü tá ichayanaxoxẽẽ i guxü̃ma i norü cuèx i ngẽma duü̃xü̃gü i nüxü̃ cuèxüchigüxü̃. Rü tá nüxü̃ chaxo i ngẽma duü̃xü̃güarü cuèx”, \m ñanagürü. \v 20 Rü ñu̱xmax, Pa Chaueneẽgüx, ¿Tupanapẽ́xewa rü ṯacüwa namexü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i poraãcü nüxü̃ cuèxüchixü̃? ¿Rü ṯacüwa namexü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i Moĩché ümatüxü̃ i mugüwa ngu̱xẽẽtaegüxü̃? ¿Rü ṯacüwa namexü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i meã nüxü̃ cuèxgüxü̃ i ñoma i naãneãrü cuáchigagu na yadexagüxü̃? Erü guxü̃ma i ngẽma cuèx i duü̃xü̃gü nagu rüxĩnüẽxü̃ rü Tupanacèx rü taxuwama name. \v 21 Natürü nüma ya Tupana ya guxü̃xü̃ma cuácü, rü tama nanaxwèxe na ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃güarü cuágagu na yiĩxü̃ i naxü̃tawa nangugüxü̃ i nümagü. Natürü nanaxwèxe na ngẽma norü ore i mexü̃gagu na yiĩxü̃ i namaxẽxẽẽãxü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i yaxõgüxü̃ woo togücèx rü natücèxmamare yixĩgu i ngẽma ore. \v 22 Ngẽma Yudíugü rü nüxü̃ nadaugüchaü̃ i cuèxruü̃gü i Tupanaãrü poramaã üxü̃. Rü ngẽma Griégugü rü naxcèx nadaugü i ñoma i naãneãrü cuèx. \v 23 Natürü ngẽma ore i toma nüxü̃ tixuxü̃, rü Cristu ga curuchawa ipotacüchiga nixĩ. Rü ngẽma ore rü naãẽwa nangu̱x i ngema Yudíugü. Rü ngẽma duü̃xü̃gü i tama Yudíugü ixĩgüxü̃cèx rü wüxi i natücèxmamare nixĩ. \v 24 Natürü ngẽma duü̃xü̃gü i Tupana dexü̃ i Yudíugü rü ẽ́xna tama Yudíugü ixĩgüxü̃ rü ngẽma duü̃xü̃gücèx Tupana inanawẽ́x i norü pora rü norü cuèx ga yexguma pecaducèx nayu̱xgu ga Cristu. \v 25 Rü yema Tupana üxü̃ ga yexguma nayu̱xgu ga Cristu rü muxü̃ma i duü̃xü̃gücèx rü wüxi i ngẽãẽmare nixĩ. Natürü ngẽma Tupana nagu rüxĩnüxü̃ rü guxü̃ma i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃güarü cuèxarü yexera nixĩ. Rü yexguma curuchagu nayu̱xgu ga Cristu rü muxü̃ma ga duü̃xü̃gücèx rü natura ga Tupana ga yexguma. Natürü yexguma nixĩ ga inawéãxü̃ ga ñuxãcü guxü̃ i duü̃xü̃güarü yexera na naporaxüchixü̃. \v 26 Pa Chaueneẽgüx, name nixĩ i nagu perüxĩnüẽ na ñuxãcü Tupana pexü̃ dexü̃ na norü duü̃xü̃gü pixĩgüxü̃cèx. Rü noxretama pixĩgü na nüxü̃ pecuèxüchixü̃ ega duü̃xü̃gü pexü̃ ngugügu, rü noxretama pixĩgü na ãẽ̱xgacügü pixĩgüxü̃, rü noxretama pixĩgü i ngẽma itaarü dĩẽruã́xü̃tanüxü̃ pixĩgüxü̃. Natürü woo ngẽma na pixĩgügu rü Tupana rü pexü̃ nade na norü duü̃xü̃gü pixĩgüxü̃cèx. \v 27 Rü Tupana nanade ga yema duü̃xü̃gü ga togü ga duü̃xü̃gü nüxü̃ ixuxgu rü taxuü̃ma icuáxü̃. Rü yemaãcü nanaxü ga Tupana na naxãneẽxẽẽãxü̃cèx i ngẽma duü̃xü̃gü i nüxü̃ icuèxüchixü̃. Rü Tupana nanade ga yema duü̃xü̃gü ga togü nüxü̃ ixuxgu rü turaexü̃. Rü yemaãcü nanaxü ga Tupana na naxãneẽxẽẽãxü̃cèx i ngẽma duü̃xü̃gü i poraexü̃. \v 28 Rü Tupana nanade ga yema duü̃xü̃gü ga togü nüxü̃ oexü̃, rü ñoma i naãnewa taxuü̃ma ixĩgüxü̃. Rü yemaãcü Tupana nanaxãneexẽẽ i ngẽma duü̃xü̃gü i ñoma i naanewa norü ngemaxü̃gümaã nügü icuèxüü̃güxü̃. \v 29 Rü ngẽmacèx taxucürüwama texé tügü ticuèxüü̃ i Tupanapẽ́xewa. \v 30 Rü nümatama ga Tupana nixĩ ga Ngechuchu ya Cristuarü duü̃xü̃güxü̃ pexü̃ yaxĩgüxẽẽxü̃. Rü tatanüwa nanamu ga Cristu na nüma tüxna naxããxü̃cèx i cuèx i aixcüma ixĩxü̃, rü pecaduwa tüxü̃ ínanguxü̃xẽẽxü̃cèx. Rü nüma ya Cristu nixĩ i tüxü̃ namaxẽxẽẽxü̃ rü tüxü̃ yamexẽẽgüxü̃ na aixcüma ixüünexü̃cèx napẽ́xewa ya Tupana. \v 31 Rü ngẽmacèx i Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü ñanagürü: \q1 “Rü ngẽxguma texé tügü icuèxüü̃chaü̃gu rü name nixĩ i tórü Corixü̃ ticuèxüü̃”, \m ñanagürü. \c 2 \s1 Cristu ga curuchawa ipotacüchiga \p \v 1 Pa Chaueneẽgüx, yexguma noxri petanüwa chaxũxgu na pemaã nüxü̃ chixuxü̃cèx ga Tupanaãrü ore i aixcüma ixĩxü̃ i Cristuchiga, rü tama ñoma nüxü̃ cuèxüchixü̃rüü̃ãcüma pemaã chidexa, rü tama ore ga guxchaxü̃maã nixĩ ga pemaã nüxü̃ chixuxü̃. \v 2 Yerü yexguma petanüwa chayexmagu, rü Cristuchigaxü̃xĩcatama nixĩ ga pemaã chixuxü̃. Rü taxuü̃ma ga ṯacü ga togu charüxĩnü. Rü yemaãcü Ngechuchu ya Cristu ga curuchawa ipotacüguxicatama nixĩ ga charüxĩnüxü̃. \v 3 Rü yexguma petanüwa changuxgu rü nüxü̃ chadau ga taxü̃ ga guxchaxü̃gü ga petanüwa, rü yemacèx poraãcü chaxoegaãẽ rü Tupanapewa chorü muü̃maã chiḏurux. \v 4 Rü yexguma pemaã chideaxgu rü pemaã nüxü̃ chixuxgu ga Tupanaãrü ore, rü tama ñoma nüxü̃ cuèxüchixü̃rüü̃ãcüma pemaã nüxü̃ chixu na yemaãcü pexü̃́ chanangúchaü̃xẽẽxü̃ na peyaxõgüxü̃cèx. Natürü Tupanaãẽ i Üünexü̃ãrü ngü̃xẽẽmaã rü Tupanaãrü poramaã nixĩ ga pexü̃́ chanangúchaü̃xẽẽxü̃. \v 5 Rü yemaãcü Tupanaãrü poramaã pemaã nüxü̃ chixu ga yema ore na Tupanagagu yiĩxü̃ na nüxü̃́ peyaxõgüxü̃, rü tama ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃güarü cuágagu na yiĩxü̃. \s1 Tupana rü Naãẽ i Üünexü̃wa nügü tüxü̃ nacuèxẽẽ \p \v 6 Natürü pemaã nüxü̃ chixu, rü ngẽxguma natanüwa changẽxmagu i ngẽma duü̃xü̃gü i marü meãma yaxõgüxü̃, rü ngẽxguma nixĩ i chanangúexẽẽxü̃ i ngẽma aixcüma Tupanaarü cuèx i üünexü̃. Natürü ngẽma cuèx rü tama ñoma i naãnewa ne naxũ, rü bai i ñoma i naãneãrü ãẽ̱xgacügü i paxa tá iyarüxoxü̃wa ne naxũ. \v 7 Natürü ngẽma cuèx rü Tupanawa nixĩ i ne naxũxü̃. Rü ngẽma cuèx nixĩ ga noxri tauta naãne ü̱xgu Tupanaxĩcatama nüxü̃ cuáxü̃ ga na ñuxãcü tá tüxna naxããxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 8 Natürü yema Tupana nagu rüxĩnüxü̃, rü taxuü̃ma ga ñoma ga naãnecü̱̃ã̱x ga ãẽ̱xgacü nüxü̃ nacuèx. Yerü yexguma chi aixcüma nüxü̃ nacuèxgügu ga yema Tupana nagu rüxĩnüxü̃ rü tãũ chima curuchawa nayapotagü ga guma mecü ya tórü Cori. \v 9 Rü ngemachiga nixĩ i Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa i ñaxü̃: \q1 “Rü ngẽma duü̃xü̃gü i Tupanaxü̃ ngechaü̃güxü̃cèx, rü nüma nanamexẽẽ i ṯacü i taxúema nüxü̃ dauxü̃, rü taguma texé nüxü̃ ĩnüxü̃, rü bai i texé nagu rüxĩnüxü̃”, \m ñaxü̃. \v 10 Rü ngẽma Tupana mexẽẽxü̃ naxcèx i ngẽma duü̃xü̃gü i nüxü̃ ngechaü̃güxü̃, rü ñu̱xma rü tüxü̃ nüxü̃ nacuèxẽẽ i ngẽma, yerü núma nanamu ga Naãẽ i Üünexü̃ na taxcèx nango̱xẽẽãxü̃cèx. Rü ngẽma Naãẽ i Üünexü̃ rü guxü̃xü̃ma nacuèx, rü èi̱xrüxü̃ i ngẽma Tupanaxĩcatama nüxü̃ cuáxü̃ rü ta nüxü̃ nacuèx. \v 11 Rü duü̃xü̃gütanüwa rü ¿texé nüxü̃ tacuèx na ṯacügu naxĩnüxü̃ i wüxi ya yatü? Rü naãẽxĩcatama nixĩ i nüxü̃ cuáxü̃ i ngẽma nagu naxĩnüxü̃ i ngẽma yatü. Rü ngẽxgumarüü̃ ta Tupanaãẽ i Üünexü̃xĩcatama nixĩ i nüxü̃ cuáxü̃ na ṯacügu naxĩnüxü̃ ya Tupana. \v 12 Rü yixema rü tama ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i naãẽ nixĩ ga iyauxgüxü̃. Natürü tanayauxgü i ngema Naãẽ i Üünexü̃ ga Tupana taxcèx núma muxü̃ na aixcüma nüxü̃ icuáxü̃cèx i guxü̃ma i ngẽma mexü̃gü ga Tupana norü ngechaü̃maã tüxna ãmarexü̃. \v 13 Rü ñu̱xma na pemaã nüxü̃ tixuxü̃ i ngẽmachiga, rü Tupanaãẽ i Üünexü̃ toxna ãxü̃ i oremaã nixĩ i pemaã nüxü̃ tixuxü̃. Rü tama ore i torü cuèxwa tayaxuxü̃maã nixĩ i pemaã nüxü̃ tixuxü̃. Rü ngẽmaãcü nüxü̃ tixu i Tupanaãẽ i Üünexü̃ãrü ore namaã i ngẽma duü̃xü̃gü i aixcüma Tupanaãẽ nawa ngẽxmagüxü̃. \v 14 Rü texé ya tama Tupanaãẽ i Üünexü̃ tümawa ngẽxmaxẽ, rü taxucürüwa tanayaxu i ngẽma Tupanaãẽ i Üünexü̃ tüxü̃ ngu̱xẽẽxü̃, erü tümacèx ya yíxema duü̃xẽ rü natücèxmamare nixĩ. Rü tama nüxü̃ tacuèxéga erü yíxema Tupanaãẽ i Üünexü̃ tümawa ngẽxmaxẽxĩcatama tixĩ ya nüxü̃ cuáxe na tanangugüxü̃ na ñuxũ ñaxü̃chiga yiĩxü̃ i ngẽma Tupanaãẽ i Üünexü̃ tüxü̃ ngu̱xẽẽxü̃. \v 15 Rü yíxema duü̃xẽ ya Tupanaãẽ i Üünexü̃ tümawa ngẽxmaxẽ, rü meã tanangugü i guxü̃ma. Natürü ngẽma togü i duü̃xü̃gü i tama Tupanaxü̃ cuèxgüxü̃, rü taxucürüwama tümaãrü maxü̃xü̃ nangugü ya yíxema duü̃xẽ ya aixcüma Tupanaãẽ tümawa ngẽxmaxẽ. \v 16 Erü Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü ñanagürü: \q1 “¿Texé nüxü̃ tacuèx na ṯacügu naxĩnüxü̃ ya tórü Cori? ¿Rü texé nüxü̃ tacuèx na Tupanaxü̃ taxucu̱xẽxü̃?” \m ñanagürü. Natürü yixema nixĩ i aixcüma nüxü̃ icuáxü̃ i ngẽma Cristu nagu rüxĩnüxü̃. \c 3 \s1 Pauru rü Aporu rü wüxigu Tupanaãxü̃́ napuracüe \p \v 1 Pa Chaueneẽgüx, yexguma noxri petanüwa changuxgu, rü taxucürüwa ngẽma duü̃xü̃gü i Tupanaãẽ nawa ngẽxmaxü̃maã chidexaxü̃rüü̃ãcü pemaã chidexa. Natürü ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i tama Tupanaxü̃ cuèxgüxü̃maã chideaxgurüü̃ nixĩ ga pemaã chidexaxü̃. Yerü pema rü yexwacèx, peyaxõgü ga yexguma, rü yemacèx yexwacèx yaxõgüxü̃maã chideaxü̃rüü̃ãcü pemaã nüxü̃ chixu ga Cristuchiga. \v 2-3 Rü tauxchaxü̃ ga oremaã pexü̃ changúexẽẽ, ngẽxgumarüü̃ i wüxi i õxchana ega noxri nabuxgu rü naẽgünenixü̃ ya tauxchaãcü yaxaxüne nüxna taxã. Rü yemaãcü tauxchaxü̃ ga oremaã pemaã nüxü̃ chixu ga Tupanaãrü ore ga noxrix, yerü taxucürüwa nüxü̃ pecuèxéga ga Tupanaãrü ore ga guxchaxü̃. Rü ñu̱xma rü ta tama nüxü̃ pecuèxéga i Tupanaãrü ore i guxchaxü̃, erü ñoma tama yaxõgüxü̃ i duü̃xü̃gürüü̃tama pemaxẽ. Rü dücax, ngẽxguma ñu̱xma rü ta pixãũxãchiwèxegu rü pegümaã penuẽgu, rü ngẽmawa nango̱x na ngẽma tama yaxõgüxü̃rüü̃acütama nagu perüxĩnüẽxü̃ rü ñoma i naãnecü̱̃ã̱xrüü̃acütama na pemaxẽxü̃. \v 4 Rü ngẽxguma petanüwa wüxie ñágügu rü: \p “Choma rü Pauruwe charüxũ”, ñágügu, rü togue rü: \p “Choma rü Aporuwe charüxũ”, ñágügu, rü ngẽmawa nüxü̃ tacuèx na ngẽma duü̃xü̃gü i tama yaxõgüxü̃rüü̃ãcüma na pemaxẽxü̃. \v 5 Rü ngẽxguma meã nagu rüxĩnüẽgu, ¿rü ṯacü chixĩ i choma i Paurux? rü ¿ṯacü nixĩ i nüma i Aporux? Toma rü Tupanaãrü duü̃xü̃gümare tixĩgü, rü togagu nixĩ ga nüxü̃́ peyaxõgüxü̃ ga tórü Cori ya Ngechuchu. Rü wüxichigü ga toma rü tanaxü ga yema puracü ga tórü Cori toxna ãxü̃. \v 6 Rü chauxü̃tawa nixĩ ga nüxü̃ pexĩnüẽxü̃ rü peyaxõgüxü̃ ga Tupanaãrü ore ga noxrix. Rü Aporu nixĩ ga pexü̃ rüngü̃xẽẽcü na yexeraãcü meã peyaxõgüxü̃ ga yema ore. Natürü Tupana nixĩ ga pexü̃ maxẽxẽẽcü. \v 7 Rü ngẽmacèx woo yíxema tüxira duü̃xü̃gümaã nüxü̃ ixuxe i Tupanaãrü ore rü woo yíxema wixwena yexeraãcü duü̃xü̃güxü̃ ngúexẽe̱xẽ, rü taxuü̃ma tixĩgü. Natürü Tupana nixĩ ya guxü̃ma ücü, erü nüma nixĩ i duü̃xü̃güxü̃ namaxẽxẽẽxü̃. \v 8 Rü ngẽmaãcü ya yíxema tüxira duü̃xü̃gümaã nüxü̃ ixuxe i Tupanaãrü ore, rü yíxema wixwena yexeraãcü duü̃xü̃güxü̃ ngúexẽe̱xẽ rü tawüxigumare i ngẽma puracüwa. Natürü Tupana rü tá tüxü̃́ nanaxütanü i tümaãrü puracü ya wüxichigü ngẽxgumarüü̃ na ñuxãcü tanaxüxü̃ i ngema puracü.. \v 9 Rü ngẽmaãcü i toma rü wüxigu Tupanaãxü̃́ tapuracüe. Rü ngẽmaãcü nixĩ i perü maxü̃wa napuracüxü̃ ya Tupana na nüma nanaxwèxexü̃ãcüma pixĩgüxü̃cèx. \v 10 Rü choma nixĩ ga Tupana choxü̃ muxü̃ na chaxira pemaã nüxü̃ chixuxü̃cèx ga Cristuchiga. Rü togü nixĩ ga chowena yexeraãcü pexü̃ ngúexẽẽxü̃. Natürü guxãma ya texé ya naxǘxe i ñaã puracü rü name nixĩ i taxuãẽ na meã tanaxüxü̃cèx. \v 11 Rü ñaã puracü rü Ngechuchu ya Cristuwa nixĩ ga inaxügüxü̃, rü ngẽmacèx taxucürüwama texé tayangucuchixẽẽ i to i tüxü̃ maxẽxẽẽxü̃. \v 12 Rü ñu̱xma na norü puracü ixüxü̃ i wüxichigü i yixema, rü tanaxwèxe i taxuãẽ na aixcüma meã naxüxü̃ i ngẽma. Erü yíxema aixcüma meã naxǘxe i norü puracü, rü ñoma wüxi i ĩpataarü üruü̃ i uirumü rü dĩẽrumü rü nuta i mexẽchixü̃maã üpataxü̃rüü̃ tixĩ. Natürü yíxema tama aixcüma meã naxǘxe i ngẽma Cristuarü puracü rü ñoma ĩpataarü üruü̃ i chixexü̃ i naĩ rü naĩxã́tü rü dexnemenèxãmaremaã üpataxü̃rüü̃ tixĩ. \v 13 Natürü ngẽxguma nagu̱xgu i naãne, rü tá nango̱x na ñuxãcü naxüãxü̃ i Tupanaãrü puracü i wüxichigü i duü̃xü̃. Erü ngẽma ngunexü̃gu rü tá nangẽxma ya üxü ya taxüchine. Rü ñoma ṯacü üxüwa iguxü̃rüü̃ tá nixĩ i Tupana nüxü̃ na üxü̃ i wüxichigü i duü̃xü̃ãrü puracü na nüxü̃ nacuáxü̃cèx ngoxi aixcüma name rü ẽ́xna tama. \v 14 Rü yíxema aixcüma meã naxǘxe i Cristuarü puracü, rü yima ĩpata ya taixü̃ne ya tama üxümaã ixaxü̃nerüü̃ tá nixĩ i ngẽma tümaãrü puracü. Rü tá Tupanaxü̃tawa tanayaxu i tümaãrü natanü naxcèx i ngẽma taxüxü̃. \v 15 Natürü yíxema tama aixcüma meã naxǘxe i ngẽma puracü, rü yima ĩpata ya tama taixü̃ne ya üxümaã ixaxü̃nerüü̃ tá nixĩ i ngẽma tümaãrü puracü. Rü tá ngẽxma inayarüxomare i guxü̃ma i ngẽma taxüxü̃. Rü tüxicatama tãũtáma tixa ñoma wüxi i duü̃xü̃ i üxüemawa iyagoxü̃rüü̃. \v 16 ¿Tama ẽ́xna nüxü̃ pecuèx i pema rü Tupanapata na pixĩgüxü̃, rü ngema Naãẽ ya Tupana rü pewa na namaxü̃xü̃? \v 17 Rü ngẽxguma texé pexü̃ chixetanüxẽẽgu, rü Tupana tá tüxü̃ napoxcu, erü Tupanapata ya nawa namaxü̃ne rü naxüüne. Rü pematama nixĩ ya yima Tupanapata na pixĩgüxü̃. \v 18 Tama name i texé tügütama tawomüxẽẽ. Rü ngẽxguma petanüwa texé tügügu rüxĩnügu na wüxi i duü̃xü̃ i nüxü̃ cuáxe na tiĩxü̃ i ñoma i naãnewa, rü name nixĩ i ñoma taxuü̃ma tacuáxü̃rüü̃ tügü tixĩxẽẽ. Rü ngẽxguma tá nixĩ i wüxi i duü̃xü̃ i aixcüma nüxü̃ cuáxe tá tiĩxü̃. \v 19 Erü ñoma i naãneãrü cuèx rü wüxi i ngẽãẽmare nixĩ i Tupanacèx. Erü Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü ñanagürü: \q1 “Rü ngẽma duü̃xü̃gü i nügügu rüxĩnüẽxü̃ na nüxü̃ cuèxüchigüxü̃ yiĩxü̃, rü norü cuèxgutama ínanatüexẽẽ ya Tupana”, \m ñanagürü. \v 20 Rü toxnamana i Tupanaarü orewa rü ñanagürü ta: \q1 “Tórü Cori ya Tupana rü nüxü̃ nacuèx na taxuwama namexü̃ i ngẽma norü ĩnü i ngẽma duü̃xü̃gü i ñoma i naanewa cuèxwa ngugüxü̃”, \m ñanagürü. \v 21 Rü ngẽmacèx tama name i texé tügü ticuèxüxü̃ ega duü̃xü̃güarü cuèxwamare tarüxũxgu.. Erü Tupana rü marü pexna nanaxã i guxü̃ma na pexrü yiĩxü̃cèx. \v 22 Rü ngẽmacèx i choma i Pauru, rü taeneẽ ya Aporu, rü taeneẽ ya Pedru, rü ñoma i naãne, rü torü maxü̃, rü torü yu, rü ñomatama i ngunexü̃, rü moxü̃ãrü ngunexü̃, rü guxü̃ma i ngẽma rü pexrü nixĩ. \v 23 Rü pematama rü Cristuarü pixĩgü. Rü Cristu rü Tupanaãrü nixĩ. \c 4 \s1 Yema ngúexü̃gü ga Ngechuchu imugüxü̃ãrü puracüchiga \p \v 1 Rü ngẽmacèx tanaxwèxe i tomaã nagu perüxĩnüẽ na Cristuarü puracütanüxü̃mare na tixĩgüxü̃. Rü nüma nixĩ i toxü̃ namuxü̃ na pexü̃ tangúexẽẽxü̃cèx ga yema ore ga noxri Tupanaxĩcatama nüxü̃ cuáxü̃. \v 2 Rü ngẽxguma texé ṯacü rü puracü tüxna ãxgu, rü name nixĩ i aixcüma tayanguxẽẽ i ngẽma puracü i tüxna taxãxü̃ na ngẽmaãcü itanawéxü̃cèx na aixcüma wüxi i duü̃xü̃ i mexü̃ tixĩxü̃. \v 3 Rü ngẽmacèx i ñu̱xma na meã chayanguxẽẽchaü̃xü̃ i ngẽma puracü i Tupana choxna ãxü̃, rü taxucèxma chaugücèx chaxoegaãẽ ega woo choxna pecagu rü ẽ́xna ṯacü rü ãẽ̱xgacügü choxna caxgu naxcèx i ngẽma puracü i chaxüxü̃. Rü woo i chomatama rü taxuxü̃cèxma íchicuèx na ngextá chixri chanaxüxü̃ i ngẽma puracü. \v 4 Natürü ñu̱xma na chomatama nagu charüxĩnüxü̃ na nataxuü̃ma i chorü chixexü̃ i Tupanapẽ́xewa, rü tama ngẽmacèx Tupana choxü̃ nadau na changearü pecaduã́xü̃. Erü nümatama ya tórü Cori ya Tupana nixĩ i aixcüma choxü̃ nacuáarü maxü̃ã́xü̃. \v 5 Rü ngẽmacèx tama name na toxü̃ pengugüarü maxü̃ã́xü̃ naxü̃pa na núma naxũxü̃ ya tórü Cori. Natürü name nixĩ i nüxü̃ ípenanguxẽẽ, erü nüma tá nixĩ i nango̱xẽẽãxü̃ i guxü̃ma i ngẽma ñu̱xma icúxü̃ rü guxü̃ma i ngẽma duü̃xü̃gü naãẽwa nagu rüxĩnüẽxü̃. Rü ngẽxguma tá nixĩ ya Tupana i tümamaã nataãẽxü̃ ya wüxichigü ya yíxema aixcüma mexü̃ ügüxe. \v 6 Pa Chaueneẽgüx, perü mexü̃cèx nixĩ i pemaã nüxü̃ tixuxü̃ i ngẽma ore na ngema Tupana naxwèxexü̃ãcüma pemaxẽxü̃. Rü choma rü Aporu nixĩ i perü cuèxruü̃gü tixĩgüxü̃ na towa pengúexü̃ na Tupanaãrü ore pemaã nüxü̃ ixuxü̃rüü̃ãcü penaxüxü̃. Rü ngẽmacèx tama name na wüxi i perü ngu̱xẽẽtaexü̃maã petaãẽgüxü̃ rü to rü nüxü̃ pexoexü̃. \v 7 Rü ñu̱xma rü pexna chaca, ¿rü texé tixĩ ya yíxema pemaã nüxü̃ ixuxe na togüarü yexera pexü̃ ixĩxẽe̱xẽ? ¿Erü guxü̃ma i ngema cuèx i pexü̃́ ngẽxmaxü̃ rü Tupana pexna nanaxã? Rü ñu̱xma na nüma pexna naxããxü̃ i ngẽma cuèx ¿rü tü̱xcüü̃ pegü picuèxüü̃gü ñoma pematama perü poramaã penayaxuxü̃rüü̃? \v 8 Rü pegügu perüxĩnüẽgu rü aixcüma marü meãma Tupanaxü̃ picuèxüchi rü marü pexü̃́ nangẽxma i guxü̃ma i ṯacü i penaxwèxexü̃ na naxü̃tawa pengugüxü̃cèx. Rü pegügu perüxĩnüẽgu rü ñoma ãẽ̱xgacügü i taxü̃rüü̃ pixĩgü rü taxuü̃ma toxü̃tawa penaxwèxe i ñu̱xmax. ¡Chierü aixcüma Tupanapẽ́xewa ãẽ̱xgacügü pixĩgügu na toma rü ta wüxigu pemaã ãẽ̱xgacügü na tixĩgüxü̃cèx! \v 9 Rü toma na Ngechuchu toxü̃ imugüxü̃, rü chauxcèx rü wixwe toxü̃ nawogü ya Tupana. Rü ñoma poxcuexü̃ i yuewa ĩxü̃rüü̃ tixĩgü. Rü ñoma wüxi i ṯacü i nüxü̃ nacugüexü̃rüü̃ tixĩgü i napẽ́xewa i Tupanaãrü orearü ngeruü̃gü i daxũcü̱̃ã̱x, rü napẽ́xewa i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü, rü napẽ́xewa i guxü̃ma i ṯacü i Tupana üxü̃. \v 10 Rü ñu̱xma na Cristuwe tarüxĩxü̃, rü ngẽmacèx taxuü̃ma icuáxü̃ toxü̃ nawogü i duü̃xü̃gü, natürü i pema rü pegügu perüxĩnüẽgu rü guxü̃xü̃ma pecuèx i Cristuchiga. Toma nüxü̃ tacuèx na duü̃xü̃güpẽ́xewa taturaexü̃, natürü i pema rü pegügu perüxĩnüẽ na aixcüma peporaexü̃. Rü duü̃xü̃gü toxü̃ naxo, natürü pexü̃ nangechaü̃gü. \v 11 Rü ñu̱xma rü ta tama inayacuèx na ngúxü̃ tingegüxü̃, erü ñu̱xma rü ta taiya toxü̃́ nangu̱x, rü tiṯawae, rü tangexchiru. Rü duü̃xü̃gü rü chixri tomaã nachopetü, rü tangepata. \v 12 Rü tipae na yeü̃cürü toxmẽ́xmaã tapuracüeechaxü̃. Rü duü̃xü̃gü rü ṯacü tomaã nixugüe, natürü i toma rü mexü̃ i oremaã tanangãxü̃gü. Rü towe ningẽxü̃tanü, natürü yaxna namaã taxĩnüẽ. \v 13 Rü chixri tochiga nidexagü, natürü i toma rü meã nachiga tidexagü. Rü ñoma guxchirexü̃ nadaugüxü̃rüü̃ tomaã nixĩgü, rü ñoma duü̃xü̃gü i taxuwama mexü̃ãcü toxü̃ nixĩxẽẽ. Rü ñu̱xma rü ta ngemagutama tomaã naarüxĩnüe. \v 14 Tama pexcèx chanaxümatü i ñaã popera na pexü̃ chaxãneẽxẽẽxü̃cèx. Natürü pexcèx chanaxümatü na pexü̃ chixucu̱xẽgüxü̃cèx chauxacügüxüchirüü̃, erü pexü̃ changechaü̃. \v 15 Erü woo nangẽxmagu i muxü̃ma i perü ngu̱xẽẽruü̃gü i Cristuchiga pexü̃ ngúexẽẽxü̃, natürü chaxicatama nixĩ i penatü chiĩxü̃ ga Cristuxü̃ na peyaxuxü̃wa. Yerü chauxü̃tawa nixĩ ga noxri ga penayaxuxü̃ ga Ngechuchu ya Cristuarü ore i tüxü̃ maxẽxẽẽxü̃. Rü ngẽmacèx chaxicatama nixĩ i penatü chiĩxü̃ i perü õwa. \v 16 Rü ngẽmacèx pexü̃ chacèèxü̃ na chauxrüxü̃ meã pemaxẽxü̃. \v 17 Rü ngẽmacèx pexü̃tawa chanamu ya Timutéu ya poraãcü nüxü̃ changechaü̃cü ya chaune ixĩcü i tórü Coriarü orewa. Rü nüma rü aixcüma meã nayanguxẽẽ i guxü̃ma i ngẽma nagu chanamuxü̃. Rü nüma tá pexna nüxü̃ nacuèxãchixẽẽ na ñuxãcü Ngechuchu ya Cristu naxwèxexü̃ãcüma meã chamaxü̃xü̃ rü chanangúexẽẽxü̃ ga yema yaxõgüxü̃ ga natanügu chixũgüxü̃. \v 18 Rü ñuxre i pemagü rü pegü picuèxüü̃gü, erü nagu perüxĩnüẽ na tagutáma pexü̃tawa íchayadauxü̃. \v 19 Natürü ngẽxguma nanaxwèxegu ya tórü Cori, rü paxa tá nge̱ma chaxũ na pexü̃ íchayadauxü̃cèx. Rü ngẽxguma rü tá chomaxü̃chi nüxü̃ chadau ngoxi ngẽma duü̃xü̃gü i nügü icuèxüü̃güxü̃ nüxü̃́ nangẽxma i Tupanaãrü pora rü ẽ́xna yadoragümare. \v 20 Erü Tupanaarü pora rü tama nüxü̃ tixumare, natürü nagu ítamaxẽ i ngema pora. \v 21 ¿Rü ñu̱xma rü ṯacü ẽ́xna nixĩ i penaxwèxexü̃ i pema? ¿Penaxwèxe na pexü̃ chingagüxü̃ i ngẽxguma nge̱ma changuxgu, rü ẽ́xna penaxwèxe na pexü̃ changechaü̃ãcüma rü pemaã chamecümaãcüma pexü̃ na íchayadauxü̃? \c 5 \s1 Duü̃xü̃gü i chixri maxẽxü̃chiga \p \v 1 Rü duü̃xü̃gü nüxü̃ nixugügü rü wüxi i yatü i petanüwa rü naẽrücümaãtama naxãmèx. Rü ngẽma nixĩ i pecadu i poraãcü chixexüchixü̃, erü woo ngẽma duü̃xü̃gü i tama yaxõgüxü̃tanüwa rü tama ngẽmaãcü naxüpetü. \v 2 ¿Rü ñuxãcü i pema i ngẽxguma i pegü picuèxüü̃güamaxü̃? Rü narümemaẽ chi nixĩ na poraãcü pengechaü̃güxü̃. Rü ngẽma yatü i ngẽma chixexü̃ üxü̃ rü name nixĩ na ípenamuxũchixü̃ i petanüwa. \v 3 Rü woo tama petanüwa changẽxmagu i chomax, natürü guxü̃guma pegu charüxĩnü. Rü ñoma pexü̃tawa changẽxmaxü̃rüü̃ rü tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristuégagu pemaã nüxü̃ chixu na ṯacü tá namaã pexüxü̃ i ngẽma duü̃xü̃. \v 4 Rü name nixĩ i tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristuégagu pengutaquẽ́xegü. Rü nüma ya tórü Cori ya Ngechuchu rü tá napetanügu na pexü̃ naporaexẽẽxü̃cèx. Rü choma rü tá pexna chacuèxãchi i chorü yumüxẽwa. \v 5 Rü ngẽma norü poxcu i tá nüxna pexãxü̃ i ngẽma yatü, rü ngẽma tá nixĩ na ípenamuxũchixü̃ i petanüwa na Chataná ngúxü̃ nüxü̃ ingexẽẽxü̃cèx. Rü ngẽmaãcü tá inayarüxo i naxü̃neãrü ngúchaü̃ i chixexü̃, natürü naãẽ rü tá namaxü̃ i ngẽxguma wena núma naxũxgu ya tórü Cori ya Ngechuchu. \v 6 ¡Rü tama name i pema rü pegü picuèxüü̃ naxcèx i ngẽma pexüxü̃! ¿Tama ẽ́xna nüxü̃ pecuèx i ngẽma ore i ñaxü̃: \p “Wüxi i íraxü̃ i pãũãrü puxẽẽruü̃ rü taxü̃ma i pãũchara nipuxẽẽ”, ñaxü̃? \v 7 Rü ngẽmacèx name nixĩ i nüxü̃ perüxoe i guxü̃ma i nuxcümaü̃xü̃ i pecüma i pexü̃ chixexẽẽxü̃. Rü ngẽxguma ngẽmaãcü penaxü̱xgu, rü ñoma ngexwacaxü̃xü̃ i pãũ i ngearü puxẽẽruü̃ã́xü̃ i Üpetüchigaarü petawa ingṍxü̃rüü̃ tá pime. Rü ñu̱xma i pema rü aixcüma ngexwacaxü̃xü̃ i duü̃xü̃gü pixĩgü, yerü Cristu rü ñoma wüxi i carnerurüü̃ marü tachicüü tórü pecaducèx nayu. \v 8 Rü ngẽmacèx name nixĩ i nüxü̃ tarüxoe i nuxcümaü̃xü̃ i tacüma i chixexü̃gü rü aixcüma Tupanagu tarüxĩnüẽ rü meã naxcèx tamaxẽ, erü ngexwacaxü̃xü̃ i norü duü̃xü̃gü tixĩgü. \v 9 Nüxĩraü̃xü̃ ga chorü poperawa rü pemaã nüxü̃ chixu na tama natanügu pexãgüxü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i naĩ i ngemaã naxü̃neãrü ngúchaü̃ ügüxü̃. \v 10 Natürü yexguma yema ñachagu pexü̃, rü tama pemaã nüxü̃ chixu na nüxna pixĩgachitanüxü̃chixü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i tama yaxõgüxü̃ i naĩ i ngemaã maxẽmarexü̃, rü ẽ́xna ngẽma duü̃xü̃gü i guxü̃ma i ṯacü nügüna nugüchaü̃güxü̃, rü ẽ́xna ngĩ́tèèxgüxü̃, rü ẽ́xna ngẽma duü̃xü̃gü i tupananetachicünèxãxü̃ icuèxüü̃güxü̃. Erü ngẽxguma chi naxchaxwa ípechoü̃xgu i ngẽma duü̃xü̃gü, rü chi taxucürüwa i ñoma i naãnewa pengẽxmagü. \v 11 Natürü yexguma pemaã nüxü̃ chixuxgu na tama natanügu pexãgüxü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i chixri maxẽxü̃, rü nachiga chidexa i ngẽma duü̃xü̃gü i nügü ixugüxü̃ na peeneẽgü i yaxõgüxü̃ na yixĩgüxü̃ natürü naĩ i ngemaã maxẽxü̃, rü ẽ́xna aüexü̃, rü ẽ́xna tupananetachicünèxãxü̃ icuèxüü̃güxü̃, rü ẽ́xna oregütèèxgüxü̃, rü ẽ́xna ngãxẽwèxegüxü̃, rü ẽ́xna ngĩ́tèèxgüxü̃. Rü ngẽma duü̃xü̃gü nixĩ i pemaã nüxü̃ chixuxü̃ na tama namexü̃ na natanügu pexãgüxü̃ rü bai i namaã na pechibüexü̃. \v 12-13 Erü tama cho̱xmẽ́xwa nangẽxma na nüxna chac̱axü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i tama Tupanaãxü̃́ yaxõgüxü̃. Rü Tupana tá nixĩ ya nüxna c̱acü i ngẽma duü̃xü̃gü. Natürü i pema rü pemẽ́xwa nangẽxma na nüxna pec̱axü̃ i ngẽma peeneẽgü i yaxõgüxü̃ i tama meã maxẽxü̃. Rü name nixĩ i petanüwa ípenamuxũchi i ngẽma duü̃xü̃ i chixri maxü̃xü̃. \c 6 \s1 Ngẽxguma ṯacü rü guxchaxü̃ tüxü̃́ ngẽxmagu taeneẽmaã, rü tama name i ãẽ̱xgacügü i tama yaxõgüxü̃pẽ́xewa tayamexẽẽ i ngẽma \p \v 1 Rü ngẽxguma wüxie i pema pexü̃́ nangẽxmagu i ṯacü rü guxchaxü̃ i wüxi i peeneẽ i yaxõxü̃maã, ¿rü tü̱xcüü̃ wüxi i ãẽ̱xgacü i tama yaxõxü̃ãrü ngü̃xẽẽcèx ípeyaca na nüma pexü̃́ namexẽẽãxü̃cèx i ngẽma perü guxchaxü̃gü? ¿Rü tama ẽ́xna inamexü̃ i ngẽma peeneẽgü i yaxõgüxü̃ na namexẽẽgüxü̃ i ngẽma perü guxchaxü̃gü? \v 2 ¿Tama ẽ́xna nüxü̃ pecuèx na yixema na yaxõgüxü̃ tá yiĩxü̃ i naãneãrü gu̱xgu nüxna icagüxü̃ i guxü̃ma i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü? Rü ñu̱xma na pema tá yiĩxü̃ i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃güxü̃ picagüxü̃, ¿rü tü̱xcüü̃ taxucürüwa i pematama penamexẽẽ i ngẽma perü guxchaxü̃gü i írachiréxü̃? \v 3 ¿Tama ẽ́xna nüxü̃ pecuèx rü woo ngẽma daxũcü̱̃ã̱x i Tupanaãrü orearü ngeruü̃gü, rü yixema tá yiĩxü̃ i nüxü̃ icagüxü̃? Rü ngẽmacèx nixĩ i yexeraãcü pemẽ́xwa nangẽxmaxü̃ na ñuxãcü penamexẽẽxü̃ i ngẽma guxchaxü̃gü i ñoma i naãnewa pexü̃́ ngẽxmagüxü̃. \v 4 Rü ngẽmacèx, ngẽxguma ṯacü rü guxchaxü̃ pexü̃́ ngẽxmagu i ñoma i naãnewa, ¿rü tü̱xcüü̃ i ngẽma ãẽ̱xgacügü i tama yaxõgüxü̃xü̃tawa pegü ípeyaxuaxü̃güxü̃ na pexü̃́ namexẽẽgüãxü̃cèx i ngẽma? \v 5 Rü pemaã nüxü̃ chixu i ngẽma ore na pexãneẽxü̃cèx. ¿Ẽ́xna tataxuma i petanüwa ya wüxie ya nüxü̃ cuáxe na tanamexẽẽxü̃ i ngẽma guxchaxü̃gü i petanüwa ngẽxmaxü̃? \v 6 Rü tama pegümaã penuẽxĩcatama, natürü nae̱tü rü ãẽ̱xgacügü i tama yaxõgüxü̃xü̃tawa pexĩ na penamexẽẽxü̃cèx i ngẽma perü guxchaxü̃gü. \v 7 Rü ngẽma na pegümaã penuẽxü̃, rü ngẽma rü poraãcü chixexü̃ nixĩ. ¿Rü tü̱xcüü̃ tama yaxna namaã pexĩnüẽ i ngẽma guxchaxü̃gü i peeneẽ pemaã üxü̃? ¿Rü tü̱xcüü̃ tama namaã peporae ega texé perü ṯacücèx ngĩ̱xgux? \v 8 Natürü i pema rü poraãcü chixexü̃ pexüe, erü woo peeneẽgü i yaxõgüxü̃ãxü̃́ rü ta pengi̱x.. \v 9-10 ¿Tama ẽ́xna nüxü̃ pecuèx na ngẽma duü̃xü̃gü i chixexü̃ ügüxü̃ rü nataxuxü̃táma i nachica i ngextá Tupana ãẽ̱xgacü íyiĩxü̃wa? ¡Rü tama name i pegütama pewomüxẽẽgü! Erü ngextá Tupana ãẽ̱xgacü íyiĩxü̃wa rü nataxũtáma i nachica i ngẽma duü̃xü̃gü i naĩ i ngemaã ipexü̃, rü ngẽma duü̃xü̃gü i tupananetachicünèxãxü̃ icuèxüü̃güxü̃, rü ngẽma duü̃xü̃gü i naxmèxẽchita rü ẽ́xna nateechita ngẽãẽxü̃, rü ngẽma yatügü i naxrüü̃ yatüxü̃maã ngẽãẽxü̃, rü ngẽma ngĩ́tèèxgüxü̃, rü ngẽma duü̃xü̃gü i nügünaxica nanuxũchixü̃ i norü ngẽmaxü̃gü, rü ngẽma duü̃xü̃gü i ngãxẽwèxegüxü̃, rü ngẽma duü̃xü̃gü i oregütèèxgüxü̃, rü ngẽma duü̃xü̃gü i womüxẽẽwèxegüxü̃. Rü guxü̃ma i ngẽmagü rü nataxũtáma i nachica i ngextá Tupana ãẽ̱xgacü íyiĩxü̃wa. \v 11 Rü yexgumarüü̃tama pixĩgü ga ñuxre ga pema ga ü̃pax. Natürü i ñu̱xma ya Tupana rü marü pexü̃́ ínanapi i perü chixexü̃ na noxrüxicatama pixĩgüxü̃cèx. Rü ñu̱xma rü aixcüma napẽ́xewa pime yerü Naãẽ i Üünexü̃ rü tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristuégagu marü perü pecaduna pexü̃ ínanguxü̃xẽẽ. \s1 Ñuxãcü naxüüne i taxüne \p \v 12 Rü ñuxre i pema rü ñaperügügü: \p “Rü marü name na chanaxüxü̃ i ngẽma chanaxwèxexü̃”, ñaperügügü. Rü aixcüma nixĩ i ngẽma, natürü tama guxü̃ i ngẽma ixügüxü̃ rü tüxü̃́ name. Rü aixcüma nixĩ i Tupana choxü̃ ínguxuchixẽẽxü̃ na chanaxüxü̃cèx i ngẽma chanaxwèxexü̃, natürü tama name na ṯacü rü chixexü̃gu chaugü changuxẽẽxü̃ na chomaã inacuáxü̃cèx. \v 13 Rü ngẽxgumarüü̃ ta rü ñuxre i duü̃xü̃gü rü ñanagürügü: \p “Rü õna rü taxünecèx nixĩ, rü taxüne rü õnacèx nixĩ”, ñanagürügü. Rü aixcüma ngẽmaãcü nixĩ, natürü ya Tupana rü tá inayanaxoxẽẽ i guxü̃ma i ngẽma. Rü taxüne rü tama naĩ i ngemaã namaã na ingẽãẽmarexü̃cèx nixĩ. Erü taxünemaã nixĩ i naxüxü̃ i tórü Coriarü ngúchaü̃. Rü tórü Cori nixĩ ya taxünexü̃ maxẽẽcü. \v 14 Rü yema Tupana wena namaxẽẽxü̃rüü̃ ga tórü Cori ya Ngechuchu, rü ngẽxgumarüü̃ tá ta norü poramaã wena tüxü̃ namaxẽxẽẽ. \v 15 ¿Rü tama ẽ́xna nüxü̃ pecuèx na ngẽma pexene rü Cristuarü na yiĩxü̃? ¿Rü ñuxãcü i ngẽma chaxune i Cristuarü ixĩxü̃ rü ngexü̃ i ngẽãẽxü̃maã inapexü̃? Taxucürüwama ngẽmaãcü nixĩ. \v 16 ¿Rü ẽ́xna tama nüxü̃ pecuèx ega wüxi i ngexü̃ i ngẽãẽxü̃maã inapexgu ya wüxi ya yatü rü ngẽma taxre i naxü̃ne rü wüxitama i naxü̃ne yiĩxü̃? Erü Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü ñanagürü: \q1 “Ngẽma taxre i naxü̃ne rü wüxitama i naxü̃ne tá nixĩ”, \m ñanagürü. \v 17 Natürü ngẽxguma wüxi i duü̃xü̃ rü tórü Cori ya Cristuaxü̃́ yaxõõxgu, rü ngẽma naãẽ i ngẽma duü̃xü̃ rü Cristuãẽmaã wüxigutama narüxĩnüẽ. \v 18 Rü ngẽmacèx name nixĩ na nüxü̃ perüxoexü̃ i pexeneãrü ngúchaü̃ na pexüxü̃. Rü guxü̃ma i togü i pecadu i wüxi i duü̃xü̃ üxü̃ rü tama naxü̃nexü̃ nachixexẽẽ. Natürü ngẽma na naĩ i ngemaã nangẽãẽxü̃ rü ngẽma waxi nixĩ i naxü̃nexü̃ chixexẽẽxü̃. \v 19 ¿Tama ẽ́xna nüxü̃ pecuèx i pexene rü Tupanaãẽ i Üünexü̃pata na yiĩxü̃? Rü pegu nixĩ i naxãchiü̃xü̃ i ngẽma Naãẽ i Üünexü̃ i Tupana pexna muxü̃. Rü ngẽmacèx i pema rü tama pegüarü yoratama pixĩgü. \v 20 Erü Tupana rü marü pexcèx nataxe rü poraãcü nüxü̃́ petatanü. Rü ngẽmacèx penaxwèxe i ngẽma pexenemaã meã Tupanacèx pemaxẽ na ngẽmaãcü namaã penataxẽẽxü̃ ya Tupana. \c 7 \s1 Ucu̱xẽgü i ãmèxchiga \p \v 1 Rü ñu̱xma rü tá pexü̃ changãxü̃ ga yema ãmèxchiga ga choxna naxcèx pec̱axü̃ ga perü poperawa. Rü narümemaẽ chi nixĩ i noxtacüma tama naxãmax ya yatü. \v 2 Natürü ngẽma na naxü̃neãrü ngúchaü̃ na naxügümarexü̃ i duü̃xü̃gü, rü narümemaẽ nixĩ i wüxichigü ya yatü rü na naxãmaxü̃, rü wüxichigü i nge rü na naxãtexü̃. \v 3 Rü yima yatü ya ãmacü rü taxucürüwama naxmèxna nügü ninuxũ. Rü ngẽma nge i ãtecü rü taxucürüwama ngĩtena ngĩgü iyanuxũ. \v 4 Erü ngẽma nge i ãtecü rü tama ngĩgüxü̃neãrü yoratama iyixĩ, erü ngĩte nixĩ ya ngĩxĩneãrü yora ixĩcü. Rü ngẽxgumarüü̃ ya ngĩte rü tama nügüxü̃neãrü yora nixĩ, erü naxmèx iyixĩ i naxü̃neãrü yora ixĩcü. \v 5 Rü tama name i wüxi ya yatü rü namèxna nügü ninuxũ, rü ẽ́xna wüxi i ngecü rü ngĩtena ngĩgü iyanuxũ, ega tama nügümaã namexẽẽãgu na ñuxre i ngunexü̃ tama nügümaã namaxẽxü̃ naxcèx na nayumüxẽgüxü̃. Rü ngẽmawena rü name nixĩ na wenaxãrü noxrirüü̃ nügümaã namaxẽxü̃ na tama Chataná nüxna ĩnüxü̃cèx na chixexü̃gu nayixẽẽãxü̃cèx. \v 6 Rü guxü̃ma i ñaã ore i pemaã nüxü̃ chixuxü̃ i ãmèxchiga rü ãtechiga rü tama wüxi i mu nixĩ i ngẽma. Natürü pemaã nüxü̃ chixumare na nüxü̃ pecuáxü̃cèx na namexü̃ i ngẽmaãcü na penaxüxü̃. \v 7 Rü chomatama nagu charüxĩnü rü chierü name nixĩ ega choma chamaxü̃xü̃rüü̃ namaxẽgu i guxü̃ma i duü̃xü̃gü. Natürü Tupana rü wüxichigü i duü̃xü̃na nanaxã i nacüma na ñuxãcü namaxẽxü̃cèx rü ñuxãcü nagu naxĩnüxü̃cèx. Rü ngẽmacèx tama guxãma tawüxigu. \v 8 Rü ngẽma ngemèxgüxü̃ rü ngetegüxü̃ rü yutegüxü̃ rü namaã nüxü̃ chixu rü narümemaẽ nixĩ i chauxrüü̃ tama naxãmèx rü tama naxãte. \v 9 Natürü ngẽxguma wüxi i duü̃xü̃ taxucürüwa naxü̃neãrü ngúchaü̃maã naporagu, rü name nixĩ na naxãmaxü̃ rü ẽ́xna naxãtexü̃. Erü narümemaẽ nixĩ i noxtacüma naxãmèx rü ẽ́xna naxãte na tama ngema norü ngúchaü̃gagu düxwa chixexü̃gu nanguxü̃cèx. \v 10 Natürü yíxema marü ãmaxẽ rü ãtexe, rü tümamaã nüxü̃ chixu na tama namexü̃ na tümatexü̃ na ítatáxü̃. Rü ngẽma mu rü tórü Coriarü mu nixĩ, rü tama choxrü nixĩ. \v 11 Natürü ngẽxguma chi ngürüãchi wüxi i ngexü̃ natexü̃ ítèxgu, rü name nixĩ i noxtacüma nangete rü ẽ́xna wena natecèx nataegu. Rü ngẽxgumarüü̃ ta ya yatü rü tama name i namèxü̃ ínatèx. \v 12 Rü ñu̱xma rü choxü̃́ nangẽxma i wüxi i ore i tümacèx ya yíxema ãmaxẽ ngĩmaã i wüxi i nge i tama yaxõ̱xcü. Rü ngẽma ore rü choxrütama nixĩ rü tama tórü Coriarü nixĩ. Rü ngẽxguma wüxi ya yatü ya õcü ngĩmaã ãmaxgu i wüxi i nge i tama yaxõ̱xcü, rü tama name i ngĩxü̃ ínatèx, ega ngĩma rü aixcüma namaã naxãtechaü̃gu. \v 13 Rü ngẽxguma wüxi i nge i yaxõ̱xcü ãtegu namaã ya wüxi ya yatü ya tama yaxõcü, rü tama name i íinatèx ya yima ngĩte ega nüma ya yima yatü rü aixcüma ngĩmaã naxãmèxchaü̃gu. \v 14 Rü yima yatü ya tama yaxõcü, rü namèx i yaxõ̱xcügagu Tupana nüxü̃ nacuèx. Rü ngẽma ngecü i tama yaxõ̱xcü, rü ngĩte ya yaxõcügagu Tupana ngĩxü̃ nacuèx. Erü ngẽxguma chi tama ngẽmaãcü yixĩgu, rü chi ngẽma naxãcügü rü duü̃xü̃gü i tama yaxõgüxü̃ãcügürüü̃ tá nixĩgü. Natürü i ñu̱xma ya naxãcügü rü marü Tupana tüxü̃ nacuèx. \v 15 Natürü ngẽxguma yima yatü ya tama yaxõcü rü namèxü̃ ínatáxchaü̃gu rü ¡noxtacüma ngĩxü̃ ínatá! Rü ngẽxgumarüü̃ ega ngẽma ngecü i tama yaxõcü rü ngĩtexü̃ ínatáxchaü̃gu, rü ¡noxtacüma ngĩtexü̃ ínatá! Rü ngẽxguma ya yima yatü ya yaxõcü rü marü name ega wena naxãmèxgu. Rü ngẽma ngecü i yaxõcü rü marü name ega wena naxãtegu. Erü Tupana pexü̃ nade na pegü pengechaü̃güxü̃cèx. \v 16 Rü ngẽmacèx, Pa Ngecü i Tupanaãxü̃́ Yaxõ̱xcüx, rü ngẽxguma cute i tama yaxõxü̃ cuxü̃ ítáxchaü̃gu, namẽ nixĩ i tama cunachu̱xu, erü tama nüxü̃ cucuèx ngoxi tá nüxü̃ cuyaxõxẽẽ i ngẽma cute rü ẽ́xna tama. Rü cumax, Pa Yatü ya Yaxõ̱xcüx, rü ngẽxguma cuxmèx i tama yaxõxü̃ cuxü̃ ítáxchaü̃gu, rü name nixĩ i tama cunachu̱xu, erü tama nüxü̃ cucuèx ngoxi tá ngixü̃ cuyaxõxẽẽ i ngẽma cuxmèx rü ẽ́xna tama. \v 17 Rü ñu̱xma rü pemaã nüxü̃ chixu rü nüma ga Tupana rü wüxichigü ga duü̃xẽna nanaxã ga tümaãrü cuèx na tümaãrü maxü̃maã itacuáxü̃cèx rü meã tanaxüxü̃cèx i ngẽma puracü ga noxri tüxü̃́ yexmaxü̃ ga tauta Tupana tümacèx caxgu. Rü ngẽma ngu̱xẽẽtae nixĩ i namaã chanangúexẽẽxü̃ i guxü̃ma i yaxõgüxü̃ i wüxichigü ya tupaucawa ngẽxmagüxü̃. \v 18 Rü ngẽxguma Tupana naxcèx caxgu i wüxi i duü̃xü̃ i marü Yudíugürüü̃ íwiechèxmüpẽ́xechiraü̃xü̃, rü nüe̱tama nixĩ ega ngẽmaãcütama yixĩgu. Rü ngẽxguma Tupana nayau̱xgu i wüxi i duü̃xü̃ i tama íwiechèxmüpẽ́xechiraü̃xü̃, rü nüe̱tama nixĩ ega ngẽmaãcütama yixĩgu. \v 19 Erü Tupanapẽ́xewa rü nüe̱tama nixĩ ega wüxi i duü̃xü̃ rü ínawiechèxmüpẽ́xechiraü̃gu rü ẽ́xna tama. Erü ngẽma Tupana aixcüma naxwèxexü̃ nixĩ na naga naxĩnüxü̃ i wüxichigü i duü̃xü̃. \v 20 Rü wüxichigü i duü̃xü̃ rü name nixĩ i nawatama napuracü ga yema puracü ga nüxü̃́ yexmaxü̃ ga yexguma Tupana noxri naxcèx caxgu. \v 21 Rü yexguma wüxi ga coriarü duü̃xü̃ quixĩyane Tupana cuxcèx caxgu, rü tama name i ngẽmacèx cuxoegaãẽ. Natürü ngẽxguma cuxü̃́ natauxchagu na nüxna ícunguxuchixü̃ i ngẽma cori, rü marü name na ícunguxuchixü̃. \v 22 Rü cuma ga na cucoriã̱xyane cuxcèx nac̱axü̃ ga Tupana, rü name nixĩ i nüxna cucuèxãchi na Cori ya Cristu pecaduwa cuxü̃ ínguxuchixẽẽxü̃. Rü cuma ga na cungearü coriã̱xyane cuxcèx nac̱axü̃ ga Tupana, rü name nixĩ i nüxna cucuèxãchi na tórü Cori ya Cristuarü duü̃xü̃ quiĩxü̃ i ñu̱xma na nüxü̃́ cupuracüxü̃cèx. \v 23 Tupana rü marü pexcèx nataxe rü poraãcü nüxü̃́ petatanü. ¡Rü ngẽmacèx i ñu̱xma rü tãũtáma naga pexĩnüẽ i ngẽma duü̃xü̃gü i wenaxãrü ñoma i naãneãrü chixexü̃wa pexü̃ gagüchaü̃xü̃! \v 24 Rü name nixĩ, Pa Chaueneẽgüx, i wüxichigü i pema rü meã Tupanapẽ́xewa penaxüama ga yema puracü ga noxri pexü̃́ yexmaxü̃ ga yexguma Tupana pexcèx caxgu. \v 25 Rü ñu̱xma rü tá pemaã nüxü̃ chixu i nachiga i ngẽma duü̃xü̃gü i ngemèxgüxü̃ rü ngetegüxü̃. Rü tórü Cori ya Ngechuchu rü taxuü̃ma i mu choxna naxã i ngẽmachiga. Natürü tá pemaã nüxü̃ chixu i ñuxãcü nagu charüxĩnü i ngẽmachiga. Rü ngẽma chorü ore rü aixcüma nixĩ erü choma nixĩ i wüxi i duü̃xü̃ ga nüxü̃́ changechaü̃tümüü̃ãcüma choxü̃ nayaxuxü̃ ga tórü Cori. \v 26 Natürü ngema ñu̱xma nüxü̃ idauxü̃ i guxchaxü̃gügagu rü chauxcèx rü chi name i tama nixãmèx i ngẽma yatügü i ngemèxgüxü̃. \v 27 Rü ngẽxguma marü cuxãmèxgu rü tama name i ngĩxü̃ ícutèx. Natürü ngẽxguma cungemèxgu rü name i tama cuxãmèx. \v 28 Natürü ngẽxguma cuxãmèxgu rü tama pecadu nixĩ i ngẽma. Rü ngẽxguma wüxi i paxü̃ ãtegu rü tama pecadu nixĩ i ngẽma. Natürü ngẽma ixãmèxgüxü̃ rü ixãtegüxü̃ rü tá nayexera i norü guxchaxü̃gü i ñoma i naãnewa, rü ngẽma nixĩ i tama chanaxwèxexü̃ na nüxü̃ nangupetüxü̃. \v 29 Pa Chaueneẽgüx, pemaã nüxü̃ chixu rü tama muxü̃ i ngunexü̃ tüxü̃́ nangẽxma na naxüxü̃cèx i Tupanaãrü puracü. Rü ngẽmacèx ya yíxema ixãmèxgüxe rü name nixĩ i meã tanaxügü i Tupanaãrü puracü ñoma tangemèxgüxü̃rüü̃. \v 30 Rü yíxema ngexwaca yutanügüxe rü yixema peta ügüxe rü yíxema itaxegüxe, rü tama name i ngẽmacèx Tupanaãrü puracü na ítangẽ́xgüxü̃. \v 31 Rü yíxema tüxü̃́ nangẽxmaxẽ i tümaãrü ngẽmaxü̃gü i ñoma i naãnewa, rü tama name i ngẽmacèx Tupanaãrü puracü na ítangẽ́xgüxü̃. Erü ñoma i naãne i ñu̱xma nüxü̃ idauxü̃ rü paxa tá nagu̱x. \v 32 Rü tama chanaxwèxe na ṯacücèx pexoegaãẽgüxü̃. Rü ngẽxguma wüxi i yatü ngemèxgu, rü Tupanaãrü puracügu narüxĩnü rü nagu narüxĩnü na ñuxãcü Tupanaãrü ngúchaü̃ naxüxü̃. \v 33-34 Natürü ngẽxguma naxãmèxgu ya wüxi ya yatü, rü ñoma i naãneãrü ngẽmaxü̃gu narüxĩnü rü nagu narüxĩnü na ñuxãcü namèxü̃ nataãẽxẽẽxü̃. Rü ngẽmaãcü muxü̃gu narüxĩnü. Rü ngẽxgumarüü̃ ta nixĩ i ngexü̃gü. Rü ngẽma ngexü̃ i ngetexü̃ rü Tupanaãrü puracügu narüxĩnü, erü marü Tupanana nügü naxã rü guxü̃ i naxü̃nemaã rü naãẽmaã naxcèx namaxü̃. Natürü ngẽma ngexü̃ i ãtexü̃ rü ñoma i naãneãrü ngẽmaxü̃gu narüxĩnü, rü nagu narüxĩnü na ñuxãcü natexü̃ nataãẽxẽẽxü̃. \v 35 Rü perü mexü̃cèx nixĩ i pemaã nüxü̃ chixuxü̃ i ngẽma, rü tama pexna na chanachu̱xuxü̃cèx nixĩ. Natürü ngẽma ñacharügü na meã pemaxẽxü̃cèx rü aixcüma penaxüxü̃cèx i tórü Coriarü puracü. \v 36 Rü ngẽxguma texé nagu rüxĩnügu na tümaxãcü rü marü na napaxü̃, rü tümacèx namexgu na naxãtexü̃, rü marü name i ngĩxü̃ taxüte ega aixcüma tümacèx namexgu. Rü ngẽma na naxãtexü̃ i tümaxãcü rü tama pecadu nixĩ. \v 37 Natürü ngẽxguma wüxi i yatü nüxü̃́ nangẽxmagu i norü pacü rü tama nanaxwèxegu na ngĩxü̃ naxütexü̃, rü ngẽma rü ta marü name. Erü naxmẽ́xwa ingẽxma rü taxucèxma texé tanachixewe na ngĩxü̃ naxütexü̃cèx. \v 38 Rü ngẽmawa nüxü̃ tadau rü ngẽma yatü i naxãcü ngĩxü̃ ütexü̃ rü mexü̃ naxü. Rü ngẽma yatü i tama naxãcü ngĩxü̃ ütexü̃ rü yexeraxü̃ i mexü̃ naxü. \v 39 Rü wüxi i nge i ãtecü rü ngĩtemẽ́xẽwa ingẽxma i ngẽxguma namaü̃xgu ya ngĩte. Natürü ngẽxguma nayu̱xgu ya ngĩte, rü marü name ega to i yatü i ngĩma ngĩxü̃́ ngúchaü̃xü̃maã naxãtegu. Natürü inaxwèxe na wüxi ya yatü ya yaxõcümaã naxãtexü̃. \v 40 Natürü chauxcèx rü yexeraãcü chi itaãẽ i ngẽxguma chi tãũ chima wena naxãtegu. Rü ngẽma ore rü choxrütama nixĩ, natürü nagu charüxĩnü rü Tupanaãẽ i Üünexü̃ãrü ĩnü ta nixĩ. \c 8 \s1 Tupananetachicünèxãgüna naxuaxü̃güxü̃ ga õnachiga \p \v 1 Ñu̱xma rü tá pemaã nüxü̃ chixu i nachiga i ngẽma õnagü i ngẽma duü̃xü̃gü i tama Ngechuchuaxü̃́ yaxõgüxü̃ norü tupananetachicünèxãgüna uaxü̃güxü̃. Rü aixcüma nixĩ i wüxichigü i yixema i meãma nüxü̃ icuáxü̃ i ngẽmachiga. Natürü ngẽma nüxü̃ na icuáxü̃gagu rü ñuxguacü rü yigü namaã ticuèxüxü̃. Natürü ngẽma na yigü ingechaü̃xü̃ rü tüxü̃ narüngü̃xẽẽ na yexeraãcü meã yaxõgüchigüxü̃. \v 2 Rü ngẽxguma chi texé nagu rüxĩnügu na ṯacüxü̃ tacuáxü̃, rü name nixĩ i nüxna tacuèxãchi na ngẽxguma rü ta tama aixcüma nüxü̃ tacuáxü̃ i guxü̃ma i ngẽma cuèx i aixcüma ixĩxü̃. \v 3 Natürü ngẽxguma texé aixcüma Tupanaxü̃ ngechaü̃gu, rü Tupana rü tüxü̃ nacuèx ya yíxema. \v 4 Rü ngẽma na nangṍxü̃ i ngẽma õnagü i tupananetachicünèxãgüna naxuaxü̃güxü̃ i duü̃xü̃gü, rü meãma nüxü̃ tacuèx na taxuwama namexü̃ i ngẽma tupananetachicünèxãgü erü tama aixcüma Tupanaxü̃chi nixĩgü. Erü wüxixicatama nixĩ ya aixcüma Tupana ixĩcü, rü nataxuma ya naĩ. \v 5 Rü woo duü̃xü̃gü nagu narüxĩnüe rü nangexma i muxü̃ma i tupanagü i ñoma i naanewa rü dauxü̃guxü̃ i naanewa, natürü taxcèx rü tama ngemaãcü nixĩ. \v 6 Erü yixema nüxü̃ tacuèx na wüxitama yixĩxü̃ ya Tupana ya Tanatü ixĩcü. Rü nüma ya Tanatü nixĩ i naxüãxü̃ i guxü̃ma i ṯacü i ngẽxmaxü̃, rü naxcèx nixĩ i imaxẽxü̃ i yixemax. Rü ngẽxgumarüü̃ ta nangẽxma i wüxitama ya tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristu. Rü yimagagu nixĩ na nangẽxmaxü̃ i guxü̃ma, rü yimagagu nixĩ i tüxü̃́ nangẽxmaxü̃ i maxü̃. \v 7 Natürü tama guxü̃ma i yaxõgüxü̃ nüxü̃ nacuèx na nangẽxmaxü̃ ya wüxitama ya Tupana rü wüxitama ya tórü Cori. Rü ñuxre i nümagü ga ü̃pa rü nüxü̃ nayapue na nüxü̃́ yaxõgüãxü̃ i ngẽma tupananetachicünèxãgü, rü ñu̱xma rü ta tama aixcüma nüxü̃ nacuèxgü i ngẽma mexü̃ i Tupana nüxü̃́ naxwèxexü̃. Rü ngẽmacèx nixĩ i ñu̱xma i nagu naxĩnüẽxü̃ na chixexü̃ naxügüxü̃ i ngẽxguma nangõ̱xgüãgu i ngẽma naxü̃namachi i togü i duü̃xü̃gü norü tupananetachicünèxãgüna uaxü̃güxü̃ na nüxü̃ namaã yacuèxüü̃güxü̃cèx. \v 8 Rü yixema nüxü̃ tacuèx na tama ṯacü rü namachi na ingṍxü̃gagu yiĩxü̃ na Tupana tüxü̃ dexü̃. Rü tãũtáma yexera time i napẽ́xewa ega nangõ̱xgügu i ngẽma namachi. Rü tãũtáma yexera tichixe i napẽ́xewa ega tama nangõ̱xgügu. \v 9 Natürü i pema i nüxü̃ na pecuáxü̃ na tama pecadu yiĩxü̃ na nangṍxü̃ i ngẽma namachi, ¡rü pexuãẽgü erü ngürüãchi ngẽma na pengṍxü̃gagu chixexü̃gu tá penayixẽẽ i ngẽma peeneẽgü i tauta aixcüma meã nüxü̃ cuèxgüxü̃ na ṯacü yiĩxü̃ i Tupana nüxü̃́ naxwèxexü̃! \v 10 Erü cuma na meã Tupanaxü̃ cucuáxü̃, rü ngẽxguma chi cunangõ̱xgu i ngẽma namachi i ngextá tupananetachicünèxãgüxü̃ íyacuèxüü̃güxü̃wa, rü ngürüãchi wüxi i cueneẽ i tauta meã Tupanaxü̃ cuáxü̃ tá cuxü̃ nadau. Rü ngürüãchi nüma rü tá ta nanangõ̱x i ngẽma namachi woo naãẽwa nagu naxĩnügu na wüxi i chixexü̃ yiĩxü̃ na nangṍxü̃ i ngẽma namachi. \v 11 Rü ngẽmaãcü i cuma na meã Tupanaxü̃ cucuáxü̃, rü tá icuyanatauxẽẽ i ngẽma cueneẽ i Cristu naxcèx yuxü̃ i tauta meã Tupanaxü̃ cuáxü̃. \v 12 Rü ngẽmacèx i ngẽxguma chixexü̃gu cunanguxẽẽ̱xgu i ngẽma cueneẽ i tauta meã Tupanaxü̃ cuáxü̃, rü Cristumaã rü ta chixexü̃ cuxü. \v 13 Rü ngẽmacèx i ngẽxguma ngẽma namachi i changṍxü̃gagu chixexü̃gu chananguxẽẽ̱xgu i chaueneẽ, rü narümemaẽ nixĩ i noxtacüma taguma namachi changõ̱x na tama pecadugu chananguxẽẽxü̃cèx i ngẽma chaueneẽ. \c 9 \s1 Yíxema Cristu tüxü̃ muxẽ na nüxü̃́ tapuracüxü̃cèx, rü tüxna naxü i tümaãrü natanü \p \v 1 Rü pemaã nüxü̃ chixu rü tórü Coritama nixĩ ya choxü̃ yaxucü rü choxü̃ mucü na norü puracü chaxüxü̃cèx, rü ngẽmacèx taxuü̃ma i duü̃xü̃gümẽ́xẽwa changẽxma i ñu̱xmax. Rü chomatama chauxetümaã tórü Cori ya Ngechuchuxü̃ chadau, rü ngẽma puracü i nüxü̃́ chaxüxü̃gagu nixĩ i peyaxõgüxü̃ i pemax. \v 2 Rü woo togü i duü̃xü̃gü tama choxü̃ cuèxgüchaü̃gu na tórü Cori choxü̃ muxü̃, natürü i pema rü meãma nüxü̃ pecuèx na nüma yiĩxü̃ ga choxü̃ namuxü̃. Yerü chauxü̃tawa nixĩ ga tórü Coriaxü̃́ peyaxõgüxü̃, rü ngẽmawa nüxü̃ pecuèx na aixcüma yiĩxü̃ na nüma choxü̃ namuxü̃. \v 3-4 Rü ñaã nixĩ i chorü dexa i namaã chanangãxü̃xü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i chauchiga idexagüxü̃: \p “¿Ẽ́xna tama name na duü̃xü̃gü choxna naxãxü̃ i chorü õna rü chorü axexü̃ naxcèx i chorü puracü? \v 5 ¿Ẽ́xna tama inamexü̃ ta na wüxi i ngexü̃ i yaxõxü̃maã na chaxãmaxü̃ na chayagaxü̃cèx ngẽxgumarüü̃ na naxãmaxü̃ i Pedru, rü naẽneẽgü ya tórü Cori, rü ngẽma togü i yatügü i Tupana imugüxü̃? \v 6 ¿Rü ẽ́xna pema nagu perüxĩnüẽgu rü choma rü Bernabéxicatama i tama namexü̃ na toxü̃ perüngü̃xẽẽgüxü̃ ngẽma togü i orearü uruü̃güxü̃ na perüngü̃xẽẽgüxü̃rüü̃? \v 7 ¿Ṯacü rü duü̃xü̃ i churarawa ũxü̃ i nügüxü̃́tama naxütanüxü̃ i norü õna? ¿Rü ṯacü rü duü̃xü̃ i ori̱x itoxü̃ i tama namúxü̃ i norü o? ¿Rü ṯacü rü duü̃xü̃ i carnerugüna dauxü̃ i tama nagünenixü̃ ne ixaxüxü̃?” Ngẽma ñacharügü nüxü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i chauchiga idexagüxü̃. \v 8 ¡Rü ñu̱xma rü tãũtáma nagu perüxĩnüẽ na chorü orexicatama yiĩxü̃ i ñaã nüxü̃ chixuxü̃! Erü Tupanaãrü ore ga Moĩché ümatüxü̃wa rü ta ngẽma ñanagürü. \v 9 Erü ngẽma ore rü ñanagürü: \q1 “¡Rü ngẽma woca i aruchuarü putẽ́xewa puracüxü̃, rü tãũtáma cunaw̱ẽxnagu na tama yima aruchuwa nachibüxü̃cèx!” \m ñanagürü i ngẽma ore. Rü nüxü̃ tacuèx na tama wocagügu naxĩnüxü̃ ga Tupana ga yexguma yema ñaxgu. \v 10 Natürü pemaã nüxü̃ chixu rü tagu nixĩ ga naxĩnüxü̃ ga yexguma yema ñaxgu ga Tupana. Rü tachiga nixĩ ga naxümatüxü̃ ga yema ore. Erü yíxema aruchunecü ǘxe rü yíxema norü oarü pu̱xwa puracüxe, rü ngẽxguma tapuracüeyane rü tanaxwèxegü na ítananguxẽẽgüxü̃ i ngẽma norü o i tüxna üxü̃. \v 11 Rü toma rü wüxi ya nanetüchire ya itatoxü̃nerüü̃ tixĩgü ga yexguma pemaã nüxü̃ tixuxgu ga Tupanaãrü ore. ¿Rü ñu̱xma rü tama ẽ́xna i pexcèx namexü̃ na toxna penaxãxü̃ i ṯacü i toxü̃́ taxuxü̃? \v 12 Rü ngẽxguma ngẽma togü i orearü uruü̃gü petanüwa nayauxgügu i ngẽma nüxü̃́ taxuxü̃, rü maneca toma rü yexera name nixĩ i petanüwa tanayaxu i ngẽma toxü̃́ taxuxü̃. Natürü i toma rü tama ngẽmaãcü tanaxü. Erü toma rü guxü̃ i guxchaxü̃maã taporae na tama pexü̃́ tanaguxchaxẽẽxü̃cèx na Cristuaxü̃́ peyaxõgüxü̃. \v 13 Pema nüxü̃ pecuèx rü guxü̃ma i duü̃xü̃gü i tupauca ya taxü̃newa puracüexü̃, rü ngẽma õna ya yima tupaucawa ngẽxmaxü̃tama nangõ̱xgü. Rü ngẽma duü̃xü̃gü i tupaucagu Tupanacèx naxü̃nagü dèi̱xü̃, rü nanade i ñuxre i ngẽma namachi norü ngõ̱xruü̃. \v 14 Rü ngẽxgumarüü̃ ta ya yíxema nüxü̃ ixugüxe i ore i tüxü̃ maxẽxẽẽxü̃, rü tórü Cori nüxü̃ nixu rü name nixĩ i tanayauxtanü i ngema tümaarü puracü.. \v 15 Natürü i choma rü taguma ngẽmaãcü chanaxü. Rü ñu̱xma na pexcèx chanaxümatüxü̃ i ñaã popera, rü tama ṯacü choxna pexãxü̃cèx nixĩ. Erü ngẽma na taguma texéxü̃tawa ṯacücèx íchac̱axü̃, rü wüxi i chorü taãẽ nixĩ. Rü narümemaẽ chierü nixĩ na chayuxü̃ naxü̃pa na texé choxna nayaxuxü̃ i ñaã taãẽ i choxü̃́ ngẽxmaxü̃. \v 16 Rü ñu̱xma na nüxü̃ chixuxü̃ i ngẽma ore i tüxü̃ maxẽxẽẽxü̃, rü taguma ngẽmacèx chaugü chicuèxüü̃. Erü woetama ngẽma nixĩ i chorü puracü ga Tupana choxna ãxü̃, rü ngẽmacèx taxucürüwama chanangexrü. Erü poraãcü chi chachixexü̃gu i ngẽxguma tãũ chima nüxü̃ chixuxgu. \v 17 Rü ngẽxguma chi chaugagu chitama chanaxü̱xgu i ngẽma puracü, rü nagu chi charüxĩnü na choxü̃́ naxãtanüxü̃. Natürü ngẽxguma Tupana choxü̃ muxü̃ãcüma chanaxü̱xgu, rü chanaxüama erü woetama ngẽma nixĩ i chorü puracü ga Tupana choxna ãxü̃. \v 18 ¿Rü ñu̱xma rü ṯacü tá nixĩ i chorü natanü naxcèx i ngẽma puracü i chaxüxü̃? Rü dücax, rü chorü natanü nixĩ i ngẽma taãẽ i chayaxuxü̃ i ngẽxguma ngetanüãcüma nüxü̃ chixuxgu i ngẽma ore i tüxü̃ maxẽxẽẽxü̃. Rü ngẽmaãcü woo Tupanapẽ́xewa name na petanüwa chanayaxuxü̃ i chorü natanü na ngẽmamaã chamaxü̃xü̃cèx, natürü taguma texena naxcèx chaca.. \v 19 Rü woo taxúxemẽ́xẽwa changẽxma i chomax, natürü guxãmẽ́xẽwa chaugü changẽxmaxẽẽ, na ngẽmaãcü yexeraãcü muxü̃ma i duü̃xü̃g üxü̃ charüngü̃xẽẽxü̃cèx na Cristuaxü̃́ yaxõgüãxü̃cèx. \v 20 Rü ngẽxguma chautanüxü̃ i Yudíugütanüwa changẽxmagu, rü namaã chaugü chawüxiguẽẽ na ngẽmaãcü nüxü̃ charüngü̃xẽẽxü̃cèx na Cristuaxü̃́ yaxõgüãxü̃cèx. Rü woo tama yema Moĩché ümatüxü̃ ga mugütüü̃wa changẽxmagu, natürü chayanguxẽẽãma i ngẽma mugü na ngẽmaãcü Cristuxü̃tawa chanagagüxü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i ñu̱xma rü ta nagu ĩxü̃ i ngẽma mugü ga Moĩché ümatüxü̃. \v 21 Rü ngẽxguma natanüwa changẽxmagu i ngẽma duü̃xü̃gü i tama Yudíugü ixĩgüxü̃, rü ngẽma duü̃xü̃gümaã chaugü chawüxiguxẽẽ na ngẽmaãcü nüxü̃ charüngü̃xẽẽxü̃cèx na Cristuaxü̃́ yaxõgüãxü̃cèx. Natürü taguma íchanangẽ́x i Tupanaãrü mugü erü guxü̃guma Cristuarü mugütüü̃wa changẽxma. \v 22 Rü ngẽxguma natanüwa changẽxmagu i ngẽma duü̃xü̃gü i tama poraãcü Cristuchigaxü̃ cuèxgüxü̃, rü choma rü ta ngẽma duü̃xü̃gümaã chaugü chawüxiguxẽẽ, na ngẽmaãcü nüxü̃ charüngü̃xẽẽxü̃cèx na Cristuaxü̃́ yaxõgüãxü̃cèx. Rü ngẽmaãcü guxü̃ma i duü̃xü̃gürüü̃ chaugü chixĩxẽẽ, rü nagúxü̃raü̃ãcüma naxcèx chadau na ngẽmaãcü düxwa Tupanaxü̃tawa chanagagüxü̃cèx i ñuxre i nümagü. \v 23 Rü ngẽmaãcü nixĩ i chapuracüxü̃ na guxü̃wama nanguxü̃cèx i ngẽma ore i tüxü̃ maxẽxẽẽxü̃. Erü chanaxwèxe na choma rü ta choxü̃́ nangẽxmaxü̃ i ngẽma maxü̃ i taguma gúxü̃, naxrüü̃ i guxü̃ma i ngẽma duü̃xü̃gü i nüxü̃́ yaxõgüxü̃. \v 24 Pema rü meãma nüxü̃ pecuèx i wüxi i inüca i nawa iñaãchixü̃ rü muxü̃ma inaxü̃ãchi, natürü wüxixicatama nixĩ i ngẽma nüxĩra ínguxü̃ rü nayaxuxü̃ i norü ãmare. Rü name nixĩ i pegüna pedau na Tupana pexna naxãxü̃cèx i ngẽma perü ãmare. \v 25 Guxü̃ma i ngẽma duü̃xü̃gü i nügü ngúexẽẽxü̃ naxcèx i wüxi i inüca na toguegüxü̃ naporamaexü̃cèx, rü meã nügüna nadaugü na ngẽmaãcü nayauxgüãxü̃cèx i norü ãmare i paxaãchiruü̃ ixĩxü̃. Natürü yixema na yaxõgüxü̃ rü yigüna tadaugü na meã naxügüxü̃cèx rü meã imaxẽxü̃cèx na nayauxgüxü̃cèx i tórü ãmare i taguma gúxü̃. \v 26 Rü ngẽmacèx i choma rü tama ñoma chauechitamare chiñaxü̃rüü̃ chixĩ, rü tama ñoma ṯacü i nügü dèi̱xü̃ i ngürüanegumare idagüxü̃rüü̃ chixĩ. \v 27 Rü ngẽmacèx meã chaugümaã ichacuèx na taxuü̃ma i chaxuneãrü ngúchaü̃ chaxüxü̃cèx. Erü tama chanaxwèxe i mexü̃maã togüxü̃ changu̱xẽẽchirẽ́xãcüma chixexü̃ chaxü rü ngemagagu tama chanayaxu i chorü ãmare. \c 10 \s1 Nayaxucu̱xẽgü na tama nüxü̃ yacuèxüü̃güxü̃cèx i tupananetachicünèxãgü \p \v 1 Pa Chaueneẽgüx, chanaxwèxe i nüxna pecuèxãchie ga ṯacü nüxü̃ na ngupetüxü̃ ga yema nuxcümaü̃güxü̃ ga tórü o̱xigü ga Moĩchéwe rüxĩxü̃. Rü pema nüxü̃ pecuèx rü yexguma nawe naxĩxgu rü wüxi ga caixanexü̃ napẽ́xegu nixũ rü nayadüxü. Rü guxü̃ma ga yema duü̃xü̃gü rü wüxigu Moĩchémaã natüü̃gu nixĩxü̃tanü. Rü yexgumarüü̃ ta Moĩchémaã nawa nichoü̃ ga yema Taxtü ga Dauchiüxü̃. \v 2 Rü guxü̃ma ga yema duü̃xü̃gü rü yexguma wüxigu Moĩchémaã yema caixanexü̃pechitatüü̃gu yaxĩxü̃tanügu rü yema Taxtü ga Dauchiüxü̃wa yachoü̃gu, rü yemaãcü nügü nango̱xẽẽgü na Moĩchéweama naxĩxü̃. \v 3 Rü yexgumarüü̃ ta ga guxü̃ma ga yema duü̃xü̃gü nanangõ̱xgü ga yema pãũ ga daxũwa rüy̱ixü̃. \v 4 Rü guxü̃ma ga yema duü̃xü̃gü nayaxaxgü ga yema dexá ga Cristu nüxna ãxü̃. Yerü Cristu rü yema duü̃xü̃güxü̃ ínixümücü ga yema ínaxĩxü̃wa, rü nüxna nanaxã ga yema dexá ga yaxaxgüxü̃. \v 5 Natürü narümumaẽ ga yema duü̃xü̃gü ga tama Tupanaãrü ngúchaü̃ ügüxü̃. Rü yemacèx ga yema duü̃xü̃gü rü yexma nayue rü yéma nawogü ga naxü̃negü ga dauxchitawa ga taxúema íxãpataxü̃wa. \v 6 Rü guxü̃ma ga yema nangupetü na tórü cuèxruü̃ yiĩxü̃cè rü tama tórü o̱xigürüxü̃ chixexü̃cèxama idaugüxü̃cèx. \v 7 Rü ngẽmacèx tama name i nüxü̃ picuèxüü̃gü i ṯacü rü tupananetachicünèxãgü, yexgumarüü̃ ga ñuxre ga nümagü naxügüxü̃rüü̃. Erü Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü tórü o̱xigüchigaxü̃ nixu rü ñanagürü: \q1 “Rü duü̃xü̃gü ínarütogü na nachibüexü̃cèx rü na naxaxegüxü̃cèx, rü ngẽmawena rü inachigü na íyayüxexü̃cèx”, \m ñanagürü i ngẽma ore. \v 8 Rü tama name i yixema rü naĩ i ngemaã itape yexgumarüü̃ ga ñuxre ga nümagü naxügüxü̃rüü̃. Rü yemacèx wüxitama ga ngunexü̃gu rü nayue ga 23,000. \v 9 Rü tama name i nüxü̃ taxü ya tórü Cori na ñuxãcü yaxna tamaã naxĩnüxü̃ yexgumarüü̃ ga ñuxre ga nümagü naxügüxü̃rüü̃. Rü yemacèx nixĩ ga yema duü̃xü̃güxü̃ nangõ̱xcuxü̃ ga ãxtapegü rü nayuexü̃. \v 10 Rü tama name i chixexü̃ Tupanamaã pixugü yema ñuxre ga nuxcümaü̃güxü̃ ga tórü o̱xigürüü̃. Rü yemacèx ga Tupanaãrü orearü ngeruü̃ ga daxũcü̱̃ã̱x rü nanadai. \v 11 Rü guxü̃ma ga yema nuxcümaxü̃güxü̃ ga duü̃xü̃güxü̃ ngupetüxü̃, rü ñomaxü̃cüü rü tórü cuèxruü̃ nixĩ. Rü naxümatü na ngẽmawa nüxü̃ icuáxü̃cèx na ñuxãcü Tupana naxwèxexü̃ na imaxẽxü̃ i yixema i ñomaü̃cüü. \v 12 Rü ngẽmacèx ya yíxema tügügu rüxĩnüxẽ na taporaxü̃ i Tupanapẽ́xewa, rü name nixĩ na meã tügüna tadauxü̃ na tama chixexü̃gu tanguxü̃cèx. \v 13 Rü ñu̱xma rü ta taguma pexcèx ínangu i ngúchaxü̃ i chixexü̃ i taxucürüwama namaã yaxna pexĩnüexü̃. Rü name nixĩ i Tupanana perüyoü̃ erü nüma rü aixcüma nayanguxẽẽ i ngema tamaã inaxunetaxü̃ rü taxũtáma nawa pexü̃ nawogü i ngúchaxü̃gü i taxucürüwama yaxna namaã pexĩnüexü̃. Natürü ngexguma tá ngúchaxü̃gü i chixexü̃ pexcèx ínguxgu rü nüma rü tá pexü̃ ínapoxü̃ na tama nagu peyixü̃cèx. \v 14 Rü ngẽmacèx, Pa Chaueneẽgü ya Pexü̃ Changechaü̃güxex, ¡rü nüxü̃ perüxoe i ngema nacümagü i tupananetachicünèxãgücèx naxügüxü̃ i ngema duü̃xü̃gü i tama yaxõgüxü̃! \v 15 Pemaã nüxü̃ chixu i ngẽma ore, erü chauxcèx rü duü̃xü̃gü i nüxü̃ cuáxü̃ pixĩgü. Rü pema tátama nagu perüxĩnüẽ i ngẽma pemaã nüxü̃ chixuxü̃. \v 16 Rü ngẽxguma õna i üünexü̃cèx ingutaquẽ́xegügu, rü yaxaxgügu ya yima binu ya üünecü rü moxẽ naxcèx ixãgügu, rü ngẽmaãcü yigü tango̱xẽẽ na Cristu ya taxcèx nagü ibacüwe rüxĩxü̃. Rü ngẽxguma nangõ̱xgügu i ngẽma pãũ i ibücuxü̃, rü ngẽmaãcü yigü tango̱xẽẽ na Cristu ya taxcèx naxü̃ne ixãcüwe rüxĩxü̃. \v 17 Rü woo na imuxü̃ i yixema, natürü wüxitama i pãũ tangõ̱xgü. Rü ngẽmaãcü nixĩ i wüxitama ixĩgüxü̃ erü wüxiwetama tarüxĩ. \v 18 ¡Rü dücax i ngẽma Yudíugü i nangõ̱xgüxü̃ i ngẽma naxü̃namachi i Tupanacèx nadèi̱xü̃! Rü ngẽxguma wüxigu nügümaã nangõ̱xgüãgu, rü guxü̃ma i ngẽma nangõ̱xgüxü̃ rü ngẽmaãcü nügü nango̱xẽẽ na wüxigu Tupanawe naxĩxü̃. \v 19 Rü ñu̱xma na ngẽma ñachaxü̃, rü tama chanaxwèxe i nagu perüxĩnüẽ na naxüünexü̃ i ngẽma namachi i ngẽma duü̃xü̃gü i tama yaxõgüxü̃ norü tupananetachicünèxãcèx dèi̱xü̃. Rü tama chanaxwèxe i nagu perüxĩnüẽ na ṯacüwa namexü̃ i ngẽma norü tupananetachicünèxãgü, erü nangearü maxü̃ã̱x. \v 20 Natürü pemaã nüxü̃ chixu rü ngẽxguma ngẽma duü̃xü̃gü i tama Tupanaxü̃ cuèxgüxü̃, norü tupananetachicünèxãcèx nadaiãgu i ṯacü rü naxü̃na, rü tama Tupanacèx nixĩ i nadaiãxü̃, natürü ngoxogücèx nixĩ i nadaiãxü̃. Rü tama chanaxwèxe i ngoxogütanüxü̃xü̃ pegü pixĩgüxẽẽ. \v 21 Rü pema na peyaxaxgüxü̃ ya yima binu ya tórü Corixü̃ namaã picuèxüü̃gücü rü taxucürüwama namaã pexãmücü i ngẽma duü̃xü̃gü i Chatanáwe rüxĩxü̃. Rü pema na tórü Coriarü mechawa penangṍxü̃ i ngẽma õna i nüxü̃ namaã picuèxüü̃güxü̃ rü taxucürüwama ngẽma duü̃xü̃gü i Chatanáwe rüxĩxü̃ãrü mechawa peyachibüe. \v 22 ¿Rü ñuxũ ñapegüxü̃ i ñu̱xmax? ¿Ẽ́xna penanuxẽẽchaü̃ ya tórü Cori? ¿Ẽ́xna pexcèx rü nüxü̃ tarüporamaẽgü i yixemax? \s1 Name nixĩ i taeneẽarü mexü̃c èx tadaugü rü tama i tóxrütama \p \v 23 Pema rü ñaperügügü: \p “Marü name na tanaxüxü̃ i ṯacü i tanaxwèxegüxü̃”, ñaperügügü. Rü aixcüma nixĩ i ngẽma, natürü tama tüxü̃́ name i guxü̃ma i ngẽma ixüxchaü̃xü̃. Rü ngẽmáãcü Cristu tüxü̃ ínanguxü̃xẽẽ na naxüxü̃cèx i ngẽma inaxwèxexü̃, natürü tama guxü̃ma i ngẽma ixüxü̃ tüxü̃ narüngü̃xẽẽ na yexeraãcü meã yaxõgüamachigüxü̃cèx. \v 24 Rü tama name nixĩ i tóxrütama mexü̃cèx tadaugü, natürü name nixĩ i togüarü mexü̃cèx tadaugü. \v 25 Rü marü name i penangõ̱x i nagúxü̃raü̃xü̃ i namachi i namaã nataxegüxü̃, natürü taxucèxma tü̱xcüü̃ naxcèx ípeca ngoxi marü tupananetagüxü̃ namaã yacuèxüxü̃güxü̃ i namachi yixĩ. \v 26 Erü ñoma i naãne rü guxü̃ma i nawa ngẽxmaxü̃, rü tórü Cori ya Tupanaarü nixĩ. \v 27 Rü ngẽxguma chi wüxi i duü̃xü̃ i tama yaxõxü̃ pexna uxgu na naxü̃tawa peyachibüexü̃cèx, rü chi nge̱ma pexĩxgu, rü marü name i penangõ̱x i guxü̃ma i õna i pepẽ́xegu yaxüxüchixü̃. Rü taxucèxma tü̱xcüü̃ naxcèx pexoegaãẽ rü nüxna peca na ngextá ne naxũxü̃ i ngẽma namachi i pemaã nangṍxü̃. \v 28 Natürü ngürüãchi wüxie tá pemaã nüxü̃ tixu rü ñatarügü: \p “Ñaã namachi rü tupananetachicünèxãcèx yamèxgüxü̃ i naxü̃nawa ne ũxü̃ nixĩ”, ñatarügü. Rü ngẽxguma i pema rü tama name na penangṍxü̃ i ngẽma namachi na tama chixexü̃gu tüxü̃ penguxẽẽxü̃cèx ya yíxema pemaã nüxü̃ ixuxe, rü tama ngẽmacèx taxoegaãẽxü̃cèx i tümax. \v 29 Rü tama pechiga nixĩ i chidexaxü̃ i ngẽxguma: \p “Na tama taxoegaãẽxü̃cèx”, ñachagu. Natürü yíxema pemaã nüxü̃ ixuxechiga nixĩ i chidexaxü̃. Natürü bexmana ngürüãchi wüxi i yaxõxü̃ tá cuxna naca rü ñanagürü tá cuxü̃: \p “¿Tü̱xcüü̃ i togü naxcèx oegaãẽxü̃gagu choxna cunachu̱xu na tama chanaxüxü̃ i ṯacü i chanaxwèxexü̃? \v 30 Rü ngẽxguma chi Tupanana moxẽ chaxãxgu naxcèx i ngẽma õna i changṍxü̃, ¿rü tü̱xcüü̃ i ngẽma õnacèx choxü̃ quixu?” ñanagürü. \v 31 Dücèx, pemaã nüxü̃ chixu rü name nixĩ i guxü̃ma i ngẽma pexüxü̃maã Tupanaxü̃ picuèxüxü̃gü. Rü ngexguma ṯacü pengo̱xgügu rü exna ṯacü pixaxgügu rü ẽ́xna ṯacü i to pexügügu, rü name nixĩ i ngẽmamaã Tupanaxü̃ picuèxüxü̃gü. \v 32 Rü tama name i penaxü i ṯacü i togüxü̃ chixexü̃gu yixẽẽxü̃, rü woo Yudíugü yixĩgügu rü ẽ́xna tama Yudíugü yixĩgügu, rü ẽ́xna yaxõgüxü̃ yixĩgügu. \v 33 Rü choma rü guxü̃wama guxü̃xü̃ma chataãẽxẽẽchaxü̃. Rü ngemacèx tama chanaxü i ngema chomatama namaã chataãxẽxü̃, natürü chanaxü i ngema togü namaã taãxẽxü̃ na ngemaãcü nümagü rü ta nuxü̃́ nangúchaxü̃ na yaxõgüãxü̃ rü nayauxgüãxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃. \c 11 \p \v 1 Rü name nixĩ i nagu pexĩ i chaucüma ngẽxgumarüü̃ i choma na Cristucümagu chixũxü̃rüü̃. \s1 Name nixĩ i ngexü̃gü rü mexü i nacümagu naxĩ \p \v 2 Pa Chaueneẽgüx, pemaã chataãẽ erü guxü̃guma chaugu perüxĩnüẽ rü nagu pexĩ ga yema ngu̱xẽẽtae ga pexü̃ changúexẽẽxü̃. \v 3 Natürü chanaxwèxe i nüxü̃ pecuèx na Cristu rü wüxichigü i yatüeru na yiĩxü̃. Rü yatüxü̃gü rü naxmèxẽru nixĩgü ngẽxgumarüü̃ ya Tupana rü Cristueru na yiĩxü̃. \v 4 Rü ngẽmacèx i ngẽxguma wüxi ya yatü ngutaquẽ́xewa yumüxẽgu rü ẽ́xna Tupanaãrü orexü̃ yaxuxgu, rü tama ínangèxüchipatẽ́xegu, rü ngẽma rü wüxi i chixexü̃ nixĩ i Cristupẽ́xewa naxüxü̃. \v 5 Natürü ngẽxguma chi wüxi i ngecü ngutaquẽ́xewa yumüxẽgu rü ẽ́xna Tupanaãrü orexü̃ yaxuxgu, rü chi tama ngĩgü natüerugu, rü ngẽma rü wüxi i chixexü̃ nixĩ i ngĩtepẽ́xewa naxüxü̃. Rü ñoma ngĩgü yadüeruxü̃rüü̃ iyixĩ. \v 6 Erü ngẽxguma chi tama ngĩgü natüeruchaü̃gu, rü narümemaẽ nixĩ i noxtacüma ngĩgü ibèi̱xeru. Natürü ngẽxguma chi wüxi i ngĩrü ãne yixĩgu i ngẽma na ngĩgü nabèi̱xeruxü̃ rü ẽ́xna ngĩgü yadüeruxü̃, rü narümemaẽ nixĩ i ngĩgü itüeru. \v 7 Natürü yatügü rü tama name na nügü natüerugüxü̃. Yerü ga Tupana rü nügüraü̃ãcü nanaxü ga yatü rü Tupanachipeta nixĩ. Rü yima yatüwa nixĩ i nangóxü̃ na ñuxãcü namexẽchixü̃ ya Tupana. Rü ngẽma ngecüwa nixĩ i nangóxü̃ na ñuxãcü namexü̃ ya yatü. \v 8 Yerü yexguma noxri Tupana naxü̱xgu ga yatü, rü tama ngecüwa nixĩ ga naxüãxü̃. Rü ngĩma waxi nixĩ ga yatüwa ngĩxü̃ naxüxü̃. \v 9 Rü yatücèx nixĩ ga Tupana ngĩxü̃ üxü̃ ga ngecü, rü tama ngecücèx nixĩ ga Tupana naxüxü̃ ga yatü. \v 10 Rü ngẽmacèx name nixĩ i ngĩgü itüeru na duü̃xü̃güpẽ́xewa rü Tupanaãrü orearü ngeruü̃gü i daxũcü̱̃ã̱xgüpẽ́xewa nangóxü̃cèx na ngĩtemẽ́xẽwa nangẽxmaxü̃. \v 11 Natürü Tupanapẽ́xewa rü taxuü̃ma nixĩ ya yatü ega natau̱xgu i ngecü. Rü ngẽxgumarüü̃ ta i ngecü rü taxuü̃ma iyixĩ ega natau̱xguma ya yatü. \v 12 Yerü yexguma noxri Tupana ngĩxü̃ ü̱xgu ga ngecü, rü yatüwa nixĩ ga ngĩxü̃ naxüxü̃. Rü ngẽxgumarüü̃ ta ya yatü rü ngecüwa nixĩ i nabuxü̃. Natürü Tupana nixĩ ya naxücü i guxü̃ma i duü̃xü̃gü. \v 13 Rü pematama tá penangugü rü ngoxi name na wüxi i ngecü rü tama ngĩgü natüeruãcüma nayumüxẽxü̃. \v 14 Rü woetama tórü bucüma nixĩ i nüxü̃ na icuáxü̃ na wüxi i ãne yiĩxü̃ na nügü namèxyaexẽẽxü̃ i wüxi i yatüxü̃. \v 15 Natürü ngecücèx rü wüxi i mexẽchixü̃ nixĩ na namèxyaexü̃. Erü Tupana rü ngĩxna nanaxã i ngĩyae na ngẽmamaã ngĩgü natüeruxü̃cèx. \v 16 Natürü ngẽxguma chi texé ngẽmachiga tügü choxü̃gagügu, rü name nixĩ i nüxü̃ tacuèx na ngẽmatama yiĩxü̃ i tacüma rü nacüma i guxü̃ma i yaxõgüxü̃ i guxü̃nema ya tupaucagüwa. \s1 Duü̃xü̃gü rü chixri namaã inacuèxgü ga Coriarü õna i üünexü̃ \p \v 17 Rü ñu̱xma i ñaã popera i pexcèx chaxümatüxü̃wa rü pemaã nüxü̃ chixu rü nangẽxma i wüxi i pecüma i chixexü̃ i tama namaã chataãẽxü̃. Erü chauxcèx i ngẽma perü ngutaquẽ́xegü rü pexü̃ nachixexẽẽ, rü tama aixcüma perü meruü̃gü nixĩ. \v 18 Erü duü̃xü̃gü chomaã nüxü̃ nixugügü rü ngẽxguma tórü Coricèx pengutaquẽ́xegüü̃xgu rü pegü pitoye. Rü ngãxü̃gu chayaxõ na aixcüma yiĩxü̃ i ngẽma nüxü̃ yaxugügüxü̃. \v 19 Choma rü nüxü̃ chacuèx na aixcüma woe tátama yiĩxü̃ i pegü pitoyexü̃ na ngẽmawa nüxü̃ icuáxü̃cèx na texégü tiĩxü̃ ya yíxema aixcüma Cristuarü duü̃xü̃gü ixĩgüxe. \v 20 Rü ngẽma pegü na pitoyexü̃gagu nixĩ na tama aixcüma tórü Corixü̃ picuèxüü̃güãcüma yiĩxü̃ i penangṍxü̃ i tórü Coriarü õna i Üünexü̃ i ngẽxguma pengutaquẽ́xegüü̃xgu. \v 21 Erü ngẽxguma penangõ̱xgu i ngẽma õna i Üünexü̃ rü wüxichigü rü peñuxãẽgü na pexira na penayaxuxü̃cèx i ngẽma õna. Rü yoxni i ngẽma togü rü ngẽxma nataiyae, rü togü rü nayaxaxgü ya binu ñu̱xmata nangãxẽ. \v 22 ¿Ẽ́xna pengechiü̃gü ecèx tama nge̱ma pechibüexü̃ rü pexaxegüxü̃? ¿Tü̱xcüü̃ nüxü pexoe i ngẽma togü i yaxõgüxü̃ rü penaxãneẽxẽẽ i ngẽma yaxõgüxü̃ i ngearü ngẽmaxü̃ã̱xgüxü̃? ¿Rü ṯacüxü̃ tá pemaã chixu i ñu̱xmax? ¿Pexcèx rü tá pemaã chataãẽxü̃? Dücèx, pemaã nüxü̃ chixu rü tama pemaã chataãẽ naxcèx i ngẽma pexügüxü̃. \s1 Tórü Coriarü õna i üünexü̃chiga \p \v 23 Rü ngema ngu̱xẽẽtae i pemaã nüxü̃ chixuxü̃ rü tórü Corixü̃tawatama chanayaxu. Rü yexguma tórü Cori ga Ngechuchuxü̃ ínaxuaxü̃gu, rü yematama chütaxü̃gu rü nüma rü nanayaxu ga wüxi ga pãũ. \v 24 Rü Tupanana moxẽ naxã, rü yemawena rü inanabücu, rü ñanagürü: \p “Ñaã nixĩ i chaxune i pexcèx ichaxãxü̃chiga. ¡Rü penangṍ i ñaã pãũ na ngẽmaãcü peãẽwa choxna pecuèxãchiexü̃cèx!” ñanagürü. \v 25 Rü yexgumarüü̃ ta ga chibüwena rü Ngechuchu nanayaxu ga wüxi ga pochiyu ga binuchiümaã ããcuxü̃, rü ñanagürü: \p “Rü daa binu rü wüxi i cuèxruü̃ nixĩ na ngexwacèx Tupana duü̃xü̃gümaã ixunetaxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃chiga. Rü chaugü ya pexcèx ibacümaã nixĩ i Tupana pexü̃ nüxü̃ cuèxẽẽxü̃ i ngẽmachiga. Rü ngẽxguma ñuxguacü daa binu pixaxgügu rü ñu̱xma choma na chanaxüxü̃rüü̃ tá penaxü na peãẽwa choxna pecuèxãchiexü̃cèx”, ñanagürü ga Ngechuchu. \v 26 Rü guxü̃guma i ngẽxguma penangõ̱xgu i ñaã pãũ rü peyaxaxgügu ya daa binu rü ngẽmawa tá duü̃xü̃güxü̃ nüxü̃ picuèxẽẽ na ñuxãcü tórü pecaducèx nayuxü̃ ga tórü Cori. Rü ngẽmaãcü tá penaxü ñu̱xmatáta wena nataegu i nümax. \s1 Texegücèx nixĩ i tórü Coriarü õna i üünexü̃ \p \v 27 Natürü ngẽxguma chi texe tama tügü tamexẽẽarü maxü̃x̱ãcüma nangõ̱xgu i Coriarü pãũ i üünexü̃ rü tayaxaxü̱xgu ya yima binu ya üünecü, rü pecadu taxü napewa ya tórü Cori ya taxcèx yucü rü nagü ibacü. \v 28 Rü ngẽmacèx naxü̃pa na tanangṍxü̃ i ngẽma pãũ rü na tayaxaxüxü̃ ya yima binu, rü name nixĩ i wüxichigü meã tümaarü maxü̃gu tarüxĩnü ngoxi nataxuma i ṯacü rü chixexü̃ i tümaãrü maxü̃wa. \v 29 Erü ngẽxguma tama tügü tamaxẽẽarü maxü̃ãcüma tanangõ̱xgu rü tayaxaü̱xgu, rü tügütama poxcuwa taga. Erü tama aixcüma tayaxõ na tórü Corichiga yixĩxü̃ i ngema pãũ rü yima binu.. \v 30 Rü ngẽmacèx nixĩ i muxũchixe i petanüwa rü piḏaaweexü̃ rü peturaexü̃, rü ñuxre i togü rü marü nayuexü̃. \v 31 Natürü ngẽxguma chi tórütama maxü̃gu rüxĩnüegu naxü̃pa na nangṍxü̃ i ngẽma Coriarü õna, rü nüma rü taxucèx tüxü̃ napoxcue. \v 32 Natürü ngẽxguma tórü Cori ñoma i tórü maxü̃wa tüxü̃ poxcugu, rü ngẽmaãcü tüxü̃ inayarüwẽ́xãchixẽẽ na tama yixcüra naãneãrü gu̱xgu tüxü̃ napoxcuxü̃cèx wüxigu namaã i ngẽma duü̃xü̃gü i tama yaxõgüxü̃. \v 33 Rü ngẽmacèx, Pa Chaueneẽgüx, ngẽxguma pengutaquẽ́xegügu na penangṍxü̃cèx i ngẽma õna i üünexü̃, name nixĩ i pegü ípenanguxẽẽ na guxãma wüxigu meã penangṍxü̃cèx. \v 34 Rü ngẽxguma chi texé taiyèxgu, rü name nixĩ i tümapatawatama tachibü na tama Tupana pexü̃ poxcuexü̃cèx naxcèx na chixexü̃ pexüexü̃ i perü ngutaquẽ́xegüwa. Rü ngẽma to i guxchaxü̃gü i pexü̃́ ngẽxmaxü̃, rü choma tá chanamexẽẽ i ngẽxguma petanüwa chaxũxgu. \c 12 \s1 Ngẽma cuèx i Tupanaãẽ i Üünexü̃ tüxna ãxü̃chiga \p \v 1 Pa Chaueneẽgüx, chanaxwèxe i nüxü̃ pecuèx na ñuxãcü yiĩxü̃ i ngẽma cuèx rü ñuxacü na yixĩxü̃ i ngema tauxcha i Tupanaãẽ i Üünexü̃ tüxna ãxü̃. Rü ngẽmachiga nixĩ i pemaã nüxü̃ chixuxchaü̃xü̃ i ñu̱xmax. \v 2 Rü pema meãma nüxü̃ pecuèx ga yexguma tauta Cristuaxü̃́ peyaxõgügu, rü pegü nüxna pexãgü ga tupananetachicünèxãgü ga tama idexaxü̃. \v 3 Rü ngẽmacèx i ñu̱xma rü chanaxwèxe i meã nüxü̃ pecuèx rü taxucürüwama texe ya Tupanaãẽ i Üünexü̃ tümawa ngexmaxe rü chixri Ngechuchuchuga tidexa. Rü ngexgumarüxü̃ ta rü taxucürüwama texe ngürümare tüechama rü: \p “Ngechuchu rü tórü Cori nixĩ”, ñatarügü ega tama Tupanaãẽ i Üünexü̃ tüxü̃ mu̱xgu na ngẽmaãcü tidexaxü̃cèx. \v 4 Rü nüma ya Tupana rü duü̃xü̃güna nanaxã i naguxü̃raü̃ i tauchagü. Natürü ngema Naãxẽ i Üü̃nexü̃ i nawa ne naxĩxü̃ i ngema tauchagü rü wüxitama nixĩ. \v 5 Nangẽxma i nagúxü̃raü̃xü̃ i Tupanaarü puracü, natürü yima tórü Cori ya tüxna naxãcü i ngema puracügü rü wüxitama nixĩ.. \v 6 Rü Tupanaãrü pora rü nagúxü̃raü̃ãcü nango̱x. Natürü wüxitama nixĩ ya yima Tanatü ya tawa gúxü̃raü̃ãcü nango̱xẽẽcü i ngema norü puracü. \v 7 Rü ngema Naãẽ i Üünexü̃ wüxixewachigü nanango̱xẽẽ i Tupanaarü pora i norü duü̃xü̃gütanüwa na ngemaãcü guxãarü ngü̃xẽẽruü̃ yixĩxü̃cèx. \v 8 Rü Naãẽ i Üünexü̃ rü tümáxena rü nanaxã i tauxcha na ucu̱ẽxü̃ tacuáxü̃cèx. Rü ngẽmatama Naãẽ i Üünexü̃ rü togueãxü̃́ rü nanatauxchaxẽẽ na nüxü̃ tacuáxü̃ na mea tangúexẽẽtaexü̃ i Tupanaarü ore. \v 9 Rü togue rü ngẽmatama Naãẽ i Üünexü̃ tüxü̃́ nanatauxchaxẽẽ na Tupanana tarüyoexü̃cèx. Rü togue rü tüxna nanaxã i pora na ngẽmamaã naxcèx tayataanegüxẽẽxü̃cèx i ngẽma iḏaaweexü̃. \v 10 Rü togue rü tüxna nanaxã i pora na tanaxüxü̃cèx i mexü̃gü i Tupanaãrü poramaã üxü̃. Rü togue rü tüxü̃́ nanatauxchaẽẽ na nüxü̃ tixuxü̃cèx i Tupanaãrü ore. Rü togue rü tüxna nanaxã i cuèx na nüxü̃ tacuáxü̃cèx i ṯacü yiĩxü̃ i ngoxogüarü ixĩxü̃ rü ṯacü yiĩxü̃ i Tupanaãẽ i Üünexü̃ãrü ixĩxü̃. Rü togue rü tüxna nanaxã i tauxcha na ngẽma tama nüxü̃ tacuáxü̃ i nagawa tidexaxü̃cèx. Rü togue rü tüxna nanaxã i cuèx na tanango̱xẽẽxü̃cèx na ṯacüchiga yiĩxü̃ na tidexaxü̃ ya yíxema to i nagawa idexáxe. \v 11 Rü guxü̃ma i ngẽma rü Tupanaãẽ i Üünexü̃tama nixĩ i naxüxü̃. Rü nüma nixĩ i wüxichigü i duü̃xü̃na naxããxü̃ i ngẽma cuèx i nüma nanaxwèxexü̃ na nüxna naxããxü̃. \s1 Guxãma i yaxõgüxü̃ rü wüxitama i naxü̃newa naxügü \p \v 12 Rü duü̃xü̃xü̃ne rü woo muxü̃gu nixüye, natürü wüxitama i naxü̃ne nixĩ. Rü ngexgumarüxü̃ ta i ngema Cristuãxü̃́ yaxõgüxü̃ rü woo namu, natürü wüxitama i naxü̃newa naxügü. \v 13 Rü yexguma íibaiü̃gu rü Tupanaãẽ i Üünexü̃ rü wüxitama i naxü̃ne tüxü̃ nixĩgüxẽẽ. Rü woo Yudíugü na ixĩgüxü̃, rü ẽ́xna tama Yudíugü na ixĩgüxü̃, rü woo togümẽ́xẽwa ingexmagüxü̃ rü ẽ́xna taxúxemẽ́xẽwa ingẽxmagüxü̃, natürü wüxitama i naxü̃ne tüxü̃ nixĩgüxẽẽ i nüma i Naãẽ i Üünexü̃ i nüxicatama ixĩxü̃. Rü guxãma i yixema rü marü tüxna nangu i ngẽma Naãẽ i Üünexü̃. \v 14 Wüxi i naxü̃ne rü tama naxãmenã̱xamare, natürü muxü̃gu nixüye. \v 15 Rü ngẽxguma chi yima nacutü ñaxgu: \p “Rü ñu̱xma na tama naxmẽ́x chiĩxü̃, rü ngẽmacèx tama ngẽma naxü̃newa changẽxma”, ñaxgu, rü tama ngẽmacèx nüxü̃ narüxo na ngema naxü̃newa nangexmaxü̃. \v 16 Rü ngẽxguma chi yima naxpaxchinü ñaxgu: \p “Rü ñu̱xma na tama naxẽtü chiĩxü̃, rü ngẽmacèx tama naxü̃newa changẽxma”, ñaxgu, rü tama ngẽmacèx nüxü̃ narüxo na ngema naxü̃newa nangexmaxü̃. \v 17 Rü ngẽxguma chi guxü̃ma i naxü̃ne rü naxẽtü yixĩgu, ¿rü ṯacümaã chi i nüxü̃ naxĩnüxü̃ i ngema naxü̃ne? Rü ngẽxguma chi guxü̃ma i naxü̃ne rü naxmachi̱xẽ yixĩgu, ¿rü ṯacümaã chi i nüxü̃ nawãxĩxü̃? \v 18 Natürü Tupana ga naxǘcü ga taxüne, rü ngexta nüma ínanaxwèxexü̃wa nanangexmaxẽẽ i taeru rü tachacüügü rü taparagü. \v 19 Rü ngẽxguma chi nataxu̱xgu i norü üyechigü i taxü̃ne rü chi naxãmenèxãmare. \v 20 Rü ngema naxü̃ne rü woo muxü̃gu nixüye, natürü wüxitama i naxüne nixĩ. \v 21 Rü taxetü rü taxucürüwa taxmẽ́xü̃ ñanagürü: \p “Choma rü tama chacuxwèxe”, ñanagürü. Rü ngẽxgumarüü̃ ta i taeru rü taxucürüwa tacutügüxü̃ ñanagürü: \p “Choma rü tama chapexwèxe”, ñanagürü. \v 22 Natürü ngẽma yexeraãcü ãũcümaxü̃ i taxünewa, rü ngẽma nixĩ i yexera nanaxwèxexü̃ i taxüne. \v 23 Rü ngẽma taxünewa yexeraãcü naxcèx ixãnexü̃, rü ngẽma nixĩ i yexera meã ixüxchiruxü̃. Rü ngẽma taxünewa ngẽxmaxü̃ i tama inaxwèxexü̃ na nangóxü̃, rü ngẽma nixĩ i yexera meã idüxüxü̃. \v 24 Natürü tama ngẽmaãcü tanaxü namaã i ngẽma taxünewa ngẽxmaxü̃ i guxãxü̃ma iwéxü̃. Rü ngẽmaãcü Tupana nanaxü i taxüne, na yexeraãcü nüxna idauxü̃cèx i ngẽma yexera naxcèx ixãnexü̃. \v 25 Rü ngẽmaãcü Tupana nanaxü i taxüne na wüxichigü i norü üye nügügu naxĩnüexü̃cèx rü nügü nangü̃xẽẽgüxü̃cèx. \v 26 Rü ngẽxguma chi wüxi i ngẽma taxünearü üye nüxü̃́ ngu̱xgux, rü guxü̃ma i ngẽma togü i natanüxü̃gü rü ta nüxü̃́ nangu̱x. Rü ngẽxguma chi wüxi i ngẽma taxünearü üye taãẽxgu, rü guxü̃ma i ngẽma togü i natanüxü̃gü rü ta nataãẽgü. \v 27 Rü ñu̱xma i wüxichigü i pema rü Cristuxünearü üye pixĩgü, rü ngema naxü̃newa pexügü. \v 28 Rü ngẽmacèx ya Tupana rü nanaxw̱ae na ñaacü nügü inanuxü̃ i norü duü̃xü̃gü: Rü yíxema tüxira tüxü̃ naxunetagüxe tixĩ ya norü puracüwa tüxü̃ namugüxe. Rü tüxü̃ naxuneta ya toguegü na nüxü̃ tixugüxü̃cèx i norü ore. Rü tüxü̃ naxuneta ya toguegü na duü̃xü̃güxü̃ tangúexẽẽxü̃cèx i norü ore, rü toguegü na tanaxügüxü̃cèx i mexü̃gü i Tupanaãrü poramaã taxügüxü̃. Rü toguegü rü tüxü̃́ nanatauxchaxẽẽ na tanameexẽẽxü̃cèx i iḏaaweexü̃, rü toguegü na nüxü̃ tarüngü̃xẽẽgüxü̃cèx i ngema ṯacü nüxü̃́ taxuxü̃, rü toguegü yaxõgüxü̃ãrü ãẽ̱xgacügü na tixĩgüxü̃cèx. Rü tüxü̃́ nanatauchaxẽẽ ya toguegü na ngẽma naga i tama nüxü̃ tacuáxü̃wa tidexagüxü̃cèx. \v 29 Rü tama guxãma Tupana tüxü̃ imugüxe tixĩgü, rü tama guxãma Tupanaãrü orearü uruü̃ tixĩgü. Rü tama guxãma norü orewa ngu̱xẽẽtaegüxe tixĩgü, rü tama guxãma nüxü̃ tacuèx na tanaxüxü̃ i mexü̃gü i taxü̃gü i Tupanaãrü poramaã üxü̃. \v 30 Rü tama guxãma nüxü̃ tacuèx na tanameẽxẽẽxü̃ i duü̃xü̃gü i iḏaaweexü̃. Rü tama guxãma nüxü̃ tacuèx na nawa tidexagüxü̃ i wüxi i naga i tama nüxü̃ tacuáxü̃. Rü tama guxãma nüxü̃ tacuèx na tanango̱xẽẽxü̃ na ṯacüchiga yadexaxü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i tama nüxü̃ nacuáxü̃ i nagawa idexaxü̃. \v 31 Rü name nixĩ inaxcèx pedèu̱x na Tupana pexna naxãxü̃cèx i ngẽma cuèx rü tauxchagü i rümemaegüxü̃. \s1 Yigü na ingechaü̃güxü̃chiga \p Natürü i ñu̱xma rü tá pexü̃ changúexẽẽ i ṯacü nixĩ i guxü̃ma i ngẽma pemaã nüxü̃ chixuxü̃ãrü yexera rümemaẽxü̃. \c 13 \p \v 1 Rü woo togü i nagawa chideaxgu, rü woo Tupanaãrü orearü ngeruü̃gü i daxũcü̱̃ã̱xgawa chideaxgu, natürü ñoma wüxi i ṯacü i ãgaxü̃rüü̃mare chixĩ ega tama guxãxü̃ changechaü̃gu. \v 2 Rü woo nüxü̃ chacuèxgu na meã duü̃xü̃gümaã nüxü̃ chixuxü̃ i Tupanaãrü ore, rü woo nüxü̃ chacuèxgu i guxü̃ma i ṯacü i ẽxü̃guxü̃ i Tupanachiga, rü woo choxü̃́ natauxchagu na chorü õmaã chayaxĩgachixẽẽxü̃ ya mèxpǘnegü, natürü taxuwama chame ega tama guxãxü̃ changechaü̃gu. \v 3 Rü woo ngẽma duü̃xü̃gü i ngearü dĩẽruã̱xgüxü̃xü̃ chayanuxgu i guxü̃ma i ṯacü i choxü̃́ ngẽxmaxü̃, rü woo Tupanaãrü orecèx chaugü ichaxãxgu na üxüwa choxü̃ yagugüxü̃cèx, rü taxuwama choxü̃́ name i ngẽma ega tama guxãxü̃ changechaü̃gu. \v 4 Rü yíxema guxãxü̃ ngechaü̃xẽ, rü yaxna namaã taxĩnü, rü namaã tamecüma. Rü tama tixãũxãchiwèxe, rü tama togüxü̃ tügü tarüyexera rü tama tügü ticuèxüü̃. \v 5 Rü yíxema aixcüma guxãxü̃ ngechaü̃xẽ, rü tama taguxchigawèxe, rü tama tügüguxicatama tarüxĩnü, rü tama tanuxwèxe, rü tama nagu tarüxĩnüẽcha ega texé chixexü̃ tümamaã ü̱xgu. \v 6 Rü tama namaã tataãẽ i chixexü̃gü, natürü namaã tataãẽ i ngẽma ore i aixcüma ixĩxü̃. \v 7 Rü yíxema aixcüma guxãxü̃ ngechaü̃xẽ, rü yaxna namaã taxĩnü, rü guxü̃guma nüxü̃́ tayaxõ, rü guxü̃guma mexü̃gu namaã tarüxĩnü, rü taguma naxchi taxai woo ṯacü tümamaã naxü̱xgu i togü. \v 8 Rü ngẽma yigü na ingechaü̃xü̃ rü tagutáma inayacuèx. Natürü ngẽma na nüxü̃ ixuxü̃ i Tupanaãrü ore rü wüxi i ngunexü̃gu tá inayacuèx. Rü ngẽma tama nüxü̃ icuáxü̃ i nagawa na idexaxü̃, rü tá ta inayacuèx. Rü ngẽma ñu̱xma nüxü̃ icuáxü̃ rü wüxi i ngunexü̃gu rü marü taxuwatáma tüxü̃́ name. \v 9 Erü ngẽma tórü cuèx i ñu̱xma tüxü̃́ ngẽxmaxü̃, rü Tupanapẽ́xewa rü naxíra. Rü ngẽxgumarüü̃ ta i ngẽma norü orexü̃ na ixuxü̃, rü wüxi i íramarexü̃tama nixĩ. \v 10 Rü guxü̃ma i ngẽma rü tá inayarüxo i ngẽxguma Tupanapẽ́xewa ingugügu rü nüma tá guxü̃xü̃ma tüxü̃ nacuèxẽẽgu. \v 11 Yexguma chabuxgu ga chomax, rü wüxi ga buxü̃rüü̃ chidexa, rü buxü̃ nagu rüxĩnüxü̃gu charüxĩnü, rü tama meã chauãẽxü̃ chacuèx. Natürü yexguma marü chayèxgu, rü nüxü̃ charüxo ga guxü̃ma ga yema chorü bucüma. \v 12 Rü ngẽma ñu̱xma nüxü̃ idauxü̃ i Tupanachiga, rü ñoma wüxi i worua ya üxachametüxewa yigü idauxü̃rüü̃ nixĩ na taxcèx naxẽxü̃. Natürü yixcüra rü tá aixcüma meã nüxü̃xü̃chi tadau ya Tupana. Rü ñu̱xma rü írarüwatama nüxü̃ chacuèx i Tupanachiga. Natürü wüxi i ngunexü̃gu rü tá meã nüxü̃ chacuèx i guxü̃ma i nachiga, ngẽma na Tupana meãma choxü̃ cuáxü̃rüü̃. \v 13 Rü ñu̱xma rü nangẽxma i tomaẽ̱xpü̱x i nacümagü i guxü̃gutáma ngexmaxü̃. Rü ñaãgü nixĩ: \p 1 Rü Tupanaãxü̃́ tayaxõgü \p 2 Rü nüxü̃ ítananguxẽẽ na nataeguxü̃ ya Cristu \p 3 Rü nüxü̃ tacuèx na tamücüxü̃ ingechaü̃xü̃. \p Natürü ngẽma tomaẽ̱xpü̱xtanüwa rü ngẽma rümemaexü̃ nixĩ na guxãxü̃ ingechaü̃xü̃. \c 14 \s1 Ngẽma tama nüxü̃ icuáxü̃ i nagawa na idexaxü̃chiga \p \v 1 ¡Rü naxcèx pedèu̱x na guxãxü̃ pengechaü̃xü̃! Rü ngẽxgumarüü̃ ta name nixĩ i naxcèx pedau i ngema tauxchagü rü ngema cuèx i Naãẽ i Üünexü̃wa ne ĩxü̃. Rü ngẽma cuèx i yexeraãcü penaxw̱aexü̃ nixĩ na pexü̃́ natauxchaxü̃ na nüxü̃ pixuxü̃ i Tupanaarü ore. \v 2 Yíxema duü̃xẽ ya tama nüxü̃ tacuáxü̃ i nagawa idexaxe, rü Tupanamaã nixĩ i tidexaxü̃ rü tama i duü̃xü̃gümaã, erü taxúema nüxü̃ tacuèx na ñuxũ ñaxü̃chiga yiĩxü̃. Rü Tupanaãẽ i Üünexü̃ nixĩ i tüxü̃ idexaxẽẽxü̃, natürü ngẽma ore i nüxü̃ tixuxü̃ rü ẽxü̃guxü̃ nixĩ. \v 3 Naturü yíxema nüxü̃ ixuxe i Tupanaarü ore rü ngema yaxõgüxü̃arü ngü̃xẽẽruxü̃ tixĩ, erü yexeraãcü cuèxwa tanangugüxẽẽ rü nüxü̃ tanangúchaxü̃xẽẽ i ngema ore rü tanataãẽxẽẽ i ngema yaxõgüxü̃ i ngexguma guxchaxü̃ nüxü̃ üpetügu. \v 4 Rü yíxema duü̃xẽ ya tama nüxü̃ tacuáxü̃ i nagawa idexaxe, rü tümacèxtama nixĩ i ngema na yexeraãcü mea Tupanaãxü̃́ tayaxõxü̃cèx. Natürü yíxema nüxü̃ ixuxe i Tupanaarü ore rü nüxü̃ tixu na yexeraãcü Tupanaãxü̃́ yaxõgüãxü̃cèx i guxü̃ma i yaxõgüxü̃. \v 5 Choma chierü chanaxwèxe na guxãma i pema rü ngẽma tama nüxü̃ pecuáxü̃ i nagawa na pidexagüxü̃. Natürü yexeraãcü chanaxwèxe na duü̃xü̃gümaã nüxü̃ pixuxü̃ i Tupanaãrü ore. Erü ngẽma to i nagawa na pidexagüxü̃ãrü yexera narümemaẽ na togümaã nüxü̃ pixuxü̃ i Tupanaãrü ore. Natürü ngẽma to i nagawa na idexaxü̃, rü name ega ngẽma yaxõgüxü̃maã nüxü̃ ixuxgu na ṯacüchiga yiĩxü̃ i ngẽma dexa, na nümagü rü ta yexeraãcü meã Tupanaãxü̃́ yaxõgüãxü̃cèx. \v 6 Rü ngẽmacèx, Pa Chaueneẽgüx, rü ngẽxguma chi pexü̃tawa chaxũxgu, rü chi to i nagawa chideaxgu, ¿rü ṯacüwa chi pexü̃́ namexü̃ i ngẽma? Natürü ngẽxguma chi pemaã nüxü̃ chixuxgu i ngẽma Tupana tüxü̃ nüxü̃ cuèxẽẽxü̃, rü ẽ́xna ngẽma chomatama nüxü̃ chacuáxü̃ na aixcüma yiĩxü̃, rü ẽ́xna ngẽma ẽxü̃guxü̃ i ñu̱xma Tupana tüxü̃ nüxü̃ cuèxẽẽxü̃, rü ẽ́xna ṯacü rü to i ngu̱xẽẽtae i Tupanachiga, rü ngẽma waxi nixĩ i pexü̃́ mexü̃. \v 7 ¡Rü dücax ngẽma paxetaruü̃ i quena rü ẽ́xna arpa! Rü ngẽxguma tãũ chima texé meã napaüxgu, rü tãũ chima nüxü̃ tacuèx na ṯacügu tanapaxüxü̃. \v 8 Rü ngẽma churaragü, rü ngẽxguma norü uwanügümaã nügü nadaixchaü̃gu, ¿rü ñuxãcü tá nügü namexẽẽ na nügü nadèi̱xü̃cèx ega tama meã nangógagu ya yima corneta ya dèi̱xcèx naxcèx c̱axü̃ne? \v 9 Rü ngẽxgumarüü̃ ta pexü̃ nangupetü. Rü ngẽxguma chi perü conümaã nüxü̃ pixuxgu i dexa i taxúema nüxü̃ cuáxü̃, ¿rü ñuxãcü tá nüxü̃ tacuèx na ñuxũ ñaxü̃chiga yiĩxü̃ i ngẽma nüxü̃ pixuxü̃? Rü ñoma ngürüanewa pidexagüxü̃rüü̃ tá pixĩgü. \v 10 Rü aixcüma nixĩ i namuxü̃ i nagagü i ñoma i naãnewa. Rü guxü̃ma i ngẽma nagagü rü name naxcèx i ngẽma duü̃xü̃gü i nawa idexagüxü̃. \v 11 Natürü ngẽxguma chi tama nüxü̃ chacuèxgu i ngẽma naga i to i duü̃xü̃ chomaã nawa idexaxü̃, rü ngẽma duü̃xü̃cèx rü ñoma to i nachiü̃ãnecü̱̃ã̱xrüü̃ chixĩ, rü chauxcèx rü ñoma to i nachiü̃ãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃rüü̃ nixĩ i nümax. \v 12 Choma nüxü̃ chacuèx rü pema rü pexü̃́ nangúchaü̃ na pexü̃́ nangẽxmaxü̃ i ngẽma nacümagü i Tupanaãẽ i Üünexü̃ tüxna ãxü̃. Natürü name nixĩ i naxcèx pedau na guxü̃ãrü yexera pexna naxããxü̃ i ngẽma nacümagü i namaã nüxü̃ perüngü̃xẽẽxü̃ i guxü̃ma i yaxõgüxü̃ na yexeraãcü meã Tupanaãxü̃́ yaxõgüãxü̃cèx. \v 13 Rü ngẽmacèx yíxema duü̃xẽ ya taxúema nüxü̃ cuáxü̃ i nagawa idexaxe, rü name nixĩ i Tupanana naxcèx taca na tüxna naxããxü̃cèx i cuèx na togümaã nüxü̃ tixuxü̃cèx na ñuxũ ñaxü̃chiga yiĩxü̃ i ngẽma nüxü̃ tixuxü̃. \v 14 Rü ngẽxguma chi taxúema nüxü̃ cuáxü̃ i nagawa chayumüxẽgu, rü chauãẽ nixĩ i ngẽma yumüxe̱xü̃. Natürü chomatama rü taxuü̃ma chacuèx na ṯacüchiga yiĩxü̃ i ngẽma. \v 15 ¿Rü ñuxãcü tá chayumüxẽxü̃ i ñu̱xmax? Rü marü name nixĩ ega taxúema nüxü̃ cuáxü̃ i nagawa chayumüxẽgu, natürü chanaxwèxe i guxãma nüxü̃ cuáxü̃ i nagawa rü ta chayumüxẽ. Rü marü name nixĩ ega taxúema nüxü̃ cuáxü̃ i nagawa chawiyaegu, natürü chanaxwèxe i guxãma nüxü̃ cuáxü̃ i nagawa rü ta chawiyae. \v 16 Erü ngẽxguma chi taxúema nüxü̃ cuáxü̃ i nagawa Tupanaxü̃ quicuèxüü̃gu, rü yíxema duü̃xẽgü ya nge̱ma irüxĩnüẽxẽ, rü taxucürüwa cumaã wüxigu Tupanaxü̃ ticuèxüü̃gü, erü tama nüxü̃ tacuèx na ñuxũ ñaxü̃chiga yiĩxü̃ i ngẽma nüxü̃ quixuxü̃. \v 17 Rü woo ngẽma curü yumüxẽ rü namexẽchi̱xgu, natürü yíxema duü̃xẽgü ya nge̱ma irüxĩnüẽxẽ rü taxuü̃ma i mexü̃ nawa tayaxu ega to i nagawa quideaxgu. \v 18 Tupanana moxẽ chaxã, erü perü yexera taxúema nüxü̃ cuáxü̃ i nagawa chidexa. \v 19 Natürü woo muxü̃ma i ore i taxúema nüxü̃ cuáxü̃ i nagawa na chidexaxü̃, natürü ngẽma yaxõgüxü̃ãrü ngutaquẽ́xegüwa rü chauxcèx rü narümemaẽ chi nixĩ ega woo noxre i ore i meãma nüxü̃ icuáxü̃wa namaã nüxü̃ chixuxgu i Tupanaãrü ore na ngẽmaãcü ngẽmamaã meã chanangúexẽẽxü̃cèx. \v 20 Pa Chaueneẽgüx, tama name i ñoma buxü̃gürüü̃ chixri nagu perüxĩnüe i ngema ore i pemaã nüxü̃ chixuxü̃. Rü narümemae nixĩ i ñoma buxü̃gürüxü̃ pegü pixĩgüxẽẽ naxchèxwa i ngema chixexü̃, natürü ngema peru ĩnüwa rü penaxwèxe i duü̃xü̃gü i marü yaxü̃rüü̃ mea nagu perüxĩnüe rü nagu pexĩ i ngema ore i pemaã nüxü̃ chixuxü̃. \v 21 Tupanaãrü ore ga nuxcümaü̃xü̃ ga norü orearü uruü̃ ümatüxü̃ rü ñanagürü: \q1 “Rü nuã tá chanamugü i to i nachiü̃ãnecü̱̃ã̱x i duü̃xü̃gü na to i nagawa yadexagüxü̃cèx namaã i ñaã Yudíugü i tama yaxõgüxü̃. Natürü woo ngẽmaãcü chanaxü̱xgu, rü tãũtáma chauga naxĩnüẽ i ngẽma Yudíugü i tama irüxĩnüẽchaü̃xü̃”, \m ñanagürü ga Tupana. \v 22 Rü ngẽmacèx ngẽma na taxúema nüxü̃ cuáxü̃ i nagawa idexaxü̃, rü wüxi i cuèxruü̃ nixĩ naxcèx i ngẽma duü̃xü̃gü i tama irüxĩnüẽchaü̃xü̃. Rü tama duü̃xü̃gü i marü yaxõgüxü̃cèx nixĩ i ngẽma. Natürü ngẽma Tupanaãrü orexü̃ na ixuxü̃, rü duü̃xü̃gü i marü yaxõgüxü̃cèx nixĩ na yexeraãcü meã Tupanaãxü̃́ yaxõgüãxü̃cèx. Rü tama duü̃xü̃gü i tama irüxĩnüẽchaü̃xü̃cèx nixĩ i ngẽma. \v 23 Rü ngẽxguma chi pema i yaxõgüxe pengutaquẽ́xegügu, rü guxã chima to i nagawa pidexagügu, ¿rü ñuxũ ñaxü̃ tá ega petanügu naxücuxgu i wüxi i duü̃xü̃ i nge̱ma iyarüxĩnüxü̃ rü ẽ́xna wüxi i duü̃xü̃ i tauta yaxõxü̃? ¿Taux ẽ́xna i nagu tá naxĩnüxü̃ na pexãũãẽgüxü̃ i pemax? \v 24 Natürü ngẽxguma chi guxãma i pema nüxü̃ pixuxgu i Tupanaãrü ore, rü chi petanügu naxücuxgu i wüxi i duü̃xü̃ i tama yaxõxü̃ rü ẽ́xna wüxi i duü̃xü̃ i nge̱ma iyarüxĩnüxü̃, rü tá nüxü̃ naxĩnü i ngẽma Tupanaãrü ore i nüxü̃ pixuxü̃. Rü ngẽmaãcü tá nüxü̃ nacuèx na nüma rü wüxi i pecaduã́xü̃ na yiĩxü̃. Rü nügügu tátama ínarüxĩnü i ngẽxguma nüxü̃ naxĩnügu i ngẽma nüxü̃ pixugüexü̃. \v 25 Rü ngẽma chixexü̃ i nüxĩcatama nüxü̃ nacuáxü̃ rü tá naxcèx ínicuèx. Rü nüma rü ngẽxma tá nacaxã́pü̱xü, rü tá Tupanaxü̃ nicuèxüü̃. Rü tá nüxü̃ nixu na aixcüma Tupana petanüwa nangẽxmaxü̃. \s1 Tama name i penaxĩxãchiãxẽgü i perü ngutaq̱uewa, rü name i meamare penaxü \p \v 26 Dücèx, Pa Chaueneẽgüx, ñu̱xma tá pemaã nüxü̃ chixu na ñuxãcü tá penaxüxü̃ ega ngẽxguma pengutaquẽ́xegügu. Rü ñuxre i pema rü marü name na Tupanaãrü wiyaegu pewiyaegüxü̃, rü togue rü tangu̱xẽẽtaegüxü̃, rü togue rü nüxü̃ tixuxü̃ i ngẽma ore i Tupana tüxü̃ nüxü̃ cuèxẽẽxü̃, rü togue rü nawa tidexagüxü̃ i naga i tama nüxü̃ tacuèxgüxü̃, rü togue rü tanango̱xẽẽgüxü̃ i ngẽma dexa i to i nagawa nüxü̃ yaxugüxü̃. Natürü guxü̃ma i ngẽma rü tanaxwèxe i yaxõgüxü̃ãrü ngü̃xẽẽcèx na yiĩxü̃, na yexeraãcü yaxõgüãxü̃cèx rü meã Tupanacèx namaxẽxü̃cèx. \v 27 Rü ngẽxguma to i naga i pema tama nüxü̃ pecuáxü̃wa pidexagügu, rü name nixĩ i taxre rü ẽ́xna tomaẽ̱xpü̱xicatama tidexagü. Rü tanaxwèxe i wüxiexira tidexa i noxri rü yixcama ya togue. Rü ngẽxguma chi texé to i nagawa ideaxgu, rü name nixĩ na tangẽxmaxü̃ ya wüxie ya nüxü̃ ixuchigüxe na ṯacüchiga yiĩxü̃ i ngẽma ore i to i nagawa nüxü̃ yaxuxü̃. \v 28 Natürü ngẽxguma chi tatau̱xgu na texé nüxü̃ ixuchigüxü̃ na ṯacüchiga yiĩxü̃ i ngẽma ore i to i nagawa nüxü̃ yaxuxü̃, rü narümemaẽ nixĩ na noxtacüma tama to i nagawa pidexagü i perü ngutaquẽ́xewa. Rü narümemaẽ i wüxichigü tüxica Tupanamaãxĩcatama bexma tidexa. \v 29 Rü ngẽxgumarüü̃ ta ngẽxguma pengutaquẽ́xegügu, rü name nixĩ i taxre rü ẽ́xna tomaẽ̱xpü̱xicatama nüxü̃ tixu i Tupanaãrü ore. Rü ngẽma togü i ngutaquẽ́xetanüxü̃ rü name nixĩ na meã nangugügüãxü̃ i ngẽma ore. \v 30 Natürü ngẽxguma chi íyadexayane i wüxi i duü̃xü̃, rü Tupana tümamaã ideaxgu ya togue ya nge̱ma rütoxe, rü name nixĩ na iyanachianexü̃ i ngẽma nüxĩra idexaxü̃ na tidexaxü̃cèx ya yíxema duü̃xẽ ya Tupana tümamaã idexaxe. \v 31 Rü ngẽmaãcü guxãma i pema na Tupana pemaã idexaxü̃, rü name nixĩ i wüxichigü ípenanguxẽẽ na pewa nanguxü̃ na pidexagüxü̃ i Tupanaãrü ore. Rü ngẽmaãcü i ngẽma togü i ngutaquẽ́xetanüxü̃gü rü tá Tupanachiga meã nangúe rü tá nataãẽgü. \v 32 Rü ngẽmaãcü tanaxwèxe i meãma tümaãẽmaã itacuèx ya wüxichigü ya yíxema Tupanaãrü orexü̃ ixuxe. \v 33-34 Erü perü ngutaquẽ́xegüwa rü Tupana nanaxwèxe na meã penaxüxü̃ i guxü̃ma, rü tama nanaxwèxe na nge̱ma pexãũgatanüxü̃ rü pegü ípetüexẽẽxü̃. Rü guxü̃ma i togü i yaxõgüxü̃ãrü ngutaquẽ́xegüwa rü marü nüxü̃ nayapue na tama yadexagüxü̃ i ngexü̃gü. Rü name nixĩ i pema rü ta ngẽmaãcü penaxü, erü nachu̱xu na yadexagüxü̃ i ngexü̃gü i ngutaquẽ́xegüwa. Rü name nixĩ na yatügüga naxĩnüẽxü̃ i ngexü̃gü, ngẽma Tupanaãrü ore tüxü̃ muxü̃rüü̃. \v 35 Rü ngẽxguma chi ṯacüxü̃ nacuáxchaü̃gu i wüxi i ngexü̃, rü name nixĩ i nachiü̃watama natena naca i nachiga i ngẽma. Erü wüxi i ãne nixĩ ega ngutaquẽ́xewa yadeaxgu i wüxi i ngexü̃. \v 36 Pa Corĩ́tiucü̱̃ã̱xgüx, name nixĩ na nüxna pecuèxãchiexü̃ na tama pewaxira ne naxũxü̃ i Tupanaãrü ore. Rü tama pexicatama nixĩ i penayauxgüxü̃ i ngẽma. \v 37 Rü ngẽxguma chi texé tügügu rüxĩnügu na Tupanaãrü orearü uruü̃ tiĩxü̃ rü ẽ́xna tügügu tarüxĩnügu na Tupanaãẽ i Üünexü̃ tüxna naxãxü̃ i ṯacü rü cuèx, rü name nixĩ i nüxna tacuèxãchi na tórü Coriarü ore yiĩxü̃ i ñaã ore i pexcèx chaxümatüxü̃. \v 38 Natürü ngẽxguma chi texé tama nüxü̃ cuáxchaü̃gu i ngẽma pemaã nüxü̃ chixuxü̃, rü name nixĩ i tama tüxü̃ pecuáxchaü̃. \v 39 ¡Rü ngẽmacèx, Pa Chaueneẽgüx, rü Tupanana naxcèx peca i cuèx na meãma nüxü̃ pixuxü̃cèx i norü ore! ¡Rü tama penachu̱xu na to i nagawa yadexagüxü̃ i duü̃xü̃gü! \v 40 Rü perü ngutaquẽ́xegüwa, rü name nixĩ na meã penaxüxü̃ i guxü̃ma. Rü tama name i nge̱ma pexãũgatanü rü pegü ípetüexẽẽ. \c 15 \s1 Cristu na yuwa írüdaxü̃chiga \p \v 1 Rü ñu̱xmax, Pa Chaueneẽgüx, rü chanaxwèxe i nüxna pecuèxãchie i ngẽma Tupanaãrü ore i tüxü̃ maxẽxẽẽxü̃ ga pemaã nüxü̃ chixuxü̃. Rü yematama ore nixĩ ga pema peyauxgüxü̃. Rü ñu̱xma rü ngẽmatama oregagu nixĩ i meã peyaxõgüxü̃. \v 2 Rü ngẽma oregagu nixĩ i pexü̃́ nangẽxmaxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃, ega aixcüma guxü̃guma peyaxõgüamagu. Natürü ngẽxguma tama guxü̃guma peyaxõgügu, rü natücèxmamare nixĩ i ngẽma perü õ. \v 3 Rü yexguma noxri petanüwa changuxgu, rü yema nüxira pexü̃ changu̱xẽẽxü̃ nixĩ ga yema chaxira togü choxü̃ ngu̱xẽẽxü̃ na Cristu rü tórü pecaducèx nayuxü̃, ngẽma Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa nüxü̃ yaxuxü̃rüü̃. \v 4 Rü yexgumarüü̃ ta pexü̃ changúexẽẽ na ñuxãcü inatèxgüãxü̃, rü ñuxãcü norü tomaẽ̱xpü̱x ga ngunexü̃gu rü wena na namaxü̃xü̃, ngẽma Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa nüxü̃ yaxuxü̃rüü̃. \v 5 Rü yexgumarüü̃ ta pexü̃ changúexẽẽ ga ñuxãcü Pedrucèx na nangóxü̃ ga Cristu, rü ñuxãcü yixcüra rü norü ngúexü̃gü ga yamugüxü̃cèx na nangóxü̃. \v 6 Rü yemawena ga Cristu rü noxtacüma 500 arü yexera ga yaxõgüxü̃cèx nango̱x. Rü muxü̃ma i ngẽma duü̃xü̃gü rü ñu̱xma rü ta namaxẽ, natürü nümaxü̃ rü marü nayue. \v 7 Rü yemawena rü Chaü̃tiágucèx nango̱x, rü yixcama guxü̃ma ga yema togü ga ngúexü̃gücèx nango̱x. \v 8 Rü düxwa chowa inayacuèx ga chauxcèx rü ta na nangóxü̃, woo ngürüãchimare nixĩ ga yema, ngẽxgumarüü̃ i wüxi i buxü̃ i tautama norü ngunexü̃wa nanguyane buxü̃rüü̃. \v 9 Rü choma rü guxü̃ma i ngẽma togü i Tupana imugüxü̃tüü̃wa chaxü. Rü ngemacèx tama name i Tupana imuxü̃maã choxü̃ naxugüxü̃ i duü̃xü̃gü, yerü nawe chingẽchigü ga Tupanaãrü duü̃xü̃gü rü poraãcü chixexü̃ chaxü. \v 10 Natürü ga Tupana rü chomaã namecüma, rü ngẽmacèx i ñu̱xma rü choxü̃ pedau na ṯacü chiĩxü̃ rü ñuxãcü na chiĩxü̃. Rü yema chomaã na namecümaxü̃ rü tama natücèxma nixĩ. Yerü choma rü guxü̃ ga togü ga yamugüxü̃ãrü yexera chanaxü ga Tupanaãrü puracü. Natürü tama chauechama chanaxü ga yema puracü, natürü Tupana ga chomaã mecümacü rü chomaã puracücü nixĩ ga naxücü ga yema puracü na nüxü̃ chixuxü̃cèx ga norü ore. \v 11 Natürü i ñu̱xma rü nüe̱tama nixĩ ega woo choma chixĩgu rü ẽ́xna togü yixĩgu ga pemaã nüxü̃ ixuxü̃ ga yema ore. Yerü yema ore ga pemaã nüxü̃ tixuxü̃, rü Tupanaãrü ore i tüxü̃ maxẽxẽẽxü̃ nixĩ, rü yema nixĩ ga pixõgüxü̃. \s1 Ñuxãcü wena tá namaxẽ i duü̃xü̃gü i yuexü̃ \p \v 12 Marü pemaã nüxü̃ tixu na Cristu rü yuwa ínadaxü̃. ¿Rü tü̱xcüü̃ ñuxre i pema rü ñaperügügü: \p “Yuexü̃ rü tagutáma wena namaxẽ”, ñaperügügü? \v 13 Rü ngẽxguma chi ngẽma yuexü̃ rü tagu chima wena namaxẽgu rü yima Cristu rü tãũ chima wena namaxü̃. \v 14 Rü yexguma chi Cristu tama wena maü̃xgu, rü ngẽma ore i nüxü̃ tixuxü̃ i nachiga rü taxuwa chima name, rü natücèxmamare chi nixĩ i perü õ. \v 15 Rü ngẽxguma chi ngẽmaãcü yixĩgu, rü toma i Tupanaãrü orearü uruü̃gü rü doratèèxgüxü̃ tixĩgü. Erü nüxü̃ tixu na Tupana Cristuxü̃ wena maxẽẽxü̃. Rü ngẽxguma chi tama aixcüma yixĩgu na wena namaxẽxü̃ i yuexü̃, rü chi wüxi i doramare nixĩ na Tupana Cristuxü̃ wena maxẽẽxü̃. \v 16 Rü ngẽxguma chi ngẽma yuexü̃ rü tagu chima wena namaxẽgu, rü ga Cristu rü chi ta tãũ chima wena namaxü̃. \v 17 Rü yexguma chi Cristu tama wena maü̃xgu, rü natücèxmamare chi nixĩ i peyaxõgüxü̃, rü ñu̱xma rü chi ta perü pecadugagu ipeyarütauxe. \v 18 Rü chi ngẽmaãcü yixĩgu rü ngẽma duü̃xü̃gü i Cristuaxü̃́ yaxõgüxü̃ i marü yuexü̃, rü chi ta tãũ chima nüxü̃́ nangẽxma i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 19 Rü ngẽxguma chi ñoma i maxü̃cèxicatama yixĩgu na Cristuaxü̃́ yaxõgüxü̃, rü chi guxü̃ i togü i duü̃xü̃güarü yexera tangechaü̃tümüü̃gü. \v 20 Natürü aixcümaxü̃chi nixĩ ga Cristu ga yuwa na ínadaxü̃. Natanüwa i guxü̃ma i ngẽma yuexü̃ i yixcüra tá írüdagüxü̃, rü Cristu nixĩ ga namaã inaxügücü na ínadaxü̃, yerü nüma nixĩ ga nüxĩra wena namaxü̃xü̃. \v 21 Rü yexgumarüü̃ wüxi ga yatügagu na nayuexü̃ ga duü̃xü̃gü, rü ngẽxgumarüü̃ tá ta nixĩ na wüxi i yatügagu wena namaxẽxü̃ i ngẽma marü yuexü̃. \v 22 Rü ngema na Adáü̃gagu guxãma na yuexü̃, rü ngẽxgumarüü̃ ta Cristugagu tá namaxẽxü̃ i guxü̃ma i duü̃xü̃gü i nüxü̃́ yaxõgüxü̃. \v 23 Natürü wüxichigü tá tümawa nangu na wena tamaxü̃xü̃. Rü Cristu nixĩ ga nüxĩra maxü̃cü. Rü ngẽxguma wena núma naxũxgu i nümax, rü ngẽxguma tá nixĩ i wena namaxẽxü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i noxrü ixĩgüxü̃. \v 24 Rü ngẽmawena tá nixĩ i nagúxü̃ i naãne. Rü ngẽxguma tá nixĩ ya Cristu i nüxü̃ naporamaẽxü̃ i guxü̃ma i norü uwanügü. Rü ngẽxguma tá nixĩ i Nanatü ya Tupanana naxããxü̃ i guxü̃ma na nüma namaã inacuáxü̃cèx. \v 25 Erü nüma ya Cristu rü ãẽ̱xgacü tá nixĩ ñu̱xmatáta nüxü̃ naporamaẽ i guxü̃ma i norü uwanügü. \v 26 Rü ngẽma nawa iyacuáxü̃ i norü uwanü i tá nüxü̃ naporamaẽxü̃, rü yu nixĩ. \v 27 Yerü Tupana rü marü Cristumẽ́xẽwa nanayexmagüxẽẽ ga guxü̃ma. Natürü woo Tupanaãrü ore nüxü̃ ixuxgu na Cristumẽ́xẽwa nangẽxmagüxü̃ i guxü̃ma, natürü nümatama ya Tupana rü tama Cristumẽ́xẽwa nangẽxma. Yerü nüma ga Tupana nixĩ ga Cristumẽ́xẽwa nayexmagüxẽẽãxü̃ ga guxü̃ma. \v 28 Rü ngẽxguma guxü̃ma Cristumẽ́xẽwa ngẽxmagügu, rü ñu̱xũchi nümatama ya Cristu ya Tupana Nane rü tá Nanatümẽ́xẽwa nügü nangẽxmaxẽẽ. Yerü nüma ga Tupana nixĩ ga Cristumẽ́xẽwa nayexmagüxẽẽãxü̃ ga guxü̃ma. Rü ngẽmaãcü ya Tupana rü guxü̃maã tá inacuèx. \v 29 Rü nangẽxma i ñuxre i duü̃xü̃gü i petanüwa i Tupanae̱gagu yuexü̃chicüü íbaiü̃xü̃. ¿Rü tü̱xcüü̃ ngẽma naxügü? Rü ngẽxguma chi tama wena namaxẽgu i duü̃xü̃gü i yuexü̃, ¿rü tü̱xcüü̃ ngẽma yuexü̃chicüü ínabaiü̃? \v 30 ¿Rü tü̱xcüü̃ i toma rü guxü̃guma ãũcümaxü̃wa tangẽxmagü? \v 31 Pemaã nüxü̃ chixu, Pa Chaueneẽgüx, rü guxü̃ i ngunexü̃gu rü ãũcümaxü̃wa changẽxma, rü tama nüxü̃ chacuèx i ṯacü rü ngunexü̃gu Tupanaãrü oregagu tá na chayuxü̃. Rü ngẽma rü aixcümaxü̃chi nixĩ, ngẽxgumarüü̃ na aixcüma yiĩxü̃ na choxü̃́ nangẽxmaxü̃ i wüxi i taãẽ i taxü̃ i ñu̱xma na tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristuaxü̃́ peyaxõgüxü̃. \v 32 Choma rü nuã Epéchiuwa rü Tupanaãrü orechigagu chorü uwanümaã poraãcü togü tachoxü̃gagü. Rü ñoma naẽxü̃ i idüraexü̃maã togü tadèi̱xü̃rüü̃ tixĩgü. ¿Natürü ṯacüwa choxü̃́ namexü̃ ga yema ega chorü maxü̃ i ñoma i naãnewa choxü̃́ ngẽxmaxü̃cèxicatama yixĩgu? Rü ngẽxguma chi aixcüma yixĩgu na tama wena namaxẽxü̃ i yuexü̃, rü marü name i ñatarügügü: \p “¡Ngĩxã tachibüe rü taxaxegü, erü paxa tá tayue!” ñatarügügü. \v 33 ¡Natürü tãũtáma nawe perüxĩ i ngẽma duü̃xü̃gü i ngẽmaãcü chixri idexagüxü̃! Erü aixcüma nixĩ i ngẽma ore i ñaxü̃: \p “Rü texé ya chixexü̃ i duü̃xü̃maã ãmücüxe, rü tüxü̃́ inayanaxoxẽẽ i tümacümagü i mexü̃”, ñaxü̃. \v 34 Rü name nixĩ i meã pegüãẽgu perüxĩnüẽ rü nüxü̃ perüxoe i ngẽma perü chixexü̃gü. Rü wüxi i perü ãne nixĩ na pemaã nüxü̃ chixuxü̃ rü ñuxre i pema rü tama aixcüma Cristuarü duü̃xü̃gü pixĩgüxü̃ rü tama aixcüma Tupanaxü̃ pecuèxgüxü̃. \s1 Ñuxãcü wena namaxẽ i yuexü̃gü \p \v 35 Natürü ngürüãchi tá texe pexna taca rü ñatarügü pexü̃: \p “¿Ñuxãcü tá wena namaxẽxü̃ i yuexü̃? ¿Rü nañuxraü̃xü̃ i naxü̃nemaã tá ínadagüxü̃?” ñatarügü tá pexü̃. \v 36 Pa Duü̃xü̃ i Ngẽãẽmarexü̃x ¡rü dücax! Rü ngẽxguma wüxi ya nanetüchire itoxgu, rü nüma ya yima naxchire rü nayu na ngemaãcü naxüxü̃cèx i ngẽma nanetü. \v 37 Rü ngẽma waixü̃mügu itoxü̃, rü tama marü nanetü ixĩxü̃ nixĩ, natürü naxchire nixĩ ya yima itoxü̃ne woo triguchire rü ẽ́xna ngexü̃rüüxü̃mare i to i nanetüchire yixĩgu. \v 38 Rü ngẽxguma marü inatoxguwena, rü Tupana nixĩ i yanaxüxẽẽcü ya yima nachire na nüma nanaxwèxexü̃ãcüma yiĩxü̃cèx i ngẽma nanetü. \v 39 Rü tama guxü̃ i naxü̃negü nawüxigu. Rü duü̃xẽxü̃ne rü nanatoraxü̃, rü naẽxü̃güxü̃ne rü to nixĩ, rü werigüxü̃ne rü to nixĩ, rü choxnigüxü̃ne rü to nixĩ. \v 40 Rü ngẽxgumarüü̃ ta nangẽxma i naxü̃negü i daxũguxü̃ i naãnecü̱̃ã̱x, rü nangẽxma i naxü̃negü i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x. Rü ngẽma daxũguxü̃ i naãnecü̱̃ã̱x i naxü̃negü rü nüxü̃́ nangẽxma i noxrütama mexü̃, rü ngẽma ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i naxü̃negü rü ta nüxü̃́ nangẽxma i noxrütama mexü̃. Natürü tama nawüxigu i ngẽma norü mewa. \v 41 Rü üèxcüarü y̱auracüü rü tama namaã nawüxigu i tauemacüarü y̱auracüü. Rü woramacurigüarü y̱auracüü rü to nixĩ. Rü nügütanüwa ya woramacurigü, rü tama nawüxigu i norü y̱auracüüwa. \v 42 Rü ngẽxgumarüü̃ tá ta naxüpetü namaã i naxü̃negü i ngẽma duü̃xü̃gü i yuexü̃. Erü ngẽma naxü̃ne i noxri nüxü̃́ ngẽxmaxü̃ rü iyarüxoxwèxexü̃ nixĩ. Natürü ngẽma naxü̃ne i tá nüxü̃́ ngẽxmaxü̃ i ngẽxguma wena namaxẽgu, rü ngẽma rü tagutáma inayarüxo. \v 43 Rü ngẽma naxü̃ne i yuxü̃ rü taxuwama name i ngẽxguma inatèxgux. Natürü ngẽxguma wena namaü̃xgu rü tá namexẽchi. Rü ngẽma naxü̃ne i ñu̱xma turaxü̃ rü ngẽxguma wena namaü̃xgu rü tá napora. \v 44 Rü itanatèx i ngẽma naxü̃ne i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x ixĩxü̃. Natürü ngẽxguma ínadaxgu, rü daxũcü̱̃ã̱x i naxü̃ne tá nixĩ. Rü ñu̱xma na nangẽxmaxü̃ i naxü̃ne i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x rü ngẽmawa nüxü̃ tacuèx na nangẽxmaxü̃ ta i naxü̃ne i daxũcü̱̃ã̱x. \v 45 Tupanaãrü ore i ümatüxü̃wa rü ñanagürü: \q1 “Guma nüxĩraü̃cü ga yatü ga Adáü̃ rü nüxü̃́ nayexma ga ñoma ga naãnecü̱̃ã̱x ga naxü̃ne ga paxaãchi maxü̃xü̃”, \m ñanagürü. Natürü ya Cristu rü daxũcü̱̃ã̱x nixĩ. Rü nüma nixĩ i tüxna naxããxü̃ i maxü̃ i taguma gúxü̃. \v 46 Noxri rü tüxü̃́ nangẽxma i ñoma i naãnecü̱̃ã̱x i taxüne. Natürü yixcama rü Tupana tá tüxna nanaxã i to i taxüne i daxũcü̱̃ã̱x ixĩxü̃. \v 47 Guma nüxĩraü̃cü ga yatü ga waixü̃müwa ücü, rü ñoma ga naãnecü̱̃ã̱x nixĩ. Natürü tórü Cori ya Cristu rü daxũguxü̃ i naãnecü̱̃ã̱x nixĩ. \v 48 Rü ngẽma taxünegü i ñoma i naãnewa tüxü̃́ ngẽxmaxü̃, rü guma Adáü̃xü̃ne ga waixü̃müwa ücürüü̃ nixĩgü. Natürü ngẽma naxü̃negü i daxũwa nüxü̃́ ngẽxmaxü̃ i duü̃xü̃gü, rü Cristuxü̃nerüü̃ nixĩgü. \v 49 Rü ñgexgumarüü̃ na Adáü̃ ga waixü̃müwa ücürüü̃ na yiĩxü̃ i taxüne, rü ngẽxgumarüü̃ tá ta Cristu ya daxũwa ngẽxmacürüü̃ nixĩ i taxüne i yixcüra. \v 50 Rü dücax, Pa Chaueneẽgüx, pemaã nüxü̃ chixu rü ñaã taxüne i namachinaxcèx rü naxchinèxãnaxcèx, rü taxucürüwa Tupana ãẽ̱xgacü íyiĩxü̃wa nangu. Erü ngẽma iyarüxoxü̃, rü taxucürüwama Tupanaxü̃tawa i ngextá taxuü̃ma íyarüxoxü̃wa nixücu. \v 51 Natürü chanaxwèxe na nüxü̃ pecuáxü̃ i wüxi i ore i ẽxü̃guxü̃ ga noxri Tupanaxĩcatama nüxü̃ cuáxü̃. Rü dücax, tãũtáma guxã tayue, natürü guxãxü̃ne rü tá naxüchicüü. \v 52 Rü ngürüãchimare wüxi i peãxẽtügu tá nixĩ i ngẽma na naxüchicüüxü̃ i taxüne i ngẽxguma naãneãrü gu̱xgux naxãgagu ya corneta. Rü tá naxãga ya yima corneta, rü ngẽxguma i ngẽma duü̃xü̃gü i yuexü̃ rü tá ínarüdagü na tagutáma wena nayuexü̃cèx. Rü yixema na imaxẽxü̃ rü tá naxüchicüü i taxünegü. \v 53 Erü ngẽma taxüne i yuxwèxexü̃ rü woetama tama taixü̃ rü tá naxüchicüü. Rü wüxi i ngexwacaxü̃xü̃ i naxü̃ne i aixcüma taixü̃ rü tagutáma yuxü̃ tá nixĩ. \v 54 Rü ngẽxguma ngẽmaãcü naxüchicüügu i taxüne i yuxwèxexü̃, rü tüxü̃́ nangẽxmagu i taxüne i ngexwacaxü̃xü̃ i taguma yuxü̃, rü ngẽxguma tá nixĩ i yanguxü̃ i Tupanaãrü ore i ümatüxü̃ i ñaxü̃: \q1 “Marü inayarüxo na nayuexü̃ i duü̃xü̃gü. Rü Tupana rü marü yuxü̃ narüyexera. \v 55 Rü dücax, Pa Yux, ¿ngẽxü̃ i curü pora i namaã toxü̃ curüyexeraxü̃? ¿Rü ngẽxü̃ i ngẽma cuxne i namaã toxü̃ cudèi̱xü̃?” \m ñanagürü i ngẽma Tupanaãrü ore. \v 56 Rü ngẽma naxne i yu, rü pecadu nixĩ. Erü ngẽma pecadu nixĩ i naporaxẽẽxü̃ i ngẽma yu na tüxü̃ nadèi̱xü̃cèx. Rü ngẽma mugü ga Moĩché ümatüxü̃ nixĩ i naporaxẽẽxü̃ i pecadu, erü woo namexgu i ngẽma mugü, natürü taxucürüwama texé aixcüma tayanguxẽẽ. \v 57 Natürü name nixĩ i Tupanana moxẽ taxã yerü núma nanamu ga tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristu na ngẽma yuxü̃ tüxü̃ naporamaẽxẽẽxü̃cèx. \v 58 Rü ngẽmacèx, Pa Chaueneẽgü ya Pexü̃ Changechaü̃güxex, rü name nixĩ i meã peyaxõgüama rü taguma ípenatèx i Tupanaãrü ore. Rü name nixĩ i guxü̃guma meã penaxü i tórü Coriarü puracü, erü pema nüxü̃ pecuèx rü ngẽma puracü i nüxü̃́ pexüxü̃, rü tama natücèxma nixĩ. \c 16 \s1 Togü i yaxõgüxü̃cèx inanutaq̱ue ga dĩẽru \p \v 1 Rü ñu̱xma tá pemaã nüxü̃ chixu i nachiga i ngẽma dĩẽru i penutaquẽ́xexü̃ na namaã nüxü̃ perüngü̃xẽẽgüxü̃cèx i taeneẽgü i yaxõgüxü̃ i Yudéaanewa ngẽxmagüxü̃. Rü ngẽma yaxõgüxü̃ i Gárataanewa ngẽxmagüxü̃ rü marü namaã nüxü̃ chixu na ngĩxü̃ nanutaquẽ́xegüxü̃ i ngẽma dĩẽru. Rü chanaxwèxe i pema rü ta ngẽxgumarüü̃ penaxü. \v 2 Rü ngema dĩẽru i perü puracüwa ngixü̃ peyaxucüwa rü gu̱xcü i yüxüarü ngunexügu rü tá ngixü̃ pexã i ngẽma dĩẽru i Tupanaarü ixĩcü. Rü ngĩmaã tá penguxü̃ na tama ngẽxguma nge̱ma changuxguama ngĩxü̃ na pedexü̃cèx. \v 3 Rü ngẽxguma petanüwa changuxgu, rü tá chanaxümatü i ñuxre i poperagü naxcèx i taeneẽgü i Yerucharéü̃wa ngẽxmagüxü̃. Rü ñu̱xũchi ngẽma poperamaã tá Yerucharéü̃wa chanamugü i ngẽma duü̃xü̃gü i pema nüxü̃ pexunetaxü̃ na nge̱ma ngĩxü̃ nangegüxü̃cèx i ngẽma dĩẽru i taeneẽgücèx ngĩxü̃ penutaquẽ́xecü. \v 4 Rü ngẽxguma chi choxü̃́ natauxchagu na nge̱ma Yerucharéü̃wa chaxũxü̃, rü nümagü rü tá wüxigu chomaã nge̱ma naxĩ. \s1 Pauru nagu narüxĩnü na Corĩ́tiuwa naxũxü̃ \p \v 5 Choma rü Machedóniããnewa tá chaxüpetü na íchayadauxü̃cèx i taeneẽgü i nge̱ma ngẽxmagüxü̃. Rü ngẽmawena rü tá petanüwa changu na pexü̃ íchayadauxü̃cèx. \v 6 Rü ngürüãchi tá ñuxre i ngunexü̃gü ngẽxma petanügu charüxã̱ũ̱x, rü bexmana ngürüãchi nge̱ma petanüwa tá chanangupetüxẽẽ ya mucü. Rü ngẽxguma rü tá pexü̃́ natauxcha na choxü̃ perüngü̃xẽẽgüxü̃ na ngẽma íchaxũxchaü̃xü̃wa chaxũxü̃cèx. \v 7 Erü tama chanaxwèxe i paxaãchimare pexü̃ chadau. Natürü petanügu charüxã́ũxchaü̃ i ñuxre i ngunexü̃ ega chi norü ngúchaxü̃ yixĩxgu ya tórü Cori. \v 8 Natürü nuã Epéchiuarü ĩãnewa tá changẽxma ñu̱xmatáta Pẽtecóstearü ngunexü̃wa nangu. \v 9 Erü nuã rü tórü Cori poraãcü choxü̃́ nanatauxchaxẽẽ na nüxü̃́ chapuracüxü̃cèx rü nüxü̃́ yaxõgüãxü̃cèx i muxü̃ma i duü̃xü̃gü woo namu i ngẽma tama naxwèxegüxü̃ na nuã chapuracüxü̃. \v 10 Rü ngẽxguma chi Timutéu petanüwa nguxgu, rü chanaxwèxe i meãma penayaxu na petanüwa nataãẽxü̃cèx. Erü nüma rü ta chauxrüü̃ tórü Coriarü puracüwa napuracü. \v 11 Rü ngẽmacèx tama chanaxwèxe i texé petanüwa nüxü̃ taxoe. Natürü chanaxwèxe i nüxü̃ perüngü̃xẽẽ na taãẽãcüma nuã naxũxü̃ na choxü̃ íyadauxü̃cèx. Erü poraãcü íchananguxẽẽ na nuã nanguxü̃cèx namaã i ngẽma togü i taeneẽgü. \v 12 Rü ngẽma taeneẽ i Aporu rü poraãcü nüxü̃ chacèèxü̃ na petanüwa íyadauxü̃cèx namaã i ngẽma togü i taeneẽgü. Natürü tama nge̱ma naxũxchaü̃ i ñu̱xmax. Natürü ngẽxguma naxãchicagu rü tá nge̱ma naxũ. \s1 Pauru nüxü̃ narümoxẽ ga yema yaxõgüxü̃ \p \v 13 ¡Rü pexuãẽgü na taxuü̃ma i chixexü̃gu pey̱ixü̃cèx! ¡Rü meãma peyaxõgüama woo ṯacü pexü̃ üpetügu! Rü name nixĩ i peporaeama rü taxucèxma pemuü̃ẽ. \v 14 Rü guxü̃ma i ngẽma pexüxü̃, rü name nixĩ i pegü pengechaü̃güãcüma penaxü. \v 15 Rü dücax, Pa Chaueneẽgüx, pema nüxü̃ pecuèx na Estéfanatanüxü̃gü yiĩxü̃ ga nüxĩra yaxõgüxü̃ ga Acayaanewa. Rü meãma nüxü̃ pecuèxgü na ñuxãcü poraãcü taeneẽgü i yaxõgüxü̃xü̃ na nangü̃xẽẽgüxü̃. \v 16 Rü chanaxwèxe i naga pexĩnüẽ i ngẽma duü̃xü̃gü i Estéfanatanüxü̃gürüü̃ ixĩgüxü̃. Rü ngẽxgumarüü̃ ta chanaxwèxe i naga pexĩnüẽ i guxü̃ma i ngẽma duü̃xü̃gü i ñaã Tanatüarü puracüwa puracüexü̃ rü ngü̃xẽẽtaegüxü̃. \v 17-18 Rü ñu̱xma na taxucürüwama chauxü̃tawa pengẽxmagüxü̃, rü wüxi ga chorü taãẽ nixĩ na núma naxĩxü̃ ga taeneẽgü ga Estéfana rü Fortunátu rü Acáicu. Rü yema taeneẽgü ga núma ĩxü̃ rü pexü̃ nixuchigagü rü yemaãcü choxü̃ nataãẽxẽẽgü ga yema pexü̃ na nataãẽxẽẽgüxü̃rüü̃. Rü tanaxwèxe i naga pexĩnüẽ rü nüxü̃ pengechaü̃ i ngẽma duü̃xü̃gü i ngẽmagürüü̃ ixĩgüxü̃. \v 19 Rü guxü̃ma i taeneẽgü i yaxõgüxü̃ i Áchiaaneãrü ĩãnegüwa ngẽxmagüxü̃, rü moxẽ pexcèx nge̱ma namugü. Rü Aquiru rü Prisila rü guxü̃ma i ngẽma yaxõgüxü̃ i Aquirupatawa ngutaquẽ́xegüxü̃, rü moxẽ pexcèx nge̱ma namugü nae̱gagu ya tórü Cori. \v 20 Rü guxü̃ma i taeneẽgü i núma ngẽxmagüxü̃ rü moxẽ pexcèx nge̱ma namu. Rü chanaxwèxe i wüxichigü i pema rü pegü pengechaü̃güãcüma pegü perümoxẽgü. \v 21 Choma i Pauru rü cho̱xmẽ́xmaãtama pexcèx chanaxümatü i ñaã chorü moxẽ. \v 22 Rü ngẽxguma chi texé tama tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristuxü̃ ngechaü̃gu, rü Tupana tá tüxü̃ napoxcu. Rü paxa tá ínangu ya tórü Cori. \v 23 Rü chanaxwèxe i tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristu poraãcü pexü̃ narüngü̃xẽẽ.. \v 24 Rü guxãma i pema, rü poraãcü pexü̃ changechaü̃ãcüma pexü̃ charümoxẽ nae̱gagu ya tórü Cori ya Ngechuchu ya Cristu. \qr Rü nuãma pexna, \qr Pauru