\id ECC di21.all Novembre 1998 BJ Parakou B{enin \ide UTF-8 \h Mɛborimɛ Wɛ́ìtì \toc1 Mɛborimɛ wéìtì wɑ̃̀ri dìì pɑ́tíri \toc2 MƐBORIMƐ WÉÌTÌ \mt1 Mɛborimɛ wéìtì wɑ̃̀ri dìì pɑ́tíri \imt1 Di mpɑ́tíri tɔ tìì nɑ́ɑǹtì \ip Mɛborimɛ wéìtì do tú mɛciì nyiɛ̀ nwe kɛ́ntú bɛ̀ɛ̀ tɑ Isidɑyɛɛribɛ kó mɛciì nkóo dɑ̀kɔ́ɔ́rì bɛ kóò mɔù. Kɛ wéí mɛborimɛ kɛ nɑ́ɑ́ nhò yɑ̀ tì mɛborimɛ ĩ́nkɛ̀, kòo bɛ́í nkɛ tú mɛborimɛ í kérí ti do mɛ̀ wùónnɛ̀mɛ̀. \ip Ò í mɔkɛ yɛnɔ̀ yɛ̀dɛ́ɛ̀, ò tu onìtì wèè dɔ́ wè nwe Kuyie nkɛ ciì kɛ békú omɑ́ɑ̀ tinɑ́ɑǹtì pɛ́u kɛ̀ dɛ̀ ntukúnɛ̀ mɛborimɛ dòmmɛ̀. Kɛ̀ ti dɔ́ kɛ́keè o pɑ́tíri tɔ tì ti dò nkɛ́túótɛ́ ti mɑ́ɑ̀ kɛ́cónnɛ́ o fɔ̃̀tìrì ndi ò do bo mɛ̀ɛ̀ borimɛ miɛkɛ, nɛ̀ o do tú wè. Sifubɛ kó mɛborimɛ miɛkɛ wèè wetí Kuyie we nyietì, kɛ ɔ̃ɔ̃ kpetínnɛ́ oyɛiwe, kɛ̀ mɛborimɛ wéìtìi wéntɛ́ kɛ́nsɔ̃́ ndɛ̀ í mɛ ndò nsɑ̃́ɑ̃̀. Dɛɛ̀ te kòo nɑ̀ɑ́ nho pɑ́tíri miɛkɛ kucɛ mɛ̀pɛ́u kɛ tú: Mɛborimɛ yóùmu mɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́. \is1 Di mpɑ́tíri nɑ́ɑǹtì duɔ́ kɛ dòmmɛ̀ \io1 1. Mɛborimɛ wéìtì wèńtɛ́mɛ̀ kɛ sɔ̃́ mmɛborimɛ í dò nkɛ́bɑntɛ́ 1.1-4:16 \io1 2. Mɛborimɛ wéìtì wèńtɛ́mɛ̀ kɛ sɔ̃́ mmɛborimɛ í cɑ̃́ɑ̃́nnɛ̀ ɑ bo mbɛ̀tìmɛ̀ kuyɑɑkù 4:17-10:20 \io1 Mɛborimɛ wéìtì nɑ́ɑǹtì kó dikɔ̀ù 11:1-2:16 \c 1 \s1 Mɛborimɛ í dò nkɛ bɑntɛ́ \p \v 1 Dɑfiti birɛ mɛborimɛ wéìtì Sedisɑdɛmmu \q1 kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɑ̀kɛ́ tì mɛborimɛ ĩ́nkɛ̀. \q1 \v 2 Mí mmɛborimɛ wéìtì kɛ̀ m bɛ́i nkɛ dɔ̀: \q1 Mɛborimɛ yóùmu mɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́ bɑ́ sɑ́m̀pɔ́. \q1 \v 3 Mutɔ̃mmú onìtì pĩ mmù kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀, \q1 mu kó mucɔ̃́ntimu tú ɔ̃̀mmu? \q1 \v 4 Ku ndɑpùntɔ̃nkù ɔ̃ɔ̃ pɛ̃ɛ̃tɛ́, \q1 kɛ̀ kundɑpùntɔ̃nkù tɛkùu yɛ̀nní, \q1 kɛ̀ kɛtenkɛ̀ bɑɑ bo. \b \q1 \v 5 Diyiè ɔ̃ɔ̃ yɛ̀nní kɛ́kɔtɛ kɛ́tɑ, \q1 kɛ́ndɔ́ mɛcɑ̃ɑ̃ nkɛ bo wɛ̃tɛ dì yiɛ̀ní kɛ̀. \b \q1 \v 6 Kuyɑɑkù ɔ̃ɔ̃ ítɛ́ diyiè yìɛ̀ní kɛ̀, \q1 kɛ́nfũũtɛ kɛ fiti kubɑkù cɑ̃̀nku \q1 kɛ́nfiti, kɛ wɛ̃ti kɛ bo kétɛ́ní kù ìtɛ́ní kɛ̀. \b \q1 \v 7 Ikó nyimɔu pũɔ̃̀ nkɛ tɑɑ̀ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì nwe, \q1 ò mɛ nyí piɛku, \q1 kɛ̀ ì bɑɑ pũɔ̃̀ nkoò tɑɑ̀, \q1 kɛ wĩɛ̃ti ì yɛ̀nní kɛ̀. \b \q1 \v 8 Bɑ́ dɛ̀ dɛ tɔ̃mmú í mɔkɛ kumɑ̀nku, \q1 onìtì bɑ́ɑ́ nɑ kɛ́nɑ́kɛ́ kɛ́deè. \q1 Fɛnɔ̀nfɛ̀ í diɛ̀ mmuwéìmù, \q1 ditoò mɛ̀ nyí diɛ̀ mmukeèmù. \b \q1 \v 9 Dɛ̀ɛ̀ bɑɑ do bo dɛɛ̀ yó mbo, \q1 dɛ̀ɛ̀ do dɔ̀ɔ̀ dɛɛ̀ yóó dɔɔ̀. \q1 Dɛ̀mɑrɛ̀ í tú dɛpɑ̀nnɛ̀ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \b \q1 \v 10 A bo yɑ̀ dɛ̀ kɛ dɔ̀: \q1 Wúó! N yɑ̀ dɛ̀mɑrɛ̀ pɑ̀nnɛ̀! \q1 Dɛ̀ yó mbo kɛ̀ ti mu nyí bo. \b \q1 \v 11 Bɛ̀ ɔ̃ɔ̃ í nkpɑɑ́ yɛ̃́ bɛ̀ɛ̀ pɛ̃ɛ̃tɛ́ bɛ kpɛ́í, \q1 bɛ̀ɛ̀ bo tũnnɛní bɛ̀ í yóó nkpɑɑ́ yɛ̃́ \q1 bɛ̀ɛ̀ bɛ̀ tũ̀nní bɛ kpɛ́í. \s1 Mɛborimɛ wéìtì yɑ̀ tì kɛ nɑ́ɑ́ \p \v 12 Mí mmɛborimɛ wéìtì n nɑɑ́mmu Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì, kɛ́mbo Sedisɑdɛmmu, \v 13 kɛ́duɔ́ n yɛ̀mmɛ̀ kɛ́wɑmmú, kɛ́fiɛ́ nɛ̀ n yɛ̀mmɛ̀ kɛ bo bɑntɛ́ dɛ̀ɛ̀ dɔ̀ɔ̀ri kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. Mutɔ̃nyonkumu mmu, Kuyie nduɔ́ mmù onìtì kòò bo mmù pĩ. \v 14 Kɛ̀ n wénní mutɔ̃mmú mùù kó dimɑ̀ɑ̀ dɔ̀ɔ̀ri kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀, kɛ́nsɔ̃́ ndɛmɔu dɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́, dɛ̀ í cɑ̃́ɑ̃́nnɛ̀ ɑ bo ndɔ́mɛ̀ kɛ́kpɑɑkɛ kuyɑɑkù. \b \q1 \v 15 Bɛ̀ ɔ̃ í nnɑ kɛ́sɛ́i ndɛ̀ɛ̀ kɔ̀ḿmú \q1 bɛ̀ mɛ nhɔ̃ í nkɑ̀ɑ ndɛ̀ɛ̀ kpɑ. \b \p \v 16 Nɛ̀ n yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ n dɔ̀: M mɛ̀ nwɑmmúmɛ̀ kɛ yìɛ́ mɛciì pɛ́u kɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ bɛ̀ɛ̀ n niitɛ́nɛ̀ kɛ di tikpɑ̀tì Sedisɑdɛmmu miɛkɛ, kɛ̀ n yɑ̀ n yĩ́ɛ̃́tɛ́mɛ̀ mɛborimɛ pɛ́u, kɛ mɔ̀ɔ̀tɛ mɛciì mmɛmɔu. \v 17 Kɛ duɔ́ n yɛ̀mmɛ̀ kɛ bo bɑtɛ dɛ̀ɛ̀ tu mɛciì nkpɛrɛ, nɛ̀ dɛ̀ɛ̀ tu dɛyɛìnkpɛrɛ, nɛ̀ dɛ̀ɛ̀ tu dɛwɑ́ɑ́tɛ́kpɛrɛ. Kɛ sɔ̃́ ndɛndɛ kó dimɑ̀ɑ̀ í cɑ̃́ɑ̃́nnɛ̀ ɑ bo ndɔ́mɛ̀ kɛ́kpɑɑkɛ kuyɑɑkù. \b \q1 \v 18 Kɑ̀ɑ mɔ̀kɛ mɛciì mmɛdiɛ̀ \q1 nhɑ fɛ̃́ṹtímɛ̀ ɔ̃ ndɛumu, \q1 kɑ̀ɑ yĩ́ɛ̃́tìmɛ̀ dɛukɛ ɑ yìɛ́ ɑmɑ́ɑ̀ ndi mɛhɑ́ɑ́rìmɛ̀. \c 2 \p \v 1 Nɛ̀ n yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ n dɔ̀: M bo yɑ́ɑ́kɛ́ diwɛ̀ì kɛ́wɑmmú kunɑɑtí, kɛ́nsɔ̃́ ndɛndɛ í dò nkɛ́bɑntɛ́. \v 2 Kɛ̀ nní nsɔ̃́ nkɛ̀ diwɛ̀ì bɑɑ dɑ bo kɛ dɑ bo dɛ̀ tu dɛyɛìnkpɛrɛ ndɛ, tɛwɛ̀ìtɛ̀ mɛ nyí mɔkɛ mucɔ̃́ntimu mɑmù. \v 3 Mɛm̀mɛ n duɔ́mmɛ̀ mmɑ́ɑ̀ mɛnɑɑ̀ nkɛ nɛ́ nkpɑɑ́nɛ̀ n yɛ̀mmɛ̀, kɛ́dɔɔ̀ mmɑ́ɑ̀ kuyɛìnkù kɛ bo yɑ̀ dɛ̀ɛ̀ wenni onìtì dò nkɛ́dɔɔ̀ dɛ̀ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ yɛwè o fòù yɛ̀. \v 4 Kɛ̀ n duɔ́ mmɑ́ɑ̀ mutɔ̃ndiɛmù, kɛ́mɑɑ́ sicɛ̃́ĩ, m mɔ́mmuɔ n kpɛsi kɛ́fííkú dɛtie mbɛ̀ tu dɛ̀ fínyĩ̀, \v 5 kɛ́dɛí dɛpénnɛ̀ kɛ́duɔ dɛpɑɑ nkɛ́fííkú dɛtie ndɛbotí ndɛbotí dɛ̀ɛ̀ pɛí. \v 6 Kɛ̀ ń keú sibií kɛ́nyɔ́ɔ́rìnɛ̀ dɛtepɑ̀nnɛ̀ n fìíkú dɛ̀, \v 7 kɛ́do ntidɑɑtì tinitidɑɑtì nɛ̀ tinitipòtì, kɛ̀ bɛ̀ m piɛ́ ibí n cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ, kɛ̀ nní mmɔkɛ iwũɔ̃ inɑ̀ɑ̀kɛ nɛ̀ ipe nɛ̀ sibɔɔ́ mɛdiɛ̀, kɛ́pɛ̃ɛ̃tɛ́ bɛ̀ɛ̀ n niitɛ́nɛ̀ kɛ buotɛ́ Sedisɑdɛmmu. \v 8 Kɛ̀ n koú timɑ́tì pɛ́ítì, kɛ́wɑɑ́ mbɛdèmbɛ̀ bɛnitidɑɑbɛ̀ nɛ̀ bɛnitipòbɛ̀, kɛ́mmɔkɛ onìtì dɔ́ dɛ̀, bɛnitipòbɛ̀ pɛ́u\f + \fr 2:8 \fr*\fk bɛnitipòbɛ̀ pɛ́u: \fk*\ft Dɛ kó ditɑnnùù í fei mɛsɑ̀ɑ̀, dɛ̀ bo nɑ\ft*\f* kɛ́ntú bɛnitipotɔ̃mbɛ̀ diɛbɛ̀. \v 9 Kɛ̀ n dɛukɛ kɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ bɛ̀ɛ̀ n niitɛ́nɛ̀ kɛ di tikpɑ̀tì Sedisɑdɛmmu. Bɑ́ nɛ̀ mɛmmɛ kɛ̀ nní nkpɑɑ́nɛ̀ n yɛ̀mmɛ̀. \v 10 N nuɔ nyɑ̀ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ kɛ ndɔ́, n yí dɛ̀ nyì yetɛnɛ̀, n yí mmɔ̀ntɛ n yɛ̀mmɛ̀ diwɛ̀ì mɑrì kɛ̀ dɛ̀ nni nnɑɑti nɛ̀ mutɔ̃mmú mumɔu m pĩ́ mmù. Dɛɛ̀ do tú n kó mucɔ̃́ntimu. \v 11 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ ntotí n yɛ̀mmɛ̀ n tɔ̃mmú mumɔu ĩ́nkɛ̀, n dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀, kɛ́nsɔ̃́ ndɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́ dɛ̀ í cɑ̃́ɑ̃́nnɛ̀ ɑ bo ndɔ́mɛ̀ kɛ́kpɑɑkɛ kuyɑɑkù. N yí cɔ̃ntɛ dɛ̀mɑrɛ̀ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \p \v 12 Kɛ̀ n totí n yɛ̀mmɛ̀ ɑ bo nciìmɛ̀ nɛ̀ ɑ bo ntúmɛ̀ kuyɛìnkù nɛ̀ ɑ bo wɑ́ɑ́tɛ́mɛ̀ dɛ ĩ́nkɛ̀. Yé wèè yóó cɔutɛ́ mí nhokpɑ̀ɑ̀tì dɛ yiɛ̀ nyóó dɔɔ̀ mù kɛ̀ mù ncɑ̃́ɑ̃́. \v 13 Mɛm̀mɛ n yɑ̀mɛ̀ mɛciì mmɔ̀kɛmɛ̀ mucɔ̃́ntimu kɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ ɑ bo yɛimmɛ̀, kuwenniku mɔkɛmɛ̀ mucɔ̃́ntimu kɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ dibiìnnì. \b \q1 \v 14 Mɛciì nyiɛ̀ nnuɔ nwúómmu \q1 kɛ̀ kuyɛìnkù ɑ̃́ɑ̃ntɛ dibiìnnì miɛkɛ. \b \p Kɛ̀ nní nsɔ̃́ ntìmɑtì mɑ́ɑ̀ tiì bɛ̀ bɑ̀ɑ. \v 15 N dɛ nyɑ̀ mɛborimɛ yóùmɛ̀ kɛ í dò nkɛ́bɑntɛ́. Tìì yóó tuɔkɛní kuyɛìnkù kɛ̀ tiì yó n tuɔkɛní, n nɛ́ ciì bɑ nkpɛ́í? \v 16 Bɛ̀ ɔ̃ɔ̃ í nhɑ̃ kɛ yɛ̃́ mɛciì nyiɛ̀ nkpɛ́í, bɛ̀ mɛ nhɔ̃ɔ̃ í nhɑ̃ kɛ yɛ̃́ kuyɛìnkù kpɛ́í mbɛ̀ ɔ̃ɔ̃ bɛ̀ yɛ̃̀mmu bɛdɛ́. Kuyɛìnkù ɔ̃ɔ̃ kúmu kɛ mɛciì nyiɛ̀ nkú. \v 17 N yɛ̀mmɛ̀ mɛɛ̀ cɑ̀ɑ̀rɛ̀ dɛ̀ í n nɑɑti! Dɛ̀ɛ̀ dɔɔri kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ dɛ̀ í n nɑɑti, mɛborimɛ í dò nkɛ́bɑntɛ́, dɛ̀ í cɑ̃́ɑ̃́nnɛ̀ ɑ bo ndɔ́mɛ̀ kɛ́kpɑɑkɛ kuyɑɑkù. \v 18 Mutɔ̃mmú m pĩ mmù kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ kɛ ɔ̀u, kɛ yóó mù yóunɛ̀ wèè n tũ̀nní, dɛ̀ í n nɑɑti mu kpɛ́í. \v 19 We nyɛ̃́ wèè n tũ̀nni kòò bo nciì yoo ò bo ntú kuyɛìnkù? Weè nɛ́ yóó bɑɑtɛ́ n dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ nɛ̀ n kó mɛciì. Dɛndɛ múnkɛ í dò nkɛ́bɑntɛ́. \v 20 Mɛm̀mɛ dɛ̀ yɑ̃rikɛmɛ̀ n kɔ̃̀ntì nɛ̀ mutɔ̃mmú m pĩ mmù kɛ ɔ̀u kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \v 21 Ntɛ onìtì wèè pĩ nho tɔ̃mmú nɛ̀ mɛciì nnɛ̀ mɛyĩ́ɛ̃́tímɛ̀ kɛ̀ mù yié mmɛsɑ̀ɑ̀. Kòò nɛ́ mù yóu nɛ̀ otɔù wèè í pĩ mmùmɑmù. Dɛndɛ í dò nkɛ́bɑntɛ́ dɛ̀ cɑ̀ɑ̀ri mɛyɛ̀mmɛ̀ mmɛ. \v 22 Onìtì kó mucɔ̃́ntimu nɛ́ tú ɔ̃̀mmu o tɔ̃mmú nɛ̀ tihɔ̀ùtì o ɔ̀ù tìì kó dimɑ̀ɑ̀ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀? \v 23 O we yɛmɔu tu kuyonku kpɛyɛ nyɛ, kòo tɔ̃mmú tú muyonkumu. Bɑ́ kɛyènkɛ̀ ò ɔ̃ɔ̃ í nhòmpɛ̀. Dɛndɛ í dò nkɛ́bɑntɛ́. \p \v 24 Onìtì bo dimɛ̀ kɛ́yɑ̃̀ dɛɛ̀ tu o kó diwɛ̀ì nɛ̀ o tɔ̃mmú ò pĩ mmù. Dɛndɛ kó dimɑ̀ɑ̀ bonní Kuyie mborɛ̀ ndɛ. \v 25 Kuyie mbɛ́immu kɛ tú kɛ̀ kuù í te we mbo di kɛ̀ dɛ̀ nhò nɑɑti? \v 26 Kuyie nhɔ̃ɔ̃ duɔ́ nkù dɔ́ wènwe mɛciì nnɛ̀ mɛyĩ́ɛ̃́tímɛ̀ nɛ̀ diwɛ̀ì. Bɛnitiyɛibɛ kó mutɔ̃mmú Kuyie mbɛ̀ duɔ́mmù tu bɛ̀ bo koúmɛ̀ kɛ tíí nkù dɔ́ bɛ̀ kpɛ́í. Dɛndɛ í dò nkɛ́bɑntɛ́ dɛ̀ í cɑ̃́ɑ̃́nnɛ̀ ɑ bo ndɔ́mɛ̀ kɛ́kpɑɑkɛ kuyɑɑkù. \c 3 \s1 Bɑ́ dɛ̀ nɛ̀ dɛ mɔ̀nnì ndi \q1 \v 1 Bɑ́ dɛ̀ nɛ̀ dɛ kó dimɔ̀nnì ndi. \q1 Bɑ́ dìì mɔ̀nnì nɛ̀ di kpɛrɛ ndɛ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \b \q1 \v 2 Dipɛitɛ́mɔ̀nnì bomu kɛ̀ mukṹṹ nkó dimɔ̀nnì bo. \q1 Mufíì mmɔ̀nnì bomu, \q1 kɑ̀ɑ bo uutɛ́mɛ̀ ɑ fìí ndɛ̀ kpɛri bo. \b \q1 \v 3 Mukɔ̀ù kó dimɔ̀nnì bomu. \q1 Kɑ̀ɑ bo miɛkùnnɛmɛ̀ kó dimɔ̀nnì bo, \q1 mupɔ̀mmù kó dimɔ̀nnì bomu, \q1 kɛ̀ mumɑrimù kó dimɔ̀nnì bo. \b \q1 \v 4 A bo kuɔ́mmɛ̀ kó dimɔ̀nnì bomu, \q1 kɛ̀ mudɑɑ́ nkó dimɔ̀nnì bo. \q1 Didɑbònnì kó dimɔ̀nnì bomu, \q1 kɛ̀ muhɑù kó dimɔ̀nnì bo. \b \q1 \v 5 Itɑ̃́ɑ̃́ kó mubɔmmù mɔ̀nnì bomu, \q1 kɑ̀ɑ bo yóumɛ̀ itɑ̃́ɑ̃́ kó mubɔmmù kó dimɔ̀nnì bo. \q1 Dɛbɑɑ̀ nkó mupĩ́mmù mɔ̀nnì bomu, \q1 kɑ̀ɑ bo yóumɛ̀ dɛbɑɑ̀ nkó mupĩ́mmù kó dimɔ̀nnì bo. \b \q1 \v 6 A bo wɑɑ́mmɛ̀ dɛ̀mɑrɛ̀ kó dimɔ̀nnì bomu, \q1 kɛ̀ dɛ̀ bo fetimɛ̀ kó dimɔ̀nnì bo. \q1 A bo sɔnnɛmɛ̀ dɛ̀mɑrɛ̀ kó dimɔ̀nnì bomu, \q1 kɑ̀ɑ bo dootóomɛ̀ ɑ do sɔri dɛ̀ kó dimɔ̀nnì bo. \b \q1 \v 7 Muyɑɑ̀kɛ̃tímù kó dimɔ̀nnì bomu, \q1 kɛ̀ muyɑɑ̀yɑ́ntìmù kó dimɔ̀nnì bo, \q1 ɑ bo ncĩ́ɛ̃́kɛ́mɛ̀ kó dimɔ̀nnì bomu, \q1 kɑ̀ɑ bo nnɑ́ɑ́mmɛ̀ kó dimɔ̀nnì bo. \b \q1 \v 8 A bo ndɔ́mɛ̀ otɔù kó dimɔ̀nnì bomu, \q1 kɑ̀ɑ bo nníímmɛ̀ otɔù kó dimɔ̀nnì bo. \q1 Mudoò kó dimɔ̀nnì bomu, \q1 kɛ̀ kunɑɑtí kó dimɔ̀nnì bo. \p \v 9 Wèè pĩ mmutɔ̃mmú ò mù pĩ nkòo kó mucɔ̃́ntimu tú ɔ̃̀mmu? \v 10 N yɑ̀mu Kuyie nduɔ́ mmùù tɔ̃mmú bɛnìtìbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ mù pĩ. \v 11 Kù dɔ̀ɔ̀ dɛmɔu kɛ̀ dɛ̀ wennimu bɑ́ dɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ bo dɛ mɔ̀nnì, kɛ̀ kù duɔ́ nhonìtì mɛyɛ̀mmɛ̀ ò bo nyɛ̃́nɛ̀mɛ̀ kɛ dò nhonìtì ɔ̃ɔ̃ í nku kɛ̀ dɛ̀ɛ deè, onìtì nɛ́ í nɑ kɛ bo bɑntɛ́ Kuyie mpĩ́ mmùù tɔ̃mmú, kù mù ketɛ́ mɛ̀ɛ̀ botí nɛ̀ kù mù dèèmɛ̀. \v 12 M bɑntɛ́mu kɛ dò nhonìtì kó diwɛ̀ì tu o bo ndɔɔrimɛ̀ ò dɔ́mɛ̀, kɛ́mbo kɛ̀ dɛ̀ ò nɑɑti o fòmmu mumɔu miɛkɛ. \v 13 Kòo nìtì yo nkɛ yɔ̃̀ nkɛ dɛ̀ ò nɑɑti nɛ̀ o tɔ̃mmú, Kuyie nkó dipɑ̃nnì ndi. \v 14 N yɛ̃́mu kɛ dò nKuyie ndɔ̀ɔ̀ dɛ̀ dɛɛ̀ yó mbo sɑ̃́ɑ̃̀, dɛ̀mɑrɛ̀ í dò nkɛ́yíɛ́ dɛ miɛkɛ. Dɛ̀mɑrɛ̀ mɛ nyí dò nkɛ́yɑɑtɛ. Kuyie ndɛ̀ dɔ̀ɔ̀ mɛmmɛ kɛ̀ dɛ̀ bo yie nkɛ̀ bɛ̀ nkù dému. \b \q1 \v 15 Dɛ̀ɛ̀ bo dɛ̀ do bomu nɛ̀ dimɔ̀nnì, \q1 dɛ̀ɛ̀ yóó buotɛ́ dɛ̀ diɛ́ nkɛ buotɛ́mu. \q1 Kuyie nkuù tɛ̃̀ńnìnkoní dɛ̀ɛ̀ pɛ̃ɛ̃tɛ́. \s1 Dɛmɔu dɛ mɑ̀nku tú mukṹṹ \p \v 16 Kɛ̀ n wéntɛ́ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ kɛ́nsɔ̃́ ntibeéntì nɑɑ́ nsiyɑ́ɑ̀bìsí kɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ nnɑɑ́ mmɛyɛi. \v 17 Nɛ̀ n yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ n dɔ̀: Kuyie nyóó bekɛ́nɛ̀mu osɑ̀ù nɛ̀ oyɛiwe. Kɛ yɛ̃́ bɑ́ dɛ̀ nɛ̀ dɛ kó mɛfíè mmɛ. Bɑ́ mɛ̀ɛ̀ dɔɔ̀rìmɛ̀ kɛ̀ mɛ beéntì mɔ̀nnì bo. \v 18 Kɛ̀ n wéntɛ́ onìtì kó mufòmmu, nɛ̀ n yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ dɔ̀: Kuyie ndɔ́ kɛ yɑ́ɑ́kɛ́mu onìtì kòo bɑntɛ́ ò í cɑ̃́ɑ̃́nnɛ̀mɛ̀ fɛɔ̃̀fɛ̀. \v 19 Kɛ yɛ̃́ tìì tùɔ̀kùní fɛɔ̃̀fɛ̀, tiì tùɔ̀kùnímɛ̀ onìtì, fɛɔ̃̀fɛ̀ kɔ̃mmɛ̀ onìtì mɛ nkɔ̃. Onìtì nɛ̀ fɛɔ̃̀fɛ̀ dɛ fòmmu mumɑ́ɑ̀ ndi onìtì í pɛ̃ɛ̃tɛ́ fɛɔ̃̀fɛ̀. Dɛmɔu dɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́. \b \q1 \v 20 Dɛmɔu dɛ̀ kũnti dibòrì dimɑ́ɑ̀ ndi, \q1 dɛmɔu dɛ̀ bonní mutɑ̃́ɑ̃́ mmiɛkɛ nkɛ, \q1 dɛmɔu dɛ̀ wɛ̃ti mutɑ̃́ɑ̃́ mmiɛkɛ nkɛ. \b \p \v 21 We nyɛ̃́ kòo nìtì kó mufòmmu dekù kɛĩ́nkɛ̀ kɛ̀ fɛɔ̃̀fɛ̀ kɔ̃mu ɔ̃ nkpɑɑ́ kɛtenkɛ̀ miɛkɛ? \v 22 Kɛ̀ nni nsɔ̃́ nhonìtì kó diwɛ̀ì tu dɛ̀ bo nhò nɑɑtinɛ̀ mɛmmɛ o tɔ̃mmú, dɛ̀ɛ̀ tu o kó mucɔ̃́ntimu. We nyóó ò bɛnkɛ dɛ̀ɛ̀ yóó tuɔkɛní o kó difɔ̃nkúò. \c 4 \s1 Bɛnìtìbɛ̀ dɔ̀ɔ̀ri mɛ̀ɛ̀ botí bɛtɔbɛ̀ mɛyɛi \p \v 1 N yɑ̀mu bɛnìtìbɛ̀ fɛ̃́ũnko mɛ̀ɛ̀ botí bɛtɔbɛ̀ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \q1 Wéntɛ́ bɛ̀ bɛ̀ fɛ̃́ũnkomɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ kuɔ̀ mbɑ́ òmɔù í bɛ̀ bɑ̀ɑ́. \q1 Bɛ̀ɛ̀ bɛ̀ nɔ mbɛɛ̀ bɛ̀ fɛ̃́ũnko \q1 òmɔù mɛ nyí bɛ̀ bɑ̀ɑ́. \q1 \v 2 Kɛ̀ nní nsɔ̃́ mbɛcíríbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ ku nɛ̀ dimɔ̀nnì \q1 bɛ kpɛrɛ wenninɛ̀ bɛfòùbɛ̀. \b \q1 \v 3 Wèè nɛ́ dɔkɛ bo diwɛ̀ì miɛkɛ kɛ bɛ̀ pɛ̃ɛ̃tɛ́ bɛdɛ́ \q1 weè tu bɛ̀ mu nyí pɛitɛ́ wè, \q1 wèè mu nyí buotɛ́ kutenkù miɛkɛ, \q1 kɛ yɛ̃́ ò í yɑ̀mɛ̀ mɛyɛi mmɛ̀ɛ̀ dɔɔri kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \b \q1 \v 4 Kɛ̀ n wéntɛ́ kɛ́ n sɔ̃́ mmutɔ̃mmú mumɔu onìtì pĩ mmù kɛ̀ mù yìé, \q1 ò ɔ̃ mmù pĩ nkɛ betínɛ̀ bɛtɔbɛ̀ mbɛ. \q1 Dɛndɛ í dò nkɛ́bɑntɛ́, \q1 dɛ̀ í cɑ̃́ɑ̃́nnɛ̀ ɑ bo ndɔ́mɛ̀ kɛ́kpɑɑkɛ kuyɑɑkù. \b \q1 \v 5 Kuyɛìnkù ɔ̃ mmɛí ku nɔu nsi, \q1 kɛ nɛ́ kɔ̀ù kumɑ́ɑ̀. \b \q1 \v 6 A bo mmɔkɛmɛ̀ dɛ̀mɑrɛ̀ dinɑcɛkutiri mɛ̀mɑ́ɑ̀ \q1 kɛ ompu \q1 dɛ̀ tɔ̃ũnɛ̀ ɑ bo ndɛ̀ mɔ̀kɛmɛ̀ dinɑcɛkutiri mɛ̀dɛ́mɛ̀ \q1 kɛ nɛ́ ɔu mɛdiɛ̀, \q1 dɛndɛ ɑ bɛtì kuyɑɑkù nku. \p \v 7 N wɛ̃̀tɛ kɛ yɑ̀mu mɛborimɛ tɛ̃mɛ̀ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ mɛɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́. Mɛ̀ɛ̀ tu: \v 8 Onìtì wèè bo omɑ́ɑ̀ kɛ í mɔkɛ odɛríntɔù, ò mɛ nyí mɔkɛ dɛbirɛ, kɛ́ í mɔkɛ o tebitɛ. Bɑ́ o tɔ̃mmú í mɔkɛ kumɑ̀nku, ò nɛ́ pĩ́ mbɑ nkpɛ́í mmutɔ̃mmú kɛ pɑ̀ɑ̀ diwɛ̀ì? Dɛndɛ yóùmu, dɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́. \b \q1 \v 9 Kɛ̀ di bo bɛ̀dɛ́bɛ̀ dɛ̀ wenninɛ̀mu \q1 ɑ bo mbomɛ̀ ɑmɑ́ɑ̀, \q1 kɛ yɛ̃́ bɛ̀dɛ́bɛ̀ kó mutɔ̃mmú ɔ̃ɔ̃ yiemmɛ̀mu mɛsɑ̀ɑ̀. \b \q1 \v 10 Bɛ̀ɛ̀ bo bɛ̀dɛ́bɛ̀, kòò mɔù do, \q1 otɔù yóó ò íimmu. \q1 Wèè bo omɑ́ɑ̀ kòò do, \q1 we mbo ò íi? \b \q1 \v 11 Kɛ̀ di duɔ́ bɛ̀dɛ́bɛ̀ \q1 di ɔ̃ ntonkùnkomú ditɔbɛ̀, \q1 kɑ̀ɑ nɛ́ duɔ́ ɑmɑ́ɑ̀ ɑ bo yĩ́mɛ kɛ̀ dɛ̀ ndɑ tonnì? \b \q1 \v 12 Kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ bo bɛ̀dɛ́bɛ̀ kòò mɑ́ɑ̀ bɛ̀ dintɛ́ \q1 bɛ̀ɛ̀ bo bɛ̀dɛ́bɛ̀ bɛɛ̀ yóó ò nɑ, \q1 kuhɔ̃ũ kùù kòńnɛ́ mɛ̀tɑ̃ɑ̃ti kù í tɔ̃ũ mɛcɑ̃ɑ̃. \b \q1 \v 13 Odɑpɑ̀ɑ̀ nwèè í tú òmɔù kɛ nɛ́ ciì \q1 ò pɛ̃ɛ̃tɛ́mu okpɑ̀ɑ̀tì wèè tu okótì kɛ nɛ́ yɛi, \q1 bɑ́ ò í kémmú itié. \b \q1 \v 14 Bɑ́ kɛ̀ dɛ kóo dɑpɑ̀ɑ̀ nyɛ̀nní dikpetíntou kɛ nɑɑ́ nhokpɑ̀ɑ̀tì, \q1 bɑ́ kɛ̀ bɛ̀ do ò pɛitɛ́ kòò í ntú òmɔù o kpɑ̀ɑ̀tìyuu miɛkɛ. \b \q1 \v 15 Kɛ̀ n yɑ̀ bɛnìtìbɛ̀ bɛmɔu \q1 bɛ̀ɛ̀ bo kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ bɛ̀ munnɛ́mɛ̀ weè dɑpɑ̀ɑ̀ \q1 nwèè yóó cɔutɛ́ tikpɑ̀tì. \b \q1 \v 16 Bɛnìtìbɛ̀ pɛ́u bɛɛ̀ do ò tũ̀, \q1 mbɛ̀ɛ̀ mɛ mbo dentɛ kɛ́tuɔkɛní dɛ̀ í yóó bɛ̀ nɑrikɛ. \q1 Dɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́, \q1 dɛ̀ í cɑ̃́ɑ̃́nnɛ̀ ɑ bo ndɔ́mɛ̀ kɛ́kpɑɑkɛ kuyɑɑkù. \c 5 \s1 A nɑ́ɑǹtì bɑ́ nsũ Kuyie nyììkɛ̀ \b \q1 \v 1 Kɑ̀ɑ tɑti Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀, \q1 totí ɑ yɛ̀mmɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀. \q1 A bo tɑmɛ̀ kɛ́nkémmú dɛ̀ wenninɛ̀mu \q1 ɑ bo kù fìémɛ̀ iwũɔ̃ kuyɛìnkù tɛ̃mɛ̀, \q1 kuyɛìnkù í yɛ̃́ kɛ dò nkù dɔ̀ɔ̀ri dɛ̀ tu mɛyɛi. \b \q1 \v 2 A nùù bɑ́ ncɑ̃ɑ̃ tinɑ́ɑǹtì, \q1 ɑ níí bɑ́ ndɔ́ mɛcɑ̃ɑ̃ nkɛ bo bɛ́i ntinɑ́ɑǹtì Kuyie nyììkɛ̀, \q1 kɛ yɛ̃́ Kuyie mbomɛ̀ kɛĩ́nkɛ̀ nkɛ, \q1 kɑ̀ɑ bo kɛtenkɛ̀, \q1 ɑ tũ mbɑ́ nsũ tinɑ́ɑǹtì. \b \q1 \v 3 Iyɛntotí iì ɔ̃ɔ̃ dɑ sṹṹ \q1 kɛ̀ tidɔùntìi kɔtɛní, \q1 kɑ̀ɑ sũ̀ṹ ntinɑ́ɑǹtì ɑ yóó nɑ́kɛ́ tiyɛinnɑ́ɑǹtì nti. \b \q1 \v 4 Kɑ̀ɑ dɔúnnɛ̀ dinùù Kuyie, \q1 dɔɔ̀ dì mɛcɑ̃ɑ̃, \q1 Kuyie nyí dɔ́ tiyɛìntì, \q1 ɑ dɔúnnɛ̀ dìì nùù Kuyie, dɔɔ̀ dì. \b \q1 \v 5 Kɑ̀ɑ í dɔúnnɛ̀ dinùù Kuyie dɛɛ̀ wenni \q1 kɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ ɑ bo kù dɔúnnɛ̀mɛ̀ dinùù, \q1 kɛ nɛ́ bɑ́ɑ́ dɔɔ̀ ɑ dì nkù dɔúnnɛ̀ kɛ yɛ̃ nhɑ yóó dɔɔ̀mɛ̀. \b \q1 \v 6 A bɑ́ɑ́ yóu kɑ̀ɑ nùù nte kɑ̀ɑ nɑɑ́ nhonitiyɛiwe, \q1 kɛ́nɑ́kɛ́ ikuɔ́ nìùtì kɛ dɔ̀: \q1 N nùù diì n fìtɛ́nɛ̀. \q1 Bɑ́ɑ́ duɔ́ nkɛ̀ Kuyie mmiɛkɛ dɑ́ yɛ̀ \q1 kɛ̀ kùu cɑkɛ ɑ tɔ̃mmú. \b \q1 \v 7 Kuyɛìnkù bo dɔúnnɛ̀mɛ̀ Kuyie ndinùù \q1 dɛ̀ ɔ̃ nkù dònnɛ̀ tidɔùntì nti, \q1 tinɑ́ɑǹtì sɔ̃́ntíkɛ kpɛti, \q1 mudɑɑ́ nkpɛrɛ. \q1 Fɔ̃́ nwèè ciì ɑ́ ndé Kuyie. \s1 Fɛdífɛ̀ kó mɛdòmmɛ̀ \b \q1 \v 8 Mɛm̀mɛ kɑ̀ɑ yɑ̀ kɛ sɔ̃́ ndihɛì mɑrì \q1 kɛ̀ bɛ̀ fɛ̃́ũnko bɛ̀ɛ̀ í tú bɛ̀mɑbɛ̀, \q1 kɛ í bɔti mɛwetímmɛ̀ kpɛti, \q1 kòò mɔù í wúó nhotɔù. \q1 Dɛ̀ bɑ́ɑ́ dɑ di kɛ yɛ̃́ onìtì ɔ̃ mbɑkɛ́mɛ̀ bɛtɔbɛ̀ \q1 kɛ̀ bɛ̀ ò bɑkɛ́mu, \q1 kɛ̀ wèè tó bɛ̀ bɑkɛ́ kòò bomu. \b \q1 \v 9 Bɛ̀ piɛti mùù cɔ̃́ntimu kɛtenkɛ̀, \q1 mù tu bɛmɔu kɔ̃mu mmu. \q1 Bɑ́ okpɑ̀ɑ̀tì ò fòùnɛ̀ dɛpɑɑ ndɛ. \s1 Tikpɑ̀tì í mɔkɛ mucɔ̃́ntimu mɑmù \b \p \v 10 Wèè bɛ̀tì idíítí ò í kpɑɑ́ kɛ bo nyì sɑ̀nnɛ̀, \q1 wèè bɛ̀tì tikpɑ̀tì ò í kpɑɑ́ kɛ bo tì nìntɛ. \q1 Dɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́. \b \q1 \v 11 Kɛ̀ tikpɑ̀tì sũ̀ṹ nti diibɛ̀ ɔ̃ɔ̃ sṹṹmmu. \q1 Tikpɑ̀tì yiɛ̀ nkó mucɔ̃́ntimu nɛ́ tú ɔ̃̀mmu \q1 kɛ̀ dɛ̀ í tú ò tì wúómmɛ̀ nɛ̀ o nuɔ. \b \q1 \v 12 Kòo tɔ̃ntì di kɛ sɑ̀nnɛ̀ yoo ò ɑutɛ́ \q1 ò ɔ̃ nduɔ́ kɛ̀ dɛ̀ ò nɑɑtimu. \q1 Kɛ̀ tikpɑ̀tì yiɛ̀ ndi kɛ́nsɑ̀nnɛ̀, \q1 ò mɛ mbɑ́ɑ́ nɑ kɛ́duɔ́. \b \q1 \v 13 N yɑ̀ mɛborimɛ tɛ̃mɛ̀ mmɛ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀, \q1 kɛ̀ mɛ̀ yóù mɛdiɛ̀. \q1 Onìtì bo sɔnnɛmɛ̀ tikpɑ̀tì yɛwe yɛiyɛ kpɛ́í, \q1 \v 14 kɛ̀ tìì sɔ̃́ntɛ́ kɛ́cɑkɛ \q1 kòo nyóó mɔɔtɛ dɛbirɛ bɑ́ dɛ̀mɑrɛ̀ í kpɑɑ́ o nɔu miɛkɛ. \b \q1 \v 15 Ò yɛ̀nní mɛ̀ɛ̀ botí o yɔ̃ pɔutì, \q1 kòò mɛ nwɛ̃tɛ kɛtenkɛ̀. \q1 Ò pĩ mmùù tɔ̃mmú kó dimɑ̀ɑ̀, \q1 ò í cɔ̃ntɛ́ dɛ̀mɑrɛ̀ kɛ́tɔ. \b \q1 \v 16 Mɛborimɛ tɛ̃mɛ̀ mmɛ, \q1 mɛ̀ɛ̀ yóù mmɛdiɛ̀. \q1 Ntɛ we kɛ ìtɛ́ otetìrì \q1 ò do kɔ̀tɛní mɛ̀ɛ̀ botí. \q1 Ò nɛ́ cɔ̃ntɛ́ bɑ o tɔ̃mmú miɛkɛ? \q1 Dɛ̀ í cɑ̃́ɑ̃́nnɛ̀ ɑ bo ndɔ́mɛ̀ kɛ́kpɑɑkɛ kuyɑɑkù. \b \q1 \v 17 Ntɛ we kɛ ɑ́ɑ̀rì o fòmmu mumɔu \q1 kɛ bo yɛdɑbùò mmiɛkɛ nɛ̀ mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀, \q1 kòo miɛkɛ pɛ́íkú. \p \v 18 Ntɛ n yɑ̀ kòo nìtì kó diwɛ̀ì tu dì: Ò bo dimɛ̀ kɛ́yɑ̃̀ kɛ̀ dɛ̀ nhò nɑɑtinɛ̀ o tɔ̃mmú ò pĩ̀ḿmù kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. Kòo dɔɔ̀nɛ̀ yɛwe Kuyie nhò duɔ́ nyɛ̀, dɛɛ̀ tu onìtì kó mucɔ̃́ntimu. \v 19 Kuyie nduɔ́ nwè tikpɑ̀tì, kòò mɔ̀kɛ o kpɛrɛ kɛ yɛ̃́ ò bo yĩ́mɛ̀ kɛ́ dɛ̀ di, kɛ yɑ̀ o tɔ̃mmú kó diwɛ̀ì, Kuyie nkuù ò pɑ̃. \v 20 Dɛ yiɛ̀ nhɔ̃ɔ̃ í nyɛ̃́ kɛ dò nho fòmmu kó yɛwe kũpúrì, kɛ yɛ̃́ Kuyie nhò duɔ́mmɛ̀ diwɛ̀ì mɛdiɛ̀. \c 6 \p \v 1 Kɛ̀ n yíɛ́ kɛ́yɑ̀ mɛborimɛ younkumɛ tɛ̃mɛ̀ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ mɛ̀ɛ̀ yɔ̃̀ntɛ onìtì. \v 2 Onìtì Kuyie mbo pɑ̃ wè tikpɑ̀tì, kòò mmɔkɛ o kpɛrɛ kòo yètìrì feí bɑ́ dɛ̀mɑrɛ̀ í ò dòńnì ò dɔ́ dɛ̀. Kuyie mmɛ nyí nyóu kòò dɛ̀ di, kòo tɔù weè nɛ́ dɛ̀ di. Dɛndɛ yóùmu dɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́. \v 3 Yoo onìtì wèè mɔ̀kɛ ibí tɛkɔ̀ùtɛ̀ (100), kòo fòmmu mɔntɛ, ò mɛ nyí sɑ̀nnɛ̀ diwɛ̀ì kɛ ku, bɑ́ bɛ̀ í nhò kũnnɛ́ sɛ́i. Mí nkpɛ́í mbɛ̀ pùó nwè kɛ̀ tì donní o kpɛrɛ wenninɛ̀mu dɛ yiɛ̀ nkpɛrɛ. \b \q1 \v 4 Kɛ yɛ̃́ ò yɛ̀nnímɛ̀ dibiìnnì ndi \q1 kɛ tɑ kudɔnkù kɛ̀ dɛ̀ dèè. \b \q1 \v 5 Bɑ́ ò í yɑ̀ diyiè, \q1 kɛ í dì yĩ̀ɛ̃́tɛ́. \q1 O kó mɛom̀pùmɛ̀ pɛ̃ɛ̃tɛ́mu otɔù kɔ̃mɛ. \b \q1 \v 6 Bɑ́ kɛ̀ dɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì do nfòù kɛ dɔ̀ yɛbie nsikɔupísìdɛ́ (2000), \q1 ò í yóó di diwɛ̀ì mɑrì. \q1 Bɛ̀ pùó nwè kɛ̀ tì donní o kpɛrɛ ò tɔ̃ũnɛ̀mu. \q1 Timɔu ti kũnti dibòrì dimɑ́ɑ̀ ndi. \b \q1 \v 7 Onìtì pĩ́ mùù tɔ̃mmú kó dimɑ̀ɑ̀, \q1 ò mù pĩ nho nùù kpɛ́í nkɛ. \q1 Nɛ̀ mɛmmɛ bɑ́ dɛ̀ í ò nɑɑti. \b \q1 \v 8 Kɛ̀ dɛ̀ dò mɛmmɛ wèè ciì ò pɛ̃ɛ̃tɛ́ bɑ kuyɛìnkù? \q1 Yɑ́ɑ̀ ocĩ̀rì wèè yɛ̃́ ò bo ndòmmɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ ììkɛ̀? \b \q1 \v 9 A mɔkɛ dɛ̀ wenninɛ̀mu \q1 ɑ bo nyɑ́ɑ́mmɛ̀ ɑ í mɔkɛ dɛ̀. \q1 Dɛndɛ í dò nkɛ́bɑntɛ́ \q1 dɛ̀ í cɑ̃́ɑ̃́nnɛ̀ ɑ bo ndɔ́mɛ̀ kɛ́kpɑɑkɛ kuyɑɑkù. \s1 We nyɛ̃́ dɛ̀ɛ̀ wenni kɛ dò nhonìtìi dɛ̀ dɔ̀ɔ̀ \q1 \v 10 Dɛ̀ɛ̀ bo yíe ndɛ̀ do bomu nɛ̀ dimɔ̀nnì, \q1 kɛ̀ bɛ̀ dɛ̀ yu dɛ yètìrì. \q1 Fɔ̃́ nhonìtì ɑ bɑ́ɑ́ sɛi nwèè dɑ pɛ̃ɛ̃tɛ́. \b \q1 \v 11 Kɑ̀ɑ í yɛ̃́ ɑ dò nkɛ́nɑ́kɛ́ tì \q1 ɑ ɔ̃ nsũ ntinɑ́ɑǹtì nti \q1 tìì í mɔkɛ mucɔ̃́ntimu. \q1 \v 12 We nyɛ̃́ dɛ̀ɛ̀ wenni \q1 kɛ dò nhonìtìi dɛ̀ dɔ̀ɔ̀ o fòmmu miɛkɛ, \q1 o we sɑ́m̀pɔ́yɛ̀ ò pɛ̃nkɛ́ yɛ̀ɛ̀ miɛkɛ mɛdɛ́ɛ̀ ntɛ̃mɛ̀? \q1 We mbo ò nɑ̀kɛ́ dɛ̀ɛ̀ yóó dɔɔ̀ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ \q1 o kṹṹ nkó difɔ̃nkúò? \c 7 \p \v 1 Kuyetìfeitóo nɑɑtinɛ̀mu tùdɑ̀ɑ̀rí. \q1 Kɑ̀ɑ kṹṹ nyiè wenninɛ̀ ɑ pɛitɛ́ kpɛri. \b \q1 \v 2 A bo kɔtɛmɛ̀ yɛkúdɑbùò mbo tɛ̀ɛ̀ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀, \q1 dɛ̀ wenninɛ̀mu ɑ bo kɔtɛmɛ̀ dibɑnni bo tɛ̀ɛ̀ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ \q1 kɛ yɛ̃́ onìtì kó kumɑ̀nku nkumɛ̀, \q1 bɑ́ wè kòò dò nkɛ́totí o yɛ̀mmɛ̀ dɛ ĩ́nkɛ̀. \b \q1 \v 3 Mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀ wenninɛ̀mu mudɑɑ́, \q1 kɛ yɛ̃́ mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀ ciikùnkomɛ̀mu. \b \q1 \v 4 Wèè ciì ò ɔ̃ɔ̃ kɔtɛ yɛkúdɑbùò mbo tɛ̀ɛ̀ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ntɛ, \q1 kɛ̀ kuyɛìnkù kɔ̀rì diwɛ̀ì bo tɛ̀. \b \q1 \v 5 A bo yiemmɛ̀ mɛciì nyiɛ̀ ndɑ kpɑnnɛ̀ tì, \q1 dɛ̀ wenninɛ̀mu ɑ bo nkémmúmɛ̀ tiyɛìntì kó yɛsɑ̃ɑ̃. \b \q1 \v 6 Bɛ̀ ɔ̃ɔ̃ tií ntidɑbiti kɛ̀ ti mporì, \q1 mɛ̀ɛ̀ botí kuyɛìnkù kó mudɑɑ́ mmɛ ndò. \q1 Mù í mɔkɛ mù co kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀. \b \q1 \v 7 Mɛfɛ̃́ṹtímɛ̀ mɛɛ̀ ɔ̃ nte kɛ̀ wèè ciì kòo fentɛ, \q1 kɛ̀ ticuuti cɑɑ̀ri onìtì. \b \q1 \v 8 Dɛ̀mɑrɛ̀ kó mudeèmù wenninɛ̀mu dɛ ketímù, \q1 kɛ̀ mɛminnímɛ̀ wenninɛ̀ tɛfentɛ̀. \b \q1 \v 9 A miɛkɛ bɑ́ ncɑ̃ɑ̃ kɛ pɛ́íkú, \q1 tiyɛìntì tiì miɛkɛ cɑ̃ɑ̃́ kɛ pɛ́íkú. \b \q1 \v 10 A yɛ̀mmɛ̀ bɑ́ ndò nyɛmɔ̀rɛ̀ yɛ̀ɛ̀ pɛ̃ɛ̃tɛ́ \q1 yɛ̀ wenninɛ̀ di mmɔ̀nnì kpɛyɛ. \q1 Wèè ciì wè í toti dɛ kó mɛyɛ̀mmɛ̀ botí. \b \q1 \v 11 Mɛciì ntu dɛ̀mɑrɛ̀ sɑ̀ɑ̀rɛ̀ ndɛ \q1 kɛ dònnɛ̀ onìtì yɛmbɛ̀ ɔ̃ɔ̃ kú kóò yóunɛ̀ dɛ̀, \q1 bɑ́ wè kòò pɛ̀ú mɛ kó mucɔ̃́ntimu. \b \q1 \v 12 Tikpɑ̀tì yiɛ̀ nyí yĩɛ̃̀kùmɛ̀, \q1 mɛciì nyiɛ̀ nyí mɛ nyĩɛ̃̀kù. \q1 Mɛciì yiɛ̀ nkó mucɔ̃́ntimu tú \q1 mɛ ɔ̃ ntemɛ̀ wèè mɛ̀ mɔ̀kɛ kòo nfòù. \b \p \v 13 Wéntɛ́ Kuyie nkó mutɔ̃mmú, \q1 we mbo nɑ kɛ́sɛ́i nkù kɔ̀ńnɛ́ dɛ̀? \b \q1 \v 14 Kɑ̀ɑ bo diwɛ̀ì miɛkɛ dɛ̀ ndɑ nɑɑti, \q1 kɛ̀ mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀ mɛ ndɑ tùɔ̀kɛní totí ɑ yɛ̀mmɛ̀, \q1 Kuyie ndɛ̀ dɔ̀ɔ̀ dɛdɛ́ \q1 kɛ̀ dɛ̀ bo yie nkòo nìtì bɑ́ nyɛ̃́ tìì yóó ò tùɔ̀kɛní \q1 tìnti o kṹṹ nkó difɔ̃nkúò. \b \q1 \v 15 N fòmmu kũpumu mmuu mmiɛkɛ n yɑ̀mu dɛmɔu. \q1 Osɑ̀ù ɔ̃ɔ̃ tootɛmu bɑ́ nɛ̀ o sɑ̀ɑ̀ mmiɛkɛ, \q1 kòo yɛiwe nfòù kɛ́mɔntɛ \q1 bɑ́ nɛ̀ ò mɛ ndɔɔrimɛ̀ mɛyɛi. \b \q1 \v 16 Bɑ́ nsɑ̀ kɛ́tontɛ́ \q1 ɑ mɛ mbɑ́ nciì kɛ́tontɛ́ ɑ yɑ̀ɑ̀ bo kuɔ ɑmɑ́ɑ̀. \b \q1 \v 17 A bɑ́ɑ́ yóu kɛ̀ kuyonku dɑ́ tiekɛ \q1 ɑ mɛ mbɑ́ yóu kɛ̀ tiyɛìntì dɑ́ tiekɛ \q1 ɑ yɑ̀ɑ̀ bo tootɛ. \b \q1 \v 18 Dɛ̀ wennimu kɛ dò nhɑ ndɛ̀ pĩ, \q1 ɑ bɑ́ɑ́ dɛ̀ yɛ̃̀. \q1 Wèè dé Kuyie nwè í yóó pɑ́kɛ́. \b \q1 \v 19 Mɛciì nhɔ̃ɔ̃ kpénkùnnɛmu mɛ yiɛ̀ \q1 nkɛ̀ dɛ̀ɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ kùmɑ̀ndɑ́ɑ̀bɛ̀ bo mbomɛ̀ tɛpíítɛ̀ dihɛì dìmɑ́ɑ̀ miɛkɛ. \b \q1 \v 20 Onìtì mɔù í bo kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ \q1 wèè wenni kɛ sɑ̀nnɛ̀ kɛ dò nwenwe bɑ́ɑ́ dɔɔ̀ mɛyɛi. \q1 Kɛ bo ndɔɔri mɛsɑ̀ɑ̀ mmɑ́ɑ̀. \b \q1 \v 21 Bɑ́ nkenti bɛnìtìbɛ̀ nɑ̀ɑ́ ntì timɔu \q1 kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɑ̀ɑ bɑ́ɑ́ keè ɑ kóo tɔ̃ntì dɑ sɑ̃́ɑ̃́mmɛ̀. \b \q1 \v 22 A yɛ̃́mu kɛ dò nhɑ ɔ̃ nsɑ̃́ɑ̃́ mbɛtɔbɛ̀ yɛmɔ̀rɛ̀ mɑyɛ̀. \b \q1 \v 23 N dɛ̀ wèńnímu dɛmɔu \q1 m bennɛ́mu nɛ̀ n ciì mmiɛkɛ \q1 kɛ bo ntú onìtì wèè ciì, \q1 kɛ yĩɛ̃kɛ. \b \q1 \v 24 Dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ bo dɛ̀ cùtɛ́ cúrícúrí nwe \q1 we mbo nɑ kɛ́ dɛ̀ nìntɛ? \b \q1 \v 25 Mɛm̀mɛ kɛ̀ n duɔ́ m mɑ́ɑ̀ kɛ́wɑmmú \q1 kɛ́fiɛ́ nɛ̀ n yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu \q1 kɛ bo yĩ́ɛ̃́tɛ́ mùù tu mɛciì \q1 nɛ̀ mùù te kɛ̀ mɛborimɛ dò mmɛ̀ mɛ̀ ndòmmɛ̀, \q1 kɛ́nsɔ̃́ nkɑ̀ɑ yóù yoo ɑ yɛi, \q1 dɛ̀ í mɔkɛ mucɔ̃́ntimu mɑmù. \b \q1 \v 26 N yɑ̀ onitipòkù mɔù nwe kòò tu didíiǹtɑ̃́rì \q1 kɛ tii kɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ mukṹṹ, \q1 ò tu timɑ́tì dindííntì nti, \q1 kòò bɑɑ̀ ntu ticùɔ̀tì. \q1 Wèè dɔ̀ɔ̀ri Kuyie ndɔ́mɛ̀ weè bo nɑ kóò yentɛ́nɛ̀, \q1 kuyɛìnkù kuu bɑ́ɑ́ nɑ kóò yentɛ́nɛ̀. \b \q1 \v 27 Kɛ̀ Mɛborimɛ wéìtìi bɛ́i nkɛ dɔ̀: \q1 N wɑɑ̀mmu kɛ wéí dɛnɛnnɛ̀ dɛmɑ dɛmɑ \q1 kɛ toti n yɛ̀mmɛ̀ kɛ bo dɛ̀ bɑntɛ́. \b \q1 \v 28 Kɛ kpɑɑ́ wɑɑ̀, \q1 bɑ́ n yí dɛ̀ yɑ̀u. \q1 N wɑnti dɛ̀ bɛnitidɑɑbɛ̀ tɛkɔupíítɛ̀ (1000) miɛkɛ, \q1 onìtì òmɑ́ɑ̀ borɛ̀ ndɛ ndɛ̀ yɑ̀mɛ̀. \q1 Bɛnitipòbɛ̀ bɛmɔu miɛkɛ n yí dɛ̀ yɑ̀ òmɔù borɛ̀. \b \q1 \v 29 N yɑ̀ kɛ sɔ̃́ nKuyie ndɔ̀ɔ̀ onìtì \q1 kòo ntú osɑ̀ɑ̀wè nwe, \q1 onìtì weè nɛ́ te dɛmɔu kɛ̀ dɛ̀ yonkɛ. \c 8 \s1 Dɛ̀ wennimu ɑ bo nyíémmɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì kpɛti \q1 \v 1 We ntu mɛciì nyiɛ̀ \q1 wèè bo nɑ kɛ́nɑ́kɛ́ tinnɑ́ɑǹtì? \q1 Mɛciì ncɑɑ́nnì onìtì ììkɛ̀ nkɛ \q1 kɛ ɔ̃ nte kòo ììkɛ̀ɛ ceetɛ kɛ tɛ̃́nkɛ bɑ́ ncɛ̃́tí. \b \q1 \v 2 Nkémmú okpɑ̀ɑ̀tì dɑ nɑ́ɑ́ ntì, \q1 ɑ ò dɔúnnɛ̀ dìì nùù Kuyie nyììkɛ̀ di kpɛ́í. \b \q1 \v 3 A bɑ́ɑ́ ò yóu mɛcɑ̃ɑ̃, \q1 ɑ bɑ́ɑ́ kpénkùnnɛ ɑ to \q1 mɛdɔɔ̀rìmɛ̀ yɛimɛ mɑmɛ̀ miɛkɛ okpɑ̀ɑ̀tì í dɔ́mɛ̀, \q1 kɛ yɛ̃́ kòò dɔ́mɛ̀ ò yóó mɛ̀ ndɔɔ̀mɛ̀. \q1 \v 4 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì bɛ́i ntì tiǹti \q1 we nnɛ́ yóó ò bekɛ kɛ tú ɑ dɔɔri bɑ? \b \q1 \v 5 Wèè yìé nyitié nhò í tɑɑ̀ tinɑ́ɑǹtì miɛkɛ. \q1 Mɛciì nyiɛ̀ nyɛ̃́mu kɛ dò ntibeéntì kó dimɔ̀nnì bo. \b \q1 \v 6 Kɛ yɛ̃́ bɑ́ dɛ̀ nɛ̀ dɛ kó dimɔ̀nnì ndimɛ̀, \q1 nɛ̀ dɛ kó tibeéntì \q1 kɛ yɛ̃́ mɛyɛi mmɛ̀ɛ̀ bɑ̀ɑ̀ onìtì mɛ í sénnímɛ̀. \b \q1 \v 7 Ò mɛ nyí yɛ̃́ tìì yóó tuɔkɛní. \q1 We nnɛ́ yóó ò nɑ̀kɛ́ dɛ̀ yó ndòmmɛ̀. \b \q1 \v 8 Òmɔù í te o fòmmu \q1 òmɔù mɛ nyí yɛ̃́ o kṹṹ nyiè. \q1 Bɛ̀ mɛ nhɔ̃ í mbo mudoò kɛ́kṹnnɛ́ kɛ kò. \q1 Wèe yóù, o yonku í ò dɛɛrí. \s1 Mɛyɛi nkutenkù kuù mmiɛkɛ \b \q1 \v 9 Mí mmɛborimɛ wéìtì \q1 n wèńní dìì mɔ̀nnì kɛ yɑ̀ dɛ̀ɛ̀ dɔ̀ɔ̀ri kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀, \q1 kɛ yɑ̀ onìtì bɑkɛ́mɛ̀ onìtì tɔù koò diinko mɛsémmɛ̀, \v 10 kɛ́yɑ̀ bɛyɛibɛ kumɛ̀ \q1 kɛ̀ bɛ̀ bɛ̀ kũnnɛ́ kɛ ìtɛ́ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀, \q1 kɛ yɛ̃̀nko mɛyɛi mbɛ do dɔɔri mɛ̀, \q1 dɛ kó dihɛì miɛkɛ. \q1 Dɛndɛ í dò nkɛ́bɑntɛ́. \b \m \v 11 Bɛnìtìbɛ̀ í yɑu mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í mmɛcɑ̃ɑ̃ bɛ yɛi nkó mucɔ̃́ntimu dɛɛ̀ te kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ dɔ́ mɛyɛi mmudɔɔ̀rìmù. \v 12 Kòo yɛiwe dɔ̀ɔ̀ri mɛyɛi nsɑ̃́ɑ̃̀, bɑ́ kɛ fòù kɛ mɔntɛ, mí nnɛ́ yɛ̃́ kɛ dò nKuyie nhɔ̃ɔ̃ dɔ̀ɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ nwèè kù dé, ò kù dé mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nkɛ. \v 13 Bɛyɛibɛ mɛ nyí mɔkɛ diwɛ̀ì, \q1 bɛ fòmmu í yóó okɛ̀ mù yóó pɛ̃ɛ̃tóo kufènkù kɔ̃mɛ mmɛ. \q1 Kɛ yɛ̃́ bɛ̀ í démɛ̀ Kuyie. \p \v 14 Mɛborimɛ tɛ̃mɛ̀ bomu kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ mɛ̀ɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́. Mɛɛ̀ tu: Bɛnitisɑ̀ɑ̀bɛ̀ mɑbɛ̀ cɔúmɛ̀ bɛyɛibɛ nɑ ncɔú tìì yĩɛ̃ti, kɛ̀ bɛyɛibɛ mɑbɛ̀ cɔú bɛnitisɑ̀ɑ̀bɛ̀ nɑ ncɔú mɛ̀ɛ̀ sɑ̀ɑ̀. N tì m bɛ́i nkɛ tú dɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́. \p \v 15 Mɛm̀mɛ kɛ̀ n dɔ̀ ɑ bo mmɔkɛmɛ̀ diwɛ̀ì mufòmmu muù mmiɛkɛ dɛɛ̀ tu dɛsɑ̀ɑ̀rɛ̀. Kɛ yɛ̃́ dɛ̀mɑrɛ̀ í pɛ̃ɛ̃tɛ́mɛ̀ onìtì ɑ bo dimɛ̀ kɛ́yɑ̃̀ kɛ̀ dɛ̀ ndɑ nɑɑti ɑ fòmmu miɛkɛ. Kɑ̀ɑ pĩ́nnɛ̀ ɑ tɔ̃mmú nɛ̀ diwɛ̀ì ɑ fòmmu mumɔu Kuyie ndɑ duɔ́ mmù kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \v 16 Mɛm̀mɛ kɛ̀ n duɔ́ n yɛ̀mmɛ̀ kɛ bo yĩ́ɛ̃́tɛ́ mɛciì, nkɛ́yɑ̀ bɛnìtìbɛ̀ yɛntotí tú ì kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. Bɑ́ n yí dɔu kɛyènkɛ̀ nɛ̀ kuyie. \v 17 Kɛ̀ ǹ wéntɛ́ Kuyie mpĩ mmùù tɔ̃mmú kó dimɑ̀ɑ̀ kɛ́nsɔ̃́ nhonìtì bɑ́ɑ́ nɑ kɛ́ mù bɑntɛ́. Bɑ́ kòò wɑmmú kɛ ɔ̀u mɛ̀ɛ̀ botí ò bɑ́ɑ́ nɑ, bɑ́ kɛ mɛciì nyiɛ̀ mmɔù tu ò dɛ̀ yɛ̃ ò bɑ́ɑ́ nɑ kɛ́bɑntɛ́ dɛmɔu. \c 9 \p \v 1 Ntɛ n wèńní dɛmɔu kɛ yɑ̀ tì: Bɛnitisɑ̀ɑ̀bɛ̀ nɛ̀ mɛciì nyɛmbɛ̀ nɛ̀ bɛ tɔ̃mmú mumɔu dɛ̀ bo Kuyie nnɔu miɛkɛ nkɛ. Ti nɛ́ í yɛ̃́ kɛ̀ nsɑ̀ kɛ̀ Kuyie mbo ti pɛ́nsìrì yoo kù bo ti yetɛ. Dɛmɔu ti bɑ́ɑ́ nɑ kɛ́nɑ́kɛ́ dɛ yó ndòmmɛ̀. \v 2 Dɛndɛ mɛmmɛ dɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́, dɛ̀ɛ̀ tùɔ̀kùní bɛnìtìbɛ̀ dɛmɑ́ɑ̀ ndi. Osɑ̀ù nɛ̀ oyɛiwe wèè nìti nɛ̀ wèè dɔ̀ri, wèè sɑ̃ṹ nhomɑ́ɑ̀ nɛ̀ wèè í sɑ̃ṹ nhomɑ́ɑ̀, wèè feu Kuyie nyiwũɔ̃ nɛ̀ wèè í kù feu iwũɔ̃. Wèè dɔ̀ɔ̀ri mɛsɑ̀ɑ̀ nho kpɛrɛ dòmmɛ̀ oyɛiwe kpɛrɛ mɛ ndò. Wèè pɑrìkunɛ̀ Kuyie nɛ̀ wèè dé ò bo mpɑrikunɛ̀mɛ̀ Kuyie nyètìrì. \v 3 Mɛborimɛ mɛ̀ɛ̀ dɔ̀ɔ̀ri kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ mɛ̀ í wenni, tìmɑtì mɑ́ɑ̀ tiì tùɔ̀kùní bɛnìtìbɛ̀ bɛmɔu, bɛnìtìbɛ̀ pìɛ́kɛ́ mɛdɔ̀mmɛ̀ mmɛ nɛ̀ tiyɛìntì kɛ̀ mukṹṹ ntú bɛ kó kumɑ̀nku. \v 4 Onìtì wèè fòù weè mɔ̀kɛ ò bɑ̀ɑ dɛ̀. Tɛmɔfòùtɛ̀ tɔ̃ũnɛ̀mu dicìrícìrì dìì ku. \b \q1 \v 5 Kɛ yɛ̃́ bɛfòùbɛ̀ yɛ̃́mɛ̀ \q1 kɛ dò mbɛ̀ yóó kú, \q1 bɛcíríbɛ̀ biɛ mɛ nyí yɛ̃́ tìmɑtì. \q1 Bɛ̀ tɛ̃́nkɛ í bɑɑ̀ dɛ̀mɑrɛ̀, \q1 òmɔù tɛ̃́nkɛ í yɛ̃́ bɛ kpɛ́í. \q1 \v 6 Bɛ̀ do dɔ́ mɛ̀ɛ̀ botí bɛnìtìbɛ̀, \q1 nɛ̀ bɛ do níí mɛ̀ɛ̀ botí bɛnìtìbɛ̀, \q1 nɛ̀ mɛhɛ̃ɛ̃mmɛ̀ bɛ̀ do mɔkɛ mɛ̀, \q1 dɛndɛ kó dimɑ̀ɑ̀ pɛ̃ɛ̃tɛ́mu. \q1 Mutɔ̃mmú mùù dɔ̀ɔ̀ri kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ \q1 bɛ̀ tɛ̃́nkɛ í kɔkɛ́ mùmɑmù miɛkɛ. \b \q1 \v 7 Kɛ̀ dɛ̀ dò mmɛmmɛ nyo nhɑ diì nɛ̀ diwɛ̀ì \q1 kɛ nyɔ̃̀ nhɑ nɑɑ̀ nnɛ̀ ɑ yɛ̀mmɛ̀ \q1 kɛ yɛ̃́ Kuyie ndiɛ nkɛ pɛ́nsìrìmɛ̀ ɑ tɔ̃mmú. \b \q1 \v 8 Nhɑ̃ɑ̃̀ tiyɑɑ̀sɑ̀ɑ̀tì sɑ̃́ɑ̃̀, \q1 kɛ́nyɔ́ɔ̀rì ɑmɑ́ɑ̀ tùdɑ̀ɑ̀rí kɛ́mmɔkɛ diwɛ̀ì. \b \q1 \v 9 Dɛ̀ ndɑ nɑɑti nɛ̀ onitipòkù ɑ tɑ̃ɑ̃tɛ́ wè \q1 koò dɔ́ yɛwe sɑ́m̀pɔ́yɛ̀ ɑ fòù yɛ̀ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \q1 A kpɛrɛ ndɛ Kuyie ndɑ duɔ́ ndɛ̀. \q1 A tɔ̃mmú ɑ pĩ̀ḿmù kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ mu kpɛ́í. \b \q1 \v 10 Kɑ̀ɑ yóó nɑ kɛ́dɔɔ̀ dɛ̀, \q1 dɔɔ̀ dɛ, nɛ̀ ɑ wɛ̃rímú mumɔu, \q1 kɛ yɛ̃́ ɑ kũntimɛ̀ kudɔnkù nku, \q1 mutɔ̃mmú nɛ̀ iyɛntotí nɛ̀ mɛyĩ́ɛ̃́tímɛ̀ nɛ̀ mɛciì ndɛ̀ í borɛ̀. \s1 Mɛborimɛ í kérímɛ̀ ti dò mɛ dɔ́nɛ̀mɛ̀ \p \v 11 N yɑ̀ mɛborimɛ tɛ̃mɛ̀ mmɛ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ \q1 N yɑ̀ kɛ sɔ̃́ ndɛ̀ í tú bɛ̀ɛ̀ nɔ mmuceé \q1 bɛɛ̀ nɔ ncokɛ́betɛ sɑ̃́ɑ̃̀, \q1 dɛ̀ mɛ nyí tú yɛkɔ̃m̀bɔ̀ yɛmbɛ̀ bɛɛ̀ nɔ mmudoò sɑ̃́ɑ̃̀, \q1 mɛciì yɛmbɛ̀ bɛɛ̀ í yo nkɛ sɑ̀nnɛ̀ sɑ̃́ɑ̃̀, \q1 bɛ̀ɛ̀ ciì bɛɛ̀ mɛ nyí nɑɑ̀ mbɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ sɑ̃́ɑ̃̀, \q1 dɛ̀ mɛ nyí tú bɛ kommu mɛyĩ́ɛ̃́tímɛ̀ yɛmbɛ̀ mbɛ sɑ̃́ɑ̃̀. \q1 Dɛ̀ tu kuyunɑɑtí nku. \b \q1 \v 12 Onìtì í yɛ̃́ o kṹṹ nyiè, \q1 muyĩndìtìmù ɔ̃ɔ̃ pĩ́ mmɛ̀ɛ̀ botí siyĩĩ, \q1 ticùɔ̀tìi pĩĩ mmɛ̀ɛ̀ botí sinɔɔ. \q1 Mɛɛ̀ botí nku mukṹṹ nhɔ̃ɔ̃ domɛ̀ onìtì kóò dɛ̀ɛ́tɛ́. \b \p \v 13 Ntɛ n yɑ̀ mɛ̀ɛ̀ ciì nkɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ n nɑmpɛ. \v 14 Dihɛì sɑ́m̀pɔ́rì mɑrì diì do bo bɑ́ di nìtìbɛ̀ í sũ, kòo kpɑ̀ɑ̀tì diɛwè mɔùu kɔtɛní kɛ́ dì pi, kɛ́ɔnnɛ́ yɛtɑ̃́rɛ̀ di duotí. \v 15 Kòo cĩ̀rì mɔù bo dɛ kó dihɛì miɛkɛ kɛ tú mɛciì nyiɛ̀, kɛ́dɛɛtɛ́ dɛ kó dihɛì o ciì nkpɛ́í. Òmɔù mɛ nyí nkpɑɑ́ yɛ̃́ dɛ kóo cĩ̀rì kpɛ́í. \v 16 M bɛ́immu kɛ tú: \q1 Mɛciì nwenninɛ̀ muwɛ̃rímú, \q1 bɛ̀ mɛ nyí dɑkɛ ocĩ̀rì kpɛ́í, \q1 bɛ̀ í kemmu o nɑ́ɑǹtì. \b \q1 \v 17 Dɛ nɛ́ wennimu \q1 ɑ bo nkémmúmɛ̀ mɛciì nyiɛ̀ nnɑ́ɑ́ ntìì nɑ́ɑǹtì diyɔɔ̀nnì, \q1 kɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ wèè bɑkɛ́ tiyɛìntì o kó kutoweku. \b \q1 \v 18 Mɛciì mpɛ̃ɛ̃tɛ́mu tikpɑ̀rìnɛntì. \q1 Kòo yɛiwe nɛ́ bo omɑ́ɑ̀ ò bo nɑ kɛ́cɑkɛ mɛsɑ̀ɑ̀ mpɛ́u. \c 10 \q1 \v 1 Kɛ̀ fɛsĩɛ̃̀fɛ̀ fɛ̀mɑ́ɑ̀ \q1 do tùdɑ̀ɑ̀rí miɛkɛ kɛ kú, \q1 fɛ̀ ɔ̃ɔ̃ ò cɑ̀kɛmu. \q1 Kɛ̀ dɛyɛìnkpɛrɛ mɑ̀ sɑ́m̀pɔ́, \q1 dɛɛ̀ ɔ̃ɔ̃ nɑ dɛ̀ɛ̀ tu mɛciì nkpɛrɛ, \q1 disɑ̃nni kpɛrɛ. \b \q1 \v 2 Mɛciì nyiɛ̀ nhɔ̃ nkérí kuyoú nku \q1 kɛ̀ kuyɛìnkù kèrí kucɑ̃̀nku. \b \q1 \v 3 Kuyɛìnkù ɔ̃ nkérí \q1 kɛ̀ mɛyɛ̀mmɛ̀ mɛɛ̀ kù dòńtɛ́ \q1 kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ bɛmɔu ntú ò yɛimmu. \q1 \v 4 Wèè dɑ bɑkɛ́ mutɔ̃mmú kòo miɛkɛ dɑ pɛikɛ \q1 ɑ bɑ́ɑ́ yóu mutɔ̃mmú. \q1 A bo bónkùnnɛmɛ̀ ɑ miɛkɛ dɛ pɑ̀ɑnko mɛyɛi mmɛ pɛ́u. \b \q1 \v 5-6 N yɑ̀ mɛborimɛ tɛ̃mɛ̀ mɑmɛ̀ mmɛ \q1 mɛ̀ɛ̀ tu mɛyɛimɛ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \q1 Dɛ̀ bo kpɛtɛ́nɛ̀mɛ̀ wèè ni koò kɑnnɛ tiyɛìntì \q1 mutɔ̃mmú kó yɛkɑ̀rɛ̀ diɛyɛ̀, \q1 kɛ́kɑnnɛ bɛdiɛbɛ̀ mutɔ̃mmú kó yɛkɑ̀rɛ̀ sɑ́m̀pɔ́yɛ̀. \q1 \v 7 Tidɑɑtì bo ndekɛ dɛ̀ sisɛ̃ĩ́ \q1 kɛ̀ bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ cèntì bɛ nɑɑ̀cɛ̀i tidɑɑtì tɛ̃mɛ̀. \b \q1 \v 8 Wèè keù difɔ̃̀tìrì weè duò dì miɛkɛ, \q1 wèè pùɔ̀ ndidombìrì fɛwɑ̀ɑ̀fɛ̀ we ndɔmmù. \q1 \v 9 Wèè kpɛ́inko yɛtɑ̃́rɛ̀ yɛ̀ we nkɔùrì. \q1 Wèè yɑú idɛí ì we nhɛ̃́ũ̀rì. \q1 \v 10 Kɛ̀ tɛpĩɛ̃tɛ̀ nɑtimɛ̀ kú, \q1 kɑ̀ɑ í tɛ̀ sũ̀ɔ̃́tɛ́ ɑ dò nkɛ́yíɛ́ muwɛ̃rímú mmu, \q1 kɑ̀ɑ pĩ́ nnɛ̀ mɛciì mmutɔ̃mmú ɑ cɔ̃ntɛmu. \b \q1 \v 11 Kɛ̀ fɛwɑ̀ɑ̀fɛ̀ diɛ́ nkɛ dɑ dɔntɛ́ kɛ deè \q1 ɑ tɛ̃́nkɛ nɛ́ fɛ̀ dìɛ mbɑ nkpɛ́í. \s1 Kɑ̀ɑ sũ tinɑ́ɑǹtì dɛ̀ í wenni \q1 \v 12 Mɛciì nyiɛ̀ nnɑ́ɑǹtì ɔ̃ nte \q1 kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ nhò dému \q1 kɛ̀ kuyɛìnkù kpɛti kù fétìnko. \q1 \v 13 Kù ɔ̃ɔ̃ ketɛ́nɛ̀ tiyɛinnɑ́ɑǹtì nti \q1 kɛ́dentɛnɛ̀ tinɑ́ɑǹyɛiti. \q1 \v 14 Kuyɛìnkù nɑ́ɑǹtì tiì ɔ̃ nsũ, \q1 onìtì mɛ nyí yɛ̃́ ò yóó dentɛnɛ̀ tì. \q1 We mbo ò nɑ̀kɛ́ tìì yóó ò tùɔ̀kɛní o kṹṹ nkó difɔ̃nkúò? \b \q1 \v 15 Kuyɛìnkù tɔ̃mmú tú tihɔ̀ùtì nti ku kpɛ́í dɛtetìrɛ̀. \q1 Kù ketɛ́ kɛ í yɛ̃́ kucɛ kùù kɔ̀rìnɛ̀ dihɛì kù bo kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀. \b \q1 \v 16 Dɛ̀ bo nyóùnɛ̀ dihɛì dìì kóo kpɑ̀ɑ̀tì tu dɛbirɛ \q1 kɛ̀ di kó bɛkótíbɛ̀ dɑ̀kɛnɛ̀ bɛ pitɛ mɑ́ɑ̀ sɑ̃́ɑ̃̀. \b \q1 \v 17 Dihɛì dìì kóo kpɑ̀ɑ̀tì tu tɛkpɑ̀ɑ̀tìbitɛ, \q1 kɛ̀ di kó bɛkótíbɛ̀ ɔ̃ɔ̃ di bɛ̀ dò nkɛ́di dìì mɔ̀nnì \q1 kɛ bo pɛ́tɛ́ muwɛ̃rímú, \q1 bɛ̀ɛ̀ í yɔ̃̀ nkɛ muɔ̀, \q1 dɛ kó dihɛì yɛmbɛ̀ bo diwɛ̀ì miɛkɛ nkɛ. \b \q1 \v 18 Wèè mɛí o nɔu, o cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ mundɔú kuù ɔ̃ɔ̃ kéétɛ́, \q1 tidɑ̀ɑ̀tì dòńtɛ́ wè, weè ɔ̃ nduɔ́ kɛ̀ dɛ̀ ò nuu. \b \q1 \v 19 Tidiitì borɛ̀ tiyɑ̃nkùtì dɛ mbo, \q1 mɛnɑɑ̀ mborɛ̀, mɛyɛǹcɑ́tímɛ̀ dɛ mbo, \q1 idíítí borɛ̀, dɛmɔu dɛ̀ dɛ mbo. \b \q1 \v 20 Bɑ́ɑ́ sɑ̃́ɑ̃́ nhokpɑ̀ɑ̀tì ɑ yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ, \q1 bɑ́ɑ́ sɑ̃́ɑ̃́ nwèè mɔ̀kɛ o kpɛrɛ ɑ dieku miɛkɛ kufɑ̃́ɑ̃́. \q1 Tɛnɔ̀tɛ̀ yɑ̀ɑ̀ bo túótɛ́ ɑ tɑmmɛ̀, \q1 ifìɛ̀ti yiɛ̀ nyɑ̀ɑ̀ bo mɛ̀ ìtɛ́nɛ̀. \c 11 \s1 Dɛ̀ wennimu ɑ bo bennɛ́mɛ̀ dɛ̀mɑrɛ̀ \b \q1 \v 1 Dootóo ɑ diì dibinni miɛkɛ, \q1 dɛ̀ yó mboní kɑ̀ɑ wɛ̃tɛ kɛ́ mù pɛ̀tɛ́mu. \b \q1 \v 2 Pɑ̃ ɑ kpɛrɛ bɛnìtìbɛ̀ bɛ̀yiekɛ̀, \q1 bɑ́ bɛ̀ni kɛ yɛ̃́ ɑ í yɛ̃́mɛ̀ tìì nɑɑ yóó dɑ tuɔkɛní. \b \q1 \v 3 Fɛtɑɑfɛ̀ ɔ̃ɔ̃ kperi dɛ ĩ́nkɛ̀ kɛ́ni kɛtenkɛ̀ nkɛ. \q1 Kɛ̀ mutie do kubɑkù cɑ̃̀nku \q1 yoo kuyoú mù ɔ̃ nduɔ́ mù do kùù píkù nku. \b \q1 \v 4 Wèè weí kuyɑɑkù ò ɔ̃ɔ̃ í mbuɔtí. \q1 Wèè bɔ́ú nyɛwɛtɛ̀ ò mɛ nhɔ̃ɔ̃ í nkɔ̃ṹ. \b \q1 \v 5 A í yɛ̃́ mɛ̀ɛ̀ botí kuyɑɑkù keri kùù cɛ, \q1 ɑ í mɛ nyɛ̃́ dɛbirɛ ɔ̃ɔ̃ píítɛ́ mɛ̀ɛ̀ botí \q1 dɛ yɔ̃ pɔutì miɛkɛ kɛ́nweí. \q1 A í mɛ nyɛ̃́ Kuyie mpĩ́mmɛ̀ ku tɔ̃mmú kunku kùù dɔ̀ɔ̀ri dɛmɔu. \b \q1 \v 6 Kɛ̀ dɛ̀ wentɛ́ ɑ buɔtí ɑ diitì. \q1 Kuyuoku bɑ́ mmɛĩ́ ɑ nɔu \q1 kɛ yɛ̃́ ɑ í yɛ̃́mɛ̀ dɛ̀ɛ̀ yóó yiénnɛ̀ dɛ̀tɛrɛ̀, \q1 yoo kɛ̀ dɛ̀ mɛ mbo yié ndɛdɛ́, ɑ í yɛ̃́. \b \q1 \v 7 A bo nwúómmɛ̀ kuwenniku \q1 dɛ̀ wentɛ́ dìì mɔ̀nnì dɛ̀ nɑɑtimu, \q1 kɑ̀ɑ fòù dɛɛ̀ wenni. \b \q1 \v 8 Kɛ̀ wèè fòù kɛ yĩ yɛbie mpɛ́u dɛ̀ nhò nɑɑti \q1 dɛ kó yɛbie nyɛmɔu miɛkɛ, \q1 dɛ yiɛ̀ nnɛ́ nyɛ̃́ yɛwe yɛiyɛ sũmɛ̀, \q1 dɛ̀ɛ̀ kpɑɑní dɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́. \s1 Nyɑ̃nku kɛ nɛ́ nyɛ̃́ \b \q1 \v 9 Odɑpɑ̀ɑ̀ nfɔ̃́! \q1 Dɛ̀ ndɑ nɑɑti, kɑ̀ɑ mmɔkɛ diwɛ̀ì ɑ dɑpɑ̀ntì mɔ̀nnì. \q1 Ntũ nhɑ yɛ̀mmɛ̀ dɑ nɑ́ɑ́ ntì, \q1 kɛ́ndɔɔri ɑ dɔ́mɛ̀. \q1 A nɛ́ nyɛ̃́ kɛ dò nKuyie nyóó dɑ bekɛ́nɛ̀ dɛmɔu dɛ kpɛ́í. \b \q1 \v 10 Kɛntɛ́nɛ̀ ɑmɑ́ɑ̀ dɛ̀ɛ̀ bo dɑ tɑnnɛ́ mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀ miɛkɛ \q1 nɛ̀ mumɔmmú kɛ yɛ̃́ tidɑpɑ̀ntì \q1 nɛ̀ tibíkɛ́mbɛ́ntì dɛ̀ í yóó ɔɔtɛmɛ̀. \c 12 \b \q1 \v 1 Odɑpɑ̀ɑ̀ nfɔ̃́! \q1 Nyɛ̃́ wèè dɑ dɔ̀ɔ̀ o kpɛ́í ɑ dɑpɑ̀ntì miɛkɛ, \q1 kɛ̀ yɛwe yɛiyɛ mu nyí tùɔ̀kɛní. \q1 Kɛ̀ yɛbie nnɛ́ nɑ kɛ́tuɔkɛní, \q1 ɑ yóó yĩ́ yɛ̀ɛ̀ miɛkɛ ɑ tɛ̃́nkɛ í dɔ́ dɛ̀mɑrɛ̀. \b \q1 \v 2 Diyiè nɛ̀ otɑ̃̀nkù nɛ̀ siwɑ̃̀ɑ̃ kɛ̀ dɛ̀ wenniku mu nyí sɔ̀utɛ, \q1 kɛ̀ fɛtɑɑfɛ̀ mu nyí ni kɛ dèè \q1 kɛ̀ yɛwɛtɛ̀ wɛ̃̀tɛ kɛ sɔ̀utɛ. \b \q1 \v 3 Kɛ̀ bɛcɛ̃bɑ̀rìbɛ̀ kɔ̃̀ntì bo nhɑu \q1 dìì yiè mu nyí tùɔ̀kɛ, \q1 kɛ̀ bɛwɛ̃díntiebɛ mu nyí pũ̀tínnɛ́, \q1 kɛ̀ bɛnɑ̀mbɛ̀ mu nyí yóu bɛmɑ bɛmɑ munɑ̀mmù, \q1 kɛ̀ dɛ̀ mu nyí bììtoo wèè sìékɛ́ tɛbòtɛ̀. \b \q1 \v 4 Kɛ̀ dihɛì kó dibòrì kó yɛcɑ̀kɛ̀ yɛdɛ́ mu nyí kpetínnɛ́, \q1 kɛ cɔ̀nnì mu nyí cĩ̀ɛ̃́kɛ́, \q1 kɛ̀ dɛ̀ mu nyí tùɔ̀kɛ tɛnɔ̀tɛ̀ bo kuɔ́ ndɛ̀ kɑ̀ɑ entɛ, \q1 kɛ̀ bɛnitipodèmbɛ̀ mu nyí cĩ̀ɛ̃́kɛ́. \b \q1 \v 5 Kɛ̀ ditennì kó mudèè mu nyí yonkɛ, \q1 kɛ̀ dɛ̀ mu nyí tùɔ̀kɛ ɑ níí bo nkérí dɛ̀ kɛ yĩɛ̃̀kù. \q1 Kɛ̀ ikúó mmu nyí pɑ̀ɑ́, \q1 kɛ̀ dicɑ́dɔ́nnì kɔ̃̀ntì mu nyí cɛ̃ɛ̃kɛ, \q1 bɑ́ dɛ̀ mu nyí tùɔ̀kɛ, \q1 ɑ í yó mbɑɑ̀tì dìì mɔ̀nnì ticɔtitì kó kunɑɑtí. \q1 Kɛ yɛ̃́ ɑ tɔ̀ɔ́nnɛ̀mɛ̀ ɑ bo kòmmɛ̀ dihɛì sɑ̃́ɑ̃̀ kpɛri, \q1 kɛ̀ bɛkúdɑbònkɔmbɛ̀ pɑ̃̀nkɛ firì icɛ miɛkɛ. \b \q1 \v 6 Kɛ̀ fɛsɔɔyĩɛ̃fɛ̀ mu nyí tɔ̃̀tɛ, \q1 kɛ̀ fɛsɔɔbòòfɛ̀ mu nyí pɔ̀ntɛ, \q1 kɛ̀ didúù mu nyí pɔ̀ntɛ diyɛ̀rì \q1 kɛ̀ tɛpɛibintɛ kó kuhɔ̃ũ mu nyí tɔ̃̀tɛ. \b \q1 \v 7 Kɑ̀ɑ mu nyí wɛ̃̀tɛ mutɑ̃́ɑ̃́ mmiɛkɛ bɛ̀ dɑ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mù, \q1 kɛ̀ diwɛ̃nnì mu nyí kó nKuyie nkùù di duɔnní ku borɛ̀. \b \q1 \v 8 Kɛ̀ mɛborimɛ wéìtìi bɛ́i nkɛ dɔ̀: \q1 Dɛmɔu dɛ̀ í dò nkɛ́bɑntɛ́. \s1 Di mpɑ́tíri nɑ́ɑǹtì kó dikɔ̀ù \p \v 9 Dɛ kó difɔ̃nkúò ntɛ tìì kpɑɑ́: Mɛborimɛ wéìtì do tú mù mɛciì nyiɛ̀, kɛ tié mbɛnìtìbɛ̀ mɛciì, kɛ tié yɛkotinɔ̀ pɛ́u, kɛ yɛ̀ wèńtɛ́ mɛsɑ̀ɑ̀ nkɛ yɛ̀ tũ̀ntɛ. \v 10 Kɛ yetoo kɛ pɛ̀tɛ́ tinɑ́ɑǹnɑtì pɛ́u, kɛ tì wɑ̃̀ri, kɛ̀ tì tu timɔ́mmɔnti. \v 11 Mɛciì nyiɛ̀ nkó tinɑ́ɑǹtì dònnɛ̀ onɑɑcɛ̃nti ɔ̃ nkpɑɑ̀kùnɛ̀ kùù pɑ̀ɑ̀ti nku o nɑ̀ɑ̀kɛ kɛ̀ ì kèrí sɛ́i. Kɛ dò nsikɑ̃ũ sìì cùɔ́kɛ́ kupɑ̀ɑ̀ti yómmɛ̀ bɛ ɔ̃ nkũũnɛ̀ kù inɑ̀ɑ̀kɛ. Onɑɑcɛ̃nti wèè bo omɑ́ɑ̀ kɛ ni mutɔ̃mmú mumɔu wèè tì bɛ́i. \v 12 M birɛ ɑ nyɛ̃́ kɛ dò nyɛpɑ́tɛ kó muwɑ̃ɑ̃̀mù í mɔkɛ kumɑ̀nku. Yɛpɑ́tɛ pɛ́u kó mukɑ̀mmù mɔ̀kɛ tihɔ̀ùtì nti. \p \v 13 Di mpɑ́tíri tɔ tì kó dikɔ̀ù tu: M bɛ́i nkɛ̀ di keèmu! N nɑ́ɑǹtì kó dikɔ̀ù tu: Ndé Kuyie nkɛ tũ̀ nkù tɑnnɔ̀, bɛnìtìbɛ̀ bɛmɔu dò nkɛ́ndɔɔri mɛ̀mmɛ. \v 14 Kɛ yɛ̃́ Kuyie nyóó bekɛ́nɛ̀mɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ bɛmɔu bɛ dɔɔ̀rìmɛ̀ mɛ̀ɛ̀ sɔ̀ri mɛ ĩ́nkɛ̀ nkɛ, mɛsɑ̀ɑ̀ nyoo mɛyɛi.