\id DEU di05.all Octobre 1998 BJ Parakou B{enin \ide UTF-8 \h Ikuɔ́ Kóntímù \toc1 Ikuɔ́ kóntímù \toc2 IKUƆ́ KÓNTÍMÙ \mt1 Ikuɔ́ kóntímù \imt1 Di mpɑ́tíri tɔ tìì nɑ́ɑǹtì \ip Mukétímù kó dipɑ́tíri ti nɑ́ɑ́ nyIsidɑyɛɛribɛ tùɔ̀kɛmɛ̀ mmɛ Kuyie mbɛ̀ duɔ́ ndìì ɛì. Kɛ̀ Ikuɔ́ kóntímù kpɛri sɔɔtɛ́ kɛ ti nɑ́ɑ́ mMɔyiisi nɑ̀kɛ́ tì Isidɑyɛɛribɛ. Mɔyiisi do denni Isidɑyɛɛribɛ Kuyie mbɛ̀ dɔ́mɛ̀ mmɛ nɛ̀ kù pĩ mmùù tɔ̃mmú bɛ kpɛ́í. \ip Kù do bɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀mɛ̀ mɛtɑummɛ̀ kɛ́ mbɛ̀ ni dikpɑ́ɑ̀ miɛkɛ bɛ̀ dò kérí dɛ̀, kɛ́ mbɛ̀ kɑ̃nkɛ́ bɛ dootitɔbɛ̀, kɛ́ mbɛ̀ nɑ̀ɑ́ nku tɑnnɔ̀, nɛ̀ kù do bɛ̀ dɔúnnɛ̀mɛ̀ dinùù. \ip Dɛ̀ nɛ́ í tú kù cɛ̃́nkɛ do bɛ̀ dènni mɑ́ɑ̀ ndi tìì dɔ̀ɔ̀, nɛ̀ Kuyie nkuɔ́ ti diɛ nkɛ yɑ̀ dɛ̀ yɛpɑ́tɛ tɛyɛ̀ miɛkɛní. Mɔyiisi do nɑ́ɑ́nnɛ̀ dinitidɑɑ̀ ndi, nɛ̀ kɛisɔ̀ùkɛ̀, kɛ tú bɛ̀ɛ kɔtɛní ti Yiɛ̀ nKuyie mborɛ̀ kɛ́wɑmmú kɛ́ kù tɑunnɛ̀ kunku Kuyie. Mɔyiisi do ĩkú tìì ĩ́nkɛ̀ tiì tu ò do bɛ̀ nɑ̀ɑ́mmɛ̀ kɛ tú: Díndi Isidɑyɛɛri n nìtìbɛ̀ kéntɛ́nɛ̀ Kuyie nkùù tu ti Yiɛ̀ nKuyie nkù tu mù. Di dò nkɛ́ndɔ́mu ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù di te, dí nkù dɔ́ nɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu nɛ̀ di wɛ̃rímú mumɔu (6:4-5, tì nɑ̀kɛ́mu Mɑtie 22:37). \ip Ikuɔ́ kóntímù kó dipɑ́tíri nɑ́ɑǹtì kó dikũ̀nnì tu ikuɔ́ nyi. Bɛ̀ do di yɑ̀ Sedisɑdɛmmu nwe Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ Sosiɑsi tu dìì mɔ̀nnì okpɑ̀ɑ̀tì. (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 22). Dɛ kó dipɑ́tíri nɑ́ɑǹtì bomu mɛtɑummɛ̀ kòtímɛ̀ kó yɛpɑ́tɛ tɛyɛ̀ miɛkɛ nɛ̀ mɛtɑummɛ̀ pɑ̀mmɛ̀ kpɛyɛ mɑyɛ̀ miɛkɛ. \ip Bɛ̀ɛ̀ do kɑɑ̀ ndɛ kó dipɑ́tíri dimɔ̀nnì nɛ̀ tínti bɛ̀ɛ̀ dì kɑ̀ɑ̀ nyíe, ndì ti denni tì tu: Onìtì ɑ bo mbomɛ̀ kɛ̀ dɛ dɑ nɑɑti tú: A bo nyiémmɛ̀ Kuyie nhOdɛɛtíwè opɑtiwè dɑ nɑ́ɑ́ ntì ɑ borimɛ mɛmɔu miɛkɛ. \is1 Di mpɑ́tíri nɑ́ɑǹtì duɔ́ kɛ dòmmɛ̀ \io1 1. Mɔyiisi do nɑ̀kɛ́ tì mɛketimɛ̀ kukó nSuditɛ̃ɛ̃ yɑ́ɑ̀ kɛ bɛ̀ dèntɛní Kuyie ndɔ̀ɔ̀ dɛ̀ bɛ kpɛ́í 1:1-4:43 \io1 2. Mɔyiisi nɑ̀kɛ́ tì mɛdɛ́rímɛ̀: \io2 Ò bɛ̀ dèntɛmɛ̀ Kuyie ntɑnnɔ̀ tɛpíítɛ̀ 4:44-5:22 \io2 Itié nyitié Mɔyiisi bɛ̀ dèntɛ ì 5:23-11:32 \io2 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkó ikuɔ́ 12-26 \io1 3. Isidɑyɛɛribɛ do dòmmɛ̀ kɛ́tɑ̃ɑ̃tɛ́ mɛsɑ̀ɑ̀ nyoo mɛyɛi, bɛ̀ bo yiemmɛ̀ Kuyie nkpɛti yoo bɛ̀ɛ ti yetɛ 27:1-28:68 \io1 4. Mɔyiisi nɑ̀kɛ́ tì mɛsɔmmɛ 28:69-30:20 \io1 5. Mɔyiisi bɛ̀ cɑummɛ̀ kɛ dèè kɛ ku 31-34 \c 1 \ms1 MƆYIISI DO NÀKƐ́ TÌ MEKETIMƐ̀ KUKÓ NSUDITƐ̃Ɛ̃ YÁÀ \p \v 1 Di m̀pɑ́tíri tɔ tinɑ́ɑǹtì Mɔyiisi do nɑ̀kɛ́ tì nti Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kɛ sɔ̃́ mbɛ̀ bo kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kó diyɑ́ɑ̀ tɛrì dikpɑ́ɑ̀ tɛdɔntɛ̀ Adɑbɑ kɛ wetí Sufu, kɛ̀ Pɑdɑnni kpɑ́ɑ̀ bo ku m̀píkù. Tofɛɛdi nɛ̀ Dɑbɑnni nɛ̀ Asedɔti nɛ̀ Disɑɑbu kɛ̀ yɛ̀ bo kupíkù tɛkù. \v 2 A bo ítɛ́mɛ̀ Odɛbu kɛ́kétɛ́ Seii tɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀ kó kucɛ kɛ́nkɔri Kɑdɛɛsi-Bɑnnɛɑ, dɛ̀ mɔ̀kɛ mucèmmu yɛwe tɛpíítɛ̀ nɛ̀ dìmɑ́ɑ̀ ndi. \v 3 Dɛ do sɔ̃́ ndɛ̀ mɔ̀kɛ yɛbie nsipísìnɑ̀ɑ̀ ndi nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ yɛ̀mɛ̀ Esibiti, dibenni tɑ̃̀nkù tɛpíítɛ̀ nɛ̀ òmɑ́ɑ̀ kó diyiè ketirì. Dɛ yiè ndi Mɔyiisi nɑ̀kɛ́mɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nhò nɑ̀kɛ́ tì timɔu kɛ tú wèe tì mbɛ̀ nɑ̀kɛ́. \v 4 Dɛ̀ do sɔ̃́ mMɔyiisi nɑmu Amɔriibɛ kpɑ̀ɑ̀tì Sionni Ɛsibonni ɛì kou, kɛ nɑ Bɑsɑ̃ɑ̃ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Ɔku Etedeii ɛì kou wèè do bo Asitɑdoti. \p \v 5 Bɛ̀ do bo kukó nSuditɛ̃ɛ̃ yɑ́ɑ̀ ndi Mɔɑbu tenkɛ̀, dɛǹdɛ Mɔyiisi bɛ̀ dèntɛmɛ̀ Kuyie nkuɔ́. \s1 Kuyie nyɛ̃mmɛ̀ Isidɑyɛɛribɛɛ ítɛ́ kɛ́sɔɔtɛ́ \p \v 6 Kɛ̀ Mɔyiisii bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Ti do bo dìì mɔ̀nnì ditɑ̃rì Odɛbu ĩ́nkɛ̀ kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù ti te kɛ̀ kùu bɛ́immu kɛ tú: Di bo diɛ nkɛ̀ dɛ̀ mɔ̀ntɛmu, \v 7 ítɛ́nɛ̀ kɛ́kɔtɛ Kɑnnɑhɑ̃ɑ̃ kɔbɛ Amɔriibɛ tɑ̃rɛ̀ nɛ̀ yɛhɛkɛ̀ yɛ̀ɛ̀ dɛ̀ tɔ̀kɛ́, yɛ̀ɛ̀ bo kukó nSuditɛ̃ɛ̃ pɛɛ́mmɛ̀ nɛ̀ tɛdɔntɛ̀ Adɑbɑ yɛtɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀ nɛ̀ Nɛkɛfu nɛ̀ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì pɛɛ́mmɛ̀ kó yɛhɛkɛ̀, kɛ́sɔɔtɛ́ kɛ́tuɔkɛ Dimɑɑ tɑ̃rɛ̀ kɛ́pɛ̃ɛ̃tɛ́ kɛ́tuɔkɛ kukó ndiɛkù Efɑdɑti. \v 8 Ntɛnɛ̀ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nkɛ̀. Kɔtɛnɛ̀ kɛ́ kɛ̀ tiekɛ! Kɛ yɛ̃́ kuù do bɛ́immɛ̀ kɛ́pɑrìkɛ̀ kɛ dɔ̀ kù yóó kɛ duɔ́ ndi yɛmbɛ̀ Abɑrɑhɑmmu nɛ̀ Isɑki nɛ̀ Sɑkɔbu bɛmbɛ nɛ̀ bɛ yɑɑ̀bío. \s1 Mɔyiisi ɑ̃nnɛ́mɛ̀ bɛnìùbɛ̀ \p \v 9 Dɛ mɔ̀nnì ndi, n di nɑ̀kɛ́mɛ̀ kɛ̀ n dɔ̀: M bɑ́ɑ́ nɑ kɛ́ ndi ni m mɑ́ɑ̀. \v 10 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di dɔ̀ɔ̀mu mɛsɑ̀ɑ̀ nkɛ̀ di sũ̀ṹ, ntɛ díndi yíe nkɛ sũ̀ṹ nsiwɑ̃̀ɑ̃ dòmmɛ̀. \v 11 N dɔ́mu ti Yiɛ̀ nKuyie ndi yɛmbɛ̀ do tũ nkùu yóu kɛ̀ di sṹṹ nkɛ́pɛ̃ɛ̃tɛ́ di mɛ̀ mmɑ̀mɛ̀ kucɛ tɛkɔupíítɛ̀ (1000), kɛ̀ kù di dɔɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ nkɛ́ndònnɛ̀ kù bɛ́imɛ̀. \v 12 M bo yĩ́mɛ m mɑ́ɑ̀ kɛ́ntũnni di kpɛti nɛ̀ di kó iṹũrii nɛ̀ di kó mutuutimù. \v 13 Tɑ̃ɑ̃tɛ́nɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ di kó iwuɔ mmiɛkɛ bɛ̀ɛ̀ mɔ̀kɛ mɛyɛ̀mmɛ̀ kɛ ciì kɛ̀ m bɛ̀ duɔ́ ntikótì. \v 14 Kɛ̀ di yie nkɛ dɔ̀ m bɛ́i ntì wenni. \v 15 Mɛm̀mɛ ǹ tɑ̃ɑ̃tɛ́mɛ̀ di wuɔ mmiɛkɛ bɛ̀ɛ̀ mɔ̀kɛ mɛyɛ̀mmɛ̀ kɛ ciì kɛ́ bɛ̀ bɑɑ́ nyɛtĩ̀rɛ̀ nyɛtĩ̀rɛ̀. Biɛ ntɛkɔupíítɛ̀ (1000) bɛtɔbɛ̀ tɛkɔ̀ùtɛ̀ (100), bɛtɔbɛ̀ sipísìnùmmù, bɛtɔbɛ̀ tɛpíítɛ̀, kɛ nɛ́ yíɛ́nɛ̀ bɛtɔbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ ni di wuɔ. \v 16 Dɛ mɔ̀nnì ndi n nɑ̀kɛ́mɛ̀ bɛ̀ɛ̀ tu bɛnìùbɛ̀ di cuokɛ̀ kɛ̀ n dɔ̀, kɛ̀ bɛ kɔbɛ níí tɔní tinɑ́ɑǹtì bɛ̀ɛ bɛ̀ kèńtɛ́, kɛ̀ bɛ̀ dɔ́ kɛ́ bɛ̀ beé ntìmɑtì bɛ̀ɛ tì tũ̀ntɛ. Kòo nìtì nwe nɛ̀ o kou, yoo onìtì nɛ̀ o kóo pɔ̀ɔ̀ bɛ̀ɛ mɛ ntì tũ̀ntɛ. \v 17 Bɛ̀ bɑ́ mbekù kɛ bɑɑ̀tì, bɛ̀ kèńtɛ́ mɛ̀ɛ̀ botí osɑ́m̀pɔ́ù bɛ̀ɛ mɛ nkéntɛ́ odiɛwè, bɛ̀ bɑ́ ndé òmɔù bɛ miɛkɛ kɛ yɛ̃́ bɛ̀ bekùmɛ̀ nɛ̀ Kuyie nkó diyètìrì ndi, kɛ̀ tìmɑtì mɛ mpɛ̃ɛ̃tɛ́ bɛ wɛ̃rímú bɛ̀ɛ tì tɔní m borɛ̀ kɛ̀ n tì kèè. \v 18 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ n di nɑ́kɛ́mu di dò nkɛ́ndɔɔrimɛ̀. \s1 Isidɑyɛɛribɛ do yetɛmɛ̀ Kuyie nkpɛti kɛ sɔ̃́ mbɛ̀ duúnnɛ̀ kɛtenkɛ̀ Kuyie mbɛ̀ duɔ́ nkɛ̀ \p \v 19 Mɛm̀mɛ kɛ̀ ti ítɛ́ Odɛbu tɑ̃rì kɛ́tɑ fɛkpɑ́fɛ̀ tɛdɔntɛ̀ kɔfɛ di mɛ̀ nkètɛ́ní fɛ̀, kɛ́yɛ̀nnɛ̀nní Amɔriibɛ tɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀ kó kucɛ kɛ́ndònnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù ti te kù do tì nti nnɑ̀kɛ́mɛ̀, kɛ̀ ti tuɔkɛní Kɑdɛɛsi-Bɑnnɛɑ. \v 20 Kɛ̀ n di nɑ́kɛ́ kɛ̀ n dɔ̀: Ti tùɔ̀kɛ Amɔriibɛ tɑ̃rì ndi ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù ti te, kù ti duɔ́ ndì, \v 21 ntɛnɛ̀ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nkɛ̀, kɛ bo di ììkɛ̀. Kɔtɛnɛ̀ kɛ́ kɛ̀ cɔutɛ́ kɛ́tiekɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi yɛmbɛ̀ do tũ nkù mɛ nyɛ̃. Di bɑ́ nyĩɛ̃̀kù kɛ̀ di kɔ̃m̀bùɔ̀tì nduò. \p \v 22 Kɛ̀ dí kɔtɛní m borɛ̀ kɛ dɔ̀: Tí tɔ̃ mbɛnìtìbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ kɛ́pɑɑtɛ́ kɛtenkɛ̀ kɛ́wɛ̃tɛní kɛ́ ti nɑ́kɛ́ icɛ ti dò nkɛ́ketɛ́ ì nɛ̀ yɛhɛkɛ̀ ti dò nkɛ́tɑ yɛ̀. \v 23 Kɛ̀ m pɛ́nsìrì dɛ kó tinɑ́ɑǹtì kɛ́dɛitɛ di wuɔ mmiɛkɛ onìtì òmɑ́ɑ̀ òmɑ́ɑ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ wɛ̃nnɛ́ bɛnìtìbɛ̀ tɛpíítɛ̀ nɛ̀ bɛ̀dɛ́bɛ̀ kɛ̀ m bɛ tɔ̃. \v 24 Kɛ̀ bɛ̀ɛ kétɛ́ kɛ́dekɛ ditɑ̃rì, kɛ́tuɔkɛ Ɛsikɔɔdi biriku kɛ́ kù pɑɑtɛ́, \v 25 kɛ́kɔ̃ṹ dɛ kó kɛtenkɛ̀ kó yɛtebɛ kɛ́ntɔní kɛ́ ti bɛnkɛ, kɛ́ ti nɑ́kɛ́ kɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ ndìì ɛì tu disɑ̀ɑ̀rì ndi. \v 26 Kɛ̀ di mɛ nyí nyie nkɛ bo kɔtɛ, kɛ́yetɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di nɑ̀kɛ́ tì. \v 27 Kɛ̀ dí tuutɛ kɛ́nnɑ́ɑ́ ndi touti miɛkɛ kɛ tú ti Yiɛ̀ nKuyie nyí di dɔ́mu dɛɛ̀ te kɛ̀ kù di dènnɛní Esibiti, kɛ bo di duɔ́ nhAmɔriibɛ kɛ̀ bɛ̀ di kuɔ. \v 28 Di kɔ̃̀ntì dɛ nyɑ̃rikɛ kɛ̀ di dɔ̀: Ti kɔbɛ ti nɑ̀kɛ́ tì tiì yɑ̃́ríkùnnɛ ti kɔ̃̀ntì, ti yóó tɑnnɛ́ timɑ́ɑ̀ ɔ̃̀nti miɛkɛ? Bɛ̀ tu dɛ kó bɛnìtìbɛ̀ kpeńnìmu kɛ dɛu, kɛ ti pɛ̃ɛ̃tɛ́. Kɛ̀ tidɑdiɛtì kɛ̀ bo, kɛ̀ bɛ ɛkɛ̀ dɛu iduotí ìì yɛ̀ fitɛ́ kɛ̀ ì dekɛ kɛ́kɑ́ɑ́ ntiwɛtì. Kɛ̀ tidɑdiɛtì Anɑkiibɛ kɛ̀ bo. \p \v 29 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ n di nɑ́kɛ́ kɛ̀ n dɔ̀: Di kɔ̃̀ntì bɑ́ nhɑu di bɑ́ mbɛ̀ yĩɛ̃̀kù. \v 30 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di bonɛ̀mu kɛ yóó bɛ̀ kpɑnnɛ̀ di kpɛ́í, kù kpɑnnɛ̀ mɛ̀ɛ̀ botí Esibiti kɔbɛ kɛ̀ di dɛ̀ yɑ̀ nɛ̀ di nuɔ. \v 31 Di yɑ̀mu di mɔ́mmɔmbɛ kuù di tɔmɛ̀ dikpɑ́ɑ̀ tɛdɔntɛ̀ miɛkɛ di cɛ kumɔu onìtì ɔ̃ ntɔmɛ̀ o birɛ, kɛ̀ di mɛ̀ ntùɔ̀kɛnní diɛ. \v 32 Nɛ̀ mɛm̀mɛ di mɛ nyí yie nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku kpɛti. \v 33 Kunku kùù do di ni dikpɑ́ɑ̀ miɛkɛ kɛ di bɛnkú di dò nkɛ́mbɑ́tírí dɛ̀, kɛ níí ndi mí kɛyènkɛ̀ kɛ̀ di wúó nkucɛ kuyie mmɔ̀nnì kɛ níí ndò ndiwɛtirì kɛ di ni. \p \v 34 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkeè di tùùtɛ kɛ nɑ́ɑ́ ntì kɛ̀ ku miɛkɛɛ yɛ̀nní kɛ̀ kùu bɛ́i nkɛ dɔ̀: Mí ndi Yiɛ̀ nKuyie m bɛ́immu, \v 35 kutɔ̃nkù yɛiku kuu nkɔbɛ kó dimɑ̀ɑ̀, òmɔù bɑ́ɑ́ yɑ̀ kɛtensɑ̀ɑ̀kɛ̀ n do bɛ́i nkɛ dɔ̀ n yóó duɔ́ nkɛ̀ bɛ yɛmbɛ̀. \v 36 Yefundee birɛ Kɑdɛbu weè mɑ́ɑ̀ yóó kɛ̀ yɑ̀, wenwe nɛ̀ o yɑɑ̀bí, bɛm̀bɛ n yóó duɔ́mmɛ̀ kɛtenkɛ̀ ò ce nkɛ pɑɑtɛ́ kɛ̀. Kɛ yɛ̃́ ò yiemmɛ̀ kɛ tũ̀nnɛ n yɛ̃ mmù weti weti. \p \v 37 Díì do te kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ n yɛ̀nní kɛ̀ kù dɔ̀ bɑ́ mí m mɔ́mmuɔ n yí tɑti dɛ kó kɛtenkɛ̀, \v 38 kɛ̀ n kóo tɔ̃ntì Sosuwee Nunni birɛ weè yóó kɛ̀ tɑ, kɛ dɔ̀, nh ò yìɛ́ dikɔ̃m̀bùɔ̀, kɛ̀ weè yóó di tɑnnɛ́ díndi Isidɑyɛɛribɛ di tenkɛ̀, kɛ̀ dí kɛ̀ tiekɛ. \v 39 Di bí sɑ́m̀pɔ́ì di do yɛ̃ mbɛ̀ yóó túókɛ́ ì, ìì í yɛ̃́ mɛyɛi nnɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀, iì yóó tɑ dɛ kó kɛtenkɛ̀. Iǹyi n yóó kɛ̀ duɔ́mmɛ̀, kɛ̀ ìi kɛ̀ tiekɛ. \v 40 Díndi biɛ, wɛ̃tɛnɛ̀ kɛ́wetínnɛ́ dikpɑ́ɑ̀ tɛdɔntɛ̀ tipèntì kóo dɑ̀mɛ́ɛ̀rì. \p \v 41 Dɛ mɔ̀nnì ndi di nɑ̀kɛ́mɛ̀ kɛ dɔ̀, di cɑ̀kɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nku, di yóó bɑ́ɑ́tímu, bɑ́ wè o kpɑ̀rìnɛntì kɛ́kɔtɛ kɛ́ bɛ̀ dokɛ́nɛ̀, di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù tì ndi nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ mmù. Kɛ̀ dí bɑ́ɑ́tí di kpɑ̀rìnɛntì kɛ bo dekɛ ditɑ̃rì, kɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ dò ndɛ̀ í yóù di bo túótɛ́mɛ̀ kɛtenkɛ̀. \v 42 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nni nnɑ́kɛ́ kɛ dɔ̀: Nɑ́kɛ́ bɛ kɛ̀ bɛ̀ bɑ́ɑ́ kɔtɛ kɛ́do bɛ dootitɔbɛ̀, kɛ yɛ̃́ n yí bɛ̀ bonɛ̀mɛ̀. Bɛ̀ bɑ́ɑ́ bennɛ́ kɛ́kɔtɛ kɛ̀ bɛ dootitɔbɛ̀ɛ bɛ̀ kùɔ. \v 43 Kɛ̀ n tì ndi nɑ́kɛ́ bɑ́ di í nyie nkɛ n kèńtɛ́, kɛ́yetɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó dinùù, kɛ́kétɛ́ nɛ̀ di mɔ́mmɔmbɛ kó dikɔ̃m̀bùɔ̀ kɛ́ndeètì ditɑ̃rì kɛ bo bɛ̀ dokɛ́nɛ̀. \v 44 Kɛ̀ Amɔriibɛ bɛ̀ɛ̀ mɑɑ́ dɛ kó ditɑ̃rì kɛ̀ bɛ̀ mɛ nyɛ̀nní kɛ́ di munnɛ́ ice kɔ̃mɛ, kɛ́ ndi bɛti Seii tɑ̃rì kɛ kɔùtì kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Ɔdimɑɑ ɛì. \v 45 Di kɛ nkonní kɛ́kuɔ́nnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie, kɛ̀ kù í nkèè di dɑbùò bɑ́ kù í ndɑkɛ dɛ kpɛti. \v 46 Mɛm̀mɛ kɛ̀ dí ḿbo Kɑdɛɛsi kɛ́mɔntɛ mɛdiɛ̀. \c 2 \p \v 1 Dɛ kó difɔ̃nkúò ndi ti ìtɛ́mɛ̀ kɛ́kɔ́ntɛ́ kɛ́tũnnɛ dikpɑ́ɑ̀ kó kucɛ kùù yìɛ̀nɛ̀ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì tipèntì kou, ti Yiɛ̀ nKuyie nti nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ ndɛ̀ ńdòmmɛ̀. Mɛm̀mɛ kɛ̀ ti nfirì Seii tɑ̃rì kɛ dɔ̀ yɛwe pɛ́u. \s1 Isidɑyɛɛribɛ ìtɛ́mɛ̀ Kɑdɛɛsi kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Adinɔɔ \p \v 2 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nni mbɛ́innɛ̀ kɛ dɔ̀: \v 3 Di firì di ntɑ̃rì kɛ̀ dɛ̀ mɔ̀ntɛmu, kétɛ́nɛ̀ kubɑkù yoú bíɛ́kɛ̀. \v 4 Nɑ́kɛ́ Isidɑyɛɛribɛ kɛ tú. Bɛ̀ itimu kɛ bo pɛ̃ɛ̃tɛ́ Seii tenkɛ̀ bɛ kɔbɛ Esɑyuu yɑɑ̀bí tenkɛ̀ mɑ̀nku, bɛ̀ yó mbɛ̀ dému bɛ̀ nɛ́ dɔɔ̀ mɛyɔɔ̀mmɛ̀. \v 5 Bɛ̀ bɑ́ɑ́ bɛ̀ dokɛ́nɛ̀, n yí yóó bɛ̀ duɔ́ ndɛ̀mɑrɛ̀ bɛ tenkɛ̀ miɛkɛ bɑ́ kɛ̀ dɛ̀ nɛ́ mmɑ̀nnɛ̀ tɛnɑɑ̀cɛ̀tɛ̀ kó mɛpɛ̃kùmɛ̀, kɛ yɛ̃́ n duɔ́mmɛ̀ Esɑyuu nwe Seii tɑ̃rì kó kɛtenkɛ̀ kɛ̀ weè yó nkɛ te. \v 6 Bɛ̀ yóó dontɛ́mu Esɑyuu kɔbɛ borɛ̀ tidiitì bɛ̀ yóó di tì nɛ̀ mɛniɛ mbɛ̀ yóó yɑ̃̀ mɛ̀. \v 7 Kɛ yɛ̃́ mí mbɛ Yiɛ̀ nKuyie m bɛ̀ dɔ̀ɔ̀mɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ mbɛ tɔ̃mmú mumɔu miɛkɛ, yɛbie nsipísìnɑ̀ɑ̀ ndi yíe mí mbɛ Yiɛ̀ nKuyie m bɛ̀ bonɛ̀mɛ̀ fɛkpɑ́fɛ̀ fiɛ mmiɛkɛ, dɛ̀mɑrɛ̀ í bɛ̀ dòńtɛ́. \p \v 8 Mɛm̀mɛ ti ìtɛ́mɛ̀ ti kɔbɛ Esɑyuu yɑɑ̀bí bɛ̀ɛ̀ bo Seii tɑ̃rì bɛ borɛ̀ kɛ́pɛ̃ɛ̃tɛ́ kɛ́pɛɛ́nnɛ̀ kucɛ kùù yíɛ́ Edɑti nɛ̀ Esiyonni-Kebɛɛ tenkɛ̀, kɛ́tũnnɛ dikpɑ́ɑ̀ tɛdɔntɛ̀ Adɑbɑ kó kucɛ kùù yìɛ̀nɛ̀ Mɔɑbu. \v 9 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nni nnɑ́kɛ́ kɛ dɔ̀: Di bɑ́ɑ́ do Mɔɑbu kɔbɛ mudoò di bɑ́ɑ́ bɛ̀ wɛ̃̀ńtɛ́, n yí yóó di duɔ́ ndɛ̀mɑrɛ̀ bɛ tenkɛ̀ miɛkɛ. Dɔti yɑɑ̀bí nyi n duɔ́mmɛ̀ Adi tenkɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ kɛ̀ te. \p \v 10 Nɛ̀ dimɔ̀nnì Emiibɛ bɛɛ̀ do dɛ̀ bo, bɛ̀ do tú kuwuɔ ndiɛkù kɔbɛ mbɛ, bɛnitidiɛbɛ̀ kɛ dònnɛ̀ Anɑkiibɛ. \v 11 Bɛ̀ do bɛ̀ kɔɔ́nnɛ̀ Emiibɛ mbɛ nɛ̀ Defɑiibɛ. Kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ yɛ̀mmɛ̀ ndò nhAnɑkiibɛ tu Defɑiibɛ mbɛ, kɛ̀ Mɔɑbu kɔbɛ mbɛ̀ yu kɛ tú Emiibɛ. \v 12 Ɔriibɛ bɛɛ̀ do bo Seii nɛ̀ dimɔ̀nnì, kɛ̀ Esɑyuu yɑɑ̀bí bɛ̀ bɛ̀ti kɛ́ bɛ̀ kùɔ bɛmɔu pɑ́íí kɛ́kɑri bɛ tenkɛ̀. Isidɑyɛɛribɛ do mɛ ndɔ̀ɔ̀ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ̀ duɔ́ nkɛ̀. \p \v 13 Dɛ mɔ̀nnì ndi ti Yiɛ̀ nKuyie nti nɑ̀kɛ́mɛ̀ kɛ dɔ̀: Ítɛ́nɛ̀ kɛ́séntɛ́ kukó nSedɛki, kɛ̀ tí kù sèńtɛ́. \v 14 Ti dɛ nyìtɛ́ Kɑdɛɛsi-Bɑnnɛɑ kɛ́ nyóó tuɔkɛ kukó nSedɛdi kɛ bo séntɛ́, kɛ̀ dɛ̀ ti túótɛ́ yɛbie nsipísìtɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ yɛ̀ni. Kɛ̀ ti do iti Kɑdɛɛsi-Bɑnnɛɑ kɛ̀ bɛ̀ɛ̀ dò nkɛ́nɑ kɛ́kɔtɛ mudoò kɛ̀ bɛ̀ɛ kú bɛmɔu kɛ̀ ti mu nyí tùɔ̀kɛ Sedikoo. Ti Yiɛ̀ nKuyie ndo yɛ̃ ndɛ̀ yó ndòmmɛ̀. \v 15 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do bɛ̀ potɛ́ ku mɔ́mmɔnku kɛ́ bɛ̀ dèè pɑ́íí bɑ́ bɛ̀ kóò mɔù tɛ̃́nkɛ í nkpɑɑ́ bɛ kó dikɑrì. \p \v 16 Bɛ̀ɛ̀ dò nkɛ́nɑ kɛ́kɔtɛ mudoò bɛ̀ ku dìì mɔ̀nnì bɛmɔu kɛ́deè, \v 17 kɛ̀ ti Yiɛ̀ nní mbɛ́innɛ̀ kɛ dɔ̀: \v 18 Di mmɔ̀nnì di yóó séntɛ́mu Mɔɑbu tenkɛ̀ kɛ́tɑ Adi kɔkɛ, \v 19 Amɔniibɛ tenkɛ̀ di bɑ́ɑ́ bɛ̀ do mudoò di bɑ́ɑ́ bɛ̀ wɛ̃̀ńtɛ́ n yí yóó di duɔ́ ndɛ̀mɑrɛ̀ bɛ tenkɛ̀ miɛkɛ, n kɛ̀ duɔ́ nDɔti yɑɑ̀bí nyi, bɛɛ̀ kɛ̀ te. \p \v 20 Defɑiibɛ ciɛ do nkɛ nɛ̀ dimɔ̀nnì bɛɛ̀ do dɛ̀ bo, kɛ̀ Amɔniibɛ bɛ̀ yu kɛ tú Sɑ̃nsumiibɛ, \v 21 bɛ̀ do tú kuwuɔ ndiɛkù nku kɛ kpeńnì kɛ dɛu kɛ dònnɛ̀ Anɑkiibɛ, kɛ̀ Amɔniibɛɛ tuɔkɛní kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nduɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ bɛ̀ti kɛ́ bɛ̀ kùɔ pɑ́íí kɛ́kɑri bɛ tenkɛ̀. \v 22 Kù do dɔ̀ɔ̀mɛ̀ Esɑyuu yɑɑ̀bí bɛ̀ɛ̀ do bo Seii, kɛ duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ bɛti Ɔriibɛ kɛ́kɑri bɛ tenkɛ̀, kɛ kpɑɑ́ kɛ̀ dɛ̀ bo nɛ̀ yíenní. \v 23 Afiibɛ bɛɛ̀ do bo Kɑsɑɑ ɛì nɛ̀ dɛ kó sihɛkɛsí, kɛ̀ Kɑfutɔɔ ɛì kɔbɛ bɛ̀ do tú bɛ̀ Kɑfutodiibɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛní kɛ́ bɛ̀ kùɔ pɑ́íí kɛ́kɑri bɛ tenkɛ̀. \p \v 24 Dɛ kó difɔ̃nkúò kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nni nnɑ́kɛ́ kɛ dɔ̀: Ítɛ́nɛ̀ kɛ́séntɛ́ kukó nhAdinɔ, n di duɔ́mmu Amɔriibɛ kpɑ̀ɑ̀tì Sionni Ɛsibonni ɛì kou nɛ̀ o tenkɛ̀. Donɛ̀ we mudoò, \v 25 kɛ́túótɛ́ yíe nnɛ̀ yɛwe yɛ̀ɛ̀ kpɑɑní ibotí imɔu ìì bo kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ kùmɑkù í yóó di dɑ́ɑ́tí. Bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ bo keè di kpɛ́í kufɔ̃wɑɑ́ nkuù yóó bɛ̀ ɑutɛ́ kɛ̀ bɛ̀ nkpeutí. \s1 Isidɑyɛɛribɛ fìètɛmɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì Sionni kó dikpɑ̀ɑ̀tìyuu \p \v 26 Mɛm̀mɛ kɛ̀ tí mbo Kedemɔti kó dikpɑ́ɑ̀ tɛdɔntɛ̀ kɛ́dɛitɛ bɛnìtìbɛ̀ kɛ́tɔ̃ nhƐsibonni ɛì kóo kpɑ̀ɑ̀tì Sionni borɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ bo ò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Nɛ̀ diwɛ̀ì ndi ti kéróomɛ̀. \v 27 Ti dɔ́ kɛ́nɑ ɑ tenkɛ̀ nkɛ kɛ́pɛ̃ɛ̃tɛ́, ti yó mbɔkɛ́ kucɛ mɑ́ɑ̀ ndi ti í yóó dɑutɛ́ kubɑkù yoú yoo kucɑ̃̀nku. \v 28 Ti yóó dɑ dontɛ́nɛ̀mu tidiitì ti yóó di tì nti kɛ́ dɑ dontɛ́nɛ̀ mɛniɛ nkɛ́yɑ̃̀. Ti yóó nɑ ɑ tenkɛ̀ mɑ́ɑ̀ ndi kɛ́pɛ̃ɛ̃tɛ́. \v 29 Esɑyuu yɑɑ̀bí ìì bo Seii tenkɛ̀ nɛ̀ Mɔɑbiibɛ bɛ̀ɛ̀ bo Adi ɛì bɛ̀ ti dɔ̀ɔ̀mɛ̀, ti dɔ́ kɛ́séntɛ́ Suditɛ̃ɛ̃ nwe kɛ́kɔtɛ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù ti te kù ti duɔ́ nkɛ̀. \v 30 Ɛsibonni kóo kpɑ̀ɑ̀tì Sionni mɛ nyí nyie nkɛ bo ti pɑ̃ kucɛ kɛ̀ tí pɛ̃ɛ̃tɛ́ o tenkɛ̀, ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do kpénkùnnɛ o to nɛ̀ o yɛ̀mmɛ̀, kɛ̀ dɛ̀ bo yie nkɛ̀ kùu bɛ̀ ɑ̃nnɛ́ ti nɔu miɛkɛ dɛ̀ mɛ̀ ndòmmɛ̀ yíe. \v 31 Mɛm̀mɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nni nnɑ̀kɛ́mɛ̀ kɛ dɔ̀: N dɑ duɔ́mmu okpɑ̀ɑ̀tì Sionni nɛ̀ o tenkɛ̀. Do we mudoò kɛ́fietɛ o tenkɛ̀. \v 32 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Sionni ítɛ́nɛ̀ o nìtìbɛ̀ kɛ́ ti do Yɑɑsi ɛì. \v 33 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nhò ɑ̃nnɛ́ ti nɔu miɛkɛ, kɛ̀ ti bɛ̀ potɛ́ wenwe nɛ̀ o nìtìbɛ̀, \v 34 kɛ́fietɛ bɛ ɛkɛ̀ yɛmɔu kɛ́kuɔ bɛnitidɑɑbɛ̀ nɛ̀ bɛnitipòbɛ̀ nɛ̀ ibí, bɑ́ òmɔù í nyentɛ́ bɑ́ òmɑ́ɑ̀. \v 35 Iwũɔ̃ mɑ́ɑ̀ ndi nɛ̀ tinɛntì ti do ɛímɛ̀ dɛ kó dihɛì miɛkɛ, \v 36 kɛ́túótɛ́ Adowɛɛ, dihɛì dìì bo kukó nhAdinɔ kó mɛpɛɛ́mmɛ̀ nɛ̀ dihɛì tɛrì dìì bo Adinɔ biriku miɛkɛ, kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Kɑdɑɑdi tenkɛ̀, dihɛì mɑrì í mbo ti yĩɛ̃kɛ dì. Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do yɛ̀ nti duɔ́ nyɛmɔu. \v 37 Amɔniibɛ tenkɛ̀ mɑ́ɑ̀ ndi ti do í kɑ̀ɑ́kɛ́mɛ̀ nɛ̀ kukó nSɑbɔki kó mɛpɛɛ́mmɛ̀ nɛ̀ yɛtɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀ kó yɛhɛkɛ̀ nɛ̀ yɛbòrɛ̀ tɛyɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndo ti nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀ ti bɑ́ɑ́ kɑ́ɑ́kɛ́ yɛ̀. \c 3 \s1 Bɛ̀ fìètɛmɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì Ɔku kó yɛhɛkɛ̀ \p \v 1 Kɛ̀ tí ítɛ́ dɛ borɛ̀ kɛ́pĩ́ nkucɛ kɛ́nkɔri Bɑsɑ̃ɑ̃. Mɛm̀mɛ Ɔku Bɑsɑ̃ɑ̃ kóo kpɑ̀ɑ̀tì ìtɛ́nímɛ̀ nɛ̀ o ɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ bɛmɔu kɛ́ ti do mudoò Etedeii ɛì. \v 2 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nni nnɑ́kɛ́ kɛ dɔ̀: A bɑ́ɑ́ ò yɔ̀tɛ, n we ndɑ duɔ́mmu wenwe nɛ̀ o nìtìbɛ̀ nɛ̀ o ɛì. A yóó ò dɔ̀ɔ̀ ɑ dɔ̀ɔ̀mɛ̀ mmɛ Amɔriibɛ kpɑ̀ɑ̀tì Sionni Ɛsibonni ɛì kou. \v 3 Mɛm̀mɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù ti te kù ti duɔ́mmɛ̀ Ɔku Bɑsɑ̃ɑ̃ kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ o nìtìbɛ̀ kɛ ti bɛ̀ potɛ́ kɛ́kuɔ bɑ́ òmɔù í nyentɛ́ bɑ́ òmɑ́ɑ̀. \v 4 Kɛ̀ ti tiekɛ o ɛkɛ̀ yɛmɔu, dìmɑrì í nkpɑɑ́ kɛ́tú o kpɛri, dɛ kó yɛhɛkɛ̀ do bo yɛmɔu sipísìkuɔ̀ ndi. Adikɔbu kó kutempɛ̃ Bɑsɑ̃ɑ̃ tenkɛ̀ kɛmɔu okpɑ̀ɑ̀tì Ɔku kpɑ̀ɑ̀tìyuu dimɔu. \v 5 Dɛ kó yɛhɛkɛ̀ do tú yɛhɛkɛ̀ diɛyɛ̀ nyɛ kɛ̀ iduotí yɛ̀ fitɛ́ kɛ̀ yɛbòrɛ̀ kpetí kɛ pɑ́kɛ́ imɑ́tìdɛí. Kɛ nɛ́ mbúútí yɛhɛkɛ̀ pɛ́u iduotí í fitɛ́ yɛ̀. \v 6 Kɛ̀ tí yɛ̀ pɔ̀ntɛ pɑ́íí kɛ́dɛ́ítɛ́ ti do yĩmɛ̀ Sionni Amɔriibɛ kpɑ̀ɑ̀tì kɛ́kuɔ bɛnitidɑɑbɛ̀ nɛ̀ bɛnitipòbɛ̀ nɛ̀ ibí, \v 7 kɛ́pĩ́mmú iwũɔ̃ nɛ̀ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ bo yɛhɛkɛ̀ miɛkɛ. \s1 Bɛ̀ totímɛ̀ Kɑdɑɑdi tenkɛ̀ \p \v 8 Mɛm̀mɛ ti fìètɛmɛ̀ Amɔriibɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ bɛdɛ́ kó yɛhɛkɛ̀ kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kó diyɑ́ɑ̀, kɛ́túótɛ́ kutɛkù bɛ̀ yu kù kɛ tú Adinɔ kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Ɛdimɔɔ tɑ̃rì. \v 9 Sidonni ɛì kɔbɛ do yu Ɛdimɔɔ tɑ̃rì kɛ tú Sidiyonni nwe, kɛ̀ Amɔriibɛ di yu kɛ tú Senii. \v 10 Kɛ̀ tí fietɛ ditennì kó yɛhɛkɛ̀ yɛmɔu nɛ̀ Kɑdɑɑdi tempɛ̃ nkumɔu kpɛyɛ. Bɑsɑ̃ɑ̃ omɔu kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Sɑdikɑɑ ɛì nɛ̀ Etedeii ɛì, okpɑ̀ɑ̀tì Ɔku kó yɛhɛkɛ̀ nyɛ. \v 11 Ɔku Bɑsɑ̃ɑ̃ kóo kpɑ̀ɑ̀tì weè do yentɛ́ òmɑ́ɑ̀ kɛ kpɑɑ́ fòù Defɑiibɛ botí miɛkɛ, kòo dɔ́ù ntú timɑ́tì kpɛri, kɛ̀ di okùmɛ̀ pɛ̃nkù mɛ́tìrì mɛ̀nɑ̀ɑ̀, kɛ̀ di pɛ̃kùmɛ̀ bo mbo mɛ́tìrì mɛ̀dɛ́mɛ̀, kɛ̀ di mbo Adɑbɑ Amɔniibɛ ɛidiɛ̀. \p \v 12 Mɛm̀mɛ kɛ̀ ti fietɛ dɛ kó kɛtenkɛ̀ kɛmɔu, kɛ́túótɛ́ Adowɛɛ kukó nhAdinɔ pɛɛ́mmɛ̀, kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Kɑdɑɑdi tɑ̃rì nɛ̀ dɛ kó yɛhɛkɛ̀ dikéè, kɛ̀ tí yɛ̀ duɔ́ nDubɛnniibɛ nɛ̀ Kɑdiibɛ, \v 13 kɛ́túótɛ́ Kɑdɑɑdi tenkɛ̀ kɛ̀ɛ̀ kpɑɑ́ nɛ̀ Bɑsɑ̃ɑ̃ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Ɔku kó dikpɑ̀ɑ̀tìyuu dimɔu. Adikɔbu kó kutempɛ̃ nkumɔu kɛ́ dɛ̀ duɔ́ mMɑnɑnsee kó kuwuɔ ndikéè kɔbɛ, bɛ̀ múnkɛ dɛ nyu kɛ tú Defɑiibɛ tenkɛ̀. \v 14 Mɑnɑnsee birɛ Yɑii weè do fìètɛ Adikɔbu tempɛ̃ kumɔu, kɛ́kɔtɛ kɛ́dítɛ́ Kesuriibɛ nɛ̀ Mɑkɑtiibɛ bɛ tenkɛ̀ mɑ̀nku, kɛ́yú dɛ kó yɛhɛkɛ̀ Bɑsɑ̃ɑ̃ kpɛyɛ, o mɔ́mmuɔ nho kó diyètìrì kɛ dɔ̀ Yɑii ɛkɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ kpɑɑ́ kɛ mɛ nyɛ̀ yu nɛ̀ yíenní. \v 15 Kɛ̀ n yɛ̀ duɔ́ nKɑdɑɑdi tenkɛ̀ Mɑkiidi yɑɑ̀bí, Mɑnɑnsee birɛ, \v 16 kɛ́túótɛ́ Kɑdɑɑdi ɛì kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ kukó nhAdinɔ kɛ̀ n dɛ̀ duɔ́ Dubɛnniibɛ nɛ̀ Kɑdiibɛ. Kɛ̀ dɛ kó kukó nni ntú bɛ tenkɛ̀ mɑ̀nku kubɑkù cɑ̃̀nku bíɛ́kɛ̀ kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ kukó nSɑbɔki Amɔniibɛ tenkɛ̀ mɑ̀nku. \v 17 Kɛ̀ kuù ntú Adɑbɑ nɛ̀ Suditɛ̃ɛ̃ dɛ̀ mɑ̀nkɛ dɛ̀ kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Kinnɛdɛti kɛ mmɛ ndò nkɛ́tuɔkɛnɛ̀ Adɑbɑ kóò dɑ̀mɛ́ɛ̀rì kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ mukɔ́kúɔ́ nkóo dɑ̀mɛ́ɛ̀rì pɛɛ́mmɛ̀ nɛ̀ Pisikɑɑ tɑ̃rì diyiè yìɛ̀ní kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀. \p \v 18 Dɛ mɔ̀nnì ndi m bɛ̀ nɑ̀kɛ́mɛ̀ kɛ̀ n dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́mmu dɛ kó kɛtenkɛ̀. Díndi bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ tu bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ di dò nkɛ́túótɛ́ tikpɑ̀rìnɛntì nti kɛ́niitɛ́ di kɔbɛ Isidɑyɛɛribɛ tɔbɛ̀, kɛ̀ dí séntɛ́ kukó nSuditɛ̃ɛ̃. \v 19 Di pobɛ̀ nɛ̀ di bí nɛ̀ di wũɔ̃ dɛɛ̀ yó nkpɑɑ́ yɛhɛkɛ̀ n di duɔ́ nyɛ̀ miɛkɛ, n yɛ̃́mu di wũɔ̃ sũmɛ̀. \v 20 Kɛ̀ díndii kɔtɛ kɛ́teennɛ̀ di kɔbɛ, kɛ́mbɑɑnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te bo bɛ̀ duɔ́mmɛ̀ bɛ kó yɛhɛkɛ̀ kukó nSuditɛ̃ɛ̃ yɑ́ɑ̀, diyiè tɑɑ̀ kɛ̀, kɛ́ bɛ̀ kɑ̀nnɛ kɛ́ bɛ̀ om̀pùnnɛ, kù di yĩ́mɛ̀. Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ di nɛ́ wɛ̃tɛní bɑ́ wè o ɛì nh ò duɔ́ ndì. \p \v 21 Dɛ mɔ̀nnì ndi n nɑ̀kɛ́mɛ̀ Sosuwee kɛ̀ n dɔ̀: A yɑ̀mu nɛ̀ ɑ nuɔ nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù dɔ̀ɔ̀mɛ̀ Amɔriibɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ biɛ mbɛdɛ́, kù yóó mɛ ndɔɔ̀ yɛkpɑ̀ɑ̀tìyɔ yɛmɔu ɑ yóó séntɛ́ kukó nkɛ́tɑ yɛ̀ɛ̀ miɛkɛ. \v 22 Di bɑ́ɑ́ bɛ̀ yɔ̀tɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kuù yóó kpɑ ndi kpɛ́í. \s1 Mɔyiisi kuɔ́nnɛ̀mɛ̀ Kuyie \p \v 23 Dɛndɛ n kuɔ́nnɛ̀mɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ́ kù sɑutɛnɛ̀ kɛ dɔ̀: \v 24 Áú! N Yiɛ̀ nKuyie nfɔ̃́ɔ̃̀ ketɛ́ ɑ bo bɛnkɛmɛ̀ mí nhɑ kóo tɔ̃ntì ɑ wɛ̃rímú nɛ̀ ɑ kpetì. Kɛĩ́nkɛ̀ nɛ̀ kɛtenkɛ̀ duɔ́mɛ̀ òmɔù í bo kɛ dɑ dònnɛ̀ wèè nɑ kɛ dɔ̀ɔ̀ ɑ dɔɔri dɛ̀. \v 25 N Yiɛ̀ nKuyie, yóu kɛ̀ n séntɛ́ kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kɛ́yɑ̀ kɛtensɑ̀ɑ̀kɛ̀ nɛ̀ yɛtɑ̃rɛ̀ sɑ̀ɑ̀yɛ̀, yɛ̀ɛ̀ kɛ̀ bo, nɛ̀ Dimɑɑ kó ditɑ̃sɑ̀ɑ̀rì. \v 26 Díì kpɛ́í nkɛ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ do m pɛikɛmɛ̀ bɑ́ kù í nkèè n kù kuɔ́nnɛ̀ dìì dɑbònnì, kɛ́ n nɑ́kɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ sɑ̀nnɛ̀mu mɛmmɛ, tɛ̃́nkɛ bɑ́ m bɛ́innɛ̀ dɛ kó tinɑ́ɑǹtì. \v 27 Dekɛ Pisikɑɑ tɑ̃rì yómmɛ̀ kɛ́wéntɛ́ diyiè tɑɑ̀ kɛ̀, nɛ̀ dì yìɛ̀ní kɛ̀, nɛ̀ kubɑkù yoú nɛ̀ kucɑ̃̀nku diyiè yìɛ̀ní kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀, kɛ́wéntɛ́ kɛ́ dɛ̀ yɑ̀ nɛ̀ ɑ nuɔ, ɑ nɛ́ í senti kukó nSuditɛ̃ɛ̃ ɑ mɛ̀ nwùó nkù. \v 28 Duɔ́ nyitié nSosuwee, yɑ́ukùnnɛ o kɔ̃̀ntì, yíɛ́ we dikɔ̃m̀bùɔ̀, weè yóó bɛ̀ niitɛ́ kɛ́ bɛ̀ tɑnnɛ́ kɛtenkɛ̀ ɑ mɛ̀ nwùó nkɛ̀. \p \v 29 Mɛm̀mɛ kɛ̀ tí mbo Bɛti-Peɔɔ biriku ììkɛ̀. \c 4 \s1 Mɔyiisi yɛ̃mmɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ ntũ nKuyie nkuɔ́ \p \v 1 Kɛ̀ Mɔyiisii yíɛ́ kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: Díndi Isidɑyɛɛribɛ kéntɛ́nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkuɔ́ nɛ̀ kù di tiè ntì, kɛ́ndɔɔri dɛ̀ yɛ̃mmɛ̀, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ dí nfòù kɛ́tɑ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi yɛmbɛ̀ do tũ nkù di duɔ́ nkɛ̀ kɛ̀ di bo tiekɛ. \v 2 M mɛ̀ ndi duɔ́ nyìì tié ndi bɑ́ɑ́ yɑɑtɛ ìmɑì i miɛkɛ, di mɛ mbɑ́ɑ́ yíɛ́ ìmɑì. Di mpĩ́ nti Yiɛ̀ nKuyie ntɑnnɔ̀ yɛmɔu kɛ́nyíé nyɛ̀ yɛ̃ mmù, n yɛ̀ ndí duɔ́ nkɛ̀ yɛ̀ dòmmɛ̀. \v 3 Di yɑ̀mu nɛ̀ di nuɔ nti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ̀ɔ̀ dɛ̀ Bɑɑdi-Peɔɔ. Bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ do tũ̀nnɛ dibɔɔ̀ Bɑɑdi, di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te, kù do bɛ̀ kùɔmu bɛmɔu pɑ́íí. \v 4 Díndi bɛ̀ɛ̀ do dɔɔri ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù dɔ́ dɛ̀, díì mɛ̀ nkpɑɑ́ fòù yíe. \p \v 5 N Yiɛ̀ nKuyie nni nnɑ̀kɛ́mu ku kuɔ́ nɛ̀ ku tɑnnɔ̀ kɛ̀ ǹ dɛ̀ ndi tùo, kɛ̀ dɛ̀ bo yie nkɛ̀ di tɑ dìì mɔ̀nnì kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi duɔ́ nkɛ̀, di ndɔɔri dɛ̀ yɛ̃mmɛ̀. \v 6 Mpĩ́nnɛ̀ Kuyie nkuɔ́ nɛ̀ ku tɑnnɔ̀ kɛ dɔɔri dɛ̀ yɛ̃mmɛ̀. Mɛm̀mɛ di bo ntúmɛ̀ bɛ̀ɛ̀ mɔ̀kɛ mɛyɛ̀mmɛ̀ kɛ ciì ibotí tɛì ììkɛ̀. Kɛ̀ bɛ̀ɛ keè di nɑ́ɑ́mmɛ̀ Kuyie nkuɔ́ nɛ̀ ku tɑnnɔ̀ kɛ́yĩ́: Kuwuɔ ndiɛkù kɔbɛ biɛ̀ ntu bɛ̀ɛ̀ mɔ̀kɛ bɛ̀mbɛ mɛyɛ̀mmɛ̀ kɛ ciì. \v 7 Kuwuɔ ndiɛkù ɔ̃̀nku bo kɛ̀ Kuyie mbɛ̀ tɔ̀kɛ́nɛ̀, ti Yiɛ̀ nKuyie nti tɔ́kɛ́nɛ̀ mɛ̀ɛ̀ botì? Bɑ́ kɛ̀ ti kù kuɔ́nnɛ̀ dìì mɔ̀nnì kù ɔ̃ɔ̃ keèmu. \v 8 Yɑ́ɑ̀ kuwuɔ ndiɛkù ɔ̃̀nku bo kɛ mɔkɛ ikuɔ́ nɛ̀ yɛtɑnnɔ̀ dɛ̀ɛ̀ tu timɔ́mmɔnti kɛ dònnɛ̀ m mɛ̀ ndi duɔ́ nyìì kuɔ́ nɛ̀ yɛ̀ɛ̀ tɑnnɔ̀ yíe? \s1 Mɔyiisi nɑ̀kɛ́mɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ Kuyie mbɛ̀ bɛnkɛmɛ̀ kumɑ́ɑ̀ Odɛbu tɑ̃rì ĩ́nkɛ̀ \p \v 9 Dɛ mɔ̀nnì ndi ti Yiɛ̀ nKuyie nni nnɑ̀kɛ́mɛ̀ kɛ dɔ̀: Di nɛ́ dò nkɛ́dɔɔ̀ mɛyɔɔ̀mmɛ̀ mmɛ kɛ́nyɛ̃́ dimɑ́ɑ̀ kpɛ́í, di bɑ́ɑ́ yɛ̃̀ n di nuɔ nyɑ̀ dɛ̀ kpɛ́í, di bɑ́ɑ́ yóu kɛ̀ dɛ̀ɛ yɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ nɛ̀ di bo mbomɛ̀. Dí dɛ̀ nɑ̀kɛ́ di bí nɛ̀ di yɑɑ̀bío. \v 10 Dentɛnní di do cómmú dìì mɔ̀nnì ditɑ̃rì Odɛbu di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku ììkɛ̀, kù do n nɑ̀kɛ́mu kɛ dɔ̀: Tíí n nìtìbɛ̀ n dɔ́ kɛ́ bɛ̀ bɛ́innɛ̀mu kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ bɛ̀ nni ndé sɑ̃́ɑ̃̀ nɛ̀ bɛ̀ bo mbomɛ̀, kɛ́tuo n kuɔ́ bɛ bí. \v 11 Kɛ̀ n di nɑ́kɛ́ kɛ̀ di tíínní kɛ́ncómmú ditɑ̃rì pɛ̃ri kɛ̀ dì cɔ̀ú mmuhɑ̃ɑ̃́ nkɛ̀ mù dèkù kɛĩ́nkɛ̀. Kɛ̀ dibiìnnì nɛ̀ yɛwɛtisùɔ̀ kɛ dɛ̀ dɑ̀ɑ́tí. \v 12 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nni ndi nɑ́ɑ́nnɛ̀ kɛ̀ ku tɑmmɛ̀ yìɛ̀ní muhɑ̃ɑ̃́ mmiɛkɛ kɛ̀ di nyo ku tɑmmɛ̀ mɑ́ɑ̀ bɑ́ di í yɑ̀ ku ììkɛ̀. \v 13 Kɛ̀ kù di bɛnkɛ ku tɑummɛ̀ kɛ́wɑ̃ri ku tɑnnɔ̀ tɛpíítɛ̀ titɑ̃́píɛ̀tì tìdɛ́ ĩ́nkɛ̀, kɛ yɛ̃ ndí nyɛ̀ tũ̀ nkɛ dɔɔri yɛ̀ yɛ̃ mmù. \v 14 Dɛ mɔ̀nnì ndi ti Yiɛ̀ nKuyie nni nnɑ̀kɛ́mɛ̀ kɛ dɔ̀: N dí tié nku kuɔ́ nɛ̀ ku tɑnnɔ̀ kɛ̀ di ndɛ̀ tũ̀ nkɛ dɔɔri dɛ̀ yɛ̃mmɛ̀ kɛtenkɛ̀ kù dì duɔ́ nkɛ̀ miɛkɛ. \s1 Kuyie ncɑummɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ mubɔɔféù kpɛ́í \p \v 15 Di bɑ́ɑ́ yɛ̃̀ nti Yiɛ̀ nKuyie ndo di nɑ́ɑ́nnɛ̀ dìì yiè ditɑ̃rì Odɛbu kɛ̀ di yo ku tɑmmɛ̀ muhɑ̃ɑ̃́ mmiɛkɛ, di do í yɑ̀ ku ììkɛ̀. \v 16 Ndɑkɛnɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀! Di bɑ́ɑ́ yie nkɛ́dɔɔ̀ sitenkɑɑnìi kɛ́ sì dònnɛnɛ̀ bɛnitidɑɑbɛ̀ yoo bɛnitipòbɛ̀ kɛ̀ dɔ̀: Kuyie mɛ ndò. \v 17 Yoo dí sì dònnɛ̀nɛ̀ fɛɔ̃̀fɛ̀ mɑfɛ̀, yoo kuwɑnwɑnkù mɑkù, yoo tɛnɔ̀tɛ̀, \v 18 yoo dɛbɑmbɑɑ̀nnɛ̀ mɑrɛ̀, yoo siyĩĩ. \v 19 Di bɑ́ɑ́ bɔ́útɛ́ kɛĩ́nkɛ̀ kɛ́yɑ̀ diyiè nɛ̀ otɑ̃̀nkù yoo siwɑ̃̀ɑ̃, dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ bo kɛĩ́nkɛ̀, kɛ̀ dɛ̀ɛ yṹɔ̃́ ndi yɛ̀mmɛ̀, kɛ̀ dí nínkú kɛ́ dɛ̀ bɑ̀ńtɛ̀. Ti Yiɛ̀ nKuyie ndɛ̀ yóunɛ̀ ibotí tɛì nyi. \v 20 Díndi biɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi dènnɛní Esibiti muhɑ̃ɑ̃́ mmiɛkɛ kɛ̀ di bo ntú ku kɔbɛ mbɛ di mɛ̀ ndòmmɛ̀ yíe. \p \v 21 Díì te kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ m pɛikɛ kɛ̀ kù bɛ́i nkɛ tú nyí senti kukó nSuditɛ̃ɛ̃, m mɛ n yí tɑti kɛtensɑ̀ɑ̀kɛ̀ kù di duɔ́ nkɛ̀ kɛ̀ di bo kɛ̀ tiekɛ. \v 22 N yóó kú di nhɛì miɛkɛ nkɛ n yí senti kukó nSuditɛ̃ɛ̃, kɛ̀ díndi yóó kù sèńtɛ́ kɛ́tiekɛ kɛtensɑ̀ɑ̀kɛ̀. \v 23 Dɔɔ̀nɛ̀ mɛyɔɔ̀mmɛ̀ kɛ bɑ́ɑ́ yɛ̃̀ nti Yiɛ̀ nKuyie ndi dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛ̀ɛ̀ tɑummɛ̀. Di bɑ́ɑ́ dɔɔ̀ tɛtenkɑɑnìtɛ̀ yoo dɛ̀mɑrɛ̀, ti Yiɛ̀ nKuyie ndɛ̀ yetɛ́mu. \v 24 Ti Yiɛ̀ nKuyie ntú muhɑ̃ɑ̃́ mmu kɛ tuɔ̀, kù dɔ́ kuù mɑ́ɑ̀ ndi te. \p \v 25 Kɛ̀ di kɑ̀ri dìì mɔ̀nnì kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi duɔ́ nkɛ̀ kɛ mɔ̀ntɛ kɛ piɛ́ ibí, nɛ̀ di yɑɑ̀bío kɛ̀ di do mɛyɛi mmiɛkɛ, kɛ dɔ̀ɔ̀ sitenkɑɑnìi kɛ sì donnɛ̀nɛ̀ dɛ̀mɑrɛ̀, kɛ̀ dɛ̀ dò ndi yetɛ kɛ dɔ̀ɔ̀ di Yiɛ̀ nKuyie nyí dɔ́ dɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ kù yonkɛ. \v 26 Kɛĩ́nkɛ̀ nɛ̀ kɛtenkɛ̀ dɛ̀ wùómmu ntì ndi nɑ̀kɛ́mɛ̀ yíe, kɛ̀ di mɛ̀ dɔ̀ɔ̀, di yóó kúmu mɛcɑ̃ɑ̃. Di bɑ́ nfòù kɛ́mɔntɛ kɛtenkɛ̀ di senti Suditɛ̃ɛ̃ kɛ bo tɑ kɛ̀. Ti Yiɛ̀ nKuyie mbo di kuɔ pɑ́íí! \v 27 Di bo nkpɑɑ́ sɑ́m̀pɔ́ kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi cíɛ nkɛ̀ dí tɑɑ́ ibotí tɛì miɛkɛ. \v 28 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ dí nínkú kɛ́bɑ́ntɛ̀ sitenkɑɑnìi bɛnìtìbɛ̀ cìɛ́kɛ́ sì idɛí nɛ̀ yɛtɑ̃́rɛ̀ bɑ́ sì í wúó sì í mɔkɛ yɛto kɛ ɔ̃ɔ̃ keè, sì mɛ nhɔ̃ɔ̃ í ndi, sì ɔ̃ɔ̃ í nkèè kunɔ́ú. \v 29 Di yó nkɛ mbo kɛ́wɑmmú ti Yiɛ̀ nKuyie, kɛ́ kù yɑ̀ kɛ̀ nsɑ̀ kɛ̀ di kù wɑmmú nɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu nɛ̀ di wɛ̃rímú mumɔu. \v 30 N di nɑ̀kɛ́ tìì kó dimɑ̀ɑ̀ bo di tuɔkɛní dìì mɔ̀nni, kɛ̀ dí tɑ mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀ miɛkɛ dɛ mɔ̀nnì di bo wɛ̃tɛ kɛ́tũnnɛ di Yiɛ̀ nKuyie nkɛ́yie nkù yɛ̃ mmù. \v 31 Kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi kuɔ̀mmɛ̀ mɛsémmɛ̀ kɛ di dɔ́, kù í yóó di bɔntóo, kù í yóó di kuɔ kɛ di deè, kù í yóó yɛ̃̀ mmɛtɑummɛ̀ kù dɔ̀ɔ̀nɛ̀mɛ̀ di yɛmbɛ̀ kɛ ĩkú mɛ ĩ́nkɛ̀. \s1 Kuyie ntɑ̃ɑ̃tɛ́mɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kɛ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ \p \v 32 Bekɛnɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ di nɑ́kɛ́! Nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ̀ɔ̀mɛ̀ onìtì kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀, kɛĩ́nkɛ̀ nɛ̀ kɛtenkɛ̀ dɛ̀ mɛ̀ nduɔ́mɛ̀ dɛ̀mɑrɛ̀ dɔ̀ɔ̀ diyiè mɑrì kɛ mɑ̀nnɛ̀ diɛnnɑ̀ɑ̀? Òmɔù mu nkèè tii m̀botí diyiè mɑrɑ̀ɑ̀? \v 33 Kuwuɔ mmɑkù kɔbɛ bo nkeè Kuyie ntɑmmɛ̀ muhɑ̃ɑ̃́ mmiɛkɛ di mɛ̀ mmɛ̀ kèè mɛ̀ɛ̀ botí kɛ kpɑɑ́ kɛ fòùɑ̀? \v 34 Di mu nyɑ̀ dibɔɔ̀ mɑrì dɔ̀ɔ̀mɛ̀ tidiɛtì nɛ̀ mɛbɛnkùmɛ̀ kɛ ɑ̃nnɛ́ kukɔ̃m̀bɔ̀doróo kɛ dènnɛ kubotí mɑkù kutɛkù miɛkɛ, ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù mɛ̀ ndɔ̀ɔ̀mɛ̀ Esibiti kɛ mɑ̀ mɛdiɛ̀ nkɛ di dènnɛníɑ̀? \v 35 Dímbɛ kù bɛnkɛmɛ̀ dɛndɛ kó dimɑ̀ɑ̀, kɛ̀ dɛ̀ bo yie nkɛ̀ di bɑntɛ́ kɛ dò nti Yiɛ̀ nKuyie nkuù mɑ́ɑ̀ tu Kuyie nkɛ̀ kutɛkù mɑkù í bo. \v 36 Kɛĩ́nkɛ̀ nkɛ kù di bɛ́innɛ̀nnímɛ̀ kɛ bo di tié. Nkɛ di bɛnkɛ muhɑ̃ɑ̃́ ndiɛmù kɛtenkɛ̀ kɛ̀ di keè ku tɑmmɛ̀ mu miɛkɛ. \v 37 Kù do dɔ́ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í ndi yɛmbɛ̀ dɛɛ̀ do te kɛ̀ kù di tɑ̃ɑ̃tɛ́ díndi bɛ yɑɑ̀bí, kɛ di dènnɛní Esibiti nɛ̀ ku kó muwɛ̃rímú, \v 38 kɛ bɛ̀ti iwuɔ ndiɛyì di ììkɛ̀ ìì dɛu kɛ di pɛ̃ɛ̃tɛ́, kɛ kpeńnì kɛ di pɛ̃ɛ̃tɛ́ kɛ bo di kɑnnɛ bɛ ɛì kɛ̀ dí dì tiekɛ, dɛ̀ mɛ̀ ndòmmɛ̀ yíe. \v 39 Yĩ́ɛ̃́tɛ́nɛ̀ ti yíe, ɑ̃nnɛ́nɛ̀ ti di yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ, ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù tu Kuyie nkɛĩ́nkɛ̀ nɛ̀ kɛtenkɛ̀ duɔ́mɛ̀, ku kó difɔ̃nkúò kutɛkù mɑkù í bo. \v 40 Mpĩ́nnɛ̀ ku kuɔ́ nɛ̀ ku tɑnnɔ̀ n di duɔ́ ndɛ̀ yíe nkɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ di mbo kɛ̀ dɛ̀ di nɑɑti díndi nɛ̀ di bí, kɛ̀ di fòmmuu mɔntɛ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi duɔ́ nkɛ̀ kɛ̀ dì bo nkɛ̀ te sɑ̃́ɑ̃̀ kɛ miɛkɛ. \s1 Disɔ̀rì kó yɛhɛkɛ̀ \p \v 41 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Mɔyiisii tɑ̃ɑ̃tɛ́ yɛhɛkɛ̀ yɛ̀tɑ̃ɑ̃ti kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kó diyɑ́ɑ̀ diyiè yìɛ̀ní kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀. \v 42 Kɛ̀ dɛ kó yɛhɛkɛ̀ bo ntú disɔ̀rì kpɛyɛ. Kɛ̀ dɛ̀ dò ndɛ̀ kpɛtɛ́nɛ̀ òmɔù kòò kùɔ otɔù, bɛ̀ mɛ ndo í mɔkɛ tìmɑtì, dɛ yiɛ̀ ncokɛ́ kɛ́tɑ dɛ kó yɛhɛkɛ̀ kó dìmɑrì miɛkɛ kɛ́dɛɛtɛ́ o fòmmu. \v 43 Kɛ̀ Dubɛnniibɛ nte Besɛɛ ɛì dìì bo dikpɑ́ɑ̀ ditennì ĩ́nkɛ̀, kɛ̀ Kɑdiibɛ nte Dɑmɔti Kɑdɑɑdi tempɛ̃ nkɛ̀ Mɑnɑnsee te Kodɑnni Bɑsɑ̃ɑ̃ tempɛ̃. \ms1 MƆYIISI NÀKƐ́ TÌ MƐDƐ́RÍMƐ̀ KUKÓ NSUDITƐ̃Ɛ̃ YÁÀ \p \v 44 Ntɛ Mɔyiisi do duɔ́ nyìì kuɔ́ Isidɑyɛɛribɛ. \v 45 Ò do bɛ̀ nɑ̀kɛ́mu ti Yiɛ̀ nKuyie nkuɔ́ nɛ̀ ku tɑnnɔ̀ nɛ̀ ku tié, ò do tì mbɛ̀ nɑ̀kɛ́ bɛ̀ yɛ̀nní dìì mɔ̀nni ndi Esibiti. \v 46 Dɛ̀ do sɔ̃́ mbɛ̀ bo kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kó diyɑ́ɑ̀ ndi Bɛti-Peɔɔ biriku ììkɛ̀ Amɔriibɛ kpɑ̀ɑ̀tì Sionni tenkɛ̀. Sionni do bo Ɛsibonni nwe Mɔyiisi nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ ò pɔ̀ntɛ bɛ̀ yɛ̀nní dìì mɔ̀nnì Esibiti, \v 47 kɛ́tiekɛ o tenkɛ̀ kɛ múnkɛɛ fietɛnɛ̀ Ɔku Bɑsɑ̃ɑ̃ kóo kpɑ̀ɑ̀tì kɔkɛ, Amɔriibɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ bɛdɛ́ bɛ̀ɛ̀ do bo kukó nSuditɛ̃ɛ̃ diyɑ́ɑ̀ diyiè yìɛ̀ní kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀. \v 48 Kɛ̀ bɛ tenkɛ̀ tùótɛ́ Adowɛɛ ɛì kukó nhAdinɔ pɛɛ́mmɛ̀ kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Siyonni tɑ̃rì bɛ̀ tu dì Ɛdimɔɔ, \v 49 Kɛ̀ kùu kɔtɛ kɛ́dítɛ́ tɛdɔntɛ̀ Adɑbɑ kó dikpɑ́ɑ̀ kɛ́ntɔ kɛ́séntɛ́ kukó nSuditɛ̃ɛ̃, diyiè yìɛ̀ní kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀, kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì mukɔ́kúɔ́ nkou nɛ̀ Pisikɑɑ tɑ̃rì pɛ̃ri. \c 5 \s1 Kuyie ntɑnnɔ̀ tɛpíítɛ̀ \r (Wéntɛ́ Mudennimù 20:1-17) \p \v 1 Kɛ̀ Mɔyiisii tíí nyIsidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Díndi Isidɑyɛɛribɛ kéntɛ́nɛ̀ Kuyie kuɔ́ nɛ̀ ku tié n di nɑ́ɑ́ ndɛ̀ yíe nkɛ́ dɛ̀ ɑ̃nnɛ́ di yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ kɛ́ndɔɔri dɛ̀ yɛ̃ mmɛ̀. \v 2 Ti Yiɛ̀ nKuyie nti dɔ̀ɔ̀nɛ̀mu mɛtɑummɛ̀ Odɛbu tɑ̃rì. \v 3 Dɛ̀ í tú nɛ̀ ti yɛmbɛ̀ mbɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ̀ɔ̀nɛ̀mɛ̀ dɛ kó mɛtɑummɛ̀, nɛ̀ tímbɛ bɛ̀ɛ̀ bo diɛ nyíe nkɛ kpɑɑ́ fòù. \v 4 Ti Yiɛ̀ nKuyie ndo di wetínnɛ́mu ditɑ̃rì Odɛbu ĩ́nkɛ̀ kɛ́ di bɛ́innɛ̀nní muhɑ̃ɑ̃́ mmiɛkɛ, \v 5 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ n còḿmú díndi nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi cuokɛ̀ kɛ̀ kù n nɑ̀ɑ́nnɛ̀ kɛ̀ n di nɑ́ɑ́ nkɛ yɛ̃́ di do í dɑ̀ɑ́tímɛ̀ muhɑ̃ɑ̃́ nkɛ́dekoo ditɑ̃rì ĩ́nkɛ̀. Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ́i nkɛ dɔ̀: \m \v 6 Fɔ̃́ nhonìtì mí nhɑ Yiɛ̀ nKuyie mmíì dɑ te kɛ̀ míì dɑ dènnɛní Esibiti dihɛì ɑ do tú dì kudɑɑkù, \m \v 7 Kuyie ntɛkù mɑkù í bo ɑ dò nkɛ́ntũ nkù kɛ̀ dɛ̀ í tú mí. \m \v 8 A bɑ́ɑ́ dɔɔ̀ tɛtenkɑɑnìtɛ̀ kɛ́donnɛ̀nɛ̀ dɛ̀ɛ̀ bo kɛĩ́nkɛ̀ miɛkɛ yoo kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀, yoo mɛniɛ mmiɛkɛ kpɛrɛ. \v 9 A bɑ́ɑ́ nínkú dɛ ììkɛ̀ kɛ́ dɛ̀ bɑ̀ńtɛ̀, míì tu Kuyie nkɛ̀ míì mɑ́ɑ̀ dɑ te, kɛ yóó kpetínnɛ́ wèè yetɛ n kpɛti nɛ̀ o yɑɑ̀bí nɛ̀ i kó ibí nɛ̀ i kó iyɑɑ̀bí, \v 10 kɛ́ndɔɔri mɛsɑ̀ɑ̀ nwèè n dɔ́ kɛ yíé n kpɛti, nɛ̀ o yɑɑ̀bíyúóó. \m \v 11 A bɑ́ɑ́ yú mí nhɑ Yiɛ̀ nKuyie n yètìrì sɔ̃́ntíkɛ, kɛ yɛ̃́ n yí yóó yóumɛ̀ wèè yu n yètìrì dɛtetìrɛ̀. \m \v 12 A nyɛ̃́ tɛom̀pùtɛ̀ kó diyiè kpɛ́í nkɛ̀ di ncɑ̃́ɑ̃́ nkɛ tú n kpɛri, mí nhɑ Yiɛ̀ nKuyie n dɑ nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀. \v 13 A níí pĩ́ nhɑ tɔ̃mmú mumɔu yɛwe yɛ̀kuɔ̀ miɛkɛ. \v 14 Diyiénnì tu mí nhɑ Yiɛ̀ nKuyie nkpɛri ndi. A níí bɑ́ɑ́ pĩ́ mmutɔ̃mmú mɑmù dɛ yiè, bɑ́ ɑ birɛ dɛnitidɑɑrɛ̀ yoo dɛnitipòbirɛ bɑ́ ɑ kóo tɔ̃ntì onitipòkù yoo onitidɔ̀ù bɑ́ ɑ nɑ̀ɑ̀fɛ̀ yoo ɑ sɑ̃mmɑrímú yoo ɑ wũɔ̃ tɛì, yoo opɔ̀ɔ̀ wèè bo ɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀, bɛmɔu bɛ̀ɛ om̀pɛ̀ dɛ yiè ɑ ompumɛ̀. \v 15 A nyɛ̃́ kɛ dò nhɑ mɔ́mmuɔ nhɑ do bo Esibiti nwe kɛ tú kudɑɑkù, mí nhɑ Yiɛ̀ nKuyie nkɛ̀ m bɛnkɛ n wɛ̃rímú kɛ dɑ dènnɛní nɛ̀ n kó muwɛ̃rímú. Dɛɛ̀ te kɛ̀ n tu ɑ nhom̀pu tɛom̀pùtɛ̀ yiè. \m \v 16 A ndé ɑ cicɛ nɛ̀ ɑ yɔ̃. Mí nhɑ Yiɛ̀ nKuyie n tì n dɑ nɑ̀kɛ́mɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɑ̀ɑ fòmmuu okɛ̀ kɛtenkɛ̀ n dɑ duɔ́ nkɛ̀ miɛkɛ, kɑ̀ɑ mbo kɛ̀ dɛ̀ dɑ nɑɑti. \m \v 17 A bɑ́ɑ́ kuɔ onìtì. \m \v 18 A bɑ́ɑ́ duɔ́nɛ̀ wèè í tú ɑ pokù yoo wèè í tú ɑ dɔù. \m \v 19 A bɑ́ɑ́ yúúkú. \m \v 20 A bɑ́ɑ́ soutɛ́ kɛ́cɑɑ̀rɛ̀ otɔù yètìrì. \m \v 21 A bɑ́ɑ́ yɑɑ nhotɔù pokù, yoo o cĩ́ɛ̃̀tɛ̀, yoo o pɑɑ, nyoo o kóo tɔ̃ntì onitipòkù yoo onitidɔ̀ù yoo o nɑ̀ɑ̀fɛ̀ yoo o sɑ̃mmɑrímú, dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ cɛ̃́nkɛ tú o kpɛrɛ. \p \v 22 Ti nnɑ́ɑǹtì, ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do tì ndi nɑ̀kɛ́ di do tíkú dìì mɔ̀nnì ditɑ̃rì Odɛbu ĩ́nkɛ̀. Kù do nɑ́ɑ́nnɛ̀ mɛtɑnkperímɛ̀ mmɛ ditɑ̃rì ĩ́nkɛ̀, muhɑ̃ɑ̃́ ncuokɛ̀, kɛ̀ kuyukú fĩ nnɛ̀ yɛwɛtisùɔ̀, kù í yìɛ́ tìmɑtì. Kù ti nwɑ̃̀ri titɑ̃́píɛ̀tì ĩ́nkɛ̀ kɛ́ n duɔ́ nkɛ̀ ntì ndi nɑ̀kɛ́. \s1 Mɔyiisi do nɑ́ɑ́mmɛ̀ Kuyie nkpɛti Isidɑyɛɛribɛ \p \v 23 Di kèè dìì mɔ̀nnì dɛ kó mɛtɑmmɛ̀ kɛ̀ mɛ̀ yìɛ̀ní ditɑ̃rì ĩ́nkɛ̀ dibiìnnì miɛkɛ, kɛ̀ ditɑ̃rì cɔ̀ú mmuhɑ̃ɑ̃́, bɛ̀ɛ̀ bɑkɛ́ di nɑɑ̀mùntì nɛ̀ bɛhɛikɛ̀nkótíbɛ̀ kɛ̀ dí kɔtɛní m borɛ̀. \v 24 Kɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie nti bɛnkɛmu ku kpetì nɛ̀ kù dɛumɛ̀, kɛ ti bɛ́innɛ̀nní muhɑ̃ɑ̃́ mmiɛkɛ, kɛ̀ ti kèè ku tɑmmɛ̀ yíe nti yɑ̀mu kɛ dò nti Yiɛ̀ nKuyie mbo nɑ kɛ́bɛ́innɛ̀ onìtì kɛ̀ wè nkpɑɑ́ fòù. \v 25 Bɑ nkpɛ́í nte kɛ̀ ti bo yóu kɛ̀ muhɑ̃ɑ̃́ ndiɛmù ti cɔ́útɛ́ kɛ̀ ti kú? Kɛ̀ ti sɔkɛ́ kɛ yo dɛ kó mɛtɑmmɛ̀ muhɑ̃ɑ̃́ ndiɛmù yóó ti cɔ́útɛ́mu kɛ̀ ti kú. \v 26 Onìtì mɔù mu nyí kèè ti kèèmɛ̀ Kuyie ntɑmmɛ̀ kù ò bɛ́innɛ̀mɛ̀ muhɑ̃ɑ̃́ mmiɛkɛ kɛ kpɑɑ́ fòù. \v 27 Fɔ̃́ mMɔyiisi, fɔ̃́ɔ̃̀ mɑ́ɑ̀ níí yóó kɔtɛ kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndɑ nɑ́kɛ́ kɑ̀ɑ wɛ̃tɛní kɛ́ tí nɑ́kɛ́ kù yɛ̃ mmù, ti yóó yiemmu kɛ́ tì dɔ̀ɔ̀. \v 28 Mɛm̀mɛ kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkeè di nɑ́ɑ́ ntì kɛ́ n nɑ́kɛ́ kɛ dɔ̀: N kèèmu bɛnìtìbɛ̀ bɛmbɛ dɑ nɑ́ɑ́ ntì, tì wennimu. \v 29 Kɛ̀ bɛ̀ do n yie nkɛ́mmɔkɛ dɛ kó mɛyɛ̀mmɛ̀ botí sɑ̃́ɑ̃̀, kɛ́ nni ndé kɛ dɔɔri n tɑnnɔ̀ yɛ̃ mmù dɛ̀ nɑ nwennimu, kɛ̀ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ri mɛmmɛ bɛ̀ bo mbo kɛ̀ dɛ̀ bɛ̀ nɑɑti bɛmbɛ nɛ̀ bɛ yɑɑ̀bío sɑ̃́ɑ̃̀. \v 30 Kɔtɛ kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Kònnɛ̀ di cɛ̃́ĩ. \v 31 Kɛ̀ fɔ̃́ nni nkpɑɑ́ diɛ m borɛ̀ kɛ̀ n dɑ nɑ́kɛ́ n tɑnnɔ̀ yɛmɔu nɛ̀ n kuɔ́ nɛ̀ n tié kɑ̀ɑ dɛ̀ mbɛ̀ nɑ̀kɛ́ dɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ ndɔɔri dɛ̀ yɛ̃ mmù kɛtenkɛ̀ m bɛ̀ duɔ́ nkɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bo kɛ̀ tiekɛ kɛ miɛkɛ. \p \v 32 Nyɛ̃́nɛ̀ tũnkɛ́ kɛ́ndɔɔri ti Yiɛ̀ nKuyie ndi tũ nkù yɛ̃ ndi ndɔɔri dɛ̀ dɛmɔu, di bɑ́ɑ́ dɑutɛ́ kucɑ̃̀nku yoo kuyoú. \v 33 Dí ntũ nkucɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi tũ nkù di bɛnkɛ kù mɛsɑ̀ɑ̀, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ dí nfòù kɛ́mbo dihɛì kù di duɔ́ ndì kɛ̀ dɛ̀ nɑɑti, kɛ̀ di fòmmuu mɔntɛ. \c 6 \s1 Ikuɔ́ imɔu kó dikũ̀nnì \p \v 1 Ntɛnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nni nduɔ́ nyɛ̀ɛ̀ tɑnnɔ̀ nɛ̀ ìì tié nkɛ yɛ̃ n dɛ̀ ndi tié, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ di tɑ dìì mɔ̀nnì dihɛì kù yɛ̃ nkù yóó di duɔ́ ndì kɛ̀ di tiekɛ, dí ndɔɔri dɛ̀ yɛ̃ mmù. \v 2 Mɛm̀mɛ di bo ndémɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi fòmmu mumɔu miɛkɛ, kɛ́ntũ nku tɑnnɔ̀ yɛmɔu nɛ̀ ku kuɔ́ n di tié ndɛ̀ díndi nɛ̀ di bí nɛ̀ di yɑɑ̀bío kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ di fòmmuu okɛ̀. \v 3 Díndi Isidɑyɛɛribɛ kéntɛ́nɛ̀, kɛ́ndɑkɛ kɛ́ndɔɔri ku kuɔ́ yɛ̃ mmù, kɛ̀ di dɔɔri mɛmmɛ di bo mbo kɛ̀ dɛ̀ di nɑɑti kɛ̀ dí sṹṹ nkɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi duɔ́ nkɛ̀, mɛnɑɑmiɛ̀ nnɛ̀ mɛcekùɔ̀ ndɛ̀ pũɔ̃ nkɛ̀. Ti Yiɛ̀ nKuyie ndi yɛmbɛ̀ do tũ nku kù tu dìì mɔ̀nnì: \b \p \v 4 Kéntɛ́nɛ̀ díndi Isidɑyɛɛribɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù tu kutenkù kumɔu yiɛ̀: \v 5 Onìtì fɔ̃́, ɑ ndɔ́ ɑ Yiɛ̀ nKuyie nnɛ̀ ɑ yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu nɛ̀ ɑ wɛ̃nnì dimɔu nɛ̀ ɑ wɛ̃rímú mumɔu. \v 6 Kuyie ntɑnnɔ̀ n di tiè nyɛ̀ yíe ndí yɛ̀ ɑ̃nnɛ́ di yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ. \v 7 Dí ntì tiè ndi bí di borɛ̀ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ di borɛ̀ kupɔ̀ɔ̀kù di yóó duɔ́ dìì mɔ̀nnì nɛ̀ di èntɛ dìì mɔ̀nnì. \v 8 Dí ntì ṹ di nɔu tɛnɛitɛ kɔ̃mɛ, kɛ́ ntì ìrí bɛ̀ ɔ̃ nyírímɛ̀ kuítùòkù, \v 9 kɛ́ tì wɑ̃̀ri di cɛ̃́ĩ kó yɛsɑ̃ǹkɛ̀ nɛ̀ yɛbòrɛ̀. \s1 Isidɑyɛɛribɛ í dò nkɛ́yɛ̃̀ mbɛ Yiɛ̀ nKuyie \p \v 10 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù bo di tɑnnɛ́ dìì mɔ̀nnì kù do nɑ̀kɛ́ di yɛmbɛ̀ Abɑrɑhɑmmu nɛ̀ Isɑki nɛ̀ Sɑkɔbu kɛ́ĩkú kɛ dɔ̀ kù yóó bɛ̀ duɔ́ nkɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ nɛ̀ yɛ̀ɛ̀ ɛkɛ̀ sɑ̀ɑ̀yɛ̀ di í mɑɑ́ yɛ̀, \v 11 sicɛ̃́ĩ borɛ̀ kɛ píɛ́kɛ́ dɛsɑ̀ɑ̀rɛ̀ dɛmɔu botí, díì mɛ nyí dɛ̀ ɑ̃nnɛ́, sibií borɛ̀ díì mɛ nyí sì keú, dɛtie mbɛ̀ tu dɛ̀ fínyĩ̀ nɛ̀ bɛ̀ tu dɛ̀ odìfíè dɛ̀ borɛ̀ díì mɛ nyí dɛ̀ fìíkú, \v 12 kɛ yóó sɔ̃́ntɛ́ kɛ́nyo ndi dɔ́mɛ̀. Dí ndɑkɛ kɛ bɑ́ɑ́ yɛ̃̀ nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di dènnɛní Esibiti miɛkɛ di do tú kɛ̀ tidɑɑtì ku kpɛ́í. \v 13 Di yóó nku ndé kɛ́ nku mbɑ́ɑ́ nkumɑ́ɑ̀, di níí yóó pɑrìkɛ̀ nɛ̀ kuù kó diyètìrì. \v 14 Di bɑ́ɑ́ tũnnɛ ibotí tɛì ìì di fitɛ́ ì tũ nyɛ̀ɛ̀ bɔkɛ̀. \v 15 Ti Yiɛ̀ nKuyie mbomu di cuokɛ̀ kù dɔ́ kuù mɑ́ɑ̀ ndi te, dí ndɑkɛ kɛ bɑ́ɑ́ kù wɛ̃̀ńtɛ́ kɛ̀ ku miɛkɛɛ dí yɛ̀ kɛ̀ kùu di kuɔ pɑ́íí kɛtenkɛ̀ di bo kɛ̀ɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \v 16 Di bɑ́ɑ́ yɑ́ɑ́kɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi do kù yɑ̀ɑ́kɛ́mɛ̀ di do bo dìì mɔ̀nnì Mɑsɑ \f + \fr 6:16 \fr*\fk Mɑsɑ: \fk*\ft Dɛ kó diyètìrì tú mɛyɑ́ɑ̀mɛ̀ mmɛ nɛ̀ mɛbennímɛ̀.\ft*\f* Bɛ̀ bo dìì mɔ̀nnì ndi dikpɑ́ɑ̀ miɛkɛ kɛ̀ mɛniɛ ndɛ mbɛ̀ dòńtɛ́ kɛ̀ Kuyie nduɔ́ nkɛ̀ Mɔyiisii potɛ́ dipèrì kɛ̀ mɛniɛ nyɛnní, kɛ̀ ifɛi bɛ̀ pĩ, mbɛ̀ do yĩɛ̃̀kù mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í. (Mudennimù 17:7, Ikuɔ́ kóntímù 6:16, 9:22, Yɛsɑ̃ɑ̃ 95:8-9). \v 17 Dí ndɑkɛ kɛ́ntũ nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku kó yɛtɑnnɔ̀ nɛ̀ ku tié nnɛ̀ ku kuɔ́ kù di duɔ́ ndɛ̀. \v 18 Dí ndɔɔri dɛ̀ɛ̀ sìɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́ dɛ̀, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ dí mbo kɛ̀ dɛ̀ di nɑɑti, kɛtensɑ̀ɑ̀kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndo bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ dɔ̀ kù yóó duɔ́ nkɛ̀ di yɛmbɛ̀, \v 19 kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀ kuù yóó bɛti di dootitɔbɛ̀. \p \v 20 Kɛ̀ di bí nɑɑ di bekɛ kɛ yĩ: Bɑ nte kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi duɔ́ ku tɑnnɔ̀ nɛ̀ ku kuɔ́ nɛ̀ ku tié? \v 21 Dí ì nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Ti do bo Esibiti nwe kɛ tú Esibiti kóo kpɑ̀ɑ̀tì kó tidɑɑtì kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nti dènnɛní nɛ̀ ku kó muwɛ̃rímú. \v 22 Ti Yiɛ̀ nKuyie ndo dɔ̀ɔ̀ tidiɛtì kpɛrɛ ndɛ nɛ̀ mɛbɛnkùmɛ̀ diɛmɛ̀ kɛ́cɑɑ̀rɛ̀ Esibiti kɔbɛ nɛ̀ bɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ o cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɔbɛ, \v 23 kɛ́ ti dennɛ kɛ ti tɔní diɛ nkɛtenkɛ̀ kù do bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ dɔ̀ kù yóó duɔ́ nkɛ̀ ti yɛmbɛ̀. \v 24 Mɛm̀mɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nti nɑ̀kɛ́mɛ̀ kɛ dɔ̀, tí ndɔɔri ku kuɔ́ yɛ̃mmɛ̀, kɛ́ nkù dé kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ tí mbo kɛ̀ dɛ̀ ti nɑɑti, kɛ dò nti mɛ̀ nfòù kɛ̀ dɛ̀ ti dòmmɛ̀ yíe. \v 25 Kɛ̀ ti duɔ́ nti yɛ̀mmɛ̀ kɛ tũ nti Yiɛ̀ nKuyie ntɑnnɔ̀ nɛ̀ ku kuɔ́ dɛ̀ yɛ̃mmɛ̀, mɛm̀mɛ ku yɛ̀mmɛ̀ bo nti nɑɑtinɛ̀mɛ̀. \c 7 \s1 Isidɑyɛɛribɛ cɑ̃̀ɑ̃́mmɛ̀ kɛ tú Kuyie nkɔbɛ \p \v 1 Kɛ̀ Mɔyiisi bɛ́i nkɛ dɔ̀: Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te di tɑnnɛ̀ dìì mɔ̀nnì kɛtenkɛ̀ di yóó tiekɛ kɛ̀ kɛ bɛ̀ti ibotí ìì di sũnɛ̀, ìì tu Itiibɛ nɛ̀ Kidikɑsiibɛ nɛ̀ Amɔriibɛ nɛ̀ Kɑnnɑhɑ̃ɑ̃ kɔbɛ nɛ̀ Pedisiibɛ nɛ̀ Efiibɛ nɛ̀ Sebusiibɛ. Ibotí inyi iyiekɛ̀ ìì di sũnɛ̀ kɛ di kpeńnìnɛ̀. \v 2 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ̀ ndi duɔ́ dìì mɔ̀nnì kɛ̀ di bɛ̀ nɑ, dí bɛ̀ kùɔ bɛmɔu pɑ́íí kɛ bɑ́ɑ́ súɔ́ nhòmɔù, di bɑ́ɑ́ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛtɑummɛ̀, di bɑ́ɑ́ bɛ̀ kuɔ́ mmɛsémmɛ̀. \v 3 Nɛ̀ dɛ kó ibotí kɔbɛ di bɑ́ mpuokú, di bɑ́ɑ́ duɔ́ ndi kóo sɑpɑ̀ɑ̀ mmɔù bɛ kóo dɑpɑ̀ɑ̀ nkɛ̀ wèe puokɛ, di mɛ mbɑ́ɑ́ túótɛ́ bɛ kóo sɑpɑ̀ɑ̀ mmɔù kɛ́duɔ́ ndi kóo dɑpɑ̀ɑ̀ nkɛ̀ wèe puokɛ. \v 4 Kɛ̀ di dɔ̀ɔ̀ mɛmmɛ bɛ̀ yóó dɛ́tìnnɛ di bí nyi Kuyie nkó kucɛ, kɛ́nte kɛ̀ bɛ̀ɛ fíé iwũɔ̃ yɛbɔkɛ̀, kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛɛ di yɛ̀, kɛ̀ kù di kuɔ bɑ́ dɛ̀ bɑ́ɑ́ ɔɔtɛ. \v 5 Ntɛ di dò nkɛ́ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀mɛ̀. Dí puɔ mbɛ wũɔ̃tɔ̀rɛ̀, kɛ́bɔ́kɛ́ bɛ bɔɔtɑ̃́rɛ̀, kɛ́u bɛ bɔɔ̀ Asedɑɑ kó itedɛí, kɛ́cɔ́u mbɛ bɔkɛ̀. \v 6 Di cɑ̃́ɑ̃́mmu kɛ tú ti Yiɛ̀ nKuyie nkɔbɛ, ti Yiɛ̀ nKuyie ntɑ̃ɑ̃tɛ́ dímbɛ ibotí tɛì miɛkɛ, kɛ̀ di bo ntú ku kɔbɛ kù dɔ́ bɛ̀, kɛtenkɛ̀ kɛmɔu duɔmɛ̀. \s1 Kuyie mpĩmmɛ̀ kù do dɔúnnɛ̀ dìì nùù \p \v 7 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi tɑunnɛ̀ kumɑ́ɑ̀ kɛ di tɑ̃ɑ̃tɛ́, dɛ̀ í tú di sũ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í. Díì pètìnkɛ tú kubotí sɑ́m̀pɔ́kù ibotí tɛì imɔu miɛkɛ. \v 8 Kù nɛ́ di dɔ́mu dɛɛ̀ kpɛ́í nte, nɛ̀ kù dɔ́mɛ̀ kɛ́mpĩ́ ndinùù kù do dɔúnnɛ̀ dì di yɛmbɛ̀ kɛ́bɛ́i nkɛ́ĩkú, dɛɛ̀ te kɛ̀ kù bɛnkɛ ku wɛ̃rímú kɛ di dènnɛ tidɑɑtì miɛkɛ, kɛ di dɛɛtɛ́ Esibiti kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɔu miɛkɛ. \p \v 9 Di tũ mbɑntɛ́ kɛ dò ndi Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kuù tu Kuyie kɛ dɔɔri kù bɛ́i ntì kɛ́mpĩ́ mmɛtɑummɛ̀ kù di dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛ̀ kɛ dɔɔri mɛsɑ̀ɑ̀ mbɛ̀ɛ̀ kù dɔ́, kɛ pĩ́ nku tɑnnɔ̀ nɛ̀ bɛ yɑɑ̀bíyúóó. \v 10 Kɛ ɔ̃ɔ̃ yṹɔ̃́ nwèè yetɛ ku kpɛti o to, bɑ́ dɛ̀ bɑ́ɑ́ ɔɔtɛ, wèè í kù dɔ́ dɛ̀ ɔ̃ɔ̃ í ntùɔ̀kɛ tɛpɛ̃nkpɛ̃̀ntɛ̀ kɛ̀ wèè yɑ̀ o yetímɛ̀ kó tiyeti. \v 11 Mpĩ́nnɛ̀ tũnkɛ́ Kuyie ntɑnnɔ̀ nɛ̀ ku kuɔ́ nɛ̀ ku tié, n di duɔ̀ ndɛ̀ yíe nkɛ́ndɔɔri dɛ̀ yɛ̃ mmù. \p \v 12 Kɛ̀ di kemmu ku tié nkɛ ì pĩ nkɛ dɔɔri ì yɛ̃mmɛ̀. Mɛm̀mɛ di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù bo mpĩ́mmɛ̀ kù di dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛ̀ɛ̀ tɑummɛ̀ kɛ́ ndi dɔɔri mɛsɑ̀ɑ̀ kù do bɛ́innɛ̀ di yɛmbɛ̀ kɛ ĩkú kɛ dɔ̀ kù yóó mbɛ̀ dɔ̀ɔ̀ri mɛ̀. \v 13 Kù bo ndi dɔ́ kɛ di dɔɔri mɛsɑ̀ɑ̀ nkɛ̀ dí sṹṹ, kɛ̀ kù di duɔ́ nkupɛitóo, kɛ́duɔ́ nkɛ̀ di pɑɑ nni mpɛí, kɛ̀ tidiitì mbo, kɛ̀ fínyĩ̀ kó dɛtie nnɛ̀ odìfíè kó dɛtie kɛ̀ dɛ̀ mpɛí, kɛ̀ di wũɔ̃ mpɛí inɑ̀ɑ̀kɛ nɛ̀ ipe nɛ̀ sibɔɔ́ di tenkɛ̀ Kuyie ndo bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ dɔ̀ kù yóó duɔ́ nkɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ di yɛmbɛ̀ kɛ miɛkɛ. \v 14 Kù bo dɔɔ̀ di kó kubotí mɛsɑ̀ɑ̀ nkɛ̀ dɛ̀ɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ ibotí tɛì. Di miɛkɛ onitidɔ̀ù mɔù bɑ́ mbo wèè bo yĩɛ̃kɛ ò bo pónnɛ́mɛ̀, tɛhɑ̃ũntɛ mɛ mbɑ́ mbo. Di wũɔ̃ miɛkɛ fɛ̀mɑfɛ̀ bɑ́ɑ́ ɑ̃ṹ. \v 15 Ti Yiɛ̀ nKuyie mbo kɛi mmumɔmmú mumɔu di borɛ̀ kù bɑ́ɑ́ di bɔntɛ́ mumɔmmú yɛimu kù do bɔntɛ́ mù Esibiti kɔbɛ di yɛ̃́ mùù kpɛ́í, kù bo mù bɔntɛ́ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ di níí mbɛ ĩ́nkɛ̀. \p \v 16 Ti Yiɛ̀ nKuyie nyóó duɔ́mmu kɛ̀ dí nɑ ibotí tɛì kɔbɛ, dí bɛ̀ kùɔ dí bɑ́ɑ́ kuɔ́ nhòmɔù mɛsémmɛ̀, di mɛ mbɑ́ɑ́ fíé iwũɔ̃ bɛ bɔkɛ̀. Kɛ̀ di dɔ̀ɔ̀ mɛmmɛ yɛ̀ bo nɑɑ́ ndi kpɛ́í ndidíìntɑ̃́rì kɛ di bɔ. \s1 Kuyie nkɑ̃nkɛ́mɛ̀ bɛ̀ɛ̀ tu ku kɔbɛ \p \v 17 Kɛ̀ dɛ̀ yɛ̀mmɛ̀ di bo yĩ́ nɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ dɛ kó ibotí mɛ nti sũnɛ̀mɛ̀ ti bo yĩ́mɛ kɛ́fietɛ bɛ tenkɛ̀? \v 18 Di bɑ́ɑ́ bɛ̀ yɔ̀tɛ, dí dentɛní ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù do dɔ̀ɔ̀mɛ̀ Esibiti kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ o kɔbɛ bɛmɔu. \v 19 Di yɑ̀mu ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù do bɛ̀ yɑ̀ɑ́kɛ́mɛ̀ nɛ̀ kù dɔ̀ɔ̀ tìì diɛtì nɛ̀ mɛ̀ɛ̀ bɛnkùmɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀, kɛ di dènnɛ nɛ̀ muwɛ̃rímú Esibiti, kù yóó mɛ nyĩ́ iwuɔ ndi mɛ̀ ndé ì. \v 20 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù yóó nii nyɛcɑ̃nkɛ̀dèèsùɔ̀ nyɛ di ììkɛ̀ kɛ̀ yɛ̀ mbɛtì bɛ̀ɛ̀ yentɛ́ yentɛ́ kɛ wɑnti kɛ́sɔri. \v 21 Di bɑ́ mbɛ̀ dé ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di bonɛ̀mu, kù kpeńnìmu kɛ dùò tikɔ̃m̀bùɔ̀tì. \v 22 Dɛ kó iwuɔ ndi yóó nyì kɔ̀ù sɑ́m̀pɔ́ sɑ́m̀pɔ́ nwe kɛ́ ì dèè. Di bɑ́ɑ́ nɑ kɛ́ ì kùɔ dimɔ̀nnì dìmɑ́ɑ̀, kɛ̀ mɛɛ̀ dɔkɛ dɛpĩ́mpĩ́nnɛ̀ bo sṹṹ ndi tenkɛ̀ kɛ́ di cɑ́ɑ́kɛ́. \v 23 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù yóó di duɔ́mmu dɛ kó iwuɔ kɛ̀ di ì bɛ̀ti kɛ̀ kufɔ̃wɑɑ́ ndiɛkùu ì ɑutɛ́ kɛ̀ dí ì kùɔ imɔu. \v 24 Kù yóó ɑ̃nnɛ́mu i kó bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ di nɔu miɛkɛ kɛ̀ dí bɛ̀ kùɔ kɛ̀ bɛ yètɛ̀ɛ kpɑ́nnɛ́ kutenkù miɛkɛ. Bɛ kóò mɔù í yóó dɑ́ɑ́tí kɛ́cómmú di ììkɛ̀ di yóó bɛ̀ kùɔmu pɑ́íí kɛ́ bɛ̀ dèè. \v 25 Dí cɔ́u mbɛ bɔɔtenkɑɑnìi, di bɑ́ɑ́ túótɛ́ bɛ̀ sì dɑ̀rì tìì mɑ́tì pɛ́ítì nɛ̀ mɛ̀ɛ̀ sɔɔ, di bɑ́ɑ́ dɛ̀ tùótɛ́ kɛ́tiekɛ, dɛ̀ í yóó di dɔɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀, ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù dɛ̀ wùó nyisɔkɛ nyi. \v 26 Di bɑ́ɑ́ tɑnnɛ́ dɛ kó sibɔɔtenkɑɑnìi di cɛ̃́ĩ miɛkɛ, di mɔ́mmɔmbɛ di yɑ̀ɑ̀ bo sì nɑɑ́nnɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ di kuɔ, bɛ̀ yóó sì pùɔ mmɛ̀ɛ̀ botí. Dí nsì wùó nyisɔkɛ kpɛrɛ dɛ̀ɛ̀ dò nkɛ́puɔ. \c 8 \s1 Kuyie ntiémmɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ dikpɑ́ɑ̀ tɛdɔntɛ̀ miɛkɛ \p \v 1 Dí mpĩ́ nyɛtɑnnɔ̀ m mɛ ndi duɔ́ nyɛ̀ yíe nkɛ́ndɔɔri yɛ̀ yɛ̃mmɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ dí nfòù kɛ́sṹṹ nkɛ́tiekɛ kɛtenkɛ̀, ti Yiɛ̀ nKuyie ndo bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ dɔ̀ kù yóó duɔ́ nkɛ̀ di yɛmbɛ̀. \v 2 Di bɑ́ɑ́ yɛ̃̀ nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù duɔ́ nkɛ̀ di ce mmùù cèmmu yɛbie nsipísìnɑ̀ɑ̀ dikpɑ́ɑ̀ miɛkɛ, kɛ̀ kù di tɑnnɛ́ mɛhɑ́ɑ́rìmɛ̀ miɛkɛ, kɛ di kɛ̃́kùnnɛ kɛ di yɑ̀ɑ́kɛ́ kɛ bo yɑ̀ di yɛ̀mmɛ̀ dòmmɛ̀, kɛ̀ nsɑ̀ di bo mpĩ́ nku tɑnnɔ̀ yoo di bo yɛ̀ yetɛ. \v 3 Kuù yóu kɛ̀ di tɑ mɛhɑ́ɑ́rìmɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ dikònnì di pĩ nkɛ̀ kù di duɔ́ mmudiì bɛ̀ tu mù mɑ́nnì, di do í yɛ̃́ mù díndi nɛ̀ di yɛmbɛ̀, kɛ̀ dɛ̀ bo yie nkɛ̀ dí bɑntɛ́ kɛ dò nhonìtì í fòùnɛ̀ mudiì mɑ́ɑ̀ dɔkɛ, kòò fòùnɛ̀ tìì yìɛ̀ní tìnti ti Yiɛ̀ nKuyie nnùù miɛkɛ. \v 4 Yɛɛ̀ bie nsipísìnɑ̀ɑ̀ miɛkɛ di yɑ̀ɑ̀tì í kɛ̃rí di nɑɑ̀cɛ̀i mɛ nyí mùútí. \v 5 Bɑntɛ́nɛ̀ kɛ dò nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di tié nhonìtì ɔ̃ɔ̃ tiémmɛ̀ mmɛ o birɛ. \v 6 Dí nyíé ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku kuɔ́ kɛ́ntũ nku kó kucɛ kɛ́ nkù dé. \s1 Bɛ̀ bo ndɑkɛmɛ̀ kɛ̀ mɛsoùmmɛ̀ bɑ́ɑ́ bɛ̀ nɑ \p \v 7 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù yóó di tɑnnɛ́mu kɛtensɑ̀ɑ̀kɛ̀ ikó mborɛ̀ nɛ̀ sibií nɛ̀ yɛnɛ́bòrɛ̀, kɛ̀ mɛniɛ nyiɛ̀ní itɑ̃fuɔ nnɛ̀ yɛtɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \v 8 Dɛ kó kɛtenkɛ̀ tidiitì bɛ̀ tu tì bèdéè nɛ̀ titɛtì bɛ̀ tu tì ɔ́dìsì nɛ̀ dɛtie mbɛ̀ tu dɛ̀ fínyĩ̀ nɛ̀ dɛtɛrɛ̀ bɛ̀ tu dɛ̀ fìkíè nɛ̀ dɛtɛrɛ̀ bɛ̀ tu dɛ̀ kèdènɑ́díè, kɛ̀ odìfíè kó dɛtie mbo kɛ̀ mɛcekùɔ̀ mbo. \v 9 Dɛ kó kɛtenkɛ̀ miɛkɛ di yóó nyo ndi dɔ́mɛ̀ mmɛ dɛ̀mɑrɛ̀ í yóó di dóntɛ́, bɛ̀ í yó ndi beu tidiitì. Dɛ kó kɛtenkɛ̀ kó yɛtɑ̃́rɛ̀ mɔ̀kɛ timɑ́tì nti, kɛ̀ yɛtɑ̃rɛ̀ mɔ̀kɛ disɔɔwũɔ̃̀. \v 10 Kɛ̀ di di kɛ sɑ̀nnɛ̀ dí ndɔú nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te nɛ̀ mutɔ̃mmú dihɛì sɑ̀ɑ̀rì kù di duɔ́ ndì kpɛ́í. \p \v 11 Dí ndɑkɛ kɛ bɑ́ɑ́ yɛ̃̀ nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te, kɛ́yóu di bo ntũmmɛ̀ ku tɑnnɔ̀ nɛ̀ ku kuɔ́ nɛ̀ ku tié n di duɔ̀ ndɛ̀ yíe, \v 12 kɛ̀ di di kɛ sɑ̀nnɛ̀ kɛ mɑɑ́ sicɛ̃sɑ̀ɑ̀sì kɛ ɑ̃, \v 13 kɛ mɔ̀ɔ̀tɛ iwũɔ̃ pɛ́u idiɛyì nɛ̀ isɑ́m̀pɔ́ì, kɛ mɔ̀ɔ̀tɛ timɑ́tì pɛ́ítì nɛ̀ mɛsɔɔ, kɛ kpɑ̀rìkɛ̀, dɛmɔu kɛ̀ dɛ̀ bo. \v 14 Dí dɔɔ̀ mɛyɔɔ̀mmɛ̀ kɛ bɑ́ɑ́ mɔɔtɛ tɛfentɛ̀ kɛ́yɛ̃̀ nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kùù di dènnɛní Esibiti di do tú dɛ̀ tidɑɑtì, \v 15 kɛ duɔ́ nkɛ̀ di cè nfɛkpɑ́fɛ̀ fiɛ mmiɛkɛ, iwɑɑyɛiyi bo dɛ̀ nɛ̀ inɑɑ́, kɛ̀ sinɛ́yɛ̃ĩ di pĩ nkɛ̀ mɛniɛ nyí mbo, kɛ̀ kùu dennɛní mɛniɛ nkupèrìkù miɛkɛ. \v 16 Kɛ di duɔ́ mmudiì di yɛmbɛ̀ do í yɛ̃́ mù bɛ̀ tu mù mɑ́nnì kɛ̀ di di. Kù yóu kɛ̀ di tɑ mɛhɑ́ɑ́rìmɛ̀ kɛ̀ kù bo di yɑ́ɑ́kɛ́mu kɛ di kɛ̃́kùnnɛ kɛ́deè kɛ nɛ́ di dɔɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀. \v 17 Dí ndɑkɛ kɛ bɑ́ɑ́ yie nkɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ ndò di kó muwɛ̃rímú mmu nɛ̀ di kó mutɔ̃mmú mmu di pɛ̀tɛ́mɛ̀ dɛ kó tikpɑ̀tì. \v 18 Di bɑ́ɑ́ yɛ̃̀ nti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛ́í, kuù di pɑ̃mɛ̀ muwɛ̃rímú kɛ̀ di pɛ̀tɛ́nɛ̀ dɛ kó tikpɑ̀tì, kù mɛ̀ dɔ̀ɔ̀ kɛ̀ di bo bɑntɛ́ kù pĩ̀ḿmɛ̀ mmɛ mɛtɑummɛ̀ kù do bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ dɔ̀ kù bo dɔɔ̀nɛ̀mɛ̀ di yɛmbɛ̀, dɛ̀ mɛ̀ ndòmmɛ̀ yíe. \p \v 19 Kɛ̀ di yɛ̃̀ nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ tũ̀nnɛ yɛbɔkɛ̀ kɛ yɛ̀ fìé iwũɔ̃, kɛ kɔ̃nkù yɛ̀ ììkɛ̀ kɛ yɛ̀ bɑ̀ɑ́ ndi yóó kúmu. N di cɑummu yíe. \v 20 Timɔ́mmɔnti nti kɛ̀ di í yie nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku kpɛti di yóó kúmu kɛ́deè ibotí tɛì kù kɔ̀ùtì ì di ììkɛ̀ i kɔ̃mɛ. \c 9 \s1 Isidɑyɛɛribɛ í tɔ̃ũnɛ̀ ibotí tɛì \p \v 1 Isidɑyɛɛribɛ, kéntɛ́nɛ̀ kɛ́keè! Di yóó séntɛ́mu yíe nkukó nSuditɛ̃ɛ̃ kɛ́kɔtɛ kɛ́bɛti ibotí ìì dɛu kɛ kpeńnì kɛ di pɛ̃ɛ̃tɛ́ kɛ́tiekɛ yɛhɛkɛ̀ diɛyɛ̀ yɛ̀ɛ̀ kó iduotí okù kɛ kɑ́ɑ́ ntiwɛtì. \v 2 Di yóó nɑmu Anɑkiibɛ bɛ̀ɛ̀ kpeńnì kɛ tú tidɑdiɛtì kɛ̀ bɛ̀ ɔ̃ nnɑ́ɑ́ mbɛ kpɛ́í nkɛ di yo kɛ̀ bɛ̀ tu Anɑkiibɑɑ? We mbo dɑ́ɑ́tí kɛ́cómmú bɛ ììkɛ̀? \v 3 Dí nyɛ̃́ yíe nkɛ dò nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kuù ni di ììkɛ̀ kɛ dò mmuhɑ̃ɑ̃́ nkɛ cɔ́ú ndɛmɔu. Kù yóó kuɔmu dɛ kó iwuɔ nyimɔu, kuù yóó duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ di bɔ́útɛ́ kɛ̀ dí mbɛ̀ bɛ̀tì, kɛ́ bɛ̀ kùɔ kɛ́deè bɑ́ dɛ̀ bɑ́ɑ́ ɔɔtɛ, ti Yiɛ̀ nKuyie ntì ndi nɑ̀kɛ́mu. \p \v 4 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te bɛ̀ bɛ̀ti di ììkɛ̀ di bɑ́ mpɔtì kɛ tú di wenni mɛ̀ kpɛ́í nte kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi tɑnnɛ́ dɛ kó kɛtenkɛ̀, dɛ kó ibotí dɔrimɛ̀ kpɛ́í nte kɛ̀ kù ì bɛ̀ti. \v 5 Dɛ̀ í tú di wetí mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nyoo di yɛ̀mmɛ̀ wenni mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nte kɛ̀ di yóó tiekɛ dɛ kó kɛtenkɛ̀, dɛ kó ibotí kó tidɔnnitì tiì kpɛ́í nte kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ̀ kù yóó bɛ̀ bɛ̀ti, kù dɔ́ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nkɛ́dɔɔ̀ kù do dɔúnnɛ̀ dìì nùù di yɛmbɛ̀ Abɑrɑhɑmmu nɛ̀ Isɑki nɛ̀ Sɑkɔbu. \v 6 Nyɛ̃́nɛ̀ tũnkɛ́ kɛ dò nkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kuù di duɔ́ ndɛ kó kɛtenkɛ̀ dɛ̀ í tú di wetí mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nte kù di duɔ́mmɛ̀ dɛ kó kɛtensɑ̀ɑ̀kɛ̀, díì pètìnkɛ tú ku botí kùù to kpeńnì. \s1 Isidɑyɛɛribɛ do dɔ̀ɔ̀mɛ̀ fɛsɔɔmɑ́tìnɑ̀ɑ̀fɛ̀ kɛ́nkɔ̃nkù kɛ fɛ̀ bɑ̀ɑ́ \p \v 7 Díndi Isidɑyɛɛribɛ di bɑ́ɑ́ yɛ̃̀ ndi do íinkomɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù di te ku miɛkɛ dikpɑ́ɑ̀ tɛdɔntɛ̀ cuokɛ̀, kɛ́túótɛ́ di yɛ̀ dìì yiè Esibiti kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ní yíe nti mɛ mborɛ̀, di í yie nKuyie nkpɛti. \p \v 8 Odɛbu tɑ̃rì di do íimmu ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ mɛdiɛ̀ nkɛ̀ kù ndɔ́ kɛ́ di kuɔ dimɔu pɑ́íí. \v 9 N do dèkɛ dìì mɔ̀nnì ditɑ̃rì kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mbo n duɔ́ ntitɑ̃́píɛ̀tì ku tɑummɛ̀ kuɔ́ wɑ̃̀ri tìì ĩ́nkɛ̀, kɛ̀ nní mbo ditɑ̃rì ĩ́nkɛ̀ kɛ dɔ̀ yɛwe sipísìnɑ̀ɑ̀, dɛyènnɛ̀ sipísìnɑ̀ɑ̀ kɛ í yo m mɛ nyí yɔ̃̀. \v 10 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nwɑ̃ri titɑ̃́píɛ̀tì tìdɛ́tì ĩ́nkɛ̀ ku tɑnnɔ̀ kù do di nɑ̀kɛ́ yɛ̀ di tíkú dìì mɔ̀nnì ditɑ̃rì pɛ̃ri kɛ kù di nɑ́ɑ́nnɛ̀nní kɛ̀ di yo ku tɑmmɛ̀ muhɑ̃ɑ̃́ mmiɛkɛ. \p \v 11 Yɛwe sipísìnɑ̀ɑ̀ nɛ̀ dɛyènnɛ̀ sipísìnɑ̀ɑ̀ kó difɔ̃nkúò kɛ̀ kù n duɔ́ nku tɑummɛ̀ kuɔ́ kó titɑ̃́píɛ̀tì tìdɛ́, \v 12 kɛ́ n nɑ́kɛ́ kɛ dɔ̀: Ítɛ́ kɛ́cútɛ́ mɛcɑ̃ɑ̃ nhɑ nìtìbɛ̀ ɑ dènnɛní bɛ̀ Esibiti bɛ̀ n cɑ̀kɛmu, bɛ̀ yóumu dɛndɛ bɑ̀mbɑ̀ n kó kucɛ n do bɛ̀ bɛnkɛ kù kɛ dɔ̀ɔ̀ fɛsɔɔmɑ́tìnɑ̀ɑ̀fɛ̀. \v 13 Ti Yiɛ̀ nKuyie dɛ nni nnɑ́kɛ́ kɛ dɔ̀: N yɑ̀mu dɛ kó bɛnìtìbɛ̀ kɛ sɔ̃́ mbɛ to yɛɛ̀ kpeńnì. \v 14 Yóu kɛ̀ m bɛ̀ kùɔ bɛmɔu pɑ́íí kɛ̀ bɛ yètìrìi kpɑ́nnɛ́ kutenkù miɛkɛ kɛ̀ n dɑ dɔɔ̀ kuwuɔ nkperíkù kùù yó nsũ kɛ́pɛ̃ɛ̃tɛ́ kuu. \p \v 15 Mɛm̀mɛ kɛ̀ n cútɛ́ní ditɑ̃rì dìì cɔ̀ú mmuhɑ̃ɑ̃́ ndi ĩ́nkɛ̀, kɛ tɔ Kuyie ntɑummɛ̀ kuɔ́ wɑ̃̀ri tìì tɑ̃́píɛ̀tì ĩ́nkɛ̀, n nɔu sidɛ́. \v 16 Kɛ̀ nní nyóó tuɔkɛní kɛ sɔ̃́ ndi bùtínnɛ́ dɛndɛ bɑ̀mbɑ̀ nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ mɑ fɛsɔɔmɑ́tìnɑ̀ɑ̀fɛ̀ kɛ yóu kucɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi bɛnkɛ kù. \v 17 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ m pĩ́ ntitɑ̃́píɛ̀tì n nɔu sidɛ́ kɛ́ tì bɔ̀tɛ́ kɛtenkɛ̀ di ììkɛ̀, kɛ̀ tìi pɔntɛ pɔntɛ. \s1 Mɔyiisi kuɔ́nnɛ̀mɛ̀ Kuyie nyIsidɑyɛɛribɛ dɔ̀ɔ̀ fɛ̀ɛ̀ sɔɔmɑ́tìnɑ̀ɑ̀fɛ̀ kpɛ́í \p \v 18 Kɛ̀ n doroo kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyììkɛ̀, kɛ́wɛ̃tɛ kɛ dɔ̀ yɛwe sipísìnɑ̀ɑ̀, dɛyènnɛ̀ sipísìnɑ̀ɑ̀ n yí yo, m mɛ nyí yɔ̃̀, mɛyɛi ndi dɔ̀ɔ̀ mɛ̀ kpɛ́í. Di cɑ̀ɑ̀rɛ̀mu dɛɛ̀ te kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ di yɛ̀ mɛdiɛ̀. \v 19 N do yĩɛ̃̀kù ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ nkɛ, ku miɛkɛ kɛɛ̀ do cɔ̀útɛ́ kɛ̀ kù ndɔ́ kɛ́ di kuɔ pɑ́íí, kɛ̀ n kù bɑ̀ńtɛ̀ kɛ̀ kùu yie nkɛ́wɛ̃tɛ kɛ́cɔutɛ́ m bɑ́ɑmmu dɛ mɔ̀nnì. \v 20 Kɛ̀ ku miɛkɛɛ pɛikɛ Anɔɔ mɛdiɛ̀ nkɛ̀ kù ndɔ́ kóò kùɔ, kɛ̀ n kù kuɔ́nnɛ̀ o kpɛ́í, \v 21 kɛ́túótɛ́ fɛsɔɔmɑ́tìnɑ̀ɑ̀fɛ̀ di bùtínnɛ́ Kuyie nkɛ dɔ̀ɔ̀ fɛ̀, kɛ́ fɛ̀ cɔ̀ú nkɛ̀ fɛ̀ɛ cɔ́útɛ́, kɛ̀ n fɛ̀ pùɔ nkɛ́ fɛ̀ nɑ̀ɑ nkɛ̀ fɛ̀ɛ nɑɑ́ mmuyuo nkɛ̀ m mù ùtóo kukó nkùù bonní ditɑ̃rì ĩ́nkɛ̀ ku miɛkɛ. \p \v 22 Kɛ̀ ti mbo Tɑbedɑɑ\f + \fr 9:22 \fr*\fk Tɑbedɑɑ: \fk*\ft Wéntɛ́ Mukétímù 11:3.\ft*\f* nɛ̀ Mɑsɑ\f + \fr 9:22 \fr*\fk Mɑsɑ: \fk*\ft Wéntɛ́ Mudennimù 17:1-7.\ft*\f* nɛ̀ Kibodoti-Atɑɑfɑ\f + \fr 9:22 \fr*\fk Kibodoti-Atɑɑfɑ: \fk*\ft Wéntɛ́ Mukétímù 11:34.\ft*\f* kɛ̀ di to íi ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ. \v 23 Kɛ̀ ti mbo Kɑdɛɛsi-Bɑnnɛɑ kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi tɔ̃ nkɛ dɔ̀: Kɔtɛnɛ̀ kɛ́fietɛ dihɛì kù di duɔ́ ndì, kɛ̀ di í nyie nkɛ dò nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù bɛ́i ntì bo dɔɔ̀, bɑ́ di í nyie nkù di nɑ̀kɛ́ tì. \v 24 Nɛ̀ m bɑɑ di yɛ̃́mɛ̀ mmɛ, di í yie ndiyiè mɑrì ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛti. \b \p \v 25 Ti Yiɛ̀ nKuyie ndo tɑ̃ɑ̃tɛ́ kɛ bo di kuɔmu pɑ́íí, mɛm̀mɛ kɛ̀ n do kɛ nínkú ku ììkɛ̀ kɛ́nnínkú kɛ dɔ̀ yɛwe sipísìnɑ̀ɑ̀, dɛyènnɛ̀ sipísìnɑ̀ɑ̀, \v 26 kɛ bɑ́ɑ́ nti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ tú: Ti Yiɛ̀ nKuyie bɑ́ɑ́ kuɔ kubotí kuù nkù tu ɑ kɔku nku ɑ te kù. Nɛ̀ ɑ kó tikpetì miɛkɛ nkɛ ɑ bɛ̀ dɛɛtɛ́mɛ̀ nɛ̀ ɑ kó muwɛ̃rímú mmu ɑ bɛ̀ dènnɛnímɛ̀ Esibiti. \v 27 Dentɛní ɑ kó bɛtɔ̃mbɛ̀ Abɑrɑhɑmmu nɛ̀ Isɑki nɛ̀ Sɑkɔbu bɛ kpɛ́í, ɑ bɑ́ ndɑkɛ kubotí kuu nkó itookperí kpɛ́í nnɛ̀ bɛ kó tidɔnnitì nɛ̀ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ri mɛ̀ɛ̀ yɛi. \v 28 Kɑ̀ɑ dɔ̀ɔ̀ mɛmmɛ, ɑ ti dènnɛní dìì ɛì kɔbɛ bo yĩ́ fɔ̃́ nti Yiɛ̀ nKuyie nhɑ í nɑ kɛ bo ti tɑnnɛ́ dihɛì ɑ do yɛ̃ nhɑ yóó ti duɔ́ ndì. Bɛ̀ bo yĩ́ ɑ ti níímmu dɛɛ̀ kpɛ́í nte kɑ̀ɑ ti dènnɛní kɛ bo ti kuɔ dikpɑ́ɑ̀ tɛdɔntɛ̀ miɛkɛ. \v 29 N Yiɛ̀ nKuyie mbɛ̀ tu ɑ kɔbɛ mbɛ, fɔ̃́ɔ̃̀ bɛ̀ te, ɑ bɛ dɛɛtɛ́ nɛ̀ ɑ kó tikpetì nti nɛ̀ ɑ kó muwɛ̃rímú. \c 10 \s1 Kuyie mbɛ̀ cĩ̀ɛ̃́mmɛ̀ fɛsɔɔmɑ́tìnɑ̀ɑ̀fɛ̀ kó mɛyɛi \p \v 1 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nni nnɑ́kɛ́ kɛ dɔ̀: Cíɛ́kɛ́ titɑ̃́píɛ̀tì tìdɛ́tì kɛ̀ tì ndò tiketitì, kɑ̀ɑ dekɛní ditɑ̃rì ĩ́nkɛ̀, ɑ́ nwɑɑ̀ nyidɛí kɛ́dɔɔ̀ ditɔu. \v 2 N yóó wɑ̃ri tinɑ́ɑǹtì tìì sòò bo tìnti tiketitì ɑ pɔ̀ntɛ tì ĩ́nkɛ̀, kɑ̀ɑ tì dɔú nditɔu miɛkɛ. \v 3 Kɛ̀ n dɔɔ̀ ditɔu nɛ̀ dɛtekperɛ̀ kó idɛí kɛ́cíɛ́kɛ́ titɑ̃́píɛ̀tì tìdɛ́tì kɛ̀ tì ndònnɛ̀ tiketitì kɛ ntì tɔ tìdɛ́ kɛ́dekɛnɛ̀ ditɑ̃rì ĩ́nkɛ̀. \v 4 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nwɑ̃ri dɛ kó titɑ̃́píɛ̀tì ĩ́nkɛ̀ kù do wɑ̃̀ri tìì nɑ́ɑǹtì tiketitì ĩ́nkɛ̀ kɛ́ tì nni nduɔ́. Ku tɑnnɔ̀ tɛpíítɛ̀ kù do di nɑ́ɑ́ nyɛ̀ ditɑ̃rì ĩ́nkɛ̀ kɛ̀ muhɑ̃ɑ̃́ ncɔ́ú nkɛ̀ di tíkú ditɑ̃rì pɛ̃ri. \v 5 Kɛ̀ n wɛ̃tɛ kɛ́cútɛ́ní ditɑ̃rì kɛ dɔú ndɛ kó titɑ̃́píɛ̀tì ditɔu n dɔ̀ɔ̀ dì miɛkɛ kɛ̀ tì dɛ mbo. Ti Yiɛ̀ nKuyie ndo n nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀. \b \p \v 6 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛɛ ítɛ́ Bendee Yɑkɑnni kó sibií borɛ̀ kɛ́kɔtɛ Musedɑɑ. Anɔɔ dɛ nku kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́, kòo birɛ Edeɑsɑɑ sɔɔtɛ́ kɛ́ntú ikuɔ́ nìùtì. \v 7 Kɛ̀ bɛ̀ɛ ítɛ́ dɛborɛ̀ kɛ́kɔtɛ Kudikodɑɑ, kɛ́ítɛ́ dɛndɛ kɛ́kɔtɛ Yotibɑtɑ ikó mborɛ̀ pɛ́u. \v 8 Dɛǹdɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ncɑ̃̀ńnɛ́mɛ̀ Defii kó kuwuɔ nkɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ bo ntɔu ku tɑummɛ̀ tɔu kɛ́mbo ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ pĩ́ nku tɔ̃mmú kɛ níí yú ti Yiɛ̀ nKuyie nyètìrì kɛ́pɑ̃ bɛnìtìbɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀. Bɛ̀ mɛ ndɔɔri nɛ̀ yíenní. \v 9 Dɛɛ̀ te kɛ̀ Defii kó kuwuɔ nkɔbɛ í mɔkɛ kɛtenkɛ̀ bɛ kɔbɛ dòmmɛ̀ bɛ kpɛrɛ tú bɛ̀ bo mpĩ́mmɛ̀ Kuyie ntɔ̃mmú, ti Yiɛ̀ nKuyie ndo tì mbɛ̀ nɑ̀kɛ́mɛ̀. \b \p \v 10 Kɛ̀ m bɑɑ mbo ditɑ̃rì ĩ́nkɛ̀ n do kɛ bo mɛ̀ɛ̀ botí mɛketimɛ̀ mɔ̀nnì kɛ dɔ̀ yɛwe sipísìnɑ̀ɑ̀, dɛyènnɛ̀ sipísìnɑ̀ɑ̀ kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyíɛ́ kɛ́cɔutɛ́ m bɑ́ɑmmu kɛ́yóu, kɛ í ndi kùɔ. \v 11 Kɛ̀ kù n nɑ́kɛ́ kɛ dɔ̀: Ítɛ́ kɛ́cútɛ́ kɛ́niitɛ́ n nìtìbɛ̀ kɛ́ bɛ̀ tɑnnɛ́ kɛtenkɛ̀ m bɛ́i nkɛ ĩkú kɛ yɛ̃ n yóó duɔ́ nkɛ̀ bɛ yɛmbɛ̀. \s1 Kuyie nduɔ́mmɛ̀ ku kɔbɛ ikuɔ́ ìì tu bɛ̀ bo nkù dɔ́mɛ̀ \p \v 12 Díndi Isidɑyɛɛribɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù dɔ́ dí dɔɔ̀ bɑ? Ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́ tì tu: Onìtì fɔ̃́ nhɑ bo nkù démɛ̀, kɛ tũ nku kó kucɛ, kɛ́ nkù dɔ́ kɛ pĩ́ nku tɔ̃mmú nɛ̀ ɑ yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu nɛ̀ ɑ wɛ̃nnì dimɔu, \v 13 kɛ́mpĩ́ nku kuɔ́ nɛ̀ ku tɑnnɔ̀ n di duɔ́ ndɛ̀ yíe, kɛ́mbo kɛ̀ dɛ̀ dɑ nɑɑti. \v 14 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù bɑkɛ́ kɛĩ́nkɛ̀ nɛ̀ tiwɛtì, kɛ te kɛtenkɛ̀ nɛ̀ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ bo kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \v 15 Kuù dɔkɛ di yɛmbɛ̀ kɛ bɛ̀ tɑunnɛ̀ kumɑ́ɑ̀ kɛ tɑ̃ɑ̃tɛ́ díndi bɛ yɑɑ̀bí ibotí imɔu miɛkɛ dɛ̀ mɛ̀ ndòmmɛ̀ yíe. \v 16 Ceetɛnɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ kɛ́duɔ́ ndimɑ́ɑ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ tɛ̃́nkɛ bɑ́ɑ́ kpénkùnnɛ di to. \v 17 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù tu Kuyie nkɛ bɑkɛ́ dɛmɔu kɛ tú bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ kóo kpɑ̀ɑ̀tì kù dɛumu kɛ kpeńnì kɛ duò tikɔ̃m̀bùɔ̀tì kù í bɑɑ̀tì òmɔù kù í cɔú ticuuti. \v 18 Kuù kommu iciribí nɛ̀ bɛkúpobɛ̀ kɛ dɔ́ bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀, kɛ bɛ̀ duɔ̀ ntidiitì nɛ̀ tiyɑ̀ɑ̀tì. \v 19 Dí ndɔ́ bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ kɛ yɛ̃́ di do túmɛ̀ bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ mbɛ Esibiti tenkɛ̀ miɛkɛ. \p \v 20 Ti Yiɛ̀ nKuyie nku di yóó ndémɛ̀ kɛ pĩ́ nku tɔ̃mmú kɛ kù tɑunɛ̀, di níí yóó pɑrìkɛ̀nɛ̀ kunku. \v 21 Dí nkù sɑ̃ntí kuù di te, kuù dɔ̀ɔ̀ di cuokɛ̀ tidiɛtì tìì duò tikɔ̃m̀bùɔ̀tì kɛ̀ di tì yɑ̀ nɛ̀ di nuɔ. \v 22 Di yɛmbɛ̀ do tɑti Esibiti kɛ bo sipísìyiekɛ̀ ndi, kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ̀ kù duɔ́ nkɛ̀ di sũ̀ṹ nsiwɑ̃̀ɑ̃ dòmmɛ̀ tiwɛtì. \c 11 \s1 Bɛ̀ dèntɛmɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ Kuyie ndɔ̀ɔ̀ dɛ̀ bɛ kpɛ́í \p \v 1 Dí ndɔ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ́ nkù tũ nkɛ dɔɔri ku kuɔ́ nɛ̀ ku tié nnɛ̀ ku tɑnnɔ̀ dɛ̀ yɛ̃ mmù yɛwe yɛmɔu. \v 2 Di mɔ́mmɔmbɛ di yɑ̀mu nɛ̀ di nuɔ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù dɛumɛ̀ kɛ kpeńnì nɛ̀ kù pĩ mmùù tɔ̃mmú Esibiti tenkɛ̀, dɛ̀ í tú di bí. \v 3 Di yɑ̀mu yɛbɛnkùyɛ̀ kù dɔ̀ɔ̀ yɛ̀ Esibiti kó kɛtenkɛ̀ miɛkɛ nɛ̀ ku dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ Esibiti kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ o kɔbɛ. \v 4 Kɛ yɑ̀ kù dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ Esibiti kó dihɑ̃ɑ̃pɔ̀ntĩ̀nnì dìì do di bɛtì nɛ̀ bɛ sɛ̃ĩ́ nɛ̀ bɛ kpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́, kɛ yɑ̀ kù duɔ́mmɛ̀ kɛ̀ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì tipèntì kou kó mɛniɛ mbɛ̀ dɑ̀tínnɛ́, kɛ bɛ̀ pɔ̃ntɛ́nɛ̀, kɛ bɛ̀ kùɔ kɛ̀ dɛ̀ dèè. \v 5 Di yɛ̃́mu kù dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ di kpɛ́í ndikpɑ́ɑ̀ tɛdɔntɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ di nɑ kɛ tùɔ̀kɛnɛ̀ní diɛ. \v 6 Di í biinnìnɛ̀ kù dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ Dubɛnni botí kou Ediɑbu kó ibí idɛ́ Dɑtɑnni nɛ̀ Abidɑmmu, kɛtenkɛ̀ ɑ̀ɑtɛmɛ̀ kɛ bɛ̀ mɑɑnko Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu nuɔ mmiɛkɛ, bɛmbɛ nɛ̀ bɛ cɛ̃́ĩ kɔbɛ nɛ̀ bɛ touti nɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ do tũ mbɛ fɔ̃nkúò. \v 7 Di yɑ̀mu nɛ̀ di nuɔ nti Yiɛ̀ nKuyie mpĩ mmùù tɔ̃mmú diɛmù. \v 8 Dí mpĩ́ nku tɑnnɔ̀ m mɛ ndi duɔ́ nyɛ̀ yíe nyɛmɔu, mɛm̀mɛ di bo mmɔkɛmɛ̀ dikɔ̃m̀bùɔ̀ kɛ́kɔtɛ kɛ́cɔutɛ́ kɛtenkɛ̀ di kɔri kɛ bo tɑ kɛ̀. \v 9 Kɛ̀ di dɔ̀ɔ̀ mɛmmɛ di bo mbo kɛ́mɔntɛ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndo bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ yɛ̃ nkù bo duɔ́ nkɛ̀ di yɛmbɛ̀ nɛ̀ bɛ yɑɑ̀bío, mɛcekùɔ̀ nnɛ̀ mɛnɑɑmiɛ̀ ndɛ̀ pũɔ̃̀ nkɛ̀. \s1 Kuyie ndɑ̀kɛ kɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ kpɛ́í kɛ̀ ɔ̃ ndòmmɛ̀ \p \v 10 Di tɑti kɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ kɛ̀ í dònnɛ̀ Esibiti dòmmɛ̀, kɛ̀ di níí bo buɔtí kupɑku, kɛ́dɑmmú kukó nkɛ́yṹɔ̃́nní mɛniɛ nkɛ́nyɔ́ɔ̀rì, bɛ̀ ɔ̃ nyɔ́ɔ́rì mɛ̀ɛ̀ botí kukũmpɑku. \v 11 Di kɔri kɛ bo tɑ kɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ tu yɛtɑ̃rɛ̀ nɛ̀ tibiti kó kɛtenkɛ̀ nkɛ kɛ̀ fɛtɑɑfɛ̀ nìu, \v 12 ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù dɑ̀kɛmu dɛ kó kɛtenkɛ̀ kpɛ́í, ku nɔ̀nfɛ̀ í iiti dɛ kó kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀, dibenni bo ketɛ́mɛ̀ nɛ̀ di bo deèmɛ̀. \p \v 13 Bɑ́ wè kòò yie nkɛ tũ n di duɔ́ nyɛ̀ɛ̀ tɑnnɔ̀ yíe kɛ dɔ́ Kuyie nkɛ pĩ́ nku tɔ̃mmú nɛ̀ o yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu nɛ̀ o wɛ̃nnì dimɔu. \v 14 Kù bo ndi duɔ̀ nfɛtɑɑfɛ̀ fɛ mɔ̀nnì fɛĩ́nkɛ̀mbóntɑɑfɛ̀ kɛ́ntɔ kɛ tuɔkɛnɛ̀ fɛtɑdentifɛ̀, kɛ̀ di pɑɑ nní mpɛí dɛtie mbɛ̀ tu dɛ̀ fínyĩ̀ nɛ̀ bɛ̀ tu dɛ̀ fìkíè kɛ̀ dɛ̀ mpɛí, kɛ mɛnɑɑ̀ mpɑ̀mmɛ̀ɛ buotɛ́ nɛ̀ mɛkùɔ̀. \v 15 Kù bo ndènnimuní timútì di pɑɑ nkɛ̀ di wũɔ̃ nyo nkɛ̀ di nyo nkɛ sɑ̀nnɛ̀. \p \v 16 Dɛ mɔ̀nnì di nɛ́ ndɑkɛ kɛ bɑ́ɑ́ bútínnɛ́ ku kó kucɛ, kɛ bɑ́ɑ́ tũnnɛ yɛbɔkɛ̀ kɛ́nkɔ̃nkù yɛ ììkɛ̀. \v 17 Kɛ̀ di dɔ̀ɔ̀ mɛmmɛ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ bo di yɛ̀ kɛ̀ kùu kpetínnɛ́ iwɛtibori bɑ́ fɛtɑɑfɛ̀ tɛ̃́nkɛ bɑ́ nniu, tidiitì tɛ̃́nkɛ bɑ́ mpɛí, bɑ́ di bɑ́ɑ́ ɔɔtɛ di bo kúmɛ̀ kɛtensɑ̀ɑ̀kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi duɔ́ nkɛ̀ miɛkɛ. \v 18 Dí ɑ̃nnɛ́ Kuyie nnɑ́ɑǹtì di yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ tìi tɑ di wɛ̃rɛ̀, di ntì ũ di nɔu tɛnɛitɛ kɔ̃mɛ kɛ́ ntì ìrí bɛ̀ ɔ̃ nyírímɛ̀ kuítùòkù. \v 19 Dí nti tiè ndi bí di borɛ̀ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀, nɛ̀ di borɛ̀ kupɔ̀ɔ̀kù di yóó duɔ́ dìì mɔ̀nnì nɛ̀ di èntɛ dìì mɔ̀nnì. \v 20 Dí tì wɑ̃̀ri di cɛ̃́ĩ kó yɛsɑ̃ǹkɛ̀ nɛ̀ yɛbòrɛ̀, nɛ̀ dihɛì kó dibòrì. \v 21 Kɛ̀ di dɔ̀ɔ̀ mɛmmɛ díndi nɛ̀ di bí di bo nfòù kɛ́mɔntɛ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndo bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ́nyɛ̃ nkù yóó duɔ́ nkɛ̀ di yɛmbɛ̀ kɛ̀ dí nkɛ̀ te sɑ̃́ɑ̃̀. \p \v 22 Kɛ̀ di pĩ́ nweti weti yɛtɑnnɔ̀ kù di duɔ́ nyɛ̀ kɛ dɔɔri yɛ̀ yɛ̃ mmù kɛ dɔ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ tũ nku kó kucɛ kɛ kù tɑunnɛ̀ dimɑ́ɑ̀. \v 23 Dɛ mɔ̀nnì kù bo nni kɛ bɛtì iwuɔ ndiɛyì imɔu ìì kpeńnì kɛ di pɛ̃ɛ̃tɛ́, kɛ̀ di tiekɛ i ɛkɛ̀ kɛ́kɑri, \v 24 di nɑɑ̀cɛ̀tɛ̀ bo nɑ kɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ yo ntú di kɔkɛ nkɛ, kɛ́túótɛ́ dikpɑ́ɑ̀ tɛdɔntɛ̀ kpɛri kubɑkù cɑ̃̀nku bíɛ́kɛ̀ kɛ́kɔtɛ kɛ́dítɛ́ Dimɑɑ tɑ̃rì kubɑkù yoú bíɛ́kɛ̀ kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛ kukó ndiɛkù Efɑdɑti diyiè yìɛ̀ní kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀, kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì Mɛditedɑndee diyiè tɑɑ̀ kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀. \v 25 Di nɑɑ̀cɛ̀tɛ̀ bo nɑ kɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ òmɔù bɑ́ɑ́ dɑ́ɑ́tí kɛ́ di bɑɑo. Kuyie mbo duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ ndi dé kɛ̀ bɛ kɔ̃m̀bùɔ̀tì ndi duò Kuyie nti ndi nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ ndɛ̀ yó ndònmɛ̀. \p \v 26 N di pɑ̃mu yíe nkucɛ, tɑ̃ɑ̃tɛ́nɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ nyoo mɛyɛi, \v 27 Kɛ̀ di yie ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku tɑnnɔ̀ kù di duɔ́ nyɛ̀ yíe, kù bo di pɑ̃ mɛsɑ̀ɑ̀. \v 28 Kɛ̀ di mɛ nyɛ̀ yetɛ kɛ bùtínnɛ́ ku kó kucɛ kɛ tũ̀nnɛ yɛbɔkɛ̀ di do í yɛ̃́ yɛ̀, di bo yɑ̀ mɛyɛi. \p \v 29 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di tɑnnɛ́ dìì mɔ̀nnì kɛtenkɛ̀ di yóó tiekɛ kɛ̀, dí dekɛ ditɑ̃rì Kɑrisimmu kɛ́pĩɛ̃kɛ́ ku kó mɛsɑ̀ɑ̀, kɛ́dekɛ ditɑ̃rì Ebɑɑdi kɛ́pĩɛ̃kɛ́ mɛyɛi. \v 30 Dɛ kó yɛtɑ̃rɛ̀ bo kukó nSuditɛ̃ɛ̃ yɑ́ɑ̀ ndi diyiè tɑɑ̀ kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀. Dɛ kó kucɛ kuù yìɛ̀nɛ̀ Kɑnnɑhɑ̃ɑ̃ kɔbɛ kó kɛtenkɛ̀, tɛdɔntɛ̀ kó dikpɑ́ɑ̀ Adɑbɑ bo kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kó kubiriku nku, kɛ tɔ́kɛ́nɛ̀ kutieku sɑ̀ɑ̀kù Mɔdee\f + \fr 11:30 \fr*\fk Mɔdee: \fk*\ft Arɑbɑ do dɛ mberínɛ̀. Dɛ kó mutie bo Kuyie ndo bɛnkɛ dɛ̀ ndɛ kumɑ́ɑ̀ Abɑrɑhɑmmu kɛ̀ wèè mɑɑ́ diwũɔ̃tɔ̀nnì Kuyie dɛborɛ̀.\ft*\f* kɛ wetí Kidikɑɑdi. \v 31 Di yóó séntɛ́mu kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kɛ́kɔtɛ kɛ́tɑ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nkɛ̀ kɛ́ kɛ̀ fìètɛ kɛ́kɑri. \v 32 Dí ndɑkɛ kɛ́ndɔɔri Kuyie nkuɔ́ imɔu nɛ̀ ku tɑnnɔ̀ yɛmɔu n di duɔ̀ ndɛ̀ yíe ndɛ̀ yɛ̃ mmù. \c 12 \ms1 TI YIƐ̀ NKUYIE NKÓ IKUƆ́ \p \v 1 Ntɛnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkuɔ́ nɛ̀ itié ndi yó ndɑkɛ dɛ̀ɛ̀ kpɛ́í, kɛ́ndɔɔri dɛ yɛ̃ mmù di fòmmu mumɔu miɛkɛ, kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi yɛmbɛ̀ do tũ nkù di duɔ́ nkɛ̀ kɛ̀ di bo kɑri. \s1 Isidɑyɛɛribɛ dòmmɛ̀ kɛ́mbɑ́ɑ́ Kuyie dibòrì dimɑ́ɑ̀ \p \v 2 Dí puɔ nyɛwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ nɛ̀ yɛtɔrɛ̀ di yóó bɛti ìì wuɔ nkɔbɛ do feu yɛ̀ yɛtɑ̃rɛ̀ nɛ̀ sitɑ̃ɑ̃́ dɛ ĩ́nkɛ̀ nɛ̀ dɛtie nyɔ. \v 3 Di puɔ mbɛ wũɔ̃tɔ̀rɛ̀ kɛ́bɔ́kɛ́ bɛ bɔɔtɑ̃́rɛ̀ kɛ́cɔ́u mbɛ bɔɔ̀ Asedɑɑ kó kutedɔú, kɛ́puɔ nsitenkɑɑnìi kɛ̀ bɛ̀ tɛ̃́nkɛ bɑ́ nnɑ́ɑ́ nsi kpɛ́í dɛ kó dibòrì. \v 4 Dí bɑ́ɑ́ tekɛ́ dɛ kó ibotí bɑ́ɑ́ mmɛ̀ɛ̀ botí i kó yɛbɔkɛ̀ kɛ́ mmɛ mbɑ́ɑ́ nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te. \v 5 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ̀ kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì kɑrì di botí miɛkɛ kɛ bo ndɛ bo, kɛ̀ di bo ndɛ yu ku yètìrì dí nkɔrì dɛborɛ̀ kɛ kù bɑ̀ɑ́. \v 6 Di níí dɛ nkù fìé iwũɔ̃ kɛ́tuɔ kɛ́ kù fìénɛ̀ mɛtɑummɛ̀ kpɛyi, kɛ dɛ nkù duɔ́ ndi mɔkɛ dɛ kó dɛpííndɛ̀ nɛ̀ di pɑ̃rɛ̀ diwɛ̀ì kpɛyɛ, yoo di kù cɑ̀nnɛnɛ̀ dìì nùù kpɛ́í nnɛ̀ di wũɔ̃ diɛyì nɛ̀ isɑ́m̀pɔ́ì kó iketiyì. \v 7 Di níí yóó dɛ̀ nkɑri ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku ììkɛ̀ díndi nɛ̀ di cɛ̃́ĩ kɔbɛ kɛ̀ dí wɛ̃nnɛ́ kɛ́di dɛ kó mudiì kɛ́nyɑ̃nkunɛ̀ diwɛ̀ì, ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ ndɛ̀. Di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di dɔ̀ɔ̀ mɛ̀ɛ̀ sɑ̀ɑ̀ mmɛ. \p \v 8 Dɛ mɔ̀nnì di tɛ̃́nkɛ í yóó ndɔɔri ti mɛ̀ ndɔ̀ɔ̀rimɛ̀ yíe, bɑ́ wè kòò dɔ̀ɔ̀ri o yɛ̀mmɛ̀ dò ndɛ̀ɛ̀ wenni. \v 9 Di mu nyí tùɔ̀kɛ kɛtenkɛ̀ di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nkɛ̀ kɛ̀ di bo kɛ̀ tiekɛ kɛ́kɑri kɛ́om̀pɛ̀. \v 10 Di yóó séntɛ́mu kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kɛ́kɑri kɛtenkɛ̀ di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nkɛ̀ kɛ́ kɛ̀ tiekɛ. Di yóó kɛ̀ kɑ̀rimu kɛ̀ kù di om̀pùnnɛ kɛ́ di dɛɛtɛ́nɛ̀ di dootitɔbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ di fitɛ́, kɛ̀ dí mbo kɛ̀ dɛ̀ di nɑɑti. \p \v 11 Dɛ mɔ̀nnì di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù bo tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì kɑrì kù yó mborɛ̀, ku yètìrì yó nyu dɛ̀, di yó ndɛ nkù duɔ̀ n di nɑ̀kɛ́ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ dɛ̀ɛ̀ tu: Iwũɔ̃ di yóó nkù feu ì kɛ tùɔ nnɛ̀ mɛtɑummɛ̀ kpɛyi nɛ̀ di kpɛrɛ di mɔkɛ dɛ kó dɛpííndɛ̀ nɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ kó yɛpɑ̃rɛ̀, nɛ̀ di kù cɑ̀nnɛnɛ̀ yɛ̀ɛ̀ nɔ̀ kpɛyɛ. \v 12 Kɛ̀ dí nyɑ̃nku di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku ììkɛ̀ díndi nɛ̀ di bí initidɑɑì nɛ̀ initipòì, bɛtɔ̃mbɛ̀ bɛnitidɑɑbɛ̀ nɛ̀ bɛnitipòbɛ̀ kɛ́wɛ̃nnɛ́nɛ̀ Defiibɛ bɛ̀ɛ̀ di bonɛ̀ kɛ yɛ̃́ bɛ̀ í mɔkɛmɛ̀ kɛtenkɛ̀ di cuokɛ̀. \p \v 13 Dí ńdɑkɛ kɛ bɑ́ɑ́ sɔ̃́ntɛ́ kɛ́ nkù feu iwũɔ̃ kɛ tuɔ̀ mbɑ́ kɛ̀ di nìntɛ dìì bòrì. \v 14 Ti Yiɛ̀ nKuyie ndi bɛnkɛ dìì kɑrì di kó iwuɔ mmiɛkɛ, dɛǹdɛ di yóó nkù feumɛ̀ iwũɔ̃ kɛ tuɔ̀ n di nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀. \v 15 Kɛ̀ wèè níí dɔ́ dìì mɔ̀nni ò bo nɑ kɛ́kuɔ iwũɔ̃ kɛ́cɑ́ɑ́kɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù ò pɑ̃ kɛ̀ dɛ̀ mɑ̀mɛ̀. Bɑ́ kɛ̀ di bo kùù píkù, yɛbòrɛ̀ yɛmɔu, wèè sĩ̀ nnɛ̀ wèè í sĩ̀, mbɛ̀ níí bo nɑ kɛ́cɑ́ɑ́kɛ́ dɛ kó imɑɑ ndi ɔ̃ɔ̃ yĩ́mɛ̀ iorimɑɑ, dɛ̀ í mɔkɛ mɛbɑtimɛ̀. \v 16 Di nɛ́ níí bɑ́ɑ́ cɑ́ɑ́kɛ́ mɛyĩ̀ĩ̀, di níí mɛ̀ ùtóo kɛtenkɛ̀ di ɔ̃ɔ̃ yĩ́mɛ̀ mɛniɛ. \p \v 17 Di mɛ nníí bɑ́ mbo di cɛ̃́ĩ miɛkɛ kɛ yo ndi diitì kó dɛpííndɛ̀, di yɑ̀ɑ̀tɛ dɛ̀, di nɑɑ̀ mpɑ̀mmɛ̀ nɛ̀ mɛkùɔ̀ nnɛ̀ di wũɔ̃ piɛ́ ìì bí idɑɑì kó iketiyì nɛ̀ di wũɔ̃ di kù feu ì di kù cɑ̀nnɛnɛ̀ yɛ̀ɛ̀ nɔ̀ kpɛ́í nnɛ̀ di pɑ̃rɛ̀ diwɛ̀ì kpɛyɛ nɛ̀ di do nkɛ́pɑ̃ yɛ̀. \v 18 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì kɑrì di níí yóó dɛ nkɑri kɛ́ dɛ̀ di díndi nɛ̀ di bí initidɑɑì nɛ̀ initipòì nɛ̀ di kó bɛtɔ̃mbɛ̀ bɛnitidɑɑbɛ̀ nɛ̀ bɛnitipòbɛ̀, kɛ́wɛ̃nnɛ́nɛ̀ Defiibɛ bɛ̀ɛ̀ di bonɛ̀. Mɛm̀mɛ di yó ndɔɔrimɛ̀ kɛ́nyɑ̃nku Kuyie nkùù di te kù di duɔ́ ndɛ̀ kpɛ́í. \v 19 Dí dɔɔ̀ mɛyɔɔ̀mmɛ̀ nɛ̀ di bo mbomɛ̀ di bɑ́ɑ́ dootóo Defiibɛ. \p \v 20 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te duɔ́ ndìì mɔ̀nnì kɛ̀ di tenkɛ̀ dɛukɛ kù di nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ ndɛ̀ yó ndòmmɛ̀. Kɛ̀ kuníí di pĩ nkɛ̀ di dɔ́ kɛ́cɑ́ɑ́kɛ́ imɑɑ ndi bo nɑ kɛ́cɑ́ɑ́kɛ́ di dɔ́ mɛ̀ɛ̀ botí. \v 21 Kɛ̀ dɛ̀ mɛ ndò ndi dɛ́tɛ́nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì kɑrì kɛ̀ di bo nyu ku yètìrì, di bo nɑ kɛ́dɛitɛ di wũɔ̃ kù di duɔ́ nyì miɛkɛ kɛ́kuɔ kɛ́cɑ́ɑ́kɛ́ di dɔ́mɛ̀, n di nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀. Di bo nɑ kɛ́mbo di cɛ̃́ĩ kɛ́ ì cɑ̀ɑ́kɛ́ di dɔ́ mɛ̀ɛ̀ botí. \v 22 Di bo nɑ kɛ níí ì cɑ̀ɑ́kɛ́ bɛ̀ cɑ̀ɑ́mmɛ̀ iorimɑɑ, mɛbɑtimɛ̀ bɑ́ mbo wèè sĩ̀ nnɛ̀ wèè í sĩ̀, ndi bo nɑ kɛ́wɛ̃nnɛ́ kɛ́ ì cɑ̀ɑ́kɛ́. \v 23 Di nɛ́ ndɑkɛ kɛ bɑ́ɑ́ cɑ́ɑ́kɛ́ mɛyĩ̀ĩ̀, nkɛ yɛ̃́ mufòmmu bomɛ̀ mɛyĩ̀ĩ̀ mmiɛkɛ nkɛ. \v 24 Di bɑ́ɑ́ cɑ́ɑ́kɛ́ imɑɑ nkɛ́wɛ̃nnɛ́nɛ̀ mɛyĩ̀ĩ̀, ndi níí mɛ̀ còúnko kɛtenkɛ̀ mɛniɛ nkɔ̃mɛ. \v 25 Di bɑ́ ncɑ́ɑ́ mmɛyĩ̀ĩ̀ nkɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ di mbo kɛ̀ dɛ̀ di nɑɑti, díndi nɛ̀ di bí nɛ̀ di yɑɑ̀bío kɛ yɛ̃́ di dɔɔrimɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́ dɛ̀ndɛ. \p \v 26 Di cɑ̃̀ńnɛ́ ìì wũɔ̃ ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛ́í nkɛ yóó kù nyì fìé nɛ̀ di kù cɑ̀nnɛnɛ̀ dìì nùù kpɛ́í, di níí dɛ̀ tɔní dikɑrì kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dì. \v 27 Kɛ̀ di níí fèútɛ́ fɛɔ̃̀fɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ bo tuɔ ndí tuɔ nfɛ mɑɑ nnɛ̀ fɛ yĩ̀ĩ̀, kɛ̀ di mɛ nkù fèútɛ́ fɛɔ̃̀fɛ̀ mɛtɑummɛ̀ kɔfɛ nfɛ dí tuɔ mmɛyĩ̀ĩ̀ ndiwũɔ̃tɔ̀nnì, kɛ́deè kɛ́cɑ́ɑ́kɛ́ imɑɑ. \p \v 28 Kéntɛ́nɛ̀ itié n di nɑ́ɑ́ nyì nkɛ́tũnnɛ ì yɛ̃mmɛ̀, mɛm̀mɛ di bo mbomɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ di nɑɑti, díndi nɛ̀ di bí nɛ̀ di yɑɑ̀bío sɑ̃́ɑ̃̀, kɛ yɛ̃́ di dɔɔrimɛ̀ Kuyie ndi tũ nkù dɔ́ dɛ̀ndɛ. \s1 Mɔyiisi cɑummɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ ibotí tɛì kó yɛbɔkɛ̀ kpɛ́í \p \v 29 Ti Yiɛ̀ nKuyie ndi tũ nkù bo kuɔ dìì mɔ̀nnì ibotí tɛì kɛ̀ dí tɑ bɛ tenkɛ̀. Kɛ̀ di fìètɛ dìì mɔ̀nnì bɛ tenkɛ̀ kɛ kɑ̀ri, \v 30 di bɑ́ɑ́ dítínnɛ́ dimɑ́ɑ̀ kɛ́ bɛ̀ teetɛ́nɛ̀, dí ndɑkɛ kɛ̀ bɛ bɔkɛ̀ bɑ́ɑ́ di pĩ́, di bɑ́ɑ́ yɛ̀ fìé iwũɔ̃, di bɑ́ nwɑnti kɛ́yĩ́ɛ̃́tɛ́ bɛ̀ do feu mɛ̀ɛ̀ botí iwũɔ̃ bɛ bɔkɛ̀ kɛ́ yɛ̀ tũ̀nnɛ. \v 31 Di bɑ́ɑ́ tũnnɛ dɛ kó ibotí bɑ́ɑ́ mmɛ̀ɛ̀ botí i bɔkɛ̀ kɛ́ mmɛ̀ bɑ̀ɑ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te, kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie ndɛ̀ wùómmɛ̀ isɔkɛ nyi. Bɛ̀ tùɔ̀nnɛ̀mu bɛ bí initidɑɑì nɛ̀ initipòì bɛ bɔkɛ̀. \p \v 32 Dí ndɑkɛ kɛ́ntũ n di nɑ̀kɛ́ tì, di bɑ́ɑ́ yíɛ́ tìmɑtì, di mɛ mbɑ́ɑ́ yɑɑtɛ tìmɑtì. \c 13 \s1 Kuyie nyóó potɛ́mɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛ̀ɛ̀ bo fíé iwũɔ̃ yɛbɔkɛ̀ \p \v 1 Kɛ̀ dɛ̀ dò nhòmɔù buotɛ́ di cuokɛ̀ kɛ nɑ́ɑ́ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì, yoo ò yɑ̀u mɛbɛnkùmɛ̀, kòò di nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ ndɛ̀mɑrɛ̀ cɑ̀nnɛ bo dɔɔ̀. \v 2 Kòò tu dí fíé iwũɔ̃ yɛbɔkɛ̀ di do í yɛ̃́ yɛ̀, bɑ́ kòò do di nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ ndɛ̀ɛ̀ bo dɔɔ̀, kɛ̀ dɛ̀ dɔ̀ɔ̀, \v 3 di bɑ́ɑ́ yie nkɛ́kéntɛ́ dɛ kóo nìtì wèè tu ò nɑ̀ɑ́ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì kɛ tú ò yɑ̀u Kuyie nkó mɛbɛnkùmɛ̀. Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kuù di yɑ́ú kɛ bo yɑ̀ kɛ nsɑ̀ kɛ̀ di kù dɔ́ nɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu. \v 4 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù di te, di yó nkù ntũ kɛ́ ń kù dé, kɛ́mpĩ́ nku tɑnnɔ̀ kɛ́nyíé nku kpɛti, kɛ́ nkù bɑ̀ɑ́ nkɛ́ nkù tɑunɛ̀, \v 5 dɛ kóo nìtì wèè tu ò nɑ̀ɑ́ Kuyie pɑ̃ɑ̃ nɑ́ɑǹtì yoo wèè tu ò yɑ̀u Kuyie nkó mɛbɛnkùmɛ̀ kɛ di sukíí kɛ̀ di bo yetɛ Kuyie nkpɛti, Kuyie nkùù di dènnɛní Esibiti kɛ di dɛɛtɛ́nɛ̀ mudɑɑtɔ̃mmú. Kɛ̀ wèè dɔ́ kɛ́ di dɛ́tìnnɛ kucɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi bɛnkɛ kù, dí ò kùɔ kɛ́dɛitɛ mɛyɛi ndi cuokɛ̀. \p \v 6 Kɛ̀ dɛ̀ mɛ ndò nhɑ yɔ̃fũ̀ɔ̃̀ kou mɔù nwe yoo ɑ birɛ dɛnitidɑɑrɛ̀ yoo dɛnitipòrɛ̀ yoo ɑ pokù yoo ɑ nɛ́po sɑù mɔù, kòò kɔtɛní ɑ borɛ̀ disɔ̀rì kɛ dɑ sukíí, \v 7 kɛ tú, dí fíé iwũɔ̃ yɛbɔkɛ̀ di do í yɛ̃́ yɛ̀ fɔ̃́ nnɛ̀ ɑ yɛmbɛ̀, iwuɔ nyìì di fitɛ́ mɛdɛ́timɛ̀ yoo mɛtɔ́ɔ́mmɛ̀ i kó yɛbɔkɛ̀, di tenkɛ̀ kɛmɔu miɛkɛ. \v 8 A bɑ́ɑ́ yie nho kpɛti, ɑ bɑ́ɑ́ ò kèńtɛ́, ɑ bɑ́ɑ́ ò kuɔ́ mmɛsémmɛ̀, ɑ bɑ́ɑ́ ò kpɑ̀kɛ́ ɑ bɑ́ɑ́ sɔnnɛ o yɛi. \v 9 A dò nkóò kùɔmu, fɔ̃́ɔ̃̀ mɔ́mmuɔ ndò nkɛ́ketɛ́ kóò bɔ̀tɛ́ ditɑ̃́rì, kɛ̀ bɛtɔbɛ̀ nɛ́ nɑ kóò bùɔ́tí yɛtɑ̃́rɛ̀. \v 10 Ò mɑ̀nnɛ̀ kɛ́búɔ́tí yɛtɑ̃́rɛ̀ nyɛ kɛ́kuɔ, kɛ yɛ̃́ ò dɑ sukíímɛ̀ kɑ̀ɑ bo yóu ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ́ kù dɛ̀tɛ́nɛ̀, kunku kùù dɑ dènnɛní Esibiti tenkɛ̀ di do tú dɛ̀ tidɑɑtì. \v 11 Dɛ mɔ̀nnì Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu yóó tì kèèmu kɛ́mɔɔtɛ kufɔ̃wɑɑ́ nkɛ tɛ̃́nkɛ bɑ́ɑ́ dɔɔ̀ mɛyɛi. \p \v 12 Kɛ̀ dɛ̀ mɛ ndò ndiyiè mɑrì bo kɛ̀ di kèè kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi duɔ́ nkɛ̀ miɛkɛ, \v 13 bɛsĩ́ntɛ́nìtìbɛ̀ sukíí dɛ̀ dihɛì mɑrì miɛkɛ bɛ̀mɑbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bo fíé iwũɔ̃ yɛkɔbɛ̀ di do í yɛ̃́ yɛ̀. \v 14 Dí wɑmmú kɛ́bíékɛ́ mɛsɑ̀ɑ̀, kɛ nsɑ̀ kɛ̀ dɛ̀ mɛ̀nkɛ dɔ̀ɔ̀ mɛbotí, kɛ̀ di sɔ̃́ ndɛ kó mɛyɛi mbotí mɛ̀nkɛ dɔ̀ɔ̀mu di cuokɛ̀, \v 15 dí kuɔ dɛ kó dihɛì kɔbɛ nɛ̀ bɛ wũɔ̃ dɛmɔu di bɑ́ɑ́ súɔ́ ndɛ̀mɑrɛ̀. \v 16 Dí tíí ntinɛntì tìì kó dimɑ̀ɑ̀ bo dɛ kó dihɛì miɛkɛ kɛ́cóú ndihɛì miɛkɛ bɛnìtìbɛ̀ kɑ̀rì dɛ̀ kɛ́wɛ̃nnɛ́nɛ̀ dihɛì kɛ́cɔ́u mí ndi Yiɛ̀ nKuyie n kpɛ́í, kɛ̀ dɛ kó dihɛìi nɑɑ́ ntidobontì, bɑ́ òmɔù tɛ̃́nkɛ bɑ́ɑ́ dì mɑɑ́. \v 17 Di bɑ́ɑ́ túótɛ́ dɛ̀mɑrɛ̀ bɑ́ dɛ̀mɑ́ɑ̀ dɛ kó dihɛì miɛkɛ dɛ dò nkɛ́cɔ́ummu, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ̀ ku miɛkɛɛ do, kɛ̀ kù di kuɔ́ mmɛsémmɛ̀, kɛ́duɔ́ nkɛ̀ di sṹṹ nkù do nɑ̀kɛ́ di yɛmbɛ̀ kɛ dɔ̀ dɛ̀ yó ndòmmɛ̀. \v 18 Kɛ̀ nsɑ̀ kɛ̀ di yie nti Yiɛ̀ nKuyie ndi tũ nkù kó dinùù, kɛ tũ nku tɑnnɔ̀ n di duɔ́ nyɛ̀ yíe, kɛ dɔɔri ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́ dɛ̀ kunku di tũ nkù. \c 14 \s1 Kuyie nyí dɔ́mɛ̀ ku kɔbɛ ndɔɔri ikúkuɔ́ \p \v 1 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù di te kɛ̀ di tú ku bí. Di bɑ́ nduɔku yoo dí nkuò di tĩ́ĩ̀ di kɑri dìì mɔ̀nnì mukṹṹ. \v 2 Di tú ti Yiɛ̀ nKuyie nkɔbɛ mbɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù di te, kɛ di tɑ̃ɑ̃tɛ́ iwuɔ nyimɔu ìì bo kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ i miɛkɛ kɛ̀ di bo ntú kù te bɛ̀. \s1 Isidɑyɛɛribɛ dò nkɛ́nyo nyìì wũɔ̃ nɛ̀ tìì wɑnwɑntì nɛ̀ bɛ̀ dò nkɛ́nci dɛ̀ \p \v 3 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyĩ di ci dɛ̀ di bɑ́ɑ́ dɛ̀ di. \v 4 Ntɛnɛ̀ iwũɔ̃ di bo nyo nyì: Inɑ̀ɑ̀kɛ nɛ̀ ipe nɛ̀ sibɔɔ́. \v 5 Tɛhontɛ̀ yɛyìè mpɛ́u kpɛtɛ nɛ̀ tɛhontɛ̀ pɛ́ítɛ̀ nɛ̀ tɛhontɛ̀ tɛ̀ɛ̀ dònnɛ̀ fɛpɛrifɛ̀ kɛ nɛ́ mɔkɛ yɛyìè nyɛ̀ɛ̀ yɑ̀ɑ̀ti nɛ̀ fɛsèfɛ̀ nɛ̀ tɛtɑ̃buɔtɛ̀ nɛ̀ tɛbuɔtɛ̀ nɛ̀ fɛwɑurìfɛ̀. \v 6 Tiwɑnwɑntì nɛ̀ iwũɔ̃ dɛ̀ɛ̀ mɔ̀kɛ yɛkpɛ̀ɛ̀tɛ̀ yɛ̀ɛ̀ yɑ̀ɑ̀ti kɛ dukii di bo nɑ kɛ́ ndɛ̀ yo. \v 7 Di bɑ́ɑ́ di yòyó nɛ̀ tɛhòntɛ̀ nɛ̀ disetiri dɛ̀ dùkìimu dɛ̀ mɛ nyí mɔkɛ yɛkpɛ̀ɛ̀tɛ̀ di dɛ̀ cimu, \v 8 dɛfɔ̃̀nkùrɛ̀, dɛ̀ mɔ̀kɛmu yɛkpɛ̀ɛ̀tɛ̀ dɛ̀ mɛ nyí dukii, di bɑ́ ndɛ̀ yo ndɛmɔu di dɛ̀ cimu. Kɛ̀ dɛ̀ mɛ nku di bɑ́ɑ́ dɛ̀ kɑ̀ɑ́kɛ́. \p \v 9 Ntɛnɛ̀ mɛniɛ mmiɛkɛ kpɛrɛ di bo nyo ndɛ̀, siyĩĩ sìì kó dimɑ̀ɑ̀ mɔ̀kɛ icietí nɛ̀ yɛyíɛ́kɛ̀. \v 10 Di bɑ́ nyo nsìì í mɔkɛ icietí nɛ̀ yɛyíɛ́kɛ̀ di sì cimu. \p \v 11 Di kó ikuɔ́ í ci sinɔɔ sìì kó dimɑ̀ɑ̀ di nsì yo. \v 12 Di bɑ́ɑ́ di kumɑncònkù nɛ̀ kutɑ̃mɑncònkù nɛ̀ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì kó fɛtúúfɛ̀. \v 13 Ditúsɔ̀ù nɛ̀ kutúbotí kumɔu di bɑ́ ndɛ̀ yo. \v 14 Fɛtúúfɛ̀ nɛ̀ kukɑ̃kɑ̃botí kumɔu. \v 15 Fɛcònfɛ̀ diɛfɛ̀ nɛ̀ yɛondo kó kubotí kumɔu. \v 16 Fɛcònfɛ̀ diɛfɛ̀ nɛ̀ dionduò nɛ̀ tiyɑ̀ɑ̀kompɛ́ítì kó kubotí kumɔu nɛ̀ kucĩrímbotí kumɔu. \v 17 Dikonnɛ́you nɛ̀ yɛondo kó kubotí kumɔu nɛ̀ fɛkonkpɑ̀nfɛ̀. \v 18 Kutenkɑtíkɑ̀dɑ́ɑ́kù nɛ̀ kukunɑɑkù nɛ̀ dikũ̀ntìbɑ́rì nɛ̀ kudéíkù. \p \v 19 Tipumpùtì di bɑ́ ntì yo ndi dɛ̀ cimu. \v 20 Di kó ikuɔ́ í ci sìì nɔɔ kó dimɑ̀ɑ̀ di nsì yo. \p \v 21 Kɛ̀ fɛɔ̃̀fɛ̀ kú di bɑ́ɑ́ fɛ̀ di, dí fɛ̀ duɔ́ nhopɔ̀ɔ̀ wèè di bonɛ̀ kɛ̀ wèe di, yoo dí fɛ̀ nhò fìtɛ́nɛ̀. Di tú kubotí kùù cɑ̃̀ɑ̃́ nkù nku, kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi te. Di níí bɑ́ɑ́ bénnɛ́ dibɔbii nɛ̀ di yɔ̃ miɛ̀. \s1 Ti bo nduɔ̀mmɛ̀ Kuyie dɛpííndɛ̀ \p \v 22-23 Bɑ́ dìì benni di níí dɛitɛ di pɑɑ nkpɛrɛ dɛmɔu dɛ̀ɛ̀ tu dɛpííndɛ̀, tidiitì nɛ̀ mɛnɑɑ̀ mpɑ̀mmɛ̀ nɛ̀ mɛkùɔ̀, di níí dɛ̀ tɔní nɛ̀ iwũɔ̃ ketiyì inɑ̀ɑ̀kɛ nɛ̀ ipe nɛ̀ sibɔɔ́, kɛ́ dɛ̀ kɔ̀tɛnɛ̀ dibòrì kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dì, kɛ́ dɛ̀ di ku ììkɛ̀, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ dí ndé ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te sɑ̃́ɑ̃̀. \v 24 Kɛ̀ dɛ yɛ̀mmɛ̀ ɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bo ndɛ́tirìnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù dɑ te kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì bòrì, kɛ̀ ku yètìrì bo ndɛ̀ yu kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù dɑ te kɛ̀ kù dɑ dɔ̀ɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ nkɛ̀ dɛ̀ sũ, \v 25 ɑ́ túótɛ́ dɛ̀ɛ̀ tu dɛpííndɛ̀ kɛ́ dɛ̀ fìtɛ́ kɛ́ntɔ idíítí dɛ kó dibòrì ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù dɑ te kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì bòrì dɛ kpɛ́í. \v 26 Dɛborɛ̀ kɛ́dontɛ́ ɑ dɔ́ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ inɑ̀ɑ̀kɛ, ipe nɛ̀ sibɔɔ́ nɛ̀ mɛnɑɑ̀ nnɛ̀ kunɑdɑɑkù kɛ́ dɛ̀ di, ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù dɑ te ku ììkɛ̀, kɛ̀ diwɛ̀ì ndɑ bo fɔ̃́ nnɛ̀ ɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɔbɛ. \v 27 Di bɑ́ɑ́ yɛ̃̀ nDefiibɛ bɛ̀ɛ̀ di bonɛ̀ bɛ kpɛ́í, kɛ yɛ̃́ bɛ̀ í mɔkɛmɛ̀ kɛtenkɛ̀. \p \v 28 Kɛ̀ yɛbie nyɛ̀tɑ̃ɑ̃ti níí pɛ̃ɛ̃tɛ́, dí dennɛní dɛpííndɛ̀ di dɛ̀itɛ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ kɛ́ dɛ̀ còú ndihɛì. \v 29 Defiibɛ bɛ̀ɛ̀ di bonɛ̀ kɛ í mɔkɛ bɛ kó kɛtenkɛ̀ nɛ̀ bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ nɛ̀ iciribí nɛ̀ bɛkúpobɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ pɛ́tɛ́ kɛ́di kɛ́nsɑ̀nnɛ̀. Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ̀ kù di dɔ̀ɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ ndi pĩ́ mùù tɔ̃mmú mumɔu miɛkɛ. \c 15 \s1 Kuyie nduɔ́ nyìì kuɔ́ Isidɑyɛɛribɛ bɛ bɑ̀ɑ̀ nyĩ́nkɛ̀ \p \v 1 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nnɑ́kɛ́ Isidɑyɛɛribɛ kɛ dɔ̀: Yɛbie nyɛ̀yiekɛ̀ yɛ̀yiekɛ̀ kó difɔ̃nkúò di níí yóu di kɔbɛ bɛ bɑ̀ɑ̀ mbɛ̀ di mɔkɛnɛ̀ yɛ̀. \v 2 Ntɛnɛ̀ di yóó tũnnɛ mɛ̀ɛ̀ botí dɛ kó ikuɔ́: Kòò mɔù pèntɛ o kou tɔù idíítí wèe ì nhò yóunɛ̀ dɛ kó dibɑ̀nnì. Òmɔù bɑ́ɑ́ pĩ́nnɛ̀ muwɛ̃rímú o kou tɔù kɛ dɔ̀ wèe ò yietí o bɑ̀nnì, kɛ yɛ̃́ Kuyie nkuù dɔúmmɛ̀ dɛ kó dinùù. \v 3 Di bo nɑ kɛ níí duɔ́ nkɛ̀ opɔ̀ɔ̀ di yietí kɛ̀ dɛ̀ mɛ ntu di kou nwe dí ò yóu. \p \v 4-5 Kɛ̀ nsɑ̀ kɛ̀ di kémmú weti weti ti Yiɛ̀ nKuyie nyɛ̃ mmù, kɛ tũ nkù di duɔ́ nyìì kuɔ́ kɛ̀ n yì ndi nɑ́ɑ́ nyíe, ocĩ̀rì ketɛ́ kɛ́ bɑ́ mbo di kó kɛtenkɛ̀, ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù yóó di dɔ̀ɔ̀mu mɛsɑ̀ɑ̀ nkù di duɔ́ kɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ kɛ̀ di yóó kɛ̀ kɑ̀ri kɛ́ kɛ̀ tiekɛ kɛ miɛkɛ. \v 6 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù yóó di dɔ̀ɔ̀mu mɛsɑ̀ɑ̀, kù tì ndi nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ nkù yóó di dɔ̀ɔ̀mɛ̀. Di í yó mpenni idíítí ibotí tɛì, ibotí tɛì pɛ́u iì yó ndi penni. Di bo mbɑkɛ́ yɛbotɛ̀ kusṹkù yɛ̀ mɛ mbɑ́ ndi bɑkɛ́. \p \v 7 Kɛ̀ di kou mɔ̀ù bo kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nkɛ̀ kó dihɛì mɑrì kɛ tú ocĩ̀rì di bɑ́ɑ́ ò yetɛnɛ̀ di diitì, di nɔu mɛ mbɑ́ nhò tɛ̃̀ĩ̀nɛ̀. \v 8 Dí ò cɑ̃̀nnɛ di nɔu kóò pèntɛ dɛ̀ɛ̀ ò dónnì. \v 9 Kɛ nɛ́ nyɛ̃́ kɛ̀ mɛyɛ̀mmɛ̀ yɛimɛ bɑ́ɑ́ di tɑ kɛ̀ di dɔ̀ dibenni yiénnì diì yɛ̀tìní kɛ̀ di dò nkɛ́ bɛ̀ yóunɛ̀ yɛbɑ̀ɑ̀ mbɛ̀ di mɔkɛnɛ̀ yɛ̀. Dí bɑ́ɑ́ yóu kɛ̀ mɛyɛ̀mmɛ̀ yɛimɛɛ di tɑ kɛ̀ di yóu di bo cɑ̃nnɛmɛ̀ tɛnɔ̀ùtɛ̀ di kou tɔù kɛ í nhò duɔ́ ndɛ̀mɑrɛ̀. Kɛ̀ di dɔ̀ɔ̀ mɛmmɛ kòò di kuɔ́nnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndíì yóó tɔ dɛ kó mɛyɛi. \v 10 Dí ò pɑ̃ dɛ kó idíítí nɛ̀ mɛyɛ̀mmɛ̀ mɛmɑ́ɑ̀ nɛ̀ diwɛ̀ì, mɛm̀mɛ di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù yóó di dɔ̀ɔ̀mɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ ndi tɔ̃mmú mumɔu miɛkɛ, kɛ di dɔɔri dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ nyíé. \v 11 Bɛcĩ̀rìbɛ̀ yó mbomu di kó kɛtenkɛ̀ miɛkɛ, dɛɛ̀ kpɛ́í nte kɛ̀ n di duɔ̀ ndɛ kó dinùù kɛ̀ n tu di bɑ́ɑ́ yie nkɛ̀ di nɔu mpikú, di kɔbɛ bɛ̀ɛ̀ tu bɛcĩ̀rìbɛ̀ nɛ̀ bɛsénnìbɛ̀ kɛ bo di tenkɛ̀ miɛkɛ bɛ kpɛ́í. \s1 Isidɑyɛɛribɛ bo nfĩ́ĩnko mɛ̀ɛ̀ botí tidɑɑtì \p \v 12 Kɛ̀ wèè dontɛ́ kudɑɑkù di kɔbɛ Ebedeebɛ miɛkɛ kù mpĩ́ nho tɔ̃mmú, kɛ́mmɔkɛ yɛbie nyɛ̀kuɔ̀, diyiénnì kòo kù fĩ́ĩnko kɛ̀ kùu kò. \v 13 Kɛ̀ kù kũnti dìì mɔ̀nnì ò bɑ́ɑ́ yóu kɛ̀ kùu kò nku nɔu sitetìrì, \v 14 kù nkũnti kɛ̀ wèe dɛitɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù o te kù ò duɔ́ ndɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ dɛ miɛkɛ kɛ́ dɛ̀ nkù pɑ̃, ipe nɛ̀ sibɔɔ́ nɛ̀ tidiitì nɛ̀ mɛnɑɑ̀. \v 15 Dí dentɛní di do bomɛ̀ Esibiti kɛ tú tidɑɑtì kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ̀ kùu di dɛɛtɛ́, dɛɛ̀ kpɛ́í nte kɛ̀ n di duɔ̀ nyíe ndɛ kó ikuɔ́. \p \v 16 Kɛ̀ dɛ̀ mɛ ndò nkudɑɑkù bo fɔ̃́ nwèè cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ tùɔ̀kɛ kù bo kòmmɛ̀ kɛ̀ kù yetɛ kù dɑ dɔ́ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nɛ̀ ɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀, kɛ bo kɛ̀ dɛ̀ kù nɑɑti. \v 17 Dɛ mɔ̀nnì ɑ́ túótɛ́ tɛkɑ̃̀ũ̀tɛ̀ kɛ́dɑnnɛ ku toò tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bòrì kó kudɔú kɛ́duutɛ, kɛ̀ kù ntú ɑ kó kudɑɑkù sɑ̃́ɑ̃̀. Kɛ̀ dɛ̀ mɛ ntu onitipòkù nwe ɑ mɛ nyĩ́. \p \v 18 Dɛ̀ bɑ́ ndɑ yóùnɛ̀ ɑ bo kù fĩ́ĩmmɛ̀, kɛ yɛ̃́ kù dɑ pĩ̀ḿmɛ̀ mutɔ̃mmú yɛbie nyɛ̀kuɔ̀ miɛkɛ, kù dɑ pĩ mmùù tɔ̃mmú pɛ̃ɛ̃tɛ́mu ɑ nɑ nyietímɛ̀ otɔ̃ntì kucɛ mɛ̀dɛ́mɛ̀. Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù dɑ te kù yóó dɑ dɔɔ̀mu mɛsɑ̀ɑ̀ ɑ tɔ̃mmú mumɔu miɛkɛ. \s1 Isidɑyɛɛribɛ dòmmɛ̀ kɛ́ncɑ̃́nninko iwũɔ̃ ketiyì Kuyie nkpɛ́í \p \v 19 Di nɑ̀ɑ̀kɛ nɛ̀ di pe nɛ̀ di bɔɔ́ kɛ̀ dɛ̀ níí pɛitɛ́ mɛketimɛ̀ ìì bí idɑɑì dí ì cɑ̃̀ńnɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku kpɛ́í, yɛnɑɑdɑpɑ̀ɑ̀ nketiyɛ̀ di bɑ́ɑ́ yɛ̀ pĩ̀ńnɛ̀ mutɔ̃mmú, di mɛ mbɑ́ɑ́ kɛ̃ĩ́ di pedɑkɛ̀ \f + \fr 15:19 \fr*\fk Yɛpedɑkɛ̀: \fk*\ft Yɛpedɑkɛ̀ bɛ̀ nɑ̀ɑ́ nyɛ̀ɛ̀ kpɛ́í ndiɛ nyɛ̀ í dònnɛ̀ ti diɛ kpɛyɛ yɛ̀ mɔ̀kɛ ticìtì nti kɛ̀ tì òkù mɛdiɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ ɔ̃ɔ̃ kɛ̃ĩ́ dɛ kó ticìtì kɛ́duɔkɛnɛ̀ tiyɑ̀ɑ̀tì.\ft*\f* ketiyɛ̀ kó ticìtì. \v 20 Bɑ́ dìì benni di níí dɛ̀ kùɔ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ́kɑri kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì bòrì dɛ kpɛ́í díndi nɛ̀ di cɛ̃́ĩ kɔbɛ kɛ́ dɛ̀ di. \v 21 Kɛ̀ dɛ kó fɛɔ̃̀fɛ̀ mɛ nhɑ̃ kuyɛ̀nkù mɑkù, kɛ̀ fɛ̀ tu dikpɛ̃nnì yoo fɛ̀ yɛ̃̀ĩ di bɑ́ɑ́ fɛ̀ fèútɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te. \v 22 Di níí fɛ̀ di di cɛ̃́ĩ, kòò mɔù dɔ̀ɔ̀ di kó ikuɔ́ ci dɛ̀ kɛ sĩ̀ nhò bo nɑ kɛ níí dí wɛ̃nnɛ́nɛ̀ kɛ́ fɛ̀ di, di ɔ̃ɔ̃ dimɛ̀ fɛwɑurìfɛ̀ nɛ̀ tɛhontɛ̀ yɛyiè mpɛ́u kpɛtɛ. \v 23 Di nɛ́ bɑ́ɑ́ di fɛ yĩ̀ĩ̀ ndi mɛ̀ còúnko kɛtenkɛ̀ mɛniɛ nkɔ̃mɛ. \c 16 \s1 Isidɑyɛɛribɛ dò nkɛ́mbɑɑ̀mmɛ̀ diyentɛ́bɑnni \p \v 1 Dí nyɛ̃́ dididɛ̀ì kóo tɑ̃̀nkù kpɛ́í kɛ́mbɑɑ̀ ndiyentɛ́bɑnni kɛ sɑ̃ntí ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ yɛ̃́ dididɛ̀ì kóo tɑ̃̀nkù miɛkɛ do nkɛmɛ̀ kɛyènkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di dènnɛnímɛ̀ Esibiti. \v 2 Diyentɛ́bɑnni kó diyiè di níí fíé iwũɔ̃ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te, inɑ̀ɑ̀kɛ nɛ̀ ipe nɛ̀ sibɔɔ́, ti Yiɛ̀ nKuyie ntɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì bòrì kɛ̀ ku yètìrì dɛ̀ yu. \v 3 Dɛ kó dibɑnni miɛkɛ di níí nyo mpɛ̃́ɛ̃̀ wèè í kɔɔrɛnɛ̀ mutie mùù muuti, di níí nhò cɑ̀ɑ́ nkɛ dɔ̀ yɛwe yɛ̀yiekɛ̀, dɛ kóò pɛ̃́ɛ̃̀ weè yó ndi denniní di do di mɛ̀ɛ̀ sémmɛ̀ Esibiti. Kɛ yɛ̃́ di do yɛtìnímɛ̀ Esibiti kɛ̀ dɛ̀ dò mmɛcɑ̃ɑ̃ mmɛ, di níí yó mmɛ nhɔ̃ kɛ denninní di do yɛ̀ dìì yiè Esibiti kó kɛtenkɛ̀. \v 4 Mutie mùù muuti mù bɑ́ mbo òmɔù cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ dɛ kó yɛwe yɛ̀yiekɛ̀ miɛkɛ di tenkɛ̀ kɛmɔu duɔ́mɛ̀. Di fìé ìì wũɔ̃ diyiè ketirì kó kuyuoku ì bɑ́ nkpɑɑ́ kɛ̀ dɛ̀ɛ wentɛ́. \v 5 Di mɛ mbɑ́ɑ́ fíé dɛ kó iwũɔ̃ dihɛì mɑrì cɛ̃́nkoo kpɛri, ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nyɛ̀ɛ̀ ɛkɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ di bo. \v 6 Di níí ì fìé diyentɛ́bɑnni ti Yiɛ̀ nKuyie kùù di te kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì bòrì ndi kɛ̀ ku yètìrì dɛ̀ yu, kuyuoku diyiè tɑtoo dìì mɔ̀nnì, di do yɛtìní Esibiti kɛ̀ dɛ̀ dòmmɛ̀. \v 7 Di bénnɛ́ di wũɔ̃ kɛ́ ì cɑ̀ɑ́kɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì bòrì dɛ kpɛ́í, kɛ̀ dɛ̀ wentɛ́ di wɛ̃tɛ kɛ́ kò ndi touti borɛ̀. \v 8 Dí ncɑ́ɑ́ mpɛ̃́ɛ̃̀ wèè í kɔɔrɛnɛ̀ mutie mùù muuti kɛ dɔ̀ yɛwe yɛ̀kuɔ̀, diyiè yiénnì dibɑnni denni dìì yiè kɛ̀ di tíí nkɛ́sɑ̃ntɛ ti Yiɛ̀ nKuyie kùù di te. Di bɑ́ɑ́ pĩ́ mmutɔ̃mmú mɑmù dɛ yiè. \s1 Isidɑyɛɛribɛ dò nkɛ́mbɑɑ̀mmɛ̀ dididɛ̀ì bɑnni \p \v 9 Di níí kɑɑ̀ nyɛwe yɛ̀yiekɛ̀ mɛfitímɛ̀ kucɛ mɛ̀yiekɛ̀, kɛ́túótɛ́ di ketírí dìì mɔ̀nnì mudidɛ̀ì. \v 10 Dí mbɑɑ̀ ndididɛ̀ì bɑnni kɛ sɑ̃ntí ti Yiɛ̀ nKuyie kùù di te kɛ́ kù pɑ̃mmú diwɛ̀ì kó yɛpɑ̃rɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ mmɑ̀nnɛ̀ kù di dɔ̀ɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ nkɛ̀ mɛ̀ mɑ̀mɛ̀. \v 11 Kɛ̀ dí dɛ̀ tɔní kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì bòrì dɛ kpɛ́í kɛ̀ bɛ̀ dɛ̀ yu ku yètìrì. Diwɛ̀ì ndi bo mɛdiɛ̀ díndi nɛ̀ di bí initidɑɑì nɛ̀ initipòì nɛ̀ di kó bɛtɔ̃mbɛ̀ bɛnitidɑɑbɛ̀ nɛ̀ bɛnitipòbɛ̀, nɛ̀ Defiibɛ nɛ̀ bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ bɛ̀ɛ̀ di bonɛ̀ nɛ̀ iciribí nɛ̀ bɛkúpobɛ̀. \v 12 Dí ndenniní di do túmɛ̀ Esibiti kó kɛtenkɛ̀ tidɑɑtì. Mpĩ́nnɛ̀ dɛ kó ikuɔ́. \s1 Titouti kó dibɑnni \p \v 13 Kɛ̀ di puotí dìì mɔ̀nni di diitì kɛ deè, kɛ kùɔ̀ti fínyĩ̀ kó yɛbɛ mɛnɑɑ̀, dí bɑɑ́ ntitouti kó dibɑnni kɛ dɔ̀ yɛwe yɛ̀yiekɛ̀. \v 14 Kɛ̀ diwɛ̀ì ńdi bo díndi nɛ̀ di bí initidɑɑì nɛ̀ initipòì nɛ̀ di kó bɛtɔ̃mbɛ̀ bɛnitidɑɑbɛ̀ nɛ̀ bɛnitipòbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ nɛ̀ bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ bɛ̀ɛ̀ di bonɛ̀ nɛ̀ iciribí nɛ̀ bɛkúpobɛ̀. \v 15 Di níí yóó kɔtɛ di Yiɛ̀ nKuyie kùù di te kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì bòrì ndi kɛ́bɑɑ́ ndɛ kó dibɑnni kɛ dɔ̀ yɛwe yɛ̀yiekɛ̀ kɛ́nsɑ̃ntí ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ yɛ̃́ kù di dɔ̀ɔ̀mɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ nkɛ̀ di diitì pɛitɛ́ kɛ̀ di kpɛrɛ dɛmɔu yie nkɛ̀ diwɛ̀ì ndi bo mɛdiɛ̀. \b \p \v 16 Dibenni bɛnitidɑɑbɛ̀ níí kɔtɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì bòrì kucɛ mɛ̀tɑ̃ɑ̃ti kɛ́bɑɑ́ mpɛ̃́ɛ̃̀bɛ̀ bɛ̀ɛ̀ í kɔɔrɛnɛ̀ mutie mùù muuti bɛ kó dibɑnni nɛ̀ dididɛ̀ì bɑnni nɛ̀ titouti kpɛri, òmɔù bɑ́ɑ́ kɔtɛ ti Yiɛ̀ nKuyie mborɛ̀ o nɔu sitetìrì. \v 17 Bɑ́ wè o níí pɑ̃ kɛ̀ dɛ̀ mmɑ̀nnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù ò te kù ò dɔ̀ɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ nkɛ̀ mɛ̀ mɑ̀mɛ̀. \s1 Tibeéntì kó ikuɔ́ \p \v 18 Di tɑ̃ɑ̃tɛ́ bɛnìùbɛ̀ diɛbɛ̀ nɛ̀ bɛsɑ́m̀pɔ́bɛ̀ yɛhɛkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te di duɔ́ nyɛ̀ yɛmɔu miɛkɛ, di botí tũmmɛ̀ itɔbɛ̀, kɛ̀ bɛ mbekùnɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ kɛ tũ ntimɔ́mmɔnti. \v 19 Bɛ̀ bɑ́ɑ́ yetɛ́nɛ̀ tibeéntì tì dò nkɛ́ndòmmɛ̀, di bɑ́ mbɑɑ̀tì bɛnìtìbɛ̀, di mɛ mbɑ́ ncɔú ticuuti kɛ yɛ̃́ ticuuti tiì ɔ̃ɔ̃ yɛ̃ĩkùnnɛmɛ̀ mɛciì nyɛmbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bɑ́ɑ́ yɑ̀ timɔ́mmɔnti. \v 20 Dí mbekù kɛ tũ ntimɔ́mmɔnti, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ dí nfòù kɛ́mɔntɛ kɛ́tɑ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie kùù di te kù di duɔ́ nkɛ̀ kɛ́kɑri. \s1 Kuyie nyí dɔ́ bɛ nkù feu ìì wũɔ̃ \p \v 21 Di bɑ́ɑ́ cónnɛ́ kutedɔú diwũɔ̃tɔ̀nnì di mɑɑ́ dì ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku kpɛ́í di tɑkɛ́. \v 22 Di mɛ mbɑ́ɑ́ fíí nditɑ̃́rì mɑrì ti Yiɛ̀ nKuyie nyí dɔ́ dɛ̀. \c 17 \p \v 1 Di bɑ́ɑ́ féútɛ́ fɛnɑ̀ɑ̀fɛ̀ yoo fɛpìèfɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ̀ dɛ̀ nhɑ̃ kuyɛ̀nkù mɑkù, kɛ yɛ̃́ kù dɛ̀ wùómmɛ̀ isɔkɛ nyi ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te. \p \v 2 Kòò mɔù bo yɛhɛkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nyɛ̀ miɛkɛ, onitidɔ̀ù yoo onitipòkù kɛ dɔɔri dɛ̀ɛ̀ í wenni ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te, kɛ cɑɑ̀ri kù di dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛ̀ɛ̀ tɑummɛ̀, \v 3 kɛ kɔ̃nkù kɛ bɑ́ɑ́ nyɛbɔkɛ̀ nɛ̀ diyiè nɛ̀ otɑ̃̀nkù nɛ̀ siwɑ̃̀ɑ̃ ti Yiɛ̀ nKuyie nyetɛ dɛ̀. \v 4 Kɛ̀ bɛ̀ tì ndi nɑ̀kɛ́, yoo di cɛ̃́nkɛ tì kèèmu, dí tũnnɛ dɛ kó tinɑ́ɑǹtì kó icɛ kɛ́fiɛ́ kɛ́yɑ̀ ti fɔ̃̀tìrì kó dikũ̀nnì. Kɛ̀ di yɑ̀ kɛ̀ tì mɛ̀nkɛ dɔ̀ɔ̀mu Isidɑyɛɛribɛ cuokɛ̀, \v 5 kòo nitidɔ̀ù nwe yoo onitipòkù, dí ò dènnɛ dihɛì kó dibòrì kóò bùɔ́tí yɛtɑ̃́rɛ̀ kɛ́kuɔ. \b \p \v 6 Onìtì òmɑ́ɑ̀ weè bɑ́ɑ́ bɛ́i nhò yɑ̀mɛ̀ òmɔù kɛ̀ dí ò kùɔ, bɛ̀dɛ́bɛ̀ yoo bɛ̀tɑ̃ɑ̃ti kɛ̀ bɛɛ̀ bɛ́i ndí ò kùɔ. \v 7 Bɛ̀ɛ̀ ò yɑ̀ bɛɛ̀ dò nkɛ́niitɛ́ kóò bɔ̀tɛ́ yɛtɑ̃́rɛ̀, kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ sɔmbɛ nɛ́ nɑ kóò bùɔ́tí yɛtɑ̃́rɛ̀ kɛ́kuɔ, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ dí dɛitɛ mɛyɛi ndi cuokɛ̀. \s1 Isidɑyɛɛribɛ dò nkɛ níí bekɛ́ dìì mɑ̀ɑ̀ tinɑ́ɑǹtì tìì yóù \p \v 8 Kɛ̀ dɛ̀ dò mbɛ̀ kùɔ òmɔù nwe, yoo bɛ̀ puotí òmɔù nwe koò kɔ̀ùtɛ yoo yɛkpɑ̀rɛ̀ kpɛti mɑtì tiì tùɔ̀kɛní kɛ̀ dɛ̀ di yóùnɛ̀ di bo tì bekɛ́mɛ̀ dihɛì kó dibòrì, dí tì tɔní ti Yiɛ̀ nKuyie kùù di te ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì bòrì dɛ kpɛ́í. \v 9 Dí kɔtɛ kɛ́sɔ̃́nkɛ́ ikuɔ́ nìùbɛ̀ Defiibɛ nɛ̀ obeéntì, bɛ̀ɛ̀ pĩ ndɛ kó yɛwe mutɔ̃mmú, kɛ́ bɛ̀ beé nkɛ̀ bɛ̀ɛ di nɑ́kɛ́ di dò nkɛ́dɔɔ̀mɛ̀. \v 10 Kɛ̀ dí tũnnɛ bɛ̀ di duɔ́ ndìì nùù, dɛndɛ di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì bòrì dɛ kpɛ́í nkɛ́dɔɔ̀ bɛ̀ yɛ̃ ndí dɔɔ̀mɛ̀. \v 11 Bɛ̀ yóó di duɔ́ ndìì nùù nɛ̀ bɛ̀ yóó di nɑ́kɛ́ tìì nɑ́ɑǹtì dí ndɛ̀ tũ nweti weti kɛ bɑ́ɑ́ súɔ́ ndɛ̀mɑrɛ̀, dí tũnnɛ bɛ̀ yɛ̃ ndí dɔɔ̀ tìì kó dimɑ̀ɑ̀. \v 12 Kɛ̀ wèè mɔ̀ɔ̀tɛ tɛfentɛ̀ kɛ bùtínnɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkuɔ́ nìùtì wèè pĩ nku tɔ̃mmú nɛ̀ obeéntì bɛ̀ ò nɑ̀kɛ́ tì. Dí ò kùɔ nkɛ́dɛitɛ mɛyɛi nyIsidɑyɛɛribɛ cuokɛ̀. \v 13 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ botí kumɔu tí kèè kɛ́depɛ ti Yiɛ̀ nKuyie kɛ tɛ̃́nkɛ bɑ́ɑ́ mɔɔtɛ dɛ kó tɛfentɛ̀. \s1 Isidɑyɛɛribɛ bo ntũ nyìì kuɔ́ kɛ kɑnnìnko mbɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ \p \v 14 Kɛ̀ di tɑ dìì mɔ̀nnì kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi duɔ́ nkɛ̀ kɛ kɑ̀ri kɛ dèè kɛ dɔ́ di bo tɑ̃ɑ̃tɛ́mɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì kɛ̀ wè ndi bɑkɛ́ ibotí tɛì ìì di fitɛ́ ì dɔ̀ɔrimɛ̀. \v 15 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di bɛnkɛ wè, di we mpĩ́ ntikpɑ̀tì di bɑ́ɑ́ pĩ́ nhòmɔù wèè í tú di kó kubotí kou. \v 16 Dɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɛ́ bɑ́ ntú wèè mɔ̀kɛ sikpɑ̀rìsɛ̃ĩ́ mɛdiɛ̀ nhò mɛ mbɑ́ɑ́ tɔ̃ mbɛnìtìbɛ̀ Esibiti kɛ̀ bɛ̀ bo wɑɑ́ nsisɛ̃ĩ́ kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie yetɛmɛ̀ kɛ tú di bɑ́ɑ́ nɑ Esibiti kó mutentɑ̃́ɑ̃́. \v 17 Ò mɛ mbɑ́ ntú wèè mɔ̀kɛ bɛnitipòbɛ̀ pɛ́u bɛ̀ yɑ̀ɑ̀ bo ò dɛ́tinnɛ Kuyie, ò mɛ mbɑ́ mmɔkɛ timɑ́tì pɛ́ítì nɛ̀ mɛsɔɔ mpɛ́u. \p \v 18 Kɛ̀ dɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì tùótɛ́ dìì mɔ̀nnì tikpɑ̀tì ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛɛ duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ wɑ̃ri ikuɔ́ pɑ́tíri tɛrì kóò duɔ́. \v 19 Kɛ̀ dɛ kó dipɑ́tíri nduɔ́ o borɛ̀ kɛ̀ wè ndi kɑ̀ɑ̀ nyɛwe yɛmɔu o fòmmu mumɔu miɛkɛ. Kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ wè ndé ti Yiɛ̀ nKuyie kùù ò te, kɛ́ntũ ndɛ kó ikuɔ́ ò nɑ̀ɑ́ nkɛ yɛ̃ ndɛ̀ dòmmɛ̀, nɛ̀ dɛ kó itié nyimɔu. \v 20 Kòò dɔ̀ɔ̀ri mɛmmɛ tɛfentɛ̀ bɑ́ɑ́ ò tɑ kòo yɛ̀mmɛ̀ ndò nhò pɛ̃ɛ̃tɛ́ o kɔbɛ kɛ̀ wèe bútínnɛ́ ikuɔ́ mɑì, mɛm̀mɛ okpɑ̀ɑ̀tì yó nsɔkɛ́mɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ cuokɛ̀ wenwe nɛ̀ o yɑɑ̀bío. \c 18 \s1 Ikuɔ́ nìùbɛ̀ bo nte dɛ̀ \p \v 1 Ikuɔ́ nìùbɛ̀ Defiibɛ nɛ̀ Defii kó kuwuɔ nkumɔu, bɛ̀ í yó mmɔkɛ kɛtenkɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kɔ̃mɛ, Isidɑyɛɛribɛ pɑ̃ɑ̃ ndɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndɛɛ̀ yó ntú bɛ kó mudiì. \v 2 Bɛ̀ í yó mmɔkɛ kɛtenkɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ cuokɛ̀, bɛ̀ yó mpĩ́ nti Yiɛ̀ nKuyie ntɔ̃mmú mmu kɛ dɛ nyo, kɛ yɛ̃́ kù do ti mbɛ̀ nɑ̀kɛ́mɛ̀. \p \v 3 Ntɛ ikuɔ́ nìùbɛ̀ dò nkɛ níí nte dɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ feu ìì wũɔ̃ Kuyie nyi miɛkɛ. Kɛ̀ fɛnɑ̀ɑ̀fɛ̀ nfɛ yoo fɛpìèfɛ̀ bɛ̀ɛ duɔ́ nyikuɔ́ nìùbɛ̀ kubɑkù nɛ̀ muyɛ̀ì nɛ̀ tinɑutì. \v 4 Dí mbɛ̀ duɔ̀ ntidipɑ̀ntì kó yɛpɑ̃rɛ̀ nɛ̀ mɛnɑɑ̀ mpɑ̀mmɛ̀ nɛ̀ mɛkùɔ̀ nnɛ̀ di pecìtì di kɛ̃ĩ́ tì mɛketimɛ̀. \v 5 Kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kuù tɑ̃ɑ̃tɛ́mɛ̀ Defii nɛ̀ o bí ibotí imɔu miɛkɛ kɛ̀ bɛ̀ bo pĩ́ nku tɔ̃mmú. \p \v 6 Defiibɛ bɛ̀ɛ̀ bo di tenkɛ̀ yɛhɛkɛ̀ yɛmɔu bɛ miɛkɛ, kòò mɔù dɔ́ kɛ́kɔtɛní ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì bòrì, \v 7 ò bɑɑ nkɛ̀ pĩ nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku tɔ̃mmú o kɔbɛ Defiibɛ tɔbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bo Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ bɛ̀ pĩ̀ḿmɛ̀. \v 8 Bɛ diì níí yó mmɑ̀mu kɛ nɛ́ yíɛ́nɛ̀ ò yóó fítɛ́ o kpɛrɛ kɛ́pɛ́tɛ́ dɛ̀. \s1 Bɛ̀ɛ̀ soú nkɛ tú bɛ̀ nɑ̀ɑ́ nKuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ mɛ̀nkɛ tì nɑ̀ɑ́ \p \v 9 Kɛ̀ di tɑ dìì mɔ̀nnì ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te, kù yóó di duɔ́ nkɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ di bɑ́ɑ́ tekɛ́ dɛ kó kɛtenkɛ̀ yɛmbɛ̀ kɛ́tũnnɛ bɛ kó isɔkɛ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ri ì. \v 10 Di miɛkɛ òmɔù bɑ́ɑ́ kuɔ o birɛ dɛnitidɑɑrɛ̀ yoo dɛnitipòrɛ̀ kɛ́tuɔ, òmɔù mɛ mbɑ́ɑ́ kɔtɛ tipɑ̃ɑ̃tì. Bɛyuwúòmbɛ̀ mɛ mbɑ́ mbo, yoo bɛ̀ɛ̀ sòutinɛ̀ yɛbɔkɛ̀, yoo bɛnitinɔ̀mbɛ̀. \v 11 Òmɔù bɑ́ɑ́ bɔntɛ́ kusĩ̀nkù otɔù, òmɔù mɛ mbɑ́ mbekù yɛtenkɔ̃̀rɛ̀, òmɔù mɛ mbɑ́ mboorí tinùbootì. \v 12 Kɛ̀ wèè dɔ̀ɔ̀ dɛ kó isɔkɛ kó kubotí ò nɑɑ́ nyisɔkɛ nyiɛ̀ nwe, iì te kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù yóó bɛti ibotí tɛì di ììkɛ̀. \v 13 Duɔ́nnɛ̀ dimɑ́ɑ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te pɑ́íí. \p \v 14 Kɛ yɛ̃́ ibotí di yóó bɛti ì kɔ̀rìmɛ̀ tipɑ̃ɑ̃tì nti kɛ boorí tinùbootì, ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù mɛ nyí yie ndi bo ndɛ̀ dɔ̀ɔ̀rimɛ̀. \v 15 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù yóó di duɔ́mmu wèè yó nnɑ́ɑ́ ku pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì kòo nni ndònnɛ̀ mí mMɔyiisi, dɛ yiɛ̀ nyóó yɛ̀nní di botí miɛkɛ nkɛ, kɛ̀ dí nyíé nhò di nɑ́ɑ́ ntì. \v 16 Di do ti mbekɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te di do tíkú dìì yiè ditɑ̃rì Odɛbu kɛ dɔ̀ dí í dɔ́ kɛ́ nyo ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku tɑmmɛ̀ di mɔ́mmɔmbɛ, di mɛ nyí dɔ́ kɛ́nwúó nfɛhɑ̃ɑ̃dɛɛ̀nfɛ̀ di yɑ̀ɑ̀ bo kú. \v 17 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nni nnɑ́kɛ́ kɛ dɔ̀: Bɛ̀ bɛ́i ntì wennimu, \v 18 m bo bɛ̀ duɔ́nko wèè yó nnɑ́ɑ́ m pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì, kɛ̀ wè ndɑ dònnɛ̀, ò yɛ̀tìní bɛ̀ botí miɛkɛ nkɛ kɛ̀ m bo ò duɔ́ n nɑ́ɑǹtì kɛ̀ wè ntì mbɛ̀ nɑ̀ɑ́ n yɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀. \v 19 Kòò mɔù í yie n yɛ̃ wèè yó nnɑ́ɑ́ m pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì ò nɑ̀kɛ́ tì, míì mɔ́mmuɔ nyóó yṹɔ̃́ nho to. \v 20 Kòò mɔù tu ò nɑ̀ɑ́ m pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì, kɛ nɑ́ɑ́ n yí yɛ̃ nwèe nɑ́kɛ́ tì, yoo ò nɑ̀ɑ́ ntibɔɔnɑ́ɑǹtì dɛ yiɛ̀ dí ò kùɔ. \p \v 21 Kɛ̀ dɛ̀ yɛ̀mmɛ̀ di bo ntoti di yɛ̀mmɛ̀ kɛ tú: Yé ti níí bo yĩ́mɛ̀ kɛ́bɑntɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nyí bɛ́innɛ̀ wè? \v 22 Wèè nɑ̀ɑ́ m pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɛ̀ n kó diyètìrì kòò nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ mmí nKuyie n tú tìmɑtì yóó dɔɔ̀, kòò bɛ́i ntì í dɔ̀ɔ̀, mí ndi Yiɛ̀ nKuyie míì í tì bɛ́i, dɛ yiɛ̀ nnɑ̀kɛ́ tɛfentɛ̀ kpɛti nti. Di bɑ́ɑ́ ò depɛ. \c 19 \s1 Disɔ̀rì kó yɛhɛkɛ̀ \p \v 1 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù bo kuɔ yɛbotɛ̀ yɛ̀ kɛ́ di duɔ́ mbɛ ɛkɛ̀ kɛ̀ di kɑri kɛ́nhɑ̃ bɛ cɛ̃́ĩ. \v 2-3 Dí totɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù yóó di duɔ́ nkɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ itempɛ̃ nyìtɑ̃ɑ̃ti, kɛ́tɑ̃ɑ̃tɛ́ bɑ́ kùù tempɛ̃ dihɛì dìmɑ́ɑ̀ kɛ́dɔɔ̀ icɛ kɛ́kɔtɛnɛ̀, kòò mɔù kùɔ onìtì wèe cokɛ́ kɛ́tɑ di miɛkɛ kɛ́sɔri. \p \v 4 Kɛ̀ dɛ̀ fìtɛ́nɛ̀ wè kòò mɑ̀ɑ́nɛ̀ o kou tɔù kɛ̀ bɛ̀ do í mɔkɛ tìmɑtì dɛ yiɛ̀ mbo nɑ kɛ́cokɛ́ kɛ́tɑ dɛ kó yɛhɛkɛ̀ kó dìmɑrì. \v 5 Kɛ̀ dɛ̀ dò nhòmɔù tɑ dikpɑ́ɑ̀ kɛ dɔ́ kɛ́kɔ̃ṹ idɛí kɛ nɛínɛ̀ o nɛ́po kɛ kɔ̃ũ mutie, kɛ̀ tɛpĩɛ̃tɛ̀ feutɛ́ kɛ mɑ̀ɑ́nɛ̀ o nɛ́po kòò ku, dɛ yiɛ̀ mbo nɑ kɛ́cokɛ́ kɛ́kɔtɛ kɛ́sɔri dɛ kó yɛhɛkɛ̀ kó dìmɑrì kɛ́dɛɛtɛ́ omɑ́ɑ̀. \v 6 Bɛ̀ kùɔ wèè kou kòo miɛkɛ yonkɛ kòò ò bɛ̀tì kɛ dɔ́ kɛ́pɛitɛ. Kɛ̀ dɛ kó dihɛì dɛ́tirì ò yɑ̀ɑ̀ bo ò nìntɛ kucɛ kɛ́kuɔ, ò mɛ ndo í dò nkɛ́kuɔ, kɛ yɛ̃́ ò do í ò mɔ̀kɛnɛ̀mɛ̀ tìmɑtì. \v 7 Dɛɛ̀ kpɛ́í nte kɛ̀ n di duɔ́ ndinùù kɛ̀ di bo tɑ̃ɑ̃tɛ́ disɔ̀rì kó yɛhɛkɛ̀ yɛ̀tɑ̃ɑ̃ti. \p \v 8-9 Kɛ̀ di yie nkɛ tũ nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku kó yɛtɑnnɔ̀ n di duɔ́ nyɛ̀ yíe, kɛ kù dɔ́, kɛ yie nku kpɛti kù yóó yíɛ́ kɛ́pɛ̃kùnnɛmu di tenkɛ̀, kù do bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ́nyɛ̃ nkù yóó duɔ́ nkɛ̀ di yɛmbɛ̀. Di yíɛ́ kɛ́tɑ̃ɑ̃tɛ́ disɔ̀rì kó yɛhɛkɛ̀ yɛ̀tɑ̃ɑ̃ti. \v 10 Mɛm̀mɛ di yó ndɔɔrimɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bɑ́ɑ́ kuɔ òmɔù wèè í cɑ̀ɑ̀rɛ̀ mùmɑmù. \p \v 11 Kɛ̀ dɛ̀ mɛ ndò nhòmɔù níí nho kou koò dìí nkɛ dintɛ́ koò potɛ́. Kòò ku kɛ̀ dɛ yiɛ̀ ncokɛ́ kɛ sɔ̀ri dɛ kó yɛhɛkɛ̀ kó dìmɑrì, \v 12 o ɛì kó bɛkótíbɛ̀ɛ tɔ̃ nkɛ̀ bɛ̀ɛ ò pĩ nkɛ́duɔ́ nwèè dɔ́ kɛ́pɛitɛ kòo ò kùɔ. \v 13 Di bɑ́ɑ́ ò kuɔ́ mmɛsémmɛ̀, di yó mmɛ nhɔ̃ nkɛ́yentɛ́nɛ̀ bɛ bo nkɔùmɛ̀ bɛ̀ɛ̀ í cɑɑ̀ri mùmɑmù Isidɑyɛɛribɛ cuokɛ̀, kɛ̀ di dɔɔri mɛm̀mɛ di bo mbo kɛ̀ dɛ̀ di nɑɑti. \s1 Isidɑyɛɛribɛ tenkɛ̀ mɑ̀nkɛ \p \v 14 Kɛ̀ di kɑ̀ri dìì mɔ̀nnì di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nkɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ kɛ̀ di bo kɛ̀ tiekɛ di bɑ́ɑ́ tuo ndi pénnɛ̀ kó yɛtɑ̃́rɛ̀ di yɛmbɛ̀ dɔú nyɛ̀, yɛ̀ɛ̀ bɛnkú bɛ tenkɛ̀ mɑ̀nku. \s1 Ikuɔ́ ìì tukúnɛ̀ wèè tu ò yɑ̀ dɛ̀mɑrɛ̀ \p \v 15 Kòo nìtì òmɑ́ɑ̀ weè tu ò yɛ̃ dɛ̀ɛ̀ dɔ̀ɔ̀, dɛɛ̀ bɑ́ nsɑ̀nnɛ̀ kɛ̀ dí kuɔ òmɔù. Bɛnìtìbɛ̀ bɛ̀dɛ́bɛ̀ yoo bɛ̀tɑ̃ɑ̃ti bɛɛ̀ dò nkɛ́nyɛ̃́ dɛ kó tinɑ́ɑǹtì kɛ́ tì bɛ́i. \p \v 16 Kòò mɔù toú nho kou tɔù tìmɑtì kòò í tì yɛ̃́, \v 17 bɛdɛ́ bɛ̀ɛ tì tɔ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ bɛbeémbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ pĩ mmutɔ̃mmú dɛ kó yɛwe kɛ̀ bɛ̀ɛ ti bekɛ́. \v 18 Bɛbeémbɛ̀ɛ tì wèńní mɛsɑ̀ɑ̀, kɛ̀ bɛ̀ yɑ̀ wèè tu ò yɛ̃́ kòò soúmmu kɛ toummu o kou tinɑ́ɑǹtì, \v 19 dí ò dɔ̀ɔ̀ ò do dɔ́ kɛ́dɔɔ̀mɛ̀ o kou tɔù. Di yó mmɛ nhɔ̃ nkɛ́dɛitɛ mɛyɛi ndi cuokɛ̀. \v 20 Kɛ̀ bɛtɔbɛ̀ɛ tì kèè kɛ́mɔɔtɛ kufɔ̃wɑɑ́ nkɛ bɑ́ ndɔɔri mɛyɛi ndi cuokɛ̀. \v 21 Kɛ̀ wèè mɛ̀ dɔ̀ɔ̀ di bɑ́ɑ́ ò kuɔ́ mmɛsémmɛ̀ kɛ̀ wèè kùɔ onìtì bɛ̀ɛ ò kùɔ, kɛ̀ wèè kpɛ̀ɛ́tɛ́ o kou nɔ̀nfɛ̀ bɛ̀ɛ kpɛ́ɛ́tɛ́ o kɔfɛ, kɛ̀ wèè feutɛ́ o kou nìnnì bɛ̀ɛ feutɛ́ o kpɛri, kɛ̀ wèè kèétɛ́ o kou nɔ̀ùtɛ̀ bɛ̀ɛ kéétɛ́ o kpɛtɛ, kòò mɔù kèétɛ́ o kou nɑɑ̀cɛ̀tɛ̀ bɛ̀ɛ kéétɛ́ o kpɛtɛ. \c 20 \s1 Bɛ̀ɛ̀ í dò nkɛ́nɑ kɛ́kɔtɛ mudoò \p \v 1 Di bɑ̀ɑ́tí dìì mɔ̀nnì kɛ kɔri kɛ bo dokɛ́nɛ̀ di dootitɔbɛ̀, kɛ yɑ̀ bɛ kpɑ̀rìsɛ̃ĩ́ nɛ̀ bɛ kpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́ nɛ̀ kunììti kɛ̀ kù sũ kɛ di pɛ̃ɛ̃tɛ́ di bɑ́ ndé. Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te, kùù di dènnɛní Esibiti kù di bonɛ̀mu. \v 2 Kɛ̀ di duúnnɛ̀ dìì mɔ̀nnì di dootitɔbɛ̀ kɛ tũnni dimɑ́ɑ̀ kɛ bo bɛ̀ do mudoò, ikuɔ́ nìùbɛ̀ɛ niitɛ́ kɛ́cómmú ditĩ̀nnì ììkɛ̀, \v 3 kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: Kémmúnɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ ɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀, yíe ndɛ̀ tùɔ̀kɛ di bo dokɛ́nɛ̀ dɛ̀ndɛ di dootitɔbɛ̀ di bɑ́ɑ́ yie nkɛ̀ di kɔ̃m̀bùɔ̀tì nduò, di bɑ́ ndé, di bɑ́ mbɛ̀ yĩ̀ɛ̃̀kù di bɑ́ɑ́ bɛ̀ yɑ̀ kɛ́kpeutɛ. \v 4 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di nɛínɛ̀mu kɛ bo dokɛ́nɛ̀ di dootitɔbɛ̀ kɛ́ di dɛɛtɛ́. \p \v 5 Kɛ̀ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ iwɛ̃ĩ yɛmbɛ̀ɛ bekɛ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ kɛ dɔ̀: Di miɛkɛ òmɔù bomu wèè mɑɑ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ í tɛ̀ tɑɑ̀? Dɛ yiɛ̀ ńkò nho cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ò yɑ̀ɑ̀ bo kú mudoò miɛkɛ kòo tɔù mɔùu tɛ̀ tɑ. \v 6 Òmɔù bomu di miɛkɛ wèè bɔtínnɛ́ mutie bɛ̀ tumu fínyĩ̀ kɛ mu nyí tɔ̃̀ũ mu bɛɑ̀? Dɛ yiɛ̀ nwɛ̃tɛ ò yɑ̀ɑ̀ bo kú kòò mɔù mu tɔ̃̀ũ. \v 7 Òmɔù bomu di miɛkɛ wèè mɔ̀kɛ dipocɛ̃nnì kɛ mu nyí dì tùótɑ́ɑ̀? Dɛ yiɛ̀ nwɛ̃tɛ ò yɑ̀ bo kú kòò mɔù dì tùótɛ́. \v 8 Kɛ̀ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótíbɛ̀ɛ bɛ́i nkɛ dɔ̀: Kòò mɔù bo di miɛkɛ kɛ í ɑ̃ dikɔ̃m̀bùɔ̀ wèe kò nho cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ò yɑ̀ɑ̀ bo tonnɛ bɛtɔbɛ̀ kufɔ̃wɑɑ́. \v 9 Bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótíbɛ̀ nɑ̀kɛ́ dìì mɔ̀nnì bɛnìtìbɛ̀ kɛ dèè, kɛ̀ bɛ̀ɛ túótɛ́ bɛ̀ɛ̀ ni yɛtĩ̀rɛ̀ kɛ́nií ndɛ ììkɛ̀. \p \v 10 Kɛ̀ di tùɔ̀kɛ dihɛì mɑrì kɛ bo bɛ̀ do mudoò, di pɑ̃̀nkɛ bɑ́ mbɛ̀ dɔ́nɛ̀ dikpɑ̀nnì, dí mbɛ̀ wɑntinɛ̀ kunɑɑtí. \v 11 Kɛ̀ bɛ̀ yie nkɛ di kpetɛ́ yɛcɑ̀kɛ̀, bɛnìtìbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ bo dɛ miɛkɛ, dí bɛ̀ tùótɛ́ kɛ́ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ tidɑɑtì kɛ́ bɛ̀ pĩ̀ńnɛ́ muhɛikɛ̀ntɔ̃mmú. \v 12 Kɛ̀ bɛ̀ yetɛ kunɑɑtí kɛ dɔ́ kɛ́ di dokɛ́nɛ̀, dɛ mɔ̀nnì di nɛ́ pi bɛ ɛì. \v 13 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù yóó di duɔ́mmu dɛ kó dihɛì kɛ̀ dí kuɔ bɛnitidɑɑbɛ̀ bɛmɔu nɛ̀ disiè, \v 14 kɛ́túótɛ́ bɛnitipòbɛ̀ nɛ̀ ibí nɛ̀ inɑ̀ɑ̀kɛ nɛ̀ ipe nɛ̀ sibɔɔ́, kɛ́hɛí bɛ kpɛrɛ bɛ̀ mɔ̀kɛ dɛ̀. Di dootitɔbɛ̀ kpɛrɛ ndɛ dí dɛ̀ tiekɛ, ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kuù dɛ̀ ndi duɔ́. \v 15 Di yó mmɛ ndɔɔri yɛhɛkɛ̀ yɛ̀ɛ̀ di dɛ́tirìnɛ̀ yɛ̀ɛ̀ í tú di yóó kɑri dìì ɛì kpɛyɛ. \v 16 Di Yiɛ̀ nKuyie ndi duɔ́ nyɛ̀ɛ̀ ɛkɛ̀ dɛ kó ibotí kpɛyɛ di bɑ́ɑ́ yóu dɛ̀mɑrɛ̀ yɛ miɛkɛ kɛ̀ dɛ̀ nfòù. \v 17 Dí bɛ̀ kùɔ pɑ́íí Itiibɛ nɛ̀ Amɔriibɛ nɛ̀ Kɑnnɑhɑ̃ɑ̃ kɔbɛ nɛ̀ Pedisiibɛ nɛ̀ Efiibɛ nɛ̀ Sebusiibɛ, ti Yiɛ̀ nKuyie ndi nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ ndi mɛ ndɔɔ̀. \v 18 Kɛ̀ di í dɔ̀ɔ̀ mɛmmɛ kɛ̀ di bɛ̀ teetɛ́ kɛ tũ̀nnɛ bɛ kó isɔkɛ kpɛrɛ di bo yetɛ́nɛ̀ di Yiɛ̀ nKuyie. \p \v 19 Kɛ̀ di do dihɛì mɑrì kɛ di pi kɛ̀ dɛ̀ mɔ̀ntɛ di bɑ́ɑ́ kɔ̃ṹ dɛtie, dí nyo ndɛ bɛ kɛ bɑ́ɑ́ dɛ̀ kɔ̃ṹ, dɛtie nyí tú bɛnìtìbɛ̀ kɛ̀ di bo ndɛ̀ dokùnɛ̀. \v 20 Di bo nɑ kɛ́kɔ̃ṹ dɛtie ndi yɛ̃́ kɛ̀ dɛ̀ɛ̀ í pɛí yɛbɛ bɛ̀ yo nyɛ̀, kɛ́ɔnnɛ́ dihɛì dìì di dokùnɛ̀ di kó iduotí kɛ́mbɑɑnɛ̀ dì bo domɛ̀. \c 21 \s1 Òmɔù bo kúmɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ í nyɛ̃́ wèè ò kùɔ dɛ kó ikuɔ́ \p \v 1 Kɛ̀ di tɑ dìì mɔ̀nnì ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù yóó di duɔ́ nkɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ kɛ kɛ̀ kɑ̀ri, kɛ̀ dɛ̀ dò ndi yɑ̀ kɛ̀ bɛ̀ kùɔ òmɔù, kòò duɔ́ dikpɑ́ɑ̀, di mɛ nyí yɛ̃́ wèè ò kùɔ, \v 2 Kɛtenkɛ̀ kó bɛkótíbɛ̀ nɛ̀ bɛbeémbɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ kɛ́berí mɛfíè mmɛ̀ɛ̀ sokɛ́ ocíì nɛ̀ dɛ kó yɛhɛkɛ̀ dɛ cuokɛ̀. \v 3 Kɛ̀ bɛ̀ yɑ̀ dihɛì dìì ò tɔ̀kɛ́nɛ̀, dɛ kó dihɛì kó bɛkótíbɛ̀ɛ wɑɑ́ ndinɑɑsɛrì bɛ̀ í pĩ̀ńnɛ̀ dì mutɔ̃mmú dìì í buutɛ́ kunɑɑ̀dɔ̀dɔ̀rìdɔú, \v 4 kɛ́ dì kɔ̀tɛnɛ̀ kukó nkùù í kũũ ku tɑkɛ́, bɛ̀ í kùútí dɛ̀, bɛ̀ mɛ nyí buɔtí mùmɑmù, kɛ́ dɛ̀ pitɛ́ di fɔ̃̀níí kɛ́kuɔ. \p \v 5 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ Defii yɑɑ̀bí ikuɔ́ nìùbɛ̀ɛ kɔtɛ dɛborɛ̀, ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kuù bɛ̀ tɑ̃ɑ̃tɛ́, kɛ̀ bɛ̀ níí bo yú ku yètìrì kɛ́pɑ̃ bɛnìtìbɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀. Bɛ̀ɛ kɔtɛ kɛ́yɑ̀ bɛ̀ ò kɔ̀ùtɛ kɛ̀ dɛ̀ mɑ̀mɛ̀ kɛ́nɑ́kɛ́ obeéntì mɑ̀nnɛ̀ tìì yeti. \p \v 6 Dihɛì kó bɛkótíbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ tɔ́kɛ́nɛ̀ ocíì duɔ́ dɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ niiti fɛnɑ̀ɑ̀fɛ̀ bɛ̀ kùɔ fɛ̀ ĩ́nkɛ̀ kukó, \v 7 kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: Dɛ̀ í tú tíì ò kùɔ, ti mɛ nyí yɑ̀ wèè ò kùɔ. \v 8 Kɛ bɛ́i nkɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie nti cĩ́ɛ̃́ ntínti ɑ kó bɛnìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ, ɑ bɑ́ɑ́ yie nkòo nìtì wèè í cɑ̀ɑ̀rɛ̀ mùmɑmù kòo ti bɔntɛ́ mɛyɛi ntínti Isidɑyɛɛribɛ ɑ dɛɛtɛ́ bɛ̀. \p \v 9 Ti Yiɛ̀ nKuyie mmɛ ndɔ́. Di yóó mmɛ dɔɔri kɛ bɑ́ɑ́ tɔ bɛ̀ kùɔ wè kòò í cɑ̀kɛ mùmɑmù o kó icɛ. \s1 Isidɑyɛɛribɛ bo mpuokúmɛ̀ bɛ̀ pĩ mbɛ̀ mudoò miɛkɛ \p \v 10 Kɛ̀ di do di dootitɔbɛ̀ kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ̀ ɑ̃nnɛ́ di nɔu miɛkɛ kɛ̀ di bɛ̀ pĩ̀ḿmú. \v 11 Di miɛkɛ kòò mɔù yɑ̀ di pĩ̀ḿmú tìì dɑɑtì miɛkɛ, onitipòkù mɔù kòo yɛ̀mmɛ̀ ò tɑ, ò bo nɑ kóò tùótɛ́, \v 12 kóò tɑnnɛ́ o cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ, kòo nitipòkùu kuó o yùtì kɛ́kékɛ́ o nɔ́nkúótì, \v 13 kɛ́dɛitɛ tidɑɑyɑ̀ɑ̀tì ò do ɑ̃ tì, kɛ́ceetɛ titɛtì, kɛ́nkuɔ̀ nho cicɛ nɛ̀ o yɔ̃ bɛ kṹṹ nkɛ dɔ̀ otɑ̃̀nkù, kòò nɛ́ nɑ kóò duɔ́nɛ̀. \v 14 Kɛ̀ dɛ̀ boní kòo tɛ̃́nkɛ í ò dɔ́, wèe ò yóu, kɛ̀ wèe kɔtɛ ò dɔ́ kɛ̀, ò bɑ́ɑ́ ò fìtɛ́ kɛ́cɔutɛ́ idíítí ò mɛ mbɑ́ɑ́ ò dɔ̀ɔ̀ kudɑɑkù kɛ yɛ̃́ wè ò puokɛmɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ wɛ̃nnɛ́ didɔ́ù. \s1 Mpo dò nkɛ́nte dɛ̀ \p \v 15 Kòo nìtì mɔù po bɛnitipòbɛ̀ bɛ̀dɛ́bɛ̀ kɛ dɔ́ òmɔù kɛ̀ dɛ̀ pɛ̃ɛ̃tɛ́ otɔù kɛ̀ bɛ̀ ò mɔ̀kɛnɛ̀ ibí, ò dɔ́ wè mɛsɑ̀ɑ̀ nkɛ̀ weè kó dɛbirɛ í tú Mpo, \v 16 ò bo mbɛ̀ toti dìì mɔ̀nnì bɛ̀ dò nkɛ́nte dɛ̀, ò bɑ́ɑ́ duɔ́ nhò dɔ́ wèè nitipòkù kó dɛbirɛ dɛ̀ɛ̀ í tú Mpo, wèè tu Mpo ò nɑ nte dɛ̀, kɛ́yóu ò bo dɛ̀ duɔ́mmɛ̀ ò í dɔ́ wè kó dɛbirɛ dɛ̀ɛ̀ tu Mpo. \v 17 Ò dò nkɛ́nyɛ̃́mu kɛ́duɔ́ nhonitipòkù ò í dɔ́ wè kó dɛbirɛ dɛ̀ɛ̀ tu Mpo, Mpo kpɛrɛ, kɛ́ dɛ̀ duɔ́ nkɛ̀ dɛ̀ mmɑ̀nnɛ̀ ò duɔ́ ndɛ̀ ò dɔ́ wè, ò duɔ́ ndɛ̀ o kó dɛbirɛ kucɛ mɛ̀dɛ́mɛ̀. Kɛ yɛ̃́ ò í dɔ́ wèè nitipòkù kó dɛbirɛ dɛɛ̀ tumɛ̀ o kó dɛbíketirɛ̀ kɛ dò nkɛ́tiekɛ Mpo kpɛrɛ. \s1 Dɛbirɛ dɛ̀ɛ̀ yetɛ ditoò \p \v 18 Kòò mɔù mɔ̀kɛ dɛbirɛ kɛ̀ dɛ to kpeńnì kɛ̀ dɛ̀ í yíé ndɛ cicɛ nɛ̀ dɛ yɔ̃ bɛ kpɛti, kɛ̀ bɛ̀ dɛ̀ tiè nkɛ̀ dɛ̀ í dɔ́ kɛ́keè bɛ̀ yɛ̃ mmù, \v 19 dɛ cicɛ nɛ̀ dɛ yɔ̃ bɛ̀ɛ dɛ̀ pĩ nkɛ́kɔtɛnɛ̀ dihɛì kó dibòrì, dihɛì kó bɛkótíbɛ̀ kɑ̀rì dɛ̀ kɛ bekù, \v 20 kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Ntɛnɛ̀ ti birɛ, dɛ to yɛɛ̀ kpeńnì dɛ̀ í yie nti kpɛti, dɛ̀ í ti dɔ́ kɛ yetírí ti kpɛti, kɛ tú kudikɛ́tontíkù kɛ tú kunɑɑ̀yɑ̃̀kɛ́muɔ́nkù. \v 21 Kòo ɛì kɔbɛ bɛmɔuu ò bùɔ́tí yɛtɑ̃́rɛ̀ kɛ́kuɔ kɛ́dɛitɛ mɛyɛi ndi cuokɛ̀, kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu ti kèè kɛ́mɔɔtɛ kufɔ̃wɑɑ́. \s1 Bɛ̀ nùńnɛ́ wè kòò ku \p \v 22 Kɛ̀ dɛ̀ dò nhòmɔù dɔ̀ɔ̀ mɛyɛi mmɛ̀ɛ̀ dò mbɛ̀ɛ ò kùɔ, kɛ̀ bɛ̀ ò nùńnɛ́, \v 23 di bɑ́ɑ́ yie nkɛ̀ wè nyié mmutie ĩ́nkɛ̀ dɛ yiè, dí ò kũnnɛ́ dɛ yiè kɛ yɛ̃́ bɛ̀ nùńnɛ́ wè ɔ̃ nte kɛ̀ Kuyie ndɔɔ̀ mɛyɛi mmɛ dihɛì bɛ̀ ò nùńnɛ́ dìì miɛkɛ. Dí nyɛ̃́ kɛ bɑ́ɑ́ sĩnkùnnɛ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nkɛ̀ kɛ̀ di bo kɛ̀ kɑ̀ri. \c 22 \s1 A kou kpɛrɛ bo fetimɛ̀ kɑ̀ɑ dɛ̀ pɛ̀tɛ́ \p \v 1 Kɑ̀ɑ yɑ̀ ɑ kou ɔ̃̀fɛ̀, fɛnɑ̀ɑ̀fɛ̀ yoo fɛpìèfɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ cèntì ɑ bɑ́ɑ́ dɛ̀ yóu kɛ̀ dɛ̀ɛ feti, ɑ dɛ̀ tɔní kɛ́duɔ́ ndɛ yiɛ̀. \v 2 Kɛ̀ dɛ yiɛ̀ mmɛ ndìɛ́tirì, yoo ɑ í ò yɛ̃́, ɑ́ dɛ̀ tɔní ɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ mbo kɛ kémmúnɛ̀ wèè dɛ̀ te ò bo mbékɛtɛnímɛ̀ kɛ́ dɛ̀ tùótɛ́. \v 3 Di yóó mɛ nyĩ́ bɑ́ kɛ̀ di yɑ̀ musɑ̃mmɑrímú mmu, yoo diyɑɑ̀bòrì, yoo dɛ̀mɑrɛ̀ cɛ̃́nkɛ dɛ̀ɛ̀ feti, kɑ̀ɑ dɛ̀ yɑ̀ ɑ bɑ́ mbúútóo dɛ kpɛ́í. \p \v 4 Kɛ̀ di yɑ̀ di kou mɔù kó musɑ̃mmɑrímú, yoo o nɑ̀ɑ̀fɛ̀, kɛ̀ dɛ̀ duɔ́ kucɛ, di bɑ́ɑ́ yóu kɛ̀ dɛ yiɛ̀ nní nhɑ̀rì omɑ́ɑ̀, dí ò teennɛ̀ kɛ́ dɛ̀ íi. \s1 Dɛtɛrɛ̀ dɛtɛrɛ̀ pɛ́u Kuyie nyetɛ dɛ̀ \p \v 5 Onitipòkù mɔù bɑ́ɑ́ ɑ̃nnɛ́ onitidɔ̀ù kó tiyɑ̀ɑ̀tì, onitidɔ̀ù mɔù mɛ mbɑ́ɑ́ ɑ̃nnɛ́ onitipòkù kó tiyɑ̀ɑ̀tì. Kɛ̀ wèè dɛ̀ dɔ̀ɔ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù ò wùó, nyisɔkɛ nyiɛ̀ nwe. \p \v 6 Kɑ̀ɑ kèrí kucɛ kɛ yɑ̀ tinɔriyĩ́ɛ̃̀ntì mutie, yoo kɛtenkɛ̀ kɛ̀ tɛnɔ̀tɛ̀ òkɛ tɛ bí ɑ bɑ́ɑ́ tɛ̀ tùótɛ́ nɛ̀ tɛ bí. \v 7 Á yóu tɛnɔ̀tɛ̀ kɛ̀ tɛ̀ɛ ítɛ́, kɑ̀ɑ dɛitɛ tɛ bí, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ dɛ̀ ndɑ nɑɑti kɑ̀ɑ nfòù kɛ́mɔntɛ. \p \v 8 Kɑ̀ɑ mɑɑ́ tɛcɛ̃pɑ̀ntɛ̀ ɑ́ okùnnɛ iduotí, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkòò mɔù bɑ́ɑ́ donní kɛ́kú, kɑ̀ɑ tuɔti icɛ. \p \v 9 Di bɑ́ mbuɔtì idibotí ìdɛ́ì fínyĩ̀ kó dɛpɑɑ mmiɛkɛ, kɛ̀ di mɛ̀ dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ bo ntú dɛ̀ɛ̀ cɑ̃̀ńnɛ́ Kuyie nkpɛ́í. \v 10 Di bɑ́ mbuummu kunɑɑ̀dɔ̀dɔ̀rìdɔú fɛnɑ̀ɑ̀fɛ̀ nɛ̀ musɑ̃mmɑrímú, \v 11 di bɑ́ nhɑ̃ɑ̃̀ tiyɑ̀ɑ̀tì tìì kɔkɛ́nɛ̀ mupɑɑ̀konkperímù nɛ̀ tipecìtì kɛ dùɔ̀kɛ. \p \v 12 Dí nhɑ̃ɑ̃̀ di yɑɑ̀bòrɛ̀ mɑ̀nkɛ iyɑɑ̀yuɔ́ nyìnɑ̀ɑ̀. \s1 Ikuɔ́ ìì tukúnɛ̀ bɛnitipòbɛ̀ \p \v 13 Kòò mɔù tùótɛ́ onitipòkù kɛ̀ bɛ̀ duɔ́, kɛ̀ dɛ̀ boní kòò tɛ̃́nkɛ í ò dɔ́, \v 14 kɛ sĩ̀nkùnnɛ o yètìrì kɛ yĩ: N tùótɛ́ dɛ kóo nitipòkù kɛ̀ ti wɛ̃nnɛ́ didɔ́ù, kɛ̀ n sɔ̃́ nhò diɛ́ nkɛ yĩ̀ɛ̃́tɛ́mu onitidɔ̀ù. \v 15 Osɑpɑ̀ɑ̀ ncicɛ nɛ̀ o yɔ̃, bɛ̀ɛ túótɛ́ dɛ̀ɛ̀ bɛnkú kɛ dò mbɛ̀ kóo sɑpɑ̀ɑ̀ nyí yɛ̃́ onitidɔ̀ù, kɛ́kɔtɛnɛ̀ bɛhɛìkɛ̀nkótíbɛ̀ kɑ̀ri dɛ̀, kɛ bekù kɛ́ bɛ̀ bɛnkɛ, \v 16 kòo cicɛɛ nɑ́kɛ́ bɛkótíbɛ̀ kɛ dɔ̀: N duɔ́mmu we nnitidɔ̀ù n kóo sɑpɑ̀ɑ̀, kòò puokɛ kɛ tɛ̃́nkɛ í ò dɔ́, \v 17 kɛ tú n kóo sɑpɑ̀ɑ̀ nfòmmu í wenni, kɛ tú o yɑ̀ n kóo sɑpɑ̀ɑ̀ nduɔ́nɛ̀mɛ̀ onitidɔ̀ù. Ntɛnɛ̀ dɛ̀ɛ̀ bɛnkú n kóo sɑpɑ̀ɑ̀ nyí yĩ̀ɛ̃́tɛ́mɛ̀ onitidɔ̀ù. Bɛ̀ yóó mɛ nyĩ́ kɛ́pĩntɛ kuyɑ̀ɑ̀kù bɛ̀ duɔ́ kùù ĩ́nkɛ̀ mɛketimɛ̀ kɛ̀ kù tɛí mɛyĩ̀ĩ̀ bɛkótíbɛ̀ ììkɛ̀. \v 18 Kɛ̀ bɛkótíbɛ̀ɛ pĩ́ ndɛ kóo nitidɔ̀ù kóò puotí, \v 19 kɛ́duɔ́ nkòo yietí osɑpɑ̀ɑ̀ ncicɛ mɛdítíbii ntɛkɔ̀ùtɛ̀ (100), kɛ fɔ́ɔ́ nhò sĩ̀nkùnɛmɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo sɑpɑ̀ɑ̀ nwèè í yɛ̃́ onitidɔ̀ù o yètìrì, kɛ́deè kɛ́ nhò po kɛ tɛ̃́nkɛ bɑ́ɑ́ ò yetɛ nɛ̀ bɛ̀ bo mbomɛ̀. \p \v 20 Kɛ̀ dɛ̀ mɛ ndò mbɛ̀ nɑ̀ɑ́ ntì tu timɔ́mmɔnti, kɛ̀ bɛ̀ í yɑ̀ mùù bɛnkú dɛ kóo sɑpɑ̀ɑ̀ ndo í yɛ̃́mɛ̀ onitidɔ̀ù, \v 21 bɛ̀ɛ ò dènnɛ o cicɛ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bòrì, kɛ̀ dɛ kó dihɛì kɔbɛɛ ò bùɔ́tí yɛtɑ̃́rɛ̀ kɛ́kuɔ. Kɛ yɛ̃́ ò dɔ̀ɔ̀mɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ ci dɛ̀, kɛ duɔ́nɛ̀ onitidɔ̀ù kɛ kpɑɑ́ bo o cicɛ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀. Di yó mmɛ nhɔ̃ nkɛ́dɛitɛ mɛyɛi nyIsidɑyɛɛribɛ cuokɛ̀. \p \v 22 Kɛ̀ dɛ̀ mɛ ndò ndi yɑ̀ onitidɔ̀ù mɔù kòo duɔ́nɛ̀ onitipòkù wèè ye, bɛdɛ́ dí bɛ̀ kùɔ. Kɛ̀ mɛyɛi ndɛitɛ Isidɑyɛɛribɛ cuokɛ̀. \p \v 23 Kɛ̀ dihɛì mɑrì miɛkɛ mɛ nni nkɛ di yɑ̀mɛ̀ onitidɔ̀ù mɔù mɑ̀ɑ́nɛ̀ dɛ̀ osɑpɑ̀ɑ̀ nwèè mɔ̀kɛ didɑcɛ̃nnì kòo ò duɔ́nɛ̀, \v 24 di bɛ̀ dènnɛ dihɛì bòrìnùù, kɛ bɛ̀ bùɔ́tí yɛtɑ̃́rɛ̀ kɛ́kuɔ. Kɛ̀ dɛ kóo sɑpɑ̀ɑ̀ nkú kɛ yɛ̃́ bɛ̀ ò pĩ̀ḿmɛ̀ bɑ́ ò í kuɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ bo ò teennɛ̀, kɛ̀ onitidɔ̀ùu kú kɛ yɛ̃́ ò pĩ̀ḿmɛ̀ o kou tɔù pokù kɛ́duɔ́nɛ̀. Di yóó mmɛ nhɔ̃ nkɛ́dɛitɛ mɛyɛi nyIsidɑyɛɛribɛ cuokɛ̀. \v 25 Kɛ̀ dikpɑ́ɑ̀ miɛkɛ mɛ nni nkɛ onitidɔ̀ù mɔù mɑ̀ɑ́nɛ̀mɛ̀ osɑpɑ̀ɑ̀ mmɔù kòò mɔ̀kɛ didɑcɛ̃nnì, kòo ò pĩ nkɛ duɔ́nɛ̀, bɛ̀ɛ kuɔ onitidɔ̀ù omɑ́ɑ̀. \v 26 Di bɑ́ɑ́ kuɔ dɛsɑpùmbirɛ, dɛ̀ í dɔ̀ɔ̀ mɛyɛi mmɛ̀ɛ̀ dò ndí dɛ̀ kùɔ. Dɛ̀ dònnɛ̀ onìtì bo dintɛ́ mɛ̀mmɛ o kou tɔù kóò potɛ́ kɛ́kuɔ. \v 27 Kɛ yɛ̃́ bɛ̀ mɑ̀ɑ́mɛ̀ dikpɑ́ɑ̀ ndi òmɔù do í kɛ̀ bo, kòo sɑpɑ̀ɑ̀ mbo kuɔ́ nkɛ̀ wèe ò dɛɛtɛ́. \p \v 28 Kɛ̀ dɛ̀ mɛ ntu onitidɔ̀ù mɔù weè mɑ̀ɑ́nɛ̀ osɑpɑ̀ɑ̀ nwèè í yɛ̃́ onitidɔ̀ù, kɛ í mɔkɛ o dɑcɛ̃nnì koò pĩ kɛ duɔ́nɛ̀, kòò mɔù bɛ̀ yɑ̀, \v 29 dɛ yiɛ̀ nyietí osɑpɑ̀ɑ̀ ncicɛ mɛdítíbii sipísìnùmmù kóò tùótɛ́ kɛ́puokɛ, kɛ yɛ̃́ ò wè pĩ̀ḿmɛ̀ kɛ duɔ́nɛ̀, ò bɑ́ɑ́ ò yóu nɛ̀ ò bo mbomɛ̀. \p \v 30 Òmɔù bɑ́ɑ́ duɔ́nɛ̀ o cicɛ pokù mɔù. A bɑ́ɑ́ fietɛ dɛ̀ɛ̀ tu ɑ cicɛ kpɛrɛ. \c 23 \s1 Bɛnìtìbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ í kɔkɛ́ Kuyie nkɔbɛ miɛkɛ \p \v 1 Kɛ̀ bɛ̀ fɔ̃̀ntɛ onitidɔ̀ù mɔù, yoo bɛ̀ kèétɛ́ o tɑkoncĩɛ̃, ò bɑ́ nkɔkɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɔbɛ miɛkɛ. \p \v 2 Kɛ̀ Isidɑyɛɛri mɔù tùótɛ́ onitipòkù wèè í tú bɛ kó kubotí kou, kɛ̀ bɛ̀ pɛitɛ́ dɛbirɛ. Dɛ kó dɛbirɛ bɑ́ nkɔkɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɔbɛ cuokɛ̀ nɛ̀ bɛ yɑɑ̀bío kɛ́tuɔkɛnɛ̀ kutɔ̃nkù tɛpíítɛ̀ kɔku. \p \v 3 Amɔniibɛ nɛ̀ Mɔɑbiibɛ bɛ̀ í yóó kɔɔrɛ diyiè mɑrì ti Yiɛ̀ nKuyie nkɔbɛ miɛkɛ bɑ́ nɛ̀ bɛ yɑɑ̀bío, titɔ̃ntì tɛpíítɛ̀ bɛ̀ bɑ́ɑ́ kɔɔrɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɔbɛ miɛkɛ. \v 4 Kɛ yɛ̃́ bɛ̀ do í di conɛ̀mɛ̀ mɛniɛ nnɛ̀ mudiì di do yɛ̀ dìì mɔ̀nnì Esibiti kɛ́nhɑ̃ kucɛ. Bɛ̀ do pètìnkɛ yúní Beɔɔ birɛ Bɑdɑmmu nwe Peɔɔ ɛì kou Mɛsopotɑmii tenkɛ̀ kóò cu kòo bo di bɔntɛ́ kusĩ̀nkù. \v 5 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù mɛ nyí kèńtɛ́ Bɑdɑmmu kpɛti, kòò bo di bɔntɛ́ kusĩ̀nkù. Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù do pètìnkɛɛ ceetɛ dɛ kó mɛyɛi nkɛ̀ mɛ̀ɛ nɑɑ́ mmɛsɑ̀ɑ̀ mmɛ, kù di yɑ́rí mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í. \v 6 Nɛ̀ di bo mbomɛ̀ di bɑ́ nwɑnti dɛ kó ibotí idɛ́ bo mɔɔtɛmɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ nyoo bɛ̀ bo mbomɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ bɛ̀ nɑɑti. \p \v 7 Di bɑ́ɑ́ wéntɛ́ fɛnɔnsĩ̀nfɛ̀ Edɔmiibɛ, bɛ̀ tu di kɔbɛ mbɛ. Di mɛ mmúnkɛ bɑ́ɑ́ wéntɛ́ fɛnɔnsĩ̀nfɛ̀ Esibiti kɔbɛ kɛ yɛ̃́ di do bonímɛ̀ bɛɛ̀ kó dihɛì. \v 8 Bɛ yɑɑ̀bí kó kutɔ̃nkù tɑ̃ɑ̃́nkù bo nɑ kɛ́kɔɔrɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɔbɛ miɛkɛ. \s1 Dɛsĩ̀nnɛ̀ í dòmmɛ̀ kɛ́nkɔkɛ́ dihɑ̃ɑ̃pɔ̀nkɑrì \p \v 9 Kɛ̀ di yɛtì dìì mɔ̀nnì kɛ kɔri kɛ bo dokɛ́nɛ̀ di dootitɔbɛ̀, dí ndɑkɛ dɛ̀ɛ̀ bo sĩnkùnnɛ dihɑ̃ɑ̃pɔ̀nkɑrì dɛ kpɛ́í. \v 10 Kɛ̀ dɛ̀ dò ndi miɛkɛ, kòo ɑ̃ɑ̃pɔ̀ntì mɔù duɔ́ kɛyènkɛ̀ kɛ yɑ̀ tidɔuǹtì, kòo tɑniɛ nyɛ̀, ò sĩ̀ntɛmu. Wèe yɛ̀ dihɑ̃ɑ̃pɔ̀nkɑrì kɛ bɑ́ɑ́ konní kɛ̀ diyiè kpɑɑ́. \v 11 Kɛ̀ kuyuoku yuotɛ́ wèe wuɔ. Kɛ̀ diyiè ntɑtoo kɛ̀ wèe konní dihɑ̃ɑ̃pɔ̀nkɑrì. \p \v 12 Di mmɔkɛ dibòrì dìì ciɛ́, kɛ nkɛ ntɑɑ̀ kɛ yɔ̃. \v 13 Bɑ́ wèè ɑ̃ɑ̃pɔ̀ntì mmɔkɛ tɛkɑ̃bùtɛ̀, kòò tɑ kɛ ni kɛ deè, wèe dɑ́tínnɛ́. \v 14 Kɛ̀ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie mbomɛ̀ dihɑ̃ɑ̃pɔ̀nkɑrì kɛ yóó ndi kɑ̃nkɛ́, kɛ́ɑ̃nnɛ́ di dootitɔbɛ̀ di nɔu miɛkɛ. Dihɑ̃ɑ̃pɔ̀nkɑrì yó ntú dìì cɑ̃̀ɑ̃́ ndìndi kɛ wenni. Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ̀ kù bɑ́ɑ́ yɑ̀ dɛ̀mɑrɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ɛ ku pĩ nyisíɛ́ kɛ̀ kù di bútínnɛ́. \s1 Kudɑɑkù bo cokɛ́mɛ̀ \p \v 15 Kɛ̀ kudɑɑkù mɑkù cokɛ́nɛ̀ ku yiɛ̀ nkɛ sɔ̀ri di kó dihɛì, di bɑ́ɑ́ kù dènnɛ kɛ́ kù tɛ̃̀ńnɛ́ ku yiɛ̀. \v 16 Dɛ yiɛ̀ nni nkɑri di cuokɛ̀ dihɛì mɑrì ò dɔ́ dìì bòrì, di bɑ́ nhò diimmu mɛsémmɛ̀. \s1 Isidɑyɛɛribɛ í dòmmɛ̀ kɛ́nsɑ̃ũrí bɛmɑ́ɑ̀ \p \v 17 Isidɑyɛɛribɛ miɛkɛ onitipòkù mɔù bɑ́ɑ́ nɑɑ́ nwèè dɔuti dɔutinɛ̀ bɛnitidɑɑbɛ̀, onitidɔ̀ù mɔù mɛ mmúnkɛ bɑ́ɑ́ ndɔuti dɔutinɛ̀ bɛnitipòbɛ̀. \v 18 Di bɑ́ɑ́ yie nkɛ̀ dɛ kó bɛnìtìbɛ̀ kóò mɔùu tɔní Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ dɛ kó idíítí kɛ bo dɛitɛnɛ̀ dinùù ò dɔúnnɛ̀ dì Kuyie, kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù dɛ̀ wùómmɛ̀ isɔkɛ nyi. \s1 A bo pentɛmɛ̀ ɑ kou dɛ̀mɑrɛ̀ kɛ́ndɔ́ kɛ́cɔ̃ntɛ \p \v 19 Kɑ̀ɑ pèntɛ ɑ kou tɔù idíítí yoo tidiitì ɑ bɑ́ nwɑnti ticɔ̃nti. \v 20 Di bo nɑ kɛ́ncɔú ticɔ̃nti bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ borɛ̀ kɛ́mbúútí di kɔbɛ. Di yóó tɑ dìì mɔ̀nnì kɛtenkɛ̀ kɛ́kɑri dí ntũ ndɛ kó ikuɔ́ kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ di Yiɛ̀ ndi dɔɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ ndi tɔ̃mmú mumɔu miɛkɛ. \s1 Isidɑyɛɛribɛ bo ndɔummunɛ̀mɛ̀ Kuyie ndinùù \p \v 21 Kòò mɔù dɔúnnɛ̀ Kuyie ndinùù kɛ yɛ̃ nhò bo dɔɔ̀ tìmɑtì, ò bɑ́ɑ́ ɔɔtɛ, kòò ɔɔtɛ ò cɑ̀kɛmu kɛ̀ Kuyie nyóó ti nhò bekɛ́. \v 22 Kɛ̀ di í dɔummu nɛ̀ yɛnɔ̀ Kuyie dɛ̀ í tú mɛyɛi. \v 23 Di nɛ́ nyɛ̃́ kɛ̀ wèè dɔúnnɛ̀ Kuyie ndinùù, wèe dì dɔ̀ɔ̀ kɛ́tũnnɛ weti weti ò dì dɔúnnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie kɛ yɛ̃ nhò yóó dɔɔ̀mɛ̀. Kɛ yɛ̃́ nɛ̀ ɑ yɛ̀mmɛ̀ mmɛ ɑ kù dɔúnnɛ̀mɛ̀ dinùù. \s1 Ikuɔ́ ìì tukúnɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bo ntɔ̃ũ̀mɛ̀ yɛtebɛ \p \v 24 Kɑ̀ɑ tɑ ɑ kou tɔù kó kupɑku miɛkɛ ɑ bo nɑ kɛ́tɔ̃ũ fínyĩ̀ kó yɛbɛ kɛ́cɑ́ɑ́kɛ́ kɛ́nsɑ̀nnɛ̀ ɑ dɔ́ mɛ̀ɛ̀ botí, ɑ nɛ́ bɑ́ɑ́ súɔ́ nkɛ́tɔ kɛ́kònnɛ̀. \v 25 Mɛm̀mɛ kɑ̀ɑ pɛ̃nkɛ́ ɑ kou tɔù kó kupɑku miɛkɛ ɑ bo nɑ kɛ́ũntɛ́ nɛ̀ ɑ nɔ̀ùtɛ̀ tidiitì kɛ́cɑ́ɑ́kɛ́, ɑ nɛ́ bɑ́ɑ́ túótɛ́ disiè kɛ́kɛ̃ĩ́. \c 24 \s1 Onìtì bo bɛtimɛ̀ o pokù \p \v 1 Kòò mɔù tùótɛ́ onitipòkù, kɛ̀ dɛ̀ boní kòò tɛ̃́nkɛ í ò dɔ́, ò yɑ̀ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í ndɛ̀mɑrɛ̀ dɛ kóò nitipòkù ĩ́nkɛ̀, kɛ í dɛ̀ pɛ́nsìrì, wèe wɑ̃ri dipɑ́tíri mɛyɑtimɛ̀ kpɛri kóò duɔ́ nkóò bɛ̀ti o cĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 2 Kòò kò nhò bo nɑ kɛ́wɑɑ́ nhonitidɔ̀ù tɔù kɛ́yenkɛ. \v 3 Kɛ̀ dɛ kóo nitidɔ̀ù mɛ ntó í ò dɔ́, wèe wɑ̃ri mɛyɑtimɛ̀ kó dipɑ́tíri\f + \fr 24:3 \fr*\fk Mɛyɑtimɛ̀ kó dipɑ́tíri: \fk*\ft Wéntɛ́ Mɑtie 5:31 nɛ̀ 19:7 nɛ̀ Mɑriki 10:4.\ft*\f* kóò duɔ́ nkóò bɛ̀ti. Kɛ̀ dɛ̀ mɛ ndò nhò kumu, \v 4 onitidɔ̀ù wèè do ò tùótɛ́ mɛketimɛ̀ ò í mɔkɛ kucɛ kɛ bo wɛ̃tɛ kóò tùótɛ́ kɛ́puokɛ kɛ yɛ̃́ weè ò bɛ̀timɛ̀, kòò yenkɛ onitidɔ̀ù tɔù kɛ sĩ̀ntɛ. Dɛndɛ dò nyisɔkɛ nyi ti Yiɛ̀ nKuyie nyììkɛ̀. Di í dò nkɛ́tũnnɛ dɛ kó mɛborimɛ botí, ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nkɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ di yóó kɛ̀ kɑ̀ri. \s1 Wèè bo túótɛ́ o pokù bɑ̀mbɑ̀ nkó ikuɔ́ \p \v 5 Kòò mɔù tùótɛ́ o pokù bɑ̀mbɑ̀ di bɑ́ɑ́ ò kɔ̀tɛnɛ̀ tihɑ̃ɑ̃pɔ̀ntì nɛ̀ muwɛ̃rímú yoo di nhò duɔ̀ mmutɔ̃mmú mɑmù, di ò yóu kɛ̀ wè mbonɛ̀ o pokù kɛ̀ bɛ̀ yo ndiwɛ̀ì kɛ dɔ̀ dibenni dìmɑ́ɑ̀. \s1 A bo pentɛmɛ̀ otɔù ɑ kpɛrɛ \p \v 6 Kɑ̀ɑ kou mɔù pèntɛ ɑ kpɛrɛ mɑrɛ̀ kɛ bo dɑ yietí, ɑ bɑ́ɑ́ túótɛ́ ò nɑ̀ɑ̀ yoo o nɑ̀ntɛ̀mbiku kɛ yɛ̃́ dɛɛ̀ temɛ̀ kòò fòù. \s1 Òmɔù bɑ́ɑ́ pĩ́ nhotɔù kɛ́fítɛ́ \p \v 7 Òmɔù bɑ́ɑ́ yúúkú o kou tɔù kóò dɔ̀ɔ̀ kudɑɑkù yoo wèe ò fìtɛ́, kòò mɔù mɛ̀ dɔ̀ɔ̀ dɛ yiɛ̀ mbɛ̀ɛ ò kùɔ, di yó mmɛ nhɔ̃ kɛ́dɛitɛ mɛyɛi ndi cuokɛ̀. \s1 Ikuɔ́ ìì tukúnɛ̀ mumɔmmú mùù dònnɛ̀ tikɔ̀ntì mù bo pĩ́ nwè \p \v 8 Dí mpĩ́ nyitié n nɑ̀kɛ́ ì, ikuɔ́ nìùbɛ̀ Defiibɛ kɛ̀ bɛ̀ ì ndi nɑ́kɛ́, ìì tukúnɛ̀ mumɔmmú mùù dònnɛ̀ tikɔ̀ntì. \v 9 Dí dentɛní ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù do dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ Midiyɑmmu \f + \fr 24:9 \fr*\fk Midiyɑmmu: \fk*\ft Wéntɛ́ Mukétímù 12:10.\ft*\f* di do yɛ̀ dìì mɔ̀nnì Esibiti. \s1 Ikuɔ́ ìì tukúnɛ̀ ɑ bo pentɛmɛ̀ ɑ kou tɔù dɛ̀mɑrɛ̀ \p \v 10 Kɑ̀ɑ pèntɛ ɑ kou tɔù, ɑ bɑ́ɑ́ kɔtɛ kɛ́tɑ o cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ́túótɛ́ dɛ̀mɑrɛ̀ o kpɛrɛ ɑ ò pèntɛ dɛ̀ kpɛ́í, \v 11 Kɑ̀ɑ kɔtoo ɑ́ mbo ditowɑɑ̀, kɛ̀ weè tùótɛ́ ò dò nkɛ́ dɑ duɔ́ ndɛ̀, kɛ́ dɑ duɔ́. \v 12 Kɛ̀ dɛ yiɛ̀ mmɛ ntu ocĩ̀rì ɑ bɑ́ɑ́ yie nkòò dɑ duɔ́ ndɛ̀ɛ yié nhɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 13 A dɛ̀ nhò tɛ̃̀ńnɛ́ kɛ̀ diyiè mu nyí tɑ, kòo yɑɑ̀bòrì ndi ò dɑɑti dì, ɑ di nhò duɔ́ nkɛ̀ wèe dɑ́ɑ́tí, kɛ́mɔɔ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó mɛsɑ̀ɑ̀ nhɑ kpɛ́í, kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te bɑntɛ́ ɑ dɔ̀ɔ̀mɛ̀ dɛ̀ɛ̀ wenni. \s1 Di bɑ́ nsoú mbɛcĩ̀rìbɛ̀ kɛ bɛ̀ yo \p \v 14 Di bɑ́ɑ́ di wèè tu osénnìwè, kɛ tú ocĩ̀rì o tɔ̃mmú kó idíítí kɛ̀ nsɑ̀ kɛ̀ di kou nwe yoo opɔ̀ɔ̀ kɛ nɛ́ bo di kó dihɛì miɛkɛ. \v 15 Di ò yietí o kpɛrɛ kɛ̀ diyiè mu nyí tɑ, kɛ yɛ̃́ ò tumɛ̀ ocĩ̀rì nwe di bɑ́ nhɔɔtí di bo ò duɔ́mmɛ̀ o kpɛrɛ, kɛ̀ mɛɛ̀ dɔkɛ ò bo kuɔ́nnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ̀ kùu dí toú ndɛ kó mɛyɛi. \s1 Bɑ́ wè ò dò nkɛ́nyɛ̃́ tì \p \v 16 Di í dò nkɛ́kuɔ dɛbirɛ cicɛ yoo dɛ yɔ̃ dɛbirɛ yɛi nkpɛ́í. Di í dò nkɛ́kuɔ dɛbirɛ dɛ cicɛ yɛi nkpɛ́í, nyoo dɛ yɔ̃ kɔ̃mɛ. Bɑ́ wè ò dò nkɛ́kú o mɔ́mmuɔ nho yɛi nkpɛ́í nkɛ. \s1 Isidɑyɛɛribɛ bo mbekùmɛ̀ tibeéntì kɛ̀ dɛ̀ mɑ̀ \p \v 17 Di bɑ́ mbekùnɛ̀ siyɑ́ɑ̀bìsí kɛ soú mbɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ bɛ̀ɛ̀ di bonɛ̀ nɛ̀ iciribí, di bɑ́ɑ́ fietɛ okúpokù kó tiyɑ̀ɑ̀tì ò tùótɛ́ di kpɛrɛ dɛ̀ kpɛ́í. \v 18 Di dentɛní di do túmɛ̀ tidɑɑtì Esibiti kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ̀ kù di dɛɛtɛ́, dɛɛ̀ kpɛ́í nte kɛ̀ n tu dí ntũ nku tié. \p \v 19 Kɛ̀ di dɛì dìì mɔ̀nnì di diitì kɛ ìńtɛ́ ntìmɑtì kupɑku miɛkɛ, di bɑ́ɑ́ wɛ̃tɛ kɛ́ tì tùótɛ́, dí tì yóu bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ nɛ̀ iciribí nɛ̀ bɛkúpobɛ̀ kpɛ́í nkɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te, kɛ̀ kù di dɔɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ di kpɛrɛ di dɔɔri dɛ̀ dɛmɔu miɛkɛ. \v 20 Kɛ̀ di níí tɔ̃ũ dìì mɔ̀nnì odìfíè kó yɛbɛ, di bɑ́ɑ́ dɛ́rí yɛ̀ɛ̀ kpɑɑ́, dí yɛ̀ yóu bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ nɛ̀ iciribí nɛ̀ bɛkúpobɛ̀ kpɛ́í. \v 21 Kɛ̀ di tɔ̃ũ fínyĩ̀ kó yɛbɛ, di bɑ́ɑ́ dɛ́rí yɛ̀ɛ̀ kpɑɑ́, di yɛ̀ yóu bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ nɛ̀ iciribí nɛ̀ bɛkúpobɛ̀ kpɛ́í. \v 22 Di bɑ́ɑ́ yɛ̃̀ ndi do túmɛ̀ tidɑɑtì Esibiti, dɛɛ̀ kpɛ́í nte kɛ̀ n di duɔ́ ndɛ kó ikuɔ́, kɛ̀ di bo nyì tũ̀. \c 25 \s1 Tibeéntì kó ikuɔ́ duɔ́ kɛ dòmmɛ̀ \p \v 1 Kɛ̀ bɛ̀mɑbɛ̀ kpɑ nkɛ kɔ̀tɛní, di bɛ̀ bekɛ́nɛ̀ kɛ́dɛitɛ wèè í nɑɑti, kɛ́yṹɔ̃́ nho to. \v 2 Kɛ̀ dɛ̀ mɛ ntu wèè í nɑɑti dɛ̀ dò mbɛ̀ɛ ò puotímu, obeéntìi duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ ò tɑ̃ṹ nkɛtenkɛ̀ kóò puotí, bɛ̀ ò bekɛ́nɛ̀ kɛ yɑ̀ kòò cɑ̀kɛ kɛ̀ dɛ̀ mɑ̀mɛ̀. \v 3 Di bɑ́ɑ́ puotí òmɔù kɛ̀ dɛ̀ɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ tiyɛ̃ĩti sipísìnɑ̀ɑ̀, kɛ yɛ̃́ kɛ̀ di sɔkɛ́ koò puotì di yɑ̀ɑ̀ bo ò dií nyifɛi di ììkɛ̀. \s1 Fɛnɑ̀ɑ̀fɛ̀ kó mɛdonnimɛ̀ \p \v 4 Di bɑ́ɑ́ tɑ́ú nfɛnɑ̀ɑ̀fɛ̀ nùù fɛ̀ puotì dìì mɔ̀nnì tidiitì. \s1 Okúpokù wèè í mɔkɛ dɛbirɛ \p \v 5 Kɛ̀ dɛ̀ dò ntɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ mɑtɛ̀ kó bɛdɑpɑ̀mbɛ̀ bo kɛ̀ bɛ kóò mɔù ku kɛ í mɔkɛnɛ̀ o pokù dɛbirɛ, dɛ kóo nitipòkù bɑ́ɑ́ yɛ̀ kɛ́yenkɛ dikpɑ́ɑ̀, o dɑnɑ̀ɑ̀ nhò tùótɛ́ kɛ́puokɛ. \v 6 Kòò pɛitɛ́ dɛ̀ɛ̀ bíketirɛɛ sɔɔtɛ́ dɛ cicɛ yètìrì kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkòo cicɛ yètìrì nkpɑɑ́ bo Isidɑyɛɛribɛ cuokɛ̀. \p \v 7 Kɛ̀ dɛ kóo nitidɔ̀ù yetɛ ò bo túótɛ́mɛ̀ o ponɑ̀ɑ̀ nkɛ́puokɛ, dɛ kóo nitipòkùu kɔtɛ Isidɑyɛɛribɛ kó bɛkótíbɛ̀ borɛ̀ dihɛì kó dibòrì, kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: N dɑnɑ̀ɑ̀ nyetɛmu ò bo n túótɛ́mɛ̀ kòo kou yètìrìi nkpɑɑ́ Isidɑyɛɛribɛ cuokɛ̀. \v 8 Kɛ̀ dihɛì kó bɛkótíbɛ̀ɛ ò yu kóò bekɛ, kòò bɑɑ yetɛ kɛ tú, ò í dɔ́ kɛ́túótɛ́ o ponɑ̀ɑ̀ nkɛ́puokɛ. \v 9 Dɛ kóo nitipòkùu ò tɔ̀ɔ́nnɛ̀ kɛ́ṹtɛ́ o nɛùtì kɛ́sutɛ o ììkɛ̀ tinɔ́ntɔ̃ũtì kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ́: Bɛ̀ ɔ̃ɔ̃ yĩ́ miɛ mmɛ wèè yetɛ ò bo mɑɑ́mɛ̀ o kou cĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 10 Kɛ̀ bɛ̀ɛ̀ yú dɛ kó tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ dɔ̀: Tɛnɛhũ̀tɛ́cĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \s1 Dɛ̀ɛ̀ í dò nkɛ́dɔɔ̀ dikpɑ̀nnì miɛkɛ \p \v 11 Kɛ̀ bɛnitidɑɑbɛ̀ bɛdɛ́ kpɑ, mbɛ miɛkɛ kòò mɔù kóo pokù cokɛ́ní kɛ bo pɑtɛ kɛ dɔ́ kɛ́dɛɛtɛ́ o dɔù bɛ̀ nɑ wè, kɛ pĩ nho dɔù kpɑntídɛ̀ntɔù tɑkuò, \v 12 di bɑ́ɑ́ kuɔ́ ndɛ kóo nitipòkù mɛsémmɛ̀, dí kéétɛ́ o nɔ̀ùtɛ̀. \s1 Kɑ̀ɑ dɔ̀ɔ̀ kupotɑɑ́ ɑ́ ntũ ntimɔ́mmɔnti \p \v 13 Di bɑ́ ncɔ̃ti di yɔ̀rɛ̀ timɑ́tì tìì dɑkù cìdóò ĩ́nkɛ̀ kɛ̀ tìmɑtì n cɛ̃́ɛ̃̀ kɛ̀ titɛtì yɑu. \v 14 Di bɑ́ mbeúnɛ̀ di potɑntì yɛbɔ sɑ́m̀pɔ́yɛ̀ nɛ̀ yɛdiɛyɛ̀ kɛ̀ yɛ díítí mɑ̀. \v 15 Di cɔ̃mmùnɛ̀ tìì mɑ́tì cidóò tì ntú tìì cɛ̃̀ɛ̃́kù mɑ̀, kɛ̀ di beúnɛ̀ yɛ̀ɛ̀ bɔ ntú yɛ̀ɛ̀ mɑ̀, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ di nfòù kɛ́mɔntɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nkɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \v 16 Kɛ̀ di dɔɔri mɛmmɛ kɛ soú nditɔbɛ̀ dɛ̀ tu isɔkɛ nyi di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku ììkɛ̀. \s1 Amɑdesiibɛ nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛ̀ dokùmu sɑ̃́ɑ̃̀ \p \v 17 Dentɛnní Amɑdesiibɛ do di dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ kucɛ di yɛ̀nní dìì mɔ̀nnì Esibiti. \v 18 Bɛ̀ do okɛ kucɛ nku kɛ dimmù di kɔbɛ bɛ̀ɛ̀ ɔ̀u kɛ tũtí di fɔ̃nkúò, kɛ bɛ̀ kɔ̀ù, bɑ́ bɛ̀ í dé Kuyie. \v 19 Bɑ̀mbɑ̀ mmiɛ nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù yóó di dɛɛtɛ́nɛ̀mu di dootitɔbɛ̀ kɛ́ di kɑnnɛ bɑ̀mmùù kɛtenkɛ̀ kù yɛ̃ nkù yóó di duɔ́ nkɛ̀ miɛkɛ. Dí kuɔ Amɑdesiibɛ botí kumɔu pɑ́íí, kutenkù duɔ́mɛ̀. Di bɑ́ɑ́ ti yɛ̃̀. \c 26 \s1 Ti dò nkɛ́nduɔ̀mmu Kuyie ntidiketitì nɛ̀ dɛ̀ɛ̀ tu dɛpííndɛ̀ \p \v 1 Kɛ̀ di tɑ dìì mɔ̀nnì ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nkɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ kɛ̀ di kɛ̀ cɔutɛ́ kɛ kɑ̀ri. \v 2 Kɛ̀ di kùútí, di dɛitɛ di diketitì kɛ́ɑ̃nnɛ́ tɛmɑ́mbòòtɛ̀ miɛkɛ kɛ́tɔní dibòrì ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dì kɛ̀ bɛ̀ dɛ̀ yu ku yètìrì. \v 3 Dí kɔtɛ kɛ́yɑ̀ ikuɔ́ nìùtì wèè pĩ mmutɔ̃mmú dɛ mɔ̀nnì kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: M bɛ́immu yíe nhɑ Yiɛ̀ nKuyie nkùù dɑ te ku ììkɛ̀ kɛ tú, n tùɔ̀kɛmu kù do bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ dɔ̀ kù yóó duɔ́ nkɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ ti yɛmbɛ̀. \v 4 Kɛ̀ ikuɔ́ nìùtìi cɔutɛ́ ɑ tɔní dɛ̀, kɛ dɛ̀ ĩ̀ńnɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nwũɔ̃tɔ̀nnì ììkɛ̀. \v 5 Kɑ̀ɑ bɛ́i nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku ììkɛ̀ kɛ dɔ̀: N cicɛ do tú Arɑmu botí kou nwe, kɛ tú ocièntì, kɛ́tuɔkɛ Esibiti, kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ sɑ́m̀pɔ́ ò nɛínɛ̀. Kòo kɑri, kɛ̀ ti botíi sṹṹ nkɛ́kpenkɛ. \v 6 Kɛ̀ Esibiti kɔbɛ ti dií mmɛsémmɛ̀ kɛ́ ti fɛ̃́ũ kɛ́ ti dɔɔ̀ tidɑɑtì. \v 7 Dɛ̀ mɛ nyĩ kɛ̀ ti kuɔ́nnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nti yɛmbɛ̀ do tũ nkù, kɛ̀ kùu keè ti dɑbùò, nkɛ́yɑ̀ ti bo mɛ̀ɛ̀ sémmɛ̀ miɛkɛ, nɛ̀ bɛ̀ ti fɛ̃́ũnkomɛ̀. \v 8 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nti dènnɛní Esibiti kɛ bɛnkú ku wɛ̃rímú, kɛ dɔ̀ɔ̀ tidiɛtì nɛ̀ mɛbɛnkùmɛ̀ mɛ̀ɛ̀ duò tikɔ̃m̀bùɔ̀tì. \v 9 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù te kɛ̀ ti tùɔ̀kɛ kù ti duɔ́ ndìì ɛì mɛnɑɑmiɛ̀ nnɛ̀ mɛcekùɔ̀ ndɛ̀ pũɔ̃̀ ndɛ̀. \v 10 Dɛɛ̀ kpɛ́í nte kɛ̀ m pɑ̃ní ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù n te tidipɑ̀ntì, kù ti duɔ́ nkɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ kpɛti. \p Kɑ̀ɑ dèè mɛmmɛ ɑ́ dɛ̀ ĩ̀ńnɛ́ ɑ Yiɛ̀ nKuyie nkùù dɑ te ku ììkɛ̀, kɛ́kɔ̃nkɛ kɛ́ kù bɑ́ntɛ̀. \v 11 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ diwɛ̀ì ndɑ bo ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù dɑ te kù dɑ dɔ̀ɔ̀ mɛ̀ɛ̀ sɑ̀ɑ̀ nkpɛ́í fɔ̃́ nnɛ̀ ɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɔbɛ nɛ̀ Defiibɛ nɛ̀ bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bo di kó kɛtenkɛ̀ miɛkɛ. \s1 Isidɑyɛɛribɛ dò nkɛ níí duɔ́ ndɛ̀ dibenni tɑ̃ɑ̃́nnì Kuyie \p \v 12 Dibenni tɑ̃ɑ̃́nnì kɛ̀ di dɛ̀itɛ di diitì kɛ dèè, dí tì berí kɛ́dɛitɛ dɛpííndɛ̀ kɛ duɔ́ nDefiibɛ, nɛ̀ bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ nɛ̀ iciribí nɛ̀ bɛkúpobɛ̀ bɛ̀ɛ̀ di bonɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ pɛ́tɛ́ kɛ́di kɛ́nsɑ̀nnɛ̀. \v 13 Mɛm̀mɛ bɑ́ wè bo nɑ́kɛ́mɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ dɔ̀: N duɔ́mmu dɛ̀ɛ̀ dò nkɛ́duɔ́ nDefiibɛ nɛ̀ bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ nɛ̀ iciribí nɛ̀ bɛkúpobɛ̀, kɛ tũ̀nnɛ ɑ dɔú ndinùù kɛ yɛ̃ ndɛ̀ níí ndòmmɛ̀, n yí yɛ̃̀ ndɛ̀mɑrɛ̀, n yí yóu dɛ̀mɑrɛ̀. \v 14 N do kɑri dìì mɔ̀nnì mukṹṹ, n yí di dɛ kó dɛ̀mɑrɛ̀, m mɛ ndo í dɛ̀itɛ dɛ̀mɑrɛ̀ n sĩ̀ ndìì mɔ̀nnì, yoo m pɑ̃ dɛ kó dɛ̀mɑrɛ̀ ocíì. N Yiɛ̀ nKuyie nkùù n te, n tũ̀nnɛmu ɑ kpɛti timɔu, nɛ̀ ɑ tɑnnɔ̀ ɑ n duɔ́ ndɛ̀. \v 15 A cɛ̃sɑ̀ɑ̀tɛ̀ bo kɛĩ́nkɛ̀ nkɛ, wéntɛ́ní kɛ́dɔɔ̀ ɑ nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ mɛsɑ̀ɑ̀ nnɛ̀ kɛtenkɛ̀ ɑ ti duɔ́ nkɛ̀, ɑ do bɛ́immu kɛ́ĩkú kɛ dɔ̀, ɑ yóó duɔ́ nti yɛmbɛ̀ kɛtenkɛ̀ mɛnɑɑmiɛ̀ nnɛ̀ mɛcekùɔ̀ ndɛ̀ pũɔ̃̀ nkɛ̀. \s1 Kuyie ntɑ̃ɑ̃tɛ́mɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ \p \v 16 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù duɔ́mmu yíe nyIsidɑyɛɛribɛ dinùù kɛ tú: Bɑ́ wè ò ntũ ku kuɔ́ nɛ̀ ku tié nkɛ́ndɔɔri dɛ̀ yɛ̃ mmù nɛ̀ o yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu nɛ̀ o wɛ̃nnì dimɔu. \v 17 Di duɔ́ nkɛ̀ di Yiɛ̀ nKuyie bɛ́immu yíe nkɛ ĩkú kɛ yɛ̃ nkù yóó ntú di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te, kɛ nsɑ̀ kɛ̀ di tũ nku kó kucɛ nɛ̀ ku kuɔ́, nɛ̀ ku tɑnnɔ̀ nɛ̀ ku tié nkɛ dɔɔri dɛ̀ yɛ̃ mmù. \v 18 Ti Yiɛ̀ nKuyie nduɔ́ nkɛ̀ di bɛ́immu yíe kɛ ĩkú kɛ yɛ̃ ndi yó ntú ku kɔbɛ kɛ kù di te, kɛ̀ di tũ nku tɑnnɔ̀ yɛmɔu kù di nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀. \v 19 Di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù dɔ́ díì mbɑkɛ́ yɛbotɛ̀ yɛmɔu kù dɔ̀ɔ̀ yɛ̀, kɛ́ nyɛ̀ kpeńnìnɛ̀, kɛ̀ di yètìrì nyɛ̀ feínɛ̀, kɛ̀ di sɑ̃nni nyɛ̀ dɛunɛ̀. Kɛ̀ dí ntú kubotí kùù cɑ̃̀ɑ̃́, nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te, kù ti ndi nɑ̀kɛ́. \c 27 \ms1 ISIDAYƐƐRIBƐ BAÀMMƐ̀ MƐTAUMMƐ̀ KÓ DIBANNI \s1 Kuyie nyɛ̃mmɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ fíí nyɛtɑ̃́rɛ̀ ditɑ̃rì Ebɑɑdi \p \v 1 Kɛ̀ Mɔyiisi duɔ́ ndinùù Isidɑyɛɛribɛ kɛ dɔ̀: Dí ntũ n di duɔ́ nyìì kuɔ́ yíe nyimɔu. \v 2 Kɛ̀ di sèńtɛ́ dìì mɔ̀nnì kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kɛ bo tɑ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nkɛ̀, dí túótɛ́ yɛtɑ̃́rɛ̀ diɛyɛ̀ kɛ́ yɛ̀ fìí, nkɛ́ yɛ̀ mɔ mmumɔ̀mmu pɛ́ímù, \v 3 kɛ́wɑ̃ri yɛ̀ ĩ́nkɛ̀ ikuɔ́ ndi tié nyì imɔu, kɛ̀ di pɛ̃ɛ̃tɛ́ kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kɛ bo tɑ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù do bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ dɔ̀ kù yóó duɔ́ nkɛ̀ di yɛmbɛ̀ mɛnɑɑmiɛ̀ nnɛ̀ mɛcekùɔ̀ ndɛ̀ pũɔ̃̀ nkɛ̀, \v 4 kɛ̀ di sèńtɛ́ kukó nSuditɛ̃ɛ̃ dí fíí nyɛtɑ̃́rɛ̀ n di nɑ́ɑ́ nyɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nyíe Ebɑɑdi tɑ̃rì ĩ́nkɛ̀, kɛ́ yɛ̀ mɔ̀ mmumɔ̀mmu pɛ́ímù. \v 5 Dí dɛ̀ mɑɑ́ diwũɔ̃tɔ̀nnì ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te nɛ̀ yɛtɑ̃́rɛ̀ di í cìɛ́kɛ́ yɛ̀ nɛ̀ timɑ́tì kó kunɛnkù mɑkù. \v 6 Yɛtɑ̃́rɛ̀ di bo mɑɑ́nɛ̀ yɛ̀ diwũɔ̃tɔ̀nnì ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te, di bɑ́ɑ́ yɛ̀ cìɛ́kɛ́. Dɛ kó diwũɔ̃tɔ̀nnì ĩ́nkɛ̀ nkɛ di yóó fíémɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te iwũɔ̃ kɛ́tuɔ. \v 7 Dí kù fìé iwũɔ̃ mɛtɑummɛ̀ kpɛyi di yóó dɛ̀ nyì di, ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku ììkɛ̀ nɛ̀ diwɛ̀ì. \v 8 Dí wɑ̃ri yɛtɑ̃́rɛ̀ yɛnyɛ ĩ́nkɛ̀ Kuyie nkuɔ́ nɑ́ɑǹtì timɔu, kɛ̀ dɛ̀ nfeí mɛsɑ̀ɑ̀. \p \v 9 Mɛm̀mɛ Mɔyiisi nɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ nɑ́kɛ́ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kɛ dɔ̀: Cĩ́ɛ̃́kɛ́nɛ̀, kémmúnɛ̀! Yíe ndi nɑɑ́ nti Yiɛ̀ nKuyie nkɔbɛ mbɛ. \v 10 Yiennɛ̀ tũnkɛ́ kù di nɑ́ɑ́ ntì yíe nkɛ́tũnnɛ ku tɑnnɔ̀ nɛ̀ ku kuɔ́ kù di nɑ́ɑ́ ndɛ̀ yíe. \p \v 11 Dɛ kó diyiè ndi Mɔyiisi duɔ́mmɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ dinùù kɛ dɔ̀: \v 12 Kɛ̀ di sèńtɛ́ dìì mɔ̀nnì kukó nSuditɛ̃ɛ̃: Ntɛnɛ̀ bɛ̀ɛ̀ yóó dekɛ ditɑ̃rì Kɑrisimmu kɛ́pɑ̃ mmɛsɑ̀ɑ̀ nyIsidɑyɛɛribɛ: Simmɛɔ̃ɔ̃ nɛ̀ Defii nɛ̀ Sudɑɑ nɛ̀ Isɑkɑɑ nɛ̀ Sosɛfu nɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ nɑɑ̀mùntì kɔbɛ. \v 13 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ Dubɛnni nɛ̀ Kɑdi nɛ̀ Asɛɛ nɛ̀ Sɑbunɔɔ nɛ̀ Dɑnni nɛ̀ Nɛfutɑdii bɛɛ̀ nɑɑ̀mùntì kɔbɛ yóó dekɛ ditɑ̃rì Ebɑɑdi ĩ́nkɛ̀ kɛ́mbuɔ̀ nkusĩ̀nkù. \s1 Mɛyɛi ntɛpíítɛ̀ \p \v 14 Dɛndɛ Defiibɛ yóó pĩɛ̃kɛ́mɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu ììkɛ̀ kɛ dɔ̀: \m \v 15 Wèè bo wɑɑ́ dibɔɔ̀ mɑrì yoo wèè bo yiɛ ntimɑ́tì kɛ́utɛ́ kɛ̀ dɛ̀ɛ nɑɑ́ ntɛtenkɑɑnìtɛ̀, kòo tɛ̀ sɔ̀nnɛ, dɛ̀ dò nyisɔkɛ nyi di Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku ììkɛ̀. Kɛ̀ wèè dɛ̀ dɔ̀ɔ̀ dɛ yiɛ̀ mbo yɑ̀. Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔuu cɔ́útɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ mmɛ ndò. \m \v 16 Kɛ̀ wèè í dɑkɛ o cicɛ nɛ̀ o yɔ̃ bɛ kpɛ́í dɛ yiɛ̀ mbo yɑ̀. Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔuu cɔ́útɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ mmɛ ndò. \m \v 17 Kɛ̀ wèè fũ̀ũ nho cɛ̃pɛɛtitɔù kó mupérímù mɑ̀nku kó ditɑ̃́rì dɛ yiɛ̀ mbo yɑ̀. Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔuu cɔ́útɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ mmɛ ndò. \m \v 18 Kɛ̀ wèè fétìnnɛ kuyũ̀ɔ̃̀nkù, dɛ yiɛ̀ mbo yɑ̀. Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔuu cɔ́útɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ mmɛ ndò. \m \v 19 Kɛ̀ wèè bekɛ́ siyɑ́ɑ̀bìsí kó tibeéntì okúpokù ĩ́nkɛ̀, yoo dɛciribirɛ, yoo opɔ̀ɔ̀, dɛ yiɛ̀ mbo yɑ̀. Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔuu cɔ́útɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ mmɛ ndò! \m \v 20 Kɛ̀ wèè duɔ́nɛ̀ o cicɛ pokù, dɛ yiɛ̀ mbo yɑ̀! Kɛ yɛ̃́ ò fìetɛmɛ̀ o cicɛ kpɛrɛ ndɛ. Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔuu cɔ́útɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ mmɛ ndo! \m \v 21 Kɛ̀ wèè duɔ́nɛ̀ fɛɔ̃̀fɛ̀ mɑfɛ̀, dɛ yiɛ̀ mbo yɑ̀! Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔuu cɔ́útɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ mmɛ ndò. \m \v 22 Kɛ̀ wèè duɔ́nɛ̀ o tɑ̃ũ̀ yoo o yɔ̃ yɑnti kou nwe yoo kɛ̀ bɛ̀ wɛ̃ mbɛ yɔ̃ kɛ cɑ̃́ɑ̃́ mbɛ cicɛ, dɛ yiɛ̀ mbo yɑ̀! Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔuu cɔ́útɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ mmɛ ndò! \m \v 23 Kɛ̀ wèè duɔ́nɛ̀ o pokù yɔ̃ dɛ yiɛ̀ mbo yɑ̀. Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔuu cɔ́útɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ mmɛ ndò! \m \v 24 Kɛ̀ wèè potɛ́ o kou tɔù koò kɔ̀ùtɛ, dɛ yiɛ̀ mbo yɑ̀! Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔuu cɔ́útɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ mmɛ ndò! \m \v 25 Wèè cɔutɛ́ ticuuti kɛ kùɔ wèè í cɑ̀ɑ̀rɛ̀ mùmɑmù, dɛ yiɛ̀ mbo yɑ̀! Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔuu cɔ́útɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ mmɛ ndò! \m \v 26 Kɛ̀ wèè í tũ̀nnɛ ikuɔ́ iì nyɛ̃mmɛ̀, dɛ yiɛ̀ mbo yɑ̀! Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔuu cɔ́útɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ mmɛ ndo! \c 28 \s1 Kuyie ntumɛ̀ kù yóó dɔɔ̀ Isidɑyɛɛribɛ mɛsɑ̀ɑ̀ \p \v 1 Kɛ̀ di kèńtɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku tɑnnɔ̀ n di tiè nyɛ̀ yíe nkɛ yɛ̀ yie nkɛ dɔɔri yɛ̀ yɛ̃ mmù. Dɛ mɔ̀nnì ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù bo duɔ́ nkɛ̀ di botíi kpenkɛ kɛ́pɛ̃ɛ̃tɛ́ ibotí imɔu ìì bo kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \v 2 Kɛ̀ nsɑ̀ kɛ̀ di yie nkɛ kèńtɛ́ kù tu mù, ntɛ kù yóó di dɔɔ̀ mɛ̀ɛ̀ sɑ̀ɑ̀: \p \v 3 Kù yóó dɔɔ̀mu mɛsɑ̀ɑ̀ mbɛ̀ɛ̀ bo dihɛì miɛkɛ nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bo dɛpɑɑ. \v 4 Kɛ̀ di piɛ́ kɛ́sṹṹ nkɛ̀ di diitì mpɛí mɛsɑ̀ɑ̀, di nɑ̀ɑ̀kɛ nɛ̀ di pìètì kɛ̀ dɛ̀ɛ sṹṹ. \v 5 Kɛ̀ di níí kɔ̃ṹ di diitì kɛ́píɛ ndi mɛ̀mmɛ́i, bɑ́ muyuo mbɑ́ɑ́ kuotɛ́ di conkuyɛ miɛkɛ. \v 6 Di níí yó nyɛtì kɛ̀ ku sɑ̀ɑ̀ ndi bonɛ̀mu kɛ̀ di nkũntiní kɛ̀ mɛ̀ di bonɛ̀. \p \v 7 Kɛ̀ di dootitɔbɛ̀ mɛ ndi do dìì mɔ̀nnì ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù duɔ́ nkɛ̀ dí bɛ̀ nɑ. Kɛ̀ bɛ̀ do kɔriní kɛ kéríní kucɛ kùmɑ́ɑ̀ bɛ̀ɛ cokɛ́ kɛ́tũnnɛ icɛ ìyiekɛ̀. \v 8 Kù bo di dɔɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ kɛtenkɛ̀ kù di duɔ́ nkɛ̀ miɛkɛ. Kɛ̀ di buɔ mpíɛ́kɛ́ tidiitì, kɛ̀ di dɔɔri dɛ kó dimɑ̀ɑ̀ nyíé. \p \v 9 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù yóó di dɔɔ̀ kubotí kùù cɑ̃̀ɑ̃́ nkùnku ku kpɛ́í kɛ̀ nsɑ̀ kɛ̀ di yie nku tɑnnɔ̀ kɛ tũ nkù yɛ̃ ndi ntũ nyìì cɛ, kù ti mbɛ́i nkɛ ĩkú. \v 10 Mɛm̀mɛ ibotí ìì kó dimɑ̀ɑ̀ bo kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ imɔu ì yóó yɑ̀mɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi cɑ̃̀ńnɛ́mɛ̀ ku kpɛ́í nkɛ́ ndi dé. \v 11 Di Yiɛ̀ nKuyie nyóó di dɔɔ̀mu mɛsɑ̀ɑ̀ kù do bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ dɔ̀ kù yóó duɔ́ nkɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ di yɛmbɛ̀ kɛ miɛkɛ, kɛ̀ dí piɛ́ kɛ́sṹṹ kɛ̀ di wũɔ̃ sṹṹ nkɛ̀ di diitì mpɛí. \v 12 Ti Yiɛ̀ nKuyie nyóó kpetɛ́mu yɛwɛtibòrɛ̀ kɛ́duɔ́ nkɛ̀ fɛtɑɑfɛ̀ ńniù fɛ mɔ̀nnì kɛ̀ kù di dɔ̀ɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀, di dɔɔri dɛ̀ dɛmɔu kɛ̀ dɛ̀ nyíé, díì yó mmɔkɛ kɛ penni ibotí tɛì. Di bɑ́ɑ́ mɔ́ntɛ́ kɛ̀ ì di pentɛ. \v 13 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù yóó di nií nyibotí imɔu ììkɛ̀ di bɑ́ɑ́ tũnnɛ dɛ fɔ̃nkúò, díí yó nni ibotí imɔu bɑ́ dìì mɔ̀nnì, kɛ̀ nsɑ̀ kɛ̀ di yie n di tiè nku tɑnnɔ̀ yɛ̀ yíe. \v 14 Di bɑ́ɑ́ yóu di bo mpĩ́mmɛ̀ n di tiè ntì yíe, kɛ́ tì bùtínnɛ́ kɛ́fíé iwũɔ̃ yɛbɔkɛ̀. \s1 Kuyie ntumɛ̀ kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ yetɛ ku kpɛti kùu bɛ̀ potɛ́ \p \v 15 Kɛ̀ di yie nkɛ kèńtɛ́ dɛ kó itié, di yóó yɑ̀ mɛ̀ɛ̀ sɑ̀ɑ̀ mmɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku kó dinùù, m mɛ ndi tiè ndì yíe. Kɛ̀ di mɛ nyetɛ kɛ í tũ̀nnɛ ku tɑnnɔ̀ nɛ̀ ku kuɔ́ \v 16 kù bo cɔ̃ɔ̃ bɛ̀ɛ̀ bo dihɛì nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bo dɛpɑɑ. \v 17 Tidiitì bɑ́ɑ́ tɑ di mɛ̀mmɛ́i miɛkɛ, muyuo mmɛ mbɑ́ɑ́ buotɛ́ di conkuyɛ miɛkɛ. \v 18 Kù bo di mɔntɛ kupɛitóo di diitì mɛ mbɑ́ mpɛí di nɑ̀ɑ̀kɛ nɛ̀ di pìètì nɛ̀ di bɔɔ́ dɛ̀ bɑ́ɑ́ sṹṹ. \v 19 Di níí yóó yɛ̀nɛ̀ kusĩ̀nkù nku kɛ́wɛ̃tɛnní kusĩ̀nkù. \p \v 20 Ti Yiɛ̀ nKuyie nyóó di potɛ́mu kɛ̀ dɛ̀ɛ di di, kù yóó cɔ̃ɔ̃mu di dɔɔrìmɛ̀ mɛmɔu, kɛ̀ di kú kɛ́deè bɑ́ dɛ̀ bɑ́ɑ́ ɔɔtɛ di dɔri mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nkɛ kù bùtínnɛ́. \v 21 Kù bo di bɔntɛ́ mutenkṹṹ ndi yóó tɑ kɛ́kɑri kɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ miɛkɛ, kɛ̀ mù di deè. \v 22 Kù bo di bɔntɛ́ tikũɔ̃ntì nɛ̀ timíɛ́tì, nɛ̀ mumɔmmú yɛimu, kɛ̀ fɛtɑɑfɛ̀ɛ yiɛtí kɛ̀ fɛtùɔ̀rìfɛ̀ɛ pĩ́ ntidiitìi dɛpɑɑ nkɛ̀ tìi kpeí. Dɛ̀ yó mmɛ ndi ɔ̃ nkɛ̀ di yɑ̀ɑ deènɛ̀. \v 23 Tiwɛtì bo kpenkɛ disɔɔwũɔ̃̀ kɔ̃mɛ kɛ̀ kɛtenkɛ̀ɛ kpenkɛ timɑ́tì tɛ̃mɛ̀. \v 24 Fɛtɑɑfɛ̀ nɑ nniùmɛ̀ kutɑ̃ɑ̃yukú kuù nɛ́ ndɑ́ɑ́tí, dɛ̀ yó mmɛ ndi dò nkɛ̀ di yɑ̀ɑ kú kɛ́deènɛ̀. \v 25 Ti Yiɛ̀ nKuyie nyóó duɔ́mmu kɛ̀ di dootitɔbɛ̀ ndi nɔ, kɛ̀ di kɔri mudoò kɛ kérí kucɛ kùmɑ́ɑ̀ bɛ̀ di nɑ kɛ̀ dí cokɛ́ kɛ́tũnnɛ icɛ ìyiekɛ̀, kutenkù kó yɛkpɑ̀ɑ̀tiyɔ yɛmɔu bo yɑ̀ tìì di tùɔ̀kɛní kɛ̀ yɛ kɔ̃m̀bùɔ̀tìi do. \v 26 Di bo nkɔ̃ tinɔ̀tì nɛ̀ tikpɑsĩ̀ntì kɛ̀ dɛ̀ di yo mbɑ́ òmɔù í dɛ̀ bɔnnɛ̀. \p \v 27 Ti Yiɛ̀ nKuyie nyóó di bɔntɛ́ yɛnúútɛ̀ nyɛ kù do bɔntɛ́ yɛ̀ Esibiti kɔbɛ, di fɔ̃̀ bo nyiɛ̀ní, mɛkpɑ̃̀ɑ̃̀ bo di pĩ́ nnɛ̀ yɛmuɔ nsĩ̀nyɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ bɑ́ ndò nkɛ́tɑɑ nkɛ́miɛtɛ́. \v 28 Kù bo di bɔntɛ́ kuwɑ́ɑ́tóo nɛ̀ tinɔnyũ̀ɔ̃̀ntì nɛ̀ tifentitì. \v 29 Kɛ̀ di nhɑ̃́ɑ̃ntɛ kuyie ncuokɛ̀ tiyũ̀ɔ̃̀ntì kɔ̃mɛ. Di kpɛrɛ mɑrɛ̀ bɑ́ nyíé bɛ̀ yó ndi fɛ̃́ũnkomu kɛ fekù di kpɛrɛ, kɛ di soú nkɛ yo ndi kpɛrɛ bɑ́ òmɔù í di teennɛ̀. \p \v 30 Di níí bo tɑ̃ɑ̃tɛ́ bɛsɑpɑ̀mbɛ̀ kɛ ndɔ́ kɛ́puokɛ kɛ̀ bɛtɔbɛ̀ bɛɛ̀ bɛ̀ duɔ́nɛ̀. Di níí bo mɑɑ́ sicɛ̃́ĩ kɛ bɑ́ɑ́ sì tɑ, kɛ́buɔtí di pɑɑ ndɛtie mbɛ̀ tu dɛ̀ fínyĩ̀ kɛ bɑ́ɑ́ tɔ̃ũ dɛ bɛ. \v 31 Bɛ̀ bo nkɔù di nɑ̀ɑ̀kɛ di ììkɛ̀ kɛ̀ di í ì yo, bɛ̀ níí bo dɛitɛ di sɑ̃mmɑrímú di ììkɛ kɛ̀ dɛ̀ɛ deè. Di dootitɔbɛ̀ bo kpɑɑkɛ di pe nɛ̀ di bɔɔ́ bɑ́ òmɔù bɑ́ɑ́ di teennɛ̀. \v 32 Ibotí tɛì bo dɛi di nitidɑbí nɛ̀ di nitipobí kɛ́kònnɛ̀, kɛ̀ di níí ntṹṹ nkɛ́búɔ́ kucɛ, kɛ̀ di nuɔ nhɔu kɛ́kpeí, bɑ́ di bɑ́ɑ́ nɑ kɛ́dɔɔ̀ tìmɑtì. \v 33 Di níí bo kúútí kɛ̀ ibotí tɛì ii fekɛ dɛ kó tidiitì nɛ̀ di pɑɑ nkó yɛtebɛ, kɛ́ dɛ̀ di. Bɛ̀ bo ndi fɛ̃́ũnko kɛ di nɑù sɑ̃́ɑ̃̀. \v 34 Di bo yɑ̀ bɛ̀ di diimmu mɛ̀ɛ̀ sèḿmɛ̀, kɛ̀ mɛ̀ nte kɛ̀ di wɑ́ɑ́tɛ́. \p \v 35 Ti Yiɛ̀ nKuyie mbo di bɔntɛ́ yɛmuɔ nsĩ̀nyɛ̀, kɛ̀ yɛ̀ɛ pĩ́ ndi núù nnɛ̀ di kpèrɛ̀ nɛ̀ di yɔ nɛ̀ di tɑɑ̀koo bɑ́ yɛ̀ bɑ́ ndò nkɛ́miɛtɛ́. \p \v 36 Ti Yiɛ̀ nKuyie mbo duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ di pĩ́mmú díndi nɛ̀ di yɛmbɛ̀ nɛ̀ di kóo kpɑ̀ɑ̀tì kɛ́kònnɛ̀ dihɛì di í yɛ̃́ dì, kɛ̀ di mbɑ́ɑ́ sibɔɔtenkɑɑnìi bɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ sì idɛí nɛ̀ yɛtɑ̃́rɛ̀. \v 37 Ti Yiɛ̀ nKuyie mbo di duɔ́ nyìì botí miɛkɛ, dɛ̀ bo ì di nɛ̀ tìì yóó di tuɔkɛní, ì bo ndi sɑ̃́ɑ̃́ nkɛ di dɑú. \p \v 38 Di níí bo buɔtí pɛ́u kɛ́dɛitɛ sɑ́m̀pɔ́, kɛ yɛ̃́ fɛcofɛ yóó dɛ̀ cɑ̀ɑ́koomɛ̀. \v 39 Di níí bo buɔtí fínyĩ̀ kó dɛtie di mɛ mbɑ́ɑ́ tɔ̃tɛ dɛ kó dibii kɛ̀ n nɛ́ bɑ́ɑ́ buɔ́nɛ̀ di bo yɑ̃̀mɛ̀ dɛ nɑɑ̀, kɛ yɛ̃́ yɛbiɛ̀ yóó dɛ̀ cɑ̀ɑ́kóomɛ̀. \v 40 Di yó mmɔkɛmu dɛtie mbɛ̀ tu dɛ̀ odìfíè di mɛ mbɑ́ɑ́ pe ndɛ kó mɛkùɔ̀, kɛ yɛ̃́ dɛ bɛ dɛ yuommɛ̀. \v 41 Di bo piɛ́ ibí initidɑɑì nɛ̀ initipòì ì mɛ mbɑ́ ntú di kpɛyi, kɛ yɛ̃́ di dootitɔbɛ̀ yóó ì pĩ̀ḿmúmɛ̀ kɛ́kònnɛ̀. \v 42 Yɛcɑ́dúɔ̀ mbo cɑ́ɑ́kóo di tie nnɛ̀ di tebiiti. \p \v 43 Bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ bɛ̀ɛ̀ di bonɛ̀ bɛ̀ bo ndeètì, kɛ̀ di cuti. \v 44 Di bo kpɑɑkɛ di kpɛrɛ kɛ̀ bɛ̀ ndi penni di mɛ mbɑ́ɑ́ pɛ́tɛ́ dɛ̀mɑrɛ̀ kɛ́ bɛ̀ pèntɛ. Bɛ̀ bo ntú diyuu kɛ̀ di tú kuyóú. \p \v 45 Dɛ kó mɛyɛi mmɛmɔu yóó di tuɔkɛnímu, mɛ̀ dotimu di ĩ́nkɛ̀ kɛ bo ndi kɔù kɛ yɑ̀ɑ di deènɛ̀, kɛ yɛ̃́ di í yiemmɛ̀ kɛ tũ̀nnɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ntɑnnɔ̀ nɛ̀ ku kuɔ́, kù di duɔ́ ndɛ̀. \v 46 Di yóó dɛ nyɑ̀ kɛ́bɑntɛ́ Kuyie nyɛ̃ĩti ntimɛ̀ díndi nɛ̀ di yɑɑ̀bío. \b \p \v 47 Kɛ̀ di í yie nkɛ pĩ́ nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku tɔ̃mmú nɛ̀ diwɛ̀ì nɛ̀ kuyɛǹnɑɑtí di tuɔ́ ndìì mɔ̀nnì, \v 48 ti Yiɛ̀ nKuyie mbo di ɑ̃nnɛ́ di dootitɔbɛ̀ nɔu miɛkɛ kɛ̀ di mpĩ́ mbɛ tɔ̃mmú nɛ̀ dikònnì nɛ̀ sinɛ́yɛ̃ĩ bɑ́ di tɛ̃́nkɛ bɑ́ɑ́ pɛ́tɛ́ dɛ̀mɑrɛ̀, kɛ̀ kù di dii mmɛsémmɛ̀ kɛ̀ dí mmɛ yo kɛ yɑ̀ɑ kú kɛ́deènɛ̀. \v 49 Kù bo íinní kutemmɑ̀nku kó ibotí, di í yo ìì kó tinɑ́ɑǹtì kɛ̀ ì di do fɛcĩrifɛ ɔ̃ɔ̃ pĩ́ mmɛ̀ɛ̀ botí fɛ̀ dɔ́ dɛ̀. \v 50 Bɛ̀ yó ntú bɛnitiyonkubɛ mbɛ bɛ̀ í yó ndé bɛkótíbɛ̀, bɛ̀ mɛ n yí yóó kuɔ́ nyibí mɛsémmɛ̀. \v 51 Bɛɛ̀ yó nyo ndi wũɔ̃ nɛ̀ di diitì bɛ̀ í yóó di súɔ́ ndɛ̀mɑrɛ̀, tidiitì yoo mɛnɑpɑ̀mmɛ̀ mɛkùɔ̀ nyoo di nɑɑbiiti, yoo di pebí, yoo di bɔbí bɛɛ̀ yó ndɛ̀ yo nkɛ̀ di kɔ̃nnɛ̀ dikònnì kɛ yɑ̀ɑ deènɛ̀. \v 52 Bɛ̀ bo pi di ɛkɛ̀ yɛmɔu ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nyɛ̀ di tenkɛ̀ kɛmɔu miɛkɛ kɛ̀ di mɑɑ́ iduotí kperíyì kɛ yɛ̀ fii nkɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ yɛ̀ nɑɑtinɛ̀, bɛ̀ bo ndi pi kɛ̀ dɛ kó iduotí yɑ̀ɑ duónɛ̀. \v 53 Di dootitɔbɛ̀ bo di tɑnnɛ́ mɛsémmɛ̀ nɛ̀ mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀ diɛmɛ̀ miɛkɛ, kɛ̀ di kuɔ di bí ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di duɔ́ nyì initidɑɑì nɛ̀ initipòì kɛ́cɑ́ɑ́kɛ́. \v 54 Dɛ mɔ̀nnì onìtì wèè tu onitisɑ̀ù kɛ yɔɔ̀ nhò bo nwúó o yɔ̃fũ̀ɔ̃̀ kɔbɛ nɛ̀ o pokù ò dɔunɛ̀ wè nɛ̀ o bí fɛnɔnsĩ̀nfɛ̀. \v 55 Kɛ yɛ̃́ ò yóó kuɔmɛ̀ o bí kɛ́ndɔ́ kɛ́cɑ́ɑ́kɛ́, kɛ í ndɔ́ kɛ́totɛ́nɛ̀ dɛ kó imɑɑ nho pokù nɛ̀ o bí sɔnyi ìì kpɑɑ́, kɛ yɛ̃́ di dootitɔbɛ̀ yóó di diímmɛ̀ mɛsémmɛ̀, kɛ́ di tɑnnɛ́ mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ dɛ̀mɑrɛ̀ tɛ̃́nkɛ í kpɑɑ́ di tenkɛ̀ kɛmɔu miɛkɛ. \v 56 Onìtì wèè do ɔ̃ ntú onitipoyɔɔ̀nwè kɛ mɔkɛ diwɛ̀ì, wèè do í dɑɑti kɛ nɑù kɛtenkɛ̀ mɛkperímɛ̀, ò bo nwúó ndɛ mɔ̀nnì o dɔù nɛ̀ o bí fɛnɔnsĩ̀nfɛ̀. \v 57 Dɛ mɔ̀nnì dɛ kóo nitipòkù bo pɛitɛ́ní dɛbirɛ kɛ́kóntɛ́ kɛ́ dɛ̀ kùɔ kɛ́cɑ́ɑ́kɛ́ disɔ̀rì nɛ̀ dɛ nɛititɔù, kɛ yɛ̃́ di dootitɔbɛ̀ yóó di diímmɛ̀ mɛsémmɛ̀ kɛ́ di tɑnnɛ́ mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀ miɛkɛ bɑ́ dɛ̀mɑrɛ̀ tɛ̃́nkɛ bɑ́ nkpɑɑ́, di tenkɛ̀ kɛmɔu miɛkɛ. \b \p \v 58 Kɛ̀ di í dɑ̀ɑ̀tɛ kɛ tũ̀nnɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkuɔ́ nɛ̀ ku tɑnnɔ̀ dɛ̀ɛ̀ wɑ̃̀ri dipɑ́tíri dii mmiɛkɛ kɛ mɔ̀ɔ̀tɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku kó kufɔ̃wɑɑ́ kunku kùù yètìrì feí kɛ duò tikɔ̃m̀bùɔ̀tì. \v 59 Kɛ̀ mɛɛ̀ dɔkɛ kù bo di potɛ́ tiyɛ̃ĩti tibotí tibotí, kɛ́ di bɔntɛ́ mumɔnsĩ̀mmù mùù í deu nɛ̀ yɛmuɔ nsĩ̀nyɛ̀ yɛ̀ɛ̀ í miɛrí. \v 60 Kù bo di bɔntɛ́ tiyɛ̃ĩti kù do bɔntɛ́ tì Esibiti kɔbɛ kɛ dí tì yɑ̀ kɛ́nkpeutí. \v 61 Tiyɛ̃ĩti nɛ̀ mumɔmmú mubotí mubotí mùù í wɑ̃̀ri di mpɑ́tíri miɛkɛ, ti Yiɛ̀ nKuyie mbo mù ndi bɔntɛ́ kɛ̀ di nkɔ̃ nkɛ yɑ̀ɑ deènɛ̀. \v 62 Bɛnìtìbɛ̀ sɑ́m̀pɔ́rɛ̀ di miɛkɛ bɛɛ̀ yó nkpɑɑ́, díndi bɛ̀ɛ̀ nɛ́ do sũ siwɑ̃̀ɑ̃ dòmmɛ̀ tiwɛtì, kɛ yɛ̃́ di í yiemmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku kpɛti. \v 63 Dɛ̀ do kù nɑɑtimɛ̀ kɛ̀ kù di dɔɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀, dɛ̀ mɛ nkù nɑɑti kɛ̀ kù yóó di deè kɛ di dɛitɛ kɛtenkɛ̀ kù di duɔ́ nkɛ̀ kɛ̀ di yóó kɑri kɛ miɛkɛ. \v 64 Kù bo di cíɛ nkɛ̀ di tɑɑ́ ibotí tɛì kó mutentɑ̃́ɑ̃́ mmiɛkɛ kɛ́fíé i kó yɛbɔkɛ̀ iwũɔ̃, sitenkɑɑnìi idɛí kpɛsi nɛ̀ yɛtɑ̃́rɛ̀ kpɛsi díndi nɛ̀ di yɛmbɛ̀ di do í yɛ̃́ dɛ̀. \v 65 Bɑ́ di bɑ́ mmɔkɛ dɛ kó ibotí miɛkɛ tɛom̀pùtɛ̀, di mɛ mbɑ́ mmɔkɛ difɔ̃̀tɔ̃ũ̀, ti Yiɛ̀ nKuyie nyóó di ɑ̃nnɛ́ iyĩ̀ɛ̃̀kɛ nyi kɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ɛ cɑɑ̀rɛ̀, kɛ̀ dɛ̀ di di. \v 66 Mukṹṹ mbo ndi kɛ́tìrì kɛ̀ di nyĩɛ̃̀kù di bo kúmɛ̀ kɛ̀ di kɔ̃m̀bùɔ̀tì duò kɛyènkɛ̀ nɛ̀ kuyie. \v 67 Di nuɔ mbo yɑ̀ dɛ̀, dɛ̀ bo nte kɛ̀ di kɔ̃m̀bùɔ̀tì ńduò kɛ̀ dɛ̀ wentɛ́ di ntú: Dɛ̀ɛ mɔ́nnɛ́ kɛ́yuotɛ́, kɛ̀ dɛ̀ɛ yuotɛ́ kɛ̀ di ntú dɛ̀ɛ mɔ́nnɛ́ kɛ́wentɛ́. \v 68 Dɛ mɔ̀nnì ti Yiɛ̀ nKuyie mbo di tɑnnɛ́ tɛsɑ̃ntɛ̀ tɛ̀ɛ̀ cèntì mɛniɛ nyĩ́nkɛ̀ kɛ̀ tɛ̀ di sée kɛ́ di tɛ̃́nnɛ́ Esibiti kɛtenkɛ̀ di do bo kɛ̀ kɛ̀ kù di nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Di tɛ̃́nkɛ bɑ́ɑ́ yɑ̀ dɛ kó kɛtenkɛ̀, di yó nkɛ nfiitinɛ̀ dimɑ́ɑ̀ di dootitɔbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ di dɔɔri tidɑɑtì kɛ̀ di pĩ́ mbɛ tɔ̃mmú, bɑ́ òmɔù bɑ́ mbo wèè bo di dontɛ́. \c 29 \ms1 MƆYIISI NÀkƐ́ TÌ MƐSƆMMƐ \p \v 1 Ntɛ mɛtɑummɛ̀ kó tinɑ́ɑǹtì ti Yiɛ̀ nKuyie ndo nɑ̀kɛ́ tì Mɔyiisi, kòò bo mɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ Mɔɑbu kó dihɛì miɛkɛ, kɛ́mbúútí kù do bɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀mɛ̀ Odɛbu tɑ̃rì ĩ́nkɛ̀. \s1 Kuyie ndɔ̀ɔ̀ tì Isidɑyɛɛribɛ kpɛ́í \p \v 2 Tinti kó difɔ̃nkúò kɛ̀ Mɔyiisi tíí nyIsidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Di yɑ̀mu di mɔ́mɔmbɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ̀ɔ̀ dɛ̀ Esibiti kó kɛtenkɛ̀ kɛmɔu kɔbɛ nɛ̀ bɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ o kó bɛtũ̀mbɛ̀ bɛmɔu. \v 3 Di yɑ̀mu kù bɛ̀ yɑ̀ɑ́kɛ́mɛ̀ nɛ̀ yɛbɛnkùyɛ̀ nɛ̀ kù dɔ̀ɔ̀ tìì diɛtì. \v 4 Nɛ̀ yíenní ti Yiɛ̀ nKuyie mmɛ nyí di pɑ̃ mɛyɛ̀mmɛ̀ di bo bɑntɛ́nɛ̀ mɛ̀, kù mɛ nyí di duɔ́ nyinuɔ ndi bo yɑ̀nɛ̀ ì, kù mɛ nyí di duɔ́ nyɛto di bo keènɛ̀ yɛ̀. \v 5 Mɛm̀mɛ ò bɛ́immɛ̀ kɛ dɔ̀: Kù do di dènnɛnímu Esibiti kɛ̀ di ĩ́ dikpɑ́ɑ̀ tɛdɔntɛ̀ miɛkɛ yɛbie nsipísìnɑ̀ɑ̀, di yɑ̀ɑ̀tì mɛ̀ nyí kɛ̃rí, di nɛùtì mɛ nyí ndèè. \v 6 Dɛ̀ do í békú di bo pṹnnɛ́mɛ̀ pɛ̃́ɛ̃̀ kɛ́cɑ́ɑ́kɛ́, yoo di bo kuɔtimɛ̀ mɛnɑɑ̀ mbɛ̀ tumɛ̀ difɛ̃́ɛ̃̀ kɛ́yɑ̃̀, yoo mɛtɛ̃mɛ̀ mɛ̀ɛ̀ muɔ̀. Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do dɛ̀ ndi duɔ̀ nkɛ̀ di bo bɑntɛ́ kù tumɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te. \v 7 Ti tùɔ̀kɛní dìì mɔ̀nnì di mbòrì, kɛ̀ Ɛsibonni kóo kpɑ̀ɑ̀tì Sionni nɛ̀ Bɑsɑ̃ɑ̃ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Ɔku, kɛ̀ bɛ̀ɛ yɛ̀nní kɛ ti do mudoò kɛ̀ tí bɛ̀ nɑ. \v 8 Ti dɛ nfìètɛ bɛ ɛì kɛ́duɔ́ Dubɛnniibɛ bɛ kó kɛtenkɛ̀ nɛ̀ Kɑdiibɛ nɛ̀ Mɑnɑnsee kó kuwuɔ nkɔbɛ dikéè. \v 9 Dɛɛ̀ kpɛ́í nte kɛ̀ di dò nkɛ́ndɑkɛ kɛ́mpĩ́ tinɑ́ɑǹtì ti Yiɛ̀ nKuyie ndi tɑunnɛ̀ kɛ di nɑ̀kɛ́ tì kɛ̀ di bo ndɔɔri tì yɛ̃mmɛ̀. Mɛm̀mɛ di dɔɔri dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ dɛmɔu dɛ̀ bo nyíémmɛ̀. \s1 Isidɑyɛɛribɛ dòmmɛ̀ kɛ́ndɑkɛ Kuyie mbɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛ̀ɛ̀ tɑummɛ̀ kpɛ́í \p \v 10 Díndi Isidɑyɛɛribɛ dimɔu yíe nkó diyiè di cómmú di Yiɛ̀ nKuyie nyììkɛ̀ nkɛ nɛ̀ di wuɔ nkó bɛkótíbɛ̀ nɛ̀ di nɑɑ̀mùntì kó bɛkótíbɛ̀ nɛ̀ di kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ iwɛ̃ĩ yɛmbɛ̀, \v 11 nɛ̀ di bí nɛ̀ di pobɛ̀ nɛ̀ bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bo di kó dikɑrì kɛ di kɔ̃ũ idɛí kɛ di do mmɛniɛ. \v 12 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù di dɔ̀ɔ̀nɛ̀mu mɛtɑummɛ̀ bɑ̀mbɑ̀, kɛ̀ di yie nku tɑummɛ̀ kó ikuɔ́. \v 13 Kù di tɑunnɛ̀ kɛ dɔ́ dí ntú ku kɔbɛ mbɛ. Kù tì ndi nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ mmù, kù dɔúnnɛ̀ di yɛmbɛ̀ Abɑrɑhɑmmu nɛ̀ Isɑki nɛ̀ Sɑkɔbu dinùù kɛ ĩkú kɛ yɛ̃ mmù. \v 14 Díì mɑ́ɑ̀ dɔkɛ kù dɔ̀ɔ̀nɛ̀mɛ̀ dɛ kó mɛtɑummɛ̀ kɛ bɛ́i nkɛ ĩkú, \v 15 nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ còḿmú diɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nyììkɛ̀, kɛ̀ kù bɛ̀ wùó nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ í dɛ̀ bo yíe, kù bɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀mu mɛtɑummɛ̀. \p \v 16 Di mɔ́mɔmbɛ di yɛ̃́mu ti do bo Esibiti kó dihɛì kɛ dòmmɛ̀, nɛ̀ di kɛ̃tɛ́ mɛ̀ɛ̀ botí ibotí tɛì kɔbɛ kɛ tùɔ̀kɛní diɛ. \v 17 Di yɑ̀mu bɛ kó isɔkɛ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ri ì nɛ̀ bɛ bɔɔtenkɑɑnìi, idɛí kpɛsi nɛ̀ yɛtɑ̃́rɛ̀ kpɛsi nɛ̀ timɑ́tì pɛ́ítì kpɛsi nɛ̀ mɛsɔɔ nkpɛsi. \v 18 Tũnkɛ́ di miɛkɛ òmɔù bɑ́ mbo onitidɔ̀ù yoo onitipòkù yoo kuwuɔ mɑkù, yoo kunɑɑ̀mùnkù mɑkù kou wèè bo yetɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nyíe nkɛ́tũnnɛ dɛ kó ibotí kɔbɛ, òmɔù di miɛkɛ bɑ́ɑ́ nɑɑ́ nfɛkɛ̃̀nfɛ̀ tiifɛ. \v 19 Di miɛkɛ òmɔù bɑ́ɑ́ keè ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù bɛ́i ntì kɛ́ĩkú kɛ́nsɑ̃ntí omɑ́ɑ̀ nɛ̀ o yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ kɛ tú: Bɑ́ kɛ̀ n dɔɔri n dɔ́ dɛ̀ m bo pɛ́tɛ́ diwɛ̀ì, bɑ́ kɛ̀ n tɑunɛ̀ òmɔù mubɔɔféù miɛkɛ, dɛ kpɛti í bo. \v 20 Dɛ yiɛ̀, ti Yiɛ̀ nKuyie mbɑ́ɑ́ yie nkóò cĩ̀ɛ̃́. Dɛ̀ kù yóùmu kɛ̀ kù miɛkɛ ò cɔ̀ú, mɛyɛi nkù nɑ̀kɛ́ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í mɛɛ̀ ò doti, kɛ̀ kù bo dɛitɛ o yètìrì kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀. \v 21 Kù bo ò cɑ̃̀ńnɛ́nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kó iwuɔ ntɛì kù bɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛtɑummɛ̀ kɛ nɑ̀kɛ́ mɛ̀ɛ̀ yɛi nkpɛ́í nkɛ̀ mɛ̀ wɑ̃̀ri di mpɑ́tíri miɛkɛ kɛ̀ mɛ̀ɛ ò do. \s1 Ti Yiɛ̀ nKuyie mpotɛ́mɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ \p \v 22 Dɛ mɔ̀nnì kubotí kùù bo sɔɔtɛ́ di bí nɛ̀ bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bo ítɛ́ní yɛhɛkɛ̀ dɛ́tiyɛ̀ kɛ́tɑnní di kó dihɛì bɛ̀ bo yɑ̀ di Yiɛ̀ ndi bɔntɛ́ mùù mɔmmú nɛ̀ kù di puotì tìì yɛ̃ĩti kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: \v 23 Bɛ kó dihɛì muhɑ̃pòpùo nnɛ̀ mukɔ́kúɔ́ nnɛ̀ muhɑ̃ɑ̃́ ndɛɛ̀ dì cɔ̀útóo, dɛ̀mɑrɛ̀ í dò mbɔtínnɛ́, dɛ̀mɑrɛ̀ í pɛí, bɑ́ timútì í yiɛ̀. Dɛ kó dihɛì nɑɑ́nnɛ̀ Sodɔmmu nwe nɛ̀ Komɔɔ nɛ̀ Adimɑ nɛ̀ Seboimmu. Ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ do yɛ̀ yɛ̀, kɛ̀ kùu yɛ̀ cɔ̀ú. \v 24 Ibotí tɛì bo mbékú kɛ tú: Yé dɛ̀ dòmmɛ̀ kɛ̀ Kuyie ndɔ̀ɔ̀ miɛ mbotí dɛ kó kɛtenkɛ̀? Dɛ̀ dòmmɛ kɛ̀ ku miɛkɛ di cɔ̀útɛ́ miɛ? \v 25 Kɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ tɛ̃̀ńnɛ́ kɛ dɔ̀, bɛ̀ tɔ̃̀tɛ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nkɛ Kuyie mbɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛ̀ɛ̀ tɑummɛ̀ kunku bɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù. Kù bɛ̀ dènnɛní dìì mɔ̀nnì Esibiti. \v 26 Kɛ̀ bɛ̀ tũ̀nnɛ yɛbɔkɛ̀ bɛ̀ do í yɛ̃́ yɛ̀ kɛ kɔ̃nkù kɛ yɛ̀ bɑ̀ɑ́. Bɛ Yiɛ̀ nKuyie mmɛ ndo í yie mbɛ̀ bo yɛ̀ tũ̀nnɛmɛ̀. \v 27 Dɛɛ̀ te kɛ̀ ku miɛkɛ cɔ̀útɛ́ dɛ kó dihɛì, kɛ̀ kù duɔ́ nkɛ̀ mɛyɛi nkù nɑ̀kɛ́ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í, kɛ̀ mɛ̀ wɑ̃̀ri di mpɑ́tíri miɛkɛ kɛ̀ mɛ̀ bɛ̀ do. \v 28 Nɛ̀ kɛmiɛkɛ nkɛ ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ̀ dɛ̀ìmɛ̀ bɛ tenkɛ̀ miɛkɛ, kɛ bɛ̀ yóu kɛ bɛ̀ yèètoo kɛtenkɛ̀ tɛkɛ̀, bɛ̀ mɛ̀ mbo kɛ̀ yíe. \p \v 29 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kuù yɛ̃́ dɛ̀ɛ̀ sɔ̀ri kɛ ti bɛnkɛ ikuɔ́ ti bo nyɛ̃́ ì tínti nɛ̀ ti yɑɑ̀bío sɑ̃́ɑ̃̀, kɛ́ntũ nyì yɛ̃ mmù. \c 30 \s1 Isidɑyɛɛribɛ yóó wɛ̃tɛ kɛ́tũnnɛmɛ̀ Kuyie \p \v 1 Kɛ̀ Mɔyiisii sɔɔtɛ́ kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: N tì ndi nɑ̀kɛ́mu kɛ̀ n tu kɛ̀ di yie ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛti dí yɑ̀ mɛsɑ̀ɑ̀, kɛ̀ di tì yetɛ dí yɑ̀ mɛyɛi. Kɛ̀ di bɑɑ cĩ́ɛ̃́kɛ́ kɛ yetɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku kpɛti, kù yóó di yeètoomu ibotí tɛì miɛkɛ kɛ̀ dí nkɛ̀ bo kɛ́totí di yɛ̀mmɛ̀ tìì di tùɔ̀kɛní ti ĩ́nkɛ̀. \v 2 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ di wɛ̃̀tɛní ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku borɛ̀ díndi nɛ̀ di bí nɛ̀ di yɑɑ̀bí kɛ́kéntɛ́ ku kpɛti nɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu, bɑ́ wè nɛ̀ o yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu m mɛ̀ ndi tié ntì yíe. \v 3 Dɛ mɔ̀nnì kù bo di kuɔ́ mmɛsémmɛ̀ kɛ́wɛ̃tɛ kɛ́tíí mbɛ̀ɛ̀ do cìɛ́tɛ́ kɛ bɛ̀ kpɛ̃nnɛ́ní. \v 4 Bɑ́ kɛ̀ bɛ̀ di tɔ kɛ kɔ̀tɛnɛ̀ kɛtenkɛ̀ mɑ̀nku. Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kù bo kɛ̀ ndi tíí nkɛ́ di túótɛ́, \v 5 kɛ́kpɛ̃nnɛ́ní di yɛmbɛ̀ tentɑ̃́ɑ̃́ nkɛ̀ di kɑri kɛ́ mù tiekɛ kɛ̀ kù di dɔɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ kɛ̀ di sṹṹ nkɛ́pɛ̃ɛ̃tɛ́ di yɛmbɛ̀ do mɑ̀mɛ̀. \v 6 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nku mɔ́mmɔnkuu wénkùnnɛ di yɛ̀mmɛ̀ díndi nɛ̀ di yɑɑ̀bí kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ dí kù dɔkɛ nɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu bɑ́ wè nɛ̀ o wɛ̃nnì dimɔu kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ di nfòù. \v 7 Mɛyɛi n di nɑ̀kɛ́ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ̀ kùu mɛ̀ bɔntɛ́ di dootitɔbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ di níí nkɛ di fɛ̃́ũnko. \v 8 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ díndi nɛ́ wɛ̃̀tɛ kɛ yie nti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku kpɛti kɛ tũ̀nnɛ ku tɑnnɔ̀ n di tiè nyɛ̀ yíe. \v 9 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ̀ kù di dɔ̀ɔ̀ diwɛ̀ì di tɔ̃mmú mumɔu miɛkɛ, kɛ̀ mù nkérí sɛ́i, kɛ̀ di piɛ́ pɛ́u kɛ̀ di wũɔ̃ piɛ́ mɛdiɛ̀ nkɛ̀ di kùútí, di dɛitɛ mɛsɑ̀ɑ̀. Dɛ̀ do kù nɑɑtimɛ̀ kɛ̀ kù ndɔɔri di yɛmbɛ̀ diwɛ̀ì, dɛ̀ bo wɛ̃tɛ kɛ́ mɛ nkù nɑrikɛ kɛ̀ kù di dɔɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀. \v 10 Di bo yɑ̀ dɛ kó mɛsɑ̀ɑ̀ kɛ nsɑ̀ kɛ̀ di wɛ̃̀tɛní ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te ku borɛ̀ nɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu, kɛ tũ̀nnɛ ku tɑnnɔ̀ nɛ̀ ku kuɔ́ dɛ̀ɛ̀ wɑ̃̀ri di mpɑ́tíri miɛkɛ, kɛ kù dɔ́ nɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu bɑ́ wè nɛ̀ o wɛ̃nnì. \s1 Kuyie nnɑ́ɑǹtì í dò nkɛ́yĩɛ̃kɛ ɑ bo ti bɑntɛ́mɛ̀ \p \v 11 M mɛ ndi tiè nyɛ̀ɛ̀ tɑnnɔ̀ yíe nyɛ̀ í yóù, di bɑ́ɑ́ yĩɛ̃kɛ di bo yɛ̀ tũ̀nnɛmɛ̀. \v 12 Dɛ kó yɛtɑnnɔ̀ í bo tiwɛtì kɛ̀ di nɛ́ bo yĩ́: We mbo dekɛ kɛĩ́nkɛ̀ kɛ́ yɛ̀ wɑɑnní kɛ́ ti nɑ́kɛ́ kɛ tí yɛ̀ tũ̀nnɛ. \v 13 Yɛ̀ mɛ nyí bo dɑ̀mɛ́ɛ̀rì diyɑ́ɑ̀ tɛrì kɛ̀ di bo n tú: We mbo séntɛ́ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì kɛ́kɔtɛ kɛ́ yɛ̀ wɑɑnní kɛ́ ti nɑ́kɛ́, kɛ̀ ti yɛ̀ kèè kɛ́ yɛ̀ tũ̀nnɛ. \v 14 Dɛ̀ í dò mmɛmmɛ. Kuyie ntɑnnɔ̀ di bonɛ̀mu, kɛ bo di nɔ̀ miɛkɛ nɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ. Ndɔɔrinɛ̀ yɛ̀ yɛ̃mmɛ̀. \s1 Isidɑyɛɛribɛ dòmmɛ̀ kɛ́tɑ̃ɑ̃tɛ́ mufòmmu kó kucɛ \p \v 15 Díndi Isidɑyɛɛribɛ n dɔú mmufòmmu mmu nɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀, mukṹṹ nnɛ̀ mɛyɛi ndi ììkɛ̀. \v 16 Dɛɛ̀ te kɛ̀ n di nɑ́ɑ́ nyíe nkɛ tú dí ndɔ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ́ntũ nku kó kucɛ nɛ̀ ku tɑnnɔ̀ nɛ̀ ku kuɔ́ nɛ̀ ku tié, mɛm̀mɛ di bo nfòùmɛ̀ kɛ́sṹṹ, nkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù di te kɛ̀ kù di dɔɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ di yóó tɑ kɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ miɛkɛ kɛ́kɑri. \v 17 Kɛ̀ di mɛ mbùtínnɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ yetɛ ku kpɛti kɛ tũ̀nnɛ yɛbɔkɛ̀ kɛ kɔ̃nkù kɛ yɛ̀ bɑ̀ɑ́, \v 18 n di nɑ́ɑ́mmu yíe nkɛ n tu, di kóò mɔù í yó nkpɑɑ́ kɛ bo bɑ́ omɑ́ɑ̀, di we bɑ́ɑ́ yĩ́ yɛ̀dɛ́ɛ̀ di yóó séntɛ́ kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kɛ́kɑri kɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ miɛkɛ. \b \p \v 19 Kɛĩ́nkɛ̀ nɛ̀ kɛtenkɛ̀ dɛ̀ kèèmu n tì ndi nɑ̀kɛ́mɛ̀, kɛ wúó n dɔúmmɛ̀ mufòmmu nɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀, mukṹṹ nnɛ̀ mɛyɛi ndi ììkɛ̀. Tɑ̃ɑ̃tɛ́nɛ̀ mufòmmu kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ dí nfòù kɛ́mɔntɛ díndi nɛ̀ di yɑɑ̀bío. \v 20 Bɑ́ wè kòò ndɔ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù o te kɛ́nyíé nku kpɛti kɛ́ kù tɑunɛ̀ omɑ́ɑ̀. Kù bo nte kòò nfòù kɛ́mɔntɛ wenwe nɛ̀ o yɑɑ̀bí kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndo dɔúnnɛ̀ dinùù di yɛmbɛ̀ Abɑrɑhɑmmu nɛ̀ Isɑki nɛ̀ Sɑkɔbu kɛ́ĩkú kɛ dɔ̀ kù yóó bɛ̀ duɔ́ nkɛ̀ miɛkɛ. \c 31 \ms1 MƆYIISI CAUMMƐ̀ ISIDAYƐƐRIBƐ NƐ̀ Ò KUMƐ̀ \s1 Kuyie ntɑ̃ɑ̃tɛ́mɛ̀ Sosuwee kòò bo cɔutɛ́ Mɔyiisi \p \v 1 Kɛ̀ Mɔyiisii kɔtɛní kɛ́bɛ́innɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: \v 2 Yíe n tùɔ̀kɛ yɛbie ntɛkɔ̀ùtɛ̀ nɛ̀ sipísìdɛ́ (120) ndi, n tɛ̃́nkɛ bɑ́ɑ́ nɑ kɛ́mbo n kó difɔ̃̀tìrì kɛ́ ndi ni. Ti Yiɛ̀ nKuyie nni nnɑ̀kɛ́mu kɛ tú, n yí yóó séntɛ́ kukó nSuditɛ̃ɛ̃. \v 3 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù yó nni di ììkɛ̀ kɛ pɔntì yɛhɛkɛ̀ kɛ̀ di kɑtì, kɛ̀ Sosuwee ndi ni. Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù tì nɑ̀kɛ́. \v 4 Kù dɔ̀ɔ̀ mɛ̀ɛ̀ botí Amɔriibɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ Sionni nɛ̀ Ɔku, kɛ pɔ̀ntɛ bɛ ɛkɛ̀ kɛ bɛ̀ kùɔ. Kù yóó mɛ nyĩ́ dɛ kó ibotí, \v 5 ti Yiɛ̀ nKuyie nyóó bɛ̀ ɑ̃nnɛ́mu di nɔu miɛkɛ kɛ̀ dí bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ n di nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ ndi yĩ́mɛ̀. \v 6 Tɛ̃ĩ́nnɛ̀ kɛ́mɔɔtɛ dikɔ̃m̀bùɔ̀ di bɑ́ nkpeutí bɛ ììkɛ̀, di kɔ̃m̀bùɔ̀tì bɑ́ mbɛ̀ duò, ti Yiɛ̀ nKuyie ndi bonɛ̀mu, kù í yóó di yóu bìtì, kù í yóó di bɔntóo. \p \v 7 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Mɔyiisii yú Sosuwee Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu ììkɛ̀ kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀ tɛ̃ĩ́ nkɛ́mɔɔtɛ dikɔ̃m̀bùɔ̀! Fɔ̃́ɔ̃̀ yóó tɑnnɛ́ Isidɑyɛɛribɛ dihɛì ti Yiɛ̀ nKuyie ndo dɔúnnɛ̀ bɛ yɛmbɛ̀ dinùù kɛ́ĩkú kɛ dɔ̀ kù yóó bɛ̀ duɔ́ ndì kɛ̀ bɛ̀ɛ kɑri. Fɔ̃́ɔ̃̀ yóó dì mbɛ̀ totí. \v 8 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù yó nni ɑ ììkɛ̀ kù í yóó dɑ yóu, kù í yóó dɑ bɔntóo, ɑ bɑ́ n yĩɛ̃̀kù kɑ̀ɑ kɔ̃m̀bùɔ̀tìi ńduò. \s1 Kuyie nkuɔ́ pɑ́tíri Isidɑyɛɛribɛ dò nkɛ níí kɑɑ ndì yɛbie nyɛ̀yiekɛ̀ yɛ̀yiekɛ̀ \p \v 9 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Mɔyiisii wɑ̃ri Kuyie nkuɔ́ pɑ́tíri diì, nkɛ́ dì duɔ́ nDefii bí ikuɔ́ nìùbɛ̀ ìì do tɔu Kuyie ntɑummɛ̀ tɔu nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kó bɛkótíbɛ̀. \v 10 Kòo bɛ̀ duɔ́ ndinùù kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Yɛbie nyɛ̀yiekɛ̀ yɛ̀yiekɛ̀ di dɔú nyɛ̀ kɛ níí bo yóu bɛ̀ɛ̀ di bɑnnɛ̀ bɛ bɑ̀ɑ̀. Di mbɑɑ̀ ntitouti kó dibɑnni. \v 11 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kɔ̀tɛní dìì mɔ̀nnì ti Yiɛ̀ nKuyie nyììkɛ̀ kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì bòrì, dí kɑɑ ndɛ kó ikuɔ́ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu ììkɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ ì kèè. \v 12 Dí tíí mbɛnìtìbɛ̀ bɛmɔu bɛnitidɑɑbɛ̀ nɛ̀ bɛnitipòbɛ̀ nɛ̀ ibí nɛ̀ bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bo di ɛkɛ̀. Kɛ̀ bɛ̀ɛ ti kèè kɛ́yĩ́ɛ̃́tɛ́ bɛ̀ bo ndémɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie, kɛ́tũnnɛ dɛ kó ikuɔ́ imɔu kɛ́ndɔɔri ì yɛ̃ mmù. \v 13 Kɛ̀ bɛ̀ bí ìì í yɛ̃́ dɛ̀mɑrɛ̀, kɛ̀ ìì tì kèè kɛ́yĩ́ɛ̃́tɛ́ ì bo ndémɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie yɛwe yɛmɔu di yó nfòù yɛ̀, di yóó séntɛ́ kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kɛ́tɑ dìì ɛì kɛ́kɑri. \s1 Isidɑyɛɛribɛ yetɛmɛ̀ Kuyie \p \v 14 Mɛm̀mɛ kɛ̀ ti yiɛ̀ nKuyie nnɑ́kɛ́ Mɔyiisi kɛ dɔ̀: Ntɛ yɛwe ɑ yóó kú yɛ̀ kɛ duunní, yúní Sosuwee kɛ̀ di kɔtɛ mɛtɑummɛ̀ tou borɛ̀ kɛ̀ nh ò duɔ́ ndinùù. \p Mɛm̀mɛ Mɔyiisi nɛ̀ Sosuwee bɛ̀ kɔ̀tɛmɛ̀ kɛ́tɑ mɛtɑummɛ̀ tou miɛkɛ. \v 15 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncútɛ́nní diwɛtirì kɛ cómmú mɛtɑummɛ̀ tou bòrìnùù, \v 16 kɛ́nɑ́kɛ́ Mɔyiisi kɛ dɔ̀: A kũnti ɑ yɛmbɛ̀ kũũ̀ nkɛ̀ nkɛ, ɑ yóó kú kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ n yóumu kɛ́tũnnɛ ibotí tɛì bɛ̀ tɑti kɛ̀ɛ̀ tenkɛ̀ kɔbɛ kó yɛbɔkɛ̀, bɛ̀ yó m butínnɛ́mu, kɛ́tɔ̃tɛ m bɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛ̀ɛ̀ tɑummɛ̀. \v 17 Dɛ yiè ndi m miɛkɛ yóó bɛ̀ yɛ̀mɛ̀ kɛ̀ m bɛ̀ bùtínnɛ́ kɛ́ bɛ̀ yóu, kɛ̀ mɛyɛi ndiɛmɛ̀ nɛ̀ mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀ diɛmɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ɛ bɛ̀ do. Kɛ̀ bɛ̀ɛ kuɔ́ ndɛ yiè kɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie nti yóu mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nte kɛ̀ mɛyɛi nti do. \v 18 Dɛ yiè mí nKuyie nkɛ̀ n nɛ́ dɔkɛ bɛ̀ bùtínnɛ́ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ mɛ̀ɛ̀ yɛi nkpɛ́í nkɛ tũ̀nnɛ yɛbɔkɛ̀. \v 19 Wɑ̃ri fɛ nyɛ̀nfɛ̀ kɛ́ fɛ̀ bɛnkɛ Isidɑyɛɛribɛ kɛ̀ bɛ̀ nfɛ̀ dìè, fɛɛ̀ yó ntú n kóo pútíwè mí nnɛ̀ Isididɑyɛɛribɛ. \v 20 N yóó bɛ̀ tɑnnɛ́mu kɛtenkɛ̀ n do bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ dɔ̀ n yóó duɔ́ nkɛ̀ bɛ yɛmbɛ̀ mɛnɑɑmiɛ̀ nnɛ̀ mɛcekùɔ̀ ndɛ̀ pũɔ̃̀ nkɛ̀. Kɛ̀ bɛ̀ɛ di kɛ́nsɑ̀nnɛ̀ kɛ́ɑ̃nnɛ́ tikɔ̀dɔ̀ɔ̀tì. Dɛ kó difɔ̃nkúò kɛ́ n yóu kɛ́tũnnɛ yɛbɔkɛ̀ kɛ́nkɔ̃nkù kɛ yɛ̀ bɑ̀ɑ́, kɛ́ m bútínnɛ́ kɛ́tɔ̃tɛ mɛtɑummɛ̀ m bɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛ̀. \v 21 Mɛyɛi ndiɛmɛ̀ nɛ̀ mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀ dɛ̀ bo bɛ̀ do dìì mɔ̀nnì dɛ kó fɛyɛ̀nfɛ̀ fɛɛ̀ yo ntú n kóo pútíwè, kɛ yɛ̃́ bɛ yɑɑ̀bí yó nfɛ̀ dìèmmɛ̀mu sɑ̃́ɑ̃̀. M pɑ̃̀nkɛ yɛ̃́mu bɛ yɛ̀mmɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ mu nyí tɑ kɛtenkɛ̀ n do bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ dɔ̀, n yóó bɛ̀ duɔ́ nkɛ̀. \p \v 22 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Mɔyiisii wɑ̃ri dɛ kó fɛyɛ̀nfɛ̀ dɛ kó diyiè kɛ́ fɛ̀ bɛnkɛ Isidɑyɛɛribɛ. \p \v 23 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nduɔ́ ndinùù Nunni birɛ Sosuwee kɛ dɔ̀: Tɛ̃ĩ́ nkɛ́mɔɔtɛ dikɔ̃m̀bùɔ̀! Fɔ̃́ɔ̃̀ yóó tɑnnɛ́ Isidɑyɛɛribɛ kɛtenkɛ̀ n do bɛ́i nkɛ́ĩkú kɛ dɔ̀, n yóó bɛ̀ duɔ́ nkɛ̀. M mɔ́mmuɔ n yó ndɑ bonɛ̀mu. \b \p \v 24 Kɛ̀ Mɔyiisii wɑ̃ri dɛ kó ikuɔ́ imɔu dipɑ́tíri miɛkɛ. \v 25 Ò wɑ̃̀ri dìì mɔ̀nnì ikuɔ́ kɛ́deè kɛ́nɑ́kɛ́ Defiibɛ bɛ̀ɛ̀ tɔu ti Yiɛ̀ nKuyie ntɑummɛ̀ tɔu kɛ dɔ̀: \v 26 Ntonɛ̀ dɛ kó dipɑ́tíri kɛ́ di dɔú nti Yiɛ̀ nKuyie ntɑummɛ̀ tɔu borɛ̀, diì yó ntú di kó bɛpútíbɛ̀. \v 27 Mí mMɔyiisi n yɛ̃́mu di to kpeńnìmɛ̀ kɛ̀ di yetírí ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛti, n kpɑɑ́ kɛ fòùmu kɛ bo di cuokɛ̀, kɛ̀ dɛ̀ dò mmiɛ̀ nkɛ̀ n nɛ́ bo kú kɛ̀ dɛ̀ ndòmmɛ̀? \v 28 Tíínnɛ̀nní dimɔu m borɛ̀ di botí kó bɛkótíbɛ̀ nɛ̀ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótíbɛ̀ kɛ̀ m bɛ́i nti nnɑ́ɑǹtì kɛ̀ tìi tɑ di to, kɛĩ́nkɛ̀ nɛ̀ kɛtenkɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ nwúó. \v 29 N yɛ̃́mu n yóó kúmɛ̀ kɛ̀ di dɔkɛ mɛyɛi mmudɔɔ̀rìmù kɛ́bútínnɛ́ n di bɛnkɛ kùù cɛ. Kɛ̀ mɛyɛi ndi do yɛwe yɛ̀ɛ̀ kpɑɑní yɛ miɛkɛ, kɛ yɛ̃́ di dɔ̀ɔ̀mɛ̀ dɛ̀ɛ̀ í wenni ti Yiɛ̀ nKuyie nyììkɛ̀, kɛ íi nkù miɛkɛ nɛ̀ mɛdɔɔ̀rìmɛ̀ yɛimɛ. \s1 Mɔyiisi kó fɛyɛ̀nfɛ̀ \p \v 30 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Mɔyiisii dentɛ̀ fɛ nyɛ̀nfɛ̀ fɛmɔu Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu ììkɛ̀. \c 32 \p \v 1 Kɛĩ́nkɛ̀ kéntɛ́ n yóó bɛ́immu, \q1 kɛtenkɛ̀ keè n yóó bɛ́i nyɛ̀ɛ̀ tɑnnɔ̀. \b \q1 \v 2 N tié mpitɛ́ fɛtɑɑfɛ̀ ɔ̃ɔ̃ cóúnnímɛ̀ mmɛ, \q1 n nɑ́ɑǹtì dɑ̀tínnɛ́mu timɑɑ̀ntì kɔ̃mɛ, \q1 fɛtɑdiɛfɛ̀ ɔ̃ nniumɛ̀ mɛmúpɑ̀mmɛ̀, \q1 yɛnɛ́sìmbɑ̀kɛ̀ ɔ̃ nduòmɛ̀ timútì ĩ́nkɛ̀. \q1 \v 3 N yóó pĩɛ̃kɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nyètìrì ndi, \q1 nsɑ̃ntínɛ̀ Kuyie nti tũ nkù. \b \q1 \v 4 Kuù tu dipèrì kɛ ti kɑ̃nkɛ́, \q1 ku kó icɛ tú isɑ̀ɑ̀yì nyi, \q1 kù tu Kuyie nku timɔ́mmɔnti yiɛ̀, \q1 kù ɔ̃ɔ̃ í nyetɛ́, kù dò nsɛi nwe kɛ wetí. \q1 \v 5 Díndi kubotí yɛiku, bɛnitiyonkubɛ, \q1 di í mɑ̀nnɛ̀ kɛ́ntú Kuyie mbí. \q1 Di cɑ̀ɑ̀rɛ̀mu, kɛ sĩ̀ntɛ. \q1 \v 6 Kubotí kùù yɛi nkɛ í mɔkɛ mɛyɛ̀mmɛ̀, \q1 di dò nkɛ́ mɛ nyĩ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nnɑɑ̀? \q1 Di cicɛ nwe wèè di dɔ̀ɔ̀ kɛ di te, \q1 di tú ku kɔbɛ mbɛ. \b \q1 \v 7 Dentɛnní yɛwe yɛ̀ɛ̀ pɛ̃ɛ̃tɛ́ yɛ kpɛ́í, \q1 Totínɛ̀ di yɛ̀mmɛ̀ yɛbie nyɛ̀ɛ̀ pɛ̃ɛ̃tɛ́ nɛ̀ dimɔ̀nnì yɛ kpɛ́í. \q1 Bekɛ́nɛ̀ di cicɛbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ di nɑ́kɛ́, \q1 bekɛ́nɛ̀ bɛkótíbɛ̀ bɛ̀ yó tì ndi tuommu. \q1 \v 8 Kuyie nkùù bɑkɛ́ kɛĩ́nkɛ̀ nɛ̀ kɛtenkɛ̀ kuù totí ibotí, \q1 kuù cíɛ mbɛnìtìbɛ̀ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀, \q1 kuù bɛ̀ kèkɛ́ itemmɑ̀nkɛ kɛ tũ nyIsidɑyɛɛribɛ kó iwuɔ mɑmɛ̀, \q1 \v 9 kɛ yɛ̃́ Kuyie nkpɛrɛ túmɛ̀ ku nìtìbɛ̀, \q1 Sɑkɔbu yɑɑ̀bí iì tu kù te dɛ̀. \b \q1 \v 10 Kù do bɛ̀ yɑ̀ tɛdɔntɛ̀ kó dikpɑ́ɑ̀ ndi, \q1 kɛ̀ tikpɑsĩ̀ntì bɛ̀ fitɛ́ kɛ kuɔ̀, \q1 kɛ̀ kù mbɛ̀ kɑ̃nkɛ́ kɛ dɑkɛ bɛ kpɛ́í, \q1 kù dɑ̀kɛ mɛ̀ɛ̀ botí ku nɔnnìtɛ̀ kpɛ́í. \q1 \v 11 Fɛcĩrifɛ ɔ̃ nhɛintɛmɛ̀ fɛ bí yĩ̀ɛ̃́ńtì ĩ́nkɛ̀, \q1 kɛ ì bɛbíínɛ̀ mupùrìmù, \q1 kɛ pĩntɛ fɛ fɛ̀tì, \q1 kɛ̀ fɛ birɛ mɑrɛ̀ doti fɛ̀ɛ dɛ cɔutɛ́nɛ̀ fɛ fìɛ̀ti. \q1 \v 12 Ti Yiɛ̀ nKuyie kuù do bɛ̀ ni kumɑ́ɑ̀, \q1 dibɔɔ̀ mɑrì do í kù nɛínɛ̀. \b \q1 \v 13 Kuù do bɛ̀ tɑnnɛ́ yɛtɑ̃rɛ̀ kó dihɛì, \q1 kuù do bɛ̀ piúnɛ̀ dɛpɑɑ nkó tidiitì, \q1 kuù do bɛ̀ duɔ̀ nyitɑ̃fuɔ nkó ticiètì \q1 nɛ̀ dɛtie mbɛ̀ tu dɛ̀ odìfíè kɛ̀ dɛ̀ yìɛ̀ yɛtɑ̃rɛ̀ kó kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀, \q1 dɛ̀ɛ̀ pɛí kɛ̀ bɛ̀ dii mmɛkùɔ̀. \q1 \v 14 Kɛ̀ bɛ̀ nyɔ̃̀ nyipe nɛ̀ inɑ̀ɑ̀kɛ dɛ kó mɛmiɛ̀, \q1 kɛ cɑ́ɑ́ yɛpebɛ nɛ̀ yɛpedɑkɛ̀ nɛ̀ yɛbɔdɑkɛ̀ dɛ̀ɛ̀ ɑ̃ mɛkùɔ̀, \q1 kɛ yonnɛ̀ tidisɑ̀ɑ̀tì, kɛ yɔ̃nnɛ̀ fínyĩ̀ kó mɛnɑɑ̀. \b \q1 \v 15 Yesudummu dɛ ndi kɛ́dɛ nkɛ́pokɛ́, \q1 ò dɛ ncɛ̃ɛ̃kɛ kɛ́ɑ̃nnɛ́ tikɔ̀dɔ̀ɔ̀tì, \q1 kɛ́yetɛ Kuyie nkùù ò dɔ̀ɔ̀, \q1 kòo kù sènkɛ̀rì kunku kùù tu o kó dipèrì, \q1 koò kɑ̃nkɛ́, koò dɛɛrí. \q1 \v 16 Isidɑyɛɛribɛ do fìé iwũɔ̃ nyi ibotí tɛì kó yɛbɔkɛ̀, \q1 kɛ̀ dɛ̀ɛ yonkɛ Kuyie. \q1 Bɛ̀ do dɔ̀ɔ̀ isɔkɛ kpɛrɛ ndɛ kɛ́yíi nku miɛkɛ, \q1 \v 17 kɛ́nfeu iwũɔ̃ yɛbɔkɛ̀ \q1 bɛ yɛmbɛ̀ do í yɛ̃́ yɛ̀ kɛ yóu Kuyie, \q1 kɛ́ntũ nyɛbɔkɛ̀ yɛ̀ɛ̀ tɑnní bɑ̀mbɑ̀, \q1 bɛ yɛmbɛ̀ do í dɑkɛ yɛ̀ɛ̀ kpɛti. \b \q1 \v 18 Isidɑyɛɛribɛ senkɛ̀rìmu dipèrì dìì bɛ̀ te, kɛ bɛ̀ kɑ̃nkɛ́, \q1 Isidɑyɛɛribɛ yɛ̃̀mmu Kuyie nkùù bɛ̀ ɑ̃nnɛ́. \q1 \v 19 Ti Yiɛ̀ Kuyie dɛ nyɑ̀, kɛ dɛ̀ sènkɛ̀rì, \q1 kɛ̀ ku miɛkɛɛ yɛ̀nní bɛ bí initidɑɑì nɛ̀ initipòì \q1 bɛ̀ kù cɑ̀ɑ̀rɛ̀ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í. \q1 \v 20 Kɛ̀ kùu bɛ́i nkɛ dɔ̀: M bo bɛ̀ bùtínnɛ́, \q1 kɛ̀ bɛ̀ɛ yɑ̀ tìì yóó bɛ̀ tùɔ̀kɛní. \q1 Bɛ̀ tu fɛyɑnfɛ̀ yɛifɛ nfɛ, \q1 bɛ̀ í dò nkɛ́ntɑ̃́. \q1 \v 21 Bɛ̀ n yóumu kɛ tũ̀nnɛ yɛbɔkɛ̀, \q1 kɛ̀ dɛ̀ n yóù. \q1 Bɛ̀ tũ̀nnɛ sitenkɑɑnìi nsi dɛtetìrɛ̀ kpɛsi, \q1 kɛ íi m miɛkɛ. \q1 M múnkɛ yóó bɛ̀ yóumu, \q1 mbo túótɛ́ ibotí ìì í tú imɑì \q1 kɛ̀ dɛ̀ mbɛ̀ yóù. \q1 M bo íi mbɛ miɛkɛ nɛ̀ ibotí ìì í ciì. \q1 \v 22 M miɛkɛ kó muhɑ̃ɑ̃́ mmuù bɛ̀ cɔ̀útɛ́, \q1 kɛ̀ mu kó fɛhɑ̃ɑ̃dɛɛ̀nfɛ̀ tùɔ̀kɛ kudɔnkù, \q1 kɛ cɔ̀útɛ́ kɛtenkɛ̀ nɛ̀ kɛ kpɛrɛ dɛmɔu, \q1 kɛ cɔ̀útɛ́ kɛ tùɔ̀kɛ yɛtɑ̃rɛ̀ kó yɛpũkɛ. \q1 \v 23 M bo bɛ̀ ùtɛ́ mɛyɛi, \q1 m bo kúótɛ́ n doò bɛ ĩ́nkɛ̀, \q1 \v 24 bɛ̀ bo cĩtɛnɛ̀ dikònnì, \q1 timíɛ́tì nɛ̀ mumɔnsĩ̀mmù dɛ̀ bo mbɛ̀ kɔ̀ù, \q1 m bo duɔ́ nkɛ̀ tikpɑsĩ̀ntì mbɛ̀ cɑ̀ɑ́, \q1 kɛ̀ iwɑ̀ɑ̀kɛ bɛ̀ dɔmmù. \q1 \v 25 Mudoò bo tɑnní bɛ ɛì kɛ́nkɔù bɛ bí, \q1 kɛ̀ kufɔ̃wɑɑ́ nhɑutɛ́ bɛ̀ɛ̀ bo sicɛ̃́ĩ, \q1 bɛdɑpɑ̀mbɛ̀ nɛ̀ bɛsɑpɑ̀mbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ nkɔ̃, \q1 yɛbíkɛ́mpĩ̀ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ bɛdɑkótíbɛ̀ bɛ̀ bɑ́ɑ́ yentɛ́. \b \q1 \v 26 N do dɔ́ kɛ́ bɛ̀ deèmu, \q1 bɑ́ òmɔù bɑ́ ndenniní bɛ kpɛ́i. \q1 \v 27 Kɛ̀ n do í yĩɛ̃̀kù bɛ dootitɔbɛ̀ bo n fuommɛ̀ kɛ tú: \q1 Tíì bɛ̀ kùɔ, dɛ̀ í tú bɛ Yiɛ̀ nKuyie nkuù bɛ̀ kùɔ. \b \q1 \v 28 Kɛ yɛ̃́ bɛ̀ tumɛ̀ kubotí nku kùù í yɛ̃́ kù dɔ̀ɔ̀ri tì, \q1 bɛmɔu, òmɔù í ciì. \q1 \v 29 Kɛ̀ bɛ̀ do ntú bɛnìtìbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ ciì, \q1 bɛ̀ nɑ n totí tii nti bɛ yɛ̀mmɛ̀, \q1 bɛ̀ nɑ ntotí bɛ yɛ̀mmɛ̀ kɛ tú: \q1 Yé ti yóó dentɛnɛ̀ tì? \q1 \v 30 Bɛ̀ nɑ mbékú bɛmɑ́ɑ̀ kɛ tú: \q1 Onìtì omɑ́ɑ̀ bo yĩ́mɛ kɛ́bɛti bɛnìtìbɛ̀ tɛkɔupíítɛ̀ (1000), \q1 dɛ̀ dòmmɛ̀ kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ bɛ̀dɛ́bɛ̀ \q1 bɛ̀ti bɛnìtìbɛ̀ tɛkɔupípíítɛ̀ (10000). \q1 Kuyie nkùù tu ti kó dipèrì kuù í ti fìtɑ́ɑ̀? \q1 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù í ti ɑ̃nnɛ́ ti dootitɔbɛ̀ nɔu miɛkɑɑ̀? \b \q1 \v 31 Bɛ kó yɛbɔkɛ̀ í dònnɛ̀ ti kó dipèrì dìì ti kɑ̃nkɛ́, \q1 bɛ mɔ́mmɔmbɛ bɛ̀ tì yɛ̃́mu. \q1 \v 32 Bɛ̀ tiimu kɛ dònnɛ̀ Sodɔmmu kɔbɛ \q1 bɛmbɛ nɛ̀ Kɔmɔɔ kɔbɛ bɛ pókù nku, \q1 bɛ̀ dònnɛ̀ fínyĩ̀ wèè pɛitɛ́ wènwe yɛbɛ kɛ̀ yɛ̀ tii kɛ dò mmɛdɔ̀mmɛ̀. \q1 \v 33 Kɛ̀ bɛ nɑɑ̀ ntii kɛ dò mmɛwɑɑ̀dɔ̀mmɛ̀, \q1 kɛ kɔù kɛ dò mmɛdɑutidɔ̀mmɛ̀. \b \q1 \v 34 N dɛ̀ yɛ̃́mu kɛ dɛ̀ pĩ, \q1 n dɛ̀ cũɔ̃́mu n yɔ̀rì miɛkɛ. \q1 \v 35 N yóó bɛ̀ fɔ̀kɛ́mu, \q1 kɛ́ bɛ̀ yietí mɛyɛi mbɛ̀ dɔ̀ɔ̀ mɛ̀, \q1 bɛ dorimù tùɔ̀kɛnímu, \q1 mɛyɛi mbo bɛ̀ do dìì yiè ɑutɛ́nímu kɛ dèè, \q1 bɛ mɑ̀nku í kpɑɑ́ díɛtirì, \b \q1 \v 36 Ti Yiɛ̀ nKuyie nyóó bekɛ́nɛ̀mu ku nìtìbɛ̀, \q1 mɛsémmɛ̀ mɛ nyóó kù pĩ́nnɛ̀mu ku tɔ̃mbɛ̀. \q1 Kù bo yɑ̀ dìì mɔ̀nnì kɛ̀ bɛ bɑɑ̀ mbɛ̀ìtɛ̀, \q1 bɛkperíbɛ̀ nɛ̀ bɛcĩ̀rìbɛ̀ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ duò. \q1 \v 37 Dɛ mɔ̀nnì kù bo bɛ́i nkɛ dɔ̀: \q1 Yé di bɔkɛ̀ borɛ̀? \q1 Yé di kó dipèrì dìì di kɑ̃nkɛ́? \q1 \v 38 Yɛbɔkɛ̀ yɛ̀ɛ̀ do yo ndi wũɔ̃ di feu ì kó mɛkùɔ̀ nyɛ̀ bo dɛ? \q1 Yé yɛbɔkɛ̀ yɛ̀ɛ̀ do yɔ̃̀ ndi nɑɑ̀ nyɛ̀ kɔ̀tɛ kɛ? \q1 Yɛ̀ɛ ítɛ́ kɛ́ di dɛɛtɛ́, \q1 yɛ̀ɛ di kɑ̃ɑ̃́ nkɛ̀ di pɛ́tɛ́ disɔ̀rì. \b \q1 \v 39 Di yɑ̀mu mí m mɑ́ɑ̀ míì tumɛ̀ Kuyie, \q1 n kó difɔ̃nkúò Kuyie mmɑkù tɛ̃́nkɛ í bo, \q1 míì te kòo nìtì fòù, kɛ̀ míì ɔ̃ɔ̃ ò kùɔ, \q1 míì ɔ̃ɔ̃ kɔutɛ kɛ̀ míì tɑɑ̀, \q1 òmɔù í bo m bo pĩ́ nkɛ̀ wèe fietɛ. \q1 \v 40 M bomu nsɑ̃́ɑ̃̀, \q1 nh ɔ̃ nkɛ̀ n yòùtɛ n nɔ̀ùtɛ̀ kɛ bɛ́i ntì, m bɛ́immu. \q1 \v 41 Nh ɔ̃ nkɛ̀ n sũ̀ɔ̃́tɛ́ n kpɑ̀rìseú, \q1 kɛ̀ n nɔ̀ùtɛ̀ pĩ ntimɔ́mmɔnti, \q1 nh ɔ̃ɔ̃ í nyóu m bo pɛitɛmɛ̀ n dootitɔbɛ̀, \q1 n yóó yietímu bɛ̀ɛ̀ n nìí mbɛ̀ mɑ̀nnɛ̀ tìì yeti. \q1 \v 42 N yóó nii m pie mmɛnitiyĩ̀ĩ̀ mmɛ, \q1 n kpɑ̀rìseú bo cɑ́ɑ́kɛ́ initimɑ̀ɑ, \q1 m pie mbo muɔti tidɑɑtì kó mɛyĩ̀ĩ̀, \q1 kɛ̀ n kpɑ̀rìseú kékɛ́ n dootitɔbɛ̀ kó bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ yɔ. \b \q1 \v 43 Yɛbotɛ̀, piɛtɛnɛ̀ Kuyie nkɔbɛ, \q1 kɛ yɛ̃́ kuù pɛ̀ìtɛmɛ̀ ku dootitɔbɛ̀ ku nìtìbɛ̀ kó dipɛ̀ì, \q1 kuù potɛ́ ku dootitɔbɛ̀ kɛ pɛ̀ìtɛ, \q1 kɛ dɛ̀itɛ mɛyɛi nku kɔbɛ ɛì kɛ bɛ̀ cĩ̀ɛ̃́. \b \p \v 44 Mɛm̀mɛ Mɔyiisi nɛ̀ Sosuwee Nunni birɛ bɛ̀ kɔ̀tɛmɛ̀ kɛ́nɑ́kɛ́ dɛ kó fɛyɛ̀nfɛ̀ kó yɛtɑnnɔ̀ Isidɑyɛɛribɛ kɛ̀ yɛ̀ɛ tɑ bɛ to. \p \v 45 Mɔyiisi nɑ̀kɛ́ dìì mɔ̀nnì Isidɑyɛɛribɛ dɛ kó tinɑ́ɑǹtì kɛ́deè, \v 46 kɛ́yíɛ́ kɛ dɔ̀: Ikuɔ́ kó tinɑ́ɑǹtì n di nɑ̀kɛ́ tì yíe dí ntì pĩ kɛ́ tì nɑ̀kɛ́ di bí, kɛ̀ ì ntì tũ nkɛ dɔɔri tì yɛ̃ mmù. \v 47 Kɛ yɛ̃́ dɛ kó tinɑ́ɑǹtì í túmɛ̀ cɛ̃́nkoo kpɛti, tì tu di fòmmu mmu, tiì yó nte kɛ̀ di fòmmu kó yɛwee okɛ dihɛì di yóó séntɛ́ kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kɛ́tɑ dìì miɛkɛ kɛ́kɑri. \s1 Kuyie nnɑ̀kɛ́mɛ̀ Mɔyiisi ò yóó kúmɛ̀ \p \v 48 Dɛ kó diyiè ndi ti Yiɛ̀ nKuyie nni nnɑ̀kɛ́mɛ̀ mí Mɔyiisi kɛ dɔ̀: \v 49 Dekɛní ditɑ̃rì Abɑdimmu yómmɛ̀ bɛ̀ tu dì Nɛbo kɛ̀ dì bo Mɔɑbu ɛì kɛ wetí Sedikoo, kɛ́wéntɛ́ dihɛì Kɑnnɑhɑ̃ɑ̃ n duɔ́ ndì Isidɑyɛɛribɛ. \v 50 A deètìní dìì tɑ̃rì ĩ́nkɛ̀ ɑ yóó dɛ nkú kɛ́kò nhɑ yɛmbɛ̀ borɛ̀, ɑ kóo kótì Anɔɔ kumɛ̀ Ɔdi tɑ̃rì ĩ́nkɛ̀ kɛ kò nho yɛmbɛ̀ borɛ̀. \v 51 Kɛ yɛ̃́ Anɔɔ nɛ̀ fɔ̃́ ndi do í yiemmɛ̀ kɛ tũ̀nnɛ n nùù Isidɑyɛɛribɛ cuokɛ̀ Mɛdibɑ kó dinɛ́bòrì Kɑdɛɛsi borɛ̀, Sinni kó dikpɑ́ɑ̀ tɛdɔntɛ̀ miɛkɛ, kɛ yɛ̃́ di do í bɛnkɛ Isidɑyɛɛribɛ n cɑ̃́ɑ̃́mmɛ̀ kɛ kpeńnì. \v 52 A yóó yɑ̀mu dihɛì n yóó duɔ́ ndì Isidɑyɛɛribɛ ɑ mɛ nyí dì tɑti. \c 33 \s1 Mɔyiisi mɔɔmɛ̀ Kuyie mmɛsɑ̀ɑ̀ Isidɑyɛɛribɛ wuɔ ntɛpíítɛ̀ nɛ̀ ìdɛ́ì kpɛ́í \p \v 1 Ntɛ Kuyie nkóo tɔ̃ntì Mɔyiisi do yóó kú kɛ́ kù mɔɔ mɛ̀ɛ̀ sɑ̀ɑ̀ nyIsidɑyɛɛribɛ kpɛ́í: \b \q1 \v 2 Kòo bɛ́i nkɛ dɔ̀: \q1 Ti Yiɛ̀ nKuyie nyìtɛ́ní Sinɑii tɑ̃rì ndi. \q1 Dɛ ĩ́nkɛ̀ nkɛ kù ìtɛ́nímɛ̀ Seii tɑ̃rì diyiè kɔ̃mɛ, \q1 kɛ mìítɛ́ní ditɑ̃rì Pɑdɑnni ĩ́nkɛ̀, \q1 kù ìtɛ́ní Mɛdibɑ Kɑdɛɛsi nwe, \q1 kɛ̀ ku nɔ̀ùtɛ̀ youtɛ tɔ ku kuɔ́ kó muhɑ̃ɑ̃́. \q1 \v 3 Kuyie nhɑ dɔ́mu ɑ nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ, \q1 kɛ kɑ̃nkɛ́ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ tu ɑ kɔbɛ, \q1 bɛ̀ɛ̀ kɔ̃̀nkù ɑ ììkɛ̀ kɛ kémmú ɑ tié. \b \q1 \v 4 Mí mMɔyiisi m bɛ̀ duɔ́mmu ikuɔ́. \q1 Dɛ kó ikuɔ́ tú Sɑkɔbu yɑɑ̀bí kó ditĩ̀nnì kpɛyi nyi. \q1 \v 5 Kuù do tú Yesudummu kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì. \q1 Isidɑyɛɛribɛ wuɔ nkó bɛkótíbɛ̀ do ɔ̃ɔ̃ tíímmɛ̀, \q1 nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kó iwuɔ nyimɔu. \b \p \v 6 Kɛ̀ Mɔyiisii yíɛ́ kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: \q1 Dubɛnni kó kuwuɔ nni mbo sɑ̃́ɑ̃̀ kɛ bɑ́ɑ́ kú. \q1 A kó fɛyɑnfɛ̀ɛ sṹṹ. \b \p \v 7 Ntɛ ò do nɑ̀kɛ́ tì Sudɑɑ kó kuwuɔ nkɔbɛ: \q1 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkéntɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ kó didɑbònnì \q1 kɛ́ bɛ̀ tɛ̃̀ńnɛ́ní bɛ kɔbɛ borɛ̀. \q1 Kɛ̀ bɛ̀ɛ fietɛ bɛmɑ́ɑ̀. \q1 Á bɛ̀ dɛɛtɛ́nɛ̀ bɛ dootitɔbɛ̀. \b \p \v 8 Kòo nɑ́kɛ́ Defii kó kuwuɔ nkɔbɛ kɛ dɔ̀: \q1 Ti Yiɛ̀ nKuyie nhɑ bɛ̀ duɔ́ nyikuɔ́ nɛntì \q1 bɛ̀ tu tì tumimmu nɛ̀ udimmu, \q1 bɛ̀ yie mmɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nhɑ yɛ̃ mmù. \q1 A do bɛ̀ yɑ̀ɑ́kɛ́mu Mɑsɑ, \q1 kɛ́ bɛ̀ kpɑ̀nnɛ̀ Mɛdibɑ kó mɛniɛ mborɛ̀. \q1 \v 9 Bɛmbɛ Defiibɛ bɛ̀ bɛnkɛmu bɛ̀ dɑ dɔ́mɛ̀ \q1 kɛ̀ dɛ̀ pɛ̃ɛ̃tɛ́ bɛ cicɛbɛ̀ nɛ̀ bɛ yɔ̃bɛ̀, \q1 nɛ̀ bɛ yɔ̃fũ̀ɔ̃̀ kɔbɛ nɛ̀ bɛ bí. \q1 Bɛ̀ yiemmu ɑ nùù kɛ pĩ mmɛtɑummɛ̀ ɑ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛ̀. \q1 \v 10 Kɛ tiè nhɑ tɑnnɔ̀ Sɑkɔbu yɑɑ̀bí, \q1 kɛ bɛnkú ɑ tié nyIsidɑyɛɛribɛ, \q1 kɛ bɛ̀ tùɔ̀ ntihúúntì kɑ̀ɑ yo ti fɔ̃ɔ̃ku. \q1 Kɛ̀ bɛ̀ dɑ feu iwũɔ̃ kɛ tuɔ̀ nhɑ wũɔ̃tɔ̀nnì ĩ́nkɛ̀. \q1 \v 11 Áú ti Yiɛ̀! Yíɛ́ bɛ muwɛ̃rímú. \q1 Dɔ̀ɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ mbɛ tɔ̃mmú bɛ̀ pĩ mmù \q1 fɛ̃tɛ bɛ dootitɔbɛ̀ kɑ. \q1 Á bɑ́ɑ́ yie nkɛ̀ bɛníímbɛ̀ɛ wɛ̃tɛ kɛ́ítɛ́. \p \v 12 Kòo bɛ́i mBɛnsɑmɛɛ kó kuwuɔ nkpɛ́í nkɛ dɔ̀: \q1 Bɛ kó kuwuɔ ntú ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́ kù nku mɛdiɛ̀, \q1 bɛ̀ bo Kuyie mborɛ̀ ndɛ̀ bɛ́u. \q1 Kuù dɑ̀kɛ bɛ kpɛ́í mbɑ́ dìì mɔ̀nnì, \q1 kɛ bɛ̀ bukú. \b \q1 \v 13 Kòo nɑ́kɛ́ Sosɛfu kó kuwuɔ nkpɛ́í nkɛ dɔ̀: \q1 Ti Yiɛ̀ nKuyie mpɑ̃ mɛsɑ̀ɑ̀ ndi tenkɛ̀, \q1 kùu cṹũnní kɛĩ́nkɛ̀ kó mɛniɛ ndi tenkɛ̀, \q1 kɛ̀ sibií nhɑ̃ mɛniɛ. \q1 \v 14 Diyiè níí nɑ́ɑ́tɛ́ kɛ̀ tidiitìi kótɛ́, \q1 bɑ́ wèè tɑ̃̀nkù tidibitì níí bo mbo. \q1 \v 15 Tidisɑ̀ɑ̀tìi ɑ̃nnɛ́ yɛtɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀, \q1 o tenkɛ̀ mboo sɑ̃́ɑ̃̀. \q1 \v 16 Dɛsɑ̀ɑ̀rɛ̀ɛ buotɛ́ dihɛì miɛkɛ, \q1 Kuyie nkùù do nɑ́ɑ́nnɛ̀ mí mMɔyiisi difɑ̃pèù miɛkɛ \q1 ku kó mɛsɑ̀ɑ̀ n cùtɛ́ní Sosɛfu kó kuwuɔ nyĩ́nkɛ̀, \q1 wenwe wèè do bɑkɛ́ o kɔbɛ. \q1 \v 17 Sosɛfu yètìrì ndɛu, \q1 ò kpeńnìmu kɛ dònnɛ̀ dinɑɑdɑɑ̀, \q1 kòo yìè ndònnɛ̀ fɛpɑɑnɑ̀ɑ̀fɛ̀ kpɛyɛ, \q1 nɛ̀ dɛ kó yɛyìè nyɛ ò yóó nkũmmùmɛ̀ ibotí imɔu \q1 kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ itemmɑ̀nkɛ imɔu. \q1 Diyènnì dìmɑ́ɑ̀ tu Efɑdɑimmu kó kunììti, \q1 kɛ̀ ditɛrì tu Mɑnɑnsee kó kunììti. \b \p \v 18 Kɛ̀ Mɔyiisii bɛ́i Sɑbunɔɔ nɛ̀ Isɑkɑɑ bɛ kó iwuɔ nkpɛ́í nkɛ dɔ̀: \q1 Sɑbunɔɔ kó kuwuɔ nkɔbɛ diwɛ̀ì ndi bonɛ̀, \q1 kupotɑɑ́ ndi pĩ́ nkù. \q1 Díndi Isɑkɑɑ kó kuwuɔ nkɔbɛ dɛ̀ ndi nɑɑti di touti miɛkɛ. \q1 \v 19 Dí yú di pɛɛtitɔbɛ̀ ditɑ̃sɑ̀ɑ̀rì ĩ́nkɛ̀, \q1 kɛ̀ di fíé Kuyie nyiwũɔ̃, ku kuɔ́ yɛ̃mmɛ̀. \q1 Di bo mpiɛti di kó tikpɑ̀tì dɑ̀mɛ́ɛ̀rì miɛkɛ, \q1 kɛ yɑu mɛsɑ̀ɑ̀ mmɛ̀ɛ̀ bo mubirímú miɛkɛ. \b \p \v 20 Kòo nɑ́kɛ́ Kɑdi kó kuwuɔ nkɔbɛ kpɛ́í nkɛ dɔ̀: \q1 Kuyie nyètìrì ndɛu \q1 kunku kùù duɔ́ nKɑdi wuɔ nkutempɛ̃ ndiɛkù, \q1 kòò òkɛ kucìrícìrìyɔ̃kù kɔ̃mɛ, \q1 kɛ wɑ̃kɛ́ kɛ bo nɛ́tɛ́ kubɑkù nɛ̀ diyuuo. \q1 \v 21 Weè tɑ̃ɑ̃tɛ́ kɛtenkɛ̀ miɛkɛ dikɑ̀rì sɑ̀ɑ̀rì \q1 dìì do dò nkɛ́ntú okpɑ̀ɑ̀tì kpɛri, \q1 weè bɑɑtɛ́ Isidɑyɛɛribɛ \q1 kɛ tũ̀nnɛ ku nùù kù nɑ̀kɛ́ dì Isidɑyɛɛribɛ kpɛ́í. \b \p \v 22 Kòo nɑ́kɛ́ Dɑnni kó kuwuɔ nkɔbɛ kpɛ́í kɛ dɔ̀: \q1 Dɑnni kó kuwuɔ nkɔbɛ dònnɛ̀ dicìrícìrì pɑ̀nnì ndi, \q1 kɛ putìní Bɑsɑ̃ɑ̃ kpɑ́ɑ̀ miɛkɛ. \b \p \v 23 Kòo nɑ́kɛ́ Nɛfutɑdii kó kuwuɔ nkɔbɛ kpɛ́í nkɛ dɔ̀: \q1 Nɛfutɑdii kó kuwuɔ nkɔbɛ ciɛ diwɛ̀ì ndi, \q1 ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀, \q1 kɛ̀ bɛ tenkɛ̀ dɛukɛ, \q1 kɛ́túótɛ́ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì Kɑdidee diyiè tɑɑ̀ kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀, \q1 kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ kubɑkù cɑ̃̀nku bíɛ́kɛ̀. \p \v 24 Kòo nɑ́kɛ́ Asɛɛ kó kuwuɔ nkɔbɛ kpɛ́í nkɛ dɔ̀: \q1 Mɛsɑ̀ɑ̀ nni mbonɛ̀ Asɛɛ kó kuwuɔ nkɔbɛ, \q1 kɛ̀ dɛ̀ɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ bɛ kɔbɛ, \q1 kɛ̀ bɛ̀ ntú diwɛ̀ì yɛmbɛ̀ bɛ kɔbɛ cuokɛ̀, \q1 mɛkùɔ̀ mbo mpíɛ́kɛ́ bɛ ɛì, \q1 kɛ̀ bɛ̀ ncentì mɛ miɛkɛ. \b \q1 \v 25 Kɛ̀ bɛ ɛì kpetí yɛmɑ́tìcɑ̀kɛ̀ nɛ̀ disɔɔwũɔ̃̀ kpɛyɛ, \q1 kɛ bɛ̀ mmɔkɛ muwɛ̃rímú nɛ̀ bɛ kṹṹnko. \q1 \v 26 Yesudummu kɔbɛ òmɔù í bo wèè dònnɛ̀ Kuyie ndi tũ nkù, \q1 nɛ̀ ku kó tikpetì nti kù dèkɛnímɛ̀ ku sɑ̃ntɛ̀ kɛĩ́nkɛ̀, \q1 kɛ pɛ̃nkɛ́ yɛwɛtɛ̀ nɛ̀ tiwɛtì kɛ kɔriní kɛ bo di teennɛ̀. \q1 \v 27 Kuyie mbomu sɑ̃́ɑ̃̀ kɛ tú di kó disɔ̀rì, \q1 ku nɔ̀ùtɛ̀ yùomu di ĩ́nkɛ̀ nɛ̀ dimɔ̀nnì, \q1 kuù ɔ̃ɔ̃ bɛti di dootitɔbɛ̀ \q1 kuù ɔ̃ɔ̃ bɛ́i nkɛ dɔ̀: Kuɔnɛ̀ bɛ pɑ́íí. \b \q1 \v 28 Kuù te díndi Isidɑyɛɛribɛ kɛ̀ di kɑri bɑ́ tìmɑtì í di kɔɔnnɛ̀, \q1 kuù cɑ̃̀ńnɛ́ díndi Sɑkɔbu yɑɑ̀bí nɛ̀ ibotí tɛì, \q1 kuù te kɛ̀ fɛtɑɑfɛ̀ di pɑ̃ɑ̃ nkubooku tidiitì bɛ̀ tu tì bèdéè kɛ̀ tì bo. \q1 Kɛ̀ mɛnɑɑ̀ mpɑ̀mmɛ̀ bo. \b \q1 \v 29 Díndi Isidɑyɛɛribɛ mbonɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ di nɑɑti, \q1 kubotí mɑkù í bo kùù di dònnɛ̀ \q1 di tú Kuyie ndɛɛtɛ́ bɛ̀mbɛ, \q1 kuù tu di kó kudɔpìkù kɛ di kɑ̃nkɛ́, \q1 ku kó kukpɑ̀rìseú kuù ɔ̃ nte kɛ̀ di nɑ di dootitɔbɛ̀. \q1 Di dootitɔbɛ̀ kɔ̀rinímu kɛ yó ndi cií, \q1 dí mbɛ̀ nɑ̀ù. \c 34 \s1 Mɔyiisi kó mukṹṹ \p \v 1 Kɛ̀ Mɔyiisii dekɛ Nɛbo tɑ̃rì Pisikɑɑ tɑ̃rì yómmɛ̀ dìì wetí Sedikoo. Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nhò bɛnkɛ kɛtenkɛ̀ kɛmɔu, Kɑdɑɑdi tenkɛ̀ kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Dɑnni kɔkɛ. \v 2 Nɛfutɑdii kó kɛtenkɛ̀ kɛmɔu nɛ̀ Efɑdɑimmu kɔkɛ nɛ̀ Mɑnɑnsee kɔkɛ nɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀ kɛmɔu kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì Mɛditedɑndee. \v 3 Nɛ̀ Nɛkɛbu tenkɛ̀ kɛ́tɑnnɛ̀ kukó nSuditɛ̃ɛ̃ kó kubiriku tipuonti kó dihɛì, kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Tisoɑdi. \v 4 Ti Yiɛ̀ nKuyie ndɛ nhò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Kɛ ntenkɛ̀ nkɛ n do dɔúnnɛ̀mɛ̀ dinùù Abɑrɑhɑmmu nɛ̀ Isɑki nɛ̀ Sɑkɔbu kɛ dɔ̀ n yóó duɔ́ nkɛ̀ bɛ yɑɑ̀bí, n kɛ̀ ndɑ bɛnkɛmu kɑ̀ɑ kɛ̀ yɑ̀nɛ̀ ɑ nuɔ. A mɛ nyí yóó kɛ tɑ. \p \v 5 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkóo tɔ̃ntì Mɔyiisi dɛ nku Mɔɑbu kó kɛtenkɛ̀ miɛkɛ ti Yiɛ̀ nKuyie yɛ̃ ndɛ ndòmmɛ̀. \v 6 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nhò kũnnɛ́ Mɔɑbu kó kubiriku, Bɛti Peɔɔ ììkɛ̀. Òmɔù í yɛ̃́ Mɔyiisi kó kufɔ̃ti borɛ̀ nɛ̀ yíenní. \p \v 7 Mɔyiisi do yóó kú kɛ mɔkɛ yɛbie ntɛkɔ̀ùtɛ̀ nɛ̀ sipísìdɛ́ ndi (120), kɛ́ nyóó kú kòo nuɔ nkpɑɑ́ wúó nkòò kpeńnì. \v 8 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ nkuɔ̀ mMɔyiisi kṹṹ mMɔɑbu biriku miɛkɛ kɛ dɔ̀ yɛwe sipísìtɑ̃ɑ̃ti. Dɛ kó yɛwe miɛkɛ nkɛ bɛ̀ kɔmmúmɛ̀ o kṹṹ. \p \v 9 Mɔyiisi do nɔ̀ɔ́mmu o nɔu Sosuwee Nunni birɛ ĩ́nkɛ̀ kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nhò pɑ̃ mɛyɛ̀mmɛ̀. Mɛm̀mɛ kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ nyíé nho kpɛti kɛ tũ nti Yiɛ̀ nKuyie ndo nɑ̀kɛ́ tì Mɔyiisi. \b \p \v 10 Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò mɔù tɛ̃́nkɛ í buotɛ́ Isidɑyɛɛribɛ cuokɛ̀, kɛ dònnɛ̀ Mɔyiisii. Wèè do ɔ̃ nwúó Kuyie nyììkɛ̀ kɛ kù nɑ́ɑ́nnɛ̀. \v 11 Weǹwe Kuyie ndo tɔ̃mmɛ̀ Esibiti kòo dɔɔ̀ tidiɛtì okpɑ̀ɑ̀tì ììkɛ̀ nɛ̀ o tũ̀mbɛ̀ nɛ̀ o kɔbɛ. \v 12 Mɔyiisi do dɔ̀ɔ̀mu tidiɛtì tìì ɑ̃ɑ̃̀ kukɔ̃m̀bɔ̀doróo Isidɑyɛɛribɛ ììkɛ̀.