\id 2CH di14.all Novembre 1998 BJ Parakou B{enin \ide UTF-8 \h 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ Tɔ̃mmú \toc1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ tɔ̃mmú pɑ́tíri dɛ́rì \toc2 2 BƐKPÀÀTÌBƐ̀ TƆ̃MMÚ \mt1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ tɔ̃mmú pɑ́tíri dɛ́rì \imt1 Di mpɑ́tíri tɔ tìì nɑ́ɑǹtì \ip Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ tɔ̃mmú pɑ́tíri dɛ́rì totɛ́ yɛwɛ́tiyɛ̀ yɛ̀dɛ́ɛ̀ ndi. Sɑdomɔɔ kó tikpɑ̀tì, nɛ̀ o kó kuwuɔ nkɔbɛ bɛ̀ɛ̀ sɔɔtɛ́ kɛ di tikpɑ̀tì, kɛ́mbɑkɛ́ Sudɑɑ kó dikpɑ̀ɑ̀tìyuu kɛ yɑ̀ɑ tuɔ̀kɛnɛ̀ Nɛbukɑnnɛsɑɑ bɛ̀ domɛ̀ kɛ́pɔntɛ Sedisɑdɛmmu kɛ́ bɛ̀ pĩ̀ḿmú kɛ́kònnɛ̀ Bɑbidɔnni. Dɛ kó dipɑ́tíri diì múnkɛ ti nɑ́ɑ́ nyIsidɑyɛɛribɛ kó yɛkpɑ̀ɑ̀tìyɔ totɛ́mɛ̀ yɛdɛ́ɛ̀: Isidɑyɛɛri kpɛri nɛ̀ Sudɑɑ kpɛri. \is1 Di mpɑ́tíri nɑ́ɑǹtì duɔ́ kɛ dòmmɛ̀ \io1 1. Sɑdomɔɔ kó tikpɑ̀tì nɛ̀ bɛ̀ nɑ̀kɛ́mɛ̀ kɛ wèńkùnnɛ bɛ̀ mɑɑ́mɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ bɛ̀ tɛ̀ kpetɛ́mɛ̀ 1-9 \io1 2. Sudɑɑ kó dipɑ̀ɑ̀tìyuu kó tinɑ́ɑǹtì Odoboɑmmu do túmɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Nɛbukɑnnɛsɑɑ pɔ̀ntɛmɛ̀ Sedisɑdɛmmu kɛ bɛ̀ pĩ̀ḿmú kɛ́kònnɛ̀ 10-36 \c 1 \ms1 ISIDAYƐƐRIBƐ KPÀÀTÌ SADOMƆƆ KÓ TINÁAŃTÌ \p \v 1 Kɛ̀ Dɑfiti birɛ Sɑdomɔɔ kpɑ̀tì nfííkú kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nní nhò bonɛ̀ kɛ́fei nhò yètìrìi. \s1 Sɑdomɔɔ mɔɔmɛ̀ Kuyie mmɛciì \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ pɑ́tíri 3:4-15) \p \v 2 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ tíí nyIsidɑyɛɛribɛ bɛmɔu bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótíbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bɑkɛ́ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ sikɔupí nɛ̀ sikɔu nɛ̀ bɛbeémbɛ̀ nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kó bɛkótíbɛ̀, bɛ̀ɛ̀ bɑkɛ́ bɛ cɛ̃́ĩ. \v 3 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ bɛ̀ nɛinɛ̀ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ ditɔ̀nnì dìì bo Kɑbɑɔ̃ɔ̃ di borɛ̀, kɛ yɛ̃́ Kuyie ntɑummɛ̀ tou ti Yiɛ̀ nKuyie nkóo tɔ̃ntì Mɔyiisi do dɔ̀ɔ̀ dì dikpɑ́ɑ̀ miɛkɛ dì do kɛ mbomɛ̀. \p \v 4 Kuyie ntɑummɛ̀ tɔu mɛ ndo í dɛ̀ bo, Dɑfiti do dì tùótɛ́mu Kidiyɑ-Yeɑdimmu kɛ́kònnɛ̀ Sedisɑdɛmmu kɛ́ dì tɑnnɛ́ ò do dɔ̀ɔ̀ kùù dieku mɛtɑummɛ̀ tɔu kpɛ́í. \v 5 Disɔɔwũɔ̃̀ kó diwũɔ̃tɔ̀nnì Udi birɛ Besɑdɛdi Uuri yɑɑ̀birɛ do dɔ̀ɔ̀ dì do kɛ mbo ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ììkɛ̀. \p Sɑdomɔɔ nɛ̀ Isididɑyɛɛribɛ bɛ̀ do kɔrì diì borɛ̀ kɛ bekù ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ kpɛti. \v 6 Sɑdomɔɔ do kɛ nkɔ̀tɛ kɛ́fíé iwũɔ̃ ti Yiɛ̀ nKuyie ntɛkɔupíítɛ̀ (1000) disɔɔwũɔ̃̀ kó diwũɔ̃tɔ̀nnì ĩ́nkɛ̀ kɛ́tuɔ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ììkɛ̀ ku tɑummɛ̀ tou borɛ̀. \v 7 Dɛ kó kɛyènkɛ̀ nkɛ Kuyie nkɔ̀tɛnímɛ̀ kɛ́nɑ́kɛ́ Sɑdomɔɔ kɛ dɔ̀: Mɔɔ ɑ dɔ́ kɛ̀ n dɑ pɑ̃ dɛ̀. \p \v 8 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ tɛ̃́nnɛ́ Kuyie nkɛ dɔ̀: Fɔ̃́ɔ̃̀ dɔ̀ɔ̀ n cicɛ Dɑfiti mɛsɑ̀ɑ̀, kɛ duɔ́ nkɛ̀ n sɔɔtɛ́ o kpɑ̀tì, \v 9 ti Yiɛ̀ nKuyie nhɑ nɑ̀kɛ́ tì n cicɛ Dɑfiti tiì dɔ̀ɔ̀ kɛ yɛ̃́ ɑ m bɑɑ́mmɛ̀ kubotí diɛkù kùu sũ kɛ mɑ̀nnɛ̀ mubirímú. \v 10 Á n duɔ́ mmɛyɛ̀mmɛ̀ nɛ̀ mɛciì, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ n niitɛ́ dɛ kó kubotí diɛkù. We mbo nɑ kɛ́mbɑkɛ́ ɑ nìtìbɛ̀ kubotí diɛkù kuu. \p \v 11 Kɛ̀ Kuyie ntɛ̃́nnɛ́ Sɑdomɔɔ kɛ dɔ̀: A í mɛ nni mmɔɔmɛ̀ tikpɑ̀tì yoo ɑ bo mmɔkɛmɛ̀ ɑ kpɛrɛ, yoo kuyètìfeitóo, yoo ɑ níim̀bɛ̀ bo kúmɛ̀, ɑ mɛ nyí m mɔɔ ɑ bo nfòùmɛ̀ kɛ́mɔntɛ, kɛ nɛ́ mɔɔ mɛyɛ̀mmɛ̀ mmɛ nɛ̀ mɛciì kɛ bo nɑ kɛ́mbɑkɛ́ kubotí n dɑ bɑɑ́ nkù. Tiì mɛ̀ mbomɛ̀ ɑ yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ, \v 12 n dɑ duɔ́mmu mɛyɛ̀mmɛ̀ nɛ̀ mɛciì nkɛ yóó dɑ yíɛ́ tikpɑ̀tì nɛ̀ ɑ bo mmɔkɛmɛ̀ ɑ kpɛrɛ, nɛ̀ kuyètìfeitóo. Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ dɑ niitɛ́nɛ̀ kɛ di tikpɑ̀tì òmɔù í pɛ̀tɛ́ dɛ botí. Bɛ̀ɛ̀ mɛ nkpɑɑní kɛ bo di tikpɑ̀tì òmɔù í yóó dɛ̀ mɔ̀ɔ̀tɛ kɛ́ dɑ tuɔkɛ. \p \v 13 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ ítɛ́ Kɑbɑɔ̃ɔ̃ mɛtɑummɛ̀ tou borɛ̀ nɛ̀ ditɔ̀nnì borɛ̀ kɛ́konní Sedisɑdɛmmu kɛ́mbɑkɛ́ Isidɑyɛɛribɛ. \s1 Sɑdomɔɔ wɛ̃rímú nɛ̀ o kpɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 10:26-29 nɛ̀ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ tɔ̃mmú 9:25-28) \p \v 14 Mɛm̀mɛ ò tìímmɛ̀ okpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́ nɛ̀ sikpɑ̀rìsɛ̃ĩ́. Ò do mɔkɛ sikpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́ tɛkɔupíítɛ̀ nɛ̀ sikɔusìnɑ̀ɑ̀ ndi (1400) sikpɑ̀rìsɛ̃ĩ́ nɛ̀ si dèèbɛ̀ tɛkɔupípíítɛ̀ nɛ̀ sikɔupísìdɛ́ (12000) kɛ́ dɛ̀ duɔ́ nyɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkɑrɛ̀ kó yɛhɛkɛ̀ kɛ̀ sitɛsì nkpɑɑ́ o borɛ̀ Sedisɑdɛmmu. \v 15 Weè do te kɛ̀ timɑ́tì pɛ́ítì nɛ̀ mɛsɔɔ nkɛ̀ dɛ̀ɛ buotɛ́ Sedisɑdɛmmu kɛ́mmɑ̀nnɛ̀ yɛtɑ̃́rɛ̀, kɛ̀ dɛtekperɛ̀ nsũ kɛ mɑ̀nnɛ̀ dɛtie mbɛ̀ tu dɛ̀ sìkòmɔ́ɔ̀, kɛ̀ dɛ̀ yìɛ̀ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì Mɛditedɑndee pɛɛ́mmɛ̀. \v 16 Sɑdomɔɔ kó bɛpotɑmbɛ̀ do kɔrì Esibiti nwe nɛ̀ Sidisii kɛ donní o kó sisɛ̃ĩ́. \v 17 Bɛ̀ do fiiti dɛ kó sikpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́ tɛ̀mɑ́ɑ̀ mɛdítíbii nsikɔusìkuɔ̀ ndi (600), tɛsɑ̃ntɛ̀ tɛ̀mɑ́ɑ̀ mɛdítíbii ntɛkɔ̀ùtɛ̀ nɛ̀ sipísìnùmmù (150). Bɛpotɑmbɛ̀ bɛɛ̀ do sì tɔu kɛ múnkɛ fiitinɛ̀ Itiibɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ nɛ̀ Sidii kɔbɛ. \c 2 \s1 Sɑdomɔɔ bɑ̀ɑ́tímɛ̀ kɛ bo mɑɑ́ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 5:15-32 nɛ̀ 7:13-14) \p \v 1 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ bo mɑɑ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ntɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ò yóó nhɑ̃ tɛ̀. \p \v 2 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ kɑɑ mbɛnìtìbɛ̀ sikɔupípísìyiekɛ̀ (70000), kɛ̀ bɛ̀ bo ntɔu tinɛntì, kɛ́kɑɑ mbɛ̀ɛ̀ yó ncɛ́ú yɛtɑ̃́rɛ̀ yɛtɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ mbo bɛnìtìbɛ̀ sikɔupípísìni (80000), kɛ́kɑɑ mbɛ̀ɛ̀ yó mbɛ̀ bɑ̀ɑ kɛ̀ bɛ̀ mbo sikɔupísìtɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ sikɔusìkuɔ̀ (3600). \p \v 3 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ tɔ̃ nkɛ̀ bɛ̀ɛ nɑ́kɛ́ Tiiri kóo kpɑ̀ɑ̀tì Udɑmmu kɛ̀ dɔ̀: A do nɑɑtinɛ̀mu n cicɛ Dɑfiti kɛ́ nhò duɔ̀nní dɛtekperɛ̀ kó idɛí kòò bo mɑɑ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ò yó nhɑ̃ tɛ̀. \v 4 Ntɛ mí nkɛ mɑɑ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ntɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀, Kuyie n tũ nkù. Tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kù te tɛ̀. Bɛ̀ yó nkù tùɔ̀ ndɛ̀ tihúúntì nɛ̀ bɛ̀ níí yóó nɛɛ́ ndɛ̀ pɛ̃́ɛ̃̀bɛ̀ bɛ̀ kù pɑ̃ɑ̃ mbɛ̀ sɑ̃́ɑ̃̀, kɛ́ntuɔ̀ nyiwũɔ̃ bɛ̀ kù feu ì, dikṹnweńnì nɛ̀ kuyuoku nɛ̀ siom̀pùsi simɔu nɛ̀ bɛtɑ̃ɑ̃̀pɑ̀mbɛ̀ nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó yɛbɑɑ, Isidɑyɛɛribɛ do dò nkɛ́ndɔɔrimɛ̀ sɑ̃́ɑ̃̀. \v 5 N yóó mɑɑ́ tɛcɛ̃diɛtɛ̀ ntɛ, kɛ yɛ̃́ Kuyie nti tũ nkù kuù dɛumɛ̀ kɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ yɛbɔkɛ̀. \v 6 We mbo nɑ kɛ́mɑɑ́ Kuyie ntɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀? Kɛĩ́nkɛ̀ kɛnkɛ dɛu, kɛ̀ í nɑ kɛ kù tɔ. Yé n tú wè kɛ bo nɑ kɛ́ kù mɑɑ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀? N cɛ̃́nkɛ dɔ́ kɛ́ɑ̃nnɛ́ bɛ̀ yó nkù tùɔ̀ ndɛ̀ ndɛ tihúúntì fɔ̃ɔ̃ti. \v 7 Á n duɔ́ nhonìtì wèè yɛ̃ mɛsɔɔ nnɛ̀ timɑ́tì pɛ́ítì nɛ̀ disɔɔwũɔ̃̀ nɛ̀ timɑ́tì dɛ kó mutɔ̃mmú, kɛ yɛ̃́nɛ̀ mupɑ̀ɑ̀konwũɔ̃mù nɛ̀ mùù dò mmɛyĩ̀ĩ̀ nnɛ̀ mùù dò mmɛbèrìmɛ̀ dɛ kó mutɔ̃mmú, kɛ nɔ mmuyɑ́ntìmù kòo pĩ́nnɛ̀ mutɔ̃mmú n cicɛ Dɑfiti n duɔ́ mbɛ̀ɛ̀ yɑ́ntìbɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ bo nni mbonɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu. \v 8 Á n duɔ́ nditɑ̃rì Dimɑɑ kó dɛtekperɛ̀ nɛ̀ dɛtɛrɛ̀ bɛ̀ tu dɛ̀ sìpɛ̀rɛ́sì nɛ̀ bɛ̀ tu dɛ̀ sɑ̃̀ntɑ́dì, n yɛ̃́mu ɑ kó bɛtɔ̃mbɛ̀ nɔmmɛ̀ kɛ kɔ̃ũ Dimɑɑ kó dɛtie, m bo bɛ̀ nɛínnɛ̀ n kó bɛtɔ̃mbɛ̀. \v 9 Kɛ̀ bɛ̀ n kɔ̃ũní idɛí mɛdiɛ̀ kɛ yɛ̃́ n yóó mɑɑ́mɛ̀ tɛcɛ̃diɛtɛ̀ ntɛ tɛcɛ̃sɑ̀ɑ̀tɛ̀. \v 10 N yóó duɔ́mmu mudiì bɛ̀ɛ̀ yó nkɔ̃ũ idɛí, m bo bɛ̀ duɔ́ ntidiitì bɛ̀ tu tì bèdéè tɔ́nnì sikɔupísìkuɔ̀ (6000), nɛ̀ tidiitì tɛtì bɛ̀ tu tì ɔ́dìsì tɔ́nnì sikɔupísìkuɔ̀ (6000), nɛ̀ mɛnɑɑ̀ ndítìrìbɛ̀ sikɔupíkɔusìni (800000), nɛ̀ mɛkùɔ̀ ndítìrì nsikɔupíkɔusìni (800000). \p \v 11 Kɛ̀ Tiiri kóo kpɑ̀ɑ̀tì Udɑmmuu wɑ̃ri dipɑ́tíri kóò tɛ̃̀ńnɛ́ kɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nku nìtìbɛ̀ dɛɛ̀ te kɛ̀ kù dɑ dɔ̀ɔ̀ bɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì. \v 12 Kòo yíɛ́ kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie nyètìrì ndɛu kunku Isidɑyɛɛribɛ tũ nkù kuù dɔ̀ɔ̀ kɛĩ́nkɛ̀ nɛ̀ kɛtenkɛ̀ kunku kùù duɔ́ nhokpɑ̀ɑ̀tì Dɑfiti dɛbirɛ Sɑdomɔɔ, dɛ̀ɛ̀ mɔ̀kɛ mɛyɛ̀mmɛ̀, kɛ yɛ̃́ dɛ yɛ̀mmɛ̀ kɛ ciì kɛ yóó mɑɑ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ntɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ dɛ̀ yó nhɑ̃ tɛ̀. \v 13 N yóó dɑ duɔ́nkomu onìtì wèè yɛ̃́ o tɔ̃mmú kɛ ciì kòo yètìrì tu Udɑmmu-Abi. \v 14 Kòo yɔ̃ tú Dɑnni botí kou, kòo cicɛ tú Tiiri ɛì kou. Kòò nɔ mmɛsɔɔ nnɛ̀ timɑ́tì pɛ́ítì nɛ̀ disɔɔwũɔ̃̀ nɛ̀ timɑ́tì nɛ̀ yɛtɑ̃́rɛ̀ nɛ̀ idɛí dɛ kó mutɔ̃mmú, kɛ nɔ nkɛ duɔ̀kù mupɑ̀ɑ̀konwũɔ̃mù nɛ̀ mùù dò mmɛbèrìmɛ̀ nɛ̀ tiyɑ̀ɑ̀tì kpetì kó mupɑ̀ɑ̀kómmú nɛ̀ mùù dò mmɛyĩ̀ĩ̀ nkɛ nɔ mmuyɑ́ntìmù bɑ́ kɛ̀ bɛ̀ yɛ̃ nwèe dɔɔ̀ kùù nɛnkù wèe kù dɔ̀ɔ̀. Ò bo pĩ́nnɛ̀ ɑ kó bɛtɔ̃mbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ nɔ mbɛ tɔ̃mmú nɛ̀ ɑ cicɛ okpɑ̀ɑ̀tì Dɑfiti kɔbɛ. \v 15 Fɔ̃́ n yiɛ̀ nkɑ̀ɑ bo duɔnní ɑ tɔ̃mbɛ̀ tidiitì bɛ̀ tu tì bèdéè nɛ̀ ɔ́dìsì nɛ̀ mɛkùɔ̀ nnɛ̀ mɛnɑɑ̀ ɑ bɛ́i ndɛ̀ɛ̀ kpɛ́í, \v 16 ti yóó dekɛmu ditɑ̃rì Dimɑɑ kɛ́ dɑ kɔ̃ũní dɛtie nhɑ dɔ́ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ kɛ́ dɛ̀ boú kɛ́ dɛ̀ tɑnnɛ́ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì kɛ̀ dɛ̀ɛ tuɔkɛ Sɑfɑɑ ɛì, kɑ̀ɑ dɛ̀ tùótɛ́ kɛ́kònnɛ̀ Sedisɑdɛmmu. \p \v 17 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ kɑɑ mbɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bo Isidɑyɛɛribɛ ɛì o cicɛ Dɑfiti do kɑ̀ɑ mbɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ mbo bɛnìtìbɛ̀ tɛkɔupíkɔ̀ùtɛ̀ nɛ̀ sikɔupípísìnùmmù nɛ̀ sikɔupísìtɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ sikɔusìkuɔ̀ (153600). \v 18 Kòo dɛitɛ bɛnìtìbɛ̀ sikɔupípísìyiekɛ̀ (70000) kɛ̀ bɛ̀ bo ntɔu tinɛntì, sikɔupípísìni (80000) bɛ̀ɛ̀ bo ncɛ́ú yɛtɑ̃́rɛ̀ yɛtɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀, bɛtɔbɛ̀ sikɔupísìtɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ sikɔusìkuɔ̀ (3600) bɛ̀ɛ̀ bo mbɑɑ bɛtɔ̃mbɛ̀. \c 3 \s1 Sɑdomɔɔ mɑɑ́mɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 6:1-38) \p \v 1 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ ketɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó mumɑrimù Sedisɑdɛmmu Mɔdiyɑɑ tɑ̃rì ĩ́nkɛ̀. Ti Yiɛ̀ nKuyie ndo bɛnkɛ dɛ̀ kumɑ́ɑ̀ o cicɛ Dɑfiti Sebusiibɛ botí kou Odinɑnni yiɛ́ miɛkɛ kòo dɛ̀ tũ̀ntɛ. \v 2 O kpɑ̀tì benni nɑɑnnì miɛkɛ kóo tɑ̃ɑ̃̀dɛ́rì miɛkɛ do nkɛ ò ketɛ́mɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ mumɑrimù. \p \v 3 Ntɛ Sɑdomɔɔ do mɑɑ́ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ̀ tɛ̀ ndòmmɛ̀: Ò do bennɛ́ tɛ bɛ̀ do beúmɛ̀ mmɛ dɛ mɔnnì kɛ̀ mɛokùmɛ̀ ḿbo mɛ́tìrì sipísìtɑ̃ɑ̃ti kɛ̀ mɛpɛ̃kùmɛ̀ ḿbo mɛ́tìrì tɛpíítɛ̀. \v 4 Kòo mɑɑ́ kukpɑ̃́nkpɑ̃́nkù kɛ̀ ku okùmɛ̀ mmɑ̀nnɛ̀ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ diɛtɛ̀ kɔ̃mɛ mɛ́tìrì tɛpíítɛ̀, mɛcómmɛ̀ mɛ́tìrì sipísìkuɔ̀ kɛ́dɑri ku miɛkɛ mɛsɔɔ nsɑ̀ɑ̀mɛ̀. \v 5 Kòo dɑri kudieku diɛkù dɛtekperɛ̀ kó tidɑbɛɛtì, kòo tì dɑ̀ri mɛsɔɔ nsɑ̀ɑ̀mɛ̀, kɛ́ tì kerí kɛ̀ dɛ̀ ndò ntipuonti nɛ̀ mɛfĩmmɛ. \v 6 Kòo kù dɑ̀ri yɛtɑ̃́sɑ̀ɑ̀yɛ̀, kɛ̀ tɛ sɔɔ nní ntú Pɑdifɑimmu kó kɛtenkɛ̀ kó mɛsɔɔ. \v 7 Kòo dɑri mɛsɔɔ nyɛsɑ̃ǹkɛ̀ nɛ̀ yɛbòrɛ̀ nɛ̀ yɛcɑ̀kɛ̀, kɛ́kerí bɛĩ́nkɛ̀mbɑ̀rìbɛ̀ kó tifèntì dɛ kó imɑrí ĩ́nkɛ̀. \p \v 8 Kòo mɑɑ́ ikuɔ́ nɛntì dieku kɛ̀ ku okùmɛ̀ mmɑ̀nnɛ̀ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó mɛpɛ̃kùmɛ̀ mɛ́tìrì tɛpíítɛ̀, kɛ̀ ku pɛ̃kùmɛ̀ mbo mɛ́tìrì tɛpíítɛ̀. Kòo kù dɑ̀ri mɛsɔɔ nsɑ̀ɑ̀mɛ̀ kɛ̀ mɛ cɛ̃́ɛ̃́kù ḿbo tɔ́nnì sipísìdɛ́. \v 9 Kɛ̀ sikɑ̃ũ kó mɛsɔɔ ncɛ̃́ɛ̃́kù mbo cìdóò dikéè. Kòo dɑri mɛsɔɔ nkudɑ̀nkù kó tidieti. \p \v 10 Kòo dɔɔ̀ bɛĩ́nkɛ̀mbɑ̀rìbɛ̀ kó tifèntì tìdɛ́tì kɛ́ tì dɑ̀ri mɛsɔɔ nkɛ́ tì còńnɛ́ ikuɔ́ dieku, ikuɔ́ nɛntì kó kufɑ̃́ɑ̃́. \v 11 Kɛ̀ dɛ kó bɛĩ́nkɛ̀mbɑ̀rìbɛ̀ bɛdɛ́ kó ifìɛ̀ti kó mɛokùmɛ̀ mbo mɛ́tìrì tɛpíítɛ̀, kɛ̀ oketiwè kó kufìɛ̀ti kùmɑ́ɑ̀ kó mɛokùmɛ̀ ḿbo mɛ́tìrì mɛ̀dɛ́mɛ̀ nɛ̀ dikéè kɛ kɑ́ɑ́ kumɑrí, kɛ̀ kutɛkù kó mɛokùmɛ̀ ḿbo mɛ́tìrì mɛ̀dɛ́mɛ̀ nɛ̀ dikéè kɛ kɑ́ɑ́ nhodɛ́rì kɔku. \v 12 Kɛ̀ odɛ́rì kɔku ketikù kó mɛokùmɛ̀ mɛ mmɑ kɛ kɑ́ɑ́ nhoketiwè kɔku, kɛ̀ kudɛ́ríkù mɛ mmɑ kɛ kɑ́ɑ́ kumɑrí. \v 13 Kɛ̀ dɛ kó bɛĩ́nkɛ̀mbɑ̀rìbɛ̀ bɛdɛ́ ncómmú kɛ pĩ̀ntɛ bɛ fɛ̀tì kɛ̀ ti okùmɛ̀ bo mɛ́tìrì tɛpíítɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ wetí Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ. \v 14 Kòo dɔɔ̀ kuyɑ̀ɑ̀kù kùù bo kpetínnɛ́ dibòrì nɛ̀ mupɑ̀ɑ̀konkperímù mùù dò mmɛbèrìmɛ̀ nɛ̀ muwũɔ̃mmù nɛ̀ mùù dò mmɛyĩ̀ĩ̀, kɛ kpɛ̃ nkɛ̀ dɛ̀ dò mbɛĩ́nkɛ̀mbɑ̀rìbɛ̀. \s1 Sɑdomɔɔ dɔ̀ɔ̀mɛ̀ disɔɔwũɔ̃̀ kó yɛsɑ̃ǹkɛ̀ nɛ̀ diwũɔ̃tɔ̀nnì \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 7:15-22) \p \v 15 Kɛ̀ disɔɔwũɔ̃̀ kó yɛsɑ̃ǹkɛ̀ ncómmú Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ììkɛ̀ kɛ̀ yɛ okùmɛ̀ ḿbo mɛ́tìrì tɛpíítɛ̀ nɛ̀ mɛ̀nùmmù kɛ́dɔɔ̀ yɛtɛitiyɛ̀ dɛ kó yɛsɑ̃ǹkɛ̀ ĩ́nkɛ̀, kɛ̀ yɛ okùmɛ̀ ḿbo mɛ́tìrì mɛ̀dɛ́mɛ̀ nɛ̀ dikéè. \v 16 Kòo dɔɔ̀ kɛ̀ dɛ̀ ndò mmɛfĩmmɛ kɛ́fii ndɛ kó yɛtɛitiyɛ̀ yómmɛ̀, kɛ́dɔɔ̀ kɛ̀ dɛ̀ ndò nyɛtebɛ bɛ̀ tu yɛ̀ kèdènɑ́tì, kɛ̀ yɛ̀ mbo tɛkɔ̀ùtɛ̀ (100) kɛ̀ bɛ̀ɛ yɛ̀ cɑ̀tínnɛ́ mɛfĩmmɛ yɛtɛitiyɛ̀ yómmɛ̀. \v 17 Kòo deè kɛ́cónnɛ́ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ììkɛ̀ yɛsɑ̃ǹkɛ̀, diì nkubɑkù yoú, ditɛrì kucɑ̃̀nku, kɛ́yú kuyoú kpɛri kɛ dɔ̀: Yɑkinni (dɛ̀ɛ̀ tu Kuyie nfìí) kɛ yú kucɑ̃̀nku kpɛri kɛ dɔ̀: Boɑsi (dɛ̀ɛ̀ tu Kuyie ntú muwɛ̃rímú yiɛ̀). \c 4 \p \v 1 Kòo mɑɑ́ disɔɔwũɔ̃̀ kó diwũɔ̃tɔ̀nnì kɛ̀ di okùmɛ̀ ḿbo mɛ́tìrì tɛpíítɛ̀, mɛpɛ̃kùmɛ̀ mɛ́tìrì tɛpíítɛ̀ mɛcómmɛ̀ mɛ́tìrì mɛ̀nùmmù. \s1 Sɑdomɔɔ dɔ̀ɔ̀mɛ̀ disɔɔwũɔ̃̀ kó kunɑnkú nɛ̀ yɛnɑɑbɔ \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 7:23-26) \p \v 2 Kòo deè kɛ́dɔɔ̀ disɔɔwũɔ̃̀ kó kunɑnkú kɛ̀ ku pɛ̃kùmɛ̀ ḿbo mɛ́tìrì mɛ̀nùmmù, kɛ̀ ku cómmɛ̀ ḿbo mɛ́tìrì mɛ̀dɛ́mɛ̀ nɛ̀ dikéè, kɑ̀ɑ kù bennɛ́ kɛ fitɛ́ dɛ̀ ḿbo mɛ́tìrì tɛpíítɛ̀ nɛ̀ mɛ̀nùmmù. \v 3 Kòo dɔɔ̀ disɔɔwũɔ̃̀ kɛ̀ dɛ̀ ndò nyinɑ̀ɑ̀kɛ kɛ́wɛ̃nnɛ́nɛ̀ kunɑnkú bìɛ̀ nkɛ́utɛ́, kɛ̀ dɛ̀ nwɛ̃ nyicuɔ́ nyìdɛ́ì, kɛ̀ ì mbo kucuɔ́ nkumɑ́ɑ̀ miɛkɛ inɑ̀ɑ̀kɛ sipísìnɑ̀ɑ̀, kɛ̀ dɛ̀ ntú disɔɔwũɔ̃̀ mɑ́ɑ̀. \v 4 Kɛ̀ di ndɔ̀ɔ̀nɛ̀ inɑ̀ɑ̀kɛ tɛpíítɛ̀ nɛ̀ ìdɛ́ì kɛ̀ ì ncómmú kɛ̀ ìtɑ̃ɑ̃ti wetí kubɑkù yoú bíɛ́kɛ̀, kɛ̀ ìtɑ̃ɑ̃ti wetí diyiè tɑɑ̀ kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀, kɛ̀ ìtɑ̃ɑ̃ti wetí kubɑkù cɑ̃̀nku bíɛ́kɛ̀, kɛ̀ ìtɑ̃ɑ̃ti wetí diyiè yìɛ̀ní kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀ kɛ̀ ì fɔ̃̀ mɑ̀ɑ́ dɛ cuokɛ̀, kɛ̀ kunɑnkú cɔ̃mmú i ĩ́nkɛ̀. \v 5 Kɛ̀ ku kɔ̃̀ntì kó mɛcɛ̃́ɛ̃̀ mmɑ̀nnɛ̀ tɛnɔ̀ùtɛ̀ kó mɛpɛ̃kùmɛ̀, kɛ yɑɑ nkɛ dò mmutepóó nkɛ̀ bɛ̀ɛ ɑntɛ́ ku bìɛ̀ nfɛsɔɔbòòfɛ̀ kpɛyɛ kɔ̃mɛ, kɑ̀ɑ kù bennɛ́ mɛniɛ mmɛ̀ mbo dítìrìbɛ̀ tɛkɔupíkɔ̀ùtɛ̀ nɛ̀ sikɔúpípísìdɛ́ (120000). \p \v 6 Kòo dɔɔ̀ disɔɔwũɔ̃̀ kó yɛnɑɑbɔ tɛpíítɛ̀, kɛ́ĩ́nnɛ́ yɛ̀nùmmù Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bɑkù yoú, kɛ́ĩ́nnɛ́ yɛ̀nùmmù tɛ bɑkù cɑ̃̀nku, kɛ̀ bɛ̀ bo nwuɔ̀ kɛ ɔunɛ̀ iwũɔ̃ bɛ̀ feu ì Kuyie nkɛ tuɔ̀, kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ bɛmbɛ nwuɔ̀ disɔɔwũɔ̃̀ kó kunɑnkú miɛkɛ. \s1 Bɛ̀ bɑ̀tɛmɛ̀ tinɛntì tìì kó dimɑ̀ɑ̀ tu timɑ́tì \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 7:40-51) \p \v 7 Kòo dɔ̀ɔ̀ mɛsɔɔ nkó sifitíkɛ̀kɛ̀ɛ tɛpíítɛ̀, tì wɑ̃̀ri kɛ yɛ̃ nsì ndòmmɛ̀, kɛ́ sì ĩ̀ńnɛ́ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ kubɑkù yoú sìnùmmù, kucɑ̃̀nku sìnùmmù. \p \v 8 Kòo dɔɔ̀ tɑ́bùdìbɛ̀ tɛpíítɛ̀ kɛ́cónnɛ́ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ bɛ̀nùmmù kubɑkù yoú, bɛ̀nùmmù kubɑkù cɑ̃̀nku. \p Kòo dɔ̀ɔ̀ yɛsɔɔbɔ tɛkɔ̀ùtɛ̀ (100) bɛ̀ yóó mmɛ́ínɛ̀ yɛ̀ mɛyĩ̀ĩ̀, \v 9 kɛ́dɔ̀ɔ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ kó kucuudɑ̀nkù nɛ̀ kucuudɑ̀nkù diɛkù kɛ́ɑ̃nnɛ́ yɛcɑ̀kɛ̀ kɛ́ yɛ̀ dɑ̀ri disɔɔwũɔ̃̀. \p \v 10 Bɛ̀ do ĩ̀ńnɛ́ kunɑnkú diɛkù Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kubɑkù cɑ̃̀nku diyiè yìɛ̀ní kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀ nkɛ. \p \v 11 Kɛ̀ Udɑmmuu yíɛ́ kɛ́dɔɔ̀ yɛnɑɑbɔ bɛ̀ yó nhuti dɛ̀ mutɑ́pɛí nnɛ̀ tikɑ̃penti nɛ̀ yɛbɔ yɛ̀ɛ̀ yó mmɛ́ínɛ̀ mɛyĩ̀ĩ̀. Mɛmmɛ̀ ò dèèmɛ̀ mutɔ̃mmú okpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ do yɛ̃ nwèe dɔ̀ɔ̀ mù Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kpɛ́í. \v 12 Kòo dɔɔ̀ disɔɔwũɔ̃̀ kó yɛsɑ̃ǹkɛ̀ yɛ̀dɛ́ɛ̀, kɛ́dɔɔ̀ yɛtɛitiyɛ̀ yɛ ĩ́nkɛ̀, bɛ̀ yóó sɛunnɛ̀ yɛ̀ mɛsɔɔfĩmmɛ. \v 13 Nɛ̀ bɛ̀ do dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ ndònnɛ̀ yɛtebɛ bɛ̀ tu yɛ̀ kèdènɑ́tì kɛ̀ yɛ̀ mbo sikɔusìnɑ̀ɑ̀ (400). Kɛ̀ bɛ̀ɛ dɛ̀ cɑ̀tínnɛ́ mɛsɔɔfĩmmɛ bɑ́ dìì tɛitirì ĩ́nkɛ̀ icuɔ́ ìdɛ́ì kɛ́fitɛ́. \v 14 Kòo dɔɔ̀ yɛnɑɑbɔ kɛ́ĩ́nnɛ́ tɛnɑɑsɑ̃ntɛ̀ miɛkɛ, \v 15 kɛ́dɔɔ̀ disɔɔwũɔ̃̀ kó kunɑnkú diɛkù kɛ́ kù cɔ̃nnɛ́ disɔɔwũɔ̃̀ kó inɑ̀ɑ̀kɛ tɛpíítɛ̀ nɛ̀ ìdɛ́ì ĩ́nkɛ̀. \v 16 Kòo dɔɔ̀ yɛnɑɑbɔ nɛ̀ tikɑ̃penti nɛ̀ simɑ́tìpeé yɛnìì nkpɛsi nɛ̀ tinɛntì sɔnti okpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ do duɔ́ nkɛ̀ Udɑmmu-Abi ti dɔ̀ɔ̀nɛ̀ disɔɔwũɔ̃̀ ndi ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kpɛ́í nkɛ́ tì ɑntɛ́ mɛsɑ̀ɑ̀. \v 17 Suditɛ̃ɛ̃ kó kubiriku miɛkɛ nkɛ bɛ̀ do yìɛmmɛ̀ disɔɔwũɔ̃̀ kɛ́ dɛ̀ utɛ́ Sukɔti ɛì nɛ̀ Sededɑtɑɑ kpɛri yɛ cuokɛ̀. \v 18 Sɑdomɔɔ do dɔ̀ɔ̀ dɛ kó tinɛntì kɛ̀ tì nsũ mɛdiɛ̀ mmɛ bɑ́ bɛ̀ í ndò nkɛ́nɑ kɛ́bɑtɛ disɔɔwũɔ̃̀ bɛ̀ tì dɔ̀ɔ̀nɛ̀ dì di cɛ̃́ɛ̃́kù mɑ̀mɛ̀. \b \p \v 19 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ yíɛ́ kɛ́dɔɔ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó tinɛntì timɔu nɛ̀ mɛsɔɔ nkó diwũɔ̃tɔ̀nnì nɛ̀ tɑ́bùdìbɛ̀ bɛ̀ yó nnɛnkù bɛ̀ɛ̀ ĩ́nkɛ̀ pɛ̃́ɛ̃̀ bɛ̀ pɑ̃ɑ̃ nwè Kuyie. \v 20 Ò do dɔ̀ɔ̀mu sifìtíkɛ̀kɛ̀ɛ nɛ̀ si kó ifìtíì bɛ̀ yó ntuɔ̀nnɛ̀ sì ikuɔ́ nɛntì bo kùù dieku ììkɛ̀, ikuɔ́ yɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀ nɛ̀ mɛsɔɔ nsɑ̀ɑ̀mɛ̀. \v 21 Nɛ̀ sì tòkɛ̀ yɛ̀ɛ̀ dò mmutepóó nɛ̀ sifìtíbúúsí nɛ̀ ihɑɑkɛ́, dɛmɔu ò do dɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛsɔɔ nsɑ̀ɑ̀mɛ̀ mmɛ. \v 22 Kɛ́dɔɔ̀ yɛse kɛ́dɔɔ̀ yɛbɔ bɛ̀ yó mmɛ́ínɛ̀ yɛ̀ mɛyĩ̀ĩ̀ nɛ̀ sibúúsí, bɛ̀ yóó nwɑɑ̀nnɛ̀ sì muhɑ̃ɑ̃́, dɛmɔu ò do dɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛsɔɔ nsɑ̀ɑ̀mɛ̀ mmɛ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó yɛcɑ̀kɛ̀ nɛ̀ tɛ miɛkɛ kpɛyɛ ikuɔ́ nɛntì ɑ̃ kùù fɑ̃́ɑ̃́ nɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó kudieku diɛkù kpɛri, dɛmɔu ò do dɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛsɔɔ mmɛ. \c 5 \p \v 1 Sɑdomɔɔ dèè dìì mɔ̀nnì tì Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó mumɑrimù, kɛ́tɔní o cicɛ Dɑfiti do cɑ̃̀ńnɛ́ dɛ̀ Kuyie nkpɛ́í: Timɑ́tì nɛ̀ mɛsɔɔ nnɛ̀ tinɛntì tɛtì tibotí tibotí, kɛ́tɑnnɛ́ Kuyie cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó tikpɑ̀tì dò nkɛ́mbo kùù dieku. \s1 Bɛ̀ kɔutɛ́mɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ tɑnnɛ́ Kuyie ntɑummɛ̀ tɔu \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 8:1-13) \p \v 2 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ tíí nSedisɑdɛmmu Isidɑyɛɛribɛ kó bɛkótíbɛ̀ nɛ̀ bɛ wuɔ nkó bɛkótíbɛ̀ nɛ̀ bɛ nɑɑ̀mùntì kó bɛkótíbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bo kɔtɛ Dɑfiti ɛì Siyɔ̃ɔ̃ kɛ́túótɛ́ní Kuyie ntɑummɛ̀ tɔu. \v 3 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kó bɛnitidɑɑbɛ̀ bɛmɔu tíí nhokpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ borɛ̀, dibenni tɑ̃̀nkù yiénwè dò nwe kɛ̀ bɛ̀ mɔ̀kɛ dibɑnni. \v 4 Isidɑyɛɛribɛ kó bɛkótíbɛ̀ tìí ndìì mɔ̀nnì kɛ́deè, kɛ̀ Defiibɛɛ túótɛ́ Kuyie ntɑummɛ̀ tɔu, \v 5 kɛ́kpéétɛ́ mɛtɑummɛ̀ tou kó tinɛntì kɛ́túótɛ́nɛ̀ ikuɔ́ nɛntì tìì kó dimɑ̀ɑ̀ do ɑ̃ di miɛkɛ. Ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ bɛɛ̀ do dɛ̀ tɔu. \v 6 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ɛ tíí mmɛtɑummɛ̀ tou ììkɛ̀ kɛ́fíé ipe nɛ̀ inɑ̀ɑ̀kɛ kɛ̀ dɛ̀ nsũ bɑ́ dɛ̀ í ndò nkɛ́kɑɑ nkɛ́deè. \p \v 7 Kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ɛ tɔní ti Yiɛ̀ nKuyie ntɑummɛ̀ tɔu kɛ́ dì tɑnnɛ́ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ kɛ́ dì ĩ̀ńnɛ́ ikuɔ́ nɛntì kó kufɑ̃́ɑ̃́ m bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ tìì fèntì kɛ dònnɛnɛ̀ bɛĩ́nkɛ̀mbɑ̀rìbɛ̀ ti fìɛ̀ti dɛ́ɛ̀. \v 8 Kɛ̀ dɛ kó bɛĩ́nkɛ̀mbɑ̀rìbɛ̀ fèntì ncómmú kɛ yuo bɛ fìɛ̀ti kɛ kɑ̃nkɛ́ Kuyie ntɑummɛ̀ tɔu nɛ̀ di kó ipɑ̀ɑ̀ti. \v 9 Dɛ kó ipɑ̀ɑ̀ti do dɛumu kɑ̀ɑ tɑtoo Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kudieku diɛkù ɑ nyì wùó, kɑ̀ɑ mɛ mbo ditowɑɑ̀ ɑ bɑ́ nyì wùó. Mɛtɑummɛ̀ tɔu kpɑɑ́ dɛ̀ bomu nɛ̀ yíenní. \v 10 Titɑ̃́píɛ̀tì tìdɛ́ tiì do ɑ̃ ti Yiɛ̀ nKuyie ntɑummɛ̀ tɔu miɛkɛ kù do bɛ̀ dènnɛ dìì mɔ̀nnì Esibiti kɛ́ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛtɑummɛ̀ Odɛbu tɑ̃rì kɛ́duɔ́ ntì Mɔyiisi. \p \v 11 Kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ɛ yɛ̀nní Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ikuɔ́ nɛntì ɑ̃ kùù fɑ̃̀ɑ̃́ kɛ́dɔɔ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́ bɑ́ bɛ̀ í mbɑɑ̀tì bɛ̀ tũmmɛ̀ bɛtɔbɛ̀, \v 12 ikuɔ́ nìùbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ tu bɛdèmbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ ndɛ̀ bo bɛmɔu. Asɑfu nɛ̀ Emɑnni nɛ̀ Yedutunni nɛ̀ bɛ bí nɛ̀ bɛ kɔbɛ, bɛ̀ do ɑ̃ tiyɑɑ̀kpetì nti kɛ tɔ tikɑ̃penti nɛ̀ tibómbonti nɛ̀ tikùtìdùùtì kɛ cómmú diwũɔ̃tɔ̀nnì diyiè yìɛ̀ní kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀ kɛ́ nɛ́ yíɛ́nɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ tɔbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ nɔ nkɛ eu siheú kɛ̀ bɛ̀ mbo tɛkɔ̀ùtɛ̀ nɛ̀ sipísìdɛ́ (120). \v 13 Bɛ̀ɛ̀ do eu siheú nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ dìè nkɛ̀ bɛ̀ nsɑ̃ntí ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ dɛ́úkùnko ku yètìrì nɛ̀ mɛtɑmmɛ̀ mɛ̀mɑ́ɑ̀. Kɛ̀ siheú tɑmmɛ̀ yìɛ̀ nɛ̀ tikɑ̃penti nɛ̀ dɛbémbénnɛ̀ tɛrɛ̀. Kɛ̀ bɛ̀ sɑ̃ntí ti Yiɛ̀ nKuyie kɛ tú: Dɛ́úkùnnɛnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie, kù nitimu, kɛ̀ ku sɑ̀ɑ̀ mbo sɑ̃́ɑ̃̀. Kɛ̀ diwɛtirìi píɛ nti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 14 Bɑ́ ikuɔ́ nìùbɛ̀ í nnɑ kɛ sɔɔtɛ́ bɛ tɔ̃mmú kɛ yɛ̃́ diwɛtirì nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó tikpetì dɛ̀ píɛmmɛ̀ ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ. \c 6 \p \v 1 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ bɛ́i nkɛ dɔ̀: \q1 Ti Yiɛ̀ nKuyie nhɑ tɑ̃ɑ̃tɛ́mu kɛ dɔ́ kɛ́mbo diwɛtirì miɛkɛ, \m \v 2 kɛ̀ mí nnɛ́ dɑ mɑɑ́ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀, \q1 tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ɑ yó mbo tɛ̀ɛ̀ miɛkɛ sɑ̃́ɑ̃̀! \s1 Sɑdomɔɔ nɑ̀kɛ́ tì bɛ̀ kɔurí dìì yiè Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ \r (1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 8:14-21) \p \v 3 Okpɑ̀ɑ̀tì yĩ mɛmmɛ kɛ́wɛ̃ɛ̃tɛ Isidɑyɛɛribɛ tĩ̀nnì còḿmú dɛ̀ kɛ́mɔɔ Kuyie nkó mɛsɑ̀ɑ̀ nyIsidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kpɛ́í, \v 4 kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie nyètìrì ndɛu kunku tínti Isidɑyɛɛribɛ ti tũ nkù. Kuù dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ku wɛ̃rímú kù do nɑ̀kɛ́ tì n cicɛ Dɑfiti kɛ dɔ̀: \v 5 Nɛ̀ n dènnɛní dìì yiè n nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ Esibiti n yí tɑ̃ɑ̃tɛ́ Isidɑyɛɛribɛ wuɔ mmiɛkɛ dihɛì mɑrì kɛ yɛ̃ mbɛ̀ m mɑɑ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀, m mɛ nyí tɑ̃ɑ̃tɛ́ onìtì mɔù kɛ yɛ̃ nwè mbɑkɛ́ n nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ. \v 6 N nɛ́ tɑ̃ɑ̃tɛ́ Sedisɑdɛmmu nwe kɛ yɛ̃ mbɛ̀ m mɑɑ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀. Kɛ dɑ tɑ̃ɑ̃tɛ́ fɔ̃́ nDɑfiti kɑ̀ɑ bo mbɑkɛ́ n nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ. \v 7 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ sɔɔtɛ́ o nɑ́ɑǹtì kɛ bɛ́i nkɛ dɔ̀: Kɛ̀ n cicɛ Dɑfiti yɛ̀mmɛ̀ɛ o pɑ̃, kòo ndɔ́ kɛ́mɑɑ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ntɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀, kunku tínti Isidɑyɛɛribɛ ti tũ nkù. \v 8 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nhò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: A totí iyɛntotí sɑ̀ɑ̀yì nyi ɑ bo m mɑɑ́mɛ̀ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀, m pɛ́nsìrìmu. \v 9 Dɛ̀ nɛ́ í tú fɔ̃́ɔ̃̀ yóó tɛ̀ nni mmɑɑ́. A birɛ ɑ pɛitɛ́ dɛ̀ dɛɛ̀ yóó m mɑɑ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 10 Ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ̀ɔ̀mu kù do bɛ́i ntì kɛ̀ n sɔɔtɛ́ n cicɛ Dɑfiti kpɑ̀tì, kɛ kɑ̀ri o kpɑ̀ɑ̀tìkɑ̀rì kɛ bɑkɛ́ Isidɑyɛɛribɛ, ti Yiɛ̀ nKuyie ndo tì nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀, kɛ̀ n kù mɑɑ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kunku ti Yiɛ̀ nKuyie tínti Isidɑyɛɛribɛ ti tũ nkù kɛ̀ ti bo nkù bɑ̀ɑ́. \v 11 N tɑnnɛ́mu ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ mɛtɑummɛ̀ tɔu titɑ̃́píɛ̀tì kù do dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛtɑummɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ, kɛ́wɑ̃ri tìì ĩ́nkɛ̀ ku kuɔ́. \s1 Sɑdomɔɔ bɑ̀ńtɛ̀mɛ̀ Kuyie nku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kpetímù kpɛ́í \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 8:22-53) \p \v 12 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ cómmú ti Yiɛ̀ nKuyie nwũɔ̃tɔ̀nnì ììkɛ̀ nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu ììkɛ̀ kɛ́youtɛ o nɔu kɛ bo bɑ́ntɛ̀ Kuyie. \v 13 Sɑdomɔɔ do mɑɑ́ disɔɔwũɔ̃̀ kó diwũɔ̃tɔ̀nnì mɑrì ndi Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ dɑ̀nkù cuokɛ̀, kɛ̀ di okùmɛ̀ mbo mɛ́tìrì mɛ̀dɛ́mɛ̀ nɛ̀ dikéè mɛpɛ̃kùmɛ̀ mɛ̀nùmmù mɛcómmɛ̀ mɛ̀tɑ̃ɑ̃ti. Ò do dèkɛ diì ĩ́nkɛ̀ kɛ́nínkú Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu ììkɛ̀ kɛ́youtɛ o nɔu kɛĩ́nkɛ̀ bíɛ́kɛ̀. \v 14 Kɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie tínti Isidɑyɛɛribɛ ti tũ nkù kɛ̀ dɛ̀ í tú fɔ̃́, òmɔù í bo, kɛĩ́nkɛ̀ miɛkɛ yoo kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɛ̀ kɛ dɑ dònnɛ̀ fɔ̃́ nwèè pĩ mmɛtɑummɛ̀ ɑ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛ̀ ɑ tɔ̃mbɛ̀, kɛ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ri mɛsɑ̀ɑ̀, bɛmbɛ ɑ kó bɛtɔ̃mbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ dɑ tũ nnɛ̀ bɛ yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu. \v 15 A do nɑ̀kɛ́ tì ɑ kóo tɔ̃ntì n cicɛ Dɑfiti ɑ ti ndɔ̀ɔ̀ yíe. \v 16 Ti Yiɛ̀ nKuyie tínti Isidɑyɛɛribɛ ti tũ nkù ɑ bɑ́ɑ́ yɛ̃̀ nhɑ do nɑ̀kɛ́ dìì nùù ɑ kóo tɔ̃ntì n cicɛ Dɑfiti kɛ́yĩ́, kòo bí yie nkɛ dɑ tũ̀nnɛ ò dɑ tũ mmɛ̀ɛ̀ botí kɛ yíé nhɑ kuɔ́, bɛɛ̀ yó nsɔkɛ́ o kpɑ̀tì kɛ́mbɑkɛ́ ɑ nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kɛ pĩ́ nhɑ tɔ̃mmú, o cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bɑ́ɑ́ pɑɑ̀ okpɑ̀ɑ̀tì. \v 17 Ti Yiɛ̀ nKuyie tínti Isidɑyɛɛribɛ ti tũ nkù dɔɔ̀ ɑ nɑ̀kɛ́ dìì nùù ɑ kóo tɔ̃ntì Dɑfiti. \p \v 18 Kuyie mmɛ̀nkɛ bo nɑ kɛ́mbonɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ kɛtenkɛ̀ ĩ́nkɑ̀ɑ̀? Kɛĩ́nkɛ̀ dɛu kɛ í mɔkɛ kɛ̀ mɑ̀mɛ̀ kɛ í nɑ kɛ bo tɔ Kuyie, kɛ̀ dɛcɛ̃birɛ m mɑɑ́ dɛ̀ dɛɛ̀ bo nɑ kɛ́ kù tɔɑ̀ɑ̀? \v 19 N Yiɛ̀ nKuyie nkémmú mí nhɑ kóo tɔ̃ntì n dɑ bɑ́ɑ́mmɛ̀, keè mí nhɑ kóo tɔ̃ntì n dɑ kuɔ̀nnɛ̀ tì, kéntɛ́ n dɑbònnì nɛ̀ m bɑ́ɑmmìi n dɑ bɑ́ɑ́ nyì. \v 20 A nɔ̀nfɛ̀ bɑ́ɑ́ ṹnnɛ́ kuyie nnɛ̀ kɛyènkɛ̀ dɛ kó tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ĩ́nkɛ̀, ɑ bɛ́i nkɛ yɛ̃ nhɑ yètìrì yó mborɛ̀, kéntɛ́ mí nhɑ kóo tɔ̃ntì dɑ bɑ́ɑ́ nyìì bɑ́ɑmmìi tɛ miɛkɛ. \v 21 Kéntɛ́ mɛyɔɔ̀mmɛ̀ yɛdɑbùò n dɑ kuɔ̀nnɛ̀ yɛ̀ nɛ̀ ɑ nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ ti dɑ bɑ́ɑ́mmɛ̀ dɛ kó tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kpɛ́í. Á mboní kɛĩ́nkɛ̀ kɛ́keè kɛ́ ti cĩ́ɛ̃́. \b \p \v 22 Kuyie, kɛ̀ dɛ̀ dò nhòmɔù cɑ̀ɑ̀rɛ̀ o kou tɔù, kɛ̀ bɛ̀ yĩ wèe pɑrìkɛ̀ kòò kɔ̀tɛní ɑ kó tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ɑ wũɔ̃tɔ̀nnì borɛ̀, \v 23 fɔ̃́ nKuyie, ɑ́ mboní kɛĩ́nkɛ̀ kɛ́keè kɛ́ bɛ̀ pùtɛ́, bɛmbɛ ɑ kó bɛtɔ̃mbɛ̀, kɛ́duɔ́ nkɛ̀ ocɑɑ̀rìwè cɑɑ̀rìmɛ̀ɛ do o yuu ĩ́nkɛ̀, kɑ̀ɑ dɛɛtɛ́ wèè nɑɑti o nɑɑtí kpɛ́í. \p \v 24 Kɛ̀ dɛ̀ mɛ ndò nhɑ nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ dɑ yetɛ́nɛ̀ kɛ̀ bɛ dootitɔbɛ̀ bɛ̀ nɑ, kɛ̀ bɛ̀ bɑntɛ́ bɛ̀ yetɛ́mɛ̀ kɛ wɛ̃̀ɛ̃̀tɛní ɑ bíɛ́kɛ̀ kɛ dɑ sɑ̃ntɛ, kɛ dɑ bɑ̀ńtɛ̀, kɛ dɑ kuɔ́nnɛ̀ ɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ, \v 25 fɔ̃́ nKuyie nhɑ mboní kɛĩ́nkɛ̀ kɛ́keè, kɛ́ bɛ̀ cĩ̀ɛ̃́ mbɛ cɑɑ̀rìmɛ̀ bɛmbɛ ɑ nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ, kɛ́wɛ̃tɛ kɛ́ bɛ̀ tɛ̃̀ńnɛ́ní kɛtenkɛ̀ ɑ do duɔ́ nkɛ̀ bɛ yɛmbɛ̀ nɛ̀ bɛmbɛ. \p \v 26 Kɛ̀ dɛ̀ dò mbɛ̀ dɑ yetɛ́nɛ̀ kɑ̀ɑ kpetínnɛ́ iwɛtibori, kɛ̀ fɛtɑɑfɛ̀ tɛ̃́nkɛ í niu, kɛ̀ bɛ̀ bɑntɛ́ bɛ yetímɛ̀ kpɛ́í ntemɛ̀ kɑ̀ɑ bɛ̀ potɛ́, kɛ̀ bɛ̀ wɛ̃̀ɛ̃̀tɛní ɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bíɛ́kɛ̀ kɛ dɑ bɑ̀ńtɛ̀ kɛ dɛ́úkùnnɛ ɑ yètìrì, \v 27 fɔ̃́ nKuyie nhɑ́ mboní kɛĩ́nkɛ̀ kɛ́keè kɛ́ bɛ̀ cĩ̀ɛ̃́ bɛmbɛ ɑ nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ, kɛ́ bɛ̀ bɛnkɛ kucɛ bɛ̀ dò nkɛ́tũnnɛ kù, kɛ́duɔnní fɛtɑɑfɛ̀ ɑ ɛì, dihɛì ɑ duɔ́ ndì ɑ kó bɛnìtìbɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ dì te. \p \v 28 Kɛ̀ dikònnì tɑnní dìì mɔ̀nnì dihɛì yoo mutenkṹṹ, yoo tidiitì tiì mɛ nfɑ̃ũ ndɛpɑɑ, yoo fɛtùɔ̀rìfɛ̀ fɛɛ̀ mɛ ntì pĩ yoo yɛcɑ́dúɔ̀ nyɛɛ̀ mɛ ntɑnní yoo fɛcofɛ, kɛ̀ bɛ dootitɔbɛ̀ bɛɛ̀ mɛ mbo bɛ̀ pì bɛ ɛì, kɛ̀ mɛyɛi mmɑmɛ̀ mɛɛ̀ mɛ ntɑnní yoo mumɔmmú mɑmù, \v 29 kɛ̀ bɛ̀ dɑ bɑ̀ńtɛ̀ mùù bɑ́ɑmmu, kɛ̀ bɛ̀ dɑ kuɔ́nnɛ̀ dìì dɑbònnì, kòo nìtì omɑ́ɑ̀ ndi yoo ɑ nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu, kɛ̀ mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀ mɑmɛ̀ mɛɛ̀ bɛ̀ sɔ̃̀ńkɛ́, yoo kuyonku mɑkù kɛ̀ bɛ̀ yòùtɛní bɛ nɔu tɛ ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bíɛ́kɛ̀ kɛ dɑ kuɔ́nnɛ̀, \v 30 fɔ̃́ nKuyie nhɑ́ mboní kɛĩ́nkɛ̀ ɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ kɛ́keè kɛ́ bɛ̀ cĩ̀ɛ̃́, kɛ́dɔɔ̀ bɑ́ wè ò dɔɔ̀rìmɛ̀ dòmmɛ̀, kɛ yɛ̃́ fɔ̃́ nyɛ̃́mɛ̀mu bɛ yɛ̀mmɛ̀ dòmmɛ̀. Fɔ̃́ɔ̃̀ mɑ́ɑ̀ yɛ̃́ bɛnìtìbɛ̀ yɛ̀mmɛ̀ dòmmɛ̀. \v 31 Kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ ndɑ dé kɛ́ntũ nhɑ kó kucɛ bɛ fòmmu mumɔu bɛ̀ yó mbomɛ̀ kɛtenkɛ̀ ɑ duɔ́ nkɛ̀ ti yɛmbɛ̀. \p \v 32 Kɛ̀ dɛ̀ dò nhopɔ̀ɔ̀ mɔù wèè í tú Isidɑyɛɛri kòò kèè ɑ yètìrì dɛumɛ̀, kɑ̀ɑ kpeńnì kɛ pĩ́ mmutɔ̃mmú nɛ̀ muwɛ̃rímú, kɛ ìtɛ́ní dɛdɛ́tirɛ̀ kɛ kɔ̀tɛní ɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ dɑ bɑ̀ńtɛ̀, \v 33 fɔ̃́ nKuyie nhɑ́ boní kɛĩ́nkɛ̀ kɛ́keè kɛ́dɔɔ̀ dɛ kóo pɔ̀ɔ̀ yɛ̃ mmù. Mɛm̀mɛ kutenkù kɔbɛ bo dɑ bɑntɛ́mɛ̀ kɛ́ ndɑ dé ɑ nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ dɑ dé mɛ̀ɛ̀ botí, bɛ̀ bo bɑntɛ́ kɛ dò ntɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ n dɑ mɑɑ́ tɛ̀ tu ɑ kpɛtɛ ntɛ. \p \v 34 Kɑ̀ɑ nìtìbɛ̀ kɔ̀ri mudoò kɛ bo dokɛ́nɛ̀ bɛ dootitɔbɛ̀, ɑ bɛ̀ tɔ̃ nkɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ wɛ̃̀ɛ̃̀tɛní ɑ bíɛ́kɛ̀ ɑ tɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì ɛì kɛ̀ n di n dɑ mɑɑ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀, kɛ dɑ bɑ̀ńtɛ̀, \v 35 Kuyie, ɑ́ m boní kɛĩ́nkɛ̀ kɛ́keè bɛ bɑ́ɑmmìi nɛ̀ bɛ̀ dɑ kuɔ̀nnɛ̀ yɛ̀ɛ̀ dɑbùò nkɛ́dɔɔ̀ bɛ̀ yɛ̃ mmù. \p \v 36 Kɑ̀ɑ nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛɛ̀ mɛ ndɑ cɑ̀ɑ̀rɛ̀ kɛ yɛ̃́ òmɔù í bomɛ̀ wèè bo yĩ́ ò bɑ́ɑ́ cɑɑ̀rɛ̀. Kɑ̀ɑ miɛkɛ bɛ̀ pɛikɛ kɑ̀ɑ duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ dootitɔbɛ̀ bɛ̀ nɑ kɛ bɛ̀ pĩ̀ḿmú kɛ kònnɛ̀ dihɛì dɛ́tirì yoo di tɔ́ɔ́nnì. \v 37 Kɛ̀ bɛ̀ kɛ̀ bo dɛ kó dihɛì bɛ̀ tu dì tidɑɑtì kɛ totí bɛ yɛ̀mmɛ̀ kɛ bɑntɛ́ bɛ cɑɑ̀rìmɛ̀, kɛ dɑ kuɔ́nnɛ̀ kɛ yĩ: Ti tú bɛyɛibɛ mbɛ, ti í tũ ntimɔ́mmɔnti, ti cɑ̀kɛmu. \v 38 Kɛ̀ bɛ̀ wɛ̃̀tɛní ɑ borɛ̀ nɛ̀ bɛ yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu, kɛ dɑ duɔ́ mbɛmɑ́ɑ̀ dɛ kó dihɛì bɛ̀ bɛ̀ pĩ̀ḿmu kɛ kònnɛ̀ dìì miɛkɛ kɛ dɔ̀ɔ̀ tidɑɑtì. Kɛ̀ bɛ̀ wɛ̃̀ɛ̃̀tɛní bɛ kó dihɛì bíɛ́kɛ̀ kɛ dɑ bɑ̀ńtɛ̀, dihɛì ɑ duɔ́ ndì bɛ yɛmbɛ̀, dihɛì ɑ tɑ̃ɑ̃tɛ́ dì kɛ̀ n dɑ mɑɑ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ dì miɛkɛ. \v 39 Kuyie, ɑ́ mboní kɛĩ́nkɛ̀ kɛ́keè bɛ bɑ́ɑmmìi nɛ̀ bɛ dɑbùò nkɛ́ bɛ̀ dɛɛtɛ́ kɛ́ bɛ̀ cĩ̀ɛ̃́ mbɛ cɑɑ̀rìmɛ̀ bɛmbɛ ɑ nìtìbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ dɑ cɑ̀ɑ̀rɛ̀. \p \v 40 Kuyie n tũ nkù ɑ nɔ̀nfɛ̀ bɑ́ɑ́ ṹnnɛ́ ti ĩ́nkɛ̀, kéntɛ́, kɛ́keè n dɑ kuɔ̀nnɛ̀ tì diɛ. \q1 \v 41 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkɔtɛní ɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ ɑ tɑummɛ̀ tɔu ɑ kpetì borɛ̀, \q1 kɛ́duɔ́ nyikuɔ́ nìùbɛ̀ muwɛ̃rímú bɛ̀ bo nti nɑ́ɑ́nnɛ̀ mù ɑ kó mɛdɛɛtímɛ̀ kpɛti, kɛ̀ diwɛ̀ì mbo bɛ̀ɛ̀ tu ɑ kɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ nyɑ̃nku. \q1 \v 42 Ti Yiɛ̀ nKuyie mbɑ́ɑ́ bɔntóo okpɑ̀ɑ̀tì ɑ cɑ̃̀ńnɛ́ wè, \q1 dentɛní mɛsɑ̀ɑ̀ nhɑ dɔ̀ɔ̀ mɛ̀ ɑ kóo tɔ̃ntì mɛ kpɛ́í. \c 7 \s1 Bɛ̀ do fìé ìì wũɔ̃ Kuyie nku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kpetímù yiè \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 8:62-66) \p \v 1 Sɑdomɔɔ bɑ̀ńtɛ̀ dìì mɔ̀nnì Kuyie nkɛ́deè, kɛ̀ muhɑ̃ɑ̃́ ncútɛ́ní kɛĩ́nkɛ̀ kɛ́cɔ́útɛ́ iwũɔ̃ bɛ̀ kù fìé ì, kɛ bo tuɔ nnɛ̀ mɛtɑummɛ̀ kpɛyi. Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó tikpetìi píɛ nku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 2 Bɑ́ ikuɔ́ nìùbɛ̀ í nnɑ kɛ bo tɑ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀, kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó tikpetì do píɛmmɛ̀ tɛ miɛkɛ. \v 3 Mɛm̀mɛ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu yɑ̀mɛ̀ muhɑ̃ɑ̃́ ncùtɛ́nímɛ̀ kɛ̀ ti Yiɛ̀ nkó tikpetì pĩ̀nti ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ĩ́nkɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔ̃nkɛ bɛ̀ ce dɛ̀ kɛ dɑ̀ri titɑ̃́píɛ̀tì, kɛ́sĩ́nnɔ́ɔ kɛ̀ bɛ ììkɛ̀ɛ kɑ́ɑ́kɛ́ kɛtenkɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ sɑ̃ntɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nku sɑ̀ɑ̀ nkpɛ́í, kɛ yɛ̃́ kù bɛ̀ dɔ́mɛ̀mu nsɑ̃́ɑ̃̀. \p \v 4 Okpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ɛ fíé iwũɔ̃ ti Yiɛ̀ nKuyie, \v 5 kɛ́fíé inɑ̀ɑ̀kɛ sikɔupípísìdɛ́ nɛ̀ sikɔupísìdɛ́ (22000) nɛ̀ ipe tɛkɔupíkɔ̀ùtɛ̀ nɛ̀ sikɔupípísìdɛ́ (120000). Mɛm̀mɛ okpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu bɛ̀ kpetɛ́mɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 6 Kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ɛ kɑri bɛ tɔ̃mmú bɛ tɔ̃mmú, kɛ̀ Defiibɛ mbie ndɛbémbénnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie kpɛ́í okpɑ̀ɑ̀tì Dɑfiti do dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bo ndɛ́úkùnkonɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ yɛ̃́ ku sɑ̀ɑ̀ nyí mɔkɛmɛ̀ kumɑ̀nku. Kɛ̀ bɛ̀ ndiè nDɑfiti do bɛ̀ keutɛ́ fɛ̀ɛ̀ yɛ̀nfɛ̀, kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ còḿmú bɛ ììkɛ̀ kɛ eu siheú. Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu ítɛ́ kɛ́cómmú. \v 7 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ cɑ̃́nnɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó kucuùdɑ̀nkù kɛ́fíé iwũɔ̃ kɛ́tuɔ, kɛ́tuɔnnɛ̀ iwũɔ̃ bɛ̀ fìé ì mɛtɑummɛ̀ kpɛ́í nyi kó mɛkùɔ̀. Kɛ yɛ̃́ disɔɔwũɔ̃̀ kó diwũɔ̃tɔ̀nnì okpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ do dɔ̀ɔ̀ dì do í sɑ̀nnɛ̀mɛ̀ bɛ̀ bo tuɔmmɛ̀ iwũɔ̃ bɛ̀ fìé ì Kuyie nnɛ̀ bɛ̀ bo tuɔmmɛ̀ tidiitì kó yɛpɑ̃rɛ̀ nɛ̀ iwũɔ̃ kó mɛkùɔ̀. \p \v 8 Sɑdomɔɔ nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ɛ bɑɑ́ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kpetímù kó dibɑnni kɛ dɔ̀ yɛwe yɛ̀yiekɛ̀, kɛ́túótɛ́ Debo-Amɑti kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Esibiti kó kukó mpɛɛ́mmɛ̀ kɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛní bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ ntíkú ditĩ̀nnì diɛrì. \v 9 Diyiè niínnì yiè, kɛ̀ bɛ̀ɛ tíí nkɛ́kɔutɛ́ diwũɔ̃tɔ̀nnì, kɛ yɛ̃́ bɛ̀ do bɑɑ́mmɛ̀ diwũɔ̃tɔ̀nnì kó dibɑnni kɛ́mmɔkɛ yɛwe yɛ̀yiekɛ̀ ndi. Kɛ̀ bɛ̀ɛ sɔɔtɛ́ kɛ́mbɑɑ̀ nkɛ dɔ̀ yɛwe yɛ̀yiekɛ̀. \v 10 Otɑ̃̀nkù yiénwè kó diyiè sipísìdɛ́ nɛ̀ ditɑ̃ɑ̃́nnì yiè, kɛ̀ Sɑdomɔɔ duɔ́ nkɛ̀ Isidɑyɛɛribɛɛ kò mbɛ ciɛ nɛ̀ diwɛ̀ì kɛ̀ bɛ̀ yɛ̀mmɛ̀ nnɑɑtinɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ nti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ̀ɔ̀ mɛ̀ Dɑfiti nɛ̀ Sɑdomɔɔ nɛ̀ bɛmbɛ ku nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ. \s1 Ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛnkɛ dɛ̀ Sɑdomɔɔ \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 9:1-9 nɛ̀ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ tɔ̃mmú 1:7-12) \p \v 11 Sɑdomɔɔ dèèmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ́ sì dɔ̀ɔ̀ o yɛ̀mmɛ̀ do dɔ́ wèe sì dɔ̀ɔ̀mɛ̀. \v 12 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɔtɛní o borɛ̀ kɛyènkɛ̀ kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: N kèèmu ɑ bɑ́ɑmmìi. Kɛ tɑ̃ɑ̃tɛ́ dɛ kó tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ̀ di bo ndɛ̀ nni nfeu iwũɔ̃. \v 13 Kɛ̀ dɛ̀ dò ndiyiè mɑrì bo kɛ̀ n kpetínnɛ́ iwɛtibori kɛ̀ fɛtɑɑfɛ̀ tɛ̃́nkɛ í niu, yoo n duɔ́ nkɛ̀ fɛcofɛ fɛɛ̀ tɑnní dihɛì kɛ dì cɑ̀kɛ, yoo m bɔntɛ́ n nìtìbɛ̀ mutenkṹṹ, \v 14 kɛ̀ bɛmbɛ kubotí n dɔ̀ɔ̀ kù, bɛmbɛ n nìtìbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ m bɔ̀útɛ́, kɛ n wɑmmú kɛ m bɑ̀ńtɛ̀, kɛ bùtínnɛ́ icɛ yɛiyi bɛ̀ tũ nyì. Nní mboní kɛĩ́nkɛ̀ kɛ́keè bɛ bɑ́ɑmmìi, kɛ́ bɛ̀ cĩ̀ɛ̃́ mbɛ yɛi, kɛ́tũntɛ dɛ̀ɛ̀ cɑ̀kɛ bɛ ɛì miɛkɛ, \v 15 kɛ́túótɛ́ yíe nnɛ̀ yɛwe yɛ̀ɛ̀ kpɑɑní n wúómmu kɛ kémmú bɛ̀ yó m bɑ́ntɛ̀ ìì bɑ́ɑmmìi dɛ kó tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ. \v 16 N tɑ̃ɑ̃tɛ́mu dɛ kó tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ tɛ̀ cɑ̃̀ńnɛ́ kɛ̀ n yètìrì bo nyu tɛ miɛkɛ sɑ̃́ɑ̃̀. N nɔ̀nfɛ̀ nɛ̀ n yɛ̀mmɛ̀ dɛ̀ yóó mbomu tɛ ĩ́nkɛ̀ yɛwe yɛmɔu. \v 17 Fɔ̃́ nSɑdomɔɔ nkɑ̀ɑ n tũ, ɑ cicɛ Dɑfiti do n tũ mmɛ̀ɛ̀ botí kɛ dɔɔri n yɛ̃ nhɑ ndɔɔri dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ kɛ pĩ́ n kuɔ́ nɛ̀ n tié. \v 18 N yóó fíímmu ɑ kpɑ̀ɑ̀tìkɑ̀rì n do dɔúnnɛ̀ ɑ cicɛ Dɑfiti dinùù kɛ́ nyɛ̃ ndɛ̀ yóó ndòmmɛ̀, kɛ bɛ́i kɛ dɔ̀: O cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ í yóó pɑɑ̀ okpɑ̀ɑ̀tì wèè bo mbɑkɛ́ Isidɑyɛɛribɛ. \v 19 Kɛ̀ di mɛ nni nyetɛ kɛ bùtínnɛ́ n kuɔ́ nɛ̀ n tié n di duɔ́ ndɛ̀ kɛ tũ̀nnɛ yɛbɔkɛ̀ kɛ kɔ̃nkù yɛ ììkɛ̀. \v 20 Dɛ mɔ̀nnì m bo di dɛitɛ díndi Isidɑyɛɛribɛ kɛtenkɛ̀ n di duɔ́ nkɛ̀ ĩ́nkɛ̀, kɛ́dootóo tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ n tɑ̃ɑ̃tɛ́ tɛ̀ kɛ̀ di bo ndɛ̀ yu n yètìrì. M bo di wɑ́mpùnnɛ kɛ̀ bɛ̀ n di dɑú ibotí imɔu miɛkɛ. \v 21 Dɛ mɔ̀nnì bɛ̀ɛ̀ bo m pɛ̃nkù dɛ kó tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ borɛ̀ dɛ̀ bo bɛ̀ di. Kɛ̀ bɛ̀ mbékú mùù te kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ̀ɔ̀ miɛ ndɛ kó dihɛì nɛ̀ dɛ kó tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ tɛ̀ɛ̀ kó diyètìrì do feí. \v 22 Kɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ tɛ̃̀ńnɛ́ kɛ dɔ̀, bɛ̀ bùtínnɛ́ bɛ Yiɛ̀ nKuyie nku bɛ̀ yɛmbɛ̀ do tũ nkù kuù bɛ̀ dènnɛní Esibiti. Bɛ̀ tɑunnɛ̀ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nkɛ yɛbɔkɛ̀, kɛ kɔ̃nkù yɛ ììkɛ̀ kɛ pĩ́ n yɛ tɔ̃mmú, dɛɛ̀ te kɛ̀ Kuyie mbɛ̀ bɔntɛ́ dɛ kó mɛyɛi mmɛmɔu. \c 8 \s1 Sɑdomɔɔ tũ̀ntɛmɛ̀ o kpɑ̀ɑ̀tìyuu \r (1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 9:10-28) \p \v 1 Yɛbie nsipísìdɛ́ miɛkɛ nkɛ Sɑdomɔɔ mɑɑ́mɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ o mɔ́mmuɔ nho kpɛtɛ. \v 2 Kòo wɛ̃tɛ kɛ́mɑɑ́nɛ̀ Udɑmmu do ò pɑ̃ yɛ̀ɛ̀ ɛkɛ̀ kɛ́duɔ́ nkɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ nyɛ̀ bo. \p \v 3 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ kɔtɛ kɛ́do Amɑti ɛì dìì bo Tisobɑ ɛì bíɛ́kɛ̀ di kɔbɛ kɛ́ dì fìètɛ, \v 4 kɛ́mɑɑ́ Tɑdimɔɔ ɛì kó dikpɑ́ɑ̀ miɛkɛ nɛ̀ Amɑti tenkɛ̀ kó yɛhɛkɛ̀ yɛmɔu. Ò do yɛ̀ mɑɑ́ yɛ̀ kɛ bo ɑ̃nnɛ́ tidiitì nti. \v 5 Kòo mɑɑ́ Bɛti-Onɔɔ ɛì ditennì ĩ́nkɛ̀ nɛ̀ Bɛti-Onɔɔ dɛ fũ̀ɔ̃̀ bíɛ́kɛ̀ kɛ́ yɛ̀ fii nyiduotí, kɛ́kpetínnɛ́ yɛcɑ̀kɛ̀ kɛ́pɑ́ɑ́ nyimɑ́tìdɛí. \v 6 Kòo mɑɑ́nɛ̀ Bɑdɑti ɛì nɛ̀ yɛhɛkɛ̀ yɛmɔu kɛ́ɑ̃nnɛ́ tidiitì yɛ miɛkɛ nɛ̀ sikpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́ nɛ̀ sisɛ̃ĩ́ dɛ̀ do bo yɛ̀ɛ̀ miɛkɛ kɛ́mɑɑ́ nɛ̀ ò dɔ́ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ Sedisɑdɛmmu nɛ̀ ditɑ̃rì Dimɑɑ nɛ̀ o tenkɛ̀ kɛmɔu ò cɛ̃́nkɛ bɑkɛ́ kɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀. \p \v 7 Bɛnìtìbɛ̀ mɑbɛ̀ bɛɛ̀ do kpɑɑ́ bɛ tenkɛ̀ miɛkɛ bɛ̀ɛ̀ í tú Isidɑyɛɛribɛ: Itiibɛ nɛ̀ Amɔriibɛ nɛ̀ Pedisiibɛ nɛ̀ Efiibɛ nɛ̀ Sebusiibɛ. \v 8 Dɛ kó ibotí kó ibí iì do kpɑɑ́ bɛ cuokɛ̀, kɛ yɛ̃́ Isidɑyɛɛribɛ do í bɛ̀ kùɔmɛ̀. Sɑdomɔɔ do bɛ̀ pĩ̀ńnɛ́ muhɛikɛ̀ntɔ̃mmú mmu. Kɛ̀ bɛ̀ kpɑɑ́ mù pĩ nnɛ̀ yíenní. \v 9 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ soó nyIsidɑyɛɛribɛ kɛ í mbɛ̀ pĩ̀ńnɛ́ mudɑɑtɔ̃mmú, kɛ́ bɛ̀ ndɔ̀ɔ̀ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ ntú bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ iwɛ̃ĩ yɛmbɛ̀, kɛ́mbɑkɛ́ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ tɔu tikpɑ̀rìnɛntì, kɛ́mbɑkɛ́ bɛ̀ɛ̀ ɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ dèkù sikpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́. \v 10 Okpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ do bɛ ntɑ̃ɑ̃tɛ́ kɛ̀ bɛ̀ mbɑkɛ́ o nìtìbɛ̀, bɛ̀ do bo sikɔusìdɛ́ nɛ̀ sipísìnùmmù ndi (250). \p \v 11 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ duɔ́ nkòo pokù Esibiti kóo kpɑ̀ɑ̀tì kóo sɑpɑ̀ɑ̀ nyítɛ́ní Dɑfiti ɛì kɛ́kɔtɛ kɛ́tɑ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì mɑɑ́ tɛ̀ o kpɛ́í. Okpɑ̀ɑ̀tì do bɛ́immu kɛ dɔ̀ o pokù í dò nkɛ́mbo Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Dɑfiti kpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀. Kɛ yɛ̃́ bɛ̀ do dɛ ntɑnnɛ́mɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ntɑummɛ̀ tɔu. Nɛ̀ dɛ kpɛ́í nkɛ̀ tɛ̀ cɑ̃̀ɑ̃́. \p \v 12 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ fíé iwũɔ̃ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ́tuɔ ndiwũɔ̃tɔ̀nnì ò do kù dɔ̀ɔ̀ dì, kunku Kuyie ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kpɑ̃́nkpɑ̃́nkù ììkɛ̀. \v 13 Ò do tũ̀nnɛ Mɔyiisi do yɛ̃ mbɛ̀ nfeu mɛ̀ɛ̀ botí nku ti Yiɛ̀ nKuyie nyiwũɔ̃ kɛ tuɔ̀ mbɑ́ dìì yiè, nɛ̀ siom̀pùsi kpɛyi nnɛ̀ bɛtɑ̃ɑ̃̀pɑ̀mbɛ̀ kó yɛbɑɑ nkpɛyi nnɛ̀ Kuyie kó yɛbɑɑ ndiɛyɛ̀ bɛ̀ do bɑɑ̀ nyɛ̀ bɑ́ dìì benni, kucɛ mɛ̀tɑ̃ɑ̃ti pɛ̃́ɛ̃̀bɛ̀ bɛ̀ɛ̀ í kɔɔrɛnɛ̀ mutie mùù muuti dɛ kó dibɑnni nɛ̀ diyentɛ́bɑnni nɛ̀ titouti kpɛri. \v 14 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ tũnnɛ o cicɛ Dɑfiti do yɛ̃ nwèe dɔɔ̀mɛ̀, kɛ́kɑnnɛ ikuɔ́ nìùbɛ̀ bɛ kó mutɔ̃mmú, kɛ́duɔ́ nDefiibɛ bɛ kɔ̃mu, kɛ̀ bɛ̀ bo ndiè kɛ sɑ̃ntí ti Yiɛ̀ nKuyie kɛ teénnɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ bɛ tɔ̃mmú bɛ̀ dò nkɛ́mpĩ́ mmù bɑ́ dìì yiè. Kòo totí yɛbòrɛ̀ kó bɛbɑ̀rìbɛ̀ bɛ bòrɛ̀ bɛ bòrɛ̀, bɛ tĩ̀rɛ̀ dò ndòmmɛ̀, Kuyie nkóo nìtì Dɑfiti do ò nɑ̀kɛ́ kɛ́nyɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀. \v 15 Kòo ntũ nhokpɑ̀ɑ̀tì Dɑfiti duɔ́ ndìì nùù ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ kpɛ́í mbɛ̀ dò nkɛ́mpĩ́ mmùù tɔ̃mmú Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kpɑ̀tì bo tìì dieti miɛkɛ. \p \v 16 Mɛm̀mɛ Sɑdomɔɔ tɔ̃mmú mumɔu dɔ̀ɔ̀mɛ̀ sɛ́i, kɛ́túótɛ́ ò pũ̀ṹtɛ́ dìì yiè ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀, kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ ò tɛ̀ dèèmɛ̀. Mɛm̀mɛ kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ dèèmɛ̀ pɑ́íí. \b \p \v 17 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ kɔtɛ Esiyonni Kebɛɛ nɛ̀ Edɑti bíɛ́kɛ̀ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì pɛɛ́mmɛ̀ Edɔmmu tenkɛ̀ miɛkɛ. \v 18 Kɛ̀ Udɑmmuu duɔ́nko bɑ̀tóòbɛ̀ nɛ̀ o kó bɛtɔ̃mbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ yɛ̃ dɑ̀mɛ́ɛ̀rì mɛsɑ̀ɑ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ nɛinɛ̀ Sɑdomɔɔ kó bɛtɔ̃mbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ Ofii ɛì kɛ́tɔ mɛsɔɔ ntɔ́nnìbɛ̀ tɛpíítɛ̀ nɛ̀ bɛ̀tɑ̃ɑ̃ti, kɛ́kɔtɛ kɛ́ dɛ̀ duɔ́ nhokpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ. \c 9 \s1 Onitipokpɑ̀ɑ̀tì Sebɑɑ ɛì kou kɔ̀tɛmɛ̀ kɛ dɔu nSɑdomɔɔ \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 10:1-13) \p \v 1 Kɛ̀ Sɑbɑɑ ɛì kóo nitipokpɑ̀ɑ̀tìi keè Sɑdomɔɔ yètìrì dɛumɛ̀ kɛ́ndɔ́ kóò yɑ̀ɑ́kɛ́ nɛ̀ yɛnɑ́ɑǹhɑ̃ntíyɛ̀, kɛ́kɔtɛ Sedisɑdɛmmu kɛ́nnɛínɛ̀ o kó bɛtɔ̃mbɛ̀ pɛ́u nɛ̀ yòyóbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ ntɔ mɛteniɛ nfɔ̃ɔ̃mɛ nɛ̀ mɛsɔɔ mpɛ́u nɛ̀ yɛtɑ̃́sɑ̀ɑ̀yɛ̀ yɛ̀ɛ̀ donku kpeńnì. Kɛ̀ bɛ̀ɛ tuɔkoo Sɑdomɔɔ borɛ̀, kòo ò nɑ̀kɛ́ o yɛ̀mmɛ̀ tɔ tìì kó dimɑ̀ɑ̀. \v 2 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ ò tɛ̃̀ńnɛ́ ò ò bìékɛ́ tìì kó dimɑ̀ɑ̀ timɔu, ò í n yĩɛ̃kɛ tìmɑtì ò bo ò tɛ̃̀ńnɛ́mɛ̀. \v 3 Kɛ̀ Sebɑɑ ɛì kóo nitipokpɑ̀ɑ̀tìi yɑ̀ Sɑdomɔɔ ciìmɛ̀ nɛ̀ ò mɑɑ́ tɛ̀ɛ̀ kpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀, \v 4 kɛ́yɑ̀nɛ̀ tidiitì ò yo ntì nɛ̀ o kó bɛtũ̀mbɛ̀ tɑɑ̀ sìì cɛ̃́ĩ nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ ò duɔ̀ mmɛnɑɑ̀ mbɛ̀ pĩ́ mmɛ̀ɛ̀ botí mutɔ̃mmú nɛ̀ bɛ̀ ɑ̃ tìì yɑ̀ɑ̀tì, kɛ́yɑ̀nɛ̀ bɛ̀ feu ìì wũɔ̃ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ dɛ̀ɛ ò di mmɛdiɛ̀ nkɛ́ ò kpeí. \v 5 Kòo nɑ́kɛ́ Sɑdomɔɔ kɛ dɔ̀: N do bo nh ɛì kɛ yo bɛ̀ nɑ̀ɑ́mmɛ̀ ɑ kpɛ́í nnɛ̀ ɑ ciìmɛ̀, kɛ̀ n tùɔ̀kɛní kɛ mɛ̀nkɛ sɔ̃́ ndɛ̀ mɛ ndò. \v 6 M mu ndo í yie, m mɛ n tùɔ̀kɛnímɛ̀ kɛ yɑ̀ dɛ̀ nɛ̀ n nɔ̀nfɛ̀. N yɑ̀mu kɛ sɔ̃́ mbɛ̀ do n nɑ̀kɛ́ tì í tùɔ̀kɛ n yɑ̀ dɛ̀ kó dikéè, n yɑ̀ kɑ̀ɑ ciì mpɛ̃ɛ̃tɛ́mu bɛ̀ n nɑ̀kɛ́ tì. \v 7 Dɛ̀ ńnɑɑti ɑ kó bɛnìtìbɛ̀! Dɛ̀ ńnɑɑti ɑ tɔ̃mbɛ̀, bɛmbɛ bɛ̀ɛ̀ dɑ bonɛ̀ sɑ̃́ɑ̃̀ kɛ kémmú ɑ ciì nkó tinɑ́ɑǹtì. \v 8 Ti Yiɛ̀ nKuyie nhɑ tũ nkù yètìrì ndɛu, kunku kùù dɑ dɔ́ kɛ dɑ kɑ̀nnɛ dikpɑ̀ɑ̀tìkɑ̀rì kɑ̀ɑ bo ntú okpɑ̀ɑ̀tì, kunku ti Yiɛ̀ nKuyie, kù dɔ́ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nkɛ Isidɑyɛɛribɛ, kɛ dɔ́ bɛ̀ mbo sɑ̃́ɑ̃̀, dɛɛ̀ te kɛ̀ kù duɔ́ n kɑ̀ɑ bo mbɛ̀ bɑkɛ́ kɛ bɛ̀ bekùnɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ wenni. \p \v 9 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Sɑbɑɑ ɛì kóo nitipokpɑ̀ɑ̀tìi pɑ̃ Sɑdomɔɔ mɛsɔɔ ntɔ́nnìbɛ̀ bɛ̀tɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ dikéè, nɛ̀ mɛteniɛ nfɔ̃ɔ̃mɛ pɛ́u nɛ̀ yɛtɑ̃́sɑ̀ɑ̀yɛ̀ yɛ̀ɛ̀ donku kpeńnì. Bɑ́ mɛteniɛ nfɔ̃ɔ̃mɛ mɑmɛ̀ tɛ̃́nkɛ í buotɛ́ kɛ mɑ̀nnɛ̀ onitipòkù Sebɑɑ ɛì kóo kpɑ̀ɑ̀tì do pɑ̃mɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ. \p \v 10 Okpɑ̀ɑ̀tì Udɑmmu kó bɛtɔ̃mbɛ̀ nɛ̀ Sɑdomɔɔ kɔbɛ bɛɛ̀ do kɔ̀tɛ Ofii ɛì kɛ́tɔní mɛsɔɔ nɛ̀ dɛtekperɛ̀ kó idɛí nɛ̀ yɛtɑ̃́sɑ̀ɑ̀yɛ̀ yɛ̀ɛ̀ donku kpeńnì. \v 11 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ túótɛ́ dɛ kó idɛí kɛ́dɔɔ̀ yɛdɛtìsɑ̀kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ o kpɛtɛ, kɛ́ i ndɔ̀ɔ̀nɛ̀ tibómbonti nɛ̀ tikùtìdùùtì bɛdèmbɛ̀ kpɛ́í. Bɛ̀ í yɑ̀ dɛ kó kubotí nɛ̀ bɛ̀ bomɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀. \p \v 12 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ pɑ̃ Sebɑɑ ɛì kóo nitipokpɑ̀ɑ̀tì ò ò mɔɔ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀, kóò pɑ̃ kɛ̀ dɛ̀ɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ ò ò tɔní dɛ̀. Kòo wɛ̃tɛ o ɛì wenwe nɛ̀ o kó bɛtɔ̃mbɛ̀. \s1 Bɛ̀ bɑ̀tɛmɛ̀ Sɑdomɔɔ kpɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 10:14-29) \p \v 13 Mɛsɔɔ mmɛ̀ɛ̀ do ɔ̃ ntuɔ̀kùní Sɑdomɔɔ borɛ̀ dibenni dìmɑ́ɑ̀ miɛkɛ, mɛ cɛ̃́ɛ̃́kù do ɔ̃ mbo tɔ́nnì sipísìdɛ́ ndi, \v 14 kɛ́ nɛ́ mbúútí bɛpotɑndiɛbɛ̀ nɛ̀ bɛsɑ́m̀pɔ́bɛ̀ bɛ̀ ò yietì mɛ̀ɛ̀ sɔɔ mbɛ potɑntì kpɛ́í nɛ̀ Adɑbii ɛì kó bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ do ò yietì wèè dɑ̀mpóò nɛ̀ dihɛì kó kùmɑ̀ndɑ́ɑ̀bɛ̀ do ò tɔuní mɛ̀ɛ̀ sɔɔ nnɛ̀ timɑ́tì pɛ́ítì. \p \v 15 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ dɔɔ̀ mɛsɔɔ nkó tidɔpììtì diɛtì sikɔusìdɛ́ (200) kɛ̀ tì ntú mɛsɔɔ mmɑ́ɑ̀ bɛ̀ yìɛmmɛ̀ kɛ utɛ́ bɑ́ kùù sɔɔdɔpìkù kɛ̀ ku kó kucɛ̃́ɛ̃́kù mbo cìdóòbɛ̀ bɛ̀kuɔ̀. \v 16 Kòo dɔɔ̀nɛ̀ tisɔɔdɔpììtì tisɑ́m̀pɔ́tì sikɔusìtɑ̃ɑ̃ti (300) mɛsɔɔ mmɑ́ɑ̀, bɑ́ kùù sɔɔdɔpìkù kɛ̀ ku kó kucɛ̃́ɛ̃́kù mbo cìdóò bɛ̀tɑ̃ɑ̃ti, kɛ́deè kɛ́ tì tɑnnɛ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ \f + \fr 9:16 \fr*\fk tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bɛ̀ tu tɛ̀ Dimɑɑ túúkù: \fk*\ft Bɛ̀ do tɛ̀ yu Dimɑɑ túúkù kɛ yɛ̃́ bɛ̀ do tɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀mɛ̀ ditɑ̃rì Dimɑɑ kó dɛtekperɛ̀ kó idɛí nyi pɛ́ù. (1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 7:2).\ft*\f* bɛ̀ tu tɛ̀ Dimɑɑ túúkù. \p \v 17 Kòo kpɑ̀ɑ̀tìi dɔɔ̀ dikpɑ̀ɑ̀tìkɑ̀rì diɛrì nɛ̀ yɛpɑ́pɑ́nìì nkɛ́ dì dɑ̀ri mɛsɔɔ nsɑ̀ɑ̀mɛ̀. \v 18 Kɛ̀ dɛ kó dikpɑ̀ɑ̀tìkɑ̀rì mmɔkɛ yɛdɛtìsɑ̀kɛ̀ yɛ̀kuɔ̀ nɛ̀ o nɑɑ̀cɛ̀i yó nnɑ dɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ ntú mɛsɔɔ, kɛ mɔkɛ ò níí yó nkɑri kòo bɑɑ̀ nyĩkú dɛ̀. Kòo dɔ̀ɔ̀ yɛcìrícìrɛ̀ yɛ̀dɛ́ɛ̀ kɛ́ yɛ̀ còńnɛ́ dikɑ̀rì píìtì tìdɛ́ dii nkubɑkù yoú dìtɛrì kùcɑ̃̀nku. \v 19 Kòo dɔ̀ɔ̀ dɛtɛrɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ ndò nyɛcìrícìrɛ̀ kɛ́mbo tɛpíítɛ̀ nɛ̀ dɛ̀dɛ́rɛ̀ kòo dɛ̀ còńnɛ́ dikpɑ̀ɑ̀tìkɑ̀rì kó yɛdɛtìsɑ̀kɛ̀ ĩ́nkɛ̀, dɛ̀kuɔ̀ kubɑkù yoú, dɛ̀kuɔ̀ kucɑ̃̀nku. Bɛ̀ í dɔ̀ɔ̀ mɛ botí dikpɑ̀ɑ̀tìyuu mɑrì miɛkɛ. \p \v 20 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ kó ibòòkɛ imɔu ntú mɛsɔɔ mmɑ́ɑ̀, kɛ̀ tinɛntì tìì kó dimɑ̀ɑ̀ bo tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bɛ̀ tu tɛ̀ Dimɑɑ túúkù kɛ̀ tì ntú mɛsɔɔ nsɑ̀ɑ̀mɛ̀ kpɛti, dɛ̀mɑrɛ̀ do í dɔ̀ɔ̀nɛ̀ timɑ́tì pɛ́ítì kɛ yɛ̃́ okpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ kó dimɔ̀nnì bɛ̀ do í wúómmɛ̀ ntimɑ́tì pɛ́ítì dɛ̀mɑrɛ̀ diɛrɛ̀. \v 21 Kɛ yɛ̃́ okpɑ̀ɑ̀tì do mɔkɛmɛ̀ bɑ̀tóòbɛ̀ kɛ̀ Udɑmmu kó bɛtɔ̃mbɛ̀ mbɛ̀ kɔ̀rìnɛ̀ Tɑdisisi. Yɛbie nyɛ̀tɑ̃ɑ̃ti miɛkɛ kɛ níí nkũntiní koò tɔní mɛsɔɔ nnɛ̀ timɑ́tì pɛ́ítì nɛ̀ yɛpɑ́pɑ́nìì nnɛ̀ iwɑɑ́ kpɛyɛ nɛ̀ tinɔ̀tì yɛfùrɛ̀ yɛdiɛyɛ̀ kpɛti. \p \v 22 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ kpenkɛ kɛ́pɛ̃ɛ̃tɛ́ kutenkù kó bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ bɛmɔu kɛ́ mbɛ̀ ciìnɛ̀. \v 23 Kɛ̀ kutenkù kumɔu kó bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ nwɑnti kɛ bo yɑ̀ Sɑdomɔɔ kɛ́kémmú tinɑ́ɑǹtì Kuyie nhò duɔ́ mmɛciì nkòo nɑ̀ɑ́ ntì. \v 24 Bɑ́ dìì benni kɛ̀ bɛ̀ ò tɔuní yɛpɑ̃rɛ̀: Timɑ́tì pɛ́ítì kó tinɛntì nɛ̀ mɛsɔɔ nkpɛti, nɛ̀ tiyɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ tikpɑ̀rìnɛntì, nɛ̀ tùdɑ̀ɑ̀ríbɛ̀ nɛ̀ sisɛ̃ĩ́ nɛ̀ yɛsɑ̃mmɑrínnɑrɛ̀. \p \v 25 Sɑdomɔɔ do mɔkɛ sisɛ̃ĩ́ kó yɛtuo sikɔupísìnɑ̀ɑ̀ (4000) ndi sì bo ntɑɑ̀ dɛ̀ nɛ̀ sikpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́. Bɛsɑ̃ndèèbɛ̀ tɛkɔupípíítɛ̀ nɛ̀ sikɔusìdɛ́ (12000), kɛ́ bɛ̀ kɑ̀nnɛ nɛ̀ bɛ sɛ̃ĩ́ yɛhɛkɛ̀ yɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkɑrɛ̀, nɛ̀ o borɛ̀ Sedisɑdɛmmu. \v 26 Kɛ̀ Sɑdomɔɔ mbɑkɛ́ bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ bɛmɔu, kɛ́dítɛ́ kukó ndiɛkù Efɑdɑti kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Fidisitɛ̃ɛ̃bɛ kó dihɛì, kɛ́túótɛ́nɛ̀ Esibiti kó kumɑ̀nku. \v 27 Sɑdomɔɔ weè do te kɛ̀ timɑ́tì pɛ́ítì nsũ Sedisɑdɛmmu kɛ dònnɛ̀ yɛtɑ̃́rɛ̀ dòmmɛ̀ o miɛkɛ nɛ̀ dɛtekperɛ̀, kɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ dɛpùò ndòmmɛ̀ Mɛditedɑndee kóo dɑ̀mɛ́ɛ̀rì pɛɛ́mmɛ̀. \v 28 Sɑdomɔɔ kó sisɛ̃ĩ́ bɛ̀ do sì tɔní Esibiti nwe nɛ̀ yɛhɛkɛ̀ tɛyɛ̀ yɛmɔu. \s1 Sɑdomɔɔ kumɛ̀ \r (Wentɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 11:41-43) \p \v 29 Sɑdomɔɔ tɔ̃mmú sɔmmu nɛ̀ ò mù ketɛ́mɛ̀ kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ kumɑ̀nku dɛ̀ wɑ̃̀rimu Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Nɑtɑ̃ɑ̃ tɔ̃mmú pɑ́tíri miɛkɛ. Kɛ wɑ̃̀ri Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Aiyɑ Sidoo ɛì kou kpɛri miɛkɛ. Kɛ wɑ̃̀ri Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Yedo yɑ̀ mɛ̀ɛ̀ bɛnkùmɛ̀ Nɛbɑti birɛ Sedoboɑmmu ĩ́nkɛ̀ mɛ̀ wɑ̃̀ri dìì pɑ́tíri miɛkɛ. \v 30 Sɑdomɔɔ do bo Sedisɑdɛmmu nwe kɛ́mbɑkɛ́ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kɛ dɔ̀ yɛbie nsipísìnɑ̀ɑ̀, \v 31 kɛ́kò nho yɛmbɛ̀ kũũ̀ nkɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́ o cicɛ Dɑfiti ɛì, kòo birɛ Odoboɑmmu sɔɔtɛ́ o kpɑ̀tì. \c 10 \ms1 SUDAA KPÀÀTÌBƐ̀ KÓ TINÁAŃTÌ \s1 Sisɛmmu ɛì kɔbɛ tìímmɛ̀ kɛ totí dikpɑ̀ɑ̀tìyuu \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 12:1-15) \p \v 1 Kɛ̀ Odoboɑmmuu kɔtɛ Sisɛmmu ɛì Isidɑyɛɛribɛ do tíkú dɛ̀ bɛmɔu kɛ bo ò pĩ ntikpɑ̀tì. \v 2 Dɛ̀ do sɔ̃́ Nɛbɑti birɛ Sedoboɑmmu bo Esibiti nwe, ò do cokɛ́nɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì Sɑdomɔɔ nwe kɛ́ kɛ̀ kɔ̀tɛ, ò kɛ m bo kɛ́keè bɛ̀ tìímmɛ̀ kɛ́konní. \v 3 Kɛ̀ bɛɛ̀ tɔ̃ nkɛ̀ bɛ̀ɛ ò yùní kòo nɛinɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ kɛ́yɑ̀ Odoboɑmmu kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: \v 4 A cicɛ do ti pĩ̀ńnɛ́ mudɑɑtɔ̃mmú mmu kɛ̀ mù ti kɛ̀ìtɛ, ɑ mù nti yɑɑtɛ kɛ̀ ti mpĩ́ nhɑ tɔ̃mmú, \v 5 kòo bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Yɛwe yɛ̀tɑ̃ɑ̃ti kó difɔ̃nkúò di wɛ̃tɛní kɛ́ n yɑ̀. \p Kɛ̀ bɛ̀ɛ cíɛ́tɛ́. \v 6 Dɛ̀ mɛ nyĩ kòo kpɑ̀ɑ̀tì Odoboɑmmuu tíí mbɛkótíbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ do pĩ̀ńnɛ́ mutɔ̃mmú o cicɛ Sɑdomɔɔ ò kpɑɑ́ fòù dìì mɔ̀nni kɛ́ bɛ̀ bekɛ kɛ dɔ̀: Di yɛ̀mmɛ̀ dò n tɛ̃́nnɛ́ ɔ̃̀nti bɛ nnìtìbɛ̀? \p \v 7 Kɛ̀ bɛkótíbɛ̀ dɔ̀: Kɑ̀ɑ bɛ̀ pĩ mmɛsɑ̀ɑ̀, kɛ dɔɔri bɛ̀ dɔ́ dɛ̀ kɛ bɛ̀ nɑ̀ɑ́nnɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ wenni bɛ̀ yó mpĩ́mmu ɑ tɔ̃mmú sɑ̃́ɑ̃̀. \p \v 8 Okpɑ̀ɑ̀tì Odoboɑmmu mɛ nyí nyie mbɛkótíbɛ̀ ò duɔ́ nyìì tié, kɛ́bekɛ bɛdɑpɑ̀mbɛ̀ o kó kutɔ̃nkù kɔbɛ bɛ̀ɛ̀ ò bonɛ̀ kɛ dɔ̀: \v 9 Bɛnìtìbɛ̀ tu m bɛ̀ yɑ̀ɑ̀tɛ mudɑɑtɔ̃mmú n cicɛ bɛ̀ pĩ̀ńnɛ́ mù, kɛ̀ mù bɛ̀ kɛ̀ìtɛ, di yɛ̀mmɛ̀ dò m bɛ̀ nɑ̀kɛ́ ɔ̃̀nti? \p \v 10 Kɛ̀ bɛ̀ɛ ò tɛ̃̀ńnɛ́ kɛ dɔ̀: Bɛnìtìbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ tu ɑ cicɛ bɛ̀ tou ndìì tɔu cɛ̃́ɛ̃̀, kɛ tú ɑ bɛ̀ yɑ̀ɑ̀tɛ̀ di cɛ̃́ɛ̃́kù, nɑ́kɛ́ bɛ kɛ dɔ̀: A nɔ́mbí yɑ̃ɑ̃rɛ̀ cɛ̃́ɛ̃́nɛ̀mu ɑ cicɛ kɑ. \v 11 Kɑ̀ɑ cicɛ do bɛ̀ tou dìì tɔu cɛ̃́ɛ̃̀ ɑ kpɛri bo pɛ̃ɛ̃tɛ́ mɛmmɛ, ɑ cicɛ do bɛ̀ tiènnɛ̀ idɑ́ nyi, kɛ̀ fɔ̃́ mbo mbɛ̀ tiènnɛ̀ yɛdɑ́ yɛ̀ɛ̀ ɑ̃ timɑ́tì yɛ yómmɛ̀. \p \v 12 Diyiè tɑ̃ɑ̃́nnì yiè Sedoboɑmmu nɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ wɛ̃tɛní Odoboɑmmu borɛ̀, ò sòò bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ́nyɛ̃ mmù. \v 13 Kɛ̀ wèe sènkɛ̀rì bɛkótíbɛ̀ ò duɔ́ nyìì tié nkɛ́bɑɑo bɛnìtìbɛ̀ nɛ̀ mɛtɑnkperímɛ̀, \v 14 kɛ́tũnnɛ o kó kutɔ̃nkù kɔbɛ ò tié nyìì tié nkɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: N cicɛ do di tou nditɔu cɛ̃́ɛ̃́rì, kɛ̀ n kpɛri bo pɛ̃ɛ̃tɛ́ mɛmmɛ, n cicɛ do di tiènnɛ̀ idɑ́ nyi, kɛ̀ mí m bo ndi tiènnɛ̀ yɛdɑ́ yɛ̀ɛ̀ ɑ̃ timɑ́tì yɛ yómmɛ̀. \s1 Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tìyuu totɛ́mɛ̀ kɛ̀ Odoboɑmmu mbɑkɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 12:16-25) \p \v 15 Mɛm̀mɛ kòo kpɑ̀ɑ̀tìi yetɛ bɛnìtìbɛ̀ ò bekɛ tì. Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do dɔ̀ɔ̀ mɛmmɛ, kɛ̀ dɛ̀ bo yie nkɛ̀ kù do nɑ̀kɛ́ tìi dɔɔ̀. Kù do tì nɑ̀kɛ́ ku pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Aiyɑ nwe Nɛbɑti birɛ Sedoboɑmmu kpɛ́í. \p \v 16 Isidɑyɛɛribɛ sɔ̃́ ndìì mɔ̀nnì okpɑ̀ɑ̀tì í yie mbɛ kpɛti kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: \q1 Ti kpɛti túnɛ̀ bɑ Dɑfiti Sɛsee birɛ kó tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀, \q1 ti wɛ̃ mbɑ tínti nɛ̀ we? \q1 Tínti Isidɑyɛɛribɛ, \q1 tí kònnɛ̀ kɛ̀ Dɑfiti birɛ mbɑkɛ́ dɛ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \p Mɛm̀mɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ cíɛ́tɛ́ kɛ́kũṹ. \v 17 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ Odoboɑmmu mbɑkɛ́ Sudɑɑ tempɛ̃ nkɔbɛ mɑ́ɑ̀, \v 18 kɛ́tɔ̃ nhAdodɑmmu wèè bɑkɛ́ bɛ̀ɛ̀ pĩ mmuhɛìkɛ̀ntɔ̃mmú Isidɑyɛɛribɛ borɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ ò bùɔ́tí yɛtɑ̃́rɛ̀ kɛ́kuɔ. Kɛ̀ Odoboɑmmuu yɑ̀ dɛ̀ fuutɛmɛ̀ kɛ́dekɛ o kpɑ̀rìnɑɑsɑ̃ntɛ̀ mɛcɑ̃ɑ̃ nkɛ́cokɛ́ kɛ́kɔtɛ Sedisɑdɑmmu. \v 19 Mɛm̀mɛ Isidɑyɛɛribɛ yɑ̀tɛnɛ̀mɛ̀ Dɑfiti cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ yíenní. \c 11 \s1 Kuyie ndo nɑ̀kɛ́ tì ku pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Semmɑyɑɑ kòo tì bɛ́i \p \v 1 Kɛ̀ Odoboɑmmuu tuɔkɛ Sedisɑdɛmmu kɛ́tíí nSudɑɑ nɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ dɛ kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ nɔ mmudoò, kɛ̀ bɛ̀ mbo tɛkɔupíkɔ̀ùtɛ̀ nɛ̀ sikɔupípísìni (180000) kɛ̀ bɛ̀ bo kɔtɛ kɛ́pɔntɛ Isidɑyɛɛribɛ kó dikpɑ̀ɑ̀tìyuu, kɛ̀ dɛ kó yɛkpɑ̀ɑ̀tìyɔɔ wɛ̃tɛ kɛ́wɛ̃nnɛ́. \v 2 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ́innɛ̀ ku kóo nìtì Semmɑyɑ kɛ dɔ̀: \v 3 Nɑ́kɛ́ Sɑdomɔɔ birɛ Odoboɑmmu Sudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu bɛ̀ɛ̀ bo Sudɑɑ nɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ dɛ tempɛ̃ mmiɛkɛ kɛ tú: \v 4 N yɛ̃ mbɛ̀ bɑ́ɑ́ kɔtɛ kɛ́dokɛ́nɛ̀ bɛ kɔbɛ. Bɑ́ wè wèe kò nho cĩ́ɛ̃̀tɛ̀. Míì yɛ̃ ndɛ̀ɛ̀ dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ɛ dɔ̀ɔ̀. \p Kɛ̀ bɛ̀ɛ tì kèè kɛ́ tì yie nkɛ́yóu bɛ̀ bo dokɛ́nɛ̀mɛ̀ Sedoboɑmmu. \s1 Odoboɑmmu fiimmɛ̀ yɛhɛkɛ̀ mɑyɛ̀ iduotí \p \v 5 Kɛ̀ Odoboɑmmuu mbo Sedisɑdɛmmu kɛ́mɑɑ́ yɛhɛkɛ̀ Sudɑɑ tempɛ̃ mmiɛkɛ kɛ́ yɛ̀ fii nyiduotí. \v 6 Kòo mɑɑ́ Bɛtideɛmmu ɛì nɛ̀ Etɑmmu ɛì nɛ̀ Tekoɑɑ ɛì \v 7 nɛ̀ Bɛti-Sudi ɛì nɛ̀ Sokoo ɛì nɛ̀ Adudɑmmu ɛì \v 8 nɛ̀ Kɑti ɛì nɛ̀ Mɑdesɑɑ ɛì nɛ̀ Sifi ɛì \v 9 nɛ̀ Adodɑimmu ɛì nɛ̀ Dɑkiisi ɛì nɛ̀ Asekɑɑ ɛì \v 10 nɛ̀ Sodɑɑ ɛì nɛ̀ Ayɑnɔɔ ɛì nɛ̀ Ebunɔɔ ɛì. Dɛ kó yɛhɛkɛ̀ yɛɛ̀ tu Odoboɑmmu do mɑɑ́ yɛ̀, kɛ́mɑɑ́ iduotí kɛ́ yɛ̀ fii Sudɑɑ nɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ bɛ tempɛ̃ mmiɛkɛ. \v 11 Kòo dɔɔ̀ kɛ́ yɛ̀ tũ̀ntɛ kɛ̀ yɛ̀ɛ kpenkɛ, kòo kɑnnɛ kùmɑ̀ndɑ́ɑ̀bɛ̀ yɛ miɛkɛ kɛ́ɑ̃nnɛ́ tidiitì nɛ̀ mɛkùɔ̀ nnɛ̀ mɛnɑɑ̀ nyɛ miɛkɛ, \v 12 kɛ́ɑ̃nnɛ́ tidɔpììtì nɛ̀ yɛkpɑ̃ɑ̃̀ bɑ́ dìì ɛì, mɛmmɛ kɛ̀ dɛ kó yɛhɛkɛ̀ɛ kpenkɛ mɛsɑ̀ɑ̀, Sudɑɑ kɔbɛ nɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ kɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ mbo o fɔ̃nkúò. \s1 Ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ bɛ wɛ̃nnɛ́nɛ̀mɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì \p \v 13 Ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ bɛ̀ɛ̀ do cìɛ́tɛ́ Isidɑyɛɛri ɛì dimɔu miɛkɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ konní kóò wɛ̃nnɛ́nɛ̀. \v 14 Kɛ yɛ̃́ Sedoboɑmmu nɛ̀ o bí bɛ̀ do yetɛmɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ bo mpĩ́mmɛ̀ bɛ̀ Yiɛ̀ nKuyie nkuɔ́ tɔ̃mmú. Kɛ̀ bɛ̀ɛ yóu bɛ cɛ̃́ĩ nɛ̀ bɛ kpɛrɛ kɛ́kɔtɛ Sudɑɑ tempɛ̃ nSedisɑdɛmmu ɛì. \v 15 Sedoboɑmmu do wɑɑ́ nho mɔ́mmuɔ nho kó ikuɔ́ nìùbɛ̀ mbɛ kɛ̀ bɛ̀ bo nfeu iwũɔ̃ yɛtɔ̀rɛ̀ ĩ́nkɛ̀ nɛ̀ sitenkɑɑnìi ò dɔ̀ɔ̀ sì kɛ sì dònnɛ̀nɛ̀ yɛbɔdɑkɛ̀ nɛ̀ tinɑɑbiiti. \v 16 Isidɑyɛɛribɛ kó iwuɔ nyimɔu miɛkɛ bɛ̀ɛ̀ do dɔ́ kɛ́tũnnɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nnɛ̀ bɛ yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ɛ tũnnɛ Defiibɛ kɛ́tuɔkɛ Sedisɑdɛmmu kɛ́fíé iwũɔ̃ ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ yɑ̀ɑ̀rìbɛ̀ do tũ nkù. \v 17 Kɛ̀ bɛ̀ɛ yíɛ́ Sudɑɑ kpɑ̀ɑ̀tìyuu muwɛ̃rímú, kɛ̀ Sɑdomɔɔ birɛ Odoboɑmmu kpɑ̀tìi kpenkɛ yɛbie nyɛ̀tɑ̃ɑ̃ti miɛkɛ, kɛ yɛ̃́ bɛ̀ do tũmmɛ̀ Dɑfiti nɛ̀ o birɛ Sɑdomɔɔ bɛ kó kucɛ yɛbie nyɛ̀tɑ̃ɑ̃ti ndi. \s1 Odoboɑmmu kó kunɑɑ̀mùnkù \p \v 18 Odoboɑmmuu do puokɛ Mɑɑdɑti nwe, Yedimɔti kóo sɑpɑ̀ɑ̀. Yedimɔti cicɛ do tú Dɑfiti kòo yɔ̃ tú Abiyɑidi. Abiyɑiidi cicɛ do tú Ediɑbu, kɛ̀ Ediɑbu cicɛ tú Sɛsee. \v 19 Kɛ̀ Mɑdɑti bí ntú Yesusi nɛ̀ Semmɑdiɑ nɛ̀ Sɑɑmmu. \v 20 Mɑɑdɑti kó difɔ̃nkúò kɛ̀ Odoboɑmmuu puokɛ Abusɑdɔmmu kóo sɑpɑ̀ɑ̀ mMɑɑkɑ kɛ̀ wèe pɛitɛ́ Abiyɑ nɛ̀ Atɑii nɛ̀ Sisɑɑ nɛ̀ Sedomiti. \v 21 Kɛ̀ Odoboɑmmuu ndɔ́ Abusɑdɔmmu kóo sɑpɑ̀ɑ̀ mMɑɑkɑ kɛ̀ dɛ̀ɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ o pobɛ̀ tɔbɛ̀ nɛ̀ o pocĩɛ̃̀ nyɛmɔu. Ò do puokɛ bɛnitipòbɛ̀ tɛpíítɛ̀ nɛ̀ bɛ̀ni ndi kɛ́mmɔkɛ yɛpocĩɛ̃̀ nsipísìkuɔ̀, kɛ́pɛitɛ́ initidɑbí sipísìdɛ́ nɛ̀ ìni nɛ̀ initipobí sipísìkuɔ̀. \v 22 Kɛ̀ Odoboɑmmuu tɑ̃ɑ̃tɛ́ Mɑɑkɑ birɛ Abiyɑ kòò bo mbɑkɛ́ o kɔbɛ kɛ yɛ̃́ ò do dɔ́mɛ̀ wèe nɑɑ́ nhokpɑ̀ɑ̀tì. \v 23 Kɛ̀ Odoboɑmmuu pɛ́tɛ́ mɛciì nkɛ́ciɛ nho bí imɔu Sudɑɑ nɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ bɛ tempɛ̃ nkó yɛhɛkɛ̀ yɛmɔu bɛ̀ fii nyɛ̀ iduotí, kɛ́ mbɛ̀ duɔ̀ ntidiitì mɛsɑ̀ɑ̀, kɛ́wɑɑ́ mbɛnitipòbɛ̀ pɛ́u kɛ́ bɛ̀ puó. \c 12 \s1 Okpɑ̀ɑ̀tì Sisɑki domɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ mudoò \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 14:25-28) \p \v 1 Odoboɑmmu kpɑ̀tì fìíkú dìì mɔ̀nnì kòo kpenkɛ, kɛ́yóu ò bo ntũmmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó ikuɔ́, kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu ò tũ̀nnɛ kɛ́ ì yóu. \v 2 Okpɑ̀tì benni nummurì miɛkɛ kɛ̀ Esibiti kóo kpɑ̀ɑ̀tì Sisɑkii do Sedisɑdɛmmu mudoò kɛ yɛ̃́ bɛ̀ do yetɛmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie. \v 3 Sisɑki do tɔ sikpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́ tɛkɔùpíítɛ̀ nɛ̀ sikɔusìdɛ́ (1200) ndi nɛ̀ sisɛ̃ĩ́ nɛ̀ si dèèbɛ̀ sikɔupípísìkuɔ̀ (60000) nɛ̀ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ pɛ́u bɛ̀ɛ̀ bonní Esibiti nɛ̀ Dibii kɔbɛ nɛ̀ Suki kɔbɛ nɛ̀ Etiopii kɔbɛ \v 4 koò fietɛ Sudɑɑ ɛkɛ̀ iduotí fitɛ́ yɛ̀ kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Sedisɑdɛmmu. \v 5 Sisɑki tɔ̀ɔ́nní dìì mɔ̀nnì Odoboɑmmu nɛ̀ Sudɑɑ ɛì kó bɛkótíbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ cokɛ́ kɛ́kɔtɛ Sedisɑdɛmmu kɛ̀ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Semmɑyɑɑ kɔtoo okpɑ̀ɑ̀tì Odoboɑmmu nɛ̀ o kó bɛtũ̀mbɛ̀ borɛ̀ kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie ntú di kù bɔntóomu dɛɛ̀ te kɛ̀ kù yóu kɛ̀ di tɑ okpɑ̀ɑ̀tì Sisɑki kó sinɔu miɛkɛ. \p \v 6 Isidɑyɛɛribɛ kó bɛkótíbɛ̀ nɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì kɛ̀ bɛ̀ɛ yie mbɛ cɑɑ̀rìmɛ̀ kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie nhɑ nɑɑtimu. \p \v 7 Ti Yiɛ̀ nKuyie yɑ̀ dìì mɔ̀nnì bɛ̀ bɑntɛ́mɛ̀ bɛ cɑɑ̀rìmɛ̀ kɛ́nɑ́kɛ́ Semmɑyɑ kɛ dɔ̀: Bɛ̀ mɛ̀ mbɑntɛ́mɛ̀ bɛ cɑɑ̀rìmɛ̀ n yí yóó bɛ̀ kùɔ, dɛ̀ bo nyóó yĩ́ sɑ́m̀pɔ́ kɛ̀ m bɛ̀ dɛɛtɛ́mu, m miɛkɛ í yóó bɛ̀ yɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì kɛ̀ n duɔ́ nkɛ̀ Sisɑkii bɛ̀ kùɔ. \v 8 Sisɑki nɛ́ yóó bɛ̀ nɑmu, kɛ̀ bɛ̀ɛ ò bɔ̀útɛ́ kɛ́bɑntɛ́ bɛ̀ bo mpĩ́mmɛ̀ n kó mutɔ̃mmú nɛ̀ bɛ̀ bo mpĩ́mmɛ̀ yɛkpɑ̀ɑ̀tìyɔ tɛyɛ̀ kɔ̃mu dɛ cɑ̃̀ɑ̃́ ndɛ̀. \p \v 9 Mɛm̀mɛ Esibiti kóo kpɑ̀ɑ̀tì Sisɑki domɛ̀ Sedisɑdɛmmu mudoò kóò pɔ̀ntɛ, kɛ́túótɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó tikpɑ̀tì nɛ̀ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kpɛti timɔu, kɛ́túótɛ́nɛ̀ tisɔɔdɔpììtì Sɑdomɔɔ do dɔ̀ɔ̀ tì. \v 10 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Odoboɑmmuu dɔɔ̀ disɔɔwũɔ̃̀ kó tidɔpììtì kɛ́fɔ́ɔ́ ntisɔɔdɔpììtì kó difɔ̃̀tìrì kɛ́ tì bɑ̀nnɛ tihɑ̃ɑ̃pɔ̀ntì tìì bɑ̀ɑ̀ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó dibòrì. \v 11 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì níí nkɔri ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ tì tɔ, kòò kò mbɛ̀ɛ tì kɔ̀tɛnɛ̀ tihɑ̃ɑ̃pɔ̀ntì tìì bɑ̀ɑ̀ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ti kó kudieku. \p \v 12 Okpɑ̀ɑ̀tì Odoboɑmmu do kɛ̃́kùnnɛ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nhomɑ́ɑ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyììkɛ̀ dɛɛ̀ do te kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyóu bɑ́ kù miɛkɛ í nhò do. Dɛmɔu dɛɛ̀ do í cɑ̀kɛ Sudɑɑ tenkɛ̀ miɛkɛ. \s1 Odoboɑmmu kpɑ̀tì tùɔ̀kɛmɛ̀ ti mɑ̀nku \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 14:21-24,29-31) \p \v 13 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Odoboɑmmu ntɔ tikpɑ̀tì kɛ bo Sedisɑdɛmmu kòo kpɑ̀ɑ̀tìyuu fííkú mɛsɑ̀ɑ̀. Odoboɑmmu do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìnɑ̀ɑ̀ nɛ̀ dìmɑ́ɑ̀ ndi, kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ dɔ̀ yɛbie ntɛpíítɛ̀ nɛ̀ yɛ̀yiekɛ̀ kɛ bo Sedisɑdɛmmu, ti Yiɛ̀ nKuyie ntɑ̃ɑ̃tɛ́ dìì ɛì Isidɑyɛɛribɛ wuɔ nyimɔu miɛkɛ kɛ̀ bɛ̀ bo ndì yu ku yètìrì. O yɔ̃ do tú Amɔniibɛ botí kou nwe kòo yètìrì tu Nɑmɑ. \v 14 Odoboɑmmu í n duɔ́ nhomɑ́ɑ̀ kɛ bo bɑntɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́ dɛ̀. Kɛ̀ dɛɛ̀ nte kɛ̀ wèe dɔɔ̀ dɛ̀ɛ̀ í wenni. \p \v 15 Odoboɑmmu dɔɔ̀rìmɛ̀ mɛmɔu ò ketɛ́mɛ̀ nɛ̀ o dèntɛmɛ̀ dɛ̀ wɑ̃̀rimu Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Semmɑyɑ tɔ̃mmú pɑ́tíri miɛkɛ nɛ̀ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Yedo tɔ̃mmú pɑ́tíri miɛkɛ. Odoboɑmmu nɛ̀ Sedoboɑmmu bɛ̀ do dokùmu sɑ̃́ɑ̃̀. \v 16 Kɛ̀ Odoboɑmmuu kò nho yɛmbɛ̀ kũũ̀ nkɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ o kũnnɛ́ Dɑfiti ɛì kòo birɛ Abiyɑ sɔɔtɛ́ o kpɑ̀tì. \c 13 \s1 Abiyɑ do tɔmɛ̀ tikpɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 15:1-8) \p \v 1 Sedoboɑmmu kpɑ̀tì benni tɛpíítɛ̀ nɛ̀ diniínnì miɛkɛ nkɛ Abiyɑ nɑɑ́mmɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì, \v 2 kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ̀ dɔ̀ yɛbie nyɛ̀tɑ̃ɑ̃ti kɛ bo Sedisɑdɛmmu. Ò yɔ̃ yètìrì do tú Mikɑyɑ nwe, Kibeɑ ɛì kou Udiyɛɛdi weè do ò pɛitɛ́. \p Abiyɑ nɛ̀ Sedoboɑmmu bɛ̀ do dokùmu sɑ̃́ɑ̃̀. \v 3 Kɛ̀ Abiyɑ ítɛ́ kɛ bo dokɛ́nɛ̀ Sedoboɑmmu kɛ́nnɛínɛ̀ bɛkpɑ̀rìnuɔmbɛ yɛkɔ̃m̀bɔ̀ yɛmbɛ̀ sikɔupíkɔ̀ùsìnɑ̀ɑ̀ (400000) kɛ̀ Sedoboɑmmuu bɑ́ɑ́tí nɛ̀ o kɔbɛ yɛkɔ̃m̀bɔ̀ yɛmbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ mbo sikɔupíkɔ̀ùsìni (800000) kɛ bo ò dokɛ́nɛ̀. \v 4 Kɛ̀ Abiyɑ dekɛ kɛ́ncómmú Efɑdɑimmu tɑ̃rì yómmɛ̀ bɛ̀ tu dɛ̀ Semɑdɑimmu, kɛ́pĩɛ̃kɛ́ kɛ dɔ̀: Sedoboɑmmu nɛ̀ díndi Isidɑyɛɛribɛ dimɔu kémmúnɛ̀! \v 5 Di nyɛ̃́ kɛ dò nti Yiɛ̀ nKuyie nyIsidɑyɛɛribɛ tũ nkù kuù duɔ́ ntikpɑ̀tì Dɑfiti nɛ̀ o bí, kù ò dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛ̀ɛ̀ tɑummɛ̀ í yóó tɔ̃tɛ. Kù do ò nɑ̀kɛ́mu kɛ tú wenwe nɛ̀ o bí bɛɛ̀ yó mbɑkɛ́ Isidɑyɛɛribɛ sɑ̃́ɑ̃̀. \v 6 Bɑ́ nɛ̀ mɛmmɛ kɛ̀ Dɑfiti birɛ Sɑdomɔɔ kóo tɔ̃ntì Sedoboɑmmu Nɛbɑti birɛɛ yetɛ o yiɛ̀ nkpɛti kɛ́ nhò dokùnɛ̀. \v 7 Odoboɑmmu do kpɑɑ́ kɛ bɛmmu kɛ̀ mɛyɛ̀mmɛ̀ nhò dónnì kɛ̀ bɛnitiyonkubɛ nɛ̀ bɛsĩ́ntɛ́nìtìbɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ tíí nho borɛ̀ kóò nɑ. \v 8 Di mmɔ̀nnì di dɔ́ kɛ́dokɛ́nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó dikpɑ̀ɑ̀tìyuu ndi kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dì kɛ di duɔ́ mmí nDɑfiti birɛ. Di sũmu mɛdiɛ̀ kɛ tɔ sibɔɔtenkɑɑnìi mɛsɔɔ nkpɛsi sìì dònnɛ̀ tinɑɑbiiti Sedoboɑmmu do dɔ̀ɔ̀ sì kɛ̀ sì tu di kó kuyie. \v 9 Díì bɛ̀ti ti Yiɛ̀ nKuyie nkuɔ́ nìùbɛ̀ Anɔɔ yɑɑ̀bí nɛ̀ Defiibɛ kɛ ɑ̃nnɛ́ di kó ikuɔ́ nìùbɛ̀ ibotí tɛì kɔ̃mɛ. Kɛ̀ wèè cɛ̃́nkɛ kɔ̀tɛnní dinɑɑdɑɑ̀ nɛ̀ yɛpedɑkɛ̀ yɛ̀yiekɛ̀ kɛ tú ò dɔ́ kɛ́ntú ikuɔ́ nìùtì dí ò dɔ̀ɔ̀ ikuɔ́ nìùtì nɛ̀ dimɑ́ɑ̀ bɑ́ Kuyie nyí ò yĩ ikuɔ́ nìùtì. \v 10 Tínti biɛ tũ nti Yiɛ̀ nKuyie nku, ti í kù bùtínnɛ́ Anɔɔ yɑɑ̀bí iì tu ikuɔ́ nìùbɛ̀, kɛ̀ Defiibɛ pĩ mbɛ tɔ̃mmú, \v 11 kɛ feu ti Yiɛ̀ nKuyie nyiwũɔ̃ ti kpɛ́í dikṹnweńnì nɛ̀ kuyuoku kɛ tuɔ̀, kɛ tuɔ̀nnɛ̀ tihúúntì fɔ̃ɔ̃ti kɛ dɑkù pɛ̃́ɛ̃̀ tɑ́bùrì sɑ̀ɑ̀wè ĩ́nkɛ̀. Kɛ tuɔ̀mmu tɛsɔɔfitíkɛ̀kɛ̀tɛ̀ bɑ́ kùù yuoku. Tínti tũmmu ti Yiɛ̀ nKuyie kùù ti te ku kuɔ́, kɛ̀ díndi kù bùtínnɛ́. \v 12 Kuyie nti bonɛ̀mu kɛ ti ni kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ bo kɛ tɔ sikpɑ̀rìheú kɛ bo eé mɛdiɛ̀ nkɛ̀ tí di dokɛ́nɛ̀. Isidɑyɛɛribɛ di bɑ́ɑ́ dokɛ́nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi yɛmbɛ̀ do tũ nkù. Di í yóó nɑ. \p \v 13 Kɛ̀ Sedoboɑmmuu duɔ́ nkɛ̀ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ɛ kɔ́ntɛ́ kɛ́ bɛ̀ dintɛ́ bɛ fɔ̃nkúò bíɛ́kɛ̀. Mɛm̀mɛ kɛ̀ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ mɑbɛ̀ mbo bɛ ììkɛ̀, bɛtɔbɛ̀ bɛ fɔ̃nkúò. \v 14 Sudɑɑ kɔbɛ wɛ̃̀ɛ̃̀tɛ dìì mɔ̀nnì kɛ́yɑ̀ bɛ̀ bɛ̀ cɛ̃̀tinnɛ̀mɛ̀ kɛ́kuɔ́nnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie, kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ɛ eé sikpɑ̀rìheú. \v 15 Kɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛɛ uu kɛ́nhúú kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndokɛ́nɛ̀ Sedoboɑmmu nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu, Abiyɑ nɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ bɛ ììkɛ̀. \v 16 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛɛ cokɛ́, kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ̀ ɑ̃nnɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ nɔu miɛkɛ. \v 17 Kɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ nɑ mɛdiɛ̀ nkɛ́kuɔ bɛkpɑ̀rìnuɔmbɛ sikɔupíkɔ̀ùsìnùmmù (500000). \v 18 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛɛ di ifɛi dɛ yiè mɛdiɛ̀ nkɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛɛ bɛ̀ ɑutɛ́ kɛ yɛ̃́ bɛ̀ do ĩkúmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyĩ́nkɛ̀ nkɛ bɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù. \v 19 Kɛ̀ Abiyɑ bɛti Sedoboɑmmu kɛ́fietɛ Betɛɛdi ɛì nɛ̀ Yesɑnnɑ ɛì nɛ̀ Efunɔɔ ɛì, nɛ̀ yɛhɛkɛ̀ yɛ̀ɛ̀ yɛ̀ tɔ̀kɛ́nɛ̀. \p \v 20 Abiyɑ kó tikpɑ̀tì miɛkɛ Sedoboɑmmu í mmɔkɛ muwɛ̃rímú, dɛ kó difɔ̃nkúò kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nhò potɛ́ kòo kú. \v 21 Kɛ̀ Abiyɑ kpɑ̀tìi fííkú kɛ̀ wèe puokɛ bɛnitipòbɛ̀ tɛpíítɛ̀ nɛ̀ bɛ̀nɑ̀ɑ̀ kɛ́pɛitɛ́ initidɑbí sipísìdɛ́ nɛ̀ ìdɛ́ì initipobí tɛpíítɛ̀ nɛ̀ ìkuɔ̀. \b \p \v 22 Abiyɑ dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ dɛ̀ wɑ̃̀rimu Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Yedo pɑ́tíri miɛkɛ. \c 14 \p \v 1 Dɛ kó difɔ̃nkúò kɛ̀ Abiyɑ kò nho yɛmbɛ̀ kũũ̀ nkɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́ Dɑfiti ɛì, kòo birɛ Asɑɑ sɔɔtɛ́ o kpɑ̀tì. \s1 Asɑɑ do tɔmɛ̀ tikpɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 15:9-11) \p Asɑɑ tɔ dìì mɔ̀nnì tikpɑ̀tì kɛ̀ dihɛì bo mɛom̀pùmɛ̀ miɛkɛ nkɛ kɛ dɔ̀ yɛbie ntɛpíítɛ̀. \p \v 2 Kɛ̀ Asɑɑ ndɔɔri dɛ̀ɛ̀ wenni kɛ síɛ́ o Yiɛ̀ nKuyie nyììkɛ̀, \v 3 kɛ́puɔ nyibotí tɛì kó yɛbɔɔwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ kɛ́díɛ́ yɛtɔ̀rɛ̀, kɛ́puɔ nyɛbɔɔtɑ̃́rɛ̀ bɛ̀ do fìíkú yɛ̀, kɛ́u itedɛí. \v 4 Kòo nɑ́kɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ kɛ dɔ̀ bɛ̀ɛ wɛ̃tɛ kɛ́wɑmmú ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù, kɛ́ndɔɔri ku kuɔ́ nɛ̀ ku tɑnnɔ̀ yɛ̃ mmù. \v 5 Kɛ̀ wèe dɛitɛ yɛtɔ̀rɛ̀ yɛmɔu yɛ̀ɛ̀ do bo Sudɑɑ ɛkɛ̀ miɛkɛ kɛ́puɔ ndibɔɔtɑ̃́rì\f + \fr 14:4 \fr*\fk dibɔɔtɑ̃́rì: \fk*\ft Dibɔɔtɑ̃́rì ndi bɛ̀ do fìímmɛ̀ kɛ́ ndì tùɔ̀ ntihúúntì kɛ bɑ́ɑ́ ndiyiè.\ft*\f* bɛ̀ do tuɔ̀ ndì tihúúntì. Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ mɛom̀pùmɛ̀ mbo dihɛì dimɔu miɛkɛ. \v 6 Dɛ kó difɔ̃nkúò kòo mɑɑ́ yɛhɛkɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀ kɛmɔu miɛkɛ, kɛ́ yɛ̀ fii nyiduotí. Kɛ̀ bɛ̀ mbo diwɛ̀ì miɛkɛ bɑ́ òmɔù í bɛ̀ dokùnɛ̀ dɛ kó yɛbie mmiɛkɛ, ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do bɛ̀ duɔ́ mmɛom̀pùmɛ̀, \v 7 kɛ̀ Asɑɑ nɑ́kɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ kɛ̀ dɔ̀: Ti mɑɑ́nɛ̀ yɛhɛkɛ̀ kɛ́ yɛ̀ fii nyiduotí, kɛ́ɑ̃nnɛ́ yɛdèrɛ̀ kɛ́kpetínnɛ́ yɛcɑ̀kɛ̀ kɛ́pɑ́ɑ́ nyimɑ́tìdɛí. Dihɛì kpɑɑ́ bomu ti nɔu miɛkɛ, kɛ yɛ̃́ ti wɛ̃̀tɛ kɛ wɑmmúmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nku, kɛ̀ kù ti duɔ́ mmɛom̀pùmɛ̀ dihɛì dimɔu. \p Mɛm̀mɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ mɑɑ́ dihɛì bɛ̀ dɔ́mɛ̀. \b \p \v 8 Asɑɑ kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ Sudɑɑ kó kuwuɔ nkɔbɛ do bo sikɔupíkɔ̀ùsìtɑ̃ɑ̃ti ndi (300000) kɛ tɔ tidɔpììtì diɛtì nɛ̀ yɛkpɑ̃ɑ̃̀, kɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ kɔbɛ mbo sikɔupíkɔ̀ùsìdɛ́ nɛ̀ sikɔupípísìni (280000) kɛ tɔ tidɔpììtì tisɑ́m̀pɔ́tì nɛ̀ dɛtɑ̃nnɛ̀. Bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ tu bɛkpɑ̀rìnuɔmbɛ yɛkɔ̃m̀bɔ̀ yɛmbɛ̀. \v 9 Dɛ kó difɔ̃nkúò kɛ̀ Etiopii ɛì kou Sedɑɑ ítɛ́ nɛ̀ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ sikɔupíkɔ̀ùpí kɛ bo bɛ̀ dokɛ́nɛ̀ kɛ́ntɔ sikpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́ sikɔusìtɑ̃ɑ̃ti (300) kɛ̀ bɛ̀ɛ tuɔkoo bɛ̀ tu dɛ̀ Mɑdesɑɑ. \v 10 Kɛ̀ Asɑɑ ítɛ́ kɛ bo bɛ̀ dokɛ́nɛ̀ kɛ́ bɛ̀ wetínnɛ́ Sefɑtɑɑ biriku miɛkɛ Mɑdesɑɑ. \v 11 Kɛ̀ Asɑɑ kuɔ́nnɛ̀ o Yiɛ̀ nKuyie nkɛ dɔ̀ n Yiɛ̀ fɔ̃́ɔ̃̀ mɑ́ɑ̀ ɔ̃ɔ̃ nɑ kɛ́dɛɛtɛ́ ocĩ̀rì kɛ̀ fɔ̃́ɔ̃̀ dɛɛrí okperì, ti teennɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ti ĩkú fɔ̃́ɔ̃̀ ĩ́nkɛ̀. Nɛ̀ ɑ kó diyètìrì ndi ti kɔ̀tɛnímɛ̀ kɛ bo dokɛ́nɛ̀ dɛ kó ditĩ̀nnì diɛrì. Ti Yiɛ̀ nKuyie nfɔ̃́ɔ̃̀ ti te ɑ bɑ́ɑ́ yóu kòo nìtì weè dɑ nɑ. \p \v 12 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nteennɛ̀ Asɑɑ nɛ̀ o kɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ nɑ Etiopii ɛì kɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ cokɛ́. \v 13 Kɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ bɛ̀ti kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Kedɑɑri kɛ́ bɛ̀ kùɔ bɛmɔu bɑ́ òmɔù í nyentɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɔbɛ bɛɛ̀ do bɛ̀ ɑutɛ́ kɛ́ɛí bɛ kpɛrɛ mɛdiɛ̀, \v 14 kɛ́potɛ́ yɛhɛkɛ̀ yɛ̀ɛ̀ tɔ̀kɛ́nɛ̀ Kedɑɑri ɛì yɛ kɔbɛ. Bɛ kpɛrɛ bɛ̀ do mɔkɛ dɛ̀ do sũmu mɛdiɛ̀ nkɛ̀ bɛ̀ɛ dɛ̀ ɛí. Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do bɛ̀ ɑ̃nnɛ́ kufɔ̃wɑɑ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ ɑutɛ́, \v 15 kɛ́tɑ bɛɔ̃cɛ̃mbɛ kó yɛkɑrɛ̀ kɛ́kpɑɑkɛ ipe pɛ́u nɛ̀ yòyóbɛ̀ kɛ́kònnɛ̀ Sedisɑdɛmmu. \c 15 \s1 Asɑɑ pùɔmmɛ̀ sibɔɔtenkɑɑnìi \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 15:12-15) \p \v 1 Kɛ̀ Kuyie nYɑɑ́ ncútɛ́ní Odɛdi birɛ Asɑdiɑ ĩ́nkɛ̀. \v 2 Kòo ítɛ́ kɛ́kɔtɛ kɛ́conɛ̀ Asɑɑ kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Fɔ̃́ nhAsɑɑ nɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ nɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ kɔbɛ, kémmúnɛ̀! Ti Yiɛ̀ nKuyie ndi bonɛ̀ di kù bonɛ̀ dìì mɔ̀nnì ndi, kɛ̀ di kù wɑmmú, di yóó kù yɑ̀mu, kɛ̀ di mɛ nkù bùtínnɛ́, kù di bútínnɛ́. \v 3 Isidɑyɛɛribɛ dɛ̀ mɔ̀ntɛ di í tũmmɛ̀ Kuyie, di mɛ nyí mɔkɛ ikuɔ́ nìùtì wèè di tiè, bɑ́ di í mɔkɛ Kuyie nkuɔ́. \v 4 Kɛ tɑ mɛsémmɛ̀ miɛkɛ, kɛ wɛ̃̀tɛ kɛ wɑmmú di Yiɛ̀ nKuyie nyIsidɑyɛɛribɛ do tũ nkù, kɛ̀ kùu yóu kɛ̀ di kù yɑ̀. \v 5 Dɛ kó yɛmɔ̀rɛ̀ miɛkɛ òmɔù do ɔ̃ɔ̃ í nyɛ̀ kɛ́konní nɛ̀ kusɑ̀ɑ̀kù, kɛ yɛ̃́ yɛkpɑ̀rɛ̀ yɛɛ̀ do bomɛ̀ dihɛì dimɔu miɛkɛ. \v 6 Kɛ̀ ibotí ndokùnɛ̀ itɛì kɛ̀ yɛhɛkɛ̀ dokùnɛ̀ yɛtɛyɛ̀ Kuyie nkuù do di bɔntɛ́ mɛsémmɛ̀ mɛbotí mɛbotí. \v 7 Díndi nfííkúnɛ̀, di kɔ̃̀ntì bɑ́ɑ́ yɑ̃rikɛ kɛ yɛ̃́ di tɔ̃mmú yeti yó mbomɛ̀mu. \p \v 8 Asɑɑ kèè dìì mɔ̀nnì dɛ kó tinɑ́ɑǹtì nɛ̀ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Odɛdi do ò nɑ̀kɛ́ tì, kɛ̀ dɛ̀ɛ yɑ́úkùnnɛ o kɔ̃̀ntì, kòo dɛitɛ sibɔɔtenkɑɑnìi simɔu Sudɑɑ tempɛ̃ mmiɛkɛ, nɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ kɔku miɛkɛ nɛ̀ ò do fìètɛ yɛ̀ɛ̀ ɛkɛ̀ Efɑdɑimmu tɑ̃rì yɛ miɛkɛ kɛ́tũntɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nwũɔ̃tɔ̀nnì dìì bo ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bòrì ììkɛ̀. \v 9 Isidɑyɛɛribɛ kó iwuɔ nkɔbɛ kusṹkù Efɑdɑimmu kɔku kɔbɛ nɛ̀ Mɑnɑnsee kɔku kɔbɛ nɛ̀ Simmɛɔ̃ɔ̃ kɔku kɔbɛ bɛ̀ do yɑ̀mɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nhò bonɛ̀mɛ̀ kɛ́konní o kpɑ̀ɑ̀tìyuu. Mɛm̀mɛ kòo kpɑ̀ɑ̀tìi bɛ̀ yu bɛmbɛ nɛ̀ Sudɑɑ kó kuwuɔ nkɔbɛ nɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ kɔku kɔbɛ. \v 10 Kɛ̀ bɛ̀ɛ tíí nSedisɑdɛmmu o kpɑ̀tì benni tɛpíítɛ̀ nɛ̀ dinummurì otɑ̃ɑ̃̀tɑ̃ɑ̃́nwe miɛkɛ. \v 11 Dɛ kó diyiè kɛ̀ bɛ̀ɛ fíé ti Yiɛ̀ nKuyie nyiwũɔ̃ bɛ̀ do ɛí ì bɛ dootitɔbɛ̀ ciɛ kɛ́konnɛ̀nní inɑ̀ɑ̀kɛ sikɔusìyiekɛ̀ (700) ipe sikɔupísìyiekɛ̀ (7000). \v 12 Kɛ̀ bɛ̀ɛ dɔúnnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndinùù bɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù kɛ dɔ̀ bɛ̀ yó nkù tũ nnɛ̀ bɛ yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu ndi, nɛ̀ bɛ wɛ̃rímú mumɔu. \v 13 Kɛ̀ wèè í tũ nti Yiɛ̀ nKuyie nyIsidɑyɛɛribɛ tũ nkù, kɛ̀ dɛbirɛ ndɛ yoo okótì, kòo nitipòkù nwe yoo onitidɔ̀ù bɛ̀ɛ ò kùɔ. \v 14 Kɛ̀ bɛ̀ɛ dɔúnnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndinùù kɛ́nyíú kɛ eu siheú nɛ̀ yɛtɑ̃tɛhe nɛ̀ sipɔ̃́mpɔ̃ɔ̃́. \v 15 Kɛ̀ diwɛ̀ìi pĩ́ Sudɑɑ kɔbɛ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ nyɑ̃nkunɛ̀ bɛ̀ dɔúnnɛ̀ dìì nùù ti Yiɛ̀ nKuyie ndi kpɛ́í, kɛ yɛ̃́ bɛ̀ do kù dɔúnnɛ̀mɛ̀ dinùù nɛ̀ bɛ yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu ndi, kɛ́ kù wɑmmú kɛ̀ kùu yóu kɛ̀ bɛ̀ɛ kù yɑ̀, kɛ̀ kùu bɛ̀ duɔ́ mmɛom̀pùmɛ̀ dihɛì dimɔu miɛkɛ. \b \p \v 16 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Asɑɑ dennɛ o yɔ̃ kótì tinitipokpɑ̀tì miɛkɛ kɛ yɛ̃́ ò do cìɛ́kɛ́mɛ̀ isɔkɛ kó tɛbɔɔtenkɑɑnìtɛ̀ bɛ̀ tu tɛ̀ Asedɑɑ, kɛ̀ Asɑɑ tɛ̀ bɔ nkɛ́pɔntɛ kɛ́cɔ́u Setinɔɔ biriku miɛkɛ. \v 17 Kɛ̀ yɛtɔ̀rɛ̀ bɑɑ nɛ́ nkpɑɑ́ bo, nɛ̀ mɛmmɛ kɛ̀ Asɑɑ duɔ́ nho yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu ti Yiɛ̀ nKuyie nho fòmmu mumɔu miɛkɛ. \v 18 Kòo tɑnnɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ o cicɛ ku pɑ̃ yɛ̀ɛ̀ pɑ̃rɛ̀, nɛ̀ o mɔ́mmuɔ ò kù pɑ̃ yɛ̀, yɛ̀ɛ̀ tu timɑ́tì pɛ́ítì nɛ̀ mɛsɔɔ nnɛ̀ tinɛntì. \p \v 19 Bɑ́ mudoò tɛ̃́nkɛ í nhɑ̃nnɛ́ kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Asɑɑ kpɑ̀tì benni sipísìtɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ dinummurì. \c 16 \s1 Asɑɑ do dokùnɛ̀mɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 15:16-22) \p \v 1 Okpɑ̀ɑ̀tì Asɑɑ kpɑ̀tì benni sipísìtɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ dikuɔ́nnì miɛkɛ kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Bɑsɑɑ domɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ mudoò, kɛ́mɑɑ́ kuduotí kɛ́fitɛ́ Dɑmɑɑ ɛì kɛ bo pénnɛ́ kucɛ Asɑɑ Sudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì. \v 2 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Asɑɑ túótɛ́ timɑ́tì pɛ́ítì nɛ̀ mɛsɔɔ ndɛ̀ɛ̀ do bo ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ́ dɛ̀ duɔ́ Sidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì Bɛnni-Adɑdi wèè do bo Dɑmɑɑsi ɛì kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀, \v 3 wèe yóu kɛ̀ bɛ̀ɛ mɔɔtɛ mɛtɑummɛ̀ bɛmbɛ nɛ̀ we, bɛ yɛmbɛ̀ do mɛ̀ mɔ̀kɛ mɛ̀ɛ̀ botí. Kɛ̀ dɛɛ̀ te kòo ò pɑ̃ dɛ kó dipɑ̃nnì kɛ tú wèe tɔ̃tɛ wenwe nɛ̀ Bɑsɑɑ Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tì mɛtɑummɛ̀, kòò tɛ̃́nkɛ bɑ́ɑ́ ò do mudoò. \v 4 Kɛ̀ Bɛnni Adɑdii yie nhokpɑ̀ɑ̀tì Asɑɑ ò nɑ̀kɛ́ tì, kɛ́dɛitɛ bɛ̀ɛ̀ ni o ɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ kɛ́ bɛ̀ tɔ̃ nkɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ kɛ́pɔntɛ Isidɑyɛɛribɛ ɛkɛ̀: Iyɔ̃ɔ̃ ɛì nɛ̀ Dɑnni kpɛri, nɛ̀ Abɛdi-Mɑimmu ɛì nɛ̀ Nɛfutɑdii ɛkɛ̀ bɛ̀ do sɔrì dɛ̀ tidiitì. \v 5 Bɑsɑɑ tì kèè dìì mɔ̀nnì kɛ́kṹnnɛ́ kuduotí mɑrimù Dɑmɑɑ ɛì nɛ̀ mutɔ̃mmú tɛ̃mù ò do pĩ́ mmù. \v 6 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Asɑɑ íi nSudɑɑ kɔbɛ bɛmɔu, kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ kɛ́túótɛ́ Bɑsɑɑ do mɑɑ̀nɛ̀ yɛ̀ɛ̀ tɑ̃́rɛ̀ Dɑmɑɑ ɛì kó kuduotí nɛ̀ dɛ kó idɛí, kòo kɔtɛ kɛ́mɑɑ́nɛ̀ Kebɑɑ ɛì nɛ̀ Misipɑɑ ɛì. \s1 Asɑ kpetínnɛ́mɛ̀ Anɑnni \p \v 7 Dɛ kó dimɔ̀nnì kɛ̀ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Anɑnni kɔtɛ Sudɑɑ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Asɑɑ borɛ̀ kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: A mɛ̀ nyóumɛ̀ ɑ bo wɑmmúmɛ̀ mɛteèmmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mborɛ̀, kɛ kɔ̀tɛ kɛ mɛ̀ wɑnti Sidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì borɛ̀, nɛ̀ dɛ kpɛ́í Sidii kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ yɛ̀mu ɑ nɔu miɛkɛ. \v 8 Etiopii nɛ̀ Dibii dɛ kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ do sũmu kɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ mɛmmɛ nɛ̀ sikpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́ nɛ̀ si dèèbɛ̀ pɛ́u, nɛ̀ mɛmmɛ kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ̀ ɑ̃nnɛ́ ɑ nɔ̀ùtɛ̀ miɛkɛ, ɑ wɑmmú mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í mɛteèmmɛ̀ ku borɛ̀. \v 9 Ti Yiɛ̀ nKuyie nwùómmu kutenkù kumɔu kɔbɛ kɛ teénnɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kù duɔ̀ mbɛmɑ́ɑ̀ nɛ̀ bɛ yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu. A dɔ̀ɔ̀ dɛyɛinkpɛrɛ ndɛ dɛɛ̀ te, kɛ́túótɛ́ yíe nnɛ̀ yɛwe yɛ̀ɛ̀ kpɑɑní yɛ miɛkɛ kɛ̀ di yó mbo mudoò miɛkɛ sɑ̃́ɑ̃̀. \p \v 10 Kɛ̀ Asɑɑ miɛkɛɛ pɛikɛ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò, kòo ò kpetínnɛ́. O miɛkɛ do pɛikɛ mɛdiɛ̀ mmɔ́mmɔmmɛ mmɛ ò nɑ̀kɛ́ tìì kpɛ́í. Dɛ mɔ̀nnì ndi Asɑɑ ketɛ́mɛ̀ kɛ́nfɛ̃́ũnko bɛnìtìbɛ̀. \s1 Asɑ kpɑ̀tì mɑ̀nku \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 15:23-24) \p \v 11 Asɑɑ dɔɔ̀rìmɛ̀, ò ketɛ́mɛ̀ nɛ̀ ò dèntɛmɛ̀ dɛ̀ wɑ̃̀rimu Sudɑɑ kɔbɛ nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kó bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ pɑ́tɛ\f + \fr 16:11 \fr*\fk bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ pɑ́tɛ: \fk*\ft Bɛ̀ nɑ̀ɑ́ mbɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ pɑ́tɛ yɛ̀ɛ̀ kpɛ́í ndiɛ nyɛ̀ cɑ̃̀ɑ̃́nnɛ̀mu 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ nɛ̀ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ yɛ̀ɛ̀ bo Kuyie mpɑ́tíri miɛkɛ.\ft*\f* miɛkɛ. \v 12 Asɑɑ do muɔkɛmu o nɑɑ̀cɛ̀i kɛ̀ dɛ̀ ncɛ̃́ɛ̃̀ o kpɑ̀tì benni sipísìtɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ diwɛínnì miɛkɛ, bɑ́ nɛ̀ o mɔmmú miɛkɛ ò í nwɑmmú mɛteèmmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mborɛ̀, kɛ́kɔtɛ bɛdòòtórìbɛ̀ borɛ̀. \v 13 Kɛ̀ Asɑɑ kò nho yɛmbɛ̀ kũũ̀ nkɛ̀ o kpɑ̀tì benni sipísìnɑ̀ɑ̀ nɛ̀ dìmɑ́ɑ̀ benni. \v 14 Kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́ kufɔ̃ti ò do keú kù Dɑfiti ɛì ku miɛkɛ, kóò dɔú ntihúúntì tibotí tibotí kó didɔ́ù kóò pe mmɛkùɔ̀ mmɛ̀ɛ̀ bo nte kòò bɑ́ɑ́ pɑ̃ɑ̃kɛ mɛcɑ̃ɑ̃, kɛ́deè kɛ́tuɔ ntihúúntì tɛtì pɛ́u o kpɛ́í. \c 17 \s1 Sosɑfɑti tɔmɛ̀ tikpɑ̀tì \p \v 1 Kɛ̀ Asɑɑ birɛ Sosɑfɑtii sɔɔtɛ́ o kpɑ̀tì, kɛ́tɛ̃ĩ́ nkɛ́bɑɑo Isidɑyɛɛribɛ. \v 2 Kòo kɑnnɛ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ Sudɑɑ ɛkɛ̀ iduotí fitɛ́ yɛ̀ yɛmɔu miɛkɛ nɛ̀ kùmɑ̀ndɑ́ɑ̀bɛ̀, Sudɑɑ tenkɛ̀ miɛkɛ nɛ̀ Efɑdɑimmu ɛkɛ̀ o cicɛ Asɑɑ do fìètɛ yɛ̀. \v 3 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nni mbonɛ̀ Sosɑfɑti kɛ yɛ̃́ ò do kù tũ̀nnɛmɛ̀ o cicɛ do cɔutɛ́ tikpɑ̀tì bɑ̀mbɑ̀ nkɛ́ nkù tũ mɛ̀ɛ̀ botí nku, bɑ́ ò í ntũ nyɛbɔkɛ̀ Bɑɑdibɛ. \v 4 Sosɑfɑti do wɑnti kɛ bo ntũ ti Yiɛ̀ nKuyie nku, o cicɛ do tũ nkù nɛ̀ ku kuɔ́, ò do í yie nkɛ bo tũnnɛ Isidɑyɛɛribɛ kó mɛdɔɔ̀rìmɛ̀. \v 5 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nfíí nho kpɑ̀tì, kɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ bɛmɔu nhò pɑ̃ɑ̃ nyɛpɑ̃rɛ̀, mɛmmɛ kòo mɔɔtɛ tikpɑ̀tì mɛdiɛ̀ kòo yètìrìi feitɛ́. \v 6 Ò do duɔ́ nti Yiɛ̀ nKuyie nku o yɛ̀mmɛ̀ kɛ́ nkù tũ nkɛ́díɛ́ Sudɑɑ tenkɛ̀ kó yɛtɔ̀rɛ̀ nɛ̀ dɛ kó itedɛí. \p \v 7 O kpɑ̀tì benni tɑ̃ɑ̃́nnì kòo tɔ̃ nho kó bɛtũ̀mbɛ̀ mɑbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bo duɔ́ nSudɑɑ ɛkɛ̀ kɔbɛ itié bɛ̀ɛ yètɛ̀ tu: Bɛnni-Adɑdi nɛ̀ Obɑdiɑ nɛ̀ Sɑkɑrii nɛ̀ Nɛtɑnnɛɛdi nɛ̀ Misee. \v 8 Kɛ̀ bɛ̀ɛ nɛinnɛ̀ Defiibɛ bɛ̀wɛi: Semmɑyɑ nɛ̀ Nɛtɑnniyɑ nɛ̀ Sebɑdiɑ nɛ̀ Asɑyɛɛdi nɛ̀ Semidɑmɔti nɛ̀ Sonnɑtɑ̃ɑ̃ nɛ̀ Adonniyɑ nɛ̀ Tobiyɑ nɛ̀ Tobu-Adonniyɑ kɛ nɛ́ yíɛ́nɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ bɛdɛ́ Edisɑmɑ nɛ̀ Yodɑmmu. \v 9 Kɛ̀ bɛ̀ ntɔ ti Yiɛ̀ nKuyie nkuɔ́ pɑ́tíri kɛ́ce nSudɑɑ tenkɛ̀ kó yɛhɛkɛ̀ yɛmɔu kɛ́ dì tié mbɛnìtìbɛ̀. \s1 Sosɑfɑti kpenkɛmɛ̀ \p \v 10 Kɛ̀ yɛkpɑ̀ɑ̀tìyɔ yɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ fitɛ́ Sudɑɑ tenkɛ̀ kɛ̀ yɛ̀ɛ yɔtɛ ti Yiɛ̀ nKuyie, bɑ́ yɛ̀ tɛ̃́nkɛ í ndokùnɛ̀ Sosɑfɑti. \v 11 Kɛ̀ Fidisitɛ̃bɛɛ pɑ̃mmú yɛpɑ̃rɛ̀ Sosɑfɑti kóò yietínɛ̀ dɑ̀mpóò, kɛ̀ Adɑbubɛ bɛ̀ɛ̀ bɛ̀ bonɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ pɑ̃mmú yɛpedɑkɛ̀ sikɔupísìyiekɛ̀ nɛ̀ sikɔusìyiekɛ̀ (7700) yɛbɔdɑkɛ̀ mɛɛ̀ mɑ́ɑ̀. \p \v 12 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Sosɑfɑtii nsɔkɛ́ kɛ kpénkú kɛ́mɑɑ́ Sudɑɑ tenkɛ̀ miɛkɛ yɛhɛkɛ̀ kɛ́ yɛ̀ fii nyiduotí, kɛ́mɑɑ́nɛ̀ yɛhɛkɛ̀ tidiitì yó mbo yɛ̀. \v 13 Kòo mmɔkɛ dɛtɔ̃ndiɛrɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀ nɛ̀ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkperíbɛ̀ yɛkɔ̃m̀bɔ̀ yɛmbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ nɔ mmudoò, kɛ̀ bɛ̀ mbo Sedisɑdɛmmu. \v 14 Dɛ kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ bɛ̀ do bɛ̀ kɑ̀ɑ mbɛ cɛ̃́ĩ tũ mmɛ̀ mmɛ sitɔbɛ̀, Sudɑɑ kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ iwɛ̃ĩ yɛmbɛ̀ sikɔupíkɔ̀ùsìtɑ̃ɑ̃ti (300000) kòo ɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótì Adinɑɑ mbɛ̀ bɑkɛ́. \v 15 Kɛ̀ ohɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótì Yoɑnɑnni nhò pòkoo, kɛ bɑkɛ́ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ sikɔupíkɔ̀ùsìdɛ́ nɛ̀ sikɔupípísìni (280000) \v 16 Sikidi birɛ Amɑsiɑ ohɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótì wèè do duɔ́ nhomɑ́ɑ̀ nɛ̀ o mɔ́mmuɔ nkɛ bo pĩ́ nti Yiɛ̀ nKuyie nkó mutɔ̃mmú kòo nhò pòkoo kɛ bɑkɛ́ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ yɛkɔ̃m̀bɔ̀ yɛmbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ nɔ mmudoò. Kɛ̀ bɛ̀ mbo sikɔupíkɔ̀ùsìdɛ́ (200000) \v 17 Bɛnsɑmɛɛ kó kuwuɔ mmiɛkɛ kɛ̀ dikɔ̃m̀bùɔ̀ yiɛ̀ Ediɑdɑ wèè nɔ mmudoò kòo mbɑkɛ́ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ sikɔupíkɔ̀ùsìdɛ́ (200000) bɛ̀ɛ̀ nɔ nkɛ tɑ̃ũ dɛtɑnnɛ̀ kɛ nɔ nkɛ kɛ́í ntidɔpììtì. \v 18 Kɛ̀ Yosɑbɑdi nhò tũ̀nko nɛ̀ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ tɛkɔupíkɔ̀ùtɛ̀ nɛ̀ sikɔupípísìni (18000) bɛ̀ɛ̀ bɑ̀ɑ́tí mudoò kpɛ́í. \v 19 Bɛɛ̀ do pĩ́ nhokpɑ̀ɑ̀tì tɔ̃mmú, kɛ nɛ́ mbúútí ò kɑ̀nnɛ bɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀ kɛmɔu kó yɛhɛkɛ̀ iduotí fitɛ́ yɛ̀. \c 18 \s1 Sosɑfɑti tɑunnɛ̀mɛ̀ Akɑbu \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 22:1-4) \p \v 1 Kɛ̀ Sosɑfɑtii mɔɔtɛ tikpɑ̀tì mɛdiɛ̀ kòo yètìrìi feitɛ́ kòo kóò dɑpɑ̀ɑ̀ mpuokɛ Akɑbu kóo sɑpɑ̀ɑ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ tɑu. \v 2 Kɛ̀ dɛ̀ɛ̀ yĩ́ yɛbie mmɑyɛ̀ kòo kpɑ̀ɑ̀tì Sosɑfɑti nɛ̀ o kɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ Sɑmmɑrii kɛ bo dɔu nyIsidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Akɑbu, kɛ̀ Akɑbuu ò dɔ̀ɔ̀ kupɔ̀ɔ̀kù wenwe nɛ̀ o kɔbɛ bɛ̀ɛ̀ ò nɛínɛ̀, kɛ́ bɛ̀ kùɔ ipe nɛ̀ inɑ̀ɑ̀kɛ mɛdiɛ̀, kɛ́deè kɛ́nɑ́kɛ́ Sosɑfɑti kɛ dɔ̀: Tí kɔtɛ kɛ́do Dɑmɔti ɛì dìì bo Kɑdɑɑdi tempɛ̃ mmiɛkɛ di kɔbɛ kɛ́ dì fìètɛ. \v 3 Wenwe Akɑbu Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì kɛ̀ wèe bekɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Sosɑfɑti kɛ dɔ̀: A dɔ́ kɛ́ n nɛinɛ̀ kɛ̀ tí kɔtɛ kɛ́do Dɑmɔti ɛì dìì bo Kɑdɑɑdi tempɛ̃ mmiɛkɛ mudoòɑ̀? \p Kɛ̀ Sosɑfɑtii ò tɛ̃̀ńnɛ́ kɛ dɔ̀: Mí nnɛ̀ fɔ̃́ nti wɛ̃ḿmu, n kó bɛnìtìbɛ̀ nɛ̀ ɑ kɔbɛ ti kɔrimu kɛ bo bɛ̀ dokɛ́nɛ̀. \s1 Bɛ̀ɛ̀ soú nkɛ tú bɛ̀ nɑ̀ɑ́ nKuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 22:5-12) \p \v 4 Kɛ̀ Sosɑfɑtii nɑ́kɛ́ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì kɛ dɔ̀: Beé nti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ̀ tí yɑ̀ kù yóó ti nɑ́kɛ́ tì. \p \v 5 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tìi tíí Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑm̀bɛ̀ sikɔusìnɑ̀ɑ̀ (400) kɛ́ bɛ̀ bekɛ kɛ dɔ̀: Ti kɔtɛ kɛ́ do Dɑmɔti ɛì dìì bo Kɑdɑɑdi tempɛ̃ mmiɛkɛ mudoòɑ̀ yɑ́ɑ̀ tí yóu? Kɛ̀ bɛ̀ɛ ò tɛ̃̀ńnɛ́ kɛ dɔ̀: Kɔtɛ, Kuyie nyóó bɛ̀ ɑ̃nnɛ́mu ɑ nɔu miɛkɛ. \p \v 6 Kɛ̀ Sosɑfɑti dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò mɔù í kpɑɑ́ kɛ bo diɛ nti bo nɑ kɛ́kɔtɛ wèè borɛ̀ kɛ́beé nti Yiɛ̀ nKuyie nti dɔ́ tɑ̀ɑ̀? \v 7 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tìi tɛ̃́nnɛ́ Sosɑfɑti kɛ dɔ̀: Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò mɔù kpɑɑ́mu, ti bo kɔtɛ wèè borɛ̀ kɛ́beé nti Yiɛ̀ nKuyie nti mɔkɛ tì. Nɛ̀ we ti mɛ nyí nɑɑti, nh ɔ̃ɔ̃ ò beé kòò í nni nnɑ̀kɛ́ tisɑ̀ɑ̀tì mɑtì. Ò ɔ̃ n nɑ́kɛ́ tiyɛiti nti, Imidɑ birɛ Misee nwe. \p Kɛ̀ Sosɑfɑti dɔ̀: Okpɑ̀ɑ̀tì bɑ́ nnɑ́ɑ́ mmɛmmɛ botí. \p \v 8 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo ɑ̃ɑ̃pɔ̀ntì yú bɛ̀ fɔ̃̀ntɛ wè kòò pĩ ntɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ mutɔ̃mmú kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Kɔtɛ mɛcɑ̃ɑ̃ nkɛ́yúní Imidɑ birɛ Misee. \b \p \v 9 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ kou kɛ̀ bɛ̀ɛ dɑ́ɑ́tí bɛ kpɑ̀ɑ̀tìyɑ̀ɑ̀tì kɛ́nkɑri bɑ́ wè o kpɑ̀ɑ̀tìkɑ̀rì ĩ́nkɛ̀. Sɑmmɑrii ɛì kó dibòrì nùù ditíínkɑrì, kɛ̀ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑm̀bɛ̀ nɑ̀ɑ́ mbɛ pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì. \v 10 Kɛ̀ Kennɑnɑɑ birɛ Sidekiɑ duɔ́ nkɛ bɛ̀ ò mɑ́ timɑ́tì kɛ̀ dɛ̀ dò nyɛyìè, kòo bɛ́i nkɛ dɔ̀: Kuyie ntu nɛ̀ dɛ kó yɛyìè nyɛ ɑ yóó nkũmmùmɛ̀ Sidii kɔbɛ kɛ́ bɛ̀ dèè. \p \v 11 Kɛ̀ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑm̀bɛ̀ tɔbɛ̀ bɑɑ nnɑ́ɑ́ ntiì mɑ́ɑ̀, kɛ tú kɔtɛ kɛ́do Dɑmɔti ɛì dìì bo Kɑdɑɑdi tempɛ̃, ti Yiɛ̀ nKuyie nyóó bɛ̀ ɑ̃nnɛ́mu ɑ nɔu miɛkɛ kɑ̀ɑ bɛ̀ nɑ. \s1 Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Misee nɑ̀kɛ́mɛ̀ Akɑbu yóó yĩɛ̃kɛmɛ̀ \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 22:13-28) \p \v 12 Mɛm̀mɛ kɛ̀ bɛ̀ tɔ̃ nwè koò bo yúní Misee, kòo nɑ́kɛ́ Misee kɛ dɔ̀: Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑm̀bɛ̀ bɛmɔu wɛ̃ ndinùù dìmɑ́ɑ̀ ndi kɛ nɑ́ɑ́ nhokpɑ̀ɑ̀tì tìmɑtì mɑ́ɑ̀, ɑ́ tũnnɛ bɛ kpɛti kóò nɑ̀kɛ́ weè yóó nɑmɛ̀. \p \v 13 Kɛ̀ Misee ò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie mbomu, Kuyie n tũ nkù n nɑ̀kɛ́ tì, n yóó ti mbɛ́i. \p \v 14 Kòo tuɔkɛní dìì mɔ̀nnì okpɑ̀ɑ̀tì borɛ̀, kòo kpɑ̀ɑ̀tìi ò bekɛ kɛ dɔ̀: Misee, tí kɔtɛ kɛ́do Dɑmɔti ɛì dìì bo Kɑdɑɑdi tempɛ̃ mmiɛkɛ mudoòɑ̀? Kòò dɔ̀: Kɔtɛnɛ̀ di yóó bɛ̀ nɑmu ti Yiɛ̀ nKuyie nyóó di duɔ́mmu dɛ kó dihɛì. \p \v 15 Kòo kpɑ̀ɑ̀tìi ò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Nɛ̀ yíe ndɔkɛ n dɑ bɑ́ɑ́mmɛ̀, kɛ̀ n tú ɑ́ n nɑ́kɛ́ timɔ́mmɔnti ti Yiɛ̀ nKuyie ndɑ nɑ̀kɛ́ tì. \p \v 16 Dɛ mɔ̀nnì ndi Misee ò nɑ̀kɛ́mɛ̀ kɛ dɔ̀: \q1 N yɑ̀mu Isidɑyɛɛribɛ cìɛ́tɛ́mɛ̀ yɛtɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀, \q1 kɛ dònnɛ̀ tipìètì tìì í mɔkɛ wèè tì cɛ̃mmú. \q1 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ́i nkɛ tú, \q1 bɛ̀ tɛ̃́nkɛ í mɔkɛ wèè bɛ̀ ni, \q1 bɑ́ wè wèe kò nho cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ kunɑɑtí. \p \v 17 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tìi nɑ́kɛ́ Sosɑfɑti kɛ dɔ̀: N do dɑ nɑ̀kɛ́mu kɛ̀ n dɔ̀, ò ɔ̃ɔ̃ í nni nnɑ̀kɛ́ tìmɑtì kɛ̀ tì ntú tisɑ̀ɑ̀tì, ò ɔ̃ nnɑ́kɛ́ tì timɔu tì ɔ̃ ntú tiyɛiti nti. \p \v 18 Kɛ̀ Misee yíɛ́ kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Okpɑ̀ɑ̀tì kéntɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ntú mù, n yɑ̀mu ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ̀ kù kɑ̀ri ku kpɑ̀ɑ̀tìkɑ̀rì ĩ́nkɛ̀, kɛ̀ kɛĩ́nkɛ̀ kó bɛkperíbɛ̀ còḿmú, biɛ nkubɑkù yoú bɛtɔbɛ̀ kucɑ̃̀nku, \v 19 kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ̀: We mbo kɔtɛ kɛ́soutɛ́ Akɑbu kòo kɔtɛ kɛ́do Dɑmɔti ɛì dìì bo Kɑdɑɑdi tempɛ̃ nkɛ̀ bɛ̀ɛ ò nɑ? Kɛ̀ yie ndɔ̀ muu nkòo tɔù dɔ̀ mutɛ̃mù. \v 20 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ bɛɛ̀ kperíbɛ̀ kóo mɔùu cómmú ti Yiɛ̀ nKuyie nyììkɛ̀ kɛ bɛ́i nkɛ dɔ̀: Mí m bo kɔtɛ kóò soutɛ́. Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nhò bekɛ kɛ dɔ̀: A yóó yĩ́mɛ? \v 21 Kòo dɔ̀: m bo nɑɑ́ mɛyɑ́ɑ̀bìsíyɛ̀mmɛ̀ kɛ́tɑ ɑ pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑm̀bɛ̀ bɛmɔu nɔ̀ miɛkɛ. Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nhò tɛ̃̀ńnɛ́ kɛ dɔ̀: Kɔtɛ kɛ́ bɛ̀ soutɛ́, ɑ yóó nɑmu, kɔtɛ kɛ́ mɛ dɔɔ̀. \v 22 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù ɑ̃nnɛ́ mɛyɑ́ɑ̀bìsíyɛ̀mmɛ̀ ku pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑm̀bɛ̀ nɔ̀ miɛkɛ. Kù tũ ndɔ́ kɛ́ dɑ dɔɔ̀ mɛyɛi mmɛ. \p \v 23 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ Kennɑnɑɑ birɛ Sidekiɑ tɔ́ɔ́nko Misee borɛ̀ kóò bèntɛ kɛ dɔ̀: Ɔ̃̀nkɛ bíɛ́kɛ̀ nkɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó Muyɑɑ́ nyɛ̀mɛ̀ m borɛ̀ kɛ dɑ bɛ́innɛ̀. \p \v 24 Kɛ̀ Misee dɔ̀: A bo dɛ̀ yɑ̀ ɑ bo ntɑti dìì yiè sicɛ̃́ĩ kɛ yɛtì kɛ wɑnti ɑ bo sɔri dɛ̀. \p \v 25 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì dɔ̀: Pĩ́nnɛ̀ Misee kɛ́kɔtɛ kóò duɔ́ nwèè bɑkɛ́ dihɛì, Amɔɔ nɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì birɛ Soɑsi, \v 26 kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Okpɑ̀ɑ̀tì tu ɑ kpetínnɛ́ dɛ kóo nìtì kɛ́ nhò duɔ̀ mpɛ̃́ɛ̃̀ sɑ́m̀pɔ́ nɛ̀ mɛniɛ nsɑ́m̀pɔ́ kɛ́mbɑɑnɛ̀ m bo wɛ̃tɛnɛ̀nímɛ̀ kukɔ̃ǹnɑɑtí. \p \v 27 Kɛ̀ Misee dɔ̀: Kɑ̀ɑ wɛ̃̀tɛnɛ̀ní kukɔ̃ǹnɑɑtí nɛ̀ míì kó dinùù dɔkɛ Kuyie mbɛ́immɛ̀. Kòo deè kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: Díndi bɛnìtìbɛ̀ dimɔu keènɛ̀ n yĩmù! \s1 Bɛ̀ kùɔmɛ̀ Akɑbu mudoò miɛkɛ \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 22:29-40) \p \v 28 Mɛm̀mɛ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ kou kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ kɛ́do Dɑmɔti ɛì dìì bo Kɑdɑɑdi tempɛ̃ mmiɛkɛ mudoò. \v 29 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tìi nɑ́kɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Sosɑfɑti kɛ dɔ̀: N yóó ceetɛ m mɑ́ɑ̀ ndi kɛ́tɑ mudoò miɛkɛ kɛ̀ fɔ̃́ nni nhɑ̃ ɑ kpɑ̀ɑ̀tìyɑ̀ɑ̀tì. \p Mɛm̀mɛ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì cèètɛmɛ̀ omɑ́ɑ̀ kɛ́tɑ mudoò miɛkɛ. \v 30 Dɛ mɔ̀nnì kɛ sɔ̃́ nSidii kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɑ̀kɛ́mu o kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ ni bɛ̀ɛ̀ dekɛ o kpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́ kɛ yĩ́, bɛ̀ bɑ́ nwɑnti bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ sɑ́m̀pɔ́bɛ̀ yoo iwɛ̃ĩ yɛmbɛ̀. Bɛ̀ nwɑnti Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì mɑ́ɑ̀ ndi. \p \v 31 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ bɛ̀ɛ̀ ni sikpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́ kó bɛdèèbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ yɑ̀ Sosɑfɑti kɛ́nyɛ̃́ kɛ́tú Akɑbu nwe kɛ́cokɛ́ kɛ́cɛ̃tinnɛ kɛ bo ò kùɔ, kɛ̀ Sosɑfɑtii kuɔ́nnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie kɛ̀ kùu ò teennɛ̀ kɛ́duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ wɛ̃tɛ. \v 32 Mɛm̀mɛ bɛ̀ɛ̀ ni sikpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́ kó bɛdèèbɛ̀ bɛ̀ bɑntɛ́mɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì dɔkɛmɛ̀ kóò yóu kɛ́pɛ̃ɛ̃tɛ́. \p \v 33 Kɛ sɔ̃́ nhonìtì mɔù dɛ̀ bo kɛ tɔ mutɑ̃mmù kɛ́tɑ̃ũ cɛ̃́nkoo kɛ́mɑ́ɑ́nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì kɛ̀ kupie ntɑ dicĩ̀ncĩ̀nkɔ̃̀nnì mɑ̀nku di tuutɛ́nɛ̀ dɛ̀ ibɑɑtí, kòo nɑ́kɛ́ wèè tũ̀nni tɛkpɑ̀rìnɑɑsɑ̃ntɛ̀ kɛ dɔ̀: Tũntɛ tɛnɑɑsɑ̃ntɛ̀ kɛ̀ ti yɛ mudoò miɛkɛ, bɛ̀ n kɔ̀utɛmu. \p \v 34 Kɛ̀ mudoò bintɛ́ dɛ kó diyiè mɛdiɛ̀, kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tìi ncómmú o nɑɑsɑ̃ntɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ bɛ̀ ò pĩ kɛ̀ bɛ̀ wetí Sidii kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ nyóó tuɔkɛ kuyuoku kòò ku. \c 19 \s1 Sosɑfɑti kɑ̀nnɛmɛ̀ bɛkótíbɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀ \p \v 1 Kɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tìi kò nho ciɛ Sedisɑdɛmmu nɛ̀ kukɔ̃nnɑɑtí. \v 2 Kɛ̀ Anɑnni birɛ Yeu Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò ò co kóò bekɛ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ dòmmɛ kɑ̀ɑ teennɛ̀ onitiyɛiwe? A dɔ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ndootitɔbɛ̀ mbɛɑ̀? A dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ dɛɛ̀ te kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ yóó dɑ do. \v 3 Dɛsɑ̀ɑ̀rɛ̀ nɛ́ bomu ɑ dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ kɛ yɛ̃́ ɑ cɔ́ummɛ̀ itedɛí ìì do bo dihɛì, kɛ duɔ́ nhɑ yɛ̀mmɛ̀ kɛ tũ̀nnɛ Kuyie. \b \p \v 4 Kɛ̀ Sosɑfɑti mbo Sedisɑdɛmmu kɛ́wɛ̃tɛ kɛ́ítɛ́ kɛ́ce ndihɛì kɛ́túótɛ́ Bɛɛrisebɑɑ kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Efɑdɑimmu tɑ̃rì, kɛ bo tɛ̃́nnɛ́ní bɛnìtìbɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mborɛ̀, kunku bɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù. \v 5 Kòo kɑnnɛ bɛkótíbɛ̀ Sudɑɑ tempɛ̃ nkó yɛhɛkɛ̀ iduotí fitɛ́ yɛ̀ yɛmɔu, bɑ́ dìì ɛì nɛ̀ di kó bɛkótíbɛ̀, \v 6 kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Dí n dɑkɛ kɛ́mpĩ́ ndi tɔ̃mmú mɛsɑ̀ɑ̀ nkɛ bɑ́ mbekù bɛnìtìbɛ̀ dɔ́mɛ̀, dí mbekù ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́mɛ̀, kù yó ndi bonɛ̀mu dɛ kó mutɔ̃mmú miɛkɛ. \v 7 Dí ndé ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ́ndɑkɛ di pĩ́ mmùù tɔ̃mmú kpɛ́í, kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkunku ti tũ nkù borɛ̀ siyɑ́ɑ̀bìsí í bomɛ̀, ku borɛ̀ mɛbɑtimɛ̀ í bo, kù í cɔú ticuuti. \p \v 8 Bɑ́ nɛ́ Sedisɑdɛmmu miɛkoo, kɛ̀ Sosɑfɑtii kɑnnɛ ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ, nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ cɛ̃́ĩ kó bɛkótíbɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ bo mbekùnɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì kɔbɛ kɛ tũ ti Yiɛ̀ nKuyie nyɛ̃ mmù, kɛ tũnni bɛ kpɛti. \v 9 Kòo bɛ̀ duɔ́ ndinùù kɛ dɔ̀: Mɛm̀mɛ di yóó ndɔɔrimɛ̀ kɛ́ndé ti Yiɛ̀ nKuyie, kɛ tũ nku yɛ̃ mmù nɛ̀ mɛyɛ̀mmɛ̀ mɛ̀mɑ́ɑ̀. \v 10 Bɑ́ dìì mɔ̀nnì kɛ̀ di kɔbɛ bɛ̀ɛ̀ bo yɛhɛkɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ níí tɔní tìmɑtì, kòò mɔù weè kùɔ onìtì yoo ò yetɛ́nɛ̀ ikuɔ́, yoo Kuyie ntɑnnùù mɑrì, yoo ikuɔ́ tɛì mɑì, dí tì wèńtɛ́, kɛ́ mbɛ̀ tiè nkɛ̀ dɛ̀ nwenni, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ bɛ̀ bɑ́ɑ́ yetɛ́nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ̀ ku miɛkɛ bɑ́ɑ́ di do díndi nɛ̀ di kɔbɛ. Kɛ̀ di mɛ ndɔɔri di bɑ́ɑ́ yetɛ́nɛ̀ Kuyie. \v 11 Ntɛ ikuɔ́ nìùtì diɛwè Amɑdiɑ wèè yó ndi bɑkɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó mutɔ̃mmú mumɔu miɛkɛ, kɛ̀ Isimɑyɛɛri birɛ Sebɑdiɑ mbɑkɛ́ Sudɑɑ kɛ teénnɛ̀ mí nhokpɑ̀ɑ̀tì. Kɛ̀ Defiibɛ biɛ yó ndi bonɛ̀mu kɛ pĩ́ nyɛpɑ́tɛ kó mutɔ̃mmú. Ítɛ́nɛ̀ kɛ pĩ́ mmutɔ̃mmú nɛ̀ dikɔ̃m̀bùɔ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyó mbonɛ̀mu wèè dɔ̀ɔ̀ri dɛ̀ɛ̀ wenni. \c 20 \s1 Sosɑfɑti nɑmɛ̀ Mɔɑbiibɛ nɛ̀ Amɔniibɛ \p \v 1 Kɛ̀ Mɔɑbu kɔbɛ nɛ̀ Amɔniibɛ kɛ̀ bɛ̀ nkɔri kɛ bo do Sosɑfɑti mudoò kɛ̀ Mɛuniibɛɛ bɛ̀ cíe. \v 2 Kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ kɛ́ tì nɑ̀kɛ́ okpɑ̀ɑ̀tì Sosɑfɑti kɛ dɔ̀: Bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ mɑbɛ̀ bɛɛ̀ ìtɛ́ní kɛ sũ mɛsɑ̀ɑ̀ nkɛ yóó dɑ do mudoò, bɛ̀ ìtɛ́ní Edɔmmu ɛì ndi dɑ̀mɛ́ɛ̀rì mukɔ́kúɔ́ nkou kó diyɑ́ɑ̀ kɛ bo Asɑsɔ̃nni Tɑmɑɑ dihɛì bɛ̀ tu dì Ãnkedi. \p \v 3 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Sosɑfɑtii depɛ kɛ́tɑ̃ɑ̃tɛ́ kɛ bo beé nti Yiɛ̀ nKuyie, kɛ́duɔ́ nkɛ̀ Sudɑɑ tempɛ̃ nkumɔu kɔbɛɛ boú dinùù. \v 4 Kɛ̀ Sudɑɑ kó kuwuɔ nkɔbɛɛ ítɛ́ní Sudɑɑ ɛkɛ̀ yɛmɔu kɛ́tíí nkɛ bo kuɔ́nnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie. \v 5 Kɛ̀ Sosɑfɑtii cómmú Sudɑɑ ɛì kɔbɛ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì kɔbɛ bɛ ììkɛ̀, ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ììkɛ̀ kɛ́nwetí tɛ dɑ̀nkù pɑ̀nkù, \v 6 kɛ́bɑ́ntɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ dɔ̀: Kuyie nti yɛmbɛ̀ do tũ nkù dɛ̀ í tú fɔ̃́ɔ̃̀ bɑkɛ́ kɛĩ́nkɛ̀, kɛ bɑkɛ́ yɛbotɛ̀ yɛmɔu kó yɛkpɑ̀ɑ̀tìyɔɑ̀? Fɔ̃́ɔ̃̀ mɔ̀kɛ muwɛ̃rímú kɛ kpeńnì, òmɔù bɑ́ɑ́ nɑ kɛ́ dɑ dokɛ́nɛ̀. \v 7 Fɔ̃́ɔ̃̀ tu Kuyie nti tũ nkù, fɔ̃́ɔ̃̀ bɛ̀ti bɛ̀ɛ̀ do mɑɑ́ di nhɛì kɛ kɑ̀nnɛ ɑ nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛ̀ yɛ̀nnímɛ̀ Esibiti. Bɛmbɛ Abɑrɑhɑmmu ɑ dɔ́ wè yɑɑ̀bí sɑ̃́ɑ̃̀. \v 8 Kɛ̀ bɛ̀ dì kɑ̀ri kɛ dɑ mɑɑ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ ɑ yètìrì yó nyu dɛ̀, kɛ bɛ́i nkɛ yĩ: \v 9 Kɛ̀ dɛ̀ dò mmɛyɛi mmɑmɛ̀ ti tùɔ̀kɛní, kɛ̀ dɛ̀ dò mbɛ̀ ti do mudoò mmu, yoo ɑ yũ̀ɔ̃́ ti to nyɛ, yoo mutenkṹṹ mmuù tɑnní, yoo dikònnì, ti yóó kɔtɛ kɛ́cómmú tɛɛ̀ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ borɛ̀, kɛ yɛ̃́ ɑ yètìrì dɛ nyumɛ̀, kɛ́ dɑ kuɔ́nnɛ̀ mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀ mɛ̀ɛ̀ ti tùɔ̀kɛní mɛ kpɛ́í, kɑ̀ɑ keè ti dɑbùò nkɛ́ tí dɛɛtɛ́. \v 10 Wéntɛ́ Amɔɔ ɛì kɔbɛ nɛ̀ Mɔɑbu ɛì kɔbɛ nɛ̀ Edɔmmu ɛì kɔbɛ, kɛ ti do mudoò, ti yɛmbɛ̀ do yɛ̀nní dìì mɔ̀nnì Esibiti kó dihɛì kɑ̀ɑ duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ pɛɛ́ nkɛ í mbɛ̀ pɔ̀ntɛ. \v 11 Nɛ́ ntɛ dɛ kó bɛnìtìbɛ̀ bɛ̀ ti duɔ́ ntìì cuuti tú bɛ̀ bo ti bɛtimɛ̀ kɛtenkɛ̀ ɑ ti duɔ́ nkɛ̀ kɛ̀ ti kɛ̀ te. \v 12 Fɔ̃́ nKuyie nti tũ nkù potɛ́ bɛ, ti í mɔkɛ muwɛ̃rímú mɑmù dɛ kó kunììti ììkɛ̀, kù kèrínímu kɛ bo ti do mudoò ti í yɛ̃́ ti bo dɔɔ̀ tì, ti búɔ́ fɔ̃́ nwe. \p \v 13 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ bɛmɔu ncómmú ti Yiɛ̀ nKuyie nyììkɛ̀, bɛmɔu nɛ̀ bɛnitipòbɛ̀ nɛ̀ ibí. \s1 Ti Yiɛ̀ nKuyie nduɔ́mmɛ̀ kɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ bɛ nɑ \p \v 14 Kɛ̀ bɛ̀ ntíkú, kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nYɑɑ́ cútɛ́ní Defiibɛ botí kou mɔù Asɑfu yɑɑ̀birɛ Yɑyɛɛdi ĩ́nkɛ̀. Asɑfu weè do pɛitɛ́ Mɑtɑnniyɑ, kɛ̀ wèe pɛitɛ́ Yeiyɛɛdi, kɛ̀ Yeiyɛɛdi pɛitɛ́ Bennɑyɑ, kòo pɛitɛ́ Sɑkɑrii, kɛ̀ Sɑkɑrii nɛ́ pɛitɛ́ Yɑsiɛdi. \v 15 Kɛ̀ Yɑsiɛdi pĩɛ̃kɛ́ mɛdiɛ̀ nkɛ dɔ̀: Kéntɛ́nɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ dimɔu, díndi Sudɑɑ kɔbɛ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu kɔbɛ, nɛ̀ fɔ̃́ ndɔkɛ okpɑ̀ɑ̀tì Sosɑfɑti! Ntɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ndi nɑ́ɑ́ ntì: Di bɑ́ɑ́ depɛ, kɛ̀ kufɔ̃wɑɑ́ nni ndi bo dɛ kó kuhɑ̃ɑ̃pɔ̀nnììti ììkɛ̀. Kɛ yɛ̃́ dɛ kó mudoò í tú di kɔ̃mu, mù tu Kuyie nkɔ̃mu mmu. \v 16 Nɑnkɛ dí ítɛ́ kɛ́ bɛ̀ do, ntɛ bɛ kɛ deètìní Atisiti kó ditennì, di nɑɑ yóó bɛ̀ bùɔ́tɛ́nɛ̀ kukó nwetí ndɛ̀ ndɛ Yeduyɛɛdi kó dikpɑ́ɑ̀. \v 17 Di í yóó bɛ̀ dokɛ́nɛ̀, kɛ̀ di tùɔkoo, di cómmú kɛ́nwúó nti Yiɛ̀ nKuyie nyóó di dɛɛtɛ́ mɛ̀ɛ̀ botí. Sudɑɑ kɔbɛ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu kɔbɛ bɑ́ ndénɛ̀ kɛ̀ di kɔ̃̀ntì nhɑu. Nɑnkɛ dí yɛ̀roo kɛ́ bɛ̀ bùɔ́tɛ́nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyó ndi bonɛ̀mu. \p \v 18 Kɛ̀ Sosɑfɑtii kɔ̃nkɛ kɛ́sĩ́nnɔ́ɔ kɛtenkɛ̀, kɛ̀ Sedisɑdɛmmu kɔbɛ nɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔ̃nkɛ kɛ́sĩ́nnɔ́ɔ kɛtenkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyììkɛ̀ kɛ́ kù sɑ̃ntɛ. \v 19 Kɛ̀ Defiibɛ, Keɑti nɛ̀ Kodee wuɔ kɔbɛɛ ítɛ́ kɛ́sɑ̃ntɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nnɛ̀ mɛtɑmmɛ̀ kperímɛ̀ kunku Isidɑyɛɛribɛ tũ nkù. \b \p \v 20 Kɛ̀ dɛ̀ɛ wentɛ́ kɛ̀ bɛ̀ nyɛtì Tekoɑ dikpɑ́ɑ̀ bíɛ́kɛ̀, kɛ̀ Sosɑfɑtii ítɛ́ kɛ́cómmú kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: Kéntɛ́nɛ̀ n tú mù díndi Sudɑɑ kɔbɛ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu kɔbɛ, nyĩkúnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyĩ́nkɛ̀ kunku di tũ nkù, mɛmmɛ di bo nɑmɛ̀ kɛ́ bɛ̀ bɑ̀ɑo, ńtɛ̃ĩ́nɛ̀ kɛ́ntɑ̃́ Kuyie pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑm̀bɛ̀ di nɑ́ɑ́ ntì. Mɛm̀mɛ di bo bɛ̀ nɑmɛ̀. \p \v 21 Sosɑfɑti nɛ̀ o ɛì kɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ wɛ̃nnɛ́ kɛ́tíí nkɛ́tɑ̃nkɛ́ bɛdèmbɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ dɑ́ɑ́tí tiyɑ̀ɑ̀tì bɛ̀ cɑ̃̀ńnɛ́ tì mudèmmù kpɛ́í, kòo bɛ̀ nií mbɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ ììkɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ ndiè nkɛ sɑ̃ntí ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ tú: Ndiènnɛ̀ kɛ sɑ̃ntí ti Yiɛ̀ nkɛ yɛ̃́ ku sɑ̀ɑ̀ ndɛumɛ̀ sɑ̃́ɑ̃̀. \p \v 22 Bɛ̀ ketɛ́ dìì mɔ̀nnì kɛ diè nkɛ dɛ́úkùnko ti Yiɛ̀ nKuyie nnɛ̀ yɛsɑ̃ɑ̃ nkɛ̀ kùu duɔ́ nkɛ̀ Amɔniibɛ nɛ̀ Mɔɑbiibɛ nɛ̀ Edɔmiibɛ bɛ̀ɛ̀ do ìtɛ́ní kɛ́ndɔ́ kɛ́do Sudɑɑ ɛì kɔbɛ mudoò, kɛ̀ bɛ̀ í nkèè bɛtɔbɛ̀ tu mù, kɛ́tɑ bɛtɔbɛ̀ mukɔ̀ù. \v 23 Kɛ̀ Amɔniibɛ nɛ̀ Mɔɑbiibɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ do Edɔmiibɛ kɛ́ bɛ̀ dèè, bɛ̀ dèè dìì mɔ̀nnì Edɔmiibɛ kɛ́tɑ bɛmɑ́ɑ̀ mukɔ̀ù. \v 24 Sudɑɑ kɔbɛ tùɔ̀kɛ dìì mɔ̀nnì ditennì dìì sĩ̀ĩ́ ndikpɑ́ɑ̀ kɛ wéntɛ́ kɛ́yɑ̀ bɛcíríbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ còú cóú kɛtenkɛ̀ bɑ́ òmɔù í kpɑɑ́. \v 25 Sosɑfɑti nɛ̀ o kɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ kɛ́kuti bɛcíríbɛ̀ kɛ́yɑ̀ tinɛnsɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ bɛ kpɛrɛ dɛsɑ̀ɑ̀rɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ nsũ mɛsɑ̀ɑ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ dɛ̀ koú mɛdiɛ̀ bɑ́ bɛ̀ í nnɑ kɛ́ dɛ̀ kònnɛ̀ dɛmɔu kɛ́ ndɛ̀ ɛi kɛ dɔ̀ yɛwe yɛ̀tɑ̃ɑ̃ti kɛ yɛ̃́ dɛ̀ do sũmɛ̀mu mɛdiɛ̀. \p \v 26 Diyiè nɑɑnnì yiè kɛ̀ bɛ̀ɛ tíí kubiriku mɑkù kɛ́ndɛ́úkùnko ti Yiɛ̀ nKuyie, kɛ̀ dɛɛ̀ nte kɛ̀ bɛ̀ɛ kù yu kɛ dɔ̀ Mɛsɑ̀ɑ̀ nkó kubiriku, kɛ kpɑɑ́ kɛ mɛ nkù yu nɛ̀ yíenní. \v 27 Kɛ̀ bɛ̀ɛ deè kɛ̀ Sosɑfɑtii niitɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu kɔbɛ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ɛ kò nSedisɑdɛmmu nɛ̀ diwɛ̀ì, kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do bɛ̀ dɔ̀ɔ̀mɛ̀ diwɛ̀ì kɛ̀ bɛ̀ɛ nɑ bɛ dootitɔbɛ̀. \v 28 Kɛ̀ bɛ̀ mbie ntibómbonti nɛ̀ tikùtìdùùtì kɛ eutinɛ̀ sipɔ̃́mpɔ̃ɔ̃́ kɛ kũnti Sedisɑdɛmmu kɛ́tuɔkɛnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \p \v 29 Kɛ̀ yɛhɛkɛ̀ yɛmɔu kó yɛkpɑ̀ɑ̀tìyɔɔ keè ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù dokɛ́nɛ̀mɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ dootitɔbɛ̀ kɛ́ kù depɛ. \v 30 Kɛ̀ Sosɑfɑti ntɔ tikpɑ̀tì kɛ̀ dɛ̀ dò mbɑ̀mmùù, kɛ̀ Kuyie nhò tũ nkùu ò duɔ́ mmɛom̀pùmɛ̀ dihɛì dimɔu. \s1 Sosɑfɑti kpɑ̀tì tùɔ̀kɛmɛ̀ ti mɑ̀nku \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 22:41-51) \p \v 31 Sosɑfɑti do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìtɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ yɛ̀nùmmù ndi, kɛ́mbɑkɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ kɛ dɔ̀ yɛbie nsipísìdɛ́ nɛ̀ yɛ̀nùmmù. O yɔ̃ do tú Sidii kóo sɑpɑ̀ɑ̀ nhAsubɑ. \v 32 Kòò ntũ nho cicɛ Asɑɑ kó kucɛ, kɛ́ndɔɔri ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́ dɛ̀. \v 33 Bɑ́ nɛ̀ mɛmmɛ kɛ̀ yɛtɔ̀rɛ̀ nkpɑɑ́ bo, bɛnìtìbɛ̀ mu ndo í duɔ́ mbɛmɑ́ɑ̀ Kuyie mbɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù. \v 34 Sosɑfɑti tɔ̃mmú sɔmmu ò mù ketɛ́mɛ̀ nɛ̀ ò mù pɔ̃̀ńtɛ́mɛ̀ dɛ̀ wɑ̃̀rimu Anɑnni birɛ Yeu tɔ̃mmú pɑ́tíri miɛkɛ, kɛ bo Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ pɑ́tíri miɛkɛ. \p \v 35 Dɛndɛ kó difɔ̃nkúò kɛ̀ Sudɑɑ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Sosɑfɑtii tɑunnɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Aɑsiɑ wèè dɔɔ̀rìmɛ̀ do í wenni. \v 36 Ò do ò tɑunnɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bo dɔɔ̀ bɑ̀tóòbɛ̀ mbɛ kɛ̀ bɛ̀ nkɔrì Tɑdisisi. Bɛ̀ do bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ Esiyonni Kebɛɛ ɛì ndi. \v 37 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Mɑdesɑɑ Kebɛɛ ɛì kou Dodɑfɑu birɛ Ediesɛɛ nɑ́kɛ́ Sosɑfɑti Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì kɛ dɔ̀: A tɑunnɛ̀mɛ̀ Aɑsiɑ kpɛ́í nte kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyóó cɑkɛ ɑ tɔ̃mmú. \p Mɛm̀mɛ kɛ̀ bɑ̀tóòbɛ̀ɛ pɛ́ítɛ́ pɛ́ítɛ́ kɛ tɛ̃́nkɛ í nnɑ kɛ kɔ̀tɛ Tɑdisisi. \c 21 \p \v 1 Kɛ̀ Sosɑfɑtii kò nho yɛmbɛ̀ kũũ̀ ndɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́ o yɛmbɛ̀ fɔ̃ti Dɑfiti ɛì. Kòo birɛ Yodɑmmuu sɔɔtɛ́ tikpɑ̀tì. \s1 Yodɑmmu tumɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 8:16-24) \p \v 2 Yodɑmmu do mɔkɛ o nɛí nsi, bɛ cicɛ òmɑ́ɑ̀ bɛɛ̀ yètɛ̀ tu: Asɑdiɑ nɛ̀ Yeyɛɛdi nɛ̀ Sɑkɑrii nɛ̀ Asɑdiyɑu nɛ̀ Mikɑyɛɛri nɛ̀ Sefɑtiɑ bɛmɔu bɛ̀ do tú Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Sosɑfɑti bí nyi. \v 3 Bɛ cicɛ do bɛ̀ pɑ̃mmú yɛpɑ̃rɛ̀ diɛyɛ̀ nyɛ, timɑ́tì pɛ́ítì nɛ̀ mɛsɔɔ nɛ̀ tinɛnkpetì kɛ́ bɛ̀ duɔ́nnɛ̀ yɛhɛkɛ̀ iduotí fitɛ́ yɛ̀ Sudɑɑ tempɛ̃ mmiɛkɛ kɛ́duɔ́ nYodɑmmu tikpɑ̀tì ò tu mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í Mpo. \p \v 4 Yodɑmmu kɑ̀ri dìì mɔ̀nnì o cicɛ kpɑ̀ɑ̀tìkɑ̀rì kòo kpɑ̀tìi fííkú, dɛ mɔ̀nnì ndi ò kùɔmɛ̀ o yɔ̃fũ̀ɔ̃̀ kɔbɛ bɛmɔu bɑ́ nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kó bɛkótíbɛ̀ mɑbɛ̀. \v 5 Yodɑmmu do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìtɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ yɛ̀dɛ́ɛ̀ ndi kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ́mbo Sedisɑdɛmmu kɛ dɔ̀ yɛbie nyɛ̀ni, \v 6 kɛ́tũnnɛ Isidɑyɛɛribɛ kó bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ kó icɛ Akɑbu cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɔbɛ do dɔ̀ɔ̀mɛ̀. Kɛ yɛ̃́ ò do puokɛmɛ̀ Akɑbu kóo sɑpɑ̀ɑ̀ nwe, kɛ́dɔɔ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyí dɔ́ dɛ̀. \v 7 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmɛ nyí ndɔ́ kɛ́kuɔ Dɑfiti cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kù do ò dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛɛ̀ tɑummɛ̀ kpɛ́í, kɛ yɛ̃́ kù do ò nɑ̀kɛ́mɛ̀ kɛ dɔ̀ wenwe nɛ̀ o bí okpɑ̀ɑ̀tì bɑ́ɑ́ pɑ̀ɑ̀ bɛ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ dimɔ̀nnì mɑrì. \p \v 8 Yodɑmmu kpɑ̀tì miɛkɛ nkɛ Edɔmmu ɛì kɔbɛ yetɛmɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ bo mbɛ̀ bɑkɛ́mɛ̀, kɛ́wɑɑ́ mbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì. \v 9 Kɛ̀ Yodɑmmuu ítɛ́ nɛ̀ o kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótíbɛ̀ nɛ̀ sikpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ kɛyènkɛ̀ kɛ́do mudoò Edomiibɛ, bɛ̀ɛ̀ do bɛ̀ cɛ̃̀ti nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bɑkɛ́ bɛ̀ɛ̀ dèkɛ sikpɑ̀rìnɑɑsɛ̃ĩ́. \v 10 Dɛ kó dimɔ̀nnì ndi Edɔmmu ɛì kɔbɛ fìètɛmɛ̀ bɛmɑ́ɑ̀ Sudɑɑ kɔbɛ nɔu miɛkɛ nɛ̀ yíenní. \p Dɛ kó dimɔ̀nnì dìmɑ́ɑ̀ miɛkɛ do nkɛ Dibunɑ ɛì kɔbɛ yetɛmɛ̀ Sudɑɑ ɛì kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Yodɑmmu kpɛti ò do bùtínnɛ́ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nkɛ ti Yiɛ̀ nKuyie o yɛmbɛ̀ do tũ nkù. \v 11 Kɛ̀ Yodɑmmu dɔɔ̀ yɛtɔ̀rɛ̀ Sudɑɑ tɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀ kɛ yṹɔ̃́ nSedisɑdɛmmu kɔbɛ nɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ bútínnɛ́ Kuyie nkɛ nfeu yɛbɔkɛ̀\f + \fr 21:11 \fr*\fk feu yɛbɔkɛ̀: \fk*\ft Bɛ̀ do dekù sitɑ̃ɑ̃́ ĩ́nkɛ̀ nkɛ kɛ dɔɔri yɛtɔ̀rɛ̀ kɛ feu iwũɔ̃.\ft*\f* kɛ cɑ̃́nnì. \p \v 12 Kɛ̀ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Edii wɑ̃ri dipɑ́tíri kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie nhɑ cicɛ Dɑfiti do tũ nkù tu: A í tũ̀nnɛ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í nkɛ ɑ cicɛ Sosɑfɑti kó kucɛ, o cicɛ Asɑɑ Sudɑɑ kóo kpɑ̀ɑ̀tì kɔku, \v 13 kɛ tũ̀nnɛ Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ kó kucɛ kɛ tɑnnɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu kɔbɛ mubɔɔtɔ̃mmú miɛkɛ, Akɑbu cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɔbɛ do dɔ̀ɔ̀mɛ̀. Fɔ̃́ nYodɑmmu kɑ̀ɑ kùɔ ɑ yɔ̃fũ̀ɔ̃̀ kɔbɛ, bɛ̀ɛ̀ tu bɛnìtìbɛ̀ kɛ dɑ pɛ̃ɛ̃tɛ́. \v 14 Ntɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nyóó potɛ́mu kuyɛ̃ĩku diɛkù ɑ kɔbɛ, ɑ bí nɛ̀ ɑ pobɛ̀ nɛ̀ ɑ kpɛrɛ dɛmɔu. \v 15 Fɔ̃́ nkɛ yóó dɑ bɔntɛ́ kɛmiɛkɛ kó mumɔncɛ̃́ɛ̃́mù, kɛ̀ mù nyɛ́útí yɛwe yɛmɔu, kɛ́nte kɑ̀ɑ nɑutìi yɛ̀nní. \p \v 16 Mɛm̀mɛ kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nduɔ́ nkɛ̀ Fidisitɛ̃ɛ̃bɛ nɛ̀ Adɑbubɛ nɛ̀ Etiopii ɛì kɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ do Yodɑmmu mudoò, \v 17 kɛ́do Sudɑɑ ɛì kɛ́hɛí bɛ kpɛrɛ nɛ̀ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ bo tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ́pĩ́mmú o bí nɛ̀ o pobɛ̀, kòo bíyɑ̃ɑ̃tɛ̀ Yoɑkɑsi weè mɑ́ɑ̀ nkpɑɑ́. \p \v 18 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nhò potɛ́ kɛmiɛkɛ kó mumɔmmú kɛ̀ mù í ndò nkɛ́miɛtɛ́. \v 19 Kɛ̀ dɛ kó mumɔmmú nyɛ́útí yɛwe yɛmɔu. Dibenni dɛ́rì kó mukṹṹ nkɛ̀ dɛ kó mumɔmmú nte kòo nɑutìi yɛ̀nní kòo fɛ̃́ṹtɛ́ mɛdiɛ̀ nkɛ́kú, bɑ́ o kɔbɛ í nhò tùɔ ntihúúntì bɛ̀ do dɔ̀ɔ̀mɛ̀ o cicɛbɛ̀. \p \v 20 Ò do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìtɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ yɛ̀dɛ́ɛ̀ ndi, kɛ́di tikpɑ̀tì kɛ́mbo Sedisɑdɛmmu kɛ́kú bɑ́ bɛ yɛ̀mmɛ̀ í ncɑ̀ɑ̀rɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́ Dɑfiti ɛì, bɛ̀ mɛ nyí nhò kũnnɛ́ bɛ̀ kũrì dɛ̀ bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ tɔbɛ̀. \c 22 \s1 Aɑsiɑ tɔmɛ̀ tikpɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 1 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 8:25-29. 9:27-29) \p \v 1 Kɛ̀ Sedisɑdɛmmu kɔbɛɛ duɔ́ nkɛ̀ o bíyɑ̃ɑ̃tɛ̀ Aɑsiɑ sɔɔtɛ́ tikpɑ̀tì kɛ yɛ̃́ Adɑbubɛ do bɛ̀ domɛ̀ kɛ́kuɔ o bí ikótí imɔu. Mɛm̀mɛ kɛ̀ Sudɑɑ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Yodɑmmu bíyɑ̃ɑ̃tɛ̀ Aɑsiɑ ntɔ tikpɑ̀tì. \v 2 Yoɑkɑsi do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìnɑ̀ɑ̀ nɛ̀ yɛ̀dɛ́ɛ̀ ndi, kɛ́di tikpɑ̀tì kɛ́mbo Sedisɑdɛmmu kɛ dɔ̀ dibenni dìmɑ́ɑ̀. Omidi kóo sɑpɑ̀ɑ̀ nhAtɑdii weè do tú o yɔ̃. \v 3 Kòo yɔ̃ nhò tiè nyitié nyɛiyì, kòo tũnnɛ Akɑbu cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɔbɛ kó icɛ, \v 4 kɛ́dɔɔ̀ dɛ̀ɛ̀ í wenni ti Yiɛ̀ nKuyie nyììkɛ̀ Akɑbu cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɔbɛ do dɔ̀ɔ̀mɛ̀, kɛ yɛ̃́ o cicɛ kṹṹ nkó difɔ̃nkúò bɛ̀ do ò tiémmɛ̀ itié nyɛiyi kɛ̀ ìì ò fétìnnɛ. \v 5 Ò do tũ̀nnɛ bɛɛ̀ kó itié nkɛ́nɛinɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Akɑbu birɛ Yodɑmmu, kɛ̀ bɛ̀ bo dokɛ́nɛ̀ Sidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì Asɑyɛɛdi Dɑmɔti ɛì dìì bo Kɑdɑɑdi tempɛ̃ mmiɛkɛ. Kɛ̀ Sidii kɔbɛɛ kɔutɛ Yodɑmmu. \v 6 Kòo wɛ̃tɛ Sisedɛɛdi kɛ bo tɑɑ nyɛkɔutiyɛ̀ Sidii kɔbɛ ò kɔ̀utɛ yɛ̀ Dɑmɑɑ ò do dokùnɛ̀ dìì mɔ̀nnì Sidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì Asɑyɛɛdi, ò kɛ mbo kɛ̀ Sudɑɑ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Yodɑmmu birɛ Aɑsiɑ kɔtɛ Sisedɛɛdi kɛ bo dɔu nhAkɑbu birɛ Yodɑmmu nɛ̀ kuyonku. \p \v 7 Kuyie nkuù do dɔ́ kɛ́kuɔ Aɑsiɑ kɛ́duɔ́ nkɛ̀ wèe kɔtɛ kɛ bo dɔu nYodɑmmu. Ò tùɔ̀kɛ dìì mɔ̀nnì Yodɑmmu borɛ̀ kòo ò nɛinɛ̀ kɛ́kɔtɛ kɛ bo co Nimmusi birɛ Yeu. Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do tɑ̃ɑ̃tɛ́ Yeu kòo bo ntú okpɑ̀ɑ̀tì kɛ́kuɔ Akɑbu cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ́ tɛ̀ dèè. \v 8 Kɛ̀ Yeuu dɔɔ̀ Kuyie nyɛ̃ nwèe dɔɔ̀ tì Akɑbu cĩ́ɛ̃̀tɛ̀, kɛ́pĩ́ nSudɑɑ ɛì kɔbɛ kó bɛkótíbɛ̀ nɛ̀ Aɑsiɑ kó ibí ìì do pĩ́ nhokpɑ̀ɑ̀tì tɔ̃mmú kɛ́ bɛ̀ kùɔ. \v 9 Kɛ̀ bɛ̀ɛ wɑmmú Aɑsiɑ kóò pĩ́ nhò do sɔri dɛ̀ Sɑmmɑrii kóò tɔní Yeu borɛ̀, kóò kùɔ. Bɛ̀ ò kùɔ mɛmmɛ kóò kũnnɛ́mu bɑkɛ, kɛ yɛ̃́ bɛ̀ do nɑ́ɑ́mmɛ̀ kɛ tú Sosɑfɑti wèè do tũ ti Yiɛ̀ nKuyie nnɛ̀ o yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu, o birɛ ndɛ. \p Aɑsiɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ tɛmɔu òmɔù tɛ̃́nkɛ í nkpɑɑ́ wèè bo nɑ kɛ́di tikpɑ̀tì. \s1 Atɑdii fìètɛmɛ̀ tikpɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 11:1-3) \p \v 10 Aɑsiɑ yɔ̃ Atɑdii kèè dìì mɔ̀nnì Aɑsiɑ kumɛ̀ kɛ́ítɛ́ kɛ́cómmú kɛ bo kuɔ Sudɑɑ kpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɔbɛ bɛmɔu. \v 11 Kɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Yodɑmmu kóo sɑpɑ̀ɑ̀ nYeosebɑ túótɛ́ o tɑ̃ũ̀ Aɑsiɑ birɛ Soɑsi ikpɑ̀ɑ̀tìbí tɛì bɛ̀ do dɔ́ kɛ́kuɔ ì miɛkɛ, kɛ́ dɛ̀ sɔ̀nnɛ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó kudieku mɑkù yɛdúɔ̀ borɛ̀ wenwe nɛ̀ o yuɔ̀rì bɑ́ Atɑdii í ndɛ̀ nìntɛ kɛ kùɔ. Yeosebɑ do tú ikuɔ́ nìùtì Yoyɑdɑɑ pokù nwe. \v 12 Kɛ̀ Soɑsii nsɔri bɛ borɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ yɛbie nyɛ̀kuɔ̀ kɛ̀ Atɑdii tu dihɛì kóo kpɑ̀ɑ̀tì. \c 23 \s1 Bɛ̀ còúmmɛ̀ mɛkùɔ̀ nSoɑsi kóò pĩ́ ntikpɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 11:4-20) \p \v 1 Dibenni yiénnì miɛkɛ, kɛ̀ ikuɔ́ nìùtì Yoyɑdɑ túótɛ́ mɛtɑ̃ɑ̃tímɛ̀ nɛ̀ dikɔ̃m̀bùɔ̀ kɛ́dɔɔ̀nɛ̀ mɛtɑummɛ̀ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótíbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bɑkɛ́ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ sikɔu bɛɛ̀ tu: Yeodɑmmu birɛ Asɑdiɑ nɛ̀ Yoɑnɑnni birɛ Isimɑyɛɛri nɛ̀ Obɛdi birɛ Asɑdiɑ nɛ̀ Adɑyɑ birɛ Mɑseyɑ nɛ̀ Sikidi birɛ Edisɑfɑti. \v 2 Kɛ̀ bɛ̀ɛ ce nSudɑɑ tenkɛ̀ kɛmɔu kɛ́tíí nDefiibɛ bɛ̀ɛ̀ bo Sudɑɑ tenkɛ̀ kó yɛhɛkɛ̀ yɛmɔu, nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ cɛ̃́ĩ kó bɛkótíbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ Sedisɑdɛmmu. \v 3 Kɛ̀ ditĩ̀nnì dimɔu tíí nkɛ́dɔɔ̀nɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì mɛtɑummɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ, kɛ̀ ikuɔ́ nìùtìi Yoyɑdɑ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Ntɛ okpɑ̀ɑ̀tì birɛ dɛ̀ɛ̀ yóó nɑɑ́ nhokpɑ̀ɑ̀tì ti Yiɛ̀ nKuyie ndo tì nɑ̀kɛ́ Dɑfiti kɛ yɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀. \v 4 Ntɛ di yóó yĩ́mɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ bɛ̀ɛ̀ te mutɔ̃mmú tɛom̀pùtɛ̀ yiè, dí bɛ̀ totɛ́ yɛtĩ̀rɛ̀ yɛ̀tɑ̃ɑ̃ti, kɛ̀ ditĩ̀nnì ketirì mbɑɑ nyɛbòrɛ̀. \v 5 Kɛ̀ ditĩ̀nnì didɛ́rì mbɑɑ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ̀ ditɑ̃ɑ̃́nnì mbɑɑ dibòrì bɛ̀ tu dì dipũũ kó dibòrì, kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ bɛmɔu mbo ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ dɑ̀nkù miɛkɛ. \v 6 Òmɔù bɑ́ɑ́ tɑ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ dɛ̀ í tú ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ bɛ̀ɛ̀ ni Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ mutɔ̃mmú, kɛ yɛ̃́ bɛ̀ bɛ̀ cɑ̃̀ńnɛ́mɛ̀mu dɛ kó mutɔ̃mmú kpɛ́í. Kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ mbo ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ dɑ̀nkù. \v 7 Kɛ̀ Defiibɛɛ cɛ̃ɛ̃tɛ okpɑ̀ɑ̀tì bɑ́ wè kòo mpikú o kpɑ̀rìnɛnkù, kòo mɔù tɑnní tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ bɛ̀ɛ ò kùɔ. Kòo kpɑ̀ɑ̀tì yɛ̀tì dí nhò nɛínɛ̀ kòò kũntiní di nhò nɛínɛ̀. \p \v 8 Kɛ̀ Defiibɛ bɛmɔu nɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ ndɔɔri ikuɔ́ nìùtì Yoyɑdɑ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ yɛ̃ mmù. Bɑ́ wè kòo tíí nho kó bɛnìtìbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ te mutɔ̃mmú dɛ kó tɛom̀pùtɛ̀ yiè nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ dò nkɛ́om̀pɛ̀ dɛ kó tɛom̀pùtɛ̀ yiè. Kɛ yɛ̃́ ikuɔ́ nìùtì Yoyɑdɑ do dɔ́mɛ̀ bɛ̀ mpĩ́ mmutɔ̃mmú dɛ kó diyiè. \v 9 Kɛ̀ ikuɔ́ nìùtì Yoyɑdɑ duɔ́ mbɛ̀ɛ̀ bɑkɛ́ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ sikɔu yɛkpɑ̃ɑ̃̀ nnɛ̀ tidɔpììtì diɛtì nɛ̀ tisɑ́m̀pɔ́tì okpɑ̀ɑ̀tì Dɑfiti do te dɛ̀ kɛ́ dɛ̀ duɔ́ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 10 Kɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ cónnɛ́ kɛ́túótɛ́ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bɑkù yoú kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ tɛ bɑkù cɑ̃̀nku, kɛ́dítɛ́nɛ̀ diwũɔ̃tɔ̀nnì nɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ dɛ sɑku, bɑ́ wè kɛ̀ wè mpikú o kpɑ̀rìnɛntì, kɛ̀ bɛ̀ cɛ̃̀ti okpɑ̀ɑ̀tì. \v 11 Kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛnní okpɑ̀ɑ̀tì birɛ kɛ́ dɛ̀ òó ndikpɑ̀ɑ̀tìpìì kɛ́ dɛ̀ duɔ́ nKuyie ntɑnnɔ̀ pɑ́tíri, kɛ̀ bɛ̀ɛ dɛ̀ kɑ̀nnɛ tikpɑ̀tì kɛ̀ ikuɔ́ nìùtì Yoyɑdɑ nɛ̀ o bí kɛ̀ bɛ̀ɛ dɛ̀ còú mmɛkùɔ̀ nkɛ̀ bɛ̀ mpĩɛ̃kù kɛ tú Yoɑsi weè tu okpɑ̀ɑ̀tì. \b \p \v 12 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Atɑdii keè ditĩ̀nnì ùúmɛ̀ kɛ cokù kɛ sɑ̃ntí okpɑ̀ɑ̀tì. \v 13 Koò kɔtoo bɛ borɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ kɛ́nwúó, kɛ́yɑ̀ okpɑ̀ɑ̀tì kòò còḿmú dibòrì borɛ̀ diwũɔ̃tɔ̀nnì ĩ́nkɛ̀. Kɛ̀ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótíbɛ̀ nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ tɔ sipɔ̃́mpɔ̃ɔ̃́ kɛ̀ bɛ̀ ò murí, kɛ̀ diwɛ̀ì bo dihɛì yɛmbɛ̀ bɛmɔu, kɛ̀ bɛ̀ eu sipɔ̃́mpɔ̃ɔ̃́, kɛ̀ bɛdèmbɛ̀ dìè nyɛsɑ̃ɑ̃ nkó iyiɛ kɛ bie ndɛbémbénnɛ̀. Kɛ̀ Atɑdii kɛ̃tɛ́ o yɑ̀ɑ̀tì kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: Bɛ̀ m bɔmmu! Bɛ̀ m bɔmmu! \p \v 14 Mɛm̀mɛ kɛ̀ ikuɔ́ nìùtì Yoyɑdɑ dɛitɛ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótíbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bɑkɛ́ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ sikɔu, kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Dennɛnɛ̀ we ditĩ̀nnì miɛkɛ! Kòò mɔù ò tũ ndí ò kùɔ. Kɛ yɛ̃́ ikuɔ́ nìùtì do bɛ́immɛ̀ kɛ dɔ̀ bɛ̀ bɑ́ɑ́ ò kùɔ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ. \p \v 15 Kɛ̀ bɛ̀ɛ ò pĩ nkɛ́ nhò dɛ̀ri kɛ́tuɔkɛ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ borɛ̀, dibòrì bɛ̀ tu dì sisɛ̃ĩ́ kó dibòrì, kɛ́ dɛ̀ nhò kùɔ. \b \p \v 16 Mɛm̀mɛ Yoyɑdɑ dɔ̀ɔ̀nɛ̀mɛ̀ mɛtɑummɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ bɛmɔu nɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì kɛ̀ dɛ̀ bo yie nkɛ̀ bɛ̀ ntú ti Yiɛ̀ nKuyie nkɔbɛ. \v 17 Kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ bɛmɔuu kɔtɛ dibɔɔ̀ Bɑɑdi cĩ́ɛ̃̀tɛ̀, kɛ́ tɛ̀ pùɔ, kɛ́puɔnnɛ̀ yɛwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ nɛ̀ sitenkɑɑnìi kɛ́kuɔnɛ̀ obɔɔyiɛ̀ mMɑtɑ̃ɑ̃ yɛwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ tɑkɛ́. \v 18 Kɛ̀ ikuɔ́ nìùtì Yoyɑdɑ duɔ́ nkɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ kɛ̀ bɛ̀ mbɑɑ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀. Dɑfiti do bɛ̀ totímɛ̀ yɛtĩ̀rɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ bɛ̀ bo nfeu ti Yiɛ̀ nKuyie nyiwũɔ̃ kɛ tuɔ̀. Mɔyiisi do wɑ̃̀ri dɛ kó ikuɔ́ kɛ yɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀. Kɛ̀ bɛ̀ ndɛ̀ dɔ̀ɔ̀ri nɛ̀ diwɛ̀ì kɛ diè nDɑfiti do keú ìì yiɛ. \v 19 Kɛ duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ mbɑɑ nti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó yɛbòrɛ̀. Bɛ̀ɛ̀ sɑ̃ṹ mbɛmɑ́ɑ̀ nɛ̀ mɛborimɛ mɑmɛ̀ kɛ̀ bɛ kóò mɔù bɑ́ɑ́ tɑ. \p \v 20 Kɛ̀ Yoyɑdɑ tíí bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótíbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bɑkɛ́ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ sikɔu nɛ̀ dihɛì kó bɛkótíbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bɑkɛ́ nɛ̀ dihɛì yɛmbɛ̀ bɛmɔu. Kòo túótɛ́ okpɑ̀ɑ̀tì ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ, kóò tɑnnɛ́ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó dibòrì diɛrì kóò kɑ̀nnɛ dikpɑ̀ɑ̀tìkɑ̀rì. \v 21 Dihɛì yɛmbɛ̀ bɛmɔu kɛ̀ diwɛ̀ì mbɛ̀ bo, kɛ̀ dihɛì nkɑri bɑ̀mmùù. \p Bɛ̀ do kùɔ Atɑdii nɛ̀ disiè ndi. \c 24 \s1 Soɑsi dimɛ̀ tikpɑ̀tì kɛ tũ̀ntɛ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 12:1-17) \p \v 1 Soɑsi do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nyɛ̀yiekɛ̀ ndi, kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ dɔ̀ yɛbie nsipísìnɑ̀ɑ̀ kɛ bo Sedisɑdɛmmu o yɔ̃ do tú Bɛɛrisebɑɑ ɛì kou nwe, kòo yètìrì tu Sibiɑ. \v 2 Kɛ̀ Soɑsii ndɔɔri ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́ dɛ̀ ikuɔ́ nìùtì Yoyɑdɑ fòmmu mumɔu miɛkɛ. \v 3 Kɛ̀ Yoyɑdɑ ò puó mbɛnitipòbɛ̀ bɛ̀dɛ́bɛ̀ kòo piɛ́ initidɑbí nɛ̀ initipobí. \p \v 4 Dɛ kó difɔ̃nkúò kɛ̀ Soɑsii duɔ́ nho yɛ̀mmɛ̀ kɛ bo tũntɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 5 Kòo tíí nyikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Kɔtɛnɛ̀ Sudɑɑ ɛkɛ̀ kɛ́cuɔ́ní idíítí Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu borɛ̀. Bɑ́ dìì benni Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ tũntimù kpɛ́í. Dɔɔ̀nɛ̀ ti mɛcɑ̃ɑ̃. \p Bɑ́ Defiibɛ í ntì dɔ̀ɔ̀ mɛcɑ̃ɑ̃. \v 6 Kòo kpɑ̀ɑ̀tìi yú ikuɔ́ nìùtì diɛwè Yoyɑdɑ kóò bekɛ kɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie nkóo tɔ̃ntì Mɔyiisi do yɛ̃ nDefiibɛ níí cuɔ́ wèè dɑ̀mpóò Sudɑɑ kɔbɛ kó yɛhɛkɛ̀ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kpɛ́í. Dɛ̀ dòmmɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ í ò cuɔ́? \v 7 Onitipoyɛiwe Atɑdii nɛ̀ o bí bɛɛ̀ cɑ̀kɛ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ tùótɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó tinɛntì bɛ̀ cɑ̃̀ńnɛ́ tì kɛ tì pĩ̀ńnɛ̀ dibɔɔ̀ Bɑɑdi kó mutɔ̃mmú. \b \p \v 8 Mɛm̀mɛ kòo kpɑ̀ɑ̀tì dɔ̀ bɛ̀ɛ dɔɔ̀ tɛtɔutɛ kɛ́ tɛ̀ ĩ̀ńnɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bòrì ditowɑɑ̀ bíɛ́kɛ̀, \v 9 kɛ́pĩɛ̃kɛ́ Sudɑɑ ɛkɛ̀ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu bɛ̀ dòmmɛ̀ kɛ́ntɔuní ti Yiɛ̀ nKuyie nkóo tɔ̃ntì Mɔyiisi do bɛ́i ndikpɑ́ɑ̀ miɛkɛ kɛ́nyɛ̃ nyIsidɑyɛɛribɛ dò nkɛ́nyietì ìì díítí. \v 10 Kɛ̀ diwɛ̀ìi pĩ́ mbɛkótíbɛ̀ bɛmɔu nɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ ntɔuní idíítí kɛ ɑ̃ɑ̃̀ dɛ kó tɛtɔutɛ miɛkɛ kɛ̀ tɛ̀ yɑ̀ɑ píɛnnɛ̀. \v 11 Defiibɛ yɑ̀ dìì mɔ̀nnì tɛtɔutɛ cɛ̃ɛ̃kɛmɛ̀ kɛ́ tɛ̀ tùótɛ́ kɛ́kɔtɛ kɛ́ tɛ̀ duɔ́ mbɛ̀ɛ̀ pĩ̀ńnɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì mutɔ̃mmú, kɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì kó opɑ́tíwɑ̃ɑ̃̀tì nɛ̀ ikuɔ́ nìùtì diɛwè kou kɛ̀ bɛ̀ɛ tɛ̀ tùótɛ́ kɛ́utɛ́ idíítí kɛ́wɛ̃tɛní kɛ́ tɛ̀ ĩ̀ńnɛ́ tɛ do ĩ́ĩ́kú dɛ̀. Bɛ̀ do mɛ dɔɔri yɛwe yɛmɔu kɛ́cuɔ́ idíítí mɛdiɛ̀. \v 12 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ ikuɔ́ nìùtì Yoyɑdɑ kɛ̀ bɛ̀ɛ ì tùótɛ́ kɛ́duɔ́ mbɛ̀ɛ̀ ni ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó mutɔ̃mmú kɛ̀ bɛ̀ nyietì bɛtɑ̃́cíɛ̀bɛ̀ nɛ̀ bɛdɑbɛɛsṹɔ̃̀bɛ̀ nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ pĩ ntimɑ́tì kó mutɔ̃mmú nɛ̀ disɔɔwũɔ̃̀ kɔ̃mu, kɛ̀ bɛ̀ bo tũntɛnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 13 Kɛ̀ bɛtɔ̃mbɛ̀ mpĩ́ mmutɔ̃mmú kɛ tũnni Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ kèrí sɛ́i. Mɛm̀mɛ bɛ̀ tũ̀ntɛmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ̀ tɛ̀ɛ kpenkɛ mɛsɑ̀ɑ̀. \p \v 14 Bɛ̀ dèè dìì mɔ̀nnì kɛ́tɔo okpɑ̀ɑ̀tì Yoyɑdɑ timɑ́tì pɛ́ítì sɔnti kɛ̀ bɛ̀ɛ tì dɔ̀ɔ̀nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó tinɛntì bɛ̀ yó mpĩ́nnɛ̀ tì mutɔ̃mmú, kɛ feu iwũɔ̃ kɛ tuɔ̀, ibòòkɛ nɛ̀ mɛsɔɔ nkó tinɛntì tɛtì nɛ̀ timɑ́tì pɛ́ítì kpɛti kɛ̀ bɛ̀ nfeu ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ iwũɔ̃ sɑ̃́ɑ̃̀ kɛ tuɔ̀, Yoyɑdɑ fòmmu mumɔu miɛkɛ. \s1 Soɑsi yetɛmɛ̀ Kuyie \p \v 15 Kɛ̀ Yoyɑdɑ kótɛ́ kɛ́tuɔkɛ o we kɛ́kú, kɛ́ nyóó kú kɛ mɔkɛ yɛbie ntɛkɔ̀ùtɛ̀ nɛ̀ sipísìtɑ̃ɑ̃ti (130). \v 16 Kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́ bɛ̀ kũrì dɛ̀ bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ Dɑfiti ɛì kó ifɔ̃ti. Kɛ yɛ̃́ ò dɔ̀ɔ̀rimɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ mɛsɑ̀ɑ̀, kɛ dɔɔri Kuyie ndɔ́ dɛ̀ kɛ dɑkɛ ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kpɛ́í. \p \v 17 Yoyɑdɑ kṹṹ nkó difɔ̃nkúò, kɛ̀ Sudɑɑ tempɛ̃ nkó bɛkótíbɛ̀ɛ kɔtɛ kɛ́dɔu nhokpɑ̀ɑ̀tì kɛ́kɔ̃nkɛ o ììkɛ̀ kóò dɛ́úkùnnɛ kɛ̀ wèe yie mbɛ kpɛti. \v 18 Mɛm̀mɛ bɛ̀ bùtínnɛ́mɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù kɛ́dɔɔ̀ sibɔɔtenkɑɑnìi kɛ́fííkú itedɛí. Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛɛ do Sudɑɑ tempɛ̃ nnɛ̀ Sedisɑdɛmmu dɛ kó mɛcɑɑ̀rìmɛ̀ kpɛ́í. \v 19 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ntɔ̃ nku pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑm̀bɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ̀ bɛ̀ bo wɛ̃tɛní ku borɛ̀ bɑ́ bɛ̀ í mbɛ̀ kèńtɛ́. \v 20 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Kuyie nYɑɑ́ ncútɛ́ní ikuɔ́ nìùtì Yoyɑdɑ birɛ Sɑkɑrii ĩ́nkɛ̀, kòo cómmú bɛnìtìbɛ̀ ììkɛ̀ kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: Kuyie ntú dɛ̀ dòmmɛ kɛ̀ di yetɛ ku tɑnnɔ̀ di í yóó yɑ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ mmɑmɛ̀ di mɛ nkù yetɛmɛ̀ kù di yetɛmu. \p \v 21 Mɛm̀mɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ dɑkɛ o kpɛ́í nkòo kpɑ̀ɑ̀tìi duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ ò bùɔ́tí yɛtɑ̃́rɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ towɑɑ̀ kɛ́kuɔ. \v 22 Okpɑ̀ɑ̀tì Soɑsi do í kpɑɑ́ yɛ̃́ Yoyɑdɑ do ò dɔ̀ɔ̀ mɛ̀ɛ̀ sɑ̀ɑ̀ kɛ́kuɔ o birɛ Sɑkɑrii kòo nyóó kú, kɛ́bɛ́i nkɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie nni nwúó nkɛ́ ti pútɛ́. \s1 Soɑsi kpɑ̀tì kó kumɑ̀nku \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 12:18-22) \p \v 23 Kɛ̀ dibenni tɛrì nyɛtìní kɛ̀ Sidii kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ɛ kɔtɛní kɛ́do Soɑsi Sudɑɑ kpɑ̀ɑ̀tìyuu nɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì kɛ́kuɔ yɛhɛkɛ̀ kó bɛhɛikɛ̀nkótíbɛ̀ bɛmɔu kɛ́hɛí bɛ kpɛrɛ, kɛ́ dɛ̀ duɔ́ nDɑmɑɑsi ɛì kóo kpɑ̀ɑ̀tì dɛmɔu. \v 24 Sidii kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ mɛ nyí nkɔ̀too kɛ sũ, kɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ bɛɛ̀ nsũ kɛ í sénní kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ̀ ɑ̃nnɛ́ Sidii kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ nɔu miɛkɛ, kɛ yɛ̃́ bɛ̀ do kù bùtínnɛ́mɛ̀ kunku bɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù. Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do duɔ́ nkɛ̀ Sidii kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ɛ bɛ̀ potɛ́ kɛ bo yṹɔ̃́ mbɛ to, \v 25 kɛ́kɔutɛ okpɑ̀ɑ̀tì mɛsɑ̀ɑ̀ nkɛ̀ wè nduɔ́ kɛ mɔ nkɛ̀ bɛ̀ɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ kóò yóu, kòo kó bɛtɔ̃mbɛ̀ɛ dɑkɛ o kpɛ́í ò kùɔ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í ikuɔ́ nìùtì Yoyɑdɑ birɛ, kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kùɔ o dɔ́ù ĩ́nkɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́ Dɑfiti ɛì bɛ̀ nɛ́ do í ò kũnnɛ́ bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ kó ifɔ̃ti. \v 26 Ntɛ bɛ̀ɛ̀ do dɑ̀kɛ o kpɛ́í: Amɔniibɛ botí kóo nitipòkù Simmɛɑti birɛ Sɑbɑdi nɛ̀ Mɔɑbiibɛ botí kóo nitipòkù Simudi birɛ Yoyɑbɑdi. \p \v 27 O bí yètɛ̀ nɛ̀ o tɔ̃mmú diɛmù ò pĩ mmù nɛ̀ ò tũ̀ntɛmɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̀tɛ̀ dɛ̀ wɑ̃̀rimu bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ dɔɔ̀rìmɛ̀ pɑ́tíri miɛkɛ. \c 25 \s1 Amɑsiɑ tɔmɛ̀ tikpɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 14:1-7) \p \v 1 Amɑsiɑ do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìdɛ́ nɛ̀ yɛ̀nùmmù ndi kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ dɔ̀ yɛbie nsipísìdɛ́ nɛ̀ yɛ̀wɛi, kɛ bo Sedisɑdɛmmu. Kɛ̀ o yɔ̃ ntú Sedisɑdɛmmu kou kòo yètìrì tu Yoɑdɑnni. \v 2 Kòo ndɔ̀ɔ̀ri ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́ dɛ̀, kɛ nɛ́ í nkù duɔ́ nho yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu. \p \v 3 O kpɑ̀tì fìíkú dìì mɔ̀nnì kɛ dèè, kòo kuɔ o tɔ̃mbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ do kùɔ o cicɛ. \v 4 Ò mɛ nyí nkùɔ bɛ bí, ò do tũ̀nnɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nduɔ́ nyìì kuɔ́ nyi Mɔyiisi kòò ì wɑ̃̀ri kɛ tú: Dɛbirɛ cicɛ bɑ́ɑ́ kú o birɛ cɑɑ̀rìmɛ̀ kpɛ́í, dɛbirɛ mɛ mbɑ́ɑ́ kú dɛ cicɛ cɑɑ̀rìmɛ̀ kpɛ́í. Bɑ́ wè ò dò nkɛ́kú o cɑɑ̀rìmɛ̀ kpɛ́í nkɛ. \p \v 5 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Amɑsiɑ tíí nSudɑɑ kɔbɛ nɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ kɔbɛ bɛ nɑɑ̀mùntì duɔ́ kɛ dòmmɛ̀, kɛ́tɑ̃nkɛ́ bɛ̀ɛ̀ bo mbɑkɛ́ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ sikɔupí nɛ̀ sikɔu. Kɛ̀ bɛ̀ɛ kɑɑ mbɛnitidɑɑbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ mɔ̀kɛ yɛbie nsipísìdɛ́ kɛ́ndeètìnko, kɛ nɔ nkɛ tɑ̃ũ yɛkpɑ̃ɑ̃̀, kɛ nɔ nkɛ kɛ́í ntidɔpììtì, kɛ̀ bɛ̀ mbo bɛnìtìbɛ̀ sikɔupíkɔusìtɑ̃ɑ̃ti (300000). \v 6 Kòo duɔ́ timɑ́tì pɛ́ítì tɔ́nnì bɛ̀tɑ̃ɑ̃ti kó kudonku Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tìyuu kɛ̀ bɛ̀ɛ ò duɔ́ mbɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ yɛkɔ̃m̀bɔ̀ yɛmbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ mbo tɛkɔupíkɔ̀ùtɛ̀ (100000). \v 7 Kɛ̀ Kuyie nkóo nìtì mɔù nɛ́ kɔtɛní kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Okpɑ̀ɑ̀tì! A bɑ́ɑ́ nɛinɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ mɑbɛ̀ bɛmbɛ Efɑdɑimmu kɔbɛ, ti Yiɛ̀ nKuyie nyí bɛ̀ bonɛ̀. \v 8 Kɑ̀ɑ bɛ̀ nɛinɛ̀ bɑ́ kɑ̀ɑ nù ndokɛ́nɛ̀ dikɔ̃m̀bùɔ̀ ɑ dootitɔbɛ̀ yóó dɑ nɑmu, kɛ yɛ̃́ Kuyie nkuù mɔ̀kɛmɛ̀ muwɛ̃rímú, kɛ̀ kuù ɔ̃ nte kɑ̀ɑ nɑ, kuù mɛ nhɔ̃ nte kɑ̀ɑ do. \p \v 9 Kɛ̀ Amɑsiɑ bekɛ Kuyie nkóo nìtì kɛ dɔ̀: Kɛ̀ n nɛ́ yietí tìì mɑ́tì pɛ́ítì tɔ́nnì bɛ̀tɑ̃ɑ̃ti Isidɑyɛɛribɛ kó dihɑ̃ɑ̃pɔ̀ntĩ̀nnì tɑ́? Kɛ̀ Kuyie nkóo nìtìi ò tɛ̃̀ńnɛ́ kɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie mbo nɑ kɛ́ dɑ duɔ́ nkɛ̀ dɛ̀ɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ mɛmmɛ. \p \v 10 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Amɑsiɑ yɑtɛ Efɑdɑimmu kó kuwuɔ nkɔbɛ kɛ dɔ̀, bɛ̀ɛ kò, kɛ̀ bɛ miɛkɛɛ cɔ́útɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ mɛdiɛ̀, nkɛ̀ bɛ̀ɛ kònnɛ̀ kɛmiɛkɛ. \p \v 11 Kɛ̀ Amɑsiɑ túótɛ́ dikɔ̃m̀bùɔ̀, kɛ́túótɛ́ o ɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ kubiriku bɛ̀ tu kù mukɔ́kúɔ́ nkó kubiriku. Dɛndɛ ò kùɔmɛ̀ Edɔmmu ɛì kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ tɛkɔupípíítɛ̀ (10000). \v 12 Kɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ɛ pĩ́mmú bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ tɔbɛ̀ kɛ́ bɛ̀ dèkɛnɛ̀ ditɑ̃rì yómmɛ̀ kɛ́ bɛ̀ tèntɛní kɛ̀ bɛ̀ɛ duoní kɛ́kú bɛmɔu. \p \v 13 Bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ tɔbɛ̀ Amɑsiɑ do yetɛ kɛ dɔ̀ bɛ̀ɛ̀ bɑ́ nnɛí mudoò kɛ́ bɛ̀ kpɛ̃nnɛ́, kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ kɛ́do Sudɑɑ kɔbɛ kó yɛhɛkɛ̀, kɛ́túótɛ́ Sɑmmɑrii, kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Bɛti-Onɔɔ. Kɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ kùɔ kɛ́tuɔkɛ bɛnìtìbɛ̀ sikɔupísìtɑ̃ɑ̃ti (3000), kɛ́hɛí bɛ kpɛrɛ pɛ́u, bɑ́ dɛ̀ í mmɔkɛ dɛ̀ mɑ̀mɛ̀. \s1 Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tì Soɑsi nɑmɛ̀ Amɑsiɑ \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 14:8-14) \p \v 14 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Amɑsiɑɑ nɑ Edomiibɛ kɛ́nkũntiní kɛ tɔ bɛ bɔɔtenkɑɑnìi kɛ́ sì fìí nkɛ́nkɔ̃nkù kɛ sì bɑ̀ɑ́, kɛ sì tùɔ̀ tihúúntì. \v 15 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛɛ yɛ̀ Amɑsiɑ kɛ̀ kùu tɔ̃nko ku pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò kòo ò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Dɛ̀ yĩ́mɛ kɑ̀ɑ tũ̀nnɛ yɛbɔkɛ̀ yɛ̀ɛ̀ í nɑ kɛ dɛɛtɛ́ yɛ kɔbɛ n nɔ̀ùtɛ̀ miɛkɛ? \p \v 16 Ò kpɑɑ́ kɛ mɛ nnɑ́ɑ́ nkòo kpɑ̀ɑ̀tìi ò bɑ̀ɑo, kóò bekɛ kɛ dɔ̀: A túmu wèè duɔ̀ mmí nhokpɑ̀ɑ̀tì itiénnɑ́ɑ̀! Yĩ́ kɑ́rɛ́, kɛ̀ mɛɛ̀ dɔkɛ ɑ bo cɔutɛ́ tiyɛ̃ĩti. \p Mɛm̀mɛ kɛ̀ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò cĩ́ɛ̃́kɛ́ kɛ nɛ́ bɛ́i n kɛ dɔ̀: N yɛ̃́mu Kuyie n kuù tɑ̃ɑ̃tɛ́mɛ̀ kɛ bo dɑ kuɔ dɛɛ̀ te ɑ dɛ̀ dɔ̀ɔ̀mɛ̀ kɛ í kèńtɛ́ n tié. \b \p \v 17 Kɛ̀ bɛ̀ɛ tié nSudɑɑ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Amɑsiɑ kòo tɔ̃ nkɛ̀ bɛ̀ɛ nɑ́kɛ́ Yeu birɛ Yoɑkɑsi birɛ Soɑsi Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì kɛ dɔ̀: Amɑsiɑ tú ɑ́ kɔtoo kɛ̀ di búɔ́tɛ́. \v 18 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Soɑsii tɛ̃́nnɛ́ Sudɑɑ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Amɑsiɑ kɛ dɔ̀: Dimɑɑ kó tipotì tiì do nɑ̀kɛ́ diyiè mɑrì Dimɑɑ kó dɛtediɛrɛ̀ kɛ dɔ̀ dɛ̀ɛ tì duɔ́ ndɛ kóo sɑpɑ́ɑ̀ nkɛ̀ tìi puó nti kóo dɑpɑ̀ɑ̀, kɛ̀ Dimɑɑ kó mupĩ́mpĩ́mmù nɛ́ yɛ̀nní kɛ́ tì nɑ kɛ́ ũtiroo. \v 19 A nɑ Edɔmmu kɔbɛ mbɛ, kɛ̀ dɛɛ̀ kó tɛfentɛ̀ dɑ bo. Nɛ́ mbo ɑ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ sɑ̃ntí ɑmɑ́ɑ̀, dɛ̀ dòmmɛ kɑ̀ɑ yóó dɑ́ntɛ́ mudoò mùù yó nte kɛ̀ bɛ̀ dɑ kuɔ fɔ̃́ nnɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ. \p \v 20 Amɑsiɑ mɛ nyí nkèńtɛ́ kɛ yɛ̃́ ò do bùtínnɛ́mɛ̀ Kuyie nku kɛ́tũnnɛ Edɔmmu kɔbɛ kó yɛbɔkɛ̀, kɛ̀ kù ndɔ́ kòo dootitɔbɛ̀ɛ ò kùɔ wenwe nɛ̀ o ɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀. \v 21 Dɛ mɔ̀nnì kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Soɑsii bɑ́ɑ́tí kɛ̀ bɛ̀ɛ búɔ́tɛ́ Bɛti-Semɛsi Sudɑɑ kɔbɛ kó kutempɛ̃ mmiɛkɛ. \v 22 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛɛ potɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ kɛ́ bɛ̀ nɑ bɑ́ wè kɛ̀ wèe cokɛ́ kɛ́kò nho cĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 23 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Soɑsii pĩ́ Yoɑkɑsi yɑɑ̀birɛ Soɑsi birɛ Amɑsiɑ Sudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Bɛti-Semɛsì ɛì kɛ́kònnɛ̀ Sedisɑdɛmmu kɛ́pɔntɛ kuduotí kɛ̀ ku okùmɛ̀ bo mɛ́tìrì sikɔusìdɛ́ (200), kɛ́túótɛ́ Efɑdɑimmu kó dibòrì kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ kuduotí kentímɛ̀ kó dibòrì. \v 24 Kòo túótɛ́ mɛsɔɔ nnɛ̀ timɑ́tì pɛ́ítì nɛ̀ tinɛntì tìì kó dimɑ̀ɑ̀ bo Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ nɛ̀ Obɛdi-Edɔmmu kpɛti nɛ̀ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kpɛti, kɛ́túótɛ́nɛ̀ bɛ̀ pĩ̀ḿmú bɛ̀ mudoò miɛkɛ kɛ́kònnɛ̀ Sɑmmɑrii. \s1 Amɑsiɑ kpɑ̀tì kó kumɑ̀nku \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 14:15-20) \p \v 25 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Yoɑkɑsi birɛ Soɑsi kú kɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Amɑsiɑ nkpɑɑ́ fòù kɛ dɔ̀ yɛbie ntɛpíítɛ̀ nɛ̀ yɛ̀nùmmù. \v 26 Amɑsiɑ dɔɔ̀rìmɛ̀ sɔmmɛ ò ketɛ́mɛ̀ nɛ̀ ò pɔ̃̀ńtɛ́mɛ̀ dɛ̀ wɑ̃̀rimu Sudɑɑ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ bɛ dɔɔ̀rìmɛ̀ pɑ́tɛ miɛkɛ. \v 27 Amɑsi do yetɛ dìì mɔ̀nnì ndi ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ̀ dɑ̀kɛmɛ̀ o kpɛ́í Sedisɑdɛmmu, kòo cokɛ́ kɛ́kɔtɛ Dɑkiisi kɛ̀ bɛ̀ɛ kɛ̀ nhò tũ̀nnɛ kóò kùɔ. \v 28 Kɛ̀ bɛ̀ɛ ò tùótɛ́nɛ̀ sisɛ̃ĩ́ kɛ́kònnɛ̀ Sedisɑdɛmmu kóò kũnnɛ́ o yɛmbɛ̀ fɔ̃ti Sudɑɑ tempɛ̃ mmiɛkɛ Dɑfiti ɛì. \c 26 \s1 Osiɑsi sɔɔtɛ́mɛ̀ o cicɛ kpɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 14:21-22. 15:1-3) \p \v 1 Kɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ bɛmɔuu túótɛ́ Osiɑsi kɛ́duɔ́ nkɛ̀ wèe sɔɔtɛ́ o cicɛ kpɑ̀tì, ò do yóó sɔɔtɛ́ o cicɛ Amɑsiɑ kpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie ntɛpíítɛ̀ nɛ̀ yɛkuɔ̀ ndi. \v 2 Weè do wɛ̃̀tɛ kɛ́mɑɑ́ Edɑti ɛì kɛ́ dì tɛ̃̀ńnɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ o cicɛ kṹṹ nkó difɔ̃nkúò. \p \v 3 Osiɑsi do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie ntɛpíítɛ̀ nɛ̀ yɛ̀kuɔ̀ ndi kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ dɔ̀ yɛbie nsipísìnùmmù nɛ̀ yɛ̀dɛ́ɛ̀, kɛ bo Sedisɑdɛmmu. O yɔ̃ do tú Sedisɑdɛmmu ɛì kou nwe kòo yètìrì tu Yekodiɑ. \v 4 Kòo ndɔɔri ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́ dɛ̀ o cicɛ Amɑsiɑ do dɔɔrimɛ̀ só. \s1 Osiɑsi dɔ̀ɔ̀rimɛ̀ Kuyie ndɔ́mɛ̀ nɛ̀ o kù yetɛ́nɛ̀mɛ̀ \p \v 5 Kòo duɔ́ nhomɑ́ɑ̀ kɛ́tũnnɛ Kuyie, ku pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Sɑkɑrii fòmmu kó yɛwe yɛmɔu miɛkɛ. Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹto Sɑkɑrii weè do ò tiè nkòo mmɔkɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó kufɔ̃wɑɑ́. Ò dɔ̀ɔ̀ri dìì mɔ̀nnì Kuyie ndɔ́ dɛ̀, kɛ̀ kùu duɔ́ nkòo dɔ̀ɔ̀ri dɛ̀ nyíé. \p \v 6 Kòo kɔtɛ kɛ́dokɛ́nɛ̀ Fidisitɛ̃ɛ̃bɛ kɛ́pɔntɛ Kɑdi ɛì kó kuduotí nɛ̀ Yɑbunɛɛ kɔku nɛ̀ Asidɔti kɔku, kɛ́mɑɑ́ yɛhɛkɛ̀ Asidɔti tempɛ̃ mmiɛkɛ nɛ̀ Fidisitɛ̃ɛ̃bɛ cuokɛ̀. \v 7 Kɛ̀ Kuyie nhò teennɛ̀ kòo dokɛ́nɛ̀ Fidisitɛ̃ɛ̃bɛ nɛ̀ Adɑbubɛ bɛ̀ɛ̀ do bo Kudibɑɑdi ɛì nɛ̀ Mɛuniibɛ. \v 8 Kɛ̀ Amɔniibɛ nhò yietì bɛ kóò dɑ̀mpóò, kòo yètìrìi feitɛ́ kɛ̀ Esibiti ɛì kɔbɛɛ kèè o kpɛ́í. \p Kɛ yɛ̃́ ò do kpenkɛmɛ̀ mɛdiɛ̀ mmɛ. \v 9 Kòo mɑɑ́ yɛdèrɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì kó dibòrì bɛ̀ tu dì mɛkentímɛ̀ nɛ̀ bɛ̀ tu dì kubiriku kpɛri nɛ̀ dibòrì kuduotí kentímɛ̀ kpɛri, kɛ̀ yɛ̀ɛ kpenkɛ. \v 10 Kòo mɑɑ́ yɛdèrɛ̀ dikpɑ́ɑ̀ miɛkɛ kɛ́dɑmmúnɛ̀ sibií pɛ́u. Kɛ yɛ̃́ ò do mɔkɛmɛ̀ iwũɔ̃ nyi mɛdiɛ̀ nkubiriku miɛkɛ nɛ̀ kutɑ̃fuɔ mmiɛkɛ, kɛ́mmɔkɛ bɛtenkútíbɛ̀ Kɑdimɛɛri kó yɛtɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀ nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ fiiku fínyĩ̀ kó dɛtie nkɛ yɛ̃́ ò dɔ́mɛ̀ mutenkútímù. \p \v 11 Osiɑsi do mɔkɛ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ mbɛ kɛ̀ bɛ̀ nɔ mmudoò, kòo kpɑ̀ɑ̀tì kóo pɑ́tíwɑ̃ɑ̃̀tì Yeiyɛɛdi nɛ̀ Mɑseyɑ wèè dɑ̀kɛ dihɛì kó tinɑ́ɑǹtì kpɛ́í nkɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ kɑ̀ɑ̀ nkɛ́totɛ́ yɛtĩ̀rɛ̀. Kòo kpɑ̀ɑ̀tì kóo tũ̀ntì Anɑnniyɑ mbɛ̀ ni. \v 12 Sicɛ̃́ĩ kó bɛkótíbɛ̀ bɛɛ̀ do ni dɛ kó bɛkpɑ̀rìnuɔmbɛ yɛkɔ̃m̀bɔ̀ yɛmbɛ̀ kɛ bo bɛnìtìbɛ̀ sikɔupísìdɛ́ nɛ̀ sikɔusìkuɔ̀ (2600). \v 13 Kɛ̀ bɛ̀ mbɑkɛ́ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ yɛkɔ̃m̀bɔ̀ yɛmbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kpeńnì kɛ bo nɑ kɛ́teennɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì kòo dokɛ́nɛ̀ o dootitɔbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ mbo sikɔupíkɔ̀ùsìtɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ sikɔ̀ùpísìyiekɛ̀ nɛ̀ sikɔusìnùmmù (307500). \v 14 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Osiɑsii bɛ̀ duɔ́ tikpɑ̀rìnɛntì, tidɔpììtì nɛ̀ yɛkpɑ̃ɑ̃̀ nnɛ̀ mudoò kó yɛpìkɛ̀ nɛ̀ yɛcĩ̀ncĩ̀nkɔ̃̀rɛ̀ nɛ̀ dɛtɑ̃nnɛ̀ nɛ̀ yɛtɑ̃́ntɛ̀ndìtìtɑ̃́rɛ̀. \v 15 Kɛ̀ Osiɑsii duɔ́ nkɛ̀ mɛciì nyɛmbɛ̀ɛ ò mɑ́ Sedisɑdɛmmu dɛ̀ɛ̀ bo ntɑ̃ũnɛ̀ ipie nkɛ bɔmmùnɛ̀ yɛtɑ̃́rɛ̀ diɛyɛ̀. Kòo dɛ̀ còńnɛ́ yɛdèrɛ̀ nɛ̀ iduotí kentímɛ̀. Ò mɛ nyĩ kòo yètìrìi feitɛ́. Kuyie nkuù do ò teennɛ̀ kòo kpenkɛ. \b \p \v 16 Ò nɛ́ kpenkɛ dìì mɔ̀nnì kɛ̀ tɛfentɛ̀ɛ ò tɑ tɛ̀ɛ̀ yóó ò bɔ. Kòo dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ɛ̀ í wenni ti Yiɛ̀ nKuyie nhò tũ nkù, kɛ́tɑ ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ kɛ́tuɔ ntihúúntì dihúúntɔ̀nnì ĩ́nkɛ̀. \v 17 Kɛ̀ ikuɔ́ nìùtì Asɑdiɑ ò tũ̀nnɔɔ kɛ nɛinɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkuɔ́ nìùbɛ̀, yɛkɔ̃m̀bɔ̀ yɛmbɛ̀ sipísìni. \v 18 Kɛ̀ bɛ̀ɛ kpɑnnɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì Osiɑsi kɛ dɔ̀: Osiɑsi! Fɔ̃́ɔ̃̀ í te ɑ bo ntuɔ̀mmɛ̀ tihúúntì ti Yiɛ̀ nKuyie, ikuɔ́ nìùtì Anɔɔ bí nyi bɛ̀ cɑ̃̀ńnɛ́mɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bo ntuɔ̀ tihúúntì ti Yiɛ̀ nKuyie, ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ. Yɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀! A cɑɑ̀ri ti Yiɛ̀ nKuyie nku. Dɛ̀ í yóó dɑ dɔɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀. \p \v 19 Osiɑsi kpɑɑ́ dɛ̀ ncómmú diwũɔ̃tɔ̀nnì borɛ̀ kɛ tɔ tɛbuutɛ bɛ̀ tùɔ̀nnɛ̀ tɛ̀ tihúúntì, kòo miɛkɛɛ pɛikɛ ikuɔ́ nìùbɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ yɑ̀ tikɔ̀ntì yɛ̀nnímɛ̀ o tĩ́nnì. \v 20 Kɛ̀ ikuɔ́ nìùtì diɛwè Asɑdiɑ nɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ nhò dò nfù! Bɛ̀ yɑ̀ dìì mɔ̀nnì tikɔ̀ntì tiì ò pĩ̀ḿmɛ̀ o tĩ́nnì, kóò dènnɛ mɛcɑ̃ɑ̃ nditowɑɑ̀, o mɔ́mmuɔ kòo ndɔ́ mɛcɑ̃ɑ̃ kɛ bo yɛ̀, kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do ò potɛ́mɛ̀. \s1 Osiɑsi kpɑ̀tì kó kumɑ̀nku \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 15:5-7) \p \v 21 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Osiɑsii nɑɑ́ ndikɔ̀nnì, kɛ̀ bɛ̀ɛ ò cɑ̃̀ńnɛ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀, bɛ̀ ɔ̃ɔ̃ yĩ́mɛ̀ dikɔ̀nnì, kòo mmɛ ndò nkɛ yɑ̀ɑ kúnɛ̀, kɛ yɛ̃́ bɛ̀ do ò bɛ̀timɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀. O birɛ Yotɑmmu weè do bɑkɛ́ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀, kɛ bɑkɛ́ dihɛì. \v 22 Amɔti birɛ Esɑii wɑ̃̀rimu Osiɑsi dɔɔ̀rìmɛ̀ sɔmmɛ, ò ketɛ́mɛ̀ nɛ̀ ò pɔ̃̀ńtɛ́mɛ̀. \v 23 Kòo kò nho yɛmbɛ̀ kũũ̀ nkɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́ bɛ kũrì dɛ̀ bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀, bɛ̀ nɛ́ í nhò kũnnɛ́ o yɛmbɛ̀ kó ifɔ̃ti kɛ yɛ̃́ ò do túmɛ̀ dikɔ̀nnì. Kòo birɛ Yotɑmmu sɔɔtɛ́ tikpɑ̀tì. \c 27 \s1 Yotɑmmu tɔmɛ̀ tikpɑ̀tì \r (2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 15:32-38) \p \v 1 Yotɑmmu do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìdɛ́ nɛ̀ yɛ̀nùmmù ndi, kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ dɔ̀ yɛbie ntɛpíítɛ̀ nɛ̀ yɛ̀kuɔ̀, kɛ bo Sedisɑdɛmmu. O yɔ̃ do tú Sɑdɔki kóo sɑpɑ̀ɑ̀ nwe kòo yètìrì tu Yedusɑ. \v 2 Kɛ̀ Yotɑmmuu ndɔɔri ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́ dɛ̀, ò do tũ̀nnɛ o cicɛ Osiɑsi borimɛ mmɛ weti weti. Ò nɛ́ do í tɑ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ bo tuɔ ntihúúntì. Nɛ̀ mɛmmɛ kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ nɛ́ nkpɑɑ́ bo mɛdɔɔ̀rìmɛ̀ yɛimɛ miɛkɛ. \p \v 3 Weè do mɑɑ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó dibòrì diɛrì, kɛ́tũntɛ kuduotí kó yɛbòrɛ̀ pɛ́u Sedisɑdɛmmu ɛì kó dicɛ̃kɑrì bɛ̀ tu dì Ofɛdi. \v 4 Kòo mɑɑ́ yɛhɛkɛ̀ Sudɑɑ tɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀, kɛ́mɑɑ́ sicɛ̃kperí nɛ̀ yɛdèrɛ̀ titúútì miɛkɛ. \p \v 5 Weè do dokɛ́nɛ̀ Amɔniibɛ kɛ́ bɛ̀ nɑ. Dɛ kó dibenni kɛ̀ Amɔniibɛɛ nhò yietì dɑ̀mpóò timɑ́tì pɛ́ítì tɔ́nnì bɛ̀tɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ tidiitì bɛ̀ tu tì bèdéè tɔ́nnì sikɔupísìtɑ̃ɑ̃ti (3000) nɛ̀ tidiitì bɛ̀ tu tì ɔdisì tɔ́nnì sikɔupísìtɑ̃ɑ̃ti (3000), kɛ́ mmɛ nhò yietì kɛ dɔ̀ yɛbie nyɛ̀tɑ̃ɑ̃ti. \v 6 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Yotɑmmuu kpenkɛ, kɛ yɛ̃́ ò do tũ̀nnɛmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó kucɛ nku. \p \v 7 Yotɑmmu dɔɔ̀rìmɛ̀ sɔmmɛ ò dokɛ́mɛ̀ nɛ̀ ò dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ dɛmɔu dɛ̀ wɑ̃̀rimu Isidɑyɛɛribɛ nɛ̀ Sudɑɑ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ pɑ́tɛ miɛkɛ. \v 8 Ò do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìdɛ́ nɛ̀ yɛ̀nùmmù ndi, kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ dɔ̀ yɛbie ntɛpíítɛ̀ nɛ̀ yɛ̀kuɔ̀ kɛ bo Sedisɑdɛmmu. \v 9 Kɛ̀ Yotɑmmuu kò nho yɛmbɛ̀ kũũ̀ nkɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́ Dɑfiti ɛì o yɛmbɛ̀ fɔ̃ti. Kòo birɛ Aɑsii sɔɔtɛ́ tikpɑ̀tì. \c 28 \s1 Aɑsi nɑɑ́mmɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 16:1-6) \p \v 1 Aɑsi do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìdɛ́ ndi, kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ dɔ̀ yɛbie ntɛpíítɛ̀ nɛ̀ yɛ̀kuɔ̀ kɛ bo Sedisɑdɛmmu, ò í ndɔɔri ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́mɛ̀ kɛ dònnɛ̀ o yɑ̀ɑ̀rì Dɑfiti do dòmmɛ̀. \v 2 Ò do tũ̀nnɛ Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ kó mɛdɔɔ̀rìmɛ̀ mmɛ kɛ́tontɛ́ kɛ́dɔɔ̀ timɑ́tì kó sibɔɔtenkɑɑnìi Bɑɑdibɛ, \v 3 kɛ́ntuɔ̀ ntihúúntì Bɛnni-Inɔmmu biriku miɛkɛ, kɛ́fíénɛ̀ o bí kɛ́tuɔ, ibotí ti Yiɛ̀ nKuyie ndo bɛ̀ti ì kɛ́kɑnnɛ Isidɑyɛɛribɛ, ì do dɔɔri ìì sɔkɛ. \v 4 Kòo nkɔù iwũɔ̃ kɛ tuɔ̀ ntihúúntì yɛtɔ̀rɛ̀ nɛ̀ yɛtɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀ nɛ̀ dɛtie nyɔ. \p \v 5 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nduɔ́ nkɛ̀ Sidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì ò do mudoò kóò nɑ, kɛ́pĩ́mmú bɛnìtìbɛ̀ pɛ́u kɛ́kònnɛ̀ Dɑmɑɑsi ɛì kɛ́duɔ́ nkɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kó bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ɛ bɛ do mudoò kɛ́ bɛ̀ nɑ mɛdiɛ̀. \v 6 Kɛ̀ Demɑdiɑ birɛ Pekɑɑ kuɔ Sudɑɑ kó bɛnìtìbɛ̀ yɛkɔ̃m̀bɔ̀ yɛmbɛ̀ tɛkɔupíkɔ̀ùtɛ̀ nɛ̀ sikɔupípísìdɛ́ (120000) diyiè dìmɑ́ɑ̀ kɛ yɛ̃́ bɛ do bùtínnɛ́mɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie bɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù. \v 7 Kɛ̀ Efɑdɑimmu kó kuwuɔ nkou okpɑ̀rìnuɔnti Sikidi kuɔ okpɑ̀ɑ̀tì Asidikɑmmu birɛ Mɑseyɑ wèè kòtí tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì kóo tũ̀ntì Ɛdikɑnɑɑ. \v 8 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛɛ pĩ́mmú bɛ tebìí miɛkɛ bɛnitipòbɛ̀ nɛ̀ bɛnitidɑɑbɛ̀ nɛ̀ isɑpùmbí bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ mbo sikɔupíkɔ̀ùsìdɛ́ (200000) kɛ́hɛínɛ̀ bɛ kpɛrɛ pɛ́u kɛ́kònnɛ̀ Sɑmmɑrii. \p \v 9 Kòo mbɛ̀ kũntinko kɛ sɔ̃́ nti Yiɛ̀ nKuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò mɔù dɛ̀ bo kòo yètìrì tu Odɛdi kòo yɛ̀roo kɛ́co bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kũntiní Sɑmmɑrii kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Ntɛnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie di yɛmbɛ̀ do tũ nkù miɛkɛ kɛ cɔ̀útɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ kɛ̀ kù bɛ̀ ɑ̃nnɛ́ di nɔu miɛkɛ kɛ̀ di bɛ̀ kɔ̀ù mukɔ̀ù yɛimu kɛ̀ dɛ̀ kpekii kɛ tùɔ̀kɛ kɛĩ́nkɛ̀. \v 10 Di mɛ ndɔ́mɛ̀ kɛ́dɔɔ̀ Sudɑɑ kɔbɛ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu kɔbɛ tidɑɑtì bɛnitidɑɑbɛ̀ nɛ̀ bɛnitipòbɛ̀, di í dɔ̀ɔ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nku mɛyɛi nnɑɑ̀? \v 11 N kéntɛ́nɛ̀ kɛ́fĩ́ĩ ndi pĩ̀ḿmú bɛ̀ɛ̀ nìtìbɛ̀ di tebìí cuokɛ̀ kɛ dɔ̀ɔ̀ tidɑɑtì, kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ yóó di cɔ́útɛ́mɛ̀. \p \v 12 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Efɑdɑimmu nɑɑ̀mùnkù kó bɛkótíbɛ̀ Yoɑnɑnni birɛ Asɑdiɑ nɛ̀ Mɛsidemɔti birɛ Bedekiɑ nɛ̀ Sɑdummu birɛ Yeikiɑ nɛ̀ Adidɑii birɛ Amɑsɑ. Kɛ̀ bɛ̀ɛ ítɛ́ kɛ́kpɑnnɛ̀ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kũntiní, \v 13 kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Di bɑ́ɑ́ tɑnní diɛ nnɛ̀ dɛ kó tidɑɑtì kɛ yɛ̃́ di yóó duɔ́mmɛ̀ kɛ̀ tí cɑkɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nku. Di dɔ́ kɛ́yíɛ́ mɛyɛi mmɛ ti yetɛ́nɛ̀mɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmɛ ĩ́nkɛ̀. Ti diɛ nkɛ cɑ̀kɛmu ti Yiɛ̀ nKuyie mmɛdiɛ̀. Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ do tínti Isidɑyɛɛribɛ ti ĩ́nkɛ̀. \p \v 14 Kɛ̀ dɛ kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ɛ fĩ́ĩnko dɛ kó tidɑɑtì kɛ́yóunɛ̀ bɛ ɛí dɛ̀ bɛkótíbɛ̀ nɛ̀ ditĩ̀nnì dimɔu ììkɛ̀. \v 15 Kɛ̀ bɛ̀ tɑ̃ɑ̃tɛ́ bɛ̀ɛ̀ nìtìbɛ̀ɛ cɔutɛ́ dɛ kó tidɑɑtì kɛ́ tì bɑ̀ńtɛ̀ kɛ́túótɛ́ bɛ kpɛrɛ bɛ̀ ɛíní dɛ̀, kɛ́dɛitɛ tiyɑ̀ɑ̀tì kɛ́yii mbɛ̀ɛ̀ feío, kɛ́ bɛ̀ ɑ̃nnɛ́ tinɛùtì, kɛ́ bɛ̀ duɔ́ mmudiì nɛ̀ mɛniɛ nkɛ̀ bɛ̀ɛ di kɛ́yɑ̃̀. Kɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ tɑ̀ɑ nyɛkɔutiyɛ̀, kɛ́túótɛ́ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ cĩ̀tɛ kɛ́dee nsɑ̃mmɑrímúbɛ̀ kɛ́ bɛ̀ tɔ Sedikoo tipuonti kó dihɛì, bɛ tebìí borɛ̀ kɛ nɛ́ nɑ kɛ́wɛ̃tɛ Sɑmmɑrii. \s1 Aɑsi mɔɔmɛ̀ Asidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì mɛteèmmɛ̀ \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 16:7-20) \p \v 16 Dɛ kó dimɔ̀nnì ndi okpɑ̀ɑ̀tì Aɑsi tɔ̃mmɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bo mɔɔ mɛteèmmɛ̀ Asidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì. \v 17 Edomiibɛ bɛɛ̀ do wɛ̃̀tɛní kɛ́do Sudɑɑ kɔbɛ kɛ́ bɛ̀ nɑ kɛ́ bɛ̀ pĩ̀ḿmú kɛ́kònnɛ̀. \v 18 Kɛ̀ Fidisitɛ̃ɛ̃bɛɛ pi Sudɑɑ tempɛ̃ nkó yɛhɛkɛ̀ yɛ̀ɛ̀ bo kubiriku miɛkɛ nɛ̀ kubɑkù cɑ̃̀nku bíɛ́kɛ̀ kpɛyɛ, kɛ́fietɛ Bɛti-Semɛsi nɛ̀ Ayɑnɔɔ nɛ̀ Kededoti kɛ́yíɛ́nɛ̀ Soko nɛ̀ Timunɑ nɛ̀ Kimmuso nɛ̀ yɛhɛkɛ̀ yɛ̀ɛ̀ dɛ̀ tɔ̀kɛ́ kɛ́kɑri. \v 19 Kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do kɛ̃́kùnnɛmɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ. Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Aɑsi kpɛ́í, weè do te kɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛɛ tɑ dikɔnkɔɔ̀nnì miɛkɛ kɛ́dɔɔ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyí dɔ́ dɛ̀. O mɔ́mmuɔ nhò do í yie nti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛti bìtì bìtì. \p \v 20 Kɛ̀ Asidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì Tekidɑti Fɑdɑsɑɑ kɔtɛní, ò nɑ nhò teennɛ̀mɛ̀ kòo nɛ́ ò do mudoò kɛ́pi dihɛì ò mɛ nyí nhò nɑ. \v 21 Aɑsi do tùótɛ́ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kpɛrɛ nɛ̀ dihɛì kó bɛkótíbɛ̀ kpɛrɛ kɛ́ dɛ̀ pɑ̃ Asidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì bɑ́ dɛ̀ mɛ nyí nhò teennɛ̀. \v 22 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Aɑsi bɑɑ mbo mɛyɛǹcɑɑ̀rìmɛ̀ miɛkɛ kɛ sɔkɛ́ kɛ yetírí ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛti. \v 23 Kòo túótɛ́ Dɑmɑɑsi ɛì kó yɛbɔkɛ̀ yɛ̀ɛ̀ do ò potɛ́, kɛ́nnɑ́ɑ́ nkɛ tú: Yɛ̀ mɛ̀ nteennɛ̀mɛ̀ Asidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì n yó nyɛ nfeu kɛ̀ yɛ̀ n teénnɛ̀. Kɛ yɛ̃́ kòò wɑɑ́ nhomɑ́ɑ̀ ndi mudorimù nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kɔ̃mu. \v 24 Kɛ̀ Aɑsii tíí nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó tinɛntì kɛ́ tì pùɔ nkɛ́kpetínnɛ́ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó yɛbòrɛ̀, kɛ́mɑɑ́ yɛwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì dimɔu miɛkɛ, \v 25 kɛ́hɑ̃ɑ̃́ yɛtɔ̀rɛ̀ Sudɑɑ tempɛ̃ nkó yɛhɛkɛ̀ yɛmɔu miɛkɛ kɛ̀ bɛ̀ ntuɔ̀ nyɛbɔkɛ̀ tihúúntì. Mɛm̀mɛ ò íimmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ. \p \v 26 Aɑsi dɔɔ̀rìmɛ̀ sɔmmɛ nɛ̀ ò pĩ mmùù tɔ̃mmú, ò ketɛ́mɛ̀ nɛ̀ ò pɔ̃̀ńtɛ́mɛ̀ dɛ̀ wɑ̃̀rimu Sudɑɑ nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ pɑ́tɛ miɛkɛ. \v 27 Kɛ̀ Aɑsi kò nho yɛmbɛ̀ kũũ̀ nkɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́ Sedisɑdɛmmu ɛì. Bɛ̀ í nhò kũnnɛ́ Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ kó ìfɔ̃ti. Kòo birɛ Esekiɑsii sɔɔtɛ́ tikpɑ̀tì. \c 29 \s1 Esekiɑsi sɔɔtɛ́mɛ̀ tikpɑ̀tì kɛ wèńkùnnɛ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 18:1-4) \p \v 1 Esekiɑsi do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìdɛ́ nɛ̀ yɛ̀nùmmù ndi, kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ dɔ̀ yɛbie nsipísìdɛ́ nɛ̀ yɛ̀wɛi kɛ bo Sedisɑdɛmmu. Sɑkɑrii birɛ Abi weè do tú o yɔ̃. \v 2 Kòo ndɔɔri ti Yiɛ̀ nKuyie ndɔ́ dɛ̀ o yɑ̀ɑ̀rì Dɑfiti do dɔɔrimɛ̀ só. \p \v 3 O kpɑ̀tì benni ketirì otɑ̃ɑ̃̀kètiwè kɛ̀ wèe kpetɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó yɛbòrɛ̀, kɛ́ yɛ̀ dɔ̀ɔ̀, \v 4 kɛ́duɔ́ nkɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛní kɛ tíí nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó kupíkù diyiè yìɛ̀ní kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀. \v 5 Kòo bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Kéntɛ́nɛ̀ n tú mù díndi Defiibɛ! Dɔɔ̀nɛ̀ dimɑ́ɑ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́ nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀, di yɛmbɛ̀ do tũ nkù, kɛ́dɛitɛ mɛyɔ̃́ɔ̃̀. \v 6 Kɛ yɛ̃́ ti yɛmbɛ̀ do dɔ̀ɔ̀mɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyí dɔ́ dɛ̀, kɛ́ kù cɑ̀kɛ kunku Kuyie nti tũ nkù, kɛ́ kù bùtínnɛ́ kɛ í ndɑkɛ ku tɑummɛ̀ tou kpɛ́í, kɛ́ kù yóu. \v 7 Kɛ̀ bɛ̀ɛ tontɛ́ kɛ́kpetínnɛ́ kukpɑ̃́nkpɑ̃́nkù kó yɛbòrɛ̀ kɛ́kuɔ ifitíi, bɑ́ bɛ̀ tɛ̃́nkɛ í ntuɔ̀ ntihúúntì Kuyie mbɛmbɛ Isidɑyɛɛribɛ tũ nkù, bɛ̀ mɛ nyí ntuɔ̀ nyiwũɔ̃ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ. \v 8 Kɛ̀ dɛɛ̀ nte kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ cɔ́útɛ́ Sudɑɑ tempɛ̃ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu dɛ kɔbɛ, kɛ̀ bɛ kpɛrɛ nduò tikɔ̃m̀bùɔ̀tì, kɛ̀ kùu bɛ̀ yóu kɛ̀ bɛ̀ɛ tɑ mɛsémmɛ̀ miɛkɛ, kɛ̀ bɛ̀ mbɛ̀ dɑú, di mɛ̀ nwúó nkɛ̀ dɛ̀ dòmmɛ̀. \v 9 Nɛ̀ dɛ kpɛ́í nkɛ bɛ̀ kùɔmɛ̀ ti yɛmbɛ̀ kɛ pĩ̀ḿmú ti bí, initidɑɑì nɛ̀ initipòì nɛ̀ ti pobɛ̀ kɛ dɔ̀ɔ̀ tidɑɑtì. \v 10 Bɑ̀mbɑ̀ n dɔ́ kɛ́tɑunnɛ̀ m mɑ́ɑ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nku, tínti Isidɑyɛɛribɛ ti tũ nkù, kɛ̀ ku miɛkɛ tí bonkɛ. \v 11 N kɔbɛ bɑ́ɑ́ ɔɔnnɛ̀ dimɑ́ɑ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie, kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ dímbɛ, kɛ̀ di bo nkù tũ nkɛ pĩ́ nku tɔ̃mmú kɛ tú ku tɔ̃mbɛ̀ kɛ kù tùɔ̀ ntihúúntì. \p \v 12 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Defiibɛ Keɑti kó kunɑɑ̀mùnkù kɔbɛɛ kɔtɛní bɛɛ̀ tu: Mɑɑti birɛ Amɑsii nɛ̀ Asɑdiɑ Yoɛdi birɛ. Kɛ̀ Mɛdɑdi kó kunɑɑ̀mùnkù kɔbɛ ntú: Kiisi Afidi birɛ nɛ̀ Asɑdiyɑu Yeɑdɛɛdi birɛ. Kɛ̀ Kɛrisonni kó kunɑɑ̀mùnkù kɔbɛ ntú: Yoɑ Simmɑ birɛ nɛ̀ Edɛnni Yoɑ birɛ. \v 13 Kɛ̀ Edisɑfɑ̃ɑ̃ kó kunɑɑ̀mùnkù kɔbɛ ntú Simmidi nɛ̀ Yeyɛɛdi, kɛ̀ Asɑfu kɔku kɔbɛ ntú Sɑkɑrii nɛ̀ Mɑtɑnniyɑ. \v 14 Kɛ̀ Emɑnni kɔku kɔbɛ ntú Yeiyɛɛdi nɛ̀ Semmɛii. Kɛ̀ Yedutunni kɔku kɔbɛ ntú Semmɑyɑ nɛ̀ Usiyɛɛdi. \v 15 Kɛ̀ bɛ̀ɛ tíí mbɛ nɑɑ̀mùntì kɔbɛ, kɛ̀ bɛ̀ɛ dɔ̀ɔ̀ bɛmɑ́ɑ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́, kɛ́deè, kɛ́tũnnɛ okpɑ̀ɑ̀tì kó dinùù nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nnɑ̀kɛ́ tì, kɛ́kɔtɛ kɛ́dɔɔ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́. \v 16 Kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ɛ tɑ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ kɛ bo tɛ̀ wèńkùnnɛ kɛ́túótɛ́ tinɛntì tìì kó dimɑ̀ɑ̀ bo tɛ miɛkɛ kɛ sĩ nkɛ́dennɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ dɑ̀nkù, kɛ̀ Defiibɛɛ tì tɔ kɛ́dennɛ dihɛì mɑ̀nku kɛ́útóo Setinɔɔ kó kubontɛ́mbònkù miɛkɛ. \v 17 Bɛ̀ do ketɛ́ bɛ̀ bo dɔɔ̀mɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́ dibenni tɑ̃̀nkù ketiwè kó diyiè ketirì ndi. Diyiè niínnì yiè kɛ́tɑ kukpɑ̃́kpɑ̃́nkù kɛ dɔ̀ yɛwe yɛ̀ni. Bɛ̀ do dɔ̀ɔ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ tɛmɔu mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́ kɛ dɔ̀ yɛwe tɛpíítɛ̀ nɛ̀ yɛ̀kuɔ̀ ndi kɛ́deè. \p \v 18 Dɛ kó difɔ̃nkúò kɛ́kɔtɛ okpɑ̀ɑ̀tì Esekiɑsi borɛ̀ kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Ti dɔ̀ɔ̀mu mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ tɛmɔu, diwũɔ̃tɔ̀nnì nɛ̀ di kó tinɛntì timɔu, tɑ́bùrì bɛ̀ pɑ̃ɑ̃ nwèè pɛ̃́ɛ̃̀ Kuyie ndɑkù wèè ĩ́nkɛ̀ nɛ̀ dɛ kó tinɛntì timɔu. \v 19 Ti tũ̀ntɛmu Aɑsi do tú dìì mɔ̀nnì okpɑ̀ɑ̀tì kɛ́yetɛ Kuyie nkɛ́cɑkɛ tìì nɛntì kó dimɑ̀ɑ̀, kɛ tì dɔ̀ɔ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́ kɛ tì tɔní ti Yiɛ̀ nKuyie nwũɔ̃tɔ̀nnì ììkɛ̀. \s1 Bɛ̀ wɛ̃̀tɛ kɛ ketɛ́mɛ̀ mubɑ́ɑmmu Kuyie n cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ \p \v 20 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Esekiɑsii ítɛ́ dikṹnweńnì sɛ̀ì kɛ́tíí ndihɛì kó bɛkótíbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 21 Kɛ̀ bɛ̀ɛ tɔní yɛnɑɑdɑkɛ̀ yɛ̀yiekɛ̀, yɛpedɑkɛ̀ yɛ̀yiekɛ̀, yɛpedɑbɛ yɛ̀yiekɛ̀, yɛbɔdɑkɛ̀ yɛ̀yiekɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ bo ì fèútɛ́ Kuyie nkɛ́mɔɔ mɛyɛi ncĩ́ɛ̃́mmɛ̀, okpɑ̀ɑ̀tì cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ Sudɑɑ tempɛ̃ nkɔbɛ kpɛ́í. Kɛ̀ wèe nɑ́kɛ́ ikuɔ́ nìùbɛ̀ Anɔɔ bí kɛ dɔ̀, bɛ̀ɛ dɛ̀ fèútɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó diwũɔ̃tɔ̀nnì ĩ́nkɛ̀. \v 22 Kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ɛ féútɛ́ inɑ̀ɑ̀kɛ kɛ́ceé mmɛyĩ̀ĩ̀ nkɛ́cóú ndiwũɔ̃tɔ̀nnì, kɛ́féútɛ́ yɛpedɑkɛ̀ nɛ̀ yɛpedɑbɛ kɛ́cóú mmɛyĩ̀ĩ̀ ndiwũɔ̃tɔ̀nnì ĩ́nkɛ̀. \v 23 Dɛ kó difɔ̃nkúò kɛ́tɔní yɛbɔdɑkɛ̀ bɛ̀ yóó féútɛ́ yɛ̀ Kuyie nkɛ́mɔɔ mɛyɛi ncĩ́ɛ̃́mmɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ ditĩ̀nnì bɛ ììkɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ nɔ́ɔ́ mbɛ nɔu yɛ ĩ́nkɛ̀. \v 24 Kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ɛ yɛ̀ fèútɛ́ kɛ́cóú mmɛyĩ̀ĩ̀ ndiwũɔ̃tɔ̀nnì ĩ́nkɛ̀ kɛ́mɔɔ Kuyie mbɛmɔu bɛ kó mɛyɛi ncĩ́ɛ̃́mmɛ̀, kɛ yɛ̃́ okpɑ̀ɑ̀tì weè do duɔ́mmɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bo dɔɔ̀ mɛyɛi ncĩ́ɛ̃́mmɛ̀ kó ikuɔ́, kɛ́fíé iwũɔ̃ kɛ́tuɔ nyIsidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kpɛ́í. \p \v 25 Kòo cónnɛ́ Defiibɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ kɛ̀ bɛ̀ ntɔ tikùtìdùùtì nɛ̀ tibómbonti nɛ̀ tikɑ̃penti, kɛ́ntũ nKuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Kɑdi okpɑ̀ɑ̀tì kou nɛ̀ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Nɑtɑ̃ɑ̃ bɛ̀ do tì nɑ̀kɛ́ Dɑfiti kɛ́nyɛ̃ mmù, kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù do duɔ́mmɛ̀ dɛ kó dinùù ku pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑm̀bɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ tì nɑ̀kɛ́. \v 26 Kɛ̀ Defiibɛ mbo bɛ kó mɛfíè nkɛ bie ndɛbémbénnɛ̀ Dɑfiti do duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ dɔ̀ɔ̀ dɛ̀, kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ ntɔ siheú. \v 27 Kɛ̀ Esekiɑsi dɔ̀ bɛ̀ɛ fíé iwũɔ̃ kɛ́tuɔ ndiwũɔ̃tɔ̀nnì ĩ́nkɛ̀. Bɛ̀ ketɛ́ dìì mɔ̀nnì dɛ kó mutɔ̃mmú kɛ̀ bɛdèmbɛ̀ ndiè nkɛ sɑ̃ntí ti Yiɛ̀ nKuyie, kɛ̀ bɛ̀ eu siheú kɛ bie nnɛ̀ dɛbémbénnɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Dɑfiti do duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ dɔɔ̀ dɛ̀. \v 28 Kɛ̀ ditĩ̀nnì dimɔu nkɔ̃nkɛ kɛ diè nkɛ eu siheú kɛ̀ iwũɔ̃ yɑ̀ɑ cɔ́útɛ́nɛ̀ kɛ́deè. \v 29 Bɛ̀ tùɔ ndìì mɔ̀nnì iwũɔ̃ kɛ́deè kɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ nɛínɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì kɛ̀ bɛ̀ɛ sĩ́nnɛ́ kɛ́kɔ̃nkɛ. \v 30 Okpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ o kó bɛtũ̀mbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ nɑ́kɛ́ Defiibɛ kɛ dɔ̀, bɛ̀ nsɑ̃ntí ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ tũ nDɑfiti nɛ̀ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑm̀bɛ̀ bɛ̀ do bɛ̀ nɑ̀kɛ́ tì kɛ́sĩ́nnɔ́ɔ kɛ́kɔ̃nkɛ kɛ́nsɑ̃ntí Kuyie nnɛ̀ diwɛ̀ì. \p \v 31 Kɛ̀ Esekiɑsii bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Di cɑ̃́ɑ̃́mmu ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛ́í, tɔnní iwũɔ̃ kɛ́ ì fìé ti Yiɛ̀ nKuyie kɛ́ kù fìénɛ̀ yɛsɑ̃ɑ̃ nkpɛyi. \p Kɛ̀ ditĩ̀nnì dimɔu ntɔuní iwũɔ̃ nɛ̀ disɑ̃nni kpɛyi. Bɛ̀ɛ̀ nìti kɛ̀ bɛ̀ɛ fíé bɛ kpɛyi kɛ́tuɔ. \v 32 Ditĩ̀nnì dimɔu tɔní ìì wũɔ̃ kó dimɑ̀ɑ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ ì kùɔ kɛ́tuɔ, kɛ̀ inɑ̀ɑ̀kɛ mbo sipísìyiekɛ̀, yɛpedɑkɛ̀ tɛkɔ̀ùtɛ̀ (100) yɛpedɑbɛ sikɔusìdɛ́ (200), dɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ɛ dɛ̀ tùɔ nti Yiɛ̀ nKuyie. \v 33 Kɛ̀ bɛ̀ɛ fíé inɑ̀ɑ̀kɛ sikɔusìkuɔ̀ (600), ipe nɛ̀ sibɔɔ́ sikɔupísìtɑ̃ɑ̃ti (3000). \v 34 Ikuɔ́ nìùbɛ̀ mɛ nyí nsũ kɛ bo nɑ kɛ fɛ̃́rí iwũɔ̃ imɔu kɛ̀ bɛ tebìí Defiibɛɛ bɛ̀ teennɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ deè dɛ kó mutɔ̃mmú kɛ́nkémmúnɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ tɔbɛ̀ bo dɔɔ̀mɛ̀ bɛmɑ́ɑ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́. Kɛ yɛ̃́ Defiibɛ do duɔ́mmɛ̀ bɛmɑ́ɑ̀ kɛ̀ dɛ̀ɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ ikuɔ́ nìùbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́, kɛ̀ bɛ̀ nsũnɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀. \v 35 Kɛ yɛ̃́ iwũɔ̃ bɛ̀ do yóó tuɔ nyì do sũmɛ̀ nɛ̀ mɛkùɔ̀ mbɛ̀ do yóó tuɔmmɛ̀ kpɛ́í nɛ̀ mɛnɑɑ̀ mbɛ̀ ɔ̃ɔ̃ yɔɔrɛmɛ̀ yɛpɑ̃rɛ̀ ĩ́nkɛ̀ kɛ́tuɔ. \p Mɛm̀mɛ bɛ̀ do wɛ̃̀tɛ kɛ́ketɛ́mɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó mutɔ̃mmú. \v 36 Esekiɑsi nɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ yɛ̀mmɛ̀ nnɑɑti nɛ̀ Kuyie ndɔ̀ɔ̀ dɛ̀ bɛ kpɛ́í. Kɛ yɛ̃́ bɛ̀ do dɛ̀ dɔ̀ɔ̀mɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ ndò mmɛcɑ̃ɑ̃ mmɛ. \c 30 \s1 Esekiɑsi yumɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ bɑɑ́ ndiyentɛ́bɑnni \p \v 1 Kɛ̀ Esekiɑsii tɔ̃ mbɛnìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛri wuɔ nkumɔu miɛkɛ nɛ̀ Sudɑɑ kɔku kumɔu miɛkɛ, kɛ́wɑ̃rinɛ̀ yɛpɑ́tɛ Efɑdɑimmu kó kuwuɔ nnɛ̀ Mɑnɑnsee kɔku kɛ̀ bɛ̀ bo kɔtɛní Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ Sedisɑdɛmmu kɛ̀ bɛ̀ɛ bɑɑ́ ndiyentɛ́bɑnni ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛ́í kunku Kuyie nyIsidɑyɛɛribɛ tũ nkù. \v 2 Okpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ o kó bɛtũ̀mbɛ̀ nɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ bɛmɔu, bɛ̀ do tìí nSedisɑdɛmmu nwe, kɛ́nɑ́kɛ́ bɛ̀ bo bɑɑ́mmɛ̀ ndiyentɛ́bɑnni dibenni kóo tɑ̃ɑ̃̀dɛ́rì. \v 3 Bɛ̀ do í nɑ kɛ bo dì bɑɑ́ ndi kó dimɔ̀nnì, kɛ yɛ̃́ ikuɔ́ nìùbɛ̀ do í dɔ̀ɔ̀mɛ̀ bɛmɑ́ɑ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́ kɛ́nsũ. Bɛnìtìbɛ̀ mɛ ndo í tìí nSedisɑdɛmmu. \v 4 Okpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ ditĩ̀nnì dimɔu kɛ̀ bɛ̀ɛ pɛ́nsìrì dɛ kó tinɑ́ɑǹtì, \v 5 kɛ́tɑ̃ɑ̃tɛ́ kɛ́ tì nɑ̀kɛ́ Isidɑyɛɛri wuɔ nkumɔu kɛ́túótɛ́ Bɛɛrisebɑɑ kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Dɑnni kɛ̀ bɛ̀ bo kɔtɛní Sedisɑdɛmmu kɛ̀ bɛ̀ɛ bɑɑ́ ndiyentɛ́bɑnni ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛ́í kunku Isidɑyɛɛribɛ tũ nkù kɛ yɛ̃́ bɛ̀ tɛ̃́nkɛ do í dì bɑɑ̀mmɛ̀ kɛ sũ tì wɑ̃̀ri kɛ yɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀. \v 6 Kɛ̀ yɛtɔ̃rɛ̀ɛ kɔtɛnɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ o tũ̀mbɛ̀ bɛ̀ bɛ̀ duɔ́ nyɛ̀ɛ̀ pɑ́tɛ Isidɑyɛɛri tenkɛ̀ kumɔu miɛkɛ nɛ̀ Sudɑɑ kɔkɛ kɛmɔu miɛkɛ kɛ́ntũ nhokpɑ̀ɑ̀tì bɛ̀ nɑ̀kɛ́ dìì nùù, kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀, díndi Isidɑyɛɛribɛ bɛ̀ɛ̀ yentɛ́ Asidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɔu miɛkɛ wɛ̃tɛnní ti Yiɛ̀ nKuyie ndi yɛmbɛ̀ Abɑrɑhɑmmu nɛ̀ Isɑki nɛ̀ Sɑkɔbu bɛ̀ do tũ nkù borɛ̀ kɛ̀ kù di cɔutɛ́. \v 7 Di bɑ́ ndònnɛ̀ di yɛmbɛ̀ nɛ̀ di kɔbɛ bɛ̀ɛ̀ do yetɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛti, kunku Kuyie mbɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù. Kɛ̀ kùu duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ̀ kùɔ kɛ́deè kɛ́ndò ndi mɛ ndɛ̀ wùómmɛ̀. \v 8 Di bɑ́ɑ́ kpénkùnnɛ di to di yɛmbɛ̀ do dɔ̀ɔ̀mɛ̀. Duɔ́nnɛ̀ dimɑ́ɑ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie kɛ́kɔtɛní ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ, kù cɑ̃̀ńnɛ́ tɛ̀ sɑ̃́ɑ̃̀ kɛ́pĩ́ nku tɔ̃mmú, kunku Kuyie ndi tũ nkù, kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ ku miɛkɛ kɛ̀ɛ̀ di cɔ́ú nkɛ̀ kɛ̀ɛ do. \v 9 Kɛ̀ nsɑ̀ kɛ̀ di wɛ̃̀tɛní ti Yiɛ̀ nKuyie mborɛ̀, bɛ̀ɛ̀ do pĩ̀ḿmú di tebìí nɛ̀ di bí, bɛ̀ bo bɛ̀ kuɔ́ mmɛsémmɛ̀ kɛ́ bɛ̀ yóu kɛ̀ bɛ̀ɛ konní di nhɛì, kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie kunku di yɛmbɛ̀ do tũ nkù, kuù ɔ̃ɔ̃ kuɔ́ mɛsémmɛ̀ kɛ́dɔɔ̀ mɛsɑ̀ɑ̀, kɛ̀ di wɛ̃̀tɛní ku borɛ̀ kù í yóó di yetɛ. \b \p \v 10 Mɛm̀mɛ kɛ̀ yɛtɔ̃rɛ̀ níí tɑ di nhɛì kɛ́cɑ̃́ntɛ́ ditɛrì, kɛ mɛ nyĩ́ Efɑdɑimmu tempɛ̃ nkumɔu nɛ̀ Mɑnɑnsee kɔku kumɔu. Kɛ̀ bɛ̀ mmɛ ndò kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Sɑbunɔɔ kɔku, kɛ̀ bɛ̀ mbɛ̀ dɑú kɛ bɛ̀ sɑ̃̀ɑ̃́. \v 11 Nɛ̀ mɛmmɛ kɛ̀ Asɛɛ kɔbɛ mɑbɛ̀ nɛ̀ Mɑnɑnsee kó kuwuɔ nkɔbɛ mɑbɛ̀ nɛ̀ Sɑbunɔɔ kó kuwuɔ nkɔbɛ mɑbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ bɑntɛ́ bɛ cɑɑ̀rìmɛ̀ kɛ́kɔtɛní Sedisɑdɛmmu. \v 12 Kɛ̀ Kuyie nnɑmpɛ Sudɑɑ kɔbɛ yɛ̀mmɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ wɛ̃nnɛ́ mɛyɛ̀mmɛ̀ mɛ̀mɑ́ɑ̀ kɛ́yíé nhokpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ o tũ̀mbɛ̀ bɛ̀ yɛ̃ mmù, ti Yiɛ̀ nKuyie nyɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀. \s1 Esekiɑsi bɑɑ́mmɛ̀ diyentɛ́bɑnni \p \v 13 Mɛm̀mɛ kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ pɛ́u tíí nSedisɑdɛmmu dibenni kóo tɑ̃̀nkù dɛ́rì kɛ́bɑɑ́ mpɛ̃́ɛ̃̀ wèè í kɔɔrɛnɛ̀ mutie mùù muuti dɛ̀ kó dibɑnni. Kunììti kuù do tìí mmɛdiɛ̀. \v 14 Kɛ̀ bɛ̀ɛ puɔ nyɛwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ nɛ̀ yɛhúúntɔ̀rɛ̀ yɛ̀ɛ̀ bo Sedisɑdɛmmu kɛ́ yɛ̀ útóo Setinɔɔ kó kubontɛ́mbònkù. \v 15 Kɛ̀ bɛ̀ɛ fíé diyentɛ́bɑnni kó iwũɔ̃ dibenni kóo tɑ̃̀nkù dɛ́rì miɛkɛ diyiè tɛpíítɛ̀ nɛ̀ dinɑɑnnì. Ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ sòò mɛ ndimɛ̀ ifɛi, kɛ̀ bɛ̀ɛ dɔɔ̀ bɛmɑ́ɑ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́, kɛ́tɔní iwũɔ̃ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ kɛ́tuɔ. \v 16 Kɛ̀ bɛ̀ɛ kɑri bɛ̀ dò nkɛ́kɑri yɛ̀ɛ̀ kɑ̀rɛ̀ kɛ́ntũ nyikuɔ́ Kuyie nkóo nìtì Mɔyiisi do dɔú nyì, kɛ́ncɔu Defiibɛ borɛ̀ mɛyĩ̀ĩ̀ nkɛ mɛ́í diwũɔ̃tɔ̀nnì. \v 17 Dɛ kó kunììti miɛkɛ bɛnìtìbɛ̀ pɛ́u do bomu bɛ̀ɛ̀ í dɔ̀ɔ̀ bɛmɑ́ɑ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́, kɛ bo fíé iwũɔ̃ ti Yiɛ̀ nKuyie, kɛ̀ Defiibɛ bɛɛ̀ cɔutɛ́ bɛ kó yɛfɔ̃̀tɛ̀ kɛ́fíé iwũɔ̃ ti Yiɛ̀ nKuyie. \v 18 Kɛ yɛ̃́ bɛnìtìbɛ̀ dikéè diɛrì do í dɔ̀ɔ̀mɛ̀ bɛmɑ́ɑ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́: Efɑdɑimmu kɔbɛ nɛ̀ Mɑnɑnsee kɔbɛ nɛ̀ Isɑkɑɑ kɔbɛ nɛ̀ Sɑbunɔɔ kɔbɛ bɛ̀ɛ̀ do í dɔ̀ɔ̀ bɛmɑ́ɑ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́, kɛ́di diyentɛ́bɑnni kó mudiì, kɛ í tũ̀nnɛ ikuɔ́ yɛ̃mmɛ̀. Dɛɛ̀ do te kɛ̀ Esekiɑsii bɑ́ntɛ̀ Kuyie mbɛ kpɛ́í nkɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie nfɔ̃́ nwèè sɑ̀, cĩ́ɛ̃́ mbɛ. \v 19 Bɛmbɛ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ duɔ́ mbɛ yɛ̀mmɛ̀ kɛ wɑnti fɔ̃́ nti Yiɛ̀ nKuyie, Kuyie nti yɛmbɛ̀ do tũ nkù, kɛ nɛ́ í dɔ̀ɔ̀ bɛmɑ́ɑ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́. \v 20 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncɔutɛ́ Esekiɑsi kù bɑ̀ńtɛ̀ kɛ yɛ̃ mmù, kɛ́ bɛ̀ cĩ̀ɛ̃́ nkɛ í mbɛ̀ potɛ́. \p \v 21 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛ̀ɛ̀ bo Sedisɑdɛmmu kɛ̀ bɛ̀ mbɑɑ̀ mpɛ̃́ɛ̃̀ wèè í kɔɔrɛnɛ̀ mutie mùù muuti dɛ kó dibɑnni nɛ̀ diwɛ̀ì diɛrì kɛ dɔ̀ yɛwe yɛ̀yiekɛ̀. Bɑ́ dìì yiè kɛ̀ Defiibɛ nɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ nsɑ̃ntí ti Yiɛ̀ nKuyie nnɛ̀ bɛ wɛ̃rímú mumɔu kɛ̀ biennɛ̀ dɛbémbénnɛ̀ kɛ dɛ́úkùnko ti Yiɛ̀ nKuyie. \v 22 Kɛ̀ Esekiɑsii sɑ̃ntɛ Defiibɛ bɛmɔu bɛ̀ pĩ̀ḿmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ntɔ̃mmú nɛ̀ mɛyɛ̀mmɛ̀ mɛmɑ́ɑ̀. Kɛ̀ bɛ̀ nyo ndibɑnni kó iwũɔ̃ kɛ dɔ̀ yɛwe yɛ̀yiekɛ̀ kɛ́fíénɛ̀ mɛtɑummɛ̀ kpɛyi, kɛ́ndɛ́úkùnko ti Yiɛ̀ nKuyie nkunku bɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù. \v 23 Kɛ̀ ditĩ̀nnì dimɔuu wɛ̃nnɛ́ dinùù kɛ̀ bɛ̀ɛ yíɛ́ kɛ́bɑɑ́ ndibɑnni kɛ dɔ̀ yɛwe yɛ̀yiekɛ̀ nɛ̀ diwɛ̀ì. \v 24 Kɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì Esekiɑsi duɔ́ nyɛnɑɑdɑkɛ̀ tɛkɔupíítɛ̀ (1000) ditĩ̀nnì kpɛ́í, yɛpedɑkɛ̀ sikɔupísìyiekɛ̀ (7000) kòo kó bɛtũ̀mbɛ̀ɛ duɔ́ nyɛnɑɑdɑkɛ̀ tɛkɔupípíítɛ̀ (1000) ipe tɛkɔùpípíítɛ̀ (10000), kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ pɛ́uu dɔɔ̀ bɛmɑ́ɑ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́. \v 25 Kɛ̀ diwɛ̀ìi pĩ́ nSudɑɑ kɔbɛ bɛmɔu nɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ bɛmɔu nɛ̀ Defiibɛ nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ ìítíní Isidɑyɛɛribɛ tenkɛ̀ kɛ kɔ̀tɛní nɛ̀ bɛpɔ̀ɔ̀bɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kɔ̀tɛní kɛ bo Sudɑɑ tenkɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ nyɑ̃nkunɛ̀ diwɛ̀ì. \v 26 Kɛ̀ diwɛ̀ì diɛrì mbo Sedisɑdɛmmu, dɛ kó diwɛ̀ì botí í buotɛ́ diyiè mɑrì kɛ́túótɛ́ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Dɑfiti birɛ Sɑdomɔɔ kó dimɔ̀nnì kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnní dɛ yiè. \v 27 Ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ pɑ̃ bɛnìtìbɛ̀ Kuyie nkó mɛsɑ̀ɑ̀, kɛ̀ Kuyie nkeè bɛ tɑmmɛ̀ nɛ̀ bɛ bɑ́ɑmmu kɛĩ́nkɛ̀. \c 31 \s1 Esekiɑsi tũ̀ntɛmɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó mutɔ̃mmú \p \v 1 Dibɑnni dèè dìì mɔ̀nnì, kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ dɛ̀ bo kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ Sudɑɑ ɛkɛ̀, kɛ́puɔ nyɛbɔɔtɑ̃́rɛ̀, kɛ́kékɛ́ itedɛí kɛ́díɛ́ yɛtɔ̀rɛ̀, kɛ́puɔ nyɛwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ Sudɑɑ tempɛ̃ nkumɔu miɛkɛ nɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ kɔku nɛ̀ Efɑdɑimmu kɔku nɛ̀ Mɑnɑnsee kɔku, kɛ́deè kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔuu kũṹ mbɛ ɛkɛ̀ bɑ́ wè o cĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \p \v 2 Kɛ̀ Esekiɑsii kɑnnɛ ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ bɛ tĩ̀rɛ̀ bɛ tĩ̀rɛ̀ bɑ́ wè o tɔ̃mmú tú mù. Ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ bɛɛ̀ do te bɛ̀ bo nfeumɛ̀ iwũɔ̃ kɛ tuɔ̀ nɛ̀ bɛ̀ bo nfeumɛ̀ mɛtɑummɛ̀ kpɛyi. Nɛ̀ bɛ̀ bo ndièmmɛ̀ kɛ sɑ̃ntí ti Yiɛ̀ nKuyie nnɛ̀ bɛ̀ bo mbɑɑmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 3 Kɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tìi dɛitɛ o kpɛrɛ kɛ́duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ bo wɑɑ́nnɛ̀ iwũɔ̃ bɛ̀ yó nfeu ì kɛ tuɔ̀ dikṹnweńnì kpɛyi nɛ̀ kuyuoku kpɛyi nɛ̀ siom̀pùsi kó yɛwe kpɛyi, nɛ̀ bɛtɑ̃ɑ̃̀pɑ̀mbɛ̀ nɛ̀ yɛbɑɑ ndɛ kpɛyi. Ti Yiɛ̀ nKuyie nkuɔ́ wɑ̃̀ri kɛ yɛ̃ ndɛ̀ ndòmmɛ̀. \p \v 4 Kòo nɑ́kɛ́ Sedisɑdɛmmu ɛì kɔbɛ kɛ dɔ̀, bɛ̀ɛ duɔ́ nyikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ bɛ kpɛrɛ kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ bɛ̀ ntũ nti Yiɛ̀ nKuyie nkuɔ́ yɛ̃mmɛ̀ weti weti. \v 5 Bɛ̀ kèè dìì mɔ̀nnì dɛ kó tinɑ́ɑǹtì kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ pɑ̃ mɛdiɛ̀ mbɛ pɑɑ nkó tidiitì: Tidiitì bɛ̀ tu tì bèdéè nɛ̀ mɛnɑɑ̀ nnɛ̀ mɛkùɔ̀ nɛ̀ mɛcekùɔ̀ kɛ yíɛ́nɛ̀ dɛsɔnnɛ dɛsɔnnɛ nɛ̀ bɛ̀ ɔ̃ɔ̃ berí bɛ diitì timɔu kɛ̀ dɛ̀ɛ̀ ntú dɛpííndɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ dɛ̀ dɛ̀itɛ dɛmɔu kɛ̀ dɛ̀ nsũ mɛsɑ̀ɑ̀. \v 6 Nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛ̀ɛ̀ bo Sudɑɑ tempɛ̃ nkó yɛhɛkɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɑɑ mbɛ wũɔ̃ kɛ́dɛi ìì tu ipíínyì kɛ́tɔní, inɑ̀ɑ̀kɛ nɛ̀ ipe. Nɛ̀ yɛpɑ̃rɛ̀ bɛ̀ cɑ̃̀ńnɛ́ yɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛ́í, kɛ́ dɛ̀ còú nyɛcúò nyɛcúò. \v 7 Bɛ̀ do ketɛ́ bɛ̀ bo ncoumɛ̀ yɛcúò otɑ̃ɑ̃̀tɑ̃ɑ̃́nwè nwe kɛ́deè oyiénwè. \v 8 Okpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ o tũ̀mbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛní kɛ́yɑ̀ dɛ kó yɛcúò kɛ́nsɑ̃ntí ti Yiɛ̀ nKuyie nnɛ̀ ku nìtìbɛ̀. \p \v 9 Kɛ̀ Esekiɑsii bekɛ́ ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ dɛ kó yɛcúò kpɛti. \v 10 Kɛ̀ ikuɔ́ nìùtì diɛwè Sɑdɔki cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kou Asɑdiɑ ò tɛ̃̀ńnɛ́ kɛ dɔ̀: Nɛ̀ bɛ̀ ketɛ́ dìì mɔ̀nnì kɛ tɔuní yɛpɑ̃rɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ ti yommu kɛ sɑ̀nnɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ sùɔ́ nkɛ sũ, dɛɛ̀ kó yɛcúò mɛ̀ ntu yiɛ. Kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie mpɑ̃mɛ̀ mɛsɑ̀ɑ̀ nku nìtìbɛ̀. \p \v 11 Kɛ̀ Esekiɑsi dɔ̀, bɛ̀ɛ tũntɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ tidieti, kɛ̀ bɛ̀ɛ tì tũ̀ntɛ. \v 12 Kɛ̀ bɛ̀ɛ túótɛ́ bɛ̀ pɑ̃ dɛ̀ Kuyie nnɛ̀ bɛ̀ berí bɛ diitì kɛ̀ dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ tu dɛpííndɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ dɛ̀ dɛ̀itɛ nɛ̀ yɛpɑ̃rɛ̀ bɛ̀ cɑ̃̀ńnɛ́ yɛ̀ Kuyie nkpɛ́í. Kɛ̀ Defii botí kou Konɑnniyɑ nni dɛ kó mutɔ̃mmú kòo yɔ̃fũ̀ɔ̃̀ kou Simmɛii nhò tũ̀nko. \v 13 Kɛ̀ Defiibɛ tɛpíítɛ̀ mbɛ̀ tũ̀nko kɛ tú bɛ̀ɛ̀ dɑ̀kɛ tidiitì kpɛ́í. Bɛɛ̀ yètɛ̀ tu: Yeyɛɛdi nɛ̀ Asɑsiɑu nɛ̀ Nɑɑti nɛ̀ Asɑyɛɛdi nɛ̀ Yedemɔti nɛ̀ Yosɑbɑdi nɛ̀ Ediyɛɛdi nɛ̀ Isimɑyɑɑ nɛ̀ Mɑɑti nɛ̀ Bennɑyɑ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ ntũ Konɑnniyɑ nɛ̀ o tebitɛ bɛ kó dinùù nɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì Esekiɑsi nɛ̀ ikuɔ́ nìùtì diɛwè Asɑsiɑu wèè bɑkɛ́ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bɛ kó dinùù. \v 14 Kɛ̀ Defii wuɔ nkou Immunɑ birɛ Kodee wèè bɑ̀ɑ diyiè yìɛ̀ní kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀ kó dibòrì, kòo nte ò bo ndɑkɛmɛ̀ yɛpɑ̃rɛ̀ bɛ̀ pɑ̃ɑ̃ nyɛ̀ Kuyie nnɛ̀ bɛ yɛ̀mmɛ̀, kɛ toti nɛ̀ bɛ̀ dɛ̀ì dɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛ́í nɛ̀ dɛ̀ɛ̀ cɑ̃̀ɑ̃́ nkɛ tú ikuɔ́ nìùbɛ̀ mɑ́ɑ̀ kpɛrɛ. \v 15 Edɛnni nɛ̀ Minyɑminni nɛ̀ Yesuɑ nɛ̀ Semmɑyɑ nɛ̀ Amɑdiɑ nɛ̀ Sekɑnniyɑ kɛ̀ bɛ̀ nhò tũ̀nko. Dɛ kó bɛnìtìbɛ̀ bɛɛ̀ do te bɛ̀ bo ntotimɛ̀ tidiitì bɛ kɔbɛ ikuɔ́ nìùbɛ̀ kó yɛhɛkɛ̀ miɛkɛ. Bɛkótíbɛ̀ nɛ̀ ibí bɛ tɔ̃ntì bɛ tɔ̃ntì. \v 16 Dɛ̀ í tú bɛ̀ɛ̀ yètɛ̀ wɑ̃̀ri kɛ́túótɛ́ bɛ̀ɛ̀ mɔ̀kɛ yɛbie nyɛ̀tɑ̃ɑ̃ti kɛ́ndeètìnko mɑ́ɑ̀ ndi bɛ̀ do totímɛ̀ tidiitì, bɛ̀ do totínɛ̀mu bɛtɔbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kɔ̀rìní bɑ́ dìì yiè ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ pĩĩ mbɛ tɔ̃mmú bɛ tɔ̃ntì bɛ tɔ̃ntì. \v 17 Bɛ̀ do kɑ̀ɑ nyikuɔ́ nìùbɛ̀ bɛ cɛ̃́ĩ bɛ cɛ̃́ĩ nsi kɛ́wɑ̃ri bɛ yètɛ̀ kɛ́kɑɑ nDefiibɛ bɛ̀ mɔ̀kɛ dìì mɔ̀nnì yɛbie nsipísìdɛ́ kɛ́ndeètìnko bɛ̀ pĩ̀mpĩ́mmɛ̀ bɛ tɔ̃mmú nɛ̀ bɛ tĩ̀rɛ̀. \v 18 Bɛ̀ do bɛ̀ kɑ̀ɑ̀ nnɛ̀ bɛ cɛ̃́ĩ kɔbɛ mbɛ bɛnitipòbɛ̀ nɛ̀ ibí initidɑɑì nɛ̀ initipòì nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bɛ̀ bonɛ̀ kɛ yɛ̃́ bɛ̀ do túmɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ cɛ̃́ĩ kɔbɛ mbɛ. \v 19 Bɛ̀ do tɑ̃ɑ̃tɛ́mu bɛnìtìbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bo ntoti tidiitì ikuɔ́ nìùbɛ̀ Anɔɔ bí bɛ̀ɛ̀ bo dikpɑ́ɑ̀ kó yɛhɛkɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ bɛ̀ɛ̀ yètɛ̀ wɑ̃̀ri. \p \v 20 Ntɛ Esekiɑsi dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀ kɛmɔu miɛkɛ, ò do dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ɛ̀ wenni dɛ̀ndɛ kɛ síɛ́ kɛ tú timɔ́mmɔnti ti Yiɛ̀ nKuyie nyììkɛ̀. \v 21 Ò do pĩ mmùù tɔ̃mmú kó dimɑ̀ɑ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ, ò do mù pĩ nkɛ bo wɛ̃tɛ kɛ́entɛ Kuyie nkuɔ́ nyi nɛ̀ ku tɑnnɔ̀, kɛ́ ndɛ̀ dɔ̀ɔ̀ri kɛ tũ nKuyie nnɛ̀ o yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu, kòò dɔ̀ɔ̀ri dɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ dɛmɔu kɛ̀ dɛ̀ nyíé. \c 32 \s1 Sennɑkedibu domɛ̀ Sudɑɑ kó dikpɑ̀ɑ̀tìyuu kɔbɛ mudoò \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 18:13. Esɑii 36:1) \p \v 1 Esekiɑsi dɔ̀ɔ̀ mùù tɔ̃mmú sɑ̀ɑ̀mù kɛ bɛnkɛ ò dɔ́mɛ̀ Kuyie mmu kó difɔ̃nkúò kɛ̀ Asidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì Sennɑkedibuu kɔtɛní kɛ́do Sudɑɑ tempɛ̃, nkɛ́pi yɛhɛkɛ̀ iduotí fitɛ́ yɛ̀, kɛ́ndɔ́ kɛ́ yɛ̀ fìètɛ. \v 2 Esekiɑsi yɑ̀ dìì mɔ̀nnì Sennɑkedibu kèrínímɛ̀ kɛ dɔ́ kɛ́do Sedisɑdɛmmu mudoò. \v 3 Kòo tíí nho ɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótíbɛ̀ nɛ̀ yɛkɔ̃m̀bɔ̀ yɛmbɛ̀ kɛ́ndɔ́ bɛ̀ɛ ĩ́ĩ́tí sibií sìì bo dihɛì mɑ̀nku. Kɛ̀ bɛ̀ɛ yie nho kpɛti. \v 4 Kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ɛ tíí nditĩ̀nnì kɛ́yĩ́ĩ́tí sibií simɔu nɛ̀ dinɛ́bòrì\f + \fr 32:4 \fr*\fk dinɛ́bòrì: \fk*\ft Bɛ̀ nɑ̀ɑ́ ndìì nɛ́bòrì kpɛ́í, Kiyɔ̃ɔ̃ kó kukó nku, kùù pũɔ̃̀ nkɛ kɔrì Setinɔɔ biriku, kɛ̀ Esekiɑsii kù dintɛ́ kɛ́ kù tɑnnɛ́ kɛtenkɛ̀ kɛ̀ kùu pòutoo dihɛì miɛkɛ.\ft*\f* dìì pũɔ̃̀ mbɛ kó kutempɛ̃, kɛ́ ndì ĩĩti kɛ nɑ́ɑ́ nkɛ tú Asidii kɔbɛ bɑ́ɑ́ kɔtɛní kɛ́yɑ̀ mɛnnɛ́sṹkùmɛ̀. \p \v 5 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Esekiɑsii ítɛ́nɛ̀ dikɔ̃m̀bùɔ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ wɛ̃tɛ kɛ́mɑɑ́ kuduotí bɛ̀ pɔ̀ntɛ kù kɛ́íinko, kɛ̀ kùu mɑɑtɛnɛ̀ yɛdèrɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ mɑɑ́ kutɛkù ditowɑɑ̀ kɛ́fii, kɛ́tũntɛ kudɑ̀nkù bɛ̀ tu kù Midoo Dɑfiti ɛì, kɛ́mɑ́ yɛkpɑ̃ɑ̃̀ nnɛ̀ tidɔpììtì diɛtì. \v 6 Kɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tìi tɑ̃ɑ̃tɛ́ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótíbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ yóó niitɛ́ bɛnìtìbɛ̀. \p Kɛ̀ bɛ̀ɛ tíí nho borɛ̀ dihɛì kó dibòrì borɛ̀, bɛ̀ ɔ̃ɔ̃ tíí ndɛ̀ kòo mbɛ̀ tiè nkɛ tú: \v 7 Tɛ̃ĩ́nnɛ̀ di bɑ́ ndé Asidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ ditĩ̀nnì dìì ò nɛínɛ̀ kɛ̀ kufɔ̃wɑɑ́ ndi bo, wèè ti bonɛ̀ weè kpeńnì kɛ bɛ̀ pɛ̃ɛ̃tɛ́. \v 8 Wenwe bɛnìtìbɛ̀ bɛɛ̀ ò nɛínɛ̀ nɛ̀ bɛ kó muwɛ̃rímú. Tínti ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù ti nɛínɛ̀ kunku Kuyie nti tũ nkù, kuù yóó ti dɛɛtɛ́ kɛ́dokɛ́ ti kó mudoò. \p Mɛm̀mɛ kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ nyĩkú Sudɑɑ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Esekiɑsì bɛ́i ntì ĩ́nkɛ̀. \s1 Sennɑkedibu tɔ̃ nkɛ̀ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ tì Sudɑɑ kɔbɛ \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 18:17-37. Esɑii 36:2-22) \p \v 9 Dɛ kó di fɔ̃nkúò kɛ̀ Asidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì Sennɑkedibuu pi Dɑkiisi nɛ̀ o ɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ bɛmɔu kɛ́tɔ̃ nho kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ Sedisɑdɛmmu Sudɑɑ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Esekiɑsi borɛ̀ nɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ do ò bonɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ bo bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ́ ĩ́: \v 10 Asidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì Sennɑkedibu tú: Di tɑ̃́ ɔ̃̀nwe kɛ kɑri Sedisɑdɛmmu, dihɛì dìì ɑ̃ o nɔ̀ùtɛ̀ miɛkɛ? \v 11 Esekiɑsi di soúmmu kɛ nɑ́ɑ́ nkɛ tú di Yiɛ̀ nKuyie ndi tũ nkù bo di dɛɛtɛ́ Asidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɔu miɛkɛ, kɛ duɔ́ nkɛ̀ sinɛ́yɛ̃ĩ nɛ̀ dikònnì kɛ̀ dɛ̀ yóó di kuɔ. \v 12 Dɛ̀ í tú dɛ kó Esekiɑsi weè dìɛ́ yɛtɔ̀rɛ̀ kɛ pùɔ nyɛwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ Sudɑɑ tempɛ̃ nkɛ nɑ̀kɛ́ Sudɑɑ kɔbɛ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu kɔbɛ kɛ tú diwũɔ̃tɔ̀nnì dìmɑ́ɑ̀ ndi bɛ̀ dò nkɛ́nkɔ̃nkù diì ììkɛ̀ kɛ di ntùɔ̀ ntihúúntɑ̀ɑ̀? \v 13 Di í yɛ̃́ wenwe o mɔ́mmuɔ nnɛ̀ o yɛmbɛ̀ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ yɛhɛkɛ̀ tɛyɛ̀ kɔbɑɑ̀? Dɛ kó yɛhɛkɛ̀ kó yɛbɔkɛ̀ nɑ kɛ bɛ̀ dɛɛtɛ́ bɛ nɔu miɛkɑɑ̀? \v 14 O yɛmbɛ̀ kùɔ yɛ̀ɛ̀ ɛkɛ̀ kɛ dèè pɑ́íí, ɔ̃̀ndi kó yɛbɔkɛ̀ nɑ kɛ dɛɛtɛ́ yɛ kɔbɛ bɛ nɔu miɛkɛ, kɛ̀ di nɛ́ yɛ̃ ndi kó Kuyie ndi tũ nkù bo nɑ kɛ́ di dɛɛtɛ́ o nɔ̀ùtɛ̀ miɛkɛ? \v 15 Esekiɑsi bɑ́ɑ́ di ciitɛ́ kɛ́ di soutɛ́ di bɑ́ nhò tũ, kubotí mɑkù yoo dikpɑ̀ɑ̀tìyuu mɑrì kó dibɔɔ̀ í nɑ kɛ dɛɛtɛ́ di kɔbɛ o nɔu miɛkɛ nɛ̀ ò yɛmbɛ̀ kpɛsi miɛkɛ. Kuyie ndi tũ nkù bɑ́ɑ́ nɑ kɛ́ dì dɛɛtɛ́ o nɔu miɛkɛ múnkɛ. \p \v 16 Kɛ̀ Sennɑkedibu kó bɛtɔ̃mbɛ̀ nnɑ́ɑ́ nkɛ sɑ̃́ɑ̃́ nti Yiɛ̀ nKuyie nɛ̀ ku kóo tɔ̃ntì Esekiɑsi. \s1 Bɛ̀ wɑ̃̀rimɛ̀ dipɑ́tíri kɛ sɑ̃̀ḿmú ti Yiɛ̀ nKuyie \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 19:14-19. Esɑii 37:14-20) \p \v 17 Kɛ̀ Sennɑkedibuu wɑ̃ri dipɑ́tíri kɛ́sɑ̃́mmú ti Yiɛ̀ nKuyie kunku Isidɑyɛɛribɛ tũ nkù, kòo bɛ́i nkɛ dɔ̀: Yɛhɛkɛ̀ tɛyɛ̀ kó yɛbɔkɛ̀ í nɑ kɛ dɛɛtɛ́ yɛ kɔbɛ n nɔu miɛkɛ, kɛ̀ Esekiɑsi kó Kuyie nkuù bo nɑ kɛ́dɛɛtɛ́ ku nìtìbɛ̀ n nɔu miɛkɑɑ̀? \p \v 18 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Sennɑkedibu kó bɛtɔ̃mbɛ̀ɛ tì pĩɛ̃kɛ́ nɛ̀ Ebedeebɛ kó tinɑ́ɑǹtì kɛ bo donnɛ́ Sedisɑdɛmmu kɔbɛ bɛ̀ɛ̀ bo kuduotí ĩ́nkɛ̀ bɛ kɔ̃m̀bùɔ̀tì kɛ́ bɛ̀ ɑ̃nnɛ́ kufɔ̃wɑɑ́ nkɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ bɛ̀ɛ nɑ kɛ́fietɛ dihɛì. \v 19 Sennɑkedibu kó bɛtɔ̃mbɛ̀ do nɑ́ɑ́ nKuyie nyIsidɑyɛɛribɛ tũ nkù kpɛ́í, kɛ kù dònnìnkonɛ̀ sibɔɔtenkɑɑnìi ibotí tɛì dɔ̀ɔ̀ sì nsi. \s1 Bɛ̀ kùɔmɛ̀ Sennɑkedibu ɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ɛ kòò cokɛ́ \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 19:15, 35-37 nɛ̀ Esɑii 37:15,36-38) \p \v 20 Mɛm̀mɛ okpɑ̀ɑ̀tì Esekiɑsi nɛ̀ Amɔti birɛ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Esɑii bɛ̀ bɑ̀ńtɛ̀mɛ̀ Kuyie ndɛ kpɛ́í kɛ́ kù kuɔ́nnɛ̀. \v 21 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ntɔ̃nní ku tɔ̃nnì Sennɑkedibu kó dihɑ̃ɑ̃pɔ̀nkɑrì miɛkɛ kɛ̀ dìi kuɔ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ yɛkɔ̃m̀bɔ̀ yɛmbɛ̀ nɛ̀ iwɛ̃ĩ yɛmbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bɑkɛ́, kòo kpɑ̀ɑ̀tìi ítɛ́ nɛ̀ ifɛi kɛ́ kò nho ɛì, kɛ́ntɑti o bɔɔ̀ cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ kòo bíi ò kùɔ. \p \v 22 Mɛm̀mɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ndɛɛtɛ́mɛ̀ Esekiɑsi nɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì kɔbɛ Asidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɔu miɛkɛ nɛ̀ bɛ dootitɔbɛ̀ sɔmbɛ, kɛ̀ bɛ̀ɛ om̀pɛ̀nɛ̀ dɛ kó ibotí ìì bɛ̀ fitɛ́. \v 23 Kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ pɛ́uu pɑ̃mmú yɛpɑ̃rɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nSedisɑdɛmmu, kɛ́pɑ̃mmúnɛ̀ yɛpɑ̃rɛ̀ Esekiɑsi wenwe Sudɑɑ tenkɛ̀ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì, kɛ̀ ibotí tɛìi ò dɛ̀úkùnnɛ. \s1 Esekiɑsi kó tikpɑ̀tì mɑ̀nku \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 20:1-21 nɛ̀ Esɑii 38:1-8,39) \p \v 24 Dɛ kó yɛwe miɛkɛ kɛ̀ Esekiɑsii muɔkɛ kɛ́duúnnɛ̀ mukṹṹ kɛ́bɑ́ntɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie kɛ̀ kùu dɔ̀ɔ̀ tidiɛtì. \v 25 Kɛ̀ Esekiɑsi í mbɑntɛ́ mɛsɑ̀ɑ̀ nKuyie nhò dɔ̀ɔ̀mɛ̀ kɛ́ɑ̃nnɛ́ tɛfentɛ̀, kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛɛ ò do nɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu. \v 26 Bɑ́ nɛ̀ Esekiɑsi mɛ nhɑ̃mɛ̀ tɛfentɛ̀ kòo kɛ̃́kùnnɛ omɑ́ɑ̀ wenwe nɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì kɔbɛ, kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ í mbɛ̀ do o fòmmu mumɔu miɛkɛ. \p \v 27 Kɛ̀ Esekiɑsii mɔɔtɛ tikpɑ̀tì mɛdiɛ̀, kòo yètìrìi feitɛ́, kɛ̀ wè mmɔkɛ tikpɑ̀tì kɛ́mɑɑ́ sicɛ̃́ĩ kɛ́ɑ̃nnɛ́ timɑ́tì pɛ́ítì nɛ̀ mɛsɔɔ nnɛ̀ yɛtɑ̃́sɑ̀ɑ̀yɛ̀ yɛ̀ɛ̀ donku kpeńnì nɛ̀ tùdɑ̀ɑ̀ríbɛ̀ nɛ̀ tidɔpììtì nɛ̀ tinɛnsɑ̀ɑ̀tì tibotí tibotí. \v 28 Kòo mɑɑ́ ò yóó nhɑ̃ɑ̃̀ dɛ̀ tidiitì bɛ̀ tu tì bèdéè nɛ̀ mɛkùɔ̀, nnɛ̀ bɛ̀ yóó ntɑnnìnko dɛ̀ o wũɔ̃ ibotí ibotí. \v 29 Kòo mɑɑ́ yɛhɛkɛ̀ kɛ́mɔɔtɛ iwũɔ̃ mɛdiɛ̀ nyisɑ́m̀pɔ́ì nɛ̀ idiɛyì. Kuyie nkuù do ò duɔ́ ntikpɑ̀tì mɛdiɛ̀. \p \v 30 Wenwe Esekiɑsi weè do kũnnɛ́ Kiyɔ̃ɔ̃ kó kukó nkó mɛniɛ nkɛ́ mɛ̀ tɑnnɛ́ dɛfũ̀ɔ̃̀ kɛ̀ mɛ̀ɛ yɛ̀roo Dɑfiti ɛì diyiè tɑɑ̀ kɛ̀ɛ̀ bíɛ́kɛ̀. \p Esekiɑsi tɔ̃mmú mumɔu do yíémmu. \v 31 Dɛɛ̀ kpɛ́í ndo te kɛ̀ Bɑbidɔnni ɛì kó bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ɛ tɔ̃nní bɛ kó yɛhɛikɛ̀ntɔ̃rɛ̀ bɛ borɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ bo dɔkɛ yĩ́ɛ̃́tɛ́ tidiɛtì tìì dɔ̀ɔ̀ ò ɛì, kɛ̀ Kuyie nhò yóu kɛ bo yɑ̀ tìì bo o yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ. \p \v 32 Esekiɑsi dɔɔ̀rìmɛ̀ sɔmmɛ nɛ̀ ò pĩ mmùù tɔ̃mmú Kuyie nkpɛ́í ndɛ̀ wɑ̃̀rimu Kuyie bɛnkɛ tì ku pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Amɔti birɛ Esɑii kòò tì wɑ̃̀ri dɛ kó dipɑ́tíri miɛkɛ nɛ̀ Sudɑɑ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ nɛ̀ Isidɑyɛɛri kɔbɛ bɛ pɑ́tɛ miɛkɛ. \v 33 Kòo kò nho yɛmbɛ̀ kũũ̀ nkɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ̀ ò kũnnɛ́ Dɑfiti bí fɔ̃ti kó ditennì. Kɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛɛ ò kɔutɛ́ kòò birɛ Mɑnɑnsee sɔɔtɛ́ tikpɑ̀tì. \c 33 \s1 Mɑnɑnsee sɔɔtɛ́mɛ̀ tikpɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 21:1-18) \p \v 1 Mɑnɑnsee do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie ntɛpíítɛ̀ nɛ̀ yɛ̀dɛ́ɛ̀ ndi, kɛ́mbo Sedisɑdɛmmu kɛ tɔ tikpɑ̀tì yɛbie nsipísìnùmmù nɛ̀ yɛnùmmù, \v 2 kɛ́dɔɔ̀ Kuyie nyí dɔ́ dɛ̀, kɛ́tũnnɛ ibotí tɛì do dɔɔri ìì sɔ̀kɛ kpɛrɛ kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyì bɛ̀ti kɛ bɛ̀ kɑ̀nnɛ bɛmbɛ Isidɑyɛɛribɛ. \v 3 Kòo wɛ̃tɛ kɛ́mɑɑ́ o cicɛ Esekiɑsi do pùɔ nyɛ̀ɛ̀ bɔɔwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ kɛ́mɑɑ́ dibɔɔ̀ Bɑɑdi kó diwũɔ̃tɔ̀nnì kɛ́cíɛ́kɛ́ itedɛí kɛ́fíí nkɛ́nkɔ̃nkù kɛ bɑ́ɑ́ ndiyiè nɛ̀ otɑ̃̀nkù nɛ̀ siwɑ̃̀ɑ̃. \v 4 Kòo mɑɑ́ yɛwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ Sedisɑdɛmmu. Ti Yiɛ̀ nKuyie ndo bɛ̀ nɑ̀kɛ́mu kɛ dɔ̀, kù dɔ́ bɛ̀ nkù bɑ̀ɑ́ nSedisɑdɛmmu nwe sɑ̃́ɑ̃̀. \v 5 Kòo mɑɑ́ yɛɛ̀ wũɔ̃tɔ̀rɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ dɑ̀ntì tìdɛ́ miɛkɛ diyiè nɛ̀ otɑ̃̀nkù nɛ̀ siwɑ̃̀ɑ̃ dɛ kpɛ́í, \v 6 kɛ́kuɔ o birɛ kɛ́tuɔ Inɔmmu biriku miɛkɛ kɛ́nnɑ́ɑ́nnɛ̀ yɛbɔkɛ̀, kɛ kɔrì tipɑ̃ɑ̃tì, kɛ pĩ́nnɛ̀ muhɔ̃ũtɔ̃mmú, kɛ́wɑɑ́ mbɛnitinɔ̀mbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ yu bɛcíríbɛ̀ nɛ̀ bɛ̀ɛ̀ boorí tinùbootì, kɛ́ndɔɔrinɛ̀ mɛdɔɔ̀rìmɛ̀ yɛimɛ kɛ íinko ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ. \v 7 Kòo tɑnnɛ́ tɛbɔɔtenkɑɑnìtɛ̀ ò do dɔ̀ɔ̀ tɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ. Kuyie ndo nɑ̀kɛ́mu ku kóo tɔ̃ntì Dɑfitì nɛ̀ o birɛ Sɑdomɔɔ kɛ dɔ̀, Isidɑyɛɛribɛ tenkɛ̀ miɛkɛ kù tɑ̃ɑ̃tɛ́ kɛ dɔ́ ku yètìrì nyu Sedisɑdɛmmu nwe ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ sɑ̃́ɑ̃̀. \v 8 Kù do bɛ́immu kɛ dɔ̀, kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ tũ nku tɑnnɔ̀ nɛ̀ ku kuɔ́ nɛ̀ ku tié nkù duɔ́ ndɛ̀ bɛ yɛmbɛ̀ kɛ nɑ̀kɛ́ Mɔyiisi kòo dɛ̀ wɑ̃̀ri, kù bɑ́ɑ́ bɛ̀ dènnɛ dihɛì kù duɔ́ ndì bɛ yɛmbɛ̀. \v 9 Kɛ̀ Mɑnɑnsee nte kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛɛ feti, kɛ́cɑkɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ̀ dɛ̀ɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ ibotí tɛì kù do kùɔ ì kɛ́ bɛ̀ kɑ̀nnɛ ì do dɔ̀ɔ̀rimɛ̀. \p \v 10 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nni nhò nɑ̀ɑ́nnɛ̀ wenwe Mɑnɑnsee, nɛ̀ o kɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ í nkù kèḿmú. \v 11 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nduɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ̀ bɑkɛ́ Asidii kóo kpɑ̀ɑ̀tì kó bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ kɛ́pĩ́ mMɑnɑnsee kɛ́tɔ̃nnɛ́ o yɛ̀ì kuyĩmpie nkóò boú disɔɔwũɔ̃̀ kó mɛfĩmmɛ kɛ́tɔ, kɛ́kònnɛ̀ Bɑbidɔnni. \v 12 Ò tɑ dìì mɔ̀nnì mɛsémmɛ̀ miɛkɛ kɛ́kuɔ́nnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ́mɔɔ mɛcĩ́ɛ̃́mmɛ̀, kɛ́kɛ̃́kùnnɛ omɑ́ɑ̀ kunku Kuyie nhò yɛmbɛ̀ do tũ nkù ììkɛ̀. \v 13 Kòo bɑ́ntɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkɛ̀ mɛsémmɛ̀ɛ kù pĩ, kɛ̀ kùù kémmú o dɑbònnì kóo tɛ̃̀ńnɛ́ní Sedisɑdɛmmu o kpɑ̀ɑ̀tìyuu miɛkɛ, kɛ̀ Mɑnɑnsee bɑntɛ́ ti Yiɛ̀ nKuyie mmɛ̀nkɛ túmɛ̀ Kuyie nku. \p \v 14 Dɛ kó difɔ̃nkúò kòo mɑɑ́ kuduotí Dɑfiti ɛì miɛkɛ diyiè tɑɑ̀ kɛ̀, Kiyɔ̃ɔ̃ kó kubiriku bíɛ́kɛ̀, kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ bɛ̀ tú dɛ̀ siyĩĩ kó dibòrì, kɛ́mɑɑ́ kɛ́fii nhOfɛdi tɑ̃rì kɛ̀ dɛ̀ɛ okɛ̀ mɛdiɛ̀, kòo kɑnnɛ bɛhɑ̃ɑ̃pɔ̀nkótíbɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀ kó yɛhɛkɛ̀ iduotí fitɛ́ yɛ̀ miɛkɛ. \v 15 Kòo dennɛ ibotí tɛì kó yɛbɔkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ nɛ̀ tɛtenkɑɑnìtɛ̀, kɛ́ dɛ̀ dènnɛ dihɛì mɑ̀nku kɛ́útóo, kɛ́puɔ nyɛbɔɔwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ yɛ̀ɛ̀ bo ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ tɛ̀ɛ̀ bo Sedisɑdɛmmu ditɑ̃rì ĩ́nkɛ̀. \v 16 Kòo mɑɑ́ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó diwũɔ̃tɔ̀nnì kɛ́fíé iwũɔ̃ mɛtɑummɛ̀ kpɛyi nnɛ̀ yɛsɑ̃ɑ̃ nkpɛyi, kɛ́duɔ́ nkɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ ntũ nti Yiɛ̀ nKuyie nkunku Isidɑyɛɛribɛ tũ nkù. \v 17 Bɑ́ nɛ̀ mɛmmɛ kɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ nkpɑɑ́ feu yɛtɔ̀rɛ̀, kɛ bɑɑ nɛ́ bɑ́ɑ́ nti Yiɛ̀ nKuyie. \p \v 18 Mɑnɑnsee dɔɔ̀rìmɛ̀ sɔmmɛ nɛ̀ ò bɑ̀ńtɛ̀mɛ̀ Kuyie, nnɛ̀ ku pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò ò nɑ̀kɛ́ tì ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛ́í, bɛmbɛ Isidɑyɛɛribɛ bɛ̀ tũ nkù dɛ̀ wɑ̃̀rimu Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ dɔɔ̀rìmɛ̀ pɑ́tíri miɛkɛ. \v 19 Ò bɑ̀ńtɛ̀mɛ̀ Kuyie nnɛ̀ kù cɔutɛ́mɛ̀ o bɑ́ɑmmu nɛ̀ ò cɑ̀kɛmɛ̀ Kuyie nnɛ̀ ò kù yetɛmɛ̀ nɛ̀ ò ɑ̃ɑ̃́mɛ̀ yɛtɔ̀rɛ̀ kɛ fìíkú itedɛí nɛ̀ ò dɔ̀ɔ̀mɛ̀ sibɔɔtenkɑɑnìi, ò dɔ̀ɔ̀ dɛ̀ kɛ nɛ́ bo nɑ kɛ́bɑntɛ́ ò cɑ̀kɛmɛ̀ Kuyie ndɛ̀ wɑ̃̀rimu Esɑii tɔ̃mmú pɑ́tíri miɛkɛ. \v 20 Mɑnɑnsee kò ndìì mɔ̀nnì o yɛmbɛ̀ kũũ̀ nkɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́ o cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ pérímù miɛkɛ kòo birɛ Amɔɔ sɔɔtɛ́ tikpɑ̀tì. \s1 Amɔɔ tɔmɛ̀ tikpɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 21:19-26) \p \v 21 Amɔɔ do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìdɛ́ nɛ̀ yɛ̀dɛ́ɛ̀ ndi, kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ bo Sedisɑdɛmmu kɛ dɔ̀ yɛbie nyɛ̀dɛ́ɛ̀, \v 22 kɛ́dɔɔ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyí dɔ́ dɛ̀ o cicɛ Mɑnɑnsee do dɔ̀ɔ̀mɛ̀, kɛ́fíé yɛbɔkɛ̀ o cicɛ do dɔ̀ɔ̀ yɛ̀ kɛ́ nyɛ̀ bɑ̀ɑ́. \v 23 Ò mɛ nyí mbɑntɛ́ o cɑɑ̀rìmɛ̀ o cicɛ do bɑntɛ́mɛ̀ o kɔ̃mɛ, ò do cɑ̀kɛmu kɛ́pɛ̃ɛ̃tɛ́ o cicɛ. \p \v 24 Kòo kó bɛtɔ̃mbɛ̀ɛ dɑkɛ o kpɛ́í kóò kùɔ tɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ. \v 25 Kɛ̀ dihɛì yɛmbɛ̀ɛ kuɔ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ do dɑ̀kɛ kɛ́kuɔ okpɑ̀ɑ̀tì Amɔɔ kɛ́duɔ́ nkòo birɛ Sosiɑsii sɔɔtɛ́ tikpɑ̀tì. \c 34 \s1 Sosiɑsi tɔmɛ̀ tikpɑ̀tì \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 22:1-2. 23:4-20) \p \v 1 Sosiɑsi do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nyɛ̀ni ndi kɛ́mbo Sedisɑdɛmmu kɛ tɔ tikpɑ̀tì kɛ dɔ̀ yɛbie nsipísìtɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ dìmɑ́ɑ̀, \v 2 kɛ́tũnnɛ o yɑ̀ɑ̀rì Dɑfiti kó mɛborimɛ weti weti. \p \v 3 O kpɑ̀tì benni niínnì o do kpɑɑ́ tú odɑpɑ̀ɑ̀ nwe kɛ́wɑmmú Kuyie nho yɑ̀ɑ̀rì Dɑfiti do tũ nkù. O kpɑ̀tì benni tɛpíítɛ̀ nɛ̀ didɛ́rì miɛkɛ, kɛ́ketɛ́ ò bo puɔmmɛ̀ yɛbɔɔwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu, kɛ́díɛ́ yɛtɔ̀rɛ̀, kɛ́buɔ́ nyitedɛí, kɛ́bɔ́kɛ́ sibɔɔtenkɑɑnìi nɛ̀ bɛ̀ yìɛ̀ ntimɑ́tì kɛ utɛ́ sì. \v 4 Kòo duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ mpuɔ ndibɔɔ̀ Bɑɑdi kó yɛwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ kòo wùó, kɛ̀ bɛ̀ɛ puɔ ntihúúntì kó yɛtɔ̀rɛ̀ yɛ̀ɛ̀ do bo dɛ kó yɛwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ ĩ́nkɛ̀, kɛ́píɛ́ itedɛí nɛ̀ sibɔɔtenkɑɑnìi bɛ̀ yìɛ̀ ntimɑ́tì kɛ utɛ́ sì, kɛ́ dɛ̀ pùɔ nkɛ̀ dɛ̀ɛ nɑɑ́ mmutɑ̃́ɑ̃́, kɛ̀ bɛ̀ɛ dɛ̀ ùtóo bɛ̀ɛ̀ do sì feu bɛ̀ kũrì ìì fɔ̃ti ĩ́nkɛ̀. \v 5 Kòo tuɔ mbɛ bɔɔyɛmbɛ̀ kó yɛkṹɔ̃̀, bɛ bɔɔwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ ĩ́nkɛ̀. Mɛm̀mɛ Sosiɑsi wèńkùnnɛmɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu. \p \v 6 Mɑnɑnsee kó yɛhɛkɛ̀ nɛ̀ Efɑdɑimmu kpɛyɛ nɛ̀ Simmɛɔ̃ɔ̃ kpɛyɛ kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnɛ̀ Nɛfutɑdii kpɛyɛ nɛ̀ bɛ pɛɛtitɔbɛ̀ kpɛyoo. \v 7 Kòo puɔ nyɛbɔɔwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ kɛ́píɛ́ itedɛí kɛ́puɔ nnɛ̀ sibɔɔtenkɑɑnìi kɛ̀ dɛ̀ɛ nɑɑ́ mmuyuo, kòo puɔ nyɛbɔɔwũɔ̃tɔ̀rɛ̀ bɛ̀ tùɔ̀ nyɛ̀ɛ̀ ĩ́nkɛ̀ tihúúntì Isidɑyɛɛribɛ ɛkɛ̀ yɛmɔu miɛkɛ kɛ́wɛ̃tɛ kɛ́kò nSedisɑdɛmmu. \s1 Ikuɔ́ nìùtì diɛwè yɑ̀mɛ̀ Kuyie nkuɔ́ pɑ́tíri \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 22:3-10) \p \v 8 Kɛ̀ Sosiɑsi mbo o kpɑ̀tì benni tɛpíítɛ̀ nɛ̀ diniínnì miɛkɛ. Ò wèńkùnnɛ dìì mɔ̀nnì dihɛì nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ dèè kɛ́tɔ̃ Asɑdiɑ birɛ Sɑfɑ̃ɑ̃ Mɑseyɑ ɛì kóo kpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì kóo pɑ́tíwɑ̃ɑ̃̀tì Yoɑkɑsi birɛ Yoɑ kɛ̀ bɛ̀ bo kɔtɛ kɛ́tũntɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀. \v 9 Kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ kɛ́yɑ̀ ikuɔ́ nìùtì diɛwè Idikiyɑ, kɛ́ nhò tɔo Mɑnɑnsee kó kuwuɔ nkɔbɛ, nɛ̀ Efɑdɑimmu kɔku kɔbɛ nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ sɔmbɛ Sudɑɑ tenkɛ̀ kɛmɔu kɔbɛ nɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ kó kuwuɔ nkɔbɛ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì kɔbɛ bɛ̀ do tɔní ìì díítí Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀. Defiibɛ bɛ̀ɛ̀ bɑ̀ɑ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó yɛbòrɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ ì cuɔ́. \v 10 Kɛ̀ bɛ̀ɛ ì duɔ́ mbɛ̀ɛ̀ ni bɛ̀ɛ̀ pĩ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ tɔ̃mmú, kɛ̀ bɛ̀ bo dɔ̀ɔ̀nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ́ tɛ̀ tũ̀ntɛ. \v 11 Kɛ̀ bɛ̀ɛ ì duɔ́ mbɛ̀ɛ̀ yɛ̃́ idɛí kó mutɔ̃mmú nɛ̀ bɛmɑribɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bo dontɛ́nɛ̀ yɛtɑ̃́rɛ̀ bɛ̀ cìɛ́kɛ́ yɛ̀ nɛ̀ imundɛí kɛ́íinnɛ̀ tidieti Sudɑɑ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ do cɑ̀kɛ tì. \v 12 Kɛ̀ dɛ kó bɛnìtìbɛ̀ mɛ̀nkɛ mpĩ́ mmutɔ̃mmú kɛ̀ dɛ̀ wenni mɛsɑ̀ɑ̀, kɛ̀ Defiibɛ bí Yɑɑti nɛ̀ Abudiɑsi nɛ̀ Sɑkɑrii nɛ̀ Mɛsudɑmmu iì do bɛ̀ ni. Kɛ̀ Defiibɛ tɔbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ nɔ nkɛ bie ndɛbémbénnɛ̀ kɛ nɔnnɛ̀ mudèmmù. \v 13 Kɛ̀ bɛ̀ mbɑkɛ́ bɛ̀ɛ̀ tɔu tinɛntì, kɛ bɑkɛ́nɛ̀ bɛtɔ̃mbɛ̀ bɛmɔu bɑ́ wè nɛ̀ o tɔ̃mmú. Kɛ̀ Defiibɛ tɔbɛ̀ tu bɛpɑ́tíwɑ̃ɑ̃̀bɛ̀ kɛ bɑɑnɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ tɔ̃mbɛ̀ nɛ̀ yɛbòrɛ̀. \p \v 14 Bɛ̀ dɛ̀ì dìì mɔ̀nnì idíítí bɛ̀ do dɔú nyì ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ, kɛ̀ ikuɔ́ nìùtì Idikiyɑ yɑ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkuɔ́ pɑ́tíri, kù do duɔ́ nyì Mɔyiisi kòo ì wɑ̃̀ri. \v 15 Kɛ̀ Idikiyɑ nɑ́kɛ́ opɑ́tíwɑ̃ɑ̃̀tì Sɑfɑ̃ɑ̃ kɛ dɔ̀: M pɛ̀tɛ́ ikuɔ́ pɑ́tíri ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀, kɛ́ dì nhò duɔ́. \v 16 Kɛ̀ Sɑfɑ̃ɑ̃ dì tɔo okpɑ̀ɑ̀tì, kóò nɑ̀kɛ́ nɛ̀ mutɔ̃mmú kpɛti kɛ dɔ̀: Tínti ɑ kó bɛtɔ̃mbɛ̀ ti pĩ̀ḿmu mutɔ̃mmú ɑ do yɛ̃ ntí dɔɔ̀ mù. \v 17 Ti tùótɛ́mu ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó idíítí imɔu kɛ duɔ́ mbɛ̀ɛ̀ bɑkɛ́ mutɔ̃mmú nɛ̀ bɛtɔ̃mbɛ̀. \p \v 18 Kɛ̀ opɑ́tíwɑ̃ɑ̃̀tì Sɑfɑ̃ɑ̃ yíɛ́ kɛ́nɑ́kɛ́ okpɑ̀ɑ̀tì kɛ dɔ̀: Ikuɔ́ nìùtì diɛwè Idikiyɑ weè n duɔ́ ndipɑ́tíri, kɛ́ dì kɑ̀ɑ̀ nhokpɑ̀ɑ̀tì ììkɛ̀. \s1 Sosiɑsi beémmɛ̀ Udidɑ \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 22:11-20ɑ) \p \v 19 Okpɑ̀ɑ̀tì kèè mɛm̀mɛ Kuyie nkuɔ́ bɛ̀ ò kɑ̀ɑ nyì kɛ́kɛ̃tɛ́ o yɑ̀ɑ̀tì, \v 20 kɛ́yú Idikiyɑ nɛ̀ Sɑfɑ̃ɑ̃ Ayikɑmmu nɛ̀ Mikee birɛ Abudonni nɛ̀ opɑ́tíwɑ̃ɑ̃̀tì Sɑfɑ̃ɑ̃ nɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì kóo tũ̀ntì Asɑyɑɑ, kɛ́ bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: \v 21 Kɔtɛnɛ̀ kɛ́beé nti Yiɛ̀ nKuyie n kpɛ́í nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ sɔmbɛ kpɛ́í nnɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ kpɛ́í ndipɑ́tíri bɛ̀ pɛ̀tɛ́ dì tɔ tìì nɑ́ɑǹtì ĩ́nkɛ̀. Kɛ yɛ̃́ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ ti domɛ̀ mɛdiɛ̀ mmɛ, ti yɛmbɛ̀ í yiemmɛ̀ kɛ tũ̀nnɛ ti Yiɛ̀ nKuyie yɛ̃ mmù, tìì wɑ̃̀ri dipɑ́tíri miɛkɛ timɔu. \p \v 22 Idikiyɑ nɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì tɑ̃ɑ̃tɛ́ bɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ kɔtɛ onitipòkù Udidɑ borɛ̀ wèè nɑ̀ɑ́ nKuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì. Ò do tú Asidɑɑ birɛ Tokiyɑti birɛ Sɑdummu pokù nwe, weè do bɑɑ ikuɔ́ yɑ̀ɑ̀tì. Dɛ kó Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò do bo Sedisɑdɛmmu nwe, dicɛ̃kɑrì bɛ̀ tu di dihɛì pɑ̀nnì, kɛ̀ bɛ̀ɛ ò nɑ̀kɛ́ bɛ̀ tɔ tì. \v 23 Kòo bɛ̀ tɛ̃̀ńnɛ́ kɛ dɔ̀: Kɔtɛnɛ̀ kɛ́nɑ́kɛ́ onìtì wèè di tɔ̃nní m borɛ̀ kɛ dɔ̀: Ti Yiɛ̀ nKuyie nyIsidɑyɛɛribɛ tũ nku tu: \v 24 Bɛ̀ kɑ̀ɑ̀ ndìì pɑ́tíri Sudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì di nɑ̀ɑ́ mmɛ̀ɛ̀ yɛi nkpɛ́í kù yóó mɛ̀ bɔntɛ́ Sedisɑdɛmmu ɛì ndi nɛ̀ di kɔbɛ. \v 25 Bɛ̀ mɛ̀ nkù mbɔntóomɛ̀ kɛ tuɔ̀ tihúúntì yɛbɔkɛ̀ bɛ̀ dɔ̀ɔ̀ yɛ̀ kɛ íinko ku miɛkɛ, nɛ̀ mɛdɔɔ̀rìmɛ̀ yɛimɛ ku miɛkɛ bɛ̀ yɛ̀mu kɛ í yóó bɛ̀ bonkɛ. \v 26 Sudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì wèè di tɔ̃nní kɛ̀ di bo beé nti Yiɛ̀ nKuyie, dí ò nɑ̀kɛ́ kɛ tú, ti Yiɛ̀ nKuyie nyIsidɑyɛɛribɛ tũ nkù tu ò kèèmu kù ò nɑ̀kɛ́ tì. \v 27 Ò mɛ̀ nkèèmɛ̀ kù nɑ̀kɛ́ tì Sedisɑdɛmmu kpɛ́í kɛ̀ dɛ̀ kɑ̀ɑ́kɛ́ o yɛ̀mmɛ̀, kòò kɛ̃́kùnnɛ omɑ́ɑ̀ kunku ti Yiɛ̀ nKuyie nku ììkɛ̀, kɛ kɛ̃rí o yɑ̀ɑ̀tì kɛ kɔmmú tinɔnniɛti. Kunku ku mɔ́mmɔnku kù kèèmu o dɑbònnì kunku ti Yiɛ̀ nKuyie nkuù bɛ́i. \v 28 Ò yóó kòmmu bɑ̀mmùù o yɛmbɛ̀ kũũ̀ nkɛ̀, kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́ o yɛmbɛ̀ fɔ̃ti o nɔ̀nfɛ̀ í yóó yɑ̀ mɛyɛi nkù yóó bɔntɛ́mɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì nɛ̀ di nìtìbɛ̀. \s1 Sosiɑsi wɛ̃̀tɛ kɛ tũ̀ntɛmɛ̀ nɛ̀ Kuyie mbɛ kó mɛtɑummɛ̀ \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 22:20b-23:3) \p Ikuɔ́ nìùtì diɛwè Idikiyɑ nɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì do ò nɛínɛ̀ bɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ wɛ̃tɛ kɛ́nɑ́kɛ́ okpɑ̀ɑ̀tì Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò bɛ̀ nɑ̀kɛ́ tì, \v 29 kòo kpɑ̀ɑ̀tìi tɔ̃ nkɛ̀ bɛ̀ɛ nɑ́kɛ́ Sudɑɑ tenkɛ̀ kɔbɛ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì kɔbɛ kɛ dɔ̀ bɛ̀ɛ tíí. \v 30 Bɛ̀ tìí ndìì mɔ̀nnì kòo kɔtɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ nɛinɛ̀ Sudɑɑ ɛì kɔbɛ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì kɔbɛ nɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ nɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ bɛmɔu bɛkótíbɛ̀ nɛ̀ ibí kòo bɛ̀ kɑ̀ɑ nti Yiɛ̀ Kuyie nkuɔ́ nɛ̀ ku tɑummɛ̀ pɑ́tíri bɛ̀ pɛ̀tɛ́ dì ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ. \v 31 Okpɑ̀ɑ̀tì dɛ ncómmú o cónnì kɛ́bɛ́i ndinùù dìì tu bɛ̀ ntũ mbɛ Yiɛ̀ nKuyie, kɛ yíe nku tɑnnɔ̀, nɛ̀ ku kuɔ́, nɛ̀ ku tié nɛ̀ bɛ yɛ̀mmɛ̀ mɛmɔu, nɛ̀ bɛ wɛ̃rímú mumɔu. Kɛ̀ dɛ̀ɛ yie nkɛ̀ bɛ̀ɛ nɑ kɛ́ndɔɔri ku kuɔ́ nɛ̀ ku tɑummɛ̀ pɑ́tíri diì ntɔ tì yɛ̃ mmù. \v 32 Kòo kpɑ̀ɑ̀tìi duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ bo Sedisɑdɛmmu ɛì nɛ̀ Bɛnsɑmɛɛ tempɛ̃ nkɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ tũnnɛ Kuyie mbɛ̀ dɔ̀ɔ̀nɛ̀ mɛ̀ɛ̀ tɑummɛ̀ kunku bɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù. \v 33 Kɛ̀ Sosiɑsii pɑɑ mmubɔɔtɔ̃mmú Isidɑyɛɛribɛ ɛkɛ̀ yɛmɔu miɛkɛ, kɛ́duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ bo Isidɑyɛɛribɛ tenkɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ mpĩ́ nti Yiɛ̀ nKuyie ntɔ̃mmú kunku Kuyie mbɛ̀ tũ nkù, o fòmmu mumɔu miɛkɛ, bɑ́ bɛ̀ í nyetɛ bɛ Yiɛ̀ nKuyie bɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù. \c 35 \s1 Sosiɑsi bɑɑ́mmɛ̀ ndiyentɛ́bɑnni \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 23:21-23) \p \v 1 Kɛ̀ Sosiɑsii bɑɑ́ ndiyentɛ́bɑnni Sedisɑdɛmmu ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛ́í nkɛ́fíé dibɑnni kó iwũɔ̃ dibenni kóo tɑ̃̀nkù ketiwè kó diyiè tɛpíítɛ̀ nɛ̀ dinɑɑnnì. \v 2 Kòo wɛ̃tɛ kɛ́kɑnnɛ ikuɔ́ nìùbɛ̀ bɛ tɔ̃mmú, kɛ́yɑ́úkùnnɛ bɛ kɔ̃̀ntì kɛ̀ bɛ̀ mpĩ́ nti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó mutɔ̃mmú, \v 3 kɛ́nɑ́kɛ́nɛ̀ Defiibɛ bɛmbɛ bɛ̀ɛ̀ cɑ̃̀ɑ̃́ nti Yiɛ̀ nKuyie ntɔ̃mmú kpɛ́í, kɛ te bɛ̀ bo tiémmɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ kɛ dɔ̀: Tɑnnɛ́nɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ntɑummɛ̀ tɔu ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Dɑfiti birɛ Sɑdomɔɔ do mɑɑ́ tɛ̀, di tɛ̃́nkɛ í yóó ndi tɔu. Pĩ́nnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ntɔ̃mmú kunku di tũ nkù nɛ̀ ku nìtìbɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ. \v 4 Bɑ́ɑ́tínɛ̀ kɛ́ntũ ndi nɑɑ̀mùntì duɔ́ kɛ dòmmɛ̀ nɛ̀ di tĩ̀rɛ̀ di pĩ́ mpĩ́mmɛ̀ mutɔ̃mmú kɛ́ntũ nyIsidɑyɛɛribɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì Dɑfiti wɑ̃̀ri ìì tié nyɛ̃ mmù, kòo birɛ Sɑdomɔɔ ì ĩkú. \v 5 Mbonɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ di cɛ̃́ĩ tũmmɛ̀ sitɔbɛ̀, kɛ́nteénnɛ̀ di kɔbɛ Isidɑyɛɛribɛ bɛ nɑɑ̀mùntì tũmmɛ̀ titɔbɛ̀. \v 6 Díì yóó fíé diyentɛ́bɑnni kó iwũɔ̃, dɔɔ̀nɛ̀ dimɑ́ɑ̀ mɛwénkùmɛ̀ kó ikuɔ́ kɛ́teennɛ̀ di kɔbɛ kɛ̀ bɛ̀ɛ tũnnɛ ti Yiɛ̀ nKuyie nnɑ̀kɛ́ tì Mɔyiisi kòò tì wɑ̃̀ri. \b \p \v 7 Kɛ̀ Sosiɑsii duɔ́ nyiwũɔ̃ nyIsidɑyɛɛribɛ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ dɛ̀ bo bɛ kpɛ́í yɛpebɛ nɛ̀ yɛbɔbɛ sikɔupísìtɑ̃ɑ̃ti (3000) nɛ̀ inɑ̀ɑ̀kɛ sikɔupísìtɑ̃ɑ̃ti (3000), kɛ̀ bɛ̀ bo fíé diyentɛ́bɑnni. Dɛ kó iwũɔ̃ do tú o kpɛyi nyi wenwe okpɑ̀ɑ̀tì. \v 8 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì kó bɛtũ̀mbɛ̀ɛ duɔ́nnɛ̀ bɛ yɛ̀mmɛ̀ iwũɔ̃, kɛ̀ bɛ̀ bo fíé dibɑnni bɛnìtìbɛ̀ kpɛ́í, nɛ̀ Defiibɛ nɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ Idikiyɑ nɛ̀ Sɑkɑrii nɛ̀ Yeyɛɛdi bɛ̀ɛ̀ kòtí Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ duɔ́ nyiwũɔ̃ ikuɔ́ nìùbɛ̀ kpɛ́í, yɛpedɑbɛ nɛ̀ yɛbɔbɛ sikɔupípísìdɛ́ nɛ̀ sikɔusìkuɔ̀ (2600) nɛ̀ inɑ̀ɑ̀kɛ sikɔusìtɑ̃ɑ̃ti (300) kɛ̀ bɛ̀ bo fíé diyentɛ́bɑnni. \v 9 Kɛ̀ Defiibɛ kó bɛkótíbɛ̀ Konɑnniyɑ nɛ̀ o kɔbɛ Semmɑyɑ nɛ̀ Nɛtɑnnɛyɛɛdi nɛ̀ Asɑbiɑ nɛ̀ Yeiyɛɛdi nɛ̀ Yosɑbɑdi kɛ̀ bɛ̀ɛ duɔ́ nDefiibɛ yɛpedɑbɛ nɛ̀ yɛbɔdɑbɛ sikɔupísìnùmmù (5000) nɛ̀ yɛnɑɑdɑkɛ̀ sikɔusìnùmmù (500). \v 10 Ntɛ bɛ̀ do tũ̀ntɛ mɛ̀ɛ̀ botí dibɑnni ikuɔ́ nìùbɛ̀ do pĩ̀ḿmu bɛ tɔ̃mmú kɛ̀ Defiibɛ pĩ mbɛ kɔ̃mu, kɛ̀ bɛ̀ ntũ nhokpɑ̀ɑ̀tì dɔú ndìì nùù. \v 11 Kɛ̀ bɛ̀ nfeu diyentɛ́bɑnni kó iwũɔ̃ kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ cɔú mɛyĩ̀ĩ̀ nDefiibɛ borɛ̀ kɛ cou diwũɔ̃tɔ̀nnì ĩ́nkɛ̀. Kɛ̀ Defiibɛ biɛ fɛ̃́ṹ iwũɔ̃ bɛ̀ fìé ì. \v 12 Kɛ cɑ̃́nnìnko dɛ̀ɛ̀ dò nkɛ́tuɔ nKuyie, kɛ́duɔ́ nDefiibɛ bɛ̀ dò nkɛ́nte dɛ̀, kɛ́ mɛ nyĩ́ nɛ̀ inɑ̀ɑ̀kɛ, kɛ́ntũ mMɔyiisi kó ikuɔ́ duɔ́ kɛ dòmmɛ̀. \v 13 Kɛ̀ bɛ̀ɛ tũnnɛ bɛ kó ikuɔ́ kɛ́pṹnnɛ́ diyentɛ́bɑnni kó ipe, kɛ́bénnɛ́ iwũɔ̃ tɛì bɛ̀ cɑ̃̀ńnɛ́ ì Kuyie nkpɛ́í nɛ̀ sikṹmboó nɛ̀ tikɑ̀dɑ̀ɑ̀buuti nɛ̀ sidɔ́ù, kɛ́deè kɛ́ dɛ̀ totí bɛnìtìbɛ̀ mɛcɑ̃ɑ̃ nkɛ̀ bɛ̀ɛ di, \v 14 kɛ́deè kɛ́bénnɛ́ bɛ kpɛyi nɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ kpɛyi, kɛ yɛ̃́ ikuɔ́ nìùtì Anɔɔ bí do pĩ́mmɛ̀ mutɔ̃mmú nɛ̀ kɛyènkòo kɛ feu iwũɔ̃ kɛ tuɔ̀, kɛ tuɔ̀nnɛ̀ mɛkùɔ̀. Dɛɛ̀ kpɛ́í ndo te kɛ̀ ikuɔ́ nìùbɛ̀ɛ bénnɛ́ dɛ̀ɛ̀ tu bɛ kpɛrɛ nɛ̀ bɛmbɛ ikuɔ́ nìùbɛ̀ kpɛrɛ. \v 15 Asɑfu yɑɑ̀bí bɛ̀ɛ̀ tu bɛdèmbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ mpĩ́ mbɛ tɔ̃mmú kɛ tũ nDɑfiti nɛ̀ Asɑfu nɛ̀ Emɑnni nɛ̀ Yedutunni Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò okpɑ̀ɑ̀tì kou bɛ̀ do dɔú ndìì nùù. Kɛ̀ yɛbòrɛ̀ kó bɛbɑ̀rìbɛ̀ mbɑɑ bɑ́ dìì bòrì. Bɑ́ bɛ̀ í nyóu bɛ tɔ̃mmú, kɛ yɛ̃́ bɛ kɔbɛ Defiibɛ do bérímɛ̀ dɛ̀ɛ̀ tu bɛ kpɛrɛ. \v 16 Mɛɛ̀ botí nku bɛ̀ tũ̀ntɛmɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkó mutɔ̃mmú mumɔu dɛ yiè kɛ́bɑɑ́ ndiyentɛ́bɑnni, kɛ́ntũ nhokpɑ̀ɑ̀tì Sosiɑsi kó dinùù, kɛ́fíé iwũɔ̃ kɛ́tuɔ nti Yiɛ̀ nKuyie nwũɔ̃tɔ̀nnì ĩ́nkɛ̀. \p \v 17 Isidɑyɛɛribɛ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ do bo ndiyentɛ́bɑnni, kɛ̀ bɛ̀ɛ yíɛ́ kɛ́bɑɑ́ mpɛ̃́ɛ̃̀bɛ̀ bɛ̀ɛ̀ í kɔɔrɛnɛ̀ mutie mùù muuti bɛ kó dibɑnni kɛ dɔ̀ yɛwe yɛ̀yiekɛ̀. \v 18 Bɛ̀ í bɑɑ́ ndiyentɛ́bɑnni mɑrì mɛ kó kubotí kɛ́túótɛ́ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Sɑmmuyɛɛri kó dimɔ̀nnì kɛ́ntɔ kɛ́tuɔkɛnní Sosiɑsi kó dimɔ̀nnì. Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ òmɔù í bɑɑ́ ndiyentɛ́bɑnni kɛ̀ di dònnɛ̀ Sosiɑsi bɑɑ́ ndi. Ikuɔ́ nìùbɛ̀ nɛ̀ Defiibɛ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì kɔbɛ bɛ̀ do bomu dɛ kó dibɑnni. \v 19 Dɛ kó diyentɛ́bɑnni bɛ̀ do dì bɑɑ́ nhokpɑ̀ɑ̀tì Sosiɑsi kpɑ̀tì benni tɛpíítɛ̀ nɛ̀ diniínnì miɛkɛ nkɛ. \s1 Sosiɑsi kpɑ̀tì tùɔ̀kɛmɛ̀ ti mɑ̀nku \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 23:28-30) \p \v 20 Sosiɑsi tũ̀ntɛ dìì mɔ̀nnì ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ́deè, kɛ̀ Esibiti kóo kpɑ̀ɑ̀tì Nɛko ítɛ́ní nɛ̀ o ɑ̃ɑ̃pɔ̀mbɛ̀ kɛ bo do mudoò Kɑdikemiisi ɛì kɔbɛ kukó nhEfɑdɑti borɛ̀, kɛ̀ Sosiɑsii yɛ̀roo kɛ́ndɔ́ kóò bùɔ́tɛ́nɛ̀. \v 21 Kɛ̀ Nɛkoo tɔ̃ nkɛ̀ bɛ̀ɛ ò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀ n kpɛti dɑ dònnɛ̀mɛ, fɔ̃́ nSudɑɑ kɔbɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì? Dɛ̀ í tú ǹ kɔ̀tɛní yíe nkɛ bo dokɛ́nɛ̀ fɔ̃́ nwe, ǹ kɔtɛní kɛ bo dokɛ́nɛ̀ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ n dokùnɛ̀ tɛ̀ ntɛ, kɛ̀ Kuyie nnɛ́ tú n dɔɔ̀ mɛcɑ̃ɑ̃, bɑ́ɑ́ dintɛ́ Kuyie nkuù m bonɛ̀ kɛ̀ mɛɛ̀ dɔkɛ kù yɑ̀ɑ̀ bo dɑ kuɔ. \v 22 Bɑ́ nɛ̀ mɛmmɛ Sosiɑsi mɛ nyí nyie nkɛ bo yóu, kɛ́ceetɛ omɑ́ɑ̀ kɛ́kɔtɛ kɛ bo ò dokɛ́nɛ̀. Bɑ́ ò í nkèńtɛ́ Nɛko nɑ́ɑǹtì Kuyie nhò nɑ̀kɛ́ tì kòo tì nɑ̀ɑ́, kɛ́kɔtɛ kɛ́do mudoò Nɛko Mɛkidoo biriku miɛkɛ. \v 23 Kɛ̀ dɛtɑ̃nnɛ̀ yɛmbɛ̀ɛ ò tɑ̃ kòo nɑ́kɛ́ o kó bɛtɔ̃mbɛ̀ kɛ dɔ̀, bɛ̀ɛ ò tùótɛ́ kɛ̀ bɛ̀ ò kɔ̀ùtɛmu. \p \v 24 Kòo tɔ̃mbɛ̀ɛ ò dɛ̀itɛ o kpɑrìnɑɑsɑ̃ntɛ̀ miɛkɛ kɛ́ɑ̃nnɛ́ o kpɑ̀rìnɑɑsɑ̃ntɛ̀ tɛtɛ̀ miɛkɛ, kóò tɔ Sedisɑdɛmmu kòo kú kɛ̀ bɛ̀ɛ ò kũnnɛ́ o yɛmbɛ̀ fɔ̃ti. Kɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀ kɔbɛ bɛmɔu nɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì kɔbɛ bɛmɔu kɛ̀ bɛ̀ɛ kɑri o kṹṹ. \p \v 25 Bɛ̀ yĩ mɛmmɛ kɛ̀ Sedemii kuɔ́ ndikúdɑbònnì Sosiɑsi kpɛ́í, kɛ̀ bɛnitidɑdèmbɛ̀ nɛ̀ bɛnitipodèmbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ bɛ́i nSosiɑsi kpɛ́í, kɛ̀ dɛ̀ sonnɛ́ nkɛ yĩ́ Isidɑyɛɛribɛ kó ikuɔ́. Dɛ kó dikúdɑbònnì wɑ̃̀rimu Sedemii kúdɑbùò mpɑ́tíri miɛkɛ. \p \v 26-27 Sosiɑsi dɔɔ̀rìmɛ̀ sɔmmɛ ò ketɛ́mɛ̀ nɛ̀ ò pɔ̃̀ńtɛ́mɛ̀ nɛ̀ ò pĩ̀ḿmɛ̀ mutɔ̃mmú Kuyie nkpɛ́í, kɛ tũ nKuyie nkuɔ́ duɔ́ kɛ dòmmɛ̀, dɛ̀ wɑ̃̀rimu Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ nɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ bɛ\f + \fr 35:26-27 \fr*\ft Wéntɛ́ 16:11 nɛ̀ tìì wèńkùnnɛ.\ft*\f* pɑ́tɛ miɛkɛ. \c 36 \s1 Yoɑkɑsi tɔmɛ̀ tikpɑ̀tì Sudɑɑ tenkɛ̀ \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 23:30-24:17) \p \v 1 Dɛ̀ dɔ̀ɔ̀ mɛmmɛ kɛ̀ dihɛì yɛmbɛ̀ɛ túótɛ́ Sosiɑsi birɛ Yoɑkɑsi, kɛ́duɔ́ nkòo túótɛ́ o cicɛ fɔ̃̀tìrì kɛ́ntú okpɑ̀ɑ̀tì Sedisɑdɛmmu. \v 2 Yoɑkɑsi do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìdɛ́ nɛ̀ yɛ̀tɑ̃ɑ̃ti ndi, kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ dɔ̀ bɛtɑ̃̀ɑ̃̀bɛ̀ bɛ̀tɑ̃ɑ̃ti kɛ bo Sedisɑdɛmmu. \v 3 Kɛ̀ Esibiti kóo kpɑ̀ɑ̀tì Nɛko ò pĩ nkɛ́duɔ́ nkɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì kɔbɛ nɛ̀ Sudɑɑ tenkɛ̀ kɔbɛ nhò yietì dɑ̀mpóò, nɛ̀ timɑ́tì pɛ́ítì cìdóò sikɔupísìtɑ̃ɑ̃ti (3000), nɛ̀ mɛsɔɔ ncìdóò sipísìtɑ̃ɑ̃ti. \v 4 Kɛ̀ Esibiti kóo kpɑ̀ɑ̀tìi túótɛ́ Yoɑkɑsi nɑntɛ̀ Ediɑkimmu kɛ́duɔ́ nkòo bo ntú Sudɑɑ tenkɛ̀ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu ɛì dɛ kóo kpɑ̀ɑ̀tì. Kɛ̀ bɛ̀ɛ ceetɛ o yètìrì kɛ́ nhò yu kɛ tú Sosɑkimmu. Kɛ̀ Nɛko kònnɛ̀ o kóo kótì Yoɑkɑsi Esibiti. \b \p \v 5 Sosɑkimmu do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìdɛ́ nɛ̀ yɛ̀nùmmù ndi kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ dɔ̀ yɛbie ntɛpíítɛ̀ nɛ̀ dìmɑ́ɑ̀ kɛ́dɔɔ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nho tũ nkù í dɔ́ dɛ̀. \v 6 Kɛ̀ Bɑbidɔnni kóo kpɑ̀ɑ̀tì Nɛbukɑnnɛsɑɑ ò do mudoò kóò pĩ nkɛ́pítínnɛ́ disɔɔwũɔ̃̀ kó mɛfĩmmɛ kɛ́kònnɛ̀ Bɑbidɔnni, \v 7 kɛ́ntɔnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó tinɛntì, kɛ́ kò nkɛ́ tì tɑnnɛ́ o kó tɛbɔɔcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkɛ. \p \v 8 Sosɑkimmu dɔɔ̀rìmɛ̀ sɔmmɛ, isɔkɛ kpɛrɛ ò dɔ̀ɔ̀ dɛ̀, nɛ̀ tìì ò tùɔ̀kɛní dɛ̀ wɑ̃̀rimu Isidɑyɛɛribɛ kpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ nɛ̀ Sudɑɑ kɔbɛ bɛ pɑ́tɛ\f + \fr 36:8 \fr*\ft Wéntɛ́ 16:11 nɛ̀ tìì wèńkùnnɛ.\ft*\f* miɛkɛ. O birɛ Sosɑkinni weè do sɔɔtɛ́ tikpɑ̀tì. \b \p \v 9 Sosɑkinni do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie ntɛpíítɛ̀ nɛ̀ yɛ̀ni ndi, kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì bɛtɑ̃̀ɑ̃̀bɛ̀ bɛ̀tɑ̃ɑ̃ti nɛ̀ yɛwe tɛpíítɛ̀ kɛ bo Sedisɑdɛmmu, kɛ́dɔɔ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyí dɔ́ dɛ̀. \v 10 Dibenni pɑ̀nnì yɛ̀tìní dìì mɔ̀nnì kòo kpɑ̀ɑ̀tì Nɛbukɑnnɛsɑɑ ò pĩ́ nkɛ́kònnɛ̀, kɛ́ntɔnɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó tinɛnkpetì. Kòo túótɛ́ o cicɛ nɑntɛ̀ Sedesiɑsi kɛ̀ weè ntú okpɑ̀ɑ̀tì Sudɑɑ tenkɛ̀ nɛ̀ Sedisɑdɛmmu. \s1 Sedesiɑsi tumɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì Sedisɑdɛmmu \r (Wéntɛ́ 2 Bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ 24:18-25:21 nɛ̀ Sedemii 39:1-10. 52:1-27) \p \v 11 Sedesiɑsi do yóó di tikpɑ̀tì kɛ mɔkɛ yɛbie nsipísìdɛ́ nɛ̀ dìmɑ́ɑ̀ ndi kɛ́ntɔ tikpɑ̀tì kɛ dɔ̀ yɛbie ntɛpíítɛ̀ nɛ̀ dìmɑ́ɑ̀ kɛ bo Sedisɑdɛmmu. \v 12 Kòo dɔɔ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nyí dɔ́ dɛ̀, kunku ò tũ nkù, ò í nkɛ̃́kùnnɛ omɑ́ɑ̀ Kuyie mpɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Sedemii ììkɛ̀, wenwe ti Yiɛ̀ nKuyie ndo nɑ́ɑ́nnɛ̀ wè kòò ò nɑ̀ɑ́. \v 13 Kòo yetɛ okpɑ̀ɑ̀tì Nɛbukɑnnɛsɑɑ kpɛti. Nɛbukɑnnɛsɑɑ do duɔ́ nkòo ò dɔúnnɛ̀mu dinùù kɛ́ yú Kuyie nyètìrì, kɛ bo nyíé nho kpɛti. Bɑ́ nɛ̀ mɛmmɛ kòo kpénkùnnɛ o to kɛ́yetɛ ti Yiɛ̀ nKuyie kunku Isidɑyɛɛribɛ tũ nkù. \v 14 Ikuɔ́ nìùbɛ̀ kó bɛkótíbɛ̀ nɛ̀ bɛnìtìbɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ɛ sṹṹ mbɛ̀ bo nyetírímɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nkpɛti, kɛ́tũnnɛ ibotí tɛì dɔ̀ɔ̀ri ìì sɔ̀kɛ kpɛrɛ, kɛ́cɑkɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ bɛ̀ do cɑ̃̀ńnɛ́ tɛ̀ Sedisɑdɛmmu. \v 15 Ti Yiɛ̀ nKuyie mbɛ yɛmbɛ̀ do tũ nkù do dɔ́mu kɛ́dɛɛtɛ́ ku nìtìbɛ̀ nɛ̀ ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀, kɛ́ntũɔ̃̀nní ku tɔ̃rɛ̀ sɑ̃́ɑ̃̀ kɛ̀ yɛ̀ bɛ̀ cɑú. \v 16 Kɛ̀ Isidɑyɛɛribɛ ndɑú ku pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑm̀bɛ̀, kɛ bɛ̀ sènku kɛ bɛ̀ sɑ̃̀ɑ̃́, nkɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie mmiɛkɛ yɑ̀ɑ bɛ̀ cɔ̀útɛ́nɛ̀, bɑ́ bɛ̀ í mmɔkɛ bɛ̀ bo yĩ́mɛ̀ kɛ́ kɛ̀ còńnɛ́. \v 17 Kɛ̀ ti Yiɛ̀ nKuyie nduɔ́ nkɛ̀ Bɑbidɔnni kóo kpɑ̀ɑ̀tìi bɛ̀ do mudoò kɛ́kuɔ bɛkpɑ̀rìnuɔmbɛ nɛ̀ bɛbɛ́mbɛ̀ nɛ̀ isɑpùmbí nɛ̀ bɛkótíbɛ̀ nɛ̀ sidɑkóó, kɛ́ mbɛ̀ kɔ̀ùtìnɛ̀ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ miɛkoo, bɑ́ ò í nsùɔ́ nhòmɔù. Kuyie nkuù do bɛ̀ nhò duɔ́ mbɛmɔu. \v 18 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Nɛbukɑnnɛsɑɑ ɛí Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó tinɛntì tidiɛtì nɛ̀ tisɑ́m̀pɔ́tì nɛ̀ ku cĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kó tikpɑ̀tì, nɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì kpɛti nɛ̀ o tũ̀mbɛ̀ kpɛti, dɛmɔu kɛ́ dɛ̀ kònnɛ̀ Bɑbidɔnni. \v 19 Kòo cɔ́u nKuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ kɛ́puɔ Sedisɑdɛmmu kó kuduotí kɛ́cɔ́u ntɛkpɑ̀ɑ̀tìcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ nɛ̀ bɛkperíbɛ̀ kpɛsi, kɛ́cɑkɛ dihɛì kó tinɛnsɑ̀ɑ̀tì timɔu, \v 20 kɛ́pĩ́mmú bɛ̀ɛ̀ do yentɛ́ yentɛ́ kɛ́kònnɛ̀ Bɑbidɔnni kɛ́ mɛ nyĩ́nɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì nɛ̀ o bí, kɛ̀ bɛ̀ ntú tidɑɑtì kɛ̀ Pɛrɛsi kó dikpɑ̀ɑ̀tìyuu yɑ̀ɑ cɔutɛ́nɛ̀ tikpɑ̀tì. \v 21 Mɛm̀mɛ ti Yiɛ̀ nKuyie ndo nɑ̀kɛ́ tì ku pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Sedemii tì dɔ̀ɔ̀mɛ̀. Kù do ò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Bɛ ɛì diì yóó dɔúnko yɛbie nsipísìyiekɛ̀ miɛkɛ, kɛ́fɔ́ɔ́ nsiom̀pùsì kó yɛbie mbɛ̀ nɑ mbɑɑ̀ nyɛ̀. \s1 Okpɑ̀ɑ̀tì Siduusi duɔ́mmɛ̀ dinùù kɛ̀ Sifubɛ bo kò nkɛ́mɑɑ́ Kuyie ncĩ́ɛ̃̀tɛ̀ \p \v 22 Pɛrɛsi kóo kpɑ̀ɑ̀tì Siduusi kpɑ̀tì benni ketirì miɛkɛ nkɛ kɛ̀ Kuyie nni ndɔ́ kɛ́dɔɔ̀ kù do nɑ̀kɛ́ tì ku pɑ̃ɑ̃nɑ́ɑǹtì nɑ́ɑǹtò Sedemii, kòo tì wɑ̃̀ri. Mɛm̀mɛ Kuyie mbɛnkɛmɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì Siduusi ò dò nkɛ́dɔɔ̀ tì, kòo tì wɑ̃̀ri kɛ̀ bɛ̀ɛ dɑri yɛpɑ́tɛ o ɛì dimɔu kɛ́pĩɛ̃kɛ́ kɛ dɔ̀: \v 23 Ti Yiɛ̀ nKuyie nkùù bo kɛĩ́nkɛ̀ kùù n duɔ́ nyɛkpɑ̀ɑ̀tìyɔ yɛmɔu kutenkù kɛ̀ n yɛ̀ bɑkɛ́, kuù n nɑ̀kɛ́ kɛ tú n kù mɑɑ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀ Sedisɑdɛmmu Sudɑɑ tenkɛ̀ miɛkɛ. Díndi bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ tu Kuyie nkɔbɛ kù ndi bonɛ̀ kɛ̀ di kò Sedisɑdɛmmu Sudɑɑ tenkɛ̀ kɛ́ kù mɑɑ́ tɛcĩ́ɛ̃̀tɛ̀.