\id 2CO 482COTNTa.SFM Sep 2010 Ezard Tawala 
\h 2 Kolinito 
\toc1 2 Kolinito 
\toc2 2 Kolinito 
\toc3 2 Kolinito 
\mt1 2 KOLINITO  
\c 1  
\s1 Wimaamala  
\p
\v 1 Tau Paulo Yaubada a nugotuhugei a ituwetuwega Yesu Keliso binei. Ma walehita Timoti.  
\p Omi gilumana i nenehi naka Yaubada a bolu u Kolinito ubeimi. Ma gasi Yaubada tu wiwoiyawena Giliki tupona atapuna u hinena ubeihi.   
\p
\v 2 Yaubada Amata po Guyau Yesu Keliso hai lunugotootogo po hai nugodumola hina melabenimi.   
\s1 Yaubada a hagu  
\p
\v 3 Yaubada tauna Guyau Yesu Keliso Amana ta mamali tauna lunugotootogo a baba. Yaubadana uyahinei wihaguhagu atapuna e nenei ta mamali.  
\v 4 Tauna ata pilipili atapuhi uyahihi e haguhaguta. Yaka wihaguhagu emosina Yaubada e weleweleta uyahinei apo lawa gehouhi hai pilipili tapuhi po tapuhi ta haguhi.  
\v 5 Matababana Keliso a wiyuwa magomagouhi u hinehi tauta mitehi yaka gasi Keliso uyahinei Yaubada a wihaguhagu baneina apo ta wialoni.  
\v 6 Inapa Yaubada a bagibagi binei tona iyuwa yaka naka taumi hagumi po luyagohanami binei to iyuwa. Ma inapa hagu to tuhagaya yaka taumi gasi apo ina hagumi po wiyuwahi emotahi ton’omtaibagibagiyehi po apo ina ikadidilimi po on’omtaibagibagi.  
\v 7 I witumagana lagona a kadidili uyahimi e mamae, matababana amaka to hanapugeya naka mei i wiyuwa u hinehi o iyuwa naka pite gasi apo hagu tona ialonihi gasi taumi ona wialoni.   
\p
\v 8 Walewalehiyai, Asiya u tupona pilipili to ialonihi ipa to winugohepami. Witai uyahiyai hi huhounihi naka hi lata po hi witai duma po yautuwe a nugotapiyeya.  
\v 9 Maya a wiwaya naka amaka mei u hilage hina lueeneya. Tamogi noka i waawala naka ipa ega ana itumaganena meu, ma Yaubada tauna tu hilahilage e itowolihi ipa uyahina a lauwahala.  
\v 10 Hilage banei dumana uyahinei i luyawahiu po apo ina wiluyagohaniu. Ma u witumagana lagona tauna uyahina a houni po apo ina luyawata meu.  
\v 11 Taumi gasi ipa lupaliyei ona haguhaguiyai. Yaka apo lupali atapuhi ubeiyai Yaubada ina wimihehi po Yaubada apo ina kawaidewidewiyai, ma lawa boluhi apo ubeiyai ma hina wimaamala tauna uyahina.   
\s1 Paulo a wiwogatala i buiya  
\p
\v 12 I nugogegae naka gegeka. I winugonugotuhu i bahena idumaluya naka i bagibagi geka hipulina uyahina po gasi ginouli baneina naka i witulatulana taumi mitehi naka tauhi Yaubada a nugotuhu waiwoiyawanei po a baha moinanei i tanitaniwageiyai. Ega tu mehipuli hai nugoholaholagei ma Yaubada a lunugotootogogei.  
\v 13 Naka binei to yamgilumanehi ega bahagowagowadei ma ipa ona hanapugena pahi.  
\v 14 Awai to gilugiluma neiyahi to luhogaleya ipa nugonugomi hina lugadagadalihi po ona hanapugeya ega tota koyakoyamemi. Yaka ata Guyau Yesu a iyeta gunawilana meme uyahina apo ona winugogegeiyai mei to nugonugogegemi pite.   
\p
\v 15 Omi nugogegae a hanapugena dumaya yaka lolowa u wiwogatala ipa a nehi uyahimi mala luwaga po omi kaoha ina lata duma.  
\v 16 A luhogaleya ipa u nae Masedoniya uyahina a weludadanimi po gasi u gunawilana uyahina a dadana memi. Ma a daadana memi uyahina apo ona haguwe po a kadau nae u Yudeya.  
\v 17 Geka u wiwogatalana a womoomohi ega tau tu lunugoluwaluwaga. U wiwogatala a dewadewahi ega mei tu mehipuli ginouli emosi binei he lueena ma a dumalu ega.   
\p
\v 18 Amaka mei Yaubada e bahabaha moina naka pite u paliwitumagana uyahimi. Ega ata lueena ma anona ega.  
\v 19 Matababana Yaubada Natuna Yesu Keliso, Sailasi po Timoti po tau to guguyeya u hayami naka ega ‘Ee’ ma ‘Eega’. Tauna Yaubada a limoina.  
\v 20 Matababana Yaubada a paliwitumagana atapuhi lueenahi naka Keliso uyahina. Geka binei tauna uyahinei ‘Moina’ ta bahebaheya ipa Yaubada ta wiwasewaseya.  
\v 21 Yaka Yaubada tauna Keliso uyahina e itowolo moomohiyai taumi miteiyai. Ma gasi Yaubada tauna i winaganita po i wotepanita  
\v 22 po tauna a wekiwekilala uyahita i houni naka Alugona Waiwoiyawana i weleta po u nugonugota mei anani’mbenena tahatahayana. Ma uyahinei ta hanapugeya anani’mbenena gehouhi ubeita i wononogogehi po he iotonana.   
\p
\v 23 Yaubada a bahebaheya tauna u tu bahamoina, tauna nugonugou hinena i hanapugena pahi naka ega ata koyamemi, ma u nehi u Kolinito a womoomohi babana ipa a hagumi po ega a linugodubumi.  
\v 24 Awai ipa ona itumaganeya ega tota ileta ipa uyahina to witaniwaga. Matababana to hanapugeya naka omi witumagana uyahihi o towolo momota. Yaka taumi miteiyai ta wobagibagi omi kaoha binei.   
\c 2  
\p
\v 1 Uyahinei u nugotuhu a dewaya ega ipa a nememahi po a winugodubumi.  
\v 2 Matababana inapa a winugodubumi naka iyai yagana e memae apo ina winugokaohau? Lawa tu winugokaohau naka apo a winugodubumi.  
\v 3 Geka binei ma naka bahana a giluma neiyahi uyahimi. Ega nugonugou ipa a nehi po taumi ipa ona inugokaohau ona winugodubuwe. Matababana a hanapugena dumaya naka u kaoha taumi gasi omi kaoha.  
\v 4 Ega yaka a’mgiluma mahi anai nugopilipiliu po anai nugowiyuwau po anai matadiligwegweu ma a’mgiluma. Ega ipa a winugodubumi ma ipa u luhogala a lata uyahimi ona hanapugeya.   
\s1 Tu apapoe paligigilana  
\r (1 Kolinito 5.1-13)  
\p
\v 5 Inapa tulami ina linugowiteniu naka ega tau tunawau ita linugowiteniu ma atapumi gasi nugote i liwiteinimi. ‘Nugote’ a bahebaheya ega ipa tulami a lipilipili dumaya.  
\v 6 Ma lawa bolumi o’mboina po wimeihana geka pite lawana o weleweleya naka amaka emoemotana.  
\v 7 Tamogi ona paligigili ma ona wikadidili po ega ina nugonugodubu lagona po ina pipeu.  
\v 8 Uyahinei a lupaliyemi ipa omi luhogala tauna binei ona wogeletena meya.  
\v 9 Geka binei ma a’mgiluma mahi ipa omi wiponawogo a ludadani po a hanapugemi naka moina ginouli tapuhi uyahihi o wiponawogo, bo eega?  
\v 10 Iyai gehouna a apapoe ona paligigili yaka tau gasi a paligigili. Ma inapa awai binei ma an’ompaligigila yaka naka Keliso u matana ma a dewaya taumi ubeimi.  
\v 11 Ma a dewaya ipa Tomodulele ega ina gegelagonita, matababana a nugotuhu amaka ta hanapugehi.   
\s1 Keliso uyahinei ta kadidili  
\p
\v 12 Hougana u Tolowasi a lugeleta po ipa Keliso tuwegana dewadewana a guguyeya naka Guyau noka hosi u gaogao i hoeya.  
\v 13 Tamogi nugonugou ega ita yato babana walehita Taitasi a bihena aweya u Tolowasi. Ega yaka a mamalihi ma a nehalehi po a nae u Masedoniya.   
\p
\v 14 Ma Yaubada ta mamala dumaya babana tauna a weluweluwinagei houga magomagouna Keliso uyahinei ta kadikadidila lagona. Ma tauta uyahitiyei tauna galena tuhagana i gunanohaya po tupo atapuna mei dadi puguna.  
\v 15 Matababana tauta mei dadi puguna wodewadewana Keliso i’mbeneneya Yaubada uyahina. Naka pugunana e gunanohaya po tu luyagohana po tu hilahilage u hayahi he noonoli.  
\v 16 Tu hilahilage uyahihi geka pugunana mei ani hilage. Ma tu luyagohana uyahihi geka pugunana tauna luyagohana e neneiyai. Geka binei ma iyai emoemotana apo geka witeihi ina dewahi?  
\v 17 Tamogi tauyai emoemotiyai matababana tauyai ega mei lawa gehouhi tauhi Yaubada a baha hi waya po mei ani wigimagimala. Tauyai Yaubada a wihimilana binei tauna u matana nugotuhu moinanei to ibaabani Keliso gowanei.   
\c 3  
\s1 Wiwogatala wouna a tu bagibagi  
\p
\v 1 Geka bahana gololona mei a wohepa meu, bo? Ma nugote ega ota hanapugeu, bo? Tau ega mei tu witoumanemi po nugonugomi palihanahanapu gilumana tau uyahiugei ina nehi uyahimi ma ega tota luhogaleya ipa taumi uyahimiyei ina nei uyahiyai.  
\v 2 Odubona ma i nei po amalai u palihanahanapu gilumana naka taumi. U nugonugomi a gilumihi po lawa magomagouhi hi hiyawi po hi hanapugeya.  
\v 3 Ma i lugeletena dumaya naka Keliso tauna geka gilumana i dewaya po tau a lugeleteya lawa u matahi. Tauna ega ani’mgiluma uyahinei it’omgiluma ma Yaubada Lauyagohanana Alugona Waiwoiyanei i’mgiluma. Ma gasi ega ani’mgiluma gaima yawayawatana uyahina it’omgiluma mei Mose a lugagayo ma ani’mgiluma lawa u nugonugomi.\fig |src="CO00835B.TIF" size="span" ref="2 Kolinito 3.3" \fig*   
\p
\v 4 Geka bahana to baheya babana Keliso uyahinei ma to nugokadidili Yaubada u matana.  
\v 5 Ega awai gehouna uyahiyai ita memae ipa apo to bahena meiyai naka emoemotiyai apo geka bagibagina to dewaya. Nugokadidili uyahiyai e memae naka Yaubada uyahinei e nenei.  
\v 6 Tauna i winugokadidiliyai po wogatala wouna to ipaliweleneya. Geka wogatala wouna naka ega lugagayo gilugilumana ma Alugo Woiyawa. Matababana lugagayo gilugilumana naka lawa e ununihi ma Alugo Woiyawa luyagohana lawa e welewelehi.   
\p
\v 7 Lugagayona naka ani’mgiluma gaimana uyahina hi gilumi po hougana Mose i wiwaya naka hougana Yaubada a kaoha namanamalina i wogeleteya. Hawena Mose tepana yayatana i yababa po i nenae tamogi lugagayona yayatana i wimatatona duma po ega emoemotana ipa mi Isalaela Mose tepana hina gagaleya. Lugagayo a bagibagi u hinena lawa he hilahilage ma hougana i nenei naka i namala dumaya.  
\v 8 Uyahinei ma Alugo Woiyawa namalina i lagona duma a bagibagi u hinena.  
\v 9 Ma lugagayo dewana tauna apapoe wigouna e neneiyai naka a namanamalina i nei. Uyahinei ma Alugo Woiyawa tauna kawaidumalu e neneiyai naka apo namalina ina lagona duma.  
\v 10 Ma amalai namanamalinana tahatahayana galenana mei ega ina namala dumaya babana waimulina namalina i lata duma.  
\v 11 Matababana inapa wogatala odubona ina yabayababa a namanamalina i nei yaka wogatala memewahagana namalina i lagona duma.   
\p
\v 12 Tauta ata winugonugotuhu lagona galenana geka pite naka binei to nugomotu duma.  
\v 13 Tauta ega mei Mose. Tauna kalekogei naona i lugaagali babana a namanamali i habulu po i yabayababa ega ipa mi Isalaela hina galeya.  
\v 14 Ma nugonugohi hi pupupu babana odubona po amalai naka tauhi kalekona emotana yohola naohi e laugaagali ma houga magomagouna wogatala odubona he hiyahiyawi ma tamogi ega hita hanapugeya. Yaka Keliso tunawana uyahinei apo geka kalekona Yaubada ina wihaleya.  
\v 15 Ma odubona po amalai, mehougana Mose a lugagayo hina hiyawi naka kalekona yohola nugonugohi e laupupuya.  
\v 16 Tamogi hougana lawa e lauhagawilena niyeya Guyau uyahina naka, ‘Yaubada kalekona i wihaleya.’  
\v 17 Ma Guyouna naka tauna Alugo Woiyawa. Ma meka hosi Guyau Alugona e memae naka hosi ega lugagayo bo apapoe a panipani gehouna.  
\v 18 Uyahinei ataputa ega ata tepalugaagala ma Guyau a wiwasawasa ta woogeleteya. Ma Guyouna naka tauna Alugo Woiyawa yaka e buinita po Keliso galenana waiwasawasana uyahita e lalata.   
\c 4  
\s1 Ata witapitapiya mei nau  
\p
\v 1 Uyahinei geka wiwotagala wouna Yaubada a lunugotootogogei i weliyai yaka ega tota nugotapiya.  
\v 2 Dewa laugowagowadahi po waitepahinihinimayahi to houna liyehi. Ega dewa koyakoyamagei tota memae po ega Yaubada a baha tota ibagibagi powaya. Ma kawamoina atapunei Yaubada u matana to memae ipa lawa atapuhi hai winugonugotuhu imahi binei to welemeiyai.  
\v 3 Ma inapa tuwega dewadewana to guuguyeya hina gowadi yaka tu hilahilage tunawahi u matahi i lugowadeya.  
\v 4 Tauhi ega hita witumagana babana Tomodulele hipuli a taniwaga woapapoena nugonugohi i lipupuhi. Tauna i guduhi po Yayata e lalanihi ega emoemotana hina galena tuhagaya. Yayata naka Yaubada ani galenana Keliso i lugogoni. Tauna tuwega dewadewana Kelisona i iwasewaseya ma yayatana lawa ega hita galena tuhagaya.  
\v 5 Ega tunawiyai tuwegiyai tota guuguyeya ma Yesu Keliso tauna Guyau tuwegana to guuguyeya. Ma Yesu binei tauyai taumi omi tu bagibagi.  
\v 6 Matababana Yaubada tauna i baha i pa, ‘Uguwa u hinena yayata ina yayahi.’ Ma geka hougana tauna Yaubadana emotana Keliso u tepana Yaubada a wiwasawasa i woogeleteya hanapuna i liyayahi u nugonugoiyai po uyahinei tauyai omi tu bagibagi.   
\p
\v 7 Tamogi tauyai Yaubada a wasawasa hiniyai tapitapiyahi uyahihi he memae po mei bagi dewadewana nau odubana u hinena. Tauyai ipa kadidili banei dumana to wogeleteya naka ega tauyai galiyei ma Yaubada tauna galinei.  
\v 8 Houga i dao hi winugopilipiliyai tamogi ega hita tumutumutuiyai. Houga gehouhi to lunugoluwaluwaga tamogi ega tota nugotapiya.  
\v 9 Houga gehouhi hi wihiniwiyuwaiyai tamogi ega ita nugohaleiyai. Houga gehouhi hi ludubaliyai tamogi ega tota apapoe duma.  
\v 10 Houga daodaona Yesu binei to hilahilage ipa tauna a luyagohana lawa u hiniyai hina galeya.  
\v 11 I mae iyeta emosi po emosi u hinehi Yesu binei ma hilage to tutuliyaliyana dumahi. Ma geka u hiniyeina to’mtaibagibagi po ipa Yesu a luyagohana lawa hina galeya.  
\v 12 Yaka hawena hilage u hineiyai e wobagibagi ma taumi luyagohana o tutuhagaya.   
\p
\v 13 Yaubada a Buka i baheya i pa, ‘A baha babana a witumagana.’ Geka witumaganana emotana uyahiyai binei ma gasi to ibaabani babana to witumagana.  
\v 14 Ta hanapugeya naka tauna Yaubadana emotana Yesu hilage uyahinei i witowolo meya apo taumi ma tauyai ina witowola meta. Ma ina lugogonita po ta nae tauna u matana.  
\v 15 Geka atapunana naka taumi bimiyei. Ma Yaubada a lunugotootogo i nohaya bolu po bolu uyahihi po apo Yaubada a wiwasawasa wimaamalana ina lata.   
\s1 Witumaganagei ta mamae  
\p
\v 16 Yaka apega to nugotapiya. Hawena hiniyai he tapitapiya ma tamogi alugoiyai iyeta emosi po emosi e laiwou meya.  
\v 17 Ma geka pilipilihi habuluhi houga kukuna u hinena to ialonihi. Apo wiwasawasa baneina po memewahagana ina neneiyai, geka pilipilihi apo ina lata lagonihi.  
\v 18 Awai ta gagalehi ega uyahihi tota inugonugotuhu duma. Ma awai ega tata gagalehi tauhi uyahihi to inugonugotuhu duma. Matababana awai ta gagalehi naka houga kukuna binei ma awai ega tata gagalehi naka houga tuwetuwenai binei.   
\c 5  
\p
\v 1 Ma ta hanapugeya naka geka hipulina kapena ta mimiyeya ina gunagoluhi apo Yaubada uyahina numa ta waya. Naka numana hoi yada ega lawa nimahiyei hita wogoya ma apo ina mae po ina nae houga ega a siga.  
\v 2 Geka hougana to gabagabala ma i luhogala to pa hilaki i ani mae hoi yada u hinena tota lui.  
\v 3 I luhogala ipa naka ani maena to luiluiya mei anai kalekoiyai ma ega a hinikwakwawiyai.  
\v 4 Geka kapena u hinena to memae naka to gabagabala babana to nugowitai. Ega ipa geka hipulina ani maena to hopu haleya ma nugonugoiyai ipa ani mae yadei to luiya po luyagohanagei geka hiniyeina budabudana ina liyababaya.  
\v 5 Yaubada tauna geka ginoulina uyahina i wononogogeta po Alugona Woiyawa i weleta mei ani wiwawala. Ma apoma apo awai gehouhi ubeita i wononogogehi muliyei ina weleta.   
\p
\v 6 Uyahinei houga magomagouna nugonugoiyai he kadikadidili. To hanapugeya geka hiniyeihi uyahihi to meme nugotau naka ega Guyau a numa.  
\v 7 Yaka ega galenagei tota nenae ma witumaganagei to nenae.  
\v 8 Ma nugonugoiyai i kadidili po to luhogaleya ipa geka hiniyeihi to nehalehi po to nae Guyau mitehi to mae.  
\v 9 Ma amaka tauna uyahina to geleta bo yohola i wileta baneina ipa tauna to laikaohaya.  
\v 10 Matababana ataputa apo Keliso u matana ta towolo pahita po tauna ina luhetaleta. Lawa emosi po emosi awai hinina uyahina i dewadewaya apo mihana ina witagoya. Dewadewa yaka mihana dewadewa ma apapoe yaka mihana apapoe.   
\s1 Keliso tepanei Yaubada mitehi ta witulana  
\p
\v 11 Yaubada matoutana to hanapugeya yaka to ileta ipa lawa gehouhi nugonugohi ipa to winihi. Ma Yaubada i hanapugena pahiyai po gasi nugote taumi amaka nugonugomiyei o hanapugeiyai.  
\v 12 Ega ipa to witowolo mena meiyai u matami ma ipa iyowai apo ona nugonugogegeiyai a matababana to paliwelemi. Yaka iyawoi nawa hai ani bagibagi he nugonugogegeya ma ega nugonugona hinena geka tauhi lawahi apo hai baha ona wimihehi.  
\v 13 Inapa to buuwa yaka naka Yaubada binei ma to buuwa. Ma inapa ununuiyai a dumadumaluhi yaka naka taumi bimiyei ununuiyai hi dumalu.  
\v 14 Keliso luhogalana e tanitaniwageiyai babana to hanapugeya naka tauna tunawana lawa ataputa ubeita i hilage. Uyahinei tauta gasi ataputa ta hilage.  
\v 15 Ma ataputa ubeita i hilahilage binei tauta iyawoi ta lauyagohana ega ipa tunawata bitiyei ta wobagibagi ma ipa Keliso binei ta wobagibagi. Matababana tauna ubeita i hilage po i towolo meme.   
\p
\v 16 Uyahinei geka hougana lawa apega to winimayoyougehi hipuli winugonugotuhuna uyahina. Moina lolowa Keliso geka pite to nugotuhuniyeya ma geka hougana eega.  
\v 17 Hougana lawa ina wiemota Keliso uyahina naka tauna lawa wouna. Ginouli odubohi amaka hi kokoe ma ginouli atapuhi hi gunabuinihi po mei wouhi.  
\v 18 Geka ginoulihi atapuhi naka Yaubada i dewahi. Tauna lolowa a gawiya tauta ma Keliso uyahinei i buinita po tauta a lawa. Ma lawa gehouhi ta dewahi po tauna mitehi hina itulana naka bagibagina i weleiyai.  
\v 19 Ata tuwega naka tu mehipuli ataputa Keliso uyahinei ma Yaubada i witulaneta po ega ata apapoe ita hiyahiyawihi. Ma iyowai apo lawa to dewahi po ina itulanehi naka wituwetuwegana bagibagina i weliyai.  
\v 20 Yaka tauyai Keliso binei to ibaabani. Amaka mei Yaubada tauna ina laupali tiyai gamoiyei. Ma tauyai Keliso binei to laupaliyemi to pa, ‘Yaubada ona lupaliyeya po ina witulanemi.’  
\v 21 Matababana Keliso ega a apapoe ma tauta bitiyei ma Yaubada i dewaya po ata apapoe atapuhi i awala gogonihi. Geka pite i dewaya ipa tana iemota Keliso mitehi apo Yaubada a dewadumalu ta wialoni.   
\c 6  
\p
\v 1 Ega yaka Yaubada mitehi i bagibagi gogona u hinena to lupaliyemi taumi Yaubada a lunugotootogo tu wiwinina ega a lunogotootogona ona hahalena yababaya.  
\v 2 Matababana tauna i baheya i pa,  
\q1 ‘U lunugotootogo hougana omi baha a nonolihi.  
\q1 Ma luyagohana iyetana uyahina a hagumi.’  
\m Baha dumana, geka Yaubada a lunugotootogo hougana ipa ataima omi luyagohana ona tuhagaya.   
\p
\v 3 Ega tota luhogaleya ipa iyai gehouna i bagibagi ina galena iapapoeya. Uyahinei ma ani peu ega iyai a tahaya uyahina tota huhounihi.  
\v 4 Tamogi ginouli atapuhi u hinehi to dewadewahi ipa to wogeleteya naka tauyai Yaubada a tu bagibagi. Omtaibagibagi dumanei pilipili po widayadayabu po hiniwiyuwa hinehiyei to towolo moomota.  
\v 5 I gawiya hi wilawiyai po hoi numa panipani hi tuguduiyai po hi mewiwileiyai ma hi paliapapoeniyai. Ma to wibagibagi lagona meiyai. Ma ega tota eneno imahi. Ma ega tota yam imahi.\fig |src="cn02014B.tif" size="span" ref="2 Kolinito 6.5" \fig*  
\v 6 Ma i nugoyeuyeugei po i nugohanahanapugei po i nugoyatogei po i nugohegoyagei po Alugo Woiyawei po i luhogala moinanei to wogeletena meiyai tauyai Yaubada a tu bagibagi.  
\v 7 Ma i baha moina po Yaubada a wipoyagei tauyai Yaubada a tu bagibagi. Ma dewadumalu to waya po tauna i ani witona po i ani lugaagala.  
\v 8 Lawa hi wiyateyateiyai ma gehouhi hi galena hopuhopuneiyai ma gasi hi paliapapoeniyai ma gehouhi hi huneiyai. Hi dewiyai po mei tu wikoyakoyama ma tamogi to bahabaha moina.  
\v 9 Ma hi dewiyai po mei hina winugoniniyeiyai ma tamogi hi hanapugeiyai. Ma hi dewiyai ipa to hilage ma tamogi to lauyagohana. Hawena hi wilawiyai ma tamogi ega hita luuniyai,  
\v 10 po hawena hi winugodubuiyai ma houga daodaona to kaokaoha. Galen’iyai mei to widayadayabu ma tamogi lawa magomagouhi to igapolahi. Ma gasi gale’iyai mei ega awai gehouna uyahiyai ma tamogi ginouli atapuhi tauyai galiyei.   
\p
\v 11 I lawa mi Kolinito to baha dumalu uyahimi po nugonugoiyai to hoe halehi uyahimi.  
\v 12 Ega tauyai nugonugoiyai tota guduhi uyahimi ma taumi omi luhogalagei nugonugomi o guduhi uyahiyai.  
\v 13 Yaka geka a bahabaha mahi uyahimi mei taumi natunatuwe. Geka i dewana ona imiheya uyahina ipa taumi gasi nugonugomi ona hoe halehi uyahiyai.   
\s1 Tauta Yaubada a numa dalabu  
\p
\v 14 Iyawoi ega hita itumagana ega uyahihi ona ipati memi. Matababana dewadumadumaluna ma dewa woapapoena ega emoemotana hina winugoemota. Ma gasi ega emoemotana yayata ma uguwa hina megogona.  
\v 15 Ega emoemotana Keliso ma Tomodulele hina winugoemota. Lawa waitumaganana ma lawa ega ita itumagana ega emoemotana hai nugotuhu emosi.  
\v 16 Yaubada a numa dalabu ega emoemotana talaoloto hina miyeya. Ma tauta Yaubada a numa dalabu mei tauna a Buka u hinena i bahebaheya pite i pa, ‘Tau apo u hinehi po u hayahi a mamae. Ma tau apo hai Yaubada po tauhi apo u lawa.’  
\v 17 Ma Guyau i baha meme i pa,  
\q1 ‘Taumi u lawa, ona nehalehi  
\q2 po tauhi uyahihiyei ona kaha memi.  
\q1 Awai ega ita woyeuyeu ega uyahina ona wogowogo nae,  
\q2 ma apoma apo tau a kaohemi.   
\q1
\v 18 Ma apo tau Amami  
\q2 ma taumi apo natunatuwe ololotomi po wiwinemi.  
\q2 Geka pite Guyau Manimaninina i baheya.’   
\c 7  
\p
\v 1 Uyahinei u lawa dumahi taumi, geka paliwitumaganahi amaka atapuhi ta winihi. Uyahinei ma heki ata luhogala gowagowada po nugonugota ani ligobuhi atapuhi uyahihiyei ta liyeuyeu meta. Ma Yaubada matoutanei luyagohana gegedumana ta mimiyeya.   
\s1 Paulo a nugokaoha  
\p
\v 2 Ona nugohoe uyahiyai babana ega iyai gehouna tota wiapapoeya po ega iyai gehouna tota wiatatiyena powaya. Ma gasi ega iyai gehouna tota koyameya ma a gapola tota wihalehi.  
\v 3 Geka u bahana ega ata baheya ipa a wigoumi babana amaka mei lolowa a baheya pite naka taumi nugotuhumi u nugonugoiyai e memae yaka hawena apo to hilage bo to lauyagohana ma tamogi houga daodaona ta nenegogona.  
\v 4 Taumi bimiyei a nugomotu po a nugogegena dumami. Ma i pilipili atapuhi u hinehi a nugoyato imahi po nugokaoha i hogo talitaliu.   
\p
\v 5 Hougana noka amaka u Masedoniya to lugeleta ma tamogi yohola hiniyai ega hita wiyagohina. Pilipili hi mewiwileiyai po wogalahi po matouta u nugonugoiyai ma to mamae.  
\v 6 Ma tamogi Yaubada tauna tu nugohopu tu wikadidilihi yaka Taitasi a nei uyahina i winugokadidiliyai.  
\v 7 Ega a nei tunawana uyahinei ita winugokadidiliyai ma iyowai o ikadidili tuwegana uyahinei gasi i winugokadidiliyai. Ma omi luhogala po omi nugodubu po omi palihalena tau biugei i palipaliweliyai po u kaoha i wilata dumaya.   
\p
\v 8 Moina u omgiluma uyahina a linugowiyuwami ma tamogi a kawahaweneya. Ma ega ata kawahaweneya babana a gagalemi naka u omgilumana i linugowiyuwami houga kukuna.  
\v 9 Ma geka hougana ega ata inugowiyuwami binei ata kaoha ma omi nugowiyuwa i dewami po o nugonugobui binei a kaoha. Noka nugowiyuwana Yaubada i wibagibagi yaka ega tota wiapapoenimi.  
\v 10 Matababana nugowiyuwa Yaubada e ibagibagi naka nugobui e wawala po lawa he lauyagohana po ega hita kawakawahaweneya. Ma tu mehipuli hai nugowiyuwa uyahinei apapoe hi ialoni.  
\v 11 O galeya amalai omi nugowiyuwana Yaubada i dewaya po o ileta kadidili po o nugolelehi lidumalu memi uyahina. Yaka o baha kadidili anai matoutami, po a luhogalami o wele memi po o nonogo tu dewaapapoe wimeihana binei. Ginouli atapuhi uyahihi o wogeletena memi naka ega omi powa awai.  
\v 12 Yaka hawena noka omgilumana a dewaya ma tamogi ega iyai powa ita dewadewaya binei po gasi ega iyai powa wimeihana ita ialoni binei at’omgiluma. Ma a’mgiluma ipa omi nugohalena ubeiyai Yaubada u matana a wogeleteya uyahimi.  
\v 13 Geka binei ma to nugokadidili.  
\p Ega i nugokadidili tunawana ma gasi i kaoha. Matababana Taitasi atapumi o winugokaohaya po a kaohagei i wikaohiyai.  
\v 14 Ma u nugogegae taumi bimiyei a paliweleya po a nugonugogegemi ega ota winugodubuwe. Lolowa ginouli atapuhi to bahebahehi uyahimi naka moinahi. Yaka i nugogegae Taitasi uyahina ubeimi naka i lugeleteya moinana.  
\v 15 Uyahinei atapumi omi wiponawogo anai matoutami po anai nugohelelemi o likaohaya binei e lauhogalena lagonemi.  
\v 16 Ma tau a kaoha babana ginouli atapuhi uyahihi a witumaganena dumami.   
\c 8  
\s1 Tu witumagana hai ombenena  
\p
\v 1 Walewalehiyai, u Masedoniya tu tapalolo boluhi uyahihi Yaubada lunugotootogo awai i dewadewaya nugonugoiyai ipa ona hanapugeya.  
\v 2 Tauhi pilipili hinenei hi nenae naka ludadana baneina hi wialoni, po hawena hi widayadayabu ma hai kaoha i lata duma po hai ombenena i lagona duma.  
\v 3 Apo a paligeletehi uyahimi naka ombenena a lata awai emoemotahi apo hina huhouni naka hi houni. Ma gasi tunawahi hai nugotuhugei awai ega emoemotahi apo hina huhouni tamogi hi huhouna lagona.  
\v 4 Ma uyahiyai hi laupali higihigili ipa Yaubada tu wiwoiyawena u Yudeya haguhi uyahina hai tupo hina dewaya.  
\v 5 I witumagana ipa apo hina haguhaguhi naka hi hagu lagonehi. Ma tunawahi hi wele tahaena mehi Guyau uyahina ma apoma Yaubada a nugotuhugei hi welewele mehi uyahiyai.  
\v 6 Uyahinei Taitasi amaka geka luhogalana bagibagina i wiwawali u hayami yaka to lupaliyeya ipa ina wikokowi.  
\v 7 Ma ginouli mei witumagana po wibaabani po hanapu po wihaguhagu nugolelehina po omi luhogala ubeiyai uyahihi o mahula duma. Yaka nugonugoiyai ipa gasi geka luhogalana bagibagina uyahina ona mahula duma.   
\p
\v 8 Geka a bahebaheya ega mei lugagayo, ma ipa lawa gehouhi hai wihaguhagu nugolelehina a wogeleteya po uyahinei ma omi luhogala moinana a ludadani.  
\v 9 Ata Guyau Yesu Keliso a lunugotootogo amaka o hanapugeya. Hawena tauna i mahula duma tamogi i widayadayabugena meya taumi bimiyei po ipa a widayadayabugei ina wimahulami.   
\p
\v 10 Ma u winugonugotuhu geka pite. Bolima u mulita ombenena o iwawali i dewadewa geka hougana ona wikokowi. Taumi ombenena tu widagugena tahatahayami po gasi taumi lawa tahatahayami ombenena o nugokaoheya.  
\v 11 Lolowa ombenenana o kaoheya, ma omi kaohana ona limoineya po awai emoemotami omi gapola uyahihiyei bagibagina ona wikokowi.  
\v 12 Inapa ombenena ta kaoheya yaka apo ata ani’mbenena Yaubada ina waya. Tamogi ata ombenena naka awai uyahita e memae e nugonugotuhu tagoya ma e wiwaya. Ma awai ega uyahita ita memae ega ita nugonugotuhu tagoya.   
\p
\v 13-14 Geka u bahana ega ata pa ipa lawa gehouhi witai hina awawala haleya ma taumi ona awali. Ma iyowai ta dewa meta po ataputa emoemotata naka geka pite. Amalai tauhi hai gomala u hinena ipa taumi omi mahulagei ona haguhi. Yaka taumi apo omi gomala u hinena hai mahulagei hina hagumi. Geka pite apo ona dewa memi po atapumi emoemotami.  
\v 15 Mei Yaubada a Buka u hinena hi gilugilumi pite hi pa, ‘Lawa iyai i yamtuwaluta ega a omtelena. Ma lawa iyai ega ita yamtuwaluta duma ega ita woikuku.’\fig |src="CO00828B.TIF" size="col" ref="2 Kolinito 8.15" \fig*   
\s1 Taitasi ma a lawa  
\p
\v 16 Yaubada ta mamali. Tauna Taitasi i dewaya po hagumi nugolelehina uyahina mei tiyai.  
\v 17 Moina i lupali i waya ma hagumi uyahina i nugolelehi duma po a nugotuhugei i wotowolo po e nenehi uyahimi.  
\v 18 Taitasi tu haguna mitehi to himilihi po he nenehi. Tuwega dewadewana guguyana uyahina tu hagu geka tuwegana i neduma bolu atapuhi uyahihi.  
\v 19 Geka tu haguna tu witumagana hai bolu uyahihiyei wihaguhagu hi witowoli po geka wihaguhagu bagibagina to niniyeya uyahinei tauna mitehi to kadakadau. Ma geka bagibagina to dewadewaya naka Guyau a wiwasawasa binei po gasi wihaguhagu luhogalana ipa to wogeleteya.  
\v 20 Geka ani’mbenenana baneina iyawoi to gagalena iteteya ipa to gagalena imahi po lawa ega hina yampili.  
\v 21 I luhogala ipa i dewa ina haki. Ega Yaubada u matana tunawana ma lawa gasi u matahi.   
\p
\v 22 Ega yaka walehita gehouna to himili po geka lawahi luwaga i witonugahi po mitehi he nenehi. Houga magomagouna to laudadani ginouli tapuhi po tapuhi uyahihiyei po to tuhagaya tauna tu palihalena dumana. Ma geka hougana i nonogo duma babana uyahimi a nugokadidili i lata duma.  
\v 23 Ma Taitasi tauna tu bagibagi tulau po hagumi binei tauna mitehi to wobagibagi. Ma walewalehita luwaga Taitasi mitehi he nenehi naka tauhi bolu ubeihi he towotowolo po Keliso a wiwasawasa binei.  
\v 24 Yaka omi ani’mbenena uyahinei omi luhogala ona wogeleteya uyahihi po bolu atapuhi apo hina hanapugemi po i nugogegae ona limoineya.   
\c 9  
\s1 Yaubada a lawa hai hagu  
\p
\v 1 Yaubada tu wiwoiyawena haguhi binei apega an’omgiluma mahi babana amaka o hanapugeya.  
\v 2 Ma a hanapugeya naka o nonogo ipa ona wihaguhagu po lawa u Masedoniya uyahihi a nugogegemi. Ma a pa, ‘Mi Giliki bolima u mulita amaka hi nonogo ipa hina wihaguhagu.’ Ma hi maga duma omi nugolelehi nugonugohi i widagudaguya.  
\v 3 Tamogi walewalehita a himilihi po he nenehi ipa geka nugotuhuna uyahina to nugonugogegemi ina lianoya. Mei a palipaliwelehi pite apo ona nonogo po ona mamae.  
\v 4 Tauyai to witumaganena dumami. Uyahinei ma meka po apo taumi po tauyai ta wihinimaya duma inapa mi Masedoniya gehouhi mitehi to nehi po hina tuhagaya naka ega ota nonogo.  
\v 5 Uyahinei a pa i dewadewa walewalehita a lupaliyehi po hina netahayahi uyahimi po apo ani’mwelena o palipaliwitumaganeu ona wononogogena wahagihi. Apoma apo nonogina ma a lugeletahi po ina wogeleteya naka omi nugotuhugei omwelena ma ega hita dudumi.   
\p
\v 6 Geka ona nugotuhu imahiyeya. Iyai ega ita laupehi duma apega ina yaba duma. Ma iyai e laupehi duma apo ina yaba duma.  
\v 7 Uyahinei lawa emosi po emosi iyowai a nugotuhu i dewadewaya ipa ina dewa tagoya. Ega ipa omnugonana u nugonugona ma ina yamwelena po gasi ega ipa ina yamwelena babana tauna a bagibagi ipa ina yamwelena. Lawa anai nugokaohana ma e yamwelena naka Yaubada i luhogaleya.  
\v 8 Ma Yaubada emoemotana apo omi luhogala ina wele lagonemi po houga daodaona ginouli atapuhi o lauhogalehi apo ona tuhagahi po emoemotami. Ma gasi apo yagana ina welemi po bagibagi dewadewahi atapuhi ubeihi emoemotana.  
\v 9 Amaka mei Yaubada a Buka u hinena hi gilugilumi pite hi pa,  
\q1 Tauna i lauguta tu dayadayabu i welehi.  
\q1 A dewadumalu e memae apo ina nae po houga ega a siga.   
\p
\v 10 Ma Yaubada tu lupehi pehi e welewelehi po am binei palawa e welewelehi tauna apo pehi atapuhi o lauhogalehi ina welemi. Ma apo ina dewaya po ina lata po omi dewadumalu mahulana ina wilataya.  
\v 11 Omi omwelena lagona binei apo Yaubada ginouli atapuhi uyahihi ina wimahulami. Ma tauyai uyahiyei lawa magomagouhi omi omwelena hi tutuhagahi binei apo Yaubada hina mamali.  
\v 12 Matababana geka omwelenana bagibagina o dewadewaya ega Yaubada a lawa hai woikuku tunawana ita ialoni, ma lawa gasi e dewahi po Yaubada wimaamalana he ilata dumaya.  
\v 13 Geka omwelenana bagibagina o dewadewaya apo ani galenami ina wogeleteya. Taumi omi wiponawogo Keliso tuwegana wibaabanina uyahina, lawa magomagouhi apo Yaubada hina wiwasewaseya. Ma omi omwelena baneina uyahihi po lawa gehouhi uyahihi apo hina galeya ma gasi Yaubada hina wotalagiyeya.  
\v 14 Ma bimiyei hina laupali anai luhogalahi matababana Yaubada a lunugotootogo baneina uyahimi e mamae.  
\v 15 Yaubada anani’mbenena gegedumana ega emoemotata ta deedeya binei ma ta mamali.   
\c 10  
\s1 Paulo a wituwetuwega bagibagina binei i wigamogahigahi  
\p
\v 1 Tau Paulo Keliso a nugohopuhopugei po a nugodewadewagei a laupaliyemi. Gehoumi o pa tau u hayami naka a nugohopuhopu ma uheiya naka a bahabaha kadidili.  
\v 2 Hougana a nenehi naka a lupaliyemi ega ona duduwe po a bahabaha kadidili. Matababana iyawoi hi pa hipuli dewahigei tota nenae a hanapugeya apo uyahihi baha kadidilina a witowoli.  
\v 3 Moina hoi hipuli ta memae ma tamogi ega hipuli dewahigei tota igawiya.  
\v 4 Matababana i gawiya ginoulihi naka ega hipuli ginoulihi ma wipoya gegedumana. Yaubada wipoyana uyahinei gali kadikadidilihi he laudubalihi.  
\v 5 Wigamogahigahi po ani peu kawakawayagalahi atapuhi Yaubada a hanapu he igawiyeya tauyai to laugoluhihi. Ma winugonugotuhu atapuhi to panihi po Keliso he iponawogogeya.  
\v 6 Ma to nonogo po to iotonana. Mehougana ona wiponawogo imahi apo tu wiponahahalena atapuhi to wimihehi.   
\p
\v 7 Nugote taumi lawa hinihi yawa o gagalehi ma awai u nugonugohi e memae ega ota hanapugeya. Inapa iyai ina witumaganena meya po ina pa tauna Keliso galinei yaka hapali ina winugohepa meya, babana tauyai gasi Keliso galinei mei tauna.  
\v 8 Ma inapa Guyau witaniwaga i weliweliyai kikina a nugogeegena lagoneya yaka apega a wihinimaya. U witaniwaga anona ipa omi witumagana a wikadidilihi ma ega ipa to lugoluhihi.  
\v 9 Ma a yamgiluma ega ipa a palilowolowomi.  
\v 10 Mei lawa gehouhi he ibaabani he pa, ‘Paulo hoi omgiluma a baha hi witai po hi kadidili. Tamogi ina nei u hayata naka hinina hi tapiya po a baha mei ginouli yabayababa.’  
\v 11 Lawa geka pite e ibaabani ipa ina hanapugena imahiyeya, naka awai uheiya ma i omgiluma u hinehi to bahebahehi hougana tauyai u hayami apo naka pite i dewa.   
\p
\v 12 Iyawoi he hunehunena mehi ega emoemotiyai po to wiluweluwena meiyai tauhi uyahihi, tamogi tauhi hai luwagei tunawahi he iluweluwena mehi po he nugonugogegena mehi. Lawa geka pite hai dewa naka buuwa.  
\v 13 Ma tauyai apega nugogegae a siga to lagoni. Yaubada i nugogegae a siga i huhouni apo u hinena to mamae. Ma gegeka naka i bagibagi u hayami gasi o ialoni.  
\v 14 Emoemotau po a baha dumalu uyahimi babana tau tuwega dewadewana Keliso binei a tahaena neiyahi uyahimi yaka tau omi taniwaga.  
\v 15 Uyahinei u nugogegae bimiyei naka ega lawa gehouhi hai bagibagi binei ma ata nugonugogegae. Tamogi tau u bagibagi binei a nugotuhu lagoneya ipa apo omi witumagana ina lalata yaka apo u ani bagibagi u hayami gasi ina lata.  
\v 16 Apoma apo dobu o mimiyeya ma tupo gehouhi uyahihi tuwega dewadewana a guguyeya. Ma ega ipa a wobagibagi gawata tauhi amaka tuwega dewadewana hi noonoli uyahihi.  
\v 17 Mei Yaubada a Buka u hinena hi gilugilumi hi pa, ‘Iyai nugonugona kawayagala yaka Guyau awai i dewadewahi ina kawakawayagalehi.’  
\v 18 Matababana inapa Guyau lawa ina kawaidewedeweya naka i haki ma inapa lawana ina kawaidewedewena meya naka ega ita haki.   
\c 11  
\s1 Paulo ma tu wituwetuwega koyakoyama  
\p
\v 1 Hilaki ota wele memi po baha buubuuwa kikina ata dewaya. Tinani ma ona palihaleu po a dewaya.  
\v 2 Yaubada a omgenagenaliligei bimiyei a’mgenagenalili. Matababana a bigemi Keliso uyahina po ipa apo an’ombenenemi mei guguhini nugonugona woyeuyeuna he niniyeya agona emosi hota uyahina.  
\v 3 Ma a lowo babana apo lawa hina teinimi po omi winugonugotuhu hina neyabayababa po omi palihalena woyeuyeuna atapuna Keliso uyahina ona nehaleya. Mei lolowa mota a koyama hanahanapugei Ibe i koyakoyameya.  
\v 4 Inapa lawa gehouna ina nei po Yesuna to guuguyeya ina memae ma Yesu tapuna ina guguyeya naka o nonogo duma ipa ona wele memi. Ma Alugo Woiyawa o wiwaya ina memae ma alugo tapuna ona waya naka o nonogo duma ipa ona wele memi. Ma gasi inapa tuwega dewadewana uyahiyai o wiwaya ina memae ma tapuna ona waya naka o nonogo duma ipa ona wele memi.  
\v 5 Tauhi tu wituwetuwega hi tahaya duma, bo? Eega! U winugonugotuhu tau ega hai tu wimuli.  
\v 6 Meka po hoi baha ega ata dewadewa ma tamogi hanapu uyahina tau amaka, Yaka dewa tapuhi po tapuhi uyahihiyei ginouli atapuhi to woogeletena imahiyehi uyahimi.   
\p
\v 7 Yaubada tuwegana dewadewana a guuguyeya uyahimi naka ega ata kawamiheya, ma a hopunena meu ipa a wohepami. Ma geka dewana a dewadewaya naka apapoe a dewaya, bo?  
\v 8 Hougana u hayami a wobagibagi naka bolu gehouhi uyahihi a woyaga, ma taumi eg’awai. Ma u woyagayaga galenana naka mei hai mone a daneneya po uyahinei a hagumi po ega omi yaga gehouna.  
\v 9 Ma hougana taumi miteu ta memae naka ega iyai gehouna ata liwiteiya. Matababana walewalehita Masedoniyagei hi nenei tauhi u woikuku uyahina hi haguwe. Uyahinei ma a gagalena imahi ipa ega a laiwiteinimi mei lolowa ega ata laiwiteinimi pite.  
\v 10 Keliso gowanei a bahabaha dumalu uyahimi naka ani hagu apega iyai gehouna Giliki tuponanei ina weleu po u nugogegena ina guduya.  
\v 11 Matababana ega ata luhogalemi yaka geka bahana a baheya, bo? Eega duma! U luhogala taumi ubeimi Yaubada i hanapugeya.  
\v 12 Ma awai a dewadewaya naka ega mihana yaka apo a dewadewa gawahi. Matababana iyawoi hai nugogegaegei hi pa hai bagibagi mei tauyai ipa a guduhi.   
\p
\v 13 Lawa geka pite naka ega tu wituwetuwega moinahi. Tauhi tu bagibagi koyakoyama galenahi moinahi he gowadihi ma he dewa mehi po mei Keliso a tu wituwetuwega.  
\v 14 Ma ega ona gohogoholimi babana Tomodulele galenana moinana i gowadi ma i dewa meya po mei yayata a tu winoyanoya.  
\v 15 Yaka inapa a tu poula gasi galenahi moinahi hina gowadihi ma hina dewa mehi po mei dewadumalu a tu poula naka ega ona gohogoholimi. Geka hai bagibagina anani kokoe uyahina apo awai hi dewadewaya mihana hina waya.   
\s1 Paulo a wituwetuwega wiyuwana  
\p
\v 16 Ma a paliwelena memi ega iyai ina ikawabuuweu. Inapa ona ikawabuuweu yaka ona upuhegoyeu po apo u ani nugogegae kikeina.  
\v 17 Awai a bahebaheya naka ega Guyau a nugotuhugei ata baheya ma tunawau u buuwagei geka nugogegena uyahinei a baheya.  
\v 18 Ma hipuli lawahi he nugonugogegehi yaka tau gasi apo a nugogegae.  
\v 19 Taumi o nugohanahanapu duma yaka tu buubuuwa o palihalehi po uyahimi he nugonugogegae!  
\v 20 Matababana inapa lawa awai ina ihewaliyemi po omi dewadewa ina tamitamihi po koyamagei ina wiwinimi po ina gagalena hopuhopunemi po ina launawatatanimi naka o palihaleya po geka pite e dewadewa.  
\v 21 Tau a tapiya po ega ata ilawimi. Naka u ani wihinimaya, bo?  
\p Tamogi inapa iyai emoemotana ginouli awai binei ina nugogegae yaka tau gasi emoemotau a nugogegae. Geka a ibaabani naka mei buuwa.  
\v 22 Inapa tauhi mi Hibulu yaka tau gasi Hibulugei. Ma inapa tauhi mi Yudeya yaka tau gasi Yudeyagei. Ma inapa tauhi Abelaham googana yaka tau gasi Abelaham gogana.  
\v 23 Ma inapa tauhi Keliso a tu poula yaka tau a witupupoula imahi duma po a lagonihi. Geka a ibaabani naka mei badebade. U bagibagi kadidili uyahina po hoi numa panipani u mae uyahihi po lawa hi ilawiu uyahihi po houga i maga hilage a tutuliyaliyani uyahihi a lagonihi.  
\v 24 Kodila magouna 39 hi labalabateya naka mala nimitutu a wialonihi mi Yudeya uyahihiyei.\fig |src="cn02047B.tif" size="span" ref="2 Kolinito 11.24" \fig*  
\v 25 Mi Loma mala tonuga hi kodikodiliu. Ma mala emosi lawa gehouhi gaimei ipa hina lihilageniu. Ma mala tonuga wamgei a yoli ma mala emosi u boga a gayogayo naka iyeta emosi ma uguwa emosi.  
\v 26 U kadau magomagouhi u hinehi amaka mei goila hina alalugeu po amaka mei tu danene hina ununiu. Ma u lawa mi Yudeya amaka mei hina ununiu po tauhi ega mi Yudeya amaka mei hina ununiu. Meyagai baneina u hinena po hoi balabala yabayababa amaka mei wiyuwa ana ialonihi. U boga amaka mei wiyuwa ana ialonihi po tu witumagana koyakoyama amaka mei u bagibagi hina iapapoeya.  
\v 27 Bagibagi witewiteihi a dewahi po a luhilage. Upomgei ega ata eneno hougana i maga duma. Ma omhilage po uyopopohaleyana hinehiyei a mae, po houga i maga ega u am po ega u kaleko po wayau hinehiyei a mae.  
\v 28 Ma ega geka dewahi tunawahi. U geno bolu atapuhi ubeihi iyeta emosi po emosi tauna e laiwitei dumau.  
\v 29 Mehougana lawa gehouna ina tapiya naka tau gasi a wiyuwa. Ma mehougana lawa gehouna hina lipeuya naka tau nugonugou e poyapoya dumaya.   
\p
\v 30 Inapa apo a nugogegae yaka ginouli awai u tapitapiya he wogeletehi apo a nugogegehi.  
\v 31 Guyau Yesu Amana po a Yaubada tauna kawaidewadewa memewahagana i hanapugeya naka ega ata ikoyakoyama.  
\v 32 Hougana tau u Damaseko ma wasawasa Aleta tu witaniwaga meyageina matetana uyahina tu galena itete i witowolihi po ipa hina paniu.  
\v 33 Tamogi tu witumagana gehouhi meyageina galina gaogaona uyahinei pohagei hi woipipeula hopuneu po taniwagana a lowo haleya.   
\c 12  
\s1 Yaubada enogalena po wogeletana Paulo i weleya  
\p
\v 1 Nugogegae ega a dewadewa awai ma ega emoemotana po gamou a guduya yaka apo a nugogegae. Tamogi geka hougana enogagalena po wogeletana Guyau i weleweleu apo a wibaabaniyehi.  
\v 2 Bolima magouhi 14 amaka hi kokoe uyahina tu witumagana\f * \fr 12.2 \ft Tu witumagana naka Paulo tauna tunawana binei i ibaabani. Ega nugonugona ipa ina nugogegae yaka lawa gehouna binei i ibaabani.\f* a hanahanapugeya Yaubada i wohepaya po i gae yada witonugana uyahina. Geka i waawala naka anai hinina i nae bo alugon’awa i nae ega ata hanapugeya, ma Yaubada i hanapugeya.  
\v 3 A hanapugeya naka Yaubada geka lawana i wohepaya po i giyeya anani mae gegena uyahina. Geka i waawala naka anai hinina i nae bo alugon’awa i nae ega ata hanapugeya; Yaubada i hanapugeya.  
\v 4 Ma noka hosi awai i noonolihi ega emoemotana ta bahehi po ega ita linanaya lawa gamohiyei hina baheya.  
\v 5 Yaka geka binei apo a nugogegeya ma tau biugei apega a nugogegena meu. Tamogi ginouli awai u tapitapiya he wogeletehi apo a nugogegehi.  
\v 6 Itapa nugonugou ata nugogegae apega tau buuwa babana apo ata bahabaha moina. Ma apega a nugogegae babana ega ata nugoneya ipa lawa hina hunehuneu, ma awai uyahiu hi gagalehi po hi noonolihi naka uyahihiyei hina galena tuhagau.   
\p
\v 7 Geka wogeletanahi Yaubada i weleweleu naka moina i lata duma ma Yaubada ega ita luhogaleya ipa a nugogegae. Ega yaka wiyuwa i weleu mei donadona hiniu ina tonatonaya. Ma geka naka Tomodulele a tu poula i wilawiu ma i liwoloeu po apega a nugogegae lagona.  
\v 8 Geka binei ma mala tonuga Guyau uyahina a lupali ipa donadona ina wihaleya.  
\v 9 Ma tamogi uyahiu i baha i pa, ‘Eega, u lunugotootogo tam emoemotam babana om tapiya hougana naka tau u wipoya a houga kadidili.’ Uyahinei ma a kaoha labatanau u tapitapiya a nugonugogegehi naka apo Keliso a woideedeyana wipoyana uyahiu ina houni.  
\v 10 Keliso binei ma witapitapiya po paliguyaguyau po wohilahilage po hiniwiyuwa po pilipili uyahihi nugonugou i dewadewa. Matababana u tapiya hougana naka apoma a kadidili duma.   
\s1 Paulo a geno mi Kolinito ubeihi  
\p
\v 11 U baha mei buuwa ma tamogi taumi o dewau yaka geka pite a ibaabani. Uyahinei ma i dumalu taumi omi galena idewadewa ubeu ota wogeleteya. Matababana hawena tau ginouli yabayababa ma noka omi tu wituwetuwegahi o pa, ‘Hi tahaya duma,’ ega hai tu wimuli tau.  
\v 12 U hayami a nugoyato imahi ma wekiwekilala po ani nugogohola po manini magomagouhi uyahihiyei a limoineya naka tau tu wituwetuwega moinau.  
\v 13 Bagibagi awai uyahinei tu tapalolo bolu gehouhi a haguhi ma taumi eega? Moina ginouli emosi naka mone anu tupo hagu biugei ega ata ligenomi. Tinani ma geka dewa powana binei ona nugotatau.   
\p
\v 14 Geka u houga witonugana a nonogo ipa a nehi po a dadanimi ma apega a liwiteinimi. Ega omi gapola ata luhogalehi ma taumi lawa a luhogalemi. Matababana logaloga ega hai bagibagi ipa hinahinahi po amamahi ubeihi gapola hina yamtuupuma. Ma hina po ama tauhi hai bagibagi ipa natunatuhi ubeihi gapola hina yamtuupuma.  
\v 15 Taumi hagumi binei a kaoha duma yaka u gapola atapuhi a nehalehi po gasi a palihalena meu. Naka u luhogala a lata i lugeleteya. Ma iyowai taumi omi luhogala apo ina habulu?   
\p
\v 16 Ma gehoumi o ibaabani o pa, ‘Paulo i gapola ega ita tamitamihi ma a hanapugei e koyakoyameyai.’  
\v 17 Ma iyowai? Lawa a himilihi po hi nenehi uyahimi, omi dewadewa ega hita waya.  
\v 18 Taitasi a lupali higihigiliyeya ipa ina nehi uyahimi. Ma walehita gehouna a himili po tauna mitehi hi nehi. Taitasi ega omi gapola ita tamihi. Tauna ma tau i dewa emosigei to wobagibagi. Ma tauna ma tau i dewa galenahi emosi.   
\p
\v 19 Houga daodaona nugote o inugonugotuhu o pa, tunawiyai i towolo tota towotowolo u matami. Tamogi eega! Keliso iyowai a nugotuhu ipa tona ibaabani naka pite Yaubada u matana ma to ibaabani. U lawa dumami, geka ginoulihi atapuhi to bahebahehi naka ipa omi witumagana to wikadidilihi.  
\v 20 Ma u lowo naka nugote apo a laugeletahi po galenami binei apega a kaohemi yaka galenau binei apega ona kaoheu. Ma u lowo naka nugote apo wogalahi po omgenagenalili po luuyogigai po omboho po paliapapoe po wiyalutu po nugogegae po tanigapota a tuhagahi.  
\v 21 Ma u lowo naka nugote apo u nememahi uyahina Yaubada ina winugohopuhopuniu u matami. Ma lawa boluhi lolowa apapoe hi dewahi po ega hita nugonugobui uyahihi apo a touwe a paliyehi. Tauhi nugogobu dewahi hi dewedewehi po matamaga po dewa gobugobuhi he dewedewehi apo bihiyei a tou.   
\c 13  
\s1 Paulo a paligaagala po a wimaamala waimulihi  
\p
\v 1 Geka u houga witonugana a nenehi uyahimi. Mei lugagayo gehouna i pa, ‘Apo tu baha moina luwaga bo tonuga wigou awai uyahina hai baha nonolana emosi yaka apoma ona wotagoya.’  
\v 2 Taumi iyawoi lolowa apapoe o dewadewahi po ega apapoe ota dewadewahi ipa a paligaagalimi atapumi. Lolowa u nehi wiluwagana uyahina a baheya ma geka tau uheiya ma apo a bahena meya, hougana a nenememahi tu apapoe atapuhi hai libahibahi hina wialoni.  
\v 3 O luhogaleya ipa ona hanapugeya Keliso uyahiugei e ibaabani yaka limoinana apo a wogeleteya. Tauna a bagibagi uyahimi ega ita tapiya po u hinemi i kadidili duma.  
\v 4 Matababana tauna tapiya u hinena hi witakeya ma Yaubada a wipoyagei e lauyagohana. Mei tauna i tapitapiya pite tauyai gasi to tapiya ma i bagibagi uyahimi naka Yaubada a wipoyagei apo tauna mitehi to lauyagohana.   
\p
\v 5 Ona galena memi omi witumagana uyahihi o woomomota bo eega? Ma Yesu Keliso u hinemi e memae amaka o galena tuhagaya bo eega? Inapa eega, yaka naka amaka o peu.  
\v 6 Ma a witumagana naka apo ona galeiyai ega tota peu.  
\v 7 Ma Yaubada uyahina to lupali po apo ina hagumi po ega apapoe ona dewadewahi. Ega ipa galen’iyai to wogeleteya po lawa hina pa i bagibagi i dumalu, ma taumi ipa omi dewa atapuhi hina dumalu. Hawena meka po tauyai galen’iyai mei ega emoemotiyai ma tamogi taumi ipa omi dewa atapuhi hina dumadumalu.  
\v 8 Matababana tauyai ega emoemotiyai po dewa dumadumaluna to guduguduya. Tamogi emoemotiyai po dewa dumadumaluhi ubeihi to wobagibagi.  
\v 9 Apo to kaoha inapa to tapiya ma ona kadidili. Ma to laupali ipa omi dewadewa ona tami pahihi.  
\v 10 Tau uheiya ma geka a’mgiluma ipa a nenehi hougana naka apega lidumalumi binei u baha po u dewa hina witai duma. Ma u witaniwaga anona naka Guyau i weleu ipa uyahinei omi witumagana a wikadikadilihi ma ega ipa a lugoluhihi.   
\s1 Paulo a wimaamala  
\p
\v 11 Walewalehiu, geka u baha a siga. Kihoni! Dewadewa tami pahina binei ona wileta kadidili. U baha ona nonolihi po atapumi nugonugomi emosi po nugohegoyagei ona mamae. Ma luhogala po nugodumola Yaubadana apo taumi mitehi ona memae.   
\p
\v 12 Winiuyagona waiwoiyawana uyahinei ona maamala memi.  
\v 13 Yaubada tu wiwoiyawena atapuhi hi mamalimi.   
\p
\v 14 Guyau Yesu Keliso a lunugotootogo po Yaubada a luhogala po Alugo Woiyawa a witulatulana atapumi uyahimi hina melabenimi.