\id REV - North Tairora NT [tbg] -Papua New Guinea 2005 (web 2014) 
\h Qoqaiqama Kora 
\toc1 QOQAIQAMA KORA Kukeqato uvara Karaitiva qovaraiqama kero Ionira tiva amura 
\toc2 Qoqaiqama Kora 
\toc3 QK 
\mt1 QOQAIQAMA KORA  
\mt2 Kukeqato uvara Karaitiva qovaraiqama kero Ionira tiva amura  
\ip Ihura qaqi vara himpima kovaro naaruvaini oru vauvaro airi ihi 60 ihie aitarovaro Ioniva maa uvara qara ruva tora. Vi entara vokuka Ihura vaiinti nahenti qoraiqama nimitaqi vi vauvaro Ioniva Ihura vaiinti nahenti vikara kia popoharaiti, koqemake Ihu Karaitira uva iriqi vuate tiro, maa uvara qara ruva nimitora. Ioniva kia vaitaraitiro, qaqi vaiharo taira voqaara tavamaqiro viharo vo haika vo haikavano naantiara qovaraiqiaina haikara tavero, vi uvara qara ruva nimitora.  
\c 1  
\p
\v 1 Naantiara inaaraiqa varikero minti mintimakero qovaraiqiaina haikarara nai kaiqa vaiintinavu kankomake iriate tiro, Kotiva maa uvara Ihu Karaitira tiva amuvaro viva vi uvara qovarama kora.  
\p Ihu Karaitiva \it enseli\it* vo atitovaro viva muntu ti tiva timumanta te Ionika Ihu Karaitira kaiqa vaiintivano vaiha  
\v 2 taira voqaara taveha vi haikara vi haikara tavaavaunara iriteha qara ntuva taunara. Te maa uvara quqaama Kotira vakaakama vaivo, quqaama Ihu Karaitiva vi haikara vi haikara ti tiva timumanta iriavaunararama turo.   
\p
\v 3 Maa uvava vivau variaina entava aumaiqi vairara tiro, maa uvara kaara ntuva kero tave vaina vaiintira Kotiva vira koqema amitaanaro. Maa uvara iri vai vaiinti nahentika, vikavata maa uvarara noraiqaake iriqi vivera, Kotiva vikavata koqemama nimitaanaro.   
\s1 Vatuka 7navuqi vaukara uva mantora  
\p
\v 4 Kotira vaiinti nahenti Esiaini vatuka 7navuqi variakara te Ionika ni uva mantauro. Kotiva qaqi variqiro vi vaivama vairo. Haaruvata viva qaqi variqiro vi vauvama vaura. Naantiaravata viva qaqi variqiro viharo tuvuariravama vairo. Kotiva ni aaqurihama nimiteharo koqema nimitaqiro viharo ni muntuka paruma nimite vaira variata. Kotiva nai avuhainaa taintaqaa oquviro vaimanta vira avuqaa maraqura 7navu variakavata ni koqema nimite vaivaro ni muntukaqihairo paru i vaira variata.   
\p
\v 5 Ihu Karaitivavata ni aaqurihama nimiteharo koqema nimitaqiro vi vairaro ni muntukaqihairo paru i vaira variata. Ihu Karaitiva kia popoharaitiro, koqema kero Kotira okara tinavu tiva timi vaiva, viva naane avuniqama kero qutu vuraqihairo qaiqaa qaqi himpiro variqiro vi vairo. Avuhainaa vaiinti vo vaiinti vo vaiinti vataini variavaro viva vika Avuhainaa Vaiintivanoma vairo.  
\p Vira muntukavano tinavuara vaivaroma vairo. Viva tinavuara iriharo qutu vurara tiro, Kotiva tenavu qora kaiqa vare vauna uvara nunka timitaimanta tenavu qaqini kuvantuvi vaunara.   
\p
\v 6 Ihu Karaitiva tinavu noraiqama kaimanta tenavu vira Qora Kotira kaiqa ho vara amitaqi vuariraukama vaunara. Viva mpeqavano vaiharo ekaa enta qaqi variqiro vuanarove. Kaiqenavu vira autu tuahera kaare. Quqaave.   
\pi1
\v 7 Ho tavaate. Viva tonavuqaa vaiharoma qaiqaa orurante tuvuanarove.  
\pi1 Ekaa vaiinti nahenti vira tave vaivaroma tuvuanarove.  
\pi1 Vira vaata ranteqato vaiintika, vikavatama vira tave vaivaroma tuvuanarove.  
\pi1 Vi entara ekaa naato vatanaaka vira taveha iqi ratevarave. Vi haikava ho mintima ianarove. Quqaave.   
\p
\v 8 Kotiva Noravano ekaa kempuka vataava tiharo, Te hoqare avuni variavaunante make, te naantiara ekaanainivata variariraukama vauro, tiro. Kotiva maa entaravata qaqi variqiro vi vaivama vairo. Haaruvata viva qaqi variqiro vi vauvama vaura. Naantiaravata viva qaqi variqiro viharo tuvuariravama vairo.   
\s1 Ioniva taira voqaara tavorara tura  
\p
\v 9 Te Ionika ni vakaukama vauro. Nevata tevata Ihura vataake vohaa variqi vi vaunara. Te ni hampata variqi viha aihavi haikarave, maara haikave, varaqi vi vauraro Kotiva tinavuqaa raqiki vaimanta nevata tevata kempukaiqaake variqi vi vaunara.  
\p Te Kotira uva vaiinti nahenti tiva nimiqi viha Ihuva qoqaiqamako uvaravata vaiinti nahenti tiva nimiqi vi variavaunara kaara ti rumpa vare vuru varuva avutaini vai vatara Patimosini kora.   
\p
\v 10 Te mini vaiha tinavu Nora Vaiinti autu tuaherake varia entaraqaa variavauraro Kotira Maraquravano tiqaa raqiki vaumanta te iriavauraro ti naantiaraihairo \it aanumaara/noma\it* vuaqa kaavaro uva tuntemakero, uvavano noraiqaakero  
\v 11 mintima tiro: Are tavena haikara qara ntuva kera vi qarara vara kairaro Kotira vaiinti nahenti vatuka 7navu vainaini vuarire. Vi vatukanavura autu vaireva Epasaasive, Simenave, Pekamaamuve, Taiatairave, Saadisive, Filatepiave, Laodisiave, tura.   
\p
\v 12 Minti ti vaumanta te vi uvara ti vau vaiintira tavarare ti, tuqantaavi tavaavauraro ova qumpike vatovaro ite vau haikava 7navu \it kori\it* oriqohairo aututo haikava vauvaro  
\v 13 vira avutana vaiinti viva vaura.  
\p Vira virivano vaireva, te Vataini Vatatai Vaintika vauro tu vaiintira viri voqaara vaura. Viva vukai tavuna nonkutova aiqu ataini tuvitarovaro viva mimiraini \it kori \it*oriqohairo aututo hoqukara rumpatero vaura.   
\p
\v 14 Vira qiata kauki vaireva, hanta uromurave, vahi vontauve, voqaara vauvaro vira avuvano iha voqaantema kero ite vaura.   
\p
\v 15 Vira aiqutanta vaireva, \it baraasi\it* ori untake ravitake koqemake autuke tutiqama kaavaro voqamakero takuqiharo ataa i vaira voqaara vaura. Mintiro vauvaro vira uva \it notanta/otata\it* vaireva, namarivano aintaakaqaahairo aquvi aquviharo tintemakero ti vaura.   
\p
\v 16 Mintiro vauvaro viva nai kauqu tanaraqi opu 7navu tuatovaro iqoka paipe taara mantaraini vaihaiva, vira noqihairo vihiviro vaura. Mintiro vauvaro vira virivano vaireva, kuarivano voqamakero ikaraqaa itaintema kero, ite vaura.   
\p
\v 17 Te vi vaiintira tave hiqirivi qutuvu vaiintira voqaara vira aiqu taraini variavaunara. Te mintimavi variavauraro viva nai kauqu tanara ti vaataqaa vatero tiharo, Kia qetaane. Te hoqare avuni variavaunantemake, te naantiara ekaanainivata variariraukama vauro.   
\p
\v 18 Te qaqi variqi vi vauraukama vauro. Ho tavaane. Tota te qutu vuraukama vate qaqi variqi viha ekaa enta qaqi variqi virerave. Te noraiqamavi vaiha tema tiariraro vaiintivano qutu vuanarove. Tema tiariraro vaiintivano qora vataini nora iha itainaraqi vuanarove.   
\p
\v 19 Are tavena haikara qara ntuva taane. Vate maa entaravata, naantiara entavata qovaraiqiaina haikara, qara ntuva taane.   
\p
\v 20 Are ti kauqu tanaraini opu 7navu tavaanaravata, ova qumpike vataara \it kori \it*oriqohai aututaa haikara 7navu tavaanaravata, vi haikara vi haikara okara kukeqataira te vutuke qoqaa ai tiva amiarirara iriane.  
\p Opu 7navu okara vaireva, vika \it enseli\it* 7navu variarave. \it Enseli\it* 7navu vika Kotira vaiinti nahenti varia vatukara 7navuqaa raqiki variarave. Ova qumpike vataara 7navu tavaanara vira okara vaireva, vi haikava Kotira vaiinti nahenti varia vatukara 7navuve, tura.   
\c 2  
\s1 Epasaasi vatukaini vaukara uva tura  
\p
\v 1 Minti tivakero viva tiharo, Epasaasiqaa raqiki vai \it enseli\it*rara mintimakera qara ntuva taane: Te opu 7navu tenta kauqu tanaraqi tuate vauraukama vauro. Te ova qumpike vataa haikara \it kori\it* oriqohai autu taara 7navu avutana ni vauraukama, te niara tiha:   
\p
\v 2 Ne ˻Epasaasini varia vaiinti nahentika˼ kaiqa vare variara te tavaunarave. Te tavauramanta ne vukaari utiha kaiqa varaqi viha kia popoharaiti, kempukaiqaake variqi vi variarave. Te tavauramanta ne qora vaiintinavu kia quahama nimitaraiti, vika nititamake variarave. Qora vaiinti vonavu qovaramavi tiha, Tenavu Ihuva noraiqama kainavukave, tumanta ne vika avatamake tavomanta vika una vaiintinavuqai vaurave.   
\p
\v 3 Te tavauramanta ne tiriarao ti, maara varaqi viha kia popoharaiti, kempukaiqaake variqi vi variarave.   
\p
\v 4 Ne mintimake variamantavata, te vo uva kaara ni nitirerave. Tota enta ni muntukavano tiriara voqamakero vaurave. Maa entara ni muntukavano kia noraiqaakero tiriara vaivo.   
\p
\v 5 Vate ni kaiqavano virihairo vataini hiqintira virarama iritaate. Nenta qora kaiqa vare vaira qaqirake hoqare koqe kaiqa varontemake varaate. Ne kia nenta qora kaiqa qaqira kaivera, te ne inaini orure ne ova qumpike vate haikara vira qaqinima vara kararave.   
\p
\v 6 Ho te vo uvara iriha ni quahama nimitarerave. Te unantemake nevata Nikoraasi vatanaaka vare varia kaiqarara qora kaiqama vaivo, ti variarara ti, te ni quahama nimitaunara.   
\p
\v 7 Ni aatovano vairera, Kotira Maraquravano Kotira vaiinti nahenti tiva nimi vaina uvara iriate. Vaiinti vovano qora kaiqa aatara kero vairaqe te vi vaiintirara are Kotira Naahoqi oru vaiharama qaqi variqi vi vai katari tavara hiqikera homa nenarave tirarave, tura.   
\s1 Simena vatukaini vaukara uva tura  
\p
\v 8 Minti tivakero viva tiharo, Simenaqaa raqiki vai \it enseli\it*rara mintima kera qara ntuva taane: Te avuni hoqare variavaunantemake, te naantiara ekaanainivata variariraukama vauro. Te qutu vunaraqihai qaiqaa qaqi variqi vi vauraukama vauro.   
\p
\v 9 Te tiari iriate. Te tavauramanta ne nora maara vare variavaro ni onaana airairavata kia vaimanta ne vehi vaiinti nahenti variarave. Ho ni onaana airaira airitahaa naaruvainima vaivo. Te iruramanta Iutaa vaiinti vonavu tiha, Tenavu Iutaa vaiintive Kotira vaintima vauro, tivakeha niara qora uva tiva nimite variarave. Vika kia quqaa Iutaa vaiinti vairaiti, Sataanira vainti variarave.   
\p
\v 10 Nora maaravano qovaraiqira kiama qeteha variate. Iriate. Sataaniva ni avate vaira ni hininavu karapuhiqi vita vuru kevarave. Ne kauqurutanta enta viraqi variqi vimanta ni qoraiqama nimite vaimanta ne kia ti qoririma kaate. Ni anomake ruqutuqi viha vuru arukareka ivera, ne tiriara kempukaiqaake iriqi vi vaiqe te virara iriha qaqi variqi vi koqaara ni nimiari ne koqemake qaqi variqi vivarave.   
\p
\v 11 Ni aatovano vairera, Kotira Maraquravano Kotira vaiinti nahenti tiva nimi vaina uvara iriate. Vaiintivano qora kaiqa aataraqiro viro, vuru qutu viraro, naantiara qaiqaa qutu vuarira haikava kia vira ho ravaaqavu kaanarove, tura.   
\s1 Pekamaamu vatukaini vaukara uva tura  
\p
\v 12 Minti tivakero viva tiharo, Pekamaamuqaa raqiki vai \it enseli\it*rara mintima kera qara ntuva taane: Te iqoka paipe taara mantaraini vaihaira vatauraukama vauro. Te tiari iriate.   
\p
\v 13 Ne varianaini te tavaunarave. Ni vatukaqi airi vaiinti nahenti Sataanira uva iriqi viha vira kaiqa vare variamanta ne mini vaiha tiriara kempukaiqaake iriqi vi variarave. Sataanira kaiqa vare variaka airitahaa variavaro niqihairo vovano Antipaasiva koqemakero ti uva tiva nimi vaura kaara vira arukomanta viraqaahai ne kia qetaraiti, tiriara kempukaiqaake iriqi vi variarave.   
\p
\v 14 Ne mintiaveravata, te vo uva kaara ni nitirerave. Ni nivutaini vaiinti vonavu Balaamiva hampi uva tivatora avataqi vi variarave. Haaru vetanto entaqaa Balaamiva vaiinti vo vira autu Balaakira tiva amiro tiharo, Maantima kera Isareri vika kuntama kaira vika are una uva tinara irihama, una variqa nimite karara namaqi viha hampi nai qare nai qaremaqi viha vaaquqama vuate, turave.   
\p
\v 15 Ni nivutaini vaiinti vonavuvata hampi uva ti variamanta ne vika uva iri variarave. Vi vaiintinavuka Nikoraasi vatanaaka hampi uva tivataara avataqi vi variarave.   
\p
\v 16 Ne vi uvara qaqirake koqe uvaqai iriqi vuate. Ne kia mintivera, te ne vainaini orure ni nivutana hampi uva ti variaka hampata tenta noqihainaa iqoka paipeqohai raqirerave.   
\p
\v 17 Ni aatovano vairera, Kotira Maraquravano Kotira vaiinti nahenti tiva nimi vaina uvara iriate. Ho qora kaiqa vuru aatara kaaina vaiintira, te vi vaiintira \it manaa \it*kara kukeqa taunara hini ami, hanta orivata vira amirerave. Te qaraaka autuvata vi oriraqaa qara ruva amitaariraro vi vaiintiva naiqai vi autura ho kankomakero irianarove, tura.   
\s1 Taiataira vatukaini vaukara uva tura  
\p
\v 18 Minti tivakero viva tiharo, Taiatairaqaa raqiki vai \it enseli\it*rara mintima kera qara ntuva taane: Te uva tiari iriate. Te Kotira Maaquvanoma vauro. Ti tivuvano iha voqaantema kero ite vaimanta vauraukave. \it Baraasi\it* ori untake ravitake koqemake autuke tutiqama taavaro voqamakero takuqi vaintema kero, ti hiqutantavano ataa i vaimanta vaunarave.   
\p
\v 19 Te ni kaiqa tave vaunarave. Te tavauramanta ne nariara nariara muntuka vateha variarave. Ne Kotiraraqai kempukaiqamake iriqi viha vora vora kahaqama nimite variarave. Ne kia popoharaiti, kempukaiqamaqi vi variarave. Tota ne Kotira kaiqa vara amite vauravata aatarake, vate ne vi kaiqara voqavata vare variarave.   
\p
\v 20 Ne mintiaqi vi variamantavata, te vo uva kaara ni nitirerave. Nahenti vovano vira autu Jesebeliva nariara tiharo, Te Kotira uva qoqaiqamake vaura nahentikave, tivakero ni nivutana vaiharo hampi uva tiva nimi vaimanta ti kaiqa vaiinti vonavu vira uva iriha hampi qare okarara avataqi viha, una variqa amitaa kararavata ne variarave.   
\p
\v 21 Vi nahentirara vi kaiqara qaqira kaane tivake vira vekaiqi vaurarovata, viva kia vi kaiqara qaqira kaataa ivaro qaqiqai varaqiro vi vairave.   
\p
\v 22 Vira kaara te vi nahentira ruqutu kaariraro viva noraiqaakero aihavina haikara varaqiro vuanarove. Vira vataake hampi ni varia vaiintika, vikavata kia vi okarara qaqira kaivera, te vikavata ruqutu kaari vika noraiqaake aihavina haikara varaqi vivarave.   
\p
\v 23 Te mintimake vi nahentira vaintaira aru kaarimanta Kotira vaiinti nahenti voqi voqi variaka ti okara kankomake iri tavevarave. Vaiinti nahenti nái avu aatoqi irite vai uvarave, vika vare vai kaiqarave, te ekaa vi haikara kankomake iri tave vaunarave. Vika nái qora kaiqa vare vairara iriha, te vika vohaiqa vohaiqa nái koqaa nimirerave. Ti okara mintimakero vairave.   
\p
\v 24 Ne hininavu Taiatairaini variaka kia vi nahentiva hampi uva ti vaira iri variarave. Vo uva Sataaniva kukeqatai uvarave ti variara, vi uvaravata ne kia avataqi vi variarave. Ne minti variarara ti, te kia vo maara niqi vatarerave.  
\v 25 Ne koqe haika tuataara, vi haikara paama tivakeha tuataqi vi vaiqe te tuvuare.   
\p
\v 26 Kempukaiqama kero qora kaiqa vuru aatara keharo ti muntukavano vaina kaiqaraqai varaqiro vi vaina vaiintira, te vira noraiqama kaariraro viva vo vatanaa vo vatanaakaqaa raqikiqiro vuanarove.   
\p
\v 27 Ti Qova mintimakero ti noraiqama kaimanta te raqikiqi vi vaunantemake, vikavata vo vatanaa vo vatanaakaqaa raqikiqi vivarave.  
\pi1 Viva aini kauru tuateharo vikaqaa raqikiqiro viharo, tave kure rukavu kaantemakero, viva vi vatanaaka vi vatanaaka ruqutuqiro vuanarove. \rq (Ihi 2:9)\rq*   
\p
\v 28 Te vi vaiintika noraiqamake toqaqi aatite vaina vaahoquraravata vika nimirerave.   
\p
\v 29 Ni aatovano vairera, Kotira Maraquravano Kotira vaiinti nahenti tiva nimi vaina uvara iriate, tura.   
\c 3  
\s1 Saadisi vatukaini vaukara uva tura  
\p
\v 1 Minti tivakero viva tiharo, Saadisiqaa raqiki vai \it enseli\it*rara mintima kera qara ntuva taane: Te vakaaka tiari iriate. Te Kotira Maraqura 7navu tuate vauraukama vauro. Te opu 7navu tuate vauraukama vauro. Te ne vare varia kaiqara iri tavaunarave. Vokiaka niara qaqi variqi vi variakave ti variamantavata, te niara qutu vuakavema turo.   
\p
\v 2 Avu rampaike himpi variate. Hauri ne Kotira vara amite kaiqava ekaara quminaiqama viro taiqa vuantorave ti, ne vi kaiqava qaqi variqiro vi vaira kempukaiqaake varaqi vuate. Te tavauraro ni kaiqavano Kotira avuqaa kia aruvi kaiqavama vaivo.   
\p
\v 3 Ni kaiqavano mintima vairara ti, haaru vika ni tiva nimumanta ne irito uvara, vi uvara iriteha vi uvaraqai avataqi viha qora kaiqa qaqira kaate. Ne kia avu rampaike himpi vaivera, te muara vaiintivano evaara aninantemake, ni ntaiharera anirerave. Ne kiama te aniaina entarara irivarave.   
\p
\v 4 Ne hini kiaka Saadisiqi variaka kia nenta utavaaqa painaamaiqama kaavo. Ni kaiqavano ho vairara ti, ne homa hanta utavaaqa nonkute ti vataake variqi vivarave.   
\p
\v 5 Ho kempukaiqama kero qora okara vuru aatara kaaina vaiintira, vi vaiintira autu, vaiinti nahenti qaqi variqi vi vaika nutu qara ntuvate vukuraqihai kia te qaqini nunka karaiti, hanta utavaaqavata vira nonku amitarerave. Te tenta Qora avuqaavata, vira \it enseli\it*navu nivuqaavata, virara tiha, Vi vaiintiva ti vaintima vaivo, tirerave.   
\p
\v 6 Ni aatovano vairera, Kotira Maraquravano Kotira vaiinti nahenti tiva nimi vaina uvara iriate, tura.   
\s1 Filatepia vatukaini variakara uva tura  
\p
\v 7 Minti tivakero viva tiharo, Filatepiaqaa raqiki vai \it enseli\it*rara mintima qara ntuva taane:  
\p Te tiari iriate. Hampi okarave, qora okarave, kia tiqi vaimanta te koqemakeqai vaunarave. Quqaa okaraqai tiqi vaimanta vaunarave. Devitiva haaru tuato \it ki\it*ra tema vi \it ki\it*ra tuatauro. Te vi \it ki\it*raqohai qenti qantua kaariraro kia vovano qaiqaa ho aru taanarove. Te vi \it ki\it*raqohai qenti aru taariraro kia vovano ho qantua kaanarove.   
\p
\v 8 Te ne vare varia kaiqara tavaunarave. Te ni nivuni qenti vo qantua nimitauraro vaira, kia vovano ho vira tinta taanarove. Te tavauraro ni kempuka inaaraiqa vaimantavata ne kia ti qoririma timitaraiti, ti uva qaqi iriqi vi variarave.   
\p
\v 9 Iutaa vaiinti vonavu tiha, Tenavu Iutaa vatanaakaqai Kotira vaintima vauro, ti variaka, vi vaiintika Sataanira vaiinti, una uva ti varia vaiintikama variarave. Te vi vaiintika ravaaqavu vare vuru ni aiqutaraini kaari vika hiqirivi vaiha tiriara quqaa vira muntukavano niara vaivaro vaivo tivarave.   
\p
\v 10 Te niara kia popoharaiti, kempukaiqamaqi vuate tiavauramanta ne ti uva koqemake iriqi vuarara ti, te koqemake niqaa raqikiariraro nora maara qovaraiqiaina entara kia vi maarava niqi qovaraiqiarire. Vi entara nora maaravano qovarama viro ekaa naato vatanaaka avataqi viramanta vika anomake qoraiqama vivarave.   
\p
\v 11 Te tuvuaina entava aumantoma vaivo. Nenta vate haikara paama tivake tuataqi vuate. Nenta koqe kaiqa vare vaira vira noqaa nimiainara hauri vovano niqihairo vira raqia varaantorave.   
\p
\v 12 Kempukaiqamaqiro viharo qora kaiqa vuru aatara kaaina vaiintira, te vi vaiintira varake ti Variqa naavuqi arataariraro kempuka naavu kaara variarire. Vi vaiintiva Kotira Naavu viraqi vaiharo kia vahaaqaini veva ntaraitiro, viva viraqi qaqi variqiro vuanarove. Te vi vaiintiraqaa ti Variqa autu Kotira autu qara ruva amite, Kotira vatuka autuvata vi vaiintiraqaa qara ruva amitararave.  
\p Vi vatukava Ieruharemi qaraaka vatuka varianarove. Vi vatukava naaruvaini Kotiva vainaihairo tuvu varianarove. Vi vatukara autu vi vaiintiraqaa qara ruva amite, ti hutu qaraaka autuvata vi vaiintiraqaa qara ruva amitararave. Kempukaiqaaqi viha qora kaiqa vuru aatarake vai vaiinti nahentikaqaa mintimakeha qara ruva nimitaqi virerave.   
\p
\v 13 Ni aatovano vairera, Kotira Maraquravano Kotira vaiinti nahenti tiva nimi vaina uvara iriate, tura.   
\s1 Ihura vaiinti nahenti Laodisia vatukaini variakara uva tura  
\p
\v 14 Minti tivakero viva tiharo, Laodisiaqaa raqiki vai \it enseli\it*rara mintima qara ntuva taane:  
\p Te tiari iriate. Te ekaa Kotira uvara quqaave ti vauraukave. Te ekaa Kotira kaiqa tavaunara vutuke ni tiva nimi vauraukave. Ekaa Kotiva aututai haikara te vira okaravanoma vauro.   
\p
\v 15 Te ne vare varia kaiqara tavaunarave. Te tavauramanta ne kia anomake antai namarirave, anomake iha itai namarirave, voqaara variavo. Ne ahakavi namarira voqaara variavo. Ne anomake antai namarirave, anomake iha itai namarirave, vira voqaara vaiqevauve te niara hovema tirarave.  
\v 16 Ne ahakavi namarira voqaara variarara ti, te ni tenta noqihai vuru vihi kararave.   
\p
\v 17 Ne tiha, Tenavu airi haika vataurauka homa vauro. Tenavu kia qumina vo haikara aara ntararave, ti variarave. Oho, ne minti tihama ne vehi variara kia kankomake tave variarave. Oho, ni aaqurihama nimitevaqaima vaivo. Ne vehi vaiinti nahentiqaima variavo. Ni utavaaqa kia vaimanta variavo. Ni avu qimpa vimanta variavo.   
\p
\v 18 Te niara uva tiva nimiha mintima ti: Ne tiqaahai koqaa iate, turo. \it Kori\it* ihaqohairo hiqama kai orira koqe ori, vi orira nenta monu aqukeha tiqaahai varaivaro ni koqaa airi variarire. Ne toka vaiha kauriha variarara ti, tiqaahai hanta utavaaqa vareha nenta vaataqaa nonku taate. Tiqaahai \it marasini\it* varake ni nivuqaa aqutaivaro rampai viramanta ne koqemake tavaate.   
\p
\v 19 Ti muntukavano vai vaiinti nahentikara koqemake variqi vuate ti, te vika nititeha vika ruqutuqi vi vaunarave. Virara irihama ne qora kaiqa qaqirake, ti kaiqa koqe kaiqaqai quqaaqama keha varaqi vuate.   
\p
\v 20 Ho iriate. Te vahaaqaini qentiana vaiha qenti kuekue iha vauro. Vaiinti vovano ti uva iriro qenti qantua timitairera, te vi vaiintira naavuqi oriqete vi vaiintira vataake kara ne variariraro vi vaiintiva ti vataakero vaiharo kara naanarove.   
\p
\v 21 Kempukaiqaaqiro viharo vuru qora kaiqa aatara kaaina vaiintira, te vi vaiintira noraiqama kaariraro viva ti vataakero ti avuhainaa taintaqaa oquvi vaiharo raqikiqiro vuanarove. Te qora kaiqa aatarake mpeqavano vaihara ti, te tenta Qora avuhainaa taintaqaa oquvi vaiha vira vataake raqikiqi vi vaunara. Kempukaiqamaqi viha vuru qora kaiqa aatarake vaiinti nahentika ti aanare vaiha ti kauqu tanaraini oquvi variqi vivarave.   
\p
\v 22 Ni aatovano vairera, Kotira Maraquravano Kotira vaiinti nahenti tiva nimi vaina uvara iriate, tura. ˻Viva minti tumanta te Ionika taira voqaara taveha vira uva iriavaunara.˼   
\c 4  
\s1 Naaruvaini Kotiva oquvuaina taintara tavorara tura  
\p
\v 1 Te Ionika vaiha taira voqaara vovata tavaavaunarave. Te naaruvaini aituti vaiha tavaavauraro qentivano qantuaviro vauvaro uvavano \it aanumaaravano/nomavano\it* tuntemakero, tota ti tiva timu uvava qaiqaa tiriara tiharo, Maini uru vairaqe naantiara vo okara vo okaravano qovaraiqiaina haikara te ai umiqaare, tura.   
\p
\v 2 Uvavano minti tuvaro vaakama Kotira Maraquravano ti kempukaiqama komanta te vaiha tavaavauraro ti tivuni avuhainaara tainta vovano vauvaro viraqaata vovano oquviro vaura.   
\p
\v 3 Viva taintaqaa oquviro vauvaro vira virivano takuqi vaiharo nora monu aqukaa orira vira autu \it iasipaa\it*ve, vo ori naare ori vira autu \it koniliani\it*ve, vi oritanta takuqi vaintema kero vira virivano takuqi vaura. Vi vaiintiva avuhainaa taintaqaa oquviro vauvaro ontantavano vira tainta ututumatora. Vuhanaa ori \it emaraali\it* orivano takuqi vaintema kero, vi ontantava takuqiharo vaura.   
\p
\v 4 Avuhainaa taintavano mintima kero vauvaro 24 avuhainaa taintanavuvata vi taintara ututumate vaumanta vi taintanavuraqaa 24 vaiinti, nora vaiintinavu oquvi vauvaro vika utavaaqavano hanta utavaaqa vauvaro vika qiataqaa \it kori \it*oriqohai aututo tovaqara aqute vaura.   
\p
\v 5 Mintuvaro avuhainaa tainta vira avutanahairo aaquakaavano uti vauvaro naaruvavano uva tuntema kero, uva karara ti vauvaro vi taintara avuni ova 7navu qumpike vatovaro vaura. Vi ovanavuva vaireva, Kotira Maraqura 7navu vaura.  
\v 6 Mintuvaro avuhainaa tainta avuni varuva namarivano \it karaasi\it* voqaara vauvaro viraqi vevantovata taveva ho vaura.  
\p Mintuvaro avuhainaa tainta tataaqa qaqi variqi vi vauka 4navu tainta vira utute vauvaro airi avuvano vinavuka avunivata, tauvaqainivata, mpiqa kero vaura.  
\v 7 Vinavuka vaireka, vovano \it raioni\it* voqaara vauvaro, vovano \it purumakau\it* naati voqaara vauvaro, vovano vauvaro vira viri vaiinti viri voqaara vauvaro, vovano memoravano ata varero ni vaira vira voqaara vaura.   
\p
\v 8 Qaqi variqi vi vauka 4navu vauvaro vika vohaiqa vohaiqaqaa aroka 6navu vauvaro avu airitahaavano vika aroka ventaaqainivata vevaarainivata mpiqa kero vaura. Mintiro vaumanta vi haikauka kia inaaraiqa auraara vairaiti, aatitoraqaavata entaqivata qaqiqai ihi tivaqi vi vaiha mintima ti:  
\pi1 Noravano Kotiva ekaa kempuka vataivave. Vira okaravano vaireva, koqe okaraqai vairave, koqe okaraqai vairave, koqe okaraqai vairave.  
\pi1 Viva haaru qaqi variqiro vi vauvama vaivo. Viva qaqi variqiro vi vaivama vaivo. Viva naantiara qaqi variqiro vi variarirava tuvuanarove, ti vaura.   
\p
\v 9 Qaqi variqi vi vauka minti tivaqi viha avuhainaa taintaqaa oquvi vau vaiintira vira mpeqa okarara viriniqama keha vira autuvata tuaheraqi viha virara koqeve tiva amite tiha, Viva ekaa enta qaqi variqiro vi varianarove, tivaqi vi vaura.   
\p
\v 10 Qaqi variqi vi vauka minti tivaqi vi vaumanta nora vaiinti 24navuvata vatakanta hiqirivi vaiha avuhainaa taintaqaa oquvi vau vaiintira autu tuahereha tiha, Viva ekaa enta qaqi variqiro vi varianarove, tivakeha nai tovaqa aqutora ravaqaa keha avuhainaa tainta aiqutaraini aquke vaura. Mintiaqi viha vika tiha,   
\pi1
\v 11 Are Variqavano tinavuqaa raqiki variaravave. Are ekaa haika autukera qovarama kaaravave. Minti varianarara ti, tenavu ai quahama amiteha tiha, Ai okaravano mpeqa okarama vaivo. Ai autuvano viriniqama viro vaivo.  
\pi1 Ai kempukavano uritara keroma vaivo. Are uva tianaraqaahairo ekaa haikavano qovarama viro qaqi variqiro vi vairave, ti vaura.   
\c 5  
\s1 Naaruvaini vau vukurara tura  
\p
\v 1 Vika minti tivaqi vi vaumanta te Ionika vaiha tavaavauraro avuhainaa taintaqaa oquviro vauva vaiharo nai kauqu tanaraini uruqurumato vukura tuate vauvaro vi vukura avunivata tauvaqainivata uva qara ntuvatova vaura. Vi vukuraqi kaara ntuvake tavevorave tiro, iva varakero ravitakero taatau kova 7navu vaura.   
\p
\v 2 Vuku mintimake vaumanta te vaiha tavaavauraro \it enseli\it* vo, mpeqavano naveraitiro tiharo, Ta vaiintivae koqe vaiintivano vaiharo maa vukura varakero iva taatau taira ravaqaavu kaanarove? tiro.   
\p
\v 3 Viva minti tuvaro iva ntava kero taatauto vukura ravaqaa kero tavaaina vaiintirara qumina naaruvainivata, vatainivata, vata vevainivata, rantovaro kia vovanovata vaura.   
\p
\v 4 Qumina rantaqiro viviro tavovaro koqe vaiinti vovano iva ravaqaa kero vi vukura avutaqi tavaarirava kia vaura kaara te noraiqaake iqi rate variavaunara.   
\p
\v 5 Te qaqiqai iqi rate variavauraro vaiinti vovano 24 vaiintinavuqihairo tiriara tiharo, Kia iqi rataane. Ho tavaane. Vaiinti vo, Iutaara ankuqihainaava, viva \it Raioni\it* voqaa vaiinti, Devitira Naintivano, viva noraiqama viro qora kaiqa aatara kero mpeqavano vaivo. Vi vaiintiva homa iva 7navu taatau tora ravaqaa kero vi vukura rairakero tavaanarove, tiro.   
\p
\v 6 Minti tumanta te vaiha tavaavauraro avuhainaa tainta tavaarana Sipisipi Naativano himpi vauvaro qaqi variqi vi vauka 4navu vira ututumate vaumanta, nora vaiinti 24navuvata vira ututumate vaura. Mintimake vaumanta te vaiha tavaavauraro vi sipisipiva arukovaro qutuvu sipisipira voqaara mini vaiharo himpitero vauvaro vira qiataini \it okepaa/pomu\it* voqaara 7navu vauvaro vira avuvata 7navu vaura. Vi haikava 7navu vaira vira okara vaireva, Kotira maraqura 7navu vaura. Maraqura vinavuka okara vaireva, Kotiva nai Maraqura 7navu nititomanta vataini tuvu vi animake, oturante uru vau maraquranavuka vaura.   
\p
\v 7 Mintuvaro Sipisipi Naati viva oru vi taintaraqaa oquviro vaura kauqu tanaraihairo vuku vira varora.   
\p
\v 8 Sipisipi Naati viva vuku oru qaqini varakomanta qaqi variqi vi vauka 4navuvata, nora vaiinti 24navuvata, vika Sipisipi Naati vira avuni hiqirivi vaura. Vika hiqirivi vaiha naaqunta kantarumake ruquti varia \it kitaa\it*ra voqaara tuate, \it kori\it* oriqohai aututo tanuravata tuate vaura. Vi tanuraqi iha quarovaro koqe untavi vau murava vaura. Vi murara okara vaireva, Kotira vaiinti nahenti Kotira aare variavaro oru vi vai murava voqaara vaura.   
\p
\v 9 Minti vaumanta nora vaiinti 24navu Sipisipi Naatiara qaraaka ihi vo tiha:  
\pi1 Ai arukaavaro ai naarevano ntava viraqohaira are Kotiraini vaiinti nahenti kuvantu amitaanarara tira, are vi vukura iva taatautera ho ravaqaa kera vi uvara taveravama variarao.  
\pi1 Kotira vaiinti nahenti ekaa naato vata maataqihaive, ekaa naato vo uva vo uva ti variakaqihaive, ekaa naato vo vaata vo vaata vataukaqihaive, qovaraiqivarave.   
\pi1
\v 10 Are vika noraiqama kera Kotirainiqama kaanarara ti, vika Kotira kaiqa vara amitaqi viha maa vataraqaa raqikiqi vivarave, tura.   
\p
\v 11 Vi vaiintinavuka minti tumanta te vaiha iriavauramanta \it enseli\it* airi \it tauseni\it* vaumanta qaiqaa hini vo \it tauseni\it* vo \it tauseni\it*vata vaiha uva ti vaura. \it Enseli\it* vika airitahaa avuhainaa taintavata, qaqi variqi vi vauka 4navuvata, nora vaiinti 24navuvata, ututumate vaiha  
\v 12 ihi tivaqi viha noraiqaake naveraitiha Sipisipi Naati arukorara mintima ti:  
\pi1 Ai kaiqavano koqe kaiqa uritara kero vairara ti, tenavu ai autu noraiqamake tuaheraqi virerave. Are ekaa haikaqaa raqiki variaravave. Are ekaa airaira vataava variararo ai avu aatovano koqe avu aato vaivara are mpeqavano variarao. Ai autuvano nora autu vaivaro ai mpeqa okaravano takuqi vaivara variarao, tura.   
\p
\v 13  \it Enseli\it* vika minti tumanta te vaiha iriavauramanta Kotiva aututai haikava ekaa haikavano, naaruvaini vau haikavave, maa vataraqaa vau haikavave, vata vevanto vau haikavave, nora namariqi vau haikavave, ekaa vi haikava vi haikava ihi tivaqi viha mintima ti:  
\pi1 Avuhainaa taintaqaa oquviro vairavata, Sipisipi Naati viravata, tenavu vitanta autu noraiqaake tuaheraqi virerave. Vitanta autuvano koqe autu vaivaro vitanta mpeqa okaravano, takuqi vai okaravama vaivo. Vitanta ekaa enta kempukaiqama keha qaqi variqi vivarave, tura.   
\p
\v 14 Ekaa haikavano minti tuvaro qaqi variqi vi vauka 4navu tiha, Quqaave, tumanta nora vaiinti 24navu vatakanta hiqirivi vaiha vitanta quahama nimiteha vitanta nutu tuahere vaura.   
\c 6  
\s1 Sipisipi Naati viva iva taatautora ravaqaa kora  
\p
\v 1 Mintiaqi vi vaumanta te vaiha tavaavauraro Sipisipi Naati viva iva 7navu taatau toraqihairo vohaiqa ravaqaa kovaro viraqaahairo qaqi variqi vi vauka 4navuqihairo vovano naaruvavano uva tuntema kero, tiharo, Aniane, tura.   
\p
\v 2 Minti tumanta te vaiha tavaavauraro hanta \it ohi\it*vano ti tivuqaa vauvaro vira tauvaqaqaa vovano oquviro huru tuatero vaura. Viva \it ohi\it*qaa vaumanta vira avuhainaara tovaqa amuvaro viva iqoka raquqiro viharo navutaaka aatara kareva vura.   
\p
\v 3 Viva vuvaro Sipisipi Naati viva iva vo vira naantiara ravaqaa komanta te iriavauraro qaqi variqi vi vauka 4navuqihairo vovano, Aniane, tuvaro  
\v 4 viraqaahairo naare \it ohi\it*vano qovarama viro vauvaro vira tauvaqaqaata vau vaiintira, vataini vaikara iqoka raquqi viha nai aruke nai aruke iate tiro, vira kempuka amiro, nora iqoka paipevata amura.   
\p
\v 5 Amuvaro Sipisipi Naati viva \it nampa\it* 3 iva ravaqaa komanta te iriavauraro qaqi variqi vi vauka 4navuqihairo \it nampa\it* 3 vano aniane tuvaro konkira \it ohi\it*vano qovaramavi vauvaro vira tauvaqaqaa vauva nai kauquqi maara rahake tave vau \it sikeri\it*ra, tuate vaura.   
\p
\v 6 Tuate vaumanta te iriavauraro qaqi variqi vi vauka 4navuqihairo uvavano vaiinti uva voqaara tiharo, Ne \it uiti\it* auru varareka iha vohaa enta kaiqa varate monura ekaa aqukehama, ne kia airi \it uiti\it* vararaiti, vohaa \it kaapu\it*qi kaqate \it uiti\it*raqai varevarave. Ne \it baali\it* auru varareka iha, taaramo \it kaapu\it*qi kaqatera varevarave. Ne \it orivi\it* vahaveravata \it uaini\it*vata qumina rauru kevorave, tiro.   
\p
\v 7 Minti tuvaro Sipisipi Naati viva \it nampa\it* 4 iva taatautora ravaqaa komanta te vaiha iriavauraro qaqi variqi vi vauka 4navuqihairo \it nampa\it* 4 vano aniane tura.   
\p
\v 8 Minti tumanta te tavaavauraro ohi vo, vira vaatavano \it aapia/aamia\it* ntaiha ite vauvaro vira tauvaqaqaata oquviro vaura vira autu \it Quti Vuarirava\it*ve tura. Viva vauvaro vira naantiaraini vovano vira autu \it Quti Varia Vatukava\it* vira avataqiro aumanto ani vaura.  
\p Vitanta anintovaro vitanta kempuka nimiro tiharo, Netanta vataini vai vaiinti nahentika 4navuqaa rairake vate, taaramonavu qaqi ke, vohaiqa aruqi vi, vuru taiqa kaate.  
\p Mintima keha vika arukaate: Netanta raquqi viha hini kiaka iqoka paipeqohai arukeha, hini kiaka narara vai entara qovarama kaira qutu vuate. Hini kiaka rovaraqohai arukeha hini kiaka qaakau aantau vahiqohai aru kaate, tura.   
\p
\v 9 Minti tuvaro Sipisipi Naati viva \it nampa\it* 5 iva taatautora ravaqaa komanta te vaiha tavaavauraro \it ofaa\it* tainta vovano vauvaro, vi taintara vevaqi vaiinti nahenti qutu vuaka maraqura airitahaa vaura. Vi vaiinti nahentika qaqi vau entara Kotira uva koqemake iriqi viha vaiinti nahenti tiva nimiqi vi vaumanta vira kaara vika arukora.   
\p
\v 10 Vika maraquranavu viraqi vaiha naveraitiha, Noravauvo, are ekaa kempuka vataava variararo qora haikavano kia ariqi vairave. Are avuqavuqaakera variqira vi variaravave. Vataini varia vaiinti nahentika tinavu haru kaamanta maaqi vauro. Nanti nanti entae aitarairara are vika \it ko\it* tivakehara vika nái ntaihenarave? tura.   
\p
\v 11 Minti tumanta hanta tavuna ekaa vi maraqurauka nimi tiha, Ne inaaraiqa vaimanta haaru ni aru kontemake, ni kena kaiqa vaiinti nahentive, ni qata vakaukavarave, vikavata aru kaate. Vika minti mintimake ni kenauka aru kaivaro Kotiva vikaqaa aru muntu kaanarove, ti.   
\p
\v 12 Minti tumanta te vaiha tavaavauraro Sipisipi Naati viva \it nampa\it* 6 iva taatautora ravaqaa kovaro viraqaahairo vaturavano voqamakero uti vauvaro, kuari avuvano mantaaqa viro vankora tavuna voqaara konkiraiqama vuvaro, toravano naare voqaara naare parunkaiqama viro vaura.   
\p
\v 13 Mintuvaro uvaivano utiharo katari qakaama kaivaro \it fiki\it* katari tava aqutavira hiqiri hiqirintema kero, opu makauvano naaruvaihairo vataini hiqiri hiqiri i vaura.   
\p
\v 14 Mintumanta te vaiha tavaavauraro vuku uruquruma vintema kero, naaruvavano uruquruma viro \it tuqaaka/uqaarama\it* viro taiqa vuvaro, vataini vo aiqina vo aiqinavano nai vaura qaqirake voqi voqi oru vauvaro, varuva avutaqaa vo vata vo vata vauva ekaa nai vauraqihai himpi voqi voqi oru vaura.   
\p
\v 15 Mintuvaro vataini vauka avuhainaa vaiintinavuve, vokukaqaa raqiki vaukave, iqoka vaiintiqaa raqiki vaukave, airi airaira vatokave, nora vaiintive, karapuhi vaiintive, qaqi vau vaiintikave, vika vika ekaa voqamake qetake kukeqa vireka ori onavuqive, \it ruvuqive/mpumpiqive\it*, nora ori aiqinaini vauraqive, vi ani vaura.   
\p
\v 16 Vi vaiinti nahentika aiqinaravata, oriaravata, naveraitiha, Rapatutira tinavuqaa aquvira kukeqa timitaate. Avuhainaa taintaqaa oquviro vaiva tinavu tavaantorave. Sipisipi Naativanovata arara itairaro tinavu tavaantorave.   
\p
\v 17 Oho, Kotira arara itaivaro \it ko\it* tiaina entava qovarama vivo. Tavave maa entara ho varianarove? tura.   
\c 7  
\s1 Isareri vaiinti nahenti 144,000navuara tura  
\p
\v 1 Te vi haikara tave, viraqaahai te vaiha tavaavauramanta \it enseli\it* 4navu maa vatara kaantaa 4navuqaa himpite vaiha, maa vataraqaa uti vai uvaira 4navuara vata vaurave, nora namari vaurave, katariqaave, kia utuarire ti, \it enseli\it* vinavuka uvai 4navu ravaaqavute vaura.   
\p
\v 2  \it Enseli\it* vinavuka uvai 4navu ravaaqavute vaumanta te vaiha tavaavauraro \it enseli\it* vovano kuari avu urinaihairo uri vaiharo, qaqi variqiro vi vai Variqava nai vaiinti nahenti viraaqama kero tavaaina haikara nai kauquqi tuata varero uri vaura. Viva uriharo \it enseli\it* 4navu Kotiva vatavata nora namarivata qoraiqama kaate tiro kempuka nimukara mintima tiro:   
\p
\v 3 Nenavu vatavata, nora namarivata, katarivata, qoraiqama kareka auti variaka qaqi vaiqe te naane Kotira kaiqa vaiinti nahenti tiriqaa qara ntuvake viraaqama nimitaqi viha vuru taiqa kaari, viraqaahai nenavu varareka i kaiqara varaate, tiro.   
\p
\v 4 Minti tumanta te vaiha iriavauraro Isareri 12 ankunavuqihairo 144,000 vaiinti nahenti viraaqama teharo vika tiriqaa qara ntuva tora. Maa vaiinti nahentika viraaqama tora:   
\pi1
\v 5 Iutaara ankuqihairo 12,000 vaiinti nahentive,  
\pi1 Rubenira ankuqihairo 12,000 vaiinti nahentive,  
\pi1 Gaatira ankuqihairo 12,000 vaiinti nahentive,   
\pi1
\v 6 Asera ankuqihairo 12,000 vaiinti nahentive,  
\pi1 Napataarira ankuqihairo 12,000 vaiinti nahentive,  
\pi1 Manasera ankuqihairo 12,000 vaiinti nahentive,   
\pi1
\v 7 Simionira ankuqihairo 12,000 vaiinti nahentive,  
\pi1 Rivaira ankuqihairo 12,000 vaiinti nahentive,  
\pi1 Isakaara ankuqihairo 12,000 vaiinti nahentive,   
\pi1
\v 8 Sebulunira ankuqihairo 12,000 vaiinti nahentive,  
\pi1 Iohepira ankuqihairo 12,000 vaiinti nahentive,  
\m Benaminira ankuqihairo 12,000 vaiinti nahenti tiriqaa qara ntuva tora.   
\s1 Ekaa naato vataihai vaiinti nahenti ruvaaqumavi vaurara tura  
\p
\v 9 Mintumanta te vaiha tavaavauramanta vaiinti nahenti airitahaa vauvarora tiro, vika kaara riharo minti mintima vaiinti nahenti variavo tiarirava kia ho vaura. Vi vaiinti nahentika ekaa naato vatanaaka, konkirave, eqarave, vo vatanaa vo vatanaakave, vo uva vo uva ti vaukave, vika avuhainaa tainta avuqaavata, Sipisipi Naati vira avuqaavata himpite vaura. Vika hanta utavaaqa nonkute vaiha nai kauquqi nai kauquqi nivu mare voqaara tuate vaiha  
\v 10 naveraitiha:  
\pi1 Nai avuhainaa taintaqaa oquviro vaiva tinavu Variqavanovata, Sipisipi Naati vivavata, vitanta tinavu kuvantuke tivitaatantama variavo, ti.   
\p
\v 11 Minti tumanta ekaa \it enseli\it* vika avuhainaa taintavata, nora vaiinti 24navuvata, qaqi variqi vi vauka 4navuvata, ututumate himpite vaiha, viraqaahai vika vataini hiqirivi nai viri vatainiqamake avuhainaa tainta avuqaa vaiha Kotira autu tuaherakeha mintima ti:   
\pi1
\v 12 Quqaave. Ho kaiqenavu tinavu Variqa autu viriniqaa kaare. Vira mpeqa okaravano takuqi vaivaro vira avu aatovano koqe avu aatoqai vairave. Kaiqenavu virara koqeve tivaqi viha, vira autu noraiqama kaare. Vira kempukavano uritara kero vaivaro viva kempukavano ekaa enta ekaa enta qaqi variqiro vuariravama vaivo. Quqaave, tura.   
\p
\v 13  \it Enseli\it* vika minti tuvaro nora vaiinti 24navuqihairo vovano ti irama timitero tiharo, Maa vaiinti nahentika airitahaa hanta utavaaqa nonkute variaka vo? Vika taukave? Vika taihaie ani variavo? tumanta  
\v 14 te tiha, Nora vaiintio, arema vikara irianarave, tiavauraro viva tiharo, Maa vaiinti nahentika vataini vaumanta vokuka anomake vika qoraiqama nimitaqi vi vaumanta vika nora maaraqi variqi vi vauraqihai aniakave. Vika nái utavaaqa Sipisipi Naati naareqohai hiqama korara tiro, vika utavaaqavano hantaiqama vurave.   
\p
\v 15 Vika mintimake variarara ti, vika Kotira avuhainaa tainta avuqaa vaiha aatitainaraqaavata, entaqivata, Kotira kaiqa vara amitaqi viha Kotira Naavuqi variqi vi variavaro avuhainaa taintaqaa oquviro vaiva vika maimaraara utu nimite vairave.   
\p
\v 16 Vika mini variqi vivaro kia qaiqaavata kararavata namariaravata antuqa aruanarove. Vika mini vaivaro kuarivanove, vo haikavanove, kia ho vika tatoqa kaanarove.   
\p
\v 17 Sipisipi Naati viva avuhainaa tainta avutana vaiva, viva sipisipi qova koqeva vaiharo vika ntita varero vuru ruvu namarivano, qaqi variqiro vi variaina namariva vainanaini vuru kaira nevarave. Mintivaro Kotiva vika nivuqihairo auquru nunka nimitaira vi vaiinti nahentika kia qaiqaavata iqi ratevarave, tura.   
\c 8  
\s1 Nampa 7 iva taatautora ravaqaa korara tura  
\p
\v 1 Minti tumanta te vaiha tavaavauraro Sipisipi Naati viva \it nampa\it* 7 iva taatautora ravaqaa kovaro viraqaahairo naaruvaini kia vovanovata uva tuvaro ekaa haikavano tiremakero manamana vaura.  
\p Inaaraiqa mintiaqiro vumanta  
\v 2 viraqaahai te tavaavauramanta \it enseli\it* 7navu Kotira avuqaa himpite vauka vauvaro vika \it aanumaara/noma \it*7navu nimumanta varora.   
\p
\v 3 Nimumanta varovaro \it enseli\it* vovano nai kauquqi \it kori\it* tanu tuata varero ani \it ofaa\it* tainta vo, \it kori\it* tainta tataaqa himpitero vaura. \it Ofaa\it* tainta viva avuhainaa tainta vira avuni vauvaro \it enseli\it*vano \it ofaa\it* tainta vira tataaqa himpitero vauvaro vovano iha quara tero koqe untavi haikara vokiravata vira amiro tiharo, Kotira vaiinti nahenti Kotira aare variavaro oru vi vai uvara vataakera are maa haikaravata iha quaraane, tuvaro  
\v 4  \it enseli\it*vano vi tanura tuatoraqihairo iha mura koqe untavuvavata, Kotira vaiinti nahenti Kotira aare vau uvavavata, Kotira avuqaa oru vi vaura.   
\p
\v 5 Mintuvaro viraqaahairo \it enseli\it* viva \it ofaa\it* taintaqaahairo iha auru varakero nai tanuqi mpiqakero tanu vira vataini vaavi aqukora. Aqukovaro naaruvavano karara karara ti vauvaro aaquakaavano utu aqu utu aquke i vauvaro vaturavanovata uti vaura.   
\s1 Aanumaara/Noma vuaqorara tura  
\p
\v 6 Mintumanta viraqaahai \it enseli\it* 7navu nái \it aanumaara/noma \it*7navu tuateha vuaqareka auti vaura.   
\p
\v 7 Vinavukaqihairo vovano naane nai \it aanumaara/noma \it*vuaqa kovaro \it taaruvanovata/kaampuravanovata\it* ihavanovata naare vataakero vataini aaqu rintema kero hiqiri hiqiri i vaiharo maa vatara vohaa mantaraini vatavata katarivata ita taiqa kero, taara mantaraini qaqi kero, ekaa ukauvata ita taiqa kora.   
\p
\v 8 Mintuvaro viraqaahairo \it enseli\it* 7navuqihairo \it nampa\it* 2 vano nai \it aanumaara/noma \it*vuaqa kovaro nora aiqina voqaara vau haikava iha ite vaura nora namariqi vara aqukora. Nora namariqi vara aqukovaro vohaa mantaraini namarivano vaiinti naareqama vuvaro taara mantaraini namarivano qaqi vaura.   
\p
\v 9 Vohaa mantaraini namariqi vau haikava qutu vuvaro taara mantaraini namariqi vau haikava qaqi vaura.  
\p Vohaa mantaraini namariqaa ni vau \it sipi\it*navura vehi autu kovaro taara mantaraini namariqaa ni vau \it sipi\it*navuva qaqi vaura.   
\p
\v 10 Mintuvaro viraqaahairo \it enseli\it* 7navuqihairo \it nampa\it* 3 vano nai \it aanumaara/noma \it*vuaqa kovaro viraqaahairo vaahoqura noravano ova qumpi kaivaro itaintema kero iteharo naaruvaihairo hiqiriro tuviro muntu vohaa mantaraini taatika namari, voqi voqive, ruvu namari voqi voqive hiqiriro, taara mantaraini qaqi kora.   
\p
\v 11 Vi vaahoqurara autu Hunkavirave. Viva vohaa mantaraini vo namari vo namariqi hiqiruvaro namarivano hunkavuvaro taara mantaraini vau namariva qaqi vaura. Ekaa vaiinti nahenti hunkavu namarira ne vauka qutu vurave.   
\p
\v 12 Mintuvaro viraqaahairo \it enseli\it* 7navuqihairo \it nampa\it* 4 vano nai \it aanumaara/noma \it*vuaqa kovaro kuarivanove, toravanove, opu makauvanove, iteharo taara mantaraini qaqi ite vauvaro vohaa mantaraini qimpa viro kia itora. Aatitoraqaa kuarivano vohaa mantaraini itaqiro viro taara mantaraini kia itaraitiro, qimpaviro vaura. Vira voqaara entaqi tora makau opuvanovata vohaa mantaraini itaqiro viro taara mantaraini kia itaraitiro, qimpaviro vaura.   
\p
\v 13 Mintumanta te virini vuruvi tavaavauraro memora vovano virikanta ata varero niharo naveraitiro, Oho, oho, oho, \it enseli\it* taaramonavu kiama nái \it aanumaara/noma \it*vuaqa kaavo. Oho, vinavuka nai \it aanumaara/noma \it*vuaqa kaimanta vataini variaka anomake qoraiqama vivarave, tura.   
\c 9  
\s1 Nampa 5 vano nai aanumaara/noma vuaqa kora  
\p
\v 1 Memoravano minti tuvaro viraqaahairo \it enseli\it* 7navuqihairo \it nampa\it* 5vano nai \it aanumaara/noma \it*vuaqa komanta te vaiha tavaavauraro opu vovano vataini hiqiriro vauva vauvaro \it ki\it* vo vira amura. Vi \it ki\it*va nai vevantoqama kero vau \it Ruvura/Mpumpira \it*qantuaraaina \it ki\it*va vaura.   
\p
\v 2  \it Ki\it* vira amuvaro opu viva \it ki\it* viraqohairo \it Ruvu/Mpumpi\it* qenti qantua kovaro iha muravano viraqihairo noraiqaakero oru vi vaura. Nora ihavano ite vaivaro muravano uri vaintema kero, viraqihairo muravano uri vaiharo kuarivata naaruvavata mantaaqa kovaro  
\v 3 iha mura ururaqihai kaintaaqa airitahaa qovaramavi vataini otu vaura.  
\p Kaintaaqa airitahaa qovaramavi vauvaro mpora noravano nai aaraiqohairo nkaqaintemake, kaintaaqa vika raqonta kaate tiro, kempuka vika nimiro tiharo,  
\v 4 Ne oru viha ukauve katarive vo haika vo haika qampiqe vairave kia vi haikara vi haikara qoraiqama nimitaraiti, ne tavaimanta Kotiva vaiinti nahenti tiriqaa kia viraaqama kero qara ntuva tairauka vaivera, ne vikaqaima raqontaqi vuate.   
\p
\v 5 Ne vi vaiinti nahentika kia ekaara aru karaiti, kauquru torara vika qaqi raqontaqi vuate, tuvaro kaintaaqa vika oru viha nái vekaqohai vaiinti nahenti raqontaqi vi vaumanta vaiinti nahenti voqamake keke tiha variqi vi vaura.   
\p
\v 6 Vi entara vaiinti nahenti voqamake antura ntuvaqi viha, vika qutuataa iramanta qutu virare tihavata, kia ho qutu viraiti, qaqi antura ntuvaqi vivarave.   
\p
\v 7 Kaintaaqa vika vaireka, iqoka raqireka nai \it ohi\it*navu qeramake vataantemake vaura. Vika qiataqaa avuhainaaka \it kori\it* tovaqa voqaara vauvaro vika virivano vaireva, vaiinti viri voqaara vaura.   
\p
\v 8 Mintimake vauvaro vika qiata kaukivano vaireva, nahenti vukai kauki voqaara vauvaro, vika aaraivano vaireva, \it raioni\it* aarai voqaara vauvaro  
\v 9 mimiraini \it aini\it* ori naavuma tora voqaara vaura.  
\p Vika arokavano qakaa qakaa i vaiharo, airi \it ohi\it*navu kanteha nái iqoka kaarinavu rarau vare iqoka raqireka vi variavaro noraiqaakero auva ntavaqi vintemake, auva ntavaqi vi vaura.   
\p
\v 10 Vika vekavano vaireva, kaakaakarira veka voqaara vauvaro veka vitini aaraivano vauvaro viraqohairo kauquru torara vaiharo vaiinti nahenti raqonta nimitaqiro vuarirava vaura.   
\p
\v 11 Kaintaaqa vika mintimake vauvaro vika avuhainaava vaireva, nai vevantoqama kero vau \it Ruvuraqi/Mpumpiraqi\it* raqiki vau \it enseli\it*va vaura. Vira autu Hiparu uvaqihai \it Abadonive\it* tura. Maa uvaraqihai \it Vaiinti Vehi Autuke Vaivave\it* tura.   
\p
\v 12 Ho iriate. Kaintaaqavano vataini variaka qoraiqama nimitaqi vi vai maarava taiqairaro vataini vaika qoraiqama nimitaqi vuaina maarava taaraqanta qaqima varianaro. Virara tirera.   
\s1 Nampa 6 vano nai aanumaara/noma vuaqa kora  
\p
\v 13 Te vaiha tavaavauraro \it enseli\it* 7navuqihairo \it nampa\it* 6 vano nai \it aanumaara/noma \it*vuaqa komanta te viraqaahai iriavauraro \it ofaa\it* tainta \it kori\it* oriqohai aututova Kotira avuqaa vauvaro vira hini hini vitiqihairo uvavano tura.   
\p
\v 14 Viraqihairo uvavano \it enseli nampa\it* 6 iara mintima tiro: \it Enseli\it* 4navu rumpa taamanta Iufaretisi Namari taatika namariqi variaka, are vinavuka kuvantu kaane, tuvaro vinavuka kuvantu kora.   
\p
\v 15 Vinavuka vaiha vi ihirave vi torarave vi entarave, tenavu vi entara veka variariraro tinavu kuvantu kairaqe vi kaiqaraqai varaqi virarave tivake, qeramate vauvaro vinavuka kuvantu komanta vinavuka vataini vau vaiinti nahentika taara mantaraini qaqi ke, vohaa mantaraini variaka aru taiqa kareka vura.   
\p
\v 16 Vinavuka iqoka vaiintitara airitahaa 200 \it milion\it* iqoka vaiinti \it ohi\it* tauvaqaqaa variavo tumanta iriavaunara.   
\p
\v 17 Te vaiha taira tavamaqi viha vi vaiintikavata vika \it ohi\it*vata tavaavaunarama. Vi vaiintika mimiraini naavumato haikava iha auru voqaara naare parunkaiqiro vauvaro, hini mimiraini naavumato \it kalaa\it*va vaireva, \it blu \it*vauvaro, hini mimiraini \it yelo\it* vaura. Mintimake vauvaro vika \it ohi\it* qiatavano vaireva \it raioni\it* qiata voqaara vauvaro vika \it ohi\it* noqihairo ihavanovata, muravanovata, hunkavi vau haikava \it salfa\it* \f + \fr 9:17 \ft  \+it Salfa\+it* orivano ite vaivaro voqamakero hunkavi vai aihova qovaraiqi vaira.\f* aihovanovata, aitara tara i vaura.   
\p
\v 18-19 Ihavanovata, muravanovata, hunkavi vau haikavavata, vika \it ohi\it* noqihairo aitareharo vaiinti nahenti vohaa mantaraini vauka aruqiro viharo aru taiqa kero taara mantaraini vauka qaqi kora. Vika \it ohi\it*vano nái noqihai vaiinti nahenti aruqi viha, vika nái vekaqohaivata vaiinti nahenti aruqi vi vaura. Vika \it ohi\it* vekavano vaireva, \it uqahi/quaiha\it* voqaara vauvaro viraqaa qiatavata vauvaro viraqohairo vaiinti nahenti nkaqa nimite vaura.   
\p
\v 20 Ho hini vaiinti nahenti kia arukoka, vika kia nái qora kaiqa vare vaura qaqira karaiti, nái kauquqohai aututo haikauka qaqiqai quahama nimitaqi vi vaura. Vika \it kori\it* orive, \it silvaa\it* orive, \it baraasi\it* orive, qaqi orive, katarive, vi haikara varake aututo haikauka kia ho tavaraiti, kia ho iriraiti, kia ho nái ni vau haikauka vaumanta, vika vi haikarara tinavu variqave tivakeha, vi haikara quahama nimiteha, vaanavata quahama nimitaqi vi vaura.   
\p
\v 21 Vika mintiaqi vi vaiha vo vaiintinavu arukorara kia noraiqaake iriraiti, vaana kaiqa vare vau okararave, hampi qaramaqi ni vau okararave, muara kaiqa varaqi vi vau okararavata kia qaqira karaiti, vi kaiqara vi kaiqara qaqiqai varaqi vi vaura.   
\c 10  
\s1 Inaara vuku uruquruma torara tura  
\p
\v 1 Vika mintiaqi vi vaumanta te vaiha tavaavauraro \it enseli\it* vo, mpeqavano naaruvaihairo tuvi vaura. Tonavuvano vira vaata naavuma tovaro vira qiataini ontantavano ututero vaura. Vira virivano vaireva, kuari avu voqaara ite vauvaro vira aiqutanta vaireva, naavu kaaratanta aaratora ihavano ite vauntema kero, ite vaura.   
\p
\v 2  \it Enseli \it*vira vaatavano mintiro vauvaro viva nai kauquqi inaara vuku rairakero tuata varero tuviro, nai aiqu tanara nora namariqaa ntava tero, nai aiqu kaanaaqa vataqaa ntava tero,  
\v 3 viraqaahairo viva \it raioni\it*vano uva taanaara noraiqaakero uva tuvaro naaruvavano 7 tataa karara tura.   
\p
\v 4 Naaruvavano minti tumanta te naaruvavano tu uvara vukuqi qara ntirare tiavauraro, naaruvaihairo uva vovano aqao tiro, Naaruvavano 7 tataa ti uvara kia qara ntuva taraitira, evaara kukeqa taane, tiro.   
\p
\v 5 Minti tumanta te vaiha tavaavauraro \it enseli\it* viva nai hini aiqu nora namariqaa ntava tero, nai hini aiqu vataqaa ntava tova, viva nai kauqu naaruvaini tuahera kero  
\v 6 tiharo, Kotiva ekaa enta qaqi variqiro vi vaivave. Viva naaruvave, ekaa naaruvaini vai haikarave, maa vatarave, ekaa maa vataqaa vai haikarave, nora namarive, ekaa nora namariqi vai haikarave, ekaa vi haikara vi haikara autu kero vataivave. Ho te Kotira vira autuqaa maa uvara quqaa uvaqai tirerave: Kotiva nai varare iaina kaiqara kia varikero varaanarove.   
\p
\v 7  \it Enseli\it* 7navuqihairo \it nampa\it* 7 viva nai \it aanumaara/noma \it*vuaqa kairaro Kotiva nai evaara uva tivakero kukeqataiva ekaara vuru taiqa vuanarove. Viva vi uvara nai kaiqa vaiinti, paropeti vaiintinavu haaru tiva nimurave, tiro.   
\p
\v 8 Viva minti tuvaro naaruvaihairo vaaka iriavaura uvava qaiqaa tiriara tiharo, \it Enseli\it*vano namariqaavata vataqaavata himpite vaira, are oru vira kauquqihaira inaara vuku raira taira varaane tumanta  
\v 9 te \it enseli\it* viva vaunaini orunte vi vukurara iraavauraro viva tiriara tiharo, Maa vukura varakera naane. Are vi vukura noqi ne vairaro \it hani\it*vano hiakaa intema kero, hiakaa irarovata, vi vukuva ai vaantavoraqi hunkama ianarove, tiro.   
\p
\v 10 Minti tumanta te vira kauquqihai vi vukura varake naavaunara. Te noqi neha tavaavauraro vi vukuva \it hani\it*vano hiakaa untema kero hiakaa umanta, te vira nampiqamake tavaavauraro vi vukuva ti vaantavoraqi hunka vura.   
\p
\v 11 Te vi vukura nama kaavauramanta vika tiriara tiha, Are ekaa naato vatanaakave, vo vataini vo vataini variakave, vo uva vo uva ti variakave, avuhainaa vaiintinavuve, ekaa vika vika Kotira uva qoqaiqamake tiva nimiane, tura.   
\c 11  
\s1 Kotira uva tiva nimi vai vaiintitantara tura  
\p
\v 1 Minti tuvaro vovano kairiqa vo ti timiro tiharo, Himpira kairiqaqohaira oru Kotira Naavuvata, \it ofaa\it* taintavata avatama kera tavera, vaiinti nahenti Kotira Naavu vainaini vaiha vira autu tuahere variaka vika kaara ntuva kera tavaane.  
\v 2 Are Kotira Naavu avatama kera tavera, kiama naavu naanteqaraini vai vatukara avataane. Vi vatukara qaqi kaira naantiara qumina vatanaaka, kia Kotira uva iri variaka vi vatukara qoraiqama kevarave. Vika taaramo ihi 6 toranavuara variqi viha Kotira vatuka koqera rahitamaqi vi vaivaro.   
\p
\v 3 Kotiva nai uva tiva nimiate tiro, taara vaiinti nititama kaira, vitanta kovaara utavaaqa nonkute, Kotira vakaaka vi entara 1,260 entanavuara variqi viha tivaqi vivarave.   
\p
\v 4 Kotira uva tiva nimiqi vi vai vaiintitanta vaireka, \it orivi\it* kataritanta voqaarave, ova qumpitaara taaraqanta voqaarave, vitanta vaivarave. Vi vaiintitanta Noravano Kotiva maa vataraqaa raqiki vaira avuqaa himpite vaivarave.   
\p
\v 5 Vovano vitanta qoraiqama nimitareva autirera, vitanta noqihairo ihavano vihiviro vira tatoqa taiqa kaanarove. Mintima kema vitanta qoraiqama nimite vaika qutu vivarave.   
\p
\v 6 Vitanta Kotira uva tiva nimiqi vi vai entara Kotiva vo kempuka vitanta nimira vitanta homa naaruva tinta taivaro kia aaqu ruanarove. Vitanta vi kempukaraqohai homa ruvu namari, vo namari vo namari kuqu kaivaro naareqama vuanarove. Vitanta vaivaro Kotiva qaiqaa vo kempuka nimira vitanta homa vataini vaika ruqutuqi vi vaimanta vo rovara vo rovara varevarave.   
\p
\v 7 Vitanta Kotira uva tiva qovaramaqi vivi taiqa kaivaro, viraqaahairo nai vevantoqama kero vai \it Ruvuraqihairo/Mpumpiraqihairo\it* qaakau aantau vovano viraqihairo qovaraiqama viro oru vi vaiintitanta hampata raquqiro viro, vitanta naatara kero arukaanarove.   
\p
\v 8 Viva vitanta arukairaro vitanta vaatavano nora vatuka aaraqaama qaqi varianarove. Vi vatukaraqi haaru vitanta Nora Vaiinti katariqaa aruke hirito vatukarave. Vi vatukara vara autu nteha Sodomive, Isipive, ti variarave.   
\p
\v 9 Viva vitanta arukairaro vitanta vaatavano aaraqaa qaqi vaira ekaa naato vatanaaka, konkiravata eqaravata, vo vataini vo vataini vaikavata, ekaa naato vo uva vo uva ti vaikavata, vitanta vaata aitutumake taveha, qioqama teha tiha, Vitanta vaata qaqi kaivaro variarire. Kiama vitanta vaata quntama taate, tivaro vitanta vaatavano taaramo enta hini entavata qaqi aaraqaa varianarove.   
\p
\v 10 Vi entara vitanta vaatavano aaraqaa qaqi vaira vataini vaika mintima tivara: Vitanta arukairara tenavuvata quahema vauro.  
\p Vitanta qaqi variqi vi vau entara nora maara tinavuqaa vate variamanta qoraiqamavi variqi vi vaunarave, tivarave. Vataini vaika minti tivakeha quaheha ihi tivaqi viha karave vo haikave nai ami nai amimaqi vivarave, tiro.   
\p
\v 11 ˻Naaruvaihairo uvavano tiriara mintima kero naantiaraini qovaraiqiaina uvara tiva timumanta te Ionika vaiha taira tavaavauraro˼ vi vaiintitanta vaatavano taaramo enta hini entavata, aaraqaa qaqi vauvaro, viraqaahairo Kotiraqihairo qaqi variqiro vi vai aihova vi vaiintitantaqi oriqetomanta vitanta náitanta aiquqaa qaqi himpi vaumanta vaiinti nahenti vitanta tave voqamake aatu itomanta qete vaura.   
\p
\v 12 Vika qete vaiha iruvaro naaruvaihairo uvavano vitantara naveraitiro tiharo, Maini uruate, tumanta vitanta navutaaka qaqi tave vaumanta vitanta tonavuqi vaiha naaruvaini vura.   
\p
\v 13 Vitanta naaruvaini vuvaro vaakama vaturavano noraiqama kero utiharo vi vatukara 10 mantaraihairo 9 mantaraini qaqi kero, vohaa mantaraini vehi autukora. Vehi autukeharo 7, 000 vaiinti nahenti aru taiqa komanta qaqi vau vaiinti nahentika voqamake virara aatu itomanta qeteha tiha, Oho, Variqavano naaruvaini vaiva kempukavanoma vaivo, ti vaura. ˻Ho te taira voqaara vaiha vi haikara vi haikara tavaavaunara. Ekaa vi haikava vi haikava naantiara mintiakero qovaraiqianaro.˼   
\p
\v 14 Naantiara vataini vaika voqamake qoraiqamavi vai maarava taaraqanta taiqa viraro, viraqaahairo \it nampa\it* 3 maaravano vaakama qovaraiqianaro.   
\s1 Enseli nampa 7 vano nai aanumaara/noma vuaqa kora  
\p
\v 15 Te taira tavaavauraro \it nampa\it* 7 \it enseli\it*vano nai \it aanumaara/noma \it*vuaqa kovaro naaruvaihai vo uva vo uvavano noraiqaake naveraitiha, Maa entaraqaahairo ˻maa vataraqaa raqiki vaiva Sataaniva qaqini viniramanta˼ tinavu Noravanovata viva atitai vaiintiva \it Mesaiaa\it*vanovata uri aatarake maa vataraqaa raqikiqi vivarave, ti.  
\v 16 Minti tumanta nora vaiinti 24navu Kotira avuqaa nai tainta nai taintaqaa oquvi vauka, vi uvara iri, viraqaahai vika vatakanta hiqirivi nái viri vataini ke, Kotira quahama amiteha tiha,   
\pi1
\v 17 Noravauvo, are ekaa kempuka vataavave. Vate are qaqi variqira vi variaravave. Haaruvata are qaqi variqira vi vauravave. Are nena kempukaqohaira vaiinti nahentiqaa raqikireva auti varianarara ti, tenavu ariara koqeve ti vauro.   
\pi1
\v 18 Vo vatanaa vo vatanaaka arara ite vau entava taiqa vivaro ari arara itaaina entavama qovarama vivo. Are qutuvika ko tiva nimitena entavama aniraivo. Ai kaiqa vaiinti paropeti vaiintinavuvata, ekaa ai vaiinti nahentivata, nora vaiintive, inaara vaiintive, ariara noraiqaake iriqi vi varia vaiinti nahentika variavara are vika quahama nimitehara vika nái koqaa nimina entavama aniraivo. Are maa vatara qoraiqamake variaka vehi autu kena entavama aniraivo, tura.   
\p
\v 19 Vika minti tuvaro Kotira Naavu naaruvaini vaura qentivano qantuara vumanta te tavaavauraro Kotiva uva tivakero taatauto \it vokise\it*va vi naavuraqi vaura. Viraqi vauvaro viraqaahairo aaquakaavano utu aqu utu aqu i vauvaro naaruvavano karara karara ti vauvaro vaturavano uti vauvaro \it taaru/kaampura\it* aaquvanovata nti vaura.   
\c 12  
\s1 Nahentiaravata dragoniaravata tura  
\p
\v 1 Mintiaqi vi vaumanta te Ionika vaiha tavaavauraro naaruvaini aahuva haikavano qovarama viro vaura. Nahenti vovano mini vauvaro vira utavaaqavano vaireva, kuari avu vauvaro, vira aiqu ataini toravano vauvaro, vira qiataqaa opu 12navu avuhainaara tovaqa voqaara aqutero vaura.   
\p
\v 2 Vi nahentiva vainti taiqama viro, vainti vatareva iharo ke ke tivaqiro vi vaura.  
\v 3 Vi nahentiva naaruvaini vauvaro nai aahuva haika vo haikavano naaruvaini qovarama viro vaura. Vi haikava vaireva noraqora naare \it dragoni\it*vano vauvaro vira vaatavano evari vaata voqaara vauvaro vira qiata 7navu vauvaro, \it okepaa/pomu\it* 10navuvata vira vaataqaa vauvaro vira qiatanavuqaa avuhainaara tovaqa 7navu aqute vaura.   
\p
\v 4  \it Dragoni\it* viva naaruvaini vaiharo nai vekaqohairo opu makau hininavu vohaa mantaraini vaura raupikero vataini aqukero, opu makau taara mantaraini vaura qaqi kora. \it Dragoni\it* viva oru nahenti avuni himpitero vaiharo, viva vainti vatatairaqe ravaaqavuke naare tivakero vaura.   
\p
\v 5 Vauvaro nahenti viva qorainti vainti vatatovaro vi vaintiva vaireva, noruqaaviro \it aini\it* kauru tuataqiro viharo ekaa naato vatanaakaqaa raqikiarirava vauvaro, \it dragoni\it*vano vainti vira ravaaqavuke naare tumanta ˻\it enseli\it*˼ vika vaaka ani vi vaintira raqia vare vuru Kotiva nai avuhainaa taintaqaa oquviro vaunaini kora.   
\p
\v 6 Raqia vare vuru kovaro vi nahentivaqai aiqu aututero qumina vataini, Kotiva nai virara iriharo qerama amito vataraqaa oru vaiharo 1,260 entanavu variqi vumanta viraqaata koqemake raqikiqi vi vauvaro vaura.   
\p
\v 7 Vi nahentiva mini vauvaro naaruvaini nora iqokavano qovarama vura. Qovarama vuvaro \it enseli\it* noravano, Maikeriva iqoka raqireva umanta \it enseli\it* vonavu vira kahaqamake raqireka vuvaro \it dragoni\it* viva iqoka raqireva umanta \it enseli\it* vonavu vira kahaqamake nora iqoka raquqi vura.   
\p
\v 8 Raquqi vuvaro Maikeriva nai \it enseli\it*navu vataakero kempukaiqama kero \it dragoni\it*vata, vira \it enseli\it*navuvata naatara kora. Vika naatara kero \it dragoni\it*ara tiharo, Are nena \it enseli\it*navu vataakera naaruvaini kiama ho vaivarave, tiro.   
\p
\v 9 Minti tivakero \it dragoni\it* vira nai norauha naaruvaihairo vara vaavi vataini aqukora. \it Dragoni\it* viva haarua memaruvano vauvaro vira autu Navutaarave Sataanirave tura. Sataaniva ekaa maa vataraqaa variaka vika una tiva nimite vaivama vairo. Viravata, \it enseli\it* vonavu vira aiquqaa avataqi vukavata, naaruvaihairo vataini vara vaavi aqukora.  
\v 10 Vataini vara vaavi aqukomanta te vaiha iriavauraro naaruvaihairo uvavano mintima tiro:  
\pi1 Vate Kotiva vaiinti nahenti kuvantu nimitaaina entavama aniraivo. Kotiva mpeqaiqama kero vaiinti nahentiqaa raqikiqiro vuanarove. Kotiva atitai vaiintiva, vivavata vate noraiqamama vivo. Sataaniva Kotira avuqaa vaiharo vo enta vo enta entaqivata aatitairaqaavata tinavu qata vakaukaqaa uva vate vaura, enseli vika vira naaruvaihai vara vaavi vatainima aqukorave.   
\pi1
\v 11 Sipisipi Naati viva nai naare raukeharo ˻vika qora kaiqa vare vau uvara nunka komanta˼ tinavu qata vakauka kia qetaraiti, vi uvara vaiinti nahenti tiva nimiqi vi vaurara ti, vika Sataanira aatara kora. Vika kia nái qaqi maa vataraqaa variqi virara noraiqaake iriraiti, tinavu arukareka ivera, tenavu kia qetararave, ti vaura.   
\pi1
\v 12 Vika mintima keha Sataanira aatara korara ti, naaruvavauvo, arevata naaruvaini variakavata ne quaheha variate. Te maa vataravata nora namariaravata oho tiva nimitauro. Sataaniva ne varianaini vaiharo kankomakero irivaro viva nai taiqaarira entava aumanto vaivarora tiro, vira kaara vira voqamakero arara ite vaivaro vaivo, tiro.   
\p
\v 13 Naaruvaihairo uvavano minti tumanta te tavaavauraro \it dragoni\it* vira aato kenko tuvaro iri vuvaro tiharo, Ike, ti vara vaavi aqukaamanta vatainima vauro tivakero, viva himpiro qorainti vainti vatato nahentira vira avataqiro vi vaura.   
\p
\v 14  \it Dragoni\it*vano vira avataqiro vi vaumanta nahenti vira kahaqireka memora aroka taaraqanta vira amura. Nahenti viva ata varero nai qerama amito vatara qumina kanta oru taaramo ihi hini ihiara vairaro \it dragoni\it*vano vira kia aruarire ti, aroka taaraqanta vira amura.   
\p
\v 15 Vira amuvaro \it dragoni\it* viva nai noqihairo namari vihi kovaro huvura namari voqaara vi nahentira avataqiro viharo raaqu varaarire tuvaro  
\v 16 vatavano nahenti vira kahaqiharo nai no aaqaavu kero \it dragoni\it*vano nai noqihairo vihiko namarira ekaa nama taiqa kora.   
\p
\v 17 Namari nama taiqa kovaro \it dragoni\it*vano nahentiara arara itovaro viva vira vaintaira hini kuka hampata iqoka raqireva viro, oru Kotiva tivato uvaravata, Karaitiva tiva nimi vau uvaravata iri vauka hampata iqoka raqireva vura.   
\p
\v 18  \it Dragoni\it* viva raqireva vuva oru nora namari auvahini himpitero vaura.   
\c 13  
\s1 Qaakau aantau vovano nora namariqihairo qovarama vura  
\p
\v 1 Te vaiha taira tavaavauraro nora namariqihairo qaakau aantau vovano qovarama vura.  
\p Vi haikava vaireva, \it okepaa/pomu\it* 10navu vira vaataqaa vauvaro vira qiata 7navu vauvaro, vo \it pomu\it* vo \it pomu\it*qaa avuhainaara tovaqa vauvaro, vo qiata vo qiataqaa Kotirara qora uva tivato autura, vo autu vo autu qara ntuva tovaro vaura.   
\p
\v 2 Te tavaavauraro vi haikara vaatavano vaireva, \it lepati\it* vaata voqaara vauvaro, vira aiqu \it bea\it* aiqu voqaara vauvaro, vira no \it raioni\it* no voqaara vaura. Vi haikava mintiro vauvaro \it dragoni\it*vano nai voqaantemake variarire tiro, vira noraiqama kero nai kempuka amiro nai raqiku kaiqaravata vira amura.   
\p
\v 3  \it Dragoni\it*vano nai kempuka qaakau aantau vira amumanta te tavaavauraro vi haikara qiata vo teqa kovaro vi qiatava qutuvi ruhiqau viro, qaiqaa qaqi tavanta viro ho vaura. Vira qiata vovano minturara ti, vataini vauka virara raukuvi vi haikarara kempukavanove tivakeha, vira avataqi vi vaura.  
\v 4  \it Dragoni\it* viva nai kempuka qaakau aantau vira amurara ti, vataini vau vaiinti nahentika qaakau aantau vira autu tuahera keha tiha, Qaakau aantau mpeqavano uritarakero vaivo. Kia vovano raquqiro viharo vira ho aatara kaanarove, ti vaura.   
\p
\v 5 Vi entara Kotiva qaakau aantau vira qaqi kovaro viva noraiqama viro vaiharo 42 torara variqiro viharo Kotirara vaaqu uva tiva amitaqiro vi vaura.  
\v 6 Viva nai no aaqaavu kero Kotirarave, vira vatukarave, ekaa naaruvaini vaukarave, qora uva tiva nimitaqiro vi vaura.   
\p
\v 7 Kotiva vira qaqi kovaro viva Kotira vaiinti nahenti hampata iqoka raquqiro vi vaiharo vika naatara kora. Qaakau aantau viva vika naatara kero noraiqama viro ekaa naato vatanaaka, eqarave, konkirave, vo vataini vo vataini vaukave, vo uva vo uva ti vaukave, viva ekaa vikaqaa raqiki vaura.   
\p
\v 8 ˻Te tairakaa vi haikava naantiara qovaraiqiainara tavaavaunara.˼ Naantiara ekaa vataini vaika, vo vatanaa vo vatanaaka qaakau aantau vira quahama amitaqi viha vira autu tuahera kevara. Haaru maa vatara kia autuko entara Kotiva vaiinti nahenti autu vukuqi qara ntuva toka, vikaqaima qaakau aantau vira autu kia tuaheraqi vivara. Vi vukuva qaqi variqi vika autu qara ntuvato vukuva vaivaro tota Sipisipi Naati arukova, vivama vi vukuraqaa raqiki vairo.   
\pi1
\v 9 Ni aatovano vairera, vi uvara iriata.   
\pi1
\v 10 Vira ravaaqavuke rumpe vaiintiva vairamanta vika vira ravaaqavuke rumpama tevarave. Vira iqoka paipeqohai aruke vaiintiva vairamanta vika vira iqoka paipeqohai aruma kevarave. Vika mintiaqi vi vaimanta ne Kotira vaiinti nahenti kia popoharaiti, Kotirara kempukaiqamake iriqi vuate.   
\s1 Qaakau aantau vovano vataqihairo qovarama vura  
\m
\v 11 ˻Te vaiha taira tavaavauraro˼ qaakau aantau vovano vataqihairo qovarama vura. Vi haikara \it okepaa/pomu\it* taaraqanta vaura. Vi haikara \it pomu\it* vaireva, sipisipi naati \it pomu\it* voqaara vauvaro vira uvavano \it dragoni\it* uva taanaara ti vaura.   
\p
\v 12 Viva mintima vauvaro qaakau aantau viva noraiqama viro hoqare qovarama vu aantauraqai kaiqa vara amitareva iharo vira autuqaa ekaa vataini vaukaqaa raqikiqiro viharo hoqare qovarama vu aantaura vira qiata vo teqa kovaro tavanta vuvaro qaqi vau aantaura, virara vaiinti nahentiara tiharo, Ne vira autuqai tuaheraqi vuate, tura.   
\p
\v 13 Viva nora kaiqa, vo kaiqa vo kaiqa varaqiro viharo vaiinti nahenti nivuqaa vaiharo tuvaro naaruvaihairo ihavano vataini tuvumanta vaiinti nahenti tave vaura.   
\p
\v 14 Viva hoqare qovarama vu aantaura kahaqama amiteharo nora kaiqa varaqiro vi vaiharo vaiinti nahenti vataini vauka unaqaraiqama komanta vika vira quahama amiteha hoqare qovarama vu aantaura, vira iqoka paipeqohai qiata teqa kovaro tavantavu aantaura, vira autu virini qiarire ti, vira maraqurahaave varahaave autu amitora.   
\p
\v 15 Vaiinti nahenti hoqare qovarama vu aantaura, vira maraqurahaa autuke vatovaro Kotiva qaqi kovaro naantiara qovarama vu qaakau aantauva nai aiho vuaqa kovaro maraqurahaavano qakiharo ho uva tiarirava vaura. Vaiinti nahenti vokika vira autu kia tuahera kareka ivaro maraqurahaavano vika ho arukaariravama vaura.   
\p
\v 16 Vira naantiara qovarama viro vau qaakau aantauva vaiharo ekaa vaiinti nahenti, nora vaiintive, inaara vaiintive, airi airaira vatokave, vehi vaiintive, rumpato vaiintikave, qaqi vau vaiintikave, viva ekaa vika vikara kempukaiqaa kero tiharo, Ne vaiqe te qara vo ni kauqu tanarainie ni tiriqaae ruva vataare, tivakero vika kauqu tanarainie tiriqaae qara ruva nimitora.   
\p
\v 17 Qaakau aantau vira qara kia varo vaiintika viva qioqama tomanta vika kia ho koqaa autuke airaira vararaiti, kia ho nái airaira voka nimiha monu vare vaura.   
\p
\v 18 Koqe avu aato vataa vaiintivano homa qaakau aantau vira qara okarara kankoma kero irianarove. Vi qarara okaravano vaireva, vaiinti \it nampaa\it*ma vairo.  
\p Vi \it nampaa\it*va vaireva 666.   
\c 14  
\s1 Saioni aiqinaqaa ruvaaqumavi vaurara tura  
\p
\v 1 Te vaiha tavaavauraro Sipisipi Naati viva Saioni Aiqinaqaa himpite vaumanta vira hampata 144,000 vaiinti nahenti vauvaro vika tiriqaa Sipisipi Naati autuvata vira Qora autuvata qara ntuva tomanta vaura.   
\p
\v 2 Vika mini vaumanta te vaiha iriavauraro naaruvaihairo uvavano namari noravano aintaakaqaa aquvi aquvi iharo uva tuntema kero, ti vaura. Vi uvava naaruvavano karara karara tuntema kero, ti vaura. Vi uvava airi vaiinti \it kitaa\it* ruquti vauntema kero, uva ti vaura.  
\v 3 Uvavano minti ti vaumanta vaiinti nahenti 144,000navu Kotira avuhainaa tainta avuqaa himpite vaiha, vika qaqi variqi vi vauka 4navuvata, vika nora vaiinti 24navuvata vika nivuqaa vaiha, qaraaka ihi tivaqi vi vaura. Sipisipi Naati viva vika vataihairo kuvantu nimitorara ti, 144,000 vaiinti nahenti vikaqai vi ihira ho tivaqi vi vaura. Vikaqai vi ihira ho irumanta vokuka kia ho vi ihira irura.   
\p
\v 4 Vi vaiintika kia nahenti hampata niraiti, vika Kotiraraqai iriqi viha, Sipisipi Naati viva nai tainie vireva unaini vikavata vira avataqi vi vaura. Vataini vau vaiinti nahentikaqihairo vika naane kuvantu kero ntita varero vuru Kotiravata Sipisipi Naativata nimura.  
\v 5 Vika kia una uva tuvaro kia vo uvavanovata vikaqaa vaura.   
\s1 Enseli taaramonavu tavorara tura  
\p
\v 6 Te ˻Ionika taira tave vaiha˼ vuruvi tavaavauraro \it enseli\it* vovano virikanta ata varero ni vaura. Kotiva vira atitama kero vo vataini vo vataini vaukave, vo vatanaa vo vatanaaka eqarave, konkirave, ekaa vo uva vo uva ti variakave, ekaa vikara koqe vakaaka vaiinti nahenti ekaa enta qaqi variqi vi vai vakaakara tiva nimiane tivakero vira atitovaro viva virikanta niharo  
\v 7 noraiqaakero naveraitiharo, Kotiva vaiinti nahenti \it ko\it* tiarira entava aniraimantara ti, ne Kotirara qeteha vira autu tuahera kaate. Vivama naaruvavata, vatavata, nora namarivata, ruvu namarivata, autu kero vataivave. Viraqai quahama amiteha tinavu Variqavano vaivo tiate, tiro.   
\p
\v 8 Minti tuvaro vira naantiaraini \it enseli\it* vovano vira avataqiro viharo mintima tiro: Oho, Babironi vatukavano taiqa viro vehiqama vivo. Vi vatukava vaaqu kaiqaqai varaqiro viharo ekaa vo vatanaa vo vatanaakara ti \it uaini\it* naate tumanta vika vira neha vikavata hampi qaramaqi ni vaurave, tiro.   
\p
\v 9 Minti tuvaro vitanta naantiaraini \it enseli\it* vovano vitanta avataqiro viharo noraiqaakero naveraitiharo, Oho, vaiinti vovano qaakau aantauvata vira maraqurahaa aututaa haikaravata quahama amiteharo virara ti variqave tivakero vira qaravata nai tiriqaae, nai kauqu tanarainie, varairera,  
\v 10 Kotiva vi vaiintirara voqamakero arara itairaro virara ti \it uaini\it* neharo ti arara ite vaina okarara tavaanarove tianarove. Kotiva kiama qihaaqama kero vi vaiintira ruqutiraitiro, voqamakero vira ruqutuanarove. Kotiva vi vaiintira ruqutu kairaro viva takuqi vai \it enseli\it*ka nivuqaavata, Sipisipi Naati vira avuqaavata vaiharo, \it salfa\it* \f + \fr 14:10 \ft  \+it Salfa\+it* orivano ite vaivaro voqamakero hunkavi vai aihova qovaraiqi vaira.\f* orivano iha ite vainaraqi vaiharo noraiqaakero qantura riharo varianarove.   
\p
\v 11 Mintima variqiro viraro vi ihava kia qimparaitiro qaqi itaqiro viraro, vira muravanovata ekaa enta qaqiqai oru vuanarove. Vaiinti nahenti qaakau aantauvata vira maraqurahaavata quahama nimiteha tinavu variqave tivakeha vira qaravata vareka, vika aatitainaraqaavata entaqivata nora iha itainaraqi vaiha kia auraaravata vairaiti, ekaa enta antura ruvaqi vivarave, tura.   
\p
\v 12 Vi uvara irihama te Ionika niara tiha, Ne Kotira vaiinti nahenti Kotira uva avataqi vuaterama, turo. Ne Ihurara kempukaiqamake iriqi vuaterama, turo.   
\p
\v 13 Ho \it enseli\it* viva minti tumanta te vaiha iriavauraro naaruvaihairo uvavano tiriara mintima tiro: Maa uvara qara ntuva taane. Maa entaraqaahai vaiinti nahenti Kotira kaiqa vara amitaqi vi vuru qutuvika, vika vaivaro Kotiva vika koqema nimitaanarove, tiro.  
\p \it Enseli\it* viva minti tuvaro Kotira Maraquravano tiharo, Quqaama tiarao. Vi vaiinti nahentika vukaari utuqi vi, oru auraara vaivarave. Vika vare kaiqava koqe kaiqa vairara ti, vika homa oru auraara vaivarave, tiro.   
\s1 Vataihairo kara qantu varaainarara tura  
\p
\v 14 Minti tumanta te vaiha tavaavauraro uromuravano vauvaro viraqaata vovano oquviro vaura. Vira virivano vaireva, te Vataini Vatatai Vaiintika vauro tu vaiintira viri voqaara vauvaro vira qiataqaa \it kori\it* oriqohai avuhainaara tovaqa aututova vauvaro viva nai kauquqi kara qantuaina paipera voqamakero vaihora tuatero vaura.   
\p
\v 15 Mintuvaro viraqaahairo Kotira Naavuqihairo \it enseli\it* vovano vevarero oru tonavuqaa oquviro vau vaiintirara noraiqaakero naveraitiro tiharo, Kara qantuaina entava aniraivo. Nena paipeqohaira kara qantu varera uruane. Vataini karavano mpeqaiqama vivo, tiro.  
\v 16 Minti tuvaro tonavuqaa oquviro vau vaiintiva nai paipe aqukeharo vataini vau karara teqakero qantu varero uriro.   
\p
\v 17 Viva mintumanta te vaiha tavaavauraro Kotira Naavuqihairo \it enseli\it* vovano vevarero vivavata nai kauquqi kara qantuaina paipera voqamakero vaihora tuate vaura.   
\p
\v 18 Viva vevarovaro \it enseli\it* vovanovata ihaqaa raqiki vauva, viva \it ofaa\it* taintaqaahairo anirero \it enseli\it* vovano paipe vaihora tuatorara noraiqaakero naveraitiro tiharo, Vataini otuntera nena paipeqohaira \it uaini\it* tava ekaa teqa varera uruane. \it Uaini\it* tavavano mpeqaiqama vivo, tiro.   
\p
\v 19 Minti tuvaro \it enseli\it* vovano vataini nai paipe aqukeharo \it uaini\it* tava naaquntaqaahairo teqakero varero Kotiva nora rahiti keharo tatiaina tanuraqi vuru aqukora. Vi tanuva vaireva, Kotira arara voqamakero itaarira tanuva vauvaro  
\v 20 viraqi aqukovaro \it uaini\it* tava vira rahiti kero tati vaura. Vi tanuva nora vatuka aaqaini vauvaro viraqihairo tatito namariva naarevano otu viharo huvura namarivano vaiinti vaata ekaa nampiqama kero qiataqai qoqaa vaintemakero, otu viharo nai niaraini 300 \it kilomita\it* muntu taiqora.   
\c 15  
\s1 Ekaanaini vaiinti nahenti qoraiqama nimitare i haikarara tura  
\p
\v 1 Te Ionika vaiha naaruvaini tavaavauraro nora haika aahuva haika vovano qovarama viro vaumanta te vira tave, kauqu runkinkiriha variavaunara. \it Enseli\it* 7navu mini vaiha vaiinti nahenti qoraiqama nimitaaina haikara 7navu tuate vaura. Vi haikara \it enseli\it* vinavuka vaiinti nahenti ekaara nimivaro Kotiva vaiinti nahentiara arara itaarirava taiqa vuanaro.   
\p
\v 2 Vinavuka vi haikara tuate vaumanta te tavaavauraro \it karaasi \it*varuva namarivano vauvaro viraqi voqi voqi iha ite vaumanta vaiinti nahenti airitahaa qaakau aantau aatara koka \it karaasi\it* namari auvahianta vaura. Vika qaakau aantauvata, vira maraqurahaavata, vi haikarara iriha \it nampaa\it* autu qara ntuvatoravata, aatara koka oru mini vaiha, nái kauquqi Kotiva nai nimu \it kitaa\it*ra voqaara tuateha vaura.   
\p
\v 3 Vika mini vaiha Kotira kaiqa vaiinti Mosira ihivata, Sipisipi Naati ihivata, tivaqi viha mintima ti:  
\pi1 Noravauvo, are ekaa kempuka vataavave. Ai kaiqavano nora kaiqa vaimantara ti, tenavu vira taveha kauqu runkinkiri i vauro. Are ekaa naato vatanaaka Avuhainaavama variarao. Ai kaiqa okaravano vaireva, avuqavu okara quqaa okaraqaima vaivo.   
\pi1
\v 4 Noravauvo, tavave kia ai aatu qetaraitiro varianarove? Ekaama ai aatu qeteha vaivarave. Tavave ai autu kia tuahera kaanarove? Ekaama ai autu tuahera kevarave.  
\pi1 Ariqi kia qora okaravanovata vairaitiro, koqe okaravanoqai vaivo. Are avuqavuqaa kera vare variana kaiqava qoqaa vairara ti, ekaa naato vatanaaka ai kaiqa taveha, vika oru ai avuqaa vaiha, ai quahama amiteha ai autu tuahera kevarave, tura.   
\p
\v 5 Vika minti tivake ihi tiva taiqa komanta te tavaavauraro naaruvaini Kotira Naavu qentivano qantua vivaro Kotira turuaravano qoqaa vaura.   
\p
\v 6 Mintumanta \it enseli\it* 7navu vaiinti nahenti qoraiqama nimitare u haikara, qora haika 7navu tuatoka, vinavuka Kotira Naavuqihai vevarora. Vinavuka utavaaqavano vaireva, takuqi vau utavaaqava vauvaro vinavuka mimiraini \it kori\it* oriqohai aututo hoqukara ruvutova vaura.   
\p
\v 7 Mintima vauvaro qaqi variqi vi vauka 4navuqihairo vovano tanu 7navu varakero \it enseli\it* 7navu nimura. Tanu vinavura \it kori\it* oriqohai aututova 7navu vauvaro vi naavuraqi ekaa enta qaqi variqiro vi vaiva Kotiva arara ite vaiva mpiqaviro vaura.   
\p
\v 8 Tanu vinavura \it enseli\it* vika nimuvaro Kotira mpeqa okaravano takuqi vauraqaahairo muravano oru viharo Kotira Naavuqi mpiqa vura. \it Enseli\it* 7navu vaiinti nahenti qoraiqama nimitare u haikara raurukeva qaqi vaurara tiro, vovano vi naavuraqi oriqetaarirava kia ho vaura.   
\c 16  
\s1 Tanu 7navuara tura  
\p
\v 1 Mintumanta te iriavauraro Kotira Naavuqihairo uvavano noraiqaakero naveraitiharo \it enseli\it* 7navuara mintima tiro: Kotira arara ite vai tanura 7navu, nenavu vare muntu vataini rauru kaate, tura.   
\p
\v 2 Minti tuvaro avuni vau \it enseli\it*va nai tanu varero muntu vataini rauru kora. Rauru komanta vaiinti nahenti qaakau aantau vira qara vare vira maraqurahaa quahama amiteha tinavu variqave ti vauka, vika vauvaro vika vaataqaa qora numuaravano qovarama viro ite vaura.   
\p
\v 3 Mintuvaro \it enseli nampa\it* 2 vano muntu nai tanu nora namariqaa rauru kovaro qutuvu vaiintira naare voqaara nora namarivano naare namariqama vumanta viraqi ekaa qaqi vau haikauka qutu vura.   
\p
\v 4 Mintuvaro \it enseli nampa\it* 3 vano taatika namariqaavata ruvu namariqaavata muntu nai tanu rauru kovaro vi namarivavata naareqama vura.   
\p
\v 5 Mintumanta te iriavauraro ekaa namariqaa raqiki vau \it enseli\it*va Kotirara tiharo,  
\pi1 Ariqi kia qora okaravanovata vairaitiro, koqe okaravanoqai vaivo. Are qaqi variqira vi variaravave. Haaruvata are qaqi variqira vi vauravave. Are vaiinti nahenti ko tiva taiqakera, are avuqavuqama kera vi haikaraqohaira vika ruqutihara nái koqaa nimi variarao.   
\pi1
\v 6 Vika ai vaiinti nahentivata, ai uva qoqaiqamake vau vaiintikavata, arukovaro vika naarevano nteharo taiqa vurave. Vira kaara are vika nái ruqutihara naare nimiaramanta vika namakaarara, te huviqorave turo, tiro.   
\m
\v 7  \it Enseli\it* viva Kotirara minti tumanta te iriavauraro \it ofaa\it* taintaqihairo uva vovano tiharo,  
\pi1 Noravauvo, are ekaa kempuka vataava vaiharama, are avuqavuqama kera quqaiqama kera ko ti variaravama variarao, tiro.   
\p
\v 8 Minti tuvaro \it enseli nampa\it* 4 vano vuru nai tanu kuari avuqaa rauru kovaro Kotiva kuari vira kempukaiqama kovaro kuarivano voqamakero iteharo vataini vau vaiinti nahentika tatoqake vaura.   
\p
\v 9 Kuarivano vaiinti nahenti tatoqe vaumanta vika tiha, Oho, Kotiva vaaquqama vuarire. Vivama \it enseli\it* vika nitite vaimanta vika nái tanu rauruke variavaro qora haika, vo haika vo haikavano qovaraiqi vaivo, tivakeha vika nái qora kaiqa varora qaqirake Kotira autu tuahera kaataara vaumanta kia mintura.   
\p
\v 10 Vika mintuvaro \it enseli nampa\it* 5 vano nai tanu muntu qaakau aantauvano avuhainaa taintaqaa oquviro vauraqaa rauru tovaro qaakau aantauvano raqiki vau vataraqaa konkira aruqiro vi vaura. Konkira aruqiro vi vaumanta vaiinti nahenti voqamake antura ri vaiha nái maaqiri nkaqe vaura.   
\p
\v 11 Mintiaqi viha vika nái antura ri vaura kaaravata, nái numuara itora kaaravata, Kotirara vaaquqama vuarire tivakeha, vika kia nái qora kaiqa vare vaura qaqira karaiti, qaqiqai vi kaiqara varaqi vi vaura.   
\p
\v 12 Vika mintuvaro \it enseli nampa\it* 6 vano nai tanu taatika namari, Iufaretisi Namariqaa rauru kovaro vi namariva aaharauqama viro avuhainaa vaiintinavu kuari avu urinaihainauka aara qerama nimitora.   
\p
\v 13 Mintumanta te tavaavauramanta vaana taaramonavu eqavoka voqaara \it dragoni\it* noqihairovata, qaakau aantau noqihairovata, una paropeti vaiinti noqihairovata, qovaramavi vaura.   
\p
\v 14 Vi vaanauka Sataanira vaananavu nora kaiqa vare vauka qovaramavi, oru ekaa naato vataini avuhainaa vaiinti vaukara tiha, Varaiqenavu ruvaaqumavi Kotira vataake iqoka raquare, tura. ˻Te Ionika taira taveha naantiara qovaraiqiaina haikara tavaavaunara.˼  
\p Kotiva ekaa kempuka vataiva \it ko\it* tiaina entava aumanto vaira vaana taaramo vinavuka ekaa vataini vaika avuhainaa vaiinti vika nái iqoka vaiinti vataake ruvaaqumavi Kotira vataake iqoka raqireka autivarave.   
\p
\v 15 ˻Karaitiva nai orurantero tuvuaina entarara mintima tiro:˼ Ho iriate, te muara vaiinti aanantamake evaara tuvirerave. Vaiintivano kia vaitaraitiro, avu viti viri iharo nai utavaaqaqaa koqema kero raqiki vairava, viva quaheharo varianarove. Vi vaiintiva vi entaraqaa vaiinti nahenti nivuqaa kia toka niraitiro, kiama kaurira haikavata varaanarove, tura.   
\p
\v 16 Te tavaavauramanta vaana taaramonavu oru uqitakanta, Hiparu uvaqihai \it Amagedoni\it*ve tu vataraqaa, mini oru vaiha, ekaa avuhainaa vaiintinavu ruvaaqumake iqoka raqireka auti vaura.   
\p
\v 17 Mintuvaro \it enseli nampa\it* 7 ekaara vitihainaava nai tanu viri kanta rauru kovaro Kotira Naavuqi avuhainaa taintaqihairo uvavano noraiqaakero tiharo, Ho taiqama vivo,  
\v 18 tuvaro viraqaahairo aaquakaavano vatete uti vauvaro naaruvavanovata vatete karara karara ti vauvaro vaturavanovata nai noraiqaakero uti vaura. Maa vatara autuko entaraqaahai vaiinti nahenti variqi viha kia minti vaturava qovaraiqura tavorave. Vi entara vaturavano utiharo nai anoma kero qoraiqama kero uti vaurarama turo.   
\p
\v 19 Vaturavano utiharo nora vatuka taaramonavuqaa nkahi kovaro ekaa naato vataini nora vatuka, vo vatuka vo vatuka vauva raputamavi vehiqama vura.  
\p Mintiaqi vuvaro Kotiva kia Babironi vatukaravata tauru karaitiro, viva voqamakero arara itovaro vi vatukarara tiharo, Arevata ti arara ite vaina \it uaini\it*ra naane, tivakero vi vatukaravata vehi autukora.   
\p
\v 20 Mintuvaro ekaa namari avutaqi inaara vatanavu vauka \it tuqaakamavi/uqaaramavi\it* kia vauvaro, ekaa aiqinavata \it tuqaakamavi/uqaaramavi\it* kia vaura.   
\p
\v 21 Mintuvaro naaruvaihairo \it taaru/kaampura\it* vira maaravano 50 \it kilo\it* vauva nti vaiharo vaiintiqaa hiqinti hiqinti i vaura. Minti vaumanta vika Kotirara qora uva tiva amite tiha, Oho, viva voqamakero tinavu ruqutiharo qoraiqama timite vaivo. Viva vaaquqama vuarire, ti vaura.   
\c 17  
\s1 Hampi qaramaqiro ni vau nahentirara tura  
\p
\v 1 Mintuvaro \it enseli\it* 7navu tanu 7navu tuatokaqihairo vovano te variavaunanaini anirero tiriara tiharo, Aniraqe te hampi qaramaqiro ni vai nahentira ruqutuaina okarara ai umiqaare. Vi nahentiva nora taatika namari vo namari vo namariqaa oquviharo vairave.   
\p
\v 2 Ekaa naato vataini variaka avuhainaa vaiintinavu, vika vi nahentira vataake hampi ni variarave. Vi nahentiva hampi nuvaqiro viharo nai \it uaini\it* ekaa vataini varia vaiinti nahentika nimimanta vikavata vi namarira neha vueraiqama vi variarave, tiro.   
\p
\v 3 Minti tuvaro Kotira Maraquravano kempukaiqaakero ti vataakero vauvaro \it enseli\it* viva ti tivita varero qumina vataini vuru komanta te mini vaiha tavaavauraro nahenti vovano qaakau aantau vo vira tauvaqaqaa oquviro vaura. Vi aantauva, naare aantauvano vauvaro viraqaata vaaqu autu, vo autu vo autu qara ntuva tovaro vaura. Vi aantauva vaireva, qiata 7navu vauvaro vira \it komu\it* kauqurutanta vaura.   
\p
\v 4 Qaakau aantauvano mintima kero vauvaro nahenti viva naare tavunavata ihiqa (\it blu\it*) tavunavata nonkutero vaiharo nora monu aquto orira, \it kori\it*ve vo ori vo orive, viraqohairo nai vaata \it vahehema/vaataiqama\it* tero vaiharo nai kauquqi \it kori\it* oriqohai aututo \it kaapu\it*ra tuatero vaura. Vi \it kaapu\it*raqi nai hampi qaramaqi ni vauraqihairo qora haika, vo haika vo haikavano mpiqa viro vaura.   
\p
\v 5  \it Kaapu\it* vira tuatovaro vira tiriqaa autu vo, qara ntuva tovaro vaura. Vi autura okaravano kukeqatova mintimama vairo:  
\pi1 Maa Babironi nora vatukave.  
\pi1 Ekaa hampi qaramaqi ni variakave,  
\pi1 ekaa qora okara auti variakave,  
\pi1 vika variavaro maa nahentiva  
\pi1 vika novama vaivo.   
\p
\v 6 Vi uvava mintima vaumanta te tavaavauraro vi nahentiva airi vaiinti nahenti naare nama kerora tiro, viva vueraiqaaviro vaura. Kotira vaiinti nahenti naareve, Ihura uva iriqi vi vaura kaara aruko vaiinti nahentika naareve, vi naarera vi naarera vi nahentiva nama kero vueraiqaaviro vaura.  
\p Vi nahentiva vaumanta te vira taveha, voqamake kauqu runkinkiri i variavauraro  
\v 7  \it enseli\it* viva tiriara tiharo, Nantiharae vi nahentirara nena kauqu runkinkiri i variarao? Are iri vairaqe te vi nahentira okara kukeqa taaravata, nahenti viva vi aantaura tauvaqaqaa oquviro vaira, vira qiata 7navuvata, \it pomu\it* 10navuvata vai aantaura vira okaravata, ai tiva amiare.   
\p
\v 8 Are tavaana aantauva, viva haaru qaqi variqiro vi vaurave. Vate viva kia qaqi variqiro vi vairave. Naantiara viva nora \it Ruvuqihairo/Mpumpiqihairo\it* ururero nai vehiqama vuainanaini vuanarove. Qaakau aantau viva qovarama viramanta vataini vaika hininavu vi aantaura taveha nai kauqu runkinkiri i vaivarave.  
\p Haaru kia maa vatara autukero vato entara Kotiva vaiinti nahenti hininavuara vika tinta vaiinti nahenti vaiha ekaa enta qaqi variqi vuate tivakero, vika autu vuku voqi qara ntuva tora. Vaiinti nahentika vika nutuvano kia vi vukuraqi vaika, vikama qaakau aantau vira taveha, nái kauqu runkinkiri i vaivarave. Vi aantauva haaru variqiro vurave. Maa entara viva kia qaqi variqiro vi vairave. Naantiara viva qaiqaa qovarama viramanta vi vaiinti nahentika virara nai kauqu runkinkiri i vaivarave.   
\p
\v 9 Koqe avu aato vataava vivaqaima maa uvara okarara ho irianarove. Qaakau aantau qiata 7navu okara vaireva, aiqina 7navu vaivaro nahenti viva aiqina vinavuraqaa oquviro vairave. Qaakau aantau qiata 7navu okara vovata vaireva, avuhainaa vaiinti 7navu variarave.   
\p
\v 10 Vi vaiintinavuka 7navuqihai vokuka 5navu arukovaro vohaiqavano kia qutu viraitiro qaqi vaivaro, vovano qovaraiqiarirava qaqima vaivo. Naantiara viva qovarama viro inaaraiqaqai vaiharo raqikiqiro vuanarove.   
\p
\v 11 Qaakau aantau viva haaru qaqi variqiro vi vaurave. Vate kia qaqi variqiro vi vairave. Naantiara vivama avuhainaa vaiinti \it nampa\it* 8 qama vuanarove. Viva avuhainaa vaiinti 7navu vohaa ankuvanoma varianarove. Viva qaiqaa qovarama viro nai vehiqama vuainanaini vuanarove.   
\p
\v 12  \it Okepaa/Komu\it* 10navu tavaana okarava vaireva, avuhainaa vaiinti 10navu variarave. Maa entara vi vaiintinavuka kia noraiqamavi vo vata vo vataqaa raqikiqi viraiti, qaqi variarave. Naantiara vinavuka noraiqamavi vohaa kuari avuaraqai qaakau aantau vataake raqikiqi vivarave.   
\p
\v 13 Avuhainaa vaiinti 10 vinavuka variqi viha, vohaa avu aatoqaa irikeha, qaakau aantau vira kahaqireka iha nái kempuka vira amivarave.   
\p
\v 14 Vinavuka Sipisipi Naati hampata iqoka raqivarave. Sipisipi Naati viva Noravano vaiharo ekaa nora vaiintiqaave, ekaa avuhainaa vaiintiqaave, raqiki vaivara tiro, viva vinavuka kempuka taiqa keharo naatara kaanarove. Vi entara Sipisipi Naati viva iqoka raquqi vi vairamanta viva naarama kero kaama tai vaiinti nahentika, virara kempukaiqaake iriqi vi vaika, vikavata vira kahaqama amiteha vinavuka naatara kevarave, tiro.   
\p
\v 15  \it Enseli\it* viva tiriara minti tivakero qaiqaa tiharo, Hampi qaramaqiro ni vai nahentiva oquviro vai namarira, taatika namari vo namari vo namari okara vaireva, ekaa naato vatanaaka, eqarave konkirave, vo uva vo uva ti variakave, variarave.   
\p
\v 16 Qaakau aantauvata \it pomu\it* 10navuvata tavaarauka, vika vaiha hampi qaramaqiro ni vai nahentirara voqamake iri qoraiqama amitevarave. Vika vira navutaiqama amiteha vira vehiqamake vira qaqi kaivaro tokama varianarove. Vika vira vehiqama amiteha vira vaata mati namake, ihaqohai vira tatoqa aqukevarave.   
\p
\v 17 Kotiva vikara tinta hantuqavano vaina kaiqara varaate tiro, vika qaqi kairamanta vohaa avu aatoqaa irikeha vika nái kempuka qaakau aantau vira vuru amivaro viva raqikiqiro viraro Kotira uvavano vivauma varianarove.   
\p
\v 18 Vi nahentira tavaana okarava vaireva, viva vatuka noravanoma vaivo. Vi vatukava ekaa naato vatanaaka avuhainaa vaiintiqaa raqikiqi vi vai vatukavama vaivo, tiro.   
\c 18  
\s1 Babironi vatukavano vehiqama vuainarara tura  
\p
\v 1 Te vi haikara vi haikara tave, qaiqaa tavaavauraro \it enseli\it* vovano naaruvaihairo tuvi vauvaro vira noraiqama kero kempuka amuvaro viva vahehemato haikava voqamakero takuqiharo ekaa vata maata ataamake vaura.   
\p
\v 2 Viva noraiqaakero naveraitiharo, Vi vatukava vehiqama vivo. Babironi vatuka nora vatukavano vehiqama vivo. Vate vi vatukaraqi vaananavuqai variqi vi variamanta qora uvirivanovata vi vatukaraqi variqi vi variavo.   
\p
\v 3 Haaru vi vatukava nai \it uaini\it* ekaa naato vatanaaka nimumanta vika vira hampata hampi qaramaqi ni vaurave. Ekaa naato avuhainaa vaiinti vikavata vira vataake hampi qaramaqi ni vaurave. Vi vatukava hampi qaramaqiro ni vau okararaqaahai, monu kaiqa vare vauka, airi monu vare vaurave, tiro.   
\p
\v 4  \it Enseli \it*viva minti tumanta te vaiha iriavauraro naaruvaihairo uva vovano mintima tiro:  
\pi1 Ti vaiinti nahentitaario, vi vatukaraqihai qaqirake aniate. Ne vira vataake vaiha qora kaiqa varevorave. Ne vi vatukaraqi vaiqe hauri te vira ruqutiha nivata ruqutuarorave.   
\pi1
\v 5 Vi vatukara qora kaiqavano uritara kero virikanta oru mpiqa vivaro Kotiva vira qora kaiqa kia tauru karaitiro, qaqiqai iritaivo.   
\pi1
\v 6 Vi vatukava ni qoraiqama nimitaintemake, nevata nai vira qoraiqama amitaate. Viva vohaa tataa ni nimirara iriha ne vira nái taara tataama amiate. Viva qora namari qerama kero ni nimirara irihama, ne vira nái qora namari voqavatama amiate.   
\pi1
\v 7 Viva nai autu viriniqamake vairave, viva nariara quaheharo koqe haika vaheheqiaina haikara vatairave, virara irihama, ne vira autu vatainiqaake aihavira haika voqavata vira amiate. Viva nariara tiharo, Tema avuhainaa nahentivano vauro. Kiama te tentoqa nahenti vauro. Maaravano kia tiqaa vairaqe iqi ratararave, ti vairave.   
\p
\v 8 Vi nahentiva minti ti vairara tiro, vohaa entaqaa qora haika, vo haika vo haikavano viraqaa qovaraiqianarove.  
\p Aihavuaina haikavave, muntuka qoraiqiaina haikavave, karara nararaiqiariravave, vi haikava vi haikava vi nahentiraqaa qovaraiqiraro ihavano vira tatoqa aqukaanarove. Viraqaata uva vataarirava vaireva, viva Noravano Kotiva kempukavano vaivo.   
\p
\v 9 Ekaa naato vatanaaka avuhainaa vaiinti vi nahentira vataake hampi qaramaqi ni vaiha qora kaiqa vare vaika, vika vaiha tavaivaro vi vatukava iha ite vaiharo mura oru vi vaira tavehama iqi ratevarave.   
\p
\v 10 Vika niara kanta vaiha vi nahentiva voqamakero aihavira haika varaainara taveha qeteha vaivarave. Vika tiha,  
\pi1 Oho, oho, Babironi vatuka maavao, Are nora vatuka kempuka vatukavano variararo vate vohaa kuari avuara ai vehiqama kaivara taiqa vuarao, tivarave.   
\p
\v 11 Maa vataraqaa monu kaiqa vare vaika ike mpo tivaqi viha tiha, Oho, vi vatukaraqihairo kia voqavanovata tinavu airaira qaiqaavata koqaamake varevarave tivakeha virara iqi ratevarave, tivarave.   
\p
\v 12 Vika airairavano vaireva, \it kori\it* orive, \it silvaa\it* orive, koqe ori vo ori vo orive, kauvukaarive, koqe tavuna vo tavuna vo tavunave, naare tavunave, ihiqa (\it blu\it*) tavunave, koqe untavi katarirave, \it elefani\it* aaraiqohai autute haikarave, koqe katariqohai autute haikarave, \it baraasi\it* orive, \it aini\it* orive, eqarorive, vi orira vi oriraqohai autute haikarave,  
\v 13 karaqaa aatake ne haikarave, iha quaraivaro koqe unta iaina haikarave, koqe untavi haikara vo haika vo haikave, \it uaini\it*ve, \it orivi\it* vahaverave, \it uiti\it* auruvata hantavatave, purumakauve, sipisipive, \it ohi\it*vata iqoka \it kaari\it*vatave, kaiqa vaiinti varareka monu aqukeha ntite vairave, ekaa vi haikara vi haikara vi vatukava kia qaiqaavata koqaa iva varianarove.   
\p
\v 14 Monu kaiqa vareka vi vatukarara maantima tivara: Oho, ai muntukavano vai airairara are kia qaiqaavata vi haikara varenarave. Are vaheheqi variana haikavave, are airi airairara vataara haikavavata taiqavivo. Kiama qaiqaavata qovaraiqianarove, tivarave.   
\p
\v 15 Vi entara vi vatukaraqi vaiha vo airaira vo airaira nimiha nora monu vare vai vaiintika, vika niaraini vaiha vi vatukara qoraiqama kaainara taveha, voqamake qeteha iqi ratevarave. Vi entara vika qutuvi vaiintirara iqi ratentemake iqi ratevarave.   
\p
\v 16 Vika mintima tivarave:  
\pi1 Oho, oho, nora vatukavauvo, are koqe utavaaqa naare utavaaqave, ihiqa (\it blu\it*) utavaaqave, nonkutaararo are vaheheqi variana haikava \it kori ori\it*ve, vo orive, kauvukaarive, takuqi vaivara variararo  
\v 17 ai vohaa kuari avuara ruqutiharoma ekaa vi haikara vi haikara raumpirima kaivo, tivarave.  
\p \it Sipi\it*qaa raqiki vaikavata, ekaa \it sipi\it*qi ni vaikavata, ekaa \it sipi\it*qi kaiqa vare vaikavata, vika niara kanta vaiha  
\v 18 tavaivaro vi vatukava iha iteharo mura oru vi vaira mura vira tavehama tiha, Maa vatukava nai nora vatukavano vaivaro kia vo vatukavano vira aatara kaarirava vaivaro vehiqama vivo, tivarave.   
\p
\v 19 Minti tivake vika nái qiataqaa hanta aqute iqi rateha tiha,  
\pi1 Tenavu vi vatukarara mpo ike, tiva amitauro. Vi vatukava airi airaira varaqiro vi vaumanta vo \it sipi\it* vo \it sipi\it* qokavara vira airaira vara vuru keha nora monu viraqihai vare vaurave.  
\pi1 Vi vatukava nora vatuka vaivaro vate vohaa kuari avuara vira ruqutu taiqa kaivaro vehiqama vivo, tivarave, tiro.   
\m
\v 20 ˻Naaruvaihairo uvavano tiriara vi uvara vi uvara naantiara qovaraiqiainara tiva timi taiqakero vo uvavata mintima tiro:˼  
\pi1 Vi vatukava vehiqama viro taiqa virara ne naaruvaini vaika quaheha variate.  
\pi1 Kotira vaiinti nahentivata, Ihuva noraiqamakai vaiintikavata, Kotira paropeti vaiintivata, ne ekaa quaheha variate.  
\pi1 Vi vatukava ni qoraiqama nimite vaira kaara Kotiva nai vira koqaa amivo, tiro.   
\p
\v 21 Uvavano naaruvaihairo minti tumanta \it enseli\it* noravano nai ori nora utu varero nora namariqi vara vaavi aqukero tiharo,  
\pi1 Maantima kero Kotiva Babironi vatuka kempukaiqama kero aqu kairamanta vira kia qaiqaavata tavevarave.   
\pi1
\v 22 Babironi vatukavauvo, ihi tiha \it kitaa\it* ruquti vairavata, \it aanumaara/noma \it*vuaqe vairavata, ariqihai kia vi uvara qaiqaavata irivarave.  
\pi1 Kaiqa vaiinti vo kaiqa vo kaiqa okara tave vaika kiama qaiqaavata ariqi kaiqa varevarave.  
\pi1 Nora orihaavano \it uiti\it* auru rakaviharo uva ti vainara, vi uvaravata kia ariqihai qaiqaa irivarave.   
\pi1
\v 23 Ova qumpike vataivaro itaainara kia ariqihai qaiqaa tavevarave.  
\pi1 Naata vaati nai vare nai vare i vai uvara, kia ariqihai qaiqaavata irivarave.  
\pi1 Ariqihai monu kaiqa vare vau vaiintikara, vataini variaka vikara nora vaiintima variavo ti vaurave.  
\pi1 Are hepi kaiqave, qantoka kaiqave, quaha kaiqave vareharama ekaa vataini variaka unaqarama kehara qora aaraqaa ntita vare vi varianarave.   
\pi1
\v 24 Kotiva tavaivaro nai vaiinti nahentive, nai paropetinavuve, ekaa naato vataini variakave, vika arukaa naareva ariqi vairara tiro, Kotiva ai Babironi vatuka vehiqama kaivo, tiro.   
\s2 Babironi vatukavano taiqa vuainarara naaruvaini noraiqamake quahevara  
\c 19  
\p
\v 1  \it Enseli\it* noravano minti tumanta te iriavauramanta naaruvaini vau vaiinti nahentika airitahaa naveraitiha,  
\pi1 Kaiqenavu tinavu Variqa autu tuahera kaare.  
\pi1 Viva tinavu kuvantukero tivitaiva vaivaro vira mpeqa okaravano takuqi vaivaro vira kempukavanovata uritara kero vairave.   
\pi1
\v 2 Viva ko tiharo avuqavuqama kero, quqaiqama kero ko ti vaivave.  
\pi1 Babironi vatuka nora vatukavano hampi qaramaqiro ni vai nahentira voqaara vaaqu kaiqa vare vaumanta ekaa naato vatanaaka vira hampata hampi nuvaqi vi vaiha qoraiqama vi vaura kaara Kotiva vi vatukaraqaa uva vateharo vira ruqutu kaivo.  
\pi1 Vi vatukava Kotira kaiqa vaiinti airitahaa arukora kaara Kotiva vi vatukara nai koqaa amiharo vira ruqutu kairave, ti.   
\p
\v 3 Vika minti tivake qaiqaa naveraitiha,  
\pi1 Kaiqe tenavu Kotira autu tuahera kaare.  
\pi1 Vi vatukaraqi iha ite vairaro vira muravano kia taiqa viraitiro, ekaa entama virini oru vuanarove, tura.   
\p
\v 4 Vika vi uvara minti tumanta nora vaiinti 24navuvata, qaqi variqi vi vauka 4navuvata, vika vatakanta hiqirivi vauvaro Kotiva nai avuhainaa taintaqaa oquviro vaumanta vika vira quahama amiteha tiha,  
\pi1 Quqaave. Kaiqe tenavuvata Kotira autu tuahera kaare, ti.   
\m
\v 5 Vika minti tuvaro Kotira avuhainaa taintaqihairo uva vovano mintima tiro:  
\pi1 Ne Kotira kaiqa vara amite varia vaiinti nahentikave, ne Kotira aatu qete varia vaiinti nahentika nora vaiintive inaara vaiintive, ne ekaa Kotira autu tuahera kaate, tiro.   
\s1 Sipisipi Naativano nahenti varairamanta nora kara nerara tura  
\m
\v 6 Uvavano minti tumanta te vaiha iri variavauraro airi vaiinti nahenti uki vaiha uva tuntemakeve, nora namarivano aintaakaqaahairo aquvi aquviharo uva tuntema kerove, naaruvavano karara karara tuntema kerove, uva vovano tiharo,  
\pi1 Kaiqe tenavu Kotira autu tuahera kaare.  
\pi1 Tinavu Variqa noravano ekaa kempuka vataava, viva ekaa haikaqaa raqiki vairave.   
\pi1
\v 7 Kaiqe tenavu vira autu noraiqama keha quaheha variqi vuare.  
\pi1 Sipisipi Naativano nahenti varaarira entava aniraivaro vira varaarira nahentiva qerama tero vaivo.   
\pi1
\v 8 Vi nahentira koqe utavaaqa, hanta utavaaqa takuqi vaira, nonkutero variarire tiro, vira amirave, tiro.  
\m ˻Vi nahentiva vaireva, ekaa Kotira vaiinti nahentima variarave.˼ Koqe utavaaqa, hanta utavaaqa okara vaireva, Kotira vaiinti nahenti koqe kaiqa vare variavama vairo.   
\p
\v 9 Vi uvava minti tuvaro \it enseli\it* viva tiriara tiharo, Maa uvara qara ntuva taane: Sipisipi Naativano nahenti varaaina ovataraqaa naarama taarirauka, vi vaiinti nahentika quahehama vaivarave, tivakero viva vo uvavata tiharo, Vi uvara Kotira uva, quqaa uvama vaivo, tiro.   
\p
\v 10  \it Enseli\it* viva minti tumanta te vira aiqutaraini hiqirivi vaiha, vira quahama amiteha vira autu tuahera kaare tiavauraro viva aqao tiro, Kia mintiane. Te ai kena kaiqa vaiinti vaiha, te aivata ai qata vakaukavata aanante Ihura uva tiva nimiqi vi vauraukama vauro. Are Kotiraraqai ti Variqave tivakehara vira quahama amitaane.  
\p Haaru Kotira Maraquravano paropeti vaiintinavu kahaqama nimite vaumanta vika Kotira uva tiva qoqaiqamake vaurave. Vira voqaantema kero, Kotira Maraquravano tinavuvata kahaqama timite vaimanta tenavu Ihura uva tiva nimiqi vi vaunarave, tiro.   
\s1 Hanta ohi tauvaqaqaa oquvi variainarara tura  
\p
\v 11  \it Enseli\it* viva minti tumanta te vaiha tavaavauraro naaruvavano qantuara viro vauvaro hanta \it ohi\it*vano qovarama viro vaura. Vira tauvaqaqaa vaiinti vovano vauvaro virara Kotirara Kempukaiqama Kero Iri Vai Vaiintirave, Quqaa Vaiintive, ti vaura. Vi vaiintiva avuqavuqama keharo \it ko\it* tivakeharo iqoka raquqiro vuarirava vaura.   
\p
\v 12 Vi vaiintiva vauvaro vira avuvano iha voqaara ite vauvaro vira qiataqaa avuhainaara tovaqa, airitahaa vaura. Vi vaiintiraqaa autu vo qara ntuva tova vauvaro naiqai vi autura okara kankoma kero irura.   
\p
\v 13 Vi vaiintiva naareqi quntamato tavunara nonkutova vauvaro vira autuvano vaireva, Kotira Uvave, tura.   
\p
\v 14 Viva vi vaumanta naaruvaihai iqoka raqi vauka ekaa vikavata vira avataqi viha nái hanta \it ohi\it* tauvaqaqaa oquvi vaiha koqe utavaaqa, hanta utavaaqa, takuqi vau utavaaqara nonkutoka vaura.   
\p
\v 15 Vi vaiintira noqihairo iqoka paipe vaihova vihiviro vauvaro vi paiperaqohairo ekaa naato vatanaaka ntaihama kero naatara kaarirava vaura. Vi vaiintiva \it aini\it* kauruqohairo vikaqaa raqikiqiro vuanaro. Viva vikaqaa raqikiqiro viharo \it uaini\it* tava tanu noraqi rahitikero tatinantema kero, Kotiva ekaa kempuka vataiva arara itaaina vaiinti nahentika ruqutuqiro vuariravama vaura.   
\p
\v 16 Vukai tavuna nai avuntaraini nonkutoraqaa uva vo qara ntuva tova mintima tiro:  
\pi1 Ekaa avuhainaa vaiinti vika Avuhainaarave.  
\pi1 Ekaa nora vaiinti vika Nora Vaiintive, tiro.   
\p
\v 17 Ho te tavaavauraro \it enseli\it* vovano kuari avuqaa himpitero vaiharo noraiqaakero uva tiharo ekaa ata vare vi ani vau uvirika naarero tiharo, Kotiva nora ovata naainanaini ne ani ruvaaqumavi vaiha mati naate.   
\p
\v 18 Avuhainaakave, iqoka vaiintiqaa raqiki variakave, nora vaiinti vonavuve, \it ohi\it*vata vika tauvaqaqaa oquvi variakave, ekaa naato vatanaakave, rumpataa vaiintikave, qaqi varia vaiinti nahentikave, autu vataa vaiinti nahentive, qumina vaiinti nahentive, ne ekaa vika vika vaatave mative ani naate, tiro.   
\p
\v 19  \it Enseli\it* viva minti tumanta te tavaavauramanta qaakau aantau vivavata, avuhainaa vaiintinavu vataini variakavata, vika iqoka vaiintivata, vika avitumavi vohaaraqi ruvaaqumavi vaiha, \it ohi\it* tauvaqaqaa oquvi vau vaiintiravata, vira iqoka vaiintinavu vatamake raqireka auti vaura.   
\p
\v 20 ˻Iqoka raquqi vi vauvaro \it ohi\it* tauvaqaqaa oquvi vau vaiintiva vika naatarakero˼ qaakau aantau viravata, una paropeti vaiinti viravata rumpatora. Una paropeti vaiinti viva tota qaakau aantau vira kahaqiharo aahuva kaiqa, nora kaiqa vare vaura. Vaiinti nahenti qaakau aantau qara varoka vira maraqurahaara ti variqave tivakeha, vika una paropeti vaiinti vira kaiqa taveha virara quqaama viva Kotira uva ti vaivave tura. Una paropeti vaiintivata qaakau aantauvata kia vitanta arukaraitiro, \it salfa\it* \f + \fr 19:20 \ft  \+it Salfa\+it* orivano ite vaivaro voqamakero aiqintuna hunkavi vaira.\f* orivano nora iha ite vauraqi qaqi vitanta aqukora.   
\p
\v 21 Vitanta nora iha itoraqi aqukero \it ohi\it* tauvaqaqaa oquviro vau vaiintiva iqoka raquqiro viharo nai noqihairo vihivu paiperaqohairo, vitanta iqoka vaiinti ekaa aru taiqa komanta ekaa uviri ani vika vaata mati ne vauvaro anomakero auha mpiqora.   
\c 20  
\s1 Sataanira 1,000 ihiara rumpa taainarara tura  
\p
\v 1 Mintumanta te vaiha tavaavauraro \it enseli\it* vovano naaruvaihairo nora \it Ruvu/Mpumpi\it* qenti qantuaraaina \it ki\it*ra nai kauquqi tuata varero \it seni\it* maara ntoravata tuata varero tuvuntero  
\v 2  \it dragoni\it* vira ravaaqavu kora.  
\p Vi \it dragoni\it*va haaru vau memaruva vaura. Viva Sataaniva Kotira navutaava vauvaro vira ravaaqavuke rumpa taariraro 1,000 ihiara karapuhiqi variarire tivakero \it seni\it*qohairo vira rumpa tora.   
\p
\v 3 Vira rumpa kero nora \it Ruvuqi/Mpumpiqi\it* vara vaavi aqukero, kia qaiqaavata vevarero naato vatanaaka una uva tiva nimiarire tiro, vi qentira tintatero \it roki\it* arutero \it roki\it* viraqaa iva taatautora.  
\p Naantiara Sataanira rumpa tairaro viva 1,000 ihiara karapuhiqi variqiro viro vuru taiqa kaaina entaraqaahairo Sataanirara viva vo entanavuara qaqini vevarero nuarire tiro, vira kuvantu kaanaro.   
\p
\v 4 Te tavaavauraro avuhainaa taintanavu, vo tainta vo taintavano vaumanta viraqaata noraiqamavu vaiintinavuka oquvi vaura. Vi vaiintinavuka \it ko\it* tiate tiro, noraiqama koka vaumanta te vika taveha vaiinti nahenti maraqura airitahaavata tavaavaunara. Vi vaiinti nahentika vataini vau entara Ihura uva tiva nimi vaura kaara vika aunta teqa aqukora.  
\p Vi vaiinti nahentika qaakau aantauvata vira maraqurahaavata kia quahama nimitaraiti, nai tiriqaavata nai kauquqaavata kia vira qara varora. Vi vaiinti nahentika qaiqaa qaqi himpi vaiha Karaitira vataake maa vataraqaa 1,000 ihiara variqi viha raqikiqi vi vaura.   
\p
\v 5 (Vi vaiinti nahentika naane qaiqaa qaqi himpi variqi vikama vaivara. Hini vaiinti nahenti qutu vika kia vika hampata qaqi himpiraiti, vaivaro 1,000 ihi aitaraira vira naantiara vikavata qaiqaa qaqi himpivara.)   
\p
\v 6 Kotiva vika avuniqama kero qaiqaa qaqi vara himpima kaika, vika quaheha vaivaro Kotiva vika koqemama nimitaanaro. Vika ho vaivaro qutira haikavano kia ho qaiqaa vika ravaaqavu kaanarove. Vika Karaitira vataake 1,000 ihiara raqikiqi viha Kotiravata Karaitiravata vitanta kaiqa vara nimitaqi vivara.   
\s1 Sataanira ekaara aatara kaainarara tura  
\p
\v 7 Naantiara Sataaniva 1,000 ihiara rumpateva variqiro viro vuru taiqa kairamanta vira kuvantu kaivaro  
\v 8 viva qaiqaa vevarero vaiharo oru naato vatanaaka una uva tiva nimi vaira vika vira una uvara quqaavema tivara. Vi entara vataini vaika hininavu Goku vatanaaka vaimanta hininavu Magoku vatanaaka vaivara. Vika Sataanira uvara quqaa uvave tivaro Sataaniva iqoka raqireva iharo vi vatanaaka ruvaaquma kaira vika nora namari auvahini vai nuqara voqaara airi vaiintima vaivara.   
\p
\v 9 Te tavaavauramanta vi vatanaaka Kotira vaiinti nahenti hampata iqoka raqireka auti vaiha ekaa vataini kapa variqi viha oru Kotira vaiinti nahenti vaunaini ututumate, Kotira muntuka vau vatukaravata ututumate vaura. Vika mintimate vauvaro naaruvaihairo ihavano tuvuntero vika ekaa tatoqa aqukora.   
\p
\v 10 Vika tatoqa kovaro Sataaniva vika unaqaraiqama kova vauvaro viravata raraukero \it salfa\it* orivano nora iha ite vauraqi vara vaavi aqukora. Tota qaakau aantauvata una paropetivata aqukoraqi viraqi Sataaniravata aqukora. Naantiara vinavuka vi ihava ite vainaraqi variqi viha aatitairaqaavata entaqivata ekaa enta antura ruvaqi vivara.   
\s1 Ekaara entaqaa ko tiainarara tura  
\p
\v 11 Te tairakaa tavaavauraro avuhainaa tainta, hanta tainta nora vo vauvaro viraqaata vovano oquviro vaura. Viva vi taintaraqaa oquviro vauvaro naaruvavanovata vatavanovata vira avuqaa kia ho vairarave, tivake ruqemake vinuvaro kia vovanovata vitanta qaiqaa tavora.   
\p
\v 12 Mintumanta te tavaavauramanta vaiinti nahenti qutuvuka nora autu vataukave, inaara autu vataukave, vi taintara avuqaa himpite vauvaro taintaqaa oquviro vauva vo vuku vo vuku rairatero vaiharo vuku vo, viraqima ekaa enta qaqi variqi vi vaiinti nahentika autu vau vukura, rairatero \it ko\it* tivaqiro vi vaura.  
\p Qutu vuka vataini qaqi vau entara vo kaiqa vo kaiqa vare vau uvara vi vukuraqi vi vukuraqi qara ntuva tova vauvaro taintaqaa oquviro vauva vukuqi qara ntuvato uvarara iriharo \it ko\it* tivaqiro vi vaura.   
\p
\v 13 Viva \it ko\it* tivaqiro vi vaumanta nora namariqi raqutuvu vaiinti nahentika namariqihai qovaramavi oru vi taintara avuqaa vaumanta, qutu vuaka vaunaihaivata vaiinti nahenti qovaramavi oru vi taintara avuqaa vauvaro taintaqaa oquviro vauva vika nái qaqi vau entara vare vau kaiqarara iriharo \it ko\it* tivaqiro vi vaura.   
\p
\v 14 Viva \it ko\it* tivaqiro viro vuru taiqa kero viraqaahairo qutira okaravata, qutira vatukavata, nora iha itoraqi vitanta vara vaavi aqukora. (Nora iha ite vai vatukava vaireva, kia qaiqaavata qaqi himpi vairaiti, ekaara qutuvi vai vatukavama vairo.)   
\p
\v 15 Avuhainaa taintaqaa oquviro vauva vaiharo ekaa enta qaqi variqi vi vaiinti nahentika nutu qara ntuvato vukuraqi tavovaro tau vaiinti nahentikae vika nutuvano kia vi vukuraqi vauvaro viva vika nora iha itoraqi vara vaavi aqukora.   
\s2 Qaraaka naaruvavata qaraaka vatavata qovarama vuainarara tura  
\c 21  
\p
\v 1 Mintumanta te tairakaa tavaavau-raro qaraaka naaruvavanovata qaraaka vatavanovata vaura. Haarua naaruvavata haarua vatavata tuqaakama vuvaro nora namarivanovata tuqaakama vuvaro kia vaura.   
\p
\v 2 Mintumanta te tavaavauraro Kotiva vainaihairo naaruvaihairo koqe vatuka, kia viraqi qora haikavanovata vau vatukava, qaraaka Ieruharemi vatukavano tuvi vaura. Nahentivano qorainti varareva iharo nai vaata ruqitero qerama taintema kero, vi vatukava tuvi vaumanta  
\v 3 te iriavauraro avuhainaa taintaqihairo uvavano mintima tiro: Maa entaraqaahairo Kotiva vaiinti nahenti hampata variqiro vuanarove. Viva vika hampata variqiro vi vaira vika vira vaiinti nahenti vaivarave. Kotiva naivano vika hampata variqiro vi vaira vika virara tinavu Variqavema tivarave.   
\p
\v 4 Viva vika avuqihairo auquru nunka nimitaira vaivarave. Haarua okaravano taiqa virara ti, vika kia qaiqaavata qutiraiti, kia iqi rataraiti, kia muntuka qoraiqira vairaiti, kia aihavira haika vararaiti, koqemake variqi vivarave, tiro.   
\p
\v 5 Uvavano minti tuvaro avuhainaa taintaqaa oquviro vauva tiharo, Te vate ekaa haika qaraakaiqama karerave, tivakero tiriara tiharo, Maa uvava quqaa uva vaivaro vovano homa virara kempukaiqama kero iriqiro vuainarara tira, are vi uvara qara ntuva taane, tiro.   
\p
\v 6 Minti tivakero viva qaiqaa tiharo, Ho te vi kaiqara taiqama kauro. Tema hoqare avuni variavauraukama vauro. Tema naantiara ekaanainivata variariraukama vauro. Vaiinti vovano namari naataa irera, te ruvu namari qaqi variqiro vi vaina namarira vira amihama kia koqaavata naariraiti, qaqi amiariraro nero viva qaqi variqiro vuanarove.   
\p
\v 7 Vaiintivano qora kaiqa vataakero iqoka raquqiro viharo ho aatara kairava, vivama te iaina haikara ho varaanarove. Te vira Variqavano variariraro viva ti maaque ti raavurae varianarove.   
\p
\v 8 Vo vaiinti nahenti ti aatu qeteha ti aara qaqira kekave, kia tiriara quqaave ti vaikave, vaaqu kaiqa vare vaikave, vo vaiinti arukekave, hampi qaramaqi ni vaikave, uhi kaiqave hepi kaiqave vare vaikave, qumina una haikara ti variqave tivakeha quahama nimite vaikave, ekaa una uva ti vaikave, ekaa vi kaiqara vi kaiqara vare vaika \it salfa\it* orivano nora iha ite vainaraqi vivarave. Vika mini otu vaiha, Oho, ekaarama qutu vuro tivarave, tiro.   
\s1 Qaraaka Ieruharemi vatukara tura  
\p
\v 9 Mintuvaro \it enseli\it* 7navu vaiinti nahenti ekaara qoraiqama nimitare u haikara tanu 7navu mpiqake tuatokaqihairo vovano te unanaini anirero tiriara tiharo, Aniqe te Sipisipi Naativano varaaina nahentira ai umiqaarirara tavaane, tiro.   
\p
\v 10 Minti tuvaro Kotira Maraquravano ti vataakero vaumanta te variavauraro \it enseli\it* viva ti tivita varero nora aiqina vo nai veraini vauraqaa vuru kero, ti humiqomanta te tavaavauraro Kotira vatuka Ieruharemi vatukavano Kotiva vainaihairo naaruvaihairo tuvi vaura.   
\p
\v 11 Vi vatukava tuvi vauvaro Kotira mpeqa okaravano vi vatukaraqihairo takuqi vauvaro tuvi vaura. Vi vatukava ataa i vaiva vaireva, nora monu aquko orira \it iasipaa\it* orive tura voqaara takuqiharo \it karaasi\it* hini mantaraihairo hinivata ho tavera voqaara vaura.   
\p
\v 12 Vi vatukara hohaavano vaireva, uritara kero vukai vauvaro, viraqi qenti 12navuvata vaura. \it Enseli\it* 12navu ekaa vi qentiraqaa raqiki vauvaro vi qentiraqaa Isareri anku 12navu autu qara ntuva tora.   
\p
\v 13 Hohaa ariqaini taaramo qenti vauvaro kaavaini taaramo qenti vauvaro hini hini vehaini taaramo qenti vaura.  
\v 14 Nora ori 12navu varake ataini vuqike vi hohaara aututora. Vi orinavuraqaa Sipisipi Naativano noraiqamako vaiintinavuka 12navu nutu qara ntuva tova vaura.   
\p
\v 15 Mintuvaro ti uva tiva timu \it enseli\it*va avatamake tave kairiqara \it kori\it* oriqohai aututora nai kauquqi tuatero vi vatukaravata, vi qentiravata, vi hohaaravata, avatama kero tavareva auti vaura.   
\p
\v 16 Vi vatukara kaataranavu vaireva, vohaa vaura. Mintima vauvaro \it enseli\it* viva vi vatukara avatama kero tavovaro hini mantaraini 2,200 \it kilomita\it* vauvaro hini mantarainivata vohaa qaramake vaura. Vi vatukara virini miani avatama kero tavovaro vivavata vohaa qarama kero 2,200 \it kilomita\it* vaura.   
\p
\v 17 Mintuvaro \it enseli\it* viva hohaa vira vaata avatama kero tavovaro 144 \it mita\it* vaura. Vaiintivano avatama kero tavaintema kero, \it enseli\it* vivavata vi vatukara avatama kero tavora.   
\p
\v 18 Hohaa vira \it iasipaa\it* oriqohairo autukero vatero, vatuka vira \it kori\it* oriqohairo autukero vatova \it karaasi\it* voqaara takuqiharo vaura.   
\p
\v 19 Mintuvaro hohaa ataini vuqito orira, nora monu aquko orira, vo \it kalaa\it* vo \it kalaa \it*vai orira vahehema tovaro vaura.  
\p Avuni vuqito oriva, \it iasipaa\it* ori vauvaro vira naantiara vuqitova \it sapaia\it* ori vauvaro hini orinavu vuqitova vaireva:  
\p eqarori voqaara \it ageti\it* orive,  
\p katari mare ori \it emeraali \it*orive,   
\p
\v 20 naarevata hantavata vau orira \it sadonikisi\it* orive,  
\p naare ori \it koniliani\it* orive,  
\p \it yelo\it* ori \it karisolaiti\it* orive,  
\p vuhanaa ori \it berili\it* orive,  
\p \it yelo\it* ori \it topaasi\it* orive,  
\p \it blu grin\it* ori \it karisoparesi\it* orive,  
\p \it orens\it* ori \it haiasini\it* orive,  
\p naare ori \it ametisi\it* orive vaura.   
\p
\v 21 Ori 12navu mintima vauvaro qenti 12navu kinaa vuhaariqohai aututova vaura. Kia inaara kinaa airinavu vara kero autiraitiro, nora kinaa vaira vohaiqa vohaiqa varakero viraqohairo ekaa qenti 12navu autukora. Vi vatukaraqi vau aarava vaireva, \it kori\it* ori varake ntavato aarava vauvaro viraqi \it karaasi \it*voqaara vevantovata taveva ho vaura.   
\p
\v 22 Mintumanta te tavaavauraro vi vatukaraqi Kotira Naavuvanovata kia vaura.  
\p Noravano Kotiva ekaa kempuka vataiva vivavata, Sipisipi Naativanovata, vitanta náitanta vi naavura vaura.   
\p
\v 23 Kotira mpeqa okaravano vi vatukaraqi takuqiharo ataa i vauvaro Sipisipi Naativanovata ova voqaara ite vauvarora tiro, qumina kuarivanovata toravanovata itevorave, tura.   
\p
\v 24 Naantiara vi vatukava ataa i vaira ekaa naato vatanaaka viraqi nivarave. Vika viraqi ni vaimanta avuhainaa vaiintinavu vataini vaika nái koqe airaira vareha vi vatukaraqi vuru kevarave.   
\p
\v 25 Mini enta iarirava kia variainarara tiro, vi vatukara hohaaqi qentinavu kia tintaraiti, qaqi qantua taivaro varianaro.   
\p
\v 26 Ekaa naato vatanaaka nái koqe haika vaterave, nai koqe airairave, vareha vuru vi vatukaraqi vatevarave.   
\p
\v 27 Qora haika vo haika vo haikavano kiama ho vi vatukaraqi oriqetaanaro. Kaurira kaiqa vare vaikave, una uva ti vaikave, vika vika kiama vi vatukaraqi ho oriqetevarave. Sipisipi Naati vukuqi ekaa enta qaqi variqi vi vai vaiinti nahentika nutu qara ntuva teka, vikaqaima vi vatukaraqi ho oriqetevarave.   
\c 22  
\s1 Qaqi variqi vi namariraravata qaqi variqi vi katariraravata tura  
\p
\v 1 \it Enseli\it* viva vi vatukara ti humiqero, namari vovata ti humiqomanta tavaavaunara. Vi namariva, qaqi variqi vi vai namariva koqema kero takuqiharo Kotiravata Sipisipi Naativata vitanta avuhainaa tainta vevaqihairo  
\v 2 vi vatukara aara avuta vau tuvi vaura. Namari vira hini hini mantaraini katari vo, qaqi variqi vi vai katariva vaura.  
\p Vi katariva vohaa ihiara vo tora vo tora 12 tataa tava iraqiro vi vaura. Vira marevano ekaa naato vatanaaka koqema nimite vaira vika koqemake qaqi variqi vivara.   
\p
\v 3 Kotiva vokikara vaaquqama vivarave ti vaika kiama vi vatukaraqi vaivara.  
\p Vi vatukaraqi Kotiravata Sipisipi Naativata vitanta avuhainaa taintavano vairamanta, Kotira kaiqa vaiinti nahenti vika Kotirara tinavu Variqave tivakeha vira quahama amitevara.   
\p
\v 4 Vika vira viri tave vaivaro Kotira autu vika tiriqaa qara ntuva teva varianaro.   
\p
\v 5 Enta irava kiama mini varianaro. Noravano Kotiva, naima vika ataama nimitaqiro vuainarara tiro, kuarivanove ovavanove qumina itevorave. Kotiva vika ataama nimitaqiro vi vaira vika avuhainaa vaiinti nahenti vaiha ekaa enta raqikiqi vivara.   
\s1 Ihuva orurantero tuvuainarara tura  
\p
\v 6 \it Enseli \it*viva qaiqaa tiriara tiharo, Maa uvava quqaa uva vaivaro vovano homa virara kempukaiqama kero iriqiro vuanarove. Noravano Kotiva nai Maraqura paropeti vaiinti nimuvaro viva vika kahaqi vaumanta vika Kotira uva qoqaiqamake vaurave. Vira voqaantema kero, Kotiva inaaraiqa varikero qovaraiqiainara nai kaiqa vaiinti nahentiara ho iriate tiro, \it enseli\it* vo atitorave, tura.   
\p
\v 7 Ihuva mintima tiro: Te vaaka orurante tuvirerave, tura. Maa vukuraqi naantiara qovaraiqiaina uvara qara ntuva taunara iriqi vi vaika vaivaro Kotiva vika koqema nimitaanarove, tura.   
\p
\v 8 Te Ionika tairakaa vi haikara iri, vi haikara tavaavaunarave. Viraqaahai ti humiqo \it enseli\it*ra vira aiqutaraini hiqirivi vaiha, vira autu tuahera karera auti vauraro  
\v 9 viva aqao tiro, Kia ti hutu tuaheraane. Te ai aanante Kotira kaiqa vaiintiqaima vauro. Ai qata vakaukave, paropeti vaiintinavuve, maa vukuraqi qara ntuva tena uvara iri vaiinti nahentikave, te vika aanante Kotira kaiqa vaiintiqaima vauro. Are Kotirara ti Variqave tivakehara viraqaima quahama amitaane, tiro.   
\p
\v 10 Minti tivakero viva qaiqaa tiharo, Maa uvara naantiara qovaraiqiainara qoqaiqama kaurara are qara ntuva taanara kia kukeqa taane. Ekaa vi uvara vi uvara tiva terava qovaraiqiaina entava aumantoma vaivo.   
\p
\v 11 Qora kaiqa varaaina vaiintira vira qaqi kairaro qora kaiqa voqavata varaqiro vuarire. Hampi nuaina vaiintira qaqi kairaro hampi nuaina kaiqara voqavata varaqiro vuarire.  
\p Koqe kaiqa varaaina vaiintira qaqi kairaro koqe kaiqa voqavata varaqiro vuarire. Kotira kaiqaqai varaaina vaiintira qaqi kairaro Kotira kaiqaqai varaqiro vuarire, tura.   
\p
\v 12 Ihuva mintima tiro: Iriate, te vaaka orurante tuvirerave. Vi entara te vaiinti nahenti nimiaina haikara vare, vika nái vare kaiqarara iriha vira qiata vika nái koqaa vohaiqa vohaiqa nimirerave.   
\p
\v 13 Tema hoqare avuni variavauraukama vauro. Tema naantiara ekaanaini variariraukama vauro. ˻Teqaima okarainivata \it amutuni/turunivata\it* vauraukama vauro.˼   
\p
\v 14 Vaiinti nahenti nái utavaaqa koqemake hiqama teka, vika quaheha vaivarave. Ekaa enta qaqi variqi vi katari tavara vi vaiinti nahentika homa hiqike vareva varianarove. Vi vaiinti nahentika Kotira vatukaqi vi vai qentiana oriqeteva homa varianarove.   
\p
\v 15 Vokika aaqaini vaika, vi vatukaraqi viva kia ho varianarove. Uhi kaiqavata hepi kaiqavata vare vaikave, hampi qaramaqi ni vaikave, vaiinti aruke vaikave, una haikara ti variqave tivakeha quahama nimite vaikave, una uvavata una kaiqavata vare vaikave, vi kaiqara vi kaiqara vare vaika kiama ho Kotira vatukaqi vivarave.   
\p
\v 16 Te Ihuka Kotira vaiinti nahenti voqi voqi variaka vi uvara iriate ti, te \it enseli\it* vo atitauraro viva ai tiva amivara irianarave. Tema Devitira anku vohaa ankuvano vauro. Aatitare ivaro noraiqama kero ite vai Uhaira te vikave, tura.   
\p
\v 17 Kotira Maraquravanovata Sipisipi Naati vira vaiririqama amitaavavata virara tuvuane, ti variara. Ne maa uvara iri vaikavata Ihurara tuvuane tiata. Tavave namari naataa ivara vairave? Ani ekaa enta qaqi variqi vi namarira kia koqaavata autiraitira, qaqi naane. \rq (Aisaiaa 55:1)\rq*   
\s1 Ekaara uva tura  
\p
\v 18 Te Ionika naantiara qovaraiqiaina uvara qara ruva taunara, ne vi uvara iri variakara te kempukaiqamake niara mintima ti: Vaiinti vovano te tiva tauna uvaraqaa vo uva tomaqa kaantorave. Viva mintirera, maa vukuraqi qora haikavano qovaraiqiaina haikarara tunara, Kotiva ekaa vi haikara vi haikara vi vaiintiraqaama vataanarove.   
\p
\v 19 Naantiara qovaraiqiaina uvara qara ruva taunaraqaahairo vaiinti vovano vi uvara hini qaqini vara kaantorave. Viva mintirera, Kotiva kiama vi vaiintirara ekaa enta qaqi variqi vi katari tavara naane tianarove. Viva kiama ti koqe vatukaqivata vuanarove, tianarove.  
\p Te vi katariraravata, vi vatukararavata, maa vukuraqi tivake qara ruva taunarave.   
\p
\v 20 Vi uvara vi uvara tiva qoqaiqama kai vaiintiva, Ihuva, nai kauqu aiqiqaa aqukero tiharo, Te quqaama turo. Te vaaka orurante tuvirerave, tiro.  
\p Ihuva minti tivera te tiha, Eo, quqaave. Noravauvo, Ihuo, tuvuane, turo.   
\p
\v 21 Ne vaivaro tinavu Noravano Ihuva ni aaqurihama nimiteharo koqema nimitaqiro vuarire. Quqaave.