\id 2PE - North Tairora NT [tbg] -Papua New Guinea 2005 (web 2014) \h 2 Pitaa \toc1 2 PITAA Pitaava vo qara naantiara vara kora \toc2 2 Pitaa \toc3 2 Pit \mt1 2 PITAA \mt2 Pitaava vo qara naantiara vara kora \ip Ihura qaqi vara himpima kovaro naaruvaini oru vauvaro airi ihi aitarovaro Pitaava maa uvara qara ruva tora. Ihura vaiinti nahenti koqemake vira uva iriqi viha kia una maara tivau vaiintika uva iriate tiro, Pitaava maa qarara vikaini vara kora. \c 1 \p \v 1 Te Saimoni Pitaaka. Ihu Karaitiva ti noraiqama kero tititaimanta te vira vakaaka tivaqi viha vira kaiqa vaiinti vaunara. Te niara irihama maa uvara qara ntuva nimite. \p Tinavu Variqa Ihu Karaitiva tinavu tivitaarira vaiintiva, viva tinavu avuqavuqama timitairara ti, ne tinavu aanante koqe vakaaka uritarakero vai vakaakara iriqi vi variara. \p \v 2 Ne Kotira okaravata, Nora Vaiinti Ihura okaravata, kankomake iriakara ti, Kotiva ni koqema nimiteharo aaqurihama nimite vairaro ni muntukaqihairo paru i vaira variqi vuata. \s1 Kotiva tinavu nai kaama tairara tura \p \v 3 Kotira kempukavano Karaitiraqi vaivaro Karaitiva tinavuara vika vi kempukaraqohai kia qora kaiqa vararaiti, Kotira kaiqa vara amiteha koqemake variqi vuate tiro, tinavu kempukaiqama timitaimanta vaunara. \p Kotiva tinavuara nai mpeqa okaravano takuqi vaira tave, nai koqe okararavata kankomake tavaate tiro, tinavu haarama taira. \p \v 4 Kotiva nai kauqu aiqiqaa aqukeharo tinavuni nora uva voqaraa uva tivakero vatairara ti, tenavu vi uvara iriqi vihama, kia vataihainaa haikara muntuka ntuvaqi viha vaaquqama viraiti, Kotiva koqema kero variqiro vinantemake, variqi virera. \p \v 5 Ne vi uvara iriqi viha Kotirara kempukaiqamake iriqi viha koqe kaiqaqai varareka autiha variata. Ne koqe kaiqa vareha koqe okara, vo okara vo okara kankomake tavareka autiha variata. \p \v 6 Ne koqe okara tavamaqi viha ne nenta vaataqohai qora kaiqa varaarorave tivakeha nenta vaataqaa koqemake raqikiqi viha variata. Ne mintiaqi viha kia popoharaiti, kempukaiqaake Kotira aaraqaa nuvaqi vuata. Ne mintiaqi viha Kotira voqaantemake vaireka autiha variata. \v 7 Ne mintiaqi viha nenta kena vaiinti nahenti koqema nimitaqi vuata. Ne mintiaqi viha nariara nariara muntuka vateha variata. \p \v 8 Ne mintiaqi vivera, ni kaiqavano kia qumina kaiqa vairaitiro, koqe kaiqaqai vairamanta ne tinavu Nora Vaiinti Ihu Karaitira okara kankomake tavamaqi vivara. \p \v 9 Vaiinti vovano kia mintiaqiro vi vaiva, vi vaiintiva avu qimpavi vaiintira voqaara vaiharo kia Kotira uva okara kankomakero tave vaira. Vi vaiintiva Karaitiva haaru viva qora kaiqa varo uvara nunka amitairara kia iriraitiro, qumimaqama keharo vairo. \p \v 10 Ti qata vakaao, Kotiva ni naarama kero nai kaama tai uvava quqaa vivau variarire ti, ne Kotira kaiqa voqavata varaqi vuata. Ne mintiaqi viha kia hampi aaraqaa vivera, \v 11 ne tinavu Noravano Ihu Karaitiva tinavu kuvantu timitaarirava raqiki vaina vatukaraqi ekaa enta homa qaqi variqi vivara. \p \v 12 Ne quqaa uva kempukaiqamake iriqi vi variara, te virara irunarave. Ho te qaqiqai ne vi uvara iriqi vuate tivaqi virera. \v 13 Te qaqi variqi vuaina entara homa vi uvara qaiqaa qaiqaavata ni tiva nimiqi vuariravama varianaro. \p \v 14 Ti vaatavano haraara naavu voqaarama vairo. Inaaraiqa varikema tenta vaata maini ke naaruvaini virera. Tinavu Noravano Ihu Karaitiva vataini vaiharo te qutu vuaina okarara vutukeroma tiva timimanta irunarave. \p \v 15 Te qutu vuaina entaraqaahai ne kia ti uva tauru karaiti, koqemake iriqi vuate ti, te qaiqaa qaiqaavata ni tiva nimiqi virerave. \s1 Karaitira mpeqa okaravano ataa i vairara tura \p \v 16 Tinavu Noravano Ihu Karaitiva mpeqavano tuvuainarara ni tiva nimiha kia tenavu tentanavu irike \it vuri/uri\it* uva ni tiva nimiraiti, tenavu tentanavu tivuqohai Karaitira mpeqa okara tavaavaunara, virara ni tiva nimi variavaunara. \p \v 17 Karaitira Qova uritarakero naaruvaini ataa i vainaini mpeqavano vaiva, Kotiva nai Maaqu Ihura ataama amiteharo vira autu noraiqamakero tiharo, Maara ti Maaquma vaivo. Ti muntukavano virara voqavata vaimanta te virara quahehama vauro, tura. \v 18 Haaru Kotiva minti tumanta tenavu vi entara Kotiva vau aiqinaraqaa Ihura vataake vaiha Kotiva naaruvaihairo tu uvara iriavaunara. \p \v 19 Tenavu vi haikara vi haikara tavaavaunarara ti, tenavu paropeti vaiintinavu haaru tivato uvarara quqaa uvaqaima vaivo ti vaunara. Nevata vi uvarara noraiqaake iriqi vivera, ne homa vaivara. Ovavano konkiraqi itaqiro viviro aatitare ivaro vaahoquravano itaintemakero, Ihura uvavano ni muntukaqi ataama nimite varianaro. \p \v 20 Ne paropeti vaiintinavu tivato uvara irihama maa uvara naane kankomake iriha variata: Paropeti vaiintivano qara ntuvato uvava vukuqi vaira, hauri vaiinti vovano nai irikero tiharo, Vi uvara okara minti mintimama vaivo, tiantora. \p \v 21 Kia paropeti vaiintinavu nái irikevauve vi uvara vi uvara tura. Kotira Maraquravano paropeti vaiintinavu kahaqama nimite vaumantara ti, vika Kotira uva tiva qoqaiqamake vaura. \c 2 \s1 Una paropeti vaiintinavuara tura \p \v 1 Haaru una paropeti vaiinti vonavu vaiinti nahenti avutaini vauntemake, maa entaravata una uva maara ti vaika ni avutaini qovaramavi vaivara. Vinavuka evaara qovaramavi vaiha una uva maara tiva nimi vaiva vaiinti nahenti qoraiqama nimitaanaro. Noravano Ihuva vinavuka qaqini kuvantu nimitaira viravata vinavuka qoririma kevarave. Vira kaara vinavuka vehi autuviva vaakama qovaraiqianaro. \p \v 2 Vinavuka kaurira kaiqa varaqi vi vaimanta airi vaiinti nahenti vinavuka avataqi vi vaimanta vaiinti nahenti vonavu vika qora kaiqa tave tiha, Oho, Karaitira uva iri varia aarara qora aaraqaima vaivo, tivara. \p \v 3 Una uva maara ti vaika, vinavuka unaqaraiqamakeha ni monu varareka auti vaiha nái irike ni una uva tiva nimivara. Kotiva haaru minti vau vaiintikara uva vateharo \it ko\it* tiva taiqakorara tiro, vinavuka vehi autu kaarirava kia vaitaraitiro, qaqi ani vairo. \p \v 4 Haaru \it enseli\it* vonavu Kotira uva raqakovaro Kotiva kia vika vehakuma nimitaraitiro, vika nái qora kaiqa varora kaara nora iha iteharo konkiraiqi vairaqi vara vaavi aqukora. Vika mini rumpa tomanta vaiha Kotiva \it ko\it* tiaina entara vekama variara. \p \v 5 Haaru vetanto enta vau vaiinti nahentika Kotirara kia irura kaara Kotiva kia vika vehakuma nimitaraitiro, viva tuvaro huvura namarivano vika ekaa vehi autukora. Vi entara Noaava avuqavu ni vai okarara vaiinti nahenti tiva nimi vaurara tiro, Kotiva viravata vira navunaaka 7navuvata vehakuma nimitomanta ho vaura. \rq (Okara 6–9)\rq* \p \v 6 Haaru Sodomiqi vaukavata Gomoraqi vaukavata vaaqu kaiqa vare vaura kaara Kotiva vi vatukatanta ihaqohairo tatoqa taiqa kovaro karampaavanoqai vaura. Naantiara Kotirara kia iri vaiinti nahentika taiqa kaaina okarara tinavuaravata kankomake iriate tiro, Kotiva vika mintima kero taiqakora. \p \v 7 Kotiva vi vatukatanta vehi autukareva iharo viva Rotiraqai ruaruama amitora. Rotiva koqe vaiintivano Sodomiqi variqiro viharo tavomanta viraqi vau vaiintika vo uva vo uva raqakeha hampi qaramaqi ni vauvaro Rotira muntukavano qoraiquvaro vaura. \p \v 8 Rotiva koqe vaiintivano vaiharo vo enta vo enta vi vatanaaka hampata variqiro viharo vika vaaqu kaiqa vare vaura nai avuqohairovata nai aatoqohairovata iri tavovaro vira muntukavano qoraiquvaro vaura. \p \v 9 Haaru Kotiva mintiaqiro vurara ti, tenavu kankomake iruraro Kotiva koqe vaiinti vika maaraqihairo qaqi ruaruama nimiteharo qora vaiinti vika ntaihamake vaivama vairo. Kotiva qora kaiqa vare variaka qaqi totaqi viro, naantiara \it ko\it* tiaina entaraqaa vika \it ko\it* tiva taiqa kaanaro. \p \v 10 Vaiinti vonavu Kotira uva kia iriraiti, vora uvavata kia iriraiti, vika nái antuqavano vare vai kaiqaraqai varaqi viha vaaqu kaiqaqai vare variavaro vira kaara Kotiva vikaqaa nora uvama vataanaro. \p Te una uva maara ti varia vaiintika okarara tirera. Vika nariaraqai noraiqaake iriqi viha, kia nora vaiinti vevaaraini vairaiti, vikara qumina vaiintive tivakeha vika kia qetaraiti, \it enseli\it*navuaravata qora uvaqai ti variara. \p \v 11 Vika minti ti variamanta, \it enseli\it* vika vi vaiintika uri aatarake nora kempuka vataaka vaihavata, vika Kotira avuqaa vaiha tiha, Hauri tenavu vokiakaqaa uva vataariraro vika nutuvano vataini qiantorave, ti variara. \p \v 12 \it Enseli\it* vika minti ti variamanta una uva maara ti varia vaiintika kia kankomake iri varia haikarara qora uvaqai ti variara. Vika qaakau quara vairi voqaara kia avu aatovata iriraiti, vika nái antuqaqai avataqi vi variara. Qaakau quara vairi arukentema kero, naantiara vi vaiintikavata aru taiqa kaanarove. \p \v 13 Vi vaiintika nai kenauka qoraiqama nimite variantema kero, naantiara Kotiva vika náivata qoraiqama nimitaanaro. Vaiinti nahenti kuariqaa ruvaaqumavi vaiha ovata ne variamanta vi vaiintika airi karavata iha namarivata neha tiha, Maantimake namaqi viha quaha quaha iha vairerave, ti variara. Vika mintimake ni hampata vaiha, nai una kaiqa vare variarara quaha quahamaqi viha kaurira haika ni nimi variara. \p \v 14 Vi vaiintika vo enta vo enta vokiaka naatavarara avu auti vaiha vika hampata nireka auti variara. Mintiaqi viha vika qora kaiqa kia qaqira karaiti, qaqiqai vare variara. Vi vaiintika uqerara vaiinti nahenti mintamaqi vi variamanta vi vaiinti nahentika vaaquqama vi variara. Vora airairara muntuka nti vai okarara vika vi okarara anomake tave variakama variara. Vika mintiaqi vi variara kaara Kotiva vikara vaaquqama vikama variavo, tiro. \p \v 15 Vi vaiintika koqe aara avuqavu ni varia aarara qaqirake hampi aaraqaaqai ni variara. Haaru vetanto entaqaa Beora maaqu Balaamiva hampi aaraqaa ni vauntemake, vi vaiintikavata vohaa vi aararaqai nireka auti variara. Balaamiva monu varaainaraqai iriharo vaaqu kaiqa varareva auti vauvaro \v 16 viraqaahairo vira \it donki\it*vano kia uvavata ti vauva, vi entara vaiintivano uva tuntema kero, uva tiharo vira atuvaro Balaamiva vaaqu kaiqa varare ura qaqira kero kia varorave. \m \rq (Kaarantura 22:25)\rq* \p \v 17 Una uva maara ti varia vaiintika vika nana haika voqaarae variavo? Vi vaiintika ruvu namarivano aaharauqama vira voqaara variavo. Nora uvaivano utiharo tonavu raaquta varero vi ani intemake, vi vaiintika variavo. Oho, anomakero konkira ari vai vatukara Kotiva vikaini qeramakero nimitaira. \p \v 18 Vi vaiintika nái mahuta tivaqi viha qumina uvaqai ti variara. Vi vaiintika vaiinti nahenti hampi kaiqa qaqirake koqe aaraqaa vireka auti variakara tiha, Ne homa nai muara autu amite nai muara autu amite ivarave, tivakeha vinavuka vi vaiinti nahentika kuntama vare vi variamanta vika qaiqaa hampi kaiqa vareha qoraiqamavi variara. \p \v 19 Vi vaiintika tiha, Tinavu uvavano ni kuvantu nimitaira ne homa variqi vivarave, ti variavarovata, vika qora kaiqavano nái rumpa taimanta variara. Nana nana qora kaiqavano vaiinti vo ravaaqavu kairaro vi vaiintiva vi kaiqaraqai varaqiro virera, vi kaiqava vira anomakero ravaaqavuma kaanaro. \p \v 20 Qora kaiqavano tinavu rumpa taimanta vauraro Ihu Karaitiva tinavu Noravano tinavu kuvantu kaimanta tenavu ho qaqini vaunara. Vovano Ihura uva iriro kuvantu viro variqiro viro, viraqaahairo qaqirakero qaiqaa qora kaiqa varaqi virera, qora kaiqavano vira anomakero ravaaqavu kaanaro. \p \v 21 Vaiinti vonavu avuqavu ni varia okarara avataqi vi, viraqaahai vi uvara takuqi vai uvara qaqirake qoririma kaivera, te vi vaiintikara oho tiva nimitararave. Koqemama vi vaiintika avuniqamake vi uvara kia iraiti, qaqi variataara. \p \v 22 Vi vaiintikara maa uvava mintima tiro: \pi1 Vairivano vuru vihikero, qaiqaa anirantero nai vuru vihitaira ne vairave, tura. \m Qaiqaavata vo uvavano mintima tiro: \pi1 Quara hiqama taava qaiqaa anirantero hora hinkora nti vairave, tura. \rq (Uva Maara Koqera 26:11)\rq* \m ˻Vaiintivano qora aara qaqira kero qaiqaa anirantero qora aaraqaa vuaina okarara mintimama vairo.˼ \c 3 \s1 Karaitiva qaiqaa orurantero tuvuainarara tura \p \v 1 Ti vaiinti nahentivauvo, te hoqare qara vo ni nimitema, qaiqaa maa vo qaravata ni nimite vauro. Ne ti qara taaraqanta kaara riha, koqe uvaqai nenta aatoqi iriqi vuate ti, te qara ruva nimitaunara. \p \v 2 Haaru Paropeti vaiintinavu Kotira uva qoqaiqamake vau uvarara iritaate ti, te ni qara ruva nimitaunara. \p Tinavu kuvantu kai vaiintiva Noravano tinavu nai noraiqamako vaiintikara mintimake variqi vuate tu uvara, tenavu vi uvara ni tiva nimiavaunara. Ne vi uvaravata kia qaqira karaiti, qaqi iriqi vuate ti, te maa uvara ni qara ruva nimitaunara. \p \v 3 Avuniqamake ne maa uvara iritaata: Naantiara ekaara enta aumanto vaira airi vaiinti qovaramavi vaiha vika nái qora kaiqa varaataa inaraqai varaqi viha, ni naaraihama nimitevarave. \p \v 4 Vika ni naaraihama nimiteha mintima tivara: Naantiara te orurante qaiqaa vataini tuvirerave tu vaiintiva tantoe vaivo? Tinavu kaivaqaukavara variqi vi, vuru qutuvu entaraqaahairo maa entaravata ekaa haikavano vohaa qaramakero variqiro vi vaimantama vauro. Tota maa vatara autukero vatoraqaahairo mintiaqiro vi vaimantama vauro, tivara. \p \v 5 Vi vaiintika minti tihama Kotiva maa vatara autukero vato uvara, vi uvara kia irireka auti vaihama minti tivara. Haaru Kotiva tuvaro naaruvavanovata vatavanovata qovarama vura. Vi entara namarivano ekaa vata mantaaqa kero vauvaro Kotiva tuvaro namariqihairo vatavano qaqini qovarama viro vauvaro namarivano vata ututuma kero vaura. \v 6 Vira naantiara Kotiva vataini vauka namariqohairo ruqutu vehiqama kora. \p \v 7 Naantiaravata Kotiva qaiqaa tiraro ihavano naaruvavata maa vataravata tatoqa taiqa kaanaro. Maa entara Kotiva nai naantiara \it ko\it* tiaina entarara iriharoma naaruvaqaavata vataqaavata raqikiqiro vi vairaro vi entava qovaraiqiraro Kotiva qora vaiinti nahenti vika \it ko\it* tiva taiqakero, viraqaahairo viva vika vehi autu taiqakero naaruvavata vatavata ihaqohairo tatoqa taiqa kaanaro. \p \v 8 Ti vaiinti nahentivauvo, maa uvara tauru kevora: Noravano Kotiva 1,000 ihiara ti tivuqaa vaireva, vohaa enta voqaarama vaivo ti vaira. Viva vohaa entara 1,000 ihi voqaarama vaivo ti vaira. \v 9 Haaru Noravano Kotiva nai kauqu aiqiqaa aqukero te mintirerave tu entaraqaahairo airi ihi aitare vaurara hauri ne virara tiha, Ike, Kotiva qakoma kero mintianarove, tivora. Kotiva ekaa vaiinti nahentiqihairo vonkuvano kakakima vuantorave. Vika ekaa qora aara qaqira kaate tiro, viva qakomakero \it ko\it* tireva auti vairo. \s1 Naaruvavata vatavata taiqa vuainarara tura \p \v 10 Muara vaiintivano evaara aninantema kero, Noravano tuvuaina entava qovaraiqianaro. Vi entaraqaa naaruvavano noraiqamakero karara tivakeharo tuqaakama viraro, ihavano ekaa vataini vaina haikara ita vuru taiqa kairaro maa vatavavata, ekaa viraqaa vaira haikavavata, kia qaiqaavata varianaro. \p \v 11-12 Vi haikava vi haikava mintimakero taiqa vuainarara ti, ike, ne maa entara nantimake variqi vihae vaivara? Ne Kotira entara vekaiqiha kia qora kaiqavata vararaiti, koqemake variqi viha Kotirara noraiqaake iriqi vi vaivama vairo. Ne mintiaqi vi vaivaro vi entava vaakama qovaraiqiarire. Vi entava qovaraiqama viraro ihavano naaruva tatoqa taiqa kairaro vataini vaira haikavavata, naaruvaini vaira haikavavata iteharo ravita viro taiqa vuanaro. \p \v 13 Mintiaqiro vi vairaqe tenavu Kotiva nai kauqu aiqiqaa aqukeharo tivato uvava vivau variainara vekama vairara. Vi entaraqaa tenavu qaraaka naaruvavanovata, qaraaka vatavanovata, qovaraiqiainara vira tavehama quaheha vairara. Avuqavu ni vai vaiinti nahentika virara tiha, Tinavu maaqa tanaravema, tivara. \p \v 14 Ti vaiinti nahentivauvo, vi entara veka vaihama, Kotiva niara kia qora kaiqa vare variakave, koqe vaiinti nahentiqai variavo tivakero ni paruma nimitaarire ti, ne maa entara koqemake variqi vuata. \p \v 15 Tinavu Noravano qakoma kero tuvuainarara mintimake iriteha variata: Viva qakoma kero tuvireva iharo airi vaiinti nahenti nái qora kaiqa varera qaqira kaiqe vika ntitaare tivakeharoma viva kia vaaka tuvivo, tiata. Kotiva tinavu qata vakaa Porura kahaquvaro vivavata minti tivakero koqe uva qara ntuvakero ni tiva nimura. \p \v 16 Poruva vi uvara okarara tireva viva vo qara vo qaraqi minti ti vaira. Viva qara ntuvate vai uvara hini uvavano nora uva vaimantara ti, vaiinti vonavu, kia koqe avu aato vatauka, vi uvara okara kia kankomake iriraiti, hampiqaakeha ti variara. \p Vi vaiintinavuka kia vohaa uva iriraiti, vika vo uva vo uva iri variakara ti, vika Porura uvavata, Kotira vukuqi vo uva vo qara ruva toravata, kia kankomake iriraiti, vi uvara okaravata hampiqaakeha ti variara. Vika minti ti variara kaara nái hampiqamavi taiqa vivara. \p \v 17 Ho ti vaiinti nahentivauvo, ne vi vaiintika okara kankomake tave variarara ti, ne rauriha variata. Kotira uva kia iri varia vaiintika hauri hampi uva tivaqi viha ni kuntama vare hampi aaraqaa vivorave ti, ne Kotira aaraqaa kempukaiqamake variqi vuata. \p \v 18 Ihu Karaitiva tinavu Noravano tinavu kuvantu kaivama vairo. Viva ni aaqurihama nimiteharo koqema nimitaqi viramanta ne vira vaintaira vaiha vira okarara voqavata kankomake iriqi viha noruqamaqi vuata. \p Aniqenavu vatevata, ekaa entavata, vira autu noraiqamake tuaheraqi vuare. Quqaave.