\id 1TI - North Tairora NT [tbg] -Papua New Guinea 2005 (web 2014) 
\h 1 Timoti 
\toc1 1 TIMOTI Poruva Timotiraini avuniqamakero qara vara kora 
\toc2 1 Timoti 
\toc3 1 Tim 
\mt1 1 TIMOTI  
\mt2 Poruva Timotiraini avuniqamakero qara vara kora  
\ip Ihura qaqi vara himpima kovaro naaruvaini oru vauvaro 35 ihie aitarovaro Poruva qaiqaa karapuhiqi vaiharo maa uvara qara ruva tora. Timotira qova Giriki vaiintivano vauvaro vira nova Iutaa nahentivano vauvaro Timotiva Porura vakaaka iriro Karaitira uvara quqaave tivakero Porura avataqiro viharo vira kahaqamaqiro vi vaura. Timotirara viva koqema kero Karaitira uva vaiinti nahenti tiva nimiqiro viharo una uva maara kia iriraitiro variqiro vuarire tiro, Poruva Timotira maa uvara qara ruva amitora.  
\c 1  
\p
\v 1 Te Poruka. Kotiva tinavu kuvantu kero tivitaariravavata, Ihu Karaitiva tenavu vira tavaainara veka variariravavata, vitanta tiamanta te noraiqamavi Karaitira uva vaiinti nahenti tiva nimi vauraukama vai.   
\p
\v 2 Te maa qarara ai Timotira ruva amite. Are Ihu Karaitirara quqaave tianarara ti, te ariara ti maaquve ti vaunara. Tinavu Qova Kotivavata, tinavu Noravano Ihu Karaitivavata, ai aaqurihama amiteha koqema amite vaivaro ai muntukaqihairo paru i vairara variana.   
\s1 Una uva maara tiva nimi vau vaiintikara tura  
\p
\v 3 Te Masedoniaini virera ihama ariara mpo Epasaasini variane tunantemake, te qaiqaavata ariara miniqai variane, turo. Vo vaiintinavu mini vaiha hampi uva maara vaiinti nahenti tiva nimi variaka, are vinavukara qioqama kehara kia minti tiate tiana.   
\p
\v 4 Vika \it vuri/uri\it* uvaqai tivaqi viha nái naaqu taato kaivaqaukavara vika anku nutuqai iriqi viha viraqaahai tirorira uvaqai qovaraiqamake variara. Are vikara kia minti tiate tiana. Vi uvava kiama Kotira kaiqa kahaqianaro. Vaiintivano Ihu Karaitirara kempukaiqaa kero iriqiro vi vaiva, vivama Kotira kaiqa kahaqi vairo.   
\p
\v 5 Vaiinti nahenti nariara nariara muntuka vataate ti, te ariara vi vaiintinavuka qioqama kaane tunara. Vaiinti nahenti Karaitira uvara kia taara aato iriraiti, vira uva quqaiqamake iriqi viha, Kotira avuqaa koqe kaiqaqai varaqi vi vai okararaqaahai vika nariara nariara muntuka vataqi vivara.   
\p
\v 6 Hini vaiintinavu vi okarara qaqirake qumina uvaqai tivaqi vi variara.  
\v 7 Vika tiha, Kaiqe tenavu Mosiraqaa tivato uvara vaiinti nahenti tiva nimiare, tivakeha vika vi uvara kankomake iriaka voqaara vaiha, vika vi uvaravata, vo uva nái ti varia uvara okaravata, kia kankomake iri variaka variara.   
\p
\v 8 Tenavu kankomake irunara: Mosiraqaa tivato uvava vaireva, koqe uva vaivaro vaiintivano vi uvara naitarama kero iriqiro viharo kiama Kotira uva raqa kaanaro.   
\p
\v 9 Tenavu vo uvaravata kankomake irunara: Kotiva kia nai uva avuqavuqamake iri varia vaiinti nahentikara iriharo vi uvara Mosiraqaa tiva taraitiro, vira uva raqakeha qora kaiqa vare varia vaiinti nahentikara iriharo Kotiva vi uvara Mosiraqaa tiva tora.  
\p Vaiinti nahenti kia Kotirara iri variakave, vaaqu kaiqa vare variakave, Kotira uva qaqirake vataihainaa okarara iri variakave, nai noka qoka aruke variakave, vora aruke variakave,  
\v 10 vaiinti nahenti hampi qare variakave, nai kana vaiinti vataake hampi ni variakave, vaiinti muara ravaaqavukeha voka nimi variakave, una uva ti variakave, nai kauqu aiqiqaa aqukeha una uva ti variakave, quqaa uva tauvaqa utu amiteha hampi kaiqa, vo kaiqa vo kaiqa varaqi vi variakave, vikara iriharo Kotiva nai uva maara vatora.   
\p
\v 11 Quqaa uva vaireva Karaitira uvama vairo. Kotiva vaiinti nahenti koqema nimite vaiva, viva ti noraiqama kero vi uvara, nai voqaraa uva vaiinti nahenti tiva nimiane timanta te tiva nimi vaunara.   
\s1 Kotiva Porura aaqurihama amitorara tura  
\p
\v 12 Ihu Karaitiva tinavu Noravano, vivama ti kempukaiqama timitero tiriara viva homa ti uva tiva nimiqiro vuanarove tivakero ti noraiqama kaimanta te vira kaiqa vare vaunarara ti, te virara koqema iarao ti vaunara.   
\p
\v 13 Quqaama te haaru Karaitirara qora uva tiva amiteha vira vaintinavu qoraiqama nimitaqi viha vika ntaihamaqi vi variavaunara. Vi entara te Karaitirara kia kankomake iriraiti, tenta hampi kaiqa vare variavauna okararavata kia iriavaunarara tiro, Kotiva ti aaqurihama timitomanta te Karaitirara quqaa vivave tiavaunara.  
\v 14 Tinavu Noravano Ihu Karaitiva voqamakero ti aaqurihama timiteharo koqema timitaimanta, viraqaahai te virara kempukaiqaake iriqi viha virara muntuka vateha vaunara.   
\p
\v 15 Maa uvara quqaa uva tivataara, vaiinti nahenti virara quqaa uvave tivakeha homa iriqi vivara: \it Viva qora kaiqa vare varia vaiinti nahentika kuvantu nimitairaro Kotiva vika ntitaarire tiro, Ihu Karaitiva vataini tuvirave.\it* Ike, qora kaiqa vare varia vaiinti nahentikaqihai te anomake voqavata qora kaiqa vare vauraukama vauro.   
\p
\v 16 Te minti vaura vaiintika vauraro Ihu Karaitiva vaiinti nahentiara paruma nimitaaina okarara tavaate tiro, viva ti naane aaqurihama timitaira. Ihu Karaitiva ti vaaqu vaiinti naane aaqurihama timitairara irihama, vaiinti nahenti aato kenko tira iri vimanta vika tiha, Ike, Karaitiva Porura aaqurihama amitainantema kero, viva tinavuvata aaqurihama timitairaqe tenavuvata ekaa enta qaqi variqi vuare, tivara.   
\p
\v 17 Ekaa enta qaqi variqiro vi vai Avuhainaava, kia qutuarira okaravavata viraqi vaiva, tenavu vira kia ho avuqohaivata tavaarirava vaiva, viva nai vohaiqavanoqai Variqavano vaira. Viva mintimakero vairara ti, kaiqenavu ekaa enta vaiha vira quahama amiteha vira autuqai tuaheraqi vuare. Quqaave.   
\p
\v 18 Ti maaqu Timotio, haaru vo vaiintinavu ai tiva amiha Kotiva ariara mintima tivo tu uvarara irihama, te maa uvaravata ai tiva amirera: Are Kotira aaraqaa viharama qora kaiqa vare vaika ai aatara kevorave tivakehara koqe iqoka vaiinti voqaara variqira vihara, qora kaiqa vi aataraka aatarakamaqira vuane, turo.   
\p
\v 19 Kotira aaraqaa vihara Karaitirara kempukaiqaakera iriqira vihara koqe kaiqaqai vare vairaro kia ai toqaavu aruarire. Vokia vaiintika koqe aara qaqirake qora kaiqa vareha toqaavu aruainarara vika kia noraiqaake iri variavaro vira kaara vika Karaitirara iriqi vuava qoraiqama vi vaira.   
\p
\v 20 Himeneusivavata Arekisantavavata vitanta mintiake koqe aara qaqirake qora kaiqaqai varaqi vi variara. Vitanta kia Kotirara qora uva tivaqi vuate ti, te vitanta Sataanira kauquqi kaunara.   
\c 2  
\s1 Kotira aare okarara tura  
\p
\v 1 Te hoqare ari vihi tiha, Ne ruvaaqumavi vaiha Kotiva nivata, ekaa vaiinti nahentivata kahaqiarire ti, vira aarehama virara koqeve tivaqi vuata.   
\p
\v 2 Avuhainaa vaiintive, \it kamaani\it*ra vaiintive, ekaa noraiqamavi vai vaiintikave, vikaravata irihama ne Kotira aaraivaro viva vika kahaqiarira. Ne mintiaqi viha Kotira aare vaivaro Kotiva vika kahaqira vika tinavuqaa koqemake raqiki vaiqe viraqaahai tenavu ho variariraro tinavu muntukavano paru iharo qihaaqamake vairaqe tirema vaiha Kotira kaiqa vareha koqe aaraqaaqai vuari.   
\p
\v 3 Mintimake Kotira aare varia okarava koqe i vaivaro Kotiva virara quahe vairo.  
\v 4 Kotiva ekaa vaiinti nahentiara quqaa uva okara kankomake iriqi vuate tiro, viva vika kuvantu nimitaariravama vairo.   
\p
\v 5 Variqa vohaiqavanoqai vaivaro tavaaranahainaa vaiinti vohaiqavanoqai vaiharo, vaiinti nahenti Kotira vataake vohaa variate tiro, viva vika avutana vaira. Vi vaiintiva Ihu Karaitiva.   
\p
\v 6 Viva ekaa vaiinti nahentiara kuvantu nimitaare tiro, qutu vura. Viva Kotiva tivato entaraqaa qutu viharo Kotiva vaiinti nahenti kuvantu kero ntitaaina okarara qovarama kora.   
\p
\v 7 Vi vakaakara vaiinti nahenti tiva nimiane tiro, ti noraiqama kero tititaimanta te ekaa vo vatanaaka kia Iutaa vatanaaka vi vakaakara quqaave tivake iriqi vuate ti, vika tiva nimiqi vi vaunara. Kia te una tiraiti, te quqaa uvama ti vauro.   
\p
\v 8 Virara irihama ti hantuqavano maantimama vairo: Ekaa vatukaini varia vaiintika vika kia arara itairamanta kia tiroriraiti, Kotira kaiqaqai vara amiteha, nái kauqu virini tuaherakeha Kotira aaramaqi vivara.   
\s1 Poruva nahentiara tura  
\p
\v 9-10 Te nahentiara tirera: Nahenti vika kia nái vaata hampi qohaama keha vairaiti, koqemake naavumateha variata. Kia vo qara vo qaramake qiata kauhi vuntaraiti, kia \it kori \it*oriqohai aututaa haikarave, nora monu aqutaa \it hankaarorove/kukukaarave\it*, nora monu vaina utavaaqarave, varake nonkutaata. Nahentivano te Kotira autu tuahere vauraukave tirera, viva koqe kaiqa, vo kaiqa vo kaiqa vare vairava, vivama vira \it vahehema/vaataiqama\it* taina haikavama varianaro.   
\p
\v 11 Ne ruvaaqumavi vaimanta nahenti vika kia uva tiraiti, nái vara muntuvi vatainiqamake vaiha uva iriqi vuata.   
\p
\v 12 Kiama nahentivano himpiro vaiinti nahenti Kotira uva tiva nimiarira. Kiama nahentivano noraiqamaviro vaiintiqaa raqikiarira. Te vira qioqama taunara. Nahentivano evaarama variarira.   
\p
\v 13 Kotiva Adaamura naane autukero vatero, vira naantiara Evaara autukero vatora.  
\v 14 Adaamuva Sataanira uvara kia quqaa uvave tuvaro nahentivano Sataanira uvara quqaa uvave tivakero Kotira uva raqa kora.   
\p
\v 15 Ho nahentivano Ihurara kempukaiqama kero iriqiro viharo, vorara vorara muntuka vateharo, Kotira kaiqa varaqiro viharo, kia nai autu tuahera karaitiro, variqiro viharo vainti vataqiro vi vairaro Kotiva vira kuvantu amitaanaro.   
\c 3  
\s1 Kotira vaiinti nahentiqaa raqikikara tura  
\p
\v 1 Maa uvara quqaa uva tivataara, vaiinti nahenti virara quqaa uvave tivakeha homa iriqi vivara:  
\pi1 Ihura vaiinti nahentiqaa raqiki varia kaiqava koqe kaiqa vaivarora tiro, homa vaiinti vovano vi kaiqara varaataa iraro varaanaro.   
\p
\v 2 Ihura vaiinti nahentiqaa raqiki variarira vaiintiva avuqavuqama keharo nuarira vaiintivama variari. Nahenti vohaiqa varataariravama variari. Kia namari neharo vueraiqiarira vaiintivama variari. Viva nai avu aato vaataqaa koqema kero raqikiqiro vuariravama variari. Vaiinti nahenti vi vaiintirara koqe vaiintive ti vaivama variari. Viva koqema keharo niaraihainauka nai naavuqi ntita vateharo kara nimi variariravama variari. Vi vaiintiva Kotira uva okara vaiinti nahenti koqemakero numiqe variarira vaiintivama variari.   
\p
\v 3 Vi vaiintiva kia iha namari neharo vueraiqiarira vaiintivama variari. Viva kia vaaka arara itairaro vaiinti nahenti ruqutuariravama variari. Vi vaiintiva qihaaqama kero kahaqi variarira vaiintivama variari. Vi vaiintiva kia monuara noraiqama kero muntuka ntuarira vaiintivama variari.   
\p
\v 4 Viva nai naata vaintiqaavata koqema kero raqikiariravama variari. Vira vaintaira vira uva koqemake iriqi vi vai vaiintivama variari.   
\p
\v 5 (Nai naata vaintiqaata kia koqema kero raqiki vai vaiintiva nantiakeroe Ihura vaiinti nahentiqaavata koqema kero raqikiqiro vuanaro? Kia ho mintianaro.)   
\p
\v 6 Kia Ihura vainti qaraaka vaiintivano noraiqama viro Ihura vaiinti nahentiqaa raqikiqiro vuari. Hauri viva noraiqama viro te nora vaiintima vauro tiantora. Viva mintiaqiro viraro vira kaara Kotiva Sataaniraqaa uva vatontema kero, viraqaavata uva vataantora.   
\p
\v 7 Vi vaiintiva vaireva, koqe vaiintivano vairamanta ekaa qaqi vaiinti nahentivata vi vaiintirara koqe vaiintivema tivara. Viva kia mintira vaiintiva vairera, qaqi vaiinti nahenti virara qora vaiintive tivaro vira kaara Sataaniva vi vaiintira ravaaqavu kairaro qora aaraqaama vuanaro.   
\s1 Ihura vaiinti nahenti kahaqi vaikara tura  
\p
\v 8 Ihura vaiinti nahentiqaa raqiki vaira vaiintira aanante vira kahaqi vaika, vinavukavata koqe vaiintiqai variata.  
\p Vinavuka avuqavu niha nái uva tivatera avataqi viha quqaa uvaqai ti vaika variata. Vinavuka kia airi \it uaini\it* ne vaika variata. Vinavuka kia monuara voqamakero muntuka nti vaika variata.   
\p
\v 9 Vinavuka koqe avu aatoqaa niha, vutuke quqaa uva Kotiva qovaraiqamakora tiva nimiqi vuata.   
\p
\v 10 Are vinavuka noraiqama kareva iharama vinavuka kaiqa naane avatama kera tavaana. Are tavaira vinavuka vi kaiqara koqemake varaivera, are vinavuka noraiqama kaira vinavuka Ihura vaiinti nahentiqi kaiqa varaqi vuata.   
\p
\v 11 Vinavuka naatavaravata koqe nahentima variata. Vinavuka naatavaranavu vaiha kia vora turoqare vora turoqare i uvara tivaqi viraiti, vinavuka avu aato koqe iro vaira variqi viha vinavuka ekaa kaiqa nimira kia hampi vararaiti, avuqavuqama keha vare vai nahentikama variata.   
\p
\v 12 Ihura vaiinti nahentiqaa raqiki vaina vaiintira vira kahaqi vaiva, vivavata nahenti vohaiqa vataavama variari. Vi vaiintiva koqema kero nai vaintairaqaavata nai naavuqi vaikaqaavata raqikiqiro vuarirava variari.  
\v 13 Naantiaraihainaa vaiinti vinavuka noraiqamavi Ihura vaiinti nahentiqi koqemake kaiqa varaivera, vinavuka nutuvano viriniqira vinavuka kia qetaraiti, vinavuka nai Karaitirara kempukaiqamake iriqi vi vai okarara tiva nimiqi vivara.   
\s1 Kotira uva kukeqatorara tura  
\p
\v 14-15 Te inaaraiqa varike ai oru tavarera auti vaunara. Vo haikavano ti ravaaqavu kairaqe kia vaaka oru ai tavaarorave ti, te maa qarara ai ruva amite. Are Kotira vaiinti nahenti nantimake variqi vi vai okarara kankomakera iriane ti, te maa qarara ai ruva amite.  
\p Vira vaiinti nahenti vaireka, vika Kotiva qaqi variqiro vi vaira naavuqi variaka voqaarama variara. Paama tivakero naavu kaara arataiva naavu aqu amite vaintemake, Kotira vaiinti nahenti vira quqaa uvaqaa koqemake raqikiqi vi variara.   
\p
\v 16 Ike, Kotiva nai uva qovaraiqamako uvava nora uvama vairo. Vi uvava maantimama vairo:  
\pi1 Karaitiva vaiinti vaata vataakero vataini qovaraiqama vumanta vaiinti nahenti vira tavorave. Kotira Maraquravano vira quqaa okara qoqaiqama komanta enseli vikavata vira tavorave. Vo vatanaa vo vatanaaka vira uva tiva nimura iri, virara quqaa vivave turave. Kotiva vira vita kovaro viva naaruvaini vurave.   
\c 4  
\s1 Poruva una uva maara tu vaiintikara tura  
\p
\v 1 Kotira Maraquravano vutukero maa uvara mintima tiro: Naantiara vaiinti vonavu Karaitirara iriqi vi vai okarara qaqirake, vinavuka vaananavu una uva tiva nimi vai uvaraqai iriqi vivarave, tira.  
\v 2 Vi vaiintinavuka maa entara qovaramavi quqaa uva ti variaka voqaara una uvaqai tivaqi vi variavaro vika toqaavu aruataara vaimanta vika kia kauriraiti, qora kaiqaqai vare variara.   
\p
\v 3 Vinavuka vaiinti nahenti qioqama teha kia naata vaati varaate, vi karara vi karara kia naraiti qaqi variqi vuate, ti variara. Vika minti ti variavaro Kotira uvavano kia mintima kero vaira.  
\p Tinavuara ekaa vi karara vi karara naate tiro, Kotiva vo kara vo kara autukero vataira. Virara irihama tenavu Karaitirara quqaave tivake Kotira quqaa uva iriqi viha tenavu homa vo kara vo karara Kotirara koqema iarao tivakeha namaqi virara.   
\p
\v 4 Ekaa Kotiva autukero vatai karava koqe karaqaima vairo. Tenavu vo kara kia qioqama taraiti, ekaa karara Kotirara koqema iarao tivakeha homa namaqi virara.   
\p
\v 5 Kotiva tivaro kara qovarama virara ti, tenavu Kotirara koqema iarao tivakeha homa tenavu ekaa karara koqe karaqai vaivo tivakeha narara.   
\s1 Ihu Karaitira kaiqa koqemakera varaqira vuane tura  
\p
\v 6 Are vi uvara vi uvara Ihura vaiinti nahenti tiva nimiqira virera, are Ihu Karaitira kaiqa vaiinti koqevama vainara. Are mintiaqira vi vairaro Kotira quqaa uvavano ai kara voqaara vairara are koqema kera Kotira aaraqaa vinara.   
\p
\v 7 Vo uva \it vuri/uri\it* uva hampiqama keha una variqara ti varia uvarave, kontavano hampi uva ti variarave, are ekaa vi uvara tauvaqa utu amitaana. Are Kotira aaraqaa koqemakera ni vainara, virara noraiqaakera iriqira vuana.   
\p
\v 8 Vaiintivano aaraini niharo nai aiqu kauqu rantutaarirava vi haikava vira vaataqaima kahaqianaro. Vaiintivano Kotira aaraqaa niharo kempukaiqama kero ni vairava vira maraquravata kahaqama amitaanaro. Are Kotira aaraqaa vo enta vo enta kempukaiqaa kera ni vairaro ai avu aato muntukaqihairo ho vairara are maa entaravata, naantiara naaruvaini vaina entaravata, homa variqira vinara.   
\p
\v 9 Maa uvara quqaa uva tivataara, vaiinti nahenti virara quqaa uvave tivakeha homa iriqi vivara.   
\p
\v 10 Tenavu tiha, Qaqi variqiro vi vai Variqava, Kotiva, viva tinavu kahaqiarirava vaivo, ti vaunarara ti, tenavu vukaari utiha vira kaiqa varaqi vi vaunara. Kotiva ekaa vaiinti nahenti kuvantu nimite vaiva, viva Ihurara quqaave ti vaiinti nahentika kuvantuma nimitaanaro.   
\p
\v 11 Maa uvara ai tiva amunara are vaiinti nahenti tiva nimiqi vihara, vi uvara iriqi vuate tiana.  
\v 12 Vokika ariara tiha, Tavaate, viva qaraaka vaiintivanoqaima vaivo. Kia vira uva irirerave, tivera, are kia vika qaqi kaira minti tivaqi vuata. Ihura vaiinti nahenti ariara koqe vaiintive tiate tira, are koqe uvaqai tivaqira vihara avivinama kera variqira vuana. Vorara vorara muntuka vataqira vuana.  
\p Kotirara kempukaiqaa kera iriqira vuana. Hampi ni vai okarara tauvaqa utu amitehara variqira vuana. Are mintiaqira vi vaira vaiinti nahenti vikavata ai aanante koqemake variqi vivara.   
\p
\v 13 Are ti veka vaiharama maa kaiqara varaqira vuana: Vaiinti nahenti ruvaaquma kera vika nivuqaa himpi vaihara Kotira uva kaara ruva nimitera, vi uvara iriqi vuate tivakera, vi uvara okaravata avuqavuqama kera tiva nimiqira vuana.   
\p
\v 14 Haaru \it elda \it*vaiintinavu nái kauqu ariqaa vateha Kotira uva vo ai tiva qovarama amuvara are viraqaahaira Kotira kempuka vo varonara. Kotiva vi kempukara ai amitaira are kia tauru karaitira, virara iriqira vuana.   
\p
\v 15 Ekaa vi haikarara tunara are vi kaiqaraqai varaqira vi vairamanta ekaa vaiinti nahenti ai kaiqa taveha virara anomake koqe kaiqave tiata.   
\p
\v 16 Are raurihara variane. Are koqe aaraqaaqai viharama koqe uvaqai vaiinti nahenti tiva nimiqira vuana. Are mintiaqira virera, Kotiva aivata ai uva iri vaikavata kuvantu nimitero ntitaanaro.   
\c 5  
\s1 Maantimakera Ihura vaiinti nahentiqaa raqikiane tura  
\p
\v 1 Are tavairaro Ihura vainti naampai vovano kia koqe aaraqaa virera, kia vira noraiqaakera atiraitira, nena qorara qihaaqama kera tinantema kera, vi vaiintiraravata tiraro koqe aaraqaa vuarira. Qaraaka vaiintiara tireva, nena qata vakaarara tinantema kera, vikaravata minti tiana.   
\p
\v 2 Nahenti kontara tireva, nena norara tinantema kera, vikaravata minti tiana. Qaraaka nahentiara tirera, nena aura nakaarara tinantema kera, vikaravata minti tiharama avivinama kera variqira vuana.   
\p
\v 3 Tavairaro tentoqa nahentiqaa raqikika kia vaivera, are vira koqe okarama autu amitaane.  
\v 4 Tentoqa nahenti vairamanta vika vaintairave, vika naintivarave vaivera, vika homa viraqaa raqikivara. Vika nái noka qokave, naaqu taatokave, haaru nai vika raqikirara iriha, vate vika nái nokaqaave, nái taatokaqaave, raqikiqi vuata. Vika mintiaqi viha, Kotira kaiqa vare vaivaro Kotiva vikara quaheharoma varianaro.   
\p
\v 5 Tentoqa nahentivano nariaraa vairava, viva Kotira vekaiqiharo variqiro viharo, entaqivata aatitairaqaavata Kotirara ti kahaqiarire tiro, vira aaramaqiro vuanaro.   
\p
\v 6 Tentoqa nahenti vovano nai quahaainararaqai iriqiro vi vaiva vaireva, vi nahentiva qaqi variqiro viharovata, viva qutuvi nahentira voqaarama vairo.   
\p
\v 7 Are maa uvara vaiinti nahenti tiva nimiraro vikaqaa kia uvavano vaira koqemake variqi vuata.  
\v 8 Vaiinti vovano nai vaiinti nahentiqaa kia koqema kero raqiki vairera, vi vaiintiva Karaitira uvara qumina uvavema tianaro. Vi vaiintiva kia Kotira uvara quqaave ti variaka vikavata naatarakero anomakero qora vaiintivanoma varianaro.   
\p
\v 9 Are tentoqa nahenti autu vatareva iharama, tavairaro nahenti vovano qorainti vohaiqaqai varatero vairava anoma kontaiqama viro 60 ihi vara kairera, vira autuqai vataana.   
\p
\v 10 Vi nahentirara koqe kaiqa vare vai nahentirave ti vai nahentivama variari. Vi nahentiva koqema kero nai vaintairaqaa raqikiqiro vi vaimanta noruqama vi nahentivama variari. Vi nahentiva koqema kero niaraihainauka nai naavuqi ntita vatero kara nimi vaira nahentivama variari. Vi nahentiva Kotira vaiinti nahenti kaiqa vara nimite vaira nahentivama variari. Viva maaraqi vai vaiinti nahentika kahaqama nimite vaira nahentivama variari. Viva koqe kaiqa, vo kaiqa vo kaiqa varaqiro vi vaira nahentivama variari. Minti vai nahentika autuqai vataate tiana.   
\p
\v 11 Qaraaka tentoqa nahentiara kia vika autu vataate tiana. Vi nahentika Karaitirara noraiqaake iriqi vi, viraqaahai vika qaiqaa vaati varaataa iramanta Karaitira kaiqa qaqirama kevara.  
\v 12 Vi nahentika hoqare nái kauqu aiqiqaa aqukeha tivate uvara qaqirakera kaara uvama varevara.   
\p
\v 13 Qaraaka tentoqa nahenti okara vaireva, maantimama vairo: Vika kia kaiqa vararaiti, qumina vaiha voqi voqi qumina vi ani vaiha vora turoqarama amite vora turoqarama amite i variara. Vika vokiaka kaiqaravata qumina irikeha tivaqi vi variara. Vika kia voka tiva nimi varia uvara viraqai tiva nimi variara.   
\p
\v 14 Qaraaka tentoqa nahentivano mintiantorave ti, te virara tiha, Are qaiqaa qorainti varatera vainti vataqi vihara viraqaa raqikiqira vuane, turo. Vi nahentiva mintirera, tinavu navutaiqama timite variaka kiama ho vi nahentira kaara tinavuqaa uva vatevara.  
\v 15 Te tavauramanta tentoqa nahenti hininavu koqe aara qaqirake tuqantaavi Sataanira aaraqaaqai vi variara.   
\p
\v 16 Nahenti vovano Ihura vainti vaiharo tavairaro vira naavuqi tentoqa nahenti vovano vairera, viva viraqaa raqikiqiro vuari. Viva mintiramanta Ihura vaiinti nahenti vokika homa tentoqa nahenti vonavu nariaraa vaikaqaa raqikiqi vivara.   
\s1 Nora vaiintinavu Kotira kaiqa koqemake varekara tura  
\m
\v 17  \it Elda\it* vaiintinavuqihai vonavu koqemake vi kaiqara vare vaivera, are tiramanta vika vi vaiintinavuka koqaa voqavata nimiata. Vo vaiintinavu kia popoharaiti, kempukaiqama keha Kotira uva tiva nimiqi viha, vi uvara okaravata vutuke vika numiqe varia vaiintinavukara, te avuniqamake vinavukara iriha mintima turo.   
\m
\v 18 Kotira vukuqi mintima tiro:  
\pi1 Uiti auru rakavuarire tira, are purumakau vita vatairaro uiti vi vaura aiqu ravaqiro vi anina purumakaura vira no rumpa terorave. Vira no qaqi kairaro purumakauvano vi kaiqara vareharo homa vi karara hini naanarove, tura. \rq (Lo 25:4)\rq*  
\m Kotira vukuqi uva vovano mintima tiro:  
\pi1 Vora kaiqa vara amitaira vaiintiva homa nai koqaa varaanarove, tura. \rq (Ruki 10:7)\rq*   
\p
\v 19 Vaiinti vohaiqavanoqai \it elda \it*vaiinti voqaa uva vatareva auti vairera, kia vi vaiintira uva iriana. Vaiinti taaraqantae, taaramonavue, tiha tenavu tavauraro vi vaiintiva qora kaiqa varaivo tivera, are vinavuka uvama iriane.   
\p
\v 20 Are tavaira nora vaiintinavu quqaa qora kaiqa vara kaivera, are vinavuka ntita varera vaiinti nahenti nivuqaa vaiharama vinavuka nitiana. Are mintiramanta hini vaiinti nahenti vira taveha, vika qeteha hauri tenavuvata mintiarorave tivakeha variata.   
\p
\v 21 Timotio, te Kotira avuqaavata, Ihu Karaitira avuqaavata, \it enseli\it*navu nivuqaavata vaihama, te ariara kempukaiqamake tiha: Te ai tiva amuna uvara are vi uvara tiva nimiqira vihara kia vo vaiintiara ti navunaarave tivakera vi uvara qihaaqama kera vira tiva amiraitira, vo vatanaa vaiinti kempukaiqama kera tiva amiane, turo.  
\p Are nena navunaakavata vo vatanaa vaiintivata vohaa qarama kera uva tiva nimiana.   
\p
\v 22 Kia paparuqama kehara nena kauqu vo vaiintiqaa vatehara vira noraiqama kairaro Kotira kaiqa varaarira.  
\p Hauri are mintiraro vi vaiintiva kia koqema kero Kotira kaiqa varairaro ariqaavata uva variantora. Vokiaka qora kaiqavano aivata utu varaantorave tira, are koqe kaiqaqai varaqira vuana.   
\p
\v 23 Kia qaqi qumina namariqai namaqira vuana. Rovaravano vo enta vo enta ai ari vairara tira, are \it uaini\it* inaaraiqa nairaro ai vikokavano ho variarira.   
\p
\v 24 Hini vaiintinavu qoqaa vaiha qora kaiqa vare variavaro uvavano vaaka vikaqaa qovaraiqi vaira. Hini vaiintinavu kukeqavi vaiha qora kaiqa vare variavaro vika qora kaiqa vare varia uvava naantiarainima qovaraiqianaro.   
\p
\v 25 Vira voqaara vaiinti nahenti koqemake vare varia kaiqava qoqaama vairo. Kukeqavi vaiharo koqe kaiqa vare vairava vairaro naantiara vira koqe kaiqavanovata qoqaama varianaro.   
\c 6  
\s1 Qumina kaiqa vaiintiara tura  
\p
\v 1 Te ne rumpataa vaiinti nahentikara tirera. Ne nintaqaa raqiki vaina vaiintira koqe okara autu amiteha vira uva iriqi vuata. Ne mintiaqi vi vaivaro vovano kiama vira kaara Kotirara qora uva tianaro. Vovano kiama ho tinavu maara uvaravata qora uvave tianaro.   
\p
\v 2 Niqaa raqiki vaira vaiintiva Ihura vainti vairera, viva ni qata vakaavama vairara ti, ne kia qora okara vira autu amitaraiti, ne voqavata koqemake vira uva iriqi viha vira kaiqa vara amitaata. Vi vaiintivavata Ihurara quqaave tivakero Kotirara muntuka vatairara ti, ne koqemake vira kaiqa vara amiteha vira kahaqamaqi vuata. Timotio, are vi uvara vaiinti nahenti tiva nimiqira vuana.   
\s1 Una uva maara ti varia vaiintikara tura  
\p
\v 3 Vaiinti vovano anirero tinavu Noravano Ihu Karaitiva quqaa tu uvara qaqira kero, viva tenavu iriqi vi vauna uvaravata qaqira kero vo uva maara tirera,  
\v 4 vi vaiintiva nai autuaraqai iriharora tiro, viva kia uva maara okara kankomakero iri vai vaiintivama varianaro.  
\p Mintimake varia vaiintika avu aatoqi tirorira uvave, antua uvave tivaqaima varianaro. Vika mintimake ti varia uvara kaara vaiinti nahenti nai toma amite nai toma amitemaqi vihave, nai ati nai ati ihave, nariara nariara qora uva ti variarave, nariara nariara qora avu aato utuqi vi variara.   
\p
\v 5 Vaiinti nahenti vi uvara iriqi vi variavaro vika avu aatovano qoraiqama vimanta Kotira uva quqaa uva qaqirake, vo uva vo uva ti variara kaara nai ati nai ati i variara. Vika nái irike tiha, Kaiqe Kotira avataqi vuaina aararaqaahai monuve, vo haika vo haikave varaare, ti variara.   
\p
\v 6 Vaiintivano Kotiva ami haikarara ho vatauro tivakero quahairera, quqaama viva Kotira aaraqaa vinaraqaahairo koqe haika airi haika vataavama varianaro.   
\p
\v 7 Tenavu vataini qovaraiqama vuna entara kia vo haikavata vare anunara. Tenavu maa vatara maini ke vuaina entara kia vo haikavata ho vare virara.  
\v 8 Virara irihama tenavu tavaariraro karave, utavaaqave, ho vairera, tenavu virara homa vatauro tiari.   
\p
\v 9 Monu airaira vareraraqai noraiqaake iri variaka variavaro vika avatara haikavano ravaaqavu kaimanta vika hampi kaiqa varaataa imanta qora kaiqa, vo kaiqa vo kaiqa vare variara. Mintiaqi viha vira kaara vika qoraiqamavi ekaara vehiqama vi taiqa vivara.   
\p
\v 10 Vaiinti nahenti monuara voqavata muntuka ntimanta iriqi vi variaraqaahairo ekaa qora kaiqa, vo kaiqa vo kaiqavano qovarama vi vaira. Te tavauramanta vaiinti vonavu monuara voqamake muntuka ntimanta, vira kaara vika Ihura uva qaqira kaavaro vo maara vo maaravano vika ravaaqavu kaivaro vika muntukavano qoraiqama vimanta variara.   
\s1 Poruva ekaara uva tura  
\p
\v 11 Ho Timotio, are Kotira vaiintivano varianarara tira, ekaa qora okara aatu ruqema kera kantama vuana. Are avuqavu variaina okarara iriqira vuana. Kotira aaraqaaqai nuvaqira vuana. Ihurara kempukaiqaakera iriqira vuana. Vorara vorara muntuka vatehara variana. Kia popoharaitira, kempukaiqaakera variqira vuana. Vaiinti nahenti qihaaqama nimitaqira vuana.   
\p
\v 12 Vaiintinavu kantamaqi viha nai aatarake nai aatarake iantema kera, nena ekaa enta qaqi variqi vina koqaara vararerave tivakehara kantamaqi vuana. Are mintima kera kantamaqira vuane tiro, Kotiva ai aarama taira. Haaru Kotiva ai aaro entara are airi vaiinti nahenti nivuqaa vaihara te Kotira aaraqaaqai virerave tianara.   
\p
\v 13 Kotiva vaivarora tiro, ekaa haikavano qaqi variqiro vi vaira. Ho te Kotira avuqaavata, Pontiusi Pairaatava vaunaini vaiharo koqema kero vira tiva amu vaiintira Ihu Karaitira avuqaavata, vaihama ariara maa uvara kempukaiqamake turo:   
\p
\v 14 Te ariqaa tiva tauna uvaraqaa koqemakera raqikiqira vihara kia hampi vo uva vi uvaraqaa tomaqa taraitira, koqema kera vi uvaraqaa raqikiqira vi vairaro ekaara entaqaa tinavu Noravano Ihu Karaitiva qovaraiqiarira.   
\p
\v 15 Naantiara Kotiva tivataaina entaraqaa Ihu Karaitiva qaiqaa qovaraiqama vuanaro. Ike, Kotiva voqamakero koqema nimite vaiva, vivaqaima ekaa haikaqaa raqiki vaivama vaira. Viva ekaa avuhainaa vaiinti vika Avuhainaavama vaira. Viva ekaa nora vaiintive nora \it enseli\it*ve, vika Noravanoma vairave.   
\p
\v 16 Vivaqaima ekaa enta qaqi variqiro vi vaiva vaiharo viva voqamakero aatite vairaqi variqiro vi vaivaro vovano vira aaqanto vuarira aarava kia vaivaro vira tavai vaiintiva kia vaivaro vira tavaarira vaiintivavata kia varianaro. Viva mintimake vairara irihama, kaiqenavu vira autuqai noraiqama keha virara ekaa enta ekaa enta kempukavano variqiro vuarire tiare. Quqaama turo.   
\s1 Airi airaira vatekara vokikavata rairake nimiate tura  
\m
\v 17 Maa vataraqaa airi airaira vateka are vika tiva nimiramanta vika kia nái nutu tuahereha tenavu nora vaiinti nahenti vauro tiata. Vikara kia nenta airaira vahuqa variaina haikarara noraiqaake iriqi viraiti, Kotiraraqai noraiqaake iriqi vuate tiana. Tinavuara koqemake variqi vuate tiro, Kotiva ekaa haika paruma keharo tinavu timi vaira.   
\p
\v 18 Are airi airaira vatekara koqe kaiqa, vo kaiqa vo kaiqa varaqi vuate tiana. Are vikara nenta airaira hini paruma keha rairake vokavata nimiate tiana.   
\p
\v 19 Vika mintiaqi vi vaivaro naantiara naaruvaini vika koqaavano qeramaviro vaira, viraqaahai vika quqaiqamake qaqi variqi vi okararavata vare, qaqi variqi vivara.   
\s1 Kotiva ai ami kaiqaraqaa koqemakera raqikiane tura  
\p
\v 20 Timotio, Kotiva ai ami kaiqaraqaa koqemakera raqikiqira vihara vi kaiqara varaqira vuana.  
\p Hini vaiintinavu kia Kotirara iriraiti, vika nái irikeha tiha, Maara uvavano vaireva vira okaravano maantimama vaivo, tivakeha qumina uvaqai ti variara. Are vi uvara ti variaka tauvaqa utu nimitaana.   
\p
\v 21 Hini vaiinti nahenti vika uvara quqaa uva okarave tivakeha vika Kotira aara qaqirake hampi aaraqaaqai ni variara.  
\p Kotiva ni aaqurihama nimiteharo koqema nimitaira variate, turo.