\id JHN - shell for translator's use \ide UTF-8 \h Jon \toc1 Jon Ne Jisas Klays Takaw Teplep Ak Kɨl Tɨkak \toc2 Jon \toc3 Jon \mt1 JON \mt2 Jon Ne Jisas Klays Takaw Teplep Ak Kɨl Tɨkak \c 1 \s Takaw pel mɨdep ak ne ke bɨ sɨlokɨlak \p \v 1 \x - \xo 1.1 \xo*\xt Snd 8.22, 8.30, Jon 17.5, Plp 2.6, Kol 1.17, 1 Jo 1.1-2, Lep 1.2, 19.13\xt*\x* Bɨlel bɨlel, man ma alwol gɨlak ñɨn ak, Takaw ak yolɨgup. Takaw anɨb ak ne God ayɨp yolɨgup, pen ne ke God yek. \v 2 \x - \xo 1.2 \xo*\xt Stt 1.1\xt*\x* Bɨlel bɨlel Takaw ak ne God ayɨp yolɨgup. \v 3 \x - \xo 1.3 \xo*\xt Jon 1.10, 1 Ko 8.6, Epe 3.9, Kol 1.16-17, Hib 1.2\xt*\x* God gek, Takaw ak ne nokom tap okok mɨdupsek gɨlak. Tap olap ke ma yek, Takaw ak ne ke gɨlak okok nep yek. \v 4 \x - \xo 1.4 \xo*\xt Jon 5.26, 8.12, 9.5, 1 Jo 5.11\xt*\x* Takaw anɨb ak ne kɨm mɨdep jɨj ak nɨm, kɨm mɨdep ne ak, binɨb okok kɨlop mɨlek ñub. \v 5 \x - \xo 1.5 \xo*\xt Jon 3.19\xt*\x* Mɨlek ne anɨb ak, kɨsɨlɨm owup nab okok apek, tɨg sug mel nɨŋɨd kelɨgup. \p \v 6 \x - \xo 1.6 \xo*\xt Mat 3.1, Mak 1.4, Luk 1.13-17, 1.76, 3.1-2, Jon 1.33\xt*\x* Pen God bɨ olap nop agyokek owak. Yɨb ne Jon, ne Bɨ Ñɨg Pakñeb ak. \v 7 \x - \xo 1.7 \xo*\xt Apo 19.4\xt*\x* Bɨ anɨb ak takaw agñɨnɨg owak. Ne mɨlek takaw ak agñek, binɨb okok mɨdupsek takaw nop nɨŋɨd gos lɨnɨgɨnɨgel. \v 8 \x - \xo 1.8 \xo*\xt Jon 1.20\xt*\x* Jon ne ke mɨlek anɨb ak mel. Ne pen mɨlek takaw ak agñɨnɨg owak. \v 9 \x - \xo 1.9 \xo*\xt Ais 49.6, Jon 1.4, 8.12, 1 Jo 2.8\xt*\x* Mɨlek anɨb ak nɨm, mɨlek nɨŋɨd yɨbɨl mɨdeb. Ne lum awl apek, mɨlek ne ak binɨb okok mɨdupsek kɨlop amub. \p \v 10 \x - \xo 1.10 \xo*\xt Jon 1.3, 17.25, Hib 1.2, 11.3\xt*\x* Ne lum awl ak yolɨgup. Bɨlel God gek, ne lum awl gɨlak ak pen, binɨb lum awl okok kɨli nop bɨ tay tek agɨl ma nɨgɨlak. \v 11 \x - \xo 1.11 \xo*\xt Luk 19.14, Apo 3.26, 13.46\xt*\x* Man ne ke ak owak ak pen, binɨb ne ak, kɨli nop ma dɨlak. \v 12 \x - \xo 1.12 \xo*\xt Lom 8.15, Gal 3.26, 2 Pi 1.4, 1 Jo 3.1\xt*\x* Pen binɨb nop dɨl, nop nokom gos lɨnɨgɨlak okok nep, kɨlop gek God ñapay ne yelak. \v 13 \x - \xo 1.13 \xo*\xt Jon 3.3-6, Jem 1.18, 1 Pi 1.23\xt*\x* Binɨb kɨli ke ñapay tɨkel, God ñapay ne tek ma yelak. Bɨ bel okok dɨ gɨl ñapay tɨkel, God ñapay ne tek ma yelak. Pen binɨb ogɨnap wak tɨkjakek, dɨ gɨl ñapay tɨkel, God ñapay ne tek ma yelak. God ne ke gek ñapay ne yelak. \p \v 14 \x - \xo 1.14 \xo*\xt Ais 60.1-2, Mat 1.16, 1.20, Luk 9.32, Jon 2.11, Lom 1.3-4, Gal 4.4, Plp 2.7, Kol 1.19, 1 Ti 3.16, Hib 2.11-16\xt*\x* Pen Takaw anɨb ak, bɨ sɨlokɨl apɨl, chɨn ayɨp yolɨgup. Anɨb ak nop nɨgɨnok, ne kɨles mɨdɨl Bɨawl teplep yɨbɨl yek tek ak yek. Ne God Ñɨne nokom yɨbɨl ak nɨm, Bapi God gek ne ke kɨles mɨdɨl bɨawl teplep yɨbɨl yek ak owak. Pen ne bɨ yɨmug nɨŋɨd gɨtep gep yek, bɨ takaw nɨŋɨd yɨbɨl agep yek. \v 15 \x - \xo 1.15 \xo*\xt Mat 3.11, Luk 3.16, Jon 1.27-32, 8.58, Kol 1.17\xt*\x* Pen bɨ anɨb ak takaw ak, Jon binɨb okok kɨlop agñak. Kɨles gɨl agñɨl agak, Bɨ anɨb nep nɨm, nɨbop ned agɨnek agak. Anɨgɨl agɨnek, Yad opin bɨ kɨdek ownɨgab ak, bɨlel yɨbɨl yolɨgup ak kɨdek ami yɨp tɨkak agɨnek agak. Anɨb ak ne bɨawl yɨbɨl mɨdeb, yad bɨ yokɨp agɨnek agak. \p \v 16 \x - \xo 1.16 \xo*\xt Jon 3.34, Epe 1.6-8, Kol 1.19, 2.9-10\xt*\x* Bɨ anɨb ak yɨmug nɨŋɨd gɨtep yɨbɨl gep tek. Chɨnop mɨdupsek yɨmug nɨŋɨd gɨtep gup anɨb ak nɨm, pelpel keke ñub. \v 17 \x - \xo 1.17 \xo*\xt Kis 34.28, Lo 4.44, Jon 8.32, Lom 3.24, 6.14, 10.4\xt*\x* Nɨŋɨd yɨbɨl agup. Takaw Mosis ñu kɨl tɨkak ak, God ne Mosis nop ñek chɨnop agñak ak pen, Jisas Klays ne apɨl chɨnop yomek, God chɨnop yɨmug nɨŋɨd gɨtep gɨl, takaw nɨŋɨd yɨbɨl agɨl gak ak, mɨseŋ nɨgɨnok. \v 18 \x - \xo 1.18 \xo*\xt Kis 33.20, Mat 11.27, Luk 10.22, Jon 6.46, 1 Ti 1.17, 6.16, 1 Jo 4.9, 4.12, 4.20\xt*\x* Binɨb olap God nop ma nɨgak. Pen God Ñɨne nokom yɨbɨl ak nɨm, ne ke God yek, Nap wulep sɨŋak yek. Wulep sɨŋak mɨdɨl, ne ke gek, God bɨ tay tek mɨdeb agɨl nɨgɨnok. \s Jon Bɨ Ñɨg Pakñeb ak takaw agñak \r (Matyu 3.1-12, Mak 1.7-8, Luk 3.15-17) \p \v 19 \x - \xo 1.19 \xo*\xt Jon 5.33\xt*\x* Juda bɨawl okok, kɨli bɨ God nop sɨbogep ogɨnap, bɨ Lipay jɨj ak ogɨnap kɨlop agyokɨlak. Anɨgɨl agyokel, Jelusalem kelɨgɨl Jon yek ak amjakɨl, nop agnɨŋɨd agɨlak, Nad bɨ an agɨlak. \v 20 \x - \xo 1.20 \xo*\xt Luk 3.15-16, Jon 3.28, Apo 13.25\xt*\x* Anɨgɨl agnɨgelak, ne pen ag we gɨl mel, kɨlop mɨseŋ agɨl agak, Yad Klays, Bɨ God nop aglup ak, binɨb okok kɨlop dɨl kod yenɨgab ak mel agak. \p \v 21 \x - \xo 1.21 \xo*\xt Lo 18.15-18, Mal 4.5, Mat 11.14, 17.10-13, Jon 6.14, 7.40\xt*\x* Anɨb agek agɨlak, Anɨb apan ak, nad an agɨlak? Nad Yilayja akaŋ agɨlak? Agel agak, Yad mel agak. Anɨb agek agɨlak, Nad bɨ God gos ñek agñeb pel kod mɨdobun ak akaŋ agɨlak? Agel ne pen agak, Mel agak. \v 22 Anɨb agek, bɨ anɨb okok nop agɨlak, Anɨb ak nad an agɨlak? Pen yad bɨ tay agɨl agenɨmɨn, chɨn am bɨawl chɨnop agyokɨpal okok kɨlop agñɨnɨgun agɨlak. \v 23 \x - \xo 1.23 \xo*\xt Ais 40.3, Mat 3.3, Mak 1.3, Luk 3.4\xt*\x* Agel, Jon kɨlop agak, Bɨ God gos ñek agñeb Aysaya, ne bɨlel tɨkɨl agak, \q1 Bɨ olap man nep binɨb ma mɨdebal nab okok suk awl agɨl agɨnɨgab, Bɨawl ak kanɨb nop pɨd yɨpɨd gɨnɨmɨb agɨnɨgab agɨl tɨkak agak. \m Bɨ anɨb ak, yad nokom agak. \p \v 24 Pen bɨ owlak anɨb okok, ogɨnap bɨ Pelisi kay yelak. \v 25 \x - \xo 1.25 \xo*\xt Mat 21.25, Jon 1.33\xt*\x* Kɨli Jon nop apɨl agɨlak, Nad apan, Yad Bɨ God nop aglup ak, binɨb okok kɨlop dɨl kod yenɨgab ak mel, Yilayja mel, bɨ God gos ñek agñeb pel kod mɨdobun ak mel apan agɨlak. Anɨb ak pen, taynen binɨb okok kɨlop ñɨg pakñeban agɨlak? \p \v 26 Agelak pen agak, Yad kɨlop ñɨg pakñebin agak. Pen bɨ olap nab nɨbop awl mɨdeb, nop bɨ tay tek agɨl ma nepɨm agak. \v 27 \x - \xo 1.27 \xo*\xt Jon 1.15, 1.30, Apo 13.25, 19.4\xt*\x* Yad opin bɨ kɨdek ownɨgab ak, bɨ anɨb ak agebin agak. Nop nɨgen yɨp nebeŋ gup, tob tɨlup nop ak nag wɨsɨkɨnɨm tek ma lup agak. \p \v 28 \x - \xo 1.28 \xo*\xt Mat 3.6, Jon 10.40\xt*\x* Tap anɨb ak, Jon man sɨkol Betani, ñɨg Jodan gol pɨs kɨd adaŋ yɨl ak gak. Man awl yɨl ak, Jon binɨb okok kɨlop ñɨg pakñolɨgup. \s Jisas God Chag Sipsip Ñɨluk ne ak yek \p \v 29 \x - \xo 1.29 \xo*\xt Kis 12.3, Ais 53.6-7, 53.11, Jon 1.36, Apo 8.32, 1 Ko 15.3, 1 Pi 1.19\xt*\x* Mɨnek Jisas Jon yɨl owaknɨŋ, nop nɨŋɨd anɨb agak, Nɨgɨm, God Chag Sipsip Ñɨluk ne ak nɨm awl agak. Ne nɨm, binɨb lum awl mɨdupsek tap si tap tɨmel gɨpal okok tɨg walɨg gɨyokɨnɨg owup agak. \v 30 \x - \xo 1.30 \xo*\xt Jon 1.15, 1.27\xt*\x* Bɨ anɨb awl nɨm, ned anɨgɨl agɨnek, Yad opin bɨ kɨdek ownɨgab ak, bɨlel yɨbɨl yolɨgup ak kɨdek ami yɨp tɨkak agɨnek agak. Anɨb ak ne bɨawl yɨbɨl mɨdeb, yad bɨ yokɨp agɨnek agak. \v 31 Ne bɨ an mɨdeb agɨl ma nɨgɨnek agak. Yad pen Yislel binɨb kɨli nop mɨseŋ nɨgɨnɨgel agɨl, apɨl binɨb okok kɨlop ñɨg pakñɨbin agak. \p \v 32 \x - \xo 1.32 \xo*\xt Mat 3.16, Mak 1.10, Luk 3.22\xt*\x* Pen Jon takaw adek ak agñɨl agak, God Kawnan ne ak man ne alaŋ kelɨgɨl, yawl gɨpkay tek apɨl bɨ anɨb anop lup agak. \v 33 \x - \xo 1.33 \xo*\xt Mat 3.11, Luk 3.2-3, Apo 1.5, 2.4, 19.6\xt*\x* Ne bɨ an mɨdeb agɨl ma nepɨnep agak. God pen yɨp agyokek binɨb ñɨg pakñɨnɨg ownek ak, ne yɨp agup, Nad nɨgɨnɨgaban, Kawnan yad ak ayaŋ apɨl bɨ olap nop lɨnɨgab agup agak. Bɨ anɨb ak, ne Kawnan yad ak kɨlop pakñɨnɨgab agup agak. \v 34 \x - \xo 1.34 \xo*\xt Mat 3.17, 17.5, 27.54\xt*\x* Tap anɨb okok wɨdɨn nɨŋɨd, nɨgtep gɨl anɨgɨl agñebin, Bɨ anɨb nep God Ñɨne mɨdeb agebin agak. \s Jisas bɨne ogɨnap ned dak \p \v 35 Mɨnek pen, Jon tepayaŋ jak mɨdɨl, bɨne omɨŋal ak ayɨp yelak. \v 36 \x - \xo 1.36 \xo*\xt Jon 1.29\xt*\x* Jak yelaknɨŋ, Jisas apɨl padɨkek Jon nɨŋɨd anɨb agak, Nɨgil, God Chag Sipsip Ñɨluk ne ak nɨm awl agak. \v 37 Anɨb agek, Jon bɨne omɨŋal ak takaw anɨb ak nɨŋɨd, Jon nop kelɨgɨl, Jisas nop kɨdek amnɨlek. \v 38 Pen Jisas adɨkɨl kɨlopmɨŋal nɨŋɨd anɨb agak, Taynen apebil agak? Agek agɨlek, Lapay, nad kɨnɨban akal agɨlek? Yɨb Lapay nɨm ak, chɨn Tisa apun. \v 39 Pen anɨgɨl agnɨgel, Jisas agak, Anɨb ak yad ayɨp amɨl nɨgɨnɨgayl agak. Agek, ñɨn anɨb ak dugep won ak amɨl, kal kɨnub anɨb ak nɨŋɨd ne ayɨp yelak. \p \v 40 \x - \xo 1.40 \xo*\xt Mat 4.18-20\xt*\x* Jon bɨne omɨŋal anɨb ak, takaw nop nɨŋɨd Jisas nop kɨdek gɨlek ak, bɨ olap yɨb ne Edlu. Edlu nɨmam ne nɨm, Saymon Pita. \v 41 \x - \xo 1.41 \xo*\xt 1 Sml 2.10, Sng 2.2, Jon 4.25\xt*\x* Edlu ne Jisas nop kelɨgɨl, won anɨb anep am nɨmam Saymon nop pɨyow nɨŋɨd agak, Mesaya nop mɨñɨl nopun agak. Yɨb Mesaya nɨm ak, jɨj anɨgɨl mɨdeb, Bɨ God nop aglup ak, binɨb okok kɨlop dɨl kod yenɨgab ak. \v 42 \x - \xo 1.42 \xo*\xt Mat 16.18, Mak 3.16\xt*\x* Edlu anɨb agɨl, nɨmam Saymon nop poŋɨd Jisas yek ak amnak. Amek, Jisas Saymon nop nɨŋɨd anɨb agak, Nad Saymon, Jon ñɨne agak. Yɨb nep Sipas agɨnɨgabal agak. Yɨb Sipas agak anɨb ak, Pita yɨb ak alog mɨdeb. Yɨb anɨb omɨŋal jɨj ak, kab.\f + \fr 1.42 \fr*\ft Yɨb Sipas ak, Alam takaw agɨl apal. Ñɨn anɨb ak, Alam takaw ak Juda takaw kɨli ak. Pen yɨb Pita ak, Glik takaw agɨl apal.\ft*\f* \s Jisas bɨne Pilip ayɨp Nataniyel ayɨp kɨlop dak \p \v 43 \x - \xo 1.43 \xo*\xt Mat 8.22, Mak 2.14\xt*\x* Mɨnek Jisas Galili plopens amnɨg, am Pilip nop pɨyow nɨŋɨd agak, Nad yɨp kɨdek gan agak. \v 44 Pen Pilip taun Betsayda nɨb, Edlu ayɨp Pita ayɨp man kɨli nɨm ak. \v 45 \x - \xo 1.45 \xo*\xt Stt 3.15, 49.10, Lo 18.18, Ais 7.14, 9.6, Jer 23.5, Ese 34.23, Sek 6.12, Mat 2.23\xt*\x* Pen Pilip am Nataniyel nop pɨyow nɨŋɨd agak, Chɨn bɨ sɨŋak, takaw Mosis ñu kɨl tɨkak ak sek, bɨ God gos ñek agñeb okok agɨl tɨkak sek anop, mɨñɨl nopun agak. Jisas Josep ñɨne, man awl Nasalet nɨb agak. \v 46 \x - \xo 1.46 \xo*\xt Jon 7.41, 7.52\xt*\x* Pilip anɨb agek, Nataniyel agak, Tap tep olap taun Nasalet nɨb owup tek lup akaŋ agak? Mel yɨbɨl agak. Agek Pilip agak, Apɨl nɨgɨnɨmɨn agak. \p \v 47 \x - \xo 1.47 \xo*\xt Sng 32.2, Jon 8.39, Lom 2.28, 9.6\xt*\x* Anɨb agɨl, wulep wulep gɨleknɨŋ, Jisas Nataniyel nop nɨŋɨd anɨb agak, Nɨgɨm, bɨ anɨb ak, bɨ Yislel yɨpɨd gɨl mɨdeb agak. Ne takaw yepɨs ma agup, takaw yɨpɨd gɨl adek ak nep gup agak. \v 48 Anɨb agek Nataniyel agak, Yɨp taydɨl nepan agak? Agek Jisas pen agak, Pilip nep suk ma agak won ak nep nepin, besɨg yesɨpan mab pik jɨj sɨŋak agak. \v 49 \x - \xo 1.49 \xo*\xt Mat 14.33, 16.16, 27.42, Mak 3.11, Jon 12.13\xt*\x* Anɨb agek Nataniyel agak, Tisa, nad God Ñɨne, Yislel binɨb bɨnonɨm mɨdeban agak. \v 50 Anɨb agek Jisas pen agak, Nep mab pik jɨj sɨŋak nepin agen, yokɨp takaw won ak apin ak nɨŋɨd yɨp gos lɨnepan agak. Kɨdek tap awl yɨbɨl ogɨnap gen nɨgɨnɨgaban agak. \v 51 \x - \xo 1.51 \xo*\xt Stt 28.12, Mat 4.11, Luk 2.9, 2.13\xt*\x* Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin agak. God man ne alaŋ mɨgan yɨkɨnɨgab ak nɨgɨnɨgabɨm agak. Yɨkɨl, God ensel ne okok Bɨ Olap Ñɨne nop nɨgɨnɨg aplan apyap gɨnɨgabal ak nɨgɨnɨgabɨm agak. \c 2 \s Jisas ne ñɨg gek ñɨg wayn ak yek \p \v 1 Ñɨn omɨŋal mɨdɨl, bɨ bel olap dɨnɨg gel, binɨb suk agel amɨl tap ñɨŋɨlak, taun Kena Galili plopens nab okok. Ñɨn anɨb ak, Jisas nonɨm amɨl kal anɨb ak yek. \v 2 Pen Jisas sek, bɨne okok sek kɨlop abe suk agelak amnɨlak. \v 3 Pen ñɨg wayn ak ñɨbdelak, nonɨm ne Jisas nop agak, Ñɨg wayn ak ñɨbdɨpal agak. \v 4 \x - \xo 2.4 \xo*\xt Mat 12.48, Jon 7.6, 7.30, 8.20\xt*\x* Anɨb agek agak, Ami, tap anɨb ak tap nad ak, tap yad mel agak. Ñɨn yad ak ma owup agak. \v 5 Agek, nonɨm ne bɨ wog gɨñeb ogɨnap kɨlop agak, Takaw olap agonɨmuŋ, agɨnɨmuŋ tek nep gɨnɨmɨb agak. \p \v 6 \x - \xo 2.6 \xo*\xt Mak 7.3-4\xt*\x* Pen binɨb kab dɨl, ñɨg kab julɨkɨlak awl yɨbɨl anep kagol ak dɨlel yek. Kab anɨb ak nokom nokom 100 lita tek yolɨgup. Juda binɨb okok kɨli chɨn gɨtep gɨl, God nɨgek suŋtep mɨdon agɨl, ñɨg anɨb ak dɨl, ñɨn mɨdup lelɨgɨpal. \v 7 Jisas pen, bɨ wog gɨñeb okok kɨlop agak, Kab anɨb okok ñɨg mal dad apɨl sogɨnɨmɨb agak. Agek, agak tek gel aplan jakɨl yek. \v 8 Anɨgelak agak, Mɨñɨl ñɨg mal dap lɨpɨm ak ogɨnap pag dad amɨl, bɨ tap ñɨbobun awl kod mɨdeb anop ñɨnɨmɨb agak. Agek, ñɨg anɨb ak pag dam bɨawl anop ñɨlak. \v 9 Ñelak, ne ñɨbɨl nɨgak, ñɨg wayn ak yek. Ne ñɨg wayn anɨb ak akal nɨb agɨl ma nɨgak ak pen, bɨ wog gɨñeb ñɨg mal dad opal okok kɨli nep nɨgɨlak, Jisas ne ñɨg gek ñɨg wayn ak yek. Pen bɨ tap ñɨbebal awl kod mɨdeb ak, ne ma nɨgak tek nɨm, bɨ bin dɨnɨg gek anɨb anop suk agek apek \v 10 nop agak, Bɨ okok mɨdupsek, pelpel ñɨg wayn tep ak kuŋay yɨbɨl ned dap ñɨbal agak. Ñel ñɨbdel nɨm, ñɨg wayn tep ma gup ak kɨdek ñel ñɨbal agak. Nad pen, ñɨg wayn tep ak dɨle mɨdɨl, mɨñɨl nep dap ñeban agak. \p \v 11 \x - \xo 2.11 \xo*\xt Luk 9.32, Jon 1.14, 4.54, 11.40\xt*\x* Pen Jisas tap mageptek anɨb ak jɨj gɨl gak, taun Kena, Galili plopens gak. Anɨgek, ne bɨawl yɨbɨl kɨles yɨbɨl yek ak mɨseŋ nɨgep tek lek, bɨne okok nop gos lɨnɨgɨlak. \p \v 12 \x - \xo 2.12 \xo*\xt Mat 4.13\xt*\x* Pen Jisas tap anɨb ak gɨjuwɨl, man ak kelɨgɨl, taun Kapeneyam ayaŋ amnak. Nonɨm ayɨp, nɨmam ayɨp, bɨne okok ayɨp amnɨlak. Amɨl, yep ñɨn kab olap anɨb ak yelak. \s Jisas ne bɨ God agnɨgep kal awl ak mani delɨgɨpal okok, kɨlop dɨyokak \r (Matyu 21.12-13, Mak 11.15-17, Luk 19.45-46) \p \v 13 \x - \xo 2.13 \xo*\xt Kis 12.1-27, Jon 6.4, 11.55\xt*\x* Juda ñɨn awl kɨli Pasopa apal ak wulep owaknɨŋ, Jisas Jelusalem alaŋ amnak. \v 14 Amɨl nɨgak, binɨb okok God agnɨgep kal awl kab wali kus gɨl yek ak mɨgan ayaŋ mɨdɨl, kɨli ogɨnap chag bulmakaw, chag sipsip, yawl tap okok dap mani dɨlɨg, ogɨnap besɨgɨl mani penpen ñɨlɨg delak. \v 15 Jisas nɨŋɨd, nag kɨles olap dɨl, binɨb okok ayɨp chag bulmakaw chag sipsip okok ayɨp, kɨlop God agnɨgep kal awl kab wali kus gɨl yek mɨgan ak pak yuk seŋayaŋ yokak. Yuk yokɨl, mani dap penpen ñɨlɨg delak bog bad okok mani sek tɨg adɨkak. \v 16 \x - \xo 2.16 \xo*\xt Luk 2.49\xt*\x* Tɨg adɨkɨl, binɨb yawl dap mani delak okok kɨlop agak, Tap anɨb okok dad seŋayaŋ amnɨmɨb agak. Bapi kal nop ak gem, mani dep kal tek ma lɨnɨmuŋ agak. \v 17 \x - \xo 2.17 \xo*\xt Sng 69.9\xt*\x* Ne anɨgek, bɨne okok gos kɨli amnak, buk Baybol takaw tɨkɨlak adek ak. Takaw anɨb ak tɨkɨl agak, Kal nad ak gos nokom nepin tek, kal anɨb ak gen mɨdtep gaŋ agɨl nep gɨnɨgayn agak. \p \v 18 \x - \xo 2.18 \xo*\xt Mat 12.38, 21.23, Jon 6.30\xt*\x* Pen Juda bɨawl ogɨnap Jisas nop agnɨŋɨd agɨlak, Nep an agek ap anɨgɨpan agɨlak? Tap mageptek olap ge nɨŋɨd, nɨŋɨd gɨpan agɨnɨgun agɨlak. \v 19 \x - \xo 2.19 \xo*\xt Mat 26.61, 27.40, Mak 14.58, 15.29, Apo 6.14\xt*\x* Anɨb agel Jisas kɨlop pen agak, God agnɨgep kal awl ak tɨbɨlɨkem, ñɨn omɨŋal nokom mɨdɨl tepayaŋ gɨnɨgayn agak. \v 20 Anɨb agek agɨlak, Ake. God agnɨgep kal awl anɨb ak, sub anep 46 gɨ dɨlak. Ak pen, nad ñɨn omɨŋal nokom nep gɨnɨmɨn tek mɨdeb akaŋ agɨlak? \p \v 21 \x - \xo 2.21 \xo*\xt 2 Ko 6.16, Kol 2.9, 2 Pi 1.14\xt*\x* Jisas pen God agnɨgep kal awl takaw agak anɨb ak, mubwak ne ke agak. \v 22 \x - \xo 2.22 \xo*\xt Luk 24.6-8, Jon 12.16, 14.26\xt*\x* Anɨb ak nɨm, kɨdek ne kumɨl tɨkjakek, bɨne okok gos kɨli amnak, takaw anɨb ak ne ned agak. Gos anɨb nɨŋɨd, buk Baybol takaw nop agɨl tɨkɨlak ak sek, Jisas ne takaw agak anɨb ak sek gos lɨnɨgɨlak. \s Jisas binɨb gos kɨli nepal okok mɨdupsek nɨgak \p \v 23 \x - \xo 2.23 \xo*\xt Jon 2.11, 7.31\xt*\x* Jisas ne Juda ñɨn awl kɨli Pasopa apal anɨb ak, Jelusalem mɨdɨl, tap mageptek ogɨnap gak. Anɨgek, binɨb okok nɨŋɨd, kuŋay nop gos lɨnɨgɨlak. \v 24 Jisas pen binɨb mɨdupsek gos nab kɨlop ayaŋ ke nɨgtep gup tek, kɨlop ma gos nɨŋɨd, binɨb yad yɨpɨd gɨl agɨl ma nɨgak. \v 25 \x - \xo 2.25 \xo*\xt Mat 9.4, Mak 2.8, Jon 6.64, Apo 1.24, Lep 2.23\xt*\x* Binɨb anɨb okok gos kɨli adek akal amnak ak, nɨgtep gak ak nɨm, bɨ olap Jisas nop agñɨnɨmuŋ tek ma lup. \c 3 \s Jisas ne Nikodemus nop agñɨtep gak \p \v 1 \x - \xo 3.1 \xo*\xt Jon 7.50, 19.39\xt*\x* Bɨ olap mɨdolɨgup, yɨb ne Nikodemus. Ne bɨ Pelisi olap, Juda bɨawl takaw tɨg asɨkep okok olap yek. \v 2 \x - \xo 3.2 \xo*\xt Mat 22.16, Jon 9.16, 9.33, Apo 2.22, 10.38\xt*\x* Ne maynab ayaŋ amɨl, Jisas nop nɨŋɨd anɨb agak, Tisa, chɨn nopun, tap mageptek gɨpan okok nak ke ma gɨpɨnap agak. God nokom nep agyokek apɨl nɨm, tap mageptek anɨb okok gɨlɨg, chɨnop takaw agñɨlɨg gɨpan agak. \p \v 3 \x - \xo 3.3 \xo*\xt Mat 18.3, Gal 6.15, Tat 3.5, Jem 1.18, 1 Pi 1.23, 1 Jo 3.9\xt*\x* Agek Jisas pen agak, Yad nep nɨŋɨd yɨbɨl agebin, binɨb an ke kɨdeyɨl ma lenɨgab, God binɨb dɨl kɨlop kod yenɨgab mɨgan ak ma amnɨgab agak. \v 4 Anɨb agek Nikodemus agak, Tɨtay dɨl binɨb tɨk lel awl gɨpal okok, tepayaŋ binɨb ke kɨdeyɨl lɨnɨgabal agak. Nonɨm kogmeg nab okok tepayaŋ amel, tepayaŋ tɨkɨnɨgel akaŋ agak? \p \v 5 \x - \xo 3.5 \xo*\xt Ese 36.25-27, Mak 16.16, Apo 2.38, Tat 3.5\xt*\x* Agek Jisas pen agak, Nep nɨŋɨd yɨbɨl agebin, binɨb an ñɨg ak sek God Kawnan ak sek nop gek ke kɨdeyɨl ma lenɨgab, God binɨb dɨl kɨlop kod yenɨgab mɨgan ak ma amnɨgab agak. \v 6 \x - \xo 3.6-7 \xo*\xt Sng 51.5, Jon 1.13\xt*\x* Binɨb ñapay tɨkɨpal tek tɨkel mɨdebal ak pen, God Kawnan ne ak gek, binɨb kawnan kɨli okok ke kɨdeyɨl mɨdebal agak. \v 7 Anɨb ak takaw nep apin, Nɨbi ke kɨdeyɨl lɨnɨmɨb apin ak, nɨŋɨd gos pal yɨbɨl ma lɨnɨmɨn agak. \v 8 \x - \xo 3.8 \xo*\xt Sav 11.5, 1 Ko 2.11\xt*\x* Yɨgen ak ne ke apɨl okok okok amub agak. Amɨl, dek pugak nep nepɨm ak pen, owup okok sek amub okok sek ma nepɨm agak. Anɨb ak tek nɨm, God Kawnan ne ak bɨ anop gek, ke kɨdeyɨl lɨnɨgab agak. \p \v 9 Anɨb agek Nikodemus pen agak, Nad ageban anɨb ak, taydɨl gɨnɨmuŋ tek lɨnɨgab agak? \v 10 Agek Jisas pen agak, Tɨtay dɨnɨgab agak? Nad Yislel binɨb tisa awl kɨli olap pen, tap anɨb okok ma nepan agak? \v 11 \x - \xo 3.11 \xo*\xt Mat 11.27, Jon 3.32, 7.16, 8.26\xt*\x* Nep nɨŋɨd yɨbɨl agebin agak. Chɨn tap tay nɨgtep gɨpun ak apun agak. Pen tap tay wɨdɨn ke nopun ak agñɨbun agak. Nɨbi pen takaw chɨn agñɨbun ak ma dɨpɨm agak. \v 12 \x - \xo 3.12 \xo*\xt Luk 22.67\xt*\x* Yad nɨbop tap lum awl yɨl gup tek agen gos ma nepɨm ak, God man ne alaŋ gup tek agen taydɨl gos nɨgɨnɨgabɨm agak? \v 13 \x - \xo 3.13 \xo*\xt Snd 30.4, Jon 3.6, 6.33, 6.38, Apo 2.34, Lom 10.6, 1 Ko 15.47, Epe 4.9-10\xt*\x* Pen binɨb olap God man ne alaŋ ma aj nepal agak. Bɨ Olap Ñɨne, ne nokom God man ne alaŋ nɨb mɨdɨl lum awl owak agak. \v 14 \x - \xo 3.14 \xo*\xt Nam 21.9, Jon 8.28, 12.32\xt*\x* Pen bɨlel Mosis man nep binɨb ma yelak nab okok mɨdɨl, ne tap yoy tek olap dap alaŋ lak agak. Lek, binɨb tap yoy tek anɨb ak nɨgɨlak okok, kɨlop suŋ lak agak. Anɨb ak tek nep, Bɨ Olap Ñɨne nop dap alaŋ lɨnɨgel agak.\f + \fr 3.14 \fr*\ft Bɨlel ñɨn olap, God ne gek yoy tɨmel okok apɨl Yislel binɨb okok kɨlop suwel kumɨlak. Kumɨlaknɨŋ, Mosis tap yoy tek olap gɨlɨl, mab bak alaŋ yɨlek, binɨb tap yoy tek anɨb ak nɨgɨlak okok, kɨlop suŋ lak. Nɨbi buk Namba 21.6-9 nɨgɨnɨmɨb.\ft*\f* \v 15 \x - \xo 3.15 \xo*\xt Jon 3.36, 6.47, 20.31\xt*\x* Anɨgɨl dɨlel, binɨb mɨdupsek nop gos lɨnɨgɨnɨgabal okok, pel pelnep yenɨgel agak. \p \v 16 \x - \xo 3.16 \xo*\xt Jon 3.36, 10.28, Lom 5.8, 8.32, 1 Jo 4.9-10\xt*\x* God binɨb lum awl mɨdupsek kɨlop mapen lak anɨb ak tek, Ñɨne nokom ak kɨlop nen agɨl ñak agak. Ak nɨm, binɨb mɨdupsek nop gos lɨnɨgɨnɨgabal okok, pɨsnep ma kul gɨnɨgel, pel pelnep yenɨgel agak. \v 17 \x - \xo 3.17 \xo*\xt Luk 19.10, Jon 5.22, 5.45, 12.47, Apo 17.31, 1 Jo 4.14\xt*\x* Anɨb ak nɨm, God Ñɨne nop agyokak anɨb ak, binɨb lum awl okok kɨlop tɨg asɨkɨl bɨlokɨnɨmuŋ agɨl ma yokak agak. Kɨlop tɨg asɨk dɨnɨmuŋ agɨl yokak agak. \v 18 \x - \xo 3.18 \xo*\xt Jon 3.36, 5.24, 6.40, 6.47, 20.31\xt*\x* Binɨb an Ñɨne nop gos lɨnɨgup ak, nop ma tɨg asɨk bɨlokeb agak. Pen binɨb an nop gos ma lɨnɨgup ak, nop tɨg asɨk bɨlokup agak. God Ñɨne nokom nop gos ma lɨnɨgup anɨb ak tek, nop tɨg asɨk bɨlokup agak. \v 19 \x - \xo 3.19 \xo*\xt Jon 1.4-5, 1.8-12, 8.12\xt*\x* Takaw awl yɨbɨl dɨpal jɨj anɨb ak, anɨgɨl mɨdeb agak. God mɨlek ne ak lum awl owup ak pen, binɨb okok mɨlek anɨb ak nɨgel kɨlop tep ma gup agak. Kɨli gɨ tɨmel gɨl mɨdebal tek, kɨsɨlɨm owup okok nep nɨgel tep gup agak. \v 20 \x - \xo 3.20 \xo*\xt Jop 24.13-17, Epe 5.11-13\xt*\x* Binɨb gɨ tɨmel gɨl mɨdebal okok, kɨli mɨlek ak nɨgel tep ma gup agak. Gɨ tɨmel gɨpun ak mɨseŋ lenɨgab agɨl, mɨlek ak yɨl ma opal agak. \v 21 Pen binɨb an takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak kɨdek gɨpal ak, mɨlek ak yɨl opal agak. God kɨles ñek wog gobun ak, mɨseŋ nɨgep tek laŋ agɨl, mɨlek ak yɨl opal agak. \s Jon Bɨ Ñɨg Pakñeb ak, ne Jisas bɨ tay tek takaw ak agñak \p \v 22 \x - \xo 3.22 \xo*\xt Jon 4.1-2\xt*\x* Tap anɨb okok kɨdek won ak, Jisas bɨne okok ayɨp amnɨlak, Judiya plopens nab okok. Am mɨdɨl, binɨb okok kɨlop ñɨg pakñolɨgup. \v 23 Pen Jon abe binɨb okok kɨlop ñɨg pakñolɨgup. Ne man sɨkol Aynon yep man sɨkol Salim ñɨg kuŋay yek sɨŋak mɨdɨl, binɨb okok apelak kɨlop ñɨg pakñolɨgup. \v 24 \x - \xo 3.24 \xo*\xt Mat 4.12, 14.3, Mak 6.17, Luk 3.19-20\xt*\x* Ñɨn nab anɨb sɨŋak Jon anɨgolɨgup. Kɨdek nɨm Helod Jon nop dɨl nag lak. \p \v 25 Pen bɨ Juda olap apɨl, Jon bɨne ogɨnap ayɨp penpen agɨlak. Juda binɨb okok kɨli chɨn ñɨg lɨ yokɨl, God nɨgek suŋtep yonɨgun agɨl, takaw anɨb ak agɨlak. \v 26 \x - \xo 3.26 \xo*\xt Jon 1.26-34\xt*\x* Penpen agɨl, Jon bɨne okok apɨl nop agɨlak, Tisa, ned bɨ ak nad ayɨp ñɨg Jodan gol kɨd adaŋ yek, takaw nop ak agñenak ak, mɨñɨl ne apɨl ñɨg pakñaknɨŋ, binɨb mɨdupsek nop yɨl apebal agɨlak. \p \v 27 \x - \xo 3.27 \xo*\xt Jon 19.11, 1 Ko 4.7, Hib 5.4, Jem 1.17\xt*\x* Agelak Jon pen agak, God ne man ne alaŋ mɨdeb ak, ne tap tay bɨ olap nop ma ñenɨgab ak, bɨ anɨb ak tap ak ma dɨnɨgab agak. \v 28 \x - \xo 3.28 \xo*\xt Mal 3.1, Mat 11.10, Mak 1.2, Luk 1.17, Jon 1.20, 1.23, 1.27\xt*\x* Nɨbi ke takaw yad ak nepɨm agak. Ned nɨbop agɨnek, Yad Bɨ God nop aglup ak, binɨb okok kɨlop dɨl kod yenɨgab ak mel agɨnek agak. God yɨp agyokek yad ned opin agɨnek agak. \v 29 \x - \xo 3.29 \xo*\xt Mat 9.15\xt*\x* Bɨ olap bin olap dup ak, bin anɨb ak bin ne mɨdeb agak. Pen bɨ anɨb ak bogɨlak ne ak, jak mɨdɨl takaw nop nɨŋɨd, bin ne ak pɨsnep dup agɨl mɨñmɨñ yɨbɨl gup agak. Yad nɨm anɨb ak tek, mɨñmɨñ yɨbɨl gɨl, yɨp tep gup agak. \v 30 Yɨb nop awl gɨl adek amnɨmuŋ, yɨb yɨp sɨkol gɨl ayaŋ amnɨmuŋ agak. \p \v 31 \x - \xo 3.31 \xo*\xt Mat 28.18, Jon 8.23, Lom 9.5, 1 Ko 15.47, Epe 1.21, Plp 2.9, 1 Jo 4.5-6\xt*\x* Bɨ adek alaŋ nɨb owup ak, tap okok mɨdupsek muk ne okok mɨdeb agak. Bɨ lum awl nɨb ak, binɨb lum awl gɨpal tek ne abe gup, binɨb takaw kɨli ak apal tek ne abe agup agak. Pen bɨ God man ne alaŋ nɨb owup ak, tap okok mɨdupsek muk ne okok mɨdeb agak. \v 32 \x - \xo 3.32 \xo*\xt Jon 3.11, 8.26, 15.15\xt*\x* Ne tap tay wɨdɨn nɨŋɨd, takaw ak nɨŋɨd dup ak, anɨb ak agñub agak. Ak agñub pen, takaw nop ak ma dɨpal agak. \v 33 \x - \xo 3.33 \xo*\xt Lom 3.4, 1 Jo 5.10\xt*\x* Pen binɨb an takaw nop dup ak, dup anɨb ak tek binɨb okok kɨlop yomub, God ne takaw nɨŋɨd yɨbɨl agup agak. \v 34 \x - \xo 3.34 \xo*\xt Ais 42.1, Jon 1.16, 7.16\xt*\x* God bɨ anɨb ak nop agyokek owak ak, God ne Kawnan ne ak yokek apɨl ayɨp nep mɨdeb agak. Ak nɨm takaw agñub ak, God takaw nep ak agñub agak. \v 35 \x - \xo 3.35 \xo*\xt Mat 11.27, Luk 10.22, Jon 5.20, 10.17, Hib 2.8\xt*\x* Nap Ñɨne nop mapen lɨl, tap okok mɨdupsek kod yonɨmuŋ agɨl, dɨ ñɨn adek nop ak lup agak. \v 36 \x - \xo 3.36 \xo*\xt Luk 3.7, Jon 1.12, 3.16-18, 6.47, Lom 1.17, 1 Jo 5.10-12\xt*\x* Binɨb an Ñɨne nop gos lɨnɨgup ak, pel pelnep yenɨgab ak pen, binɨb an Ñɨne nop ma dɨl kelɨgɨnɨgab ak, pel pelnep ma yenɨgab agak. God nop tɨmel nɨŋɨd yul awl ñek mɨŋel dɨlɨg nep yenɨgab agak. \c 4 \s Jisas ne Samaliya bin olap ayɨp takaw agɨlek \p \v 1 \x - \xo 4.1-3 \xo*\xt Jon 3.22, 3.26\xt*\x* Pen bɨ Pelisi kay kɨli nɨgɨlak, binɨb kuŋay yɨbɨl apel, Jisas kɨlop ñɨg pakñek binɨb ne okok yelak. Pen Jon yɨl, binɨb sɨkol ogɨnap nep apel, kɨlop ñɨg pakñek binɨb ne okok yelak. \v 2 Jisas pen ne ke kɨlop ñɨg ma pakñak. Bɨne okok nep binɨb okok kɨlop ñɨg pakñɨlak. \v 3 Pen bɨ Pelisi kay kɨli Jisas anɨgɨl gak takaw ak nɨŋɨd agelak, Jisas takaw anɨb ak nɨŋɨd, Judiya plopens ak kelɨgɨl, adɨkɨd Galili plopens amnɨg, \v 4 Samaliya plopens nab ak kanɨb pal ak amnak. \p \v 5 \x - \xo 4.5 \xo*\xt Stt 33.19, Jos 24.32\xt*\x* Amɨl, Samaliya plopens nab ak taun Sikal amjakak. Sikal wulep anɨb sɨŋak nɨm, Jekop bɨlel ñɨne Josep nop man olap ñak. \v 6 Pen Jekop ñɨg kaw dak ak yek ak nɨm, Jisas apek apek, subnab won ak yɨlɨk gek, am ñɨg kaw tub gol anɨb ak besɨgak. \p \v 7-8 Pen bɨne okok, tap mɨdup tawnɨg taun Sikal wulep anɨb ak amnɨlaknɨŋ, ne nokom besɨg yek. Anɨgɨl besɨg mɨdaknɨŋ, bin Samaliya nɨb olap ñɨg malɨnɨg apek, Jisas agak, Yɨp ñɨg mal ñe ñɨŋin agak. \v 9 \x - \xo 4.9 \xo*\xt 2 Kin 17.24, Esr 4.1-5, 9.1–10.44, Neh 4.1-2, Luk 9.52-53, Apo 10.28\xt*\x* Agek bin anɨb ak agak, Nad bɨ Juda olap, yad bin Samaliya ak pen, taynen yɨp ñɨg mal ñe ñɨŋin agɨl ageban agak? Bin ak ne nɨgak, Juda binɨb okok, kɨli Samaliya binɨb nɨŋɨd asɨk tep gɨpal anɨb ak tek, ne takaw anɨb ak Jisas nop agak. \v 10 \x - \xo 4.10 \xo*\xt Ais 12.3, Jer 2.13, Sek 13.1, 14.8, Jon 4.26\xt*\x* Anɨb agek, Jisas pen nop agak, Tap teplep God binɨb okok kɨlop ñɨnɨmuŋ ak, nad ma nepan agak. Pen yad nep ñɨg mal ñe ñɨŋin agebin ak, yɨp abe ma nepan agak. Anɨb okok nepan tek, yɨp pen agnɨgebɨnap, ñɨg ñɨbɨl pelpel yenɨgabal ak nep ñɨbɨnep agak. \v 11 \x - \xo 4.11 \xo*\xt Jon 7.37-38, Lep 21.6\xt*\x* Agek agak, Bɨawl, ñɨg malep akɨl nad olap ma mɨdeb, ñɨg kaw ak abe yi ayaŋ mɨdeb agak. Anɨb ak, ñɨg ñɨbɨl pelpel yenɨgabal anɨb ak, akal nɨb dɨnɨgaban agak? \v 12 \x - \xo 4.12 \xo*\xt Jon 8.53\xt*\x* Based yes chɨn Jekop, ñɨg kaw anɨb ak dak. Dek, ne ak sek binɨb ne okok sek chag bulmakaw sipsip meme ne okok sek ñɨbelɨgɨpal ak pen mɨñɨl chɨn ñɨbun agak. Pen ageban anɨb ak, yad bɨawl Jekop bɨ sɨkol agɨl ageban akaŋ agak? \v 13 Agek Jisas pen nop agak, Binɨb an ñɨg awl ñɨŋɨnɨgab ak, tepayaŋ ñɨg nen gɨnɨgab agak. \v 14 \x - \xo 4.14 \xo*\xt Jon 6.35, 6.58, 7.38\xt*\x* Pen binɨb an ñɨg yad ñen ñɨŋɨnɨmuŋ ak, tepayaŋ ñɨg nen ma yɨbɨl gɨnɨgab agak. Pen ñɨg yad ñen ñɨb nab ne ayaŋ lɨnɨgab anɨb ak, ñɨg kɨlam tek julɨg, nop gek pel pelnep yenɨgab agak. \v 15 Anɨb agek, bin anɨb ak agak, Bɨawl, yɨp ñɨg anɨb ak ñɨmɨmin agak. Ñe ñɨben, kɨdek yɨp ñɨg nen ma gɨnɨmuŋ agak. Pen ap ñɨg awl ma malɨnɨm agak. \p \v 16 Agek Jisas agak, Am nɨgɨmɨl nop poŋɨd owan agak. \v 17 Agek pen agak, Yad bɨ sek mel agak. Agek Jisas agak, Takaw anɨb apan, Yad bɨ sek mel apan ak, nɨŋɨd apan agak. \v 18 Bɨ anep mamɨd ak dɨnak ak pen, bɨ mɨñɨl ayɨp mɨdebil ak, nɨgɨmɨl mel agak. Anɨb ak nɨŋɨd yɨbɨl apan agak. \v 19 \x - \xo 4.19 \xo*\xt Luk 7.16, Jon 6.14, 7.40, 9.17, 1 Ko 14.24-25\xt*\x* Anɨb agek bin ak agak, Bɨawl, mɨñɨl yad nepin, nad bɨ God gos ñek agñeb olap agak. \v 20 \x - \xo 4.20 \xo*\xt Lo 12.5, 12.11-14, 1 Kin 9.3, Sng 122.1-5\xt*\x* Based yes chɨn bɨlel okok, dum awl\f + \fr 4.20 \fr*\ft Dum anɨb ak, yɨb Gelisim agelɨgɨpal, Samaliya plopens nab okok yek. Samaliya binɨb mɨdupsek, kɨli dum anɨb ak apnan gɨl, kɨgom yɨmɨl agnɨgelɨgɨpal.\ft*\f* kɨgom yɨmɨl God nop agnɨgelɨgɨpal agak. Pen nɨbi Juda kay, binɨb okok kɨli Jelusalem nep amɨl kɨgom yɨmɨl God nop agnɨgɨnɨgel apɨm agak. \p \v 21 \x - \xo 4.21 \xo*\xt Mal 1.11, 1 Ti 2.8\xt*\x* Agek agak, Bin, takaw yɨp gos nɨgɨnɨmɨn agak. Ñɨn anɨb ak ownɨgeb ak, dum anɨb awl akaŋ Jelusalem nep, kɨgom yɨmɨl Bapi nop ma agnɨgɨnɨgabɨm agak. \v 22 \x - \xo 4.22 \xo*\xt 2 Kin 17.29-41, Ais 2.3, Luk 24.47, Lom 9.4-5\xt*\x* Nɨbi Samaliya binɨb, bɨ kɨgom yɨmɨl agnepɨm ak nop ma nepɨm agak. Chɨn Juda binɨb, bɨ kɨgom yɨmɨl agnopun ak nop nopun agak. Chɨn nopun, bɨ binɨb tɨg asɨk dep anɨb ak, ne Juda nɨb agak. \v 23 \x - \xo 4.23 \xo*\xt Jon 1.17, Plp 3.3\xt*\x* Ñɨn anɨb ak ownɨgab ak pen mɨñɨl owup agak. Binɨb kɨgom yɨmɨl, nɨŋɨd yɨbɨl agɨl Bapi nop agnepal okok, Kawnan ne ak kɨlop gos ñaknɨŋ, kɨli kɨgom yɨmɨl nɨŋɨd yɨbɨl agɨl nop agnɨgɨnɨgabal agak. Anɨgenɨgabal ak, Bapi ne kɨlop nɨgek tep gɨnɨgab agak. \v 24 \x - \xo 4.24 \xo*\xt Lom 12.1, 2 Ko 3.17, Plp 3.3\xt*\x* God ne kawnan mɨdeb agak. Ak nɨm, binɨb kɨgom yɨmɨl nop agnepal okok, Kawnan ne ak kɨlop gos ñaknɨŋ, kɨli kɨgom yɨmɨl nɨŋɨd yɨbɨl agɨl agnɨgɨnɨgel agak. \v 25 \x - \xo 4.25 \xo*\xt Jon 1.41\xt*\x* Anɨb agek, bin ak Jisas nop agak, Yad nepin, Mesaya nɨm ak, ne Bɨ God nop aglup ak, binɨb okok kɨlop dɨl kod yenɨgab ak apal ak, ne ownɨgeb agak. Ñɨn anɨb ownɨgab ak, chɨnop tap okok mɨdupsek agñɨtep gɨnɨgab agak. \v 26 \x - \xo 4.26 \xo*\xt Mat 26.63-64, Mak 14.61-62, Jon 9.37\xt*\x* Agek Jisas agak, Bɨ anɨb ak nɨm yad, nad ayɨp takaw agobul awl agak. \p \v 27 Anɨb agaknɨŋ, bɨne okok kɨli apjakɨl, Jisas bin ak ayɨp takaw ag yelek nɨŋɨd gos palawl lɨlak. Pen kɨli olap tɨkjakɨl, bin anop tap tay dɨnɨg opan agɨl ma agnɨgɨlak. Jisas nop abe, taynen bin anɨb awl ayɨp takaw agebil agɨl ma agnɨgɨlak. \v 28 Pen bin anɨb ak, ñɨg akɨl ak kelɨgɨl, tepayaŋ adɨkɨd man ne amɨl, binɨb yelak anɨb okok kɨlop agak, \v 29 Tap okok mɨdupsek gɨpin tek agñub bɨ ak, nɨbi apɨl nɨgɨm agak. Ne Bɨ God nop aglup ak, binɨb okok kɨlop dɨl kod yenɨgab ak nep tek lup akaŋ agak? \v 30 Anɨb agek, binɨb anɨb okok Jisas nop nɨgɨnɨg man ak kelɨgɨl, saŋɨdɨlak. \p \v 31 Ma owlak won ak, Jisas bɨne okok nop nebneb gɨl agɨlak, Tisa, tap ñɨŋan agɨlak. \v 32 Agel ne pen agak, Tap mɨdup yad mɨdeb ak, nɨb ma nepɨm agak. \v 33 Anɨb agek, bɨne okok kɨli ke nep agnɨg agnɨg gɨl agɨlak, Binɨb ogɨnap nop tap mɨdup dap ñesɨpal akaŋ agɨlak? \p \v 34 \x - \xo 4.34 \xo*\xt Jon 6.38, 17.4, 19.30\xt*\x* Pen Jisas kɨlop agak, Tap mɨdup yad ak anɨb nep agak. God yɨp agyokek apɨl, gos ne nɨgup anep kɨdek gɨl, wog agup anɨb ak gɨ junɨm agak. \v 35 \x - \xo 4.35 \xo*\xt Mat 9.37, Luk 10.2, Lep 14.15\xt*\x* Takaw olap apɨm, Tap yɨŋ yɨbun ak takan omɨŋal omɨŋal mɨdɨl, tap mɨdup ñɨŋeb tek mɨdeb yɨg dad ownɨgabun apɨm agak. Pen yad nɨbop agebin agak. Wɨdɨn nɨbi ak nɨg dad padɨkɨl nɨgɨm agak. Wog okok tap mɨdup ñɨŋeb tek mɨdɨl, tɨk dad owep tek mɨdeb agak. \v 36 \x - \xo 4.36 \xo*\xt Sng 126.5-6, Dan 12.3\xt*\x* Binɨb an tɨk dad owup ak, wog gup anɨb ak nop mɨñɨl taweb agak. Pen tap mɨdup dap lup anɨb ak, koŋɨm pel pelnep yenɨgabal agak. Anɨb ak nɨm binɨb olap lum yɨg puŋɨl pagɨl tap yɨŋ yɨmub ak sek, olap tɨk dad owup ak sek, omɨŋal gɨl mɨñmɨñ gɨpil agak. \v 37 Anɨb ak takaw olap apal, Bɨ olap tap yɨŋ yɨmnɨgab, bɨ olap tap ñɨŋeb yɨg dad ownɨgab apal ak, takaw nɨŋɨd apal agak. \v 38 Nɨbop agyoken, am tap mɨdup tɨk dad opɨm agak. Pen wog day anɨb ak tap yɨŋ nɨbi ma yɨbek agak. Bɨ ogɨnap kɨles kɨli ak gel jakek, nɨbi am tɨk dad opɨm agak. \p \v 39 Bin Samaliya nɨb ak, ne ned am binɨb ne okok kɨlop agak, Bɨ anɨb ak tap tɨtay gɨpin okok mɨdupsek yɨp agñub agak. Anɨb agek, binɨb man anɨb ak yɨl ak, kɨli kuŋay nep Jisas nop gos lɨnɨgɨlak. \v 40 Pen Samaliya binɨb anɨb okok Jisas yek ak apɨl, nop agnɨŋɨd agɨlak, Ñɨn ogɨnap chɨn ayɨp yonɨgun agɨlak. Agelak, amɨl ñɨn omɨŋal kɨli ayɨp yelak. \v 41 Mɨdɨlɨg takaw agñek, binɨb tapɨn nep ogɨnap sek nop gos lɨnɨgɨlak. \v 42 \x - \xo 4.42 \xo*\xt Jon 17.8, 1 Jo 4.14\xt*\x* Pen bin anɨb anop agɨlak, Mɨñɨl takaw nak anep age nop gos ma lɨnopun agɨlak. Takaw ne ke agek nopun, ne nokom nɨm bɨ kasɨn gep mɨdɨl, chɨnop binɨb man keke okok tɨg asɨk dɨnɨgab agɨlak. Nɨŋɨd yɨbɨl agobun agɨlak. \s Jisas gapman bɨawl olap ñɨne anop gek suŋ lak \p \v 43 \x - \xo 4.43 \xo*\xt Jon 4.40\xt*\x* Jisas ñɨn omɨŋal binɨb Samaliya nɨb ak ayɨp mɨdɨl, mɨnek ak kɨlop kelɨgɨl, Galili plopens amnak. \v 44 \x - \xo 4.44 \xo*\xt Mat 13.57, Mak 6.4, Luk 4.24\xt*\x* Pen ne ke takaw olap agñɨl agak, Bɨ God gos ñek agñeb ak, man ne ke ak mɨdɨlɨg, yɨb ne ma mɨdeb agak. \v 45 \x - \xo 4.45 \xo*\xt Jon 2.23\xt*\x* Pen ned Pasopa ñɨn awl ak, Galili binɨb ogɨnap am Jelusalem yelak, Jisas tap mageptek okok gek nɨgɨlak. Ak nɨm Galili plopens apjakek nɨŋɨd, nop mɨñmɨñ gɨl dɨlak. \p \v 46 \x - \xo 4.46 \xo*\xt Jon 2.1-11\xt*\x* Pen Jisas Galili mɨdɨl, taun Kena tepayaŋ amnak. Man anɨb ak nɨm, ned ñɨg yɨbɨl ak gek ñɨg wayn lak. Pen gapman bɨawl taun Kapeneyam nɨb olap, ñɨne nop tap gek, \v 47 \x - \xo 4.47 \xo*\xt Mat 8.5-6, Luk 7.1-10\xt*\x* takaw olap nɨgak, Jisas Judiya plopens kelɨgɨl, ap Galili plopens yek. Anɨb ak nɨŋɨd nɨm, yek ak apɨl, nebneb gɨlɨg agak, Ñɨ yad ak tap gɨl kumnɨgeb agak. Nad kal yad ayaŋ amɨl, nop ge suŋ laŋ agak. \v 48 \x - \xo 4.48 \xo*\xt Jon 2.18, 20.29, 1 Ko 1.22\xt*\x* Anɨb agek Jisas nop agak, Tap mageptek ogɨnap wɨdɨn nɨbi ma nɨgep tek lup ak, yɨp gos ma lɨnɨgɨnɨgabɨm. Mel yɨbɨl agak. \v 49 Pen gapman bɨawl anɨb ak agak, Bɨawl, ape amnul agak. Mel ak, ñɨ yad ak kumnɨgab agak. \v 50 \x - \xo 4.50 \xo*\xt Mat 8.13, Mak 7.29\xt*\x* Agek Jisas agak, Amnoŋ, ñɨ nak mɨdeb agak. Anɨb agek, nɨŋɨd agup agɨl saŋɨdak. \p \v 51 Kanɨb nab okok amnaknɨŋ, bɨ wog gɨñeb ne ogɨnap apɨl, nop nebeŋ pakɨl agɨlak, Ñɨ nak ak ma kumub, mɨdeb agɨlak. \v 52 Anɨb agel, won akal tek suŋ lup agɨl, kɨlop agnɨgek agɨlak, Tolil sub kɨyum gak won ak, wak mab tek yɨnek ak suŋ lak agɨlak. \v 53 \x - \xo 4.53 \xo*\xt Apo 16.14-15, 16.31\xt*\x* Anɨb agel nap nɨgak, Jisas ñɨ nak mɨdeb agak won anep suŋ lak ak nɨm, ne Jisas nop gos lɨnɨŋɨd, binɨb ne okok mɨdupsek Jisas nop gos lɨnɨŋɨd gɨlak. \v 54 \x - \xo 4.54 \xo*\xt Jon 2.11, 2.23\xt*\x* Pen Jisas ned Galili plopens mɨdɨl, tap mageptek ned olap gak ak, kɨdek pen am Judiya plopens mɨdɨl, kelɨgɨl Galili plopens adɨkɨd apɨl, tap mageptek kɨdek olap gak. \c 5 \s Jisas bɨ ñɨg cheb Betesda kɨd adaŋ yek ak nop gek suŋ lak \p \v 1 Kɨdek pen, Juda ñɨn awl kɨli olap apek, Jisas Jelusalem amnak. \v 2 Pen Jelusalem wali kuskus gɨlak ak kanɨbtub olap, Chag Sipsip Kanɨbtub agelɨgɨpal. Kanɨbtub anɨb ak gol sɨŋak, ñɨg cheb won olap yek. Ñɨg cheb won anɨb ak, Hiblu takaw agɨl Betesda agelɨgɨpal. Pen ñɨg gol anɨb sɨŋak, kal bad ak, bad anep mamɨd ak yek. \v 3-4 Pen binɨb tap gak kuŋay yɨbɨl, wɨdɨn koy gak ogɨnap, tob tɨmel gak ogɨnap, ñɨn tob kumak ogɨnap, kɨli kal bad ak, bad anɨb okok yelak. \p \v 5 Pen bɨ tob tɨmel gak olap yek, tap anɨb ak gek pelnep kɨn yek, sub yɨn 38 ak amnak. \v 6 Jisas bɨ kɨn yek anop nɨŋɨd nɨgak, pel anɨgɨl yolɨgup. Anɨb ak nɨŋɨd, nop agnɨŋɨd agak, Nep suŋ lɨnɨmuŋ agɨl nepan agak? \p \v 7 Agek, bɨ tap gak anɨb ak pen agak, Bɨawl, ñɨg ak kaskas gaknɨŋ, binɨb yɨp dɨl, ñɨg cheb nab ayaŋ lɨnɨgel olap ma mɨdeb agak. Ñɨg nab ayaŋ ned amen ñɨg ak yɨp gek suŋ lɨnɨmuŋ agɨl nepin ak pen, binɨb ogɨnap kasek ned yɨbɨl abal agak.\f + \fr 5.7 \fr*\ft Juda binɨb okok kɨli anɨgɨl nɨgelɨgɨpal, Bɨawl ensel ne olap gup tek, ñɨn ogɨnap apɨl, am ñɨg cheb ayaŋ kaskas gak. Kaskas gek, bɨ nokom olap ned amɨl ñɨg nab okyaŋ amnɨgab ak, nop suŋ lɨnɨgab. Kɨli anɨgɨl gos nɨgelɨgɨpal anɨb ak, kuŋay yɨbɨl apɨl ñɨg anɨb ak gol okok yelak.\ft*\f* \v 8 \x - \xo 5.8 \xo*\xt Mat 9.6\xt*\x* Anɨb agek Jisas agak, Tɨkjakɨl, mɨj nak ak wɨnɨg dad amnoŋ agak. \v 9 Agek, won anɨb anep nop suŋ lek, mɨj ne ak dɨl dad amnak. \p Pen Jisas bɨ gek suŋ lak ñɨn anɨb ak, Juda añɨŋ lep ñɨn awl ak. \v 10 \x - \xo 5.10 \xo*\xt Kis 20.10, Neh 13.19, Jer 17.21, Mat 12.2, Mak 2.24, Luk 13.14, Jon 9.14\xt*\x* Anɨb ak nɨm, Juda bɨawl okok kɨli bɨ anɨb ak nop agɨlak, Mɨñɨl añɨŋ lep ñɨn awl chɨn ak agɨlak. Taynen ñɨn awl wog ma gep ñɨn ak, mɨj nak ak dad ajeban agɨlak? \v 11 Agel kɨlop pen agak, Bɨ yɨp gek suŋ lup ak, ne yɨp agup, Mɨj nak ak dɨl dad amnoŋ agup agak. \v 12 Agek nop agnɨŋɨd agɨlak, Bɨ an nep agup, Mɨj dɨl dad amnoŋ agup agɨlak? \v 13 Jisas pen binɨb kuŋay yelak nab anɨb okok kɨmɨgel amnak tek, bɨ yɨp gek suŋ lup nɨm awl agɨl, agɨnɨmuŋ tek ma lak. \p \v 14 \x - \xo 5.14 \xo*\xt Jon 8.11\xt*\x* Kɨdek pen, Jisas God agnɨgep kal awl kab wali kus gɨl yek mɨgan ak ajɨl, bɨ anɨb anop nɨŋɨd anɨb agak, Nɨgan, nep suŋ lup agak. Tap si tap tɨmel gɨpan ak kelɨgɨnɨmɨn agak. Mel ak, nep tap awl yɨbɨl gɨnɨmuŋ tek lup agak. \v 15 Pen bɨ anɨb ak, ne adɨkɨd amɨl Juda bɨawl okok kɨlop agak, Jisas ne nokom yɨp gek suŋ lup agak. \p \v 16 \x - \xo 5.16 \xo*\xt Mat 12.14\xt*\x* Anɨb agek nɨŋɨd, kɨli Jisas tap anɨb okok añɨŋ lep ñɨn awl chɨn ak pelnep golɨgup agɨl, nop mɨlɨk nɨŋɨd gɨ tɨmel gelɨgɨpal. \v 17 \x - \xo 5.17 \xo*\xt Jon 9.4, 14.10\xt*\x* Jisas pen kɨlop agak, Bapi yad ak wog ne bɨlel pel gɨ dad apɨl mɨñɨl owup agak. Pen yad abe anɨgɨpin agak. \v 18 \x - \xo 5.18 \xo*\xt Mat 26.4, Jon 7.1, 7.19, 7.30, 10.30, 10.33, Plp 2.6\xt*\x* Anɨb agek, Juda bɨawl okok nɨŋɨd kɨli nɨgɨlak, Juda añɨŋ lep ñɨn awl tɨbɨlɨkup ak pen, tap olap sek gek, nop mɨlɨk tɨmel nɨgɨlak. Ne abe agak, God Bapi yad agak. Ak God mɨdeb tek mɨdebin agup agɨl nɨgɨlak. Anɨb ak tek, nop ned ñagɨnɨgun agɨl gos nɨgɨlak ak, kɨles yɨbɨl gɨl nɨgɨlak. \s Nap agek Ñɨne wog teplep anɨb ak ke gak \p \v 19 \x - \xo 5.19 \xo*\xt Jon 5.30, 8.28-29, 12.49, 14.10\xt*\x* Juda bɨawl okok anɨgelak, Jisas kɨlop pen agak, Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin, Ñɨ ak ne ke tap olap gɨnɨmuŋ tek ma lup, Nap tap gup okok nep nɨŋɨd gup agak. Anɨb ak Nap tap okok gup tek, Ñɨne abe anɨgup agak. \v 20 \x - \xo 5.20 \xo*\xt Mat 3.17, Jon 3.35, 2 Pi 1.17\xt*\x* Nap Ñɨne nop mapen lɨl, tap ne gup okok mɨdupsek yomub agak. Pen nɨbi ju dɨl gos pal awl lɨnɨmɨb agɨl, ogɨnap Ñɨne nop yomek nɨm, tap awl ke yɨbɨl ogɨnap sek nop yomnɨgab agak. \v 21 \x - \xo 5.21 \xo*\xt Lo 32.39, 1 Sml 2.6, 2 Kin 5.7, Luk 7.14, 8.54, Jon 11.25, 11.43, Lom 4.17, Epe 2.5\xt*\x* Pen Nap binɨb kubal okok gek tɨkjakɨpal tek, Ñɨ abe binɨb okok gen tɨkjakɨlaŋ agɨl, gek tɨkjakɨnɨgabal agak. \v 22 \x - \xo 5.22 \xo*\xt Mat 11.27, Jon 3.17, 5.27, 9.39, Apo 10.42, 17.31, 1 Pi 4.5\xt*\x* Binɨb tɨtay gɨpal, gos tɨtay nepal ak, Nap ke kɨlop ma bɨlokup agak. Ñɨne nop agek bɨlokup agak. \v 23 \x - \xo 5.23 \xo*\xt Plp 2.10-11, 1 Jo 2.23\xt*\x* Nap ne anɨgɨl gos nɨgup, Nap yɨb nop ak dad aplanɨbal nep tek, Ñɨ yɨb nop ak dad aplanɨnɨgel agak. Pen binɨb Ñɨ yɨb nop ma dad aplanɨbal okok, Nap yokek owak anop yɨb ak abe ma dad aplanɨbal agak. \p \v 24 \x - \xo 5.24 \xo*\xt Jon 3.15-18, 6.40, 8.51, 1 Jo 3.14\xt*\x* Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin agak. Binɨb olap takaw yad ak nɨŋɨd, bɨ yɨp agyokek ownek ak nop gos lɨnɨgup ak, pel pelnep mɨdeb, yad nop ma bɨlok nepin agak. Kumeb kɨd ak kelɨgɨl, pel mɨdep kɨd ak mɨdeb agak. \p \v 25 \x - \xo 5.25 \xo*\xt Jon 5.28, Epe 2.1, 2.5-6, Kol 2.13\xt*\x* Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin agak. Ñɨn anɨb ak ownɨgab ak pen mɨñɨl owup agak. Binɨb kubal tek mɨdebal okok, God Ñɨne takaw ak nɨgɨnɨgabal agak. Takaw ne nɨŋɨd, kɨm mɨdɨl pel yenɨgabal agak. \v 26 Nap ne ke kɨm mɨdep jɨj ak tek, ne gek, Ñɨne abe ne ke kɨm mɨdep jɨj ak mɨdeb agak. \v 27 \x - \xo 5.27 \xo*\xt Dan 7.13-14, 7.22, Jon 5.22, Apo 10.42, 17.31\xt*\x* Ne Bɨ Olap Ñɨne mɨdeb, anɨb ak tek Nap agek, binɨb okok kɨlop tɨg asɨkɨl bɨlokɨnɨgab agak. \v 28 Takaw agebin anɨb ak, nɨŋɨd gos pal awl ma lɨnɨmɨb agak. Ñɨn ownɨgeb ak, binɨb kumel kamɨlak okok kɨli mɨdupsek Ñɨ meg mɨgan agɨnɨgab ak nɨŋɨd, \v 29 \x - \xo 5.29 \xo*\xt Ais 26.19, Dan 12.2, Mat 16.27, Jon 6.40, Apo 24.15, 1 Ko 15.52, 1 Te 4.16\xt*\x* tɨkjakɨl seŋayaŋ ownɨgabal agak. Binɨb gɨtep gɨpal okok, tɨkjakɨl pel yenɨgabal agak. Binɨb pen gɨ tɨmel gɨpal okok, tɨkjakel kɨlop bɨlokɨl agenɨgab, mɨŋel awl dɨnɨgabal agak. \v 30 \x - \xo 5.30 \xo*\xt Mat 26.39, Jon 4.34, 5.19, 6.38\xt*\x* Pen Jisas takaw olap anɨb agak, Yad tap tɨtay gebin anɨb awl, gos yad ke ma gebin agak. Bapi yɨp agek nɨŋɨd, binɨb okok kɨlop bɨlokebin agak. Anɨb ak binɨb bɨlokebin ak, ke gos nɨŋɨd ma gebin agak. Bapi gos nɨgup tek nɨŋɨd, yɨpɨd gɨl yɨbɨl bɨlokebin agak. Ak pen Bapi yɨp agek ownek ak, gos ne ñub tek nɨŋɨd gebin agak. \s Ogɨnap Jisas bɨ tay tek mɨdeb ak agɨlak \p \v 31 \x - \xo 5.31 \xo*\xt Jon 8.13-14, Lep 3.14\xt*\x* Yad ke bɨ tay tek mɨdebin agɨl agñɨbin ak, yɨpɨd ma gup agak. Takaw yad ak nep anɨgɨl agenɨm, ak nɨgep tek ma lup agak. \v 32 \x - \xo 5.32 \xo*\xt Mat 3.17, Jon 5.36-37, 8.18, 1 Jo 5.6-9\xt*\x* Bɨ olap pen, yad bɨ tay tek mɨdebin ak ne abe agñub agak. Pen yad nepin, Bɨ nɨm ak ne agñub anɨb ak, nɨŋɨd yɨbɨl agup agak.\f + \fr 5.32 \fr*\ft Jisas ne bɨ olap nop agak ak, nɨm God nep.\ft*\f* \p \v 33 \x - \xo 5.33-34 \xo*\xt Jon 1.19-34, 3.27-30, Epe 2.8, Tat 3.5\xt*\x* Nɨbi bɨ ogɨnap kɨlop agyokem, Jon yɨl amnɨlak agak. Amɨl Jon nop, yɨp bɨ tay tek agɨl agnɨgelak, takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak agñak agak. \v 34 Yad gos anɨgɨl nepin, binɨb olap takaw ne agak ak, takaw yad ak kɨles ma ñɨnɨgab agak. Yad pen God nɨbop tɨg asɨk dɨnɨmuŋ agɨl gos nepin agak. Anɨb ak Jon yɨp bɨ tay tek takaw agak ak, nɨbop agñebin agak. \v 35 \x - \xo 5.35 \xo*\xt Mat 13.20-21, Mak 6.20, 2 Pi 1.19\xt*\x* Jon ne sup yɨn mɨlek gup tek ak agak. Nɨbi won sɨkol ak mɨlek anɨb ak nɨŋɨd, mɨñmɨñ gɨpek agak. \p \v 36 \x - \xo 5.36 \xo*\xt Jon 3.2, 10.25, 10.38, 14.11, 1 Jo 5.9\xt*\x* Jon nɨbop agtep gup ak pen, ak takaw yokɨp tek agak. Takaw olap pen, yad wog anɨgɨl gɨpin takaw ak, takaw awl yɨbɨl agak. Bapi wog gɨnɨmɨn agak tek, wog yad ke yɨbɨl okok gɨ juwnɨg opin agak. Wog gɨpin anɨb ak nɨm, mɨseŋ yɨbɨl lek binɨb okok anɨgɨl nepal, Bapi yɨp agyokek opin agak. \v 37-38 \x - \xo 5.37 \xo*\xt Mat 3.17, 17.5, Mak 1.11, Luk 3.22, Jon 5.32, 6.27, 8.18, 1 Ti 1.17, 1 Jo 4.12\xt*\x* Pen Bapi yɨp agyokek apen, yad bɨ tay tek mɨdebin ak ne ke binɨb okok kɨlop agñub agak. Nɨbi pen bɨ anɨb ak Bapi agyokek owak ak, takaw nop ak ma nepɨm agak. Anɨb ak Bapi takaw ne ma nepɨm, jomulɨk nop ma nepɨm, takaw ne ak nɨb ayɨp ma mɨdeb agak. Mel yɨbɨl agak. \v 39 \x - \xo 5.39 \xo*\xt Lo 18.15-18, Luk 16.29, 24.27, 24.44, Jon 5.46, Apo 13.27, 17.11, 2 Ti 3.15, 1 Pi 1.10-11\xt*\x* Buk Baybol ak kɨl tɨkɨlak okok, nɨbi takaw anɨb ak nɨgtep gon, chɨnop gek pelnep yonɨgun agɨl, pel gos nepɨm agak. Pen takaw anɨb ak, yad bɨ tay tek mɨdebin ak kɨl tɨkɨl agñɨlak agak. \v 40 \x - \xo 5.40 \xo*\xt Jon 1.11, 3.19\xt*\x* Agñelak pen, yɨp yɨl apem pel mɨdep ak dɨnɨgun agɨl gos ma nepɨm agak. \p \v 41 \x - \xo 5.41 \xo*\xt Jon 5.34, 1 Te 2.6\xt*\x* Binɨb okok yɨb yɨp dad aplanɨlaŋ agɨl ma agebin agak. \v 42 Pen yad nɨbop nepin agak. Nɨbi God nop mapen ma lɨpɨm agak. \v 43 \x - \xo 5.43 \xo*\xt Mat 24.5, 24.24\xt*\x* Bapi yɨp agek takaw ne dad opin ak pen, yɨp ma dɨpɨm agak. Pen bɨ olap gos ne ke nɨŋɨd apenɨgab, nop dɨnɨgabɨm agak. \v 44 \x - \xo 5.44 \xo*\xt Jon 12.43, Lom 2.29\xt*\x* Nɨbi binɨb chɨn okok, chɨnop nɨŋɨd yɨb awl lɨnɨgel agɨl gos nepɨm agak. God nokom ak pen, chɨnop nɨŋɨd yɨb awl lɨnɨmuŋ agɨl gos ak ma nepɨm agak. Anɨb ak tɨtay dɨl yɨp gos lɨnɨgɨnɨmɨb agak? \p \v 45 \x - \xo 5.45 \xo*\xt Lo 31.26-27, Lom 2.12\xt*\x* Yad pen Bapi yɨl amɨl, nɨbop ag gɨl nɨŋɨjsek ma lɨnɨgayn agak. Gos anɨb ak ma nɨgɨnɨmɨb agak. Bɨ Mosis ak pen, ne chɨnop gɨtep gɨnɨgab agɨl nepɨm ak, ne nokom nɨbop ag gɨl nɨŋɨjsek lɨnɨgab agak. \v 46 \x - \xo 5.46 \xo*\xt Stt 3.15, Lo 18.15-18, Jon 1.45, Apo 3.22, 26.22\xt*\x* Mosis yɨp gos nɨŋɨd takaw kɨl tɨkɨl agñak agak. Anɨb ak, takaw Mosis kɨl tɨkak ak nepɨkep ak, takaw yad ak abe nepɨkep agak. \v 47 \x - \xo 5.47 \xo*\xt Luk 16.31\xt*\x* Takaw ne kɨl tɨkak ak nɨŋɨd agɨl ma nɨŋɨd nɨm, tɨtay dɨl takaw yad ak nɨgɨnɨgabɨm agak. \c 6 \s Jisas bɨ 5,000 tek tap mɨdup ñak \r (Matyu 14.13-21, Mak 6.30-44, Luk 9.10-17) \p \v 1 Pen kɨdek won anɨb ak, Jisas ñɨg cheb Galili pɨs adaŋ amnak. Ñɨg cheb Galili anɨb ak, yɨb olap Taybeliyas agelɨgɨpal. \v 2 Pen ne binɨb mɨñak gup okok, kɨlop gek suŋ lolɨgup. Suŋ lek tap mageptek anɨb okok nɨgɨlak tek, binɨb kuŋay yɨbɨl nop kɨdek gelɨgɨpal. \v 3 Anɨgelak, Jisas bɨne okok ayɨp am dum olap besɨg yelak. \v 4 \x - \xo 6.4 \xo*\xt Jon 2.13\xt*\x* Pen ñɨn nab anɨb ak, Juda ñɨn awl Pasopa apal ak wulep wulep gak. \v 5-6 \x - \xo 6.5 \xo*\xt Mat 14.14, Mak 6.34, Luk 9.12\xt*\x* Besɨg mɨdɨlɨg nɨgak, binɨb kuŋay yɨbɨl nop nɨgɨnɨg apelak. Nɨŋɨd, tɨtay gɨnɨgab ak ke nɨgak ak pen, bɨne Pilip tɨtay agɨnɨgab agɨl, nop agak, Chɨn tap mɨdup akal nɨb tawɨl, binɨb okok kɨlop ñon ñɨŋɨnɨgabal agak. \p \v 7 Agek Pilip pen agak, Chɨn kab mɨdup 200\f + \fr 6.7 \fr*\ft Kab mɨdup olap, mɨñɨl tawep tek mɨdeb.\ft*\f* dad amɨl, tap mɨdup taw dad apɨl tɨpag sɨkol sɨkol gɨl, mɨdupsek ñon ñɨŋɨnɨgel tek ma lɨnɨgab agak. \v 8 Anɨb agek, Jisas bɨne olap yɨb ne Edlu, Saymon Pita nɨmam ne ak, ne agak, \v 9 \x - \xo 6.9 \xo*\xt 2 Kin 4.43\xt*\x* Ñɨsɨkol olap, bali dɨl gɨpal bilet anep mamɨd ak, kubsal omɨŋal sek dɨ mɨdeb awl ak pen, binɨb kuŋay yɨbɨl mɨdebal, ak tap awl mel agak. \p \v 10 Agek Jisas agak, Binɨb okok agem, besɨgɨlaŋ agak. Anɨb agek, bɨne okok binɨb okok kɨlop agelak, tap wɨjwɨj kuŋay yek ak adek anɨb okok besɨgɨlak. Binɨb kuŋay yɨbɨl anɨb okok, bɨ okok nep, 5,000 tek amnak. \v 11 Kɨli anɨgɨl besɨgɨlaknɨŋ, Jisas bilet ak dɨl, God nop tep agɨl, kɨlop bɨlok ñak. Kubsal ak abe gak. Kɨlop anɨgɨl bɨlok ñek, ñɨb gel gel yɨlɨk gek day kelɨgɨlak. \v 12 Anɨgel, bɨne okok kɨlop agak, Tap ñɨbɨl kelɨgɨpal okok, dad am ap ma gep agak. \v 13 Agek, bɨne okok bilet dayday yepɨlɨg wad yɨgel yɨgel, wad anep umɨgan ak aplan jakak. Bilet anep mamɨd anɨb ak, binɨb ñɨbɨl kelɨgɨlak ak yɨgɨlak. \p \v 14 \x - \xo 6.14 \xo*\xt Stt 49.10, Lo 18.15-18, Mat 11.3, Jon 1.21, 2.11, 4.19, 4.25, 5.46\xt*\x* Binɨb okok tap mageptek gak anɨb ak nɨŋɨd anɨb agɨlak, Nɨŋɨd apun, bɨ nɨm awl, bɨ God gos ñek agñeb ak, God ned agak, Nop agyoken lum awl ownɨgab agak agɨlak. \v 15 \x - \xo 6.15 \xo*\xt Mat 14.23, Jon 18.36\xt*\x* Anɨb agɨlak, Jisas takaw kɨli ak nɨŋɨd gos nɨgak, binɨb okok nop ap kɨles gɨl don, gapman bɨnonɨm chɨn mɨdeŋ agɨnɨgel. Anɨb ak nɨŋɨd, ne tep alaŋ amɨl, dum okok ke awsek yek. \s Jisas ñɨg wɨj adek ak tawɨd amnak \r (Matyu 14.22-33, Mak 6.45-52) \p \v 16 Pen dugep won ak, Jisas bɨne okok kɨli ñɨg cheb ayaŋ amɨl, \v 17 bot dɨl taun Kapeneyam amnɨg saŋɨdɨlak. Amel amel kɨsɨlɨm apek, kɨli mɨdelak ak Jisas ne ma owak. \v 18 Kɨli amnɨlaknɨŋ, yɨgen awl dɨl, ñɨg ak pagak. \v 19 Pen man pal awl nab ak amjakɨlak ak, tapɨn nep gɨ dad ñɨg nab sɨŋak amɨlɨg nɨgɨlak, Jisas ñɨg wɨj adek ak tawɨd wulep sɨŋak apjakek, nɨŋɨd pɨlɨkɨlak. \v 20 Pɨlɨkelak kɨlop agak, Ma pɨlɨkɨnɨmɨb. Ak yad nep agak. \v 21 Anɨb agek, ma pɨlɨkɨl nop bot mɨgan agel amnaknɨŋ, man wakay amnɨg gelak ak won anɨb ak nep amjakɨlak. \s Binɨb okok Jisas nop pɨyow nɨgɨlak \p \v 22 Mɨnek binɨb ñɨg cheb pɨs adaŋ yelak okok, kɨli mɨdɨl nɨgɨlak, tolil bot nokom dɨl owlak ak, bɨne okok nep dɨl amel, Jisas ayɨp ma amnɨlak. \v 23 \x - \xo 6.23 \xo*\xt Jon 6.11\xt*\x* Pen bot ogɨnap sek taun Taybeliyas nɨb apɨl, Bɨawl ne God nop tep agɨl tap ñek ñɨŋɨlak tep ak wulep owlak. \v 24 Apel, binɨb kɨli nɨŋɨd anɨgɨl nɨgɨlak, Jisas ayɨp bɨne ayɨp ma yelak. Anɨb ak tek, nop nɨgun agɨl, bot anɨb okok dɨl taun Kapeneyam amɨl nop pɨyowɨlak. \s Jisas nokom nɨm, nop tap mɨdup tek ñɨbɨl pel yenɨgabal ak \p \v 25 Binɨb anɨb okok, kɨli ñɨg cheb pɨs awl ak apɨl Jisas yɨl amjakɨl, nop nɨŋɨd anɨb agɨlak, Tisa, nad won akal awl opan agɨlak? \v 26 \x - \xo 6.26 \xo*\xt Jon 6.11-12\xt*\x* Agel Jisas pen agak, Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin agak. Tap mageptek gɨpin anep nɨŋɨd yɨp ma pɨyow ajebɨkep agak. Tap mɨdup ñen ñɨbɨl nab ayaŋ lɨpɨm anɨb ak nɨŋɨd, yɨp pɨyow ajebɨm agak. \v 27 \x - \xo 6.27 \xo*\xt Mat 3.17, Luk 3.22, Jon 1.33, 4.14, 6.48-58, Apo 2.22, 2 Pi 1.17\xt*\x* Tap mɨdup kuy gɨnɨgab ak, pɨyow ajebɨm ak ma gɨnɨmɨb agak. Tap mɨdup pel mɨdep ak pen, tap anɨb ak gek binɨb pel pelnep yenɨgabal ak, pɨyow ajebɨm ak gɨnɨmɨb agak. Tap mɨdup anɨb ak, Bɨ Olap Ñɨne nɨbop ñɨnɨgab agak. Bapi God ne bɨ anɨb anop, bɨyad yɨbɨl agɨl ayɨp yek ak nɨm, tap anɨgɨl ñɨnɨgab agak. \p \v 28 Anɨb agek nop agnɨŋɨd agɨlak, God wog ne okok gɨtep gɨnɨgun agɨl, taydɨl gɨnɨgun agɨlak? \v 29 \x - \xo 6.29 \xo*\xt 1 Jo 3.23\xt*\x* Agelak Jisas pen agak, God wog ne gɨnɨgab anɨb ak nɨm, God bɨ agyokek owak ak, nop nokom gos lɨnɨgɨnɨmɨb agak. \p \v 30 \x - \xo 6.30-31 \xo*\xt Kis 16.4, 16.15, Nam 11.7-9, Neh 9.15, Sng 78.24, Mat 12.38, 16.1, Mak 8.11, Jon 2.18, 1 Ko 1.22, 10.3\xt*\x* Anɨb agek agɨlak, Nad chɨnop tap mageptek olap ge nɨŋɨd, nep nokom gos lɨnɨgɨnɨgun agɨlak. Anɨb ak chɨnop tap tay tek gɨnɨgaban agɨlak? \v 31 Apɨs based sɨkop bɨlel, man nep binɨb ma yelak nab okok mɨdɨl, tap ñɨŋeb olap, bilet Mana\f + \fr 6.31 \fr*\ft Tap ñɨŋeb olap, bilet Mana apal ak, God ne tap ñɨŋeb anɨb ak bɨlel Yislel binɨb kɨlop ñak. Kɨli man Yijip kelɨgɨl, man nep binɨb ma yelak nab okok ajelɨgɨpal ñɨn ak, God tap ñɨŋeb bilet Mana anɨb ak kɨlop ñolɨgup. Pen Kisim Bek sapta 16 ayɨp Buk Song sapta 78 lain 24 nɨgɨnɨmɨb.\ft*\f* apal ak ñɨbelɨgɨpal agɨlak. Anɨgɨlak takaw anɨb ak, buk Baybol ak ñu kɨl tɨkɨl agak, Ne kɨlop tap mɨdup God man ne alaŋ nɨb ak ñek ñɨbelɨgɨpal agɨl tɨkak agɨlak. \v 32 Anɨb agelak, Jisas kɨlop agak, Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin agak. Tap mɨdup God man ne alaŋ nɨb ak, bɨ Mosis nɨbop ma ñak agak. Mel agak. Bapi yad pen, ne tap mɨdup God man ne alaŋ nɨb tap mɨdup nɨŋɨd yɨbɨl ak, nɨbop ñub agak. \v 33 Tap mɨdup ñub agebin anɨb ak, God man ne alaŋ nɨb owup agak. God man ne alaŋ kelɨgɨl lum ayaŋ apɨl, binɨb lum awl okok kɨlop gek pelpel mɨdtep gebal agak. \v 34 \x - \xo 6.34 \xo*\xt Jon 4.14-15, 6.48-58, 7.37\xt*\x* Agek nop agɨlak, Bɨawl, tap mɨdup anɨb ak chɨnop pelnep ñɨlɨg yenɨmɨn agɨlak. \p \v 35 \x - \xo 6.35 \xo*\xt Jon 4.14, 6.48-58\xt*\x* Agelak kɨlop agak, Yad nokom nɨm, tap mɨdup ñɨbɨl pel yenɨgabal ak agak. Binɨb yɨp yɨl ownɨgab ak, tepayaŋ yuwan ma gɨnɨgab agak. Pen yɨp gos lɨnɨgɨnɨgab ak, ñɨg nen tepayaŋ ma gɨnɨgab agak. \v 36 \x - \xo 6.36 \xo*\xt Jon 6.26, 6.64, 20.29\xt*\x* Pen nɨbop apin tek, yɨp wɨdɨn nepɨm ak pen, gos ma lɨnɨgebɨm agak. \v 37 \x - \xo 6.37 \xo*\xt Mat 11.28, Jon 10.28-29, 17.6-8, 2 Ti 2.19, 1 Jo 2.19\xt*\x* Bapi binɨb yɨp agɨnɨgab okok, yɨp yɨl ownɨgabal agak. Pen binɨb an yɨp yɨl ownɨgab ak, nop ma yɨbɨl dɨyokɨnɨm agak. \v 38 \x - \xo 6.38 \xo*\xt Mat 26.39, Jon 4.34, 5.30\xt*\x* Yad God man ne alaŋ nɨb ownek ak, ke nepin tek gin agɨl ma ownek agak. Bɨ yɨp agyokek ownek ak, gos ne ke nɨgup tek gin agɨl ownek agak. \v 39 \x - \xo 6.39 \xo*\xt Jon 10.28-29, 17.12, 18.9\xt*\x* Pen bɨ yɨp agyokak ak, gos ne nɨgup anɨb ak nep nɨm, binɨb yɨp agup okok nɨg mɨden, olap ma kul gɨnɨmuŋ agak. Ñɨn kɨdek ak pen apek, mɨdupsek gen tepayaŋ tɨkjakɨnɨgel agak. \v 40 \x - \xo 6.40 \xo*\xt Jon 3.15, 6.27, 6.47, 6.54, 11.24\xt*\x* Bapi ne anɨgɨl gos nɨgup, binɨb Ñɨne nop nɨŋɨd gos lɨnɨgɨnɨgabal okok, kɨli pel pelnep yenɨgel agak. Anɨb ak ñɨn kɨdek ak apek, kɨlop gen tepayaŋ tɨkjakɨnɨgabal agak. \p \v 41 Pen Jisas takaw anɨb agak, Yad nokom nɨm, tap mɨdup God man ne alaŋ nɨb owup ak agek, Juda bɨawl okok kɨli pomɨl agɨlɨg agɨlak. \v 42 \x - \xo 6.42 \xo*\xt Mat 13.55, Mak 6.3, Luk 4.22\xt*\x* Pen anɨb agɨlak, Bɨ nɨm awl Josep ñɨne Jisas nep tek agɨlak? Nonɨm nap ne ak chɨn nopun agɨlak. Anɨb ak taydɨl pen, God man ne alaŋ nɨb opin agup ak agɨlak? \p \v 43 Anɨb agelak, ne pen agak, Pomɨl agebɨm ak kelɨgɨnɨmɨb agak. \v 44 \x - \xo 6.44 \xo*\xt Jon 6.65\xt*\x* Binɨb olap ne ke gos agɨl nɨŋɨd, yɨp yɨl ma owep tek lup agak. Bapi yɨp agyokak ak pen, gos tep ñek nep nɨm, yɨp yɨl apek, ñɨn kɨdek ak nop gen tepayaŋ tɨkjakɨnɨgab agak. \v 45 \x - \xo 6.45 \xo*\xt Ais 54.13, Jer 31.34, Mai 4.2, Hib 8.10\xt*\x* Bɨ God gos ñek agñeb okok, kɨli takaw anɨb ak ñu kɨl tɨkɨl agɨlak, God ne binɨb okok mɨdupsek kɨlop agñɨnɨgab agɨl tɨkɨlak agak. Anɨb ak, binɨb Bapi takaw ne ak nɨŋɨd, gos ne ñub tek nepal okok mɨdupsek, kɨli yɨp yɨl apebal agak. \v 46 \x - \xo 6.46 \xo*\xt Mat 11.27, Luk 10.22, Jon 1.18\xt*\x* Binɨb olap Bapi nop wɨdɨn ma nɨgup agak. Bɨne God ayɨp mɨdɨl owup ak nep, ne nokom Bapi nop wɨdɨn nɨgup agak. \v 47 \x - \xo 6.47 \xo*\xt Jon 3.15-18, 3.36, 6.40\xt*\x* Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin, binɨb olap yɨp gos lɨnɨgɨnɨgab ak, pel pelnep yenɨgab agak. \v 48 \x - \xo 6.48 \xo*\xt Jon 6.31-35, 6.58\xt*\x* Yad nokom nɨm, yɨp tap mɨdup tek ñɨbɨl pel yenɨgabal ak agak. \v 49 Napɨs nased sɨkop bɨlel, man nep binɨb ma yelak nab okok mɨdɨl, tap ñɨŋeb olap, bilet Mana apal ak ñɨŋɨlak okok, kɨli mɨñɨl ma mɨdebal, pɨsnep kumɨlak agak. \v 50 Pen tap mɨdup God man ne alaŋ nɨb owak anɨb ak, binɨb ñɨbɨl ma kumnɨgel tek lup agak. \v 51 \x - \xo 6.51 \xo*\xt Jon 3.13, Hib 10.5, 10.10\xt*\x* Yad ke tap mɨdup God man ne alaŋ nɨb apɨl, binɨb okok kɨlop gen pelpel mɨdtep gebal agak. Binɨb olap tap mɨdup anɨb ak ñɨbonɨmuŋ, pel pelnep yenɨgab agak. Pen tap mɨdup nop ñɨnɨgayn ak, mubwak yad ak nep agak. Mubwak yad ak ñenɨm, binɨb man okok mɨdupsek pel mɨdtep gɨnɨgabal agak. \p \v 52 Jisas anɨb agek, Juda bɨawl okok kɨli takaw anɨb ak nɨŋɨd, ke nep penpen agɨl agɨlak, Bɨ nɨm awl chɨnop tɨtay dɨl mubwak ne ak ñek ñɨŋɨnɨgabun agɨlak? \p \v 53 \x - \xo 6.53 \xo*\xt Mat 26.26-28\xt*\x* Agelak Jisas kɨlop agak, Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin agak. Nɨbi Bɨ Olap Ñɨne mubwak nop ak ñɨbɨl, nɨkɨm nop ak ñɨbɨl genɨmɨb agak. Mel ak, kɨm mɨdɨl pel mɨdtep ma gɨnɨgabɨm agak. \v 54-55 \x - \xo 6.54 \xo*\xt Jon 4.14, 6.27, 6.40, 6.63\xt*\x* Mubwak yad ak, tap mɨdup nɨŋɨd yɨbɨl mɨdeb agak. Nɨkɨm yad ak, tap ñɨŋeb nɨŋɨd yɨbɨl mɨdeb agak. Anɨb ak tek, binɨb olap mubwak yɨp ñɨbɨl nɨkɨm yɨp ñɨbɨl gɨnɨgab ak, pel pelnep yenɨgab agak. Pen ñɨn kɨdek ak apek, nop gen tepayaŋ tɨkjakɨnɨgab agak. \v 56 \x - \xo 6.56 \xo*\xt 1 Jo 3.24, 4.15-16\xt*\x* Mubwak yɨp ñɨbɨl nɨkɨm yɨp ñɨbɨl gɨnɨgab ak, ne yad ayɨp chɨgɨl, yad pen ne ayɨp chɨgɨl, jɨmñɨl yonɨgabul agak. \v 57 \x - \xo 6.57 \xo*\xt Jon 15.4-5, 1 Jo 3.24\xt*\x* Bapi pel mɨdep ak yɨp agyokek ownek ak, yɨp gek pel mɨdtep gɨl mɨdebin agak. Anɨb ak tek, binɨb olap yɨp ñɨŋɨnɨgab ak, nop gen pel mɨdtep gɨl yenɨgab agak. \v 58 Tap mɨdup anɨb ak nɨm, God man ne alaŋ nɨb owup agak. Pen tap mɨdup anɨb ak, apɨs based sɨkop tap ñɨŋeb olap, bilet Mana apal ak ñɨbɨl, mɨd dad amɨl kumɨlak anɨb ak tek mel agak. Binɨb olap tap mɨdup yad apin ak ñɨŋɨnɨgab ak, pel pelnep yenɨgab agak. \v 59 Jisas taun Kapeneyam, Juda apnan gɨpal kal ak mɨdɨl, binɨb okok kɨlop agñɨlɨg takaw anɨb ak agak. \s Jisas binɨb ne ogɨnap nop kelɨgɨlak \p \v 60 Jisas takaw anɨb ak agek, bɨne okok nɨŋɨd kuŋay agɨlak, Takaw anɨb ak mɨŋel gup agɨlak. An tek nɨgɨnɨgab agɨlak? \v 61 Bɨne agɨlak anɨb ak, Jisas ne ke nɨŋɨd, pomɨl agɨlak okok kɨlop agak, Takaw apin anɨb ak, nɨbop gek gos ak nepɨm ak kelɨgɨl apyap pakɨpɨm akaŋ agak? \v 62 \x - \xo 6.62 \xo*\xt Mak 16.19, Jon 3.13, Apo 1.9-11, Epe 4.8\xt*\x* Pen Bɨ Olap Ñɨne ned yek alaŋ ak, tep alaŋ adɨkɨd amenɨgab nɨŋɨd, gos tay nɨgɨnɨgabɨm agak? \v 63 \x - \xo 6.63 \xo*\xt 2 Ko 3.6\xt*\x* God Kawnan ne ke gek, binɨb okok pel mɨdtep gebal agak. Mubwak ak tap yokɨp, nɨbop kɨles ñɨnɨmuŋ tek ma lup agak. Takaw yad nɨbop apin ak, God Kawnan takaw ne ak anɨb agek, nɨbop gek pel mɨdtep gebɨm agak. \v 64 \x - \xo 6.64 \xo*\xt Jon 6.36, 13.11\xt*\x* Nɨbi ogɨnap pen, yɨp gos ma lɨnepɨm agak. Pen Jisas ne ke ned mɨd dad amɨl nɨgak, binɨb an nop gos ma lɨnɨgɨnɨgabal okok, bɨ an nop chen mɨmug gɨ dad amnɨgab ak. \v 65 \x - \xo 6.65 \xo*\xt Jon 6.44-45\xt*\x* Pen takaw ogɨnap sek agɨl agak, Kɨli yɨp gos ma nepal, adek anɨb ak nep nɨbop anɨb apin, Binɨb olap gos ne ke nep nɨŋɨd, yɨp yɨl ownɨmuŋ tek ma lup apin agak. Bapi nokom nɨm nop gos ñek, yɨp yɨl ownɨmuŋ tek lup apin agak. \p \v 66 Jisas takaw anɨb ak agjuwek, bɨne ayɨp ajelɨgɨpal okok, kuŋay nop kelɨgɨl keke amnɨlak. \v 67 Nop kelɨg amelak, bɨne anep umɨgan ak kɨlop agnɨŋɨd agak, Nɨbi abe yɨp kelɨg amebɨm akaŋ agak? \p \v 68 \x - \xo 6.68-69 \xo*\xt Mat 16.16, Mak 8.29, Luk 9.20\xt*\x* Agek, Saymon Pita pen agak, Bɨawl, an yɨl amnɨgun agak? Takaw nad ak nep chɨnop gek, pel pelnep yonɨgabun agak. \v 69 \x - \xo 6.69 \xo*\xt Mat 14.33, Mak 1.24, Jon 1.49\xt*\x* Chɨn nep gos lɨnɨŋɨd, nɨgtep gɨl nopun, nad God bɨ suŋtep yɨbɨl ne ak mɨdeban agak. \p \v 70 Anɨb agek, Jisas pen agak, Nɨbop anep umɨgan ak tɨg asɨk ke lɨl dɨpin ak pen, nɨbi olap bɨ kɨcheki mɨdeb agak. \v 71 Agak anɨb ak, Judas, Saymon Yiskaliyot ñɨne ak nop agak. Judas ne bɨ anep umɨgan olap pen, kɨdek Jisas nop chen mɨmug gɨ dad amnɨgab. \c 7 \s Juda ñɨn awl owaknɨŋ, Jisas ne Jelusalem amnak \p \v 1 \x - \xo 7.1 \xo*\xt Jon 5.18\xt*\x* Kɨdek pen Juda bɨawl okok, Jisas nop ñagɨnɨg gel nɨŋɨd, Judiya plopens ma ajolɨgup. Galili plopens nep ajolɨgup. \v 2 \x - \xo 7.2 \xo*\xt Wkp 23.24, Lo 16.13\xt*\x* Pen Juda ñɨn awl kɨli, kal bad olap gɨl apnan gɨl mɨñmɨñ gelɨgɨpal ak, wulep wulep gak. \v 3-5 \x - \xo 7.3-5 \xo*\xt Mat 13.55, Mak 3.21, Apo 1.14\xt*\x* Gaknɨŋ, Jisas nɨmam sɨkop, kɨli nop abe gos ma lɨnɨgɨlak tek, apɨl agɨlak, Nad man awl kelɨgɨl Judiya amnoŋ agɨlak. Amɨl, bɨ nad tap mageptek gɨpan tek ge nɨgɨnɨgabal agɨlak. Bɨ olap ne bɨawl mɨdɨnɨg gɨnɨgab ak, tap ne okok we gɨl ma gɨnɨgab agɨlak. Mɨseŋ yɨbɨl gɨnɨgab agɨlak. Anɨb ak nad tap mageptek ogɨnap gɨnɨgayn agɨl, mɨseŋ sɨŋak gɨnɨmɨn binɨb mɨdupsek nɨgɨnɨgel agɨlak. \p \v 6 \x - \xo 7.6 \xo*\xt Jon 2.4, 7.8, 7.30, 8.20\xt*\x* Anɨb agel, Jisas kɨlop agak, Yɨp aglup ñɨn ak ma owup agak. Pen ñɨn yokɨp okok, ñɨn nɨbi ak nɨm, amnɨg amnɨgabɨm agak. \v 7 \x - \xo 7.7 \xo*\xt Jon 3.19, 15.18-19\xt*\x* Binɨb lum awl okok, nɨbop nɨŋɨd mɨlɨk nɨgɨnɨgel tek ma mɨdeb agak. Pen yad tap si tap tɨmel gɨpal okok agen nɨŋɨd, yɨp mɨlɨk nepal agak. \v 8 Juda ñɨn awl ak, nɨbi Jelusalem amnɨmɨb agak. Pen ñɨn yad ak mɨñɨl ma owup tek, yad ma amebin agak. \v 9 Anɨb agɨl, ne Galili plopens yolɨgup. \p \v 10 Pen anɨb agek, nɨmam sɨkop ned amnɨlak. Kɨdek ne amnɨg, mɨseŋ ma amnak, we we gɨlɨg amnak. \v 11 \x - \xo 7.11 \xo*\xt Jon 11.56\xt*\x* Pen Juda bɨawl okok, Jisas akal agɨl, binɨb Juda ñɨn awl ak ap yelak okok kɨlop agnɨŋɨd agɨlak, Bɨ anɨb ak akal mɨdeb agɨlak? \v 12 \x - \xo 7.12 \xo*\xt Mat 21.46, Luk 7.16, Jon 10.19\xt*\x* Pen binɨb okok, takaw kɨmɨgel agɨlɨg agɨlak. Ogɨnap agɨlak, Ne bɨ tep mɨdeb agɨlak. Ogɨnap pen agɨlak, Mel, ne binɨb okok kɨlop yepɨs agup tek agɨlak. \v 13 \x - \xo 7.13 \xo*\xt Jon 9.22, 12.42, 19.38, 20.19\xt*\x* Pen binɨb anɨb agɨlak okok, kɨli Juda bɨawl okok kɨlop pɨlɨkɨlak anɨb ak tek, nop tay gup takaw ak mɨseŋ ma agɨlak. \p \v 14 Ñɨn awl kɨli anɨb ak, apnan gɨl gelɨgɨpal ñɨn nab sɨŋak nep mɨdaknɨŋ, Jisas apjakɨl, God agnɨgep kal awl kab wali kus gɨl yek ak mɨgan ayaŋ amɨl, kɨlop takaw agñolɨgup. \v 15 \x - \xo 7.15 \xo*\xt Mat 13.54, Luk 2.47\xt*\x* Agñek nɨŋɨd, Juda bɨawl okok gos pal awl lɨl agɨlak, Bɨ nɨm awl sikul ma agak ak pen, taydɨl takaw okok mɨdupsek nɨŋɨd agñub agɨlak. \p \v 16 \x - \xo 7.16 \xo*\xt Jon 3.11, 8.28, 12.49, 14.10\xt*\x* Anɨb agelak, Jisas pen agak, Takaw agñɨbin okok, yad ke nɨŋɨd ma apin agak. Bɨ yɨp agyokek ownek ak nep gos ñek apin agak. \v 17 \x - \xo 7.17 \xo*\xt Jon 8.43\xt*\x* Binɨb olap God agup tek gin agɨl gɨ dad amnɨgab ak, takaw apin jɨj ak nɨgtep gɨnɨgab agak. Takaw anɨb ak God nɨb akaŋ, yad ke apin ak nɨgɨnɨgab agak. \v 18 \x - \xo 7.18 \xo*\xt Jon 5.41, 5.44, 8.50\xt*\x* Bɨ takaw ne ke agup ak, yɨb ne dad aplanɨmuŋ agɨl gos nɨgup agak. Pen bɨ olap nop agyokek, yɨb nop dad aplanɨnɨg owup ak, bɨ takaw yɨpɨd gɨl yɨbɨl agɨl, yepɨs agɨnɨmuŋ tek ma mɨdeb agak. \v 19 \x - \xo 7.19 \xo*\xt Kis 24.3, Lo 33.4, Mat 12.14, Mak 3.6, Apo 7.38, 7.53, Lom 2.21-24\xt*\x* Mosis takaw ñu kɨl tɨkak ak nɨbop ñak ak pen, nɨbi olap takaw adek anɨb okok kɨdek ma gɨpɨm agak. Pen taynen yɨp ñag lɨnɨgebɨm agak. \p \v 20 \x - \xo 7.20 \xo*\xt Jon 8.48, 8.52, 10.20\xt*\x* Jisas agek, binɨb okok kɨli agɨlak, Nep an ñag lɨnɨgeb agɨlak? Nad bɨ kɨcheki mulɨk sɨkek mɨdeban ak agɨlak. \v 21 Agel Jisas pen agak, Yad tap mageptek nokom olap genek, nɨbi mɨdupsek gos pal awl lɨpek agak. \v 22 \x - \xo 7.22 \xo*\xt Stt 17.9-13, Wkp 12.3\xt*\x* Nɨbi Mosis agak tek, ñɨ okok tɨkɨl mɨdɨl, wak tɨbɨlɨkɨpɨm agak. Pen nɨgɨm, gɨpɨm anɨb ak Mosis ne ned mel, nased yes sɨkop ned jɨj gɨl gel nɨm anɨgɨpɨm agak. Pen wak tɨbɨlɨkɨpɨm anɨb ak, ñɨn ogɨnap Juda añɨŋ lep ñɨn awl ak apek, ma kelɨgɨpɨm, monmon wak tɨbɨlɨkɨpɨm agak. \v 23 \x - \xo 7.23 \xo*\xt Jon 5.8-10, 5.16\xt*\x* Mosis agak tek gɨpɨm anɨb ak tek, añɨŋ lep ñɨn awl chɨn ak bɨ olap nop gen pɨsnep suŋ lak ak, yɨp taynen mɨlɨk nepɨm agak?\f + \fr 7.22-23 \fr*\ft Jisas ne yolɨgup ñɨn ak, Juda ñɨn awl kɨli anɨb ak wog ma gep agelɨgɨpal. Pen kɨli ñɨ olap tɨkɨl, wak tɨbɨlɨkep ñɨn ak Juda ñɨn awl apek, wak tɨbɨlɨkelɨgɨpal. Wak tɨbɨlɨkelɨgɨpal anɨb ak, wog olap gelɨgɨpal ak pen, ñɨn awl anɨb ak ma gɨnɨgun agɨl ma agelɨgɨpal. Mel. Juda ñɨn awl ak abe wak tɨbɨlɨkelɨgɨpal.\ft*\f* \v 24 \x - \xo 7.24 \xo*\xt Wkp 19.15, Lo 1.16-17, Ais 11.3-4, Jon 8.15, Jem 2.1\xt*\x* Anɨb ak tap seŋ okok wɨdɨn mɨdup nɨŋɨd ma bɨlokɨnɨmɨb agak. Nɨgtep gɨl, takaw yɨpɨd gɨl pal ak nɨŋɨd agɨnɨmɨb agak. \s Jisas nɨm, Bɨ God nop aglup ak akaŋ agɨlak? \p \v 25 \x - \xo 7.25 \xo*\xt Jon 5.18\xt*\x* Pen Jelusalem binɨb ogɨnap, kɨli takaw anɨb ak nɨŋɨd anɨb agɨlak, Bɨawl chɨn okok, bɨ ñag lun agɨl nepal ak, nɨm awl tek lup agɨlak? \v 26 Pen nɨgɨm. Bɨ anɨb ak ne binɨb nab awl takaw agup ak pen, kɨli takaw olap ma agebal agɨlak. Anɨb ak bɨawl chɨn okok kɨli ke, ne Bɨ God nop aglup ak tek agɨl gos nepal akaŋ agɨlak? \v 27 \x - \xo 7.27 \xo*\xt Mat 13.55, Mak 6.3, Luk 4.22, Jon 7.41, 9.29\xt*\x* Pen bɨ nɨm awl, akal nɨb owup ak chɨn nopun agɨlak. Bɨ God nop aglup ak wakay olap opɨkop ak, akal nɨb owup ak chɨn ma nopɨnop agɨlak. \p \v 28 \x - \xo 7.28 \xo*\xt Mat 11.27, Jon 5.32, 5.43, 8.14, 8.26, 8.55\xt*\x* Pen Jisas God agnɨgep kal awl kab wali kus gɨl yek ak mɨgan ayaŋ mɨdɨl, binɨb okok kɨlop takaw agñɨ mɨdɨlɨg, meg mɨgan dad aplanɨl agak, Nɨbi yɨp nɨgtep gɨl, akal nɨb ownek ak nepɨm akaŋ agak? Pen yad ke gos nɨŋɨd ma ownek agak. Bɨ nɨŋɨd yɨbɨl ak nep, yɨp agyokek ownek agak. Pen nɨbi nop ma nepɨm agak. \v 29 \x - \xo 7.29 \xo*\xt Mat 11.27, Jon 10.15\xt*\x* Yad ke nop nepin agak. Yad ne ayɨp mɨdɨl, yɨp agyokek ownek agak. \p \v 30 \x - \xo 7.30 \xo*\xt Mak 11.18, Luk 19.47, Jon 7.44, 8.20, 8.37, 13.1\xt*\x* Anɨb agek, nop dɨl dad amɨl nag lun agɨl nɨgɨlak ak pen, nop anɨgup ñɨn ak ma owak tek, binɨb olap nop ma dɨlak. \v 31 \x - \xo 7.31 \xo*\xt Jon 2.23, 8.30, 10.42, 11.45, 12.11, 12.42\xt*\x* Pen binɨb kuŋay yɨbɨl kɨli agɨlak, Bɨ anɨb awl ne tap mageptek kuŋay gup agɨlak. Pen ne Bɨ God nop aglup ak, chɨn tay agɨnɨgun agɨlak. Bɨ God nop aglup ak ne kɨdek ownɨgab ñɨn ak, bɨ anɨb awl ne gup tek ma gɨnɨgab agɨlak. Anɨb ak binɨb kuŋay yɨbɨl kɨli Jisas ne ke Bɨ God nop aglup ak agɨl, nop gos lɨnɨgɨlak. \s Juda bɨawl okok, kɨli Juda polis okok kɨlop agyokel, Jisas nop nag lɨnɨg owlak \p \v 32 Pen bɨ Pelisi okok nɨgɨlak, binɨb okok kɨli Jisas tɨtay gup ak takaw anɨb ak kɨmɨgel agelak. Anɨb ak nɨŋɨd, bɨ Pelisi okok sek, bɨ God nop sɨbogep bɨawl okok sek, kɨli Juda polis okok kɨlop agyokel Jisas nop nag lɨnɨg owlak. \v 33 \x - \xo 7.33 \xo*\xt Jon 13.33, 16.16\xt*\x* Apel Jisas agak, Yad sɨkol won olap nɨb ayɨp mɨdɨl, bɨ yɨp agyokak ownek ak yɨl tep adɨkɨd amnɨgayn agak. \v 34 \x - \xo 7.34 \xo*\xt Hos 5.6, Jon 8.21, 13.33, 13.36, 17.24\xt*\x* Yɨp akal amub agɨl pɨyownɨgabɨm ak pen, ma nɨgɨnɨgabɨm agak. Yad akal yenɨgayn ak, nɨbi kɨdek amnɨmɨb tek ma lup agak. \p \v 35 Anɨb agek, Juda bɨawl okok kɨli ke agnɨg agnɨg gɨl agɨlak, Ne akal amek, nop pɨyow ma nɨgɨnɨgabun agɨlak? Ne amɨl, binɨb chɨn kɨli Glik man okok ju am mɨdebal okok mɨdɨl, binɨb man anɨb okok kɨlop takaw agñɨlɨg yenɨgab akaŋ agɨlak? \v 36 Ne agup, Yɨp akal amub agɨl pɨyownɨgabɨm ak pen, ma nɨgɨnɨgabɨm agup agɨlak. Yad akal yenɨgayn ak, nɨbi kɨdek amnɨmɨb tek ma lup agup agɨlak. Takaw anɨb ak taynen agup agɨlak. \s Binɨb kɨli ñɨg ñɨbɨl pelpel yenɨgabal takaw ak \p \v 37 \x - \xo 7.37 \xo*\xt Wkp 23.36, Ais 55.1, Jon 4.10, 4.14, 6.35, Lep 22.17\xt*\x* Juda ñɨn awl kɨli gɨjunɨg gɨpal ñɨn ak, kɨdek apjakak. Ñɨn anɨb ak ñɨn awl yɨbɨl apjakak. Ñɨn nɨm ak apek, Jisas tɨkjakɨl, meg mɨgan dad aplanɨl agak, Binɨb an kuŋam mɨlep gek, yɨp yɨl apɨl ñɨg ñɨŋɨnɨmuŋ agak. \v 38 \x - \xo 7.38 \xo*\xt Ais 12.3, 58.11, Ese 47.1, Sek 14.8\xt*\x* God takaw ñu kɨl tɨkɨl agɨl anɨb agak, Binɨb an yɨp gos lɨnɨgɨnɨgab ak, ñɨg ñɨbɨl pelpel yenɨgabal ak nab nop ayaŋ kɨlam juwɨl ownɨgab agak. \v 39 \x - \xo 7.39 \xo*\xt Ais 44.3, Jol 2.28, Jon 12.16, 16.7, 20.22, Apo 2.4, 2.17, 2.33\xt*\x* Ñɨg kɨlam juwɨl ownɨgab takaw agak anɨb ak, Jisas nop gos lɨnɨgel God Kawnan ne ak kɨlop yokɨnɨgab tek agak. Ñɨn anɨb ak pen, Jisas yɨb awl ma dak ak nɨm, God Kawnan ne ak binɨb okok kɨlop ma yokak. \s Binɨb okok kɨli ke tɨg asɨk keke lak \p \v 40 \x - \xo 7.40 \xo*\xt Lo 18.15-18, Jon 1.21, 2.11, 6.14\xt*\x* Jisas anɨb agek, binɨb kuŋay yɨbɨl anɨb okok, ogɨnap takaw agak anɨb ak nɨŋɨd agɨlak, Nɨŋɨd apun. Bɨ nɨm awl, bɨ God gos ñek agñeb pel kod mɨdobun ak agɨlak. \v 41 \x - \xo 7.41 \xo*\xt Jon 1.46, 4.29\xt*\x* Ogɨnap agɨlak, Ne Bɨ God nop aglup ak, binɨb okok kɨlop dɨl kod yenɨgab ak agɨlak. Ogɨnap pen agɨlak, Mel yɨbɨl. Bɨ God nop aglup ak Galili plopens nɨb ma ownɨgab agɨlak. \v 42 \x - \xo 7.42 \xo*\xt 2 Sml 7.12, Sng 89.3-4, 132.11, Jer 23.5, Mai 5.2, Mat 2.5-6, Luk 2.4\xt*\x* God takaw ñu kɨl tɨkɨl agɨl anɨb agak, Bɨ God nop aglup ak, Depid tɨkek tɨk dad amɨl apɨl gɨl, tɨkɨnɨgabal Depid man ne Betlehem agak agɨlak. Pen bɨ anɨb awl, ne Galili plopens nɨb owup ak nɨm, ne Bɨ God nop aglup ak mel agɨlak. \v 43 \x - \xo 7.43 \xo*\xt Jon 9.16\xt*\x* Jisas nop nen agɨl, binɨb kuŋay yelak anɨb okok, tɨg asɨk pɨs ak ke, pɨs ak ke lɨlak. \v 44 \x - \xo 7.44 \xo*\xt Jon 7.30\xt*\x* Ogɨnap nop dɨl dad amɨl nag lun agɨl nɨgɨlak ak pen, binɨb olap nop ma dɨlak. \s Juda bɨawl okok Jisas nop gos ma lɨnɨgɨlak \p \v 45 \x - \xo 7.45 \xo*\xt Jon 7.32\xt*\x* Pen Juda polis okok adɨkɨd amel, bɨ Pelisi okok sek, bɨ God nop sɨbogep bɨawl okok sek kɨli agɨlak, Bɨ anɨb anop taynen ma dad opɨm agɨlak? \v 46 \x - \xo 7.46 \xo*\xt Mat 7.29, Mak 1.22\xt*\x* Agel, bɨ polis okok pen agɨlak, Bɨ olap, bɨ anɨb ak takaw tep yɨbɨl agup tek ma apal agɨlak. \v 47 Anɨb agel, bɨ Pelisi okok pen agɨlak, Nɨbi bɨ yepɨs gup anɨb ak nɨŋɨd agup agɨl nepɨm akaŋ agɨlak? \v 48 \x - \xo 7.48 \xo*\xt Jon 12.42\xt*\x* Bɨ chɨn Juda bɨawl olap akaŋ, bɨ Pelisi olap nop gos ma lɨnepal. Mel yɨbɨl agɨlak. \v 49 Binɨb pen nop gos nepal okok, kɨli Mosis takaw ñu kɨl tɨkak ak ma nepal agɨlak. Anɨb ak God ne gek yul awl dɨnɨgabal agɨlak. \p \v 50 \x - \xo 7.50 \xo*\xt Jon 3.1-2\xt*\x* Pen bɨ kɨli olap Nikodemus, ne ned Jisas nop nɨgɨnɨg amnak ak, kɨlop agak, \v 51 \x - \xo 7.51 \xo*\xt Lo 1.16-17, 19.15\xt*\x* Mosis takaw ñu kɨl tɨkak adek ak anɨb agup, Bɨ olap nop gɨ tɨmel gɨnɨgun agɨl, yokɨp ma ag gɨnɨgun agup agak. Anɨb ak chɨn ned takaw nop nɨŋɨd tɨg asɨkɨl, jɨj olap nɨŋɨd yɨbɨl nɨm, anɨgɨnɨgun agak. \v 52 \x - \xo 7.52 \xo*\xt Jon 7.41-42\xt*\x* Agek, kɨli pen agɨl agɨlak, Nak abe Galili nɨb tek agɨlak? Buk Baybol ak nɨgtep gɨl nɨg dad amɨl nɨgɨnɨgaban, bɨ God gos ñek agñeb olap Galili nɨb ma ownɨgab agɨlak. \s Kɨli bin tap si tap tɨmel gup ak nop dɨl, Jisas yek ak dad owlak\f + \fr 7.53–8.11 \fr*\ft Bɨ gos nɨgtep gep ogɨnap, kɨli anɨgɨl gos nɨgɨlak, takaw anɨb ak Jon ne kɨl ma tɨkup agɨl gos nɨgɨlak. Kɨli anɨgɨl gos nɨgɨlak, bɨ olap ne kɨdek tɨkup agɨl nɨgɨlak.\ft*\f* \p \v 53 [Bɨawl okok takaw ag juwɨl, kɨli mɨdupsek kal kɨli keke amnɨlak. \c 8 \nb \v 1 \x - \xo 8.1 \xo*\xt Luk 21.37\xt*\x* Pen Jisas ne dum Olip amnak. \v 2 Mɨnek man tɨkak won ak, tepayaŋ adɨkɨd God agnɨgep kal awl kab wali kus gɨl yek ak mɨgan ayaŋ amnak. Apek, binɨb kuŋay nop nɨgɨnɨg apel, ne besɨg mɨdɨlɨg takaw agñɨlɨg yek. \v 3 Agñɨl mɨdaknɨŋ, bɨ kɨli Mosis takaw ñu kɨl tɨkak ak nɨgtep gep okok sek, bɨ Pelisi okok sek kɨli bin bɨ sek olap, bɨ olap ayɨp dɨ gelek, dap binɨb yelak nab sɨŋak jak lɨlak. \v 4 Jak lɨl, Jisas nop agɨlak, Tisa. Bin nɨm ak bɨ sek ak pen, bɨ olap ayɨp dɨ gesɨpil nɨŋɨd, dad apobun agɨlak. \v 5 \x - \xo 8.5 \xo*\xt Wkp 20.10, Lo 22.22-24\xt*\x* Takaw Mosis ñu kɨl tɨkak ak kɨles gɨl agak, Bin anɨb ak tek kab ju paklɨnɨmɨb agak agɨlak. Anɨb ak nad tay gos nepan agɨlak? \v 6 \x - \xo 8.6 \xo*\xt Mat 22.15\xt*\x* Pen kɨli takaw anɨb ak yepɨs anɨb agon, ne tay agek, nop ag gun agɨl agɨlak. Ak nɨm, ne jel kuyan gɨl, ñɨn pɨñɨg ne ak lum adek ak kɨl tɨk yek. \p \v 7 \x - \xo 8.7 \xo*\xt Lo 17.7, Lom 2.1\xt*\x* Pen nop agnɨgɨlɨg nep yelak, ne tɨkjakɨl kɨlop agak, Bɨ tap si tap tɨmel ma gup olap yonɨmuŋ ak, kab olap dɨl, bin anɨb ak yonɨmuŋ sɨŋak ne ned dɨyokɨnɨmuŋ agak. \v 8 Anɨb agɨl, tepayaŋ jel kuyan gɨl, lum adek kɨl tɨk yek. \p \v 9 \x - \xo 8.9 \xo*\xt Mat 22.22\xt*\x* Anɨgaknɨŋ, bɨ anɨb okok, takaw agak anɨb ak nɨŋɨd, bɨawl okok nokom nokom ned kelɨg amel, bɨ yelak okok mɨdupsek kelɨgɨl keke amdɨlak. Pen Jisas jel kuyan gɨl yek, bin ak anɨb sɨŋak jakɨl nep yek. \v 10 Pen Jisas tɨkjakɨl, bin anop agak, Bin, bɨ okok akal abal agak? Bɨ nep ag gɨnɨmuŋ olap ma mɨdeb tek agak? \v 11 \x - \xo 8.11 \xo*\xt Jon 3.17, 5.14\xt*\x* Agek bin ak agak, Bɨawl, olap ma mɨdeb agak. Agek Jisas agak, Yad abe nep ma ag gɨnɨgayn, mel agak. Amnoŋ agak. Pen tap si tap tɨmel ak tepayaŋ ma gɨnɨmɨn agak.] \s Jisas nɨm, binɨb okok mɨlek kɨli yek \p \v 12 \x - \xo 8.12 \xo*\xt Ais 49.6, Mat 5.14, Jon 1.4-9, 3.19, 9.5, 12.46\xt*\x* Jisas binɨb okok kɨlop tepayaŋ agɨl agak, Binɨb lum awl okok mɨlek kɨli ak mɨdebin agak. Binɨb an yɨp chɨgɨl ajenɨgab ak, kɨsɨlɨm nab okok ma ajenɨgab agak. Pel mɨdep mɨlek tep ak dɨl ajenɨgab agak. \p \v 13 \x - \xo 8.13 \xo*\xt Jon 5.31\xt*\x* Anɨb agek, bɨ Pelisi okok nop agɨlak, Takaw nak ke nep apan ak, yɨpɨd ma gup agɨlak. Anɨb agñe, takaw nak ak nɨgep tek ma lup agɨlak. \v 14 \x - \xo 8.14 \xo*\xt Jon 5.31-32, 7.28-29, 9.29\xt*\x* Anɨb agel, Jisas pen agak, Nɨŋɨd yɨbɨl, takaw anɨb ak yad ke agebin ak pen, nɨŋɨd agebin agak. Yad opin okok nɨŋɨd, amnɨgayn okok nɨŋɨd gɨpin anɨb ak tek, takaw anɨb ak nɨŋɨd agebin agak. Pen nɨbi, opin okok amnɨgayn okok ma nepɨm agak. \v 15 \x - \xo 8.15 \xo*\xt Jon 7.24, 12.47\xt*\x* Nɨbi takaw tɨg asɨkɨlɨg apɨm ak, binɨb lum awl okok gos nɨŋɨd apal tek nep apɨm agak. Yad takaw tɨg asɨkɨlɨg ma apin agak. \v 16 \x - \xo 8.16 \xo*\xt Jon 5.30, 8.29\xt*\x* Yad nokom mɨdɨl ma gɨpin agak. Bapi yɨp agyokek ownek ak, jɨmñɨl mɨdɨl gɨpul agak. Anɨb ak tek, yad takaw tɨg asɨkɨlɨg agenɨm ak, nɨŋɨd yɨbɨl agɨl tɨg asɨkɨpin agak. \v 17 \x - \xo 8.17 \xo*\xt Lo 17.6, 19.15, Mat 18.16, 2 Ko 13.1, Hib 10.28\xt*\x* Takaw Mosis ñu kɨl tɨkak ak, takaw adek nɨbi ak anɨb agup, Bɨ omɨŋal takaw adek nokom anɨb anep agenɨgayl ak, takaw anɨb ak nɨŋɨd yɨbɨl yenɨgab agup agak. \v 18 \x - \xo 8.18 \xo*\xt 1 Jo 5.9\xt*\x* Yad ke bɨ tay tek mɨdebin agɨl pel agñɨbin agak. Pen Bapi yɨp agyokek apen, yad bɨ tay tek mɨdebin ak ne abe agñub agak. \p \v 19 \x - \xo 8.19 \xo*\xt Jon 8.55, 14.7, 16.3\xt*\x* Anɨb agek nop agɨlak, Nap akal agɨlak? Agel Jisas pen agak, Nɨbi yɨp ma nepɨm tek, Bapi nop abe ma nepɨm agak. Yɨp nɨŋɨd tek, Bapi nop abe nepɨkep agak. \v 20 \x - \xo 8.20 \xo*\xt Jon 7.30\xt*\x* Jisas ne God agnɨgep kal awl kab wali kus gɨl yek mɨgan ak mɨdɨl, mani dap yokɨpal mɨgan ak wulep sɨŋak yek, takaw anɨb ak agñak. Ak pen, nop anɨgup ñɨn ak ma owak tek, binɨb olap nop dad amɨl nag lun agɨl ma dɨlak. \s Yad amebin tep ak nɨbi amnɨmɨb tek ma lup \p \v 21 \x - \xo 8.21 \xo*\xt Jon 7.34-36, 8.24, 13.33\xt*\x* Jisas ne binɨb okok kɨlop tepayaŋ agak, Yad amen, yɨp pɨyownɨgabɨm ak pen, nɨbi tap si tap tɨmel gɨ nep mɨdɨl kumnɨgabɨm agak. Yad amebin tep ak nɨbi amnɨmɨb tek ma lup agak. \v 22 \x - \xo 8.22 \xo*\xt Jon 7.35\xt*\x* Anɨb agek, Juda bɨawl okok kɨli ke agnɨg agnɨg gɨl anɨgɨl agɨlak, Ne agup, Yad amebin tep ak nɨbi amnɨmɨb tek ma lup agup agɨlak. Ak taynen anɨb agup agɨlak? Ne ke paklɨnɨg anɨb agup agɨlak? \v 23 \x - \xo 8.23 \xo*\xt Jon 3.31\xt*\x* Anɨb agelak, Jisas kɨlop agak, Nɨbi lum awl nɨb, yad adek alaŋ nɨb ownek agak. Nɨbi lum awl yɨl, yad pen lum awl yɨl ma mɨdebin agak. \v 24 Anɨb ak nɨŋɨd nɨm, nɨb tap si tap tɨmel gɨ mɨdɨl kumnɨgabɨm apin agak. Pen yɨp nɨm bɨ anɨb ak nep agɨl, gos ma lɨnɨgɨnɨgabɨm ak, tap si tap tɨmel gɨ mɨdɨl kumnɨgabɨm agak. \p \v 25 Anɨb agek agɨlak, Nad an agɨlak? Agel Jisas agak, Yad ke takaw anɨb ak nɨbop agñɨjupin agak. \v 26 \x - \xo 8.26 \xo*\xt Jon 7.28, 12.49\xt*\x* Nɨbop takaw ag gɨnɨm adek ak, kuŋay yɨbɨl mɨdeb agak. Nɨbop bɨlokɨnɨm tek lup agak. Bɨ yɨp agyokek ownek ak pen, ne nɨŋɨd yɨbɨl agɨl nɨgtep gɨl agup agak. Takaw agup ak yad nɨŋɨd, binɨb lum okok mɨdupsek kɨlop agñɨbin agak. \p \v 27 Jisas Nap nop takaw agak anɨb ak ma nɨgɨlak tek, \v 28 \x - \xo 8.28 \xo*\xt Jon 3.11, 3.14, 5.19, 5.30, 12.32, Lom 1.4\xt*\x* kɨlop agak, Bɨ Olap Ñɨne nop alaŋ dɨlɨnɨgabɨm ñɨn ak, gɨnɨgab tek nɨgɨnɨgabɨm agak. Pen nɨŋɨd anɨb agɨnɨgabɨm, Ak Bɨ anɨb ak nep agɨnɨgabɨm agak. Ne tap olap ke nɨŋɨd ma golɨgup, Nap takaw agñolɨgup tek nep nɨŋɨd golɨgup agɨnɨgabɨm agak. \v 29 \x - \xo 8.29 \xo*\xt Jon 8.16, 16.32\xt*\x* Bɨ yɨp agyokek ownek ak, nop tep gup adek anep gɨpin ak nɨm, yɨp ma kelɨgup agak. Ne ayɨp nep mɨdobul agak. \v 30 \x - \xo 8.30 \xo*\xt Jon 7.31\xt*\x* Jisas takaw anɨb ak agaknɨŋ, binɨb kuŋay yɨbɨl nop gos lɨnɨgɨlak. \s Takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak gek, binbɨ nag lup ak wɨsɨbɨl mɨdtep gɨnɨgabal \p \v 31 Pen Jisas ne Juda binɨb nop gos lɨnɨgɨlak anɨb okok kɨlop agak, Nɨbi takaw yad ak kɨles gɨl denɨmɨb, binɨb yad yɨbɨl mɨdebɨm agak. \v 32 \x - \xo 8.32 \xo*\xt Lom 6.14, 6.18, 6.22, 8.2, Jem 1.25\xt*\x* Binɨb yad yenɨgabɨm tek, takaw nɨŋɨd yɨbɨl nɨgem, takaw nɨŋɨd ak nɨbop gek, nag lup ak wɨsɨbɨl mɨdtep gɨnɨgabɨm agak. \v 33 \x - \xo 8.33 \xo*\xt Mat 3.9, Luk 3.8\xt*\x* Anɨb agek nop pen agɨlak, Takaw apan anɨb ak tɨtay apan agɨlak? Chɨn based Eblaham ñapay ne mɨdobun ak, chɨn binɨb ogɨnap kɨlop nag lel wog gɨpal tek pel ma gɨpun agɨlak. \p \v 34 \x - \xo 8.34 \xo*\xt Lom 6.16, 6.20, 2 Pi 2.19\xt*\x* Anɨb agelak, kɨlop pen agak, Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin agak. Binɨb tap si tap tɨmel gɨpal okok, kɨli mɨdupsek nag lɨl wog gɨpal tek gɨ mɨdebal agak. \v 35 Bɨ wog gɨñeb olap, ne ap sɨkol won olap mɨdɨlɨg wog golɨgup, kɨdek ne amnɨgab agak. Binɨb anɨb okok ayɨp pel ma yenɨgab agak. Ñɨ olap pen binɨb ne ayɨp pel yenɨgab agak. \v 36 \x - \xo 8.36 \xo*\xt Lom 8.2, Gal 5.1\xt*\x* Anɨb ak tek, God Ñɨne nɨbop binɨb nag lep mɨdebɨm okok wɨsɨb yokenɨgab, nag lup ak kelɨgɨl mɨdtep gɨnɨgabɨm agak. \p \v 37 \x - \xo 8.37 \xo*\xt Jon 5.38, 7.19, 8.40\xt*\x* Nɨbop Eblaham tɨkek tɨk dad apɨl tɨkelak mɨdebɨm ak yad nepin agak. Takaw apin ak pen ma dɨpɨm anɨb ak tek, yɨp ñagɨnɨg gebɨm agak. \v 38 \x - \xo 8.38 \xo*\xt Jon 3.32, 5.19, 5.30\xt*\x* Yad Bapi ayɨp mɨdɨl nɨgɨnek tek agñɨbin agak. Pen nɨbi, nap nɨbi ak takaw agup okok nep gɨpɨm agak. \p \v 39 \x - \xo 8.39 \xo*\xt Mat 3.9, Lom 2.28, Gal 3.7, 3.29\xt*\x* Agek pen agɨlak, Based chɨn nɨm Eblaham agɨlak. Agel Jisas agak, Nɨbi Eblaham ñapay ne mɨdebɨkep tek, ne golɨgup tek gɨpɨkep agak. \v 40 \x - \xo 8.40 \xo*\xt Jon 8.26, 8.37\xt*\x* Yad God takaw agup ak nɨŋɨd, takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak nɨbop agñɨbin ak pen, yɨp ñagɨnɨg gebɨm agak. Eblaham ne, nɨbi gɨnɨg gebɨm anɨb ak tek ma golɨgup agak. \v 41 \x - \xo 8.41 \xo*\xt Lo 32.6, Ais 63.16, 64.8\xt*\x* Nap nɨbi yɨbɨl ak gup tek gebɨm agak. Anɨb agek agɨlak, Chɨnop bɨ si dɨl ma tɨkɨpal agɨlak. God nokom nɨm, bapi chɨn agɨlak. \p \v 42 \x - \xo 8.42 \xo*\xt Jon 16.28, 1 Jo 5.1\xt*\x* Anɨb agel, Jisas kɨlop agak, Gos yad ke nɨŋɨd ma ownek, God nokom yɨp agyokek ownek agak. Yad ne ayɨp mɨdɨl ownek agak. Anɨb ak God bapi nɨbi mɨdobɨkop tek, yɨp mapen lɨpɨkep agak. \v 43 \x - \xo 8.43 \xo*\xt Jon 7.17, Lom 8.7\xt*\x* Pen takaw yad ak taynen nɨgtep ma gɨpɨm agak? Gɨpɨm anɨb ak, takaw nop ak ma nɨgun agɨl gɨpɨm agak. \v 44 \x - \xo 8.44 \xo*\xt Mat 13.38, 1 Jo 3.8, Jud 6\xt*\x* Nɨbi nap nɨbi Satan ñapay mɨdebɨm ak nɨm, ne gos nɨgup adek anep gun agɨl nɨŋɨd kɨles gɨpɨm agak. Ne pel binɨb okok kɨlop ñag pak lolɨgup agak. Takaw nɨŋɨd yɨbɨl agep tek ma lup anɨb ak tek, gos nɨŋɨd yɨbɨl ogɨnap nɨŋɨd mɨdtep ma gup agak. Takaw yepɨs yɨbɨl agek agek nɨm, takaw anɨb ak takaw ne yɨbɨl lup agak. Ne bɨ yepɨs agep mɨdeb, takaw yepɨs agep mɨdupsek jɨj ak agak. \v 45 Yad nɨbop takaw nɨŋɨd apin anɨb ak tek, takaw yad ak ma dɨpɨm agak. \v 46 \x - \xo 8.46 \xo*\xt 2 Ko 5.21, 1 Pi 2.22, 1 Jo 3.5\xt*\x* Yad tap tɨmel gup ak gɨpin akaŋ agak? Nɨbi gos anɨgɨl nɨŋɨd, tap yad gɨpin anɨb ak agyɨkɨnɨmɨb agak. Yad pen takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak agen, taynen takaw anɨb ak ma dɨpɨm agak? \v 47 \x - \xo 8.47 \xo*\xt Jon 10.26-27, 18.37, 1 Jo 4.6\xt*\x* Binɨb God yɨl mɨdebal okok, takaw nop ak nɨŋɨd dɨpal agak. Nɨbi pen nop yɨl ma mɨdebɨm tek, takaw nop ak ma dɨpɨm agak. \s Jisas agak, Yad bɨlel yelɨgɨpin, Eblaham kɨdek owak agak \p \v 48 \x - \xo 8.48 \xo*\xt Mak 3.21-22, Jon 7.20\xt*\x* Juda bɨ okok Jisas nop pen agɨlak, Nad bɨ Samaliya nɨb, nep kɨcheki mulɨk sɨkɨl yek apun ak, nɨŋɨd apun tek agɨlak? \v 49 Agel pen agak, Yɨp kɨcheki ma mulɨk sɨkɨl yek agak. Bapi yɨb nop ak dad aplanɨbin ak pen, nɨbi yɨb yɨp ak dad apyopɨm agak. \v 50 \x - \xo 8.50 \xo*\xt Jon 5.41, 7.18\xt*\x* Pen yɨb yad ak ke dad aplanin agɨl ma nepin agak. Bɨawl ne binɨb tɨtay gɨpal okok nɨgtep gup ak, ne nokom yɨb yɨp ak aplanaŋ agɨl nɨgup agak. \v 51 \x - \xo 8.51 \xo*\xt Jon 5.24, 6.40, 6.47, 11.26\xt*\x* Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin, binɨb an takaw yad ak dɨl kɨdek gɨnɨgab ak, pel mɨdɨl ma kumnɨgab agak. \p \v 52 \x - \xo 8.52 \xo*\xt Sek 1.5, Hib 11.13\xt*\x* Anɨb agek, Juda bɨ okok nop agɨlak, Mɨñɨl chɨn nopun, nɨŋɨd nep kɨcheki mulɨk sɨkɨl mɨdeb agɨlak. Eblaham kumek, bɨ God gos ñek agñeb okok abe kumɨlak ak, taydɨl nad pen apan, Binɨb an takaw yad ak dɨl kɨdek gɨnɨgab ak, pel mɨdɨl ma kumnɨgab apan agɨlak? \v 53 \x - \xo 8.53 \xo*\xt Jon 4.12\xt*\x* Based chɨn Eblaham kumak ak, ne bɨ sɨkol nad bɨawl akaŋ agɨlak? Bɨ God gos ñek agñeb okok abe kumɨlak agɨlak. Nad ke nepan bɨ nad an agɨlak? \p \v 54 Agel Jisas pen agak, Yɨb yad ke dad aplanɨm ak, tap yokɨp yonɨmuŋ agak. Bɨ nokom yɨb yad dad aplanub ak, Bapi yad agak. Nɨbi nop God chɨn apɨm ak pen, \v 55 \x - \xo 8.55 \xo*\xt Jon 7.28-29\xt*\x* nop ma nepɨm agak. Yad pen nɨm nop nepin agak. Nop ma nepin agenɨm ak, nɨbi yepɨs gɨpɨm tek gɨnɨgayn agak. Yad pen nop nɨgjuwɨl, takaw nop ak dɨl kɨdek gɨpin agak. \v 56 \x - \xo 8.56 \xo*\xt Luk 10.24, Hib 11.13\xt*\x* Pen based nɨbi Eblaham, ne lum awl yek, kɨdek bɨ anɨb ak ownɨgab ñɨn ak agɨl mɨñmɨñ gak agak. Ak nɨm yad apen, yɨp nɨŋɨd mɨñmɨñ awl gak agak. \p \v 57 Anɨb agek, Juda bɨ okok nop agɨlak, Sap yeb nak 50 tek ma mɨdeban ak pen, taydɨl Eblaham nop nepan agɨl ageban agɨlak? \v 58 \x - \xo 8.58 \xo*\xt Ais 43.13, Jon 1.1, Kol 1.17, Lep 1.8\xt*\x* Agelak, Jisas kɨlop agak, Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin agak. Eblaham nop kɨdek tɨkɨlak ñɨn ak, yad bɨ anɨb ak nep abe yenek agak. \p \v 59 \x - \xo 8.59 \xo*\xt Jon 10.31\xt*\x* Anɨb agek, nop kab tɨgju paklɨnɨg gelak ak pen, God agnɨgep kal awl kab wali kus gɨl yek ak, mɨgan ayaŋ yek ak kɨmɨgel sɨlɨgɨl seŋ amnak. \c 9 \s Bɨ wɨdɨn koy sek tɨkɨlak olap, Jisas gek suŋ lak \p \v 1 Pen Jisas bɨne okok ayɨp amɨlɨg, bɨ wɨdɨn koy sek tɨkɨlak olap yek nɨgɨlak. Bɨ anɨb ak nɨŋɨd, \v 2 \x - \xo 9.2 \xo*\xt Kis 20.5, Ese 18.20, Luk 13.2-4\xt*\x* bɨne okok Jisas nop agnɨŋɨd agɨlak, Tisa. Tap si tap tɨmel an gek, bɨ anɨb awl wɨdɨn koy sek tɨkɨlak agɨlak? Ne ke akaŋ, nonɨm nap gel gak agɨlak? \p \v 3 \x - \xo 9.3 \xo*\xt Jon 11.4\xt*\x* Agelak Jisas agak, Wɨdɨn koy sek tɨkɨlak ak, ne ke akaŋ, nonɨm nap tap si tap tɨmel gel ma gak agak. Tap anɨb ak bɨ anɨb ak nop gup ak, binɨb okok nɨŋɨd nɨgɨnɨgel, God wog kɨles ne mɨseŋ mɨdeb agak. Anɨb ak nɨm, wɨdɨn koy sek tɨkɨlak agak. \v 4 \x - \xo 9.4 \xo*\xt Jon 4.34, 5.17, 5.20, 11.9, 12.35, 17.4\xt*\x* Mɨñɨl mɨlek mɨdeb tek, bɨ yɨp agyokek ownek ak, wog nop ak gɨnɨgun agak. Kɨlup apek, wog gep tek ma lɨnɨgab agak. \v 5 \x - \xo 9.5 \xo*\xt Mat 5.14, Jon 1.5, 1.9, 3.19, 8.12, 12.35\xt*\x* Yad lum awl mɨdebin ñɨn ak, binɨb lum awl okok mɨlek kɨli ak mɨdebin agak. \p \v 6 \x - \xo 9.6 \xo*\xt Mak 7.33, 8.23\xt*\x* Jisas takaw anɨb ak agɨl, lum ayaŋ kɨñuk gɨl, gek makjak lek dɨl, bɨ wɨdɨn koy gak anop wɨdɨn ak wikɨl, \v 7 \x - \xo 9.7 \xo*\xt 2 Kin 5.10\xt*\x* nop agak, Ñɨg Silowam cheb amɨl, ñɨg lɨ yokɨnɨmɨn agak. Yɨb Silowam, jɨj ne anɨgɨl mɨdeb, Nop agem amnɨmuŋ. Pen Jisas bɨ anɨb ak nop anɨgɨl agyokek, am ñɨg lɨ yokɨl, adɨkɨd apɨlɨg wɨdɨn ak nɨgak. \p \v 8 Pen bogɨlak ne okok sek, binɨb okok kɨlop tap nen asɨb agolɨgup okok sek, agnɨg agnɨg gɨl agɨlak, Bɨ nɨm awl, bɨ besɨg mɨdɨlɨg tap nen asɨb agolɨgup ak tek lup agɨlak? \v 9 Agel, ogɨnap agɨlak, Yaw. Nɨm bɨ anɨb anep agɨlak. Ogɨnap pen agɨlak, Mel. Bɨ anɨb ak tek lup ak pen, bɨ ak ke akaŋ agɨlak. Anɨb agel, bɨ anɨb ak ne ke agak, Yad ke bɨ anɨb ak nɨm mɨdebin ak agak. \p \v 10 Agek nop agɨlak, Wɨdɨn nep ak taydɨl suŋ lup agɨlak? \v 11 Agel agak, Bɨ Jisas apal ak, lum ayaŋ kɨñuk gɨl, gek makjak lek dɨl, wɨdɨn yɨp ak wikɨl agup, Nad ñɨg cheb Silowam amɨl, ñɨg lɨ yokɨnɨmɨn agup agak. Am ñɨg lɨ yokɨl, day wɨdɨn yɨbɨl nepin agak. \v 12 Agek agɨlak, Bɨ anɨb ak mɨñɨl akal agɨlak? Agel agak, Yad ma nepin agak. \p \v 13 Pen bɨ wɨdɨn koy sek tɨkɨlak ak, bɨ ogɨnap bɨ anɨb anop dad Pelisi kay yelak ak amnɨlak. \v 14 \x - \xo 9.14 \xo*\xt Luk 13.14\xt*\x* Pen Jisas lum gek makjak lek, bɨ anop wɨdɨn gek nɨgak anɨb ak, Juda añɨŋ lep ñɨn awl ak. \v 15 Anɨb ak tek, bɨ Pelisi okok kɨli abe nop agnɨŋɨd agɨlak, Taydɨl wɨdɨn nepan agɨlak? Agel agak, Ne makjak ak dɨl, wɨdɨn yad ak wikek, am ñɨg lɨ yokɨl, day wɨdɨn yɨbɨl nepin agak. \v 16 \x - \xo 9.16 \xo*\xt Jon 3.2, 7.12, 7.43, 9.23, 9.31-33, 10.19\xt*\x* Anɨb agek, bɨ Pelisi ogɨnap agɨlak, Añɨŋ lep ñɨn awl chɨn ak anɨgup tek, God ne bɨ anop agyokek ma owup agɨlak. Agelak, bɨ kɨli ogɨnap pen agɨlak, Bɨ tap si tap tɨmel gep olap yobɨkop ak, taydɨl tap mageptek anɨb ak gɨpɨkop agɨlak. Anɨb agɨl kɨli ke nep, asɨk keke lak. \v 17 \x - \xo 9.17 \xo*\xt Jon 4.19\xt*\x* Pen bɨ Pelisi okok, bɨ anɨb anop tepayaŋ agnɨŋɨd agɨlak, Bɨ wɨdɨn nep gek nepan anɨb ak, nop bɨ tay agɨl nepan agɨlak? Agel agak, Ne bɨ God gos ñek agñeb olap agak. \p \v 18 Nɨŋɨd yɨbɨl, bɨ anɨb ak ned wɨdɨn koy yolɨgup ak mɨñɨl pen, wɨdɨn ne yɨkup. Pen Juda bɨawl okok, kɨli tap anɨb ak nɨŋɨd yɨbɨl agɨl gos ak ma nɨgɨlak. Ma nɨŋɨd, nonɨm nap kɨlop suk agel owlak. \v 19 Apelek agnɨŋɨd agɨlak, Ñɨ awl ñɨ ñɨli agɨlak? Nop wɨdɨn koy sek tɨkɨlek, anɨb apil akaŋ agɨlak? Anɨb ak, taydɨl wɨdɨn yɨbɨl nɨgup agɨlak? \v 20 Anɨb agel, nonɨm nap pen agɨlek, Yaw, chɨl nopul, bɨ nɨm ak ñɨ chɨl agɨlek. Pen nop wɨdɨn koy sek tɨkɨlok agɨlek. \v 21 Mɨñɨl pen, taydɨl wɨdɨn yɨbɨl nɨgup ak ma nopul agɨlek. Pen bɨ an gek wɨdɨn nop suŋ lup ak ma nopul agɨlek. Ne ñɨsɨkol mel ak, nop agnɨgem, ne ke agñɨnɨgab agɨlek. \v 22 \x - \xo 9.22 \xo*\xt Jon 7.13, 16.2, 19.38, Apo 5.13\xt*\x* Pen kɨli bel nɨgɨlek, Juda bɨawl anɨb okok, ned takaw kɨles adek olap agɨlak. Anɨb agɨlak, Binɨb kɨli Jisas Bɨ God nop aglup ak agɨl nɨgɨnɨgabal okok, Juda apnan gɨpal kal ak ma ownɨgel agɨlak. Anɨb ak kɨli bel pɨlɨkɨl, \v 23 anɨgɨl agɨlek, Ne ñɨsɨkol mel ak, nop ke agnɨgɨm agɨlek. \p \v 24 \x - \xo 9.24 \xo*\xt Jos 7.19, 1 Sml 6.5\xt*\x* Anɨb agelek, bɨawl okok kɨli bɨ wɨdɨn koy sek tɨkɨlak anop tepayaŋ suk agel apek agɨlak, God yɨb nop anep dad aplanɨl, takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak nokom agɨnɨmɨn agɨlak. Chɨn nopun, bɨ anɨb ak, bɨ tap si tap tɨmel gep agɨlak. \v 25 Anɨb agel, kɨlop pen agak, Ne bɨ tap si tap tɨmel gep olap akaŋ ma nepin agak. Pen tap olap, ned wɨdɨn koy yenek mɨñɨl nɨgtep gɨpin ak, yad nepin agak. \p \v 26 Agek agɨlak, Nep tɨtay gup? Pen taydɨl gek wɨdɨn yɨbɨl nepan agɨlak? \v 27 Agel kɨlop pen agak, Nɨbop mɨneyɨl agñen pen ma nepɨm agak. Taynen tepayaŋ nɨgun agɨl agebɨm agak? Nɨbi abe bɨne yenɨg gos nepɨm akaŋ agak? \p \v 28 Anɨb agek, nop agjuwɨl agɨlak, Nad bɨ anɨb ak bɨne ak pen, chɨn Mosis bɨne agɨlak. \v 29 \x - \xo 9.29 \xo*\xt Jon 8.14\xt*\x* God ne Mosis nop takaw agñak ak nopun ak pen, bɨ nɨm awl akal nɨb owup ak ma nopun agɨlak. \p \v 30 Agelak kɨlop pen agak, Yawe, nɨŋɨd gos pal awl lebin agak. Ne wɨdɨn yɨp ak gek suŋ lup ak pen, akal nɨb agɨl ma nepɨm agak. \v 31 \x - \xo 9.31 \xo*\xt Jop 35.12, Sng 34.15, 66.18, Snd 15.29, Ais 1.15, Jer 11.11, Mai 3.4, Sek 7.13\xt*\x* Pen chɨn nopun, binɨb tap si tap tɨmel gɨpal okok, kɨli God nop agnɨgɨnɨgabal tek ma gɨnɨgab agak. Binɨb pen God nop gos anep lɨl kɨdek gɨl, yɨb nop dad aplanɨbal okok, kɨli God nop agnɨgɨnɨgabal tek gɨnɨgab agak. \v 32 Man alwol gɨlak ñɨn ak tɨkɨl, mɨd dad apɨl mɨdobun ñɨn awl, bɨ wɨdɨn koy sek tɨkɨlak ak bɨ olap nop gek suŋ lak ak, tap anɨb ak ned ma gak agak. Kesɨm nɨm anɨb ak ma nopun agak. \v 33 \x - \xo 9.33 \xo*\xt Jon 9.16\xt*\x* Bɨ anɨb ak God agyokek ma opɨkop ak, tap olap ma gɨpɨkop agak. \p \v 34 \x - \xo 9.34 \xo*\xt Sng 51.5, Jon 9.2\xt*\x* Anɨb agek nop pen agɨlak, Nanɨm nep tɨkak ñɨn ak, mɨd dad apɨl mɨñɨl abe bɨ tap si tap tɨmel gep ak mɨdeban agɨlak. Ak pen tɨtay dɨl chɨnop takaw agñɨnɨg geban agɨlak? Anɨb agɨl, Juda apnan gɨpal kal ak ma ownɨgaban agɨl, nop agyokɨlak. \s Binɨb Jisas nop gos ma nepal okok, wɨdɨn koy tek yelak \p \v 35 \x - \xo 9.35 \xo*\xt Mat 14.33, 16.16, Mak 1.1, 1 Jo 5.13\xt*\x* Pen Jisas ne bɨ anɨb anop agyokɨlak takaw ak nɨŋɨd, amɨl nop pɨyow nɨŋɨd agak, Nad Bɨ Olap Ñɨne ak nop gos lɨnepan agak? \v 36 Agek pen agak, Bɨawl, bɨ anɨb ak bɨ an agak? Yɨp nɨm ak age, nop gos lɨnɨgɨnɨm agak. \v 37 \x - \xo 9.37 \xo*\xt Jon 4.26\xt*\x* Anɨb agek Jisas agak, Bɨ anɨb ak nɨm nepan ak agak. Nɨm ak mɨñɨl nad ayɨp takaw agebil agak. \v 38 Anɨb agek agak, Bɨawl, yad nep gos lɨnepin agak. Agɨl, Jisas yek sɨŋak kɨgom yɨmɨlɨg yɨb nop dad aplanak. \p \v 39 \x - \xo 9.39 \xo*\xt Mat 13.11-15, Jon 3.17, 5.22, 8.15-16, 12.47\xt*\x* Pen Jisas agak, Yad tɨg asɨk bɨlokɨnɨg opin tek, binɨb lum awl tɨtay dɨl tek mɨdebal ak nɨgɨnɨgabal agak. Binɨb wɨdɨn koy mɨdebal okok, wɨdɨn yɨbɨl nɨgɨnɨgabal, binɨb wɨdɨn yɨbɨl nɨgebal okok, wɨdɨn koy yenɨgabal agak. \v 40 \x - \xo 9.40 \xo*\xt Mat 15.14, 23.26, Lom 2.19\xt*\x* Anɨb agek, bɨ Pelisi wulep sɨŋak yelak ogɨnap, kɨli takaw anɨb ak nɨŋɨd anɨb agɨlak, Anɨb apan ak, chɨn abe wɨdɨn koy akaŋ agɨlak? \v 41 \x - \xo 9.41 \xo*\xt Jon 15.22-24\xt*\x* Agel Jisas kɨlop agak, Nɨbi wɨdɨn koy mɨdebɨkep tek, tap si tap tɨmel gɨpɨm ak gach sek ma mɨdebɨkep agak. Pen wɨdɨn nopun agɨl apɨm tek, gach sek mɨdebɨm agak. \c 10 \s Jisas ne bɨ chag sipsip mukep tep yɨbɨl ak yek \p \v 1 Jisas takaw olap agak, Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin, bɨ chag sipsip wali ak kanɨbtub yɨpɨd gɨl mɨgan ak mɨdaknɨŋ, tam yepɨs olap talakɨl amnɨgab ak, bɨ kabɨyam tɨmel tap si dup ak nɨm anɨgɨnɨgab agak. \v 2 Bɨ wali kanɨbtub yɨpɨd gɨl mɨgan anep amnɨgab ak pen, ne bɨ chag sipsip mukep ak mɨdeb agak. \v 3 Pen bɨ anɨb ak amjakek, bɨ kanɨbtub kod mɨdep ak nop nɨŋɨd kanɨb yɨkɨnɨgab agak. Chag sipsip okok, bɨ anɨb ak meg mɨgan nop ak nɨgɨnɨgabal tek, kɨlop yɨb nokom nokom agɨlɨg, poŋɨd seŋayaŋ amnɨgab agak. \v 4 \x - \xo 10.4 \xo*\xt Jon 10.27\xt*\x* Chag sipsip ne mɨdupsek poŋɨd seŋayaŋ amɨl, ne ned gaknɨŋ, kɨli meg mɨgan nop ak nɨgɨnɨgabal anɨb ak tek, kɨdek gɨnɨgabal agak. \v 5 Pen bɨ olap nop ma nepal ak kɨdek ma gɨnɨgabal agak. Bɨ anɨb ak apɨl agek, meg mɨgan nop ak ma nɨgɨnɨgabal tek, pɨlɨk amnɨgabal agak. \v 6 \x - \xo 10.6 \xo*\xt Jon 16.25\xt*\x* Jisas anɨgɨl takaw paladaŋ lɨl agak ak pen, takaw agup adek ak agɨl ma tɨk nɨgɨlak. \p \v 7 Ma nɨgelak, Jisas tepayaŋ agak, Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin, yad nɨm chag sipsip kanɨbtub ak mɨdebin agak. \v 8 \x - \xo 10.8 \xo*\xt Jer 23.1-2, Ese 34.2-3\xt*\x* Pen bɨ yɨp ned owlak okok, mɨdupsek bɨ tap si dɨpal ak nɨm, chag sipsip okok takaw kɨlop ak ma nɨgɨlak agak. \v 9 \x - \xo 10.9 \xo*\xt Sng 118.20, Jon 14.6, Epe 2.18\xt*\x* Yad nɨm kanɨbtub ak mɨdebin agak. Binɨb olap yɨp yɨl apɨl kanɨbtub mɨgan ak amek, God nop tɨg asɨk dɨnɨgab agak. Kanɨb anɨb ak mɨgan amɨlɨg seŋ apɨlɨg tap ñɨŋɨnɨgab agak. \v 10 Bɨ tap si dep ak, ne chag sipsip okok kɨlop si dɨnɨg, paklɨnɨg, gɨ tɨmel gɨnɨg nep owup agak. Tap olap ke gɨnɨg ma owup agak. Yad pen ownek ak, kɨm mɨdɨl mɨdtep yɨbɨl gɨnɨgel agɨl ownek agak. \p \v 11 \x - \xo 10.11 \xo*\xt Sng 23.1, Ais 40.11, Ese 34.11-23, Jon 15.13, Hib 13.20, 1 Pi 2.25, Lep 7.17\xt*\x* Yad bɨ chag sipsip mukep tep yɨbɨl ak mɨdebin agak. Bɨ chag sipsip mukep tep yɨbɨl anɨb ak, chag sipsip okok kɨlop gɨñɨnɨg monmon kumnɨgayn agak. \v 12 \x - \xo 10.12 \xo*\xt Sek 11.16-17, Apo 20.29\xt*\x* Bɨ wog mani nep gɨlɨg chag sipsip kod yenɨgab ak, bɨ chag sipsip mukep yɨpɨd gɨl mel agak. Chag sipsip nap nɨb mel ak nɨm, ne chen ladek olap nɨŋɨd, chag sipsip okok kɨlop kelɨgɨl pɨlɨk amnɨgab agak. Amenɨgab nɨm, chen ladek ne chag sipsip okok kɨlop yuk dam kɨd keke yokɨnɨgab agak. \v 13 Bɨ anɨb ak wog mani nep dɨnɨg gɨnɨgab anɨb ak tek, anɨgɨl pɨlɨk amnɨgab agak. Chag sipsip okok kɨlop gos ma nɨgɨnɨgab agak. \p \v 14-15 \x - \xo 10.14-15 \xo*\xt Mat 11.27, Luk 10.22, Jon 10.27, 15.13, 2 Ti 2.19, 1 Jo 3.16\xt*\x* Yad bɨ chag sipsip mukep tep yɨbɨl ak mɨdebin agak. Bapi chɨlapɨl penpen nɨgtep gɨpul tek, yad chag sipsip okok ayɨp penpen nɨgtep gɨpun agak. Anɨb ak chag sipsip okok kɨlop gɨñɨnɨg monmon kumnɨgayn agak. \v 16 \x - \xo 10.16 \xo*\xt Ais 56.8, Ese 34.23, 37.22-24, Jon 11.52, Epe 2.14, 1 Pi 2.25\xt*\x* Chag sipsip yad ogɨnap sek ak pen, kɨli wali mɨgan anɨb awl yɨl mel agak. Chag sipsip anɨb okok abe poŋɨd ownɨm agak. Pen kɨli takaw yad ak nɨgɨnɨgabal agak. Chag sipsip yɨp yɨl mel ak pen, apɨl jɨmñɨl mɨdɨl, bɨ mukep kɨli nokom olap nep mɨdɨl gɨnɨgab agak. \v 17 \x - \xo 10.17 \xo*\xt Ais 53.7-8, 53.12, Plp 2.8-9, Hib 2.9\xt*\x* Yad tepayaŋ tɨkjakɨnɨg, kumin agɨl gos nepin agak. Anɨgen, Bapi yɨp mapen yɨbɨl lup agak. \v 18 \x - \xo 10.18 \xo*\xt Jon 2.19, 5.26, 6.38, 14.31, 19.11, Apo 2.24, 2.32\xt*\x* Binɨb olap gos ne nɨŋɨd gek ma kumnɨgayn agak. Yad ke kumin agɨl kumnɨgayn agak. Yad ke kumnɨm tek lup ak, yad ke tepayaŋ tɨkjakɨnɨm tek lup ak agak. Takaw kɨles anɨb ak tek Bapi yɨp agup agak. \p \v 19 \x - \xo 10.19 \xo*\xt Jon 7.43\xt*\x* Jisas takaw anɨb ak agek, Juda kay nɨŋɨd tepayaŋ asɨk pɨs ak ke, pɨs ak ke lɨlak. \v 20 \x - \xo 10.20 \xo*\xt Jon 7.20, 8.48, 8.52\xt*\x* Pɨs ak keke lɨl, kuŋay agɨlak, Nop kɨcheki mulɨk sɨkek, sawl sek lek ageb agɨlak. Taynen takaw nop nɨgebɨm agɨlak? \v 21 \x - \xo 10.21 \xo*\xt Sng 94.9, 146.8, Jon 9.6-7, 9.32-33\xt*\x* Pen ogɨnap agɨlak, Nop kɨcheki mulɨk sɨkɨpɨkop, anɨgɨl ma apɨkop agɨlak. Pen kɨcheki mulɨk sɨkek, taydɨl binɨb wɨdɨn koy okok gek, tepayaŋ nepɨlap agɨlak. \s Bɨ Juda kay okok kɨli Jisas nop mɨlɨk nɨgɨlak \p \v 22 Pen kɨdek Juda ñɨn awl olap apek, Juda binɨb Jelusalem apnan gɨlak. Kɨli ñɨn anɨb ak bɨlel God kal ne ak aglɨl agɨlak, God agnɨgep kal awl ak yenɨgab agɨlak. Anɨb ñɨn ak, yobup gɨl yɨgen gup ñɨn ak. \v 23 Pen Jisas ne God agnɨgep kal awl kab wali kus gɨl yek ak, Solomon kal bad ak agelɨgɨpal, mɨgan ak ajek. \v 24 \x - \xo 10.24 \xo*\xt Apo 3.11, 5.12, Luk 22.67\xt*\x* Ajaknɨŋ, Juda kay okok kɨli Jisas yek sɨŋak apɨl, bɨnɨg kuskus gɨl agɨlak, Ñɨn akal chɨnop takaw yɨpɨd gɨl agɨnɨgaban agɨlak? Nad Bɨ God nop aglup ak, binɨb okok kɨlop dɨl kod yenɨgab ak yenɨmɨn, mɨseŋ age nɨgɨnɨgun agɨlak. \p \v 25 \x - \xo 10.25 \xo*\xt Jon 3.2, 4.26, 5.36, 10.38\xt*\x* Agel Jisas pen agak, Nɨbop agñɨbin ak pen, yɨp gos ma lɨnepɨm agak. Tap wog gɨpin ak, Bapi ne nokom agek gɨpin agak. Anɨb ak tek, wog anɨb ak ne ke nɨbop yomub, yad an yad nɨm mɨdebin ak agak. \v 26 \x - \xo 10.26 \xo*\xt Jon 6.64, 8.45-47, 1 Jo 4.6\xt*\x* Pen chag sipsip yad ak ma mɨdebɨm tek, yɨp gos ma lɨnepɨm agak. \v 27 \x - \xo 10.27 \xo*\xt Jon 8.47, 10.3-4, 10.14\xt*\x* Chag sipsip yad okok kɨlop nepin agak. Kɨli meg mɨgan yad ak nɨŋɨd, yɨp kɨdek gɨpal agak. \v 28 \x - \xo 10.28 \xo*\xt Jon 3.16, 6.37-39, 17.11-12, 18.9\xt*\x* Yad kɨlop gen pel pelnep yenɨgabal agak. Pɨsnep kul ma gɨnɨgel agak. Ñɨn adek yad mɨdebal ak, binɨb olap apɨl kɨlop tɨg asɨk dad amnɨmuŋ tek ma yenɨgab agak. \v 29 \x - \xo 10.29 \xo*\xt Jon 14.28, 17.2, 17.6\xt*\x* Bapi ne kɨlop dɨl yɨp ñub agak. Pen ne bɨ kɨles tɨmel yɨbɨl ak, bɨ olap kɨles ne mɨdeb tek ma mɨdeb. Mel yɨbɨl agak. Anɨb ak tek, ñɨn adek ne mɨdebal ak, binɨb olap apɨl kɨlop tɨg asɨk dad amnɨmuŋ tek ma mɨdeb agak. \v 30 \x - \xo 10.30 \xo*\xt Jon 17.11, 17.22\xt*\x* Bapi ke yad ke mel, chɨlapɨl bɨ nokom yɨbɨl agak. \p \v 31 \x - \xo 10.31 \xo*\xt Jon 8.59\xt*\x* Jisas anɨb agek, Juda kay nop tepayaŋ kab tɨgju paklɨnɨg gɨlak. \v 32 Gelak, Jisas pen agak, Bapi agek, wog teplep kuŋay gɨpin ak nepɨm agak. Pen gɨpin anɨb ak, adek akal taydɨl gen nɨŋɨd, yɨp kab tɨgju paklɨnɨg gebɨm agak? \p \v 33 \x - \xo 10.33 \xo*\xt Wkp 24.16, Mat 26.65, Jon 5.18\xt*\x* Agek Juda kay pen agɨlak, Tap wog teplep olap gɨpan anɨb ak nɨŋɨd, nep kab tɨgju paklɨnɨg ma gobun agɨlak. God nop agjupan ak nɨm, nep kab tɨgju paklɨnɨg gobun agɨlak. Nad bɨ yokɨp mɨdeban ak pen, yad ke God mɨdebin agɨl gos nepan agɨlak. \p \v 34 \x - \xo 10.34 \xo*\xt Sng 82.6\xt*\x* Anɨb agelak, Jisas pen agak, Takaw Mosis ñu kɨl tɨkak pel nepɨm ak, God takaw olap tɨkɨl agak, Yad apin, Nɨbi god mɨdebɨm apin agɨl tɨkak agak. \v 35 \x - \xo 10.35 \xo*\xt Mat 5.18\xt*\x* Buk Baybol takaw olap kul ma gɨnɨgab ak nɨm, binɨb God takaw ne agñak okok kɨlop, nɨbi god mɨdebɨm agɨl tɨkak ak, nɨŋɨd agɨl tɨkak agak. \v 36 \x - \xo 10.36 \xo*\xt Jon 3.17, 5.17-18, 6.27, 9.35-37\xt*\x* Yad pen, Bapi yɨp aglɨl wog gɨnɨmɨn agɨl agyokek, lum awl ownek agak. Anɨb ak yad apin, God Ñɨne mɨdebin ak nep agen, nɨbi taynen God nop agjup agɨl apɨm ak agak. \v 37 Bapi wog ne ak ma genɨgayn, takaw yad ak gos ma nɨgɨnɨmɨb agak. \v 38 \x - \xo 10.38 \xo*\xt Jon 14.10-11\xt*\x* Pen genɨm, takaw yad apin ak gos ma nɨgenɨgabɨm, tap wog gɨpin ak nɨŋɨd gos nɨgɨnɨmɨb agak. Anɨgenɨgabɨm, yad Bapi ayɨp mɨdebin, Bapi ne yad ayɨp mɨdeb ak, nɨgtep gɨnɨgabɨm agak. \v 39 \x - \xo 10.39 \xo*\xt Luk 4.30, Jon 8.59\xt*\x* Anɨb agek, tepayaŋ nop dɨnɨg gelak ak, ne kɨmɨgel sɨlɨgɨl amnak. \p \v 40 \x - \xo 10.40 \xo*\xt Jon 1.28\xt*\x* Pen Jisas adɨkɨd amɨl, ñɨg Jodan tɨkɨl kɨd adaŋ amnak. Amɨl, Jon ned mɨdɨl binɨb kɨlop ñɨg pakñolɨgup man ak yolɨgup. \v 41 Pen binɨb kuŋay yɨbɨl ne yek ak apɨl agɨlak, Nɨŋɨd apun, Jon tap mageptek olap ma gak ak pen, bɨ nɨm awl nop agɨl takaw tɨtay agak ak, mɨdupsek nɨŋɨd yɨbɨl agolɨgup agɨlak. \v 42 \x - \xo 10.42 \xo*\xt Jon 7.31\xt*\x* Pen Jisas man anɨb ak yek, binɨb kuŋay yɨbɨl nop gos lɨnɨgɨlak. \c 11 \s Lasalus ne kumak \p \v 1-2 \x - \xo 11.1-2 \xo*\xt Mat 26.7, Mak 14.3, Luk 10.38-39, Jon 12.3\xt*\x* Bɨ olap nop tap gak, man sɨkol Betani. Yɨb ne ak Lasalus. Bɨ anɨb ak, nɨnay ne omɨŋal yelɨgɨpil, olap Maliya, olap Mata. Maliya nɨm, bin Jisas nop tob kɨd ak wel ñɨg kuy tep owep ak sog ñɨl, kɨmɨg wɨj ne dɨl wik yokak ak. \v 3 \x - \xo 11.3 \xo*\xt Jon 11.36\xt*\x* Lasalus nop anɨgɨl tap gek, nɨnay omɨŋal Jisas nop takaw agyokɨl agɨlek, Bɨawl. Bɨ nak anop mapen lɨpan ak tap gup agɨlek. \v 4 \x - \xo 11.4 \xo*\xt Jon 9.3, 11.40\xt*\x* Pen Jisas takaw agyokɨlek anɨb ak nɨŋɨd anɨb agak, Nop tap gup anɨb ak pɨsnep ma kumnɨgab agak. Anɨb ak binɨb kɨlop gek, God kɨles ne ak nɨŋɨd yɨb nop ak dad aplanɨgel agak. Pen binɨb okok kɨlop abe gek, God Ñɨne yɨb nop ak dad aplanɨgel agak. \p \v 5 Jisas ne Mata, Maliya, Lasalus kɨlop mapen lolɨgup. \v 6 Pen Lasalus nop tap gup takaw ak nɨŋɨd, kasek ma amnak. Man yolɨgup anɨb ak mɨnek omɨŋal sek yek. \p \v 7 Mɨdɨl, kɨdek bɨne okok kɨlop agak, Chɨn adɨkɨd Judiya amnɨgun agak. \v 8 \x - \xo 11.8 \xo*\xt Jon 8.59\xt*\x* Anɨb agek, bɨne okok nop agɨlak, Tisa. Mɨyadil nab sɨŋawl, Juda kay okok nep kab tɨgju paklɨnɨg gelak ak pen, tepayaŋ man anɨb ak amnɨgeban agɨlak? \v 9 \x - \xo 11.9 \xo*\xt Jon 9.4-5\xt*\x* Agelak Jisas pen agak, Nɨbi nepɨm, mɨnek nokom olap, tapɨn mɨdɨl kɨsɨlɨm owup agak. Anɨb ak bɨ mɨlek sek gɨ ajenɨgab ak, mɨlek ak nɨgɨlɨg ajenɨgab tek, tap ogɨnap aldek apyap ma pakɨnɨgab agak. \v 10 \x - \xo 11.10 \xo*\xt Jon 12.35, 1 Jo 2.11\xt*\x* Pen maynab ayaŋ gɨ ajɨl, mɨlek ma nɨgɨnɨgab tek, tap ogɨnap aldek apyap pakɨnɨgab agak. \p \v 11 \x - \xo 11.11 \xo*\xt Mat 9.24\xt*\x* Jisas anɨb agɨl, takaw olap pen agak, Bogɨlak chɨn Lasalus wɨsɨn kɨneb agak. Yad pen amɨl, nop agen tɨkjakɨnɨgab agak. \v 12 Agek, bɨne okok nop agɨlak, Bɨawl. Ne kɨneb apan ak, suŋ lɨl jakɨl amnɨgab agɨlak. \v 13 Jisas ne Lasalus kumub agɨl agak ak pen, bɨne kɨli agnɨgɨlak eŋ, yokɨp wɨsɨn kɨnek anɨb agosup agɨlak. \v 14 Bɨne okok anɨgɨl ma nɨgel anɨb ak, kɨlop mɨseŋ agɨl agak, Lasalus pɨsnep kumub agak. \v 15 Pen nɨbop nen agɨl nepin, tap nop gup ak nɨbi nɨŋɨd, yɨp gos lɨnɨgɨnɨmɨb agak. Anɨb ak tek, ne ayɨp ma mɨden kumak anɨb ak, mɨñmɨñ gebin agak. Mɨñɨl pen nod yɨl amnun agak. \p \v 16 \x - \xo 11.16 \xo*\xt Mak 14.31\xt*\x* Agek, Tomas yɨb ne olap Didimus, ne Jisas bɨne ayɨp yelak okok kɨlop agak, Chɨn abe ne ayɨp amɨl, mɨdupsek kumnɨgun agak. \s Kumɨl tɨkjakɨpal ak sek, pelpel mɨdebal ak sek jɨj ak nɨm, yad ke mɨdebin \p \v 17 Pen kɨli man sɨkol Betani amjakɨl, Jisas nɨgak, Lasalus kumek kamɨlak ak, ñɨn omɨŋal omɨŋal padɨkak. \v 18 \x - \xo 11.18 \xo*\xt Mat 21.17\xt*\x* Man sɨkol Betani anɨb ak, Jelusalem ke pal sɨŋadaŋ yek. \v 19 Anɨb ak nɨm, nɨmam kumek, Juda binɨb kuŋay yɨbɨl apɨl, Mata ayɨp Maliya ayɨp kɨlop chɨb nɨŋɨd agñɨtep gɨl yelak. \p \v 20 Pen Mata ne Jisas apeb agel nɨŋɨd, Maliya nop kal ak kelɨgɨl, Jisas nop kanɨb nab am nɨgak. \v 21 \x - \xo 11.21 \xo*\xt Jon 11.32\xt*\x* Mata ne Jisas nop am nɨŋɨd anɨb agak, Bɨawl, nad awl yebɨnap tek, mam yad ak ma kubɨkop agak. \v 22 \x - \xo 11.22 \xo*\xt Jon 9.31\xt*\x* Yad pen nepin, mɨñɨl God nop agnɨgenɨmɨn, tɨtay agɨnɨgaban tek nep gɨnɨgab agak. \p \v 23 Agek, Jisas agak, Namam tepayaŋ tɨkjakɨnɨgab agak. \v 24 \x - \xo 11.24 \xo*\xt Luk 14.14, Jon 5.29\xt*\x* Agek, Mata agak, Yad nepin, ñɨn kɨdek ak, binɨb okok tepayaŋ tɨkjakɨnɨgabal ñɨn ak, ne abe tepayaŋ tɨkjakɨnɨgab agak. \v 25 \x - \xo 11.25 \xo*\xt Jon 6.35, Kol 3.4, 1 Jo 1.1-2, 5.10\xt*\x* Agek, Jisas ne Mata nop agak, Kumɨl tepayaŋ tɨkjakɨpal ak sek, pelpel mɨdebal ak sek jɨj ak nɨm yad ke mɨdebin agak. Binɨb yɨp gos lɨnepal okok kumnɨgabal ak pen, pɨsnep ma kumnɨgabal, pelpel yenɨgabal agak. \v 26 \x - \xo 11.26 \xo*\xt Jon 8.51\xt*\x* Binɨb kɨm mɨdɨl yɨp gos lɨnɨgɨnɨgabal tek, ma kumnɨgel agak. Pel pelnep yenɨgabal agak. Takaw anɨb ak gos nepan akaŋ agak? \p \v 27 \x - \xo 11.27 \xo*\xt Mat 16.16, Jon 4.42, 6.14, 6.69\xt*\x* Agek Mata agak, Bɨawl, yaw agak. Yad nepin, nad nɨm Bɨ God nop aglup ak, chɨnop dɨl kod yenɨgab ak mɨdeban agak. God Ñɨne yɨbɨl lum awl ownɨgab agelɨgɨpal anep nɨm nad agak. \s Jisas ne Lasalus nop yɨmug nɨŋɨd chag lak \p \v 28 Mata anɨb agɨl, adɨkɨd nɨnay Maliya nop suk agek apek, nop tɨmud sɨb wikɨl agak, Tisa awl apjakɨl, nep akal agɨl agnɨgeb agak. \v 29 \x - \xo 11.29 \xo*\xt Jon 11.20\xt*\x* Agek, Maliya takaw anɨb ak nɨŋɨd, kasek tɨkjakɨl nop nɨgɨnɨg amnak. \v 30 Jisas pen kal ma owak. Mata nɨgak tep sɨŋak nep yek. \v 31 Pen Juda binɨb Maliya ayɨp kal mɨgan mɨdɨl, nop chɨb nɨŋɨd agñɨtep gɨlak okok, Maliya kasek tɨkjakɨl amek nɨŋɨd agnɨgɨlak eŋ, chɨp kaw tub adek ak chaŋ lɨnɨg ameb agɨl, kɨdek amnɨlak. \p \v 32 \x - \xo 11.32 \xo*\xt Jon 11.21\xt*\x* Pen Maliya am Jisas yek ak apjakɨl, nop nɨŋɨd, tob agen kɨgom yɨmɨl agak, Bɨawl, nad awl yebɨnap tek, mam yad ak ma kubɨkop agak. \p \v 33 Pen Maliya sek, Juda binɨb ne ayɨp owlak okok sek chɨb gek chaŋ lɨ yelak nɨŋɨd, Jisas ne yɨmug yɨbɨl gek nop mɨŋel yɨbɨl gek \v 34 agak, Nop kabɨm akal agak? Agek agɨlak, Bɨawl, nad ape am nɨgun agɨlak. \v 35 \x - \xo 11.35 \xo*\xt Luk 19.41\xt*\x* Pen Jisas chaŋ lak. \v 36 Chaŋ lek, Juda binɨb okok nɨŋɨd anɨb agɨlak, Nɨgɨm, bɨ anɨb anop mapen yɨbɨl lup agɨlak. \v 37 \x - \xo 11.37 \xo*\xt Jon 9.6\xt*\x* Ogɨnap pen agɨlak, Ne bɨ wɨdɨn koy gup okok gek wɨdɨn yɨbɨl nepal tek, taynen tap nop gak anɨb ak gek ma suŋ lak agɨlak? \s Jisas Lasalus nop gek tɨkjakak \p \v 38 \x - \xo 11.38 \xo*\xt Mat 27.60\xt*\x* Pen Jisas nop tepayaŋ mɨŋel yɨbɨl gek, Lasalus nop kamɨlak adaŋ amnak. Chɨp kaw kab mɨgan tɨdamɨgɨl kamɨl, kab kolɨm awl kaw tub mɨgan ak pɨl gɨlak. \v 39 Pen Jisas apɨl agak, Kab kolɨm awl ak dɨyokɨm agak. Agek, bɨ Lasalus kumak anɨb ak nɨnay Mata agak, Bɨawl, chɨp ak kumek kamonok, ñɨn omɨŋal omɨŋal padɨkak ak, kuy tɨmel yɨbɨl ownɨgab agak. \p \v 40 \x - \xo 11.40 \xo*\xt Jon 11.4, 11.23-26\xt*\x* Agek, Jisas agak, Nep tay agesɨpin agak? Yɨp gos nɨg mɨdɨl nɨm, God kɨles ne ak ke nɨgɨnɨgaban apin agak. \v 41 Anɨb agek, bɨ ogɨnap kab ak dɨyokel, Jisas kɨlan gɨl nɨŋɨd agak, Bapi, nep agnepin yɨp nepan anɨb ak tek, nep tep yɨbɨl apin agak. \v 42 \x - \xo 11.42 \xo*\xt Jon 12.30\xt*\x* Yad nepin, yɨp pel nepan ak pen, mɨñɨl agnɨgebin ak, binɨb awl jak mɨdebal okol nad nokom yɨp agyokɨpan ak, nɨgtep gɨnɨgel agɨl agebin agak. \p \v 43 Anɨb agɨl, meg mɨgan dad aplanɨl agak, Lasalus, seŋ owan agak. \v 44 Agek, chech nop kam sɨlokɨl dam kaw dɨlak okok, anɨgɨl mɨdaknɨŋ Lasalus seŋ owak. Chech nop kɨmɨg alaŋ kam sɨlokɨlak ak sek, ñɨn tob okok kam sɨlokɨlak okok sek yek. Anɨgɨl apek, Jisas agak, Wɨsɨb yokem amnɨmuŋ agak. \s Juda bɨawl okok kɨli Jisas nop ñag paklɨnɨg gos nɨgɨlak \r (Matyu 26.1-5, Mak 14.1-2, Luk 22.1-2) \p \v 45 \x - \xo 11.45 \xo*\xt Jon 4.48, 7.31\xt*\x* Juda binɨb Maliya nop nɨgɨnɨg owlak anɨb okok, kuŋay yɨbɨl Jisas anɨgak okok nɨŋɨd, nop gos lɨnɨgɨlak. \v 46 \x - \xo 11.46 \xo*\xt Luk 16.31\xt*\x* Ogɨnap pen bɨ Pelisi okok yelak ak amɨl, Jisas gak anɨb okok agñɨlak. \v 47 Agñel nɨŋɨd, bɨ Pelisi okok sek, bɨ God nop sɨbogep bɨawl okok sek, kɨli bɨ Juda bɨawl takaw tɨg asɨkep okok mɨdupsek kɨlop suk agel, apnan gɨl agɨlak, Bɨ anɨb ak tap mageptek kuŋay yɨbɨl geb, anɨb ak chɨn tay gɨnɨgun agɨlak? \v 48 Nɨŋɨd kelɨgon, ne anɨb anep gek amek, binɨb okok mɨdupsek nop gos lɨnɨgɨnɨgabal agɨlak. Anɨgelak, Lom bɨ okok apɨl, God agnɨgep kal awl chɨn ak gɨ tɨmel gɨl, binɨb chɨnop gɨ tɨmel gɨl gɨnɨgabal agɨlak. \p \v 49 Pen bɨ kɨli olap, yɨb ne Kayapas, ne sub nokom anɨb ak bɨ God nop sɨbogep bɨawl yɨbɨl ak yek. Ne kɨlop anɨb agak, Nɨbi gos teplep ma mɨdeb agak. \v 50 \x - \xo 11.50 \xo*\xt Jon 18.14\xt*\x* Nɨbi ma nepɨm, tap olap nɨbop gɨñɨnɨgab akaŋ agak? Bɨ nokom olap chɨnop nen agɨl kumenɨgab, binɨb chɨn mɨdupsek kul gɨnɨgel tek ma lɨnɨgab ak, tep yɨbɨl agak. \p \v 51 \x - \xo 11.51 \xo*\xt Stt 50.20\xt*\x* Pen agak anɨb ak, ne ke gos nɨŋɨd ma agak. Sap yeb anɨb ak ne bɨ God nop sɨbogep bɨawl yɨbɨl yek ak nɨm, God nop gos ñek agñɨl agak, Jisas ne Juda binɨb okok kɨlop nen kumnɨgeb agak. \v 52 \x - \xo 11.52 \xo*\xt Ais 49.6, Jon 10.16, 17.21, Epe 2.14-17, 1 Jo 2.2\xt*\x* Pen Juda nep mel agak. Ne God ñapay ne man okok mɨdupsek dɨ jɨmñɨl lɨl, jɨj nokom yɨbɨl yenɨgel tek lɨnɨgab agak. \p \v 53 \x - \xo 11.53 \xo*\xt Jon 5.18\xt*\x* Pen Kayapas ayɨp Juda bɨawl anɨb okok ayɨp, ñɨn anɨb ak tɨkɨl Jisas nop tɨtay gɨl ñag paklɨnɨgun agɨl, ag amɨl apɨl gelɨgɨpal. \v 54 \x - \xo 11.54 \xo*\xt 2 Sto 13.19, Jon 4.1-4, 7.1\xt*\x* Nop ñag paklɨnɨg gel nɨm, Jisas Judiya plopens mɨdɨl mɨseŋ ma ajolɨgup. Amɨl man awl Eplaym, man nep binɨb ma yelak nab okok gol sɨŋak amɨl, man anɨb ak bɨne okok ayɨp yelɨgɨpal. \p \v 55 \x - \xo 11.55 \xo*\xt 2 Sto 30.17, Jon 2.13, 5.1, 6.4, Apo 21.26\xt*\x* Pen Juda ñɨn awl kɨli Pasopa apal ak wulep owak. Owaknɨŋ, binɨb okok kɨli God chɨnop nɨgek suŋtep yonɨgun agɨl, kuŋay yɨbɨl man sɨkol sɨkol kɨli okok nɨb Jelusalem apnan gɨl yelak. \v 56 \x - \xo 11.56 \xo*\xt Jon 7.11\xt*\x* Pen apɨl, Jisas nop pɨyowɨl nɨgɨlɨg, God agnɨgep kal awl kab wali kus gɨl yek mɨgan ak jak mɨdɨlɨg, pen agnɨgek pen agnɨgek gɨl agɨlak, Nɨbi gos tay nepɨm? Ne Pasopa ñɨn awl ownɨgab akaŋ mel agɨlak? \v 57 Pen bɨ God nop sɨbogep bɨawl okok sek, bɨ Pelisi okok sek kɨli takaw kɨles olap agɨl agɨlak, Binɨb olap Jisas nop akal mɨdonɨmuŋ ak nɨŋɨd, ap chɨnop agonɨmuŋ, nop am nag lɨnɨg dad ownɨgabun agɨlak. \c 12 \s Maliya ne Jisas nop wel ñɨg kuy tep owep ak sog ñak \r (Matyu 26.6-13, Mak 14.3-9) \p \v 1 \x - \xo 12.1 \xo*\xt Jon 11.1, 11.43\xt*\x* Pen Juda ñɨn awl kɨli Pasopa apal ak, ñɨn anep kagol anep mɨdaknɨŋ, Jisas man sɨkol Betani amnak. Man anɨb ak, Jisas ned Lasalus nop gek tepayaŋ tɨkjakak. \v 2 \x - \xo 12.2 \xo*\xt Luk 10.40\xt*\x* Pen amek, yɨb nop dad aplanɨgun agɨl, tap awl agɨlɨlak. Agɨlelak, Lasalus ak, Jisas ak, bɨ ogɨnap sek besɨg yelaknɨŋ, Mata tap mɨdup okok bɨlok ñek ñɨŋɨlak. \v 3 \x - \xo 12.3 \xo*\xt Luk 7.37-38, 10.38-39, Jon 11.2\xt*\x* Pen Maliya wel kuy tep owep teplep ak mani awl yɨbɨl tawpal ak, botol awl sek dad owak. Dad apɨl, Jisas tob adek ak sog ñɨl, kɨmɨg wɨj ne ak dɨl wikak. Anɨgek, wel kuy tep anɨb ak, kal mɨgan anɨb ak mɨdupsek tawek amnak. \p \v 4 \x - \xo 12.4 \xo*\xt Jon 18.3\xt*\x* Pen Judas Yiskaliyot, Jisas bɨne olap, nop kɨdek chen mɨmug gɨ dad amnɨgab ak, ne agak, \v 5 \x - \xo 12.5 \xo*\xt Mat 19.21\xt*\x* Mani awl yɨbɨl tawpal wel anɨb awl tek dap lon tawel, mani dɨl, binɨb yɨmgeptek mɨdebal okok kɨlop ñobɨnop ak tep agak. Wel anɨb ak tawpɨlap ak, kab mɨdup ñɨn juwɨl omɨŋal nokom dɨpɨnop agak.\f + \fr 12.5 \fr*\ft Kab ñɨn juwɨl omɨŋal nokom anɨb ak, sap yeb nokom olap wog gɨl dɨnɨgaban.\ft*\f* \v 6 \x - \xo 12.6 \xo*\xt Jon 13.29\xt*\x* Ne anɨb agak ak pen, binɨb yɨmgeptek mɨdebal okok kɨlop ñɨnɨg ma agak. Mel. Ne bɨ si dep mɨdeb. Pen Jisas bɨne okok, ne mani wad kɨli ak kod mɨdɨl, ogɨnap kɨmɨgel si dolɨgup tek, anɨb agak. \p \v 7 \x - \xo 12.7 \xo*\xt Jon 19.40\xt*\x* Pen Judas anɨb agek Jisas agak, Bin anop ma ag gan agak. Wel anɨb ak yɨp kamnɨgabal ñɨn ak lɨñɨnɨg dak ak nɨm, mɨñɨl dap lɨ ñub agak. \v 8 \x - \xo 12.8 \xo*\xt Lo 15.11, Mat 26.11, Mak 14.7\xt*\x* Pen binɨb yɨmgeptek okok nɨbi ayɨp pel yenɨgabɨm agak. Yad pen, nɨbi ayɨp pel ma yenɨgayn agak. \s Juda bɨawl okok kɨli Lasalus nop ñag paklun agɨl gos nɨgɨlak \p \v 9 \x - \xo 12.9 \xo*\xt Jon 11.43-44\xt*\x* Jisas apɨl, mɨdeb man Betani agel nɨŋɨd, Juda binɨb kuŋay yɨbɨl nɨgɨnɨg owlak. Pen nop nokom nɨgɨnɨg ma owlak. Lasalus bɨ Jisas gek tɨkjakak anop abe nɨgɨnɨg owlak. \v 10-11 \x - \xo 12.10-11 \xo*\xt Jon 11.45, 12.18\xt*\x* Pen Lasalus nop gek tɨkjakak tek, Juda binɨb kuŋay kɨli Jisas nop gos lɨnɨŋɨd, bɨ God nop sɨbogep bɨawl okok kɨlop kelɨgɨlak. Kelɨgelak nɨŋɨd, Lasalus nop abe tɨtay dɨl ñag paklɨnɨgun agɨl, ag amɨl apɨl gɨlak. \s Bɨnonɨm awl yɨbɨl chɨn ak agɨlaknɨŋ, Jisas ne Jelusalem mɨgan amnak \r (Matyu 21.1-11, Mak 11.1-11, Luk 19.28-40) \p \v 12 Mɨnek, binɨb kuŋay yɨbɨl Juda ñɨn awl Pasopa tap ñɨŋɨnɨg owlak okok, kɨli Jisas Jelusalem apeb takaw anɨb ak nɨgɨlak. \v 13 \x - \xo 12.13 \xo*\xt Sng 118.25-26, Mat 27.42, Jon 1.49\xt*\x* Anɨb ak nɨŋɨd, albad wɨj tɨk dad apɨl, nop kanɨb nebeŋ pakɨlɨg suk awl agɨlɨg agɨlak, \mi Hosana, God nop tep yɨbɨl agɨnɨgun agɨlak. \q1 God Bɨawl ne bɨ anɨb anop agyokek owup ak, nop gɨtep ge mɨdtep gɨnɨmuŋ agɨlak. \mi Ne Yislel bɨnonɨm mɨdɨl, chɨnop kod yenɨgab agɨlak. \m \v 14 Pen Jisas chag donki malep ak dɨl, adek besɨgɨl amnak ak, buk Baybol ak ned tɨkɨl agɨlak tek nep gak. Takaw anɨb ak tɨkɨl agɨlak, \q1 \v 15 \x - \xo 12.15 \xo*\xt Sek 9.9\xt*\x* Taun Sayon binɨb, nɨbi ma pɨlɨkɨnɨmɨb agɨl tɨkɨlak. Nɨgɨm, bɨnonɨm nɨbi ak chag donki malep adek ak besɨgɨl apeb agɨl tɨkɨlak. \p \v 16 \x - \xo 12.16 \xo*\xt Luk 18.34, Jon 2.22, 7.39, 14.26\xt*\x* Anɨgak ñɨn anɨb ak, bɨne okok takaw jɨj anɨb ak gos nɨgɨnɨgel tek ma lak. Pen kɨdek God gek Jisas tɨkjakɨl yɨb awl dek ak nɨm, buk Baybol ak tɨkɨl agɨlak ak gos nɨgtep gɨl nɨgɨlak, takaw anɨb ak Jisas nop nokom tɨkɨl agɨlak. Pen binɨb okok Jisas nop gɨtep gɨlak anɨb ak, abe gos nɨgɨlak. \p \v 17 \x - \xo 12.17 \xo*\xt Jon 11.43-44\xt*\x* Pen binɨb kuŋay yɨbɨl, kɨli ned Jisas Lasalus nop gek tɨkjakek nɨgɨlak okok, takaw anɨb ak ag amɨl apɨl gɨ yelak ak nɨm, \v 18 binɨb kuŋay tap mageptek gak ak takaw anɨb ak nɨŋɨd, nop kanɨb nab ak nɨgɨnɨg amnɨlak. \v 19 \x - \xo 12.19 \xo*\xt Jon 11.48\xt*\x* Anɨgelak, bɨ Pelisi okok nɨŋɨd, kɨli nep agnɨg agnɨg agɨlak, Nɨgɨm, gɨ mel nɨŋɨd kelɨgɨpun agɨlak. Binɨb lum awl mɨdupsek nop kɨdek gebal agɨlak. \s Glik binɨb ogɨnap kɨli Jisas nop nɨgɨnɨg owlak \p \v 20 Ñɨn anɨb ak, binɨb Juda ñɨn awl Pasopa ñɨn ak apeb agɨl, God nop gos anep lɨl agnɨgɨnɨg Jelusalem owlak. Pen Glik binɨb ogɨnap ayɨp owlak. \v 21 \x - \xo 12.21 \xo*\xt Luk 19.3, 23.8, Jon 1.44\xt*\x* Pen bɨ Pilip, ne taun Betsayda, Galili plopens nɨb ak. Anɨb ak nɨm, binɨb anɨb okok kɨli apɨl, Pilip nop agnɨŋɨd agɨlak, Bɨawl, chɨn Jisas nop nɨgɨnɨg apobun agɨlak. \v 22 Anɨb agel, Pilip amɨl Edlu nop takaw anɨb ak agñɨl, omɨŋal gɨl amɨl Jisas nop agñɨlek. \p \v 23 \x - \xo 12.23 \xo*\xt Jon 13.31-32, 17.1\xt*\x* Agñel, Jisas pen kɨlop agak, Bɨ Olap Ñɨne yɨb awl dɨnɨgab ñɨn ak owup agak. \v 24 \x - \xo 12.24 \xo*\xt 1 Ko 15.36\xt*\x* Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin agak. Wit mɨdup ak lum ayaŋ ma yapɨl kumenɨgab, nokom nep yenɨgab agak. Pen lum ayaŋ yapɨl kumenɨgab, jakɨl mɨdup kuŋay yɨbɨl pulɨnɨgab agak. \v 25 \x - \xo 12.25 \xo*\xt Mat 10.39, 16.25, Mak 8.35, Luk 9.24, 17.33\xt*\x* Binɨb olap mɨdtep yɨbɨl gɨnɨm agɨl gos ne ke nɨŋɨd gek amnɨgab ak, kɨdek mɨd tɨmel gɨnɨgab agak. Pen binɨb olap lum awl gos ne ke ma nɨŋɨd kɨmɨgel mɨdenɨgab ak, kɨdek pel pelnep mɨdtep gɨnɨgab agak. \v 26 \x - \xo 12.26 \xo*\xt Jon 14.3, 17.24, 1 Te 4.17\xt*\x* Pen binɨb olap wog yɨp gɨñɨnɨg, yɨp kɨdek gɨnɨmuŋ agak. Yad akal yenɨgayn ak, wog gɨñeb yad ak ayɨp nep yenɨgab agak. Pen Bapi binɨb wog yɨp gɨñɨnɨgab ak yɨb nop awl ñɨnɨgab agak. \s Jisas kumnɨgayn agɨl takaw agak \p \v 27 \x - \xo 12.27 \xo*\xt Sng 6.3, 42.5, Mat 26.38, Luk 12.50, 22.53, Jon 18.37\xt*\x* Pen Jisas anɨb agɨl agak, Mɨñɨl yɨp mɨŋel gup ak pen, tay agɨnɨm agak? Bapi, tap tɨmel yɨp gɨnɨgeb ak, nad ge kelɨgaŋ agɨnɨm agak? Mel, anɨb ma agɨnɨm agak. Mɨŋel anɨb ak ownɨgeb ak, dɨnɨg ownek agak. \v 28 \x - \xo 12.28 \xo*\xt Mat 3.17\xt*\x* Bapi, nad nep ge, yɨb nep ak dad aplanɨmuŋ agak. Anɨb agek, takaw olap God man ne alaŋ nɨb agak, Yad genek yɨb yad dad aplanak ak pen, tepayaŋ gɨnɨgayn dad aplanɨgab agak. \v 29 \x - \xo 12.29 \xo*\xt Apo 23.9\xt*\x* Agek, binɨb jak yelak okok takaw anɨb ak nɨŋɨd, ogɨnap agɨlak, Tɨmuk agosup agɨlak. Pen ogɨnap agɨlak, Ensel olap Jisas nop takaw agosup agɨlak. \p \v 30 \x - \xo 12.30 \xo*\xt Jon 11.42\xt*\x* Anɨb agelak, Jisas pen agak, Takaw anɨb ak yɨp nɨgaŋ agɨl ma agup, nɨbop nɨgɨm agɨl agup agak. \v 31 \x - \xo 12.31 \xo*\xt Mat 12.29, Luk 10.18, Jon 9.39, 14.30, 16.11, Apo 26.18, Epe 2.2\xt*\x* Mɨñɨl God, ne binɨb lum awl okok kɨlop tɨg asɨk bɨlokɨnɨgab agak. Mɨñɨl pen God, ne bɨawl binɨb lum awl okok kɨlop kod mɨdeb ak, nop dɨyokɨnɨgab agak. \v 32 \x - \xo 12.32 \xo*\xt Jon 3.14, 8.28, Lom 5.18, Hib 2.9\xt*\x* Yad mɨñɨl lum awl mɨdebin ak pen, yɨp dɨl dad aplanenɨgel, binɨb okok mɨdupsek kɨlop gen yɨp yɨl ownɨgabal agak. \v 33 \x - \xo 12.33 \xo*\xt Jon 18.32\xt*\x* Pen Jisas anɨb agak, Yɨp dɨl dad aplanenɨgel agak ak, yad anɨgɨl kumnɨgebin agak.\f + \fr 12.32-33 \fr*\ft Jisas ne anɨb agak, Bɨ okok yɨp mab bak alaŋ dad aplanɨgabal agak. Agek nɨŋɨd, bɨ gos nɨgep ogɨnap anɨb agɨlak, Anɨgenɨgab, God Jisas nop dad man ne alaŋ amnɨgab agɨlak. Pilipay 2.9-11 nɨgɨnɨmɨb.\ft*\f* \p \v 34 \x - \xo 12.34 \xo*\xt Sng 89.4, 89.36, 110.4, Ais 9.7, 53.8, Ese 37.25, Dan 2.44, 7.14, Mai 4.7\xt*\x* Pen binɨb kuŋay ap yelak anɨb okok, nop pen agɨlak, Takaw Mosis ñu kɨl tɨkak ak chɨnop anɨgɨl agɨl agup, Bɨ God nop aglup ak, binɨb okok kɨlop dɨl kod yenɨgab ak, ne pel pelnep yenɨgab agup agɨlak. Anɨb ak taydɨl apan, Bɨ Olap Ñɨne nop dɨl dad aplanenɨgel apan agɨlak? Bɨ Olap Ñɨne anɨb ak, bɨ an agɨlak? \p \v 35 \x - \xo 12.35 \xo*\xt Jer 13.16, Jon 1.9, 7.33, 8.12, 11.10, Epe 5.8, 1 Jo 2.10-11\xt*\x* Agel Jisas kɨlop agak, Mɨlek ak, nɨbi ayɨp yep sɨkol won olap nep yenɨgab agak. Mɨdeb won awl nɨm, mɨlek nɨb ayɨp mɨdɨl, mɨlek sek nɨgtep gɨ ajenɨmɨb agak. Mel ak, kɨsɨlɨm apɨl nɨbop yuwɨg dɨnɨgab agak. Bɨ kɨsɨlɨm owup ak ajɨlɨg, akal ameb agɨl nɨgtep ma gɨnɨgab agak. \v 36 \x - \xo 12.36 \xo*\xt Epe 5.8\xt*\x* Pen won awl ak mɨlek nɨb ayɨp mɨdeb anɨb ak, nɨbi mɨlek anop gos nɨgɨnɨmɨb agak. Anɨgenɨmɨb, binɨb mɨlek sek okok yenɨmɨb agak. \s Juda binɨb kuŋay okok, kɨli Jisas nop gos ma lɨnɨgɨlak \p Jisas takaw anɨb ak agɨl, kɨlop kelɨgɨl am wakay olap ke we gɨ yek. \v 37 \x - \xo 12.37 \xo*\xt Jon 2.11\xt*\x* Tap mageptek kuŋay okok wɨdɨn mɨdup adek kɨlop ak gek nɨgelɨgɨpal ak pen, nop gos ma lɨnɨgɨlak. \v 38 \x - \xo 12.38 \xo*\xt Ais 53.1, Lom 10.16\xt*\x* Gɨlak anɨb ak, bɨ God gos ñek agñeb Aysaya takaw ak tɨkɨl agak tek nep gɨlak. Takaw anɨb ak tɨkɨl agak, \q1 Bɨawl, bɨ olap takaw kɨlop apun ak gos nɨŋɨd dup akaŋ agɨl tɨkak? Pen bɨ olap Bɨawl kɨles gup adek ak nɨgup akaŋ agɨl tɨkak? \m \v 39 Pen nop gos lɨnɨgɨnɨgel tek ma lup ak, Aysaya takaw adek olap tɨkak tek gɨlak. Tɨkɨl agak, \q1 \v 40 \x - \xo 12.40 \xo*\xt Ais 6.9-10, Mat 13.15\xt*\x* God anɨb agup, Kɨli wɨdɨn ma nɨgɨnɨgel, gos tɨmud teplep ak ma nɨgɨnɨgel, yɨp yɨl adɨkɨd ma ownɨgel agɨl gos nepin agup agɨl tɨkak. Anɨgenɨgel, yad gen kɨlop suŋ lɨnɨgab ak pen mel agebin agup agɨl tɨkak. Anɨb ak tek God wɨdɨn kɨlop gek wɨdɨn koy mɨdebal, gos kɨlop gek chɨbol kɨlop ak ma asɨkep agɨl tɨkak. \m \v 41 \x - \xo 12.41 \xo*\xt Ais 6.1\xt*\x* Aysaya ne Jisas kɨles ne ak sek yɨb awl ne ak sek nɨŋɨd, takaw nop anɨb ak tɨkɨl agak. \p \v 42 \x - \xo 12.42 \xo*\xt Jon 7.48, 9.22\xt*\x* Ak pen, Juda bɨawl kuŋay abe kɨli Jisas nop gos lɨnɨgɨlak. Pen bɨ Pelisi okok kɨli chɨnop pɨsnep agyokel, kɨdek apnan gɨpal kal ak ma amnɨgabun agɨl, Jisas nop gos lɨnɨgɨlak anɨb ak mɨseŋ ma agñɨlak. \v 43 \x - \xo 12.43 \xo*\xt Jon 5.44\xt*\x* Gɨlak anɨb ak, binɨb okok yɨb chɨnop dad aplanɨgel agɨl gɨlak. Pen God yɨb chɨnop dad aplanɨmuŋ agɨl ma nɨgɨlak. \s Jisas takaw agak ak, nɨm ak nep binɨb okok kɨlop bɨlokɨnɨgab \p \v 44 \x - \xo 12.44 \xo*\xt Mat 10.40, Mak 9.37, 1 Pi 1.21\xt*\x* Pen Jisas meg mɨgan dad aplanɨl agak, Binɨb an yɨp gos lɨnɨgup ak, yɨp nokom mel agak. Bɨ yɨp agyokek ownek ak nop abe gos lɨnɨgup agak. \v 45 \x - \xo 12.45 \xo*\xt Jon 14.9\xt*\x* Pen yɨp wɨdɨn nɨŋɨd nɨm, bɨ yɨp agyokek ownek ak nop abe wɨdɨn nɨgup agak. \v 46 \x - \xo 12.46 \xo*\xt Jon 3.19, 8.12, 9.5, 9.39, 12.35\xt*\x* Yad binɨb lum awl mɨlek kɨli tek opin agak. Apen, binɨb yɨp gos lɨnepal okok, kɨsɨlɨm okok ma yenɨgel agak. \p \v 47 \x - \xo 12.47 \xo*\xt Jon 3.17, 5.45, 8.15, 8.26\xt*\x* Binɨb takaw yad ak nɨŋɨd kɨdek ma gɨnɨmuŋ ak, yad ke nop tɨg asɨk lɨl ma bɨlokɨnɨgayn agak. Yad ownek ak, binɨb okok kɨlop tɨg asɨk lɨl bɨlokɨnɨg ma ownek, kɨlop tɨg asɨk dɨnɨg ownek. \v 48 \x - \xo 12.48 \xo*\xt Lo 18.19, Mak 16.16, Luk 10.16, Hib 4.12\xt*\x* Pen binɨb yɨp kelɨgɨl, takaw yad ma dɨpal okok, tap olap kɨlop tɨg asɨk lɨl bɨlokɨnɨgab agak. Ñɨn awl kɨdek ak apek, takaw apin ak ke kɨlop tɨg asɨk lɨl bɨlokɨnɨgab agak. \v 49 \x - \xo 12.49 \xo*\xt Lo 18.18, Jon 8.38, 14.10\xt*\x* Takaw apin okok, yad ke nɨŋɨd ma apin agak. Bapi yɨp agyokek ownek ak, ne ke takaw adek ak yɨp agek, takaw nop ak dɨl agɨnɨm agak. \v 50 \x - \xo 12.50 \xo*\xt Jon 8.26-28\xt*\x* Pen yad nepin, Bapi takaw ne adek ak binɨb okok kɨlop gek, pel pelnep yenɨgabal agak. Anɨb ak tek, takaw yad apin okok, Bapi yɨp takaw agup tek nep apin agak. \c 13 \s Jisas bɨne okok tob kɨlop ñɨg lɨ yokak \p \v 1 \x - \xo 13.1 \xo*\xt Mat 26.2, Jon 7.30, 12.23, 15.13, 17.1, 17.11, Plp 2.8, 1 Jo 3.16\xt*\x* Juda ñɨn awl Pasopa ak tol tek mɨdaknɨŋ, Jisas nɨgak, lum awl aglak ñɨn ak padɨkek, adɨkɨd Bapi yɨl ameb ñɨn ak owak. Pen binɨb ne lum awl kɨlop mapen yɨbɨl lolɨgup okok, kɨlop mapen lɨlɨg nep mɨd mɨd kɨdek kumak. \p \v 2 \x - \xo 13.2 \xo*\xt Luk 22.3, Jon 13.27\xt*\x* Dugep won ak tap ñɨbɨlɨg yelak. Ned pen Satan, ne Saymon Yiskaliyot ñɨne Judas nop gos ñek, Jisas nop tɨtay dɨl chen mɨmug gɨ dad amnin agɨl, gos ak nep nɨgak. \v 3 \x - \xo 13.3 \xo*\xt Mat 28.18, Jon 3.35, 16.28, Apo 2.36, 1 Ko 15.27, Hib 2.8\xt*\x* Pen Jisas nɨgak, Bapi ne tap tɨtay okok mɨdupsek dɨl, Ñɨne nop ñɨn adek ak lak. Pen abe anɨb nɨgak, God ne nop agyokek apɨl, adɨkɨd God yɨl amnɨg gek. \v 4 \x - \xo 13.4 \xo*\xt Luk 22.27, Plp 2.7-8\xt*\x* Anɨgɨl nɨŋɨd, tɨkjakɨl chech palawl ne ak tɨg asɨkɨl, tawul ak sɨbnag tek pog lɨl, \v 5 ñɨg ak kɨnag mɨgan ak pagɨl, bɨne okok kɨlop tob ñɨg lɨ yokɨlɨg, tawul pagak anɨb ak wikɨlɨg gak. \p \v 6 \x - \xo 13.6 \xo*\xt Mat 3.14\xt*\x* Anɨgɨl dap dap, Saymon Pita tob nop ak ñɨg lɨ yokɨnɨg apek agak, Bɨawl, nad tob yɨp ak ñɨg lɨ yokɨnɨgeban akaŋ agak? \v 7 Agek, Jisas nop pen agak, Yad mɨñɨl gebin ak ma nepan ak pen, kɨdek nɨgtep gɨnɨgaban agak. \v 8 \x - \xo 13.8 \xo*\xt 1 Ko 6.11, Epe 5.26, Tat 3.5, Hib 10.22\xt*\x* Agek, Pita agak, Bɨawl, tob yɨp ak ma ñɨg lɨ yokɨnɨmɨn, mel yɨbɨl agak. Agek Jisas pen agak, Tob nep ma ñɨg lɨ yokenɨgayn, nad yad ayɨp jɨmñɨl ma yonɨgabul agak. \v 9 Agek, Saymon Pita agak, Bɨawl, tob yɨp anep ma ñɨg lɨ yokɨnɨmɨn. Ñɨn kɨd okok sek, kɨmɨg ak sek abe ñɨg lɨ yokɨnɨmɨn agak. \v 10 \x - \xo 13.10 \xo*\xt Jon 6.64, 6.70-71, 15.3\xt*\x* Anɨb agek, Jisas nop agak, Bɨ olap ñɨg lɨ yokek, wak okok mɨdupsek gach ma mɨdeb ak nɨm, tepayaŋ ñɨg ma lɨ yokɨnɨmuŋ agak. Pen tob kɨd anep ñɨg lɨ yokonɨmuŋ, wak okok mɨdupsek tepayaŋ gach ma mɨdeb agak. Nɨbi gach sek ma mɨdebɨm ak pen, nokom olap nep gach sek mɨdeb agak. \v 11 Pen Jisas bɨ nop chen mɨmug gɨ dad amnɨg gak ak nɨgak ak nɨm agak, Nɨbi gach sek ma mɨdebɨm, nokom olap nep gach sek mɨdeb agak. \p \v 12 \x - \xo 13.12-15 \xo*\xt Luk 22.27\xt*\x* Pen tob kɨlop ak ñɨg lɨ yokjuwɨl, chech palawl tɨg asɨk lak ak lɨl, am besɨgɨl kɨlop agak, Nɨbop anɨgesɨpin jɨj ak nepɨm akaŋ agak? \v 13 \x - \xo 13.13 \xo*\xt Mat 23.8-10, Luk 6.46, 1 Ko 8.6, 12.3, Plp 2.11\xt*\x* Nɨbi yɨp Tisa agɨl, Bɨawl agɨl gɨpɨm ak, nɨŋɨd apɨm agak. Takaw anɨb apɨm tep yɨbɨl agak. \v 14 \x - \xo 13.14 \xo*\xt Mat 20.28, Luk 22.27, Lom 12.10, Gal 6.1-2, 1 Pi 5.5\xt*\x* Yad Bɨawl ak Tisa ak mɨdɨl, tob nɨbop ñɨg lɨ yokɨpin ak nɨm, tob nɨbi okok penpen ñɨg lɨ yokɨnɨmɨb agak. \v 15 \x - \xo 13.15 \xo*\xt Mat 11.29, Plp 2.5, Kol 3.13, 1 Pi 2.21, 1 Jo 2.6\xt*\x* Anɨb anɨb gɨpin ak nɨbop yomen, nɨbop anɨgɨpin tek ak abe gɨnɨmɨb agak. \v 16 \x - \xo 13.16 \xo*\xt Mat 10.24, Luk 6.40, Jon 15.20\xt*\x* Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin, bɨ wog gɨñeb ak, ne bɨawl ne tek ma yenɨgab. Ne yokɨp bɨ wog gɨñeb yenɨgab agak. Bɨ takaw dad ameb ak, ne bɨawl takaw agyokak tek mel. Ne yokɨp bɨ takaw dad ameb ak yenɨgab agak. \v 17 \x - \xo 13.17 \xo*\xt Mat 7.24, Jem 1.25\xt*\x* Tap gɨnek anɨb ak agñɨbin nepɨm ak, adek anɨb ak gem amek mɨñmɨñ gɨnɨgabɨm agak. \p \v 18 \x - \xo 13.18 \xo*\xt Sng 41.9\xt*\x* Pen nɨbop mɨdupsek agɨl ma agebin agak. Bɨ aglɨpin ak nep dɨpin okok, nɨgtep gɨpin ak nɨm, buk Baybol ak tɨkɨl agɨlak tek gɨnɨgab agak. Takaw anɨb ak tɨkɨl agɨlak, Bɨyad ayɨp tap jɨmñɨl ñɨbul ak, yɨp taw tɨbɨk mɨdɨlɨg gup agɨlak agak. \v 19 \x - \xo 13.19 \xo*\xt Jon 14.29, 16.4\xt*\x* Tap anɨb ak mɨñɨl ma gup ak pen, nɨbop ned anɨgɨl agebin agak. Ak nɨm kɨdek tap anɨb ak gɨnɨgab ak, nɨbi yad nɨm bɨ anɨb ak nep ak agɨl gos lɨnɨgɨnɨgabɨm agak. \v 20 \x - \xo 13.20 \xo*\xt Mat 10.40, 25.40, Mak 9.37, Luk 9.48, 10.16\xt*\x* Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin, binɨb bɨyad ak agyoken amek, nop dɨpal okok, nop nokom mel agak. Yɨp sek dɨpal agak. Pen yɨp dɨpal okok, yɨp nokom mel, bɨ yɨp agyokek ownek anop sek dɨpal agak. \s Jisas agak, Bɨ olap yɨp chen mɨmug gɨ dad amnɨgab agak \r (Matyu 26.20-25, Mak 14.17-21, Luk 22.21-23) \p \v 21 \x - \xo 13.21 \xo*\xt Mat 26.21, Mak 14.18, Luk 22.21, Jon 12.27, Apo 1.17, 1 Jo 2.19\xt*\x* Jisas takaw anɨb ak agek, nop mɨŋel yɨbɨl gek agñɨl agak, Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin, nɨbi olap yɨp chen mɨmug gɨ dad amnɨgab agak. \p \v 22 Anɨb agek, bɨne okok an nop agup agɨl, gos pal lɨlɨg penpen nɨgɨlak. \v 23 \x - \xo 13.23 \xo*\xt Jon 19.26, 20.2, 21.7, 21.20, 21.24\xt*\x* Pen Jisas bɨne mapen yɨbɨl lolɨgup ak, jɨj sɨŋak besɨg yek. \v 24 Anɨb ak pen, Saymon Pita bɨ anɨb anop ñɨn anep yomɨl agak, An nop agup ak agnɨgan agak. \v 25 Agek, Jisas yek sɨŋak bɨbeŋɨd amɨl agak, Bɨawl, bɨ anɨb ak an nop apan agak? \p \v 26 Agek pen agak, Yad tap mɨdup ak dɨl, ñɨg yɨneb ayaŋ tawɨl bɨ olap nop ñɨnɨgayn agak. Bɨ anɨb anep apin agak. Anɨb agɨl tap mɨdup ak dɨl, ñɨg yɨneb ayaŋ tawɨl, Saymon Yiskaliyot ñɨne Judas nop ñak. \v 27 \x - \xo 13.27 \xo*\xt Luk 22.3, Jon 6.70, 13.2\xt*\x* Tap mɨdup ñek dak won anɨb anep, Satan apɨl Judas nop mulɨk sɨkak. Anɨgek, Jisas Judas nop agak, Gɨnɨgeban ak, kasek gan agak. \v 28 Pen bɨne besɨg yek okok, kɨli Judas nop taynen anɨb agosup nɨgtep ma gɨlak. \v 29 \x - \xo 13.29 \xo*\xt Jon 12.6\xt*\x* Kɨli agnɨgɨlak eŋ, Judas mani wad kod mɨdeb tek, Pasopa tap ñɨŋɨnɨgabun okok tawaŋ agɨl akaŋ, binɨb yɨmgeptek tap ma mɨdeb okok kɨlop, mani ogɨnap ñaŋ agɨl agosup agɨl nɨgɨlak. \v 30 Pen Judas tap mɨdup dɨl, won anɨb ak seŋayaŋ amnaknɨŋ, day kɨsɨlɨm owak. \s Jisas ne takaw adek kɨdeyɨl ak agak \p \v 31 \x - \xo 13.31 \xo*\xt Jon 12.23, 14.13, 1 Pi 4.11\xt*\x* Judas anɨgɨl seŋ amnak won ak, Jisas agak, Mɨñɨl Bɨ Olap Ñɨne yɨb awl dɨnɨgab agak. Pen Bɨ Olap Ñɨne God agup tek genɨgab nɨm, God ne yɨb awl dɨnɨgab agak. \v 32 \x - \xo 13.32 \xo*\xt Jon 17.5\xt*\x* Bɨ Olap Ñɨne God agup tek gek, God ne yɨb awl dɨnɨgab agak. Denɨgab, God ne gek, Bɨ Olap Ñɨne yɨb awl dɨnɨgab agak. Pen anɨb ak mɨñɨl ñɨn awl gɨnɨgeb agak. \v 33 \x - \xo 13.33 \xo*\xt Jon 7.34\xt*\x* Ñapay yad okol, sɨkol won olap nɨb ayɨp yenɨgayn agak. Amen, yɨp pɨyow mel nɨgɨnɨgabɨm agak. Juda kay kɨlop apin tek, mɨñɨl nɨbop abe agebin agak. Yad akal amnɨgayn ak, nɨbi kɨdek amnɨmɨb tek ma lup agak. \v 34 \x - \xo 13.34 \xo*\xt Wkp 19.18, Jon 15.12, 15.17, 1 Pi 1.22, 1 Jo 2.7-8, 3.23, 4.21, 2 Jo 5\xt*\x* Pen mɨñɨl nɨbop takaw adek kɨdeyɨl ak olap agñebin agak. Takaw kɨdeyɨl anɨb ak nɨm, nɨbi ke penpen mapen lɨnɨmɨb agak. Yad nɨbop mapen lɨpin tek, nɨbi abe penpen mapen lɨnɨmɨb agak. \v 35 \x - \xo 13.35 \xo*\xt 1 Jo 2.5, 4.20\xt*\x* Nɨbi ke anɨgɨl penpen mapen lenɨgabɨm, binɨb okok mɨdupsek nɨgtep gɨl nɨgɨnɨgabal, nɨbi bɨyad mɨdebɨm agak. \s Jisas Pita nop agak, Bɨ anɨb ak ma nepin agɨnɨgaban agak \r (Matyu 26.31-35, Mak 14.27-31, Luk 22.31-34) \p \v 36 \x - \xo 13.36 \xo*\xt Jon 7.34, 21.18-19, 2 Pi 1.14\xt*\x* Anɨb agek, Saymon Pita ne Jisas nop agak, Bɨawl, nad akal ameban agak? Agek, Jisas pen agak, Yad amebin okok mɨñɨl yɨp kɨdek gɨnɨmɨn tek ma lup agak. Pen kɨdek nɨm, yɨp kɨdek gɨnɨgaban agak. \v 37 \x - \xo 13.37 \xo*\xt Mat 26.33-35, Mak 14.29-31, Luk 22.33-34\xt*\x* Agek, Pita agak, Bɨawl, taynen nep mɨñɨl kɨdek gɨnɨm tek ma lup agak? Nep koden yɨp paklɨnɨgabal ak, takaw ma mɨdeb agak. \v 38 Agek, Jisas pen agak, Nad yɨp gos nɨŋɨd kumin agɨl gos nepan akaŋ agak? Nep nɨŋɨd yɨbɨl agebin, yawl kakaluk suk ma agɨnɨgab won ak agɨnɨgaban, Nop ma nepin agɨl, takaw won omɨŋal nokom agɨnɨgaban agak. \c 14 \s Jisas nɨm, kanɨbtam God yɨl ameb ak \p \v 1 \x - \xo 14.1 \xo*\xt Jon 14.27, 16.33\xt*\x* Pen Jisas bɨne okok kɨlop agak, Gos awl ma nɨgɨnɨmɨb agak. God nop gos lɨnɨŋɨd, yɨp abe gos lɨnɨŋɨd gɨnɨmɨb agak. \v 2 \x - \xo 14.2 \xo*\xt Jon 13.33, 13.36\xt*\x* Bapi kal ne ak, tep kuŋay yɨbɨl mɨdeb agak. Yad amɨl, tep nɨbop wakay ogɨnap gɨlɨtep gɨnɨgayn agak. Pen tep anɨb okok ma yobɨkop ak, nɨbop ma apɨnep agak. \v 3 \x - \xo 14.3 \xo*\xt Jon 12.26, 17.24, Apo 1.11, 1 Te 4.17\xt*\x* Pen yad amɨl tep nɨbop ak gɨlɨtep gɨl nɨm, apɨl nɨbop dɨl poŋɨd amnɨgayn agak. Anɨgen, man yad mɨdebin anɨb ak, nɨbi abe ayɨp yenɨmɨb agak. \v 4 Man akal amnɨgebin kanɨb anɨb ak, nɨbi nepɨm agak. \p \v 5 Jisas anɨb agek, Tomas agak, Bɨawl, akal ameban chɨn ma nopun agak. Anɨb ak taydɨl kanɨb amnɨgaban anɨb ak nɨŋɨd amnɨgabun agak? \v 6 \x - \xo 14.6 \xo*\xt Jon 1.4, 1.17, 8.19, 8.32, 10.9, 11.25, Lom 5.1-2, Hib 9.8, 10.20\xt*\x* Agek Jisas agak, Yad nokom nɨm kanɨbtam ak, yad nokom nɨm takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak, yad nokom nɨm gen binɨb pel mɨdtep gebal agak. Bɨ olap kanɨb anɨb ak ke amɨl, Bapi yɨl ak amnɨmuŋ tek ma lup agak. Mel yɨbɨl agak. Yad nokom nɨm kanɨbtam Bapi yɨl ameb ak agak. \v 7 \x - \xo 14.7 \xo*\xt Jon 8.19\xt*\x* Yɨp nɨgtep gɨl nɨm, Bapi nop abe nɨgtep gɨnɨgabɨm agak. Pen mɨñɨl ñɨn awl nɨg dad amɨl nop wɨdɨn nepɨm agak. \p \v 8 Anɨb agek, Pilip agak, Bɨawl, Nap nop chɨnop yomnɨmɨn ak, tep agak. \v 9 \x - \xo 14.9 \xo*\xt Jon 12.45, Kol 1.15, Hib 1.3\xt*\x* Agek Jisas agak, Pilip, nɨb ayɨp pel yesɨpin ak pen, yɨp ma nepan akaŋ agak? Bɨ olap yɨp wɨdɨn nɨgup ak, Nap nop wɨdɨn nɨgup agak. Anɨb ak taydɨl ageban, Nap nop chɨnop yome nɨgɨnɨgun ageban agak? \v 10 \x - \xo 14.10 \xo*\xt Jon 7.16, 8.28, 10.38, 12.49, 14.24, 17.21-23\xt*\x* Yad Bapi ayɨp mɨdebin, ne yad ayɨp mɨdeb agak. Gos anɨb ak ma nepan akaŋ agak? Takaw nɨbop apin okok, yad ke nɨŋɨd ma apin agak. Bapi pen yad ayɨp mɨdeb ak, wog ne ke geb agak. \v 11 \x - \xo 14.11 \xo*\xt Jon 5.36, 10.38, 14.20\xt*\x* Yad Bapi ayɨp mɨdebin, ne yad ayɨp mɨdeb takaw ak, nɨŋɨd agɨl nɨgɨnɨmɨb agak. Pen gos anɨb ak nɨgep tek ma lonɨmuŋ, wog tɨtay gɨpin okok nɨŋɨd, anɨgup agɨl gos ak nɨgɨnɨmɨb agak. \v 12 \x - \xo 14.12 \xo*\xt Mat 21.21, Mak 16.16-20, Luk 10.17\xt*\x* Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin, bɨ yɨp gos lɨnɨgɨnɨgab ak, yad wog okok gɨpin tek gɨnɨgab agak. Pen Bapi yɨl amnɨgebin anɨb ak tek, bɨ anɨb ak wog awl yɨbɨl gɨnɨgab agak. \v 13 \x - \xo 14.13 \xo*\xt Mat 7.7, Luk 11.9, Jon 15.7, 15.16, Jem 1.5, 1 Jo 3.22\xt*\x* Yad Ñɨne mɨdebin ak, Bapi yɨb awl dɨnɨmuŋ agɨl gos nepin agak. Anɨb ak tek, yɨb yɨp ak dɨl agnɨgem, agɨnɨgabɨm tek gɨnɨgayn agak. \v 14 Yɨb yɨp ak dɨl tap tay gos nɨŋɨd agnɨgem, agɨnɨgabɨm tek gɨnɨgayn agak. \s God Kawnan ak nɨbop agyokɨnɨgayn \p \v 15 \x - \xo 14.15 \xo*\xt Jon 14.21-23, 15.10, 15.14, 1 Jo 5.3\xt*\x* Pen Jisas anɨb agak, Yɨp mapen lɨl nɨm, takaw yad ak nɨŋɨd kɨdek gɨnɨgabɨm agak. \v 16 \x - \xo 14.16 \xo*\xt Jon 14.26, 15.26, 16.7, Lom 8.15, 8.26\xt*\x* Yad Bapi nop agnɨgen, ne nɨbop Bɨ Gɨtep Gep olap sek ñek ownɨgab agak. Apɨl, nɨb ayɨp pel pelnep yenɨgab agak. \v 17 \x - \xo 14.17 \xo*\xt Mat 10.20, Jon 16.13, Lom 8.26, 1 Ko 2.14, 1 Jo 2.27, 4.6\xt*\x* Bɨ Gɨtep Gep anɨb ak nɨm, God Kawnan ne ak takaw nɨŋɨd yɨbɨl agup ak nep agak. Binɨb lum awl okok, nop gos ma nepal, wɨdɨn abe ma nepal, anɨb ak nop dɨnɨgel tek ma lup agak. Pen ne nɨb ayɨp mɨdɨl, kɨdek pɨsnep bak lɨl yenɨgab anɨb ak, nop nepɨm agak. \p \v 18 \x - \xo 14.18 \xo*\xt Mat 28.20, Jon 14.3, 14.28\xt*\x* Nɨbop pɨsnep kelɨg amen, nɨbi ñapay amon ñɨlɨk tek ma yenɨgabɨm agak. Nɨbop tepayaŋ ownɨgayn agak. \v 19 \x - \xo 14.19 \xo*\xt Jon 16.16, 1 Ko 15.20\xt*\x* Binɨb lum awl okok, yɨp mɨñɨl sɨkol won olap nɨgebal, kɨdek yɨp ma nɨgɨnɨgabal agak. Nɨbi pen yɨp nɨgɨnɨgabɨm agak. Yad bɨ kɨm mɨdep ak, kɨm yenɨgayn tek, nɨbi abe kɨm yenɨgabɨm agak. \v 20 \x - \xo 14.20 \xo*\xt Jon 10.38, 14.10, 17.21-26\xt*\x* Ñɨn anɨb ak, yad Bapi ayɨp mɨdebin ak gos nɨgtep gɨnɨgabɨm agak. Nɨbi yad ayɨp mɨdebɨm, yad nɨb ayɨp mɨdebin ak abe gos nɨgtep gɨnɨgabɨm agak. \v 21 \x - \xo 14.21 \xo*\xt Jon 14.15, 14.23, 15.10, 16.27, 1 Jo 2.5, 5.3\xt*\x* Bɨ takaw yad ak nɨŋɨd dɨl kɨdek gup ak, bɨ anɨb ak yɨp mapen lup agak. Pen yɨp mapen lup ak, Bapi bɨ anɨb anop mapen lɨnɨgab agak. Yad abe nop mapen lɨl, yad ke nop yomnɨgayn agak. \p \v 22 \x - \xo 14.22 \xo*\xt Apo 10.41-42\xt*\x* Anɨb agek, Judas Yiskaliyot mel, Judas olap ne Jisas nop agak, Bɨawl, taynen nad ke chɨnop yomnɨgaban ak pen, binɨb lum awl okok nad ke kɨlop ma yomnɨgaban agak? \v 23 \x - \xo 14.23 \xo*\xt Mat 18.20, Jon 14.15, 2 Ko 6.16, Epe 3.17, 1 Jo 2.24, Lep 3.20\xt*\x* Agek, Jisas pen nop agak, Bɨ yɨp mapen lonɨmuŋ, takaw yad ak nɨŋɨd dɨnɨgab agak. Anɨgɨl nɨŋɨd dek nɨm, Bapi bɨ anɨb anop mapen lɨl, chɨlapɨl abe apɨl ne ayɨp mɨdɨl, pel yonɨgabul agak. \v 24 \x - \xo 14.24 \xo*\xt Jon 5.19, 5.38, 7.16, 12.49\xt*\x* Bɨ yɨp mapen ma lup ak, takaw yad ak nɨŋɨd ma dup agak. Takaw nɨgebɨm anɨb ak, takaw yad mel agak. Bapi yɨp agyokek ownek ak, takaw ne ak nɨgebɨm agak. \p \v 25 Nɨb ayɨp mɨdebin ñɨn awl, takaw anɨb awl agñɨbin agak. \v 26 \x - \xo 14.26 \xo*\xt Luk 24.49, Jon 14.16, 15.26, 16.13, 1 Jo 2.20, 2.27\xt*\x* Bɨ Gɨtep Gep ak pen, God Kawnan ne ak mɨdeb agak. Bapi ne yɨb yɨp ak dɨl, nop agyokek ownɨgab agak. Ne apɨl nɨbop tap okok mɨdupsek agñɨl, nɨbop gek takaw apin mɨdupsek okok gos nɨgɨlɨg mɨdɨl, nɨgtep yɨbɨl gɨnɨgabɨm agak. \p \v 27 \x - \xo 14.27 \xo*\xt Jon 14.1, 16.33, Plp 4.7, Kol 3.15\xt*\x* Yad amebin tek, nɨbop gen mɨdtep gɨnɨgabɨm agak. Yad mɨdtep gɨpin tek, nɨbop gen mɨdtep gɨnɨgabɨm agak. Pen nɨbop gen mɨdtep gɨnɨgabɨm anɨb ak, binɨb lum awl okok nɨbop gel mɨdtep gɨnɨgabɨm tek ma lup agak. Anɨb ak tek, gos awl ma nɨgɨnɨmɨb, ma pɨlɨkɨnɨmɨb agak. \v 28 \x - \xo 14.28 \xo*\xt Luk 24.51, Jon 14.3, 14.12, 14.18, 16.28, 20.17, Plp 2.6\xt*\x* Yad amɨl adɨkɨd nɨbop ownɨgayn apin ak nepɨm agak. Bapi ne bɨawl yɨbɨl mɨdeb, kɨles ne ak tap awl yɨbɨl, kɨles yad ak sɨkol gup agak. Anɨb okok nɨŋɨd, yɨp mapen lɨpɨm tek, Nap yɨl ameb agɨl, mɨñmɨñ gɨlɨg yebɨkep agak. \v 29 \x - \xo 14.29 \xo*\xt Jon 13.19, 16.4\xt*\x* Tap anɨb okok mɨñɨl ma gup ak pen, nɨbop ned anɨgɨl agebin agak. Ak nɨm kɨdek anɨgenɨgab ñɨn anɨb ak, nɨŋɨd yɨp gos lɨnɨgɨnɨmɨb agak. \v 30 \x - \xo 14.30 \xo*\xt Jon 12.31, 16.11, Epe 2.2\xt*\x* Bɨawl binɨb lum awl okok kɨlop kodup ak, yɨp kodup tek ma lup agak. Pen mɨñɨl apeb ak nɨm, takaw kuŋay ma agɨnɨgebin agak. \v 31 \x - \xo 14.31 \xo*\xt Mat 26.46, Jon 10.18, 12.49, Plp 2.8, Hib 5.8\xt*\x* Pen binɨb lum awl okok nɨgenɨgel, yad Bapi nop mapen lɨl, Bapi agup tek gɨtep gɨl gɨpin ak agak. Tep, apem amnun agak. \c 15 \s Jisas ne nag wayn bɨd ak tek \p \v 1 Jisas ne anɨb agak, Yad nɨm nag wayn bɨd ak tek, jɨj nɨm ak nɨŋɨd yɨbɨl mɨdebin agak. Bapi nɨm bɨ wayn wog nap nɨb ak agak. \v 2 \x - \xo 15.2 \xo*\xt Mat 3.10, 15.13\xt*\x* Nag lek yad ak mɨdup ma pulɨnɨgab okok, Bapi ne tɨb sak dɨyokɨnɨgab agak. Pen lek pul tep gɨnɨgab okok, mɨdtep yɨbɨl mɨdɨl kuŋay yɨbɨl pulɨnɨmuŋ agɨl, tɨbɨlɨk gɨtep gɨnɨgab agak. Tɨbɨlɨk gɨtep gek, suŋtep gɨnɨgab agak. \v 3 \x - \xo 15.3 \xo*\xt Jon 13.10, 17.17, Epe 5.26, 1 Pi 1.22\xt*\x* Nɨbi suŋtep gɨpɨm agak. Takaw nɨbop agñɨnek ak, nɨbop gek suŋtep mɨdebɨm agak. \v 4 \x - \xo 15.4 \xo*\xt Jon 6.56, Kol 1.23, 1 Jo 2.6\xt*\x* Nɨbi yad ayɨp jɨmñɨl yenɨmɨb, yad nɨb ayɨp jɨmñɨl yenɨgayn agak. Pen nag lek okok, jɨj ak sek jɨmñɨl ma yenɨgab ak, mɨdup pulep tek ma yenɨgab agak. Anɨb ak yad ayɨp jɨmñɨl ma yenɨmɨb ak, mɨdup pulep tek ma yenɨgab agak. \p \v 5 \x - \xo 15.5 \xo*\xt Hos 14.8, Jon 15.16, 2 Ko 3.5, Plp 1.11, 4.13\xt*\x* Yad nɨm nag wayn bɨd ak tek, nɨbi nɨm nag wayn lek okok tek agak. Bɨ yad ayɨp jɨmñɨl yenɨgab, yad ne ayɨp jɨmñɨl yenɨgayn ak, ne mɨdup kuŋay yɨbɨl pel pulɨnɨgab agak. Pen yad ayɨp jɨmñɨl ma yenɨgabɨm ak, tap olap gɨnɨmɨb tek ma lɨnɨgab agak. \v 6 \x - \xo 15.6 \xo*\xt Mat 3.10, 7.19, 13.42\xt*\x* Pen bɨ yad ayɨp jɨmñɨl ma yonɨmuŋ ak, nag lek tɨb sak dɨyokel mɨlep gɨ yapek, dɨl mab dagɨlɨpal tek ak yenɨgab agak. \v 7 \x - \xo 15.7 \xo*\xt Mat 7.7, Jon 14.13-14, 15.16, 16.23\xt*\x* Nɨbi yad ayɨp jɨmñɨl yenɨgabɨm, takaw yad ak nɨb ayɨp jɨmñɨl yenɨgab ak, takaw tɨtay gos nɨgɨnɨgabɨm ak agnɨgenɨmɨb, agɨnɨgabɨm tek gɨnɨgab agak. \v 8 \x - \xo 15.8 \xo*\xt Mat 5.16, Jon 8.31, Plp 1.11\xt*\x* Nɨbi nag lek tek mɨdup kuŋay yɨbɨl pulɨnɨmɨb tek, binɨb okok kɨli nɨbop bɨyad yenɨmɨb ak nɨŋɨd, Bapi yɨb nop ak dad aplanɨgabal agak. \p \v 9 Bapi ne yɨp mapen yɨbɨl lup tek, nɨbop pen mapen yɨbɨl lɨpin agak. Nɨbi yad ayɨp yenɨmɨb, nɨbop mapen yɨbɨl lɨnɨgayn, mɨd dad amɨl yonɨgabun agak. \v 10 \x - \xo 15.10 \xo*\xt Jon 14.15, 14.21-23, 1 Jo 2.5\xt*\x* Yad Bapi takaw ne ak kɨdek gen, yɨp mapen yɨbɨl lɨl mɨdeb agak. Anɨb ak takaw yad ak kɨdek gem, nɨbop mapen yɨbɨl lɨl yenɨgayn agak. \v 11 \x - \xo 15.11 \xo*\xt Jon 16.24, 17.13, 1 Jo 1.4\xt*\x* Pen yɨp tep gup tek, nɨbop abe tep gɨnɨgab agɨl gos nepin agak. Anɨgenɨgab, nɨbi mɨñmɨñ tɨmel yɨbɨl gɨl yenɨmɨb agak. Anɨb ak nɨŋɨd, takaw anɨb ak nɨbop apin agak. \v 12 \x - \xo 15.12 \xo*\xt Jon 13.34, 15.17, 1 Te 4.9, 1 Pi 4.8, 1 Jo 3.11, 3.23, 4.21, 2 Jo 5\xt*\x* Takaw adek yad ak anɨgɨl mɨdeb, nɨbop mapen lɨpin nep tek, nɨbi penpen mapen lɨnɨmɨb agak. \v 13 \x - \xo 15.13 \xo*\xt Jon 10.11, Lom 5.7-8, Epe 5.2, 1 Jo 3.16\xt*\x* Bɨ olap bogɨlak ne okok kɨlop mapen yɨbɨl lɨlɨg, gɨñɨnɨg monmon kumnɨgab tek, bɨ anɨb ak nop mapen lep anɨb ak, tap awl yɨbɨl nɨŋɨd kumnɨgab agak. \v 14 \x - \xo 15.14 \xo*\xt Mat 12.50, Jon 14.15, 14.23\xt*\x* Pen apin adek ak genɨmɨb, bogɨlak yad okok mɨdebɨm agak. \v 15 \x - \xo 15.15 \xo*\xt Jon 17.26, Apo 20.27\xt*\x* Bɨ wog gɨñeb okok, kɨli bɨawl kod mɨdep kɨli ak, geb ak gɨnɨgab ak agɨl, ma nepal agak. Yad pen anɨgɨl ma gebin agak. Bapi takaw tɨtay mɨdupsek yɨp agñub okok, nɨbop agñɨbin agak. Ak nɨm mɨñɨl tɨkɨl, nɨbop bɨ wog gɨñeb yad mɨdebɨm ma agebin, bogɨlak tep yad mɨdebɨm agebin agak. \v 16 \x - \xo 15.16 \xo*\xt Mat 28.19, Mak 16.15, Jon 6.70, 14.13, 1 Jo 4.10, 4.19\xt*\x* Nɨbi yɨp dun agɨl ma dɨpek, yad nɨbop aglɨl din agɨl dɨnek agak. Mɨdup pulɨl pelpel yenɨgab ak pulɨnɨgel agɨl, nɨbop tɨg asɨk ke lɨl, wog anɨb ak agyokɨnek agak. Anɨb ak nɨbi Jisas binɨb ne mɨdobun agɨl, Bapi nop tap tɨtay agnɨgenɨgabɨm, agɨnɨgabɨm tek nɨbop ñɨnɨgab agak. \v 17 \x - \xo 15.17 \xo*\xt Jon 13.34\xt*\x* Takaw adek yad ak nɨbop agebin, penpen mapen lɨnɨmɨb agak. \s Binɨb lum awl okok, kɨli Jisas bɨne okok kɨlop mɨlɨk nɨgɨnɨgabal \p \v 18 \x - \xo 15.18 \xo*\xt Mat 10.22, 1 Jo 3.1, 3.13\xt*\x* Pen Jisas ne anɨb agak, Binɨb lum awl okok kɨli nɨbop mɨlɨk nɨgenɨgabal, gos anɨb ak sawl ma gɨl nɨgɨnɨmɨb, yɨp ned mɨlɨk nepal agak. \v 19 \x - \xo 15.19 \xo*\xt Jon 17.14, 1 Jo 4.5\xt*\x* Pen binɨb lum awl pel gɨpal ak gɨpɨkep, binɨb chɨn agɨl, dɨl mapen lɨpɨlap agak. Nɨbi pen bɨ lum awl okok ma mɨdebɨm agak. Yad nɨbop ke nɨŋɨd aglɨl denek, lum awl adek anɨb ak kelɨgɨpek agak. Anɨgepek, binɨb lum awl okok nɨbop mɨlɨk nepal agak. \v 20 \x - \xo 15.20 \xo*\xt Ese 3.7, Mat 10.24, Luk 6.40, Jon 13.16\xt*\x* Pen takaw nɨbop apin ak, gos nɨgtep gɨnɨmɨb agak. Nɨbop anɨb apin, Bɨ wog gɨñeb ak, ne bɨawl ne tek ma yenɨgab apin agak. Ne yokɨp bɨ wog gɨñeb yenɨgab apin agak. Anɨb ak, yɨp gɨ tɨmel gelak, nɨbop abe gɨ tɨmel gɨnɨgabal agak. Pen takaw yad ak delak, takaw nɨbi ak abe dɨnɨgabal agak. \v 21 \x - \xo 15.21 \xo*\xt Mat 5.11, 10.22, 24.9, Mak 13.13, Jon 16.3\xt*\x* Kɨli bɨ yɨp agyokek ownek ak, nop ma nepal anɨb ak tek, nɨbop gɨ tɨmel gɨnɨgabal agak. Anɨb ak, binɨb yad yɨl mɨdebɨm tek nɨbop anɨgɨnɨgabal agak. \v 22 \x - \xo 15.22 \xo*\xt Jon 9.41, Lom 1.20, Jem 4.17\xt*\x* Pen yad apɨl kɨlop takaw ma agñebɨnep, tap si tap tɨmel gɨpal ak, takaw awl yɨbɨl ma dɨpɨlap agak. Kɨli apal, Chɨn tap tɨmel gɨpun agɨl ma nopun apal agak. Yad pen mɨñɨl apɨl kɨlop agñɨtep gen, kɨli takaw anɨb ak agɨnɨgel tek ma lɨnɨgab agak. \v 23 \x - \xo 15.23 \xo*\xt Luk 10.16, 1 Jo 2.23\xt*\x* Bɨ yɨp mɨlɨk nɨgup ak, yɨp nokom mel, Bapi nop abe mɨlɨk nɨgup agak. \v 24 \x - \xo 15.24 \xo*\xt Jon 3.2, 7.31, 9.32, 9.41, 14.11\xt*\x* Yad apɨl kɨlop nab okok tap mageptek okok gɨnek, tap anɨb okok bɨ olap ned ma yɨbɨl gak agak. Anɨb ma gepɨnep, tap si tap tɨmel gɨpal ak, takaw awl yɨbɨl ma dɨpɨlap agak. Mɨñɨl pen tap mageptek okok gen nɨŋɨd, yɨp mɨlɨk nepal Bapi nop abe mɨlɨk nepal agak. \v 25 \x - \xo 15.25 \xo*\xt Sng 35.19, 69.4\xt*\x* Gɨpal anɨb ak, God takaw ak tɨkɨl agak tek gɨpal agak. Juda kay takaw adek, buk Baybol kɨli ak tɨkɨl agak, Takaw jɨj ma mɨdeb, yɨp yokɨp yɨbɨl mɨlɨk nepal agak. \p \v 26 \x - \xo 15.26 \xo*\xt Luk 24.49, Jon 14.26, 16.7, 16.13, Apo 2.33, 1 Jo 5.6\xt*\x* Bɨ Gɨtep Gep ak nop agyoken, Bapi yɨl apɨl nɨbop ownɨgab agak. Ne Kawnan takaw nɨŋɨd yɨbɨl agup ak mɨdeb agak. Bapi yɨl apɨl, yɨp bɨ tay tek ak nɨbop agtep gɨl agñɨnɨgab agak. \v 27 \x - \xo 15.27 \xo*\xt Luk 1.2, 24.48, Apo 1.8, 1.21-22, 1 Pi 5.1, 2 Pi 1.16\xt*\x* Pen nɨbi yad ayɨp wog jɨj gɨl gɨ dad amɨl mɨdobun anɨb ak tek, nɨbi abe yɨp bɨ tay tek ak binɨb okok kɨlop agtep gɨl agñɨnɨmɨb agak. \c 16 \p \v 1 \x - \xo 16.1 \xo*\xt Mat 11.6, 24.10, 26.31\xt*\x* Nɨbi gos nepɨm ak kelɨgɨl ma apyap pakɨnɨmɨb agɨl, nɨbop takaw anɨgɨl apin ak agak. \v 2-3 \x - \xo 16.2-3 \xo*\xt Mat 24.9, Luk 6.22, Jon 9.22, 9.34, 15.21, Apo 8.1, 26.9-11, Lom 10.2, 1 Ko 2.8, 1 Ti 1.13\xt*\x* Nɨbop Juda apnan gɨpal kal okok ag seŋ yokɨl, tepayaŋ ma ownɨmɨb agɨnɨgabal agak. Pen anɨb anep mel agak. Kɨdek ñɨn ak Bapi chɨlopapɨl ma nepal tek, anɨgon God nop tep gɨnɨmuŋ agɨl, nɨbop paklɨnɨgabal agak. \v 4 \x - \xo 16.4 \xo*\xt Jon 13.19, 14.29\xt*\x* Pen nɨbop takaw anɨgɨl apin ak nɨm, kɨdek ñɨn ak tay gek nɨŋɨd, agɨnek tek geb agɨl nɨgtep gɨnɨgabɨm agak. \s God Kawnan ne ak anɨgɨl wog gɨnɨgab \p Pen Jisas ne anɨb agak, Nɨb ayɨp nep yelɨgɨpin tek, takaw anɨb ak ma agɨnek agak. \v 5 \x - \xo 16.5 \xo*\xt Jon 7.33, 13.3, 13.36, 14.28, 16.10, 16.16\xt*\x* Mɨñɨl pen bɨ yɨp agyokek ownek ak yɨl adɨkɨd amebin tek, nɨbop agebin agak. Pen nɨbi olap, akal ameban agɨl, yɨp ma agnepɨm agak. \v 6 \x - \xo 16.6 \xo*\xt Jon 14.1, 16.22\xt*\x* Takaw anɨb ak agen nɨgem, mɨdupmɨdup nɨbop ak puŋɨl ñak agak. \v 7 \x - \xo 16.7 \xo*\xt Jon 14.16, 14.26, 15.26, Apo 2.33, Epe 4.8\xt*\x* Pen yad nɨbop takaw nɨŋɨd apin, nɨbop kelɨgɨl amebin ak, tep yɨbɨl amebin agak. Yad ma amenɨgayn, Bɨ Gɨtep Gep ak nɨbop kod yenɨgab ak ma ownɨgab agak. Pen yad amnɨgayn ak, nop agyoken nɨbop ownɨgab agak. \v 8 Ne apɨl binɨb lum awl okok kɨlop gek, tap si tap tɨmel gep jɨj ak nɨgtep gɨl, suŋtep mɨdep jɨj ak nɨgtep gɨl, God binɨb okok bɨlokep jɨj ak nɨgtep gɨl gɨnɨgabal agak. \v 9 \x - \xo 16.9 \xo*\xt Jon 3.18, 15.22, Apo 2.22-37\xt*\x* Tap si tap tɨmel gep jɨj ak anɨgɨl mɨdeb, yɨp gos ma lɨnepal agak. \v 10 \x - \xo 16.10 \xo*\xt Jon 3.14, 5.32, Apo 2.32, 5.31, Lom 4.25\xt*\x* Suŋtep mɨdep jɨj ak anɨgɨl mɨdeb, yad am Bapi ayɨp yenɨgayn ak, yɨp pel ma nɨgɨnɨgabɨm agak. \v 11 \x - \xo 16.11 \xo*\xt Jon 12.31, Apo 26.18, Epe 2.2, Kol 2.15, Hib 2.14\xt*\x* God binɨb okok bɨlokep jɨj ak anɨgɨl mɨdeb, bɨawl binɨb lum awl yɨl ak kɨlop kodup ak, God bɨ anɨb anop bɨlokɨl ag gɨl agup, Yul awl yɨbɨl dɨnɨmɨn agup agak. \p \v 12 \x - \xo 16.12 \xo*\xt Mak 4.33, 1 Ko 3.1-2, Hib 5.12\xt*\x* Takaw yad kuŋay yɨbɨl mɨdeb ak pen, takaw anɨb okok mɨñɨl agen, nɨg dɨnɨmɨb tek ma lup agak. \v 13 \x - \xo 16.13 \xo*\xt Jon 14.17, 14.26, 15.26, 1 Jo 2.20, 2.27\xt*\x* Pen God Kawnan nɨŋɨd yɨbɨl agup ak apɨl, nɨbop gos ñek takaw nɨŋɨd yɨbɨl mɨdupsek nɨgɨnɨgabɨm agak. Takaw ne ke dɨl ma agɨnɨgab, God takaw agɨnɨgab ak nɨŋɨd agɨnɨgab agak. Pen kɨdek gɨnɨgab takaw ak nɨbop agñɨgɨnɨgab agak. \v 14 Ne takaw yad ak dɨl nɨbop agñɨnɨgab agak. Agñɨnɨgab ak nɨm, yɨb yɨp dad aplanɨgab agak. \v 15 \x - \xo 16.15 \xo*\xt Mat 11.27, Jon 3.35, 17.10\xt*\x* Bapi tap ne okok, mɨdupsek tap yad mɨdeb, anɨb ak tek yad apin, God Kawnan ne ak takaw yad ak dɨl nɨbop agñɨnɨgab apin agak. \s Nɨbi chɨbol yul nɨgɨnɨgabɨm ak pen, sayn mɨñmɨñ gɨnɨgabɨm \p \v 16 \x - \xo 16.16 \xo*\xt Jon 7.33, 14.19, 16.10\xt*\x* Pen Jisas ne anɨb agak, Sɨkol won olap mɨdɨl, yɨp ma yɨbɨl nɨgɨnɨgebɨm agak. Pen kɨdek sɨkol won olap mɨdɨl, yɨp tepayaŋ nɨgɨnɨgabɨm agak. \v 17 Jisas anɨb agek, bɨne ogɨnap kɨli ke nep agɨlak, Takaw chɨnop agup ak jɨj anɨb ak tay agɨlak? Ne agup, Sɨkol won olap mɨdɨl, yɨp ma yɨbɨl nɨgɨnɨgebɨm pen, kɨdek sɨkol won olap mɨdɨl, yɨp tepayaŋ nɨgɨnɨgabɨm agup agɨlak. Pen abe anɨb agup, Jɨj anɨb ak anɨgɨl mɨdeb, yad Bapi yɨl amebin agup agɨlak. \v 18 Anɨb ak agɨlɨg agɨlak, Sɨkol won olap mɨdɨl agup ak, tap anɨb ak tay agɨlak? Takaw agup anɨb ak, jɨj ak ma nopun agɨlak. \p \v 19 Anɨb agɨl, Jisas nop agnɨgɨnɨg gelak, ne ke nɨŋɨd kɨlop agak, Sɨkol won olap mɨdɨl, yɨp ma yɨbɨl nɨgɨnɨgebɨm ak pen, kɨdek sɨkol won olap mɨdɨl, yɨp tepayaŋ nɨgɨnɨgabɨm apin ak nɨŋɨd nɨm, penpen agnɨgebɨm akaŋ agak? \v 20 Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin, nɨbop chɨb gek, chaŋ lɨl yenɨgabɨm ak pen, binɨb lum awl okok mɨñmɨñ gɨnɨgabal agak. Gos awl nɨŋɨd chaŋ lɨnɨgabɨm ak pen, chaŋ kelɨgɨl mɨñmɨñ gɨnɨgabɨm agak. \v 21 \x - \xo 16.21 \xo*\xt Ais 26.17\xt*\x* Bin olap ñapay ñɨŋaknɨŋ, gos awl nɨgup ak pen, ñapay won ak tɨkɨl, gos awl ma nɨgup agak. Tɨkek, ñapay ne lum awl owup ak nɨm, nop tep yɨbɨl gup agak. \v 22 \x - \xo 16.22 \xo*\xt Ais 66.14, Luk 24.41, 24.52, Jon 14.1, Apo 2.46, 1 Pi 1.8\xt*\x* Anɨb ak, nɨbi mɨñɨl gos awl nɨgebɨm agak. Yad pen nɨbop tepayaŋ nɨgem, nɨbop tep yɨbɨl gɨnɨgab agak. Anɨgek, mɨñmɨñ nɨbi anɨb ak bɨ olap tɨbɨlɨkɨnɨmuŋ tek ma lɨnɨgab agak. \v 23 \x - \xo 16.23 \xo*\xt Mat 7.7, Jon 14.13, 15.16\xt*\x* Pen ñɨn anɨb ak, yɨp ma agnɨgɨnɨgabɨm agak. Nɨbop nɨŋɨd yɨbɨl agebin, nɨbi Jisas binɨb ne mɨdobun agɨl, Bapi nop tap tɨtay agnɨgenɨgabɨm, agɨnɨgabɨm tek nɨbop ñɨnɨgab agak. \v 24 \x - \xo 16.24 \xo*\xt Jon 15.11\xt*\x* Ned Jisas binɨb ne mɨdobun agɨl, God nop ma agnepek agak. Mɨñɨl pen God nop agnɨgem, agnɨgɨnɨgabɨm tek dɨnɨgabɨm ak nɨm, nɨbop tep tɨmel yɨbɨl gɨnɨgab agak. \s Jisas lum awl kɨles ak mɨdupsek taw jɨsɨpuk gak \p \v 25 \x - \xo 16.25 \xo*\xt Jon 10.6\xt*\x* Pen Jisas ne anɨb agak, Takaw nɨbop apin anɨb okok, pel takaw paladaŋ lɨl apin ak pen, kɨdek takaw anɨb ak tek ma agɨnɨgayn agak. Bapi jɨj ne anɨgɨl mɨdeb ak agɨnɨg, mɨseŋ yɨbɨl agñɨnɨgayn agak. \v 26 Ñɨn anɨb ak apek, Jisas binɨb ne mɨdobun agɨl, Bapi nop agnɨgɨnɨgabɨm agak. Pen yɨp agnɨgem, yad pen Bapi nop agnɨgɨnɨgayn agɨl, ma agebin agak. \v 27 \x - \xo 16.27 \xo*\xt Jon 14.21-23\xt*\x* Bapi ne ke nɨbop mapen lup agak. Nɨbi yɨp mapen lɨl, yad God yɨl ownek ak gos nepɨm agak. Anɨb ak, nɨbop mapen lup tek, agnɨgem nɨbop nɨgɨnɨgab agak. \v 28 Ned Bapi yɨl apɨl, lum awl ownek agak. Mɨñɨl lum awl kelɨgɨl, Bapi yɨl adɨkɨd amebin agak. \p \v 29 Anɨb agek, bɨne okok agɨlak, Ey, mɨñɨl takaw paladaŋ lɨl ma ageban, mɨseŋ yɨbɨl ageban agɨlak. \v 30 \x - \xo 16.30 \xo*\xt Jon 2.25, 16.27, 17.8, 21.17\xt*\x* Ak nɨm chɨn nopun, nad tap okok mɨdupsek nepan agɨlak. Bɨ olap takaw won olap mɨdeb nep agnɨgɨnɨgab ak, nep ma agnɨgup won ak, nad ke nɨŋɨd nop agñɨban agɨlak. Gɨpan anɨb ak chɨn gos nopun, nad God yɨl ownak agɨlak. \p \v 31 Anɨb agelak, Jisas kɨlop pen agak, Mɨñɨl yɨp gos lɨnɨgebɨm akaŋ agak? \v 32 \x - \xo 16.32 \xo*\xt Mat 26.31, 26.56, Mak 14.27, Jon 8.29, 20.10\xt*\x* Nɨgɨm. Ñɨn ak wulep wulep apeb ak pen apjakup, nɨbop yuk yokel, yɨp kelɨgɨl man nɨbi keke amem, yad ke awsek yenɨgayn agak. Pen Bapi ayɨp yonɨgabul anɨb ak tek, ke awsek ma yenɨgayn agak. \v 33 \x - \xo 16.33 \xo*\xt Jon 14.27, Lom 5.1, 8.37, Epe 2.14, 2 Ti 3.12, 1 Jo 4.4, 5.4\xt*\x* Nɨbi yad ayɨp jɨmñɨl mɨdɨl mɨdtep gɨnɨmɨb agɨl, takaw anɨb okok nɨbop agñɨbin agak. Lum awl mɨdɨl, nɨbop mɨŋel gɨnɨgab ak pen, gos sek yenɨmɨb agak. Tap lum awl yɨl ak mɨdupsek taw jɨsɨpuk gɨpin agak. \c 17 \s Jisas Nap nop agnɨgak \p \v 1 \x - \xo 17.1 \xo*\xt Jon 11.41, 12.23, 13.32\xt*\x* Jisas takaw anɨb ak agjuwɨl, kɨlan gɨl nɨŋɨd agak, Bapi, ñɨn aglɨnak ak mɨñɨl owup agak. Nad Ñɨnak nop ge yɨb awl dɨnɨmuŋ agak. Anɨge, Ñɨnak ak nep gek yɨb awl dɨnɨgaban agak. \v 2 \x - \xo 17.2 \xo*\xt Dan 7.14, Mat 11.27, Jon 6.37, 1 Ko 15.25-27, Plp 2.10, Hib 2.8\xt*\x* Pen nop agle, binɨb okok mɨdupsek kɨlop kod yek agak. Binɨb nop ñɨnak okok, kɨlop gek pel pelnep yenɨgel agak. Anɨb ak nɨm, nop agle, binɨb okok mɨdupsek kɨlop kod yek agak. \v 3 \x - \xo 17.3 \xo*\xt Ais 53.11, Jon 5.36-37, 1 Ko 8.4, 1 Te 1.9, 1 Jo 5.20\xt*\x* Pen pel pelnep mɨdebal anɨgɨl mɨdeb agak. Bɨ pel mɨdep dɨpal okok, kɨli nad nokom God nɨŋɨd yɨbɨl mɨdeban ak nɨŋɨd, Jisas Klays nop agyokɨnak ak nɨŋɨd gɨpal agak. \v 4 \x - \xo 17.4 \xo*\xt Jon 4.34, 13.31, 14.13, 14.31, 15.10\xt*\x* Yad nep gen yɨb awl dɨnɨmɨn agɨl, yɨp wog agɨnak ak, gɨ dad amɨl gɨjupin agak. \v 5 \x - \xo 17.5 \xo*\xt Jon 1.1-2, 17.24, Plp 2.6, Kol 1.15-17, Hib 1.3, 1.10\xt*\x* Mɨñɨl ge yɨb awl denɨm, man ma alwol gɨlɨlok ñɨn ak, omɨŋal gɨl Bɨawl yɨb yɨlok tek yonɨgul agak. \p \v 6 \x - \xo 17.6 \xo*\xt Sng 22.22, Jon 6.37-39, 10.29\xt*\x* Bɨ lum awl mɨdebal yɨp agɨnak okok, mɨñɨl bɨyad mɨdebal ak, nad bɨ tay tek mɨseŋ nɨgɨnɨgel agɨl, kɨlop agñɨtep gɨnek agak. Nak yɨl yelak ak pen, yɨp agɨnak nɨm, bɨyad mɨdɨl, takaw nad ak dɨl kɨdek gɨpal agak. \v 7 Pen mɨñɨl nepal, tap tɨtay yɨp ñɨban ak, ke nep ma dɨpin agak. Yɨp ñɨban adek ak nep dɨpin agak. \v 8 \x - \xo 17.8 \xo*\xt Jon 8.28, 12.49, 14.10, 16.27, 16.30\xt*\x* Takaw yɨp agñɨnak okok, bɨyad okok kɨlop agñen dɨlak agak. Agñen dɨl nɨgɨlak ak nɨm, nad yɨp agyoke nad ayɨp mɨdɨl ownek ak, nɨgtep yɨbɨl gɨlak agak. \p \v 9 \x - \xo 17.9 \xo*\xt Jon 6.37, 6.44, 1 Jo 5.19\xt*\x* Bɨ yɨp agɨnak anɨb okok, bɨ nad mɨdebal tek, kɨlop kod yenɨmɨn agɨl, nep agnɨgebin agak. Binɨb lum awl okok kɨlop kod yenɨmɨn agɨl, nep ma agnɨgebin agak. \v 10 \x - \xo 17.10 \xo*\xt Jon 16.15\xt*\x* Bɨyad okok, bɨ nad mɨdebal agak. Pen bɨ nad okok, bɨyad mɨdebal agak. Pen binɨb yokɨp okok kɨli bɨ chɨlapɨl okok kɨlop nɨgel, yɨb awl dɨpin agak. \v 11 \x - \xo 17.11 \xo*\xt Jon 10.30, 13.1, 17.21, 1 Pi 1.5, Jud 1\xt*\x* Nad mɨdeban ak nɨnɨgebin agak. Yad lum awl pel ma yenɨgayn, bɨyad pen kɨli lum awl yenɨgabal agak. Bapi, nad bɨ suŋtep yɨbɨl mɨdeban agak. Nad bɨawl yɨb awl mɨdeban tek, yɨp age abe mɨdebin agak. Nad yɨb awl mɨdeban anɨb ak, kɨlop kod yenɨmɨn, chɨlapɨl bɨ nokom tek lup ak tek, kɨli abe jɨj nokom jɨmñɨl yenɨgel agak. \v 12 \x - \xo 17.12 \xo*\xt Sng 41.9, 109.8, Jon 6.39, 13.18, 18.9, Apo 1.20, Hib 2.13, 1 Jo 2.19\xt*\x* Nad bɨawl yɨb awl mɨdeban tek, yɨp age abe mɨdebin agak. Anɨb ak tek, ñɨn ak yad kɨli ayɨp nep mɨdɨl, kɨlop kod mɨdtep yesɨpin agak. Kod mɨdtep gen, olap ma kul gup agak. Bɨ ne kul gep tek anep, buk Baybol gɨnɨgab agɨl tɨkɨlak tek nep kul gɨnɨgab agak. \p \v 13 \x - \xo 17.13 \xo*\xt Jon 15.11\xt*\x* Pen mɨdeban ak nɨnɨgebin tek, mɨñɨl bɨyad okok kɨli nɨg yelaknɨŋ, nep takaw anɨb awl agebin agak. Lum awl mɨdɨl agebin anɨb ak nɨgel, yɨp tep yɨbɨl geb tek, kɨlop abe tep yɨbɨl gɨnɨmuŋ agɨl agebin agak. \v 14 \x - \xo 17.14 \xo*\xt Jon 8.23, 15.18-19, 17.16, 1 Jo 3.13\xt*\x* Yad takaw nad ak bɨyad okok kɨlop agñɨbin tek, binɨb lum awl okok kɨli, kɨlop mɨlɨk nepal agak. Yad bɨ lum awl olap ma mɨdebin tek, bɨyad okok kɨli abe mɨdebal anɨb ak tek, kɨlop mɨlɨk nepal agak. \v 15 \x - \xo 17.15 \xo*\xt Mat 6.13, Gal 1.4, 2 Te 3.3, 1 Jo 5.18\xt*\x* Pen kɨlop dad ame, lum awl kelɨgɨl amnɨlaŋ agɨl ma agebin agak. Kɨlop lum awl kod yenɨmɨn, bɨ tɨmel ak kɨlop gɨ tɨmel ma gɨnɨmuŋ agɨl agebin agak. \v 16 Yad bɨ lum awl olap ma mɨdebin tek, bɨyad okok kɨli abe mɨdebal agak. \v 17 \x - \xo 17.17 \xo*\xt Sng 119.142, Apo 15.9, Epe 5.26, 1 Pi 1.22\xt*\x* Takaw nad ak nɨŋɨd yɨbɨl mɨdeb agak. Anɨb ak takaw nad ak age, kɨlop gek bɨ nad mɨdɨl, nep malɨk mɨñ gɨnɨgel agak. \v 18 \x - \xo 17.18 \xo*\xt Jon 20.21\xt*\x* Yɨp agyoke binɨb lum awl yɨl ownek tek, bɨyad okok kɨlop agyoken binɨb lum awl yɨl abal agak. \v 19 \x - \xo 17.19 \xo*\xt 1 Ko 1.2, 1.30, 1 Te 4.7, Hib 10.10\xt*\x* Yad bɨ malɨk nad yɨbɨl mɨdebin tek, kɨlop gos nɨŋɨd gen, kɨli abe bɨ malɨk nad yɨbɨl okok pɨsnep yenɨgel agak. \p \v 20 Pen bɨyad anɨb okok kɨlop nep ma agnɨgebin agak. Kɨli takaw agñel, binɨb nɨŋɨd yɨp gos lɨnɨgɨnɨgabal okok kɨlop abe agnɨgebin agak. \v 21 \x - \xo 17.21 \xo*\xt Jon 10.16, 10.38, 17.11, Lom 12.5, Gal 3.28\xt*\x* Chɨlapɨl keke mel, bɨ nokom yɨbɨl mɨdobul tek, binɨb yɨp gos lɨnepal okok, mɨdupsek jɨmñɨl anɨb ak tek yenɨgel agak. Anɨb ak tek kɨli chɨl ayɨp jɨmñɨl mɨdel, binɨb yokɨp okok nɨŋɨd, nad nokom yɨp agyoke ownek ak nɨgɨnɨgel agak. \v 22 \x - \xo 17.22 \xo*\xt Jon 14.20, Apo 4.32, 1 Jo 1.3, 3.24\xt*\x* Yɨb awl yɨp ñɨban ak, yad pen kɨlop ñɨbin anɨb ak tek, chɨl jɨmñɨl mɨdobul tek kɨli anɨb ak nep yenɨgel agak. \v 23 \x - \xo 17.23 \xo*\xt Kol 3.14\xt*\x* Yad kɨli ayɨp nep mɨdebin, nad yad ayɨp nep mɨdeban anɨb ak tek, kɨli jɨmñɨl mɨdtep gɨnɨgel agak. Jɨmñɨl mɨdelaknɨŋ, binɨb lum awl yɨl nɨgɨnɨgel, nad yɨp agyoke ownek agak. Pen abe nɨgɨnɨgel, yɨp mapen lɨpan nep tek, binɨb yad okok kɨlop mapen lɨpan agak. \p \v 24 \x - \xo 17.24 \xo*\xt Jon 12.26, 17.5, 1 Te 4.17\xt*\x* Bapi, binɨb yɨp agɨnak okok, yad akal mɨdebin ak kɨli ayɨp nep yonɨgun agɨl nɨgebin agak. Ayɨp mɨdon, bɨawl yɨbɨl yɨb awl yonɨmuŋ agɨl yɨp ñɨnak tek yeneknɨŋ, yɨp nɨgɨnɨgel agak. Man ma alwol gɨlak ñɨn ak, yɨp mapen lɨnak anɨb ak tek, bɨawl yɨbɨl yɨb awl yonɨmuŋ agɨl yɨp ñɨnak agak. \v 25 \x - \xo 17.25 \xo*\xt Jon 8.55, 15.21, 16.3, 16.27\xt*\x* Bapi, nad nɨm bɨ tep yɨbɨl gep agak. Binɨb lum awl yɨl okok nep ma nepal, yad pen nep nepin agak. Pen binɨb yad okol, nad yɨp agyoke ownek ak nepal agak. \v 26 \x - \xo 17.26 \xo*\xt Jon 15.9, 15.15, 17.6\xt*\x* Nad yɨp mapen lɨpan tek nɨgtep gɨnɨgel, binɨb okok kɨlop anɨgɨnɨgel agɨl gos nepin agak. Pen yad abe kɨli ayɨp yenɨm agak. Anɨb ak nɨm, nep bɨ tay tek ak kɨlop yobin agak. Pen anɨgɨl pel yomnɨgayn agak. \c 18 \s Jisas nop dun agɨl owlak \r (Matyu 26.47-56, Mak 14.43-50, Luk 22.47-53) \p \v 1 \x - \xo 18.1 \xo*\xt 2 Sml 15.23, Mat 26.36, Mak 14.32, Luk 22.39\xt*\x* Jisas Nap nop takaw agnɨg juwɨl, bɨne okok ayɨp amɨl ñɨg jɨluŋ olap tɨkɨlak. Ñɨg jɨluŋ anɨb ak, yɨb Kidlon apal ak. Pɨs kɨd adaŋ amɨl, wog day yek mɨgan amnɨlak. \p \v 2 \x - \xo 18.2 \xo*\xt Luk 21.37, 22.39\xt*\x* Pen wog anɨb ak, Jisas ayɨp bɨne okok ayɨp pel apnan gelɨgɨpal anɨb ak tek, Judas bɨ Jisas nop chen mɨmug gak ak, tep anɨb ak nɨgtep gak. \v 3 \x - \xo 18.3 \xo*\xt Mat 26.47, Mak 14.43, Luk 22.47, Jon 7.45, Apo 1.16\xt*\x* Ne apɨl, bɨ chɨm kadɨŋ gep ogɨnap dad owak. Pen bɨ God nop sɨbogep bɨawl okok sek, bɨ Pelisi okok sek, kɨli polis kɨli ogɨnap kɨlop agyokel, Judas ne apɨl polis anɨb okok abe dad owak. Kɨlop dɨl poŋɨd, kɨli sup ogɨnap, lam ogɨnap, tap chɨm kadɨŋ gep okok ogɨnap dɨl, wog day anɨb ak dad apjakɨlak. \p \v 4 Pen Jisas nop tap tɨtay gɨnɨg gɨlak ak ne ke nɨgak ak nɨm, apelak sɨŋak amɨl agak, An nop pɨyow ajebɨm agak? \v 5 Agek pen agɨlak, Jisas bɨ Nasalet nɨb agɨlak. Agel agak, Nɨm yad agak. Agak anɨb won ak nep, Judas ne bɨ Jisas nop chen mɨmug gak ak, kɨli ayɨp anɨb wagen sɨŋak jakɨl yek. \v 6 Pen Jisas agak, Nɨm yad agek, kɨli pɨlɨk keke sɨŋadaŋ amɨl, apyap pakɨlak. \p \v 7 Pen kɨlop tepayaŋ agnɨŋɨd agak, An nop pɨyow ajebɨm agak? Agek agɨlak, Jisas bɨ Nasalet nɨb agɨlak. \v 8 Agel pen agak, Nɨbop mɨneyɨl apin, Nɨm yad apin agak. Yɨp pɨyow ajɨlɨg yɨl nɨm, bɨ okol kɨlop kelɨgem amnɨgel agak. \v 9 \x - \xo 18.9 \xo*\xt Jon 17.12\xt*\x* Tap gak anɨb ak, Jisas ned Nap nop agak tek nep gak. Ne ned agak, Bɨ yɨp agɨnak okok, olap ma kul gup mɨdebal agak. \p \v 10 \x - \xo 18.10 \xo*\xt Mat 26.51, Mak 14.47, Luk 22.38, 22.49-50\xt*\x* Pen Saymon Pita baynat dad owak ak lɨpɨg dɨl, bɨ olap nop tɨmud yɨpɨd kɨd ak pɨsnep tɨbɨlɨk yokak. Bɨ anɨb ak, ne bɨ God nop sɨbogep bɨawl yɨbɨl ak wog gɨñeb ne olap, yɨb ne Malkus. \v 11 \x - \xo 18.11 \xo*\xt Mat 20.22, 26.39, 26.42, Mak 14.36, Luk 22.42\xt*\x* Pita anɨgek, Jisas agak, Baynat dɨpan ak tepayaŋ lan agak. Ñɨg sɨlek kɨnag Bapi yɨp ñub ak, ma ñɨŋɨnɨmuŋ agɨl nepan agak? \s Kɨli Jisas nop dad bɨawl kɨli Anas yek ak dad amnɨlak \p \v 12 Jisas anɨb agaknɨŋ, bɨ chɨm kadɨŋ gep okok sek, bɨawl yɨbɨl kɨli ak sek, Juda bɨ polis okok sek, kɨli Jisas nop chɨchɨk dɨl, tun gɨlak. \v 13 \x - \xo 18.13 \xo*\xt Mat 26.57, Luk 3.2\xt*\x* Tun gɨl, nop dad Anas yek ak ned amnɨlak. Bɨ Anas anɨb ak, Kayapas nɨmak ne. Kayapas nɨm, bɨ God nop sɨbogep bɨawl yɨbɨl ak, sub nokom anɨb ak aglelak wog gɨ yek. \v 14 \x - \xo 18.14 \xo*\xt Jon 11.49-50\xt*\x* Pen Kayapas ne nokom nɨm, ned Juda bɨawl okok kɨlop anɨb agak, Bɨ nokom olap chɨnop nen agɨl kumenɨgab, tep yɨbɨl agak. \s Pita agak, Jisas nop ma nepin agak \r (Matyu 26.69-70, Mak 14.66-68, Luk 22.55-57) \p \v 15 \x - \xo 18.15 \xo*\xt Mat 26.58, Mak 14.54, Luk 22.54, Jon 20.3, 21.20, Apo 3.1\xt*\x* Pen Jisas nop anɨgɨl dad Anas yek ak amnɨlaknɨŋ, Saymon Pita ayɨp, Jisas bɨne olap ayɨp, kɨdek kɨdek amnɨlek. Bɨ God nop sɨbogep bɨawl yɨbɨl ak, ne Jisas bɨne anɨb anop nɨgtep gak. Anɨb ak tek, ne Jisas nop kɨdek gɨl, bɨ God nop sɨbogep bɨawl yɨbɨl kal ne ak wali mɨgan ayaŋ amnak. \v 16 \x - \xo 18.16 \xo*\xt Mat 26.69, Mak 14.66, Luk 22.54\xt*\x* Pita pen seŋayaŋ kanɨbtub sɨŋak jak yek, anɨb ak Jisas bɨne anɨb ak adɨkɨd apɨl, bin kanɨbtub kod yek anop agɨl, Pita nop poŋɨd wali mɨgan ayaŋ amnak. \v 17 Pen bin kanɨbtub kod yek ak, ne Pita nop agak, Nad abe bɨne olap tek lup agak? Agek agak, Yad mel agak. \p \v 18 Pen bɨ wog gɨñeb okok sek, Juda polis okok sek kɨlop takɨl gek, mab olap nab anɨb sɨŋak dagɨl, jakɨl nep mɨŋɨl yelak. Pita nop abe takɨl gek, ap kɨli ayɨp jakɨl nep mɨŋɨl yek. \s Bɨ God nop sɨbogep bɨawl yɨbɨl ak, ne Jisas nop agnɨgak \r (Matyu 26.59-66, Mak 14.55-64, Luk 22.66-71) \p \v 19 Pen bɨ God nop sɨbogep bɨawl yɨbɨl ak ne Jisas nop agnɨgak. Bɨne tɨtay dɨl wog gelɨgɨpal ak sek, takaw ne tɨtay agñolɨgup ak sek nop agnɨgak. \v 20 \x - \xo 18.20 \xo*\xt Mat 26.55, Luk 4.15, Jon 7.14, 7.26-28\xt*\x* Anɨgɨl agnɨgek Jisas pen nop agak, Yad takaw ogɨnap we gɨl ma agñɨnek agak. Bɨ Juda okok kɨli mɨdupsek pel apnan gɨl nɨg yelaknɨŋ, Juda apnan gɨpal kal okok sek, God agnɨgep kal awl ak sek, pel mɨseŋ agñɨbin agak. \v 21 Anɨb ak taynen yɨp agnɨgeban agak? Binɨb yɨp nɨgɨlak okol, takaw agɨnek ak nepal tek lup ak, kɨlop agnɨgɨnɨmɨn agak. \p \v 22 \x - \xo 18.22 \xo*\xt Jer 20.2, Apo 23.2\xt*\x* Jisas anɨb agek, Juda polis olap jak mɨdɨlɨg, nop mɨkem kɨd sɨŋak pakɨl agak, Taynen nad bɨ God nop sɨbogep bɨawl yɨbɨl anop takaw anɨb ak tek ageban agak? \v 23 Agek pen agak, Takaw tɨmel olap agen, takaw tɨmel apin anɨb ak binɨb okol kɨlop agtep agñan agak. Pen takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak agen, taynen yɨp pakɨpan agak? \p \v 24 Pen Anas ne Jisas nop tun gɨlak tek mɨdaknɨŋ agek, dad Kayapas bɨ God nop sɨbogep bɨawl yɨbɨl yek ak amnɨlak. \s Pita tepayaŋ agak, Jisas nop ma nepin agak \r (Matyu 26.71-75, Mak 14.69-72, Luk 22.58-62) \p \v 25 \x - \xo 18.25 \xo*\xt Mat 26.69-71, Mak 14.69, Luk 22.58\xt*\x* Pen Saymon Pita ne anɨgɨl nep jakɨl mab mɨŋɨl mɨdaknɨŋ, bɨ ogɨnap nop agɨlak, Nad abe bɨne olap tek lup agɨlak? Agel, ag sɨlokɨl agak, Yad mel agak. \p \v 26 \x - \xo 18.26 \xo*\xt Jon 18.10\xt*\x* Pen bɨ God nop sɨbogep bɨawl yɨbɨl ak, bɨ wog gɨñeb ne olap yek. Bɨ wog gɨñeb ne anɨb ak, Pita bɨ tɨmud tɨbɨlɨkak ak, bɨne jɨmñɨl adek nokom anep tɨk damɨl tɨkɨpal olap yek. Pen ne Pita nop agak, Yad nep nepin, nak bɨ anɨb ak ayɨp wog day ak yesɨpil tek lup agak. \v 27 \x - \xo 18.27 \xo*\xt Mat 26.74, Mak 14.72, Luk 22.60, Jon 13.38\xt*\x* Agek, Pita tepayaŋ ag sɨlokɨl agak, Mel agak. Anɨb agaknɨŋ, anɨb won ak nep yawl kakaluk abe suk agak. \s Kɨli Jisas nop dad Paylat yek ak amnɨlak \r (Matyu 27.1-2, 27.11-14, Mak 15.1-5, Luk 23.1-5) \p \v 28 \x - \xo 18.28 \xo*\xt Mat 27.2, Mak 15.1, Luk 23.1, Apo 3.13, 10.28\xt*\x* Man tɨkaknɨŋ, Juda bɨawl okok kɨli Jisas nop dɨl, Kayapas kal ak nɨb, dad Lom gapman bɨawl yek kal ak amnɨlak. Juda binɨb Pasopa tap ñɨŋɨnɨg gɨlak tek, Lom gapman bɨawl kal mɨgan amonɨgabun, chɨnop asɨŋ wɨlɨkɨnɨgab agɨl, seŋayaŋ yelak. \v 29 Anɨgɨl nep yelaknɨŋ, Paylat seŋ amɨl kɨlop agak, Bɨ nɨm awl nop tay takaw nɨŋɨd dad opɨm agak? \v 30 Agek pen agɨlak, Ne tap tɨmel olap ma gɨpɨkop, nop anɨgɨl ma dad opɨnop agɨlak. \p \v 31 \x - \xo 18.31 \xo*\xt Jon 19.6-7, Apo 18.15\xt*\x* Agel Paylat kɨlop agak, Nɨbi nop damɨl takaw nɨbi kɨdek gɨpɨm pal ak nɨŋɨd, takaw nop tɨg asɨkɨm agak. Agek Juda bɨawl okok nop agɨlak, Chɨn bɨ olap nop ñaglon kumnɨgel agɨl olap ma mɨdeb agɨlak.\f + \fr 18.31 \fr*\ft Ñɨn anɨb ak, Lom binɨb kɨli Juda binɨb kɨlop kodelɨgɨpal. Kɨli nɨŋɨd kelɨgel, Juda binɨb kɨli ke takaw anɨb okok tɨg asɨkɨlak. Lom binɨb pen Juda kɨlop agɨlak, Nɨbi bɨ olap nop tɨg asɨkɨl paklon kumnɨmuŋ agɨl ma gɨnɨmɨb tek lɨnɨgab agɨlak. Mel yɨbɨl agɨlak. Mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lel kumelɨgɨpal ak, Lom kay kɨli gelɨgɨpal.\ft*\f* \v 32 \x - \xo 18.32 \xo*\xt Mat 20.19, Jon 3.14, 12.32-33\xt*\x* Agɨlak anɨb ak, Jisas yɨp anɨgɨl paklɨnɨgabal agɨl, ned agak tek nep gɨlak. \p \v 33 \x - \xo 18.33 \xo*\xt Mat 27.11\xt*\x* Pen Juda bɨawl okok anɨb agelak, Paylat tepayaŋ adɨkɨd kal mɨgan ayaŋ amɨl, Jisas nop suk agek apek agak, Nak Juda bɨnonɨm kɨli ak akaŋ agak? \v 34 Agek Jisas pen agak, Takaw yɨp agnɨgeban ak, gos nak ke nɨŋɨd ageban akaŋ, bɨ ogɨnap nep agñɨlak ak dɨl ageban agak? \v 35 \x - \xo 18.35 \xo*\xt Jon 1.11\xt*\x* Agek Paylat pen agak, Taydɨl? Yad bɨ Juda kay olap akaŋ agak? Pen binɨb nak okok sek, bɨ God nop sɨbogep bɨawl okok sek, kɨli nep dad apɨl yɨp opal agak. Nak tɨtay dɨpan agak? \p \v 36 \x - \xo 18.36 \xo*\xt Dan 2.44, 7.14, 1 Ti 6.13\xt*\x* Agek Jisas pen agak, Yad binɨb dɨl kod mɨdebin ak, bɨnonɨm lum awl mɨdebal tek ma mɨdebin agak. Yad lum awl bɨnonɨm mɨdebɨnep tek, Juda bɨawl okok yɨp nag lun agel, binɨb yad okok tɨkjakɨl, kɨli ayɨp penpen ñapɨlap agak. Pen yad binɨb dɨl kod mɨdebin ak anɨb ak ke mɨdeb, bɨnonɨm lum awl mɨdebal tek mel agak. \v 37 \x - \xo 18.37 \xo*\xt Jon 8.47, 1 Ti 6.13, 1 Jo 3.19, 4.6\xt*\x* Agek Paylat agak, Anɨb ak nad bɨnonɨm olap akaŋ agak? Agek Jisas pen agak, Nɨm nak ke apan ak agak. Pen ami yɨp tɨkek, yad takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak agñɨnɨg lum awl ownek agak. Binɨb takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak dɨnɨgun agɨl nepal okok, takaw yad ak nɨŋɨd dɨpal agak. \v 38 \x - \xo 18.38 \xo*\xt Mat 27.24, Luk 23.4\xt*\x* Anɨb agek Paylat agak, Pen tɨtay dɨl takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak nɨgɨnɨgun agak? \s Paylat ne agak, Jisas nop mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lem kumaŋ agak \r (Matyu 27.15-31, Mak 15.6-20, Luk 23.13-25) \p Paylat takaw anɨb ak agɨl, tepayaŋ adɨkɨd seŋ amɨl, Juda kay kɨlop agak, Ne tap tɨmel olap gup ma pɨyow nepin agak. \v 39 \x - \xo 18.39 \xo*\xt Mat 27.15, Mak 15.6, Luk 23.17\xt*\x* Pen yad sub ak sub ak, Pasopa ñɨn awl ak owup, nag lep bɨ nɨbi olap yokɨp wɨsɨb yokɨpin agak. Anɨb ak, Juda bɨnonɨm anɨb ak, nop yokɨp wɨsɨb yoken nɨbop amnɨmuŋ akaŋ agak? \v 40 \x - \xo 18.40 \xo*\xt Luk 23.19, Apo 3.14\xt*\x* Agek, kɨli meg mɨgan dad aplanɨl agɨlak, Nop mel. Chɨnop Balabas nop wɨsɨb yokɨnɨmɨn agɨlak. Bɨ Balabas anɨb ak, bɨ tap si dep penpen ñagep olap. \c 19 \p \v 1 \x - \xo 19.1 \xo*\xt Mat 20.19, Mak 15.15, Luk 18.33\xt*\x* Juda binɨb okok anɨb agelak, Paylat bɨ chɨm kadɨŋ gep ne okok kɨlop agek, Jisas nop dad nag ñuñu dɨl tapɨn yɨbɨl pakɨlak. \v 2 \x - \xo 19.2 \xo*\xt Luk 23.11\xt*\x* Anɨgɨl pakɨl, nag ñuñu sek ogɨnap dɨlɨg dɨ kos bol gɨl kɨmɨg nop alaŋ tol gɨñɨlak. Bɨnonɨm nag lelɨgɨpal tek, Jisas nop abe gɨñɨlak. Gɨñɨl, chech nɨkɨm palsek olap lɨñɨl, \v 3 \x - \xo 19.3 \xo*\xt Jon 18.22\xt*\x* nop yek sɨŋak am ap gɨlɨg agɨlak, Juda bɨnonɨm kɨli ak, pelnep yenɨmɨn agɨlak. Anɨb agɨlɨg, mɨkem nop pakɨlɨg pakɨlɨg gɨlak. \p \v 4 \x - \xo 19.4 \xo*\xt Jon 18.38, 19.6\xt*\x* Pen Paylat tepayaŋ seŋ amɨl, Juda binɨb okok kɨlop agak, Nɨgɨm. Nop dɨl, dad seŋ awl nɨbop apen nɨgɨnɨmɨb, ne tap tɨmel olap gup ak ma pɨyow nepin agak. \v 5 Anɨb agek, Jisas kɨmɨg nop nag ñuñu sek ak gɨñɨl, chech nɨkɨm palsek ak lɨñel, seŋ owaknɨŋ Paylat kɨlop agak, Nɨgɨm, bɨ anɨb ak nɨm ak agak. \p \v 6 \x - \xo 19.6 \xo*\xt Jon 18.31, Apo 3.13\xt*\x* Pen bɨ God nop sɨbogep bɨawl okok sek, Juda polis okok sek kɨli nop nɨŋɨd, suk awl agɨl agɨlak, Nop mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lem kumaŋ. Nop mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lem kumaŋ agɨlak. Agelak Paylat kɨlop agak, Nɨbi ke nop dad amɨl, mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lem kumaŋ agak. Yad tap tɨmel olap gup ak ma pɨyow nepin agak. \v 7 \x - \xo 19.7 \xo*\xt Wkp 24.16, Mat 26.65, Jon 5.18\xt*\x* Agek, Juda kay pen agɨlak, Ne ke agup, God Ñɨne mɨdebin agup agɨlak. Pen takaw adek chɨn Mosis ñu kɨl tɨkak olap mɨdeb, takaw anɨb ak agak, Bɨ olap agup anɨb ak, kumnɨmuŋ agak agɨlak. \p \v 8 Anɨb agelak nɨŋɨd, Paylat jel awl yɨbɨl gek pɨlɨkɨl, \v 9 \x - \xo 19.9 \xo*\xt Ais 53.7, Mat 26.62-63, 27.12-14, Luk 23.9\xt*\x* adɨkɨd kal mɨgan ayaŋ amɨl, Jisas nop agnɨŋɨd agak, Nad man akal nɨb agak? Agek, takaw olap pen ma yɨbɨl agak. \v 10 Anɨgek, Paylat agak, Tɨtay dɨl yɨp takaw ma ageban agak? Yad nokom nep kod mɨdebin, ak nad ma nepan akaŋ agak? Wɨsɨk yokɨnɨg wɨsɨk yokɨnɨgayn, pen mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lɨnɨmɨb agen, chɨpɨl pak tɨbɨk lel kumnɨgaban agak. \p \v 11 \x - \xo 19.11 \xo*\xt Luk 22.53, Jon 7.30, 10.18, Apo 2.23, Lom 13.1\xt*\x* Agek Jisas pen agak, Pen yɨp kod mɨdeban ak nad ke mel, God nokom adek alaŋ mɨdeb ak agek kod mɨdeban agak. Anɨb ak tap tɨmel yɨp geban ak, nak mɨŋel sɨkol olap dɨnɨgaban agak. Bɨ pen yɨp dad apɨl nep ñɨl, yɨp gɨ tɨmel yɨbɨl gup ak, mɨŋel awl yɨbɨl ak dɨnɨgab agak.\f + \fr 19.11 \fr*\ft Bɨ gos nɨgep ogɨnap, gos kɨli anɨgɨl mɨdeb. Jisas ne agak, Bɨ pen yɨp dad apɨl nep ñɨl, yɨp gɨ tɨmel yɨbɨl gup ak agak ak, Jisas ne bɨ God nop sɨbogep bɨawl yɨbɨl ak Kayapas nop gos nɨŋɨd anɨb agak. Jon 11.49-50 ayɨp Mak 14.60-64 ayɨp nɨgɨnɨmɨb.\ft*\f* \v 12 \x - \xo 19.12 \xo*\xt Luk 23.2, Apo 17.7\xt*\x* Anɨb agek, Paylat Jisas nop yokɨp agyokin agɨl gos nɨgak ak pen, Juda kay meg mɨgan dad aplanɨl agɨlak, Bɨ anɨb anop yokɨp agyokenɨgaban, Lom gapman bɨnonɨm\f + \fr 19.12 \fr*\ft Lom binɨb okok, kɨli gapman bɨnonɨm kɨli okok mɨdupsek kɨlop Sisal agelɨgɨpal.\ft*\f* ak bogɨlak ne ma mɨdeban agɨlak. Bɨ olap ne ke bɨnonɨm mɨdebin agup ak, Lom gapman bɨnonɨm ayɨp penpen ñagul agɨl nɨgup agɨlak. \p \v 13 Anɨb agelak nɨŋɨd, Paylat Jisas nop poŋɨd seŋ apɨl, am bɨawl mɨj adek ak besɨgak. Tep adek besɨgak anɨb ak, Kab Simen Adek apal. Pen Hiblu takaw ak, Gabada apal. \v 14 \x - \xo 19.14 \xo*\xt Mat 27.62\xt*\x* Pen ñɨn anɨb ak, Juda binɨb Pasopa tap kɨli nan gep ñɨn ak. Subnab won ak, Paylat Juda kay kɨlop agak, Nɨgɨm, bɨnonɨm nɨbi ak agak. \v 15 Agek, meg mɨgan dad aplanɨl agɨlak, Nop agyokan. Nop agyokan agɨlak. Nop mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lem kumaŋ agɨlak. Agel, Paylat kɨlop agak, Bɨnonɨm nɨbi ak, nop mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk len kumaŋ akaŋ agak? Agek, bɨ God nop sɨbogep bɨawl okok pen agɨlak, Bɨnonɨm chɨn olap ma mɨdeb, Lom gapman bɨnonɨm chɨn nokom mɨdeb agɨlak. \v 16 \x - \xo 19.16 \xo*\xt Mat 27.26, 27.31, Mak 15.15, Luk 23.24\xt*\x* Pen anɨgɨl ag dad amɨl, Paylat takaw kɨlop ak dɨl, bɨ chɨm kadɨŋ gep ne okok kɨlop agak, Nop dam mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lem kumaŋ agak. \s Jisas nop mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lɨlak \r (Matyu 27.32-44, Mak 15.21-32, Luk 23.26-43) \p Paylat anɨb agek, Jisas nop dad amnɨlak. \v 17 \x - \xo 19.17 \xo*\xt Mat 27.31-33, Mak 15.21-22, Luk 23.26, 23.33\xt*\x* Pen Jisas ne ke mab nop chɨpɨl pak tɨbɨk lɨlak ak dɨl, man awl ak kelɨgɨl, dad amɨl man Chɨp Kɨmɨg Cheg Won apal ak amnak. Pen Hiblu takaw ak, Golgota apal. \v 18 Man anɨb ak amek, nop nab ayaŋ mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lɨlak. Pen bɨ omɨŋal ayɨp, olap pɨs olap pɨs mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lɨlak. \p \v 19 \x - \xo 19.19 \xo*\xt Mat 27.37, Mak 15.26, Luk 23.38\xt*\x* Pen Paylat abe agek, Jisas nop chɨpɨl pak tɨbɨk lɨlak mab bak alaŋ, yɨb tɨk lɨl agɨlak, Jisas bɨ Nasalet nɨb ak, Juda bɨnonɨm kɨli ak agɨl ñu kɨl tɨkɨlak. \v 20 Takaw adek nokom anɨb anep, Hiblu takaw kɨl tɨkɨl, Lom takaw kɨl tɨkɨl, Glik takaw kɨl tɨkɨl gelak nɨm, man awl ak wulep anɨb sɨŋak yek tek, Juda binɨb kuŋay yɨbɨl nɨgɨlak. \v 21 Pen bɨ God nop sɨbogep bɨawl okok, kɨli amɨl Paylat nop agɨlak, Takaw anɨb ak Juda bɨnonɨm kɨli ak ma kɨl tɨkɨnɨmɨn agɨlak. Bɨ anɨb ak pen ne agup, Yad Juda bɨnonɨm kɨli ak agup takaw anɨb ak kɨl tɨkɨnɨmɨn agɨlak. \p \v 22 Anɨb agelak, Paylat pen agak, Takaw tɨtay agɨl kɨl tɨkɨpin ak, anɨgɨl nep yonɨmuŋ agak. \p \v 23 \x - \xo 19.23 \xo*\xt Mat 27.35, Mak 15.24, Luk 23.34\xt*\x* Pen bɨ chɨm kadɨŋ gep okok, kɨli Jisas nop mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lɨlak won ak, chech tap ne yɨmak okok tɨg asɨk keke lel, tɨgawup oŋɨd amek keke dɨlak. Pen chech palsek ma ñag dɨlak ak, yɨmɨl yek abe tɨg asɨk dɨlak. \v 24 \x - \xo 19.24 \xo*\xt Sng 22.18\xt*\x* Pen ma ñag dɨlak ak nɨŋɨd, kɨli ke agɨlak, Ma tɨg talɨkɨnɨgun agɨlak. Yokɨp sadu tek gɨl, bɨ an kɨles gɨl dɨnɨmuŋ ak ne dɨnɨmuŋ agɨlak. Anɨb agɨl, sadu tek gɨl bɨ olap ne dak. Gɨlak anɨb ak, buk Baybol tɨkak adek ak nep gɨlak. Takaw anɨb ak kɨl tɨkɨl agak, \q1 Chech yad ak bɨlok keke dɨl, chech palsek yad ak dun agɨl, sadu tek gɨl bɨ olap ne dɨnɨmuŋ agɨl tɨkak. \p \v 25 \x - \xo 19.25 \xo*\xt Mat 27.55-56, Mak 15.40, Luk 23.49, 24.18\xt*\x* Pen Jisas nonɨm ak, numkay ak, Maliya bɨ Klopas bin ne ak, Maliya taun Makdala nɨb ak, kɨli Jisas nop mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lɨlak ak gol sɨŋak jakɨl nɨg yelak. \v 26 \x - \xo 19.26 \xo*\xt Jon 2.4, 13.23, 21.7, 21.20\xt*\x* Jisas nonɨm anɨgɨl yek nɨŋɨd, bɨne mapen yɨbɨl lolɨgup ak abe wulep anɨb sɨŋak jak yek ak nɨm, Jisas ne ami nop agak, Bin, ñɨ nad nɨm pi ak agak. \v 27 Anɨb agɨl, bɨne anɨb ak nop agak, Nanɨm nad nɨm pi ak agak. Anɨb agek, kɨdek won ak bɨne anɨb ak nonɨm nop poŋɨd kal ne amɨl, kod yolɨgup. \s Jisas kumak \r (Matyu 27.45-56, Mak 15.33-41, Luk 23.44-49) \p \v 28 \x - \xo 19.28 \xo*\xt Sng 22.15, 69.21\xt*\x* Pen Jisas nɨgak, wog ne ak mɨdupsek gɨjup ak nɨm, buk Baybol takaw tɨkɨlak ak nɨŋɨd yɨbɨl lɨnɨmuŋ agɨl agak, Yɨp kuŋam mɨlep gup agak. \v 29 \x - \xo 19.29 \xo*\xt Mat 27.48\xt*\x* Pen ñɨg wayn sɨlek kɨnag olap sɨŋak yek ak nɨm, kɨli nop yɨmug nɨŋɨd, tap sayn bad olap dɨl, ñɨg wayn sɨlek anɨb ak tawɨl, dɨl mab lek ak olap kabes ñagɨl, dad aplanɨl Jisas joŋɨb adek nop alaŋ ak lɨlak. \v 30 \x - \xo 19.30 \xo*\xt Jon 17.4\xt*\x* Lelak, Jisas ñɨg wayn sɨlek ak ñɨbɨl agak, Nɨm tep agak. Agɨl jel kuyan gɨl, kawnan ne ak nop kelɨgɨl amnak. \s Jisas tɨgɨlem pɨs kɨd nop ak puŋɨlak \p \v 31 \x - \xo 19.31 \xo*\xt Lo 21.22-23, Mak 15.42, Jon 19.42\xt*\x* Pen ñɨn anɨb ak, Juda binɨb tap kɨli nan gep ñɨn ak. Tol Juda añɨŋ lep ñɨn awl anɨb ak, ñɨn awl yɨbɨl kɨli ownɨgab anɨb ak nɨm, chɨp okok mab bak alaŋ ma yonɨmuŋ agɨl nɨgɨlak. Anɨgɨl nɨŋɨd, am Paylat nop agnɨŋɨd agɨlak, Bɨ mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lɨpal okok, tob kɨlop okok pak pagel kasek kumel, dɨ lum ayaŋ lɨnɨgel agɨlak. \v 32 Agelak, Paylat bɨ chɨm kadɨŋ gep ne okok kɨlop agek, am bɨ Jisas ayɨp mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lɨpal omɨŋal ak, tob kɨlop pak pagɨlak. \v 33 Pen Jisas nop amɨl nɨgɨlak, ne kumak. Anɨb ak tob nop ak ma pak pagɨlak. \v 34 \x - \xo 19.34 \xo*\xt 1 Jo 5.6-8\xt*\x* Bɨ chɨm kadɨŋ gep olap pen, kusal ak dɨl, Jisas nop tɨgɨlem ajɨŋ sɨŋak puŋɨlek, won anɨb anep nɨkɨm sek ñɨg sek yowak. \v 35 \x - \xo 19.35 \xo*\xt Jon 21.24\xt*\x* Pen bɨ Jisas nop gɨlak anɨb ak wɨdɨn ne ke nɨŋɨd, binɨb okok kɨlop agñub. Takaw agñub anɨb ak, takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak. Pen ne nɨgup, takaw ne nɨŋɨd agup anɨb ak, nop gos lɨnɨgɨnɨmɨb. \v 36 \x - \xo 19.36 \xo*\xt Kis 12.46, Nam 9.12, Sng 34.20\xt*\x* Pen gak anɨb ak, buk Baybol ak agɨl kɨl tɨkɨlak tek nep gak. Tɨkɨl agɨlak, Tɨŋɨl nop ak, olap ma pak pagɨnɨgabal agɨl tɨkɨlak. \v 37 \x - \xo 19.37 \xo*\xt Sng 22.16-17, Sek 12.10, Lep 1.7\xt*\x* Pen takaw olap tɨkɨl agɨlak, Bɨ puŋɨlak anop nɨgɨnɨgabal agɨl tɨkɨlak. \s Jisas nop kamɨlak \r (Matyu 27.57-61, Mak 15.42-47, Luk 23.50-56) \p \v 38 \x - \xo 19.38 \xo*\xt Mat 27.57, Mak 15.42, Luk 23.50, Jon 7.13, 9.22\xt*\x* Pen bɨ man sɨkol Alimateya nɨb olap yek. Ne Jisas bɨne olap pen, Juda bɨawl okok kɨlop nɨŋɨd pɨlɨkɨl, mɨseŋ ma agolɨgup. Bɨ anɨb ak yɨb ne Josep. Jisas nop gɨlak ak gɨjuwɨlak, Josep ne Jisas nop dad amnin agɨl, am Paylat nop agnɨgek, yaw agek, am dɨnɨg amnak. \v 39 \x - \xo 19.39 \xo*\xt Jon 3.1-2, 7.50\xt*\x* Amek, bɨ Nikodemus ned am Jisas nop maynab ayaŋ nɨgak ak, tap kuy tep owep ak kuŋay yɨbɨl dad, Josep ayɨp amnɨlek. Tap kuy tep owep anɨb ak, mab Mul apal mok ak sek, mab Alos apal mok ak sek dɨl gɨlak. \v 40 \x - \xo 19.40 \xo*\xt Apo 5.6\xt*\x* Kɨli bɨ omɨŋal amɨl Jisas nop kamnɨg, Juda binɨb gelɨgɨpal tek gɨlek. Mab mok kuy tep owep ak dad amnɨlek okok, wak nop okok wikɨl, chech tep bad okok dɨl kam sɨlokɨlek. \v 41 Jisas nop mab bak alaŋ chɨpɨl pak tɨbɨk lɨpal wulep anɨb sɨŋak, wog day olap yek. Pen wog day nab anɨb ak, chɨp kaw koŋɨm kab mɨgan tɨdamɨgɨl dɨlak ak olap yɨg pag lɨl, chɨp olap ma kamɨlak. \v 42 \x - \xo 19.42 \xo*\xt Ais 53.9, Jon 19.31\xt*\x* Pen ñɨn anɨb ak Juda binɨb tap kɨli nan gep ñɨn ak, tol ñɨn awl ak ownɨgeb tek, kasek kamnɨgun agɨl, kab mɨgan wulep anɨb sɨŋak kamɨlak. \c 20 \s Jisas tɨkjakak \r (Matyu 28.1-8, Mak 16.1-8, Luk 24.1-12) \p \v 1 \x - \xo 20.1 \xo*\xt Mat 28.1, Mak 16.1, Luk 24.1\xt*\x* Sande ñɨn ak man kɨdeyɨl tɨkɨnɨg gak won ak, Maliya taun Makdala nɨb ak, ne chɨp kamɨlak kawtub oŋɨd amɨl nɨgak, kab awl chɨp kawtub pɨl gɨlak ak ma yek. \v 2 \x - \xo 20.2 \xo*\xt Jon 13.23, 19.26, 21.7, 21.20, 21.24\xt*\x* Ne nɨŋɨd kasek wu agɨl amɨl, Saymon Pita ayɨp, Jisas bɨne olap nop mapen yɨbɨl lolɨgup ak ayɨp yelek ak amnak. Amɨl, kɨlop agak, Bɨawl anop chɨp kamɨlak kawtub ak tɨg walɨg dad amɨl, akal dɨlɨpal ak ma nopun agak. \p \v 3 Anɨb agek, Pita ayɨp Jisas bɨne olap ayɨp tɨkjakɨl, chɨp kamɨlak kawtub ak amnɨlek. \v 4 Kasek wu agɨl ayɨp amɨlɨg, Pita ne saynsayn gaknɨŋ, bɨ olap ne ned amjakɨl, \v 5 \x - \xo 20.5 \xo*\xt Jon 19.40\xt*\x* seŋayaŋ nep mɨdɨl, ñɨk gɨl kab mɨgan oŋɨd sɨpsɨp nɨgak, chech teplep bad okok nep yek. \v 6 Pen Saymon Pita ne kɨdek apɨl, kab mɨgan oŋɨd sɨkɨd amɨl nɨgak, chech teplep bad okok nep yek. \v 7 \x - \xo 20.7 \xo*\xt Jon 11.44\xt*\x* Pen chech olap nɨgak, chech Jisas kɨmɨg cheg nop ak kam sɨlokɨlak ak abe yek. Chech nɨm ak, chech teplep bad okok ayɨp ma yek, pag tep gɨl ke sɨŋ oŋɨd lɨlak tek yek. \v 8 Jisas bɨne olap pen, ne ned kab mɨgan owup ak, abe kab mɨgan oŋɨd sɨkɨd amnak. Amɨl, tap anɨb okok nɨŋɨd, gos nɨŋɨd, nɨŋɨd yɨbɨl ey agak. \v 9 \x - \xo 20.9 \xo*\xt Sng 16.10, Apo 2.25-31, 13.34-35\xt*\x* Pen won anɨb ak, buk Baybol kɨl tɨkɨl, ne kumɨl tepayaŋ tɨkjakɨnɨmuŋ agɨlak takaw ak, jɨj ak nɨgtep ma gɨlek. \v 10 Pen bɨne omɨŋal anɨb ak ap nɨŋɨd, adɨkɨd kal amnɨlek. \s Maliya taun Makdala nɨb ak, ne Jisas nop nɨgak \r (Matyu 28.9-10, Mak 16.9-11) \p \v 11 \x - \xo 20.11 \xo*\xt Mak 16.5\xt*\x* Maliya pen chɨp kamɨlak kawtub anɨb ak seŋayaŋ jakɨl mɨdɨlɨg chaŋ lak. Chaŋ lɨlɨg, kab mɨgan oŋɨd nɨgɨnɨg ñɨk gak. \v 12 Ñɨk gɨl nɨgak, ensel chech kayɨg lɨlek omɨŋal ak yelek. Kɨli besɨg yelek, Jisas nop kamɨlak abañ adek sɨŋak. Olap kɨmɨg day oŋɨd, olap tob kɨd day ayɨm besɨg yelek. \p \v 13 Pen kɨli omɨŋal Maliya nop agɨlek, Bin, taynen chaŋ leban agɨlek. Agel kɨlop agak, Bɨawl yad anop tɨg walɨg dad amɨl, akal dam lɨpal ak ma nepin agak. \v 14 \x - \xo 20.14 \xo*\xt Mat 28.9, Mak 16.9, Luk 24.16, 24.31, Jon 21.4\xt*\x* Anɨb agɨl, tɨg adɨkɨl nɨgak, Jisas apjakɨl yek. Pen Jisas nep agɨl ma nɨgak. \p \v 15 Pen Jisas nop agak, Bin, taynen chaŋ leban agak? Anop pɨyoweban agak? Agek, Maliya agak, Ey, bɨ wog nap nɨb anep agɨl, nop agak, Bɨawl, chɨp ak dad abin agɨl yɨl, akal dam lɨpan ak yɨp age, am dad amnin agak. \v 16 Agek agak, Maliya agak. Agek, Maliya tɨg adɨkɨl Hiblu takaw agɨl nop agak, Labonay agak. Takaw jɨj anɨb ak anɨgɨl mɨdeb, Tisa agak. \v 17 \x - \xo 20.17 \xo*\xt Sng 22.22, Mat 28.10, Lom 8.29, Epe 1.17, Hib 2.11-12\xt*\x* Agek Jisas agak, Bapi yɨl adek alaŋ adɨkɨd ma abin tek, yɨp ma dɨnɨgɨnɨmɨn agak. Pen nad mam yad okok kɨlop am agɨnɨmɨn, Jisas agup, Adek alaŋ adɨkɨd amebin, Bapi yad yɨl amebin alaŋ, Nap nɨbi abe agup agɨnɨmɨn agak. Ne God yad mɨdɨl, God nɨbi abe mɨdɨl gup agup agɨnɨmɨn agak. \p \v 18 Jisas anɨb agek, Maliya taun Makdala nɨb ak amɨl, Jisas bɨne okok kɨlop agak, Bɨawl anop nepin agak. Anɨb agɨl, Jisas takaw agak okok kɨlop agñak. \s Jisas bɨne okok nop nɨgɨlak \r (Matyu 28.16-20, Mak 16.14-18, Luk 24.36-49) \p \v 19 \x - \xo 20.19 \xo*\xt Mak 16.14, Luk 24.36, Jon 19.38, 1 Ko 15.5\xt*\x* Pen Sande ñɨn ak, sɨb gɨnɨg gak won ak, Jisas bɨne okok kɨli bɨ Juda okok kɨlop pɨlɨkɨl, kal mɨgan mɨdɨl kanɨb ak gɨñɨl, kɨmɨgel yelak. Anɨgɨl yelaknɨŋ, Jisas apɨl nab anɨb ak sɨŋak jak mɨdɨl kɨlop agak, Nɨbi mɨdtep gɨnɨmɨb agak. \v 20 \x - \xo 20.20 \xo*\xt Jon 16.22, 19.34, 1 Jo 1.1\xt*\x* Anɨb agɨl, ñɨn wul ne okok sek, tɨgɨlem pɨs puŋɨlak ak sek kɨlop yomak. Anɨgek, bɨne kɨli Bɨawl nop nɨŋɨd, mɨñmɨñ tɨmel gɨlak. \p \v 21 \x - \xo 20.21 \xo*\xt Mat 28.18-19, Jon 17.18, 2 Ti 2.2, Hib 3.1\xt*\x* Pen Jisas kɨlop tepayaŋ agak, Nɨbi mɨdtep gɨnɨmɨb agak. Bapi yɨp agyokek opin tek, nɨbop agyoken amebɨm agak. \v 22 Anɨb agɨl, añɨŋ bad ne ak kɨlop pug yokɨl agak, God Kawnan ne ak dɨnɨmɨb agak. \v 23 \x - \xo 20.23 \xo*\xt Mat 16.19, 18.18\xt*\x* Nɨbi binɨb tap si tap tɨmel gɨpal okok nɨŋɨd kelɨgem, tap tɨmel anɨb okok God ne tɨg walɨg gɨyokɨnɨgab agak. Pen nɨŋɨd ma kelɨgem, God ne ma tɨg walɨg gɨyokɨnɨgab agak. \s Tomas ne Jisas nop nɨgak \p \v 24 \x - \xo 20.24 \xo*\xt Jon 11.16, 14.5, 21.2\xt*\x* Pen Jisas bɨne anep umɨgan ak ñɨn kɨlop owak anɨb ñɨn ak, bɨ kɨli olap ayɨp ma yelak. Yɨb ne Tomas. Pen ñapay tam sek tɨkel, Tomas yɨb ne olap Didimus agɨlak \v 25 Anɨb ak Jisas bɨne okok kɨli Tomas nop agɨlak, Bɨawl ak nop nopun agɨlak. Agelak, ne pen kɨlop agak, Yad ñɨn kɨd nop chɨpɨl pakɨpal ak, ñɨn yad ak ke nop chɨpɨl pakɨpal ak ñɨn lɨnɨŋɨd, tɨgɨlem kɨd nop ñapal ak abe, ñɨn lɨnɨŋɨd, nɨŋɨd yɨbɨl ey agɨl nɨgɨnɨgayn agak. Yad ke tap anɨb okok ma nɨgɨnɨgayn ak, takaw nɨbi agebɨm ak ma nɨgɨnɨgayn agak. \p \v 26 Pen wik nokom olap mɨdɨl, Jisas bɨne okok Tomas ayɨp, tepayaŋ kal mɨgan ak kanɨb gɨñɨl yelak. Anɨgɨl yelaknɨŋ, Jisas apɨl nab anɨb ak sɨŋak jak mɨdɨl agak, Nɨbi mɨdtep gɨnɨmɨb agak. \v 27 \x - \xo 20.27 \xo*\xt 1 Jo 1.1\xt*\x* Anɨb agɨl, Tomas nop agak, Nad apɨl, ñɨn nad ke yɨp ñapal mɨgan anɨb okok nɨŋɨd, ñɨn lɨnɨgan agak. Ñɨn nad ke tɨgɨlem kɨd yɨp ñapal ak ñɨn lɨnɨgan agak. Gos kuŋay ma nɨgɨnɨmɨn, yɨp nokom gos lɨnɨgɨnɨmɨn agak. \v 28 Agek Tomas pen agak, Bɨawl yad ak, God yad ak mɨdeban agak. \p \v 29 \x - \xo 20.29 \xo*\xt 2 Ko 5.7, 1 Pi 1.8\xt*\x* Agek Jisas agak, Yɨp nɨŋɨd nɨm, yɨp nokom gos lɨnepan ak pen, binɨb yɨp ma nɨŋɨd, yɨp nokom gos lɨnepal okok, kɨlop tep yɨbɨl gup agak. \s Jon takaw jɨj anɨb awl anɨgɨl tɨkak \p \v 30 \x - \xo 20.30 \xo*\xt Jon 21.25\xt*\x* Jisas bɨne okok nɨg yelaknɨŋ, tap mageptek keke kuŋay yɨbɨl golɨgup. Pen mɨj tɨkɨpin awl, tap mageptek mɨdupsek ma tɨkɨpin. \v 31 \x - \xo 20.31 \xo*\xt Luk 1.4, Jon 3.15-16, 5.24, Lom 1.17, 1 Pi 1.8-9, 1 Jo 5.13\xt*\x* Pen takaw tɨkɨpin awl, Jisas nop nokom gos lɨnɨgɨnɨmɨb agɨl tɨkɨpin. Ne Bɨ God nop aglup ak, binɨb okok kɨlop dɨl kod yenɨgab ak mɨdɨl, God Ñɨne yɨbɨl mɨdeb. Pen nop nokom gos lɨnɨŋɨd nɨm, pelnep yenɨgabɨm. Nɨbi tap gup anɨb okok gos nɨgɨm agɨl, mɨj awl tɨkɨpin. \c 21 \s Jisas bɨne anep kugul ak nop nɨgɨlak \p \v 1 Pen kɨdek ñɨn olap, Jisas ñɨg cheb Taybeliyas\f + \fr 21.1 \fr*\ft Ñɨg cheb Taybeliyas anɨb ak, yɨb ne olap ñɨg cheb Galili.\ft*\f* gol okok tepayaŋ mɨseŋ apek, bɨne okok nop nɨgɨlak. Anɨgɨl mɨseŋ sɨŋak apjakek nɨgɨlak. \v 2 \x - \xo 21.2 \xo*\xt Mat 4.21, Jon 1.45-51, 20.24\xt*\x* Saymon Pita ak, Tomas yɨb olap Didimus apal ak, Nataniyel man ne Kena, Galili plopens nɨb ak, Sepedi ñɨne omɨŋal ak, Jisas bɨne omɨŋal sek ayɨp jɨmñɨl yelak. \v 3 \x - \xo 21.3 \xo*\xt Luk 5.5\xt*\x* Anɨgɨl yelak, Saymon Pita kɨlop agak, Yad kubsal nen amebin agak. Agek kɨli agɨlak, Chɨn ayɨp abe amnɨgabun agɨlak. Agɨl, am ne ayɨp bot dɨl, ajel ajel man tɨkak ak pen, kubsal ogɨnap ma yɨbɨl dɨlak. \p \v 4 \x - \xo 21.4 \xo*\xt Jon 20.14\xt*\x* Pen sub lɨm gaknɨŋ, Jisas apɨl ñɨg cheb gol sɨŋak yek. Bɨne okok nop nɨgɨlak ak pen, ak Jisas agɨl ma nɨgɨlak. \v 5 \x - \xo 21.5 \xo*\xt Luk 24.41\xt*\x* Pen Jisas kɨlop agak, Ñɨ okol, nɨbi kubsal nen aj mel nepɨm agak? Agek pen agɨlak, Yaw agɨlak. \v 6 \x - \xo 21.6 \xo*\xt Luk 5.4-7\xt*\x* Anɨb agel kɨlop agak, Kubsal dep asas ak dɨl, bot ñɨn yɨpɨd pɨs okok ken yokem nɨm, kubsal ogɨnap dɨnɨgabɨm agak. Agek, kubsal dep asas ak dɨl ñɨg nab ayaŋ yokɨl, kubsal kuŋay yɨbɨl nep dɨl, lɨpɨgel ownɨmuŋ tek ma lak. \p \v 7 \x - \xo 21.7 \xo*\xt Mat 14.29, Jon 13.23, 20.2\xt*\x* Anɨgek, Jisas bɨne olap nop mapen yɨbɨl lolɨgup ak, ne Pita nop agak, Bɨ anɨb ak Bɨawl ak agak. Ned Pita chech pal ne ak tɨg asɨk lɨl kubsal dak. Pen takaw anɨb ak nɨŋɨd, chech pal ne ak dɨl sɨj gɨl, pɨdeg ñɨg nab ayaŋ lɨl, ñɨg wɨj adek sɨŋadaŋ amnak. \v 8 Bɨne okok pen bot mɨgan ayaŋ mɨdɨl lɨpɨgɨl dad owlak. Ñɨg nab gol sɨŋak mɨdɨl,\f + \fr 21.8 \fr*\ft Jisas bɨne okok, ñɨg gol sɨŋak yelak. Ke pal sɨŋadaŋ 100 mita yelak.\ft*\f* kubsal dep asas ak kubsal sek aplan jakɨl yek ak lɨpɨgel owak. \p \v 9 Apɨl bot ak kelɨgɨl nɨgɨlak, mab bɨj yɨnɨg log amɨl yek adek ak, kubsal ogɨnap yɨnɨg yek, bilet ogɨnap abe gol sɨŋak yek. \v 10 Pen Jisas kɨlop agak, Kubsal mɨñɨl dɨpɨm okok, ogɨnap dowɨm agak. \v 11 \x - \xo 21.11 \xo*\xt Luk 5.6\xt*\x* Agek, Saymon Pita bot mɨgan ayaŋ amɨl, kubsal dep asas ak kubsal kuŋay yɨbɨl aplan jakɨl yek anɨb ak, lɨpɨg dad kab kɨlup adek ak owak. Asas kubsal kuŋay yek, kubsal anep 153 yek ak pen, asas ak ma pugɨlɨkak. \p \v 12 Anɨgek, Jisas kɨlop agak, Apɨl tap ñɨŋɨm agak. Pen bɨne okok kɨli nɨgɨlak, ak Bɨawl anep agɨl nɨgɨlak ak pen, kɨli mɨdupsek pɨlɨkɨl, olap bɨ nad an agɨl nop ma agnɨgak. \v 13 \x - \xo 21.13 \xo*\xt Jon 6.11, Apo 10.41\xt*\x* Pen Jisas am bilet ak dɨl bɨlok ñɨl, kubsal ak anɨgɨl bɨlok ñɨl gak. \p \v 14 \x - \xo 21.14 \xo*\xt Jon 20.19, 20.26\xt*\x* Pen Jisas kumɨl tɨkjakɨl, mɨseŋ lek bɨne okok nop mɨnek omɨŋal nokom nɨgɨlak. \s Jisas Pita nop takaw ogɨnap agak \p \v 15 \x - \xo 21.15 \xo*\xt Mat 26.33, Jon 1.42\xt*\x* Pen anɨgɨl tap ñɨbel, Jisas ne Saymon Pita nop agnɨŋɨd agak, Saymon Jon ñɨne, bɨ ogɨnap mɨdebal awl yɨp mapen lɨpal agak. Nad pen yɨp mapen awl lɨpan akaŋ mel agak? Agek agak, Yaw. Bɨawl, nep mapen lɨpin ak nad nepan agak. Agek agak, Chag sipsip ñɨluk yad okok kod yenɨmɨn agak. \p \v 16 \x - \xo 21.16 \xo*\xt Apo 20.28, Hib 13.20, 1 Pi 2.25\xt*\x* Anɨb agɨl, tepayaŋ agnɨŋɨd agak, Saymon Jon ñɨne, yɨp mapen awl yɨbɨl lɨpan akaŋ agak? Agek agak, Yaw. Bɨawl, nep mapen lɨpin ak nad nepan agak. Agek agak, Chag sipsip yad okok kod yenɨmɨn agak. \p \v 17 \x - \xo 21.17 \xo*\xt Jon 13.38, 16.30\xt*\x* Anɨb agɨl, tepayaŋ agnɨŋɨd agak, Saymon Jon ñɨne, yɨp mapen lɨpan akaŋ agak? Won omɨŋal nokom nop agnɨgek, Pita gos mɨŋel lɨlɨg agak, Bɨawl, nad tap okok mɨdupsek nepan agak. Nep mapen lɨpin ak nad nepan agak. Agek agak, Chag sipsip yad okok kod yenɨmɨn agak. \v 18 \x - \xo 21.18 \xo*\xt Jon 13.36, Apo 12.3-4\xt*\x* Nep nɨŋɨd yɨbɨl agebin, nad bɨlel bɨ pɨlaj mɨdɨl, sɨbnag nad ak pog lɨl, gos nad ke nepan tek ajelɨgɨpan agak. Pen kɨdek bɨ mɨlep yenɨgaban ñɨn ak, chech nak ma lep tek, ñɨn nak dad aplanɨgaban, bɨ olap ne chech nep lɨ ñɨl, sɨbnag nep ak pog lɨl ñɨl, ma amnɨg gɨnɨgaban okok dad amnɨgab agak. \v 19 \x - \xo 21.19 \xo*\xt Mat 16.24-25, Mak 1.17, Jon 13.36, 2 Pi 1.14\xt*\x* Jisas takaw jɨj agak anɨb ak, Pita tɨtay dɨl kumɨl, God nop yɨb awl ñɨnɨgab ak yomɨl agak. Pen anɨb agɨl, Jisas Pita nop takaw olap agak, Yɨp kɨdek gɨnɨmɨn agak. \s Jisas bɨne nop mapen yɨbɨl lolɨgup ak, takaw ne kɨdek won ak kɨl tɨkak \p \v 20 \x - \xo 21.20 \xo*\xt Jon 13.23-25, 20.2\xt*\x* Jisas takaw anɨb ak agaknɨŋ, Pita tɨg adɨkɨl nɨgak, Jisas bɨne nop mapen yɨbɨl lolɨgup ak kɨdek owak. Bɨ anɨb ak nɨm, ned tap ñɨbelak ñɨn ak, ne Jisas yek jɨj sɨŋak besɨg mɨdɨl agak, An nep chen mɨmug gɨ dad amnɨgab agak. \v 21 Pita bɨ anɨb anop nɨŋɨd, Jisas nop agak, Bɨawl, bɨ nɨm awl nop tap tay gɨnɨgab agak? \v 22 \x - \xo 21.22 \xo*\xt Mat 16.27-28, 25.31, 1 Ko 4.5, Lep 22.7, 22.20\xt*\x* Agek Jisas agak, Ak gos yad agak. Nop gen anɨgɨl nep mɨdaknɨŋ, adɨkɨd ownɨgayn ak, takaw nak mel agak. Yɨp kɨdek gɨnɨmɨn agak. \v 23 Takaw anɨb ak tek agek, takaw aj aj binɨb ne okok gos anɨb nɨŋɨd agelɨgɨpal, Bɨne anɨb ak ma kumnɨgab agelɨgɨpal. Jisas pen bɨ anɨb ak ma kumnɨgab agɨl ma agak. Mel. Ne agak, Ak gos yad agak. Nop gen anɨgɨl nep mɨdaknɨŋ, adɨkɨd ownɨgayn ak, takaw nak mel agak. \p \v 24 \x - \xo 21.24 \xo*\xt Jon 19.35, 3 Jo 12\xt*\x* Bɨne anɨb ak bɨ nɨm awl, mɨñɨl tɨtay gak okok nɨŋɨd agñɨl, takaw anɨb ak kɨl tɨkup. Pen chɨn nopun, takaw agñub anɨb ak, takaw nɨŋɨd yɨbɨl mɨdeb. \p \v 25 \x - \xo 21.25 \xo*\xt Jon 20.30\xt*\x* Jisas tap kuŋay yɨbɨl gak. Pen gak anɨb okok keke mɨdupsek kɨl tɨkɨl mɨj ayaŋ lebɨlap, lum awl sɨkol gek, dɨlep tep ak ma yobɨkop.