\id EPH - shell for translator's use \ide UTF-8 \h Epesus \toc1 Pol Epesus Binɨb Kɨlop Mɨj Tɨkak \toc2 Epesus \toc3 Epe \mt1 EPESUS \mt2 Pol Epesus Binɨb Kɨlop Mɨj Tɨkak \c 1 \p \v 1 \x - \xo 1.1 \xo*\xt Apo 18.19-21, 19.1, Lom 1.1, 1.7, 1 Ko 1.1, Kol 1.1\xt*\x* Yad Pol. God nɨŋɨd yɨp aglek, bɨ Klays Jisas takaw nop dad ameb ak mɨdebin. Pen nɨbi Epesus binɨb God yɨl mɨdɨl, Klays Jisas nop chɨg tep gɨl okok, mɨñɨl yad nɨbop mɨj tɨkebin. \v 2 \x - \xo 1.2 \xo*\xt 2 Ko 1.2, Gal 1.3, Kol 1.2, Tat 1.4\xt*\x* Bapi God chɨn ayɨp Bɨawl Jisas Klays ayɨp, apɨlmɨŋal ak nɨbop yɨmug nɨŋɨd gɨtep gel mɨdtep gɨnɨmɨb. \s God Klays nop agyokek apek, tap teplep ne chɨnop ñɨl dɨtep yɨbɨl gup \p \v 3 \x - \xo 1.3 \xo*\xt Epe 2.6\xt*\x* God, ne Bɨawl chɨn Jisas Klays nop God ne mɨdeb, Nap ne mɨdeb. Ne Klays nop agyokek apek nɨm, nop chɨgon, God tap teplep man ne alaŋ mɨdeb okok chɨnop ñɨl dɨtep yɨbɨl gup. Anɨb ak tek God yɨb nop dad aplanɨgun. \v 4 \x - \xo 1.4 \xo*\xt Jon 15.16, 17.24, Lom 8.28, Epe 5.27, Kol 1.22, 2 Te 2.13, 2 Ti 1.9, Jem 2.5, 1 Pi 2.20\xt*\x* Bɨlel bɨlel man ma alwol gɨlak ñɨn ak, God ne kɨli Klays nop chɨgɨnɨgabal agɨl, anɨgɨl gos nɨgak. Anɨgɨl nɨgek, chɨnop aglak. Ne yad nɨgen binɨb suŋtep mɨdɨl takaw ma mɨdeb yenɨgel agɨl, chɨnop anɨgɨl aglak. \v 5 \x - \xo 1.5 \xo*\xt Jon 1.12, Lom 8.29-30, 2 Ko 6.18, Gal 4.5\xt*\x* Ñɨn anɨb anep ne chɨnop mapen lɨl, gos ne ke nɨŋɨd chɨnop aglak. Aglɨl agak, Jisas Klays kɨlop gek, ñapay yad okok yenɨgabal agak. God ne ke chɨnop gos nɨgek nop tep gek, anɨgak. \v 6 \x - \xo 1.6 \xo*\xt Mat 3.17, Jon 3.35, Lom 3.24, 5.15, Kol 1.13\xt*\x* Pen ñɨ mapen ne ak nop chɨgon nɨŋɨd, chɨnop yɨmug nɨŋɨd gɨtep gup. Anɨb ak ne chɨnop yɨmug nɨŋɨd gɨtep gup anɨb ak, chɨn pel gos nɨŋɨd yɨb nop ak dad aplanɨgun. \v 7 \x - \xo 1.7 \xo*\xt Apo 20.28, Epe 2.7, Kol 1.14, 1.20, Hib 9.12, 1 Pi 1.18-19\xt*\x* God ne pelpel binɨb okok kɨlop yɨmug nɨŋɨd gɨtep yɨbɨl gup. Pen chɨn nopun, Klays nɨkɨm sogek kumak tek, God ne chɨnop pɨsnep dek kɨm amon, tap si tap tɨmel gɨpun okok tɨg walɨg gɨyokup. \v 8 Anɨgɨl chɨnop pelpel yɨmug nɨŋɨd gɨtep gek, chɨn binɨb gos nɨgep okok mɨdɨl, gos nɨgtep yɨbɨl gɨl mɨdobun. \v 9 \x - \xo 1.9 \xo*\xt Lom 16.25, Epe 3.4, 3.9-11, Kol 1.26, 2 Ti 1.9\xt*\x* Bɨlel God gos nɨg dad amɨl agak, Kɨdek Klays tap ogɨnap gek, gos yad pal ak ogɨnap nɨŋɨd gen yɨp tep gɨnɨmuŋ agak. Ned gos ne anɨb ak we gɨl yolɨgup ak pen, mɨñɨl gos anɨb ak chɨnop yomub. \v 10 \x - \xo 1.10 \xo*\xt 1 Ko 3.22-23, Gal 4.4, Plp 2.9-10, Kol 1.16, 1.20, Hib 1.2, 1 Pi 1.20\xt*\x* God gos ne anɨb ak anɨgɨl mɨdeb, tap okok mɨdupsek gek, am am mɨd dad amɨl ñɨn aglak ak apjakek, tap anɨb okok dɨl Klays nop muk okok lɨnɨgab. Tap adekab alaŋ okok sek, lum awl okok sek, mɨdupsek dap nan gɨl Klays nop muk okok lek, kod yenɨgab. \p \v 11 \x - \xo 1.11 \xo*\xt Lom 8.17, 8.28-29, Kol 1.12, Tat 3.7, Jem 2.5, 1 Pi 1.4\xt*\x* God ne ke gos nɨŋɨd, tap okok mɨdupsek gɨlak. Pen bɨlel gos ne ke nep kɨdek nɨŋɨd, chɨnop aglɨl agak, Klays ayɨp chɨgɨl yenɨgabal agak. Pen abe agak, Kɨli binɨb yad yɨbɨl ak yenɨgabal agak. \v 12 Anɨb ak tek, chɨn Juda binɨb, Klays nop ned kod mɨdon apek kɨdek gɨpun okok, God nop yɨb awl ñɨl yɨb nop dad aplanɨbun. \v 13 \x - \xo 1.13 \xo*\xt 2 Ko 1.22, 6.7, Epe 4.30, Kol 1.4-6\xt*\x* Pen nɨbi binɨb Juda mel okok abe, takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak nɨgem, God nɨbop gek binɨb ne mɨdebɨm. Takaw teplep anɨb ak anɨb agup, God nɨbop tɨg asɨk dup. Nɨbi Klays nop gos lɨnɨŋɨd jɨmñɨl mɨdebɨm ak nɨm, God Kawnan ne ak nɨbop ñub. Ned God ne takaw aglɨl agak, Kawnan yad ak binɨb yad okok kɨlop ñɨnɨgayn agak. Anɨb ak chɨn nopun, nɨbi binɨb ne mɨdebɨm. \v 14 \x - \xo 1.14 \xo*\xt Luk 21.28, Lom 8.23, 2 Ko 1.22, 1 Pi 2.9\xt*\x* God ned takaw aglɨl agak, Tap teplep yad okok, binɨb yad okok kɨlop ñɨnɨgayn agak. Anɨb ak chɨn God Kawnan ne ak dɨpun okok, chɨn nopun, God tap teplep ne okok mɨdupsek dɨnɨgabun. Anɨb ak tek chɨn nopun, God binɨb ne okok kɨlop pɨsnep dek kɨm amnɨgabal. Anɨb ak nɨm, yɨb awl ñɨl yɨb nop dad aplanɨgabun. \s Pol ne God nop agnɨŋɨd agup, Kɨlop gos tep ñɨnɨmɨn agup \p \v 15 \x - \xo 1.15 \xo*\xt Kol 1.4\xt*\x* God nɨbop anɨb gek nɨŋɨd, pen abe nepin, nɨbi Bɨawl Jisas nop gos lɨnɨŋɨd, binɨb God yɨl mɨdebal okok mɨdupsek kɨlop mapen lɨpɨm. \v 16 \x - \xo 1.16 \xo*\xt Plp 1.3-4, Kol 1.3, 1 Te 1.2\xt*\x* Anɨb ak tek yad nɨbop sawl ma gɨl, nɨbop nen God nop agnɨgɨlɨg, tep agɨlɨg mɨdebin. \v 17 \x - \xo 1.17 \xo*\xt Kol 1.9\xt*\x* Pen God, ne Bɨawl chɨn Jisas Klays God ne ak mɨdɨl, Bapi teplep yɨb awl yɨbɨl mɨdeb. Ak pen nop pel agnɨŋɨd apin, Nad Kawnan nad ak kɨlop ñɨnɨmɨn, ne gek, kɨli gos nɨgtep gɨl, nep nɨgtep yɨbɨl gɨnɨgel apin. \v 18 \x - \xo 1.18 \xo*\xt Apo 26.18, Epe 2.12, 4.4, Kol 1.12\xt*\x* Nad kɨlop gek gos pag yɨkaŋ apin. God ne anɨgek nɨgɨnɨgabɨm, God nɨbop suk agɨl, tap teplep nɨbop ñek dɨnɨgabɨm ak kod mɨdebɨm. Ne ned takaw anɨb ak agak, Tap teplep yad okok, binɨb yad okok kɨlop ñɨnɨgayn agak. Pen nɨgɨnɨgabɨm, tap teplep anɨb okok God ne binɨb ne okok kɨlop ñɨnɨgab ak, tap awl tap teplep yɨbɨl mɨdeb. \v 19 \x - \xo 1.19 \xo*\xt Epe 3.7, Kol 1.11, 1.29, 2.12\xt*\x* Pen abe nɨgɨnɨgabɨm, chɨn Klays nop gos lɨnopun okok, God ne chɨnop kɨles awl ak pel ñub. Kɨles ne anɨb ak, kɨles awl yɨbɨl mɨdeb. Mɨñɨl chɨnop pel ñub ak, \v 20 \x - \xo 1.20 \xo*\xt Sng 110.1, 2 Ko 13.4, Kol 1.16, 2.10-12, 3.1, Hib 1.3\xt*\x* ned Klays pɨsnep kumak ñɨn ak, God kɨles anɨb ak dɨl Klays nop gek tɨkjakak. Tɨkjakek, man ne alaŋ dad amɨl, ñɨn yɨpɨd kɨd ne okok lek besɨgɨl mɨdeb. \v 21 \x - \xo 1.21 \xo*\xt Lom 8.38, Plp 2.9-10, Kol 2.10, 2.15, Hib 1.4\xt*\x* Adek alaŋ besɨgup tek, ne abe Bɨawl yɨbɨl mɨdeb. Ensel mɨdebal okok mɨdupsek, tap kɨles adekab alaŋ mɨdebal okok mɨdupsek, bɨawl lum awl mɨdebal okok mɨdupsek, bɨ kɨles mɨdebal okok mɨdupsek, kɨli nop muk okok mɨdebal. Pen binɨb tap anɨb okok mɨñɨl mɨdebal okok, kɨdek yenɨgabal okok, yɨb kɨli pi ak yek, yɨb ne ak adek awl alaŋ mɨdaknɨŋ, mɨdupsek nop muk okok mɨdebal. \v 22 \x - \xo 1.22 \xo*\xt Sng 8.6, Mat 28.18, Kol 1.18, Hib 2.7\xt*\x* God ne binɨb tap anɨb okok mɨdupsek Klays nop muk okok lek, yɨb awl dɨl tap okok mɨdupsek kod mɨdeb.\x - \xo 1.22-23 \xo*\xt Kol 1.18\xt*\x* Anɨgek nɨm, Klays binɨb ne okok kɨmɨg won tek mɨdɨl, kɨlop abe kod mɨdeb. \v 23 \x - \xo 1.23 \xo*\xt Lom 12.5, Epe 4.10, 4.15, Kol 2.9, 3.11\xt*\x* Pen Klays binɨb ne okok, kɨli mubwak ne tek mɨdel, ne mɨdeb nab kɨli ayaŋ. Pen ne binɨb okok sek tap okok mɨdupsek nab ayaŋ mɨdɨl, okok mɨdupsek mɨdeb. \c 2 \s Chɨn binɨb kumeb tek yonok okok, God chɨnop gek Klays ayɨp koŋɨm mɨdobun \p \v 1 \x - \xo 2.1 \xo*\xt Epe 4.18, Kol 1.21\xt*\x* Nɨbi ned God nop kɨdek ma gɨl, tap si tap tɨmel gelɨgɨpɨm tek, God ayɨp jɨmñɨl mɨdep tek ma lak ak, kumeb tek yelɨgɨpɨm.\x - \xo 2.1-5 \xo*\xt Kol 2.13\xt*\x* \v 2 \x - \xo 2.2 \xo*\xt Jon 12.31, Epe 5.6, 6.12, Kol 1.21, 3.6-7, Tat 3.3\xt*\x* Ñɨn anɨb ak, tap tɨmel lum awl yɨl ak gos nɨŋɨd kɨdek gelɨgɨpɨm. Pen kɨcheki bɨawl ak ne adekab tap okok kod mɨdeb ak, ne tap tɨmel golɨgup ak gelɨgɨpɨm. Kɨcheki anɨb ak, mɨñɨl ne binɨb God takaw tɨbɨlɨkɨpal okok kɨlop bak lɨl mɨdeb. \v 3 \x - \xo 2.3 \xo*\xt Lom 5.12, Gal 5.16, Kol 3.6, Tat 3.3, 1 Pi 4.3\xt*\x* Ned chɨn mɨdupsek kɨli gelɨgɨpal tek nep gɨl, gos chɨn ke nɨŋɨd kɨdek golɨgɨpun. Gos chɨn ke nɨgup tek gɨlɨg, mapen ke tɨkjakup tek gɨlɨg golɨgɨpun. Chɨn binɨb lum awl tek golɨgɨpun ñɨn anɨb ak, God ne binɨb lum awl okok kɨlop tɨmel nɨŋɨd yul awl ñɨnɨmuŋ ak, chɨnop abe ñɨnɨmuŋ tek lak. \p \v 4-5 \x - \xo 2.4-5 \xo*\xt Luk 15.24, 15.32, Apo 15.11, Lom 5.6-10, 6.4-5, 6.13, 10.12, Epe 1.7, 2.1, 2.7, Kol 2.12-13\xt*\x* Chɨn tap si tap tɨmel golɨgɨpun tek, God ayɨp mɨdep tek ma lak ak kumeb tek yolɨgɨpun. Ne pen chɨnop mapen yɨbɨl nɨŋɨd, mapen awl yɨbɨl lup ak nɨm, ne chɨnop gek, Klays ayɨp koŋɨm mɨdobun. God nɨbop yɨmug nɨŋɨd gɨtep gup anɨb ak nɨm, nɨbop tɨg asɨk dup. \v 6 \x - \xo 2.6 \xo*\xt Epe 1.20, Kol 2.12\xt*\x* Pen God ne gek, chɨn Klays Jisas ayɨp tɨkjakɨl mɨdobun. Gek tɨkjakon, dad man ne alaŋ chɨnop lek Klays ayɨp besɨg mɨdobun. \v 7 \x - \xo 2.7 \xo*\xt Epe 1.7\xt*\x* Anɨgek chɨn nopun, yɨmug nɨŋɨd gɨtep gep ne ak, tap teplep awl yɨbɨl mɨdeb. Pen yɨmug nɨŋɨd gɨtep gep ne anɨb ak, binɨb mɨñɨl mɨdebal abe kɨdek yenɨgabal abe kɨli mɨdupsek nɨgɨnɨgel agɨl gos nɨgup. Anɨb ak tek God ne Klays Jisas nop gos nɨŋɨd, chɨnop yɨmug nɨgup. \v 8 \x - \xo 2.8 \xo*\xt Jon 4.10, Lom 4.16, 10.14-17, Plp 1.29, 2 Ti 1.9, Hib 6.4\xt*\x* Nɨbi Klays nop gos lɨnɨgem, God nɨbop yɨmug nɨŋɨd gɨtep gup anɨb ak nɨm, nɨbop tɨg asɨk dup. Kɨles nɨbi ke gem nɨbop ma dup. Mel yɨbɨl. God ne nokom nɨbop nen agɨl tɨg asɨk dup. \v 9 \x - \xo 2.9 \xo*\xt Lom 3.20, 3.27, 4.2, 1 Ko 1.29-31, 2 Ti 1.9\xt*\x* Pen God nɨbop tɨg asɨk dup ak, nɨbi wog olap gem tɨg asɨk ma dup. Anɨb ak bɨ olap yɨb ne ke dad aplanɨmuŋ tek ma lɨnɨgab. \v 10 \x - \xo 2.10 \xo*\xt 1 Ko 3.9, 2 Ko 5.5, 5.17, Epe 4.24, Tat 2.14\xt*\x* God ned chɨnop gos nɨgak ak, ne kɨli kɨdek wog gɨtep gɨnɨgel agɨl gos nɨŋɨd chɨnop aglak. Kɨli wog anɨb okok anɨgɨnɨgel agɨl, mɨñɨl chɨnop gek, chɨn Klays Jisas ayɨp jɨmñɨl mɨdɨl binɨb ne koŋɨm mɨdobun. \s Klays ne Juda binɨb okok ayɨp, binɨb Juda mel okok ayɨp dɨ jɨmñub \p \v 11 \x - \xo 2.11 \xo*\xt Lom 2.28-29, 1 Ko 12.2, Epe 5.8, Kol 1.21\xt*\x* Nɨbi binɨb Juda mel mɨdebɨm okok, nɨbi nepɨm, Juda binɨb kɨli wak tɨbɨlɨkɨpal okok nɨbop apal, Nɨbi binɨb wak ma tɨbɨlɨkɨpɨm okok mɨdebɨm, chɨn binɨb wak tɨbɨlɨkɨpɨm okok mɨdobun apal. Wak tɨbɨlɨkɨpun gos nɨŋɨd apal anɨb ak, bɨ kɨli ke anɨgɨpal. Pen nɨbi gos nɨgtep gɨnɨmɨb, nɨbi ned binɨb Juda mel yelɨgɨpɨm. \v 12 \x - \xo 2.12 \xo*\xt Lom 9.4, 9.8, Gal 4.8, Epe 4.18, Kol 1.21, 1 Te 4.5, 4.13\xt*\x* Ñɨn anɨb ak, Klays ayɨp ma yelɨgɨpɨm. God binɨb ne Yislel ma yelɨgɨpɨm, binɨb yokɨp okok nep yelɨgɨpɨm. God ne takaw ag adek nokom lɨl, binɨb ne okok kɨlop ned aglak. Pen nɨbi God binɨb ne ma mɨdɨl, takaw nop nɨgelɨgɨpal kɨd ak ma yelɨgɨpɨm. Binɨb lum awl yokɨp okok mɨdɨl, God nop ma nɨgelɨgɨpɨm. Pen tap teplep olap dɨl mɨdtep gɨnɨgun agɨl kod ma yelɨgɨpɨm. \v 13 \x - \xo 2.13 \xo*\xt Gal 3.28, Epe 2.17, Kol 1.20\xt*\x* Nɨbi God nop pal okok mɨdɨl, nop yɨl yenɨmɨb tek ma lak. Mɨñɨl pen Klays nɨkɨm ne sogek kumak tek nɨŋɨd, apɨl nop chɨgɨl God binɨb ne mɨdebɨm. \v 14 \x - \xo 2.14 \xo*\xt Ais 9.6, Mai 5.5, Jon 16.33, Apo 10.36, 1 Ko 12.13, Kol 1.20, 2.14\xt*\x* Klays ne ke chɨnop gek, binɨb okok kɨlop jɨmñɨl mɨdɨl mɨdtep gɨpun. Ned ñɨn ak, Juda binɨb okok, binɨb Juda mel okok mɨlɨk nɨŋɨd penpen gelɨgɨpal. Mɨlɨk nɨgep anɨb ak wali tek yek, kɨli tɨg asɨk keke yelɨgɨpal. Klays pen kumak tek nɨŋɨd, wali ak tɨb walɨg yokɨl, Juda binɨb okok ayɨp binɨb Juda mel okok ayɨp dɨ jɨmñɨl lek, binɨb nokom olap mɨdebal. \v 15 \x - \xo 2.15 \xo*\xt 2 Ko 5.17, Gal 6.15, Epe 4.24, Kol 1.20-22, 2.14, 2.20\xt*\x* Ne kumak tek, takaw Mosis ñu kɨl tɨkak ak mɨdupsek dɨyokak. Takaw kɨles tɨkɨlak ak sek takaw binɨb gɨnɨgel ma gɨnɨgel tɨkɨlak ak sek, mɨdupsek dɨyokak. Juda binɨb jɨj ak ke, binɨb Juda mel jɨj ak ke ma yenɨgel, omɨŋal gɨl dɨ jɨmñɨl len jɨj nokom olap yenɨgel agɨl, gos anɨb ak nɨŋɨd anɨgak. Pen anɨgek, chɨn jɨmñɨl mɨdɨl mɨdtep gɨpun. \v 16 \x - \xo 2.16 \xo*\xt Sek 9.10, Lom 6.6, 8.3, Kol 1.20, 2.14\xt*\x* Ne mab bak alaŋ kumak tek, jɨj omɨŋal dɨ jɨmñɨl lɨl God ayɨp dɨ jɨmñɨl lek nɨm, binɨb jɨj nokom olap mɨdebal. Pen kɨli mɨlɨk nɨŋɨd penpen gɨpal ak, ne kumak tek nɨŋɨd kelɨgɨpal. \v 17 \x - \xo 2.17 \xo*\xt Ais 57.19, Sek 9.10, Apo 2.39, Lom 5.1\xt*\x* Ne takaw teplep ak dad apɨl binɨb okok mɨdupsek kɨlop agak, Mɨñɨl nɨbi jɨmñɨl mɨdɨl mɨdtep gɨnɨmɨb tek lup agak. Nɨbi binɨb Juda mel God nop pal okok yelɨgɨpɨm okok anɨb agñɨl, Juda binɨb kɨli wulep okok yelɨgɨpal okok agñɨl gak. \v 18 \x - \xo 2.18 \xo*\xt Lom 5.2, 1 Ko 12.13, Epe 3.12, Hib 4.16, 1 Pi 3.18\xt*\x* Klays ne anɨgak ak nɨm, God Kawnan ne ak chɨnop gek, Juda binɨb okok ayɨp binɨb Juda mel okok ayɨp, chɨn mɨdupsek jɨmñɨl mɨdɨl Bapi yɨl ownɨgun tek lup. \s Chɨn Klays yɨl mɨdobun okok, God kal ne tek mɨdobun \p \v 19 \x - \xo 2.19 \xo*\xt Gal 6.10, Epe 3.6, Plp 3.20, Hib 12.22-23\xt*\x* Anɨb ak tek, nɨbi binɨb Juda mel okok, mɨñɨl binɨb man ke okok nɨb ju apɨl mɨdebal tek ak ma mɨdebɨm, binɨb adek okok ajɨpal tek ma mɨdebɨm. God binɨb ne ned nɨb okok ayɨp jɨmñɨl mɨdɨl, binɨb ne yɨpɨd gɨl mɨdebɨm. \v 20 \x - \xo 2.20 \xo*\xt Mat 16.18, 1 Ko 3.9-11, Gal 2.9, Lep 21.14\xt*\x* Pen nɨbi God nɨbop kal tek gak ak mɨdebɨm. Jisas kal meg awl nab ayaŋ puŋɨlup tek ak mɨdeb, bɨ Jisas takaw nop dad ameb okok sek, bɨ God gos ñek agñeb okok sek, kɨli kal meg puŋɨlup tek ak mɨdebal, nɨbi kal bog tek ak mɨdebɨm. \v 21 \x - \xo 2.21 \xo*\xt 1 Ko 3.16-17, 2 Ko 6.16, Epe 4.15-16, Kol 2.19\xt*\x* Klays ne chɨnop mɨdupsek dɨ jɨmñɨl lɨl, kal meg awl nab ayaŋ tek mɨdɨl, gol omɨŋal adaŋ mɨdupsek dɨ yenɨgab. Dɨ yek, God chɨnop gek, chɨn kɨles tɨmel gɨl mɨdɨl, Bɨawl kal awl ne yɨbɨl ak yenɨgab. \v 22 \x - \xo 2.22 \xo*\xt 1 Pi 2.5\xt*\x* Nɨbi abe Klays ayɨp chɨgɨl mɨdebɨm okok, God nɨbop dɨl binɨb ogɨnap nop yɨl mɨdebal okok ayɨp dɨ jɨmñɨl lek, kal tep ne yɨbɨl mɨdebɨm. Pen God Kawnan ne ak kal mɨgan anɨb ak pel mɨdeb. \c 3 \s God ne Pol nop agek, takaw teplep ak binɨb Juda mel okok kɨlop agñub \p \v 1 \x - \xo 3.1 \xo*\xt Epe 4.1, Plp 1.7, 1.13, Plm 1, 9\xt*\x* God nɨbop gɨtep yɨbɨl gup anɨb ak tek, yad nɨbop gos nɨgɨlɨg God nop agnɨgebin. Yad Pol, Klays Jisas nop wog gɨñɨlɨg, nɨbop binɨb Juda mel okok agñɨ ajen, bɨ ogɨnap yɨp dɨl nag lel mɨdebin. \v 2 \x - \xo 3.2 \xo*\xt Kol 1.25\xt*\x* Pen God yɨp yɨmug nɨŋɨd gɨtep gɨl, ne nokom agek yad nɨbop wog gɨñɨbin. God wog anɨb ak yɨp agak ak, nɨbi nepɨm tek lup. \v 3 \x - \xo 3.3 \xo*\xt Epe 1.9-10, Kol 1.26\xt*\x* God gos ne we gak ak mɨseŋ lɨl yɨp agek, gos anɨb ak yad nepin. Pen takaw anɨb ak ogɨnap nɨbop mɨj tɨkesɨpin. \v 4 \x - \xo 3.4-6 \xo*\xt Kol 1.26-27\xt*\x* Nɨbi takaw mɨj tɨkesɨpin anɨb okok nɨŋɨd nɨm, Klays wog ne bɨlel we gak ak nepin tek ak nɨgɨnɨgabɨm. \v 5 Bɨlel ñɨn anɨb okok, God gos ne we gɨl mɨdek ak binɨb okok kɨlop ag mɨseŋ ma lak. Mɨñɨl pen Kawnan ne ak agek, ne bɨ Jisas takaw nop dad ameb okok sek, bɨ God gos ñek agñeb okok sek kɨlop agek, gos ne anɨb ak nɨgtep gɨpal. \v 6 \x - \xo 3.6 \xo*\xt Gal 3.14, 3.28-29, Epe 2.13-19\xt*\x* Pen gos we gak anɨb ak anɨgɨl mɨdeb. Mɨñɨl binɨb Juda mel okok sek Juda binɨb okok sek, kɨli omɨŋal gɨl takaw teplep ak nɨg dɨpal. Nɨg dɨl, Klays Jisas nop jɨmñɨl lɨl nɨm, God tap teplep ne ñɨnɨgab aglak ak dɨnɨgabal. Pen omɨŋal gɨl kɨli jɨmñɨl wak nokom tek mɨdɨl, binɨb jɨj nokom tek mɨdebal. \p \v 7 \x - \xo 3.7 \xo*\xt Kol 1.23-25\xt*\x* God yɨp yɨmug nɨŋɨd gɨtep gɨl, yɨp dɨl kɨles ne ñɨl kod yek. Kod mɨdaknɨŋ, bɨ wog gɨñeb ne ak mɨdɨl, takaw teplep anɨb ak agñɨ mɨdebin. \v 8 \x - \xo 3.8 \xo*\xt 1 Ko 15.9-10, Gal 1.16, Epe 1.7, Kol 1.27, 1 Ti 1.13-15\xt*\x* God binɨb ne okok kɨli binɨb awl mɨdebal, yad bɨ tam nɨb okok tek mɨdebin ak pen, God yɨp yɨmug nɨŋɨd gɨtep gɨl agek, yad binɨb Juda mel okok kɨlop takaw teplep ak agñɨnɨg ajebin. Takaw teplep anɨb ak anɨgɨl mɨdeb, Klays binɨb okok kɨlop dɨtep yɨbɨl gup. Kɨlop dɨtep yɨbɨl gup anɨb ak, tap awl teplep yɨbɨl mɨdeb, binɨb okok kɨli nɨŋɨd bɨlok nɨgɨnɨgel tek ma lup. \v 9 \x - \xo 3.9 \xo*\xt Lom 16.25, 1 Ko 2.7, Epe 1.9, Kol 1.16, 1.20, Hib 1.2\xt*\x* Pen God lum awl tap okok mɨdupsek gɨlak ak, bɨlel gos ne gɨnɨg nɨg lak ak we gak. We gɨl mɨd dad apɨl, yɨp dɨl agek, gos ne we gak anɨb ak mɨñɨl agyɨkebin. Gos ne anɨb ak binɨb okok mɨdupsek kɨlop agñen, God gɨnɨgab ak mɨseŋ nepal. \v 10 \x - \xo 3.10 \xo*\xt Lom 8.38, 11.33, Epe 1.21, 1 Pi 1.12\xt*\x* Pen God ne anɨgɨl gos nɨgup, ensel okok sek tap kɨles adekab mɨdebal okok sek kɨli nɨgɨnɨgel, God ne bɨ gos tɨpagɨl nɨgup ak mɨdeb. Anɨb ak tek mɨñɨl ñɨn anɨb ak, ne binɨb ne okok kɨlop agek, kɨli ensel tap kɨles anɨb okok kɨlop yomebal. Yomel, ensel tap kɨles anɨb okok kɨli nɨgɨnɨgel, God ne bɨ gos tɨpagɨl nɨgup ak mɨdeb. \v 11 Bɨlel God ne tap anɨb ak gɨnɨgayn agɨl gos nɨgak. Pen mɨñɨl Bɨawl chɨn Klays Jisas ne wog gek, God gos ne nɨgak anɨb ak gɨjup. \v 12 \x - \xo 3.12 \xo*\xt Jon 14.6, Lom 5.2, Epe 2.18, Hib 4.16\xt*\x* Gɨjup ak nɨm, Klays ayɨp jɨmñɨl nop gos lɨnopun, anɨb ak tek ma pɨlɨkɨl God yɨl monmon apɨl ne ayɨp mɨdobun. \v 13 \x - \xo 3.13 \xo*\xt Kol 1.24\xt*\x* Anɨb ak yad kɨles gɨl apin, nɨbop agñɨ ajen, yɨp gɨ tɨmel gel mɨŋel dɨpin ak, yɨlɨk nɨŋɨd gos kuŋay ma nɨgɨnɨmɨb. Ak nɨbop binɨb tep yad agɨl mɨŋel dɨpin. \s Pol ne Epesus binɨb okok kɨlop gos nɨŋɨd God nop agnɨgup \p \v 14 Yad Bapi tap anɨb okok gak ak gos nɨgebin anɨb ak tek, nop kɨgom yɨmɨl agnepin. \v 15 \x - \xo 3.15 \xo*\xt Epe 1.10, Plp 2.9-11\xt*\x* Ne Bapi awl mɨdaknɨŋ, chɨn jɨj keke mɨdupsek man ne alaŋ lum awl mɨdobun. Ne ke agek chɨn mɨdupsek mɨdobun. \v 16 \x - \xo 3.16 \xo*\xt Lom 9.23, 2 Ko 4.16, Plp 4.19, Kol 1.11, 1.27\xt*\x* Pen God tap teplep yɨbɨl pel ñub ak, nop agnepin. Tap anɨb okok nɨŋɨd, nop anɨb agnepin, Kawnan ne ak nɨbop kɨles ñɨl kod yek, gos nab nɨbi pi ak kɨles gɨl yonɨmuŋ agɨl nop agnepin. \v 17 \x - \xo 3.17 \xo*\xt Jon 14.23, Epe 2.22, Kol 1.23, 2.7\xt*\x* Pen Klays nop gos nɨgɨlɨg yenɨmɨb ak nɨm, ne nab nɨbi okok pel yonɨmuŋ agɨl God nop agnepin. Tap okok mɨdupsek gɨnɨgabɨm ak, God ayɨp binɨb okok ayɨp kɨlop mapen lɨl gɨnɨmɨb agɨl God nop agnepin. Nag ak jakɨl, am mab ak pag dek, kɨles mɨdeb tek ak nɨgtep gɨnɨmɨb agɨl God nop agnepin. \v 18 \x - \xo 3.18-19 \xo*\xt Jon 1.16, Lom 10.3, 10.11-12, Epe 1.18, 1.23, Kol 2.2, 2.9-10\xt*\x* Klays ne binɨb okok kɨlop mapen lup ak, kɨlop mapen awl yɨbɨl lup. Ak tek ak nɨbi ayɨp God binɨb ne mɨdupsek ayɨp kɨles dɨl, ne kɨlop mapen lup anɨb ak gos nɨgtep gɨnɨmɨb agɨl God nop agnepin. Klays ne binɨb okok kɨlop mapen lup anɨb ak, adek awl alaŋ amɨl, yi okyaŋ amɨl, gol adaŋ amɨl gol adaŋ amɨl gup, nɨgɨnɨmɨb agɨl God nop agnepin. \v 19 Klays binɨb okok kɨlop mapen lup ak, kɨli mɨdupsek bɨlok nɨgɨnɨgel tek ma lup ak pen, nɨbi mapen lup anɨb ak gos nɨgtep gɨnɨmɨb agɨl God nop agnepin. God bɨ tep ke yɨbɨl mɨdeb ak pen, nɨbi ne mapen lup anɨb ak nɨŋɨd, ne tep ke yɨbɨl mɨdeb tek yenɨmɨb agɨl God nop agnepin. \p \v 20 \x - \xo 3.20 \xo*\xt Lom 16.25, 1 Ko 2.9, Kol 1.29\xt*\x* God kɨles ne ak nab chɨn okok wog geb ak pen, kɨles anɨb ak chɨn bɨlok nɨgep tek ma mɨdeb. Tap nɨm akal tek God nop agnɨŋɨd, tap nɨm akal tek God ne gɨnɨmuŋ agɨl gos nopun, anɨb ak tap yokɨp. Kɨles ne ak tap awl yɨbɨl, gos chɨn ak sɨkol olap mɨdeb. \v 21 \x - \xo 3.21 \xo*\xt Lom 11.36, 16.27, Hib 13.21\xt*\x* Anɨb ak mɨnek mɨnek, chɨn God binɨb ne mɨdɨl Klays Jisas ayɨp chɨgɨl mɨdobun okok, God yɨb nop ak pel pelnep dad aplanɨgun. Yaw. \c 4 \s Chɨn binɨb Klays yɨl okok, jɨmñɨl wak nokom tek mɨdobun \p \v 1 \x - \xo 4.1 \xo*\xt Epe 3.1, Plp 1.27, Kol 1.10, 1 Te 2.12, Plm 1, 9\xt*\x* Yad Klays nop wog gɨñen yɨp nag lel mɨdebin ak, takaw yad ak nɨgɨnɨmɨb. God nɨbop aglɨl, kɨli gɨtep yɨbɨl gɨl yɨp kɨdek gɨnɨgel agɨl agak. Anɨb ak yad kɨles gɨl agebin, nɨbi nop yɨpɨd gɨl yɨbɨl kɨdek gɨnɨmɨb. \v 2 \x - \xo 4.2 \xo*\xt Apo 20.19, Gal 5.22-23, Kol 3.12-13\xt*\x* Binɨb tam okok tek mɨdɨl, kabɨyam ma junɨmɨb, binɨb sayn tep okok yenɨmɨb. Mɨŋel ogɨnap ownɨgab ak, kɨmɨgel jɨmñɨl yenɨmɨb. Ke penpen mapen lɨpɨm tek, penpen dɨtep gɨlɨg yenɨmɨb. \v 3 \x - \xo 4.3 \xo*\xt Kol 3.14-15\xt*\x* God Kawnan ne ak nɨbop dɨ jɨmñɨl lek, jɨmñɨl mɨdtep gebɨm. Nɨbi anɨgɨl nep yonɨgun agɨl kɨles gem amnɨmuŋ. \v 4 \x - \xo 4.4 \xo*\xt Lom 12.5, 1 Ko 12.4, 12.11-12, Epe 1.18, 2.16-18\xt*\x* Chɨn jɨmñɨl mubwak nokom tek mɨdobun. God Kawnan ak nokom mɨdeb. God chɨnop aglɨl suk agek, tap teplep nokom olap chɨnop ñek dɨnɨgabun ak kod mɨdobun. \v 5 \x - \xo 4.5 \xo*\xt Jon 10.16, 1 Ko 1.13, 2 Ko 11.4, Gal 3.27-28, Hib 6.6\xt*\x* Bɨawl ak nokom mɨdeb. Klays nop gos lɨnɨgep ak nokom mɨdeb. Ñɨg pakñɨbun ak nokom mɨdeb. \v 6 \x - \xo 4.6 \xo*\xt Lom 11.36, 1 Ko 12.6\xt*\x* God nokom olap, ne binɨb okok mɨdupsek Bapi kɨli mɨdeb. Ne binɨb okok mɨdupsek kɨlop kod mɨdɨl, mɨdupsek nab okok wog gup ak mɨdɨl, mɨdupsek nab ayaŋ mɨdeb. \p \v 7 \x - \xo 4.7 \xo*\xt Lom 12.3, 12.6, 1 Ko 12.11\xt*\x* Pen Klays chɨnop yɨmug nɨŋɨd gɨtep yɨbɨl gup. Anɨb ak tek ne yɨmug nɨŋɨd gɨtep gep ne ak nɨŋɨd tɨg asɨk lɨl, chɨnop nokom nokom tap teplep olap ñɨl kod mɨdeb. \v 8 \x - \xo 4.8 \xo*\xt Sng 68.18, Kol 2.15\xt*\x* Anɨb ak buk Baybol ak tɨkɨl agak, \q1 Ne tɨkjakɨl adek alaŋ amɨlɨg, binɨb nag lek mɨdebal okok kɨlop poŋɨd dad amnak agɨl tɨkak. Pen binɨb kɨlop tap teplep okok ñak agɨl tɨkak. \p \v 9 \x - \xo 4.9 \xo*\xt Jon 3.13\xt*\x* Klays ne tɨkjakɨl adek alaŋ amnak takaw agak jɨj ak, taydɨl tek mɨdeb? Nɨm ned lum mɨgan ayaŋ apɨl, tɨkjakɨl adek alaŋ amnak agak. \v 10 \x - \xo 4.10 \xo*\xt Hib 4.14, 9.24\xt*\x* Bɨ anɨb ak lum awl apɨl, adek alaŋ tepayaŋ amnak. Ne binɨb okok sek tap okok mɨdupsek nab ayaŋ mɨdɨnɨg, okok mɨdupsek mɨdeb ak nɨm, wɨsɨp adek yi adek oklaŋ amnak. \v 11 \x - \xo 4.11 \xo*\xt Lom 12.7, 1 Ko 12.28, 2 Ti 4.5\xt*\x* Pen ne ke binɨb ne okok kɨlop dɨtep gɨl tap teplep anɨb okok ñak. Ogɨnap aglek, bɨ Jisas takaw nop dad ameb wog ak gɨpal. Ogɨnap aglek, bɨ God gos ñek agñeb wog ak gɨpal. Ogɨnap aglek, bɨ God takaw teplep agñeb wog ak gɨpal. Ogɨnap aglek, kɨli Klays binɨb ne okok kɨlop kod mɨdɨl agñɨtep gep wog ak gɨpal. \v 12 \x - \xo 4.12 \xo*\xt 1 Ko 12.7, Epe 1.23, 2 Ti 3.17\xt*\x* Klays gos ne anɨgɨl mɨdeb, chɨnop God binɨb ne okok gɨñek, chɨn wog teplep ne anɨb ak gɨnɨgabun. Anɨb ak tek chɨn Klays mubwak ne ak mɨdobun okok, gos sek mɨdɨl kɨles gɨl jak tep gɨl yonɨgabun. Ne anɨgɨl gos nɨŋɨd, tap teplep ne chɨnop ñub. \v 13 \x - \xo 4.13 \xo*\xt 1 Ko 14.20, Kol 1.28, 2.2\xt*\x* Pen wog ne ak amɨl amɨl anɨgɨl amek, chɨn Klays nop gos kɨles gɨl lɨnɨŋɨd, mɨdupsek jɨmñɨl yonɨgabun. Pen God Ñɨne nop nɨgtep gɨnɨgabun. Chɨn anɨgɨl nɨm, ñapay olap awl gɨnɨgab tek gɨnɨgabun. Klays kɨles ne ak dɨl, ne gup tek kɨdek gɨl, ne mɨdeb tek yonɨgabun. \v 14 \x - \xo 4.14 \xo*\xt Ais 28.9, 1 Ko 14.20, 2 Ko 2.17, Hib 13.9\xt*\x* Gak adek anɨb ak mɨdon agɨl, ñapay sɨkol tek ma yonɨgun. Ñapay tek ma mɨdon nɨm, bɨ God takaw agobun agɨl yepɨs apal okok, kɨli yɨgen dɨl ñɨg solwala pagup tek ak chɨnop ma gɨnɨgabal. Kɨli bɨ ogɨnap kɨlop yepɨs agel takaw yepɨs anɨb okok nɨŋɨd kɨdek gelak ak pen, \v 15 \x - \xo 4.15 \xo*\xt Epe 1.22, 4.25, Kol 1.18, 1 Jo 3.18\xt*\x* chɨn nɨŋɨd kɨdek ma gɨnɨgun. Chɨn binɨb okok kɨlop mapen lɨl, takaw nɨŋɨd yɨbɨl nep agɨnɨgun. Anɨgɨl mɨd dad amɨl, Klays nep mɨdeb tek mɨdɨl nop chɨg tep gɨnɨgabun. Pen ne kɨmɨg chɨn won mɨdɨl, \v 16 \x - \xo 4.16 \xo*\xt Kol 2.19\xt*\x* chɨn wak ñɨn kɨd tob kɨd ne okok mɨdobun. Ne chɨnop gek, chɨn keke mɨdupsek nop chɨgɨl, bɨ kɨdɨl tek jɨmñɨl mubwak nokom mɨdobun. Pen ne chɨnop gek, chɨn penpen chɨgɨl penpen mapen lɨl gobun. Anɨgɨl mɨdɨl, wog chɨnop keke aglup tek gon amek nɨm, mɨdupsek gos sek mɨdɨl kɨles gɨl jak tep gɨl mɨdɨl, Klays mubwak ne awl gɨl kɨles gɨnɨgab. \s Chɨn Klays yɨl mɨdobun tek, kanɨb kɨdeyɨl adek ak kɨdek gɨnɨgun \p \v 17 \x - \xo 4.17 \xo*\xt Lom 1.21, 1 Pi 1.14\xt*\x* Anɨb ak yad Klays yɨl mɨdɨlɨg nɨbop kɨles gɨl agebin, binɨb Klays nop gos ma nepal okok kɨli pel gɨpal ak, nɨbi kelɨgɨl kɨdek ma gɨnɨmɨb. Gos kɨli ak yɨpɨd ma gup sawl yɨbɨl gɨpal. \v 18 \x - \xo 4.18 \xo*\xt Apo 26.18, Gal 4.8, Epe 2.12, 1 Te 4.5\xt*\x* Pen gos kɨli anɨb ak, kɨsɨlɨm owup kɨd ak tek mɨdeb. Gos nɨgtep ma yɨbɨl nepal, chɨbol kɨlop ak ma asɨkup. Anɨb ak tek, kɨli God pel mɨdep ne ak kelɨgɨl seŋ okok mɨdebal. \v 19 \x - \xo 4.19 \xo*\xt Kol 3.5\xt*\x* Tap si tap tɨmel gun agɨl, nebeŋ ma dɨl, tapɨn monmon gel ameb. Pen chɨbol kɨlop tɨkjakɨl, tap tɨmel gach kuŋay yɨbɨl gɨpal. \p \v 20-21 Pen Klays takaw ne ak nepek ñɨn ak, kɨli tap tɨmel gɨpal anɨb ak tek gɨnɨmɨb agɨl ma agñɨlak. Jisas takaw nɨŋɨd yɨbɨl ne ak nɨbop agñelak, nɨgtep yɨbɨl gɨpɨm. \v 22 \x - \xo 4.22 \xo*\xt Lom 6.6, 8.13, Epe 2.2-3, 4.17, Kol 3.9, Hib 12.1, 1 Pi 4.3\xt*\x* Ned nɨbi gɨ tɨmel gɨnɨgun agɨl nɨgelɨgɨpɨm ak, tap anɨb ak nɨbop gek, chɨbol nɨbop tɨkjakek, tap yokɨp okok gɨl gɨ tɨmel gelɨgɨpɨm. Gem ameb, tap tɨmel anɨb okok, nɨbop pɨsnep gɨ tɨmel gɨnɨg gak. Mɨñɨl pen tap tɨmel anɨb okok kelɨgɨl, bɨ kɨli chech tɨmel gup ak dɨyokɨpal tek dɨyokɨnɨmɨb. \v 23 \x - \xo 4.23 \xo*\xt Lom 12.2, Kol 3.10\xt*\x* Nɨbi anɨgɨl gɨnɨmɨb, gos tep kɨdeyɨl adek ak nɨgɨnɨmɨb. \v 24 \x - \xo 4.24 \xo*\xt Stt 1.26, Lom 6.4, Epe 2.10, Kol 3.10\xt*\x* Gos tep kɨdeyɨl adek ak nɨŋɨd, bɨ kɨli chech koŋɨm lɨpal tek lɨnɨmɨb. Pen God nɨbop gek binɨb kɨdeyɨl mɨdɨl, ne mɨdeb tek mɨdebɨm. Anɨgem, binɨb okok nɨbop nɨŋɨd nɨgɨnɨgabal, nɨbi God agak tek nep kɨdek gɨl, suŋtep yɨbɨl mɨdɨl wɨdɨn mɨdup ne adek ak mɨdtep gebɨm. \p \v 25 \x - \xo 4.25 \xo*\xt Sek 8.16, Lom 12.5, Kol 3.8-9\xt*\x* Anɨb ak chɨn Klays wak ñɨn kɨd tob kɨd ne okok mɨdobun ak tek, nɨbi nokom nokom Klays binɨb ne okok kɨlop yepɨs apɨm ak kelɨgɨl, takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak agɨnɨmɨb. \v 26 \x - \xo 4.26 \xo*\xt Sng 4.4, Jem 1.19-20\xt*\x* Mɨlɨk nɨgenɨgabɨm ak, nɨgtep gɨnɨmɨb. Nɨbi tap tɨmel gup ak gep tek. Mɨlɨk nɨgɨnɨmɨb ak, nɨg mɨdem sub saŋɨd ma amnɨmuŋ. \v 27 \x - \xo 4.27 \xo*\xt 2 Ko 2.10-11, Jem 4.7, 1 Pi 5.9\xt*\x* Mɨlɨk nepɨm anɨb ak kasek ma kelɨgenɨgabɨm, Satan nɨbop gos tɨmel ñek, tɨmel gɨnɨmɨb tek lup. Nɨbi nɨgtep gɨl anɨgɨl ma gɨnɨmɨb. \v 28 \x - \xo 4.28 \xo*\xt 1 Te 4.11, 2 Te 3.8, 3.11-12\xt*\x* Binɨb tap si delɨgɨpal okok si ma dɨnɨgel. Wog kɨli okok ke kod mɨdtep gɨl tap mɨdaknɨŋ, ogɨnap binɨb yɨmgeptek okok kɨlop ñɨnɨgel. \p \v 29 \x - \xo 4.29 \xo*\xt Epe 5.4, Kol 3.8, 3.16, 4.6, 1 Te 5.11\xt*\x* Takaw agɨnɨg, takaw tɨmel okok ma agɨnɨmɨb. Takaw tep okok nep agɨnɨmɨb. Binɨb yokɨp mɨdebal okok kɨlop agñɨtep gem, kɨles gɨl yenɨgel. Takaw anɨb okok agɨnɨgabɨm ak, binɨb nɨŋɨd gos sek mɨdɨl kɨles gɨl jak tep gɨl yenɨgabal. \v 30 \x - \xo 4.30 \xo*\xt Ais 63.10, Lom 8.23, Epe 1.13-14, 1 Te 5.19\xt*\x* Nɨbi God Kawnan ne ak nop gɨ tɨmel gɨl mɨŋel ma ñɨnɨmɨb.\f + \fr 4.30 \fr*\ft Pol ne anɨgɨl gos nɨgup, chɨn Klays binɨb ne okok kɨlop takaw tɨmel agɨl, gɨ tɨmel gɨpun ak, God Kawnan ne ak nop gɨ tɨmel gɨl mɨŋel ñɨbun. Anɨb ak Klays binɨb ne okok kɨlop anɨgɨl ma gɨnɨgun.\ft*\f* God nɨbop ñɨn kɨdek ak pɨsnep dɨnɨgayn agɨl gos nɨŋɨd, Kawnan ne ak nɨbop ñub. Ñek nɨb nepɨm, nɨbop pɨsnep dek nag lep ak kelɨgɨl, kɨm amɨl mɨdtep gɨnɨgabɨm. \v 31 \x - \xo 4.31 \xo*\xt Kol 3.8, 3.18-19, Tat 3.2-3, 1 Pi 2.1\xt*\x* Chɨbol tɨmel gek, kabɨyam juwɨl, mɨlɨk nɨŋɨd, takaw awl agɨl, binɨb agjuwɨl mɨlɨk tɨmel yɨbɨl yapɨl, tap tɨmel gɨpɨm anɨb okok mɨdupsek kelɨgɨnɨmɨb. \v 32 \x - \xo 4.32 \xo*\xt Mat 6.14, 18.22-35, Mak 11.25, 2 Ko 2.10, Kol 3.13\xt*\x* Nɨbi penpen mapen nɨŋɨd, pen dek pen dek gɨnɨmɨb. Klays yɨl mɨdebɨm okok, God tap si tap tɨmel gɨpɨm ak tɨg walɨg gɨyokup anɨb ak tek, pen nɨŋɨd kelɨgek pen nɨŋɨd kelɨgek gɨnɨmɨb. \c 5 \s Mɨlek adek ak ajonɨgun \p \v 1 \x - \xo 5.1 \xo*\xt Mat 5.48, Luk 6.36\xt*\x* Nɨbi God ñapay mapen ne yɨbɨl mɨdebɨm tek, ne gup adek ak kɨdek gɨnɨmɨb. \v 2 \x - \xo 5.2 \xo*\xt Kis 29.18, Wkp 1.9, Sng 40.6, Jon 13.34, Lom 14.15, 2 Ko 2.15, Gal 2.20, Hib 7.27, 10.10, 1 Jo 3.11, 3.23\xt*\x* Klays chɨnop mapen lup tek ak gɨnɨmɨb. Chɨnop mapen lɨl, bɨ kɨli God nop tap kuy tep owep sɨbog ñɨbal tek ak, chɨnop nen mab bak alaŋ kumak. Anɨb ak tek binɨb okok kɨlop mapen lɨlɨg yenɨmɨb. \p \v 3 \x - \xo 5.3 \xo*\xt Lom 6.13, 1 Ko 5.1, 2 Ko 12.21, Kol 3.5, 1 Te 4.3\xt*\x* Pen God binɨb ne mɨdebɨm ak, bin si bɨ si gɨnɨgun agɨl, mɨdupmɨdup tɨkjakek gun agɨl, tap chɨn ke kuŋay yɨbɨl dun agɨl, ma yɨbɨl nɨgɨnɨmɨb. Nɨbi binɨb God yɨl mɨdebɨm okok, tap anɨb okok ma yɨbɨl gɨnɨmɨb. Anɨgem, binɨb ogɨnap kɨli nɨŋɨd nɨbop takaw ma dɨnɨgel. \v 4 \x - \xo 5.4 \xo*\xt Mat 12.35, Lom 1.28, Epe 4.29\xt*\x* Ñɨñloŋ lɨl, takaw tɨmel agɨl, takaw yepɨs yepɨs agɨnɨgun agɨl ma nɨgɨnɨmɨb. Takaw anɨb ak tek ma yɨbɨl agɨnɨmɨb. God nop pen tep yɨbɨl agɨnɨmɨb. \v 5 \x - \xo 5.5 \xo*\xt 1 Ko 6.9-10, Gal 5.19-21, Kol 3.5\xt*\x* Nɨbi gos nɨgtep gɨnɨmɨb, binɨb bin si bɨ si gɨl, mɨdupmɨdup tɨkjakek gɨl, tap chɨn ke kuŋay yɨbɨl dun agɨl nepal okok, kɨli mɨdebal. Pen binɨb tap chɨn ke kuŋay yɨbɨl dun agɨl nepal okok, kɨli binɨb tap yepɨs sɨbog ñɨbal tek ak gɨpal. Binɨb anɨb okok mɨdupsek, Klays ayɨp God ayɨp kɨli binɨb anɨb okok kɨlop dɨl kod yenɨmil tek ma lup. \p \v 6 \x - \xo 5.6 \xo*\xt Lom 1.18, Kol 2.4, 2.8, 2 Te 2.3\xt*\x* Binɨb tap anɨb okok gɨl God takaw tɨbɨlɨkɨpal okok, ne kɨlop tɨmel nɨŋɨd yul awl ñɨnɨgab. Anɨb ak kɨli takaw monmon agɨl, nɨbop yepɨs agñel nɨgɨnɨmɨb tek lup ak, nɨgtep gɨnɨmɨb. \v 7 Bɨ anɨb okok ayɨp, omɨŋal gɨl ma yenɨmɨb. \v 8 \x - \xo 5.8 \xo*\xt Jon 12.36, Apo 26.18, Lom 1.21, 2 Ko 3.18, Epe 2.11-13, Kol 1.13, 1 Pi 2.9, 1 Jo 2.9\xt*\x* Ned maynab okok yelɨgɨpɨm ak pen, mɨñɨl Bɨawl chɨn ak ayɨp ajɨl, mɨlek adek ak mɨdebɨm. \v 9 \x - \xo 5.9 \xo*\xt Gal 5.22\xt*\x* Mɨlek adek anɨb ak binɨb okok kɨlop gek, kɨli tap gɨtep yɨbɨl gɨl, God agak tek nɨŋɨd kɨdek gɨl, takaw nɨŋɨd yɨbɨl agɨl gɨpal. \v 10 \x - \xo 5.10 \xo*\xt Lom 12.2, Plp 1.10, 1 Te 5.21, 1 Ti 2.3\xt*\x* Pen Bɨawl chɨnop nɨgek nop tep gɨnɨmuŋ adek ak nep gɨnɨgun agɨl gem amnɨmuŋ. \v 11-12 \x - \xo 5.11 \xo*\xt Lom 6.21, 1 Ko 5.9-11, Gal 6.8, 2 Te 3.6, 3.14, 2 Jo 10-11\xt*\x* Binɨb kɨli we gɨl kɨsɨlɨm nab okok ajɨl tap tɨmel gɨpal okok, nɨb ayɨp ma gɨnɨmɨb. Tap tɨmel anɨb okok, binɨb okok kɨlop gɨtep ma gup. Pen kɨli tɨmel gɨpal okok, chɨn anɨb ak tek takaw anep agun agon, chɨnop nebeŋ gup. Nɨbi binɨb anɨgɨpal okok kɨlop agem nɨgɨnɨgel, tap anɨb okok tap tɨmel yɨbɨl mɨdeb. \v 13-14 \x - \xo 5.13-14 \xo*\xt Ais 26.19, 60.1, Jon 3.20-21, Lom 13.11, Hib 4.13\xt*\x* Mɨlek apek tap mɨdupsek mɨseŋ lɨl mɨlek tek mɨdeb, anɨb ak tek mɨlek apek tap tay we gɨpal ak mɨseŋ nɨgɨnɨgabal. Anɨb ak takaw olap agɨlak, \q1 Nad bɨ wɨsɨn kɨneban ak, tɨkjakan agɨlak. Chɨp kaw mɨgan ak kelɨgɨl tepayaŋ tɨkjakan agɨlak. Anɨge, Klays mɨlek ne ak nep pakɨnɨgab agɨlak. \p \v 15 Anɨb ak nɨbi tɨtay dɨl gɨnɨgabɨm ak nɨgtep gɨl yenɨmɨb. Binɨb gos ma nɨgep tek ma ajenɨmɨb, binɨb gos nɨgep tek ajenɨmɨb. \v 16 \x - \xo 5.16 \xo*\xt Gal 6.10, Kol 4.5\xt*\x* Mɨñɨl ñɨn tɨmel ak mɨdeb, anɨb ak tek ñɨn akal tap tep ak gɨnɨg, gɨnɨmɨb. Mel ak, ñɨn chɨn awl yokɨp sɨlɨg padɨkɨnɨgab. \v 17 \x - \xo 5.17 \xo*\xt Lom 12.2, Kol 1.9, 1 Te 4.3, 5.18\xt*\x* Anɨb ak sawl gɨl monmon ma gɨnɨmɨb. Bɨawl chɨnop nɨgek nop tep gɨnɨmuŋ adek ak nep gɨnɨgun agɨl, gos nɨgtep gɨnɨmɨb. \p \v 18 \x - \xo 5.18 \xo*\xt Snd 20.1, Ais 5.11, 5.22, Luk 21.34\xt*\x* Ñɨg wayn kɨles ak ñɨbɨl sawl ma lɨnɨmɨb. Anɨgem nɨbop gɨ tɨmel gɨnɨgab. Nɨbi pen God Kawnan ne ak gem, apɨl nɨbop bak lɨnɨmuŋ. \v 19 \x - \xo 5.19 \xo*\xt Sng 33.2-3, Apo 16.25, 1 Ko 14.26\xt*\x* Nɨbi ke takaw agɨnɨg, Buk Kɨmep takaw okok penpen agñɨlɨg, kɨmep Klays yɨb nop dad aplanub okok agɨlɨg, kɨmep God Kawnan ne ak nɨbop gos ñek okok agɨlɨg gɨnɨmɨb.\x - \xo 5.19-20 \xo*\xt Kol 3.16-17\xt*\x* Nɨbi Bɨawl nop kɨmep agɨnɨmɨb, joŋɨb nɨbi sek gos nab nɨbi ayaŋ sek jɨmñɨl agɨnɨmɨb. \v 20 \x - \xo 5.20 \xo*\xt Sng 34.1, Ais 63.7, Hib 13.15, 1 Pi 2.5\xt*\x* Bɨawl chɨn Jisas Klays ayɨp mɨdobun tek, Bapi God tap okok mɨdupsek gɨnɨmuŋ ak nɨŋɨd, nop mɨnek mɨnek tep agɨlɨg yenɨmɨb. \s Bɨ bel okok kɨlop takaw agup ak \p \v 21 \x - \xo 5.21 \xo*\xt Plp 2.3, 1 Pi 5.5\xt*\x* Klays ne Bɨawl mɨdeb agɨl nop muk okok mɨdebɨm, anɨb ak tek nɨbi nokom nokom namam nanay ogɨnap muk okok yenɨmɨb. \p \v 22 \x - \xo 5.22 \xo*\xt Stt 3.16, Epe 6.5, Kol 3.18, 1 Pi 3.1\xt*\x* Nɨbi bin okok Bɨawl muk okok mɨdebɨm tek, nɨgɨmɨl sɨkop muk okok yenɨmɨb. \v 23 \x - \xo 5.23 \xo*\xt 1 Ko 11.3, Epe 1.22-23, Kol 1.18\xt*\x* Adek anɨb ak anɨgɨl mɨdeb, Klays binɨb ne okok dɨl kɨlop kod mɨdeb tek, bɨ olap bin ne dɨl nop kod mɨdeb. Klays binɨb ne okok kɨlop tɨg asɨk dek, binɨb ne okok kɨli Klays mubwak ne mɨdebal. \v 24 Klays binɨb ne okok nop muk okok mɨdebal tek, bin okok nɨgɨmɨl sɨkop pɨsnep muk okok yenɨgel. \p \v 25 \x - \xo 5.25 \xo*\xt Gal 1.4, Kol 3.19, 1 Pi 3.7\xt*\x* Pen nɨbi bɨ okok, Klays binɨb ne okok kɨlop mapen lɨl monmon kumak tek nɨŋɨd, bin nɨbi okok kɨlop abe mapen lɨnɨmɨb. \v 26 \x - \xo 5.26 \xo*\xt Jon 15.3, 17.17, Tat 3.5, Hib 10.10, 10.22, 1 Jo 5.6\xt*\x* Klays ne ñɨg ak sek takaw ne ak sek dɨl, binɨb ne okok kɨlop ñɨg lɨ yokɨl ñɨl gek God ne nɨgek, kɨli binɨb suŋtep ne yɨbɨl mɨdebal. \v 27 \x - \xo 5.27 \xo*\xt 2 Ko 11.2, Epe 1.4, Kol 1.22\xt*\x* Gos ne anɨgɨl mɨdeb, binɨb ne okok kɨlop gek, kɨli bin teplep olap tek yenɨgabal. Gach sek ma mɨdɨl, aŋoy sɨlek soy mɨdup ma mɨdɨl, tap tɨmel anɨb okok ma yɨbɨl yenɨgabal.\f + \fr 5.27 \fr*\ft Anɨb ak takaw paladaŋ lɨl agak. Chɨn Klays binɨb ne okok, bin teplep yɨbɨl mɨdobun tek, Klays chɨnop dɨnɨgab.\ft*\f* Yad nɨgen kɨli teplep yɨbɨl mɨdɨl binɨb suŋtep takaw ma mɨdeb mɨdel kɨlop dad amnɨgayn agɨl, ne kɨlop nen monmon kumak. \v 28 Nɨbi bɨ okok, bin nɨbi okok kɨlop mapen lɨl anɨb ak tek gɨnɨmɨb. Wak nɨbi ke nɨgtep gɨpɨm tek kɨlop gɨnɨmɨb. Bɨ bin kɨli mapen lɨpal okok, wak kɨli ke mapen lɨpal. \v 29 Chɨn nopun, bɨ olap wak ne ak yɨlɨk ma nɨgup. Mel yɨbɨl. Ne ke nɨgek tep gek, tap mɨdup ñɨlɨg ñɨlɨg yɨbɨl mɨdeb. Klays ne binɨb ne okok anɨb ak tek gup. \v 30 \x - \xo 5.30 \xo*\xt Lom 12.5, 1 Ko 6.15, 12.27, Epe 1.22-23\xt*\x* Taynen? Chɨn wak ñɨn kɨd tob kɨd ne okok tek mɨdobun. \v 31 \x - \xo 5.31 \xo*\xt Stt 2.24, Mat 19.5, Mak 10.7-8, 1 Ko 6.16\xt*\x* Pen buk Baybol ak tɨkɨl agak, Anɨb ak tek, bɨ olap nonɨm nap sɨkop ayɨp mɨdɨl, bin dɨlɨg kɨlop kelɨgɨl, kɨli bel jɨmñɨl mɨdel wak nokom yɨbɨl lɨnɨgab agɨl tɨkak. \v 32 \x - \xo 5.32-33 \xo*\xt Kol 3.19, 1 Pi 3.6, Lep 19.7\xt*\x* Takaw we gep anɨb ak, jɨj awl olap mɨdeb. Pen yad gos anɨgɨl nepin, takaw anɨb ak Klays sek Klays binɨb ne okok sek agak ak. \v 33 Takaw anɨb ak pen nɨbop abe agak, bɨ nɨbi okok nokom nokom ne ke mapen lup tek, bin ne ak nop anɨb ak tek mapen lɨnɨmuŋ. Pen bin nɨbi okok nokom nokom ne nɨgɨmɨl nop bɨyad agɨl, muk okok mɨdɨl dɨtep gɨnɨmuŋ. \c 6 \s Nonɨm nap ñapay okok takaw agup ak \p \v 1 \x - \xo 6.1 \xo*\xt Snd 23.22, Kol 3.20\xt*\x* Nɨbi ñapay okok, Bɨawl gos ne anɨgɨl mɨdeb, nanɨm nap sɨkop agɨnɨgel tek nɨg dɨnɨmɨb. Anɨgem tep yɨbɨl mɨdeb. \v 2-3 \x - \xo 6.2 \xo*\xt Mat 15.4\xt*\x* Buk Baybol ak tɨkɨl agak, Nanɨm nap takaw agɨnɨmil tek nɨŋɨd, kɨlop dɨtep gɨnɨmɨn agɨl tɨkak.\x - \xo 6.2-3 \xo*\xt Kis 20.12, Lo 5.16\xt*\x* Takaw kɨles agak anɨb ak, takaw kɨles okok kuŋay nab okok mɨdeb ak pen, takaw kɨles nokom nɨm takaw ogɨnap sek jɨmñɨl mɨdeb. Takaw ogɨnap sek jɨmñɨl anɨb ak, tɨkɨl anɨgɨl agak, Nad anɨgɨnɨgaban ak kasek ma kumɨl, lum awl tapɨn mɨdɨl, mɨdtep gɨnɨgaban agɨl tɨkak. \p \v 4 \x - \xo 6.4 \xo*\xt Lo 4.9, 6.7, 6.20-25, Sng 78.4, Snd 19.18, 22.6, Kol 3.21\xt*\x* Pen nap sɨkop, ñapay nɨbi okok kɨlop takaw yɨlɨk ma agɨnɨmɨb. Anɨgem, yɨlɨk gek, takaw agɨnɨgabɨm ak ma nɨgɨnɨgabal. Pen awl gɨlaknɨŋ, gos tɨmud wuk tep gɨlɨg, God takaw agñɨ tep gɨlɨg yenɨmɨb. \s Bɨawl okok sek bɨ wog gɨñeb kɨli okok sek takaw agup ak \p \v 5 \x - \xo 6.5 \xo*\xt 2 Ko 7.15, Plp 2.12, Tat 2.9-10, 1 Pi 2.18\xt*\x* Pen nɨbi binɨb wog gɨñeb okok, bɨawl nɨbi okok kɨlop pɨlɨkɨl, takaw kɨli ak nɨg dɨl kɨdek gɨnɨmɨb.\x - \xo 6.5-8 \xo*\xt Kol 3.22-25\xt*\x* Kɨlop yepɨs gɨl wog yokɨp ma gɨnɨmɨb, wog kɨles gɨl gɨtep yɨbɨl gun agɨl gos nɨgɨnɨmɨb. Klays takaw ne nɨg dɨl wog ne gɨtep gɨpɨm tek, bɨawl nɨbi okok abe takaw kɨli nɨg dɨl wog kɨli gɨtep gɨnɨmɨb. \v 6 Bɨawl okok nɨg yelaknɨŋ, won anɨb ak nep wog gɨtep gon kɨlop tep gaŋ agɨl, anɨb ma gɨnɨmɨb. Nɨbi Klays bɨ wog gɨñeb ne okok mɨdebɨm anɨb ak tek, God gos ne nɨgup ak kɨdek gɨnɨgun agɨl, bɨawl nɨbi okok gos nokom lɨl wog gɨnɨmɨb. \v 7 Pen bɨ okok kɨlop nep wog gobun agɨl ma nɨgɨnɨmɨb. Klays Bɨawl chɨn ak nop wog gobun agɨl wog gɨnɨmɨb. Anɨb ak nɨbop tep yɨbɨl gaknɨŋ wog kɨles gɨl gɨnɨmɨb. \v 8 \x - \xo 6.8 \xo*\xt 2 Ko 5.10, Gal 3.28, Kol 3.11\xt*\x* Nɨbi gos anɨb ak nɨgɨm, binɨb wog gɨñeb bɨawl olap muk okok mɨdebal akaŋ, binɨb wog gep bɨawl olap muk okok ma mɨdebal akaŋ, mɨdupsek kɨli Klays Bɨawl chɨn anop wog gɨtep genɨgabal, kɨlop nokom nokom pen tap teplep ñɨl dɨtep gɨnɨgab. \p \v 9 \x - \xo 6.9 \xo*\xt Lo 10.17, Lom 2.11, Kol 3.25, 4.1\xt*\x* Pen nɨbi bɨawl okok, binɨb wog gɨñeb nɨbi okok kɨlop abe gɨtep gɨnɨmɨb. Takaw kɨles agem pɨlɨkɨnɨgabal ak ma gɨnɨmɨb. Gos nɨm ak pel nɨgɨm, nɨb ayɨp binɨb wog gɨñeb nɨb ayɨp, Bɨawl nokom man ne alaŋ mɨdeb ak ne nɨbop mɨdupsek kod mɨdeb. Pen binɨb yɨb mɨdeb akaŋ ma mɨdeb, anɨgɨl gos ma nɨgup. Adɨp adɨp mɨdebal ak nɨŋɨd, pɨs olap akaŋ pɨs olap ma amnɨgab. \s Klays binɨb ne okok, kɨli bɨ chɨm kadɨŋ gep tek mɨdebal \p \v 10 \x - \xo 6.10 \xo*\xt 1 Ko 16.13, Epe 1.19, 3.16, Kol 1.11\xt*\x* Yad takaw won nokom olap mɨdeb ak, nɨbop agɨnɨgebin. Bɨawl nɨbop kod mɨdɨl kɨles ne ñaknɨŋ, kɨles awl ne ak dɨl gem amnɨmuŋ. \v 11 \x - \xo 6.11 \xo*\xt Lom 13.12, 2 Ko 6.7, 10.4, Epe 4.14, 1 Te 5.8\xt*\x* Bɨ chɨm kadɨŋ gep tap okok God ne nɨbop ñub ak, nɨbi dɨl lɨnɨmɨb. Tap anɨb okok lem, Satan nɨbop pel yepɨs agɨl tɨmel gɨnɨg gup ak, pɨpag yokɨl, kɨles gɨl jak tep gɨl yenɨgabɨm. \v 12 \x - \xo 6.12 \xo*\xt Jon 12.31, 14.30, Lom 8.38, 1 Ko 15.50, Kol 2.15, 1 Pi 5.8-9\xt*\x* Binɨb okok ayɨp penpen ma gobun, kɨcheki walɨjpal okok ayɨp penpen gobun. Kɨcheki binɨb okok kɨlop kod mɨdebal okok sek, kɨcheki kɨles mɨdebal okok sek, kɨcheki lum awl kod mɨdebal okok sek, kɨcheki adek oklaŋ kod mɨdebal okok sek, tap anɨb okok mɨdupsek ñɨn anɨb ak kɨsɨlɨm nab okok ayɨp penpen gobun. \v 13 \x - \xo 6.13 \xo*\xt 2 Ko 10.4, Epe 5.16\xt*\x* Anɨb ak bɨ chɨm kadɨŋ gep tap okok God ne nɨbop ñub ak, nɨbi lɨ tep gɨnɨmɨb. Anɨgem tap tɨmel ownɨgab ñɨn ak, jak tep gɨl penpen gɨnɨmɨb. Kɨles gɨl yɨbɨl penpen gɨl mɨd dad amɨl gɨjuwɨl, jak tep gɨl yenɨgabɨm. \p \v 14 \x - \xo 6.14 \xo*\xt Ais 11.5, 59.17, 2 Ko 6.7, 1 Te 5.8\xt*\x* Anɨb ak kɨles gɨl jak tep gɨl mɨdɨnɨg, God takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak, sɨbnag tek pak tɨbɨkɨnɨmɨb. God agak tek kɨdek gɨpɨm ak, chech kɨles tɨmel sek kadɨŋ tek lɨnɨmɨb. \v 15 \x - \xo 6.15 \xo*\xt Ais 40.9, 52.7, Nah 1.15, Lom 10.15\xt*\x* God chɨn ayɨp jɨmñɨl yonɨgabun takaw teplep ak dad amnɨgun agɨl gos nepɨm ak, tob tɨlup tek lɨnɨmɨb. \v 16 \x - \xo 6.16 \xo*\xt 1 Jo 5.4\xt*\x* Pen mɨnek mɨnek Klays nop gos lɨnepɨm ak, kadɨŋ tek dɨnɨmɨb. Dem, Satan yakam ne mab tek yɨnaknɨŋ ñagɨnɨgab okok pɨsnep sɨŋ gɨnɨgab. \v 17 \x - \xo 6.17 \xo*\xt Ais 49.2, 59.17, 1 Te 5.8, Hib 4.12, Lep 19.15\xt*\x* God nɨbop tɨg asɨk dup ak, poj kɨles tɨmel sek kadɨŋ tek lɨnɨmɨb. God takaw ne ak, baynat tek dɨnɨmɨb. Takaw anɨb ak, God Kawnan ne ak baynat ne mɨdeb. \p \v 18 \x - \xo 6.18 \xo*\xt Mat 26.41, Luk 18.1, Lom 12.12, Kol 4.2, 1 Te 5.17, 1 Ti 2.1\xt*\x* Tap anɨb okok mɨdupsek gɨlɨg, God ayɨp agɨlɨg yenɨmɨb. Mɨnek mɨnek Kawnan ne ak nɨbop gos ñaknɨŋ, God ayɨp agɨlɨg, nop agnɨgɨlɨg yenɨmɨb. Pelpel nɨgtep gɨl mɨdɨlɨg, God ayɨp agɨnɨmɨb. Pen mɨnek mɨnek nop agnɨgem, binɨb ne okok kɨlop kod mɨdtep gɨnɨmuŋ. \v 19 \x - \xo 6.19 \xo*\xt Apo 4.29, 2 Ko 3.12, Kol 4.3-4, 2 Te 3.1\xt*\x* Yɨp abe nɨŋɨd, God nop agnɨgem yɨp kod mɨdtep gɨnɨmuŋ. Agnɨgem ne takaw ne ogɨnap yɨp ñek, yad takaw agɨnɨg, ma pɨlɨkɨl monmon agñɨnɨm. Agñɨl, takaw teplep we gɨl yolɨgup ak binɨb okok kɨlop ag mɨseŋ lɨnɨm. \v 20 \x - \xo 6.20 \xo*\xt 2 Ko 5.20, Plp 1.20, Plm 9-10\xt*\x* God ne takaw anɨb ak nep yɨp ñɨl agyokek, yad bɨ nab nɨb tek ag ajenek, yɨp nag lelak mɨdebin. Anɨb ak tek nop agnɨgem, takaw yɨp ñɨl agtep gɨnɨmɨn agek, yad ma pɨlɨkɨl monmon agñɨnɨm. \s Takaw day won ogɨnap \p \v 21 \x - \xo 6.21 \xo*\xt Apo 20.4, Kol 4.7-8, 2 Ti 4.12, Tat 3.12\xt*\x* Bɨ Tikikus mam tep chɨn ak, ne bɨ God nop wog gɨtep gup ak mɨdeb.\x - \xo 6.21-22 \xo*\xt Kol 4.7-8\xt*\x* Pen yad wog gɨl tɨtay dɨl tek mɨdebin ak, mɨdupsek ne amjakɨl nɨbop agñɨnɨgab. \v 22 Pen chɨn tɨtay dɨl tek mɨdobun ak nɨbi nɨgɨnɨmɨb agɨl, nop agyokebin. Anɨb ak agyoken am nɨbop agek nɨŋɨd, gos sek yenɨgabɨm. \p \v 23 Bapi God ayɨp Bɨawl Jisas Klays ayɨp, apɨlmɨŋal nɨbop gos tep ñɨnɨmil. Ñɨleknɨŋ, binɨb kɨli okok jɨmñɨl mɨdɨl mɨdtep gɨl, penpen mapen lɨl, Klays nop gos lɨnɨŋɨd gɨnɨmɨb. \v 24 \x - \xo 6.24 \xo*\xt 1 Pi 1.8\xt*\x* Binɨb mɨdupsek kɨli Bɨawl chɨn Jisas Klays nop pelpel mapen yɨbɨl lɨpal okok, God kɨlop yɨmug nɨŋɨd gɨtep gɨnɨmuŋ.