\id 1TI - shell for translator's use \ide UTF-8 \h 1 Timoti \toc1 Pol Mɨj Ned Ak Timoti Nop Tɨkak \toc2 1 Timoti \toc3 1 Ti \mt1 1 TIMOTI \mt2 Pol Mɨj Ned Ak Timoti Nop Tɨkak \c 1 \p \v 1 \x - \xo 1.1 \xo*\xt Kol 1.27\xt*\x* Yad Pol. God bɨ kasɨn gep chɨn ak ayɨp, Klays Jisas nop kod mɨdobun ak ayɨp, kɨli apɨlmɨŋal yɨp agel, yad bɨ Klays Jisas takaw nop dad ameb ak mɨdebin. \v 2 \x - \xo 1.2 \xo*\xt Apo 16.1, Tat 1.4\xt*\x* Timoti, nad yad ayɨp Klays nop gos lɨnopul tek ak, ñɨ yad mɨdeban. Pen mɨj anɨb ak ñu kɨl tɨkɨl nep ñebin. Bapi God chɨn ak ayɨp, Bɨawl chɨn Klays Jisas ayɨp, kɨli apɨlmɨŋal nep yɨmug nɨŋɨd gɨtep gɨlɨg kod mɨdel, mɨdtep gɨnɨmɨn. \s Takaw yepɨs apal ak ma dɨnɨmɨn \p \v 3 \x - \xo 1.3 \xo*\xt Gal 1.6, Plp 2.24\xt*\x* Yad bɨlel Masedoniya plopens amnɨg, ñɨn anɨb ak takaw kɨles tɨmel nep agɨnek ak, mɨñɨl tepayaŋ agebin. Nad taun Epesus mɨdɨl, bɨ ogɨnap kɨlop takaw kɨles tɨmel agenɨmɨn, chɨn God takaw agobun agɨl tay yepɨs agebal okok kelɨgɨnɨgel. \v 4 \x - \xo 1.4 \xo*\xt 1 Ti 4.7, 2 Ti 2.14-16, Tat 1.14\xt*\x* Aŋoj agebal okok sek, apɨs based chɨn takaw agebal okok sek, kelɨgɨnɨgel. Takaw anɨb okok agel gek, kɨlop sawl sek lek penpen agebal. God tap chɨnop gɨnɨg gup takaw ak agel, God takaw ne agek awl gɨpɨkop ak pen, takaw kɨli agebal anɨb okok nɨŋɨd, Klays nop gos nɨgɨnɨgel tek ak ma mɨdeb. \v 5 \x - \xo 1.5 \xo*\xt Lom 13.8-10, Gal 5.14, 2 Ti 2.22\xt*\x* Pen takaw kɨles agebin ak jɨj ne ak anɨgɨl mɨdeb, Klays binɨb ne kɨli penpen mapen yɨbɨl lɨnɨgel. Kɨli ke nɨgtep yɨbɨl gɨl gos pal ak teplep won ak nɨg mɨdɨl, chɨbol nab kɨli ayaŋ mɨdtep gɨl, Klays nop nokom gos lɨnɨŋɨd genɨgel ak nɨm, penpen mapen yɨbɨl lɨnɨgabal. \v 6 Bɨ ogɨnap kanɨb teplep anɨb ak kelɨgɨl, sawl gɨl takaw yokɨp yokɨp ag amɨl apɨl gɨpal. \v 7 \x - \xo 1.7 \xo*\xt 1 Ti 6.4, 6.20, Tat 1.10\xt*\x* Chɨn bɨ God takaw agñeb okok mɨdobun apal ak pen, takaw agñɨbal okok, takaw jɨj nɨm ak agobun agɨl, nɨgtep ma gɨpal. \v 8 \x - \xo 1.8 \xo*\xt Lom 7.12, 7.16, 7.22\xt*\x* Chɨn nopun, God takaw ne agak ak tep yɨbɨl mɨdeb ak pen, bɨ kɨli God takaw ak dɨl wog teplep ma gel, tep ma gɨnɨgab. \v 9 \x - \xo 1.9 \xo*\xt Gal 3.19, 5.23\xt*\x* Pen abe nopun, God takaw ak, ne binɨb teplep mɨdtep gɨpal okok kɨlop kɨles gɨl ma agñub. Mel yɨbɨl. Binɨb tɨmel monmon gɨpal okok kɨlop kɨles gɨl agñub. Binɨb God takaw tɨbɨlɨkɨpal okok, takaw teplep ak ma dɨpal okok, God nop kud ñɨl kɨdek ma gɨpal okok, tap si tap tɨmel gɨpal okok, God gos ne nɨgup pal ak ma nepal okok, lum awl yɨl gos pal ak nɨŋɨd kɨdek gɨpal okok, ñapay tɨkjakɨl nonɨm nap kɨli ke kɨlop ñapal okok, chɨp ñapal okok, God takaw ak kɨlop nep agñub. \v 10 \x - \xo 1.10 \xo*\xt Stt 19.4-5, 1 Ti 6.3, 2 Ti 4.3, Tat 1.9\xt*\x* Binɨb bin si bɨ si gɨpal okok, bɨ penpen chɨb mɨgan gɨpal okok, bɨ kɨli okok nɨb dad apɨl wog gɨñeb kɨli kañ gel gɨpal okok, yepɨs apal okok, tay yepɨs agɨl chɨn nɨŋɨd agobun apal okok, tɨtay gɨlɨg God takaw yɨpɨd gɨl yɨbɨl ak agjuwɨl kelɨgɨpal okok, God takaw ak kɨlop kɨles gɨl agñub. \v 11 \x - \xo 1.11 \xo*\xt Gal 2.7, Kol 1.25, 1 Te 2.4, 1 Ti 6.15\xt*\x* Takaw nɨŋɨd yɨbɨl anɨb ak, takaw teplep ak, God yɨp agek yad kɨlop agñɨbin. Takaw teplep nɨm ak chɨnop agek anɨgɨl nopun, God bɨawl mɨlek sek ak, binɨb kɨli yɨb nop dad aplanɨbal. \s God Pol nop mapen nɨgek, nop tep yɨbɨl agup \p \v 12 \x - \xo 1.12 \xo*\xt Apo 9.15, Gal 1.15-16\xt*\x* Bɨawl chɨn Klays Jisas, yɨp nɨgek wog nop ak gep tek lup. Wog anɨb ak ne yɨp aglɨl kod mɨdaknɨŋ gɨpin ak, nop tep yɨbɨl apin. \v 13 \x - \xo 1.13 \xo*\xt Apo 3.17, 8.3, 9.4-5, 1 Ko 15.9-10, Gal 1.13\xt*\x* Ned yad nop agjuwɨl, gɨ tɨmel gɨl, takaw tɨmel agɨl gelɨgɨpin. Ne pen nɨgak, nop gos ma lɨnɨŋɨd, takaw agak jɨj ak ma nɨŋɨd genek nɨm, yɨp mapen nɨŋɨd dak. \v 14 \x - \xo 1.14 \xo*\xt Luk 7.47, Lom 5.20, 1 Ko 15.10, 2 Ti 1.13\xt*\x* Bɨawl chɨn Klays Jisas, anɨgɨl yɨp yɨmug awl nɨŋɨd gɨtep yɨbɨl gek, nop gos lɨnɨgɨlɨg binɨb okok kɨlop mapen lɨpin. \v 15 \x - \xo 1.15 \xo*\xt Luk 15.2, 19.10, Lom 5.8, 1 Ti 3.1, 4.9, 2 Ti 2.11, 1 Jo 3.5\xt*\x* Klays Jisas binɨb tap si tap tɨmel gɨpal okok, kɨlop tɨg asɨk dɨnɨg lum awl owak. Takaw anɨb ak nɨŋɨd yɨbɨl yek, chɨn nɨŋɨd pɨsnep dɨnɨgun. Pen bɨ tap si tap tɨmel adek awl yɨbɨl gup ak nɨm, yad nokom. \v 16 Pen Klays Jisas, yad bɨ kɨmɨgel mɨdep ak nɨgɨnɨgel agɨl gos nɨgup. Anɨb ak tek yad bɨ tap si tap tɨmel adek awl yɨbɨl gɨpin ak pen, ne yɨp mapen nɨŋɨd dup. Pen yɨp gup tek ak, bɨ ogɨnap chɨnop abe anɨb anep gɨnɨgab agɨl gos nepal anɨb ak tek, Jisas nop gos lɨnɨŋɨd pel pelnep yenɨgabal. \v 17 \x - \xo 1.17 \xo*\xt Dan 7.14, Jon 1.18, Lom 16.27, Hib 11.27, 1 Jo 4.12\xt*\x* Ne Bɨnonɨm pel mɨdep ak, ma kumeb tek, mɨseŋ ma nopun ak, ne nokom God nɨŋɨd yɨbɨl ak. Nop pel pelnep yɨb dad aplanɨl agɨnɨgun, Nad bɨawl yɨbɨl bɨ teplep yɨbɨl mɨdeban agɨnɨgun. Yaw. \s Pol ne Timoti nop takaw olap agup, Nad Jisas nop gos lɨnɨgɨnɨmɨn agup \p \v 18-19 \x - \xo 1.18-19 \xo*\xt 1 Ti 3.9, 6.9, 6.12, Jud 3\xt*\x* Ñɨ yad Timoti, nep takaw ogɨnap agɨnɨgebin. Bɨ God gos ñek agñeb okok, kɨli nep ned agɨlak tek gɨnɨmɨn. Takaw anɨb ak nɨŋɨd agen, nad takaw yɨp ak dɨl, nɨgtep gɨl gos pal ak teplep won ak nɨg mɨdɨlɨg, Klays nop gos lɨnɨgɨnɨmɨn. Gos lɨnɨgɨlɨg, takaw kɨles tɨmel yɨbɨl gɨl ag dad ame, tap tɨmel gebal anɨb okok kelɨgɨnɨgel. Bɨ ogɨnap kɨli nepal, tap tɨtɨmel ogɨnap gɨpal. Kɨli pen God ne ke chɨnop gɨtep gaŋ agɨl gos ma nepal. Anɨb ak, Klays nop gos nepal ak kɨdek pen, gos kɨli tɨmel gak, sip kab kalanas ayaŋ am chɨk ñub pɨsnep tɨmel gak ak tek gak. \v 20 \x - \xo 1.20 \xo*\xt 1 Ko 5.5, 2 Ti 3.7-8, 4.14-15\xt*\x* Bɨ Himeneyus ayɨp, bɨ Aleksada ayɨp anɨb ak nep gɨl God nop agjuwelek, kɨlopmɨŋal kelɨgɨpin. Kelɨgen, Satan ñɨn kɨd ne ak lɨnek mɨdel mɨŋel yɨbɨl gek, God nop agjulek anɨb ak kelɨgɨnɨmil tek lup. \c 2 \s Chɨn God nop agnɨgonɨgun, binɨb okok kɨlop mɨdupsek gɨñɨnɨmuŋ \p \v 1 \x - \xo 2.1-2 \xo*\xt Jer 29.7, Ese 6.10, Lom 13.1, Epe 6.18, Plp 4.6\xt*\x* Anɨb ak tek, yad takaw adek olap agebin, tap ned ak nɨbi anɨgɨnɨmɨb. God ayɨp agɨlɨg, nop agnɨŋɨd, tep yɨbɨl agɨl, binɨb okok kɨlop mɨdupsek gɨñɨnɨmuŋ agɨl agɨnɨmɨb. \v 2 Gapman bɨnonɨm okok sek gapman bɨawl okok sek, God kɨlop abe gɨñɨnɨmuŋ agnɨgɨnɨmɨb. Agnɨgenɨgabɨm anɨb ak tek, chɨn kɨmɨgel mɨdtep gɨl, God nop gos nɨgɨlɨg kɨdek yɨbɨl gɨlɨg yonɨgun. \v 3 God ayɨp takaw agobun anɨb ak, tap tep yɨbɨl, God nop tep yɨbɨl gup. God bɨ kasɨn gep chɨn ak, \v 4 \x - \xo 2.4 \xo*\xt Ese 18.23, Jon 3.16-17, 17.3, 1 Ti 4.10, 2 Ti 2.25, 2 Pi 3.9\xt*\x* ne binɨb okok mɨdupsek kɨlop tɨg asɨk den, takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak nɨgɨlaŋ agɨl nɨgup. \v 5 \x - \xo 2.5 \xo*\xt Lom 3.29-30, Gal 3.20, Hib 8.6, 9.15, 12.24\xt*\x* Chɨn nopun, God nokom olap mɨdeb. Pen bɨ nab nɨb ak, ne abe nokom olap mɨdeb. God pɨskɨd ak mɨdeb, chɨn binɨb okok pɨskɨd ak mɨdobun, bɨ nab nɨb chɨn ak nɨm, Klays Jisas. \v 6 \x - \xo 2.6 \xo*\xt Mat 20.28, 1 Ko 1.6, Gal 1.4, Epe 1.7-9, 2 Te 1.10, Tat 1.3\xt*\x* Ne binɨb mɨdupsek dɨl God ayɨp jɨmñɨl lin agɨl kumak. Ñɨn anɨb ak God ne aglup, binɨb nɨgɨlaŋ agɨl, Ñɨne nop agyokek apɨl, chɨnop nen kumak nɨm, mɨseŋ nopun. \v 7 \x - \xo 2.7 \xo*\xt Apo 9.15, Gal 1.16, 2.7-8, Epe 3.7-8, 2 Ti 1.11\xt*\x* Adek anɨb ak, God nokom yɨp agek, bɨ Jisas takaw nop dad ameb ak mɨdɨl, takaw nop agyɨkebin. Yepɨs ma apin, nɨŋɨd apin. Binɨb Juda mel okok kɨlop agñɨtep gen, Klays nop gos lɨnɨŋɨd, takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak nɨgɨnɨgel. \v 8 \x - \xo 2.8 \xo*\xt Ais 1.15, Mal 1.11, Jon 4.21\xt*\x* Anɨb ak gos yad anɨgɨl nepin, nɨbi apnan gɨnɨgabɨm anɨb ñɨn ak, bɨ okol kɨli God nop agɨlɨg yenɨgel. Kɨli suŋtep mɨdɨlɨg, ñɨn dad aplanɨlɨg, mɨlɨk ma nɨŋɨd, penpen ma agɨl, kɨmɨgel mɨdɨl God nop agɨlɨg yenɨgel. \s Bin kɨli God nop kɨdek gɨl gɨtep gɨpal okok, mub goŋ sek tek mɨdebal \p \v 9 \x - \xo 2.9 \xo*\xt 1 Pi 3.3-5\xt*\x* Pen takaw olap anɨgɨl mɨdeb. Bin okok kɨmɨgel mɨdtep gɨnɨgel. Kɨli chech tep ak nep yɨmɨl, mɨdtep gɨnɨgabal. Chech yɨmnɨgabal anɨb okok, bɨ ogɨnap kɨli nɨŋɨd, gos tɨmel ogɨnap ma nɨgɨnɨgabal. Kɨmɨg wɨj mubwak kɨli okok tap kuŋay nep ma tɨb kadɨg gɨnɨgel. Bis, ñɨn kagol tap okok kuŋay nep ma gɨnɨgel. Chech mani awl apal okok nep tawɨl yɨmin agɨl gos ma nɨgɨnɨgel. \v 10 \x - \xo 2.10 \xo*\xt 1 Ti 5.10\xt*\x* Kɨli pen God takaw ne kɨdek gɨnɨgun agɨl, binɨb okok kɨlop dɨtep gɨnɨgel. Dɨtep gɨl nɨm, kɨli mub goŋ sek tek yenɨgabal. \v 11 Pen God takaw agɨnɨgel won ak, bin okok takaw ma agɨl, kɨmɨgel mɨdɨl nɨgɨnɨgel. \v 12 \x - \xo 2.12 \xo*\xt 1 Ko 14.34\xt*\x* Yad bin okok kɨlop agen, tɨkjakɨl bɨ okok kɨlop kod mɨdɨl, God takaw ma agñɨnɨgel. Kɨli kɨmɨgel takaw ma agɨl, takaw apal ak nɨgɨnɨgel. \v 13 \x - \xo 2.13 \xo*\xt Stt 2.7, 2.21-22, 1 Ko 11.8-9\xt*\x* Takaw apin anɨb ak, jɨj ak agɨnɨgebin. God Adam nop ned gɨlɨl, kɨdek bin ne Yip nop gɨlak. \v 14 \x - \xo 2.14 \xo*\xt Stt 3.1-6, 2 Ko 11.3\xt*\x* Pen takaw yepɨs agak ak, Adam ma nɨgak. Bin ak takaw yepɨs agak anɨb ak nɨŋɨd, tap si tap tɨmel gak. \v 15 Pen bin okok mubwak kɨli ak sek gos tɨmud kɨli ak sek, kod mɨdtep gɨnɨgel. Ñapay tɨkɨl, Klays nop gos nɨgɨlɨg, binɨb okok kɨlop mapen lɨlɨg, suŋtep mɨdɨlɨg, tap anɨb okok mɨdupsek gɨtep gɨlɨg yenɨgabal ak, God kɨlop tɨg asɨk dɨnɨgab.\f + \fr 2.15 \fr*\ft Glik takaw jɨj anɨb ak, chɨn nɨgtep ma gɨpun.\ft*\f* \c 3 \s Bɨ Klays binɨb ne okok kɨlop kod mɨdebal okok, kɨli kanɨb aj tep gɨnɨgel \p \v 1 \x - \xo 3.1 \xo*\xt Apo 20.28, Epe 4.12, Plp 1.1, 1 Ti 1.15\xt*\x* Takaw anɨb ak nɨŋɨd yɨbɨl yek. Bɨ an Klays binɨb ne okok kɨlop kod mɨdep wog ak gɨnɨm agɨl, gos tep yɨbɨl nɨgup. \v 2 \x - \xo 3.2 \xo*\xt 1 Ti 5.9, 2 Ti 2.24\xt*\x* Pen bɨ olap Klays binɨb ne okok kɨlop kod mɨdep ak yenɨm agɨl nɨgup ak, anɨgɨl yonɨmuŋ.\x - \xo 3.2-7 \xo*\xt Tat 1.6-9\xt*\x* Bɨ sayn tep, binɨb ogɨnap nɨgel kɨlop tep gɨnɨmuŋ. Bin nokom olap dɨnɨmuŋ. Bɨ takaw sayn tep agɨl, gos nɨgtep gɨl, binɨb okok kɨlop gɨtep gek, nop agjunɨmuŋ tek ma lup. Ag dap kal mɨgan ne lɨnɨmuŋ. Takaw agñɨ tep gɨnɨmuŋ. \v 3 Pen ñɨg kɨles ñɨbɨl sawl ma lɨnɨmuŋ. Kabɨyam tɨmel ma juwɨl, kɨlop takaw saynsayn agɨnɨmuŋ. Penpen ma agɨnɨmuŋ. Mani din agɨl gos kuŋay ma nɨgɨnɨmuŋ. \v 4 Bin ñapay ne amɨlɨgon okok kɨlop kod mɨdtep gek, ñapay okok pen bapi nɨŋɨd agup agɨl, nɨg dɨl kɨdek gɨnɨgel. \v 5 Pen bɨ olap, bin ñapay ne ke okok kod mɨdtep ma gɨnɨgab ak, Klays binɨb ne okok kɨlop taydɨl kod mɨdtep gɨnɨgab? \v 6 Bɨ mɨñɨl nep Klays nop gos nɨgup ak, bɨ kod mɨdep olap ma yonɨmuŋ. Bɨ mɨñɨl nep gos nɨgup anɨb ak, yad bɨ teplep yɨbɨl mɨdɨl bɨawl mɨdebin agɨl nɨgɨnɨgab. Anɨgenɨgab, God bɨlel Satan nop bɨlok nɨŋɨd yul awl ñak tek ak, kɨdek bɨ anɨb anop anɨb nep gek apyap pakɨnɨgab. \v 7 \x - \xo 3.7 \xo*\xt Apo 22.12, 1 Ko 5.12, 2 Ko 8.21, 1 Te 4.12, 1 Ti 6.9\xt*\x* Bɨ kod mɨdep anɨb ak, binɨb Klays yɨl ma mɨdebal okok nop nɨŋɨd, bɨ teplep yɨbɨl agɨl nɨgɨnɨgel. Bɨ anɨb ak pen teplep mel ak, binɨb Klays yɨl ma mɨdebal okok nop agjunɨgabal. Agjuwel, apyap pakek, Satan gon ne ak dɨnɨmuŋ tek lup. \s Bɨ Klays binɨb ne okok kɨlop wog gɨñeb okok, kɨli kanɨb aj tep gɨnɨgel \p \v 8 Anɨb ak tek, bɨ Klays binɨb ne okok kɨlop wog gɨñeb okok, binɨb ogɨnap nɨgel kɨlop tep gɨnɨmuŋ. Joŋɨb tam sek ma lɨl, ñɨg kɨles kuŋay ma ñɨbɨl, mani tap okok chɨn nep dun agɨl gos ma nɨgɨnɨgel. \v 9 Pen takaw nɨŋɨd yɨbɨl ned we gup ak, mɨñɨl God ne mɨseŋ agek gos nopun. Takaw nɨŋɨd yɨbɨl anɨb ak, bɨ anɨb okok kɨli nɨŋɨd, gos pal ak teplep won ak nɨg mɨdɨlɨg, dɨtep gɨl nep yenɨgel. \v 10 Ned wog ogɨnap aglem, tɨtay dɨl tek gɨnɨgabal agɨl nɨg yenɨmɨb. Gɨtep gel, nɨbi agem, bɨ Klays binɨb ne okok kɨlop wog gɨñeb okok wog ak gɨnɨgel. \v 11 \x - \xo 3.11 \xo*\xt Tat 2.3\xt*\x* Pen bin kɨli okok abe, binɨb ogɨnap nɨgel tep gɨnɨmuŋ. Binɨb ogɨnap kɨlop ma agjuwɨl, takaw sayn tep agɨl, gos nɨgtep gɨl, wog gɨnɨgel anɨb okok dɨtep gɨnɨgel. \v 12 Pen bɨ Klays binɨb ne okok kɨlop wog gɨñeb okok, bin nokom dɨl, bin ñapay ne amɨlɨgon okok kɨlop kod mɨdtep gɨnɨgel. \v 13 Bɨ wog anɨb ak gɨtep gɨnɨgabal okok, binɨb nab okok yɨb tep ak dɨl, agyɨkɨl agɨnɨgabal, Chɨn gos nɨŋɨd yɨbɨl won ak, Klays Jisas nop gos lɨnopun agɨnɨgabal. \s God takaw jɨj ne ak, tap awl yɨbɨl \p \v 14 Kasek nɨnɨgayn tek lup agɨl, takaw anɨb ak, nep mɨj ñu kɨl tɨkebin. \v 15 \x - \xo 3.15 \xo*\xt Epe 2.19-22, 2 Ti 2.20\xt*\x* Pen yad kasek ma nenɨgayn, mɨj awl nɨŋɨd, chɨn God binɨb ne okok, binɨb ne ayɨp tɨtay dɨl tek yonɨgabun agɨl, nɨgtep gɨnɨgaban. God ne bɨ pel mɨdep ak, chɨn binɨb ne pelpel apnan gɨl mɨdobun. Chɨn jɨmñɨl kal meg kɨles yɨbɨl tek mɨdon nɨm, takaw nɨŋɨd yɨbɨl ne ak dɨl, kɨles tɨmel yɨbɨl gɨl jakɨl mɨdobun. \v 16 \x - \xo 3.16 \xo*\xt Mak 16.19, Jon 1.14, 16.8-9, 1 Pi 1.12, 3.18\xt*\x* Chɨn nɨgtep yɨbɨl gɨpun, God takaw nɨŋɨd yɨbɨl we gɨl mɨdeb ak, mɨñɨl God ne mɨseŋ agak. Jɨj ak mɨseŋ agek gos nopun, ak tap awl yɨbɨl mɨdeb. Takaw anɨb ak anɨgɨl agup, \pi Ne bɨ yɨbɨl lɨl mɨseŋ apek, binɨb okok nop nɨgɨlak agup. God Kawnan ne ak anɨgɨl yomek, tap anɨgɨl gek, yɨpɨd gɨl amnak agup. Ensel okok nop nɨgɨlak agup. Ne anɨgak takaw ak, man okok okok amɨl binɨb okok kɨlop agñɨlak agup. Agñel, binɨb lum awl yɨl ak nop gos lɨnɨgɨlak agup. Pen God ne nop dad adɨkɨd man ne alaŋ amek, yɨb awl yɨbɨl dak agup. \c 4 \s Takaw yepɨs apal awl, binɨb ogɨnap nɨŋɨd gos kɨlop gɨ tɨmel gɨpal \p \v 1 \x - \xo 4.1 \xo*\xt 2 Ti 3.1, 1 Pi 1.20, 2 Pi 2.1, 3.3, 1 Jo 2.18, Jud 18, Lep 9.20, 16.14\xt*\x* God Kawnan ne ak takaw agup ak mɨseŋ nopun. Ñɨn kɨdek ak owaknɨŋ, binɨb ogɨnap Klays nop gos lɨnepal ak kelɨgɨl, kɨcheki walɨjpal gos yepɨs ñub adek ak nɨŋɨd agñɨl, kɨdek gɨnɨgabal. \v 2 Bɨ yepɨs agep anɨb okok, takaw yepɨs anɨb ak binɨb okok kɨlop agñɨnɨgabal. Pen nebeŋ ma gɨnɨgab. Bɨ anɨb okok kɨli tap akal teplep tap akal tɨmel agɨl ma nɨŋɨd, takaw yepɨs yɨbɨl ag dad amɨl, monmon yɨbɨl agñɨnɨgabal. \v 3 \x - \xo 4.3 \xo*\xt Stt 9.3, Lom 14.6, 1 Ko 8.8, 10.30-31, Kol 2.20-21, Hib 13.4\xt*\x* Kɨli agɨnɨgabal, Bɨ okok bin ma dɨnɨgel, bin okok bɨ ma dɨnɨgel, tap mɨdup ogɨnap asɨk tep gɨnɨgel agɨnɨgabal. Pen God ne asɨkep takaw anɨb ak tek ma agup. Ne tap mɨdup okok mɨdupsek gɨlek, binɨb nop gos lɨnɨŋɨd, takaw nɨŋɨd yɨbɨl ne ak nepal okok, tap mɨdup dɨl nop tep agɨlɨg ñɨŋɨnɨgel. \v 4 \x - \xo 4.4 \xo*\xt Stt 1.31, Apo 10.15, Lom 14.14, 14.20, 1 Ko 10.25, Tat 1.15\xt*\x* Chɨn nopun, God tap ne gɨlak okok mɨdupsek, tep anep gɨlak. Chɨn tap ne gɨlak anɨb okok, tap tɨmel agɨl ma nɨgɨnɨgun. Nop tep yɨbɨl agɨl dɨnɨgun. \v 5 Anɨb ak tap ñɨŋɨnɨg nop agnɨgɨlɨg, takaw ne anɨb ak nɨgɨlɨg gɨpun tek, God ne ke gek, tap teplep ne anɨb okok mɨdeb, ñɨŋɨnɨgabun.\f + \fr 4.5 \fr*\ft Jisas ne agak, Tap ñɨŋeb okok mɨdupsek tap teplep mɨdeb, ñɨŋɨnɨmɨb agak. Tap ñɨŋeb olap tap asɨkep agɨl gos ma nɨgɨnɨmɨb. Aposel 10.9-16 ayɨp Mak 7.19 ayɨp nɨgɨnɨmɨb.\ft*\f* \s Timoti ne Klays bɨ wog gɨñeb teplep ne yonɨmuŋ \p \v 6 Takaw agesɨpin anɨb ak mam ay okok kɨlop agñɨtep gɨl nɨm, Klays Jisas bɨ wog gɨñeb teplep ne yenɨgaban. Pen takaw nɨŋɨd yɨbɨl gos nopun ak sek, takaw tep agñɨbal ak sek dɨtep gɨl kɨdek gɨpan ak, nep gek, kɨles awl dɨnɨgaban. \v 7 \x - \xo 4.7 \xo*\xt 1 Ti 1.4, 6.20, 2 Ti 2.16, 2.23, Hib 5.14\xt*\x* Pen tap lum awl yɨl kesɨm monmon okok sek, takaw tɨmel okok sek kud ñɨnɨmɨn. God anɨgup tek ak nad abe kɨles gɨl yenɨmɨn. \v 8 \x - \xo 4.8 \xo*\xt Sng 37.4, Mat 6.33, Lom 8.28, Kol 2.23, 1 Ti 6.6\xt*\x* Binɨb kasek aplan apyan gɨpal okok, mubwak kɨles kɨli sɨkol olap mɨdek gɨpal ak pen, binɨb God anɨgup tek nɨŋɨd, kɨles gɨl gel amub okok, kɨlop gek mɨdtep yɨbɨl gɨnɨgel. Anɨgel, God takaw aglup ak anɨgɨl agup, Mɨñɨl mɨdtep gɨl, kɨdek mɨdtep gɨl gɨnɨgabal agup. \v 9 \x - \xo 4.9 \xo*\xt 1 Ti 1.15\xt*\x* Takaw anɨb ak nɨŋɨd yɨbɨl yek, chɨn nɨŋɨd pɨsnep dɨnɨgun. \v 10 \x - \xo 4.10 \xo*\xt Sng 36.6, 1 Ko 4.11-12, 1 Ti 2.3-4\xt*\x* God ne bɨ pel mɨdep, bɨ kasɨn gep mɨdeb. Ne binɨb okok mɨdupsek tɨg asɨk din agɨl nɨgaknɨŋ, binɨb nop gos lɨnopun okok, chɨnop tɨg asɨk dup. Chɨn nop gos lɨnopun okok, ne chɨnop gek mɨdtep gɨnɨgabun gos ak nɨŋɨd kod mɨdobun. Anɨb ak nɨm God anɨgup tek nɨŋɨd, mɨnek mɨnek kɨles tɨmel yɨbɨl gɨl nep gon amub. \p \v 11 Takaw agebin awl, nad kɨles gɨl agɨl, binɨb okok kɨlop agñenɨmɨn nɨŋɨd kɨdek gɨnɨgel. \v 12 \x - \xo 4.12 \xo*\xt 1 Ko 16.11, Tat 2.7, 2.15, 1 Pi 5.3\xt*\x* Bɨ ogɨnap nep ñɨsɨkol agɨl, nep kelɨgɨnɨgel tek lup ak pen, anɨb ma gɨnɨgel. Pen gɨtep gɨl yɨbɨl ge amek, binɨb Klays nop gos lɨnepal okok kɨli nep nɨŋɨd, gɨtep gɨpan tek anɨgɨnɨgel. Gɨtep gɨpan anɨb ak, takaw tep apan tek, Klays kanɨb ne aj tep gɨpan tek, binɨb mapen lɨpan tek, Klays nop gos lɨnepan tek, God wɨdɨn mɨdup ne adek sɨŋak teplep mɨdeban tek, kɨli nɨŋɨd, abe anɨgɨnɨgabal. \v 13 Nɨnɨgayn ak pen, yɨp kod mɨdeban ñɨn awl, binɨb okok kɨlop, buk Baybol pi ak nɨgɨlɨg agñɨnɨmɨn. Jɨj ak anɨgɨl anɨgɨl mɨdeb agɨl agñɨlɨg yenɨmɨn. \v 14 \x - \xo 4.14 \xo*\xt Apo 6.6, 8.17, 13.3, 19.6, 1 Ti 1.18, 2 Ti 1.6\xt*\x* Ned bɨ Klays binɨb ne okok kɨlop kod mɨdebal okok, kɨli nep ñɨn dɨ mɨdɨl agɨlak. Pen ñɨn anɨb ak, bɨ God gos ñek agñeb olap nep agak. Agek, God ne bɨ anɨb ak kɨles tɨmel yad ak dɨl, wog yad gɨnɨmɨn agɨl, kɨles tɨmel ne ak nep ñub. Anɨb ak, God nep kɨles tɨmel ñub tek, sawl ma gɨnɨmɨn, pen mɨnek mɨnek wog ne anɨb ak gɨnɨmɨn. \v 15 \x - \xo 4.15 \xo*\xt 1 Ti 5.22\xt*\x* Takaw agesɨpin anɨb ak, nɨgtep gɨl gɨtep gɨnɨmɨn. Wog nad ak kɨles gɨl gɨtep genɨmɨn, binɨb okok mɨdupsek nɨŋɨd nɨgɨnɨgabal, wog gɨpan anɨb ak teplep yɨbɨl yenɨgab. \v 16 \x - \xo 4.16 \xo*\xt Apo 20.28, Lom 11.14, 1 Ko 9.22, Jem 5.20\xt*\x* Tap nad gɨpan ak sek, takaw nad agñɨban ak sek, nɨgtep gɨl yenɨmɨn. Anɨgɨl pel kɨles genɨmɨn, God ne nɨŋɨd, nad sek binɨb takaw nad nepal okok sek nɨbop tɨg asɨk dɨnɨgab. \c 5 \s Timoti binɨb okok kɨlop nɨgek, binɨb ne ke yɨbɨl tek ak mɨdebal \p \v 1 \x - \xo 5.1 \xo*\xt Wkp 19.32\xt*\x* Bɨ mɨlep okok kɨlop ma ag gɨnɨmɨn. Nap nad ke ak tek, agñɨ tep gɨnɨmɨn. Bɨ pɨlaj okok kɨlop, mam nad ke ak tek, agñɨ tep gɨnɨmɨn. \v 2 Bin mɨlep okok kɨlop, nanɨm nad ke ak tek, agñɨ tep gɨnɨmɨn. Bin pɨlaj okok kɨlop, nanay nad ke ak tek, agñɨ tep gɨl, kɨli ayɨp mɨdɨl nɨgtep gɨl, God wɨdɨn mɨdup ne adek sɨŋak teplep yenɨmɨn. \s Bin kaŋɨl okok, an kɨlop kod mɨdtep gɨnɨgab? \p \v 3 Bin kaŋɨl yɨmgeptek mɨdebal okok, kɨlop gos tep nɨŋɨd, kod mɨdtep gɨnɨmɨn. \v 4 \x - \xo 5.4 \xo*\xt Mat 15.4, Epe 6.1-2, 1 Ti 2.3\xt*\x* Pen bin kaŋɨl olap ñapay ñɨ apɨs ne ogɨnap yenɨgel, kɨlop yomɨl agenɨmɨn, kɨli nop kod mɨdtep gɨnɨgel. Wog anɨb ak wog awl yɨbɨl, God wɨdɨn mɨdup adek ne sɨŋak. Wog kɨli ned adek ak anɨgɨl mɨdeb, nonɨm nap akaŋ, napɨs nased okok kɨlop yɨmagɨlɨlak tek, pen kod mɨdtep gɨnɨgel. Anɨgenɨgabal, God nop tep gɨnɨgab. \v 5 \x - \xo 5.5 \xo*\xt Luk 2.37, 18.1, 18.7, Apo 26.7, 1 Ko 7.32\xt*\x* Bin kaŋɨl yɨmgeptek mɨdeb ak, God yɨp kod yenɨgab agɨl gos nɨŋɨd, subnab maynab ayaŋ God nop agɨlɨg, yɨp gɨñaŋ agɨl God nop agnɨgɨlɨg nep mɨdeb. \v 6 Pen bin kaŋɨl mɨñmɨñ gɨ ajup ak, kɨm mɨdebin agɨl gos nɨgup ak pen, nab ne kumɨl tek mɨdeb. \v 7 Takaw anɨb awl, binɨb okok kɨlop age, kɨli gɨtep gɨnɨgel nɨm, binɨb ogɨnap kɨlop ma nɨŋɨd ag gɨnɨgabal. \v 8 \x - \xo 5.8 \xo*\xt Ais 58.7, Mat 18.17, Gal 6.10, Tat 1.16\xt*\x* Pen binɨb an, binɨb ne ke yɨbɨl okok kod mɨdtep ma gɨl, binɨb ne jɨj nokom okok abe kod mɨdtep ma gup ak, chɨn nopun, ne Klays nop gos ma nɨŋɨd sawl gɨl nɨm, anɨgɨl gup ak. Binɨb Klays nop gos ma nepal okok, kɨli anɨgɨl ma gɨpal. Kɨli binɨb kɨli okok kɨlop tap ogɨnap ñɨl kod mɨdebal. Anɨb ak binɨb Klays nop gos ma nepal okok kɨli gɨ tɨmel gɨpal ak pen, binɨb an ned Klays nop gos nɨgup ak pen binɨb ne okok kɨlop kod mɨdtep ma gup ak, ne gɨ tɨmel yɨbɨl gup. \p \v 9 Bin kaŋɨl anɨb okok yɨb kɨlop gɨlɨnɨg, bin anɨb ak tek nɨŋɨd gɨlɨnɨmɨn. Sap yɨb ne 60 yonɨmuŋ ak nɨŋɨd, yɨb nop gɨlɨnɨmɨn. Pen bin bɨne nokom olap mɨdɨl, kumnɨmuŋ ak nɨŋɨd, yɨb nop gɨlɨnɨmɨn. \v 10 \x - \xo 5.10 \xo*\xt Hib 13.2\xt*\x* Bin yɨb ne teplep yɨbɨl, wog okok mɨdupsek keke gɨtep yɨbɨl gup ak nɨŋɨd, yɨb nop gɨlɨnɨmɨn. Wog teplep ne ak anɨgɨl mɨdeb. Ñapay ne ke kod mɨdtep gɨl, binɨb okok nɨb okok nɨb ownɨgel ak, ag dap kal mɨgan ne lɨl tap mɨdup ñɨtep gup. God binɨb ne okok, tob kɨlop okok ñɨg pak ñɨtep gɨl,\f + \fr 5.10 \fr*\ft Nɨbi Jon 13.1-17 nɨgɨnɨmɨb. Bɨlel, kɨli anɨgɨl gelɨgɨpal. Binɨb okok nɨb okok nɨb apelɨgɨpal ak, sɨlkul dayday tob kɨlop okok dolɨgup. Anɨb ak, binbɨ ogɨnap kal nad apel, tob sɨlkul dayday kɨlop okok ñɨg pakñelɨgɨpan. Wog anɨgep okok, binɨb wog gɨñeb kɨli ak anɨgɨl gelɨgɨpal. Jisas pen, bɨne okok kɨlop anɨgɨl agup, Nɨbi ke anɨgɨl bɨ ogɨnap wog gɨñeb kɨli ak yenɨmɨb agup. Matyu 20.25-28 nɨgɨnɨmɨb.\ft*\f* binɨb koslam mɨdɨl gos pal lɨg mɨdebal okok kɨlop dɨtep gɨl, wog anɨb ak ke okok mɨdupsek wog teplep yɨbɨl gup ak, yɨb nop gɨlɨnɨmɨn. \p \v 11 Pen bin kaŋɨl pɨlaj nep mɨdebal okok, yɨb kɨlop ma gɨlɨnɨmɨn. Chɨn nopun, Klays wog ak gɨnɨgabun agɨnɨgabal ak pen, mɨd dad amɨl, bɨ kɨdek dun agɨl gos nɨŋɨd, Klays wog ak yɨlɨk nɨŋɨd bɨ kɨdeyɨl dɨnɨgabal. \v 12 Dɨnɨgabal anɨb ak tek, takaw kɨli ke ned aglɨlak ak, takaw anɨb ak tɨbɨlɨkɨl mɨŋel awl dɨnɨgabal. \v 13 \x - \xo 5.13 \xo*\xt 2 Te 3.11\xt*\x* Pen tap ogɨnap sek anɨgɨl gɨpal. Kɨli tap ogɨnap abe yɨlɨk nɨŋɨd, yokɨp kal ak kal ak gɨñub ajɨpal. Kɨli pen yɨlɨk gup anɨb ak nep ma gɨpal, tap okok kuŋay nep gɨpal. Kɨli takaw ñɨg lɨl, takaw yepɨs anɨgɨpal anɨgɨpal agɨlɨg mɨdebal. Takaw okok kuŋay yɨbɨl apal, chɨn agep tek ma mɨdeb. \v 14 \x - \xo 5.14 \xo*\xt 1 Ko 7.9\xt*\x* Anɨb ak bin kaŋɨl pɨlaj nep mɨdebal okok, bɨ kɨdeyɨl dɨl, ñapay tɨkɨl, kal kɨli ke wog gɨl kod mɨdtep gɨnɨgel agɨl gos nepin. Kɨli anɨgenɨgabal, binɨb chɨnop mɨlɨk nepal okok, chɨnop agjunɨgel tek ma lɨnɨgab. \v 15 Pen chɨn nopun, bin kaŋɨl pɨlaj nep mɨdebal okok, ogɨnap kanɨb tep ak kelɨgɨl, Satan nop kɨdek gɨpal. \p \v 16 Pen bin olap Klays nop gos lɨnɨgup ak, bin kaŋɨl ne ogɨnap kɨlop kod mɨdtep gɨnɨmuŋ. Anɨgenɨgab, bin kaŋɨl okok keke binɨb kɨli ak keke kod yenɨgel, binɨb God yɨl okok koslam gep tek ma gɨnɨgabal. Pen binɨb God yɨl okok, kɨli bin kaŋɨl yɨmgeptek mɨdebal okok kɨlop, kod mɨdtep gɨnɨgabal. \s Bɨ Klays binɨb ne okok kɨlop kod mɨdebal okok, kɨlop dɨtep gɨnɨgun \p \v 17 \x - \xo 5.17 \xo*\xt 1 Ko 16.18\xt*\x* Bɨ Klays binɨb ne okok kɨlop kod mɨdɨl, wog gɨtep gɨpal okok, kɨlop yɨb awl yɨbɨl ñɨl, kab kɨlop ogɨnap sek ñɨtep gɨnɨmɨb. Pen bɨ kɨli ogɨnap kɨles gɨl God takaw jɨj ak apal akaŋ, binɨb okok kɨlop agñɨbal okok, gɨpal gɨpal anɨb ak tek, kɨlop ned nɨŋɨd yɨb awl yɨbɨl ñɨl, kab kɨlop ogɨnap sek ñɨtep gɨnɨmɨb. \v 18 \x - \xo 5.18 \xo*\xt Lo 25.4, Mat 10.10, Luk 10.7, 1 Ko 9.9\xt*\x* Buk Baybol agɨl tɨkak ak nopun. Pen anɨb agak, \q1 Nɨbi chag bulmakaw poŋɨd apɨl, wit mɨdup tap okok taw chɨb jakek, mɨdup okok ke amɨl, cheg okok ke amɨl gaŋ agɨl, meg mɨgan nop ak ma tunɨg tɨbɨkɨnɨmɨb agak. Wog gɨlɨg, ogɨnap ñɨŋɨnɨg ñɨŋɨnɨmuŋ agak. \m Pen takaw olap nopun, anɨb agak, \q1 Bɨ wog gup ak, kab ne dɨnɨmuŋ agak. \m Anɨb ak bɨ Klays binɨb ne okok kɨlop kod mɨdebal, wog gɨtep gɨpal okok, kab kɨlop ak ñɨtep gɨnɨmɨb. \p \v 19 \x - \xo 5.19 \xo*\xt Lo 17.6, 19.15, 2 Ko 13.1\xt*\x* Bɨ olap nep apɨl agɨnɨmuŋ, Bɨ Klays binɨb ne okok kɨlop kod mɨdep anɨb ak, anɨgɨl anɨgɨl tap tɨmel gup agonɨmuŋ ak, ak ma nɨgɨnɨmɨn. Bɨ omɨŋal akaŋ, omɨŋal nokom pen nɨŋɨd apɨl agenɨgabal, nɨŋɨd apal tek lup agɨl, nɨgɨnɨmɨn. \v 20 \x - \xo 5.20 \xo*\xt Lo 13.11, Gal 2.11, 2.14, Epe 5.11, Tat 1.13\xt*\x* Pen bɨ Klays binɨb ne okok kɨlop kod mɨdebal ogɨnap, tap si tap tɨmel genɨgel, kɨlop tɨmud wukɨnɨmɨn. Binɨb okok mɨdupsek nɨg mɨdelaknɨŋ, kɨlop tɨmud wukɨnɨmɨn. Anɨgenɨgaban, ogɨnap pɨlɨkɨl ma gɨnɨgabal. \s Timoti ne ke kod mɨdtep gɨnɨmuŋ \p \v 21 \x - \xo 5.21 \xo*\xt 1 Ti 6.13, 2 Ti 2.14, 4.1\xt*\x* Takaw agesɨpin anɨb awl, anɨb anɨb gɨnɨmɨn agesɨpin ak, yokɨp ma agebin. God ayɨp, Klays Jisas ayɨp, ensel aglep ne okok ayɨp kɨli nɨg mɨdelaknɨŋ, nep anɨgɨnɨmɨn takaw awl agebin. Pen bɨnonɨm nak okok sek, bɨ nak okok sek, kɨlop nep gɨtep ma gɨnɨmɨn. Kɨlop gɨpan tek, binɨb okok mɨdupsek kɨlop gɨñɨnɨmɨn. \v 22 \x - \xo 5.22 \xo*\xt Apo 6.6, 13.3, 1 Ti 4.14, 2 Jo 11\xt*\x* Pen bɨ God wog gep olap dɨnɨg, nɨgtep yɨbɨl gɨl, nop ñɨn dɨ mɨdɨlɨg agɨnɨmɨn. Bɨ anɨb okok, ogɨnap tap si tap tɨmel genɨgel, nad ayɨp ma gɨnɨmɨn. Mel. Nad ke suŋtep nep yenɨmɨn. \v 23 Pen nep mɨnek mɨnek tap gɨl, kogmeg gup ak, ñɨg anep ma ñɨŋɨnɨmɨn. Ñɨg wayn sɨkol ogɨnap sek ñɨbe suŋ lɨnɨmuŋ. \v 24 Bɨ ogɨnap tap si tap tɨmel gɨpal ak mɨseŋ lup. Ak tek ak chɨn nopun, tap kɨli gɨpal anɨb okok tɨmel yɨbɨl gup. Bɨ ogɨnap pen tap si tap tɨmel gɨl we gɨpal ak, kɨdek mɨseŋ lɨnɨgab. \v 25 Anɨb ak tek, binɨb ogɨnap tap gɨtep gɨpal ak, abe mɨseŋ lup. Pen gɨtep gɨpal ak ogɨnap kasek mɨseŋ ma lek, pel we gɨl yonɨmuŋ tek ma lup. \c 6 \s Bɨ wog gɨñeb okok, bɨawl kɨli okok nɨŋɨd wog gɨtep gɨnɨgel \p \v 1 \x - \xo 6.1 \xo*\xt Lom 2.24, Epe 6.5, Kol 3.22, Tat 2.5, 2.8-9, 1 Pi 2.18\xt*\x* Pen binɨb wog gɨñeb okok mɨdupsek, kɨli bɨawl kɨlop taw dad owlak okok dɨtep gɨl, yɨb kɨlop dad aplanɨgel. Anɨgenɨgabal, bɨawl kɨli okok nɨŋɨd, God nop ma agjuwɨl, takaw tep agñɨbun ak ma agjunɨgel. \v 2 \x - \xo 6.2 \xo*\xt Kol 4.1, 1 Ti 4.11, Plm 16\xt*\x* Pen binɨb wog gɨñeb olap, bɨawl ne abe bɨ Klays nop gos lɨnɨgup ak, bɨ wog gɨñeb ak gos anɨb ak ma nɨgɨnɨmuŋ. Bɨawl yad ak ne mam yad mɨdeb, takaw ne agɨnɨmuŋ ak yad kɨdek ma gɨnɨgayn agɨl, gos ma nɨgɨnɨmuŋ. Pen mam tep yad Klays nop gos lɨnɨgup ak, yad nop kɨdek gɨl wog nop ak gɨñɨnɨgayn agɨl, wog nop ak gɨñɨ tep gɨnɨmuŋ. Takaw agebin awl, binɨb wog gɨñeb okok kɨlop agñɨ tep ge gɨtep gɨnɨgel. \s Mani kuŋay dun agɨl gos nepal, jɨj anɨb ak tɨmel gup \p \v 3 \x - \xo 6.3 \xo*\xt Gal 1.6-9, 2 Ti 1.13\xt*\x* Bɨ olap, ne Bɨawl chɨn Jisas Klays takaw yɨpɨd gɨl yɨbɨl agak ak sek, God takaw pel agñɨbun ak sek kelɨgɨl, takaw ne ke pal ogɨnap agñɨl nɨm, \v 4 \x - \xo 6.4 \xo*\xt 1 Ko 8.2, 1 Ti 1.4, 1.7, 2 Ti 2.23, Tat 3.9\xt*\x* yad nep bɨawl mɨdebin agɨl, sawl lek agup. Bɨ anɨb ak gos ne ak tɨmel gek, tap sɨkol ogɨnap nen agɨl, bɨ ogɨnap ayɨp penpen apal. Pen takaw anɨb ak anɨgɨl agek, bɨ ogɨnap chɨbol kɨlop ak tɨmel gɨl, penpen ag amɨl apɨl gɨl, penpen agjuwɨl, binɨb okok kɨlop gos tɨmel nɨŋɨd, \v 5 \x - \xo 6.5 \xo*\xt 1 Ko 11.16, 2 Ti 3.8, 4.4, Tat 1.11, 1.14, 2 Pi 2.3\xt*\x* mɨnek mɨnek bɨ ogɨnap kɨlop mɨlɨk nepal. Bɨ anɨgɨl gɨpal okok, gos kɨli ak tɨmel yɨbɨl gɨl, sawl sek lek, takaw nɨŋɨd yɨbɨl ak ma nepal. Kɨli anɨgɨl gos nepal, chɨn God anɨgup tek ak kɨles gɨl yonɨgun, tap kuŋay yɨbɨl dɨnɨgabun agɨl gos nepal. \v 6 \x - \xo 6.6 \xo*\xt Sng 37.16, Snd 15.16, Plp 4.11-12, 1 Ti 4.8, Hib 13.5\xt*\x* Chɨn pen God anɨgup tek ak kɨles gɨl mɨdɨlɨg, mɨñmɨñ gɨl nɨm, God tap teplep ne ak dɨl mɨdtep gɨnɨgabun. \v 7 \x - \xo 6.7 \xo*\xt Jop 1.21, Sng 49.17, Snd 27.24, Sav 5.15\xt*\x* Chɨn nopun, ami sɨkop chɨnop tɨkɨlak ñɨn ak, tap olap dad ma ownok. Pen kumnɨgabun ñɨn ak, tap olap dad ma amnɨgabun. \v 8 \x - \xo 6.8 \xo*\xt Snd 30.8, Hib 13.5\xt*\x* Anɨb ak, chech tap ñɨŋeb chɨn ogɨnap yonɨmuŋ, tap sɨkol dɨnɨgun ak agɨnɨgun, chɨn tek nɨm dɨpun ak. \v 9 \x - \xo 6.9 \xo*\xt Snd 23.4, 28.22, Mat 13.22, 1 Ti 1.19, 3.7, Jem 5.1\xt*\x* Pen binɨb tap kuŋay dun agɨl gos nepal okok, Satan kɨlop yepɨs agɨl gos kɨlop ak tunɨg lɨpɨg dad amek, sab chag tap okok gon lel dup tek ak kɨlop dɨnɨgab. Sawl sek lek monmon gel amek, apyap pakɨl pɨsnep kul gɨnɨgabal. \v 10 \x - \xo 6.10 \xo*\xt Kis 23.8, Lo 16.19, Epe 5.5\xt*\x* Binɨb mani tap okok gos kuŋay nepal okok, tap tɨmel okok kuŋay yɨbɨl gel amnɨgab. Ogɨnap mani tap okok dun agɨl gos nepal ak, Klays nop gos lɨnepal ak kelɨgɨl, mɨdtep ma gel, yakam tek ak chɨbol kɨlop ayaŋ puŋɨlek, kɨlop ke chɨb tɨmel yɨbɨl gup. \s Pol Timoti nop takaw teplep yɨbɨl ak, takaw kɨles tɨmel yɨbɨl agup \p \v 11 \x - \xo 6.11 \xo*\xt 2 Ti 2.22\xt*\x* Pen nad God bɨne yɨbɨl ak, bɨ ogɨnap gɨ tɨmel gɨpal tek ma gɨnɨmɨn. Tap nɨm ak pen anɨgɨnɨmɨn. Bɨ teplep yɨbɨl mɨdɨl, God anɨgup tek ak kɨles gɨl mɨdɨl, Klays nop gos lɨnɨŋɨd, binɨb okok kɨlop mapen lɨl, kɨles tɨmel gɨl mɨŋel okok dɨl, tap okok binɨb okok kɨlop gɨnɨg, kɨmɨgel gɨnɨmɨn. Adek anɨb ak nep ge amnɨmuŋ. \v 12 \x - \xo 6.12 \xo*\xt 1 Ko 9.25-26, 1 Ti 1.18, 2 Ti 4.7\xt*\x* Bɨ Klays nop gos kɨles tɨmel gɨl nɨgup ak, ne bɨ kabɨyam tɨmel yɨbɨl tek mɨdeb. Gos ne kɨles tɨmel yɨbɨl mɨdeb. Anɨb ak tek nep agebin, gos nad ak kɨles tɨmel yɨbɨl gɨl nɨŋɨd, gos nɨgtep gɨl gɨnɨmɨn. Ned won ak God nep aglɨl, pel pelnep yenɨmɨn agɨl dɨnɨg gek, binɨb kuŋay nɨg yelak. Yelaknɨŋ agɨnak, Klays nop gos lɨnepin agɨnak. Apan tek, kɨles gɨl yɨbɨl ge amek nɨm, pel pelnep yenɨgaban. \v 13 \x - \xo 6.13 \xo*\xt Jon 5.21, 18.36-37, 19.11, 1 Ti 5.21, Lep 1.5\xt*\x* God ne gek tap okok mɨdupsek kɨm mɨdeb. Klays Jisas ne Podiyus Paylat nop takaw mɨseŋ agak. God ayɨp Klays Jisas ayɨp nɨg mɨdɨleknɨŋ, nep kɨles gɨl agebin. \v 14 \x - \xo 6.14 \xo*\xt Plp 1.6, 1.10, 1 Te 3.13, 5.23\xt*\x* God takaw tep dɨpan ak, kɨles gɨl kɨdek gɨnɨmɨn. Anɨgenɨmɨn, binɨb ogɨnap kɨli nɨŋɨd nep takaw ma dɨnɨgel. Nad takaw anɨb ak kɨdek gɨl yɨpɨd gɨl ma gɨpan ak ma agɨnɨgel. Gɨtep gɨl kɨdek ge amek amek, kɨdek Bɨawl chɨn Jisas Klays mɨseŋ ownɨmuŋ. \v 15 \x - \xo 6.15 \xo*\xt Lo 10.17, 1 Ti 1.11, 1.17, Lep 17.14, 19.16\xt*\x* Pen Jisas ownɨgab ñɨn anɨb ak, God ne ke aglak. God ne binɨb dɨtep gek yɨb nop dad aplanɨbal. Ne nokom bɨ nɨŋɨd yɨbɨl ak, tap okok mɨdupsek kod mɨdeb. Ne ke bɨnonɨm okok mɨdupsek bɨnonɨm kɨli ak mɨdeb, bɨawl okok mɨdupsek bɨawl kɨli ak mɨdeb. \v 16 \x - \xo 6.16 \xo*\xt Kis 33.20, Jon 6.46, Plp 4.20, Jud 25\xt*\x* Ne nokom kumnɨmuŋ tek ma mɨdeb. Mɨlek tep ne ak ke yɨbɨl mɨdeb, binɨb jɨj sɨŋak amnɨgel tek ma lup. Bɨ olap nop ma yɨbɨl nɨgup, pen bɨ olap nop nɨgɨnɨmuŋ tek ma yɨbɨl lup. Anɨb ak tek, binɨb okok yɨb nop dad aplanɨgel, kɨles ne ak mɨdɨl kɨlop pel pelnep kod yonɨmuŋ. Yaw. \s Pol ne binɨb Klays yɨl mɨdɨl tap kuŋay yek okok kɨlop takaw agñub \p \v 17 \x - \xo 6.17 \xo*\xt Sng 62.10, Mak 10.24, Luk 12.20-21, 1 Te 1.9\xt*\x* Binɨb tap mani tap kuŋay lum awl mɨdeb okok kɨlop takaw kɨles tɨmel age, yɨb kɨli ke ma dad aplanɨgel, tap kasek kul gup anɨb okok gos ma nɨgɨnɨgel. God ne chɨnop kod mɨdek, tap ma tek dek mɨdtep gɨl mɨñmɨñ gɨnɨgun ak pen, nop nokom gos nɨgɨnɨgel. \v 18 \x - \xo 6.18 \xo*\xt Lom 12.13, Gal 6.6, Tat 3.8, Hib 13.16, Jem 2.5\xt*\x* Anɨb ak kɨlop age, tap gɨtep yɨbɨl gɨnɨgel. Tap teplep lum awl kuŋay mɨdeb okok anɨb ak tek, binɨb ogɨnap kɨlop abe ñɨtep gɨnɨgel. Kɨlop pelpel gɨtep yɨbɨl gɨnɨgel. Pen tap kɨli kuŋay okok, tap chɨn ke mel, binɨb okok kɨlop dɨtep gun agɨl, tap monmon ñɨnɨgel. \v 19 \x - \xo 6.19 \xo*\xt Mat 6.19-20\xt*\x* Anɨb ak tek gɨl nɨm, tap kɨli kuŋay dɨlɨtep gɨl, kɨdek kɨli ke mɨdtep gɨnɨgabal. Koŋɨm mɨdebal ak, añɨŋ nɨŋɨd yɨbɨl lup ak dɨnɨgabal. \s Pol ne Timoti nop takaw kɨdek agñub \p \v 20 \x - \xo 6.20 \xo*\xt 1 Ti 4.6-7, 2 Ti 1.14, 2.14, Tat 1.9, Lep 3.3\xt*\x* Timoti, God takaw ne ak sek wog ne ak sek nep ñub ak, nad dɨtep gɨl kod mɨdtep gɨnɨmɨn. Takaw okok nɨb okok nɨb ak God gos ne mel ak, kud ñɨnɨmɨn. Pen takaw yepɨs yɨbɨl ag amɨl apɨl gɨl apal, Chɨn bɨ gos nɨgep okok mɨdɨl, gos tep nɨgtep gobun apal, takaw anɨb ak nad kud ñɨnɨmɨn. \v 21 \x - \xo 6.21 \xo*\xt 1 Ti 1.16, 1.19, 2 Ti 2.18\xt*\x* Bɨ ogɨnap gos tɨmel anɨb ak dɨlɨg, kanɨb tep adek Klays nop gos lɨnepal ak pɨsnep kelɨgɨpal. \p God nɨbop yɨmug nɨŋɨd gɨtep gɨnɨmuŋ.