\id REV - Tatuyo NT [tav] -Colombia 2009 (DBL -2014) \h APOCALIPSIS \toc1 El Apocalipsis o Revelación a San Juan \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap \mt1 EL APOCALIPSIS \mt2 O REVELACIÓN A SAN JUAN \c 1 \s1 La revelación de Jesucristo \p \v 1-2 Yʉ, Juan cawamecʉcʉ, Jesucristo cʉ carotii yʉ ã. Atie quetire mʉjaare yʉ uca joo. \p Atie Jesucristo yʉre cʉ camajiorique ã yʉ caucarije. Caroaro cariape queti buiorica wame ã. Ati ʉmʉrecoo capetiparo jʉgoye cabaipe queti buiorique ã. Atie cʉ caĩrore bairo yoaro mee baigaro yua. \p Mani Pacʉ Dio atiere cʉ camajioñupi cʉ Macʉre. Jesucristo yarã, cʉ carotirã na majiato ĩi cʉ Macʉre cʉ camajioñupi Dio. To bairi yʉ tʉpʉ cajoowĩ Jesu ángelre, Dio tʉ macacʉre, Juãre cʉ majioato ĩi. To bairi yʉre cʉ caqueti buioriquere, to bairo yʉre cʉ caiñoorique quenare mʉjaare yʉ queti buiopa. \v 3 Ocõo bairo yʉ ĩ tunu: Caroa yericʉtaje na joogʉmi mani Pacʉ Dio ati pũurore aperãre cabue iñoorãre. Atie queti buioriquere caapirã quenare caroare na joogʉmi. Petoacã rʉja ati ʉmʉrecoo capetiparo jʉgoye. To bairi atie queti buioriquere caapiʉjarã maca wariñuugarãma yua. \s1 Juan escribe a las siete iglesias \p \v 4 Yʉ, Juan cawamecʉcʉ yʉ uca joo mʉjaare Dio yere caapiʉjarãre. Mʉjaare Asia cawamecʉti yepapʉre siete macari macanare mʉjaare yʉ uca joo. Ocõo bairo mʉjaare yʉ ĩ: Mani Ʉpaʉ Dio nemoona cãñupi. Yucʉ quenare to bairona anicõa aninucumi. Ape rʉmʉpʉ quenare to bairona atígʉmi tunu ati yepapʉre. Dio caroare cʉ joonemoato mʉjaare. Caroa yericʉtaje quenare mʉjaare cʉ joonemoato. To bairona cʉ caruiro riape macana, siete espíritu majuu, manire cabauquẽna mena caroare cʉ joonemoato mʉjaare. \v 5 To bairona Jesucristo, cariape manire caqueti buiocõa ãcʉ quena caroare cʉ joonemoato mʉjaare. Jesucristo maca cabai yajiricʉ anibacʉ quena catunu catiyupi. Catunu catí jʉgoricʉ ãmi Jesucristo. To bairi yucʉra caroti majuʉ ãmi. Ati yepa macana ʉparã quenare carotii ãmi. Cʉna manire maibʉjami. Ʉgueri coje rericarore bairona manire cátibojayupi, caroorije mani cátajere majiriobojaʉ. Manire cʉ carií peti yajibojarique jʉgori manire camajiriobojayupi. \v 6 To bairi caberopʉ cʉ mena carotiparãre manire cacũñupi. Sacerdote maja mani cãnipe quenare manire cacũñupi Jesu, aperãre Diore cajenibojaparãre. To bairo cãna manire cʉ cacũricarã aniri caroaro manire cʉ cátibojariquere tʉgooñari ocõo bairo cʉ̃re mani ĩ wariñuu: “Mani Pacʉ Dio, caroaro mʉre jã áti nʉcʉbʉgo. Caroti majuʉ mʉ ã. To bairona mʉ anicõa aninucu to cãnacã rʉmʉ. To bairona to baiato,” cʉ̃re mani ĩ wariñuu yua. \p \v 7 Caroaro tʉgooñaña mʉjaa. Atígʉmi Jesu. Oco bujeri bʉrʉa watoapʉ rui atígʉmi. To bairo cʉ carui ató yua, ati yepa macana nipetirã cʉ tʉjʉgarãma. Cʉ̃re capapuaricarã, cʉ̃re cajarericarã quena cʉ tʉjʉ acʉa peticoagarãma. To bairo cʉ̃re tʉjʉ acʉari otigarãma. Ati yepa to cãnacã poa macana nipetirã cʉ tʉjʉ acʉari otigarãma. To bairona to baiato. \p \v 8 Ocõo bairo ĩmi mani Ʉpaʉ Dio: “Yʉa, nipetirijere cátacʉ yʉ ã. Nipetirijere camajii yʉ ã. Nipetirã netoro catutuaʉ yʉ ã. Nipetiropʉ cãcʉ yʉ ã. Tirʉmʉpʉ cãni jʉgoricʉ yʉ ã. Yucʉ quenare to bairona yʉ anicõa. Ape rʉmʉpʉ quenare ati yepapʉre tutuaro mena yʉ atígʉ tunu,” ĩmi Dio yua. \s1 Una visión del Cristo glorioso \p \v 9 Yʉ, Juan cawamecʉcʉ mʉja jʉgocʉre bairo cãcʉ ati pũuro mʉjaare yʉ uca joo. Popiye mʉja catamʉorore bairo yʉ quena popiye yʉ tamʉo. Camaja mʉjaare na cateerore bairona yʉ quenare yʉ teebʉjama. Jesucristo cʉ carotiriquere yʉ caapiʉjarije wapa yʉ teebʉjama. To bairo mʉjaare bairo popiye tamʉobacʉ quena yʉ nʉcacõa. To bairona Jesure yʉ apiʉjacõa aninucu. To bairona atona yʉ anibapa Patmos na caĩri poa yucʉ poapʉ. Dio cʉ caqueti buio cũriquere yʉ caqueti buionucurije wapa ati poapʉre yʉ ã. Atopʉ yʉre cacũ rocacõawã Jesu ye quetire caapigateerã. Jesucristo cʉ cãniere yʉ caqueti buionucurije wapa yʉ cacũ rocacõawã. Aperãre cʉ queti buio teñaqueticõato ĩrã, yʉre cacũ rocacõawã atore, Patmos na caĩri yucʉ poapʉre yua. \v 10 To bairo atopʉ ani yua, jĩca rʉmʉ mani Ʉpaʉ Jesu yere buerica rʉmʉ cãnopʉ yʉ cabuewʉ Dio yere. Espíritu Santo cʉ camajiorije jʉgori yʉ cabuewʉ. To bairo bue yua, apeye unie cabʉjʉro yʉ caapiwʉ. Yʉ jõcʉ bero maca tutuaro cabʉjʉro putiricarore bairo cabʉjʉro yʉ caapiwʉ. \v 11 Putiricarore bairo bʉjʉbato quena camajocʉ cʉ cawadarore bairona cabʉjʉwʉ. Ocõo bairo yʉ caĩ wadawĩ: \p —Yʉa nipetirijere cátacʉ yʉ ã. Nipetirijere camajii yʉ ã. Nipetirã netoro catutuaʉ yʉ ã. Nipetiropʉ cãcʉ yʉ ã, cʉ caĩrijere yʉ caapiwʉ. Ocõo bairo yʉ caĩwĩ tunu: —Mʉre yʉ caiñoopere ucaya. To bairo tiere uca yaparoʉ tiere mʉ joogʉ camajare yʉre caapiʉjarãre. To macanare, Asia yepapʉ siete macari macanare na mʉ uca joowa. To bairi Efeso, Esmirna, Pérgamo, Tiatira, Sardis, Filadelfia, Laodisea cawamecʉti macari macanare na mʉ uca joowa. Mʉre yʉ caiñoope uca átiri na mʉ queti joowa. “To bairo yʉ catʉjʉwʉ,” na mʉ queti buio uca joogʉ nare. To bairo yʉre cʉ caĩrijere yʉ caapiwʉ yua. \p \v 12 To bairo cʉ caĩro apii yʉ caamojore tʉjʉwʉ, ¿ñamʉ yʉre cʉ wadati? ĩi, cʉ tʉjʉgʉ. To bairo amojore, tʉjʉʉ yua, jĩa bujurique capejari tuturire siete tuturi majuure yʉ catʉjʉwʉ. Oro na caĩrije caajiyarije majuu mena na caquenoorica tuturire yʉ catʉjʉwʉ. \v 13 Ti tuturi watoapʉ yʉ catʉjʉwʉ camajocʉre. Camajocʉ anibacʉ quena Dio Macʉna ãcʉmi, yʉ caĩ tʉgooñawʉ. Cʉ maca jutiro cayoari wʉre cajañawĩ. Cʉ rʉpori tʉpʉ cãni ejoowʉ cʉ jutiro wʉ. Cʉ cotia bui caajiyari ajerore cajia tuwĩ oro ajero majuure. \v 14 Cʉ riya botirica cabauwʉ. Cʉ poa quena to bairona cabauwʉ. Lana na caĩrije, oveja poa cabotirijere bairo cabauwʉ. Nieve cawamecʉtie, cabotirije majuure bairo cabauwʉ. Cʉ cape quena perore bairo caajiyawʉ. \v 15 Cʉ rʉpori quena bronce cawamecʉtie ãpoare bairije cabauwʉ. Cʉ rʉpori maca bronce peropʉ na caajioñarique, na caoje cojeriquere bairo seeto caajiyawʉ. Tutuaro majuu cawadawĩ. Capairi poero cabʉjʉro cõo cawadawĩ. \v 16 Cʉ wamo cariape macá nʉgoa maca ñocoare siete majuu nare cañewĩ. To bairi tunu cʉ rijeropʉ cabuti nʉcawʉ jarerica pãi, pʉga nʉgoapʉna caori pãi. Cʉ riya muipu ʉmʉreco macacʉre bairona caajiyawʉ. \p \v 17 To bairo cabauʉre cʉ tʉjʉʉ yua, tʉjʉ acʉabacʉ yʉ cañacoapʉ cʉ tʉpʉna. Cariaricʉre bairona yʉ cabaiwʉ. To bairo yʉ cabairo cʉ maca yʉ capañawĩ cʉ wamo cariape nʉgoa mena. Yʉ pañari ocõo bairo yʉ caĩwĩ yua: \p —Juan, yʉ uwiqueticõaña. Yʉa nemoona cãni jʉgoricʉ yʉ ã. To bairona yʉ anicõa aninucugʉ to cãnacã rʉmʉ. \v 18 Yʉre na capapua jĩabato quena yʉ catunu catiwʉ. To bairi yucʉra cacaticõa ãcʉ yʉ aninucugʉ to cãnacã rʉmʉ. Yʉre cacũwĩ Dio camajare na canetoopaʉre. To bairi yʉ yarã caroorã ya paʉpʉ na cãnicõa aninucubopere canetoobojaʉ yʉ ã, yʉ caĩwĩ camajocʉ anibacʉ quena to bairo cabauʉ. \p \v 19 To bairo ĩ yaparoʉ ocõo bairo yʉ caĩwĩ tunu: \p —Juan, ocõo bairo mʉ cáto yʉ boo: Mʉ catʉjʉejere ucaya. Yucʉacã mʉ catʉjʉrije quenare ucaya. Cabero cabaipe quenare ucaya. \v 20 Apiya Juan. Mere mʉ yʉ queti buiogʉ atiere ñocoa siete majuu yʉ cacʉgorijere. Yʉ wamopʉ cariape macá nʉgoa maca yʉ cañerijere mʉre yʉ queti buiogʉ. To bairona jĩa bujurique capejari tuturi siete tuturi majuu quenare mʉre yʉ queti buiogʉ. Ocõo bairo mʉre yʉ queti buio majiopa: Tie siete jĩa bujurique capejari tuturi maca majioro bai siete macari macana yʉ ye quetire caneñapo buerãre. To bairona siete ñocoa yʉ cañerã quena majioro bai yʉ ye quetire siete macaripʉre caqueti buio teñarãre. \c 2 \s1 Mensajes a las siete iglesias: El mensaje a Efeso \p \v 1 To bairo ĩ yaparoʉ ocõo bairo yʉ caĩwĩ tunu: \p —Efesopʉ cãna yʉ yere cabuerãre queti buio teñari majocʉre cʉ mʉ uca joowa. Ocõo bairo cʉ mʉ ĩ queti joowa: “Ocõo bairo ĩmi cʉ̃a siete ñocoare cʉ wamopʉ cariape nʉgoapʉ cacʉgoʉ. Cʉ̃a siete jĩa bujurique capejari tuturi caajiyari tuturi oro na caĩrije mena na cáta tuturi watoapʉ cáaáteñaʉ majuu mʉjaare ĩ queti buiogʉ ocõo bairo ĩmi: \v 2 Mʉja cáti aniere nipetirijere yʉ maji. Ocabʉtiri caroare mʉja átinucu. Popiye baibana quena, ‘Ñuugaro. To bairona mani nʉcacõagarã,’ mʉja ĩ tʉgooñanucu. Cañuuquẽna na cátiere mʉja booquẽe. ‘Dio cʉ caqueti buio joo rotiricarã jã ã,’ caĩrãre ¿cariapena na ĩti? mʉja ĩ tʉgooña maji. Na caqueti buiorijere apirã, ‘Caĩtorã ãma,’ mʉja ĩ maji. To bairi na mʉja apiʉjaquetinucu. \v 3 To bairi, ‘Mani quepecoapa,’ mʉja ĩquẽe. Yʉ caboorijere ocabʉtirique mena mʉja áticõa. To bairo mʉja cáto aperã maca mʉja popiyeyema yʉre mʉja caapi nʉcʉbʉgoro. To bairo mʉja maca popiye baibana quena, ‘Ñuugaro. To bairona mani nʉcacõagarã,’ mʉja ĩnucu. Yʉ carotirijere mʉja áti janaquẽe. \v 4 To bairo mʉja cabaibato quena jĩca wame mʉjaare rʉja. Tirʉmʉpʉre yʉre mʉja camaji jʉgori paʉpʉ seeto yʉre mʉja camaiwʉ. Yucʉra yʉre mʉja camaibatatore bairo yʉre mʉja maiquẽe yua. \v 5 To bairi ocõo bairo mʉjaare yʉ ĩ: Yʉre tʉgooñaña tunu yʉre wama maji jʉgorã yʉre mʉja catʉgooñabatatore bairo. To bairo tʉgooñari tʉgooñarique paiya yucʉra mʉja cabairijere. Rooro mʉja cãniere janaña. Yʉre wama maji jʉgorã mʉja cátinucuricarore bairo ája tunu. To bairo mʉja cátiquẽpata jĩa bujurique capejari tuture, mʉja ya tuture yʉ rocacõagʉ. To bairo yʉ cáto mʉjaa Efesopʉ cãna yʉ yere cabuerã rooro majuu mʉja tamʉogarã yua. \v 6 To bairo mʉja cabairije to cãnibato quena jĩca wame mʉja cáti wamere yʉ tʉjʉ wariñuu. Nicolaítas cawamecʉna caroorije yʉ cateerije cána mʉja quena na cátiere mʉja booquẽe. \v 7 Mʉjaa Efeso macana Espíritu Santo cʉ caĩrijere apiri caroaro apiʉjaya mʉjaa. Yʉ yere caneñapo buerãre cʉ caĩrijere caroaro apiʉjaya. Ocõo bairo ĩmi mʉjaare: ‘Caroorije Sataná cʉ carotirijere cátiquẽticõa aninucurãre na yʉ ʉga rotigʉ caroa paʉpʉ Dio cʉ cãnopʉ yucʉ ricare. Tii yucʉ rica maca catiriquere cajooricʉ ricare na yʉ ʉga rotigʉ. Caroorije Sataná cʉ carotirijere cabai netoo nʉcarãre tii yucʉ ricare na yʉ ʉga rotigʉ,’ ĩmi Espíritu Santo.” To bairo cʉ ĩ uca jooya Juan, to macacʉre. Efeso macana Dio yere caneñapo buerãre queti buio teñari majocʉre to bairona cʉ queti buio uca jooya, yʉ caĩwĩ Dio Macʉ camaja tʉpʉ Dio cʉ cajooricʉ. \s1 El mensaje a Esmirna \p \v 8 Ĩ yaparoʉ ocõo bairo caĩwĩ tunu: \p —Juan, apeĩ quenare cʉ mʉ uca joowa. Esmirnapʉ cãna yʉ yere caneñapo buerãre cabuiori majocʉre cʉ mʉ uca joowa cʉ quenare. Ocõo bairo cʉ mʉ ĩ uca joowa: “Ocõo bairo ĩmi nemoona cãni jʉgoricʉ, to cãnacã rʉmʉ cãnicõa aninucuʉ. Cabai yajiricʉ anibacʉ quena catunu catiricʉ mʉjaare ĩ queti buiogʉ ocõo bairo mʉja ĩmi: \v 9 Yʉa yʉ maji nipetirije mʉja cabainucurijere. Aperã mʉjaare na cateerije jʉgori popiye mʉja tamʉo. Bopacooro mʉja bai. To bairo baibana quena caroa majuu Dio mʉjaare cʉ cajoorije macare pairo majuu mʉja cʉgo. Yʉ maji rooro majuu caĩtorã mʉjaare na cawada pairijere. Judío maja rooro majuu ĩma mʉjaare. To bairi, ‘Judío maja mani ã, Dio yarã majuu mani ã,’ ĩbana quena jocarãna ĩnucuma. Sataná yarã maca ãma naa. \v 10 Apeye tunu, popiye mʉja cabaipere tʉgooñarique paiqueticõaña mʉjaa. Sataná maca mʉja mena macana jĩcaarãre na wadajãgʉmi, Dio yere janacõaña mʉjaa ĩi. ‘Apiʉjaqueticõaña tiere,’ ĩ wadajãgʉmi Sataná maca. To bairo mʉjaare ĩ wadajã yua, presopʉ mʉja joogʉmi. Pʉga wamo cãnacã rʉmʉri majuu presopʉ tutuaro majuu mʉja átigʉmi, Dio yere na apiʉja janacõato ĩbacʉ. To bairo cʉ cátibato quena yʉ yere apiʉja janaqueticõaña mʉjaa. Mʉjaare na cajĩagabato quena yʉre apiʉja janaqueticõaña. Yʉre tʉgooña tutua anicõaña. Yʉ maca to bairo caroaro mʉja cáti anicõaro tʉjʉʉ yʉ mena to cãnacã rʉmʉ yʉ tʉpʉ wariñuurique mena mʉja cãnicõa aninucupere mʉjaare yʉ joogʉ yua. \v 11 Mʉjaa Esmirna macana Espíritu Santo cʉ caĩrijere apiri caroaro apiʉjaya mʉjaa. Yʉ yere caneñapo buerãre cʉ caĩrijere caroaro apiʉjaya. Ocõo bairo ĩmi mʉjaare: ‘Caroorije Sataná cʉ carotirijere canetoo nʉcarã maca caroorã ya paʉpʉ aáquetigarãma. Na cabai yajiro beropʉ quenare caticoagarãma. Yajiquetigarãma tunu. Pʉgani yajiricarore bairo baiquetigarãma. Cabero popiye tamʉoquetigarãma yua,’ mʉja ĩmi Espíritu Santo.” To bairona mʉ ĩ uca joowa Juan to macacʉre. Esmirnapʉ cãna yʉ yere caneñapo buerãre cabuiori majocʉre to bairona cʉ mʉ uca joowa yua, yʉ caĩwĩ Dio Macʉ camaja tʉpʉ Dio cʉ cajooricʉ. \s1 El mensaje a Pérgamo \p \v 12 Ĩ yaparoʉ ocõo bairo yʉ caĩwĩ tunu: \p —Juan, apeĩ quenare cʉ mʉ uca joowa. Pérgamopʉ cãna yʉ yere caneñapo buerãre cabuiori majocʉre cʉ mʉ uca joowa cʉ quenare. Ocõo bairo cʉ mʉ ĩwã: “Ocõo bairo ĩmi, jarerica pãi pʉga nʉgoapʉ caori pãi cacʉgoʉ maca. Mʉjaare ĩ queti buiogʉ ocõo bairo ĩmi: \v 13 Mʉja cáti aniere nipetirijere yʉ maji. Sataná cʉ carotiri macapʉ mʉja anicõa aninucu mai. Ti maca macana Sataná cʉ carotirore bairona áama caroorije majuure. Yʉ yaʉ Antipas cawamecʉcʉre cʉ cajĩa rocacõawã. Yʉ caqueti buio cũriquere caroaro caqueti buionucuʉre cʉ cajĩa rocacõawã to macana. To bairo na cátibato quena mʉja maca yʉ yere mʉja áti janaquẽe. Caroaro mʉja áticõa aninucu. To bairi caroaro mʉjaare yʉ tʉgooña wariñuu. \v 14 To bairo caroaro mʉja cáticõa aninucubato quena jĩca wame mʉjaare rʉja. Mʉja mena macana jĩcaarã caroori wamere áama. Balãa cawamecʉcʉ tirʉmʉpʉ macacʉ cʉ ãnacʉre bairona áti rotima. Balãa maca apeĩre, Balacʉ cawamecʉcʉre ocõo bairo cʉ caĩ queti buioyawĩ: ‘Israel macanare na mʉ cáti rooye tuugaata ocõo bairo na áti rotiya. Camaja na cawericarã Dio cãniquẽnare na áti nʉcʉbʉgori waibʉcʉ rire na cajoe buje mʉgo joo rʉgarijere nare ʉga rotiya Israel macanare. To bairo átiri caroorije áti eperique quenare na áti rotiya Israel macanare, na rooye tuugʉ,’ cʉ caĩ queti buioñawĩ Balãa maca apeĩ Balacʉre. To bairo Balãa tirʉmʉpʉ cʉ caĩ rotiricarore bairona mʉja mena macana jĩcaarã to bairona na áti rotima na quena yʉ yere caneñapo buerãre. To bairo na caĩ rotiro yʉ booqueti majuucõa. \v 15 Ape wame tunu mʉja mena macana jĩcaarã nicolaítas cawamecʉna na cabuionucurije caroorije quenare janagaquẽema. Na ye na cabuionucurijere yʉ teebʉja. \v 16 To cõona ti wamere na janaato caroorijere. Tiere na cajanaqueticõaata yoaro mee na popiyeyegʉ na tʉpʉ yʉ aágʉ. Na tʉpʉ aá, na mena yʉ ame quẽgʉ. Yʉ jarerica pãi mena yʉ rijeropʉ cabuti nʉcari pãi mena yʉ ame quẽgʉ. Caroorije na cabuionucurijere na cajanaqueticõata na mena yʉ ame quẽgʉ yua. \v 17 Mʉjaa Pérgamo macana Espíritu Santo cʉ caĩrijere apiri caroaro apiʉjaya. Yʉ yere caneñapo buerãre cʉ caĩrijere caroaro apiʉjaya. Ocõo bairo ĩmi mʉjaare: ‘Caroorije Sataná cʉ carotirijere canetoo nʉcarãre caroa macare na yʉ joogʉ ʉgariquere, maná cawame cʉtiere. Ʉmʉrecoo macajere cabauquẽtiere na yʉ joogʉ. To bairi na cãno cõona ʉ̃ta rupaare cabotiri rupaare na yʉ joogʉ. Ti rupaapʉre cawama wame nare yʉ cawameyerica wamere uca turi nare yʉ joogʉ. Na ya wamere majiquẽema aperã, tʉjʉquetiri. Na ya wamere cawamecʉna jeto majima. To bairona na yʉ joogʉ caroorije Sataná cʉ carotirijere canetoo nʉcarãre,’ mʉja ĩmi Espíritu Santo.” To bairona mʉ ĩ uca joowa, Juan. To macacʉre Pérgamopʉ cãna yʉ yere caneñapo buerãre cabuiori majocʉre to bairona cʉ mʉ queti buio uca joowa, yʉ caĩwĩ Dio Macʉ camaja tʉpʉ Dio cʉ cajooricʉ. \s1 El mensaje a Tiatira \p \v 18 Ĩ yaparoʉ ocõo bairo yʉ caĩwĩ tunu: \p —Juan, apeĩ quenare cʉ mʉ uca joowa. Tiatirapʉ cãna yʉ yere caneñapo buerãre cabuiori majocʉre cʉ mʉ uca joowa cʉ quenare. Ocõo bairo cʉ mʉ ĩwã: “Ocõo bairo ĩmi Dio Macʉ. Cʉ cape perore bairo caajiyaʉ, cʉ rʉpori bronce ãpoare bairije peropʉ na caajioñarique, na caoje cojeriquere bairo carʉpori ajiyaʉ ĩmi. Mʉjaare ĩ queti buiogʉ ocõo bairo ĩmi: \v 19 Mʉja cáti aniere nipetirijere yʉ maji. Caame mairã mʉja ã. Mʉja ame átinemonucu. Yʉre mʉja api nʉcʉbʉgonucu. Popiye tamʉobana quena to bairona mʉja nʉcacõa. To bairona yʉre mʉja apiʉjacõa aninucu. To bairi tirʉmʉpʉre yʉre mʉja cawama maji jʉgoro caroaro mʉja cátato netobʉjaro caroare mʉja átinemo nutuapa yucʉra. \v 20 To bairo caroaro mʉja cátibato quena jĩca wame mʉjaare rʉja. To macaco Jesabel cawamecʉcore co mʉja buu rocaquẽe. Aperopʉ co mʉja aá rotiquẽe. Caroorije caqueti buio paio co cãnibato quena co mʉja aá rotiquẽe. Co maca, ‘Dio ye quetire cabuiori majoco yʉ ã,’ caĩo anibaco quena jocona caĩo ãmo. Mʉja tʉ cãnare topʉ yʉ yere caneñapo buerãre yʉ carotibatanare ricati jeto na buiotomo. Áti eperique jeto na áti rotimo. To bairi camaja na majuuna na cawericarã Dio cãniquẽnare na áti nʉcʉbʉgori waibʉcʉ rire na cajoe buje mʉgo joo rʉgarijere na ʉga rotimo. Ti wame caroori wame quenare na áti rotinucumo. To bairi topʉ cõre mʉja cãni rotiro yʉ booqueti majuucõa. \v 21 To bairi, ‘Rooro yʉ átibapa, caroorije yʉ cátiere yʉre mʉ majiriobojawa,’ co ĩato ĩi yoaro yʉ cotebapa. Co maca ĩquẽemo. Janagaquẽemo caroorije co cátiere. \v 22 To bairo co cátie wapa popiye co catamʉoro yʉ átigʉ. Yoaro seeto co caria yojaro co yʉ átigʉ. Co mena cáti epenucurã quenare to bairona na yʉ popiyeyegʉ. Caroorije na cátinucurijere na cajanaqueticõamata cõre bairona popiye na catamʉoro yʉ átigʉ na quenare yua. \v 23 To bairona co punaa quenare na yʉ jĩa regʉ. To bairo co punaare na yʉ cajĩa rero tʉjʉrã yua, to cãnacã maca macana yʉ yere caneñapo buerã maca yʉ camajirijere majigarãma. ‘To bairi mani yeri, mani catʉgooñarije nipetirijere maji peocõami Dio,’ ĩ tʉgooña majigarãma. ‘To bairi Jesabel rooro co cátore bairo mani cápata mani popiyeyegʉmi Dio mani quenare,’ ĩ tʉgooña majigarãma yua. \v 24 To bairo rooro na cátibato quena mʉjaa Tiatira macana jĩcaarã caroaro mʉja ã. Jĩcaarã Jesabel co caĩtorijere na caapibato quena aperã mʉja apiʉjaquẽe cõre. Co cabuiorijere mʉja booquẽe. Sataná cʉ carotirije unie ã co cabuiorije. Co yarã maca, ‘Cawama wame ã, caroa queti buiorica wame ã. Tie tirʉmʉpʉre camaja na camajiquetaje ã. Yucʉacã mani maji,’ ĩma cõre caapiʉjarã. To bairo na caĩbato quena jĩcaarã tiere mʉja booquẽe mʉja maca. Na caĩtorijere mʉja booquẽe. To bairo tiere booquetiri caroaro mʉja átinucu. Yʉ maca, ‘To bairona caroaro mʉja cátinucurore bairona áti anicõaña,’ mʉjaare yʉ ĩ. Ape wame mʉjaare yʉ rotiquẽe. \v 25 Mʉja tʉpʉ yʉ catunu atíparo jʉgoye caroare mʉja cáti aniere yʉ catʉjoorije cãno cõo áticõa aninucuña. \v 26-27 To bairi caroorije Sataná cʉ carotirijere canetoo nʉcarãre na yʉ cũgʉ ʉparãre bairo cabairãre. Yʉ carotirore bairo cáticõa aninucurãre ʉparãre bairo cabairãre na yʉ cũgʉ. Aperãre na roti majiriquere, yʉ Pacʉ yʉre cʉ cajoorore bairo na quenare na yʉ joogʉ na caroti majipere. To bairo na yʉ cajooro na quena roti majigarãma. Ati yepa macana, to cãnacã maca macanapʉrena na roti majigarãma. Tutuaro majuu na roti majigarãma. To bairo roti majirã yua, camaja cañuuquẽnare nare recõagarãma. Come rʉca mena ríi jotʉre pawaricarore bairo na recõagarãma Dio yarã cãniquẽna macare. \v 28 To bairi ñocore na yʉ joogʉ caroorije Sataná cʉ carotirijere cabai netoo nʉcarãre. Cabujuri ñocore na yʉ joogʉ yua. \v 29 Mʉjaa Tiatira macana Espíritu Santo cʉ caĩrijere apiri caroaro apiʉjaya mʉjaa. Yʉ yere caneñapo buerãre cʉ caĩrijere caroaro apiʉjaya. To bairo mʉja ĩmi,” mʉ ĩ uca joowa Juan. To macacʉre Tiatirapʉ cãna yʉ yere caneñapo buerãre cabuiori majocʉre to bairo cʉ mʉ ĩ uca joowa, yʉ caĩwĩ Dio Macʉ camaja tʉpʉ Dio cʉ cajooricʉ. \c 3 \s1 El mensaje a Sardis \p \v 1 Ĩ yaparoʉ ocõo bairo caĩwĩ tunu: \p —Juan, apeĩ quenare cʉ mʉ uca joowa. Sardispʉ cãna yʉ yere caneñapo buerãre cabuiori majocʉre cʉ mʉ uca joowa cʉ quenare. Ocõo bairo cʉ mʉ ĩwa: “Ocõo bairo ĩmi siete espíritu majuure cajoo majii. Siete ñocoare cacʉgoʉ majuu maca ĩmi. Mʉjaare ĩ queti buiogʉ ocõo bairo ĩmi: Mʉja cáti aniere nipetirijere yʉ maji. Aperã maca, ‘Caroaro camaja catirã ãma Sardis macana Dio yere caneñapo buerã,’ ĩma mʉjaare. To bairo na caĩbato quena, ‘To bairo caroaro camaja catirã me ãma,’ mʉjaare yʉ ĩ tʉjʉ yʉ maca. Cabai yajicoatanare bairona mʉja bai yʉ caboorijere áti ocabʉtiquetibana. \v 2 Cacanirãre bairo mʉja bai, caroaro tʉgooña majiquetibana. Maja catiya. Petoacã caroare mʉja tʉgooña bairã pʉa. To bairi caroare mʉja catʉgooñari wameacã tʉgooñanemoña, tieacã manire yajire ĩrã. Dio cʉ caboorore bairo majuu mʉja áti peoquẽe. \v 3 Yʉ ye queti buioriquere mʉja caapiwʉ. Tiere apirã mʉja caapiʉja jʉgówʉ. To bairo mʉja cátatore bairo tʉgooñaña. Yʉ ye queti buioriquere apiʉjaya caroaro tunu. Caroorije mʉja cátie macare tʉgooñarique paiya. Caroorijere áti janacõaña. To bairo yʉ caĩ rotirore bairo mʉja cátiquẽpata mʉjaare yʉ popiyeyegʉ. Jee rutiri majocʉ, ‘Ti rʉmʉ cãno ejagʉmi,’ mʉja caĩ majiquẽtore bairona, ‘Ti rʉmʉ majuu ejagʉmi,’ mʉja caĩ majiqueti rʉmʉna yʉ ejagʉ. Mʉjaare popiyeyegʉ mʉja tʉpʉ yʉ ejagʉ. ‘Ti rʉmʉ cãno atígʉmi,’ mʉja caĩ majiqueti rʉmʉ yʉ ejagʉ. To bairi caroorije mʉja cátinucurijere áti janacõaña yucʉra. \v 4 To bairo Sardis macana capãarã caroorije mʉja cátibato quena mʉja mena macana jĩcaarã maca caroaro áama. Na maca camaja caroorije na cátinucurijere tʉjʉrã nare bairo átigateema. Ti uniere booquẽema caroorije aperã na cátiere. To bairi caroorijere cátiquẽna aniri yʉ mena jutii cabotirijere caroa caʉgueri maniere cajañarãre bairo yʉ mena anicõagarãma. \v 5 To bairo caroorije Sataná cʉ carotirijere cabai netoo nʉcarã nipetirã na quena to bairona jutii cabotirijere cajañarãre bairo anicõagarãma. To bairi ti pũuropʉ Dio yarã na wame uca turica pũuropʉ tujacõa anigaro. Ti pũuropʉ na wamerire yʉ cojequetigʉ yua. To bairi, ‘Caacʉ, ati maja ãma yʉ yarã,’ cʉ yʉ ĩgʉ yʉ Pacʉ Diore. Yʉ tʉ macana, ángel maja quenare to bairona na yʉ ĩgʉ: ‘Ati maja ãma yʉ yarã, yʉ Wadariquere caapiʉjarã,’ yʉ ĩgʉ nare. \v 6 Mʉjaa Sardis macana Espíritu Santo cʉ caĩrijere apiri caroaro apiʉjaya mʉjaa. Yʉ yere caneñapo buerãre cʉ caĩrijere caroaro apiʉjaya.” To bairona mʉ ĩ uca joowa, Juan. To macacʉre Sardispʉ cãna yʉ yere caneñapo buerãre buiori majocʉre to bairona cʉ mʉ queti buio uca joowa, yʉ caĩwĩ Dio Macʉ camaja tʉpʉ Dio cʉ cajooricʉ. \s1 El mensaje a Filadelfia \p \v 7 Ĩ yaparoʉ ocõo bairo yʉ caĩwĩ tunu: \p —Juan, apeĩ quenare cʉ mʉ uca joowa. Filadelfiapʉ cãna yʉ yere caneñapo buerãre buiori majocʉre cʉ mʉ uca joowa cʉ quenare. Ocõo bairo cʉ mʉ ĩwã: “Ocõo bairo ĩmi cañuu majuʉ, cariape caqueti buioʉ. Ʉpaʉ David tirʉmʉpʉ macacʉ ya macapʉ cajãa rotii majuu mʉja ĩmi. Cʉ cajãa rotiro aperã, ‘Jãaquẽja,’ ĩ majiquẽema. Cʉ cajãa rotiquẽto quena aperã, ‘Jãa roticõaña,’ cʉ ĩ neto majiquẽema. Mʉjaare ĩ queti buiogʉ ocõo bairo ĩmi: \v 8 Mʉja cáti aniere nipetirijere yʉ maji. Camaja capãarã mee mʉja ã. To bairi seeto cáti ocabʉtirã mee mʉja ã. To bairo baibana quena yʉ ye quetire mʉja janaquẽe. To bairi caroare mʉja cátigarije nipetirijere mʉja áticõa anigarã. Nipetirije yʉ catʉjoorije mʉja cátigarije cõo mʉja áti majigarã. Ocabʉtirique mʉjaare yʉ cajoorije jʉgori yʉ caboorijere mʉja áti majigarã. To bairi aperã maca, ‘To bairo átiqueticõaña,’ ĩbana quena mʉja mata majiquetigarãma. \v 9 Na maca, ‘Judío maja jã ã, to bairi Dio yarã majuu jã ã,’ ĩma. To bairo ĩbana quena Dio yarã me ãma. Sataná yarã maca ãma naa. To bairi yucʉacã rooro majuu mʉjaare na cabooquetibato quena cabero yua, mʉjaare caroaro na cáti nʉcʉbʉgoparore bairo nare yʉ átigʉ. ‘Dio cʉ camairã majuu mʉja ã,’ mʉjaare na caĩ nʉcʉbʉgoparore bairo na yʉ átigʉ yua. \v 10 Ape wame tunu, caroaro mʉja áa. Popiye baibana quena mʉja nʉcacõa. To bairona mʉja apiʉjacõa aninucu yʉ caĩ rotieparore bairona. ‘Dio cʉ caboori rʉmʉ mani netoogʉmi rooro mani catamʉorijere,’ mʉja ĩ tʉgooña. To bairo caroaro mʉja caĩ tʉgooñaro tʉjʉʉ yʉ maca mʉjaare yʉ átinemogʉ. Ati yepa macana nipetirã rooro na catamʉopa rʉmʉri cãnopʉ mʉjaare yʉ átinemogʉ. Mʉjaare yʉ netoogʉ. Popiye mʉja tamʉoquetigarã ti rʉmʉri cãnopʉ yua. \v 11 Mʉja ya yepapʉ yʉ catunu ejaparo jʉgoye petoacã rʉja mai. Yoaro mee yʉ tunu ejagʉ. To bairi caroa mʉja catʉgooñari wame jetorena to bairona tʉgooña anicõaña. Yʉ ye quetire tʉgooña janaqueticõaña, caroare Dio manire cʉ cajoobope manire jooquetiremi ĩrã. \v 12 Caroorije Sataná cʉ carotirijere cabai netoo nʉcarã caroaro anigarãma. Yʉ Pacʉ Dio cʉ ya wii macana cãniparãre na yʉ cũgʉ. To bairi tona Dio mena anicõa anigarãma naa, caroaro wariñuuri. Dio ya wii botari tutuari botari ã. Tie wii botarire bairo, tutuarã na cãniparore bairo na quenare na yʉ átigʉ. To bairi tunu na rupaʉ buire na yʉ uca tugʉ. Itia wame na yʉ uca tugʉ. Yʉ Pacʉ ya wamere, cʉ ya maca wame quenare, yʉ ya wame quenare, cawama wame quenare yʉ uca tugʉ. Yʉ Pacʉ ya maca maca, cawama maca, Jerusalén macare bairo cabairi maca anigaro. Ti maca ʉmʉrecoopʉ cãni maca, Dio manire cʉ cajoopa maca anigaro ti maca. \v 13 Mʉjaa Filadelfia macana Espíritu Santo cʉ caĩrijere apiri caroaro apiʉjaya mʉjaa. Yʉ yere caneñapo buerãre cʉ caĩrijere caroaro apiʉjaya.” To bairona mʉ ĩ uca joowa, Juan. To macacʉre Filadelfiapʉ cãna yʉ yere caneñapo buerãre buiori majocʉre to bairona cʉ mʉ queti buio uca joowa, yʉ caĩwĩ Dio Macʉ camaja tʉpʉ Dio cʉ cajooricʉ. \s1 El mensaje a Laodicea \p \v 14 Ĩ yaparoʉ ocõo bairo yʉ caĩwĩ tunu: \p —Juan, apeĩ quenare cʉ mʉ uca joowa. Laodiseapʉ cãna yʉ yere caneñapo buerãre buiori majocʉre cʉ mʉ uca joowa cʉ quenare. Ocõo bairo cʉ mʉ ĩwã: “Ocõo bairo ĩmi cʉ̃a, camajare cariape caqueti buionucuʉ. Ĩtorique caĩquẽcʉ majuu aniri ocõo bairo ĩmi. Ati yepa macaje nipetirijere Dio cʉ cáti rotiriquere nemoona cáti jeñooricʉ majuu mʉjaare queti buiogʉ ocõo bairo ĩmi: \v 15 Mʉja cáti aniere nipetirijere yʉ maji. ‘Diore mani apiʉjaquẽna,’ mʉja ĩquẽe. To bairo quenare, ‘Caroaro Diore mani apiʉjacõa anicõato,’ mʉja ĩquẽe. Mʉja cabooro cõoacã yʉre mʉja apiʉjanucu bairã pʉa. To bairi mʉja cátipa wame majuu jetore cátiparã mʉja anibapa. Di wame macare átigarã, yʉ yere átigaquẽna o yʉ yere áti ocabʉtigarã cabaiparã mʉja anibapa. \v 16 To bairi mʉja cabooro cõoacã jeto yʉ yere mʉja caapiʉjaro maca mʉjaare yʉ recõagʉ yua. \v 17 To bairo tunu, ‘Pairo caniyerucʉna mani ã,’ mʉja ĩnucu. ‘Pairo mani cʉgo. To bairi ñe unie mani rʉjaquẽe,’ mʉja ĩnucu. To bairona apeye uniere mʉja cʉgo pairo ati yepa macajere. To bairo apeye unie pairo cʉgobana quena aperãre caroaro nare mʉja átinemoquẽe. To bairi nare mʉja cátinemoborique mʉja wapa cʉgoquẽe. To bairi cabopacarãre bairo majuu mʉjaare yʉ tʉjʉ yʉa. Cacape manare bairo mʉjaare yʉ tʉjʉ. Cajuti cʉgoquẽnare bairo mʉjaare yʉ tʉjʉ. \v 18 To bairi ocõo bairo mʉjaare yʉ ĩ: Cañuurije ã yʉ ye queti buiorique. Oro majuu caajiyarije cawapa pacarijere bairije ã yʉ ye queti. Oro jeto to tuaato ĩrã peropʉ na caroariquere bairona ã yʉ ye queti, cañuurije majuu. To bairi tiere yʉ ye queti buioriquere booya mʉjaa seeto. To bairo tiere boo, tiere caroaro áti yua, pairo cacʉgorã majuu cañuurije majuure cacʉgorã mʉja anigarã. Yʉ maca pairo caroa majuure mʉja yʉ joogʉ. To bairi camaja seeto booma jutiire, cajutii manare bairo anigaquẽna. Camaja caroorije na cátiere na yʉ camajiriobojaro jutii caroaro cabotirijere cajañarãre bairona ãma. Caroa caʉgueri maniere bairona baima na yeripʉ. To bairi caroorije mʉja cátiere yʉ camajiriopere seeto booya. To bairo boorã caboboquẽna mʉja anicõa aninucugarã, caroorije camajirio ecooricarã aniri yua. To bairona caroa tʉgooñarique ã mʉjaare yʉ cabuiorije. Cape ʉcore bairije ã. Cape ʉco aperã na capio jãro catʉjʉ majiquetana tʉjʉ majirãma tunu. To bairi yʉ cabuiorijere seeto booya mʉjaa. Tiere boo, to bairo yʉ cabuiorijere apiʉja, caroorije mʉja cátiere tʉgooñarique pairi caroorije áti janaña yua. To bairo mʉja cáto caroaro catiriquere mʉjaare yʉ joogʉ. \v 19 Ape wame mʉjaare yʉ ĩ tunu. Yʉ yarãre na yʉ popiyeyenucu, caroaro yʉre na apiʉjaato ĩi. Yʉ camairã nipetirã caroa jetore na cátiparore bairo, to bairona caroaro na yʉ buionucu. To bairi mʉja maca yʉ cabuiorijere apiʉjari caroorije mʉja cátiere áti janacõaña. Yʉ ye queti buiorique macare apiya. Tʉgooña ocabʉtiri caroaro tie jetore ája. \v 20 Apiya yʉ caĩrijere. Aperã mʉja ya wiiripʉ ejarã, ‘¡Mʉja anibapari!’ ĩ jeniñanucuma, mʉja tʉpʉ jãa ejagarã. To bairo na caĩ pirijere apirã nare mʉja pãboja. To bairona mʉja mena yʉ cãnicõa anipere boorã, mʉjaare yʉ capirijere yʉre yʉya. To bairi jopere pãricarore bairona mʉja mena yʉre ani rotiya. To bairo yʉre mʉja cãni rotiro mʉja mena yʉ anicõagʉ. Mʉjaare yʉ bapa cʉticõa anigʉ yua. \v 21 Apeye unie tunu. Mʉja tʉ ãcʉ, yepapʉ ãcʉ caroorijere, Satanáre yʉ cabai netoo nʉcawʉ. To bairo cʉ̃re yʉ cabai netoo nʉcaro bero yʉ Pacʉ Dio maca cʉ tʉ yʉ carui rotiwĩ, yʉ mena carotii mʉ anigʉ ĩi. To bairona na yʉ ĩgʉ yʉ yarã quenare, caroorije Satanáre cabai netoo nʉcarãre. ‘Yʉ tʉri ruiya mʉjaa yʉ mena, yʉre bairo cabairã anigarã mʉja quena,’ na yʉ ĩgʉ caroorijere cabai netoo nʉcarãre. \v 22 Mʉjaa Laodisea macana Espíritu Santo cʉ caĩrijere apiri caroaro apiʉjaya mʉjaa. Yʉ yere caneñapo buerãre cʉ caĩrijere caroaro apiʉjaya. To bairona cʉ mʉ uca joowa, Juan. To macacʉre Laodiseapʉ cãna yʉ yere caneñapo buerãre buiori majocʉre to bairona cʉ mʉ ĩ queti buio uca joowa yua,” yʉ caĩwĩ Dio Macʉ camaja tʉpʉ Dio cʉ cajooricʉ. \c 4 \s1 La adoración en el cielo \p \v 1 To bairo cʉ caĩro bero jõ buipʉ yʉ catʉjʉ mʉgojowʉ. Ʉmʉrecoopʉ yʉ catʉjʉ mʉgojoro jope pãrica jope cãnopʉ yʉ catʉjʉwʉ. To bairo tʉjʉ yua, cabʉjʉrijere yʉ caapiwʉ. Tutuaro cabʉjʉro putiricarore bairo yʉ caapiwʉ. Cajʉgoye yʉ caapiricarore bairona yʉ caapiwʉ tunu. Tiere yʉ caapiro putiricarore bairo cabʉjʉrije anibato quena camajocʉ cʉ cawadarore bairo cabáuwʉ. Ocõo bairo yʉ caĩ wadawĩ: \p —Atopʉ jõ buipʉ wamʉ ajá. Mʉre yʉ iñoogʉ. Ati ʉmʉrecoo, ati yepapʉ cabaipere mʉre yʉ iñoogʉ. Mʉre yʉ caiñoopere bairo baigaro, yʉ caĩwĩ tutuaro cawadaʉ. \p \v 2 To bairo yʉre cʉ caĩrona Espíritu Santo majirique yʉre cʉ cajooro jõ buipʉ yʉ cáaápʉ. To bairo aá, topʉ eja yua, caʉpaʉ cʉ caruiricarore yʉ catʉjʉwʉ. Caroti majii majuu cʉ caruinucuri paʉ caroa paʉ majuure yʉ catʉjʉwʉ. To macacʉ topʉ caruii quenare cʉ yʉ catʉjʉwʉ. \v 3 Cʉ maca seeto caaji batewĩ. Jaspe o cornalina na caĩrije caroa ʉ̃ta rupaacãre bairo caaji batewĩ. Topʉ cʉ caruiro bui macare bue betore bairo cabauwʉ. Tie bue beto esmeralda na caĩrije ʉ̃ta rupaacã, caroaro cajʉmerije ʉ̃ta rupaacãre bairo caajiyawʉ ti beto maca. \v 4 Yʉ catʉjʉwʉ tunu apeye ruiriquere. Caaji bate majuʉ, Dio cʉ caruiricaro tʉpʉre veinticuatro ruirica yejerire yʉ catʉjʉwʉ tunu. Caroti majirã na caruirije cãmʉ. Cabʉcʉrã carotirã veinticuatro majuu topʉre caruiwã. Carupa beto Dio tʉpʉre carui amojorewã. Jutii cabotirije jetore cajañawã. To bairi corona na caĩri betorire, caʉparã na rʉpoaripʉ na capejarije uniere oro uniere capejawã yua. \v 5 Yʉ catʉjʉwʉ tunu cabʉpo yaberijere. Dio cʉ caruiropʉ bʉpo cayaberije cabutiwʉ. Seeto cabʉjʉwʉ. Bʉpo quena pairo cabʉjʉwĩ cʉ caruiri paʉpʉre. Cʉ caruiro riape jĩa bujurique siete majuu cãmʉ. Caroaro caʉ̃ batewʉ. To bairi Dio yarã siete espíritu cãnacãʉ na cãniere buio majioro bai tie siete jĩa bujurique. \v 6 Yʉ catʉjʉwʉ tunu carupa ra capairi rare bairo quenare. Muipu cʉ caaji re porore bairo caajiyawʉ ti ra. Dio cʉ caruiro riapepʉ cãmʉ ti ra. Eñoo pãire bairo caajiya nutuapʉ. To bairi yʉ catʉjʉwʉ tunu aperãre ricati cabaurã, mani catʉjʉñaquetinucurã unare. Na riape quenare cacapecʉna, na jõcʉ bero quenare cacapecʉna nipetiri rupaʉna cacapecʉti peticõawã. Dio cʉ caruiro tʉpʉna cãma na quena. Jĩcaʉ cʉ riape cãmi. Apeĩ cʉ jõcʉ bero maca cãmi. Apeĩ tunu cʉ riape nʉgoa maca cãmi. Apeĩ tunu cacõ nʉgoa maca cãmi. \v 7 To bairi cãni jʉgoʉ cʉ riya yai jũaʉ riyare bairica cariya jũaʉ cãmi. Cʉ bero macacʉ cʉ riya wecʉ riyare bairica cariyacʉmi. Cʉ bero macacʉ tunu caʉmʉ riyare bairica cariyacʉmi. Cʉ bero macacʉ tunu aá pacʉ riyare bairica cariyacʉmi. Cʉ querʉpʉri cañugueowĩ cawʉʉre bairo. \v 8 Na querʉpʉri seis majuu cacʉgowã to cãnacãʉna. Na querʉpʉripʉre pʉga nʉgoapʉna cacapeari cʉma. To bairi ʉmʉreco quenare, ñami quenare Diore cʉ caĩ wariñuu bajawã. Janaquẽnana ocõo bairo caĩ wariñuu bajawã: \q1 ¡Caroaʉ! ¡Caroaʉ! ¡Caroaʉ majuu ãmi mani Ʉpaʉ Dio! Nipetirijere cáti majii ãmi. Cãni jʉgoricʉ ãmi. Yucʉ quenare to bairona anicõami. Ape rʉmʉpʉ quenare ti yepapʉ tunu ejagʉmi tunu, Diore caĩ wariñuu bajawã. \p \v 9-10 To bairo Diore ĩ wariñuu bajarã cʉ caroti majirijere caĩ wariñuu bajawã. To bairi, “Nipetirã mʉre na nʉcʉbʉgoato,” caĩ wariñuu bajawã. To bairi, “Caroaro jãre mʉ áa,” caĩ wariñuu bajawã. Ti paʉpʉ caruiire to cãnacã rʉmʉ cãnicõa aninucuʉre cʉ caĩ wariñuu bajawã. To bairo na caĩro yua, cabʉcʉrã caroti majirã veinticuatro majuu cʉ tʉpʉre cãna rʉpopatuapʉ ejacumuri Diore cáti nʉcʉbʉgowã. To bairo átiri na rʉpoari buiripʉ capejari betorire to cãnacãʉna tu we jee átiri Dio tʉpʉ cacũcõawã. To bairo átiri seeto Diore na cáti nʉcʉbʉgorijere cáti iñoowã. \v 11 Ocõo bairo caĩwã Diore ĩ nʉcʉbʉgori: \q1 Jã Ʉpaʉ, caroaʉ majuu mʉ ã. ¡Camaja nipetirã mʉre na nʉcʉbʉgoato! ¡Mʉre na ĩ wariñuu bajaato! “Nipetiropʉ caroti majii mʉ ã,” mʉre na ĩato. Ati ʉmʉrecoo macaje cãno cõo nipetirijere mʉ cájupa mʉ carotirije jʉgori. To bairi nipetirã mʉre na nʉcʉbʉgoato, caĩwã to macana cabʉcʉrã carotirã veinticuatro majuu cãna Diore yua. \c 5 \s1 El libro y el Cordero \p \v 1 Yʉ catʉjʉwʉ tunu jĩca pũurore. Jĩca pũuro anibato quena carupa tunua cãni pũuro cãmʉ. Dio ti paʉpʉ ruiri cʉ wamo cariape macá nʉgoa maca cacʉgowĩ ti pũuro tunuarica pũurore. To bairi cabuipʉ, capupeapʉ quenare ucarique cãmʉ. Jʉgoo biarica tunua cãmʉ beroa cosi unie mena. Siete paʉri majuu jʉgoo biarica paʉri cãmʉ ti tunuare. \v 2 Yʉ catʉjʉwʉ tunu Dio tʉ macacʉ jĩcaʉ ángelre. Catutuaʉ majuu cãmi. Awajarique mena ocõo bairo caĩ jeniñajonucuwĩ topʉ cãnare: \p —¿Ñamʉ caroaʉ majuu cʉ cãno ati pũuro tunuarica pũurore cʉ̃re cʉ pã rotibocʉti Dio? ¿Ati pũurore ni ũcʉre cʉ tʉ̃ga woo ne pã rotibocʉti Dio na cajʉgoo biariquere? caĩ jeniñajo ami Dio tʉ macacʉ ángel. \p \v 3 To bairo cʉ caĩbato quena ni majuu camami caroaʉ aniri ti pũurore Dio cʉ capã rotipaʉ. Noo ʉmʉrecoopʉ Dio tʉ macana, ati yepapʉ cãna quena, cabai yajicoatana quena, di maja majuu camama ti pũurore Dio cʉ capã rotiborã. Ñamʉ caroaʉ majuu camami ti pũuropʉ macajere Dio cʉ catʉjʉ rotii. \v 4 Dio cʉ capã rotiquẽna jeto cãma. To bairo capã roti ecooquẽna jeto na cãno tʉjʉʉ seeto yʉ caotiwʉ. Seeto yʉ caotiwʉ jĩcaʉ ũcʉ ti pũuropʉ na caucariquere capaña tʉjʉpaʉ cʉ camano tʉjʉbacʉ. \v 5 To bairo yʉ caotiro tʉjʉʉ cabʉcʉrã carotirã mena macacʉ jĩcaʉ ocõo bairo yʉ caĩwĩ: \p —¡Otiquẽja! ¡Jĩire cʉ tʉjʉya! Cʉ̃re cʉ pã rotiboʉmi Dio, yʉ caĩwĩ. —Cʉna, León cawamecʉcʉ, Judá ya poa macacʉre pã rotiboʉmi Dio. Cʉna David ãnacʉ pãrami ãmi. Caroorije, Satanáre canetoricʉ ãmi. To bairi ati pũuro na cajʉgoo biariquere catʉ̃ga woo ne pãpaʉ ãmi. Cʉ jetore cʉ pã rotigʉmi Dio, caroaʉ majuu cʉ cãno maca. To bairi ati pũuropʉ uca turiquere mani buiogʉmi, caĩwĩ cabʉcʉ caroti majii. \p \v 6 To bairo cʉ caĩro yʉ catʉjʉwʉ tunu waibʉcʉre. Oveja na caĩi waibʉcʉ macʉ, Cordero cawamecʉcʉre cʉ yʉ catʉjʉwʉ. Cʉ maca na cajĩaricʉ anibacʉ quena catunu catiricʉ cabauwĩ. To bairi topʉ catʉjʉnucucõawĩ. Siete majuu cajawiaricʉmi. Siete majuu cacapecʉmi. To bairi cʉ jawiari, cʉ cape quena Dio yarã espírituare siete majuure majioro bai. Camajare cabauquẽna Dio yarã espíritua siete majuu na cãniere majioro bai cʉ capeari, cʉ jawiari. Dio ati yepa nipetiropʉ cʉ Espíritua cʉ cajooricarã na cãniere majioro bai tie cʉ jawiari, cʉ capeari. To bairi Dio cʉ caruiro riape cãmi Cordero. Ricati cabaurã bapari cãnacãʉ, veinticuatro majuu cabʉcʉrã carotirã nipetirã na watoapʉre cãmi. \v 7 To bairi cʉna Cordero Dio cʉ caruiropʉ cáaámi. Topʉ aá, eja yua, ti pũuro tunuarica pũurore, Dio cʉ wamo cariape macá nʉgoa maca cãni pũurore canewĩ. \v 8 To bairo cʉ cáto tʉjʉrã yua, ricati cabaurã naa bapari cãnacãʉ majuu rʉpopatuaripʉ ejacumuri Corderore cáti nʉcʉbʉgowã yua. Cabʉcʉrã carotirã veinticuatro majuu quena nare bairona ejacumuri cʉ cáti nʉcʉbʉgowã na quena. Seeto cʉ cáti nʉcʉbʉgowã. Yʉ catʉjʉwʉ tunu caajiyari jotʉrire oro na caĩrije mena na cáta jotʉrire, cabʉcʉrã camajirã na cãno cõo na cacʉgori jotʉrire. Ti jotʉri cajiracoapʉ cajʉti ñuurije caʉ̃rije mena. Tie caʉ̃rije Dio yarã cʉ̃re na cajenirijere bairo cabaiwʉ. Tie caroa cajʉti ñuurije Diore na cajoe buje mʉgo joorijere bairona cabaiwʉ Diore caapiʉjarã cʉ̃re na cajenirije. Yʉ catʉjʉwʉ tunu bajariquere, harpas cawame cʉtiere. Cabʉcʉrã carotirã na cãno cõo tie mena cabajawã. \v 9-10 Cawama wamere cabajawã camaja na caapiñaquẽtiere. Ocõo bairo caĩ bajawã: \q1 Camaja na cajĩaricʉ mʉ ã. Mʉre na cajĩarique jʉgori, mʉ carií peti yajirique jʉgori camajare catiriquere na mʉ cajoowʉ. To cãnacã poa mena macanare, to cãnacã maca macanare jĩcaarãre na mʉ cacatiowʉ. Dio yarã na cãniparore bairo ĩi catiriquere na mʉ cajoowʉ. To bairi ʉparãre bairo na cãniparore bairo na mʉ cátibojawʉ. Ti yepapʉre carotirã anigarãma. Sacerdote maja, Diore aperãre cajenibojarã na cãniparore bairo quenare na mʉ cátibojawʉ. To bairo caroaro majuu cátacʉ aniri mʉna ati pũuro tunuarica pũurore mʉ ne maji. Mʉ jetore pã rotirique ã, caĩ bajawã to macana cabʉcʉrã caroti majirã, veinticuatro majuu cãna. \p \v 11 Cabero yʉ catʉjʉwʉ tunu. Ángel majare capãarã majuu na yʉ catʉjʉwʉ. Dio cʉ caruiro tʉpʉ bajarã cãma. Ricati cabaʉrã quena cãma. Cabʉcʉrã caroti majirã quena cãma. Na tʉpʉ cabajawã Dio tʉ macana ángel maja capãarã majuu, capee millones cãna majuu. \v 12 Seeto bauja ñuuro cabajawã. Ocõo bairo caĩ bajawã: \q1 Cordero cawamecʉcʉ maca nipetirã netoro cañuu majuʉ ãmi. Na cajĩaricʉ nipetirã netoro caroti majii ãmi. Cʉna ãmi nipetirije Ʉpaʉ cácʉ. Nipetirijere áti majimi. Catutuaʉ majuu ãmi. To bairi camaja nipetirã cʉ̃re na nʉcʉbʉgoato. “Mʉ jeto caroaʉ mʉ ã,” cʉ̃re na ĩato. Cʉ̃re na ĩ wariñuu bajaato, caĩ bajawã naa ángel maja yua, capãarã majuu capee millones cãna. \p \v 13 To bairo na caĩ bajaro bero yʉ caapiwʉ tunu apeye bajariquere. Camaja capãarã na cabajarijere yʉ caapiwʉ. Jõ bui macana quena, ati yepa macana quena, mar capaca yari macana quena, cabai yajiricarã catunu catirã quena nipetirã na caĩ bajarijere yʉ caapiwʉ. Ocõo bairo caĩ bajawã: \q1 Dio, Caʉpaʉ majuu ruiricaropʉre caruii mʉ ñuu majuucõa. Mʉ Macʉ Cordero cawamecʉcʉ quena ñuu majuucõami. To bairi camaja nipetirã mʉre na ĩ wariñuu bajaato. Camaja nipetirã mʉre na nʉcʉbʉgoato. “Mʉ jeto mʉ ñuu majuucõa,” mʉre na ĩato. Nipetirã netoro caroti majii mʉ ã. To bairo mʉ anicõa aninucugʉ to cãnacã rʉmʉ yua, caĩ bajawã camaja capãarã majuu Diore, Cordero cawamecʉcʉ quenare. \p \v 14 To bairo na caĩ bajaro ricati cabaurã bapari cãnacãʉ majuu ocõo bairo caĩnucuwã: “Mʉja caĩ bajarore bairona to ãmaro,” caĩnucuwã. To bairo na caĩro cabʉcʉrã caroti majirã veinticuatro majuu rʉpopatuaripʉ ejacumuri Diore cáti nʉcʉbʉgowã. To cãnacã rʉmʉ cãnicõa aninucuʉre seeto cáti nʉcʉbʉgowã yua. \c 6 \s1 Los siete sellos \p \v 1 Yʉ catʉjʉwʉ tunu Cordero cawamecʉcʉre. Cʉ maca ti pũuro tunuarica pũuro na cajʉgoo turique siete paʉri majuure catʉ̃ga woo ne jʉgowĩ. To bairi na cajʉgoo turique cãni jʉgori paʉre beroa cosi uniere catʉ̃ga woo newĩ. To bairo tiere cʉ catʉ̃ga woo nero bero yua, apeye unie cabʉjʉrijere yʉ caapiwʉ tunu. Ricati cabaurã mena macacʉ cãni jʉgoʉ cʉ caĩ wadarijere yʉ caapiwʉ. Bʉpore bairo cabʉjʉwĩ wadaʉ. Ocõo bairo yʉ caĩ wadawĩ: \p —Tʉjʉ atíñañaja, caĩwĩ. \p \v 2 To bairo cʉ caĩro yʉ catʉjʉwʉ tunu caballo cabotiire. Caballo bui capejaʉ quenare cʉ yʉ catʉjʉwʉ. Cʉ maca temu betore canewĩ. Ʉparã na capejari beto uno caajiyari betore capejawĩ aperã cʉ̃re na cajoorica beto. To bairi caballo bui capeja aámi. Cʉ wapanare caquẽ netoʉ aácoami. To bairo átii aácʉ nare caquẽ neto aánucuwĩ. \p \v 3 Cabero tunu Cordero cawamecʉcʉ catʉ̃ga woo newĩ tunu. Ti pũuro tunuarica pũurore na cajʉgoo turiquere cabero macá paʉre beroa cosi unie mena na cajʉgoo turica paʉre catʉ̃ga woo newĩ tunu. To bairo cʉ cáto bero yua, yʉ caapiwʉ wadarique tunu. Ricati cabaurã mena macacʉ apeĩ tunu cʉ cawadarijere yʉ caapiwʉ. \p —Tʉjʉ atíñañaja, yʉ caĩ wadawĩ. \p \v 4 To bairo cʉ caĩro yʉ catʉjʉwʉ tunu caballo apeĩ, cajũaʉre. Caballo bui capejaʉ quenare cʉ yʉ catʉjʉwʉ. To bairo yʉ catʉjʉro yua, apeĩ to macacʉ maca cʉ caqueti buiowĩ caballo bui capejaʉre. Ocõo bairo cʉ caĩwĩ: \p —Ti yepa macana caroaro na caame jʉgo áti ani wariñuubatiere na áti rooye tuuya. Na patowãcooña, caroaro na cãni majiquetiparore bairo. Na caame quẽro, na caame jĩaro na ája, cʉ caĩwĩ caballo bui capejaʉre. To bairo cʉ ĩ yaparo cʉ cajoowĩ jarerica pãi cayoari pãire yua. \p \v 5 Cabero tunu Cordero cawamecʉcʉ catʉ̃ga woo newĩ tunu. Ti pũuro tunuarica pũurore pʉga paʉ bero na cajʉgoo turica paʉre catʉ̃ga woo newĩ tunu. To bairo cʉ catʉ̃ga woo nero bero yua, yʉ caapiwʉ apeĩ cʉ cawadarijere tunu. Ricati cabaurã mena macacʉ apeĩ tunu cʉ caĩrijere yʉ caapiwʉ. \p —Tʉjʉ atíñañaja, yʉ caĩwĩ cʉ quena. \p To bairo cʉ caĩro caballo apeĩre cʉ yʉ catʉjʉwʉ tunu, cañiire. Cañii bui capejaʉ quenare cʉ yʉ catʉjʉwʉ. Cʉ maca apeye uniere nʉcʉoñaricarore canewĩ cʉ̃a balansa cawame cʉtirore. \v 6 To bairo cʉ̃re tʉjʉ, yʉ caapiwʉ tunu, ricati cabaurã watoapʉ apeĩ cʉ cawadarijere: \p —Trigo, pan na cátipe jĩca kiloacã majuu pairo wapacʉ. Jĩcaʉ jĩca rʉmʉ cʉ capaa wapataricaro cõo wapacʉ, caĩ wadawĩ. —Cebada na caĩrije quena itia kiloacã majuu to cõona wapacʉ tie quena, apeye pan na cátipe quena. To bairo camaja na caboorije majuu capee to camanibato quena ʉje ã bairo pʉa na caaju ʉgape. Ʉje wẽri rica oco caetipe quena ã bairo pʉa. To bairo cʉ caĩ wadarijere yʉ caapiwʉ. \p \v 7 Tiere api yua, yʉ catʉjʉwʉ tunu Cordero cawamecʉcʉre. Ti pũuro tunuarica pũuro na cajʉgoo turique itia paʉ bero na cajʉgoo turica paʉre catʉ̃ga woo newĩ tunu. To bairo cʉ cáto bero yua, yʉ caapiwʉ apeĩ cʉ cawadarijere tunu. Ricati cabaurã mena macacʉ cãni tʉjaʉ cʉ caĩrijere yʉ caapiwʉ. \p —¡Tʉjʉ atíñañaja! yʉ caĩwĩ. \p \v 8 To bairo cʉ caĩro yʉ catʉjʉwʉ apeĩ caballore tunu, cajʉriire. Cajʉrii bui capejaʉ quenare cʉ yʉ catʉjʉwʉ. Ocõo bairo cawamecʉmi: BAI ROCARIQUE cawamecʉmi. Cʉ bero caʉja aámi apeĩ. CABAI YAJIRICARÃ NA CÃNOPɄ cawamecʉcʉ cʉ bero caʉja aámi. Na maca camaja jĩcaarãre cajĩa majirã cãma. Camaja bapari cãnacãʉ cãnare jĩcaʉ jetore na cajĩa re rʉgo majirã cámá. To bairo jeto to cãnacãʉpʉrena na cajĩa recõawã ati yepa nipetiropʉ. To bairo átiri camaja na caame jĩaro cámá. To bairi camaja jĩcaarã jarerica pãiri mena cajĩa ecoowã. Aperã ñigo mena cariacoama na quena. Aperã quena riaye jʉgori cariacoama na quena. Aperã camaja yaia macanʉcʉ macana nare na cajĩa ʉgaro cabai yajicoama na quena. Caballo bui capejaʉ, cʉ bero caʉja aácʉ na cajĩa majirije jʉgori to bairona cabai yajicoama yua. \p \v 9 Cabero yʉ catʉjʉwʉ tunu Cordero cawamecʉcʉre. Ti pũuro tunuarica pũuro na cajʉgoo turique bapari cãnacã paʉ bero na cajʉgoo turica paʉre catʉ̃ga woo newĩ tunu. To bairo cʉ catʉ̃ga woo nero yua, camaja cabai yajiricarã na ãnana yeri cacatirãre na yʉ catʉjʉwʉ. Cajawo ẽoro nare yʉ catʉjʉwʉ, camaja waibʉcʉrãre joe buje mʉgori Diore cʉ na cajeni nʉcʉbʉgori cajawo ẽoro. Aperã na cajĩa rericarã cãma. Ati yepapʉ na cãno mai camaja maca nare cabooquẽma. Dio yere na caqueti buiorije wapa nare cabooquẽma. To bairi Dio yere na caapiʉjagarije wapa na cajĩa recõawã, “Dio yere apiʉjaqueticõaña,” ĩbana. To bairi na ãnana yeri cacatirã aniri ti cajawo ẽoro cãma. \v 10 To bairo topʉ ãnaa Diore cʉ cajeniñawã. Naa capãarã cãna jĩcaro mena awajabʉjari caĩ jeniñawã Diore: \p —Jã Ʉpaʉ, cañuu majuʉ mʉ ã. Cariape caqueti buioʉ mʉ ã. Nipetirijere mʉ áti maji. To bairi jãre cajĩaricarãre na tʉjʉ majiri na popiyeyeya. ¿Noo cõo to rʉjati nare mʉ capopiyeyeparo jʉgoye? Rooro na cátiere tʉjʉ majiri yoaro mee na popiyeyeya, caĩwã to cãna Diore yua. \p \v 11 To bairo na caĩro bero jutiire na cajoowĩ Dio. Jutii cabotirije cayoari wʉri na cajañapere na cajoowĩ. To bairo na joo yua, ocõo bairo na caĩwĩ: \p —Rʉja mai, na caĩwĩ Dio. —Mʉjaare bairo cãna ãma mai ti yepapʉ. Yʉ yere queti buio teñarã áama mai yepa macanare. Nare caapigaquẽna maca na jĩa regarãma na quenare, yʉ ye quetire na caqueti buio teñarije wapa. To bairi naa nipetirã na cabai yaji petiro to cõona mʉjaare cajĩaricarãre na yʉ popiyeyegʉ yua. To bairi caroaro yuuya mʉjaa mai, na caĩwĩ Dio ti cajawo ẽoro cãnare. \p \v 12 Cabero tunu Cordero cawamecʉcʉ catʉ̃ga woo newĩ tunu. Ti pũuro tunuarica pũuro na cajʉgoo turique jĩca wamo cõo cãnacã paʉ bero na cajʉgoo turica paʉre catʉ̃ga woo newĩ tunu. To bairo ti paʉre cʉ catʉ̃ga woo nero yʉ catʉjʉwʉ tunu cayepa wãrero. Seeto majuu canacuawʉ ati yepa. To bairi muipu ʉmʉreco macacʉ cañiicoami. Canaitĩacoapʉ yua. Jutiiro cañiiri ajerore bairo cañiicoami muipu. To bairi muipu ñami macacʉ quena cajũacoami. Riíre bairije cabauwĩ. \v 13 To bairi tunu ñocoa quena cawẽcoama yepapʉ. Higuera cawamecʉtii yucʉ ricaacã cawẽrore bairo cawẽcoama. Wino seeto capapuro ti yucʉ ricaacã cawẽrore bairo cawẽcoama ñocoa maca. \v 14 To bairi ʉmʉrecoo cayajicoapʉ. Jĩca pũuro mani catunua biaro ti pũuro macaje bauquẽe. To bairona ʉmʉrecoo cabauqueticoapʉ. To bairona ʉ̃ta yucʉ quena cãno cõo aperopʉ cáaápʉ to cãnacãʉpʉna. Mar ria capairi ya recomacapʉ cãni poari yucʉ poari quena to bairona ape paʉripʉ cáaácoapʉ ti poari quena. \v 15 To bairo ati yepa macana nipetirã maca tiere tʉjʉrã cauwibʉjawã. Caʉparã, na ẽorobʉja carotirã quena, polisía maja ʉparã quena, pairo caapeyecʉna quena, catutuarã quena, nipetirã cauwibʉjawã. Capaabojari maja, na majuuna capaarique rotirã quena nipetirã cauwibʉjawã. Uwibana caruticoama aperopʉ ʉ̃ta yucʉpʉ. Ʉ̃ta yucʉpʉ ruti aá, ʉ̃ta totiripʉ, ʉ̃ta rupaa watoaripʉ caruti ejanumu peticoama. \v 16 Seeto uwibana ocõo bairo caĩwã: \p —Ʉ̃ta yucʉ, ʉ̃ta rupaa mani buipʉ cãnie ña rui atíbato manire to roca pea jĩaato, caĩwã seeto Diore cʉ uwibana. —Dio, Caʉpaʉ majuu ruiricaropʉ caruii manire popiyeyegʉmi. Cordero cawamecʉcʉ quena to bairona mani átigʉmi caroorije mani cátie wapa, caĩwã cayajioropʉ carutibatana yua. \p \v 17 ¡Ayu! Ejacoapa cãni tʉjari rʉmʉ, Dio camajare cʉ capopiyeyeri rʉmʉ. Cʉ̃re caapiʉjaquẽna popiye tamʉogarãma. Jĩcaʉ maca nare cʉ capopiyeyequetiparore bairo Diore cacamota majii mácʉmi. Na popiyeyegʉmi Dio cʉ̃re caapiʉjaquẽna caroorã nipetirãre yua. \c 7 \s1 Los señalados de las tribus de Israel \p \v 1 Cabero yʉ catʉjʉwʉ tunu ángel majare bapari cãnacãʉ majuu. Nipetiropʉ wino capapurijere caroti majirã cãma. Ati yepa to cãnacã nʉgoapʉrena catʉjʉnucuwã. Jĩcaʉ cãmi muipu cariape cʉ cawamʉ atínucuri paʉpʉ. Apeĩ cãmi cawaruu macapʉre. Apeĩ cãmi ape nʉgoa waruu tʉ macapʉre. Apeĩ cãmi muipu cʉ caroca jã aáti jopecʉti nʉgoapʉre. To bairo bapari cãnacã paʉri ãnaa winore nipetiropʉ capapu rotiquẽma. Ati yepa buire, mar capairi ya buire, macanʉcʉ bui quenare nipetiropʉ winore capapu rotiquẽma. To bairo na carotiquẽtore bairona capapuquẽpʉ nipetiropʉ yua. \v 2 To bairo yʉ catʉjʉwʉ tunu Dio tʉ macacʉ ángel apeĩre. Muipu cariape cʉ cawamʉ atínucuri paʉpʉ cáacʉ́re cʉ yʉ catʉjʉwʉ. Cʉ maca mani Pacʉ Dio ya wame uca turica yejere caneamí. Dio cãnicõa aninucuʉ majuu cʉ wame uca turica yejere caneamí, sello na caĩri yejere. To bairo ti yejere neatí yua, aperãre na caĩ pijowĩ. Ángel majare, aperã cuatro majuure awajari na caĩ pijowĩ. Nipetiropʉ wino capapurijere caroti majirã, ati yepa nipetiropʉre, mar capairi ya quenare carooye tuu majirãre awajari na caĩ pijowĩ. Ocõo bairo caĩwĩ: \p \v 3 —Aáquẽja mai. Yuuya mai, na caĩwĩ. —Ti yepare mʉja rooye tuuquẽpa mai. Mar capairi ya quenare, macanʉcʉ quenare mʉja rooye tuuquẽpa mai, na caĩwĩ. —Dio yarã, cʉ caboorije cánare uca turica yeje mena cʉ wamere mani ñiga peorã mai. Na riya pãiropʉ mani Ʉpaʉ Dio ya wamere mani ñiga peorã mai, na caĩwĩ ángel cʉ mena macanare, bapari cãnacãʉ cãnare. \p \v 4 To bairo cʉ caĩro, “Jaʉ,” ĩrã to bairona cámá. Dio yarã cʉ wamere na cañiga peowã to cãnacãʉpʉrena. To bairi Israel maja poari nipetiro doce poari mena macana, ciento cuarenta y cuatro mil majuu camaja cãma Dio ya wamere uca turica yeje mena na cañiga peoricarã. To bairona yʉ caapiwʉ. \v 5-8 Doce mil Judá cawamecʉti poa macanare na cañiga peowã Dio ya wamere. To bairona tunu doce mil Rubén cawamecʉti poa macanare, tunu doce mil Gad cawamecʉti poa macanare, tunu doce mil Aser cawamecʉti poa macanare, tunu doce mil Neptalí cawamecʉti poa macanare, tunu doce mil Manasés cawamecʉti poa macanare, tunu doce mil Simeón cawamecʉti poa macanare, tunu doce mil Leví cawamecʉti poa macanare, tunu doce mil Isacar cawamecʉti poa macanare, tunu doce mil Sabulón cawamecʉti poa macanare, tunu doce mil José cawamecʉti poa macanare, tunu doce mil Benjamín cawamecʉti poa macanare Dio ya wamere uca turica yeje mena na cañiga peowã. To bairi nipetirã ciento cuarenta y cuatro mil majuu camajare na cañiga peowã Dio ya wamere na riya pãiropʉre yua. \s1 La multitud vestida de blanco \p \v 9 Cabero yʉ catʉjʉwʉ tunu camaja capãarãre. Topʉna Dio caroti maji majuʉ cʉ caruiro riape catʉjʉnucuwã. Ati yepa to cãnacã poa macana jĩcaarã topʉna cãma. To bairona cʉ Macʉ Cordero cawamecʉcʉ cʉ catʉjʉjoro riapere catʉjʉnucuwã. Capãarã majuu cãma. Dope bairo cáti cõoña peo majiña mamʉ. Jutii cabotirije cayoari wʉrire cajañawã na quena. Bo ño queri cajeewã. \v 10 To bairi na paarãacã maca ocõo bairo awajari caĩ wariñuu bajawã Diore: \q1 Mani Ʉpaʉ Dio ruiricaropʉ caruii cʉ camajirije jʉgori mani cayajibopere manire canetoobojawĩ. Cordero quena to bairona cʉ camajirije jʉgori manire canetoobojawĩ. Popiye caroorã mena mani catamʉobopere mani canetoobojawĩ, caĩ wariñuu bajawã to macana jutii cabotirije cayoari wʉrire cajañarã maca. \p \v 11 Ángel maja nipetirã catʉjʉnucuwã Dio caroti maji majuʉ cʉ caruiro tʉpʉna. To bairona veinticuatro majuu cabʉcʉrã carotirã tʉpʉre catʉjʉnucuwã. Ricati cabaurã bapari cãnacãʉ cãna tʉpʉ quenare catʉjʉnucuwã ángel maja nipetirã. Catʉjʉnucu amojorewã carupa beto na tʉpʉre. To bairi to macana cabotirije cayoari wʉrire cajañarã Diore na caĩ wariñuu bajarijere caapiwã ángel maja nipetirã. To bairo apirã Dio cʉ caruiro tʉpʉna caejacumu mubiawã, Diore áti nʉcʉbʉgorã. \v 12 To bairo cʉ áti nʉcʉbʉgori na quena cʉ̃re caĩ wariñuu baja jʉgowã: \q1 To bairona ñuu majuucõami mani Ʉpaʉ Dio. To bairi camaja nipetirã cʉ̃re na ĩ wariñuu bajaato. “Mʉ jeto cañuu majuʉ mʉ ã,” cʉ̃re na ĩato. Nipetirijere camajii ãmi. To bairi camaja nipetirã, “Caroaro jãre mʉ átibojanucu,” cʉ̃re na ĩato. Camaja nipetirã cʉ̃re na nʉcʉbʉgoato. Dio nipetirã netoro caroti majii ãmi. Catutuaʉ majuu ãmi. To bairona anicõa aninucugʉmi mani Ʉpaʉ to cãnacã rʉmʉ, caĩ wariñuu bajawã ángel maja nipetirã yua. \p \v 13 To bairo na caĩ wariñuu bajaro ocõo bairo yʉ caĩ jeniñawĩ cabʉcʉrã carotirã mena macacʉ jĩcaʉ: \p —¿Noa na ãti i maja, jutii cabotirije cayoari wʉrire cajañarã? ¿Noopʉ cáatána na ãti? yʉ caĩ jeniñawĩ cabʉcʉ caroti majii. \p \v 14 To bairo cʉ caĩro: \p —Yʉ yaʉ, yʉ majiquẽe. Mʉ maca mʉ majii, cʉ yʉ caĩwʉ. \p To bairo cʉ yʉ caĩro, yʉ caqueti buiowĩ: \p —Na ãma mʉ cãni yepapʉ cabai yajiricarã na ãnana cayeri catirã. Ti yepapʉ ãnaa rooro majuu catamʉowã. Camaja popiye majuu na catamʉori rʉmʉri cãnopʉre popiye majuu catamʉowã na quena. To bairo baibana quena caroorijere caapiʉjaquẽma. Dio Macʉ Corderore cʉ cáti nʉcʉbʉgo janaquẽma. Cʉ caĩrijere cariape catʉgooñacõa aninucuwã. “Mʉjaare yʉ carií peti yajibojarique jʉgori mʉjaare yʉ netoogʉ,” cʉ caĩrijere cariape caapiʉjacõa aninucuwã. To bairo tiere cariape apiʉjarã yua, cajĩa re ecooricarã aniri ato ʉmʉrecoopʉ ejama. Eja, caroorije na cátajere yʉ cacoje rebojarique iñoorã jutii cabotirijere jañama, yʉ caĩ queti buiowĩ cabʉcʉ carotii. \v 15 —To bairi yucʉra Dio caroti majii majuu cʉ caruiro riape tʉjʉnucuma. Diore áti nʉcʉbʉgorã áama. Ʉmʉreco quenare, ñami quenare to cãnacã rʉmʉ to bairona cʉ áti nʉcʉbʉgonucuma. Dio ya wiipʉre sacerdote maja na cátore bairona cʉ áti nʉcʉbʉgonucuma, Dio cʉ caboorijere átiri. To bairo na cáto Dio maca caroaro na cotemi. To cãnacã rʉmʉ na mena anicõa aninucugʉmi yua. \v 16 To bairo nare cʉ cátibojaro di rʉmʉ uno majuu ñigo riaquetigarãma. To bairo quena ñeme jipiquetigarãma. Ape wame quena, muipu seeto cʉ caajiro popiye tamʉoquetigarãma. Caroaro majuu jeto anicõa anigarãma Dio tʉpʉre yua. \v 17 Cordero maca Dio caroti majii majuu cʉ caruiro riape catʉjʉnucuʉ maca na tʉjʉ cotegʉmi. Oveja na caĩrã nuricarã ʉpaʉ caroaro nare cʉ catʉjʉ coterore bairona caroaro na tʉjʉ ʉja cotegʉmi. Oveja ʉpaʉ cʉ yarãre oco cabutiri ope tʉpʉ na tĩagʉ nare cʉ cajʉgo aátore bairona caroaro na jʉgo aágʉmi Cordero, Dio Macʉ. To bairo na átibojari ñe uniere na caboorije cõona na joogʉmi Cordero cʉ yarãre. To bairi Dio maca, “Yʉ punaa, otiquẽja,” caroaro na ĩgʉmi. Caroaro na ĩ, na cape ocore na coje regʉmi, na ĩ ocabʉtioʉ. To bairi caroaro wariñuu anicõa anigarãma i maja cabotirijere cajañarã yua, yʉ caĩ queti buiowĩ cabʉcʉ carotii. \c 8 \s1 El séptimo sello y el incensario de oro \p \v 1 Cabero tunu Cordero cawamecʉcʉ Dio Macʉ catʉ̃ga woo newĩ tunu. Ti pũuro tunuarica pũuro na cajʉgoo turique seis cãnacã paʉ bero beroa cosi unie mena na cajʉgoo turica paʉre catʉ̃ga woo newĩ tunu. Cãni tʉjari paʉ majuure catʉ̃ga woo newĩ. To bairo cʉ catʉ̃ga woo nero yua, to ʉmʉrecoopʉ cabʉjʉbataje cajanacoapʉ. Cawadabatana quena cajanacoama. Jĩca hora recomaca majuu cawadaquẽma. \v 2 To bairi jĩca hora recomaca bero to cõona yʉ catʉjʉwʉ tunu. Siete majuu ángel maja Dio riape catʉjʉnucurãre na yʉ catʉjʉwʉ. To bairo nare yʉ catʉjʉro na cãno cãnacãʉpʉrena putiriquere na cajoowĩ Dio na caputipere. \v 3 To bairo nare cʉ cajooro bero ángel apeĩ caejawĩ tunu. Eja, Diore na cáti nʉcʉbʉgori cajawo, caroa cajʉti ñuurijere na cajoe buje mʉgori cajawo riape ejanʉca, topʉ catʉjʉnucuwĩ. Caajiyari bapa, caroaro jʉti ñuurijere cʉ cajoepa bapare canewĩ. Ti bapare ne yua, pairo cajʉti ñuurijere cacʉgowĩ aperã cʉ na cajooriquere ti bapapʉ cʉ cajoepere. \v 4 To bairi Diore caapiʉjarã ati yepa macana Diore na cajenitoye cʉ maca tiere cajoenucuwĩ. To bairo cʉ cajoero caroaro cajʉti ñuuwʉ ti cajawopʉre, caajiyarije oro majuu mena na cáta cajawopʉre. Dio cʉ caruiro riape macá cajawo caajiyari cajawopʉre caroaro cajʉti ñuuwʉ. To bairi Diore caapiʉjarã Diore na cajenirije Dio tʉpʉ caejaro cʉ cajoe buje mʉgorije quena caejawʉ. To bairi ángel caroaro cʉ cáto Dio maca caapiwĩ cʉ̃re caapiʉjarã na cajenirijere yua. \v 5 Cabero cʉna ángel ti bapapʉre cajãwĩ tunu pero niti caajiyarijere. Ti cajawo bui pero macaje niti jeeri ti bapapʉre cajee jã jiroocõawĩ. Jee jã jiroo yaparo ti bapare carocacõa joowĩ yepapʉre yua. To bairo cʉ cáto bʉpo seeto majuu capawĩ. To bairona apeye unie quena seeto cabʉjʉwʉ. Bʉpo cʉ cayaberije quena cayabewʉ seeto. Ati yepa quena cawãrewʉ seeto majuu yua. \s1 Las trompetas \p \v 6 To bairo bai, ángel maja putiriquere cacʉgorã maca cacʉgo petitʉgawã, putigarã yua. \p \v 7 To bairo na cabairo jĩcaʉ na mena macacʉ caputiwĩ: “Puuuu,” caputiwĩ. To cõona yua, cajoorije oco weta rupaacã cawẽwʉ ati yepapʉ. Caʉ̃rije quena cawẽwʉ. Rií mena ajuyaro cawẽwʉ caʉ̃rije. To bairo wẽ yua, ati yepa pairo caʉ̃ yajicoapʉ. Ati yepa la tercera parte majuu, itia paʉ cãnibata paʉ jĩca paʉ caʉ̃ yajicoapʉ. Macanʉcʉ macaje, yucʉ quena to bairona caʉ̃ yajicoapʉ. Ta cajʉmerije quena caʉ̃ yajicoapʉ tie quena yua. \p \v 8 Cabero tunu ángel apeĩ caputiwĩ tunu, cʉ bero macacʉ. “Puuuu,” caputiwĩ. To cõona yua, ʉ̃taʉ capairicʉ majuure bairo caʉ̃ricʉ cañawʉ. Mar capairi yapʉre caña roca pacoapʉ, ʉ̃taʉre bairo caʉ̃ricʉ. \v 9 Capairi yapʉre to caña roca paro yua, ti ya rií majuu cajeeñacoapʉ jĩca paʉ. Pairo, la tercera parte majuu cajeeñacoapʉ rií. Itia paʉ cãnibata paʉ jĩca paʉ cajũacoapʉ rií jeeñato oco cãnibataje. To bairo cabairije jʉgori wai capãarã majuu cayajicoama, la tercera parte majuu. Cumuu capaca cumuu quena capee carua yajicoapʉ la tercera parte macaje yua. \p \v 10 Cabero tunu ángel apeĩ caputiwĩ. Pʉgarã bero macacʉ majuu caputiwĩ: “Puuuu,” caputiwĩ. To cõona ñoco capaii majuu caña amí. Ʉmʉrecoopʉ cãnacʉ caña amí ati yepapʉre. Ña atí yua, caʉ̃wĩ. Ʉpe tutu jĩa peo bujuricarore bairo pairo caʉ̃wĩ. To bairi capee yaripʉre caejawʉ cʉ caʉ̃rije. Capee paʉri oco cabutiri operipʉ quenare caejawʉ. La tercera partepʉ majuu caejawʉ. Itia paʉ cãnibata paʉ jĩca paʉpʉ caejawʉ caʉ̃rije. \v 11 Cʉ ñoco caña atácʉ maca wamecʉmi “Ajenjo.” To bairi ria capairi yapʉre cʉ caña ejaro oco maca ricati baurije cajeeñacoapʉ. Caroa oco cãnibataje capiyarije cajeeñacoapʉ. Cabero camaja maca tiere etibana cariacoama yua. \p \v 12 Cabero tunu ángel apeĩ caputiwĩ. Itiarã bero macacʉ majuu caputiwĩ: “Puuuu.” To cõo yua, muipu ʉmʉreco macacʉ carooye tuawĩ. Caroaro caaji batequẽmi jĩca paʉ la tercera parte majuu. Muipu ñami macacʉ quena caroaro cabuju batequẽmi. Ñocoa quena to bairona capãarã caajiya ejooquẽma la tercera partepʉre. To bairo bairã yua, ati yepapʉre caroaro cabuju majiquẽma. To bairi ʉmʉrecopʉre bapari cãnacã hora majuu muipu cabujuquẽmi. Ñami quenare bapari cãnacã hora ñocoa cabujurã camama. \p \v 13 To bairi yʉ catʉjʉwʉ tunu aáre. Jõ buipʉ cawʉ aámi. Wʉ aá, ocõo bairo caĩ awajawĩ: \p —¡Ayo! ¡Ayo! ¡Ayo! caĩ awajawĩ. —Bopacooro majuu baicõama ti yepa macana. Popiye majuu tamʉogarãma. Petoacã rʉja mai. Ángel maja cãni tʉjarã itiarã majuu yucʉacãre putigarãma. To bairi popiye majuu tamʉogarãma na caputiro ti yepapʉ cãna yua, caĩwĩ aá. \c 9 \p \v 1-2 To bairo cʉ caĩro bero apeĩ ángel caputiwĩ tunu. Bapari cãnacãʉ bero macacʉ majuu caputiwĩ tunu: “Puuuu,” caputiwĩ. To cõona yua, jĩcaʉ ʉmʉrecoopʉ cãnacʉ ñocore bairo cabauʉ caña roca cumu ejawĩ ati yepapʉ. Ña roca cumu eja, llavere cacʉgowĩ pãricarore, Dio cʉ̃re cʉ cajooricarore. To mena ope caʉ̃cʉari ope majuure capãwĩ. To bairo cʉ capãrona to cõona ti opepʉ pairo cabujeri butiwʉ. Pero capairi perore bairo cabujecoapʉ. To bairo bujeri ti ope macaje muipu ʉmʉreco macacʉre cʉ cabiawʉ bujeri bʉrʉa. To bairi nipetiropʉ canaitĩacoapʉ tie bujeri jʉgori. \v 3 To bairi tie bujeri bʉrʉa watoapʉ cabutiwã diroa. Buti, nipetiropʉ cawʉ bate peticoa aáma. Camajare catoa majirã cãma naa. Cotapa cʉ catoarore bairona capuniwã. \v 4 “Camaja na ye oteriquere mʉja ʉga rooye tuuquẽpa,” na caĩwĩ na ʉpaʉ. “Ta quenare, yucʉ quenare, nipetirije ati yepapʉ caputirije quenare mʉja ʉga rooye tuuquẽpa,” na caĩwĩ. “Camaja jetore na cawijioro na ája. Camaja nipetirã Dio ya wame uca turica yeje mena na riya pãiropʉre cañiga peoya mana jetore na cawijioro na ája,” na caĩwĩ na ʉpaʉ. \v 5 “Na jĩaquẽja paro. Popiye na catamʉoparore bairo jeto na mʉja átigarã,” na caĩwĩ. “Jĩca wamo cãnacãʉ muipua to bairona na ája,” na caĩwĩ. To bairo na cʉ caĩ yaparoro yua, camajare na catoa teñawã. To bairo na catoaro cotapa cʉ catoarore bairona cawijiowã camaja, seeto. \v 6 Ti yʉtea cãno camaja maca na caria yajicoapere seeto boobagarãma. To bairo boobana quena ria yaji majiquetigarãma yua. \p \v 7 To bairi naa diroa maca caballoare bairo cabauwã. Caballoa camaja caame quẽrãre caumarãre bairo cabauwã diroa, come ajeri cajañarã aniri. To bairi na rʉpoari buire capejawã carupa betori uniere. Ʉparã na capejari betori, caajiyari betori uniere bairo cabaurijere capejawã na rʉpoaripʉre. Camaja riyarire bairo cariyaricʉma. \v 8 Cãromia poa ñapore bairo capoacʉma tunu. Yai jũarã opire bairo caopicʉma. \v 9 Na cotiare come ajerire bairije jia turicarã cãma. To bairi cawʉcoanucuwã. To bairo na cawʉ aánucuro seeto cabʉjʉwʉ na cawʉrije. Camaja ame quẽgarã caballoa bui capãarã na caatʉ aátore bairo cabʉjʉwʉ na cawʉrije. Caballoa surara na catʉ̃garica betorire na caatʉ tʉ̃ga puarore bairona cabʉjʉwʉ diroa na cawʉrije maca. \v 10 Na picõrori cotapa picõrore bairo capicõrori cʉma. To bairi camajare na catoa majiwã. Na ʉpaʉ cʉ catutuarije jʉgori catoa majiwã camajare. Jĩca wamo cãnacãʉ muipua majuu to bairona catoa teñarã cãnicõawã yua. \v 11 Na ʉpaʉ cãmi Sataná yere cácʉ majuu. Cʉ maca caʉ̃cʉari ope macacʉ cãnibatacʉ cãmi. Hebreo ye mena Abadón cawamecʉmi. Griego ye mena Apolión cawamecʉmi. “Cáti re majuucõaʉ” ĩgaro ĩ cʉ wame. \p \v 12 To bairo diroa camajare na na cáti toa teñaro bero to cõona petigaro ati yepa macana popiye na catamʉope cãni jʉgori wame. To bairo tie capetibato quena pʉga wame rʉja camaja popiye na catamʉope tunu. \p \v 13 To bairo bai, ángel apeĩ caputiwĩ tunu. Jĩca wamo cãnacãʉ bero macacʉ cʉ putiricarore caputiwĩ. “Puuuu,” caputiwĩ. Cʉ caputiro apeĩ cʉ cawadaro yʉ caapiwʉ. Diore áti nʉcʉbʉgorã caroa cajʉti ñuurijere camaja na cajoe buje mʉgori cajawo, caajiyari cajawopʉ cʉ cawadarije cabáuwʉ. Dio cʉ caruiro riape macá cajawopʉ majuu cʉ cawadarije cabáuwʉ. \v 14 To bairo ti cajawopʉ apeĩ cʉ caqueti buioro yʉ caapiwʉ. Ángel caputiricʉre cʉ̃re cʉ caqueti buioro yʉ caapiwʉ: \p —Ocõo bairo mʉ ápa, cʉ caĩ wadarijere yʉ caapiwʉ ti cajawopʉ caĩ wadaʉre. —Ti ya, capairi ya, Eufrates cawamecʉti yapʉ aácʉja. Topʉ aácʉ yua, mʉ bʉgagʉ ángel majare, aperã na cajiaricarã bapari cãnacãʉ majuure. Na popioya, cʉ caĩ wadawĩ ti cajawopʉ caĩ wadaʉ ángel caputiricʉre. \p \v 15 To bairo cʉ caĩro yua, ángel maca to bairona cámí. Eufrates cawamecʉti yapʉ aperã na cajiaricarãre bapari cãnacãʉ majuure na capopiowĩ. To bairo cʉ cáto caatʉcoa aáma. Camajare na jĩagarã caatʉcoa aáma. Camajare na cajĩapa paʉ majuure nare yuu rotii mai nare cajia cũ rotiyupʉ Dio. To bairi ti paʉ majuu, ti cʉma, ti rʉmʉ, ti paʉ majuu cayuuricarãre na capopiowĩ. To bairo na cʉ capopioro camajare jĩagarã caatʉ aáma. To bairi camajare na cajĩa recõawã ati yepa macana capãarãre la tercera parte majuu tunu. \v 16 To bairi surara maja capãarã majuu nare yʉ catʉjʉwʉ. “Doscientos millones majuu surara ãma aperã mena caame quẽparã, caballoa bui capeja aána,” na caĩrijere yʉ caqueti apijowʉ yua. \p \v 17-18 To bairi caballoa bui capejarã na cotiaripʉre come ajeri cajũarijere jañawã jĩcaarã. Aperã cajʉmerijere cajañawã. Aperã cajʉririjere cajañawã. Na caballoa maca yai jũaʉ rʉpoare bairo carʉpoari cʉma. Na rijeroripʉ bujeri cabutiwʉ seeto. Pero mena, asufre cawamecʉtie roorije cajʉtirije mena ajuyaro cabuje butiwʉ. To bairo cabairã aniri capãarã camajare na cajĩa recõawã. Caballoa na rijerori macaje mena na cajĩa recõawã. \v 19 To bairi na rijerori macaje cauwiobʉjawʉ. Na picõrori quena seeto cauwiobʉjawʉ. Aña rʉpoarire bairo cabauwʉ na picõrori. Tie mena camajare na cáti rooye tuuwã yua. \p \v 20 To bairo camajare rooro na cátibato quena camaja carʉjarã maca catʉgooñaquẽma. “Caroorije mani átibapa. Caroorije jã cátiere majiriobojaya,” caĩ jeniquẽma Diore. Caroorije na cátiere catʉgooñarique paiquẽma. To bairo caroorije na cátore bairona rooro majuu cáticõa aninucuwã. Wãtiarena cajeninucuwã. Na cawericarã quenare na cajeninucuwã. Oro cawamecʉtie, plata cawamecʉtie, bronce cawamecʉtie caajiyarije mena na majuuna na cawericarã maca, ʉ̃ta mena, yucʉ mena na cawericarã unare cajeninucuwã. Na cawericarã maca catʉjʉ majiquẽma. Caapi majiquẽma. Cáaáteña majiquẽma. To bairona cáti majiquẽna na cãnibato quena na cajeninucuwã, Diore jeniquẽnana. \v 21 To bairona camaja na caame jĩarijere cajanagaquẽma. Cumu ãnaje na cáti anie quenare cajanagaquẽma. Rooro na cáti eperije cʉtie quenare cajanagaquẽma. Aperã yere na cajee rutirije quenare cajanagaquẽma. To bairo jeto cáticõa aniganucuwã. Na maca, “Caroorije jã átibapa. Caroorije jã cátie jã majiriobojaya,” caĩ jeniquẽma Diore. Caroorije na cátiere catʉgooñarique paiquẽma camaja carʉjarã yua. \c 10 \s1 El ángel con el librito \p \v 1 Cabero yʉ catʉjʉwʉ tunu ángel apeĩre, catutuaʉ majuure. Ʉmʉrecoopʉ carui acʉ́re cʉ yʉ catʉjʉjowʉ. Oco bujeri watoapʉ carui amí. Cʉ rʉpoa buire bue betore bairo cabauwʉ. To bairona cʉ riya quena cabuju batewʉ. Muipu ʉmʉreco macacʉre bairona cabuju batewʉ. Cʉ rʉpori quena caʉ̃ buju batewʉ. Pairi pero caʉ̃ mʉgori perore bairo caʉ̃ buju batewʉ. \v 2 Cʉ wamopʉre papera pũuroacã pãrica pũuroacã cacʉgowĩ. Jĩca pũurona anibato quena carupa tunua pũuro cãmʉ ti pũuro. To bairi cʉna, ángel ati yepapʉre carui ejanʉcawĩ. Rui ejanʉca yua, cʉ rʉpo cariape macá nʉgoa maca mar capairi yapʉ catʉjʉnucuwĩ. Ape nʉgoa macá rʉpo maca ati yepapʉ catʉjʉnucuwĩ. \v 3 To bairo tʉjʉnucuʉ yua, cʉ cawadarije tutuaro cawada batejowĩ. Yai jũaʉ cʉ caawajarije cõo cawada batejowĩ. To bairo cʉ cawadaro bʉpoa siete majuu cʉ cayʉwã. \v 4 Tie na cawadarijere yʉ cauca tugabapʉ. To bairo tiere yʉ cauca tugari paʉ majuu yua, “Mʉ uca tuquẽpa tiere,” ʉmʉrecoo macacʉ cʉ caĩrijere yʉ caapiwʉ. “Bʉpoa siete majuu na caĩ wadarijere mʉ uca tuquẽpa. Tiere camajare na queti buiogaquẽemi Dio mai,” cʉ caĩrijere yʉ caapiwʉ. To bairo cʉ caĩro yʉ cauca tuquẽpʉ na caĩ wadarijere. \p \v 5 To bairo uca tuquẽcʉ yua, yʉ catʉjʉwʉ tunu ángel majocʉre mar capairi yapʉ, ati yepapʉ catʉjʉnucuʉre. Cʉ wamo cariape macá nʉgoare cañu mʉgo tʉjʉnucuwĩ ʉmʉrecoopʉ. \v 6-7 To bairo ñu mʉgo tʉjʉnucuri ocõo bairo caĩ wadawĩ: \p —Mʉ, Dio, to bairona cãnicõa aninucuʉ mʉ ã. Ati ʉmʉrecoore mʉ cápʉ́. Ati yepa quenare to bairona mʉ cápʉ́. Mar capairi ya quenare to bairona mʉ cápʉ́. Nipetiropʉ cãniere mʉ cápʉ́. Caroti majii majuu mʉ ã. To bairo mʉ caĩricarore bairo baigaro yucʉra. Tirʉmʉpʉ macana mʉ ye quetire cabuioricarã na mʉ caĩricarore bairo baigaro yucʉra yua. Ati ʉmʉrecoo petigaro. Ape ʉmʉrecoo mʉ wajoagʉ tunu. Yucʉra rʉjaquẽe. Ángel putiricarore caputi tʉjaʉ cʉ caputiro to cõona peticoagaro ati ʉmʉrecoo yua, caĩwĩ ángel cʉ wamore cañu mʉgo tʉjʉnucuʉ maca. \p \v 8 To bairo cʉ caĩro bero yʉ caapiwʉ tunu. Ʉmʉrecoo macacʉ yʉre cʉ caĩrijere yʉ caapiwʉ tunu: \p —Aácʉja ángel tʉpʉ. Mar capairi yapʉ, ti yepapʉ catʉjʉnucuʉ tʉpʉ aácʉja. Cʉ tʉpʉ aá, cʉ wamopʉ cʉ cacʉgori pũuro pãrica pũurore neija, jõ buipʉ yʉ caĩjowĩ. \p \v 9 To bairo cʉ caĩro yʉ cáaápʉ ángel tʉpʉ. “Ti pũuroacãre yʉ jooya,” cʉ yʉ caĩwʉ. To bairo yʉ caĩro: \p —Ʉ̃jʉ, ne átiri ʉgaya, caĩwĩ. —To bairo ati pũurore mʉ caʉgaro ipijitigaro. Beroa ocore bairo ipijitigaro. Mʉ rijero maca ipijitibato quena mʉ paropʉ piya eja jañagaro, yʉ caĩwĩ ángel maca. \p \v 10 To bairo cʉ caĩro cʉ cacʉgori pũuroacãre neri yʉ caʉgawʉ. To bairo ʉga yua, ángel cʉ caĩrore bairona yʉ cabaiwʉ. Yʉ rijeropʉ beroa ocore bairona caipijitiwʉ. Yʉ rijeropʉ ipijitibato quena yʉ paropʉ maca seeto capiya eja jañawʉ. \v 11 To bairo ti pũurore yʉ caʉga yaparoro yʉ caĩ queti buiowĩ: \p —Ti yepa macana nipetirãre na mʉ caqueti buioro yʉ boo. To cãnacã maca macanare, to cãnacã poa macana quenare na mʉ queti buiogʉ. Na ʉparã quenare to bairona na mʉ queti buiogʉ. Mʉ catʉjʉrijere, ati yepa macana nipetirã na cabai tʉjapere na mʉ queti buiogʉ. To bairo mʉ caqueti buioro yʉ boo, yʉ caĩwĩ ángel maca. \c 11 \s1 Los dos testigos \p \v 1 Cabero yʉ cajoowĩ ángel tuericʉre bairo cãnii, cõoñaricʉre. To bairo tiire yʉ joo: \p —Ʉ̃jʉ, atii cõoñaricʉ, yʉ caĩwĩ. —Dio ya wiire cõoñaʉja. ¿Noo cõo pairi wii to ãti? Ti wiipʉ Diore áti nʉcʉbʉgorã cajʉti ñuurijere na cajoe buje mʉgori cajawo quena, ¿noo cõo pairi cajawo to ãti? ĩi cõoñaʉja, yʉ caĩwĩ. —To macana Diore cajeni nʉcʉbʉgorã quena, ¿noo cõo majuu na ãti? ĩi na mʉ cõoñawa, yʉ caĩwĩ. \v 2 —Dio wii macá yepare mʉ cõoñaquẽpa. Tona anigarãma aperã ape yepari macana Diore cáti nʉcʉbʉgoquẽna mai. Nana ti macare Dio cʉ camairi maca áti rooye tuugarãma. Ti maca macana quenare to bairona rooro na átigarãma. Cuarenta y dos cãnacãʉ muipua majuu to bairona rooro na átigarãma, yʉ caĩwĩ. \v 3 —To bairo na cáto na yʉ joogʉ yʉ yarã pʉgarãre, yʉ yere caqueti buiobojarãre. Yʉ camajiorije jʉgori caroaro queti buiogarãma. Mil doscientos sesenta rʉmʉri majuu yʉ yere to bairona queti buiogarãma. Na jutii, catʉgooñarique pairã na cajañarije uniere bairo jañagarãma umarica poari macaje. Wajiaro na cajuariquere jañagarãma, catʉgooñarique pairã na cajañarije uniere. To bairi na yʉ queti buio rotigʉ, yʉ caĩwĩ ángel yua. \p \v 4 To bairi pʉgaʉ Olivo yucʉ ãmʉ Dio riape, ati yepa macana Ʉpaʉ riape. Jĩa bujurique capejari tutuu quena ãmʉ pʉga tutuu cʉ riape. Dio ye quetire cʉ caqueti buiobojarã iñoo majioro bai ti tutuu. To bairona nare iñoo majioro bai Olivo yucʉ pʉgaʉ. \p \v 5 To bairi catutuarã anigarãma Dio ye quetire cabuiobojarã na pʉgarã. Camaja maca rooro na áti majiquetigarãma. Rooro nare na cátigaro tʉjʉrã na jĩa recõagarãma. Pero na rijero cabutirije mena na jĩa recõagarãma rooro nare cátigarãre. To bairona na joe recõagarãma na wapanare Dio ye quetire cabuiorã. \v 6 To bairi caoco ocaquẽto áti majigarãma. To bairi ati yepapʉ na caqueti buio ãno ocaquetigaro na caoca rotiquẽto maca. To bairi ocore wajoa majigarãma. Ocore rií majuu jeñoo majigarãma. To bairona átiri camaja popiye na catamʉoro na áti majigarãma. Riaye na joo majigarãma. Noo na caboori paʉ cãno to bairo na áti majigarãma Dio cʉ carotirije jʉgori yua. \v 7 To bairo camajare na caqueti buio yaparoro apeĩ buti wamʉ ejagʉmi caʉ̃cʉari opepʉ cajañaricʉ. Cauwioʉ majuu ti opere buti wamʉ ejagʉmi yua. To bairo buti wamʉ eja, Dio ye queti cabuiobojarã pʉgarã mena ame quẽgʉmi. Na mena ame quẽ, to cõona cauwioʉ maca na jĩa recõagʉmi. \v 8 To bairo na cʉ cajĩaro bero na rupaʉri ãnaje ma recomacapʉ cuñagaro. Capairi maca Jerusalẽpʉ mani Ʉpaʉ Jesure cʉ na cajĩarica macapʉ cuñagarãma. Ti maca, “Sodoma ã,” ĩma camaja. Sodoma macana cãniñaricarã cõona caroorije átinucuma Jerusalén macana ĩrã ĩma. Aperã, “Ejipto ã ti maca,” ĩma, to bairona caroorije átinucuma ĩrã. To bairi ti macapʉ ma recomacapʉ cuñagaro na rupaʉri ãnaje, pʉgarã Dio ye quetire cabuio teñarã cãnibatana. \p \v 9 Yoabʉjaro topʉna cuñagaro, itia rʉmʉ ape rʉmʉ recomaca majuu. To bairi camaja to cãnacã maca macana na rupaʉri ãnajere tʉjʉgarãma. To cãnacã poa macana na tʉjʉgarãma topʉ cacuñarãre. Na rupaʉri ãnajere yaa rotiquetigarãma camaja. \v 10 Dio ye quetire cabuiobojarã na pʉgarã na cabai yajiro tʉjʉrã seeto wariñuugarãma ati yepa macana. “Seeto manire capatowãcooricarã mere riacoa yaji aáma,” ĩgarãma. To bairo ĩ, wapa mano ame nunigarãma apeye uniere, seeto wariñuurã yua. \v 11 To bairo Dio ye quetire cʉ cabuiobojarã na cabai yajiro na cawariñuubato quena itia rʉmʉ bero, ape rʉmʉ recomacana tunu caticoagarãma yua. Dio cʉ camajirije jʉgori tunu caticoagarãma. Tunu catí, tʉjʉnucugarãma, catunu catiricarã yua. To bairo camaja maca na catunu catiro tʉjʉrã, seeto na uwigarãma. \v 12 Cabero ʉmʉrecoo macacʉ na wada ruiojogʉmi. Catunu catiricarã pʉgarãre na wada ruiojogʉmi pairo wadarique mena: \p —¡Adʉja yʉ tʉpʉ! ¡Wamʉ ajá! na ĩgʉmi. \p To bairo cʉ caĩro apirã ʉmʉrecoopʉ bujeri bʉrʉri watoapʉ wamʉ aácoagarãma yua. Na wapana na catʉjʉ mʉgo tʉjʉnucuro to bairona wamʉ aácoagarãma ʉmʉrecoopʉ. \v 13 To bairo na cáaáto bero ti paʉ majuu ati yepa seeto wãregaro tunu. To bairo cawãrero ti maca macaje wiiri ñacoagaro jĩca wiiri. Un décimo majuu ñacoagaro. To bairo cabairo siete mil majuu camaja riacoagarãma ati yepa cawãrerije mena. Carʉjarã maca seeto uwigarãma. “¡Ayu! ¡Dio jeto ãmi caroti majii!” ĩgarãma yua. \p \v 14 Maa yua, to cõona ã camaja popiye na catamʉope diroa bero macaje pʉga wame. To bairi camaja popiye na cabainemope ape wame rʉja tunu. ¡Ayu! Tie quena yoaro mee baigaro yua. \s1 La séptima trompeta \p \v 15 Cabero yua, ángel apeĩ caputiwĩ tunu. Seis bero macacʉ cãni tʉjaʉ majuu cʉ putiricarore caputiwĩ: “¡Puuuu!” caputiwĩ. To cõona yua, ʉmʉrecoo macana cawadawã. Tutuaro cawadawã: \q1 Ti yepa macana caʉparã na caroti majirije to cõona peticoapa. Yucʉra yua, mani Ʉpaʉ Dio jeto roti majimi cʉ Macʉ, camaja tʉpʉ cʉ cajooricʉ mena. Cʉ jeto roti majimi. To bairona roticõa aninucugʉmi to cãnacã rʉmʉ, caĩ bajawã. \p \v 16 To bairo na caĩ bajaro apirã, cabʉcʉrã carotirã veinticuatro majuu Dio tʉpʉre rʉpopatuaripʉ ejacumu mubiari Diore cáti nʉcʉbʉgowã. Naa cʉ caruiro riape carui atána to bairona Diore cáti nʉcʉbʉgowã. \v 17 To bairo cʉ ĩ nʉcʉbʉgorã ocõo bairo caĩwã: \q1 Jã Ʉpaʉ, nipetirãre caroti majii mʉ ã. Nipetirijere mʉ áti maji. Cãni jʉgoricʉ mʉ ã. Yucʉ quena to bairona mʉ anicõa aninucu. Yucʉra yua, mʉ caroti majirije mena camajare carotii mʉ cãnitʉgayupa mere. To bairi, “Caroaro jãre mʉ átiboja,” mʉre jã ĩnucu. \q1 \v 18 Ti yepa macana to cãnacã poa macana mʉre cabooquẽma. Mʉre punijiniri mʉre cabai netoo nʉcagabama. To bairo mʉre na cabooquetaje wapa to cõona na mʉ popiyeyegʉ. Yucʉra yua ejacoapa nare mʉ catʉjʉ bejeri rʉmʉ majuu. Cabai yajiricarãre na mʉ catʉjʉ bejeri paʉ majuu ejacoapa. To bairi caroorije cána maca popiye tamʉogarãma. Mʉ carotirijere cáticõa ãna maca wariñuurique bʉgagarãma. Mʉ ye quetire caqueti buiorã, mʉ ye quetire caapiʉjarã quena, nipetirã mʉre cáti nʉcʉbʉgorã maca wariñuugarãma. Caroare na mʉ joogʉ. Ʉparã quena, cawatoa cãna quena nipetirã mʉre cáti nʉcʉbʉgorãre na mʉ joogʉ caroare. Camaja ti yepapʉre carooye tuu pairã macare na mʉ recõagʉ, caĩ buiowã cabʉcʉrã caroti majirã, Diore ĩ nʉcʉbʉgori. \p \v 19 To bairo na caĩro bero yʉ catʉjʉwʉ tunu Dio wiire, ʉmʉrecoopʉ cãni wiire. To bairo yʉ catʉjʉro ti wii jope capã nʉcacoapʉ. To bairo to capã nʉcaro ti wii macá pata rocapatare yʉ catʉjʉwʉ. Ti patapʉ cajañawʉ Dio ye queti, “Caroorije na cátiere na yʉ netoobojagʉ,” cʉ caĩ ucarique. To bairo yʉ catʉjʉro yua, bʉpo cayabe jʉgó ami. Seeto cabʉjʉwʉ. Bʉpoa quena seeto cabʉjʉwã. Ati yepa quena cawãrewʉ tunu. To bairi cajori rupaa oco weta rupaari cawẽwʉ seeto ati yepapʉre yua. \c 12 \s1 La mujer y el dragón \p \v 1 Cabero yʉ catʉjʉ mʉgojowʉ tunu ʉmʉrecoopʉre. Yʉ catʉjʉ mʉgojoro cãromio cabuianʉca ejawõ. Seeto cabuju batewõ. Muipu ʉmʉreco macacʉpʉre cajañaore bairona cabuju batewõ. To bairona muipu ñami macacʉ buire catʉjʉnucuore bairo cabauwõ. Co rʉpoa buire capejawõ caajiyari beto caʉpaʉ cʉ rʉpoapʉ cʉ capejari beto unore. Co capejari betopʉre ñocoa doce majuu cãma. \v 2 To bairi ʉtaa cãmo. Petoacã carʉjawʉ co camacʉ cʉtiparo. To bairi co macʉ cʉ cabuiaparo jʉgoye seeto caawajawõ, wijiobaco. \v 3 To bairo co catamʉori paʉna ʉmʉrecoopʉ apeĩ cabuia ejawĩ tunu. Dragón cawamecʉcʉ majuu cabuia ejawĩ. Cajũaʉ capaii majuu cãmi. Siete majuu carʉpoaricʉmi. Diez majuu cajawiaricʉmi. To cãnacã rʉpoapʉrena caajiyari betori cãmʉ, caʉparã na capejarije unie. \v 4 To bairi cʉ picõro mena ñocoare cañu wãre ñoo joowĩ. Capãarãre na cañu wãre ñoo joowĩ la tercera parte majuure ati yepapʉre yua. Na ñu wãre ñoo joo yaparo cãromio co cãno riapepʉ catʉjʉnucuwĩ. Co Macʉ cabuiapaʉre co ema ʉgagʉ cayuu tʉjʉnucuwĩ. \v 5 To bairi co Macʉ cabuiawĩ yua. Cʉ maca to cãnacã maca macanare carotipaʉ cãmi. Tutuaro mena na carotipaʉ majuu cãmi. To bairo co Macʉacã cʉ cabuiaro tʉjʉʉ yua, dragón maca cʉ caʉga rocacõagabami. To bairo cʉ caʉga rocagari paʉna Dio maca caroti majuʉ cʉ caruiro tʉpʉ co Macʉacãre cʉ cane mʉgo weocoa joowĩ ʉmʉrecoopʉ. \v 6 Cʉ paco maca caruticoamo camaja na camanopʉ. Dio cõre cʉ caquenoobojarica paʉpʉ caruticoamo. Topʉ co caejaro caroaro cõre cacotewĩ Dio. Mil doscientos sesenta rʉmʉri majuu co cacotewĩ topʉre. \p \v 7 Cabero yʉ catʉjʉwʉ tunu ʉmʉrecoopʉ aperã na caame quẽro. Topʉ jĩca nʉgoana Miguel cʉ mena macana ángel maja, cañuurã mena cãmi. Ape nʉgoa maca dragón cʉ mena macana, cʉ tʉ macana cañuuquẽna mena cãmi. Na nipetirã caame quẽwã. \v 8 To bairo ame quẽ yua, Miguel jãa cañuuquẽnare na caquẽ netowã. Na quẽ neto, cañuuquẽnare ʉmʉrecoopʉre na cãni rotiquẽma. \v 9 To bairi Dragõre ati yepapʉre cʉ capa ne roca ruio joowã. Diablo wãtia ʉpaʉ o Sataná cawamecʉcʉ ãmi. Ati yepa macana nipetirãre caĩto paii majuu ãmi. Cʉ mena macana, cañuuquẽnare wãtia quenare to bairona na capa jee re ruio joowã na quenare Miguel jãa, ʉmʉrecoopʉ cãnibatanare na quẽ netori. \p \v 10 To bairo nare na carero bero ʉmʉrecoopʉ cawadarijere yʉ caapiwʉ. Seeto majuu cawadawã ʉmʉrecoo macana: \p —Mere yua, wãtia ʉpaʉre pa ne roca ruio joowã. Mani yarã Diore canʉcʉbʉgorã ti yepa macanare Diopʉre cawada paii majuure pa ne roca ruio joowã mere. Diopʉre, “Rooro áama mʉ yarã,” to cãnacã rʉmʉ, ʉmʉreco quenare, ñami quenare caĩ wada painucuʉre pa ne roca ruiocõa joowã yua. Dio maca Satanáre cʉ netocõawĩ. Caroti majii aniri cʉ netocõawĩ. To bairi Dio cʉ carotiri paʉ mere anitʉga. Cʉ Macʉ quena cʉ cajooricʉ nipetirijere rotigʉmi yua. \v 11 To bairi mani yarã ti yepa macana Diore canʉcʉbʉgorã Satanáre cʉ cabai netoo nʉcacõawã. Popiye baibana quena Sataná cʉ cawadajãrijere cabai netoo nʉcacõawã. Caroare caapiʉjarã aniri to bairona cabaiwã. “Jesucristo, Cordero cawamecʉcʉ manire cʉ carií peti yajibojarique jʉgori mani canetoo catiowĩ,” caĩ tʉgooñacõawã. To bairona Dio yere caqueti buiocõawã. Aperã nare na cajĩagarije to cãnibato quena to bairona Dio yere caqueti buiocõa aninucuwã. \v 12 To bairi mania ʉmʉrecoo macana mani wariñuugarã. Nipetirã ángel maja mani wariñuugarã wãtia ʉpaʉ cʉ̃re na carocaro tʉjʉri. To bairona mani maca caroaro mani cãni wariñuuri paʉre ti yepa macana maca popiye tamʉogarãma. Mar capairi ya macana quena to bairona popiye tamʉogarãma na quena. Wãtia ʉpaʉ Sataná ʉmʉrecoopʉ caroca ecooricʉ maca rooro na átigʉmi ti yepa macanare. Seeto punijinimi, peropʉ yʉre na carocaparo jʉgoye petoacã rʉja ĩi. To bairona yʉ caapiwʉ ʉmʉrecoopʉ cawadarijere yua. \p \v 13 To bairi Sataná yepapʉre caroca ecooricʉ aniri cãromiore co caatʉ ʉjawĩ. Mere camacʉ cʉtacore co jĩa rocagʉ co caatʉ ʉjawĩ. \v 14 To bairo cʉ cáto Dio maca cõre cacamotabojawĩ. Aá capaii cʉ querʉpʉrire co cajoowĩ, pinore baii Satanáre cʉ̃re co wʉ ruti aáparo ĩi. Camaja na camanopʉ co caruti aáparore bairo ĩi querʉpʉrire co cajoowĩ. Topʉ itia cʉma ape cʉma recomaca cõre cacotewĩ Dio. \v 15 Co cawʉ ruti aáta paʉpʉ co cãno pinore bairo cãcʉ maca oco pairo cʉ rijeropʉre cabuti aáto cámí, cõre ruu rocagʉ. To bairi cʉ rijeropʉre oco pairo cabutiwʉ, ria cõo. Cõre ne ruu aá rocagʉ to bairo cámí pinore baii maca. \v 16 To bairo cʉ cáto Dio maca co cátinemowĩ tunu. Co átinemo, pairi ope yepa cawati nʉcaro cámí Dio. To bairi ria capairi ya dragón cʉ rijeropʉ cabutirique ti opepʉ cajãa peticoapʉ oco yua. \v 17-18 To bairo cabairo dragón maca seeto co capunijiniwĩ, co jĩa majiquetibacʉ. Punijini, aperã co punaa mena ame quẽgʉ cáaácoami. Dio cʉ carotiriquere caapiʉjarã mena, Jesucristo ye quetire caroaro cariape caapiʉjacõa aninucurã mena ame quẽgʉ cáaácoami yua. \c 13 \s1 Los dos monstruos \p \v 1 Cabero mar capairi ya petapʉ yʉ caejawʉ paputiropʉ. Topʉ eja, yʉ catʉjʉjowʉ tunu carʉjʉgoʉre. Riapʉ cãnacʉ cʉ capamʉro yʉ catʉjʉjowʉ mar macacʉ monstruo cawamecʉcʉre. Cʉ maca siete rʉpoari majuu cacʉgowĩ. Diez majuu cajawiaricʉcʉ cãmi. To cãnacã jawiapʉrena caajiyari beto capejawʉ, caʉparã na capejarije unie. To bairi to cãnacã rʉpoaripʉna riya pãiropʉre uca turique cãmʉ. Caroorã na cawamecʉtie uca turique cãmʉ. \v 2 To bairi yaire bairo cabauwĩ monstruo, yʉ catʉjʉricʉ maca. Cʉ rʉpori maca bʉco macanʉcʉ macacʉ capaii rʉporire bairije carʉporicʉmi. Cʉ rijero yai jũaʉ rijerore bairo carijerocʉmi. To bairi dragón maca cʉ cajoowĩ monstruore cʉ ye macaje cʉ cáti majirije majuure. Cʉ carotiri paʉ quenare, pairo cʉ caroti majipe quenare cʉ cajoowĩ dragón monstruore. To bairo cʉ cajooro seeto caroti majiwĩ monstruo. \v 3 Cʉ rʉpoari siete rʉpoari watoare jĩca rʉpoa cacamirocʉmi. Na cajĩaricʉre bairo cabauwʉ jĩca rʉpoa. To bairo cʉ cabaibato quena cʉ camiro pairi camiro cayaticoajupa. To bairi cacatiwĩ. To bairi camaja nipetirã cʉ catʉjʉ acʉacoama. Cʉ tʉjʉ acʉari seeto cʉ caĩ buiorijere caapigawã. \v 4 To bairi dragón cawamecʉcʉre cʉ cáti nʉcʉbʉgowã. “Monstruore dragón roti majiriquere cʉ quenare joomi,” ĩrã dragõre cʉ cáti nʉcʉbʉgowã camaja. Monstruo quenare cʉ cáti nʉcʉbʉgowã. Camaja maca: \p —Ni ũcʉ cʉ̃re bairo camajii mácʉmi. Ni ũcʉ cʉ̃re caquẽ netoʉ mácʉmi. To bairi cʉ̃re caapiʉjarã mani ã, caĩwã camaja nipetirã monstruore yua. \p \v 5-6 To bairi ati yepa macanare na caroti majiwĩ monstruo maca. Cuarenta y dos cãnacãʉ muipua majuu rooro cʉ cátajere camataquẽmi Dio mai. To bairi caroorije majuure caĩ wadawĩ. “Ati yepa macana, ati ʉmʉrecoo macana quena nipetirã netoro camajii yʉ ã,” caĩwĩ. To bairona, “Dio ʉmʉrecoopʉ cãcʉ quena, cʉ tʉ macana quena nipetirã netoro caroti majii yʉ ã,” caĩwĩ. \v 7 Apeye tunu, camajare na caquẽwĩ Diore caapiʉjarãre. Nare quẽ, na caquẽ netowĩ. Dragón cawamecʉcʉ maca to bairo cʉ cáti roti joowĩ. To bairi camaja to cãnacã maca macanare, to cãnacã poa macanare na caroti majiwĩ yua. Rooro cʉ cátiere camataquẽmi Dio mai. \v 8 To bairi nipetirã ati yepa macana cʉ cáti nʉcʉbʉgowã cʉ̃re, monstruore. Jĩcaarã cʉ cáti nʉcʉbʉgoquẽma paro. Aperã na cajĩaricʉ, “Cordero” cawamecʉcʉ yarã cʉ̃re cáti nʉcʉbʉgoquẽma. Ati ʉmʉrecoo cãniparo jʉgoye Cordero cʉ ya pũuropʉ cʉ yarã cãno cõo na wamerire cʉ cauca turicarã cʉ cáti nʉcʉbʉgoquẽma monstruore. Na jeto cʉ cáti nʉcʉbʉgoquẽma. \p \v 9 Atie yʉ caucariquere buerã yʉ caĩ queti buiorijere caroaro apiʉjaya. \v 10 Noa presopʉ aperãre na cajoorã na quena topʉna joo ecoogarãma rooro aperãre na cáti jʉgorique wapa. To bairona camajare cajĩarã na quena jĩa ecoogarãma to bairo na cajĩarije wapa. Dio to bairona popiye na catamʉoro na átigʉmi rooro cánare. To bairi yʉ yarã, yʉ caĩ queti buiorijere tʉgooñaña. Tiere tʉgooñari, tʉgooñarique paiqueticõaña. Rooro popiye mʉja catamʉorije to cãnibato quena nʉcaña. Tʉgooñaquẽja. Jesucristore cʉ apiʉjacõa aninucuña. Mʉjaare rooro cánare na popiyeyegʉmi Dio. \p \v 11 Cabero yʉ catʉjʉwʉ tunu monstruo apeĩre. Cʉ maca ati yepa pupeapʉ cãnacʉ cabuti ejawĩ. To bairi cʉ quena cajawiaricʉmi. Pʉga jawiari, oveja macʉ jawiarire bairije cajawiaricʉmi. To bairi dragõre bairo cawadawĩ. \v 12 To bairi monstruo mar capairi yapʉ cãnacʉ capamʉ ejaricʉ camajare cʉ caroti majirijere bairo carotiwĩ yepa pupeapʉ cabutiricʉ quena. Riapʉ cabutiricʉ mena ãcʉ to bairo cʉ carotiwĩ cʉ quena. To bairi camaja nipetirã ati yepa macanare na canʉcʉbʉgo rotiwĩ monstruo, cãni jʉgoʉre. Monstruo riapʉ capamʉ ejaricʉre, cariacoaboricʉ cacati majuʉre na cáti nʉcʉbʉgo rotiwĩ yepa pupeapʉ cãnacʉ cabuti ejaricʉ maca. \v 13 Apeye uniere capee cáti iñoowĩ, camaja na tʉjʉ acʉáto ĩi. To bairi, “Pero ʉmʉrecoo macaje to wẽato ati yepapʉre,” caĩwĩ. To bairo cʉ caĩro, cʉ caĩricarore bairona cabaiwʉ. Pero cawẽwʉ yua. \v 14 To bairije áti iñoori nipetirã ati yepa macanare na caĩtowĩ. Monstruo cãni jʉgoricʉ ria macacʉ cʉ camajiorije jʉgori to bairo na cáti iñoowĩ. To bairo na áti iñoo, ĩtori yua, “Monstruo capairi ya macacʉre cʉ apiʉjaya,” na caĩwĩ camajare. “Jarerica pãi mena capa ta ecooricʉre catunu catiire cʉ apiʉjaya,” na caĩwĩ. “Cʉ̃re bairo cabauʉre weya. Cʉ weri cʉ quenare cʉ nʉcʉbʉgoya,” na caĩ buiowĩ. To bairo cʉ caĩro cʉ̃re baiina cʉ cawewã. \v 15 To bairo cʉ̃re na cawe yaparoro monstruo yepa pupeapʉ cabutiricʉ maca na cawericʉre catiriquere, wada majiriquere cʉ cajoowĩ. To bairo rooro cʉ cátibato quena cʉ camataquẽmi Dio mai. To bairi na cawericʉrena cʉ na cajeni nʉcʉbʉgo rotiwĩ monstruo. Wericʉre cajeni nʉcʉbʉgoquẽnare cʉ yarã polisíare na cajĩa re roticõawĩ yua. \v 16 To bairi monstruo riapʉ capamʉ ejaricʉ ya wamere cauca tu rotiwĩ cʉ bero macacʉ maca camajare. Camaja nipetirã na wamo cariape macá nʉgoare o na riya pãiropʉre cʉ wamere cauca tu rotiwĩ. Cawimarã quenare, cabʉcʉrã quenare, caniyeru pairã quenare, cabopacoorã quenare, paa coteri maja quenare, na ʉparã quenare, nipetirãre to bairo jeto na cauca tu rotiwĩ. \v 17 To bairo ria macacʉ ya wamere na wamorire o na riya pãirorire na cauca tu rotiquẽpata na caboorije uniere na cawapaye rotiquẽmi. Monstruo capairi ya macacʉ cʉ wame o cʉ número camanicõaata na caboorije uniere cawapaye majiquẽma. To bairona niyerure na cawapatabope quenare cajoo rotiquẽmi. \v 18 Caroaro tʉgooñaña. Monstruo capairi ya macacʉ cʉ ya númerore mʉjaare yʉ queti buiopa: Seiscientos sesenta y seis ã cʉ ya número. Ti número cʉ ya wame ĩgaro ĩ. To bairi noa caroaro catʉgooña majirã ti númerore tʉgooñari caroaro cʉ ya wamere na tʉgooña majiato. \c 14 \s1 El canto de los 144,000 \p \v 1 Cabero yʉ catʉjʉjowʉ tunu Cordero cawamecʉcʉre. Cʉ maca Sión cawamecʉti buuro buipʉre catʉjʉnucuwĩ. Cʉ mena macanare, camaja capãarãre yʉ catʉjʉwʉ na quenare. Ciento cuarenta y cuatro mil majuu cãma camaja. To bairi na riya pãiropʉre uca turique cabauwʉ. Cordero ya wame, cʉ Pacʉ ya wame quena cabauwʉ na riya pãirori buire. \v 2 To bairo na catʉjʉnucuro yʉ caapiwʉ tunu wadariquere. Pairo cawadarijere ʉmʉrecoo macajere yʉ caapiwʉ. Pairi poerore bairo cabauwʉ ʉmʉrecoopʉ. Pairo bʉpo cʉ caparo cõo majuu cabʉjʉwʉ. To bairi camaja na cabajarijere bairo cabʉjʉwʉ. Harpa na caĩrijere capãarã na cabʉga pʉtẽ bajarore bairona cabʉjʉwʉ. \v 3 To bairi ti buuropʉ catʉjʉnucurã paarãacã cabajawã bajarique cawama wamere. Dio caroti majuʉ cʉ caruiro riape cabaja tʉjʉnucuwã. Ricati cabaurã bapari cãnacãʉ majuu riape tunu, aperã cabʉcʉrã carotirã veinticuatro majuu riape cabaja tʉjʉnucuwã caroaro. Aperã maca na cabajari wamere caroaro caapi peo majiquẽma. Ciento cuarenta y cuatro mil cãnacãʉ majuu ti buuro buipʉ catʉjʉnucurã jeto na majuuna na cabajari wamere caapi peo majiwã. Ati yepapʉ cãnana Dio cʉ cajee aátana jeto ti wamere caapi peo majiwã, cʉ canetooricarã jeto. \v 4 Na roque ati yepa macana rooro na cáti uniere cátiquẽjuparã. Áti eperique uniere caroorijere cabooquẽjuparã naa. Cañuurã majuu cãñuparã. Cordero cawamecʉcʉ cʉ cátore bairo caroare cájuparã. Caroaro cʉ caapiʉjayuparã. To bairi Dio cʉ canetoo jʉgóricarã cãñuparã. Dio yarã, to bairona Cordero yarã cãñuparã naa, cʉ canetoo jʉgóricarã majuu. \v 5 To bairi caroorijere, ĩtoriquere cawadaquẽjuparã. Cariape macaje jetore cawadanucuñuparã. To bairi Dio maca, “Caroorije wapa cacʉgoquẽnare bairo mʉjaare yʉ tʉjʉ,” na caĩñupʉ Dio. Cañuurã majuu cãñuparã ati yepapʉ ãnaa, na ciento cuarenta y cuatro mil majuu cãna ti buuro buipʉ catʉjʉnucurã maca. \s1 Los mensajes de los tres ángeles \p \v 6 Cabero yʉ catʉjʉjowʉ tunu ángel ʉmʉrecoo recomacapʉre cawʉ teñaʉre. Camaja to cãnacã maca macanare queti buio teñaʉ cawʉ teñawĩ. To cãnacã poa macanapʉrena nare queti buio teñaʉ cawʉ teñawĩ. Caroa quetire cawajoaya maniere, capetiquẽtie majuure nare queti buioʉ cawʉ teñawĩ. \v 7 To bairo wʉ teñaʉ yua, pairo bʉjʉro cawada teñawĩ: \p —Dio camajare cʉ catʉjʉ bejeri rʉmʉ ejacoapa mere. To bairi Diore cʉ nʉcʉbʉgoya mʉjaa. Diore, “Mʉ jeto cañuʉ mʉ ã,” cʉ ĩña. Dio nipetirijere cátacʉ ãmi. Ʉmʉrecoo quenare, mʉja ya yepa quenare cátacʉ ãmi Dio. To bairi mar capairi ya quenare, oco cabutiri operi quenare cátacʉ ãmi. To bairi rʉpopatuaripʉ ejacumuri cʉ̃re mʉja cáti nʉcʉbʉgorijere cʉ iñooña, caĩ wadawĩ ángel ʉmʉrecoo recomacapʉ cawʉ teñaʉ. \p \v 8 Cʉ̃a, ángel cʉ bero cawʉ ʉjawĩ apeĩ tunu. Cʉ maca: \p —Mere yua, na recõami Dio Babilonia na caĩri maca macanare. Ti maca pairi maca macanare na recõami yua. Na maca rooro nare jʉ́go átinucuma ti yepa macanare. “Jãre bairo ája mʉja quena mʉja rupaʉri macaje caroorije majuure,” ĩ rotiricarore bairo cámá ti maca macana Babilonia macana. To bairi na recõami Dio, caĩ wadawĩ ángel apeĩ. \p \v 9 Cʉ bero cawʉ ʉjawĩ ángel apeĩ tunu, pʉgarã bero macacʉ yua. Tutuaro cawadawĩ cʉ quena: \p —Noa camaja monstruore caapiʉjarãre na popiyeyegʉmi Dio. Cʉ̃re bairo cabauʉ na cawericʉ quenare na caĩ nʉcʉbʉgoata to bairona na popiyeyegʉmi Dio. Na riya pãiropʉre o na wamoripʉre monstruo ya wamere cʉ na cauca tu rotiata to bairona na popiyeyegʉmi Dio seeto majuu. \v 10 Capunijiniire bairona seeto na popiyeyegʉmi Dio monstruore caapiʉjarãre. Caʉ̃rije asufre cawamecʉtie mena na popiyeyegʉmi. Dio tʉ macana ángel maja, Cordero cawamecʉcʉ quena na catʉjʉjoro na popiyeyegʉmi. \v 11 Ti pero ʉ̃ yatiquetigaro. To bairona ʉ̃cõa anigaro to cãnacã rʉmʉ. Monstruore cʉ cáti nʉcʉbʉgorã, cʉ̃re bairo cabauʉ wericʉ quenare cáti nʉcʉbʉgorã, cʉ númerore cauca tu rotirã yerijã majiquetigarãma. Ʉmʉreco quenare, ñami quenare popiye majuu tamʉogarãma to cãnacã rʉmʉ yua, caĩ wadawĩ ángel apeĩ. \p \v 12 To bairi mʉjaa, Dio yarã, popiye na catamʉopere majirã caroa áti ãnajere janaqueticõaña mʉjaa. Monstruo cʉ carotirijere apiʉjaqueticõaña. Dio cʉ carotirije macare apiʉjacõaña. Jesucristo jetore caroaro caapiʉjacõa aniparã mʉja ã. \p \v 13 Cabero yʉ caapiwʉ tunu ʉmʉrecoopʉ cawadarijere: \p —¡Uca tuya tunu yʉ caĩrijere! “Diore caapiʉjaricarã cabai yajiricarã catunu catirã ani wariñuunucuma yucʉra. Cʉ caqueti buioriquere na cajanaqueticõata ani wariñuugarãma,” yʉ caĩwĩ Espíritu Santo maca. To bairi: —Cariape mʉ yʉ ĩ. Cabero Diore caapiʉjaricarã caroa ãnajere bʉgagarãma. Camaja na caqueti buionemobatajere buio yaparo ani yerijãgarãma. Dio tʉpʉre na caejaro Dio caroaro na cátajere tʉgooña bʉgagʉmi ti yepapʉ ãnaa na cátajere yua. To bairo tʉgooña bʉgaʉ caroaro na átinemogʉmi. To bairi wariñuurique mena ãma naa, na cãnipere tʉgooñari, caĩwĩ Espíritu Santo. \s1 La cosecha de la tierra \p \v 14 Cabero yʉ catʉjʉjowʉ tunu oco bujeri bʉrʉa cabotiri bʉrʉare. Ti bʉrʉa bui jĩcaʉ caruiire cʉ yʉ catʉjʉjowʉ. Camajocʉ anibacʉ quena Dio Macʉre bairona cabauwĩ. Cʉ rʉpoa buire caajiyari beto, ʉparã na capejari beto unore capejawĩ. To bairi yijerica pãi caori pãire canewĩ. \v 15 Cabero ángel apeĩre cʉ yʉ catʉjʉjowʉ tunu. Dio ya wiipʉ cabuti amí. Buti eja, oco bʉrʉa bui caruiire cʉ caqueti buiowĩ. Tutuaro wadari ocõo bairo cʉ caqueti buiowĩ: \p —Ʉje mere ñiicoapa. Ʉje jeerica paʉ mere ejacoapa yua. To bairi ʉje jeija mʉ yijerica pãi beto mena nipetirijere, cʉ caĩwĩ ángel bujeri bʉrʉa bui caruiire. \p \v 16 To bairo cʉ caĩro cʉ̃ oco bujeri bʉrʉa bui caruii maca cʉ yijerica pãi betore ati yepapʉre caroca ruiocõa joowĩ. To bairo átiri ʉje ati yepa macaje caricare cajee peocõawĩ yua. \p \v 17 Cabero ángel apeĩ cabuti amí tunu Dio ya wiipʉre. Cʉ quena yijerica pãi betore caori pãi cacʉgowĩ. \v 18 Cabero ángel apeĩ cabuti amí tunu. Diore áti nʉcʉbʉgori cajʉti ñuurijere na cajoe buje mʉgo joori cajawo tʉ cãnacʉ cabuti amí ángel. Cʉ maca perore carotii cãmi. To bairi caqueti buio baujowĩ ángel apeĩre, yijerica pãi beto caori pãi betore cacʉgoʉre. Baujaro wadari cʉ caqueti buio baujowĩ: \p —Mere ʉje ti yepa macaje ñii peticoapa. Cajeepe ã. To bairi to cãnacã tõripʉna jeija. Mʉ yijerica pãi betore roca ruio jooya ti yepapʉre, cʉ caĩ queti buio baujowĩ ángel cʉ yaʉre, caori pãi beto cacʉgoʉre. \p \v 19 To bairo cʉ caĩro caori pãi betore cacʉgoʉ maca cʉ caĩrore bairona cámí. Cʉ yijerica pãi betore ati yepapʉre caroca ruiocõa joowĩ. To bairo ácʉ ati yepa macaje ʉjere cajee peocõawĩ. Tiere jee peocõari yua, cʉ cacʉta waaparopʉ cajee jã cũcõawĩ cʉ cajeeriquere, ʉje ocore jeegʉ yua. Capairopʉre tie ʉjere cʉ cacʉta waaparopʉre cajee jã cũcõawĩ cʉ cajeeriquere. ¡Ayo! Dio camajare cʉ capopiyeyepere majioro bai ángel cʉ cacʉta waarije. To bairi ángel cʉ ʉjere cacʉta waarore bairona popiye tamʉogarãma camaja seeto. \v 20 To bairi ángel ʉjere jee, tiere cʉ cacʉta waaparopʉre jee jã cũcõa yua, tiere cacʉta waawĩ. Maca tʉjaropʉ cacʉta waawĩ. To bairo cʉ cáto caoco butiwʉ. Cʉ cacʉta waaro ẽoropʉ cabutiwʉ. Ʉjere cʉ cacʉta waabato quena ʉje oco mee, camaja ye rií majuu cabutiwʉ pairo, ria mare bairo. Yoaro majuu cayu aápʉ tie pairo. Tresciento kilómetro majuu cayu aápʉ. To bairi ʉ̃cʉaro majuu cãmʉ rií. Caballo cʉ rijeropʉre caejawʉ yua. \c 15 \s1 Los ángeles con las siete últimas plagas \p \v 1 Cabero yʉ catʉjʉjowʉ tunu ʉmʉrecoopʉre cabai iñoorije ape wamere. Ángel maja aperã tunu siete majuu cabuia nʉcawã. Na maca to cãnacãʉpʉna cacʉgo peticõawã jĩca jotʉri. To bairi tie jotʉripʉ cajañawʉ rooro popiye tamʉorique. Ati yepa macanare Dio cʉ capopiyeye tʉjape cãmʉ. \p \v 2 To bairi yʉ catʉjʉwʉ tunu ʉtabʉcʉra pairi ra quenare. Ti ra maca cabotiri ra vidriore bairo cabaurije cabauwʉ. Pero caʉ̃ ajuyarore bairo cabauwʉ. To bairi catʉjʉnucuwã camaja ti ra tʉjaro boeacã. Na maca cãma Dio yarã, monstruo caroorije cʉ carotiriquere caapiʉjaquetana. Cʉ̃re bairo cabauʉ na cawericʉre cʉ̃re cajeni nʉcʉbʉgoquetana cãma, cʉ wamere na riya pãiropʉre buire cauca tu rotiquetana. To bairi caroorijere cáti ʉjagaquẽna cãma. To bairi ti ra tʉjaro boeacãpʉre catʉjʉnucuwã. Tʉjʉnucu, Dio ye bajariquere harpas cawamecʉtiere cʉgori catʉjʉnucuwã. \v 3 To bairi tie harpas mena cabajawã. Moisé, Dio cʉ carotirijere cácʉ ãnacʉ yere cabajawã. Cordero cawamecʉcʉ ye quenare cabajawã. Ocõo bairo caĩ bajawã: \q1 Dio, nipetirijere carotii mʉ ã. Mʉ cátie caroa jeto ã. Caroaro, cariape jeto ã mʉ cátie nipetirije. Camaja nipetirãre carotii mʉ ã, caĩ bajawã. \q1 \v 4 Jĩcaʉ maca mʉre cawada canamu majirã manama. Mani Ʉpaʉ, nipetiro macana mʉre ĩ nʉcʉbʉgogarãma. Nipetiri maca macana, “Jĩcaʉna mʉ ã Caʉpaʉ majuu,” mʉre ĩ nʉcʉbʉgogarãma. Mʉ jeto cañuʉ mʉ ã. Nipetirã caroaro, cariape mʉ cátiere catʉjʉyupa. To bairi nipetiri maca macana mʉ tʉpʉre tʉjʉ ejagarãma. Mʉ tʉpʉre tʉjʉ eja, rʉpopatuapʉ ejacumuri, “Jĩcaʉna mʉ ã Caʉpaʉ majuu,” mʉre ĩ nʉcʉbʉgogarãma, caĩ bajawã ti ra tʉjaro boeacã catʉjʉnucurã Dio yarã. \p \v 5 To bairo na cabaja yaparoro yʉ catʉjʉwʉ tunu. Dio wii jope capã nʉcacoapʉ. To bairi ti jope tʉ tʉjʉjo, ti arʉapʉre yʉ catʉjʉjowʉ. Ʉ̃ta pãi Dio cʉ carotiriquere cʉ cauca turica pãire na cacũrica arʉa cãmʉ, santuario na caĩro. \v 6 To bairo topʉ yʉ catʉjʉjoro tunu ángel maja siete majuu cabuti amá ti wiipʉre yua. Rooro popiye tamʉorique cajañari jotʉrire cajeeparã cãma siete wameri majuure Dio camajare cʉ capopiyeyepere. Jutii cabotirijere cajañawã. Caʉgueri maniere cajañawã caajiya bujubʉjarijere. Na cotiapʉre caajiyari ajerire cajia tuwã. \v 7 To bairi ti wiipʉre na cabuti ató yua, ricati cabaurã cuatro majuu na mena macacʉ jĩcaʉ na cajoowĩ jĩca jotʉrire to cãnacãʉpʉrena. Caajiyari jotʉrire oro mena na caĩrije na cáta jotʉrire na cajoowĩ popiye tamʉorique cajirari rʉrire. Dio, to cãnacã rʉmʉ cãnicõa aninucuʉ maca camaja cañuuquẽnare capunirijere cʉ cajoorijere na cajoowĩ. ¡Ayu! Rooro majuu tamʉogarãma caroorã maca tie jʉgori. \v 8 To bairo ángel maja tie riayere cajee aána na cáaáto Dio wii pero bujeri mena cabuje jiracoapʉ. Dio caroaʉ, caroti maji majuʉ topʉ cʉ cãnie jʉgori to bairo cabuje jiracoapʉ. To bairo tie cabairo to macana nipetirã ti wiipʉre cajãa majiquẽma. Riaye siete wameri majuu capetiparo jʉgoye noa cajãa majiquẽma ti wiipʉre yua. \c 16 \s1 Las copas de castigo \p \v 1 Cabero tunu baujaro majuu cawadajorijere yʉ caapiwʉ. Dio wii cawada butirijere yʉ caapiwʉ. Ocõo bairo caĩ wadarajawʉ to macana ángel majare, siete majuure: \p —¡Ma yua! ¡Aánaja mʉjaa ti yepapʉre! Rooro popiye tamʉorique siete wame majuure mʉja jotʉri cajañarijere topʉ jite rerãja. Ti yepa macana caroorã buipʉre jite rerãja Dio nare cʉ capopiyeyepere, na caĩwĩ ti wiipʉ cawadaʉ ángel majare baujaro wadari. \p \v 2 To bairo cʉ caĩro apii yua, jĩcaʉ na mena macacʉ carui amí ati yepapʉre. Rui atí, cʉ jotʉ macaje capunirijere cajite recõa joowĩ yepapʉre. To bairo cʉ cáto camaja ati yepa macana maca rooro catamʉowã. Na cacamii boarijere capeniwã rooro majuu to bairo cʉ cátie jʉgori. Monstruo cʉ ya wamere na riya pãiroripʉre cauca tu rotiricarã capeniwã. Cʉ̃re bairo cabauʉ na cawericʉre caĩ nʉcʉbʉgoricarã to bairona cabaiwã na quena rooro majuu. \p \v 3 To bairo ángel cáaá jʉgoʉ cʉ cáaáto bero apeĩ carui amí tunu ati yepapʉre. Rui atí, cʉ jotʉ macaje popiye tamʉoriquere cajite recõa joowĩ cʉ quena. Mar capairi yapʉre cajite re ñuawĩ. To bairo cʉ cáto mar oco maca rií majuu camajocʉ na cajĩaricʉ ye riíre bairo cajeeñacoapʉ yua. To bairo cabairo ti ya ria macana nipetirã cariacoama, wai jãana yua. \p \v 4 To bairo ángel cabero macacʉ cʉ cáaáto bero apeĩ tunu carui amí ati yepapʉre, pʉgarã bero macacʉ majuu. Rui atí, cʉ jotʉ macajere popiye tamʉoriquere cajite recõa joowĩ. Riaripʉ quenare, caoco butiri operi quenare cajite recõa joowĩ. To bairo cʉ cáto to cãnacã riapʉna, to cãnacã operipʉna caoco butiri operi rií majuu cajeeñacoapʉ yua. \v 5-6 To bairi ocore rií cajeeñaro tʉjʉʉ cʉ̃a ángel tiere cajeñooricʉ maca ocõo bairo caĩwĩ: \p —Mʉa Dio, caroaʉ to cãnacã rʉmʉ cacaticõa aninucuʉ mʉ ã. Mʉ cátie caroaro cariape jeto ã. To bairi camaja popiye na catamʉoro na mʉ ápʉ́ na ye wapa. Mʉre caapiʉjarãre na cajĩa rewã. Mʉ ye quetire cabuioricarã quenare na cajĩawã. Nare na cajĩaro carií rewã. To bairo rooro na cátiere tʉjʉʉ yua, mere popiye na catamʉoro na mʉ ápʉ́. To bairi rií jetore etigarãma yucʉra yua, na cajĩarique wapa. To bairi caroaro cariape cácʉ mʉ ã, cʉ caĩwĩ ángel ocore rií cajeñooricʉ Diore. \p \v 7 To bairo cʉ caĩro yʉ caapiwʉ jĩcaʉ cʉ̃re cʉ cayʉ wadaro tunu. Joe buje mʉgorica cajawopʉ cʉ cawadarije cabauwʉ: \p —To bairona mʉ bai, jã Ʉpaʉ Dio. Nipetirã netoro cáti majii mʉ ã. To bairi caroaro cariapena ã na mʉ capopiyeyerije caroorije cánare, cʉ cawadarije cabauwʉ. \p \v 8-9 To bairo bai yua, ángel maja itiarã ati yepapʉre na cáaáto bero apeĩ cáamí tunu. Itiarã bero macacʉ carui amí. Rui atí, cʉ jotʉ macajere capunirijere cajite batecõa joowĩ tunu muipure. Ʉmʉreco macacʉpʉre jejaro cajite bate peocõa joowĩ. To bairo cʉ cáto seeto majuu caajiwĩ muipu. To bairo cʉ caajiro camaja maca caʉ̃ waroawã na ajeri. Ʉ̃ waroa yua, rooro cʉ caĩ tuti macawã Diore. Riayere cajoo majiire rooro cʉ caĩ tuti macawã camaja caʉ̃ waroarã maca. To bairo na caroorije wapa Dio seeto nare cʉ capopiyeyebato quena catʉgooñarique paiquẽma caroorije na cátinucurijere. “Dio, nipetirijere caroti majii mʉ ã. To bairi mʉ catʉjoorije macare jã átigarã,” cʉ caĩ jeniquẽma. “Cañuuquẽcʉ ãmi Dio,” ĩrique macare caĩwã, Diore cʉ ĩ tuti macarã yua. \p \v 10 Cabero ángel apeĩ bapari cãnacãʉ bero macacʉ carui amí tunu ati yepapʉre. Rui atí, cʉ jotʉ macaje popiye tamʉoriquere cajite recõa joowĩ cʉ quena. Monstruo cʉ caruiri paʉpʉre cajite re peocõa joowĩ. To bairo cʉ cáto monstruo cʉ carotiri paʉri nipetiropʉ cʉ carotirã na cãni paʉri canaitĩacoapʉ. To bairo cabairo camaja seeto catamʉowã. “¡Agʉ, agʉ!” caĩwã. To bairo tʉgooñarique pai netobana na rijerori cabaque biawã. \v 11 Na cacamii boarije jʉgori seeto cawijiowã. To bairo na caroorije wapa Dio seeto majuu nare cʉ capopiyeyebato quena catʉgooñarique paiquẽma caroorije na cátinucurijere. Caroorijere cáti janagaquẽma. “Cañuuquẽcʉ ãmi Dio,” ĩrique macare caĩwã Dio ʉmʉrecoo macacʉre, cʉ ĩ tuti macarã yua. \p \v 12 To bairo ángel cʉ cáto bero apeĩ carui amí tunu ati yepapʉre, jĩca wamo cãnacãʉ bero macacʉ majuu. Rui atí, cʉ jotʉ macaje popiye tamʉoriquere cajite re ñuawĩ Eufrates na caĩri yapʉ capairi yapʉ. To bairo cʉ cáto ti ya ria capairi ya anibato quena cabopo peticoapʉ yua. To bairi caoco mano ti ya peñaricaro cañuubʉjawʉ. I nʉgoa macana ʉparã na surara mena ti ya riare caroaro na caneto aá majiparore bairo ĩi, to bairo cámí ángel ti ya riare. Muipu cʉ cawamʉ ató maca macana ti ya riare caroaro na capeña aá majiparore bairo ĩi, to bairo cámí ángel. \p \v 13-14 Cabero yʉ catʉjʉwʉ tunu Sataná yarã wãtia itiarãre. Jĩcaʉ dragõre cʉ rijeropʉre cabuti amí wãti jĩcaʉ. Apeĩ monstruore cʉ rijeropʉre cabuti amí cʉ quenare. Apeĩ monstruo cabero macacʉ caĩto paii macare cʉ rijeropʉre cabuti amí cʉ quenare. Tʉbʉroare bairo cabauwã wãtia na rijeroripʉ cabuti atána. Apeye uniere camaja na catʉjʉ acʉari wame cáti iñooparã cãma. To bairi to cãnacã maca macana ʉparãre na jee neori nare caquẽ rotiparã cãma. To bairi maca ʉparã surara mena na cajee neowã, Diore mani quẽrã ĩrã, to bairo na cajʉgo ĩwã. To bairo na cabairo ti paʉ na caquẽgari paʉ cãno ati yepa cãni tʉjari paʉ majuu anigaro yua. Dio nipetirã netoro caroti majii majuu cʉ̃re cabai netoo nʉcarãre cʉ careri paʉ majuu anigaro yua. \v 15 Caroaro apiñañaja mʉjaa. Ocõo bairo ĩmi Jesu manire: “Yʉ tunu atígʉ. Mʉja caĩ tʉgooña majiquẽtopʉ nemoo yʉ tunu atígʉ. ‘Ti paʉ majuu cãno cajee rutii ejagʉmi,’ mʉja caĩ majiquẽtore bairona yʉ tunu ejagʉ mʉja tʉpʉ. ‘Ti paʉ ejagʉmi,’ caĩ majiña mani paʉ yʉ ejagʉ yua. To bairi caroare ája. Wariñuugarãma yʉ catunu ejaparore caroaro cãni yuurã maca. Caroorije cátiquẽna wariñuugarãma. Aperã caroorije cána maca bobogarãma. Cajutii manare bairo bobogarãma naa yʉ catunu ejaro,” ĩmi Jesu. \v 16 To bairo yua, wãtia Sataná yarã maca na cajee neowã caquẽparãre. To cãnacã maca macana ʉparãre na surara maja mena na cajee neowã. “Armagedón” hebreo ye mena cawame cʉtopʉre na cajee neowã yua. \p \v 17 To bairi yua, cʉ̃a ángel Eufrates na caĩri yare oco cabopo petiro cátacʉ bero macacʉ cáamí apeĩ tunu ati yepa buipʉre. Seis bero macacʉ majuu cãmi. Cãni tʉjaʉ majuu cãmi cʉ̃a. To bairi ati yepa buipʉre eja, jõ buipʉ cʉ jotʉ macajere capunirijere cajite recõa joowĩ cʉ quena. Wino buire cajite recõa joowĩ. To bairo cʉ cáto baujaro cawadarijere yʉ caapiwʉ. Dio wiipʉ cabauwʉ. Ti wii pupeapʉ Dio cʉ caruiro majuupʉ cawada wiojorajawʉ, jĩcaʉ cʉ cawadarije: \p —To cõona to petiato ati ʉmʉrecoo, caĩ wada wiojorajawʉ. \p \v 18 To bairo to caĩ wada wiojo yaparoro bero to cõona bʉpo cʉ cayaberije cayabewʉ. Seeto cabʉjʉwʉ. Bʉpo quena seeto capawĩ. Ati yepa quena seeto cawãrewʉ. Cajʉgoye cawãrerique netoro cawãrewʉ seeto. \v 19 To bairo cawãrerije jʉgori ti maca “Babilonia” na caĩri maca cawati nʉcacoapʉ. Itia yepa majuu cawati nʉcacoapʉ. To bairi to cãnacã poa macana na ya macari macá wiiri quena capua wẽ peticoapʉ. To bairona Dio maca Babilonia macana caroorije na cáto tʉgooña, na cacõoña bejewĩ. Na cõoña bejei popiye seeto majuu na catamʉoro na cámí na ye wapa. Capunijiniire bairo na capopiyeyewĩ Dio. \v 20 To bairi tunu yucʉ poari to cãnacã poapʉna carua peticoapʉ. Ʉ̃ta yucʉ quena cayajicoapʉ yepa cawãrero. \v 21 To bairi ʉmʉrecoopʉ oco weta rupaa, cajoori rupaa cawẽ rui apʉ́. To cãnacã rupaa cuarenta kilo cõo canʉcʉwʉ. To bairo rooro wẽ rui ató camajare catãpo recõawʉ. To bairo cabairo tʉjʉʉ camaja carʉjarã maca caroorije cʉ caĩ tuti macawã Diore. Cauwiobʉjawʉ tie cawẽ ruirije yua. \c 17 \s1 Condenación de la gran prostituta \p \v 1 Cabero tunu yʉ tʉpʉ caejawĩ ángel. Capuniri jotʉrire cacʉgoricarã mena macacʉ jĩcaʉ cãmi. Yʉ tʉpʉ eja: \p —Adʉja yʉ mena, yʉ caĩwĩ. —Mʉre yʉ iñoogʉ mai atio caʉmʉare rooro cáti epe paiore Dio cõre cʉ capopiyeyepere. Ria capairi ya tʉ Babilonia na caĩri maca majuupʉ caruio popiye co catamʉopere mʉ yʉ iñoogʉ. Co popiyeyegʉmi Dio co ye wapa yua, yʉ caĩwĩ ángel maca. \v 2 Ĩ yua, yʉ caĩwĩ tunu: —Ati yepa macana ʉparã co mena caroorije cámá. Caroorã caroore na cáti eperore bairo na quena atio yere apeye uniere, to bairo co caqueti buiorije quenare caboo netowã. To bairi rooro majuu cámá ati yepa macana quena. Caeti cumu pairã rooro na caeti cumu mecʉnucurore bairona rooro majuu cámá na quena, co carotirore bairona, yʉ caĩwĩ ángel. \p \v 3 To bairo ĩ, yʉ cane aámi camaja na camanopʉ. Espíritu Santo cʉ camajiorije jʉgori yʉ cane aámi. To bairo yʉre cʉ cane aáto yua, co yʉ catʉjʉwʉ cãromiore. Co maca monstruo cajũaʉ buire caruiwõ. Caroori wamere cauca tu ecooricʉ buire caruiwõ. Siete majuu carʉpoaricʉcʉ, tunu diez majuu cajawiaricʉcʉ buire caruiwõ. \v 4 To bairi jutii cajʉmerije, jutii cajũarije cajañawõ. Oro caajiyarije mena cawamoorico cãmo. Ʉ̃ta rupaacãre caroa caajiyarije unie quenare cabʉjawõ. Cabotiri rupaacã quenare cabʉjawõ. Capee cawapa pacarije jeto cabʉjawõ. To bairi etirica rʉ oro caajiyari rʉ canewõ. Ti rʉ co caneri rʉ maca cajiracoapʉ caroorije. Ti rʉ macaje caroorije nipetirije rooro co cátie, rooro co cáti eperije quenare majioro cabaiwʉ. To bairi ti rʉpʉ cajañaro caroorije cabaurore bairo cabauwʉ caroorije co cátinucurije. \v 5 To bairi co riya pãipʉre uca turique cãmʉ. Camajiriori wame cãmʉ tie uca turique. Ocõo bairo caĩwʉ: “Atio itia wame cawamecʉco ãmo. BABILONIA capairi maca wamecʉmo. CAROORÃ ROMIRI PACO quena wamecʉmo. CAROORIJE CAĨ JɄGO MAJIO ÁCO quena wamecʉmo,” itia wame majuu uca turique cãmʉ co riya pãiropʉre. \v 6 Caeti cumu paiore bairo camecʉo cãmo cõa. Co mena macanare Dio yarã, Jesure caapiʉja janagaquẽnare cajĩa re rotiwõ capãarãre. To bairo majuuna na jĩa re roticõari na carií rero catʉjʉ wariñuucõawõ camecʉo maca. To bairi yʉ maca to bairo cajĩa roti paiore co tʉjʉʉ yʉ catʉjʉ acʉacoapʉ yua. \p \v 7 To bairo yʉ catʉjʉ acʉacoato ángel maca: \p —¿Nope ĩi cõre mʉ tʉjʉ acʉati? Tʉjʉ acʉaqueticõaña. Caroaro mʉ yʉ queti buiogʉ camajiriori wame co cabairi wamere. To bairona co caruiricʉ, monstruo siete majuu carʉpoaricʉcʉ, diez majuu cajawiaricʉcʉ cʉ cabairi wame quenare mʉ yʉ queti buiogʉ, yʉ caĩwĩ ángel. \v 8 Ocõo bairo yʉ caĩwĩ tunu: —Cʉ̃a, monstruo cãmi tirʉmʉpʉre. Yucʉacãre bauquẽemi. Ape rʉmʉ cãnopʉ caʉ̃cʉari opepʉ cãnacʉ buti atígʉmi tunu. Ti rʉmʉ cãno Dio maca cʉ rocacõagʉmi caʉ̃ yati majiquẽtopʉ yua. To bairo cʉ cayajiparo jʉgoye Diore caapiʉjaquẽna maca cʉ cãniecʉtiere tʉjʉ acʉari cʉ apiʉjagarãma monstruore. Dio yarã cãno cõo na wamerire ati yepa cãniparo jʉgoye cʉ cauca turica pũuropʉ cauca tu ecooquetana maca monstruo cʉ cáti aniere tʉjʉ acʉari cʉ apiʉjagarãma yua, yʉ caĩ queti buiowĩ ángel. \p \v 9 ’Caroaro apiʉja majiña mai mʉ yʉ caĩ queti buiopere. Camajiriorijere mʉ yʉ queti buiogʉ. Apiya. Monstruore cʉ tʉjʉya. Siete majuu carʉpoaricʉcʉ ãmi. To bairona caroo, monstruo bui caruio ya macapʉ Babilonia cawamecʉti macapʉ siete buurori majuu ã. \v 10 To bairona ti buurori caʉparã siete majuure majioro bai. Ʉparã na cabairi wamere mʉ yʉ buiopa. Ʉparã mena macana jĩca wamo cãnacãʉ majuu care ecooricarã ãma. Apeĩ rotinucumi mai. Apeĩ seis bero macacʉ maca bauquẽemi mai. Cʉ maca caʉpaʉ jãabacʉ quena yoaro aniquetigʉmi cʉ quena. To bairi yoaro roti majiquetigʉmi ati yepa macanare yua. \v 11 To bairona cʉ̃a monstruo mere yucʉacã caejaricʉ cʉ jʉgoye macanare bairo cãcʉ anigʉmi. Ʉparã siete bero rotigʉmi cʉ quena. To bairo rotibacʉ quena yoaro roti aniquetigʉmi. To cõopʉ cʉ rocagʉmi Dio yua. \p \v 12 ’Apeye tunu cʉ̃re, monstruo diez majuu cajawiari cʉcʉre tʉgooñaña. Cʉ jawiari majioro bai aperã ʉparãre. Diez majuu anigarãma ʉparã. Cajãaquẽma mai na carotipere. Ape rʉmʉpʉ ʉparã anigarãma. To bairi ʉparã jãarã monstruo mena na roti majigarãma camajare ati yepa macanare. Rotibana quena yoaroacã mee roti anigarãma. Jĩca yʉteacã jeto roti anigarãma. \v 13 To bairi naa maca ʉparã jĩcarore bairo tʉgooñagarãma. Monstruo cʉ carotirijere rotinemogarãma camajare. “Jã maca mʉ ẽoro cãna maca jã rotinemogarã,” cʉ ĩgarãma monstruore. \v 14 To bairo bairã yua, “Jitá, cʉ mani quẽto Cordero cawamecʉcʉre,” ame ĩgarãma. To bairo corderore cʉ̃re na caquẽgabato quena Cordero maca na quẽ netogʉmi yua. Cordero maca nipetirã netoro caroti majii ãmi. Maca ʉparã quenare nipetirãre carotii ãmi. To bairi na quẽ neto majigʉmi. To bairi cʉ mena macana cʉ cabejericarã anigarãma. Aperã nare na capopiyeyebato quena Corderore cʉ apiʉja janaquetigarãma, yʉ caĩ queti buiowĩ ángel. \p \v 15 To bairo yʉ ĩ queti buio, yʉ caĩ queti buionemowĩ tunu: \p —Apeye tunu ria capairi yare mʉ tʉjʉwʉ. Caroo co caruiro tʉ macá ya riare mʉ tʉjʉwʉ. Ti ya ria capairi ya majuu ã. Ti ya buio majioro bai ati yepa macanare. Camaja to cãnacã maca macana, to cãnacã poa majuu ãma co carotirijere caapiʉjarã paarãacã. \v 16 Cabero yua, diez majuu ʉparã maca monstruo mena to cãnacãʉpʉna cõre teebʉjagarãma caroore. Cõre teerã co rocagarãma. Capee apeye uniere cacʉgobatacore, caroaro cajuti jañabatacore apeye unie máco co átigarãma. To bairo co áti yaparorã, co rupaʉ rire ʉga re peogarãma. To bairo ʉga yapirã carʉjarijere peropʉ joe re peogarãma yua. \v 17 To bairo cõre na carepere Dio maca na yeripʉ na wadajãgʉmi. Yʉ caboorore bairo na áparo ĩi, to bairo na wadajãgʉmi Dio. Cʉ maca jĩcarore bairona na tʉgooñaato ĩi, na rotigʉmi Dio na yeripʉre. “Camajare mʉ carotirijere jã rotinemogarã. Mʉ ẽoro cãna maca jã rotinemogarã,” monstruore na caĩparore bairo boomi Dio. To bairona na wadajãgʉmi Dio, cʉ ye queti buio jʉgoyeyeriquere bairo na cátiparore bairo ĩi yua. \v 18 To bairi cãromiore co mʉ tʉjʉwʉ caroore. Camajare rooro cáti jʉ́go ãmo cõa. To bairo caroorije camajare co cáti jʉ́gorore bairona áama co ya maca Babilonia cawamecʉti maca capairi maca macana, na quena. Ti maca macana caroorije áti jʉ́goma ati yepa macana nipetirãre. To bairi ʉparã to cãnacã maca macana caroorije na cáti jʉ́gorore bairona áti rotinemonucugarãma na yarã quenare. To bairije yʉ caĩ queti buiowĩ ángel yʉ catʉjʉ acʉaro yua. \c 18 \s1 La caída de Babilonia \p \v 1 To bairo ángel yʉre cʉ caĩ queti buioro bero yʉ catʉjʉwʉ tunu. Ángel ʉmʉrecoopʉ carui acʉ́re cʉ yʉ catʉjʉwʉ. Seeto caajiya rui amí. Seeto caroti majii cãmi. To bairi seeto caajiyaʉ ati yepapʉre cʉ carui ejaro ati yepa quena cabujuwʉ ángel cʉ caajiyarije jʉgori yua. \v 2 To bairo cabairo ángel maca seeto baujaro ocõo bairo caĩ wadawĩ: \p —Mere yua, mere na recõagʉmi Dio Babilonia macanare. Ti maca capairi maca macanare na recõagʉmi yua. To bairi ti macapʉ camaja na camano wãtia Sataná yarã maca ani ejagarãma. Nipetirã caroorã ani ejagarãma. Yucaa una quena ani ejagarãma Babiloniapʉre. \v 3 To cãnacã maca macana maca Babilonia macana caroorije na cáti aniere tʉjʉma. Caroorije na cáti aniere tʉjʉri na quena na rupaʉ macaje caroorijere átiganucuma na quena. To bairona to cãnacã maca macana ʉparã Babilonia macana mena caroorije átinucuma na quena. To bairi to cãnacã maca macana na ye apeye uniere joori cawapatarã pairo wapatama, ti maca macana na caboorijere joorã. To bairi yucʉra na recõagʉmi Dio nare Babilonia macanare yua, caĩwĩ ángel maca seeto baujaro caĩ wadaʉ. \p \v 4 To bairo cʉ caĩro bero yʉ caapiwʉ tunu ʉmʉrecoo macacʉ apeĩ cʉ caĩrijere: \p —Adʉja, yʉ yarã. Ti maca macana mena aniqueticõaña. Mʉja quena nare bairo caroorije mʉja átire. Nare bairo ána nare bairo popiye mʉja quena mʉja tamʉoborã tie wapa. \v 5 Caroorije na cátie pairo ã. Caroorije na cátiere papera pũuropʉ jĩca tuti mani caucaata ʉmʉrecoopʉre ejaboro ti tuti. To bairi yucʉra yua, Dio maca caroorije na cátiere tʉgooñari na cõoña bejei áami. Na cõoña bejei popiye na catamʉoro na átigʉmi yucʉra yua. \v 6 To bairi mʉjaa ángel maja, Dio yere capaabojarã, cʉ caĩrore bairo ája. Popiye na catamʉoro roque na ája Babilonia macanare. Diore caapiʉjarãre rooro nare na cátatore bairona na ája. Netobʉjaro na ája caroorije na cátie wapa yua. \v 7 Ti maca capairi maca macana apeye uniere pairo cʉgoma. “Dije unie rʉjaquẽto mani cʉgo. Cawatoa macana mee mani ã,” ĩma. To bairona, “Caroti majirã majuu mani ã. Noa manire roti neto majiquẽnama. To bairona mani ani wariñuucõa aninucugarã to cãnacã rʉmʉ,” ĩma. To bairo rooro na caĩ tʉgooñarije cõo rooro na popiyeyeya. \v 8 To bairi yoaro mee na cariaro roque na átigʉmi Dio. To bairo cʉ cáto to macana jĩcaarã Babilonia macana bai yajicoagarãma. “¡Ayu, ayu!” ĩgarãma na yarã. To bairona aperã ñigo mena bai yajicoagarãma. Aperã tunu ʉ̃coagarãma mani Ʉpaʉ Dio catutuaʉ perore cʉ cajoorije jʉgori. To bairona na popiyeyegʉmi Dio roorije na cátinucurije tʉjʉri. \p \v 9 ’To bairi ati yepa macana ʉparã to bairo Babilonia macana na cabairo tʉjʉrã yua, otigarãma. Babilonia macana mena rooro cátana maca na cayajirijere tʉjʉrã otigarãma. “¡Ayu, ayu!” ĩ otigarãma. Babilonia na caĩri maca caʉ̃rore tʉjʉjorã seeto tʉgooñarique paigarãma ati yepa macana ʉparã. \v 10 Uwirã ti maca tʉacã aáquetigarãma. Jõpʉna ti maca ãnatore tʉjʉjocõa anigarãma. Tʉjʉjo, “¡Ayu, ayu!” ĩgarãma. “Ti maca Babilonia capairi maca cãnibato quena maa yucʉra. Yoaro mee yajicoapʉ. Yaji majuucoapʉ to macana rooro na cátie jʉgori yua,” ĩgarãma ati yepa macana ʉparã maca. \p \v 11 ’To bairona ati yepa macana apeyere joori caniyeru wapatarã otigarãma na quena. Tʉgooñarique paigarãma na quena. “Noa jã yere cawapayeparã maama yucʉra,” ĩ otigarãma. “Mani ye capee apeye uniere manire wapaye majiquẽema yucʉra,” ĩ otigarãma. \v 12 “Oro uniere, plata uniere, ʉ̃ta rupaacãre caroa caajiyarije uniere, cabotiri rupaacã uniere, jutii cabotirijere, jutii cajʉmerijere, jutii caroaro capõrerijeacãre, jutii cajũarijere, yucʉ caroa cajʉti ñuurijere, marfil na caĩrije mena caroa na cátajere, yucʉ caroaʉ mena na cátajere, bronce mena caroa na cátajere, comee mena caroa na cátajere, mármol na caĩrije mena caroa na cátajere cawapayeparã maama. Mani apeyere cajeeparã maama,” ĩgarãma. \v 13 “Ʉgariquere cajã ajurije, canela na caĩrije, bia uniere, caroa jʉti ñuurije uniere, ʉco uniere, vino ʉje ocore, ʉje olivo na caĩrije macajere, poca caroa macajere, trigore, wecʉare, ovejare, caballoare, caballoa tʉ̃garica betorire, camaja capaabojarãre noa na wapayequetigarãma yucʉra yua,” ĩgarãma. \v 14 To bairo ĩ, ocõo bairo ĩgarãma tunu, apeyere joori caniyeru wapatabatana tunu: “¡Ayu, ayu! Yucʉra Babilonia macana ãnana yajicoama. Na caboo netorije quena yajicoapa. Nipetirije caroa unie yajicoapa. Na ye pairo cawapacʉtie yajicoapa. Yucʉra tʉjʉ bʉga majiña mano tie yua,” ĩgarãma apeyere joori caniyeru wapatabatana maca. \p \v 15 ’To bairi pairo cawapatabatana maca Babilonia macana Dio nare cʉ capopiyeyero uwibana ti maca tʉacã aáquetigarãma. Jõpʉna ãnaa ti maca ãnatore tʉjʉjocõagarãma. To bairo tʉjʉjorã oti awajagarãma, seeto tʉgooñarique paibana. \v 16 To bairo tʉgooñarique paibana, “¡Ayu, ayu!” ĩgarãma. “Ti maca caroa maca cãnibapʉ. Cãromio caroao wamagacõa átacore bairo caroaro tʉjoo ñuuri maca cabaubapʉ ti maca ãnato. Cãromio caroa jutii, cajʉmerije, cajũarije cajañaore bairo cabaubapʉ. Cãromio caroa cabaurije mena oro unie, ʉ̃ta rupaacã caroa caajiyarije unie mena, cabotirije rupaacã unie mena áti wamagacõarico co cabaurore bairo cabaubapʉ ti maca ãnato. Caroa maca majuu cãnibapʉ. \v 17 Yucʉra maa yua. Nemoopʉna yajicoapʉ ti maca ãnato. Nipetirije ti maca macana na ye ãnaje apeye unie yaji peticoapʉ. Caroa unie yaji peticoapʉ,” ĩgarãma na apeyere joori cawapatabatana maca. \p ’To bairi ria capairi ya macaje cumua capairica macaje ʉparã ti maca ãnatore tʉjʉjogarãma. Na mena macana quena capairi yapʉ jee cáaáteñarã to bairona ti maca ãnatore tʉjʉjogarãma. \v 18 Ti maca ãnato caʉ̃ bujerijere tʉjʉjorã seeto tʉgooñarique paigarãma. Tʉgooñarique pairã ocõo bairo ĩ awajagarãma: “¡Di maca ati macare bairi maca caroa maca majuu camamʉ!” ĩgarãma. \p \v 19 ’To bairo ĩrã yua, na rʉpoari buire jita ma peogarãma, seeto tʉgooñarique paibana. Oti awajagarãma seeto, “¡Ayu, ayu!” ĩ oti awajagarãma. “Mania ria capairi yapʉ caapeye jee aáteñarã mani nipetirã pairo mani cawapatanucubapʉ, ti maca macanare nunirã. Yucʉra maa ti maca caroa maca ãnato. Yoaro mee yajicoajupa yua,” ĩgarãma riapʉ caapeye jee atínucubatana maca. \p \v 20 ’Yucʉra yua, mʉjaa ʉmʉrecoo macana wariñuuña. Diore caapiʉjarã quena, mʉjaa apóstol maja quena, mʉjaa Dio ye quetire cabuiorã quena, mʉjaa nipetirã Dio yarã wariñuuña. Mere popiye na catamʉoro roque na átigʉmi mani Pacʉ Dio nare, Babilonia macanare. Rooro mʉjaare cátanare to bairo na átigʉmi Dio na ye wapa. To bairi wariñuuña mʉjaa. \p \v 21 Cabero tunu ángel jĩcaʉ catutuaʉ cabuia ejawĩ. Cʉ maca ʉ̃ta cui catʉbʉri cui majuure cane mʉgowĩ. Trigore na cawãiari cui unore cane mʉgowĩ. Ti cui canʉcʉri cui majuure ne mʉgoʉ caroca ñua joowĩ ria capairi yapʉre yua. Roca ñua joori: \p —To bairona baigaro Babilonia na caĩri maca, caĩwĩ. —Ti maca capairi maca to bairona baigaro. Yaji majuucõagaro ti maca. Camaja dope bairo áti bʉga majiquetigarãma ti macare, caĩwĩ. \v 22 —To bairi mere apiya manigaro ti maca macana na cabajarije yua. Harpare na cabʉga pʉtẽ bajarije quena, tõroa mena na cáti bajarije, putirique mena na cáti bajarije noo cõopʉ apiya manigaro ti macapʉre. To bairona paari maja apeye uniere caroa caquenoorã manigarãma. To bairona cabʉjʉrije trigore na cawãiarije quena bʉjʉquetigaro tie quena. \v 23 To bairona jĩa bujurique quena ʉ̃ buju batequetigaro. To bairona cawamarã cawamo jiarã na cawadarije apiya manigaro. Ame tʉjʉri wadapenirique caroa wariñuurique mena apiya manigaro ti macapʉre yua. To cõona camaja manigarãma ti macapʉre. To macana na apeyere joori caniyeru wapataricarã maca pairo caniyerucʉna anibapa. Caroti majirãre bairo anibapa. Caroorije cátinucurã ãma naa. To bairi cabaje majiri maja anibana ati yepa macanare na ĩtoma. To bairi Dio maca ti maca macanare to bairona na regʉmi yua. \p \v 24 ’Caroorije majuu áama ti maca macana. Diore caapiʉjarãre, Dio ye quetire cabuiorã quenare, “Na jĩa recõaña,” ĩnucuma na yarãre ti macapʉre. To bairona jĩa rotinucuma nipetiropʉre. To bairi na quenare na recõagʉmi Dio ti maca macanare tunu. \c 19 \p \v 1 To bairo Babilonia macana na cabaipere tʉjʉ yaparoʉ yua, yʉ caapiwʉ tunu cawadarijere. Ʉmʉrecoo macana capãarã majuu seeto na cawada bate joorije cabaurijere yʉ caapiwʉ. \q1 ¡Aleluya! ¡Diore mani ĩ wariñuu bajato! Rooro majuu mani catamʉoboriquere mani canetoobojaʉ ãmi mani Ʉpaʉ Dio. Caroaʉ majuu ãmi. Nipetirãre carotii ãmi cʉ̃a. \q1 \v 2 Caroaro cariape cácʉ ãmi Dio, caroorije cánare to bairo nare popiyeyei. Caʉmʉa mena cáti epe paio ya maca macanare seeto na popiyeyegʉmi yua. Ti maca macana caroorije majuu na cátiere tʉjʉri na cõoña bejei áami Dio. To bairo na cõoña bejei yua, popiye na catamʉoro roque na átigʉmi Dio caroorije na cátie wapa. Cʉ caboorijere caapiʉjarãre na cajĩa recõa átinucurije wapa to bairona na popiyeyegʉmi Dio, caĩ wada baujawã ʉmʉrecoo macana maca. \p \v 3 To bairo ĩ, ocõo bairo caĩ baujawã tunu: \q1 ¡Aleluya! ¡Ñuu majuucõa! Ti maca capairi maca ʉ̃garo bai. To bairona ti maca bujeri bujecõa aninucugaro to cãnacã rʉmʉ yua, caĩ wada baujawã naa, ʉmʉrecoo macana. \p \v 4 To bairo na caĩro cabʉcʉrã carotirã veinticuatro majuu cãna rʉpopatuaripʉ ejacumuri Diore cʉ cáti nʉcʉbʉgowã. Ricati cabaurã cuatro majuu to bairona cámá na quena. Dio cʉ caruiri paʉ tʉ cʉ cáti nʉcʉbʉgowã: \p —¡Dio cʉ cátie ñuu majuucõa! ¡Aleluya! ¡Ñuu majuucõa! caĩ bajawã. \p \v 5 To bairo na caĩro Dio cʉ caruiri paʉpʉ cawadarije cabʉjʉ butiwʉ: \q1 ¡Mani Pacʉ Diore cʉ ĩ wariñuu bajanemoña mʉja quena! Mʉjaa cʉ yarã, cʉ̃re canʉcʉbʉgorã, cʉ ĩ wariñuu bajanemoña. Mʉjaa caʉparã quena, cawatoa cãna quena, mʉja nipetirã cʉ ĩ baja wariñuunemoña, topʉ Dio tʉ macacʉ cʉ caĩrije cabau buti atírajawʉ Dio cʉ caruiri paʉpʉ. \s1 La fiesta de las bodas del Cordero \p \v 6 To bairo cʉ caĩ wadaro bero yʉ caapiwʉ tunu camaja capãarã na cawadarijere. Seeto cabʉjʉwʉ na cawadarije na quenare. Ʉ̃ta poerori capee cabʉjʉrore bairo cabʉjʉwʉ. Bʉpoa seeto na caparore bairo cabauwʉ: \q1 ¡Aleluya! ¡Ñuu majuucõa! Mani Ʉpaʉ Dio catutuaʉ aniri nipetirã netoro caroti maji majuʉ ãmi. Cʉ caboorore bairo áti peocõami, caĩ wadawã yua. \q1 \v 7-8 To bairi boje rʉmʉ mere ejacoapa. Cordero cʉ cawamo jiapa rʉmʉ mere ejacoapa. To bairi Cordero nʉmo cãnipaore ñe unie co rʉjaquẽe. Jutii caroa cabotirijere cõre na cajooriquere jañatʉgamo mere. Caroaro caajiyarijere bairo mere jañamo. Jutii caʉgueri maniere jañamo. Diore caapiʉjarã cʉ yarã cãni poa ĩgaro áa Cordero nʉmo cãnipao to caĩata. Dio yarã caroaro na cãniere majioro bai cabotiri yeje jutiiro. Caroa majuu ã na cátie, caroorije mano. To bairi Diore mani ĩ wariñuu bajaato. “Mʉ jeto caroaʉ majuu mʉ ã,” Diore mani ĩ wariñuu bajaato, caĩ wadawã. \p \v 9 To bairo cawadarije na caĩ wada yaparoro ángel yʉ tʉ cãcʉ maca yʉ caĩwĩ tunu: \p —Mʉre yʉ caĩrore bairo uca tuya, Juan, yʉ caĩwĩ. —Wariñuurã áama camaja Cordero cʉ ya boje rʉmʉ cãno na capijoricarã, yʉ caĩwĩ. —Tie mʉre yʉ caĩrije cariape ã. Dio maca yʉre caqueti buiowĩ tiere, yʉ caĩwĩ ángel. \p \v 10 To bairo cʉ caĩro cʉ tʉpʉre rʉpopatuari mena ejacumuri, cʉ ĩ nʉcʉbʉgoʉ yʉ cápʉ́. To bairo yʉ cáto cʉ maca: \p —¡To bairo átiqueticõaña! yʉ caĩwĩ. —Mʉre bairona cãcʉ yʉ ã yʉ quena, Dio cʉ carotirijere cácʉ. Mʉ yarãre bairo quenare, Jesucristo ye queti caapiʉjarãre bairo quenare yʉ ã. Jĩcaro cõo mani áti aninucu. To bairi yʉ tʉpʉre rʉpopatuari mena ejacumuqueticõaña mʉa. Dio jetore cʉ áti nʉcʉbʉgoya. Dio manire cʉ caiñoorije nipetirijere manire áti iñoonucumi, camaja Jesu cʉ cáti aniere caroaro na majiato ĩi, yʉ caĩwĩ ángel. \s1 El jinete del caballo blanco \p \v 11 To bairo cʉ caĩro bero ʉmʉrecoore pãricarore bairo yʉ catʉjʉjowʉ. Topʉ yʉ catʉjʉjoro caballo cabotii majuu cabauwĩ. Cʉ buire capejawĩ jĩcaʉ. CɄ CAĨRIJERE BAIRO CÁCɄ cawamecʉmi cʉ buire capejaʉ. Ape wame quena, CARIAPE CAĨ BUIOɄ cawamecʉmi. Cʉ̃a caroaro cariape camajare na cacõoña beje majiwĩ, caroaro na cátiere o rooro na cátiere tʉjʉ majiri. To bairona cʉ wapanare popiye na catamʉoro roque na cácʉ cãmi. \v 12 Cʉ capeari perore bairo caajiyawʉ. To bairi cʉ rʉpoa buire capejawĩ rupa betori unie, caajiyari betori ʉparã na capejari betori uniere. To bairi cʉ riya pãipʉre uca turique cabau tujawʉ. Ti wame cʉ riya pãipʉre cabau tujarijere cʉ jeto camajiwĩ. Aperã camajiquẽma. \v 13 To bairi cʉ jutiiro cajũari jutiiro majuu cabauwʉ. Rií bapapʉre na cajãricarore bairo cabauwʉ cʉ jutiiro. To bairi ape wame quena cawamecʉmi: DIO YE QUETIRE CABUIOɄ MAJUU cawamecʉmi cʉ̃a. \v 14 To bairo cʉ cáaáto, ʉmʉrecoo macana surara cʉ bero caʉjawã. Na maca caroa jutii cabotirijere, caʉgueri maniere cajañawã. Caballoa cabotirã bui capejawã cʉ berore ʉja aána. \v 15 To bairo na cáaáto cʉna na ʉpaʉ macare cʉ rijeropʉre cabuti nʉcawʉ jarerica pãi caori pãi majuu. To bairi to cãnacã maca macana cʉ̃re cabooquẽna cʉ uwibʉjagarãma. Na quẽ netocõagʉmi ti pãi mena. To bairi cʉ carotirore bairo na cáto na átigʉmi. Tutuaro majuu na rotigʉmi. Cʉ̃re cabai netoo nʉcarãre na regʉmi. Camaja ʉje oco jeegarã na cacʉta waarore bairo tutuaro na átigʉmi, cʉ̃re caapiʉjaquẽnare na popiyeyei. To bairi Dio nipetirã netoro cáti majii aniri cʉ carotirore bairo na átigʉmi. \v 16 Apeye tunu caballo bui capeja aácʉ cʉ ʉjepʉtopʉ uca turique cãmʉ, cʉ jutiiropʉ quenare. Ocõo bairo cabau tujawʉ: NIPETIRÃRE CAROTII, ɄPARÃ QUENARE CAROTII caĩ tujawʉ cʉ ʉjepʉtopʉre, cʉ jutiiropʉ quenare uca turique cãnie. \p \v 17 Cabero yʉ catʉjʉjowʉ ángel apeĩre muipu cʉ caajiyarije tʉ catʉjʉnucuʉre. Cʉ maca baujaro majuu capijowĩ. Yucaare na capijowĩ, na neñaato ĩi. \p —Ʉgarã ajá, na caĩwĩ. Dio cʉ careparã na rupaʉri ãnajere na ʉgaato ĩi, nare capijowĩ ángel yucaare. —Capee anigaro na rupaʉri ãnaje. \v 18 Caʉparã rupaʉri ãnajere mʉja ʉgagarã. To bairona surara majare carotirã quenare, seeto caquẽ majibatana quenare, caballoa quenare, na bui capeja aána quenare, nipetirã camaja na rupaʉri ãnajere mʉja ʉgagarã. To bairi capaabojari maja quenare, na majuuna capaariquecʉna quenare, cawamarã, cabʉcʉrã, camajirã quenare, nipetirã na rupaʉri ãnajere mʉja ʉgagarã. Capee anigaro mʉja caʉgape yua, na caĩwĩ ángel yucaare. \p \v 19 To bairo cʉ caĩro yʉ catʉjʉjowʉ tunu ati yepapʉre. Atore neñaporã cabaiwã camaja. Monstruo quena, ati yepa macana ʉparã quena, na surara quena neñaporã cãma. “Caballo bui capeja aácʉre cʉ mena macana quenare na mani jĩa recõarã,” ĩrã, neñaporã cãma. \v 20 To bairo na caneñaporo yua, caballo bui capeja aácʉ maca pʉgarãre na cañewĩ. Monstruo quenare, cʉ bero macacʉ caĩto paii quenare na cañewĩ yua. Caĩto paii cabero macacʉ maca camaja na catʉjʉ acʉarijere cáti iñooricʉ cãmi. Monstruo cʉ jʉgoye macacʉ cʉ camajio joorije jʉgori to bairo catʉjʉya maniere cáti iñooricʉ cãmi. To bairo na áti iñoori camajare na caĩtoyupi. Monstruo ya wamere na riya pãiroripʉre cauca tu rotiricarãre caĩtoricʉ cãmi. Cʉ̃re bairo cabauʉ na cawericʉre cáti nʉcʉbʉgorãre na caĩtoricʉ cãmi. To bairi yua monstruore, monstruo bero macacʉ caĩto paiire na pʉgarãpʉrena na cañewĩ caballo bui capeja aácʉ maca. Na ñei yua, cacatirãrena na carecõa joowĩ asufre mena caʉ̃ri peropʉ, pairi pero majuu. \v 21 To bairo na recõa joʉ yua, aperãre na mena caneñapobatanare na cajĩa recõawĩ. Cʉ ya pãi mena, jarerica pãi mena na cajĩa peocõawĩ. Cʉ rijeropʉre cabuti nʉcari pãi mena na cajĩawĩ caballo bui capeja aácʉ maca. To bairo cʉ cajĩaro bero na rupaʉri ãnajere yucaa maca caʉga yapicoama rooro majuu yua. \c 20 \s1 Los mil años \p \v 1 Cabero yʉ catʉjʉjowʉ tunu ángel apeĩ ʉmʉrecoopʉ carui acʉ́re. Llavere cacʉgowĩ, pãricarore, ope caʉ̃cʉari opere pãricaro. Come wẽre cadena capairi wẽ quenare cacʉgowĩ. \v 2-3 To bairi ati yepapʉre rui eja, dragõre cʉ cañewĩ. Pinore bairo cãcʉ carʉjʉgoʉre diablo, wãtia ʉpaʉ o Sataná cawamecʉcʉre cʉ cañewĩ. To bairo cʉ ñei yua, ti wẽ come wẽ mena cʉ cajia tuwĩ. Cʉ jia tu, ti opepʉ caʉ̃cʉari opepʉ cʉ catʉ̃ga ne roca jãacõa joowĩ. To bairo cʉ tʉ̃ga ne roca jãa yaparoʉ ti opere cabia tucõawĩ llave mena. To bairi mil cãnacã cʉmari majuu pãrique manigaro. Mil cãnacã cʉmari camajare na cʉ ĩtoqueticõato ĩi, to bairo cabiawĩ ti opere ángel. Mil cãnacã cʉmari bero to cõona, ti opepʉre cʉ buti rotigʉmi tunu dragõre. Cʉ̃re cʉ cabuti rotibato quena, yoaro caroorijere áti teñaquetigʉmi dragón yua. \p \v 4 Cabero yʉ catʉjʉjowʉ tunu ruiriquere caroti majirã na caruirijere. Topʉ caruirã quenare na yʉ catʉjʉjowʉ. Na maca camajare Dio cʉ cabeje rotirã cãma. To bairi tunu aperã quenare na yʉ catʉjʉjowʉ cabai yajiricarã catunu catirãre. Jesure caapiʉjarã, Dio ye quetire caapiʉjarã cãma. Ati yepapʉ ãnaa mai monstruore cʉ cáti nʉcʉbʉgoquẽjuparã. Cʉ̃re bairo cabauʉ camaja na cawericʉ quenare cáti nʉcʉbʉgoquẽjuparã. Na riya pãiroripʉre, na wamoripʉre cʉ ya wamere cauca tu rotiquẽjuparã. To bairona cʉ cabooquẽjuparã. To bairo na cabairo yua, ati yepa macana maca na cajĩa rewã. Na rʉpoarire capajure recõañuparã. To bairo ána nare cajĩa rewã. To bairo na cajĩabato quena Dio maca nare catunu catioyupi. To bairo cʉ cáto Jesucristo mena carotirã anigarãma mil cãnacã cʉmari majuu yua. \v 5 Naa, Dio cʉ catunu catio jʉgóricarã cãma. Aperãre cabai yajiricarãre Dio na catunu catioquẽmi mai. Mil cãnacã cʉmari bero nare tunu catiogʉmi Dio aperã macare. \v 6 To bairo Dio cʉ catunu catio jʉgóricarã maca wariñuu anigarãma seeto. Dio yarã majuu ãma caroarã. Cabai yajiricarã anibana quena pʉgani yajiquetigarãma. Peropʉ na requetigʉmi Dio. Diore, cʉ Macʉ Jesucristo quenare áti nʉcʉbʉgori sacerdote majare bairo maca anigarãma, Dio yere buiobojarã. To bairi Jesucristo mena carotirã anigarãma mil cãnacã cʉmari majuu yua. \p \v 7 To bairi mil cãnacã cʉmari capetiro ángel pãricarore cacʉgoʉ, Sataná macare preso joorica opepʉ cãnacʉre cʉ buugʉmi yua. \v 8 To bairi Sataná maca buti ejaʉ ati yepa macanare na ĩtogʉmi tunu. To cãnacã paʉ camaja na cãni paʉripʉ na ĩto teñagʉmi. Gog, Magog cawamecʉti macari macana quenare na ĩto teñagʉmi. Camaja capãarã majuu neñari na ame quẽato ĩi, na ĩtogʉmi Sataná. To bairi capãarã majuu camaja poari cõona, cõoña peo majiña mano na ĩtogʉmi yua. \v 9 To bairo nare cʉ caĩtoro cʉ caĩ rotirore bairo átigarãma. To bairi nipetiropʉ cãnana neñapogarãma, Dio yarãre quẽgarã. To bairi Dio yarã na cãni macare carupa beto tʉjʉnucuri na camotagarãma. Ti maca Dio cʉ camairi maca macanare na camotagarãma. To bairo na cátibato quena yua, pero ʉmʉrecoo macaje na wẽ re peagaro. To bairi caquẽgabatana maca ʉ̃ peticoagarãma yua. \v 10 To bairo na cabairo Dio maca diablo Satanáre wãtia ʉpaʉre ati yepa macanare caĩtoricʉ majuu cʉ rocacõa joogʉmi asufre mena caʉ̃ri peropʉ capairi pero majuu. Monstruo, cʉ bero macacʉ caĩto paii mena, na cʉ care jooricaropʉ cʉ rocacõa joogʉmi Sataná quenare. To bairi topʉ ãnaa ʉmʉreco quenare, ñami quenare seeto wijiocõa aninucugarãma to cãnacã rʉmʉ, ti peropʉre ãnaa yua. \s1 El juicio ante el gran trono blanco \p \v 11 Cabero yʉ catʉjʉjowʉ tunu ruiricaro pairi cumuro, caʉpaʉ cʉ caruirica cumuro, cabotiri cumurore. Topʉ caruii quenare cʉ yʉ catʉjʉwʉ. To bairo yʉ catʉjʉro ʉmʉrecoo capeticoapʉ. Yepa quena capeticoapʉ. Cabero cabaunemoquẽpʉ yua. \v 12 To bairo cabairo cabai yajiricarã catunu catiricarãre na yʉ catʉjʉwʉ. Caʉparã quenare, cawatoa cãna quenare na yʉ catʉjʉwʉ nipetirãre. Caʉpaʉ cʉ caruiro riape catʉjʉnucuwã. To bairo na catʉjʉnucuro cʉ̃a, Caʉpaʉ maca capãwĩ cʉ papera pũurire. To bairi ape pũuro quenare capãwĩ. Ti pũuro cabero macá pũuro maca Dio yarã na wamerire cʉ cauca turica pũuro cãmʉ. To bairi camaja nipetirã cabai yajiricarã catunu catiricarãre na cacõoña bejewĩ Dio rooro na cátaje, caroaro na cátaje quenare, ti pũuripʉre cʉ cauca turiquere tʉjʉri. \v 13 To bairi mar capairi yapʉ cayajiricarã catunu catiwã. Ati yepapʉ cayajiricarã quena catunu catiwã. To cãnacã yʉtea macana ati yepapʉ cãnibatana catunu catiwã. To bairo na catunu catiro, cʉ̃ Caʉpaʉ maca na quenare na cacõoña bejewĩ rooro na cátaje, caroaro na cátaje quenare, cʉ cauca turiquere tʉjʉri. \v 14 Caroorije cátana maca asufre mena caʉ̃ri peropʉ na carecõa joowĩ pairi pero majuupʉre. To bairi Dio cʉ cabooquẽna maca ti peropʉ cayajinemowã. Pʉganipʉ cabai yajiricarãre bairo cayajiwã. Rooro majuu cabaiwã yua. \v 15 To bairi noa Dio yarã cʉ mena cãnicõa aniparã na wamere cʉ cauca turica pũuropʉre na ya wame uca turique camamata na carecõa joowĩ ti peropʉ yua. \c 21 \s1 Cielo nuevo y tierra nueva \p \v 1 Cabero yʉ catʉjʉjowʉ tunu. Cawama ʉmʉrecoo quenare, cawama yepa quenare yʉ catʉjʉjowʉ. Cajʉgoye macaje ati ʉmʉrecoo, ati yepa quena capeticoapʉ. Mar capairi ya quena camamʉ. Dio nemoo cʉ cáti jeñoorique cawajoarique jeto cãmʉ yua. \v 2 Cawajoarique jeto tʉjʉ yaparoʉ yʉ Juan yʉ catʉjʉjowʉ tunu. Cawama maca ʉmʉrecoo Dio tʉpʉ carui nutuatí macare yʉ catʉjʉjowʉ. Ti maca Nueva Jerusalén cawamecʉto caroa maca, Dio ya maca majuu cabauwʉ. Cãromio wamo jiago co manapʉ cãnipaʉ, yʉre cʉ tʉjʉ wariñuato ĩo caroa jutii jañacõarico co cabaurore bairona cabauwʉ ti maca caroa maca. \v 3 Cabero tunu baujaro majuu cawadarijere yʉ caapiwʉ. Ʉpaʉ cʉ caruiri paʉna ocõo bairo caĩ wadawʉ: \p —¡Apiya! Yucʉra Dio cʉ yarã mena anicõa aninucugʉmi. Na aáweoquetigʉmi. Naa cʉ yarã majuu anicõa anigarãma. To bairi Dio na mena aniri na Ʉpaʉ anicõa anigʉmi to cãnacã rʉmʉ yua. \v 4 To bairi cʉ yarã na caotirijere, na cape ocore na coje rebojagʉmi Dio, to cõona tʉgooñarique paiqueticõaña na ĩi. “Caroaro mʉjaare yʉ cotecõa aninucugʉ to cãnacã rʉmʉ yua,” na ĩgʉmi Dio nare, cʉ yarãre. To bairi bai yajiquetigarãma. Riaye manigaro. Tʉgooñarique pairique quena manigaro. Otirique quena manigaro. Wijiorique quena manigaro. Ti yepa macaje cãni jʉgobataje manigaro. Caroa wariñuurique jeto anigaro atopʉre Nueva Jerusalén cawame cʉtopʉre Dio mena, caĩ bau buti ejawʉ. \p \v 5 To bairo caĩro bero ti paʉpʉ caruii Ʉpaʉ maca: \p —Apiya mʉjaa, caĩwĩ Dio. —Nipetirije caroa cawama jeto yʉ áa tunu, caĩwĩ. \p To bairo ĩi yʉ cauca tunemo rotiwĩ: \p —Tie mʉ caapiejere caroaro cariape queti buiorique ã. To bairona baicõa anigaro tie mʉ caapieje. To bairi tiere uca tuya mʉa, yʉ caĩwĩ Dio. \p \v 6 To bairo ĩ: \p —To cõona ã, yʉ caĩwĩ. —Yʉa, nipetirijere cátacʉ yʉ ã. Nipetirijere camajii yʉ ã. Nipetirã netoro catutuaʉ yʉ ã. Cãni jʉgoricʉ yʉ ã. To bairona yʉ anicõa aninucugʉ to cãnacã rʉmʉ. To bairi camaja seeto caboorãre catiriquere na yʉ joonucu. Wapa mano na yʉ joonucu. Na cajeniro nemoona na yʉ joonucu caroaro catiriquere, yʉ mena na anicõa aninucuato ĩi yua. \v 7 To bairi noa caroorijere Sataná cʉ carotirijere cátiqueticõa aninucurãre nare yʉ joogʉ caroare. Na cáti nʉcʉbʉgoʉ yʉ anicõagʉ. Na maca yʉ punaa majuu cãna anigarãma. \v 8 Aperã maca uwirã yʉ ye quetire caapiʉjaquẽna maca asufre mena caʉ̃ri peropʉ anigarãma. Yʉre caapi nʉcʉbʉgoquẽna quena, caroorije cáticõana quena, aperãre cajĩarã quena, cáti epericarãcʉna quena, cumu ãnajere cána quena, Dio cãniquẽna wericarãre cáti nʉcʉbʉgorã quena, caĩto pairã quena, nipetirã to bairona cabairã peropʉ aágarãma asufre mena caʉ̃ri peropʉ na ye wapa. To bairo tamʉori pʉgani cabai yajiricarãre bairo yajinemogarãma, caĩwĩ Dio. \s1 La nueva Jerusalén \p \v 9 Cabero ángel yʉ tʉpʉ caejawĩ tunu. Rooro tamʉorije cajañari jotʉri cacʉgorã siete mena macacʉ jĩcaʉ cãmi. Yʉ tʉpʉ ejaʉ: \p —Adʉja, yʉ caĩwĩ. —Mʉre yʉ iñoogʉ Cordero cʉ nʉmo cãnipao co cãni maca. \p Cʉ nʉmo cãnipao ĩi Jesure canʉcʉbʉgorã cãni poa ĩgʉ caĩñupi. \v 10 To bairo yʉ ĩ, Espíritu Santo cʉ camajiorije jʉgori yʉ cane aámi ʉ̃taʉpʉre. Pairicʉ, caʉmʉaricʉ buipʉre yʉ cane aámi. To bairi topʉ yʉre ne aá, yʉ caiñoojowĩ caroa macare. Dio tʉpʉ carui nutuatí macare yʉ caiñoojowĩ Dio ya maca macare, pairi maca, Jerusalén cawamecʉti maca majuure. \v 11 Ti maca Dio cʉ caaji baterije mena caajiyawʉ. Ʉ̃ta rupaacã cawapa pacarije caroa caajiyari rupaacãre bairo caajiyawʉ. Jaspe cawamecʉti rupaacã caajiyarore bairo cabauwʉ. Vidrio cabotirijere bairo caroaro cabauwʉ ti maca. \v 12 To bairi ti macare ʉ̃ta rupaa mena na cawe amojorerica janiro cãmʉ. Ʉmʉaro majuu bia ejooricaro cãmʉ. Tʉbʉro majuu cãmʉ na cabiarique quena. To bairi joperi doce majuu cãmʉ. Ti joperi cãno cõona cãma ángel maja. To bairi ti joperi buire uca turique cãmʉ. Israel macana doce poari macana na wameri uca turique cãmʉ joperi buire. \v 13 To bairi ti maca tʉjaro na cajania amojorerica janiropʉre to cãnacã nʉgoa tʉpʉrena itia jope jeto cajopericʉpʉ ti janiropʉre. Ti joperi cãno cãnacãʉna cãma ángel maja. Muipu cʉ capiya atí puri macare itia jope, cʉ caroca jãatí puri macare itia jope, cajõcʉ nʉgoa tʉ itia jope, ape nʉgoa tʉ quenare itia jope cãmʉ ti janiropʉre. \v 14 To bairi ti maca ʉ̃ta rupaa mena na cawe amojorerica janiro pʉtopʉre cãmʉ ʉ̃ta pãiri, doce majuu capaca pãiri. Na cawe cũ jʉgórica pãiri cãmʉ, ti janiro caroaro to tʉjʉnucuato ĩrã. To bairi ti pãiri buire uca turique cãmʉ. Apóstol maja, Cordero yarã doce majuu na wameri cãmʉ uca turique ti pãiri buire. \p \v 15 To bairi cʉ̃a ángel yʉre caqueti buioʉ maca cõoñaricʉ cacʉgowĩ. Oro caajiyaricʉ cãmʉ. Tii mena ti macare cõoñagʉ cabaiwĩ. Ti maca joperi quenare, ti maca ʉ̃ta mena na we amojorerica janiro quenare cõoñagʉ cabaiwĩ. \v 16 To bairi tiire ne aá, ti macare cacõoñawĩ yua. To bairo cʉ cacõoñaro to cãnacã nʉgoa jĩcaro cõo jeto cãmʉ ti maca. To bairi dos mil doscientos kilómetros cõo yoaro cãmʉ to cãnacã nʉgoapʉna. To bairona dos mil doscientos kilómetros ʉmʉaro majuu cãmʉ ti maca. \v 17 Cabero tunu ti maca ʉ̃ta mena na cawe amojorerica janiro quenare cacõoñawĩ ángel. Camaja na cacõoñarore bairona cacõoñawĩ. To bairi sesenta y cuatro metros ʉmʉaro majuu cãmʉ ti maca na cawe amojorerica janiro maca. \p \v 18 To bairi jaspe na caĩrije caroa ʉ̃ta rupaa mena na cátaje cãmʉ na cawe amojorerica janiro. To bairi ti maca oro majuu caajiyarije mena na cátaje cãmʉ. Ʉgueri mano caroa eñorore bairo caajiyawʉ. \v 19-20 To bairi ti maca na cawe amojorerica janiro capʉto macaje, na cawe cũ jʉgorica pãiri maca caroa ʉ̃ta pãiri majuu cãmʉ. Doce pãiri majuu cãmʉ. Jĩca pãi jaspe cawamecʉtie ʉ̃ta pãi caroa pãi cãmʉ. Ape pãi safiro cawamecʉtie ʉ̃ta pãi cãmʉ. Ape pãi ágata, ape pãi esmeralda, ape pãi ónice, ape pãi cornalina, ape pãi crisólito, ape pãi berilo, ape pãi topacio, ape pãi crisoprasa, ape pãi jacinto, ape pãi amatista cawamecʉtie caroa ʉ̃ta pãiri cãmʉ, ti maca na cawe amojorerica janiro capʉto macá pãiri, na cawe cũ jʉgorica pãiri. \v 21 To bairi ti maca macaje joperi perla cawamecʉti rupaa mena, caroaro cabotiri rupaa mena na cátaje cãmʉ. To cãnacã joperipʉrena jĩca jeto cãmʉ perla. To bairi ti maca recomaca cáaáti wã oro majuu mena na cáta wã cãmʉ. Ʉgueri mano caroa eñorore bairo caajiyawʉ ti maca recomaca cáaáti wã. \p \v 22 To bairi ti macapʉre ti wiire Dio wii unore yʉ catʉjʉquẽpʉ. Camamʉ Dio wii, templo na caĩri wii. Ti maca nipetiropʉ Diore cʉ cáti nʉcʉbʉgowã ti maca macana maca. Dio catutuaʉ, cʉ Macʉ Cordero cawamecʉcʉ quenare na cáti nʉcʉbʉgowã camaja ti maca nipetiropʉ. To bairi ti maca nipetiro Dio ya paʉ majuu, templo cãmʉ. Dio cʉ cãnopʉ cãmʉ ti maca. \v 23 To bairi ti maca ñe unie carʉjaquẽpʉ cajĩa bujupe. Dio ye cʉ caaji baterije mena caroaro cabujuwʉ. Cordero cʉ caajiyarije mena quena caroaro majuu cabujuwʉ. To bairi muipu ʉmʉreco macacʉ quena, muipu ñami macacʉ quena na camanibato quena ñe unie carʉjaquẽpʉ cajĩa bujurije ti macapʉre. \v 24 To bairi to cãnacã poa macana camaja na cãni paʉripʉ ti maca cabujurije jʉgori na cátipere caroaro áti majicõagarãma. To bairi ati yepa macana caʉparã ti macapʉre ejagarãma, Diore cʉ áti nʉcʉbʉgorã ejarã. \v 25 Ti maca macaje joperire biaquetigarãma. Pãrica joperi jeto anicõa aninucugaro to cãnacã rʉmʉ. Ti macapʉre ñami manigaro. \v 26 To bairi camaja to cãnacã poa macana ti macapʉre ejagarãma, Diore cʉ áti nʉcʉbʉgorã ejarã yua. \v 27 Dije unie caroorije ti macapʉre jãaquetigaro. Caroorije cána quenare na jãa rotiquetigʉmi Dio. Caĩto pairã quenare na jãa rotiquetigʉmi. To bairi Cordero cʉ yarã na wamerire cʉ cauca turica pũuropʉ na wamerire cʉ cauca turicarã jetore na jãa rotigʉmi Dio ti macapʉre. \c 22 \p \v 1 Cabero ángel yʉ caiñoowĩ tunu riare. Ti ya mani cacaticõa aninucupere cajoori ya cãmʉ. Cabotiwʉ eñoo pãire bairo. Ti ya ria Dio, Cordero quena na caruiri paʉ ẽoropʉ cabutiwʉ. \v 2 To bairi ti ya ria ti maca recomaca macá wãpʉ cayu aápʉ oco. To bairi ti ya ria pʉga nʉgoa tʉpʉna yucʉri cãmʉ. Ti yucʉ rica mani cacaticõa aninucupe cajoorije cãmʉ. To bairi ti yucʉ to cãnacãʉpʉna caricacʉpʉ doce wameri majuu. Jĩca wame caricacʉpʉ to cãnacã muipu. Ape muipu ape wame, ape muipu ape wame caricacʉpʉ. To bairi tunu ti yucʉ pũu quena cañuubʉjawʉ. Ti pũu jʉgori camaja nipetiri poa macanare na cacatiope cãmʉ. \v 3 To bairi ti macapʉre caroorije manigaro. Caroa jeto anigaro. Dio caroti majii majuu cʉ caruiro topʉ anigaro. Cordero cʉ caruiri paʉ quena topʉ anigaro. To bairo Dio cʉ Macʉ mena topʉ cʉ cãno yua, Dio yarã cʉ carotirijere cána maca cʉ ĩ wariñuu nʉcʉbʉgogarãma. \v 4 To bairi Diore cʉ riapena cʉ tʉjʉ majigarãma. To bairo quena na riya pãiroripʉre uca turique baugaro. Dio ya wame uca turique majuu baugaro na riya pãiroripʉre. \v 5 To bairi mani Ʉpaʉ Dio cʉ caaji baterije mena ti macare jĩa bujugʉmi. To bairi jĩa bujurique unie manigaro. Muipu quena manigʉmi. To bairo caʉ̃ bujurije to camanibato quena cabujurije jeto anicõagaro. To bairi ñami manigaro. To bairi Dio yarã Jesucristo mena carotirã anicõa aninucugarãma yua. \s1 La venida de Jesucristo está cerca \p \v 6 Cabero yʉ caĩwĩ tunu ángel yʉre caqueti buio tʉjaʉ: \p —Mʉre jã caqueti buioeje nipetirije caroaro cariape ã. To bairona baicõa anigaro, yʉ caĩwĩ. —Mani Ʉpaʉ Dio, cʉ ye quetire cabuiorãre cajoʉ maca, jã joomi. Jãre ángel majare mʉ tʉpʉre jã joomi. Yʉ yarã ti yepa macana, yʉ carotirijere caapiʉjarã maca ti ʉmʉrecoo capetiparo jʉgoye cabaipere caroaro na majiato ĩi, jã joomi Dio mʉ tʉpʉ. Mʉre cʉ caqueti buiorore bairo yoaro mee baigaro, yʉ caĩwĩ ángel. \p \v 7 To bairo cʉ caĩro bero apeye wadariquere yʉ caapiwʉ tunu, Jesu majuuna cʉ caĩrijere: \p —¡Caroaro apiya mʉjaa! Yoaro mee yʉ atígʉ, caĩwĩ Jesu. —To bairi wariñuu anigarãma ati pũuro ucarique macajere caroaro caapiʉjarã maca, caĩwĩ Jesu. \p \v 8 To bairi yʉa Juan cawamecʉcʉ to bairijere yʉ caapiwʉ. Atiere mʉjaare yʉ caqueti buio uca joorijere yʉ caapiwʉ. Atiere yʉ catʉjʉwʉ nipetirijere. To bairi ángel tʉpʉre rʉpopatuapʉ ejacumuri cʉ yʉ caĩ nʉcʉbʉgowʉ. \v 9 To bairo yʉ cáto cʉ maca: \p —¡To bairo átiqueticõaña! yʉ caĩwĩ ángel. —Mʉre bairo cãcʉ yʉ ã, Dio cʉ carotii yʉ ã. Mʉ yarãre bairo quena, Dio ye quetire cabuiorãre bairo quena yʉ ã. To bairona ati pũuro queti buioriquere caapiʉjarãre bairo yʉ ã yʉ quena. To bairi rʉpopatuapʉ yʉ tʉre mʉ ejacumuquẽpa. Dio jetore cʉ jeni nʉcʉbʉgoya, yʉ caĩwĩ ángel yʉre. \p \v 10 To bairo ĩ, yʉ caĩwĩ tunu: \p —Ati pũuro mʉ cauca turiquere cayajioropʉ mʉ cũquẽpa. Camajare na mʉ iñoogʉ. Camaja nipetirã ati pũuro macajere na bue majiato ĩi, na mʉ iñoogʉ. Yoaro mee baigaro ati pũuro caqueti buiorije, yʉ caĩwĩ ángel. \v 11 —Caroorije cánare yʉ cacũwʉ yʉ careparãre mere. To bairi caroorije cáticõa ãna to bairona na áticõato. Caroorã aniri to bairona na anicõato na quena. To bairi caroaro cáticõa ãna maca to bairona na áticõa ãmaro. Caroarã cãna aniri to bairona caroarã na anicõato, yʉ caĩwĩ. \p \v 12 To bairi Jesu maca: \p —Caroaro tʉgooñaña. Yoaro mee yʉ atígʉ. Caroorije cáticõa ãnare na yʉ popiyeyegʉ. Caroaro cáticõa ãna macare caroare na yʉ joogʉ. Na cátaje cõoñari na ye wapa na yʉ joogʉ camaja nipetirãre, yʉ caĩwĩ. \v 13 —Yʉa nipetirijere cátacʉ yʉ ã. Nipetirijere camajii yʉ ã. Nipetirã netoro catutuaʉ yʉ ã. Cãni jʉgoricʉna yʉ ã. To bairona yʉ anicõa aninucugʉ to cãnacã rʉmʉ, yʉ caĩwĩ Jesu. \p \v 14 ’Wariñuu anigarãma cabai bui cʉtiquẽna. Na maca ocõo bairo yʉ jeninucuma: “Caroorije yʉ cátie ʉgueri coje rericarore bairo majirioya,” Diore cʉ jeninucuma. To bairo cʉ̃re cajenirã aniri Dio cʉ canetooricarã anicõama. Jutii caʉgueri maniere bairo caroarã anicõama. To bairi ti macapʉ na yʉ jãa rotigʉ joperipʉre. Na jãa roti, ti yucʉ ricare nare cacaticõa aninucupere cajoorijere na yʉ ʉga rotigʉ yua. \v 15 Dio yarã jeto ti macapʉre jãa majigarãma. Aperãre na yʉ jãa rotiquetigʉ. Caroorije majuu cáticõa ãna jãa majiquetigarãma. To bairona cumu ãnajere cána quena jãa majiquetigarãma. Caroorije cáti eperã quena, aperãre cajĩarã quena, Dio cãniquẽna wericarãre cáti nʉcʉbʉgorã quena, nipetirã caĩtorijere seeto caboorã quena, to bairo cabairã nipetirã jãa majiquetigarãma Dio ya macapʉre. \p \v 16 Ocõo bairo yʉ caapiwʉ tunu: \p —Yʉna Jesu yʉ ã. David tirʉmʉpʉ macacʉ pãrami yʉ ã. To bairi cabujuri ñocore bairo yʉ ã. To bairi yʉ tʉ macacʉ ángelre cʉ yʉ joowʉ mʉ tʉpʉre. Juãre cʉ queti buioato ĩi, cʉ yʉ joowʉ. Yʉ yarã, yʉ yere caneñapo buerãre Juan cʉ caqueti buio netopere cʉ majiato ĩi, cʉ yʉ joowʉ ángel mʉ tʉpʉre, yʉ caĩwĩ Jesu. \p \v 17 To bairo cʉ caĩro Espíritu Santo, “Adʉja,” caĩwĩ. Jesucristo yarã “yʉ nʉmo” cʉ caĩri poa cãna mena, “Adʉja,” ĩma. “Adʉja,” ĩma camaja nipetirã Dio ye quetire caapiʉjarã. “Noa caboorãre na netoobojagʉmi Dio na capopiye tamʉobopere. Wapa mano na netoobojagʉmi Dio cʉ̃re na cajeniata,” ĩma naa, Dio yarã. \p \v 18 To bairi yʉa Juan, cãni tʉjari wamere mʉjaare yʉ ĩ ati pũuro macajere caapirãre: Caroaro cariape camajare na queti buio netoña mʉjaa ati pũuro macajere. Jĩca wameacã caroorije ajuyaquẽtona na queti buio netoña. To bairona yʉ caucarore bairona na buioya aperãre. To bairo cariape jeto na mʉja caqueti buio netoquẽpata mʉja popiyeyegʉmi Dio. Riaye ati pũuro macaje caqueti buiorore bairo mʉja joogʉmi Dio caroaro cariape mʉja caqueti buio netoquẽpata. Seeto nʉcʉbʉgorique majuu mena mʉjaare yʉ ĩ yʉa Juan mʉjaare. \v 19 To bairi tunu ati pũuro queti buiorique jĩca wameacãre noa na cabooqueticõaata Dio maca na ʉga rotiquetigʉmi yucʉ ricare. Cʉ ya macapʉ yucʉ ricare cacaticõa anipere cajoorijere na ʉga rotiquetigʉmi Dio. Jĩca wameacã na cayajioata cʉ ya macapʉre na jãa rotiquetigʉmi. Ati pũuro caqueti buiorica macare, caroa macare Dio ya macapʉre na jãa rotiquetigʉmi Dio. Seeto nʉcʉbʉgorique mena yʉ ĩ mʉjaare. \p \v 20 To bairi ati pũuro queti buioriquere caqueti buioʉ Jesu maca ocõo bairo ĩmi: \p —To bairo yʉ caĩrore bairo yʉ atígʉ. Yoaro mee yʉ atígʉ, ĩmi Jesu. \p Yʉ maca ocõo bairo cʉ yʉ ĩ: \p —Mʉ caĩrore bairona to baiato. Yoaro mee adʉja, cʉ yʉ ĩ yʉa yʉ Ʉpaʉ Jesure. \p \v 21 To cõona ã. Mani Ʉpaʉ Jesu caroaro mʉjaare cʉ átibojaato nipetirã cʉ̃re caapiʉjarãre. To bairo to baiato. Amén. \p To cõona yʉ Juan yʉ uca.