\id JAS - Tatuyo NT [tav] -Colombia 2009 (DBL -2014) \h SANTIAGO \toc1 Carta de Santiago \toc2 Santiago \toc3 Stg \mt2 LA CARTA DE \mt1 SANTIAGO \c 1 \s1 Santiago escribe a los esparcidos \p \v 1 Yʉ Santiago cawamecʉcʉ mʉjaare yʉ queti joo. Dio mani Pacʉ yere átibojari majocʉ yʉ ã, cʉ ye quetire buioʉ. To bairo quena mani Ʉpaʉ Jesucristo yere átibojari majocʉ yʉ ã. Atie queti mʉjaare yʉ uca joo yʉ yarãre judío maja nipetiropʉ cãni baterãre, doce poari macanare. Caroaro mʉjaare yʉ ñuu roti. \s1 La sabiduría que viene de Dios \p \v 2 Yʉ yarã, to cãnacã wame cañuuquẽtie tamʉorique manire to cãnibato quena catʉgooña wariñuupe ã. \v 3 Cañuuquẽtie manire to cãnibato quena Diore apiʉjari tiere mani canʉcaata caroaro cãni tʉgooña patowãcaquẽna mani anicõagarã. \v 4 To bairi seeto tʉgooña patowãcaquẽja. “Dio caroaro yʉ átibojagʉmi,” ĩ tʉgooñaña. To bairo cãni tʉgooña patowãcaquẽna mani cãmata caroaro cãna Dio cʉ caboorore bairo cãna mani anigarã. To bairo cʉ caboorore bairo cãna aniri cabero to cãnacã wame mani cabaipere caroaro catʉgooña yuurã mani anigarã. \p \v 5 Caroare mʉja cáti majigaata Diore cʉ jeniya. Cʉ̃re mʉja cajeniro cʉ maca, “¿Nope ĩrã nairoacã yʉre na jeniti?” ĩ tutiquẽcʉna caroare mʉja cáti majipere mʉja joogʉmi. Camaja nipetirã cʉ̃re cajenirãre caroaro na átibojagʉmi Dio. \v 6 To bairi Diore caroaro cʉ tʉgooña nʉcʉbʉgori cʉ jeniya. “Cʉ yʉ cajeniro tʉgooñaquẽcʉmi, yʉ átibojaquẽcʉmi,” ĩ tʉgooñaquẽnana cʉ jeniya. Jĩcaʉ to bairo Diore caĩ tʉgooñaʉ ũcʉ ocõo bairo ãmi: Wino capapuro oco jabenucu. To bairona tʉgooña mawijianucumi, “Yʉ átibojaquẽcʉmi Dio,” caĩ tʉgooñaʉ. \v 7-8 Jĩcaʉ to bairona catʉgooña ajuʉ jĩca wamerena cariape áti majiquẽcʉmi. Tʉgooña mawijiacõaʉmi. To bairona caĩ tʉgooñaʉ ũcʉre cʉ cajenibati wamere átiboja majiquẽcʉmi Dio, to bairo Diore cʉ caĩ tʉgooñaro. \v 9 Jesure mani caapiʉjaata cayeri wariñuurã cãniparã mani ã caapeye unie mana anibana quena. Dio maca cãni majuurãre bairo mani tʉjʉʉmi ĩrã caroaro cãni wariñuuparã mani ã. \v 10 To cãnacãʉ Diore caapiʉjarã caapeye unie pairã quena to bairona cãni wariñuuparã ãma. Apeye unie macare camaiquetipe ã. Tie caoó cajini yajirore bairona yajigaro apeye unie quena. \v 11 Muipu cʉ caajiro ta yoaro mee jinicoapa. Caoó quena yoaro mee jini wẽ boacoapa. To bairi caroa cabaurije anibato quena yajicoapa. Tiere bairona baigarãma caapeye unie pairã. Na ye nipetiro caroa na cátaje to cãnibato quena na menana yajigaro na cabai yajiri paʉ cãnopʉ. \s1 Pruebas y tentaciones \p \v 12 Ñuuquẽto mani catamʉori paʉ Diore mani caapiʉja janaquẽpata wariñuurique mani joogʉmi Dio. Ñuuquẽto mani catamʉoro bero mani joogʉmi Dio cʉ mena to cãnacã rʉmʉ caroaro mani cãnicõa anipere. “Nipetirã yʉre camairãre na yʉ joogʉ,” cʉ caĩ cũricarore bairona mani joogʉmi Dio. \v 13 Caroorije noo mʉja caboorona mʉja majuuna mʉja cátigari wamerena, “Diona to bairona yʉ cátipe boʉmi,” ĩ tʉgooñaqueti majuucõaña. Dio caroorije catʉgooñaquẽcʉ ãmi. To bairi, “Caroorije ája,” caĩi me ãmi Dio. \v 14-15 Ocõo bairo maca ã: Mani majuuna caroori wame mani cátigari wamere tʉgooña neto, to cõona caroorije mani áticõa. To bairi caroorije áti aninucubanana mani yajicoapa yua. \p \v 16 Yʉ yarã, yʉ camairã, caroaro yʉ apiya. “Caroorije yʉ áti rotiimi Dio,” caĩtori wamere tʉgooñaqueti majuucõaña mʉjaa. \v 17 Caroorijere cáti rotii me ãmi Dio. Cabujurije macare cacũricʉ ãmi. Dio manire cʉ cajoorije cañuurije jeto ã. Caroa jetore tʉgooñami mani cãnipere. Manire cʉ catʉgooñari wamere wajoaquẽemi. \v 18 To cãnacã rʉmʉ cʉ mena mani cãnipere mani cajooyupi Dio cajocaquẽtie cʉ ye quetire mani caapiʉja jʉgori paʉpʉ. To bairi aperã Jesure caapiʉjaparã jʉgoye macana cʉ punaa cãnare manire cacũñupi Dio. \s1 La verdadera religión \p \v 19 Yʉ yarã, ati wame caroaro majiña mʉjaa. Caroaro Dio Wadariquere caapipe ã manire. Cawatoana tʉgooña majiquetibana quena aperãre ape wamere cabuioquetipe ã manire. Capunijiniquetipe ã. \v 20 Mani capunijiniata caroa Dio cʉ caboorijere mani átiquetiborã. \v 21 To bairi caroorije mʉja cátiere áti janacõaña. Caroori wame mʉja catʉgooñari wame quenare tʉgooña janacõaña. To bairi Dio Wadarique manire cʉ cacũri wame cõona caroaro apiʉjaya mʉjaa. Tiere mani caapiʉjaata mani yeri cayajibopere mani netoogʉmi Dio. \p \v 22 To bairi Dio Wadarique mʉja caapirore bairona ája. Tiere apibana quena mani cátiquẽpata jocarãna mani apiborã. \v 23-24 Jĩcaʉ Dio Wadariquere apibacʉ quena cʉ cátiquẽpata ocõo bairo ãcʉmi: Eñoropʉ cʉ wãtire tʉjʉba, caroaʉ cʉ cabauparore bairo caroaro átiquẽcʉna tirore cũ, aácoati nemoo caroaro cʉ cátibopere majiriticõaʉmi. To bairona ãcʉmi jĩcaʉ Dio Wadariquere apibacʉ quena to caĩri wamere cáti tʉgooñaquẽcʉ. \v 25 Jesu jʉgori cawama wame queti ã yucʉra. Tiere manire cʉ cáti rotirica wame maca mani yeri tʉgooña tutuarique joo, tiere yeri wariñuurique mena mani cátiparore bairo. To bairi tiere apiʉjari tiere mani cápata wariñuurique mani joomi Dio. \p \v 26 “Diore caroaro yʉ nʉcʉbʉgo,” caĩrã anibana quena rooro cawada pairã mani cãmata mani majuuna jocarãna mani tʉgooñaborã. Jocarãna, “Diore yʉ nʉcʉbʉgo,” mani ĩborã. \v 27 Cariapena Diore canʉcʉbʉgorã ocõo bairo maca ãma: Capacʉa bai yaji weoricarãre átinemonucuma. Aperã cawapearicarã romiri quenare átinemonucuma, ñuuquẽto na cabairijere tʉjʉri. Aperã Diore caapiʉjaquẽna caroorije na cátinucurore bairo cátiquẽna ãma. To bairo cabairã mani cãmata cariapena, “Diore caroaro yʉ áti nʉcʉbʉgo,” mani ĩ maji mania. \c 2 \s1 No hay que hacer distinción entre personas \p \v 1 Yʉ yarã, apeye mʉjaare yʉ ĩ buiopa: Mani Ʉpaʉ Jesucristo cañuu netoʉ majuure camajirã aniri pairo caapeye cʉgorã quenare caapeye unie mana quenare jĩcaro cõona na maiña. Jĩcaʉ pairo cacʉgoʉre, “Ani cãni majuʉ ãcʉmi. Cʉ yʉ maibʉja. Aperã cacʉgoquẽna macare na yʉ maiquẽe,” ĩ tʉgooñaqueticõaña mʉjaa. \v 2 To bairi mʉja caneñapori paʉ pʉgarã camaja jĩcaʉ caroa jutii jañari caroa wamo jãrica beto, caajiyari beto tu jãricʉ, apeĩ cabopacaʉ jutii caboarijere jañaricʉ, to bairo cãna na cajãa ejaata ¿dope bairo na mʉja ĩbocʉti? \v 3 Caapeye unie paii macare tʉjʉ mairã, “Atona caroa pãipʉre ruiya,” ¿cʉ mʉja ĩbocʉti? Cabopacaʉ macare caroaro cʉ ĩquẽnana, “To bairona ti paʉpʉna tʉjʉnucucõaña,” o “Yepapʉna ruiya,” ¿cʉ mʉja ĩbocʉti? \v 4 To bairona caĩ tʉgooñarã mʉja cãmata camajare jĩcaro cõona camai tʉjʉquẽna mʉja aniborã. To bairona rooro tʉgooñari camajare jĩcaro cõona na mʉja mai tʉgooñaquẽe. Caapeye unie pairã quenare, caapeye unie mana quenare jĩcaro cõona na mʉja mai tʉgooñaquẽe. \p \v 5 Yʉ yarã, caroaro yʉ apiya mʉjaa. Cabopacarã na cãnibato quena Dio maca caroaro na mai tʉjʉmi. Na mai tʉjʉri capãarã na cacũñupi cʉ̃re caapiʉjaparãre. To bairi Ʉpaʉ Dio cʉ cãnopʉ caroaro anigarãma cʉ̃re na caapiʉjaata. \v 6 Mʉja maca caapeye unie manare to bairona na mʉja tʉjʉ recõa. Caroaro mʉja tʉgooñaquẽe. Caapeye unie pairã maca rooro mʉja átinucuma. Caʉparã tʉpʉ mʉja ñe aánucuma, “Rooro áama,” mʉja ĩ wadajãrã. Ñuuquẽtie mʉjaare na caĩ eperije to cãnibato quena caroaro na mʉja tʉjʉ nʉcʉbʉgo nare. Cabopacarã macare na mʉja tʉjʉ nʉcʉbʉgoquẽe, rooro mʉjaare cátiquẽna na cãnibato quenare. \v 7 Jesure camajirã mani cãmata cʉ yarã mani ã. To bairi aperã Jesu ye quetire na cabuioro apirã mani wariñuu. Caapeye unie pairã maca Jesu ye quetire apirã rooro ĩ epema. \p \v 8 Mani Ʉpaʉ Dio ocõo bairo manire carotiyupi cʉ Wadariquepʉ: “Mʉja majuuna mʉja camairore bairona aperã quenare na maiña,” caĩñupi Dio. Tie cʉ carotirijere mani caapiʉjaata caroaro cána mani anigarã. \v 9 To bairo caroaro cána anibana quena caapeye unie pairã jetore mʉja catʉjʉ nʉcʉbʉgoata roorije cána mʉja ã. To bairi ñuuquẽto mʉja ĩimi Dio. “Yʉ carotirije cariape caapiʉjarã mee mʉja ã, rooro cána mʉja ã,” mʉja ĩimi Dio. \p \v 10 Dio Wadarique nipetirije cʉ carotiriquere átibana quena jĩca wameacã átiquẽnana cariape cʉ carotiriquere caapiʉjaquẽna mani ã. \v 11 Tirʉmʉpʉ Dio cʉ carotiriquere cũʉ ocõo bairo caĩñupi: “Áti epericarã cʉtiqueticõaña.” To bairi, “Aperãre jĩaqueticõaña,” caĩñupi Dio. To bairi apeo mena áti epequetibana quena camajocʉre mani cajĩaata Dio cʉ carotiriquere cãno cõona caapiʉjaquẽna mani aniborã. \v 12 To bairi mʉjaa, Dio ye queti buiorique jʉgori catʉjʉ beje ecooparã aniri caroaro ãnajecʉja. Caroaro wadaya. Cʉ caroti cũrique macare mani cápata caroaro mani ani majigarã. \v 13 To bairi tunu noa una aperãre cabopacoo tʉjʉquẽnare na bopacoo tʉjʉquetigʉmi Dio na quenare. Na popiyeyegʉmi Dio camajare cʉ catʉjʉ bejeri rʉmʉ cãnopʉ. Aperãre cabopacoo tʉjʉrã maca caroaro netogarãma ti paʉ cãnopʉ. \s1 La fe y las obras \p \v 14 Yʉ yarã, ape wame mʉjaare yʉ ĩ buiopa: “Diore caapiʉja nʉcʉbʉgorã jã ã,” caĩrã anibana quena aperãre na mani cátinemoquẽpata jocarãna, “Diore yʉ apiʉja nʉcʉbʉgo,” caĩrã mani aniborã. To bairo caĩ jocarã mani cãmata manire netooquetigʉmi Dio. \v 15-16 To bairi jĩcaʉ mani yaʉ jutii mani, cañigo riaʉ cʉ cãnibato quena, “Ñuubʉja, jutii caroare mʉ bʉgagʉ, ʉgarique quenare mʉ cʉgogʉ,” cʉ mani caĩ ñuu roti tʉjʉata ñuuquẽe. Cʉ̃re mani cajoobopere, cʉ mani canubopere cʉgobana quena tiere cʉ jooquẽnana cʉ mani cañuu roti tʉjʉrije ñuuquẽe. \v 17 To bairona, “Diore yʉ apiʉja nʉcʉbʉgo,” ĩbana quena caroaro mani cátiquẽpata caĩ jocarã mani ã. \p \v 18 Yʉ cabuiorijere mʉja caapi majiquẽpata ocõo bairo mʉjaare yʉ ĩ buiopa: Caroare mʉja cátiquẽpata, “Caroaro Diore caapiʉja nʉcʉbʉgorã ãnama,” mʉjaare yʉ ĩ majiquẽe. Yʉ macare caroare yʉ cáto tʉjʉrã, “Diore caapiʉja nʉcʉbʉgoʉ ãcʉmi,” yʉre mʉja ĩ maji. \v 19 “Dio jĩcaʉna ãmi cáti nʉcʉbʉgopaʉ,” mʉja ĩ. Jocarã meena to bairo mʉja ĩ. Wãtia quena to bairona, “Dio jĩcaʉna ãmi cáti nʉcʉbʉgopaʉ,” ĩ majima. To bairo Diore caĩ majirã anibana quena na maca Diore uwirã nanaama. Cʉ uwibana quena caroa macare átiquẽema naa. To bairi mʉja maca, “Diore yʉ api nʉcʉbʉgo,” caĩrã aniri caroare ája. \v 20 Caroaro mʉja tʉgooñaquẽe. Ricati mʉja tʉgooña. Ocõo bairo maca ani majuu: “Dio jĩcaʉna ãmi mani cáti nʉcʉbʉgopaʉ. Cʉ̃re yʉ apiʉja nʉcʉbʉgo yʉa,” caĩrã anibana quena aperãre mani cátinemoquẽpata Diore caapiʉja nʉcʉbʉgoquẽnare bairona mani ã. To bairi jocarãna, “Diore yʉ apiʉja nʉcʉbʉgo,” mani ĩcõa. \v 21 Mani ñicʉ Abraham ãnacʉ cʉ cátajere mʉjaare yʉ ĩ buiopa. Dio, ¿Abraham caroaro yʉre caapiʉja nʉcʉbʉgoʉ cʉ ãti? ĩi Isaá cʉ macʉrena cʉ cajĩa joe buje mʉgo joo rotiyupʉ. To bairo cʉ̃re cʉ caĩro ʉ̃ta tutu bui cʉ cajĩaboyupʉ Abraham cʉ macʉ Isaáre. To bairo cʉ cajĩagari paʉna Dio maca cʉ camatayupʉ. Cʉ matari, “Caroaro yʉre caapiʉja nʉcʉbʉgoʉ ãmi Abraham. Caroorije cátiquẽcʉ cʉ yʉ ĩ tʉjʉ,” cʉ caĩñupʉ Dio. \v 22 Cʉ cabairica wamere caroaro api majiña mʉjaa. Diore caroaro caapiʉja nʉcʉbʉgoʉ aniri cʉ caĩrijere bairo cájupʉ Abraham. To bairi mani maca to bairo cʉ cátajere tʉgooñari, “Caroaro Diore caapiʉja nʉcʉbʉgoʉ cãñupi Abraham,” mani ĩ maji. \v 23 To bairi Dio ye quetire cabuioricʉ tirʉmʉpʉ macacʉ ocõo bairo cʉ caĩ ucarica wamere bairona cabaiyupe: “Diore caapiʉja nʉcʉbʉgoyupʉ Abraham. To bairo cʉ caapiʉja nʉcʉbʉgoro tʉjʉri, ‘Caroorije cátiquẽcʉ ãmi Abraham,’ cʉ caĩ tʉjʉyupʉ Dio.” To bairi, “Dio yaʉ majuu ãmi Abraham,” cʉ caĩñuparã aperã quena. \p \v 24 To bairi ati wamere mʉja majirã: Diore apiʉja nʉcʉbʉgori caroare cʉ caboori wame jetore mani cáto tʉjʉʉ, “Caroorije manare bairona na yʉ tʉjʉ,” manire ĩimi Dio. “Diore caapiʉja nʉcʉbʉgoʉ yʉ ã,” ĩbana quena cʉ caboori wamere mani cátiquẽpata, caroorije cáti pairãre bairo mani tʉjʉʉmi Dio. “Caroorije manare bairo na yʉ tʉjʉ,” mani ĩquẽcʉmi Dio cʉ caboorije macare mani cátiquẽpata. \p \v 25 Rahabo ãnaco co cabairique quenare mʉjaare yʉ ĩ buiogʉ. Cajʉgoyepʉ caʉmʉa na cáti eperico anibaco quena cabero Dio yere apiʉjari Israel maja cayajioropʉ co ya macapʉre na catʉjʉra ejaro co ya wiipʉ na cajãa rotiyupo. Cabero aperã nare na cajĩagaro ape wãpʉ na caruti rotiyupo. To bairo caroaro co cáto tʉjʉʉ, “Caroorije cátiquẽcore bairona ãmo,” co ĩ tʉjʉricʉmi Dio Rahabore. \p \v 26 Camajocʉ cʉ rupaʉ cʉ yeri to camanicõaata cabai yajiricʉ ãmi. Tʉgooñaqueti, wãrequeti baiimi. To bairona rupaʉ cabairore bairona, “Diore yʉ apiʉja nʉcʉbʉgo,” caĩrã anibana quena caroare mani cátiquẽpata ñuuquẽe. Jocarãna, “Diore yʉ apiʉja nʉcʉbʉgo,” caĩrã mani aniborã. \c 3 \s1 La lengua \p \v 1 Yʉ yarã, Dio Wadariquere cabuiori maja capãarã mʉja anigabapa. To bairo anigabana quena jĩcaarã jeto buiori maja cãniparã mʉja ã. Dio Wadariquere buiori maja na majuuna caroare na cátiquẽpata rooro tamʉorique na joogʉmi Dio. Cʉ Wadarique cabuioquẽnare jĩa netoro popiye tamʉorique na joogʉmi Dio. Tiere tʉgooña majirã cʉ Wadarique cabuiorã capãarã cãniquetiparã mʉja ã. \v 2 Mani nipetirã jĩcaʉ rʉjaricaro mano caroorijere mani átinucu. To bairo cána anibana quena jĩcaʉ maca caroorije ĩquẽcʉna caroa macaje jeto cʉ cawadaata caroaʉ ãcʉmi. Cʉ̃a nipetirije cʉ cátigari wame cõo caroa macaje jeto cáti nutuacʉ ãcʉmi caroa macaje jetore caĩ wadaʉ. \p \v 3 To bairi caballore camajare caumaʉre cʉ tʉgooñañajate. Capaii cʉ cãnibato quena cʉ rijeropʉre come wẽ mani cajãata ti wẽ mena cʉ mani we tu maji. To bairona mani ñemero õca ñemeroacã to cãnibato quena tore mani cajʉgo tʉgooña majiata nipetiro mani cãniere caroaro mani ani maji. \v 4 Cumua capairica juti ajeri mena yo, mani cáto wino mena cáaátia quenare tʉgooñañajate. Wino capapuro pairica to cãnibato quena we turica pãi mena tia ʉpaʉ ti pãi mena we turi noo cʉ cabooro aá majimi. \v 5 To bairona mani ñemero õca pãiacã to cãnibato quena caroaro tore mani cajʉgo tʉgooña majiata caroorije mani caĩbope ĩ majiquẽto. To bairi ñemerore caroaro mani cajʉgo tʉgooñaquẽpata seeto caroorije jʉgo wada pairique ã. Pero quenare tʉgooñañajate. Weje capairi wejere mani cajĩa tuata pero õca peroacã anibato quena yoaro mee joe peocõa. \v 6 To bairona ã mani ñemero. Mani ñemero jʉgori caroorije wadarique ã. To bairi to cãnacã wame caroorije caĩrã mani ã. Ape wame mani rupaʉ macaje mena caroorije mani cáto aperãre carooye tuu netorije ã mani ñemero mena caroorijere mani caĩ wadaro. To bairi mani cãnie quenare rooye tua mani ñemero mena rooro mani cawadaata. Sataná yarã wãtia na cawadajãrijere mani caapiʉjaata rooro wada pairique ã. \p \v 7 Macanʉcʉ macana nipetirã aña, cawʉrã, ria macana, waibʉcʉrã nipetirã caroaro na mani cʉgo maji, na mani roti maji, nuricarãre na mani cabooata. \v 8 Nare nu, nare majio, baibana quena mani ñemero macare dope bairo mani roti majiquẽe. “Caroorije ĩquẽja,” mani ĩ majiquẽe mani ñemerore. Caroorije aperãre na mani caĩ wadaata seeto na mani rooye tuu. \v 9 Mani Ʉpaʉ Diore mani Pacʉre caroare cʉ mani wada mani ñemero mena. To menana caroare Diore wadabana quena caroorije mani ĩ wada aperãre camajare Diore bairona cabairã cʉ cátanare. \v 10 Ñemero menana caĩ nʉcʉbʉgori wame mani ĩ wada Diore. To bairo ĩbana quena to menana caroorije quenare mani ĩ aperãre. Yʉ yarã, to bairo caĩquetiparã mani ã. \v 11 Yepa pupea caoco butiri ope quenare jĩca opepʉna oco caroa jeto cabutirore, capiyarije ajuyaro butiquẽe. \v 12 To bairona bai higuera cawamecʉtii quena. Olivo na caĩrije macare rica cʉtiquẽto higuera yucʉ. To bairona bai ʉje wʉ quena. Higuera cawamecʉtie macare rica cʉtiquẽto. To bairi oco yepa pupea caoco butiri ope quena jĩca opepʉna caocaarije cabutiata caocaaquẽtie butiquẽto. To bairi caroa jetore ĩ wadacõari caroorije macare cawadaquetipe ã. \s1 La verdadera sabiduría \p \v 13 Caroaro catʉgooña majirã anigarã caroa macaje jeto ája mʉjaa. To bairi, “Camaji netoʉ yʉ ã,” aperãre ĩqueticõaña. Aperã maca caroa macajere mʉja cátinucurije tʉjʉrã, “Caroaro catʉgooña majirã ãma,” mʉjaare ĩ tʉgooñagarãma. \v 14 Mʉja yeripʉ aperãre na mʉja catʉjʉ ʉgooata, na mʉja capeju cʉpata caroaro catʉgooña majirã mee mʉja ã. To bairi, “Aperã netoro camajii yʉ ã,” ĩ tʉgooñaquẽja. To bairo mʉja caĩ tʉgooñaata jocarãna mʉja ĩ. \v 15 Dio cʉ catʉgooña majirore bairo mʉja tʉgooñaquẽe. Ati yepa macana maca Diore camajiquẽnare bairo mʉja tʉgooñacõa. Mʉja majuuna mʉja ya wame jetore tʉgooñari Dio cʉ catʉgooñarore bairona mʉja tʉgooñaquẽe. Sataná yarã wãtia na catʉgooñarore bairona ã to bairo mʉja catʉgooñarije. \v 16 Aperãre catʉjʉ ʉgoorã, capejucʉna na cãnopʉre ame tutirique, caroorije nipetiri wame jeto ã. \v 17 Dio cʉ catʉgooña majirore bairo maca catʉgooñarã mani cãmata caroaro na mani tʉgooñagarã aperãre. Mani ame tutiquetigarã. Caroaro nʉcʉbʉgori wadarique mena mani anigarã. Aperãre na mai tʉjʉri na mani átinemogarã. Camajare jĩcarore bairo jeto na mani mai tʉjʉgarã. Caĩto pairã mani aniquetigarã. \v 18 Aperãre caroaro na mani cápata mani majuu caroaro cãna Dio cʉ caboorore bairo cãna mani anigarã. \c 4 \s1 La amistad con el mundo \p \v 1-3 Caame tutirã mʉja aninucu, mʉja majuuna caroorije mʉja cátigarijere átigabana. To bairona cãna aniri mʉja ame tutinucu. Apeye unie mʉja caboo netorijere cʉgoquetibana aperã cacʉgorã ye macare mʉja tʉjʉ ʉgoonucu. Na yere mʉja catʉjʉ ʉgoorijere mʉja cʉgo majiquẽe. To bairi mʉja ame tutinucu, mʉja ame quẽnucu. Mʉja caboorijere Diore mʉja cajeniquẽto maca mʉja nuniquẽemi. \p \v 4 Jĩcao cãromio co manapʉre maiquetibaco caʉmʉa aperã mena maca co catʉjʉ mai epericarã cʉtore bairona mʉja bai. Dio yarã anibana quena ati yepa macaje jetore mʉja tʉgooña. Diore bairo tʉgooñaquetibana Diore catʉgooña maiquẽnare bairona mʉja bai. Ati yepa macana caroorije na cátiere camaii ũcʉ Diore camaiquẽcʉ ãmi. \v 5 Cariape ĩro ĩ Dio Wadarique ocõo bairi wame: “Cʉ Espíritu Santore cajooyupi Dio mani mena cãnipaʉre, manire cátinemopaʉre. Seeto mani maimi Dio. Dio cʉ jetore mani camairo seeto boomi. To bairi ati ʉmʉrecoo macaje caroorijere mani camairo booquẽemi Dio.” \v 6 To bairi mani átinemomi Dio ati yepa macaje caroorijere mani camaiquetiparore bairo ĩi. Ocõo bairo ĩ ucarique ã Dio Wadariquepʉ: “ ‘Aperã netoro camajirã jã ã. Ñe unie jã rʉjaquẽe,’ na majuuna caĩ yeri tʉgooña ocabʉti netorãre na átinemoquetigʉmi Dio. Aperã maca caroaro caĩ tʉgooñarãre, ‘Aperã netoro camajirã jã ã,’ caĩ tʉgooñaquẽna macare caroaro na átinemogʉmi Dio.” \p \v 7 To bairi Diore cʉ áti nʉcʉbʉgoya. “Mʉ caĩri wamere bairona cána jã anigarã,” cʉ ĩña. Sataná ye macare cʉ cawadajãrijere api netoo ocabʉtiya. To bairo mʉja cabairo mʉja ruti aágʉmi Sataná, uwii. \v 8 Diore seeto cʉ mani catʉgooña maiata cʉ quena seeto mani tʉgooña maigʉmi. To bairi caroorije áti janacõaña. Ati yepa macana caroorije na cátiere mʉja catʉgooñarijere tʉgooña janacõaña, Diore camairã anigarã. Dio cʉ caboorije jetore tʉgooña ocabʉtiya. \v 9 Caroorije mʉja cátiere tʉgooñarique pai jʉtiritiya. Cajʉgoyepʉ caroorije mʉja cáti wariñuurique to cãnibato quena yucʉacã tiere tʉgooñarique pairi mʉja yerire wajoaya. \v 10 “Caroorije cácʉ yʉ ã,” cʉ ĩña mani Ʉpaʉ Diore. To bairo cʉ mʉja caĩro, “Caroarã ãma, yʉ mena macana ãma,” mʉja ĩ tʉjʉgʉmi Dio mʉja quenare. \s1 Juzgando al hermano \p \v 11 Yʉ yarã, roorije ame ĩ buio batequeticõaña. Aperã Jesure caapiʉjarãre, “Rooro áama,” na mʉja caĩ buio bateata Dio cʉ carotirica wamere, “Ame maiña,” cʉ caĩrica wamere cabai netoo nʉcarã mʉja ã. Dio cʉ carotiriquere, “Ñuuquẽe, tiere yʉ nʉcʉbʉgoquẽe,” caĩrãre bairona mʉja bai ti wamere cʉ carotirica wamere mʉja caapi nʉcʉbʉgoquẽpata. \v 12 Dio jĩcaʉna ãmi manire carotii. To bairi cʉ jetona, “Ani rooro áami. Apeĩ yʉ carotirijere caroaro áami,” manire caĩ tʉjʉ majii ãmi Dio cʉ jetona. To bairi jĩcaʉna ãmi Dio caroorã na cabai yajiri paʉpʉre mani cáaábopere manire canetooboja majii. To bairo quena cʉna ãmi Dio aperãre cʉ̃re cabooquẽna na cabai yajiri paʉpʉre carei. To bairi mani majuuna, “Apeĩ caroorije cácʉ ãmi,” cariape mani ĩ majiquẽe. Dio jĩcaʉna ãmi caroorije cánare tiere caĩ majii. \s1 Inseguridad del día de mañana \p \v 13 Noa, “Bujiyʉ o bujiyʉ ape rʉmʉ aperopʉ yʉ aácoagʉ. Jĩca cʉma topʉ paa, pairo yʉ wapatagʉ,” caĩrã, yʉ apiya mʉjaa. \v 14 To bairo caĩ tʉgooñaquetipe ã manire. Yucʉ, bujiyʉ, o bujiyʉ ape rʉmʉ manire cabaipere mani majiquẽe, yoaro cacatiparã me aniri. Yoaro mee oco bʉrʉri cabuje wamʉrijere bairona mani camaja quena to bairona yoaro mee mani anigarã ati yepapʉre. \v 15 Ocõo bairo maca caĩ tʉgooñaparã mani ã: “Dio cʉ cabooata yoaro mani catígarã. To bairi cacatirã aniri cʉ caboorijere mani átigarã.” \v 16 Yucʉra, “Yʉ majuuna caroaro yʉ maji yʉ cabaipere. To bairi aperã netoro caroaro yʉ átigʉ,” mʉja caĩrije ñuuquẽe. \v 17 To bairi caroa wame áti majibana quena tiere mani cátiquẽpata rooro mani áa. \c 5 \s1 Advertencia a los ricos \p \v 1 Caapeye unie pairã yʉ apiya mʉjaa. Mʉja capopiye tamʉopere tʉgooñarique pai otiya. \v 2 Apeye unie pairo majuu caroa to cãnibato quena yajigaro. Mʉja jutii quena caroa majuu to cãnibato quena caroorãacã ʉga regarãma. \v 3 Mʉja ye cawapa pacarije caajiyari cuiri niyeru cuiri mʉja majuuna mʉja cacũbatie ʉtabutigaro. To bairi tie to bairo cabairijere tʉjʉri, “Caroaro aperãre na mʉja cátinemoquẽjupa,” mʉja ĩ tʉjʉgʉmi Dio. To bairi tie mena caroaro camajare na mʉja cátinemoquetaje wapa mʉja popiyeyegʉmi Dio. To bairona mʉja popiyeyegʉmi Dio camaja caroorije na cátaje wapa nare cʉ capopiyeyeri rʉmʉ cãnopʉre. Ati rʉmʉri pairo apeye uniere cacũrã mʉja anibana quena caberopʉ popiye tamʉorique mʉjaare anigaro. \p \v 4 Mʉja wejeri paabojari majare caroaro na mʉja cawapayequẽjupa. Na mʉja cawapayequẽtiere tʉjʉ majimi mani Ʉpaʉ Dio. To bairi caroaro na mʉja cawapayequẽnare na tʉjʉmi Dio na catʉgooñarique pairijere. \v 5 Nuricʉ wecʉre cʉ numa camaja, caroaʉ cʉ caricʉtopʉ cʉ mani jĩa ʉgagarã ĩrã. To bairi cʉ na canuro caroaro ʉga wariñuumi wecʉ, “Cabero yʉ jĩa ʉgagarãma,” ĩ tʉgooñaquẽcʉna. Cʉ̃re bairona mʉja bai, yucʉacã ati yepapʉ ãnaa. Mʉja majuuna mʉja caboorijere mʉja áti wariñuunucu, caberopʉ Dio mʉjaare cʉ capopiyeyepere tʉgooñaquẽnana. \v 6 Aperãre caroaro cánare presopʉ na mʉja cajooyupa. Na joo, ñee caroorije wapa meena nare aperãre mʉja cajĩa rotiyupa. Dope bairo mʉjaare caboca áti majiquẽjupa. To bairi mʉja macare mʉja popiyeyegʉmi Dio yua. \s1 La paciencia y la oración \p \v 7 Yʉ yarã, mani Ʉpaʉ Jesu cʉ catunu atípere caroaro tʉgooña yuuya. Mʉja weje macaje ʉgariquere oterã mʉja tʉgooña patowãcaquẽe tie mʉja caʉgapere. Mʉja caoterique caocaro bero bʉti, cayoaro beropʉ carica cʉtopʉ mʉja caʉgapere mʉja tʉgooña yuu maji. \v 8 To bairona mani Ʉpaʉ Jesu cʉ catunu atípere tʉgooña yuuya. Petoacã rʉja cʉ catunu atíparo jʉgoye. To bairi yeri ocabʉtiya. Jesure cʉ tʉgooña janaquẽja. \v 9 Aperãre, “Rooro mʉja áa,” na ĩ tʉjʉ muiquẽja. To bairo caĩ tʉjʉ muirã mʉja cãmata mani Ʉpaʉ Jesu cʉ catunu ejari paʉpʉ, “Rooro mʉja cápʉ́,” mʉja ĩgʉmi mʉjaare tunu. Petoacã rʉja cʉ catunu atíparo jʉgoye. \p \v 10 Dio ye quetire cabuiori maja tirʉmʉpʉ macana na cabairiquere tʉgooñaña. Aperã maca Dio ye quetire na cabuiorijere apigateerã na capopiyeyeyuparã. Nare na capopiyeyerije to cãnibato quena catʉgooñarique paiquẽjuparã. To bairona catʉgooñarique paiquetipe ã mani quenare. \v 11 “Diore caapiʉja janaquẽna popiye nare to cãnibato quena wariñuurã áama,” mani ĩ maji. Jobʉ tirʉmʉpʉ macacʉ cʉ capopiye tamʉoriquere mani maji. Tamʉobacʉ quena yeri ocabʉtiri Diore caapiʉja janaquẽjupʉ Jobʉ. To bairo cʉ catamʉoro bero Dio caroaro wariñuuriquere cʉ cajooyupʉ. To bairona mani quenare mani catamʉoro mani mai tʉjʉʉmi Dio. Mani mai tʉjʉri, caroaro mani átinemogʉmi Dio yua. \p \v 12 Yʉ yarã, ape wame mere mʉjaare yʉ caĩ buiorique netoro ocõo bairi wame cátipe ã: Cariape macaje, ĩ jocaquetaje jetore ĩña mʉjaa, “Dio mena jã ĩ,” ĩquẽnana. Ĩtori mee, “Jã átigarã,” ĩrã to bairona ája. Ape wame cátiquetana ãnaa cariape, “Jã átiquẽpʉ,” ĩña. Cariape jeto caĩparã mani ã. Jocarãna caĩrã mani cãmata mani popiyeyegʉmi Dio. \p \v 13 Mʉja capopiye tamʉoata Diore cʉ jeni nʉcʉbʉgoya mʉja capopiye tamʉorijere. Mʉja mena macana cawariñuurã Diore cʉ na ĩ wariñuu bajaato. \v 14 Jĩcaʉ ũcʉ mʉja mena macacʉ cʉ cariaata Jesure caapiʉjarãre cajʉgo ánare na cʉ piato. Na cʉ capiro na maca cariaʉ tʉpʉ atí, Diore cʉ na jenibojaato. Cʉ̃pʉre ʉje wareri, “Jã Ʉpaʉ Jesu, mʉ yaʉ cʉ cãno maca cʉ mʉ catiowa,” Diore cʉ na ĩ jenibojaato. \v 15 “Cʉ átinemogʉmi Dio,” Diore cʉ ĩ tʉgooña nʉcʉbʉgori cʉ na caĩ jenibojaro ñuugʉmi cariaʉ na mena macacʉ. Cʉ catiogʉmi Dio. Cariabatacʉ caroorije cʉ cátaje to cãmata tiere cʉ majiriobojagʉmi Dio. \v 16 To bairi caroorije ána mʉja mena macana Jesure caapiʉjarãre ame buioya. To bairi Diore ame ĩ jenibojaya. To bairo mʉja caame ĩbojaro cʉ mʉja cajenirijere mʉja apigʉmi Dio. Apiri, mʉja netoogʉmi mʉja cariaye cʉtiere. Capee caroare átibojagʉmi Dio cañuʉ cʉ̃re caapiʉjaʉ cʉ cajeniro. \v 17 Elías cawamecʉcʉ Dio ye quetire buiori majocʉ cãñupʉ. Diore cʉ cajeniriquere tʉgooñaña. Manire bairona cabaii camajocʉ cãñupʉ. Manire bairona cabaii anibacʉ quena, “To ocaqueticõato,” Diore seeto cʉ caĩ jeniñupʉ. To bairo Diore cʉ caĩ jeniro ati yepapʉ caocaquẽjupe itia cʉma, ape cʉma recomaca. \v 18 Cabero Diore cʉ cajeniro caocayupe tunu. Caocaro bero na caoterije caputiyupe tunu. \p \v 19-20 Yʉ yarã, ati wame majiña mʉjaa: Jĩcaʉri una mʉja mena macana Dio Wadariquere caapiʉjaricarã anibana quena Jesure na camajiritiata tʉgooña ocabʉtiriquere nare cajoope ã. To bairo Jesure tʉgooña ocabʉtiriquere na mʉja cajooro pairo na caroorije to cãnibato quena tiere na majiriobojagʉmi Dio. To bairi na yeri cayajiboriquere netogarãma yua. \p To cõona ã.