\id LUK \h लूका \toc1 लूका \toc2 लूका \toc3 लूका \mt1 लूकासे भ्रिबा थार्बा पिन्‍बा समाचार \imt1 चु किताबला बारेरी पाङ्‌तोःमा \ib \ili \bd भ्रिबा म्‍हि:\bd* येशूला मुल चेला पावलला ह्रो लूकासे भ्रिबा मुबा (२ तिमोथी ४:११)। थे अर्गु य्‍हुलला म्‍हि हिन्‍ना ओच्‍छे थे डाक्‍टर मुबा (कलस्‍सी ४:१४)। थेसे मुल चेलागदेला गेला बारेरीनोन भ्रिबा मुला (मुल चेला १:१-२)। \ib \ili \bd भ्रिबा ग्‍ला:\bd* रोम शहररी भ्रिबा मुबा। \ib \ili \bd भ्रिबा साल:\bd* ओस्‍पन ईश्‍‍वी संवत् ६०-७० (विक्रम संवत् ११७-१२७) सालला गुङरी भ्रिबा मुबा। \ib \ili \bd खाल्‍दा भ्रिबा:\bd* येशूला बारेरी तबा तामगदे घोना लबाला लागिरी थियोफिलस भिबा म्‍हिदा भ्रिबा हिन्‍ना। \ib \ip चु थार्बा पिन्‍बा समाचाररी येशूला बारेरी चुह्रङ् लसी भ्रिबा मुला, इस्राएलीगदेला गुङरी फेप्‍खला भिसी कबुल लबा थार्बा पिन्‍बा ग्‍लेदेन जम्‍मान य्‍हुलला म्‍हिगदेदा सोना लबा येशू ख्रीष्‍ट हिन्‍ना। थे दुख याङ्बा म्‍हिगदेदेन प्राङबो म्‍हिगदे ओच्‍छे जम्‍मान म्‍हिगदेदा थार्बा पिन्‍बा समाचार थेःना लगै भिसी परमेश्‍वरला आत्‍माग्‍याम जम्‍बुलिङरी पुइखबा हिन्‍ना। चु थार्बा पिन्‍बा समाचाररी जम्‍मान खाल्‍ला दुखरी परब तबा म्‍हिगदेदा वास्‍ता लसी भ्रिबा हिन्‍ना। चुरी ताङ्तोःबा तामगदे प्रस्‍टन म्राङ्‌मुला। पाङ्‌नोन तोःमा चुरी ङाच्‍छाला अध्‍यायगदेरी येशू जम्‍बुलिङरी फेप्‍खबा ताम ओच्‍छे लिच्‍छापट्टिला अध्‍यायगदेरी चा येशू स्‍वर्गरी फेप्‍बा तामला बारेरी भ्रिबा मुला। \ip येशू स्‍वर्गरी फेप्‍माहेन्‍से येशूदा विश्‍वास लबागदे ल्‍हानान बढब तबान निजी ओच्‍छे येशूला बारेरी ल्‍हानान ग्‍लारी थेःबान निबा तामगदे लूकासे “मुल चेलागदेला गे” भिबा किताबरी भ्रिबा मुला। \iot मुल तामगदे \io1 शुरुला ताम १:१-४ \io1 बप्‍तिस्‍मा पिन्‍बा यूहन्‍नादेन येशू न्‍हबा ओच्‍छे येशू जजा मुबा धुइला ताम १:५–२:५२ \io1 बप्‍तिस्‍मा पिन्‍बा यूहन्‍नासे लबा गे ३:१-२० \io1 येशूसे बप्‍तिस्‍मा किन्‍बादेन शैतानसे येशूदा फसब लबारी म्‍हाइबा ३:२१–४:१३ \io1 येशूसे गालील अञ्‍चलरी लबा गे ४:१४–९:५० \io1 येशू गालील अञ्‍चलहेन्‍से यरूशलेम शहरधोना फेप्‍बा ९:५१–१९:२७ \io1 यरूशलेम शहररी येशूला गे थुम्‍बा धुइ १९:२८–२३:५६ \io1 येशू सिबाग्‍याम सोबादेन स्‍वर्गरी फेप्‍बा २४:१-५३ \mt1 लूकासे भ्रिबा थार्बा पिन्‍बा समाचार \c 1 \s1 लूकासे येशूला बारेरी भ्रिबा \p \v 1 परमेश्‍वरसे ङन्‍ना गुङरी लबा गेला बारेरी ल्‍हानान म्‍हिगदेसे भ्रिबारी छ्‌याइबा मुला। \v 2 ङाच्‍छाहेन्‍सेन येशूसे लबा गेदेन लोप्‍बा ताम म्राङ्बा म्‍हिगदेसे ङन्‍दा थेःना लजी। \v 3 थेतबासेलमा माननीय थियोफिलस, ङाइएनोन ङाच्‍छाहेन्‍सेन जम्‍मान ताम म्‍हाइसी घोबासे लमा ह्राङला लागिरी मेलोसेन भ्रिमा ज्‍यबा तला भिसी म्‍हन्‍जी। \v 4 तिग्‍दा भिसम ह्राङदा पाङ्बा तामगदेरी सत्‍य ताम घोगै भिसी ङाइ चु ह्राङला लागिरी भ्रिबा हिन्‍ना। \s1 बप्‍तिस्‍मा पिन्‍बा यूहन्‍ना न्‍हला भिसी पाङ्बा ताम \p \v 5 यहूदिया य्‍हुल्‍साला हेरोद ग्‍लेला धुइरी अबिया भिबा समूहरी परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा जकरिया भिबा म्‍हि मुबा। थेला म्रिङ एलीशिबाएनोन परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा हारूनना वंशरी न्‍हबा मुबा।\x * \xo 1:5 \xt १ इति २४:१०\x* \v 6 परमेश्‍वरसे कुल्‍बा जम्‍मान ताम ङ्‌यान्‍बासे लमा थे न्‍हीनोन परमेश्‍वरला ङाच्‍छा ज्‍यबा म्‍हि मुबा। \v 7 तर एलीशिबाग्‍याम कोला आतबासे लमा थे न्‍हीला कोलागदे आरेबा मुबा। थे न्‍हीला दिङएनोन निसी जिन्‍बा मुबा। \v 8 तिरेकुनु जकरिया ह्राङला समूहला पालोरी परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबान मुबा। \v 9 परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा समूहला ठिम अन्‍छार चिट्ठा युमा, परमप्रभुला मन्‍दिर न्‍हङरी वाङ्सी धूप म्राबा गे जकरियाला मिनरी थोन्‍जी। \v 10 परमेश्‍वरला मन्‍दिर न्‍हङरी धूप म्राबा धुइरी म्‍हिला हुल मङग्‍यार प्रार्थना लसी चिबा मुबा। \v 11 धूप म्राबान लबा धुइरी जकरियासे धूप म्राबा ग्‍लाला दाहिनेपट्टि स्‍वर्गदूत खसी राप्‍सी चिबा म्राङ्जी। \v 12 स्‍वर्गदूतदा म्राङ्सी जकरिया आत्तेब तसी लोङ्जी। \v 13 तर स्‍वर्गदूतसे थेदा “थालोङ्‍गो जकरिया, तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरसे एला प्रार्थना सान्‍बा मुला। दाहेन्‍से एला म्रिङ एलीशिबासे झा गिक न्‍हला। एसे थेला मिन यूहन्‍ना थान्‍गो। \v 14 थे न्‍हबा धुइरी ए ल्‍हानान ताङ्ला, ओच्‍छे स्‍य्‍हान्‍दो ल्‍हानान म्‍हिगदेएनोन ताङ्ला। \v 15 तिग्‍दा भिसम थे परमप्रभुला ङाच्‍छापट्टि घ्रेन म्‍हि दोला। ओच्‍छे थेसे अङगुरला निङगुदेन खजिबै अर्गु ङ्‌य्‍होइबा स्‍हे आथुङ्। थे आमाला फोरी खमाहेन्‍सेन परमेश्‍वरला आत्‍मा थेदेन छ्‌याम तला।\x * \xo 1:15 \xt गन्‍ती ६:३\x* \v 16 थेसे ल्‍हानान इस्राएलीगदेदा परमप्रभु परमेश्‍वरला ग्‍यामरी दोःसी भला। \v 17 आबागदेला सेम कोलागदेपट्टि तना लबारी ओच्‍छे परमेश्‍वरसे कुल्‍बा ताम आङ्‌यान्‍बागदेदा परमेश्‍वरसे कुल्‍बा ताम ङ्‌यान्‍बा म्‍हिगदे ह्रङ्‌बा स्‍होसी प्रभुला ग्‍याम च्‍यासी चिबा य्‍हुल स्‍होबाला लागिरी थे प्रभुला ङाच्‍छा एलियाला आत्‍मादेन शक्तिरी भ्रला।\x * \xo 1:17 \xt मला ४:५-६\x* \p \v 18 जमाहेन्‍से जकरियासे स्‍वर्गदूतदा “ङाइ चु ताम खाह्रङ् लसी विश्‍वास लसे? तिग्‍दा भिसम ङा खेप्‍बा दोसी जिन्‍जी ओच्‍छे ङाला म्रिङलाएनोन दिङ निसी जिन्‍बा मुला” भिसी भिमा, \v 19 स्‍वर्गदूतसे जकरियादा “ङा परमेश्‍वरला ङाच्‍छा राप्‍सी चिबा गब्रिएल हिन्‍ना। ङादा परमेश्‍वरसे एदेन छ्‌याम ताम लबारी ओच्‍छे चु ज्‍यबा समाचार पाङ्‌बारी पुइखबा हिन्‍ना।\x * \xo 1:19 \xt दानि ८:१६; ९:२१\x* \v 20 एसे ङाइ पाङ्बा ताम विश्‍वास आलबासे लमा चु ताम पूरा आततेधोना एसे ताम पाङ्‌आखम। तर चु ताम ततोःबा धुइरी तनोन तला” भिसी भिजी।\fig धूप म्राबा ग्‍ला|src="lb00263c.tif" size="col" ref="१:११" \fig* \p \v 21 जकरिया परमेश्‍वरला मन्‍दिर न्‍हङरी घइना चिबासे लमा मङग्‍यार जकरियादा भ्रान्‍सी चिबा म्‍हिगदेदा सुर्दा तजी। \v 22 थे परमेश्‍वरला मन्‍दिर न्‍हङ‍ग्‍याम मङग्‍यार थोन्‍सी खमा थेसे तिगै ताम पाङ्आखम्‍नी। थेतबासेलमा मङग्‍यार मुबा म्‍हिगदेसे थेसे तिगै म्राङ्जीनम भिसी म्‍हन्‍जी। जकरियासे थे म्‍हिगदेदा या लिप्‍बान ताम लबारी छ्‌याइजी। ओच्‍छे थे ताम पाङ्आखम्‍बाला आखम्‍बान तजी। \p \v 23 परमेश्‍वरला मन्‍दिर न्‍हङरी पूजा लतोःबा ह्राङला पालो जिन्‍माहेन्‍से जकरिया दिमरी निजी। \v 24 तिगै धिन लिच्‍छा थेला म्रिङ एलीशिबा न्‍हसेला तजी। जमाहेन्‍से एलीशिबा ला ङाधोना दिम ख्‍लासी खानङएनोन आनिनी। \v 25 ओच्‍छे थेसे “दाहेन्‍से खालैसे ङादा हेला थालगै भिसी परमेश्‍वरसे ङादा दया लसी चु लबा हिन्‍ना” भिसी भिजी। \s1 येशू न्‍हला भिसी पाङ्बा ताम \p \v 26-27 गालील अञ्‍चलला नासरत भिबा नाम्‍सारी मरियम भिबा कन्‍याकेटी गिक मुबा। थेदा दाऊद ग्‍लेला वंशला योसेफ भिबा म्‍हिसे ब्‍याह लबारी ह्रीबा मुबा। एलीशिबा न्‍हसेला तबा ला ढु तमा परमेश्‍वरसे गब्रिएल स्‍वर्गदूतदा मरियम मुबा ग्‍लारी पुइखजी।\x * \xo 1:26-27 \xt मत्ती १:१८\x* \v 28 जमाहेन्‍से स्‍वर्गदूत थे कन्‍याकेटी मुबा ग्‍लारी निसी, “लास्‍सो माइ, एदा परमेश्‍वरसे ल्‍हानान दयामाया लबा मुला। थेतबासेलमा एदेन छ्‌याम परमप्रभु मुला” भिसी भिजी। \p \v 29 स्‍वर्गदूतला ताम थेःसी मरियम उदेक तजी। ओच्‍छे “आहिन, चु तिग भिबा?” भिसी सेमरी म्‍हन्‍जी। \v 30 तर स्‍वर्गदूतसे थेदा “थालोङ्‍गो मरियम, तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरसे एदा ल्‍हानान मोलम पिन्‍बा मुला। \v 31 दाहेन्‍से ए न्‍हसेला तला ओच्‍छे एसे झा गिक न्‍हला। एसे थेला मिन येशू थान्‍गो।\x * \xo 1:31 \xt मत्ती १:२१\x* \v 32 थे घ्रेन म्‍हि दोला ओच्‍छे थेदा जम्‍मान भन्‍दा घ्रेन परमेश्‍वरला झा भिला। परमप्रभु परमेश्‍वरसे थेदा दाऊदला य्‍हुल्‍सारी शासन लबारी ग्‍ले स्‍होला। \v 33 थेसे सदनना लागिरी याकूबला वंशथोरी शासन लला। ओच्‍छे थेला शासन खाइमै आजिन” भिसी भिजी।\x * \xo 1:33 \xt २ शमू ७:१२; १३:१६; यशै ९:७\x* \p \v 34 स्‍वर्गदूतला चुह्रङ्बा ताम थेःसी मरियमसे “चु खाह्रङ् लसी तला? तिग्‍दा भिसम ङाइ ब्‍याह लबान आरे” भिसी भिजी। \p \v 35 स्‍वर्गदूतसे मरियमदा “एथोरी परमेश्‍वरला आत्‍मा फेप्‍खला। ओच्‍छे एसे जम्‍मान भन्‍दा घ्रेन परमेश्‍वरला आत्‍माला शक्तिसे कोला न्‍हला। थेतबासेलमा थे कोलादा परमेश्‍वरला झा भिला। \v 36 च्‍यागो, एला ह्राङला म्‍हि एलीशिबादाएनोन दिङ निबासे लमा कोला आन्‍ह भिसी भिमुबा। तर दान्‍दे थे न्‍हसेला तबा ला ढु तबा मुला। \v 37 थेतबासेलमा परमेश्‍वरसे लआखम्‍बा गे तिगै आरे” भिसी मरियमदा जोहाब पिन्‍जी।\x * \xo 1:37 \xt उत्‍प १८:१४\x* \p \v 38 ओच्‍छे मरियमसे स्‍वर्गदूतदा “ङा परमेश्‍वरदा तेन्‍बा म्‍हि हिन्‍ना, ङादा ह्राङसे भिबा ह्रङ्नोन तगै” भिसी भिमाहेन्‍से स्‍वर्गदूत निजी। \s1 मरियम एलीशिबादा ह्रुप तबारी निबा \p \v 39 तिगै धिन लिच्‍छा मरियम योना योना लसी यहूदिया अञ्‍चलला गङपट्टिला नाम्‍सा गिकरी निजी। \v 40 ओच्‍छे जकरियाला दिमरी वाङ्सी एलीशिबादा “लास्‍सो फ्‍याफुल्‍ला” भिजी। \v 41 मरियमसे लास्‍सो फ्‍याफुल्‍ला भिबा एलीशिबासे थेःमाहेन्‍से एलीशिबाला फोरी मुबा कोला भोल्‍जी। ओच्‍छे एलीशिबाथोरी परमेश्‍वरला आत्‍मा फेप्‍खजी। \v 42 जमाहेन्‍से एलीशिबासे घ्रेन काइ लसी, “म्रिङम्‍हेमेगदे न्‍हङरी ए परमेश्‍वरग्‍याम मोलम याङ्बा म्‍हि हिन्‍ना। ओच्‍छे एला फोरी मुबा कोलादाएनोन ल्‍हानान मोलम पिन्‍बा मुला। \v 43 खाल्‍ला दयासे लमा ङा ह्रङ्बाला दिमरी ङाला प्रभुला आमा खजी? \v 44 च्‍यागो, एसे लास्‍सो फ्‍याफुल्‍ला भिबा ङाइ थेःमैछ्‌याम ङाला फोरी मुबा कोला ताङ्सी भोल्‍जी। \v 45 परमप्रभुसे सुङ्बा ताम पूरा तला भिसी विश्‍वास लबासे लमा एसे परमेश्‍वरग्‍याम मोलम याङ्बा मुला।” भिसी भिजी। \s1 मरियमसे परमेश्‍वरदा धन्‍यवाद पिन्‍बा \p \v 46 ओच्‍छे मरियमसे चुह्रङ् भिसी व्‍हाइ गोबारी छ्‌याइजी, \q1 “ङाला परमप्रभु परमेश्‍वरदा जयजयकार तगै।\x * \xo 1:46 \xt १ शमू २:१-१०\x* \q1 \v 47 ङादा थार्बा पिन्‍बा परमेश्‍वरदेन छ्‌याम ङा सेमहेन्‍सेन ताङ्‍बा मुला। \q1 \v 48 तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरदा तेन्‍बा ङा ह्रङ्‌बा जजा म्‍हिदाएनोन वास्‍ता लबा मुला। \q1 दाहेन्‍से जम्‍मान म्‍हिगदेसे ङादा परमेश्‍वरग्‍याम मोलम याङ्बा म्‍हि भिसी भिला।\x * \xo 1:48 \xt १ शमू १:११\x* \q1 \v 49 तिग्‍दा भिसम जम्‍मान भन्‍दा घ्रेन परमप्रभु परमेश्‍वरसे ङाला लागिरी घ्रेन गे लसी पिन्‍बा मुला। \q2 परमप्रभुन परमेश्‍वर\f † \fr 1:49 \ft चु पदरी “परमप्रभु परमेश्‍वर” भिसी पाङ्बा ताम ग्रीक बाइबलरी “थेला छान चोखो मुला” भिसी पाङ्बा मुला। चुला मुल अर्थ चा थे जम्‍मान भन्‍दा घ्रेन हिन्‍ना ओच्‍छे थे ह्रङ्‌बा स्‍य्‍हान्‍दो खालै आरे भिबा हिन्‍ना। थेतबासेलमा जम्‍मासेन थेदा तेन्‍तोःला।\f* हिन्‍ना। \q1 \v 50 परमेश्‍वरदा मान लबा म्‍हिगदेदा परमेश्‍वरसे जुकजुकधोनान दया लला। \q1 \v 51 ओच्‍छे सेमरी ङा ह्रङ्‌बा खालै आरे भिसी भ्रबा म्‍हिगदेदा परमेश्‍वरसे ह्राङला शक्तिसे ससा बङबङ तना लबा मुला। \q1 \v 52 शासन लबा म्‍हिगदेदा परमेश्‍वरसे थेला ग्‍लाग्‍याम तेःबा मुला। \q2 ओच्‍छे प्राङबोगदेदा परमेश्‍वरसे घ्रेन म्‍हि स्‍होबा मुला।\x * \xo 1:52 \xt अय्‍यूब ५:११; १२:१९\x* \q1 \v 53 ओच्‍छे फोख्रेन्‍बागदेदा परमेश्‍वरसे सदन ज्‍यबा ज्‍यबा स्‍हे पिन्‍सी म्रेन्‍ना लबा मुला। \q2 तर फ्‍युक्‍पो म्‍हिगदेदा तिगै आपिन्‍ना या थान्‍थान पुइबा मुला। \q1 \v 54 परमेश्‍वरसे ह्राङसे लबा दया ढन्‍सी ह्राङदा तेन्‍बा इस्राएलीगदेदा ह्रो लबा मुला। \q1 \v 55 ओच्‍छे य्‍हाङला आखे म्‍हेमेदा सुङ्बा ह्रङ् अब्राहामदेन थेला सन्‍तानगदेदा जुकजुकधोनाला लागिरी दया लबा मुला।”\x * \xo 1:55 \xt उत्‍प १७:७\x* \p \v 56 मरियम ला सोमधोना एलीशिबादेन छ्‌यामनोन चिसी ह्राङला दिमरी निजी। \s1 बप्‍तिस्‍मा पिन्‍बा यूहन्‍ना न्‍हबा \p \v 57 ओच्‍छे एलीशिबासे कोला न्‍हबा धुइ तसी थेसे झा न्‍हजी। \v 58 जमाहेन्‍से परमप्रभु परमेश्‍वरसे एलीशिबादा दया लबा मुला भिबा थेःसी थेला ह्राङला म्‍हिदेन खिम्‍जेमगदे ल्‍हानान ताङ्जी। \p \v 59 कोला न्‍हसी भ्रेःरे तमाहेन्‍से थेनीगदे थे कोलाला खतना लबारी खजी। ओच्‍छे थेनीगदेसे थे कोलाला मिन थेला आबाला ह्रङ्‌बान जकरिया थान्‍बारी छ्‌याइजी,\x * \xo 1:59 \xt लेवी १२:३\x* \v 60 तर थेला आमासे “आहिन, थेला मिन यूहन्‍ना थान्‍तोःला” भिसी भिमा, \v 61 थेनीगदेसे “थेह्रङ्बा मिन एला ह्राङला म्‍हि न्‍हङरी खालैला आरे” भिसी भिजी। \p \v 62 जमाहेन्‍से थेनीगदेसे थेला आबादा झाला मिन तिग थान्‍बा भिसी या लिप्‍सी ङ्‌योइमा, \v 63 जकरियासे पाटी गिक ह्रीसी थे पाटीरी थेला मिन यूहन्‍ना हिन्‍ना भिसी भ्रिजी। चुह्रङ्बा म्राङ्सी थेनीगदे जम्‍मान उदेक तजी। \v 64 थेनोन धुइरी जकरियासे ताम पाङ्‌बारी छ्‌याइजी। ओच्‍छे थेसे परमेश्‍वरदा धन्‍यवाद पिन्‍जी। \v 65 चुह्रङ् तबा म्राङ्सी थेला खिम्‍जेमगदे जम्‍मान उदेक तसी लोङ्‌बा खजी। ओच्‍छे यहूदियाला गङरीक्‍यारला नाम्‍सा नाङनोन चु ताम थेःजी। \v 66 चु ताम थेःबा जति जम्‍मासेन “लिच्‍छा चु कोला खाह्रङ्बा तला” भिसी ह्राङ ह्राङला सेमरी म्‍हन्‍जी। तिग्‍दा भिसम थे कोलादेन छ्‌याम परमेश्‍वर मुबा। \s1 जकरियासे गोबा व्‍हाइ \p \v 67 यूहन्‍नाला आबा जकरियाथोरी परमेश्‍वरला आत्‍मा फेप्‍खजी। ओच्‍छे परमेश्‍वरला आत्‍मासे कुल्‍बा ह्रङ्नोन थेसे पाङ्‌बारी छ्‌याइजी। \q1 \v 68 “इस्राएलीगदेला परमप्रभु परमेश्‍वरला जयजयकार तगै \q2 तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वर फेप्‍खसी ह्राङला म्‍हिगदेदा ह्रो लसी पापग्‍याम फेबा मुला! \q1 \v 69 परमेश्‍वरसे थेदा तेन्‍बा दाऊदला वंशरी \q2 य्‍हाङदा थार्बा पिन्‍बा शक्तिशाली म्‍हि गिक पुइखबा मुला। \q1 \v 70-71 य्‍हाङला शत्रुगदेदेन य्‍हाङदा हेला लबागदेग्‍याम \q2 थार्बा पिन्‍ना भिबा ताम \q1 दङबोरीन परमेश्‍वरसे ह्राङला अगमवक्तागदेग्‍याम सुङ्सी जिन्‍बा मुबा। \q1 \v 72 ओच्‍छे परमेश्‍वरसे य्‍हाङला आखे म्‍हेमेदेन छ्‌याम लबा ह्राङला कबुल ढन्‍सी \q2 य्‍हाङदा दया लबा मुला। \q1 \v 73 थे कबुल परमेश्‍वरसे य्‍हाङला म्‍हेमे अब्राहामदेन छ्‌याम लबा मुबा। \q1 \v 74-75 थेतबासेलमा शत्रुगदेग्‍याम थार्बा याङ्बाला लागिरी आलोङ्ना \q2 य्‍हाङ सोतेधोना परमेश्‍वरला ङाच्‍छापट्टि ज्‍यबा म्‍हि दोसी य्‍हाङसे ज्‍यबा गे लसी परमेश्‍वरदा तेन्‍म्‍याङ्‍गै। \q1 \v 76 ङाला झा, \q1 दाहेन्‍से एदा जम्‍मासेन जम्‍मान भन्‍दा घ्रेन परमेश्‍वरला अगमवक्ता भिसी भिला। \q2 तिग्‍दा भिसम ए प्रभुला ङाच्‍छा ङाच्‍छा निसी थेला ग्‍याम स्‍होला।\x * \xo 1:76 \xt मला ३:१\x* \q1 \v 77 ओच्‍छे पापला दोष मेटब तमाहेन्‍से थार्बा याङ्ला भिसी एसे परमेश्‍वरला म्‍हिगदेदा लोप्‍ला। \v 78 तिग्‍दा भिसम य्‍हाङला परमेश्‍वर दया लबा परमेश्‍वर हिन्‍ना। \q2 थेतबासेलमा परमेश्‍वरसे य्‍हाङ मुबा ग्‍लारी स्‍वर्गग्‍याम य्‍हाल पुइखला। \q1 \v 79 परमेश्‍वरसे धोपधोपरी भ्रबादेन सिला भिसी लोङ्‌बा म्‍हिगदेदा य्‍हाल पिन्‍ना। \q2 ओच्‍छे थेनोन य्‍हालसे य्‍हाङदा शान्‍तिला ग्‍यामरी भ्रपुङ्ला।”\x * \xo 1:79 \xt यशै ९:२\x* \p \v 80 यूहन्‍ना परमेश्‍वरला आत्‍माग्‍याम ज्ञान बुद्धि याङ्बान घ्रेन तबान निजी। ओच्‍छे इस्राएलीगदेला गुङरी परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लबा धुइ आततेधोना यूहन्‍ना तोङतोङबा ग्‍लारी चिजी। \c 2 \s1 येशू न्‍हबा \r मत्ती १:१८-२५ \p \v 1 थे धुइरी रोमी ग्‍याल्‍बो कैसर अगस्‍टससे जम्‍मान य्‍हुल्‍साला म्‍हि झ्‍याबाला लागिरी जम्‍मालान मिन भ्रिउ भिसी कुल्‍जी। \v 2 सिरिया भिबा ग्‍लाला हाकिम कुरेनियस मुबा धुइरी चुह्रङ् लसी म्‍हिगदे झ्‍याबा ङाच्‍छा रेम तबा मुबा। \v 3 जमाहेन्‍से जम्‍मान म्‍हिगदे मिन भ्रिबारी ह्राङ ह्राङला आखे म्‍हेमेला नाम्‍सारी निजी। \p \v 4 थे धुइरी योसेफ गालील अञ्‍चलला नासरत भिबा ग्‍लारी चिबा मुबा। थेएनोन ह्राङला मिन भ्रिबारी यहूदिया अञ्‍चलला बेथलेहेम भिबा दाऊदला शहररी निजी। तिग्‍दा भिसम थे दाऊद ग्‍लेला वंशला मुबा। \v 5 ओच्‍छे योसेफसे ह्राङसे ब्‍याह लबारी छ्‌याइबा मरियमदाएनोन छ्‌यामनोन भोर्सी बेथलेहेमरी मिन भ्रिबारी निजी। थे धुइरी मरियम न्‍हसेला मुबा। \v 6 थेनीगदे बेथलेहेमरी मुमान मरियमसे कोला न्‍हबा धुइ तजी। \v 7 जमाहेन्‍से मरियमसे बेथलेहेमरीन ह्राङला थेबा झा न्‍हजी। थे झादा ल्‍हेथानरी रिल लसी म्‍हे मुइदा खोले पिन्‍बा डूँडरी नाइजी। तिग्‍दा भिसम थेनीगदेसे खजिबै दिमरी चिबा ग्‍ला आयाङ्नी। \s1 गोठालोगदेसे लैनु येशूदा स्‍याप्‍बा \p \v 8 थे ग्‍लाला ङामला पाङग्‍यालरी गोठालोगदे म्‍हुनङ ग्‍युगदे ख्रुङ्‌सी चिबा मुबा। \v 9 थेनोन धुइरी थेनीगदेसे स्‍वर्गदूत गिक म्राङ्जी। ओच्‍छे थेनीगदेला क्‍युर्नोन परमेश्‍वरला स्‍हेरसे य्‍हाल य्‍हाल तजी। चुह्रङ् तबा म्राङ्सी थेनीगदे लोङ्जी। \v 10 तर स्‍वर्गदूतसे थेनीगदेदा “थालोङ्‍गो! तिग्‍दा भिसम ङाइ एनीगदेला लागिरी थार्बा पिन्‍बा समाचार भसी खबा मुला। चु समाचार जम्‍मान म्‍हिगदेला लागिरी हिन्‍ना। \v 11 तिनी दाऊदला शहररी एनीगदेदा पापग्‍याम थार्बा पिन्‍बा म्‍हि गिक न्‍हबा मुला। थेनोन थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍ट प्रभु हिन्‍ना। \v 12 ओच्‍छे एनीगदेला लागिरी चिनु चा चु तला, एनीगदेसे कोला गिकदा ल्‍हेथानसे रिल लसी म्‍हे मुइदा खोले पिन्‍बा डूँडरी नाइसी थान्‍बा स्‍याप्‍ला।” \p \v 13 थेनोन धुइरी स्‍य्‍हान्‍दो स्‍वर्गदूतला हुल म्राङ्जी। ओच्‍छे थे स्‍वर्गदूतगदेसे परमेश्‍वरदा धन्‍यवादला व्‍हाइ गोबारी छ्‌याइजी, \q1 \v 14 “स्‍वर्गरी धन्‍छ्‌याबा परमेश्‍वरला जयजयकार, \q1 जम्‍बुलिङरी जुन म्‍हिदा परमेश्‍वरसे धम्‍बा मुला थेनीगदेदा शान्‍ति तगै!” \p \v 15 स्‍वर्गदूतगदे स्‍वर्गरी निमाहेन्‍से गोठालोगदेसे ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी “लु, भ्रउ, य्‍हाङदा परमेश्‍वरसे सुङ्बा चु ल्‍हेङमो च्‍याबारी बेथलेहेमरी निइ” भिसी भिजी। \p \v 16 जमाहेन्‍से थेनीगदे योना योना लसी बेथलेहेमरी निजी। थेरी थेनीगदेसे मरियमदेन योसेफ ओच्‍छे लैनु कोलादा चा म्‍हे मुइदा खोले पिन्‍बा डूँडरी नाइसी थान्‍बा म्राङ्जी। \v 17 जमाहेन्‍से थे कोलाला बारेरी थेनीगदेदा स्‍वर्गदूतसे पाङ्बा ताम थेनीगदेसे जम्‍मान म्‍हिगदेदा थेःना लजी। \v 18 ओच्‍छे गोठालोगदेसे पाङ्बा ताम थेःबा म्‍हिगदे जम्‍मान उदेक तजी। \v 19 तर मरियमसे चा चु जम्‍मान ताम म्‍हन्‍सी सेमरीन थान्‍जी। \v 20 ओच्‍छे स्‍वर्गदूतसे भिबा ह्रङ्नोन म्राङ्बासे लमा गोठालोगदेसे परमेश्‍वरदा घ्रेन मानदेन जयजयकार लसी धन्‍यवादला व्‍हाइ गोबान निजी। \s1 येशूदा परमेश्‍वरला मन्‍दिररी भोर्सी अर्पण लबा \p \v 21 थे कोला न्‍हसी भ्रेःरे तमा खतना लबा धुइरी थेला मिन येशू थान्‍जी। थेला मिन आमाला फोरी खबा भन्‍दा ङाच्‍छान स्‍वर्गदूतसे पाङ्बा मुबा।\x * \xo 2:21 \xt लेवी १२:३; लूका १:३१\x* \v 22 ओच्‍छे मोशाला ठिम अन्‍छार थेनीगदे चोख्‍याब लबा धुइ तमाहेन्‍से येशूदा थेला आबादेन आमासे परमप्रभुला ङाच्‍छा अर्पण लबाला लागिरी यरूशलेमरी परमेश्‍वरला मन्‍दिररी भजी।\x * \xo 2:22 \xt लेवी १२:६-८\x* \v 23 परमप्रभुसे मोशादा पिन्‍बा ठिमरी भ्रिबा अन्‍छार जम्‍मान भन्‍दा ङाच्‍छा न्‍हबा झा परमप्रभुला लागिरी फेसी थान्‍तोःबा मुबा।\x * \xo 2:23 \xt प्रस्‍था १३:२, १२\x* \v 24 ओच्‍छे परमेश्‍वरसे मोशादा पिन्‍बा ठिमरी मुबा अन्‍छार जोर गिक ढुकुर तसै जोर गिक परेवा तसै परमप्रभुदा फुल्‍तोःबासे लमा थेनीगदे बलि फुल्‍बारी खजी। \p \v 25 थे धुइरी यरूशलेमरी शिमियोन भिबा म्‍हि गिक मुबा। थे परमेश्‍वरसे म्‍हन्‍बा अन्‍छार भ्रबादेन परमेश्‍वरदा तेन्‍बा म्‍हि मुबा। थेदा परमेश्‍वरसे इस्राएलीगदेदा थार्बा पिन्‍बा म्‍हि पुइखला भिसी सुङ्बा ताम पूरा लला भिसी भ्रान्‍सी चिबा मुबा। \v 26 ओच्‍छे “थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍टदा आम्राङ्तेधोना ए आसि” भिसी परमेश्‍वरला आत्‍मासे ङाच्‍छान थेदा पाङ्बा मुबा। \v 27 परमेश्‍वरला आत्‍मासे कुल्‍बा ह्रङ् शिमियोन परमेश्‍वरला मन्‍दिररी निजी। थे धुइरी येशूला आबादेन आमासे परमेश्‍वरसे मोशादा पिन्‍बा ठिम अन्‍छार तिग लतोःबा मुबा, थे लबारी येशूदा परमेश्‍वरला मन्‍दिररी भसी खजी। \v 28 जमाहेन्‍से शिमियोनसे लैनु येशूदा कुरी किन्‍सी परमेश्‍वरदा धन्‍यवाद पिन्‍सी चुह्रङ् भिजी, \q1 \v 29 “परमप्रभु ह्राङसे सुङ्बा ताम पूरा तबा मुला। दाहेन्‍से ह्राङदा तेन्‍बा म्‍हि ङा सिसै ढुक्‍क मुला। \q1 \v 30 तिग्‍दा भिसम ह्राङसे कबुल लबा ह्रङ्नोन थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍टदा ङाइ म्राङ्सी जिन्‍बा मुला। \q1 \v 31 चु कोलादा ह्राङसे जम्‍मान म्‍हिगदेला लागिरी पुइखबा हिन्‍ना। \q1 \v 32 अर्गु य्‍हुलला म्‍हिगदेदा ख्रीष्‍टसेन ह्राङला ग्‍याम उन्‍ना, \q1 ओच्‍छे चुसे लमा इस्राएलीगदेसे मान याङ्ला।”\x * \xo 2:32 \xt यशै ४२:६; ४९:६; ५२:१०\x* \p \v 33 ओच्‍छे शिमियोनसे लैनु येशूला बारेरी पाङ्बा ताम थेःसी येशूला आबादेन आमा उदेक तजी। \v 34 जमाहेन्‍से शिमियोनसे मरियमदा मोलम पिन्‍बान भिजी, “च्‍यागो, चु लैनु इस्राएलीगदेदा थार्बा पिन्‍बादेन नाश लबाला लागिरी परमेश्‍वरसे पिन्‍बा चिनु हिन्‍ना। थेदा ल्‍हानान म्‍हिगदेसे बिरोध लला। \v 35 थेतबासेलमा ल्‍हानान म्‍हिला सेमरी म्‍हन्‍बा तामगदे परमेश्‍वरसे उन्‍ना। ओच्‍छे एला सेमरी ल्‍हानान दुख तला।” \p \v 36-37 थेरी आशेर वंशला फनुएलला झामे हन्‍ना भिबा बोगल ब्‍लिसे ब्‍लि दिङ तबा म्रिङम्‍हेमे गिक मुबा। थे अगमवक्तास्‍या मुबा, ब्‍याह तसी निस दिङ तमा थेला ह्रेम्‍बो सिजी। ओच्‍छे थे फोइथान चिसी धिन म्‍हुननोन परमेश्‍वरला मन्‍दिररी प्रार्थना लबान परमेश्‍वरदा तेन्‍मुबा। \v 38 थेनोन धुइरी हन्‍ना खसी परमेश्‍वरदा धन्‍यवाद पिन्‍जी। ओच्‍छे थेसे परमेश्‍वरसे यरूशलेमदा पापग्‍याम फेबा धुइदा भ्रान्‍सी चिबा म्‍हिगदेदा थे कोलाला बारेरी पाङ्सी पिन्‍जी। \v 39 जमाहेन्‍से थेनीगदेसे परमेश्‍वरसे मोशादा पिन्‍बा ठिम अन्‍छार लतोःबा जम्‍मान गे जिन्‍ना लसी गालील अञ्‍चलला ह्राङलान नासरत शहररी निजी।\x * \xo 2:39 \xt मत्ती २:२३\x* \v 40 लैनु येशू घ्रेन घ्रेन तबान खमाहेन्‍से थेला बुद्धिएनोन खजी। तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरला मोलम थेदेन छ्‌याम मुबा। \s1 येशूसे यहूदी धर्मगुरुगदेदेन छ्‌याम ताम लबा \p \v 41-42 मिश्र य्‍हुल्‍साग्‍याम फेसी खबा धिन‍दा ढन्‍सी धङ्बा चाडरी चाडला ठिम अन्‍छार येशूला आबा आमा दिङएदङसे यरूशलेमरी निबा लमुबा। थेतबासेलमा येशू च्‍युक न्‍ही दिङ तमाएनोन येशूला आबादेन आमासे येशूदा छ्‌यामनोन भोर्सी यरूशलेमरी निजी।\x * \xo 2:41-42 \xt प्रस्‍था १२:१-२७; व्‍यव १६:१-८\x* \v 43 चाड धङ्‍सी जिन्‍माहेन्‍से थेनीगदे दिमरी निजी। तर येशू चा यरूशलेमरीन धन्‍छ्‌याजी। चु ताम थेला आबादेन आमासे था आयाङ्नी। \v 44 येशूला आबादेन आमासे येशू म्‍हिला हुलरी मुला तला भिसी म्‍हन्‍सी तिरेला ग्‍याम भ्रसी निजी। ओच्‍छे थेनीगदेसे येशूदा ह्राङला म्‍हिदेन ङोसेबा म्‍हिगदे मुबा ग्‍लारी निसी म्‍हाइजी, \v 45 तर आस्‍याप्‍बासे लमा थेनीगदे थेदा म्‍हाइबान यरूशलेमरी दोःसी खजी। \v 46 थेनीगदेसे सोमरेरी येशूदा परमेश्‍वरला मन्‍दिररी स्‍याप्‍जी। थेरी थे यहूदी धर्मगुरुगदेदेन छ्‌याम धन्‍छ्‌यासी थेनीगदेसे पाङ्बा ताम ङ्‌यान्‍सी, ङ्‌योइबा छार्बा लसी धन्‍छ्‌याबा मुबा। \v 47 थेरी येशूला ताम ङ्‌यान्‍सी चिबागदे येशूसे ताम घोसी जोहाब पिन्‍बा म्राङ्सी उदेक तबा मुबा। \v 48 येशूला आबादेन आमासे थेदा म्राङ्सी उदेक म्‍हन्‍सी थेला आमासे “च्‍यागो झा, एला आबादेन ङा एदा म्‍हाइमा म्‍हाइमा हैरान तजी, एसे चुह्रङ् तिग लबा?” भिमा, \v 49 येशूसे थेनीगदेदा “ह्राङनीसे ङादा तिग्‍दा म्‍हाइबा? ङा ङाला आबाला दिमरी चितोःबा भिसी ह्राङनीदा था आरे?” भिसी सुङ्जी। \v 50 तर थेला आबादेन आमासे चु ताम आघोनी। \p \v 51 जमाहेन्‍से येशू ह्राङला आबा आमादेन छ्‌यामनोन नासरतरी फेप्‍जी। ओच्‍छे ह्राङला आबा आमासे पाङ्बा ताम ङ्‌यान्‍सी धन्‍छ्‌याजी। तर थेला आमासे चु जम्‍मान ताम ह्राङला सेमरीन थान्‍जी। \v 52 ओच्‍छे येशू परमेश्‍वरदेन म्‍हिगदेला दयामायारी घ्रेन घ्रेन तमाहेन्‍से बुद्धिनोन बढब तबान निजी।\x * \xo 2:52 \xt १ शमू २:२६; हितो ३:४\x* \c 3 \s1 बप्‍तिस्‍मा पिन्‍बा यूहन्‍ना \r मत्ती ३:१-१२; मर्कूस १:१-८; यूहन्‍ना १:१९-२८ \p \v 1 रोमी ग्‍याल्‍बो कैसर तिबेरियाससे शासन लबा च्‍युक ङा दिङ तमा पन्‍तियस पिलातस भिबा म्‍हि यहूदिया अञ्‍चलला हाकिम मुबा। जमा धुइरी हेरोद गालील अञ्‍चलला ग्‍ले मुबा, ओच्‍छे थेला आले फिलिप इतुरियादेन त्राखोनितिस भिबा ग्‍लाला ग्‍ले मुबा, थेह्रङ् लसीन लुसानियास अबिलेने अञ्‍चलला ग्‍ले मुबा। \v 2 ओच्‍छे हन्‍नासदेन कैयाफा परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हि मुबा। थेनोन धुइरी परमेश्‍वरसे जकरियाला झा तोङतोङबा ग्‍लारी चिबा यूहन्‍ना मुबा ग्‍लारी ह्राङला बचन पुइखजी। \v 3 यूहन्‍नासे म्‍हिगदेदा ह्राङ ह्राङला पाप ख्‍लासी परमेश्‍वरपट्टि दोःगो, ओच्‍छे बप्‍तिस्‍मा किन्‍गो। जमाहेन्‍से परमेश्‍वरसे एनीगदेला पापला दोष मेटब लला भिबान थार्बा पिन्‍बा समाचार थेःना लबान यर्दन स्‍योङला क्‍यारमारला जिल्‍लारीक्‍यार खजी। \v 4 चु ताम यशैया भिबा अगमवक्तासे चुह्रङ् लसी भ्रिबा मुबा, \q1 “तोङतोङबा ग्‍लारीक्‍यार म्‍हि गिक क्रिङ्बान चुह्रङ् भिसी भ्रला, \q1 ‘परमप्रभुला ग्‍याम तयार लउ, \q1 ओच्‍छे परमप्रभु भ्रबाला लागिरी थेला ग्‍याम सोजो स्‍होउ, \q1 \v 5 मुबा जे गङदेन होपगदे सम्‍म स्‍होला, \q1 ओच्‍छे काङलाङ कुङलीङबा ग्‍यामगदे सोजो तला \q1 ओच्‍छे पगल पोगल मुबा ग्‍लाएनोन सम्‍म तला। \q1 \v 6 जमाहेन्‍से जम्‍मान म्‍हिगदेसे परमेश्‍वरसे पिन्‍बा थार्बा म्राङ्ला।’”\x * \xo 3:6 \xt यशै ४०:३-५\x* \p \v 7 थेतबासेलमा यूहन्‍नासे बप्‍तिस्‍मा किन्‍बारी खबा म्‍हिगदेदा चुह्रङ् भिसी पाङ्जी, “पुख्रीला कोलागदे, एनीगदेदा परमेश्‍वरला बोमोग्‍याम स्‍योरम्‍याङ्ला भिसी खाल्‍से भिजी?\x * \xo 3:7 \xt मत्ती १२:३४; २३:३३\x* \v 8 चुदे एनीगदे ह्राङ ह्राङला पाप ख्‍लासी परमेश्‍वरपट्टि दोःबान हिन्‍सम परमेश्‍वरदा सेम निबा गे लउ, ओच्‍छे एनीगदे ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी ङनी अब्राहामला कोलागदे भिसी पाङ्‌बारी थाम्‍हाइगो। तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरसे अब्राहामला लागिरी चु युङबागदेग्‍यामसेनोन कोलागदे स्‍होबारी खम्‍ला। \v 9 च्‍यागो, दोङ थाबारी तरी थीसी जिन्‍बा मुला। थेतबासेलमा ज्‍यबा रो आरोबा जम्‍मान दोङ टाहेन्‍सेन थासी मेरी फर्ला।”\x * \xo 3:9 \xt मत्ती ७:१९\x* \p \v 10 जमाहेन्‍से म्‍हिगदेसे यूहन्‍नादा “थेह्रङ् भिसम दाहेन्‍से ङन्‍से तिग लउ?” भिसी ङ्‌योइमा, \v 11 यूहन्‍नासे थेनीगदेदा “जुन म्‍हिदेन छ्‌याम स्‍हुर्दम न्‍ही मुला थेसे आरेबा म्‍हिदा पिन्‍गै, ओच्‍छे जुन म्‍हिदेन छ्‌याम चबा स्‍हे मुला थेसे आरेबागदेदा भो लसी पिन्‍गै” भिसी जोहाब पिन्‍जी। \p \v 12 ओच्‍छे तिरो दुइबा म्‍हिगदेएनोन यूहन्‍ना मुबा ग्‍लारी बप्‍तिस्‍मा किन्‍बारी खसी, “गुरु, ङन्‍से चा तिग लउ?” भिसी ङ्‌योइजी।\x * \xo 3:12 \xt लूका ७:२९\x* \p \v 13 यूहन्‍नासे थेनीगदेदा “एनीगदेसे तिरो दुइमा सरकारसे तोगब लबा भन्‍दा ल्‍हाना थाकिन्‍गो” भिसी भिजी। \p \v 14 ओच्‍छे सिपाहीगदेएनोन खसी, “ङन्‍से चा तिग लउ?” भिसी ङ्‌योइजी। यूहन्‍नासे थेनीगदेदा “खालैदा अत्‍याचार लसी आहिन्‍बा तामदा हिन्‍ना भिसी टाङगा थाकिन्‍गो, ह्राङला खतोःबा जे टाङगा किन्‍सी सन्‍तोक लसी चिउ” भिसी भिजी। \p \v 15 जमा धुइरी म्‍हिगदेसे थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍ट फेप्‍खला भिसी आश लसी चिबा मुबा। थेतबासेलमा थेनीगदेसे यूहन्‍नादा म्राङ्सी चुनोन ख्रीष्‍ट हिन्‍ना वा भिसी सेमरी म्‍हन्‍सी चिबा मुबा। \v 16 तर यूहन्‍नासे थेनीगदेदा “ङाइ एनीगदेदा क्‍युइसे बप्‍तिस्‍मा पिन्‍ना। तर ङा भन्‍दा शक्तिशाली फेप्‍खबान मुला ङा थेला लखमला तुना ब्‍लबाधोनाला आरे। थेसे एनीगदेदा परमेश्‍वरला आत्‍मादेन मेसे बप्‍तिस्‍मा पिन्‍ना। \v 17 ग्‍वा य्‍हाप्‍बा नाख्‍ले थेलान छ्‌यारी मुला। थेसे खलारी ग्‍वा ज्‍यना लसी य्‍हाप्‍सी ग्‍वा जति भकारीरी युला। ओच्‍छे पोलोवा जति खाइमै आसिबा मेरी ख्राङ्ला” भिसी भिजी। \v 18 चुह्रङ् लसी यूहन्‍नासे अर्गु ल्‍हानान अर्ती पिन्‍सी, लोप्‍सी म्‍हिगदेदा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लजी। \v 19 तर हेरोद ग्‍लेसे ह्राङला आले चाङ हेरोदियास भिबादा थान्‍बासे लमा थेला जम्‍मान पाप गे म्राङ्सी यूहन्‍नासे थेदा बङ्बा मुबा। \v 20 थेतबासेलमा थेसे यूहन्‍नादा झ्‍याल्‍खानरी झाङ्‌सी पापथोरी झन पाप गे लजी।\x * \xo 3:20 \xt मत्ती १४:३-४; मर्कू ६:१७-१८\x* \s1 येशूसे बप्‍तिस्‍मा किन्‍बा \r मत्ती ३:१३-१७; मर्कूस १:९-११; यूहन्‍ना १:३२-३४ \p \v 21 म्‍हिगदेसे बप्‍तिस्‍मा किन्‍बान लबा धुइरी येशूसेनोन बप्‍तिस्‍मा किन्‍जी। थेसे प्रार्थना लबान लबा धुइरी स्‍वर्ग ठोङ्‌बा म्राङ्जी। \v 22 ओच्‍छे परमेश्‍वरला आत्‍मा थेथोरी ढुकुर ह्रङ् लसी फाप्‍खजी। ओच्‍छे स्‍वर्गग्‍याम “ए ङाइ सेमहेन्‍से माया लबा ङाला झा हिन्‍ना, ए म्राङ्सी ङा ल्‍हानान ताङ्‍बा मुला” भिबा काइ खजी।\x * \xo 3:22 \xt उत्‍प २२:२; भजन २:७; यशै ४२:१; लूका ९:३५\x* \s1 येशूला आखे म्‍हेमे \r मत्ती १:१-१७ \p \v 23 येशूसे ह्राङला गे लबारी छ्‌याइबा धुइरी येशू बोगल गिकसे च्‍युइ दिङ तबा मुबा। \q1 जम्‍मान म्‍हिगदेसे येशू योसेफलान झा भिसी म्‍हन्‍बा मुबा। \q1 योसेफ एलीला झा मुबा। \q1 \v 24 एली मत्तातला झा, \q1 मत्तात लेवीला झा, \q1 लेवी मल्‍कीला झा, \q1 मल्‍की यान्‍नाला झा, \q1 यान्‍ना योसेफला झा, \q1 \v 25 योसेफ मत्ताथियासला झा, \q1 मत्ताथियस आमोसला झा, \q1 आमोस नहूमला झा, \q1 नहूम इसलीला झा, \q1 इसली नग्‍गैला झा, \q1 \v 26 नग्‍गै माथला झा, \q1 माथ मत्ताथियासला झा, \q1 मत्ताथियस सेमैनला झा, \q1 सेमैन योसेखला झा, \q1 योसेख योदाला झा, \q1 \v 27 योदा योआननला झा, \q1 योआनन रेसाला झा, \q1 रेसा यरुबाबेलला झा, \q1 यरुबाबेल शालतिएलला झा, \q1 शालतिएल नेरीला झा, \q1 \v 28 नेरी मल्‍कीला झा, \q1 मल्‍की अद्दीला झा, \q1 अद्दी कोसामला झा, \q1 कोसाम एलमादमला झा, \q1 एलमादम एर्‌ला झा, \q1 \v 29 एर् यहोशूला झा, \q1 यहोशू एलीएजरला झा, \q1 एलीएजर योरीमला झा, \q1 योरीम मत्तातला झा, \q1 मत्तात लेवीला झा, \q1 \v 30 लेवी शिमियोनला झा, \q1 शिमियोन यहूदाला झा, \q1 यहूदा योसेफला झा, \q1 योसेफ योनानला झा, \q1 योनान एल्‍याकीमला झा, \q1 \v 31 एल्‍याकीम मलेआला झा, \q1 मलेआ मिन्‍नाला झा, \q1 मिन्‍ना मत्ताथाला झा, \q1 मत्ताथा नातानला झा, \q1 नातान दाऊद ग्‍लेला सन्‍तान, \q1 \v 32 दाऊद यिशैला झा, \q1 यिशै ओबेदला झा, \q1 ओबेद बोअजला झा, \q1 बोअज सल्‍मोनला झा, \q1 सल्‍मोन नहशोनला झा, \q1 \v 33 नहशोन अम्‍मीनादाबला झा, \q1 अम्‍मीनादाब आरामला झा, \q1 आराम हेस्रोनला झा, \q1 हेस्रोन फारेसला झा, \q1 फारेस यहूदाला झा, \q1 \v 34 यहूदा याकूबला झा, \q1 याकूब इसहाकला झा, \q1 इसहाक अब्राहामला झा, \q1 अब्राहाम तेरहला झा, \q1 तेरह नाहोरला झा, \q1 \v 35 नाहोर सरूगला झा, \q1 सरूग रऊला झा, \q1 रऊ पेलेगला झा, \q1 पेलेग एबेरला झा, \q1 एबेर शेलहला झा, \q1 \v 36 शेलह केनानला झा, \q1 केनान अर्पक्षदला झा, \q1 अर्पक्षद शेमला झा, \q1 शेम नोआला झा, \q1 नोआ लेमेखला झा, \q1 \v 37 लेमेख मतूशेलहला झा, \q1 मतूशेलह हनोकला झा, \q1 हनोक येरेदला झा, \q1 येरेद महलालेलला झा, \q1 महलालेल केनानला झा, \q1 \v 38 केनान एनोशला झा, \q1 एनोश शेतला झा, \q1 शेत आदमला झा, \q1 आदम परमेश्‍वरला झा मुबा। \c 4 \s1 शैतानसे येशूदा सेम फसब लबारी म्‍हाइबा \r मत्ती ४:१-११; मर्कूस १:१२-१३ \p \v 1 परमेश्‍वरला आत्‍मा येशूथोरी फेप्‍खमाहेन्‍से येशू यर्दन स्‍योङग्‍याम दोःजी। ओच्‍छे परमेश्‍वरला आत्‍मासे थेदा तोङतोङबा ग्‍लारी भोर्जी। \v 2 थेरी शैतानसे येशूदा बोगल न्‍ही धिनधोना फसब लबारी म्‍हाइजी। ओच्‍छे बोगल न्‍ही धिनधोना येशूसे तिगै आसोल्‍नी। थेतबासेलमा येशूदा ल्‍हानान फोख्रेन्‍जी। \v 3 थेनोन धुइरी शैतानसे येशूदा “ह्राङ परमेश्‍वरला झा हिन्‍बान हिन्‍सम चु युङबादा गेङ स्‍होउ” भिसी भिजी। \v 4 ओच्‍छे येशूसे शैतानदा “गेङसे जे म्‍हि आसो भिसी बचनरी भ्रिबा मुला” भिसी सुङ्जी।\x * \xo 4:4 \xt व्‍यव ८:३\x* \p \v 5-6 जमाहेन्‍से शैतानसे येशूदा नोबा गङरी भोर्सी जम्‍बुलिङला जम्‍मान य्‍हुल्‍सागदे उन्‍बान, “ङाइ ह्राङदा चु जम्‍मान य्‍हुल्‍साला ग्‍लेदेन चु जम्‍मान धन सम्‍पत्तिला मालिक स्‍होला, तिग्‍दा भिसम चु जम्‍मान ङादा पिन्‍बा मुला। ओच्‍छे ङाला सेमसे म्‍हन्‍बादा ङाइ पिन्‍ना। \v 7 थेतबासेलमा ह्राङसे ङादा फ्‍या लजी भिसम चु जम्‍मान ह्राङला तला” भिसी भिमा, \v 8 येशूसे थेदा “बचनरी चुह्रङ् भिसी भ्रिबा मुला, ‘एसे ह्राङला परमप्रभु परमेश्‍वरदा फ्‍या लउ, ओच्‍छे थेदा जे तेन्‍गो’” भिसी सुङ्जी।\x * \xo 4:8 \xt व्‍यव ६:१३\x* \p \v 9 दोःसी शैतानसे येशूदा यरूशलेमरी भोर्सी परमेश्‍वरला मन्‍दिरला थोबोरी राप्‍पुङ्जी। ओच्‍छे थेसे येशूदा चुह्रङ् भिसी भिजी, “ह्राङ पक्‍कान परमेश्‍वरला झा हिन्‍सम चु ग्‍याम मार छ्‌योङ्‍गो, \v 10 तिग्‍दा भिसम बचनरी चुह्रङ् भिसी भ्रिबा मुला, \q1 ‘परमेश्‍वरसे ह्राङदा जोगब लबाला लागिरी ह्राङला स्‍वर्गदूतगदेदा कुल्‍ला।\x * \xo 4:10 \xt भजन ९१:११\x* \q1 \v 11 ओच्‍छे एला काङ युङबारी थाठोक्‍गै भिसी \q1 थेनीगदेसे एदा या यारीन ताला’ भिसी भ्रिबा मुला।”\x * \xo 4:11 \xt भजन ९१:१२\x* \p \v 12 तर येशूसे थेदा “बचनरी चुह्रङ्बाएनोन भ्रिबा मुला, ‘एसे ह्राङला परमप्रभु परमेश्‍वरला सेम च्‍याबा गे तिगै थालउ’” भिसी सुङ्जी।\x * \xo 4:12 \xt व्‍यव ६:१६\x* \v 13 जमाहेन्‍से शैतानसे येशूदा तिगै लसी फसब लबारी आखम्‍बासे लमा दोःसी मौका आयाङ्‌तेधोना थेसे येशूदा ख्‍लासी निजी। \s1 येशूसे म्‍हिगदेदा लोप्‍बारी छ्‌याइबा \r मत्ती ४:१२-१७; मर्कूस १:१४-१५ \p \v 14 जमाहेन्‍से परमेश्‍वरला आत्‍माला शक्तिरी येशू गालील अञ्‍चलरी दोःसी फेप्‍खजी। ओच्‍छे थेला बारेरी क्‍यारमारला जम्‍मान ग्‍लारी थेःजी। \v 15 येशू यहूदीगदे ह्रुप तबा दिम दिमरी फेप्‍सी म्‍हिगदेदा लोप्‍बारी छ्‌याइजी। जमाहेन्‍से जम्‍मान म्‍हिगदेसे थेला जयजयकार लजी। \s1 नासरतरी येशूला ताम पत्‍याब आतबा \r मत्ती १३:५३-५८; मर्कूस ६:१-६ \p \v 16 जमाहेन्‍से येशू ह्राङ छर्बा नासरत नाम्‍सारी फेप्‍खजी। ओच्‍छे थे सदन ह्रङ् लसी ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनु यहूदीगदे ह्रुप तबा दिमरी फेप्‍सी परमेश्‍वरला बचनग्‍याम पढब लबारी छ्‌याइजी। \v 17 ओच्‍छे थेदा यशैया अगमवक्तासे भ्रिबा किताब पढब लबाला लागिरी पिन्‍जी। जमाहेन्‍से थे ठोङ्सी चुह्रङ् भिसी भ्रिबा ग्‍ला तेःसी पढब लजी। \q1 \v 18 “परमप्रभु परमेश्‍वरला आत्‍मा ङादेन छ्‌याम मुला। \q1 तिग्‍दा भिसम प्राङबोगदेदा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लबारी \q1 ओच्‍छे झ्‍याल्‍खानरी मुबागदेदा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लसी झ्‍याल्‍खानग्‍याम तेःबारी, \q1 मी आम्राङ्बागदेदा मी म्राङ्ना लबारी \q1 ओच्‍छे दुखरी मुबागदेदा दुखग्‍याम फेबारी,\x * \xo 4:18 \xt यशै ६१:१-२\x* \q1 \v 19 थेह्रङ् लसीन ह्राङला म्‍हिगदेदा परमेश्‍वरसे थार्बा पिन्‍बा धुइ खसी जिन्‍बा मुला भिसी \q1 थेःना लबारी परमेश्‍वरसे ङादा धम्‍सी पुइखबा हिन्‍ना।” \p \v 20 जमाहेन्‍से येशूसे किताब बन्‍द लसी थेरी मुबा म्‍हिदा पिन्‍सी धन्‍छ्‌याजी। यहूदीगदे ह्रुप तबा दिमरी मुबा जम्‍मान म्‍हिगदेसे येशूदा च्‍यासी चिबा मुबा। \v 21 ओच्‍छे येशूसे थेनीगदेदा “परमेश्‍वरला बचनरी भ्रिबा चु ताम तिनी एनीगदेसे ङ्‌यान्‍ना ङ्‌यान्‍नान पूरा तबा मुला” भिसी सुङ्जी। \v 22 येशूसे सुङ्बा दयामायाला ताम थेःसी थेनीगदे उदेक म्‍हन्‍सी जम्‍मासेन थेला तामदा ज्‍यबा भिजी। ओच्‍छे “चु योसेफला झा आहिन?” भिसी थेनीगदेसे भिजी। \p \v 23 येशूसे थेनीगदेदा “एनीगदेसे ङादा पक्‍कान चु उखान भिला ‘डाक्‍टर, ह्राङसे ह्राङदान खम्‍ना लउ। एसे कफर्नहुमरी उदेकला गे लजी भिसी ङन्‍से थेःमुबा थे गे एसे ह्राङला नाम्‍सारीनोन लउ’ भिसी पाङ्ला” भिसी सुङ्जी। \v 24 दोःसी येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “च्‍यागो, खजिबै अगमवक्तादा ह्राङलान नाम्‍सारी मान आल।\x * \xo 4:24 \xt यूह ४:४४\x* \v 25 तर ङ्‌यान्‍गो, चु सत्‍य हिन्‍ना। तिग्‍दा भिसम एलियाला धुइरी इस्राएलरी ह्रेम्‍बो सिबा म्रिङम्‍हेमेगदे ल्‍हानान मुबा। थे धुइरी सोम दिङसे ला ढुधोना नाम आखबासे लमा य्‍हुल्‍सा नाङनोन अनिकाल तबा मुबा।\x * \xo 4:25 \xt १ राजा १७:१\x* \v 26 तर परमेश्‍वरसे एलियादा स्‍य्‍हान्‍दो खालै मुबा ग्‍लारी आपुइना सीदोनला सारपत भिबा नाम्‍सारी मुबा ह्रेम्‍बो सिबा म्रिङम्‍हेमे मुबा ग्‍लारी जे पुइजी।\x * \xo 4:26 \xt १ राजा १७:८-१६\x* \v 27 थेह्रङ् लसीन एलीशा अगमवक्ताला धुइरीएनोन इस्राएलरी कोरे खबा म्‍हिगदे ल्‍हानान मुबा। तर थेनीगदे न्‍हङरी सिरिया य्‍हुल्‍साला नामान भिबा कोरेला जे कोरे म्‍हाजी। तर स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हिगदे खालैलान आम्‍हानी।”\x * \xo 4:27 \xt २ राजा ५:१-१४\x* \p \v 28 चु ताम थेःसी यहूदीगदे ह्रुप तबा दिमरी मुबा जम्‍मान म्‍हिगदेदा बोमो खजी। \v 29 जमाहेन्‍से थेरी मुबा म्‍हिगदेसे येशूदा शहरग्‍याम मङग्‍यार तेःजी। थे शहर गङरी मुबा, थेतबासेलमा थेनीगदेसे येशूदा गङला जोरी भोर्सी ह्रिल्‍ना लबारी छ्‌याइजी। \v 30 तर येशू थे म्‍हिगदेला गुङग्‍याम थोन्‍सी फेप्‍जी। \s1 येशूसे म्‍हङ ताप्‍बा \r मर्कूस १:२१-२८ \p \v 31 जमाहेन्‍से येशू गालीलला कफर्नहुम भिबा शहररी फेप्‍जी। ओच्‍छे ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनु म्‍हिगदेदा परमेश्‍वरला बचनग्‍याम लोप्‍बारी छ्‌याइजी। \v 32 येशूसे लोप्‍बा म्राङ्सी थेनीगदे उदेक तजी। तिग्‍दा भिसम येशूसे अधिकार लसी म्‍हिगदेदा लोप्‍बा मुबा।\x * \xo 4:32 \xt मत्ती ७:२८-२९\x* \v 33 यहूदीगदे ह्रुप तबा दिम न्‍हङरी म्‍हङसे स्‍याप्‍बा म्‍हि गिक मुबा। थे म्‍हङसे स्‍याप्‍बा म्‍हिसे क्रिङ्बान, \v 34 “नासरतला येशू, ह्राङसे ङन्‍दा तिग लबारी छ्‌याइबा? तिग ह्राङ ङन्‍दा साइबारी फेप्‍खबा हिन्‍ना? ह्राङ परमेश्‍वरसे पुइखबा परमेश्‍वरला म्‍हि भिसी ङादा था मुला” भिसी भिजी। \p \v 35 चुह्रङ् भिबा थेःसी येशूसे थे म्‍हङदा बङ्‍बान, “कुटिसी चिउ! थे म्‍हिग्‍याम थोन्‍सी निउ!” सुङ्मैछ्‌याम थे म्‍हिदा जम्‍मान म्‍हिला ओन्‍छाङरी लछार पछार लसी थोन्‍सी निजी, तर थे म्‍हिदा तिगै आतनी। \v 36 चु म्राङ्सी जम्‍मान म्‍हिगदे उदेक म्‍हन्‍सी, “चु म्‍हिला बोली बचनरी खाह्रङ्बा अधिकार चीम, थेला अधिकारदेन शक्तिसे कुल्‍मैछ्‌याम म्‍हङगदे थोन्‍सी यार्बा चीम!” भिसी भिजी। \v 37 ओच्‍छे येशूसे लबा गे कफर्नहुम शहरला क्‍यारमारला जम्‍मान ग्‍लारी थेःजी। \s1 येशूसे ल्‍हानान म्‍हिगदेदा खम्‍ना लबा \r मत्ती ८:१४-१७; मर्कूस १:२९-३४ \p \v 38 येशू यहूदीगदे ह्रुप तबा दिमग्‍याम थोन्‍सी सिमोनना दिमरी फेप्‍जी। थेरी सिमोनना स्‍युमी छवा खसी आखम्‍बा मुबा। ओच्‍छे दिमरी मुबागदेसे “थेदा खम्‍ना लसी पिन्‍गो” भिसी बिन्‍ती लजी। \v 39 जमाहेन्‍से येशू सिमोनना स्‍युमीला ङामरी फेप्‍सी छवादा म्‍हासी निउ भिसी सुङ्मा थेला छवा म्‍हाजी। ओच्‍छे सिमोनना स्‍युमी तुरुन्‍तन रेःसी थेनीगदेदा क्‍योङ्बारी छ्‌याइजी। \p \v 40 ओच्‍छे धिनी घल्‍माहेन्‍से म्‍हिगदेसे ल्‍हानान थरीला रोगसे स्‍याप्‍बा म्‍हिगदेदा येशू मुबा ग्‍लारी भजी। जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेथोरी ह्राङला या थान्‍सी थेनीगदे जम्‍मादान खम्‍ना लजी। \v 41 जमाहेन्‍से ल्‍हानान म्‍हिगदेला ल्‍हुइग्‍याम म्‍हङगदे चुह्रङ् भिबान क्रिङ्सी थोन्‍जी, “ह्राङ परमेश्‍वरला झा हिन्‍ना।” तर येशूसे थे म्‍हङगदेदा बङ्‍बान दोःसी तिगै ताम पाङ्आपुङ्नी। तिग्‍दा भिसम येशू थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍ट हिन्‍ना भिसी थे म्‍हङगदेसे ङोसेबा मुबा। \s1 येशूसे परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लबा \r मर्कूस १:३५-३९ \p \v 42 स्‍य्‍हो तमाहेन्‍से येशू सुनसान ग्‍लारी फेप्‍जी। जमाहेन्‍से म्‍हिला हुलसे म्‍हाइबान येशू मुबा ग्‍लारी धोखजी। ओच्‍छे थेनीगदेसे येशूदा “ङन्‍दा ख्‍लासी थाफेप्‍गो” भिसी रोकब लबारी म्‍हाइजी। \v 43 तर येशूसे थेनीगदेदा “ङाइ अर्गु ग्‍लागदेरीएनोन परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लतोःबा मुला। तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरसे ङादा चुलान लागिरी पुइखबा हिन्‍ना” भिसी सुङ्जी। \v 44 जमाहेन्‍से येशू यहूदियाला यहूदीगदे ह्रुप तबा दिमगदेरी फेप्‍सी थार्बा पिन्‍बा समाचार थेःना लजी। \c 5 \s1 येशूसे ङाच्‍छा धम्‍बा चेलागदे \r मत्ती ४:१८-२२; मर्कूस १:१६-२०; यूहन्‍ना १:४०-४२ \p \v 1 परमेश्‍वरला बचन ङ्‌यान्‍बाला लागिरी ल्‍हानान म्‍हिगदे येशूला क्‍युर्सीन तोर हुइ मार हुइ लबान मुबा। थेतबासेलमा येशू गनेसरेत भिबा घ्‍योइला कुनीरी राप्‍सी धन्‍छ्‌याबा मुबा। \v 2 ओच्‍छे येशूसे घ्‍योइला कुनीरी दोँगा न्‍ही म्राङ्जी। थे धुइरी माझीगदे दोँगा ख्‍लासी ह्राङ ह्राङला घ्‍याङ ख्रुबान मुबा। \v 3 थेरी मुबा दोँगा गिक चा सिमोनना मुबा। येशू सिमोनना दोँगारी क्रेःसी, “दोँगा जजाकी क्‍याथाङ भोर्गो” भिसी सिमोनदा सुङ्जी। थे दोँगारी धन्‍छ्‌यासी म्‍हिगदेदा लोप्‍बारी छ्‌याइजी।\x * \xo 5:3 \xt मत्ती १३:१-२; मर्कू ३:९-१०; ४:१\x* \p \v 4 लोप्‍सी जिन्‍माहेन्‍से येशूसे सिमोनदा “दोँगा नुप्‍बा ग्‍लारीक्‍यार भोर्गो, ओच्‍छे तार्ङा चुङ्बारी घ्‍याङ रोप्‍गो” भिसी सुङ्जी। \v 5 चु थेःसी सिमोनसे येशूदा “गुरु, ङन्‍से म्‍हुन गिक घ्‍याङ क्‍लाङ्सैनोन तार्ङा गिकनोन आस्‍याप्‍नी। तर ह्राङसे कुल्‍बासे लमा ङाइ घ्‍याङ रोप्‍ला” भिसी भिजी।\x * \xo 5:5 \xt यूह २१:३\x* \v 6 ओच्‍छे थेनीगदेसे घ्‍याङ रोप्‍माहेन्‍से तार्ङा ल्‍हानान स्‍याप्‍बासे लमा घ्‍याङनोन ढेबारी छ्‌याइजी।\x * \xo 5:6 \xt यूह २१:६\x* \v 7 थेतबासेलमा थेनीगदेसे अर्गु दोँगारी मुबा ह्राङला ह्रोगदेदा गुहार ह्रीजी। जमाहेन्‍से थेनीगदे खसी तार्ङा तेःबारी छ्‌याइजी। तार्ङा तेः‍मा तेः‍मा दोँगा न्‍हीरीन तार्ङा ल्‍हानान तबासे लमा दोँगा न्‍हीनोन डुबब तबारी छ्‌याइजी।\fig दोँगा|src="hk00208c.tif" size="span" ref="४:४४" \fig* \p \v 8 चु म्राङ्सी सिमोन पत्रुससे येशूला स्‍य्‍हापरी फ्‍या लसी, “प्रभु, ङा पापी म्‍हि हिन्‍ना। थेतबासेलमा ह्राङ ङा मुबाग्‍याम फेप्‍गो” भिसी भिजी। \v 9 तिग्‍दा भिसम ल्‍हानान तार्ङा स्‍याप्‍बासे लमा सिमोनदेन थेला ह्रोगदे उदेक तजी। \v 10 ओच्‍छे सिमोनदेन छ्‌याम ढिक्‍सी गे लबा जब्‍दियाला झागदे याकूबदेन यूहन्‍नादाएनोन ल्‍हानान उदेक तजी। जमाहेन्‍से येशूसे सिमोनदा “थालोङ्‍गो, दाहेन्‍से ए तार्ङा चुङ्बा म्‍हि आहिन, तर एसे म्‍हिगदेदा परमेश्‍वर मुबा ग्‍लारी भला” भिसी सुङ्जी। \v 11 जमाहेन्‍से थेनीगदेसे दोँगा घ्‍योइला कुनीरी भसी ह्राङदेन छ्‌याम मुबा जम्‍मान स्‍हेगदे ख्‍लासी येशूदेन छ्‌याम भ्रजी। \s1 येशूसे कोरे खबा म्‍हिदा खम्‍ना लबा \r मत्ती ८:१-४; मर्कूस १:४०-४५ \p \v 12 तिरेकुनु येशू शहर गिकरी मुबा। ओच्‍छे थेनोन शहररी मुबा कोरे खबा म्‍हि गिकसे येशूदा म्राङ्जी। जमाहेन्‍से थे येशूला ङामरी खसी फ्‍या लबान, “प्रभु, ह्राङला सेम मुसम ह्राङसे ङादा खम्‍ना लखम्‍ला” भिसी भिमा, \v 13 येशूसे थेदा ह्राङला छ्‌यासे थुर्सी, “ए खम्‍गै भिबा ङाला सेम मुला, ए खम्‍गो” भिसी सुङ्मैछ्‌याम थेला कोरे म्‍हाजी। \v 14 जमाहेन्‍से येशूसे थेदा “च्‍यागो, एसे चु ताम खालैदा थापाङ्‍गो! बरु ए निसी परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा म्‍हिदा उन्‍गो। ओच्‍छे एला कोरे म्‍हाजी भिसी म्‍हिगदेसे था याङ्बाला लागिरी परमेश्‍वरसे मोशादा पिन्‍बा ठिमसे कुल्‍बा अन्‍छार बलि फुल्‍गो” भिसी कुल्‍जी।\x * \xo 5:14 \xt लेवी १४:१-३२\x* \p \v 15 जमाकुनुहेन्‍से झन जम्‍मान ग्‍लारी येशूसे लबा गेला बारेरी थेःजी। थेतबासेलमा म्‍हिगदे येशूला ताम ङ्‌यान्‍बारीदेन ह्राङला रोग म्‍हागै भिसी येशू मुबा ग्‍लारी खजी। \v 16 तर येशू चा सुनसान ग्‍लारी फेप्‍सी प्रार्थना लबा मुबा। \s1 येशूसे कुज्‍या म्‍हिदा खम्‍ना लबा \r मत्ती ९:१-८; मर्कूस २:१-१२ \p \v 17 तिरेकुनु येशूसे म्‍हिगदेदा लोप्‍बान लबा धुइरी गालील अञ्‍चलदेन यहूदिया अञ्‍चलला नाम्‍सा नाम्‍साग्‍यामसे ओच्‍छे यरूशलेमग्‍याम खबा फरिसीगदेदेन यहूदी धर्मगुरुगदेएनोन थेरी मुबा। येशूदेन छ्‌याम आखम्‍बा म्‍हिगदेदा खम्‍ना लबा परमप्रभुला शक्ति मुबा। \v 18 थेनोन धुइरी म्‍हिगदेसे कुज्‍या म्‍हि गिकदा खाटरीन पुइसी भजी। ओच्‍छे थेनीगदेसे थे कुज्‍या म्‍हिदा दिम न्‍हङरी येशूला ङाच्‍छापट्टि भोर्बारी म्‍हाइजी। \v 19 तर म्‍हिला हुलसे लमा थेनीगदेसे थे कुज्‍या म्‍हिदा येशूला ङाच्‍छापट्टि भोर्बाला लागिरी ग्‍याम आयाङ्नी। थेतबासेलमा थेनीगदेसे थे कुज्‍या म्‍हिदा मङग्‍यारग्‍यामसे छानारी भोर्जी। ओच्‍छे छाना होक्‍सी थेदा तीबा नान्‍बादेन छ्‌यामनोन येशूला ङाच्‍छापट्टि धोना लजी। \v 20 थे म्‍हिगदेला विश्‍वास म्राङ्सी येशूसे थे कुज्‍या म्‍हिदा “ङाइ एला पापला दोष मेटब लबा मुला” भिसी सुङ्जी। \v 21 येशूसे चुह्रङ् सुङ्बा म्राङ्सी यहूदी धर्मगुरुगदेदेन फरिसीगदेसे “ह्राङसे ह्राङदान परमेश्‍वर स्‍होसी ताम लबा चु म्‍हि खाल हिन्‍ना? म्‍हिगदेला पापला दोष मी परमेश्‍वरसे जे मेटब लखम्‍मुला” भिसी ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी पाङ्‌बारी छ्‌याइजी। \p \v 22 येशूसे थेनीगदेला सेमला ताम था याङ्सी चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनीगदेला सेमरी तिग्‍दा चुह्रङ्बा म्‍हन्‍बा? \v 23 चु कुज्‍या म्‍हिदा ‘एला पाप माफ तबा मुला’ भिबादेन ‘रेःसी भ्रउ’ भिबारी खजिबा चा सजिलो मुला? \v 24 तर च्‍यागो, परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिदा चु जम्‍बुलिङरी म्‍हिगदेला पापला दोष मेटब लबा अधिकार मुला भिबा तामला प्रमाण ङाइ एनीगदेदा उन्‍ना।” जमाहेन्‍से येशूसे थे कुज्‍या म्‍हिदा “ए रेःगो, ओच्‍छे एला तीबा नान्‍बा पुइसी दिमरी निउ।” \v 25 येशूसे थेह्रङ् सुङ्मैछ्‌याम थे कुज्‍या म्‍हि डोङ रेःसी ह्राङला तीबा नान्‍बा पुइसी परमेश्‍वरला जयजयकार लबान दिमरी निजी। \v 26 जमाहेन्‍से थेरी मुबा जम्‍मान म्‍हिगदे लोङ्सी उदेक म्‍हन्‍जी। ओच्‍छे परमेश्‍वरला जयजयकार लबान, “तिनी य्‍हाङसे ल्‍हानान उदेकला गे म्राङ्जी” भिसी भिजी। \s1 येशूसे लेवीदा ङ्‌योइबा \r मत्ती ९:९-१३; मर्कूस २:१३-१७ \p \v 27 थेग्‍याम फेप्‍बान लबा धुइरी येशूसे लेवी भिबा तिरो दुइबा म्‍हिदा तिरो दुइबा ग्‍लारी चिबान लबा म्राङ्जी। ओच्‍छे येशूसे थेदा “ङादेन छ्‌याम भ्रउ” भिसी सुङ्जी। \v 28 जमाहेन्‍से लेवीसे जम्‍मान स्‍हे ख्‍लासी रेःजी ओच्‍छे येशूदेन छ्‌याम भ्रजी। \p \v 29 ओच्‍छे लेवीसे येशूदा ह्राङला दिमरी भोज सोल्‍बारी ङ्‌योइजी। थेरी येशूदेन छ्‌याम भोज चबारी चिबा म्‍हिगदे न्‍हङरी तिरो दुइबा म्‍हिगदेदेन ल्‍हानान स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हिगदेएनोन मुबा। \v 30 जमाहेन्‍से फरिसीगदेदेन थेनीगदेला धर्मगुरुगदेसे येशूला चेलागदेदा बिरोध लबान, “तिग्‍दा एनीगदे तिरो दुइबा म्‍हिगदे ओच्‍छे स्‍य्‍हान्‍दो पापीगदेदेन छ्‌याम चिसी चबा थुङ्बा लबा?” भिसी ङ्‌योइमा,\x * \xo 5:30 \xt लूका १५:१-२\x* \v 31 येशूसे थेनीगदेदा “खम्‍बा म्‍हिदा डाक्‍टर आतोः, तर आखम्‍बा म्‍हिदा जे डाक्‍टर तोःला! \v 32 थेतबासेलमा परमेश्‍वरला ङाच्‍छा ज्‍यबा मुबा म्‍हिगदेदा आहिन, तर ङनी पापी हिन्‍ना भिसी भ्रबा म्‍हिगदेसे ह्राङला पाप ख्‍लासी परमेश्‍वरपट्टि दोःगै भिसी ङ्‌योइबारी ङा खबा हिन्‍ना” भिसी सुङ्जी। \s1 येशूसे फोइथान चिसी प्रार्थना लबाला लागिरी लोप्‍बा \r मत्ती ९:१४-१७; मर्कूस २:१८-२२ \p \v 33 जमाहेन्‍से थेनीगदेसे येशूदा “यूहन्‍नाला चेलागदे सदन फोइथान चिसी प्रार्थना लमुला। ओच्‍छे फरिसीगदेला चेलागदेसेनोन थेह्रङ्नोन लमुला। तर ह्राङला चेलागदेसे चा तिग्‍दा फोइथान चिसी प्रार्थना आलबा?” भिसी ङ्‌योइमा, \v 34 येशूसे थेनीगदेदा “म्‍हाछार जन्‍तीगदेदेन छ्‌याम मुतेधोना थेनीगदेदा खाह्रङ् लसी फोइथान चिउ भिखम्‍ला? \v 35 तर म्‍हाछार थेनीगदेग्‍याम फेसी भोर्बा धुइरी जे थेनीगदे फोइथान चिला” भिसी सुङ्जी। \p \v 36 ओच्‍छे येशूसे थेनीगदेदा उखान गिकएनोन सुङ्बान, “खालै म्‍हिसे बोक्‍टो क्‍वानरी छार क्‍वानगेन्‍से आख्‍या। थेह्रङ् लसी ख्‍याजी भिसम छार क्‍वानएनोन न्‍होङ्ला ओच्‍छे छार क्‍वानगेन बोक्‍टो क्‍वानदेन छ्‌याम ढिकएनोन आढिक। \v 37 ओच्‍छे खालै म्‍हिसे ढिला बोक्‍टो ताङरी अङगुरला कलिलो निङगु आयु, युजी भिसम कलिलो निङगुसे ढिला बोक्‍टो ताङ भोसी ढेला। जमाहेन्‍से निङगु ङेला ओच्‍छे ढिला ताङएनोन गे आखेल्‍बा तला। \v 38 थेतबासेलमा कलिलो निङगु छार ढिला ताङरी युसी थान्‍तोःबा मुला। \v 39 खालैसे चिप्‍बा निङगु थुङ्सी कलिलो निङगु थुङ्बा सेम आल, तिग्‍दा भिसम थेसे चिप्‍बा निङगुन ज्‍यबा भिला।” \c 6 \s1 येशू ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिननाएनोन प्रभु हिन्‍ना \r मत्ती १२:१-८; मर्कूस २:२३-२८ \p \v 1 ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनु येशू बुग्‍याम फेप्‍बान मुबा। थे धुइरी थेला चेलागदेसे ग्‍वाला नम थुसी यारी न्‍हइसी चबारी छ्‌याइजी।\x * \xo 6:1 \xt व्‍यव २३:२५\x* \v 2 तर फरिसीगदे न्‍हङरी कोइ कोइसे “थेनीगदेदा ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनु लबारी आतबा गे एनीगदेसे तिग्‍दा लबा?” भिसी भिमा, \v 3 येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनीगदेसे परमेश्‍वरला बचन पढब लबा आरे? दाऊदसे थेदेन छ्‌याम मुबागदे फोख्रेन्‍बा धुइरी थेसे तिग लजी?\x * \xo 6:3 \xt १ शमू २१:१-६\x* \v 4 थेसे परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा म्‍हिगदे बाहेक स्‍य्‍हान्‍दोसे चबारी आतबा गेङ परमेश्‍वरला दिमरी वाङ्सी तेःसी चजी। ओच्‍छे थेसे ह्राङदेन छ्‌याम मुबागदेदाएनोन पिन्‍मा खालैसेन तिगै भिजी?”\x * \xo 6:4 \xt लेवी २४:९\x* \p \v 5 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हि ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनना प्रभु हिन्‍ना” भिसी सुङ्जी। \s1 येशूसे या खर्बा म्‍हिला या खम्‍ना लबा \r मत्ती १२:९-१४; मर्कूस ३:१-६ \p \v 6 ब्‍लप्‍बा न्‍हबा अर्गु धिनकुनु येशूसे यहूदीगदे ह्रुप तबा दिम न्‍हङरी परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला बारेरी लोप्‍बारी छ्‌याइजी। थेरी दाहिने या खर्बा म्‍हि गिक मुबा। \v 7 ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनु येशूसे थे म्‍हिला खर्बा या खम्‍ना लला वा भिसी यहूदी धर्मगुरुगदेदेन फरिसीगदेसे दोष लबाला लागिरी चिवा लसी चिबा मुबा। \v 8 तर येशूसे थेनीगदेला सेमला ताम था याङ्सी थे या खर्बा मुबा म्‍हिदा “ए रेःसी चुरी राप्‍गो” भिसी सुङ्जी। ओच्‍छे थे म्‍हि राप्‍जी। \v 9 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “थेह्रङ् भिसम चु तामला जोहाब पिन्‍गो, ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनु ज्‍यबा लबादेन नइबा लबा, अथवा म्‍हि सोना लबादेन सिना लबा खजिबा चा ज्‍यबा हिन्‍ना” भिसी सुङ्जी। \v 10 ओच्‍छे येशूसे ह्राङला क्‍युर्सीन मुबा म्‍हिगदेदा स्‍हीसी थे या खर्बा मुबा म्‍हिदा “एला या तन्‍गब लउ!” भिसी सुङ्जी। ओच्‍छे थेसे या तन्‍गब लमैछ्‌याम थेला या खम्‍जी। \v 11 चु म्राङ्सी फरिसीगदेदा बोमो रेःसी दाहेन्‍से येशूदा तिग लबा भिसी ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी सल्‍लाह लजी।\fig ढिला ताङ|src="lb00145c.tif" size="col" ref="५:३९" \fig* \s1 येशूसे च्‍युक न्‍ही चेलागदेदा धम्‍बा \r मत्ती १०:१-४; मर्कूस ३:१३-१९ \p \v 12 तिरेकुनु येशू गङरी फेप्‍सी म्‍हुन गिकनोन परमेश्‍वरदेन छ्‌याम प्रार्थना लजी। \v 13 ओच्‍छे स्‍य्‍हो तमाहेन्‍से येशूसे ह्राङला चेलागदेदा ङ्‌योइसी थेनीगदे न्‍हङरी च्‍युक न्‍ही चेलादा धम्‍जी। ओच्‍छे थेनीगदेदा मुल चेला भिसी मिन थान्‍जी। \v 14 सिमोनदा येशूसे पत्रुस भिसी सुङ्जी, थेला आले अन्‍द्रियास ओच्‍छे याकूब, यूहन्‍ना, फिलिप, बारथोलोमाइ, \v 15 मत्ती, थोमा, अल्‍फयसला झा याकूब ओच्‍छे सिमोन। चु सिमोनदा ह्राङला य्‍हुल्‍सादा माया लबा म्‍हि भिसी भिमुबा। \v 16 ओच्‍छे याकूबला झा यहूदा, ओच्‍छे यहूदा इस्‍करियोत चुनोन यहूदा इस्‍करियोतसे लिच्‍छा येशूदा चुङ्सी म्‍हिगदेला यारी जिम्‍मा पिन्‍जी। \s1 येशूसे ल्‍हानान म्‍हिगदेदा खम्‍ना लबा \r मत्ती ४:२३-२५; मर्कूस ३:७-१२ \p \v 17 येशू ह्राङसे धम्‍बा चेलागदेदेन छ्‌याम गङग्‍याम मार फाप्‍सी सम्‍म ग्‍लारी फेप्‍खसी राप्‍सी धन्‍छ्‌याजी। जमाहेन्‍से येशूदेन छ्‌याम भ्रबा म्‍हिला हुल ओच्‍छे यहूदिया अञ्‍चलला जम्‍मान ग्‍लादेन यरूशलेम, ओच्‍छे टुरोसदेन सीदोन भिबा ग्‍लाग्‍याम म्‍हिला हुल \v 18 येशूसे लोप्‍बा ताम ङ्‌यान्‍बारी ओच्‍छे ह्राङ ह्राङला रोगगदे म्‍हाना लबारी खजी। थेरी म्‍हङसे स्‍याप्‍सी आखम्‍बा म्‍हिगदेएनोन खम्‍जी। \v 19 थेतबासेलमा जम्‍मान म्‍हिगदेसे येशूदा थुर्बारी म्‍हाइमुबा। तिग्‍दा भिसम येशूदेन छ्‌याम म्‍हिगदेदा खम्‍ना लबा शक्ति मुबा। थे शक्तिग्‍याम रोगसे स्‍याप्‍बा जम्‍मान म्‍हिगदे खम्‍जी। \s1 दुखदेन सुख \r मत्ती ५:१-१२ \p \v 20 जमाहेन्‍से येशूसे ह्राङला चेलागदेदा स्‍हीबान चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, \q1 “दुख याङ्बा म्‍हिगदे\f † \fr 6:20 \ft “दुख याङ्बा म्‍हिगदे” भिबा तामदा ग्रीक बाइबलरी प्राङबोगदे भिसी भ्रिबा मुला।\f*, एनीगदेसे परमेश्‍वरग्‍याम मोलम याङ्ला। \q1 तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा एनीगदेलान हिन्‍ना। \q1 \v 21 फोख्रेन्‍बा म्‍हिगदे, एनीगदेसे परमेश्‍वरग्‍याम मोलम याङ्ला। \q1 तिग्‍दा भिसम एनीगदेदा परमेश्‍वरसे म्रेन्‍ना लला। \q1 ओच्‍छे क्राबा म्‍हिगदे, एनीगदेसे परमेश्‍वरग्‍याम मोलम याङ्ला। \q1 तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरसे एनीगदे ताङ्सी ङेःम्‍याङ्‍ला। \p \v 22 “परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिदा विश्‍वास लबासे लमा म्‍हिगदेसे एनीगदेदा हेला लसी नाम्‍साग्‍यामसे तेःला ओच्‍छे जम्‍मासेन एनीगदेदा खिसी लमाएनोन एनीगदेसे परमेश्‍वरग्‍याम मोलम याङ्ला।\x * \xo 6:22 \xt १ पत्रु ४:१४\x* \p \v 23 “थे धुइरी एनीगदे फुरफुर ताङ्‍गो। तिग्‍दा भिसम स्‍वर्गरी एनीगदेसे घ्रेन इनाम याङ्ला। एनीगदेदा दुख पिन्‍बागदेला आखे म्‍हेमेगदेसेनोन अगमवक्तागदेदा चुह्रङ्‌नोन लमुबा।\x * \xo 6:23 \xt २ इति ३६:१६; मुल ७:५२\x* \q1 \v 24 फ्‍युक्‍पोगदे, एनीगदेसे परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्ला। \q1 तिग्‍दा भिसम एनीगदेसे मोजमजा लसी जिन्‍बा मुला। \q1 \v 25 म्रेन्‍बागदे, एनीगदे फोइथाननोन चितोःला। \q1 तिग्‍दा भिसम एनीगदेसे परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्ला। \q1 ओच्‍छे ताङ्बागदे दुख नासी क्रासी चितोःला। \q1 तिग्‍दा भिसम एनीगदेसे परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्ला। \q1 \v 26 म्‍हिगदेग्‍याम मान याङ्बागदे, एनीगदेसे परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्ला। \q1 तिग्‍दा भिसम एनीगदेला आखे म्‍हेमेगदेसेनोन फट्टा अगमवक्तागदेदा चुह्रङ्‌नोन लमुबा। \s1 येशूसे शत्रुदाएनोन माया लतोःला भिसी लोप्‍बा \r मत्ती ५:३८-४८; ७:१२ \p \v 27 “तर ङाइ लोप्‍बा ताम ङ्‌यान्‍बागदेदा ङाइ भिला, एनीगदेसे ह्राङला शत्रुगदेदा माया लउ, ओच्‍छे ह्राङदा हेला लबागदेदा ज्‍यबा व्‍यवहार लउ। \v 28 एनीगदेदा केःबागदेदा परमेश्‍वरसे मोलम पिन्‍गै भिसी प्रार्थना लउ। ओच्‍छे खालैसे एनीगदेदा आज्‍यबा लजी भिसम थेनीगदेदा ज्‍यबा तगै भिसी परमेश्‍वरदेन छ्‌याम प्रार्थना लउ। \v 29 खालैसे एदा ग्रम्‍बा गिकरी तोजी भसम अर्गुपट्टिला ग्रम्‍बाएनोन तासी पिन्‍गो। ओच्‍छे एला स्‍कोट भोर्बारी छ्‌याइबादा स्‍हुर्दमदाएनोन पिन्‍गो। \v 30 एदेन छ्‌याम ह्रीबागदेदा पिन्‍गो, ओच्‍छे एसे थेदेन छ्‌याम दोःसी थाह्रीगो। \v 31 एनीगदेदा स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हिगदेसे जस्‍तो व्‍यवहार लगै भिसी म्‍हन्‍बा मुला, एनीगदेसेनोन स्‍य्‍हान्‍दोगदेदा थेह्रङ्नोन लउ।\x * \xo 6:31 \xt मत्ती ७:१२\x* \p \v 32 “चुदे एनीगदेदा माया लबादा जे एनीगदेसे माया लजी भिसम एनीगदेदा तिग ज्‍यबा तला? तिग्‍दा भिसम पापीगदेसेनोन ह्राङदा माया लबागदेदा माया लमुला। \v 33 ओच्‍छे एनीगदेसे ह्राङदा ज्‍यबा लबादा जे ज्‍यबा लजी भिसम एनीगदेदा तिग ज्‍यबा तला? तिग्‍दा भिसम पापीगदेसेनोन थेह्रङ्नोन लमुला। \v 34 चुदे एनीगदेसे दोःसी याङ्बा सेम लसी खालैदा छे पिन्‍जी भिसम एनीगदेदा तिग ज्‍यबा तला? तिग्‍दा भिसम पापीगदेसे जे जति छे पिन्‍बा मुला ओतेन किन्‍बा आश लसी पापीगदेदान छे पिन्‍बा मुला। \v 35 तर ह्राङला शत्रुगदेदा माया लउ, जम्‍मादान ज्‍यबा लउ, दोःसी किन्‍बा सेम लसी छे थापिन्‍गो ओच्‍छे एनीगदेला मान घ्रेन तला। एनीगदे स्‍वर्गरी धन्‍छ्‌याबा जम्‍मान भन्‍दा घ्रेन परमेश्‍वरला सन्‍तान तला। तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरसे बैगुनीदेन ह्राङला जे ग्‍याम च्‍याबा म्‍हिगदेदाएनोन दया लमुला। \v 36 थेतबासेलमा एनीगदेला परमेश्‍वर आबासे दया लबा ह्रङ् एनीगदेसेनोन दया लउ। \s1 स्‍य्‍हान्‍दोदा दोष थालउ \r मत्ती ७:१-५ \p \v 37 “स्‍य्‍हान्‍दोदा दोष लसी थाभ्रउ ओच्‍छे परमेश्‍वरसेनोन एनीगदेदा दोष आल। म्‍हिगदेला निसाफ लसी थाभ्रउ ओच्‍छे परमेश्‍वरसेनोन एनीगदेला निसाफ आल। म्‍हिगदेदा माफ पिन्‍गो ओच्‍छे परमेश्‍वरसेनोन एनीगदेदा माफ पिन्‍ना। \v 38 म्‍हिगदेदा पिन्‍गो ओच्‍छे परमेश्‍वरसेनोन एनीगदेदा पिन्‍ना। परमेश्‍वरसे मी छुइसी छुइसी पिन्‍ना ओच्‍छे जुन दप्‍बा स्‍हेसे एनीगदेसे स्‍य्‍हान्‍दोगदेदा पिन्‍ना, थेनोन दप्‍बा स्‍हेसे एनीगदेसे याङ्ला।” \p \v 39 येशूसे थेनीगदेदा उखानग्‍याम चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “तिग मी आम्राङ्बा म्‍हिसे मी आम्राङ्बा म्‍हिदान डोर्‍याब लखम्‍ला? चुदे थेसे डोर्‍याब लजी भिसम थे न्‍हीनोन व्‍हाङरी ताइला।\x * \xo 6:39 \xt मत्ती १५:१४\x* \v 40 ओच्‍छे खजिबै चेला ह्राङला गुरु भन्‍दा घ्रेन आत, तर थेसे लोप्‍सी जिन्‍माहेन्‍से गुरु ह्रङ्‌बान तला।\x * \xo 6:40 \xt मत्ती १०:२४-२५; यूह १३:१६; १५:२०\x* \p \v 41 “स्‍य्‍हान्‍दोला गोरी सेः भ्रबा म्राङ्बासे ह्राङला गोरी मुइ भ्रबा तिग्‍दा आम्राङ्बा? \v 42 ह्राङला गोरी भ्रबा मुइ आम्राङ्बासे खाह्रङ् लसी आलेदा ‘खाइ, एला गोला सेः तेःसी पिन्‍ना भिसी भिखम्‍ला।’\f † \fr 6:42 \ft “ह्राङला गोरी मुइ भ्रबा भिबादेन आलेला गोरी मुबा सेः” भिबा तामदा ग्रीक बाइबलरी “ह्राङला मीरी मुबा मूढादा वास्‍ता आलना ह्राङला आलेला मीरी मुबा धुलु तेःसी पिन्‍ना” भिसी भ्रिबा मुला।\f* कप्‍टी, ङाच्‍छा ह्राङला गोला मुइ तेःगो, ओच्‍छे जे एसे आलेला गोरी भ्रबा सेः तेःबारी खम्‍ला। \s1 ज्‍यबा दोङला रोदेन आज्‍यबा दोङला रो \r मत्ती ७:१६-२०; १२:३३-३५ \p \v 43 “ज्‍यबा दोङरी आज्‍यबा रो आरो ओच्‍छे आज्‍यबा दोङरी ज्‍यबा रो आरो। \v 44 जम्‍मान दोङ थेरी रोबा रो अन्‍छार ङोसेला। पुजुला दोङग्‍याम अञ्‍जीर आथु ओच्‍छे पोलाङला दोङग्‍यामएनोन अङगुर आथु।\x * \xo 6:44 \xt मत्ती १२:३३\x* \v 45 तिग्‍दा भिसम ज्‍यबा सेम मुबा म्‍हिला सेम न्‍हङ‍ग्‍याम ज्‍यबान ताम थोन्‍मुला ओच्‍छे नइबा सेम मुबा म्‍हिला सेम न्‍हङ‍ग्‍याम नइबान ताम थोन्‍मुला। थेतबासेलमा म्‍हिला सेम न्‍हङरी जे मुला थेनोन थेला सुङग्‍याम पाङ्ला।\x * \xo 6:45 \xt मत्ती १२:३४\x* \s1 बुद्धि मुबा म्‍हिदेन मूर्ख म्‍हिसे स्‍होबा दिम \r मत्ती ७:२४-२७ \p \v 46 “ङाइ कुल्‍बा ताम आङ्‌यान्‍सम तिग्‍दा ङादा ‘प्रभु, प्रभु’ जे भिबा? \v 47 ङा मुबा ग्‍लारी खबा म्‍हिसे ङाइ पाङ्बा ताम ङ्‌यान्‍ना ओच्‍छे ङाइ कुल्‍बा अन्‍छार गे लला। थे खाह्रङ्बा म्‍हि हिन्‍ना भिबा ताम ङाइ एनीगदेदा पाङ्ला। थे म्‍हिसे \v 48 ह्राङला दिम स्‍होबा धुइरी जग नुप्‍ना ख्‍वसी स्‍होजी। ओच्‍छे नाम, भाल खमा थे दिमरी टजी। तसैनोन थे दिम आफुप्‍नी, तिग्‍दा भिसम थे दिमला जग नुप्‍ना ख्‍वसी स्‍होबा मुबा। \v 49 तर जुन म्‍हिसे ङाइ पाङ्बा ताम थेःसी थे अन्‍छार गे आल थे म्‍हि चा जग नुप्‍ना आख्‍वना दिम स्‍होबा म्‍हि ह्रङ्‌बा हिन्‍ना। थेतबासेलमा नाम, भाल बाढी खबा धुइरी थे दिमरी टसी थे दिम फुप्‍सी ल्‍हानान नोक्‍सान तजी।” \c 7 \s1 येशूसे कप्‍तानला नोकरदा खम्‍ना लबा \r मत्ती ८:५-१३ \p \v 1 चुह्रङ् सुङ्सी जिन्‍माहेन्‍से येशू कफर्नहुम भिबा ग्‍लारी फेप्‍जी। \v 2 थेरी रोमी कप्‍तान गिकला नोकर आखम्‍ना सिबारीन छ्‌याइबा मुबा। थेसे थे नोकरदा ल्‍हानान माया लमुबा। \v 3 थेतबासेलमा थेसे ह्राङला नोकरदा खम्‍ना लगै भिसी येशूदा फेप्‍खउ भिसी ङ्‌योइबाला लागिरी यहूदी गन्‍बागदेदा पुइजी। तिग्‍दा भिसम थेसे येशूला बारेरी थेःबा मुबा। \v 4 जमाहेन्‍से थेनीगदे येशू मुबा ग्‍लारी खसी बिन्‍ती लबान, “थे ह्राङला दया याङ्तोःबा खाल्‍ला म्‍हि हिन्‍ना। \v 5 तिग्‍दा भिसम थेसे य्‍हाङ यहूदी य्‍हुलदा माया लमुला, ओच्‍छे थेसेन यहूदीगदे ह्रुप तबा दिम स्‍होसी पिन्‍बा हिन्‍ना” भिसी भिजी। \p \v 6 जमाहेन्‍से येशू थेनीगदेदेन छ्‌याम फेप्‍जी। येशू कप्‍तानला दिम ङामरी धोमा, कप्‍तानसे ह्राङला ह्रोगदेदा चुह्रङ् भिउ भिसी येशू मुबा ग्‍लारी पुइजी, “प्रभु ह्राङसे दुख थालउ। तिग्‍दा भिसम ह्राङ ङाला दिमरी फेप्‍खबाधोनाला ङा आरे। \v 7 ङाएनोन ह्राङ मुबा ग्‍लारी खबाधोनाला आम्‍हन्‍नी। थेतबासेलमा ह्राङसे ङाला नोकर खम्‍गै भिसी सुङ् जे सुङ्सैनोन थे खम्‍ला। \v 8 तिग्‍दा भिसम ङाएनोन ङाला हाकिमला तहरी चिबा म्‍हि हिन्‍ना। ङाला तहरीनोन सिपाहीगदे मुला। ङाइ कोइदा निउ भिमा निमुला, कोइदा खउ भिमा खमुला। ओच्‍छे ङाला नोकरदा ङाइ चुह्रङ् लउ भिमा थेसे थेह्रङ्नोन लमुला” भिसी भिजी। \p \v 9 थेला चुह्रङ्बा ताम थेःसी येशू उदेक तजी, ओच्‍छे म्‍हिला हुलपट्टि दोःसी, “एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, इस्राएल य्‍हुल्‍साला म्‍हिगदे न्‍हङरीनोन ङाइ चुह्रङ्बा घ्रेन विश्‍वास मुबा म्‍हि आस्‍याप्‍नी” भिसी सुङ्जी। \v 10 जमाहेन्‍से कप्‍तानसे येशू मुबा ग्‍लारी पुइबा म्‍हिगदे दोःसी दिमरी निमा, थे नोकर खम्‍सी जिन्‍बा म्राङ्जी। \s1 येशूसे ह्रेम्‍बो सिबा म्रिङम्‍हेमेला झादा सिबाग्‍याम सोना लबा \p \v 11 न्‍हङगरदङ येशू नाइन भिबा शहररी फेप्‍मा ह्राङला चेलागदेदेन म्‍हिला हुलएनोन येशूदेन छ्‌याम निजी। \v 12 ओच्‍छे येशू शहररी धोबारीन छ्‌याइमा सिबा म्‍हि भबान मुबा। थे सिबा म्‍हि ह्रेम्‍बो सिबा म्रिङम्‍हेमेला गिक जेन झा मुबा। ओच्‍छे शहरला म्‍हिगदेएनोन थेदेन छ्‌याम मुबा। \v 13 थे म्रिङम्‍हेमेदा म्राङ्सी प्रभुदा सेमहेन्‍सेन दया रेःजी। ओच्‍छे थेदा “ए थाक्रागो” भिसी सुङ्जी। \v 14 जमाहेन्‍से येशू सिबाला ङामरी फेप्‍सी सिबादा थुर्जी। चुह्रङ् लसी थुर्मैछ्‌याम सिबा पुइबा म्‍हिगदे थेन तजी। जमाहेन्‍से येशूसे सिबा म्‍हिदा “कोला, रेःगो” भिसी सुङ्जी। \v 15 जमाहेन्‍से सिबा म्‍हि रेःसी ताम पाङ्‌बारी छ्‌याइजी। ओच्‍छे येशूसे थेदा थेला आमादा जिम्‍मा पिन्‍जी। \p \v 16 चु म्राङ्सी जम्‍मान म्‍हिगदे लोङ्सी परमेश्‍वरदा जयजयकार लबान चुह्रङ् भिजी, “य्‍हाङला गुङरी घ्रेन अगमवक्ता गिक फेप्‍खबा मुला। ओच्‍छे परमेश्‍वरसे ह्राङला म्‍हिदा दया लबा मुला।” \v 17 जमाहेन्‍से येशूसे लबा गेला बारेरी यहूदियाला जम्‍मान ग्‍लारीदेन ङाम ङामला जम्‍मान जिल्‍लारी थेःजी। \s1 बप्‍तिस्‍मा पिन्‍बा यूहन्‍नासे ह्राङला चेला न्‍हीदा येशू मुबा ग्‍लारी पुइबा \r मत्ती ११:२-१९ \p \v 18 यूहन्‍नाला चेलागदेसे येशूसे लबा जम्‍मान गे ह्राङला गुरु यूहन्‍नादा पाङ्जी। जमाहेन्‍से यूहन्‍नासे ह्राङला चेला न्‍हीदा ङ्‌योइसी, \v 19 “ङन्‍से फेप्‍खला भिसी आश लसी चिबा थार्बा पिन्‍बा ग्‍ले ह्राङनोन हिन्‍ना कि स्‍य्‍हान्‍दो खालैदा भ्रान्‍तोःबा हिन्‍ना?” भिसी येशू मुबा ग्‍लारी ङ्‌योइबारी पुइजी। \v 20 जमाहेन्‍से थेनीगदे येशू मुबा ग्‍लारी निसी, “ङन्‍से फेप्‍खला भिसी आश लसी चिबा थार्बा पिन्‍बा ग्‍ले ह्राङनोन हिन्‍ना कि स्‍य्‍हान्‍दो खालैदा भ्रान्‍तोःबा हिन्‍ना?” भिसी ङ्‌योइबारी बप्‍तिस्‍मा पिन्‍बा यूहन्‍नासे ङन्‍दा ह्राङ मुबा ग्‍लारी पुइखबा हिन्‍ना भिसी भिजी। \p \v 21 थे धुइरी येशूसे रोगसे स्‍याप्‍बा ल्‍हानान म्‍हिगदेदेन म्‍हङसे स्‍याप्‍बा म्‍हिगदेदा खम्‍ना लबान मुबा। ओच्‍छे मी आम्राङ्बा ल्‍हानान म्‍हिगदेला मी म्राङ्ना लजी। \v 22 जमाहेन्‍से यूहन्‍नाला चेलागदेदा येशूसे चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनीगदेसे जुन जुन ताम म्राङ्बादेन थेःबा मुला, थेनोन ताम यूहन्‍ना मुबा ग्‍लारी निसी पाङ्‍गो। मी आम्राङ्बागदेला मी म्राङ्ना लबा मुला, कुज्‍यादेन कोरे खबा म्‍हिगदेदा खम्‍ना लबा मुला, नाब्‍यङ आथेःबागदेदा थेःना लबा मुला, सिबागदेदा सोना लबा मुला, ओच्‍छे प्राङबोगदेदा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लबान मुला।\x * \xo 7:22 \xt यशै ३५:५-६; ६१:१\x* \v 23 जुन म्‍हिसे शङ्का आलना विश्‍वास लला थे म्‍हिसे परमेश्‍वरग्‍याम मोलम याङ्ला।” \p \v 24 यूहन्‍नाला चेलागदे दोःसी निमाहेन्‍से येशूसे यूहन्‍नाला बारेरी म्‍हिला हुलदा चुह्रङ् भिसी सुङ्बारी छ्‌याइजी, “एनीगदे तोङतोङबा ग्‍लारी तिग च्‍याबारी निबा मुबा? तिग लाबासे य्‍होङ्बा मा दोङ च्‍याबारी निबा हिन्‍ना? \v 25 ओच्‍छे एनीगदे तिग च्‍याबारी थोन्‍बा मुबा? ज्‍यबा ज्‍यबा क्‍वान क्‍वान्‍बा म्‍हिदा च्‍याबारी? च्‍यागो, थेह्रङ्बा ज्‍यबा ज्‍यबा क्‍वान क्‍वान्‍बादेन मोजमजा लबा म्‍हि मी ग्‍लेखाङरी जे चिबा मुला। \v 26 एनीगदे तिग च्‍याबारी निमुबा? तिग अगमवक्तादा च्‍याबारी निबा आहिन? हिन्‍ना, ङाइ पाङ्ला एनीगदेसे स्‍य्‍हान्‍दो अगमवक्तागदे भन्‍दा घ्रेन म्‍हि गिकदा म्राङ्बा मुला। \v 27 थे अगमवक्ता थेनोन हिन्‍ना, थेला बारेरी परमेश्‍वरला बचनरी चुह्रङ्बा भ्रिबा मुला, \q1 ‘च्‍यागो, ङाइ ङाला समाचार भोर्बा म्‍हिदा एला ङाच्‍छा ङाच्‍छा पुइखला। \q1 थेसे एला लागिरी ग्‍याम स्‍होला’।\x * \xo 7:27 \xt मला ३:१\x* \p \v 28 “थेतबासेलमा च्‍यागो, दान्‍देधोना न्‍हबा कोलागदे न्‍हङरी यूहन्‍ना भन्‍दा घ्रेन म्‍हि खालै आरे। तसैनोन परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सारी जुन म्‍हि जजा मुला थे म्‍हि यूहन्‍ना भन्‍दा घ्रेन म्‍हि तला।” \p \v 29 ओच्‍छे तिरो दुइबा म्‍हिगदेदेन स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हिगदेसे यूहन्‍नाला ताम थेःसी, “परमेश्‍वरसे कुल्‍बा ताम ठीक हिन्‍ना” भिसी थेग्‍याम बप्‍तिस्‍मा किन्‍बा मुबा।\x * \xo 7:29 \xt मत्ती २१:३२; लूका ३:१२\x* \v 30 तर फरिसीगदेदेन यहूदी धर्मगुरुगदेसे चा परमेश्‍वरसे कुल्‍बा ताम गे आखेल्‍बा ताम हिन्‍ना भिसी यूहन्‍नाग्‍याम बप्‍तिस्‍मा आकिन्‍बा मुबा। \v 31 येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “थेह्रङ्बा म्‍हिगदेदा ङाइ तिगदेन छ्‌याम दाँजब लसे? थेनीगदे खाह्रङ्बा मुला भिसम, \v 32 बजाररी चिबा कोलागदे ह्रङ्‌बा मुला। थेनीगदे ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी चुह्रङ् भिसी कल लमुला, \q1 ‘ङन्‍से एनीगदेला लागिरी बाँसुरी ह्राप्‍सी पिन्‍जी, तर एनीगदे आस्‍य्‍हनी। \q1 ओच्‍छे ङन्‍से दुखला व्‍हाइ गोजी, तर एनीगदे आक्रानी?’ \m \v 33 तिगै चबा थुङ्बादेन अङगुरला निङगुएनोन आथुङ्बा बप्‍तिस्‍मा पिन्‍बा यूहन्‍ना खमा एनीगदेसे ‘थेदा म्‍हङसे स्‍याप्‍बा म्‍हि’ भिसी भिबा मुबा। \v 34 परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हि चा चबा थुङ्बा लसी भ्रजी। थेतबासेलमा म्‍हिगदेसे ङादा ‘च्‍यागो, ल्‍हानान चबा स्‍हेदेन ल्‍हानान निङगु कासी ङ्‌य्‍होइसी भ्रबा, तिरो दुइबादेन पापीगदेला ह्रो’ भिसी भिमुला! \v 35 तर परमेश्‍वरग्‍याम बुद्धि याङ्बागदेसे जे परमेश्‍वरला बुद्धि ठीक हिन्‍ना भिसी था याङ्बा मुला।” \s1 येशू फरिसीला दिमरी फेप्‍बा \p \v 36 फरिसीगदे न्‍हङला गिकसे येशूदा सोल छ्‌योइबारी ङ्‌योइजी। ओच्‍छे थेला दिमरी फेप्‍सी येशू सोल छ्‌योइबारी धन्‍छ्‌याजी। \v 37 थे शहररी मुबा पापी म्रिङम्‍हेमे गिकसे फरिसीला दिमरी येशू सोल छ्‌योइबारी फेप्‍खजी भिबा थेःसी सिङ्‍गमरमरला बोतलरी अत्तर भसी येशू मुबा ग्‍लारी खजी।\x * \xo 7:37 \xt मत्ती २६:७; मर्कू १४:३; यूह १२:३\x* \v 38 थे येशूला ग्‍यापग्‍याम खसी येशूला ङामरी राप्‍सी क्राजी, ओच्‍छे थेला मीख्‍लीसे येशूला स्‍य्‍हाप भम्‍जी। जमाहेन्‍से थेसे ह्राङला क्रासे येशूला स्‍य्‍हाप फ्‍यासी च्‍योक लसी\f † \fr 7:38 \ft स्‍य्‍हाप च्‍योक लबा चा यहूदीला ठिम अन्‍छार य्‍हाङसे फ्‍या लबा ह्रङ्‌बान हिन्‍ना।\f* येशूला स्‍य्‍हापरी अत्तर फोर्बारी छ्‌याइजी। \v 39 चुह्रङ् लबा म्राङ्सी येशूदा ङ्‌योइबा फरिसीसे “चु म्‍हि अगमवक्ता हिन्‍सम थेदा थुर्बा म्रिङम्‍हेमे खाह्रङ्बा म्रिङम्‍हेमे भिसी ङोसेसेला मुबा। तिग्‍दा भिसम चु पापीस्‍या हिन्‍ना” भिसी ह्राङला सेम न्‍हङरी म्‍हन्‍जी। \p \v 40 थेसे सेमरी चुह्रङ्बा ताम म्‍हन्‍बा था याङ्सी येशूसे फरिसीदा “सिमोन ङाइ एदा ताम गिक पाङ्तोःबा मुला” भिसी सुङ्मा, थेसे “सुङ्‍गो गुरु” भिसी भिजी। \v 41 “च्‍यागो, म्‍हि न्‍हीसे साहू गिकदेन छ्‌याम छे किन्‍बा मुबा गिकसे ग्‍यार्जा ङा ओच्‍छे स्‍य्‍हान्‍दोसे बोगल न्‍हीसे च्‍युइ टाङगा किन्‍बा मुबा। \v 42 थे न्‍हीसेन छे फाआखम्‍बासे लमा साहूसे थे न्‍हीदान माफ पिन्‍जी। थेतबासेलमा, लु, पाङ्‍गो थे न्‍ही न्‍हङरी खजिबासे चा साहूदा ल्‍हाना माया लला” भिसी ङ्‌योइमा, \v 43 “ल्‍हाना माफ याङ्बासे” भिसी सिमोनसे भिमा, “एसे ठीक भिजी” भिसी येशूसे थेदा सुङ्जी। \p \v 44 ओच्‍छे थे म्रिङम्‍हेमेपट्टि दोःसी येशूसे सिमोनदा चुह्रङ् सुङ्जी, “चुदा च्‍यागो, ङा एला दिमरी खमा एसे ङादा काङ ख्रुबारी क्‍युइएनोन आपिन्‍नी तर चुसे मी ङाला काङ मीख्‍लीसे ख्रुसी ह्राङला क्रासे फ्‍यासी पिन्‍जी। \v 45 एसे ङादा च्‍योक लसी फ्‍याआफुल्‍नी, तर चुसे मी खमाहेन्‍सेन ङाला काङरी च्‍योक लबाला लबान मुला। \v 46 ओच्‍छे एसे ङाला थोबोरी छ्‌युगु फोर्सी आपिन्‍नी। तर चुसे मी ङाला काङरी अत्तर फोर्सी पिन्‍जी। \v 47 थेतबासेलमा एसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, चुसे ल्‍हानान पाप लसैनोन माफ याङ्सी जिन्‍बा मुला। तिग्‍दा भिसम चु म्रिङम्‍हेमेसे ल्‍हानान मान लबा मुला। तर जुन म्‍हिदा जजाकी जे माफ लला, थेसे जजाकी जे मान लला।” \p \v 48 ओच्‍छे येशूसे थे म्रिङम्‍हेमेदा “एला पाप माफ तबा मुला” भिसी सुङ्जी। \p \v 49 थेरी चबारी चिबा म्‍हिगदेसे चु ताम थेःसी, “पाप माफ लबा चु म्‍हि खाल हिन्‍ना?” भिसी ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी भिबारी छ्‌याइजी। \v 50 ओच्‍छे येशूसे थे म्रिङम्‍हेमेदा “एला विश्‍वाससे लमा एसे थार्बा याङ्बा मुला, ए ढुक्‍क तसी निउ” भिसी सुङ्जी। \c 8 \s1 येशूसे परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लबा \p \v 1 जमाहेन्‍से येशू शहर शहरदेन नाम्‍सा नाम्‍सा तसी परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लबान फेप्‍जी। थेला च्‍युक न्‍ही चेलागदेएनोन थेदेन छ्‌यामनोन मुबा। \v 2 ओच्‍छे येशूसे म्‍हङसे स्‍याप्‍बादेन रोगग्‍याम खम्‍ना लबा कोइ कोइ म्रिङम्‍हेमेगदेएनोन येशूदेन छ्‌याम मुबा, थेनीगदे न्‍हङरी मरियम मग्‍दलिनी भिबा म्रिङम्‍हेमेला ल्‍हुइग्‍याम येशूसे गोर निस म्‍हङ ताप्‍बा मुबा। \v 3 ओच्‍छे सुसन्‍नादेन हेरोद ग्‍लेला दिमरी गे लबा म्‍हिगदे न्‍हङला खुजास भिबा मुल म्‍हिला म्रिङ योअन्‍नाएनोन येशूदेन छ्‌याम मुबा। ओच्‍छे थेनीगदेदेन स्‍य्‍हान्‍दो म्रिङम्‍हेमेगदेसे ह्राङलान टाङगासे येशूदा ह्रो लमुबा।\x * \xo 8:3 \xt मत्ती २७:५५-५६; मर्कू १५:४०-४१; लूका २३:४९\x* \s1 ब्‍लु ढ्वबाला उखान \r मत्ती १३:१-९; मर्कूस ४:१-९ \p \v 4 जमाहेन्‍से नाम्‍सा नाम्‍साग्‍याम म्‍हिला हुल खसी येशू मुबा ग्‍लारी पोप तजी। ओच्‍छे येशूसे थेनीगदेदा उखान गिक चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, \v 5 “च्‍यागो, ब्‍लु ढ्वबा म्‍हि गिक ब्‍लु ढ्वबारी भ्रजी। थे म्‍हिसे ब्‍लु ढ्वमा कोइ ब्‍लु ग्‍यामरी परब तजी। थे ब्‍लु म्‍हिसे नाङ्जी ओच्‍छे चरागदे खसी चजी। \v 6 कोइ ब्‍लु चा युङबाला घह्रङ मुबा सरी परब तजी, ओच्‍छे फुइमैछ्‌याम सिजी। तिग्‍दा भिसम थे स खर्बा मुबा। \v 7 कोइ ब्‍लु चा पुजु झाङरी परब तजी। ओच्‍छे थे ब्‍लु पुजुदेन छ्‌याम छ्‌यामनोन ल्‍हेसी निसैनोन पुजु दोङला हापसे लमा थे दोङरी तिगै आरोनी। \v 8 तर कोइ ब्‍लु चा ज्‍यबा सरी परब तजी, ओच्‍छे थे दोङरी दोब्‍बर, तेब्‍बर, चौबरधोना रोजी।” चुदे सुङ्माहेन्‍से येशूसे थेरी मुबा म्‍हिगदेदा “जुन म्‍हिदा ङ्‌यान्‍बा सेम मुला, थेसे ङ्‌यान्‍सी घोउ।” \s1 ब्‍लु ढ्वबा उखानना अर्थ \r मत्ती १३:१०-२३; मर्कूस ४:१०-२० \p \v 9 जमाहेन्‍से चेलागदेसे येशूदा चु उखानना अर्थ तिग भिसी ङ्‌योइजी। \v 10 येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “ङाइ एनीगदेदा म्‍हिसे था आयाङ्‍बा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला ताम घोखम्‍बा ज्ञान बुद्धि पिन्‍बा मुला। तर स्‍य्‍हान्‍दोगदेदा चा उखानग्‍याम पाङ्बा मुला। थेतबासेलमा \q1 ‘थेनीगदेसे च्‍याबाम च्‍याला तर आम्राङ्, \q1 ङ्‌यान्‍बाम ङ्‌यान्‍बा मुला तर आघो।’\x * \xo 8:10 \xt यशै ६:९-१०\x* \p \v 11 “च्‍यागो, चु उखानना अर्थ चुनोन हिन्‍ना, चु ब्‍लु भिबा चा परमेश्‍वरला बचन हिन्‍ना। \v 12 ग्‍यामला कुनीरीक्‍यार परब तबा ब्‍लुला अर्थ चा जुन म्‍हिसे परमेश्‍वरला बचन ङ्‌यान्‍बाम ङ्‌यान्‍ना तर सेमरी थान्‍बारी चा आखम्‍मुला। तिग्‍दा भिसम थेनीगदेसे विश्‍वास लसी थार्बा थायाङ्‌गै भिसी शैतान खसी थेनीगदेला सेमग्‍याम परमेश्‍वरला बचन ब्‍यन्‍सी भोर्मुला। \v 13 थेह्रङ् लसीन युङबाला घह्रङरी परब तबा ब्‍लुला अर्थ चा थेनीगदेसे परमेश्‍वरला बचन ज्‍यबा म्‍हन्‍सी विश्‍वास मी लला। तर थेनीगदेला विश्‍वासला टा आरेबासे लमा तिगै धिन लिच्‍छा थेनीगदेदा तबा दुखसे लमा थेनीगदेसे विश्‍वास लबा ख्‍लाला। \v 14 ओच्‍छे पुजु झाङ न्‍हङरी परब तबा ब्‍लुला अर्थ चा थेनीगदेसे जम्‍बुलिङरी म्राङ्बा धन सम्‍पत्तिदेन मोजमजा, ओच्‍छे थेनीगदेदा तबा धन्‍दा सुर्दासे लमा विश्‍वासरी कोङ्‌सी चिआखम्‍बासे लमा थेनीगदेला विश्‍वासग्‍याम तिगै आरो। \v 15 तर ज्‍यबा सरी परब तबा ब्‍लुला अर्थ चा जुन म्‍हिसे परमेश्‍वरला बचन ङ्‌यान्‍सी ह्राङला ज्‍यबा सेमहेन्‍सेन विश्‍वास लला। ओच्‍छे थेला विश्‍वासग्‍याम गोल्‍से गोल्‍से ज्‍यबा रोगदे रोबान निला। \s1 नाङसलला अर्थ \r मर्कूस ४:२१-२५ \p \v 16 “खालैसे नाङसल म्रासी फामसे घप्‍सी आथान, ओच्‍छे खाट धिरीएनोन छुम्‍सी आथान। तर दिम न्‍हङरी खबा म्‍हिगदेदा य्‍हाल तगै भिसी नोबा ग्‍लारी थान्‍ना।\x * \xo 8:16 \xt मत्ती ५:१५; लूका ११:३३\x* \v 17 ल्‍हुसैनोन आम्राङ्बा स्‍हे तिगै आरे। ओच्‍छे छुम्‍सी थान्‍सैनोन आघोबा स्‍हे तिगै आरे।\x * \xo 8:17 \xt मत्ती १०:२६\x* \v 18 जुन म्‍हिसे ङाइ लोप्‍बा तामदा सेम लसी ङ्‌यान्‍ना, थेदा ङाइ अझ घोना लला। तर ङाइ लोप्‍बा ताम आङ्‌यान्‍बादा चा थेसे जुन घोबा मुला थे तामएनोन म्‍हाना लला।”\x * \xo 8:18 \xt मत्ती २५:२९; लूका १९:२९\x* \s1 येशूला आमादेन आलेगदे \r मत्ती १२:४६-५०; मर्कूस ३:३१-३५ \p \v 19 थे धुइरी येशूला आमादेन आलेगदे येशूदा स्‍याप्‍बारी येशू मुबा ग्‍लारी खजी। तर येशूला क्‍युर्सीन म्‍हिला हुल मुबासे लमा थेनीगदेसे येशूदा स्‍याप्‍बारी आखम्‍नी। \v 20 जमाहेन्‍से थेरी मुबा खालै म्‍हिसे “ह्राङदा स्‍याप्‍बारी ह्राङला आमादेन आलेगदे मङग्‍यार भ्रान्‍सी चिबा मुला” भिमा, \v 21 “च्‍यागो, जुन म्‍हिसे परमेश्‍वरला बचन ङ्‌यान्‍सी परमेश्‍वरसे कुल्‍बा ताम ङ्‌यान्‍ना थेनोन ङाला आमादेन आलेगदे हिन्‍ना” भिसी येशूसे थेनीगदे जम्‍मादान सुङ्जी। \s1 येशूसे लाबालुङसर म्‍हाना लबा \r मत्ती ८:२३-२७; मर्कूस ४:३५-४१ \p \v 22 तिरेकुनु येशू ह्राङला चेलागदेदेन छ्‌याम दोँगारी क्रेःमाहेन्‍से “लु, य्‍हाङ समुन्‍द्रला क्‍याम्‍सङपट्टि निइ” भिसी चेलागदेदा सुङ्जी। जमाहेन्‍से येशू ह्राङला चेलागदेदेन छ्‌याम क्‍याम्‍सङ फेप्‍जी। \v 23 थेनीगदे फेप्‍बान लबा धुइरी येशू दोँगारीन छुप निजी। जमाहेन्‍से समुन्‍द्ररी घ्रेन लाबालुङसर खजी, लाबालुङसरसे लसी समुन्‍द्ररी छाल रेःजी, छालसे लमा दोँगा डुबब तबारी छ्‌याइजी, जमाहेन्‍से थेनीगदेदा आपत विपत तजी। \v 24 जमाहेन्‍से चेलागदे येशूला ङामरी खसी येशूदा छिङ्बान, “गुरु, य्‍हाङ सिबारी छ्‌याइजी” भिसी भिजी। चेलागदेला चुह्रङ्बा ताम थेःसी येशू स्‍हेङ्‌सी लाबालुङसरदा बङ्जी। बङ्मैछ्‌याम लाबालुङसर म्‍हासी शान्‍त तजी। \v 25 येशूसे थेनीगदेदा “खाइ, एनीगदेला विश्‍वास” भिसी सुङ्मा, थेनीगदे लोङ्सी उदेक म्‍हन्‍बान ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी “चु खाल? लाबालुङसरसेनोन थेसे कुल्‍बा ताम ङ्‌यान्‍बा चीम” भिसी ताम लजी। \s1 येशूसे म्‍हिला ल्‍हुइग्‍याम म्‍हङ ताप्‍बा \r मत्ती ८:२८-३४; मर्कूस ५:१-२० \p \v 26 येशू ह्राङला चेलागदेदेन छ्‌याम गालील अञ्‍चलला क्‍याम्‍सङपट्टि गेरासेनस भिबा ग्‍लारी धोखजी। \v 27 येशू दोँगाग्‍याम फप्‍मैछ्‌याम थे शहररी मुबा म्‍हङसे स्‍याप्‍बा म्‍हि गिक येशूदा स्‍याप्‍बारी खजी। थे क्‍वान आक्‍वान्‍नान भ्रबा ल्‍हानान तसी जिन्‍बा मुबा। ओच्‍छे थे दिमरी आचिना धुर्सारीक्‍यार चिबा मुबा। \v 28 थेसे येशूदा म्राङ्मैछ्‍याम क्रिङ्बान येशूला ङाच्‍छापट्टि ख्‍लुप तसी, “जम्‍मान भन्‍दा घ्रेन परमेश्‍वरला झा येशू ह्राङसे ङादा तिग लबा सेम मुला? ङादा दुख थापिन्‍गो” भिसी बिन्‍ती लजी। \v 29 तिग्‍दा भिसम येशूसे थे म्‍हङदा थे म्‍हिला ल्‍हुइग्‍याम थोन्‍सी निउ भिसी कुल्‍बा मुबा। थेदा थे म्‍हङसे ल्‍हानान रेम चुङ्बा मुबा। थे म्‍हिदा या काङरी च्‍याल्‍दासे खीसी ख्रुङ्‌सी चिसैनोन म्‍हङला शक्तिसे लमा थेसे च्‍याल्‍दा फ्राटफ्रेट टाङ्सी थे ह्रिरीक्‍यार यार्मुबा। \p \v 30 येशूसे थेदा “एला मिन तिग?” भिसी ङ्‌योइमा, “ङा हुल हिन्‍ना” भिसी भिजी। तिग्‍दा भिसम थे म्‍हिला ल्‍हुइरी ल्‍हानान म्‍हङ मुबा। \v 31 ओच्‍छे म्‍हङगदेसे “ङन्‍दा ल्‍हानान नुप्‍बा व्‍हाङरी\f † \fr 8:31 \ft चु पदरी “ल्‍हानान नुप्‍बा व्‍हाङ” भिबा चा म्‍हङ म्‍हुङ चिबा ग्‍ला हिन्‍ना। चु ताम (रोमी १०:७; उन्‍बा ९:१, २, ११; ११:७; १७:८; २०:१, ३) पदरी एनोन मुला।\f* थापुइगो” भिसी येशूदेन छ्‌याम बिन्‍ती लजी। \p \v 32 थे ग्‍लाला ङामला गङरी ढ्वला बथान छबान मुबा। थेतबासेलमा थे म्‍हङगदेसे ङन्‍दा थे ढ्वागदे न्‍हङरी वाङ्पुङ्‍गो भिसी बिन्‍ती लमा थेनीगदेदा येशूसे “निउ” भिसी सुङ्जी। \v 33 जमाहेन्‍से थे म्‍हङगदे थे म्‍हिला ल्‍हुइग्‍याम थोन्‍सी ढ्वागदे न्‍हङरी वाङ्माहेन्‍से थेरी मुबा जम्‍मान ढ्वागदे गङग्‍याम समुन्‍द्ररी छ्‌योङ्सी सिजी।\fig समुन्‍द्ररी छाल रेःबा|src="lb00213c.tif" size="span" ref="८:२३" \fig* \p \v 34 चुह्रङ् तबा म्राङ्सी ढ्वा छबा म्‍हिगदे यार्जी। ओच्‍छे नाम्‍सा नाम्‍सादेन शहर शहररी निसी थेनीगदेसे म्राङ्बा जम्‍मान ताम थेःना लजी। \v 35 थेनीगदेसे पाङ्बा ताम थेःसी ल्‍हानान म्‍हिगदे च्‍याबारी येशू मुबा ग्‍लारी खमा, थेनीगदेसे ङाच्‍छा म्‍हङसे स्‍याप्‍सी म्‍योसी भ्रबा म्‍हि खम्‍सी क्‍वान क्‍वान्‍सी येशूला ङामरी चिबा म्राङ्जी। चु म्राङ्सी थेनीगदे लोङ्जी। \v 36 थे म्‍हङसे स्‍याप्‍बा म्‍हि खाह्रङ् लसी खम्‍जी भिसी म्राङ्बा म्‍हिगदेसे थेरी च्‍याबारी खबा म्‍हिगदेदा पाङ्जी। \v 37 जमाहेन्‍से गेरासेनस भिबा नाम्‍साला क्‍यारमारला म्‍हिगदेसे येशूदा “ङनी मुबा ग्‍लाग्‍याम फेप्‍गो” भिसी बिन्‍ती लजी। तिग्‍दा भिसम थेनीगदे ल्‍हानान लोङ्सी उदेक तबा मुबा। थेतबासेलमा येशू थे ग्‍लाग्‍याम दोँगारी क्रेःसी फेप्‍बारी छ्‌याइमा, \v 38 येशूसे म्‍हङ ताप्‍सी खम्‍ना लबा म्‍हिसे “ङाएनोन ह्राङदेन छ्‌याम निबा” भिसी येशूदेन छ्‌याम बिन्‍ती लमा येशूसे थेदा, \v 39 “ए ह्राङला दिमरी निउ ओच्‍छे परमेश्‍वरसे एला लागिरी खाह्रङ्बा गे लबा मुला, थे ताम जम्‍मादान थेःना लउ” भिसी सुङ्जी। जमाहेन्‍से थे म्‍हि निसी येशूसे ह्राङला लागिरी लबा गेला बारेरी शहरला जम्‍मान ग्‍लारी थेःना लबान भ्रजी। \s1 याइरसला झामेदेन का निबा बेथासे स्‍याप्‍बा म्रिङम्‍हेमे खम्‍बा \r मत्ती ९:१८-२६; मर्कूस ५:२१-४३ \p \v 40 जमाहेन्‍से येशू दोःसी फेप्‍खमाहेन्‍से म्‍हिला हुलसे येशूदा फ्‍याफुल्‍जी। तिग्‍दा भिसम थेनीगदे येशू फेप्‍खला भिसी भ्रान्‍सी चिमुबा। \v 41 थेनोन धुइरी याइरस भिबा यहूदीगदे ह्रुप तबा दिमला नेता येशू मुबा ग्‍लारी खसी येशूला स्‍य्‍हापरी फ्‍या लबान, “ङाला दिमरी फेप्‍खउ” भिसी बिन्‍ती लजी। \v 42 तिग्‍दा भिसम थेला गिक जेन मुबा च्‍युक न्‍ही दिङला झामे सिबारीन छ्‌याइबा मुबा। जमाहेन्‍से येशू फेप्‍बान लबा धुइरी म्‍हिगदेसे तोर हुइ मार हुइ लबारी छ्‌याइजी। \v 43 थेरी का निबा बेथासे स्‍याप्‍सी च्‍युक न्‍ही दिङ तबा म्रिङम्‍हेमे गिक मुबा। थेसे ह्राङला जम्‍मान सम्‍पत्ति खर्च लसी मन लसैनोन थेदा खालैसे खम्‍ना लआखम्‍बा मुबा। \v 44 थेतबासेलमा थे येशूला ग्‍यापग्‍याम खसी येशूला क्‍वान्‍ना जोरी थुर्जी। थेसे येशूला क्‍वान थुर्मैछ्‌याम थेला का निबा बेथा म्‍हाजी। \p \v 45 जमाहेन्‍से येशूसे “ङादा खाल्‍से थुर्जी” भिसी सुङ्मा, जम्‍मासेन “ङाइ थुर्बा आहिन” भिसी भिजी। तर पत्रुससे चा “गुरु, ह्राङदा म्‍हिगदेसे तोर हुइ मार हुइ लबान मुला” भिसी भिजी। \v 46 तर येशूसे “आहिन, ङादा खालैसे थुर्बा मुला, तिग्‍दा भिसम ङाग्‍याम ङाला शक्ति थोन्‍सी निबा ङाइ था याङ्जी” भिसी सुङ्जी। \v 47 जमाहेन्‍से थे म्रिङम्‍हेमेसे ह्राङ लासी चिबारी आतनम भिसी फितफित धर्बान येशूला ङाच्‍छापट्टि खसी फ्‍या लबान येशूदा तिग्‍दा थुर्जी ओच्‍छे थुर्मैछ्‌याम ह्राङ खाह्रङ् लसी खम्‍जी भिबा ताम जम्‍मान म्‍हिगदेला ङाच्‍छापट्टि पाङ्जी। \v 48 ओच्‍छे येशूसे थे म्रिङम्‍हेमेदा “झामे, एला विश्‍वाससे लमा ए खम्‍बा मुला, ए ढुक्‍क तसी निउ” भिसी सुङ्जी। \p \v 49 येशूसे ताम लबान लबा धुइरी याइरसला दिमग्‍याम म्‍हि गिक खसी याइरसदा “ह्राङला झामे सिसी जिन्‍जी। दाहेन्‍से गुरुदा दुख थापिन्‍गो” भिसी भिजी। \v 50 तर येशूसे याइरसदा “थालोङ्‍गो, एसे विश्‍वास जे लउ, ओच्‍छे एला झामे सोला” भिसी सुङ्जी। \p \v 51 याइरसला दिमरी धोमाहेन्‍से येशूसे पत्रुस, याकूब, यूहन्‍नादेन थे माइला आबादेन आमादा बाहेक स्‍य्‍हान्‍दो खालैदान दिम न्‍हङरी खआपुङ्नी। \v 52 याइरसला दिमरी पोप तबा म्‍हिगदे थे माइ सिजी भिसी क्राबा क्रिङ्बा लसी चिबा मुबा। येशूसे थेनीगदेदा “थाक्रागो, थे सिबा आरे, म्‍हेर्सी चिबा मुला” भिसी सुङ्जी। \v 53 येशूला ताम थेःसी थेनीगदेसे ङेःबान येशूदा खिसी लजी। तिग्‍दा भिसम थे माइ सिसी जिन्‍बा मुला भिसी थेनीगदेदा था मुबा। \p \v 54 तर येशूसे थे माइला यारी चुङ्सी, “माइ, ए रेःगो” भिसी सुङ्मैछ्‌याम, \v 55 थे माइला आत्‍मा दोःसी खजी ओच्‍छे थे डोङ रेःजी। जमाहेन्‍से येशूसे “चु माइदा चबा स्‍हे पिन्‍गो” भिसी सुङ्जी। \v 56 चु म्राङ्सी थे माइला आबादेन आमा उदेक तजी। तर येशूसे थेनीगदेदा “चु ताम खालैदा थापाङ्‍गो” भिसी कुल्‍जी। \c 9 \s1 येशूसे ह्राङला च्‍युक न्‍ही चेलागदेदा पुइबा \r मत्ती १०:५-१५; मर्कूस ६:७-१३ \p \v 1 जमाहेन्‍से येशूसे ह्राङला च्‍युक न्‍ही चेलागदेदा ङ्‌योइसी थेनीगदेदा म्‍हङगदे ताप्‍बादेन रोगगदे म्‍हाना लबा शक्तिदेन अधिकार पिन्‍सी, \v 2 परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लबारी ओच्‍छे आखम्‍बा म्‍हिगदेदा खम्‍ना लबारी पुइजी। \v 3 ओच्‍छे येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनीगदेसे ग्‍यामला लागिरी कडी, झोला, चबा स्‍हे, टाङगा ओच्‍छे पोबा क्‍वान तिगै थाभोर्गो। \v 4 जुन दिमला म्‍हिगदेसे एनीगदेदा मान लला, थे नाम्‍साग्‍याम थोन्‍सी आनितेधोना एनीगदे थे दिमरीन चिउ। \v 5 तर जुन ग्‍लाला म्‍हिगदेसे एनीगदेदा मान आल, एनीगदे थे शहरग्‍याम थोन्‍बा धुइरी दाहेन्‍से ङन्‍से लतोःबा गे लसी जिन्‍जी। एनीगदेसे तिग लतोःबा लउ भिसी काङला धुलु खर्सी पिन्‍गो।”\x * \xo 9:5 \xt लूका १०:४-११; मुल १३:५१\x* \p \v 6 जमाहेन्‍से चेलागदे नाम्‍सा नाम्‍सारी निसी परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लबान आखम्‍बा म्‍हिगदेदा खम्‍ना लजी। \s1 येशूला बारेरी थेःसी हेरोद ग्‍ले अलमल तबा \r मत्ती १४:१-१२; मर्कूस ६:१४-२९ \p \v 7 चु जम्‍मान गेला बारेरी थेःसी गालील अञ्‍चलरी शासन लबा हेरोद अलमल तजी। तिग्‍दा भिसम कोइ कोइ म्‍हिसे येशूदा “बप्‍तिस्‍मा पिन्‍बा यूहन्‍ना सिबाग्‍याम सोसी खजीम” भिसी भिबा मुबा। \v 8 कोइ कोइसे चा “एलिया दोःसी खजीम” भिसी भिबा मुबा। ओच्‍छे स्‍य्‍हान्‍दो कोइ कोइसे चा “ओन्‍माला अगमवक्तागदे न्‍हङरी गिक सिबाग्‍याम सोसी खजीम” भिसी भिबा मुबा।\x * \xo 9:8 \xt मत्ती १६:१४; मर्कू ८:२८; लूका ९:१९\x* \v 9 थेतबासेलमा हेरोद ग्‍लेसे “चुह्रङ्बा उदेकला गे लबा म्‍हि खाल हिन्‍ना? तिग्‍दा भिसम यूहन्‍नाला थोबो मी ङाइनोन आपुङ्‍बा हिन्‍ना” भिसी भिजी। ओच्‍छे थेसे तिरेम येशूदा स्‍याप्‍बा सेम लजी। \s1 येशूसे हजार ङा म्‍हिगदेदा चबा स्‍हे पिन्‍बा \r मत्ती १४:१३-२१; मर्कूस ६:३०-४४; यूहन्‍ना ६:१-४ \p \v 10 येशूसे परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लबारी पुइबा मुल चेलागदे दोःसी खसी थेनीगदेसे लबा जम्‍मान गे येशूदा पाङ्जी। जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा जे भोर्सी बेथसेदा भिबा शहररी फेप्‍जी। \v 11 तर चु ताम था याङ्सी म्‍हिला हुल येशू मुबा ग्‍लारी निजी। जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा खपुङ्जी। ओच्‍छे म्‍हिगदेदा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लबान आखम्‍बा म्‍हिगदेदा खम्‍ना लजी। \p \v 12 धिनी घल्‍बारी छ्‌याइमाहेन्‍से च्‍युक न्‍ही चेलागदे येशू मुबा ग्‍लारी खसी येशूदा “म्‍हिगदेदा चुग्‍याम निपुङ्‍गो। तिग्‍दा भिसम चु ग्‍लारी तिगै आरे। थेतबासेलमा थेनीगदे क्‍यारमारला नाम्‍सारी निसी चबा थुङ्बादेन चिबा ग्‍ला ढिक्‍ना लगै” भिसी भिजी। \p \v 13 तर येशूसे थेनीगदेदा “एनीगदेसेन चुगदेदा चबा स्‍हे पिन्‍गो” भिसी सुङ्मा, थेनीगदेसे “ङन्‍देन छ्‌याम गोर ङा गेङदेन तार्ङा न्‍ही जे मुला। आतसम ङनी निसी चु जम्‍मान म्‍हिगदेला लागिरी चबा स्‍हे ग्‍लुसी भतोःला” भिसी भिजी। \p \v 14 थेरी हजार ङा ते चा ह्रेम्‍फेबे जे मुबा। ओच्‍छे येशूसे ह्राङला चेलागदेदा “म्‍हिगदेदा बोगल न्‍हीसे च्‍युइला लाम लसी चिपुङ्‍गो” भिसी सुङ्जी। \p \v 15 ओच्‍छे चेलागदेसे येशूसे सुङ्बा ह्रङ्नोन लसी चिपुङ्जी। \v 16 जमाहेन्‍से येशूसे गोर ङा गेङदेन तार्ङा न्‍ही छ्‌यारी थोसी स्‍वर्गपट्टि स्‍हीसी परमेश्‍वरदा धन्‍यवाद पिन्‍जी। ओच्‍छे येशूसे गेङदेन तार्ङा क्‍युइसी म्‍हिगदेदा भो लसी पिन्‍गो भिसी चेलागदेदा कुल्‍जी। \v 17 जमाहेन्‍से जम्‍मान म्‍हिगदेसे म्रेन्‍ना चसीनोन लेङ्बा भ्राइभ्रुइ चेलागदेसे दुइमा च्‍युक न्‍ही सोली तजी। \s1 येशू परमेश्‍वरला म्‍हि ख्रीष्‍ट हिन्‍ना \r मत्ती १६:१३-१९; मर्कूस ८:२७-२९ \p \v 18 तिरेकुनु येशू गिक जेन प्रार्थना लसी धन्‍छ्‌याबा मुबा। थे धुइरी थेला चेलागदेएनोन छ्‌यामनोन मुबा। ओच्‍छे येशूसे थेनीगदेदा “म्‍हिगदेसे ङादा खाल भिबा चीम?” भिसी ङ्‌योइमा, \v 19 थेनीगदेसे “ह्राङदा खालैसे बप्‍तिस्‍मा पिन्‍बा यूहन्‍ना भिबा मुला, खालैसे एलिया, ओच्‍छे स्‍य्‍हान्‍दोगदेसे चा ओन्‍माला अगमवक्तागदे न्‍हङला गिक सिबाग्‍याम सोसी खजीम भिबा मुला” भिसी जोहाब पिन्‍जी।\x * \xo 9:19 \xt मत्ती १४:१-२; मर्कू ६:१४-१५; लूका ९:७-८\x* \v 20 जमाहेन्‍से येशूसे दोःसी चेलागदेदा “तर एनीगदेसे चा ङा खाल भिसी म्‍हन्‍मुला?” भिसी ङ्‌योइमा, पत्रुससे “ह्राङ परमेश्‍वरसे पुइखबा थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍ट हिन्‍ना” भिसी जोहाब पिन्‍जी।\x * \xo 9:20 \xt यूह ६:६८-६९\x* \p \v 21 जमाहेन्‍से येशूसे, “च्‍यागो, एनीगदेसे चु ताम खालैदा थापाङ्‍गो” भिसी कुल्‍जी। \v 22 ओच्‍छे येशूसे थेनीगदेदा “परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिसे ल्‍हानान दुख नातोःला। ओच्‍छे यहूदी गन्‍बागदे, परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिगदेदेन यहूदी धर्मगुरुगदेसे बिरोध लसी साइला। तसैनोन थेदा सिबाग्‍याम सोमरेमाकुनु सोना लला” भिसी सुङ्जी। \s1 चेलागदेसे नातोःबा दुख \r मत्ती १६:२४-२८; मर्कूस ८:३४–९:१ \p \v 23 जमाहेन्‍से येशूसे थेरी मुबा जम्‍मान म्‍हिगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “खालै म्‍हि ङाला चेला दोबा सेम मुसम थेसे ह्राङला ज्‍याननोन माया मारब लसी ह्राङला क्रुस ह्राङसेन धिन धिननोन पुइसी ङादेन छ्‌याम भ्रगै।\x * \xo 9:23 \xt मत्ती १०:३८; लूका १४:२७\x* \v 24 तिग्‍दा भिसम जुन म्‍हिसे ह्राङला ज्‍यान जोगब लबारी म्‍हाइला, थे म्‍हिसे चा जुकजुकधोनाला जुनी आयाङ्। तर ङाला लागिरी ह्राङला ज्‍याननोन पिन्‍खम्‍बा म्‍हिसे चा जुकजुकधोनाला जुनी याङ्ला।\x * \xo 9:24 \xt मत्ती १०:३९; लूका १७:३३; यूह १२:२५\x* \v 25 चुदे खालै म्‍हिसे जम्‍बुलिङनोन यारी किन्‍सी थेला ज्‍याननोन निजी भिसम तिग ज्‍यबा तला? \v 26 ओच्‍छे खालै म्‍हि ङादेन ङाला तामरी पेःजी भिसम परमेश्‍वरला स्‍वर्गदूतगदेदेन छ्‌याम परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हि ङाला आबा परमेश्‍वरला य्‍हालदेन शक्तिरी खमा थेदा ह्राङला भिबारी पेःला। \v 27 तर एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, चुरी मुबा म्‍हिगदे न्‍हङला कोइ कोइ म्‍हि चा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा आम्राङ्तेधोना आसि।” \s1 येशूला स्‍य्‍हाल पोबा \r मत्ती १७:१-८; मर्कूस ९:२-८ \p \v 28 येशूसे चु ताम सुङ्सी भ्रेःरे तमा पत्रुस, यूहन्‍नादेन याकूबदा प्रार्थना लबारी गङरी भोर्सी फेप्‍जी। \v 29 थेरी येशू प्रार्थना लबान लबा धुइरी येशूला स्‍य्‍हाल पोजी। ओच्‍छे येशूला क्‍वान धिनीला स्‍हेर ह्रङ्‌बान य्‍हाल य्‍हाल तजी \v 30 ओच्‍छे म्‍हि न्‍ही येशूदेन छ्‌याम ताम लबा म्राङ्जी। थे म्‍हि न्‍ही मोशादेन एलिया मुबा। \v 31 थेनीगदेला स्‍य्‍हाल य्‍हाल य्‍हाल तबा मुबा। ओच्‍छे येशू यरूशलेमरी सितोःला भिबा तामला बारेरी येशूदेन छ्‌याम ताम लबान मुबा। \p \v 32 थे धुइरी चा पत्रुस ओच्‍छे थेदेन छ्‌याम मुबागदे म्‍हेर्बा मुबा। थेनीगदे फातछोर्मा येशू स्‍वर्गला य्‍हालरी ओच्‍छे स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हि न्‍हीएनोन येशूदेन छ्‌याम राप्‍सी चिबा म्राङ्जी। \v 33 ओच्‍छे थे म्‍हि न्‍ही येशू मुबाग्‍याम दोःसी निबारी छ्‌याइमा पत्रुससे “गुरु, य्‍हाङ चुरी मुबा ज्‍यबा तजीम। दाहेन्‍से ङन्‍से चुरी छाप्रो सोम स्‍होइ, गिक ह्राङला लागिरी, गिक मोशाला लागिरी ओच्‍छे गिक एलियाला लागिरी” भिसी भिजी। तर पत्रुसदा तिग ताम पाङ्तोःबा थे था आरेमुबा। \v 34 पत्रुससे चुह्रङ् पाङ्ना पाङ्नान खसु खसी थेनीगदेदा घप्‍जी। चु म्राङ्सी चेलागदे लोङ्जी। \v 35 ओच्‍छे खसु न्‍हङ‍ग्‍याम चुह्रङ्बा काइ थेःजी, “चु ङाइ धम्‍बा ङाला झा हिन्‍ना, चुसे भिबा ताम एनीगदेसे ङ्‌यान्‍गो।”\x * \xo 9:35 \xt २ पत्रु १:१७-१८; यशै ४२:१; मत्ती ३:१७; १२:१८; मर्कू १:११; लूका ३:२२\x* \v 36 चु काइ थेःसी जिन्‍माहेन्‍से चेलागदेसे थेरी येशूदा जे म्राङ्जी। जमाहेन्‍से थेनीगदे कुटिसी चिजी। ओच्‍छे थेनीगदेसे म्राङ्बा चु ताम थे धुइरी खालैदा आपाङ्नी। \s1 येशूसे म्‍हङसे स्‍याप्‍बा म्‍हिदा खम्‍ना लबा \r मत्ती १७:१४-१८; मर्कूस ९:१४-२७ \p \v 37 न्‍हङगरदङ येशू ह्राङला चेलागदेदेन छ्‌याम गङग्‍याम मार फेप्‍खबा धुइरी म्‍हिला हुल गिक येशूदा स्‍याप्‍बारी खजी। \v 38 ओच्‍छे थे म्‍हिला हुल न्‍हङ‍ग्‍याम म्‍हि गिकसे क्रिङ्बान भिजी, “गुरु, ङाला झादा च्‍यासी पिन्‍गो, तिग्‍दा भिसम चु ङाला गिक जेन झा हिन्‍ना! \v 39 थेदा म्‍हङसे घरिघरि चुङ्‍मुला, ओच्‍छे थे क्रिङ्सी सिबा तेबान तमुला। जमाहेन्‍से थेला सुङग्‍याम बोप्‍स्‍या तेःबा मुला, ओच्‍छे थे म्‍हङसे लछार पछार आलतेधोना थेदा आख्‍लामुला। \v 40 ङाइ थे म्‍हङ ताप्‍सी पिन्‍गो भिसी ह्राङला चेलागदेदा भिजी, तर थेनीगदेसे म्‍हङ ताप्‍आखम्‍नी।” \v 41 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “विश्‍वास आलबादेन नइबा सेम थोबा म्‍हिगदे, खाइमाधोना ङा एनीगदेदेन छ्‌याम तला? खाइमाधोना ङाइ एनीगदेदा नासे?” भिसी सुङ्जी। ओच्‍छे येशूसे थे म्‍हिदा “एला झादा चुरी भउ” भिसी सुङ्जी। \v 42 ओच्‍छे थेसे ह्राङला झादा भना भनान थेला झादा थे म्‍हङसे चुङ्सी भ्‍याङ्‍जी। तर येशूसे थे म्‍हङदा बङ्‌सी थे कोलादा खम्‍ना लसी थेला आबादा पिन्‍जी। \v 43 परमेश्‍वरला शक्ति म्राङ्सी थेरी मुबा म्‍हिगदे उदेक तजी। \s1 दोःसी येशूसे ह्राङ खाह्रङ् लसी सिला भिसी सुङ्बा \r मत्ती १७:२२-२३; मर्कूस ९:३०-३२ \pi1 ओच्‍छे थेरी मुबा म्‍हिगदे येशूला गे म्राङ्सी उदेक तसी चिबा धुइरी येशूसे ह्राङला चेलागदेदा, \v 44 “च्‍यागो, परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिदा चुङ्सी म्‍हिगदेला यारी जिम्‍मा पिन्‍ना। एनीगदेसे चु ताम खाइमै थाम्‍लेःगो” भिसी सुङ्जी। \v 45 तर चेलागदेसे चु ताम आघोनी। तिग्‍दा भिसम थेनीगदेसे चु ताम घोखम्‍बा ज्ञान आयाङ्बासे लमा येशूसे तिग सुङ्जी भिसी म्‍हन्‍बारीनोन आखम्‍नी। ओच्‍छे थेनीगदे लोङ्बासे लमा चु तामला अर्थ तिग भिसी येशूदा ङ्‌योइबारी आखम्‍नी। \s1 जम्‍मान भन्‍दा घ्रेन खाल? \r मत्ती १८:१-५; मर्कूस ९:३३-४० \p \v 46 थे धुइरी चेलागदे ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी खाल घ्रेन भिसी ताम लबान मुबा।\x * \xo 9:46 \xt लूका २२:२४\x* \v 47 येशूसे थेनीगदेला सेमला ताम था याङ्सी कोला गिकदा ह्राङला ङामरी भसी थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, \v 48 “च्‍यागो, जुन म्‍हिसे चुह्रङ्बा कोलादा ङाला मिनरी वास्‍ता लला, थेसे ङादाएनोन वास्‍ता लला, ङादा वास्‍ता लबासे ङादा पुइखबा ङाला आबादाएनोन वास्‍ता लला। ओच्‍छे एनीगदे न्‍हङरी जुन म्‍हि जम्‍मान भन्‍दा जजा मुला, थेनोन घ्रेन तला।”\x * \xo 9:48 \xt मत्ती १०:४०; लूका १०:१६; यूह १३:२०\x* \p \v 49 जमाहेन्‍से यूहन्‍नासे, “गुरु, ङन्‍से ह्राङला मिनरी म्‍हि गिकसे म्‍हङ ताप्‍बा म्राङ्जी। तर ङन्‍से थेदा थेह्रङ् लआपुङ्नी, तिग्‍दा भिसम थे ङनी ह्रङ् ह्राङदेन छ्‌याम आभ्रमुला।” \v 50 तर येशूसे थेनीगदेदा “एनीगदेसे थेह्रङ् थालउ, तिग्‍दा भिसम जुन म्‍हिसे एनीगदेला बिरोध आल थे म्‍हि एनीगदेपट्टिला हिन्‍ना” भिसी सुङ्जी। \s1 सामरीगदेसे येशूदा चिआपुङ्बा \p \v 51 जमाहेन्‍से येशूसे ह्राङ स्‍वर्गरी फेप्‍बा धुइ तबासे लमा यरूशलेमरी निनोन तोःला भिसी पक्‍का लजी। \v 52 ओच्‍छे येशूसे कोइ कोइ समाचार भोर्बा म्‍हिगदेदा ङाच्‍छान जम्‍मान ताम तयार लबाला लागिरी सामरियाला नाम्‍सा गिकरी पुइजी। \v 53 येशू यरूशलेमरी फेप्‍बारी छ्‌याइबा ताम था याङ्सी सामरिया नाम्‍साला म्‍हिगदेसे येशूदा चिआपुङ्नी। \v 54 चु म्राङ्सी येशूला चेला याकूबदेन यूहन्‍नासे, “प्रभु, ङन्‍से स्‍वर्गग्‍याम मे ताइना लसी थेनीगदेदा नाश लगै भिसी भिउ भिबा ह्राङला सेम मुला?” भिसी भिमा,\x * \xo 9:54 \xt २ राजा १:९-१६\x* \v 55 येशू चेलागदेपट्टि दोःसी थेनीगदेदा बङ्जी।\f † \fr 9:55 \ft कोइ कोइ ग्रीक बाइबलरी चु ताम काप्‍बा मुला: \+it ओच्‍छे येशूसे थेनीगदेदा “एनीगदेला सेम खाह्रङ्बा ततोःमुला भिसी एनीगदेसे अझ घोबा आरेम। ङा परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हि मी म्‍हिगदेदा साइबारी खबा आहिन, तर थेनीगदेदा थार्बा पिन्‍बारी खबा हिन्‍ना” भिसी सुङ्जी। \+it*\f* \v 56 जमाहेन्‍से येशू ह्राङला चेलागदेदा भोर्सी अर्गु नाम्‍सापट्टि फेप्‍जी। \s1 विश्‍वासीगदेदेन छ्‌याम ततोःबा गुण \r मत्ती ८:१९-२२ \p \v 57 ओच्‍छे येशू ह्राङला चेलागदेदेन छ्‌याम यरूशलेमपट्टि फेप्‍बान लबा धुइरी म्‍हि गिक खसी येशूदा “ह्राङ खानङदमान फेप्‍सै ङाएनोन ह्राङदेन छ्‌याम निला” भिसी भिजी। \p \v 58 जमाहेन्‍से येशूसे थेदा “च्‍यागो, ल्‍हुन्‍दीगदे चिबारी ऊ मुला, ओच्‍छे चरागदे चिबारीनोन जङ मुला, तर परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिदा ब्‍लप्‍बा न्‍हबारीनोन ग्‍ला आरे” भिसी सुङ्जी। \p \v 59 ओच्‍छे स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हि गिकदा येशूसे “ङादेन छ्‌याम भ्रउ” भिसी सुङ्जी। तर थेसे “प्रभु, ङाच्‍छा ङाला सिबा आबादा ल्‍हुसी ह्राङदेन छ्‌याम भ्रला” भिसी भिजी। \v 60 येशूसे थेदा “सिबागदेदा सिबागदे ह्रङ्बासेन ल्‍हुगै तर ए चा निसी परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लउ” भिसी सुङ्जी। \p \v 61 दोःसी स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हि गिक येशू मुबा ग्‍लारी खसी, “ङाएनोन ह्राङदेन छ्‌याम भ्रला, तर ङाच्‍छा ङा दिमरी निसी जम्‍मादान ङा येशूदेन छ्‌याम निजी भिसी पाङ्सी खला” भिसी भिजी।\x * \xo 9:61 \xt १ राजा १९:२०\x* \v 62 थेदा येशूसे, “मोइबा धुइरी ग्‍याप दोःसी च्‍याबा म्‍हि चा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सारी गे आखेल” भिसी सुङ्जी। \c 10 \s1 येशूसे बोगल सोमसे च्‍युक न्‍ही चेलागदेदा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लबारी पुइबा \p \v 1 जमाहेन्‍से येशूसे स्‍य्‍हान्‍दो बोगल सोमसे च्‍युइ चेलागदेदा धम्‍जी। ओच्‍छे ह्राङ फेप्‍बारी छ्‌याइबा नाम्‍सादेन शहररी ह्राङ फेप्‍बा भन्‍दा ङाच्‍छा थेनीगदेदा गोर न्‍ही न्‍ही लसी पुइजी। \v 2 पुइबा धुइरी येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “च्‍यागो, बाली मी ल्‍हानान मिन्‍बा मुला, तर बाली दुइबा म्‍हिगदे ल्‍हाना आरे। थेतबासेलमा बाली दुइबा म्‍हिगदे पुइखउ भिसी बालीला दोप्‍ता प्रभुदेन छ्‌याम प्रार्थना लउ।\x * \xo 10:2 \xt मत्ती ९:३७-३८\x* \v 3 दाहेन्‍से एनीगदे निउ। ङाइ एनीगदेदा फार्बागदेला गुङरी ग्‍युला कोलादा पुइबा ह्रङ् लसी पुइला।\x * \xo 10:3 \xt मत्ती १०:१६\x* \v 4 ओच्‍छे एनीगदेसे टाङगा, झोला, लखम तिगै थापुइगो। ओच्‍छे ग्‍यामरी खालैदेन छ्‌याम ल्‍हाना ताम थालउ। \p \v 5 “ओच्‍छे एनीगदे जुन दिमरी वाङ्ला ङाच्‍छा ‘थे दिमला म्‍हिदा शान्‍ति तगै’ भिसी मोलम पिन्‍गो। \v 6 थे दिमरी एनीगदेदेन छ्‌याम ढिक्‍बा म्‍हि मुसम थेनीगदेसे शान्‍ति याङ्ला। तर एनीगदेदेन छ्‌याम ढिक्‍बा म्‍हि आरेसम एनीगदेसे पिन्‍बा मोलम एनीगदेदान दोःसी खला। \v 7 ओच्‍छे थेनीगदेसे एनीगदेदा जस्‍तो चबा स्‍हे पिन्‍सै चबा थुङ्बा लसी थेनोन दिमरी चिउ। तिग्‍दा भिसम गे लबा म्‍हिसे ज्‍याला याङ्तोःमुला। ओच्‍छे एनीगदे दिम दिमरी वाङ्सी ज्‍यबा ज्‍यबा चबा स्‍हे म्‍हाइसी थाभ्रउ।\x * \xo 10:7 \xt १ कोर ९:१४; १ तिमो ५:१८\x* \p \v 8 “थेह्रङ् लसी एनीगदे शहरगदेरी निबा धुइरी थे शहरला म्‍हिगदेसे मान लसी चबा थुङ्बारी पिन्‍बा स्‍हे चउ। \v 9 ओच्‍छे थेरी आखम्‍बा म्‍हिगदेदा खम्‍ना लउ, ‘ओच्‍छे परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा खसी जिन्‍बा मुला’ भिसी थेनीगदेदा पाङ्‍गो। \v 10 तर खजिबै शहररी एनीगदे निमा थे शहरला म्‍हिगदेसे एनीगदेदा मान आलनी भिसम थे शहरला ग्‍यामरी थोन्‍सी, \v 11 ‘ङन्‍से ङन्‍ना काङरी भेर्बा एनीगदेला नाम्‍साला धुलु सुत्तै एनीगदेलान नाम्‍सारी खर्बा मुला। तिग्‍दा भिसम ङन्‍से पाङ्बा ताम एनीगदेसे आङ्‌यान्‍नी। तर च्‍यागो, परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा खसी जिन्‍बा मुला भिबा एनीगदेसे था याङ्‍गो’ भिसी थेनीगदेदा पाङ्‍गो। \v 12 एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, परमेश्‍वरसे निसाफ लबा धिनकुनु थे शहरला म्‍हिगदेला गति भन्‍दा मी सदोम\f † \fr 10:12 \ft उत्‍पत्ति १९:२३-२९ “सदोम” भिबा चा शहर हिन्‍ना। थेदा परमेश्‍वरसे नाश लजी। तिग्‍दा भिसम थे शहररी ल्‍हानान नइबा गेगदे लमुबा। चु ताम, मत्ती ११:२३-२४; लूका १०:१२, १७:२९; रोमी ९:२९; २ पत्रुस २:६; यहू १:७; उन्‍बा ११:८ पदरीएनोन मुला।\f* शहरला म्‍हिगदेला गति नाखम्‍बा तला। \s1 येशूसे विश्‍वास आलबा शहरला म्‍हिगदेदा बङ्बा \r मत्ती ११:२०-२७; १३:१६-१७ \p \v 13 “खोराजीनदेन बेथसेदाला म्‍हिगदे, एनीगदेसे परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्ला। तिग्‍दा भिसम एनीगदेला नाम्‍सारी लबा ह्रङ्‌बा उदेकला गेगदे टुरोसदेन सीदोन शहररी लबा हिन्‍सम ओन्‍मान थेनीगदेसे बोरा क्‍वान्‍सी मेफ्रा फोर्सी ह्राङ ह्राङला पाप ख्‍लासी परमेश्‍वरपट्टि दोःसेला मुबा \v 14 तर परमेश्‍वरसे निसाफ लबा धुइरी एनीगदेला गति भन्‍दा टुरोसदेन सीदोनला म्‍हिगदेला गति नाखम्‍बा तला। \v 15 कफर्नहुमला म्‍हिगदे, तिग एनीगदे स्‍वर्गरीन धोला भिसी म्‍हन्‍मुला? आधो! एनीगदेदा मी नर्गरी भ्‍याङ्‍ला।” \p \v 16 येशूसे ह्राङला चेलागदेदा “एनीगदेला ताम ङ्‌यान्‍बासे ङाला तामदाएनोन ङ्‌यान्‍ना, एनीगदेला ताम आङ्‌यान्‍बासे ङाला तामएनोन आङ्‌यान। ओच्‍छे ङाला ताम आङ्‌यान्‍बासे ङादा पुइखबाला तामएनोन आङ्‌यान” भिसी सुङ्जी। \s1 येशूसे पुइबा बोगल सोमसे च्‍युक न्‍ही चेलागदे दोःसी खबा \p \v 17 येशूसे पुइबा बोगल सोमसे च्‍युइ न्‍ही चेलागदे ताङ्बान येशू मुबा ग्‍लारी खसी, “प्रभु ङन्‍से ह्राङला मिनरी म्‍हङगदेदा कुल्‍मा थेनीगदेसे ङ्‌यान्‍जी” भिसी भिजी। \v 18 ओच्‍छे येशूसे थेनीगदेदा “ङाइ शैतानदा स्‍वर्गग्‍याम तिप्‍लीङ ह्रङ् लसी ताइबा म्राङ्जी। \v 19 ओच्‍छे ङाइ एनीगदेदा पुख्रीदेन बिच्‍छीदा नाङ्सी भ्रबादेन एनीगदेदा ह्राङला शत्रुगदेला जम्‍मान शक्तिदा ढाबा अधिकार पिन्‍बा मुला। थेतबासेलमा एनीगदेदा तिगै स्‍हेसेएनोन न्‍होङ्ना लआखम। \v 20 तसैनोन म्‍हङगदेदा ह्राङला धिरी थान्‍म्‍याङ्जी भिसी एनीगदे थाताङ्‍गो। तर ह्राङला मिन स्‍वर्गरी भ्रिबा मुला भिसी एनीगदे ताङ्‍गो” भिसी सुङ्जी। \s1 येशूसे पिन्‍बा धन्‍यवाद \r मत्ती ११:२५-२७; १३:१६-१७ \p \v 21 थेनोन धुइरी येशूथोरी परमेश्‍वरला आत्‍मा फेप्‍खजी। ओच्‍छे येशू ताङ्सी, “मुदेन जम्‍बुलिङला प्रभु आबा, ह्राङदा धन्‍यवाद मुला, तिग्‍दा भिसम ह्राङसे ज्ञान बुद्धि मुबा म्‍हिगदेदेन सेबा घोबा म्‍हिगदेग्‍याम छुम्‍सी थान्‍बा ताम तिगै आसेबा म्‍हिगदेदा उन्‍सी पिन्‍जी। हिन्‍ना आबा, चुह्रङ् लमान ह्राङ ताङ्जी। \p \v 22 “ङाला आबासे ङादा जम्‍मान स्‍हे जिम्‍मा पिन्‍बा मुला। ओच्‍छे ङा खाल भिसी ङाला आबादा बाहेक स्‍य्‍हान्‍दो खालैदा था आरे। थेह्रङ् लसीन आबा खाल भिसी झादेन झासे आबादा ङोसेना लबा म्‍हिगदेसे बाहेक स्‍य्‍हान्‍दो खालैदान आबा खाल हिन्‍ना भिसी था आरे।” \p \v 23 जमाहेन्‍से येशू ह्राङला चेलागदेपट्टि दोःसी थेनीगदेदा जे चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनीगदेसे म्राङ्बा मुला, चु ताम म्राङ्बागदे चा परमेश्‍वरग्‍याम मोलम याङ्बा म्‍हिगदे हिन्‍ना। \v 24 तिग्‍दा भिसम ल्‍हानान अगमवक्तागदेदेन ग्‍लेगदेसे एनीगदेसे म्राङ्बा चु तामगदे च्‍याबारी म्‍हाइमुबा। तर थेनीगदेसे आम्राङ्‌नी, ओच्‍छे एनीगदेसे थेःबा ताम थेनीगदेसे थेःबारी म्‍हाइजी, तर थेःबारी आम्‍याङ्नी।” \s1 ज्‍यबा खिम्‍जेम \r मत्ती २२:३४-४०; मर्कूस १२:२८-३४ \p \v 25 तिरेकुनु यहूदी धर्मगुरु गिक येशू मुबा ग्‍लारी खसी येशूला सेम च्‍याबारी थेसे “गुरु जुकजुकधोना आसिबा जुनी याङ्बारी ङाइ तिग लतोःला?” भिसी ङ्‌योइमा, \v 26 येशूसे थेदा “परमेश्‍वरसे मोशादा पिन्‍बा ठिमरी तिग भ्रिबा मुला? एसे पढब लबा आरे?” भिसी सुङ्जी। \v 27 जमाहेन्‍से थेसे येशूदा “ह्राङला सेमहेन्‍सेन, ह्राङला प्राणसे, ह्राङला बुद्धिसे ओच्‍छे ह्राङला शक्तिसे एसे परमप्रभु ह्राङला परमेश्‍वरदा माया लउ। ओच्‍छे एसे ह्राङला खिम्‍जेमदा ह्राङदा ह्रङ्नोन माया लउ” भिसी भ्रिबा मुला। \v 28 भिसी भिमा, येशूसे थेदा “एसे ठीक भिजी दाहेन्‍से एसे थेह्रङ्नोन लउ। जमाहेन्‍से ए जुकजुकधोना सोला” भिसी सुङ्जी। \v 29 तर थे म्‍हिसे ह्राङसे ह्राङदान ङा ठीक मुला भिसी उन्‍बाला लागिरी “थेह्रङ् भिसम ङाला खिम्‍जेम खाल हिन्‍ना?” भिसी येशूदा ङ्‌योइजी। \p \v 30 जमाहेन्‍से येशूसे थेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “च्‍यागो, म्‍हि गिक यरूशलेमग्‍याम यरीहो भिबा ग्‍लापट्टि निबान लमा थेदा य्‍होगदेसे स्‍याप्‍सी लिगन्‍डीन लसी सिबाधोनान तोजी। \v 31 ओच्‍छे छिन्‍नङ लिच्‍छा परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा म्‍हि थेग्‍यामसेन खजी। तर थेसे थे य्‍होगदेसे तोसी सिबा तेबान तबा म्‍हिदा म्राङ्सीनोन आम्राङ्बा स्‍होसी निजी। \v 32 थेह्रङ् लसीन स्‍य्‍हान्‍दो लेवी गिकएनोन थेग्‍यामसेन खजी थेसेनोन थे सिबा तेबान तबा म्‍हिदा म्राङ्सीनोन आम्राङ्बा स्‍होसी निजी। \v 33 तर स्‍य्‍हान्‍दो सामरी य्‍हुलला\f † \fr 10:33 \ft “सामरी य्‍हुल” चा यहूदीगदेला लागिरी जजा य्‍हुलला म्‍हि हिन्‍ना।\f* म्‍हि गिकएनोन थेग्‍यामसेन खजी। थे सिबा तेबान तबा म्‍हिदा म्राङ्सी थेदा ल्‍हानान दया रेःजी। \v 34 जमाहेन्‍से थे सिबा तेबान तबा म्‍हि मुबा ग्‍लारी निसी थेसे थे म्‍हिला पोरगदेरी छ्‌युगुदेन अङगुरला निङगु फोर्सी क्‍वानगेनसे खीजी। ओच्‍छे थेसे थे म्‍हिदा ह्राङलान गधाथोरी थान्‍सी म्‍हिगदे बास चिबा पाटी गिकरी भोर्सी म्‍हुन गिक ह्राङसेन थे म्‍हिला सयार लजी। \v 35 न्‍हङगरदङ निबा धुइरी थेसे थे पाटीला धनीदा म्‍हुइला डबल न्‍ही पिन्‍सी थेसे ‘ज्‍यना लसी चुला सयार लउ, अझ खर्च ल्‍हानान निसम ङा दोःसी खमा ह्राङदा पिन्‍ना’ भिसी भिजी।” \p \v 36 येशूसे थेदा “एला बिचाररी चु म्‍हि सोम न्‍हङरी खजिबा चा थे य्‍होसे स्‍याप्‍बा म्‍हिला खिम्‍जेम तजी?” भिसी ङ्‌योइमा, \v 37 थेसे येशूदा “थे य्‍होगदेसे तोबा म्‍हिदा दया लबा म्‍हि” भिसी भिजी। \pi1 ओच्‍छे येशूसे थेदा “दाहेन्‍से निसी एसेनोन थेह्रङ्नोन लउ” भिसी सुङ्जी। \s1 येशू मार्थादेन मरियमला दिमरी फेप्‍बा \p \v 38 ओच्‍छे येशू ह्राङला चेलागदेदेन छ्‌याम फेप्‍बान लमा नाम्‍सा गिकरी धोजी, थे नाम्‍सारी मुबा मार्था भिबा म्रिङम्‍हेमेसे येशूदा ह्राङला दिमरी ङ्‌योइजी। \v 39 थे म्रिङम्‍हेमेला मरियम भिबा आङा गिक मुबा, थे चा येशूला ङामरी चिसी येशूला ताम ङ्‌यान्‍मुबा। \v 40 मार्था चा येशूदा क्‍योङ्बाला लागिरी चबा स्‍हे स्‍होबा गेरी कोल्‍सी चिबा मुबा। ओच्‍छे थे येशूला ङामरी खसी, “प्रभु, चबा स्‍हे स्‍होबारी आङासे ङादा ह्रो आलबा ह्राङसे म्राङ्बा आरे? ह्राङसे ङादा ह्रो लबारी निउ भिसी थेदा सुङ्सी पिन्‍गो” भिसी भिजी। \v 41 तर येशूसे थेदा “मार्था, ए ल्‍हानान तामरी धन्‍दा सुर्दा जे लमुला। \v 42 तर तोःबा स्‍हे गिक जेन मुला, थेनोन स्‍हे मरियमसे धम्‍बा मुला। थेतबासेलमा थेग्‍याम चु आब्‍यन” भिसी सुङ्जी। \c 11 \s1 येशूसे प्रार्थना लबारी लोप्‍बा \r मत्ती ६:९-१३; ७:७-११ \p \v 1 तिरेकुनु येशूसे ग्‍ला गिकरी प्रार्थना लबान मुबा। येशूसे प्रार्थना लसी जिन्‍माहेन्‍से थेला चेला गिकसे “प्रभु, यूहन्‍नासे ह्राङला चेलागदेदा प्रार्थना लबारी लोप्‍सी पिन्‍बा ह्रङ् लसी ङन्‍दाएनोन प्रार्थना लबारी लोप्‍सी पिन्‍गो” भिसी भिमा, \v 2 येशूसे थेनीगदेदा “एनीगदेसे चुह्रङ् लसी प्रार्थना लउ” भिसी सुङ्जी, \q1 “परमेश्‍वर आबा, \q1 ह्राङदा\f † \fr 11:2 \ft चु पदरी ग्रीक बाइबलरी “ह्राङला छान‍दा मान लगै” भिसी भ्रिबा मुला। तर मुल अर्थ चा परमेश्‍वरदा मान तगै भिबा हिन्‍ना।\f* जम्‍मासेन मान लगै, \q1 ओच्‍छे जम्‍मानथोरी ह्राङला शासन खगै। \q1 \v 3 ङन्‍से धिन धिननोन चतोःबा स्‍हे ङन्‍दा धिन धिननोन पिन्‍गो। \q1 \v 4 ङन्‍ना पाप माफ लसी पिन्‍गो। \q1 तिग्‍दा भिसम ङन्‍सेनोन ङन्‍दा बिरोध लसी पाप लबागदेदा माफ लबा मुला। \q1 ओच्‍छे ङन्‍दा पापरी फसब तबा ग्‍यामरी भ्रआपुङ्‍गो।” \p \v 5 जमाहेन्‍से येशूसे ह्राङला चेलागदेदा दोःसी चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनीगदे न्‍हङरी खालैला ह्रो गिक मुला भिसी म्‍हन्‍गो। थे म्‍हुन गुङरी थे ह्रो मुबा ग्‍लारी निसी ‘ङादा गोर सोम गेङ भउले ज्‍योज्‍यो, \v 6 ङाला दिमरी थारेङग्‍याम डोन्‍बो गिक खबा मुला। दान्‍दे ङादेन छ्‌याम चबा स्‍हे तिगै आरे’ भिसी भिमा, \v 7 थेला ह्रोसे दिम न्‍हङ‌ग्‍यामसेन ‘ङा म्राप ढुङ्सी कोलागदेदेन छ्‌याम म्‍हेर्सी जिन्‍जी। थेतबासेलमा ङादा दुख थापिन्‍गो। दान्‍दे ङा रेःसी एदा तिगै पिन्‍आखम’ भिसी भिजी। \v 8 तर ङाइ एनीगदेदा पाङ्ला, थे ह्रोसे थेदा ह्रो म्‍हन्‍सी तिगै आपिन्‍सैनोन थेसे ह्रीबाला ह्रीबान लमाहेन्‍से थे रेःसी थेदा तोःतेधोना पिन्‍ना। \p \v 9 “थेतबासेलमा एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, ह्रीसम पिन्‍ना, म्‍हाइसम स्‍याप्‍ला ओच्‍छे म्रापरी ढ्वक ढ्वक लसम एनीगदेला लागिरी म्राप ठोङ्सी पिन्‍ना। \v 10 तिग्‍दा भिसम जुन म्‍हिसे ह्रीला थेदा पिन्‍ना, ओच्‍छे जुन म्‍हिसे म्‍हाइला थेसे स्‍याप्‍ला ओच्‍छे जुन म्‍हिसे म्रापरी ढ्वाक ढ्वाक लला थेदा म्राप ठोङ्सी पिन्‍ना। \p \v 11 “ओच्‍छे एनीगदे न्‍हङरी खाल्‍ला आबासे चा ह्राङला कोलासे गेङ ह्रीमा युङबा, तार्ङा ह्रीमा पुख्री, \v 12 ओच्‍छे नागाफुम ह्रीमा बिच्‍छी पिन्‍ना? आपिन। \v 13 एनीगदे पापी तसीनोन ह्राङला कोलागदेदा ज्‍यबा स्‍हे पिन्‍बारी सेमुला भिसम एनीगदेला स्‍वर्गरी मुबा परमेश्‍वर आबासे थेदेन छ्‌याम ह्रीबागदेदा गाते ल्‍हाना लसी ह्राङला आत्‍मा पिन्‍ना।” \s1 येशूदेन म्‍हङला ग्‍ले बालजिबुल \r मत्ती १२:२२-२९, ४३-४५; मर्कूस ३:२०-२७ \p \v 14 येशूसे म्‍हङसे स्‍याप्‍सी ताइ दोबा म्‍हिला ल्‍हुइग्‍याम थे ताइ दोना लबा म्‍हङ ताप्‍जी। जमाहेन्‍से थे म्‍हिसे ताम पाङ्‌बारी छ्‌याइबा म्राङ्सी थेरी मुबा म्‍हिगदे उदेक तजी। \v 15 तर थेनीगदे न्‍हङरी कोइ कोइसे “चु म्‍हिसे मी म्‍हङगदेला ग्‍ले बालजिबुलला शक्तिग्‍याम जे म्‍हङगदे ताप्‍बा हिन्‍ना” भिसी भिजी। \v 16 ओच्‍छे स्‍य्‍हान्‍दो कोइ कोइसे चा येशूला सेम च्‍याबाला लागिरी “ङन्‍दा स्‍वर्गला चिनु गिक उन्‍सी पिन्‍गो” भिसी भिजी। \p \v 17 तर येशूसे थेनीगदेला सेमला ताम था याङ्सी थेनीगदेदा “च्‍यागो, जुन य्‍हुल्‍साला म्‍हिगदे ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी तोबा छेबा लला, थे य्‍हुल्‍सा नाश तला, ओच्‍छे जुन दिमला म्‍हिगदे ह्राङ ह्राङ न्‍हङरीन तोबा छेबा लला, थे दिमएनोन फुप्‍ला।” \v 18 थेतबासेलमा शैतानएनोन ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी आढिक्‍नी भिसम खाह्रङ् लसी थेला य्‍हुल्‍सा टुला? तिग्‍दा भिसम एनीगदेसे ङादा बालजिबुलला शक्तिग्‍याम म्‍हङ ताप्‍बा मुला भिसी भिबा मुला। \v 19 ङाइ बालजिबुलला शक्तिग्‍याम म्‍हङ ताप्‍मुला भिसम एनीगदेला चेलागदेसे चा खाल्‍ला शक्तिग्‍याम म्‍हङ ताप्‍बा हिन्‍ना? थेतबासेलमा एनीगदेला गल्‍ती थेनीगदेसेन उन्‍ना। \v 20 तर ङाइ परमेश्‍वरला शक्तिग्‍याम म्‍हङ ताप्‍बा मुला भिसम एनीगदेला गुङरी परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा खसी जिन्‍बा मुला। \p \v 21 ओच्‍छे भङ्‍बा म्‍हिसे हतियार थोसी ह्राङला दिम ख्रुङ्जी भिसम थेला मालसामान खालैसे भोरआखम। \v 22 तर थे भन्‍दान भङ्‍बा म्‍हि खजी भिसम थेदा ढासी थेसे भर लबा जम्‍मान हतियारगदे ब्‍यन्‍ना, ओच्‍छे थेला जम्‍मान मालसामान ब्‍यन्‍सी जम्‍मादान भो लसी पिन्‍ना। \v 23 जुन म्‍हि ङादेन छ्‌याम आढिक, थे म्‍हि ङाला बिरोधी तला। ओच्‍छे जुन म्‍हिसे ङादेन छ्‌याम गे आल थे म्‍हिसे ङाला बिरोधरी गे लला। \s1 ङाच्‍छा थोन्‍सी निबा म्‍हङ दोःसी खमाहेन्‍से \r मत्ती १२:४३-४५ \p \v 24 “म्‍हङ म्‍हिला ल्‍हुइग्‍याम थोन्‍सी निमाहेन्‍से थेसे ब्‍लप्‍बा न्‍हबारी तोङतोङबा ग्‍लारीक्‍यार ग्‍ला म्‍हाइसी भ्रला, तर थेसे खानङएनोन ब्‍लप्‍बा न्‍हबा ग्‍ला आयाङ्माहेन्‍से ‘ङा जुन म्‍हिला ल्‍हुइग्‍याम थोन्‍सी खजी थेनोन म्‍हिला ल्‍हुइरी चिबारी निइ’ भिसी दोःसी निला। \v 25 ओच्‍छे थे म्‍हङ दोःसी खमा थेसे ङाच्‍छा ह्राङ चिबा ग्‍ला साङसाङबा म्राङ्ला। \v 26 जमाहेन्‍से थे म्‍हङ निसी ह्राङ भन्‍दा नइबा अर्गु गोर निस म्‍हङगदे भसी थे म्‍हि न्‍हङरी वाङ्सी चिमुला। थेतबासेलमा थे म्‍हिला गति ङाच्‍छाला भन्‍दा लिच्‍छाला गति झन नइबा तला।” \s1 सुख याङ्बागदे \p \v 27 येशूसे चु ताम सुङ्बान लमा म्‍हिला हुल न्‍हङ‍ग्‍याम क्रिङ्बान म्रिङम्‍हेमे गिकसे “ह्राङदा न्‍हसी ङ्‍हे ख्‍वाबा आमासे परमेश्‍वरग्‍याम मोलम याङ्बा मुला,” भिसी भिजी। \v 28 तर येशूसे “जुन म्‍हिसे परमेश्‍वरला बचन ङ्‌यान्‍सी परमेश्‍वरसे कुल्‍बा अन्‍छार लला, थे म्‍हिसे परमेश्‍वरग्‍याम झन मोलम याङ्ला,” भिसी सुङ्जी। \s1 म्‍हिगदेसे चिनु म्‍हाइबा \r मत्ती १२:३८-४२ \p \v 29 येशूला क्‍युर्नोन म्‍हिला हुल तमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनीगदे दान्‍देला म्‍हिगदे खाह्रङ्बा नइबा म्‍हि! उदेकला चिनु जे म्‍हाइबा। तर योना अगमवक्ताला चिनु बाहेक अर्गु चिनु आउन। \v 30 निनवे शहरला म्‍हिगदेला लागिरी योना चिनु तबा ह्रङ्नोन परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हि दान्‍देला म्‍हिगदेला लागिरी चिनु हिन्‍ना। \v 31 निसाफ लबा धुइरी ल्‍होग्‍याम खबा ग्‍लेस्‍यासे दान्‍देला म्‍हिगदेला दोष उन्‍ना, तिग्‍दा भिसम थे सोलोमन ग्‍लेला ज्ञान बुद्धिला ताम ङ्‌यान्‍बारी ल्‍हानान थारेङग्‍याम खबा मुबा। तर च्‍यागो, चुरी सोलोमन ग्‍ले भन्‍दा घ्रेन म्‍हि मुसैनोन थेला ताम आङ्‌यान्‍नी। \v 32 निसाफ लबा धुइरी निनवे शहरला म्‍हिगदे रेःसी दान्‍देला म्‍हिगदेला दोष उन्‍ना। तिग्‍दा भिसम योना अगमवक्तासे पाङ्बा ताम ङ्‌यान्‍सी थेनीगदेसे ह्राङ ह्राङला पाप ख्‍लासी परमेश्‍वरपट्टि दोःबा मुबा। तर च्‍यागो, चुरी योना अगमवक्ता भन्‍दा घ्रेन म्‍हि गिक मुला। \s1 ल्‍हुइला नाङसल \r मत्ती ५:१५; ६:२२-२३ \p \v 33 “खालैसे नाङसल म्रासी फामसे घप्‍सी आथान, ओच्‍छे छुम्‍सीनोन आथान। बरु दिम न्‍हङरी खबा म्‍हिगदेदा य्‍हाल तगै भिसी नोबा ग्‍लारी थान्‍ना। \v 34 एला मी एला ल्‍हुइला लागिरी नाङसल ह्रङ्‌बान हिन्‍ना। एला मी ज्‍यबा मुसम एसे ज्‍यना लसी म्राङ्ला। तर एला मी ज्‍यबा आरेसम एसे तिगै म्राङ्बारी आखम ओच्‍छे ए धोपधोपरी भ्रतोःला। \v 35 थेतबासेलमा ए होशियार तउ, तिग्‍दा भिसम एला ल्‍हुइरी मुबा नाङसल सिसी धोपधोप थातगै। \v 36 चुदे एनीगदेला ल्‍हुइरी तिगै धोपधोप आतना जम्‍मान ल्‍हुइ य्‍हाल तजी भिसम नाङसलसे एनीगदेदा य्‍हाल तना लबा ह्रङ्नोन एनीगदेला पूरान ल्‍हुइ य्‍हाल तला।” \s1 येशूसे फरिसीदेन यहूदी धर्मगुरुगदेला दोष उन्‍बा \r मत्ती २३:१-३६; मर्कूस १२:३८-४० \p \v 37 येशूसे चुह्रङ् सुङ्सी जिन्‍माहेन्‍से फरिसी गिकसे येशूदा सोल छ्‌योइबारी ह्राङला दिमरी ङ्‌योइजी। जमाहेन्‍से येशू थेला दिमरी फेप्‍सी सोल छ्‌योइबारी धन्‍छ्‌याजी। \v 38 तर येशूसे छ्‌या आस्‍याल्‍ना\f † \fr 11:38 \ft यहूदीला ठिम अन्‍छार या आख्रुना चबा म्‍हिदा परमेश्‍वरला ङाच्‍छा अशुद्ध भिसी म्‍हन्‍मुबा।\f* सोल्‍बा म्राङ्सी थे फरिसी उदेक तजी। \p \v 39 थे उदेक तबा म्राङ्सी प्रभुसे थेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनी फरिसीगदेसे खोरेदेन खार्बाला पाखापट्टि म्‍याप्‍सी चोखो स्‍होबा ह्रङ् लसी एनीगदेएनोन म्‍हिदा उन्‍बारी चोखो दोबा स्‍होमुला। तर एनीगदेला सेम लोभदेन नइबा तामसे प्‍लिङ्बा तमुला। \v 40 एनीगदे खाह्रङ्बा मूर्ख म्‍हि, जुन‍से पाखापट्टि स्‍होजी, थेसेन न्‍हङपट्टिनोन स्‍होबा आहिन? \v 41 एनीगदेदेन छ्‌याम मुबा स्‍हेगदे प्राङबोगदेदा पिन्‍गो। जमाहेन्‍से एनीगदेला लागिरी जम्‍मान स्‍हे चोखो तला। \v 42 परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्तोःबा फरिसीगदे, एनीगदेसे परमेश्‍वरदा बाबरीदेन जिरा ओच्‍छे अर्गु मसलाला दोङला भो च्‍युइला भो गिक मी पिन्‍मुला, तर एनीगदेसे म्‍हिगदेदा ठीक निसाफदेन परमेश्‍वरदा लतोःबा मायाला भिसम तिगै वास्‍ता आलमुला। तर एनीगदेसे चु गे न्‍हीनोन लतोःबा मुबा। \v 43 परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्बा फरिसीगदे, एनीगदेसे यहूदीगदे ह्रुप तबा दिमला मुल ठिरी चिबारीदेन बजाररी स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हिगदेसे मान लगै भिसी सेम लमुला। \v 44 परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्तोःबागदे, एनीगदे म्‍हिगदेसे आम्राङ्बा धुर्सा ह्रङ्‌बान हिन्‍ना। थेतबासेलमा म्‍हिगदेसे था आयाङ्ना चुह्रङ्बा धुर्साथोरी भ्रमुला।” \p \v 45 ओच्‍छे यहूदी धर्मगुरुगदे न्‍हङला गिकसे येशूदा “गुरु ह्राङसे चुह्रङ् सुङ्सी ङन्‍नाएनोन बेइज्‍जत लबा मुला” भिसी भिमा, \v 46 येशूसे चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनी धर्मगुरुगदेएनोन परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्तोःबा म्‍हिगदे हिन्‍ना। तिग्‍दा भिसम एनीगदेसे म्‍हिगदेदा पुइनोन आखम्‍बा धोइ काप्‍बा मुला। तर एनीगदेसे चा या जुम्‍बीसेनोन आथुर्मुला। \p \v 47 “परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्तोःबा म्‍हिगदे, एनीगदेसे ह्राङला आखे म्‍हेमेगदेसे साइबा अगमवक्तागदेला धुर्सा स्‍होबा मुला। \v 48 तर एनीगदेला आखे म्‍हेमेसे तिग लमुबा थे एनीगदेला गेग्‍यामसेन उन्‍बा मुला। ओच्‍छे थेन्‍ना गेदेन एनीगदेला गे ढिक्‍बा मुला। तिग्‍दा भिसम थेनीगदेसे अगमवक्तागदेदा साइजी, ओच्‍छे एनीगदेसे चा म्‍हिदा उन्‍बाला लागिरी अगमवक्तागदेला धुर्सा स्‍होबा मुला। \v 49 थेतबासेलमा परमेश्‍वरसे ह्राङला ज्ञान बुद्धिग्‍याम चुह्रङ् भिसी सुङ्बा मुला, ‘ङाइ थेनीगदे मुबा ग्‍लारी अगमवक्तादेन मुल चेला पुइखला थेनीगदेसे कोइदा साइला कोइदा ल्‍हानान दुख पिन्‍ना।’ \v 50 थेतबासेलमा जम्‍बुलिङ छ्‌यामाहेन्‍से दान्‍देधोना साइबा अगमवक्तागदेला सजाय दान्‍देला म्‍हिगदेसे याङ्ला। \v 51 ओच्‍छे हाबिलहेन्‍से परमेश्‍वरला मन्‍दिर न्‍हङला चोखो ग्‍लादेन धूप म्राबा ग्‍लाला गुङरी साइबा जकरियाधोनाला सजाय दान्‍देला म्‍हिगदेला थोबोरी खला। \v 52 “परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्तोःबा यहूदी धर्मगुरुगदे, एनीगदेदेन छ्‌याम परमेश्‍वरला ज्ञान, बुद्धिला म्राप ठोङ्‌बा साँचो मुला। तसैनोन एनीगदे न्‍हङरी आवाङ्नी ओच्‍छे न्‍हङरी वाङ्बारी म्‍हाइबा म्‍हिगदेदाएनोन वाङ्आपुङ्नी।” \p \v 53 येशू थेग्‍याम थोन्‍सी फेप्‍बारी छ्‌याइमा यहूदी धर्मगुरुगदेदेन फरिसीगदेसे येशूदा ल्‍हानान बिरोध लसी ल्‍हानान तामगदे ङ्‌योइबारी छ्‌याइजी। \v 54 येशूसे जोहाब पिन्‍मा खानङै गल्‍ती स्‍याप्‍ला वा भिसी थेनीगदेसे दाउ च्‍यासी चिजी। \c 12 \s1 चेलागदेदा होशियार तना लबा \r मत्ती १०:२६-३३ \p \v 1 थे धुइरी थेरी झ्‍यासीन झ्‍याबारी आखम्‍बाधोनाला म्‍हिगदे पोप तबासे लमा गिकसे गिकदा नाङ्बारी छ्‌याइजी, ओच्‍छे जम्‍मान भन्‍दा ङाच्‍छा येशूसे ह्राङला चेलागदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्बारी छ्‌याइजी, “एनीगदे फरिसीगदेला खमीरग्‍याम जोगब तसी चिउ। थे खमीर चा थेनीगदेसे म्‍हन्‍बा कप्‍टी ताम हिन्‍ना।\x * \xo 12:1 \xt मत्ती १६:६; मर्कू ८:१५\x* \v 2 घप्‍सी आम्राङ्बा स्‍हे तिगै आरे, ओच्‍छे छुम्‍सी था आयाङ्बा स्‍हे तिगै आरे।\x * \xo 12:2 \xt मत्ती ४:२२; लूका ८:१७\x* \v 3 थेतबासेलमा जुन ताम एनीगदेसे धोपधोपरी पाङ्ला थे ताम य्‍हाल तमा थेःला। ओच्‍छे दिम न्‍हङरी सा ताम लसी पाङ्बा ताम दिमला धुरीग्‍याम थेःना लला। \s1 खाल म्राङ्सी लोङ्तोःबा? \r मत्ती १०:२८-३३; १२:३२ \p \v 4 येशूसे दोःसी चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “ङाला ह्रोगदे ङ्‌यान्‍गो, एनीगदे ह्राङदा साइबा म्‍हि म्राङ्सी थालोङ्‍गो। तिग्‍दा भिसम थेसे एनीगदेला ल्‍हुइदा जे साइला, तर आत्‍मादा चा साइबारी आखम। \v 5 तर एनीगदे खाल्‍देन छ्‌याम लोङ्तोःला थे ताम ङ्‌यान्‍गो, जुनदेन छ्‌याम एनीगदेदा साइसी नर्गरी भ्‍याङ्‍बा शक्ति मुला, थे म्राङ्सी जे लोङ्‍गो। \v 6 तिग डबल न्‍हीरी च्‍युर्गन ङा ग्‍लुबारी आखम? खम्‍ला। तसैनोन थे न्‍हङला गिकदाएनोन परमेश्‍वरसे आम्‍लेः। \v 7 ओच्‍छे एनीगदेला थोबोला क्राएनोन परमेश्‍वरसे झ्‍यासी जिन्‍बा मुला। थेतबासेलमा एनीगदे थालोङ्‍गो। तिग्‍दा भिसम थे ल्‍हानान च्‍युर्गनगदे भन्‍दा मी एनीगदे ल्‍हानान घ्रेन मुला। \s1 स्‍य्‍हान्‍दोगदेदा ख्रीष्‍टला बारेरी पाङ्बा \r मत्ती १०:३२-३३ \p \v 8 “ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, जुन म्‍हिसे ङादा म्‍हिला ओन्‍छाङरी सेमहेन्‍से प्रभु भिसी पाङ्ला, परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिसेनोन थेदा परमेश्‍वरला दूतगदेला ओन्‍छाङरी चु ह्राङलान हिन्‍ना भिसी पाङ्ला। \v 9 तर जुन म्‍हिसे म्‍हिगदेला ओन्‍छाङरी ङादा ङाइ थेदा ङोसेबा आरे भिसी भिला, ङाइएनोन परमेश्‍वरला दूतगदेला ओन्‍छाङरी थेदा सेबान आरे भिसी पाङ्ला। \v 10 च्‍यागो, जुन म्‍हिसे परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिला बिरोधरी ताम लला, थेसे माफ याङ्ला। तर परमेश्‍वरला आत्‍माला बिरोधरी ताम लबा म्‍हिसे खाइमै माफ आयाङ्।\x * \xo 12:10 \xt मत्ती १२:३२; मर्कू ३:२९\x* \p \v 11 “म्‍हिगदेसे एनीगदेदा चुङ्सी यहूदीगदे ह्रुप तबा दिमला नेतादेन शासन लबा म्‍हिगदे ओच्‍छे न्‍यायाधीश मुबा ग्‍लारी भोर्बा धुइरी खाह्रङ् लसी जोहाब पिन्‍बा भिसी एनीगदेसे धन्‍दा सुर्दा थालउ।\x * \xo 12:11 \xt मत्ती १०:१९-२०; मर्कू १३:११; लूका २१:१४-१५\x* \v 12 तिग्‍दा भिसम थे धुइरी खाह्रङ् लसी जोहाब पिन्‍तोःला भिसी एनीगदेदा परमेश्‍वरला आत्‍मासेन लोप्‍ला।” \s1 मूर्ख फ्‍युक्‍पो म्‍हिला उखान \p \v 13 म्‍हिला हुल न्‍हङ‍ग्‍याम म्‍हि गिकसे येशूदा “गुरु, ङाला ज्‍योज्‍योदा अंश भो लसी पिन्‍गो भिसी सुङ्सी पिन्‍गो” भिसी भिमा, \v 14 येशूसे थेदा “एनीगदेला निसाफ लबादेन अंश भो लसी पिन्‍बारी ङादा खाल्‍से अधिकार पिन्‍बा मुला” भिसी सुङ्जी। \v 15 ओच्‍छे येशूसे थेनीगदेदा “एनीगदे होशियार तसी लोभग्‍याम जोगब तसी चिउ। तिग्‍दा भिसम म्‍हिदेन छ्‌याम जतिन धन सम्‍पत्ति मुसैनोन थेसे म्‍हिदा सत्‍यला जुनी आपिन” भिसी सुङ्बान, \v 16 थेनीगदेदा उखान गिक सुङ्जी, “ग्‍ला गिकरी फ्‍युक्‍पो म्‍हि गिक मुबा, थेला बुरी ल्‍हानान बाली रोजी। \v 17 थे फ्‍युक्‍पो म्‍हिसे सेम सेमरी चुह्रङ् भिजी, ‘ङादेन छ्‌याम बाली थान्‍बा ग्‍ला आरे, ङाइ तिग लसे?’ \v 18 ओच्‍छे थेसे चुह्रङ् भिजी, ‘दाहेन्‍से ङाइ चुह्रङ् लला, जम्‍मान ढुकुटीगदे फुप्‍सी घ्रेन घ्रेन स्‍होला, ओच्‍छे जम्‍मान बालीदेन मालसामान थेरीन थान्‍ना। \v 19 ओच्‍छे थेसे ह्राङला सेम न्‍हङ न्‍हङरी चुह्रङ् भिसी भिजी, “ङाइ ल्‍हानान दिङधोनादा छ्‌योबा बाली पोप लबा मुला। थेतबासेलमा ङा सुख शान्‍तिरी चबा थुङ्बादेन मोजमजा लसी चिला।” \p \v 20 “तर परमेश्‍वरसे थेदा ‘मूर्ख, तिनी म्‍हुनङनोन एला प्राण ङाइ किन्‍ना, एसे पोप लसी थान्‍बा धन सम्‍पत्ति खाल्‍से चला?’ भिसी सुङ्जी।” \p \v 21 चु उखान सुङ्सी जिन्‍माहेन्‍से येशूसे “ह्राङला लागिरी धन सम्‍पत्ति पोप लबा म्‍हिला गति चुह्रङ्बान तला। परमेश्‍वरसे चुह्रङ्बा म्‍हिगदेदा फ्‍युक्‍पो आम्‍हन्‍मुला” भिसी सुङ्जी। \s1 धन्‍दा सुर्दा थालउ \r मत्ती ६:२५-३४ \p \v 22 जमाहेन्‍से येशूसे ह्राङला चेलागदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “थेतबासेलमा एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, ‘सोबाला लागिरी तिग चसे, तिग क्‍वान्‍से भिसी धन्‍दा सुर्दा थालउ।’ \v 23 तिग्‍दा भिसम चबा थुङ्बादेन क्‍वान्‍बा भन्‍दा एनीगदेला प्राणदेन ल्‍हुइ घ्रेन हिन्‍ना। \v 24 एनीगदेसे कावागदेदा च्‍यागो! थेनीगदेसे न्‍ह कमाइ लला, न्‍ह बाली धुइला, न्‍ह थेनीगदेला ढुकुटीन मुला। तसैनोन परमेश्‍वरसे थेनीगदेदा चबा स्‍हे पिन्‍बान मुला। एनीगदे मी चरागदे भन्‍दा ल्‍हानान घ्रेन मुला। \v 25 एनीगदे न्‍हङरी खाल्‍से धन्‍दा सुर्दा लसी छिन्‍नङला लागिरी आयू काप्‍खम्‍ला? \v 26 चुदे जजा गे मी लआखम्‍मुला भिसम तिग्‍दा एनीगदे अर्गु तामला धन्‍दा सुर्दा लबा? \p \v 27 “एनीगदेसे म्‍हेन्‍दोदा च्‍यागो, थेनीगदेसे न्‍ह गे लला, न्‍ह क्‍वान राला। तर च्‍यागो, सोलोमन ग्‍लेदेन छ्‌याम ल्‍हानान धन सम्‍पत्ति मुसैनोन थे म्‍हेन्‍दो तेएनोन जेबा आरेमुबा।\x * \xo 12:27 \xt १ राजा १०:४-७; २ इति ९:३-६\x* \v 28 तिनी ल्‍हेबान निसी न्‍हङगर खर्माहेन्‍से मेरी फर्बा छेदा मी परमेश्‍वरसे चुह्रङ् लसी जेना लमुला भिसम झन एनीगदेदा परमेश्‍वरसे गाते जेना लला? खाइ एनीगदेला विश्‍वास? \v 29 थेतबासेलमा एनीगदेसे तिग चबा, तिग थुङ्बा भिसी धन्‍दा सुर्दा लसी म्‍हाइसी थाभ्रउ। \v 30 तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरदा ङोआसेबा जम्‍बुलिङला म्‍हिगदेसे चा चुह्रङ् लसी धन्‍दा सुर्दा लमुला। तर एनीगदेदा चु जम्‍मान स्‍हे तोःला भिसी परमेश्‍वर आबादा था मुला। \v 31 थेतबासेलमा ङाच्‍छा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा म्‍हाइगो। जमाहेन्‍से परमेश्‍वरसे एनीगदेदा चु जम्‍मान स्‍हे पिन्‍ना।” \s1 ह्राङला लागिरी स्‍वर्गरी धन सम्‍पत्ति सोसी थान्‍गो \r मत्ती ६:१९-२१ \p \v 32 दोःसी येशूसे चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “ङाला कोलागदे, एनीगदे थालोङ्‍गो! तिग्‍दा भिसम एनीगदेला परमेश्‍वर आबा ल्‍हानान ताङ्सी एनीगदेदा थेसे ह्राङला य्‍हुल्‍सा पिन्‍बारी छ्‌याइबा मुला। \v 33 थेतबासेलमा एनीगदेसे ह्राङदेन छ्‌याम मुबा धन सम्‍पत्ति चूङ्सी खबा टाङगा प्राङबोगदेदा भो लसी पिन्‍गो। ओच्‍छे खाइमै आन्‍होङ्बा ढुकुटी स्‍होसी ह्राङला लागिरी स्‍वर्गरी धन सम्‍पत्ति सोसी थान्‍गो। थेरी य्‍होएनोन आख, बुलुङसेनोन आच। \v 34 तिग्‍दा भिसम जुन ग्‍लारी एनीगदेला धन सम्‍पत्ति मुला, एनीगदेला सेमएनोन थेरीन तला।” \s1 छोर्सी चिउ \r मत्ती २४:४२-५१; मर्कूस १३:३२-३७ \p \v 35 दोःसी येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनीगदे ह्राङला क्‍वान क्‍वान्‍सी नाङसल म्रासी तयार लसी चिउ।\x * \xo 12:35 \xt मत्ती २५:१-१३\x* \v 36 ओच्‍छे एनीगदे ब्‍याहला भोजरी निसी खबा मालिकदा भ्रान्‍सी चिबा नोकर ह्रङ्‌बान तउ। तिग्‍दा भिसम मालिक खसी म्राप ढ्वक ढ्वक लमैछ्‌याम थेनीगदेसे ह्राङला मालिकदा म्राप ठोङ्सी पिन्‍मुला। \v 37 च्‍यागो, थे नोकरगदे गाते ताङ्‍म्‍याङ्‍ला, ह्राङला मालिक खबा धुइरी थेनीगदेदा छोर्सी चिबा म्राङ्जी। थेतबासेलमा थेसे केः खीसी ह्राङला नोकरगदेदा चबा स्‍हे पिन्‍ना। \v 38 थे नोकरगदे गाते ताङ्‍म्‍याङ्‍ला, मालिक म्‍हुन गुङरी अथवा स्‍य्‍हो तबा धुइरी खसैनोन ह्राङला नोकरगदे छोर्सी चिबा म्राङ्जी। \v 39 तर एनीगदेसे चु तामएनोन था याङ्‍गो, दिमला म्‍हिसे य्‍हो खबा धुइ था याङ्सम थेसे ह्राङला दिम न्‍हङरी य्‍हो वाङ्आपुङ्। \v 40 थेह्रङ् लसीन एनीगदेएनोन होशियार तसी छोर्सी चिउ। तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिएनोन एनीगदेसे आम्‍हन्‍बा धुइरी खला। \s1 ज्‍यबा गे लबा नोकरदेन आज्‍यबा गे लबा नोकर \r मत्ती २४:४५-५१ \p \v 41 जमाहेन्‍से पत्रुससे येशूदा “प्रभु, चु उखान ङन्‍ना लागिरी जे सुङ्बा कि स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हिगदेला लागिरीनोन सुङ्बा हिन्‍ना?” भिसी ङ्‌योइमा, \v 42 प्रभुसे थेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “दिमरी गे लबा बुद्धि मुबादेन भर्तुप्‍पा म्‍हि खाल हिन्‍ना? मालिकसे दिमला स्‍य्‍हान्‍दो नोकरगदेदा ठीक ठीक धुइरी चबा थुङ्बा ढिक्‍ना लसी पिन्‍बारी जिम्‍मा पिन्‍थान्‍जी।” \v 43 मालिक दोःसी खबा धुइरीनोन थेसे मालिकसे कुल्‍सी थान्‍बा ह्रङ् लसी गे लबा म्राङ्जी भिसम इनाम याङ्बा नोकर थेनोन हिन्‍ना। \v 44 च्‍यागो, एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, मालिकसे थेह्रङ्बा नोकरदा ह्राङला जम्‍मान धन सम्‍पत्ति जिम्‍मा पिन्‍ना। \v 45 तर थे आज्‍यबा नोकरसे ‘ङाला मालिक योनान आख’ भिसी म्‍हन्‍सी, ङ्‍य्‍होइबा म्‍हिगदेदेन छ्‌याम चिसी चबा थुङ्बा लसी ह्राङदेन छ्‌यामनोन गे लबा नोकरगदेदा तोबा ग्‍याङ्‍बा लजी भिसम, \v 46 थेला मालिक थेसे आम्‍हन्‍बा धिनदेन धुइरी धोखसी मालिकसे थेदा ल्‍हानान सजाय पिन्‍ना। ओच्‍छे थेदा परमेश्‍वरदा विश्‍वास आलबा म्‍हिगदे मुबा ग्‍लारी भ्‍याङ्‍ला। \p \v 47 “ह्राङला दिमला मालिकला सेमला ताम था याङ्सीनोन सेम निबा गे आलबा नोकरसे तोबा चला। \v 48 तर ह्राङला मालिकला सेमला ताम था आयाङ्ना तोबा चबा खाल्‍ला गे लसैनोन थे नोकरदा ल्‍हाना आतोः। ओच्‍छे जुन म्‍हिदा ल्‍हाना पिन्‍बा मुला थेसेनोन ल्‍हानान पिन्‍तोःला। थेह्रङ् लसीन जुन म्‍हिदा ल्‍हानान जिम्‍मा पिन्‍बा मुला थेदेन छ्‌याम ल्‍हानान किन्‍ना। \s1 थेमे न्‍हङरी बिरोध लबा \r मत्ती १०:३४-३६ \p \v 49 “च्‍यागो, ङा जम्‍बुलिङरी मे सल्‍कब लबारी खबा हिन्‍ना। बरु ङाच्‍छान सल्‍कब तबा हिन्‍सै तसेला मुबा। \v 50 ङाइ दुखला बप्‍तिस्‍मा किन्‍तोःबा मुला, थे बप्‍तिस्‍मा आकिन्‍तेधोना ङादा शान्‍ति आत।\x * \xo 12:50 \xt मर्कू १०:३८\x* \v 51 तिग एनीगदेसे ङा जम्‍बुलिङरी म्‍हिगदेदा ढिक्‍ना लबारी खबा भिसी म्‍हन्‍बा? आहिन, ङा मी एनीगदेदा फेना लबारी खबा हिन्‍ना। \v 52 दाहेन्‍से गोर ङा म्‍हिला थेमे ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी फेला। ओच्‍छे न्‍हीला बिरोधरी सोम, सोमला बिरोधरी न्‍ही रेःला। \v 53 थेह्रङ् लसीन आबाला बिरोधरी झा, झाला बिरोधरी आबा, आमाला बिरोधरी झामे, झामेला बिरोधरी आमा ओच्‍छे स्‍युमीला बिरोधरी चाङ, चाङला बिरोधरी स्‍युमी रेःला।”\x * \xo 12:53 \xt मीका ७:६\x* \s1 धुइ च्‍यासी भ्रतोःबा \r मत्ती १६:२-३; ५:२५-२६ \p \v 54 जमाहेन्‍से म्‍हिला हुलदाएनोन येशूसे चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “जम्‍बुलिङला न्‍हुपग्‍याम खसु थोन्‍माहेन्‍से ‘दाहेन्‍से नाम खला’ भिसी एनीगदेसे भिमुला, ओच्‍छे थेह्रङ्नोन तमुला। \v 55 थेह्रङ् लसीन जम्‍बुलिङला ल्‍होपट्टिसे लाबा खबारी छ्‌याइमाहेन्‍से ‘दाहेन्‍से छेप्‍बा छला’ भिसी एनीगदेसे भिमुला, ओच्‍छे थेह्रङ्नोन तमुला। \v 56 कप्‍टीगदे, एनीगदेसे सदेन मुरी च्‍यासी तिग तबारी छ्‌याइबा मुला भिबा ताम चा था याङ्मुला। तर दान्‍दे तिग तबारी छ्‌याइबा मुला भिबा ताम चा तिग्‍दा था आयाङ्बा? \p \v 57 “‘ङाइ लबा गे ठीक मुला कि आरे’ भिसी एनीगदेसे तिग्‍दा पक्‍का आलबा? \v 58 खालैसे एदा मुद्दा युसी न्‍यायाधीश मुबा ग्‍लारी भोर्जी भिसम, थे म्‍हिदेन छ्‌याम ग्‍यामरीन ढिक्‍गो। आहिन्‍सम थेसे एदा न्‍यायाधीशला ङाच्‍छापट्टि राप्‍पुङ्ला। ओच्‍छे न्‍यायाधीशसे सिपाहीगदेला यारी जिम्‍मा पिन्‍ना। जमाहेन्‍से सिपाहीगदेसे भोर्सी झ्‍याल्‍खानरी झाङ्‌ला। \v 59 एसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, एसे जम्‍मान टाङगा आफातेधोना थेग्‍याम थोन्‍बारी आम्‍याङ्।” \c 13 \s1 पाप ख्‍लासी परमेश्‍वरपट्टि दोःबा \p \v 1 थेनोन धुइरी थेरी मुबा कोइ कोइ म्‍हिगदेसे येशूदा चुह्रङ् भिसी पाङ्जी। गालीलला म्‍हिगदेसे परमेश्‍वरदा बलि फुल्‍बान लमा पिलातस भिबा रोमी अञ्‍चलाधीशसे थेनीगदेदान साइजी। ओच्‍छे थेनीगदेला काएनोन पशुला कादेन छ्‌याम दोङ्जी। \v 2 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी जोहाब पिन्‍जी, “थे गालीलला म्‍हिगदेसे चुह्रङ् लसी दुख नाजी भिदेमा एनीगदेसे चु गालीलला म्‍हिगदेदा स्‍य्‍हान्‍दोगदे भन्‍दा ल्‍हानान पापी मुला भिसी म्‍हन्‍बा? \v 3 आहिन, एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, तिग्‍दा भिसम एनीगदेसे ह्राङ ह्राङला पाप ख्‍लासी परमेश्‍वरपट्टि आदोःनी भिसम एनीगदेएनोन थेह्रङ् लसीन नाश तला। \v 4 थेह्रङ् लसीन सिलोआम भिबा ग्‍लाला धरहरा गुर्सी सिबा च्‍युक भ्रेः म्‍हिगदे तिग यरूशलेमला स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हिगदे भन्‍दा पापी मुबा भिसी म्‍हन्‍बा? \v 5 आहिन, ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, तिग्‍दा भिसम एनीगदेसे ह्राङ ह्राङला पाप ख्‍लासी परमेश्‍वरपट्टि आदोःनी भिसम एनीगदेएनोन थेह्रङ् लसीन नाश तला।” \s1 तिगै आरोबा दोङला उखान \p \v 6 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा उखान गिक सुङ्जी, “म्‍हि गिकसे वारीरी अञ्‍जीरला दोङ सूबा मुबा। थे म्‍हिसे थे अञ्‍जीरला दोङरी अञ्‍जीर रोजी वा भिसी च्‍याबारी खमा तिगै आस्‍याप्‍नी। \v 7 थेतबासेलमा थेसे ह्राङला वारीरी गे लबा म्‍हिदा ‘ङाइ अञ्‍जीर रोला वा भिसी च्‍याबा सोम दिङ तजी, तर दान्‍देधोना आरोनी। दाहेन्‍से चुदा थासी भ्‍याङ्‍गो’ भिसी भिमा, \v 8 थे गे लबा म्‍हिसे ‘अझ तिदिङ भ्रान्‍गो, ङाइ चु दोङला क्‍यारक्‍युर ख्‍वसी सार युला। \v 9 ओते लसीनोन आरोनी भिसम ह्राङसे चु दोङ थासी भ्‍याङ्‍खम्‍ला’ भिसी भिजी।” \s1 येशूसे कुब्रे तबा म्रिङम्‍हेमेदा खम्‍ना लबा \p \v 10 येशूसे ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनु\f † \fr 13:10 \ft “ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिन” चा यहूदीगदेसे परमेश्‍वरला लागिरी फेसी थान्‍बा धिन हिन्‍ना।\f* यहूदीगदे ह्रुप तबा दिमरी लोप्‍बान मुबा। \v 11 थेरी म्‍हङसे स्‍याप्‍सी कुब्रे तबा म्रिङम्‍हेमे गिक मुबा। थे खाइमै सिधा तसी भ्रबारी आखम्‍मुबा। थे थेह्रङ् तबा च्‍युक भ्रेः दिङ तबा मुबा। \v 12 येशूसे थे म्रिङम्‍हेमेदा म्राङ्सी ह्राङला ङामरी ङ्‌योइसी, “दाहेन्‍से ए खम्‍जी” भिसी सुङ्जी। \v 13 ओच्‍छे थेथोरी येशूसे ह्राङला छ्‌या थान्‍मैछ्‌याम थे कुब्रे तबा म्रिङम्‍हेमे खम्‍जी। जमाहेन्‍से थे म्रिङम्‍हेमेसे परमेश्‍वरला जयजयकार लबारी छ्‌याइजी। \p \v 14 येशूसे थे म्रिङम्‍हेमेदा ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनु खम्‍ना लबा म्राङ्सी यहूदीगदे ह्रुप तबा दिमला नेता बोमो खसी, “म्‍हिगदेदा गे लबा धिन साता गिकरी ढुरे मुनोन मुला। थेतबासेलमा चु ढुरे न्‍हङरी खसी खम्‍ना लउ, ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनु आहिन” भिसी भिजी।\x * \xo 13:14 \xt प्रस्‍था २०:९-१०; व्‍यव ५:१३-१४\x* \p \v 15 प्रभुसे थेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “कप्‍टी, तिग एनीगदेसे ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनु म्‍हे मुइदेन गधादा पुइसी क्‍युइ ख्‍वाबारी आभोर्मुला? \v 16 चु अब्राहामला सन्‍तानदा च्‍युक भ्रेः दिङधोना शैतानसे आख्‍लाबा मुबा भिसम, तिनी ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनुएनोन खम्‍ना लतोःबा आहिन?” \v 17 येशूसे चुह्रङ् लसी जोहाब पिन्‍बा म्राङ्सी, येशूला बिरोधीगदे पेःजी। तर थेरी मुबा म्‍हिगदे चा येशूसे लबा उदेकला गे म्राङ्सी ताङ्जी।\fig अञ्‍जीरला दोङ|src="lb00380c.tif" size="col" ref="१३:६" \fig* \s1 पच्‍छै ब्‍लुदेन खमीरला उखान \r मत्ती १३:३१-३३; मर्कूस ४:३०-३२ \p \v 18 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सादा ङाइ तिगदेन छ्‌याम दाँजब लसे? परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा खाह्रङ्बा मुला भिसम, \v 19 चु चा पच्‍छै ढापला ब्‍लु गिक ह्रङ्‌बान हिन्‍ना। खालै म्‍हिसे घुर्‍यानरी ढ्वमाहेन्‍से थे ढाप फुइसी ल्‍हेबान निमुला। जमाहेन्‍से थे पच्‍छै ढापला दोङला हाँगारी चरागदेसे जङ स्‍होसी चिला” भिसी सुङ्जी। \p \v 20 दोःसी येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सादा ङाइ तिगदेन छ्‌याम दाँजब लसे? \v 21 चु मी गेङरी युबा खमीर ह्रङ्‌बान हिन्‍ना। थे खमीर म्रिङम्‍हेमे गिकसे फाम सोम ब्रारी युसी ज्‍योप्‍ला। ओच्‍छे थे ब्रा आभोतेधोना थेसे घप्‍सी थान्‍ना।” \s1 साङरो म्राप \r मत्ती ७:१३-१४, २१-२३; ८:११-१२ \p \v 22 जमाहेन्‍से येशू शहर शहरदेन नाम्‍सा नाम्‍सारी फेप्‍सी म्‍हिगदेदा लोप्‍बान यरूशलेमरी फेप्‍जी। \v 23 थेनोन धुइरी म्‍हि गिकसे, “प्रभु, तिग थार्बा याङ्बा म्‍हिगदे ल्‍हाना आरे?” भिसी येशूदा ङ्‌योइमा, \v 24 येशूसे थेरी मुबा म्‍हिगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “च्‍यागो, साङरो म्रापग्‍याम वाङ्बारी भङ लउ। तिग्‍दा भिसम ल्‍हानान म्‍हिगदे वाङ्बारी म्‍हाइमुला, तसैनोन वाङ्बारी आखम्‍मुला। \v 25 दिमला मालिक रेःसी म्राप ढुङ्सी जिन्‍माहेन्‍से एनीगदेसे मङग्‍यारग्‍याम ढ्वक ढ्वक लसी ‘गुरु, ङन्‍दा म्राप ठोङ्सी पिन्‍गो’ भिसी भिमा, थेसे एनीगदेदा ‘एनीगदे खाल हिन्‍ना? ओच्‍छे खानङग्‍याम खबा? ङाइ एनीगदेदा ङोसेबा आरे’ भिसी भिला। \v 26 एनीगदेसे ‘ह्राङ ङन्‍देन छ्‌यामनोन सोल्‍बा छ्‌योइबा लबा मुबा। ओच्‍छे ङन्‍ना नाम्‍सारीक्‍यार ह्राङसे लोप्‍बा मुबा’ भिसी भिमा, \v 27 थेसे एनीगदेदा ‘एनीगदे खाल हिन्‍ना? ङाइ ङोआसेनी। थेतबासेलमा पाप गे लबागदे, एनीगदे ङा मुबा ग्‍लाग्‍याम निउ’ भिसी भिला।\x * \xo 13:27 \xt भजन ६:८\x* \v 28 ओच्‍छे एनीगदेसे अब्राहाम, इसहाक, याकूबदेन जम्‍मान अगमवक्तागदेदा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सारी म्राङ्मा, ह्राङदा चा मङग्‍यार भ्‍याङ्‍मा क्राबा क्रिङ्बा लसी स्‍वा क्रेला।\x * \xo 13:28 \xt मत्ती २२:१३; २५:३०\x* \v 29 स्‍यार, ल्‍हो, न्‍हुप, झ्‍याङ जम्‍मान ग्‍लाग्‍यामसे म्‍हिगदे खसी परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सारी थेदेन छ्‌यामनोन चबा थुङ्बा लबारी चिला।\x * \xo 13:29 \xt मत्ती ८:११-१२\x* \v 30 तर च्‍यागो, दान्‍दे लिच्‍छा मुबागदे ङाच्‍छा तला, ओच्‍छे दान्‍दे ङाच्‍छा मुबागदे लिच्‍छा तला।”\x * \xo 13:30 \xt मत्ती १९:३०; २०:१६; मर्कू १०:३१\x* \s1 यरूशलेमदा म्राङ्सी येशूदा दुख ङ्‍हम्‍बा \r मत्ती २३:३७-३९ \p \v 31 थेनोन धुइरी कोइ कोइ फरिसीगदे येशू मुबा ग्‍लारी खसी, “ह्राङ चुग्‍याम थोन्‍सी फेप्‍गो। तिग्‍दा भिसम ह्राङदा हेरोदसे साइबारी छ्‌याइबा मुला” भिसी भिमा, \v 32 येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनीगदे निसी थे ल्‍हुन्‍दी ह्रङ्‌बा छट्टुदा चुह्रङ् भिउ, ‘तिनीदेन न्‍हङगर ङाइ म्‍हङगदे ताप्‍बादेन आखम्‍बागदेदा खम्‍ना लबा गे लला, ओच्‍छे रेनी ङाला गे जिन्‍ना।’ \v 33 ओच्‍छे तिनी, न्‍हङगर, रेनीकुनुधोनारी ङा यरूशलेम शहररी धोनोन तोःला। तिग्‍दा भिसम यरूशलेम शहररी बाहेक अर्गु ग्‍लारी अगमवक्तादा आसाइ! \s1 यरूशलेमला म्‍हिगदे म्राङ्सी येशूदा दुख ङ्‍हम्‍बा \r मत्ती २३:३७-३९ \p \v 34 “यरूशलेमला म्‍हिगदे, एनीगदेसे अगमवक्तागदेदा साइला ओच्‍छे परमेश्‍वरसे एनीगदे मुबा ग्‍लारी पुइखबागदेदा युङबासे तोला। ङाइ एनीगदेला कोलागदेदा नागा मामासे ह्राङला कोलागदेदा भ्‍याप्‍से घप्‍बा ह्रङ् लसी पोप लबारी म्‍हाइमा एनीगदेसे आङ्‌यान्‍नी। \v 35 दाहेन्‍से परमेश्‍वरसे एनीगदेला दिम ख्‍लाला। च्‍यागो, ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, एनीगदेसे ‘परमप्रभुला मिनरी फेप्‍खबादा मोलम याङ्बा म्‍हि’ भिसी आभितेधोना ङादा आम्राङ्।”\x * \xo 13:35 \xt भजन ११८:२६; यर्मि २२:५\x* \c 14 \s1 फरिसी गिकला दिमरी येशू फेप्‍बा \p \v 1 येशू ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनु फरिसीगदेला नेता गिकला दिमरी सोल छ्‌योइबारी फेप्‍जी। थेरी मुबा फरिसीगदेसे येशूला चिवा लसी चिमुबा। \v 2 थेरी टाङ्‌बा बेथासे स्‍याप्‍बा म्‍हि गिक येशूला ङाच्‍छापट्टि मुबा। \v 3 येशूसे यहूदी धर्मगुरुगदेदेन फरिसीगदेदा “ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनु आखम्‍बा म्‍हिदा खम्‍ना लबारी तला कि आत?” भिसी ङ्‌योइमा, \v 4 थेनीगदे कुटिसी चिजी। ओच्‍छे येशूसे थे आखम्‍बा म्‍हिदा ह्राङला यासे थुर्सी खम्‍ना लमाहेन्‍से “दिमरी निउ” भिसी सुङ्जी। \p \v 5 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनकुनु एनीगदेला कोलागदे अथवा ग्‍लाप इनार न्‍हङरी ताइजी भिसम तिग एनीगदेसे तुरुन्‍तन आतेःना चिला?” भिसी सुङ्मा,\x * \xo 14:5 \xt मत्ती १२:११\x* \v 6 थेनीगदेसे तिगै पाङ्‌बारी आखम्‍नी। \s1 ह्राङसे ह्राङदान घ्रेन थास्‍होउ \p \v 7 थेरी चबा थुङ्बारी खबा म्‍हिगदेसे मुल ठिगदे धम्‍सी चिबारी म्‍हाइबा म्राङ्सी येशूसे थेनीगदेदा उखान गिक सुङ्जी, \v 8 “खालैसे एनीगदेदा ब्‍याहरी निम्‍तो पिन्‍जी भिसम मुल ठिरी चिबारी थाम्‍हाइगो। तिग्‍दा भिसम थेरी एनीगदे भन्‍दा घ्रेन म्‍हिदाएनोन निम्‍तो पिन्‍बा मुला तला। \v 9 एदेन थेदा निम्‍तो पिन्‍बा म्‍हि खसी ‘चु ग्‍लारी थेदा चिपुङ्‍गो’ भिसी एदा चिबा ग्‍लाग्‍याम रेःपुङ्ला। जमा ए पेःसी जम्‍मान भन्‍दा धिरी चितोःला। \v 10 थेतबासेलमा एसे निम्‍तो याङ्बा धुइरी निसी जम्‍मान भन्‍दा धिला ग्‍लारी चिउ। जमाहेन्‍से एदा निम्‍तो पिन्‍बा म्‍हि खसी ‘तोर धन्‍छ्‌यागो’ भिसी मुल ठिरी चिपुङ्ला।\x * \xo 14:10 \xt हितो २५:६-७\x* थे धुइरी एदेन छ्‌याम चबा थुङ्बारी चिबागदेला ओन्‍छाङरी एसे मान याङ्ला। \v 11 तिग्‍दा भिसम जुन म्‍हिसे ह्राङसे ह्राङदान घ्रेन स्‍होला थेदा जम्‍मान भन्‍दा जजा स्‍होला ओच्‍छे जुन म्‍हिसे ह्राङसे ह्राङदान जजा स्‍होला थेदा जम्‍मान भन्‍दा घ्रेन स्‍होला।”\x * \xo 14:11 \xt मत्ती २३:१२; लूका १८:१४\x* \p \v 12 येशूसे ह्राङदा निम्‍तो पिन्‍बा म्‍हिदाएनोन चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एसे चबा थुङ्बारी ह्रोगदे, ह्राङला ज्‍योज्‍यो आलेगदे, ह्राङला म्‍हिगदेदेन फ्‍युक्‍पो खिम्‍जेमगदेदा जे थाङ्‌योइगो। तिग्‍दा भिसम थेनीगदेसेनोन एसे ह्रङ् लसीन निम्‍तो पिन्‍सी एला गुण फाला। \v 13 थेतबासेलमा एसे प्राङबोगदे, कुज्‍यागदेदेन मी आम्राङ्बा म्‍हिगदेदाएनोन ङ्‌योइगो। \v 14 थेह्रङ् लजी भिसम एसे मोलम याङ्ला। तिग्‍दा भिसम थेनीगदेसे एसे लबा गुण फाबारी आखम्‍सै परमेश्‍वरसे म्‍हन्‍बा अन्‍छारला गे लबा म्‍हिगदे सिबाग्‍याम सोबा धुइरी परमेश्‍वरसेन एसे लबा गुण फाला।” \s1 भोजला उखान \r मत्ती २२:१-१४ \p \v 15 येशूला ताम थेःसी येशूदेन छ्‌याम चबा थुङ्बा लबा म्‍हिगदे न्‍हङला गिकसे “परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सारी चबा थुङ्बा लम्‍याङ्बागदे गाते ताङ्‍म्‍याङ्‍ला” भिसी भिजी। \v 16 जमाहेन्‍से येशूसे थेदा उखानग्‍याम चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “म्‍हि गिकसे घ्रेन भोज पिन्‍बारी ल्‍हानान म्‍हिगदेदा निम्‍तो पिन्‍जी। \v 17 भोज ठीक लसी जिन्‍माहेन्‍से ह्राङसे निम्‍तो पिन्‍बा म्‍हिगदेदा जम्‍मान ठीक तजी भिसी ङ्‌योइबारी ह्राङला नोकरदा पुइजी। \v 18 तर निम्‍तो याङ्बा जम्‍मान म्‍हिगदेसे निउ गिक गिक लसी चुह्रङ् भिबारी छ्‌याइजी, ‘गिकसे चा ङाइ बु ग्‍लुबा मुला थे च्‍याबारी नितोःला। थेतबासेलमा ङादा माफ लउ, ङा खआम्‍याङ्’ भिसी भिजी। \v 19 ओच्‍छे स्‍य्‍हान्‍दोसे चा ‘ङाइ हल ङा ग्‍लाप ग्‍लुबा मुला, तिनीन थे ग्‍लाप च्‍याबारी नितोःबा मुला। थेतबासेलमा ङादा माफ लउ, ङा खआम्‍याङ्’ भिसी भिजी। \v 20 थेह्रङ् लसीन स्‍य्‍हान्‍दोसेनोन ‘ङाइ भर्खर जे ब्‍याह लबा मुला, थेतबासेलमा ङा खआम्‍याङ्’ भिसी भिजी। \v 21 नोकरसे चु ताम ह्राङला मालिकदा पाङ्माहेन्‍से दिमला मालिक बोमो खसी ‘ए शहरला ग्‍यामदेन गल्‍लीगदेरी निसी थेरी मुबा जम्‍मान प्राङबो, कुज्‍यादेन मी आम्राङ्बागदेदा ङ्‌योइसी चुरी भउ’ भिसी कुल्‍जी। \v 22 चुह्रङ् लसी जिन्‍माहेन्‍से नोकरसे दिमला मालिकदा ‘गुरु, ह्राङसे कुल्‍बा अन्‍छार ङाइ जम्‍मादान ङ्‌योइसी भजी, तसैनोन अझ ग्‍ला मुला’ भिसी भिमा, \v 23 मालिकसे ‘ए शहरला मुल ग्‍यामदेन गल्‍ली गल्‍लीरी निसी म्‍हिगदेदा कर लसी भसी खउ। तिग्‍दा भिसम ङाला दिम नाङनोन म्‍हिगदे तगै! \v 24 चु भन्‍दा ङाच्‍छा निम्‍तो याङ्बा म्‍हिगदे खालैसेनोन ङाला भोजला ब्रोइ म्‍य्‍हाङ् आम्‍य्‍हाङ्’ भिसी भिजी।” \s1 चेलासे लतोःबा गे \r मत्ती १०:३७-३८ \p \v 25 म्‍हिला हुल येशूदेन छ्‌याम निबान लबा धुइरी थेनीगदेपट्टि दोःसी येशूसे चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, \v 26 “चुदे ङादेन छ्‌याम भ्रजी भिसम थेसे ह्राङला आबा आमा, म्रिङ, कोलागदे, ज्‍योज्‍यो आले, नाना आङा ओच्‍छे ह्राङलान ज्‍यानएनोन माया मारब आलनी भिसम थे ङाला चेला दोआखम।\x * \xo 14:26 \xt मत्ती १०:३७\x* \v 27 जुन म्‍हिसे आसितेधोना ह्राङला दुख ह्राङसेन नासी\f † \fr 14:27 \ft “ह्राङला दुख ह्राङसेन नासी” भिबादा ग्रीक बाइबलरी चा “ह्राङला क्रुस ह्राङसेन पुइतोःला” भिसी भ्रिबा मुला।\f* ङादेन छ्‌याम आभ्र थे ङाला चेला दोआखम।\x * \xo 14:27 \xt मत्ती १०:३८; १६:२४; मर्कू ८:३४; लूका ९:२३\x* \p \v 28 “चुदे एनीगदे न्‍हङरी खालै म्‍हिसे धरहरा स्‍होबा सेम लसम थेसे धरहरा स्‍होसी जिन्‍बाधोना गाते खर्च निला भिसी ङाच्‍छान हिसाब लतोःला। \v 29 थेह्रङ् आलनी भिसम थेसे धरहराला जग थान्‍सी धरहरा स्‍होसी जिन्‍ना लबारी आखम्‍नी भिसम चु म्राङ्बा जम्‍मान म्‍हिगदेसे थेदा खिसी लसी, \v 30 ‘चु म्‍हिसे स्‍होबारीम छ्‌याइमुबा तर स्‍होसी जिन्‍ना लबारी चा आखम्‍नी’ भिला। \p \v 31 “खजिबै ग्‍लेसे अर्गु य्‍हुल्‍साला ग्‍लेदेन छ्‌याम लडाइ लबारी निमा ह्राङदेन छ्‌याम मुबा हजार च्‍युइ सिपाहीगदे भोर्सी ह्राङदेन छ्‌याम लडाइ लबारी खबा बोगल गिक हजार सिपाहीदा ढाबारी खम्‍ला कि आखम थे ङाच्‍छान चिसी सल्‍लाह आल? \v 32 लडाइ लबारी आखम्‍नाम भिसी था याङ्माहेन्‍से ङाच्‍छान ढिक्‍बाला लागिरी स्‍य्‍हान्‍दो ग्‍ले मुबा ग्‍लारी ह्राङला ग्‍ले ब्‍लोन पुइला। \v 33 थेह्रङ् लसी एनीगदे न्‍हङला जुन म्‍हिसे ङाला लागिरी जम्‍मान स्‍हे ख्‍लाआखम थे म्‍हि ङाला चेला दोआखम। \s1 चजा ह्रङ् तबा \r मत्ती ५:१३; मर्कूस ९:५० \p \v 34 “चजा ज्‍यबा स्‍हे हिन्‍ना, तर चजाला ङम्‍बा स्‍हे निजी भिसम थेदा दोःसी तिग्‍से ङम्‍ना लबा? \v 35 थे चजा न्‍ह साप्राला लागिरी गे खेल्‍बा तला न्‍ह सारनोन तला। जमाहेन्‍से म्‍हिगदेसे थे चजा भ्‍याङ्‍ला। जुन म्‍हिदा ङ्‌यान्‍बा सेम मुला थेसे ङ्‌यान्‍सी घोउ।” \c 15 \s1 म्‍हाबा ग्‍युला उखान \r मत्ती १८:१२-१४ \p \v 1 तिरेकुनु तिरो दुइबा म्‍हिगदेदेन पापीगदे जम्‍मान येशूला बचन ङ्‌यान्‍बारी थेला ङामरी खजी। \v 2 चु म्राङ्सी फरिसीदेन यहूदी धर्मगुरुगदेसे “चु म्‍हि मी पापीगदेदेन छ्‌याम ढिक्‍सी थेनीगदेदेन छ्‌यामनोन चिसी चबा थुङ्बा लबा चीम” भिसी येशूला तामगन लबारी छ्‌याइजी।\x * \xo 15:2 \xt लूका ५:२९-३०\x* \p \v 3 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा उखान गिक सुङ्जी, \v 4 “एनीगदे खालै म्‍हिला ग्‍यार्जा गिक ग्‍यु न्‍हङरी गिक म्‍हाजी भिसम थेसे बोगल ब्‍लिसे च्‍युक कु ग्‍युगदेदा ख्‍लासी थे म्‍हाबा ग्‍यु आस्‍याप्‍तेधोना आम्‍हाइ? म्‍हाइला। \v 5 थे ग्‍यु स्‍याप्‍माहेन्‍से ताङ्सी ताङ्सी थेसे बमरी पुइसी दिमरी भला। \v 6 ओच्‍छे ह्राङला ह्रोगदेदेन खिम्‍जेमगदेदा ङ्‌योइसी एनीगदेएनोन ङा ह्रङ् लसी ताङ्‍गो। तिग्‍दा भिसम ‘ङाइ ङाला म्‍हाबा ग्‍यु स्‍याप्‍जी’ भिसी भिला। \v 7 थेतबासेलमा एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, चुह्रङ् लसीन ह्राङला पाप आख्‍लाना ङनी परमेश्‍वरला ङाच्‍छा ज्‍यबा दोसी ह्राङला पाप ख्‍लाआतोःबा बोगल ब्‍लिसे च्‍युक कु म्‍हिगदेला लागिरी भन्‍दा ह्राङला पाप ख्‍लासी परमेश्‍वरपट्टि दोःबा म्‍हि गिकला लागिरी स्‍वर्गरी मुबागदे ल्‍हानान ताङ्ला। \s1 म्‍हाबा डबलला उखान \p \v 8 दोःसी येशूसे उखान गिकग्‍याम चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “खालै म्रिङम्‍हेमे गिकदेन छ्‌याम म्‍हुइला गोर च्‍युइ डबल मुबा। थे डबल च्‍युइ न्‍हङरी डबल गिक म्‍हाजी भिसम थेसे थे डबल आस्‍याप्‍तेधोना नाङसल म्रासी दिम साङसिङ लसी आम्‍हाइ? म्‍हाइला। \v 9 ओच्‍छे थे म्‍हाबा डबल स्‍याप्‍माहेन्‍से थेसे ह्राङला ह्रोगदेदेन खिम्‍जेमगदेदा ङ्‌योइसी ‘एनीगदेएनोन ङा ह्रङ् लसी ताङ्‍गो। तिग्‍दा भिसम ङाइ ङाला म्‍हाबा डबल याङ्जी’ भिसी भिला। \v 10 थेतबासेलमा एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, थेह्रङ् लसीन खालै म्‍हिसे ह्राङला पाप ख्‍लासी परमेश्‍वरपट्टि दोःजी भिसम थे पापी गिकला लागिरी परमेश्‍वरला दूतगदे परमेश्‍वरदेन छ्‌यामनोन ताङ्ला।” \s1 म्‍हाबा झाला उखान \p \v 11 दोःसी येशूसे उखान गिक सुङ्जी, “च्‍यागो, म्‍हि गिकला झा न्‍ही मुबा। \v 12 थेला झा च्‍याङ्‍बासे चा आबादा ‘ङाला अंश भउ आबा’ भिसी भिजी। जमाहेन्‍से थेसे ह्राङला सम्‍पत्ति झा न्‍हीदान भो लसी पिन्‍जी। \p \v 13 “तिगै धिन लिच्‍छा थे म्‍हिला झा च्‍याङ्बा ह्राङला जम्‍मान सम्‍पत्ति भोर्सी अर्गु य्‍हुल्‍सारी निजी। थेसे थेरी मोजमजा लसी जम्‍मान सम्‍पत्ति जिन्‍ना लजी। \v 14 थेला जम्‍मान धन सम्‍पत्ति जिन्‍बा धुइरीन थे य्‍हुल्‍सारी ल्‍हानान अनिकाल तजी, ओच्‍छे थेसे ल्‍हानान दुख याङ्जी। \v 15 जमाहेन्‍से थे, थे य्‍हुल्‍साला म्‍हि गिक मुबा ग्‍लारी गे म्‍हाइबारी निजी। थे म्‍हिसे थेदा ह्राङला ढ्वा छबारी पुइजी। \v 16 थेदा खालैसे चबा थुङ्बा आपिन्‍बासे लमा थेसे ढ्वला दाना चसीन ह्राङला फो म्रेन्‍ना लबारी म्‍हाइजी। \p \v 17 “जमाहेन्‍से थेसे ह्राङला दिम ढन्‍जी। ओच्‍छे चुह्रङ् भिबारी छ्‌याइजी, ‘ङाला दिमरी ङाला आबाला नोकरगदेसे म्रेन्‍ना चसीनोन लेङ्बाधोना चबा स्‍हे मुला। तर ङा चा भिसम चुरी फोइथाननोन सिबारी छ्‌याइबा मुला। \v 18 दाहेन्‍से ङा आबा मुबा ग्‍लारी निसी, “आबा, ङाइ परमेश्‍वरदेन ह्राङला बिरोधरी पाप लजी। \v 19 दाहेन्‍से ङा ह्राङला झा भिबाधोनाला आरे। तसैनोन ह्राङसे ङादा दया लसी ह्राङला नोकरगदे न्‍हङला गिक म्‍हन्‍सी थान्‍गो भितोःजी”’ भिसी म्‍हन्‍जी। \p \v 20 “जमाहेन्‍से थे आबा मुबा ग्‍लारी निजी। आबासे थेदा थारेङग्‍याम खबान लबा म्राङ्सी थेला सेमरी दया रेःजी। ओच्‍छे ताङ्सी झादा स्‍याप्‍बारी यार्बान निसी झादा हाप ख्‍वाइसी च्‍योक लजी। \v 21 ओच्‍छे झासे ‘आबा, ङाइ परमेश्‍वरदेन ह्राङला बिरोधरी पाप लबा मुला। ङा दाहेन्‍से ह्राङला झा भिबाधोनाला आरे’ भिसी भिजी। \v 22 तर आबासे ह्राङला नोकरगदेदा ङ्‌योइसी चुह्रङ् भिजी, ‘जम्‍मान भन्‍दा ज्‍यबा क्‍वान, च्‍याप‍देन लखम योना भसी चुदा क्‍वान्‍सी पिन्‍गो। \v 23 ओच्‍छे छोबा ह्रङ्‌बा बहर भसी साइगो। तिनी य्‍हाङसे भोज लइ। \v 24 तिग्‍दा भिसम चु ङाला झा सिबा मुबा दान्‍दे सोबा मुला, थे म्‍हाबा मुबा तर दान्‍दे याङ्बा मुला।’ जमाहेन्‍से जम्‍मान ताङ्सी भोज चबारी छ्‌याइजी। \p \v 25 “थे धुइरी थेला थेबा झा बुरी मुबा। थे बुग्‍याम खबा धुइरी दिमला ङामरी धोखमा दिमरी व्‍हाइ गोबादेन स्य्‍हबान लबा थेःजी। \v 26 जमाहेन्‍से थेसे नोकर गिकदा ङ्‌योइसी, ‘चुरी तिग लबा?’ भिसी ङ्‌योइमा, \v 27 नोकरसे थेदा ‘ह्राङला आले दोःसी दिमरी खबा मुला। चुह्रङ् लसी ह्राङला झा ज्‍यना लसी खबासे लमा आबासे जम्‍मान भन्‍दा छोबा बहर गिक साइबा मुला’ भिसी भिजी। \p \v 28 “चु ताम थेःसी थे बोमोसे दिम न्‍हङरी वाङ्बारी आम्‍हाइनी। थेतबासेलमा थेला आबा मङग्‍यार खसी थेदा व्‍हाम्‍बारी छ्‌याइजी। \v 29 तर थेसे आबादा ‘च्‍यागो, ङाइ चुदे दिङधोना ह्राङला नोकरसे ह्रङ् लसी जम्‍मान गे लसी ह्राङसे कुल्‍बा जम्‍मान तामएनोन ङ्‌यान्‍जी। तसैनोन ङाला ह्रोगदेदेन छ्‌याम ढिक्‍सी चबा थुङ्बा लबारी ह्राङसे ङादा खाइमै रा गिकधोना पिन्‍जी? \v 30 तर तिनी ह्राङला धन सम्‍पत्ति बेश्‍यागदेदेन छ्‌याम भ्रसी जिन्‍ना लबा झा दोःसी खमा चा थेला लागिरी छोबा बहर साइबा?’ भिसी भिमा, \v 31 आबासे थेदा ‘झा, ए मी सदन ङादेन छ्‌याम मुनोन मुला। ओच्‍छे ङादेन छ्‌याम मुबा जम्‍मान धन सम्‍पत्ति एलान हिन्‍ना। \v 32 तिनी य्‍हाङसे ताङ्सी भोज लतोःबा धिन हिन्‍ना। तिग्‍दा भिसम एला आले सिबा मुबा दान्‍दे सोबा मुला, म्‍हाबा मुबा दान्‍दे याङ्बा मुला’ भिसी भिजी।” \c 16 \s1 चलाक नाइके \p \v 1 येशूसे ह्राङला चेलागदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “ग्‍ला गिकरी फ्‍युक्‍पो म्‍हि गिकला गे लबा नाइके गिक मुबा। ‘नाइकेसे ह्राङला धन सम्‍पत्ति नाश लजी’ भिसी म्‍हिगदेसे थे फ्‍युक्‍पो म्‍हिदा पाङ्जी। \v 2 जमाहेन्‍से थे फ्‍युक्‍पो म्‍हिसे ह्राङला गे लबा नाइकेदा ङ्‌योइसी ‘म्‍हिगदेसे एला बिरोधरी पाङ्बा ताम तिग हिन्‍ना? दाहेन्‍से जम्‍मान हिसाब किताब ङादा घोना लउ। ओच्‍छे चु गे ख्‍लागो’ भिसी भिमा, \v 3 थे नाइकेसे चुह्रङ् भिसी म्‍हन्‍जी, ‘दाहेन्‍से ङादा मालिकसे गेग्‍याम तेःबारी छ्‌याइबा मुला, ङा तिग लइ? ख्‍वबा मोइबा लइ भिसम भङ आरे, ह्रीसी चबारी ङादा पेःबा खमुला। \v 4 दाहेन्‍से ङाइ तिग लतोःबा थे ङादा था मुला, ङादा मालिकसे गेग्‍याम तेःमाहेन्‍से म्‍हिगदेसे ङादा मान लला भिबा ताम ङाइ था याङ्सी जिन्‍बा मुला।’ \v 5 जमाहेन्‍से थेसे ह्राङला मालिकला असामीगदेदा गिक गिक लसी ङ्‌योइजी। ओच्‍छे थेसे ङाच्‍छा खबा असामीदा ‘एदा ङाला मालिकला छे गाते मुला?’ भिसी ङ्‌योइमा, \v 6 थे असामीसे ‘हजार सोम लिटर छ्‌युगु मुला’ भिसी भिमाहेन्‍से थे नाइकेसे ‘दाहेन्‍से एला तमसुकरी हजार गिकसे ग्‍यार्जा ङा लिटर जे भ्रिउ’ भिसी भिजी। \v 7 थेह्रङ् लसी स्‍य्‍हान्‍दोदाएनोन ‘एदा ङाला मालिकला छे गाते मुला?’ भिसी ङ्‌योइमा, थे असामीसे ‘हजार गिक बोरा ग्‍वा मुला’ भिसी भिमाहेन्‍से थे नाइकेसे ‘एला तमसुकरी ग्‍यार्जा भ्रेः बोरा जे भ्रिउ’ भिसी भिजी। \p \v 8 “मालिकसे थे बेइमान नाइकेसे चलाक गे लबा म्राङ्सी थेला हर्गबढाइ लजी। तिग्‍दा भिसम चु जम्‍बुलिङला म्‍हिगदे ह्राङला ह्रो स्‍होबारी परमेश्‍वरदा ङोसेबा म्‍हिगदे भन्‍दा ल्‍हानान चलाक तमुला। \v 9 थेतबासेलमा एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, एनीगदेसे ह्राङला लागिरी जम्‍बुलिङला धन सम्‍पत्तिसे ह्रो स्‍होउ। तिग्‍दा भिसम एनीगदेला धन सम्‍पत्ति जिन्‍सी निसैनोन थेनीगदेसे एनीगदेदा जुकजुकधोना चिबा ग्‍लारी मान लला। \s1 जजाबा तामरीन विश्‍वास लखम्‍बा ततोःला \r मत्ती ६:१४ \p \v 10 येशूसे दोःसी चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “खालैसे जजाबा तामरी विश्‍वासला गे लजी भिसम थेदा घ्रेन गेरीएनोन विश्‍वास लला। तर जजाबा तामरी विश्‍वासला गे आलनी भिसम थेदा घ्रेन गेरीएनोन विश्‍वास आल। \v 11 थेतबासेलमा एनीगदेसे जम्‍बुलिङला धन सम्‍पत्तिरी विश्‍वासला गे आलनी भिसम खाल्‍से एनीगदेदा सत्‍यला धन सम्‍पत्ति जिम्‍मा पिन्‍ना? \v 12 थेह्रङ् लसीन स्‍य्‍हान्‍दोला धन सम्‍पत्तिरी विश्‍वासला गे आलनी भिसम एनीगदेदा धन सम्‍पत्ति खाल्‍से पिन्‍ना? \p \v 13 “खजिबै नोकरसे मालिक न्‍हीला गे लबारी आखम। तिग्‍दा भिसम थेसे गिकदा हेला लला, स्‍य्‍हान्‍दोदा माया लला, अथवा गिकसे भिबा ताम ङ्‌यान्‍ना, स्‍य्‍हान्‍दोदा वास्‍तान आल। थेह्रङ् लसीन एनीगदेसेनोन परमेश्‍वरदेन धन सम्‍पत्ति न्‍हीलान गे लबारी आखम।”\x * \xo 16:13 \xt मत्ती ६:२४\x* \s1 येशूसे लोप्‍बा अर्गु तामगदे \r मत्ती ११:१२-१३; ५:१८, ३२ \p \v 14 चु ताम थेःसी थेरी मुबा फरिसीगदेसे येशूदा खिसी लजी। तिग्‍दा भिसम थेनीगदे टाङगाला लिच्‍छा जे भ्रमुबा। \v 15 ओच्‍छे येशूसे थेनीगदेदा “म्‍हिगदेला ओन्‍छाङरी ह्राङसे ह्राङदान ङनी ज्‍यबा म्‍हि हिन्‍ना भिसी भ्रबा एनीगदेन हिन्‍ना। तर परमेश्‍वरदा एनीगदेला सेम खाह्रङ्बा मुला भिसी था मुला। तिग्‍दा भिसम म्‍हिगदेसे घ्रेन भिसी म्‍हन्‍बा तामगदे परमेश्‍वरला लागिरी ल्‍हानान नइबा खबा ताम हिन्‍ना। \v 16 “बप्‍तिस्‍मा पिन्‍बा यूहन्‍नाला धुइधोना मोशाला ठिमदेन अगमवक्तागदेसे भ्रिबा परमेश्‍वरला बचन थेःना लबा मुबा। थेनोन धुइहेन्‍से परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लबान मुला। ओच्‍छे जम्‍मान म्‍हिगदे भङ लसी परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सारी वाङ्बान मुला।\x * \xo 16:16 \xt मत्ती ११:१२-१३\x* \v 17 मुदेन जम्‍बुलिङ नाश तसैनोन परमेश्‍वरसे मोशादा पिन्‍बा ठिमरी मुबा ताम गिकनोन आम्‍हा।\x * \xo 16:17 \xt मत्ती ५:१८\x* \p \v 18 “खालै म्‍हिसे ह्राङला म्रिङदेन छ्‌याम छोडपत्र लसी स्‍य्‍हान्‍दो म्रिङम्‍हेमेदेन छ्‌याम ब्‍याह लजी भिसम थे चा ब्रेल्‍सी भ्रबा हिन्‍ना। थेह्रङ् लसी थेसे ख्‍लाबा म्रिङम्‍हेमेदा जुन म्‍हिसे ब्‍याह लला थेएनोन ब्रेल्‍सी भ्रबा हिन्‍ना।”\x * \xo 16:18 \xt मत्ती ५:३२; १ कोर ७:१०-११\x* \s1 फ्‍युक्‍पो म्‍हिदेन लाजरस \p \v 19 दोःसी येशूसे चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “ग्‍ला गिकरी फ्‍युक्‍पो म्‍हि गिक मुबा। थेसे मलमलला महँगो क्‍वान क्‍वान्‍सी धिन धिननोन मोजमजा लसी चिमुबा। \v 20 तर थेला म्रापरी चा जिउ नाङ पोरनोन पोर मुबा लाजरस भिबा ह्रीबा म्‍हि गिकदा भसी थान्‍मुबा। \v 21 थे फ्‍युक्‍पो म्‍हिसे चमा ताइबा भ्राइभ्रुइ चम्‍याङ्ला वा भिसी च्‍यासी चिमुबा। नगीगदे चा खसी थेला पोर ल्‍हेम्‍मुबा। \p \v 22 “तिरेकुनु थे प्राङबो म्‍हि सिजी। जमाहेन्‍से थेदा स्‍वर्गदूतगदेसे अब्राहामला ङामरी भोर्सी थान्‍जी। ओच्‍छे थे फ्‍युक्‍पो म्‍हिएनोन सिजी। \v 23 थे फ्‍युक्‍पो म्‍हि नर्गरी ल्‍हानान दुख नासी चिबा धुइरी थेसे च्‍यामा थारेङग्‍याम अब्राहामला ङामरी लाजरसदा म्राङ्जी। \v 24 ओच्‍छे थेसे क्रिङ्सी ‘आबा अब्राहाम, ङादा दया लसी लाजरसदा ङा मुबा ग्‍लारी पुइखउ। थेला या जुम्‍बी क्‍युइरी ब्‍लुम्‍सी ङाला लेरी थोपा गिक क्‍युइ ताइना लगै। तिग्‍दा भिसम ङा चुरी मेसे क्रोसी भोल्‍सी चिबा मुला’ भिसी भिजी। \p \v 25 “जमाहेन्‍से अब्राहामसे थेदा ‘झा, एसे तिग ढन्‍बा आरे? ए सोबा धुइरी ल्‍हानान सुख याङ्बा मुबा, तर लाजरससे चा ल्‍हानान दुख याङ्बा मुबा। दान्‍दे चा लाजरससे चुरी सुख शान्‍ति याङ्बा मुला, एसे चा दुख नासी चितोःबा मुला। \v 26 एदेन छ्‌याम ङन्‍ना गुङरी घ्रेन व्‍हाङ मुला। थेतबासेलमा क्‍याम्‍सङ झासम लबा सेम मुसैनोन क्‍याम्‍सङ झासम लबारी आखम्‍मुला’ भिसी भिजी। \p \v 27 “जमाहेन्‍से थे फ्‍युक्‍पो म्‍हिसे ‘थेह्रङ् भिसम आबा अब्राहाम, ङाला बिन्‍ती मुला, लाजरसदा ङाला आबाला दिमरी पुइगो। \v 28 तिग्‍दा भिसम थेरी ङाला आले ङा मुला। थेसे थेनीगदेदा ङा ह्रङ् लसी थाभ्रउ भिसी पाङ्‌गै, आहिन्‍सम थेनीगदेएनोन चु दुख नातोःबा ग्‍लारी खला’ भिसी भिजी। \p \v 29 “जमाहेन्‍से अब्राहामसे, ‘थेनीगदेदेन छ्‌याम मोशादेन अगमवक्तागदेसे भ्रिबा परमेश्‍वरला बचन मुनोन मुला, एला आलेगदेसे थे बचनरी भ्रिबा ताम ङ्‌यान्‍सम तनोन तला’ भिसी भिजी। \p \v 30 “ओच्‍छे थे फ्‍युक्‍पो म्‍हिसे ‘आहिन अब्राहाम आबा, थेनीगदेदा ओतेसे जे आत। सिबा म्‍हिगदे न्‍हङला खालै सोसी थेनीगदे मुबा ग्‍लारी निजी भिसम थेनीगदे ह्राङ ह्राङला पाप ख्‍लासी परमेश्‍वरपट्टि दोःसेला मुबा’ भिसी भिजी। \p \v 31 “तर अब्राहामसे थेदा ‘मोशादेन अगमवक्तागदेला ताम आङ्‌यान्‍बागदेसे सिबा म्‍हि सोसी निसैनोन थेनीगदेसे विश्‍वास आल’ भिसी भिजी।” \c 17 \s1 येशूसे विश्‍वासदेन माफ लतोःबा भिसी लोप्‍बा \r मत्ती १८:६-७, २१-२२; मर्कूस ९:४२ \p \v 1 येशूसे ह्राङला चेलागदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “च्‍यागो, म्‍हिदा पापरी फसब लबा तामगदे मी खनोन खमुला। तर स्‍य्‍हान्‍दोदा पापरी फसब लबा म्‍हिसे चा परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्ला। \v 2 जुन म्‍हिसे चु कोलागदेदा पाप लपुङ्ला थेह्रङ्बा म्‍हिदा पाप लपुङ्बा भन्‍दा खारेरी ह्रान्‍दा च्‍योसी समुन्‍द्ररी भ्‍याङ्‍बान ज्‍यबा तला। \v 3 थेतबासेलमा ह्राङला लागिरी होशियार तसी चिउ! एला आलेसे पाप लजी भिसम थेदा बङ्‍‌गो। ओच्‍छे थेसे ङाइ लबा पाप ख्‍लाला भिजी भिसम थेदा माफ लउ।\x * \xo 17:3 \xt मत्ती १८:१५\x* \v 4 एला आलेसे एला बिरोधरी धिनना निसरेमधोना पाप लसैनोन निसरेमधोनान थेसे ङाइ लबा पाप ख्‍लाला भिजी भिसम थेदा माफ लउ।” \p \v 5 जमाहेन्‍से प्रभुला मुल चेलागदेसे प्रभुदा “प्रभु, ङन्‍ना विश्‍वास ल्‍हेना लसी पिन्‍गो” भिसी भिजी। \p \v 6 प्रभुसे थेनीगदेदा “एनीगदेदेन छ्‌याम पच्‍छैला ब्‍लु गिक तेःबा जे विश्‍वास मुजी भिसम चु किम्‍बुला दोङदा ‘ए प्‍योक्‍सी समुन्‍द्ररी निउ’ भिजी भिसम थे एनीगदेसे भिबा ह्रङ्नोन तला। \s1 नोकरसे लतोःबा गे \p \v 7 “एनीगदे न्‍हङरी खालैला नोकर बु मोइसी तसै ग्‍यु छसी तसै दिमरी खमा, एनीगदेसे थेदा ‘चबा थुङ्बा लउ’ भिसी खाइमै भिला? आभि। \v 8 बरु एनीगदेसे थेदा ‘निउ, ङाला लागिरी चबा थुङ्बा तयार लउ, ङाइ चसी आजिन्‍तेधोना ङादा क्‍योङ्सी चिउ, ओच्‍छे ए चउ’ भिसी भिला। \v 9 ह्राङसे कुल्‍बा अन्‍छार गे लबा थे नोकरदा एसे खाइमै धन्‍यवाद पिन्‍ना? आपिन। \v 10 थेह्रङ् लसीन एनीगदेदा कुल्‍बा जम्‍मान गे लसी जिन्‍माहेन्‍से ‘ङनी मी गे आखेल्‍बा नोकर हिन्‍ना। तिग्‍दा भिसम ङन्‍से लतोःबा गे जे लबा हिन्‍ना’ भिसी भिउ।” \s1 येशूसे कोरे खबा म्‍हि च्‍युइदा खम्‍ना लबा \p \v 11 येशू यरूशलेम भिबा शहररी फेप्‍बा धुइरी सामरियादेन गालील अञ्‍चलग्‍याम तबान फेप्‍जी। \v 12 येशू नाम्‍सा गिकरी वाङ्बारी छ्‌याइबा धुइरी कोरे खबा म्‍हि च्‍युइदा स्‍याप्‍जी। थे कोरे खबा म्‍हिगदे जजाकी क्‍याथाङनोन राप्‍सी, \v 13 “येशू गुरु, ङन्‍दा दया लउ” भिसी क्रिङ्‌जी। \p \v 14 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “एनीगदे परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा म्‍हि मुबा ग्‍लारी निसी ह्राङदा उन्‍गो” भिसी सुङ्जी। ओच्‍छे थेनीगदे निना निनान ग्‍यामरीन खम्‍जी।\x * \xo 17:14 \xt लेवी १४:१-३२\x* \v 15 थेनीगदे न्‍हङला गिकसे ह्राङ खम्‍बा था याङ्सी परमेश्‍वरदा जयजयकार लबान दोःसी खजी। \v 16 ओच्‍छे थे म्‍हिसे येशूदा धन्‍यवाद पिन्‍सी येशूला स्‍य्‍हापरी फ्‍या लजी। थे म्‍हि चा सामरी य्‍हुलला मुबा। \p \v 17 जमाहेन्‍से येशूसे “कोरेग्‍याम खम्‍बा म्‍हि च्‍युइ न्‍हङरी चु गिक जेन हिन्‍ना? स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हि कु चा खानङ निजी? \v 18 परमेश्‍वरदा धन्‍यवाद पिन्‍बारी चु सामरी बाहेक स्‍य्‍हान्‍दो खालै आतनी?” भिसी सुङ्जी। \v 19 जमाहेन्‍से येशूसे थे सामरी य्‍हुलला म्‍हिदा “दाहेन्‍से ए रेःसी निउ, एला विश्‍वाससे लमा एला कोरे म्‍हाबा मुला” भिसी सुङ्जी। \s1 परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा एनीगदेला गुङरीन मुला \r मत्ती २४:२३-२८, ३७-४१ \p \v 20 फरिसीगदेसे परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा खाइमा खला भिसी ङ्‌योइमा, येशूसे थेनीगदेदा “परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा म्राङ्ना लसी आख। \v 21 खालै म्‍हिसे परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा चुरी मुला, थेरी मुला भिसी भिदेमा एनीगदेसे आम्राङ्। तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा एनीगदेला गुङरीन मुला” भिसी सुङ्जी। \p \v 22 जमाहेन्‍से येशूसे ह्राङला चेलागदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनीगदेसे तिरेकुनु परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिदा च्‍याबा सेम लला, तसैनोन एनीगदेसे आम्राङ्। \v 23 म्‍हिगदेसे एनीगदेदा थे थेरी मुला, चुरी मुला भिसी भिला, जमा धुइरी एनीगदे थानिउ ओच्‍छे थेनीगदेला लिच्‍छा थाभ्रउ। \v 24 तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हि तिप्‍लीङ खबा धुइरी मुला कुनी गिकग्‍याम अर्गु कुनीधोना य्‍हाल तबा ह्रङ् तला। \v 25 तर ङाच्‍छा थेसे ल्‍हानान दुखदेन म्‍हिगदेसे लबा बिरोध नातोःबा मुला। \p \v 26 “ओन्‍मा नोआला धुइरी तबा ह्रङ्नोन परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हि दोःसी खबा धुइरीनोन तला।\x * \xo 17:26 \xt उत्‍प ६:५-८\x* \v 27 नोआ पानी जहाजरी वाङ्बा धिनकुनुधोना म्‍हिगदे चबा थुङ्बादेन ब्‍याह लबान मुबा। थेनोन धुइरी नामदेन भाल बाढी खसी जम्‍मान नाश लजी।\x * \xo 17:27 \xt उत्‍प ७:६-२४\x* \p \v 28 “थेह्रङ् लसीन लोतला धुइरीनोन कोइ म्‍हिगदे चबा थुङ्बा, कोइ म्‍हिगदे ग्‍लुबा चूङ्बा, कोइ सूबा ओच्‍छे कोइ म्‍हिगदे दिम स्‍होबान मुबा। \v 29 लोत सदोमग्‍याम थोन्‍माकुनुन मुग्‍याम मेदेन बारूद ताइसी जम्‍मान नाश लजी।\x * \xo 17:29 \xt उत्‍प १८:२०-१९-२५\x* \p \v 30 “परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हि खबा धुइरीनोन थेह्रङ्नोन तला। \v 31 थे धुइरी तलाथोरी मुबा म्‍हिगदे ह्राङला सामान किन्‍बारी मार फाप्‍सी दिम न्‍हङरी थावाङ्‍गो, ओच्‍छे बुरी मुबागदेएनोन दिमरी दोःसी थानिउ।\x * \xo 17:31 \xt मत्ती २४:१७-१८; मर्कू १३:१५-१६\x* \v 32 थेह्रङ् लसीन एनीगदेसे लोतला म्रिङदा तबा ताम ढन्‍गो। \v 33 तिग्‍दा भिसम जुन म्‍हिसे ह्राङला ज्‍यान जोगब लबारी म्‍हाइला थे म्‍हिसे जुकजुकधोनाला जुनी आयाङ्। तर ङाला लागिरी ज्‍याननोन पिन्‍खम्‍बा म्‍हिसे जुकजुकधोनाला जुनी याङ्ला। \v 34 थेतबासेलमा एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, म्‍हुनङ ग्‍ला गिकरीन म्‍हेर्सी चिबा म्‍हि न्‍ही न्‍हङरी गिकदा भोर्ला गिकदा थेरीन ख्‍लाला। \v 35 ओच्‍छे ह्रान्‍दारी ब्रा स्‍याङ्सी चिबा म्रिङम्‍हेमे न्‍ही न्‍हङरी गिकदा भोर्ला गिकदा थेरी ख्‍लाला। \v 36 थेह्रङ् लसीन बुरी मुबा म्‍हि न्‍ही न्‍हङरी गिकदा भोर्ला, गिकदा ख्‍लाला।”\f † \fr 17:36 \ft चु पदला ताम ल्‍हाना ह्रङ्‌बा ग्रीक बाइबलरी भ्रिबा आरे।\f* \p \v 37 जमाहेन्‍से चेलागदेसे येशूदा “खानङ प्रभु?” भिसी ङ्‌योइमा, येशूसे थेनीगदेदा “जुन ग्‍लारी सिबा जन्‍तु मुला थेरी गिद्धागदे पोप तमुला” भिसी सुङ्जी। \c 18 \s1 ह्रेम्‍बो सिबा म्रिङम्‍हेमेदेन न्‍यायाधीशला उखान \p \v 1 जमाहेन्‍से येशूसे ह्राङला चेलागदेदा “सदन प्रार्थना लसी चिगै ओच्‍छे खाइमै हरेस थाचगै” भिसी उखान गिक सुङ्जी। \v 2 “शहर गिकरी न्‍यायाधीश गिक मुबा। थेसे परमेश्‍वरदेन म्‍हिगदेला वास्‍ता आलमुबा। \v 3 थेनोन शहररी ह्रेम्‍बो सिबा म्रिङम्‍हेमे गिकएनोन मुबा। थे म्रिङम्‍हेमे घरिघरि थे न्‍यायाधीश मुबा ग्‍लारी निसी ‘ङादा ङाला बिरोधरी रेःबा म्‍हिग्‍याम ठीक निसाफ लसी पिन्‍गो’ भिसी भिमुबा। \p \v 4 “तिगै धिनधोना मी थेसे थे म्रिङम्‍हेमेला तामदा आङ्‌यान्‍नी। तर लिच्‍छा थेसे, ‘ङा परमेश्‍वरदेन म्‍हिगदेला वास्‍ता आलबा म्‍हि हिन्‍ना। \v 5 तर चु ह्रेम्‍बो सिबा म्रिङम्‍हेमेसे ङादा ल्‍हानान दुख पिन्‍बासे लमा चुला ठीक निसाफ लसी पिन्‍तोःजी। आहिन्‍सम चु घरिघरि खसी ङादा छेर्ना लला’ भिसी सेमरी म्‍हन्‍जी।” \p \v 6 जमाहेन्‍से प्रभुसे चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “च्‍यागो, थे आज्‍यबा न्‍यायाधीशसे तिग लबा चीम, एनीगदेसे था याङ्‍गो। \v 7 थेह्रङ् लसीन परमेश्‍वरसे धिन म्‍हुननोन बिन्‍ती लबा ह्राङसे धम्‍बा ह्राङला म्‍हिला ठीक निसाफ आल? तिग ह्राङला म्‍हिदा ह्रो लबारी घइना लला? \v 8 च्‍यागो, परमेश्‍वरसे ह्राङला म्‍हिला ठीक निसाफ लबारी खाइमै घइना आल। तसैनोन परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हि खमा तिग चु जम्‍बुलिङरी ङादा विश्‍वास लबागदे स्‍याप्‍ला?” \s1 म्‍हि न्‍हीला प्रार्थना \p \v 9 ह्राङसे ह्राङदान ङा ज्‍यबा म्‍हि हिन्‍ना भिसी ढुक्‍क तसी स्‍य्‍हान्‍दोदा चा हेला लबा म्‍हिगदेदा येशूसे चुह्रङ् भिसी उखान गिक सुङ्जी, \v 10 “फरिसीदेन तिरो दुइबा म्‍हि प्रार्थना लबारी परमेश्‍वरला मन्‍दिररी निजी। \v 11 ओच्‍छे फरिसीसे चुह्रङ् भिसी प्रार्थना लजी, ‘परमेश्‍वर ह्राङदा धन्‍यवाद मुला, तिग्‍दा भिसम ङा स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हिगदे ह्रङ्‌बा लोभी, बेइमानी, स्‍य्‍हान्‍दोदेन छ्‌याम ब्रेल्‍सी भ्रबा म्‍हि ह्रङ्‌बा आहिन। ओच्‍छे चु तिरो दुइबा म्‍हि ह्रङ्बाएनोन आहिन। \v 12 ङाइ सातारी न्‍हीरेम फोइथान चिसी प्रार्थना लबा मुला। ओच्‍छे ङाइ याङ्बा जम्‍मान स्‍हेला भो च्‍युइला भो गिक ह्राङदा पिन्‍बा मुला।’ \p \v 13 “तर तिरो दुइबा म्‍हि चा थारेङनोन राप्‍सी स्‍वर्गपट्टि आच्‍याना ह्राङला कु ठोक्‍बान, ‘परमेश्‍वर, ङा पापीदा दया लउ’ भिसी भिजी। \v 14 थेतबासेलमा एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, चु तिरो दुइबा म्‍हि चा स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हि भन्‍दा परमेश्‍वरदा सेम निबा म्‍हि दोसी ह्राङला दिमरी निजी। तिग्‍दा भिसम जुन म्‍हिसे ह्राङसे ह्राङदान घ्रेन स्‍होला थे म्‍हि जजा तला। तर जुन म्‍हिसे ह्राङसे ह्राङदान जजा स्‍होला थे म्‍हि घ्रेन तला।”\x * \xo 18:14 \xt मत्ती २३:१२; लूका १४:११\x* \s1 येशूसे कोलागदेदा मोलम पिन्‍बा \r मत्ती १९:१३-१५; मर्कूस १०:१३-१६ \p \v 15 म्‍हिगदेसे ह्राङला कोलागदेदा येशूसे ह्राङला छ्‌या थान्‍सी मोलम पिन्‍गै भिसी येशू मुबा ग्‍लारी भजी। चु म्राङ्सी चेलागदेसे थेनीगदेदा बङ्जी। \v 16 तर येशूसे थेनीगदेदा ङ्‌योइसी चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “कोलागदेदा ङा मुबा ग्‍लारी खपुङ्‍गो, थेनीगदेला ग्‍याम थाकागो। तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा चु कोलागदे ह्रङ्बालान हिन्‍ना। \v 17 एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, जुन म्‍हिसे चु कोलागदेसे ह्रङ् लसी परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सादा विश्‍वास आल, थे म्‍हि परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सारी खाइमै वाङ्‌आम्‍याङ्।” \s1 परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सादेन फ्‍युक्‍पो म्‍हि \r मत्ती १९:१६-३०; मर्कूस १०:१७-३१ \p \v 18 यहूदी नेता गिकसे येशूदा “ज्‍यबा गुरु, जुकजुकधोनाला जुनी याङ्बाला लागिरी ङाइ तिग लतोःला?” भिसी ङ्‌योइमा, \v 19 येशूसे थेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एसे ङादा तिग्‍दा ज्‍यबा भिबा? परमेश्‍वर बाहेक खालै ज्‍यबा आरे। \v 20 परमेश्‍वरसे कुल्‍बा ताम एदा थानोन मुला। म्‍हि थासाइगो, स्‍य्‍हान्‍दोदेन छ्‌याम ब्रेल्‍सी थाभ्रउ, य्‍हो थालउ, लुसीला ताम पाङ्सी थाभ्रउ ओच्‍छे ह्राङला आबा आमादा मान लउ।”\x * \xo 18:20 \xt प्रस्‍था २०:१२-१६; व्‍यव ५:१६-२०\x* \p \v 21 जमाहेन्‍से थेसे, “चु जम्‍मान ताम मी ङाइ जत्‍धुगुहेन्‍सेन लसीन चिबा मुला” भिसी भिजी। \v 22 चु ताम थेःमाहेन्‍से येशूसे थेदा “अझ एसे गे गिक लतोःबा मुला, दाहेन्‍से एसे ह्राङदेन छ्‌याम मुबा जम्‍मान धन सम्‍पत्ति चूङ्सी प्राङबोगदेदा भो लसी पिन्‍गो। एसे स्‍वर्गरी धन सम्‍पत्ति याङ्ला, ओच्‍छे ङादेन छ्‌याम भ्रउ” भिसी सुङ्जी। \v 23 तर चु ताम थेःसी थे म्‍हिदा ल्‍हानान दुख ङ्‌हम्‍जी। तिग्‍दा भिसम थे ल्‍हानान फ्‍युक्‍पो मुबा। \p \v 24 थे म्‍हिला सेमरी ल्‍हानान दुख तबा था याङ्सी येशूसे चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “थेदा च्‍यासी फ्‍युक्‍पो म्‍हिदा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सारी वाङ्बारी गाते गाह्रो मुला। \v 25 तिग्‍दा भिसम फ्‍युक्‍पो म्‍हिदा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सारी वाङ्बारी भन्‍दा ऊँटदा दापला मीग्‍याम वाङ्बारी सजिलो मुला।” \p \v 26 चु ताम थेःबागदेसे येशूदा “थेह्रङ् भिसम खाल्‍से थार्बा याङ्ला?” भिसी ङ्‌योइजी। \p \v 27 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “चु गे म्‍हिसे लबारीन आखम्‍बा गे तसैनोन परमेश्‍वरसे लखम्‍ला” भिसी सुङ्जी। \p \v 28 ओच्‍छे पत्रुससे, “स्‍हीगो प्रभु, ङन्‍से ह्राङला दिमनामनोन ख्‍लासी ह्राङदेन छ्‌याम भ्रबा मुला” भिसी भिमा, \v 29 येशूसे थेनीगदेदा “एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, जुन म्‍हिसे ह्राङला दिम, म्रिङ, ज्‍योज्‍यो आले, आबा आमा, ओच्‍छे झा झामेदा परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला लागिरी ख्‍लाला, \v 30 थेसे दान्‍देन थे भन्‍दा ल्‍हाना याङ्ला, ओच्‍छे लिच्‍छा खबा धुइरी थेसे जुकजुकधोनाला जुनी याङ्ला” भिसी सुङ्जी।\fig ऊँट|src="lb00039c.tif" size="col" ref="१८:१८" \fig* \s1 येशूसे ह्राङदा साइला भिसी सुङ्बा \r मत्ती २०:१७-१९; मर्कूस १०:३२-३४ \p \v 31 येशूसे ह्राङला च्‍युक न्‍ही चेलागदेदा कुनी गिकरी भोर्सी चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “च्‍यागो, य्‍हाङ यरूशलेमरी निबान मुला। दाहेन्‍से परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिला बारेरी अगमवक्तागदेसे भ्रिबा ताम पूरा तला। \v 32 थेदा अर्गु य्‍हुलला म्‍हिगदेला यारी जिम्‍मा पिन्‍ना। जमाहेन्‍से थे म्‍हिगदेसे थेदा खिसी लला ओच्‍छे थो स्‍वाबान बेइज्‍जत लला, \v 33 जमाहेन्‍से कोर्रासे तोला ओच्‍छे साइला। तसैनोन थे सोमरेमाकुनु सिबाग्‍याम सोला।” \v 34 तर चेलागदेसे चु ताम तिगै आघोनी। तिग्‍दा भिसम चु ताम म्‍हिला ज्ञान बुद्धिसे घोसी घोआखम्‍बा तबासे लमा येशूसे तिग सुङ्बा हिन्‍ना भिसी थेनीगदेसे म्‍हन्‍बारीएनोन आखम्‍नी। \s1 येशूसे मी आम्राङ्बा म्‍हिला मी म्राङ्ना लबा \r मत्ती २०:२९-३४; मर्कूस १०:४६-५२ \p \v 35 येशू यरीहो शहरला ङामरी धोमा थेरी मी आम्राङ्बा म्‍हि गिक ग्‍यामला कुनीरी ह्रीसी चिमुबा। \v 36 थे मी आम्राङ्बा म्‍हिसे ह्राङला ङामग्‍याम म्‍हिला हुल निबान लबा थेःसी, “चुरी तिग तजी?” भिसी ङ्‌योइमा, \v 37 म्‍हिगदेसे थेदा “नासरतला येशू चुग्‍यामसेन फेप्‍बान मुला” भिसी भिजी। \p \v 38 जमाहेन्‍से थेसे क्रिङ्बान, “दाऊद ग्‍लेला सन्‍तान येशू, ङादा दया लउ” भिसी भिमा, \v 39 ङाच्‍छा भ्रबागदेसे थेदा कुटिसी चिउ भिसी बङ्जी। तर थेसे झन क्रिङ्बान, “दाऊद ग्‍लेला सन्‍तान येशू, ङादा दया लउ” भिसी भिजी। \p \v 40 थेसे चुह्रङ् भिबा थेःसी येशू थेन तसी थेदा ह्राङ मुबा ग्‍लारी भपुङ्जी। ओच्‍छे थे ङामरी खमाहेन्‍से, \v 41 “ङाइ एला लागिरी तिग लउ भिसी म्‍हन्‍बा मुला?” भिसी ङ्‌योइजी। जमाहेन्‍से थेसे “प्रभु, ङाला मी म्राङ्ना लसी पिन्‍गो” भिसी भिजी। \p \v 42 येशूसे थेदा “लु, एसे म्राङ्‍गै, एसे विश्‍वास लबासे लमा एसे म्राङ्बा मुला” भिसी सुङ्जी। \v 43 येशूसे चुह्रङ् सुङ्मैछ्‌याम थेसे म्राङ्जी। ओच्‍छे थेसे परमेश्‍वरदा जयजयकार लबान येशूदेन छ्‌याम भ्रजी। चु म्राङ्बा म्‍हिगदेसेनोन परमेश्‍वरदा जयजयकार लजी। \c 19 \s1 तिरो दुइबा जखायस \p \v 1 येशू यरीहो शहरग्‍याम फेप्‍बान मुबा। \v 2 थेरी जखायस भिबा फ्‍युक्‍पो म्‍हि गिक मुबा। थे तिरो दुइबा म्‍हिगदे न्‍हङला मुल म्‍हि मुबा। \v 3 थेसे येशूदा खाल चीम भिसी च्‍याबारी म्‍हाइजी। तर म्‍हिला हुलसे लमा थेसे येशूदा आम्राङ्‌नी। तिग्‍दा भिसम थे मेबा मुबा। \v 4 थेतबासेलमा येशूदा च्‍याबारी थे ङाच्‍छा ङाच्‍छा यार्बान निसी अञ्‍जीरला दोङरी क्रेःजी। तिग्‍दा भिसम येशू थेग्‍यामसेन फेप्‍बारी छ्‌याइबा मुबा। \v 5 थेरी धोखमाहेन्‍से येशूसे तोरपट्टि स्‍हीसी जखायसदा “जखायस, ए योना मार फाप्‍सी खउ! तिग्‍दा भिसम तिनी ङा एला दिमरी चितोःबा मुला” भिसी सुङ्जी। \p \v 6 जमाहेन्‍से जखायस ताङ्सी मार फाप्‍सी येशूदा फ्‍याफुल्‍जी। \v 7 चु म्राङ्माहेन्‍से म्‍हिगदेसे “चु म्‍हि मी पापीला दिमरी डोन्‍बो दोसी निजी” भिसी येशूला तामगन लजी। \p \v 8 तर जखायससे “प्रभु, दाहेन्‍से ङाइ ङाला गङसल धन सम्‍पत्ति प्राङबोगदेदा भो लसी पिन्‍ना, ओच्‍छे ङाइ खालैदा ठगब लसी किन्‍बा मुसम थेदा भो ब्‍लि ल्‍हाना दोःसी पिन्‍ना” भिसी भिजी। \p \v 9 जमाहेन्‍से येशूसे थेदा “तिनीहेन्‍से चु दिमसे थार्बा याङ्बा मुला। तिग्‍दा भिसम जखायसएनोन अब्राहामला सन्‍तान हिन्‍ना। \v 10 परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हि म्‍हाबागदेदा म्‍हाइबारीदेन थार्बा पिन्‍बारी खबा हिन्‍ना” भिसी सुङ्जी। \s1 म्‍हरला डबलला उखान \r मत्ती २५:१४-३० \p \v 11 येशू यरूशलेमला ङामरी धोमुबा। म्‍हिगदेसे दाहेन्‍से परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा योनान खबान मुला भिसी म्‍हन्‍सी येशूला ताम ङ्‌यान्‍सी चिमुबा। थेतबासेलमा येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी उखान गिक सुङ्जी, \v 12 “खालै घ्रेन म्‍हि गिक ह्राङला ग्‍लारी शासन लबा सेम लसी थे य्‍हुल्‍साला ग्‍ले मुबा ग्‍लारी निजी। \v 13 निबा भन्‍दा ङाच्‍छा थेसे ह्राङला नोकर च्‍युइदा ङ्‌योइजी। ओच्‍छे जम्‍मादान म्‍हरला डबल\f † \fr 19:13 \ft “म्‍हरला डबल गिक” भिबा चा थे धुइरी ला सोमला तलब हिन्‍ना।\f* गिक गिक पिन्‍सी ‘ङा आखतेधोना चु टाङगासे व्‍यापार लउ’ भिसी कुल्‍जी। \v 14 तर थेला य्‍हुल्‍साला म्‍हिगदेसे चा थेदा सेम आनिमुबा। थेतबासेलमा थे निसी जिन्‍माहेन्‍से ‘चु म्‍हिसे शासन लगै भिबा ङन्‍ना सेम आरे’ भिसी ग्‍ले ब्‍लोनदा पुइजी। \p \v 15 “तर थे म्‍हि शासन लबा अधिकार किन्‍सी खजी। जमाहेन्‍से थेसे ह्राङला नोकरगदेदा व्‍यापार लसी गाते स्‍होजी भिसी ङ्‌योइबारी ङ्‌योइजी। \v 16 ओच्‍छे ङाच्‍छा खबा नोकरसे ‘मालिक, ह्राङसे पिन्‍बा डबल गिकसे ङाइ डबल च्‍युइ स्‍होजी’ भिसी भिजी। \v 17 जमाहेन्‍से थे म्‍हिसे थेदा ‘स्‍याबास! ए ङाला ज्‍यबा नोकर हिन्‍ना! तिग्‍दा भिसम एसे ङादा जजा तामरी विश्‍वास उन्‍जी। थेतबासेलमा ङाइ एदा शहर च्‍युइरी शासन लबा अधिकार पिन्‍ना’ भिसी भिजी। \v 18 ओच्‍छे स्‍य्‍हान्‍दो नोकरसे ‘मालिक, ह्राङसे पिन्‍बा डबल गिकसे ङाइ डबल ङा स्‍होजी’ भिसी भिजी। \v 19 जमाहेन्‍से थेदाएनोन थे म्‍हिसे ‘ए शहर ङाला मुल म्‍हि तला’ भिसी भिजी। \v 20 ओच्‍छे स्‍य्‍हान्‍दो नोकरएनोन खसी ‘मालिक, ङाइ ह्राङला म्‍हरला डबल रूमालरी झोर्सी थान्‍बा मुला, थे चुरी मुला। \v 21 ह्राङ खरो म्‍हि भिसी ङादा था मुबासे लमा ङादा लोङ्‌बा खजी, ह्राङसे व्‍यापार आलबा ग्‍लारी नाफा म्‍हाइमुला, ओच्‍छे तिगै आढ्‍वबा ग्‍लारी बाली दुइबारी म्‍हाइमुला’ भिसी भिजी। \v 22 थे शासन लबा म्‍हिसे थेदा ‘गे आखेल्‍बा नोकर! एला तामग्‍यामसेन ङाइ ए गे आखेल्‍बा चीम भिसी निसाफ लला। ङाइ व्‍यापार आलबा ग्‍लारी नाफा म्‍हाइमुला ओच्‍छे तिगै आढ्‍वबा ग्‍लारी बाली दुइबारी म्‍हाइबा खरो म्‍हि भिसी एदा थानोन चीम। \v 23 थेह्रङ् भिसम एसे तिग ङाइ पिन्‍बा डबल बैंकरी आथान्‍नी? एसे बैंकरी थान्‍बा हिन्‍सम ङाइ दोःसी ब्‍याजदेन थे डबल किन्‍म्‍याङ्सेला’ भिसी भिजी। \v 24 ओच्‍छे थेसे थेरी राप्‍सी चिबागदेदा ‘दाहेन्‍से थेग्‍याम थे म्‍हरला डबल ब्‍यन्‍सी गोर च्‍युइ डबल मुबादा पिन्‍गो’ भिसी भिजी। \v 25 जमाहेन्‍से थेनीगदेसे ‘मालिक, थेदेन छ्‌याम मी ङाच्‍छालान गोर च्‍युइ डबल मुला’ भिसी भिमा, \v 26 थे शासन लबा म्‍हिसे थेनीगदेदा ‘एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, तिग्‍दा भिसम जुन म्‍हिदेन छ्‌याम मुला थेदा अर्गुएनोन पिन्‍ना। तर जुन म्‍हिदेन छ्‌याम आरे थेदेन छ्‌याम मुबा जजाकीएनोन थेग्‍याम ब्‍यन्‍ना। \v 27 थेतबासेलमा ङाइ शासन थालगै भिसी म्‍हन्‍बा ङाला शत्रुगदेदा चुरी भसी ङाला ङाच्‍छापट्टि साइगो’ भिसी कुल्‍जी।” \s1 येशू यरूशलेमरी फेप्‍बा \r मत्ती २१:१-११; मर्कूस ११:१-११; यूहन्‍ना १२:१२-१९ \p \v 28 चुह्रङ् सुङ्सी जिन्‍माहेन्‍से येशू थेनीगदेला ङाच्‍छा ङाच्‍छा यरूशलेमपट्टि फेप्‍जी। \v 29 ओच्‍छे बेथफागेदेन बेथानिया नाम्‍साला ङामला जैतून भिबा गङरी धोखमाहेन्‍से येशूसे ह्राङला चेलागदे न्‍हङला न्‍हीदा पुइजी। \v 30 पुइबा धुइरी चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनी जजाकी क्‍याथाङला नाम्‍सारी निउ। नाम्‍सारी धोमाहेन्‍से एनीगदेसे दान्‍देधोना खालै आक्रेःबा गधाला कोला गिक स्‍याप्‍ला। थेदा ब्‍लसी चुरी भसी खउ। \v 31 ब्‍लबारी छ्‌याइमा खालैसे एनीदा ‘चुदा तिग्‍दा ब्‍लबा’ भिसी ङ्‌योइजी भिसम, ‘चु प्रभुदा तोःबा मुला’ भिसी भिउ।” \p \v 32 जमाहेन्‍से थे चेला न्‍ही नाम्‍सारी निजी। ओच्‍छे थेरी थेनीसे येशूसे सुङ्बा ह्रङ्नोन गधाला कोला स्‍याप्‍जी। \v 33 थेनीसे थे गधाला कोलादा ब्‍लबारी छ्‌याइमा थे गधाला धनीसे “एनीसे चु गधाला कोलादा तिग्‍दा ब्‍लबा?” भिसी ङ्‌योइजी। \p \v 34 ओच्‍छे चेला न्‍हीसे “चु प्रभुदा तोःबा मुला” भिसी भिजी। \p \v 35 जमाहेन्‍से थे चेला न्‍हीसे गधाला कोलादा येशू मुबा ग्‍लारी भसी ह्राङला घ तीसी येशूदा थेथोरी धन्‍छ्‌यापुङ्जी। \v 36 येशू फेप्‍बारी छ्‌याइबा धुइरी म्‍हिगदेसेनोन ग्‍यामरी ह्राङ ह्राङला घगदे ती‍जी। \p \v 37 येशू यरूशलेम ङामला जैतून भिबा गङला ग्‍युरोरी धोखमा येशूदेन छ्‌याम भ्रबा चेलागदेसे येशूसे लबा उदेकला गेगदे ढन्‍सी ताङ्बान क्रिङ्सी चुह्रङ् भिसी परमेश्‍वरदा धन्‍यवाद पिन्‍बारी छ्‌याइजी, \q1 \v 38 “परमप्रभुला मिनरी फेप्‍खबा ग्‍लेसे परमेश्‍वरग्‍याम मोलम याङ्‌गै, \q1 स्‍वर्गरी शान्‍ति तगै। \q1 ओच्‍छे स्‍वर्गरी धन्‍छ्‌याबा परमेश्‍वरदा मानदेन \q1 जयजयकार तगै। \p \v 39 म्‍हिला हुल न्‍हङ‍ग्‍याम फरिसीगदेसे येशूदा “गुरु, ह्राङला चेलागदेदा कुटिसी चिउ भिसी बङ्‍‌गो” भिसी भिजी। \p \v 40 तर येशूसे थेनीगदेदा “ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, चुगदे कुटिसी चिजी भिसम युङबागदेन क्रिङ्बारी छ्‌याइला” भिसी सुङ्जी। \s1 यरूशलेम नाश तला भिबा था याङ्सी येशू क्राबा \p \v 41 यरूशलेम ङामरी धोमा येशूसे शहरदा ह्राङला ङाच्‍छापट्टि म्राङ्सी क्राबान चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, \v 42 “यरूशलेमला म्‍हिगदे, तिनी शान्‍तिला लागिरी तिग तोःला भिसी था याङ्बा हिन्‍सम तसेला, तर एनीगदेसे था आयाङ्नी! \v 43 थेतबासेलमा दाहेन्‍से एनीगदेला शत्रुगदे ढिक्‍सी क्‍युर्सीन खसी एनीगदेदा गुङरी झाङ्‌ला। \v 44 ओच्‍छे थेनीगदेसे एनीगदेला शहरला पर्खाल फुप्‍सी एनीगदेला शहरदा नाश लला। जमाहेन्‍से एनीगदेला कोलागदेदा साइला। तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरसे एनीगदेदा थार्ना लबा धुइदा एनीगदेसे ङोआसेनी।”\fig येशू यरूशलेमरी फेप्‍बा|src="DN00487b.tif" size="span" ref="१९:२८-४०" \fig* \s1 येशू परमेश्‍वरला मन्‍दिररी फेप्‍बा \r मत्ती २१:१२-१७; मर्कूस ११:१५-१९; यूहन्‍ना २:१३-२२ \p \v 45 जमाहेन्‍से येशू परमेश्‍वरला मन्‍दिररी फेप्‍जी। ओच्‍छे परमेश्‍वरला मन्‍दिर न्‍हङरी चूङ्बागदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्बान ताप्‍जी, \v 46 “च्‍यागो, परमेश्‍वरला बचनरी ‘ङाला दिम प्रार्थना लबा दिम तला’ भिसी भ्रिबा मुला। तर एनीगदेसे मी य्‍होगदे चिबा ग्‍ला स्‍होबा मुला।”\x * \xo 19:46 \xt यशै ५६:७; यर्मि ७:११\x* \p \v 47 जमाहेन्‍से धिन धिननोन येशूसे परमेश्‍वरला मन्‍दिररी लोप्‍बारी छ्‌याइजी। थे धुइरी परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिगदेदेन यहूदी धर्मगुरुगदे ओच्‍छे थे य्‍हुल्‍साला नेतागदे ढिक्‍सी येशूदा साइबारी म्‍हाइमुबा। \v 48 तर थेनीगदेसे तिगै निउ आयाङ्नी। तिग्‍दा भिसम जम्‍मान म्‍हिगदेसे सेम लसी येशूला ताम ङ्‌यान्‍मुबा। \c 20 \s1 येशूला अधिकारला बारेरी ङ्‌योइबा \r मत्ती २१:२३-२७; मर्कूस ११:२७-३३ \p \v 1 तिरेकुनु येशू परमेश्‍वरला मन्‍दिररी लोप्‍बान मुबा ओच्‍छे परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍साला समाचार थेःना लबान मुबा। थेनोन धुइरी परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिगदेदेन यहूदी गन्‍बागदे ओच्‍छे यहूदी धर्मगुरुगदे येशू मुबा ग्‍लारी खजी। \v 2 ओच्‍छे थेनीगदेसे येशूदा “ह्राङसे खानङग्‍याम अधिकार याङ्सी चु गे लबा हिन्‍ना? ह्राङदा चु अधिकार खाल्‍से पिन्‍बा हिन्‍ना?” भिसी ङ्‌योइमा, \v 3 येशूसे थेनीगदेदा “ङाइएनोन एनीगदेदा ताम गिक ङ्‌योइला, थे ताम ङादा पाङ्‍गो। \v 4 यूहन्‍नासे पिन्‍बा बप्‍तिस्‍मा परमेश्‍वरग्‍याम हिन्‍ना कि म्‍हिग्‍याम हिन्‍ना?” भिसी ङ्‌योइजी। \v 5 जमाहेन्‍से थेनीगदे ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी ताम लबारी छ्‌याइजी, “परमेश्‍वरग्‍याम भिजी भिसम थेसे य्‍हाङदा ‘थेह्रङ् भिसम एनीगदेसे तिग्‍दा यूहन्‍नादा विश्‍वास आलबा?’ भिसी भिला। \v 6 तर म्‍हिगदेग्‍याम भिजी भिसम म्‍हिगदेसे य्‍हाङदा बिरोध लला। तिग्‍दा भिसम थेनीगदेसे यूहन्‍नादा अगमवक्ता भिसी विश्‍वास लबा मुबा।” \v 7 थेतबासेलमा थेनीगदेसे येशूदा “खाइ, थेसे चु अधिकार खानङग्‍याम याङ्जी ङन्‍दा था आरे” भिसी भिमा, \v 8 येशूसे थेनीगदेदा “थेह्रङ् भिसम ङाइएनोन चु गेगदे खाल्‍ला अधिकारग्‍याम लबा हिन्‍ना, थे एनीगदेदा आपाङ्” भिसी सुङ्जी। \s1 अधियाँ स्‍होबा म्‍हिगदेला उखान \r मत्ती २१:३३-४६; मर्कूस १२:१-१२ \p \v 9 जमाहेन्‍से येशूसे म्‍हिगदेदा उखान गिक सुङ्जी, “म्‍हि गिकसे वारीरी अङगुर सूसी अधियाँरी पिन्‍सी थे ल्‍हानान धिनना लागिरी अर्गु य्‍हुल्‍सारी निजी। \v 10 अङगुर मिन्‍बा धुइ तमाहेन्‍से थे फ्‍युक्‍पो म्‍हिसे ह्राङला भो किन्‍बाला लागिरी अधियाँ लबागदे मुबा ग्‍लारी ह्राङला नोकरगदेदा पुइजी। तर थे अधियाँ लबागदेसे थेदा तोबा ग्‍याङ्‍बा लसी तिगै आपिन्‍ना पुइजी। \v 11 थे वारीला धनीसे स्‍य्‍हान्‍दो नोकर गिकदा पुइजी। थेदाएनोन थे अधियाँ लबागदेसे तोसी बेइज्‍जत लसी थान्‍थान पुइखजी। \v 12 थेह्रङ् लसीन थेसे दोःसी स्‍य्‍हान्‍दो नोकरदाएनोन पुइजी थेदाएनोन थे अधियाँ लबागदेसे सिबाधोनान तोसी तेःजी। \p \v 13 “जमाहेन्‍से थे वारीला धनीसे ‘दाहेन्‍से ङाइ तिग लसे? ङाइ माया लबा ङाला झादान पुइतोःजी। ङाला झादा मी थेनीगदेसे मान लला वा?’ भिसी पुइजी। \v 14 तर थेदा म्राङ्सी अधियाँ लबागदेसे ‘चु मी य्‍हाङला धनीला झा हिन्‍ना, य्‍हाङसे थेदा साइगे। जमाहेन्‍से थेला सम्‍पत्ति य्‍हाङलान तला’ भिसी ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी ताम लजी। \v 15 जमाहेन्‍से थेनीगदेसे थेदा अङगुर वारीग्‍याम मङग्‍यार भोर्सी साइजी।” \pi1 चुह्रङ् सुङ्सी जिन्‍माहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “दाहेन्‍से थे वारीला धनीसे थेनीगदेदा तिग लला तला? \v 16 थे खसी अधियाँ लबा म्‍हिगदेदा साइला ओच्‍छे थे अङगुरला वारी स्‍य्‍हान्‍दोगदेदा स्‍होबारी पिन्‍ना।” भिसी सुङ्जी। चु थेःसी म्‍हिगदेसे “चुह्रङ्बाम खाइमै थातगै” भिसी भिजी। \v 17 ओच्‍छे येशूसे थेनीगदेला लीरी स्‍हीसी चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “थेह्रङ् भिसम परमेश्‍वरला बचनरी \q1 ‘जुन युङबादा दिम स्‍होबा कर्मीगदेसे गे आखेल भिसी भ्‍याङ्‍बा मुबा \q1 थेनोन युङबा दिमला सुर युङबा दोजी’ \q2 भिसी भ्रिबा चु तामला अर्थ तिग हिन्‍ना?\x * \xo 20:17 \xt भजन ११८:२२\x* \m \v 18 थे युङबाथोरी ताइबागदे जम्‍मान छारछिर निला, ओच्‍छे थे युङबा खालैथोरी ताइजी भिसम थेरी मुबा म्‍हि फ्‍लातफ्‍लेत निला।” \s1 तिरो फातोःबा कि फाआतोःबा भिसी येशूदा ङ्‌योइबा \r मत्ती २२:१५-२२; मर्कूस १२:१३-१७ \p \v 19 जमाहेन्‍से यहूदी धर्मगुरुगदेदेन परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिगदेसे थे धुइरी येशूदा चुङ्बारी म्‍हाइजी। तिग्‍दा भिसम चु उखान येशूसे थेनीगदेलान बिरोधरी सुङ्बा हिन्‍ना भिबा ताम थेनीगदेदा था मुबा। तर थेनीगदे म्‍हिगदे म्राङ्सी लोङ्मुबा। \v 20 थेतबासेलमा थेनीगदेसे येशूदा चुङ्बारी दाउ च्‍याजी। थेनीगदेसे येशूदा तामग्‍याम फसब लसी रोमी अञ्‍चलाधीशला यारी जिम्‍मा पिन्‍बारी म्‍हाइमुबा। थेतबासेलमा ह्राङसे ह्राङदान ङा ज्‍यबा म्‍हि हिन्‍ना भिसी भ्रबा म्‍हिगदेदा थेनीगदेसे येशू मुबा ग्‍लारी पुइजी। \v 21 थे म्‍हिगदे येशू मुबा ग्‍लारी निसी, “गुरु, ह्राङसे लोप्‍बा ताम ठीक हिन्‍ना। ह्राङसे खालैला ली स्‍हीसी गे आलमुला, ओच्‍छे ह्राङसे परमेश्‍वरला सत्‍य ग्‍याम उन्‍मुला भिसी ङन्‍दा था मुला। \v 22 थेतबासेलमा ङन्‍से रोमी ग्‍याल्‍बो कैसरदा तिरो फाबा य्‍हाङला ठिम अन्‍छार ठीक हिन्‍ना कि आहिन?” भिसी ङ्‌योइजी। \p \v 23-24 तर येशूसे थेनीगदेला पापी सेम था याङ्सी येशूसे थेनीगदेदा “ङादा डबल गिक भउ। चु डबलरी मुबा छापदेन मिन खाल्‍ला हिन्‍ना?” भिसी सुङ्मा, थेनीगदेसे “रोमी ग्‍याल्‍बो कैसरला” भिसी जोहाब पिन्‍जी। \v 25 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “थेह्रङ् भिसम रोमी ग्‍याल्‍बो कैसरला जति कैसरदा पिन्‍गो, परमेश्‍वरला जति परमेश्‍वरदा पिन्‍गो” भिसी सुङ्जी। \v 26 थेनीगदेसे म्‍हिला ओन्‍छाङरी येशूदा खजिबै तामग्‍याम फसब लसी चुङ्बारी आखम्‍नी। ओच्‍छे येशूसे सुङ्बा तामरी थेनीगदे उदेक म्‍हन्‍सी कुटिसी चिजी। \s1 सिबाग्‍याम सोना लबाला बारेरी ङ्‌योइबा \r मत्ती २२:२३-३३; मर्कूस १२:१८-२७ \p \v 27 जमाहेन्‍से सिबाग्‍याम दोःसी आसो भिसी विश्‍वास लबा कोइ कोइ सदुकीगदे येशू मुबा ग्‍लारी खजी। \v 28 ओच्‍छे थेनीगदेसे येशूदा चुह्रङ् भिसी ङ्‌योइजी, “गुरु, मोशासे य्‍हाङदा पिन्‍बा ठिम अन्‍छार खालैला ज्‍योज्‍योसे ब्‍याह लसी कोलागदे आतनान सिजी भिसम ज्‍योज्‍यो‍ला लागिरी कोलागदे तगै भिसी आलेसे चाङदा ब्‍याह लतोःला भिसी भ्रिबा मुला। \v 29 ग्‍ला गिकरी ज्‍योज्‍यो आले निस मुबा। थेबासे ब्‍याह लजी, तर कोलागदे आतनान थे सिजी। \v 30 थेह्रङ् लसीन पाराङसे चाङदा ब्‍याह लजी, थेएनोन कोलागदे आतनान सिजी। \v 31 जमाहेन्‍से साँजीसे चाङदा ब्‍याह लजी, थेएनोन कोलागदे आतनान सिजी। थेह्रङ् लसी जम्‍मासेन पालोन पालो चाङदा ब्‍याह लजी। तर जम्‍मान कोलागदे आतनान सिजी। \v 32 ओच्‍छे थे म्रिङम्‍हेमेएनोन सिजी। \v 33 थेतबासेलमा ङन्‍दा सुङ्‍गो, सिबाग्‍याम सोना लजी भिसम थे म्रिङम्‍हेमे खजिबाला म्रिङ तला? तिग्‍दा भिसम थेनीगदे जम्‍मासेन थे म्रिङम्‍हेमेदेन छ्‌याम ब्‍याह लबा मुला।” \p \v 34 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “दान्‍देला म्‍हिगदेसे ब्‍याह लला, ओच्‍छे ब्‍याहएनोन लसी पिन्‍ना। \v 35 तर स्‍वर्गरी निम्‍याङ्सेला म्‍हिगदे सिबाग्‍याम सोना लबा धुइरी ब्‍याह लसी आपिन ब्‍याहएनोन आल। \v 36 ओच्‍छे थेनीगदे खाइमै आसि तिग्‍दा भिसम थेनीगदे स्‍वर्गदूतगदे ह्रङ्‌बान तला। ओच्‍छे सिबाग्‍याम सोना लबाला सन्‍तान तबासे लमा थेनीगदे परमेश्‍वरला सन्‍तान हिन्‍ना। \v 37 परमप्रभुसे लुङ्बा झाङग्‍याम मोशादा ‘ङा अब्राहामला परमेश्‍वर, इसहाकला परमेश्‍वर ओच्‍छे याकूबला परमेश्‍वर हिन्‍ना’ भिसी सुङ्बा ताम मोशासे भ्रिबा मुला। चु तामग्‍यामसेन सिबाग्‍याम सोना लमुला भिसी उन्‍बा मुला।\x * \xo 20:37 \xt प्रस्‍था ३:२, ६\x* \v 38 परमेश्‍वर सिबागदेला परमेश्‍वर आहिन, तर सोबागदेला परमेश्‍वर हिन्‍ना! थेतबासेलमा परमेश्‍वरला लागिरी जम्‍मान सोबा मुला।” \p \v 39 जमाहेन्‍से कोइ कोइ यहूदी धर्मगुरुगदेसे “गुरु, ह्राङसे सुङ्बा ताम ठीक हिन्‍ना” भिसी भिजी। \v 40 जमाहेन्‍से खालैसेन येशूदा तिगै ताम ङ्‌योइबारी आँट आलनी। \s1 येशू खाल हिन्‍ना \r मत्ती २२:४१-४६; मर्कूस १२:३५-३७ \p \v 41 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “म्‍हिगदेसे खाह्रङ् लसी थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍टदा दाऊद ग्‍लेला सन्‍तान भिसी भिबा? \v 42-43 तिग्‍दा भिसम दाऊद ह्राङसेन भ्रिबा व्‍हाइला किताबरी चुह्रङ् भिसी भ्रिबा मुला, \q1 ‘परमप्रभुसे ङाला प्रभुदा ङाइ एला शत्रुगदेदा एला काङ धिरी आथान्‍तेधोना \q1 ए ङाला दाहिने यापट्टि चिउ भिसी सुङ्जी।’\x * \xo 20:42-43 \xt भजन ११०:१\x* \m \v 44 दाऊद ग्‍लेसेन ख्रीष्‍टदा प्रभु भिला भिसम खाह्रङ् लसी ख्रीष्‍ट दाऊद ग्‍लेला सन्‍तान तला?” \s1 यहूदी धर्मगुरुगदे म्राङ्सी होशियार ततोःबा \r मत्ती २३:१-३६; मर्कूस १२:३८-४० \p \v 45 ओच्‍छे जम्‍मान म्‍हिगदेसे ङ्‌यान्‍बान लबा धुइरी येशूसे ह्राङला चेलागदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, \v 46 “एनीगदे यहूदी धर्मगुरुगदे म्राङ्सी होशियार तसी चिउ। तिग्‍दा भिसम थेनीगदे ज्‍यबा ज्‍यबा क्‍वान क्‍वान्‍सी कोर्बारी निमुला, ओच्‍छे बजाररीक्‍यार निमा म्‍हिगदेसे मान लगै भिसी सेम लमुला। थेह्रङ् लसीन यहूदीगदे ह्रुप तबा दिमदेन भोज चबा ग्‍लारीनोन मुल ठिरी चिबारी सेम लमुला। \v 47 थेह्रङ् लसी थेनीगदेसे ह्रेम्‍बो सिबा म्रिङम्‍हेमेगदेला दिमनाम ब्‍यन्‍मुला ओच्‍छे म्‍हिगदेदा उन्‍बाला लागिरी ह्रेङ्बा ह्रेङ्बा प्रार्थना लमुला। थेह्रङ्बा म्‍हिगदेसे ल्‍हानान सजाय याङ्ला।” \c 21 \s1 ह्रेम्‍बो सिबा म्रिङम्‍हेमेसे पिन्‍बा भेटी \r मर्कूस १२:४१-४४ \p \v 1 येशूसे परमेश्‍वरला मन्‍दिररी फ्‍युक्‍पो म्‍हिगदेसे भेटी युबा ताङरी भेटी युबान लबा म्राङ्जी। \v 2 ओच्‍छे ह्रेम्‍बो सिबा प्राङबो म्रिङम्‍हेमेसेनोन डबल न्‍ही युबा म्राङ्जी। \v 3 चु म्राङ्सी येशूसे, “च्‍यागो, ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो। स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हिगदेसे भन्‍दा चु ह्रेम्‍बो सिबा प्राङबो म्रिङम्‍हेमेसे ल्‍हानान भेटी युबा मुला। \v 4 तिग्‍दा भिसम स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हिगदेसे ह्राङदेन छ्‌याम मुबा ल्‍हानान सम्‍पत्तिग्‍याम युजी, तर चु ह्रेम्‍बो सिबा म्रिङम्‍हेमे प्राङबो तसीनोन ह्राङदेन छ्‌याम मुबा जति जम्‍मान युजी” भिसी सुङ्जी। \s1 परमेश्‍वरला मन्‍दिर नाश तला \r मत्ती २४:१-२; मर्कूस १३:१-२ \p \v 5 तिरेकुनु चेलागदेसे, “ज्‍यबा ज्‍यबा युङबादेन म्‍हिगदेसे फुल्‍बा भेटीगदेग्‍याम जेना लसी स्‍होबा चु परमेश्‍वरला मन्‍दिर गाते जेबा!” भिसी ताम लबान मुबा। तर येशूसे थेनीगदेदा, \v 6 “तिरेकुनु चुह्रङ्बा धुइएनोन खाल, थे धुइरी दान्‍दे म्राङ्बा चु मन्‍दिरला युङबा गिकनोन बाँकी आचिना जम्‍मान फुप्‍ला” भिसी सुङ्जी। \s1 जम्‍बुलिङ नाश तबा धुइला चिनुगदे \r मत्ती २४:३-१४; मर्कूस १३:३-१३ \p \v 7 ओच्‍छे थेनीगदेसे, “गुरु, चु तामगदे खाइमा तला? चुह्रङ् तबारी छ्‌याइजी भिसी खाह्रङ्बा चिनु म्राङ्ला?” भिसी ङ्‌योइमा, \v 8 येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनीगदे होशियार तसी चिउ, खालैसे एनीगदेदा झुक्‍याब थालगै। तिग्‍दा भिसम ङाला मिन किन्‍सी ‘ङानोन थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍ट हिन्‍ना’ भिसी ल्‍हानान म्‍हिगदे खला। ओच्‍छे ‘धुइ खसी जिन्‍बा मुला’ भिसी भिला, तर एनीगदेसे थेनीगदेला ताम थाङ्‌यान्‍गो। \v 9 ओच्‍छे लडाइ तजी भिबा ताम थेःसी एनीगदे आत्तेब थातउ, तिग्‍दा भिसम चु जम्‍बुलिङ नाश तबा भन्‍दा ङाच्‍छा चु तनोन तोःला। तर थेनोन धुइरी चु जम्‍बुलिङ नाश आत।” \v 10 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा दोःसी चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “म्‍हि य्‍हुलला बिरोधरी म्‍हि य्‍हुलनोन ओच्‍छे य्‍हुल्‍साला बिरोधरी य्‍हुल्‍सा रेःला। \v 11 ओच्‍छे घ्रेन घ्रेन सङगुल खला, जम्‍मान ग्‍लारी अनिकालदेन देसान खला। मुरी घ्रेन घ्रेन लोङ्‌बा खबा चिनुगदे म्राङ्ला। \p \v 12 “तर चु तबा भन्‍दा ङाच्‍छा म्‍हिगदेसे एनीगदेदा चुङ्सी दुख पिन्‍ना। ओच्‍छे यहूदीगदे ह्रुप तबा दिमरी जिम्‍मा लसी एनीगदेदा झ्‍याल्‍खानरी झाङ्‌ला। ओच्‍छे एनीगदेसे ङादा विश्‍वास लबासे लमा ग्‍लेदेन अञ्‍चलाधीशगदेला ङाच्‍छापट्टि भोर्ला। \v 13 थे धुइरी एनीगदेसे ङाला बारेरी पाङ्बा मौका याङ्ला। \v 14 तर एनीगदेसे ह्राङदा जोगब लबारी तिग पाङ्तोःबा भिसी धन्‍दा सुर्दा थालउ। \v 15 तिग्‍दा भिसम थे धुइरी एनीगदेसे तिग ताम पाङ्तोःबा थे ताम पाङ्‌बारी ङाइ एनीगदेदा ज्ञान बुद्धि पिन्‍ना। जमाहेन्‍से थेनीगदेसे एनीगदेला ताम थाबारी आखम ओच्‍छे एनीगदेसे पाङ्बा तामला जोहाबएनोन पिन्‍बारी आखम।\x * \xo 21:15 \xt लूका १२:११-१२\x* \v 16 तर एनीगदेदा ह्राङलान आबा आमा, ज्‍योज्‍यो आले ओच्‍छे ह्राङला म्‍हिगदेदेन ह्रोगदेसेनोन चुङ्सी पिन्‍ना। ओच्‍छे एनीगदे न्‍हङला कोइ कोइदा मी म्‍हिगदेसे साइपुङ्‍ला। \v 17 थेह्रङ् लसीन ङादा विश्‍वास लबासे लमा एनीगदेदा जम्‍मान म्‍हिगदेसे हेला लला। \v 18 तर एनीगदेला थोबोला क्रा गिक सुत्तै आताइ। \v 19 जस्‍तोन दुख तसैनोन एनीगदेसे सेमहेन्‍सेन विश्‍वास लसी चिबासे लमा जुकजुकधोनाला जुनी याङ्ला। \s1 येशूसे यरूशलेम नाश तला भिसी सुङ्बा \r मत्ती २४:१५-२१; मर्कूस १३:१४-१९ \p \v 20 “यरूशलेम शहरदा सिपाहीगदेसे घेरब लबा म्राङ्माहेन्‍से शहर नाश तबा धुइ खसी जिन्‍जी भिसी एनीगदेसे घोउ। \v 21 थे धुइरी यहूदिया अञ्‍चलरी मुबागदे गङरीक्‍यार यार्गै, शहर न्‍हङरी मुबागदेसे शहर ख्‍लागै ओच्‍छे नाम्‍सारी मुबागदे शहररी थाखगै। \v 22 तिग्‍दा भिसम थे धिन चा परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्बा धिन हिन्‍ना। ओच्‍छे परमेश्‍वरला बचनरी भ्रिबा जम्‍मान ताम पूरा तनोन तला।\x * \xo 21:22 \xt होशे ९:७\x* \v 23 थे धुइरी जिउ न्‍हीला म्रिङम्‍हेमेदेन कोलादा ङ्‍हे ख्‍वाबा आमागदेदा झन गाते ल्‍हानान दुख तला! ओच्‍छे य्‍हुल्‍सा नाङनोन ल्‍हानान दुख तला। चु य्‍हुलला म्‍हिगदेदा परमेश्‍वरसे ल्‍हानान सजाय पिन्‍ना। \v 24 थे धुइरी कोइ कोइ म्‍हिगदेदा तरवारसे ताम्‍सी साइला, कोइ कोइदा चुङ्सी य्‍हुल्‍सा य्‍हुल्‍सारी भोर्ला। ओच्‍छे अर्गु य्‍हुलला म्‍हिगदेला धुइ आजिन्‍तेधोना थेनीगदेसे यरूशलेमरी रजाइँ लला। \s1 येशू दोःसी फेप्‍खबा धुइ \r मत्ती २४:२९-३१; मर्कूस १३:२४-२७ \p \v 25 “लनी धिनीदेन सारगदेरी खाइमै आम्राङ्बा चिनुगदे म्राङ्ला। ओच्‍छे समुन्‍द्र घुर्बादेन समुन्‍द्रला छालसे लमा जम्‍बुलिङला जम्‍मान म्‍हिगदे लोङ्सी आत्तेब तला।\x * \xo 21:25 \xt यशै १३:१०; इज ३२:७; योए २:३१; उन्‍बा ६:१२-१३\x* \v 26 जम्‍बुलिङरी तबारी छ्‌याइबा दुखला बारेरी था याङ्सी म्‍हिगदे लोङ्सी सिबा तेबान तला। तिग्‍दा भिसम मुरी मुबा जम्‍मान शक्ति याङयोङ तला। \v 27 जमाहेन्‍से परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिदा घ्रेन शक्तिदेन य्‍हाल य्‍हालरी खसुरी खबान लबा म्राङ्ला।\x * \xo 21:27 \xt दानि ७:१३; उन्‍बा १:७\x* \v 28 थेह्रङ् तमाहेन्‍से आलोङ्ना एनीगदेसे स्‍वर्गपट्टि च्‍यागो, तिग्‍दा भिसम एनीगदेदा योनान थार्ना लला।” \s1 अञ्‍जीरला दोङ च्‍यासी लोप्‍तोःबा ताम \r मत्ती २४:३२-३५; मर्कूस १३:२८-३१ \p \v 29 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा उखानग्‍याम चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एनीगदेसे अञ्‍जीर दोङदेन अर्गु दोङगदे, \v 30 भुबा म्राङ्माहेन्‍से दाहेन्‍से छेप्‍बा छबा ला खबारी छ्‌याइजी भिसी था याङ्मुला। \v 31 थेह्रङ् लसीन ङाइ पाङ्बा ताम तबान लबा म्राङ्माहेन्‍से एनीगदेसे परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा खबा धुइ तबारी छ्‌याइजी भिसी था याङ्‍गो। \p \v 32 “च्‍यागो, एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, चु जम्‍मान ताम पूरा आततेधोना दान्‍देला म्‍हिगदे आसि। \v 33 मुदेन जम्‍बुलिङ म्‍हासी निसैनोन ङाला बचन खाइमै आम्‍हा।” \s1 येशूसे छोर्सी चिउ भिसी लोप्‍बा \p \v 34 “तर एनीगदे होशियार तसी चिउ, आहिन्‍सम मोजमजा लसी ङ्‌य्‍होइसी भ्रबादेन ह्राङला ल्‍हुइला धन्‍दा सुर्दासे लमा एनीगदेला सेम न्‍होङ्ला। ओच्‍छे परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हि खमा एनीगदे तिक्‍खुरीन पासोरी परब तबा ह्रङ् तला। \v 35 थेह्रङ् लसीन जम्‍बुलिङरी चिबा जम्‍मान म्‍हिगदेथोरी थे धिन खला। \v 36 थेतबासेलमा एनीगदे ‘थे लोङ्‌बा खबा धुइरी जोगब तबारीदेन परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिला ङाच्‍छा राप्‍बारी खम्‍गै भिसी प्रार्थना लसी छोर्सी चिउ’ भिसी सुङ्जी।” \p \v 37 थे धुइरी येशूसे धिनीरी म्‍हिगदेदा परमेश्‍वरला मन्‍दिररी लोप्‍मुबा, ओच्‍छे म्‍हुन तमाहेन्‍से जैतून भिबा गङरी बास स्‍य्‍हूबारी फेप्‍मुबा।\x * \xo 21:37 \xt लूका १९:४७\x* \v 38 येशूला बचन ङ्‌यान्‍बाला लागिरी म्‍हिगदे स्‍य्‍होरीन परमेश्‍वरला मन्‍दिररी खमुबा। \c 22 \s1 येशूदा साइबारी सल्‍लाह लबा \r मत्ती २६:१-५, १४-१६; मर्कूस १४:१-२, १०-११ \p \v 1 मिश्र य्‍हुल्‍साग्‍याम फेसी खबा धिन‍दा ढन्‍सी खमीर आयुना गेङ चसी धङ्बा चाड खबारी छ्‌याइमुबा। \v 2 थे धुइरी परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिदेन यहूदी धर्मगुरुगदेसे येशूदा खाह्रङ् लसी साइबा भिसी दाउ च्‍यासी भ्रमुबा। तर थेनीगदे म्‍हिगदेदेन छ्‌याम लोङ्मुबा। \v 3 थे धुइरी च्‍युक न्‍ही चेलागदे न्‍हङला यहूदा इस्‍करियोत भिबा चेलाला सेम न्‍हङरी शैतान वाङ्‌जी। \v 4 जमाहेन्‍से यहूदा इस्‍करियोत परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिदेन मन्‍दिरला सिपाहीगदेला हाकिम मुबा ग्‍लारी निसी येशूदा चुङ्सी थेनीगदेला यारी जिम्‍मा लसी पिन्‍ना भिसी सल्‍लाह लजी। \v 5 जमाहेन्‍से थेनीगदे ताङ्सी यहूदा इस्‍करियोतदा टाङगा पिन्‍ना भिसी कबुल लजी। \v 6 जमाहेन्‍से यहूदा इस्‍करियोतसे तला, भिसी म्‍हिला हुल आरेबा धुइरी येशूदा चुङ्सी पिन्‍बारी दाउ च्‍यासी भ्रजी। \s1 येशूसे भोज तयार लउ भिसी कुल्‍बा \r मत्ती २६:१७-२५; मर्कूस १४:१२-२१; यूहन्‍ना १३:२१-३० \p \v 7 मिश्र य्‍हुल्‍साग्‍याम फेसी खबा धिन‍दा ढन्‍सी धङ्बा चाड खसी जिन्‍बा मुबा। थे चाडकुनु ग्‍यु बोगो बलि पिन्‍तोःबा मुबा। \v 8 थे धुइरी येशूसे पत्रुसदेन यूहन्‍नादा “एनीगदे निसी य्‍हाङला लागिरी चाडला भोज तयार लउ” भिसी कुल्‍जी। \p \v 9 जमाहेन्‍से थेनीगदेसे “ङन्‍से भोज खानङ तयार लउ” भिसी येशूदा ङ्‌योइमा, \v 10 येशूसे थेनीगदेदा “एनीगदे शहररी धोमैछ्‌याम दर्बुङरी क्‍युइ पुइसी निबान लबा म्‍हि गिकदा स्‍याप्‍ला, एनीगदे थे म्‍हिला लिच्‍छा लिच्‍छा निउ। \v 11 ओच्‍छे थे म्‍हि जुन दिमरी वाङ्ला थे दिमला धनीदा ‘ङाइ ङाला चेलागदेदेन छ्‌याम चिसी मिश्र य्‍हुल्‍साग्‍याम फेसी खबा धिन‍दा ढन्‍सी धङ्बा चाडला भोज चबा कोठा खानङ मुला? भिसी ङन्‍ना गुरुसे ङ्‌योइबा मुला’ भिसी भिउ। \v 12 जमाहेन्‍से एनीगदेदा थेसे ङाच्‍छान जेना लसी थान्‍बा तलाथोला घ्रेन कोठा उन्‍सी पिन्‍ना। एनीगदेसे थेरीन य्‍हाङला लागिरी भोज तयार लउ” भिसी कुल्‍जी। \p \v 13 जमाहेन्‍से थेनीगदे निजी ओच्‍छे येशूसे सुङ्बा ह्रङ्नोन स्‍याप्‍जी। ओच्‍छे थेनीगदेसे थे मिश्र य्‍हुल्‍साग्‍याम फेसी खबा धिन‍दा ढन्‍सी धङ्बा चाडला भोज तयार लजी। \s1 प्रभु भोज \r मत्ती २६:२६-३०; मर्कूस १४:२२-२६; १ कोरिन्‍थी ११:२३-२५ \p \v 14 चबा धुइ तमाहेन्‍से येशू ह्राङला मुल चेलागदेदेन छ्‌याम सोल छ्‌योइबारी धन्‍छ्‌याजी। \v 15 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “ङाइ दुख नाबा भन्‍दा ङाच्‍छा एनीगदेदेन छ्‌याम चिसी चु चाडला भोज चबा सेम ल्‍हानान मुबा। \v 16 थेतबासेलमा एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सारी चु भोजला अर्थ पूरा आततेधोना ङाइ चु भोज दोःसी आच” भिसी सुङ्जी। \v 17 जमाहेन्‍से येशूसे खोरे यारी थोसी परमेश्‍वरदा धन्‍यवाद पिन्‍माहेन्‍से “ना, चु एनीगदे जम्‍मासेन भो लसी थुङ्‍गो। \v 18 एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरला य्‍हुल्‍सा आखतेधोना ङाइ अङगुरला निङगु आथुङ्” भिसी सुङ्जी। \v 19 जमाहेन्‍से येशूसे यारी गेङ थोसी परमेश्‍वरदा धन्‍यवाद पिन्‍माहेन्‍से गेङ क्‍युइसी चेलागदेदा पिन्‍बान, “चु एनीगदेला लागिरी पिन्‍बा ङाला ल्‍हुइ हिन्‍ना। दाहेन्‍से ङादा ढन्‍सी चिबाला लागिरी एनीगदेसे चुह्रङ्‌नोन लउ” भिसी सुङ्जी। \v 20 थेह्रङ् लसीन गेङ चसी जिन्‍माहेन्‍से येशूसे खोरे थोसी चेलागदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “चु खोरेरी मुबा अङगुरला निङगु ङाला काग्‍याम स्‍होबा छार कबुल हिन्‍ना। चु ङाला का एनीगदेला लागिरी बगब तबा मुला। \v 21 “तर च्‍यागो, ङादा चुङ्सी पिन्‍बा म्‍हि ङादेन छ्‌यामनोन चिसी चबान मुला। \v 22 परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हि मी परमेश्‍वरसे सुङ्बा अन्‍छार निनोन तोःला। तर परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिदा चुङ्सी पिन्‍बा म्‍हिसे चा परमेश्‍वरग्‍याम सजाय याङ्ला।” \v 23 चु ताम थेःसी चेलागदे ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी चुह्रङ्बा गे लबा म्‍हि खाल मुला तला? भिसी ताम लजी। \s1 खाल घ्रेन खाल जजा \p \v 24 जमाहेन्‍से चेलागदे ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी खाल घ्रेन भिसी ताम लबारी छ्‌याइजी। \v 25 चु ताम था याङ्सी येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “चु जम्‍बुलिङला ग्‍लेगदेदेन घ्रेन घ्रेन म्‍हिगदेसे म्‍हिगदेथोरी शासन लमुला। ओच्‍छे म्‍हिगदेसे थेनीगदेन ङन्‍दा दया लबा ज्‍यबा म्‍हि हिन्‍ना भिसी भिमुला। \v 26 तर एनीगदे चा थेह्रङ् तबारी आत। ओच्‍छे एनीगदे न्‍हङरी जुन घ्रेन मुला थे जजा दोगै ओच्‍छे नेता दोबासे चा स्‍य्‍हान्‍दोगदेला सेवा लगै। \v 27 तिग्‍दा भिसम चबारी चिबा मालिकदेन चबा पिन्‍बा नोकररी खजिबा चा घ्रेन हिन्‍ना? तिग चबारी चिबा मालिक घ्रेन आहिन? हिन्‍ना। तर ङा एनीगदेला ओन्‍छाङरी चबा पिन्‍बा नोकर ह्रङ्‌बान मुला। \v 28 एनीगदे चा ङादा दुख तमा ह्रो लबागदे हिन्‍ना। \v 29 थेतबासेलमा ङाला आबासे ङादा य्‍हुल्‍सा गिकला अधिकार पिन्‍बा ह्रङ् लसी ङाइएनोन एनीगदेदा थे य्‍हुल्‍साला अधिकार पिन्‍ना। \v 30 जमाहेन्‍से एनीगदेसे ङाला य्‍हुल्‍सारी टेबुल गिकरीन चबा थुङ्बा लला। ओच्‍छे इस्राएलला च्‍युक न्‍ही वंशला निसाफ लसी ठिरी चिला।” \s1 पत्रुससे येशूदा ख्‍लाला भिसी पाङ्बा ताम \r मत्ती २६:३१-३५; मर्कूस १४:२७-३१; यूहन्‍ना १३:३६-३८ \p \v 31 जमाहेन्‍से येशूसे पत्रुसदा “सिमोन, सिमोन, शैतानसे एदा ग्‍वा य्‍हाप्‍बा ह्रङ् लसी य्‍हाप्‍बारी छ्‌याइबा मुला। \v 32 तर एला विश्‍वास याङयोङ थातगै भिसी ङाइ एला लागिरी प्रार्थना लजी। ए दोःसी ङादेन छ्‌याम खमाहेन्‍से एसे आलेगदेदा विश्‍वासरी कोङ्‌ना लउ। \p \v 33 जमाहेन्‍से पत्रुससे येशूदा “प्रभु, ङा ह्राङदेन छ्‌याम झ्‍याल्‍खानरी चितोःसै ह्राङदेन छ्‌याम सितोःसै सिबारी तयार मुला” भिसी भिजी। \p \v 34 तर येशूसे पत्रुसदा “पत्रुस, ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, न्‍हङगर स्‍य्‍होरी नागा क्राबा भन्‍दा ङाच्‍छा एसे ङादा ङोसेबान आरे भिसी सोमरेमधोना पाङ्ला” भिसी सुङ्जी। \s1 खबारी छ्‌याइबा दुखला लागिरी होशियार तउ \p \v 35 येशूसे थेनीगदेदा “ङाइ एनीगदेदा टाङगा, झोला, लखम आभोर्ना निउ भिसी पुइमुबा। थे धुइरी एनीगदेदा तिगै स्‍हेला खाँचो तजी? भिसी ङ्‌योइमा, थेनीगदेसे “आतनी” भिसी भिजी। \p \v 36 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “तर दाहेन्‍से टाङगा मुबासे टाङगा थोगो, झोला मुबासे झोला थोगो, ओच्‍छे जुन म्‍हिदेन छ्‌याम तरवार आरे थेसे ह्राङला क्‍वान चूङ्सी भिसै तरवार गिक ग्‍लुउ। \v 37 एनीगदेसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरला बचनरी ‘थेदा अपराधीगदेदा ह्रङ्नोन लला भिसी भ्रिबा ताम ङाग्‍याम पूरा तनोन तोःला’ तिग्‍दा भिसम ङाला बारेरी भ्रिबा ताम पूरा तबान मुला।”\x * \xo 22:37 \xt यशै ५३:१२\x* \v 38 जमाहेन्‍से येशूदा चेलागदेसे “प्रभु, चुरी तरवार न्‍ही मुला” भिसी भिमा, येशूसे थेनीगदेदा “तजी” भिसी सुङ्जी। \s1 येशूसे लबा प्रार्थना \r मत्ती २६:३६-४६; मर्कूस १४:३२-४२ \p \v 39 येशू सदला ह्रङ्नोन थे ग्‍लाग्‍याम थोन्‍सी जैतून भिबा गङरी फेप्‍जी। ओच्‍छे थेला चेलागदेएनोन लिच्‍छा लिच्‍छा निजी। \v 40 थे ग्‍लारी धोमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “एनीगदे फसब आतबाला लागिरी प्रार्थना लसी चिउ” भिसी सुङ्जी। \v 41 ओच्‍छे येशू थेनीगदेग्‍याम जजाकी क्‍याथाङ फेप्‍सी पुइ जूसी चुह्रङ् भिसी प्रार्थना लबारी छ्‌याइजी। \v 42 “आबा, तसम ङादा चु दुखग्‍याम फेसी पिन्‍गो। तर ङाइ म्‍हन्‍बा अन्‍छार आहिन, ह्राङसे म्‍हन्‍बा अन्‍छार पूरा तगै।” \v 43 जमाहेन्‍से स्‍वर्गग्‍याम स्‍वर्गदूत गिक खसी येशूदा दुख नाखम्‍बा भङ पिन्‍जी। \v 44 थे धुइरी येशूदा ल्‍हानान दुख तबासे लमा थेसे झन प्रार्थना लजी। थे धुइरी थेला टू काला धारा ह्रङ् लसी सरी ताइबान मुबा। \p \v 45 प्रार्थना लसी ह्राङला चेलागदे मुबा ग्‍लारी फेप्‍खमा येशूसे थेनीगदे दुखसे लमा लारकलुरूक तसी म्‍हेर्सी चिबा स्‍याप्‍जी। \v 46 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “तिग्‍दा एनीगदे म्‍हेर्सी चिबा? रेःगो, पापरी फसब आतबाला लागिरी एनीगदेसे प्रार्थना लउ” भिसी सुङ्जी। \s1 येशूदा चुङ्बा \r मत्ती २६:४७-५६; मर्कूस १४:४३-५०; यूहन्‍ना १८:३-११ \p \v 47 येशूसे चु ताम सुङ्बान लबा धुइरी थेरी म्‍हिला हुल गिक खजी। थे म्‍हिला हुलला ङाच्‍छा ङाच्‍छा च्‍युक न्‍ही चेलागदे न्‍हङला यहूदा भिबा चेला खजी। येशूदा च्‍योक लबाला लागिरी थे येशूला ङामरी खजी। \v 48 तर येशूसे थेदा “यहूदा, तिग एसे परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिदा च्‍योक लसी फसब लबारी म्‍हाइबा?” भिसी सुङ्जी। \p \v 49 जमाहेन्‍से येशूला ङामरी मुबा चेलागदेसे थेरी तबारी छ्‌याइबा ताम था याङ्सी येशूदा “प्रभु, ङन्‍से तरवार चलब लउ?” भिसी, \v 50 थेनीगदे न्‍हङला गिकसे परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिला नोकरदा ताम्‍मा थेला दाहिनेपट्टिला नाब्‍यङ च्‍वाट्टन थाजी। \v 51 तर येशूसे “तजी थालउ” भिसी थेला नाब्‍यङरी थुर्सी खम्‍ना लजी। \p \v 52 जमाहेन्‍से येशूसे ह्राङदा चुङ्बारी खबा परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिगदेदेन मन्‍दिरला सिपाहीगदेला हाकिमगदेदा ओच्‍छे यहूदी गन्‍बागदेदा “एनीगदे य्‍होदा चुङ्बारी खबा ह्रङ् लसी तिग्‍दा कडीदेन तरवार थोसी खबा? \v 53 ङा धिन धिननोन एनीगदेदेन छ्‌यामनोन परमेश्‍वरला मन्‍दिररी मुबा। थे धुइरी एनीगदेसे ङादा आचुङ्नी। तर दाहेन्‍से एनीगदेला गे लबा धुइ खबा मुला ओच्‍छे चु धोपधोपसे शासन लबा धुइ हिन्‍ना” भिसी सुङ्जी। \s1 पत्रुससे येशूदा ङोसेबा आरे भिसी पाङ्बा \r मत्ती २६:५७-५८, ६९-७५; मर्कूस १४:५३-५४, ६६-७२; यूहन्‍ना १८:१३-१८, २५-२७ \p \v 54 जमाहेन्‍से थेनीगदेसे येशूदा चुङ्सी परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिला दिमरी भोर्जी। पत्रुसएनोन थारेङग्‍यामसेन येशूला लिच्‍छा लिच्‍छा निजी। \v 55 थेरी म्‍हिगदे ख्राङगाला गुङरी मे फुइसी दूबान मुबा। ओच्‍छे पत्रुसएनोन थेरी खसी थेनीगदेदेन छ्‌यामनोन चिजी। \v 56 थेनोन धुइरी नोकरस्‍या गिकसे पत्रुसदा मे दूसी चिबा म्राङ्सी थेदा “चु म्‍हिएनोन येशूदेन छ्‌यामनोन मुबा” भिसी भिमा, \v 57 पत्रुससे थे नोकरस्‍यादा “माइ, ङाइ थेदा ङोसेबा आरे” भिसी भिजी। \p \v 58 ओच्‍छे छिन्‍नङ लिच्‍छा स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हि गिकसे पत्रुसदा म्राङ्सी, “एएनोन थेनीगदेला ह्रो हिन्‍ना” भिसी भिमा, पत्रुससे “ङा आहिन” भिसी जोहाब पिन्‍जी। \p \v 59 ओस्‍पन घण्‍टा गिक लिच्‍छा स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हि गिकसे “चु म्‍हिएनोन पक्‍कान येशूदेन छ्‌यामनोन मुबा, तिग्‍दा भिसम चुएनोन गालीलला हिन्‍ना” भिसी भिमा, \v 60 पत्रुससे “एसे तिग भिबा, ङादा था आरे” भिसी भिमैछ्‍याम नागा क्राजी। \v 61 ओच्‍छे प्रभुसे पत्रुसदा स्‍हीजी। जमाहेन्‍से “न्‍हङगर स्‍य्‍होरी नागा क्राबा भन्‍दा ङाच्‍छा सोमरेमधोना एसे ङादा ङोसेबान आरे भिला” भिसी प्रभुसे सुङ्बा ताम पत्रुससे ढन्‍जी। \v 62 जमाहेन्‍से पत्रुस मङग्‍यार निसी घ्‍वाँ घ्‍वाँ क्राजी। \s1 येशूदा सिपाहीगदेसे खिसी लसी तोबा \r मत्ती २६:५९-६८; मर्कूस १४:५५-६५; यूहन्‍ना १८:१९-२४ \p \v 63 जमाहेन्‍से येशूदा चुङ्सी भबा म्‍हिगदेसे येशूदा खिसी लबान तोजी। \v 64 ओच्‍छे येशूला मी घप्‍सी तोबान, “लु, अगमवाणी पाङ्‍गो, एदा खाल्‍से तोजी?” भिसी भिजी। \v 65 ओच्‍छे थेनीगदेसे येशूदा बङ्‍बान बेइज्‍जत लजी। \s1 येशूदा यहूदीगदेला सभारी भोर्बा \r मत्ती २६:५९-६६; मर्कूस १४:५५-६४; यूहन्‍ना १८:१९-२४ \p \v 66 य्‍हाल तमैछ्‌याम येशूदा यहूदी गन्‍बागदे ह्रुप तबा सभारी भोर्जी। थे सभारी परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिगदेदेन यहूदी धर्मगुरुगदे मुबा। \v 67 जमाहेन्‍से थेनीगदेसे येशूदा “ए थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍ट हिन्‍ना भिसम ङन्‍दा पाङ्‍गो” भिसी भिमा, येशूसे थेनीगदेदा “ङाइ पाङ्सैनोन ह्राङनीसे विश्‍वास आल। \v 68 ओच्‍छे ङाइ तिगै ङ्‌योइसैनोन ह्राङनीसे जोहाब पिन्‍बारी आखम। \v 69 तर दाहेन्‍से परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हि शक्तिशाली परमेश्‍वरला दाहिनेपट्टि चिला” भिसी सुङ्जी। \p \v 70 जमाहेन्‍से थेनीगदे जम्‍मासेन येशूदा “थेह्रङ् भिसम तिग ए परमेश्‍वरला झा हिन्‍ना?” भिसी ङ्‌योइमा, येशूसे थेनीगदेदा “ह्राङनीसे सुङ्बा ह्रङ्नोन ङा थेनोन हिन्‍ना” भिसी जोहाब पिन्‍जी। \p \v 71 येशूसे चुह्रङ् सुङ्माहेन्‍से थेनीगदेसे “थेलान सुङग्‍याम य्‍हाङसे चु जम्‍मान ताम थेःसी जिन्‍माहेन्‍से दाहेन्‍से य्‍हाङदा थेला बिरोधरी अर्गु प्रमाण तिग्‍दा तोःजी” भिसी भिजी। \c 23 \s1 पिलातससे येशूदा ङ्‌योइबा छार्बा लबा \r मत्ती २७:१-२, ११-१४; मर्कूस १५:१-५; यूहन्‍ना १८:२८-३८ \p \v 1 जमाहेन्‍से यहूदीगदेलान सभाला म्‍हिगदेसे येशूदा पिलातस भिबा रोमी अञ्‍चलाधीश मुबा ग्‍लारी भोर्सी जिम्‍मा पिन्‍जी। \v 2 ओच्‍छे थेनीगदेसे येशूदा दोष लबान, “चुसे ह्राङसे ह्राङदान ङा थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍ट हिन्‍ना भिबादेन रोमी ग्‍याल्‍बो कैसरदा तिरो फाआतोः भिसी य्‍हाङला य्‍हुल्‍साला म्‍हिगदेदा न्‍होङ्ना लबा ङन्‍से स्‍याप्‍जी” भिसी भिजी। \v 3 थेनीगदेला ताम थेःसी पिलातससे येशूदा “तिग ए यहूदीगदेला ग्‍ले हिन्‍ना?” भिसी ङ्‌योइमा, येशूसे पिलातसदा “थे मी ह्राङसेन सुङ्बा मुला” भिसी जोहाब पिन्‍जी। \p \v 4 जमाहेन्‍से पिलातससे परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिदेन थेरी मुबा जम्‍मान म्‍हिगदेदा “ङाइ चु म्‍हिला तिगै गल्‍ती आस्‍याप्‍नी” भिसी भिमा, \v 5 थेनीगदेसे क्रिङ्बान, “चुसे यहूदिया अञ्‍चलदेन गालील अञ्‍चलहेन्‍से चुधोनाला म्‍हिगदेदा ह्राङला ताम लोप्‍सी न्‍होङ्ना लबा मुला” भिसी भिजी। \p \v 6 जमाहेन्‍से पिलातससे “चु म्‍हि गालीलला हिन्‍ना?” भिसी ङ्‌योइजी। \v 7 येशू हेरोदसे शासन लबा अञ्‍चलला चीम भिसी था याङ्माहेन्‍से पिलातससे येशूदा हेरोद मुबा ग्‍लारी पुइजी। थे धुइरी हेरोद यरूशलेमरी मुबा। \v 8 येशूदा म्राङ्माहेन्‍से हेरोद ल्‍हानान ताङ्जी। तिग्‍दा भिसम थेसे येशूला बारेरी थेःबासे लमा ल्‍हानान धिनहेन्‍से येशूदा च्‍याबा सेम लमुबा। ओच्‍छे थेसे येशूसे लबा तिगै उदेकला गे च्‍याम्‍याङ्ला भिसी आश लबा मुबा। \v 9 थेतबासेलमा थेसे येशूदा ल्‍हानान ताम ङ्‌योइजी तर येशूसे तिगै जोहाब आपिन्‍नी। \v 10 ओच्‍छे परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिगदेदेन यहूदी धर्मगुरुगदे क्रिङ्बान येशूदा दोष लबारी छ्‌याइजी। \v 11 जमाहेन्‍से हेरोददेन थेला सिपाहीगदेसे येशूदा खिसी लबान बेइज्‍जत लजी। ओच्‍छे येशूदा ग्‍लेसे क्‍वान्‍बा ह्रङ्‌बा क्‍वान क्‍वान्‍सी पिन्‍सी पिलातस मुबा ग्‍लारी दोःसी पुइजी। \v 12 ङाच्‍छा हेरोददेन पिलातस आढिक्‍बा मुबा। तर थे धिनकुनुहेन्‍से थेन्‍नी ढिक्‍जी। \s1 येशूदा सिबाला सजाय पिन्‍बा \r मत्ती २७:१५-२६; मर्कूस १५:६-१५; यूहन्‍ना १८:३९–१९:१६ \p \v 13 जमाहेन्‍से पिलातससे परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिगदेदेन यहूदी नेतागदेदा ओच्‍छे म्‍हिगदेदा ङ्‌योइसी, \v 14 “एनीगदेसे चुसे म्‍हिगदेदा न्‍होङ्ना लजी भिसी ङा मुबा ग्‍लारी भजी, तर ङाइ एनीगदेला ङाच्‍छापट्टिन चुदा ङ्‌योइबा छार्बा लमा ङाइ ह्राङनीसे लबा दोष तिगै आस्‍याप्‍नी। \v 15 हेरोदसेएनोन तिगै दोष आस्‍याप्‍बासे लमा चुदा य्‍हाङ मुबा ग्‍लारी पुइखजी। च्‍यागो, साइनोन तोःबा खाल्‍ला गे चा चुसे तिगै लबा आरे। \v 16 थेतबासेलमा ङाइ चुदा सजाय जे पिन्‍सी पुइला” भिसी भिजी। \v 17 यहूदीगदे मिश्र य्‍हुल्‍साग्‍याम फेसी खबा धिन‍दा ढन्‍सी धङ्बा चाडला धुइरी पिलातससे झ्‍याल्‍खानरी मुबा म्‍हि गिकदा पुइतोःमुबा।\f † \fr 23:17 \ft चु पदला ताम ल्‍हानान ह्रङ्‌बा ग्रीक बाइबलरी भ्रिबा आरे।\f* \v 18 तर जम्‍मान म्‍हिगदेसे “चुदा साइनोन तोःला, बरु ङन्‍ना लागिरी बारब्‍बादा पुइसी पिन्‍गो” भिसी क्रिङ्‌जी। \v 19 थे धुइरी जम्‍मान म्‍हिसे ङोसेबा बारब्‍बा भिबा आज्‍यबा गे लबा म्‍हि गिक झ्‍याल्‍खानरी थान्‍बा मुबा। \p \v 20 पिलातससे येशूदा पुइबा सेम लसी म्‍हिगदेदा घोना लबारी म्‍हाइजी। \v 21 तर थेनीगदे जम्‍मासेन, “चुदा क्रुसरी टाँगब लसी साइगो, क्रुसरी साइगो!” भिसी क्रिङ्बाला क्रिङ्बान लजी। \v 22 दोःसीएनोन पिलातससे थेनीगदेदा “तिग्‍दा? चुसे थेह्रङ्बा आज्‍यबा गे तिग लबा मुला? ङाइ मी चुदा साइतोःबा दोष तिगै आस्‍याप्‍नी। थेतबासेलमा ङाइ चुदा सजाय पिन्‍सी पुइला” भिसी भिजी। \v 23 तर थेनीगदे झन क्रिङ्सी, “क्रुसरी साइनोन तोःला” भिसी भिजी। चुह्रङ् लसी क्रिङ्सी म्‍हिगदेसे ढाजी। \v 24 जमाहेन्‍से पिलातससे येशूदा थेनीगदेसे भिबा ह्रङ्नोन लपुङ्जी। \v 25 ओच्‍छे आन्‍दोलन लसी म्‍हि साइबासे लमा झ्‍याल्‍खानरी झाङ्‌बा बारब्‍बादा पिलातससे पुइसी पिन्‍जी। तिग्‍दा भिसम म्‍हिगदेसे थेदान पुइसी पिन्‍गो भिसी भिमुबा। तर येशूदा चा थेनीगदेसे पाङ्बा अन्‍छार थेनीगदेला यारी जिम्‍मा लसी पिन्‍जी। \s1 येशूदा क्रुसरी साइबा \r मत्ती २७:३२-४४; मर्कूस १५:२१-३२; यूहन्‍ना १९:१७-२७ \p \v 26 जमाहेन्‍से थेनीगदेसे येशूदा थेग्‍याम भोर्बान लमा कुरेनी भिबा ग्‍लाला सिमोन खबान मुबा। थेदा चुङ्सी येशूला क्रुस पुइपुङ्सी येशूला लिच्‍छा लिच्‍छा भ्रपुङ्जी। \v 27 ओच्‍छे म्‍हिला हुल येशूला लिच्‍छा लिच्‍छा निजी। थेरी म्रिङम्‍हेमेगदेएनोन क्राबा क्रिङ्बा लबान मुबा। \v 28 तर थेनीगदेपट्टि दोःसी येशूसे चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “यरूशलेमला झामेगदे, ङाला लागिरी थाक्रागो, तर ह्राङलान लागिरी ओच्‍छे ह्राङलान कोलागदेला लागिरी क्रागो। \v 29 तिग्‍दा भिसम चुह्रङ्बा धुइएनोन खबान मुला। थे धुइरी म्‍हिगदेसे कोला आन्‍हबा म्रिङम्‍हेमेदेन ङ्‍हे ख्‍वाआतोःबा म्रिङम्‍हेमेगदेदा परमेश्‍वरग्‍याम मोलम याङ्बा म्‍हि हिन्‍ना भिसी भिला। \v 30 थेनोन धुइरी म्‍हिगदेसे गङगदेदा ङनीथोरी ताइगो ओच्‍छे ङन्‍दा ल्‍हुउ भिसी भिला।\x * \xo 23:30 \xt होशे १०:८; उन्‍बा ६:१६\x* \v 31 दोङ पिङगै मुबा धुइरीन चुगदेसे चुह्रङ् लमुला भिसम दोङ खर्माहेन्‍से झन तिग लला?” भिसी सुङ्जी। \p \v 32 थेनीगदेसे य्‍हो न्‍हीदाएनोन येशूदेन छ्‌यामनोन साइबारी भोर्जी। \v 33 जमाहेन्‍से थेनीगदे खप्‍पर भिबा गङरी धोखजी। थेरी थेनीगदेसे येशूदा क्रुसरी टाँगब लजी। ओच्‍छे थे य्‍हो न्‍हीदाएनोन गिकदा येशूला दाहिनेपट्टि, गिकदा देब्रेपट्टि लसी क्रुसरी टाँगब लजी। \v 34 थे धुइरी येशूसे “आबा, चुगदेदा माफ लउ। तिग्‍दा भिसम चुगदेसे तिग लबान मुला थे चुगदेदा था आरे” भिसी सुङ्जी। ओच्‍छे सिपाहीगदेसे चिट्ठा युसी येशूला क्‍वान ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी भो लजी।\x * \xo 23:34 \xt भजन २२:१८\x* \p \v 35 थेरी राप्‍सी च्‍यासी चिबा म्‍हिगदेदेन यहूदी नेतागदेसे येशूदा खिसी लबान, “चुसे स्‍य्‍हान्‍दो म्‍हिदा मी जोगब लजी। चु परमेश्‍वरसे धम्‍बा थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍ट हिन्‍सम ह्राङसे ह्राङदान जोगब लगै” भिसी भिजी।\x * \xo 23:35 \xt भजन २२:७\x* \p \v 36 ओच्‍छे सिपाहीगदेसेएनोन येशूदा अङगुरला कम्‍बा निङगु पिन्‍सी खिसी लबान,\x * \xo 23:36 \xt भजन ६९:२१\x* \v 37 “ए यहूदीगदेला ग्‍ले हिन्‍सम ह्राङसे ह्राङदान जोगब लउ” भिसी भिजी। \p \v 38 ओच्‍छे येशूदा “यहूदीगदेला ग्‍ले” भिसी दोष उन्‍बा ताम भ्रिसी येशूला थोबोथोरी थान्‍जी। \p \v 39 येशूदेन छ्‌यामनोन क्रुसरी टाँगब लबा य्‍हो न्‍ही न्‍हङला गिकसे येशूदा खिसी लबान, “ए थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍ट आहिन? लु, एसे ह्राङदा जोगब लउ, ओच्‍छे ङन्‍दाएनोन जोगब लउ” भिसी भिजी। \v 40 तर स्‍य्‍हान्‍दो य्‍होसे थेदा बङ्‍बान चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “एदा परमेश्‍वर म्राङ्सी लोङ्‌बा आखमुला? थेसे याङ्बा सजाय एसे याङ्बा आरे? \v 41 य्‍हाङसे मी आज्‍यबा गे लबासे लमा ठीक सजाय नाबान मुला, तर चुसे मी थेह्रङ्बा तिगै आज्‍यबा गे लबा आरे।” \fig येशूदा क्रुसरी टाँगब लबा|src="CN01836C.TIF" size="span" ref="२३:३२ " \fig* \p \v 42 जमाहेन्‍से थेसे येशूदा “येशू, ह्राङला य्‍हुल्‍सारी फेप्‍बा धुइरी ङादाएनोन ढन्‍गो” भिसी भिजी। \p \v 43 ओच्‍छे येशूसे थेदा “एसे ङाला ताम ङ्‌यान्‍गो, तिनीन ए ङादेन छ्‌याम स्‍वर्गरी तला” भिसी सुङ्जी। \s1 येशू सिबा \r मत्ती २७:४५-५६; मर्कूस १५:३३-४१; यूहन्‍ना १९:२८-३० \p \v 44 ओस्‍पन धिनना बाह्र बजेहेन्‍से तीन बजेधोना य्‍हुल्‍सा नाङनोन धोपधोप तजी। \v 45 थे धुइरी धिनीला य्‍हाल म्‍हाजी, ओच्‍छे परमेश्‍वरला मन्‍दिर न्‍हङला पर्दा पख्‍ले न्‍ही तसी ढेजी।\x * \xo 23:45 \xt प्रस्‍था २६:३१-३३\x* \v 46 जमाहेन्‍से येशूसे क्रिङ्बान, “आबा, ङाला आत्‍मा किन्‍गो” भिसी सुङ्माहेन्‍से येशूला सा निजी।\x * \xo 23:46 \xt भजन ३१:५\x* \p \v 47 चु म्राङ्सी रोमी कप्‍तानसे परमेश्‍वरदा जयजयकार लबान, “चु म्‍हि पक्‍कान परमेश्‍वरला ङाच्‍छा ज्‍यबा म्‍हि चीम” भिसी भिजी। \p \v 48 चु म्राङ्सी थेरी च्‍याबारी खबा जम्‍मान म्‍हिगदेदा ल्‍हानान दुख तसी क्राबा क्रिङ्बा लबान दिमरी निजी। \v 49 ओच्‍छे येशूदा ङोसेबा म्‍हिगदेदेन गालीलग्‍याम येशूदेन छ्‌याम छ्‌याम खबा म्रिङम्‍हेमेगदे थारेङग्‍यामसेन चु ताम च्‍यासी चिबा मुबा।\x * \xo 23:49 \xt लूका ८:२-३\x* \s1 येशूदा धुर्सारी थान्‍बा \r मत्ती २७:५७-६१; मर्कूस १५:४२-४७; यूहन्‍ना १९:३८-४२ \p \v 50 योसेफ भिबा म्‍हि ज्‍यबादेन परमेश्‍वरसे कुल्‍बा ताम ङ्‌यान्‍बा म्‍हि मुबा। थे यहूदी सभाला सदस्‍य मुबा। \v 51 थेसे स्‍य्‍हान्‍दोगदेसे येशूदा साइबारी सल्‍लाह लबा धुइरी बिरोध लमुबा। तिग्‍दा भिसम थेसे परमेश्‍वरसे शासन लबा धुइ खला भिसी भ्रान्‍सी चिबा मुबा। थे यहूदिया अञ्‍चलला अरिमाथिया भिबा नाम्‍साला म्‍हि मुबा। \v 52 थे पिलातस मुबा ग्‍लारी निसी येशूला लास ह्रीजी। \v 53 ओच्‍छे थेसे येशूला लास क्रुसग्‍याम तेःसी मलमलला क्‍वानसे रिल्‍जी। जमाहेन्‍से युङबाला पहरारी ठ्वाइसी स्‍होबा धुर्सारी थान्‍जी, थे धुर्सारी चु भन्‍दा ङाच्‍छा खालैला लास थान्‍बा आरेबा। \v 54 थे धिन ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिनना ङाच्‍छाकुनु मुबा। थेतबासेलमा ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिन खबारी छ्‌याइमुबा। \v 55 गालीलग्‍याम येशूदेन छ्‌याम खबा म्रिङम्‍हेमेगदेएनोन योसेफदेन छ्‌यामनोन निजी ओच्‍छे येशूला लास धुर्सारी थान्‍बा च्‍याजी। \v 56 जमाहेन्‍से थेनीगदे दिमरी निसी येशूला लासरी फोर्बाला लागिरी ज्‍यबा खाल्‍ला छ्‌युगुदेन अत्तर तयार लजी। तर न्‍हङगरदङ चा यहूदीगदेला ठिम अन्‍छार ब्‍लप्‍बा न्‍हबा धिन धङ्‍जी।\x * \xo 23:56 \xt प्रस्‍था २०:१०; व्‍यव ५:१४\x* \c 24 \s1 येशू सिबाग्‍याम सोबा \r मत्ती २८:१-१०; मर्कूस १६:१-८; यूहन्‍ना २०:१-१० \p \v 1 जमाहेन्‍से थे म्रिङम्‍हेमेगदे आइतवारकुनु स्‍य्‍होरीन ह्राङसे तयार लबा ज्‍यबा खाल्‍ला छ्‌युगुदेन अत्तर भोर्सी येशूदा थान्‍बा धुर्सारी निजी। \v 2 थेनीगदे थेरी धोमा धुर्साला म्रापरी थान्‍बा युङबा ब्‍लिङ्सी थान्‍बा म्राङ्जी। \v 3 तर थेनीगदे धुर्सा न्‍हङरी वाङ्सी च्‍यामा थेरी येशूला लास आम्राङ्‌नी। \v 4 थेरी थेनीगदे अलमल तसी चिबा धुइरी झक्‍झक्‍बा क्‍वान क्‍वान्‍बा म्‍हि न्‍ही थेनीगदेला ङामरीन राप्‍जी। \v 5 थे म्‍हि न्‍हीदा म्राङ्सी म्रिङम्‍हेमेगदे लोङ्सी सरी ख्‍लुप तजी। जमाहेन्‍से थे म्‍हि न्‍हीसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी भिजी, “एनीगदेसे सोबा म्‍हिदा तिग्‍दा सिबागदे थान्‍बा धुर्सारी म्‍हाइबा? \v 6 येशू चुरी आरे। थेदा सिबाग्‍याम सोना लसी जिन्‍बा मुला! येशू गालीलरी मुबा धुइरी एनीगदेदा तिग भिसी सुङ्बा मुबा थे ताम एनीगदेसे ढन्‍गो। \v 7 परमेश्‍वरसे पुइखबा म्‍हिदा पापीगदेला यारी जिम्‍मा लला, ओच्‍छे क्रुसरी टाँगब लला तसैनोन ङादा सोमरेमाकुनु सिबाग्‍याम सोना लला।” \v 8 जमाहेन्‍से येशूसे सुङ्बा ताम थेनीगदेसे ढन्‍जी। \p \v 9 जमाहेन्‍से थे म्रिङम्‍हेमेगदे धुर्साग्‍याम दोःसी निसी ह्राङसे म्राङ्बा जम्‍मान ताम च्‍युक गिक चेलागदेदेन स्‍य्‍हान्‍दो जम्‍मान म्‍हिगदेदा पाङ्जी। \v 10 थे म्रिङम्‍हेमेगदे चा मरियम मग्‍दलिनी, याकूबला आमा मरियमदेन योअन्‍ना मुबा। ओच्‍छे थेनीगदेदेन छ्‌याम स्‍य्‍हान्‍दो म्रिङम्‍हेमेगदेएनोन मुबा। थेनीगदेसेन मुल चेलागदेदा ह्राङसे म्राङ्बा जम्‍मान ताम पाङ्मुबा। \v 11 तर चेलागदेसे “एनीगदेसे तिग आतोःबा ताम लबा?” भिसी पत्‍याब आतनी। \v 12 तर पत्रुस चा डोङ रेःसी धुर्सापट्टि यार्बान निजी। थेरी धोसी धुर्साला म्रापग्‍याम योइ तसी च्‍यामा येशूदा बेरब लबा क्‍वान जे म्राङ्जी। चुह्रङ् तबा म्राङ्सी थे उदेक म्‍हन्‍बान दिमपट्टि निजी।\fig धुर्साला म्राप ठोङ्‌बा|src="cn01850C.tif" size="span" ref="२४:२" \fig* \s1 इम्‍माउस नाम्‍सारी निबा ग्‍यामरी येशूदा स्‍याप्‍बा \r मर्कूस १६:१२-१३ \p \v 13 थेनोन धिनकुनु येशूला चेलागदे न्‍हङला चेला न्‍ही यरूशलेमग्‍याम ओस्‍पन कोस सोमसे गङसल थारेङला इम्‍माउस भिबा नाम्‍सारीक्‍यार निबान मुबा। \v 14 थेनीगदेसे यरूशलेमरी तबा तामला बारेरी ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी ताम लबान मुबा। \v 15 चुह्रङ् लसी ताम लसी भ्रबान लबा धुइरी येशूएनोन थेनीगदेदेन छ्‌यामनोन फेप्‍जी। \v 16 तसैनोन थेनीगदेसे येशूदा ङोआसेनी। तिग्‍दा भिसम परमेश्‍वरसे थेनीगदेदा ङोसेना आलनी। \p \v 17 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “एनीगदेसे तिग ताम लसी भ्रबा?” भिसी ङ्‌योइमा, थेनीगदेला ली धोपधोप लसी थेन तजी। \p \v 18 थे न्‍ही न्‍हङला क्‍लेओपास भिबासे येशूदा “यरूशलेमरी कोर्सी खबा म्‍हि तसीनोन थेरी तिनी न्‍हङगर तिग तबा मुला थे ताम था आयाङ्बा चा ह्राङ जे चीम” भिसी पाङ्‌मा, \v 19 येशूसेएनोन थेनीगदेदा “तिग ताम?” भिसी ङ्‌योइजी। \pi1 जमाहेन्‍से थेनीगदेसे “नासरतला येशूला बारेरी तबा ताम ह्राङदा था आरे? थे म्‍हि अगमवक्ता हिन्‍ना। थेसे लबा गेदेन लोप्‍बा ताम परमेश्‍वरदेन म्‍हिला ओन्‍छाङरी शक्तिशाली मुबा। \v 20 तर थेदा परमेश्‍वरला मन्‍दिररी पूजा लबा मुल म्‍हिदेन यहूदी नेतागदेसे चुदा साइगो भिसी क्रुसरी टाँगब लपुङ्जी। \v 21 य्‍हाङ इस्राएलीगदेदा येशूसेन पापग्‍याम फेला भिसी ङन्‍से आश लमुबा। तर येशूदा साइबाएनोन तिनी सोमरे तजी। \v 22-23 चुदे जे आहिन, तिनी स्‍य्‍होरीन ङन्‍ना कोइ कोइ नाना आङागदे येशूदा थान्‍बा धुर्सारी निमा, थेनीगदेसे येशूला लास आस्‍याप्‍नी। थेरी थेनीगदेसे स्‍वर्गदूतगदेदा म्राङ्जी। थे स्‍वर्गदूतगदेसे “येशू सोसी जिन्‍बा मुला” भिसी थेनीगदेदा पाङ्बा ताम ङन्‍दाएनोन पाङ्सी उदेक तना लजी। \v 24 चु ताम थेःसी ङन्‍ना कोइ कोइ ह्रोगदे येशूदा थान्‍बा धुर्सारी च्‍याबारी निजी। थेनीगदेसेएनोन थे म्रिङम्‍हेमेगदेसे पाङ्बा ह्रङ्नोन स्‍याप्‍जी, तर येशूदा भिसम आम्राङ्नीम।” \p \v 25 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “ताम आघोबा म्‍हि, अगमवक्तागदेसे पाङ्बा ताम विश्‍वास लबारी एनीगदेदा खाह्रङ्बा गाह्रो तबा? \v 26 तिग थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍ट ह्राङला शक्तिदेन य्‍हालरी फेप्‍खबा भन्‍दा ङाच्‍छा चु दुख नातोःबा आरेबा?” \v 27 ओच्‍छे येशूसे ह्राङला बारेरी मोशाहेन्‍से जम्‍मान अगमवक्तागदेसे परमेश्‍वरला बचनरी भ्रिबा ताम थेनीगदेदा घोना लजी। \p \v 28 थेनीगदे इम्‍माउस नाम्‍साला ङामरी धोखमाहेन्‍से येशू अझ थेग्‍याम क्‍यारनोन फेप्‍बारी छ्‌याइजी। \v 29 तर थे चेला न्‍हीसे येशूदा “म्‍हुन तबारी छ्‌याइजी, थेतबासेलमा तिनी ह्राङ ङन्‍देन छ्‌यामनोन धन्‍छ्‌यागो” भिसी भिमाहेन्‍से येशू थेनीगदेदेन छ्‌याम धन्‍छ्‌याबाला लागिरी दिम न्‍हङरी फेप्‍जी। \v 30 येशू थेनीगदेदेन छ्‌याम सोल छ्‌योइबारी धन्‍छ्‌याजी। जमाहेन्‍से येशूसे गेङ छ्‌यारी थोसी धन्‍यवाद पिन्‍सी गेङ क्‍युइसी थेनीगदेदा पिन्‍जी। \v 31 जमाहेन्‍से थेनीगदेसे येशूदा ङोसेजी। तर थेनोन धुइरी थेनीगदेसे येशूदा थेरी आम्राङ्‌नी। \v 32 ओच्‍छे थेनीगदेसे “येशू य्‍हाङदेन छ्‌याम ग्‍यामरी ताम लबान परमेश्‍वरला बचन घोना लबा धुइरी य्‍हाङला सेम गाते ताङ्‍बा मुबा” भिसी ह्राङ ह्राङ न्‍हङरी ताम लजी। \p \v 33 जमाहेन्‍से तुरुन्‍तन थेनीगदे यरूशलेमपट्टि निजी। थेरी धोमा थेनीगदेसे च्‍युक गिक चेलागदेदेन छ्‌याम पोप तसी चिबा म्‍हिगदेसे, \v 34 “प्रभु सिबाग्‍याम सोबादेन सिमोन मुबा ग्‍लारी फेप्‍बा ताम चा पक्‍कान हिन्‍ना चीम” भिसी ताम लसी चिबा स्‍याप्‍जी। \v 35 जमाहेन्‍से थेन्‍नीसेएनोन ग्‍यामरी तबा तामदेन प्रभुसे गेङ क्‍युइबा धुइरी थेन्‍नीसे प्रभुदा ङोसेजी भिबा ताम थेरी मुबागदेदा पाङ्जी। \s1 येशू चेलागदे मुबा ग्‍लारी फेप्‍खबा \r मत्ती २८:१६-२०; मर्कूस १६:१४-१८; यूहन्‍ना २०:१९-२३; मुल चेला १:४-८ \p \v 36 थेनीगदेसे चु ताम लबान लबा धुइरी येशू थेनीगदेला ङाच्‍छा राप्‍जी, ओच्‍छे “एनीगदेदा शान्‍ति तगै” भिसी सुङ्जी। \p \v 37 तर येशूदा म्राङ्सी, “चु म्‍हङ कि तिग” भिसी थेनीगदे लोङ्सी आत्‍यब तजी। \p \v 38 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “एनीगदे तिग्‍दा सेमरी शङ्का लसी लोङ्‌बा? \v 39 एनीगदेसे ङाला यादेन काङरी थुर्सी च्‍यागो, ङानोन हिन्‍ना। तिग्‍दा भिसम म्‍हङला स्‍यादेन नख्रु आत, तर ङाला मी मुला” भिसी सुङ्जी। \p \v 40 चुह्रङ् सुङ्माहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा ह्राङला छ्‍यादेन स्‍य्‍हाप उन्‍जी। \v 41 जमाहेन्‍से थेनीगदे ताङ्सी उदेक तसी अझ येशूला ताम विश्‍वास आलनी। जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “एनीगदेदेन छ्‌याम तिगै चबा स्‍हे मुला?” भिसी ङ्‌योइमा, \v 42 थेनीगदेसे दुम्‍बु गिक तार्ङाला स्‍या येशूदा पिन्‍जी। \v 43 थे तार्ङाला स्‍या तासी येशूसे थेनीगदेलान ङाच्‍छापट्टि छ्‌योइजी। \p \v 44 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा “ङाला बारेरी परमेश्‍वरसे मोशादा पिन्‍बा ठिमरी, अगमवक्तागदेसे भ्रिबा किताबगदेदेन व्‍हाइला किताबरी भ्रिबा जम्‍मान ताम पूरा तबा मुला। चु ताम एनीगदेदेन छ्‌याम मुबा धुइरीन ङाइ एनीगदेदा पाङ्बा मुबा” भिसी सुङ्जी। \p \v 45 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा परमेश्‍वरला बचन घोखम्‍बा ज्ञान पिन्‍जी। \v 46 ओच्‍छे येशूसे थेनीगदेदा चुह्रङ् भिसी सुङ्जी, “थार्बा पिन्‍बा ख्रीष्‍टसे दुख नातोःला ओच्‍छे सोमरेमाकुनु थे सिबाग्‍याम सोला, \v 47 थेला मिनरी ह्राङ ह्राङला पाप ख्‍लासी परमेश्‍वरपट्टि दोःजी भिसम पापला दोष मेटब तला। चु ताम यरूशलेमहेन्‍से जम्‍मान य्‍हुलला म्‍हिगदेदा थेःना लतोःला भिसी परमेश्‍वरला बचनरी भ्रिबा मुला। \v 48 तिग्‍दा भिसम चु जम्‍मान ताम म्राङ्बा एनीगदेन हिन्‍ना। \v 49 च्‍यागो, ङाला आबासे पिन्‍ना भिसी कबुल लबा शक्ति ङाइ एनीगदे मुबा ग्‍लारी पुइखला। थेतबासेलमा तोरग्‍याम शक्ति आयाङ्‌तेधोना एनीगदे चु शहररीन चिउ।” \s1 येशू स्‍वर्गरी फेप्‍बा \r मर्कूस १६:१९-२०; मुल चेला १:९-११ \p \v 50 जमाहेन्‍से येशूसे थेनीगदेदा बेथानियाधोना भोर्जी, ओच्‍छे ह्राङला या थीसी थेनीगदेदा मोलम पिन्‍जी। \v 51 चुह्रङ् लसी मोलम पिन्‍माहेन्‍से येशूदा थेनीगदेग्‍याम फेसी स्‍वर्गरी भोर्जी। \v 52 येशूदा फ्‍या लमाहेन्‍से थेनीगदे ताङ्सी यरूशलेमरी दोःसी निजी। \v 53 ओच्‍छे थेनीगदेसे परमेश्‍वरला जयजयकार लबान सदन परमेश्‍वरला मन्‍दिररी चिजी।