\id TIT \h तीतस \toc1 तीतस \toc2 तीतस \toc3 तीतस \mt1 तीतस \ip \bd ब्रेक्‍ब मुर:\bd* एको चिठी पावलमी आ नु गेय पाइब तीतस कली ब्रेक्‍शो बाक्‍त। \ip \bd गेना ब्रेक्‍शो:\bd* पावल रोम सहर ङा जेल्‍खान रे प्रोंइचा पुंइसे नोले क्रेट टापु लमाक्‍त। मेकेर मुर आन कली शेंचा कली तीतस कली वोइश्‍शो बाक्‍त। एको चिठी ६५ ए. डी.मी तीतस कली ब्रेक्‍शो बाक्‍त। \ip \bd मारदे ब्रेक्‍शो:\bd* \io1 १. थमा सुइक्‍ब आन शेंब दोदेंशो दुम्‍चा माल्‍नीमी। \io1 २. थमा सुइक्‍ब आन कली शेंतीके रिम्‍शो दुम्‍चा माल्‍नीम। \io2 हुकुम पाइब आन कली टिचा माल्‍नीम। \io2 दूली शेंब आन पर्बम होस पचा माल्‍नीम। \c 1 \s1 ङोंइती ङा लोव़ \p \v 1 गो परमप्रभु यावे आ वाइल नु येसु ख्रीस्‍त आ सोइश्‍शो, थमा सुइक्‍ब पावल नङ। परमप्रभु यावे आ योव़शो मुर आन कली थमा सुइक्‍चा आ पर्बम शेंतीक नु मेको तुइश्‍शो रे रिम्‍शो गेय पचा माल्‍ब, दे शेंब दुम्‍ती। \v 2 मोदेंशो दुम्‍मेनु, गो नेल्‍ल गेना हना यो परमप्रभु यावे नु बाक्‍शा ब्रोंइनय, दे आस पाइनय। \em २तिमोथी २:१३\em* \v 3 आ दाक्‍शो ना मुर आन कली आ लोव़ तुइक्‍पाइक्‍तु। दोपा तुइक्‍पाइक्‍तु देंशा हना, इं मरिम्‍शो गेय रे प्रोंइब परमप्रभु यावेम “आं लोव़ शेंदीमी” देंत। \em एफिसी १:९-१०\em* \v 4 तीतस, एको चिठी इ कली ब्रेक्‍ताक्‍ङ। गो निक्‍शी इस के थमा सुइक्‍तीक का दुम्‍शा, गे आं तौ खोदेंशो दुम्‍ते। इं आफ परमप्रभु यावे नु इं पाप रे प्रोंइब येसु ख्रीस्‍तमी इ कली शिशी नु थुं नाइक्‍चा गेम्‍सेक्‍ल। \em १तिमोथी १:२\em* \s1 थमा सुइक्‍ब आन कली कोव़ब \p \v 5 गो इ कली क्रेट टापुमी मारदे वोइक्‍तन देंशा हना “गे थमा सुइक्‍ब आन दातेमी ठीक मदुम्‍शो गेय ठीक पपतो। मिनु सहर सहर ङा ग्रुम्‍तीकेमी शेंब खाल्‍पापुकी वोतो” दे इ कली अरेतन। \em प्रेरित१४:२३\em* \v 6 मिनु ग्रुम्‍तीक खिं ङा शेंब खाल्‍पापुकी सु सु दुम्‍ने चाप्‍नीमी देंशा हना, काइ दोस गेचा मपुंइसीब नु मीश का ला पाइश्‍शो वोंइश मुर बाक्‍चा माल्‍ब। मेको आ तमी तौ थमा सुइक्‍ब बाक्‍चा माल्‍नीम। हेंथे गाक्‍ब नु मटीब आल आन आफ ग्रुम्‍तीक खिं ङा शेंब खाल्‍पा दुम्‍ने मचाप्‍नीम। \em १तिमोथी ३:१-७\em* \v 7 मोदेंशो थमा सुइक्‍ब आन कली कोव़ब परमप्रभु यावे आ खिं ङा गेय पाइब दुम्‍शा, दोस गेचा मपुंइसीब बाक्‍चा माल्‍ब। मिनु ठेयब लेश्‍शो, शुश गाइक्‍ब, राकसी शांबु तूशा दुक्‍ब, चुरशा गुइ प्रोंइब नु शिंम मुरुम मेको गेय पने मचाप्‍नीम। \em १कोरिन्‍थी ४:१; २तिमोथी २:२४\em* \v 8 थमा सुइक्‍ब आन कली कोव़ब चहिं बास गेब, रिम्‍शो गेय दाक्‍ब, रिम्‍शो नु मरिम्‍शो तुइक्‍ब, ठीक गेय पाइब, थमा पा परमप्रभु आ गेय पाइब नु आंम रां चलेस जोक्‍ब मुर बाक्‍चा माल्‍नीम। \v 9 मोदेंशो पाइब मुर परमप्रभु यावे आ लोव़ ङा शेंतीक तुइश्‍शा पचा माल्‍नीम। मोपा मेकोपुकीमी थमा सुइक्‍ब आन कली रिम्‍शो शेंशा, अरेने चाप्‍नीम। मिनु परमप्रभु यावे आ लोव़ दूली शेंब आन कली यो रिम्‍शो सेल्‍ने चाप्‍नीम। \s1 दूली शेंब आन पर्बम \p \v 10 परमप्रभु यावे आ शें‍शो लोव़ मटीबपुकी शुश बाक्‍नीमी। शोर गाक्‍‍शो लोव़ पाइब नु हेंथे लां शेंब बाक्‍नीम। मेको शुश ख्रोइक्‍तीक चिनु पाइश्‍शो इस्राएली बाक्‍नीम। \v 11 मोदेंशो मुर आन कली ब्‍वालेइ पपाइक्‍चा माल्‍नीम। मारदे हना खिं खिं ङा मुर नेल्‍ल आन कली जिपाइक्‍नीमी। मिनु क्‍येट चेम्‍चा कली शेंनीमी। \v 12 क्रेट टापु ङा शुश जोक्‍ब मुरुमी आंम मुर आन पर्बम मार लोव़ पवा बाक्‍त देंशा हना, मेकोमी “क्रेट ङा मुरपुकी गेना हना यो जोल पाइब, मरिम्‍शो पाइब जन्‍तु, शुश जाइब ब्‍वाइब नु अल्‍सी अल्‍से बाक्‍नीमी” दे लोव़ पवा बाक्‍त। \v 13 मेको आ देंशो थमा बाक्‍ब। मोपतीके गे मेको आन कली शुश अरेवो। मोपा ला आन थमा सुइक्‍तीके ठीक दुम्‍ने चाप्‍ब। \em २तिमोथी ४:२\em* \v 14 मिनु थमा सुइक्‍बपुकीमी यहूदी आन कथा नु मुरुम सेल्‍शो अरेशो लोव़ नेंचा मदुम्‍ब। मेको थमा लां प्रोंइब बाक्‍नीम। \em १तिमोथी ४:७; २तिमोथी ४:४\em* \v 15 रिम्‍शो मुर आन कली मारेइ मारेइ रिम्‍शो बाक्‍ब। ग्रांग्रा दिचा ङा मुर नु थमा मसुइक्‍ब आन कली चहिं मारेइ मारेइ रिम्‍शो मबाक्‍ब। मेको आन थुं नु मिम्‍तीके मरिम्‍शो बाक्‍ब। \em मत्ती १५:११; रोमी १४:२० \em* \v 16 मिनु मेकोपुकीमी “गो परमप्रभु यावे कली तुइक्‍नुङ” देंखु पाइनीमी। तन्‍न आन पतीकेमी मतुइक्‍ब बाक्‍नीम, दे तुंइसीब। मोपा मेकोपुकी ग्रांग्रा दिचा ङा मुर बाक्‍नीम। मिनु मटीब दुम्‍शा, रिम्‍शो गेय यो पने मचाप्‍नीम। \em २तिमोथी ३:५\em* \c 2 \s1 ग्रुम्‍तीकेमी दोपा बाक्‍चा \p \v 1 गे चहिं येसु ख्रीस्‍त आ ठीक लोव़ रिम्‍शो पा मुर आन कली शेंदीमी। \em २तिमोथी १:१३\em* \v 2 गे खाल्‍पा आन कली मार शेंचा माल्‍नेवे देंशा हना, रिम्‍शो मिम्‍ने चाप्‍ब, मान पाइक्‍चा शिरशो मुर, गेय पचा क्‍येङा ङोंइती मिम्‍ब, आन थमा सुइक्‍चा, आन दाक्‍चा नु आन फाल्‍चा ङा सक्ति ठीक दुम्‍शा बाक्‍चा माल्‍नीम, दे शेंचा माल्‍नेवे। \em १तिमोथी ५:१\em* \p \v 3 मिनु खाल्‍पी आन कली मार शेंचा माल्‍नेवे देंशा हना, खाल्‍पीपुकी रिम्‍शो थमा सुइक्‍ब दुम्‍चा माल्‍नीम। हेंथे लोव़ पचा मदुम्‍ब। शुश शांबु तूचा मदुम्‍ब। खाल्‍पीपुकी रिम्‍शो गेय शेंब दुम्‍चा माल्‍नीमी। \v 4 मोदेंशो पा खाल्‍पीपुकीमी आन क्‍येङा आल मीश मुर आन कली आन वोंइश नु आन आल आन कली दाक्‍चा माल्‍ब, दे शेंचा माल्‍नीम। \v 5 गेय पचा क्‍येङा ङोंइती मिम्‍चा, आंम वोंइश नु ला बाक्‍चा, खिं ङा गेय रिम्‍शो पचा, मुर नु रिम्‍शो दुम्‍चा, आंम वोंइश कली टिचा, दे शेंचा माल्‍नीम। मोदेंशो पाम्‍तेक्‍म हना, मुरपुकीमी परमप्रभु यावे आ लोव़ आ पर्बम मरिम्‍शो लोव़ मपाइनीमी। \em एफिसी ५:२२\em* \p \v 6 मोदेंशो पा गे इ क्‍येङा आल वोंइश मुर आन कली “गेय पचा क्‍येङा ङोंइती मिम्‍चा माल्‍ब” दे शेंचा माल्‍नेवे। \p \v 7 मिनु नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब मार बाक्‍ब देंशा हना, गे रिम्‍शो गेय पशा, थमा सुइक्‍बपुकी दोदेंशो मुर बाक्‍नीमी, दे कोंइचा माल्‍नेवे। मिनु मुर आन कली शेंदीनु, हेंथे लोव़ मपथु, रिम्‍शो शेंतीक शेंचा माल्‍नेवे। \em २तिमोथी २:१५; १पत्रुस २:१५; १तिमोथी ४:१२; १पत्रुस ५:२\em* \v 8 गे रिम्‍शो लोव़ शेंताक्‍वी हना, सुइमी इ कली दोस गेने मचाप्‍नीम। मिनु इ कली मदाक्‍बमी यो इ पर्बम मारेइ मरिम्‍शो लोव़ पचा मताइनीम। मिनु आन मुने दोक्‍नीम। \p \v 9 मिनु वाइलीम वाइल आन कली मार शेंचा माल्‍नेवे देंशा हना, आंम ठेयब मुर आन लोव़ टिचा माल्‍नीम। आन गेय रिम्‍शो पा आन ठेयब मुर आन कली ग्‍येरपाइक्‍चा माल्‍नीम। आन ठेयब मुरुमी लोव़ पामेनु, मेकोपुकीम जोप पचा मदुम्‍नीमी। \em एफिसी ६:५-६१; तिमोथी ६:१-२; १पत्रुस २:१८\em* \v 10 खुइ पचा मदुम्‍ब, नेल्‍ल गेयमी थम रिम्‍शो पाइब दुम्‍चा माल्‍नीम। मोदेंशो रिम्‍शो गेय पा इं कली पाप रे प्रोंइब परमप्रभु यावे आ शेंतीके रिम्‍शो लोव़ बाक्‍ब, दे कोंइनीमी। मेको शेंचा माल्‍नेवे। \s1 परमप्रभु यावे आ शिशी \p \v 11 परमप्रभु यावे आ शिशी मुर नेल्‍ल आन कली पाप रे प्रोंइचा कली तपांइसाक्‍व। \em तीतस ३:४\em* \v 12 मोदेंशो शिशीमी इं कली परमप्रभु यावे कली मगारचा ङा गेय नु रागी रागी ङा मुर आन पतीके आ पर्बम मोदेंशो मपचा, दे शेंब। मिनु मुल गेय पचा क्‍येङा ङोंइती मिम्‍चा, ठीक गेय पचा नु रागीम बाक्‍शा, परमप्रभु यावे कली मान पा हिंचा, दे शेंब। \v 13 मोदेंशो दुम्‍शा, मान ताइब परमप्रभु यावे नु इं कली पाप रे प्रोंइब येसु ख्रीस्‍त आ छेङछेङ ग्रूब, दे गो आस पशा रिम्‍नय। \em १कोरिन्‍थी १:७; फिलिप्‍पी ३:२०; १थिस्‍सलोनिकी १:१०\em* \v 14 येसु ख्रीस्‍तम आंम कली काइ ममिम्‍थु, साइक्‍चा पुंइसाक्‍व। मारदे साइक्‍चा पुंइसाक्‍व देंशा हना, इं कली मटितीके रे प्रोंइचा कली साइक्‍चा पुंइसाक्‍व। मिनु इं कली परमप्रभु यावे आ योव़शो मुर सेल्‍चा नु इं कली शुश रिम्‍शो गेय पपाइक्‍चा कली आंम कली साइक्‍चा, दे जिम्‍मा गेसाक्‍व। \em गलाती १:४; १तिमोथी २:६; प्रस्‍थान १९:५; एफिसी २:१०\em* \v 15 मेको लोव़ शेंदीमी। मिनु गे अधिकार पाइश्‍शो दुम्‍शा, मुर आन कली अरेवो। मिनु मुरपुकीमी “एको ठिटामी आंइ कली शेंने मचाप्‍ब” देंचा मपुंइसो। \em १तिमोथी ४:१२ \em* \c 3 \s1 रागीम दोपा बाक्‍चा माल्‍नीमी \p \v 1 मिनु गेमी हुकुम पाइब नु सरकार ङा अधिकार पाइश्‍शो मुर आन कली टिचा, दे थमा सुइक्‍ब आन कली मिम्‍पतो। थमा सुइक्‍बपुकी टीब मुर दुम्‍चा माल्‍नीम। मिनु मार मार रिम्‍शो गेय बाक्‍मे, मेको पचा माल्‍नीम। \em रोमी १३:१; १पत्रुस २:१३\em* \v 2 मिनु सुइ आन पर्बम काइ शुक्‍शी मपचा, जिचा मपोक्‍चा, मुर आन कली रिम्‍शो पा फाल्‍चा, ठेयब मलेत्‍थु, मुर आन कली वारच पचा माल्‍नीम। \em फिलिप्‍पी ४:५\em* \v 3 ङोंइती गो मरुप्‍ब बाक्‍तय। परमप्रभु यावे कली मटीब बाक्‍तय, हेंथे गाक्‍ब, मार मार दाक्‍तय, मेको दला दाक्‍स पाइब बाक्‍तय। ग्रांग्रा दिचा ङा गेय पाइब बाक्‍तय। गो मरिम्‍शो पा गेहे पाइतय। मिनु गोपुकी काइ मदाक्‍मुय। \em १कोरिन्‍थी ६:११; एफिसी २:२; एफिसी ५:८; १पत्रुस ४:३\em* \p \v 4 तन्‍न पाप रे प्रोंइब परमप्रभु यावे आ रिम्‍शो पतीके, आ दाक्‍तीके नु शिशी जाक्‍त। \em तीतस २:११\em* \v 5 मेकोमी इं कली मरिम्‍शो गेय रे प्रोंइतु। इं पशो ठीक गेय तशा मप्रोन, तन्‍न आ शिशीमी इं कली प्रोंइतु। दोपा पाप रे प्रोंइतु देंशा हना, इं कली मरिम्‍शो गेय रे चिक्‍शो खोदेंशो पा, आ सोक्‍त आ पशोमी नक मुर सेल्‍तु। \em योएल ३:१; २तिमोथी १:९; यूहन्‍ना ३:५; एफिसी ५:२६\em* \v 6 मिनु परमप्रभु यावेमी आ सोक्‍त इं तारी मोइक्‍तु। दोपा मोइक्‍तु देंशा हना, इं पाप रे प्रोंइब येसु ख्रीस्‍त आ पतीकेमी मोइक्‍तु। \v 7 मोदेंशो पा, परमप्रभु यावे आ शिशी आ पतीकेम इं कली ठीक सेल्‍तु। मिनु परमप्रभु यावे नु बाक्‍चा शिरशो दुम्‍तय। परमप्रभु यावे नु गेना हना यो बाक्चा कली आस पा बाक्‍तय। \em रोमी ३:२६\em* \v 8 एको लोव़ थमा बाक्‍ब। मिनु एको लोव़ शुश शेंदो। मोदेंशो पा शेंताक्‍वी हना, परमप्रभु यावे कली थमा सुइक्‍ब दुम्‍शो मुरपुकी रिम्‍शो गेय पचा कली होस पा बाक्‍नीम। आं देंशो शेंतीके मुर आन कली रिम्‍शो नु गारचा ङा बाक्‍ब। \p \v 9 मिनु गे मूर्ख खोदेंशो पा हिल्‍लो पतीके, यहूदी आन बङसावली ङा शेंतीके नु अरेतीक लोव़ रे सेल्‍शो पतीके आ पर्बम गाइक्‍पाइक्‍ब नु जिचा पोक्‍ब रे ङोन बाक्‍को। मारदे हना मेको शोर गाक्‍शो नु जाम्‍शा लाइब बाक्‍नीम। \em १तिमोथी १:४; १तिमोथी ४:७; २तिमोथी २:१४\em* \v 10 गे मोदेंशो दूली शेंब आन कली खेयप निक्‍शी सम्‍म लोव़ पावो। मेकोम मटिप्‍तु हना, मेको रे ङोन बाक्‍को। \em २यूहन्‍ना १०; मत्ती १८:१५-१७\em* \v 11 मोदेंशो मुर नेल्‍ल दूली नु मरिम्‍शो पाइब दुम्‍शा, आन मरिम्‍शो पतीकेमी आंम कली खतम सेल्‍ब बाक्‍नीम, दे तुइक्‍नेवे। \em १तिमोथी ६:४-५\em* \s1 नोले ङा लोव़ \p \v 12 गो अरतीमास हना यो, तिखीकस हना यो इ कली ग्रुम्‍चा कली सोइक्‍ताक्‍ङ हना, गे आं कली ग्रुम्‍चा कली निकोपोलीस सहर पिवो। मारदे हना गो हिउंदमी मेकेर बाक्‍चा कली मिम्‍ताक्‍ङ। \em एफिसी ६:२१\em* \v 13 मिनु गे चीनास माइश्‍शो वोकील नु आपोल्‍लोस आस कली रीब पा सोइक्‍तीम्‍सी। मेको निक्‍शीम मार मार माल्‍नीसी, मेको आस कली गेम्‍सी। \em प्रेरित १८:२४; १कोरिन्‍थी ३:५-६\em* \v 14 मिनु इं मुरपुकीमी यो रिम्‍शो गेय पचा कली शेंसीचा माल्‍नीमी। मोपा शुश श्‍येत जाइब आन कली वारच पशा, फल सिप्‍ब रवा खोदेंशो दुम्‍नीम। \em तीतस २:१४; मत्ती ७:१९\em* \p \v 15 गो नु बाक्‍बपुकी नेल्‍लेमी इ कली “रिम्‍शो बाक्‍को” दे ब्रेक्‍पाइक्‍तीमी। आंइ कली दाक्‍ब थमा सुइक्‍ब नेल्‍ल आन कली “रिम्‍शो बाक्‍कीन” ने माइक्‍मी। परमप्रभु यावे आ शिशी गे नेल्‍ल नु लील।