\id PRO \h हितोपदेस \toc1 हितोपदेस \toc2 हितोपदेस \toc3 हितोपदेस \mt1 हितोपदेस \ip \bd ब्रेक्‍ब मुर:\bd* सोलोमनमी मुर आन देंशो लोव़ खुप्‍शा नु आं थुं ङा तुइक्‍तीक लोव़ एको किताबम ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। गेना ब्रेक्‍शो: एको किताब सोलोमोन आ सासन पची ना ९६५-९२६ बि. सी.म ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। \ip \bd गेना ब्रेक्‍शो:\bd* एको किताब सोलोमन आ सासन पची ना ९६५-९२६ बि. सी. ब्रेक्‍शो बाक्ब। \ip \bd मार ब्रेक्‍शो:\bd* \io1 १. सोलोमनम “जोक्‍ब तुइक्‍ब थुं मालीन” \em हितोपदेस १:- ९:-\em* \io1 २. सोलोमोनम “हेंथे मगाक्‍कीन” \em हितोपदेस १०:-२४:३४\em* \io1 ३. अरु जोक्‍ब तुइक्‍बम ब्रेक्‍‍शो रिम्‍शो पतीक लोव़ \em हितोपदेस २२:१७-२४:३४\em* \io1 ४. सोलोमनम “मुर आन दातेमी रिम्‍शो बाक्‍कीन” \em हितोपदेस २५:-२९:-\em* \io1 ५. आगुर नु लेमुएलम “खिं ङा मुर ग्‍येरसीशो दुम्‍चा माल्‍नीम” दे ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। \em हितोपदेस ३०:-३१:-\em* \io1 हितोपदेस किताब ङा शेंसीचा माल्‍शो लोव़: परमप्रभु यावे कली मान पा हिंब मुर जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍शा, रिम्‍शो दुम्‍‍नीम। \c 1 \s1 एको किताब आ शेंशो लोव़ \p \v 1 एको दाऊद आ तौ इस्राएली आन पिप सोलोमन आ देंशो लोव़ बाक्‍ब। \em १राजा ५:९-१२\em* \v 2 एको किताबम तुइक्‍तीके नु अर्ती टिचा आ पर्बम शेंसीतीके लोव़ बाक्‍ब। मेको शेंसाक्‍नी हना, गे रुप्‍ब नु जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍नीनी। \v 3 मिनु ब्रेक्‍ब मुर आ अर्ती सुमी टीबा, मेकोमी तुइश्‍शा गेय पने चाप्‍ब। ठीक पतीके, ठीक निसाफ पतीके नु कुल मकोव़थु रिम्‍शो पने चाप्‍ब। \v 4 मारेइ मजोक्‍ब आन कली निप्‍स खाप्‍शा गेय पचा शेंब। ठिटा आन कली जोक्‍ब नु होस पाइब सेल्‍ब। \v 5 जोक्‍ब तुइक्‍ब नेल्‍लेमी एको लोव़ रिम्‍शो पा नेंबमी तेम्‍शा शुश रुप्‍ब दुम्‍नीम। निप्‍स पाइश्‍शो मुर जोक्‍ब दुम्‍शा, \v 6 एको देंतीक लोव़, कथा, जोक्‍ब तुइक्‍ब आन लोव़ नु ख्रुइश्‍शो लोव़ रुप्‍नीम। \v 7 परमप्रभु यावे कली मान पा हिंचा तुइक्‍तीक दुम्‍चा कली गोतीक बाक्‍ब। मूर्खपुकीमी तुइक्‍‍तीके नु अर्ती मदाक्‍नीम। \em हितोपदेस ८:१३; हितोपदेस ९:१०; अय्‍युब २८:२८; भजन संग्रह १११:१०\em* \s1 मरिम्‍शो पाइब नु मगाक्‍को \p \v 8 आं तौ, इ आफ आ अर्ती नेनो। इम्‍मा आ शेंशो मप्रोनो। \em हितोपदेस ६:२०; ब्‍यवस्‍था २१:१८-२१\em* \v 9 मारदे हना मेको इ पिया ङा ग्‍योम्‍तीके नु इ कली सुन के माला नस। \v 10 आं तौ, मरिम्‍शो पाइब मुरुम इ कली “हेंथे पय” दे लोव़ पाम्‍तेक्‍म हना, मेको आन लोव़ मबिस्‍सो। \em हितोपदेस १६:२९; ब्‍यवस्‍था १३:७-९\em* \v 11 मेकोपुकीमी “पिवो, मुर साइक्‍चा कली बाप्‍शा बाक्‍य। रिम्‍शो पाइब कली बाप्‍शा, \v 12 मेको कली बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीकेम सोइक्‍तय। गो मेको कली सेसीन तुरसुम सोइक्‍तय। \v 13 मिनु गोपुकीम आ बाक्‍शो शोंप नेल्‍ल रोइक्‍नय। मेको रोइश्‍शोमी आंम आंम खिं प्रिंनय। \v 14 गे, गोपुकी नु लते हना, नेल्‍ल गारशा योक्‍सय” देंतेक्‍म हना यो, \v 15 आं तौ, गे मेकोपुकी नु मलावो। मेकोपुकी नु मगाक्‍को। \v 16 मारदे हना मेकोपुकी मरिम्‍शो गेय पचा कली रीब पा दोरनीम। हुश ख्राक्‍श पोक्‍चा कली चुइक्‍नीम। \v 17 चिक्‍बीमी तचा ङा पा ब्‍वारद दाइश्‍शो शोर गाक्‍शो गेय बाक्‍‍ब। \v 18 मेको मुरपुकी साइक्‍चा पुंइसीचा कली बाप्‍शो बाक्‍नीम। आंमान खतम दुम्‍चा कली बाप्‍शा बाक्‍नीम। \v 19 मुर आन मार मार रोइश्‍शा, तेल्‍सीबपुकी मोदेंशो पा साइक्‍चा पुंइसीनीम। \s1 तुइक्‍‍तीकेमी मुर आन कली अरेब \p \v 20 लां मेर तुइक्‍‍तीके लोव़ नेंसीब। सहर मेर आ सेंदा ग्रूब। \em हितोपदेस ८:१-३\em* \v 21 मेको शुश मुर आन देल्‍‍तीके मेर ब्रेन्‍ना ब्रेन्‍न बाक्‍ब। सहर ओव़तीक ठेयब लाप्‍चोमी आ लोव़ पाइब। \v 22 मार लोव़ पाइब देंशा हना “गे मारेइ मजोक्‍बपुकी, गेना सम्‍म मारेइ मजोक्‍ब दुम्‍चा दाक्‍नीनी? गे शुक्‍शी पाइबपुकी, गेना सम्‍म शुक्‍शी पचा दाक्‍नीनी? गे मूर्खपुकी, गेना सम्‍म तुइक्‍तीके कली काइ मदाक्‍‍नीनी? \v 23 गे आं हुइश्‍शो लोव़ नेनीन। आं मिम्‍शो इन कली देंनुङ। आं लोव़ इन कली तुइक्‍पाइक्‍नुङ। \v 24 मिनु गो इन कली ब्रेत्‍तुनु, गेपुकीम मनेंनी। गो आं गुइ हामुनु, सुइ मपिनी। \em यसैया ६५:२,१२\em* \v 25 आं अर्ती नेल्‍ल मटितीके, आं हुइश्‍शो नेंचा मदाक्‍तीके, \v 26 गो यो गे श्‍येत जनी ना, रिश्‍शा बाक्‍नुङ। मिनु गे शुश हिंनीना, गो शुक्‍शी पाइनुङ” दे लोव़ पाइब। \em ब्‍यवस्‍था २८:६३\em* \v 27 शुश हिंतीके ठेयब फश खोदेंशो पा इन तारी जाक्‍त हना, श्‍येत फश गिवार खोदेंशो पा इन तार जाक्‍त हना, श्‍येत नु हिंतीकेम इन कली सुम्‍तु हना, \v 28 मेना आं कली थोनीनु, गो इन कली लोव़ मलेत्‍नुङ। गेपुकीमी आं कली शुश माल्‍तीनी हना यो, मथित्‍नीनी। \em यसैया ५९:२; मीका ३:४\em* \v 29 मेकोपुकीम जोक्‍तीक कली काइ मदाक्‍तीके नु परमप्रभु यावे कली मान मपथु महिंतीके, \v 30 आं अर्ती मनें‍तीके, आं हुइश्‍शो नेंचा मदाक्‍तीके, \v 31 मेकोपुकीमी आन आन पशो मरिम्‍शो गेय आन इनाम तचा माल्‍नीम। मिनु आन आन मरिम्‍शो पतीकेमी ब्रीमल। \v 32 मारदे हना मारेइ मजोक्‍ब आन मटितीके साइक्‍चा पुंइसीनीम। मूर्ख आन मारेइ ममिम्‍तीके खतम दुम्‍नीम। \v 33 तन्‍न सु सुम आं लोव़ नेंनीमी, मेकोपुकी श्‍येत मजाइनीमी। महिंथु, रिम्‍शो दुम्‍शा बाक्‍नीमी। \c 2 \s1 तुइक्‍‍तीकेमी बेक्‍तीक रे प्रोंइब \p \v 1 आं तौ, गे आं लोव़ नेनो, आं शेंशो इ थुंम वोइक्‍तीवी हना, \v 2 गे इ नोफा दाइश्‍शा, तुइक्‍‍तीक लोव़ नेंतीवी नु रुप्‍तीके दाक्‍तीवी हना, \v 3 गे जोक्‍तीके तुइक्‍तीक माल्‍शा, रुप्‍तीके कली ठेयब सेंदा पा पुंइतीवी हना, \em याकूब १:५\em* \v 4 गे मेको कली चांदी खोदेंशो पा माल्‍तीवी नु थिम्‍शा वोइश्‍शो शोंप माल्‍शो खोदेंशो पा दोप्‍तीवी हना, \v 5 गे परमप्रभु यावे कली दोपा मान पा हिंचा माल्‍बा, मेको तुइक्‍ने चाप्‍नेवे। मिनु गे परमप्रभु कली तुइश्‍‍शा शेंसीने चाप्‍नेवे। \v 6 मारदे हना परमप्रभु यावे तुइक्‍‍तीक थुं गेब बाक्‍ब। आ शोव़ रे जोक्‍तीक नु रुप्‍तीक लोव़ ग्रूब। \em दानीएल २:२०-२३\em* \v 7 मेकोमी रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर आन कली तुइक्‍तीक थुं गे‍ब। मेको दोस मताइब आन कली तेक्‍तीके बाक्‍ब। \em भजन संग्रह ७:११\em* \v 8 परमप्रभु यावेमी ठीक निसाफ बाक्‍बा देय मबाक्‍बा मेको कोव़ब। आ लां गाक्‍ब आ मुर आन कली कोव़ब। \v 9 मिनु गे ठीक पतीके नु ठीक निसाफ, कुल मकोव़थु रिम्‍शो पतीके नु रिम्‍शो लां मार बाक्‍मे रुप्‍‍नेवे। \v 10 मेना तुइक्‍तीके इ थुंमी ओव़ब नु इ जोक्‍तीकेमी इ थुं कली ग्‍येरपाइक्‍ब। \em १कोरिन्‍थी १:३०\em* \v 11 मिनु होस पतीकेमी इ कली खाल पाइब। रुप्‍तीकेमी इ कली कोव़ब। \v 12 मेकोमी इ कली मरिम्‍शो लां नु दूली लोव़ पाइब मुर रे प्रोंइब। \v 13 मेकोपुकी रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर आन लांम गाक्‍चा प्रोंइ‍शा, छिङछिङ ङा लांम गाक्‍नीमी, \v 14 मेकोपुकी थम मरिम्‍शो पचा कली ग्‍येरसीनीम। शुश दूली नु मरिम्‍शो पतीकेमी ग्‍येरसीनीम। \v 15 मेको आन पतीक काइ मरिम्‍शो बाक्‍ब। हेंथे लां गाक्‍ब बाक्‍नीम। \p \v 16 होस पतीके नु रुप्‍तीकेमी इ कली हेंथे पाइब मीश मुर नु आ वाल्‍चा ङा लोव़ रे यो प्रोंइब। \v 17 मेकोमी आ ग्‍युंबे पशो वोंइश कली प्रोंइशा, परमप्रभु यावे आ ङोंइती पशो कबल प्रेंताक्‍व। \v 18 मेको आ खिं ओव़ब नेल्‍ल बेक्‍तीक लां लाइनीम। मेको आ खिं ङा लां बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीक लतीक लां बाक्‍ब। \v 19 मोदेंशो मीश मुर आ बाक्‍तीक लाइबपुकी गेनायो लेन्‍ने मचाप्‍नीम। मिनु ब्रोंइतीक लां यो मताइनीम। \p \v 20 मोपतीके रिम्‍शो मुर आन लां गाक्‍को। ठीक पाइब आन लां गाक्‍को। \v 21 मारदे हना रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर रागीम बाक्‍चा ताइनीम। दोस मताइबपुकी रागीम लीनीम। \em भजन संग्रह ३७:९; मत्ती ५:५\em* \v 22 तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी आन शाक्‍श रेन रागी रे तुल्‍चा पुंइसीनीम। थमा मसुइक्‍बपुकी सुवा खोदेंशो पा ताइक्‍चा पुंइसीनीम। \em भजन संग्रह ३७:१०\em* \c 3 \s1 थमा सुइक्‍बमी आसीक ताइनीम \p \v 1 आं तौ, आं अरेशो मप्रेंदो। मिनु आं शेंशो लोव़ इ थुंमी वोतो। \em लेवी १८:५\em* \v 2 मारदे हना मेकोमी इ कली शुश बर्स ब्रोंइतीक नु थम रिम्‍शो बाक्‍चा गेनीस। \v 3 गेना हना यो दाक्‍शा गेनायो मप्रोंइथु, बाक्‍को। मेको निक्‍शी कली माला खोदेंशो पा रेल्‍शा, इ थुंम ब्रेक्‍शो खोदेंशो पा वोतो। \em ब्‍यवस्‍था ६:८; येरमीया ३१:३३\em* \v 4 मो पाप्‍तीवी हना, गे परमप्रभु आ आसीक ताइनेवे। मुर नेल्‍लेमी इ कली रिम्‍शो देंनीम। \p \v 5 गे इ थुं नेल्‍लेमी परमप्रभु यावे आ देंशो मिम्‍शा, थमा सुतो। इ आंम जोक्‍शो तुइश्शो थमा मसुतो। \v 6 इ पतीक नेल्‍लेमी “परमप्रभु यावेमी मार दाक्‍बा” दे मिम्‍तो। मो पाप्‍तीवी हना, परमप्रभु यावेमी इ कली ठीक लां कोंइब। \v 7 गे “गो जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर नङ” दे ममिम्‍तो। तन्‍न परमप्रभु यावे कली मान पा हिनो। मरिम्‍शो पतीके रे ङोन बाक्‍को। \em यसैया ५:२१\em* \v 8 मो पाप्‍तीवी हना, मेको इ रां कली सापाइक्‍तीके बाक्‍ब। मिनु इ गुइ खोइल बोल्‍यो दुम्‍नीम। \p \v 9 इ शोंपोमी परमप्रभु यावे कली मान पावो। मिनु इ बाली नाली रे नेल्‍ल क्‍येङा ङोंइती सिश्‍शोमी आ नें ठेयब सेलो। \em प्रस्‍थान २३:१९\em* \v 10 मो पाप्‍तीवी हना, इ कोठो भकारी अन्‍नमी शुश ब्रीशो बाक्‍नीम। इ अङगुर ख्राक्‍तीके अङगुर रसम ब्रीशो बाक्‍नीम। \p \v 11 आं तौ, परमप्रभु यावेमी इ कली देंशो रिम्‍शो पावो। आ हुइश्‍शो नेंशा, मरिम्‍शो मसुतो। \em हिब्रू १२:५-६; अय्‍युब ५:१७-१९\em* \v 12 मारदे हना परमप्रभु यावेमी आ दाक्‍शो मुर आन कली ला हुइक्‍ब। मेकोमी रिम्‍शो आफोमी आ दाक्‍शो तौ कली खोदेंशो पा सजाइ गेब। \em १कोरिन्‍थी ११:३२; प्रकाश ३:१९\em* \s1 तुइक्‍तीकेमी मुर कली रिम्‍शो सेल्‍ब \p \v 13 तुइक्‍तीके ताइब नु रुप्‍ब‍पुकी ग्‍येरसीशो मुर बाक्‍नीम। \v 14 मारदे हना तुइक्‍तीके चेम्‍शो चांदी क्‍येङा शुश रिम्‍शो बाक्‍ब। मिनु आ चेम्‍शो सुन क्‍येङा यो शुश क्‍येट लाइब बाक्‍ब। \em हितोपदेस ८:१०\em* \v 15 तुइक्‍तीके हीरा क्‍येङा शुश क्येट लाइब बाक्‍ब। इ माल्‍शो मारेइ मारेइ नेल्‍ल मेको क्‍येङा आइक्‍च बाक्‍नीम। \v 16 मेको आ ग्‍युरा गुइमी शुश ब्रोंइतीक नाक्‍त बाक्‍नीम। आ पेरा गुइमी शोंप नु मान ततीके बाक्‍ब। \v 17 मेको आ लां रिम्‍शो नु थुं नाइक्‍तीके बाक्‍नीम। \v 18 मेको नु बाक्‍बपुकी शुश नाक्‍त ब्रोंइनीम। मेको कली मुप्‍शा बाक्‍ब आन पर्बम मुरपुकीमी “मेकोपुकी ग्‍येरसीशो मुर बाक्‍नीम” देंनीम। \em हितोपदेस ११:३०; हितोपदेस १३:१२; हितोपदेस १५:४\em* \p \v 19 परमप्रभु यावेमी आ तुइक्‍तीकेमी रागी सेल्‍तु। आ रुप्‍‍तीकेमी सरीङ वोइक्‍तु। \em हितोपदेस ८:२२-३१\em* \v 20 आ जोक्‍तीकेमी ब्‍वाक्‍कु बुक्‍पाइक्‍तु। मिनु गोस्‍स रे फुरश यिपाइक्‍तु। \p \v 21 आं तौ, आं देंशो गेय पचा क्‍येङा ङोंइती मिम्‍शा, गेनायो मप्रोनो। ठीक तुइक्‍तीके नु होस पतीके गे नु बाक्‍ल। \v 22 मारदे हना मेको इ ब्रोंइतीक नु इ दारस बाक्‍नीस। \v 23 मिनु गे इ लांम रिम्‍शो पा गाक्‍ङे नु इ खोइल दाइल मपाइब। \v 24 गे निस्‍सेनु, हिंचा ममाल्‍नेवे। इमेनु ब्रोव़शो निन्‍द्रा पाइनेवे। \em भजन संग्रह ३:६\em* \v 25 शुश हिंचा ङा दुम्‍मेनु, महिनो। फश पवानु, परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी खतम दुम्‍मानु, गे महिनो। \v 26 मारदे हना परमप्रभु यावे गे नु बाक्‍ब, मेकोमी इ खोइल कली रेत्‍तीक रे प्रोंइब। \em हितोपदेस १०:२९\em* \s1 मुर आन कली वारच पावो देंशो \p \v 27 मिनु मुर आन कली गेचा ङा गेवो। इ गुइमी बाक्‍त हना, शिं‍म मदुमो। \v 28 गे नु बाक्‍त हना “दीसा जाक्‍को। मिनु गेनन” दे इ नेक्‍था ङा मुर आन कली मदेनो। \p \v 29 इ नेक्‍था बाक्‍ब कली मरिम्‍शो पचा ममिम्‍तो। मारदे हना इ कली थमा सुइश्‍शा, इ नेक्‍था बाक्‍ब। \v 30 इ कली मारेइ मरिम्‍शो मपथु जिचा मपोक्‍को। \v 31 रोइक्‍ब मुर आ मारेइ मारेइ तशा, मवलो। मेको आ लांम काइ मगाक्‍को। \v 32 मरिम्‍शो दूली पाइब तशा, परमप्रभु यावे ग्रांग्रा दी‍ब। रिम्‍शो थुं पाइश्‍शोपुकी चहिं मेको नु बाक्‍चा ताइनीम। \em भजन संग्रह २५:१४\em* \v 33 परमप्रभु यावेमी आ अरेशो मटीब आन खिं ङा मुर आ सराप राइब। तन्‍न ठीक पाइब आन खिंम आसीक राइब। \v 34 मिनु परमप्रभु यावेमी ठेयब लेश्‍शो शुक्‍शी पाइब मुर आन कली शुक्‍शी पाइब। ब्रेम्‍शो थुं पाइश्‍शो आन कली चहिं शिशी पाइब। \em १ पत्रुस ५:५\em* \v 35 तुइक्‍ब मुरपुकी मान पाइक्‍चा पुंइसीनीम। तन्‍न मटीब मूर्खपुकी मुने दोक्‍नीम। \c 4 \s1 तुइक्‍‍तीक थुं रिम्‍शो बाक्‍ब \p \v 1 आं तौपुकी, आं अर्ती नेनीन। गे जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍चा कली इन नोफा दाइश्‍शा नेनीन। \v 2 गो इन कली रिम्‍शो पा अरेनुङ। आं शेंशो लोव़ मप्रोनीन। \v 3 गो यो आं आफ नु बाक्‍शो बाक्‍ती। गो आं ममा आ दाक्‍शो तौ बाक्‍ती। \v 4 मिनु आं आफोमी आं कली “आं लोव़ इ थुंमी वोतो। मिनु आं शेंशो टिशा ब्रोनो। \em लेवी १८:५\em* \v 5 तुइक्‍तीके मालो नु जोक्‍ब तुइक्‍ब दुमो। आं देंशो लोव़ मप्रोनो। \v 6 मेको कली मप्रोंइतीवी हना, इ कली कोव़ब। मेको कली दाक्‍ताक्‍वी हना, इ कली खाल पाइब। \v 7 तुइक्‍‍तीके आ गोतीक मार बाक्‍त देंशा हना, तुइक्‍तीके शुश माल्‍चा माल्‍नेवे। मार ताप्‍तीवी हना यो, नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब जोक्‍ब तुइक्‍ब दुमो। \v 8 मेको कली ठेयब सेल्‍तीवी हना, इ कली ठेयब सेल्‍ब। गे मेको कली मुप्‍ती‍वी हना, इ कली मान ततीक गेब। \v 9 मेकोमी इ पिया दारशो पा ग्‍योम्‍पाइक्‍ब। इ पिया तारी रिम्‍शो सिरपेच गुक्‍ब” दे शेंताक्‍यी। \s1 तुइक्‍‍तीकेमी ब्रोंइचा गेब \p \v 10 आं तौ, इ नोफा दाइश्‍शा, आं लोव़ नेंशा, ब्रावो। मो पाप्‍तीवी हना, गे शुश ब्रोंइ‍नेवे। \em हितोपदेस ३:२\em* \v 11 गो इ कली तुइक्‍‍तीक लां शेंताक्‍न। गो इ कली रिम्‍शो थुं ङा मुर आन लांम गाक्‍पाइक्‍त‍न। \v 12 गे गाक्‍ङेनु, इ कली सुइम मतेक्‍नीम। मिनु दोरते हना, दाइल मपांइसीनेवे। \v 13 अर्ती कली मिम्‍शा, मेको कली मप्रेंदो। मेको कली टिवो। मारदे हना मेको इ ब्रोंइतीक बाक्‍ब। \v 14 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब नु मगाक्‍को। मरिम्‍शो पाइब आन लां मगाक्‍को \em भजन संग्रह १:१\em* \v 15 मेकोपुकी नु मगाक्‍को। आन लां मलावो। आन लां हेरशा लावो। \v 16 मारदे हना मेकोपुकी मरिम्‍शो मपामे सम्‍म इप्‍ने मचाप्‍नीम। मुर कली मथिपदमे सम्‍म निन्‍द्रा मपाइनीम। \em भजन संग्रह ३६:५; मीका २:१\em* \v 17 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटितीके मेको आन जचा थोव़क खोदेंशो बाक्‍ब। हुश ख्राक्‍श पोक्‍तीके आन तूचा थोव़क खोदेंशो बाक्‍ब। \v 18 तन्‍न ठीक पाइब आन लां सुनी ङा छेङछेङ खोदेंशो बाक्‍ब। मेको नाक्‍ती उइक्‍थ दुम सम्‍म बारना बारन शुश छेङछेङ दुम्‍ब। \em हितोपदेस २४:२०\em* \v 19 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन लां क्‍येर नाक्‍दो ङा छिङछिङ खोदेंशो बाक्‍ब। मेकोपुकीम मारेइमी दाइल पाइक्‍नीम, दे मतुइक्‍नीम। \v 20 आं तौ, आं लोव़ नेनो। इ नोफा दाइश्‍शा, आं देंशो नेनो। \v 21 आं लोव़ कली गेना हना यो मिम्‍तो। मिनु मेको कली इ थुंमी वोतो। \v 22 मारदे हना सु मेको ताइबा, मेको आ ब्रोंइतीक दुम्‍ब। मिनु मेको आ रां नेल्‍ल कली सापाइक्‍तीक बाक्‍ब। \em हितोपदेस ३:८\em* \v 23 नेल्‍ल आन क्‍येङा इ थुं कली कोव़ङो। मारदे हना मेको रे इ ब्रोंइतीक जाक्‍ब। \v 24 इ शोव़ कली मरिम्‍शो लोव़ पचा मगेवो। हेंथे लोव़ इ क्‍येङा ङोन वोतो। \p \v 25 इ मिक्‍ची मरिक्‍थु ठीक पा ङोंइ‍ती कोव़ङो। सिका मपथु ङोंइती गे कोव़ङो। \em हितोपदेस १७:२४\em* \v 26 ठीक लां ला गाक्‍को। मिनु इ पतीके नेल्‍ल रिम्‍शो दुम्‍नीम। \v 27 ग्‍युरा पेरा मलावो। मरिम्‍शो पतीक नेल्‍ल रे ङोन बाक्‍को। \em यहोसु १:७\em* \c 5 \s1 तेल्‍लेम क्‍येङा होस पचा \p \v 1 आं तौ, आं तुइक्‍तीक नेंशा शुश मिम्‍तो। आं रुप्‍तीक तुइक्‍चा कली इ नोफा दाइक्‍तो। \v 2 मोपा गे होस पा बाक्‍शा, जोक्‍शा लोव़ पने चाप्‍नेवे। \p \v 3 हेंथे पाइब मीश मुर आ शोव़ रे खुदो याप्‍ब। मिनु मेको आ लोव़ तेल क्‍येङा ग्रेन्‍देल बाक्‍ब। \em हितोपदेस २:१६-१९\em* \v 4 नोले मेको मीश मुर ककीर खोदेंशो कशो नु निम्‍फा गे हेश्‍शो धार पाइश्‍शो तरवार खोदेंशो दुम्‍‍‍ब। \v 5 मेको आ लां बेक्‍चा कली लुक्‍च लाइब। मेको बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीके लचा कली आंम कली तेक्‍ने मचाप्‍ब। \v 6 मिनु मेको ब्रोंइचा गेब लां रे ङोन लाइब। मेको आ लां हेंथे बाक्‍त हना यो, मेकोमी मारेइ मतुइक्‍ब। \p \v 7 मुल आं तौपुकी, आं लोव़ नेनीन। आं देंशो लोव़ मनेंशो खोदेंशो मपने। \v 8 मोदेंशो मीश मुर क्‍येङा ङोन बाक्‍कीन। मिनु आ खिं ङा लाप्‍चो आ नेक्‍था मलने। \v 9 लाइतीनी हना, गे इन मान अरु आन कली गेशा, साइक्‍ब आ गुइमी दुम्‍‍नीनी। \v 10 मिनु अरु मुरुमी इन शोंप नेल्‍ले जाइनीम। इन श्‍येत पा चेम्‍शो मारेइ मारेइ अरु आन खिं लाइब। \v 11 मिनु नोले गे श्‍येत जशा, बेक्‍चा चिक्‍शा हुकयी पा, रां नेल्‍ल सोव़शा गेयशो दुम्‍नीनी। \v 12 मिनु गे “गो मारदे परमप्रभु आ शेंशो मपङा, माइ? मारदे आ हुइश्‍शो मटिङा माइ? \v 13 गो आं कली शेंब आन लोव़ मनेंनु। आं कली अर्ती गेब आन लोव़ मटिङ। \v 14 मुल गो खतम दुम्‍ती। मुर नेल्‍ल आन तुइक्‍चा ङा पा खतम दुम्‍ती” देंनेवे। \em ब्‍यवस्‍था २२:२८-२९\em* \v 15 मिनु गे आंम कुवा ङा ब्‍वाक्‍कु नु आंम बुक्‍तीके ङा ब्‍वाक्‍कु तूशो खोदेंशो पा गे इ मीश नु बाक्‍को। \v 16 इ बुक्‍शो ब्‍वाक्‍कु, लां मेर लचा गेनेवे? अरु मीश रे थिशो आल लांमी बाक्‍मानु, इ कली रिम्‍शो दुम्‍बा? \v 17 इ आल इ के ला दुम्‍ल। मेको अरु आन के मदुम्‍ल। \v 18 इ बुक्‍शो ब्‍वाक्‍कुम आसीक तवल। इ ठिटा बाक्‍ची ना ग्‍युंबे पशो मीश आल नु ग्‍येरसीशा बाक्‍को। \em उपदेसक ९:९\em* \v 19 मेको दारशो किश्‍श नु रिम्‍शो रोकोश खोदेंशो बाक्‍ब। मेको आ दारस नु दाक्‍तीकेमी गे गेना हना यो ग्‍येरशा बाक्‍को। \p \v 20 आं तौ, गे मारदे मारेइ मतुइक्‍थु हेंथे मीश मुर नु गाक्‍नेवे? गे मारदे अरु मुर आ मीश कली मुप्‍नेवे? \v 21 मारदे हना परमप्रभु यावेमी मुर आ पशो नेल्‍ल ताइब। मेकोमी मुर आन लां नाक्‍ब। \v 22 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब मुर आ मरिम्‍शो पशोमी ग्‍याइक्‍चा पुंइसीब। मेको आ पाप आ ग्‍याइलीमी रेत्‍चा पुंइसीब। \v 23 आंम कली चलेने मचाप्‍थु, हुइश्‍शो मटितीके मेको बेक्‍ब। आ मरिम्‍शो पतीकेम मेको जाम्‍शा लाइब। \c 6 \s1 ४ ओटा होस पतीके \p \v 1 आं तौ, इ नेक्‍था ङा मुर आ जमानी दुम्‍ते हना, सल्‍ला पने थुम्‍शो बाक्‍ते हना, \em हितोपदेस ११:१५; हितोपदेस २०:१६; हितोपदेस २२:२६\em* \v 2 गे इ लोव़मी फ्रेंसीशो बाक्‍ते हना, गे ग्रुम्‍चशो बाक्‍नेवे। \v 3 मुल मार पचा माल्‍नेवे देंशा हना, गे आंम कली प्रोनो। मारदे हना गे इ नेक्‍था ङा मुर आ गुइमी बाक्‍नेवे। मेको कली नमो सिमो पा आ ङोंइती बाप्‍पो। \v 4 इप्‍शा मबाक्‍को। काइ निन्‍द्रा मपावो। \v 5 किश्‍श सिखारी आ गुइ रे ब्रोंइशो नु चिक्‍ब ग्‍याइक्‍ब आ गुइ रे बेरशो खोदेंशो पा, गे यो आंम कली प्रोनो। \p \v 6 गे अल्‍से, रकमिक्‍च आन कली कोव़ङो। आन पशो कोव़ङो। मिनु जोक्‍ब तुइक्‍ब दुमो। \em हितोपदेस १०:४; हितोपदेस २०:४\em* \v 7 मेको आन कली अरेब, सासन पाइब नु हुकुम पाइब मबाक्‍तेक्‍म हना यो, \v 8 मेकोपुकीमी जचा थोव़क खेक्‍चा कली खुप्‍ची ना खुप्‍नीम। \v 9 गे अल्‍से, गेना सम्‍म इप्‍शा बाक्‍नेवे? गेना निन्‍द्रा रे सेंसीशा बोक्‍नेवे? \v 10 याम का ङा निन्‍द्रा पतीके, याम का ङा मुकु जिशा बाक्‍तीके नु याम का कुचुमी गुइ वोइश्‍शा, नाइश्‍शा बाक्‍तीकेमी, \em हितोपदेस २४:३३-३४\em* \v 11 प्रुङग दुम्‍तीके खुइ खोदेंशो पा जाक्‍ब। इन मार मार माल्‍तीके या कुरशो लडाइ पाइब खोदेंशो पा जाक्‍ब। \p \v 12 हिंचा ङा मरिम्‍शो पाइब नु शोर गाक्‍शो मुर हेंथे लोव़ पा गाक्‍नीम। \em हितोपदेस १०:३१-३२\em* \v 13 मिक्‍च रिक्‍शा, खोइलीमी चाल पा, ब्रेप्‍चोमी यो चाल पाइनीम। \em हितोपदेस १०:१०\em* \v 14 मेको आन दूली थुंमी मरिम्‍शो मिम्‍नीम। मेकोपुकीमी गेना हना यो मुर आन कली जि‍पा‍इक्‍नीम। \v 15 मोपतीके मेको आन मतुइक्‍चा ङा पा मेको आन तार श्‍येत जाक्‍ब। मिनु मारेइ पचा मतथु, खतम दुम्‍नीम। \p \v 16 परमप्रभु यावेमी ६ ओटा थोव़क काइ मदाक्‍ब। ७ ओटा थोव़क पशो तशा ग्रांग्रा दी‍ब। \v 17 मेको मार बाक्‍नीम देंशा हना, ठेयब लेत्‍तीके, जोल पतीके, दोस मताइब मुर आन कली हुश ख्राक्‍श पोक्‍तीके, \v 18 मरिम्‍शो पचा कली मिम्‍ब थुं, मरिम्‍शो पचा चुइक्‍तीके, \v 19 जोल पाइब सांकछी बाक्‍तीके नु वोबु आन दातेम जिचा पोक्‍ब काइ मदाक्‍ब। मेको ७ ओटा थोव़क बाक्‍नीम। \s1 वोंइश मुर आन कली अर्ती \p \v 20 आं तौ, इ आफ आ अरेशो टिवो, इम्‍मा आ शेंशो लोव़ मप्रोनो। \em हितोपदेस १:८\em* \v 21 मेको गेना हना यो इ थुंम वोतो। मेको कली माला खोदेंशो पा रेल्‍सो। \v 22 मिनु गे ते लते हना यो, मेकोमी इ कली लां कोंइनीस। गे इप्‍ते हना, मेकोमी इ कली खाल पाइनीस। गे सेंसेनु, गे नु लोव़ पाइनीस। \em भजन संग्रह ११९:१७२\em* \v 23 मारदे हना मेको अरेशो बत्ती नु शेंशो छेङछेङ बाक्‍नीस। ठीक पचा कली हुइक्‍तीके ब्रोंइचा गेब लां बाक्‍ब। \v 24 मेकोमी हेंथे गाक्‍ब मीश मुर रे ङोन बाक्‍पाइक्‍नीम। मिनु हेंथे गाक्‍ब ग्‍युंबे पशो मीश मुर आन ग्रेन्‍देल लोव़ रे ङोन बाक्‍पाइक्‍नीम। \em हितोपदेस २:१६\em* \v 25 मेको आ दारशो कुल तशा इ थुंमी मवलो। मेको आ कोव़शोमी इ कली हेंथे मगाक्‍पदल। \v 26 तेल्‍लेम आ गाल्‍च शोब्‍ले का ङा ला बाक्‍ब। तन्‍न ग्‍युंबे पशो मीश मुर नु बाक्‍चा वोंइश मुर आ ब्रोंइतीक नेल्‍ल रोइक्‍ब। \v 27 मुरुमी आ कुचुमी मी वोइक्‍तु हना, आ वा मदुप्‍बा ङा? \v 28 मुर ब्रशो कोइला तार गाक्‍त हना, मेको आ खोइली मचोइबा ङा? \v 29 अरु मुर आ मीश नु इप्‍ब मुर मोदेंशो दुम्‍शा, सु मेको मीश मुर कली थीबा, मेको सजाइ मतथु, मब्रोंइब। \em हितोपदेस ५:८-१४\em* \v 30 खुइमी शोव़लु बेक्‍शा, जचा थोव़क खुइ पाप्‍तु हना, मेको मुने मदोक्‍ब। \v 31 तन्‍न मेको ग्‍याइक्‍चा पुंइसाक्‍व हना, आ खुइ पशो ७ खेयप तेम्‍शा थाप्‍चा माल्‍ब। मेकोमी आ खिं आ शोंप नेल्‍ल थाप्‍चा माल्‍ब। \em प्रस्‍थान २१:३७\em* \v 32 मोपा मुर आन मीश नु इप्‍ब, निप्‍स मपाइश्‍शो मूर्ख बाक्‍ब। मोदेंशो पाइबमी आंम कली खतम सेल्‍ब। \v 33 मेको तुप्‍चा नु मुने तोक्‍चा पुंइसी‍ब। मेको आ मुने गेनायो मक्‍याम्‍सीब। \v 34 मिनु मेको मीश मुर आ वोंइश शुश गाइक्‍ब। मिनु मेकोमी क्‍येक्‍क लेत्‍ची नाक्‍ती मेको कली मारेइ शिशी मपाइब। \v 35 मेको कली गिश क्‍येट गेप्‍तीवी हना यो, मेकोमी मताक्‍ब। \c 7 \s1 हेंथे पाइब मीश मुर \p \v 1 आं तौ, आं लोव़ टिवो। आं शेंशो लोव़ इ थुंम वोतो। \v 2 गे आं अरेशो मप्रेंताक्‍वी हना, गे ब्रोंइनेवे। आं शेंशो इ मिक्‍च खोदेंशो पा होस पा वोतो। \v 3 मेको कली इ ब्रेप्‍चोम फ्रेंदो। इ थुंमी ब्रेक्‍शा वोतो। \v 4 गे तुइक्‍‍तीक कली “आं समी ननी” देनो। मिनु जोक्‍तीक तुइक्‍तीके कली “आं नेल्‍ल क्‍येङा गारब वारच बाक्‍नीनी” दे लोव़ पावो। \v 5 मो पाप्‍तीवी हना, मेकोमी इ कली हेंथे पाइब ग्‍युंबे पशो मीश मुर आ ग्रेन्‍देल लोव़ रे प्रोंइब। \p \v 6 मिनु गोमी आं खिं ङा झेल रे कोंवता। गोमी लां गे कोंवता। \v 7 मिनु गो मार ताता देंशा हना, मारेइ मजोक्‍ब नु ठिटा आन दातेमी निप्‍स मपाइश्‍शो ठिटा का कली ताता। \v 8 मेको वोंइश आल लां मेर गाक्‍शो ताता। मेको हेंथे गाक्‍ब मीश मुर आ खिं गे लना लन पशो ताता। \v 9 गो मेको कली नां रिचावानु, छिङछिङ दुम्‍ची ना ताता। \v 10 मेको मीश मुर मेको कली ग्रुम्‍चा कली ग्रूत। तेल्‍लेम खोदेंशो पा फेक्‍शा “मेको कली हेंथे खोइक्‍‍पाइक्‍नुङ” दे मिम्‍शो बाक्‍त। \v 11 मेको मीश मुर मारेइ महिंब नु मुने मपाइब बाक्‍ब। मेको गेनायो आ खिंम बाक्‍चा मदाक्‍ब। \v 12 मिनु मेको लां एर ओंथ, शुश मुर बाक्‍तीके मेरे हिरशा, कुना मेर रिम्‍ना रिम्‍न बाक्‍ब। \v 13 मिनु मेको मीश मुरुमी मेको कली ग्‍याइश्‍शा, पुक्‍पु पा मुने मपथु \v 14 “गो मुलाक्‍ती दुशा बाक्‍चा आ पर्बम चढ़ेतीके चढ़ेचा माल्‍शो नङ। मेको आं कसम मुलाक्‍ती खाप्‍ता। \em लेवी ७:१५-१७\em* \v 15 मोपतीके गो इ कली ग्रुम्‍थ जाक्‍ती। गो इ कली शुश माल्‍शा थित्‍ता। \v 16 गो आं ब्राख्‍येमी बरखी ब्राता। मेको इजीप्‍त रागी ङा श्‍येलेम प्रोव़शो बाक्‍ब। \v 17 गो आं ब्राख्‍येमी मूरे, एलोव़ नु सिन्‍कौलीमी ब्रोव़शो रिना पपाइक्‍ता। \v 18 पिवो। गो निक्‍शी इप्‍स। नेल्‍ल नाक्‍दो काथा ग्‍येरसीशा इप्‍स। \v 19 मारदे हना आं वोंइश खिंमी मबाक्‍ब। मेको ङोन लत। \v 20 मेको शुश क्‍येट कुरसीशा लत। मोपतीके पूर्ने सम्‍म मजाक्‍ब” देंत। \p \v 21 मोपा शुश लेम्‍शा, मेकोमी वोंइश आल कली लाइक्‍तु। आ मिलो शिलो लोव़मी मेको कली हेंथे खोइक्‍पाइक्‍तु। \v 22 मिनु मेको वोंइश आल मेको मीश मुर आ नोले रीब पा खोइक्‍तु। क्‍योरचा कली खुल्‍शो ब्‍यफ खोदेंशो पा गाक्‍त। ब्‍वारदमी रेत्‍चा कली प्रेक्‍शो किश्‍श खोदेंशो पा मेको आ नोले लत। \v 23 मिनु ब्राम ख्रशा, बेक्‍चा सम्‍म रिम्‍ब। चिक्‍ब ब्‍वारदम रेत्‍चा चिक्‍शो खोदेंशो पा “बेक्‍नुङ” दे मतुइक्‍ब। \p \v 24 मुल आं तौपुकी, आं लोव़ नेनीन। इन नोफा दाइश्‍शा, आं लोव़ नेनीन। \v 25 इन थुं मोदेंशो मीश मुर आ लांम लचा मगेने। मेको आ हेंथे लां मलने। \v 26 मेकोमी शुश मुर आन कली खतम सेल्‍तु। आ साइश्‍शो शुश बाक्‍नीम। \v 27 मेको आ खिं बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीक लतीक लां खोदेंशो बाक्‍ब। मेको लां बेक्‍तीक कोठा जाक्‍दीप्‍ब। \c 8 \s1 तुइक्‍तीके ठेयब बाक्‍ब \p \v 1 तुइक्‍‍तीकेमी लोव़ मपाइबा ङा? रुप्‍‍तीकेमी ठेयब सेंदा पा मब्रेप्‍बा ङा? \em हितोपदेस १:२०-२३\em* \v 2 मेको लां आ नेक्‍था ङा डांडा तारी नु ब्रालाम दोक राप्‍ब। \v 3 ठेयब लाप्‍चो आ नेक्‍था सहर आ ङोंइती, मेको आ ओव़तीकेमी ठेयब सेंदामी ग्रीब। \v 4 मार देंशा ग्रीब देंशा हना, मुरपुकी, गो इन कली लोव़ पाइनुङ। मुर नेल्‍ल आन कली लोव़ पाइनुङ। \v 5 मारेइ मजोक्‍बपुकी होस पतीके शेंसीन। निप्‍स मपाइश्‍शो बाक्‍तीनी हना, निप्‍स पाइश्‍शो दुमीन। \v 6 नेनीन, गो रिम्‍शो लोव़ पाइनुङ। आं लोव़ ठीक बाक्‍ब। \v 7 गो थमा लोव़ ला पाइनुङ। परमप्रभु यावे आ अरेशो मटितीके तशा, गो ग्रांग्रा दी‍नुङ। \v 8 गो ठीक लोव़ ला पाइनुङ। दूली नु हेंथे लोव़ मपाइनुङ। \v 9 मिनु मेको आं लोव़ रुप्‍ब आन कली मख्रुइश्‍शो लोव़ बाक्‍ब। जोक्‍ब आन कली ठीक लोव़ बाक्‍ब। \v 10 चांदी आ पा ङा आं अर्ती खुप्‍तीन। क्‍येख सुन आ पा ङा जोक्‍ब थुं मालीन। \em हितोपदेस ३:१४\em* \v 11 मारदे हना हीरा क्‍येङा तुइक्‍‍तीके रिम्‍शो बाक्‍ब। इ माल्‍शो मारेइ मारेइ नेल्‍ल मेको क्‍येङा आइक्‍च बाक्‍नीम। \v 12 गो तुइक्‍‍तीके नङ। गो होस पतीक नु बाक्‍नुङ। गो जोक्‍ब नु मिम्‍ब दुम्‍‍नुङ। \v 13 परमप्रभु यावे कली मान पा हिंचा, मरिम्‍शो पचा कली काइ मदाक्‍चा बाक्‍ब। फुरती कोंइचा, ठेयब लेश्‍शो दुम्‍चा, मरिम्‍शो थुं ङा गेय पचा नु दूली लोव़ पचा काइ मदाक्‍नुङ। \v 14 अर्ती नु ठीक पा तुइक्‍तीक गो नु बाक्‍नीस। गो नु जोक्‍तीक तुइक्‍तीक नु बोल यो बाक्‍नीम। \v 15 गो रे पा पिपपुकीमी सासन पाइनीम। हुकुम पाइबपुकीमी ठीक पा अरेतीक लोव़ पाइनीम। \em हितोपदेस १६:१२\em* \v 16 आं पतीकेमी रागी रागी ङा हुकुम पाइबमी हुकुम पाइनीम। \v 17 सुमी आ कली दाक्‍नीमी, गो यो मेको आन कली दाक्‍नुङ। सुम आं कली शुश माल्‍नीमी, मेकोमी आं कली थित्‍नीम। \v 18 शोंप नु मान गो नु बाक्‍नीस। मिनु मनुप्‍ब शोंप नु सोशा बोशा ग्‍येत्‍थ लतीक गो नु बाक्‍नीस। \v 19 सुन नु क्‍येख सुन क्‍येङा आं गेशो फल रिम्‍शो बाक्‍ब। आं रे पा ग्रूशो मारेइ मारेइ चांदी क्‍येङा रिम्‍शो बाक्‍नीम। \v 20 गो ठीक पतीक लां गाक्‍नुङ। ठीक निसाफ पाइनुङ। \v 21 आं कली दाक्‍ब आन कली गो शुश शोंप गेनुङ। गो मेको आन मार मार वोइक्‍तीक नेल्‍ल प्रिंशा गे‍नुङ। \p \v 22 मिनु मेकोमी “परमप्रभु यावेमी नेल्‍ल सेल्‍चा क्‍येङा ङोंइती आं कली सेल्‍ती। \em अय्‍युब २८:२३-२८\em* \v 23 नेल्‍ल क्‍येङा ङोंइती ङा गो नङ। रागी क्‍येङा ङोंइती यो गो नङ। \v 24 समुन्‍द्र दुम्‍‍चा क्‍येङा ङोंइती गो नङ। ब्‍वाक्‍कु बुक्‍चा क्‍येङा ङोंइती गो बाक्‍ती। \v 25 डांडापुकी दुम्‍चा क्‍येङा ङोंइती नु पहाड दुम्‍चा क्‍येङा ङोंइती गो नङ। \v 26 मेकोमी रू नु रागी सेल्‍चा क्‍येङा ङोंइती गो नङ। खप सेल्‍चा क्‍येङा ङोंइती गो नङ। \v 27 मेकोमी सरीङ प्राक्‍शा वोइक्‍ची ना गो नङ। \v 28 गोस्‍स कली सरीङमी वोइक्‍ची ना नु खप आगा ङा ब्‍वाक्‍कु बुक्‍तीके कली ठीक पा वोइक्‍चा ना, \v 29 ठेयब समुन्‍द्र आ शुंइच वोइक्‍ची ना नु रागी आ जग वोइक्‍ची ना गो नङ। \em भजन संग्रह १०४:९\em* \v 30 मेना गो परमप्रभु यावे आ नेक्‍था जोक्‍ब तुइक्‍ब गेय पाइब खोदेंशो पा बाक्‍शो नङ। मेकोमी नाक्‍त किंत किंत आं कली तशा ग्‍येरसाक्‍व। गो यो मेको नु ग्‍येरसीशा बाक्‍ती। \v 31 मिनु आ मुरपुकीम ब्रीशो रागी तशा ग्‍येरसाक्‍यी। गो मुर आन कली तशा ग्‍येरसाक्‍यी। \p \v 32 आं तौपुकी, मुल आं लोव़ नेनीन। आं कोंइशो लां गाक्‍बपुकी ग्‍येरसीशो मुर दुम्‍नीम। \v 33 आं अर्ती नेंशा जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर दुमीन। मेको कली मप्रोनीन। \v 34 सुम आं लोव़ नेंबा, मेको ग्‍येरसीशो मुर दुम्‍ब। मेको मुरुम नाक्‍त किंत किंत आं लाप्‍चो कोव़शा आं कली रिम्‍ब। \v 35 सुम आं कली थिप्‍बा, मेको ब्रोंइचा ताइब। मिनु परमप्रभु यावेमी मेको कली दाक्‍ब। \v 36 आं कली मथिप्‍बपुकी चहिं आंम कली खतम सेल्‍नीम। आं कली काइ मदाक्‍ब नेल्‍ले बेक्‍चा दाक्‍नीम” देंत। \c 9 \s1 तुइक्‍तीके नु मारेइ मतुइक्‍तीके \p \v 1 तुइक्‍तीकेमी आंम खिं सेल्‍शा, ७ ओटा थाम ख्रुक्‍तु। \v 2 मेकोमी भोज सेल्‍तु अङगुर शांबु ब्रोव़पाइश्‍शा, राडी ब्रशा, जचा कली ठीक पशो बाक्‍त। \v 3 आ वाइलीम आन कली “सहर ङा डांडा रे मुर आन कली ब्रेत्‍तीन” दे सोइक्‍ताक्‍व। \v 4 “मारेइ मजोक्‍ब नेल्‍ल एक जाक्‍कीन” देंत। निप्‍स मपाइश्‍शो आन कली \v 5 “जाक्‍कीन, आं शोब्‍ले जने। आं ब्रोव़ पा सेल्‍शो शांबु यो तूङीन” देंत। \v 6 क्‍येख मुर आन लां गाक्‍चा प्रोनीन। मिनु जोक्‍ब तुइक्‍ब आन लां गाक्‍शा, ब्रोंइ‍शा बाक्‍कीन। \p \v 7 सुमी शुक्‍शी पाइब आन कली “रिम्‍शो दुमो” देंबा, मेको दिप्‍चा पुंइसीब। सुमी परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन कली हुइक्‍बा, मेको मरिम्‍शो पाइक्‍चा पुंइसीब। \v 8 सुमी शुक्‍शी पाइब आन कली हुइक्‍बा, मेको काइ मदाक्‍चा पुंइसीब। सुमी चहिं जोक्‍ब तुइक्‍ब आन कली हुइक्‍बा, मेको दाक्‍चा पुंइसीब। \v 9 जोक्‍ब तुइक्‍ब आन कली अर्ती गेशोनु, ङोंइती क्‍येङा जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍नीम। ठीक पाइब आन कली शेंशोनु, मेको क्‍येङा ठीक पचा शेंसीनीम। \p \v 10 परमप्रभु यावे कली मान पा हिंचा जोक्‍तीक तुइक्‍तीक गोतीक बाक्‍ब। मिनु सुमी मेको का ला परमप्रभु यावे कली तुइक्‍बा, मेको रुप्‍‍ब दुम्‍ब। \em हितोपदेस १:७\em* \v 11 मारदे हना आं पतीकेमी गे शुश नाक्‍ती ब्रोंइनेवे। इ ब्रोंइतीक शुश बर्स तेम्‍चा पुंइसीनेवे। \v 12 गे जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍‍ते हना, मेको इ कलीन दुम्‍ब। गे शुक्‍शी पाइब दुम्‍ते हना, मेको रे पिशो दोस नेल्‍ल इ केन बाक्‍ब। \p \v 13 मूर्ख मीश मुर शुश रेयके पाइब। मेको मारेइ मजोक्‍ब नु मारेइ मतुइक्‍ब बाक्‍ब। \v 14 मेको आ खिं ङा लाप्‍चोमी निप्‍ब। सहर आ इर ङा नित्‍तीकेमी निप्‍ब। \v 15 सु सु आन गेय पा मेको लां गाक्‍नीमी, मेकोमी मेको आन कली ब्रेप्‍‍ब। \v 16 मिनु “सु सु मारेइ मजोक्‍ब बाक्‍नी, एक जाक्‍कीन” देंब। मिनु मेकोमी निप्‍स मपाइश्‍शो आन कली \v 17 “खुइ पशो ब्‍वाक्‍कु ब्रोव़शो बाक्‍ब। मिनु ख्रुइश्‍शा जशो जचा थोव़क यो थाम्‍पा ब्रोव़ब” देंब। \em हितोपदेस २०:१७\em* \v 18 मिनु मेको लां गाक्‍ब मुरपुकीमी “मेको आ खिं बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीके बाक्‍ब” दे मतुइक्‍नीम। मिनु मेको आ पौनामी आन कली बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीकेमी ब्रेश्‍शो बाक्‍नीम, दे मतुइक्‍नीम। \c 10 \s1 सोलोमन आ ब्रेक्‍शो लोव़ \p \v 1 जोक्‍ब तुइक्‍ब तौमी आ आफ कली ग्‍येरपाइक्‍ब। तन्‍न मूर्ख तौमी चहिं आ ममा कली सुर्ता पपाइक्‍ब। \v 2 परमप्रभु यावे कली मटिथु, चेम्‍शो शोंप शोर गाक्‍ब। सु ठीक पाइब बाक्‍मे मेको बेक्‍तीक रे ब्रोंइ‍ब। \v 3 परमप्रभु यावेमी ठीक पाइब मुर आन कली शोव़लु बेक्‍पाइश्‍शा मवोइक्‍ब। तन्‍न आ अरेशो मटीब आन कली आन जत दाक्‍शो मगेब। \em भजन संग्रह ३७:१९,२५\em* \v 4 सु अल्‍से बाक्‍मे, मेको प्रुङग दुम्‍ब। शुश गेय पाइब मुर चहिं शोंप पाइश्‍शो दुम्‍ब। \em हितोपदेस ६:६\em* \v 5 सु अन्‍न खुप्‍ची ना खुप्‍बा, मेको होस पाइब तौ का बाक्‍ब। अन्‍न रुप्‍ची ना इप्‍ब तौमी आ आफ कली मुने तोक्‍ब। \v 6 ठीक पाइब मुर आसीक राइनीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन कली आन मरिम्‍शो पशोमी सुम्‍ब। \v 7 ठीक पाइब कली मिम्‍शा आसीक गेब। परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन नें चहिं जाम्‍शा लाइब। \em अय्‍युब १८:१७; भजन संग्रह ९:६\em* \v 8 जोक्‍ब तुइक्‍ब थुं पाइश्‍शो मुरुमी शेंशो लोव़ टीब। तन्‍न हेंथे लोव़ पाइब मूर्ख खतम दुम्‍ब। \v 9 गेना हना यो रिम्‍शो पाइब मुर कली सुइमी मारेइ मपाइनीम। सु चहिं दूली लां गाक्‍बा, मेको आ पर्बम नेल्‍लेमी “मरिम्‍शो पाइब” दे तुइक्‍नीम। \v 10 मिक्‍च रिक्‍बपुकीमी मुर आन कली श्‍येत गेनीम। तन्‍न सुमी महिंथु हुइक्‍बा मेकोमी थुं नाइश्‍शा बाक्‍चा गेब। \em हितोपदेस ६:१२-१३\em* \v 11 ठीक पाइब मुर आन लोव़ पतीकेमी ब्रोंइनीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आंम आन लोव़ पतीकेमी खतम दुम्‍नीम। \v 12 मुर आन कली काइ मदाक्‍शोनु, जिचा बोक्‍ब। मुर आन कली दाक्‍शोनु चहिं, आन मरिम्‍शो पशो नेल्‍ल सुम्‍सीब। \em १पत्रुस ४:८\em* \v 13 मिम्‍ब मुर आन लोव़ रुप्‍चा ङा बाक्‍ब। तन्‍न ममिम्‍ब मुरपुकी तुप्‍चा पुंइसीनीम। \v 14 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर नु जोक्‍तीक बाक्‍ब। तन्‍न हेंथे लोव़ पाइब मूर्खमी खतम दुम्‍तीक चाक्‍ब। \v 15 शोंप पाइश्‍शो मुर आन शोंप मेको आन बोल्‍यो दरवार खोदेंशो बाक्‍ब। प्रुङग मुर आन श्‍येत दुम्‍तीकेम मेको आन कली खतम सेल्‍ब। \em हितोपदेस १८:११\em* \v 16 ठीक पाइब मुर आन गेय पतीकेमी ब्रोंइनीम। परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन चेम्‍शो नेल्‍ल मरिम्‍शो गेय पा नुप्‍शा लाइब। \v 17 सु सुमी अर्ती टीनीमी, मेको ब्रोंइचा गेब लां गाक्‍नीम। हुइश्‍शो मनेंब चहिं हेंथे लां गाक्‍नीम। \v 18 सुमी मुर काइ मदाक्‍बा, तन्‍न “दाक्‍नुङ” देंबा, मेको मुर जोल्‍फे बाक्‍ब। सुम मुर आन पर्बम जोल फ्राइबा, मेको मूर्खे बाक्‍ब। \v 19 शुश लोव़ पाइब मुरपुकीमी शुश गल्‍ती पाइनीम। होस पाइब मुर शुश मब्‍वाक्‍नीम। \v 20 ठीक पाइब मुर आन लोव़ रिम्‍शो चांदी खोदेंशो बाक्‍ब। परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन थुं शोर गाक्‍शो बाक्‍ब। \v 21 ठीक पाइब मुर आन लोव़मी शुश मुर आन कली रिम्‍शो दुम्‍ब। तन्‍न मूर्ख आन निप्‍स मपाइक्‍तीके बेक्‍शा लाइनीम। \v 22 परमप्रभु यावे आ आसीकम मुर आन कली शोंप पाइश्‍शो सेल्‍ब। मेकोमी मारेइ श्‍येत मतेम्‍ब। \em भजन संग्रह १२७:२\em* \v 23 मूर्ख मरिम्‍शो पचा कली ग्‍येरसीनीम। रुप्‍ब मुर जोक्‍ब तुइक्‍ब गेय तशा ग्‍येरसीनीम। \v 24 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब मुर आन हिंशोम श्‍येत जाइनीम। तन्‍न ठीक पाइब मुर आन दाक्‍शो ताइनीम। \em हितोपदेस १:२७; भजन संग्रह ३७:४\em* \v 25 श्‍येत फश गिवार खोदेंशो पा जाक्‍मेनु परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी जाम्‍शा लाइनीम। तन्‍न ठीक पाइब मुर गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍नीम। \em हितोपदेस १२:७\em* \v 26 दोपा ग्‍युरशोमी ख्रुइ ग्रिम्‍बा नु कुनमी मिक्‍च दुक्‍बा, मोपा अल्‍सी पाइब आन होव़प आन कली दुम्‍नीम। \v 27 परमप्रभु यावे कली मान पा हिंतीकेमी ब्रोंइतीक नाक्‍त तेम्‍सीब। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन ब्रोंइतीक नाक्‍ती ख्रोंइसीब। \v 28 ठीक पाइब आन आस पतीके तशा ग्‍येरसीनीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन आस पतीके जाम्‍शा लाइब। \em भजन संग्रह ९:१९; अय्‍युब ८:१३\em* \v 29 परमप्रभु यावे आ लां रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर आन कली ख्रुइश्‍शा ब्रोंइशा बाक्‍तीक बाक्‍ब। तन्‍न मरिम्‍शो पाइब आन कली मेको लां खतम दुम्तीक बाक्‍ब। \v 30 ठीक पाइब मुर गेनायो ग्‍येत्‍थ लुक्‍च मदुम्‍नीम। परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी चहिं रागीमी मलीनीम। \em हितोपदेस २:२२\em* \v 31 ठीक पाइब मुरुमी तुइक्‍तीक लोव़ पाइब। तन्‍न दूली लोव़ पाइब मुर आ लें फेत्‍चा पुंइसीब। \em भजन संग्रह ३७:३०\em* \v 32 ठीक पाइब मुरुमी रिम्‍शो लोव़ पस जोक्‍ब। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी दूली ला ब्‍वाक्‍स जोक्‍नीम। \c 11 \s1 गेब मुरुमी तेम्‍शा गेचा पुंइसीब \p \v 1 परमप्रभु यावेमी जोल पा नाक्‍तीक तशा, ग्रांग्रा दीब। तन्‍न ठीक नाक्‍तीक तशा शुश ग्‍येरसीब। \em लेवी १९:३५-३६\em* \v 2 ठेयब लेश्‍शो मुर मदाक्‍चा पुंइसीब। तन्‍न तुइक्‍‍तीक ब्रेम्‍शो मुर नु बाक्‍ब। \em हितोपदेस १६:१८\em* \v 3 रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर आन कली गेना हना यो आन रिम्‍शो पतीकेमी लां कोंइब। तन्‍न थमा सुइक्‍चा मपुंइसीब मुर आन कली आन मरिम्‍शो पतीकेमी खतम सेल्‍ब। \v 4 गाइश्‍शो नाक्‍ती शुश शोंप शोर गाक्‍शो दुम्‍‍ब। तन्‍न ठीक प‍तीकेमी बेक्‍तीक रे प्रोंइब। \em लूका १२:२०; हितोपदेस १०:२\em* \v 5 दोस मताइब आन ठीक पतीकेमी मेको आन लां थेल्‍ब। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन मटितीकेमी खतम दुम्‍नीम। \v 6 रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर आन ठीक पतीकेम ब्रोंइचा ताइनीम। तन्‍न थमा सुइक्‍चा मपुंइसीब मुर आन मरिम्‍शो पतीकेमी ग्‍याइक्‍चा पुंइसीनीम। \v 7 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब मुर बेक्‍मानु, आन आस यो जाम्‍शा लाइब। मेको आन मिम्‍शो नेल्‍ल मदुम्‍ब। \em हितोपदेस १०:२८\em* \v 8 ठीक पाइब मुर हिंचा ङा श्‍येत रे प्रोंइचा पुंइसीनीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी मेको श्‍येतमी हुम्‍सीनीम। \v 9 मरिम्‍शो मुर आन लोव़मी आन नेक्‍था ङा मुर आन कली खतम सेल्‍‍नीम। तन्‍न ठीक पाइब मुर मेको आन जोक्‍‍तीकेमी प्रोंइचा पुंइसीनीम। \v 10 ठीक पाइब मुर आन कली रिम्‍शो दुम्‍त हना, सहर ङा मुर नेल्‍ल ग्‍येरसीनीम। परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब खतम दुम्‍मानु, मुर नेल्‍ल थाम्‍पा ग्‍येरसीनीम। \v 11 रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर आसीक तामेनु, सहर कली रिम्‍शो दुम्‍ब। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन लोव़मी सहर कली मरिम्‍शो दुम्‍ब। \em हितोपदेस २८:१२\em* \v 12 सुमी अरु मुर आन कली आइक्‍‍च सेल्‍बा, मेको निप्‍स मपाइश्‍शो बाक्‍ब। तन्‍न निप्‍स पाइश्‍शो मुर सिक्‍सी पा बाक्‍ब। \em भजन संग्रह १५:३\em* \v 13 लोव़ क्‍याल्‍बमी ख्रुइश्‍शो लोव़ यो फ्राइनीम। तन्‍न थमा सुइक्‍चा पुंइसीब मुरुमी मोदेंशो लोव़ ख्राप्‍शा वोइक्‍नीम। \v 14 लां कोंइब मबाक्‍त हना, रागी खतम दुम्‍ब। तन्‍न अर्ती गेब शुश बाक्‍तेक्‍म हना, मेको लीब। \v 15 अरु मुर आन जमानी बाक्‍शोनु, मरिम्‍शो दुम्‍ब। तन्‍न जमानी मबाक्‍शो रिम्‍शो दुम्‍ब। \em हितोपदेस ६:१-२\em* \v 16 रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मीश मुर कली मान पाइनीम। तन्‍न मरिम्‍शो पाइब मीश मुनेमी सुम्‍सीशो बाक्‍ब। गेय मपाइब मुर प्रुङग दुम्‍ब। तन्‍न आंट पा गेय पाइबमी क्‍येट चेम्‍ब। \v 17 रिम्‍शो पाइब मुरपुकीमी आंम कली रिम्‍शो पाइनीम। तन्‍न मरिम्‍शो पाइबपुकी श्‍येत गेंसीनीम। \v 18 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब मुरुमी क्‍येट चेम्‍ब, तन्‍न मलीब। तन्‍न ठीक पाइब मुरुमी इनाम ताइनीम। \v 19 सु गेना हना यो ठीक पाइब बाक्‍बा, मेको ब्रोंइब। तन्‍न सु मरिम्‍शो पचा कली चुइक्‍बा, मेको बेक्‍ब। \em हितोपदेस १९:२३\em* \v 20 मरिम्‍शो थुं परमप्रभु यावे कली ग्रांग्रा बाक्‍ब। तन्‍न दोस मताइब रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर आन लां गाक्शो तशा ग्‍येरसीब। \v 21 मरिम्‍शो पाइब मुर सजाइ मतथु मब्रोंइनीम। मेको थमा बाक्‍ब। तन्‍न ठीक पाइब आन चच युइ ब्रोंइचा ताइनीम। \v 22 निप्‍स मपाइश्‍शो दारशो मीश मुर सुन के मुन्‍द्री पांइशो पोव़ खोदेंशो बाक्‍ब। \em हितोपदेस ३१:३०\em* \v 23 ठीक पाइब मुर आन दाक्‍शो थमा पा ताइनीम। परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबम गाइक्‍पाइक्‍नीम। \v 24 का निक्‍शी मुरुम शुश गेनीम हना यो, आन शोंप मेको क्‍येङा बारब। का निक्‍शी चहिं आन गेचा माल्‍शो मगेथु, प्रुङग दुम्‍नीम। \em मत्ती २५:२९; २कोरिन्‍थी ९:६\em* \v 25 हाइश्‍शो मुरुमी शुश ताइब। सुम अरु आन कली वारच पाइक्‍बा, मेकोमी आंमा यो वारच पाइक्‍चा पुंइसीब। \v 26 अरु आन कली अन्‍न मगेथु खेक्‍शा वोइक्‍ब मुर सराप पाइक्‍चा पुंइसीब। तन्‍न अन्‍न लेयब मुर आसीक ताइब। \v 27 सुम रिम्‍शो पतीके माल्‍शा पाइबा, मेकोमी शिशी माल्‍ब। सुम मरिम्‍शो पतीके माल्‍बा, मेको मरिम्‍शो पाइक्‍चा पुंइसीब। \v 28 सुमी आ शोंप कली थमा सुइक्‍बा, मेको रीब पा बेक्‍ब। ठीक मुर चहिं गिग घांस खोदेंशो पा बारशा लाइब। \em भजन संग्रह ५२:९-१०\em* \v 29 आंम खिं ङा मुर आन कली श्‍येत चाक्‍बमी मारेइ मथेरब। मिनु मूर्खपुकी जोक्‍ब तुइक्‍ब आन वाइल दुम्‍नीम। \v 30 ठीक पाइब मुर आन पतीके ब्रोंइचा गेब रवा खोदेंशो बाक्‍ब। तन्‍न हुश ख्राक्‍श पोक्‍बमी मुर आन कली साइक्‍ब। \em हितोपदेस ३:१८\em* \v 31 ठीक पाइब मुरपुकीम रागीम बाक्‍मानु, आन ठीक पशो ङा इनाम ताइनीम। परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब नु मरिम्‍शो पाइबपुकीमी यो आन मरिम्‍शो पशो ङा इनाम ताइनीम। \em १ पत्रुस ४:१७-१८\em* \c 12 \s1 परमप्रभु आ अरेशो टिचा माल्‍शो \p \v 1 सु सुमी शेंसीतीके दाक्‍नीमी, मेकोमी जोक्‍‍तीक दाक्‍नीम। सुमी हुइक्‍तीक काइ मदाक्‍नीमी, मेको निप्‍स मपाइश्‍शो बाक्‍नीम। \em हितोपदेस १३:१; हितोपदेस १३:१८\em* \v 2 परमप्रभु यावेमी रिम्‍शो पाइब मुर आन कली दाक्‍ब। दूली मिम्‍शा हेंथे पाइब आन कली चहिं दोस गेब। \v 3 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब रिम्‍शो मबाक्‍नीम। तन्‍न ठीक पाइब बोल्‍यो शाक्‍श पाइश्‍शो रवा खोदेंशो बाक्‍‍नीम। \v 4 रिम्‍शो मीश आ वोंइश आ सिरपेच खोदेंशो बाक्‍ब। मुने तोक्‍ब मीश चहिं आ वोंइश कली राक्‍शो रुश खोदेंशो बाक्‍ब। \em हितोपदेस ३१:१०-३१\em* \v 5 ठीक पाइब मुर आन मिम्‍शो ठीक बाक्‍ब। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन अर्ती चहिं दूली बाक्‍ब। \v 6 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन लोव़ मुर साइक्‍तीक बाक्‍ब। तन्‍न रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर आन लोव़मी मेको आन कली प्रोंइब। \v 7 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी बेक्‍शा जाम्‍शा लाइनीम। ठीक पाइब नु मेको आन खिं ङा मुर नोले सम्‍म लीनीम। \em हितोपदेस १०:२५\em* \v 8 निप्‍स पाइश्‍शो मुरपुकी मान ताइनीम। दूली थुं पाइश्‍शो मुर आन कली चहिं महिक्‍‍नीम। \v 9 “ठेयब मुर नङ” देंखु पा जचा मताइब मुर दुम्‍चा क्‍येङा महिक्‍सीशो दुम्‍शा, वाइल का बाक्‍‍‍शो रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 10 ठीक पाइब मुरपुकीमी आंम बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडा आन कली रिम्‍शो कोव़नीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकीमी शिशी मपाइनीम। \em प्रस्‍थान २३:५\em* \v 11 सु सुमी आंम रूम शोक्‍नीमी, मेकोमी जचा शुश ताइनीम। तन्‍न सु सुमी शोर गाक्‍‍शो लोव़ पा गाक्‍नीमी, मेको निप्‍स मपाइश्‍शो बाक्‍नीम। \em हितोपदेस २८:१९\em* \v 12 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी रोइश्‍शो थोव़कीम आस पाइनीम। तन्‍न ठीक पतीके आ शाक्‍शम फल सिप्‍पाइक्‍ब। \v 13 मरिम्‍शो पाइब मुर आंम मरिम्‍शो लोव़मी ग्‍याइक्‍चा पुंइसीनीम। तन्‍न ठीक पाइब मुर श्‍येत रे ब्रोंइचा ताइनीम। \v 14 मुरपुकी आंम लोव़म पतीके मान ताइनीम। मिनु गेय पाइब मुरपुकीमी आन गेय ङा इनाम ताइनीमी। \em हितोपदेस १८:२०\em* \v 15 मूर्खपुकी आंम लां नेल्‍ले “ठीक बाक्‍ब” दे मिम्‍नीम। तन्‍न जोक्‍ब तुइक्‍बमी अर्ती नेंनीम। \v 16 मूर्खपुकीमी आन गाइक्‍चा रीब पा कोंइनीम। तन्‍न होस पाइश्‍शो मुर कली मरिम्‍शो लोव़ पाम्‍तेक्‍म हना यो, सिक्‍सी पा बाक्‍ब। \v 17 सुमी थमा लोव़ पाइबा, मेकोमी ठीक पतीके कोंइब। तन्‍न जोल पाइब सांकछीमी गेना हना यो दूली लोव़ पाइब। \v 18 मुर आन ममिम्‍थु पशो लोव़मी तरवार खोदेंशो पा थोक्‍ब। तन्‍न जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आन लोव़मी सापाइक्‍ब। \em हितोपदेस १३:३\em* \v 19 थमा लोव़ पाइब मुर गेना हना यो लीनीम। तन्‍न जोल पाइब मुर याम का ला लीनीम। \v 20 मरिम्‍शो मिम्‍ब आन थुंमी जोल ला बाक्‍ब। तन्‍न थुं नाइक्‍तीक अर्ती गेब ग्‍येरशा बाक्‍नीम। \v 21 ठीक पाइब मुर आन कली श्‍येत मदुम्‍ब। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन कली श्‍येतम गिल्‍शो बाक्‍नीम। \v 22 परमप्रभु यावेम जोल पाइब आन कली तशा ग्रांग्रा दी‍ब। जोल मपथु, आ अरेशो टीब आन कली तशा ग्‍येरसीब। \v 23 निप्‍स पाइश्‍शो मुरुमी आ तुइश्‍शो मकोंइब। तन्‍न मूर्खमी मूर्ख लोव़ पाइब। \v 24 शुश गेय पाइब मुर हुकुम पाइब दुम्‍नीम। तन्‍न अल्‍सी पाइब चहिं वाइल दुम्‍नीम। \v 25 सुर्ता पतीकेम मुर आन थुं लुक्‍च लपाइक्‍ब। तन्‍न रिम्‍शो लोव़मी मेको आन कली ग्‍येरपाइक्‍ब। \em हितोपदेस १६:२४\em* \v 26 ठीक पाइबपुकीमी आन वारच आन कली रिम्‍शो अर्ती गेनीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकीमी दूली लां कोंइनीम। \v 27 अल्‍से सिखारीम सिखार मताइनीम। तन्‍न शुश गेय पतीकेमी मुर आन कली शोंप पाइश्‍शो सेल्‍ब। \v 28 ठीक पतीक लांमी ब्रोंइतीक बाक्‍ब। मेको लां गाक्‍बपुकी मबेक्‍नीम। \c 13 \s1 ब्रोंइचा गेब मार बाक्‍बा? \p \v 1 जोक्‍ब तुइक्‍ब तौमी आ आफ आ शेंशो दाक्‍ब। तन्‍न शुक्‍शी पाइबमी हुइश्‍शो मनेंब। \em हितोपदेस १:८; १२:३\em* \v 2 आन लोव़म पतीके मुरपुकीम मारेइ मारेइ रिम्‍शो ताइनीम। तन्‍न थमा मसुइक्‍चा ङा मुरपुकी दूली पचा ला दाक्‍नीम। \v 3 मिम्‍शा लोव़ पाइब मुरुम आंम कली ब्रोंइपाइक्‍नीम। तन्‍न ममिम्‍थु ब्‍वाक्‍बपुकीमी आंम कली खतम सेल्‍नीम। \em हितोपदेस १२:१८; हितोपदेस २१:२३\em* \v 4 अल्‍सेपुकी वाल्‍नीमी। मिनु मारेइ मताइनीम। तन्‍न शुश गेय पाइब मुरपुकीमी मारेइ मारेइ ताइनीम। \v 5 ठीक पाइब मुरुमी जोल मदाक्‍नीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब मुरुमी मुने दोक्‍चा ङा नु दोस तचा ङा गेय ला पाइनीम। \v 6 ठीक पतीकेमी रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर आन कली कोव़ब। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन पाप पतीकेमी मेको आन कली खतम सेल्‍ब। \v 7 का निक्‍शी मुर प्रुङग बाक्‍शा यो “क्‍येट थीब नङ” देंखु पाइनीम। का निक्‍शी मुर चहिं क्‍येट थीब बाक्‍शा यो “प्रुङग नङ” देंखु पाइनीम। \em प्रकाश २:९; प्रकाश ३:१७\em* \v 8 शुश शोंप बाक्‍शो मुरुमी आंम कली प्रोंइने चाप्‍ब। तन्‍न प्रुङगपुकी हिंच कोंइचा मपुंइसीनीम। \v 9 ठीक पाइब मुर बत्ती खोदेंशो छेङछेङ पा ब्राइनीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन बत्ती काप्‍शा लाइब। \em अय्‍युब १८:५-६\em* \v 10 ठेयब लेश्‍शो नु सुइ कली ममिम्‍ब मुर जिचा पोक्‍‍ब बाक्‍ब। तन्‍न अर्ती नेंब मुर तुइक्‍तीके नु बाक्‍ब। \em हितोपदेस १:५\em* \v 11 मरिम्‍शो पा चेम्‍शो शोंप नुप्‍शा लाइब। तन्‍न इच्‍का इच्‍का पा चेम्‍शो शोंप बारना बारन लाइब। \v 12 शुश आस पा यो मदुम्‍त हना, थुं लुक्‍च लाइब। तन्‍न आ मिम्‍शो गाप्‍त हना, ब्रोंइचा गेब रवा बाक्‍ब। \v 13 अर्ती ङा लोव़ मदाक्‍ब मुरुम आंम कली श्‍येत चाक्‍ब। तन्‍न अरेशो टीबपुकीमी इनाम ताइनीम। \v 14 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आन शेंशो ब्रोंइचा गेब ब्‍वाक्‍कु बुक्‍तीके खोदेंशो बाक्‍ब। मेको रे पा मुर मबेक्‍नीम। \v 15 रिम्‍शो मिम्‍ब मुर कली नेल्‍लेमी दाक्‍नीम। तन्‍न खराप मुर आन लां हिंचा ङा बाक्‍ब। \v 16 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुरुमी निप्‍स खाप्‍शा नेल्‍ल गेय पाइब। तन्‍न मूर्खमी आंम मूर्ख दुम्‍तीके कोंइब। \v 17 मरिम्‍शो लोव़ कुरबमी श्‍येत चाक्‍ब। तन्‍न थमा सुइक्‍चा ङा लोव़ कुरब मुरुम थुं नाइक्‍चा ङा लोव़ चाक्‍ब। \v 18 सुमी अर्ती मनेंबा, मेको प्रुङग नु सुइम मदाक्‍शो मुर दुम्‍ब। तन्‍न हुइश्‍शो नेंब मुरुम मान ताइब। \v 19 मुर आंम दाक्‍शो तामेनु, आन थुं कली रिम्‍शो दुम्‍ब। तन्‍न मूर्खमी आन मरिम्‍शो पतीके रे लेत्‍चा मदाक्‍नीम। \v 20 सु जोक्‍ब तुइक्‍ब नु गाक्‍बा, मेको जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍ब। तन्‍न मूर्ख नु गाक्‍ब श्‍येत जाइब। \v 21 मरिम्‍शो पाइब आन कली श्‍येतम खोइक्‍‍ब। तन्‍न ठीक पाइब आ माल्‍शो मारेइ मारेइ जाक्‍दीप्‍ब। \em हितोपदेस २८:८; अय्‍युब २७:१३-१७; उपदेसक २:२६\em* \v 22 रिम्‍शो मुरुमी आ चच युइ आन कली शोंप हेंशा वोइक्‍ब। तन्‍न मरिम्‍शो पाइब आन शोंप ठीक पाइबपुकीम ताइनीम। \v 23 प्रुङग आन रूमी शुश अन्‍न ख्रेल्‍ब। तन्‍न ठीक मपाइबमी मेको रोइश्‍शा लाइक्‍ब। \em हितोपदेस २२:१५\em* \v 24 सुमी आ तौ कली शेंशा मतुप्‍बा, मेकोमी आ तौ कली मदाक्‍ब। तन्‍न सुमी आ तौ कली दाक्‍बा, मेकोमी आ तौ कली शेंब। \v 25 ठीक पाइबमी रूत्री जचा ताइनीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब शोव़लुन बाक्‍चा माल्‍नीम। \c 14 \s1 ठीक पतीकेमी रागी बारपाइक्‍‍ब। \p \v 1 जोक्‍ब तुइक्‍ब मीश मुरुमी आंम खिं रिम्‍शो सेल्‍ब। तन्‍न मूर्ख मीश मुरुमी आ खिं कली आंम गुइमी प्रेप्‍ब। \v 2 सु रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर बाक्‍मे, मेकोमी परमप्रभु यावे कली मान पा हिंब। तन्‍न सु हेंथे गाक्‍बा, मेको मुरुमी परमप्रभु यावे कली मदाक्‍ब। \v 3 मूर्ख आन लोव़मी आंम आन कली तेप्‍ब। तन्‍न जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आन लोव़मी मेको आन कली कोव़ब। \v 4 ब्‍यफ मबाक्‍त हना, अन्‍न वोइक्‍तीके श्‍येत्‍थ बाक्‍ब। तन्‍न बोल्‍यो ब्‍यफ पाइश्‍शो मुर के शुश अन्‍न बाक्‍ब। \v 5 थमा लोव़ पाइब सांकछीमी जोल मपाइब। तन्‍न जोल पाइब सांकछीमी जोल पना पन बाक्‍ब। \em प्रस्‍थान २०:१६; प्रस्‍थान २३:१\em* \v 6 शुक्‍शी पाइबमी तुइक्‍तीके माल्‍ना माल्‍न बाक्‍त हना यो, मथिप्‍ब। रुप्‍ब मुर मोशा जोक्‍ब दुम्‍नीम। \v 7 मूर्खपुकी नु मगाक्‍को। मारदे हना मेकोपुकी नु जोक्‍‍तीक लोव़ मबाक्‍ब। \v 8 निप्‍स पाइश्‍शो मुर आन तुइक्‍‍तीकेमी तेको लां गाक्‍चा माल्‍नीमी तुइक्‍नीम। तन्‍न मूर्ख आन मूर्ख पतीकेमी हेंथे लां कोंइब। \v 9 मूर्खमी पाप आ पर्बम चढ़ेतीके कली शुक्‍शी पाइनीम। तन्‍न रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुरुमी परमप्रभु आ दाक्‍शो तशा ग्‍येरब। \v 10 थुं ङा श्‍येत थुंम ला तुइक्‍ब। मिनु थुं आ ग्‍येरसीशो थुंमी ला तुइक्‍ब। \em रोमी १२:१५\em* \v 11 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आ खिं प्रेत्‍चा पुंइसीब। तन्‍न रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर आन ताम्‍बु सोशो बोशो दुम्‍शा लाइब। \em हितोपदेस १२:७\em* \v 12 मुर आन कली आंम पशो लां ठीक तांइसीब हना यो, नोले मेको बेक्‍पाइक्‍ब लां बाक्‍‍ब। \v 13 मुर आ कुल रिस्‍साक्‍व हना यो, आ थुं खाइश्‍शो बाक्‍ने चाप्‍ब। ग्‍येरसीशो थुं नोले सुर्ता पाइब बाक्‍ब। \v 14 दूली पाइब आन दूली पशो ङा ताइनीम। मिनु रिम्‍शो पाइबमी आन रिम्‍शो पशो ङा ताइनीम। \v 15 मारेइ मजोक्‍ब मुरुमी मारेइ मारेइ लोव़ थमा सुइक्‍ब। तन्‍न निप्‍स पाइश्‍शो मुरुमी आन पशो नेल्‍ल मिम्‍नीम। \v 16 जोक्‍बपुकी होस पा मरिम्‍शो पतीक रे ङोन लाइनीम। तन्‍न मूर्ख मारेइ ममिम्‍थु, होस मपाइब। \v 17 रीब पा गाइक्‍ब मुरुमी मूर्खे गेय पाइब। मिनु मुर आन कली दोपा श्‍येत गेङा, दे मिम्‍ब। मेको सुइम मदाक्‍चा पुंइसीब। \v 18 मारेइ मजोक्‍ब मूर्खे गेयम ग्‍योम्‍सीशो बाक्‍नीम। तन्‍न निप्‍स पाइश्‍शो मुर जोक्‍तीके सिरपेच गुप्‍शो खोदेंशो बाक्‍‍नीम। \v 19 मरिम्‍शो पाइब मुरपुकी रिम्‍शो मुर आन ङोंइती बाप्‍नीम। मिनु परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी ठीक पाइब आन लाप्‍चोमी बाप्‍नीम। \v 20 आंम नेक्‍था ङा मुरुमी प्रुङग कली मदाक्‍नीम। तन्‍न शोंप पाइश्‍शो मुर आन के वारच शुश बाक्‍नीम। \v 21 सुम आ नेक्‍था ङा मुर कली दिप्‍बा, मेकोमी पाप पाइब। तन्‍न सुमी प्रुङग आन कली वारच पाइबा, मेको ग्‍येरसीशो मुर बाक्‍ब। \em भजन संग्रह ४१:२\em* \v 22 मार, मरिम्‍शो मिम्‍शा पाइब हेंथे लां मगाक्‍नीमी, ङा? रिम्‍शो पचा मिम्‍शा पाइबमी गेना हना यो दाक्‍शा मप्रोंइचा पुंइसीनीम। \v 23 गेय पतीक नेल्‍लेमी दारतीक बाक्‍ब। तन्‍न लोव़ पा ला बाक्‍ब मुर प्रुङग दुम्‍ब। \v 24 जोक्‍ब मुर आन तुइक्‍तीके आन सिरपेच खोदेंशो बाक्‍ब। तन्‍न मूर्ख आन पशो आन माला खोदेंशो बाक्‍ब। \v 25 थमा सांकछीमी मुर आन कली प्रोंइब। तन्‍न जोल पाइब सांकछीमी जोल ला पाइब। \v 26 परमप्रभु यावे कली मान पा हिंचा, मेको मुर आ ख्रुइश्‍शा ब्रोंइशा बाक्‍तीक बाक्‍ब। मेको आ आलपुकीमी यो मेको ताइनीम। \em हितोपदेस १८:१०\em* \v 27 परमप्रभु यावे कली मान पा हिंचा ब्‍वाक्‍कु बुक्‍तीक खोदेंशो पा ब्रोंइतीक बाक्‍ब। मेको रे पा मुरपुकी बेक्‍पाइक्‍ब आ ब्‍वारद रे ब्रोंइनीम। \v 28 पिप आ दारस आ रागी ङा शुश मुर बाक्‍नीम। तन्‍न मुर नुप्‍तेक्‍म हना, हुकुम पाइब जाम्‍शा लाइब। \v 29 रीब पा मगाइक्‍ब शुश रुप्‍ब मुर बाक्‍ब। तन्‍न रीब पा गाइक्‍ब मुर मूर्ख दुम्‍शा लाइब। \em हितोपदेस १६:३२; हितोपदेस १९:११\em* \v 30 नांइसीशो थुंमी मुर आन कली ब्रोंइचा गेब। तन्‍न गेहेमी मुर आन रुश मुपाइक्‍ब। \v 31 सुम प्रुङग आन कली दिप्‍बा, मेकोमी प्रुङग आन कली सेल्‍ब कली शुक्‍शी पाइब। तन्‍न सुमी प्रुङग आन कली शिशी पाइबा, मेकोमी परमप्रभु यावे कली मान पाइब। \em हितोपदेस १७:५; अय्‍युब ३१:१३-१५; मत्ती २५:४०\em* \v 32 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी मरिम्‍शो पतीकेमी जाम्‍शा लाइनीम। तन्‍न ठीक पाइब मुर आंम आन गेना हना यो रिम्‍शो पतीकेमी ब्रोंइशा बाक्‍चा ताइनीम। \v 33 रुप्‍ब मुर नु तुइक्‍तीक बाक्‍ब। तन्‍न मूर्ख आन थुंमी तुइक्‍तीक मथिंसीब। \v 34 रागीम ठीक पाइब शुश बाक्‍तेक्‍म हना, मेकोपुकीम मेको रागी ठेयब नु रिम्‍शो सेल्‍नीम। तन्‍न मरिम्‍शो पाइब शुश बाक्‍तेक्‍म हना, मेको रागी कली महिक्‍सीशो सेल्‍नीम। \v 35 पिपमी जोक्‍‍शा गेय पाइब कली दाक्‍ब। तन्‍न मुने पचा ङा गेय पाइबमी पिप आ गाइश्‍शो ङा सजाइ ताइब। \em उत्‍पत्ती ४१:३७-४०\em* \c 15 \s1 हाक्‍शो कुलम ग्‍येरपाइक्‍ब \p \v 1 ब्रोव़शो पा लोव़ लेश्‍शोनु, गाइक्‍तीके तेक्‍ब। तन्‍न हुइश्‍शा पशो लोव़मी मुर आन कली गाइक्‍पाइक्‍ब। \em हितोपदेस २५:१५; १राजा १२:१३-१६\em* \v 2 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुरपुकीमी लोव़ पाम्‍तेक्‍म हना, नेंबपुकी जोक्‍ब दुम्‍चा दाक्‍नीम। तन्‍न मूर्ख आन लोव़ शोर गाक्‍शो बाक्‍ब। \v 3 परमप्रभु यावेमी नेल्‍ल ताइब। मेकोमी रिम्‍शो पाइब नु मरिम्‍शो पाइब नेल्‍ल आन कली ताइब। \em २इतिहास १६:९\em* \v 4 रिम्‍शो लोव़ मुर आन कली ब्रोंइचा गेब रवा खोदेंशो बाक्‍ब। तन्‍न दूली लोव़मी मुर आन थुं जिक्‍ब। \v 5 मूर्खमी आ आम आफ आस शेंशो लोव़ मपाइब। तन्‍न सुमी शेंशो नेंशा पाइबा, मेको होस पाइब बाक्‍ब। \v 6 ठीक पाइब मुर आन खिंमी शुश शोंप बाक्‍ब। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी श्‍येत जाइनीम। \v 7 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आन लोव़मी जोक्‍तीक फ्राइब। मूर्ख आन लोव़ मोदेंशो मबाक्‍ब। \v 8 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन चढ़ेशो तशा, परमप्रभु यावे ग्रांग्रा दी‍ब। तन्‍न रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर आन पुंइशो नेंशा ग्‍येरसीब। \em हितोपदेस २१:२७; यसैया १:११,१५; हितोपदेस २८:९; लूका १८:९-१४\em* \v 9 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब मुर आन लां परमप्रभु यावे कली ग्रांग्रा बाक्‍ब। तन्‍न सुमी ठीक पाइ‍बा, मेको कली दाक्‍ब। \v 10 नोले शोंइसीशो मुर हिंचा ङा सजाइ ताइनीम। तन्‍न हुइश्‍शो काइ मदाक्‍ब मुर बेक्‍चा माल्‍ब। \v 11 दोदेंशो पा परमप्रभु यावेमी बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीके नु जाम्‍शा लतीके तुइक्‍बा, मोदेंशो पा मुर आन थुं कली यो तुइक्‍ब। \em अय्‍युब २६:६; भजन संग्रह १३९:८; प्रकाश ९:१,११; येरमीया १७:१०\em* \v 12 मुरुम शुक्‍शी पाइब आन कली “मोदेंशो मपावो” दे अरेशो काइ मदाक्‍नीम। मेकोपुकी जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आन नेक्‍था मलाइनीम। \v 13 ग्‍येरशो थुं पाइश्‍शो मुर आ कुल हाक्‍सीशो तांइसीब। तन्‍न सुर्ता पाइब आन थुं लुक्‍च लाइब। \v 14 रुप्‍ब थुं पाइश्‍शो मुरुमी जोक्‍तीके माल्‍ब। तन्‍न मूर्खमी मूर्खे पचा ला दाक्‍नीम। \v 15 श्‍येत जाइब आन नाक्‍ती मरिम्‍शो बाक्‍नीम। तन्‍न ग्‍येरसीशो थुं पाइश्‍शो मुर आन नाक्‍ती नेल्‍ल चाड खोदेंशो बाक्‍नीम। \em हितोपदेस १७:२२\em* \v 16 शुश शोंप नु मेको आ पर्बम श्‍येत जचा क्‍येङा इच्‍का ला शोंप बाक्‍शा परमप्रभु यावे कली मान पा हिंचा रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 17 काइ मदाक्‍शो मुर नु ब्रोव़शो श्‍ये खमे जचा क्‍येङा, दाक्‍मुशा चूले खमे जशो रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 18 शुश गाइक्‍ब मुरुमी जिचा पोक्‍ब। तन्‍न रीब पा मगाइक्‍ब मुरुमी जितीके तेक्‍ब। \v 19 अल्‍सी आन लां चूम ब्रीशो बाक्‍ब। तन्‍न रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर आन लां थेल्‍शो बाक्‍ब। \v 20 जोक्‍ब तुइक्‍ब थुं पाइश्‍शो तौमी आ आफ कली ग्‍येरपाइक्‍ब। तन्‍न मूर्ख तौमी चहिं आ ममा कली महिक्‍ब। \em हितोपदेस १०:१\em* \v 21 निप्‍स मपाइश्‍शो मुर मूर्खे गेय पचा ग्‍येरसीनीम। तन्‍न रुप्‍ब मुर गेना हना यो आंम लांम गाक्‍नीम। \v 22 अर्ती मनेंथु गेय पाइब आन गेय शोर गाक्‍शो बाक्‍ब। तन्‍न अर्ती गेब शुश बाक्‍तेक्‍म हना, मेको आन गेय रिम्‍शो दुम्‍ब। \em हितोपदेस ११:१४\em* \v 23 मुरुम ठीक पा लोव़ लेन्‍ने चाप्‍तु हना, ग्‍येरपाइक्‍ब। माल्‍ची ना माल्‍शो लोव़ पचा, गिश रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 24 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर ब्रोंइचा गेब ग्‍येत्‍थ लां लाइब बाक्‍नीम। मोपा बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीक लतीक लुक्‍च लां मलाइनीम। \v 25 परमप्रभु यावेमी ठेयब लेश्‍शो मुर आन खिं प्रेश्‍शा गेब। तन्‍न वोंइश बेक्‍शो मीश मुर आन के रू ङा सांद एर ओंथ दुम्‍चा मगेब। \v 26 परमप्रभु यावेमी मरिम्‍शो मुर आन मिम्‍शो लोव़ ग्रांग्रा दी‍ब। तन्‍न रिम्‍शो मुर आन लोव़ तशा ग्‍येरसीब। \v 27 शिंममी आंम खिं ङा मुर आन कली श्‍येत गेनीम। तन्‍न घूस मजाइबपुकी ब्रोंइनीम। \em भजन संग्रह १५:५\em* \v 28 ठीक पाइब मुरपुकीमी लोव़ लेत्‍चा क्‍येङा ङोंइती मिम्‍नीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकीम हेंथे लोव़ पाइनीम। \v 29 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन क्‍येङा ङोन बाक्‍ब। तन्‍न ठीक पाइब आन पुंइशो लोव़ नेंब। \em हितोपदेस १५:२९; यूहन्‍ना ९:३१\em* \v 30 ब्रशो कुलमी थुं कली ग्‍येरपाइक्‍ब। रिम्‍शो लोव़मी रां कली बोल्‍यो सेल्‍ब। \v 31 सुमी रिम्‍शो अर्ती नेंशा पाइबा, मेको जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आन दातेम बाक्‍ब। \v 32 सुमी रिम्‍शो अर्ती नेंशा मपाइबा, मेकोमी आंम कली यो मदाक्‍ब। तन्‍न अर्ती नेंबमी आ रुप्‍‍तीके बारपाइक्‍ब। \v 33 परमप्रभु यावे कली मान पा हिंतीके तुइक्‍तीक कली शेंसीतीक बाक्‍ब। मिनु मान तचा क्‍येङा ङोंइती ब्रेम्‍शो थुं पाइश्‍शो दुम्‍चा माल्‍ब। \em हितोपदेस १८:१२; हितोपदेस २२:४\em* \c 16 \s1 परमप्रभुम मुर आन कली लां कोंइब \p \v 1 मुर आन थुंमी मिम्‍ना मिम्‍न बाक्‍नीम। तन्‍न लोव़ लेत्‍तीक परमप्रभु यावे रे जाक्‍ब। \v 2 आंमा पशो गेय आंमा कली ठीक मिम्‍सीब। तन्‍न परमप्रभु यावेमी मुर आन थुं नाक्‍ब। \v 3 इन पशो नेल्‍ल परमप्रभु यावे कली जिम्‍मा गेन। मिनु इन मिम्‍शो जाक्‍दीप्‍ब। \em भजन संग्रह ३७:३\em* \v 4 परमप्रभु यावेमी मारेइ मारेइ नेल्‍ल गेय पचा कली सेल्‍तु। आ अरेशो मटीब कली यो नोले ङा श्‍येत नाक्‍त कली सेल्‍तु। \em रोमी ९:२२\em* \v 5 परमप्रभु यावे ठेयब लेश्‍शो आन कली तशा ग्रांग्रा दी‍ब। मेकोपुकी सजाइ मतथु मब्रोंइनीम। \v 6 दाक्‍शा गेनायो मप्रोंइतीकेमी मरिम्‍शो पतीक क्‍याम्‍सीब। मिनु सु परमप्रभु यावे कली मान पा हिंबा, मेको मरिम्‍शो रे ङोन लाइब। \v 7 परमप्रभु यावेमी मुर आन पशो तशा ग्‍येरसाक्‍व हना, मेको कली आ जोरी सत्रु नु यो गारपाइश्‍शा वोइक्‍ब। \em उत्‍पत्ती ३१:२४; उत्‍पत्ती ३३:४\em* \v 8 मरिम्‍शो पा चेम्‍शो शुश क्‍येट क्‍येङा रिम्‍शो पा चेम्‍शो इच्‍का खोइ क्‍येट ठीक बाक्‍ब। \em हितोपदेस १५:१६\em* \v 9 मुरुमी आंम आ लां आंमान मिम्‍नीम। तन्‍न परमप्रभु यावेमी मेको आन गाक्‍तीक लां कोंइब। \em हितोपदेस १९:२१; येरमीया १०२३\em* \v 10 परमप्रभु यावेमी पिप कली ब्‍वाक्‍पाइक्‍ब। मेकोमी निसाफ पशोनु, दूली निसाफ मपाइब। \v 11 ठीक पा नाक्‍तीक नु पुक्‍तीक परमप्रभु यावे केन बाक्‍ब। झोलाम बाक्‍शो नाक्‍तीक फुल्‍लु नेल्‍ल आ सेल्‍शो बाक्‍नीम। \em हितोपदेस ११:१\em* \v 12 पिपमी मरिम्‍शो पाइब आन कली तशा ग्रांग्रा दी‍ब। मारदे हना ठीक पतीकेमी आ राज्‍य बोल्‍यो सेल्‍ब। \v 13 पिपमी ठीक लोव़ पाइब आन कली तशा ग्‍येरसीब। थमा लोव़ पाइब आन कली दाक्‍ब। \v 14 पिप गाइक्‍ताक्‍व हना, मुर साइक्‍ने चाप्‍ब। रुप्‍ब मुरुमी आ गाइक्‍चा नाइक्‍पाइक्‍ने चाप्‍‍ब। \em हितोपदेस १९:१२; हितोपदेस २०:२\em* \v 15 पिप आ कुल हाक्‍शो बाक्‍त हना, ब्रोंइचा गेब। मेको आ दाक्‍शो सोव़शो रू कली रेउ खोदेंशो बाक्‍ब। \v 16 क्‍येख सुन तचा क्‍येङा तुइक्‍‍तीक तचा रिम्‍शो बाक्‍ब। चांदी तचा क्‍येङा रुप्‍‍तीक तचा रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 17 रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर मरिम्‍शो लां रे ङोन बाक्‍ब। मिनु मरिम्‍शो मपथु, होस पा बाक्‍ब ब्रोंइचा ताइनीम। \v 18 मुर खतम दुम्‍चा क्‍येङा ङोंइती ठेयब लेत्‍नीम। नुप्‍चा क्‍येङा ङोंइती मुर बोरनीम। \em हितोपदेस १८:१२\em* \v 19 ठेयब लेश्‍शो आन रोइश्‍शो थोव़क योक्‍सीचा क्‍येङा ब्रेम्‍शो दुम्‍शा, श्‍येत जशो आइक्‍च मुरपुकी नु बाक्‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 20 सुम शेंशो लोव़ नोफा दाइश्‍शा नेंबा, मेको मुर सोशा बोशा ग्‍येत्‍थ लाइब। सु परमप्रभु यावे कली थमा सुइक्‍बा, मेको ग्‍येरसीशो बाक्‍ब। \v 21 जोक्‍ब तुइक्‍ब थुं पाइश्‍शो मुर कली रुप्‍ब मुर देंनीम। ब्रोव़शो लोव़म शेंतीक कली बारपाइक्‍ब। \v 22 सु नु तुइक्‍तीके बाक्‍बा, मेको ब्रोंइचा गेब ब्‍‍वाक्‍कु बुक्‍तीके खोदेंशो बाक्‍ब। तन्‍न मूर्ख आन मूर्ख पतीकेमी सजाइ ताइनीम। \v 23 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुरुमी लोव़ पचा क्‍येङा ङोंइती मिम्‍नीम। मोपा आन जोक्‍तीक बारना बारन लाइब। \v 24 ब्रोव़शो लोव़ खुदो खोदेंशो बाक्‍ब। मेकोमी थुं कली ब्रोव़शो नु रां कली बोल्‍यो सेल्‍ब। \em हितोपदेस १२:२५\em* \v 25 मुरुमी का निक्‍शी लां रिम्‍शो बाक्‍ब, दे मिम्‍‍नीम। तन्‍न नोले मेको लां बेक्‍‍तीक लां बाक्‍ब। \v 26 गेय पाइब आन कोव़जमी मेको कली गेय पपाइक्‍ब। मेको आ शोव़लुमी गेय पतीक थुं गेब। \v 27 हिंचा ङा पा मरिम्‍शो पाइब मुरुमी मरिम्‍शो ला मिम्‍ब। मेको आ लोव़ मी खोदेंशो पा ब्रशो बाक्‍ब। \v 28 दूली मुरुमी जिचा पोक्‍ब। मिनु नोफा मुइक्‍बमी गारशो वारच आन कली फ्राब। \v 29 हुश ख्राक्‍श पोक्‍ब मुरुमी आ नेक्‍था ङा मुर आन कली यो हेंथे पपाइक्‍ब। मिनु मेको आन कली मरिम्‍शो लां खोइक्‍पाइक्‍ब। \v 30 मिक्‍च रिक्‍‍बमी दूली गेय पचा मिम्‍शो बाक्‍नीम। मोदेंशो मिम्‍शा सिक्‍सी पा बाक्‍बमी मरिम्‍शो पचा चिक्‍शो बाक्‍ब। \v 31 बोइश्‍शो चां मान ततीक सिरपेच खोदेंशो बाक्‍ब। मेको ठीक पाइब मुर आन लांम ला थीसीब। \em हितोपदेस २०:२९\em* \v 32 लडाइ पाइब बोल्‍यो मुर दुम्‍चा क्‍येङा फाल्‍ब मुर दुम्‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। मिनु सहर कली ग्राब क्‍येङा आंम गाइक्‍चा कली तेक्‍ब रिम्‍शो बाक्‍ब। \em हितोपदेस १४:२९\em* \v 33 मुरुम फेन्‍टे आप्‍शा, परमप्रभु यावे कली हिल्‍लो पाइनीम। मिनु परमप्रभु यावेमी लोव़ लेप्‍ब। \c 17 \s1 ग्‍येरशो थुं \p \v 1 जिना जिन ब्रोव़शो जचा क्‍येङा सिक्‍सी पा थुं नाइश्‍शा पोकतो खमे जचा रिम्‍शो बाक्‍ब। \em हितोपदेस १५:१७\em* \v 2 जोक्‍ब तुइक्‍ब वाइलमी आ होव़प आ मरिम्‍शो पाइब तौ कली अरेब। मिनु मेको वाइलमी खिं ङा तौ खोदेंशो पा रू ताइब। \v 3 सुन चांदी यपाइश्‍शा नाक्‍चा कली ग्‍योंब नु मी माल्‍ब। तन्‍न परमप्रभु यावेमी मुर आन थुं नाक्‍ब \em भजन संग्रह ६६:१०\em* \v 4 मरिम्‍शो पाइब मुरुमी परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आ लोव़ नेंब। जोल पाइबमी खतम सेल्‍तीक लोव़ नेंचा कली नोफा दाइक्‍ब। \v 5 सुम प्रुङग आन कली शुक्‍शी पाइबा, मेकोमी आ कली सेल्‍ब, परमप्रभु यावे कली आइक्‍च सेल्‍ब। सु मुर आन कली श्‍येत जशो तशा ग्‍येरसीबा, मेको सजाइ मतथु मब्रोंइब। \em हितोपदेस १४:३१\em* \v 6 खाल्‍पा खाल्‍पी आन सिरपेच आन चच युइ नमी। मिनु आल आन ग्‍योम्‍सीशो आन आम आफ बाक्‍नीम। \v 7 मूर्खपुकीमी रिम्‍शो लोव़ पचा मशिरनीम। मेको क्‍येङा ठेयब मुरपुकीमी जोल पचा मशिरब। \v 8 घूस गेबमी आ घूसमी मारेइ मारेइ पने चाप्‍ब, दे मिम्‍ब। मेको ते लत हना यो आ देंशो खाप्‍ब। \v 9 सुमी अरु आन मरिम्‍शो पशो सुम्‍‍बा, मेकोम वारच सेल्‍ब। तन्‍न मुर आन मरिम्‍शो पशो देंना देंन बाक्‍बमी वारच आन कली फ्राब। \v 10 मूर्ख मुर कली सहे खेयप तुप्‍चा क्‍येङा जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर खेयप का देंशोनु रुप्‍ब। \v 11 मरिम्‍शो मुरपुकीमी गेना हना यो जिचा पोक्‍नीम। तन्‍न मेको कली सजाइ गेचा कली शिशी मपाइब मुर सोइश्‍शो बाक्‍ब। \v 12 मूर्ख मुरुमी मूर्ख पवा ना ग्रुम्‍चा क्‍येङा आ चाइक्‍ब रोंइसीशो वां कली ग्रुम्‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 13 सुमी रिम्‍शो पाइब आन कली मरिम्‍शो पाइबा, मेको आ खिं रे मरिम्‍शो गेनायो मलाइब। \v 14 दोपा प्रोंइशो ब्‍वाक्‍कु बोल पा शाइक्‍बा, मोपा जिचा पोक्‍तीक बाक्‍ब। मोपतीके जिचा ठेयब दुम्‍चा क्‍येङा ङोंइती मेको कली तेक्‍कीन। \v 15 सुमी परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आ पर्बम “ठीक पाइब बाक्‍ब” देंबा, मिनु ठीक पाइब आ पर्बम “ठीक पाइब मबाक्‍ब” देंबा, मेको निम्‍फा आस कली परमप्रभु यावेमी ग्रांग्रा दी‍ब। \em यसैया ५:२३\em* \v 16 मूर्ख आ गुइमी तुइक्‍तीक थुं ग्‍याप्‍चा कली क्‍येट मारदे माल्‍बा ङा?। मेको के शेंसीतीक थुं मबाक्‍ब। \v 17 वारचमी गेना हना यो दाक्‍ब। लोक्‍बपुकी चहिं श्‍येत जशो ना वारच पचा कली जरमेशो बाक्‍नीम। \v 18 सु आ नेक्‍था ङा मुर आ पर्बम जमानी बाक्‍चा कली सल्‍ला पाइबा, मेको मरुप्‍ब मुर बाक्‍ब। \em हितोपदेस ६:१-५\em* \v 19 जिचा दाक्‍बमी पाप कली यो दाक्‍ब। लाइश्‍शो लाप्‍चो सेल्‍बमी मुर आन रुश जिक्‍पाइक्‍ब। \v 20 मरिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर आन कली मारेइम मगाप्‍‍ब। दूली पा जोल पाइब मुर हिंचा ङा श्‍येत जाइब। \v 21 मूर्ख तौमी आ आम आफ आस कली सुर्ता पपाइक्‍ब। मूर्ख आ आफ गेनायो ग्‍येरचा मताइब। \v 22 ग्‍येरसीशो थुंमी रां कली सापाइक्‍ब। तन्‍न लुक्‍च लशो थुंमी मुर कली सोव़पाइक्‍ब। \em हितोपदेस १५:१३-१५\em* \v 23 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब मुरुमी निसाफ दूली सेल्‍चा कली ख्रुइश्‍शा घूस जाइब। \em प्रस्‍थान २३:८\em* \v 24 रुप्‍ब मुरुम आ तुइक्‍तीके माल्‍‍ब। तन्‍न मूर्खमी रागी आ सुर सम्‍म कोव़शो बाक्‍ब। \em हितोपदेस ४:२५\em* \v 25 मूर्ख तौमी आ आफ कली सुर्ता पपाइक्‍ब। आ आ‍म कली गेना हना यो ङाक्‍पाइक्‍ब। \v 26 दोस मताइब मुर कली सजाइ गेचा क्‍येङा ठेयब मुर आन कली रिम्‍शो पचा कली तुप्‍चा मरिम्‍शो बाक्‍ब। \v 27 जोक्‍‍ब थुं पाइश्‍शो मुर शुश मब्‍वाक्‍नीम। रुप्‍‍ब मुर आन गेय पचा ङोंइती मिम्‍शा, बाक्‍नीम। \em हितोपदेस १०:१९; याकूब १:१९\em* \v 28 मूर्ख ब्‍वालेइ पा बाक्‍त हना, मूर्ख मुर यो रुप्‍ब मुर खोदेंशो तांइसीब। लोव़ मपाम्‍तेक्‍म हना निप्‍स पाइश्‍शो खोदेंशो तांइसीनीम। \em अय्‍युब १३:५\em* \c 18 \s1 लोव़मी बेक्‍तीक नु ब्रोंइतीक बाक्‍ब \p \v 1 सु मुर रे ब्राशा बाक्‍बा, मेकोमी आंम कली ला रिम्‍शो पचा दाक्‍ब। मेकोमी रुप्‍तीक थुं पाइश्‍शो मुर आन लोव़ काइ मनेंब। \v 2 मूर्खमी मारेइ लोव़ रुप्‍चा थुं मपाइब। तन्‍न “गो जोक्‍नुङ” दे आ मिम्‍शो लोव़ ला पाइब। \v 3 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटितीक नु महिक्‍मुतीके यो जाक्‍ब। मिनु मुने दोक्‍तीक नु मान मततीके यो जाक्‍ब। \v 4 मुर आन लोव़ शुश लुक्‍च लशो ब्‍वाक्‍कु खोदेंशो बाक्‍ब। तुइक्‍तीके शुश ब्‍वाक्‍कु बुक्‍शा ग्रूशो खोदेंशो बाक्‍ब। \v 5 दोस ताइब आ कुल कोव़शा, दोस मताइब कली दूली सेल्‍चा, ठीक निसाफ ममाइ। \em ब्‍यवस्‍था १:१७\em* \v 6 मूर्ख आ लोव़मी जिचा पोक्‍ब। मिनु मेको तुप्‍चा पुंइसीब। \v 7 मूर्ख आ लोव़ पतीकेमी आंमान खतम दुम्‍ब। आ लोव़मी मेको कली साइक्‍ब। \v 8 नोफा मुइक्‍ब आन लोव़ शुश ब्रोव़शो जचा थोव़क खोदेंशो बाक्‍ब। मेको मुर आन थुं सम्‍म जाक्‍दीप्‍ब। \em हितोपदेस २६:२२\em* \v 9 अल्‍सी पाइब मुर हेंथे पाइब आ लोक्‍ब बाक्‍ब। \em हितोपदेस १०:४\em* \v 10 परमप्रभु यावे आ नें बोल्‍यो लाइश्‍शो खिं खोदेंशो बाक्‍ब। ठीक पाइबपुकी मेकेर दोरशा लशा, ब्रोंइशा बाक्‍नीम। \em हितोपदेस १४:२६; भजन संग्रह ६१:४\em* \v 11 थीब मुर आन शोंप मेको आन कली बोल्‍यो सहर खोदेंशो बाक्‍ब। मेकोपुकीमी आन शोंप कली ठेयब गारो खोदेंशो मिम्‍नीम। \em हितोपदेस १०:१५\em* \v 12 खतम दुम्‍चा क्‍येङा ङोंइती मुर ठेयब लेत्‍नीम। मान तचा क्‍येङा ङोंइती मुर ब्रेम्‍शो दुम्‍‍नीम। \em हितोपदेस १६:१८\em* \v 13 सुमी लोव़ नेंचा क्‍येङा ङोंइती लोव़ लेप्‍बा, मेको मूर्ख दुम्‍तीके मुने दोक्‍ब मुर बाक्‍ब। \v 14 मुर आ थुंमी रां ङा रोइ फाल्‍ने चाप्‍ब। तन्‍न आ थुं लुक्‍च लत हना, सुम फाल्‍ने चाप्‍‍बा ङा? \v 15 निप्‍स पाइश्‍शो मुर आ जोक्‍तीके बारना बारन लाइब। जोक्‍ब तुइक्‍ब मुरुमी मेको क्‍येङा जोक्‍चा कली नोफा दाइक्‍ब। \v 16 सुमी कोसेली गेबा, मेकोमी ठेयब मुर नु लोव़ पचा यो ताइब। \em उत्‍पत्ती ४३:११\em* \v 17 सुमी जितीकेमी ङोंइती ब्‍वाक्‍बा, मेको कली नोले ङा मुर मब्‍वाक्‍म सम्‍म नेल्‍लेमी ठीक मिम्‍शा थमा सुइक्‍नीम। \v 18 फेन्‍टे आप्‍शोनु, जिचा खेचा देक्‍ब। मिनु ठेयब मुर आन जिचा नाइक्‍‍पाइक्‍ब। \v 19 थुं खाइक्‍पाइश्‍शो लोक्‍ब कली लेम्‍चा गारो हिरशो सहर ग्राचा क्‍येङा श्‍येत बाक्‍ब। मुर आन जितीक खेतीके बोल्‍यो खिं ङा आग्‍लो खोदेंशो बाक्‍ब। \v 20 मुर आन लोव़मी ब्रोंइनीम। मेको आन रिम्‍शो लोव़ पशोमी जचा ताइनीम। \em हितोपदेस १२:१४\em* \v 21 मुर आन लोव़मी बेक्‍तीक नु ब्रोंइतीक बाक्‍ब। तेको कली दाक्‍नीनी, मेको आ ततीक ताइनीनी। \v 22 सुमी मीश ताइबा, मेको कली रिम्‍शो दुम्‍ब। मेको मुर परमप्रभु यावे आ दाक्‍शो मुर दुम्‍ब। \em हितोपदेस १९:१४; हितोपदेस ३१:१०\em* \v 23 प्रुङग मुरुमी ब्रेम्‍शो लोव़ पा पुंइनीम। तन्‍न शुश शोंप पाइश्‍शो मुरुमी ठेयब लेश्‍शो लोव़ ले‍त्‍नीम। \v 24 का निक्‍शी मुरुमी “वारच नङ” देंखु पाइनीम। तन्‍न आंम लोक्‍ब क्‍येङा थमा पा दाक्‍ब वारच गेना हना यो आ वारच नु काथा बाक्‍ब। \em हितोपदेस १७:१७\em* \c 19 \s1 प्रुङग आन कली वारच पावो \p \v 1 दूली लोव़ पा गाक्‍ब मूर्ख दुम्‍चा क्‍येङा प्रुङग नु गेना हना यो रिम्‍शो पाइब मुर दुम्‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। \em हितोपदेस २८:६\em* \v 2 गे मार मार माल्‍नीनी मेको आ पर्बम मतुइक्‍ताक्‍नी हना, मेको शोर गाक्‍शो बाक्‍ब। सु रीब पा गाक्‍बा, मेको आ लां जाम्‍ब। \v 3 मुर आन मूर्ख पतीकेमी खतम दुम्‍नीम। मो हना यो मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे कली दोस गेनीम। \em बिलाप ३:३९\em* \v 4 शुश क्‍येट बाक्‍ब मुर नु शुश वारच बाक्‍नीम। तन्‍न प्रुङग आन कली आन बाक्‍शो वारचमी यो प्रोंइनीम। \em हितोपदेस १४:२०\em* \v 5 जोल पा सांकछी बाक्‍ब मुर सजाइ मतथु मब्रोंइब। मिनु जोल पाइब यु बुइश्‍शा प्रोक्‍ने मचाप्‍ब। \em हितोपदेस २१:२८; ब्‍यवस्‍था १९:१८-२१\em* \v 6 शुश मुरुमी ठेयब मुर आन शिशी दाक्‍नीम। मिनु सुमी अरु कली गेबा, मेको आ वारच शुश बाक्‍नीम। \v 7 प्रुङग मुर कली आ लोक्‍बपुकीमी यो पोंइनीम। मेको आन क्‍येङा आ वारचपुकीमी प्रोंइनीम। मेकोमी मेको आन कली ब्रेप्‍ब, तन्‍न सुइम मनेंनीम। \v 8 सुम आंम कली दाक्‍बा मेकोमी तुइक्‍तीक माल्‍ब। रुप्‍ब मुर सोशा बोशा ग्‍येत्‍थ लाइब। \v 9 जोल पा सांकछी बाक्‍ब मुर सजाइ मतथु मब्रोंइब। मिनु जोल पाइब मुर खतम दुम्‍नीम \v 10 मूर्ख मुर क्‍येट थीब मुर खोदेंशो पा बाक्‍चा मशिरब। मिनु वाइलमी ठेयब मुर आन कली हुकुम पचा यो मशिरब। \v 11 निप्‍स पाइश्‍शो मुर ओंखां पा गाइक्‍नीम। मिनु अरुमी थुं खाइक्‍तीक लोव़ पाम्‍तेक्‍म हना यो, मेको सिक्‍सी पा बाक्‍चा आ मान बाक्‍ब। \em हितोपदेस १४:२९\em* \v 12 पिप आ गाइश्‍शो गुप्‍स आ ग्रीशो खोदेंशो बाक्‍ब। आ दाक्‍तीक चहिं घांस तार दोक्‍शो सुनी ङा सीत खोदेंशो बाक्‍ब। \em हितोपदेस १६:१४-१५\em* \v 13 निप्‍स मपाइश्‍शो तौ आ आफ कली श्‍येत बाक्‍ब। मिनु गेना हना यो जिचा पोक्‍ब मीश, तप तप पा याप्‍शो ब्‍वाक्‍कु खोदेंशो बाक्‍ब। \em हितोपदेस २७:१५-१६\em* \v 14 खिं नु शोंप आम आफ रे तांइसीब। तन्‍न होस पाइब मीश चहिं परमप्रभु यावे रे तांइसीब। \em हितोपदेस १८:२२\em* \v 15 अल्‍सी पतीकेमी निन्‍द्रा पपाइक्‍ब। अल्‍से शोव़लुन बाक्‍चा माल्‍नीम। \v 16 सुमी परमप्रभु यावे आ शेंशो टीनीमी, मेको ब्रोंइचा ताइनीम। सुमी मटीनीमी मेको बेक्‍चा माल्‍नीम। \em हितोपदेस १६:१७\em* \v 17 सुमी प्रुङग कली शिशी पा गेबा, मेकोमी परमप्रभु यावे कली गेब। मिनु परमप्रभु यावेमी मेको कली नेल्‍ल लेप्‍ब। \em हितोपदेस १४:३१; भजन संग्रह ४१:२-४; दानीएल ४:२४; मत्ती ५:७; मत्ती २५:४०; २कोरिन्‍थी ९:६\em* \v 18 आस बाक्‍म सम्‍म इ तौ कली शेंशा तुपो। तन्‍न मेको कली तुप्‍शा मसतो। \em ब्‍यवस्‍था २१:१८-२१\em* \v 19 रीब पा शुश चुरब मुर सजाइ ताइब। गे मेको कली तेक्‍चा माल्‍तीवी हना, मेको क्‍येङा शुश गाइक्‍ब। \v 20 नोफा दाइश्‍शा अर्ती नेंशा, शेंतीक टिने। मो पाइतीनी हना, तुइक्‍तीक पाइश्‍शो मुर दुम्‍नीनी। \v 21 मुर आ थुंमी शुश मिम्‍तीक बाक्‍नीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ मिम्‍शो ला दुम्‍ब। \em हितोपदेस १६:९\em* \v 22 शिशी पाइब मुर दुम्‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। जोल पाइब दुम्‍चा क्‍येङा प्रुङग दुम्‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 23 परमप्रभु यावे कली मान पा हिंचा ब्रोंइतीक बाक्‍ब। मो दुम्‍त हना, गे महिंथु, श्‍येत मजथु बाक्‍नीनी। \v 24 अल्‍सेपुकीमी आन गुइ खमेम ख्रुम्‍नीम। तन्‍न आन गुइ शोव़ सम्‍म मचाक्‍नीम। \em हितोपदेस २६:१५\em* \v 25 शुक्‍शी पाइब आन कली तुप्‍शोनु, मारेइ मजोक्‍बपुकी होस पा बाक्‍चा शेंसीनीम। निप्‍स पाइश्‍शो मुर कली हुइश्‍शोनु, मेको क्‍येङा जोक्‍‍ब दुम्‍ब। \em हितोपदेस २१:११\em* \v 26 सुमी आ आफ कली श्‍येत गेबा नु आ आ‍म कली खेरबा, मेको ग्रांग्रा दिशो नु मुने तोक्‍ब तौ बाक्‍ब। \v 27 आं तौ, गे जोक्‍ब मुर आन लोव़ रे हेंथे लचा प्रोनो। मो पाप्‍तीवी हना गे शेंशो लोव़ नेंने चाप्‍नेवे। \em याकूब १:२२\em* \v 28 शोर गाक्‍शो सांकछीमी निसाफ पतीक आ पर्बम शुक्‍शी पाइब। मेकोमी परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब। मरिम्‍शो पतीके जचा थोव़क खोदेंशो पा दाक्‍ब। \v 29 सजाइ शुक्‍शी पाइब आन कली बाक्‍ब। तुप्‍तीके मूर्ख आन ची कली माल्‍ब। \em हितोपदेस २६:३\em* \c 20 \s1 जोल पा नाक्‍तीक \p \v 1 अङगुर शांबुमी हेंथे ब्‍वाक्‍पाइक्‍ब। राकसीमी राम्‍शी पपाइक्‍ब। सु मेको तूशा दुक्‍नीमी, मेको जोक्‍ब तुइक्‍ब मदुम्‍नीम। \em हितोपदेस २३:२९-३५; हितोपदेस ३१:५; होसे ४:११\em* \v 2 पिप आन शुश गाइश्‍शो गुप्‍स आन ग्रीशो खोदेंशो बाक्‍ब। सुम मेको कली गाइक्‍पाइक्‍बा, मेको साइक्‍चा पुंइसीब। \em हितोपदेस १६:१४\em* \v 3 राम्‍शी पतीक रे ङोन बाक्‍ब मुरुमी मान ताइब। तन्‍न मूर्ख नेल्‍ल रीब पा राम्‍शी पाइब बाक्‍नीम। \v 4 ग्‍यू दुम्‍तीके अल्‍सेमी ब्‍यफ मवाक्‍ब। मिनु अन्‍न रिक्‍ची ना मारेइ यो मताइ‍ब। \em हितोपदेस ६:६-११;\em* \v 5 मुर आन थुं ङा मिम्‍शो लुक्‍च लशो ब्‍वाक्‍कु खोदेंशो बाक्‍ब। तन्‍न निप्‍स पाइश्‍शो मुरुमी ला मेको कीशा ग्रुंइने चाप्‍ब। \v 6 शुश मुरुमी “गो रिम्‍शो मुर नङ” दे अरु आन कली तुइक्‍पाइक्‍नीम। तन्‍न थमा सुइक्‍चा ङा मुर सु थिन्‍ने चाम्‍सीबा ङा? \v 7 ठीक पाइब मुर गेना हना यो रिम्‍शो पाइब बाक्‍ब। मेको आ आलपुकी ग्‍येरसीशो बाक्‍नीम। \em भजन संग्रह ११२:१२\em* \v 8 निसाफ पाइब नित्‍तीकेम निश्‍शो पिपमी कोव़शा, रिम्‍शो नु मरिम्‍शो नेल्‍ल तिल्‍ब। \em भजन संग्रह १०१:३\em* \v 9 मिनु सुमी “गो आं थुं रिम्‍शो सेल्‍ता। आं पाप क्‍याम्‍ताक्‍ङ” देंने चाप्‍बा ङा? \em हितोपदेस ३०:१२; अय्‍युब ४:१७; अय्‍युब ९:२-३\em* \v 10 जोल पा नाक्‍तीक नु मगारशो पुक्‍तीक निम्‍फा परमप्रभु यावे कली ग्रांग्रा बाक्‍ब। \v 11 मिनु आल यो आन पतीकेमी दोदेंशो दुम्‍‍नीमी मेको कोंइनीम। ठीक पाइब नु रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो आल बाक्‍ब, दे तुंइसीब। \em हितोपदेस २२:६\em* \v 12 नेंचा कली नोफा नु कोव़चा कली मिक्‍च मेको निम्‍फा परमप्रभु यावेमी सेल्‍तु। \v 13 शुश मइप्‍पो, मारदे हना गे प्रुङग दुम्‍नेवे। सेंसीशा बाक्‍को। मिनु शुश जचा ताइनेवे। \v 14 ग्‍याप्‍ब मुरुमी “एको मरिम्‍शो बाक्‍ब। मरिम्‍शो बाक्‍ब” दे इच्‍का आइक्‍ची लशा “गो सस्‍तो ग्‍याप्‍ता” दे आ नें बोरपाइक्‍ब। \v 15 शुश सुन नु शुश क्येट लाइब हीरा बाक्‍नीम। तन्‍न मेको आन क्‍येङा जोक्‍तीक लोव़ पाइब मुर रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 16 अर्को रागी ङा मुर आ पर्बम जमानी दुम्‍शो मुर, आ वा रोइश्‍शा लतीन। मुर आ पर्बम जमानी बाक्‍शो आ मारेइ मारेइ नेल्‍ले लतीन। \em हितोपदेस ६:१-२; हितोपदेस २७:१३\em* \v 17 खुइ पा जशो शोब्‍ले ङोंइती शुश ब्रोव़ब। नोले मेको फुल्‍लु नाक्‍शो खोदेंशो दुम्‍ब। \em हितोपदेस ९:१७\em* \v 18 अर्ती नेंब मुर आ मिम्‍शो रिम्‍शो दुम्‍ब। जोक्‍ब तुइक्‍ब आन लोव़ नेंशा ला लडाइ पावो। \em हितोपदेस २४:६\em* \v 19 लोव़ क्‍याल्‍ब मुरुमी ख्रुइश्‍शा पशो लोव़ यो फ्राइब। मोपतीके शुश लोव़ पाइब मुर नु वारच मदुमो। \v 20 सुम आ आम आफ आस कली सराप पाइबा, मेको आ बत्ती नेल्‍ल क्‍येङा छिङछिङमी काप्‍ब। \em हितोपदेस ३०:१७; प्रस्‍थान २१:१७\em* \v 21 ङोंइती रीब पा थेरशो रू नोले आसीक मराइब। \v 22 गे मरिम्‍शो पाइब कली क्‍येक्‍क लेत्‍नुङ मदेनो। परमप्रभु यावेमी पाइब, दे रिम्‍दो। मिनु इ कली वारच पाइब। \em हितोपदेस २४:२९; रोमी १२:१७\em* \v 23 जोल पा नाक्‍तीक तशा परमप्रभु यावे ग्रांग्रा दी‍ब। मिनु दूली नाक्‍तीक ठीक मबाक्‍नीम। \v 24 परमप्रभु यावेमी मुर आन कली लां कोंइब। सुमी आंम लां रुप्‍ने चाप्‍बा ङा? \v 25 मुरुमी ममिम्‍थु “परमप्रभु यावे केन बाक्‍ब” देंशा, कसम जचा, थम हिंचा ङा बाक्‍ब। मारदे हना नोले मिम्‍शा, मार दुम्‍बा ङा? \v 26 जोक्‍‍ब तुइक्‍ब पिपमी परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन कली तिल्‍ब। मिनु मेको आन कली साइक्‍ब। \v 27 मुर आन थुं परमप्रभु यावे आ बत्ती बाक्‍ब। मिनु मेकोमी रां नेल्‍ल कली कोव़ब। \em १कोरिन्‍थी २:११\em* \v 28 गेना हना यो दाक्‍शा गेनायो मप्रोंइतीकेमी पिप कली खाल पाइब। आ ठीक पतीकेमी आ सासन पतीके मजाम्‍ब। \em हितोपदेस १६:१२\em* \v 29 ठिटा आन दारस आन बोल्‍यो रां बाक्‍ब। मिनु खाल्‍पा आन दारस आन बोइश्‍शो चां बाक्‍ब। \v 30 तुप्‍शो गारमी लेंशा मरिम्‍शो मपपाइक्‍ब। मिनु तुप्‍शोमी यो मुर आन थुं कली रिम्‍शो पाइब सेल्‍ब। \c 21 \s1 परमप्रभु कली टीबम रिम्‍शो पाइब \p \v 1 पिप आ थुं परमप्रभु यावे आ गुइमी खोला ङा ब्‍वाक्‍कु खोदेंशो बाक्‍ब। दोथ गे लाइक्‍चा दाक्‍ता, मोथ गे लाइक्‍ब। \em भजन संग्रह ३३:१५\em* \v 2 मुरुमी आंम कली गेना हना यो “ठीक पाता” दे मिम्‍नीम। तन्‍न परमप्रभु यावेमी मुर आन थुं नाक्‍ब। \v 3 परमप्रभु यावे आ ङोंइती मार मार चढ़ेचा क्‍येङा ठीक पतीके नु रिम्‍शो निसाफ पतीके आ दाक्‍शा ब्रतीक बाक्‍ब। \em १सामुएल १५:२२; होसे ६:६\em* \v 4 ठेयब लेश्‍शो नु बोरशो मुर दुम्‍चा, परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन छेङछेङ बाक्‍ब। मेको पाप बाक्‍ब। \v 5 शुश गेय पाइब आन मिम्‍तीकेमी सोशा बोशा ग्‍येत्‍थ लां खोइक्‍पाइक्‍ब। तन्‍न रीब पा ममिम्‍थु गेय पाइब मुर प्रुङग दुम्‍ब। \v 6 जोल पा शुश शोंप चेम्‍‍तीके फशेमी योल्‍शा जाम्‍शो कुन खोदेंशो बाक्‍ब। मोदेंशो पाइबपुकी साइक्‍चा पुंइसीनीम। \v 7 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन हुश ख्राक्‍श पोक्‍तीकेमी साइक्‍चा पुंइसीनीम। मारदे हना मेकोपुकीमी मार ठीक बाक्‍मे, मेको पचा मबित्‍नीम। \v 8 दोस ताइब मुर आन लां हिरशो बाक्‍ब। दोस मताइब मुर आन पतीक चहिं ठीक बाक्‍ब। \v 9 गेना हना यो जिचा पोक्‍ब मीश नु ठेयब खिंम बाक्‍चा क्‍येङा, तला ङा कुना कामी बाक्‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 10 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकीमी मरिम्‍शो ला पचा दाक्‍नीम। मेकोपुकीमी आन नेक्‍था ङा मुर आन कली यो शिशी मपाइनीम। \v 11 शुक्‍शी पाइब कली सजाइ गेशोनु, मारेइ मजोक्‍ब मुर इच्‍का जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍नीम। मिनु जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आन कली शेंशोनु, आन जोक्‍तीके बारब। \em हितोपदेस १९:२५\em* \v 12 ठीक पाइबमी परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब मुर आन खिं कोव़ना कोव़न बाक्‍ब। मिनु परमप्रभुमी आ अरेशो मटीब आन कली खतम पोक्‍ब। \v 13 सुमी प्रुङग आन पुंइशो मनेंबा, मेकोमी यो पुनानु, सुइमी यो मनेंनीम। \v 14 ख्रुइश्‍शोमी मार मार गेशोनु, चुरब मुर यो मचुरनीम। मिनु वा आगामी ख्रुइश्‍शा गेशोमी ठेयब गाइक्‍तीक तेक्‍ब। \em १सामुएल २५:१८-३५\em* \v 15 निसाफ दुम्‍मेनु ठीक पाइब ग्‍येरसीनीम। तन्‍न मरिम्‍शो पाइबपुकी हिंनीम। \v 16 सुइ मुर रुप्‍तीक लां प्रोंइतु हना, मेको बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीक लशा नाइक्‍ब। \v 17 सुम आंम दाक्‍शो पना पन बाक्‍बा, मेको प्रुङग दुम्‍ब। सुमी अङगुर शांबु नु तेल दाक्‍बा, मेको मुर यो प्रुङग दुम्‍ब। \em हितोपदेस २३:२१\em* \v 18 ठीक पाइब आन पा ङा परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकीम सजाइ ताइनीम। मिनु गेना हना यो रिम्‍शो पाइब आन पा ङा थमा सुइक्‍चा मपुंइसीब मुर सजाइ ताइनीम। \v 19 शुश जिचा पोक्‍ब नु चुरब मीश नु बाक्‍चा क्‍येङा गोरशो रागीमी बाक्‍चा रिम्‍शो दुम्‍ब। \v 20 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आन खिंम शुश क्‍येट लाइब शोंप नु तेल बाक्‍ब। तन्‍न मूर्खमी आ बाक्‍शो नेल्‍ल थुम्‍‍ब। \v 21 सु मुरुमी ठीक पतीके नु शिशी पतीके आ नोले खोइक्‍बा, मेको ब्रोंइशा, सोशा बोशा दुम्‍शा मान ताइब दुम्‍ब। \v 22 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर कामी बोल्‍यो लडाइ पाइब आन सहर कली लडाइ तोप्‍तु। मिनु मेकोमी आन बोल्‍यो, थमा सुइश्‍शो, ब्रोंइशा बाक्‍तीक सहर ग्रात। \v 23 सुमी मिम्‍शा ठीक लोव़ पाइबा, मेकोमी आंम कली श्‍येत रे प्रोंइब। \em हितोपदेस १३:३\em* \v 24 ठेयब लेश्‍शो, बोरशो मुर आ नें शुक्‍शी पाइब बाक्‍ब। मेकोमी ठेयब लेश्‍शो नु बोरशो गेय ला पाइब। \v 25 अल्‍से गेय मपतीके बेक्‍नीम। मारदे हना अल्‍से आन गुइम गेय पने मबिप्‍ब। \em हितोपदेस १३:४\em* \v 26 नाक्‍त रे अल्‍‍‍सेमी मारेइ मारेइ माल्‍ब। तन्‍न ठीक पाइबमी मखेक्‍थु, गेब। \v 27 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन चढ़ेशो ग्रांग्रा दि‍शो बाक्‍ब। मेकोमी मरिम्‍शो मिम्‍शा चढ़ेशो शुश ग्रांग्रा बाक्‍ब। \em हितोपदेस १५:८\em* \v 28 जोल पाइब सांकछी जाम्‍शा लाइनीम। तन्‍न रिम्‍शो पा नोफा दाइश्‍शा नेंब मुर थमा ङा सांकछी बाक्‍ब। \em हितोपदेस १९:५,९\em* \v 29 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब मुर बोल्‍यो मुर खोदेंशो पा गाक्‍नीम। तन्‍न गेना हना यो रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर मिम्‍ना मिम्‍न गाक्‍नीम। \v 30 मुर आन तुइक्‍तीक, रुप्‍तीके अर्ती गेतीके परमप्रभु यावे आ ङोंइती थम आइक्‍च बाक्‍ब। \em भजन संग्रह ३३:१०-११\em* \v 31 लडाइ पची नाक्‍त कली शारा ठीक पशो बाक्‍त। तन्‍न ग्रातीक परमप्रभु यावे आ गुइमी बाक्‍ब। \em भजन संग्रह ३३:१७\em* \c 22 \s1 श्‍येत गेबम श्‍येत जाइब \p \v 1 शुश क्‍येट शोंप क्‍येङा मान पाइश्‍शो रिम्‍शो बाक्‍ब। सुन चांदी क्‍येङा दाक्‍चा पुंइसीचा रिम्‍शो बाक्‍ब। \em उपदेसक ७:१\em* \v 2 क्‍येट थीब नु प्रुङग मुर के गारतीक का बाक्‍ब। मेको मार बाक्‍ब देंशा हना, परमप्रभु यावेमी मेको निम्‍फा आस कली सेल्‍तु। \em हितोपदेस २९:१३\em* \v 3 निप्‍स पाइश्‍शो मुर श्‍येत जाक्‍चा चिक्‍शो तशा, ख्रुंइसी‍नीम। तन्‍न मारेइ मजोक्‍ब मुरुमी मारेइ मतुइक्‍थु श्‍येत जाइनीम। \em हितोपदेस २७:१२\em* \v 4 ब्रेम्‍शो थुं पाइश्‍शो नु परमप्रभु यावे कली मान पा हिंब मुर आन इनाम शोंप, मान ततीक नु ब्रोंइतीक बाक्‍ब। \em हितोपदेस १५:३३\em* \v 5 दूली पाइब आन लांम चू नु ग्‍याइल बाक्‍नीम। होस पाइबपुकी मेको आन क्‍येङा ङोन बाक्‍नीम। \v 6 इ तौ कली गारचा ङा पा रिम्‍शो शेंदो। मेकोमी खाल्‍पा दुम्‍चा सम्‍म मेको लां मप्रोंइब। \em हितोपदेस २०:११\em* \v 7 क्‍येट थीबमी प्रुङग कली अधिकार पाइब। जेर ताक्‍ब मुर जेर गेब आ वाइल बाक्‍ब। \v 8 मुरुमी ठीक मपतीके शोक्‍तेक्‍म हना, ठेयब श्‍येत खुप्‍नीम। मिनु आ गाइक्‍तीके आ कोक्‍के जिक्‍ब। \em अय्‍युब ४:८\em* \v 9 हाइश्‍शो मुरुमी आसीक ताइब। मारदे हना मेकोमी आ जचा थोव़क प्रुङग नु योक्‍ब। \em हितोपदेस १९:१७\em* \v 10 शुक्‍शी पाइब कली खेरो। मिनु जिचा खेचा नुप्‍ब। जिचा नु तुम्‍मुचा तेक्‍सीब। \em हितोपदेस २६:२०\em* \v 11 सु रिम्‍शो थुं नु ठीक लोव़ पचा दाक्‍नीमी, मेको पिप आ वारच दुम्‍नीम। \em कलस्‍सी ४:६; भजन संग्रह १०१:६\em* \v 12 परमप्रभु यावेमी तुइक्‍‍ब मुर आन कली कोव़ब। तन्‍न हेंथे पाइब आन थमा सुइक्‍चा मपुंइसीब लोव़ थुम्‍पाइक्‍ब। \v 13 अल्‍सेमी “लाङगामी गुप्‍स का बाक्‍ब। गो लाङगा लती हना, आं कली साइक्‍ब” देंब। \em हितोपदेस २६:१३\em* \v 14 हेंथे गाक्‍ब मीश मुर आ लोव़ ठेयब खाल्‍टा खोदेंशो बाक्‍ब। परमप्रभु यावे आ गाइश्‍शो ताइबपुकी मेको खाल्‍टाम बिक्‍‍नीम। \em हितोपदेस ५:३\em* \v 15 वोंइश आल आन थुंमी मरिम्‍शो पतीक यो बाक्‍ब। तन्‍न शेंशा इच्‍का तुप्‍शोनु, आ मरिम्‍शो पतीके प्रोंइब। \em हितोपदेस १३:२४; हितोपदेस २३:१३-१४; हितोपदेस २९:१७\em* \v 16 आंम कली शोंप पाइश्‍‍शो सेल्‍चा कली प्रुङग आ थोव़क लाइक्‍चा नु क्‍येट थीब कली कोसेली गेचा, मेको निम्‍फा प्रुङग दुम्‍तीक गेय बाक्‍ब। \s1 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आ लोव़ \p \v 17 इ नोफा दाइश्‍शा जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍शा, आं लोव़ नेनो। मिनु आं लोव़ इ थुंम वोतो! \em हितोपदेस २४:२३\em* \v 18 मारदे हना मेको लोव़ इ थुंमी वोइक्‍तीवी हना, इ कली रिम्‍शो दुम्‍ब। मिनु गे मेको गेना हना यो शेंने चाप्‍नेवे। \v 19 गे परमप्रभु यावे कली थमा सुतो, दे मुलाक्‍ती गो इ कली एको लोव़ शेंताक्‍ङ। \v 20 गो इ कली ३० ओटा देंतीके, अर्ती नु जोक्‍‍तीक लोव़ मब्रेक्‍तु ङा? \v 21 मारदे ब्रेक्‍ताक्‍ङ देंशा हना, इ कली मार ठीक बाक्‍बा नु मार थमा बाक्‍बा, दे कोंइचा कली ब्रेक्‍ताक्‍ङ। मोपा गे इ कली सोइक्‍ब आन कली थमा लोव़ लेन्‍ने चाप्‍नेवे। \v 22 प्रुङग आन के मारेइ मबाक्‍ब, दे मेको आन के मारेइ मरोइक्‍तो। मिनु श्‍येत जाइब कली ठीक निसाफ पावो। \em प्रस्‍थान २३:६\em* \v 23 मारदे हना परमप्रभु यावेमी मेको आन कली वारच पाइब। मेकोमी मेको रोइक्‍ब आन ब्रोंइतीक रोइक्‍ब। \v 24 गाइक्‍ब मुर नु वारच मदुमो। मिनु शुश चुरब नु मगाक्‍को। \em हितोपदेस १५:१८\em* \v 25 मेको नु गाक्‍ते हना, मोदेंशोन दुम्‍शा, ग्‍याइक्‍चा पुंइसीनेवे। \v 26 मुर आन जेर आ पर्बम कसम जशा जमानी मबाक्‍को। \em हितोपदेस ६:१\em* \v 27 मारदे हना गे थाप्‍ने मचाप्‍तीवी हना, इ ब्राख्‍ये यो रोइक्‍चा पुंइसीनेवे। \v 28 इ किकी पिपीमी वोइश्‍शो सांद ङा फुल्‍लु गेनायो मयाक्‍तो। \em हितोपदेस २३:१०; ब्‍यवस्‍था २७:१७\em* \v 29 जोक्‍ब गेय पाइब आन कली तनी? मेकोपुकी पिप आन कली गेय पाइब दुम्‍नीम। मेकोपुकीमी आइक्‍च मुर आन कली गेय मपाइनीम। \c 23 \s1 आल आन कली रिम्‍शो पा शेंदीन \p \v 1 सासन पाइब नु जथ बाक्‍ङेनु, इ ङोंइती मार बाक्‍मे, मेको रिम्‍शो पा कोव़ङो। \v 2 गे शुश जचा ब्‍वचा दाक्‍ताक्‍वी हना, इ लाकचामी छूरी वोतो। \v 3 मेको आ ब्रोव़शो जचा थोव़क तशा मवलो। मारदे हना मेकोम इ कली खल्‍बल सेल्‍‍ब। \v 4 क्‍येट थीब मुर खोदेंशो दुम्‍चा कली मिम्‍शा बोल मपावो। जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍शा मोदेंशो मिम्‍चा प्रोनो। \em हितोपदेस २८:२२\em* \v 5 मेको याम का तशा नोले, चिक्‍ब खोदेंशो पा बेरशा लाइब। मेको ककाकुली खोदेंशो पा सरीङ गे बेरशा लाइब। \v 6 शिंम आ खिंमी भोज जथ मलावो। मेको आन ब्रोव़शो जचा थोव़क तशा मवलो। \v 7 मारदे हना मेकोम इ लाकचामी चांम खोदेंशो पा कार‍ब। मेकोमी इ कली जने तूङीने देंत हना यो, मेको आ थुं गे नु मबाक्‍ब। \v 8 इ इच्‍का जशो नेल्‍ल मेचा कुइ‍ब। मेको कली इ ठेयब सेल्‍शा देंशो लोव़ नेल्‍ल मोशीन लाइब। \v 9 मूर्ख आ ङोंइती लोव़ मपावो। मारदे हना इ जोक्‍ब तुइक्‍ब लोव़ नेंशा, शुक्‍शी ला पाइब। \v 10 गे साइ ङोंइती वोइश्‍शो सांद ङा फुल्‍लु मयाक्‍तो। मिनु रोम रोइक्‍च आन रू मचाइक्‍‍तो। \em हितोपदेस २२:२८\em* \v 11 मारदे हना मेको आन कली श्‍येत रे प्रोंइब बोल्‍यो बाक्‍ब। मेकोमी मेको आन पर्बम इ कली श्‍येत गेब। \v 12 रिम्‍शो शेंतीक नेनो। जोक्‍‍तीक लोव़ नेंचा कली इ नोफा दाइक्‍तो। \v 13 इ आल आन कली रिम्‍शो पा शेंचा मप्रोनो। मेको आन कली सजाइ गेशा तुप्‍तीवी हना, मेको मबेक्‍नीम। \em हितोपदेस २२:१५\em* \v 14 गे मेको कली इच्‍का तुप्‍तीवी हना, मेको आन कली बेक्‍शो मुर आन बा‍क्‍तीक लतीक लां रे प्रोंइनेवे। \v 15 आं तौ, गे जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍ते हना, आं थुं यो ग्‍येरसीब। \v 16 गे ठीक लोव़ पवीनु, गो आं थुं रेन साप्‍पा ग्‍येरसीनुङ। \v 17 पापी आन कली गेहे मपावो। तन्‍न नाक्‍त किंत किंत परमप्रभु यावे कली मान पा हिनो। \v 18 मो पाप्‍तीवी हना, इ ब्रोंइतीक नु इ मिम्‍शो नेल्‍ल जाक्‍दीप्‍ब। \v 19 आं तौ, आं लोव़ नेनो। जोक्‍ब तुइक्‍ब दुमो। मिनु इ थुं कली ठीक लांमी ग्‍येत्‍थ गाक्‍पतो। \v 20 शांबु तूब नु शुश श्‍ये ब्‍वाइबपुकी नु मबाक्‍को। \v 21 मारदे हना दुक्‍ब नु शुश जाइब ब्‍वाइब मुरपुकी प्रुङग दुम्‍नीम। शुश दुक्‍शा बाक्‍तीकेमी जेक्‍शो वा फेक्‍पाइक्‍ब। \em हितोपदेस २१:१७\em* \v 22 इ आफ आ लोव़ नेनो। इ आ‍म खाल्‍पी दुम्‍मेनु, मेको कली आइक्‍च मसेलो। \em हितोपदेस १:८\em* \v 23 थमा पतीक कली ग्यापो। मेको कली गेनायो मलेयङो। तुइक्‍तीक, शेंतीक नु रुप्‍तीक ग्यापो। \v 24 ठीक पाइब तौ तशा, आ आफ ग्‍येरसीब। जोक्‍ब तुइक्‍ब थुं पाइश्‍शो तौ तशा आ आफ शुश ग्‍येरसीब। \em हितोपदेस १०:१\em* \v 25 इ आम आफ ग्‍येरसीसल। इ कली थीब गेना हना यो ग्‍येरशा बाक्‍ल। \p \v 26 आं तौ, इ थुं आं कली गेयी। आं पशो कोव़ङो। \v 27 तेल्‍लेम मीश मुर ठेयब खाल्‍टा खोदेंशो बाक्‍ब। ग्‍युंबे पा यो हेंथे पाइब मीश मुर लुक्‍च लशो इनार खोदेंशो बाक्‍ब। \em हितोपदेस २२:१४; हितोपदेस ७:१०-१४\em* \v 28 मेको खुइ खोदेंशो पा लांमी बाप्‍शा बाक्‍ब। मिनु हेंथे गाक्‍ब वोंइश मुर शुश सेल्‍ब। \p \v 29 सु श्‍येत जाइबा? सु सुर्ता पाइबा? सुम राम्‍शी पोक्‍बा? सुम गाली पाइबा? सु बित्‍‍चीम गार दुम्‍बा? सु का आ मिक्‍च लल जिशो बाक्‍बा? \em हितोपदेस २०:१; यसैया ५६:१२\em* \v 30 मेको नाक्‍दो सम्‍म शुश अङगुर शांबु तूब बाक्‍नीम। ब्‍वाइश्‍शो अङगुर शांबु तूब बाक्‍नीम। \v 31 गे लल अङगुर शांबु कोव़स ङा कोव़स मबाक्‍को। गिश दारशो बाक्‍मे, दे मकोव़ङो। मेको रिम्‍शो पा कोव़जम लाइब। \v 32 मिनु मेकोमी नोले बुस्‍सुमी खोदेंशो पा कोक्‍ब। मेको बीस पाइश्‍शो कोक्‍ब बुस्‍स खोदेंशो बाक्‍ब। \v 33 मिनु इ मिक्‍चीमी मार मार ताइनेवे। मिनु दूली लोव़ पाइनेवे। \v 34 मिनु गे समुन्‍द्र आ दातेमी इप्‍शो खोदेंशो दुम्‍नेवे। पला आ ङल तारी इप्‍शो खोदेंशो दुम्‍नेवे। \v 35 मिनु गे मार देंनेवे, देंशा हना “आं कली तुप्‍तीमी, तन्‍न मखाइक्‍ङ। तुप्‍तीमी तन्‍न मतुइक्‍तु। मुल गेना सेंसीशा, लेंशा तूनुङा?” देंनेवे। \c 24 \s1 रुप्‍ब मुर बोल्‍यो बाक्‍नीम \p \v 1 मरिम्‍शो पाइब मुर आन मार मार तशा, गेहे मपने। मिनु मेको नु मबाक्‍कीन। \v 2 मारदे हना मेको आन थुंमी हुश ख्राक्‍श पोक्‍चा ला मिम्‍नीम। मिनु मेकोपुकीमी मरिम्‍शो आ पर्बम ला लोव़ पाइनीम। \p \v 3 तुइक्‍‍तीकेमी खिं सेल्‍सीब। रु‍प्‍ब मुरुमी आ खिं सेल्‍शा रिम्‍शो पा बाक्‍ब। \v 4 जोक्‍तीकेमी मेको खिं ङा कोठापुकी शुश क्‍येट लाइब नु रिम्‍शो थोव़कीमी प्रिंब। \em हितोपदेस ३१:१०-३१\em* \v 5 बोल्‍यो लडाइ पाइब आन क्‍येङा जोक्‍ब तुइक्‍ब लडाइ पाइब रिम्‍शो बाक्‍नीम। मिनु बोल पाइश्‍शो मुर आन क्‍येङा जोक्‍ब तुइक्‍ब मुरुमी अधिकार ताइब। \v 6 मारदे हना रिम्‍शो लां कोंइब बाक्‍त हना, लडाइ पने चाप्‍नीनी। अर्ती गेब शुश बाक्‍तेक्‍म हना, लडाइ ग्रा‍नीनी। \em हितोपदेस २०:२८; हितोपदेस ११:१४\em* \v 7 मूर्खपुकीमी तुइक्‍तीके रुप्‍ने मचाप्‍नीम। मेकोपुकीमी ठेयब लाप्‍चो ङा ग्रुम्‍तीकेमी लोव़ पने मचाप्‍नीम। \p \v 8 सुमी काइ मरिम्‍शो पचा मिम्‍बा, मेको कली मरिम्‍शो पाइब देंनीम। \v 9 मूर्खे गेय पाप बाक्‍ब। मिनु शुक्‍शी पाइब कली तशा मुर नेल्‍ल ग्रांग्रा दीनीम। \v 10 श्‍येत नाक्‍ती गोल्‍चा चिक्‍ताक्‍वी हना, इ बोल दोशो बाक्‍म ङा? \v 11 मुर कली साइक्‍चा, दे कीशा लाइश्‍शो ताप्‍तीवी हना, मेको आन कली प्रोंइथ लावो। मिनु साइक्‍चा पुंइसीचा चिक्‍शो कली वारच पावो। \em भजन संग्रह ८२:४\em* \v 12 मिनु गे “गो मेको मतुइक्‍तु” देंते हना, थुं नाक्‍‍बम इ मरिम्‍शो पशो तुइक्‍ब। इ कली कोव़बमी नेल्‍ल तुइक्‍ब। मेकोमी मुर आ मरिम्‍शो पशो ङा क्‍येक्‍क लेप्‍ब। \v 13 आं तौ, खुदो जावो। मारदे हना मेको रिम्‍शो बाक्‍ब। चाका रे याप्‍शो खुदो जीजी पा ब्रोव़ब। \v 14 मार मिम्‍चा माल्‍नेवे देंशा हना, जोक्‍तीक तुइक्‍तीक इ थुं कली खुदो खोदेंशो जिज बाक्‍ब। मेको ताप्‍तीवी हना, इ कली नोले सम्‍म रिम्‍शो दुम्‍ब। इ मिम्‍शो जाक्‍दीप्‍ब। \p \v 15 गे परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब ठीक पाइब आन खिं खतम पोक्‍चा कली बाप्‍शा मबाक्‍को। मेको ठीक पाइब आ बाक्‍तीकेमी हुश ख्राक्‍श मपोक्‍को। \v 16 ठीक पाइब मुरपुकी ७ खेयप गोल्‍तेक्‍म हना यो, लेंशा बोक्‍नीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी मबोक्‍चा ङा पा गोल्‍नीम। \em भजन संग्रह ३७:२४\em* \v 17 इ जोरी सत्रु जाम्‍शा लाम्‍तेक्‍म हना, मग्‍येरसो। मेकोपुकी दाइल पा थिस्‍साक्‍म हना, मरिस्‍सो। \em अय्‍युब ३१:२९\em* \v 18 गे मेको तशा ग्‍येरसाक्‍वे हना, परमप्रभु यावेमी इ पशो मदाक्‍ब। मिनु इ जोरी सत्रु आन पर्बम गाइश्‍शो नाइश्‍‍शा मेको आन कली वारच पाइब। \p \v 19 काइ मरिम्‍शो पाइब आन पर्बम मगाइक्‍तो। परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन पर्बम गेहे मपावो। \em भजन संग्रह ३७:१\em* \v 20 मारदे हना काइ मरिम्‍शो पाइब शुश नाक्‍त मलीनीम। मिनु परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन बत्ती काप्‍शा लाइब। \em हितोपदेस १३:९\em* \v 21 आं तौ, परमप्रभु यावे नु पिप कली मान पा हिनो। मेको आस कली मटीब नु मगाक्‍को। \em १ पत्रुस २:१७\em* \v 22 मारदे हना मेको आस पतीके रे गे मतुइक्‍थु श्‍येत ज‍ने चाप्‍नेवे। मिनु मेको आस खतम पोक्‍तीक सुम तुइक्‍बा? \s1 अरु अर्ती \p \v 23 एको लोव़ जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आन देंशो बाक्‍ब। निसाफ पतीकेमी कुल कोव़मुचा मरिम्‍शो बाक्‍‍ब। \em लेवी १९:१५\em* \v 24 सुमी पाप पाइब कली “गे ठीक पाइब बाक्‍नीनी” देंबा, जात जात ङा मुरपुकीमी मेको कली सराप पाइनीम। रागी रागी ङा मुरपुकी मेको आ पर्बम ग्रांग्रा दीनीम। \v 25 तन्‍न सुमी मरिम्‍शो पाइब कली अरे‍बा, मेको ग्‍येरसीनीम। मिनु मेको शुश आसीक ताइनीम। \v 26 थमा लोव़ लेत्‍चा, मुर कली पुक्‍पु पशो खोदेंशो बाक्‍ब। \em हितोपदेस १५:२३\em* \v 27 ङोंइती इ लाङगा ङा गेय थुमो। इ रूमी मार मार शोक्‍को। मिनु नोले इ खिं सेलो। \v 28 गे इ नेक्‍था ङा मुरुम मारेइ मपथु, मेको आ पर्बम सांकछी मबाक्‍को। गे जोल मपावो। \em प्रस्‍थान २०:१६\em* \v 29 गे “मेकोम आं कली मार पवा, मेको कली यो मोदेंशोन पाइनुङ। गो मेको कली क्‍येक्‍क लेत्‍नुङ” मदेनो। \em हितोपदेस २०:२२\em* \v 30 गो अल्‍से मुर का आ रू रे पा लती। निप्‍स मपाइश्शो मुर आ अङगुर रू रे पा कोव़ना कोव़न लती। \v 31 मिनु गो मार ताता देंशा हना, मेको रू नेल्‍ल चूम सुम्‍शो बाक्‍त। खप नेल्‍ल चूले वाशो बाक्‍तेक्‍म। मिनु रू एर ओंथ ङा गारो यो ब्रेश्‍शो बाक्‍त। \v 32 मिनु गो नेल्‍ल कोव़शा, मिम्‍ताक्‍ङ। मिनु शेंतीक लोव़ का रुप्‍ता। मार रुप्‍ता देंशा हना, \v 33 याम का ङा इप्‍चा। याम का ङा निन्‍द्रा पचा। याम का गुइ फिम्‍ला पा बाक्‍चामी \em हितोपदेस ६:९-११\em* \v 34 प्रुङग दुम्‍तीके नु श्‍येत जतीके या कुरब मुर खोदेंशो पा रीब पा मेको मुर तारी जाक्‍ब, दे रुप्‍ता। \c 25 \s1 सोलोमन आ अरु ब्रेक्‍शो लोव़ \p \v 1 एको सोलोमन आ अरु दें‍तीक लोव़ बाक्‍नीम। मिनु यहूदा ङा पिप हिज्‍कीयाह आ मुरपुकीमी मेको ब्रेक्‍शो बाक्‍तेक्‍म। \em हितोपदेस १:१; हितोपदेस १०:१\em* \v 2 परमप्रभुमी का निक्‍शी लोव़ ख्रुइश्‍शा आ सक्ति कोंइब। तन्‍न पिपमी नेल्‍ल तुइक्‍पाइश्‍शा, आ सक्ति ठेयब सेल्‍ब। \v 3 सरीङ गिश ग्‍येत्‍थ बाक्‍बा, रागी गिश लुक्‍च लाइबा नु पिप आ थुंमी मार मिम्‍बा, मेको सुइमी यो तुइक्‍ने मचाप्‍नीम। \v 4 चांदी यपाइश्‍शा, आ कस ग्रुंइताक्‍म हना, चेम्‍बमी रिम्‍शो थोव़क चेम्‍ने चाप्‍ब। \v 5 मोपा पिप आ ङोंइती रे परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन कली तिलीन। मिनु पिप आ हुकुम पतीके बोल्‍यो दुम्‍ब। \em हितोपदेस १६:१२\em* \v 6 पिप आ ङोंइती आंम कली ठेयब मसेलो। मिनु पिप आ ठेयब गेय पाइब आन बाक्‍तीक लचा ममालो। \v 7 मारदे हना ठेयब आन दातेमी इ कली “याक्‍सो”, माइक्‍चा पुंइसीचा क्‍येङा “एक कुने, नि‍स्‍सीन” दे ब्रेश्‍शो रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 8 गे मार मरिम्‍शो ताप्‍तीवी हना यो, रीब पा निसाफ पतीकेमी मलावो। मारदे हना इ नेक्‍था ङा मुरुम इ कली मुने तोक्‍ते हना, मार पाइनेवे। \em लूका १४:७-११\em* \p \v 9 गे इ नेक्‍था ङा मुर नु आंमा रीब पा लोव़ पावो। मेको मुर आ मरिम्‍शो पशो मफ्रावो। \em हितोपदेस २०:१९\em* \v 10 मिनु इ फ्रशो लोव़ नेंबमी इ कली मुने तोक्‍ङे। मिनु इ नें गेना हना यो मरिम्‍शो लीब। \v 11 रिम्‍शो गारचा ङा लोव़ पशोनु, चांदी के थालम वोइश्‍शो सुन के स्‍याउ खोदेंशो बाक्‍ब। \em हितोपदेस १५:२३\em* \v 12 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आ हुइक्‍तीक लोव़ नेंब मुर कली सुन के औंठी नु गहना खोदेंशो बाक्‍ब। \v 13 थमा लोव़ क्‍याक्‍ब मुर, आ होव़प कली हुप्‍शो नाक्‍त अन्‍न रुप्‍ची ना ङा फुं खोदेंशो पा रिम्‍शो बाक्‍ब। मेको लोव़म आ होव़प आ थुं बारपाइक्‍ब। \v 14 सु मुरुमी मारेइ मगेथु, गेता, दे ठेयब लोव़ पाइबा, मेको मुर रेउ मयिपाइक्‍ब गोस्‍स नु फश खोदेंशो बाक्‍ब। \v 15 फाल्‍तीकेमी हुकुम कली बिप्‍पाइक्‍ने चाप्‍नीम। ब्रोव़शो लोव़मी रुश जिक्‍ने चाप्‍ब। \em हितोपदेस १५:१\em* \v 16 खुदो थित्‍तीवी हना, शुश मजावो, इ कली गाप्‍चा ङा पा जावो। मारदे हना शुश जाप्‍तीवी हना, मेचा कुइक्‍ब। \v 17 इ नेक्‍था ङा मुर आ खिं शुश मलावो। मारदे हना मेकोमी इ कली शुश जाक्‍शो तशा ब्रीब। \v 18 आंम नेक्‍था ङा मुर कली जोल पा सांकछी गेब मुर कोक्‍के तरवार नु हेश्‍‍शो ब्रा खोदेंशो बाक्‍ब। \v 19 श्‍येत जशो ना थमा मसुइक्‍चा ङा मुर कली थमा सुइक्‍चा खाइश्‍शो ख्रुइ नु मदुक्‍ब खोइल खोदेंशो बाक्‍ब। \v 20 सुमी थुं खाइश्‍शो मुर आन ङोंइती कुम्‍सो पाइबा, मेको ग्‍यूमी वा रोइश्‍शो नु गारमी हिक्‍सी ख्रेक्‍शो खोदेंशो बाक्‍ब। मिनु वा ख्रोइक्‍ब तुम्‍बु नु शी ख्रोइक्‍ब बुस्‍स खोदेंशो मेको सुर्ता पाइब मुर आ थुं बाक्‍ब। \v 21 इ जोरी सत्रु शोव़लु बेक्‍तेक्‍म हना, मेको आन कली थुलो। तूतू दाक्‍तेक्‍म हना, मेको आन कली ब्‍वाक्‍कु तूचा गेवो। \em रोमी १२:२०\em* \v 22 मो पाप्‍तीवी हना, मेको आन पिया तारी ब्रशो कोइला मोइश्‍शो खोदेंशो दुम्‍ब। मिनु परमप्रभु यावेमी इ कली इनाम गेब। \v 23 उत्तर रे पा फशेमी रेउ यिपाइश्‍शो खोदेंशो पा, ख्रुइश्‍शो लोव़ फ्राइबमी मुर आन कुल राव किक्‍पाइक्‍ब। \v 24 गेना हना यो जिचा पोक्‍ब मीश नु बाक्‍चा क्‍येङा खिं आ तला तारी कुना कामी लशा सिक्‍सी पा बाक्‍चा रिम्‍शो दुम्‍ब। \v 25 तूतू दाक्‍ब मुर कली ब्रोव़शो ब्‍वाक्‍कु खोदेंशो पा ङोन रागी रे जाक्‍शो रिम्‍शो लोव़ बाक्‍ब। \em हितोपदेस १५:२५\em* \v 26 ठीक पाइब मुर परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब नु गारत हना, मेको हिलोम बुक्‍शो ब्‍वाक्‍कु नु शुश ग्रांग्रा बाक्‍शो कुवा खोदेंशो बाक्‍ब। \v 27 शुश खुदो जचा नु आंम कली ठेयब मिम्‍शा मान पाइक्‍चा पुंइसीचा, निम्‍फा मुर कली मरिम्‍शो बाक्‍‍ब। \v 28 सुमी आंम कली ठीक पा चलेने मचाप्‍‍बा, मेको गारो ब्रेश्‍शो सहर खोदेंशो बाक्‍ब। \em हितोपदेस २९:११\em* \c 26 \s1 मुर आन दाते ङा मरिम्‍शो गेय \p \v 1 हुप्‍शो महिनाम फुं नु अन्‍न रुप्‍ची ना रेउ यिशो खोदेंशो पा मूर्ख आन कली मान पशो मगारचा ङा बाक्‍ब। \v 2 फुर फुर पा बेरब भङगेरा नु हुरुर पा बेरब बेल्‍लुम खोदेंशो पा मगारचा ङा सराप शोर गाक्‍शो बाक्‍ब। \v 3 शारा कली सिरकाना, गधा कली करेली नु मूर्ख आ ची कली कोक्‍के माल्‍ब। \em हितोपदेस १९:२९\em* \v 4 मूर्ख कली मूर्ख खोदेंशो पा लोव़ मलेत्‍तो। मो पाप्‍तीवी हना, गे यो मूर्ख दुम्‍नेवे। \v 5 मूर्ख कली आ मूर्खे खोदेंशो पा लोव़ मपाप्‍तीवी हना, मेकोमी आंम कली निप्‍स पाइश्‍शो मिम्‍सीब। \v 6 सुम मूर्ख कली लोव़ चोव़थ सोइक्‍बा, मेकोमी आंम खोइली ख्रोइश्‍शो नु हुश ख्राक्‍श पोक्‍शा श्‍येत जशो खोदेंशो बाक्‍ब। \v 7 मूर्ख आन देंतीके लोव़ खोरन्‍डे मुर आ खोइल खोदेंशो पा शोर गाक्‍शो बाक्‍ब। \v 8 मूर्ख कली मान पचा, फुल्‍लु कली श्‍येलेमी फ्रेंशा आप्‍चा माल्‍शो खोदेंशो बाक्‍ब। \v 9 शांबु दुक्‍शो मुर आ गुइमी चू ओव़शो खोदेंशो पा मूर्ख कली देंतीक लोव़ बाक्‍ब। \v 10 मूर्ख मुर नु लां गाक्‍ब मुर आन कली गेय पपाइक्‍चा, हेंथे लिब्रा आप्‍शा गार सेल्‍ब मुर खोदेंशो बाक्‍ब। \v 11 कुचुममी मेशा लेंशा जशो खोदेंशो पा, मूर्ख मुरुमी मूर्खे गेय लेंशा पना पन बाक्‍ब। \em २ पत्रुस २:२२\em* \v 12 आंम कली “जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर नङ” दे मिम्‍ब मुर क्‍येङा मूर्खन रिम्‍शो बाक्‍ब। \em हितोपदेस ३:७\em* \v 13 अल्‍से मुरुमी “लाङगामी गुप्‍स का बाक्‍ब। लां मेर गुप्‍स हिरशो बाक्‍ब” देंब। \em हितोपदेस २२:१३\em* \v 14 लाप्‍चो रोक्‍शो चोक्‍शो खोदेंशो पा, अल्‍से मुर आ ब्राख्‍येमी एर ओंथ लोक्‍सीशा इप्‍ब। \em हितोपदेस ६:९-११\em* \v 15 अल्‍से मुरुमी आ गुइ खमेम ख्रुम्‍ब। मिनु मेको गुइ आ शोव़ सम्‍म लाइक्‍चा यो अल्‍सी पाइब। \em हितोपदेस १९:२४\em* \v 16 शुश रुप्‍शा लोव़ लेप्‍ब ७ जना मुर क्‍येङा मूर्खमी आंम कली “रुप्‍ब जोक्‍ब नङ” दे मिम्‍सीब। \v 17 सु मुर आन जितीक खेतीकेम ओव़बा, मेको लांम गाक्‍शो कुचुम आ नोफा ग्‍याइश्‍शा कीशो खोदेंशो बाक्‍ब। \v 18 दोपा निप्‍स ग्‍यशो मुरुमी ब्रशो लिब्रा हेंथे पा आप्‍बा, \v 19 मोपा आ नेक्‍था ङा मुर कली जोल पशा नोले “गो इ कली शाक्‍ता ला” देंब। \v 20 शी मबाक्‍त हना, मी काप्‍ब। मोदेंशो पा नोफा मुइक्‍ब मुर मबाक्‍त हना, जिचा खेचा मबोक्‍ब। \em हितोपदेस २२:१०\em* \v 21 दोपा मी मुइक्‍चा कली कोइला नु ब्रचा कली शी माल्‍बा, मोपा रीब पा गाइक्‍ब मुर जिचा पोक्‍ब बाक्‍ब। \em हितोपदेस १५:१८\em* \v 22 नोफा मुइक्‍ब आन लोव़ शुश ब्रोव़शो जचा थोव़क खोदेंशो बाक्‍ब। मेको मुर आन थुं सम्‍म जाक्‍दीप्‍ब। \em हितोपदेस १८:८\em* \v 23 मरिम्‍शो थुं ङा ब्रोव़शो लोव़ खप के बोसुम चांदी ख्रेक्‍शो खोदेंशो बाक्‍ब। \v 24 जोरी सत्रुमी शोव़मी रिम्‍शो लोव़ पाइनीम। तन्‍न आन थुंमी मरिम्‍शो मिम्‍नीम। \em मत्ती १२:४५\em* \v 25 इ जोरी सत्रुमी गे नु ब्रोव़शो लोव़ पाप्‍तु हना यो, मेको कली थमा मसुतो। मारदे हना मेको आ थुंमी ७ ओटा ग्रांग्रा दि‍चा ङा लोव़ ख्रुइश्‍शा बाक्‍नीम। \v 26 सुमी काइ मदाक्‍शो मुर कली “गो इ कली दाक्‍नुङ” देंखु पाइबा, मेको आ देंखु पतीके मुर आन ग्रुम्‍तीकेमी ग्रूब। \v 27 सुमी मुर पिक्‍चा, दे खाल्‍टा दोइबा, मेको आंमान बिक्‍ब। सुमी मुर कली चिप्‍पाइक्‍चा, दे फुल्‍लु लोक्‍बा, मेको आंमा लोक्‍सीशा थिश्‍शा लाइब। \em भजन संग्रह ६:१६; उपदेसक १०:८\em* \v 28 जोल पाइबमी सु कली जोल पवा, मेको कली काइ मदाक्‍ब। मिलो शिलो लोव़ पाइब मुरुमी नेल्‍ल खतम सेल्‍ब। \c 27 \s1 आंम कली ठेयब मसेलो \p \v 1 “दीसा पाइनुङ” दे ठेयब लेश्‍शो लोव़ मपावो। मारदे हना मेको नाक्‍त मार दुम्‍बा गे मतुइक्‍नेवे। \em याकूब ४:१३,१४\em* \v 2 अरु मुरुमी इ कली ठेयब सेल्‍मेक्‍ल। गे आंमा आंम कली ठेयब मसेलो। अरु आन शोव़ रे ठेयब देंमल, इ आंम शोव़मी “गो ठेयब नङ” मदेनो। \v 3 फुल्‍लु नु बाल्‍वा हेल्‍शो बाक्‍नीम। तन्‍न मूर्खमी गेशो श्‍येत मेको निम्‍फा आस क्‍येङा हेल्‍शो बाक्‍ब। \v 4 गाइक्‍चा मरिम्‍शो बाक्‍ब। चुरचा मेको क्‍येङा मरिम्‍शो बाक्‍ब। रुश पतीके कली सु फाल्‍ने चाप्‍बा ङा? \v 5 ख्रुइश्‍शा दाक्‍चा क्‍येङा नेल्‍लेमी तुइक्‍चा ङा पा हुइक्‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। \em लेवी १९:१७\em* \v 6 वारचमी हुइश्‍शो रिम्‍शो पचा कली बाक्‍ब। तन्‍न मदाक्‍ब मुर आन पुक्‍पु पाइश्‍शो हिंचा ङा बाक्‍ब। \em भजन संग्रह १४१:५; मत्ती २६:४९\em* \v 7 साप्‍पा रूशो कोव़जमी खुदो यो मदाक्‍ब। तन्‍न शोव़लु बेक्‍शो मुर कली मब्रोव़शो जचा थोव़क यो ब्रोव़ब। \v 8 खिं रे ङोन लशो मुर ग्‍योव़ रे ङोन बेरशो चिक्‍ब खोदेंशो बाक्‍ब। \v 9 ब्रोव़शो रिना पाइश्‍शो तेल नु धूपमी मुर आन थुं ग्‍येरशो सेल्‍ब। तन्‍न वारच आ अर्ती मेको क्‍येङा रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 10 इ वारच कली नु इ आफ आ वारच कली मप्रोनो। श्‍येत जवी ना, इ लोक्‍ब आ खिं मलावो। मारदे हना ङोन बाक्‍शो लोक्‍ब क्‍येङा नेक्‍था बाक्‍ब मुर रिम्‍शो बाक्‍ब। \em हितोपदेस १८:२४\em* \v 11 आं तौ, जोक्‍‍ब तुइक्‍ब दुमो। मिनु गो ग्‍येरनुङ। मोपा गो इ पर्बम लोव़ पा आं कली आइक्‍च सेल्‍ब आन कली लोव़ लेन्‍ने चाप्‍नुङ। \v 12 निप्‍स पाइश्‍शो मुर श्‍येत जाक्‍चा चिक्‍शो तशा, ख्रुंइसी‍नीम। तन्‍न मारेइ मजोक्‍ब मुरुमी मारेइ मतुइक्‍थु श्‍येत जाइनीम। \em हितोपदेस २२:३\em* \v 13 अर्को रागी ङा मुर आन पर्बम जमानी दुम्‍शो मुर, आ वा रोइश्‍शा लतीन। मुर आ पर्बम जमानी बाक्‍शो आ मारेइ मारेइ नेल्‍ले लतीन। \em हितोपदेस २०:१६\em* \v 14 सुमी सुनी कना बोक्‍शा, आ नेक्‍था ङा मुर कली ठेयब सेंदामी आसीक पाइबा। मेको आसीक ताइबमी “सराप पाइक्‍ती” देंब। \v 15 गेना हना यो जिचा पोक्‍ब मीश रेउ यिमेनु तप तप पा याप्‍ब ब्‍वाक्‍कु खोदेंशो बाक्‍ब। \em हितोपदेस १९:२३\em* \v 16 मेको कली अरेचा फश गिवार कली नाइक्‍पाइक्‍चा खोदेंशो नु ग्‍युरा गुइमी तेल गुप्‍चा खोदेंशो बाक्‍ब। \v 17 फलाममी फलाम कली शेप्‍शो खोदेंशो पा, मुर कामी अर्को कली शेप्‍ब। \v 18 सुमी फोव़शी रवा खाल पाइबा, मेकोमी फल जचा ताइब। सुम आ होव़प कली रिम्‍शो पा कोव़बा, मेको मान पाइक्‍चा पुंइसीब। \v 19 दोपा ब्‍वाक्‍कुम कुल तांइसीबा, मोपा मुर आ थुं दोदेंशो बाक्‍बा, मेको अर्कोम तुइक्‍बा। \v 20 बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीके नु जाम्‍शा लतीके गेनायो मरूशो खोदेंशो पा, मुर आ मिक्‍च यो गेनायो मरूब। \em उपदेसक १:८\em* \v 21 चांदी यपाइक्‍‍चा कली गारचा ङा ग्‍योंब नु सुन यपाइक्‍चा कली यो गारचा ङा ग्‍योंब माल्‍शो खोदेंशो पा, मुर आ पतीक अर्को मुर आन ठेयब सेल्‍तीक रे पा तुंइसीब। \v 22 मूर्ख कली अन्‍न नु चुम्‍लुम वोइश्‍शा तूलीमी चुशा हना यो, आ मूर्खे पचा गेनायो मग्रूब। \p \v 23 इ क्‍यारश भेडा दोदेंशो तांइसीनीमी रिम्‍शो पा कोव़ङो। इ बी ब्‍यफ आन कली होस पा कोव़ङो। \v 24 मारदे हना शोंप गेना हना यो मलीब। सिरपेच यो नेल्‍ल पाला कली मलीब। \v 25 घांस जाम्‍शा लाइब। मिनु नक कोच्‍वा दाप्‍ब। मिनु पहाड रे घांस खुप्‍नीमी, \v 26 पाठा आ ऊन इन कली वा फेक्‍चा दुम्‍ब। बोका लेयशा रू ग्‍याप्‍ने चाप्‍नीनी। \v 27 क्‍यारश आ दूध इ कली, इ खिं ङा मुर आन कली नु इ गेय पाइब आन कली तूचा गाप्‍ब। \c 28 \s1 परमप्रभु कली टीब ग्‍येर‍शो बाक्‍ब \p \v 1 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब सुइम खेदा मपथु यो प्रोक्‍नीम। ठीक पाइबपुकी गुप्‍स खोदेंशो पा महिंथु बाक्‍नीम। \em यसैया ५७:२१\em* \v 2 रागी ङा मुरपुकीमी मरिम्‍शो पाम्‍तेक्‍म हना, हुकुम पाइब शुश दुम्‍नीम। तन्‍न निप्‍स पाइश्‍शो हुकुम पाइब बाक्‍त हना, गेना हना यो रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 3 हुकुम पाइब मुरुमी प्रुङग आन कली दिप्‍तु हना, मेको बाली नाली बिग्रेब ठेयब रेउ खोदेंशो बाक्‍ब। \v 4 परमप्रभु यावे आ अरेशो प्रोंइबपुकीमी अरु अरेशो मटीब आन कली ठेयब सेल्‍नीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो टीब मुरपुकीमी मरिम्‍शो पाइब आन कली तशा, मेको आन पर्बम सुर्ता पाइनीम। \v 5 मरिम्‍शो मुरपुकीमी निसाफ प‍तीके मार बाक्‍बा, दे मरुप्‍‍नीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ देंशो पचा दाक्‍बपुकीमी नेल्‍ल रिम्‍शो पा रुप्‍‍नीम। \v 6 हेंथे गाक्‍ब, थुं निक्‍शी पाइश्‍शो नु शुश क्‍येट थीब मुर दुम्‍चा क्‍येङा रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो ठीक लां गाक्‍ब प्रुङग मुर दुम्‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। \em हितोपदेस १९:१\em* \v 7 सुमी परमप्रभु यावे आ अरेशो टीबा, मेको जोक्‍ब तुइक्‍ब तौ बाक्‍ब। सु चहिं शुश जाइब नु दुक्‍ब मुर आ वारच दुम्‍बा, मेकोमी आ आफ कली मुने तोक्‍ब। \v 8 सुम आ क्‍येट मुर कली शुश चाइक्‍ब ताक्‍चा कली गेबा, मेको आ क्‍येट प्रुङग आन कली शिशी पाइब मुर कली हेक्‍ब। \v 9 सुमी परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ नेंशा मटीबा, मेको आ परमप्रभु कली पुंइतीक लोव़ यो ग्रांग्रा दिशो बाक्‍ब। \em हितोपदेस १५:८\em* \v 10 सुमी रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर कली मरिम्‍शो लां हेंथे गाक्‍पाइक्‍बा, मेको आंमा दोशो खाल्‍टामी बिक्‍ब। तन्‍न दोस मताइबपुकीमी रिम्‍शो ताइनीम। \v 11 शोंप पाइश्‍शो मुरुमी आंम कली “गो जोक्‍ब तुइक्‍ब नङ” दे मिम्‍ब। तन्‍न निप्‍स पाइश्‍शो प्रुङग मुरुमी मेको कली दोदेंशो बाक्‍ब, दे रिम्‍शो पा तुइक्‍ब। \v 12 ठीक पाइबपुकी ग्रामानु, नेल्‍ल ग्‍येरसीनीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी ठेयब दुम्‍तेक्‍म हना, मुरपुकी ख्रुंइसीनीम। \em हितोपदेस ११:११\em* \v 13 सुमी आंम पशो मरिम्‍शो पतीके ख्रुइक्‍बा, मेको सोशो बोशो मदुम्‍ब। तन्‍न सुमी आंम पशो मरिम्‍शो शोव़बा नु प्रोंइबा, मेको शिशी ताइब। \em भजन संग्रह ३२:३-५; १यूहन्‍ना १:८-९\em* \v 14 परमप्रभु यावे कली मान पा हिंब मुर गेना हना यो ग्‍येरशा बाक्‍चा ताइब। तन्‍न मरिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर श्‍येत जाइनीम। \v 15 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबमी प्रुङग आन कली सासन पाप्‍तु हना, मेको ग्रीब गुप्‍स नु प्रेक्‍शा ग्राम्‍ब वां खोदेंशो बाक्‍ब। \v 16 मरुप्‍ब हुकुम पाइब मरिम्‍शो दिप्‍ब मुर बाक्‍ब। तन्‍न जोल पा चेम्‍शो क्‍‍येट काइ मदाक्‍ब मुर शुश नाक्‍ती ब्रोंइब। \v 17 सुमी मुर साइक्‍बा, मेको मबेक्‍म सम्‍म प्रोक्‍शा गाक्‍चा माल्‍ब। सुइमी यो मेको कली वारच मपामेक्‍ल। \em उत्‍पत्ती ४:१४\em* \v 18 सु गेना हना यो रिम्‍शो पाइब बाक्‍बा, मेको रिम्‍शो बाक्‍ब। तन्‍न सु लां निक्‍शी हेंथे पा गाक्‍बा, मेको कालेम जाम्‍शा लाइब। \v 19 सुमी आंम रूमी गेय पाइबा, मेको मुर आ खिंमी शुश अन्‍न बाक्‍ब। शुश लोव़ पा बाक्‍ब मुर चहिं प्रुङग दुम्‍शा लाइनीम। \v 20 थमा सुइक्‍ब मुर शुश आसीक ताइनीम। तन्‍न सुम रीब पा क्‍येट चेम्‍चा दाक्‍बा, मेको सजाइ मतथु, मब्रोंइब। \em हितोपदेस १३:११\em* \v 21 कुल कोव़मुचा मरिम्‍शो बाक्‍ब। तन्‍न मुरुमी आइक्‍च शोब्‍ले तचा कली मरिम्‍शो पाइनीमी कों। \em हितोपदेस १८:५; ब्‍यवस्‍था १:१७\em* \v 22 कुंइद मुर रीब पा क्‍येट थीब दुम्‍चा दाक्‍ब। मिनु “नोले थमा पा प्रुङग दुम्‍नुङ” दे मेकोमी ममिम्‍ब। \em हितोपदेस २३:४; १तिमोथी ६:९\em* \v 23 मिलो शिलो पाइब मुर आन क्‍येङा मुर कली हुइक्‍ब नोले मान पाइक्‍चा पुंइसीब। \v 24 सुमी आ आम आफ आस मार मार रोइश्‍शा “आं शोंप बाक्‍ब” देंबा, मेको खतम पोक्‍ब आ वारच बाक्‍ब। \em मत्ती १५:५\em* \v 25 शिंम मुरुमी जिचा पोक्‍ब। तन्‍न सुमी परमप्रभु यावे कली थमा सुइक्‍बा मेको आसीक ताइब। \v 26 सुमी आंम निप्‍स कली थमा सुइक्‍बा, मेको मूर्ख बाक्‍ब। तन्‍न सु तुइक्‍तीक थुं ङा लां गाक्‍बा, मेको ब्रोंइचा ताइब। \em हितोपदेस ३:५-६\em* \v 27 सुमी प्रुङग कली गेबा, मेको आंमा यो श्‍येत मजाइब। तन्‍न सुमी प्रुङग आन पर्बम शिशी मपाइबा, मेको शुश सराप ताइब। \v 28 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकी ठेयब मुर दुम्‍तेक्‍म हना, मुरपुकी ख्रुंइसी‍नीम। मिनु मेको बेक्‍तेक्‍म हना, ठीक पाइब मुर सोशा बोशा शुश दुम्‍नीम। \c 29 \s1 तुप्‍शो नु हुइश्‍शोम वारच पाइनीस \p \v 1 शुश हुइक्‍चा पुंइसीशा यो, काइ मटीब दुम्‍तेक्‍म हना, मेको आन मतुइक्‍थु वारच पाइक्‍चा मपुंइसीथु, खतम दुम्‍नीम। \em हितोपदेस १५:१०\em* \v 2 ठीक पाइबपुकी सासन पाइब दुम्‍तेक्‍म हना, मुर नेल्‍ल ग्‍येरसीनीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब मुरुमी सासन पाप्‍तु हना, मुर श्‍येत जाइनीम। \em हितोपदेस ११:१०\em* \v 3 सुमी तुइक्‍तीक थुं दाक्‍बा, मेकोमी आ आफ कली ग्‍येरपाइक्‍ब। तन्‍न तेल्‍लेम नु गाक्‍ब मुरुम आ शोंप नेल्‍ल खेरब। \em लूका १५:१३,३०\em* \v 4 पिप आ ठीक पतीकेमी आ रागी लीब। तन्‍न मेकोमी शुश तिरो पोक्‍तु हना, आ रागी खतम सेल्‍ब। \v 5 सुमी आ नेक्‍था ङा मुर कली क्‍युक्‍शा लोव़ पाइबा, मेकोमी मेको कली ग्‍याइल दाइश्‍शो बाक्‍ब। \v 6 मरिम्‍शो पाइब मुर आ मरिम्‍शो पतीकेमी श्‍येत जाइब। ठीक पाइब मुर चहिं शुश ग्‍येरसीशा कुम्‍सो पाइनीम। \v 7 ठीक पाइब मुरुम प्रुङग आन कली दोपा ठीक पचा, दे तुइक्‍नीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकीमी मारेइ मरुप्‍‍नीम। \v 8 शुक्‍शी पाइब मुरपुकीमी सहर खल्बल सेल्‍नीम। तन्‍न जोक्‍ब तुइक्‍ब मुरपुकीमी जिचा खेचा तेक्‍नीम। \v 9 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर मूर्ख नु निसाफ पतीकेमी लत हना, मेको मूर्खमी जिचा पोक्‍शा, रिश्‍शा मगारब। \v 10 हुश ख्राक्‍श पोक्‍ब मुरुमी दोस मताइब मुर आन कली काइ मदाक्‍ब। मेकोमी रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर कली साइक्‍चा माल्‍ब। \v 11 मूर्ख मुरुमी आ गाइक्‍चा नेल्‍ल कोंइब। जोक्‍ब तुइक्‍ब मुरुम चहिं आ गाइश्‍शो तेक्‍शा, मकोंइब। \em हितोपदेस १२:२३; हितोपदेस २५:२८\em* \v 12 सासन पाइबमी जोल लोव़ नेंतु हना, मेको आ गेय पाइब नेल्‍ल परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब दुम्‍‍नीम। \v 13 प्रुङग नु मेको आन कली दिप्‍ब आन के थोव़क का गारशो बाक्‍ब। मेको मार बाक्‍ब देंशा हना, परमप्रभु यावेमी मेको निम्‍फा आस कली मिक्‍च ताइब सेल्‍शो बाक्‍त। \em हितोपदेस २२:२; अय्‍युब ३३:३०; भजन संग्रह १३:४\em* \v 14 प्रुङग आन कली ठीक पा निसाफ पाइब पिप आ सासन गेना हना यो लीब। \em हितोपदेस १६:१२\em* \v 15 वोंइश आल आन कली तुप्‍शा, हुइश्‍शोनु, जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍नीम। मारेइ मशेंशो वोंइश आलम चहिं आ आम कली मुने तोक्‍ब। \em हितोपदेस २२:१५; १राजा १:६\em* \v 16 परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब मुरपुकी शुश दुम्‍तेक्‍म हना, मरिम्‍शो पतीक बारशा लाइब। तन्‍न ठीक पाइबपुकीम मेको आन खतम दुम्‍शो ताइनीम। \em भजन संग्रह ३७:३५-३६\em* \v 17 इ तौ कली रिम्‍शो पा शेंदो। मिनु मेकोमी इ थुं नाइक्‍पाइश्‍शा इ कली ग्‍येरपाइक्‍ब। \em हितोपदेस २३:१३\em* \v 18 परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब मुर मबाक्‍तेक्‍म हना, मुर नेल्‍ल हेंथे पाइ‍ब दुम्‍नीम। तन्‍न मेकोपुकीम आन परमप्रभु यावे आ अरेशो टिम्‍तेक्‍म हना, ग्‍येरसीशो मुर दुम्‍नीम। \v 19 इ गेय पाइब कली लोव़म ला शेंने मचाप्‍नेवे। मारदे हना मेकोमी इ लोव़ रुप्‍तु हना यो मटीब। \v 20 ममिम्‍थु लोव़ पाइब क्‍येङा मूर्खन रिम्‍शो बाक्‍ब। \em उपदेसक १:२; याकूब १:१९\em* \v 21 इ वाइल कली आल रे नम पाइश्‍शा थुल्‍तीवी हना, नोले मरिम्‍शो दुम्‍ब। \v 22 चुरब मुरुमी राम्‍शी पोक्‍ब। गाइश्‍शा बाक्‍ब मुरुमी शुश मरिम्‍शो पपाइक्‍ब। \em हितोपदेस १५:१८; हितोपदेस २२:२४\em* \v 23 मुर आन ठेयब लेश्‍शोमी मेको कली आइक्‍च सेल्‍ब। ब्रेम्‍शो थुं पाइश्‍शो मुर चहिं मान ताइब। \v 24 खुइ नु वारच्‍बु दुम्‍ब मुरुमी आंम आ कली मदाक्‍ब। खुइ पचा पुंइसीब मुर आ सराप नेंबमी यो मारेइ मदेंब। \em लेवी ५:१\em* \v 25 मुर क्‍येङा हिंचा ब्‍वारद खोदेंशो बाक्‍ब। तन्‍न परमप्रभु यावे कली थमा सुइक्‍चा ब्रोंइतीक बाक्‍ब। \em मत्ती १०:२८\em* \v 26 शुश मुरुमी सासन पाइब नु ग्रुम्‍चा दाक्‍नीम। तन्‍न परमप्रभु यावे रे मुरपुकीम ठीक निसाफ ताइनीम। \v 27 ठीक पाइबपुकीमी मरिम्‍शो पाइब तशा ग्रांग्रा दीनीम। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीबपुकीमी ठीक पाइब आन कली तशा ग्रांग्रा दीनीम। \c 30 \s1 आगुर आ लोव़ \p \v 1 एको मास्‍सा ङा याकेह आ तौ आगुर आ देंशो लोव़ बाक्‍ब। मेकोमी इथीएल नु उकल कली एको लोव़ पाप्‍तु। मेकोमी “गो परमप्रभु कली माल्‍ना माल्‍न बाक्‍ती, तन्‍न मथिदु। \em उत्‍पत्ती २५:१२-१४\em* \v 2 थमा पा गो मुर आन दातेमी निप्‍स मपाइश्‍शो मुर दुम्‍ती। गो नु मुर आन के खोदेंशो रुप्‍तीक मबाक्‍ब। \v 3 गो जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍चा मशेंसीङ। मिनु का ला बाक्‍शो परमप्रभु यावे कली मतुइक्‍नुङ। \v 4 सु स्‍वर्ग लशा, लेश्‍शा यिशो बाक्‍बा ङा? सुम फश कली आ गुइमी ग्‍याइक्‍ने चाप्‍बा ङा? सुम समुन्‍द्र ङा ब्‍वाक्‍कु कुम्‍लो पने चाप्‍बा ङा? सुम रागी आ सुर सेला? मेको आ नें मार बाक्‍बा? मेको आ तौ आ नें मार बाक्‍बा? गे तुइक्‍नेवे हना” देनो। \em अय्‍युब ३८:२८-३४\em* \p \v 5 परमप्रभु आ लोव़ नेल्‍ल थमा बाक्‍ब। सु मेकेर लशा ख्रुंइसीबा, मेको कली श्‍येत रे तेक्‍ब। \em भजन संग्रह १२:७\em* \v 6 मेको आ लोव़मी मारेइ यो मतेम्‍दो। तेम्‍ताक्‍वी हना, इ कली हुइश्‍शा, गे जोल पाइब मुर देंचा पुंइसीनेवे। \em ब्‍यवस्‍था ४:२\em* \v 7 मिनु “गो इन कली थोव़क निक्‍शी पुंइनुङ। आं बेक्‍चा क्‍येङा ङोंइती मेको आं कली गेयीनी। \v 8 हेंथे पतीके नु जोल पतीक आं क्‍येङा ङोन वोतीन। आं कली प्रुङग मसेल्‍यीनी नु शुश क्‍येट थीब यो मसेल्‍यीनी। आं कली माल्‍चा ङा जचा थोव़क गेयीनी। \em तिमोथी ६:६-८\em* \v 9 मारदे हना गो नु मारेइ मारेइ बाक्‍त हना, गो इन कली प्रेंनुङ। मिनु ‘परमप्रभु यावे सु बाक्‍बा?’ देंनुङा कों? मिनु गो प्रुङग दुम्‍ती हना, खुइ पा आं परमप्रभु आ नें आइक्‍च सेल्‍शा मुने तोक्‍नुङा कों?” देंती। \em प्रस्‍थान ५:२\em* \p \v 10 गेय पाइब आ पर्बम आ होव़प नु मरिम्‍शो लोव़ मपावो। मो पाप्‍तीवी हना, मेकोमी इ कली सराप पाइब। मिनु गे श्‍‍येत जाइनेवे। \v 11 का निक्‍शी मुरुमी आन आफ कली सराप पाइनीम। मिनु आन आम कली आसीक मगेनीम। \v 12 का निक्‍शी मुरुमी आंम कली “गो गेना हना यो रिम्‍शो पाइब मुर नङ” देंनीम। तन्‍न मेको आन मरिम्‍शो पशो मक्‍याम्‍सीशो बाक्‍ब। \em हितोपदेस २०:९\em* \v 13 का निक्‍शी मुर ठेयब लेश्‍शो बाक्‍नीम। मेको शुश बोरशो बाक्‍नीम। \v 14 का निक्‍शी मुर आन ख्रुइ तरवार नु छूरी खोदेंशो बाक्‍ब। मेकोपुकीमी प्रुङग आन कली नाक्‍‍शा, श्‍येत जाइब आन कली ब्‍वाइनीम। \p \v 15 मिनु या‍फे आ तमी निक्‍शी बाक्‍नीस। मेको निक्‍शीमी “गेयी, गेयी” देंनीस। मिनु अरु थोव़क सां बाक्‍नीम। मेकोपुकी गेनायो मरूनीम। अर्को ४ ओटा थोव़क बाक्‍नीम। मेकोमी गेनायो “मोक्‍ल” मदेंनीम। \v 16 बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीके, आल मथीब कोव़ज, ब्‍वाक्‍कु मतशो सोव़शो रू नु मी, एको ४ ओटा थोव़कमी गेनायो “गाप्‍ती” मदेंनीम। \p \v 17 आफ कली शुक्‍शी पाइब नु आम कली मटीब मुर आन मिक्‍च खदीमी कोक्‍शा ग्रुंइनीम। मिनु गिदपुकीमी ब्‍वाइ‍नीम। \em हितोपदेस २०:२०\em* \v 18 थोव़क सां बाक्‍नीम। मेको तशा गो छक लाक्‍ती। ४ ओटा थोव़क कली यो रुप्‍ने मचबु। \v 19 मेको मार बाक्‍तेक्‍म देंशा हना, ककाकुली आ सरीङम बेरतीके, रोंगु मेर बुस्‍स आन गाक्‍तीके, ठेयब समुन्‍द्रमी जहाज आन गाक्‍तीके नु वोंइश मुर नु मीश आल आस लां मेको रुप्‍ने मचबु। \v 20 हेंथे गाक्‍ब मीश मुरुमी जाइब। मिनु आ शोव़ शोप्‍शा “गो मारेइ मरिम्‍शो मपङ” देंब। \p \v 21 मिनु थोव़क सांमी रागी कली ख्रिंख्रि पपाइक्‍नीम। ४ ओटा थोव़क मेको फाल्‍ने मचाप्‍चा ङा बाक्‍नीम। \em उपदेसक १०:६-७\em* \v 22 मेको ४ ओटा थोव़क मार बाक्‍तेक्‍म देंशा हना, वाइल पिप दुम्‍शो, मूर्ख जशा ब्‍वशा रूशो, \v 23 मरिम्‍शो मीश आल कली ग्‍युंबे पशो नु वाइलीम आ होव़पोक्म आ पा ङा मेको खिं ङा होव़पोक्‍म दुम्‍शो, एको ४ ओटा फाल्‍ने मचाप्‍चा ङा थोव़क बाक्‍नीम। \em ब्‍यवस्‍था २४:१-४\em* \v 24 रागीम ४ ओटा आइक्‍च थोव़क बाक्‍नीम। तन्‍न मेकोपुकी थम जोक्‍ब तुइक्‍ब बाक्‍नीम। \v 25 रकमिक्‍च शुश बोल मपाइश्‍शो बाक्‍तेक्‍म हना यो, आन जचा थोव़क खुप्‍ची ना खुप्‍शा तेल्‍नीम। \em हितोपदेस ६:६-८\em* \v 26 ब्‍वित्‍ती खोदेंशो जन्‍तु शुश बोल मपाइश्‍शो बाक्‍नीम। मो हना यो मेकोमी आन खिं रोंगुम सेल्‍नीम। \v 27 मिनु माले आन के पिप मबाक्‍ब। मोदेंशो बाक्‍तेक्‍म हना यो, मेकोपुकी लडाइ पाइब खोदेंशो पा तांती खिक्‍शा गाक्‍नीम। \v 28 खोते आन कली गुइम ग्‍याइक्‍ने चाम्‍सीब हना यो, मेकोपुकी पिप आ दरवारमी बाक्‍नीम। \v 29 मिनु थोव़क सां बाक्‍नीम। मेको ठेयब मुर खोदेंशो पा गाक्‍नीम। मिनु ४ ओटा थोव़क बाक्‍नीम। मेको ठेयब लेश्‍शा हिरनीम। \v 30 मेको मार बाक्‍नीम देंशा हना, गुप्‍स, जन्‍तु नेल्‍ल आन दातेमी नेल्‍ल क्‍येङा बोल्‍यो बाक्‍ब। मेको सुइ क्‍येङा महिंब। \v 31 ठेयब लेश्‍शा गाक्‍ब भाले, बोका नु आ सेना आन ङोंइती गाक्‍ब पिप बाक्‍नीम। \v 32 गे मूर्ख दुम्‍शा, आंम कली ठेयब सेल्‍तीवी हना, गे मरिम्‍शो पचा मिम्‍शो बाक्‍ते हना, इ कुल सुम्‍सो। \v 33 मिनु दूध ख्राक्‍शोनु नौनी घ्‍यू ग्रूब। नें तुप्‍शोनु, हुश यीब। मोपान गाइक्‍चा बोक्‍त हना, राम्‍शी बोक्‍ब। \c 31 \s1 लेमुएल आ देंशो लोव़ \p \v 1 पिप लेमुएल आ लोव़। मिनु पिप आ ममामी एको लोव़ पिप कली शेंशो बाक्‍त। \em हितोपदेस ३०:१\em* \v 2 मेकोमी “आं तौ, गो इ कली मार देंनुङा ङा? गो इ पर्बम परमप्रभु यावे कली पुंइता। \v 3 इ बोल मीश मुर आन कली मगेवो। मेको हेंथे गाक्‍बपुकीमी पिप आन कली खतम सेल्‍नीम। \em ब्‍यवस्‍था १७:१७; १राजा ११:१,४\em* \v 4 लेमुएल, पिप कली अङगुर शांबु तूचा मशिरब। मिनु सासन पाइबमी रकसी काइ तूचा मदुम्‍ब। \em हितोपदेस २०:१\em* \v 5 ठेयब मुरपुकी तूशा दुक्‍तेक्‍म हना, अरेशो लोव़ प्रेंनीम। मिनु श्‍येत जाइब आन कली निसाफ पतीकेमी दूली पाइनीम। मेको काइ मदुम्‍ब। \v 6 खतम दुम्‍चा चिक्‍शो मुर आन कली रकसी तूचा गेवो। मिनु अङगुर शांबु थुं लुक्‍च लशो आन कली गेवो। \v 7 मोपा तूशा, मेकोपुकीमी आन प्रुङग दुम्‍तीके प्रेंनीम। मिनु आन श्‍येत ममिम्‍नीम। \v 8 ब्‍वाक्‍ने मचाप्‍ब नु मग्‍येरसीशो नेल्‍ल आन पर्बम ठीक निसाफ पावो। \em अय्‍युब २४:१२\em* \v 9 श्‍येत जशो नु प्रुङग आन कली ठीक निसाफ पशा वारच पावो” देंमाक्‍त। \s1 रिम्‍शो गेय पाइब मीश मुर \p \v 10 रिम्‍शो गेय पाइब मीश आल सुम थिन्‍ने चाप्‍बा ङा? मेको हीरा मोती क्‍येङा शुश क्येट लाइब बाक्‍ब। \em हितोपदेस १८:२२\em* \v 11 मेको आ वोंइशेमी मेको कली रिम्‍शो पा थमा सुइक्‍ने चाप्‍ब। मिनु आस माल्‍शो मारेइ मारेइ गा‍प्‍ब। \v 12 मेको ब्रोंइम सम्‍म आ वोंइश कली रिम्‍शो पाइब। मरिम्‍शो गेनायो मपाइब। \v 13 मेकोमी ऊन नु रुवा खुप्‍शा, पांइशा शुश गेय पाइब। \v 14 शुश लेयतीक मारेइ मारेइमी ब्रीशो जहाज खोदेंशो पा मेकोमी खिंमी जचा थोव़क चाक्‍ब। \v 15 मेको सुनी कना बोक्‍शा मार मार जचा तूचा क्‍येपाइक्‍ब। आ वाइलीम आन कली मार गेय प‍चा माल्‍बा, नेल्‍ल अरेब। \v 16 शुश मिम्‍शा नोले मेकोमी रू का ग्‍याप्‍ब। मिनु मेकेर आंमा चेम्‍शो क्‍येटीमी अङगुर ख्रुम्‍ब। \v 17 मेको आ रिम्‍शो गेय पतीके आ गुइ बोल्‍यो बाक्‍नीम। \v 18 मेकोमी आ लेयतीक थोव़क रिम्‍शो पा लेयसीशो ताइब। नाक्‍दो आ बत्ती मकाप्‍ब। \v 19 मेकोमी प्‍यूरी लाइश्‍शा, पांइतो पांइब। आ वा आंमा प्रोव़ब। \v 20 मेकोमी प्रुङग आन कली वारच पाइब। मिनु श्‍येत जाइब आन कली आन माल्‍शो गेब। \v 21 मेको ग्‍यू पची ना महिंब। मारदे हना आ मुर नेल्‍लेमी होशो वा फेक्‍शो बाक्‍नीमी। \v 22 मेकोमी आ ब्रतीक रिम्‍शो पा सेल्‍ब। मेको आ फेक्‍तीक प्‍याजी रङ ङा रिम्‍शो पा किरशो सुती वा के बाक्‍नीम। \v 23 मेको आ वोंइश ठेयब मुर दुम्‍शा, सहर ङा ठेयब लाप्‍चोमी बाक्‍मेनु, रागी ङा खाल्‍पा आन दातेमी बाक्‍ब। \v 24 मेकोमी सुती के फेक्‍तीक वा सेल्‍शा लेयब। किप्‍शुर यो ग्‍याप्‍ब लेयब आन कली लेयब। \v 25 मेको नु सक्ति नु मान त‍तीके बाक्‍ब। मेकोमी दीसा मार दुम्‍बा, दे रिश्‍शा सुर्ता मपाइब। \v 26 मेकोमी लोव़ पवानु, जोक्‍ब तुइक्‍ब लोव़ ला पाइब। मिनु मुर आन कली शिशी पचा कली शेंब। \v 27 मेकोमी आ खिं ङा मुर आन कली रिम्‍शो पा कोव़ब। गेय मपथु, हेंथे पा मजाइब। \v 28 मेको आ आलपुकीमी “आंइ आम ग्‍येरसीशो बाक्‍ब” देंनीम। आ वोंइशेमी यो मेको कली मान पाइब। \v 29 मेकोमी “शुश मीश मुरपुकीमी रिम्‍शो पाइनीम। मेको आन क्‍येङा गे रिम्‍शो पाइब बाक्‍नेवे” देंब। \v 30 मुर आन दारस जोल बाक्‍ब। मेको दारस जाम्‍शा लाइब। तन्‍न परमप्रभु यावे कली मान पा हिंब मीश मुर मान पाइक्‍चा पुंइसीब। \em हितोपदेस ११:२२\em* \v 31 मेको मीश मुर कली आ गेय पा चेम्‍शो गेवो। सहर ङा ठेयब लाप्‍चोमी मुर नेल्‍लेमी मेको कली मान पामेक्‍ल।