\id MIC \h मीका \toc1 मीका \toc2 मीका \toc3 मीका \mt1 मीका \ip \bd ब्रेक्‍ब मुर: \bd* मीका इस्राएल ङा दक्‍खिन हेब्रोन नु गाजा सहर आस दाते मोरेशेथ ङा मुर बाक्‍त। मेको आ नें आ अर्थ “परमप्रभु यावे खोदेंशो सुइ मबाक्‍ब” देंशो बाक्‍ब। मीका आमोस खोदेंशो पा रू ङा गेय पाइब बाक्‍त। मेको अस्‍सुर ङा लडाइ पाइब आन ङोंइती रे प्रोक्‍शा, यरूसलेम सहरम परमप्रभु यावे आ लोव़ पशो बाक्‍त। एको किताब मीकामी ब्रेक्‍शो बाक्‍त। \ip \bd गेना ब्रेक्‍शो:\bd* मीकामी ७५०-७२३ बि. सी.म परमप्रभु यावे आ लोव़ पशो बाक्‍त। मेकोमी सामरीया खतम दुम्‍चा क्‍येङा ङोंइती मेको आ पर्बम परमप्रभु आ लोव़ पशो बाक्‍त। \em मीका १:६\em* हिज्‍कीयाह पिप दुम्‍शो ६ बर्स दुम्‍ची ना ७२२ बि. सी. सामरीया खतम दुम्‍शो आ पर्बम चहिं मीकामी मारेइ मब्रेक्‍शो बाक्‍त। मोपतीके मेकोमी एको किताब ७२२ बि. सी. क्‍येङा ङोंइती ब्रेक्‍शो बाक्‍त। \ip \bd मार ब्रेक्‍शो:\bd* परमप्रभुमी थुं नाइक्‍चा गेब। इस्राएल नु रागी रागी ङा मुर नेल्‍ल आन कली मस्‍सीह सोइक्‍ब। मेकोमी आ गे जाक्‍ब मुर आन कली श्‍येत रे प्रोंइब। \c 1 \s1 सामरीया नु यरूसलेम कली निसाफ \p \v 1 परमप्रभु यावेमी मोरेशेथ ङा मीकाह कली लोव़ पाप्‍तु। मेना यहूदा रागीमी योथाम पिप बाक्‍त। मेको आ नोले आहाज नु मेको आ नोले हिज्‍कीयाह पिप दुम्‍ताक्‍स। मिनु मेको परमप्रभु यावे आ लोव़ नु आ कोंइतीके सामरीया नु यरूसलेम आस पर्बम बाक्‍त। \em येरमीया २६:१८; यसैया १:१\em* \p \v 2 मिनु परमप्रभु यावेमी मार कोंइशो नु देंशो बाक्‍त देंशा हना “जात जात ङा मुर, गे नेल्‍लेमी नोफा दाइक्‍तीन। रागी नु मेकेर बाक्‍ब नेल्‍लेमी नेनीन। परमप्रभु, परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीके रे पा इन मरिम्‍शो पशो आ पर्बम सांकछी दुम्‍ब। \v 3 लो कोव़ङीन, परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक रे जाक्‍ना जाक्‍न बाक्‍ब। मेको यीब नु रागी ङा लाइश्‍शो डांडाम गाक्‍ब। \em आमोस ४:१३\em* \v 4 मी आ नेक्‍था मयीन यशो खोदेंशो पा, लुक्‍च लतीकेमी ब्‍वाक्‍कु शाइश्‍शो खोदेंशो पा, मेको आ थेक्‍शो डांडापुकी याइनीम। मिनु दिंमपुकी ब्रोल्‍नीम। \v 5 मेको नेल्‍ल याकूब आ मरिम्‍शो पशो नु इस्राएल ङा मुर आन पाप आ पर्बम दुम्‍शो बाक्‍ब। याकूब आ मरिम्‍शो पशो मार बाक्‍बा? मेको सामरीया ममाइ ङा? यहूदा ङा लाइश्‍शो डांडा मार बाक्‍बा? मार, मेको यरूसलेम ममाइ ङा? \em येरमीया २३:१३-१४\em* \v 6 मोपतीके गो सामरीया कली फुल्‍लु तेल्‍तीक सेल्‍नुङ। मेको अङगुर ख्रुम्‍तीक रू दुम्‍ने चाप्‍ब। गो मेकेर ङा फुल्‍लु दिंमम ताइक्‍नुङ। मिनु मेको आ खिं प्रेश्‍शा, आ जग ग्रुंइनुङ। \em १राजा १६:२४; होसे १४:१\em* \v 7 मिनु मेको आ मूर्ति नेल्‍ल प्रोल्‍चा पुंइसीनीम। मेको आ गेय पा चेम्‍शो क्‍येट नेल्‍ल मीम हुम्‍‍चा पुंइसीब। गो मेको आ मूर्ति नेल्‍ल खतम पोक्‍नुङ। मारदे हना मेको नेल्‍ल तेल्‍लेम पा चेम्‍शो क्‍येट खोदेंशो पा खुप्‍शो बाक्‍नीम। मोपतीके मेको तेल्‍लेम पा चेम्‍शो क्‍येट खोदेंशो पा जाम्‍शा लाइनीम” देंत। \em होसे २:७,१४\em* \s1 यहूदा सहर कली श्‍येत दुम्‍ब \p \v 8 मिनु गो मेको आ पर्बम रोंका पा ङाक्‍ना ङाक्‍न बाक्‍नुङ। श्‍येत्‍थ खोइल नु भेत्रे गाक्‍नुङ। गो सिवार खोदेंशो पा ग्रीनुङ। मिनु बुक्‍स खोदेंशो पा ग्रीनुङ। \v 9 मारदे हना मेको आ गार मसाब। मेको यहूदा सम्‍म जाक्‍शो बाक्‍ब। मेको आं मुर आन बाक्‍तीक यरूसलेम सहर ङा ठेयब लाप्‍चो सम्‍म जाक्‍दीश्‍शो बाक्‍ब। \v 10 एको लोव़ गाथ सहरम मनेंपतीन। मिनु ङाक्‍सीन मङाक्‍कीन। बेथ-लेआफ्रामी इन पियाम फुरक फुंइसीन। \em २सामुएल १:२०\em* \v 11 शाफीर सहर ङा मुरपुकी, भेत्रे दुम्‍शा, मुने दोक्‍शा इन लां लने। सानान सहर ङा मुरपुकी लाङगा मग्रूनीम। बेथ-एचेलम ङा मुर रोंका पाइनीम। मुल रे इ कली वारच पाइब मबाक्‍नीम। \v 12 मिनु मारोथ सहर ङा मुरपुकीम हिंना हिंन रिम्‍शो दुम्‍तीके रिम्‍ना रिम्‍न बाक्‍नीम। परमप्रभु यावे रे हिंचा ङा श्‍येत यित। मिनु मेको यरूसलेम ङा ठेयब लाप्‍चो सम्‍म जाक्‍शो बाक्‍त। \v 13 लाकीश सहर ङा मुरपुकी, शारा आन कली बग्‍गीम फ्रेंशा लने। गे सियोन सहर ङा मुर आन कली पाप पपाइक्‍तीनी। मिनु मेको कली पाप पपाइक्‍ब, गे बाक्‍नीनी। इस्राएल आ मरिम्‍शो पतीके इन दातेम थीसीब। \v 14 मोपतीके गे मोरेशेथ-गाथ सहर कली आ गाक्‍ची ना ङा कोसेली गेचा माल्‍नीनी। अकजीब सहर ङा मुर इस्राएली आन पिप आन कली ब्‍वाक्‍कु मबाक्‍तीकेम ब्‍वाक्‍कु बुक्‍शो खोदेंशो बाक्‍नीम। \v 15 मिनु मारेशा सहर ङा मुरपुकी, गो इन कली ग्रापाइक्‍चा कली मुर का चाक्‍नुङ। मेको इस्राएल ङा मान ततीके अदुल्‍लाम सम्‍म जाक्‍ब। \v 16 मिनु इन दाक्‍शो आल आन पर्बम इन चां प्रेक्‍कीन। चां नेल्‍ल प्रेक्‍शा, गिदद खोदेंशो दुमीन। मारदे हना इन आल नेल्‍ल ग्‍याइश्‍शा, मुर आन रागीम लाइक्‍चा पुंइसाक्‍म। \c 2 \s1 मरिम्‍शो ठेयब मुर आन पर्बम लोव़ \p \v 1 आबी आबी, सु सुम आन ब्राख्‍येम गोल्‍शा पाप नु मरिम्‍शो पचा ला मिम्‍नीमी। मिनु नां सोव़म चोटीन मेको आन मिम्‍शो पाइनीम। मारदे हना मेको पने चाप्‍ब बाक्‍नीम। \v 2 मेकोपुकीम रिम्‍शो रू तशा वाल्‍शा, रोइक्‍नीम। रिम्‍शो खिं रोइक्‍नीम। मोपा मेकोपुकीमी मुर आन खिं नु आन थेरशो रू आंम के सेल्‍नीम। \em ब्‍यवस्‍था ५:२१; हितोपदेस २४:१५; यसैया ५:८\em* \v 3 मोपतीके परमप्रभु यावेमी मार देंत देंशा हना “गो मेको आन खिं ङा मुर आन कली श्‍येत गेनुङ। मेको रे आंम कली प्रोंइने मचाप्‍नीम। ठेयब लेश्‍शा गाक्‍ने मचाप्‍नीम। मारदे हना मेको थम श्‍येत जतीक नाक्‍त बाक्‍ब। \em आमोस ५:१३\em* \v 4 मेको नाक्‍ती मुरपुकीमी इन पर्बम शुक्‍शी पा कुम्‍सो पाइनीम। मिनु इन पर्बम रोंका पा ङाक्‍नीम। मिनु मुरपुकीमी ‘गोपुकी थमा पा खतम दुम्‍तक। आंइ मुर आन थेरशो रू अर्को मुरुम लाइक्‍नीम। आंइ रू आंइ जोरी सत्रु आन दातेमी योक्‍सीनीम’ देंनीम” देंत। \v 5 मोपतीके गेपुकी परमप्रभु यावे आ मुर आन योक्‍शो रू रोइक्‍चा मताइनीनी। \v 6 मेकोपुकीम “परमप्रभु यावे आ लोव़ मपने” देंनीम। तन्‍न लोव़ पाइनीम। मिनु मेकोपुकीमी “मोदेंशो श्‍‍येत आंइ कली मदुम्‍ब” देंनीम। \em आमोस ७:१६\em* \v 7 याकूब आ खिं ङा मुरपुकी, मोदेंशो देंचा दुम्‍बा? मार, परमप्रभु यावे आ फाल्‍तीक सक्ति नुम्‍मे ङा? मेकोमी मोदेंशो पाइबा ङा? परमप्रभु यावेमी रिम्‍शो पाइब आन कली रिम्‍शो लोव़ मपाइबा ङा? \em आमोस ६:३\em* \v 8 तन्‍न गे आं मुर आन ङोंइती जोरी सत्रु खोदेंशो दुम्‍शा बाक्‍नीनी। रिम्‍शो पाइब मुर आन फेक्‍तीक रोइश्‍शा लाइक्‍नीनी। लडाइ मदुम्‍शो बाक्‍ब, दे इन कली थमा सुइश्‍शा गाक्‍ब आन कली मोदेंशो पाइनीनी। \v 9 गेपुकीम आं मुर आन मीश आन कली आन दारशो खिं रे ग्रुंइनीनी। मेको आन आलपुकी रे आं गेशो आसीक गेना हना यो कली रोइश्‍शा लाइक्‍नीनी। \v 10 बोक्‍शा लने। मारदे हना एकेर इन नाइक्‍तीक ममाइ। मारदे हना एको ग्रांग्रा दितीकेमी मुर आन कली मरिम्‍शो सेल्‍ब। मेको मारेइ पने मचाप्‍चा ङा पा खतम सेल्‍शो बाक्‍ब। \v 11 तेकोइ मुरुमी जोल पा दूली लोव़ पशा “गो इ कली अङगुर शांबु तूचा नु रकसी तूचा आ पर्बम लोव़ पाइनुङ” देंत हना, मेको मुर मेको आन कली गारचा ङा लोव़ पाइब बाक्‍ब। \s1 श्‍येत रे प्रोंइशो \p \v 12 परमप्रभुमी “याकूब गो थमा पा नेल्‍ल इन कली खुप्‍शा पुक्‍नन्‍नी। गो इस्राएलम लीशो आन कली थमा पा खुप्‍नुङमी। गो मेको आन कली भेडा बगालम वोइश्‍शो खोदेंशो पा नु योव़तीकेम योव़शो खोदेंशो पा वोइक्‍नुङ। मिनु मेकेर शुश मुर दुम्‍नीम। \em येरमीया ३१:१०; इजीकीएल ३६:३७; यसैया ५२:१२\em* \v 13 लां कोंइब मेको आन ङोंइती गाक्‍ब। मेकोपुकी लाप्‍चो रे पा ग्रूशा गाक्‍नीम। मेको आन पिप मेको आन ङोंइती गाक्‍ब। परमप्रभु यावे मेको आन ङोंइङोंइती बाक्‍ब” देंत। \c 3 \s1 ठेयब मुर आन कली हुइश्‍शो \p \v 1 मिनु गो “गे, याकूब आ ठेयब मुरपुकी नु इस्राएली आन खिं ङा हुकुम पाइबपुकी, इन नोफा दाइश्‍शा नेनीन। गे ठीक निसाफ तुइक्‍चा ममाल्‍नीनी ङा? \em येरमीया ५:५\em* \v 2 गेपुकी रिम्‍शो पचा काइ मदाक्‍नीनी। मिनु मरिम्‍शो पतीक दाक्‍नीनी। गेपुकीमी आं मुर आन कुशुल उक्‍नीनी। मिनु मेको आन रुश रे आन श्‍ये रिक्‍‍नीनी। \v 3 गेपुकीमी आं मुर आन श्‍ये ब्‍वाइतीनी। मेको आन कुशुल उक्‍तीनी। मिनु रुश टुक्रा टुक्रा पा जिक्‍तीनी। मिनु बोसुम क्‍येतीक श्‍ये खोदेंशो पा मेको आन कली टुक्रा टुक्रा पा चेक्‍‍तीनी” देंती। \em भजन संग्रह १४:४\em* \v 4 मिनु मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे कली पुंइनीम। तन्‍न मेकोमी मेको आन पुंइशो लोव़ मलेप्‍ब। आ अरेशो मटितीके मेकोमी मेको आन क्‍येङा आ कुल ख्रुइक्‍ब। \em हितोपदेस १:२८; इजीकीएल ८:१८\em* \p \v 5 मिनु परमप्रभु यावेमी आ लोव़ पाइब आन पर्बम मार देंत देंशा हना “सुम आं मुर आन कली दूली लांम गाक्‍पाइक्‍बा? आं लोव़ पाइबपुकीमी, सुमी मेको आन कली जचा गेमेनु ‘रिम्‍शो दुम्‍ब’ देंनीम। तन्‍न मेको आन कली जचा मगेमेनु, मेको आन कली लडाइ तोचा कली ठीक दुम्‍नीम। \v 6 मोपतीके इन कली मारेइ मततीक नाक्‍दो दुम्‍ब। परमप्रभु रे मारेइ मतुइक्‍चा ङा पा छिङछिङ दुम्‍नीनी। आं लोव़ पाइब आन कली नां रिक्‍ब। मिनु नाक्‍त मेको आन कली छिङछिङ दुम्‍ब। \v 7 कोंइतीक ताइबपुकी शिशी मताइनीम। टुना मुना पाइबपुकी मुने दोक्‍नीम। मेको आन शोव़ सुम्‍सीचा माल्‍नीम। मारदे हना परमप्रभुमी मेको आन कली लोव़ मलेप्‍ब। \em आमोस ८:१२\em* \v 8 तन्‍न गो सक्ति पाइश्‍शो बाक्‍नुङ। गो परमप्रभु यावे आ सोक्‍ती, ठीक निसाफ पतीके नु आ सक्तिम ब्रीशो बाक्‍नुङ। गो याकूब आ हेंथे पशो नु इस्राएल ङा मुर आन पाप शेंचा कली मोदेंशो दुम्‍शो बाक्‍नुङ। \em यसैया ५८:१\em* \v 9 याकूब आ खिं ङा ठेयब मुरपुकी नु इस्राएल ङा खिं खिं ङा हुकुम पाइबपुकी एको लोव़ नेनीन। गेपुकीमी ठीक निसाफ पतीक कली ग्रांग्रा दीनीनी। मिनु ठीक लोव़ नेल्‍ल दूली सेल्‍‍नीनी। \v 10 गेपुकीमी हुश शाइक्‍पाइश्‍शा सियोन कली सेल्‍नीनी। मिनु यरूसलेम कली मरिम्‍शो पतीकेम सेल्‍नीनी। \em हबकुक २:१२\em* \v 11 मेकेर ङा ठेयब मुरपुकीमी घूस जशा निसाफ पाइनीम। मेकेर ङा चढ़ेबपुकीम शेंशो ङा क्‍येट ताक्‍नीम। परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइबपुकी क्‍येट तचा कली नोले दुम्‍ब लोव़ पाइनीम। मो हना यो मेकोपुकीमी ‘परमप्रभु यावे आंइ दातेमी बाक्‍ब। गो श्‍येत मजाइनीकी’ देंनीम। \em येरमीया ७:४\em* \v 12 मोपा इन पतीके सियोन वाक्‍शो रू दुम्‍ब। यरूसलेम ब्रेश्‍‍शो खिं ङा फुल्‍लु देल्‍तीके दुम्‍ब। परमप्रभु यावे आ खिं ङा डांडा ब्‍वाकी दुम्‍शो बाक्‍ब” देंत। \em भजन संग्रह ७९:१; येरमीया ९:१०; येरमीया २६:१८\em* \c 4 \s1 परमप्रभु आ डांडा \p \v 1 मिनु नोले डांडा नेल्‍ल आन क्‍येङा परमप्रभु यावे आ खिं बाक्‍शो डांडा लाइश्‍शो दुम्‍ब। मिनु मेको नेल्‍ल आन क्‍येङा ग्‍येत्‍थ लाइब बाक्‍ब। मिनु शुश मुर मेकेर लाइ‍नीम। \em यसैया २:२-४\em* \v 2 मिनु रागी रागी ङा मुरपुकी मेकेर जाक्‍शा, मेकोपुकीमी “जाक्‍कीन। गोपुकी परमप्रभु यावे आ डांडा लय। याकूब आ परमप्रभु आ खिं लय। मेकोम इं कली आ लां कोंइब। मिनु गोपुकी मेको आ लांम गाक्‍ने चाप्‍यल। मारदे हना शेंतीके सियोन रे नु परमप्रभु यावे आ लोव़ यरूसलेम रे ग्रूब” देंत। \em लूका २४:४७\em* \v 3 मेकोमी शुश जात ङा मुर आन दा‍तेमी निसाफ पाइब। मिनु ङोन बाक्‍शो बोल्‍यो रागी रागी ङा मुर आन कली निसाफ पाइब। मिनु मेकोपुकीमी आन तरवार चेम्‍शा, फाली सेल्‍नीम। आन तूतीक भाला चेम्‍शा गुये सेल्‍नीम। मिनु रागी रागी ङा मुर आन दातेमी लडाइ मपाइ‍नीम। मेकोपुकीमी गेनायो लडाइ मशेंसीनीम। \v 4 तन्‍न मुर नेल्‍ल आन अङगुर नु फोव़शी रवा आन पुंम नित्‍‍नीम। मिनु मेको आन कली सुइमी हिंच मकोंइनीम। मारदे हना मुर नेल्‍ल आन परमप्रभु यावेमी लोव़ प‍शो बाक्‍ब। \em १राजा ५:५; जकरिया ३:३०\em* \v 5 मिनु “जात जात ङा मुर नेल्‍ल आन देवी देवता आन नेंम गाक्‍नीम। तन्‍न गोपुकी चहिं गेना हना यो परमप्रभु यावे, इं परमप्रभु आ नेंम गाक्‍नय” देंतेक्‍म। \s1 परमप्रभु आ मुरपुकीम शिशी ताइनीम \p \v 6 परमप्रभु यावेमी मार देंत देंशा हना “मेको नाक्‍ती गो खोइल मदुक्‍ब आन कली खुप्‍नुङमी। मिनु गो खेरशो नु श्‍येत जशो आन कली खुप्‍नुङमी। \em येरमीया ३१:८; ब्‍यवस्‍था ३०:४\em* \v 7 मिनु खोइल मदुक्‍ब आन कली लीशो मुर आन दातेम वोइक्‍नुङ। खेरचा पुंइसीशो आन कली बोल्‍यो रागी ङा मुर सेल्‍नुङमी। मिनु परमप्रभु यावेमी मेको आन कली सियोन डांडा रे गेना हना यो कली सासन पाइब। \p \v 8 आं बगाल बाक्‍तीक डांडा, सियोन आ तमी इ सांद मिग्‍दाल-एदेर सहर सम्‍म जाक्‍दीप्‍ब। गे ङोंइती ङा राज्‍य लेंशा ताइनेवे। यरूसलेम ङा तमीम आ राज्‍य लेंशा ताइ‍ब। \p \v 9 मुल गे मारदे वाइ ब्रेश्‍शा ग्री‍नेवे? मार इ पिप मबाक्‍बा ङा? इ अर्ती गेब जाम्‍शा लमा? मिनु मारदे आल थितीक रोइ पशो मीश मुर खोदेंशो पा वाइ ब्रेत्‍नेवे? \em येरमीया ८:१९\em* \v 10 सियोन आ तमी, आल थितीक रोइ पशो मीश मुर खोदेंशो पा वाइ ब्रेश्‍शा ग्रीङो। मारदे हना मुल गे एको सहर प्रोंइचा माल्‍नेवे। मिनु खिं मबाक्‍तीकेमी बाक्‍तीक सेल्‍चा माल्‍नेवे। गे बेबीलोनम लचा माल्‍नेवे। मिनु मेकेर रे प्रोंइचा पुंइसीनेवे। मेकेर परमप्रभु यावेमी इ कली इ जोरी सत्रु आन गुइ रे प्रोंइब। \v 11 मुल शुश रागी रागी ङा मुर इ पर्बम दूली पा बोक्‍शा ‘सियोन ग्रांग्रा दिशो दुम्‍‍ल। गो मेको कली कोव़ना कोव़न बाक्‍चा तांइसेक्‍ल’ देंनीम” देंत। \v 12 तन्‍न मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे आ मिम्‍शो मतुइक्‍नीम। मेकोपुकीमी आ पचा चिक्‍शो मतुइक्‍नीम। परमप्रभुमी मेको आन कली खला ङा अन्‍न खुप्‍शो खोदेंशो पा खुप्‍ताक्‍व। \v 13 सियोन आ तमी बोक्‍शा, अन्‍न तुपो। मारदे हना गो इ ग्रोव़ फलाम के सेल्‍नुङ। गो इ गेंग्रे कांसा के सेल्‍‍नुङ। मिनु गे शुश जात जात ङा मुर आन कली फस पोक्‍नेवे। मेको आन रोइश्‍शो परमप्रभु यावे कली गेनेवे। मिनु मेको आन शोंप रागी नेल्‍ल ङा परमप्रभु यावे कली चढ़ेनेवे। \c 5 \s1 बेथलेहेम रे सासन पाइब का जाक्‍ब \p \v 1 गे गारो हिरशो सहर बाक्‍नेवे। लडाइ पाइबपुकीमी इ कली पुम्‍नीम। मिनु इस्राएल कली सासन पाइब कली कोक्‍केम चोव़चोम तुप्‍नीम। \em उत्‍पत्ती ३५:१९; मत्ती २:५-६; यूहन्‍ना १:१-२\em* \p \v 2 तन्‍न गे बेथलेहेम एफ्राथाह, गे यहूदा ङा सहर आन दाते ङा आइक्‍च बाक्‍ते हना यो, इ रे पा आं पा ङा इस्राएल कली हुकुम पाइब का जाक्‍ब। मेको साइ ङोंइती रेन बाक्‍शो बाक्‍त। \em यसैया ४:१७; यसैया ११:१२\em* \p \v 3 मिनु परमप्रभु यावेमी इस्राएली आन कली काइ मकोव़ब। मिनु मीश मुरुमी आल थिवा नोले ला कोव़ब। मेना लीशो मुरपुकी इस्राएल ङा मुर नु गारशा, लेत्‍चा पुंइसीनीम। \em इजीकीएल ३४:२३\em* \v 4 मिनु मेकोमी परमप्रभु यावे आ सक्तिमी आ बगाल आन कली योव़ब। मिनु मेकोमी आ परमप्रभु यावे आ ठेयब नेंमी आ गेय पाइब। मिनु मेकोपुकी रिम्‍शो पा बाक्‍नीम। मारदे हना मेको रागी ङा सुर सम्‍म नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब दुम्‍ब। \em यसैया ९:५; एफिसी २:१४\em* \v 5 मिनु मेकोमी थुं नाइक्‍चा गेब। मिनु अस्‍सुर ङा मुर इं रागी ओव़शा लडाइ पचा गोम्‍तेक्‍म हना, गोपुकीमी ७ जना गोठला नु ८ जना हुकुम पाइब वोइक्‍नीकी। \p \v 6 मेकोपुकीमी अस्‍सुर रागी कली तरवारम हुकुम पाइनीम। निम्रोद रागी कली शोइश्‍शो तरवारमी हुकुम पाइनीम। मिनु मेकोपुकीमी इं कली “अस्‍सुरी इं रागी ओव़तेक्‍म हना यो, इं कली प्रोंइनीम। इ रागी ङा सांदम जाक्‍तेक्‍म हना यो, इं कली प्रोंइनीम” देंनीम। \em भजन संग्रह ११०:३\em* \p \v 7 याकूब आ लीशो मुर शुश आन दातेम परमप्रभु यावे रे जाक्‍शो सीत नु घांस तार जुक्‍शो रेउ खोदेंशो दुम्‍नीम। मेकोमी “सुइ मुरुम वारच पाइनीमी कों” दे मकोव़नीम। मिनु मुर आन आस मपाइनीम। \v 8 याकूब आ लीशो मुर शुश आन दातेमी ब्‍वाकी ङा गुप्‍स खोदेंशो दुम्‍नीम। मेकोपुकी भेडा गोठम बाक्‍शो गुप्‍स आ चाइक्‍ब खोदेंशो दुम्‍नीम। गुप्‍स मेकेर लाम्‍तेक्‍म हना, साइश्‍शा ब्‍वाइनीम। मिनु सुइमी मेको आन कली प्रोंइने मचाप्‍नीम। \v 9 मिनु परमप्रभु यावेमी “गे इन गुइ इन जोरी सत्रु क्‍येङा बोल्‍यो दुम्‍‍शा ग्रानीनी। मिनु इन जोरी सत्रु नेल्‍ल खतम दुम्‍नीम। \em जकरिया ९:१०\em* \p \v 10 मेको नाक्‍ती गो इन शारा इन दाते रे खतम पोक्‍नुङ। इन बग्‍गी प्रेश्‍शा गेनुङ। \v 11 गो इन रागी ङा सहर नेल्‍ल खतम पोक्‍नुङ। गो इन बोल्‍यो दरवार नेल्‍ल प्रेत्‍नुङ। \v 12 गो इन टुना मुना पशो आ पर्बम इन कली खतम पोक्‍नुङ। मिनु इन दातेमी साहीत कोव़ब आन कली बाक्‍चा मगेनुङ। \em जकरिया १३:२\em* \v 13 गो इन दा‍ते ङा मूर्ति नेल्‍ल खतम पोक्‍नुङ। इन पूजा पचा कली ख्रुक्‍‍शो फुल्‍लु खतम पोक्‍नुङ। मिनु इन गुइमी सेल्‍शो थोव़क आन ङोंइती मबाप्‍नीनी। \v 14 गो इन दा‍ते ङा मूर्ति पाइश्‍शो थाम तुल्‍शा बेरपाइक्‍नुङ। मिनु इन सहर आन कली प्रेत्‍नुङ। \v 15 गो गाइश्‍शा चुरशा रागी रागी ङा मटीब मुर आन कली क्‍येक्‍क लेत्‍नुङमी” देंत। \c 6 \s1 परमप्रभु पाप आ पर्बम गाइश्‍शो \p \v 1 परमप्रभु यावेमी मार देंबा, इन नोफा दाइश्‍शा नेनीन “बोक्‍कीन। मिनु पहाड आन ङोंइती इन देंचा माल्‍शो लोव़ शोव़ङीन। मिनु डांडापुकीमी इन लोव़ नेन्‍मेक्‍ल। \em इजीकीएल ६:२\em* \v 2 गे डांडापुकी नु गेना हना यो लीब रागी ङा जग, परमप्रभु यावेमी दोपा निसाफ पाइबा, मेको नेनीन। मारदे हना मेकोमी आ मुर आन कली निसाफ पचा चिक्‍शो बाक्‍ब। आ दोस गे‍शो नोफा दाइश्‍शा नेनीन। मारदे हना आ मुर आन कली मेको के लोव़ बाक्‍ब। मेकोम इस्राएल कली निसाफ पाइब। \p \v 3 आं मुरपुकी गो इन कली मार पङा? गो इन कली मार श्‍येत गेङा? आं कली देनीन। \em येरमीया २:५\em* \v 4 गो इन कली इजीप्‍त रे एक चाक्‍तन्‍नी। मिनु इन वाइलीम वाइल दुम्‍शो रागी रे प्रोंइतन्‍नी। इन कली लां कोंइचा कली मोसा, हारून नु मिरयाम आन कली सोइक्‍ताक्‍ङमी। \em प्रस्‍थान १५:२०\em* \v 5 आं मुरपुकी, मोआब ङा पिप बालाकम मार सल्‍ला पशो बाक्‍मे, मेको मिम्‍तीन। बेओर आ तौ बालाममी मेको कली मार लोव़ लेत्‍ता, मेको मिम्‍तीन। शित्तीम रे गिल्‍गाल सम्‍म ङा लांमी गाक्‍शोनु, मार मार दुम्‍मे, मेको मिम्‍तीन। मिनु परमप्रभु यावेमी इन कली दोपा प्रोंइशो बाक्‍मे, मेको तुइक्‍नीनी” देंत। \em गन्‍ती २२:-२४:-; यहोसु २:१; यहोसु ४:१९\em* \p \v 6 गो मार कुरशा परमप्रभु यावे आ ङोंइती जाक्‍ङा? मार चाक्‍शा, इर ङा परमप्रभु आ ङोंइती बाम्‍‍ङा? मार चोशा चढ़ेतीक चाक्‍शा, आ ङोंइती जाक्‍ङा? मेको आ ङोंइती बर्स का दुम्‍शो ब्‍यफ चाक्‍शा, जाक्‍ङा? \em भजन संग्रह ५०:८-१३; आमोस ५:२२\em* \v 7 परमप्रभु यावे हजार हजार सांड तशा ग्‍येरबा? मार १० हजार तेल के खोला तशा ग्‍येरबा ङा? गो आं पाप आ पर्बम आं ङोंइती जरमेशो तौ गेचा माल्‍नुङा? मिनु आं थुं ङा पाप आ पर्बम आं आल गेचा माल्‍नुङा? \v 8 परमप्रभु यावेमी इन कली, गे बेक्‍शा लाइब मुर, इन कली मार रिम्‍शो बाक्‍मे नु मार पचा माल्‍नीनी, मेको देंशो बाक्‍ब। मार देंशो बाक्‍ब देंशा हना, गे ठीक निसाफ पने, शिशी प‍तीक कली दाक्‍तीन। मिनु इन परमप्रभु आ ङोंइती ब्रेम्‍शो दुम्‍शा गाक्‍कीन। \em ब्‍यवस्‍था १०:१२; १सामुएल १५:२२\em* \s1 यरूसलेम कली दोस गेशो \p \v 9 परमप्रभु यावेमी सहर कली “आं कली मान पा हिंचा इन कली श्‍येत रे प्रोंइतीक दुम्‍ब। गे थर ङा मुर नु सहर ङा ग्रुम्‍तीक ङा मुर आन लोव़ नेनीन। \v 10 गो मेको आ अरेशो मटीब आ खिं ङा मरिम्‍शो पा चेम्‍शो शोंप प्रेंदु? इन आइक्‍च सेल्‍शो सराप रशो पुक्‍तीक प्रेंदु? \em लेवी १९:३५\em* \v 11 मार गो इन मरिम्‍शो नाक्‍तीक नु जोल पा नाक्‍तीक ढक के थैलो वोइक्‍ब कली दोस मताइब सेलु? \em हितोपदेस २०:१०\em* \v 12 मेको आ शोंप पाइश्‍शो मुरपुकी हुश ख्राक्‍श पोक्‍तीकेम ब्रीशो बाक्‍नीम। मेको सहर ङा मुरपुकी जोल पाइनीम। मेको आन शोव़ जोल पतीकेमी ब्रीशो बाक्‍ब। \v 13 मोपतीके गो इ कली खतम पोक्‍चा गोशो बाक्‍नुङ। गो इ कली इ पाप आ पर्बम श्‍येत्‍थ पोक्‍नुङ। \v 14 गे जचा थोव़क जाइ‍नेवे, तन्‍न मरूनेवे। मिनु इ कोव़ज शोव़लु बेक्‍शोन बाक्‍ब। गे खेक्‍चा दा खेक्‍नेवे, तन्‍न उप्‍शा वोइक्‍ने मचाप्‍नेवे। गे मार खेक्‍नेवे, मेको नेल्‍ल लडाइम खतम दुम्‍ब। \v 15 गे मार मार शोक्‍चा दा शोक्‍‍नेवे। तन्‍न खुप्‍‍चा मताइनेवे। तेल रवा आ फल ख्राक्‍चा दा ख्राक्‍नेवे, तन्‍न इ रांम तेल ख्रेक्‍चा मताइनेवे। गे अङगुर ख्राक्‍चा दा ख्राक्‍नेवे, तन्‍न अङगुर शांबु तूचा मताइनेवे। \em ब्‍यवस्‍था २८:३८-४०; आमोस ५:११\em* \v 16 गे ओम्री आ अरेशो लोव़ पाप्‍तीवी। मिनु आहाब आ खिं ङा मुर आन पशो नेल्‍ल पाप्‍तीवी। मिनु मेको आन गेशो अर्ती टिप्‍तीवी। मोपतीके गो इ कली खतम पोक्‍नुङ। मिनु इ मुर आन कली शुक्‍शी पतीक सेल्‍नुङ। गे आं मुर आन गाइश्‍शो ताइनेवे” दे ब्रेन्‍न ब्रेन्‍न बाक्‍ब। \em १राजा १६:२९-३३\em* \c 7 \s1 इस्राएल कली श्‍‍येत दुम्‍शो \p \v 1 गो दोदेंशो पा श्‍येत ज‍शो बाक्‍नुङा? गो फल सिश्‍शा नोले, अङगुर रू ङा सिला माल्‍ची नोले मारेइ जचा मताइनुङ। आं माल्‍शो ङोंइती मीशो फोव़शी यो मबाक्‍ब। \em भजन संग्रह १२:२; यसैया ५७:१\em* \v 2 थमा सुइक्‍चा पुंइसीब मुर रागी रे जाम्‍शा लाम्‍तेक्‍म। मिनु गेना हना यो रिम्‍शो पाइब मुर मलीशो बाक्‍नीम। मुर नेल्‍ल मुर साइक्‍चा कली बाप्‍शा बाक्‍शो बाक्‍नीम। मुर नेल्‍लेमी ब्‍वारद दाइश्‍शा आंम लोक्‍ब कली साइक्‍चा माल्‍‍शो बाक्‍नीम। \v 3 मेकोपुकी मरिम्‍शो पचा कली जोक्‍ब बाक्‍नीम। आन ठेयब मुर नु निसाफ पाइबपुकीमी घूस जाइ‍नीम। सक्ति पाइश्‍शोपुकीमी मार मिम्‍तमे मेकोन पाइनीम। मोपा ठीक पतीके कली दूली सेल्‍नीम। \v 4 मेको आन दा‍ते ङा नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो मुर चू रवा खोदेंशो बाक्‍ब। मेको आन दाते ङा गेना हना यो रिम्‍शो पाइब थरपु हिरशो चू खोदेंशो बाक्‍ब। इन खाल पाइब आन नाक्‍त जाक्‍शो बाक्‍ब। मेको नाक्‍ती इन कली कोव़बमी इन कली ग्रुम्‍थ जाक्‍ब। मुल मेको आन कली खतम सेल्‍तीक नाक्‍त जाक्‍ब। \v 5 इन वारच कली थमा मसुतीन। इन दाक्‍शो मुर कली थमा मसुतीन। गे नु काथा इप्‍शो मीश नु यो होस पा लोव़ पने। \em येरमीया ९:३-४\em* \v 6 मारदे हना तौमी आ आफ कली मरिम्‍शो पाइब। तमी आ ममा आ पर्बम दूली पाइब दुम्‍ब। चाइमीम आ शिमी आ पर्बम मरिम्‍शो पाइब। आंम खिं ङा मुर इन जोरी सत्रु दुम्‍नीम। \em मत्ती १०:३५-३६\em* \v 7 तन्‍न गो परमप्रभु यावे गे कोव़नुङ। गो आं कली श्‍येत रे प्रोंइब परमप्रभु कली रिम्‍नुङ। आं परमप्रभुमी आं पुंइशो नेंब। \s1 परमप्रभुमी श्‍येत रे प्रोंइब \p \v 8 मिनु “आं जोरी सत्रु आं कली शुक्‍शी पा मग्‍येरसीन। गो गोल्‍ती हना यो, बोक्‍नुङ। गो छिङछिङम बाक्‍ती हना यो, परमप्रभु यावे आं छेङछेङ बाक्‍ब। \em ओबदिया १:१२; भजन संग्रह २७:१\em* \v 9 आं कली निसाफ पा वारच मपवा सम्‍म गो परमप्रभु यावे आ गाइश्‍शो फाल्‍चा माल्‍नुङ। मारदे हना गो मेको कली पाप पाता। मेकोमी आं कली आ शिशी तपाइक्‍चा कली छेङछेङम ग्रुंइब। \em येरमीया १४:७\em* \v 10 मेना आं जोरी सत्रुम मेको ताइनीम। मिनु मुने दोक्‍नीम। मारदे हना मेकोपुकीमी ङोंइती ‘परमप्रभु यावे, इ परमप्रभु ते बाक्‍‍म?’ देंशो बाक्‍तेक्‍म। गो मेको आन खतम दुम्‍शो ताइनुङ। मुल यो मेकोपुकी लां ङा हिलो खोदेंशो पा दिम्‍चा पुंइसीशो बाक्‍नीम। \em भजन संग्रह ७९:१०\em* \p \v 11 गे इन गारो लेंशा सेल्‍तीक नाक्‍त नु इन सांदपुकी ङोन ङोन सम्‍म चाक्‍दीत्‍तीक नाक्‍त जाक्‍शो बाक्‍ब। \v 12 मेको नाक्‍त अस्‍सुर नु इजीप्‍त रे शुश मुर जाक्‍नीम। इजीप्‍त रे युफ्रेटीस सम्‍म, समुन्‍द्र रे समुन्‍द्र सम्‍म नु पहाड रे पहाड सम्‍म ङा शुश मुर इन बाक्‍तीक जाक्‍नीम। \v 13 तन्‍न रागी रागी नेल्‍ल श्‍येत्‍थ दुम्‍नीम। मुर आन मरिम्‍शो पशो आ पर्बम मोदेंशो दुम्‍ब” देंत। \s1 परमप्रभुम इस्राएल कली शिशी पाइब \p \v 14 गे इन मुर आन कली कोक्‍केम योव़ङीन। मेको ब्‍वाकीम बाक्‍शो बगाल इन के बाक्‍ब। मेको रिम्‍शो बाक्‍तीकेम बाक्‍नीम। मेको आन कली ङोंइती ङा खोदेंशो पा बाशान नु गिलादमी जोचा गेन। \em मीका ५:३; येरमीया ५०:१९\em* \v 15 गेपुकी इजीप्‍त रे ग्रूशो नाक्‍त खोदेंशो पा गो इन कली छक लाक्‍चा ङा गेय कोंइनुङ। \v 16 मेको रागी रागी ङा मुरपुकी शुश सक्ति पाइश्‍शो बाक्‍तेक्‍म हना यो, मेको तशा, मुने दोक्‍नीम। मेकोपुकीम आन गुइम आन कुल सुम्‍सीनीम। मिनु मेको आन नोफा लाटा दुम्‍ब। \v 17 मेकोपुकीम बुस्‍स खोदेंशो नु खपीम ग्रे‍शा गाक्‍ब जन्‍तु खोदेंशो पा, खप तुक्‍नीम। मेको आन बोल्‍यो दरवार रे हिंशा ख्रिंख्रि पा ग्रूनीम। मेकोपुकी हिंशा परमप्रभु यावे, आंइ परमप्रभु गे लेत्‍नीम। मिनु मेकोपुकीमी इन कली मान पा हिंनीम। \em भजन संग्रह ७२:९\em* \v 18 इन खोदेंशो परमप्रभु अर्को सु बाक्‍बा ङा? गे ठीक मपशो क्‍याम्‍ब बाक्‍नीनी। इन लीशो मुर आन मरिम्‍शो पतीके माफ गेनीनी। गे गेना हना यो गाइक्‍स ङा गाइक्‍स मबाक्‍नीनी। तन्‍न शिशी पचा कली ग्‍येरशा बाक्‍नीनी। \em भजन संग्रह १०३:३,८-१३\em* \v 19 मेकोमी आंइ कली लेंशा शिशी पाइ‍ब। मेकोमी आंइ पाप कली दिम्‍ब। गे आंइ पाप शुश लुक्‍च लशो समुन्‍द्रमी ताइक्‍नीनी। \v 20 गे याकूब कली इन थमा सुइक्‍तीके कोंइ‍नीनी। मिनु अब्राहाम कली दाक्‍शा मप्रोंइतीके कोंइताक्‍नी। गे साइ ङोंइती आंइ किकी पिप आन कली कसम जशा लोव़ गेशो बाक्‍तीनी। \em उत्‍पत्ती २८:१३-१५; उत्‍पत्ती २२:१६-१८; लूका १:७३\em*