\id JON \h योना \toc1 योना \toc2 योना \toc3 योना \mt1 योना \ip \bd ब्रेक्‍ब मुर:\bd* एको किताब सुम ब्रेक्‍शो बाक्‍बा, मेको आ पर्बम तेइ मब्रेक्‍शो बाक्‍ब। तन्‍न योना आ शेंसीबपुकीमी योना आ ब्रेक्‍शा वोइश्‍शो रे एको किताब ग्रुंइशो बाक्‍ब, दे मिम्‍नीम। \ip \bd गेना ब्रेक्‍शो:\bd* इस्राएल ङा पिप येरोबाम ८२५-७८४ बि. सी. आ पालाम योना बाक्‍त। \em २राजा १४:२५\em* मेना आमोस नु होसेमी यो परमप्रभु यावे आ लोव़ पशो बाक्‍ताक्‍स। एको किताब योना बेक्‍म नोले ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। \ip \bd मार ब्रेक्‍शो:\bd* परमप्रभु यावेमी इस्राएली मदुम्‍शो, अर्को रागी ङा मुर आन कली इस्राएली आन कली खोदेंशो पा दाक्‍ब। येसुमी यो योना आ सांकछी गेब। \em मत्ती १२:३८-४१; लूका ११:२९-३२\em* \c 1 \s1 परमप्रभुमी योना कली सोइश्‍शो \p \v 1 परमप्रभु यावेमी अमीत्‍तै आ तौ योना कली मार लोव़ पवा बाक्‍त देंशा हना, \em २राजा १४:२५\em* \v 2 “गे छुल बोक्‍शा, निनवे माइश्‍शो ठेयब सहरम लावो। मिनु मेकेर ङा मुर आन मरिम्‍शो पशो आ पर्बम शेंदीमी। मारदे हना गो मेको आन मरिम्‍शो पशो नेल्‍ल ताता” दे मदा बाक्‍त। \s1 योना परमप्रभु रे प्रोक्‍शो \p \v 3 तन्‍न योना परमप्रभु यावे आ ङोंइती रे लशा, निनवे मलथु, टारशीश गे प्रोक्‍चा गोवा बाक्‍त। मिनु योप्‍पा सहरम यिशा, टारशीश लाइब डोंगा का थिश्‍शा, क्‍येट थाप्‍शा, परमप्रभु यावे आ ङोंइती रे प्रोक्‍शा, डोंगाम ङोंइसे बाक्‍त। \em भजन संग्रह १३९:७,९,१०\em* \v 4 मिनु परमप्रभु यावेमी समुन्‍द्रमी ठेयब फश पपदा बाक्‍त। मोपा ठेयब फश गिवारम पतीके मेको डोंगा जिक्‍‍चा चिक्‍ता बाक्‍त। \v 5 मिनु डोंगाम गेय पाइबपुकी हिंशा, आन देवी देवता आन नें थि‍शा, ब्रेम्‍मा बाक्‍त। मिनु डोंगा सोपी पचा कली मेको आन बाक्‍शो मारेइ मारेइ समुन्‍द्रमी ताइक्‍तमे बाक्‍त। योना चहिं डोंगा आ आइदी तला लशा, इप्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 6 मिनु डोंगा चलेबमी योना आ इप्‍तीकेम लशा “गिश ङा इमे। बोक्‍को, इ परमप्रभु कली थोवो। मेको परमप्रभु इं कली खतम दुम्‍चा रे प्रोंइबा, कों” देंमाक्‍त। \v 7 मिनु डोंगाम गेय पाइबपुकीमी “सुम पतीके ओदेंब श्‍येत दुम्‍माइ, तुइक्‍चा कली चिङगा कोव़चा” देंमुशा, चिङगा कोव़ङमे बाक्‍त। चिङगा कोव़ङमेनु, योना आ नेंम ग्रूमाक्‍त। \em हितोपदेस १६:३३\em* \p \v 8 मिनु डोंगाम गेय पाइबपुकीमी योना कली “गो मारदे ओदेंब श्‍येत ज‍या? इ गेय मार में? गे ते रे पिवे? तेको रागी ङा नवे? मार थर ङा मुर नवे?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। \v 9 मिनु योनामी “गो हिब्रू नङ। रागी नु समुन्‍द्र सेल्‍ब, सरीङ ङा परमप्रभु यावे कली थमा सुइक्‍ब नङ” देंमाक्‍त। \em उत्‍पत्ती १:९-१०\em* \v 10 मिनु मेको मुरपुकी ङोंइती क्‍येङा हिंशा योना कली “गे मारदे ओपा प्रोक्‍ङे?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। मारदे हना योनामी मेको आन कली “गो परमप्रभु यावे आ ङोंइती रे प्रोक्‍ती” देंशो बाक्‍माक्‍त। \v 11 मिनु मेकोपुकीमी योना कली “फश गिवार नाइक्‍पाइक्‍चा कली मार पचा माल्‍नीकी?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। मारदे हना फश गिवार पतीके ब्‍वाक्‍कु बारना बारन लमाक्‍त। \v 12 मिनु योनामी “आं कली समुन्‍द्रमी ताइक्‍ताक्‍यीनी हना, फश गिवार नाइक्‍ब। एको फश गिवार आं पतीके पशो बाक्‍ब, दे गो तुइक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 13 मिनु मेको मुरपुकीमी लेंशा डोंगा रागीम चाक्‍चा कली शुश खीयेमे बाक्‍त। तन्‍न मचाप्‍मे बाक्‍त। मारदे हना फश गिवार शुश बारशो बाक्‍माक्‍त। \v 14 मिनु मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे कली “परमप्रभु यावे, एको मुर आ पर्बम गोपुकी बेक्‍चा ममाल्‍कल। एको मुर आ दोस मतकल। मारदे हना परमप्रभु यावे, इन दाक्‍शो यो मोदेंशोन बाक्‍त” देंमा बाक्‍त। \v 15 मिनु योना कली समुन्‍द्रमी ताइक्‍तमे बाक्‍त। मिनु फश गिवार नु ब्‍वाक्‍कु ख्रा दिम्‍शा, नांइसे बाक्‍त। \v 16 मिनु मेको मुरपुकी परमप्रभु यावे कली मान पा हिंशा, मेको कली चढ़ेशा “आ देंशो नेल्‍ल टीनीकी” दे परमप्रभु यावे कली कसम जामे बाक्‍त। \v 17 मिनु परमप्रभु यावेमी योना कली दाक्‍पाइक्‍चा कली ठेयब ङांइ का सोइक्‍ता बाक्‍त। मेको ङांइमी योना कली ग्रु दाक्‍गानु, योना सां नाक्‍दो नाक्‍ती आ कोव़जीम बाक्‍माक्‍त। \em मत्ती १२:४०; मत्ती १६:४\em* \c 2 \s1 योनाम परमप्रभु कली लोव़ पशो \p \v 1 मिनु योनामी ङांइ आ कोव़ज रे पा परमप्रभु यावे कली लोव़ पवा बाक्‍त। \v 2 मिनु मेकोमी परमप्रभु यावे, आ परमप्रभु कली “गो आं श्‍येत जतीके रे लोव़ पाता। मिनु आं कली लोव़ लेत्‍ताक्‍यीनी। गो बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीके रे ब्रेत्‍ती। मिनु गे आं सेंदा नेंतीनी। \em भजन संग्रह १२०:१\em* \v 3 गे आं कली समुन्‍द्र आगाम ताइक्‍ताक्‍यीनी। आं एर ओंथ ब्‍वाक्‍कु ला बाक्‍शो बाक्‍त। ब्‍वाक्‍कुमी आं कली गिल्‍शा, आ छाल आं तारी रे लाम्‍तेक्‍म। \em भजन संग्रह ४२:८\em* \v 4 गोमी ‘इन क्‍येङा ङोन दुम्‍शा, इन योव़शो खिं मुल गेनायो मताइनुङ’ दे मिम्‍ताक्‍ङ। \em भजन संग्रह ३१:२२\em* \v 5 आं एर ओंथ ब्‍वाक्‍कु बाक्‍तीके, हेरा बेक्‍ती। गो ब्‍वाक्‍कु आगाम बाक्‍ङानु, आं पिया लेउम सुम्‍शो बाक्‍त। \em भजन संग्रह १८:५; भजन संग्रह ६९:२\em* \v 6 मिनु गो समुन्‍द्र आगा क्‍येङा यो लुक्‍च ग्रुम्‍ती। गो गेनायो मग्रूचा ङा पा ग्रुम्‍ती। तन्‍न परमप्रभु यावे, आं परमप्रभु गे आं कली बेक्‍चा रे प्रोंइतीनी। \em भजन संग्रह १०३:४\em* \v 7 आं थुं लुक्‍च लशा, गो परमप्रभु यावे, इन कली मिम्‍शा, इन कली लोव़ पाता। मिनु इन बाक्‍तीके रे आं लोव़ नेंतीनी। \em भजन संग्रह १४२:२-४\em* \v 8 जाम्‍शा लाइब मूर्ति कली थमा सुइक्‍बपुकीमी इन शिशी मताइनीम। \em भजन संग्रह ३१:७\em* \v 9 गो चहिं ‘गे रिम्‍शो पाइब बाक्‍नीनी’ देंशा, इन कली ठेयब सेल्‍नुङ। गो इन कली देंशो लोव़ खाप्‍नुङ। परमप्रभु यावे, गे मुर आन कली श्‍येत रे प्रोंइब बाक्‍नीनी” दे लोव़ पवा बाक्‍त। \em भजन संग्रह ५०:१४; भजन संग्रह ११६:१७-१८\em* \p \v 10 मिनु परमप्रभु यावेमी ङांइ कली “योना कली ब्‍वाक्‍कु रे ग्रुंइशा रागीम तेवो” दे अरेवा बाक्‍त। मिनु ङांइमी मेको कली ब्‍वाक्‍कु रे ग्रुंइशा, रागीमी तेवा बाक्‍त। \c 3 \s1 लेंशा योना कली शेंथ सोइश्‍शो \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी लेंशा योना कली लोव़ पवा बाक्‍त। \em योना १:२\em* \v 2 मिनु मेकोमी “गे बोक्‍को, निनवे माइश्‍शो ठेयब सहर लावो। गो इ कली मार शेंनुङा, मेको मेकेर ङा मुर आन कली शेंदीमी” दे मदा बाक्‍त। \p \v 3 मिनु परमप्रभु यावे आ लोव़ टिशा, योना निनवे गे लचा गोवा बाक्‍त। निनवे थम ठेयब सहर बाक्‍माक्‍त। मेको निनवे सहर सुर का रे अर्को सुर जाक्‍दीत्‍चा कली नाक्‍त सां माल्‍बाक्‍माक्‍त। \em योना ४:११\em* \v 4 मिनु योनामी निनवे सहर ओव़शा, नाक्‍त का गाक्‍शा, मुर आन कली “४० नाक्‍त नोले एको सहर खतम दुम्‍ब” दे ठेयब सेंदामी शेंदा बाक्‍त। \p \v 5 मिनु मेको नेंशा निनवे ङा मुरपुकीमी परमप्रभु आ लोव़ थमा बाक्‍ब, दे थमा सुदमे बाक्‍त। मेकोपुकीमी “निनवे सहर ङा आइक्‍च नु ठेयब मुर आन मरिम्‍शो पतीके रे लेत्‍तेक्‍म, दे कोंइचा कली नेल्‍ल माइजा बाक्‍शा, अरन्‍डी फेक्‍सीन” दे नेल्‍ल आन कली नेंपदमे बाक्‍त। \em मत्ती १२:४१; योएल १:१४\em* \v 6 मिनु निनवे ङा पिपमी यो मेको लोव़ नेना बाक्‍त। मेको आ ठेयब नित्‍तीके रे बोक्‍शा, पिप आ फेक्‍तीके वा प्रुइश्‍शा, अरन्‍डी फेक्‍शा, पुलु तारी निस्‍से बाक्‍त। \v 7 मिनु पिप नु आ मुरपुकीमी निनवे ङा मुर आन कली “मुरपुकी नु बस्‍तु भावमी मारेइ मजामेक्‍ल, मतूङमेक्‍ल। बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडा आन कली यो मयोव़ङमेक्‍ल, ब्‍वाक्‍कु मतुंइदमेक्‍ल। \v 8 मुरपुकीम अरन्‍डी सुम्‍सीशा, बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडा यो सुम्‍चा माल्‍नीम। मिनु मेकोपुकीमी परमप्रभु कली ठेयब सेंदाम पुंइचा माल्‍नीम। मिनु नेल्‍ल आन मरिम्‍शो लां नु आन मरिम्‍शो पशो रे लेत्‍चा माल्‍नीम। \v 9 परमप्रभु आ शुश गाइक्‍तीक रे लेप्‍बा, कों? मेकोमी आंइ कली मसाइक्‍बा, कों? सुम तुइक्‍बा, ङा?” देंमा बाक्‍त। \em योएल २:१४\em* \v 10 मिनु परमप्रभुमी मेको मुर आन पशो नु आन मरिम्‍शो लां रे लेश्‍शो तशा “आं ङोंइती पाइनुङ देंशो, मुल मपाइनुङ” दे मिम्‍ता बाक्‍त। मिनु परमप्रभुमी आ ङोंइती मिम्‍शो मपवा बाक्‍त। \em येरमीया १८:७-८\em* \c 4 \s1 योना परमप्रभु नु गाइश्‍शो \p \v 1 मिनु परमप्रभुमी मुर आन कली खतम मपशो तशा, योना चुरशा, शुश गाइक्‍ता बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावे कली \v 2 “परमप्रभु यावे, आं रागीम बाक्‍ङानु, गो एको तुइश्‍शो नङ। मोपतीके गो टारशीश गे प्रोक्‍शो नङ। गे नेल्‍ल कली शिशी पाइब नु दाक्‍ब परमप्रभु ननी। इन गाइक्‍चा रीब पा मबोक्‍ब। इन शिशी ठेयब बाक्‍ब। इन थुं श्‍येत गेचा बाक्‍त हना यो, इन थुं लेश्‍शा, मेको आन कली मारेइ मपाइनीनी, दे गो तुइश्‍शो नङ। \em प्रस्‍थान ३४:६\em* \v 3 मुल परमप्रभु यावे, आं कली साइय्‍यीनी। मारदे हना गो ब्रोंइचा क्‍येङा बेक्‍चा दाक्‍नुङ” दे परमप्रभु यावे नु लोव़ पवा बाक्‍त। \em १राजा १९:४\em* \v 4 मिनु परमप्रभु यावेमी “इ गाइश्‍शो ठीक ममाइ” दे मदा बाक्‍त। \v 5 मिनु योना सहर रे लशा, पूर्ब गे ङा डांडामी निस्‍से बाक्‍त। मेकेर गोठ का सेल्‍शा बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेकेर फाम्‍सीशा निश्‍शा “मेको सहरमी मार दुम्‍बा” दे कोव़शा, रिम्‍दा बाक्‍त। \p \v 6 मिनु परमप्रभु, परमप्रभु यावेमी योना कली नां फाम्‍सीशा बाक्‍ल, श्‍येत मजवल, दे छक लाक्‍चा ङा पा आइक्‍च रवा का आ बाक्‍तीकेमी वा‍पदा बाक्‍त। मिनु योना मेको रवा तशा, शुश ग्‍येरसे बाक्‍त। \v 7 तन्‍न आ दीसा सुनी कना परमप्रभुमी खोंकला का सोइक्‍ता बाक्‍त। मेकोमी मेको आइक्‍च रवा आ शाक्‍श ख्रोदा बाक्‍त। मिनु रवा सोल बेक्‍माक्‍त। \v 8 मिनु नां दाम्‍मेनु, परमप्रभुमी योना आ बाक्‍तीकेम पूर्ब रे होश फश सोइक्‍ता बाक्‍त। मिनु नांमी योना आ पिया नाप्‍शा, योना ओले पेते दुम्‍शा, गोल्‍माक्‍त। मिनु योनामी “ब्रोंइचा क्‍येङा बेक्‍चा दाक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \s1 परमप्रभु आ शिशी \p \v 9 मिनु परमप्रभुमी योना कली “गे मेको रवा आ पर्बम गाइक्‍चा, ठीक दुम्‍बा ङा?” दे लोव़ पवानु, मेकोमी “गो मबेक्‍ङा सम्‍म गाइक्‍नुङ” दे लोव़ लेत्‍ता बाक्‍त। \v 10 मिनु परमप्रभु यावेमी “गे इ मख्रुम्‍शो, मकोल्‍पाइश्‍शो, नाक्‍दो कामी वाशा, आ दीसा नाक्‍दो सोल बेक्‍शो रवा कली शिशी पाइनेवे। \v 11 मिनु गो मेको ठेयब सहर निनवे आ पर्बम शिशी मपाइनुङा ङा? मेकेर आन ग्‍युरा पेरा गुइ मतुइक्‍ब लाख का २० हजार क्‍येङा शुश मुर नु बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडा यो बाक्‍नीमी। गो मेको आन कली शिशी पाइनुङ” देंमाक्‍त।