\id JDG \h न्‍यायाधीस \toc1 न्‍यायाधीस \toc2 न्‍यायाधीस \toc3 न्‍यायाधीस \mt1 न्‍यायाधीस \ip \bd ब्रेक्‍ब मुर:\bd* साइ ङोंइती ङा मुरपुकीमी “सामुएलमी एको किताब ब्रेक्‍शो बाक्‍ब” देंशो बाक्‍तेक्‍म। तन्‍न सामुएल आ ब्रोंइची ना अर्को परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब यो बाक्‍तेक्‍म। मेकोपुकीमी यो एको किताब ब्रेक्‍शो बाक्‍म माइ, दे यो मिम्‍नीम। \ip \bd गेना ब्रेक्‍शो:\bd* एको किताब ब्रेक्‍ब सामुएल बाक्‍त हना, मेको खाल्‍पा दुम्‍मेनु, ब्रेक्‍शो बाक्‍त। मारदे हना “मेना इस्राएलमी पिप मबाक्‍म” दे शुश खेयप एको किताबम ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। \em न्‍यायाधीस १७:७; न्‍यायाधीस १८:१; न्‍यायाधीस १९:१; न्‍यायाधीस २१:२५\em* \ip \bd मार ब्रेक्‍शो:\bd* परमप्रभु यावे आ गेना हना यो दाक्‍तीके नु शिशी कोंइचा कली लोव़ ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। दोपा कोंइब देंशा हना: \io1 १. इस्राएल ङा मुरुम परमप्रभु आ ङोंइती मरिम्‍शो पशो बाक्‍तेक्‍म। \em न्‍यायाधीस ३:७; न्‍यायाधीस ५:-\em* \io1 २. परमप्रभुमी मेको आन कली सजाइ गेब। \io1 ३. इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु कली पुंइनीम। \io1 ४. परमप्रभुमी मेको आन कली श्‍येत रे प्रोंइब का सोइक्‍ब। \io1 ५. परमप्रभु गे लेश्‍शो मुर आन कली गेना हना यो माफ गेब, दे शेंशो बाक्‍ब। \c 1 \s1 अदोनी-बेसेक कली ग्‍याइश्‍शो \p \v 1 यहोसु बेक्‍म नोले इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु यावे कली “ङोंइती आंइ दाते ङा तेको थरमी कुशा, कनानी आन कली लडाइ तोचा?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ४९:८; न्‍यायाधीस १८:५; न्‍यायाधीस २०:१८; प्रस्‍थान २८:३०; गन्‍ती २७:२१\em* \v 2 मिनु परमप्रभु यावेमी “यहूदा आ थर ङा मुर कुचा माल्‍नीम। नेनीन, गो मेको रागी मेको आन कली गेनुङ” देंमाक्‍त। \v 3 मिनु यहूदा आ लोक्‍ब सिमियोन कली “गे आं कली गेशो रागी ग्राचा कली वारच पथ पिवो। मोपा गो कनानी नु लडाइ पाइनस। नोले गो गे नु इ कली गेशो रागी ग्राचा कली वारच पथ लाइनुङ” देंमाक्‍त। मिनु सिमियोन आ थर ङा मुर यहूदा आ थर ङा मुर नु लमा बाक्‍त। \v 4 मिनु यहूदा आ थर ङा मुरपुकीमी लडाइ पा परमप्रभु यावेमी कनानी नु परिज्‍जी आन कली मेको आन गुइम गेवा बाक्‍त। मेकोपुकीमी मेको आन कली खेदा पामे बाक्‍त। बेसेक सहरमी १० हजार मुर आन कली साइश्‍शा ग्रामा बाक्‍त। \v 5 मेकेर मेकोपुकीमी अदोनी-बेसेक माइश्‍शो पिप नु लडाइ पामे बाक्‍त। मेकोपुकीमी कनानी नु परिज्‍जी आन कली ग्रामा बाक्‍त। \v 6 मिनु अदोनी-बेसेक प्रोक्‍माक्‍त। तन्‍न यहूदा आ थर ङा मुरपुकीमी मेको कली खेदा पा थिश्‍शा, आ गुइ खोइल ङा बोंग्‍ये ख्रोइश्‍शा गेमे बाक्‍त। \v 7 मिनु अदोनी-बेसेकमी “गुइ खोइल ङा बोंग्‍ये ख्रोइश्‍शो ७० जना पिपमी आं निश्‍शा जतीक रे दोक्‍शो जचा थोव़क जाम्‍तेक्‍म। ङोंइती गो दोदेंशो पङा, मुल परमप्रभुमी आं कली यो मोदेंशोन पाप्‍तु” देंमाक्‍त। मिनु यहूदा ङा मुरपुकीमी मेको पिप कली यरूसलेम चाक्‍गमे बाक्‍त। मिनु मेको मेकेर बेक्‍माक्‍त। \s1 यरूसलेम नु हेब्रोन कली ग्राशो \p \v 8 यहूदा आ थर ङा मुरपुकीमी यरूसलेम कली लडाइ पा ग्राशा, आंम के सेल्‍मे बाक्‍त। मेकोपुकीमी मेकेर ङा मुर आन कली तरवारमी क्‍योरशा सदमे बाक्‍त। मिनु सहर कली मी सुइक्‍त्‍मे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १:२१\em* \v 9 मिनु नोले यहूदा ङा मुरपुकी पहाडी रागीमी, नेगेब नु दिंममी बाक्‍शो कनानी नु लडाइ पथ लमा बाक्‍त। \em यहोसु १०:४०; यहोसु ११:१६-२०\em* \v 10 मिनु मेकोपुकीमी हेब्रोन ङा कनानी नु लडाइ पामे बाक्‍त। मिनु शेशै, अहीमान नु तल्‍मै कली ग्रामा बाक्‍त। हेब्रोन आ ङोंइती ङा नें किरयथ-अरबा बाक्‍त। \em यहोसु १५:१३-१९\em* \s1 ओथ्‍नीएलमी देबीर कली ग्राशो \p \v 11 मिनु नोले देबीर ङा मुरपुकी नु लडाइ पचा ठीक दुम्‍मा बाक्‍त। देबीर कली ङोंइती किरयथ-सेफेर देंबाक्‍तेक्‍म। \v 12 मिनु कालेबमी “सुम किरयथ-सेफेर कली लडाइ पा ग्राबा, मेको कली आं तमी अकसा ग्‍युंबे पा गेनुङ” देंमाक्‍त। \em यहोसु १५:१६\em* \v 13 मिनु कालेब आ लोक्‍ब केनाज आ तौ ओथ्‍नीएलमी किरयथ-सेफेर कली ग्रामाक्‍त। मिनु कालेबमी आ तमी अकसा कली मेको नु ग्‍युंबे पा गेवा बाक्‍त। \em यहोसु १५:१६-१९\em* \v 14 मिनु काबु ओथ्‍नीएलमी अकसा कली “आं आफ ‘रू का गेयी’ दे पुन” दे मदा बाक्‍त। मिनु अकसा आ गधा रे तोंइसे बाक्‍त। मोपा तोइश्‍शो तशा कालेबमी “गे मार माल्‍दे?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। \v 15 मिनु अकसामी “आं कली मारेइ गेनीनी कों? गे आं कली नेगेबमी रू गेतीनी। मोपतीके मुल आं कली ब्‍वाक्‍कु बुक्‍तीक पाइश्‍शो रू यो गेने” देंमाक्‍त। मिनु कालेबमी मेको कली आइदी नु आइक्‍था ङा ब्‍वाक्‍क बुक्‍तीके निक्‍शी गेवा बाक्‍त। \s1 यहूदा नु बेन्‍यामीनम ग्राशो \p \v 16 मोसा आ शिउ आ खिं ङा होबाब आ चच युइ, केनीपुकी नु यहूदा ङा मुरपुकी खजूर रवा आ सहर रे पा आराद सहर आ नेक्‍था ङा नेगेबमी बाक्‍शो यहूदा ङा गोरशो रागीमी लमा बाक्‍त। मिनु मेकेर बाक्‍ब अमालेक ङा मुरपुकी नु बाक्‍चा गोव़मे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ४:११; गन्‍ती १०:२९; यहोसु १२:१४\em* \v 17 मिनु यहूदा ङा मुरपुकी आंम लोक्‍ब सिमियोन आ थर ङा मुरपुकी नु लशा, सेफतमी बाक्‍ब कनानी आन कली लडाइ पा मेको आन सहर खतम पोक्‍गमे बाक्‍त। मोपतीके मेको सहर आ नें होरमा वोदमे बाक्‍त। \em ब्‍यवस्‍था २०:१२-१८\em* \v 18 यहूदा आ थर ङा मुरपुकीमी गाजा, अश्‍कलोन, एक्रोन सहर नु मेको आ नेक्‍था बाक्‍शो रू नेल्‍ल आंम के सेल्‍मे बाक्‍त। \v 19 मिनु परमप्रभु यावेमी यहूदा आ थर ङा मुर आन कली वारच पतीके मेकेर ङा पहाडी रागी नेल्‍ल आंम के सेल्‍मे बाक्‍त। तन्‍न मेकोपुकीमी दिंम ङा मुर आन कली खेरने मचाप्‍‍बमे बाक्‍त। मारदे हना मेकोपुकी नु फलाम के बग्‍गी बाक्‍मा बाक्‍त। \v 20 मिनु मोसामी देंशो खोदेंशो पा कालेब कली हेब्रोन सहर गेमे बाक्‍त। मिनु मेकोमी अनाक आ तौ सां आन कली मेकेर रे खेरा बाक्‍त। \em यहोसु १४:६-१५\em* \v 21 तन्‍न बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकीमी यरूसलेम ङा यबुसी आन कली मखेरमे बाक्‍त। मोपतीके यबुसीपुकी मुलाक्‍त सम्‍म यरूसलेममी बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी नु बाक्‍नीम। \em न्‍यायाधीस १:८; यहोसु १५:६३; यहोसु १८:२८\em* \s1 बेथेल सहर ग्राशो \p \v 22 योसेफ आ थर ङा मुरपुकीमी बेथेल नु लडाइ पचा कली लमा बाक्‍त। परमप्रभु यावे योसेफ आ थर ङा मुरपुकी नु बाक्‍माक्‍‍त। \v 23 मेकोपुकीमी बेथेलमी क्‍यारी पाइब मुर सोइक्‍तमे बाक्‍त। ङोंइती बेथेल आ नें लूज बाक्‍माक्‍त। \em उत्‍पत्ती २८:१९; यहोसु १२:१६\em* \v 24 मेको क्‍यारी पाइबपुकीमी मुर का कली बेथेल सहर रे ग्रूशो तशा, मेको कली “सहर दोपा ओव़चा? आंइ कली शेंदीन। गो इन कली मारेइ यो मरिम्‍शो मपाइनीकी” देंमा बाक्‍त। \v 25 मिनु मेको मुरुमी सहर दोपा ओव़चा, मेको नेल्‍ल कोंइदा बाक्‍त। मिनु योसेफ आ थर ङा मुरपुकीमी मेको सहर ओव़शा, मेकेर ङा मुर नेल्‍ल आन कली तरवारमी क्‍योरशा सदमे बाक्‍त। तन्‍न मेको लां शोव़ब नु आ खिं ङा मुर आन कली मारेइ यो मपामे बाक्‍त। \em यहोसु ६:२५\em* \v 26 मिनु मेको लां कोंइब मुर हित्ती आन रागी लमाक्‍त। मिनु मेकेर सहर का सेल्‍शा, मेको सहर आ नें लूज वोदा बाक्‍त। मेको सहर कली मुलाक्‍त सम्‍म लूज देंनीम। \s1 मनस्‍से नु एफ्राइमम लडाइ ग्रा‍शो \p \v 27 मनस्‍से आ थर ङा मुरपुकीमी बेथ-शेआन, तानाक, डोर, इब्‍लाम नु मेगीददो ङा मुर आन कली नु मेकेर ङा गाउं ङा मुर आन कली मखेरमे बाक्‍त। मारदे हना कनानीपुकीमी मेकेर बाक्‍चा थुं पामे बाक्‍त। \em यहोसु १७:११-१३\em* \v 28 नोले इस्राएलीपुकी बोल्‍यो दुम्‍शा, मेको आन कली वाइलीम वाइल सेल्‍ना सेल्‍न बाक्‍मा बाक्‍त। तन्‍न मेको आन कली गेनायो मखेरमे बाक्‍त। \s1 अर्को थरपुकीमी ग्राना ग्रान लशो \p \v 29 एफ्राइम आ थर ङा मुरपुकीमी यो गेजेर सहरमी बाक्‍ब कनानी आन कली मखेरमे बाक्‍त। मेकोपुकी गेना हना यो गेजेरमी बाक्‍मा बाक्‍त। \em यहोसु १६:१०\em* \v 30 जबूलून आ थर ङा मुरपुकीमी कित्रोन नु नहलोल सहरमी बाक्‍ब कनानी आन कली मखेरमे बाक्‍त। मिनु कनानी जबूलून ङा मुर आन दातेमी बाक्‍शा, आन वाइलीम वाइल दुम्‍मा बाक्‍त। \em यहोसु १९:१५\em* \v 31 आशेर आ थर ङा मुरपुकीमी अक्‍को, सीदोन, अहलाब, अकजीब, हेल्‍बा, अफीक नु रेहोब सहरमी बाक्‍ब आन कली मखेरमे बाक्‍त। \v 32 मोपा आशेर आ थर ङा मुरपुकी कनानी नु बाक्‍मा बाक्‍त। मारदे हना सुइ कली मखेरमे बाक्‍त। \v 33 नाप्‍ताली आ थर ङा मुरपुकीमी बेथ-शेमेश नु बेथ-अनात सहरमी बाक्‍ब आन कली मखेरमे बाक्‍त। मिनु मेकेर ङा कनानी नु बाक्‍मा बाक्‍त। तन्‍न बेथ-शेमेश नु बेथ-अनातमी बाक्‍ब आन कली वाइलीम वाइल सेल्‍मे बाक्‍त। \em यहोसु १९:३८\em* \p \v 34 मिनु एमोरीपुकीमी दान आ थर ङा मुर आन कली पहाडी रागी मेर सोइक्‍तमे बाक्‍त। दिंममी यिचा मगेमे बाक्‍त। \v 35 एमोरीपुकीमी हार-हेरेस, आइयालोन नु शा-आल्‍बीम सहरम बाक्‍चा थुं पामे बाक्‍त। तन्‍न योसेफ आ थर ङा मुरपुकीमी मेको आन कली लडाइ पा ग्राशा, वाइलीम वाइल सेल्‍मे बाक्‍त। \em यहोसु १९:४२\em* \v 36 एमोरी आन सांद दक्‍खिन अक्रब्‍बीम आइक्‍था, सेला सहर रे लाइश्‍शा, मेको क्‍येङा आइक्‍था सम्‍म लशो बाक्‍माक्‍त। \c 2 \s1 स्‍वर्ग ङा गेय पाइबमी लोव़ पशो \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब गिल्‍गाल रे बोकीम सहरमी कुमाक्‍त। मेकोमी “गो इन कली इजीप्‍त रे ग्रुंइताक्‍न्‍नी। इन किकी पिपी आन कली ‘इन कली गेनुङ’ देंशो रागीमी चाक्‍तन्‍नी। गो गे नु पशो कबल गेना हना यो खाप्‍नुङ। \em यहोसु २४:२९-३१\em* \v 2 मिनु गे एको रागी ङा मुरपुकी नु काइ कबल मपने। गे मेको आन चढ़ेतीक प्रेत्‍चा माल्‍नीनी। तन्‍न गे आं देंशो मटिनी। लो कोव़ङीन, गे मार पनी? \v 3 मोपतीके ‘इन ङोंइती रे मेको आन कली मखेरनुङ। मेकोपुकी इन कली चू खोदेंशो दुम्‍नीम। मिनु मेको आन देवी देवता इन कली ग्‍याइल खोदेंशो दुम्‍नीम’ देंनुङ” देंमाक्‍त। \v 4 मोपा परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइबमी देंने थुमा नोले, मेकेर ङा मुर नेल्‍ले ङाक्‍शा रोंका पामे बाक्‍त। \v 5 मोपतीके मेको आन बाक्‍तीक कली बोकीम नें वोदमे बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी मेकेर परमप्रभु यावे कली मार मार चढ़ेमे बाक्‍त। \em बोकीम आ अर्थ ङाक्‍चा बाक्‍ब।\em* \s1 यहोसु बेक्‍शो \p \v 6 मिनु यहोसुमी नेल्‍ल आन कली लचा गेवा नोले, मेकोपुकी आंम आंम थेरशो रागी आंम के सेल्‍थ लमा बाक्‍त। \v 7 मिनु इस्राएलीपुकीमी यहोसु मबेक्‍म सम्‍म परमप्रभु यावे कली ठेयब सेल्‍मे बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेम इस्राएली आन पर्बम पशो ठेयब गेय ताइब खाल्‍पापुकी बाक्‍मा सम्‍म यो परमप्रभु यावे कली ठेयब सेल्‍मे बाक्‍त। \v 8 मिनु नून आ तौ यहोसु, परमप्रभु यावे आ वाइल सहे का १० बर्समी बेक्‍माक्‍त। \v 9 मिनु आ थेरशो रूम थिम्‍मे बाक्‍माक्‍त। आ रू ते बाक्‍त देंशा हना, गाश डांडा आ उत्तर, एफ्राइम ङा पहाडी रागीमी बाक्‍शो तिम्‍नाथ-हेरेसमी बाक्‍माक्‍त। \v 10 मेको पाला ङा मुर नेल्‍ल बेक्‍मा बाक्‍त। मिनु मेको आन आल ठेयब दुम्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकी परमप्रभु यावे कली मतुइक्‍ब बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु इस्राएल ङा मुर आन कली ठेयब गेय पा वारच पशो यो मतुइश्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \s1 इस्राएलीपुकीमी हेंथे पशो \p \v 11 मिनु इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु यावे आ ङोंइती मार मरिम्‍शो बाक्‍मे, मेको पामे बाक्‍त। मेकोपुकीमी बाल देवी देवता आन कली ठेयब सेल्‍मे बाक्‍त। \v 12 मिनु मेको आन कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइब, परमप्रभु यावे, आंम किकी पिपी आन परमप्रभु कली प्रोन्‍मे बाक्‍त। मेको आन दातेमी बाक्‍ब जात जात ङा मुर आन देवी देवता आन ङोंइती बाम्‍मा बाक्‍त। मोपा परमप्रभु यावे कली चुरपदमे बाक्‍त। \v 13 मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे कली प्रोंइशा, बाल नु अश्‍तारोथ देवता कली ठेयब सेल्‍मे बाक्‍त। \v 14 मिनु परमप्रभु यावेमी इस्राएली आन पर्बम गाइश्‍शा, मेको आन कली रोइक्‍ब आन गुइमी गेमी बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी मेको आन मारेइ मारेइ रोइक्‍तमे बाक्‍त। मिनु मेकोमी मेको आन कली आन नेक्‍था बाक्‍ब जोरी सत्रु आन हुकुममी बाक्‍चा गेमे बाक्‍त।। मोपा इस्राएलीपुकीमी आन जोरी सत्रु आन कली ग्राने मचाप्‍बमे बाक्‍त। \v 15 गेना मेकोपुकी लडाइ पथ ग्रूमा, मेना परमप्रभु यावेमी मेको आन कली श्‍येत गेमी बाक्‍त। मोपा परमप्रभु यावेमी मेको आन कली ङोंइती देंशो नु आ कबल पशो खबा बाक्‍त। मोपतीके मेकोपुकीमी शुश श्‍येत जामे बाक्‍त। \em लेवी २६:१७; ब्‍यवस्‍था २:१५; ब्‍यवस्‍था २८:२०; १सामुएल १२:१५\em* \p \v 16 मिनु नोले परमप्रभु यावेमी मेको आन कली रोइक्‍ब आन गुइ रे प्रोंइचा कली निसाफ पाइब सोइक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेको आन कली प्रोंइना प्रोंइन बाक्‍मा बाक्‍त। \em प्रेरित १३:२०\em* \v 17 तन्‍न मेकोपुकीमी निसाफ पाइब आन देंशो लोव़ मनेन्‍मे बाक्‍त। मेकोपुकीमी तेल्‍लेम पशो खोदेंशो पा अरु देवी देवता आन नोले खोदमे बाक्‍त। मेको आन ङोंइती बाम्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकी परमप्रभु यावे आ शेंशो लोव़ टीब आन किकी पिपी आन गाक्‍शो लां प्रोंइशा, मटीब दुम्‍मा बाक्‍त। \v 18 गेना परमप्रभु यावेमी मेको आन कली निसाफ पाइब सोइक्‍ता, मेना परमप्रभु यावे मेको नु बाक्‍माक्‍त। मेको निसाफ पाइब मबेक्‍म सम्‍म आन जोरी सत्रु रे प्रोंइशा वोदा बाक्‍त। मारदे हना परमप्रभु यावेमी आन जोरी सत्रु रे श्‍येत जशो तशा शिशी पवा बाक्‍त। \v 19 तन्‍न निसाफ पाइब बेक्‍म चोटीन आन किकी पिपी क्‍येङा लाक्‍शा मरिम्‍शो पामे बाक्‍त। देवी देवता आन कली ठेयब सेल्‍शा, मेको आन ङोंइती बाप्‍शा, मेको आन नोले खोदमे बाक्‍त। आन मरिम्‍शो पशो प्रोंइने मबिस्‍समा बाक्‍त। \em प्रस्‍थान ३२:९\em* \v 20 मोपतीके परमप्रभु यावे इस्राएलीपुकी नु गाइक्‍ता बाक्‍त। मिनु “गो मेको आन किकी पिपी आन कली देंशो नु कबल पशो एकोपुकीमी खतम सेल्‍तेक्‍म। आं देंशो लोव़ मटितीके \v 21 मुल यहोसुमी आ बेक्‍ची ना मखेरशो रागी रागी ङा मुर कली यो इस्राएली आन ङोंइती रे मखेरनुङ” दे परमप्रभु यावेमी देंमाक्‍त। \v 22 इस्राएली आन किकी पिपी परमप्रभु यावे आ लांम गाक्‍शो खोदेंशो पा मेकोपुकी गाक्‍नीमी कों मगाक्‍नीमी, दे इस्राएली आन कली नाक्‍चा कली मेको अर्को जात ङा मुर मखेरशो बाक्‍माक्‍त। \em न्‍यायाधीस ३:१,४; ब्‍यवस्‍था ८:२\em* \v 23 मोपा परमप्रभु यावेमी ङोंइती यहोसु आ गुइमी मगेशो रागी रागी ङा मुर आन कली मोशीन प्रोंइशा वोइश्‍शो बाक्‍माक्‍‍त। \em न्‍यायाधीस १:२८; भजन संग्रह १०६:३४\em* \c 3 \s1 इस्राएली आन कली नाक्‍शो \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी इस्राएली आन कली नाक्चा, दे रागी रागी ङा मुर इस्राएली आन ङोंइती रे मखेरशो बाक्‍माक्‍त। मेना इस्राएली आन नक पाला ङा मुरपुकीम कनान रागीम लडाइ पचा आ पर्बम मारेइ मतुइश्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस २:२२\em* \v 2 मोदेंशो मारेइ मतुइक्‍ब इस्राएली आन कली दोपा लडाइ पचा, दे शेंचा कली परमप्रभुमी अर्को जात ङा मुर आन कली वोइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 3 मेको तेको तेको जात बाक्‍मा बाक्‍त देंशा हना, ५ जना हुकुम पाइब पलिस्‍ती, कनानी नेल्‍ले, सीदोन ङा मुर नेल्‍ले नु बाल-हेरमोन डांडा रे लाइश्‍शा, लेबानोन ङा पहाडम लेबो-हमाथ सम्‍म बाक्‍ब हिव्‍वीपुकी बाक्‍मा बाक्‍त। \em यहोसु १३:३\em* \v 4 मिनु परमप्रभु यावेमी इस्राएली आन किकी पिपीम मोसा कली गेशो शेंतीके मेकोपुकीमी पाइनीमी कों मपाइनीमी, दे नाक्‍चा कली मेको अर्को जात ङा मुर आन कली बाक्‍चा गेवा बाक्‍त। \p \v 5 मोपा इस्राएलीपुकी कनानी, हित्ती, एमोरी, परिज्‍जी, हिव्‍वी नु यबुसी आन दातेमी बाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 6 मिनु मेकोपुकीमी मेको आन तमीपुकी ग्‍युंबे पा चाक्‍गमे बाक्‍त। मिनु आंम तमीपुकी यो मेको आन तौ आन कली ग्‍युंबे पा गेमे बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी मेको आन देवी देवता आन कली यो मार मार चढ़ेशा ठेयब सेल्‍मे बाक्‍त। \em ब्‍यवस्‍था ७:३\em* \s1 ओथ्‍नीएल \p \v 7 इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु यावे आ ङोंइती मार मरिम्‍शो बाक्‍मे, मेको पामे बाक्‍त। मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे, आन परमप्रभु कली प्रेंद‍मे बाक्‍त। मिनु बाल नु अशेराह देवी आस कली ठेयब सेल्‍मे बाक्‍त। \v 8 मिनु परमप्रभु यावेमी इस्राएली आन कली तशा गाइक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेसोपोटामीया ङा अराम-नहाराइम ङा पिप कुशन-रिशातैम आ गुइमी लेयङा बाक्‍त। मेकोम इस्राएली आन कली ८ बर्स सम्‍म सासन पवा बाक्‍त। \v 9 मिनु इस्राएलीपुकीमी “वारच पाइय्‍यी‍की” दे परमप्रभु यावे कली थोव़मेनु, इस्राएली आन कली प्रोंइचा, दे केनाज आ तौ ओथ्‍नीएल कली सोइक्‍ता बाक्‍त। मेको कालेब आ लोक्‍ब बाक्‍त। मिनु मेकोमी मेको आन कली प्रोना बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १:१३; यहोसु १५:१७-१८\em* \v 10 परमप्रभु यावे आ सोक्‍त मेको तार जाक्‍माक्‍त। मिनु मेकोमी इस्राएली आन कली निसाफ पवा बाक्‍त। मिनु मेकोमी लडाइ पचा गोवा बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी मेसोपोटामीया ङा पिप कुशन-रिशातैम कली ओथ्‍नीएल आ गुइम गेवा बाक्‍त। मोपा ओथ्‍नीएलमी मेको पिप कली ग्रामाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ६:३४\em* \v 11 केनाज आ तौ ओथ्‍नीएल मबेक्‍म सम्‍म मेको रागी ४० बर्स सम्‍म लडाइ रे नांइसे बाक्‍त। \s1 एहूद \p \v 12 मिनु इस्राएलीपुकीमी लेंशा परमप्रभु यावे आ ङोंइती मार मरिम्‍शो बाक्‍मे, मेको पामे बाक्‍त। मिनु मेको आन मरिम्‍शो पशो आ पर्बम परमप्रभु यावेमी मोआब ङा पिप एग्‍लोन कली इस्राएली क्‍येङा बोल्‍यो सेला बाक्‍त। \v 13 मिनु एग्‍लोनमी अम्‍मोनी नु अमालेक ङा मुर आन कली लडाइ पचा कली खुप्‍तीमी बाक्‍त। मिनु इस्राएली नु लडाइ पचा गोव़मे बाक्‍त। मिनु खजूर रवा बाक्‍शो सहर आंम के सेल्‍मे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १:३६\em* \v 14 इस्राएलीपुकी १८ बर्स सम्‍म मोआब ङा पिप एग्‍लोन आ सासनमी बाक्‍मा बाक्‍त। \p \v 15 मिनु इस्राएलीपुकीमी लेंशा “वारच पाइक्‍की” दे परमप्रभु यावे कली थोव़मेनु, परमप्रभु यावेमी इस्राएली आन कली श्‍येत रे प्रोंइचा कली बेन्‍यामीन आ थर ङा गेरा आ तौ एहूद कली सोइक्‍ता बाक्‍त। मेको पेरा गुइम गेय पाइब बाक्‍त। मिनु इस्राएलीपुकीमी मेको कली मोआब ङा पिप एग्‍लोन आ बाक्‍तीकेम तिरो थाप्‍थ सोइक्‍तमे बाक्‍त। \v 16 मिनु एहूदमी आंम कली कुबीत का लाइश्‍शो निक्‍शी गे हेश्‍शो क्‍योरतीक पाइश्‍शो तरवार का सेल्‍शा, आ वा आगामी ग्‍युरा गे ख्रुइश्‍शा पिप्‍शा कुरा बाक्‍त। \em कुबीत का ०,५ मिटर कि ठेयब हात का खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 17 मिनु नोले मेकोमी तिरो कुरब लाइश्‍शा, मोआब ङा पिप एग्‍लोन आ बाक्‍तीके लमाक्‍त। एग्‍लोन साप्‍पा दोम्‍शो मुर का बाक्‍माक्‍त। \v 18 मिनु मेकोमी तिरो नेल्‍ल पोक्शा, कुरब मुर नु गाक्‍माक्‍त। \v 19 एहूद चहिं गिल्‍गाल आ नेक्‍था बाक्‍शो फुल्‍लु के मूर्ति आन बाक्‍तीक रे लेश्‍शा, पिप कली “पिप, गो इन कली ख्रुइश्‍शा लोव़ का पचा माल्‍नुङ” देंमाक्‍त। मिनु पिप एग्‍लोनम “सिक्‍सी पने” दे आ नेक्‍था बाक्‍ब नेल्‍ल आन कली लाङगा सोइक्‍तीमी बाक्‍त। \p \v 20 मिनु मेको पिप आ दरवार ङा तला तारी सितल कोठामी बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। मिनु एहूद मेको आ ङोंइती जाक्‍शा “परमप्रभु रे पा गो इन कली लोव़ का देंचा माल्‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 21 मिनु एग्‍लोन आ नित्‍तीके रे बोक्‍शा राम्‍माक्‍त। मिनु एहूदमी आ पेरा गुइमी आ ग्‍युरा गे बाक्‍शो तरवार ग्रुंइशा, मेको पिप आ कोव़जमी तूदा बाक्‍त। \em २सामुएल २०:९-१०\em* \v 22 मेको तरवार आ ग्‍याइक्‍तीक सम्‍म ओव़माक्‍त। मिनु कोव़ज ङा बोंसोम मेको तरवार नेल्‍ल सुमा बाक्‍त। मिनु पिप आ कोव़ज रे ख्री ग्रूमाक्‍त। मिनु एहूदमी तरवार मग्रुंइथु, प्रोंइशा वोदा बाक्‍त। \v 23 मिनु तला तारी ङा कोठा ङा लाप्‍चो चोक्‍शा, एग्‍लोन कली आगाम चोक्‍शा, सांचो पाइश्‍शा वोइश्‍शा, लाङगा ग्रूमाक्‍त। \p \v 24 मिनु ग्रूने थुमा नोले, एग्‍लोन आ गेय पाइब जाक्‍मा बाक्‍त। मिनु लाप्‍चो चोक्‍शो तशा “पिप ङाइश्‍शा बाक्‍म कों” दे मिम्‍तमे बाक्‍त। \v 25 मेकोपुकी शुश सम्‍म रिम्‍स ङा रिम्‍स बाक्‍शा, मुने यो पामे बाक्‍त। तन्‍न पिपमी तला तारी ङा कोठा ङा लाप्‍चो यो मरोक्‍गा बाक्‍त। मोपतीके मेकोपुकीमी सांचो चाक्‍शा, लाप्‍चो रोक्‍ग‍मे बाक्‍त। मिनु आन पिप कली खपीम गोल्‍शा बेक्‍शो तामे बाक्‍त। \p \v 26 मोपा मेकोपुकीमी शुश रिम्‍शा बाक्‍मानु, एहूद प्रोक्‍ने थुम्‍शो बाक्‍माक्‍‍त। मेको फुल्‍लु के मूर्ति आन बाक्‍तीक लाक्‍शा सेइरा माइक्‍तीकेमी जाक्‍दीम्‍माक्‍त। \v 27 मिनु एफ्राइम ङा पहाड रागीम जाक्‍दीम नोले, मेकेर रे मेकोमी तुराही तबा बाक्‍त। मिनु इस्राएली मेको नु पहाड रे तोइश्‍शा, आ नोले खोदमे बाक्‍त। \p \v 28 एहूदमी “आं नोले खोतीन। मारदे हना परमप्रभु यावेमी इन जोरी सत्रु मोआबी आन कली इन गुइमी गेशो बाक्‍ब” दे माइक्‍मी बाक्‍त। मोपतीके आ नोनोले तोइश्‍शा यिमा बाक्‍त। मिनु मोआबी मप्रोक्‍मल, दे मेको आ नेक्‍था ङा यर्दन खोला शोक्‍तीके आन के सेल्‍मे बाक्‍त। मिनु सुइ आन कली मेक रे शोक्‍चा मगेमे बाक्‍त। \v 29 मेको नाक्‍ती १० हजार खोदेंशो मोआबी आन कली सदमे बाक्‍त। मेको नेल्‍ल बोल्‍यो लडाइ पाइब बाक्‍मा बाक्‍त। मेको का यो प्रोक्‍चा मतामे बाक्‍त। \v 30 मोपा मेको नाक्‍ती रे इस्राएलीम मोआबी आन कली हुकुम पामे बाक्‍त। मिनु मेको रागी ८० बर्स सम्‍म लडाइ रे नांइसे बाक्‍त। \p \v 31 एहूद आ नोले अनाथ आ तौ शाम्‍गार इस्राएली आन निसाफ पाइब दुम्‍माक्‍त। मेकोमी ब्‍यफ वाक्‍तीक हरीसमी ६ सहे पलिस्‍ती आन कली तुप्‍शा साइक्‍मी बाक्‍त। मेकोमी यो इस्राएली आन कली आन जोरी सत्रु रे प्रोंइमी बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ५:६\em* \c 4 \s1 देबोरा नु बाराक \p \v 1 एहूद बेक्‍म नोले इस्राएलीपुकीमी लेंशा परमप्रभु यावे आ ङोंइती मार मरिम्‍शो बाक्‍मे, मेको पामे बाक्‍त। \v 2 मोपतीके परमप्रभु यावेमी मेको आन कली हासोरमी सासन पाइब कनानी आन पिप याबीन आ गुइमी गेवा बाक्‍त। मेको आ लडाइ पाइब आन ठेयब मुर सीसेरा माइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेको हरोशेथ-हा-गोयीममी बाक्‍माक्‍त। \em यहोसु ११:२\em* \v 3 मिनु लेंशा इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु यावे कली “वारच पाइय्‍यीकी” दे थोव़मे बाक्‍त। मारदे हना सीसेरा के ९ सहे फलाम के बग्‍गी बाक्‍तेक्म। मिनु इस्राएली आन कली २० बर्स सम्‍म शुश श्‍येत गेशा, दिप्‍शा वोइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। \p \v 4 मेना लप्‍पीदोथ आ मीश, देबोरा इस्राएली आन कली निसाफ पाइब दुम्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेको परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब यो बाक्‍माक्‍त। \v 5 मेको एफ्राइम ङा पहाडी रागी, रामाह नु बेथेल आ दातेमी बाक्‍शो देबोरा आ खजूर रवा आ पुंमी बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। मिनु इस्राएलीपुकी निसाफ पुंइथ मेक जाक्‍‍मा बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ३५:८\em* \v 6 मेकोमी अबीनोअम आ तौ बाराक कली नाप्‍ताली ङा केदेश सहर रे ब्रेत्‍थ सोइक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेको कली परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभुम इ कली “गे लशा, नाप्‍ताली नु जबूलून आस थर ङा १० हजार मुर आन कली योव़शा, मेको आन कली ताबोर डांडामी पिश्‍शा पिवो। \em यहोसु २१:३२\em* \v 7 गो चहिं याबीन आ लडाइ पाइब आन कप्‍तान सीसेरा आ मुर नु आ बग्‍गीपुकी ग्रुंइशा, किशोन खोला आ नेक्‍था चाक्‍‍नुङ। मिनु इन गुइमी गेनुङ” दे मदा बाक्‍त। \v 8 मिनु बाराकमी देबोरा कली “गे गो नु लाइतीनी हना, गो लाइनुङ। गे गो नु मलाइतीनी हना, गो मलाइनुङ” दे लोव़ लेत्‍ता बाक्‍त। \v 9 मिनु देबोरामी “थमा पा, गो गे नु लाइनुङ। तन्‍न एको ठेयब गेय आ ततीक मान गे मताइनेवे। मारदे हना परमप्रभु यावेमी सीसेरा कली मीश मुर का आ गुइमी गेशो बाक्‍ब” देंमाक्‍त। मिनु देबोरा बोक्‍शा ङा मिन बाराक नु केदेश सहरमी लमाक्‍त। \v 10 बाराकमी जबूलून नु नाप्‍ताली आस थर ङा मुर आन कली केदेश सहरमी ब्रेत्‍ता बाक्‍त। मोपा १० हजार लडाइ पाइबपुकीमी मेको आ नोले खोदमे बाक्‍त। मिनु देबोरा मेको नु लमाक्‍त। \p \v 11 मिनु केनी ङा मुर, मोसा आ शिउ होबाब आ चच युइ बाक्‍मा बाक्‍त। केनी हेबेर चहिं केनी आन दाते रे ब्राशो बाक्‍माक्‍त। मोपा ब्राशा, केदेश सहर आ नेक्‍था एलोन-बे-सा-अना‍नीममी बाक्‍शो ठेयब रवा आ नेक्‍था जाक्‍दीश्‍शा, आ ताम्‍बु कीशा बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em न्‍यायाधीस १:१६; गन्‍ती १०:२९\em* \p \v 12 मिनु सीसेरामी अबीनोअम आ तौ बाराक ताबोर डांडामी लशो बाक्‍ब देंशो नेना बाक्‍त। \v 13 मिनु सीसेरामी आ ९ सहे फलाम के बग्‍गी नु आ लडाइ पाइब आन कली हरोशेथ-हा-गोयीम रे किशोन खोलाम खुप्‍ता बाक्‍त। \p \v 14 मिनु देबोरामी बाराक कली “बोक्‍को, मुलाक्‍त परमप्रभु यावेमी सीसेरा कली इ गुइमी गेशो बाक्‍ब। परमप्रभु यावे इ ङोंइती मगाक्‍बा ङा?” देंमाक्‍त। मोपतीके बाराक नु आ १० हजार लडाइ पाइब ताबोर डांडा रे ब्रुम्‍मा बाक्‍त। \v 15 मिनु परमप्रभु यावेमी सीसेरा नु आ बग्‍गी नेल्‍ले, आ लडाइ पाइब नेल्‍ल बाराक नु ब्रुपदा बाक्‍त। सीसेरा चहिं आ बग्‍गी रे तोइश्‍शा प्रोक्‍माक्‍त। \em न्‍यायाधीस ५:२०; उत्‍पत्ती ३५:५; प्रस्‍थान २३:२७; ब्‍यवस्‍था २:२५; यहोसु २:९-११\em* \v 16 मिनु बाराकमी बग्‍गीपुकी नु लडाइ पाइब आन कली हरोशेथ-हा-गोयीम सम्‍म खेदा पा, सीसेरा आ लडाइ पाइब नेल्‍ल आन कली तरवारमी क्‍योरशा सदा बाक्‍त। का यो ब्रोंइचा मतामे बाक्‍त। \v 17 सीसेरा चहिं खोइलीमी प्रोक्‍ना प्रोक्‍न, केनी हेबेर आ मीश याएल आ ताम्‍बुमी जाक्‍माक्‍त। मारदे हना हासोर ङा पिप याबीन नु केनी हेबेर ङा मुरपुकी लडाइ मपथु, वारच दुम्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 18 मिनु याएल सीसेरा कली ग्रुम्‍चा, दे लाङगा ग्रूमाक्‍त। मिनु मेकोमी “हजुर ओव़ङीन। महिनीन” देंमाक्‍त। मिनु सीसेरा ताम्‍बु आगा ओव़माक्‍त। मिनु याएलमी मेको कली ख्रुइश्‍शा, वाम सुमा बाक्‍त। \v 19 सीसेरामी याएल कली “आं कली ब्‍वाक्‍क तूचा गेन। गो साप्‍पा तूतू दाक्‍ती” देंमाक्‍त। मिनु मेकोमी दूध वोइश्‍शो बो‍स का ग्रुंइशा, मेको कली तूचा गेवा बाक्‍त। मिनु मेको कली वा फेक्‍ता बाक्‍त। \v 20 मिनु सीसेरामी मेको कली “ताम्‍बु आ लाप्‍चोमी राप्‍शा बाक्‍को, सुइ जाक्‍शा ‘एकेर सुइ मुर जाक्‍मा?’ दे हिल्‍लो पाम्‍तेक्‍म हना, मजाक्‍म देनो” देंमाक्‍त। \v 21 तन्‍न हेबेर आ मीश याएलमी थात्‍ला का नु ताम्‍बु ङा किला का लाइश्‍शा, निन्‍द्रा पशो सीसेरा आ नेक्‍था लमाक्‍त। मिनु याएलमी सीसेरा आ पियामी खप सम्‍म ग्रुक्‍चा ङा पा किला थोक्‍ता बाक्‍त। मिनु शुश दशा, निन्‍द्रा पा बाक्‍शो, सीसेरा बेक्‍माक्‍त। \v 22 मिनु बाराक सीसेरा कली खेदा पा मेक जाक्‍माक्‍त। मिनु याएलमी मेको कली ग्रुम्‍शा “ओव़ङीन, गो इन माल्‍शो मुर इन कली कोंइनुङ” देंमाक्‍त। मिनु बाराक मेको नु ताम्‍बु आगा ओव़माक्‍त। मिनु सीसेरा आ पियामी किला ग्रुक्‍शा बेक्‍शो तवा बाक्‍त। \v 23 मेको नाक्‍ती परमप्रभुमी कनान ङा पिप याबीन कली इस्राएलीपुकी नु ब्रुपदा बाक्‍त। \v 24 मिनु इस्राएलीपुकीमी कनानी पिप याबीन कली शुश श्‍येत गेशा, मसदमे सम्‍म श्‍येत गेमे बाक्‍त। \c 5 \s1 देबोरा नु बाराक आस कुम्‍सो \p \v 1 मेको नाक्‍त देबोरा नु अबीनोअम आ तौ बाराकमी कुम्‍सो पाम्‍से बाक्‍त। मेको निक्‍शीमी मार कुम्‍सो पाम्‍से बाक्‍त, देंशा हना \v 2 “इस्राएल ङा ठेयब मुरुमी लडाइ पाइब आन कली खुल्‍मेनु, मेकोपुकीमी आन ठेयब मुर आन कली टिम्‍तेक्‍म। मोपतीके परमप्रभु यावे कली ठेयब सेलीन। \p \v 3 पिपपुकी, नेनीन। सासन पाइबपुकी, इन नोफा दाइक्‍तीन। नेनीन। गो परमप्रभु यावे कली कुम्‍सो पाइनुङ। गो परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभु कली ताप्‍तीक का ताप्‍शा, कुम्‍सो का पाइनुङ। \v 4 परमप्रभु यावे, सेइर रे पा गाक्‍नी ना, एदोम रागी रे लाइतीनी, मेना रागी नेल्‍ल ख्रिंख्रि पाप्‍तु। रेउ यित। गोस्‍सुमी रेउ यिपाइक्‍तु। \em ब्‍यवस्‍था ३३:२; हबकुक ३:३-६\em* \v 5 मिनु सीनै डांडा ङा परमप्रभु यावे आ ङोंइती पहाडमी ख्रिनु कुत। परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभु आ ङोंइती डांडा ख्रिंख्रि पाप्‍तु। \em भजन संग्रह ६८:९\em* \p \v 6 अनाथ आ तौ शाम्‍गार आ पालामी, याएल बाक्‍म सम्‍म ग्‍याप्‍ब लेयब आन हुल ठेयब लां मगाक्‍ब दुम्‍तेक्‍म। मुरपुकी ख्रुइश्‍शो लांमी गाक्‍चा गोम्‍तेक्‍म। \em न्‍यायाधीस ३:३१\em* \v 7 मिनु इस्राएलीपुकीमी आन रूमी शोक्‍ने खुप्‍ने मचबेम। देबोरा, गे मेको आन दातेमी मजाक्‍ङे सम्‍म मारेइ पने मचबेम। गे इस्राएली आन ममा खोदेंशो पा जाक्‍ते। \v 8 इस्राएलीपुकीमी नक देवी देवता आन कली ठेयब सेल्‍चा कली योव़ची ना सहर ङा लाप्‍चोमी लडाइ दुम्‍त। मिनु ४० हजार इस्राएली आन के तेक्‍तीक नु तरवार मबा। \p \v 9 इस्राएली लडाइ पाइब आन ठेयब मुर दाक्‍नुङ। मारदे हना मेकोपुकी महिंथु, लडाइ पचा कली, दे आंम कली जिम्‍मा गेम्‍तेक्‍म। परमप्रभु यावे ठेयब बाक्‍ब। \v 10 बुश गधा ङोइश्‍शा गाक्‍बपुकी, राडी तारी निप्‍बपुकी, खोइलीम गाक्‍ब नेल्‍लेमी यो परमप्रभु यावेम मेको लडाइ ‘दोपा पवा’ मेको शेंदीन। \v 11 मिनु ब्‍वाक्‍कु बुक्‍तीकेमी बाजा ताप्‍शा ‘परमप्रभु यावे आ ग्रातीक ठेयब बाक्‍ब’ दे लेंशा कुम्‍सो पाइनीम। ‘मिनु इस्राएल ङा बोल्‍यो मुर आन ग्राशो आ पर्बम कुम्‍सो पाइनीम। मिनु परमप्रभु यावेमी रूम शोक्‍ब आन कली ग्रापाइक्‍तु’ दे कुम्‍सो पाइनीम। मिनु परमप्रभु यावे आ मुरपुकी उइ सहर ङा ठेयब लाप्‍चोमी लाम्‍तेक्‍म। \p \v 12 बोक्‍को, देबोरा, बोक्‍को, बोक्‍शा ङा मीन, कुम्‍सो पावो। अबीनोअम आ तौ बाराक, बोक्‍को, इ ग्‍याइश्‍शो मुर आन कली एक रे योल्‍दो। \v 13 मिनु ठेयब मुरपुकी उइ गाक्‍तेक्‍म। परमप्रभु यावे आ मुरपुकी ङोंइती बारशा, बोल्‍यो मुर नु लडाइ पचा चिक्‍ताक्‍म। \v 14 एफ्राइम आ थर ङा मुर दिंमम जाक्‍तेक्‍म। बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकीमी मेको आन नोले खोइक्‍तेक्‍म। माकीर रे आन ठेयब मुर यिम्‍तेक्‍म। जबूलून आ थर ङा मुर आन रागी रे पिशा, आन थर ङा कप्‍तानपुकी जाक्‍तेक्‍म। \em यहोसु १७:१\em* \v 15 इस्‍साकार आ थर ङा हुकुम पाइबपुकी देबोरा नु जाक्‍तेक्‍म। मिनु इस्‍साकार आ थर ङा मुर बाराक कली मप्रोंइथु आ नोले खोइक्‍तेक्‍म। मेकोपुकी उइ दिंममी मेको आ नोले दोरशा लाम्‍तेक्‍म। मिनु रूबेन आ थर ङा मुर चहिं आन दातेमी ‘लचा देय मलचा’ दे शुश लोव़ पा मिम्‍ना मिम्‍न थुं नाक्‍मुम्‍तेक्‍म। \v 16 मारदे गोठम बाक्‍नीनी? मेको योव़ब आन ताप्‍शो नेंचा दाक्‍नीनी? मिनु रूबेन आ थर ङा मुर आन दातेमी शुश मिम्‍ना मिम्‍न बाक्‍तेक्‍म। \v 17 गिलाद ङा मुरपुकी यर्दन आइक्‍ची हांबुमी बाक्‍तेक्‍म। दान आ थर ङा मुरपुकी, मारदे डोंगा आन नेक्‍था रिम्‍शा बाक्‍नीमी? मिनु आशेर आ थर ङा मुरपुकी समुन्‍द्र आ नेक्‍था देश पा बाक्‍तेक्‍म। मेकोपुकी डोंगा आन नाइक्‍तीकेमी मेक उइ बाक्‍शो बाक्‍तेक्‍म। \v 18 मिनु जबूलून आ थर ङा मुरपुकीमी महिंथु लडाइ पाम्‍तेक्‍म। मिनु नाप्‍ताली आ थर ङा मुरपुकीमी यो लडाइ पाम्‍तेक्‍म। \p \v 19 कनान ङा पिपपुकी लडाइ पा जाक्‍तेक्‍म। मेगीददो आ नेक्‍था तानाक सहरमी लडाइ पाम्‍तेक्‍म। तन्‍न चांदी नु अरु रोइश्‍शो मारेइ यो लाइक्‍चा मताम। \v 20 मिनु सोरुलपुकीमी सरीङ रे लडाइ पाम्‍तेक्‍म। मेको आन लतीक लां रे सीसेरा नु लडाइ पाम्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान १४:२५; यहोसु १०:१४\em* \v 21 मिनु किशोन खोलामी सीसेरा आ लडाइ पाइब आन कली योल्‍ताक्‍व। मेको बारशो किशोन खोलाम मोदेंशो पाप्‍तु। आं थुं महिंथु, बारशा, लडाइ पावो। \p \v 22 मिनु शारा आन खोइल रेयके पपाइश्‍शा मेको साप्‍पा दोरतेक्‍म। आन खोइल ताप्‍शा, मेको साप्‍पा दोरतेक्‍म। \v 23 परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइबमी ‘मेरोज कली सराप पावो। मिनु मेकेर बाक्‍ब मुर आन कली सराप पावो। मारदे हना मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे कली मारेइ यो वारच मपाम’ देंत। \p \v 24 केनी हेबेर आ मीश याएल मीश मुर नेल्‍ल आन क्‍येङा आसीक ताइब दुम्‍ब। ताम्‍बुमी बाक्‍ब मीश मुर नेल्‍ल आन क्‍येङा आसीक ताइब बाक्‍ब। \v 25 सीसेरामी ब्‍वाक्‍कु पुंइतु। तन्‍न मेकोमी दूध गेप्‍तु। मेको कली दारशो डप्‍कामी दहि ख्रेत्‍ताक्‍व। \em न्‍यायाधीस ४:१९\em* \v 26 मिनु मेकोमी ताम्‍बु आ किला तुल्‍शा, थात्‍ला का गुप्‍तु। मिनु सीसेरा आ पियाम थोक्‍ताक्‍व। मेको कली आ रेक्‍च्रे ख्रिश्‍शा साइक्‍तु। \v 27 सीसेरा याएल आ खोइलीम बेक्‍त। मेको आ खोइलीमी गोल्‍शा बेक्‍त। \p \v 28 मिनु सीसेरा आ ममामी झेल रे चिवा पा कोव़तु। मोपा चिवा पा कोव़शा ‘मेको आ बग्‍गी मारदे मजाक्‍मे? आ बग्‍गी आ रेयके मारदे मनेंसे?’ दे वाइ ब्रेत्‍त। \v 29 मिनु मेकेर बाक्‍ब नेल्‍ल क्‍येङा अरेब मीश मुरुमी आ देंशो लोव़ आंमान लेन्‍ना लेन्‍न \v 30 मेको आन रोइश्‍शो नेल्‍ल योक्‍गमे कों? मुर नेल्‍ल कली मीश आल का कि निक्‍शी ताइनीम कों? मिनु सीसेरामी रिम्‍शो रङ पाइश्‍शो वा ताइबा कों? आं कली बुटा आप्‍शो दारशो कुप्‍नी निक्‍शी चाक्‍बा कों? दे आंमा नु लोव़ पशो बाक्‍त। \p \v 31 मिनु परमप्रभु यावे, इन जोरी सत्रु नेल्‍ल मोपान खतम दुम्‍मल। इन कली दाक्‍बपुकी चहिं सुनी दाप्‍शो नां खोदेंशो पा ब्रशा सक्ति पाइश्‍शो दुम्‍शा, बाक्‍मल” दे कुम्‍सो पाम्‍से बाक्‍त। मिनु ४० बर्स सम्‍म मेको रागीमी लडाइ मदुम्‍माक्‍त। \em ब्‍यवस्‍था ६:५\em* \c 6 \s1 मिदयानीपुकीम श्‍येत गेशो \p \v 1 मिनु इस्राएलीपुकीमी लेंशा परमप्रभु यावे आ ङोंइती मार मरिम्‍शो बाक्‍मे, मेको पामे बाक्‍त। मोपतीके परमप्रभु यावेमी मेको आन कली ७ बर्स कली मिदयान ङा मुर आन गुइमी गेवा बाक्‍त। \v 2 मिनु मिदयान ङा मुरपुकीमी इस्राएली आन कली शुश दिप्‍शा, सक्ति पाइश्‍शो दुम्‍मा बाक्‍त। मोपतीके इस्राएलीपुकी पहाड ङा पुक्‍खी, रोंगु इर लशा, आन ख्रुइश्‍शा बाक्‍तीक सेल्‍मे बाक्‍त। \v 3 इस्राएलीपुकीमी वांचेर शोक्‍गमे चोटीन मिदयान ङा मुरपुकी, अमालेक ङा मुरपुकी नु पूर्ब ङा मुरपुकी जाक्‍शा, इस्राएलीपुकी नु लडाइ पाइबाक्‍मा बाक्‍त। \em ब्‍यवस्‍था २८:३३\em* \v 4 मेको आन ताम्‍बु कीशा बाक्‍शा, गाजा सम्‍म ङा बाली नाली कली खतम पोक्‍गमे बाक्‍त। मेकोपुकीमी इस्राएल ङा मुर आन कली जचा थोव़क काइ महेंदमे बाक्‍त। आन भेडा, ब्‍यफ नु गधा नेल्‍ल रोइश्‍शा लदमे बाक्‍त। \v 5 मेकोपुकी आंम के बी ब्‍यफ नु ताम्‍बुपुकी चाक्‍शा, सल्‍हा माले खोदेंशो पा जाक्‍मा बाक्‍त। मुर नु मेको आन दलओंठ हिक्‍ने मचाप्‍चा ङा पा शुश बाक्‍तीके, मोपा मेको रागी कली खतम पोक्‍गमे बाक्‍त। \v 6 मिनु मिदयान ङा मुरपुकीमी इस्राएली आन कली शुश प्रुङग सेल्‍मे बाक्‍त। मिनु इस्राएलीपुकीमी “वारच पाइय्‍यीकी” दे परमप्रभु यावे कली थोव़मे बाक्‍त। \p \v 7 मोपा इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु यावे कली मिदयान ङा मुर आन पर्बम थोव़मे नोले \v 8 परमप्रभु यावेमी मेको आन कली आ लोव़ पाइब का सोइक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेकोमी “परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभुम इन कली ‘गो इन कली इजीप्‍त रागी वाइलीम वाइल दुम्‍तीक रे प्रोंइशा ग्रुंइशा पित्‍ता। \v 9 गो इन कली इजीप्‍त ङा मुर आन गुइ रे नु इन कली श्‍येत गेब मुर आन गुइ रे प्रोंइशा चाक्‍ता। मेको इन कली दिप्‍ब नेल्‍ल आन कली इन ङोंइती रे खेरताक्‍मी। मिनु मेको आन रागी इन कली गेता। \v 10 मिनु गो इन कली गो परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु नङ। गेपुकी एमोरी आन रागीमी बाक्‍तीनी हना यो, मेको आन देवी देवता आन कली ठेयब मसेलीन’। तन्‍न गे आं लोव़ मनेनी” दे मेको परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइबमी माइक्‍मी बाक्‍त। \s1 गिदोन कली ब्रेश्‍शो \p \v 11 मिनु परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब जाक्‍शा, ओफ्रा सहर आ नेक्‍था बाक्‍शो ठेयब रवा आ पुंम निस्‍से बाक्‍त। मेको रू अबीएजेर आ मुर योआश आ रू बाक्‍माक्‍त। योआश आ तौ गिदोन चहिं मिदयान ङा मुरपुकी रे ख्रुइक्‍चा कली अङगुर ख्राक्‍तीकेमी चेरब तुम्‍‍ना तुम्‍‍न बाक्‍मा बाक्‍त। \em यहोसु १७:२\em* \v 12 मिनु परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब मेको आ ङोंइती ग्रूशा मेको कली “गे महिंथु लडाइ पाइब मुर, परमप्रभु यावे गे नु बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \v 13 मिनु गिदोनमी मेको कली “हजुर, परमप्रभु यावे गोपुकी नु बाक्‍त हना, आंइ कली मारदे ओदेंशो दुम्‍मे? मिनु मेको आ छक लाक्‍चा ङा गेय नेल्‍ले ते बाक्‍नीमी? आंइ किकी पिपीपुकीमी ‘परमप्रभु यावेमी आंइ कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइशा पिश्‍शो’ दे मदेंमा ङा? तन्‍न मुल परमप्रभु यावेमी आंइ कली प्रोंइतु। मिनु आंइ कली मिदयान ङा मुर आन गुइमी गेप्‍तु” देंमाक्‍त। \p \v 14 मिनु परमप्रभु यावे मेको गे लेश्‍शा “गे महिंब नु बोल्‍यो बाक्‍नेवे। मोपतीके लावो। इस्राएली आन कली मिदयान ङा मुर आन गुइ रे प्रोनो। गो इ कली सोइक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ६:३२; १सामुएल १२:११; हिब्रू ११:३२\em* \v 15 मिनु गिदोनमी “हजुर, गो दोपा इस्राएली आन कली प्रोंइने चाप्‍नुङा? आं खिं मनस्‍से आ थरमी नेल्‍ल क्‍येङा आइक्‍च बाक्‍ब। मिनु गो आं आफ आ खिंमी यो नेल्‍ल क्‍येङा आइक्‍च मुर बाक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 16 मिनु परमप्रभु यावेमी मेको कली “गो गे नु बाक्‍नुङ। मिनु गे मिदयानी नेल्‍ल आन कली साइक्‍नेवे” देंमाक्‍त। \em प्रस्‍थान ३:१२\em* \v 17 मिनु मेकोमी “गो इन ङोंइती शिशी ताता हना, नु गे थमा पा गो नु लोव़ पाइब बाक्‍तीनी हना, आं कली चिन्‍ड का कोंइदीनी। \v 18 गो इन कली जचा मख्रेत्‍तु सम्‍म, गे एक रे मलन” देंमाक्‍त। मिनु मेकोमी “गे मजाक्‍ङे सम्‍म गो एकेन बाक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १३:१५-१६\em* \v 19 मिनु गिदोन खिं ओव़शा, क्‍यारश पाठा का ठीक पवा बाक्‍त। एफाह का फस के बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले चोवा बाक्‍त। मिनु श्‍ये डालोम कुर पा आ शेक्‍क चहिं बो‍स काम लुक्‍शा, ठेयब रवा आ पुंमी लाइश्‍शा, मेको कली ख्रेत्‍ता बाक्‍त। \em एफाह का २२ लिटर पुक्‍तीक बाक्‍ब। एफाह का ५ पाथी खोदेंशो बाक्‍ब।\em*\em लेवी ४:२८\em* \v 20 मिनु परमप्रभु आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइबमी “मेको श्‍ये नु बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले एको फुल्‍लु तारी वोतो। आ शेक्‍क चहिं आ तार मोतो” देंमाक्‍त। मिनु मोदेंशोन पवा बाक्‍त। \v 21 मिनु नोले परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइबमी मेको श्‍ये नु शोब्‍ले कली आ गुइम बाक्‍शो कोक्‍केमी थिवा बाक्‍त। मिनु मेको फुल्‍लु रे पा मी ग्रूशा, मेको श्‍ये नु बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले नेल्‍ल नेक्‍गा बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब यो लमाक्‍त। \em लेवी ९:१४\em* \v 22 मिनु गिदोनमी “थमा पा परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब बाक्‍माक्‍त” दे तुइक्‍ता बाक्‍त। मिनु “परमप्रभु, परमप्रभु यावे, आं कली वारच पाइय्‍यीनी। मुलाक्‍त परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब कली आं नेक्‍थान ताता” देंमाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १३:२२; प्रस्‍थान ३३:२०\em* \p \v 23 मिनु परमप्रभु यावेमी “इ थुं नाइक्‍तो। महिनो। मारदे हना मबेक्‍नेवे” देंमाक्‍त। \v 24 मिनु गिदोनमी परमप्रभु यावे कली चढ़ेतीक का सेला बाक्‍त। मिनु आ नें “परमप्रभु यावे थुं नाइक्‍चा गेब बाक्‍ब” दे नें वोदा बाक्‍त। मेको चढ़ेतीक मुलाक्‍त सम्‍म अबीएजेर आ मुर आन ओफ्रा सहरम बाक्‍ब। \p \v 25 मेको नाक्‍दो परमप्रभु यावेमी गिदोन कली “इ आफ आ गोठ रे ७ बर्स दुम्‍शो ब्‍यफ चाक्‍को। इ आफ आ बाल देवता नु आ नेक्‍था बाक्‍शो अशेराह देवी आ शी के थाम प्रेश्‍शा गेवो” देंमाक्‍त। \em २राजा ११:१८; २राजा २३:१२-१५\em* \v 26 मिनु “मेकेर परमप्रभु यावे, इ परमप्रभु कली आं देंशो खोदेंशो पा चढ़ेतीक का सेलो। मिनु नोले आं कली मेको ब्‍यफ कली इ प्रेश्‍‍शो अशेराह देवी आ शी के खोल्‍शो थाम तारी चोशा चढ़ेतीक का चढ़ेवो” देंमाक्‍त। \v 27 मिनु गिदोनमी आंम के १० जना गेय पाइब कली लाइश्‍शा, परमप्रभु यावे आ देंशो खोदेंशो पवा बाक्‍त। मिनु नाक्‍त मेको गेय पचा कली आं आफ आ खिं ङा मुर नु मेको सहर ङा मुर आन कली तशा शुश हिंमाक्‍त। मोपतीके मेकोमी गेय नेल्‍ले नाक्‍दोमी पवा बाक्‍त। \p \v 28 मिनु मेको सहर ङा मुरपुकी सुनी कना बोक्‍शा, बाल देवता आ चढ़ेतीके प्रेश्‍शो, मेको आ नेक्‍था बाक्‍शो अशेराह देवी आ मूर्ति यो प्रेश्‍‍शो नु गिदोनमी सेल्‍शो चढ़ेतीकेम नोले ङा ब्‍यफ चढ़ेशो तामे बाक्‍त। \v 29 मिनु मेकोपुकीमी “एको सुम पवा, माइ?” दे हिल्‍लो पमुमा बाक्‍त। शुश हिल्‍लो पामे नोले योआश आ तौ गिदोनमी पाप्‍तु, दे तुइक्‍त्‍मे बाक्‍त। \v 30 मिनु सहर ङा मुरपुकीमी योआश कली “इ तौ कली लाङगा ग्रुंइदो। मेको बेक्‍चा माल्‍ब। मेकोमी बाल देवता आ चढ़ेतीक प्रेदा बाक्‍त। मिनु आ नेक्‍था बाक्‍शो अशेराह देवी आ मूर्ति पाइश्‍शो थाम यो खोला बाक्‍त। मोपतीके मेको कली साइक्‍चा माल्‍नीक” देंमा बाक्‍त। \v 31 मिनु योआशमी मेको आ नेक्‍था बाक्‍शो ग्रीब मुर नेल्‍ल आन कली “गेपुकी बाल देवता आ पर्बम ग्रीशो ननी? बाल देवता कली वारच पचा दाक्‍नीनी? सुम मेको कली वारच पाइबा, मेको दीसा सुनी सम्‍म साइक्‍चा पुंइसीब। आ चढ़ेतीक प्रेत्‍चा पुंइसीशो बाल देवता थमा पा देवता बाक्‍त हना, मेकोमी आंमान आ सक्ति कोंइदल” देंमाक्‍त। \em १रजा १८:२१-३९\em* \v 32 मेको नाक्‍त रे मेकोपुकीमी गिदोन आ नें येरूब-बाल, दे वोदमे बाक्‍त। मेको आ अर्थ “बाल देवता आंमान गिदोन कली आ सक्ति कोंइदल। मारदे हना गिदोनमी आ चढ़ेतीक प्रेश्‍शो बाक्‍ब” देंमा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ७:१\em* \v 33 मिनु मिदयानी, अमालेकी नु पूर्ब ङा मुरपुकी खुम्‍सीशा, हुल का दुम्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकी यर्दन खोला शोक्‍शा, येज्रेल आ दिंमम ताम्‍बु कीङमे बाक्‍त। \v 34 मिनु परमप्रभु यावे आ सोक्‍तीम गिदोन कली सुमा बाक्‍त। मिनु तुराही ताप्‍शा, अबीएजेर आ मुर नेल्‍ल आन कली “आं नोले खोतीन” दे ब्रेत्‍ता बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ३:१०; न्‍यायाधीस ११:२९; न्‍यायाधीस १३:२५\em* \v 35 मिनु मनस्‍से आ थर आन बाक्‍तीकेमी लोव़ कुरब मुर सोइक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेको आन कली “आं नोले खोतीन” दे ब्रेत्‍ता बाक्‍त। मिनु मोपा आशेर, जबूलून नु नाप्‍ताली आन बाक्‍तीकेम यो लोव़ कुरब मुर सोइक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेको नेल्‍ल गिदोन कली ग्रुम्‍थ जाक्‍मा बाक्‍त। \p \v 36 मिनु गिदोनमी परमप्रभु कली “गे देंनी बुदी आं कली इस्राएली आन कली प्रोंइब सेल्‍तीनी हना, \v 37 गो भेडा आ ऊन कली खलामी वोइक्‍नुङ। मेको खला ङा ऊन कली ला सीतमी जिश्‍शो नु एर ओंथ ङा खप चहिं मजिश्‍शो बाक्‍त हना, इन देंशो लोव़, गे इस्राएली आन कली प्रोंइचा, दे आं कली ब्रेत्‍तीनी, देंशो लोव़ थमा बाक्‍ब, दे तुइक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 38 मिनु मेको आ देंशो खोदेंशोन दुम्‍माक्‍त। मेको आ सुनी बोक्‍शा मेको ऊन रे चिर‍शा, बोस का ब्‍वाक्‍कु ग्रुंइदा बाक्‍त। एर ओंथ ङा खप चहिं मजिश्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 39 मिनु लेंशा गिदोनमी परमप्रभु कली “गो नु मगाइक्‍तीन। मिनु आं कली चिनु लोव़ का देंचा गेन। गो इन कली लेंशा पुंइनुङ। आं कली खेयप का मेको ऊन सोव़शो नु एर ओंथ ङा खप चहिं जिप्‍पाइश्‍शा कोंइदीन” देंमाक्‍त। \em उत्‍पत्ती १८:३०\em* \v 40 मिनु परमप्रभुमी मेको नाक्‍दो यो गिदोन आ देंशो खोदेंशो पवा बाक्‍त। खप ला जिम्‍माक्‍त, मेको ऊन चहिं सोव़शो बाक्‍माक्‍त। \c 7 \s1 गिदोन आ मुरपुकीमी ग्राशो। \p \v 1 गिदोन कली येरूब-बाल यो देंबाक्‍तेक्‍म। मिनु गिदोन नु आ मुर नेल्‍ले सुनी कना बोक्‍शा ङा मिन हारोद सहर ङा ब्‍वाक्‍कु बुक्‍तीके आ नेक्‍था ताम्‍बु कीङमे बाक्‍त। मिदयान ङा मुरपुकीमी चहिं मेको आन उत्तर गे ङा मोरेह डांडा आ नेक्‍था ङा दिंममी ताम्‍बु कीङमे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ६:३२\em* \v 2 मिनु परमप्रभु यावेमी गिदोन कली “गे नु बाक्‍शो मुरपुकी माल्‍शो क्‍येङा शुश बाक्‍नीम। गो मिदयान ङा मुर आन कली मोदेंशो शुश मुर आन गुइमी गेता हना, इस्राएलीपुकीमी आं कली प्रेंशा ‘गो आंमा आंइ सक्तिमी मिदयान ङा मुर आन कली ग्राशो नकी’ दे ठेयब लेत्‍नीम। \v 3 मोपतीके मुल गे मेको नेल्‍ल आन कली ‘सुइ मुर हिंशा ख्रिंख्रि पाइब बाक्‍तेक्‍म हना, मेको मुर आन खिं लेत्‍चा माल्‍नीम’ दे नेंपतो” देंमाक्‍त। मिनु २२ हजार आन खिं लेश्‍शा, १० हजार इस्राएली ला लीमा बाक्‍त। \em ब्‍यवस्‍था २०:८\em* \v 4 मिनु परमप्रभु यावेमी गिदोन कली “मुल यो शुश मुर बाक्‍नीम। मोपतीके मेको आन कली उइ खोलामी लतो। मेकेर गो मुर योव़शा गेनुङ। गो इ कली ‘एको मुर लाइब’ देंती हना, ‘मेको मुर गे नु लचा माल्‍ब। एको मुर गे नु मलाइब’ देंती हना, मेको गे नु लचा मताइब” देंमाक्‍त। \v 5 मिनु गिदोनमी मुर आन कली उइ खोलामी लाइक्‍मी बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी गिदोन कली “सु सुमी बाप्‍शा, खोला ङा ब्‍वाक्‍कु कुचुममी तुक्‍शो खोदेंशो पा लेंमी तुक्‍शा तूनीमी, मेको आन कली एर वोतो। सु सुम चहिं खोला ङा ब्‍वाक्‍कु पोक्‍च थेक्‍शा गुइम तूनीमी, मेको आन कली ओंथ वोतो” देंमाक्‍त। \v 6 मिनु कुचुम खोदेंशो पा ब्‍वाक्‍कु तुक्‍शा तूबपुकी सहे सां दुम्‍मा बाक्‍त। मिनु अरु नेल्‍लेमी पोक्‍च थेक्‍शा आन गुइमी तूङमे बाक्‍त। \v 7 मिनु परमप्रभु यावेमी गिदोन कली “एको सहे सां ब्‍वाक्‍कु तुक्‍शा तूब मुर रे पा मिदयानी आन गुइ रे प्रोंइनुङ। लीशो आन कली आंम आंम खिंमी लचा गेमी” देंमाक्‍त। \em १सामुएल १४:६\em* \v 8 मिनु मुरपुकीमी मेको आन बुत लाम्‍ज नु तुराही वोइश्‍शा, मेको आन खिं गाक्‍मा बाक्‍त। गिदोनमी मेको सहे सां कली वोइक्‍मी बाक्‍त। मिदयानी आन बाक्‍तीक चहिं मेको आन क्‍येङा उइ दिंममी बाक्‍माक्‍त। \p \v 9 मिनु मेको नाक्‍दो परमप्रभु यावेमी गिदोन कली “बोक्‍को, मिदयानी आन बाक्‍तीके ब्रुपो। मारदे हना गो मेको आन कली इ गुइमी गेता। \v 10 तन्‍न हिंनेवे हना, इ गेय पाइब पुराह कली लाइश्‍शा ब्रुपो। \v 11 मिनु लशा, मेको आन लोव़ पशो नेनो। मेको आन लोव़ नेंनी नोले, मेको आन कली लडाइ तोचा महिंनेवे” देंमाक्‍त। मिनु मेको आ गेय पाइब पुराह नु मिदयानी आन ङोंइती ङा ताम्‍बु आ नेक्‍था ल‍माक्‍त। मेकेर लडाइ पाइबपुकी बाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 12 मेको मिदयानी, अमालेकी नु पूर्ब ङा थर ङा मुर नेल्‍ल शुश सल्‍हा माले खोदेंशो पा दिंममी बाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। मेको आन दलओंठ ठेयब समुन्‍द्र ङा बाल्‍वा खोदेंशो हिक्‍ने मचाप्‍चा ङा पा शुश बाक्‍मा बाक्‍त। \v 13 मिनु गिदोन मेको आन ताम्‍बु आ नेक्‍था जाक्‍दीम्‍मेनु, मेकेर ङा मुर कामी आ वारच कली आ ङोमु शोव़ङा बाक्‍त। मेकोमी “गो आ ङोमुमी क्‍योव़ज शोब्‍ले का गुलुल पा लोक्‍सीशा, मिदयानी आन बाक्‍तीकेमी जाक्‍शा, मेको आन ताम्‍बु चिप्‍शो ताता” देंमाक्‍त। \v 14 मिनु आ वारचमी “थमा पा, मेको इस्राएली योआश आ तौ गिदोन आ तरवार बाक्‍ब। परमप्रभुमी मिदयान नु मुर नेल्‍ले आन कली मेको आ गुइमी गेप्‍तु” देंमाक्‍त। \p \v 15 मिनु गिदोनमी ङोमु नु मेको आ अर्थ नेंशा ङा मिन परमप्रभु यावे कली ठेयब सेला बाक्‍त। मिनु इस्राएली आन बाक्‍तीकेम लेश्‍शा “बोक्‍कीन, परमप्रभु यावेमी मिदयानी नेल्‍ल आन कली इन गुइमी गेप्‍तु” देंमाक्‍त। \v 16 मिनु मेको सहे सां मुर आन कली, हुल सांमी योक्‍गा बाक्‍त। मिनु नेल्‍ल आन कली का का पा तुराही नु आगा रांको वोइश्‍शो शेत्‍थ गर का का गेमी बाक्‍त। \v 17 मिनु “आं कली कोव़ङीन। आं खोदेंशो पने। गो मेको आन ताम्‍बु आ नेक्‍था जाक्‍दीशा, मार मार पाइनुङा, गे यो मोदेंशो पने। \v 18 मिनु गो नु बाक्‍ब हुलमी गेना तुराही ताप्‍नीमी, मेना गे यो आन बाक्‍तीक एर ओंथ इन तुराही ताप्‍शा ‘परमप्रभु यावे कली नु गिदोन कली’ दे ठेयब सेंदा पा ग्रीङीन” देंमाक्‍त। \v 19 गिदोन नु मेको नु बाक्‍ब सहे का मुरपुकी क्‍येर नाक्‍दोमी मिदयान ङा मुर आन बाक्‍तीक आ नेक्‍था जाक्‍दीम्‍मा बाक्‍त। मेको आन खाल पाइब नक फांइसीशो बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु गिदोन आ मुरपुकीमी तुराही ताप्‍शा, आन गुइमी कुरशो शेत्‍थ गर प्रोल्‍मे बाक्‍त। \v 20 मोपा मेको हुल सांमीन तुराही ताप्‍शा, आन कुरशो गर प्रोल्‍मे बाक्‍त। आन पेरा गुइमी रांको नु ग्‍युरा गुइमी तुराही कुरशा “परमप्रभु यावे कली तरवार का नु गिदोन कली तरवार का” दे ग्रीमा बाक्‍त। \v 21 मिनु गिदोन आ मुर नेल्‍ल मेको आन बाक्‍तीक एर ओंथ राप्‍शा बाक्‍मा बाक्‍त। मिदयान ङा लडाइ पाइबपुकी चहिं नेल्‍ल वाइ ब्रेश्‍शा प्रोक्‍मा बाक्‍त। \v 22 मिनु मेको सहे सां मुरुमी तुराही ताप्‍मेनु, परमप्रभु यावेमी मेको मिदयान ङा मुर आन दातेमी साइक्‍मुपाइक्‍मी बाक्‍त। मिनु मिदयान ङा लडाइ पाइबपुकी सेरेराह गे बेथ-शित्‍ता सम्‍म प्रोक्‍मा बाक्‍त। मेको आबेल-मेहोलाह आ सांद तब्‍बाथ सहर आ नेक्‍था सम्‍म प्रोक्‍मा बाक्‍त। \em भजन संग्रह ८३:१०; यसैया ९:३; यसैया १०:२६\em* \v 23 मिनु गिदोनमी नाप्‍ताली आ थर, आशेर आ थर नु मनस्‍से आ थर ङा मुर आन कली ब्रेश्‍शा, मिदयान ङा मुर आन कली खेदा पपदा बाक्‍त। \p \v 24 मिनु गिदोनमी एफ्राइम ङा पहाडी रागीम बाक्‍ब मुर आन कली लोव़ सोइक्‍ता बाक्‍त। मार लोव़ सोइक्‍ता बाक्‍त, देंशा हना “उइ ब्रुप्‍शा, मिदयानी आन कली सतीन। बेथ-बाराह सम्‍म यर्दन ङा लांमी प्रोक्‍चा मगेन” दे लोव़ सोइक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेको ब्रेश्‍शो एफ्राइम आ थर ङा मुरपुकीमी बेथ-बरा ङा ब्‍वाक्‍कु रे यर्दन ङा शोक्‍तीक सम्‍म ङा लां तेक्‍गमे बाक्‍त। \p \v 25 मेकोपुकीमी मेको मिदयानी आन कली खेदा पस ङा पस पा आन कप्‍तान निक्‍शी ओरेब नु जेयब कली ग्‍याइक्‍तमे बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी ओरेब कली ओरेब आ फुल्‍लु तारी नु जेयब कली आ अङगुर ख्राक्‍तीक कोलमी सदमे बाक्‍त। मिनु नोले मेकोपुकीमी ओरेब नु जेयब आस पिया क्‍योरशा, यर्दन आइक्‍ची हांम गिदोन आ बाक्‍तीकेम चाक्‍गमे बाक्‍त। \c 8 \s1 गिदोन नु एफ्राइम आस मुर \p \v 1 मिनु एफ्राइम आ थर ङा मुरपुकीमी गिदोन कली “मारदे आंइ कली ओदेंशो पाइनीनी? मिदयान ङा मुरपुकी नु लडाइ पथ लनीनु, मारदे आंइ कली मब्रेन्‍नी?” देंमा बाक्‍त। मिनु गिदोन कली शुश दोस गेशा जिचा तोव़मे बाक्‍त। \v 2 मिनु गिदोनमी “गो मार पङा ङा? गे आं क्‍येङा ठेयब गेय पाइतीनी। मार, अबीएजेर आ मुरपुकीम मिदयान ङा मुर नेल्‍ल आन कली प्रोक्‍पाइक्‍चा क्‍येङा एफ्राइम आ थर ङा मुरपुकीमी मेको आन कली साइक्‍चा ठेयब मबाक्‍बा ङा? \v 3 परमप्रभुमी मिदयान ङा कप्‍तान ओरेब नु जेयब आस कली इन गुइमी गेशो बाक्‍ब। गेपुकीमी पशो खोदेंशो गो पङा ङा?” देंमाक्‍त। मिनु आ लोव़ नेंशा आन गाइश्‍शो नांइसे बाक्‍त। \s1 पिप आस कली ग्‍याइश्‍शो \p \v 4 मिनु गिदोन यर्दन खोला जाक्‍शा, शोक्‍से बाक्‍त। मिनु गिदोन नु मेको नु बाक्‍शो सहे सां मुरपुकी मिदयान ङा मुर आन कली खेदा पा दशा योलक योलुक दुम्‍शा शोव़लु बेक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 5 मिनु गिदोनमी सुक्‍कोथ ङा मुर आन कली “आं मुर आन कली इच्‍का शोब्‍ले गेन। मारदे हना एकोपुकी दशा, शोव़लु बेक्‍शो बाक्‍नीम। मिनु गो मिदयान ङा पिप जेबाह नु साल्‍मुन्‍ना आस कली खेदा पना पन बाक्‍नुङ” दे पुना बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ३३:१७\em* \v 6 तन्‍न सुक्‍कोथ ङा ठेयब मुरपुकीमी “मार, जेबाह नु साल्‍मुन्‍ना आस कली गे ग्‍याइक्‍ने थुमी ङा? इ लडाइ पाइब आन कली मारदे शोब्‍ले गेनीकी?” दे लोव़ लेत्‍मे बाक्‍त। \v 7 मिनु गिदोनमी “परमप्रभु यावेमी जेबाह नु साल्‍मुन्‍ना आस कली आं गुइमी गेप्‍तु हना, गो गोरशो रागी ङा चोंक चूमी युक्‍नन्‍नी” देंमाक्‍त। \v 8 मिनु पेनुएल सहरमी लमाक्‍त। मिनु मेकेर ङा मुर आन कली खाल का ङा लोव़ पवा बाक्‍त। मिनु मेकेर ङा मुरपुकीमी यो सुक्‍कोथ ङा मुरपुकीमी खोदेंशो पा लोव़ लेत्‍मे बाक्‍त। \v 9 मिनु पेनुएल ङा मुर आन कली “गो रिम्‍शो पा लेङङा नोले, गो मेको इन लाइश्‍शो खिं प्रेश्‍शा गेनन्‍नी” देंमाक्‍त। \p \v 10 मिनु जेबाह नु साल्‍मुन्‍ना १५ हजार लडाइ पाइब नु कारकोर सहरमी बाक्‍सा बाक्‍त। पूर्ब ङा लडाइ पाइब आन लीशो में मोशोन बाक्‍मा बाक्‍त। लाख का २० हजार लडाइ पाइब चहिं साइक्‍चा पुंइसमा बाक्‍त। \v 11 मिनु गिदोन नोबाह नु योग-बेहा आ पूर्बम बाक्‍शो ग्‍याप्‍ब लेयब आन गाक्‍तीक लां लशा, जेबाह नु साल्‍मुन्‍ना आस लडाइ पाइबपुकीमी लडाइ आ पर्बम मारेइ ममिम्‍थु बाक्‍मानु, गिदोनमी लडाइ तोवा बाक्‍त। \v 12 मिनु जेबाह नु साल्‍मुन्‍ना चहिं मेक रे प्रोक्‍सा बाक्‍त। गिदोनमी मेको मिदयानी पिप आस कली खेदा पा ग्‍याइक्‍ता बाक्‍त। मोपतीके मेको आन लडाइ पाइब नेल्‍ले वाम ग्‍याम दुम्‍मा बाक्‍त। \p \v 13 मिनु योआश आ तौ गिदोन लडाइ रे हेरेस इर गे लतीक लां रे लेम्‍माक्‍त। \v 14 मिनु सुक्‍कोथ ङा ठिटा का कली ग्‍याइश्‍शा, मेको कली “सुक्‍कोथ ङा ठेयब मुर नु खाल्‍पापुकी, सु सु बाक्‍नीमी?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु मेको ठिटामी सुक्‍कोथ ङा ७० जना ठेयब मुर नु खाल्‍पा आन नें ब्रेक्‍शा गेवा बाक्‍त। \v 15 मिनु नोले गिदोन सुक्‍कोथ सहरम जाक्‍शा, मेकेर ङा मुर आन कली “जेबाह नु साल्‍मुन्‍ना एकेर बाक्‍नीस। मेको आस पर्बम गेपुकीमी आं कली ‘मार, जेबाह नु साल्‍मुन्‍ना आस कली ग्‍याइक्‍ने थुमी ङा? इ लडाइ पाइब आन कली गो मारदे शोब्‍ले गेनीकी ङा?’ दे शुक्‍शी पाइतीनी” देंमाक्‍त। \v 16 मिनु सुक्‍कोथ सहर ङा ठेयब मुर नु खाल्‍पा आन कली लाइश्‍शा, गोरशो रागी ङा चोंक चूम युक्‍मी बाक्‍त। \v 17 पेनुएल सहरम बाक्‍शो लाइश्‍शो खिं कली प्रेश्‍शा, मेकेर ङा वोंइश मुर आन कली साइक्‍मी बाक्‍त। \p \v 18 मिनु गिदोनमी जेबाह नु साल्‍मुन्‍ना आस कली “गे निक्‍शीमी ताबोरमी साइश्‍शो मुर दोदेंशो बाक्‍मा?” दे हिल्‍लो पाम्‍सी बाक्‍त। मिनु “इन खोदेंशो बाक्‍तेक्‍म। पिप आ तौ खोदेंशो बाक्‍मा बाक्‍त” दे लोव़ लेत्‍मे बाक्‍त। \v 19 मिनु गिदोनमी “मेकोपुकी आं लोक्‍बपुकी बाक्‍तेक्‍म। आं आम आ तौपुकी बाक्‍तेक्‍म। मिनु मेको आन कली मसाइक्‍नी हना, परमप्रभु यावे ब्रोंइशा, बाक्‍शो खोदेंशो पा, गो थमा पा, इस कली ब्रोंइचा गेङ वा” दे माइक्‍सी बाक्‍त। \em गन्‍ती ३५:३१\em* \v 20 मिनु आ जेठा तौ, येथेर कली “बोक्‍शा, एको आस कली सांइ‍सी” देंमाक्‍त। तन्‍न आ तौ आल बाक्‍तीके हिंशा, आ तरवार मशोदा बाक्‍त। \v 21 मिनु जेबाह नु साल्‍मुन्‍नामी “आंमान बोक्‍शा, आंस कली सतीन। मारदे हना गे नु वोंइश मुर आ बोल बाक्‍ब” देंसा बाक्‍त। मिनु गिदोन बोक्‍शा, मेको निक्‍शी आस कली सांइ‍सी बाक्‍त। मिनु मेको आस दलओंठ आ शुरमी बाक्‍शो शुश क्‍येट लाइब गहनापुकी प्रुइश्‍शा लदा बाक्‍त। \s1 गिदोन आ गेय नेल्‍ल \p \v 22 मिनु इस्राएलीपुकीमी गिदोन कली “गो आंइ कली मिदयानी रे पा प्रोंइतीनी। मुल आंइ कली हुकुम पाइब दुमीन। मिनु इन तौ नु इन चच नेल्‍ल आंइ सासन पाइब दुम्‍मल” देंमा बाक्‍त। \v 23 मिनु गिदोनमी “गो नु आं तौ ममाइ, तन्‍न परमप्रभु यावेमी इन कली हुकुम पाइब” देंमाक्‍त। \v 24 मेकोमी “गो इन कली थोव़क का पुंइनुङ, मार पुंइनुङ देंशा हना, गेपुकीमी का का पा इन रोइश्‍शो रे पा नोफाम पांइतीक का का आं कली गेने” देंमाक्‍त। मारदे हना मेको आन जोरी सत्रु इश्‍माएली बाक्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकीमी सुन के नोफाम पांइतीक पाइबाक्‍मा बाक्‍त। \v 25 मिनु मेकोपुकीमी “दुम्‍ब, गो मेको इन कली गेनीकी” देंमा बाक्‍त। मिनु वा का ब्रामे बाक्‍त। मिनु नेल्‍लेमी आंम के रोइश्‍शो सुन मेकेर वोदमे बाक्‍त। \v 26 मिनु अरु शुश क्‍येट लाइक्‍ब माला नु आन दलओंठ आ शुरम रेल्‍शो सुन के माला, पिप आन फेक्‍तीक वा मनाक्‍थु, मेकोमी पुंइशो सुन हजार का ७ सहे शेकेल दुम्‍माक्‍‍त। \em शेकेल का ११.५ ग्राम खोदेंशो बाक्‍ब। \em*\em गन्‍ती ३१:५०\em* \v 27 मिनु गिदोनमी मेको सुन रे पा निसाफ पतीक ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो झोला का सेल्‍शा, मेको कली आ सहर ओफ्रामी वोदा बाक्‍त। मिनु इस्राएली नेल्‍लेमी मेको कली ठेयब सेल्‍शा, आंम कली दूली पाइब सेल्‍मे बाक्‍त। मेको गिदोन नु आ खिं ङा मुर आन कली यो हेंथे पपाइक्‍चा कली बाक्‍माक्‍त। \em न्‍यायाधीस १७:५;\em* \v 28 मोपा मिदयान ङा मुरपुकी इस्राएली आन गुइमी दुम्‍शा, मेकोपुकीमी लेंशा लडाइ मपामे बाक्‍त। मिनु गिदोन बाक्‍म सम्‍म इस्राएल रागी ४० बर्स सम्‍म लडाइ रे नांइसे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ३:११; न्‍यायाधीस ५:३१\em* \s1 गिदोन बेक्‍शो \p \v 29 मिनु नोले योआश आ तौ येरूब-बाल आ खिं लशा, बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 30 गिदोन आ तौ ७० जना बाक्‍मा बाक्‍त। मारदे हना मेको आ मीश शुश बाक्‍मा बाक्‍त। \v 31 मेको आ कान्‍छी मीश शेकेम सहरमी बाक्‍माक्‍त। मेकोमी यो तौ का थिमाक्‍त। गिदोनमी आ तौ आ नें अबीमेलेक वोदा बाक्‍त। \v 32 मिनु योआश आ तौ गिदोन शुश खूशो दुम्‍शा बेक्‍माक्‍‍त। मेको कली आ आफ अबीएजेर आ तुरस ओफ्रा सहरमी थिम्‍मे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ६:११\em* \v 33 गिदोन बेक्‍म नोले इस्राएलीपुकीमी लें‍शा बाल देवता कली ठेयब सेल्‍मे बाक्‍त। मेकोपुकीमी बाल-बेरीत कली आंम देवता सेल्‍मे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस २:११; न्‍यायाधीस ९:४\em* \v 34 मिनु मेको आन कली एर ओंथ ङा जोरी सत्रु रे प्रोंइब परमप्रभु यावे, आन परमप्रभु कली प्रेंद‍मे बाक्‍त। \v 35 येरूब-बाल माइश्‍शो गिदोन आ पशो रिम्‍शो गेय प्रेंशा, मेको आन खिं ङा मुर आन कली ममिम्‍थु, आइक्‍च सेल्‍मे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ९:५,९,२४\em* \c 9 \s1 अबीमेलेक पिप दुम्‍शो \p \v 1 येरूब-बाल आ तौ अबीमेलेक आ ममा आ खिं ङा मुर आन बाक्‍तीक शेकेम सहरमी लमाक्‍त। मेकोमी आ मामा आन खिं ङा मुर मौली नेल्‍ल आन कली \em न्‍यायाधीस ८:३१\em* \v 2 “शेकेम सहर ङा मुर नेल्‍ल कली लोव़ का हिल्‍लो पन। मार लोव़ हिल्‍लो पन देंशा हना ‘येरूब-बाल आ ७० जना तौ नेल्‍लेमी इन कली सासन पशो रिम्‍शो दय गोम इन कली सासन पशो रिम्‍शो?’ गो इन हुश बाक्‍नुङ, दे मिम्‍तीन” देंमाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ९:१८\em* \v 3 मिनु आ मामापुकीमी मेको शेकेम ङा मुर आन कली मेको लोव़ शोव़ङमे बाक्‍त। मिनु मुर नेल्‍लेमी “मेको आंइ लोक्‍ब बाक्‍ब” दे अबीमेलेक आ नोले खोइक्‍चा थुं पामे बाक्‍त। \v 4 मिनु मेकोपुकीमी अबीमेलेक कली बाल-बेरीत आ मन्‍दीर रे पा ७० शेकेल चांदी के क्‍येट गेमे बाक्‍त। मिनु मेकोमी मेको क्‍येट लाइश्‍शा, मरिम्‍शो पाइब मुर आन कली गेवा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकी मेको आ नोले खोदमे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ८:३३\em* \v 5 मिनु मेको नेल्‍ल आ आफ आ खिं ओफ्रामी लमा बाक्‍त। मेकेर येरूब-बाल आ तौ नेल्‍ल आन कली फुल्‍लु का तारी क्‍योरशा सदमे बाक्‍त। तन्‍न येरूब-बाल आ कान्‍छा तौ योथाम ख्रुइश्‍शा ब्रोंइमाक्‍त। \v 6 मिनु शेकेम नु बेथ-मिल्‍लो ङा ठेयब मुर नेल्‍ल खुम्‍सीशा, शेकेममी बाक्‍शो ठेयब थाम आ नेक्‍था बाक्‍शो ठेयब रवा आ पुंमी अबीमेलेक कली पिप सेल्‍मे बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ३५:४; यहोसु २४:२६\em* \s1 योथाम आ कथा \p \v 7 मिनु ठेयब मुरपुकीमी मेको लोव़ योथाम कली नेंपदमे बाक्‍त। मेको लशा गेरीजीम डांडामी राम्‍माक्‍त। मिनु ठेयब सेंदामी “शेकेम सहरम बाक्‍ब ठेयब मुर नेल्‍ल, गे आं लोव़ नेंतीनी हना, परमप्रभुमी इन लोव़ नेंब। \v 8 काबु रवा नेल्‍ल खुम्‍सीशा, आंम कली पिप सेल्चा, दे लोव़ पमुमा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी तेल रवा कली ‘आंइ पिप दुमीन’ देंमा बाक्‍त। \v 9 तन्‍न तेल रवामी ‘मार, देवी देवता नु मुर आन कली ठेयब सेल्‍पाइक्‍ब आंम के रिम्‍शो तेल सेल्‍चा प्रोंइशा, गो रवा आन कली सासन पाइनुङा?’ देंमाक्‍त। \v 10 मिनु रवापुकीमी फोव़शी रवा कली ‘गे आंइ पिप दुमीन’ देंमा बाक्‍त। \v 11 मिनु फोव़शी रवामी ‘मार, आंम के रिम्‍शो जिज नु ब्रोव़शो फल सेल्‍चा प्रोंइशा, गो रवा आन कली सासन पाइनुङा?’ देंमाक्‍त। \v 12 मिनु रवापुकीमी अङगुर बोट कली ‘गे आंइ पिप दुमीन’ देंमा बाक्‍त। \v 13 मिनु अङगुर बोटमी ‘मार, देवी देवता नु मुर आन कली ग्‍येरपाइक्‍ब आं के अङगुर शांबु सेल्‍चा प्रोंइशा, गो रवा आन कली सासन पाइनुङा?’ देंमाक्‍त। \v 14 मिनु नोले रवापुकीमी चू रवा कली ‘गे आंइ पिप दुमीन’ देंमा बाक्‍त। \em २राजा १४:९\em* \v 15 मिनु चू रवामी ‘गेपुकीमी थमा पा, आं कली इन पिप सेल्‍चा दाक्‍नीनी हना, आं नेक्‍था जाक्‍शा, आं पुंम बाक्‍कीन। मबाक्‍तीनी हना, चू रवा रे पा मी ग्रूशा लेबानोन ङा ठेयब रवा नेल्‍ल आन कली खतम सेल्‍ब’ देंमाक्‍त” दे कथा सेल्‍शा ठेयब सेंदा पा देंमाक्‍त। \v 16 मिनु योथाममी “मुल नेनीन, गे अबीमेलेक कली थमा सुइश्‍शा नु रिम्‍शो थुंमी पिप सेल्‍तीनी हना, दुम्‍ब। मिनु येरूब-बाल नु आ खिं ङा मुरुम इन कली रिम्‍शो पशो खोदेंशो पा, गेमी यो मेको आन कली रिम्‍शो पाइतीनी हना, दुम्‍ब। \v 17 आं आफोमी बेक्‍नुङ, दे महिंथु, लडाइ पा इं कली मिदयानी रे पा प्रोंइतु। \v 18 तन्‍न मुलाक्‍त आं आफ आ खिं ङा मुर आन कली थम मरिम्‍शो पाइतीनी। मेको आ ७० जना तौ आन कली फुल्‍लु तारी क्‍योरशा साइक्‍तीनी। मेको आ वाइलीम आ तौ अबीमेलेक कली शेकेम ङा पिप सेल्‍तीनी। मारदे हना मेको इन लोक्‍ब बाक्‍ब। \v 19 मिनु मुलाक्‍त गेपुकीमी येरूब-बाल नु आ खिं ङा मुर आन कली रिम्‍शो पा मान पशो बाक्‍तीनी हना, गे अबीमेलेक नु ग्‍येरसीन। मिनु अबीमेलेक यो गेपुकी नु ग्‍येरसेक्‍ल। \v 20 तन्‍न मोदेंशो मदुम्‍त हना, अबीमेलेक रे मी ग्रूशा, शेकेम नु बेथ-मिल्‍लो ङा मुर आन कली खतम पोक्‍गल। मिनु शेकेम नु बेथ-मिल्‍लो ङा मुर रे मी ग्रूशा अबीमेलेक कली खतम पोक्‍गल” देंमाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ९:५७\em* \v 21 मिनु योथाम मेकेर रे प्रोक्‍शा, बेयर माइश्‍शो सहरमी जाक्‍दीम्‍माक्‍त। मिनु मेको आ लोक्‍ब अबीमेलेक तशा हिंशा, मेकेरेन बाक्‍माक्‍त। \s1 अबीमेलेक नु शेकेम ङा मुरपुकी \p \v 22 अबीमेलेकमी इस्राएली आन कली बर्स सां सासन पवा बाक्‍त। \v 23 मेना परमप्रभुमी अबीमेलेक नु शेकेम ङा ठेयब मुर आन दातेमी जिपाइक्‍चा कली मरिम्‍शो जि‍पाइक्‍ब वोल का सोइक्‍ता बाक्‍त। मिनु शेकेम ङा ठेयब मुरपुकीमी मेको कली जोल पा मरिम्‍शो पामे बाक्‍त। \em १सामुएल १६:१४; १सामुएल १८:१०; १सामुएल १९:९\em* \v 24 मिनु परमप्रभुमी येरूब-बाल आ ७० जना तौ आन कली हुश ख्राक्‍श पोक्‍तीके, अबीमेलेक नु मेको कली वारच पाइब शेकेम ङा ठेयब मुर आन कली क्‍येक्‍क लेत्‍चा कली मोदेंशो जिप्‍पाइक्‍ब वोल का सोइश्‍‍शो बाक्माक्‍त। \em उत्‍पत्ती ९:६\em* \v 25 मिनु शेकेम ङा ठेयब मुरपुकीमी अबीमेलेक कली काइ मदाक्‍थु, साइक्चा, दे डांडाम बाप्‍चा कली मुर सोइक्‍तमे बाक्‍त। मेकोपुकीमी लांम गाक्‍ब आन मारेइ मारेइ रोइक्‍तमे बाक्‍त। मिनु लांम बाप्‍शो बाक्‍नीम, दे अबीमेलेक कली तुइक्‍पदमे बाक्‍त। \p \v 26 मिनु एबेद आ तौ गाल नु आ खिं खिं ङा मुर शेकेममी बाक्‍चा कली जाक्‍मा बाक्‍त। मिनु शेकेम ङा ठेयब मुरपुकीमी गाल कली थमा सुइश्‍शा, दाक्‍चा गोव़मे बाक्‍त। \v 27 शेकेम ङा मुर आन अङगुर रूमी लशा, अङगुर सेक्‍शा कोलमी ख्राक्‍गमे बाक्‍त। मिनु आन देवता आ मन्‍दीरमी चाड मानेचा कली लमा बाक्‍त। मिनु मेकेर जशा तूशा अबीमेलेक आ पर्बम शुक्‍शी लोव़ पामे बाक्‍त। \v 28 मिनु एबेद आ तौ गालमी “अबीमेलेक सु बाक्‍बा ङा? मार, मेको येरूब-बाल आ तौ ममाइ ङा? मेको नु आ लडाइ पाइब आन कप्‍तान जेबुलमी शेकेम आ आफ हमोर आ मुर आन कली गेय मपामे? गो शेकेम ङा मुर, मारदे मेको कली गेय पाइनीकी? \em उत्‍पत्ती ३४:२\em* \v 29 गो शेकेम ङा मुर आन कली सासन पाइब बाक्‍शो नङ हना, गो अबीमेलेक कली क्‍याम्‍दु वा। गो मेको कली ‘लडाइ पाइब शुश सेल्‍शा, लडाइ पय’ देङ वा” देंमाक्‍त। \p \v 30 मिनु सहर ङा सासन पाइब जेबुलमी एबेद आ तौ गाल आ देंशो नेंशा, शुश गाइक्‍ता बाक्‍त। \v 31 मिनु मेकोमी ख्रुइश्‍शोमी अबीमेलेक कली लोव़ सोइक्‍ता बाक्‍त। मार लोव़ सोइक्‍ता बाक्‍त देंशा हना “एबेद आ तौ गाल नु आ खिं खिं ङा मुर शेकेममी जाक्‍शा बाक्‍शा, सहर ङा मुर आन कली इन पर्बम मरिम्‍शो लोव़ पना पन बाक्‍नीम। \v 32 मोपतीके गे इन लडाइ पाइब नु नाक्‍दोन बोक्‍शा, सहर ङा लाङगा ङा रूमी रिम्‍दीन। \v 33 मिनु सुनी कना नां दाप्‍ची ना सहर कली लडाइ तोन। मिनु गाल नु आ मुरपुकी लाङगा ग्रूमानु, मेको आन कली मार पचा माल्‍नीनी, मेको पन” देंमाक्‍त। \p \v 34 मिनु अबीमेलेक नु आ लडाइ पाइब नाक्‍दोन बोक्‍शा, ४ हुल दुम्‍शा, शेकेम आ लाङगाम लडाइ तोचा कली बाप्‍शा बाक्‍मा बाक्‍त। \v 35 मिनु एबेद आ तौ गाल सहर ङा लाङगा लशा, सहर ङा ओव़तीक लाप्‍चोमी राप्‍शा बाक्‍माक्‍त। मिनु अबीमेलेक नु आ लडाइ पाइब आन बाप्‍तीक रे ग्रूमा बाक्‍त। \v 36 मिनु गालमी मेको आन कली तशा, जेबुल कली “मुरपुकी डांडा रे ब्रुम्‍ना ब्रुम्‍न बाक्‍नीम” देंमाक्‍त। मिनु जेबुलमी “मेको मुर ममाइ, डांडा आ वांकु बाक्‍ब। मेको मुर खोदेंशो तांइसीनीम” दे लोव़ लेत्‍ता बाक्‍त। \v 37 मिनु लेंशा गालमी “कोव़ङीन, मुरपुकी रागी आ दाते रे ब्रुम्‍ना ब्रुम्‍न बाक्‍नीम। मुर आ हुल का चहिं चिङगा कोंइतीक रवा रे यिना यिन बाक्‍नीम” देंमाक्‍त। \em इजीकीएल ३८:१२\em* \v 38 मिनु जेबुलमी “इ ङोंइती ङा ठेयब लेश्‍शो लोव़, ते लाक्‍गा? गे ‘अबीमेलेक सु बाक्‍बा? गो मारदे मेको कली गेय पाइनीकी?’ देंशो नवे। इ मदाक्‍शो मुर मेको मनमी ङा? मुल लावो। मेकोपुकी नु लडाइ पावो” देंमाक्‍त। \v 39 मोपतीके गालमी शेकेम ङा ठेयब मुर आन ङोंइती लशा, अबीमेलेक नु लडाइ पवा बाक्‍त। \v 40 तन्‍न अबीमेलेकमी मेको लडाइ ग्रामाक्‍त। गाल चहिं प्रोक्‍माक्‍त। मिनु शुश मुर साइक्‍चा पुंइसमा बाक्‍त। सहर ङा ठेयब लाप्‍चो सम्‍म शुश मुर शोल्‍मो पा बेक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 41 मिनु अबीमेलेक लशा, अरुमाह माइक्‍तीक सहरम बाक्‍माक्‍त। जेबुलमी चहिं गाल नु आ खिं खिं ङा मुर आन कली शेकेम रे खेरमी बाक्‍त। \p \v 42 आ दीसा शेकेम ङा मुरपुकी लाङगा रूमी लमा बाक्‍त। मिनु मुरपुकीमी मेको लोव़ अबीमेलेक कली नेंपदमे बाक्‍त। \v 43 मोपतीके आ लडाइ पाइब आन कली हुल सां पा योक्‍शा, सहर मेर ङा रूमी बाप्‍शा, बाक्‍पदा बाक्‍त। मिनु मुरपुकी सहर रे ग्रूशा पिशो तशा, मेको आन कली साइक्‍मी बाक्‍त। \v 44 अबीमेलेक नु आ हुल रीब पा ङोंइती बारमा बाक्‍त। मिनु सहर ओव़तीक ठेयब लाप्‍चोमी लडाइ पचा सासमा बाक्‍त। अरु हुल निक्‍शी चहिं पिशा, रूमी बाक्‍शोपुकी नु लडाइ पा मेको आन कली सदमे बाक्‍त। \v 45 अबीमेलेकमी सुनी रे नाक्‍दो सम्‍म लडाइ पा, मेको सहर कली आंम के सेला बाक्‍त। मेकेर ङा मुर नेल्‍ल आन कली साइक्‍मी बाक्‍त। मिनु सहर खतम पोक्‍शा, हिक्‍सी फ्रवा बाक्‍त। \p \v 46 मिनु शेकेम ङा बोल्‍यो दरवार ङा ठेयब मुरपुकीमी सहर खतम दुम्‍शो नेंशा, मेकोपुकी एल-बेरीत देवता आ बोल्‍यो खिं आगा लमा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ८:३३\em* \v 47 मिनु मुरपुकीमी “शेकेम ङा बोल्‍यो दरवार ङा मुर नेल्‍ल बुक्‍शा बाक्‍नीम” दे अबीमेलेक कली नेंपदमे बाक्‍त। \v 48 मिनु अबीमेलेक नु आ लडाइ पाइब सल्‍मोन डांडामी लमा बाक्‍त। मेकोमी खा लाइश्‍शा, शाक्‍श क्‍योरशा, बालाम लाप्‍शा कुरा बाक्‍त। आ लडाइ पाइब आन कली “गे आं कली मार पशो तनी, रीब पा मोदेंशो पन” देंमाक्‍त। \v 49 मोपा लडाइ पाइब नेल्‍लेमी मोदेंशो पा शाक्‍श क्‍योरशा, यित्‍मे बाक्‍त। मिनु अबीमेलेक आ नोले खोदमे बाक्‍त। मेको शाक्‍श लाइश्‍शा, एल-बेरीत आ बोल्‍यो खिंम तेल्‍शा, मी सुइक्‍तमे बाक्‍त। मिनु शेकेम ङा बोल्‍यो दरवारम बाक्‍ब नेल्‍ल बेक्‍मा बाक्‍त। मेकेर हजार का खोदेंशो वोंइश मुर नु मीश मुर बाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \s1 अबीमेलेक बेक्‍शो \p \v 50 मिनु मेकेर रे अबीमेलेक थेबेस गे लमाक्‍त। मिनु मेको थेबेस सहर कली लडाइ पा आंम के सेला बाक्‍त। \v 51 मेको सहर आ दातेमी बोल्‍यो दरवार का बाक्‍माक्‍त। मिनु सहर ङा मुर नेल्‍ले, वोंइश मुर नु मीश मुरपुकी मेकेर ख्रुइश्‍शा, आन नोले लाप्‍चो चोक्‍शा, नेल्‍ल क्‍येङा तला तारी कौसीमी ङोइश्‍शा बाक्‍मा बाक्‍त। \v 52 मिनु अबीमेलेक मेको बोल्‍यो दरवार आ नेक्‍था जाक्‍शा, लडाइ तोवा बाक्‍त। मिनु बोल्‍यो दरवार कली मी सुइक्‍चा, दे दरवार ङा लाप्‍चो आ नेक्‍था जाक्‍दीम्‍माक्‍त। \v 53 मेना मीश मुर कामी तला ङा यात तोक्‍शा, मेको आ पिया प्रोल्‍शा गेवा बाक्‍त। \v 54 मिनु अबीमेलेकमी रीब पा आ या कुरब कली ब्रेश्‍शा “मुरपुकीमी ‘मीश मुर कामी मेको कली साइक्‍तु’ दे मदेंमल, दे रीब पा इ तरवार शोइश्‍शा, साइय्‍यी” दे मदा बाक्‍त। मिनु आ या कुरबमी तूदानु, अबीमेलेक बेक्‍माक्‍त। \em १सामुएल ३१:४; २सामुएल ११:२१\em* \v 55 मिनु इस्राएल ङा मुरपुकीमी अबीमेलेक बेक्‍शो तशा, नेल्‍ल आंम आंम खिं गे लेम्‍मा बाक्‍त। \v 56 मोपा परमप्रभुमी अबीमेलेक आ आफ कली पशो पाप, आ ७० जना लोक्‍ब आन कली साइश्‍शो आ क्‍येक्‍क लेत्‍ता बाक्‍त। \v 57 मिनु परमप्रभुमी शेकेम ङा मुर आन मरिम्‍शो पशो आ पर्बम क्‍येक्‍क लेत्‍ता बाक्‍त। मेकोपुकीमी येरूब-बाल आ तौ योथाम आ सराप रमा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ९:२०\em* \c 10 \s1 तोला नु याइर निसाफ पाइब दुम्‍‍शो \p \v 1 अबीमेलेक आ नोले इस्‍साकार आ थर ङा, पुआ आ तौ दोदो आ चच तोला माइश्‍शो मुर इस्राएली आन कली प्रोंइचा कली जाक्‍माक्‍त। मेको एफ्राइम ङा पहाडी रागी शामीरमी बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em उत्‍पत्ती ४६:१३; गन्‍ती २६:२३\em* \v 2 तोलाम २३ बर्स सम्‍म इस्राएली आन कली निसाफ पशो बाक्‍माक्‍त मिनु नोले बेक्‍माक्‍त। मिनु मुरपुकीमी मेको कली शामीरमी थिम्‍मे बाक्‍त। \p \v 3 तोला आ नोले गिलाद ङा मुर याइरम २२ बर्स सम्‍म इस्राएली आन कली निसाफ पशो बाक्‍माक्‍त। \em गन्‍ती ३२:४१\em* \v 4 मेको आ तौ ३० जना बाक्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकी ३० ओटा गधाम ङोइक्‍बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु गिलाद ङा ३० ओटा सहर मेको आन के बाक्‍माक्‍‍त। मुल सम्‍म मेको सहर आन नें हव्‍वोथ-याइर देंनीम। मेको गिलाद रागीम बाक्‍नीम। \em ब्‍यवस्‍था ३:१४\em* \v 5 मिनु नोले याइर बेक्‍माक्‍त। मिनु मुरपुकीमी मेको कली कामोनमी थिम्‍मे बाक्‍त। \s1 अम्‍मोनीपुकीमी श्‍येत गेशो \p \v 6 मिनु इस्राएलीपुकीमी लेंशा परमप्रभु यावे आ ङोंइती मार मरिम्‍शो बाक्‍मे, मेको पामे बाक्‍त। मेकोपुकीमी बाल, अश्‍तारोथ नु देवी देवता आन कली ठेयब सेल्‍मे बाक्‍त। मिनु अराम, सीदोन, मोआब नु अम्‍मोनी नु पलिस्‍ती आन देवी देवता कली यो ठेयब सेल्‍मे बाक्‍त। मोपा परमप्रभु यावे कली प्रोंइशा, मेको कली ठेयब मसेल्‍मे बाक्‍त। \v 7 मोपतीके परमप्रभु यावे मेकोपुकी नु गाइश्‍शा मेको आन कली पलिस्‍ती नु अम्‍मोनी आन गुइमी गेवा बाक्‍त। \v 8 मेको बर्समी मेकोपुकीमी इस्राएली आन कली थाम्‍पा श्‍येत गेशा, साप्‍पा दिप्‍मे बाक्‍त। मिनु यर्दन खोला आ आइक्‍ची हांबु, पूर्ब गे गिलाद माइश्‍शो एमोरी आन रागीमी बाक्‍ब इस्राएली आन कली १८ बर्स सम्‍म थाम्‍पा श्‍येत गेशा दिप्‍मे बाक्‍त। \v 9 अम्‍मोनीपुकीमी ओंथ हाम ला ममाइ, यर्दन आइक्‍ची हांबु यो शोक्‍शा, यहूदा आ थर, बेन्‍यामीन आ थर नु एफ्राइम आ थर ङा मुर आन कली लडाइ तोव़मे बाक्‍त। मिनु इस्राएलीपुकीमी शुश श्‍येत जामे बाक्‍त। \p \v 10 मिनु इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु यावे कली “वारच पाइय्‍यीकी। पाप पाइतक। आंइ परमप्रभु, इन कली प्रोंइशा, बाल देवी देवता आन कली पूजा पाइतक” देंमा बाक्‍त। \em १सामुएल १२:१०\em* \v 11 मिनु परमप्रभु यावेमी इस्राएली आन कली “ङोंइती इन कली इजीप्‍त ङा मुर, एमोरी, अम्‍मोनी नु पलिस्‍ती आन गुइ रे प्रोंइतन्‍नी। \v 12 मिनु सीदोन ङा मुर, अमालेक आ मुर नु मोआबीपुकीमी इन कली दिप्‍मेनु ‘वारच पाइय्‍यीकी’ दे ब्रेत्‍तीनी। मेना इन कली मेको आन गुइ रे प्रोंइता। \v 13 तन्‍न गेपुकीमी आं कली प्रोंइशा, अरु देवी देवता आन कली पूजा पा ठेयब सेल्‍तीनी। मोपतीके मुल रे गो इन कली मप्रोंइनुङ। \v 14 लने, इन योव़शो देवी देवता आन कली थोन। मेकोपुकीमी इन कली इन श्‍येत रे प्रोन्‍मेक्‍ल” दे परमप्रभु यावेमी देंमाक्‍त। \em ब्‍यवस्‍था ३२:३७-३८; येरमीया २:२८\em* \v 15 तन्‍न इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु यावे कली “गोपुकीमी पाप पाइतक। मोपतीके गे आंइ कली मार पचा दाक्‍नीनी, मेको पन। तन्‍न मुल आंइ कली प्रोनीन” दे पुन्‍मे बाक्‍त। \v 16 मिनु अरु देवी देवता आन कली ताइश्‍शा, परमप्रभु यावे कली ठेयब सेल्‍मे बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी इस्राएली आन कली मेको क्‍येङा श्‍येत गेचा मगेमी बाक्‍त। \em यहोसु २४:२३; न्‍यायाधीस २:१८\em* \p \v 17 मिनु अम्‍मोनी लडाइ पचा कली खुम्‍सीशा, गिलादमी ताम्‍बु कीशा बाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु इस्राएली यो खुम्‍सीशा, मिस्‍पामी बाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ११:२९\em* \v 18 मिनु गिलाद सहरम बाक्‍ब इस्राएली लडाइ पाइब आन कप्‍तान ग्रुम्‍मुशा “सुम अम्‍मोनी आन कली लडाइ तोचा गोइबा, मेकोमी गिलादम बाक्‍ब आन कली हुकुम पाइब” दे लोव़ पमुमा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ११:६-१०\em* \c 11 \s1 येफ्‍ता निसाफ पाइब दुम्‍शो \p \v 1 गिलाद सहर ङा येफ्‍ता ठेयब नु बोल्‍यो लडाइ पाइब मुर बाक्‍माक्‍त। मेको गिलाद आ तौ तेल्‍लेम रे पा थिशो बाक्‍माक्‍त। \v 2 मिनु गिलाद आ मीशेमी यो मेको के शुश तौ थिशो बाक्‍माक्‍त। मिनु मेकोपुकी कोल्‍शो दुम्‍शा, येफ्‍ता कली खेरमे बाक्‍त। मेकोपुकीमी येफ्‍ता कली “आंइ आफ आ खिंमी इ के मारेइ यो अङस मबाक्‍ब। गे अर्को मीश आ तौ नवे” देंमा बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती २१:१०\em* \v 3 मोपतीके येफ्‍ता मेको आ लोक्‍बपुकी रे पा ब्रोंइचा कली प्रोक्‍शा, तोब रागीमी लशा बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। मिनु मरिम्‍शो पाइब मुरपुकी मेको नु गारशा, रोइक्‍थ, लमा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ९:४; १सामुएल २२:२\em* \p \v 4 मिनु इच्‍का नोले अम्‍मोनीपुकीमी इस्राएली नु लडाइ पामे बाक्‍त। \v 5 मिनु लडाइ दुम्‍मेनु, गिलाद ङा खाल्‍पापुकीमी तोब रागीमी बाक्‍शो येफ्‍ता कली ब्रथ लमा बाक्‍त। \v 6 मेकोपुकीमी येफ्‍ता कली “पिन, आंइ लडाइ पाइब आन ठेयब मुर दुमीन। मिनु गो अम्‍मोनी नु लडाइ पने चाप्‍नीकी” देंमा बाक्‍त। \v 7 मिनु येफ्‍तामी मेको गिलाद ङा खाल्‍पा आन कली “गेपुकीमी आं कली मदाक्‍थु, आं आफ आ खिं रे खेरतीनी। मुल श्‍येत जनी ना मारदे आं कली ब्रेत्‍नीनी?” देंमाक्‍त। \v 8 मिनु मेको खाल्‍पापुकीमी येफ्‍ता कली “मोपतीके गो इन कली ग्रुम्‍थ जाक्‍तक। मुल गोपुकी नु गाक्‍कीन। मिनु अम्‍मोनी नु लडाइ पा ग्राशा, गिलादमी बाक्‍ब नेल्‍ल आंइ ठेयब मुर दुमीन” देंमा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १०:१८\em* \v 9 येफ्‍तामी मेको आन कली “गेपुकीमी आं कली अम्‍मोनी नु लडाइ पथ लेम्‍शा लाइक्‍तीनी नु परमप्रभु यावेमी मेको आन कली आं गुइमी गेप्‍तु हना, इन ठेयब मुर दुम्‍नुङा?” दे माइक्‍मी बाक्‍त। \v 10 मिनु गिलाद ङा खाल्‍पापुकीमी येफ्‍ता कली “परमप्रभु यावे गो आंइ दातेमी सांकछी बाक्‍ब। गो इन देंशो खोदेंशो पाइनीकी” देंमा बाक्‍त। \v 11 मिनु येफ्‍ता गिलाद ङा खाल्‍पापुकी नु लमाक्‍त। मेकेर ङा मुरपुकीमी मेको कली ठेयब मुर नु लडाइ पाइब आन ठेयब मुर सेल्‍मे बाक्‍त। मिनु येफ्‍तामी मिस्‍पामी परमप्रभु यावे आ ङोंइती मेको लोव़ नेल्‍ल शोव़ङा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ११:२९; न्‍यायाधीस १०:१७\em* \v 12 मिनु येफ्‍तामी अम्‍मोनी आन पिप कली “गे मारदे आंइ रागी कली लडाइ तोथ पीनीनी? गे नु आंइ दातेमी मार मरिम्‍शो बाक्‍बा?” दे हिल्‍लो पचा कली मुर सोइक्‍ता बाक्‍त। \v 13 मिनु अम्‍मोनी आन पिपमी येफ्‍ता आ मुर आन कली “इस्राएलीपुकी इजीप्‍त रे जाक्‍शा, अरनोन खोला रे यब्‍बोक नु यर्दन खोला सम्‍म आंइ रागी लाइक्‍तेक्‍म। मेको रागी सिक्‍सी पा लेत्‍तीन” दे लोव़ सोइक्‍ता बाक्‍त। \v 14 मिनु येफ्‍तामी लेंशा मुर सोइश्‍शा अम्‍मोनी आन पिप कली \v 15 “येफ्‍ता आ लोव़ मार बाक्‍त देंशा हना, इस्राएलीपुकीमी गेनायो मोआबी आन रागी नु अम्‍मोनी आन रागी मलदेम। \em ब्‍यवस्‍था २:९,१९\em* \v 16 इस्राएलीपुकी इजीप्‍त रे कुशा, गोरशो रागी रे लल समुन्‍द्र गे कादेश सहरम जाक्‍दीम्‍मा बाक्‍त। \v 17 मिनु एदोम ङा पिप कली ‘इन रागी ङा लां लचा गेकी’ दे लोव़ सोइक्‍त्‍मे बाक्‍त। तन्‍न एदोम ङा पिपमी मेको लोव़ नेंसीन मनेना बाक्‍त। मिनु मोआबी आन पिप कली यो लोव़ सोइक्‍तमे बाक्‍त। तन्‍न मेको यो मबिस्‍से बाक्‍त। मोपतीके इस्राएलीपुकी कादेशमी बाक्‍मा बाक्‍त। \em गन्‍ती २०:१४-२१\em* \p \v 18 मेकेर रे एदोम नु मोआब रागी हिरशा, गोरशो रागी रे मोआब आ नां दाप्‍तीक गे लमा बाक्‍त। मिनु अरनोन खोला आ नेक्‍था ताम्‍बु कीङमे बाक्‍त। मोआबी आन रागी मओव़म। मारदे हना अरनोन मोआब आ सांद बाक्‍माक्‍त। \em गन्‍ती २१:१३\em* \v 19 मिनु नोले हेश्‍बोनम बाक्‍शो एमोरी आन पिप सीहोन कली ‘इन रागी ङा लां रे पा आंइ रागी सम्‍म लचा गेकी’ दे लोव़ सोइक्‍तमे बाक्‍त। \em गन्‍ती २१:२१-३१\em* \v 20 तन्‍न सीहोनमी इस्राएली आन कली मेकेर रे लाइनीम, दे थमा मसुदा बाक्‍त। मिनु मुर नेल्‍ल कली खुप्‍शा, याहासमी आन ताम्‍बु कीशा, इस्राएली नु लडाइ पामे बाक्‍त। \v 21 मिनु परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभुमी सीहोन नु आ मुर आन कली इस्राएली आन गुइमी गेमी बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी मेको आन कली ग्राशा, आन रागीमी बाक्‍शो एमोरी आन रागी आंम के सेल्‍मे बाक्‍त। \v 22 मेकोपुकीमी अरनोन खोला रे पा यब्‍बोक खोला सम्‍म नु गोरशो रागी रे पा यर्दन खोला सम्‍म एमोरी आन रागी आंम के सेल्‍मे बाक्‍त। \v 23 मोपा परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभुमी आंम मुर आन कली रिम्‍शो पचा, दे एमोरी आन कली खेरा बाक्‍त। मुल एको रागी लेंशा ताक्‍चा मगारनीनी। \v 24 इन देवता केमोशमी इन कली गेशो ताइनीनी ममाइ ङा? परमप्रभु यावे, आंइ परमप्रभुमी मार गेबा, गो यो मेको ताइनीकी। \em गन्‍ती २१:२९\em* \v 25 मुल मार, गे मोआबी आन पिप सिप्‍पोर आ तौ बालाक क्‍येङा रिम्‍शो बाक्‍नीनी? मार, मेकोमी इस्राएली नु जिशा, मेको नु लडाइ पवा ङा? \em गन्‍ती २२:२; यहोसु २४:९\em* \v 26 इस्राएलीपुकी सहे सां बर्स सम्‍म हेश्‍बोन नु आ एर ओंथ ङा गाउंपुकी, आरोएर नु मेको आ एर ओंथ ङा गाउंपुकी नु अरनोन आ नेक्‍था ङा सहर नेल्‍लेम बाक्‍मा बाक्‍त। मारदे मेको क्‍येङा ङोंइती इन के मसेल्‍नी? \v 27 गोपुकीमी इन कली मारेइ यो मरिम्‍शो मपशो। तन्‍न गेपुकीमी आं कली लडाइ तोशा, मरिम्‍शो पाइनीनी। मुलाक्‍ती परमप्रभु यावेमी इस्राएली नु अम्‍मोनी आन दातेमी निसाफ पाइब” दे येफ्‍तामी अम्‍मोनी आन पिप कली लोव़ सोइक्‍ता बाक्‍त। \v 28 तन्‍न अम्‍मोनी आन पिपमी येफ्‍तामी सोइश्‍शो लोव़ मारेइ खोदेंशो मलाक्‍माक्‍त। \s1 येफ्‍तामी कसम पशो \p \v 29 मिनु परमप्रभु यावे आ सोक्‍तीम येफ्‍ता कली सुमा बाक्‍त। मिनु गिलाद नु मनस्‍से आन रागी लाक्‍शा, गिलाद ङा मिस्‍पा जाक्‍दीम्‍माक्‍त। मिनु मेकेर रे अम्‍मोनी आन रागी लमाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ६:३४\em* \v 30 येफ्‍तामी परमप्रभु यावे कली कबल का पवा बाक्‍त। मेकोमी मार कबल पवा बाक्‍त देंशा हना “परमप्रभु यावे, गे अम्‍मोनी आन कली आं गुइमी गेतीनी हना, \em २सामुएल १५:८\em* \v 31 गो अम्‍मोनी रे रिम्‍शो पा आं खिं लेत्‍ती हना, सु आं खिंमी नेल्‍ल क्‍येङा ङोंइती गो नु ग्रुम्‍थ जाक्‍बा, मेको इन के दुम्‍ब। गो मेको कली चोशा चढ़ेनुङ” दे कसम जवा बाक्‍त। \em २राजा ३:२७\em* \p \v 32 मिनु येफ्‍ता अम्‍मोनी नु लडाइ पथ आइक्‍ची हांम शोक्‍शा लमाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी अम्‍मोनी आन कली येफ्‍ता आ गुइमी गेवा बाक्‍त। \v 33 मेकोमी आरोएर रे मिन्‍नीथ नु आबेल-केरामीम सम्‍म २० ओटा सहर खतम सेला बाक्‍त। मोपा इस्राएलीमी अम्‍मोनी आन कली ग्रामा बाक्‍त। \p \v 34 मिनु येफ्‍ता आ खिं मिस्‍पामी लेम्‍माक्‍त। मिनु आ तमी खैजडी ताप्‍शा, सिल पना पन मेको कली ग्रुम्‍थ जाक्‍माक्‍त। मेको आ तमी का ला बाक्‍माक्‍त। अरु आल मबाक्‍मा बाक्‍त। \v 35 मिनु येफ्‍तामी आ तमी तवा चोटीन आ वा खाक्‍शा “आं तमी, आं थुं जिक्‍‍तीवी। शुश श्‍येत गेप्‍तीवी। गो परमप्रभु यावे कली कसम जाता। मिनु मेको कसम मखाप्‍थु मदुम्‍नुङ” देंमाक्‍त। \em गन्‍ती ३०:३\em* \v 36 मिनु आ तमीमी “आं आफ, परमप्रभु यावे कली कसम जाइतीनी हना, कबल पशो खोदेंशो पा आं कली पने। मारदे हना परमप्रभु यावेमी इन जोरी सत्रु अम्‍मोनी नु क्‍येक्‍क लेश्‍शो बाक्‍ब। \v 37 तन्‍न आं कली शिशी पन। महिना निक्‍शी सम्‍म आं कली प्रोनीन। आं वारचपुकी नु एको डांडाम हिरनुङ। गो कन्‍नेमी बेक्‍चा माल्‍ताक्‍यी, दे रोंका पचा तङल” देंमाक्‍त। \v 38 मिनु येफ्‍तामी “लावो” देंशा, आ तमी कली महिना निक्‍शी सम्‍म प्रोना बाक्‍त। मिनु मेको आ वारचपुकी नु डांडा लशा ङा मीन आ कन्‍नेमीन बाक्‍शा बेक्‍चा माल्‍शो आ पर्बम ङाक्‍माक्‍त। \v 39 मिनु महिना निक्‍शी नोले मेको लेश्‍शा जाक्‍माक्‍त। मिनु येफ्‍तामी परमप्रभु कली आ पशो कसम खबा बाक्‍त। मिनु मेको मीश आल कन्‍नेन बेक्‍माक्‍त। \em न्‍यायाधीस ११:३१; ब्‍यवस्‍था १२:२९-३१\em* \v 40 मेना रे इस्राएल ङा तमी नेल्‍लेमी बर्स बर्समी ४ नाक्‍त सम्‍म गिलाद सहर ङा येफ्‍ता आ तमी कली मिम्‍शा, रोंका पाइनीम। \c 12 \s1 येफ्‍ता नु एफ्राइम \p \v 1 एफ्राइम आ थर ङा मुरुमी आ लडाइ पाइब आन कली खुप्‍ता बाक्‍त। मिनु मेकोपुकी यर्दन आइक्‍ची हांबु साफोन गे शोक्‍शा, येफ्‍ता कली “अम्‍मोनी नु लडाइ पथ लनीनु, आंइ कली मारदे मब्रेन्‍नी? मुल इन कली नु इन खिं कली मी सुइक्‍नीकी” देंमा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ८:१\em* \p \v 2 मिनु येफ्‍तामी “गो नु आं मुर अम्‍मोनी नु ठेयब लडाइ दुम्‍मेनु, गे इन कली ‘वारच पन’ दे ब्रेश्‍शो नङ। तन्‍न गेपुकीमी आंइ कली मेको आन गुइ रे मप्रोंइनी। \v 3 मिनु गेपुकीमी आंइ कली वारच मपाइनीनी, दे तुइक्‍तु नोले, महिंथु, खोला शोक्‍शा, अम्‍मोनी नु लडाइ पथ गाक्‍तक। मिनु परमप्रभु यावेमी मेको आन कली आंइ गुइमी गेप्‍तु। मिनु मारदे मुलाक्‍ती गेपुकी गो नु जिथ जाक्‍नीनी?” देंमाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ५:१८; न्‍यायाधीस ९:१७\em* \p \v 4 मिनु येफ्‍तामी गिलाद ङा मुर नेल्‍ल कली खुप्‍शा, एफ्राइम आ थर ङा मुर नु लडाइ पवा बाक्‍त। मिनु गिलाद ङा मुरपुकीमी मेको आन कली ग्रामा बाक्‍त। मेको जिचा मारदे बोक्‍शो बाक्‍त देंशा हना, एफ्राइम आ थर ङा मुरपुकीमी “गे गिलादी एफ्राइम नु मनस्‍से आन दातेमी बाक्‍शो ला ननी” दे देंशो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 5 मिनु गिलादीपुकीमी यर्दन ङा शोक्‍तीक लां एफ्राइम रे रोइश्‍शा, आंम के सेल्‍मे बाक्‍त। मिनु गिलाद ङा मुरपुकीमी खोला शोक्‍ब मुर आन कली “गे एफ्राइम आ थर ङा मुर बाक्‍नीनी?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। “गो मनङ” देंमा बाक्‍त हना, \v 6 गिलाद ङा मुरपुकीमी “मो हना, शिब्‍बोलेथ देनो” देंबाक्‍मा बाक्‍त। मिनु मेकोमी ठीक पा देंने मचाप्‍थु “सिब्‍बोलेथ” देंतेक्‍म हना, मेकेर ग्‍याइश्‍शा यर्दन आ नेक्‍था साइक्‍बाक्‍मा बाक्‍त। मेना एफ्राइम आ थर ङा मुर ४२ हजार साइक्‍चा पुंइसमा बाक्‍त। \v 7 येफ्‍ता ६ बर्स सम्‍म इस्राएली आन निसाफ पाइब दुम्‍शा बेक्‍माक्‍त। मिनु मेको कली आ सहर गिलादमी थिम्‍मे बाक्‍त। \s1 इब्‍सान, एलोन नु अब्‍दोन \p \v 8 येफ्‍ता आ नोले बेथलेहेम ङा इब्‍सान इस्राएली आन निसाफ पाइब दुम्‍माक्‍त। \v 9 मेको के ३० जना तौ नु ३० जना तमी बाक्‍मा बाक्‍त। मेकोमी आ तमी आन कली अरु थर ङा मुर नु ग्‍युंबे पा गेवा बाक्‍त। मिनु आ तौ आन कली अरु थर ङा ३० जना मीश आल ग्‍युंबे पा चाक्‍गा बाक्‍त। मेको ७ बर्स सम्‍म इस्राएली आन निसाफ पाइब दुम्‍‍माक्‍त। \p \v 10 मिनु इब्‍सान बेक्‍माक्‍त। मिनु मेको कली बेथलेहेममी थिम्‍मे बाक्‍त। \v 11 मेको बेक्‍म नोले जबूलून आ थर ङा एलोन १० बर्स सम्‍म इस्राएली आन निसाफ पाइब दुम्‍माक्‍त। \em गन्‍ती २६:२६\em* \v 12 मिनु जबूलून आ थर ङा एलोन बेक्‍माक्‍त। मिनु मेको कली जबूलून आ रागी ङा आइयालोन सहरमी थिम्‍मे बाक्‍त। \v 13 मेको आ नोले पिराथोन सहर ङा हिल्‍लेल आ तौ अब्‍दोन इस्राएली आन निसाफ पाइब दुम्‍‍माक्‍त। \v 14 मेको के ४० जना तौ नु ३० जना चच बाक्‍मा बाक्‍त। मेको आन के ७० ओटा गधा बाक्‍माक्‍‍त। मिनु मेकोपुकी आंम आंम गधामी ङोइक्‍बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु अब्‍दोनमी ८ बर्स सम्‍म इस्राएली आन कली निसाफ पशो बाक्‍माक्‍त। \v 15 मिनु नोले पिराथोन सहर ङा हिल्‍लेल आ तौ अब्‍दोन बेक्माक्‍‍त। मिनु अमालेकी आन पहाडी रागी ङा एफ्राइम ङा पिराथोन सहरमी थिम्‍मे बाक्‍त। \c 13 \s1 सिम्‍सोन जरमेशो \p \v 1 मिनु इस्राएलीपुकीमी लेंशा परमप्रभु यावे आ ङोंइती मार मरिम्‍शो बाक्‍मे, मेको पामे बाक्‍त। मोपतीके परमप्रभु यावेमी मेको आन कली ४० बर्स सम्‍म पलिस्‍ती आन गुइमी गेमी बाक्‍त। \p \v 2 मिनु दान आ थर ङा मुर का बाक्‍माक्‍त। मेको सोराह सहरमी बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेको मुर आ नें मानोआह बाक्‍माक्‍त। मिनु मेको आ मीश आल मथीब बाक्‍माक्‍त। \v 3 मिनु परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब मेको मीश मुर आ ङोंइती ग्रूशा, मेको कली “गे आल मथीब बाक्‍नेवे। तन्‍न मुल गे कोव़ज कुरशा तौ थीनेवे। \em उत्‍पत्ती १५:२; उत्‍पत्ती २५:२१; उत्‍पत्ती २९:३१\em* \v 4 मोपतीके होस पा बाक्‍को, अङगुर शांबु नु अरु दुक्‍तीक काइ मतूङो, मगारचा ङा जचा थोव़क मजावो। \em गन्‍ती ६:२-२१; लेवी ११:-; १सामुएल १:११\em* \v 5 मारदे हना गे कोव़ज कुरशा, तौ थी‍नेवे। मेको आ चां गेनायो ख्रोइक्‍चा मदुम्‍ब। मारदे हना मेको वोंइश आल जरमेसे चोटीन परमप्रभु कली योव़शो नाजिरी का दुम्‍ब। मिनु मेकोमी इस्राएली आन कली पलिस्‍ती आन गुइ रे प्रोंइचा गोइब” देंमाक्‍त। \v 6 मिनु मेको मीश मुरुमी आ वोंइश कली “परमप्रभु आ गेय पाइब मुर का आं बाक्‍तीक जाक्‍त। मेको आ कुल हिंचा ङा परमप्रभु आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब खोदेंशो बाक्‍त। मिनु ‘सु बाक्‍नीनी?’ दे हिल्‍लो मपङ। मिनु मेकोमी यो आ नें मदे। \v 7 तन्‍न मेकोमी आं कली ‘गे कोव़ज कुरशा तौ थीनेवे। मिनु अङगुर शांबु नु अरु दुक्‍तीक मतूङो, मगारचा ङा जचा थोव़क मजावो। मारदे हना मेको आल जरमेसे रे मबेक्‍म सम्‍म परमप्रभु आ योव़शो नाजिरी का दुम्‍ब’ दे माइक्‍ती” देंमाक्‍त। \v 8 मिनु मानोआहमी परमप्रभु यावे कली “परमप्रभु, इन सोइश्‍शो मुर लेंशा आंस नेक्‍था सोइक्‍तीन। मेकोमी आंस कली मेको नोले जरमेसीब वोंइश आल कली दोपा कोल्‍पाइक्‍चा, गो निक्‍शीमी मार पचा माल्‍बा, आंस कली शेंदल” दे पुना बाक्‍त। \p \v 9 मिनु परमप्रभुमी मानोआह आ पुंइशो लोव़ नेना बाक्‍त। मिनु आ मीश रूमी बाक्‍मेनु, परमप्रभु आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब लेंशा जाक्‍माक्‍त। मेना आ वोंइश मेको नु मबाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 10 मिनु आ मीश दोरशा लशा, आ वोंइश कली “मेको ङोंइती जाक्‍शो मुर लेंशा आं बाक्‍तीक जाक्‍त” देंमाक्‍त। \p \v 11 मिनु मानोआह बोक्‍शा, आ मीश नु लशा, मेकेर जाक्‍दीशा, मेको कली “आं मीश नु लोव़ पाइब गे ननी?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु मेकोमी “गो नङ” देंमाक्‍त। \v 12 मिनु मानोआहमी “इन देंशो लोव़ दुम ङा मेरे मेको वोंइश आलमी मार मार पचा दुम्‍बा, मार मार पचा मदुम्‍बा” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। \v 13 मिनु परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइबमी “गो मार मार देंङा, इ मीशेमी रिम्‍शो पा टिचा माल्‍ब। \v 14 अङगुर बोट रे सिश्‍शो मारेइ यो जचा मदुम्‍ब। मेकोमी अङगुर शांबु नु अरु दुक्‍तीक तूचा मदुम्‍ब। मगारचा ङा मारेइ यो जचा मदुम्‍ब। गो मार मार देंङा, मेकोमी नेल्‍ल टिचा माल्‍ब” देंमाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १३:४\em* \p \v 15 मिनु मानोआहमी परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब कली “गो इन कली पाठा का क्‍योरशा क्‍येनीकी। मोपतीके रिम्‍दीन” देंमाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ६:१८\em* \v 16 मिनु परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइबमी “आं कली तेक्‍तीसी हना यो, गो इन क्‍येशो मजाइनुङ। तन्‍न गेमी चोशा चढ़ेतीक ठीक सेल्‍तीनी हना, परमप्रभु यावे कली चढ़ेवो” देंमाक्‍त। मानोआहमी मेको परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब बाक्‍ब, दे मतुइक्‍ता बाक्‍त। \p \v 17 मिनु मानोआहमी परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब कली “इन नें मार बाक्‍बा? मारदे हना इन लोव़ थमा दुम्‍त हना, गो इन कली ठेयब सेल्‍चा दाक्‍नीकी” देंमाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ३२:३०\em* \v 18 मिनु परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइबमी मेको कली “गे मारदे आं नें हिल्‍लो पाइनेवे? मेको मतुइक्‍चा ङा बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \v 19 मिनु मानोआहमी अन्‍न नु पाठा लाइश्‍शा, फुल्‍लु तारी छक लाक्‍चा ङा गेय पाइब परमप्रभु यावे कली चढ़ेवा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ६:२१\em* \v 20 मिनु मेको चढ़ेतीक रे मी ग्रूशा, सरीङ गे लमेनु, परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब मेको मी नु सरीङ गे लमाक्‍त। मानोआह नु आ मीश कोव़स ङा कोव़स बाक्‍शा, सेउ पाम्‍से बाक्‍त। \p \v 21 मिनु मेको नोले परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब मानोआह नु आ मीश आ ङोंइती गेनायो मग्रूमाक्‍त। मिनु मानोआहमी मेको परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब बाक्‍माक्‍त, दे तुइक्‍ता बाक्‍त। \v 22 मिनु मेकोमी आ मीश कली “गो थमा पा बेक्‍नस। मारदे हना गो परमप्रभु कली ताइतस” देंमाक्‍त। \em प्रस्‍थान ३३:२०\em* \v 23 तन्‍न आ मीशेमी “परमप्रभु यावेमी इस कली साइक्‍चा दाक्‍शो हना, इस चढ़ेशो चोशा चढ़ेतीक नु अन्‍न चढ़ेतीक मब्रव वा। इस कली मोदेंशो लोव़ मदे वा, मकोंइद वा” देंमाक्‍त। \v 24 मिनु मानोआह आ मीशेमी तौ का थिवा बाक्‍त। मेको कली सिम्‍सोन नें वोदा बाक्‍त। मेको आल कोल्‍ना कोल्‍न लमाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी मेको कली आसीक गेवा बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती २४:१; उत्‍पत्ती ३५:९; गन्‍ती २२:६\em* \v 25 मिनु सोराह नु एश्‍ताओल सहर आस दातेमी बाक्‍शो माहानेह-दान सहरमी बाक्‍मेनु, परमप्रभु यावे आ सोक्‍तीमी मेको कली गेय पपाइक्‍चा गोवा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ३:९-१०; न्‍यायाधीस ६:३४; न्‍यायाधीस १४:६,९; न्‍यायाधीस १५:१४; गन्‍ती २४:२-४; १सामुएल १०:६,१०; १सामुएल १६:१३; इजीकीएल ११:५\em* \c 14 \s1 सिम्‍सोनमी मीश आल दाक्‍शो \p \v 1 काबु सिम्‍सोन तिम्‍नाह सहर ब्रुम्‍माक्‍त। मिनु मेकेर पलिस्‍ती मीश आल का तवा बाक्‍त। \em यहोसु १९:४३\em* \v 2 मिनु आ खिं लेश्‍शा, आ आम आफ आस कली “तिम्‍नाहमी पलिस्‍ती मीश आल का ताता। मेको नु ग्‍युंबे पा गेयीनी” दे माइक्‍सी बाक्‍त। \p \v 3 मिनु आ आम आफोमी “मार, आंइ मुर नु इं थर ङा मीश आल मबाक्‍बा? मिनु गे ख्रोइक्‍तीक चिनु मख्रोइश्‍‍शो, मेको पलिस्‍ती आ तमी का चाक्‍चा दाक्‍नेवे?” देंसा बाक्‍त। तन्‍न सिम्‍सोनमी “मेको मीश आल आं कली चाक्‍कीन। मारदे हना गो मेको कली दाक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ३४:१४; प्रस्‍थान ३४:१६\em* \p \v 4 परमप्रभु यावेम सिम्‍सोन कली मेको मीश आल कली दाक्‍पाइश्‍शो बाक्‍त, दे आ आम आफोमी मतुइश्‍शो बाक्‍ताक्‍स। परमप्रभुमी पलिस्‍ती आन कली खतम पचा कली मोदेंशो पशो बाक्‍माक्‍त। मेना पलिस्‍तीपुकीमी इस्राएली आन कली सासन पशो बाक्‍मा बाक्‍त। \p \v 5 मिनु नोले सिम्‍सोन आ आम आफ नु तिम्‍नाहमी ब्रुम्‍माक्‍त। मिनु मेकेर ङा अङगुर रूमी जाक्‍दीम्‍माक्‍त। मिनु मेकेर ठिटा गुप्‍स का ग्रूशा, मेको कली ग्राम्‍दा बाक्‍त। \v 6 मिनु परमप्रभु यावे आ सोक्‍तीम सिम्‍सोन कली ठेयब सक्तिम सुमा बाक्‍त। मिनु आ गुइमी मारेइ यो या मबाक्‍त हना यो, मेको गुप्‍स कली पाठा खोदेंशो पा सदा बाक्‍त। मिनु गुप्‍स साइश्‍शो लोव़ आ आम आफ कली मशोव़ङा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १३:२५\em* \v 7 मिनु सिम्‍सोन मेकेर जाक्‍दीश्‍शा, मेको मीश आल नु लोव़ पवा बाक्‍त। मिनु मेको मीश आल कली दाक्‍शा लेम्‍माक्‍त। \v 8 मिनु इच्‍का नोले सिम्‍सोन मेको मीश आल कली ग्‍युंबे पचा कली लेंशा तिम्‍ना ब्रुम्‍माक्‍त। मिनु लां प्रोंइ‍शा, साइश्‍शो गुप्‍स कोव़थ लमाक्‍त। मिनु राक्‍शो गुप्‍स आ आगाम हुल का सुरब नु खुदो बाक्‍माक्‍त। \v 9 मिनु खुदो ग्रुंइ‍शा, जना जन लमाक्‍त। मेकोमी आ आम आफ आस कली यो जचा गेम्‍सी बाक्‍त। मिनु जाम्‍से बाक्‍त। तन्‍न मेको खुदो राक्‍शो गुप्‍स आ आगा रे ग्रुंइशो, दे आ आम आफ कली मशोव़ङा बाक्‍त। \p \v 10 मिनु सिम्‍सोन आ आफ मेको मीश आल कोव़थ लमाक्‍त। मिनु सिम्‍सोनमी अरुम ग्‍युम्‍लेम पशो खोदेंशो पा भोज का गेवा बाक्‍त। \v 11 मिनु मेकेर ङा मुरपुकीमी सिम्‍सोन कली ग्रुम्‍शा, ३० जना वोंइश मुर मेको कली वारच पचा कली चाक्‍गमे बाक्‍त। \v 12 मिनु सिम्‍सोनमी मेको आन कली “इन कली लोव़ का हिल्‍लो पाइनन्‍नी। एको ७ नाक्‍त ङा भोजमी मेको लोव़ लेन्‍ने चाप्‍तीनी हना, गो इन कली ३० ओटा बुश फेक्‍तीक वा नु ३० ओटा शुश क्‍येट लाइब फेक्‍तीक वा गेनन्‍नी। \v 13 तन्‍न आं हिल्‍लो पशो लोव़ लेन्‍ने मचाप्‍तीनी हना, गे आं कली ३० ओटा बुश फेक्‍तीक वा नु शुश क्‍येट लाइब फेक्‍तीक वा गेचा माल्‍नीनी” देंमाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी “लो दुम्‍ब, हिल्‍लो पन” देंमा बाक्‍त। \v 14 मिनु सिम्‍सोनमी मेको आन कली “शुश ब्‍वाइब रे जचा थोव़क ग्रूत। बोल्‍यो रे जिज थोव़क ग्रूत। मेको मार बाक्‍बा?” दे हिल्‍लो पामी बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी नाक्‍त सां सम्‍म मिम्‍ना मिम्‍न बाक्‍शा, मेको लोव़ मार बाक्‍बा, दे लेन्‍ने मचाप्‍बमे बाक्‍त। \p \v 15 मिनु ४ नाक्‍तीम मेकोपुकीमी सिम्‍सोन आ मीश कली “इ वोंइश कली लेम्‍शा, हिल्‍लो पावो। मिनु आंइ कली शोव़ङो। मोदेंशो मपाप्‍तीवी हना, गो इ कली नु इ आफ आ खिं कली मी सुइक्‍नीकी। आंइ कली प्रुङग सेल्‍चा कली निम्‍तो पवी?” देंमा बाक्‍त। \v 16 मिनु सिम्‍सोन आ मीश आ वोंइश आ ङोंइती ङाक्‍शा “गे आं कली काइ मदाक्‍नीनी। गे थमा पा आं कली मदाक्‍नीनी। गे आं मुर आन कली लोव़ का हिल्‍लो पाइतीनी। मिनु मेको लोव़ आ अर्थ चहिं आं कली मदेंनी” देंमाक्‍त। मिनु सिम्‍सोनमी “मेको लोव़ आ अर्थ आं आम आफ कली लाइयो मदेंङ। मिनु इ कली मारदे देंनुङा?” देंमाक्‍त। \v 17 मिनु भोज के ७ नाक्‍ती मनुम्‍म सम्‍म आ मीश सिम्‍सोन आ ङोंइती ङाक्‍स ङा ङाक्‍स बाक्‍माक्‍त। मोपतीके ७ नाक्‍त सम्‍म शुश हिल्‍लो पा पुंइतीके सिम्‍सोनमी मेको लोव़ आ मीश कली शोव़ङा बाक्‍त। मिनु मेकोमी लशा, आ मुर आन कली देंमाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १६:१६-१७\em* \v 18 मिनु मेको ७ नाक्‍ती नां सोव़चा क्‍येङा ङोंइती सहर ङा मुरपुकीमी सिम्‍सोन कली “खुदो क्‍येङा जिज, मार बाक्‍बा ङा? गुप्‍स क्‍येङा बोल्‍यो सु बाक्‍बा ङा?” देंमा बाक्‍त। मिनु सिम्‍सोनमी “आं मीशेमी इन कली मेको लोव़ मशोव़ङ हना, गेपुकीमी लेन्‍ने मचाप्‍नी वा” देंमाक्‍त। \v 19 मिनु परमप्रभु यावे आ सोक्‍तीम सिम्‍सोन कली ठेयब सक्तिम सुमा बाक्‍त। मिनु मेको अश्‍कलोन सहरमी लशा, मेकेर ३० जना मुर साइक्‍मी बाक्‍त। मिनु मेको आन के मार मार थोव़क नु वा पिश्‍शा, मेको लोव़ लेप्‍ब आन कली शुश क्‍येट लाइब फेक्‍तीक वा गेवा बाक्‍त। मिनु सिम्‍सोन गाइश्‍शा, आ आफ आ खिं लेम्‍माक्‍त। \v 20 मिनु सिम्‍सोन आ मीश चहिं सिम्‍सोन कली वारच पाइब का कली गेमे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १५:२\em* \c 15 \s1 सिम्‍सोन आ मीश ग्रुम्‍थ लशो \p \v 1 मिनु इच्‍का नोले चेरब रिक्‍ची ना सिम्‍सोन पाठा का कुरशा, आ मीश कली ग्रुम्‍थ लमाक्‍त। मिनु “गो आं मीश आ कोठामी ओव़चा दाक्‍नुङ” देंमाक्‍त। तन्‍न आ शिउमी ओव़चा मगेवा बाक्‍त। \v 2 मिनु आ शिउमी “आं तमी काइ मदाक्‍नीनी, दे मिम्‍ताक्‍ङ। मोपतीके इन कली वारच पाइब कली गेता। मेको आ लोक्‍ब मेको क्‍येङा दारशो मबाक्‍बा ङा? मुल इ मीश आ पा ङा मेको कली लतो” देंमाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १४:२०\em* \v 3 मिनु सिम्‍सोनमी “गो मुल पलिस्‍ती आन कली थम मरिम्‍शो पाता हना यो, दोस मताइब दुम्‍ती” देंमाक्‍त। \v 4 मिनु सिम्‍सोनमी लशा, सहे सां सिवार ग्‍याइश्‍शा, निक्‍‍निक्‍शी पा आस मीलु फ्रेंशा, आस दातेमी रांको का यो फ्रेंदा बाक्‍त। \v 5 मिनु रांको जेश्‍शा, पलिस्‍ती आन रिक्‍शा वोइश्‍शो चेरब, मीशो चेरब रू, अङगुर रू नु तेल रवा रू आगा सोइक्‍ता बाक्‍त। \v 6 मिनु पलिस्‍तीपुकीमी “एको सुम पवा?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। मिनु का निक्‍शीमी “तिम्‍ना ङा मुर आ चांइवा सिम्‍सोनमी पाप्‍तु। मारदे हना आ शिउमी आ तमी, सिम्‍सोन आ मीश दुम्‍शा यो आ वारच कली गेप्‍तु” देंमा बाक्‍त। मिनु पलिस्‍तीपुकी लशा, सिम्‍सोन आ मीश नु आ आफ कली मीम क्रोइश्‍शा सद‍मे बाक्‍त। \v 7 मिनु सिम्‍सोनमी मेको आन कली “क्‍येक्‍क मलेत्‍थु मप्रोंइनुङ” दे कसम जवा बाक्‍त। \v 8 मिनु सिम्‍सोनमी मेको आन कली शुश श्‍येत गेशा, शुश मुर आन कली साइक्‍मी बाक्‍त। मिनु मेकेर रे लशा, एताम ङा रोंगु ङा पुक्‍खीमी बाक्‍माक्‍त। \s1 पलिस्‍ती आन कली साइश्‍शो \p \v 9 मिनु पलिस्‍तीपुकी कुशा यहूदामी ताम्‍बु कीशा, लेही सहर आ नेक्‍था बाक्‍मा बाक्‍त। \v 10 मिनु यहूदा आ थर ङा मुरपुकीमी मेको आन कली “गे मारदे आंइ कली लडाइ तोइनीनी?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी “गो सिम्‍सोन कली ग्‍याइश्‍शा, फ्रेंचा कली पीतक। मेकोमी आंइ कली मार पवा, गो यो मेको कली मोदेंशोन पाइनीक” देंमा बाक्‍त। \v 11 मिनु यहूदा ङा हजार सां मुर एताम ङा रोंगु ङा पुक्‍खीमी यिमा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी सिम्‍सोन कली “पलिस्‍तीपुकी आंइ सासन पाइब बाक्‍नीम, दे गे तुइक्‍नीनी। गे मारदे आंइ कली मोदेंशो पा मरिम्‍शो पनी?” देंमा बाक्‍त। मिनु सिम्‍सोनमी “मेकोपुकीमी आं कली दोदेंशो पामे, गो यो में मोदेंशो ला पाता” देंमाक्‍त। \v 12 मिनु मेकोपुकीमी “गो दा इ कली फ्रेंशा पलिस्‍ती आन गुइमी गेचा कली जाक्‍तक” देंमा बाक्‍त। मिनु सिम्‍सोनमी “मो हना आं कली मसाइक्‍नीक, देंशा, कसम जने” देंमाक्‍त। \v 13 मिनु मेकोपुकीमी “इन कली फ्रेंशा ला पलिस्‍ती आन गुइमी गेनीक। गो इन कली मसाइक्‍नीक” देंमा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी सिम्‍सोन कली नक डोरी निक्‍शीमी फ्रेंशा, पुक्‍खी क्‍येङा आइक्‍था कुत्‍मे बाक्‍त। \p \v 14 मिनु मेकोपुकी लेहीमी जाक्‍दीत्‍चामेनु, पलिस्‍तीपुकीमी मेको कली तशा ग्रीना ग्रीन पिमा बाक्‍त। मेना परमप्रभु यावे आ सोक्‍तीमी सिम्‍सोन कली सुमा बाक्‍त। मिनु सिम्‍सोनमी आ कली फ्रेंशो डोरी निक्‍शी मीम दुप्‍शो पले खोदेंशो पा प्रोदा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १३:२५\em* \v 15 मिनु गधा आ पिया ङा रुश खप रे गुप्‍शा, मेकोमी हजार का मुर आन कली तुप्‍शा सदा बाक्‍त। \v 16 मिनु मेकोमी “गो गधा आ पिया ङा रुशेमी तुम्‍ना तुम्‍न शुश मुर साइक्‍ता। तेन्‍ना तेन्‍न हजार का मुर साइक्‍ता” देंमाक्‍त। \v 17 मेकोमी मो देंने थुम्‍शा, मेको रुश ताइक्‍ता बाक्‍त। मोपतीके मेको ठाउं कली रामाथ-लेही नें वोदमे बाक्‍त। \p \v 18 मिनु सिम्‍सोनमी ब्‍वाक्‍कु तूतू दाक्‍शा, परमप्रभु यावे कली पुंइशा, “गे इन वाइल कली ठेयब लडाइ ग्रापाइक्‍तीनी। मुल गो तूतू दाक्‍शा बेक्‍नुङा? एको ख्रोइक्‍तीक चिनु मख्रोइश्‍शो आन गुइमी बेक्‍नुङा?” देंमाक्‍त। \v 19 मिनु परमप्रभुमी लेही ङा खाल्‍टा कली प्रोल्‍शा, मेक रे ब्‍वाक्‍क ग्रुंइदा बाक्‍त। मिनु सिम्‍सोनमी ब्‍वाक्‍कु तूङा बाक्‍त। मिनु लें‍शा, बोल्‍यो दुम्‍माक्‍‍त। मोपतीके लेही ङा ब्‍वाक्‍कु बुक्‍तीक कली मुलाक्‍त सम्‍म एन-हाकोरे देंनीम। \v 20 मिनु पलिस्‍तीपुकीमी इस्राएली आन कली दिप्‍शा सासन पामेनु, सिम्‍सोनमी २० बर्स सम्‍म इस्राएली आन निसाफ पशो बाक्‍माक्‍त। \c 16 \s1 सिम्‍सोनमी लाप्‍चो कुर‍शो \p \v 1 काबु सिम्‍सोन गाजा सहरमी लमाक्‍त। मिनु मेकेर तेल्‍लेम का तशा, मेको नाक्‍दो मेको नु इप्‍थ लमाक्‍त। \v 2 मिनु गाजेज सहर ङा मुरपुकीमी “सिम्‍सोन मेकेर जाक्‍शो बाक्‍ब” दे गाजा ङा मुर आन कली तुइक्‍पदमे बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी सिम्‍सोन आ बाक्‍तीक पुम्‍तमे बाक्‍त। मिनु मुरपुकी नाक्‍दो सहर ङा ठेयब लाप्‍चोमी बाप्‍शा बाक्‍मा बाक्‍त। नाक्‍दो मेकोपुकी सिक्‍सी पा बाक्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकीमी “नां सोव़चीना साइक्‍चा” दे सल्‍ला पशो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 3 तन्‍न सिम्‍सोन क्‍येर नाक्‍दो सम्‍म ला आ ब्राख्‍येमी गोल्‍शा बाक्‍माक्‍‍त। मिनु बोक्‍शा लशा, सहर ङा ठेयब लाप्‍चो नु आ थाम निक्‍शी आ दलीन नेल्‍ल तुल्‍शा बालाम लाप्‍शा, हेब्रोन आ नेक्‍था ङा डांडाम लदा बाक्‍त। \s1 सिम्‍सोन नु देलीलाह \p \v 4 मिनु नोले सिम्‍सोनम सोरेक ङा दिंममी बाक्‍ब देलीलाह माइश्‍शो मीश मुर का दाक्‍ता बाक्‍त। \v 5 मिनु पलिस्‍ती आन ठेयब मुरपुकी मेको मीश मुर कली ग्रुम्‍थ लमा बाक्‍त। मिनु मेको कली “सिम्‍सोन कली लेम्‍शा ‘इ कली सुमी बोल गेबा? दोपा इ कली फ्रेंने चाप्‍नीकी’ दे हिल्‍लो पावो। मिनु गो आंइ कली शेंदो। मारदे हना गो ग्‍याइक्‍चा दाक्‍नीकी। मिनु ग्‍याइश्‍शा गो का का पा इ कली ११, ११ सहे चांदी के शेकेल गेनीकी” देंमा बाक्‍त। \v 6 मिनु देलीलाहमी सिम्‍सोन कली “सुमी इन कली शुश बोल गेवा? दोपा इन कली फ्रेंने चाम्‍सीबा? मुरपुकीम दोपा इन कली ग्‍याइक्‍ने चाप्‍नीमी? आं कली शेंदीन” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। \v 7 मिनु सिम्‍सोनमी “आं कली लिब्रा आ ७ ओटा क्‍येख डोरीमी फ्रेंताक्‍यीमी हना, अरु मुर खोदेंशो बोल मपाइश्‍शो दुम्‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 8 मिनु पलिस्‍ती आन ठेयब मुरपुकीमी ७ ओटा लिब्रा आ क्‍येख डोरी चाक्‍शा, देलीलाह कली गेमे बाक्‍त। मिनु मेकोमी सिम्‍सोन कली फ्रेंदा बाक्‍त। \v 9 मेकोमी आगा ङा कोठामी मुरपुकी ख्रुइश्‍शा वोइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। मिनु मेकोमी “सिम्‍सोन इन कली साइक्‍चा, दे पलिस्‍ती जाक्‍तेक्‍म” दे ग्रीमाक्‍त। मिनु सिम्‍सोनमी मेको डोरी कली मीम किक्‍शो पले खोदेंशो पा प्रोइश्‍शा प्रोक्‍माक्‍त। मिनु आ बोल चहिं मारम बाक्‍बा, दे मतुइक्‍तमे बाक्‍त। \p \v 10 मिनु देलीलाहमी सिम्‍सोन कली “गे आं कली शुक्‍शी पा जोल पाइतीनी। तन्‍न मुल ङा मेरे दोपा इन कली पाइक्‍ने चाम्‍सीबा, लो, देनीन” देंमाक्‍त। \v 11 मिनु सिम्‍सोनमी “आं कली नक मारेइ यो मफ्रेंशो डोरीमी फ्रेंताक्‍यीमी हना, अरु मुर खोदेंशो दुम्‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 12 मोपतीके देलीलाहमी नक डोरी चाक्‍शा, मेको कली फ्रेंदा बाक्‍त। मेना यो मुरपुकी आ कोठामी ख्रुइश्‍शा बाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु मेकोमी “सिम्‍सोन इन कली साइक्चा, दे पलिस्‍ती जाक्‍तेक्‍म” दे ग्रीमाक्‍त। मिनु सिम्‍सोनमी मेको डोरी कली श्‍येले प्रोइश्‍शो खोदेंशो पा प्रोदा बाक्‍त। \p \v 13 मिनु देलीलाहमी लेंशा सिम्‍सोन कली “गे मुल सम्‍म आं कली शुक्‍शी पा जोल पाइतीनी। इन कली दोपा फ्रेंने चाम्‍सीबा?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु सिम्‍सोनमी “गे आं चां ङा ७ ओटा लामा कली तोव़ ओल्‍तीकेम पाइक्‍ताक्‍यी नु मेको तोव़ आ प्रोव़शो हिरतीक ठीक पा वोइक्‍तीवी हना, अरु मुर खोदेंशो पा बोल मपाइश्‍शो दुम्‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 14 मोपतीके मेकोमी सिम्‍सोन इम्‍मेनु, मेको आ चां ङा ७ ओटा लामा कली तोव़ आ प्रोव़शो हिरतीकेमी हिरशा फ्रेंशा वोदा बाक्‍त। मिनु मेकोमी “सिम्‍सोन इन कली साइक्चा, दे पलिस्‍ती जाक्‍तेक्‍म” दे ग्रीमाक्‍त। मिनु सिम्‍सोन निन्‍द्रा रे सेंशा, तोव़ ओल्‍तीके, तोव़ नेल्‍ल नु प्रोव़शो वा यो उइश्‍शा बोक्‍माक्‍‍त। \p \v 15 मिनु देलीलाहमी “आं कली दाक्‍नुङ, दे दोपा देंने चाप्‍नीनी ङा? इन थुंमी आं कली मदाक्‍शो बाक्‍नीनी। गे आं कली खेयप सां शुक्‍शी पा, इन ठेयब बोल मारम बाक्‍बा, मुल सम्‍म मशेंदीनी” देंमाक्‍त। \v 16 मिनु मेकोमी सिम्‍सोन कली नाक्‍त किंत किंत हिल्‍लो पा श्‍येत गेवा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १४:१७\em* \v 17 मोपतीके सिम्‍सोनमी आ ख्रुइश्‍शो थमा लोव़ मेको कली शेंदा बाक्‍त। मेकोमी “मुल सम्‍म आं चां मप्रेक्‍शो बाक्‍ब। मारदे हना गो जरमेसी ङा रे परमप्रभु आ योव़शो नाजिरी का नङ। आं चां प्रेक्‍तेक्‍म हना, आं बोल लाइब। मिनु गो अरु मुर खोदेंशो पा बोल मपाइश्‍शो दुम्‍नुङ” देंमाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १३:५\em* \p \v 18 मिनु सिम्‍सोनमी देलीलाह कली आ थुं ङा लोव़ नेल्‍ल शोव़शा, नोले देलीलाहमी पलिस्‍ती आन ठेयब मुर आन कली “रीब पा जाक्‍कीन। मारदे हना मेकोमी आ थुं ङा लोव़ नेल्‍ल शेंताक्‍यी” दे ब्रेत्‍थ सोइक्‍ता बाक्‍त। मिनु पलिस्‍ती आन ठेयब मुरपुकी चांदी कुरशा जाक्‍मा बाक्‍त। \v 19 मिनु देलीलाहमी सिम्‍सोन कली आ थुकुमी इप्‍पदा बाक्‍त। मिनु मुर का ब्रेश्‍शा, आ ७ ओटा लामा प्रेक्‍पदा बाक्‍त। मोपा देलीलाहमी सिम्‍सोन आ बोल जाम्‍पाइश्‍शा सक्ति मपाइश्‍शो सेला बाक्‍त। \v 20 मिनु मेकोमी “सिम्‍सोन बोक्‍कीन, इन कली साइक्चा, दे पलिस्‍ती जाक्‍तेक्‍म” दे ग्रीमाक्‍त। मिनु मेको निन्‍द्रा रे बोक्‍माक्‍त। मिनु गो आंम कली गेना हना यो प्रोंइनुङ, दे मिम्‍ता बाक्‍त। तन्‍न “परमप्रभु यावेमी आं कली प्रोंइने थुम्‍तु” दे मेकोमी मतुइक्‍ता बाक्‍त। \em १सामुएल १६:१४\em* \v 21 मिनु पलिस्‍तीपुकीमी मेको कली ग्‍याइश्‍शा, आ मिक्‍च पुक्‍तमे बाक्‍त। मिनु गाजा सहरम चाक्‍गमे बाक्‍त। मिनु कांसा के साङलोमी पाइश्‍शा जेल्‍खानमी यात हिल्‍पदमे बाक्‍त। \v 22 मिनु नोले आ प्रेक्‍शो चां लेंशा लाइश्‍शो दुम्‍माक्‍त। \s1 सिम्‍सोन बेक्‍शो \p \v 23 मिनु पलिस्‍ती आन ठेयब मुरपुकीमी “इं देवतामी इं सत्रु सिम्‍सोन कली इं गुइमी गेप्‍तु” देंशा, आन देवता दागोन कली ठेयब चढ़ेतीक चढ़ेचा कली नु ग्‍येरसीचा कली खुम्‍समा बाक्‍त। \v 24 मिनु खुम्‍सीशो मुरपुकीमी सिम्‍सोन आ पर्बम “इं देवतामी इं सत्रु, इं रागी ङा सत्रु, इं रागी ङा मुर साइक्‍ब मुर कली इं गुइमी गेशो बाक्‍ब” दे ग्रीशा, आन देवता कली ठेयब सेल्‍मे बाक्‍त। \v 25 मिनु शुश ग्‍येरसीशा “सिम्‍सोन कली ग्रुंइदीन। मिनु मेकोमी आंइ कली सिल पा कोंइदल” दे पुन्‍मे बाक्‍त। मिनु सिम्‍सोन कली जेल्खान रे ग्रुंइदमे बाक्‍त। मिनु मेकोमी मेको आन कली सिल पा कोंइदा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी सिम्‍सोन कली ठेयब थाम आस दातेमी राप्‍पदमे बाक्‍त। \v 26 मिनु सिम्‍सोनमी आ गुइ ग्‍याइश्‍शा खुल्‍ब ठिटा कली “एको खिं कली तिक्‍ब नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब थाम कली ग्‍याइक्‍चा गेयी। मिनु गो मेकेर रक एश्‍शा बाक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 27 मेको खिंम शुश वोंइश मुर नु मीश मुर बाक्‍मा बाक्‍त। पलिस्‍ती आन ठेयब मुरपुकी यो नेल्‍ल मेकेर बाक्‍मा बाक्‍त। हजार सां खोइ वोंइश मुर नु मीश मुर चहिं खिं ङा नेल्‍ल क्‍येङा तला तार बाक्‍शा, सिम्‍सोन आ सिल कोव़ङमे बाक्‍त। \p \v 28 मिनु सिम्‍सोनमी परमप्रभु यावे कली “परमप्रभु, परमप्रभु यावे, आं कली मिम्‍तीन। आं कली लेंशा खेयप का सक्ति गेयीनी। परमप्रभु, गो काले आं मिक्‍च निक्‍शी आ पर्बम मेको आन कली क्‍येक्‍क लेत्‍ने चबुल” दे पुना बाक्‍त। \v 29 मिनु सिम्‍सोनमी मेको खिं कली तिक्‍शा वोइक्‍ब खिं आ दातेमी वोइश्‍शो थाम निक्‍शी कली पेरा गुइमी का नु ग्‍युरा गुइमी अर्को कली ग्‍याइक्‍ता बाक्‍त। \v 30 मिनु सिम्‍सोनमी “आं कली पलिस्‍तीपुकी नु बेक्‍चा गेन” देंशा, आ सक्ति नेल्‍लेमी बोल पा मेको थाम निक्‍शी कली नेप्‍ता बाक्‍त। मिनु मेको खिं ब्रेम्‍माक्‍त। मोपा बाक्‍शो नेल्‍ल ठेयब मुर नु अरु मुर नेल्‍ले चिप्‍शा बेक्मा बाक्‍त। मोपा सिम्‍सोनमी आ ब्रोंइशो क्‍येङा यो आ बेक्‍ची ना शुश मुर सदा बाक्‍त। \em हिब्रू ११:३२-३४\em* \v 31 मिनु सिम्‍सोन आ आफ आ खिं ङा मुर नु आ लोक्‍बपुकी मेकेर जाक्‍शा, आ रां आ आफ मानोआह आ तुरस सोराह नु एश्‍ताओल सहर आ दातेमी थिम्‍मे बाक्‍त। सिम्‍सोन २० बर्स सम्‍म इस्राएली आन निसाफ पाइब दुम्‍‍शो बाक्‍माक्‍त। \em न्‍यायाधीस १३:२५; न्‍यायाधीस १५:२०\em* \c 17 \s1 मीकाहमी मूर्ति सेल्‍पाइश्‍शो \p \v 1 एफ्राइम ङा पहाडम मीकाह नें पाइश्‍शो मुर का बाक्‍माक्‍त। \v 2 मिनु मेकोमी आ आम कली “इन जाम्‍शो ११ सहे चांदी के शेकेल आ पर्बम सराप पशो, गो नेंता। मेको चांदी के शेकेल गो नु बाक्‍नीम। गो लाइश्‍शो नङ। मुल गो लेत्‍नन्‍नी” देंमाक्‍त। मिनु मेको आ ममामी “आं तौ, परमप्रभु यावेमी इ कली आसीक गेवल” देंमाक्‍त। \em लेवी ५:१; हितोपदेस २९:२४\em* \p \v 3 मिनु मेको ११ सहे चांदी के शेकेल आ ममा कली लेश्‍शा गेवानु, आ ममामी “एको चांदी आं तौ कली रिम्‍शो दुम्‍ल, दे मुशो, चांदीम गिल्‍शो मूर्ति सेल्‍पाइश्‍शा परमप्रभु यावे कली गेनुङ। मोपतीके गो मेको चांदी के शेकेल लेंशा इ कली गेनन” देंमाक्‍त। \em शेकेल का ११.५ ग्राम बाक्‍ब। \em* \v 4 आ तौमी मेको चांदी आ ममा कली गेवानु, आ ममामी सहे निक्‍शी चांदी के शेकेल लाइश्‍शा, चेम्‍ब कली गेवा बाक्‍त। मिनु मेकोमी मुशो मूर्ति का सेल्‍शा मेको कली चांदीम गिला बाक्‍त। मिनु मेको मीकाह आ खिंमी वोदमे बाक्‍त। \p \v 5 मेको मीकाह के देवता थान का यो बाक्‍माक्‍त। मेकोमी चढ़ेब आ ङोंइती फेक्‍तीके निसाफ पतीक ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो झोला सेल्‍पाइश्‍शा, खिं ङा देवतापुकी यो सेल्‍पदा बाक्‍त। मिनु आ तौ का कली योव़शा, चढ़ेब सेला बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ८:२७; उत्‍पत्ती ३१:१९; प्रस्‍थान २८:४१\em* \v 6 मेना इस्राएल रागीमी पिप मबाक्‍मा बाक्‍त। मोपतीके सुम मार पचा दाक्‍मा, मेको पाइक्‍बाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १८:१; न्‍यायाधीस १९:१; न्‍यायाधीस २१:२५\em* \p \v 7 मिनु यहूदा ङा बेथलेहेम रे पा जाक्‍शो यहूदा आ थर ङा रागीम बाक्‍ब लेवी ठिटा का बाक्‍माक्‍त। \em न्‍यायाधीस १८:३; ब्‍यवस्‍था १८:६-८\em* \v 8 मेको यहूदा ङा बेथलेहेम सहर प्रोंइशा, अर्को सहरम बाक्‍चा कली बाक्‍तीक माल्‍ना माल्‍न गाक्‍माक्‍त। मोपा गाक्‍मेनु, मेको एफ्राइम रागी ङा पहाड मीकाह आ खिंमी जाक्‍दीम्‍‍माक्‍त। \p \v 9 मिनु मीकाहमी “ते रे जाक्‍शो नवे?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु मेकोमी “गो यहूदा ङा बेथलेहेम रे पा जाक्‍शो लेवी का नङ। मिनु बाक्‍चा कली बाक्‍तीक का माल्‍ना माल्‍न गाक्‍ती” देंमाक्‍त। \v 10 मिनु मीकाहमी “गो नु बाक्‍को। मिनु आं आफ नु आं चढ़ेब दुमो। गो इ कली बर्स बर्समी १० ओटा चांदी के शेकेल गेनन। मिनु जचा फेक्‍चा यो गेनन” देंमाक्‍त। \v 11 मोपतीके मेको लेवी मीकाह नु बाक्‍चा बिस्‍से बाक्‍त। मिनु मीकाहमी मेको कली आ तौ आन दाते ङा का खोदेंशो पा वोदा बाक्‍त। \v 12 मिनु मीकाहमी मेको लेवी ठिटा कली आ गेय गेवा बाक्‍त। मिनु मेको ठिटा आ चढ़ेब दुम्‍शा, मेको आ खिंम बाक्‍माक्‍त। \em प्रस्‍थान २८:४१\em* \v 13 मिनु मीकाहमी “मुल परमप्रभु यावेमी आं कली सोशो बोशो सेल्ती, दे तुइक्‍ताक्‍ङ। मारदे हना लेवी का आं चढ़ेब दुम्‍शो बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \c 18 \s1 दान आ मुरपुकीम रागी माल्‍शो \p \v 1 मेना इस्राएल रागीम पिप मबाक्‍मा बाक्‍त। मिनु मेना दान आ थर ङा मुरपुकीमी बाक्‍चा कली रू माल्‍ना माल्‍न बाक्‍मा बाक्‍त। मारदे हना इस्राएली आन दातेमी योक्‍शो रागी मथेरशो बाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १:३४; यहोसु १९:४०-४८\em* \v 2 मोपतीके दान आ थर ङा मुरपुकीमी सोराह नु एश्‍ताओल रे ५ जना मुर आन कली क्‍यारी पथ सोइक्‍त्‍मे बाक्‍त। मिनु मेको आन कली “लन, मिनु मेको रागी कली क्‍यारी पन” देंमा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकी एफ्राइम आ पहाडी रागी, मीकाह आ खिंमी जाक्‍शा, बास बाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १३:२५\em* \v 3 मिनु मेकोपुकी मीकाह आ खिंम बाक्‍मानु, मेको लेवी ठिटा आ लोव़ पशो नेंशा तुइक्‍तमे बाक्‍त। मिनु मेको लेवी कली “सुम इ कली एकेर चाक्‍गा? एकेर मार पाइनेवे? मार गेय पाइनेवे?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १७:७\em* \v 4 मिनु मेकोमी “मीकाहमी गेय गेती। मेको आ चढ़ेब दुम्‍ती” देंमाक्‍त। \v 5 मिनु मेकोपुकीमी मेको लेवी कली “मो हना आंइ गेय रिम्‍शो दुम्‍बा देय मदुम्‍बा, परमप्रभु कली हिल्‍लो पावो” देंमा बाक्‍त। \v 6 मिनु लेवीमी “थुं नाइश्‍शा लने, परमप्रभु यावेमी इन गेय दाक्‍शो बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \p \v 7 मिनु मेको ५ जना मुर लशा, लाइश सहरमी जाक्‍दीम्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकीमी मेकेर ङा मुर आन कली सीदोन ङा मुरपुकी खोदेंशो पा लडाइ मपथु, रिम्‍शो नु क्‍येट थीब दुम्‍शा, बाक्‍शो तामे बाक्‍त। मेकोपुकी नु मारेइ मारेइ बाक्‍माक्‍त। मेको आन रागी सीदोनी आन रागी क्‍येङा ङोन बाक्‍माक्‍त। मिनु मेकोपुकी आंमा ला बाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 8 मिनु मेको ५ जना मुर सोराह नु एश्‍ताओल सहरमी लेश्‍शा जाक्‍मा नोले आन लोक्‍बपुकीमी “मार लोव़ चाक्‍नी?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। \v 9 मिनु क्‍यारी पाइबपुकीमी “लो, लय। मिनु मेकोपुकी नु लडाइ पय। मारदे हना मेको रागी थम रिम्‍शो बाक्‍ब। मुल मार सिक्‍सी पा बाक्‍नीनी? मुल लचा कली देश मपने। मिनु मेको रागी कली आंम के सेल्‍य। \v 10 गे मेकेर जाक्‍दीश्‍शा, कोव़नीनु, ठेयब रागीमी थम रिम्‍शो पा बाक्‍शो जात का ङा मुर आन कली ताइनीनी। मेको मुरपुकीमी लडाइ आ पर्बम मारेइ ममिम्‍शो बाक्‍नीम। मेको रागी परमप्रभुमी इन गुइमी गेशो बाक्‍ब। मेको रागीमी बाक्‍शो मारेइ मारेइ थीसीब” देंमा बाक्‍त। \s1 मीकाह आ मूर्ति रोइश्‍शो \p \v 11 मिनु दान आ थर ङा ६ सहे या कुरशो मुरपुकी सोराह नु एश्‍ताओल सहर रे पा गाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १३:२,२५\em* \v 12 मेकोपुकी कुशा, यहूदा ङा किरयथ-यारीम आ नेक्‍था ताम्‍बु कीशा बाक्‍मा बाक्‍त। मोपतीके मुल सम्‍म मेको कली माहानेह-दान देंनीम। मेको किरयथ-यारीम आ पच्‍छिममी बाक्‍ब। \v 13 मिनु मेक रे गाक्‍शा, एफ्राइम ङा पहाडी रागीम बाक्‍शो मीकाह आ खिंमी जाक्‍दीम्‍मा बाक्‍त। \p \v 14 मिनु ङोंइती रागी क्‍यारी पथ पिशो ५ जना मुरुमी आन लोक्‍ब आन कली “एको खिं कामी चढ़ेब आ निसाफ पतीक ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो झोला नु खिं ङा देवता, मुशा चांदीमी गिल्‍शो मूर्ति बाक्‍नीम। गेपुकीमी तुइक्‍चा माल्‍नीनी। मिनु मुल मार पचा माल्‍बा, मिम्‍चा माल्‍नीनी” देंमा बाक्‍त। \v 15 मिनु मेकोपुकी मीकाह आ खिं आ नेक्‍था जाक्‍शा, लेवी ठिटा आ बाक्‍तीक जाक्‍मा बाक्‍त। मिनु “दोदेंशो बाक्‍नेवे?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। \v 16 या कुरशो ६ सहे दान आ थर ङा मुरपुकी चहिं लाप्‍चोमी बाक्‍मा बाक्‍त। \v 17 मिनु ङोंइती क्‍यारी पथ जाक्‍शो ५ जना मुर खिं आगा ओव़मा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी मेको मुशा चांदीम गिल्‍शो मूर्ति, निसाफ पतीके ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो झोला नु खिं ङा देवता नेल्‍ल लदमे बाक्‍त। मेना चढ़ेब यो मेको ६ सहे मुर नु लाप्‍चोम राप्‍शा बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em न्‍यायाधीस १७:५\em* \v 18 मिनु मोपा मेको ५ जना मुरुमी मीकाह आ खिंमी ओव़शा, मेको मुशा चांदीम गिल्‍शो मूर्ति, चढ़ेब आ ङोंइती फेक्‍शो निसाफ पतीके ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो झोला नु खिं ङा देवतापुकी लदमेनु, चढ़ेबमी “मार पनी?” दे हिल्‍लो पामी बाक्‍त। \v 19 मिनु मेकोपुकीमी “ब्‍वालेइ पावो। लोव़ का यो मपावो। गो नु गाक्‍शा आंइ आफ नु चढ़ेब दुमो। मार, मुर का आ चढ़ेब दुम्‍चा रिम्‍शो देय इस्राएल ङा थर का नु आन मुर आन चढ़ेब दुम्‍चा रिम्‍शो दुम्‍बा? लो, मिम्‍तो” देंमा बाक्‍त। \v 20 मिनु मेको चढ़ेब बिश्‍शा, मेको निसाफ पतीके ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो झोला खिं ङा देवतापुकी नु मेको मुशा चांदीम गिल्‍शो मूर्ति कुरशा, मेकोपुकी नु गाक्‍माक्‍‍त। \p \v 21 मिनु मेकोपुकी मेकेर रे लेश्‍शा, आन लां खोदमे बाक्‍त। मेकोपुकीमी आलपुकी, बस्‍तु भाव नु आन मारेइ मारेइ लाइश्‍शा, आन ङोंइती खुल्‍शा गाक्‍मा बाक्‍त। \v 22 मिनु दान आ थर मा मुरपुकी मीकाह आ खिं रे इच्‍का ङोन जाक्‍दीम्‍मानु, मीकाहमी आ नेक्‍था ङा मुर आन कली ब्रेश्‍शा खुप्‍शा, खेदा पा थिम्‍मी बाक्‍त। \v 23 मिनु हुइक्‍तीमी बाक्‍त। मिनु दान आ थर ङा मुरपुकीमी मीकाह कली “इ कली मार दुम्‍मे? मारदे मोदेंशो पा शुश मुर खुप्‍तीमी?” देंमा बाक्‍त। \v 24 मिनु मीकाहमी “आं कली सेल्‍सीशो देवी देवता नु आं चढ़ेब मुर मारदे लाइक्‍नी? आं कली मारेइ महेंदीनी। मिनु आं कली ‘इ कली मार दुम्‍मे?’ दे हिल्‍लो पाइनीनी?” देंमाक्‍त। \v 25 मिनु दान आ थर ङा मुरपुकीमी “ब्‍वाले पावो। मारदे हना आंइ दाते ङा चुरब मुरपुकीमी चुरशा, इ कली नु इ खिं ङा मुर आन कली साइक्‍नीमी” देंमा बाक्‍त। \v 26 मिनु मेको दान आ थर ङा मुरपुकी मेकेर रे गाक्‍मा बाक्‍त। मीकाह यो आ क्‍येङा बोल्‍यो मुर तशा, मारेइ मपथु, आ खिं लेम्‍माक्‍त। \p \v 27 मोपा मेको चढ़ेब नु मीकाह आ सेल्‍सीशो मूर्ति लाइश्‍शा, मेकोपुकी गाक्‍मा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकी लाइश सहर नु लडाइ पामे बाक्‍त। मेकेर ङा मुरपुकी थुं नाइश्‍शा, लडाइ ममिम्‍थु बाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु दान आ थर ङा मुरपुकीमी मेको आन कली तरवारमी साइश्‍शा, मेको आन सहरम मी सुइक्‍तमे बाक्‍त। \v 28 मेको आन कली प्रोंइब सुइ मबाक्‍मा बाक्‍त। मारदे हना मेको सहर सीदोन रे शुश ङोन बाक्‍‍माक्‍त। मेको सहर बेथ-रेहोब आ नेक्‍था ङा दिंममी बाक्‍माक्‍त। मिनु दान आ थर ङा मुरपुकीमी मेको सहर सेल्‍शा बाक्‍चा गोव़मे बाक्‍त। \v 29 मिनु मेको सहर कली इस्राएल आ तौ, मेको आन किकी पिपी आ नें दान वोदमे बाक्‍त। मेको सहर आ नें ङोंइती लाइश बाक्‍माक्‍त। \em यहोसु १९:४७\em* \v 30 मिनु दान आ थर ङा मुरपुकीमी मेको मूर्ति पूजा पचा कली वोदमे बाक्‍त। इस्राएली नेल्‍ल ग्‍याइश्‍शा लाइक्‍चा मपुंइसीमा सम्‍म मोसा आ तौ गेरशोम, आ तौ योनाथन नु मेको आ चच युइ दान आ थर ङा चढ़ेब दुम्‍मा बाक्‍त। \em १राजा १२:२९; आमोस ८:१४; प्रस्‍थान १८:३; २राजा १५:२९\em* \v 31 परमप्रभु आ खिं शिलोमी बाक्‍म सम्‍म मेकोपुकीमी मीकाहमी सेल्‍सीशो मूर्ति कली पूजा पामे बाक्‍त। \em यहोसु १८:३; येरमीया ७:१२\em* \c 19 \s1 गिबा सहरम मरिम्‍शो दुम्‍शो \p \v 1 मेना इस्राएल रागीम पिप मबाक्‍माक्‍त। मिनु लेवी का बाक्‍‍माक्‍त। मेको एफ्राइम ङा नेल्‍ल क्‍येङा नोले ङा पहाडी रागीम बाक्‍शो बाक्‍‍माक्‍त। मेकोमी यहूदा ङा बेथलेहेम रे मीश का चाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em न्‍यायाधीस १७:६\em* \v 2 मिनु आ वोंइश नु गाइश्‍शा, मेको कली प्रोंइशा आ माइत यहूदा ङा बेथलेहेममी लशो बाक्‍माक्‍त। मिनु मेको मीश मुर मेकेर बाक्‍शो ४ महिना दुम्‍शो बाक्‍‍माक्‍त। \v 3 मिनु आ वोंइश आ कान्‍छी मीश कली लेम्‍शा बिप्‍पाइश्‍शा, मेको कली पित्‍चा कली ल‍माक्‍त। मेकोमी वाइल का नु गधा निक्‍शी यो लदा बाक्‍त। मिनु मेको आ शिउ आ खिंमी जाक्‍दीम्‍माक्‍त। मिनु आ शिउमी मेको कली तशा ग्‍येरसीशा ग्रुमा बाक्‍त। \v 4 मिनु आ शिउमी “बाक्‍कीन” दे नमो सिमो पवा बाक्‍त। मोपतीके नाक्‍त सां सम्‍म बाक्‍माक्‍त। मेकोपुकी जशा तूशा बाक्‍मा बाक्‍त। \v 5 मिनु ४ नाक्‍त नोले मेको लेवी सुनी कना बोक्‍शा, गाक्‍चा कली सासे बाक्‍त। तन्‍न आ शिउमी “लचा क्‍येङा ङोंइती मारेइ जने” देंमाक्‍त। \v 6 मोपतीके जशा तूशा बाक्‍सा बाक्‍त। मिनु आ शिउमी “मुलाक्‍त नाक्‍दो का बाक्‍शा, चिनु ग्‍येरसीशा लने” देंमाक्‍त। \v 7 मिनु मेको निक्‍शी जशा तूशा बाक्‍सा बाक्‍त। मिनु आ शिउमी “चिनु काब नाक्‍दो बाक्‍कीन” दे नमो सिमो पवा बाक्‍त। \v 8 मिनु ५ नाक्‍त मेको लचा कली सुनी कना बोक्‍माक्‍त। तन्‍न आ शिउमी “ङोंइती जने, नां इच्‍का चोक्‍तल। मिनु नोले लने” देंमाक्‍त। मोपतीके मेको निक्‍शी नां चोक्‍चा सम्‍म बाक्‍शा, जशा तूशा, बाक्‍सा बाक्‍त। \v 9 मिनु मेको मुर, आ मीश नु आ वाइल नु लचा, दे बोक्‍मेनु, आ शिउमी “लो, कोव़ङीन, नां रिक्‍चाप्‍तु। मोपतीके मुलाक्‍त नाक्‍दो बाक्‍शा, इन थुं ग्‍येरपतीन। मिनु दीसा सुनी कना बोक्‍शा इन खिं ले‍तीन” देंमाक्‍त। \em लूका २४:२९\em* \p \v 10 तन्‍न मेको नाक्‍दो बाक्‍चा मबिस्‍से बाक्‍त। मेक रे बोक्‍शा, आ मीश, आ वाइल नु गधा निक्‍शी खुल्‍शा, मेकोपुकी यबुस आ आइदी जाक्‍दीम्‍मा बाक्‍त। यबुस सहर कली यरूसलेम यो देंबाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १:२१; १इतिहास ११:४\em* \v 11 मिनु यबुस आ नेक्‍था जाक्‍दीम्‍मानु, नां रिक्‍चशो बाक्‍माक्‍त। मिनु वाइलमी “मुलाक्‍त नाक्‍दो लशा, यबुसी आन सहरमी बाक्‍य” देंमाक्‍त। \v 12 तन्‍न लेवीमी “गो इस्राएली अरु मुर आन सहरम मलाइनीक। गिबा सहरमी लय। \v 13 लो, गाक्‍य, गिबा हना यो रामाह सहर हना यो का सम्‍म जाक्‍दीशा, बास बाक्‍य” देंमाक्‍त। \v 14 मिनु गाक्‍मा बाक्‍त। मोपा गाक्‍मा गाक्‍मा बेन्‍यामीन आन गिबा सहर जाक्‍चामेनु, नां रिक्‍माक्‍त। \em यहोसु १८:२८\em* \v 15 मिनु मेकेर बास माल्‍शा लामा बाक्‍त। मिनु सहर ङा चोकमी बाक्‍मा बाक्‍त। मारदे हना सुइमी मेको आन कली बास बाक्‍चा कली आन खिंमी मलदमे बाक्‍त। \p \v 16 मिनु खाल्‍पा का आ रूमी गेय पा नाक्‍दो खिं लेश्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेको खाल्‍पा एफ्राइम ङा पहाडी रागी ङा बाक्‍माक्‍त। तन्‍न गिबामी बेन्‍यामीन आ थर ङा सहरम बाक्‍बाक्‍माक्‍त। \v 17 मिनु मेको खाल्‍पामी इर कोव़शा सहर ङा चोकमी बाक्‍शो लां गाक्‍ब मुर आन कली तवा बाक्‍त। मिनु लशा मेको आन कली “ते रे पिनी? ते लाइनीनी?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। \v 18 मिनु मेकोमी “गोपुकी यहूदा ङा बेथलेहेम रे एफ्राइम ङा नेल्‍ल क्‍येङा नोले ङा पहाडी रागीम लाइनीकी। गो मेकेर ङा नङ। गो यहूदा ङा यबुस बेथलेहेममी लती। मुल मेक रे लेश्‍शा, आं खिं लना लन बाक्‍नुङ। मिनु सुइमी आंइ कली बास बाक्‍चा मगेम। \v 19 गोपुकी नु आंइ गधा कली नल नु जचा थोव़क बाक्‍ब। गो, आं मीश नु आं वाइल नेल्‍ल कली जचा तूचा थोव़क यो बाक्‍ब। गो आंइ कली माल्‍शो मारेइ मारेइ गोपुकी नु बाक्‍ब” दे लोव़ लेत्‍ता बाक्‍त। \v 20 मिनु खाल्‍पामी “थुं नाइक्‍तीन। आं खिंम बाक्‍कीन। इन माल्‍शो नेल्‍ल गेनन्‍नी। गेपुकीमी चोकमी बाक्‍शा, नां सोंइचा काइ मदुम्‍ब” देंमाक्‍त। \v 21 मिनु खाल्‍पामी आ खिंमी लाइक्‍मी बाक्‍त। गधा आस कली जचा गेवा बाक्‍त। मिनु आन खोइल चिक्‍शा, जशा तूशा बास बाक्‍मा बाक्‍त। \p \v 22 मेकोपुकी ग्‍येरसीशा बाक्‍शो बाक्‍मानु, सहर ङा मरिम्‍शो मुरपुकीमी मेको खिं कली दि दा रे पा पुम्दमे बाक्‍त। मिनु खिं ङा लाप्‍चो कली ख्रोकोल पना पन “इ खिंमी ओव़ब मुर कली लाङगा ग्रुंइदो। गोपुकी मेको नु इप्‍नीकी” दे ग्रीमा बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती १९:५-८\em* \v 23 मिनु खाल्‍पा लाङगा ग्रूशा, मेको आन कली “आं लोक्‍बपुकी, एको मुर आं वारच बाक्‍ब। मोदेंशो मरिम्‍शो मपन। एको मुर आं पौना बाक्‍ब। मेको कली मारेइ यो मपन। \v 24 एकेर आं कन्‍ने तमी नु एको पौना आ कान्‍छी मीश बाक्‍ब। मेको आस कली लतीन। मिनु इन दाक्‍शो पन। तन्‍न एको मुर कली मारेइ यो मपन” देंमाक्‍त। \v 25 तन्‍न मेको मुरपुकीमी खाल्‍पा आ लोव़ काइ मबिस्‍समा बाक्‍त। मोपतीके मेको पौनामी आ कान्‍छी मीश मेको आन बाक्‍तीक सोइक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेकोपुकी मेको नाक्‍दो नेल्‍ल मेको मीश मुर नु इम्‍मा बाक्‍त। मेको कली का का पा बिग्रेमे बाक्‍त। मिनु सुनी सोइक्‍तमे बाक्‍त। \v 26 मिनु सुनी कना आ वोंइश बाक्‍शो खिं ङा लाप्‍चोमी जाक्‍शा गोल्‍माक्‍‍त। मिनु नां मसोक्‍म सम्‍म मेकेरेन गोल्‍शा बाक्‍माक्‍त। \p \v 27 मिनु आ वोंइश बोक्‍शा, मुल गाक्‍चा, दे लाप्‍चो रोक्‍गानु, आ मीश कली लाप्‍चो आ पुंम गोल्‍शो तवा बाक्‍त। \v 28 मिनु “बोक्‍को, गाक्‍य” देंमेनु, मारेइ लोव़ मलेत्‍ता बाक्‍त। मिनु आ मीश कली गधा तारी वोइश्‍शा खिं लदा बाक्‍त। \v 29 मिनु खिं जाक्‍दीश्‍शा, आ छूरी ग्रुंइ‍शा आ मीश कली क्‍योरशा, १२ टुक्रा पा इस्राएल आ थर नेल्‍ल आन कली सोइक्‍ता बाक्‍त। \em १सामुएल ११:७\em* \v 30 मेको ताइब नेल्‍लेमी “गो इस्राएलीपुकीम इजीप्‍त रागी रे पिशो रे मुलाक्‍त सम्‍म ओदेंशो मदुम्‍शो नु मतशो बाक्‍तय। मोपतीके मुल मार पचा मिम्‍तीन। मिनु सल्‍ला पने” देंमा बाक्‍त। \em होसे १०:९\em* \c 20 \s1 बेन्‍यामीनी आन कली क्‍येक्‍क लेश्‍शो \p \v 1 मिनु इस्राएली नेल्‍ले दान रे पा बेयर-शेबा सम्‍म गिलाद रागी परमप्रभु यावे आ ङोंइती मिस्‍पामी ग्रुम्‍मा बाक्‍त। \em यहोसु १८:२६; १सामुएल ७:५\em* \v 2 इस्राएली आन थर थर ङा ठेयब मुरपुकी नु तरवार कुरब ४ लाख लडाइ पाइबपुकी परमप्रभु आ मुर आन ग्रुम्‍तीकेमी जाक्‍मा बाक्‍त। \v 3 मिनु बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकीमी इस्राएली नेल्‍ले मिस्‍पामी बुक्‍तेक्‍म, दे तुइक्‍तमे बाक्‍त। मिनु इस्राएलीपुकीमी मेको लेवी कली “एको मरिम्‍शो गेय दोपा दुम्‍मे?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। \p \v 4 मिनु मेको साइक्‍चा पुंइसीशो मीश मुर आ वोंइश लेवीमी “गो नु आं मीश बास बाक्‍चा कली बेन्‍यामीन आ थर ङा गिबा सहरमी लशो नस्‍कु। \em न्‍यायाधीस १९:१४; यहोसु १८:२८\em* \v 5 मिनु मेको नाक्‍दो गिबा सहरम बाक्‍ब मुरपुकीम आं कली मरिम्‍शो पचा कली आं बाक्‍शो खिं पुम्‍ताक्‍म। मिनु मेकोपुकीमी आं कली साइक्‍चा माल्‍तेक्‍म। मिनु आं मीश कली कीशा लाइश्‍शा, मेको नु मबेक्‍म सम्‍म का का पा इप्‍तेक्‍म। \v 6 मिनु गो आं बेक्‍शो मीश कली टुक्रा टुक्रा पा चेक्‍ता। मिनु इस्राएल आ थर नेल्‍ल आन रागीम सोइक्‍ताक्‍ङ। मेकोपुकीमी इस्राएलमी मोदेंशो ग्रांग्रा दिशो नु मरिम्‍शो पामे बाक्‍त, दे तुइक्‍पाइक्‍चा कली गो मो पाता। \em उत्‍पत्ती ३४:७\em* \v 7 मुल गे इस्राएली नेल्‍ल लोव़ पने। मार पचा माल्‍बा, इन मिम्‍शो शोव़ङीन” देंमाक्‍त। \p \v 8 मिनु मुर का दुम्‍शो खोदेंशो पा मुर नेल्‍ले बोक्‍मा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी “गोपुकी सुइ यो आंम खिं लेश्‍शा मलय। का सम्‍म यो लेश्‍शा मलय। \v 9 मुल गोपुकीमी गिबा सहर ङा मुर आन कली मार पचा देंशा हना, गो फेन्‍टे आप्‍शा, गिबा सहर लशा, लडाइ तोय। \v 10 इस्राएल आ थर नेल्‍ल ङा सहे का रे १० जना, हजार का रे सहे का जना, १० हजार रे हजार का जना मुर लाइश्‍शा, लडाइ पाइब आन कली जचा थोव़क क्‍याप्‍‍ब नु कुरब सेल्‍य। मिनु मोपा गो गिबा सहरम बाक्‍ब बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकीम इस्राएलम पशो ग्रांग्रा दिशो गेय आ पर्बम क्‍येक्‍क लेत्‍तय” देंमा बाक्‍त। \v 11 मोपा इस्राएली नेल्‍ले थुं का दुम्‍शा, मेको सहर नु लडाइ पचा कली खुम्‍साक्‍मा बाक्‍त। \p \v 12 मिनु इस्राएल आ थर ङा मुरपुकीमी बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर नेल्‍ल आन कली “इन दातेमी पशो ग्रांग्रा दिशो गेय, मार बाक्‍बा? \v 13 मोदेंशो मरिम्‍शो पाइब आन कली आंइ गुइमी गेन। मिनु गो मेको आन कली साइश्‍शा, इस्राएल रागी कली मोदेंशो ग्रांग्रा दिशो रे रिम्‍शो सेल्‍नीकी” दे लोव़ पथ, मुर सोइक्‍तमे बाक्‍त। तन्‍न बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकीम आंम लोक्‍ब इस्राएली आन लोव़ मनेन्‍मे बाक्‍त। \em प्रस्‍थान २१:१२; गन्‍ती ३५:३३-३४\em* \v 14 मिनु बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी इस्राएलीपुकी नु लडाइ पचा कली गिबामी खुम्‍समा बाक्‍त। \v 15 बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकीमी रीब पा २६ हजार तरवार कुरशो लडाइ पाइब मेको सहर रे खुप्‍तमे बाक्‍त। मेको आन क्‍येङा लाक्‍शा गिबा सहर ङा मुर यो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 16 मेको आन दातेमी ७ सहे पेरा गुइ चलेब, हुरद आप्‍चा शुश जोक्‍ब मुर यो बाक्‍मा बाक्‍त। आन सहर नु गिबा रे यो जाक्‍मा बाक्‍त। \v 17 मिनु इस्राएलीपुकीमी चहिं बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी नु लडाइ पचा कली तरवार कुरशो ४ लाख लडाइ पाइब ठीक पामे बाक्‍त। \p \v 18 मिनु इस्राएलीपुकी रीब पा बेथेल लशा, परमप्रभु कली “आंइ इस्राएली आन दातेमी तेको थरमी नेल्‍ल क्‍येङा ङोंइती बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर नु लडाइ पचा?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी “यहूदा आ थर ङा मुरपुकीमी ङोंइती लडाइ पचा माल्‍नीम” देंमाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १:१-२; गन्‍ती २७:२१\em* \p \v 19 मिनु इस्राएलीपुकी सुनी कना बोक्‍शा लशा, गिबा आ नेक्‍था ताम्‍बु कीशा बाक्‍मा बाक्‍त। \v 20 मेकोपुकीमी बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी नु लडाइ पचा कली गिबा सहर आ नेक्‍था ठीक पा बाक्‍मा बाक्‍त। \v 21 मेको नाक्‍ती बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी गिबा सहर रे लशा, लडाइ पा २२ हजार इस्राएली आन कली सदमे बाक्‍त। \v 22 तन्‍न इस्राएल ङा मुरपुकी थुं बारपाइश्‍शा, ङोंइती नाक्‍ती खोदेंशो पा लेंशा लडाइ पचा कली ठीक पा बाक्‍मा बाक्‍त। \p \v 23 मिनु इस्राएलीपुकी लशा, नाक्‍दो सम्‍म परमप्रभु यावे आ ङोंइती ङाक्‍मा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे कली “आंम लोक्‍ब बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर नु लेंशा लडाइ तोचा देय मतोचा” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी “मेकोपुकी नु लडाइ पचा कली लन” देंमाक्‍त। \v 24 आ दीसा नाक्‍त यो मेकोपुकीमी बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी नु लडाइ पचा गोव़मे बाक्‍त। \v 25 मिनु बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी मेकोपुकी नु लडाइ पचा कली गिबा रे ग्रूमा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी लेंशा १८ हजार इस्राएली आन कली सदमे बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ४९:२७\em* \v 26 मिनु इस्राएली नेल्‍ले बेथेल सहर लमा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी नाक्‍दो सम्‍म परमप्रभु यावे आ ङोंइती ङाक्‍शा माइजा बाक्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे कली चोशा चढ़ेतीक नु दुशा बाक्‍चा आ पर्बम चढ़ेतीक चढ़ेमे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस २०:१८; यहोसु १८:२१-२२\em* \v 27 मिनु इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु यावे कली “मार पचा” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। मारदे हना मेना परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस मेकेर बाक्‍माक्‍त। \v 28 मिनु हारून आ तौ एलाजर आ तौ फिनेहासमी मेको कली कोव़ब बाक्‍माक्‍त। मिनु इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु यावे कली “मुल गो आंइ लोक्‍ब बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी नु लडाइ पथ लेंशा लचा देय मलचा” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी “लन, गो दीसा मेको आन कली इन गुइमी गेनन्‍नी” देंमाक्‍त। \em गन्‍ती २५:७; यहोसु २४:३३\em* \p \v 29 मोपतीके इस्राएल ङा मुरपुकीमी लडाइ पाइब आन कली गिबा आ एर ओंथ बाप्‍पदमे बाक्‍त। \em यहोसु ८:१२,१४\em* \v 30 मेको सां नाक्‍ती इस्राएलीपुकी बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी नु लडाइ पथ लमा बाक्‍त। ङोंइती पशो खोदेंशो पा लडाइ पचा कली गिबा सहर आ ङोंइती ठीक पा बाक्‍मा बाक्‍त। \v 31 मिनु बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी चहिं इस्राएली आन लडाइ पाइब नु लडाइ पचा कली लाङगा ग्रूमा बाक्‍त। इस्राएलीपुकी सहर रे प्रोक्‍खु पा मेको आन कली गिबा सहर रे ङोन लदमे बाक्‍त। मिनु बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर ङोंइती खोदेंशो पा इस्राएली सदमे बाक्‍त। मेकोपुकी ठेयब लांमी बाक्‍मा बाक्‍त। लां का बेथेल गे लाइब नु अरु चहिं गिबा नु अर्को रू गे लाइब लां बाक्‍‍माक्‍त। मेकेर ३० जना इस्राएली कली सदमे बाक्‍त। \v 32 मिनु बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकीमी “गो ङोंइती खोदेंशो पा ग्राना ग्रान बाक्‍नय” दे मिम्‍तमे बाक्‍त। तन्‍न इस्राएलीपुकीमी “गो प्रोक्‍खु पा मेको आन कली सहर रे ङोन ठेयब लां सम्‍म ग्रुंइचा माल्‍नीक” देंमा बाक्‍त। \v 33 मोपा इस्राएली आन लडाइ पाइब आन ठेयब हुल आंम आन लडाइ पतीके प्रोंइशा बाल-तामार गे प्रोक्‍खु पामे बाक्‍त। मिनु बाप्‍शा बाक्‍बपुकी चहिं गेबा आ पच्‍छिम रे रीब पा ग्रूमा बाक्‍त। \em गेबा गिबा सहर दुम्‍ने चाप्‍ब।\em* \v 34 मिनु इस्राएल ङा १० हजार योव़सीशो लडाइ पाइबपुकीमी गिबा गे बारशा ठेयब लडाइ तोमे बाक्‍त। तन्‍न बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकीमी “ठेयब श्‍येत जाक्‍चा चिक्‍शो बाक्‍त” दे मतुइक्‍तमे बाक्‍त। \p \v 35 मिनु परमप्रभु यावेमी बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर आन कली इस्राएली आन गुइ रे खतम सेला बाक्‍त। मेको नाक्‍ती इस्राएलीपुकीमी २५ हजार सहे का बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर आन कली सदमे बाक्‍त। \v 36 मिनु बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकीमी “मुल गो ब्रुइतक” दे तुइक्‍तमे बाक्‍त। मारदे हना इस्राएलीपुकीमी ब्रुशो देंखु पा गिबा आ नेक्‍था बाप्‍शा बाक्‍ब आन कली थमा सुइश्‍शा, प्रोक्‍खु पामे बाक्‍त। \v 37 मिनु मेको बाप्‍शा बाक्‍बपुकीमी रीब पा लडाइ पा गिबा सहर ओव़मा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी मोपा ओव़शा, गिबा ङा मुर नेल्‍ल कली तरवारमी क्‍योरशा सदमे बाक्‍त। \v 38 इस्राएली नु मेको बाप्‍शा बाक्‍ब मुर आन सल्‍ला मार बाक्‍त देंशा हना, मेकोपुकीमी सहर ओव़शा, ग्राशा, मी मुइश्‍शा सरीङ गे कुन सोइक्‍चा माल्‍बाक्‍मा बाक्‍त। \v 39 मिनु प्रोक्‍खु पशो इस्राएल ङा ठेयब हुल मेको तशा लेत्चा, दे सल्‍ला पशो बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु ङोंइती बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकीमी इस्राएली आन कली ३० जना साइश्‍शा “गो थमा पा ग्रानीक” दे मिम्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 40 मिनु सहर आ दाते रे कुन ग्रूशो तशा, बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकीमी नोले हिरशा कोव़ङमे बाक्‍त। मिनु सहर नेल्‍लेमी मी ब्रशो तामे बाक्‍त। \v 41 मिनु प्रोक्‍खु पाइब इस्राएलीपुकी फ्रा लेश्‍शा, बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर आन कली लडाइ तोव़मे बाक्‍त। मिनु बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी “ला, मुल बेक्‍साक्‍व” दे हिंमा बाक्‍त। \v 42 मोपतीके बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर मेक रे गोरशो रागी गे प्रोक्‍मा बाक्‍त। तन्‍न सहर रे जाक्‍शो इस्राएलीपुकीमी मेको आन कली दाते पा क्‍योरशा साइक्‍चा गोव़मे बाक्‍त। \v 43 मेकोपुकीमी बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर नेल्‍ल कली मनाइक्‍थु, खेदा पामे बाक्‍त। मिनु नोहा रे गिबा आ नां दाप्‍तीके सम्‍म मेको आन कली खेदा पा साइश्‍शा ग्रामा बाक्‍त। \v 44 मिनु १८ हजार बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी साइक्‍चा पुंइसमा बाक्‍त। मेको नेल्‍ल बोल्‍यो लडाइ पाइब बाक्‍मा बाक्‍त। \v 45 मिनु लेश्‍शा गोरशो रागी रिम्‍मोन माइश्‍शो ठेयब फुल्‍लु गे प्रोक्‍मानु, इस्राएलीपुकीमी ठेयब लांमी ५ हजार खोइ बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर आन कली सदमे बाक्‍त। मेकोपुकीमी अरु आन कली गिदोम सहर सम्‍म खेदा पा हजार निक्‍शी आन कली सदमे बाक्‍त। \v 46 मेको नाक्‍ती २५ हजार या कुरशो बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी लडाइमी साइक्‍चा पुंइसमा बाक्‍त। \v 47 तन्‍न ब्रोंइशा लीशो ६ सहे जना बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी गोरशो रागी ङा रिम्‍मोन फुल्‍लु मेर प्रोक्‍शा, ४ महिना मेकेर बाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस २१:१३\em* \v 48 मिनु इस्राएलीपुकीमी बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर नेल्‍ल आन कली लडाइ पा सदमे बाक्‍त। सहर कली क्रोइश्‍शा, मुर नु बस्‍तु भाव मारेइ मारेइ सदमे बाक्‍त। मेकोपुकीमी लीशो सहर नेल्‍ल आन कली यो मी सुइक्‍तमे बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ३४:२५-२९; गन्‍ती ३५:३०-३४; ब्‍यवस्‍था १३:१३-१९\em* \c 21 \s1 लीशो बेन्‍यामीनी \p \v 1 मिनु ङोंइती मिस्‍पामी जाक्‍शो इस्राएलीपुकीमी मार कसम जशो बाक्‍मा बाक्‍त देंशा हना “गोपुकीमी इं तमी आन कली बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर आन कली ग्‍युंबे पा मगेय” दे कसम जशो बाक्‍‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस २०:१\em* \v 2 मिनु मुरपुकी बेथेल लशा, नाक्‍दो सम्‍म परमप्रभु आ ङोंइती बाक्‍शा, शुश ङाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस २०:१८,२३,२६\em* \v 3 मेकोपुकीमी “परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभु, मारदे ओदेंशो दुम्‍मे? मुलाक्‍त मारदे इस्राएली आन थर का जाम्‍मे?” देंमा बाक्‍त। \v 4 मिनु आ दीसा मुरपुकी सुनी कना बोक्‍शा, मेकेर चढ़ेतीके का सेल्‍शा, चोशा चढ़ेतीक नु दुशा बाक्‍चा आ पर्बम चढ़ेतीक चढ़ेमे बाक्‍त। \v 5 मिनु नोले इस्राएलीपुकीमी “तेको थर परमप्रभु यावे आ ङोंइती मजाक्‍मा?” दे हिल्‍लो पमुमा बाक्‍त। मारदे हना मिस्‍पामी मेकोपुकीमी “परमप्रभु यावे आ ङोंइती सु मजाक्‍बा, मेको कली साइक्‍चा माल्‍ब” दे कसम जशो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 6 मिनु आंम लोक्‍ब बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर आन पर्बम ङाक्‍शा “मुलाक्‍ती इस्राएल ङा थर का क्‍याम्‍साक्‍व। \v 7 लीशो वोंइश मुर आन कली मीश आल चाक्‍चा कली मार पय? गोपुकीमी परमप्रभु यावे आ ङोंइती मेको आन कली आंइ तमी ग्‍युंबे पा मगेनीक, दे कसम जशो बाक्‍नीकी” देंमा बाक्‍त। \p \v 8 मिनु मेकोपुकीमी “परमप्रभु यावे आ ङोंइती इस्राएली आन थर ङा मिस्‍पामी मजाक्‍ब, सु बाक्‍मे?” दे हिल्‍लो पशा, याबेश-गिलाद रे सुइ यो ग्रुम्‍तीक ताम्‍बुमी मजाक्‍मा बाक्‍त, दे तुइक्‍तमे बाक्‍त। \v 9 मारदे हना मेकोपुकीमी मुर हिक्‍गमेनु, याबेश-गिलाद ङा सुइ मुर मजाक्‍शो तुइक्‍तमे बाक्‍त। \v 10 मोपतीके मेको ग्रुम्‍शो मुरपुकीमी १२ हजार लडाइ पाइब आन कली याबेश-गिलाद ङा वोंइश मुर, मीश मुर, आल ब्रेप्‍च नेल्‍ल कली तरवारमी क्‍योरशा सतीन, दे हुकुम पा सोइक्‍तमे बाक्‍त। \v 11 मिनु “वोंइश मुर नु मेको नु इप्‍शो मीश मुर नेल्‍ल आन कली सतीन। तन्‍न कन्‍ने आन कली प्रोनीन” दे हुकुम पामे बाक्‍त। \em गन्‍ती ३१:१७-१८\em* \v 12 मिनु सोइश्‍शोपुकीमी याबेश-गिलादमी ४ सहे सुइ नु मइप्‍शो कन्‍ने मीश आल थिश्‍शा, मेको आन कली कनान ङा शिलोम बाक्‍शो ताम्‍बुमी चाक्‍गमे बाक्‍त। \p \v 13 मिनु ग्रुम्‍शो इस्राएली नेल्‍लेमी रिम्‍मोनमी ख्रुइश्‍शा बाक्‍शो बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर आन कली “गारचा” दे ब्रेत्‍थ सोइक्‍मे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस २०:४७\em* \v 14 मिनु बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकी लेश्‍शा जाक्‍मा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी मेको आन कली याबेश-गिलादम सेस प्रोंइशो मीश आल गेमे बाक्‍त। तन्‍न बेन्‍यामीन आ थर ङा वोंइश मुर आन कली मेको मीश आल मजाक्‍दीम्‍माक्‍त। \v 15 मिनु इस्राएलीपुकीमी बेन्‍यामीन आ थर आ पर्बम सुर्ता पस ङा पस बाक्‍मा बाक्‍त। मारदे हना परमप्रभु यावेमी इस्राएल ङा बेन्‍यामीन आ थर हेररा क्‍याम्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 16 मोपतीके मेको ग्रुम्‍तीक ङा खाल्‍पापुकीमी “मुल लीशो वोंइश मुर आन कली मीश गेचा कली मार पय? मारदे हना बेन्‍यामीन आ थर ङा मीश मुर नेल्‍ल बेक्‍तेक्‍म” देंमा बाक्‍त। \v 17 मिनु मुरपुकीमी “प्रोक्‍शा ब्रोंइशो बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर आन कली चच युइ दुम्‍चा माल्‍नीम। मोदेंशो मदुम्‍त हना, इस्राएल रे थर का ग्‍याम्‍शा लाइब। \v 18 तन्‍न गो मेको आन कली इं तमी गेने मचाप्‍नय” देंमा बाक्‍त। मारदे हना इस्राएलीपुकीमी “सुम बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर कली आ तमी गेबा, मेको सराप राइब” दे कसम ज‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 19 मोपतीके “नेनीन, परमप्रभु यावे आ पर्बम बर्सम काले दुम्‍ब चाड शिलोमी पाइनीम। शिलो बेथेल आ उत्तर गे बाक्‍ब। मिनु मेको बेथेल रे शेकेम लतीक ठेयब लां आ पूर्ब नु लेबोना सहर आ दक्‍खिनम बाक्‍शो बाक्‍ब” देंमा बाक्‍त। \em यहोसु १८:१\em* \v 20 मिनु बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर आन कली “गे लशा अङगुर रूमी ख्रुइश्‍शा बाक्‍कीन। \v 21 मिनु शिलो ङा मीश आलपुकी सिल पथ जाक्‍मानु, अङगुर रू रे फो फु ग्रूशा, आंम मीश सेल्‍चा कली का का पा मीश आल कीङीन। मिनु बेन्‍यामीन आ थर ङा रागी लन। \em प्रस्‍थान २१:१६; ब्‍यवस्‍था २४:७\em* \v 22 मिनु मेको मीश आल आन आफ नु लोक्‍बपुकी जाक्‍शा, आंइ कली लोव़ पाम्‍तेक्‍म हना, गो मेको आन कली ‘बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर आन कली शिशी पन। मेको आन कली ग्‍युंबे पचा गेन। मारदे हना गो लडाइमी मेको मिश ङा वोंइश मुर आन कली मीश आल ग्‍याइक्‍ने मचाप्‍क। मिनु गे इन तमी गेशा यो दोस मताइनीनी। मारदे हना गे मेको आन कली इन तमी आंमन मगेनी’ देंनीकी” देंमा बाक्‍त। \p \v 23 मिनु बेन्‍यामीन आ थर ङा मुरपुकीमी मोदेंशो पामे बाक्‍त। मेको सिल पाइब मीश आल का का आंम मीश सेल्‍चा कली कीङमे बाक्‍त। मेको आन रागी लेश्‍शा आंम सहर कली लेंशा सेल्‍शा, मेकेर बाक्‍मा बाक्‍त। \v 24 मेना इस्राएली नेल्‍ल मेकेर रे लशा ब्राशा, आंम आंम थर नु आंम आंम खिं लमा बाक्‍त। \v 25 मेना इस्राएल रागीम पिप मबाक्‍माक्‍त। मोपतीके सु सुमी मार मार पचा दाक्‍मा मेको पाइक्‍बाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १७:६\em*