\id JAS \h याकूब \toc1 याकूब \toc2 याकूब \toc3 याकूब \mt1 याकूब \ip \bd ब्रेक्‍ब मुर:\bd* एको चिठी ब्रेक्‍ब याकूब बाक्‍ब। मेको येसु आ लोक्‍ब बाक्‍त। \em गलाती १:१९\em* मेको यरूसलेम ङा थमा सुइक्‍ब आन शेंब दुम्‍त। \em गलाती २:१; प्रेरित १५:१३-२१\em* मेको ६२ ए. डी.म फुल्‍लु आप्‍शा साइक्‍चा पुंइसाक्‍व। \ip \bd गेना ब्रेक्‍शो:\bd* एको किताब ४४ ए. डी. रे ५० ए. डी. दातेमी ब्रेक्‍शो बाक्‍त। \ip \bd मारदे ब्रेक्‍शो:\bd* येसु ख्रीस्‍त कली थमा सुइक्‍तीके मुर आन पशो गेयमी तांइसीब, दे रुप्‍पाइक्‍चा कली ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। थमा सुइक्‍ब आन पतीके मार बाक्‍ब, दे शेंतीके बाक्‍ब। \c 1 \s1 ङोंइती ङा लोव़ \p \v 1 गो, याकूब, परमप्रभु यावे नु प्रभु येसु ख्रीस्‍त आस वाइल नङ। गो ब्रशा बाक्‍शो १२ थर ङा यहूदी इन कली नमो पाइनुङ। गे रिम्‍शो बाक्‍कीन। \s1 थमा सुइक्‍तीके दोपा ठीक दुम्‍बा \p \v 2 आं लोक्‍बपुकी, इन थमा सुइक्‍तीके ठीक बाक्‍म कों, मबाक्‍म, दे थुं थाम्‍चा पुंइसाक्‍नी हना, ग्‍येरसीने। \em रोमी ५:३-५; १पत्रुस ४:१३\em* \v 3 मारदे हना इन थमा सुइक्‍चा ठीक बाक्‍त हना, गेपुकी खोइली थेक्‍शा शुश फाल्‍ब दुम्‍नीनी। \v 4 येसु ख्रीस्‍त कली थमा सुइश्‍शा, खोइली थेक्‍शा बाक्‍शोमी परमप्रभु यावे आ ङोंइती इन कली ठीक सेल्‍ब। मोपा परमप्रभु यावे नु बाक्‍चा कली थम रिम्‍शो नु ठीक दुम्‍शा, अरु मारेइ ममाल्‍नीनी। \p \v 5 तुइक्‍‍ब थुं माल्‍तीनी हना, गेपुकीमी परमप्रभु यावे कली “गो तुइक्‍ब थुं माल्‍नुङ” दे पुनीन। परमप्रभु यावेमी मगाइक्‍थु, शुश तुइक्‍ब थुं गेब। \em याकूब ३:१५; हितोपदेस २:३-६\em* \v 6 परमप्रभु कली पुंइनीनु “आं पुंइशो गेब” दे थमा सुइश्‍शा पुनीन। “तुइक्‍ब थुं गेबा कों, मगेबा” दे थमा मसुइक्‍ब मुर खोदेंशो पा मपुनीन। मोदेंशो मुर फशेम नेप्‍शो समुन्‍द्र ङा ब्‍वाक्‍कु खोदेंशो बाक्‍ब। \em मर्कूस ११:२४; १तिमोथी २:८\em* \v 7 मोदेंशो मुरुम मारेइ मताइब। \v 8 थुं निक्‍शी पाइश्‍शो मुर आ थुं कामी परमप्रभु यावे आ लां खोइक्‍ब, थुं कामी मुर आन लां खोइक्‍ब। \s1 प्रुङग नु क्‍येट थीब मुर \p \v 9 मिनु इन दातेमी सुइ प्रुङग थमा सुइक्‍ब लोक्‍ब बाक्‍त हना, मेकोमी “परमप्रभु यावेमी आं कली ठेयब मुर सेल्‍ती” दे ग्‍येरसेक्‍ल। \em याकूब २:५\em* \v 10 मेकेर थमा सुइक्‍ब क्‍येट थीब मुर बाक्‍त हना, मेकोमी “गो परमप्रभु यावे आ ङोंइती पुंइब दुम्‍शा, आं पुंइशो गेब” दे ग्‍येरसेक्‍ल। क्‍येट थीब मुर बोइश्‍शो फू बेक्‍शो खोदेंशो पा सोल बेक्‍नीम। \em १तिमोथी ६:१७; १पत्रुस १:२४\em* \v 11 नां दाप्‍शा ङा मिन शुश हुप्‍तानु, घांस नेल्‍ल सोल सुल बेक्‍नीम। मिनु आन फू सफा नेल्‍ल हेम्‍नीम। मोपा आ दार‍स जाम्‍ब। मेको खोदेंशो पा क्‍येट थीब मुर यो आ गेय पस ङा पस बेक्‍नीम। \em यसैया ४०:६-७\em* \s1 ब्रोंइतीक सिरपेच \p \v 12 सु इन दातेमी आ थमा सुइक्‍तीके ठीक बाक्‍म कों, मबाक्‍म देय थुं थाम्‍चा पुंइसीशा फाल्‍ने चाप्‍बा, मेको मुर ग्‍येरसेक्‍ल। मेको थुं थाम्‍तीके ठीक दुम्‍त हना, मेको मुरुमी ब्रोंइतीक सिरपेच ताइब। परमप्रभु यावेमी “सुम आं कली दाक्‍बा, मेकोमी ब्रोंइतीक सिरपेच ताइब” दे लोव़ पशो बाक्‍ब। \em २तिमोथी ४:८\em* \v 13 पाप पचा चिक्‍शो मुरुमी “परमप्रभु यावेमी आं कली पाप पपाइक्‍चा चिक्‍ताक्‍व” दे गेनायो देंचा मदुम्‍ब। मारदे हना सुइमी परमप्रभु यावे कली थुं नाक्‍शा, पाप पपाइक्‍ने मचाप्‍‍ब। आं यो सुइ कली पाप मपपाइक्‍ब। \v 14 मुरपुकीमी दोपा पाप पाइनीम देंशा हना, आंम दला दाक्‍स पा पाप पाइनीम। \em उत्‍पत्ती ३:६; रोमी ७:७-८\em* \v 15 मोपा दला दाक्‍स पामेनु, पाप ग्रूब। मेको पाप बारने थुमानु, मेको मुर नरकम लाइनीम। मेको पाप पतीके बाक्‍ब। \em रोमी ७:१०\em* \v 16 आं दाक्‍शो थमा सुइक्‍ब लोक्‍बपुकी, दूली लां मखोतीन। \p \v 17 हाइश्‍शो नु रिम्‍शो ठीक मिम्‍तीके थुं नेल्‍ल परमप्रभु यावे रे जाक्‍ब। मिनु परमप्रभु यावे छेङछेङ कली सेल्‍ब बाक्‍ब। मोपतीके परमप्रभु यावे छेङछेङमी बाक्‍ब। छिङछिङ ङा गेय काइ मपाइब। आ थुं यो मफांइसीब। \em मत्ती ७:११; १यूहन्‍ना १:५\em* \v 18 परमप्रभु यावेमी इं कली आ थमा लोव़ पतीकेमी नक जरमेशो मुर सेल्‍तु। मोदेंशो पा ङोंइती सिश्‍शो फल खोदेंशो पा आ मुर दुम्‍तय। \em यूहन्‍ना १:१३; १पत्रुस १:१:२३\em* \s1 परमप्रभु आ लोव़ नेंशा पचा \p \v 19 आं दाक्‍शो लोक्‍बपुकी, मार तुइक्‍चा माल्‍नीनी देंशा हना, गेपुकी नेंस ङा नेंस बाक्‍कीन। शुश मब्‍वाक्‍कीन। शुश मचुरीन। \em हितोपदेस २९:२०; उपदेसक ५:१-२; उपदेसक ७:९\em* \v 20 चुरब मुरुमी परमप्रभु आ ठीक पतीके मपाइब। \v 21 मोपतीके ग्रांग्रा दिचा ङा गेय नु काइ मरिम्‍शो पतीके नेल्‍ल प्रोनीन। गे ठेयब मलेत्‍थु, इन थुंमी वोइश्‍शो परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ टिने। मोपा गेपुकी परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ टिनीनु, मेको लोव़मी इन कली नरक रे प्रोंइने चाप्‍ब। \em १पत्रुस २:१\em* \p \v 22 गेपुकी परमप्रभु यावे आ लोव़ नेनीन। नेंचा ला ममाइ, मार मार देंशो बाक्‍मे, मेको यो पचा माल्‍नीनी। गेपुकीमी मेको लोव़ नेंशा मपाइतीनी हना, जोल पांइसीनीनी। \em मत्ती ७:२१; रोमी २:१३\em* \v 23 सु परमप्रभु यावेमी देंशो लोव़ नेंशा मपाइबा, मेको ऐना कोव़ब मुर खोदेंशो बाक्‍ब। \v 24 मेको मुरुमी ऐना कोव़शा, आ कुल दोदेंशो तांइसे, मेको यु प्रेंब। \v 25 सुमी इन कली प्रोंइने चाप्‍ब परमप्रभु यावे आ ठीक पतीके अरेशो लोव़ नेंनीमी, नेंचा ला ममाइ पना पन यो बाक्‍नीमी, मेको मुर आन पतीकेमी आसीक ताइनीम। \em याकूब २:१२; रोमी ८:२; यूहन्‍ना १३:१७\em* \p \v 26 सुमी “गो थमा सुइक्‍ब नङ” दे मिम्‍बा, तन्‍न हेंथे ब्‍वाक्‍बा, मेको मुर जोल पाइब बाक्‍ब। मिनु आ थमा सुइक्‍तीके मोशा दुम्‍ब। \em १पत्रुस ३:१०\em* \v 27 मखाल्‍थु ठीक पा थमा सुइक्‍तीके दोदेंशो बाक्‍ब देंशा हना, रोम रोइक्‍च नु वोंइश बेक्‍शो मीश मुर श्‍येत जामेनु, वारच पचा नु थमा मसुइक्‍ब पाप पाइब आन खोदेंशो पाप काइ मपचा, मेको इं आफ, परमप्रभु यावे आ ङोंइती ठीक पा थमा सुइक्‍तीके बाक्‍ब। \c 2 \s1 ग्रुम्‍तीकेमी कुल मकोव़मुने \p \v 1 आं लोक्‍बपुकी, इं प्रभु येसु ख्रीस्‍त कली थमा सुइक्‍नीनी। मेको छेङछेङ ङा प्रभु बाक्‍ब। मोपतीके गेपुकी यो मुर आन कुल मकोव़ङीन। \v 2 थम दारशो वा फेक्‍शो नु सुन के औंठी पांइशो मुर का नु जेक्‍शो वा फेक्‍शो प्रुङग मुर का इन ग्रुम्‍तीक खिंमी जाक्‍ताक्‍स हना, \v 3 मेको दारशो वा फेक्‍शो कली कोव़शा “हजुर, मेकेर निस्‍सीने” दे लोव़ पशा, प्रुङग कली चहिं “हयु उइ राप्‍शा बाक्‍को। आं खोइल आ नेक्‍था निस्‍सो” दे माइक्‍तीनी हना, \v 4 गे इन दातेमी आइक्‍च नु ठेयब तिल्‍नीनी। मोदेंशो पनीनु, मरिम्‍शो निसाफ मपनी ङा? \v 5 आं लोक्‍बपुकी, नेनीन, परमप्रभु यावेमी रागी ङा प्रुङग आन कली शुश थमा सुदमेक्‍ल, दे मयोव़ङा ङा? मिनु परमप्रभु यावे कली दाक्‍ब नेल्‍ल आ राज्‍य ओव़चा ताइनीम मदेंम ङा? \em १कोरिन्‍थी १:२६; १कोरिन्‍थी ११:२२; लूका १२:२१\em* \v 6 गे चहिं प्रुङग आन कली दिप्‍नीनी। मेको शुश क्‍येट थीब मुरपुकी इन कली श्‍येत गेब मुर मनमी ङा? मेकोपुकीमी इन कली अडडाम मचाक्‍दीत्‍नीमी ङा? \v 7 येसु ख्रीस्‍त आ नें आ पर्बम शुक्‍शी लोव़ मपाइनीमी ङा? \em १पत्रुस ४:१४\em* \s1 दाक्‍मुने \p \v 8 परमप्रभु यावे आ राज्‍य ङा अरेशो लोव़म मार ब्रेक्‍शो बाक्‍ब देंशा हना “अरु आन कली आंम इन कली दाक्‍शो खोदेंशो पा दाक्‍तीन” दे ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। मो पाइतीनी हना, गेपुकी रिम्‍शो पाइनीनी। \em लेवी १९:१८\em* \v 9 तन्‍न गेपुकीमी थमा सुइक्‍ब का कली ठेयब सेल्‍शा, अरु आन कली आइक्‍च सेल्‍तीनी हना, गे पाप पाइनीनी। मिनु परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ मटीब दुम्‍नीनी। \em ब्‍यवस्‍था १:१७\em* \v 10 मुर कामी परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ नेल्‍ल पशा, का चहिं मपाप्‍तु हना, लोव़ नेल्‍ल मटीब खोदेंशो दुम्‍ब। \em मत्ती ५:१९\em* \v 11 परमप्रभु यावेमी “मीश वोंइश आस नाता मख्रोइक्‍चा” दे ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। मिनु “मुर मसाइक्‍चा” दे यो ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। तेल्‍लेम मपथु, तन्‍न मुर आन कली साइक्‍तीनी हना, गेपुकी परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ मटीब पापी दुम्‍नीनी। \em प्रस्‍थान २०:१३-१४\em* \v 12 परमप्रभु यावेमी इन कली पाप रे ब्रोंइतीक लां कोंइशा, निसाफ पाइब। मेको मिम्‍शा, गेय पने। \v 13 शिशी मपाइबपुकीमी निसाफ पची नाक्‍त शिशी मताइनीम। निसाफ क्‍येङा शिशी ठेयब बाक्‍ब। \em मत्ती ५:७; मत्ती १८:३०,३४; मत्ती २५:४०,४६\em* \s1 थमा सुइक्‍चा नु टिचा \r रोमी ३:२१-३१; मत्ती ७:२१ \p \v 14 आं लोक्‍बपुकी, मुर कामी “गो थमा सुइक्‍नुङ” दे परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ नु गारब गेय मपाप्‍तु हना, आ थमा सुइश्‍शोमी मेको कली पाप रे प्रोंइने चाप्‍बा ङा? \em मत्ती ७:२१\em* \v 15 मिनु लोक्‍ब का के जचा फेक्‍चा मबाक्‍त हना, \v 16 मेको कली “थुं नाइश्‍शा बाक्‍को। परमप्रभुमी इ कली फेक्‍तीक गेवल। जचा गेवल” देंशा, गे मेको कली आ माल्‍शो मारेइ मगेतीनी हना, इन थमा सुइक्‍तीके शोर गाक्‍शो बाक्‍ब। \em १यूहन्‍ना ३:१८\em* \v 17 इन थमा सुइक्‍तीकेमी गेय मपाप्‍तु हना, मेको थमा सुइक्‍तीके बेक्‍शो बाक्‍ब। \p \v 18 मुर का निक्‍शीमी “गे थमा सुइक्‍ब दुम्‍तीनी। गो चहिं परमप्रभु यावे आ गेय पाइब दुम्‍तक। मोपतीके इन थमा सुइश्‍शो कोंइदीन। इन गेय कोंइचा ममाल्‍नीनी। गो यो आंइ पशो गेय रे आंइ थमा सुइक्‍तीके कोंइनीकी” देंने चाप्‍नीम। \em गलाती ५:६\em* \v 19 गेपुकी परमप्रभु यावे का ला बाक्‍ब, दे थमा सुइक्‍नीनी। मोपा रिम्‍शो पाइनीनी। वोलपुकीमी यो मेको थमा सुइश्‍शा हिंशा ख्रिंख्रि पाइनीम। \v 20 गे दूली पाइबपुकी, गेय मपथु थमा सुइक्‍तीके शोर गाक्‍शो बाक्‍ब, मेको तुइक्‍तीन। \s1 थमा सुइक्‍चा मार बाक्‍बा? \p \v 21 मिनु इं किकी अब्राहाममी आ तौ इसहाक परमप्रभु यावे कली चढे़चा, दे परमप्रभु यावे आ ङोंइती ठीक गेय पाइब दुम्‍माक्‍त। \em उत्‍पत्ती २२:१-१९; हिब्रू ११:१७; रोमी ४:२-३\em* \v 22 आ थमा सुइक्‍तीके नु आ गेय काथ काथा पवा बाक्‍त। मोपा आ थमा सुइक्‍तीके आ गेयमी ठीक दुम्‍शो बाक्‍माक्‍‍त। \v 23 मिनु अब्राहाम आ पर्बम ब्रेक्‍शो लोव़ ठीक दुम्‍माक्‍त। मार ब्रेक्‍शो बाक्‍त देंशा हना “अब्राहाममी परमप्रभु यावे कली थमा सुदा बाक्‍त। मेको थमा सुइश्‍शोमी अब्राहाम कली ठीक सेला बाक्‍त” दे ब्रेक्‍शो बाक्‍त। मिनु मुरपुकीमी अब्राहाम कली “परमप्रभु यावे आ वारच” दे याइनी नें वोदमे बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती १५:६; यसैया ४१:८\em* \v 24 मुरुमी थमा सुइक्‍चा ला ममाइ, आन गेयमी यो ठीक दुम्‍नीम, दे गेपुकी रुप्‍‍‍ने मचाप्‍नीनी ङा? \p \v 25 अब्राहाम खोदेंशो पा राहाब माइश्‍शो तेल्‍लेम मीश मुरुमी यो थमा सुइक्‍ब दुम्‍शा, आ पशो गेयमी ठीक दुम्‍माक्‍त। दोदेंब गेय पवा बाक्‍त देंशा हना, इस्राएल ङा मुर निक्‍शी आस कली अरु लां कोंइशा, सोइक्‍ता बाक्‍त। \em हिब्रू ११:३१; यहोसु २:-\em* \v 26 मिनु दोपा सोक्‍त मपाइश्‍शो मुर बेक्‍शो बाक्‍बा, मोपा थमा सुइक्‍बमी थमा सुइश्‍शो गेय मपाप्‍तु हना, आ थमा सुइक्‍तीके बेक्‍शो बाक्‍ब। \c 3 \s1 मुर आ शोव़मी दोपा पाप पाइबा \p \v 1 आं लोक्‍बपुकी, शुश शेंब मुर मदुमीन। मारदे हना परमप्रभुमी मेको शेंसीब आन क्‍येङा शेंब आन कली शुश कोव़शा, आन लोव़ नेंशा, निसाफ पाइब। \v 2 गो नेल्‍लेमी शुश गल्‍ती पाइनय। सुमी लोव़ पवानु, काइ गल्‍ती मपाइबा, मेकोमी रांम मपचा ङा गेय यो मपाइब। मेको मुर थम रिम्‍शो बाक्‍ब। \p \v 3 गोपुकीमी शारा बिप्‍पाइक्‍चा कली लगम पाइक्‍नय। मोपा मेको शारा आ रां नेल्‍ल चलेने चाप्‍नय। \v 4 जहाज यो मिम्‍तीन। दोदेंशो ठेयब बाक्‍त हना यो, दोदेंशो ठेयब फशेमी मेको कली गाक्‍पाइश्‍शो बाक्‍त हना यो, चलेबमी मेको कली इम्‍चीली थोव़कमी चलेशो बाक्‍ब। मिनु ते लाइक्‍चा दाक्‍ता, मेकेर लाइक्‍ने चाप्‍ब। \v 5 मेको इम्‍चीली चलेतीके खोदेंशो मुर आ लें बाक्‍ब। मुर आ लेंमी ठेयब लोव़ पाइब। मेको लें आइक्‍च बाक्‍त हना यो, ठेयब मरिम्‍शो पने चाप्‍ब। इम्‍चीली मीम ठेयब ब्‍वाकी क्रोइक्‍‍ने चाप्‍ब। \p \v 6 मुर आ लें मी खोदेंशो बाक्‍ब। मेकोमी रां नेल्‍ल मरिम्‍शो सेल्‍ब। मेकोमी मरिम्‍शो लोव़ पशा, रां कली पापी सेल्‍ब। रागी नेल्‍ल कली क्रोइक्‍ब। आंमा यो नरकमी ग्रोइक्‍ब। \em हितोपदेस १६:२७; मत्ती १२:३६-३७; मत्ती १५:११,१८\em* \v 7 मुरपुकीमी बस्‍तु भाव, जन्‍तु, चिक्‍बी नेल्‍ल आन कली शेंने चाप्‍नीम। मिनु मेको आन कली शेंताक्‍म हना यो, \v 8 आंम आन लें कली शेंने मचाप्‍‍नीम। मुरुमी आन लेंमी मरिम्‍शो पाइनीम। दोपा ओश्‍येर जशा, मुर बेक्‍नीमी, मोपान लें यो मुर कली साइक्‍ने चाप्‍चा ङा ओश्‍येरमी ब्रीशो बाक्‍ब। \v 9 गोपुकीमी प्रभु नु आ आफ कली “गे ठेयब नसी” दे लोव़ पाइनय। मिनु परमप्रभु यावेमी आ खोदेंशो सेल्‍शो मुर आन कली सराप पाइनय। \em भजन संग्रह १४१:३; उत्‍पत्ती १:२६-२७\em* \v 10 मोपा शोव़ कामी आसीक लोव़ नु सराप लोव़ पाइनीम। आं लोक्‍बपुकी, मो पचा मदुम्‍ब। \em एफिसी ४:२९\em* \v 11 ब्‍वाक्‍कु बुक्‍तीक का रे कशो नु ब्रोव़शो ब्‍वाक्‍कु कालेमी यीबा ङा? \v 12 आं लोक्‍बपुकी, फोव़शी रवामी तेल रवा आ फल मसिप्‍ब। अङगुर रवामी फोव़शी मसिप्‍ब। मेको खोदेंशो पा हिक्‍सी ङाम्‍शो ब्‍वाक्‍कु रे ब्रोव़शो ब्‍वाक्‍कु ग्रूने मचाप्‍ब। \s1 इन गेय तेको लां रे जाक्‍बा? \p \v 13 मिनु इन दातेमी सु निप्‍स पाइश्‍शो नु रुप्‍तीक थुं पाइश्‍शो मुर बाक्‍मा, मेकोमी आ गेय रे पा आ ब्रेम्‍तीके रुप्‍तीक थुं रे जाक्‍ब, दे कोंइदल। \v 14 गे अरु मुर आन थोव़क वाल्‍तीक नु आंम कली ला मिम्‍तीक थुं बाक्‍त हना, ठेयब लेश्‍शा, थमा शेंतीके कली जोल मसेलीन माइ? मबाक्‍कीन। \v 15 ओदेंशो मिम्‍तीके परमप्रभु आ गेशो रुप्‍तीक थुं मबाक्‍ब। तन्‍न मुर आन थुं रे नु सैतान रे जाक्‍ब। \em याकूब १:५\em* \v 16 मुरुमी मुर आन के थोव़क वाल्‍चा नु आंम कली ठेयब सेल्‍चा ला मिम्‍ताक्‍व हना, मेको मुरुमी मरिम्‍शो गेय नु अरु पाप यो पना पन बाक्‍ब। \v 17 परमप्रभुमी गेशो निप्‍स पाइश्‍शो थुंमी मुर कली ग्रांग्रा दिचा ङा गेय मपपाइक्‍ब। सुइ नु मजिपाइक्‍ब। ब्रेम्‍शो सेल्‍ब। गाइश्‍शो फाल्‍पाइक्‍ब। शुश शिशी पपाइक्‍ब। रिम्‍शो गेय पपाइक्‍ब। कुल कोव़शा, गेय मपपाइक्‍ब। जोल मपपाइक्‍ब। \v 18 थुं नाइश्‍शा बाक्‍ब मुरपुकी ठीक गेय पशा, मुरपुकी नु दुशा गारशा बाक्‍नीमी। मेको परमप्रभु यावे आ गेशो ठीक पतीकेमी बाक्‍ब। \em फिलिप्‍पी १:११; मत्ती ५:९\em* \c 4 \s1 मुर आन दला दाक्‍स \p \v 1 इन दातेमी जिचा खे‍चा ते रे जाक्‍बा? गे इन दला दाक्‍स आ पर्बम जीनीनी, ममाइ? \v 2 गेपुकी मारेइ मारेइ माल्‍नीनी, तन्‍न मताइनीनी। मोपतीके मुर आन थुं जिक्‍शा, साइक्‍नीनी। मिनु अरु आन के मार मार तशा वाल्‍नीनी, तन्‍न मताइनीनी। मोपतीके जीनीनी। गेपुकी परमप्रभु यावे कली मपुंइनीनी। मोपतीके मताइनीनी। \em गलाती ५:१५\em* \v 3 गेपुकीमी पुंइतीनी हना यो, मारेइ मताइनीनी। मारदे हना आंम दला दाक्‍स पचा कली ला पुंइनीनी। मोपतीके इन पुंइशो मताइनीनी। \v 4 गे परमप्रभु यावे आ लां प्रोंइशा हेंथे गाक्‍बपुकी, गे थमा मसुइक्‍ब आन वारच बाक्‍तीनी हना, परमप्रभु यावे आ जोरी सत्रु दुम्‍नीनी। सु थमा मसुइक्‍ब आन वारच दुम्‍चा माल्‍बा, मेको परमप्रभु यावे नु जोरी सत्रु दुम्‍ब। \em लूका ६:२६; रोमी ८:७; १यूहन्‍ना २:१५\em* \p \v 5 परमप्रभु यावेमी ब्रेक्‍पाइश्‍शो लोव़मी “परमप्रभु यावेमी आ सोक्‍त इं रांमी वोइक्‍तु। तन्‍न मुरुमी दला दाक्‍स पशो तशा, मेकोमी शुश रुश पाइब” दे यो ब्रेक्‍पाइश्‍शो बाक्‍ब। \v 6 तन्‍न परमप्रभु यावेमी मेको क्‍येङा शुश शिशी पाइब। मिनु “गो ठेयब लेश्‍शो मुर आन कली शिशी मपाइनुङ। ब्रेम्‍शो, ठेयब मलेश्‍शो मुर आन कली ला शिशी पाइनुङ” दे ब्रेक्‍पाइश्‍शो बाक्‍ब। \em अय्‍युब २२:२९; हितोपदेस ३:३४; मत्ती २३:१२; १पत्रुस ५:५\em* \p \v 7 गेपुकी परमप्रभु यावेमी देंशो लोव़ टिने। सैतान रे ङोन बाक्‍कीन। मो पाइतीनी हना, सैतानमी इन कली प्रोंइब। \em मत्ती २३:१२; १पत्रुस ५:८-९\em* \v 8 परमप्रभु यावे आ नेक्‍था लने। मो पाइतीनी हना, मेको इन नेक्‍था जाक्‍ब। गे पापीपुकी “आंइ पाप क्‍याम्‍दीने” देंशा, माफ पुनीने। थुं निक्‍शी पाइश्‍शो मुरपुकी, इन थुं परमप्रभु यावे गे लेश्‍शा, थुं का दुमीने। \em जकरिया १:३; यसैया १:१६\em* \v 9 मिनु सुर्ता पने। रोंका पा ङाक्‍कीने। इन रित्‍चा आ पा ङा रोंका पने। इन ग्‍येरचा आ पा ङा सुर्ता पने। \v 10 प्रभु येसु आ ङोंइती आइक्‍च दुम्‍शा, ब्रेम्‍शो दुमीन। मिनु परमप्रभु यावेमी इन कली ठेयब सेल्‍ब। \s1 परमप्रभु निसाफ पाइब बाक्‍ब \p \v 11 आं लोक्‍बपुकी, शुक्‍शी लोव़ मपमुने। सुम लोक्‍ब आ पर्बम शुक्‍शी लोव़ पाइबा, दोस गेबा, मेकोमी परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ मटीब। मेकोमी परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ क्‍येङा “गो जोक्‍ब तुइक्‍ब नङ” दे मिम्‍शा, निसाफ पाइब खोदेंशो दुम्‍ब। “परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ रिम्‍शो देय मरिम्‍शो” दे लोव़ पाइब यो दुम्‍ब। मोपा गे परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ मपाइब दुम्‍शा, निसाफ पाइब दुम्‍तीनी। \v 12 परमप्रभु यावे अरेशो लोव़ गेब नु निसाफ पाइब बाक्‍ब। परमप्रभु यावेमी ला पाप रे प्रोंइने नु नरकम सोइक्‍ने चाप्‍ब। इन नेक्‍था बाक्‍ब आन कली मोपा नाक्‍ब, सु ननी ङा? \em मत्ती ७:१; रोमी १४:४\em* \v 13 गेपुकीमी मार लोव़ पाइनीनी देंशा हना “दीसा नित्‍थी सहरम लशा, बर्स का सम्‍म बाक्‍य। मिनु शुश क्‍येट चेम्‍य” दे मिम्‍शा लोव़ पाइनीनी। \em हितोपदेस २७:१\em* \v 14 दीसा नित्‍थी मार दुम्‍बा, ब्रोंइनीनी कों, बेक्‍नीनी कों मारेइ मतुइक्‍नीनी। इन गिंम मार में? मेको गोस्‍स खोदेंशो बाक्‍ब, इच्‍का का ला लीशा, जाम्‍ब। \em लूका १२:२०\em* \v 15 गे मार देंचा माल्‍शो ननी देंशा हना “गोपुकी ब्रोंइतय हना, प्रभुम आंइ मिम्‍शो दाक्‍ताक्‍व हना, गो आंइ मिम्‍शो गेय पाइनय” दे लोव़ पचा माल्‍नीनी। \em प्रेरित १८:२१; १कोरिन्‍थी ४:१९\em* \v 16 गेपुकी चहिं ठेयब लेश्‍शा, आंम थुं ङा लोव़ पाइतीनी। मोदेंशो ठेयब लेश्‍शा बाक्‍चा मरिम्‍शो दुम्‍ब। \v 17 सु रिम्‍शो गेय पस जोक्‍बा तुइक्‍बा, तन्‍न मपाइबा, मेको कली मरिम्‍शो दुम्‍ब। \em लूका १२:४७ \em* \c 5 \s1 क्‍येट थीब आन कली हुइश्‍शो \p \v 1 नेनीन, गे क्‍येट शुश थीब मुरपुकी, ङाक्‍कीन। रोंका पने। मारदे हना गे नोले श्‍येत जाइब दुम्‍नीनी। \em लूका ६:२४-२५\em* \v 2 इन बाक्‍शो शोंप नेल्‍ल राक्‍शो दुम्‍तेक्‍मे। इन वासी नेल्‍ल तुम्‍बुम नेक्‍‍तेक्‍म। \em मत्ती ६:१९\em* \v 3 इन सुन चांदी नेल्‍ल खिया जोशो बाक्‍ब। मेको खियामी इन कली “मरिम्‍शो मुर” दे कोंइब। सुन चांदी कली खिया जोशो खोदेंशो पा इन रां कली मीम दाक्‍ब। गे क्‍येट शुश हेंताक्‍नी। \v 4 इन रूम गेय पाइब आन गाल्‍च मुल सम्‍म जोल पा मगेनी। मेको खेत्‍ला आन कली मगेशो गाल्‍चम आ मुर नेल्‍ल आन परमप्रभु यावे नु लोव़ पाप्‍तु। मिनु मेकोमी मेको खेत्‍ला आन पुंइशो लोव़ नेंने थुम्‍तु। \em ब्‍‍यवस्‍था २४:१४-१५\em* \v 5 गेपुकी रागीमी दुक्‍चा, जचा, ब्‍वचामी शुश शोंप पाइश्‍शो दुम्‍शा, ग्‍येरशा बाक्‍तीनी। मिनु क्‍योरची नाक्‍त कली थुल्‍शा दोम्‍पाइश्‍शो खोदेंशो पा गेपुकी निसाफ पची नाक्‍ती ठेयब सजाइ ताइब दुम्‍नीनी। \em लूका १६:१९-२५\em* \v 6 गेपुकीमी रिम्‍शो गेय पाइब मुर आन कली दोस गेशा साइक्‍तीनी। मेकोपुकीम ब्‍वालेइ पा, मारेइ लोव़ मलेत्‍तेम। \em याकूब २:६\em* \s1 प्रभु जाक्‍चा चिक्‍शो बाक्‍ब \p \v 7 मिनु आं दाक्‍शो लोक्‍बपुकी, नेनीने, रूमी गेय पाइब मुरुमी मेको आ ख्रुम्‍शो बाली नाली मीब, दे आ थुं नाइश्‍शा, हिंउद नु बर्खा रिम्‍शो खोदेंशो पा प्रभु आ जाक्‍चा रिम्‍दीन। \em लूका २१:१९; हिब्रू १०:३६\em* \v 8 थुं नाइश्‍शा बाक्‍कीन। मारदे हना प्रभु जाक्‍चा चिक्‍शो बाक्‍ब। मोपतीके प्रभु कली टिचा मप्रोंइथु बाक्‍कीन। \v 9 आं दाक्‍शो लोक्‍बपुकी, गेपुकीमी अरु थमा सुइक्‍ब आन पर्बम गन गन मपने। मो पाइतीनी हना, निसाफ पचा पुंइसीनी। नेनीन इन निसाफ पाइब जाक्‍चान चिक्‍शो बाक्‍ब। \p \v 10 आं दाक्‍शो लोक्‍बपुकी, साइ ङा परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइबपुकीमी परमप्रभु यावेमी देंशो लोव़ पशा, शुश श्‍येत जशा यो फाल्‍शा, परमप्रभु यावे कली मप्रोंइथु बाक्‍शो बाक्‍तेक्‍म। मिनु मेको आन खोदेंशो पा बाक्‍कीन। \em मत्ती ५:१२\em* \v 11 नेनीने, मेको परमप्रभु यावे कली मप्रोंइब आन पर्बम “ग्‍येरशो मुर दुम्‍तेक्‍म” दे लोव़ पाइनीकी। अय्‍युब माइश्‍शो मुर का श्‍येत जशा यो, परमप्रभु यावे कली काइ मप्रोंइथु, बाक्‍शो बाक्‍त। गेपुकी मेको आ कथा नेंतीनी। परमप्रभु यावेमी मारदे अय्‍युब कली मेको शुश श्‍येत जचा गेवा, तुइक्‍ताक्‍नी। परमप्रभु यावेमी गिश लेम्‍शा शिशी पाइबा, मेको ताइतीनी। इं कली आ लेम्‍शो नु आ शिशी कोंइताक्‍व। \em अय्‍युब १:२१; अय्‍युब ४२:१०-१६\em* \s1 कसम जचा आ पर्बम लोव़ \p \v 12 आं लोक्‍बपुकी, आं नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब अरेतीक लोव़ मार बाक्‍ब देंशा हना, कसम मजने। सरीङ कोव़शा, खप थिशा, चुक्‍ब थिशा कसम मजने। इन देंशो लोव़ दुम्‍ब हना “दुम्‍ब” मदुम्‍ब हना “मदुम्‍ब” देनीन। गे जोल पाइतीनी हना, गे निसाफ पचा पुंइसीनी। \em मत्ती ५:३४-३७\em* \s1 रोइ पाइब आन कली लोव़ \p \v 13 इन दातेमी सु सु श्‍येत जामे, मेकोमी परमप्रभु यावे नु लोव़ पामेक्‍ल। सु सु ग्‍येरशो बाक्‍मा, मेकोपुकीमी “परमप्रभु यावे नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब बाक्‍ब” दे कुम्‍सो पामेक्‍ल। \em भजन संग्रह ५०:१५; कलस्‍सी ३:१६\em* \v 14 इन दातेमी सु रोइ पाइबा, मेकोमी ग्रुम्‍तीके ङा शेंब खाल्‍पा आन कली ब्रेत्‍चा माल्‍ब। मेकोपुकीमी रोइ पाइब आन तारी गुइ वोइश्‍शा, प्रभु आ नेंमी तेल ख्रेक्‍शा, परमप्रभु यावे कली पुंइचा माल्‍नीम। \em मर्कूस ६:१३\em* \v 15 मोदेंशो थमा सुइश्‍शा पुंइशोमी मेको रोइ पाइब मुर साब। मेको रोइ पाइबमी पाप पशो बाक्‍त हना, मेको यो क्‍याम्‍सीब। \em मर्कूस १६:१८\em* \v 16 मोपतीके रोइ सापाइक्‍चा कली इन पशो पाप शोव़मुशा, प्रभु नु लोव़ पमुने। ठीक थमा सुइक्‍ब आन पुंइशो लोव़मी ठेयब गेय पाइब। \em प्रेरित १२:५\em* \v 17 एलीया इं खोदेंशो मुर का बाक्‍माक्‍त। मेकोमी परमप्रभु यावे कली “रेउ यिचा मगेने” दे शुश पुना बाक्‍त। मिनु बर्स सां ६ महिना सम्‍म रागीम काइ रेउ मयिमाक्‍त। \em १राजा १७:१; लूका ४:२५\em* \v 18 नोले मेकोमी “रेउ यिपतीन” दे पुना बाक्‍त। मिनु नोले रेउ यिशा, बाली नाली वामा बाक्‍त। \em १राजा १८:४१-४५\em* \s1 नोले ङा लोव़ \p \v 19 आं दाक्‍शो लोक्‍बपुकी, इन दाते ङा मुर का थमा लां रे ङोन लत हना, अर्को थमा सुइक्‍बमी मेको कली आ पशो पाप रुप्‍पाइश्‍शा, परमप्रभु यावे आ लां गे लेप्‍पाइक्‍तु हना, \em गलाती ६:१\em* \v 20 मेको मुरुमी मेको मटीब मुर कली बेक्‍चा रे प्रोंइब। मिनु मेको के शुश पाप बाक्‍त हना यो, क्‍याम्‍सीब, दे मेकोमी तुइक्‍चा माल्‍ब। \em भजन संग्रह ५१:१५; हितोपदेस १०:१२; १पत्रुस ४:८\em*