\id EXO \h प्रस्‍थान \toc1 प्रस्‍थान \toc2 प्रस्‍थान \toc3 प्रस्‍थान \mt1 प्रस्‍थान \ip \bd ब्रेक्‍ब मुर:\bd* एको किताब ब्रेक्‍ब मोसा बाक्‍ब, दे सां खेयप ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। \em प्रस्‍थान १७:१४; प्रस्‍थान २४:४; प्रस्‍थान ३४:२७-२८\em* \ip \bd गेना ब्रेक्‍‍‍शो:\bd* एको किताब योसेफ बेक्‍म नोले रे परमप्रभु यावे आ ताम्‍बु सेल्‍ची ना सम्‍म इस्राएलीपुकीम इजीप्‍त रागीम श्‍येत जशो आ पर्बम बाक्‍ब। इस्राएलीपुकी ४३० बर्स सम्‍म इजीप्‍तम बाक्‍शो बाक्‍तेक्‍म। परमप्रभुम मेको आन श्‍येत जशो तशा, आ ठेयब सक्ति इजीप्‍त ङा मुर आन कली कोंइशा, आ मुर इस्राएली आन कली श्‍येत रे प्रोना बाक्‍त। एको लोव़ गेना दुम्‍शो बाक्‍बा मेको मतुंइसीब। एको किताब मोसामी आ गेय पची ना ब्रेक्‍शो बाक्‍त। \ip \bd मार ब्रेक्‍शो: \bd* \io1 १. इस्राएलीपुकी इजीप्‍त रागीम बाक्‍शा श्‍य‍ेत जशो \em प्रस्‍थान १:-१२:३६\em* \io1 २. इजीप्‍त रे ग्रुंइशा, आन श्‍येत रे प्रोंइशो \em प्रस्‍थान १२:३७-१८:२७\em* \io1 ३. परमप्रभु यावेमी मेकोपुकी नु कबल पशो \c 1 \s1 इस्राएलीपुकीमी श्‍येत जशो \p \v 1 आन खिं खिं ङा मुर लाइश्‍शा, याकूब नु इजीप्‍त लाइब इस्राएल आ तौ सु सु बाक्‍मा बाक्‍त देंशा हना, \em उत्‍पत्ती ४६:८-२७\em* \v 2 रूबेन, सिमियोन, लेवी, यहूदा, \v 3 इस्‍साकार, जबूलून, बेन्‍यामीन, \v 4 दान, नाप्‍ताली, गाद नु आशेर बाक्‍मा बाक्‍त। \v 5 मिनु याकूब आ तौ आन खिं खिं ङा मुर नेल्‍ल पा ७० जना बाक्‍मा बाक्‍त। योसेफ चहिं इजीप्‍त रागीमी बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। \p \v 6 मिनु नोले योसेफ नु मेको आ लोक्‍ब आन पाला ङा मुर नेल्‍ल बेक्‍मा बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ५०:२६\em* \v 7 मिनु इस्राएल आ चच युइ सोशा बोशा शुश दुम्‍मा बाक्‍त। शुश दुम्‍शा ङा मिन, बोल्‍यो दुम्‍मा बाक्‍त। मिनु इस्राएल आ मुरपुकीमी रागी नेल्‍ल ब्रीमा बाक्‍त। \em प्रेरित ७:१७-१९\em* \p \v 8 मिनु नोले योसेफ कली मतुइक्‍ब पिप काम इजीप्‍त रागी कली सासन पवा बाक्‍त। \v 9 मेकोमी आ मुर आन कली “नेनीन, इं रागीमी बाक्‍शो इस्राएल ङा मुरपुकी इं क्‍येङा शुश नु बोल्‍यो दुम्‍तेक्‍म। \v 10 मेको आन पर्बमी शुश मिम्‍शा, सल्‍ला पय। मो मपाइतय हना, मेको शुश दुम्‍शा, नोले लडाइ दुम्‍मेनु, इं जोरी सत्रु आन कली वारच पाइश्‍शा, एक रे प्रोक्‍नीमी, कोर में” दे आ मुर आन कली माइक्‍मी बाक्‍त। \v 11 मोपतीके मेकोपुकीमी इस्राएली आन कली श्‍येत गेशा, गेय पपाइक्‍चा कली कोव़ब ठेयब मुरपुकी वोदमे बाक्‍त। मिनु इस्राएलीपुकीमी फाराओ माइश्‍शो पिप आ मार मार वोइक्‍चा कली पिथोम नु रामे‍सेस सहर निक्‍शी सेल्‍मे बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती १५:१३; उत्‍पत्ती ४७:११\em* \v 12 तन्‍न इस्राएली गिश श्‍येत जामे, मिश बारना बारन शुश दुम्‍शा, इजीप्‍त रागी ब्रीमा बाक्‍त। मिनु मेको आन कली तशा, इजीप्‍त ङा मुर शुश हिंमा बाक्‍त। \v 13 मोपतीके इस्राएली आन कली ङोंइती क्‍येङा यो शुश गेय पपदमे बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती १५:१३\em* \v 14 शुश श्‍येत गेशा, शुश गेय पपदमे बाक्‍त। मार गेय पपदमे बाक्‍त देंशा हना, हिलो निपदमे बाक्‍त, इंटा सेल्‍पदमे बाक्‍त, रू ङा गेय यो पपदमे बाक्‍त। तेको गेय गेमे, मेको शुश श्‍येत ङा गेय बाक्‍माक्‍त। \s1 परमप्रभु कली मान पाइब मीश मुर \p \v 15 मिनु इजीप्‍त ङा पिपमी हिब्रू मीश मुर आन आल थिची ना वारच पाइब आन ठेयब मीश मुर आस कली लोव़ पवा बाक्‍त। मेको आन दाते ङा का आ नें शिप्रा नु अर्को आ नें पुआ बाक्‍माक्‍त। \v 16 मिनु फाराओमी “गे निक्‍शी हिब्रू मीश मुर आन कली आल थिची ना वारच पाइनीसी। तौ थिम्‍तेक्‍म हना, सतीसे। तमी बाक्‍त हना, मसतीसे” दे माइक्‍सी बाक्‍त। \v 17 तन्‍न मेको मीश मुर आन कली वारच पाइब नेल्‍लेमी परमप्रभु कली मान पा हिंशा, इजीप्‍त ङा पिपमी देंशो मपथु, वोंइश आल आन कली यो मसदमे बाक्‍त। \v 18 मिनु इजीप्‍त ङा पिपम मेको वारच पाइब मीश मुर आस कली ब्रेश्‍शा “गे मारदे वोंइश आल आन कली यो ब्रोंइचा गेसी? मारदे मोदेंशो पसी?” दे लोव़ पवा बाक्‍त। \v 19 मिनु मेको मीश मुरुमी “हिब्रू मीश मुरपुकी इजीप्‍त ङा मीश मुर आन क्‍येङा बोल्‍यो बाक्‍नीम। मोपतीके गो जाक्‍दीत्‍चा क्‍येङा ङोंइती आल थिने थुम्‍शो बाक्‍नीमी” देंसा बाक्‍त। \v 20 मोपतीके परमप्रभुमी मेको आल थिचा वारच पाइब मीश मुर आन कली आसीक गेवा बाक्‍त। मिनु इस्राएली शुश दुम्‍शा, बोल्‍यो दुम्‍मा बाक्‍त। \v 21 वारच पाइब मीश मुरपुकी परमप्रभु कली मान पा हिंतीके परमप्रभुमी मेको आन खिं कली यो आसीक गेवा बाक्‍त। \v 22 मिनु पिप फाराओमी आ मुर आन कली “हिब्रूपुकीमी दोशो तौ थीमे, मेको नेल्‍ल नील खोलाम लाइश्‍शा ताइक्‍तीन। आन तमी आन कली चहिं ब्रोंइचा गेने” दे हुकुम पवा बाक्‍त। \c 2 \s1 मोसा जरमेशो \p \v 1 लेवी आ थर ङा मुर का बाक्‍माक्‍त। मिनु मेकोमी लेवी आ थर ङा मीश आल का ग्‍युंबे पवा बाक्‍त। \em प्रस्‍थान ६:२०\em* \v 2 मिनु मेको मीश मुरुमी तमी का नु तौ का थिमाक्‍त। नोले लेंशा आल कुरशा, तौ का थिमाक्‍त। आ थिशो तौ कली तशा “शुश दारशो आल बाक्‍ब” दे महिना सां सम्‍म ख्रुइश्‍‍शा वोदा बाक्‍त। \em प्रेरित ७:२०; हिब्रू ११:२३\em* \v 3 मिनु नोले आल आ ममामी महिना सां ङा आल कली ख्रुइक्‍ने मचबा बाक्‍त। मिनु आल कली सुम्‍तीके पाइश्‍शो ग्‍युर सेल्‍शा, ब्‍वाक्‍कु मओव़चा ङा पा अल्‍कत्राम सिल्‍दा बाक्‍त। मिनु मेको आ तौ कली ग्‍युरुम कुर पा खोला आ नेक्‍था ङा बुदी मीलु घांस आगा, ब्‍वाक्‍कुम वोदा बाक्‍त। \v 4 मिनु मेको आल आ दिदी “आं लोक्‍ब कली मार दुम्‍मे” दे ङोन रे कोव़दीम्‍माक्‍त। \em गन्‍ती २६:५९\em* \p \v 5 मेना पिप आ तमी खोलाम चिक्‍चा कली जाक्‍दीम्‍माक्‍त। आ गेय पाइबपुकी यो खोला आ नेक्‍था लमा बाक्‍त। मिनु पिप आ तमीमी बुदी मीलु घांस आगा, ब्‍वाक्‍कुमी मेको ग्‍युर तशा, आ गेय पाइब का कली “मेको ग्‍युर ब्रथ लावो” दे सोइक्‍ता बाक्‍त। \v 6 मिनु पिप आ तमीमी मेको सुम्‍तीक पाइश्‍शो ग्‍युर रोक्‍शा कोव़ङानु “ए, आल का बाक्‍त” देंमाक्‍त। मिनु आल ङाक्‍माक्‍त। मेको आल तशा, शिशी पवा बाक्‍त। मिनु पिप आ तमीमी “एको हिब्रू ङा मुर आ तौ का बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \p \v 7 मिनु आल आ दिदीमी “गो इन कली हिब्रू दूध तुंइब मीश मुर का चाक्‍गु? आल कली दूध तुंइबा कों” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। \v 8 मिनु फाराओ आ तमीमी “लो, चाक्‍को” दे मीश आल कली देंमाक्‍त। मिनु मेको मीश आलम आ ममा ब्रथ लमाक्‍त। \v 9 मिनु फाराओ आ तमीमी मेको मीश मुर कली “एको आल आं कली थुलो। एको आल थुल्‍शो ङा, इ कली क्‍येट गेनुङ” दे लोव़ पवा बाक्‍त। मिनु मीश मुरुमी आल लाइश्‍शा, थुला बाक्‍त। \v 10 मेको नोले आल कोल्‍माक्‍त। मिनु काबु मेकोमी मेको आल फाराओ आ तमी कली लाइश्‍शा, गेवा बाक्‍त। मिनु आ तौ खोदेंशो दुम्‍माक्‍त। मिनु पिप आ तमीमी मेको आ नें मोसा वोदा बाक्‍त। मारदे हना “गो मेको कली ब्‍वाक्‍कु रे ग्रुंइताक्‍ङ” देंमाक्‍त। मोसा आ अर्थ हिब्रू लोव़मी “ब्‍वाक्‍कु रे ग्रुंइशो” देंशो बाक्‍ब। \s1 मोसामी इजीप्‍त ङा मुर साइश्‍शो \p \v 11 मिनु नोले मोसा ठेयब दुम्‍शा, आ लोक्‍ब आन कली ग्रुम्‍थ लशा, आन श्‍येत जशो ताप्‍तु। मेकोमी इजीप्‍त रागी ङा मुरुमी आ हिब्रू लोक्‍ब का कली तुप्‍शो ताप्‍तु। \em प्रेरित ७:२३-२९; हिब्रू ११:२४-२७\em* \v 12 मिनु मोसामी एर ओंथ कोव़शा, सुइ मबाक्‍शो तशा, इजीप्‍त ङा तुप्‍ब मुर कली साइक्‍तु। मिनु बाल्‍वामी थिम्‍तु। \v 13 आ दीसा मोसा लेंशा हिरथ लमेनु, हिब्रू निक्‍शी जिशा तुम्‍मुशो ताप्‍तु। मिनु मोसामी मरिम्‍शो पाइब कली “मारदे आंम लोक्‍ब कली तुबी?” दे हिल्‍लो पाप्‍तु। \v 14 मिनु मेकोमी “सुमी इ कली आंस होव़प नु निसाफ पाइब सेला? इजीप्‍त ङा मुर कली साइश्‍शो खोदेंशो पा आं कली यो सदु, देंने?” दें‍त। मिनु मोसामी “मुल एको लोव़, मुर नेल्‍लेमी तुइक्‍नीमी” दे मिम्‍शा हिं‍त। \em प्रेरित ७:३५\em* \v 15 मिनु फाराओमी “मोसाम इजीप्‍त ङा मुर का साइक्‍तु” देंशो नेंशा, मोसा कली साइक्‍चा माल्‍तु। मोसा चहिं फाराओ आ बाक्‍तीक रे प्रोक्‍शा, मिदयान रागी जाक्‍दीश्‍शा, इनार तारी निश्‍शा बाक्‍‍त। \s1 मोसा मिदयान रागी प्रोक्‍शो \p \v 16 मिनु मिदयान रागीमी ७ जना तमी बाक्‍शो नाक्‍सो का बाक्‍माक्‍त। मेको मीश आलपुकीमी आन आफ आ क्‍यारश भेडा आन कली ब्‍वाक्‍कु तुंइचा, दे शुंगु ब्‍वाक्‍कुम प्रिंचा कली, ब्‍वाक्‍कु कीतेक्‍म। \em प्रस्‍थान ३:१\em* \v 17 तन्‍न अरु गोठलापुकी जाक्‍शा, मेको आन कली श्‍येत गेम्‍तेक्‍म। मोसामी चहिं मेको मीश आल आन कली वारच पा, आन भेडा आन कली ब्‍वाक्‍कु तुंइताक्‍व। \v 18 मिनु मेको आन आफ रूएल आ खिं जाक्‍दीम्‍मानु, मेकोमी आ तमी आन कली “मुलाक्‍ती गे दोपा रीब पा जाक्‍नी?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। \v 19 मिनु मेको आ तमीपुकीमी “इजीप्‍त रागी ङा वोंइश मुर कामी आंइ कली गोठला आन गुइ रे प्रोंइतु। मिनु शुश ब्‍वाक्‍कु कुर पा आंइ क्‍यारश भेडा आन कली तुंइताक्‍व” दे आन आफ कली मदमे बाक्‍त। \v 20 मेकोमी आ तमी आन कली “मेको मुर ते बाक्‍मे? एक मारदे मचाक्‍नी? मुल गो नु जथ ब्रेत्‍तीने” दे माइक्‍मी बाक्‍त। \p \v 21 मिनु मोसा मेकोपुकी नु बाक्‍चा बिस्‍साक्‍व। रूएलमी मोसा कली आ तमी सिप्‍पोरा ग्‍युंबे पा गेप्‍तु। \em गन्‍ती १२:१\em* \v 22 मिनु नोले तौ का थिप्‍तु। मिनु मोसामी मेको आल आ नें गेरशोम वोइक्‍तु। मारदे हना “गो मतुइश्‍शो रागीमी अर्को रागी ङा मुर दुम्‍ती” दें‍त। \em प्रस्‍थान १८:४\em* \s1 परमप्रभुमी इस्राएली आन लोव़ नेंशो \p \v 23 मिनु शुश बर्स नोले इजीप्‍त रागी ङा पिप बेक्‍माक्‍त। इस्राएल जात ङा मुर इजीप्‍त रागीम वाइलीम वाइल खोदेंशो दुम्‍शा, शुश श्‍येत जशा, परमप्रभु कली “वारच पाइय्‍यीकी” दे पुंइशा ङाक्‍मा बाक्‍त। मिनु परमप्रभुमी मेको आन ङाक्‍शो नेना बाक्‍त। \v 24 मिनु परमप्रभुमी अब्राहाम, इसहाक नु याकूब नु कबल पशो मिम्‍ता बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती १५:१८; उत्‍पत्ती २६:३; उत्‍पत्ती २८:१३-१४\em* \v 25 मिनु परमप्रभुमी आन श्‍येत जशो तशा शिशी पवा बाक्‍त। \c 3 \s1 परमप्रभुमी लोव़ पशो \p \v 1 मेना मोसा आ शिउ आ क्‍यारश भेडा योव़थ ल‍त। आ शिउ रूएल आ नें यित्रो यो बाक्‍माक्‍त। यित्रो चहिं मिदयान रागी ङा नाक्‍सो का बाक्‍माक्‍त। मोसामी क्‍यारश भेडा आन कली गोरशो रागी ङा नां पेरतीके गे योव़तु। मोपा योव़ना योव़न, होरेब माइश्‍शो परमप्रभु आ डांडा आ नेक्‍था जाक्‍दीत्‍‍त। \em प्रेरित ७:३०-३४\em* \v 2 मेकेर परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब मी ब्रशो बुटा रे ग्रूत। ङोंइती दोदेंशो बाक्‍‍त देंशा हना, मोसामी ङोन रे कोव़ङानु, ब्रशो बुटा का कली मीम काइ मनेक्‍शो ताप्‍तु। \em ब्‍यवस्‍था ३३:१६\em* \v 3 मिनु मोसामी “गो मेकेर लशा कोव़चा माल्‍नुङ। छक लाक्‍चा ङा बाक्‍त। मारदे मीम मेरे बुटा कली मनेक्‍गा?” दे आंमा लोव़ पाप्‍तु। \p \v 4 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली ब्रशो बुटा कोव़थ पिशो तशा, परमप्रभुमी बुटा रे “मोसा, मोसा” दे ब्रेत्‍ताक्‍व। मिनु मोसामी “गो एक बाक्‍ती” दे लोव़ लेत्‍ताक्‍व। \v 5 मिनु लेंशा “एक मपिवो। इ जुत्ता प्रुतो। मारदे हना इ राप्‍शा बाक्‍तीके आं बाक्‍तीके बाक्‍ब। \em उत्‍पत्ती २८:१७; यहोसु ५:१५\em* \v 6 गो इ आफ आ परमप्रभु इ किकी पिपी अब्राहाम, इसहाक नु याकूब आन परमप्रभु नङ” दे मोसा कली लोव़ पाप्‍तु। मिनु मोसामी परमप्रभु कली तशा हिंशा, आ कुल सुम्‍साक्‍व। \em उत्‍पत्ती १७:१; उत्‍पत्ती २८:१-४; उत्‍पत्ती ३५:९-११; मत्ती २२:३२\em* \p \v 7 मिनु परमप्रभु यावेमी “गो इजीप्‍त रागीमी बाक्‍शो आं मुर आन श्‍येत ताता। मेको आन कली गेय पपाइक्‍ब आन पर्बम ङाक्‍नीमी। गो आन ङाक्‍शो नेंता, ताता। गो आन श्‍येत जशो तुइक्‍ताक्‍ङ। \em प्रस्‍थान २:२३\em* \v 8 मिनु मेको आन कली इजीप्‍त रागी ङा मुरपुकीम गेशो श्‍येत रे प्रोंइनुङमी। गो आं मुर आन कली रिम्‍शो नु ठेयब रागी लाइक्‍नुङमी। मेको रागीम दूध नु खुदो शुश बाक्‍ब। मारेइ मारेइ यो शुश ग्रेल्‍ब। मेको रागी कनानी, हित्ती, एमोरी, परिज्‍‍जी, हिव्‍वी नु यबुसी आन बाक्‍तीक रागी बाक्‍ब। \v 9 नेनो, गो इस्राएल जात ङा मुर आन ङाक्‍शो नेंता। इजीप्‍त रागी ङा मुरुमी मेको आन कली दिप्‍शा श्‍येत गेम्‍तेक्‍म। गो मेको यो ताता। \v 10 गो इ कली फाराओ आ बाक्‍तीके सोइक्‍नुङ। गे इस्राएल जात ङा मुर आन कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइदो” दे परमप्रभुमी मोसा कली माइक्‍तु। \em प्रस्‍थान ७:१६; न्‍यायाधीस ६:१४\em* \v 11 मिनु मोसामी परमप्रभु यावे कली “गो दोपा मो पने चाप्‍नुङा? फाराओ आ बाक्‍तीकेमी लशा, इस्राएल जात ङा मुर आन कली इजीप्‍त रागी रे दोपा ग्रुंइने चाप्‍नुङा?” दे परमप्रभु कली देंत। \em प्रस्‍थान ४:१०; उत्‍पत्ती ३२:११; २सामुएल ७:१८; यसैया ६:५,८; येरमीया १:६\em* \v 12 मिनु परमप्रभुमी “गो थमा पा, गे नु बाक्‍नुङ। इ कली सोइक्‍ब गो नङ, दे चिन्‍ड का कोंइनन। मेको चिन्‍ड मार बाक्‍त देंशा हना, गे इस्राएल जात ङा मुर आन कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइशा नोले एको परमप्रभु आ डांडामी आं कली ठेयब सेल्‍नीनी” दे माइक्‍तु। \em येरमीया १:८\em* \s1 परमप्रभुमी आ नें तुइक्‍पाइश्‍शो \p \v 13 मिनु मोसामी परमप्रभु कली “गो इस्राएल जात ङा मुर आन बाक्‍तीके जाक्‍दीश्‍शा, मेको आन कली ‘इन किकी पिपी आन परमप्रभुमी आं कली इन बाक्‍तीके सोइक्‍ताक्‍यी’ देंङानु, मेकोपुकीमी चहिं ‘मेको आ नें मार में?’ दे हिल्‍लो पाइनीम। मेना गो मार देंनुङा?” दे हिल्‍लो पाप्‍तु। \p \v 14 मिनु परमप्रभुमी मोसा कली “आं नें ‘गो नङ’ बाक्‍ब। इस्राएल जात ङा मुर आन कली ‘गो नङ’ देंबमी आं कली इन बाक्‍तीकेमी सोइक्‍ताक्‍यी, देंचा माल्‍नेवे” देंत। \em प्रस्‍थान ६:२; मलाकी ३:६; प्रकाश १:४,८\em* \v 15 मिनु लेंशा परमप्रभुमी मोसा कली “इस्राएल ङा मुर आन कली मार देंचा माल्‍नेवे देंशा हना ‘परमप्रभु यावे, इन किकी पिपी अब्राहाम, इसहाक नु याकूब आन परमप्रभुमी इन कली ग्रुम्‍थ सोइक्‍ताक्‍यी। आं नें गेना हना यो लीब। नेल्‍ल पाला ङा मुरुम आं नें आन थुंमी मिम्‍शा वोइक्‍चा माल्‍नीम’ देंचा माल्‍नेवे। \em प्रस्‍थान ६:२-३; यसैया ४२:८\em* \p \v 16 गे इस्राएल जात ङा मुर आन खाल्‍पा आन कली खुप्‍थ लावो। मिनु मेको आन कली ‘परमप्रभु यावे इन किकी पिपी आन परमप्रभु आं ङोंइती ग्रूत। अब्राहाम, इसहाक नु याकूब आन परमप्रभुमी आं कली ग्रुम्‍शा, लोव़ पाप्‍तु’। मेकोमी आं कली ‘गो थमा पा इन कली ग्रुम्‍थ यिती, इजीप्‍त रागीम इन कली गिश श्‍येत गेमे, मेको ताता। \v 17 गो इन कली इजीप्‍त रागी ङा मुर आन गेशो श्‍येत रे प्रोंइनुङ। गो इन कली कनानी, हित्ती, एमोरी, परि‍ज्‍जी, हिव्‍वी नु यबुसी आन बाक्‍शो रागी गेनुङ। मेको रागीम दूध नु खुदो शुश बाक्‍ब, अन्‍न यो शुश ग्रेल्‍ब। गो आं देंशो लोव़ खाप्‍नुङ’ देंत, देंचा माल्‍नेवे। \p \v 18 इ देंशो लोव़ नेंशा, टिम्‍तेक्‍म हना, गे नु इस्राएल ङा मुर आन खाल्‍पापुकी इजीप्‍त रागी ङा पिप आ बाक्‍तीक लशा, मेको कली लोव़ पचा माल्‍नीनी। गेमी इजीप्‍त रागी ङा पिप कली ‘परमप्रभु यावे हिब्रू आन परमप्रभुमी आंइ कली ग्रुम्‍तीकी। आंइ कली नाक्‍त सां गोरशो रागीम लचा गेकी। मेकेर परमप्रभु यावे आंइ परमप्रभु कली चढ़ेथ लाइनीकी’ दे पिप कली देनीन। \em प्रस्‍थान ५:१,३\em* \p \v 19 मेको पिपमी चहिं इन कली लचा मगेब, गो तुइक्‍नुङ। गो थम ठेयब सक्तिमी इन कली वारच पाता हना ला, लचा गेब। \v 20 मिनु गोमी इजीप्‍त रागी ङा मुर आन दातेमी थम छक लाक्‍चा ङा गेय कोंइशा, मेको आन कली श्‍येत गेनुङ। मिनु नोले मेकोमी इन कली लचा गेब। \p \v 21 इजीप्‍त रागी ङा मुरपुकीमी इन कली दाक्‍ब सेल्‍नुङमी। इजीप्‍त रे ग्रूनीनु, श्‍येत्‍थ ग्रूचा ममाल्‍नीनी। \em प्रस्‍थान ११:२-३; प्रस्‍थान १२:३५-३६\em* \v 22 मीश मुर नेल्‍लेमी आन नेक्‍था ङा इजीप्‍त रागी ङा वारच रे सुन, चांदी नु वासी पुंइचा माल्‍नीम। आन तमी तौ आन कली पांइपाइक्‍चा माल्‍नीम। मोदेंशो पा इजीप्‍त ङा मुर आन शोंप रोइक्‍चा माल्‍नीनी” दे परमप्रभु यावेमी मोसा कली देंत। \c 4 \s1 परमप्रभुमी मोसा कली चिन्‍ड कोंइ‍शो \p \v 1 मिनु मोसामी परमप्रभु कली “मेकोपुकीमी आं देंशो थमा मसुइक्‍थु, मटीनीमी कों? ‘परमप्रभु यावेमी इ कली मग्रुम’ देंनीमी कों” देंत। \v 2 मिनु परमप्रभु यावेमी “इ गुइमी मार कुरी?” दे हिल्‍लो पाप्‍तु। मिनु मोसामी “कोक्‍के कुरता” देंत। \v 3 मिनु “खपीम ब्‍वारदो” दें‍त। मिनु मोसामी आ कोक्‍के ब्‍वारदानु, बुस्‍स दुम्‍‍त। मिनु मोसा मेको तशा प्रोक्‍त। \em प्रस्‍थान ७:१०\em* \v 4 मिनु परमप्रभु यावेमी “आ मीलुम ग्‍याइक्‍तो” दें‍त। मिनु मोसामी आ गुइ दिंशा, बुस्‍स कली ग्‍याइक्‍दीमेनु, आ गुइमी लेंशा कोक्‍के दुम्‍त। \v 5 मिनु मेको तशा, मेकोपुकीमी “परमप्रभु यावे, आन किकी पिपी अब्राहाम, इसहाक नु याकूब आन परमप्रभुमी इ ङोंइती ग्रूशा, इ कली ग्रुम्‍तु, दे थमा सुइक्‍नीम” देंत। \p \v 6 मिनु परमप्रभु यावेमी लेंशा “इ गुइ इ फेक्‍शो वा आगाम वोतो” देंत। मिनु मोसामी मो पाप्‍तु। मिनु नोले आ गुइ ग्रुंइशा कोव़ङानु, कोव़र मुशा बुश दुम्‍‍‍शो ताप्‍तु। \v 7 मिनु मेकोमी “लेंशा, इ गुइ इ फेक्‍शो वा आगाम वोतो” दें‍त। मिनु वोइश्‍शा ग्रुंइदानु, आ गुइ ङोंइती ङा खोदेंशो पा सेस दुम्‍शो ताप्‍तु। \v 8 “इ ङोंइती ङा चिन्‍ड तशा, इ लोव़ थमा मसुइक्‍थु, मटिम्‍तेक्‍म हना, नोले ङा चिन्‍ड तशा, थमा सुइक्‍नीमी कों? \v 9 तन्‍न मेकोपुकीमी चिन्‍ड निक्‍शी तशा यो, थमा मसुइक्‍थु, इ कली मटिम्‍तेक्‍म हना, गे नील खोला ङा ब्‍वाक्‍कु लाइश्‍शा, सोव़शो खप तारी मोतो। खोला रे लाइश्‍शो ब्‍वाक्‍कु सोव़शो खप तारी मोदीनु, मेको हुश दुम्‍ब” दे परमप्रभु यावेमी दें‍त। \em प्रस्‍थान ७:१७-२१\em* \p \v 10 मिनु मोसामी परमप्रभु यावे कली “आं परमप्रभु, गो लोव़ पस मजोक्‍नुङ। गे, मुल इन गेय पाइब नु लोव़ पनीनु यो, आं कली लोव़ पचा मपी। गो थांइशो लें पाइश्‍शो मुर बाक्‍नुङ” देंत। \em प्रस्‍थान ३:११; प्रस्‍थान ६:१२-३०\em* \v 11 मिनु परमप्रभु यावेमी “सुमी मुर आ शोव़ सेला? सुम लोव़ पपाइक्‍ब, नोफा नेंब नु मनेंब, मिक्‍च ताइब नु मताइब सेला? गो, परमप्रभु यावे मनङा ङा? \em भजन संग्रह ९४:९\em* \v 12 मुल लावो। गो इ कली लोव़ पपाइक्‍नुङ, मार देंचा माल्‍बा, मेको इ कली शेंनुङ” देंत। \em ब्‍यवस्‍था १८:१८; मत्ती १०:१९\em* \v 13 मोसाम चहिं “आं परमप्रभु, आं पा ङा अरु कली सोइक्‍ने चाप्‍नीनी कों? तन्‍न आं कली मसोइक्‍तीनी” दें‍त। \v 14 मिनु परमप्रभु यावे मोसा आ पर्बम गाइश्‍शा “लेवी थर ङा इ लोक्‍ब हारून रिम्‍शो लोव़ पस जोक्‍ब बाक्‍ब, गो मतुइक्‍नुङा ङा? मिनु मुल इ कली ग्रुम्‍थ जाक्‍ब। इ कली तशा शुश ग्‍येरब। \v 15 गो इ पचा माल्‍शो लोव़ नेल्‍ल शेंनुङ। मिनु गे मेको हारून कली देंचा माल्‍नेवे। मिनु मेकोमी इ पा ङा मुर आन कली लोव़ पचा माल्‍ब। मेको इ शोव़ खोदेंशो दुम्‍ब। गो इ कली लोव़ पाइब परमप्रभु खोदेंशो पा, गे हारून कली लोव़ पाइब बाक्‍नीनी। \v 16 दोपा गो, परमप्रभुम इ कली लोव़ पाइनुङा, मोपा गे हारून कली लोव़ पचा माल्‍नेवे। मिनु मेकोमी मुर आन कली लोव़ पचा माल्‍ब। \em प्रस्‍थान ७:१-२\em* \v 17 मेको कोक्‍के लाइश्‍शा, आं देंशो चिन्‍ड कोंइदो” दे परमप्रभु यावेमी मोसा कली माइक्‍तु। \s1 मोसा इजीप्‍त रागी लेश्‍शो \p \v 18 मिनु मोसा आ शिउ, यित्रो आ खिं लशा, मेको कली “इजीप्‍त रागीम बाक्‍शो आं लोक्‍ब आन कली ग्रुम्‍थ लचा गेयीनी। बेक्‍मा कों, ब्रोंइमा, गो तुइक्‍चा दाक्‍ती” दे पुंइतु। मिनु यित्रोमी “इ थुं नाइश्‍शा, लावो” देंत। \em प्रस्‍थान ३:१\em* \v 19 मिनु मोसा मिदयान रागीम बाक्‍मेनु, परमप्रभु यावेमी “लेंशा इजीप्‍त रागी लावो। मारदे हना इ कली साइक्‍चा माल्‍बपुकी बेक्‍तेक्‍मे” दे लोव़ पाप्‍तु। \v 20 मिनु मोसा आ मीश नु आ तौ निक्‍शी नु गधा ङोइश्‍शा, इजीप्‍त रागी लेत्‍त। परमप्रभु आ गेशो कोक्‍के यो कुरतु। \em प्रस्‍थान १८:३-४\em* \p \v 21 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “इ नोफा दाइश्‍शा नेनो। गे इजीप्‍त रागी जाक्‍दीश्‍शा, गो इ कली पपाइश्‍शो छक लाक्‍चा ङा गेय नेल्‍ल फाराओ आ ङोंइती पावो। गो चहिं मुर आन कली लचा मगेचा ङा पा फाराओ कली काइ मटीब सेल्‍नुङ। \em प्रस्‍थान ७:३,१३; ब्‍यवस्‍था २९:३; यसैया ६:१०; रोमी ९:१८\em* \v 22 मिनु गे मेको कली ‘परमप्रभु यावेमी इन कली मार लोव़ पाप्‍तु देंशा हना, इस्राएल आं ङोंइती जरमेशो तौ बाक्‍ब। \em ब्‍यवस्‍था ३२:६\em* \v 23 आं तौ कली आं कली चढ़ेतीक चढ़ेथ लचा गेवो। गे मटिप्‍तीवी हना, गो इ ङोंइती जरमेशो तौ कली साइक्‍नुङ’ देंत, देनो” दे परमप्रभु यावेमी मोसा कली माइक्‍तु। \em प्रस्‍थान ११:५; प्रस्‍थान १२:२९\em* \s1 मोसा आ तौ कली चिनु ख्रोइश्‍शो \p \v 24 मिनु लांम बास बाक्‍मानु, परमप्रभु यावेमी मोसा आ नेक्‍था जाक्‍शा, मेको कली साइक्‍चा माल्‍तु। \em उत्‍पत्ती १७:१४; उत्‍पत्ती ३२:२५\em* \v 25 मिनु सिप्‍पोरामी चहिं हेश्‍शो फुल्‍लु का गुप्‍शा, आ तौ कली ख्रोइक्‍तीक चिन्‍ड ख्रोदा बाक्‍त। मोपा मेकोमी आ तौ आ चारतीक ङा कुशुल ख्रोइश्‍शा, आ तौ आ कुशुलम मोसा आ रां थिशा “गे हुश के ग्‍युम्‍ले नवे” देंमाक्‍त। \em यहोसु ५:२\em* \v 26 मोदेंशो पतीके, परमप्रभुमी मोसा कली मसाइक्‍थु, प्रोना बाक्‍त। सिप्‍पोरामी मारदे “हुश के ग्‍युम्‍ले” दें‍त देंशा हना, ख्रोइक्‍तीक चिन्‍ड रे हुश यिमाक्‍त। \s1 मोसा नु हारून \p \v 27 ङोंइती परमप्रभु यावेमी हारून कली “मोसा गोरशो रागीम जाक्‍चा चिक्‍शो बाक्‍ब। मेको कली ग्रुम्‍थ लावो” दे माइक्‍तु। मिनु लशा, परमप्रभु आ डांडाम मोसा कली ग्रुम्‍शा, पुक्‍पु पाइक्‍तु। \v 28 मोसामी आ कली सोइक्‍ब परमप्रभु यावे आ लोव़ नेल्‍ल नु आ पचा माल्‍शो चिन्‍ड यो हारून कली शेंताक्‍व। \p \v 29 मिनु मेको निक्‍शीमी इस्राएली आन खाल्‍पा नेल्‍ल आन कली खुप्‍ताक्‍से। \v 30 हारूनमी परमप्रभु यावेमी मोसा नु पशो लोव़ नेल्‍ल मेको आन कली शेंताक्‍व। मोसा कली कोंइशो चिन्‍ड, हारूनमी मुर आन ङोंइती कोंइताक्‍व। \v 31 मिनु मुरपुकीमी थमा सुइक्‍तेक्‍म। मिनु परमप्रभु यावेमी इस्राएली आन कली ग्रुम्‍शा, आन श्‍येत तशा, वारच पचा चिक्‍शो तुइश्‍शा, मेकोपुकी बाप्‍शा, परमप्रभु कली ठेयब सेल्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान ३:१६\em* \c 5 \s1 मोसा नु हारून आस लोव़ \p \v 1 मिनु नोले मोसा नु आ लोक्‍ब हारून फाराओ ग्रुम्‍थ लाम्‍ताक्‍स। मिनु मेको कली “परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभुमी आंस कली लोव़ पाप्‍तु। मेकोमी ‘आं मुर आन कली गोरशो रागीमी आं पर्बम चाड मानेचा कली लचा गेवो’ दे परमप्रभु यावेमी इन कली देंशो बाक्‍ब” देंताक्‍स। \em प्रस्‍थान ३:१८; प्रस्‍थान ७:१६,२६; प्रस्‍थान ९:१,१३\em* \v 2 मिनु फाराओमी “परमप्रभु यावे सु बाक्‍म, गो मतुइक्‍नुङ। मार, आ देंशो लोव़ टिचा माल्‍नुङा? गो इस्राएली आन कली मारदे लचा गेनुङा? गो परमप्रभु यावे कली मतुइक्‍नुङ। मोपतीके इस्राएल ङा मुर, इन कली लचा मगेनन्‍नी” दें‍त। \v 3 मिनु मेको निक्‍शीमी “हिब्रू मुर आन परमप्रभुमी आंस कली ग्रुम्‍तु। आंइ कली लचा गेने, दे पुंइनस्‍कु। गोपुकी रोइमी, लडाइमी मबेक्‍कल, दे परमप्रभु यावे, आंइ परमप्रभु कली चढ़ेथ नाक्‍त सां सम्‍म गोरशो रागीम लचा गेने” दे माइक्‍ताक्‍स। \v 4 मिनु इजीप्‍त ङा पिपम मेको आस कली “मोसा नु हारून, गे मारदे मुर आन कली आन गेय क्‍योल्‍चा माल्‍नीसी? इस गेय पथ लस” देंत। \s1 इस्राएली आन कली श्‍येत गे‍शो \p \v 5 मिनु फाराओमी लेंशा “नेनीस, इस जात ङा मुर शुश दुम्‍तेक्‍म। गे मेको आन कली आन गेय रे नाइक्‍चा गेचा माल्‍सी?” दे मोसा नु हारून आस कली हुइक्‍ताक्‍व। \em प्रस्‍थान १:७,१२\em* \v 6 मोपतीके मेको नाक्‍ती रे फाराओमी गेय पपाइक्‍ब ठेयब मुर नु कोव़ब मुर आन कली \v 7 “मुल रे इस्राएली आन कली इंटा सेल्‍चा कली पराल मगेचा, आंमा गुप्‍थ लचा माल्‍नीम। \v 8 तन्‍न इंटा चहिं ङोंइती दोशो सेल्‍मे, मुल यो मोशोन सेल्‍चा माल्‍नीमी। मिनु आन गेय ङोंइती पशो खोदेंशो पा पचा माल्‍नीम। मारदे हना आन गेय मबाक्‍मेनु, मेकोपुकीमी ‘गोपुकी गोरशो रागीम आंइ परमप्रभु कली चढ़ेचा दाक्‍नीकी’ दे लोव़ पशा ग्रीनीम। \v 9 मेको मुर आन कली शुश गेय पपाइश्‍शा श्‍येत गेचा माल्‍नीनी। मेकोपुकीम गेय पा बाक्‍मानु, दूली लोव़ मनेंनीम” दे आ मुर आन कली देंमाक्‍त। \p \v 10 मिनु इस्राएली आन कली गेय पपाइक्‍बपुकी नु कोव़बपुकीमी मुर आन कली “फाराओमी ‘इन कली पराल मगेनुङ’ देंशो बाक्‍ब। \v 11 मोपतीके ते खुप्‍ने चाप्‍नीनी, मेक ङा खुप्‍तीन। इंटा चहिं ङोंइती दोशो सेल्‍नी, मुल यो मोशोन सेल्‍चा माल्‍नीनी” दे मदमे बाक्‍त। \v 12 मोपा मेकोपुकी इजीप्‍त रागीमी पराल मथित्‍तीके पराल के ठुटा गुप्‍थ ब्रशा गाक्‍मा बाक्‍त। \v 13 गेय पपाइक्‍बपुकीमी “पराल गेशो नाक्‍त दोशो इंटा सेल्‍नी, मुल यो मोशोन सेल्‍चा माल्‍नीनी” दे शुश गेय पपदमे बाक्‍त। \v 14 फाराओ आ गेय पपाइक्‍ब इस्राएली कोव़बपुकी यो वोइश्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। मेको आन कली तुप्‍शा “ङोंइती ङा खोदेंशो पा सिनाक्‍ती मुलाक्‍ती इंटा मारदे मसेल्‍नी?” दे इस्राएली कोव़ब आन कली हुइक्‍तमे बाक्‍त। \p \v 15 मिनु इस्राएली कोव़बपुकीमी फाराओ कली “मारदे इन वाइल आन कली ओदेंशो मरिम्‍शो पाइनीनी? \v 16 इन वाइल आन कली पराल मगेथु ‘इंटा सेलीने’ दे हुइक्‍नीनी। मेको ला ममाइ, इन मुरपुकीमी आंइ कली तुप्‍नीम। गे इन रागी ङा मुर आन कली मरिम्‍शो पपाइक्‍नीनी” देंमा बाक्‍त। \v 17 मिनु फाराओमी “गे अल्‍सेपुकी, थम अल्‍से दुम्‍तीनी। मोपतीके गे ‘आंइ कली परमप्रभु यावे कली चढ़ेथ लचा गेने’ देंतीनी। \v 18 मुल गेय पथ लने। पराल मगेंसीब, इंटा चहिं ङोंइती दोशो सेल्‍नी, मोशोन सेल्‍चा माल्‍नीनी” देंमाक्‍त। \v 19 मिनु इस्राएली कोव़बपुकीमी “इं कली मरिम्‍शो पशा, शुश श्‍येत गेनीम” दे तुइक्‍तमे बाक्‍त। मारदे हना “ङोंइती नाक्‍त किंत किंत दोशो इंटा सेल्‍नी, मुल यो मोशोन सेल्‍चा माल्‍नीनी” देंशो बाक्‍मा बाक्‍त। \p \v 20 मिनु फाराओ आ बाक्‍तीके रे लमानु, मेकोपुकीमी लांमी रिम्‍शा बाक्‍शो मोसा नु हारून आस कली ग्रुम्‍तेक्‍म। \v 21 मिनु मेको कोव़बपुकीमी “परमप्रभु यावेमी इस कली सजाइ गेवल। मारदे हना गे निक्‍शीमी फाराओ नु आ मुर आन ङोंइती आंइ कली मरिम्‍शो सेल्‍तीसी। आंइ कली साइक्‍चा, दे तरवार आन गुइमी गेतीसी” दे गाइश्‍शा हुइक्‍ताक्‍म। \p \v 22 मिनु मोसा परमप्रभु यावे आ नेक्‍था लशा “परमप्रभु, मारदे गे इन मुर आन कली मरिम्‍शो पाइनीनी? आं कली मारदे एक सोइक्‍तीनी? \v 23 गो इन नेंमी फाराओ नु लोव़ पङा नोले, मेकोमी इन मुर आन कली ङोंइती क्‍येङा शुश श्‍येत गेप्‍तु। गे चहिं इन मुर आन कली मप्रोंइनी” दें‍त। \c 6 \s1 परमप्रभुमी मोसा नु लोव़ पशो \p \v 1 मिनु नोले परमप्रभु यावेमी मोसा कली “गो फाराओ कली मार पाइनुङा, गे मुल ताइनेवे। फाराओम मेको आन कली लचा गेचा ला ममाइ, ठेयब सक्तिमी फाराओ कली आं मुर आन कली आ रागी रे खेरपाइक्‍नुङ” दें‍त। \em प्रस्‍थान ११:१; प्रस्‍थान १२:३३\em* \v 2 मिनु लेंशा परमप्रभुमी मोसा कली “गो यावे नङ। \em प्रस्‍थान ३:१४-१५; उत्‍पत्ती १७:१\em* \v 3 गो अब्राहाम, इसहाक नु याकूब आन ङोंइती ग्रूशो ‘नेल्‍ल क्‍येङा सक्ति पाइश्‍शो परमप्रभु नङ’ दे मेको आन कली तुइक्‍पाइक्‍ताक्‍मी। तन्‍न ‘आं नें यावे बाक्‍ब’ दे मतुइक्‍पदुमी। \v 4 गो मेको आन कली ‘गे मुल अर्को रागी ङा मुर दुम्‍शा, हिरना हिरन बाक्‍शो कनानी आन रागी इन कली गेनुङ’ दे अब्राहाम, इसहाक नु याकूब नु कबल पने थुम्‍शो नङ। \em उत्‍पत्ती १७:८\em* \v 5 मिनु गो इजीप्‍त ङा मुरपुकीमी इन कली गेय पाइब सेल्‍मेनु, श्‍येत जशो इस्राएली आन ङाक्‍शो ताता। मिनु गो आं कबल पशो मिम्‍ताक्‍ङ। \v 6 मोपतीके गो इस्राएली आन कली ‘गो परमप्रभु यावे नङ। गो इजीप्‍त ङा मुर आन गेशो श्‍येत नु इन वाइल दुम्‍शो गेय रे प्रोंइनन्‍नी। गो इजीप्‍त ङा मुर आन कली ठेयब सजाइ गेशा, आं ठेयब सक्तिमी इन कली ग्रुंइनुङ। \v 7 मिनु गो इन कली आं मुर सेल्‍नुङ। गो इन परमप्रभु दुम्‍नुङ। मिनु गो इन कली इजीप्‍त ङा मुर आन गेशो श्‍येत रे ग्रुंइब, परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु नङ, दे तुइक्‍चा माल्‍नीनी। \v 8 मिनु गो अब्राहाम, इसहाक नु याकूब आन कली गेनुङ, दे कसम जशो रागीम इन कली चाक्‍दीत्‍नुङ। मिनु मेको रागी इन के दुम्‍ब। गो परमप्रभु यावे नङ’ दे गे इस्राएली आन कली देंचा माल्‍नेवे” दें‍त। \em उत्‍पत्ती २२:१६\em* \p \v 9 मिनु मोसामी मेको लोव़ इस्राएली आन कली नेंपदानु, वाइल दुम्‍तीके नु आन थुं लुक्‍च लतीके मोसा आ लोव़ मने‍नेम। \v 10 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली \v 11 “गे इजीप्‍त ङा पिप फाराओ कली ‘इस्राएली आन कली इन रागी रे लचा गेने’ दे मतो” देंत। \v 12 मिनु मोसामी परमप्रभु यावे कली “इस्राएलीपुकीमी ला यो आं लोव़ मनेनेम हना, गो ब्‍वाक्‍स मजोक्‍ब मुर आं लोव़ फाराओम दोपा नेंबा?” दे लोव़ लेत्‍ताक्‍व। \em प्रस्‍थान ६:३०; प्रस्‍थान ४:१०\em* \v 13 मोपा परमप्रभु यावेमी मोसा नु हारून आस कली इस्राएली आन पर्बम लोव़ पाप्‍तु। मिनु “गेमी इजीप्‍त ङा पिप फाराओ कली ‘इस्राएली आन कली इन रागी रे लचा गेचा माल्‍नीनी’ दे रुप्‍पतीस” दें‍त। \s1 मोसा नु हारून आस किकी पिपी \p \v 14 इस्राएली आन किकी पिपी आन दातेमी ठेयब दुम्‍शो, सु सु बाक्‍मा बाक्‍त देंशा हना, इस्राएल आ ङोंइती जरमेशो तौ रूबेन मेको आ तौपुकी हनोक, पल्‍लु, हेस्रोन नु कारमी बाक्‍मा बाक्‍त। मेको रूबेन आ खिं खिं ङा मुर बाक्‍मा बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ४६:९-११\em* \p \v 15 सिमियोन आ तौपुकी येमुएल, यामीन, ओहद, याकीन नु सोहार बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु का कनानी मीश रे जरमेशो शावल बाक्‍माक्‍त। मेको सिमियोन आ खिं ङा मुर बाक्‍मा बाक्‍त। \p \v 16 मिनु लेवी आ तौ आन खिं खिं ङा मुर सु सु बाक्‍मा बाक्‍त देंशा हना, गेरशोन, कोहाथ नु मेरारी बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु लेवी सहे का ३७ बर्स ब्रोंइमाक्‍त। \em १इतिहास ५:२७-३०; १इतिहास ६:१-४\em* \v 17 गेरशोन आ तौ लिब्‍नी नु शिमेइ बाक्‍सा बाक्‍त। \v 18 कोहाथ आ तौपुकी अम्राम, इच्‍हार, हेब्रोन नु उज्‍जीएल बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु कोहाथ सहे का ३३ बर्स ब्रोंइमाक्‍त। \v 19 मिनु मेरारी आ तौ माहली नु मुशी बाक्‍सा बाक्‍त। मेको लेवी आ खिं खिं ङा मुर बाक्‍मा बाक्‍त। \p \v 20 मिनु अम्राममी आ आफ आ समी चाक्‍गा बाक्‍त। मेको आ नें योकेबेद बाक्‍माक्‍त। मेकोमी हारून नु मोसा थिमाक्‍त। अम्राम सहे का ३७ बर्स ब्रोंइमाक्‍त। \em प्रस्‍थान २:१; लेवी १८:१२\em* \p \v 21 इच्‍हार आ तौपुकी कोराह, नेफेग नु जिक्री बाक्‍मा बाक्‍त। \em गन्‍ती १६:१\em* \v 22 उज्‍जीएल आ तौपुकी मीशाएल, एल-साफान नु सिथ्री बाक्‍मा बाक्‍त। \em लेवी १०:४\em* \v 23 मिनु हारूनम नहशोन आ समी अम्‍मीनादाब आ तमी एली-शेबा चाक्‍गा बाक्‍त। मेकोमी नादाब, अबीहु, एलाजर नु इथामार थिमाक्‍त। \em प्रस्‍थान २८:१\em* \v 24 कोराह आ तौपुकी अस्‍सीर, एल्‍काना नु अबी-आसाफ बाक्‍मा बाक्‍त। मेको कोराह आ खिं ङा मुर बाक्‍मा बाक्‍त। \v 25 मिनु हारून आ तौ एलाजरम पुतीएल आ तमी चाक्‍गा बाक्‍त। मेकोमी फिनेहास थिमाक्‍त। मेकोपुकी लेवी आ खिं ङा ठेयब मुर बाक्‍मा बाक्‍त। \em गन्‍ती २५:७\em* \v 26 मिनु परमप्रभु यावेमी हारून नु मोसा कली “गे इस्राएल ङा मुरपुकी हुल हुल पा इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइदीस” देंत। \em प्रस्‍थान ६:१३\em* \v 27 मिनु मेको निक्‍शीमी इजीप्‍त ङा पिप फाराओ कली “इस्राएल ङा मुर आन कली लचा गेने” दे लोव़ पाम्‍ताक्‍से। \p \v 28 मिनु परमप्रभु यावेमी इजीप्‍त रागीमी मोसा कली \v 29 “गो परमप्रभु यावे नङ। गे इजीप्‍त ङा पिप फाराओ कली आं देंशो लोव़ नेल्‍ल माइक्‍चा माल्‍नेवे” दें‍त। \v 30 मिनु मोसामी परमप्रभु यावे कली “गो ब्‍वाक्‍स मजोक्‍ब मुर नङ। दोपा फाराओमी आं लोव़ नेंबा ङा?” दें‍त। \em प्रस्‍थान ६:१२\em* \c 7 \s1 मोसामी चिन्‍ड कोंइशो \p \v 1 परमप्रभु यावेमी मोसा कली “नेनो, गो इ कली फाराओ आ ङोंइती परमप्रभु खोदेंशो पा चिन्‍ड कोंइने चाप्‍ब सेल्‍तन। इ लोक्‍ब हारून चहिं इ लोव़ पाइब दुम्‍ब। \em प्रस्‍थान ४:१६\em* \v 2 गो इ कली मार मार माइक्‍ना, गे मेको देंचा माल्‍नेवे। मिनु इ लोक्‍ब हारूनमी ‘इस्राएली आन कली इन रागी रे लचा गेन’ दे फाराओ कली देंचा माल्‍ब। \v 3 तन्‍न गो फाराओ कली काइ मटीब सेल्‍नुङ। मिनु गो इजीप्‍त रागीमी शुश चिन्‍ड नु छक लाक्‍चा ङा गेय कोंइनुङ। \em प्रस्‍थान ४:२१\em* \v 4 मिनु फाराओमी इस कली मटीब। मिनु गो इजीप्‍त ङा मुर आन कली थाम्‍पान सजाइ गेशा, आं शुश मुर आन कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइनुङ। \v 5 गो इजीप्‍त ङा मुर आन कली थाम्‍पान सजाइ गेशा, इस्राएली आन कली आन दाते रे ग्रुंइदुनु ‘गो परमप्रभु यावे नङ’ दे इजीप्‍त ङा मुर आन कली तुइक्‍पाइक्‍नुङ” देंत। \em प्रस्‍थान ७:१७; प्रस्‍थान ८:१८; प्रस्‍थान ९:२९; १सामुएल १७:४६; १राजा २०:२८; २राजा १९:१९; इजीकीएल २९:६\em* \v 6 मिनु मोसा नु हारूनमी परमप्रभु यावे आ देंशो पाम्‍ताक्‍से। \v 7 मोपा फाराओ नु लोव़ पची ना, मोसा ८० बर्स दुम्‍शो बाक्‍त। हारून ८३ बर्स दुम्‍शो बाक्‍त। \s1 कोक्‍के ब्‍वारशा बुस्‍स दुम्‍पाइश्‍शो \p \v 8 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा नु हारून आस कली \v 9 “फाराओमी इस कली ‘छक लाक्‍चा ङा चिन्‍ड कोंइदीसे’ देंमेनु, गेमी हारून कली ‘इ कोक्‍के बुस्‍स दुम्‍पाइक्‍चा कली फाराओ आ ङोंइती ब्‍वारदो’ देंचा माल्‍नेवे। मिनु मेको कोक्‍के बुस्‍स दुम्‍ब” देंत। \em प्रस्‍थान ४:३\em* \v 10 मोपा मोसा नु हारूनमी परमप्रभु यावे आ देंशो पशा, फाराओ आ बाक्‍तीकेमी लाम्‍ताक्‍स। मिनु हारूनमी आ कोक्‍के फाराओ नु आ गेय पाइब मुर आन ङोंइती ब्‍वारताक्‍व। मिनु मेको कोक्‍के बुस्‍स दुम्‍‍त। \v 11 मिनु फाराओमी इजीप्‍त रागी ङा जादू नु टुना मुना पाइब आन कली ब्रेत्‍ताक्‍मी। मेकोपुकीमी यो आन टुना मुनामी हारून खोदेंशो पा आन कोक्‍के ब्‍वारशा, बुस्‍सपुकी सेल्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान ७:२२; प्रस्‍थान ८:३; उत्‍पत्ती ४१:८; २तिमोथी ३:८\em* \v 12 तन्‍न हारून आ कोक्‍के रे दुम्‍शो बुस्‍सुमी मेको आन कोक्‍के रे दुम्‍शो बुस्‍स नेल्‍ल आन कली दाक्‍‍तीमी। \v 13 मिनु परमप्रभु यावेमी देंशो खोदेंशो पा फाराओ काइ मटीब दुम्‍शा, मोसा नु हारून आस देंशो लोव़ मबिस्‍से। \em प्रस्‍थान ४:२१\em* \s1 ब्‍वाक्‍कु नेल्‍ल हुश सेल्‍शो \p \v 14 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “फाराओ काइ मटीब दुम्‍‍त। आं मुर आन कली लचा मगेब। \v 15 गे दीसा सुनी फाराओ ग्रुम्‍थ लचा माल्‍नीसी। फाराओ ब्‍वाक्‍कु आ नेक्‍था लमेनु, गे मेको आ क्‍येङा ङोंइती खोला आ नेक्‍था जाक्‍दीश्‍शा, रिम्‍शा बाक्‍चा माल्‍नीसी। बुस्‍स दुम्‍ब कोक्‍के यो लाइक्‍चा माल्‍नीसी। \v 16 मिनु गे मेको कली ‘परमप्रभु यावे, हिब्रू मुर आन परमप्रभुमी इन कली, आं मुर आन कली आं कली चढ़ेतीक चढ़ेथ गोरशो रागी लचा गेवो, देंती। तन्‍न गे मुल सम्‍म आं लोव़ मटिवी’ देंत” देनीस। \em प्रस्‍थान ५:१\em* \v 17 मोपतीके परमप्रभु यावेमी “गो परमप्रभु यावे नङ। गे आं पतीकेमी तुइक्‍नेवे। गो आं कोक्‍केमी नील खोला ङा ब्‍वाक्‍कु तुप्‍नुङ। मिनु मेको हुश दुम्‍ब। \em प्रस्‍थान ४:९\em* \v 18 मिनु खोला ङा ङांइ नेल्‍ल बेक्‍नीम। खोला शुश राक्‍शो रिना पाइब। मिनु इजीप्‍त ङा मुरपुकी मेको ब्‍वाक्‍कु तूचा ग्रांग्रा दीनीम” दे मोसा कली देंत। \p \v 19 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “गेमी हारून कली ‘इ कोक्‍के इजीप्‍त रागी ङा ब्‍वाक्‍कु हुश दुम्‍पाइक्‍चा कली ब्‍वाक्‍कु तारी दिंदो। नादी, खोला, कुवा नु इनार आन तारी दिंदो। मुर आन चाक्‍शो ठेका नु गरम बाक्‍शो ब्‍वाक्‍कु यो हुश दुम्‍ब’ दे हारून कली देनो” देंत। \em प्रकाश ११:६\em* \p \v 20 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा नु हारून कली दोदेंशो देंमे, मोदेंशो पाम्‍ताक्‍स। मोसामी फाराओ नु आ गेय पाइब आन ङोंइती आ कोक्‍के खोला ङा ब्‍वाक्‍कु तार दिंशा तुबानु, हुश दुम्‍त। \v 21 मोपा नील खोला ङा ङांइ नेल्‍ल बेक्‍तेक्‍म। मिनु ब्‍वाक्‍कु राक्‍शो रिना पाइश्‍शो दुम्‍‍त। इजीप्‍त रागी ङा मुर नेल्‍लेमी नील खोला ङा ब्‍वाक्‍कु तूने मचबेम। इजीप्‍त रागी नेल्‍ल हुशेइ हुश दुम्‍त। \v 22 इजीप्‍त रागी ङा ठेयब टुना मुना पाइबपुकीमी यो आन मन्‍तरमी आस पशो खोदेंशो पाम्‍तेक्‍म। फाराओ आ थुं चहिं ङोंइती ङा खोदेंशो पा काइ मटीब दुम्‍माक्‍त। मिनु मोसा नु हारून आस देंशो मटिवो। परमप्रभु यावेमी ङोंइती दोदेंशो देंमे, मोदेंशो दुम्‍‍त। \em प्रस्‍थान ७:११\em* \v 23 मिनु फाराओ आ खिं लेम्‍माक्‍त। मार दुम्‍मे, मारेइ ममिम्‍ता बाक्‍त। \v 24 इजीप्‍त रागी ङा मुरपुकीमी नील खोला आ नेक्‍था शुश कुवा दोम्‍तेक्‍म। मारदे हना नील खोला ङा ब्‍वाक्‍कु काइ तूचा मदुम। \v 25 मोपा परमप्रभु यावेमी नील खोला ङा ब्‍वाक्‍कु तुप्‍शा, हुश दुम्‍शो ७ नाक्‍ती दुम्‍त। \c 8 \s1 क्रुक्‍क्रु ग्रूपाइश्‍शो \p \v 1 मिनु नोले परमप्रभु यावेमी मोसा कली “गे फाराओ आ बाक्‍तीक लावो। परमप्रभु यावेमी आ मुर आन कली लचा गेमी। \em प्रस्‍थान ५:१\em* \v 2 गे लचा मगेतीनी हना, क्रुक्‍क्रुपुकीमी इ रागी ङा मुर नेल्‍ल आन कली श्‍येत गेपाइक्‍नुङमी। \v 3 नील खोलाम शुश क्रुक्‍क्रु ग्रूपाइक्‍नुङ। मेकोपुकी इन खिंम बाक्‍थ जाक्‍नीम। इन इप्‍तीक कोठामी यो ओव़नीम। इन खाट तार ङोइक्‍नीम। मिनु इन दरवार ङा गेय पाइब आन खिंमी यो ओव़नीम। मुर आन तार नु आन चुप्‍लुमी यो बाक्‍नीमी। आन फस नित्‍तीके बोस आगाम ओव़नीम। \v 4 मेको क्रुक्‍क्रुपुकी इन तारी, इन मुर आन तारी नु इन दरवार ङा गेय पाइब आन तारी जाक्‍नीम, दे परमप्रभु यावे आ देंशो लोव़ बाक्‍ब, दे मतो” दे मोसा कली देंत। \p \v 5 मिनु नोले परमप्रभु यावेमी मोसा कली “गेमी हारून कली ‘इ कोक्‍के खोला नेल्‍ल आन तार दिंदो। मोपा गे इजीप्‍त रागीम क्रुक्‍क्रु ग्रूपाइक्‍नेवे’ दे हारून कली देनो” दें‍त। \v 6 मिनु हारूनमी आ गुइ इजीप्‍त ङा ब्‍वाक्‍कु तारी दिंताक्‍व। मिनु क्रुक्‍क्रुपुकी ग्रूशा, इजीप्‍त रागी नेल्‍ल ब्रीतेक्‍म। \v 7 इजीप्‍त रागी ङा जादू टुना मुना पाइबपुकीमी यो आन मन्‍तरमी हारून खोदेंशो पा क्रुक्‍क्रु ग्रूपाइक्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान ७:११\em* \p \v 8 मिनु फाराओमी मोसा नु हारून आस कली ब्रेप्‍पाइश्‍शा “आं पर्बम नु आं मुर आन पर्बम परमप्रभु यावे कली पुनीस। क्रुक्‍क्रु लमल, दे पुनीस। गोमी इस्राएल जात ङा मुर आन कली परमप्रभु यावे कली चढ़ेथ लचा गेनुङ” दे मोसा नु हारून आस कली देंत। \em प्रस्‍थान ८:२४; प्रस्‍थान ९:२८; प्रस्‍थान १०:१७\em* \v 9 मिनु मोसामी फाराओ कली “हजुर, इन कली नु इन गेय पाइब आन कली, इन मुर आन खिं नु इन खिं रे क्रुक्‍क्रु लमल, नील खोलाम ला बाक्‍मल, दे गेना पुंइचा माल्‍नस्‍कु?” दे हिल्‍लो पाप्‍तु। \v 10 मिनु “दीसा कली पुनीस” दे लोव़ लेत्‍ताक्‍व। मोसामी “परमप्रभु यावे आंइ परमप्रभु खोदेंशो सुइ मबा, दे तुइक्‍पाइक्‍चा कली इन देंशो दीसा दुम्‍ब। \em प्रस्‍थान ९:१४; प्रस्‍थान १५:११; ब्‍यवस्‍था ३३:२६; २सामुएल ७:२२; येरमीया १०:६\em* \v 11 दीसा क्रुक्‍क्रुपुकी इन बाक्‍तीक, इन गेय पाइब नु इन मुर इन खिं नेल्‍ल रे गाक्‍नीमी। नील खोलाम ला बाक्‍नीम” देंत। \p \v 12 मोपा मोसा नु हारून फाराओ आ खिं रे लाम्‍ताक्‍स। मिनु मोसामी मेको परमप्रभु यावे आ सोइश्‍शो क्रुक्‍क्रु आ पर्बम पुंइतु। \v 13 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसामी पुंइशो नेंशा पाप्‍तु। खिंम, लाङगाम नु रूम बाक्‍शो क्रुक्‍क्रु नेल्‍ल बेक्‍‍तेक्‍म। \v 14 मुरुमी बेक्‍शो क्रुक्‍क्रु नेल्‍ल खुप्‍ताक्‍म। मिनु रागी नेल्‍ल थाम्‍पा रिना पाइक्‍तु। \v 15 इजीप्‍त रागी ङा फाराओ चहिं मेको क्रुक्‍क्रु रे ब्रोंइशो तशा, आ थुं ङोंइती ङा खोदेंशो पा काइ मटीब दुम्‍माक्‍त। मिनु मोसा नु हारूनम देंशो लोव़ मपव। ङोंइती परमप्रभु यावेमी मो देंशो बाक्‍माक्‍त। \em प्रस्‍थान ४:२१\em* \s1 भुस्‍ना ग्रूपाइश्‍शो \p \v 16 मिनु नोले परमप्रभु यावेमी मोसा कली “गेमी हारून कली ‘इ कोक्‍के दिंशा, फुरक तुपो’ दे मतो। मिनु मो पवानु, इजीप्‍त रागीमी फुरक नेल्‍ल भुस्‍ना दुम्‍शा फोंइनीम” दे मोसा कली माइक्‍तु। \em प्रस्‍थान\em* \v 17 मिनु हारूनमी फुरक तुबानु, इजीप्‍त रागी नेल्‍लेमी मुर नु बस्‍तु भाव आन तारी भुस्‍ना शुश फोंइतेक्‍म। \v 18 इजीप्‍त रागी ङा जादू टुना मुना पाइबपुकीम यो हारून खोदेंशो पा भुस्‍ना ग्रूपाइक्‍चा माल्‍तेक्‍म। तन्‍न मचबेम। मुर नु बस्‍तु भाव आन तारी भुस्‍ना शुश जुक्‍ताक्‍म। \em प्रस्‍थान ७:११\em* \v 19 मिनु जादू टुना मुना पाइबपुकीमी फाराओ कली “एको परमप्रभुमी पाप्‍तु” देंमा बाक्‍त। फाराओ चहिं काइ मटीब दुम्‍माक्‍त। मिनु मोसा नु हारून आस देंशो लोव़ मटिव। परमप्रभु यावेम ङोंइती देंशो खोदेंशो दुम्‍त। \em भजन संग्रह ६४:१०; भजन संग्रह ७२:१८; लूका ११:२०\em* \s1 डांस ग्रूपाइश्‍शो \p \v 20 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “सुनी कना बोक्‍को। फाराओ खोला लमेनु, मेको कली ग्रुम्‍थ लावो। मिनु फाराओ कली ‘परमप्रभु यावेमी, आं मुर आन कली आं कली चढ़ेथ लचा गेवो। \em प्रस्‍थान ५:१\em* \v 21 नेनो, गे आं मुर आन कली लचा मगेप्‍तीवी हना, गो इ कली, इ गेय पाइब आन कली नु इ मुर नेल्‍ल आन कली श्‍येत जपाइक्‍चा कली इ खिंमी, इ रागी ङा मुर आन खिंमी डांसम ब्रीपाइक्‍नुङ। रू नेल्‍ल डांसम ब्रीपाइक्‍नुङ। \v 22 मेको मो दुम नाक्‍ती आं मुर आन बाक्‍तीक गोशेनमी चहिं डांस मग्रूपाइक्‍नुङ। अरु इजीप्‍त रागीमी ग्रूपाइक्‍नुङ। आं पर्बम तुइक्‍पाइक्‍चा कली मो पाइनुङ। मिनु गे आं पर्बम परमप्रभु यावे मेको रागीम बाक्‍ब, दे तुइक्‍चा माल्‍नेवे। \em प्रस्‍थान ७:५\em* \v 23 मोदेंशो पा गो आं मुर आन बाक्‍तीकेमी डांस मग्रूपाइक्‍नुङ। इ मुर आन बाक्‍तीकेमी ला डांस ग्रूपाइक्‍नुङ। दीसा गे तुइक्‍नेवे, देनो’ देंत” दे परमप्रभु यावेमी मोसा कली देंत। \v 24 मिनु परमप्रभु यावेमी आ देंशो पाप्‍तु। डांस शुश फोंइशा फाराओ आ खिं, आ दरवारम गेय पाइब आन खिं, इजीप्‍त रागी नेल्‍लेमी शुश डांस फोंइशा ब्रीतेक्‍म। मिनु डांसमी मेको रागी नेल्‍ल खतम सेल्‍तेक्‍म। \p \v 25 मिनु नोले फाराओमी मोसा नु हारून आस कली ब्रेप्‍पाइश्‍शा “लने, इन परमप्रभु कली आं रागी उइ चढ़ेने” दें‍त। \v 26 मोसामी चहिं “मो पचा मदुम्‍ब। मारदे हना परमप्रभु यावे, आंइ परमप्रभु कली चढ़ेशो तशा, इजीप्‍त ङा मुर ग्रांग्रा दी‍नीम। मोपा इजीप्‍त ङा मुर आन ङोंइती आन मदाक्‍शो गेय पकानु, मेकोपुकीमी आंइ कली फुल्‍लु आप्‍शा, साइक्‍नीम। \em उत्‍पत्ती ४३:३२; उत्‍पत्ती ४६:३४\em* \v 27 गोपुकी नाक्‍त सां ङा लां गाक्‍शा, गोरशो रागीम लशा, परमप्रभु यावेम देंशो खोदेंशो पा चढ़ेचा माल्‍नीकी” दें‍त। \em प्रस्‍थान ३:१८\em* \v 28 मिनु फाराओमी “गो इन कली गोरशो रागीम परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु कली चढ़ेथ लचा गेनुङ। शुश ङोन चहिं मलने। आं पर्बम यो पुनीस” दें‍त। \v 29 मिनु मोसामी “मुल गो एकेर रे लशा, परमप्रभु यावे कली पुंइनुङ। मार पुंइनुङ देंशा हना ‘दीसा फाराओ, आ गेय पाइब नु रागी ङा मुर नेल्‍ल आन बाक्‍तीक रे डांस प्रोक्‍पतीने’ दे पुंइनुङ। तन्‍न लोव़ का पाइनुङ। गे आंइ कली परमप्रभु यावे कली चढ़ेचा दुम्‍ब, दे नोले ‘लचा मगेनुङ’ देंशा, जोल मपने” दे मोसामी फाराओ कली दें‍त। \v 30 मो देंशा मोसा फाराओ आ खिं रे लशा, परमप्रभु यावे कली पुंइतु। \em प्रस्‍थान ८:८\em* \v 31 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा आ पुंइशो लोव़ नेंशा पाप्‍तु। मिनु डांस फाराओ आ खिं, आ गेय पाइब नु मुर नेल्‍ल रे तिल्‍तु। काइ मलीम। \v 32 तन्‍न फाराओ लेंशा काइ मटीब दुम्‍शा, इस्राएली आन कली लचा मगेव। \em प्रस्‍थान ४:२१\em* \c 9 \s1 बस्‍तु भाव बेक्‍पाइश्‍शो \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “फाराओ आ बाक्‍तीके लावो। मिनु गे परमप्रभु यावे, हिब्रू मुर आन परमप्रभुमी इन कली ‘आं मुर आं कली चढ़ेथ लचा गेवो। \em प्रस्‍थान ५:१\em* \v 2 नेनो, गे मेको आन कली लचा मगेथु, तेक्‍तीवी हना, \em यसैया १:२०\em* \v 3 परमप्रभु यावेमी इन गोठम बाक्‍शो बस्‍तु भाव आन कली ठेयब रोइ पपाइक्‍ब। इन शारा, गधा, दलओंठ, बी ब्‍यफ नु क्‍यारश भेडा नेल्‍ल आन कली बेक्‍तीक रोइ पपाइक्‍ब। \em प्रस्‍थान ३:२०\em* \v 4 तन्‍न इस्राएली आन बस्‍तु भाव आन कली रोइ मपपाइक्‍ब। इजीप्‍त ङा मुर आन बस्‍तु भाव आन कली चहिं रोइ पपाइक्‍ब। इस्राएली आन बस्‍तु भाव मबेक्‍नीम’ दे फाराओ कली माइक्‍चा माल्‍नेवे” दे परमप्रभु यावेमी मोसा कली दें‍त। \em प्रस्‍थान ८:१८\em* \v 5 मिनु परमप्रभु यावेमी “गो दीसा इजीप्‍त रागीम मो पाइनुङ” दें‍त। \v 6 मिनु आ दीसा परमप्रभु यावेमी आ देंशो पाप्‍तु। इजीप्‍त रागी ङा मुर आन बस्‍तु भाव बेक्‍मा बाक्‍त। तन्‍न इस्राएली आन बस्‍तु भाव चहिं मबेक्‍म। \v 7 मिनु फाराओमी इस्राएल ङा मुर आन बस्‍तु भाव यो बेक्‍मा कों, दे कोव़थ मुर सोइक्‍ताक्‍व। तन्‍न का यो मबेक्‍शो बाक्‍तेक्‍म, दे तुइक्‍पाइक्‍तेक्‍म। मोपा यो फाराओ काइ मटीब दुम्‍शा, इस्राएली आन कली लचा मगेव। \em प्रस्‍थान ४:२१\em* \s1 परमप्रभुमी गार मुपाइश्‍शो \p \v 8 मिनु नोले परमप्रभु यावेमी मोसा नु हारून आस कली “गे चुप्‍लु ङा पुलु हुइश्‍शा कुरशा लस। मिनु मोसामी फाराओ आ ङोंइती मेको पुलु सरीङ गे फ्रचा माल्‍ब। \v 9 मेको पुलु फुरक दुम्‍शा, मुर नु बस्‍तु भाव आन कली मरिम्‍शो गार मुपाइक्‍ब। इजीप्‍त रागी नेल्‍लेमी मोदेंशो दुम्‍ब” देंत। \em ब्‍यवस्‍था २८:२७\em* \v 10 मिनु मोसा नु हारूनमी चुप्‍लु ङा पुलु हुइश्‍शा कुरशा, फाराओ आ ङोंइती राप्‍ताक्‍स। मिनु मोसामी मेको पुलु सरीङ गे फ्राप्‍तु। मिनु मुर नु बस्‍तु भाव नेल्‍ल शुश गार मुतेक्‍म। \em प्रकाश १६:२\em* \v 11 मिनु इजीप्‍त रागी ङा जादू पाइबपुकी यो शुश गार मुशा, रोइ पशा, मोसा आ नेक्‍था बाक्‍ने मचबेम। \v 12 परमप्रभु यावेमी फाराओ कली काइ मटीब दुम्‍पदा बाक्‍त। मिनु मोसा नु हारून आस लोव़ मटिव। परमप्रभु यावेमी मोसा कली ङोंइती दोदेंशो देंमे मोदेंशो दुम्‍त। \em प्रस्‍थान ४:२१\em* \s1 ठेयब मुप्‍स यिपाइश्‍शो \p \v 13 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “सुनी कना बोक्‍शा, फाराओ कली ग्रुम्‍थ लशा, परमप्रभु यावे, हिब्रू मुर आन परमप्रभुमी इन कली ‘आं मुर आन कली आं कली चढ़ेथ लचा गेवो। \em प्रस्‍थान ५:१\em* \v 14 मारदे हना मुल रे गेचशो श्‍येतम इ कली, इ गेय पाइब आन कली नु इ मुर नेल्‍ल आन कली सोइक्‍नुङ। रागी रागीमी आं खोदेंशो सुइ मबाक्‍ब, दे इ कली तुइक्‍पाइक्‍नुङ। \em प्रस्‍थान ८:६\em* \v 15 मुल गो इ कली नु इ मुर आन कली बेक्‍तीक रोइ पपदु वा। \v 16 तन्‍न गो आं सक्ति रागी नेल्‍लेम तुइक्‍पाइक्‍चा कली इ कली मुल सम्‍म ब्रोंइचा गेता। आ नें रागी नेल्‍ल ङा मुर आन कली तुइक्‍पाइक्‍चा, दे इ कली ब्रोंइचा गेता। \em प्रस्‍थान १४:४; रोमी ९:१७\em* \v 17 गे आं मुर आन कली लचा मगेतीके, इ ठेयब लेश्‍शो तुइक्‍ताक्‍ङ। \v 18 नेनो, दीसा गो शुश मरिम्‍शो मुप्‍स यिपाइक्‍नुङ। मुल सम्‍म इजीप्‍त रागीमी मुर बाक्‍चा गोव़मे रे मोदेंशो ठेयब मुप्‍स गेनायो मयिशो बाक्‍ब। \v 19 मोपतीके इ बस्‍तु भाव आन कली खिं आगा ओंइदो। मारदे हना मुर नु बस्‍तु भाव, सु सु लाङगाम बाक्‍नीमी, मेको मुप्‍सीम तुप्‍शा बेक्‍नीम’ देनो देंत” दे परमप्रभु यावेमी मोसा कली देंपाइक्‍तु। \p \v 20 फाराओ आ गेय पाइब आन दातेमी सु सु परमप्रभु यावे क्‍येङा हिंमा, मेकोपुकीमी आन गेय पाइब नु आन बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडा आन कली खिं आगा ओंइताक्‍म। \v 21 सु सु परमप्रभु यावे आ देंशो लोव़ क्‍येङा महिंमा, मेकोपुकीमी चहिं आन गेय पाइब नु आन बस्‍तु भाव आन कली खिं आगा मओंइदेम। \p \v 22 मिनु नोले परमप्रभु यावेमी मोसा कली “इ गुइ सरीङ गे दिंदो। मो पवीनु, इजीप्‍त रागी नेल्‍लेमी मुप्‍स यीब। मुप्‍स यिशा, मुर बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडा नु रू आन तारी देल्‍ब” दे परमप्रभु यावेमी मोसा कली देंत। \v 23 मिनु मोसामी आ कोक्‍के सरीङ गे दिंदानु, बुंबु चिला पा, मुप्‍स यि‍त। मोपा परमप्रभु यावेमी इजीप्‍त रागीमी मुप्‍स यिपाइक्‍‍तु। मिनु परमप्रभु यावेमी चिला दाप्‍पाइश्‍शा, मुप्‍स यिपाइक्‍तु। \em प्रकाश १६:२१\em* \v 24 चिला पना पन मुप्‍स यि‍त। मेको मुप्‍स थम कोल्‍कोल्‍शो बाक्‍तेक्‍म। इजीप्‍त रागीम मुर बाक्‍चा गोव़मे रे मोमो कोल्‍शो मुप्‍स गेनायो मतशो बाक्‍तेक्‍म। \v 25 मिनु इजीप्‍त रागी ङा रूम वाशो मारेइ मारेइ मुप्‍सीमी श्‍येत्‍थ पोक्‍तु। मुर नु बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडा आन कली साइक्‍तु। रूम मार मार ख्रुम्‍शो बाक्‍मे, मेको नेल्‍ल साइश्‍शा, रवा आन कली यो जिक्‍तु। \v 26 इस्राएली आन बाक्‍तीके गोशेनमी ला मुप्‍स मयी। \em प्रस्‍थान ९:४; प्रस्‍थान ८:१८\em* \p \v 27 मिनु फाराओमी मोसा नु हारून आस कली ब्रेत्‍ताक्‍मसी। मिनु मेको आस कली “मुल गो पाप पाता। परमप्रभु यावे ठीक पाइब बाक्‍ब। गो नु आं मुरपुकीम मरिम्‍शो पाइतक। \v 28 आंइ पर्बम परमप्रभु यावे कली पुनीस। एको बुंबु नु मुप्‍स मयिपदल। गो इन कली लचा गेनुङ। मुल गे एकेर बाक्‍चा ममाल्‍नीनी” देंत। \em प्रस्‍थान ८:४\em* \v 29 मिनु मोसामी “गो सहर रे लशा, इन पर्बम आं गुइ पोक्‍शा, परमप्रभु यावे कली पुंइनुङ। नोले बुंबु पचा नु मुप्‍स यिचा नाइक्‍ब। मिनु गे रागी नेल्‍ल परमप्रभु यावे केन बाक्‍ब, दे तुइक्‍नीनी। \em प्रस्‍थान ७:५\em* \v 30 तन्‍न गे नु इन दरवार ङा गेय पाइबपुकी मुल सम्‍म परमप्रभु, परमप्रभु यावे कली महिंशो बाक्‍नीनी, दे तुइक्‍ताक्‍ङ” दे फाराओ कली देंत। \v 31 मेको मुप्‍सीमी मार पाप्‍तु देंशा हना, सनपाट नु क्‍योव़ज नेल्‍ल खतम सेल्‍तु। मारदे हना क्‍योव़ज बाला दुम्‍ने थुम्‍शो नु सनपाट बोइक्‍ने थुम्‍शो बाक्‍त। \v 32 तन्‍न चेरब नु अर्को अन्‍न चहिं नोले ला मीबाक्‍तेक्‍म। मोपतीके मसद। \v 33 मोदेंशो दुम्‍शा मोसामी फाराओ आ बाक्‍तीके रे लशा, आ गुइ परमप्रभु यावे गे पोक्‍शा, फाराओ आ पर्बम पुंइतु। मिनु बुंबु पा, मुप्‍स नु रेउ यिचा नाइक्‍ताक्‍व। \v 34 मिनु फाराओ नु आ गेय पाइबपुकीमी रेउ, मुप्‍स यिचा नु बुंबु पचा नाइश्‍शो तशा, लेंशा पाप पाम्‍तेक्‍म। मोपा मटीम। \v 35 फाराओ काइ मटीब दुम्‍शा, इस्राएली आन कली लचा मगेव। परमप्रभु यावेमी मोसा कली देंशो खोदेंशो दुम्‍‍त। \em प्रस्‍थान ४:२१\em* \c 10 \s1 सल्‍हा माले ग्रूपाइश्‍शो \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “गे फाराओ कली आं चिन्‍डपुकी कोंइचा कली ग्रुम्‍थ लसे। मारदे हना गो मेको नु आ गेय पाइब आन कली काइ मटीब दुम्‍पाइक्‍ता। \v 2 मिनु गे इ चच युइ आन कली ‘गो इजीप्‍त ङा मुर आन कली मार मार पङा’ मेको शेंदो। गो मोदेंशो चिन्‍ड कोंइब बाक्‍नुङ। ‘गो परमप्रभु यावे नङ’ दे नेल्‍लेमी तुइक्‍तमेक्‍ल” दें‍त। \em प्रस्‍थान ६:२-८\em* \v 3 मिनु मोसा नु हारून फाराओ आ बाक्‍तीके जाक्‍दीश्‍शा, मेको कली “हिब्रू आंइ परमप्रभु यावे, हिब्रू मुर आन परमप्रभुमी इन कली ‘गेना सम्‍म गे आं ङोंइती ठेयब लेश्‍शा बाक्‍नेवे? आं मुर आन कली आं कली चढ़ेथ लचा गेवो। \em प्रस्‍थान ५:३\em* \v 4 नेनो, गे आं मुर आन कली लचा मगेनेवे हना, दीसा इ रागीम शुश सल्‍हा माले जाक्‍पाइक्‍नुङ। \v 5 मेकोपुकीमी रागी मतचा ङा पा सुम्‍नीम। मिनु मुप्‍स रे पा गिग खाइ मार मार लीशो बाक्‍मा, मेको नेल्‍ल नेक्‍नीम। रवा आन सफा यो नेल्‍ल नेक्‍नीम। \v 6 मिनु मेकोपुकी इ खिं, इ दरवार ङा गेय पाइब आन खिं नु नेल्‍ल इजीप्‍त ङा मुर आन खिं खिंम ओव़शा ब्रीनीम। इ किकी पिपीम मोदेंशो गेनायो मतामे’ दे परमप्रभुमी इन कली देंत” दे मोसामी दें‍त। मिनु मोसा फो ग्रूशा गाक्‍त। \v 7 मिनु फाराओ आ दरवार ङा गेय पाइबपुकीमी फाराओ कली “मेको मुरुम आंइ कली गेना सम्‍म श्‍येत गेबा? मेको मुर आन कली परमप्रभु यावे, आन परमप्रभु कली चढ़ेचा गेने। इजीप्‍त रागी मुल थुम्‍साक्‍व, दे मतुइक्‍नीनी?” देंमा बाक्‍त। \v 8 मिनु मेकोपुकीमी मोसा नु हारून आस कली फाराओ आ बाक्‍तीके लेश्‍शा चाक्‍तेक्‍म। मिनु फाराओमी मेको आस कली “गे लने। परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु कली गेय पने। सु सु लाइक्‍नीनी?” दे हिल्‍लो पाप्‍तु। \p \v 9 मिनु मोसामी “परमप्रभु यावे आ चाड मानेचा कली गो तमी तौ, खाल्‍पी खाल्‍पा, बी ब्‍यफ नु क्‍यारश भेडा नेल्‍ल लाइश्‍शा, लचा माल्‍नीकी” दें‍त। \em प्रस्‍थान ५:१\em* \v 10 मिनु फाराओमी मेको आस कली “इन परमप्रभु यावे गे नु बाक्‍शो खोदेंशो पा गो इन कली नु इन आल नु लचा मगेनुङ। गे मरिम्‍शो पचा माल्‍नीनी, दे आंमा तुइक्‍नीसी। \v 11 मोदेंशो मदुम्‍ब। वोंइश मुरपुकी ला परमप्रभु यावे कली चढ़ेथ लने। मारदे हना एकोन इन माल्‍शो बाक्‍ब” दे हुइक्‍ताक्‍व। मिनु फाराओ आ ङोंइती रे खेरतु। \p \v 12 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “सल्‍हा माले ग्रूपाइक्‍चा कली इ गुइ इजीप्‍त रागी तार दिंदो। मेकोपुकीम रागीमी मार मार गिग खाइपुकी मुप्‍सीम हेंशो बाक्‍मा, मेको ब्‍वाइनीमी” दें‍त। \em प्रस्‍थान ९:३२\em* \v 13 मिनु मोसामी आ कोक्‍के इजीप्‍त रागी तार दिंताक्‍व। मेको नाक्‍त रे आ दीसा सुनी सम्‍म परमप्रभु यावेमी पूर्ब रे फश पपाइक्‍तु। मिनु सुनी नां सोव़मेनु, पूर्ब रे पिशो फशेमी सल्‍हापुकी चाक्‍तु। \em योएल १:२-१२; योएल २:१-११\em* \v 14 मिनु सल्‍हा मालेमी इजीप्‍त रागी नेल्‍ल सुम्‍तेक्‍म। ङोंइती रे मोदेंशो शुश सल्‍हा माले गेनायो मबाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु नोले यो मोदेंशो गेनायो मदुम्‍माक्‍त। \v 15 मेको शुश सल्‍हा माले बेरमानु, नाक्‍ती यो नाक्‍दो खोदेंशो पा छिङछिङ दुम्‍त। मेको सल्‍हा मालेमी मुप्‍स रे लीशो रू ङा वाशो नु रवा ङा फल नेल्‍ल नेक्‍तेक्‍म। मार मार गिग बाक्‍मा, मारेइ महेंदेम। इजीप्‍त रागी ङा रवा नु गिग खाइ नेल्‍ल नेक्‍तेक्‍म। \p \v 16 मिनु फाराओमी रीब पा मोसा नु हारून आस कली ब्रेप्‍पाइक्‍तु। मिनु मेकोमी “गो परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु आ ङोंइती पाप पाता। मिनु इस कली यो मरिम्‍शो पाता। \em प्रस्‍थान ९:२७\em* \v 17 मुल खेयप का ला आं कली माफ गेयीसी, दे पुंइनुङ। मिनु आं पर्बम परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु कली पुनीस। सल्‍हा माले खेरशा, अन्‍काल रे मबेक्‍पाइक्‍चा नम, दे पुनीस” दे मोसा नु हारून आस कली माइक्‍तीम्‍सी। \em प्रस्‍थान ८:४\em* \v 18 मो देंम नोले मोसा फाराओ आ ङोंइती रे लशा, परमप्रभु यावे कली पुंइतु। \v 19 मिनु परमप्रभु यावेमी नां पेरतीक रागी रे ठेयब फश गिवार सोइक्‍ताक्‍व। मेको फश गिवारमी सल्‍हा माले आन कली हुरशा, लल समुन्‍द्रम ताइक्‍ताक्‍व। मिनु मोपा इजीप्‍त रागीम सल्‍हा माले काइ मलीम। \v 20 तन्‍न परमप्रभु यावेमी फाराओ कली मबिप्‍पाइक्‍चा कली काइ मटीब दुम्‍पाइक्‍तु। मोपतीके मेकोमी इस्राएली आन कली लचा मगेव। \em प्रस्‍थान ४:२१\em* \s1 छिङछिङ दुम्‍पाइश्‍शो \p \v 21 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “इ गुइ सरीङ गे पोक्‍को। मो पवीनु, इजीप्‍त रागीम हिंचा ङा पा छिङछिङ दुम्‍ब” दे माइक्‍तु। \v 22 मिनु मोसामी आ गुइ सरीङ गे पोक्‍तु। मिनु इजीप्‍त रागीमी नाक्‍त सां सम्‍म शुश छिङछिङ दुम्‍त। मारेइ मतांइस। \v 23 मिनु मेकोपुकी मतमुथु, आन बाक्‍तीक रे बोक्‍ने मचबेम। तन्‍न इस्राएली आन बाक्‍तीकेमी चहिं छेङछेङ बाक्‍त। \p \v 24 मिनु फाराओमी मोसा कली ब्रेश्‍शा “लने, परमप्रभु यावे कली गेय पने। इन आल नु मीश आन कली यो लाइक्‍ने चाप्‍नीनी। इन बी ब्‍यफ नु क्‍यारश भेडा चहिं मेकेरेन बाक्‍मल” दें‍त। \em प्रस्‍थान १०:१०\em* \v 25 मोसामी चहिं “आंइ चढ़ेतीक नु चोशा चढ़ेतीक बस्‍तु भाव नेल्‍ल लाइक्‍चा माल्‍नीकी। मेको ला परमप्रभु यावे, आंइ परमप्रभु कली चढ़ेने चाप्‍नीकी। \v 26 गोपुकी आंइ बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडा नेल्‍ल लाइश्‍शा, लचा माल्‍नीकी। का यो मप्रोंइथु लाइक्‍चा माल्‍नीकी। परमप्रभु यावे, आंइ परमप्रभु कली मार चढ़ेचा माल्‍नीकी मुल मजाक्‍दीश्‍शो सम्‍म मतुइक्‍नीकी” दे फाराओ कली माइक्‍तु। \p \v 27 परमप्रभु यावेमी चहिं फाराओ कली काइ मटीब दुम्‍पाइक्‍तु। मोपतीके फाराओमी इस्राएली आन कली लचा मगेव। \em प्रस्‍थान ४:२१\em* \v 28 मिनु फाराओमी मोसा कली “मुल एकेर रे लावो। आं कली ग्रुम्‍थ मपिवो। गे लेंशा आं कली ग्रुम्‍थ पिते हना, गो इ कली साइक्‍नन” देंत। \v 29 मिनु मोसामी “दुम्‍ब, गो इन कली लेंशा ग्रुम्‍थ मपीनुङ” दें‍त। \c 11 \s1 ङोंइती जरमेशो तौ नेल्‍ल बेक्‍शो \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “फाराओ नु इजीप्‍त रागी ङा मुर आन कली नेल्‍ल क्‍येङा नोले ङा बेक्‍चा ङा श्‍येत का गेनुङ। मिनु इन कली लचा गेब। लचा गेवानु, नेल्‍ल इन कली ब्रा ब्रु खेरब। \v 2 गे मुल इ मुर आन कली ‘वोंइश मुर नु मीश मुरपुकीमी आन नेक्‍था बाक्‍ब इजीप्‍ती आन के सुन नु चांदी के पांइतीक शोंप पुंइचा माल्‍नीम’ दे शेंचा माल्‍नेवे” दें‍त। \em प्रस्‍थान ३:२१-२२\em* \v 3 मिनु परमप्रभु यावेमी इजीप्‍त ङा मुर आन कली इस्राएली आन कली दाक्‍ब सेल्‍तु। मिनु मोसा फाराओ आ गेय पाइब नु इजीप्‍त ङा मुर नेल्‍ल आन ङोंइती शुश ठेयब मुर दुम्‍त। \p \v 4 मिनु मोसामी फाराओ नु आ मुर आन कली “परमप्रभु यावे आ देंशो लोव़ मार बाक्‍त देंशा हना नाक्‍दो उइक्‍थ दुम्‍मेनु, इजीप्‍ती आन दातेम लाइनुङ। \v 5 इजीप्‍त रागीमी सु सु ङोंइती जरमेशो बाक्‍मा, मेको बेक्‍चा माल्‍नीम। फाराओ आ नोले सासन पाइब ङोंइती जरमेशो तौ रे नेल्‍ल क्‍येङा आइक्‍च यात हिल्‍ब मीश मुर आन ङोंइती जरमेशो तौ सम्‍म नेल्‍ल बेक्‍चा माल्‍नीम। बस्‍तु भाव आन के यो ङोंइती जरमेशो बेक्‍चा माल्‍नीम। \em प्रस्‍थान ४:२३\em* \v 6 मिनु इजीप्‍त रागी नेल्‍लेमी ठेयब रोंका पा ङाक्‍नीम। ङोंइती मोदेंशो गेनायो मदुम्‍शो बाक्‍त। मिनु नोले यो लेंशा मदुम्‍ब। \v 7 इस्राएली आन दातेमी चहिं मुर नु बस्‍तु भाव आन चां का यो महेम्‍ब। परमप्रभु यावेमी इजीप्‍त ङा मुर आन कली नु इस्राएल ङा मुर आन कली खाल का ङा मपाइब, दे तुइक्‍तमेक्‍ल। \em प्रस्‍थान ९:४\em* \v 8 मिनु नोले इन गेय पाइब नेल्‍लेमी आं ङोंइती खुम्‍की पा बाप्‍शा, आं कली ‘गे नु इन नोले खोइक्‍ब मुरपुकी एक रे लने’ देंनीम। मिनु गो लाइनुङ” दे मोसामी फाराओ कली देंत। मिनु मोसा फाराओ आ बाक्‍तीके रे शुश गाइश्‍शा चुरशा गाक्‍त। \p \v 9 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “इजीप्‍त रागीम आं छक लाक्‍चा ङा शुश चिन्‍ड दुम्‍ल, दे फाराओम इ कली मटिपदु” देंत। \v 10 मोसा नु हारूनमी फाराओ आ ङोंइती मेको छक लाक्‍चा ङा चिन्‍ड मार मार नेल्‍ल पाम्‍ताक्‍स। इस्राएल ङा मुर आन कली लचा मगेवल, दे परमप्रभु यावेमी फाराओ कली काइ मटीब दुम्‍पाइक्‍तु। \em प्रस्‍थान ४:२१\em* \c 12 \s1 ङोंइती ङा पास्‍सा चाड \r गन्‍ती ९:१-१४; ब्‍यवस्‍था १६:१-८ \p \v 1 मिनु मोसा नु हारून इजीप्‍त रागीम बाक्‍सानु, परमप्रभु यावेमी मेको आस कली \v 2 “मुल जाक्‍शो महिना बर्स ङा ङोंइती ङा महिना दुम्‍चा माल्‍ब। \em प्रस्‍थान १३:४\em* \p \v 3 मिनु गे इस्राएली नेल्‍ल आन कली ‘मेको महिना ङा १० नाक्‍ती खिं का ङा ठेयब मुरुमी पाठा का चाक्‍चा माल्‍नीम। \v 4 खिं का कली पाठा का आ श्‍ये शुश दुम्‍त हना, आ नेक्‍था बाक्‍शो मुर आन कली हिक्‍शा, दोशो ब्‍वाइनीमी योक्‍शा, ब्‍वचा कली ब्रेत्‍चा माल्‍नीम। \v 5 मेको पाठा मारेइ मदुम्‍शो थम रिम्‍शो नु बर्स का ङा बोका बाक्‍चा माल्‍ब। भेडा के हना यो, क्‍यारश के हना यो दुम्‍ब। \em लेवी २२:२०\em* \v 6 मिनु मेको महिना ङा १४ नाक्‍ती सम्‍म मेको बोका कली ठीक पा वोइक्‍चा माल्‍नीनी। मिनु नां रिक्‍चावानु, इस्राएली नेल्‍लेमी मेको बोका क्‍योरचा माल्‍नीनी। \v 7 तेको खिंमी ब्‍वाइनीनी, मेको खिं ङा मुरुमी बोका आ हुश इच्‍का लाइश्‍शा, आ खिं ङा थाम निक्‍शी नु लाप्‍चो आ पियाम ख्रेक्‍चा माल्‍नीनी। \em प्रस्‍थान १३:२२\em* \v 8 मेको नाक्‍दो मेको बोका आ श्‍ये ब्‍वचा माल्‍नीनी। दोपा ब्‍वचा माल्‍नीनी देंशा हना, मीम चोशा, बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले, कशो खाइ नु ब्‍वचा माल्‍नीनी। \v 9 मेको श्‍ये क्‍येख ब्‍वचा मदुम्‍ब, लोप्‍शा ब्‍वचा यो मदुम्‍ब। आ पिया, खोइली क्‍यी नेल्‍ल मी तारी चोचा माल्‍नीनी। \em ब्‍यवस्‍था १६:७\em* \v 10 सुनी सम्‍म मारेइ हेंत हना, मीम चोशा थुम्‍चा माल्‍नीनी। \p \v 11 मेको श्‍ये किप्‍शुर किप्‍शा, जुत्ता लिक्‍शा, गुइमी कोक्‍के ग्‍याइश्‍शा, रीब पा ब्‍वचा माल्‍नीनी। मारदे हना मेको परमप्रभु यावे आ पास्‍सा चाड बाक्‍ब। \em ब्‍यवस्‍था १६:३; यसैया ५२:१२\em* \v 12 मेको नाक्‍दो गोमी इजीप्‍त रागी हिरशा, इजीप्‍त ङा मुर आन ङोंइती जरमेशो तौ नेल्‍ल साइक्‍नुङमी। बस्‍तु भाव आन के यो ङोंइती जरमेशो नेल्‍ल साइक्‍नुङमी। इजीप्‍त ङा देवी देवता नेल्‍ल आन कली सजाइ गेनुङमी। गो, परमप्रभु यावे मेकोन पाइनुङ। \em गन्‍ती ३३:४\em* \v 13 मेको ख्रेक्‍शो हुश इन खिं ङा चिन्‍ड दुम्‍ब। तेको खिंम हुश ख्रेक्‍शो तङा, मेको खिं कली हेरशा लाक्‍नुङ। गो इजीप्‍त रागी ङा मुर आन कली बेक्‍चा ङा श्‍येत गेनुङमी। इन कली चहिं मेको श्‍येत मगेनुङ। \em हिब्रू ११:२८; प्रस्‍थान ३०:१२\em* \v 14 मेको नाक्‍ती इन कली मिम्‍तीक नाक्‍ती दुम्‍चा माल्‍ब। मोपतीके आं नेंम भोज जचा माल्‍नीनी। गे बर्स बर्सम मेको चाड परमप्रभु यावे कली मानेचा माल्‍नीनी। इन पाला नेल्‍ल आन कली गेना हना यो अरेशो लोव़ बाक्‍ब। \s1 बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले \p \v 15 गे ७ नाक्‍त सम्‍म बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले जचा माल्‍नीनी। ७ नाक्‍त ङा ङोंइती नाक्‍ती गे इन खिंम बाक्‍शो बोरब ओख्‍ती ताइक्‍चा माल्‍नीनी। सुम मेको ७ नाक्‍तीम बोरब ओख्‍ती सुप्‍शो शोब्‍ले जाइबा, मेको इस्राएली आन दाते रे तिल्‍चा पुंइसीब। \em प्रस्‍थान १३:७; प्रस्‍थान २३:१५\em* \p \v 16 मिनु ७ नाक्‍त ङा ङोंइती नाक्‍ती नु नोले ङा नाक्‍ती परमप्रभु आ नेंमी ग्रुम्‍चा माल्‍नीनी। मिनु जचा थोव़क सेल्‍चा क्‍येङा लाक्‍शा, अरु गेय काइ मपने। \v 17 बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले ङा चाड मानेचा माल्‍नीनी। मारदे हना मेको नाक्‍ती गो इन हुल आन कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइताक्‍ङ। मोपतीके इन पाला मुर नेल्‍ल आन कली गेना हना यो अरेशो लोव़ बाक्‍ब। \p \v 18 ङोंइती ङा महिना ङा १४ नाक्‍ती ङा नाक्‍दो रे २१ नाक्‍त ङा नाक्‍दो सम्‍म गे बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले ला जचा माल्‍नीनी। \v 19 मेको ७ नाक्‍ती इन खिंमी बोरब ओख्‍ती काइ मवोइक्‍चा। सुमी बोरब ओख्‍ती सुप्‍शो शोब्‍ले जाइबा, मेको अर्को रागी ङा मुर बाक्‍त हना यो, इस्राएली बाक्‍त हना यो इस्राएली आन दाते रे तिल्‍चा पुंइसीब। \v 20 इन बाक्‍तीक नेल्‍लेमी बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले ला जने, बोरब ओख्‍ती सुप्‍शो शोब्‍ले मजने’ दे माइक्‍मी” दे परमप्रभुमी दें‍त। \s1 पास्‍सा ङा पाठा आ हुश \p \v 21 मिनु नोले मोसामी इस्राएल ङा खाल्‍पा नेल्‍ल आन कली ब्रेश्‍शा “इन खिं ङा ठेयब मुर आन कली पाठा का का चाक्‍कीन। मिनु मेको पाठा पास्‍सा चाड मानेचा कली क्‍योरीन। \v 22 मिनु गे हिस्सोप के ब्राक्‍स लाइश्‍शा, हुश दाइक्‍तीक बोसुम ख्रुम्‍शा, लाप्‍चो आ पिया नु थाम निक्‍शी कली ख्रेक्‍तीन। मेको नाक्‍दो सुनी सम्‍म सुइ लाङगा मग्रूङीने। \em प्रस्‍थान १२:१३\em* \v 23 परमप्रभु यावे इजीप्‍त ङा मुर साइक्‍चा कली हिरब। परमप्रभु यावेमी लाप्‍चो आ पिया नु थाममी हुश ख्रेक्‍शो तशा, इं खिं हेरशा लाक्‍ब। मिनु साइक्‍ब कली इं खिंम ओव़चा मगेब। \v 24 मुल रे इन तौ, चच युइ नेल्‍लेमी एको पास्‍सा चाड बर्स बर्सम मानेचा माल्‍नीम। मेको गेना हना यो लीशो अरेशो लोव़ बाल्‍ब। \v 25 मिनु गे परमप्रभु यावेमी देंशो खोदेंशो पा इन कली गेशो रागी जाक्‍दीश्शा, यो एको चाड मानेचा माल्‍नीनी। \v 26 इन आलपुकीम इन कली ‘एको चाड आ अर्थ मार बाक्‍मे?’ दे हिल्‍लो पाम्‍तेक्‍म हना, \v 27 गे मेको आन कली ‘इस्राएल ङा मुरपुकी इजीप्‍त रागीम बाक्‍मानु, परमप्रभु यावेमी इजीप्‍त ङा मुर आन कली साइक्‍ची ना इस्राएली आन खिं चहिं हेरशा लत। एको हेरतीक आ पर्बम चढ़ेशो बाक्‍ब’ देंचा माल्‍नीनी” दे मोसामी देंत। मिनु मुरपुकीमी खुम्‍की पा बाप्‍शा, परमप्रभु यावे कली ठेयब सेल्‍तेक्‍म। \v 28 मिनु इस्राएलीपुकीमी लशा, परमप्रभु यावेमी मोसा नु हारून आस कली दोदेंशो देंमे, मोदेंशो पाम्‍तेक्‍म। \s1 ङोंइती ङा जरमेशो नेल्‍ल बेक्‍शो \p \v 29 मिनु नाक्‍दो उइक्‍थ दुम्‍मेनु, परमप्रभु यावेमी इजीप्‍त रागी ङा मुर आन ङोंइती जरमेशो तौ आन कली साइक्‍तीमी। फाराओ आ नोले सासन पाइब तौ रे जेल्‍खानम बाक्‍ब मुर आन ङोंइती जरमेशो तौ नेल्‍ल आन कली साइक्‍तीमी। बस्‍तु भाव आन ङोंइती जरमेशो यो साइक्‍तु। \em प्रस्‍थान ४:२३\em* \v 30 मिनु मेको नाक्‍दो फाराओ, आ गेय पाइबपुकी नु इजीप्‍त रागी ङा मुर नेल्‍ल बोक्‍तेक्‍म। इजीप्‍त रागीमी ठेयब रोंका पा ङाक्‍तेक्‍म। मारदे हना खिं खिं नेल्‍लेमी मुर बेक्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान ११:६-७\em* \s1 इस्राएलीपुकी इजीप्‍त रे ग्रूशो \p \v 31 मिनु मेको नाक्‍दो फाराओमी मोसा नु हारून आस कली ब्रेश्‍शा “छुल छाल बोक्‍कीस। गे नु इस्राएल ङा मुर नेल्‍ल आं रागी ङा मुर आन दाते रे ग्रूङीन। इस देंशो खोदेंशो पा परमप्रभु यावे कली चढ़ेथ लने। \v 32 इन बी ब्‍यफ नु क्‍यारश भेडा आन कली लाइश्‍शा, फो फु ग्रूङीने। आं कली आसीक गेयीसी” दें‍त। \em प्रस्‍थान १०:२६; एज्रा ६:१०\em* \v 33 मिनु इजीप्‍त ङा मुरपुकीमी मेको आन कली आन रागी रे ब्रा ब्रु खेरशा सोइक्‍ताक्‍म। मारदे हना “गो नेल्‍ल बेक्‍नय” दे हिंतेक्‍म। \em प्रस्‍थान ६:१\em* \v 34 मिनु मुरपुकीमी बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो, निशो फस आन बोस वाम गिल्‍शा, बलाम लाप्‍शा कुरतेक्‍म। \v 35 मिनु इस्राएलीपुकीम मोसा आ देंशो खोदेंशो पा इजीप्‍ती आन सुन चांदी नु वासी पुंइतेक्‍म। \em प्रस्‍थान ११:२\em* \v 36 मिनु परमप्रभु यावेमी इजीप्‍त ङा मुर आन कली इस्राएली आन कली दाक्‍पाइक्‍तीके, आन पुंइशो नेल्‍ल गेम्‍तेक्‍म। मोपा इजीप्‍त ङा मुर आन शोंप लाइश्‍शा गाक्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान ३:२१\em* \p \v 37 मिनु इस्राएल ङा मुरपुकी रामे‍सेस सहर रे गाक्‍शा, सुक्‍कोथ सहर जाक्‍दीत्‍तेक्‍म। मेको आन मीश नु तमी तौ नेल्‍ल महिक्‍थु, वोंइश मुर ला ६ लाख बाक्‍तेक्‍म। \v 38 मिनु हिक्‍ने मचाप्‍चा ङा पा इस्राएली खोदेंशो पा परमप्रभु यावे कली टीबपुकी यो, आन बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडा, शुश बस्‍तु भाव खुल्‍शा गाक्‍तेक्‍म। \v 39 मिनु इजीप्‍त रे कुरशो बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो निशो फस रे शोब्‍ले चोम्‍तेक्‍म। मारदे हना इजीप्‍त रागी रे खेरचा पुंइसीतीके मेकेर लाम्‍जी सेल्‍ने मचाप्‍शो बाक्‍तेक्‍म। \p \v 40 इस्राएलीपुकी ४ सहे ३० बर्स इजीप्‍त रागीमी बाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती १५:१३\em* \v 41 मिनु ४ सहे ३० बर्स गाम नाक्‍ती, परमप्रभु यावे आ योव़शो इस्राएली नेल्‍ल इजीप्‍त रागी रे गाक्‍मा बाक्‍त। \v 42 मेको नाक्‍दो इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु यावे आ ङोंइती शुश मिम्‍तीक नाक्‍दो दुम्‍माक्‍त। मारदे हना मेको आन कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइदा बाक्‍त। मेको परमप्रभु यावे आ नाक्‍दो बाक्‍ब। इस्राएल ङा मुर आन पाला नेल्‍लेमी मेको मिम्‍तीक नाक्‍दो बाक्‍ब। \em यसैया ३०:२९\em* \s1 पास्‍सा चाड दोपा मानेचा \p \v 43 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा नु हारून आस कली “पास्‍सा दोपा पचा आं अरेशो लोव़ मार बाक्‍त देंशा हना, अर्को रागी ङा मुरुम मेको जचा ब्‍वचा मदुम्‍ब। \v 44 ख्रोइक्‍तीक चिनु ख्रोइश्‍शो इन वाइलपुकीम चहिं जचा ब्‍वचा दुम्‍नीम। \em उत्‍पत्ती १७:१२-१३\em* \v 45 तन्‍न अर्को रागी ङा मुर इन दातेमी बाक्‍त हना यो, गेय पाइब हना यो जचा ब्‍वचा मदुम्‍ब। \v 46 मेको पास्‍सा ङा पाठा आन खिंमी ब्‍वचा माल्‍नीम। आ श्‍ये लाङगा ग्रुंइचा मदुम्‍ब। आ रुश का यो जिक्‍चा मदुम्‍ब। \em यूहन्‍ना १९:३६\em* \v 47 इस्राएली नेल्‍लेमी मोदेंशो पचा माल्‍नीम। \em प्रस्‍थान\em* \v 48 इन दातेमी अर्को रागी ङा मुर काम परमप्रभु यावे कली पास्‍सा चाड मानेचा दाक्‍ताक्‍व हना, आ खिं ङा गेय पाइब वोंइश मुर नु आ तौ आन कली ख्रोइक्‍तीक चिनु ख्रोइश्‍शा ला, इस्राएली आन नेक्‍था जाक्‍शा, पास्‍सा चाड मानेने चाप्‍ब। मोपा ला इन खोदेंशो दुम्‍ब। मारदे हना ख्रोइक्‍तीक चिनु मख्रोइश्‍शो मुरुम जने ब्‍वने मचाप्‍नीम। \v 49 मेको इन कली नु इन दातेम बाक्‍ब अर्को रागी ङा मुर आन कली अरेशो लोव़ का बाक्‍ब” दे परमप्रभुमी देंत। \em लेवी १९:३४; लेवी २४:२२\em* \v 50 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा नु हारून आस कली दोदेंशो देंमे, मोदेंशो इस्राएली नेल्‍लेमी पाम्‍तेक्‍म। \v 51 मिनु मेको नाक्‍ती परमप्रभु यावेमी इस्राएली थर आन कली हुल हुल पा इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइताक्‍व। \c 13 \s1 ङोंइती ङा तौ परमप्रभु के बाक्‍ब \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली \v 2 “इस्राएलीपुकी, इन ङोंइती जरमेशो तौ नु इन बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडा आन ङोंइती जरमेशो बोहोर बोका योव़शा गेयीनी। मारदे हना मेको आं के बाक्‍नीम, दे मुर आन कली देंचा माल्‍ब” देंत। \em प्रस्‍थान १३:१२,१३; प्रस्‍थान २२:२८\em* \p \v 3 मिनु मोसामी मुर आन कली “गेपुकी इजीप्‍त रागीम वाइलीम वाइल दुम्‍शा, ब्रोंइशा, एक जाक्‍शो नाक्‍त मप्रेंदीन। परमप्रभु यावेमी इन कली आ सक्तिमी ग्रुंइताक्‍व। मोपतीके मेको नाक्‍त गे बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले ला जचा माल्‍नीनी। \em प्रस्‍थान १२:३३-३४\em* \v 4 गे मुलाक्‍ती आबीब महिनामी ग्रूतीनी। \em प्रस्‍थान १२:२\em* \p \v 5 मिनु परमप्रभु यावेमी इन किकी पिपी आन कली ‘कनानी, हित्ती, एमोरी, हिव्‍वी नु यबुसी आन रागी इन कली गेनुङ’ दे कसम जशो बाक्‍माक्‍त। मेको रागीमी जाक्‍दीश्‍शा, आबीब महिनामी पास्‍सा चाड मानेचा माल्‍नीनी। मेको रागीम दूध नु खुदो शुश बाक्‍ब, मारेइ मारेइ यो शुश ग्रेल्‍ब। \em उत्‍पत्ती १५:१८\em* \v 6 ७ नाक्‍त सम्‍म बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले जचा माल्‍नीनी। मेको आ नोले ङा नाक्‍ती परमप्रभु यावे आ नेंमी चाड का मानेचा माल्‍नीनी। \em प्रस्‍थान १२:१५-१६\em* \v 7 मिनु बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले ७ नाक्‍त सम्‍म जचा माल्‍नीनी। इन बाक्‍तीके नेल्‍लेमी बोरब ओख्‍ती सुप्‍शो शोब्‍ले काइ वोइक्‍चा मदुम्‍ब। मिनु बोरब ओख्‍ती यो वोइक्‍चा मदुम्‍ब। \em १कोरिन्‍थी ५:८\em* \p \v 8 मेको नाक्‍ती इन आल आन कली ‘परमप्रभु यावेमी इं कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइशो कोंइचा, दे ओदेंशो पाइनय’ दे शेंचा माल्‍नीनी। \v 9 मेको पास्‍सा चाड इन गुइमी नु इन कुप्‍फीम मिम्‍तीके चिन्‍ड खोदेंशो पा बाक्‍चा माल्‍ब। मोपा परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ गे नु बाक्‍ब। मारदे हना परमप्रभु यावेमी आ ठेयब सक्तिमी इन कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइताक्‍व। \em ब्‍यवस्‍था ६:८; ब्‍यवस्‍था ११:१८\em* \v 10 मोपा गेपुकी बर्स बर्समी मेको चाड ठीक नाक्‍तीम मानेशा आ अरेशो लोव़ पचा माल्‍नीनी। \p \v 11 मिनु परमप्रभु यावेमी इन कली नु इन किकी पिपी आन कली ‘गो मेको रागी इन कली गेनुङ’ दे कसम जशो, कनानी आन रागीम चोव़दीब। \v 12 गे इन ङोंइती जरमेशो तौ नु इन बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडा आन ङोंइती जरमेशो परमप्रभु यावे कली गेचा माल्‍नीनी। ङोंइती जरमेशो बोहोर बोका परमप्रभु यावे केन नम। \v 13 तन्‍न इन गधैनी आ ङोंइती जरमेशो बोहोर प्रोंइचा कली मेको आ पा ङा पाठा का गेचा माल्‍नीनी। पाठा गेचा मदाक्‍ताक्‍नी हना, आ शुर जिक्‍चा माल्‍नीनी। इन ङोंइती जरमेशो तौ आ पा ङा क्‍येट गेचा माल्‍नीनी। \p \v 14 मिनु काबु इन आलपुकीमी ‘गे मारदे ओदेंशो पाइनीनी?’ दे हिल्‍लो पाइनीम। मेना गेपुकीमी ‘परमप्रभु यावेमी इं कली आ ठेयब सक्तिमी इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइताक्‍व। वाइलीम वाइल दुम्‍शो रे यो प्रोंइतु’ दे इन आल आन कली शेंचा माल्‍नीनी। \em प्रस्‍थान १२:२६,२९\em* \v 15 ‘फाराओम इं कली काइ लचा मगेतीके, परमप्रभु यावेमी इजीप्‍त रागी ङा मुर आन ङोंइती जरमेशो तौ नु बस्‍तु भाव आन दाते ङा ङोंइती जरमेशो नेल्‍ल साइक्‍तु। मोपतीके ङोंइती जरमेशो बोहोर बोका परमप्रभु यावे कली चढ़ेनीकी। तन्‍न ङोंइती जरमेशो तौ आ पा ङा क्‍येट गेशा प्रोंइनीकी। \v 16 एको पतीके इन गुइमी नु इन कुप्‍फीम मिम्‍तीके चिन्‍ड खोदेंशो पा बाक्‍चा माल्‍ब। मारदे हना परमप्रभु यावेमी इं कली आ ठेयब सक्तिमी इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइताक्‍व’ दे इन आल आन कली शेंचा माल्‍नीनी” देंत। \s1 गोस्‍स के थाम नु मी के थाम \p \v 17 मिनु फाराओमी इस्राएली आन कली लचा गेवानु, परमप्रभुमी इस्राएली आन कली आन नेक्‍था ङा लां पलिस्‍ती आन रागी ङा लां मकोंइद। मारदे हना मुरपुकीमी “लडाइ पचा माल्‍तेक्‍म हना, हिंशा इजीप्‍त रागी लेत्‍नीमी, कों” दे लाइश्‍शो लां कोंइताक्‍व। \v 18 मोपा परमप्रभुमी इस्राएली आन कली गोरशो रागी रे लल समुन्‍द्र गे ङा लां कोंइताक्‍व। मिनु इस्राएली इजीप्‍त रागी रे गाक्‍मानु, लडाइ पचा कली यो ठीक दुम्‍शो बाक्‍तेक्‍म। \p \v 19 मोसामी योसेफ आ रुश यो कुरतु। मारदे हना योसेफमी इस्राएली आन कली “परमप्रभुम इन कली थमा पा एको रागी रे ग्रुंइशा लाइब। मेना आं रुश यो लाइक्‍चा माल्‍नीनी” दे कसम जपाइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em उत्‍पत्ती ५०:२५; यहोसु २४:३२\em* \v 20 मेकोपुकी सुक्‍कोथ सहर रे लशा, एथाम सहर ङा गोरशो रागी आ नेक्‍थामी बास बाक्‍तेक्‍म। \v 21 मिनु परमप्रभु यावेमी मेकोपुकी नाक्‍दो नाक्‍ती गाक्‍ने चाप्‍मेक्‍ल, दे मेको आन कली लां कोंइचा कली नाक्‍ती गोस्‍स के थाम नु नाक्‍दो मी के थाम दुम्‍शा, मेको आन ङोंइङोंइती गाक्‍‍त। \em प्रस्‍थान ४०:३६-३८; गन्‍ती ९:१५-२३; भजन संग्रह ७८:१४; १कोरिन्‍थी १०:१\em* \v 22 नाक्‍ती गोस्‍स के थाम नु नाक्‍दो मी के थाम आन ङोंइङोंइती गाक्‍चा मप्रोन। \c 14 \s1 लल समुन्‍द्र शोक्‍शो \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली \v 2 “इस्राएली आन कली ‘गेपुकी इच्‍का लेत्‍चा माल्‍नीनी। मिग्‍दोल नु लल समुन्‍द्र आस दातेम बाक्‍शो पी-हहीरोथ, बाल-सेफोन आ ङोंइती इन बास बाक्‍तीके सेल्‍चा माल्‍नीनी। मेको लल समुन्‍द्र आ नेक्‍था बाक्‍ब’ देंचा माल्‍नेवे। \v 3 मिनु फाराओमी ‘गोरशो रागीमी आन लां जाम्‍शा, हेंथे गाक्‍नीम’ देंब। \v 4 मिनु गो फाराओ आ थुं काइ मटीब दुम्‍पाइक्‍नुङ। मिनु फाराओमी इन कली खेदा पाइब। गो फाराओ नु आ फौज आन कली आं सक्ति कोंइनुङ। मिनु इजीप्‍त रागी ङा मुर नेल्‍लेमी ‘परमप्रभु यावे बाक्‍ब’ दे तुइक्‍नीम” देंत। मिनु मोदेंशो पाम्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान ४:२१; इजीकीएल २८:२२\em* \p \v 5 मिनु इजीप्‍त रागी ङा मुरपुकीम आन पिप कली “इस्राएली प्रोक्‍ने थुम्‍तेक्‍म। गो मार पया? मारदे गो इस्राएली आन कली गेय प्रोंइपाइश्‍शा, लचा गेया?” दे थुं फाइश्‍शा, लोव़ पमुमा बाक्‍त। \v 6 मिनु पिपमी आ बग्‍गी ठीक पशा, आ लडाइ पाइबपुकी ठीक पवा बाक्‍त। \v 7 मिनु ६ सहे रिम्‍शो पा लडाइ पने चाप्‍ब बग्‍गी नु इजीप्‍त रागी ङा अरु बग्‍गी नु चलेब आन ठेयब मुर आन कली लाइश्‍शा, लमाक्‍त। \v 8 मिनु परमप्रभु यावेमी इजीप्‍त रागी ङा फाराओ कली काइ मटीब दुम्‍पाइक्‍तीके इस्राएली आन कली खेदा पामे बाक्‍त। इस्राएली चहिं ठेयब सक्तिमी ग्रूशा गाक्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान ३:१९-२०\em* \v 9 इजीप्‍त ङा फाराओ आ शारापुकी, शारा ङोइक्‍बपुकी, बग्‍गी नु लडाइ पाइब नेल्‍ल लल समुन्‍द्र आ नेक्‍था इस्राएली आन बास बाक्‍तीक पी-हहीरोथ सहर आ नेक्‍था बाल-सेफोन आ ङोंइती जाक्‍तेक्‍म। \p \v 10 मिनु इस्राएलीपुकी फाराओ नु आ लडाइ पाइबम आंम कली खेदा पशो तशा, हिंशा ख्रिंख्रि पाम्‍तेक्‍म। मिनु परमप्रभु यावे कली “वारच पाइय्‍यीकी” दे पुंइतेक्‍म। \v 11 मिनु मेकोपुकीम मोसा कली “गे आंइ कली मारदे इजीप्‍त रे ग्रुंइदीकी? इजीप्‍त रागीम मुर थिम्‍तीके मबाक्‍बा ङा? मारदे गोरशो रागीम साइक्‍थ चाक्गी? \v 12 गोपुकी इजीप्‍त रागीम बाक्‍कानु, इन कली ‘आंइ कली श्‍येत मगेकी। इजीप्‍त ङा मुर आन गेय पचा गेकी, मदेंका ङा? गोरशो रागीम बेक्‍चा क्‍येङा इजीप्‍त रागी ङा मुर आन गेय पक वा’ ” दे मोसा कली ग्रीतेक्‍म। \p \v 13 मिनु मोसामी मुर आन कली “महिनीन। मुलाक्‍ती परमप्रभु यावेमी दोपा इन कली इजीप्‍त ङा मुर रे प्रोंइबा, कोव़शा बाक्‍कीन। मुलाक्‍ती तशो इजीप्‍त ङा मुर आन कली गे लेंशा गेनायो मताइनीनी। \v 14 इन पचा ङा लडाइ परमप्रभु यावेमी पाइब। गे थुं नाइश्‍शा बाक्‍कीन” दे माइक्‍तीमी। \em ब्‍यवस्‍था १:३०; २इतिहास २०:१५,२९; यसैया ५१:९\em* \p \v 15 परमप्रभु यावेमी मोसा कली “मारदे आं कली ठेयब सेंदा पा पुंइनेवे? इस्राएली आन कली ‘गाक्‍कीन’ दे मतो। \v 16 इ कोक्‍के लल समुन्‍द्र तार दिंदो। मो पवीनु, समुन्‍द्र ब्राशा, गाक्‍तीक लां दुम्‍ब। इस्राएलीपुकी हिलो मबाक्‍शो लांम गाक्‍ने चाप्‍नीम। \v 17 मिनु गोमी इजीप्‍त ङा मुर आन कली काइ मटीब दुम्‍पाइक्‍नुङ। मो दुम्‍मेनु, इस्राएली आन नोले खोइश्‍शा, लल समुन्‍द्र ओव़शा, खेदा पाइनीम। मिनु गो फाराओ आ मुरपुकी, आ बग्‍गी नु आ शारा ङोइक्‍ब नु लडाइ पा आं सक्ति कोंइशा ग्रानुङ। \v 18 गो फाराओ, आ बग्‍गी नु आ शारा ङोइक्‍ब आन कली आं सक्ति कोंइनुङ। मिनु इजीप्‍त ङा मुरपुकीमी ‘परमप्रभु यावेमी पाप्‍तु’ दे तुइक्‍नीम” देंत। \p \v 19 मिनु इस्राएली आन ङोंइती गाक्‍शो परमप्रभु आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब नोले गे लेश्‍शा लशा, इस्राएली आन नोले खोइक्‍तु। मेको आन ङोंइती गाक्‍शो गोस्‍स के थाम यो लेश्‍शा, आन नोले गाक्‍‍त। \em उत्‍पत्ती १६:७; प्रस्‍थान १३:२१\em* \v 20 मेको गोस्‍स इजीप्‍त ङा फौज आन कली छिङछिङ दुम्‍माक्‍त। इस्राएली आन लडाइ पाइब आन कली चहिं छेङछेङ दुम्‍‍त। मोपा मेको नाक्‍दो इजीप्‍त ङा फौज इस्राएली आन नेक्‍था जाक्‍ने मचबेम। \em भजन संग्रह १०५:३९\em* \p \v 21 मिनु मोसामी आ गुइ लल समुन्‍द्र तारी दिंदानु, परमप्रभु यावेमी नाक्‍दो नां दाप्‍तीके रे फश गिवार पपाइश्‍शा, समुन्‍द्र फ्राशा सोव़शो गाक्‍तीक लां सेल्‍तु। \v 22 मिनु इस्राएलीपुकी समुन्‍द्र ङा सोव़शो लां लाम्‍तेक्‍म। समुन्‍द्र ङा ब्‍वाक्‍कु चहिं आन ग्‍युरा नु पेरा गे गारो खोदेंशो पा बाक्‍त। \em यहोसु ४:२३; २राजा २:८; यसैया ११:१५-१६; १कोरिन्‍थी १०:१; हिब्रू ११:२९\em* \p \v 23 मिनु इजीप्‍त रागी ङा लडाइ पाइब इस्राएली आन कली खेदा पा, मेको आन नोले लल समुन्‍द्र ओव़तेक्‍म। पिप आ शारापुकी, आ बग्‍गीपुकी नु आ शारा ङोइक्‍ब नेल्‍ल ओव़तेक्‍म। \v 24 मिनु सुनी कना परमप्रभु यावे गोस्‍स के थाम नु मी के थामम बाक्‍शा, इजीप्‍त ङा लडाइ पाइब आन कली कोव़शा हिंपाइक्‍तु। \v 25 आन बग्‍गी ङा गुगील पुइश्‍शा गेतीके, गाक्‍ने मचबेम। मिनु इजीप्‍त ङा मुरपुकीमी “इस्राएली रे प्रोक्‍य, परमप्रभु यावेमी मेको आन कली वारच पशा, इजीप्‍त ङा मुरपुकी नु लडाइ पाइब” देंमा बाक्‍त। \p \v 26 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “इजीप्‍त रागी ङा मुर, आन बग्‍गी नु आन शारा ङोइक्‍ब आन कली ब्‍वाक्‍कुम सुम्‍पाइक्‍चा कली इ गुइ लेंशा समुन्‍द्र तार दिंदो” देंत। \v 27 मिनु मोसामी आ गुइ समुन्‍द्र तार दिंदानु, नां सोव़ची ना समुन्‍द्र ङोंइती ङा खोदेंशो दुम्‍त। मिनु इजीप्‍त ङा लडाइ पाइब लेश्‍शा प्रोक्‍ने मचबेम। मोपा परमप्रभु यावेमी इजीप्‍त ङा लडाइ पाइब आन कली समुन्‍द्रमी ख्रुम्‍तु। \v 28 मिनु ब्‍वाक्‍कु लेंशा ङोंइती ङा खोदेंशो दुम्‍मेनु, इजीप्‍त ङा बग्‍गी, शारा ङोइक्‍बपुकी नु फाराओ आ लडाइ पाइब आन कली सुम्‍शा, समुन्‍द्रमी योल्‍ताक्‍व। सुइ यो मब्रोंइम। \v 29 तन्‍न इस्राएली चहिं सोव़शो लां लशा, समुन्‍द्र शोक्‍साक्‍म। ब्‍वाक्‍कु गारो खोदेंशो पा, आन ग्‍युरा नु पेरा गे बाक्‍त। \p \v 30 मोपा परमप्रभु यावेमी मेको नाक्‍ती इस्राएली आन कली इजीप्‍त रागी ङा लडाइ पाइब रे प्रोंइतीमी। मिनु इस्राएलीपुकीमी इजीप्‍त ङा मुर आन कली दिल दिल थिश्‍शा, समुन्‍द्र आ नेक्‍था बेक्‍शो ताम्‍तेक्‍म। \v 31 मिनु मुरपुकीमी “परमप्रभु यावेमी इजीप्‍त ङा मुर आन कली साइक्‍तीमी” दे तुइश्‍शा, परमप्रभु यावे क्‍येङा हिंतेक्‍म। मिनु “परमप्रभु यावेमी नेल्‍ल पने चाप्‍ब। मोसा आ गेय पाइब बाक्‍ब” दे थमा सुइक्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान १९:९; २इतिहास २०:२०\em* \c 15 \s1 मोसा आ कुम्‍सो \p \v 1 मिनु नोले मोसा नु इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु यावे कली कुम्‍सो पाम्‍तेक्‍म। “गो परमप्रभु यावे कली कुम्‍सो पाइनुङ। मारदे हना मेकोमी आ ठेयब सक्ति कोंइशा, ग्रात। शारा नु शारा ङोइक्‍ब आन कली समुन्‍द्रमी ताइक्‍ताक्‍व। \em प्रकाश १५:३\em* \p \v 2 यावे आं सक्ति बाक्‍ब। आं कली कुम्‍सो पपाइक्‍ब। मारदे हना आं कली आ जोरी सत्रु रे प्रोंइती। मेको आं परमप्रभु बाक्‍ब। मिनु गो मेको कली ठेयब सेल्‍नुङ। परमप्रभु आं आफ आ परमप्रभु बाक्‍ब। मिनु गो मेको कली मान पाइनुङ। \em भजन संग्रह ११८:१४; यसैया १२:२\em* \v 3 परमप्रभु यावे लडाइ पाइब बाक्‍ब। मेको आ नें परमप्रभु यावे बाक्‍ब। \em प्रस्‍थान १४:१४; भजन संग्रह ४६:१०; प्रस्‍थान ३:१५\em* \p \v 4 मेकोमी इजीप्‍त ङा फाराओ आ बग्‍गीपुकी नु आ लडाइ पाइब आन कली लल समुन्‍द्रमी योल्‍पाइक्‍तु। ठेयब कप्‍तान नेल्‍ल आन कली ब्‍वाक्‍कुम ग्रुम्‍पाइक्‍तु। \v 5 समुन्‍द्र ङा ब्‍वाक्‍कुमी मेको आन कली सुम्‍तु। मेकोपुकी फुल्‍लु खोदेंशो पा आगा ग्रुम्‍तेक्‍म। \v 6 परमप्रभु यावे, इन सक्ति ठेयब बाक्‍ब। इन सक्तिमी इन जोरी सत्रु आन कली थुम्‍पाइक्‍तीनी। \v 7 इन जोरी सत्रुमी गे नु लडाइ पामेनु, गे इन ठेयब दुम्‍तीकेमी मेको आन कली ग्रातीनी। मिनु गाइश्‍शा मेको आन कली मीम भूस चोशो खोदेंशो पा थुम्‍पाइक्‍तीनी। \v 8 इन नेंमी मुइश्‍शा, समुन्‍द्र ङा ब्‍वाक्‍कु कली ग्‍येत्‍थ गे पोक्‍तीनी। समुन्‍द्र गारो बुदी सोजो पा ग्‍येत्‍थ गे बोक्‍शा, आ पुं चहिं सोव़शो लां दुम्‍त। \em यसैया ५१:१०\em* \v 9 आंइ जोरी सत्रुमी ‘मेको आन कली खेदा पा, ब्रो ब्रु थित्‍नय। गो ग्‍येरशा, इं ग्राशो थोव़क योक्‍मुइनय। इं तरवार शोइश्‍शा, नेल्‍ल आन कली साइक्‍नय’ देंतेक्‍म। \v 10 गे चहिं फश पपाइक्‍तीनी। मिनु समुन्‍द्रमी मेको आन कली सुम्‍तीमी। मेकोपुकी फलाम खोदेंशो पा ठेयब समुन्‍द्रम ग्रुम्‍तेक्‍म। \p \v 11 परमप्रभु यावे, देवी देवता आन दातेमी इन खोदेंशो ठेयब सुइ मबाक्‍नीम। इन खोदेंशो सक्ति पाइश्‍शो, ठेयब मान ताइब सुइ मबाक्‍नीम। इन ठेयब गेय हिंचा ङा बाक्‍ब। गे छक लाक्‍चा ङा गेय पाइब बाक्‍नीनी। \em प्रस्‍थान ८:६; प्रस्‍थान १८:११; भजन संग्रह ८६:८\em* \p \v 12 इन ग्‍युरा गुइ दिंनीनु, रागीम मेको आन कली दाक्‍तु। \p \v 13 गे इन ग्रुंइशो मुर आन कली गेना हना यो शिशी पा, लां कोंइताक्‍नी। मेको आन कली इन सक्तिमी इन आंम बाक्‍तीकेम खुल्‍तीनी। \p \v 14 जात जात ङा मुरपुकी इन लोव़ नेंशा शुश हिंतेक्‍म। पलिस्‍ती रागी ङा मुरपुकी हिंशा, ख्रिंख्रि पाम्‍तेक्‍म। \em यहोसु २:९-११\em* \p \v 15 मुल एदोम रागी ङा ठेयब मुरपुकी हिंतेक्‍म। मोआब रागी ङा ठेयब मुरपुकी हिंशा ख्रिंख्रि पाम्‍तेक्‍म। कनान रागीम बाक्‍बपुकीम आन सक्ति साम्‍तेक्‍म। \p \v 16 परमप्रभु यावे, इजीप्‍त रागी रे इन ग्रुंइशो मुरपुकी मजाक्‍दीम्‍मा सम्‍म मेको आन जोरी सत्रु इन सक्ति ङा गेय तशा, हिंशा फुल्‍लु खोदेंशो पा सिक्‍सी पा बाक्‍तेक्‍म। मोपा हिंशा मेको आन थुं लुक्‍च लत। \v 17 गे इन मुर आन कली आन रागी ओंइनीनी। मिनु इन आंम बाक्‍तीक डांडाम बाक्‍पाइक्‍नीनी। परमप्रभु यावे, मेको इन बाक्‍तीके आंमा सेल्‍तीनी। इन आंम बाक्‍तीक खिं गे आंमा सेल्‍तीनी। \em भजन संग्रह ७८:५४\em* \v 18 परमप्रभु यावे गेना हना यो पिप बाक्‍ब” दे कुम्‍सो पाम्‍तेक्‍म। \em भजन संग्रह ९३:१\em* \p \v 19 फाराओ आ बग्‍गी नु शारा ङोइक्‍बपुकी समुन्‍द्र ङा लां लाम्‍तेक्‍म। परमप्रभु यावेमी समुन्‍द्र ङा ब्‍वाक्‍कु लेंशा लेप्‍पाइश्‍शा, मेको नेल्‍ल आन कली योल्‍पाइक्‍तु। इस्राएली चहिं समुन्‍द्र ङा सोव़शो लां रे पा गाक्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान १४:२२-२९\em* \s1 मिरयामम यो कुम्‍सो पशो \p \v 20 हारून आ समी मिरयाम परमप्रभु आ लोव़ पाइब यो बाक्‍त। मेकोमी खैजडी ताप्‍शा, कुम्‍सो पथ लमेनु, अरु मीश मुरपुकी यो खैजडी ताप्‍शा, सिल पना पन मेको आ नोले खोइक्‍तेक्‍म। \em भजन संग्रह ६८:२६\em* \p \v 21 मिरयामम मेको आन कली कुम्‍सो पा लोव़ लेश्‍शा “परमप्रभु यावे कली कुम्‍सो पने। मारदे हना मेकोम ठेयब लडाइ पा ग्रात। शारा नु शारा ङोइक्‍ब आन कली समुन्‍द्रम ताइक्‍ताक्‍व” दे कुम्‍सो पाप्‍तु। \s1 मारा ङा कशो ब्‍वाक्‍कु \p \v 22 मिनु मोसामी इस्राएली आन कली लल समुन्‍द्र रे शुर माइश्‍शो गोरशो रागी कोंइताक्‍व। मिनु मेको गोरशो रागीमी नाक्‍त सां सम्‍म गाक्‍मानु, ब्‍वाक्‍कु मथिदेम। \em उत्‍पत्ती २०:१\em* \v 23 माराह माइश्‍शोमी जाक्‍दीश्‍शा, मेक ङा ब्‍वाक्‍कु तूने मचबेम। मारदे हना मेको ब्‍वाक्‍कु कशो बाक्‍त। मोपतीके मेको कली माराह नें वोइक्‍तेक्‍म। \em हिब्रू लोव़मी मारा देंशो कशो रुम्‍सीब।\em* \v 24 मिनु मुरपुकीमी मोसा कली “मुल मार तूचा?” दे गन गन पाम्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान १६:२\em* \v 25 मोसामी चहिं परमप्रभु यावे कली पुंइस ङा पुंइस बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली रवा आ शी का कोंइताक्‍व। मिनु मोसामी मेको शी ब्‍वाक्‍कुम ब्‍वारताक्‍व। मिनु मेको ब्‍वाक्‍कु मकशो ब्रोव़शो दुम्‍त। मेकेर इस्राएली आन कली आ फुल्‍लुम मुशा ब्रेक्‍शो नु आन पतीक लोव़ गेशो बाक्‍त। मोपा मेको आन कली नाक्‍ताक्‍व। \em उत्‍पत्ती २२:१\em* \v 26 मिनु मेकोमी “गे परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु आं लोव़ नेंशा, आं ङोंइती ठीक पाइतीनी हना, आं शेंशो लोव़ नेंशा, टि‍शा, आं अरेशो लोव़ टीतीनी हना, गो इजीप्‍त रागी ङा मुर आन कली पपाइश्‍शो रोइ इन कली मपपाइक्‍नुङ। मारदे हना गो इन कली सापाइक्‍ब परमप्रभु यावे नङ” देंत। \em ब्‍यवस्‍था ७:१५; उत्‍पत्ती २०:१७; ब्‍यवस्‍था ३२:३९; भजन संग्रह ३०:३; यसैया ५७:१८\em* \s1 एलीम रागीमी जाक्‍दीश्‍शो \p \v 27 मिनु इस्राएली मेकेर रे लशा, एलीममी जाक्‍दीत्‍तेक्‍म। मेकेर १२ ओटा धारा नु ७० ओटा रवा बाक्‍‍तेक्‍म। मेकोपुकी मेको ब्‍वाक्‍कु आ नेक्‍था बाक्‍तेक्‍म। \c 16 \s1 इस्राएलीपुकीम गन गन पशो \p \v 1 मिनु इस्राएली नेल्‍ल एलीम रे लशा, सीन माइश्‍शो गोरशो रागी जाक्‍दीत्‍तेक्‍म। सीन माइश्‍शो गोरशो रागी एलीम नु सीनै डांडा आस दातेमी बाक्‍ब। इजीप्‍त रागी रे गाक्‍शा नोले मेकेर आबीब आ नोले ङा महिना ङा १५ नाक्‍तीम जाक्‍दीत्‍तेक्‍म। \v 2 मिनु इस्राएली नेल्‍ल मोसा नु हारून आस कली तशा गाइश्‍शा, \em प्रस्‍थान १७:२-३\em* \v 3 “इजीप्‍त रागी उइ परमप्रभु यावेमी आंइ कली सद हना, रिम्‍शो दुम वा। मेकेर श्‍ये नु शोब्‍ले शुश बाक्‍त। गे आंइ कली जचा मगेथु, साइक्‍चा कली एको गोरशो रागीमी चाक्‍तीसी” दे गन गन पाम्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान १४:११\em* \p \v 4 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “नेनो, गो इन कली रेउ यिशो खोदेंशो पा सरीङ रे शोब्‍ले यिपाइक्‍नुङ। मिनु मुरपुकीम नाक्‍त किंत किंत गुप्‍चा माल्‍नीम। खेयप का गुप्‍मेनु, नाक्‍त का कली ला गुप्‍चा माल्‍नीमी। आं अरेशो लोव़ पाइबाक्‍मा कों, मपाइबाक्‍मा, गो मेको आन कली नाक्‍नुङ। \em प्रस्‍थान १६:१५; उत्‍पत्ती २२:१\em* \v 5 मुरुमी सुक्रबार आन गुप्‍शो शोब्‍ले नाक्‍त का कली ठीक पाम्‍तेक्‍म हना, नाक्‍त का कली गुप्‍शो यो, नाक्‍त निक्‍शी कली ठीक दुम्‍ब” देंत। \v 6 मिनु मोसा नु हारूनम इस्राएली आन कली “परमप्रभु यावेमी इन कली इजीप्‍त रागी रे प्रोंइता, दे आपो नाक्‍दो लेंशा मिम्‍पाइक्‍ब। \v 7 सुनी कना गे परमप्रभु यावे आ छेङछेङ ग्रूशो ताइनीनी। मारदे हना मेकोमी इन परमप्रभु यावे कली गन गन पशो तुइक्‍ताक्‍व। गो निक्‍शी सु नस्‍कु ङा? गे आंस पर्बम गाइक्‍नीनी?” देंताक्‍स। \v 8 मिनु मोसामी इस्राएली आन कली “परमप्रभु यावेमी आपो नाक्‍दो इन कली श्‍ये गेब, सुनी कना रूथ्री शोब्‍ले गेब, इन गन गन पशो लोव़ नेंतु, दे तुइक्‍तीन। गो निक्‍शी सु नस्‍कु ङा? इन गन गन पशो आंस कली ममाइ, परमप्रभु यावे नु कका गाइक्‍ताक्‍नी दे तुइक्‍तीन” देंत। \v 9 मिनु मोसामी हारून कली “गे मुर नेल्‍ल आन कली ‘परमप्रभु यावे आ ङोंइती जाक्‍कीन। मारदे हना मेकोमी इन गन गन पशो नेंतु’ देंचा माल्‍नेवे” देंत। \v 10 मिनु हारूनमी इस्राएली नेल्‍ल आन कली लोव़ पवानु, मेकोपुकी गोरशो रागी गे कोव़तेक्‍म। मिनु मेकेर गोस्‍सुमी परमप्रभु यावे आ छेङछेङ ग्रूशो ताम्‍तेक्‍म। \em गन्‍ती १२:५; गन्‍ती १४:१०; गन्‍ती १६:१९\em* \p \v 11 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली \v 12 “गो इस्राएली आन गन गन पा पशो लोव़ नेंता। गे मेको आन कली ‘आपो नाक्‍दो श्‍ये ब्‍वाइनीनी। मिनु सुनी कना रूथ्री शोब्‍ले जाइनीनी। गो परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु नङ, दे गे तुइक्‍नीनी’ दे माइक्‍मी” देंत। \s1 बटटाइ चिक्‍ब नु मन्‍ना शोब्‍ले गेशो \p \v 13 मिनु नाक्‍दो बटटाइ ग्रूमा बाक्‍त। मिनु इस्राएली आन बाक्‍तीक नेल्‍ल सुम्‍मे बाक्‍त। मिनु सुनी कना आन बाक्‍तीकेमी शुश सीत यिशो बाक्‍माक्‍त। \em गन्‍ती ११:३१\em* \v 14 मिनु सुनी कना सीत मजाम्‍म सम्‍म गोरशो रागी ङा खपीम फुरश खोदेंशो पा आइक्‍च गेडा बाक्‍त। \v 15 इस्राएलीपुकीमी मेको तशा “मार में?” देंमुम्‍तेक्‍म। मारदे हना मार बाक्‍मे, मतुइक्‍तम। मिनु मोसामी मेको आन कली “परमप्रभु यावेमी इन कली गेशो मन्‍ना शोब्‍ले एकोन बाक्‍ब। \em प्रस्‍थान १६:४; ब्‍यवस्‍था ८:३; यूहन्‍ना ६:३१; १कोरिन्‍थी १०:३\em* \v 16 परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ मार बाक्‍ब देंशा हना, इन मुर नेल्‍लेमी गिश जने चाप्‍नीमी, मिश गुपीन। इन ताम्‍बुमी गिश जना मुर बाक्‍नीमी, मिश गोमेर गुप्‍चा माल्‍नीनी” दे इस्राएली आन कली देंत। \em गोमेर का २ लिटर कि ४ माना खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 17 मोसामी इस्राएली आन कली दोदेंशो देंमे, मोदेंशो पाम्‍तेक्‍म। का निक्‍शीमी शुश, का निक्‍शीमी इच्‍कका ला गुप्‍तेक्‍म। \v 18 तन्‍न पुक्‍ग‍मेनु, मेको शुश गुप्‍ब नु इच्‍कका ला गुप्‍ब नेल्‍ल आन के उइक्‍थ उइक्‍थ दुम्‍माक्‍त। नेल्‍लेमी गिश जचा दाक्‍तमे, मिश गुप्‍तेक्‍म। \em २कोरिन्‍थी ८:१५\em* \p \v 19 मिनु मोसामी मेको आन कली “दीसा सुनी सम्‍म सुइमी मारेइ हेंचा मदुम्‍ब” दे माइक्‍तीमी। \em प्रस्‍थान १६:४; मत्ती ६:३४; लूका ११:३\em* \v 20 तन्‍न मेकोपुकीमी मोसा आ देंशो मटीम। मिनु का निक्‍शीमी मेको मन्‍ना सुनी सम्‍म हेंदमे बाक्‍त। मिनु लुस्‍पु जोल्‍शा, शुश रिना पाइक्‍तु। मिनु मोसा शुश गाइक्‍ताक्‍व। \v 21 मिनु गिश माल्‍दमे, सुनी सुनी गुप्‍तेक्‍म। नां चोक्‍तानु, मेको यत। \s1 नाइक्‍तीक नाक्‍त कली मन्‍ना गुप्‍शो \p \v 22 मिनु सुक्रबार नाक्‍ती मुरपुकीम मुर का कली गोमेर निक्‍‍निक्‍शी मन्‍ना गुप्‍तेक्‍म। इस्राएली आन कली कोव़ब मुरपुकीमी मो पाम्‍तेक्‍म दे मोसा कली देंतेक्‍म। \em गोमेर का २ लिटर कि ४ माना खोदेंशो बाक्‍ब। \em* \v 23 मिनु मेकोमी “परमप्रभु यावेमी इन कली गे मार पचा माल्‍नीनी, मेको शेंशो बाक्‍ब। मारदे हना दीसा परमप्रभु यावे कली मिम्‍शा नाइक्‍तीक नाक्‍ती बाक्‍ब। मोपतीके मुलाक्‍त माल्‍शो जचा थोव़क क्‍येने चोने। लीशो चहिं दीसा सुनी सम्‍म हेंचा दुम्‍ब” देंत। \em उत्‍पत्ती २:२-३\em* \v 24 मिनु मोसा आ देंशो खोदेंशो पा आ दीसा सम्‍म हेंताक्‍म। मिनु मेको रिना मपाइक्‍थु, लुस्‍पु यो मजो‍ल। \p \v 25 मिनु मोसामी “गे मुलाक्‍ती जने। मारदे हना परमप्रभु यावे आ नाइक्‍तीक नाक्‍ती बाक्‍ब। मुलाक्‍ती लाङगाम मारेइ मथिंसीब। \v 26 गे ६ नाक्‍त गुप्‍चा माल्‍नीनी। ६ नाक्‍त आ दीसा ङा नाक्‍त मारेइ मथिंसीब। मारदे हना नाइक्‍तीक नाक्‍त बाक्‍ब” देंत। \v 27 मिनु सन्‍चरबार नाइक्‍तीक नाक्‍त का निक्‍शी मुर मन्‍ना गुप्‍थ लाङगा ग्रूमानु, मारेइ मथिदेम। \v 28 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “गेपुकी आं शेंशो नु आं अरेशो गेना सम्‍म मटीनीनी? \v 29 नोफा दाइश्‍शा नेनीन ‘परमप्रभु यावेमी इन कली सन्‍चरबार नाइक्‍तीक नाक्‍ती गेप्‍तु। मोपतीके सुक्रबार इन कली नाक्‍त निक्‍शी कली जचा थोव़क गेब। मिनु नाइक्‍तीक नाक्‍ती इन बाक्‍तीक बाक्‍तीकेमी बाक्‍कीन। इन खिं रे लाङगा मलने’ दे मुर आन कली देनो” देंत। \v 30 मिनु मुरपुकी सन्‍चरबार नाक्‍ती नांइसाक्‍म। \v 31 मिनु इस्राएलीपुकीम मेको गेडा कली मन्‍ना दे नें वोइक्‍तेक्‍म। मेको बुश धन्‍या वांचेर खोदेंशो बाक्‍त। मेको खुदोमी सेल्‍शो शोब्‍ले खोदेंशो पा ब्रोव़माक्‍त। \s1 मन्‍ना हेंशो \p \v 32 मिनु मोसामी “परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ मार बाक्‍त देंशा हना, मेकोमी ‘मेको जचा थोव़क गोमेर का हेंचा माल्‍नीनी। इन कली इजीप्‍त रागी रे प्रोंइशा, चाक्‍गानु, गोरशो रागीमी गेशो जचा थोव़क मेको बाक्‍ब दे शुश पाला ङा मुर आन कली कोंइचा कली हेंदो। गो इन कली इजीप्‍त रे गोरशो रागीमी चाक्‍शा, दोपा थुलु, मेको नेल्‍लेमी तामेक्‍ल’ देंत” देंत। \em गोमेर का इस्राएली आन अन्‍न पुक्‍तीके का बाक्‍त। मेको २ लिटर रिक्‍ब बाक्‍त। मिनु ओमेर का ४ माना खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 33 मिनु मोसामी हारून कली “बोस का लतो। मिनु ओमेर का मन्‍ना मेकेर कुर पावो। मेको नेल्‍ल पाला ङा मुरपुकीम तचा ङा पा परमप्रभु यावे आ ङोंइती वोतो” देंत। \em हिब्रू ९:४\em* \v 34 परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा देंमे, मोपा हारूनमी कबल पशो सन्‍दोस आ ङोंइती वोइक्‍तु। \v 35 मिनु इस्राएलीपुकीमी ४० बर्स सम्‍म मन्‍ना जाम्‍तेक्‍म। मुर बाक्‍तीक कनान रागी ङा सांद मजाक्‍मा सम्‍म मेको जाम्‍तेक्‍म। \em यहोसु ५:१२\em* \v 36 गोमेर का एफाह ङा १० भाग बाक्‍ब। \em एफाह का ठेयब पुक्‍तीके बाक्‍ब।\em* \c 17 \s1 इस्राएली मस्‍साह नु मेरीबा जाक्‍‍शो \p \v 1 मिनु इस्राएली नेल्‍ल सीन माइश्‍शो गोरशो रागी रे गाक्‍शा, परमप्रभु यावे आ देंशो बिश्‍शा, रेफीदीम माइश्‍शोमी बाक्‍तेक्‍म। मेकेर चहिं तूचा ब्‍वाक्‍कु मथिदम। \em गन्‍ती ३३:१२-१४\em* \v 2 मोपतीके “मोसामी आंइ कली मरिम्‍शो लां कोंइब” दे गाइश्‍शा, मोसा कली “आंइ कली तूचा ब्‍वाक्‍कु गेकी” दे जिचा पोक्‍तेक्‍म। मिनु मोसामी मेको आन कली “गे आं कली मारदे जिचा तोइनीनी? मारदे परमप्रभु यावे सक्ति पाइश्‍शो बाक्‍ब, दे थमा मसुइक्‍नीनी?” देंत। \em ब्‍यवस्‍था ६:१६\em* \v 3 मिनु मुरपुकी ब्‍वाक्‍कु तूतू दाक्‍शा, गाइक्‍ताक्‍म। मेकोपुकीमी मोसा कली “गे मारदे आंइ कली इजीप्‍त रागी प्रोंइपाइय्‍यीकी? आंइ कली, आंइ आल आन कली, आंइ बस्‍तु भाव आन कली तूचा ब्‍वाक्‍कु मबा, आंइ कली बेक्‍पाइक्‍चा कली इजीप्‍त प्रोंइपाइय्‍यीकी?” देंतेक्‍म। \em प्रस्‍थान १५:२४; प्रस्‍थान १६:२; गन्‍ती १४:-; गन्‍ती १७:६-२८\em* \v 4 मो देंमानु, मोसामी परमप्रभु यावे कली “गो एको मुर आन कली मार पाइनुङा? आं कली फुल्‍लु आप्‍शा, साइक्‍चा चिक्‍तायीमी। मुल मार पङ?” देंत। \em गन्‍ती १४:१०\em* \v 5 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “इस्राएल ङा खाल्‍पा आन कली लाइश्‍शा, इस्राएली आन ङोंइती गाक्‍को। नील खोला तुप्‍शो कोक्‍के यो लाइश्‍शा लावो। \em प्रस्‍थान ७:२०\em* \v 6 गो होरेब माइश्‍शो डांडा आ नेक्‍था सेरथे फुल्‍लु तार इ ङोंइती बाक्‍नुङ। मिनु गे मेको सेरथे फुल्‍लु तुप्‍चा माल्‍नेवे। मिनु, सेरथे फुल्‍लु रे ब्‍वाक्‍कु यीब। मिनु मुरपुकीम तूने चाप्‍नीम” देंत। मिनु इस्राएली आन खाल्‍पा आन ङोंइती मोसाम मो पाप्‍तु। \em गन्‍ती २०:११; १कोरिन्‍थी १०:४\em* \v 7 मिनु मोसामी मेको सेरथे फुल्‍लु बाक्‍तीक कली मास्‍साह नु मेरीबा नें वोइक्‍तु। मारदे हना इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु यावे कली नाक्‍शा गाइश्‍शा “परमप्रभु यावे आंइ दातेमी बाक्‍ब” दे थमा मसुदम। \em भजन संग्रह ९५:८-९; मीका ३:११\em* \s1 अमालेकी नु लडाइ पा ग्राशो \p \v 8 मिनु अमालेकी रेफीदीमम जाक्‍शा, इस्राएली नु लडाइ पाम्‍तेक्‍म। \em उत्‍पत्ती ३६:१२-१६\em* \v 9 मिनु मोसामी यहोसु कली “इं मुरपुकी रे योव़शा, अमालेकी नु लडाइ पथ लावो। गो परमप्रभु आ कोक्‍के शेशा, दीसा मेको डांडा तार राप्‍शा बाक्‍नुङ” देंत। \em गन्‍ती १३:८,१६\em* \v 10 मिनु यहोसुमी मोसाम देंशो खोदेंशो पा अमालेकी नु लडाइ पाप्‍तु। मोसा, हारून नु हुर चहिं मेको डांडा ङोंइसाक्‍म। \em प्रस्‍थान २४:१४\em* \v 11 मोसामी आ गुइ पोक्‍गानु, इस्राएलीपुकी ग्रातेक्‍म। आ गुइ तोक्‍गानु, अमालेकीपुकी ग्रातेक्‍म। \v 12 मिनु मोसा आ गुइ योक्‍तीके हारून नु हुरमी फुल्‍लु का थांइशा, मेको तारी निप्‍पाइक्‍ताक्‍स। मिनु मोसा आ गुइ तिक्‍शा, वोइक्‍ताक्‍स। मोदेंशो पा का ग्‍युरा गे, का पेरा गे बाक्‍शा, नां मपेरदा सम्‍म गुइ पोक्‍स ङा पोक्‍स बाक्‍ताक्‍स। \v 13 मिनु यहोसु नु आ मुरुमी अमालेक नु आ मुर आन कली ग्राशा, तरवारम साइक्‍तेक्‍म। \p \v 14 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “एको लडाइ गेना हना यो मिम्‍चा कली किताबम ब्रेक्‍तो। गो अमालेकी आन कली रागी रागी रे क्‍याम्‍नुङमी, दे यहोसु कली मिम्‍पतो” देंत। \em ब्‍यवस्‍था २५:१७-१९; १सामुएल १५:२-३\em* \v 15 मिनु मोसामी चढ़ेतीक का सेल्‍शा “परमप्रभु यावे आं छेदर बाक्‍ब” दे नें वोइक्‍तु। \v 16 मिनु मेकोमी “यावे आ नित्‍तीक गे इन गुइ पोक्‍कीन! मारदे हना परमप्रभु यावेमी ‘अमालेकी नेल्‍ल आन पालामी मेकोपुकी नु लडाइ पाइनुङ’ दे ङोंइती देंशो बाक्‍ब” देंत। \em येरमीया ३:१७\em* \c 18 \s1 यित्रो मोसा कली ग्रुम्‍थ जाक्‍शो \p \v 1 मिनु मिदयान रागी ङा नाक्‍सो मोसा आ शिउ यित्रोमी परमप्रभुमी मोसा नु इस्राएली आन पर्बम मार मार पवा नु परमप्रभु यावेमी मेको आन कली इजीप्‍त रागी रे दोपा ग्रुंइदा, मेको नेल्‍ल नेना बाक्‍त। \em प्रस्‍थान ३:१\em* \v 2 ङोंइती मोसामी आ मीश नु आ तौ निक्‍शी आस कली आ माइत सोइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। मुल यित्रोम मेको आन कली मोसा आ बाक्‍तीक चाक्‍ती‍मी। \em प्रस्‍थान ४:२०\em* \v 3 मोसामी आ तौ का आ नें गेरशोम वोइश्‍शो बाक्‍त। मारदे हना मेकोमी “गो मतुइश्‍शो रागी ङा मुर आन दातेमी अर्को रागी ङा मुर दुम्‍ती” देंत। \em प्रस्‍थान २:२२\em* \v 4 मिनु अर्को कली एलीएजर नें वोइक्‍तु। मारदे हना मेकोमी “आं आफ आ परमप्रभुमी आं कली फाराओ आ तरवार रे प्रोंइशा, वारच पाइक्‍ती” देंशो बाक्‍त। \em १इतिहास २३:१५-१७\em* \p \v 5 मिनु मोसा आ शिउ यित्रो, मोसा आ मीश नु आ तौ निक्‍शी गोरशो रागीमी मोसा कली ग्रुम्‍थ जाक्‍तेक्‍म। मेना मोसामी आ ताम्‍बु परमप्रभु आ डांडा आ पुंमी कीतु। \v 6 मिनु यित्रोमी मोसा कली “इ शिउ यित्रो, इ मीश नु इ तौ निक्‍शी इ कली ग्रुम्‍थ जाक्‍तक” दे लोव़ सोइक्‍ताक्‍व। \p \v 7 मिनु मोसा आ शिउ ग्रुम्‍थ जाक्‍शा, सेउ पशा, पुक्‍पु पशा “दोपा बाक्‍नी” दे ताम्‍बुम ओंइताक्‍व। \v 8 मिनु मोसामी परमप्रभु यावेमी इजीप्‍त ङा फाराओ कली नु आ मुर आन कली मार मार पवा, लांमी मार मार श्‍येत जामे, दोपा परमप्रभु यावेमी मेको नेल्‍ल रे प्रोना, मेको नेल्‍ल आ शिउ कली शेंताक्‍व। \s1 यित्रो थमा सुइक्‍ब दुम्‍शो \p \v 9 मिनु यित्रोमी परमप्रभु यावेमी इस्राएली आन कली गिश रिम्‍शो पवा नु इजीप्‍त ङा मुर आन गुइ रे दोपा प्रोना मेको नेल्‍ल नेंशा, शुश ग्‍येरसाक्‍व। \v 10 मिनु मेकोमी “इन कली इजीप्‍त ङा मुरपुकी नु फाराओ आ गुइ रे प्रोंइब परमप्रभु यावे कली ठेयब सेल्‍य। \v 11 देवी देवता आन क्‍येङा परमप्रभु यावे ला ठेयब बाक्‍ब, दे गो मुल तुइक्‍ताक्‍ङ। आ मुर आन कली इजीप्‍त ङा मुर आन गुइ रे प्रोंइतु। मारदे हना इजीप्‍तीपुकीमी मेको आन कली ठेयब लेश्‍शा दिप्‍शो बाक्‍तेक्‍म” दें‍त। \em नेहेम्‍याह ९:१०; येरमीया ५०:२९\em* \v 12 मिनु मोसा आ शिउमी परमप्रभु कली चोशा चढ़ेतीक नु अरु चढ़ेतीक यो चढ़ेप्‍तु। मिनु हारून नु इस्राएल ङा मुर आन खाल्‍पा नेल्‍ल मोसा आ शिउ नु परमप्रभु कली मान पा ठेयब सेल्‍शा जाम्‍तेक्‍म। \em उत्‍पत्ती ३१:५४\em* \s1 यित्रोम मोसा कली अर्ती गेशो \p \v 13 मिनु मोसा सुनी कना बोक्‍शा, मुर आन कली निसाफ पचा कली निस्‍साक्‍व। मुरपुकी सुनी रे जाक्‍शा, नाक्‍दो सम्‍म मोसा आ ङोंइती बाक्‍तेक्‍म। \v 14 मिनु मोसा आ शिउ मी मोसा कली मोदेंशो पा मुर आन कली निसाफ पशो तशा “गे मुर आन कली मार पाइनेवे? गे मारदे इ का ला गेय पना पन बाक्‍नेवे? मुरपुकी सुनी रे नाक्‍दो सम्‍म जाक्‍शा, बाक्‍शो बाक्‍नीमी” दें‍त। \v 15 मिनु मोसामी आ शिउ कली “मुरपुकीमी परमप्रभु आ देंशो तुइक्‍चा दाक्‍नीम, मोपतीके जाक्‍नीम। \v 16 मेको आन दातेमी मार मार निसाफ पाचा माल्‍शो बाक्‍मे, मेको गो गारपाइक्‍नुङ। मोपा गो निसाफ पचा माल्‍नुङ। मिनु मेको आन कली परमप्रभु आ फुल्‍लुम मुशा ब्रेक्‍शो लोव़ नु आ अरेशो लोव़ तुइक्‍पाइक्‍नुङ” दें‍त। \v 17 मिनु आ शिउमी “इ पशो मरिम्‍शो बाक्‍ब। \v 18 गे शेम्‍सीनेवे। गे नु बाक्‍ब मुरपुकी यो शेम्‍सीनीम। एको गेय इ मचाप्‍चा ङा बाक्‍ब। गे ला पने मचाप्‍नेवे। \em गन्‍ती ११:१४; ब्‍यवस्‍था १:९\em* \v 19 आं लोव़ नेनो, गो इ कली अर्ती गेनुङ। परमप्रभु गे नु बाक्‍ब। गे मुर आन पर्बम परमप्रभु कली पुंइदो। \v 20 परमप्रभु आ फुल्‍लुम मुशा ब्रेक्‍शो लोव़ नु आ अरेशो लोव़ मेको आन कली तुइक्‍पतो। मोपा गे मेको आन गाक्‍तीक लां नु आन पचा माल्‍शो गेय मेको आन कली शेंदो। \v 21 गे मुर नेल्‍ल आन दाते रे रिम्‍शो गेय पने चाप्‍ब परमप्रभु कली मान पा हिंब, थमा सुइक्‍चा पुंइसीब नु ख्रुइश्‍शा मार मार ताक्‍शा मजाइब मुरपुकी योव़चा माल्‍नेवे। नोले मेको मुर आन कली कोव़ब ठेयब मुर वोतो। मेको आन कली १० जना मुर आन कली कोव़ब, ३० जना मुर आन कली कोव़ब, सहे सहे जना मुर आन कली कोव़ब नु हजार हजार जना मुर आन कली कोव़ब ठेयब मुर आन कली योव़ङो। \v 22 मेको कोव़ब मुरपुकीमी नाक्‍त किंत किंत ङा निसाफ पामेक्‍ल। ठेयब मुददा चहिं इ ङोंइती चाक्‍गमेक्‍ल। आइक्‍च मुददा आंमा गारपदमेक्‍ल। मो पाप्‍तीवी हना, इ कली रिम्‍शो दुम्‍ब। मिनु मेको कोव़बपुकीमी इ गेय नु श्‍येत योक्‍शा पाइनीम। \v 23 गे आं देंशो पाप्‍तीवी हना, परमप्रभुमी यो इ कली मोदेंशो पचा गेब। गे मेको गेय फाल्‍ने चाप्‍नेवे। मिनु इ मुर नेल्‍ल दुशा गारशा, आंम आन बाक्‍तीके लाइनीम” दे यित्रोमी मोसा कली अर्ती गेप्‍तु। \p \v 24 मिनु मोसामी आ शिउ आ अर्ती नेंशा, आ देंशो नेल्‍ल पाप्‍तु। \v 25 मिनु इस्राएली आन दाते रे रिम्‍शो गेय पाइब आन कली योव़शा, मुर आन कली कोव़ब वोइक्‍तु। १०, १०, ३०, ३०, सहे सहे नु हजार हजार जना मुर आन कली कोव़ब वोतो। \v 26 मेको मुरपुकीमी मुर आन कली निसाफ पची ना, निसाफ पाइनीम। मिनु ठेयब मुददा बाक्‍त हना, मोसा कली ब्रेत्‍ताक्‍म। आइक्‍च मुददा चहिं आंमा निसाफ पाम्‍तेक्‍म। \v 27 मिनु मोसामी आ शिउ कली लचा गेप्‍तु। मिनु मेको आ रागी लेत्‍त। \c 19 \s1 सीनै डांडा जाक्‍दीश्‍शो \p \v 1 मिनु इस्राएलीपुकी इजीप्‍त रागी रे ग्रूशा महिना सां नोले सीनै माइश्‍शो गोरशो रागीमी जाक्‍तेक्‍म। \v 2 ङोंइती रेफीदीम माइश्‍शो रे लशा, सीनै माइश्‍शो डांडा आ ङोंइती आन ताम्‍बु कीतेक्‍म। मेको डांडा आ ङोंइती बाक्‍शो बाक्‍तेक्‍म। \v 3 मिनु मोसा परमप्रभु नु लोव़ पचा कली डांडा ङोंइसाक्‍व। मिनु डांडा रे परमप्रभु यावेमी मोसा कली “इ किकी पिपी याकूब आ खिं ङा मुर, इस्राएली आन कली \v 4 ‘गो इजीप्‍त ङा मुर आन कली मार मार पङा, मेको ताइतीनी। ककाकुली आ फ्रां तार कुरशो खोदेंशो पा इन कली आं नेक्‍था वोइक्‍तन्‍नी। \em ब्‍यवस्‍था ३२:११\em* \v 5 गे आं देंशो लोव़ पाइतीनी नु आं कबल पशो टीतीनी हना, गे नेल्‍ल जात जात ङा मुर आन दातेमी आं योव़शो मुर दुम्‍नीनी। मारदे हना रागी नेल्‍ल आं केन बाक्‍ब। \em ब्‍यवस्‍था ५:२; ब्‍यवस्‍था ७:६\em* \v 6 गे आं कली चढ़ेब आन राज्‍य नु आं योव़शो जात ङा मुर दुम्‍चा माल्‍नीनी’ दे मेको लोव़ इस्राएली आन कली देंचा माल्‍नेवे” दे माइक्‍तु। \em यसैया ६१:६; १ पत्रुस २:९; प्रकाश १:६; लेवी १९:२\em* \p \v 7 मिनु मोसामी इस्राएल आ थर ङा मुर आन खाल्‍पा आन कली ब्रेश्‍शा, परमप्रभु यावेमी देंशो लोव़ मेको आन कली माइक्‍तीमी। \v 8 मिनु मुर नेल्‍ल का दुम्‍शा “परमप्रभु यावे आ देंशो नेल्‍ल पाइनीकी” देंतेक्‍म। मिनु मोसामी मेको मुर आन देंशो लोव़ परमप्रभु यावे कली दें‍त। \em प्रस्‍थान २४:३-८\em* \v 9 परमप्रभु यावेमी मोसा कली “लो, गो मारेइ मतांइसीचा ङा गोस्‍सुमी इ कली ग्रुम्‍थ जाक्‍नुङ। मोपा गो मुर आन कली, गे नु लोव़ पशा नेंपाइक्‍नुङमी। मिनु इ कली गेना हना यो थमा सुइक्‍नीम” दें‍त। मोसामी मुर नेल्‍ल आन देंशो यो परमप्रभु यावे कली दें‍त। \em प्रस्‍थान १६:१०; प्रस्‍थान ३४:५; भजन संग्रह १८:१२; प्रस्‍थान १४:३१\em* \p \v 10 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “मुलाक्‍ती नु दीसा इस्राएली आन कली गो नु ग्रुम्‍पाइक्‍चा ठीक पावो। आन फेक्‍शो वा मुरपतो। \em लेवी ११:४४; यहोसु ३:५; अय्‍युब १:५\em* \v 11 नित्‍थ नाक्‍त आं कली ग्रुम्‍चा कली ठीक दुम्‍चा माल्‍नीमी। मारदे हना नित्‍थ नाक्‍ती गो सीनै डांडाम मुर नेल्‍ल आन ङोंइती जाक्‍नुङ। \v 12 मिनु गे डांडा आ एर ओंथ थरपु हिरचा माल्‍नेवे। गेमी मुर आन कली ‘डांडा मङोइक्‍चा, मथिचा ङा पा थरपु हिरचा माल्‍नेवे। होस पा बाक्‍कीन! सुम डांडा आ पुं थीबा, मेको थमा पा साइक्‍चा पुंइसीब। \em प्रस्‍थान ३४:३\em* \v 13 मुर आन गुइमी थरपु थिचा मदुम्‍ब। मेको थरपु थीबा बस्‍तु भाव बाक्‍तेक्‍म हना यो, मुर बाक्‍तेक्‍म हना यो, मेको कली फुल्‍लु आप्‍शा हना यो ब्रा आप्‍शा हना यो साइक्‍चा माल्‍नीनी’ दे इस्राएली आन कली शेंचा माल्‍नेवे। तुराही आ ठेयब सेंदा नेंशा नोले ला, मेकोपुकी डांडा ङोइक्‍चा माल्‍नीमी” दें‍त। \em हिब्रू १२:१८-२०\em* \p \v 14 मिनु मोसा डांडा रे मुर आन बाक्‍तीके तोइश्‍शा, मेको आन कली परमप्रभु नु ग्रुम्‍पाइक्‍चा कली ठीक पाप्‍तु। मिनु मेकोपुकीमी आन फेक्‍शो वा मुरतेक्‍म। \v 15 मिनु मोसामी वोंइश मुर आन कली “नित्‍थ नाक्‍त ठीक दुम्‍शा बाक्‍कीने। मीश मुर नु मबाक्‍कीन” दें‍त। \em १सामुएल २१:४-५; १कोरिन्‍थी ७:५\em* \s1 परमप्रभु यावे ग्रू‍शो \p \v 16 मिनु मेको आ नित्‍थ नाक्‍ती डांडा तार बुंबु पा, चिला पा, ठेयब गोस्‍स का ग्रूत। मिनु तुराही का थम ठेयब सेंदा पा ग्री‍त। मेको नेंशा, इस्राएलीपुकी हिंशा, ङोन लशा, बाक्‍तेक्‍म। \v 17 मिनु मोसामी इस्राएली आन कली परमप्रभु कली ग्रुम्‍थ जाक्‍कीन, दे आन बाक्‍तीक रे ग्रुंइताक्‍व। मेकोपुकी डांडा आ पुंमी राप्‍शा बाक्‍शो बाक्‍तेक्‍म। \v 18 मिनु सीनै डांडा कुनै कुन दुम्‍‍त। मारदे हना परमप्रभु यावे मेकेर मीम तोंइसाक्‍व। मेको मार मार चोशो खोदेंशो पा ठेयब कुन ग्रू्‍त। मिनु डांडामी ठेयब ख्रिनु कु‍त। \em उत्‍पत्ती १५:१७\em* \v 19 तुराही आ सेंदा शुश ठेयब दुम्‍मेनु, मोसामी परमप्रभु नु लोव़ पाप्‍तु। मिनु परमप्रभुम बुंबु पशो खोदेंशो पा मोसा कली लोव़ लेत्‍ताक्‍व। \em प्रस्‍थान ३३:११; प्रेरित ७:३८\em* \v 20 मिनु परमप्रभु यावे सीनै डांडा तारी जाक्‍‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “डांडा तार ङोंइसो” दे ब्रेत्‍त। मिनु मोसा ङोंइसाक्‍व। \v 21 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “तोंइसो। मुर आन कली ‘होस पा मेकेर बाक्‍कीने। परमप्रभु यावे गे मलने’ दे अरेवो। आं कली कोव़थ कुम्‍तेक्‍म हना, शुश मुर बेक्‍नीम। \v 22 आं कली ग्रुम्‍थ कुइब चढ़ेबपुकी यो आंम कली चिक्‍शा ठीक दुम्‍चा माल्‍नीम। मो मपाम्‍तेक्‍म हना, गो मेको आन कली यो साइक्‍नुङमी” दें‍त। \v 23 मिनु मोसामी परमप्रभु यावे कली “मुरपुकी सीनै डांडा ङोइक्‍ने मचाप्‍नीम, मारदे हना गे आं कली ‘एर ओंथ थरपु हिरशा, इन के सेल्‍चा’ दे अरेतीनी” दें‍त। \v 24 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “लावो, हारून कली ङोइक्‍पतो। तन्‍न चढ़ेबपुकी नु मुर आन कली चहिं मचाक्‍को। परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीके कुम्‍तेक्‍म हना, गो मेको आन कली साइक्‍नुङमी” दें‍त। \em प्रस्‍थान २४:९-११\em* \v 25 मिनु मोसा मुर आन बाक्‍तीके तोइश्‍शा, मेको लोव़ नेल्‍ल मुर आन कली माइक्‍तीमी। \c 20 \s1 परमप्रभु आ अरेशो १० ओटा लोव़ \r ब्‍यवस्था ५:६-१८ \p \v 1 मिनु परमप्रभुमी मार लोव़ पाप्‍तु देंशा हना \em मत्ती ५:१७-२८\em* \v 2 “गो परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु नङ। गो इन कली वाइलीम वाइल दुम्‍शो इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइताक्‍न्‍नी। \em न्‍यायाधीस ६:८; येरमीया ३४:१३\em* \v 3 गे आं कली ला बाप्‍शा सेउ पने, देवी देवता आन कली बाप्‍शा सेउ मपने। \em ब्‍यवस्‍था ६:४-५; यसैया ४५:५-६; १कोरिन्‍थी ८:५-६\em* \v 4 मूर्ति मसेलीन। सरीङम बाक्‍ब, रागीम बाक्‍ब नु ब्‍वाक्‍कु गाम बाक्‍ब तेकोइ जन्‍तु आन मूर्ति मसेलीने। \em ब्‍यवस्‍था ४:१५-१९; ब्‍यवस्‍था २७:१५; यसैया ४०:१८-२६; रोमी १:२३\em* \v 5 मेको आन कली बाप्‍शा सेउ मपने। मेको आन कली ठेयब मसेलीने। मारदे हना गो परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु नङ। गो रुश पाइब परमप्रभु नङ। आं कली काइ मदाक्‍ब नु आ अरेशो मटीब मुर आन आल, चच, युइ नु युइ आन युइ आन पाला सम्‍म यो सजाइ गेब परमप्रभु नङ। \em प्रस्‍थान ३४:१४; ब्‍यवस्‍था ४:२४; ब्‍यवस्‍था ५:९; ब्‍यवस्‍था ६:१५; अय्‍युब २१:१९; येरमीया ३१:२९-३१; इजीकीएल १८:२५\em* \v 6 तन्‍न सु सुमी आं कली दाक्‍नीमी, आं शेंशो लोव़ टीनीमी, मेको आन आल, चच युइ नु युइ आन युइ आन पाला सम्‍म कली ला ममाइ, हजार हजार पाला सम्‍म गेना हना यो शिशी पाइक्‍नुङमी। \em प्रस्‍थान ३४:७; ब्‍यवस्‍था ७:९\em* \p \v 7 गे परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु आं नें, मो मथिने। मारदे हना सुम परमप्रभु यावे आं नें मो थीबा, मेको कली सजाइ मगेथु, मप्रोंइब। \em लेवी १९:१२; लेवी २४:१६\em* \p \v 8 सन्‍चरबार नाइक्‍तीक नाक्‍ती आं नाक्‍त बाक्‍ब। मानेचा माल्‍नीनी। \em प्रस्‍थान १६:२५-२९\em* \v 9 गे ६ नाक्‍त इन गेय नेल्‍ल पचा माल्‍नीनी। \v 10 तन्‍न मेको आ नोले ङा नाक्‍त परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु आ नाइक्‍तीक नाक्‍त बाक्‍ब। मेको नाक्‍ती गेपुकी काइ गेय मपने। इन तमी तौ, इन वाइलीम वाइल, इन बस्‍तु भाव, इन रागीम बाक्‍शो अर्को रागी ङा मुर आन कली यो काइ गेय मपपतीन। \em प्रस्‍थान ३१:१३-१७; इजीकीएल २०:१२; मर्कूस २:२७-२८; कलस्‍सी २:१६-१७\em* \v 11 मारदे हना परमप्रभु यावेमी ६ नाक्‍तीमी सरीङ नु रागी, ठेयब समुन्‍द्र नु ठेयब समुन्‍द्रमी बाक्‍शो नेल्‍ल आन कली सेल्‍तु। मिनु नोले ङा नाक्‍त नांइसाक्‍व। मोपतीके परमप्रभु यावेमी ‘मेको आं नाक्‍त बाक्‍ब’ दे मेको नाक्‍त कली आसीक गेशो बाक्‍ब। \em उत्‍पत्ती २:२-३\em* \p \v 12 इन आम आफ आन कली मान पने। मो पाइतीनी हना, परमप्रभु यावेमी, इन परमप्रभु इन कली गेशो रागीम शुश ब्रोंइचा गेब। \em प्रस्‍थान २१:१७; ब्‍यवस्‍था २७:१६; मत्ती १५:४-६; एफिसी ६:२-३\em* \p \v 13 मुर मसतीन। \em प्रस्‍थान २१:१२; उत्‍पत्ती ९:५-६; याकूब २:१०-११\em* \p \v 14 मुर आन मीश वोंइश नु मइपीन। \em लेवी २०:१०; मत्ती १५:१९\em* \p \v 15 खुइ मपने। \em प्रस्‍थान २१:१६; लेवी १९:११; एफिसी ४:२८\em* \p \v 16 जोल पा सांकछी मबाक्‍कीन। \em प्रस्‍थान २३:१; ब्‍यवस्‍था १९:१८-१९; एफिसी ४:२५\em* \p \v 17 इन नेक्‍था बाक्‍ब मुर आ खिं, आ मीश आ वाइलीम वाइल, आ बी ब्‍यफ नु आ गधा, मेको के मार बाक्‍त हना यो, मेको तशा मबाल्‍दीन। एको परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ बाक्‍ब” दे मोसामी इस्राएली आन कली देंत। \em रोमी ७:७; रोमी १३:९\em* \s1 परमप्रभु कली मान पा हिंशो \p \v 18 मिनु मुरपुकी ङोन बाक्‍मानु, बुंबु पशो नेंशा नु चिला पशो तशा, तुराही ताप्‍शो नेंशा, डांडा रे कुशो कुन तशा, ङोन लशा हिंशा ख्रिंख्रि पा, कोव़शा बाक्‍तेक्‍म। \v 19 मिनु मेकोपुकीमी मोसा कली “गे आंइ कली लोव़ पाइतीनी हना, गो नेंनीकी। तन्‍न परमप्रभुमी आंइ कली लोव़ पाप्‍तु हना, बेक्‍नीकी” देंतेक्‍म। \v 20 मिनु मोसामी “महिनीन। परमप्रभु इन कली नाक्‍थ जाक्‍त। गे परमप्रभु कली मान पा हिंचा ङा बाक्‍ब, दे मिम्‍ताक्‍नी हना, पाप मपाइनीनी” देंत। \em उत्‍पत्ती २२:१\em* \v 21 मुरपुकी ङोन बाक्‍शो बाक्‍तेक्‍म। मोसा चहिं परमप्रभु आ नेक्‍था क्‍येर गोस्‍सुम लत। \em १राजा ८:१२\em* \p \v 22 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “गे इस्राएली आन कली ‘आं कली सरीङ रे लोव़ पशो नेंतीनी। \p \v 23 गे गो नु देवी देवता मसेलीन। गे आंम कली सुन नु चांदी के देवी देवता मसेलीने। \p \v 24 गे आं कली खप के चढ़ेतीके सेल्‍चा माल्‍नीनी। मेको तारी चोशा चढ़ेतीक चढ़ेचा माल्‍नीनी। इन दुशा बाक्‍चा आ पर्बम चढ़ेतीक चढ़ेन। भेडा, ब्‍यफ चढ़ेचा माल्‍नीनी। गो ते ते इन कली आं नें मिम्‍पाइक्‍नुङा, मेक मेक इन कली आसीक गेनुङ। \em प्रस्‍थान १७:१५; प्रस्‍थान २७:१-८; ब्‍यवस्‍था १२:५\em* \v 25 गे आं कली फुल्‍लु के चढ़ेतीके सेल्‍चा दाक्‍ताक्‍नी हना, मप्रोल्‍शो फुल्‍लु के सेल्‍चा माल्‍नीनी। मेको फुल्‍लु फलामम प्रोल्‍तीनी हना, मेको आं कली मदुम्‍ब। \em ब्‍यवस्‍था २७:५; यहोसु ८:३१\em* \v 26 आं कली चढ़ेतीकेम थेंका मङोंइसीने। इन मुने दोक्‍तीक मतांइसेक्‍ल’ दे माइक्‍मी” देंमाक्‍त। \c 21 \s1 हिब्रू वाइलीम वाइल \p \v 1 मिनु परमप्रभुमी लेंशा “मेको निसाफ पतीक लोव़ मुर आन कली शेंचा माल्‍नेवे। \v 2 ‘गेपुकीमी हिब्रू वाइल ग्‍याप्‍तीनी हना, ६ बर्स इन गेय पपाइश्‍शा, नोले ङा बर्स मो लचा गेचा माल्‍नीनी। \em लेवी २५:३९-४१; ब्‍यवस्‍था १५:१२-१७; येरमीया ३४:१४\em* \v 3 मेको वाइल आ का जाक्‍त हना, आ का लचा माल्‍ब। ग्‍युंबे पा जाक्‍त हना, आ मीश लाइश्‍शा लचा माल्‍ब। \v 4 आ होव़पम आ वाइल कली ग्‍युंबे पपाइक्‍तु हना, मेकोमी तमी तौ थित हना, मेको मीश मुर नु आलपुकी मेको होव़प केन दुम्‍नीम। मेको वाइल आ का ला लचा माल्‍ब। \v 5 तन्‍न मेको वाइलम “आं होव़प, मीश नु आं आल आन कली दाक्‍नुङ, गो प्रोंइशा मलाइनुङ” देंत हना, \v 6 आ होव़पम आ वाइली कली परमप्रभु आ ङोंइती लाइक्‍चा माल्‍ब। मिनु लाप्‍चो ङा शीम आ नोफा ख्रित्‍चा कली राप्‍पाइक्‍चा माल्‍ब। मिनु आ होव़पम लूजेमी आ वाइली आ नोफा ख्रित्‍चा माल्‍ब। मिनु मेको गेना हना यो वाइल दुम्‍शा बाक्‍ब। \em ब्‍यवस्‍था १:१७; भजन संग्रह ८२:१\em* \p \v 7 सुइमी आ तमी कली वाइलीमी सेल्‍शा, लेयतु हना, मेको प्रोंइचा मपुंइसीब। \v 8 मेको होव़पमी आंम कली चाक्‍गा नोले मेको कली मदाक्‍ताक्‍व हना, मेको कली क्‍येट ताक्‍शा प्रोंइचा माल्‍ब। आ होव़पमी मेको वाइलीम कली अर्को रागी ङा मुर आन कली लेयने मचाप्‍ब। मारदे हना मेको मीश मुर मरिम्‍शो पचा पुंइसीशो बाक्‍ब। \v 9 मिनु मेको होव़पमी मेको ग्‍याप्‍शो मीश आल आ तौ कली गेप्‍तु हना, आ तमी खोदेंशो पचा माल्‍ब। \v 10 मेकोमी अर्को मीश यो चाक्‍तु हना, ङोंइती ङा कली जचा, फेक्‍चा नु ग्‍युंबे पशो मीश मुर आन माल्‍शो नेल्‍ल गेचा माल्‍ब। \v 11 तन्‍न मेको आ माल्‍शो नेल्‍ल मगेप्‍तु हना, मो लचा गेचा माल्‍ब’ देनो” देंत। \s1 साइक्‍चा नु तुम्‍मुचा आ पर्बम लोव़ \p \v 12 मिनु “सुमी मुर कली मबेक्‍म सम्‍म तुप्‍बा, मेको मुर थमा पा साइक्‍चा पुंइसीब। \em प्रस्‍थान २०:१३; उत्‍पत्ती ९:६; मत्ती ५:२१-२२\em* \v 13 मुरुमी अरु कली खेदा मपथु, साइक्‍चा ममाल्‍शो बाक्‍त, तन्‍न परमप्रभुमी मेको मोदेंशो दुम्‍पाइक्‍तु, गो इन कली मोदेंशो मुर कली प्रोक्‍शा बाक्‍तीक का कोंइनुङ। \em गन्‍ती ३५:६-२९; ब्‍यवस्‍था १९:४-१३\em* \v 14 तन्‍न मुर कामी अरु कली ‘गो साइक्‍नुङ’ दे मेको कली साइक्‍तु हना, मेको मुर कली आं चढ़ेतीक रे लाइश्‍शा, साइक्‍चा माल्‍ब। \em १राजा २:२९-३०\em* \v 15 सुम आ आम आफ आस कली तुप्‍बा, मेको थमा पा साइक्‍चा पुंइसीब। \v 16 सुमी मुर कली लेयचा कली खुइ पाइबा, मिनु मेको आ खुइ पशो मुर कली आ खिंम थित्‍तेक्‍म हना, मेको मुर थमा पा साइक्‍चा पुंइसीब। \em ब्‍यवस्‍था २४:७; १तिमोथी १:१०\em* \v 17 सुमी आ आम आफ आस कली सराप पाइबा, मेको थमा पा साइक्‍चा पुंइसीब। \v 18 मिनु मुरपुकी जिशा कामी अर्को कली फुल्‍लु आप्‍तु हना, आ गुइमी तुप्‍तु हना, तन्‍न मेको मुर मबेक्‍थु, आ बाक्‍तीकेम इप्‍शा, \v 19 बोक्‍मेनु, कोक्‍के तिक्‍शा, गाक्‍ने चाप्‍ब दुम्‍त हना, मेको तुप्‍बमी मेको तुप्‍चा पुंइसीब नु गारचा माल्‍ब। तुप्‍चा पुंइसीब आ गेय मपशो ङा ला थाप्‍चा ममाइ, मेको कली ठीक पा मसाम सम्‍म थाप्‍चा माल्‍ब। \v 20 मिनु सुइमी आ वाइलीम वाइल कली कोक्‍केमी तुप्‍तु हना, तुबानु बेक्‍त हना, मेको मुर थमा पा सजाइ ताइब। \v 21 तन्‍न मेको तुप्‍चा पुंइसीशो मुर का निक्‍शी नाक्‍त सम्‍म ब्रोंइत हना, मेको तुप्‍ब मुर सजाइ गेचा मपुंइसीब। मारदे हना आंम आ क्‍येटीम ग्‍याप्‍शो बाक्‍ब। \v 22 मिनु वोंइश मुर जिशा, राम्‍शी पा आन नेक्‍था बाक्‍शो कोव़ज कुरशो मीश मुर कली चुशा चिप्‍शा, मेको मीश मुरुम आ कोव़ज ङा आल शाम्‍ताक्‍व हना, तन्‍न आ चहिं मारेइ मरिम्‍शो मदुम्‍त हना, आ वोंइशेमी देंशो खोदेंशो पा मेको डी डा चुशा चिप्‍ब मुरुम सजाइ ताइब। निसाफ पाइबमी गिश थाप्‍चा माल्‍ब देंबा, मिश थाप्‍चा माल्‍ब। \v 23 तन्‍न मेको मीश मुर नोले बेक्‍त हना, चुशा चिप्‍ब मुर साइक्‍चा पुंइसीब। \em लेवी २४:१९-२०; ब्‍यवस्‍था १९:२१; मत्ती ५:३८\em* \p \v 24 सुइमी अरु आ मिक्‍ची का पुक्‍ताक्‍व हना, मेको यो आ मिक्‍च पुक्‍चा पुंइसीब। सुइमी अरु आ ख्रुइ का जिक्‍ताक्‍व हना, मेको यो आ ख्रुइ जिक्‍चा पुंइसीब। सुइमी अरु आ गुइ जिक्‍ताक्‍व हना, मेको यो आ गुइ जिक्‍चा पुंइसीब। सुइमी अरु आ खोइली का जिक्‍ताक्‍व हना, मेको यो आ खोइली जिक्‍चा पुंइसीब। \p \v 25 सुइमी अरु कली मीम चोशा, गार सेल्‍तु हना, मेको कली यो मीम चोशा गार सेल्‍चा माल्‍ब। सुइमी अरु कली तुप्‍तु हना, मेको तुप्‍ब यो तुप्‍चा पुंइसीब। सुइमी अरु कली क्‍योरशा गार सेल्‍तु हना, मेको यो क्‍योरशा गार सेल्‍चा पुंइसीब। \p \v 26 मिनु होव़प कामी आ वाइलीम वाइल आन मिक्‍चीम तुप्‍तु हना, मेको मिक्‍च बुक्‍त हना, मेको होव़पमी मेको मिक्‍च आ पर्बम मेको कली मोशा प्रोंइचा माल्‍ब। \p \v 27 आ वाइलीम वाइल कली तुप्‍शा, आ ख्रुइ जिक्‍ताक्‍व हना, मेको होव़पमी मेको ख्रुइ आ पर्बम मोशा प्रोंइचा माल्‍ब। \p \v 28 मिनु ब्‍यफ कामी वोंइश मुर, मीश मुर, सुइ कली ख्रुशा साइक्‍तु हना, मेको ब्‍यफ कली थमा पा फुल्‍लु आप्‍शा साइक्‍चा माल्‍नीनी। आ श्‍ये ब्‍वचा मदुम्‍ब। मेको ब्‍यफ आ होव़प चहिं सजाइ मताइब। \em उत्‍पत्ती ९:५; गन्‍ती ३५:३३\em* \v 29 तन्‍न मेको ब्‍यफ ङोंइती रे ख्रुइ‍ब बाक्‍त हना, मिनु आ होव़पमी तुइश्‍शा यो, आ ब्‍यफ कली रिम्‍शो पा मवोइक्‍तु हना, मेको ब्‍यफोमी वोंइश मुर, मीश मुर, सुइ कली साइक्‍तु हना, मेको ब्‍यफ कली फुल्‍लु आप्‍शा, साइक्‍चा माल्‍ब। मिनु आ होव़प कली यो साइक्‍चा माल्‍ब। \v 30 मसाइक्‍चा, दे क्‍येट पुंइतेक्‍म हना, दोशो पुन्‍मे मोशो गेचा माल्‍ब। \v 31 ब्‍यफोमी तमी तौ ख्रुप्‍तु हना, मेको मोदेंशोन पचा माल्‍ब। \v 32 ब्‍यफोम सुइ आन वाइलीम वाइल आन कली ख्रुप्‍तु हना, मेको ब्‍यफ आ होव़पमी वाइलीम वाइल आन होव़प कली ३० शेकेल चांदी गेचा माल्‍ब। मिनु ब्‍यफ कली चहिं फुल्‍लु आप्‍शा साइक्‍चा माल्‍ब” देनो। \em शेकेल का ११.५ ग्राम, तोला खोदेंशो बाक्‍ब। ३० शेकेल चांदी ३४५ ग्राम बाक्‍ब।\em* \s1 बस्‍तु भाव आन पर्बम अरेशो \p \v 33 मिनु “सुइमी लाइश्‍शो इनार रोक्‍तु हना, इनार दोप्‍तु हना, मिनु मेको मसुम्‍थु लत हना, नु ब्‍यफ हना यो गधा हना यो बिक्‍त हना, \em लेवी ७:२४; लेवी १७:१५\em* \v 34 मेको इनार आ होव़पमी मेको गारपाइक्‍चा माल्‍ब। मेकोमी बस्‍तु भाव आ होव़प कली क्‍येट गेचा माल्‍ब। मेको बेक्‍शो बस्‍तु चहिं इनार आ होव़प के दुम्‍ब। \p \v 35 मिनु मुर का आ ब्‍यफोमी अरु मुर आन ब्‍यफ कली ख्रुशा साइक्‍तु हना, मेको सेस ब्‍यफ कली लेयचा माल्‍ब। मेको ताक्‍शो क्‍येट मेको आस दातेमी योक्‍शा, बेक्‍शो ब्‍यफ यो आस दातेमी योक्‍चा माल्‍नीस। \v 36 तन्‍न मेको ब्‍यफ ङोंइती रे ख्रुइ‍ब बाक्‍ब, दे तुइश्‍शा यो, आ होव़पमी मेको ब्‍यफ कली रिम्‍शो पा मवोइक्‍तु हना, मेको बेक्‍शो ब्‍यफ कली थमा पा थाप्‍चा माल्‍ब। मिनु बेक्‍शो ब्‍यफ मेको के दुम्‍ब” देनो। \c 22 \s1 खुइ आ पर्बम अरेशो \p \v 1 सुइमी ब्‍यफ, भेडा खुइ पशा, क्‍योरशा ब्‍वाप्‍तु हना यो, लेयतु हना यो, मेको मुरुमी ब्‍यफ का के ५ ओटा ब्‍यफ थाप्‍चा माल्‍ब। भेडा का के ४ ओटा भेडा थाप्‍चा माल्‍ब। \em २सामुएल १२:६; हितोपदेस ६:३१; लूका १९:८\em* \v 2 मिनु खुइ कली खुइ पना पन थित्‍तेक्‍म हना, मेको कली तुप्‍शा साइक्‍तेक्‍म हना, साइक्‍ब साइक्‍चा ङा सजाइ गेचा मपुंइसीनीम। \v 3 तन्‍न नां दाप्‍शा नोले सम्‍म तुप्‍शा साइक्‍तु हना, मेको साइक्‍ब साइक्‍चा ङा सजाइ ताइब। खुइ पाइब आ खुइ पशो नेल्‍ल लेत्‍चा माल्‍ब। थाप्‍ने मचाप्‍तु हना, वाइल सेल्‍चा पुंइसीब। \v 4 मेको खुइ आ खुइ पशो ब्‍यफ, गधा, भेडा आ बाक्‍तीकेम सेल थित्‍तेक्‍म हना, मार बाक्‍त हना यो का के निक्‍शी थाप्‍पाइक्‍चा माल्‍ब। \s1 रू आ पर्बम अरेशो \p \v 5 मिनु “सुइमी आ बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडामी अरु मुर आन शोक्‍शो रू नेक्‍पाइक्‍तु हना, अङगुर रू ङा अङगुर नेक्‍पाइक्‍तु हना, मेकोमी आ आंम रू ङा नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो फल थाप्‍चा माल्‍ब। \v 6 सुइमी मी मुइक्‍तानु, मेको मीम चू नु रूमी बाक्‍शो मारेइ नेक्‍तु हना, मेको मी मुइक्‍बमी मीम नेक्‍शो नेल्‍ल थाप्‍चा माल्‍ब” देनो। \s1 वोइक्‍चा गेशो आ पर्बम अरेशो \p \v 7 मिनु “सुइमी आ नेक्‍था ङा मुर कली आ क्‍येट, अरु मारेइ वोइक्‍चा कली गेप्‍तु हना, वोइक्‍ब मुर आ खिं रे खुइ दुम्‍त हना, नु खुइ कली थित्‍तेक्‍म हना, मेको खुइमी का के निक्‍शी थाप्‍चा माल्‍ब। \v 8 खुइ मथित्‍तेक्‍म हना, मेको खिं ङा ठेयब मुरुमी आंम नेक्‍था ङा मुर आ मार मार खुइ पवा कों, दे परमप्रभु आ ङोंइती राप्‍पाइक्‍चा माल्‍ब। \v 9 मिनु बी ब्‍यफ, गधा, भेडा नु वासी मार मार वोइक्‍बमी नु वोइक्‍चा गेब, निम्‍फामी ‘आं के बाक्‍ब’ देंताक्‍स हना, मेको निक्‍शी परमप्रभु आ ङोंइती जाक्‍चा माल्‍नीस। परमप्रभुमी सुम खुइ सुइक्‍बा, मेकोमी का ङा निक्‍शी थाप्‍चा माल्‍ब। \v 10 मिनु सुइमी आ नेक्‍था ङा मुर कली गधा, ब्‍यफ, भेडा नु अरु बस्‍तु भाव वोइक्‍चा कली गेप्‍तु हना, मेको बस्‍तु भाव बेक्‍तेक्‍म हना, तुप्‍शा बिग्रेम्‍तेक्‍म हना, सुइम मतचा ङा पा मुरुम खुइ पा लाइश्‍शो बाक्‍तेक्‍म हना, \em १राजा ८:३१-३२\em* \v 11 मेको वोइक्‍बम आ नेक्‍था ङा मुर आ बस्‍तु भाव ‘खुइ मपङ’ दे परमप्रभु यावे आ ङोंइती कसम जचा माल्‍ब। मिनु बस्‍तु भाव आ होव़पम मेको थमा सुदानु, वोइक्‍ब मुरुमी मारेइ थाप्‍चा ममाल्‍ब। \v 12 तन्‍न आ खिं रे खुइ पशो बाक्‍त हना, मेको वोइक्‍बमी मेको थाप्‍चा माल्‍ब। \v 13 ब्‍वाकी ङा जन्‍तुम मेको बस्‍तु कली ग्‍याइश्‍शा साइश्‍शो बाक्‍त हना, मेको वोइक्‍बम मेको साइश्‍शो बस्‍तु दसी चाक्‍चा माल्‍ब। मेको ब्‍वाकी ङा जन्‍तुमी साइश्‍शो कली थाप्‍चा ममाल्‍ब। \em उत्‍पत्ती ३१:३९\em* \v 14 मिनु सुइमी आ नेक्‍था ङा मुर रे ब्‍यफ का परमा पचा कली पुंइतु हना, बस्‍तु आ होव़प मबाक्‍थु, मेको ब्‍यफ खजा दुम्‍त हना, बेक्‍त हना, मेको थमा पा थाप्‍चा माल्‍ब। \v 15 तन्‍न आ होव़प यो बाक्‍त हना, मेको मारेइ थाप्‍चा ममाल्‍ब। मारदे हना गेय पचा कली क्‍येट गेशो बाक्‍ब” देनो। \s1 मीश आल आ पर्बम अरेशो \p \v 16 मिनु “वोंइश मुर कामी कन्‍ने मीश आल नु मिलो शिलो पा, मेको नु इप्‍त हना, मेको कली थमा पा ग्‍युंबे पा आ आफ कली मार मार थाप्‍चा माल्‍ब। \em ब्‍यवस्‍था २२:२८-२९\em* \v 17 तन्‍न मीश आल आ आफोमी आ तमी मगेप्‍तु हना, मेको वोंइश मुरुम कन्‍ने ग्‍युंबे पशो खोदेंशो पा, क्‍येट थाप्‍चा माल्‍ब। \s1 थमा पा साइक्‍चा पुंइसीब मुर \p \v 18 टुना मुना पाइब कली ब्रोंइचा मगेचा। \em लेवी २०:६,२७; लेवी १९:३१; ब्‍यवस्‍था १८:१०; १सामुएल २९:९; मलाकी ३:५\em* \p \v 19 सु बस्‍तु नु इप्‍बा, मेको कली थमा पा साइक्‍चा माल्‍नीनी। \em लेवी १८:२३; ब्‍यवस्‍था २७:२१\em* \p \v 20 सुमी देवी देवता कली पूजा पाइबा, मेको मुर थमा पा साइक्‍चा पुंइसीब। परमप्रभु यावे कली ला चढ़ेचा माल्‍ब। \em प्रस्‍थान २०:३-५; ब्‍यवस्‍था १३:७-१९; ब्‍यवस्‍था १७:२-७\em* \s1 महिक्‍सीशो मुर आन पर्बम अरेशो \p \v 21 अर्को रागी ङा मुर आन कली श्‍येत मगेचा, मदिप्‍चा। मारदे हना गे यो इजीप्‍त रागीमी अर्को रागी ङा मुर दुम्‍शा बाक्‍तीनी। \em लेवी १९:३३-३४; ब्‍यवस्‍था १०:१८,१९\em* \v 22 आ वोंइश बेक्‍शो मीश मुर नु रोम रोइक्‍च आन कली श्‍येत मगेचा। \em ब्‍यवस्‍था २७:१९; यसैया १:१७; जकरिया ७:१०\em* \v 23 गेपुकीमी श्‍येत गेतीनी हना, मेकोपुकीमी आं कली लोव़ पाम्‍तेक्‍म हना, गो थमा पा आन पुंइशो गेनुङ। \v 24 मिनु गो गाइश्‍शा, इन कली तरवारमी साइक्‍नन्‍नी। मिनु इन मीश वोंइश बेक्‍शो मीश दुम्‍ब। इन आलपुकी आफ बेक्‍शो आल दुम्‍नीम। \p \v 25 गेपुकीमी आं मुर आन दाते ङा प्रुङग आन कली क्‍येट जेर गेतीनी हना, गे क्‍येट चेम्‍चा कली चाइक्‍ब ताक्‍ब मुर खोदेंशो मदुमीन। \em लेवी २५:३६; ब्‍यवस्‍था २३:२०; हितोपदेस २८:८\em* \v 26 मिनु गेपुकीमी मेको आन सुम्‍तीक वासी क्‍येट आ पा ङा लाइक्‍तीनी हना, नां पेरची ना मेको लेत्‍चा माल्‍नीनी। \em ब्‍यवस्‍था २४:१०-१३\em* \v 27 मारदे हना मेको आन रां ङा सुम्‍तीक का ला बाक्‍ब। इप्‍ची ना दोपा सुम्‍सीनीमी? आं कली ब्रेत्‍तेक्‍म हना, गो आन पुंइशो गेनुङ। मारदे हना गो शिशी पाइब नङ। \s1 परमप्रभु कली मान पा हिंचा \p \v 28 परमप्रभु आ पर्बम मरिम्‍शो लोव़ मपचा। इन कली सासन पाइब कली सराप मपचा। \em लेवी २४:१४-१६; प्रेरित २३:५\em* \v 29 गे इन रू ङा ङोंइती मीशो मारेइ मारेइ नु अङगुर रस चढ़ेचा मरिम्‍दीन। मिनु इन ङोंइती जरमेशो तौपुकी आं कली गेचा माल्‍नीनी। \em प्रस्‍थान २३:१९; ब्‍यवस्‍था १८:४; हितोपदेस ३:९-१०; प्रेरित १३:२,१३\em* \v 30 इन बी ब्‍यफ नु इन भेडा रे यो मोदेंशो पचा माल्‍नीनी। ७ नाक्‍त आन ममा नु बाक्‍चा माल्‍नीमी। मेको नोले ङा नाक्‍ती आं कली गेचा माल्‍नीनी। \v 31 गेपुकी आं मुर ला दुम्‍चा माल्‍नीनी। गे ब्‍वाकी ङा जन्‍तुपुकीम साइश्‍शो मब्‍वने। मेको कुचुम कली ब्‍वचा गेन” देनो। \em लेवी १९:२; १पत्रुस १:१५; लेवी ७:२४; ब्‍यवस्‍था १४:२१; इजीकीएल ४:१४; इजीकीएल ४४:३१\em* \c 23 \s1 ठीक पतीके आ पर्बम अरेशो \p \v 1 “गेपुकी जोल लोव़ मब्रपतीने। मरिम्‍शो पाइब कली वारच मपने। जोल पा सांकछी मबाक्‍कीन। \em प्रस्‍थान २०:१६; लेवी १९:१६; भजन संग्रह १५:३; हितोपदेस १९:९\em* \v 2 मिनु ठेयब हुल का मरिम्‍शो पाइब बाक्‍तेक्‍म हना, मेको आन नोले मखोतीन। निसाफ पाइब आ ङोंइती ‘ठेयब हुल ङा मुर ठीक बाक्‍नीम’ मदेनीन। मोपा आं ठीक पतीके रे ङोन मलने। \v 3 दूली पाइब मुर प्रुङग बाक्‍त हना यो मेको कली वारच मपतीन। \em लेवी १९:१५\em* \p \v 4 मिनु गे इन जोरी सत्रु आन ब्‍यफ, गधा लां जाम्‍शा, हिरशो ताइतीनी हना, मेको कली वारच पा, लेश्‍शा आ खिं चोव़दीत्‍चा माल्‍नीनी। \em अय्‍युब ३१:२९; हितोपदेस २५:२१-२२; लूका ६:२७\em* \v 5 गे नु मदुइब मुर आ गधा आ भारीम चिप्‍शो थित्‍तीनी हना, गे मेको पोक्‍ने मचाप्‍शो मुर ताइतीनी हना, मेको कली महेरदीन। मेको कली वारच पा मेको कली पोक्‍कीन। \v 6 मिनु प्रुङग मुर का पित हना, मेको कली प्रुङग बाक्‍त हना यो, ठीक निसाफ पने। \em ब्‍यवस्‍था २५:१९; भजन संग्रह ८२:२-४; उपदेसक ५:७; यसैया १:१७\em* \v 7 जोल पा सांकछी माल्‍ब आन क्‍येङा ङोन बाक्‍कीन। दोस मताइब नु ठीक पाइब कली मसतीन। मारदे हना गो मरिम्‍शो पाइब आ पर्बम ठीक पाइब बाक्‍ब मदेंनुङ। \v 8 गेपुकी ख्रुइश्‍शा मारेइ मताक्‍कीन। मारदे हना मेकोमी मिक्‍च सिल्‍ब। मिनु ख्रुइश्‍शा ताक्‍शोमी ठीक पाइब आ मुददा लोक्‍ब। \em ब्‍यवस्‍था २७:२५; १सामुएल ८:३; हितोपदेस १७:२३\em* \v 9 मिनु अर्को रागी ङा मुर आन कली मदिपीन। मारदे हना गेपुकी यो इजीप्‍त रागीम अर्को रागी ङा मुर दुम्‍शा, अर्को रागी ङा मुर आन थुं तुइक्‍नीनी। \em प्रस्‍थान २२:२०\em* \s1 नाइक्‍तीक नाक्‍त नु बर्स \p \v 10 मिनु ६ बर्स सम्‍म इन रूमी ख्रुम्‍शा, सेक्‍शा खुप्‍तीन। \em लेवी २५:१-१७, १८-२४\em* \v 11 मिनु मेको आ नोले ङा बर्स चहिं मारेइ मशोक्‍थु, मो वोतीन। इन रागी ङा प्रुङगपुकीमी मेको आंमा वाशो जामेक्‍ल। लीत हना, जन्‍तुपुकीम जामेक्‍ल। इन अङगुर रू नु इन तेल रवापुकी यो मेको खोदेंशोन पने। \p \v 12 गेपुकी ६ नाक्‍त गेय पचा माल्‍नीनी। मेको आ नोले ङा नाक्‍ती चहिं नांइसीन। मोपा इन ब्‍यफ नु गधा यो नाइक्‍ने चाप्‍नीम। मिनु इन वाइलीम आ तौ नु इन खिंम बाक्‍शो अर्को रागी ङा मुर यो नाइक्‍चा ताइनीम। \em प्रस्‍थान २०:८-११\em* \v 13 आं अरेशो नेल्‍ल पने। देवी देवता आन कली मारेइ मपुंइचा आन नें यो मथिचा। \em यहोसु २३:७; जकरिया १३:२\em* \s1 बर्स ङा चाड सां \p \v 14 बर्सम आं पर्बम खेयप सां चाड मानेचा माल्‍नीनी। \em प्रस्‍थान ३४:१८-२६; लेवी २३:४-४४; ब्‍यवस्‍था १६:१-१७\em* \v 15 गो इन कली देंशो खोदेंशो पा, बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले ङा चाड मानेचा माल्‍नीनी। गेपुकी ७ नाक्‍त सम्‍म बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले जचा माल्‍नीनी। मेको आबीब महिनामी पचा माल्‍नीनी। मारदे हना गेपुकी आबीब महिनामी इजीप्‍त रागी रे ग्रूतीनी। आं ङोंइती श्‍येत्‍थ गुइ मजाक्‍कीन। \em प्रस्‍थान १२:१५-२०\em* \v 16 मिनु इन रूम ख्रुम्‍शो ङोंइती ङा मीशो मारेइ मारेइ ङा चाड मानेचा माल्‍नीनी। बर्स नुप्‍ची ना नेल्‍ल रिक्‍शा, खुप्‍शा, ओंइने थुम्‍शो ङा चाड मानेचा माल्‍नीनी। \em प्रस्‍थान ३४:२२\em* \v 17 वोंइश मुर नेल्‍ल परमप्रभु, परमप्रभु यावे आ ङोंइती बर्समी खेयप सां जाक्‍चा माल्‍नीनी। \v 18 गेपुकीमी चढ़ेनीनु, चढ़ेशो आ हुश नु बोरब ओख्‍ती सुप्‍शो मारेइ मारेइ कालेमी मचढ़ेन। मेको चढ़ेशो श्‍ये आ बोंसो सुनी सम्‍म महेंचा। \em प्रस्‍थान १२:७-१०; प्रस्‍थान ३४:२५\em* \p \v 19 मिनु इन रू ङा ङोंइती मीशो नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो फल फुल नु अन्‍न परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु आ बाक्‍तीकेम चाक्‍चा माल्‍नीनी। गेपुकीमी पाठा कली आ ममा आ दूधम लोप्‍शा मक्‍येने, देनो” दे परमप्रभु मोसा कली देंत। \em उत्‍पत्ती ४:४; ब्‍यवस्‍था २६:१-११; नेहेन्‍याह १०:३६; ब्‍यवस्‍था १४:२१\em* \s1 परमप्रभु आ अरेशो नु गेशो लोव़ \p \v 20 मिनु परमप्रभुमी “नेनीन, गो इन ङोंइती आं स्‍वर्ग ङा गेय पाइब का सोइक्‍नुङ। मेकोमी लांमी इन कली कोव़शा नु आं देंशो बाक्‍तीकेम चोव़दीब। \em प्रस्‍थान १४:१९\em* \v 21 गेपुकी होस पा बाक्‍शा, आं देंशो टिने। गेपुकी मेको कली मगाइक्‍पतीन। मारदे हना आं नें मेको नु बाक्‍ब। मिनु मेकोमी इन हेंथे पतीक मक्‍याम्‍ब। \em यसैया ६३:१०\em* \v 22 गेपुकी आ देंशो नेनीन। आं देंशो नेल्‍ल पाइतीनी हना, गो इन जोरी सत्रु आन जोरी सत्रु दुम्‍नुङ। इन कली खेदा पाइब आन कली खेदा पाइब दुम्‍नुङ। \v 23 आं स्‍वर्ग ङा गेय पाइब थमा पा इन ङोंइती लाइब। मिनु इन कली एमोरी, हित्ती परिज्‍‍जी, नानी, हिव्‍वी नु यबुसी कनानी आन रागी चोव़दीब। मिनु गो मेको नेल्‍ल आन कली क्‍याम्‍नुङ। \v 24 गेपुकी मेको आन खोदेंशो मपने। मेको आन देवी देवता आन ङोंइती बाप्‍शा सेउ मपने। मेको आन कली गेय मपने। तन्‍न मेको आन मूर्ति जिक्‍शा प्रोल्‍शा ताइक्‍तीन। \em प्रस्‍थान २०:५; ब्‍यवस्‍था १२:३०; लेवी १८:३\em* \v 25 गे परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु कली गेय पाइतीनी हना, गो इन जचा तूचा थोव़क कली आसीक गेनुङ। मिनु इन कली रोइ नेल्‍ल रे प्रोंइनुङ। \em प्रस्‍थान १५:२६\em* \v 26 इन रागीमी मीश मुरपुकी आल शाम्‍ब नु आल मथीब मदुम्‍नीम। मिनु गेपुकी खाल्‍पी खाल्‍पा दुम्‍चा सम्‍म ब्रोंइनीनी। \v 27 गो इन ङोंइङोंइती हिंच कोंइनुङमी। मिनु गे ते ते जाक्‍दीत्‍नीनी, गो मेक ङा जात जात ङा मुर आन थुं लुक्‍च लपाइक्‍नुङ। मिनु इन जोरी सत्रु इन कली तशा प्रोक्‍नीम। \em उत्‍पत्ती ३५:५; यहोसु २:९-११; १सामुएल १४:१५\em* \v 28 गो इन ङोंइङोंइती हिकवा सोइश्‍शो खोदेंशो पा हिंतीक सोइक्‍नुङ। मिनु हिव्‍वी, कनानी नु हित्ती इन ङोंइती रे प्रोक्‍पाइक्‍नुङ। \em ब्‍यवस्‍था ७:२०; यहोसु २४:१२\em* \v 29 तन्‍न बर्स कामी मेको आन कली मप्रोक्‍पाइक्‍नुङमी। मोपा प्रोक्‍पाइक्‍तामी हना, गोरशो रागी दुम्‍शा, इन क्‍येङा ब्‍वाकी ङा जन्‍तु शुश दुम्‍नीम। \v 30 गे शुश दुम्‍शा, मेको रागी मब्रीनी सम्‍म, गो मेको आन कली इन ङोंइती रे का का पा ग्रुंइनुङमी। \em ब्‍यवस्‍था ७:२२\em* \v 31 गो इन रागी लल समुन्‍द्र रे पलिस्‍ती आन ठेयब समुन्‍द्र सम्‍म नु गोरशो रागी रे युफ्रेटीस खोला सम्‍म दुम्‍पाइक्‍नुङ। मिनु गो मेको रागी ङा मुर इन कली जिम्‍मा गेनुङ। मिनु गे मेको आन कली खेरनीनी। \em उत्‍पत्ती १५:१८\em* \v 32 गे मेकोपुकी नु मेको आन देवी देवता नु कबल मपमुने। \em प्रस्‍थान ३४:१२\em* \v 33 मेकोपुकीम इन कली पाप पपाइक्‍नीम। मोपतीके मेको आन कली इन रागीमी बाक्‍चा मगेने। गे मेको आन देवी देवता आन कली गेय पाइतीनी हना, आन ग्‍याइलीम रेत्‍चा पुंइसीनीनी” दे परमप्रभु यावेमी इस्राएली आन कली अरेवा बाक्‍त। \c 24 \s1 सीनै डांडाम कबल पशो \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “गे, हारून, नादाब, अबीहु नु इस्राएली आन खाल्‍पा रे ७० जना मुर कुने। मिनु ङोन रे आं कली सेउ पचा माल्‍नीनी। \em प्रस्‍थान २८:१; लेवी १०:१; गन्‍ती ११:१६\em* \v 2 गे ला आं नेक्‍था जाक्‍ने चाप्‍नेवे। अरु चहिं नेक्‍था मजाक्‍थु, बाक्‍चा माल्‍नीमी। मिनु मुरपुकी गे नु डांडा ङोइक्‍चा मदुम्‍नीम” दे परमप्रभु यावेमी दें‍त। \p \v 3 मिनु मोसा डांडा रे तोइश्‍शा, मुर आन कली परमप्रभु यावेमी देंशो नु अरेशो लोव़ नेल्‍ल नेंपाइक्‍तीमी। मिनु मुर नेल्‍लेमी मुर का खोदेंशो पा “परमप्रभु यावेमी देंशो लोव़ नेल्‍ल गो पाइनीकी” देंतेक्‍म। \em प्रस्‍थान १९:८\em* \v 4 मिनु मोसामी परमप्रभु यावे आ देंशो लोव़ नेल्‍ल ब्रेक्‍ताक्‍व। मिनु सुनी कना बोक्‍शा, डांडा आ पुंमी चढ़ेतीक का नु इस्राएल आ १२ थर मिम्‍चा कली १२ ओटा फुल्‍लु ख्रुक्‍तु। \em प्रस्‍थान ३४:२७; यहोसु ४:२०\em* \v 5 मिनु मोसामी इस्राएली ठिटा आन कली बोहोर क्‍योरशा, चोशा चढ़ेतीक नु परमप्रभु यावे नु दुशा बाक्‍चा आ पर्बम चढ़ेतीक चढ़ेपपाइक्‍तु। \em न्‍यायाधीस १७:७\em* \v 6 मिनु चढ़ेशो बस्‍तु आन हुश आधा लाइश्‍शा, बोसपुकीम कुर पाप्‍तु। मिनु लीशो हुश चढ़ेतीकेम ब्रुइक्‍ताक्‍व। \v 7 नोले कबल ङा लोव़ ब्रेक्‍शो किताब मुर आन कली नेंपाइक्‍चा कली पढेप्‍तु। मिनु मेकोपुकीमी “परमप्रभु यावे आ देंशो नेल्‍ल पाइनीकी। आ लोव़ टीनीकी” देंतेक्‍म। \v 8 मिनु मोसामी बोस ङा हुश लाइश्‍शा, मुर आन कली ब्रुइश्‍शा “नेनीन, परमप्रभु यावेमी गेपुकी नु कबल पाप्‍तु। मेको हुश परमप्रभु यावे आ कबल ङा देंशो लोव़ आ छाप बाक्‍ब” दें‍त। \em हिब्रू ९:१९-२७; मर्कूस १४:२४\em* \p \v 9 मिनु मोसा, हारून, नादाब, अबीहु नु इस्राएली आन खाल्‍पा रे ७० जना मुर डांडा ङोंइसाक्‍म। \v 10 मिनु मेकोपुकीमी इस्राएली आन परमप्रभु कली ताम्‍तेक्‍म। आ बाक्‍तीक बास साफीर माइश्‍शो हीरा खोदेंशो दिंम का बाक्‍शो बाक्‍त। मेको हाक्‍शो सरीङ खोदेंशो नीलो बाक्‍‍त। \em इजीकीएल १:२६\em* \v 11 मिनु परमप्रभुमी इस्राएली आन खाल्‍पा आन कली मारेइ मपव। मिनु मेकोपुकीमी परमप्रभु कली तशा, जशा तूशा बाक्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान १९:२१-२२; प्रस्‍थान ३३:२०-२३\em* \s1 मोसामी परमप्रभु आ अरेशो टिशो \p \v 12 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “गे डांडा ङोइश्‍शा, आं नेक्‍था जाक्‍शा रिम्‍शा बाक्‍को। गो आं अरेशो लोव़ नु आं शेंशो लोव़ इस्राएली आन कली शेंचा कली फुल्‍लु निक्‍शीम मुशा ब्रेक्‍ताक्‍ङ। गो मेको फुल्‍लु इ कली गेनन्‍न” दें‍त। \em प्रस्‍थान ३१:१८; २कोरिन्‍थी ३:६\em* \v 13 मिनु मोसा आ गेय पाइब यहोसु लाइश्‍शा, परमप्रभु आ डांडा ङोंइसाक्‍व। \em प्रस्‍थान ३३:११\em* \v 14 तन्‍न ङोंइती मोसामी इस्राएली आन खाल्‍पा आन कली “गो मलेस्‍कु सम्‍म, एकेर रिम्‍दीन। नेनीन, हारून नु हुर गेपुकी नु बाक्‍नीस। मार निसाफ प‍चा माल्‍नीनी, मेको निक्‍शीमी गारपाइक्‍नीस” दें‍त। \em प्रस्‍थान १७:१२\em* \v 15 मिनु मोसा डांडा ङोंइसाक्व। मिनु गोस्‍सुम मेको डांडा सुम्‍तु। \v 16 मिनु परमप्रभु यावे आ छेङछेङ सीनै डांडाम बाक्‍शो बाक्‍त। मेको गोस्‍सुम डांडा कली ६ नाक्‍त सम्‍म सुम्‍तु। मिनु नाक्‍त का नोले गोस्‍स आ दाते रे परमप्रभु यावेमी मोसा कली ब्रेत्‍ताक्‍व। \em प्रस्‍थान १६:१०\em* \v 17 मिनु परमप्रभु यावे आ छेङछेङ इस्राएली आन कली डांडा तारी थम ठेयब ब्रशो मी खोदेंशो पा तांइसाक्‍व। \em ब्‍यवस्‍था ४:२४; ब्‍यवस्‍था ९:३; हिब्रू १२:२९\em* \v 18 मिनु मोसा गोस्‍स आगा ओव़शा, डांडा ङोइश्‍शा, ४० नाक्‍दो नु ४० नाक्‍ती बाक्‍त। \em प्रस्‍थान ३४:२८\em* \c 25 \s1 ताम्‍बु सेल्‍चा कली शुश गेशो \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली \v 2 “इस्राएली आन कली ‘आं कली मार मार गेचा मिम्‍नीनी, मेको गेने’ दे मतो। आन थुंमी गेचा दाक्‍शो, नेल्‍ल आन चाक्‍शो गे नु इ कली वारच पाइबपुकीमी ताक्‍कीन। \em प्रस्‍थान ३५:४-७; १इतिहास २९:५; एज्रा २:६८,६९\em* \v 3 आं कली मार मार ताक्‍चा माल्‍नीनी देंशा हना, सुन चांदी नु कांसा, \v 4 नीलो, प्‍याजी नु लल रङ ङा श्‍येले, रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा, क्‍यारश आ चां, \v 5 लल रङ नुप्‍शो सांड आ कुशुल, नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो सेल्‍शो कुशुल, बोल्‍यो शी, \v 6 बत्ती दातीक तेल, लुक्‍तीक तेल नु धूप कली ब्रोव़शो रिना पपाइक्‍ब थोव़क, \v 7 निसाफ पतीके ऊरीम नु थुम्‍मीम वोइक्‍तीक झोला नु कुचु तार वोइक्‍तीक सेल्‍चा कली ओनीक्‍स माइश्‍शो हीरा नु अरु हीरा ताक्‍चा माल्‍नीनी। \v 8 मिनु गो मेको आन दातेमी बाक्‍चा कली आं बाक्‍तीक सेल्‍पतो। \em इजीकीएल ३७:२६-२८\em* \v 9 गो इ कली कोंइशो खोदेंशो पा ताम्‍बु सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। आगाम मार मार वोइक्‍चा माल्‍नेवे, मेको आं कोंइशो खोदेंशो पा सेल्‍पतो। \em प्रस्‍थान २५:४०; प्रस्‍थान २६:३०; प्रस्‍थान २७:८\em* \s1 कबल पशो सन्‍दोस \r प्रस्‍थान ३७:१-९ \p \v 10 मेकोपुकीमी बोल्‍यो शी के सन्‍दोस का सेल्‍चा माल्‍नीम। मेको आ पित्‍थ लाइश्‍शो कुबीत निक्‍शी नु आधा, आ ब्रेम्‍शो कुबीत का नु आधा नु आ ग्‍येत्‍थ लाइश्‍शो कुबीत का नु आधा ङा सेल्‍चा माल्‍नीम। \em कुबीत का ०.५ मिटर खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 11 मिनु गे मेको सन्‍दोस आ खिंङगा नु आ लाङगा नेल्‍ल क्‍येख सुनमी गिल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु एर ओंथ सुन के सुर सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 12 मिनु सुन के ४ ओटा मुन्‍द्रा सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। का पटटी निक्‍शी नु अर्को पटटी निक्‍शी पा सन्‍दोस आ ४ सुरमी क्‍येप्‍चा माल्‍नीम। \v 13 मिनु बोल्‍यो शी के कुरतीक कोक्‍के निक्‍शी सेल्‍पाइश्‍शा, सुनमी गिल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em १राजा ८:८\em* \v 14 मिनु मेको कुरतीक कोक्‍के निक्‍शी मेको मुन्‍द्राम शुइक्‍चा माल्‍नेवे। मो पा मेको सन्‍दोस कली कुरने चाप्‍नीम। \v 15 मेको कोक्‍के निक्‍शी सन्‍दोसम बाक्‍शो मुन्‍द्राम शुइक्‍चा माल्‍नीस। मेको आस कली मशोल्‍चा। \v 16 मिनु गो इ कली गेचा चिक्‍शो कबल पा अरेशो लोव़ मेको सन्‍दोसमी कुर पा वोइक्‍चा माल्‍नेवे। \s1 सन्‍दोस सुम्‍तीके \p \v 17 मिनु सन्‍दोस सुम्‍तीके क्‍येख सुन के चेम्‍शा सेल्‍चा माल्‍नेवे। मेकेर परमप्रभु आ शिशी बाक्‍ब। आ पित्‍थ लाइश्‍शो कुबीत निक्‍शी नु आधा नु आ ब्रेम्‍शो कुबीत का नु आधा बाक्‍चा माल्‍ब। \em कुबीत का ०.५ मिटर, कुबीत का खोदेंशो बाक्‍ब।\em*\em लेवी १६:१२-१५; हिब्रू ४:१६; हिब्रू ९:५\em* \v 18 मिनु गे आं स्‍वर्ग ङा गेय पाइब खोदेंशो सुन के करूब निक्‍शी चेम्‍शा सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको सुम्‍तीकेम आ निम्‍फा पटटी का का करूब चेम्‍शा सेल्‍चा माल्‍नेवे। \v 19 का पटटी करूब का, अर्को पटटी करूब का चेम्‍शा सेल्‍चा माल्‍नेवे। मेको सुम्‍तीके नु करूब निम्‍फा मख्रोंइसीशो सुन का केन चेम्‍शा सेल्‍चा माल्‍नेवे। \v 20 मेको करूबम आस फ्रां हाम्‍शा, सुम्‍तीके फारचा माल्‍नीस। आस कुल कोव़मुशा, सन्‍दोस सुम्‍तीके गे कोव़चा माल्‍नीसी। \v 21 मेको सुम्‍तीके मेको कबल पशो सन्‍दोस तार वोइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु गो इ कली गेचा चिक्‍शो कबल पा अरेशो लोव़ मेको कबल पशो सन्‍दोसम कुर पा वोइक्‍चा माल्‍नेवे। \em प्रस्‍थान ३४:२९; १राजा ८:९\em* \p \v 22 मिनु गो मेको सन्‍दोस सुम्‍तीके शिशी बाक्‍तीकेम गे नु ग्रुम्‍शा, लोव़ पाइनुङ। मेको सुम्‍तीके आ तारी मेको करूब निक्‍शी आस दाते रे गो इस्राएली आन कली मार मार अरेचा माल्‍नुङा, मेको गो इ कली देंनुङ। \em गन्‍ती ७:८९; २सामुएल ६:२\em* \s1 शोब्‍ले वोइक्‍तीके टेबल \r प्रस्‍थान ३७:१०-१६ \p \v 23 गे बोल्‍यो शी के टेबल का सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको आ पित्‍थ लाइश्‍शो कुबीत निक्‍शी नु आ ब्रेम्‍शो कुबीत का नु आ ग्‍येत्‍थ लाइश्‍शो कुबीत का नु आधा दुम्‍चा माल्‍ब। \em कुबीत का ०.५ मिटर, खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 24 मिनु मेको कली क्‍येख सुनमी गिल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। सिरपेच खोदेंशो पा एर ओंथ नेल्‍ल सुन के सुर सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 25 मेको एर ओंथ ङा सुर नेल्‍ल ४ आंइची ब्रेम्‍शो दुम्‍चा माल्‍ब। मेको कली सिरपेच खोदेंशो पा बुटा आप्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 26 मिनु ४ ओटा सुन के मुन्‍द्रा चेम्‍शा, मेको आ ४ ओटा खोइलीम टेबल आगाम क्‍येप्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 27 टेबल कुरचा कली मुन्‍द्रापुकी टेबल आ सुर आ नेक्‍था क्‍येप्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 28 मिनु बोल्‍यो शी के कोक्‍के निक्‍शी सेल्‍शा, सुनमी गिल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको टेबलम बाक्‍शो मुन्‍द्राम शुइश्‍शा कुरने चाप्‍नीम। \p \v 29 मिनु टेबलम वोइक्‍चा माल्‍शो थाल, लोटा नु बोस नेल्‍ल नु तूचा थोव़क चढ़ेतीक लुक्‍चा कली लोटा नेल्‍ल क्‍येख सुन के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 30 मिनु मेकेर गेना हना यो आं ङोंइती कोंइतीक शोब्‍ले वोइक्‍चा माल्‍नेवे। \em लेवी २४:५-६\em* \s1 सुन के बत्ती दातीक \r प्रस्‍थान ३७:१७-२४ \p \v 31 गे क्‍येख सुन के बत्ती दातीक का चेम्‍शा सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। आ थाम, आ राशी, आ दियारी, आ डल्‍ला नु फूपुकी ठेयब सुन का केन दुम्‍चा माल्‍नीम। \v 32 मिनु मेको बत्ती दातीक आ थाम रे ६ ओटा राशी ग्रूचा माल्‍नीम। का पटटी रे सां नु अर्को पटटी रे सां ग्रूचा माल्‍नीम। \v 33 मिनु मेको राशी कामी देसी बदाम आ फू खोदेंशो बुटा पाइश्‍शो फू सां ग्रूचा माल्‍नीम। अर्को राशीपुकी यो नेल्‍ल मोदेंशोन दुम्‍चा माल्‍नीम। \v 34 मेको बत्ती दातीक आ थामम चहिं ४ ओटा देसी बदाम आ फू खोदेंशो बुटा पाइश्‍शो ग्रूचा माल्‍नीम। \v 35 थाम आ ङोंइती ङा डल्‍ला, आ दाते ङा डल्‍ला नु नोले ङा डल्‍ला रे निम्‍फा पटटी गे राशी निक्‍‍निक्‍शी गूचा माल्‍नीम। \v 36 मेको आ राशी नु डल्‍ला नेल्‍ल ठेयब क्‍येख सुन का केन चेम्‍शो दुम्‍चा माल्‍नीम। \v 37 गे क्‍येख सुन के ७ ओटा दियारी सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु सल्‍दो वोइश्‍शा, नेल्‍ल तांइसीचा ङा पा दाचा माल्‍नेवे। मेको ब्रशा, छेङछेङ दुम्‍ल। \v 38 मिनु आ कांइची नु आइक्‍च बोस क्‍येख सुन के दुम्‍चा माल्‍नीम। \v 39 गे मेको नेल्‍ल टलेन्‍ट का क्‍येख सुन के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 40 गे मेको नेल्‍ल गो इ कली डांडाम कोंइशो खोदेंशो पा सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em प्रस्‍थान २५:९; प्रस्‍थान २६:३०; प्रेरित ७:४४; हिब्रू ८:५\em* \c 26 \s1 ताम्‍बु कली साप्‍तीके \r प्रस्‍थान ३६:८-३८ \p \v 1 आं बाक्‍तीके सेल्‍चा कली रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के १० ओटा ताम्‍बु साप्‍तीके प्रोव़पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको सुती श्‍येले नीलो, प्‍याजी नु लल रङम नुप्‍शो बाक्‍चा माल्‍ब। मिनु मेको वामी करूब बुटा आप्‍शा, थाम्‍पा रिम्‍शो प्रोव़स जोक्‍ब मुर आन कली प्रोव़पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 2 वा का आ लाइश्‍शो २८ कुबीत नु आ ब्रेम्‍शो ४ कुबीत दुम्‍चा माल्‍ब। मेको १० ओटा वा नेल्‍ल मोदेंशोन दुम्‍चा माल्‍नीम। \em कुबीत का ०.५ मिटर, खोदेंशो बाक्‍ब। \em* \v 3 मिनु ५ ओटा वा बोइश्‍शा, का सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु अर्को ५ ओटा वा यो बोइश्‍शा, का सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 4 मिनु वा आ सुर कली नीलो रङ ङा श्‍येले के बोइक्‍तीके यो सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मोपा वा निक्‍शी बोइश्‍शा का सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍ब। \v 5 मिनु गे का का पा ताम्‍बु साप्‍तीके ५० ओटा सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेकोपुकी गारपाइक्‍चा कली सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 6 मिनु ५० ओटा सुन के ग्‍याइक्‍पाइक्‍तीके सेल्‍पतो। मोपा मेको वापुकी बोइश्‍शा, आं बाक्‍तीक ताम्‍बु आगा साप्‍तीक कान दुम्‍ब। \p \v 7 मिनु आं बाक्‍तीक ताम्‍बु साप्‍चा कली क्‍यारश आ चां के ११ ओटा टुक्रा सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 8 का आ लाइश्‍शो ३० कुबीत नु आ ब्रेम्‍शो ४ कुबीत दुम्‍चा माल्‍ब। मिनु मेको ११ ओटा टुक्रा नेल्‍ल खाल का ङा दुम्‍चा माल्‍नीम। \em कुबीत का ०.५ मिटर खोदेंशो बाक्‍ब। \em* \v 9 गे ५ ओटा टुक्रा बोइश्‍शा का नु ६ ओटा बोइश्‍शा, अर्को का सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। ६ ओटा बोइश्‍शो टुक्रा ताम्‍बु आ ङोंइती आ सुर तोक्‍तीके फेके का मुक्‍शा तोक्‍चा माल्‍ब। \v 10 मेको टुक्रा का आ सुरमी ५० ओटा बोइक्‍तीक सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु अर्को टुक्रा आ सुरमी यो ५० ओटा बोइक्‍तीक सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \p \v 11 मिनु गे कांसा के ५० ओटा ग्‍याइक्‍पाइक्‍तीके सेल्‍पतो। मेको ग्‍याइक्‍पाइक्‍तीक बोइक्‍तीकेमी वोइश्‍शा, टुक्रा निक्‍शी के का दुम्‍चा माल्‍ब। मोपा टुक्रापुकी बोइश्‍शा, ताम्‍बु साप्‍तीक का दुम्‍ब। \v 12 ताम्‍बु आ साप्‍तीके आ दी गे आइदी सम्‍म तोक्‍चा ङा पा साप्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 13 निम्‍फा पटटी साप्‍पाइक्‍चा कली कुबीत का का आइदी सम्‍म तोक्‍चा ङा पा साप्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em कुबीत का ०.५ मिटर खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 14 ताम्‍बु आ साप्‍तीके निक्‍शी आस तारी लल रङम नुप्‍शो बोका आ कुशुल के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु मेको आ तार अर्को साप्‍तीके नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो कुशुल के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \s1 ताम्‍बु कली फलेक सेल्‍शो \p \v 15 गे आं बाक्‍तीक ताम्‍बु आ एर ओंथ थारचा कली फलेक सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको फलेकपुकी बोल्‍यो शी के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 16 फलेक नेल्‍ल १० कुबीत ग्‍येत्‍थ लाइश्‍शो नु कुबीत का नु आधा ब्रेम्‍शो दुम्‍चा माल्‍नीम। \em कुबीत का ०.५ मिटर खोदेंशो बाक्‍ब। \em* \v 17 फलेक नेल्‍लेमी ग्रुक्‍तीक निक्‍‍निक्‍शी आ पुं गे एर ओंथ पा सेल्‍पतो। आं बाक्‍तीक ङा फलेक नेल्‍ल मोदेंशो पा सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 18 आं बाक्‍तीक कली मोदेंशो फलेक सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। २० ओटा फलेक दक्‍खिन गे थारचा कली सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 19 मिनु गे २० ओटा फलेक आन कली ४० ओटा चांदी के राप्‍पाइक्‍तीके सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। फलेक का कली ग्रुक्‍तीक निक्‍शी गारचा ङा पा ग्‍याइक्‍पाइक्‍तीक निक्‍शी माल्‍ब। अर्को फलेक आन कली यो गारचा ङा पा ग्रुक्‍तीक नु राप्‍पाइक्‍तीके निक्‍‍निक्‍शी सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 20 मोदेंशो पा उत्तर गे यो २० ओटा फलेक बाक्‍चा माल्‍नीम। \v 21 मिनु ४० ओटा राप्‍पाइक्‍तीक सेल्‍शा, फलेक कामी राप्‍पाइक्‍तीक निक्‍शी ग्रुक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। फलेक नेल्‍ल मोदेंशो पा सेल्‍चा माल्‍नेवे। \v 22 मिनु आं बाक्‍तीक ताम्‍बु आ नोले पटटी, पच्‍छिम गे ६ ओटा फलेक सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 23 नोले पटटी ङा सुर निक्‍शी कली फलेक निक्‍शी सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 24 मेको सुर ङा फलेक आइक्‍था नु उइ अर्को फलेक नु गारचा ङा दुम्‍चा माल्‍नीस। \v 25 नोले पटटी ङा फलेक नु सुर ङा फलेक नेल्‍ल पा ८ ओटा दुम्‍नीम। मेको फलेक नेल्‍ल आन कली १६ ओटा चांदी के राप्‍पाइक्‍तीके सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। फलेक का कली निक्‍शी माल्‍ब। फलेक नेल्‍ल मोदेंशो पा सेल्‍चा माल्‍नेवे। \p \v 26 मिनु का पटटी ङा फलेक आन कली बोल्‍यो शी के ५ ओटा लाइश्‍शो कोक्‍के, \v 27 अर्को पटटी कली यो ५ ओटा लाइश्‍शो कोक्‍के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु पच्‍छिम गे नोले पटटी कली ५ ओटा लाइश्‍शो कोक्‍के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 28 मिनु फलेक ग्‍येत्‍थ आ दातेमी सुर का रे अर्को सुर सम्‍म लाइश्‍शो कोक्‍के बाक्‍चा माल्‍नीम। \v 29 मिनु गे मेको फलेकपुकी सुनम गिल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको कोक्‍के शुइक्‍तीक मुन्‍द्रा सुन के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको लाइश्‍शो कोक्‍केपुकी यो सुनमी गिल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 30 गो इ कली डांडामी कोंइशो खोदेंशो पा आं बाक्‍तीक ताम्‍बु सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em प्रस्‍थान २५:९\em* \s1 ताम्‍बु कली फारतीक \p \v 31 मिनु गे फारतीक सेल्‍चा कली नीलो प्‍याजी नु लल रङ ङा श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के वा प्रोव़पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको वा करूब बुटा आप्‍शा थाम्‍पा रिम्‍शो प्रोव़स जोक्‍ब मुर आन कली प्रोव़पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em २इतिहास ३:१४\em* \v 32 मेको फारतीके बोल्‍यो शी के सेल्‍शो सुनम गिल्‍शो सुन के हेक्‍तीक पाइश्‍शो नु चांदी के राप्‍पाइक्‍तीक पाइश्‍शो ४ ओटा थामम क्‍युक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 33 मिनु मेको फारतीके हेक्‍तीकेम हेक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु गे मेको आं अरेशो लोव़ आगाम वोइश्‍शो सन्‍दोस मेको फारतीके आगा गे वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मोपा मेको फारतीके चोव़खो नु नेल्‍ल क्‍येङा चोव़खो बाक्‍तीक कली फारब दुम्‍ब। \em मत्ती २७:५१; हिब्रू ९:३; प्रस्‍थान २६:६,११\em* \v 34 मिनु गे मेको सुम्‍तीक अरेशो लोव़ आगाम वोइश्‍शो सन्‍दोस तारी वोइश्‍शा, मेको फारतीक आ आगा गे नेल्‍ल क्‍येङा चोव़खो बाक्‍तीकेमी वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em प्रस्‍थान २५:२१\em* \v 35 कोंइतीक शोब्‍ले वोइक्‍तीक टेबल चोव़खो बाक्‍तीके उत्तर गे वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। बत्ती दातीक चहिं दक्‍खिन गे वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em प्रस्‍थान २५:२३-३०; प्रस्‍थान ४०:४२\em* \p \v 36 मिनु ताम्‍बु ओव़तीक कली नीलो प्‍याजी नु लल रङ ङा श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा, बुटा आप्‍शा ठेयब फारतीक सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 37 मेको फारतीके हेक्‍चा कली ५ ओटा बोल्‍यो शी के थाम सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको थाम सुनम गिल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको थामम सुन के हेक्‍तीके यो सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको थाम राप्‍पाइक्‍तीके ५ ओटा कांसा के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \c 27 \s1 चढ़ेतीक सेल्‍शो \r प्रस्‍थान ३८:१-७ \p \v 1 मिनु बोल्‍यो शी के चढ़ेतीक का सेल्‍चा माल्‍नेवे। मेको ५ कुबीत लाइश्‍शो नु ५ कुबीत ब्रेम्‍शो दुम्‍चा माल्‍ब। ४ पाटे नु कुबीत सां ग्‍येत्‍थ लाइश्‍शो दुम्‍चा माल्‍ब। \em कुबीत का ०.५ मिटर देंशो बाक्‍ब। \em* \v 2 आ ४ सुरमी ४ ओटा ग्रोव़ ग्रूपाइक्‍चा माल्‍नेवे। ग्रोव़ नु चढ़ेतीक सेल्‍चा कली फलेक का केन दुम्‍चा माल्‍ब। मेको नेल्‍ल कांसाम गिल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em लेवी १६:१८; १राजा १:५; भजन संग्रह ११८:२७\em* \v 3 चढ़ेतीके कली माल्‍शो मारेइ मारेइ कांसा के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। पुलु वोइक्‍तीक बोसपुकी, पुलु ताप्‍तीकपुकी, ब्रुइक्‍तीक बोसपुकी, श्‍ये ग्रुंइतीक कांटापुकी नु मी कोइला कुर पतीकपुकी सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 4 मिनु गे मी तिक्‍तीक कांसा के जाली सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु जाली आ ४ सुरमी ४ ओटा मुन्‍द्रा सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 5 मेको जाली चढ़ेतीक उइ गे नु इर गे आ दातेम वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 6 मिनु चढ़ेतीक कली यो बोल्‍यो शी के कांसाम गिल्‍शो कुरतीक कोक्‍के निक्‍शी सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 7 मेको चढ़ेतीक आ निम्‍फा पटटी ङा मुन्‍द्रामी कोक्‍के शुइश्‍शा, कुरने चाप्‍नीम। \v 8 मेको चढ़ेतीक फलेक के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। पुं नु सुम्‍तीके मपाइश्‍शो सन्‍दोस खोदेंशो पा सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। डांडामी इ कली कोंइशो खोदेंशो पा सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em प्रस्‍थान २६:३०;\em* \s1 ताम्‍बु आ लाङगा \r प्रस्‍थान ३८:९-२० \p \v 9 मिनु ताम्‍बु आ लाङगा थरपु हिरचा कली रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के फारतीके प्रोव़पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको फारतीके दक्‍खिन गे सहे का कुबीत लाइश्‍शो दुम्‍चा माल्‍ब। \em कुबीत का ०.५ मिटर खोदेंशो बाक्‍ब। \em* \v 10 मेको फारतीक ग्‍याइक्‍पाइक्‍चा कली खाल का ङा थाम, खाल का ङा कांसा के राप्‍पाइक्‍तीके, मुन्‍द्रापुकी नु कोक्‍केपुकी चहिं चांदी के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 11 मिनु मोदेंशो पा उत्तर गे यो सहे का कुबीत लाइश्‍शो फारतीक प्रोव़पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको कली २० ओटा थाम, २० ओटा कांसा के राप्‍पाइक्‍तीके, मेको मुन्‍द्रापुकी नु कोक्‍केपुकी चहिं चांदी के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \p \v 12 लाङगा ङा पच्‍छिम गे ब्रेम्‍शो कली ५० कुबीत लाइश्‍शो फारतीक माल्‍ब। आ थाम नु आ राप्‍पाइक्‍तीक १०, १० ओटा दुम्‍चा माल्‍नीम। \em कुबीत का ०.५ मिटर खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 13 लाङगा आ पूर्ब, नां दाप्‍तीके गे फारचा कली यो ५० कुबीत ब्रेम्‍शो दुम्‍चा माल्‍ब। \v 14 मिनु ओव़तीक ङा पटटी का कली १५ कुबीत ङा फारतीक दुम्‍चा माल्‍ब। थाम नु आ राप्‍पाइक्‍तीके सां सां दुम्‍चा माल्‍नीम। \v 15 मिनु अर्को पटटी यो मोदेंशो पा १५ कुबीत ङा फारतीक, थाम नु राप्‍पाइक्‍तीके सां सां दुम्‍चा माल्‍नीम। \p \v 16 मिनु लाङगा ओव़तीके कली २० कुबीत ङा नीलो, प्‍याजी, श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो फारतीक माल्‍ब। मेको फारतीक कली लूजेम बुटा आप्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। ओव़तीके कली थाम नु राप्‍पाइक्‍तीके ४, ४ ओटा दुम्‍चा माल्‍नीम। \v 17 लाङगा एर ओंथ ङा थाम नेल्‍ल चांदीमी गिल्‍शो कोक्‍केमी ग्‍याइक्‍पाइश्‍शो दुम्‍चा माल्‍नीम। मुन्‍द्रा चांदी के नु आन राप्‍पाइक्‍तीक कांसा के दुम्‍चा माल्‍नीम। \p \v 18 मेको लाङगा आ पित्‍थ लाइश्‍शो सहे का कुबीत, आ ब्रेम्‍शो ५० कुबीत नु आ फारतीके ग्‍येत्‍थ ५ कुबीत दुम्‍चा माल्‍ब। मिनु फारतीक वा नेल्‍ल रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा के दुम्‍चा माल्‍ब। थाम आन राप्‍पाइक्‍तीके कांसा के दुम्‍चा माल्‍नीम। \v 19 मिनु ताम्‍बु ङा नाक्‍त किंत किंत गेय पचा कली माल्‍शो मारेइ मारेइ कांसा के दुम्‍चा माल्‍नीम। किलापुकी नु लाङगा ङा किला नेल्‍ल यो कांसा के दुम्‍चा माल्‍नीम। \s1 बत्ती कली तेल \p \v 20 मिनु गे इस्राएली आन कली ‘गे नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो तेल रवा आ फल के ख्राक्‍शो तेल चाक्‍कीन। मेको बत्ती गेना हना यो ब्रशा बाक्‍ल’ दे माइक्‍मी। \em लेवी २४:२-४\em* \v 21 मिनु ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु आगामी, कबल ङा सन्‍दोस बाक्‍शो नेल्‍ल क्‍येङा चोव़खो कोठा फारतीक आ ङोंइती हारून नु आ तौपुकीमी नाक्‍दो रे सुनी सम्‍म मेको बत्ती दातीक परमप्रभु यावे आ ङोंइती ब्रशा बाक्‍ल, दे ठीक सेल्‍चा माल्‍नीम। मेको इस्राएली आन चच युइ आन कली गेना हना यो पतीके लीचा माल्‍ब। मेको गेना हना यो पचा माल्‍नीम। \c 28 \s1 चढ़ेब आन वासी \r प्रस्‍थान ३९:१-३१ \p \v 1 मिनु इस्राएली आन दाते रे योव़शा, इ लोक्‍ब हारून नु आ तौपुकी इ ङोंइती राप्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मारदे हना हारून नु आ तौ नादाब, अबीहु, एलाजर नु इथामार आं कली चढ़ेब दुम्‍चा माल्‍नीमी। \em १इतिहास २३:१३; प्रस्‍थान ६:२३\em* \v 2 मिनु गे इ लोक्‍ब हारून कली आं गेय पची ना ला फेक्‍चा कली फेक्‍तीक वा फेरपाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको हारून कली ग्‍योम्‍शा दारपाइक्‍चा कली बाक्‍ब। \v 3 मिनु सु सुमी फेरस जोक्‍नीमी, मेको नु लोव़ पावो। मारदे हना गो मेको आन कली जोक्‍ब नु तुइक्‍ब सोक्‍तीम प्रिंताक्‍ङमी। मेकोपुकीमी हारूनमी आं कली चढ़ेतीक गेय पचा कली वासी फेरचा माल्‍नीम। \em प्रस्‍थान ३१:५\em* \p \v 4 मेकोपुकीमी मार वासी फेरचा माल्‍नीम देंशा हना, कुचु तार वोइक्‍तीके, निसाफ पतीके ऊरीम नु थुम्‍मीम वोइक्‍तीक झोला, आ तार फेक्‍तीके नु आगा फेक्‍तीक वा फेरचा माल्‍नीम। पियाम गुप्‍‍तीक नु किप्‍शुर यो सेल्‍चा माल्‍नीम। मेको आं कली गेय पची ना फेक्‍तीक बाक्‍ब। इ लोक्‍ब हारून नु आ तौपुकीमी आं कली गेय पामेनु, मेको वा फेक्‍चा माल्‍नीम। \v 5 फेरबपुकीमी सुन, नीलो, प्‍याजी नु लल रङ ङा श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा के सेल्‍चा माल्‍नीमी। \em प्रस्‍थान २६:१\em* \s1 चढ़ेब आ कुचु तार वोइक्‍तीके \p \v 6 कुचु तार वोइक्‍तीके सुन के, नीलो, प्‍याजी नु लल रङ ङा श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो नु बुटा आप्‍शो वा के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 7 मेको आ बला सुम्‍तीके निक्‍शी निम्‍फा पटटी बोइश्‍शो दुम्‍चा माल्‍ब। \v 8 मिनु आ पाइक्‍तीके मेको कुचु तार वोइक्‍तीके का रेन दुम्‍चा माल्‍ब। मिनु खाल का ङा रिम्‍शो गेयम सेल्‍शो दुम्‍चा माल्‍ब। मेको पाइक्‍तीके सुन, नीलो, प्‍याजी नु लल रङ ङा श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा दुम्‍चा माल्‍ब। \v 9 मिनु गे ओनीक्‍स हीरा निक्‍शी चाक्‍शा, इस्राएल आ १२ जना तौ आन नें मेको आस तारी मुशा ब्रेक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em प्रस्‍थान २५:७\em* \v 10 गे आन जरमेशो खोदेंशो पा हीरा का तारी ६ जना आन नें नु अर्को हीरा तारी ६ जना आन नें मुशा ब्रेक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 11 छाप सेल्‍बपुकीमी दोदेंशो पा मुशा छाप सेल्‍नीमी, मोदेंशो पा मुशा इस्राएल आ तौ आन नें ब्रेक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु मेको हीरा निक्‍शी सुनमी क्‍येप्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 12 मेको कुचु तार वोइक्‍तीक आ बला ङा टुक्रा तारी क्‍येप्‍शा फेरपाइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु मेको हीरा कोव़शा इस्राएली इन कली मिम्‍नुङ, दे कोंइतीक बाक्‍ब। हारूनम आं ङोंइती मेको आन नें बलाम कुरानु, गो मेको आन कली मिम्‍नुङ। \p \v 13 मिनु हीरा वोइक्‍चा कली गे सुन के क्‍येप्‍तीक सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 14 मिनु गे क्‍येख सुन के डोरी खोदेंशो पा सिक्री निक्‍शी चेम्‍पाइश्‍शा, हीरा क्‍येप्‍पाइश्‍शोमी बोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \s1 निसाफ पतीक झोला \p \v 15 गे निसाफ पतीक झोला सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको कुचु तार वोइक्‍तीके खोदेंशो पा, सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। सुन, नीलो, प्‍याजी, लल श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 16 मेको खेयप का मुक्‍शोनु, स्‍पान का लाइश्‍शो नु स्‍पान का ब्रेम्‍शो ४ पाटे दुम्‍चा माल्‍ब। \em स्‍पान का २३ सेन्‍ती मिटर खोदेंशो बाक्‍ब। बित्‍ता खोदेंशो बाक्‍ब कों?\em* \v 17 मिनु ४ लस्‍कर हीरा सुनम का का पा क्‍येप्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। ङोंइती ङा लस्‍कर लल मानीक माइश्‍शो हीरा, हाव पुश्‍पराज माइश्‍शो हीरा नु गिगी बेरूज माइश्‍शो हीरा वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 18 मेको आ नोले ङा लस्‍कर लल फिरोजा माइश्‍शो हीरा, बुश नीर माइश्‍शो हीरा नु बुश नु नीलो पन्‍ना माइश्‍शो हीरा वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 19 मेको आ नोले ङा लस्‍कर गिगी नु नीलो रङ ब्‍वाइश्‍शो रिम्‍शो टल्‍केशो नीलमनी माइश्‍शो हीरा, गिगी हाकीक माइश्‍शो हीरा नु प्‍याजी रङ ङा कटेला माइश्‍शो हीरा वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 20 मिनु नेल्‍ल क्‍येङा नोले ङा लस्‍कर पीतमनी माइश्‍शो हीरा, लल रङ ङा ओनीक्‍स नु नीलो बिलौरा माइश्‍शो हीरा वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मोपा हीरा नेल्‍ल आन कली सुनम क्‍येप्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 21 मेको हीरा १२ ओटा दुम्‍चा माल्‍नीम। मिनु इस्राएल आ तौ आन नें का का पा मेको आन तार छाप थोक्‍शो खोदेंशो पा मुशा ब्रेक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। हीरा का आ तारी थर का आ नें दुम्‍चा माल्‍ब। \p \v 22 गे मेको निसाफ पतीक झोला कली क्‍येख सुन के डोरी किरशो खोदेंशो पा सिक्री निक्‍शी चेम्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 23 मिनु गे मेको निसाफ पतीक झोला कली सुन के मुन्‍द्रा निक्‍शी चेम्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु मेको मुन्‍द्रा निसाफ पतीक झोला आ सुर निक्‍शीमी वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 24 मेको सुन के सिक्री निक्‍शी निसाफ पतीक झोला आ सुरम वोइश्‍शो मुन्‍द्रा निक्‍शीमी लिक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 25 मेको सिक्री चढ़ेब आ कुचु तार वोइश्‍शो वा आ बला ङा हीरा क्‍येप्‍शो सुनम हेक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 26 मिनु गे लेंशा सुन के मुन्‍द्रा निक्‍शी सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको निक्‍शी निसाफ पतीक ऊरीम नु थुम्‍मीम वोइक्‍तीक झोला आ उइ आगा गे पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मोपा कुचु तार वोइक्‍तीक वा आ तार बाक्‍ब। \v 27 मिनु गे लेंशा सुन के मुन्‍द्रा निक्‍शी सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको कुचु तार वोइक्‍तीक आ बाला सुम्‍तीके उइ ङा सुरम वोइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु दारपाइश्‍शो पाइक्‍तीके आ तारी क्‍येप्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 28 मिनु मेको निसाफ पतीक ऊरीम नु थुम्‍मीम वोइक्‍तीक झोला आ मुन्‍द्रामी नीलो डोरीम लिक्‍शा, कुचु तार वोइक्‍तीक वामी पाइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मोपा मेको निसाफ पतीक झोला दारपाइश्‍शो पाइक्‍तीक तार बाक्‍शा कुचु वोइक्‍तीक वा रे एर ओंथ मयाक्‍सीब। \v 29 मिनु मोदेंशो पा हारून परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक ओव़मेनु, इस्राएल आ तौ आन नें ब्रेक्‍शो निसाफ पतीक झोला आ कुचु तारी कुरचा माल्‍ब। मेको परमप्रभु यावेमी गेना हना यो मिम्‍चा कली बाक्‍ब। \v 30 मेको निसाफ पतीके झोलामी मेको ऊरीम नु थुम्‍मीम निक्‍शी कुर पचा माल्‍नेवे। हारून परमप्रभु यावे आ ङोंइती ल‍मेनु, इस्राएली आन निसाफ पतीके गेना हना यो आ कुचु तारी बाक्‍चा माल्‍ब। \em लेवी ८:८; गन्‍ती २७:२१; ब्‍यवस्‍था ३३:८\em* \s1 आगा ङा फेक्‍तीक वा \p \v 31 मिनु मेको कुचु तार वोइक्‍तीके आगा फेक्‍तीके नेल्‍ल नीलो प्‍याजी रङ ङा वा के फेरपाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 32 मिनु पिया ख्रीतीक पोव़ला वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको एर ओंथ मगाक्‍चा ङा पा आ सुर थम बोल्‍यो पा प्रोव़पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 33 मेको फेक्‍तीके आ उइ ङा सुर एर ओंथ गे नीलो, लल नु प्‍याजी रङ ङा श्‍येले के सेल्‍शो दारीम सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको आन दातेम सुन के आइक्‍च आइक्‍च किङगो क्‍युक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 34 किङगो का, दारीम का, किङगो का दारीम का पा मेको फेक्‍तीक नेल्‍ल आ एर ओंथ क्‍युक्‍चा माल्‍नीम। \v 35 मिनु हारूनमी मेको वा गेय पची ना फेक्‍चा माल्‍ब। मोपा परमप्रभु यावे आ नेल्‍ल क्‍येङा चोव़खो बाक्‍तीके ओव़मेनु, किङगो आ रेयके नेंपाइक्‍चा माल्‍ब। हारून मबेक्‍ल, दे मोदेंशो दुम्‍चा माल्‍ब। \em प्रस्‍थान ३०:२१; लेवी १६:२,१३\em* \s1 कुप्‍फीम पांइतीके नु फेक्‍तीके वा \p \v 36 गे कुप्‍फीम पांइ‍तीके क्‍येख सुन के फू खोदेंशो पा चेम्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेकेर छाप थोक्‍शो खोदेंशो पा ‘परमप्रभु यावे कली ला’ दे मुशा ब्रेक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em जकरिया १४:२०; प्रस्‍थान ३९:३०\em* \v 37 पियाम गुक्‍तीकेम आ ङोंइती गे वोइक्‍चा कली नीलो प्‍याजी डोरीम फ्रेंपाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 38 मोपा मेको हारून आ कुप्‍फीम बाक्‍चा माल्‍ब। आ कुप्‍फीम पाइश्‍शा, इस्राएली आन मरिम्‍शो पशो कुरब। मिनु परमप्रभु कली चढ़ेशो रिम्‍शो दुम्‍नीम। परमप्रभु यावेमी आन चढ़ेशो ब्रवल, दे गेना हना यो आ कुप्‍फीम बाक्‍चा माल्‍ब। \p \v 39 नेल्‍ल क्‍येङा आगा फेक्‍तीके रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के बुटा आप्‍शा प्रोव़शो वा के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। पियाम गुक्‍तीके रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा के सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। किप्‍तीके रङ रङ ङा सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \s1 हारून आ तौ आन फेक्‍तीके \p \v 40 गे हारून आ तौ आन कली फेक्‍तीके किप्‍तीक नु आइक्‍च गुक्‍तीके सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको हारून आ तौ आन कली ग्‍योम्‍शा दारपाइक्‍चा कली बाक्‍नीम। \em प्रस्‍थान २८:२\em* \v 41 गे मेको इ लोक्‍ब हारून नु आ तौ आन कली फेक्‍तीमी। मिनु तेल लुक्‍शा, आं कली ला गेय पचा कली योव़शा वोइक्‍मी। मोपा आं कली चढ़ेब दुम्‍नीम। \em प्रस्‍थान २९:९, २९-३६; प्रस्‍थान २९:२४; लेवी ८:१२,२२-३१\em* \v 42 गे मेको आन शिश्रा रां सुम्‍पाइक्‍चा कली सुती वा के कटटु फेरपाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको कम्‍बर रे पोक्‍च सम्‍म दुम्‍चा माल्‍ब। \v 43 मिनु हारून नु आ तौपुकी ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु ओव़शा, चढ़ेतीक आ नेक्‍था लमानु, मेको वा फेक्‍सीशो बाक्‍चा माल्‍नीम। मफेक्‍साक्‍म हना, दोस तशा बेक्‍नीम। हारून नु आ चच युइ आन पाला नेल्‍लेमी गेना हना यो मोदेंशो पचा माल्‍नीम। \c 29 \s1 चढ़ेब आन ङोंइती ङा पतीके \r लेवी ८:- \p \v 1 गे हारून नु आ तौपुकी आं कली चढ़ेब सेल्‍‍चा कली मार पचा माल्‍नेवे देंशा हना, बोहोर का, मारेइ मदुम्‍शो थम रिम्‍शो सांड निक्‍शी चाक्‍को। \v 2 मिनु रिम्‍शो चेरब फस के बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले, तेल ब्‍वाइश्‍शो जिज शोब्‍ले नु तेल ख्रेक्‍शो बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 3 मेको शोब्‍ले नेल्‍ल तोव़लो कामी कुर पा, बोहोर नु सांड चाक्‍चा माल्‍नेवे। \v 4 मिनु हारून नु आ तौ आन कली ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु आ ओव़तीकेमी चाक्‍चा नम। मिनु गे मेको आन कली चिक्‍चा माल्‍नेवे। \v 5 वासी चाक्‍शा, हारून कली आगा फेक्‍तीक वा, मेको आ तार ङा फेक्‍तीके वा फेक्‍पाइश्‍शा, कुचु तार वोइक्‍तीक फेक्‍शा निसाफ पतीके ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो झोला रेल्‍चा माल्‍नेवे। मिनु मेको तारी बुटा आप्‍शो किप्‍तीके किप्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 6 आ पिया तारी गुक्‍तीके गुप्‍शा, मेको तारी ‘परमप्रभु यावे कली ला’ दे ब्रेक्‍शो कुप्‍फीम पांइतीके पांइपाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em प्रस्‍थान २८:३६; प्रस्‍थान ३९:३०\em* \v 7 मिनु लुक्‍तीक तेल लाइश्‍शा आ पियामी तेल लुक्‍तो। \em प्रस्‍थान ३०:२५\em* \v 8 मिनु हारून आ तौ आन कली यो चाक्‍शा, वा फेक्‍चा माल्‍नेवे। \v 9 मिनु आ तौ आन कली किप्‍तीके किप्‍चा माल्‍नेवे। मिनु आन पियाम गुक्‍तीके गुप्‍चा माल्‍नेवे। मिनु मेकोपुकी गेना हना यो आं कली चढ़ेब गेय पाइब दुम्‍नीम। मोपा हारून नु आ तौ आन कली आं कली चढ़ेब सेल्‍मी। \em प्रस्‍थान २८:४१\em* \p \v 10 मिनु मेको बोहोर ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु आ ङोंइती चाक्‍शा, हारून नु आ तौ आन कली आन गुइ मेको बोहोर आ पिया तारी वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 11 मिनु मेको बोहोर कली परमप्रभु यावे आ ङोंइती, ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु आ ओव़तीकेम राप्‍पाइश्‍शा क्‍योरचा माल्‍नेवे। \em लेवी १:४\em* \v 12 मिनु बोहोर आ हुश इच्‍का खोइ लाइश्‍शा इ ब्रेप्‍चोमी चढ़ेतीक आ ग्रोव़पुकीमी ख्रेक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु लीशो हुश नेल्‍ल चढ़ेतीके आ पुंमी मोइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 13 मिनु गे क्‍यी गिल्‍शो बोंसो नेल्‍ल, आइदी तारी ङा जाला, आ चिच निम्‍फा नु आ तार ङा बोंसो नेल्‍ल चढ़ेतीकेम चोचा माल्‍नेवे। \em लेवी ३:१६-१७\em* \v 14 आ श्‍ये, आ कुशुल नु आ गोबर चहिं ताम्‍बु आ लाङगा रे ग्रुंइशा, चोचा माल्‍नेवे। मेको पाप पशो आ पर्बम चढ़ेशो बाक्‍ब। \em लेवी ४:११-१२\em* \p \v 15 मिनु मेको सांड का चाक्‍शा, हारून नु आ तौ आन गुइ मेको आ पिया तार वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 16 मेको कली क्‍योरशा, मेको आ हुश चढ़ेतीक नेल्‍ल ब्रुइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 17 मिनु मेको सांड आ श्‍ये कली टुक्रा टुक्रा पा चेक्‍शा, पिया नु वोइक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु मेको आ क्‍यी नु आ खोइली नेल्‍ल मुरशा, मेको श्‍ये नु पियामी वोइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 18 मोदेंशो पा सांड नेल्‍ल चढ़ेतीक तारी चोचा माल्‍नेवे। मेको परमप्रभु यावे कली चोशा चढ़ेतीक बाक्‍ब। परमप्रभु यावे कली ब्रोव़शो रिना पाइश्‍शो मीम चोशा चढ़ेतीके बाक्‍ब। \em १सामुएल २:२८\em* \p \v 19 मिनु मेको लीशो सांड चाक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु हारून नु आ तौ आन गुइ मेको सांड आ पिया तार वोइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 20 मिनु मेको सांड क्‍योरशा, आ हुशेम हारून आ ग्‍युरा नोफा ङा लोव़तीम नु आ तौ आन ग्‍युरा नोफा ङा लोव़तीम ख्रेक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु मेको आन ग्‍युरा गुइ ङा ठेयब ब्रेप्‍चोम नु आन ग्‍युरा खोइली ङा ठेयब ब्रेप्‍चोम ख्रेक्‍चा माल्‍नेवे। मिनु लीशो हुश चढ़ेतीक तार नु आ एर ओंथ ब्रुइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 21 मिनु चढ़ेतीकेम बाक्‍शो हुश नु लुक्‍तीक तेल लाइश्‍शा, हारून नु आ वा नु आ तौ आन वा तारी ब्रुइक्‍चा माल्‍नेवे। मोपा हारून नु आ वा, आ तौ नु मेको आन वा नेल्‍ल परमप्रभु यावे कली ला गेय पचा कली दुम्‍नीम। \p \v 22 मिनु सांड आ बोंसो, आ बोंसो पाइश्‍शो मीलु, आ क्‍यी गिल्‍शो बोंसो, आइदी तार ङा जाला, आ चिच निम्‍फा, मेको तार ङा बोंसो नु आ ग्‍युरा फिला लाइक्‍चा माल्‍नेवे। मारदे हना मेको चढ़ेब सेल्‍तीके सांड बाक्‍ब। \em लेवी ३:३-४\em* \v 23 मिनु परमप्रभु यावे आ ङोंइती वोइश्‍शो बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले, तोव़लो ङा शोब्‍ले का, तेलम ब्‍वाइश्‍शो जिज शोब्‍ले का नु तेल ख्रेक्‍शो शोब्‍ले का लाइश्‍शा, \v 24 मेको नेल्‍ल हारून नु आ तौ आन दाइश्‍शो गुइ गुइमी गेचा माल्‍नेवे। मेको परमप्रभु यावे आ ङोंइती ग्‍येत्‍थ लुक्‍च पा हिम्‍शा चढ़ेतीक चढ़ेचा माल्‍नीम। \v 25 मिनु गे मेको आन गुइ रे ताक्‍शा, परमप्रभु यावे आ ङोंइती ब्रोव़शो रिना पाइब चढ़ेतीके तारी चोशा चढ़ेचा माल्‍नेवे। मेको परमप्रभु यावे कली मीम चोशा चढ़ेतीक बाक्‍ब। \p \v 26 मिनु हारून कली चढ़ेब सेल्‍तीके सांड आ कुथ्रु चाक्‍शा, परमप्रभु यावे आ ङोंइती ग्‍येत्‍थ लुक्‍च पा हिम्‍शा चढ़ेचा माल्‍नेवे। मेको चहिं इ के दुम्‍ब। \v 27 मिनु मेको हारून नु आ तौ आन कली चढ़ेब सेल्‍शो सांड आ ग्‍येत्‍थ लुक्‍च पा हिम्‍शा चढ़ेशो कुथ्रु नु क्‍युक्‍शा चढ़ेशो फिला मेको आन कली गेचा माल्‍नीम। \em गन्‍ती १८:१८\em* \v 28 मारदे हना इस्राएलीपुकीमी मेको हारून नु आ तौ आन कली गेना हना यो गेचा माल्‍शो भाग बाक्‍ब। मेको गेचा माल्‍शो चढ़ेतीके बाक्‍ब। इस्राएलीपुकीमी आन परमप्रभु यावे नु दुशा बाक्‍चा आ पर्बम चढ़ेतीके रे गेचा माल्‍शो मेकोन बाक्‍ब। \p \v 29 हारून आ चढ़ेची ना फेक्‍तीक मेको आ नोले चढ़ेब दुम्‍ब आ तौ के दुम्‍ब। मेको वा फेक्‍शा, तेल लुक्‍शा, चढ़ेब दुम्‍ब। \em प्रस्‍थान २८:४०-४१\em* \v 30 हारून आ पा ङा चढ़ेब दुम्‍ब आ तौ ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु आगा परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीकेम गेय पथ ओव़मेनु, ७ नाक्‍त सम्‍म मेको वा फेक्‍चा माल्‍ब। \p \v 31 मिनु मेको चढ़ेब सेल्‍तीके सांड आ श्‍ये ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु आ लाङगाम क्‍येचा माल्‍नेवे। \v 32 मिनु नोले हारून नु आ तौपुकीमी मेको सांड आ श्‍ये नु तोव़लो ङा शोब्‍ले ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु आ ओव़तीकेमी बाक्‍शा जचा माल्‍नीम। \v 33 मेको ङोंइती आन पाप क्‍याम्‍चा कली चढ़ेशो थोव़क आंम कली परमप्रभु यावे कली ला गेय पाइब दुम्‍चा, दे जचा माल्‍नीम। तन्‍न अरुमी मेको जचा मदुम्‍नीम। मारदे हना मेको परमप्रभु यावे के बाक्‍ब। \em लेवी १०:१७\em* \v 34 चढ़ेब सेल्‍ची ना ङा श्‍ये नु शोब्‍ले सुनी सम्‍म हेंत हना, मेको हेंशो नेल्‍ल चोचा माल्‍नेवे। मेको मजचा मब्‍वचा। मारदे हना मेको चढ़ेब सेल्‍ची ना ङा बाक्‍ब। \p \v 35 गोम इ कली अरेशो खोदेंशो पा हारून नु आ तौ आन कली पाइक्‍मी। मेको आन कली ७ नाक्‍त सम्‍म मोदेंशो चढ़ेब सेल्‍तीक गेय पचा माल्‍नेवे। \v 36 मिनु गे नाक्‍त किंत किंत बोहोर का पाप पशो आ पर्बम चढ़ेचा माल्‍नेवे। मेको पाप क्‍याम्‍तीक गेय पचा कली चढ़ेशो बाक्‍ब। मिनु चढ़ेतीक परमप्रभु के दुम्‍त, दे हुश ब्रुइश्‍शा, तेल लुक्‍चा माल्‍नेवे। \v 37 गे ७ नाक्‍त सम्‍म चढ़ेतीकेमी मो पशा पाप क्‍याम्‍तीक गेय पचा माल्‍नेवे। मिनु मेको चढ़ेतीके परमप्रभु कली ला दुम्‍ब। मेको चढ़ेतीक कली मार मारम थीनीमी, मेको यो परमप्रभु केन दुम्‍नीम। \em प्रस्‍थान ३०:२९\em* \s1 नाक्‍त किंत किंत ङा चढ़ेतीक \r गन्‍ती २८:३-८ \p \v 38 मिनु गे चढ़ेतीकेमी मार चढ़ेचा माल्‍नेवे देंशा हना, नाक्‍त किंत किंत बर्स का दुम्‍शो सांड निक्‍शी चढ़ेचा माल्‍नेवे। \v 39 मेको का सुनी का चहिं नाक्‍दो चढ़ेचा माल्‍नेवे। \em २राजा १६:१५; भजन संग्रह १४१:२\em* \v 40 ङोंइती ङा सांड नु रिम्‍शो चेरब फस १० भाग ङा भाग का, ४ भाग ङा हिन भाग का रिम्‍शो तेल मेको नु बुल्‍शा, ४ भाग ङा हिन अङगुर शांबु भाग का तूचा थोव़क चढ़ेचा माल्‍नेवे। \em चेरब फस एफाह का २२ लिटर खोदेंशो बाक्‍ब। मेको के १० भाग का २ लिटर खोदेंशो बाक्‍ब। हिन का ४ लिटर, ४ भाग ङा भाग का लिटर का बाक्‍ब।\em*\em प्रस्‍थान २७:२०\em* \v 41 मिनु अर्को सांड नाक्‍दो चढ़ेचा माल्‍नेवे। मिनु मेको नु अन्‍न चढ़ेतीक नु आ तूचा थोव़क चढ़ेतीक सुनी ङा खोदेंशो पा नाक्‍दो यो चढ़ेचा माल्‍नेवे। परमप्रभु यावे कली ब्रोव़शो रिना पाइब मीम चोशा चढ़ेतीके मेकोन बाक्‍ब। \v 42 गे इ चच युइ आन पाला नेल्‍लेमी गेना हना यो परमप्रभु यावे आ ङोंइती ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु आ ओव़तीक आ नेक्‍था चोशा चढ़ेतीक चढ़ेचा माल्‍नीम। मेकेर गो गे नु लोव़ पचा कली ग्रुम्‍नन। \em प्रस्‍थान ३३:७; प्रस्‍थान २५:२\em* \v 43 मिनु गो इस्राएली आन कली मेकेर ग्रुम्‍नुङ। मिनु मेको ताम्‍बु आं छेङछेङम ब्रीशा आं के दुम्‍ब। \em प्रस्‍थान ३३:१०; प्रस्‍थान ४०:३४\em* \v 44 गो ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु नु चढ़ेतीक आं के सेल्‍नुङ। हारून नु आ तौ आन कली यो आं कली चढ़ेब दुम्‍शा, आं गेय पपाइक्‍चा कली आं के सेल्‍नुङमी। \v 45 गो इस्राएली आन दातेमी बाक्‍नुङ। मिनु मेको आन परमप्रभु दुम्‍ती। \em प्रस्‍थान २५:८; जकरिया २:१४; लेवी २६:१२\em* \v 46 गो मेको आन दातेमी बाक्‍चा कली मेको आन कली इजीप्‍त रे ग्रुंइब मेको परमप्रभु यावे, आन परमप्रभु नङ। गो मेको आन परमप्रभु यावे नङ, दे मेकोपुकीम तुइक्‍चा माल्‍नीम। \em प्रस्‍थान २०:२\em* \c 30 \s1 धूप चोशा चढ़ेतीके \r प्रस्‍थान ३७:२५-२८ \p \v 1 मिनु गे धूप चोचा कली बोल्‍यो शी के चढ़ेतीक का सेल्‍चा माल्‍नेवे। \v 2 मेको आ पित्‍थ लाइश्‍शो कुबीत का नु आ ब्रेम्‍शो कुबीत का ङा ४ पाटे दुम्‍चा माल्‍ब। मिनु आ ग्‍येत्‍थ लाइश्‍शो कुबीत निक्‍शी दुम्‍चा माल्‍ब। मेको ग्रोव़ पाइश्‍शो दुम्‍चा माल्‍ब। ग्रोव़ नेल्‍ल मख्रोंइसीशो शी का केन दुम्‍चा माल्‍नीम। \em कुबीत का ०.५ मिटर बाक्‍ब।\em* \v 3 मेको नेल्‍ल क्‍येख सुनमी गिल्‍चा माल्‍ब। मिनु मेको कली सिरपेच के खोदेंशो पा सुन के सुर सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 4 मिनु सुन के मुन्‍द्रा निक्‍‍निक्‍शी सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको मुन्‍द्रा धूप चोतीके आ सिरपेच खोदेंशो सुर आ दी निम्‍फा पटटी गे क्‍येप्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको कुरतीक कोक्‍के आन कली शुइक्‍तीक दुम्‍ब। \v 5 मिनु मेको कुरचा कली बोल्‍यो शी के कोक्‍के निक्‍शी सेल्‍शा, सुनमी गिल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 6 मिनु मेको परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ वोइश्‍शो कबल पशो सन्‍दोस नु सुम्‍तीके फारतीक वा आ ङोंइती वोइक्‍चा माल्‍नेवे। गो मेकेर इ कली ग्रुम्‍नुङ। \em प्रस्‍थान २५:२१-२२\em* \p \v 7 मिनु हारूनमी सुनी कुस कुस बत्ती दाचा कली सादानु, ब्रोव़शो रिना पाइब धूप चोचा माल्‍ब। \em भजन संग्रह १४१:२\em* \v 8 नाक्‍दो हारूनमी बत्ती दाङानु यो धूप चोचा माल्‍ब। मेको परमप्रभु यावे आ ङोंइती धूप चोतीक मेको आन चच युइ आन पालामी गेना हना यो पचा माल्‍नीम। \v 9 मेको धूप चोतीकेमी अरु धूप चोचा मदुम्‍ब। चोशा चढ़ेतीके नु जचा थोव़क चढ़ेतीके मेकेर चढ़ेचा मदुम्‍ब। तूचा थोव़क चढ़ेतीके यो मेकेर मोइक्‍चा मदुम्‍ब। \em लेवी १०:१-२\em* \v 10 बर्सम खेयप का हारूनमी चढ़ेतीक आ ग्रोव़म हुश ख्रेक्‍शा पाप क्‍याम्‍तीक गेय पचा माल्‍ब। मेको हुश पाप आ पर्बम चढ़ेशो बस्‍तु आ हुश बाक्‍चा माल्‍ब। मेको गेना हना यो बर्समी खेयप का इन चच युइ आन पाला सम्‍म मेको पाप क्‍याम्‍तीक गेय चढ़ेतीके आ हुशेमी पचा माल्‍ब। मेको परमप्रभु यावे आ ङोंइती नेल्‍ल क्‍येङा चोव़खो सेल्‍तीके बाक्‍ब” दे परमप्रभु यावेमी मोसा कली दें‍त। \em लेवी १६:१८\em* \s1 क्‍येट पोक्‍चा शेंशो \p \v 11 परमप्रभु यावेमी मोसा कली \v 12 “गे इस्राएली वोंइश मुर आन कली हिक्‍गीनु, मेको आन कली मुर बेक्‍तीक रोइ मपामेक्‍ल, दे ब्रोंइचा कली नेल्‍लेमी परमप्रभु यावे कली क्‍येट गेचा माल्‍नीम। मिनु मेको आन कली हिक्‍शोनु, मारेइ मरिम्‍शो मदुम्‍ब। \em गन्‍ती १:३; २सामुएल २४:२-३\em* \v 13 गिश जना वोंइश मुर हिक्‍सीनीमी, मिश जना ताम्‍बु ङा नाक्‍तीके ङा आधा शेकेल गेचा माल्‍नीमी। शेकेल का २० गेराह चांदी बाक्‍नीम। मोपा परमप्रभु यावे कली गेशो क्‍येट आधा शेकेल गेचा माल्‍शो बाक्‍ब। \em शेकेल का ११.५ ग्राम खोदेंशो बाक्‍ब। गेरा का ०.६ ग्राम बाक्‍ब।\em*\em मत्ती १७:२७\em* \v 14 वोंइश मुर गिश जना २० बर्स गाप्‍शो नु मेको क्‍येङा लाक्‍शो बाक्‍मा, मिश जनाम परमप्रभु यावे कली गेचा माल्‍शो चढ़ेचा माल्‍नीम। \v 15 इन पाप क्‍याम्‍तीक गेय पचा कली थीबमी आधा शेकेल, मथीबमी यो आधा शेकेल परमप्रभु यावे कली गेचा माल्‍नीनी। \v 16 इस्राएली वोंइश मुरुमी आन गेशो प्रोंइतीक क्‍येट ताक्‍शा, ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु ङा गेय पचा कली गेचा माल्‍नेवे। मिनु मेको क्‍येट परमप्रभु यावे आ ङोंइती इस्राएली आन कली प्रोंइशो मिम्‍तीक चिन्‍ड दुम्‍ब” दें‍त। \s1 चिक्‍तीक ठेयब बोस \p \v 17 मिनु लेंशा परमप्रभु यावेमी मोसा कली \v 18 “गे चिक्‍चा कली कांसा के ठेयब बोस का सेल्‍पतो। मेको आ निप्‍पाइक्‍तीके यो कांसा केन दुम्‍चा माल्‍ब। मेको ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु नु चढ़ेतीक आस दातेमी वोइश्‍शा, ब्‍वाक्‍कु कुर पपाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em प्रस्‍थान ३८:८\em* \v 19 मेको ब्‍वाक्‍कुमी हारून नु आ तौपुकीमी आन गुइ खोइली चिक्‍सीचा माल्‍नीम। \v 20 मेकोपुकी मबेक्‍कल, दे ग्रुम्‍तीक ताम्‍बुम ओव़चा क्‍येङा ङोंइती चिक्‍सीचा माल्‍नीम। मिनु चढ़ेतीकेमी गेय पचा, दे परमप्रभु यावे आ ङोंइती मीम चोशा चढ़ेतीक चढ़ेचा कली लमानु, मेको ब्‍वाक्‍कुम चिक्‍सीचा माल्‍नीम। ब्‍वाक्‍कुम चिक्‍सीमानु, मेको मबेक्‍नीम। \v 21 मेकोपुकी नु आन चच युइ आन पाला नेल्‍लेमी गेना हना यो पतीके लोव़ बाक्‍ब” दें‍त। \s1 ताम्‍बु ङा लुक्‍तीक तेल \p \v 22 मिनु लेंशा परमप्रभु यावेमी मोसा कली \v 23 “गेमी शुश क्‍येट लाइब ब्रोव़शो रिना पाइब थोव़क चाक्‍चा माल्‍नेवे। मार चाक्‍चा माल्‍नेवे देंशा हना, मूरे आ रस ५ सहे शेकेल, दाल चिनी सहे निक्‍शी ५० शेकेल नु ब्रोव़शो रिना पाइब बोच सहे निक्‍शी ५० शेकेल चाक्‍चा माल्‍नेवे। \em शेकेल का ११.५ ग्राम चांदी के क्‍येट बाक्‍ब। ताम्‍बु ङा शेकेल चहिं १२ ग्राम बाक्‍ब।\em* \v 24 नु कस्‍सीया माइश्‍शो ब्रोव़शो रिना पाइब फू ५ सहे शेकेल, ताम्‍बु ङा नाक्‍तीकेमी नाक्‍शा, चाक्‍चा माल्‍नेवे। रिम्‍शो तेल हिन का यो चाक्‍चा माल्‍नेवे। \em हिन का ४ लिटर खोदेंशो बाक्ब। \em* \v 25 मेको नेल्‍ल ब्‍वाइश्‍शा थम रिम्‍शो लुक्‍तीक तेल सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको परमप्रभु यावे कली ला बाक्‍ब। मेको ब्रोव़शो रिना पाइब सेल्‍स जोक्‍ब मुर कली सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। मेको थम रिम्‍शो लुक्‍तीक तेल ताम्‍बु कली ला सेल्‍चा माल्‍ब। \em प्रस्‍थान ३७:२९\em* \v 26 मिनु गे ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु नु कबल पशो सन्‍दोस, \v 27 टेबल नु मेकेर ङा मार मार नेल्‍ल, बत्ती दातीके नु मेको आ मार मार नेल्‍ल नु धूप चोशा चढ़ेतीके, \v 28 चोशा चढ़ेतीके नु मेको आ मार मार नेल्‍ल नु चिक्‍तीके ठेयब बोस नु आ निप्‍पाइक्‍तीके नेल्‍ल ख्रेक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \em प्रस्‍थान ३०:१०\em* \v 29 मोपा मेको मारेइ मारेइ नेल्‍ल ख्रेक्‍तीनु, मेको ताम्‍बु ङा गेय कली ला दुम्‍नीम। मेको कली मार मारम थीनीमी, मेको यो परमप्रभु कली दुम्‍नीम। \v 30 आं कली चढ़ेब दुम्‍ब हारून नु आ तौ आन कली यो तेल ख्रेक्‍शा, आं गेय पाइब सेल्‍चा माल्‍नेवे। \em प्रस्‍थान २९:७\em* \v 31 इस्राएली आन कली ‘मेको गेना हना यो इन चच युइ आन पाला सम्‍म लुक्‍तीक तेल दुम्‍चा माल्‍ब। मेको तेल परमप्रभु यावे के ला बाक्‍ब। \v 32 मेको अरु मुर आन कली ख्रेक्‍चा मदुम्‍ब। मेको खोदेंशो पा ब्‍वाइश्‍शा तेल सेल्‍चा मदुम्‍ब। मेको परमप्रभु आ तेल ला बाक्‍ब’ दे मिम्‍चा माल्‍नीनी। \v 33 सुमी मेको खोदेंशो पा ब्‍वाइश्‍शा तेल सेल्‍बा नु अरु मुर आन कली ख्रेक्‍बा, मेको मुर आ थर रे तिल्‍चा पुंइसीब” दे परमप्रभु यावेमी मोसा कली दें‍त। \s1 धूप सेल्‍चा शेंशो \p \v 34 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “ब्रोव़शो रिना पाइब थोव़क मार ब्‍वाइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे देंशा हना, चोव़क, कुन्‍दापुरी, ब्रोव़शो रिना पाइब रवा आ दूध नु मारेइ मब्‍वाइश्‍शो मूरे, उइक्‍थ उइक्‍थ पा नाक्‍शा ब्‍वाइक्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 35 जोक्‍ब मुरुम मेको नेल्‍ल ब्‍वाइश्‍शा, ब्रोव़शो रिना पाइब धूप, हिक्‍सी सुप्‍शा, अरु मब्‍वाइश्‍शो परमप्रभु कली ला चढ़ेतीक धूप सेल्‍पाइक्‍चा माल्‍नेवे। \v 36 मेको रे इच्‍का खोइ तुप्‍शा, फस सेलो। मिनु मेको फस ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु ङा नेल्‍ल क्‍येङा चोव़खो कोठा कबल पशो सन्‍दोस आ ङोंइती वोइश्‍शा, मेको फस चोचा माल्‍नेवे। मेको इन कली नेल्‍ल क्‍येङा चोव़खो दुम्‍ब। मेकेर गो इ कली ग्रुम्‍नुङ। \em प्रस्‍थान ३०:६\em* \v 37 इन कली धूप सेल्‍नीनु, आं धूप खोदेंशो पा मसेलीन। ‘मेको धूप परमप्रभु यावे आं धूप ला बाक्‍ब’ दे मिम्‍चा माल्‍नीनी। \v 38 सुइमी मेको नाम्‍चा कली सेल्‍तेक्‍म हना, मेको आन थर रे तिल्‍चा पुंइसीनीम” दे परमप्रभु यावेमी मोसा कली माइक्‍तु। \c 31 \s1 रिम्‍शो पाइब आन कली योव़शो \r प्रस्‍थान ३५:३०-३५ \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली \em प्रस्‍थान ३५:३०-३५\em* \v 2 “नेनो, गो यहूदा आ थर ङा हुर आ चच ऊरी आ तौ बेचालेल आ नें थिशा आं गेय पचा कली योव़ता। \v 3 गो मेको कली आं सोक्‍तीमी प्रिंशा, मार मार सेल्‍चा कली जोक्‍ब तुइक्‍ब सेल्‍ता। मिनु पने चाप्‍तीक सक्ति यो गेता। \v 4 मेकोमी नेल्‍ल मिम्‍शा, सुन, चांदी नु कांसा के मारेइ मारेइ चेम्‍ने चाप्‍ब। \v 5 हीरा ख्रोइक्‍तीक नु सुनम क्‍येप्‍तीके, शी मुतीके नु मारेइ मारेइ सेल्‍स जोक्‍ब दुम्‍पाइक्‍ता। \v 6 गो दान आ थर ङा अहीसामाक आ तौ ओहोली-आब कली बेचालेल नु गेय पचा कली योव़ता। गो इस्राएल ङा जोक्‍ब रिम्‍शो गेय पाइब मेको आस कली वारच पाइब यो योव़तामी। गो इ कली मार मार देंङा, मेको नेल्‍ल आन कली सेल्‍ने चाप्‍तीक सक्ति गेतामी। \v 7 ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु, कबल पशो सन्‍दोस, मेको आ तार ङा सुम्‍तीके नु ताम्‍बु आ गा ङा माल्‍शो मारेइ मारेइ, \em प्रस्‍थान ३५:११-१९\em* \v 8 टेबल नु मेको आ मारेइ मारेइ, बत्ती दातीके नु आ मारेइ मारेइ, धूप चोशा चढ़ेतीके, \v 9 चोशा चढ़ेतीके नु आ मारेइ मारेइ, ठेयब चिक्‍तीक बोस नु आ राप्‍पाइक्‍तीके, \v 10 आं कली चढ़ेब दुम्‍तीके रिम्‍शो प्रोव़शो वा नेल्‍ल, चढ़ेब हारून आ चढ़ेची ना फेक्‍तीक वा नु आ तौ आन फेक्‍तीक वा, \v 11 लुक्‍तीक तेल नु ब्रोव़शो रिना पाइब धूप गोम इ कली देंशो खोदेंशो पा मेकोपुकीमी आं बाक्‍तीक कली सेल्‍चा माल्‍नीम” दें‍त। \s1 नाइक्‍तीक नाक्‍त आ पर्बम अरेशो \r प्रस्‍थान ३५:१-३ \p \v 12 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली \v 13 “गे इस्राएली आन कली मार माइक्‍चा माल्‍नेवे देंशा हना ‘गेपुकीमी थमा पा आं नाइक्‍तीक नाक्‍ती मानेचा माल्‍नीनी। मारदे हना मेको गेपुकी नु इन चच युइ सम्‍म कली चिन्‍ड लीब। गो, परमप्रभु यावेमी, इन कली आं मुर सेल्‍ता, दे गे तुइक्‍नीनी। \em प्रस्‍थान २०:८; इजीकीएल २०:१२\em* \v 14 मोपतीके गेपुकीमी नाइक्‍तीक नाक्‍त मानेचा माल्‍नीनी। मारदे हना मेको परमप्रभु आ नाक्‍त बाक्‍ब। सु सुमी मेको नाक्‍ती ममानेथु, गेय पाइनीमी, मेको मुर आ जात ङा मुर रे तिल्‍शा, साइक्‍चा पुंइसीनीम। \em गन्‍ती १५:३२-३५; येरमीया १७:२१-२३\em* \v 15 मोपा ६ नाक्‍त सम्‍म गेय पामेक्‍ल, तन्‍न ७ नाक्‍त चहिं नाइक्‍तीक नाक्‍ती बाक्‍ब। मेको परमप्रभु यावे आ नाक्‍त बाक्‍ब। सु सुम मेको नाक्‍ती गेय पाइनीमी मेको थमा पा साइक्‍चा पुंइसीनीम। \v 16 मोपतीके इस्राएलीपुकीमी नाइक्‍तीक नाक्‍ती मानेचा माल्‍नीम। मेको नाक्‍ती गेना हना यो आन चच युइ सम्‍म कबल पतीके बाक्‍ब। \em मर्कूस २:२७-२८\em* \v 17 गो नु इस्राएली इन दातेमी मेको गेना हना यो लीब चिन्‍ड बाक्‍ब। परमप्रभु यावेमी ६ नाक्‍तीमी सरीङ नु रागी सेल्‍ने थुम्‍तु। ७ नाक्‍ती चहिं नांइसीशा, आ दशो सात’ दे इस्राएली आन कली माइक्‍चा माल्‍नेवे” दें‍त। \em प्रस्‍थान १६:२३,२५; उत्‍पत्ती २:२\em* \p \v 18 मिनु परमप्रभुमी मोसा नु सीनै डांडाम लोव़ पने थुम्‍शा, आ देंशो फुल्‍लु निक्‍शीमी मुशा आंम ब्रेक्‍शो लोव़ मोसा कली गेप्‍तु। \em प्रस्‍थान २४:१२; प्रस्‍थान ३२:१५-१६; प्रस्‍थान ३४:२८; ब्‍यवस्‍था ४:१३; ब्‍यवस्‍था ५:२२; ब्‍यवस्‍था ९:१०; ब्‍यवस्‍था १०:१-५\em* \c 32 \s1 इस्राएलीमी सुन के मूर्ति सेल्‍शो \p \v 1 मिनु इस्राएल ङा मुरपुकीमी मोसा कली डांडा रे मयिशो तशा, हारून आ बाक्‍तीक जाक्‍शा, मेको कली “लो, इं ङोंइङोंइती गाक्‍शा लां कोंइब देवता सेलो। आंइ कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइशा, एक चाक्‍ब मोसा मार दुम्‍मे? मतुइक्‍तक” दे हारून कली देंमा बाक्‍त। \em ब्‍यवस्‍था ९:८-२१\em* \v 2 मिनु हारूनमी मेको आन कली “इन मीश, इन तमी तौ आन पांइशो सुन प्रुइश्‍शा, आं बाक्‍तीके चाक्‍कीन” दें‍माक्‍त। \v 3 मिनु मुर नेल्‍लेमी आन नोफामी पांइशो सुन प्रुइश्‍शा, हारून आ बाक्‍तीके चाक्ग‍मे बाक्‍त। \v 4 मिनु हारूनमी मेको सुन आन गुइ रे ताक्‍शा, यपाइश्‍शा, बाछा का सेला बाक्‍त। मिनु इस्राएलीपुकीमी “इस्राएल ङा मुरपुकी, एकोन इं देवता बाक्‍ब। एकोमी इं कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइताक्‍व” दे मुमा बाक्‍त। \em १राजा १२:२८; भजन संग्रह १०६:१९-२०; प्रेरित ७:४१\em* \v 5 मिनु हारूनमी मेको आन कली तशा, बाछा आ ङोंइती चढ़ेतीक का सेला बाक्‍त। मिनु ठेयब सेंदा पा “दीसा परमप्रभु यावे कली चाड का मानेचा माल्‍ब” दें‍माक्‍त। \v 6 मिनु आ दीसा मेकोपुकी सुनी कना बोक्‍शा चोशा चढ़ेतीक नु दुशा बाक्‍चा आ पर्बम चढ़ेतीक चढ़ेमे बाक्‍त। मिनु मुरपुकी जचा तूचा कली निस्‍समा बाक्‍त। मिनु नोले जशा तूशा बोक्‍शा, आन द‍ला दाक्‍स पामे बाक्‍त। \em १कोरिन्‍थी १०:७\em* \p \v 7 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “डांडा रे तोंइसो। इजीप्‍त रे ग्रुंइशा चाक्‍शो इ मुरपुकीमी आन द‍ला दाक्‍स पा पाप पाम्‍तेक्‍म। \v 8 मेकोपुकीमी आं शेंशो लोव़ थु था प्रोंइतेक्‍म। आंम कली सुन के बाछा का सेल्‍शा, मेको कली पूजा पशा ‘इस्राएल ङा मुरपुकी, एकोन इं कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइब परमप्रभु बाक्‍ब’ देंतेक्‍म” दे परमप्रभु यावेमी मोसा कली दें‍त। \em प्रस्‍थान २०:४,२३\em* \v 9 मिनु लेंशा परमप्रभु यावेमी मोसा कली “गो मेको मुर आन कली ताता। काइ मटीब बाक्‍नीम, दे तुइक्‍ताक्‍ङ। \em ब्‍यवस्‍था ९:६; यसैया ४८:४; प्रेरित ७:५१\em* \v 10 मोपतीके आं कली मतेक्‍यी। मेको आन कली तशा गाइक्‍ताक्‍यी। गो मेको आन कली साइक्‍नुङमी। मिनु गो इ लां पा ठेयब जात का सेल्‍नुङमी” दें‍त। \em गन्‍ती १४:११-२०\em* \v 11 मिनु मोसामी परमप्रभु यावे कली “परमप्रभु यावे, आं परमप्रभु, इन मुर आन पर्बम मारदे गाइक्‍तीनी? गेमी इन ठेयब सक्तिमी मेको आन कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइताक्‍नी। \v 12 मो पाइतीनी हना इजीप्‍त रागी ङा मुरपुकीमी ‘परमप्रभुमी मेको आन कली पहाडमी साइश्‍शा, रागी रे क्‍याम्‍चा कली एक रे ग्रुंइताक्‍व’ देंनीम। मोपतीके इन ठेयब गाइक्‍तीक प्रोनीन। इन मुर आन कली मसतीन। \em ब्‍यवस्‍था ९:२८; यहोसु ७:९\em* \v 13 इन गेय पाइब अब्राहाम, इसहाक नु याकूब मिम्‍तीने। मेको आन पर्बम इन नेंमी ‘गो इन कली सरीङ ङा सोरुल खोदेंशो पा शुश सेल्‍नुङ। आं देंशो रागी इन चच युइ आन कली गेनुङमी। मिनु एको रागी गेना हना यो मेको आन के दुम्‍ब’ दे कसम जाइतीनी” दें‍त। \em उत्‍पत्ती १५:५; उत्‍पत्ती २२:१६-१७; उत्‍पत्ती २६:४\em* \v 14 मिनु परमप्रभु यावेमी आ थुं लेश्‍शा, आ मुर आन कली मसाइक्‍मी। \em भजन संग्रह ८५:-\em* \s1 परमप्रभु आ ब्रेक्‍शो फुल्‍लु प्रोल्‍शो \p \v 15 मिनु मोसा परमप्रभु यावे आ देंशो लोव़ ब्रेक्‍शो फुल्‍लु निक्‍शी कुरशा, डांडा रे ब्रुप्‍त। मेको फुल्‍लु निक्‍शी निम्‍फा पटटीम मुशा ब्रेक्‍शो बाक्‍त। \v 16 परमप्रभुमी मेको फुल्‍लु आंमा चेश्‍शा सेल्‍शो बाक्‍माक्‍त। मिनु मुशा ब्रेक्‍शो बाक्‍त। \em प्रस्‍थान ३१:१८\em* \v 17 मिनु यहोसुमी मुर आन कली रेयके पशो नेंशा, मोसा कली “इस्राएल ङा मुर आन बाक्‍तीकेमी लडाइ पशो रेयके खोदेंशो नेंसाक्‍व” दें‍त। \v 18 तन्‍न मोसामी “एको रेयके लडाइ ग्राब आन रेयके ममाइ, ब्रुइब आन रेयके यो ममाइ। गो कुम्‍सो पशो नेंता” दें‍त। \p \v 19 मिनु मोसा इस्राएली आन बाक्‍तीके आ नेक्‍था जाक्‍मेनु, बाछा नु बाछा आ एर ओंथ मुरपुकी सिल पशो तशा, शुश गाइश्‍शा, फुल्‍लु निम्‍फा ताइश्‍शा, डांडा आ पुंम प्रोल्‍तु। \v 20 मिनु मोसामी इस्राएली आन सेल्‍शो बाछा लाइश्‍शा, मीम हुम्‍शा, तुप्‍शा फस सेल्‍शा, ब्‍वाक्‍कुम फुइश्‍शा, इस्राएली आन कली तूपाइक्‍तीमी। \v 21 मिनु नोले मोसामी हारून कली “एको मुरपुकीमी इ कली मार पामे ङा? मारदे मेको आन कली ओदेंशो ठेयब पाप पपाइक्‍मी?” दे हिल्‍लो पाप्‍तु। \v 22 मिनु हारूनमी “आं पर्बम मगाइक्‍तीन। गे एको मुर आन कली तुइक्‍नीनी। एकोपुकी दूली पाइब ला बाक्‍नीम। \v 23 आं कली ‘आंइ ङोंइङोंइती गाक्‍शा लां कोंइब देवता सेलो। मारदे हना आंइ कली इजीप्‍त रे ग्रुंइशा, एक चाक्‍ब मोसा कली मार दुम्‍मे, मतुइक्‍तक’ देंतेक्‍म। \v 24 मिनु गो मेको आन कली ‘सु सु इन के सुन बाक्‍मे, मेको प्रुइश्‍शा, एक चाक्‍कीन’ दे माइक्‍तामी। मिनु मेकोपुकीमी चाक्‍तेक्‍म। मिनु गो मेको सुन मीम हुम्‍ताक्‍ङ। मिनु एको बाछा दुम्‍त” दें‍त। \s1 इस्राएली आन कली सजाइ \p \v 25 मोसामी मुर आन कली आन द‍ला दाक्‍स पशो ताप्‍तु। मारदे हना हारूनमी आन दला दाक्‍स पचा गेवा बाक्‍त। मिनु आन जोरी सत्रु नेल्‍ल ग्‍येरसमा बाक्‍त। \v 26 मिनु मोसामी इस्राएली आन बाक्‍तीक ओव़तीकेम राप्‍शा “सु सु परमप्रभु यावे गे बाक्‍नी, मेकोपुकी आं गे पिने” दें‍त। मिनु लेवी आ थर ङा मुर नेल्‍ल मोसा गे लशा, आ एर ओंथ राप्‍तेक्‍म। \v 27 मिनु मोसामी मेको आन कली “परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभुमी ‘गे नेल्‍लेमी इन तरवार पिप्‍शा, मुर आन बाक्‍तीके लशा, इन लोक्‍ब, इन खिं ङा मुर, इन वारच नु सु बाक्‍तेक्‍म हना यो, सतीन’ देंत” दें‍त। \v 28 मिनु लेवी आ थर ङा मुरपुकीमी मोसा आ देंशो खोदेंशो पा पाम्‍तेक्‍म। मेको नाक्‍ती हजार सां मुर साइक्‍चा पुंइसाक्‍म। \v 29 मिनु मोसामी लेवी आ थर ङा मुर आन कली “गेपुकीमी मुलाक्‍ती परमप्रभु यावे आ गेय पा, आंम आंम इन तौ नु आंम आंम इन लोक्‍ब आन कली मप्रोंइथु साइक्‍तीनी। मिनु मुलाक्‍ती गे आसीक राइनीनी” दें‍त। \em प्रस्‍थान २६:४१; गन्‍ती ३:६-१०; ब्‍यवस्‍था ३३:८-११\em* \s1 मोसामी परमप्रभु नु लोव़ पशो \p \v 30 आ दीसा मोसामी मुर आन कली “गेपुकीमी ठेयब पाप पाइतीनी। मिनु गो परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक ङोइश्‍शा, लाइनुङ। गो इन पशो पाप क्‍याम्‍तीक गेय पने चाप्‍नुङा, कों?” दें‍त। \v 31 मिनु मोसा परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक लशा मेको कली “मुरपुकीमी थमा पा ठेयब पाप पाम्‍तेक्‍म। आंम कली सुन के देवता सेल्‍तेक्‍म। \v 32 मो हना यो गे मेको आन पाप क्‍याम्‍दीन, दे पुंइनुङ। मक्‍याम्‍ताक्‍नी हना, इन ब्रेक्‍शो किताब रे आं नें क्‍याम्‍दीने” दें‍त। \em भजन संग्रह ६९:२९; लूका १०:२०; रोमी ९:३\em* \v 33 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “सुमी आं देंशो मटिथु पाप पाइबा, मेको आ नें आं ब्रेक्‍शो किताब रे क्‍याम्‍नुङ। \v 34 तन्‍न मुल लावो। मेको मुर आन कली आं देंशो रागी लाइक्‍मी। नेनो, आं स्‍वर्ग ङा गेय पाइब इ ङोंइङोंइती सोइक्‍नुङ। तन्‍न काबु मेको आन कली पाप पशो आ पर्बम सजाइ गेनुङ” दें‍त। \em प्रस्‍थान ३३:२,१४; गन्‍ती १४:२७-३०\em* \v 35 मिनु परमप्रभु यावेमी इस्राएल ङा मुर आन कली बेक्‍तीक रोइ पपाइक्‍तु। मारदे हना मेकोपुकीमी हारून कली मेको सुन के बाछा सेल्‍पाइश्‍शो बाक्‍तेक्‍म। \c 33 \s1 परमप्रभु आ शिशी पुंइशो \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “इजीप्‍त रे ग्रुंइशा, एक चाक्‍शो मुरपुकी नु आं देंशो रागी लावो। मेको रागी आ पर्बम गो ‘इ चच युइ आन कली गेनुङ’ दे अब्राहाम, इसहाक नु याकूब नु कसम जाता। \em उत्‍पत्ती १२:७\em* \v 2 आं स्‍वर्ग ङा गेय पाइब इन ङोंइङोंइती सोइक्‍नुङ। मिनु गो कनानी, एमोरी, हित्ती, परि‍ज्‍जी, हिव्‍वी नु यबुसी आन कली खेरनुङमी। \em प्रस्‍थान २३:२०\em* \v 3 मेको रागीम दूध नु खुदो शुश बाक्‍ब। मारेइ मारेइ यो शुश ग्रेल्‍ब। गेपुकी काइ मटीब मुर बाक्‍नीनी। मोपतीके गो गेपुकी नु मगाक्‍नुङ। गो गाक्‍ती हना, इन कली लांमीन साइक्‍नन्‍नी” दें‍त।। \em प्रस्‍थान ३२:९-१०\em* \p \v 4 मिनु मुरपुकीमी मेको मरिम्‍शो लोव़ नेंशा, सुर्ता पाम्‍तेक्‍म। सुइमी आन सुन चांदी मारेइ मपांइसम। \v 5 मारदे हना परमप्रभु यावेमी मोसा कली “इस्राएली आन कली ‘गेपुकी काइ मटीब मुर बाक्‍नीनी। गो याम का गे नु गाक्‍ती हना, नेल्‍ल इन कली साइक्‍नन्‍नी। मुल इन सुन चांदी नेल्‍ल प्रुतीन। मिनु इन कली मार पचा माल्‍नुङा, दे मिम्‍नुङ’ ” देंशो बाक्‍त। \em योएल २:१३\em* \v 6 मोपतीके होरेब डांडाम बाक्‍मा रे इस्राएलीपुकीमी सुन चांदी मपांइसम।। \em योना ३:६\em* \s1 परमप्रभु नु लोव़ पतीक ताम्‍बु \p \v 7 मिनु मोसामी अरु आन बाक्‍तीक क्‍येङा ङोन ताम्‍बु का कीशा वोइक्‍तु। मेको ताम्‍बु कली परमप्रभु नु लोव़ पतीक ताम्‍बु दें‍त। सु सु परमप्रभु यावे कली ग्रुम्‍चा दाक्‍तमे, मेको मुर आन बाक्‍तीक रे ग्रूशा, मेको परमप्रभु नु लोव़ पतीक ताम्‍बु लाइबाक्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान २९:४२\em* \v 8 मिनु मोसा मेको परमप्रभु नु लोव़ पतीक ताम्‍बु लमेनु, मुर नेल्‍ल बोक्‍शा, आन ताम्‍बु आ ओव़तीकेम राप्‍शा, मोसा मेको ताम्‍बु मओव़म सम्‍म, कोव़शा बाक्‍तेक्‍म। \v 9 मिनु मोसा मेको ताम्‍बु आगा ओव़मेनु, गोस्‍स के थाम यिशा, ताम्‍बु आ ओव़तीकेम राप्‍शो ताम्‍तेक्‍म। मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा नु लोव़ पाप्‍तु। \em गन्‍ती ११:२५; ब्‍यवस्‍था ३१:१५\em* \v 10 मुर नेल्‍लेमी मेको गोस्‍स के थाम, ताम्‍बु आ ओव़तीकेम राप्‍शो ताम्‍तेक्‍म। मिनु मुर नेल्‍ल बोक्‍शा आंम आंम ताम्‍बु आ ओव़तीकेमी बाप्‍शा, परमप्रभु कली मान पा ठेयब सेल्‍तेक्‍म। \v 11 मिनु परमप्रभु यावे नु मोसा कोव़मुशा, लोव़ पाम्‍ताक्‍स। दोदेंशो पा मुर आन वारच नु बाक्‍शा, लोव़ पाइनीमी, मोदेंशो पा लोव़ पाम्‍ताक्‍स। मिनु मोसा लेश्‍शा, आ ताम्‍बुम लत। आ गेय पाइब ठिटा, नून आ तौ यहोसु चहिं ताम्‍बु उइ बाक्‍त। \em प्रस्‍थान ३३:२०; गन्‍ती १२:८; ब्‍यवस्‍था ३४:१०\em* \s1 मोसाम परमप्रभु कली पुंइशो \p \v 12 मिनु मोसामी परमप्रभु यावे कली “कोव़ङीन, गे आं कली ‘एको मुर आन कली लतो’ देंतीनी, तन्‍न गो नु सु सु सोइक्‍नीनी, गे आं कली मतुइक्‍पाइय्‍यीनी। मो हना यो, गे आं कली ‘इ नें कली तुइक्‍नुङ। मिनु इ कली दाक्‍नुङ’ देंतीनी। \em प्रस्‍थान ३३:२,३,१७\em* \v 13 मोपतीके गे आं कली दाक्‍ताक्‍नी हना, आं कली इन लां कोंइदीने। गो इन कली तुइक्‍ने चबुल। गो इन ङोंइती शिशी तङल। एको जात ङा मुरपुकी इन मुर नम, दे मिम्‍तीने” दें‍त। \em भजन संग्रह १०३:७\em* \v 14 मिनु परमप्रभुमी “गो गे नु लाइनुङ। मिनु इ थुं नाइक्‍चा गेनुङ” दें‍त। \em यसैया ६३:९; यहोसु २१:४४; हिब्रू ४:९\em* \v 15 मिनु मोसामी “गे गो नु मलाइतीनी हना, आंइ कली एक रे मसोइक्‍तीन। \v 16 गो नु इन मुरपुकीमी इन ङोंइती शिशी तशो बाक्‍नीकी, दे गो दोपा तुइक्‍नीकी? गे गो नु लाइतीनी हना ला, तुइक्‍नीकी। मोपा ला गो नु इन मुरपुकी रागी ङा मुरपुकी नु खाल का ङा मदुम्‍नीकी” दें‍त। \em ब्‍यवस्‍था ४:६-८\em* \v 17 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “गो इ देंशो पाइनुङ। मारदे हना गो इ कली दाक्‍नुङ। मिनु इ नें यो तुइक्‍नुङ” दें‍त। \em प्रस्‍थान ३३:१२; यसैया ४३:१; २तिमोथी २:१९\em* \s1 मोसामी परमप्रभु कली तचा दाक्‍शो \p \v 18 मिनु मोसामी “गे आं कली इन छेङछेङ तपाइय्‍यीनी” दे पुंइतु। \em यूहन्‍ना १:१४; २कोरिन्‍थी ३:१८\em* \v 19 मिनु मेकोमी “गो इ ङोंइती रे लाइनुङ, आं गेना हना यो दाक्‍तीक कोंइनन। इ ङोंइती आं नें ‘यावे, देंना देंन गाक्‍नुङ’ सु सु आन कली शिशी पचा दाक्‍ङा, मेको आन कली शिशी पाइनुङ। सु सु आन कली दाक्‍चा दाक्‍ङा, मेको आन कली दाक्‍नुङ” दें‍त। \em रोमी ९:१५\em* \v 20 मिनु मोसा कली “गे आं कुल कोव़ने मचाप्‍नेवे। मारदे हना आं कुल तामेनु, मुर बेक्‍नीमी” दें‍त। \em प्रस्‍थान २४:११; उत्‍पत्ती ३२:३१; न्‍यायाधीस ६:२२-२३; न्‍यायाधीस १३:२२-२३; यसैया ६:५; यसैया ३३:१४; १तिमोथी ६:१६\em* \v 21 मिनु लेंशा परमप्रभु यावेमी मोसा कली “कोव़ङो, आं बाक्‍तीकेम सेरथे फुल्‍लु का बाक्‍ब, गे मेको तार रपो। \em १राजा १९:८-१३\em* \v 22 आं छेङछेङ मेकेर रे लमेनु, गो इ कली मेको सेरथे फुल्‍लु आ काक्‍पेमी ख्रुइश्‍शा वोइक्‍नन। गो मलाक्‍गु सम्‍म इ कली आं गुइमी सुम्‍शा वोइक्‍नन। \em प्रस्‍थान ३४:५-६; प्रस्‍थान २४:११;\em* \v 23 नोले आं गुइ क्‍युक्‍नुङ। मिनु गे आं ची ताइनेवे। आं कुल चहिं मताइनेवे” दें‍त। \c 34 \s1 परमप्रभु आ अरेशो लेंशा ब्रेक्‍शो \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “ङोंइती ङा खोदेंशो पा फुल्‍लु निक्‍शी ख्रोतो। गो मेको फुल्‍लुमी इ ङोंइती प्रोल्‍शो फुल्‍लु ङा लोव़ ब्रेक्‍नुङ। \em प्रस्‍थान ३२:१९\em* \v 2 सुनी कना बोक्‍शा, सीनै डांडा ङोइश्‍शा, आं ङोंइती जाक्‍को। \v 3 गे नु सुइ डांडा ङोइक्‍चा मदुम्‍नीम। बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडा यो डांडा गे जोचा मदुम्‍नीम” दे माइक्‍तु। \em प्रस्‍थान १९:१२-१३\em* \v 4 मिनु मोसामी परमप्रभु यावेमी देंशो खोदेंशो पा ङोंइती ङा खोदेंशो फुल्‍लु निक्‍शी ख्रोइक्‍तु। मिनु सुनी कना बोक्‍शा, फुल्‍लु कुरशा सीनै डांडा ङोंइसाक्‍व। \v 5 मिनु परमप्रभु यावे गोस्‍स आगाम बाक्‍शा, तोंइसाक्‍व। मिनु मोसा नु राप्‍शा आ नें देंना देंन गाक्‍त। \v 6 मिनु परमप्रभु यावे मोसा आ नेक्‍था गाक्‍ना गाक्‍न “यावे, यावे, शिशी पाइब नु दाक्‍ब परमप्रभु बाक्‍ब। रीब पा मगाइक्‍ब। गेना हना यो शिशी पाइब नु आ दाक्‍चा मप्रोंइब बाक्‍ब। \em प्रस्‍थान ३३:१८-२६; गन्‍ती १४:१८; भजन संग्रह १०३:८; नहुम १:३; १यूहन्‍ना ४:१६\em* \v 7 मिनु हजार हजार आन पाला सम्‍म गेना हना यो दाक्‍ब। मुर आन ठीक मपशो, आन हेंथे पशो नु पाप पशो क्‍याम्‍ब। तन्‍न सजाइ मगेथु मप्रोंइब। आम आफ आन मरिम्‍शो पशो आन तमी तौ, चच, युइ नु युइ आन युइ सम्‍म सजाइ ताइनीम” दें‍त। \em प्रस्‍थान २०:५-६; ब्‍यवस्‍था ३२:९; भजन संग्रह २८:९\em* \v 8 मिनु मोसामी गु बाप्‍शा सेउ पा ठेयब सेल्‍तु। \v 9 मिनु “आं परमप्रभु, इन ङोंइती शिशी तशो बाक्‍ती हना, गे परमप्रभु, गो नु गाक्‍कीन, दे पुंइनुङ। एको काइ मटीब मुर बाक्‍तेक्‍म हना यो, आंइ ठीक मपशो नु पाप क्‍याम्‍दीन। आंइ कली आंम इन मुर सेल्‍शा ब्रकी” दें‍त। \p \v 10 मिनु मेकोमी “नेनो, गो कबल का पाइनुङ। इ मुर नेल्‍ल आन ङोंइती छक लाक्‍चा ङा गेय पाइनुङ। गो मोदेंशो गेय रागी रागी आन दातेमी गेनायो मपङ। मिनु गे नु बाक्‍ब मुर नेल्‍लेमी परमप्रभु यावे आ गेय बाक्‍ब, दे तुइक्‍नीम। आं पचशो गेय हिंचा ङा नु छक लाक्‍चा ङा बाक्‍ब। \em प्रस्‍थान १९:५\em* \p \v 11 गो मुलाक्‍ती मार देंनुङा, मेको लोव़ टिचा माल्‍नेवे। नेनो, गो इ ङोंइती रे एमोरी, कनानी, हित्ती, परि‍ज्‍जी, हिव्‍वी नु यबुसी आन कली खेरनुङमी। \v 12 गो इन कली गेनुङ देंशो रागी जाक्‍दीत्‍नीनु, मेको रागी ङा मुरपुकी नु काइ कबल मपावो। होस पा बाक्‍को। कबल पाप्‍तीवी हना, मेकोपुकीमी इन कली दूली पाइब सेल्‍नीम। \em प्रस्‍थान २३:३२-३३\em* \v 13 मेको आन चढ़ेतीकपुकी प्रेश्‍शा, आन पूजा पचा कली ख्रुक्‍शो फुल्‍लु प्रोल्‍शा, मूर्ति पाइश्‍शो थाम कली क्‍योरशा, तिम्‍चा माल्‍नीनी। \em प्रस्‍थान २३:२४\em* \v 14 गे मेको आन देवी देवता आन ङोंइती बाप्‍शा सेउ मपने। मारदे हना आं नें रुश पाइब बाक्‍ब। मिनु गो रुश पाइब परमप्रभु बाक्‍नुङ। \v 15 मेको रागी ङा मुर नु काइ कबल मपने। मारदे हना मेको रागी ङा मुरुमी आन देवी देवता आन कली पूजा पा क्‍योरशा चढ़ेनीमी। मिनु इन कली ब्रेम्‍मानु, गे मेको आन देवी देवता आन कली चढ़ेशो जाइनीनी। \v 16 मिनु गे आन तमी इन तौ आन कली चाक्‍नीनी। मिनु मेको आन तमीम आन देवी देवता आन कली पूजा पा चढ़ेनीम। इन तौ आन कली यो आन देवी देवता आन कली पूजा पा चढ़ेपपाइक्‍नीम। \em ब्‍यवस्‍था ७:३; न्‍यायाधीस ३:६; १राजा ११:२\em* \p \v 17 गेपुकीमी आंम कली मूर्ति मचेम्‍सीन। \em प्रस्‍थान २०:४\em* \p \v 18 बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले ङा चाड मानेचा माल्‍नीनी। आं देंशो खोदेंशो पा आबीब महिनाम ७ नाक्‍त सम्‍म बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले जचा माल्‍नीनी। मारदे हना गे आबीब महिनाम इजीप्‍त रे ग्रूशो ननी। \em प्रस्‍थान २३:१४-१९\em* \v 19 इन बस्‍तु भाव आन ङोंइती जरमेशो बाछा, पाठा, नेल्‍ल आं के नम। \em उत्‍पत्ती ४:४\em* \v 20 ङोंइती जरमेशो गधा आ बोहोर आ पा ङा पाठा का गेशा प्रोंइचा माल्‍नीनी। मो मपाइनीनी हना, आ शुर जिक्‍शा, साइक्‍चा माल्‍नीनी। इन ङोंइती जरमेशो तौ आ पा ङा क्‍येट गेशा प्रोंइचा माल्‍नीनी। आं ङोंइती सुइ श्‍येत्‍थ गुइ मजाक्‍कीन। \em प्रस्‍थान १३:१२-१६\em* \p \v 21 मिनु ६ नाक्‍त इन गेय नेल्‍ल पचा माल्‍नीनी। ७ नाक्‍त चहिं नाइक्‍चा माल्‍नीनी। ब्‍यफ वाक्‍ची नु बाली नाली रुप्‍ची ना यो नाइक्‍चा माल्‍नीनी। \v 22 गेपुकीमी हप्‍ता ङा चाड मानेचा माल्‍नीनी। मेको ङोंइती मीशो चेरब आ चाड बाक्‍ब। बाली नाली रुप्‍शा ओंइतीक ङा चाड यो मानेचा माल्‍नीनी। मेको बर्स नुप्‍ची ना ङा चाड बाक्‍ब। \em लेवी २३:१५-१६; ब्‍यवस्‍था १६:९-१०\em* \p \v 23 इस्राएल ङा वोंइश मुर नु वोंइश आल नेल्‍ल बर्सम खेयप सां परमप्रभु आ ङोंइती, परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभु आ ङोंइती जाक्‍चा माल्‍नीम। \v 24 गो रागी रागी ङा मुर आन कली इन ङोंइती रे खेरशा, इन बाक्‍तीक रागी बारपाइक्‍नुङ। बर्सम खेयप सां परमप्रभु यावे इन परमप्रभु आ ङोंइती जाक्‍कीन। मिनु सुइम इन रागी तशा मवाल्‍नीम। \p \v 25 आं कली चढ़ेतीक हुश बोरब ओख्‍ती सुप्‍शो शोब्‍ले नु मचढ़ेन। पास्‍सा चाड ङा चढ़ेशो श्‍ये सुनी सम्‍म मारेइ महेंचा। \v 26 इन रू ङा ङोंइती मीशो नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो थोव़क परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु आ खिंम चाक्‍चा माल्‍नीनी। क्‍यारश आ पाठा आ ममा आ दूधमी लोप्‍शा क्‍येचा मदुम्‍ब” दे मोसा कली दें‍त। \em प्रस्‍थान २३:१९\em* \p \v 27 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली “गो, गे नु इस्राएली नेल्‍ल नु एको अरेशो लोव़ पा कबल पाता, मोपतीके ब्रेक्‍तो” दें‍त। \em प्रस्‍थान २४:४\em* \v 28 मिनु मोसा परमप्रभु यावे नु ४० नाक्‍दो नाक्‍ती बाक्‍‍त। मारेइ मजवो। ब्‍वाक्‍कु यो मतूङ। मिनु कबल ङा १० ओटा अरेशो लोव़ फुल्‍लुम ब्रेक्‍ताक्‍व। \em प्रस्‍थान २४:१८; मत्ती ४:२; प्रस्‍थान ३१:१८\em* \s1 मोसा आ कुल छेङछेङ दुम्‍शो \p \v 29 मिनु नोले मोसा मेको परमप्रभु यावे आ कबल ङा लोव़ ब्रेक्‍शो फुल्‍लु निक्‍शी कुरशा, सीनै डांडा रे तोंइसाक्‍व। मोसा परमप्रभु यावे नु लोव़ पतीके आ कुल परमप्रभु आ छेङछेङम छेङछेङ दुम्‍शो बाक्‍ब, दे मतुइक्‍त। \v 30 मिनु हारून नु इस्राएली नेल्‍लेमी मोसा कली तामेनु, आ कुल छेङछेङ दुम्‍शो ताम्‍तेक्‍म। मिनु आ नेक्‍था लचा हिंतेक्‍म। \em २कोरिन्‍थी ३:७-१८\em* \v 31 मिनु मोसामी मेको आन कली ब्रेत्‍तीमीनु, हारून नु ठेयब मुर नेल्‍ल आ नेक्‍था जाक्‍तेक्‍म। मिनु मेकोपुकी नु लोव़ पाप्‍तु। \v 32 मिनु नोले इस्राएलीपुकी यो मोसा आ नेक्‍था जाक्‍तेक्‍म। सीनै डांडाम परमप्रभु यावेमी आ कली मार मार मदा, मेको नेल्‍ल आन कली अरेम्‍तीमी। \v 33 मोसामी मेकोपुकी नु लोव़ पने थुम्‍शा, आ कुल वामी सुम्‍साक्‍व। \v 34 मोसा परमप्रभु यावे नु लोव़ पथ आ ङोंइती लमेनु, लाङगा मग्रूम सम्‍म आ कुल हुक्‍साक्‍व। मिनु नोले ग्रूशा, आ कुल सुम्‍सीशा मेको लोव़ इस्राएली आन कली नेंपाइक्‍तीमी। \em प्रस्‍थान ३३:८-९\em* \v 35 इस्राएलीमी मोसा आ कुल छेङछेङ दुम्‍शो ततीके, मोसामी परमप्रभु यावे नु लोव़ पथ, आगा मओव़म सम्‍म आ कुल सुम्‍साक्‍व। \c 35 \s1 नाइक्‍तीक नाक्‍त आ पर्बम अरेशो \r प्रस्‍थान ३१:१२-१७ \p \v 1 मोसामी इस्राएली नेल्‍ल आन कली ब्रेश्‍शा “परमप्रभु यावेमी शेंशो इन पचा माल्‍शो गेय, मार मार बाक्‍ब देंशा हना, \v 2 गे ६ नाक्‍त सम्‍म गेय पने। ७ नाक्‍ती चहिं परमप्रभु यावे आ नाक्‍त दुम्‍तीके, मेको नाक्‍ती नाइक्‍तीक नाक्‍त बाक्‍ब। सु सुमी मेको नाक्‍ती गेय पाइनीमी, मेको साइक्‍चा पुंइसीनीम। \em प्रस्‍थान २०:८-११; प्रस्‍थान ३४:२१\em* \v 3 नाइक्‍तीक नाक्‍ती इन खिं नेल्‍लेमी मी मुइक्‍चा यो मदुम्‍ब” दे माइक्‍तीमी। \s1 ताम्‍बु सेल्‍चा कली मार मार पोक्‍शो \r प्रस्‍थान २५:३-९; प्रस्‍थान ३१:७-११ \p \v 4 मिनु नोले मोसामी इस्राएली आन कली “परमप्रभु यावे आ शेंशो लोव़ मार बाक्‍ब, देंशा हना \v 5 ‘परमप्रभु यावे कली ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु सेल्‍चा कली चढ़ेतीक मार मार पोक्‍चा माल्‍नीनी। सु सुम ग्‍येरशा गेनीनी, मेकोमी परमप्रभु यावे कली मार चाक्‍चा माल्‍नीनी देंशा हना, सुन, चांदी, कांसा, \em प्रस्‍थान २५:२\em* \v 6 नीलो, प्‍याजी नु लल श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा नु क्‍यारश आ चां, \v 7 लल रङ नुप्‍शो बोका आ कुशुल, नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो कुशुल नु बोल्‍यो शी, \v 8 बत्ती दाचा कली तेल, लुक्‍तीक तेल कली ब्‍वाइक्‍तीक नु धूप कली ब्‍वाइक्‍तीक, \v 9 निसाफ पतीके ऊरीम नु थुम्‍मीम वोइक्‍तीक झोला नु कुचु तार वोइक्‍तीक सेल्‍चा कली ओनीक्‍स माइश्‍शो हीरा नु अरु हीरा चाक्‍चा माल्‍नीनी’ ” दें‍त। \p \v 10 मिनु मोसामी “इन दातेम सु सु जोक्‍ब बाक्‍नी, मेको नेल्‍ल जाक्‍शा, परमप्रभु यावे आ देंशो थोव़क नेल्‍ल सेल्‍चा माल्‍नीनी। \v 11 ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु नु ताम्‍बु कली सुम्‍तीक, ग्‍याइक्‍पाइक्‍तीकपुकी, फलेक नु लाइश्‍शो कोक्‍केपुकी, थामपुकी नु राप्‍पाइक्‍तीकपुकी, \v 12 कबल पशो सन्‍दोस नु आ कुरतीक कोक्‍के निक्‍शी, सन्‍दोस आ सुम्‍तीके, फारतीके, \v 13 टेबल नु आ कुरतीक कोक्‍के, ग्‍योंब नेल्‍ल नु कोंइतीक शोब्‍ले, \v 14 बत्ती दातीक नु मेको आ दियारीपुकी, बत्ती कली ठीक सेल्‍तीक थोव़क नु बत्ती कली तेल, \v 15 धूप चोशा चढ़ेतीके नु मेको आ कुरतीक कोक्‍के, लुक्‍चा कली तेल नु ब्रोव़शो रिना पाइश्‍शो धूप, ताम्‍बु ओव़तीक ङा फारतीक वा, \v 16 चोशा चढ़ेतीके नु आ एर ओंथ ङा कांसा के थरपु, कुरतीक कोक्‍के नु आ मार मार, चिक्‍तीक ठेयब बोस नु मेको आ निप्‍पाइक्‍तीके, \v 17 ताम्‍बु आ लाङगा ङा फारतीक वा, आ थामपुकी नु मेको आन राप्‍पाइक्‍तीकपुकी, ओव़तीक ङा फारतीक वा, \v 18 ताम्‍बु आ किला नु लाङगा थरपु ङा किलापुकी नु डोरीपुकी, \v 19 नु हारून नु आ तौ परमप्रभु कली चढ़ेब दुम्‍चा कली फेक्‍तीक वासी सेल्‍चा माल्‍नीनी” दे मुर आन कली माइक्‍तीमी। \s1 ताम्‍बु कली मार मार चाक्‍शो \p \v 20 मिनु नोले इस्राएली नेल्‍ल मोसा आ ङोंइती रे लाम्‍तेक्‍म। \v 21 सु सु आन थुंमी “गो चाक्‍नुङ” देंमा, मेकोपुकीमी ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु सेल्‍चा कली नु मेकेर ङा गेय पचा कली मार मार थोव़क नु फेक्‍तीक वा कली मार मार माल्‍दा, मेको परमप्रभु यावे कली गेचा, दे चाक्‍तेक्‍म। \em १इतिहास २९:५-९; २कोरिन्‍थी ९:७\em* \v 22 मीश मुर, वोंइश मुर नेल्‍लेमी मार मार चाक्‍तेक्‍म देंशा हना, मुन्‍द्री, मारवाडी, औंठी, सुन के चुरा नु अरु सुन के थोव़कपुकी परमप्रभु यावे कली चाक्‍तेक्‍म। \v 23 सु सु नु नीलो, प्‍याजी नु लल श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा, क्‍यारश आ चां, लल रङ नुप्‍शो सांड आन कुशुल, नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो सेल्‍शो कुशुल बाक्‍मे, मेको चाक्‍तेक्‍म। \v 24 सु सु आन के चांदी नु कांसा बाक्‍मे, मेकोमी परमप्रभु यावे कली चाक्‍तेक्‍म। सु सु नु गेय पचा कली ठीक प‍शो बोल्‍यो शी बाक्‍मे, मेको चाक्‍तेक्‍म। \v 25 मिनु मीश मुर आन दातेमी सु सु जोक्‍ब बाक्‍मा, मेकोपुकीमी आन पांइशो नीलो, प्‍याजी, लल श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा चाक्‍तेक्‍म। \v 26 सु सु जोक्‍ब बाक्‍मा, मेकोपुकीमी क्‍यारश आ चां पांइतेक्‍म। \v 27 मिनु ठेयब मुरपुकीमी ओनीक्‍स माइश्‍शो नु अरु हीरा कुचु तार वोइक्‍तीक नु निसाफ पतीक ऊरीम नु थुम्‍मीम वोइक्‍चा कली झोलाम क्‍येप्‍पाइक्‍चा कली चाक्‍तेक्‍म। \v 28 बत्ती कली तेल, लुक्‍चा कली तेल नु धूप कली ब्रोव़शो रिना पाइब ब्‍वाइक्‍तीक थोव़क चाक्‍तेक्‍म। \v 29 मोपा इस्राएली नेल्‍लेमी ग्‍येरशा, परमप्रभु यावे कली गेचा कली मारेइ मारेइ चाक्‍तेक्‍म। मीश मुर नु वोंइश मुरुमी मार मार माल्‍बा मेको नेल्‍ल चाक्‍तेक्‍म। परमप्रभु यावेमी मोसा कली अरेशो खोदेंशो पा ताम्‍बु सेल्‍तीक गेय पचा कली मार मार चाक्‍तेक्‍म। \s1 बेचालेल नु ओहोली-आब \r प्रस्‍थान ३१:१-६ \p \v 30 मिनु मोसामी इस्राएली आन कली “नेनीन, परमप्रभु यावेमी यहूदा आ थर ङा हुर आ चच, ऊरी आ तौ बेचालेल कली आ नें थिशा, आ गेय पचा कली योव़तु। \v 31 मेकोमी मेको कली परमप्रभुमी आ सोक्‍तीम प्रिंशा, मार मार सेल्‍चा कली जोक्‍ब तुइक्‍ब सेल्‍तु। मिनु पने चाप्‍तीक सक्ति यो गेप्‍तु। \v 32 मेकोमी नेल्‍ल मिम्‍शा, सुन, चांदी नु कांसा के मारेइ मारेइ चेम्‍ने चाप्‍ब। \v 33 हीरा ख्रोइक्‍तीक नु सुनम क्‍येप्‍तीके, शी मुतीके नु मारेइ मारेइ सेल्‍चा जोक्‍ब दुम्‍पाइक्‍तु। \v 34 परमप्रभुमी बेचालेल नु दान आ थर ङा अहीसामाक आ तौ ओहोली-आब आस कली अरु आन कली शेंतीक सक्ति गेशो बाक्‍ब। \v 35 मिनु मेको आस कली जोक्‍ब तुइक्‍ब थुं गेशा, गेय पतीक सक्ति नेल्‍ल गेशो बाक्‍ब। मार गेय पचा कली जोक्‍ब तुइक्‍ब सेल्‍शो बाक्‍ब देंशा हना, दारशो मार मार गेय पाइब, मिम्‍शा ब्रेक्‍स ब्रेक्‍शा, नीलो प्‍याजी नु लल श्‍येले बुटा प्रोव़चा नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वामी बुटा आप्‍चा कली जोक्‍ब तुइक्‍ब सेल्‍शो बाक्‍ब। \c 36 \s1 परमप्रभु आ बाक्‍तीक सेल्‍च‍शो \r प्रस्‍थान २६:- \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी बेचालेल, ओहोली-आब नु अरु आन कली आ बाक्‍तीक सेल्‍चा, दे जोक्‍ब तुइक्‍ब नु रुप्‍तीक थुं गेशो मुर नेल्‍लेमी, परमप्रभु यावेमी देंशो खोदेंशो पा गेय पचा माल्‍नीम” दे मोसामी इस्राएली आन कली दें‍त। \p \v 2 मिनु मोसामी, बेचालेल, ओहोली-आब नु परमप्रभुमी जोक्‍ब तुइक्‍ब सेल्‍शो मुर नेल्‍ल आन कली ब्रेत्‍ताक्‍नमी। सु सु आन थुंमी “गो यो मेको गेय पाइनुङ” दे मिम्‍शो बाक्‍मा, मेको आन कली यो ब्रेत्‍ताक्‍नमी। \v 3 इस्राएलीपुकीमी परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक सेल्‍चा कली मार मार चाक्‍शो बाक्‍मा, आन थुंमी ग्‍येरशा गेशो नेल्‍ल मोसा आ गुइ रे ताक्‍तेक्म। मेना सम्‍म मुरपुकीमी सुनी कुस कुस मार मार चाक्‍स ङा चाक्‍स बाक्‍तेक्‍म। \v 4 मिनु परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक सेल्‍ब जोक्‍ब तुइक्‍बपुकीमी आन गेय प्रोंइशा, मोसा आ बाक्‍तीक जाक्‍तेक्‍म। \v 5 मिनु मेकोपुकीमी मोसा कली “परमप्रभु यावेमी अरेशो सेल्‍चा कली माल्‍शो क्‍येङा यो शुश चाक्‍ना चाक्‍न बाक्‍नीम” देंतेक्‍म। \v 6 मिनु मोसामी “मुल रे परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक ङा गेय कली सुइम मारेइ मचाक्‍कीन” दे मुर आन बाक्‍तीक बाक्‍तीकेमी नेंपाइक्‍थ मुर सोइक्‍ताक्‍मी। मोपा मारेइ मचाक्‍कीन, दे आन चाक्‍चा नाइक्‍पाइक्‍तेक्‍म। \v 7 मारदे हना आन चाक्‍शो मारेइ मारेइ गाप्‍शा, शुश दुम्‍शो बाक्‍त। \s1 ताम्‍बु सेल्तीक गेय \p \v 8 मिनु जोक्‍ब गेय पाइब नेल्‍लेमी परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक कली १० ओटा सुम्‍तीक वा सेल्‍तेक्‍म। रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा के नु नीलो, प्‍याजी नु लल रङ ङा श्‍येलेमी शुश रिम्‍शो करूबपुकी बुटा आप्‍शा सेल्‍तेक्‍म। \v 9 मेको सुम्‍तीक वा का का पा २८ कुबीत दुइश्‍शो नु ४ कुबीत ब्रेम्‍शो, खाल का ङा पा सेल्‍तेक्‍म। \em कुबीत का ०.५ मिटर खोदेंशो बाक्‍ब। \em* \v 10 मेकोपुकीमी ५ ओटा सुम्‍तीक वा बोइश्‍शा, का सेल्‍तेक्‍म। मिनु अर्को ५ ओटा बोइश्‍शा, अर्को का सेल्‍तेक्‍म। \v 11 सुम्‍तीक वा का आ एर सुर गे नीलो रङ ङा ५० ओटा बोइक्‍तीके सेल्‍तेक्‍म। अर्को सुम्‍तीक वा के यो ओंथ सुर गे ५० ओटा नीलो बोइक्‍तीक सेल्‍तेक्‍म। \v 12 सुम्‍तीक वा कामी ५० ओटा बोइक्‍तीके नु अर्को सुम्‍तीक वा कली यो ५० ओटा बोइक्‍तीके सेल्‍शा, निक्‍शी कली का सेल्‍चा कली ठीक पा वोइक्‍तेक्‍म। \v 13 मिनु मेकोपुकीमी ५० ओटा सुन के ग्‍याइक्‍पाइक्‍तीके सेल्‍शा, ङोंइती ङा नु नोले ङा सुम्‍तीक वा आस कली बोइश्‍शा, का सेल्‍तेक्‍म। \p \v 14 परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक साप्‍चा कली यो क्‍यारश आ चां के ११ ओटा सुम्‍तीके सेल्‍तेक्‍म। \v 15 मेको सुम्‍तीके का का पा ३० कुबीत लाइश्‍शो नु ४ कुबीत ब्रेम्‍शो खाल का ङा पा सेल्‍तेक्‍म। \em कुबीत का ०.५ मिटर खोदेंशो बाक्‍ब। \em* \v 16 मेकोपुकीमी का सेल्‍चा कली ५ ओटा सुम्‍तीके बोइश्‍शा का नु ६ ओटा सुम्‍तीके बोइश्‍शा अर्को का सेल्‍तेक्‍म। \v 17 ङोंइती ङा सुम्‍तीके आ एर सुर गे ५० ओटा बोइक्‍तीक सेल्‍तेक्‍म। मिनु अर्को सुम्‍तीके आ ओंथ सुर गे यो ५० ओटा बोइक्‍तीक सेल्‍तेक्‍म। \v 18 मिनु ताम्‍बु सुम्‍तीके का सेल्‍चा कली कांसा के ५० ओटा ग्‍याइक्‍पाइक्‍तीक सेल्‍तेक्‍म। \v 19 मेकोपुकीमी ताम्‍बु सुम्‍चा कली लल रङ नुप्‍शो सांड आ कुशुल के सुम्‍तीक का सेल्‍तेक्‍म। मेको आ तारी नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो सेल्‍शो कुशुल के अर्को सुम्‍तीक का सेल्‍तेक्‍म। \p \v 20 मिनु नोले मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक सेल्‍चा कली बोल्‍यो शी के फलेक सेल्‍शा, थारतेक्‍म। \v 21 फलेक का का पा १० कुबीत लाइश्‍शो नु कुबीत का आधा ब्रेम्‍शो सेल्‍तेक्‍म। \em कुबीत का ०.५ मिटर, हात का खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 22 फलेक का कामी, राप्‍पाइक्‍चा कली किला निक्‍शी गारपाइश्‍शा, सेल्‍तेक्‍म।। परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक सेल्‍चा कली फलेक नेल्‍ल मोदेंशो पा सेल्‍तेक्‍म। \v 23 मिनु बाक्‍तीके आ दक्‍खिन गे कली २० ओटा फलेक सेल्‍तेक्‍म। \v 24 मिनु मेको २० ओटा फलेक आन पुं गे, ४० ओटा चांदी के राप्‍पाइक्‍तीके, फलेक का कली राप्‍पाइक्‍तीके निक्‍शी सेल्‍तेक्‍म। \v 25 उत्तर गे कली २० ओटा फलेक सेल्‍तेक्‍म। \v 26 मेको आन कली ४० ओटा चांदी के राप्‍पाइक्‍तीके, फलेक का कली राप्‍पाइक्‍तीके निक्‍शी सेल्‍तेक्‍म। \v 27 बाक्‍तीके आ पच्‍छिम गे कली ६ ओटा फलेक सेल्‍तेक्‍म। \v 28 पच्‍छिम ङा सुर निक्‍शी कली, फलेक निक्‍शी सेल्‍तेक्‍म। \v 29 मेकोपुकीम उइ रे ममाइ, इर गे मुन्‍द्रामी ग्‍याइक्‍पाइक्‍तेक्‍म। \v 30 मोपा मेको नेल्‍ल ८ ओटा फलेक दुम्‍तेक्‍म। मिनु १६ ओटा चांदी के राप्‍पाइक्‍तीके, फलेक का कली राप्‍पाइक्‍तीक निक्‍शी दुम्‍त। \em प्रस्‍थान २६:-\em* \p \v 31 बोल्‍यो शी के लाइश्‍शो कोक्‍के सेल्‍तेक्‍म। परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक का पटटी कली फलेक ग्‍याइक्‍पाइक्‍चा कली ५ ओटा लाइश्‍शो कोक्‍के सेल्‍तेक्‍म। \v 32 अर्को पटटी कली यो फलेक ग्‍याइक्‍पाइक्‍चा कली ५ ओटा लाइश्‍शो कोक्‍के सेल्‍तेक्‍म। आ नोले पच्‍छिम गे कली ५ ओटा लाइश्‍शो कोक्‍के सेल्‍तेक्‍म। \v 33 मिनु फलेक ग्‍येत्‍थ आ दातेमी सुर का रे अर्को सुर सम्‍म कली लाइश्‍शो कोक्‍के सेल्‍तेक्‍म। \v 34 मिनु फलेक नु लाइश्‍शो कोक्‍के आन कली सुनम गिल्‍तेक्‍म। मिनु लाइश्‍शो कोक्‍के शुइक्‍चा कली सुन के मुन्‍द्रापुकी सेल्‍तेक्‍म। \p \v 35 मिनु नीलो, प्‍याजी नु लल श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा के नेल्‍ल क्‍येङा चोव़खो कोठा फारतीक का सेल्‍शा, रिम्‍शो पा करूब बुटा आप्‍तेक्‍म। \v 36 मेकोमी मेको फारतीक कली बोल्‍यो शी के ४ ओटा थाम सेल्‍शा, सुनम गिल्तेक्‍म। मेको आन ग्‍याइक्‍तीके सुन के सेल्‍तेक्‍म। मेको आन कली ४ ओटा चांदी के राप्‍पाइक्‍तीके सेल्‍तेक्‍म। \p \v 37 मिनु नीलो, प्‍याजी नु लल श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा दारशो बुटा आप्‍शो ताम्‍बु आ ओव़तीके कली फारतीक का सेल्‍तेक्‍म। \v 38 मेको फारतीक ब्‍वेक्‍चा कली ५ ओटा थाम सेल्‍तेक्‍म। मेको आन पिया, ब्‍वेक्‍तीक नु हाम्‍तीक कोक्‍के सुनम गिल्‍तेक्‍म। मेको ५ ओटा थाम आन राप्‍पाइक्‍तीके चहिं कांसा के सेल्‍तेक्‍म। \c 37 \s1 कबल पशो सन्‍दोस सेल्‍शो \r प्रस्‍थान २५:१०-२२ \p \v 1 मिनु बेचालेलमी बोल्‍यो शी के सन्‍दोस का सेल्‍तु। मेको आ लाइश्‍शो कुबीत निक्‍शी नु आधा, आ ब्रेम्‍शो कुबीत का नु आधा नु आ ग्‍येत्‍थ लाइश्‍शो कुबीत का नु आधा ङा पा सेल्‍तु। \em कुबीत का ०.५ मिटर, हात का खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 2 मिनु मेको आ खिंङगा नु आ लाङगा नेल्‍ल क्‍येख सुनमी गिल्‍तु। मिनु एर ओंथ नेल्‍ल सुन के सुर सेल्‍तु। \v 3 मिनु सुन के ४ ओटा मुन्‍द्रा सेल्‍तु। का पटटी निक्‍शी नु अर्को पटटी निक्‍शी पा सन्‍दोस आ ४ सुरमी क्‍येप्‍ताक्‍व। \v 4 मिनु बोल्‍यो शी के कुरतीक कोक्‍के निक्‍शी सेल्‍शा, सुनमी गिल्‍तु। \v 5 मिनु मेको कुरतीक कोक्‍के निक्‍शी मुन्‍द्रामी शुइश्‍शा, सन्‍दोस कुरने चाप्‍तेक्‍म। \s1 सन्‍दोस सुम्‍तीक सेल्‍शो \p \v 6 मिनु मेकोमी क्‍येख सुन के चेम्‍शा, सन्‍दोस सुम्‍तीके सेल्‍तु। मेको आ पित्‍थ लाइश्‍शो कुबीत निक्‍शी नु आधा नु आ ब्रेम्‍शो कुबीत का नु आधा सेल्‍तु। \em कुबीत का ०.५ मिटर, हात का खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 7 मिनु परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब खोदेंशो सुन के करूब निक्‍शी चेम्‍शा सेल्‍तु। मेको सुम्‍तीके आ निम्‍फा पटटी ङा का का चेम्‍शा सेल्‍तु। \v 8 का पटटी करूब का, अर्को पटटी करूब का चेम्‍शा सेला बाक्‍त। मेको सुम्‍तीके नु करूब निम्‍फा मख्रोंइसीशो सुन का रेन चेम्‍शा सेल्‍तु। \v 9 करूब आस फ्रां हाम्‍शा, सुम्‍तीके फारपाइश्‍शा, खाल का ङा पा सन्‍दोस सुम्‍तीके गे कोव़पाइश्‍शा चेम्‍शा सेल्‍तु। \s1 शोब्‍ले वोइक्‍तीक टेबल सेल्‍शो \r प्रस्‍थान २५:२३-३० \p \v 10 बोल्‍यो शी के टेबल का सेल्‍तु। मेको आ पित्‍थ लाइश्‍शो कुबीत निक्‍शी नु आ ब्रेम्‍शो कुबीत का नु आ ग्‍येत्‍थ लाइश्‍शो कुबीत का नु आधा ङा पा सेल्‍तु। \em कुबीत का ०.५ मिटर खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 11 मिनु मेको कली क्‍येख सुनमी गिल्‍शा, आ एर ओंथ नेल्‍ल सिरपेच खोदेंशो पा सुन के सुर सेल्‍तु। \v 12 मेको आ एर ओंथ ङा सुर नेल्‍ल ४ गुइ ब्रेम्‍शो सेल्‍शा, सिरपेच खोदेंशो पा बुटा आप्‍शा सेल्‍तु। \em गुइ का ८ सेन्‍ती मिटर कि ३ आंइची खोदेंशो बाक्‍ब। \em* \v 13 मिनु ४ ओटा सुन के मुन्‍द्रा चेम्‍शा, मेको आ ४ ओटा खोइलीम टेबल आगाम क्‍येप्‍ताक्‍व। \v 14 टेबल कुरचा कली मुन्‍द्रापुकी टेबल आ सुर आ नेक्‍था क्‍येप्‍ताक्‍व। \v 15 मिनु टेबल कुरचा कली बोल्‍यो शी के कुरतीक कोक्‍के सेल्‍शा, सुनमी गिल्‍तु। \v 16 मिनु टेबलम वोइक्‍चा माल्‍शो थाल, लोटा नु बोस नेल्‍ल नु तूचा थोव़क चढ़ेतीक लुक्‍चा कली लोटा नेल्‍ल क्‍येख सुन के सेल्‍तु। \s1 सुन के बत्ती दातीक सेल्‍शो \r प्रस्‍थान २५:३१-४० \p \v 17 मेकोमी क्‍येख सुन के बत्ती दातीक का चेम्‍शा सेल्‍तु। आ थाम, आ राशी, आ दियारी, आ डल्‍ला नु फूपुकी ठेयब सुन का केन सेल्‍तु। \v 18 मिनु मेको बत्ती दातीक आ थाम रे ६ ओटा राशी ग्रुंइशा, का पटटी रे सां नु अर्को पटटी रे सां राशी चेम्‍शा सेल्‍तु। \v 19 मिनु मेको राशी कामी देसी बदाम आ फू खोदेंशो फू सां नु डल्‍ला सां रे ग्रुंइशो सेल्‍तु। अर्को राशीपुकी यो नेल्‍ल मोदेंशो पा सेल्‍तु। \v 20 मेको बत्ती दातीक आ थामम चहिं ४ ओटा देसी बदाम आ फू खोदेंशो आन डल्‍ला रे ग्रूशो सेल्‍तु। \v 21 थाम आ ङोंइती ङा डल्‍ला रे, आ दाते ङा डल्‍ला रे नु नोले ङा डल्‍ला रे निम्‍फा पटटी गे राशी निक्‍‍निक्‍शी ग्रूशो सेल्‍तु। \v 22 मेको आ राशी नु डल्‍ला नेल्‍ल ठेयब क्‍येख सुन का केन चेम्‍शा सेल्‍तु। \v 23 बत्ती दातीक ७ ओटा दियारी, आ कांइची नु आइक्‍च बोस नेल्‍ल क्‍येख सुन के चेम्‍शा सेल्‍तु। \v 24 मेको नेल्‍ल टलेन्ट का क्‍येख सुन के चेम्‍शा सेल्‍तु। \s1 धूप चोशा चढ़ेतीक सेल्‍शो \r प्रस्‍थान ३०:१-५, २२-३८ \p \v 25 धूप चोशा चढ़ेतीके बोल्‍यो शी के कुबीत का लाइश्‍शो नु कुबीत का ब्रेम्‍शो ४ पाटे पा सेल्‍तु। आ ग्‍येत्‍थ लाइश्‍शो कुबीत निक्‍शी ङा सेल्‍तु। मेको नु मेको आ ग्रोव़ नेल्‍ल मख्रोंइसीशो शी का केन सेल्‍तु। \em कुबीत का ०.५ मिटर, हात का खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 26 मिनु मेको नेल्‍ल क्‍येख सुनमी गिल्‍शा, सिरपेच के खोदेंशो पा सुन के सुर सेल्‍तु। \v 27 मेको आ सुर आगा निम्‍फा पटटी कली सुन के मुन्‍द्रा निक्‍‍निक्‍शी सेल्‍शा, आ सिरपेच खोदेंशो सुर आ दी निम्‍फा पटटी गे क्‍येप्‍ताक्‍व। मिनु मेको कुरतीक कोक्‍के शुइक्‍तीक दुम्‍त \v 28 मिनु मेको कुरचा कली बोल्‍यो शी के कुरतीक कोक्‍के निक्‍शी सेल्‍शा, सुनम गिल्तु। \p \v 29 मिनु मेकोमी ताम्‍बु ङा लुक्‍तीक तेल नु ब्रोव़शो रिना पाइब धूप जोक्‍ब मुरुम सेल्‍शो खोदेंशो पा सेल्‍तु। \c 38 \s1 चोशा चढ़ेतीके सेल्‍शो \r प्रस्‍थान २७:१-८; प्रस्‍थान ३०:१८-२१ \p \v 1 मिनु बेचालेलमी बोल्‍यो शी के चोशा चढ़ेतीके सेल्‍तु। मेको ५ कुबीत लाइश्‍शो नु ५ कुबीत ब्रेम्‍शो, ४ पाटे नु कुबीत सां ग्‍येत्‍थ लाइश्‍शो पा सेल्‍तु। \v 2 आ ४ सुरमी ग्रोव़ सेल्‍तु। मेको ग्रोव़पुकी मेको चढ़ेतीक फलेक का केन सेल्‍शा, कांसामी गिल्‍तु। \v 3 चढ़ेतीके कली माल्‍शो मारेइ मारेइ कांसा के सेल्‍तु। पुलु वोइक्‍तीक बोसपुकी, पुलु ताप्‍तीकपुकी, ब्रुइक्‍तीक बोसपुकी, श्‍ये ग्रुंइतीक कांटापुकी नु मी कोइला कुर पतीकपुकी सेल्‍तु। \v 4 चोशा चढ़ेतीक कली कुबीत का नु आधा ङा पा ग्‍येत्‍थ पा मी तिक्‍तीक कांसा के जाली सेल्‍तु। \em कुबीत का ०.५ मिटर, हात का खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 5 कुरतीक कोक्‍के शुइक्‍चा कली, ४ ओटा मुन्‍द्रा सेल्‍शा, आ ४ सुरमी क्‍येप्‍ताक्‍व। \v 6 बोल्‍यो शी के कुरतीक कोक्‍के निक्‍शी सेल्‍शा, कांसामी गिल्‍तु। \v 7 चढ़ेतीक कुरचा कली मेको कोक्‍के मुन्‍द्राम शुइक्‍ताक्‍व। फलेक के सेल्‍शो चोशा चढ़ेतीके आगाम श्‍येत्‍थ बाक्‍शो बाक्‍त। \s1 चिक्‍तीके ठेयब बोस सेल्‍शो \p \v 8 बेचालेलमी कांसा के चिक्‍तीक ठेयब बोस नु आ निप्‍पाइक्‍तीके सेल्‍तु। मेको ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु ओव़तीकेम गेय पाइब मीश मुर आन कांसा के ऐना के सेल्‍तु। \s1 ताम्‍बु आ लाङगा \r प्रस्‍थान २७:९-१९ \p \v 9 मिनु बेचालेलमी ताम्‍बु आ लाङगा थरपु हिरचा कली रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के वा प्रोव़पाइक्‍तु। मेको फारतीक दक्‍खिन गे सहे का कुबीत लाइश्‍शो पा सेल्‍तु। \em कुबीत का ०.५ मिटर खोदेंशो बाक्‍ब। \em* \v 10 मेको फारतीक ग्‍याइक्‍पाइक्‍चा कली खाल का ङा थाम नु खाल का ङा कांसा के राप्‍पाइक्‍तीके के सेल्‍तु। मुन्‍द्रापुकी नु कोक्‍केपुकी चहिं चांदी के सेल्‍तु। \v 11 मिनु मोदेंशो पा उत्तर गे यो सहे का कुबीत लाइश्‍शो फारतीक प्रोव़पाइक्‍तु। मेको कली २० ओटा थाम, २० ओटा कांसा के राप्‍पाइक्‍तीके सेल्‍तु। मुन्‍द्रापुकी नु कोक्‍केपुकी चहिं चांदी के सेल्‍तु। \em सहे का कुबीत ५० मिटर बाक्‍ब।\em* \v 12 पच्‍छिम गे ५० कुबीत ङा फारतीक सेल्‍तु। मेको कली १० ओटा थाम नु १० ओटा राप्‍पाइक्‍तीके सेल्‍तु। आन मुन्‍द्रा नु कोक्‍केपुकी चहिं चांदी के सेल्‍तु। \v 13 मिनु लाङगा आ ङोंइती पूर्ब गे कली ५० कुबीत ङा फारतीक वा सेल्‍तु। \v 14 ओव़तीके पटटी का कली १५ कुबीत ङा फारतीक वा सेल्‍तु। थाम नु राप्‍पाइक्‍तीके सां सां सेल्‍तु। \v 15 मिनु ओव़तीके ङा अर्को पटटी कली यो १५ कुबीत ङा फारतीक वा सेल्‍तु। थाम नु राप्‍पाइक्‍तीके सां सां सेल्‍तु। \v 16 लाङगा ङा एर ओंथ नेल्‍ल ङा फारतीक रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा के सेल्‍तु। \v 17 मेको थाम आन राप्‍पाइक्‍तीक कांसा के बाक्‍तेक्‍म। थाम आन मुन्‍द्रा नु कोक्‍केपुकी चहिं चांदी के बाक्‍तेक्‍म। थाम आन पिया चांदीम गिल्‍शो बाक्‍तेक्‍म। थाम आन फ्रेंतीके नेल्‍ल चांदी के बाक्‍तेक्‍म। \p \v 18 मेको लाङगा ङा ओव़तीके ङा फारतीक नीलो, प्‍याजी नु लल श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वाम दारशो बुटा आप्‍शा सेल्‍तु। मेको आ लाइश्‍शो २० कुबीत नु आ ग्‍येत्‍थ ५ कुबीत ङा पा अर्को फारतीक नु उइक्‍थ उइक्‍थ पा सेल्‍तु। \em कुबीत का ०.५ मिटर, हात का खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 19 मिनु ओव़तीक ङा ४ ओटा थाम नु आन ४ ओटा राप्‍पाइक्‍तीके कांसा के बाक्‍तेक्‍म। मेको फारतीक कली ब्‍वेक्‍तीक, थाम आन पिया नु फ्रेंतीके चांदी के बाक्‍तेक्‍म। \v 20 मिनु परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीके नु लाङगा ङा किला नेल्‍ल कांसा के बाक्‍तेक्‍म। \s1 सुन चांदी नु कांसा नाक्‍शो \p \v 21 परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक सेल्‍चा कली मार मार माल्‍दा, मेको ब्रेक्‍शो बाक्‍त। मेको बाक्‍तीके कबल पशो सन्‍दोस वोइक्‍तीके बाक्‍त। मोसामी “मेको नेल्‍ल ब्रेक्‍चा माल्‍ब” दे अरेशो बाक्‍त। चढ़ेब हारून आ तौ इथामार लेवी आन कली गेय पपाइक्‍ब बाक्‍त। \em गन्‍ती ४:२८\em* \v 22 परमप्रभु यावेमी मोसा कली शेंशो खोदेंशो पा, यहूदा आ थर ङा हुर आ चच, ऊरी आ तौ बेचालेलमी मारेइ मारेइ सेल्‍तु। \em प्रस्‍थान ३१:१-११\em* \v 23 मेको नु दान आ थर ङा अहीसामाक आ तौ ओहोली-आब यो बाक्‍त। मेको मार मार मुशा सेल्‍तीक गेय जोक्‍ब, ब्रेक्‍स ब्रेक्‍शा सेल्‍चा जोक्‍ब नु नीलो, प्‍याजी नु लल रङ ङा रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येलेम दारशो बुटा आप्‍तीक गेय यो जोक्‍ब बाक्‍त। \p \v 24 परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक नु मेकेर माल्‍शो मारेइ मारेइ सेल्‍चा कली मुर आन गेशो सुन गिश दुम्‍माक्‍त देंशा हना, २९ टलेन्‍ट नु ७ सहे ३० शेकेल दुम्‍त। नेल्‍ल नाक्‍शा, हजार का किलो खोदेंशो दुम्त। \em टलेन्‍ट का ३४ किलो बाक्‍ब। शेकेल का ११.५ ग्राम, तोला का खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 25 ङोंइती हिक्‍शो वोंइश मुर आन रे पोक्‍शो चांदी सहे का टलेन्‍ट नु हजार का ७ सहे ७५ शेकेल दुम्‍त। \v 26 मिनु २० बर्स गाप्‍शो नु मेको क्‍येङा लाक्‍शो वोंइश मुर ६ लाख हजार सां ५ सहे ५० जना बाक्‍तेक्‍म। मेको आन के का का पा आधा आधा शेकेल पोक्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान ३०:१२-१६; गन्‍ती १:४६\em* \v 27 ताम्‍बु आन फलेक राप्‍पाइक्‍तीक नु नेल्‍ल क्‍येङा चोव़खो कोठा कली फारतीक ङा थाम आन राप्‍पाइक्‍तीक कली सहे का टलेन्‍ट माल्ताक्‍व। सहे का राप्‍पाइक्‍तीके कली सहे का टलेन्‍ट माल्ताक्‍व। का कली टलेन्‍ट का माल्‍ताक्‍व। \v 28 मेको हजार का ७ सहे ७५ शेकेल चांदीमी ब्‍वेक्‍तीक सेल्‍शा, थाम आन पिया गिल्तीक नु आन फ्रेंतीकपुकी सेल्‍तेक्‍म। \v 29 मुर आन चाक्‍शो कांसा ७० टलेन्‍ट नु हजार निक्‍शी ४ सहे शेकेल दुम्‍शो बाक्‍त। \v 30 मेको के ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु ङा ओव़तीके ङा थाम आन राप्‍पाइक्‍तीके, कांसा के चोशा चढ़ेतीके, आ मी तिक्‍तीक जाली नु चढ़ेतीक आ मारेइ मारेइ सेल्‍पाइक्‍तु। \v 31 मिनु लाङगा ङा थाम आन राप्‍पाइक्‍तीकपुकी, ठेयब ओव़तीके ङा थाम आन राप्‍पाइक्‍तीकपुकी, ताम्‍बु नु लाङगा ङा किला नेल्‍ल सेल्‍पाइक्‍तु। \c 39 \s1 चढ़ेब आन वा सेल्‍शो \r प्रस्‍थान २८:- \p \v 1 परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा बेचालेल नु आ मुरपुकीमी हारून कली परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीकेमी गेय पचा कली नीलो प्‍याजी नु लल रङ ङा श्‍येले के प्रोव़शो फेक्‍तीक वा सेल्‍तेक्‍म। \s1 चढ़ेब आ कुचु तार वोइक्‍तीके \p \v 2 मेकोमी कुचु तार वोइक्‍तीके सुन के, नीलो, प्‍याजी नु लल रङ ङा श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा के सेल्‍तेक्‍म। \v 3 मिनु सुन तुप्‍शा, पात्‍लो सेल्‍शा, आइक्‍च पा ख्रोइश्‍शा, श्‍येले खोदेंशो सेल्‍तेक्‍म। मिनु नीलो, प्‍याजी नु लल श्‍येलेमी रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा दारशो बुटा आप्‍शा सेल्‍तेक्‍म। \v 4 मेको कुचु तार वोइक्‍तीकेमी बलाम सुम्‍तीके निक्‍शी सेल्‍शा, निम्‍फा पटटी बोइक्‍ताक्‍म। \v 5 मिनु आ पाइक्‍तीके मेको कुचु तार वोइक्‍तीके का रेन सेल्‍तेक्‍म। मेको खाल का ङा पा रिम्‍शो पा सेल्‍तेक्‍म। मेको पाइक्‍तीके सुन, नीलो, प्‍याजी नु लल रङ ङा श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा के सेल्‍तेक्‍म। परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा सेल्‍तेक्‍म। \p \v 6 मिनु मेकोमी ओनीक्‍स हीरा निक्‍शी चाक्‍शा, इस्राएल आ तौ आन नें छाप खोदेंशो पा हीराम मुशा ब्रेक्‍शा सुनम क्‍येप्‍ताक्‍म। \v 7 मेको हीरा निक्‍शी कुचु तार वोइक्‍तीक आ बला ङा टुक्रा तारी फेरतेक्‍म। मिनु मेको हीरा इस्राएल आ तौ आन कली मिम्‍चा कली बाक्‍ब। परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा सेल्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान २८:१२\em* \s1 निसाफ पतीक झोला \p \v 8 मेकोमी निसाफ पतीके ऊरीम नु थुम्‍मीम वोइक्‍तीक झोला सेल्‍पाइक्‍तु। कुचु तार वोइक्‍तीके खोदेंशो पा सुन, नीलो, प्‍याजी नु लल श्‍येले नु रिम्‍शो पा किरशो सुती के प्रोव़शो वा के दारशो पा सेल्‍तेक्‍म। \v 9 मेको खेयप का मुक्‍शोनु, बित्‍ता का लाइश्‍शो नु बित्‍ता का ब्रेम्‍शो ४ पाटे पा सेल्‍तेक्‍म। \v 10 मिनु ४ लस्‍कर हीरा सुनम का का पा क्‍येप्‍ताक्‍म। ङोंइती ङा लस्‍कर लल मानीक माइश्‍शो हीरा, हाव पुश्‍पराज माइश्‍शो हीरा नु गिगी बेरूज माइश्‍शो हीरा क्‍येप्‍ताक्‍म। \v 11 मेको आ नोले ङा लस्‍कर लल फिरोजा माइश्‍शो हीरा, बुश नीर माइश्‍शो हीरा नु बुश नु नीलो पन्‍ना माइश्‍शो हीरा क्‍येप्‍ताक्‍म। \v 12 मेको आ नोले ङा लस्‍कर गिगी नु नीलो रङ ब्‍वाइश्‍शो रिम्‍शो टल्‍केशो नीलमनी माइश्‍शो हीरा, गिगी हाकीक माइश्‍शो हीरा नु प्‍याजी रङ ङा कटेला माइश्‍शो हीरा क्‍येप्‍ताक्‍म। \v 13 मिनु नेल्‍ल क्‍येङा नोले ङा लस्‍कर पीतमनी माइश्‍शो हीरा, लल रङ ङा ओनीक्‍स नु नीलो बिलौरा माइश्‍शो हीरा क्‍येप्‍ताक्‍म। मोपा हीरा नेल्‍ल कली सुनम क्‍येप्‍ताक्‍म। \v 14 मेको हीरा १२ ओटा बाक्‍तेक्‍म। मिनु इस्राएल आ तौ आन नें का का पा मेको आन तार छाप थोक्‍शो खोदेंशो पा मुशा ब्रेक्‍शो बाक्‍तेक्‍म। हीरा का आ तारी थर का आ नें ब्रेक्‍शो बाक्‍त। \v 15 मेको निसाफ पतीक झोला कली क्‍येख सुन के डोरी किरशो खोदेंशो पा सिक्री सेल्‍तेक्‍म। \v 16 मेकोपुकीमी निसाफ पतीक झोला कली सुन के ग्‍याइक्‍तीक निक्‍शी नु मुन्‍द्रा निक्‍शी चेम्‍तेक्‍म। मिनु मेको मुन्‍द्रा निसाफ पतीक झोला आ सुर निक्‍शीमी वोइक्‍तेक्‍म। \v 17 मेकोपुकीम सुन के सिक्री निक्‍शी निसाफ पतीक झोला आ सुरम वोइश्‍शो मुन्‍द्रा निक्‍शीमी लिक्‍ताक्‍म। \v 18 मेको सिक्री निक्‍शी चढ़ेब आ कुचु तार वोइश्‍शो वा आ बला ङा हीरा क्‍येप्‍शो सुनम हेक्‍ताक्‍म। \v 19 मेकोपुकीमी सुन के मुन्‍द्रा निक्‍शी सेल्‍तेक्‍म। मेको निक्‍शी निसाफ पतीके ऊरीम नु थुम्‍मीम वोइक्‍तीक झोला आ उइ आगा गे पाइक्‍ताक्‍म। मोपा मेको झोला कुचु तार वोइक्‍तीके वा आ तार बाक्‍त। \v 20 मेकोपुकीमी लेंशा सुन के मुन्‍द्रा निक्‍शी सेल्‍तेक्‍म। कुचु तार वोइक्‍तीके आ बला सुम्‍तीके उइ ङा सुरम वोइक्‍तेक्‍म। दारपाइश्‍शो पाइक्‍तीके आ तारी क्‍येप्‍ताक्‍म। \v 21 मिनु मेको निसाफ पतीके ऊरीम नु थुम्‍मीम वोइक्‍तीक झोला आ मुन्‍द्रामी नीलो डोरीम लिक्‍शा, कुचु तार वोइक्‍तीक वामी पाइक्‍ताक्‍म। मोपा मेको निसाफ पतीके झोला दारपाइश्‍शो पाइक्‍तीक तार बाक्‍शो कुचुम वोइक्‍तीक वा रे एर ओंथ मयाक्‍सेक्‍ल, दे पाइक्‍ताक्‍म। परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा सेल्‍तेक्‍म। \s1 कुचु तार वोइक्‍तीके आगा ङा वा \p \v 22 मिनु मेको कुचु तार वोइक्‍तीके आगा फेक्‍तीक नेल्‍ल नीलो प्‍याजी रङ ङा वा के फेरतेक्‍म। \v 23 मिनु पिया ख्रीतीक पोव़ला सेल्‍तेक्‍म। मेको पोव़ला आ एर ओंथ मगाक्‍चा ङा पा आ सुर थम बोल्‍यो पा प्रोव़तेक्‍म। \v 24 मेको फेक्‍तीके आ उइ ङा सुर एर ओंथ गे नीलो, लल नु प्‍याजी रङ नु रिम्‍शो किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा के सेल्‍शो दारीम क्‍युक्‍शा सेल्‍तेक्‍म। \v 25 मिनु मेकोपुकीम क्‍येख सुन के आइक्‍च किङगो सेल्‍तेक्‍म। फेक्‍तीक उइ गे किङगो का दारीम का ख्राक्‍शा क्‍युक्‍तेक्‍म। \v 26 किङगो का दारीम का नु किङगो का दारीम का पा ख्राक्‍शा, बिर हिरशा क्‍युक्‍तेक्‍म। मेको परमप्रभु यावे आ ङोंइती गेय पची ना फेक्‍तीक वा दुम्‍त। परमप्रभु यावेम मोसा कली दोपा अरेवा मोपा सेल्‍तेक्‍म। \s1 आगा ङा फेक्‍तीके सेल्‍शो \p \v 27 हारून नु आ तौ आन कली रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा के फेक्‍तीक यो सेल्‍तेक्‍म। \v 28 रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा के पियाम रुक्‍तीक नु गुक्‍तीक ताकी नु सुरुवाल सेल्‍तेक्‍म। \v 29 रिम्‍शो पा किरशो सुती श्‍येले के प्रोव़शो वा के नीलो, प्‍याजी नु लल रङ ङा श्‍येलेमी दारशो बुटा आप्‍शो किप्‍तीकपुकी सेल्‍तेक्‍म। परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा सेल्‍तेक्‍म। \s1 कुप्‍फीम पांइतीके सेल्‍शो \p \v 30 मेकोपुकीमी क्‍येख सुन के फू खोदेंशो पा कुप्‍फीम पांइतीके चेम्तेक्‍म। मेकेर छाप मुशो खोदेंशो पा “परमप्रभु यावे कली ला” दे मुशा ब्रेक्‍ताक्‍म। \em प्रस्‍थान २९:६; प्रस्‍थान २७:३६; लेवी ८:९; जकरिया १४:२०;\em* \v 31 कुप्‍फीम पांइतीके कली पियाम गुक्‍तीकेमी नीलो श्‍येलेमी फ्रेंताक्‍म। परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा सेल्‍तेक्‍म। \s1 मोसामी ताम्‍बु ङा गेय कोव़शो \p \v 32 मिनु परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु ङा गेय नेल्‍ल नुम्‍त। परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा इस्राएल ङा मुरपुकीमी नेल्‍ल सेल्‍तेक्‍म। \p \v 33 मिनु मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक नु आ मारेइ मारेइ मोसा आ बाक्‍तीकेमी चाक्‍तेक्‍म। मार मार चाक्‍ग‍मे बाक्‍त देंशा हना, ताम्‍बु नु आ ग्‍योंब नेल्‍ल, ब्‍वेक्‍तीक, फलेक, लाइश्‍शो कोक्‍के, थाम नु राप्‍पाइक्‍तीकपुकी, \v 34 लल रङम नुप्‍शो सांड आ कुशुल के सुम्‍तीके, नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो कुशुल के सुम्‍तीके, फारतीके, \v 35 कबल पशो सन्‍दोस, मेको आ कुरतीक कोक्‍के नु सुम्‍तीके, \v 36 टेबलम वोइक्‍चा माल्‍शो मारेइ मारेइ नु कोंइतीक शोब्‍ले, \v 37 क्‍येख सुन के बत्ती दातीके नु आ दियारी आन कली ठीक सेल्‍तीके थोव़क नु बत्ती कली तेल, \v 38 सुन के चढ़ेतीक, लुक्‍चा कली तेल, ब्रोव़शो रिना पाइब धूप, ताम्‍बु ओव़तीके ङा फारतीक वा, \v 39 कांसा के चढ़ेतीक, मेको आ कांसा के मी तिक्‍तीक जाली, कुरतीक कोक्‍के नु चढ़ेतीक आ मारेइ मारेइ, चिक्‍तीक ठेयब बोस नु मेको निप्‍पाइक्‍तीके, \v 40 ताम्‍बु आ लाङगा ङा फारतीक नु थामपुकी, आन राप्‍पाइक्‍तीकपुकी, लाङगा ओव़तीक ङा फारतीक वा, आ फ्रेंतीकपुकी नु किलापुकी, मिनु परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु ङा गेय पचा कली मारेइ मारेइ नेल्‍ले, \v 41 परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक ङा गेय पचा कली हारून कली फेक्‍तीक वा नु आ तौ आन कली परमप्रभु यावे कली चढ़ेब दुम्‍चा कली आन फेक्‍शा गेय पतीके वा नेल्‍ल चाक्‍तेक्‍म। \v 42 परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा इस्राएल ङा मुरपुकीमी सेल्‍तेक्‍म। \v 43 मिनु मोसामी मेको नेल्‍ल कोव़तु। मिनु परमप्रभु यावेमी दोपा अरेवा, मोपा ठीक सेल्‍शो तशा, मोसामी मेको नेल्‍ल आन कली आसीक गेप्‍तु। \c 40 \s1 ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु कीचा शेंशो \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली \v 2 “ङोंइती ङा महिना ङा ङोंइती नाक्‍ती, आं बाक्‍तीके ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु कीङो। \em प्रस्‍थान ४०:१७; प्रस्‍थान १२:२; प्रस्‍थान १९:१\em* \v 3 गे कबल पशो सन्‍दोस आगाम वोइश्‍शा, फारतीक वाम फारदो। \v 4 टेबल ओंइशा, मेको तारी मार मार वोइक्‍चा माल्‍बा, ठीक पा वोतो। मिनु बत्ती दातीके ओंइशा आ दियारी दाङो। \v 5 सुन के धूप चोशा चढ़ेतीके कबल पशो सन्‍दोस आ ङोंइती वोतो। आं बाक्‍तीक आ ओव़तीक ङा फारतीक वा क्‍युक्‍को। \v 6 ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु आ ओव़तीक आ ङोंइती चोशा चढ़ेतीके वोतो। \v 7 ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु नु चढ़ेतीक आस दातेम चिक्‍तीक ठेयब बोस वोइश्‍शा, ब्‍वाक्‍कुम प्रिंदो। \v 8 लाङगा ङा थाम वोइश्‍शा, एर ओंथ हिरशा फारतीक वा नु ओव़तीक ङा फारतीक वा क्‍युक्‍को। \v 9 मिनु गे लुक्‍चा कली तेल चाक्‍शा, आं बाक्‍तीक नु मेकेर ङा मारेइ मारेइ आन कली ‘परमप्रभु यावे केन बाक्‍ब’ दे तेल लुक्‍तो। मोपा मेको नेल्‍ल आं के दुम्‍नीम। \v 10 चोशा चढ़ेतीक नु मेको आ मारेइ मारेइ आन कली यो ‘परमप्रभु यावे केन बाक्‍ब’ दे तेल लुक्‍तो। मोपा मेको नेल्‍ल यो आं के दुम्‍नीम। \v 11 चिक्‍तीक ठेयब बोस नु मेको आ निप्‍पाइक्‍तीके कली यो तेल लुक्‍तो। मिनु मोपा मेको आं के दुम्‍ब। \p \v 12 मिनु हारून नु आ तौ आन कली, ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु ङा ओव़तीकेम चाक्‍शा चिक्‍तो। \v 13 आं कली चढ़ेब दुम्‍पाइक्‍चा कली हारून कली चढ़ेतीक वा फेक्‍पा, तेल लुक्‍शा आं कली जिम्‍मा गेयी। \v 14 आ तौ आन कली यो चाक्‍शा, वा फेक्‍तो। \v 15 आन आफ कली खोदेंशो पा मेको आन कली यो तेल लुक्‍तो। मेकोपुकी यो चढ़ेब दुम्‍शा, आं गेय पचा माल्‍नीम। मेको तेल लुक्‍तीके आन चच युइ आन पाला नेल्‍लेमी गेना हना यो आं कली चढ़ेब दुम्‍नीम” देंत। \v 16 मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा पाप्‍तु। \s1 ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु कीशो \p \v 17 इजीप्‍त रे गाक्‍मा आ नोले जाक्‍शो बर्स आ ङोंइती ङा महिना, ङोंइती ङा नाक्‍ती परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक ताम्‍बु कीतेक्‍म। \v 18 मोसामी परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक ताम्‍बु कीशा, राप्‍पाइक्‍तीकपुकी वोइक्‍तु। मिनु फलेक थारशा, लाइश्‍शो कोक्‍के शुइश्‍शा, थाम राप्‍पाइक्‍तु। \v 19 परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक तारी सुम्‍तीके यो कोप्‍ताक्‍व। परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा पाप्‍तु। \p \v 20 मिनु मोसामी परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ मुशा ब्रेक्‍शो फुल्‍लु कबल पशो सन्‍दोसम कुर पाप्‍तु। मिनु कबल पशो सन्‍दोसम कुरतीक कोक्‍के शुइक्‍ताक्‍व। मिनु मेको आ तार सुम्‍तीकेम सुम्‍तु। \v 21 मेको कबल पशो सन्‍दोस परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीके ओंइशा, फारतीक वामी फारताक्व। परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा पाप्‍तु। \p \v 22 मोसामी टेबल कली ग्रुम्‍तीक ताम्‍बुम ओंइशा, फारतीक वा आ ङोंइती उत्तर गे वोइक्‍‍तु। \v 23 टेबल तारी परमप्रभु यावे आ ङोंइती कोंइतीक शोब्‍ले वोइक्‍तु। परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा पाप्‍तु। \p \v 24 टेबल नु एर ओंथ पा दक्‍खिन गे बत्ती दातीक कली ग्रुम्‍तीक ताम्‍बुम वोइक्‍तु। \v 25 परमप्रभु यावे आ ङोंइती दियारी दातु। मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा पाप्‍तु। \p \v 26 मिनु मोसामी सुन के सेल्‍शो धूप चोशा चढ़ेतीके कली ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु ङा फारतीक वा आ ङोंइती वोइक्‍तु। \v 27 मिनु मेकेर ब्रोव़शो रिना पाइब धूप चोप्‍तु। परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा पाप्‍तु। \p \v 28 नोले ताम्‍बु ङा ओव़तीकेम फारतीक वा क्‍युक्‍तु। \v 29 मिनु चोशा चढ़ेतीके परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीके ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु आ ओव़तीकेमी वोइक्‍तु। मिनु मेकेर चोशा चढ़ेतीक नु अन्‍न चढ़ेतीके चढ़ेप्‍तु। परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा पाप्‍तु। \p \v 30 मोसामी ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु नु चढ़ेतीक आस दातेमी चिक्‍तीक ठेयब बोस वोइश्‍शा, चिक्‍चा कली ब्‍वाक्‍कुम प्रिंताक्‍व। \v 31 मिनु मोसा, हारून नु हारून आ तौपुकीमी आन गुइ खोइली चिक्‍साक्‍म। \v 32 ग्रुम्‍तीक ताम्‍बुमी ओव़शा चढ़ेतीकेम लमानु, आन गुइ खोइली चिक्‍चा माल्‍तेक्‍म। परमप्रभु यावेमी मोसा कली दोपा अरेवा, मोपा पाप्‍तु। \p \v 33 मोसामी ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु नु चढ़ेतीक आ लाङगा एर ओंथ नेल्‍ल थरपु हिरशा, आ ओव़तीके ङा फारतीक वा क्‍युक्‍तु। मोपा मोसामी ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु ङा गेय नेल्‍ल थुम्‍तु। \s1 परमप्रभु आ बाक्‍तीकेम जाक्‍शो \p \v 34 मिनु गोस्‍सुमी ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु सुम्‍तु। परमप्रभु यावे आ सक्ति नु छेङछेङमी मेको आ बाक्‍तीक ब्रीत। \em इजीकीएल ४३:१-९\em* \v 35 मिनु मोसा ग्रुम्‍तीक ताम्‍बुमी ओव़ने मचब। मारदे हना मेको गोस्‍स मेको तारी बाक्‍शा, परमप्रभु यावे आ सक्ति नु छेङछेङमी आ बाक्‍तीक ब्रीत। \em गन्‍ती ७:८९\em* \v 36 मेको गोस्‍स परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक तारी रे ग्‍येत्‍थ बोक्‍मेनु, इस्राएलीपुकी गाक्‍चा गोम्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान १३:२१; गन्‍ती ९:१५-२३; गन्‍ती १०:३४-३६; १राजा ८:१०-११; यसैया ४:५\em* \v 37 मेको गोस्‍स ग्‍येत्‍थ मबोक्‍म सम्‍म इस्राएली मेक उइ बाक्‍तेक्‍म। \v 38 नाक्‍ती परमप्रभु यावे आ गोस्‍स आ बाक्‍तीक तारी बाक्‍त। नाक्‍दो चहिं मेको गोस्‍स आगाम मी दुम्‍त। इस्राएली गोरशो रागीम गाक्‍मा सम्‍म मोदेंशो दुम्‍स ङा दुम्‍स पा नेल्‍लेमी ताम्‍तेक्‍म।