\id ECC \h उपदेसक \toc1 उपदेसक \toc2 उपदेसक \toc3 उपदेसक \mt1 उपदेसक \ip \bd ब्रेक्‍ब मुर:\bd* सोलोमनम ब्रेक्‍शो बाक्‍ब देंसीब। \ip \bd गेना ब्रेक्‍शो:\bd* सोलोमनमी एको किताब ९३० बि. सी. क्‍येङा ङोंइती, आ सासन पशो थुम्‍ची ना ब्रेक्‍शो बाक्‍ब, दे मिम्‍नीम। \ip \bd मार ब्रेक्‍शो:\bd* मारेइ मारेइ जाम्‍शा लाइ‍ब। मुर ब्रोंइशो सम्‍म परमप्रभु आ गेशोम ग्‍येरशा बाक्‍चा माल्‍ब। थमा पा जोक्‍तीक तुइक्‍तीक थुं परमप्रभु कली मान पा हिंशा आ देंशो टिशा पचा माल्‍ब। \c 1 \s1 नेल्‍ल जाम्‍शा लाइब बाक्‍नीम \p \v 1 एको दाऊद आ तौ, यरूसलेम ङा पिप आ शेंशो लोव़ बाक्‍ब। \v 2 मेको शेंबमी “जाम्‍शा लाइनीम, मारेइ मारेइ जाम्‍शा लाइब बाक्‍नीम। जाम्‍शा लाइनीम, नेल्‍ल जाम्‍शा लाइब बाक्‍नीम। \v 3 मुरुम रागीम श्‍येत पा गेय पा, मार ताइनीमी ङा? नांम दुप्‍शा श्‍येत पा गेय पा, मार दुम्‍बा ङा? \em उपदेसक २:२३\em* \v 4 पाला का लाइब। मिनु अर्को पाला जाक्‍ब। तन्‍न रागी गेना हना यो लीब। \em भजन संग्रह ९०:३\em* \v 5 नां दाप्‍ब। मिनु नां पेरब। मेको लेंशा आ दाप्‍तीकेम रीब पा जाक्‍ब। \v 6 फश दक्‍खिन गे पाइब। मिनु उत्तर गे लाइब। मेको गेना हना यो आ हिरतीकेम हिरशा लेप्‍ब। \v 7 खोला नेल्‍ल शाइश्‍शा समुन्‍द्रम लाइनीम। तन्‍न समुन्‍द्र गेनायो मब्रीब। खोला ते गे शाइक्‍नीमी, मेक गेन शांइ‍स ङा शांइ‍स बाक्‍नीम। \v 8 तेकोइ आइदी रे आइक्‍था सम्‍म रिम्‍शो मबाक्‍नीम। सुइमी देंशा देंने मचाप्‍नीम। कोव़शा मिक्‍च गेनायो मरूब। नेंशा नोफा गेनायो मदाइ‍ब। \em भजन संग्रह ९०:१०; हितोपदेस २७:२०\em* \v 9 मार मार दुम्‍शो बाक्‍मे, मेको लेंशा दुम्‍ब। मार पशो बाक्‍मे, मेको लेंशा पांइसीब। रागीम मारेइ नक मबाक्‍नीम” देंत। \v 10 मारेइ आ पर्बम सुइमी “कोव़ङीन, एको नक बाक्‍ब” देंने चाप्‍नीमी? मेको दा ङोंइती रेन मेकेर बाक्‍त। मेको साइ ङोंइती रेन बाक्‍त। \v 11 साइ ङोंइती ङा मुर आन कली सुइम ममिम्‍नीम। मिनु मुल जाक्‍ब मुर कली नोले ङा मुरुम यो ममिम्‍नीम। \s1 जोक्‍तीक तुइक्‍तीक जाम्‍शा लाइ‍ब \p \v 12 गो, एको लोव़ शेंबमी यरूसलेममी इस्राएल ङा पिप दुम्‍शा सासन पाता। \v 13 गो आं जोक्‍तीक तुइक्‍तीकेम रागीमी मार मार पांइसीबा, मेको नेल्‍ल तुइक्‍चा दाक्‍ताक्‍ङ। परमप्रभुमी मुर आन कली मोदेंशो तुइक्‍चा माल्‍तीक थुं गेशा, श्‍येत गेप्‍तु। \v 14 गो रागीमी पशो गेय नेल्‍ल ताता। मेको नेल्‍ल जाम्‍शा लाइब बाक्‍नीम। मेको फश कली खेदा पशो खोदेंशो बाक्‍ब। \v 15 मार रोम्‍सीशो बाक्‍बा, मेको कली दिंपाइक्‍ने मचाम्‍सीब। मबाक्‍शो थोव़क हिक्‍ने मचाम्‍सीब। \em उपदेसक ७:१३\em* \p \v 16 गो आं थुंमी “कोव़ङीन, गो आं क्‍येङा ङोंइती यरूसलेममी सासन पाइब नेल्‍ल आन क्‍येङा शुश जोक्‍ब तुइक्‍ब थुं पाइश्‍शो मुर दुम्‍ती। गो मारेइ मारेइ तशा तुइक्‍ताक्‍ङ। \v 17 गो जोक्‍तीक तुइक्‍तीक रुप्‍चा, बौला दुम्‍तीक नु मूर्ख दुम्‍तीक तुइक्‍चा थुं पाता। तन्‍न मेको दा फश कली खेदा पशो खोदेंशो ला बाक्‍त, दे तुइक्‍ताक्‍ङ। \em उपदेसक २:१२; उपदेसक ७:२५\em* \v 18 मारदे हना शुश जोक्‍तीक तुइक्‍तीकेम शुश श्‍येत जपाइक्‍‍ब। गे दोशो जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍नीनी, मोशो श्‍येत जाइनीनी” दे तुइक्‍ताक्‍ङ। \c 2 \s1 नेल्‍ल जाम्‍शा लाइब बाक्‍ब \p \v 1 मिनु गो आंम कली “मुल गो ग्‍येरसीनुङ। मिनु ग्‍येरसीशो थुं कली कोव़शा दाक्‍नुङ। तन्‍न मेको यो जाम्‍शा लाइब ला बाक्‍त, दे तुइक्‍ताक्‍ङ। \v 2 रिस्‍सीचा यो मूर्खे गेय बाक्‍ब। मिनु ग्‍येरसीशा बाक्‍शोनु, मार रिम्‍शो दुम्‍बा ङा? \v 3 गो आंम कली ग्‍येरपाइक्‍चा कली इच्‍का अङगुर शांबु तूता। मो पङानु आं थुंम बाक्‍शो जोक्‍तीक तुइक्‍तीक मला। मूर्ख आ गेय रुप्‍चा कली मोदेंशो पाता। मिनु गो मुर आन कली इच्‍का नाक्‍त रागीम ब्रोंइचा कली रिम्‍शो गेय मार बाक्‍बा, दे रुप्‍चा माल्‍ता। \em हितोपदेस ३१:४\em* \v 4 गो ठेयब गेय पाता। गो आंम कली खिंपुकी सेल्‍शा, अङगुर रू यो सेल्‍तामी। \v 5 गो फल फुल रूपुकी नु बाक्‍तीकपुकी यो सेल्‍शा मेकेर नेल्‍ल खाल ङा फल फुल रवापुकी ख्रुम्‍तामी। \v 6 रिम्‍शो पा बारना बारन ल‍शो रवा आन कली ब्‍वाक्‍कु लुक्‍चा कली ठेयब दोम्‍ली सेल्‍तामी। \v 7 गो वाइलीम वाइलपुकी ग्‍याप्‍तामी। आं खिंमी जरमेशो वाइलीम वाइल यो बाक्‍तेक्‍म। गो शुश बी ब्‍यफ नु क्‍यारश भेडा थुल्‍तामी। गो आं क्‍येङा ङोंइती यरूसलेमम बाक्‍ब सुइ आन के आं के खोइ बी ब्‍यफ नु क्‍यारश भेडा मबाक्‍म। \v 8 गो आं कली सुन चांदी नु रागी रागी ङा पिप रे शुश शोंप तेल्‍तामी। गो कुम्‍सो पाइब मीश मुर नु वोंइश मुर वोइक्‍ताक्‍मी। आंम कली ग्‍येरपाइक्‍चा कली शुश मीश चाक्‍तामी। \p \v 9 यरूसलेममी आं क्‍येङा ङोंइती ङा मुर नेल्‍ल आन क्‍येङा गो ठेयब दुम्‍ती। आं जोक्‍तीक तुइक्‍तीके गो नुन लीत। \em १राजा १०:२३\em* \v 10 गो मार कोव़चा दाक्‍ङा, मेकोन कोव़ता। आं दाक्‍शो नेल्‍ल पाता। मोपा आं पशो गेय नेल्‍लेमी आं थुं कली ग्‍येरपाइक्‍तु। मेको आ श्‍येत पा पशो गेय रे ताता। \v 11 मो हना यो मेको आं पशो गेय नेल्‍ले नु आं मार मार तचा कली श्‍येत पा पशो गेय नेल्‍ल कोव़ङुनु, मेको नेल्‍ल जाम्‍शा लाइब बाक्‍तेक्‍म। मेको नेल्‍ल फश कली खेदा पशो खोदेंशो शोर गाक्‍शो गेय ला बाक्‍तेक्‍म। \s1 तुइक्‍तीक नु मूर्खे जाम्‍शा लाइब \p \v 12 मिनु गो जोक्‍तीक तुइक्‍तीक, निप्‍स ग्‍यशो दुम्‍तीक नु मूर्ख दुम्‍तीके रुप्‍चा थुं पाता। पिपम ङोंइती थुम्‍शो गेय आ क्‍येङा नोले जाक्‍बम मार पने चाप्‍बा ङा? ङोंइती नेल्‍ल पशो बाक्‍त। \v 13 मिनु गो मार ताता देंशा हना, दोपा छिङछिङ क्‍येङा छेङछेङ रिम्‍शो बाक्‍बा, मोपान मूर्ख दुम्‍चा क्‍येङा जोक्‍तीक तुइक्‍तीक रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 14 रुप्‍ब मुर मारेइ मारेइ ताइनीम। तन्‍न मूर्ख चहिं छिङछिङमी गाक्‍नीम। तन्‍न नोले मेको नेल्‍ल खाल का पा लाइनीम। \v 15 मिनु मूर्ख कली दुम्‍तीक आं कली यो दुम्‍ब। गो मारदे जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍ङा? मिनु गो आंमा कली ‘मेको यो जाम्‍शा लाइब बाक्‍ब’ ” देंती। \v 16 मारदे हना जोक्‍ब तुइक्‍ब नु मूर्ख निम्‍फा आस कली नोले सुइम ममिम्‍नीम। मेको निम्‍फा आस कली प्रेंसीब। जोक्‍ब तुइक्‍ब दोदेंशो पा बेक्‍बा, मूर्ख यो मोदेंशो पा बेक्‍‍ब। \em भजन संग्रह ४९:११\em* \v 17 मोपतीके गो ब्रोंइचा मदाक्‍तु। मारदे हना रागीमी पशो गेय नेल्‍ल श्‍येत ला बाक्‍त। मेको नेल्‍ल जाम्‍शा लाइब बाक्‍तेक्‍म। मेको फश कली खेदा पशो खोदेंशो ला बाक्‍त। \s1 गेय पशो नेल्‍ल जाम्‍शा लाइब \p \v 18 रागीमी आं श्‍येत पशो गेय नेल्‍ल आन कली गो काइ मदाक्‍तु। मारदे हना मेको गो आं नोले जाक्‍ब आन कली प्रोंइचा माल्‍नुङ। \em उपदेसक २:२१; भजन संग्रह ३९:७\em* \v 19 मिनु मेको आ नोले जाक्‍ब जोक्‍ब तुइक्‍ब बाक्‍म कों मूर्ख बाक्‍म, दोपा तुइक्‍बा? मो हना यो आ श्‍येत पा पशो गेय नेल्‍ले मेको केन दुम्‍ब। मेको यो जाम्‍शा लाइब बाक्‍त। \v 20 मिनु आं श्‍येत पा मिम्‍शा पशो गेय नेल्‍लेम आं थुं लुक्‍च लत। \v 21 मारदे हना सुइमी जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍शा शुश गेय पाप्‍तु हना यो, मेको आ पशो नेल्‍ल अरु मुर आन कली प्रोंइशा वोइक्‍चा माल्‍ब। मेको ताइब मुरुमी मेको आ पर्बम मारेइ श्‍येत मपशो बाक्‍ब। एको यो जाम्‍शा लाइब नु थम मरिम्‍शो बाक्‍ब। \v 22 मुरुमी रागीम बाक्‍शा शुश श्‍येत गेय पा, मार ताइनीमी ङा? \v 23 मेको नाक्‍त किंत किंत श्‍येत जाइनीम। मिनु नाक्‍दो यो आन थुं नाइक्‍चा मताइनीम। मेको यो जाम्‍शा लाइब बाक्‍ब। \p \v 24 मुरुमी जचा, तूचा नु आंम गेयमी ग्‍येरशा बाक्‍चा क्‍येङा लाक्‍शा अरु मारेइ रिम्‍शो मबाक्‍ब। मेको यो परमप्रभु रे जाक्‍शो तशो बाक्‍नुङ। \em उपदेसक ३:१२,२२; उपदेसक ५:१७; उपदेसक ८:१५; उपदेसक ९:७\em* \v 25 मारदे हना परमप्रभु रे मजाक्‍त हना, सुम जचा नु रिम्‍शो पा बाक्‍चा ताइ‍बा ङा? \v 26 परमप्रभुमी आ दाक्‍शो मुर कली जोक्‍तीक तुइक्‍तीके नु रुप्‍शा ग्‍येरतीक थुं गेब। तन्‍न मरिम्‍शो पाइब आन कली खुप्‍तीक नु तेल्‍तीक गेय पपाइक्‍ब। मिनु नोले मेको नेल्‍ल आ दाक्‍शो मुर आन कली गेब। मेको यो जाम्‍शा लाइब नु फश कली खेदा पशो खोदेंशो ला बाक्‍ब। \em हितोपदेस १३:२२; हितोपदेस २८:८\em* \c 3 \s1 मारेइ मारेइ आन पतीक ना बाक्‍ब \p \v 1 मारेइ मारेइ के पतीक ना बाक्‍ब। रागीमी मारेइ मारेइ आन के पतीक ना बाक्‍ब। \em उपदेसक ८:६; भजन संग्रह ३१:१६\em* \v 2 जरमेतीक ना बाक्‍ब। मिनु बेक्‍तीक ना बाक्‍ब। ख्रुम्‍तीक ना बाक्‍ब। मिनु तुल्‍तीक ना बाक्‍ब। \v 3 साइक्‍तीक ना बाक्‍ब। मिनु सापाइक्‍तीक ना बाक्‍ब। प्रेत्‍तीक ना बाक्‍ब। मिनु सेल्‍तीक ना बाक्‍ब। \v 4 ङाक्‍तीक ना बाक्‍ब। मिनु रित्‍तीक ना बाक्‍ब। रोंका पतीक ना बाक्‍ब। मिनु सिल पतीक ना बाक्‍ब। \v 5 फुल्‍लु फ्रतीक ना बाक्‍ब। मिनु मेको खुप्‍तीक ना बाक्‍ब। मुप्‍तीक ना बाक्‍ब। मिनु ममुप्‍तीक ना बाक्‍ब। \v 6 माल्‍तीक ना बाक्‍ब। मिनु साम्‍तीक ना बाक्‍ब। वोइक्‍तीक ना बाक्‍ब। मिनु ताइक्‍तीक ना बाक्‍ब। \v 7 खाक्‍तीक ना बाक्‍ब। मिनु फेरतीक ना बाक्‍ब। सिक्‍सी पा बाक्‍तीक ना बाक्‍ब। मिनु लोव़ पतीक ना बाक्‍ब। \v 8 दाक्‍तीक ना बाक्‍ब। मिनु मदाक्‍तीक ना बाक्‍ब। लडाइ पतीक ना बाक्‍ब। मिनु दुशा बाक्‍तीक ना बाक्‍ब। \p \v 9 गेय पाइबमी आन श्‍येत पा गेय पशो रे मार ताइनीमी ङा? \v 10 परमप्रभुमी मुर नेल्‍ल आन कली श्‍येत ङा गेय गेप्‍तु। गो मुर मेको गेय पस ङा पस तातामी। \v 11 मेकोमी मारेइ मारेइ आन कली गारपाइश्‍शा सेल्‍तु। मेकोमी गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍तीके मुर आन थुंम वोइक्‍तु। मो हना यो मेकोपुकीमी परमप्रभुमी ङोंइती रे नोले सम्‍म मार पवा, मेको रुप्‍ने मचाप्‍नीम। \em उपदेसक ८:१७\em* \v 12 मुर ब्रोंइमा सम्‍म ग्‍येरशा नु रिम्‍शो पा बाक्‍चा माल्‍नीम। मेको क्‍येङा रिम्‍शो अरु मारेइ यो मबाक्‍ब, दे तुइक्‍नुङ। \em उपदेसक २:२४\em* \v 13 परमप्रभु आ दाक्‍शो मार बाक्‍ब देंशा हना, मुर नेल्‍लेमी जशा, तूशा आन गेयम ग्‍येरशा बाक्‍मल, देंशो बाक्‍ब। \v 14 परमप्रभुमी मार पाइबा, मेको गेना हना यो लीब, दे गो तुइश्‍शो बाक्‍नुङ। मेकेर मारेइ तेम्‍ने नु ग्रुंइने मचाम्‍सीब। मुर नेल्‍लेमी परमप्रभु कली हिंशा मान पामेक्‍ल, दे मोदेंशो पाप्‍तु। \v 15 मार बाक्‍मे, मेको ङोंइती रेन बाक्‍त। मेको मुल दुम्‍ब ङोंइती रेन बाक्‍त। मिनु परमप्रभुमी ङोंइती दुम्‍शो लेंशा दुम्‍पाइक्‍ब। \s1 रागी ङा ठीक निसाफ पतीके \p \v 16 मिनु गो रागीम अर्को का यो ताता। मार ताता देंशा हना, ठीक निसाफ पतीक आ पा ङा काइ मरिम्‍शो पतीक बाक्‍बाक्‍त। ठीक पतीक आ पा ङा जोल पतीक बाक्‍बाक्‍त। \v 17 गो आं थुंमी “परमप्रभुमी ठीक पाइब नु आ अरेशो लोव़ मटीब निम्‍फा आस कली निसाफ पाइब। मारदे हना मेकोमी मारेइ मारेइ नेल्‍ल कली नु गेय नेल्‍ल कली आ पतीक ना सेल्‍तु। \em उपदेसक १२:१४\em* \v 18 गो आं थुंमी मुरपुकी बस्‍तु भाव खोदेंशो नकी, दे तुइक्‍तमेक्‍ल, दे परमप्रभुमी मेको आन कली नाक्‍शा कोव़ब” दे यो मिम्‍ताक्‍ङ। \v 19 मुर नु बस्‍तु भाव आन लां खाल का ङा बाक्‍ब। मेको खाल का ङा पा बेक्‍नीम। का दोपा बेक्‍बा, अर्को यो मोपान बेक्‍ब। मेको नेल्‍ल खाल का ङा पा सोक्‍त कीनीम। मुर आन ततीके बस्‍तु भाव आन क्‍येङा रिम्‍शो मबाक्‍ब। मारदे हना नेल्‍ल जाम्‍शा लाइब बाक्‍नीम। \em भजन संग्रह ४९:१३,२१\em* \v 20 मेको नेल्‍ल बेक्‍‍नीम। मारदे हना मेको नेल्‍ल खप रे दुम्‍शो नम। मोपतीके मेको नेल्‍ल लेंशा खप दुम्‍नीम। \v 21 मिनु मुर आन सोक्‍त चहिं ग्‍येत्‍थ नु बस्‍तु भाव आन सोक्‍त चहिं खप लुक्‍च लाइब, दे सुम तुइश्‍शो बाक्‍बा ङा? \v 22 मोपतीके मुर नेल्‍ले आंम गेयमी ग्‍येरसीशा बाक्‍कीन। मेको नेल्‍ल क्‍‍येङा रिम्‍शो बाक्‍ब। मारदे हना मुरुमी आ नोले मार दुम्‍बा, दोपा तुइक्‍ने चाप्‍बा ङा? \c 4 \s1 दिप्‍चा पुंइसीब नु श्‍येत जाइब \p \v 1 मिनु गो रागीम कोव़ङुनु, मेकेर थम मरिम्‍शो पशो ताता। गो दिप्‍चा पुंइसीशो आन ङाक्‍शो ताता। मेको आन कली लेम्‍ब सुइ मबाक्‍म। मेको मरिम्‍शो पाइब सक्ति पाइश्‍शो बाक्‍तेक्‍म। दिप्‍चा पुंइसीब आन कली चहिं लेम्‍ब सुइ मबाक्‍म। \v 2 बेक्‍शो मुर, ब्रोंइशो आन क्‍येङा ग्‍येरसीशो बाक्‍नीम, दे तुइक्‍ताक्‍ङ। \v 3 तन्‍न मेको निम्‍फा आस क्‍येङा मुल मजरमेशो मुर ग्‍येरसीशो बाक्‍ब। मारदे हना मेकोमी रागीम मरिम्‍शो दुम्‍शो मतशो बाक्‍ब। \em उपदेसक ६:३\em* \p \v 4 मिनु गो मार ताता देंशा हना, मुरपुकी श्‍येत पा अरु आन कली गेहे पतीके रे जोक्‍ब दुम्‍नीम। मेको यो जाम्‍शा लाइब नु फश कली खेदा पशो खोदेंशो ला बाक्‍ब। \v 5 मूर्ख मुर फिम्‍ला पा बाक्‍ब। मिनु आ खतम दुम्‍तीक आंमान चाक्‍ब। \v 6 फश कली खेदा पशो खोदेंशो पा, शुश श्‍येत पा शुश चेम्‍चा क्‍येङा, थुं नाइश्‍शा इच्‍का खोइ चेम्‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। \em हितोपदेस १५:१६\em* \p \v 7 मिनु गो लेंशा रागीम अरु जाम्‍शा लाइब थोव़क तातामी। \v 8 मेको मार ताता देंशा हना तमी तौ नु सुइ लोक्‍ब मपाइश्‍शो मुर का बाक्‍त। तन्‍न मेकोमी शुश श्‍येत पा गेय पाइबाक्‍त। आ गेय गेनायो मथुम्‍थु, आ शोंपोम थुं मनुइबाक्‍त। मिनु काबु मेकोमी आंम कली “गो मारदे मोदेंशो श्‍येत ङा गेय पना पन बाक्‍नुङ? गो मारदे आंम कली मारेइ रिम्‍शो मपाइनुङा?” देंत। मेको यो जाम्‍शा लाइब नु श्‍येत जतीक ला बाक्‍ब। \v 9 मिनु का क्‍येङा निक्‍शी दुम्‍शो रिम्‍शो बाक्‍ब। मारदे हना मेकोपुकीमी आंम श्‍येत पा पशो गेय रे पा रिम्‍शो ततीक ताइनीम। \em उत्‍पत्ती २:१८\em* \v 10 दोकका पा का थिस्‍साक्‍व हना, मेको आ वारचमी मेको कली पोक्‍ब। तन्‍न आबी, का ला दुम्‍शा थिश्‍शोनु, पोक्‍शा वारच पाइब मबाक्‍त हना, मरिम्‍शो दुम्‍ब। \v 11 मोदेंशो पा मुर निक्‍शी काथा इप्‍ताक्‍स हना, मेको निक्‍शी जे‍नीस। तन्‍न का ला इप्‍शोनु, दोपा जे‍चा ङा? \v 12 का कली अरुमी फ्रुइ‍नीम। तन्‍न निक्‍शी दुम्‍ताक्‍स हना, आंम कली प्रोंइने चाप्‍नीस। थमा पा पोया सांमी किरशो डोरी रीब पा मब्रोइक्‍‍ब। \s1 रिम्‍शो दुम्‍चा यो जाम्‍शा लाइब \p \v 13 अर्ती मनेंब खूशो मूर्ख पिप क्‍येङा जोक्‍ब तुइक्‍ब प्रुङग ठिटा का दुम्‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 14 मेको जेल्‍खान रे ग्रूशा पिप दुम्‍शो बाक्‍म कों? मेको प्रुङग बाक्‍त हना यो पिप दुम्‍ने चाप्‍ब। \v 15 गो रागी ङा मुर नेल्‍ल मेको पिप आ गेय पाइब ठिटा आ नोले खोइश्‍शो तातामी। \v 16 मेकोमी शुश मुर आन कली वारच पाप्‍तु। तन्‍न मेको क्‍येङा नोले जाक्‍बपुकी मेको तशा मग्‍येरसम। मेको थमा पा जाम्‍शा लाइब नु फश कली खेदा पशो खोदेंशो बाक्‍ब। \c 5 \s1 परमप्रभु कली मान पा हिनीन \p \v 1 परमप्रभु आ खिं लनीनु, मूर्ख आन क्‍योरशा चढ़ेशो चढे़चा क्‍येङा परमप्रभु आ लोव़ होस पा नेंचा रिम्‍शो बाक्‍ब। मारदे हना मूर्खमी मरिम्‍शो पचा प्रोंइस मजोक्‍नीम। \em भजन संग्रह १५:१; यसैया ३३:१४-१६; मत्ती ५:२३-२४; १सामुएल १५:२२\em* \v 2 ब्‍वाक्‍चा कली मचुइक्‍‍तीन। परमप्रभु आ ङोंइती रीब पा लोव़ मपन। परमप्रभु स्‍वर्गमी बाक्‍ब। गे चहिं रागीम बाक्‍नीनी। मोपतीके शुश मब्‍वाक्‍कीन। \v 3 दोपा शुश सुर्ता पतीकेम ङोमु ताइ‍नीमी, मोपा मूर्खमी शुश लोव़ पाइब। \em याकूब १:१९; मत्ती ६:७\em* \p \v 4 गे परमप्रभु आ ङोंइती कसम जनीनु, मेको खाप्‍चा कली देश मपने। परमप्रभु मूर्ख आन कली तशा मग्‍येरब। गे इन कसम जशो खाप्‍पीन। \em ब्‍यवस्‍था २३:२२; १सामुएल १:११,२८; भजन संग्रह ५०:१४\em* \v 5 कसम जशा मखाप्‍चा क्‍येङा, कसम मजशो रिम्‍शो दुम्‍ब। \v 6 इ लोव़मी इ कली पाप मपपदल। मिनु परमप्रभु आ खिं ङा लोव़ कुरब कली “आं कबल पशो प्रेंदु बाक्‍त” मदेंनीन। इ लोव़मी पतीके परमप्रभु गाइश्‍शा इ गेय नेल्‍ल खतम पोक्‍ब। \v 7 शुश लोव़ नु शुश ङोमुमी जाम्‍शा लाइब सेल्‍ब। मोपतीके परमप्रभु कली मान पा हिनीन। \em येरमीया २३:२७-२८\em* \s1 शोंप यो जाम्‍शा लाइब बाक्‍ब \p \v 8 राज्‍य कामी प्रुङग आन कली दिप्‍शो नु मेको आन कली ठीक निसाफ मपशो ताइ‍तीनी हना, छक मलाक्‍कीन। मारदे हना मेको आन क्‍येङा अधिकार पाइश्‍शो का बाक्‍ब। मिनु मेको नेल्‍ल आन क्‍येङा ठेयब अर्को का बाक्‍ब। \em प्रस्‍थान २३:६\em* \v 9 पिपमी रू ङा गेय पाइब आन कली अरेशा रिम्‍शो कोव़तु हना, मेको रागी रिम्‍शो दुम्‍ब। \p \v 10 सुमी क्‍येट दाक्‍बा, मेको कली क्‍येटीमी गेनायो मजाक्‍दीप्‍ब। सुम शोंप दाक्‍बा, मेको मुर आ चेम्‍शोमी गेनायो मरूब। मेको यो जाम्‍शा लाइब बाक्‍ब। \em हितोपदेस २८:२२; लूका १२:१५\em* \p \v 11 शोंप शुश बारमेनु, मेको जाइबपुकी यो बारनीम। मिनु मेको होव़प कली कोव़चा ङा लाक्‍शा, अरु मार रिम्‍शो दुम्‍बा ङा? \p \v 12 शुश गेय पाइब मुर दोशो जाप्‍तु हना यो, निन्‍द्रा पचा दाक्‍ब। तन्‍न शोंप पाइश्‍शो मुर आ शुश शोंपोम पतीके मेको कली निन्‍द्रा मजाक्‍ब। \p \v 13 गो रागीमी थम श्‍येत लाक्‍चा ङा मरिम्‍शो पशो का तशो बाक्‍नुङ। मेको मार बाक्‍ब देंशा हना मुरुमी आंमा खतम दुम्‍चा कली शोंप तेल्‍शो बाक्‍ब। \em मत्ती १९:२२\em* \v 14 मेकोमी दोकका पा आ शोंप थुमा नोले, मेको के आल दुम्‍ब। मेना मेको आ गुइमी मारेइ मबाक्‍ब। \v 15 मुर ममा आ कोव़ज रे पा शिश्रा जाक्‍ब। मिनु मेको दोपा जाक्‍मे, मोपान लेश्‍शा लाइ‍ब। मेकोमी आ श्‍येत पा चेम्‍शो मारेइ लाइक्‍चा मताइब। \em अय्‍युब १:२१; भजन संग्रह ४९:१८; १तिमोथी ६:७\em* \v 16 एको यो श्‍येत लाक्‍चा ङा मरिम्‍शो का बाक्‍ब। मुर दोपा जाक्‍बा, मोपान लेश्‍शा लाइ‍ब। मिनु मेको कली मार रिम्‍शो दुम्‍बा ङा? मारदे हना मेको आ पशो श्‍येत नेल्‍ल फश खोदेंशो दुम्‍ब। \v 17 मुरुमी आन ब्रोंइतीक नाक्‍त सम्‍म श्‍येत पा जशा तूशा, हिंशा, रोइ पा, सुर्ता पाइनीम। \p \v 18 मिनु गो मार ताता देंशा हना, परमप्रभुमी गेशो एको इच्‍का नाक्‍ती ब्रोंइतीकेमी रागीम जचा, तूचा नु आंम श्‍येत पा पशो गेयमी ग्‍येरसीचा मुर कली रिम्‍शो बाक्‍त। मारदे हना मेकोन, मेको आ भाग बाक्‍ब। \v 19 मेको क्‍येङा लाक्‍शा परमप्रभुमी मुर आन कली शुश शोंप नु रूपुकी गेब। मिनु मेको कली मेको नेल्‍ल ताक्‍चा नु आंम गेयमी ग्‍येरशा बाक्‍चा गेब। मेको परमप्रभु आ गेतीक बाक्‍ब। \v 20 मेकोमी आ ब्रोंइतीक नाक्‍त शुश ममिम्‍ब। मारदे हना परमप्रभुमी मेको कली आ थुंमी ग्‍येरपाइश्‍शा वोइक्‍ब। \em भजन संग्रह ७३:२६\em* \c 6 \s1 परमप्रभुमी मारेइ मारेइ गेब \p \v 1 गो रागीमी अर्को मरिम्‍शो का यो तशो बाक्‍नुङ। मेकोमी मुर आन कली थाम्‍पा दिप्‍शो बाक्‍ब। \v 2 परमप्रभुमी मुर आन कली शोंप, रू नु मान ततीक गेब। मोपा मेको कली आ दाक्‍शो प‍चा कली मारेइ श्‍येत मदुम्‍ब। तन्‍न परमप्रभुम मेको कली मेको ग्‍येरशा जचा मगेथु, अर्को मुर कली ग्‍येरशा जचा गेब। मेको यो जाम्‍शा लाइब बाक्‍ब। \v 3 सुइ मुर का के सहे का जना आल बाक्‍शा, मेको शुश बर्स ब्रोंइशा यो आ चेम्‍शो जशा मग्‍येरसीब, रिम्‍शो पा थिम्‍चा यो मपुंइसीब। मेको क्‍येङा शाम्‍शा लशो आल कली रिम्‍शो बाक्‍ब। \em उपदेसक ४:३\em* \v 4 शाम्‍शा लशो आल जाम्‍शा लचा कली जर‍मेसीशो बाक्‍ब। मिनु मेको छिङछिङमी जाम्‍शा लाइब। मिनु छिङछिङमीन मेको आ नें सुम्‍ब। \v 5 मेकोम गेनायो नां मतशो बाक्‍ब। मेकोम मारेइ मजोक्‍शो यो बाक्‍ब। मो हना यो मेको मुर क्‍येङा मेको आल आ नाइश्‍शो रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 6 मेको मुर हजार का बर्स ब्रोंइ‍शा यो आ दाक्‍शो पने मचाप्‍तु हना, मेको मार नाइक्‍चा ताइबा ङा? मेको नेल्‍ल मबेक्‍नीमी ङा? \p \v 7 मुर आ श्‍येत पशो नेल्‍ल आ कोव़ज प्रिंचा कली ला बाक्‍ब। मो हना यो मेको आ शोव़लु बेक्‍तीक गेनायो मनुप्‍ब। \em उपदेसक १:८\em* \v 8 मूर्ख मुर क्‍येङा जोक्‍ब तुइक्‍ब मारम रिम्‍शो बाक्‍नीमी? प्रुङग मुर अर्को आन ङोंइती रिम्‍शो पस जोक्‍शा, मार ताइबा ङा? \v 9 मार मार माल्‍नुङ, दे शुश मिम्‍चा क्‍येङा आ तशोम ग्‍येरसीशा बाक्‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। मेको यो जाम्‍शा लाइब नु फश कली खेदा पशो खोदेंशो बाक्‍ब। \p \v 10 मार बाक्‍बा, मेको नेल्‍ल आन नें वोइक्‍ने थुम्‍शो बाक्‍ब। मिनु मुर आ थुंम मार बाक्‍बा, मेको तुंइसीब। आंम क्‍येङा बोल्‍यो मुर कली सुइमी मारेइ देंने मचाप्‍ब। \em अय्‍युब ९:२-४,३२\em* \v 11 मेको शुश लोव़ पाप्‍तु हना यो, मेको क्‍येङा शोर गाक्‍शो बाक्‍ब। मिनु तेको रिम्‍शो बाक्‍बा? \v 12 मुर इच्‍का नाक्‍त ब्रोंइब बाक्‍ब, मार रिम्‍शो बाक्‍मे, मेको सुम तुइक्‍बा ङा? मुर आ नाक्‍त वांकु खोदेंशो पा लाक्‍ब। मेको बेक्‍शा लम नोले मार दुम्‍बा, दे सुम देंने चाप्‍बा ङा? \em १इतिहास २९:१५; भजन संग्रह १४४:४\em* \c 7 \s1 नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब रुप्‍तीक \p \v 1 शुश क्‍येट लाइब ख्रेक्‍तीक क्‍येङा रिम्‍शो नें ठेयब बाक्‍ब। मिनु जरमेशो नाक्‍त क्‍येङा बेक्‍तीक नाक्‍त रिम्‍शो बाक्‍ब। \em हितोपदेस २२:१\em* \v 2 भोज जतीक खिंम लचा क्‍येङा रोंका प‍शो खिंम ल‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। मारदे हना मुर नेल्‍ल मोदेंशो पा लाइनीम। मिनु मुल सम्‍म ब्रोंइशो मुरपुकीमी मेको आ पर्बम मिम्‍नीम। \v 3 रित्‍चा क्‍येङा सुर्ता पचा रिम्‍शो बाक्‍ब। मारदे हना सुर्ता पतीकेम थुं कली रिम्‍शो सेल्‍ब।। \v 4 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आ थुं रोंका पतीक खिंम बाक्‍ब। तन्‍न मूर्ख आ थुं आंम दला दाक्‍स पतीक खिंम बाक्‍ब। \v 5 मूर्ख आ कुम्‍सो नेंचा क्‍येङा, जोक्‍ब तुइक्‍ब आ हुइश्‍शो नें‍चा रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 6 मूर्ख आ रिश्‍शो, चू चोशानु बुक्‍शो मी खोदेंशो बाक्‍ब। मेको यो जाम्‍शा लाइब बाक्‍ब। \v 7 थमा पा दिप्‍बपुकीम जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आन कली मूर्ख सेल्‍नी‍म। घूसमी मुर आन थुं मरिम्‍शो सेल्‍ब। \v 8 गेय पचा गोशो क्‍येङा थुम्‍शो रिम्‍शो दुम्‍ब। ठेयब लेश्‍शो थुं पाइश्‍शो दुम्‍चा क्‍येङा फाल्‍तीक थुं पाइश्‍शो दुम्‍चा रिम्‍शो बाक्‍‍ब। \v 9 रीब पा मगाइक्‍तो। मारदे हना गाइक्‍‍तीक मूर्ख आन थुंम बाक्‍ब। \em याकूब १:१९\em* \v 10 गेपुकीम “ङोंइती ङा नाक्‍त, मुल ङा नाक्‍त क्‍येङा मारदे रिम्‍शो बाक्‍मा?” दे मदेनीन। मारदे हना जोक्‍ब तुइक्‍बपुकीम मोदेंशो लोव़ हिल्‍लो मपाइनीम। \v 11 जोक्‍तीक तुइक्‍तीके किकी पिपी आन गेशो शोंप खोदेंशो पा रिम्‍शो बाक्‍ब। मिनु मेकोमी ब्रोंइब आन कली रिम्‍शो पाइब। \v 12 दोपा क्‍येटीम मुर आन कली वारच पाइबा, मोपा जोक्‍तीक तुइक्‍तीकेम यो मुर आन कली वारच पाइब। मिनु जोक्‍तीक तुइक्‍तीकेमी मुर आन कली ब्रोंइचा गेब। \em हितोपदेस ३:१-२\em* \v 13 परमप्रभु आ गेय मिम्‍तीन। मेको आ रोप्‍शो थोव़क कली सुमी दिंपाइक्‍ने चाप्‍बा ङा? \em उपदेसक १:१५\em* \p \v 14 नाक्‍त रिम्‍शो दुम्‍मेनु ग्‍येरसीन। तन्‍न नाक्‍त मरिम्‍शो दुम्‍मेनु मिम्‍तीन। मेको निम्‍फा परमप्रभुमी सेल्‍शो बाक्‍ब। मोपा मुरुमी नोले आंम कली मार दुम्‍बा, दे मतुइक्‍नीम। \p \v 15 गो आं इच्‍का नाक्‍त ब्रोंइतीकेमी ठीक पाइब मुर आ ठीक पशोमी खतम दुम्‍शो नु मरिम्‍शो मुर आ मरिम्‍शो पशोमी शुश बर्स ब्रोंइशो ताता। \em उपदेसक ८:१४; भजन संग्रह ७३:१२-१४\em* \v 16 शुश ठीक पाइब मदुमो। मिनु शुश जोक्‍ब तुइक्‍ब यो मदुमो। गे मारदे आंमा खतम सेल्‍सीनेवे? \em लूका १८:११-१२\em* \v 17 गे परमप्रभु आ अरेशो मटीब नु शुश मूर्ख यो मदुमो। गे मारदे बेक्‍ची मजाक्‍थु बेक्‍चा दाक्‍नेवे? \v 18 का कली वोतीन नु अर्को कली यो मप्रोनीन। मारदे हना परमप्रभु कली मान पा हिं‍ब, मेको नेल्‍ल रे ङोन बाक्‍नीम। \p \v 19 जोक्‍तीक तुइक्‍तीकेमी जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर कली सहर ङा १० जना हुकुम पाइब आन क्‍येङा यो सक्ति पाइश्‍शो सेल्‍ब। \p \v 20 थमा पा रागीमी मारेइ मारेइ ठीक पाइब नु गेनायो पाप मपाइब सुइ मबाक्‍नीम। \em भजन संग्रह १४:३\em* \p \v 21 मुरपुकीमी देंशो लोव़ नेल्‍ल मनेनो। मो पाप्‍तीवी हना इ वाइलीमी इ कली सराप प‍शो नें‍नेवे। \v 22 मारदे हना गे गिश खेयप अरु आन कली सराप पवी, मेको इ थुंम बाक्‍ब। \p \v 23 गो मारेइ मारेइ जोक्‍तीक तुइक्‍तीकेम नाक्‍शा कोव़ता। मिनु गो “थमा पा जोक्‍ब तुइक्‍ब दुम्‍नुङ” देंती। तन्‍न रुप्‍ने मचबु। \v 24 शुश ङोन बाक्‍ब नु शुश लुक्‍च लशो थोव़क सुम तुइक्‍ने चाप्‍बा ङा? \v 25 मोपतीके गो जोक्‍तीक तुइक्‍तीक नु नेल्‍ल तुइक्‍चा थुं पाता। मिनु परमप्रभु आ अरेशो मटिचा मूर्ख गेय बाक्‍ब। मिनु मूर्ख गेयमी निप्‍स ग्‍यशो दुम्‍शो बाक्‍ब। \em भजन संग्रह १४:१\em* \v 26 मेको बेक्‍तीक क्‍‍येङा मरिम्‍शो ब्‍वारद दाइश्‍शो खोदेंशो मीश मुर बाक्‍त। मेको आ थुं थेम्‍लु नु मेको आ गुइ चहिं पाइक्‍‍तीक साङलो बाक्‍त। सुम परमप्रभु कली ग्‍येरपाइक्‍बा, मेको रे ब्रोंइब। तन्‍न मेकोमी पाप पाइब कली चहिं आ ग्‍याइलीम रेप्‍ब। \em हितोपदेस २:१६-२२\em* \v 27 शेंबमी “गो मार तुइक्‍तु, मेको नेनीन। गो नेल्‍ल रिम्‍शो पा तुइक्‍चा कली नाक्‍ताक्‍ङ। \v 28 गो रिम्‍शो मुर माल्‍ना माल्‍न बाक्‍ङानु हजार का वोंइश मुर आन दातेमी मुर का ला रिम्‍शो पाइब थित्‍ता। तन्‍न मीश मुर आन दातेमी का यो मथिदु। \v 29 परमप्रभुमी मुर आन कली ठीक पाइब सेल्‍तु। तन्‍न मुरपुकीम आन दाक्‍शो पाइनीम” देंत। \em उत्‍पत्ती १:२७\em* \c 8 \s1 पिप आ देंशो टिने \p \v 1 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर खोदेंशो सु बाक्‍बा? एको लोव़ आ अर्थ सुम तुइ‍क्‍बा ङा? जोक्‍तीक तुइक्‍तीकेमी मुर आन कुल हाक्‍शो सेल्‍ब। मिनु मेको आ किक्‍शो कुल फाइश्‍शा रिम्‍शो सेल्‍ब। \p \v 2 पिप आ देंशो टिवो। मारदे हना गे परमप्रभु आ ङोंइती कसम जाप्‍तीवी। \v 3 पिप आ बाक्‍तीक रे गाक्‍चा कली मचुइक्‍तो। गे मरिम्‍शो मपावो। मारदे हना पिपमी मार पचा दाक्‍बा, मेको पाइब। \v 4 पिप आ लोव़मी सक्ति बाक्‍ब। सुम मेको कली “हजुर, गे मार पनी” देंने चाप्‍बा? \v 5 सुम परमप्रभु आ शेंशो टीबा, मेको कली मारेइ मरिम्‍शो मदुम्‍ब। मिनु जोक्‍ब तुइक्‍ब मुरुमी ठीक गेय पची ना गेय पस जोक्‍ब। \v 6 मुरुमी मार मार पाइनीमी, मेको पतीके ना नु निसाफ पची ना बाक्‍ब। मुर आन मरिम्‍शो पतीकेम मुर आन कली दिप्‍ब। \em उपदेसक ३:१\em* \v 7 नोले ङा लोव़ सुइमी मतुइक्‍नी‍म। मोपतीके सुइम मुर आन कली नोले मार दुम्‍बा, मेको देंने मचाप्‍नीम। \em उपदेसक १०:१४\em* \v 8 फश कली तेक्‍शा वोइक्‍तीक सक्ति सुइ के मबाक्‍ब। मोपान आंम बेक्‍तीक नाक्‍त कली सुइमी तेक्‍ने मचाक्‍ब। दोपा लडाइ पची ना सुइ खिं लचा मताइनीमी, मोपान मरिम्‍शो पतीकेमी मरिम्‍शो पाइब कली गेनायो मप्रोंइब। \v 9 गो रागीम पशो नेल्‍ल कोव़ङुनु, नेल्‍ल ताता। सक्ति पाइश्‍शो मुरुमी अरु आन कली दिप्‍शा वोइक्‍नीम। \s1 ठीक पाइब नु ठीक मपाइब \p \v 10 मिनु गो परमप्रभु आ अरेशो मटीब मुर थिम्‍चा पुंइसीशो ताता। ठीक पाइब चहिं परमप्रभु आ सहर रे ग्रुंइचा पुंइसीशो बाक्‍तेक्‍म। मिनु सहरमी सुइमी मेको आन कली ममिम्‍बाक्‍तेक्‍म। मेको यो जाम्‍शा लाइब बाक्‍ब। \v 11 मुरुमी मरिम्‍शो पाप्‍तु हना, रीब पा सजाइ मताप्‍तु हना, मेकोमी मरिम्‍शो पना पन बाक्‍ब। \em अय्‍युब ३५:१५-१६; मलाकी ३:१४-१५\em* \v 12 मरिम्‍शो पाइब मुर सहे का खेयप मरिम्‍शो पशा यो शुश नाक्‍त सम्‍म ब्रोंइशा बाक्‍नीम। मो हना यो परमप्रभु कली मान पा हिंब नु आ ङोंइती बाक्‍ब आन कली रिम्‍शो दुम्‍ब, दे गो तुइक्‍नुङ। \em भजन संग्रह ३७:१८; भजन संग्रह ७३:१७-२६\em* \v 13 तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो मटीब आन कली गेनायो रिम्‍शो मदुम्‍ब। मिनु शुश ब्रोंइचा यो मताइनीम। मारदे हना मेकोपुकीमी परमप्रभु कली मान पा महिंनीम। \p \v 14 रागीम अर्को जाम्‍शा लाइब गेय का यो दुम्‍ना दुम्‍न बाक्‍ब। ठीक पाइब बाक्‍नीम। मेकोम परमप्रभु आ अरेशो मटीब खोदेंशो पा ताइनीम। मिनु परमप्रभु आ अरेशो मटीब बाक्‍नीम। मेको ठीक पाइब खोदेंशो पा बाक्‍चा ताइनीम। एको यो जाम्‍शा लाइब बाक्‍ब। \em उपदेसक ७:१५\em* \v 15 मोपतीके गे ग्‍येरसीशा बाक्‍कीन। मारदे हना रागीमी मुर आन कली जचा तूचा नु ग्‍येरशा बाक्‍चा ङा लाक्‍शा, अरु मारेइ रिम्‍शो मबाक्‍ब। परमप्रभुमी गेशो ब्रोंइतीकेमी गिश श्‍येत बाक्‍त हना यो, मेको पने चाप्‍नीम। \em उपदेसक २:२४\em* \p \v 16 मिनु गो रागीमी मुरपुकीमी मइप्‍थु नाक्‍दो नाक्‍ती गेय पशो कोव़चा कली नु जोक्‍तीक तुइक्‍तीक मार बाक्‍मे, मेको तुइक्‍चा कली आं थुं हिरताक्‍ङ। \v 17 मिनु परमप्रभुमी पशो गेय नेल्‍ल ताता। रागीम मार दुम्‍बा, मेको सुइमी तुइक्‍ने मचाप्‍‍नी‍म। मुरपुकीमी मेको तुइक्‍चा कली शुश श्‍येत पाम्‍तेक्‍म हना यो, मेको नेल्‍ल रुप्‍ने मचाप्‍नीम। तेकोइ जोक्‍ब तुइक्‍ब मुरुमी “गो मेको तुइक्‍नुङ” देंत हना यो, मेकोम थमा पा मतुइ‍श्‍शो बाक्‍ब। \em उपदेसक ३:११; यसैया ५५:८-९\em* \c 9 \s1 मुर आन दुम्‍तीक का बाक्‍ब \p \v 1 एको लोव़ नेल्‍ल रे पा गो मार मिम्‍ताक्‍ङ देंशा हना, ठीक पाइब नु जोक्‍ब तुइक्‍ब आन पतीक मारेइ मारेइ परमप्रभु आ गुइमी बाक्‍बाक्‍त। तन्‍न मुरुमी आंम कली दाक्‍तीक नु काइ मदाक्‍तीक ताइनीम। तन्‍न मेको मतुइक्‍बाक्‍तेक्‍म। \v 2 मारदे हना जाम्‍शा लतीक नु मरिम्‍शो दुम्‍तीके मुर नेल्‍ल आन कली दुम्‍ब। ठीक पाइब नु परमप्रभु आ अरेशो मटीब, रिम्‍शो पाइब नु मरिम्‍शो पाइब, ग्रांग्रा मदिशो नु ग्रांग्रा दिशो, चढ़ेतीक चढ़ेब नु मचढ़ेब, पाप पाइब नु मपाइब नु कसम जाइब नु मजाइब, नेल्‍ल नोले खाल का ङा पा जाम्‍शा लाइनीम। \em उपदेसक २:१४; अय्‍युब ९:२२\em* \v 3 रागीम दुम्‍तीक गेय नेल्‍लेमी मरिम्‍शो पतीक बाक्‍ब। मेको नेल्‍ल बेक्‍शा लाइनीम। मुर नेल्‍ल आन थुं मरिम्‍शो पतीकेमी ब्रीशो बाक्‍ब। मिनु मेकोपुकी ब्रोंइमा सम्‍म आन थुं हेंथे पतीकेम ब्रीशो बाक्‍ब। मिनु मेको नोले मेको बेक्‍शोपुकी नु बाक्‍थ लाइ‍नी‍म। \em उपदेसक ८:११\em* \v 4 तन्‍न ब्रोंइशा बाक्‍बपुकी नु बाक्‍ब आन के आस बाक्‍ब। बेक्‍शो गुप्‍स क्‍येङा ब्रोंइशा बाक्‍शो कुचुम रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 5 ब्रोंइशा बाक्‍शोपुकीम “गो बेक्‍नीकी” दे तुइश्‍शो बाक्‍नीम। तन्‍न बेक्‍शोपुकीम मारेइ मतुइक्‍नी‍म। मेको आन कली मारेइ इनाम मबाक्‍ब। मेको आन कली मिम्‍तीक यो जाम्‍शा लाइब। \v 6 मेको आन दाक्‍तीके, काइ मदाक्‍तीक नु गेहे पतीक नेल्‍ल जाम्‍शा लत। मेकोपुकीम रागीम मार दुम्‍शो बाक्‍मे, मेको मारेइ ममिम्‍नीम। \p \v 7 आंम इ लां गाक्‍को, इ जतीक थोव़क ग्‍येरशा जावो। ग्‍येरशा इ अङगुर शांबु तूङो। मारदे हना परमप्रभुमी इ पशो गेय दाक्‍ब। \em उपदेसक २:२४\em* \v 8 गेना हना यो रिम्‍शो वा फेक्‍शा इ ब्रोव़शो तेल ख्रेक्‍सो। \v 9 परमप्रभुमी गेशो इच्‍का नाक्‍त ब्रोंइशा बाक्‍तीकेमी आंम दाक्‍शो मीश नु ग्‍येरशा बाक्‍को। मारदे हना रागीमी इ श्‍येत पा पशो गेय ङा भाग मेको बाक्‍ब। \em हितोपदेस ५:१८-१९\em* \v 10 इ ङोंइती मार गेय बाक्‍मे, मेको इ सक्ति नेल्‍लेमी पावो। मारदे हना बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीकेम मारेइ मिम्‍तीके, जोक्‍तीके नु तुइक्‍तीके मबाक्‍ब। \p \v 11 गो रागीमी अर्को थोव़क का यो त‍शो बाक्‍नुङ। रीब पा दोरब मग्रा‍ब। सक्ति पाइश्‍शो लडाइ पाइबमी लडाइ मग्रा‍ब। जोक्‍ब तुइक्‍बमी जचा मताइब। शुश निप्‍स पाइश्‍शो मुरुमी क्‍येट मचेम्‍ब। जोक्‍ब मुरुमी मान मताइब। तन्‍न नेल्‍लेमी आन गेय पतीक ना नु रागी दोपा बाक्‍बा, मुर आन गेय दुम्‍बा देय मदुम्‍बा मेको ताइ‍नीम। \em हितोपदेस १६:९\em* \v 12 मिनु हिंचा ङा श्‍येत गेना जाक्‍बा, सुइम मतुइक्‍नीम। शिशी मपाइब आन ग्‍याइलीम ङांइ रेश्‍शो नु ब्‍वारदम चिक्‍ब रेश्‍शो खोदेंशो पा मुरपुकी यो ममिम्‍थु हिंचा ङा श्‍येत जशा बेक्‍नीम। \s1 जोक्‍तीक तुइक्‍तीक ठेयब बाक्‍ब \p \v 13 गो रागीमी जोक्‍तीक तुइक्‍तीक का यो ताता। मेको थम ठेयब बाक्‍त। \v 14 साइ ङोंइती शुश मुर मबाक्‍शो आइक्‍च सहर का बाक्‍त। मिनु मेको कली शुश सक्ति पाइश्‍शो पिपमी लडाइ तोवा बाक्‍त। मेको सहर कली पुम्‍शा, गारो ङोइक्‍तीक यो सेला बाक्‍त। \v 15 मेको सहरमी जोक्‍ब तुइक्‍ब प्रुङग मुर का बाक्‍माक्‍‍त। मिनु मेकोमी आ जोक्‍तीक तुइक्‍तीकेमी मेको सहर कली प्रोना बाक्‍त। तन्‍न मेको प्रुङग मुर कली सुइमी ममिम्‍‍तमे बाक्‍त। \v 16 मिनु गो “सक्ति क्‍येङा जोक्‍तीक तुइक्‍तीक ठेयब बाक्‍ब” देंती। तन्‍न मेको प्रुङग मुर आ जोक्‍तीक तुइक्‍तीक कली आइक्‍च मिम्‍ताक्‍म। मेको आ लोव़ कली सुइमी यो ममिम्‍तेम। \v 17 ठेयब सेंदा पा मूर्ख सासन पाइब आ लोव़ क्‍येङा, जोक्‍ब तुइक्‍ब आ ओंखां पा देंशो लोव़ टीनीम। \v 18 लडाइ पतीक या क्‍येङा जोक्‍तीक तुइक्‍तीक रिम्‍शो बाक्‍ब। तन्‍न पाप पाइब कामी शुश रिम्‍शो गेय आन कली खतम सेल्‍ब। \c 10 \s1 मूर्ख नु जोक्‍ब तुइक्‍ब \p \v 1 मिनु दोपा बेक्‍शो चुरमुमी ब्रोव़शो रिना पाइश्‍शो ख्रेक्‍तीक कली राक्‍पाइक्‍बा, मोपा इच्‍का खोइ मूर्ख दुम्‍तीकेमी जोक्‍तीक तुइक्‍तीक नु मान ततीक नेल्‍ल खतम पोक्‍ब। \v 2 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर ठीक लांमी गाक्‍शो बाक्‍ब। तन्‍न मूर्ख मुर दूली लांम गाक्‍शो बाक्‍ब। \v 3 मूर्ख मुर लांम गाक्‍मेनु, मारेइ ममिम्‍ब। मिनु नेल्‍ल आन कली आ मूर्ख दुम्‍तीके कोंइब। \v 4 इ ठेयब मुर इ तशा गाइक्‍ताक्‍व हना यो, इ गेय प‍चा मप्रोनो। सिक्‍सी पा बाक्‍शोनु, ठेयब मरिम्‍शो प‍शो यो जाम्‍शा लाइब। \p \v 5 गो रागीमी मरिम्‍शो का तशो बाक्‍नुङ। मेको ठेयब दूली गेय सासन पाइबम ला पने चाप्‍ब। \v 6 मूर्ख आन कली ठेयब मुर सेल्‍नीम। तन्‍न शोंप पाइश्‍शोपुकी आइक्‍च दुम्‍शा बाक्‍नी‍म। \v 7 गो वाइलपुकी चहिं शारा ङोइश्‍शा नु सासन पाइब आ तौ चहिं वाइल खोदेंशो पा खोइलीम गाक्‍शो त‍शो बाक्‍नुङ। \v 8 बिक्‍तीक दोइब मुर मेको आंमान बिक्‍ने चाप्‍ब। मिनु गारो प्रेप्‍ब कली बुस्‍सुमी कोक्‍ने चाप्‍ब। \em हितोपदेस २६:२७\em* \v 9 फुल्‍लु ख्रोइक्‍‍ब मुर गार दुम्‍ने चाक्‍ब। मिनु शी ख्रोइक्‍ब मुर आ गेय रे श्‍येत जने चाप्‍‍ब। \v 10 खा महेश्‍शो बाक्‍त हना, मेको कली शुश बोल माल्‍ब। तन्‍न जोक्‍तीक तुइक्‍तीकेम मेको कली रिम्‍शो सेल्‍ब। \v 11 बुस्‍स कली लाटा सेल्‍चा क्‍येङा ङोंइती कोक्‍तु हना, बुस्‍स चलेब कली मारेइ रिम्‍शो मदुम्‍ब। \em बजन संग्रह ५८:५-६\em* \p \v 12 जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर ब्‍वाक्‍मेनु, मान ताइब। तन्‍न मूर्ख चहिं आ लोव़मीन खतम दुम्‍ब। \v 13 मेकोमी ङोंइती मूर्ख लोव़ पाइब। मिनु नोले बौला नु निप्‍स ग्‍यशो लोव़ पाइब। \v 14 मूर्ख मुर ब्‍वाक्‍स ङा ब्‍वाक्‍स पाइब। मार दुम्‍बा, सुइम मतुइक्‍नीम। मेको आ नोले मार दुम्‍बा, मेको सुम देंने चाप्‍बा ङा? \em उपदेसक ५:२; उपदेसक ८:७\em* \v 15 मूर्ख आ श्‍येत पा पशो गेयमी दाइब। मेकोमी सहर लतीक लां यो मतुइक्‍ब। \p \v 16 आबी, तेको रागी ङा पिप आल का बाक्‍‍बा, तेको रागी ङा सासन पाइबपुकीमी सुनी कना भोज जा‍इनीमी, मेको रागी खतम दुम्‍शा लाइ‍ब। \em यसैया ३:४; यसैया ५:११\em* \v 17 तेको रागीमी रिम्‍शो खिं ङा मुर पिप दुम्‍‍बा, मेको रागी ग्‍येरसीशो बाक्‍ब। मेको रागी ङा सासन पाइब भोज जची ना जाइनीम। मेकोपुकी दुक्‍चा कली ममाइ बोल तचा कली जाइ‍नी‍म। \v 18 सुइ मुर अल्‍से बाक्‍त हना मेको आ खिं ब्रेप्‍ब। मेको फिम्‍ला पा बाक्‍त हना, मेको आ खिं याप्‍ब। \v 19 ग्‍येरसीचा कली भोज सेल्‍नीम। मिनु अङगुर शांबुमी मुर कली ग्‍येरपाइक्‍ब। तन्‍न मेको नेल्‍ल पचा कली क्‍येट माल्‍ब। \em बजन संग्रह १०४:१५\em* \v 20 इ मिम्‍तीकेमी यो पिप कली सराप मपावो। शोंप पाइश्‍शो मुर कली इ कोठाम सराप मपावो। मारदे हना सरीङ ङा चिक्‍बीम इ लोव़ लद। मिनु बेरशो चिक्‍बीम इ लोव़ शेंद। \c 11 \s1 मार पचा माल्‍ब \p \v 1 इ क्‍येट ङोन सोइक्‍तो। मिनु शुश नाक्‍त नोले मेको लेंशा ताइनेवे। \v 2 गे इं के बाक्‍शो क्‍येट ७, ८ जना आन कली वोइक्‍चा गे‍मी। मारदे हना रागीम दोदेंशो ठेयब श्‍येत जाक्‍बा, मेको गे मतुइक्‍नेवे। \v 3 गोस्‍सुम ब्‍वाक्‍‍कु ब्रीत हना, मेकोमी रागीम रेउ यिपाइक्‍ब। रवा दक्‍खिन गे गोल्‍त हना यो, उत्तर गे गोल्‍त हना यो, मेको ते गे गोल्‍मे, मेकेरन ली‍ब। \v 4 फश कली मिम्‍बमी गेनायो मशोक्‍ब। मिनु गोस्‍स कोव़बमी गेनायो मखुप्‍ब। \p \v 5 गे फश ते रे जाक्‍‍‍बा नु ममा आ कोव़जमी आल दोपा ब्रोंइतीक सोक्‍त ताइबा, मेको मतुइक्‍नेवे। मोपा मारेइ मारेइ सेल्‍ब परमप्रभु आ गेय रुप्‍ने मचाप्‍नेवे। \em यूहन्‍ना ३:८; भजन संग्रह १३९:१३; उपदेसक ८:१७\em* \v 6 गे सुनी इ वांचेर शोक्‍को। मिनु नाक्‍दो यो गेय प‍चा मप्रोनो। मारदे हना मुल शोक्‍शो नु आपो शोक्‍शो तेको ग्रेल्‍बा, मतुइक्‍नेवे। निम्‍फा ग्रेल्‍नीसी कों? मतुइक्‍नेवे। \s1 ठिटा आन कली अरेशो \p \v 7 हाम्‍सो रिम्‍शो बाक्‍ब। मुरुमी नां कली तचा दाक्‍ब। \v 8 मुर शुश बर्स ब्रोंइत हना यो, मेको आ ब्रोंइतीकेमी ग्‍येरसेक्‍ल। तन्‍न मेकोमी छिङछिङ ङा नाक्‍त कली यो मिम्‍तल। मारदे हना मेको शुश बाक्‍नीम। मुल दुम्‍ब मारेइ मारेइ जाम्‍शा लाइब बाक्‍नीम। \p \v 9 ए ठिटा मुर, गे ठिटा बाक्‍ङेनु ग्‍येरसो। इ थुंमी गे ठिटा बाक्‍ङेनु ग्‍येरपदल। इ त‍शो नु इ थुंमी मिम्‍शो आस नोले खोतो। तन्‍न परमप्रभुमी मेको नेल्‍ल तुइश्‍शा निसाफ पाइब, दे मिम्‍तो। \em उपदेसक २:२४\em* \v 10 मोपतीके सुर्ता पतीक कली इ थुं रे पा ङोन वोतो। मिनु मरिम्‍शो नेल्‍ल इ रां रे ङोन वोतो। मारदे हना ठिटा दुम्‍तीके नु बोल यो जाम्‍शा लाइब बाक्‍ब। \c 12 \s1 ङोंइतीन पचा माल्‍ब देंशो \p \v 1 इ ठिटा बाक्‍ना बाक्‍न इ कली सेल्‍ब कली मिम्‍तो। श्‍येत जतीक नाक्‍ती नु इ खूशो दुम्‍तीक बर्स जाक्‍मेनु “गो मेको नाक्‍त मदाक्‍नुङ” देंचा क्‍येङा ङोंइती मिम्‍तो। \v 2 नां नु नाक्‍त ङा छेङछेङ कली छिङछिङमी सुम्‍चा क्‍येङा ङोंइती, तास्‍ला नु सोरुल ब्राब्रा दुम्‍चा क्‍येङा ङोंइती नु गोस्‍सुम रेउ यिपाइश्‍शा लेत्‍चा क्‍येङा ङोंइती \v 3 खिं खाल पाइबपुकी ख्रिंख्रि पाइनीम। बोल्‍यो मुरपुकी खूशो दुम्‍नीम। यात हिल्‍ब मीश मुर शुश मबाक्‍तीके, आन गेय नाइक्‍नीम। मिनु झेल रे कोव़ब आन मिक्‍च ब्राब्रा दुम्‍ब। \v 4 मेना लां ङा लाप्‍चो चोक्‍सीब। यात हिल्‍शो सेंदा आइक्‍च दुम्‍ना दुम्‍न लाइब। मुरपुकी चिक्‍ब आन ग्रीशो नेंशा बोक्‍नी‍म। मीश आल आन कुम्‍सो नेल्‍ल आइक्‍च सेंदा पा नेंसीब। \v 5 मुरपुकी लाइश्‍शो खिं ङोइक्‍चा नु लांम श्‍येत दुम्‍बा कों, दे हिंनीमी। बदाम बोइश्‍शा सिप्‍ब। घांस ब्‍वाइब माले आ कोव़जमी ग्रे‍शा गाक्‍ब। मारेइ ममाल्‍ब दुम्‍चा क्‍येङा ङोंइती इ कली सेल्‍ब परमप्रभु कली मिम्‍तो। मारदे हना मुर नेल्‍ल बेक्‍नीम। मिनु रोंका पाइब लांम गाक्‍नीम। \v 6 चांदी के तार ब्रोइक्‍चा क्‍येङा ङोंइती नु सुन के कचौरा ब्रोल्‍चा क्‍येङा ङोंइती, खप के गर ब्‍वाक्‍कु बुक्‍तीकेम प्रोल्‍चा क्‍येङा ङोंइती नु इनार ङा गुगील जिक्‍चा क्‍येङा ङोंइती \v 7 खप रे बोक्‍शो फुरक खपीमीन लेत्‍चा क्‍येङा ङोंइती नु सोक्‍त गेब परमप्रभु आ बाक्‍तीकेम सोक्‍त लेत्‍चा क्‍येङा ङोंइती परमप्रभु कली मिम्‍तो। \em उपदेसक ३:२०; उत्‍पत्ती ३:१९\em* \v 8 शेंबमी “जाम्‍शा लाइब! जाम्‍शा लाइब! नेल्‍ल जाम्‍शा लाइब बाक्‍नीम” देंब। \s1 परमप्रभु कली मान पा हिनीन \p \v 9 मेको शेंब जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर ला ममाइ, मेकोमी मुर आन कली जोक्‍ब तुइक्‍ब सेल्‍तु। मेकोमी कोव़शा नाक्‍शा, दोदेंशो लोव़ बाक्‍बा, दोपा शुश देंतीक ब्रेक्‍चा माल्‍बा, मेको शेंताक्‍व। \v 10 मिनु शेंबमी ठीक लोव़ माल्‍शा ग्रुंइताक्‍व। मिनु मेकोम मार ब्रेक्‍ता, मेको ठीक नु थमा बाक्‍नीम। \p \v 11 जोक्‍ब तुइक्‍ब आन लोव़ गोठला आन कोक्‍के खोदेंशो बाक्‍ब। मिनु मेको आन खुप्‍शो लोव़पुकी बोल्‍यो पा थोक्‍शो कांटी खोदेंशो बाक्‍ब। मेको नेल्‍ल गोठला का रे पान दुम्‍शो बाक्‍ब। \em यसैया २२:२३\em* \v 12 ए आं तौ, मेकेर तेम्‍शो लोव़ रे होस पा बाक्‍को। शुश किताब ब्रेक्‍तीक गेय गेनायो मनुप्‍ब। मिनु शुश पढेशोनु रां कली दपाइक्‍ब। \v 13 नेनो, नेल्‍ल क्‍येङा नोले ङा लोव़ मार बाक्‍ब देंशा हना, परमप्रभु कली मान पा हिनो। मिनु मेको आ शेंशो टिवो। मारदे हना मुर नेल्‍ल आन पचा माल्‍शो एकोन बाक्‍ब। \em ब्‍यवस्‍था ६:२\em* \v 14 मारदे हना परमप्रभुमी इं पशो रिम्‍शो नु मरिम्‍शो गेय नेल्‍ल नु ख्रुइश्‍शा पशो नेल्‍ल निसाफ पाइब। \em रोमी २:१६; २कोरिन्‍थी ५:१०\em*