\id DAN \h दानीएल \toc1 दानीएल \toc2 दानीएल \toc3 दानीएल \mt1 दानीएल \ip \bd ब्रेक्‍ब मुर:\bd* दानीएल यरूसलेम सहरम जरमेशो बाक्‍त। मेको रिम्‍शो पिप योसीयाहम सासन पवा ना कोल्‍त। दानीएलमी परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब येरमीया नु सेफन्‍याह आस लोव़ नेंशो बाक्‍त। मेको २० बर्स खोदेंशो दुम्‍मेनु, आ वारच नु ग्‍याइश्‍शा बेबीलोन रागी लाइक्‍चा पुंइसीशो बाक्‍त। माइत किताबपुकीमी एको किताब ब्रेक्‍ब दानीएल बाक्‍ब, दे नेल्‍लेम ब्रेक्‍शो बाक्‍नीम। एको किताब ङा लोव़ कोइ हिब्रू नु कोइ आरामेइक लोव़मी ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। दानीएलमी मुर कली ब्रेक्‍पाइश्‍शो बाक्‍म कों आंमा ब्रेक्‍शो बाक्‍म मेको मतुंइसीब। \ip \bd गेना ब्रेक्‍शो:\bd* दानीएल नेबुकदनेसर पिप दुम्‍शो ६०४-५६१ बि. सी. रे कोरेस पिप दुम्‍शो बर्स सां सम्‍म बाक्‍शो बाक्‍त। मेको बेबीलोनम बाक्‍ची ना ७० बर्स खोदेंशो दुम्‍शो बाक्‍त। एको किताब ६०६-५३५ बि. सी.म ब्रेक्‍शो बाक्‍त। \ip \bd मार ब्रेक्‍शो:\bd* दानीएलमी पिप आन राज्‍य नु परमप्रभु यावे आ राज्‍य कोंइचा कली ब्रेक्शो बाक्‍त। \io2 परमप्रभु यावेमी सु सु कली रागी कली सासन पाइब सेल्‍चा दाक्‍बा, मेको पाइब। \io2 १. दानीएल नु आ वारच आन पर्बम लोव़ बाक्‍ब। \em दानीएल १:-६:-\em* \io2 २. दानीएल कली कोंइशो आ पर्बम लोव़ बाक्‍ब। \em दानीएल ७:-१२:-\em* \c 1 \s1 दानीएल बेबीलोनम बाक्‍शो \p \v 1 यहूदा रागीमी येहो-याकीम पिप दुम्‍शो बर्स सां दुम्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेना बेबीलोन ङा पिप नेबुकदनेसर जाक्‍शा, यरूसलेम सहर कली पुम्‍ताक्‍मे। \em २राजा २४:१-२\em* \v 2 मिनु परमप्रभुमी यहूदा ङा पिप येहो-याकीम कली ब्रुपाइक्‍तु। मिनु परमप्रभुमी आ खिं ङा बोस का निक्‍शी यो मेको कली गेप्‍तु। मिनु नेबुकदनेसरमी मेको बोसपुकी शिनार रागीमी लाइश्‍शा, आ देवता आ खिं ङा मार मार शोंप वोइक्‍तीके कोठाम वोइक्‍तु। \em शिनार रागी बेबीलोन रागी बाक्‍ब। उत्‍पत्ती ११:२\em* \v 3 मिनु पिपमी आ दरवार ङा ठेयब गेय पाइब अश्‍पेनास कली “ग्‍याइश्‍शा लाइक्‍चा पुंइसीशो इस्राएली, पिप आ खिं ङा नु ठेयब मुर आन खिं ङा मुर आन कली योव़शा एक चाक्‍को। \em २राजा २०:१८\em* \v 4 गे ठिटा वोंइश मुर, मारेइ मदुम्‍शो रिम्‍शो रां पाइश्‍शो, दारशो, शुश निप्‍स पाइश्‍शो, जोक्‍ब तुइक्‍ब, रुप्‍तीके थुं पाइश्‍शो नु पिप आ दरवारमी गेय पने चाप्‍ब आन कली योव़ङो” दे अरेवा बाक्‍त। मिनु मेको आन कली कल्‍दी आन ब्रेक्‍स नु लोव़ शेंचा माल्‍बाक्‍माक्‍त। \v 5 मिनु पिपमी “मेको आन कली पिप आ खिं ङा जचा थोव़क नु अङगुर शांबु गेचा माल्‍ब” दे अरेशो बाक्‍माक्‍त। मिनु मेको आन कली बर्स सां सम्‍म शेंशा, पिप आ खिंम गेय पपाइक्‍चा कली चाक्‍चा माल्‍बाक्‍माक्‍त। \v 6 मिनु मेको योव़चा पुंइसीशो आन दातेमी यहूदा आ थर ङा दानीएल, हनान्‍याह, मीशाएल नु अजारयाह बाक्‍तेक्‍म। \v 7 मिनु दरवार ङा ठेयब गेय पाइबमी मेको आन नें फाइश्‍शा, दानीएल कली बेल्‍त-शजर, हनान्‍याह कली शद्रक, मीशाएल कली मेशक नु अजारयाह कली अबेद-नेगो वोदा बाक्‍त। \p \v 8 मिनु दानीएलमी पिप आ गेशो जचा नु तूचा थोव़क जशा तूशा आंम कली ग्रांग्रा दिशो मसेल्‍सीनुङ, दे मिम्‍ता बाक्‍त। मोपतीके दानीएलमी पिप आ ठेयब गेय पाइब कली “आं कली मोदेंशो जचा तूचा गेशा, ग्रांग्रा दिशो दुम्‍चा मगेयीनी” दे पुंइतु। \em लेवी ११:-\em* \v 9 मिनु परमप्रभुमी पिप आ ठेयब गेय पाइब आ थुंमी दानीएल कली शिशी पा दाक्‍तीकेमी प्रिंदा बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ३९:२१\em* \v 10 मिनु पिप आ ठेयब गेय पाइबमी दानीएल कली “गो आं प्रभु, आं पिप नु शुश हिंनुङ। मेकोमी इन कली मार मार जचा तूचा थोव़क गेचा, दे अरेशो बाक्‍त। मेकोमी इन वारच क्‍येङा इन कली गेयशो ताप्‍तु हना, आं कली साइक्‍ब” दें‍त। \v 11 मिनु नोले दानीएलमी पिपमी आ दरवार ङा ठेयब गेय पाइब आन कली कोव़ब मुर कली, आंम आ पर्बम नु हनान्‍याह, मीशाएल नु अजारयाह आन पर्बम लोव़ पाप्‍तु। \v 12 मिनु दानीएलमी “गे इन गेय पाइब आंइ कली १० नाक्‍त सम्‍म कोव़ङीन। जचा कली गिग खाइ नु तूचा कली ब्‍वाक्‍कु ला गेकी। \v 13 मिनु नोले गो आंइ कली पिप आ गेशो, आ खिं ङा जचा थोव़क जाइब तूबपुकी नु थाप्‍शा कोव़की। मिनु दोदेंशो ताइनीनी मोदेंशो पाइक्‍की” दे माइक्‍तु। \v 14 मिनु कोव़बमी मेको लोव़ बिश्‍शा, १० नाक्‍त सम्‍म आन देंशो खोदेंशो पाप्‍तु। \v 15 मिनु १० नाक्‍त जाक्‍दीम्‍मेनु, पिप आ गेशो जचा थोव़क जाइब ठिटा नेल्‍ल आन क्‍येङा दानीएल नु आ वारच रिम्‍शो नु दोम्‍शो तांइसाक्‍म। \v 16 मोपतीके मेको कोव़बमी मेको आन कली गेचा देंशो पिप आ जचा तूचा थोव़क प्रोंइशा, गिग खाइ ला गेम्‍तीमी। \v 17 मिनु परमप्रभुमी मेको ४ जना आन कली नेल्‍ल ब्रेक्‍तीकेमी नु तुइक्‍तीकेमी जोक्‍ब तुइक्‍ब सेला बाक्‍त। मिनु दानीएल कली मार पचा, दे ततीके नु ङोमु रुप्‍तीक थुं यो गेप्‍तु। \em इजीकीएल २८:३\em* \s1 दानीएल नु आ वारच योव़सीशो \p \v 18 मिनु पिप आ देंशो नाक्‍ती आ दरवार ङा ठेयब गेय पाइबमी मेको ठिटा नेल्‍ल आन कली पिप नेबुकदनेसर आ ङोंइती राप्‍पाइक्‍तीमी। \v 19 मिनु पिपमी मेकोपुकी नु लोव़ पाप्‍तु। मिनु दानीएल, हनान्‍याह, मीशाएल नु अजारयाह खोदेंशो जोक्‍ब तुइक्‍ब आ रागीमी अरु सुइ मथिद। मोपतीके मेको ४ जना पिप आ दरवारम गेय पचा कली योव़चा पुंइसाक्‍म। \v 20 मिनु पिपमी आ माल्‍शो रुप्‍तीके नु तुइक्‍तीके आ पर्बम हिल्‍लो पवानु, आ रागी ङा जादू नु मन्‍तर तन्‍तर पाइब नेल्‍ल आन क्‍येङा मेको ४ जना आन कली १० खेयप शुश जोक्‍ब तुइक्‍ब ताप्‍तु। \v 21 मिनु दानीएलमी पिप कोरेस आ सासन पशो आ ङोंइती ङा बर्स सम्‍म मेकेर गेय पाप्‍तु। \em एज्रा १:१\em* \c 2 \s1 पिप नेबुकदनेसरमी ङोमु तशो \p \v 1 मिनु पिप नेबुकदनेसर आ सासन पशो बर्स निक्‍शी जाक्‍दीम्‍मेनु, मेको पिपमी ङोमु का तवा बाक्‍त। मिनु ङोमु तशा नोले मेको मार पङ, दो पङ दुम्‍शा, आं थुं ग्‍येत्‍थ लुक्‍च दुम्‍शा, लेंशा इप्‍ने मचबा बाक्‍त। \v 2 मिनु मेको पिपमी आ ङोमु मार बाक्‍मे, दे तुइक्‍चा कली “जादू, मन्‍तर तन्‍तर पाइब, टुना मुना पाइब नु सोरुल कोव़ब कल्‍दी आन कली चाक्‍चा माल्‍नीनी” दे हुकुम पाप्‍तु। मिनु मेकोपुकी पिप आ ङोंइती जाक्‍शा राप्‍तेक्‍म। \em यसैया ४७:१२-१३\em* \v 3 मिनु पिपमी मेको आन कली “गो ङोमु का ताता। मेको तशा, आं थुं ग्‍येत्‍थ लुक्‍च दुम्‍त” देंत। \v 4 मिनु सोरुल कोव़ब कल्‍दीपुकीमी आरामेइक लोव़ पा पिप कली “पिप, शुश ब्रोंइशा बाक्‍कीन। इन वाइल आन कली इन तशो ङोमु शोव़ङीन। मिनु गो, इन वाइलपुकीमी, मेको रे मार रुम्‍सीबा मेको शेंनीकी” देंतेक्‍म। \v 5 मिनु पिपमी सोरुल कोव़ब कल्‍दी आन कली “गो मेको आ पर्बम हुकुम पाता। गेपुकीमी आं ङोमु नु मेको रे मार रुम्‍सीबा, मेको शोव़ने मचाप्‍तीनी हना, इन गुइ खोइल ख्रोइश्‍शा, साइक्‍नन्‍नी। मिनु इन खिं प्रेश्‍शा गेनन्‍नी। \v 6 तन्‍न आं तशो ङोमु नु मेको रे मार रुम्‍सीबा, मेको शोव़तीनी हना, गो इन कली मार मार रिम्‍शो थोव़क, इनाम नु ठेयब मान गेनुङ। मोपतीके आं तशो ङोमु शोव़शा, मेको रे मार रुम्‍सीबा, शेंदीनी” दे माइक्‍तीमी। \v 7 मिनु मेकोपुकीमी लेंशा पिप कली “पिपमी इन वाइल, आंइ कली ङोंइती इन तशो ङोमु शोव़ङीने। मिनु नोले गोपुकीमी मेको रे मार रुम्‍सीबा इन कली शेंनीकी” देंतेक्‍म। \v 8 मिनु पिपमी “गो थमा पा तुइक्‍नुङ, गेपुकीमी आं कली क्‍योल्‍नीनी। मारदे हना इन कली साइक्‍तीक हुकुम थमा बाक्‍ब। \v 9 गेपुकीमी आं कली आं तशो ङोमु शोव़ने मचाप्‍तीनी हना, गे साइक्‍चा पुंइसीनीनी। गे आं कली जोल पा, शेंखु पतीक आ पर्बम गारशो बाक्‍नीनी। मोपतीके आं कली आं तशो ङोमु मशोव़तीनी हना, आ अर्थ मार बाक्‍बा, दे शेंने मचाप्‍नीनी, दे तुइक्‍नुङ” दे माइक्‍तीमी। \v 10 मिनु सोरुल कोव़ब कल्‍दीपुकीमी पिप कली “एको रागी नेल्‍लेमी पिप आ हिल्‍लो पशो लोव़ शोव़ने चाप्‍ब सुइ मबाक्‍नीम। ठेयब नु सक्ति पाइश्‍शो पिपमी जादू, मन्‍तर तन्‍तर पाइब नु सोरुल कोव़ब कल्‍दी आन कली सुइम मोदेंशो लोव़ गेनायो हिल्‍लो मपाम। \v 11 पिपमी हिल्‍लो पशो लोव़ सुइमी शोव़ने मचाप्‍चा ङा बाक्‍ब। देवी देवतामी ला तुइक्‍पाइक्‍ने चाप्‍नीम। तन्‍न मेको देवी देवता मुर आन दातेमी मबाक्‍नीम” देंतेक्‍म। \v 12 मिनु मेको लोव़ नेंशा, पिप शुश गाइश्‍शा, बेबीलोन रागीम बाक्‍ब जोक्‍ब तुइक्‍ब नेल्‍ल आन कली साइक्‍चा नम, दे हुकुम पाप्‍तु। \v 13 मिनु पिपमी जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर नेल्‍ल आन कली साइक्‍चा माल्‍ब देंशो लोव़ ब्रेक्‍शा ग्रुंइताक्‍व। मिनु मेको देंशो खोदेंशो पा दानीएल नु आ वारच आन कली यो साइक्‍चा कली माल्‍तेक्‍म। \s1 दानीएल नु आ वारच साइक्‍चशो \p \v 14 मिनु दानीएलमी मेको नेंशा, शुश मिम्‍शा, पिप आ साइक्‍तीक गेय पाइब अरयोक नु लोव़ पाप्‍तु। मेको बेबीलोन ङा जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आन कली साइक्‍चा कली लशो बाक्‍त। \em दानीएल १:२०\em* \v 15 मिनु दानीएलमी मेको पिप आ गेय पाइब कली “मारदे पिप आ हुकुम मोदेंशो रीब पा पचा माल्‍नीमी? दे हिल्‍लो पाप्‍तु। मिनु अरयोकमी दानीएल कली नेल्‍ल शेंताक्‍व। \v 16 मिनु मेको तुइक्‍ता नोले दानीएल पिप आ बाक्‍तीकेम लशा ‘इच्‍का नाक्‍त रिम्‍दीन। मिनु गो मेको ङोमु नु मेको आ अर्थ इन कली शोव़नन्‍नी’ ” दे पुंइतु। \s1 दानीएल नु आ वारचपुकी \p \v 17 मिनु नोले दानीएल आ खिं लशा, आ वारच हनान्‍याह, मीशाएल नु अजारयाह आन कली मेको लोव़ नेंपाइक्‍तु। \v 18 दानीएलमी मेको आन कली “गोपुकी नु बेबीलोन ङा जोक्‍ब तुइक्‍ब नेल्‍ल साइक्‍चा मपुंइसीचा कली स्‍वर्ग ङा परमप्रभु कली मेको ख्रुइश्‍शो ङोमु तुइक्‍पांइसीचा कली आ शिशी पुंइय” देंत। \v 19 मिनु मेको नाक्‍दो परमप्रभुमी दानीएल कली कोंइतीकेमी मेको ख्रुइश्‍शो ङोमु नु आ अर्थ कोंइताक्‍व। मिनु दानीएलमी स्‍वर्ग ङा परमप्रभु कली \v 20 “परमप्रभु, इन नें गेना हना यो ठेयब बाक्‍ब। मारदे हना सक्ति नु जोक्‍ब तुइक्‍ब थुं इन केन बाक्‍ब। \v 21 गे हिउंद नु बर्खा फाइक्‍ब, पिप आन कली वोइक्‍ब नु तिल्‍ब बाक्‍नीनी। गे जोक्‍ब तुइक्‍ब आन कली तुइक्‍तीक थुं गेनीनी। मिनु रुप्‍ब थुं पाइश्‍शो मुर आन कली जोक्‍तीक थुं गेनीनी। \em दानीएल ४:१४,२२,२९\em* \v 22 गे ठेयब नु ख्रुइश्‍शो लोव़ तुइक्‍पाइक्‍नीनी। छिङछिङम बाक्‍शो मारेइ मारेइ नेल्‍ल तुइक्‍नीनी। मारदे हना गे छेङछेङम बाक्‍नीनी। \v 23 आं किकी पिपी आन परमप्रभु, गो इन कली ‘गे रिम्‍शो पाइब बाक्‍नीनी। गे नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब बाक्‍नीनी। मारदे हना गे आं कली तुइक्‍तीक थुं नु सक्ति गेतीनी। मिनु आंइ पुंइशो नेल्‍ल गेतीनी। पिप आ तुइक्‍चा माल्‍शो नेल्‍ल आंइ कली तुइक्‍पाइक्‍तीनी’ ” दे परमप्रभु कली ठेयब सेल्‍शा, देंत। \s1 दानीएल पिप आ बाक्‍तीक ल‍शो \p \v 24 मिनु दानीएल बेबीलोन रागी ङा जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर नेल्‍ल आन कली साइक्‍चा, दे योव़चा पुंइसीशो मुर अरयोक आ बाक्‍तीकेमी लशा, मेको कली “बेबीलोन रागी ङा जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर आन कली मसतीन। आं कली पिप आ ङोंइती चाक्‍दीय्‍यीनी। मिनु गो पिप कली आ ङोमु शोव़नुङ। मिनु मेको रे मार रुम्‍सीबा नेल्‍ल शेंनुङ” देंत। \v 25 मिनु अरयोकमी दानीएल कली दोरोर पा पिप आ ङोंइती चाक्‍दीश्‍शा, पिप कली “गो यहूदा रागी रे ग्‍याइश्‍शा चाक्‍चा पुंइसीशो मुर आन दातेमी इन ङोमु आ अर्थ शोव़ने चाप्‍ब मुर का थित्‍ता” देंत। \v 26 मिनु पिपमी बेल्‍त-शजर नें वोइश्‍शो दानीएल कली “गे आं तशो ङोमु शोव़शा, मेको आ अर्थ मार बाक्‍बा मेको शेंने चाप्‍नेवे?” दे हिल्‍लो पाप्‍तु। \v 27 मिनु दानीएलमी पिप कली “पिप, इन हिल्‍लो पशो ख्रुइश्‍शो लोव़ जोक्‍ब तुइक्‍ब, मन्‍तर तन्‍तर पाइब जादू नु चिन्‍ड आ अर्थ तुइक्‍ब सुइमी यो देंने मचाप्‍नीम। \v 28 तन्‍न स्‍वर्गमी परमप्रभु का बाक्‍ब। मेकोमी ख्रुइश्‍शो लोव़ कोंइब। मिनु मेकोमी पिप नेबुकदनेसर, इन कली रागी नुप्‍ची ना मार दुम्‍बा, दे कोंइशो बाक्‍ब। मिनु इन इप्‍ची ना तशो ङोमु मार बाक्‍त देंशा हना, \em उत्‍पत्ती ४१:१६\em* \v 29 गे इन इप्‍ची ना नोले ‘मार दुम्‍बा?’ दे मिम्‍ताक्‍नी। मिनु नोले मार दुम्‍बा, दे कोंइबमी मेको इन कली तुइक्‍पाइक्‍तु। \v 30 गो मुर नेल्‍ल आन क्‍येङा शुश रुप्‍ने मचाप्‍नुङ। तन्‍न इन ङोमु आ अर्थ तुइक्‍पाइक्‍चा नु इन थुं ङा लोव़ रुप्‍पाइक्‍चा कली परमप्रभुमी मेको आं कली तुइक्‍पाइश्‍शो बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ४१:३९\em* \s1 पिप आ तशो ङोमु \p \v 31 हजुर, गे कोव़शा बाक्‍नीनु, इन ङोंइती ठेयब मूर्ति का राप्‍शो ताइतीनी। मेको मूर्ति थम ठेयब नु थाम्‍पान टल्‍केशो बाक्‍त। मिनु इन ङोंइती शुश हिंचा ङा मूर्ति का राप्‍शो ताइतीनी। \v 32 मेको आ पिया क्‍येख सुन के बाक्‍त। आ कुचु नु गुइ चांदी के नु आ कोव़ज नु फिला कांसा के बाक्‍तेक्‍म। \v 33 मेको आ पोक्‍च फलाम के बाक्‍‍त। मिनु आ खोइली फलाम नु खप ब्‍वांइसीशो बाक्‍‍त। \v 34 गे मेको कली कोव़शा बाक्‍नीनु, फुल्‍लु का यित। तन्‍न मेको फुल्‍लु मुर आन गुइम मख्रोइश्‍शो बाक्‍त। मेकोमी मूर्ति आ फलाम नु खप ब्‍वांइसीशो खोइलीमी ख्राप्‍तु। मिनु मेको मूर्ति कली प्रोल्‍शा, रोब चिब सेल्‍तु \v 35 मिनु मेको फलाम, खप, कांसा, चांदी नु सुन नेल्‍ल ब्रोल चिल दुम्‍तेक्‍म। मिनु फशेमी खला ङा भूस हुरशा लाइश्‍शो खोदेंशो पा मारेइ मवोइक्‍थु, ग्‍यौ फिक्‍शा योल्‍ताक्‍व। मिनु मेको मूर्ति कली ख्रशो फुल्‍लु बारना बारन लशा, ठेयब डांडा दुम्‍शा, रागी नेल्‍ल ब्रीत। \s1 ङोमु आ अर्थ \p \v 36 इन तशो ङोमु एकोन बाक्‍त। मुल पिप इन कली मेको ङोमु आ अर्थ शेंनुङ। \v 37 हजुर, गे पिप आन पिप बाक्‍नीनी। स्‍वर्ग ङा परमप्रभुमी इन कली राज्‍य, सक्ति, अधिकार नु शुश मान गेशो बाक्‍ब। \em इजीकीएल २६:७\em* \v 38 मिनु मेकोमी तेइ तेइ बाक्‍ब मुर, ब्‍वाकी ङा जन्‍तु नु सरीङम बेरब चिक्‍ब नेल्‍ल आन कली इन कली गेशो बाक्‍ब। मिनु गे मेको नेल्‍ल आन कली सासन पाइनीनी। गे मेको मूर्ति आ सुन के पिया बाक्‍नीनी। \em येरमीया २७:६; येरमीया २८:१४\em* \v 39 मिनु इन नोले इन क्‍येङा ग्‍युम्‍शो राज्‍य का जाक्‍ब। मिनु मेको आ नोले ङा अरु कांसा के खोदेंशो राज्‍य का जाक्‍ब। मिनु मेकोमी रागी नेल्‍ल आन कली अधिकार पाइब। \v 40 मिनु मेको आ नोले फलाम खोदेंशो बोल्‍यो अर्को राज्‍य का जाक्‍ब। दोपा फलाममी मारेइ मारेइ रोबल चिबल सेल्‍बा, मोपान मेको राज्‍यमी अर्को राज्‍य नेल्‍ल आन कली ब्रोले चीले पा तेइ तेइ फ्राइब। \v 41 मिनु इन तशो फलाम नु खप ब्‍वांइसीशो खोइली नु ब्रेप्‍चोपुकी खोदेंशो पा ब्राशो राज्‍य का यो जाक्‍ब। तन्‍न मेको राज्‍य फलाम खोदेंशो इच्‍का बोल्‍यो बाक्‍ब। मेको फलाम खप ब्‍वांइसीशो बाक्‍त हना यो, मेको फलाम खोदेंशो पा इच्‍का बोल्‍यो बाक्‍ब। \v 42 मिनु खोइली ङा ब्रेप्‍चोपुकी फलाम नु खप ब्‍वांइसीशो बुद पा मेको राज्‍य सक्ति पाइश्‍शो बोल्‍यो नु सक्ति मपाइश्‍शो बाक्‍ब। \v 43 इन तशो फलाम नु खप ब्‍वांइसीशो खोदेंशो पा मेको राज्‍य ङा मुरपुकी ग्‍युंबे पा ब्‍वांइसीनीम। मिनु फलाम नु खप मगारशो बुद पा मेको राज्‍य यो का दुम्‍शा, लीने मचाप्‍ब। \v 44 मेको पिप आन पालामी स्‍वर्ग ङा परमप्रभुमी अर्को राज्‍य का सेल्‍ब। मेको राज्‍य गेनायो ब्रोल चिल मदुम्‍ब। मेको राज्‍य ङा मुर खाल का ङा बाक्‍नीम। मेकोमी अरु राज्‍य नेल्‍ल आन कली रोब चिब पा थुम्‍पाइक्‍ब। तन्‍न मेको आ राज्‍य गेना हना यो लीब। \em दानीएल १४:२७; यसैया ९:६; १कोरिन्‍थी १५:२४; प्रकाश ११:१५\em* \v 45 मिनु गे दोदेंशो पा मुरुमी मख्रोइक्‍थु डांडा रे फुल्‍लु का यिशो ताइतीनी। मिनु मेकोम फलाम, कांसा, खप चांदी नु सुन नेल्‍ल कली रोबल चिबल पोक्‍गा, मोदेंशो पा ठेयब परमप्रभुमी ‘नोले मार दुम्‍बा’ दे पिप, इन कली कोंइशो बाक्‍ब। एको ङोमु नु आ अर्थ यो थमा बाक्‍ब” देंत। \s1 दानीएलमी मान तशो \p \v 46 मिनु पिप नेबुकदनेसरमी खुम्‍की पा दानीएल आ ङोंइती बाप्‍शा, मेको कली ठेयब सेल्‍तु। मिनु “दानीएल कली अन्‍न नु धूप चढ़ेचा” दे हुकुम पाप्‍तु। \v 47 मिनु पिपमी दानीएल कली “थमान, इन परमप्रभु देवी देवता आन परमप्रभु नु पिप आन परमप्रभु बाक्‍ब। मिनु ख्रुइश्‍शो लोव़ तुइक्‍पाइक्‍ब बाक्‍ब। मोपतीके गे एको ख्रुइश्‍शो लोव़ रुप्‍पाइक्‍ने चाप्‍तीनी” देंत। \em दानीएल ३:२९; यहोसु २:११; भजन संग्रह ८६:८; यसैया ४२:८\em* \v 48 मिनु पिपमी दानीएल आ मान बारपाइक्‍तु। मिनु शुश शोंप गेप्‍तु। मिनु बेबीलोन रागी नेल्‍ल कली हुकुम पाइब नु जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर नेल्‍ल आन ठेयब मुर सेल्‍तु। \v 49 मिनु दानीएलमी “शद्रक, मेशक नु अबेद-नेगो आन कली बेबीलोन रागी ङा सासन पतीक गेय गेचा” दे पिप नु लोव़ पा पुंइतु। दानीएल चहिं पिप आ दरवारमीन बाक्‍त। \em दानीएल ३:१२\em* \c 3 \s1 नेबुकदनेसर आ सुन के मूर्ति \p \v 1 मिनु पिप नेबुकदनेसरमी सुन के मूर्ति का सेल्‍तु। मेको मूर्ति ६० कुबीत ग्‍येत्‍थ लाइश्‍शो नु ६ कुबीत पित्‍थ ब्रेम्‍शो बाक्‍त। मिनु मेको कली बेबीलोन ङा दुरा माइश्‍शो दिंममी राप्‍पाइश्‍शा वोइक्‍तु। \em कुबीत का आधा मिटर खोदेंशो बाक्‍ब।\em* \v 2 मिनु पिप नेबुकदनेसरमी मेको मूर्ति सेल्‍ने थुम्‍शा, पूजा गोतीके नाक्‍त मानेचा कली पारसी रागी ङा हुकुम पाइब नेल्‍ल, अर्ती गेब, क्‍येट कोव़शा हिक्‍ब, निसाफ पाइब, लल पिया आन ठेयब मुर नु सरकार ङा अधिकार ताइब नेल्‍ल आन कली ब्रेत्‍ताक्‍व। \v 3 मिनु मेको पारसी रागी ङा हुकुम पाइब नेल्‍ल, अर्ती गेब, क्‍येट कोव़शा हिक्‍ब, निसाफ पाइब, लल पिया आन ठेयब मुर नु सरकार ङा अधिकार ताइब नेल्‍ल पिप नेबुकदनेसर आ राप्‍पाइश्‍शो मूर्ति कली पूजा गोतीक नाक्‍ती बुक्‍तेक्‍म। मिनु मेकोपुकी मेको मूर्ति आ ङोंइती राप्‍शा बाक्‍मानु, \v 4 लोव़ पाइब मुर कामी ठेयब सेंदा पा “नेनीन, जात जात ङा, रागी रागी ङा नु आंम आंम लोव़ पाइब मुर नेल्‍ल, इन कली अरेतीके लोव़ का बाक्‍ब। \v 5 गे ग्रोव़, मुराली, ठेयब नु आइक्‍च तार पाइश्‍शो नु मार मार ताप्‍तीक ताप्‍शो नेंनीनु, पिप नेबुकदनेसरमी राप्‍पाइश्‍शो सुन के मूर्ति आ ङोंइती खुम्‍की पा बाप्‍शा, सेउ पचा माल्‍नीनी। \v 6 मिनु सु सुमी मोदेंशो मपाइनीमी, मेको ठेयब मी ब्रतीकेमी हुम्‍चा पुंइसीनीम” दे ठेयब सेंदामी तुइक्‍पाइश्‍शा देंत। \v 7 मोपतीके मुर नेल्‍लेमी ग्रोव़, मुराली, तार पाइश्‍शो ठेयब, आइक्‍च नु मार मार ताप्‍तीके ताप्‍शो नेन्‍मे चोटीन नेबुकदनेसर आ राप्‍पाइश्‍शो सुन के मूर्ति आ ङोंइती जात जात ङा, रागी रागी ङा नु आंम आंम लोव़ पाइब मुर नेल्‍लेमी खुम्‍की पा बाप्‍शा सेउ पाम्‍तेक्‍म। \s1 यहूदी आन कली दोस गेशो \p \v 8 मिनु मेना कल्‍दी का निक्‍शी पिप आ बाक्‍तीकेमी जाक्‍शा, यहूदी आन पर्बम लोव़ पा मेको आन कली दोस गेम्‍तेक्‍म। \v 9 मिनु मेकोपुकीमी पिप नेबुकदनेसर कली “पिप, गे गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍कीन। \v 10 हजुर, गे ङोंइती ‘सुइ सुइमी ग्रोव़, मुराली, ठेयब नु आइक्‍च तार पाइश्‍शो नु मार मार ताप्‍तीक ताप्‍शो नेंनीनु, सुन के मूर्ति आ ङोंइती खुम्‍की पा बाप्‍शा, सेउ पचा माल्‍नीम। \em दानीएल ६:१३\em* \v 11 मिनु सु सुमी खुम्‍की पा सेउ मपाइनीमी, मेको ठेयब मी ब्रतीकेमी हुम्‍चा पुंइसीनीम’ दे हुकुम पाइतीनी। \v 12 मिनु इन वोइश्‍शो बेबीलोन रागी कली सासन पाइब का निक्‍शी यहूदी बाक्‍नीमी। मेको आन नें शद्रक, मेशक नु अबेद-नेगो बाक्‍ब। मेकोपुकी इन कली काइ मटीब बाक्‍नीम। मिनु इन देवी देवता आन कली पूजा मपाइनीम। मिनु इन राप्‍पाइश्‍शो सुन के मूर्ति आ ङोंइती यो खुम्‍की पा बाप्‍शा सेउ मपामे” देंतेक्‍म। \v 13 मिनु मेको नेंशा, पिप नेबुकदनेसर शुश गाइश्‍शा, चुरशा “शद्रक, मेशक नु अबेद-नेगो आन कली आं ङोंइती चाक्‍कीन” दे हुकुम पाप्‍तु। मिनु मेको आन कली चाक्‍शा, पिप आ ङोंइती राप्‍पाइक्‍तेक्‍म। \v 14 मिनु नेबुकदनेसरमी मेको आन कली “शद्रक, मेशक, नु अबेद-नेगो, गेपुकीमी आं देवी देवता आन कली सेउ मपाइनीनी? मिनु आं सेल्‍शो सुन के मूर्ति कली यो सेउ मपनी देंशो लोव़ थमा बाक्‍बा? \v 15 गेपुकीमी मुल ग्रोव़, मुराली, ठेयब नु आइक्‍च तार पाइश्‍शो नु मार मार ताप्‍तीक ताप्‍शो नेंनीनु, आं सेल्‍शो मूर्ति आ ङोंइती खुम्‍की पा बाप्‍शा, सेउ पाइतीनी हना, मेको इन कली रिम्‍शो दुम्‍ब। तन्‍न खुम्‍की पा बाप्‍शा, सेउ मपाइतीनी हना, इन कली ठेयब मी ब्रतीकेमी बो हुम्‍चा पुंइसीनीनी। मिनु इन कली आं गुइ रे तेको परमप्रभुम प्रोंइबाक्‍म?” दे माइक्‍तीमी। \em प्रस्‍थान ५:२; २राजा १८:३५\em* \v 16 मिनु शद्रक, मेशक नु अबेद-नेगोमी पिप कली “हजुर, पिप नेबुकदनेसर, गो मेको आ पर्बम इन कली मारेइ लोव़ पचा ममाल्‍नीकी। \v 17 गो आंइ परमप्रभु कली ठेयब सेल्‍नीकी। मेकोमी आंइ कली मेको ठेयब मी ब्रतीके रे प्रोंइने चाप्‍बा कों, मचाप्‍बा। तन्‍न इन गुइ रे प्रोनल। \em ब्‍यवस्‍था ४:२०; भजन संग्रह ६६:१२\em* \v 18 तन्‍न आंइ कली मप्रोंइतु हना यो, हजुर, इन कली एको लोव़ तुइक्‍पाइक्‍चा दाक्‍नीकी ‘गोपुकी इन देवी देवता आन कली सेउ मपाइनीकी। मिनु इन राप्‍पाइश्‍शो सुन के मूर्ति आ ङोंइती खुम्‍की पा मबाप्‍नीकी’ देंतेक्‍म” दे पिप कली माइक्‍तेक्‍म। \em प्रस्‍थान २०:३-५\em* \s1 दानीएल आ वारच मीम हुम्‍‍शो \p \v 19 मिनु मेको नेंशा नेबुकदनेसर शद्रक, मेशक नु अबेद-नेगो आन कली तशा, थाम्‍पान गाइश्‍शा, आ कुल राव किक्‍पाइक्‍तु। मिनु मेकोमी “ब्रशो मी कली ङोंइती क्‍येङा ७ खेयप नाप्‍शो सेल्‍चा माल्‍ब” दे हुकुम पाप्‍तु। \v 20 मिनु मेकोमी आ लडाइ पाइब आन नेल्‍ल क्‍येङा बोल्‍यो मुर आन कली “शद्रक, मेशक नु अबेद-नेगो आन कली फ्रेंशा, मेको ठेयब मी ब्रतीकेमी हुम्‍चा” दे हुकुम पाप्‍तु। \v 21 मिनु मेकोपुकीमी मेको आन कली आन फेक्‍शो वा नु ताकी सुन्‍दा फ्रेंशा, ठेयब मी ब्रतीकेमी हुम्‍ताक्‍म। \v 22 मारदे हना पिपमी “रीब पा पने” दे हुकुम पाप्‍तु। मिनु मेको मीम शद्रक, मेशक नु अबेद-नेगो आन कली हुम्‍थ लाइक्‍ब आन कली ग्रु दाक्‍तु। \v 23 मिनु मेको शद्रक, मेशक नु अबेद-नेगो सांफा फ्रेंसीशा, ठेयब मी ब्रतीकेमी दोक्‍तेक्‍म। \s1 परमप्रभु नु मीम काथा बाक्‍शो \p \v 24 मिनु पिप नेबुकदनेसर थाम्‍पान छक लाक्‍शा, छुल बोक्‍शा, आ अर्ती गेब आन कली “गोपुकीमी मुर सां आन कली फ्रेंशा, मीम हुम्‍शो मनकी ङा?” दे हिल्‍लो पाप्‍तु। मिनु मेकोपुकीमी “हुम्‍ताक्‍क, हजुर” देंशा, लोव़ लेत्‍त‍ाक्‍म। \v 25 मिनु पिपमी मेको आन कली “तन्‍न कोव़ङीन, मफ्रेंसीशो ४ जना मुर मी ब्रतीकेमी एर ओंथ हिरना हिरन बाक्‍नीम। मीम मेको आन कली मदुप्‍शो तांइसीनीम। मिनु का आ कुल देवी देवता आस तौ आ कुल खोदेंशो तांइसाक्‍व” देंत। \em यसैया ४३:२\em* \v 26 मिनु पिप नेबुकदनेसर मेको ठेयब मी ब्रतीके आ लाप्‍चो आ नेक्‍था लशा, मेकोमी “शद्रक, मेशक नु अबेद-नेगो नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब परमप्रभु आ मुर ग्रूशा, एक पिन” दे ब्रेत्‍ताक्‍मी। मिनु शद्रक, मेशक नु अबेद-नेगो मेको मी रे ग्रूतेक्‍म। \v 27 मिनु मेको पारसी रागी ङा हुकुम पाइब नेल्‍ल नु पिप कली अर्ती गेब नेल्‍ल बुक्‍शा “मीम एको सां आन कली मारेइ मपव। आन चां यो मग्रोंइश्‍शो बाक्‍त। मिनु आन वा यो मग्रोइक्‍थु, मी आ रिना यो मबाक्‍शो बाक्‍त” देंतेक्‍म। \em हिब्रू ११:३३-३४\em* \v 28 मिनु नेबुकदनेसरमी “शद्रक, मेशक नु अबेद-नेगो आन परमप्रभु नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब बाक्‍ब। मेकोमी आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब सोइश्‍शा, आ कली थमा सुइक्‍ब आन कली प्रोंइतु। मारदे हना मेकोपुकीमी पिप, आं देंशो मबित्‍थु, साइक्‍चा पुंइसीब दुम्‍शा यो, आंम परमप्रभु कली ङा लाक्‍शा, अर्को तेकोइ देवी देवता आन ङोंइती बाप्‍शा सेउ मपामे। \em दानीएल ६:२३\em* \v 29 मोपतीके गो ‘जात जात ङा, रागी रागी ङा नु आंम आंम लोव़ पाइब मुर नेल्‍ल, सु सुमी शद्रक, मेशक नु अबेद-नेगो आन परमप्रभु आ पर्बम मरिम्‍शो लोव़ पा शुक्‍शी पाइनीमी, मेको आन गुइ खोइल ख्रोइश्‍शा साइक्‍चा पुंइसीनीम। मिनु मेको आन खिं यो प्रेश्‍शा गेचा पुंइसीनीम’ दे हुकुम पाइनुङ। मारदे हना मेको आन परमप्रभु का ला बाक्‍ब। देवी देवताम मोदेंशो पा प्रोंइने मचाप्‍नीम” देंत। \em दानीएल २:४७\em* \v 30 मिनु पिपमी शद्रक, मेशक नु अबेद-नेगो आन कली बेबीलोन रागी ङा ङोंइती क्‍येङा ठेयब मुर सेल्‍तु। \c 4 \s1 पिपमी लेंशा ङोमु तशो \p \v 1 मिनु पिप नेबुकदनेसरमी जात जात नु रागी रागी ङा आंम आंम लोव़ पाइब नेल्‍ल आन कली “गे थुं नाइश्‍शा बाक्‍कीन। \em दानीएल ६:२५\em* \v 2 नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब परमप्रभुमी आं कली चिन्‍ड नु छक लाक्‍चा ङा गेय कोंइताक्‍यी। मिनु मेको लोव़ इन कली शेंचा रिम्‍शो लाक्‍ती। \v 3 मेको आ कोंइशो चिन्‍ड गिश ठेयब बाक्‍नीमी। मिनु आ छक लाक्‍चा ङा गेय गिश सक्ति पाइश्‍शो बाक्‍नीमी। आ राज्‍य गेना हना यो ली‍ब। मिनु आ अधिकार यो गेना हना यो लीब। \em दानीएल २:४४; दानीएल ४:३१; दानीएल ६:२७; दानीएल ७:१४,२७; भजन संग्रह १४५:१३\em* \v 4 गो, नेबुकदनेसर, आं खिंमी मारेइ मारेइमी गाप्‍शा, आं दरवारमी थुं नाइश्‍शा बाक्‍शो नङ। \v 5 मिनु गो आं दरवारम बाक्‍ङानु, ङोमु का ताता। मेको तशा, थाम्‍पा हिंती। आं थुंमी मार मार मिम्‍शा, मेको कोंइतीके तशा, ख्रिंख्रि पाता। \v 6 मिनु गो बेबीलोन रागी ङा जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर नेल्‍ल आन कली ‘आं ङोमु रे मार रुम्‍सीबा’? मेको तुइक्‍पांइसीचा कली आं बाक्‍तीकेमी ब्रेत्‍ताक्‍ङमी। \v 7 मिनु जादू, मन्‍तर तन्‍तर पाइब, सोरुल कोव़ब कल्‍दी नु चिन्‍ड आ अर्थ तुइक्‍ब जाक्‍तेक्‍म। मिनु गो मेको आन कली ‘गो ङोमु का ताता’ दे शोव़ता। तन्‍न मेकोपुकीमी आं कली आं ङोमु रे मार रुम्‍सीबा, मेको शेंने मचबेम। \v 8 मिनु नेल्‍ल क्‍येङा नोले दानीएल आं ङोंइती जाक्‍त। मेको आ नें आं देवता आ नें खोदेंशो पा बेल्‍त-शजर बाक्‍त। मिनु मेको आ आगाम नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब देवता आ सोक्‍त बाक्‍त। मिनु मेको कली गो ङोमु का ताता” दे शोव़ता। \em दानीएल ५:११,१४\em* \v 9 मिनु गो मेको कली “बेल्‍त-शजर, जादू पाइब आन ठेयब मुर, इ आगाम नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब देवी देवता आन सोक्‍त बाक्‍त। मिनु ख्रुइश्‍शो लोव़ मारेइ मारेइ शेंने चाप्‍ब बाक्‍नेवे। मोपतीके आं तशो ङोमु आ कोंइतीक देनो। मिनु मेको रे मार रुम्‍सीबा शेंदी” दे माइक्‍ता। \p \v 10 गो इप्‍शा बाक्‍ङानु, ङोमु का ताता। मेको दोदेंशो बाक्‍त देंशा हना, रागी आ दातेमी सरीङ थिचशो थम लाइश्‍शो रवा का बाक्‍त। \v 11 मिनु मेको रवा थम लाइश्‍शो बाक्‍त। मेको रवा ठेयब नु बोल्‍यो दुम्‍त। आ ङरीमी सरीङ थिप्‍तु। मिनु मेको रवा रागी रागी रे तांइसीबाक्‍त। \v 12 मेको आ सफा थम दारशो बाक्‍तेक्‍म। मिनु मेको रवाम शुश फल सिश्‍शो बाक्‍त। मिनु मेको रे नेल्‍लेमी जाइबाक्‍तेक्‍म। मिनु जन्‍तु मेको रवा आ पुंमी बाक्‍बाक्‍तेक्‍म। मिनु चिक्‍ब आ राशीम ग्‍योव़ सेल्‍‍बाक्‍तेक्‍म। मिनु ब्रोंइ‍शा बाक्‍ब नेल्‍लेमी मेकेर रे जचा ताइबाक्‍तेक्‍म। \v 13 मिनु कोंइतीके कोव़ना कोव़न बाक्‍ङानु, स्‍वर्ग ङा कोव़ब इर रे यिशो ताता। \v 14 मेकोमी ठेयब शेंदा पा “एको रवा कली तिमीन। आ राशी नेल्‍ल क्‍योरीन, आ सफा हेमीन। मिनु आ फल फ्रशा गेने। मिनु जन्‍तु आन कली आ पुं रे प्रोक्‍पतीन। मिनु चिक्‍ब आन कली मेको आ राशी रे खेरीन। \v 15 तन्‍न मेको आ ठुटा नु शाक्‍श खपीम लीचा माल्‍नीम। मेको फलाम नु कांसा के पातामी फ्रेंशा, खपीमी लीचा माल्‍नीम। मिनु नाक्‍दो यिशो सीतमी जिश्‍शा बाक्‍ल। मिनु मेको जन्‍तुपुकी नु बाक्‍ल। जन्‍तु खोदेंशो पा घांसम बाक्‍चा माल्‍दल। \v 16 मेको ७ बर्स मोदेंशो दुम्‍चा माल्‍ब। मिनु मेको मुर आ थुं फांइसीशा, जन्‍तु आन थुं खोदेंशो दुम्‍ब। \v 17 स्‍वर्ग ङा कोव़बपुकीमी ‘नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब परमप्रभुमी राज्‍य नेल्‍ल कली सासन पाइब। मेकोमी आ दाक्‍शो मुर कली सासन पतीक गेय गेब। मेको नेल्‍ल क्‍येङा ब्रेम्‍शो मुर आ गुइमी गेब। मेको मुर नेल्‍लेमी तुइक्‍चा माल्‍नीम’ दे लोव़ पाम्‍तेक्‍म। \em दानीएल २:२१\em* \s1 दानीएलमी ङोमु आ अर्थ शेंशो \p \v 18 मोपा गो पिप, नेबुकदनेसरमी ङोमु का ताता। मुल बेल्‍त-शजर, गे एको ङोमु रे मार रुम्‍सीबा, मेको शेंदी। आं राज्‍यम बाक्‍ब जोक्‍ब तुइक्‍ब नेल्‍लेमी मेको शेंने मचबेम। गे चहिं मेको शेंने चाप्‍नेवे। मारदे हना इ आगाम ठेयब देवता आ सोक्‍त बाक्‍ब” दे माइक्‍ता। \p \v 19 मिनु मेको नेंशा, बेल्‍त-शजर माइश्‍शो दानीएल आ थुं लुक्‍च लत। आ मिम्‍तीकेमी मेको कली शुश हिंपाइक्‍तु। मिनु गो, पिपमी मेको कली “बेल्‍त-शजर, आं ङोमु नु मेको आ रुप्‍तीकेमी इ कली हिंपाइक्‍चा मगेवो” देंती। मिनु दानीएलमी “हजुर, आं पिप, एको ङोमु इन जोरी सत्रु आन कली दुम्‍ल। मिनु मेको आ रुप्‍तीक लोव़ इन जोरी सत्रुम रा‍म हना, दुम वा। \v 20 इन ङोमुम तशो रवा ठेयब नु बोल्‍यो दुम्‍शा, आ ङरीमी सरीङ थिप्‍तु। मिनु मेको रवा कली रागी रागी रे तांइसीबाक्‍त। \em इजीकीएल ३१:३-१४\em* \v 21 मेको आ सफा थम दारशो बाक्‍तेक्‍म। मेको रवाम शुश फल सिश्‍शो बाक्‍त। मिनु मेको रे नेल्‍लेमी जाइबाक्‍तेक्‍म। मिनु जन्‍तुपुकी मेको रवा आ पुंमी बाक्‍बाक्‍तेक्‍म। मिनु चिक्‍ब आ राशीम बास बाक्‍बाक्‍तेक्‍म। \v 22 हजुर, पिप, गे मेको रवा बाक्‍नीनी। गे ठेयब नु सक्ति पाइश्‍शो दुम्‍तीनी। इन सक्ति बारशा, सरीङ सम्‍म जाक्‍दीश्‍शो बाक्‍त। मिनु इन अधिकार बारशा, रागी नेल्‍ल आन कली हुकुम पाइतीनी। \v 23 हजुर, पिप, गे स्‍वर्ग ङा कोव़ब यिशो ताइतीनी। मिनु मेकोमी ‘एको रवा कली तिमीन। खतम पोक्‍कीन। तन्‍न मेको आ ठुटा नु शाक्‍श खपीम लीचा माल्‍नीम। मेको फलाम नु कांसा के पातामी फ्रेंशा, खपीमी लीचा माल्‍नीनी। मिनु नाक्‍दो यिशो सीतमी जिश्‍शा बाक्‍ल। मिनु मेको जन्‍तुपुकी नु बाक्‍ल। ७ बर्स मलाक्‍गा सम्‍म मोदेंशो दुम्‍चा माल्‍ब’ देंत। \v 24 मिनु हजुर, पिप, मेको ङोमु ङा रुप्‍तीक नु इन पर्बम नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब परमप्रभु आ हुकुम मार बाक्‍त देंशा हना, \v 25 गे मुर आन बाक्‍तीके रे खेरचा पुंइसीनीनी। मिनु गे जन्‍तुपुकी नु बाक्‍नीनी। बी ब्‍यफोमी खोदेंशो पा घांस ब्‍वाइनीनी। मिनु नाक्‍दो ङा सीतम जित्‍नीनी। मिनु ७ बर्स सम्‍म मोदेंशो दुम्‍नीनी। नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब परमप्रभुमी मुर आन राज्‍यम सासन पाइब। मिनु परमप्रभुमी मेको राज्‍य आ दाक्‍शो मुर आ गुइमी गेब, दे इन कली तुइक्‍पाइक्‍चा कली मोदेंशो पाप्‍तु। \v 26 मिनु रवा आ ठुटा नु शाक्‍श खप उइ प्रोंइचा देंशो हुकुम दुम्‍त। मिनु मेको रे मार रुम्‍सीब देंशा हना, स्‍वर्ग ङा परमप्रभु नेल्‍ल आन कली सासन पाइब बाक्‍ब, दे रुम्‍नी नोले इन राज्‍य लेंशा ताइनीनी। \v 27 हजुर पिप, मोपतीके आं गेशो अर्ती इन कली दुम्‍ल। इन पाप कली ठीक पतीकेमी क्‍याम्‍दीन। मिनु इन मरिम्‍शो पशो, श्‍येत जाइब आन कली शिशी पतीकेमी क्‍याम्‍दीन। मो पाइतीनी हना, इन रिम्‍शो बाक्‍तीक शुश नाक्‍त सम्‍म लीब” देंत। \em हितोपदेस १९:१७; मत्ती ५:७\em* \s1 पिप आ ङोमु गाप्‍‍शो \p \v 28 मिनु पिप नेबुकदनेसरमी दोदेंशो ङोमु तवा, मोदेंशोन दुम्‍त। \v 29 मिनु १२ महिना नोले मेको पिप बेबीलोन आ दरवार आ कौसीमी हिरना हिरन बाक्‍शा, \v 30 मेकोमी “मार, एको बेबीलोन थम रिम्‍शो मबाक्‍बा ङा? गो एको आं ठेयब सक्तिमी आं शुश शोंप वोइश्‍शा, बाक्‍चा कली सेल्‍ता” देंत। \em हितोपदेस १६:१८\em* \v 31 मिनु पिपमी मेको लोव़ देंमेनु, स्‍वर्ग रे सेंदा कामी “पिप नेबुकदनेसर इ कली मार लोव़ देंशो बाक्‍त देंशा हना, एको राज्‍य इ गुइ रे रोइक्‍ने थुम्‍शो बाक्‍ब। \v 32 गे मुर आन बाक्‍तीके रे खेरचा पुंइसीनेवे। मिनु गे जन्‍तुपुकी नु बाक्‍नेवे। बी ब्‍यफोमी खोदेंशो पा घांस ब्‍वाइनेवे। मिनु नाक्‍दो ङा सीतम जित्‍नेवे। मिनु ७ बर्स सम्‍म मोदेंशो दुम्‍नेवे। नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब परमप्रभुमी मुर आन राज्‍य कली सासन पाइब। मिनु परमप्रभुमी मेको राज्‍य आ दाक्‍शो मुर आ गुइमी गेब, दे इन कली तुइक्‍पाइक्‍चा कली मोदेंशो पाइब” देंत। \em दानीएल ५:२१\em* \v 33 मिनु मेको लोव़ पशो नेना चोटीन नेबुकदनेसर थमा पा मोदेंशो दुम्‍त। मेको मुर आन दाते रे खेरचा पुंइसाक्‍व। मिनु बी ब्‍यफोम खोदेंशो पा घांस ब्‍वचा गोप्‍तु। मिनु मेको आ रां नाक्‍दो ङा सीतमी जित्‍त। मिनु मेको आ चां ककाकुली आ ओफ्‍ला खोदेंशो पा लाइश्‍शो नु आ गेय चिक्‍ब आ नङग्रा खोदेंशो दुम्‍त। \s1 पिपमी परमप्रभु कली मान पशो \p \v 34 मिनु पिपमी “मेको देंशो नेल्‍ल जाक्‍दीम नोले, गो आं पिया पोक्‍शा सरीङ गे कोव़ता। मिनु आं निप्‍स लेंशा रिम्‍शो दुम्‍त। मिनु गो नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब नु गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍ब परमप्रभु कली ठेयब सेल्‍शा, मान पाता। मेको आ सासन पतीके गेना हना यो लीब। मेको आ राज्‍य पाला पाला सम्‍म लीब। \em दानीएल ३:३३\em* \v 35 रागी ङा मुरपुकी नेल्‍ल मेको आ ङोंइती मारेइ मबाक्‍नीम। मेकोमी स्‍वर्ग ङा गेय पाइब नु रागी ङा मुर आन कली मार पचा दाक्‍बा, मेकोन पने चाप्‍ब। सुइमी मेको कली तेक्‍ने मचाप्‍नीम। मिनु सुइमी ‘गे मार पनी?’ देंने मचाप्‍नीम। \em यसैया ४०:१७; अय्‍युब ९:१२\em* \v 36 मेना आं निप्‍स लेंशा रिम्‍शो दुम्‍त। मिनु आं राज्‍य ङा छेङछेङ आं कली लेत्‍ताक्‍यी। आं कली अर्ती गेब नु आं ठेयब गेय पाइबपुकी आं कली ग्रुम्‍थ जाक्‍तेक्‍म। मिनु गो लेंशा पिप दुम्‍ती। मिनु गो ङोंइती क्‍येङा शुश सक्ति नु मान ताता। \v 37 मुल गो, नेबुकदनेसरमी ‘स्‍वर्ग ङा पिप ठेयब बाक्‍ब’ दे मान पाइनुङ। मारदे हना आ पशो नेल्‍ल थमा बाक्‍ब। आ पतीके नेल्‍ल ठीक बाक्‍नीम। मेकोमी ठेयब लेश्‍शो मुर आन कली ब्रेम्‍शो सेल्‍ने चाप्‍ब” दे पिपमी देंत। \em लूका १:५१; लूका १८:१४\em* \c 5 \s1 पिप बेल-शजर आ भोज \p \v 1 मिनु पिप बेल-शजरमी आ राज्‍य ङा ठेयब अधिकार ताइब हजार का मुर आन कली भोज का सेल्‍तु। मिनु मेकोमी मेको आन ङोंइती अङगुर शांबु तूतु। \v 2 मिनु मेको पिप शांबुमी दुक्‍शा “आं आफ नेबुकदनेसरमी यरू‍सलेम सहर ङा परमप्रभु आ खिं रे चाक्‍शो सुन नु चांदी के बोसपुकी एक चाक्‍कीन। गो, आं राज्‍य ङा ठेयब अधिकार ताइबपुकी, आं ग्‍युंबे पशो मीशपुकी नु आं अरु चाक्‍शो मीशपुकी गारशा, मेको बोसम तूनीकी” देंत। \em दानीएल १:२; २इतिहास ३६:१०; एज्रा १:७-११\em* \v 3 मिनु परमप्रभु आ खिं यरूसलेम रे चाक्‍शो सुन नु चांदी के बोसपुकी मेकेर चाक्‍तेक्‍म। मिनु पिप, आ राज्‍य ङा ठेयब अधिकार ताइबपुकी, आ ग्‍युंबे पशो मीशपुकी नु आं अरु चाक्‍शो मीशपुकी गारशा, मेको बोसम तूतेक्‍म। \v 4 मिनु मेकोपुकीमी अङगुर शांबु तूशा, सुन, चांदी, कांसा, फलाम, शी नु फुल्‍लु के सेल्‍शो देवी देवता आन कली सेउ पाम्‍‍तेक्‍म। \p \v 5 मिनु मेना मुर आ गुइ का फो ग्रूशा, बत्ती आ नेक्‍था दरवार ङा सिल्‍‍शो गारोमी ब्रेक्‍ताक्‍व। मिनु पिपमी मेको गुइमी ब्रेक्‍ना ब्रेक्‍न पशो ताप्‍तु। \v 6 मिनु मेको तशा, पिप आ कुल लल गिग दुम्‍शा, शुश हिंत। आ खोइल ख्रिंख्रि पा आ पोक्‍च थोक्‍सीशा, खोइल ललाक लुलुक दुम्‍त। \v 7 मिनु पिपमी “बेबीलोन रागी ङा मन्‍तर तन्‍तर पाइब, सोरुल कोव़ब कल्‍दी नु चिन्‍ड आ अर्थ जोक्‍ब चाक्‍कीन” दे हुकुम पाप्‍तु। मिनु पिपम मेको बेबीलोन रागी ङा जोक्‍ब तुइक्‍ब आन कली “सुमी एको ब्रेक्‍शो पढेशा, आं अर्थ आं कली शेंने चाप्‍बा, मेको प्‍याजी रङ ङा वा फेक्‍पाइ‍श्‍शा, सुन के माला रेल्‍चा पुंइसीब। मिनु गो नु आं राज्‍य ङा ठेयब गेय पाइब आ नोले ङा हुकुम पाइब सेल्‍नुङ” देंत। \v 8 मिनु पिप आ जोक्‍ब तुइक्‍ब मुर नेल्‍ल दरवारम जाक्‍तेक्‍म। तन्‍न मेकोपुकीमी मेको ब्रेक्‍स पढेने मचबेम। मिनु मार रुम्‍सीबा, मेको यो देंने मचबेम। \v 9 मिनु पिप बेल-शजर शुश हिंशा, आ कुल लल गिगी जीत। मिनु आ राज्‍य ङा ठेयब अधिकार ताइबपुकी मार पचा ना, मार पचा दुम्‍तेक्‍म। \v 10 मिनु पिपीममी पिप नु आ राज्‍य ङा ठेयब अधिकार ताइबपुकी लोव़ पशो नेंशा, भोज जतीक कोठामी ओव़त। मिनु मेकोमी “पिप, गे गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍कीन। गे हिंशा इन थुं ग्‍येत्‍थ लुक्‍च मपने। इन कुल लल गिगी मदुम्‍पतीन। \v 11 इन राज्‍यमी ठेयब देवता आन सोक्‍त पाइश्‍शो मुर का बाक्‍ब। इन आफ आ पालामी मेको नु देवी देवता के खोदेंशो पा सोक्‍त आ मिम्‍शो रुप्‍तीके तुइक्‍तीके नु जोक्‍ब तुइक्‍ब थुं बाक्‍त। मोपतीके इन आफ पिप नेबुकदनेसर मी मेको कली जादू, मन्‍तर तन्‍तर पाइब, सोरुल कोव़ब कल्‍दी नु चिन्‍ड आ अर्थ जोक्‍ब आन ठेयब मुर सेल्‍शो बाक्‍त। \em दानीएल ४:५; दानीएल २:४८\em* \v 12 मिनु पिपमी मेको कली बेल्‍त-शजर, दे नें वोइश्‍शो बाक्‍त। मारदे हना मेको बेल्‍त-शजर माइश्‍शो दानीएल तुइक्‍तीक नु ङोमु आ अर्थ शेंतीक, ख्रुइश्‍शो लोव़ तुइक्‍ब नु मारेइ मारेइ ठेयब श्‍येत रे ग्रुंइने चाप्‍ब बाक्‍ब। मिनु मुल मेको दानीएल कली ब्रथ सोइक्‍तीन। मिनु मेकोमी मेको ब्रेक्‍स पढेशा, रुप्‍पाइक्‍ने चाप्‍ब” देंत। \em दानीएल १:१७\em* \p \v 13 मिनु नोले दानीएल कली पिप आ ङोंइती चाक्‍तेक्‍म। मिनु पिपमी दानीएल कली “गे दानीएल नवे? आं आफोमी इ कली चाक्‍ङे? गे यहूदा रागी रे ग्‍याइश्‍शा चाक्‍चा पुंइसीशो नवे? \v 14 गो इ आगाम ठेयब देवता आन मिम्‍शो तुइक्‍तीक, रुप्‍तीक नु शुश जोक्‍ब तुइक्‍ब थुं बाक्‍ब, देंशो लोव़ नेंता। \v 15 गो एको ब्रेक्‍स पढेशा मार रुम्‍सीबा, आं कली देंमल, दे शुश जोक्‍ब तुइक्‍ब नु मन्‍तर तन्‍तर पाइब आन कली एक चाक्‍पाइक्‍ता, तन्‍न मेकोपुकीमी एको ब्रेक्‍स आ अर्थ शेंने मचबेम। \v 16 मिनु गे एको चिन्‍ड आ अर्थ मार रुम्‍सीबा, दे शेंने चाप्‍ब नु मारेइ मारेइ श्‍येत रे ग्रुंइने चाप्‍ब बाक्‍नेवे, देंशो लोव़ नेंता। मिनु मुल एको ब्रेक्‍स पढेशा, मार रुम्‍सीबा मेको आं कली शेंने चाप्‍तीवी हना, गे प्‍याजी रङ ङा वा फेक्‍पाइ‍श्‍शा, सुन के माला रेल्‍चा पुंइसीनेवे। मिनु गे आं राज्‍य ङा आं क्‍येङा नु आं ठेयब गेय पाइब आ नोले ङा ठेयब हुकुम पाइब दुम्‍नेवे” देंत। \s1 ब्रेक्‍स आ अर्थ शेंशो \p \v 17 मिनु दानीएलमी पिप कली “इन कोसेली आंमान वोंइसीन। मिनु अरु सुइ आन कली गेने। तन्‍न गो एको ब्रेक्‍स पढेशा, मार रुम्‍सीबा इन कली शेंनन्‍नी। \v 18 हजुर, नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब परमप्रभुमी इन आफ पिप नेबुकदनेसर कली राज्‍य, ठेयब दुम्‍तीके, मान ततीके नु शुश शोंप गेशो बाक्‍त। \em दानीएल २:३७\em* \v 19 मोपा परमप्रभुमी मेको कली ठेयब दुम्‍तीके गेतीके जात जात नु रागी रागी ङा आंम आंम लोव़ पाइब मुर नेल्‍ल मेको क्‍येङा हिंशा, ख्रिंख्रि पाम्‍तेक्‍म। मिनु मेकोमी सु कली साइक्‍चा दाक्‍ता, मेको कली साइक्‍तु। सु कली ब्रोंइचा गेचा दाक्‍ता, मेको कली ब्रोंइचा गेप्‍तु। मिनु मान बारपाइक्‍चा दाक्‍शो कली मान बारपाइक्‍तु। सु कली दिप्‍चा दाक्‍ता, मेको कली दिप्‍तु। \v 20 तन्‍न मेको ठेयब लेत्‍तीके नु आ थुं खकटा दुम्‍पाइक्‍तीके पिप आ नित्‍तीक रे खेरचा नु आ छेङछेङ रोइक्‍चा पुंइसाक्‍व। \v 21 मिनु मुर आन बाक्‍तीके रे खेरचा पुंइसीशा, आ थुं जन्‍तु आन थुं खोदेंशो दुम्‍त। मेको ब्‍वाकी ङा गधा नु बाक्‍शा, ब्‍यफोम खोदेंशो पा घांस ब्‍वशो बाक्‍त। मिनु मेको नाक्‍दो ङा सीतमी जित्‍त। नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब परमप्रभु मुर आन राज्‍य कली सासन पाइब बाक्‍ब नु मेको राज्‍य आ दाक्‍शो मुर आन गुइमी गेब, दे तुइक्‍पाइक्‍चा कली मोदेंशो दुम्‍शो बाक्‍त। \em दानीएल ४:२९\em* \v 22 मिनु गे, मेको आ तौ, बेल-शजरमी, मेको लोव़ नेल्‍ल तुइश्‍शा यो, इन थुं मब्रेम्‍पाइक्‍नी। \v 23 ‘गो स्‍वर्ग ङा परमप्रभु क्‍येङा ठेयब नङ’ दे आंम कली ठेयब सेल्‍तीनी। मिनु गे परमप्रभु आ खिं ङा बोसपुकी चाक्‍पाइश्‍शा, गे नु इन राज्‍यम अधिकार ताइब, इन ग्‍युंबे पशो मीशपुकी नु इन अरु चाक्‍शो मीशपुकीमी मेको बोसम अङगुर शांबु तूतीनी। मिनु सुन, चांदी, कांसा, फलाम, शी नु फुल्‍लु के सेल्‍शो मिक्‍च मताइब, मनेंब, मरुप्‍ब देवी देवता आन कली सेउ पाइतीनी। तन्‍न इन कली ब्रोंइतीक सोक्‍त गेब नु इन लां कोंइब परमप्रभु कली मान मपनी। \v 24 मोपतीके मेकोमी मेको गुइ सोइश्‍शा, मेको ब्रेक्‍स ब्रेक्‍पाइक्‍तु। \v 25 मिनु मेको ब्रेक्‍शो मार बाक्‍ब देंशा हना ‘मेने मेने टेकेल पेरेस’ दे ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। \em यसैया ४७:११\em* \v 26 मेको आ अर्थ मार बाक्‍ब देंशा हना, मेने आ अर्थ ‘परमप्रभुमी इन सासन पतीक नाक्‍त हिक्‍शा, थुम्‍तु’ देंशो बाक्‍ब। \v 27 टेकेल आ अर्थ ‘गे नाक्‍तीकेम नाक्‍चा पुंइसीशा, सोपी दुम्‍तीनी’ देंशो बाक्‍ब। \v 28 पेरेस आ अर्थ, इन राज्‍य निक्‍शी दुम्‍शा, मादी नु पारसी आन कली गेशो बाक्‍ब, देंशो रुम्‍सीब। मेको आ अर्थ एको बाक्‍ब” दे दानीएलमी देंत। \v 29 मिनु पिप बेल-शजरमी “दानीएल कली प्‍याजी वा फेक्‍तीन। सुन के माला रेल्‍दीन। मिनु मुर नेल्‍ल आन कली ‘मेको राज्‍य ङा पिप, आं क्‍येङा नु आं ठेयब गेय पाइब क्‍येङा नोले ङा हुकुम पाइब बाक्‍ब’ दे मुर नेल्‍ल आन कली शेंदीन” देंत। \em दानीएल २:२८; उत्‍पत्ती ४१:४२-४३\em* \p \v 30 मिनु मेको नाक्‍दोन कल्‍दी आन पिप बेल-शजर साइक्‍चा पुंइसाक्‍व। \v 31 मिनु मादी रागी ङा पिप दारामी राज्‍य ताप्‍तु। मेना पिप दारा ६२ बर्स दुम्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em दानीएल ९:१; यसैया १३:१७\em* \c 6 \s1 दानीएल रिम्‍शो पाइब दुम्‍‍शो \p \v 1 पिप दारामी आ राज्‍य कली सहे का २० जना हुकुम पाइब मुर वोइश्‍शो बाक्‍त। मेको पारसी रागीमी ब्राशा बाक्‍शो बाक्‍तेक्‍म। \em दानीएल ५:१२\em* \v 2 मिनु पिप दाराम मारेइ मजाम्‍ल, दे मेको नेल्‍ल आन कली ठेयब कोव़ब मुर सां वोइश्‍शो बाक्‍‍त। मिनु मेको सां आन दातेमी का दानीएल बाक्‍त। मेको हुकुम पाइबपुकीमी ठेयब कोव़ब मुर सां आन कली रागीम मार दुम्‍मे, मेको शोव़चा माल्‍शो बाक्‍‍तेक्‍म। \v 3 मिनु दानीएल अरु ठेयब कोव़ब मुर नु पारसी रागी ङा सहे का २० जना हुकुम पाइब नेल्‍ल आन दातेमी नेल्‍ल आन क्‍येङा निप्‍स पाइश्‍शो नु रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो बाक्‍‍त। मोपतीके पिपमी “गो मेको कली रागी नेल्‍ल कली हुकुम पाइब सेल्‍नुङ” दे मिम्‍ता बाक्‍त। \v 4 मिनु मेको ठेयब कोव़ब मुर नु सहे का २० जना पारसी रागी कली हुकुम पाइबपुकीमी गेहे पा दानीएल कली दोस गेचा, दे क्‍यारी पचा गोव़मे बाक्‍त। तन्‍न मरिम्‍शो नु दोस गेतीक मारेइ मथिदमे बाक्‍त। मारदे हना दानीएल रिम्‍शो, मारेइ दोस मपाइश्‍शो गेय पाइब मुर बाक्‍‍त। \v 5 मिनु मेकोपुकीमी “दानीएल कली आ परमप्रभु आ अरेशो लोव़ थमा सुइक्‍तीक क्‍येङा लाक्‍शा, अरु मारेइमी यो दोस गेने मचाप्नय‍” देंमुमा बाक्‍त। \v 6 मिनु मेको ठेयब कोव़ब निक्‍शी नु पारसी रागी कली हुकुम पाइब नेल्‍ल लोव़सी पा गारशा, पिप आ दरवारमी जाक्‍शा पिप कली “हजुर, पिप दारा, गे गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍कीन। \v 7 गो इन राज्‍य ङा ठेयब कोव़ब, आइक्‍च नु ठेयब हुकुम पाइब, अर्ती गेब नु इन रागी ङा ठेयब मुर नेल्‍ल नु गारशा, गे पिपमी, कानुन का सेल्‍चा माल्‍नीनी। मार कानुन सेल्‍चा माल्‍नीनी देंशा हना, मुल ३० नाक्‍त सम्‍म इन क्‍येङा लाक्‍शा, सुइ मुरपुकीम आंम देवी देवता नु मुर आन कली मारेइ पुंइने मचाप्‍नीम। इन क्‍येङा लाक्‍शा अरु सुइ कली पुंइतेक्‍म हना, मेको मुर गुप्‍स वोइक्‍तीकेमी ताइक्‍चा पुंइसीब, दे ब्रेक्‍शा छाप थोक्‍शा वोतीन। \v 8 हजुर पिप, मोपा कानुन का सेलीन। मिनु छाप थोक्‍तीन। मादी नु पारसी आन कानुन मफांइसीब” देंमा बाक्‍त। \em एस्‍तर १:१९; एस्‍तर ८:८\em* \v 9 मिनु पिप दारामी मेको कानुन ब्रेक्‍पा छाप थोक्‍शा ग्रुंइ‍ताक्‍व। \s1 दानीएल ग्‍याइक्‍चा पुंइसीशो \p \v 10 मिनु दानीएलमी पिप दारामी मोपा ब्रेक्‍शा छाप थोक्‍शा ग्रुंइशो तुइश्‍शा, यरूसलेम गे कोव़शा सेल्‍शो खिं आ तला तारी लशा, पोक्‍च थेक्‍शा आ परमप्रभु कली प्रार्थना पाप्‍तु। मोपा नाक्‍त किंत किंत सां खेयप पार्थना पाप्‍तु। मिनु ङोंइती खोदेंशो पा परमप्रभु कली ठेयब सेल्‍‍तु। \em १रजा ८:४८\em* \v 11 मिनु दानीएल कली गेहे पाइबपुकी मेकेर जाक्‍शा, दानीएलमी प्रार्थना पा आ परमप्रभु कली ठेयब सेल्‍शा पुंइशो थित्‍तेक्‍म। \v 12 मिनु नोले मेकोपुकी पिप आ दरवार लशा, मेको ब्रेक्‍शो कानुन आ पर्बम “हजुर पिप, गे ३० नाक्‍त सम्‍म सुइमी इन क्‍येङा लाक्‍शा, अरु देवी देवता नु मुर आन कली मारेइ यो मपुंइचा, मो पाम्‍तेक्‍म हना, मेको आन कली गुप्‍स वोइक्‍तीकेमी पिक्‍चा, दे कानुन सेल्‍नी ममाइ?” देंतेक्‍म। मिनु पिपमी “एको लोव़ थमा बाक्‍ब। मादी नु पारसी आन कानुन गेनायो मफांइसीब” दे लोव़ पाप्‍तु। \em दानीएल ३:१०\em* \v 13 मिनु मेकोपुकीमी पिप कली “आ रागी रे ग्‍याइश्‍शा चाक्‍चा पुंइसीशो यहूदी दानीएलमी इन लोव़ लाक्‍शा, इन ग्रुंइशो कानुन मटीव। मेकोमी नाक्‍त किंत किंत खेयप सां प्रार्थना पा पुंइब” देंतेक्‍म। \v 14 मिनु पिपमी मेको लोव़ नेंशा, आ थुं शुश लुक्‍च लत। मिनु दानीएल कली “दोपा प्रोंइनुङा?” दे नां मलाक्‍गा सम्‍म शुश मिम्‍शा बाक्‍माक्‍त। \v 15 मेको दानीएल कली गेहे पाइबपुकी पिप आ ङोंइती जाक्‍शा “हजुर पिप, मादी नु पारसी आन पिपमी हुकुम पशो नु छाप थोक्‍शो कानुन मफांइसीब, दे एको लोव़ तुइक्‍नीनी” देंतेक्‍म। \s1 दानीएल कली गुप्‍स खोरम तोक्शो \p \v 16 मिनु नोले पिपमी “दानीएल कली चाक्‍कीन। मिनु गुप्‍स आन कली वोइक्‍तीकेमी तोक्‍कीन” दे हुकुम पाप्‍तु। मिनु मेकोपुकीम दानीएल कली गुप्‍स आन बाक्‍तीकेम तोक्‍तेक्‍म। मिनु पिपमी दानीएल कली “इ मप्रोंइथु, ठेयब सेल्‍शो परमप्रभुमी इ कली प्रोनल” देंत। \em दानीएल ३:१५\em* \v 17 मिनु नोले गेय पाइबपुकीमी फुल्‍लु का चाक्‍शा, मेको गुप्‍स बाक्‍तीक आ ओव़तीक चोक्‍तेक्‍म। सुइमी दानीएल कली मारेइ पने मचाप्‍मेक्‍ल, दे पिपमी आ छाप पाइश्‍शो औंठीम थोक्‍शा, आ राज्‍य ङा ठेयब अधिकार ताइब आन छाप यो थोक्‍पाइक्‍तु। \v 18 मिनु पिप आ दरवारम लेश्‍शा लशा, मेको नाक्‍दो माइजा बाक्‍शा, मारेइ जचा थोव़क आ बाक्‍तीकेम मचाक्‍पद। मिनु मइप्‍थु, नां सोंइताक्‍व। \s1 परमप्रभुम दानीएल कली प्रोंइशो \p \v 19 मिनु पिप नां मसोथु, सुनी कना बोक्‍शा, मेको गुप्‍स आन कली वोइक्‍तीकेम दोरशा लत। \v 20 मिनु गुप्‍स आन बाक्‍तीके आ नेक्‍था जाक्‍दीश्‍शा, शुश हिंशा दानीएल कली “दानीएल, ब्रोंइशा बाक्‍ब परमप्रभु आ गेय पाइब, इ गेना हना यो ठेयब सेल्‍ना सेल्‍न बाक्‍शो परमप्रभुमी इ कली गुप्‍स रे प्रोना?” दे हिल्‍लो पा ब्रेत्‍ताक्‍व। \em दानीएल ३:१७\em* \v 21 मिनु दानीएलमी पिप कली “हजुर पिप, गे गेना हना यो ब्रोंइ‍शा बाक्‍कीन। \v 22 आं परमप्रभुमी आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब सोइश्‍शा, आं कली मारेइ मपाइक्‍पाइक्‍चा कली गुप्‍स आन शोव़ चोक्‍पाइक्‍तु। मारदे हना आं दोस मबा। हजुर पिप, इन ङोंइती यो मारेइ मरिम्‍शो मपङ” देंत। \em दानीएल ३:२८; भजन संग्रह २२:२२; हिब्रू ११:३३\em* \v 23 मिनु पिप थाम्‍पा ग्‍येरसीशा “दानीएल कली गुप्‍स वोइक्‍तीके रे ग्रुंइदीन” दे हुकुम पाप्‍तु। मिनु दानीएल कली कीशा ग्रुंइताक्‍म। मिनु मेको मारेइ मदुम्‍शो बाक्‍त। मारदे हना मेकोमी आ परमप्रभु कली थमा सुइश्‍शो बाक्‍त। \v 24 मिनु पिपमी “दानीएल कली दोस गेब, आन मीश नु आन तमी तौ नेल्‍ल आन कली गुप्‍स वोइक्‍तीकेमी तोक्‍कीन” दे हुकुम पाप्‍तु। मिनु मेको आन कली मेकेर तोक्‍तेक्‍म। मिनु मेकोपुकी गुप्‍स आन बाक्‍तीके मजाक्‍दीत्‍थु, गुप्‍सपुकी प्रेक्‍शा ग्राम्‍शा मेको आन रुश का यो मवोइक्‍थु नेक्‍तेक्‍म। \s1 पिपम परमप्रभु कली मान प‍शो \p \v 25 मिनु नोले पिप दारामी जात जात नु रागी रागी ङा आंम आंम लोव़ पाइब नेल्‍ल आन कली “गे थुं नाइश्‍शा बाक्‍कीन। \em दानीएल ४:१\em* \v 26 आं राज्‍य ङा मुर नेल्‍लेमी दानीएल आ परमप्रभु कली मान पा हिंचा माल्‍नीम। मारदे हना मेको गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍ब परमप्रभु बाक्‍ब। मेको आ राज्‍य गेना हना यो लीब। मिनु आ अधिकार गेनायो मनुप्‍ब। \v 27 मेकोमी आ मुर आन कली प्रोंइशा, श्‍येत रे ग्रुंइने चाप्‍ब। मेको सरीङ नु रागीमी चिन्‍ड नु छक लाक्‍चा ङा गेय पाइब बाक्‍ब। मेकोमी दानीएल कली गुप्‍स आन सक्ति रे प्रोंइतु” दे हुकुम पा ब्रेक्‍ताक्‍व। \v 28 मिनु दानीएल पिप दारा नु पारसी आन पिप कोरेस आस पालामी शुश मान तशा, सक्ति पाइश्‍शो दुम्‍‍त। \c 7 \s1 दानीएलमी कोंइतीके तशो \r दानीएल २:- \p \v 1 मिनु बेबीलोन ङा बेल-शजर पिप दुम्‍शो ङोंइती ङा बर्समी दानीएल इम्‍मेनु, ङोमु पा, कोंइतीके का ताप्‍तु। मिनु मेकोमी आ तशो ङोमु ब्रेक्‍ताक्‍व। \em दानीएल ५:१\em* \v 2 मिनु दानीएलमी गो, दानीएल, इप्‍शा ङोमु पा, कोंइतीक का ताता, सरीङ पूर्ब, पच्‍छिम, उत्तर, दक्‍खिन रे फश पा ठेयब समुन्‍द्र कली छाल पोक्‍पाइश्‍शो ताता। \v 3 मिनु समुन्‍द्र रे ४ ओटा ठेयब जन्‍तु ग्रूतेक्‍म। मेको दोदेंशो तांइसाक्‍म देंशा हना, \em प्रकाश १३:१-२\em* \v 4 मेको ङोंइती ङा जन्‍तु गुप्‍स खोदेंशो बाक्‍शा, ककाकुली आ फ्रां खोदेंशो फ्रां पाइश्‍शो बाक्‍त। मिनु गो कोव़शा बाक्‍ङानु, मेको आ फ्रां तुल्‍चा पुंइसाक्‍व। मिनु मेको खप रे बोक्‍पाइश्‍शा, मुर खोदेंशो पा आ खोइल निक्‍शीमी राप्‍पाइक्‍चा पुंइसाक्‍व। मिनु मेकोमी मुर आ थुं ताप्‍तु। \v 5 मिनु मेको आ नोले अर्को जन्‍तु का ग्रूत। मेको वां खोदेंशो बाक्‍त। मेकोमी का पटटी रे बोक्‍शा, जेरी सां आ शोव़म काम्‍शो बाक्‍त। मिनु मेको कली “बोक्‍को, श्‍ये शुश ब्‍वावो” देंशो नेंता। \v 6 मिनु गो कोव़शा बाक्‍ङानु, नोले अर्को जन्‍तु का ग्रूत। मेको जोइ खोदेंशो बाक्‍त। मेको आ चीमी ४ ओटा चिक्‍ब आ फ्रां खोदेंशो फ्रां बाक्‍तेक्‍म। मिनु मेको के ४ ओटा पिया बाक्‍तेक्‍म। मिनु मेकोमी सासन पतीक अधिकार ताप्‍तु। \v 7 मिनु नोले गो नाक्‍दो ङा कोंइतीकेमी नेल्‍ल क्‍येङा नोले ङा जन्‍तु ग्रूशो ताता। मेको शुश हिंचा ङा, अर्को आन क्‍येङा बोल्‍यो बाक्‍त। मेको के फलाम के ठेयब ख्रुइ बाक्‍तेक्‍म। मिनु श्‍ये ब्‍वना ब्‍वन बाक्‍शा, लीशो श्‍ये आ खोइलीमी दिम्‍ताक्‍व। मेको ङोंइती ङा जन्‍तु आन खोदेंशो मबा। मारदे हना मेको के १० ओटा ग्रोव़ बाक्‍तेक्‍म। \v 8 मिनु गो मेको ग्रोव़ आन कली रिम्‍शो पा कोव़ङुनु, मेको आन दातेमी अर्को आइक्‍च ग्रोव़ का ग्रूशो ताता। मेको आइक्‍च ग्रोव़ कली बाक्‍तीक गेचा कली ङोंइती ङा ग्रोव़ सां आन शाक्‍श सुन्‍दा एत्‍‍‍तेक्‍म। मेको नक ग्रूशो ग्रोव़मी मिक्‍च बाक्‍तेक्‍म। मेको मुर आ मिक्‍च खोदेंशो बाक्‍तेक्‍म। मिनु मेको के ठेयब लेश्‍शा लोव़ पाइब शोव़ का बाक्‍त। \em दानीएल ११:३६\em* \v 9 मिनु गो कोव़ना कोव़न बाक्‍ङानु, पिप आन शुश नित्‍तीक वोइश्‍शो ताता। मिनु मेको शुश बर्स दुम्‍शो का ठेयब नित्‍तीकेमी निस्‍साक्‍व। मेको आ वा फुं खोदेंशो बुश बाक्‍त। मिनु आ पिया ङा चां रिम्‍शो ऊन खोदेंशो पा बुश बाक्‍त। मिनु मेको आ ठेयब नित्‍तीके ठेयब ब्रशो मी खोदेंशो बाक्‍त। मेको ठेयब नित्‍तीक आ गुगीलपुकी बाक्‍तेक्‍म। मेको के यो थम ठेयब मी खोदेंशो बाक्‍तेक्‍म। \em इजीकीएल १:२६; प्रकाश ४:२; भजन संग्रह ९०:२\em* \v 10 मिनु मेको शुश बर्स दुम्‍शो का आ ङोंइती रे मी के खोला खोदेंशो पा ग्रूत। मिनु हजार हजार आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइबमी मेको कली गेय पाम्‍तेक्‍म। मिनु १०, १० हजार मेको आ ङोंइती बाक्‍तेक्‍म। मिनु मेको निसाफ पचा कली निस्‍साक्‍म। मिनु किताबपुकी प्राक्‍शा वोइक्‍तेक्‍म। \em प्रकाश ५:११; भजन संग्रह ६९:२९; प्रकाश २०:१२\em* \v 11 मिनु गो मेको ठेयब लेश्‍शो लोव़ पाइब ग्रोव़ कली कोव़ना कोव़न बाक्‍ती। मिनु गो कोव़ना कोव़न बाक्‍ङानु, मेको जन्‍तु कली साइक्‍तेक्‍म। मिनु मेको आ रां खतम सेल्‍शा, ठेयब मीमी हुम्‍ताक्‍म। \em प्रकाश १९:२०\em* \v 12 मिनु लीशो जन्‍तु आन सासन पतीक अधिकार रोइक्‍चा पुंइसाक्‍म। तन्‍न मेको आन कली इच्‍का नोले सम्‍म ब्रोंइचा गेम्‍तेक्‍म। \em दानीएल २:२१\em* \v 13 मिनु नोले गो नाक्‍दो ङा कोंइतीकेमी मुर खोदेंशो का ताता। मेको गोस्‍सुम गिल्‍सी‍शा पिना पिन पशो ताता। मिनु मेको कली शुश बर्स दुम्‍शो का आ ङोंइती राप्‍पाइश्‍शो ताता। \em लूका २१:२७; प्रकाश १:१३; प्रकाश १४:१४\em* \v 14 मिनु मेको कली सासन पतीक अधिकार, मान ततीक नु पिप सेल्‍‍शा राज्‍य गेशो ताता। मिनु जात जात नु रागी रागी ङा आंम आंम लोव़ पाइब मुर नेल्‍लेमी मेको कली गेय पशो ताता। आ सासन पतीके अधिकार गेना हना यो लीबाक्‍त। आ पिप दुम्‍शो राज्‍य गेनायो खतम मदुम्‍बाक्‍त। \p \v 15 मिनु गो, दानीएल, मेको कोंइतीके तशा, आं थुं लुक्‍च लत। मिनु गो हिंती। \p \v 16 मिनु गो मेकेर राप्‍शा बाक्‍ब का कली “एको लोव़ रे मार रुम्‍सीबा?” दे हिल्‍लो पाता। मिनु मेकोमी “गो इ कली नेल्‍ल रुप्‍पाइक्‍नुङ। \v 17 मेको ४ ओटा ठेयब जन्‍तु रागी ङा ४ जना पिप बाक्‍‍नीम। \v 18 तन्‍न मेको नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब आ मुरपुकीम मेको राज्‍य ताक्‍शा, गेनायो मनुप्‍चा ङा पा, गेना हना यो सासन पाइनीम” देंत। \p \v 19 मिनु गो मेको नेल्‍ल आन क्‍येङा नोले ङा जन्‍तु रे मार रुम्‍सीबा, दे रुप्‍चा थुं पाता। मेको अरु जन्‍तु खोदेंशो मबा। मेको थम हिंचा ङा बाक्‍त। मेको आ ख्रुइ फलाम के नु नङग्रा कांसा के बाक्‍तेक्‍म। मेकोमी मारेइ मारेइ ब्‍वशा नाक्‍शा, लीशो श्‍ये चहिं आ खोइलीम दिम्‍ताक्‍व। \em दानीएल ७:७\em* \v 20 मिनु मेको आ पियामी बाक्‍शो १० ओटा ग्रोव़ नु अर्को ग्रोव़ का आ पर्बम रुप्‍चा थुं पाता। मेको ग्रोव़ का ग्रूमेनु, ङोंइती ङा ग्रोव़ सां एत्‍तेक्‍म। मेको ग्रूशो ग्रोव़ के मिक्‍च नु ठेयब लेश्‍शो लोव़ पतीक शोव़ बाक्‍त। मिनु मेको अरु ग्रोव़ आन क्‍येङा ठेयब बाक्‍त। मेको आ पर्बम यो रुप्‍चा थुं पाता। \v 21 मिनु गो कोव़ना कोव़न बाक्‍ङानु, मेको ग्रोव़मी नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब आ मुर नु लडाइ पा ग्रात। \em प्रकाश १३:७\em* \v 22 मिनु मेको शुश बर्स दुम्‍शो का मजाक्‍म सम्‍म लडाइ ग्राना ग्रान बाक्‍त। मिनु नेल्‍ल क्‍येङा ठेयबमी आ मुर आन कली निसाफ पतीक अधिकार गेप्‍‍तु। मेना नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब आ मुरुम मेको राज्‍य आंम के सेल्‍तेक्‍म। \v 23 मिनु आं कली रुप्‍पाइक्‍बमी नेल्‍ल आन क्‍येङा नोले ङा जन्‍तु “रागीमी मेको नेल्‍ल आन क्‍येङा नोले ङा जन्‍तु राज्‍य का बाक्‍ब। मेको अरु राज्‍य खोदेंशो मबाक्‍ब। मिनु मेकोमी रागी नेल्‍ल आन कली ग्रु दाक्‍ब। आ खोइलीमी दिम्‍शा नेल्‍ल आन कली रोबल चिबल पोक्‍ब। \v 24 मिनु मेको १० ओटा ग्रोव़ आ अर्थ मार बाक्‍ब देंशा हना, मेको राज्‍य रे १० जना पिप ग्रूनीम। मिनु मेको आन नोले अर्को पिप का ग्रूब। मेको ङोंइती ङा पिप खोदेंशो मदुम्‍ब। मिनु मेकोमी पिप सां आन कली फ्रुइक्‍ब। \em प्रकाश १७:१२\em* \v 25 मिनु मेकोमी नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब आ पर्बम मरिम्‍शो लोव़ पा, नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब आ मुर आन कली यो खतम सेल्‍ब। मिनु मेकोमी परमप्रभु आ देंशो चाड नु आ अरेशो लोव़ कली फाइक्‍चा दाक्‍ब। मिनु परमप्रभु आ मुर आन पाला का, पाला निक्‍शी नु आधा पाला मेको आ अधिकारमी गेचा पुंइसीनीमी। \em प्रकाश १३:५-६; दानीएल १२:७\em* \v 26 मिनु नोले निसाफ पची ना जाक्‍ब। मेको आ सासन पतीक अधिकार लेंशा गेनायो मत‍चा ङा पा आ गुइ रे रोइक्‍नीम। मिनु मेको कली साइश्‍शा खतम पोक्‍नीम। \v 27 मिनु राज्‍य, सासन पतीक अधिकार नु राज्‍य नेल्‍ल आन ठेयब दुम्‍तीके नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब आ मुर आन कली गेचा पुंइसीनीम। मेको आन राज्‍य गेना हना यो लीब राज्‍य दुम्‍ब। मिनु सक्ति पाइश्‍शो नेल्‍लेमी मेको आ गेय पा, मेको कली टीनीम” देंत। \v 28 मेको आं ङोमु तशो आ लोव़ बाक्‍ब। गो दानीएल, एको मिम्‍शा थाम्‍पा हिंती। मिनु आं कुल क्‍येर दुम्‍त। मिनु गो एको लोव़ नेल्‍ल आं थुंम वोइक्‍ता। \em दानीएल ८:१८; दानीएल १०:८,१६-१८\em* \c 8 \s1 सांड नु बोका कोंइशो \p \v 1 मिनु बेल-शजर पिप दुम्‍शो बर्स सां जाक्‍दीमेनु, गो, दानीएलमी लेंशा कोंइतीके ताता। \em दानीएल ७:१\em* \v 2 मिनु मेको कोंइतीकेमी गो एलाम रागी ङा सुसा माइश्‍शो ठेयब सहर ङा उलाइ खोला आ नेक्‍था बाक्‍शो बाक्‍ती। \v 3 मिनु गो कोव़शा बाक्‍ङानु, ग्रोव़ निक्‍शी पाइश्‍शो सांड का ताता। मेको आ ग्रोव़ निम्‍फा दुइश्‍शो बाक्‍ताक्‍स। का चहिं अर्को क्‍येङा दुइश्‍शो बाक्‍त। मेको दुइश्‍शो ग्रोव़ नोले ग्रूशो बाक्‍त। \v 4 मिनु गो मेको सांडम पच्‍छिम, उत्तर नु दक्‍खिन गे ख्रुना ख्रुन पशो ताता। अरु जन्‍तु नेल्‍ल मेको आ ङोंइती राप्‍ने मचाप्‍बाक्‍तेक्‍म। मिनु सुइमी मेको आ सक्ति रे प्रोंइने मचाप्‍बाक्‍तेक्‍म। मेकोमी आ दाक्‍शो पशा, आ सक्ति बारत। \em दानीएल ८:४\em* \v 5 मिनु गो मेको कोव़शा बाक्‍ङानु, पच्‍छिम रे बोका का फो ग्रूत। मेकोमी आ खोइल खप मथिथु, रागी नेल्‍ल लाक्‍तु। मिनु मेको बोका आ मिक्‍च आस दातेमी ग्रोव़ का बाक्‍त। \em दानीएल ८:२१\em* \v 6 मिनु मेको बोका मेको खोला आ नेक्‍था बाक्‍शो ग्रोव़ निक्‍शी पाइश्‍शो सांड आ बाक्‍तीक जाक्‍त। मिनु मेको सांड कली ख्रुचा, दे शुश बोल पा दोरत। \v 7 मिनु गो मेको सांड गे दोरशो ताता। मेको थाम्‍पा गाइश्‍शा, मेको सांड कली ख्रुशा, आ ग्रोव़ निम्‍फा जिक्‍ताक्‍व। मेको सांड बोल मपाइश्‍शो दुम्‍शा, मेको बोका कली मारेइ पने मचब। मेको बोकामी मेको सांड कली खपीम तोक्‍शा, आ खोइलीमी दिम्‍ताक्‍व। मिनु सुइमी मेको सांड कली बोका आ सक्ति रे प्रोंइने मचबेम। \v 8 मिनु नोले मेको बोकामी ठेयब सक्ति ताप्‍तु। मिनु मेको नेल्‍ल क्‍येङा सक्ति पाइश्‍शो दुम्‍तीके मेको आ दुइश्‍शो ग्रोव़ जिक्‍त। मिनु मेको जिक्‍शो ग्रोव़ आ पा ङा अर्को ४ ओटा ग्रोव़ रागी आ पूर्ब, पच्‍छिम, उत्तर, दक्‍खिन गे हिरशा ग्रूतेक्‍म। \em दानीएल ११:४\em* \p \v 9 मिनु मेको ४ ओटा ग्रोव़ आन दाते ङा का रे अर्को इम्‍चीली ग्रोव़ का ग्रूत। मिनु मेको नक ग्रूशो ग्रोव़ दक्‍खिन, पूर्ब गे नु दारशो रागी गे कोव़शा थाम्‍पा ठेयब दुम्‍शा कोल्‍त। \em दानीएल ७:८\em* \v 10 मिनु मेको कोल्‍शा, स्‍वर्ग ङा लडाइ पाइब आन हुल बाक्‍तीक सम्‍म जाक्‍दीश्‍शा, लडाइ पाइब का निक्‍शी नु सोरुल का निक्‍शी आन कली तोक्‍शा खोइलीमी दिम्‍ताक्‍व। \v 11 मेकोमी लडाइ पाइब आन नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब कली यो ठेयब लेश्‍शो लोव़ पा, नाक्‍त किंत किंत ङा चोशा चढ़ेतीक रोइश्‍शा, परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीके खिं प्रेश्‍शा गेप्‍तु। \em दानीएल ९:२७\em* \v 12 मिनु आ परमप्रभु कली काइ मटितीकेमी नाक्‍त किंत किंत ङा चढे़तीक मचढ़ेचा ङा पा गेय पाइब वोइक्‍तु। मिनु मेकोमी थमा पा शेंतीक कली खतम पोक्‍शा, आ मरिम्‍शो पतीक चहिं बारना बारन लपाइक्‍तु। \v 13 मिनु नोले गो स्‍वर्गम बाक्‍ब कामी लोव़ पशो नेंता। मिनु अरु स्‍वर्गम बाक्‍बमी मेको कली “नाक्‍त किंत किंत ङा चोशा चढ़ेतीक रोइक्‍तीके, आ मरिम्‍शो पतीकेमी परमप्रभु आ खिं श्‍येत्‍थ नु खतम सेल्‍तीक नु परमप्रभु आ लडाइ पाइब आन कली खोइलीमी दिप्‍शा, कोंइतीके गेना नुप्‍‍बा?” दे हिल्‍लो पशो नेंता। \v 14 मिनु अर्कोमी आं कली “हजार निक्‍शी सहे सां नाक्‍दो नाक्‍त सम्‍म मोदेंशो दुम्‍‍ब। मिनु नोले परमप्रभु आ खिं लेंशा सेल्‍नीम” देंत। \s1 परमप्रभुमी कोंइशो आ अर्थ शेंशो \p \v 15 गो, दानीएलमी, एको कोंइतीके रे मार रुम्‍सीबा, दे तुइक्‍चा माल्‍ता। मिनु वोंइश मुर खोदेंशो का आं ङोंइती ग्रूशा, दोक राप्‍शो ताता। \v 16 मिनु गो उलाइ खोला रे “गाब्रीएल, एको मुर कली एको कोंइतीके रे मार रुम्‍सीबा, मेको शेंदो” देंशो मुर आ सेंदा का नेंता। \em दानीएल ८:२; दानीएल ९:२१; लूका १:१९,२६\em* \v 17 मिनु मेको परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब आं राप्‍शा बाक्‍तीके आं नेक्‍था जाक्‍त। मिनु गो थाम्‍पा हिंशा खुम्‍की पा बाप्‍ती। मिनु मेकोमी आं कली “ए मुर, एको कोंइतीके नेल्‍ल क्‍येङा नोले ङा नाक्‍त आ पर्बम बाक्‍ब, दे रुपो” देंत। \em प्रकाश १०:६\em* \v 18 मिनु मेकोमी आं कली लोव़ पवानु, गो खपीमी दिङ गोल्‍शा बाप्‍शा, थशो खोदेंशो दुम्‍ती। मिनु मेकोमी आं कली थिशा, पोक्‍शा राप्‍पाइक्‍ती। \v 19 मिनु मेकोमी “गो इ कली नोले ङा गाइक्‍तीक नाक्‍ती मार दुम्‍बा, तुइक्‍पाइक्‍नन। मारदे हना एको कोंइतीके नेल्‍ल क्‍येङा नोले ङा नाक्‍त कली बाक्‍ब। \v 20 इ तशो ग्रोव़ निक्‍शी पाइश्‍शो सांड मादी नु पारसी रागी ङा पिप बाक्‍नीस। \v 21 मिनु मेको बोका चहिं ग्रीस रागी ङा पिप बाक्‍ब। मेको आ मिक्‍च आन दाते ङा ठेयब ग्रोव़, मेकेर ङा नेल्‍ल क्‍येङा ङोंइती ङा पिप बाक्‍ब। \em दानीएल ११:३\em* \v 22 मिनु गे मेको ग्रोव़ जिक्‍शा मेको आ पा ङा ४ ओटा ग्रोव़ ग्रूशो ताप्‍तीवी। मेको आ रागी ४ ओटा राज्‍य दुम्‍नीम। तन्‍न मेकोपुकी ङोंइती ङा राज्‍य खोदेंशो सक्ति पाइश्‍शो मदुम्‍नीम। \v 23 मिनु मेको आन सासन पतीक अधिकार नुप्‍ची ना मेको आन मरिम्‍शो पतीकेम ब्रीतीके खकटा थुं पाइश्‍शो, शुश मरिम्‍शो पाइब पिप का जाक्‍ब। \em दानीएल ११:२१\em* \v 24 मेको शुश बोल्‍यो दुम्‍ब। मिनु मेकोमी मारेइ मारेइ खतम पोक्‍ब। आ पतीक मारेइ मारेइमी ग्राब। मिनु मेकोमी सक्ति पाइश्‍शो मुर नु थमा सुइक्‍ब आन कली खतम पोक्‍ब। \v 25 मेको आ निप्‍समी मुरुम मतुइक्‍चा ङा पा जोल पतीकेमी ग्राब। मिनु आंम थुंमी ‘गो नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब नङ’ दे मिम्‍शा, शुश मुर आन कली साइक्‍ब। मिनु मेकोमी पिप आन पिप कली यो मरिम्‍शो पा बोक्‍ब। मिनु मेको खतम सेल्‍‍चा पुंइसीब। तन्‍न मुर आन गुइ रे ममाइ। \v 26 मिनु मेको इ कली कोंइशो नाक्‍दो नाक्‍त आ पर्बम कोंइतीके कोंइशो थमा बाक्‍ब। तन्‍न गे एको कोंइतीके कली इ थुंमी ख्रुइश्‍शा वोइक्‍चा माल्‍नेवे। मारदे हना एको शुश नोले दुम्‍ब लोव़ बाक्‍ब” दे माइक्‍ती। \em दानीएल ८:१४; दानीएल १२:४\em* \p \v 27 मिनु नोले गो, दानीएल, काइ सोक्‍त मपाइश्‍शो खोदेंशो दुम्‍ती। मिनु का निक्‍शी नाक्‍त रोइ पा बाक्‍ती। मिनु नोले बोक्‍शा, पिप आ गेय पथ लती। मिनु मेको आं तशो कोंइतीके आ पर्बम हिंती। मारदे हना मेको कोंइतीके रुप्‍ब सुइ मबाक्‍ब। \c 9 \s1 दानीएलम परमप्रभु कली पुंइशो \p \v 1 मिनु पिप अहासूरस आ तौ दारा ङोंइती ङा बर्समी कल्‍दी रागी ङा पिप दुम्‍त। पिप दारा मादी जात ङा बाक्‍माक्‍त। \em दानीएल ६:१\em* \v 2 मिनु पिप दारा आ सासन पशो ङोंइती ङा बर्समी गो, दानीएलमी परमप्रभु यावेमी आ लोव़ पाइब येरमीया कली ब्रेक्‍पाइश्‍शो लोव़ ङा किताब पढेशा, यरूसलेम खतम दुम्‍चा कली ७० बर्स ली‍नीम, दे रुप्‍ता। \em येरमीया २५:११-१२; येरमीया २९:१०\em* \v 3 मिनु गो माइजा बाक्‍शा, अरन्‍डी फेक्‍शा नु पुलु मोंइसीशा परमप्रभु, आं होव़प कली लोव़ पा पुंइशा, मार लोव़ लेप्‍बा, दे रिम्‍शा बाक्‍ती। \v 4 मिनु गो परमप्रभु यावे, आं परमप्रभु कली लोव़ पा, गो मार मार मरिम्‍शो पङा, मेको नेल्‍ल शोव़शा “परमप्रभु, गे ठेयब नु हिंचा ङा परमप्रभु बाक्‍नीनी। गे इन कली दाक्‍ब नु इन शेंशो लोव़ टीब आन कली गेना हना यो दाक्‍नीनी। मिनु इन कबल मप्रोंइनीनी। \em येरमीया १४:७; ब्‍यवस्‍था ७:९; नेहेम्‍याह १:५\em* \v 5 गोपुकीमी पाप पशा, मरिम्‍शो पाइतक। मिनु इन अरेशो मटिथु नु इन कली गन गन पा, इन शेंशो नु निसाफ पतीके लोव़ प्रोंइतक। \v 6 गोपुकीमी इन गेय पाइब, इन लोव़ पाइब आन लोव़ मनेंक। मेकोपुकीमी इन नेंमी आंइ पिप, आंइ ठेयब मुर, आंइ किकी पिपी नु आंइ रागी ङा मुर नेल्‍ल आन कली लोव़ पाम्‍तेक्‍म। \v 7 परमप्रभु, गे ठीक पाइब बाक्‍नीनी। गो चहिं मुने दोक्‍शो बाक्‍नीकी। मुलाक्‍ती यहूदा ङा मुर, यरूसलेममी बाक्‍ब, इस्राएली नेल्‍ल आन नेक्‍था नु ङोन रागीम खेरचा पुंइसीशो मुर नेल्‍ल इन कली प्रोंइशो आ पर्बम दोस ताइब दुम्‍तेक्‍म। \v 8 परमप्रभु यावे, आंइ पिपपुकी, आंइ ठेयब मुरपुकी, आंइ किकी पिपी नु गो नेल्‍लेमी इन ङोंइती पाप पाइ‍तक। \em एज्रा ९:७; यसैया ४३:२७\em* \v 9 गोपुकी इन देंशो गन गन पा मटीतक हना यो, परमप्रभु, आंइ होव़प, गे शिशी पाइब नु पाप क्‍याम्‍ब बाक्‍नीनी। \em भजन संग्रह १३०:४\em* \v 10 गोपुकीमी परमप्रभु यावे, आंइ परमप्रभु कली मटीब बाक्‍तक। इन लोव़ पाइबपुकीमी इन अरेशो लोव़ आंइ कली नेंपाइश्‍शो बाक्‍तेक्‍म। तन्‍न गो मपक। \v 11 इस्राएली नेल्‍लेमी इन क्‍येङा ङोन लशा, इन अरेशो मटिथु, इन देंशो मपामे। मोपतीके गो इन गेय पाइब मोसामी ब्रेक्‍शो इन अरेशो लोव़मी सराप नु कसम आंइ तारी मोइक्‍चा पुंइसीशो बाक्‍नीक। मारदे हना गोपुकीमी इन कली पाप पाइतक। \em लेवी २६:१४-३९; ब्‍यवस्‍था २८:१५-६८\em* \v 12 मिनु गे आंइ पर्बम नु आंइ निसाफ पाइब आन पर्बम इन देंशो लोव़ खाप्‍तीनी। यरूसलेम कली गेशो खोदेंशो श्‍येत रागी नेल्‍ल आन कली गेनायो मदुम्‍शो बाक्‍त। \v 13 मोसामी इन अरेशो लोव़म ‘मेको कली मटीब श्‍येत जाइनीम’ दे ब्रेक्‍शो खोदेंशो पा, मेको श्‍येत नेल्‍ल आंइ कली दुम्‍त। मिनु गोपुकीमी परमप्रभु यावे, आंइ परमप्रभु कली ‘इन थमा लोव़ कली रुप्‍तीक थुं गेकी’ दे मपुंइक। मिनु आंइ मरिम्‍शो पशो मप्रोंइक। इन कली दाक्‍शा मप्रोंइतीके ममिम्‍तक। \v 14 मोपतीके परमप्रभु यावेमी आंइ कली गेतीक, मेको ठेयब श्‍येत तेक्‍तु। थमा पा परमप्रभु यावे, आंइ परमप्रभु आ पशो नेल्‍ल ठीक बाक्‍ब। मारदे हना गोपुकीमी आ देंशो मपक। \v 15 मिनु परमप्रभु यावे, आंइ परमप्रभु गे इन मुर आन कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइशा चाक्‍तीनी। मेको इन सक्ति नु इन ठेयब नें आ पर्बम मोदेंशो पाइ‍तीनी। गोपुकी पाप पा, इन अरेशो लोव़ मटीब दुम्‍तक। \v 16 परमप्रभु, इन ठीक पतीकेमी इन सहर यरूसलेम नु इन योव़शो डांडा आ पर्बम मगाइक्‍तीन, मचुरीन। आंइ पशो पाप नु आंइ किकी पिप आन मरिम्‍शो पशो आ पर्बम यरूसलेम नु इन योव़शो मुर आन नेक्‍था बाक्‍ब मुर रे पा शुक्‍शी पाइक्‍चा पुंइसीब दुम्‍तेक्‍म। \v 17 मोपतीके आंइ परमप्रभु, इन गेय पाइब, आं देंशो नु पुंइशो लोव़ नेनीने। मिनु इन नें आ पर्बम इन ब्रेश्‍शो बाक्‍तीके कली लेंशा शिशी पा कोव़ङीन। \v 18 आं परमप्रभु इन नोफा दाइश्‍शा नेनीन। मिनु आंइ कली दुम्‍शो श्‍येत नु इन नेंम सेल्‍शो सहर यरूसलेम कली कोव़ङीन। आंइ ठीक पतीके आ पर्बम ममाइ, तन्‍न इन शुश शिशी पतीके आ पर्बम पुंइनीकी। \v 19 आं परमप्रभु, नेनीन। परमप्रभु, आंइ पाप क्‍याम्‍दीन। परमप्रभु, नेनीन। मिनु इन नें आ पर्बम मरिम्‍थु गेय पने। मारदे हना इन सहर नु इन मुर इन नें रे ब्रेत्‍चा पुंइसीशो बाक्‍नीम” दे गो दानीएलमी परमप्रभु कली देंती। \em येरमीया १४:९\em* \s1 गाब्रीएल शेंथ जाक्‍शो \p \v 20 मिनु गो मो देंशा परमप्रभु यावे, आं परमप्रभु आ ङोंइती लोव़ पना पन, प्रार्थना पा, आं पाप नु आं मुर इस्राएली आन पशो पाप नेल्‍ल शोव़शा, आं परमप्रभु आ डांडा, आ मुर आन पर्बम पुंइना पुंइन, बाक्‍ङानु, \v 21 प्रार्थना पना पन, गो आं ङोंइती आं कोंइतीकेमी तशो मुर गाब्रीएल बेरशा आं नेक्‍था जाक्‍त। मेना नाक्‍दो ङा चढ़ेची ना जाक्‍शो बाक्‍त। \em दानीएल ८:१६\em* \v 22 मिनु मेकोमी आं कली “दानीएल, मुल गो इ कली जोक्‍तीक तुइक्‍तीक नु रुप्‍तीक थुं गेथ जाक्‍ती। \v 23 मिनु गे गेना पुंइचा गोवी, मेना गो लोव़ का नेंता। मिनु गो इ कली मेको लोव़ शेंथ जाक्‍ती। मारदे हना गे शुश दाक्‍चा पुंइसीशो मुर बाक्‍नेवे। मेको लोव़ मिम्‍शा, मेको कोंइतीक रुपो। \p \v 24 इ मुर नु परमप्रभु आ सहर ७० हप्‍ता सम्‍म श्‍येत जचा माल्‍नीम। मिनु मे नोले मरिम्‍शो नु पाप पतीके नुप्‍ब। मेना अरेशो मटितीके क्‍याम्‍तीके गेय पशो बाक्‍ब। मिनु ठीक पतीके गेना हना यो लीब। मिनु मेको कोंइतीक नु परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब कली छाप थोक्‍शा नोले परमप्रभु आ बाक्‍तीक लेंशा सेल्‍शा तेल ख्रेक्‍नीम। \v 25 मोपतीके यरूसलेम लेंशा सेल्‍तीक लोव़ तेल लुक्‍शो पिप मजाक्‍म सम्‍म ७ हप्‍ता बाक्‍नीम। मिनु ६२ हप्‍ता लां नु खिं आ एर ओंथ लेंशा सेल्‍चा कली माल्‍ब, दे रुप्‍शा तुइक्‍तो। मेना श्‍येत जतीक ना बाक्‍ब। \v 26 मिनु ६२ हप्‍ता नोले मेको तेल लुक्‍शो का मारेइ मदुम्‍थु यो तिल्‍चा पुंइसीब। मिनु मेको जाक्‍चा चिक्‍शो पिप आ लडाइ पाइब नु जाक्‍शा, मेको सहर नु परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक खतम पोक्‍ब। मिनु मेको आ नुप्‍ची ना ठेयब भोल यिशा, नोले सम्‍म लडाइ दुम्‍ब। ङोंइती मोदेंशो खतम दुम्‍तीक श्‍येत आ पर्बम देंशो बाक्‍ब। \em यसैया २८:२२; लूका २१:२३-२४\em* \v 27 मेकोमी हप्‍ता का सम्‍म शुश मुर नु कबल पाइब। मिनु आधा हप्‍तामी चढ़ेतीक नेल्‍ल तेक्‍ब। मिनु मेकोमी चढ़ेतीक आ पा ङा शुश ग्रांग्रा दिचा ङा गेय पाइब। मेको कली खतम सेल्‍तीक लोव़ मग्रूम सम्‍म मोदेंशो पाइ‍ब” देंत। \em दानीएल ८:११; दानीएल ११:३१; दानीएल १२:११; मत्ती २४:१५; यसैया १०:२२-२३\em* \c 10 \s1 दानीएलम नोले ङा कोंइतीके तशो \p \v 1 मिनु पारसी रागी ङा कोरेस पिप दुम्‍शो बर्स सां दुम्‍‍मेनु, परमप्रभुमी बेल्‍त-शजर माइश्‍शो दानीएल कली लोव़ का तुइक्‍पाइक्‍तु। मेको लोव़ थमा बाक्‍त। ठेयब श्‍येत आ पर्बम बाक्‍त। मेको दानीएलमी मेको कोंइतीक तशा, रुप्‍तीक थुं यो ताप्‍तु। \em दानीएल १:२१; दानीएल १:७\em* \v 2 मेना गो, दानीएल, हप्‍ता सां सम्‍म रोंका पाता। \v 3 मेको हप्‍ता सां सम्‍म गो ब्रोव़शो मारेइ जचा थोव़क मजङ। श्‍ये मब्‍वङ। अङगुर शांबु यो मतूङु। मिनु तेल यो मख्रेक्‍सीङ। \v 4 मिनु ङोंइती ङा महिना ङा २४ नाक्‍त टाइग्रीस माइश्‍शो ठेयब खोला आ नेक्‍था राप्‍शो बाक्‍ती। \v 5 मिनु गो इर गे कोव़ङुनु, सुती वा फेक्‍शो मुर का ताता। मेकोमी थम रिम्‍शो ओफीर ङा सुन के किप्‍शुर किप्‍शो बाक्‍त। \em दानीएल ८:१५; दानीएल १२:६; इजीकीएल ९:२; प्रकाश १:१३-१५\em* \v 6 मिनु मेको आ रां बेरील माइश्‍शो हीरा खोदेंशो बाक्‍त। आ कुल चिला खोदेंशो बाक्‍त। आ मिक्‍च ब्रशो तोव़शी खोदेंशो बाक्‍त। मेको आ गुइ खोइली थाम्‍पा खुइश्‍शो कांसा खोदेंशो पा टल्‍केशो बाक्‍तेक्‍म। मेको आ सेंदा शुश मुर आन लोव़ पशो खोदेंशो नेंसाक्‍ब। \em इजीकीएल १:२७-२८\em* \v 7 गो, दानीएलमी मेको कोंइतीक ताता। गो नु बाक्‍ब मुर सुइमी मतामे। तन्‍न मेकोपुकी हिंशा ख्रिंख्रि पा प्रोक्‍शा ख्रुंइसाक्‍म। \v 8 मिनु मेको ठेयब कोंइतीक तचा कली गो का ला बाक्‍ती। मिनु मारेइ पने मचाप्‍ब दुम्‍ती। मिनु आं कुल बेक्‍चा चिक्‍शो मुर के खोदेंशो दुम्‍शा, मारेइ बोल मपाइश्‍शो दुम्‍ती। \v 9 मिनु नोले मेकोमी लोव़ पशो नेंता। मिनु मेको लोव़ नेंनु चोटीन, गो खपीमी दिङ गोल्‍शा, थती। \p \v 10 मिनु गुइ काम आं कली थिती। मिनु गो गुइ नु पोक्‍च थेक्‍शा, बोक्‍ती। \v 11 मिनु मेकोमी आं कली “दानीएल, गे शुश दाक्‍चा पुंइसीशो मुर बाक्‍नेवे। आं देंशो लोव़ नोफा दाइश्‍शा नेनो। बोक्‍शा बाक्‍को। मारदे हना गो इ बाक्‍तीकेमी सोइक्‍चा पुंइसीशो बाक्‍नुङ” दे माइक्‍ती। मिनु मेकोमी लोव़ पवानु, गो आ ङोंइती ख्रिंख्रि पा राप्‍ती। \v 12 मिनु मेकोमी आं कली “दानीएल, महिंनो, गे रुप्‍चा माल्‍शा ङोंइती ङा नाक्‍ती रे इ परमप्रभु आ ङोंइती आंम कली ब्रेम्‍शो सेल्‍साक्‍वे, इ पुंइशो नेंतीके गो एक जाक्‍ती। \v 13 तन्‍न पारसी राज्‍य कली कोव़ब सैतान आ गेय पाइबमी गो नु २१ नाक्‍त सम्‍म लडाइ पा तेक्‍ती। मिनु परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा ठेयब गेय पाइब मिकाएल जाक्‍शा, आं कली वारच पाइक्‍ती। मिनु गो जाक्‍चा ताता। \em यसैया २४:२१\em* \v 14 नोले ङा नाक्‍त इ मुर आन कली मार दुम्‍बा, दे गो इ कली रुप्‍पाइक्‍थ जाक्‍ती। मारदे हना इ तशो कोंइतीक क्‍येङा नोले ङा नाक्‍त कली अर्को कोंइतीक का यो बाक्‍ब” दे माइक्‍ती। \p \v 15 मिनु मेकोमी आं कली लोव़ पवानु, गो आं पिया खुक्‍शा मारेइ लोव़ पने मचाप्‍ब दुम्‍शा बाक्‍ती। \v 16 मो दुम्‍मेनु, मुर खोदेंशो काम आं शोव़ थिप्‍तु। मिनु गो लोव़ पने चाप्‍ता। मिनु गो आं ङोंइती राप्‍शा बाक्‍ब कली “आं प्रभु, एको कोंइतीके आ पर्बम खाइक्‍ती। मिनु आं के मारेइ बोल मली। \em यसैया ६:७; येरमीया १:९\em* \v 17 गो, इन वाइलम, गे नु दोपा लोव़ पने चाप्‍नुङा? मारदे हना गो ख्रिंख्रि पा, आं बोल नेल्‍ल लशा, आ सोक्‍त हेररा मली” देंती। \p \v 18 मिनु मेको मुर खोदेंशोमी आं कली लेंशा थिशा, बोल्‍यो सेल्‍ती। \em दानीएल ८:१८\em* \v 19 मिनु मेकोमी आं कली “नेल्‍ल क्‍येङा दाक्‍चा पुंइसीशो, महिनो। इ कली मारेइ मदुम्‍ब। बोल्‍यो नु महिंब दुमो” दे माइक्‍ती। मेकोमी गो नु लोव़ पवा नोले, गो बोल्‍यो दुम्‍ती। मिनु गो “आं प्रभु, लोव़ पने। मारदे हना गे आं कली बोल्‍यो सेल्‍तीनी” देंती। \em प्रकाश १:१७\em* \v 20 मिनु मेकोमी “गो इ बाक्‍तीकेम मारदे जाक्‍ङा, तुइक्‍नेवे? गो पारसी राज्‍य कली कोव़ब सैतान आ गेय पाइब नु लडाइ पचा कली लेत्‍चा माल्‍नुङ। गो ग्राङा नोले ग्रीस रागी ङा सैतान आ गेय पाइब जाक्‍ब। \v 21 मिनु गो थमा लोव़ ङा किताबमी मार ब्रेक्‍शो बाक्‍मे, मेको इ कली शोव़थ जाक्‍ती। मेकेर मिकाएल क्‍येङा लाक्‍शा, अरु वारच पाइब सैतान आ गेय पाइब नु लडाइ पचा कली सुइ मबाक्‍नीम। परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब, मिकाएल चहिं इस्राएली इन कली कोव़ब बाक्‍ब। \c 11 \p \v 1 गो दारा मादी ङा पिप दुम्‍शो ङोंइती ङा बर्समी मिकाएल कली वारच पाइक्‍चा नु अरु रे पा प्रोंइचा कली बाक्‍ती” देंत। \s1 लडाइ आ पर्बम नोले दुम्‍ब लोव़ \p \v 2 मेकोमी लेंशा परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइबमी “मुल गो इ कली मेको थमा लोव़ पाइनुङ। पिप दारा आ नोले पारसी रागीमी पिप सां दुम्‍‍नीम। मिनु मेको सांमी नोले जाक्‍ब पिप मेको ङोंइती ङा सां आन क्‍येङा शुश शोंप पाइश्‍शो दुम्‍ब। मिनु मेको पिपमी आ शोंपोमी आ सक्ति बारपाइक्‍ना पाइक्‍न लशा, रागी नेल्‍ल आन कली ग्रीस राज्‍य नु लडाइ पचा कली पोक्‍ब। \em दानीएल १०:२१\em* \v 3 मिनु नोले शुश लडाइ पाइब पिप का जाक्‍ब। मेकोमी शुश रागी कली सासन पाइब। मिनु मेकोमी मार दाक्‍बा, मेको पाइब। \em दानीएल ८:२१\em* \v 4 मिनु आ सक्ति बारना बारन लमेनु, आ राज्‍य पूर्ब पच्‍छिम, उत्तर दक्‍खिन गे योक्‍सीब। मोपा योक्‍सीशा, आ तौ चचपुकीम मारेइ मताइनीम। मिनु मेको खोदेंशो पा सुइमी लेंशा सासन मपाइनीम। मारदे हना मेको आ राज्‍य नेल्‍ल खतम दुम्‍मेनु, अरु आन कली दुम्‍ब। \em दानीएल ८:८,२२\em* \v 5 मिनु नोले दक्‍खिन ङा पिप शुश सक्ति पाइश्‍शो दुम्‍ब। तन्‍न आ कप्‍तान आन दाते ङा का मेको पिप क्‍येङा बोल्‍यो दुम्‍ब। मिनु मेकोमी पिप आ शुश रागी रोइश्‍शा, हुकुम पाइब। \v 6 मिनु बर्स का निक्‍शी नोले मेको निक्‍शी गारशा, दक्‍खिन ङा पिपम आ तमी मेको उत्तर ङा पिप कली ग्‍युंबे पा गेब। तन्‍न मेको आ सक्ति मलीब। मिनु मेको आ तौ चच यो मलीनीम। मेको पिप आ तमी, आ गेय पाइब, आ आल नु मेको कली दाक्‍ब नेल्‍ल खतम पोक्‍‍चा पुंइसीनीम। \v 7 मिनु नोले मेको पिप आ तमी आ खिं ङा मुर का ग्रूब। मेकोमी उत्तर ङा पिप नु मेको आ मुर नु लडाइ पा, आ गारो हिरशो सहर नु दरवार ओव़नीम। मिनु मेकेर लडाइ पा ग्रानीम। \v 8 मेकोमी मेको आन देवी देवता आन मूर्तिपुकी नु सुन चांदी के बोसपुकी रोइश्‍शा, इजीप्‍त रागीमी लाइक्‍ब। मिनु मे नोले उत्तर ङा पिप नु बर्स का निक्‍शी सम्‍म लडाइ मपाइब। \v 9 मिनु नोले उत्तर ङा पिपमी दक्‍खिन ङा पिप कली लडाइ तोइब। तन्‍न मेको आंम आ रागीमी लेश्‍शा लाइब। \p \v 10 मिनु मेको उत्तर ङा पिप आ तौपुकीमी शुश लडाइ पाइब मुर खुप्‍नीम। मिनु मेको तेक्‍ने मचाप्‍चा ङा भोल बुद पा ग्राना ग्रान लाइनीम। मेको लेंशा गारो हिरशो सहर ङा दरवार सम्‍म लाइनीम। \v 11 मिनु दक्‍खिन ङा पिप गाइश्‍शा, उत्तर ङा पिप नु लडाइ पचा कली बोक्‍ब। उत्तर ङा पिपमी चहिं लडाइ पचा कली शुश लडाइ पाइब आन कली खुप्‍ब। तन्‍न मेको आन जोरी सत्रु रे पा ब्रुइनीम। \v 12 मिनु उत्तर ङा लडाइ पाइब ग्‍याइक्‍चा पुंइसीमानु, दक्‍खिन ङा पिप ठेयब लेश्‍शा हजार हजार मुर आन कली साइक्‍ब। तन्‍न मोदेंशो पशा यो, ब्रुना ब्रुन लाइब। \v 13 मिनु उत्तर ङा पिपमी ङोंइती क्‍येङा शुश लडाइ पाइब खुप्‍ब। मिनु बर्स का निक्‍शी नोले लडाइ पचा कली शुश या कुरशा शुश लडाइ पाइब नु बारब। \v 14 मेना शुश रागी ङा मुरपुकी यो दक्‍खिन ङा पिप नु लडाइ पचा कली बोक्‍नीम। मिनु आ मुर आन दाते ङा रोइक्‍ब नु साइक्‍ब यो बोक्‍नीम, दे कोंइतीके कोंइशो गाप्‍चा कली बाक्‍ब। तन्‍न मेकोपुकी मग्रानीम। \v 15 मिनु नोले उत्तर ङा पिप जाक्‍शा, दक्‍खिन ङा राज्‍य इन गारो हिरशो सहर पुम्‍शा, आंम के सेल्‍ब। दक्‍खिन ङा लडाइ पाइब ब्रुइनीम। मिनु मेको आन नेल्‍ल क्‍येङा बोल्‍यो लडाइ पाइब आन सक्ति यो जाम्‍शा लाइब। \v 16 मिनु उत्तर ङा पिपम मार पचा दाक्‍बा, मेको पाइब। मिनु सुइमी मेको कली तेक्‍ने मचाप्‍नीम। मिनु मेकोम नेल्‍ल क्‍येङा दारशो रागी आंम के सेल्‍शा, मारेइ मारेइ खतम सेल्‍ब। \em दानीएल ८:९\em* \v 17 मेकोमी कबल पा ‘गो दक्‍खिन ङा पिप आ राज्‍य नेल्‍ल आंम के सेल्‍नुङमी’ दे मिम्‍ब। मिनु मेको कली खतम सेल्‍चा कली गारचा देखु पा, आ तमी कली ग्‍युंबे पा गेब। तन्‍न मेको आ मिम्‍शो खोदेंशो मदुम्‍ब। \v 18 मिनु नोले मेकोमी समुन्‍द्र आ नेक्‍था बाक्‍शो रागी नु लडाइ पा, शुश रागी आंम के सेल्‍ब। तन्‍न आ लडाइ पाइब आन ठेयब मुर कामी मेको आ ठेयब लेश्‍शो थुं थमा पा खतम पोक्‍‍शा गेब। \v 19 मिनु नोले मेको पिप आ रागी ङा दरवारम लेत्‍चा थुं पाइब, तन्‍न साइक्‍चा पुंइसीब। \p \v 20 मिनु मेको आ नोले अर्को मुर का पिप दुम्‍ब। मेकोमी आ राज्‍य कली शोंप तेल्‍‍चा कली ठेयब मुर का कली तिरो पोक्‍थ सोइक्‍ब। तन्‍न इच्‍का नाक्‍त नोले मेको पिप यो गाइक्‍चा मपुंइसीथु, लडाइ मपथु, बेक्‍ब। \v 21 मिनु मेको पिप आ नोले मारेइ मान मपाइश्‍शो मुर का जाक्‍शा, सुइमी मतुइक्‍चा ङा पा, रिम्‍शो लोव़ पखु पा मेको राज्‍य आंम के सेल्‍ब। \em दानीएल ८:२३-२४\em* \v 22 मिनु मेको आ सक्ति बारना बारन लशा, नेल्‍ल आन कली ग्राब। मेकोमी परमप्रभु यावे आ कबल प‍शो का कली यो खतम पोक्‍ब। \v 23 मिनु मेकोमी लोव़ गारपाइश्‍शा दुशा बाक्‍शो देखु पा, जोल पाइब। मिनु आ मुर का निक्‍शी ला बाक्‍तेक्‍म हना यो, मेको सक्ति पाइश्‍शो दुम्‍ब। \v 24 मिनु सुइमी मारेइ मतुइक्‍थु, मेको नेल्‍ल क्‍येङा शोंप पाइश्‍शो रागी लशा, लडाइ तोइब। मेकोम आ किकी पिपीपुकीम गेनायो मपशो गेय पाइब। आ नोले खोइक्‍ब आन कली आ रोइश्‍शो शोंप नु रू योव़शा गेब। मेकोमी अरु गारो हिरशो सहर आन कली दोपा ग्राचा, दे मिम्‍शा बाक्‍ब। तन्‍न मोदेंशो मिम्‍शो नाक्‍त का निक्‍शी कली ला दुम्‍ब। \v 25 मिनु उत्तर ङा पिपमी आ बोल्‍यो लडाइ पाइब आन कली लाइश्‍शा, आ सक्ति नेल्‍लेमी दक्‍खिन ङा पिप नु लडाइ पाइब। मिनु दक्‍खिन ङा पिपमी यो ठेयब हिक्‍ने मचाप्‍चा ङा लडाइ पाइब लाइश्‍शा, मेको नु लडाइ पाइब। तन्‍न मेको पिप ब्रुइब। मारदे हना आ मुरुमी मेको कली जोल पा मग्रापाइक्‍नीम। \v 26 मोदेंशो पाइब आ नु जाइब बाक्‍‍नीम। मिनु मेको आ लडाइ पाइब ब्राशा, शुश साइक्‍चा पुंइसीनीम। \v 27 मेको पिप निक्‍शी मरिम्‍शो थुं पाइश्‍शो बाक्‍नीस। काथा जाम्‍ताक्‍स हना यो, जोल पमुइनीस। तन्‍न मेको रे मारेइ रिम्‍शो मदुम्‍ब। मारदे हना नोले ङा नाक्‍त मजाक्‍शो बाक्‍ब। \v 28 मिनु उत्तर ङा पिप शुश शोंप लाइश्‍शा, आ रागी लेश्‍शा लाइब। तन्‍न मेकोमी परमप्रभु यावे आ कबल पशो आ पर्बम शुश गाइश्‍शो बाक्‍ब। मिनु मेको पिपमी मार दाक्‍ता, मेको पाइब। मिनु आ रागीम लेश्‍शा लाइब। \p \v 29 मिनु ङोंइती देंशो नाक्‍त गाम्‍मेनु, मेको उत्तर ङा पिप लेंशा दक्‍खिन ङा पिप नु लडाइ पथ लाइब। तन्‍न ङोंइती ङा खोदेंशो पा ग्राने मचाप्‍ब। \v 30 कित्तीम रे पा मेको नु लडाइ पचा कली जहाजपुकी जाक्‍नीम। मिनु मेको पिप आ थुं लुक्‍च लशा, आ रागी लेप्‍ब। मेकोमी परमप्रभु यावे आ कबल पशो आ पर्बम गाइश्‍शा, थमा सुइक्‍ब आन कली खेदा पाइब। मिनु परमप्रभु यावे आ कबल प्रोंइशो मुर नु गारब। \v 31 मिनु मेको पिप आ सोइश्‍शो लडाइ पाइबपुकीमी परमप्रभु यावे आ खिं नु दरवार कली ग्रांग्रा दिशो सेल्‍नीम। मिनु मेकोपुकीमी नाक्‍त किंत किंत चोशा चढ़ेतीक गेय तेक्‍नीम। मिनु मेकेर ग्रांग्रा दिचा ङा मार मार थोव़क वोइक्‍नीम। \em दानीएल ९:२७\em* \v 32 मिनु मेको पिपमी परमप्रभु यावे आ कबल पशो मटीब मुर आन कली जोल पा आ नोले खोइक्‍ब सेल्‍ब। तन्‍न आन परमप्रभु कली तुइक्‍ब मुरपुकी बोल्‍यो दुम्‍शा, मेको कबल काइ मप्रोंइनीम। \v 33 मिनु मेको आन दाते ङा जोक्‍ब तुइक्‍बपुकीमी शुश मुर आन कली रुप्‍ब सेल्‍नीम। मोपतीके नाक्‍त का निक्‍शी सम्‍म मेको तरवारम क्‍योरचा, मीम हुम्‍चा, ग्‍याइश्‍शा चोक्‍चा नु आन मार मार रोइक्‍चा पुंइसीनीम। \v 34 मिनु मोदेंशो दुम्‍मेनु, इच्‍का वारच पाइक्‍चा पुंइसीनीम। मिनु शुश मुर मेको आन नोले खोइक्‍नीम। तन्‍न थुं पाइश्‍शो मुर ला मेको आन नोले खोइक्‍‍नीम। \v 35 मिनु मुरुम जोक्‍ब तुइक्‍ब आन कली मोदेंशो खेदा पतीके रागीम नोले ङा नाक्‍ती सम्‍म मेको आन कली सुन खोदेंशो पा यपाइक्‍चा, नाक्‍चा नु रिम्‍शो दुम्‍पाइक्‍चा कली बाक्‍ब। मेको मुल सम्‍म मजाक्‍शो बाक्‍ब। \s1 ठेयब लेश्‍शो पिप \p \v 36 पिपमी मार दाक्‍बा, मेको पाइब। मिनु मेकोमी ‘देवी देवता नेल्‍ल आन क्‍येङा ठेयब नङ’ देंब। मिनु परमप्रभु नेल्‍ल आन क्‍येङा ठेयब परमप्रभु आ पर्बम गेनायो मनेंसीशो मरिम्‍शो लोव़ पाइब। मेको आ नोले ङा नाक्‍त मजाक्‍म सम्‍म आ माल्‍शो ताइब। परमप्रभुमी मेको कली सजाइ मगेवा सम्‍म मोदेंशो दुम्‍‍ब। मारदे हना परमप्रभुमी मार पचा मिम्‍बा, मेको पाइब। \em २थिस्‍सलोनिकी २:४; दानीएल ७:८,२५; प्रकाश १३:५-६\em* \v 37 मिनु मेको पिपमी आ किकी पिपी आन देवी देवता आन कली सेउ मपाइब। मिनु मीश मुर आन दाक्‍शो देवी देवता आन कली यो सेउ मपाइब। मारदे हना ‘गो देवी देवता नेल्‍ल आन क्‍येङा ठेयब नङ’ दे मिम्‍सीब। \em इजीकीएल ८:१४\em* \v 38 तन्‍न बोल्‍यो दरवार ङा देवता कली सेउ पाइब। आ किकी पिपीमी मेको कली मतुइश्‍शो बाक्‍तेक्‍म। मेको आन कली सुन, चांदी, हीरा नु शुश क्‍येट लाइब थोव़क गेशा ठेयब सेल्‍ब। \v 39 मेकोमी अर्को रागी ङा देवी देवता आन कली सेउ पशा, नेल्‍ल क्‍येङा बोल्‍यो दरवार कली ग्राब। सुमी मेको कली मान पाइबा, मेको शुश शोंप पाइश्‍शो दुम्‍ब। मिनु मेको आन कली रू शुश गेशा, शुश मुर आन कली हुकुम पाइब सेल्‍ब। \p \v 40 मिनु नोले ङा नाक्‍ती दक्‍खिन ङा पिपमी मेको कली लडाइ तोइब। मिनु उत्तर ङा पिपमी फश गिवार खोदेंशो पा मेको नु लडाइ पाइब। मेकोमी बग्‍गी, शारा ङोइक्‍ब नु लडाइ पाइब जहाज शुश चाक्‍शा लडाइ पाइब। \v 41 मिनु मेको रागी रागी नु लडाइ पा, ठेयब खोला खोदेंशो पा बारब। मिनु मेको दारशो रागी ओव़शा, हजार हजार मुर आन कली साइक्‍ब। तन्‍न एदोम, मोआब रागी नु अम्‍मोनी आन रागी ङा नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब बाक्‍तीके मेको आ गुइमी मदुम्‍‍नीम। \em दानीएल ११:१६\em* \v 42 मेकोमी रागी रागी आन कली ग्राना ग्रान लाइब। मिनु इजीप्‍त रागी कली यो ग्राब। \v 43 मिनु मेकोमी इजीप्‍त ङा सुन चांदी नु शोंप नेल्‍ल आंम के सेल्‍ब। लिबीया नु एथीयोपीया ङा मुर आ गेय पाइब दुम्‍नीम। \v 44 मिनु मेकोमी पूर्ब नु उत्तर रे जाक्‍शो लडाइ पतीक लोव़ नेंशा, मेको शुश गाइश्‍शा, मुर आन कली शुश साइश्‍शा, रागी नेल्‍ल रोबल चिबल पोक्‍ब। \v 45 मिनु मेकोमी ठेयब समुन्‍द्र नु नेल्‍ल क्‍येङा दारशो परमप्रभु आ सहर ङा डांडा आस दातेमी आ बाक्‍तीक ताम्‍बु की‍ब। मो पाप्‍तु हना यो, मेको बेक्‍ब। सुइमी मेको कली वारच मपाइनीम” दे स्‍वर्ग ङा गेय पाइबम देंत। \c 12 \s1 बेक्‍शो मुर सेंसीशो \p \v 1 मिनु परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइबमी “मेना नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब स्‍वर्ग ङा गेय पाइब मिकाएल जाक्‍ब। मिनु मेकोमी इ रागी ङा मुर आन कली कोव़ब। मेना रागी दुम नोले गेनायो मदुम्‍शो श्‍येत जाक्‍ब। तन्‍न इ मुर श्‍येत रे प्रोंइचा पुंइसीनीम। सु सु आन नें किताबम ब्रेक्‍शो बाक्‍मे, मेको ब्रोंइचा ताइनीम। \em दानीएल १०:१३; प्रकाश १२:७; मत्ती २४:२१; दानीएल ७:१०\em* \v 2 मिनु खपीमी बेक्‍शा इप्‍शो नेल्‍ल बोक्‍नीम। का निक्‍शी गेना हना यो ब्रोंइ‌चा कली बोक्‍नीम। का निक्‍शी चहिं गेना हना यो शुश मुने दोक्‍चा कली बोक्‍नीम। \em यूहन्‍ना ५:२९\em* \v 3 मिनु जोक्‍ब तुइक्‍बपुकी सरीङ ङा छेङछेङ खोदेंशो दुम्‍नीम। मिनु सु सुमी मुर आन कली ठीक लांमी गाक्‍पदमे, मेकोपुकी गेना हना यो सोरुल आ छेङछेङ खोदेंशो दुम्‍नीम। \em दानीएल ११:३३; हितोपदेस ४:१८; मत्ती १३:४३\em* \p \v 4 तन्‍न गे दानीएलमी, एको लोव़ सुइ आन कली मदेनो। एको नोले ङा नाक्‍त कली ब्रेक्‍शो किताब मप्रा‍क्‍थु, छाप थोक्‍शा वोतो। नोले ङा नाक्‍तीम शुश मुर आन थुं मनाइक्‍थु, थमा लोव़ माल्‍शा शुश तुइक्‍ब दुम्‍नीम” देंत। \em प्रकाश १०:४\em* \s1 नोले ङा नाक्‍त \p \v 5 मिनु गो, दानीएलमी, अर्को मुर निक्‍शी तातासी। का खोला आ ओंथ हांबु नु अर्को खोला आ आइक्‍ची हांबुम बाक्‍ताक्‍स। \v 6 मिनु कामी सुती वा फेक्‍शा आइक्‍ची हांबुम बाक्‍ब कली “एको लोव़ गाप्‍चा कली गिश नाक्‍त बाक्‍नीमी?” दे हिल्‍लो पाप्‍तु। \v 7 मिनु मेको आइक्‍ची हांबु बाक्‍ब बुश सुती वा फेक्‍शोमी आ गुइ निम्‍फा सरीङ गे पोक्‍तु। मिनु गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍ब आ नें थिशा कसम जशो नेंता। मिनु मेकोमी “एको पाला का बाक्‍शो ना, पाला निक्‍शी बाक्‍शो ना नु आधा पाला बाक्‍शो ना कली दुम्‍ब। मिनु परमप्रभु यावे आ मुर आन कली श्‍येत जची ना नु्म्‍मेनु, मेको देंशो लोव़ नेल्‍ल गा‍प्‍ब” दे गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍ब आ नेंमी कसम जाप्‍तु। \em दानीएल ७:२५; प्रकाश १०:५-६\em* \v 8 गो मेको लोव़ नेंता, तन्‍न मरुबु। मोपतीके गो “आं प्रभु, एको नेल्‍ल रे मार दुम्‍बा?” दे हिल्‍लो पाता। \v 9 मिनु मेकोमी “दानीएल, गे इ लां खोतो। मारदे हना एको लोव़ नोले ङा नाक्‍त सम्‍म ख्रुइश्‍शा छाप थोक्‍शा वोइक्‍‍चा माल्‍ब। \v 10 मिनु शुश मुर नाक्‍चा, रिम्‍शो सेल्‍चा नु सुन यपाइश्‍शो खोदेंशो पा रिम्‍शो सेल्‍‍चा पुंइसीनीम। तन्‍न परमप्रभु कली मटीब, मटिना टिन बाक्‍शा, मारेइ मरुप्‍नीम। तन्‍न जोक्‍ब तुइक्‍बपुकीमी एको लोव़ रुप्‍नीम। \v 11 मिनु नाक्‍त किंत किंत ङा चोशा चढ़ेतीक चढ़ेचा नाइक्‍तमे नोले नु ग्रांग्रा दि‍शो थोव़क चढ़ेमे सम्‍म हजार का, सहे निक्‍शी ९० नाक्‍त दुम्‍नीम। \em दानीएल ९:२७\em* \v 12 सु सु हजार का सहे सां ३५ नाक्‍त सम्‍म फाल्‍शा बाक्‍नीमी, मेको ग्‍येरसीशो मुर बाक्‍‍नीम। \v 13 तन्‍न गे, दानीएल, इ लां लशा, थुं नांइसो। मिनु नोले ङा नाक्‍ती इ इनाम तचा कली बेक्‍चा रे सेंचा पुंइसीनेवे” देंत।