\id 1TI \h १ तिमोथी \toc1 १ तिमोथी \toc2 १ तिमोथी \toc3 १तिमोथी \mt1 १ तिमोथी \ip \bd ब्रेक्‍ब मुर:\bd* एको चिठी पावलमी तिमोथी कली ङोंइती ब्रेक्‍शो बाक्‍त। \ip \bd गेना ब्रेक्‍शो:\bd* तिमोथीम पावल नु गेय पवा बाक्‍त। मेकोमी थिस्‍सलोनिकी सहर ङा थमा सुइक्‍ब आन कली शेंशो बाक्‍त। पावलमी मेको कली अर्को सहरम यो शेंथ सोइक्‍ता बाक्‍त। पावलमी एको चिठी गेना ब्रेक्‍शो बाक्‍मे, मेको बर्स मदेंशो बाक्‍त। \ip \bd मारदे ब्रेक्‍शो:\bd* शेंतीक लोव़ \em तिमोथी १:१-२\em* \io1 १. ठीक शेंतीके मार बाक्‍ब \em तिमोथी १:३-२०\em* \io1 २. ग्रुम्‍तीक खिं ङा मुर दोपा बाक्‍चा माल्‍नीम \em तिमोथी २:१ - तिमोथी ३:१६\em* \io1 ३. रिम्‍शो थमा सुइक्‍तीके मार बाक्‍ब \em तिमोथी ४:१-११\em* \io1 ४. मुर आन कली मार शेंचा माल्‍ब \em तिमोथी ४:१२ - ६:२\em* \io1 ५. धर्म पतीके शोर गाक्‍शो बाक्‍ब \em तिमोथी ६:३-२१\em* नेल्‍ल जम्‍मा पा गे येसु ख्रीस्‍त आ पर्बम ला शेंदो। आंम पतीके होस पावो। \c 1 \s1 ङोंइती ङा लोव़ \p \v 1 ख्रीस्‍त आ सोइश्‍शो गो पावल नङ। इं कली पाप रे प्रोंइब परमप्रभु यावेमी “ख्रीस्‍त येसु आ सोइश्‍शो दुमो” दे माइक्‍ती। इं कली ब्रोंइचा गेनुङ, दे कबल पाइब ख्रीस्‍त येसुमी यो मोन माइक्‍ती। \em कलस्‍सी १:२७\em* \p \v 2 गे थमा सुइक्‍ब, आं दाक्‍शो तौ खोदेंशो तिमोथी, इ कली चिठी ब्रेक्‍ताक्‍ङ। इं आफ परमप्रभु यावे नु प्रभु येसु ख्रीस्‍त आस दाक्‍चा गे नु बाक्‍ल। आस शिशीमी इ कली थुं नाइश्‍शा बाक्‍चा गेम्‍सेक्‍ल। \em प्रेरित १६:१-२; तीतस १:४\em* \s1 दूली शेंब आन पर्बम ब्रेक्‍शो \p \v 3 गो मासीडोनीया रागी लङानु, गे एफिसस सहरम बाक्‍को। मेकेर मुर का निक्‍शीमी दूली लोव़ शेंनीम। मोदेंशो मशेंदीन, दे अरेवो। \em प्रेरित २०:३\em* \v 4 मेकोपुकीमी मुरुमी सेल्‍शो लाइश्‍शो कथा नु किकी पिपी आन पर्बम शेंना शेंन बाक्‍नीम। मोदेंशो शेंतीके काम मलाप्‍चा ङा बाक्‍शा, परमप्रभु यावे आ शेंशो थमा सुइक्‍तीके मबारपाइक्‍ब। \em १तिमोथी ४:७\em* \v 5 इं शेंतीके चहिं रिम्‍शो थुं, रिम्‍शो थुं ङा मिम्‍तीके नु रिम्‍शो थमा सुइक्‍तीके रे जाक्‍शो शुश दाक्‍मुचा आ पर्बम बाक्‍ब। \em मत्ती २२:३७-४०; रोमी १३:१०; गलाती ५:६\em* \v 6 का निक्‍शीमी मेको शेंतीक प्रोंइशा, शोर गाक्‍शो लोव़ पाइनीम। \em १तिमोथी ६:४,२०\em* \v 7 मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ शेंब दुम्‍चा दाक्‍नीम, तन्‍न आंम देंशो लोव़ नु आंम शेंशो आंमान मरुप्‍ब बाक्‍नीम। \p \v 8 परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ ठीक पाइब आन कली रिम्‍शो दुम्‍ब, दे गो तुइक्‍नय। \em रोमी ७:१२\em* \v 9 ठीक पाइब आन कली मब्रेक्‍शो बाक्‍ब, दे यो तुइक्‍नय। तन्‍न परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ मपाइब, मटीब, परमप्रभु कली ममिम्‍ब नु मरिम्‍शो पाइब आन कली ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। परमप्रभु यावे रे ङोन बाक्‍ब, रागी कली ला मिम्‍ब, आम आफ कली साइक्‍ब, आंम ममा कली साइक्‍ब नु मुर आन कली साइक्‍ब आन कली ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। \em १कोरिन्‍थी ६:९-११\em* \v 10 तेल्‍लेम पाइब, ग्रांग्रा दिचा ङा गेय पाइब, मुर आन कली खुइ पा लेयब, जोल पाइब, जोल पा कसम जाइब नु आन गेय परमप्रभु यावे आ शेंशो नु मगारब मुर आन कली ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। \v 11 मेको थमा शेंतीके नु नेल्‍ल आसीक पाइश्‍शो परमप्रभु यावे आ ग्‍येरपाइक्‍ब लोव़ शेंब सेल्‍ती। \s1 परमप्रभु आ दाक्‍तीक ठेयब बाक्‍ब \p \v 12 एको लोव़ शेंचा कली बोल गेब इं प्रभु ख्रीस्‍त येसु कली “गे रिम्‍शो पाइब बाक्‍नीनी” देंनुङ। मारदे हना ख्रीस्‍त येसुमी आं पर्बम “थमा सुइक्‍चा ङा मुर बाक्‍ब” दे आ गेय पाइब सेल्‍ती। \em प्रेरित ९:१५; १कोरिन्‍थी १५:९-१०; गलाती १:१३-१६\em* \v 13 ङोंइती गो मेको कली शुक्‍शी पाइब, श्‍येत गेब नु शुश मरिम्‍शो पाइब बाक्‍ती। तन्‍न मतुइक्‍ब नु थमा मसुइक्‍ब बाक्‍तीके परमप्रभु यावे आ शिशी ताता। \v 14 इं प्रभुमी आ दाक्‍शो थमा सुइक्‍तीके नु दाक्‍तीके थुं ब्रीशा, क्‍युप्‍चा ङा पा गेती। मेको निम्‍फा ख्रीस्‍त येसु नु बाक्‍नीस। \v 15 मरिम्‍शो पाइब आन कली नरक रे प्रोंइचा, दे ख्रीस्‍त येसु रागीम जाक्‍त। एको लोव़ थमा बाक्‍ब नु थमा सुइक्‍चा माल्‍शो बाक्‍ब। गो नेल्‍ल क्‍येङा मरिम्‍शो पाइब नङ। \em लूका १९:१०\em* \v 16 गो परमप्रभु यावे आ शिशी मारदे ताता देंशा हना, गो नेल्‍ल क्‍येङा मरिम्‍शो पाइब दुम्‍ती हना यो, येसु ख्रीस्‍त आ फाल्‍तीक सक्ति कोंइचा, दे शिशी ताता। मेको कोंइतीके नोले थमा सुइक्‍ब नु गेना हना यो, परमप्रभु यावे नु बाक्‍चा ताइब आन कली बाक्‍ब। \v 17 गेना हना यो मबेक्‍थु बाक्‍ब पिप कली सुइमी तने मचाप्‍नीम। मेको कांइचीक परमप्रभु, परमप्रभु यावे बाक्‍ब। गेना हना यो मान ताक्‍चा नु छेङछेङ मेको केन बाक्‍ब। आमेन। \p \v 18 आं तौ तिमोथी, परमप्रभु यावेमी इ पर्बम पशो लोव़ तुइक्‍पाइक्‍ती। मेको लोव़ इ कली मिम्‍पाइक्‍नुङ। मेको लोव़ मिम्‍शा ग्राने चाप्‍नेवे। \em १तिमोथी ४:१४; १तिमोथी ६:१२; यहूदा ३\em* \v 19 थमा सुइक्‍तीके नु इ थुं ङा रिम्‍शो मिम्‍तीके टिशा बाक्‍को। आन थुं ङा रिम्‍शो मिम्‍तीके कली मटीब का निक्‍शीमी थमा सुइक्‍चा प्रोंइतेक्‍म। \em १तिमोथी ३:९; १तिमोथी ६:१०\em* \v 20 मेको आन दातेमी हीमेनेयस नु अलेक्‍जन्‍डर बाक्‍नीसी। परमप्रभु यावे आ पर्बम मरिम्‍शो लोव़ मपचा, दे शेंचा कली, गो मेको आस कली सैतान आ गुइमी जिम्‍मा गेतासी। \em २तिमोथी २:१७; १कोरिन्‍थी ५:५ \em* \c 2 \s1 थमा सुइक्‍ब आन पुंइशो \p \v 1 आं के नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब अरेशो लोव़ मार बाक्‍ब देंशा हना, परमप्रभु यावे नु बाक्‍शा, मेको नु लोव़ पचा नु नेल्‍ल मुर आन पर्बम पुंइना पुंइन बाक्‍चा माल्‍नय। मेको आन पर्बम “गे मेको आन कली रिम्‍शो पाइतीनी” दे परमप्रभु यावे कली ठेयब सेल्‍चा माल्‍नय। \v 2 पिप नु सरकार ङा ठेयब अधिकार पाइश्‍शो मुर आन पर्बम यो मोदेंशो पुंइतीक लोव़ पचा माल्‍नय। मो पा गो रिम्‍शो, थुं नाइश्‍शा, इं गेयमी परमप्रभु यावे कली मिम्‍चा, दाक्‍चा नु नेल्‍ल गेयमी ठीक दुम्‍शा बाक्‍य। \v 3 मोदेंशो मरिम्‍शो गेय प्रोंइब परमप्रभु यावे आ ङोंइती रिम्‍शो नु दाक्‍चा ङा बाक्‍ब। \v 4 परमप्रभु यावेमी नेल्‍ल मुर आन कली मरिम्‍शो गेय रे प्रोंइश्‍शा, थमा लोव़ तुइक्‍पाइक्‍चा दाक्‍ब। \em इजीकीएल १८:२३; रोमी ११:३२; २पत्रुस ३:९\em* \v 5 परमप्रभु यावे का ला बाक्‍ब। मेको नु मुर आन कली गारपाइक्‍चा कली येसु ख्रीस्‍त रागीम जाक्‍शा, मुर दुम्‍शो यो का ला बाक्‍ब। \em हिब्रू ९:१५\em* \v 6 मेकोमी मुर नेल्‍ल आन कली पाप रे प्रोंइचा, दे आंम कली जिम्‍मा गेप्‍तु। एको लोव़ मेना रे शेंचा गोम्‍तेक्‍म। \em गलाती १:४; गलाती २:२०; तीतस २:१४\em* \v 7 मोपतीके परमप्रभु यावेमी एको लोव़ शेंब नु ख्रीस्‍त आ सोइश्‍शो सेल्‍ती। गो जोल मपथु, थमा लोव़ पाइनुङ। इस्राएली आन कली ममाइ, तन्‍न रागी रागी ङा मुर आन कली थमा सुइक्‍तीके आ पर्बम शेंब नु थमा लोव़ शेंब सेल्‍ती। \em २तिमोथी १:११; गलाती २:७-८ \em* \s1 थमा सुइक्‍ब आन कली शेंशो \p \v 8 तेइ तेइ ङा वोंइश मुरपुकीमी प्रार्थना पचा माल्‍नीम। परमप्रभु यावे कली थुं नेल्‍लेम थमा सुइक्‍ब गे गुइ पोक्‍शा, मगाइक्‍ब नु मजीब दुम्‍शा, परमप्रभु यावे नु लोव़ पशो तचा दाक्‍नुङ। \v 9 मीश मुरपुकी यो ठीक पा फेक्‍शा, गेय पचा ङोंइती मिम्‍शा, रिम्‍शो बाक्‍चा माल्‍नीम। मोपा चांमी मार मार वोइश्‍शा लामा प्रोव़शा, सुन मोती नु शुश क्‍येट लाइब वामी मग्‍योम्‍समल। \em १पत्रुस ३:३-५\em* \v 10 परमप्रभु यावे कली मिम्‍ब मीश मुर रिम्‍शो पतीकेमी “गो परमप्रभु यावे कली दाक्‍ब नङ” दे कोंइनीम। \em १तिमोथी ५:१०\em* \v 11 मीश मुरपुकीमी टीब दुम्‍शा, रिम्‍शो पा नेंशा शेंसमल। \em एफिसी ५:२२\em* \v 12 वोंइश मुर आन कली शेंतीक अधिकार मीश मुर आन कली मगेनुङमी। मेकोपुकी सिक्‍सी पा बाक्‍मल। \em १कोरिन्‍थी १४:३४; उत्‍पत्ती ३:१६\em* \v 13 ङोंइती आदम, नोले हव्‍वा सेल्‍शो बाक्‍त। \v 14 आदम ङोंइती हेंथे मगाक्‍शो बाक्‍त। मीश मुर चहिं मिक्‍च सिल्‍चा पुंइसीशा, परमप्रभु यावे कली मटीब दुम्‍शो बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ३:६\em* \v 15 मो हना यो मीश मुरपुकी रागीम आल जरमेसे ङा मेरे ब्रोंइचा ताइनीम। तन्‍न मेकोपुकी थमा सुइक्‍ब दुम्‍शा, दाक्‍मुशा, परमप्रभु यावे आ मुर दुम्‍शा नु ठेयब मलेत्‍थु बाक्‍चा माल्‍नीम। \em १तिमोथी ५:१४; तीतस २:४-५ \em* \c 3 \s1 थमा सुइक्‍ब आन कली कोव़ब शेंशो \p \v 1 सुमी थमा सुइक्‍ब आन कली कोव़ब दुम्‍चा दाक्‍बा, मेको ठेयब नु रिम्‍शो गेय माल्‍ब बाक्‍ब। एको लोव़ थमा बाक्‍ब। \em प्रेरित २०:२८; तीतस १:५-९\em* \v 2 थमा सुइक्‍ब आन कली कोव़ब काइ दोस गेचा मपुंइसीशो बाक्‍चा माल्‍ब। मीश का के ला वोंइश बाक्‍चा माल्‍ब। गेय पचा ङोंइती मिम्‍ब, आ गेय नेल्‍ल कली रिम्‍शो पाइब, मुर आन कली बास गेब नु रिम्‍शो शेंब बाक्‍चा माल्‍ब। \v 3 राकसी शांबु तूशा दुक्‍ब नु तुप्‍ब मुर थमा सुइक्‍ब आन कली कोव़ब दुम्‍ने मचाप्‍ब। थमा सुइक्‍ब आन कली कोव़ब रिम्‍शो थुं पाइश्‍शो बाक्‍चा माल्‍ब। जिचा पोक्‍ब नु क्‍येट शुश दाक्‍बमी एको गेय पने मचाप्‍ब। \p \v 4 आंम खिं ङा मुर आन कली रिम्‍शो कोव़ब बाक्‍चा माल्‍ब। आंम आलपुकी टीब नु मुर नु रिम्‍शो पाइब बाक्‍चा माल्‍नीम। \v 5 मारदे हना आंम खिं ङा मुर आन कली रिम्‍शो कोव़ने मचाप्‍ब बाक्‍त हना, दोपा परमप्रभु यावे आ खिं ङा मुर आन कली कोव़ने चाप्‍बा ङा? \v 6 थमा सुइक्‍चा नक गोशो मुर थमा सुइक्‍ब आन कली कोव़ब दुम्‍ने मचाप्‍ब। मारदे हना मेको बोरशा ठेयब लेश्‍शो दुम्‍ब। मिनु सैतानमी मेको कली रेश्‍शा, खतम सेल्‍‍ब। \v 7 थमा मसुइक्‍बपुकीमी यो थमा सुइक्‍ब आन कली कोव़ब आ पर्बम रिम्‍शो लोव़ पचा माल्‍नीम। मोदेंशो मदुम्‍त हना, दोस गेचा पुंइसीब। मिनु सैतान आ ग्‍याइलीम रेप्‍ब। \s1 ग्रुम्‍तीकेम गेय पाइब आन कली शेंशो \p \v 8 थमा सुइक्‍ब आन ग्रुम्‍तीक खिं ङा गेय पाइबपुकी यो रिम्‍शो मुर बाक्‍चा माल्‍नीम। लोव़ क्‍याल्‍ब, शुश राकसी शांबु तूब नु क्‍येट ला मिम्‍बमी मोदेंशो गेय पने मचाप्‍नीम। \em प्रेरित ६:३; फिलिप्‍पी १:१\em* \v 9 मेकोपुकीमी रिम्‍शो थुंमी थमा सुइश्‍शा, मेकेर ङा ख्रुइश्‍शो लोव़ मिम्‍ने चाप्‍ब दुम्‍चा माल्‍नीम। \em १तिमोथी १:२९\em* \v 10 ङोंइती गे मेको आन थुं कोव़चा माल्‍नेवे। मिनु शुश रिम्‍शो पाइब बाक्‍ब, दे तुइश्‍शा ला थमा सुइक्‍ब आन ग्रुम्‍तीके खिंमी गेय पचा कली वोइक्‍ने चाप्‍नेवे। \p \v 11 आ मीश यो रिम्‍शो बाक्‍शा, डुलेथ मगाक्‍थु, गेय पचा ङोंइती मिम्‍ब बाक्‍चा माल्‍ब। मेको आ गेय नेल्‍ले रिम्‍शो पा पचा माल्‍ब। \em तीतस २:३\em* \v 12 थमा सुइक्‍ब आन ग्रुम्‍तीके खिंमी गेय पाइब मीश का आ वोंइश दुम्‍चा माल्‍ब। मेकोमी आ आल नु आंम खिं ङा मुर नेल्‍ल आन कली रिम्‍शो पा कोव़ब दुम्‍‍चा माल्‍ब। \v 13 मोदेंशो पाइबमी थमा सुइक्‍ब आन ग्रुम्‍तीकेमी आंम कली रिम्‍शो नें सेल्‍नीमी। ख्रीस्‍त येसु कली आंम थमा सुइक्‍तीके शुश बारपाइक्‍नीमी। \s1 थमा सुइक्‍तीके आ ख्रुइश्‍शो लोव़ \p \v 14 गो इ कली रीब पा ग्रुम्‍नुङ, दे आस पाइनुङ। मिनु इ कली ओदेंशो अरेतीक लोव़ मारदे ब्रेक्‍ताक्‍ङ देंशा हना, \v 15 गो नोले दुम्‍ती हना, परमप्रभु यावे आ खिं ङा मुरपुकी दोपा बाक्‍चा माल्‍नीमी, मेको तुइक्‍तमेक्‍ल। मेकोपुकी ब्रोंइचा गेब परमप्रभु यावे आ ग्रुम्‍तीक खिं ङा मुर बाक्‍नीम। मेको थमा लोव़ ङा थाम नु बोल्‍यो हिरशो गारो खोदेंशो बाक्‍नीम। \em एफिसी २:१९-२२\em* \v 16 इं परमप्रभु यावे कली थमा सुइक्‍तीके थम ख्रुइश्‍शो बाक्‍ब। मेको मार बाक्‍ब देंशा हना “मेको मुर दुम्‍शा, रागीमी जरमेसाक्‍व। परमप्रभु यावे आ सोक्‍तीमी ‘परमप्रभु यावे आ तौ बाक्‍ब’ दे सांकछी गेप्‍तु। परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइबपुकीमी मेको कली ताम्‍तेक्‍म। आ नें मार बाक्‍बा, दे रागी रागी ङा मुर आन कली शेंताक्‍मे। रागी रागी ङा मुरपुकीम मेको कली थमा सुइक्‍तेक्‍म। मिनु मेको परमप्रभु यावे आ छेङछेङमी लाइक्‍चा पुंइसाक्‍व” देंशो बाक्‍ब। \em यूहन्‍ना १:१४; रोमी १:४; प्रेरित २८:२८; मर्कूस १६:१९; एफिसी १:२०-२१ \em* \c 4 \s1 दूली शेंब आन शेंतीक \p \v 1 परमप्रभु यावे आ सोक्‍तीमी “नोले ङा नाक्‍तीम का निक्‍शी थमा सुइक्‍बपुकीमी थमा सुइक्‍चा प्रोंइनीम। मेको मुरपुकीमी हेंथे लां कोंइब नु जोल पाइब वोल आन शेंशो नें‍नीम” देंत। \em मत्ती २४:२४; २थिस्‍सलोनिकी २:३; २तिमोथी ३:१; २पत्रुस ३:३; १यूहन्‍ना २:१८; यहूदा १८ \em* \v 2 मेको मुर आन थुं ङा मिम्‍तीके खतम दुम्‍ब। मिनु जोल शेंनीम। \v 3 मेकोमी “ग्‍युंबे पचा मदुम्‍ब, का निक्‍शी थोव़क जचा मदुम्‍ब” दे शेंनीमी। परमप्रभु यावेमी थमा सुइक्‍ब आन कली सेल्‍शा गेशो मेको जचा थोव़क “गे रिम्‍शो पाइब बाक्‍नीनी” दे जचा ब्‍वचा दुम्‍ब। \em उत्‍पत्ती ९:३; १कोरिन्‍थी १०:३०-३१; कलस्‍सी २:२३\em* \v 4 तन्‍न परमप्रभु यावे आ सेल्‍शो नेल्‍ल रिम्‍शो बाक्‍ब। मुरुमी परमप्रभु यावे कली “गे रिम्‍शो पाइतीनी” दे नेल्‍ल जचा ब्‍वचा दुम्‍ब। \em उत्‍पत्ती १:३१; मत्ती १५:११; प्रेरित १०:१५\em* \v 5 मारदे हना परमप्रभु यावे आ लोव़ नु प्रार्थनामी मेको नेल्‍ल परमप्रभु यावे आ गेशोन बाक्‍ब, दे तुंइ‍सीब। \s1 तिमोथी आ गेय \p \v 6 गे एको लोव़ थमा सुइक्‍ब लोक्‍ब आन कली शेंताक्‍वी हना, ख्रीस्‍त येसु आ रिम्‍शो गेय पाइब दुम्‍नेवे। गे थमा सुइक्‍तीक ङा लोव़ नु रिम्‍शो शेंतीके तुइक्‍ना तुइक्‍न आ नोले खोइक्‍नेवे। \em २तिमोथी २:१५\em* \v 7 तन्‍न मुरुमी सेल्‍शो नु मरिम्‍शो कथापुकी मनेनो। परमप्रभु यावे कली मिम्‍शा दाक्‍शा बाक्‍को। \em १तिमोथी ६:२०; २तिमोथी २:१६,२३; २तिमोथी ४:४; तीतस १:१४; तीतस ३:९ \em* \v 8 रां कली रिम्‍शो पतीके इच्‍का ला रिम्‍शो बाक्‍ब। परमप्रभु यावे कली मिम्‍शा दाक्‍तीके नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो बाक्‍ब। मारदे हना मुल कली रिम्‍शो बाक्‍ब नु गेना हना यो परमप्रभु यावे नु बाक्‍चा कली नोले यो रिम्‍शो बाक्‍ब। \em १तिमोथी ६:६\em* \v 9 एको देंशो लोव़ थमा बाक्‍ब नु नेल्‍ल थमा सुइक्‍चा माल्‍शो बाक्‍ब। \v 10 एको लोव़ शेंशा श्‍येत जशा, शेंतीक गेय पाइनय। मारदे हना ब्रोंइचा गेब परमप्रभु यावे कली आस पाइनय। मेको नेल्‍ल मुर आन कली प्रोंइब बाक्‍ब। मोपा थमा सुइक्‍बपुकी पाप रे ब्रोंइचा ताइनीम। \p \v 11 एको लोव़ अरेशा शेंदो। \v 12 गे ठिटा बाक्‍ते हना यो, लोव़ पतीकेमी, मुर नु गेय पतीकेमी, दाक्‍तीकेमी, थमा सुइक्‍तीकेमी नु ग्रांग्रा मदि‍शोमी थमा सुइक्‍ब नेल्‍ल आन कली कोंइतीक दुमो। मिनु तोक्‍शो लोव़ पचा मगेमी। \em तीतस २:१५; २तिमोथी २:२२ \em* \v 13 गो मजाक्‍ङा सम्‍म मुर आन कली परमप्रभु यावे आ लोव़ पढेशा, नेंपाइक्‍ना पाइक्‍न नु शेंना शेंन बाक्‍को। \v 14 थमा सुइक्‍ब आन शेंब खाल्‍पापुकीमी इ पिया तारी गुइ वोइश्‍शा, परमप्रभु यावेमी तुइक्‍पाइश्‍शो लोव़ पशा, इ कली गेय पतीके सक्ति गेशो बाक्‍त। मेको गेय रिम्‍शो पा पावो। \em १तिमोथी १:१८; १तिमोथी ५:२२; प्रेरित ६:६; प्रेरित ८:१७; २तिमोथी १:६\em* \v 15 मोपा बाक्‍को। मेको इ पशो तशा, नेल्‍लेमी इ थमा सुइक्‍तीके बारशो तामेक्‍ल। \v 16 आंम कली नु इ शेंतीके कली रिम्‍शो पा होस पावो। मोदेंशो पा, गे आंम इ कली नु इ लोव़ नेंब आन कली श्‍येत रे प्रोंइनेवे। \em रोमी ११:१४ \em* \c 5 \s1 मुर नेल्‍ल आन कली रिम्‍शो पावो \p \v 1 शेंब खाल्‍पा आन कली महुइक्‍तो, तन्‍न आंम आफ कली खोदेंशो पा लोव़ पावो। ठिटा वोंइश मुर आन कली लोक्‍ब खोदेंशो मिम्‍तो। \em लेवी १९:३२; तीतस २:२\em* \v 2 मीश मुर आन कली इम्‍मा खोदेंशो मिम्‍तो। ठिटी आन कली समी खोदेंशो मिम्‍तो। मोपा नेल्‍ले रिम्‍शो पावो। \s1 वोंइश बेक्‍शो मीश मुर आन पर्बम \p \v 3 आन वोंइश बेक्‍शो रिम्‍शो पाइब मीश मुर आन कली ठेयब सेलो। \v 4 आन वोंइश बेक्‍शो मीश मुर आ तमी तौ, चच युइ बाक्‍तेक्‍म हना, मेकोपुकीम आंम खिं ङा मुर आन कली रिम्‍शो गेय पा कोंइचा माल्‍नीम। आम आफ आस कली रिम्‍शो पचा माल्‍नीम। मेको परमप्रभु यावे आ ङोंइती शुश रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 5 आ वोंइश बेक्‍शो मीश मुर रिम्‍शो बाक्‍त हना, परमप्रभु यावे कली ला मिम्‍ब। मेकोमी नाक्‍दो नाक्‍त प्रार्थना पा पुंइना पुंइन बाक्‍ब। \em लूका २:३७\em* \v 6 आ दला दाक्‍स पाइब चहिं सेस बाक्‍त हना यो, बेक्‍शो खोदेंशो दुम्‍ब। \v 7 एको लोव़ शेंदीमी। मेकोपुकी दोस गेचा मपुंइसीब दुम्‍मल। \v 8 सुमी आ खिं ङा मुर आन कली मकोव़बा, मेको आ थमा सुइक्‍तीके जाम्‍शा लशा, थमा मसुइक्‍ब आन क्‍येङा यो मरिम्‍शो दुम्‍ब। \em मत्ती १५:५-६\em* \p \v 9 वोंइश बेक्‍शो मीश मुर ६० बर्स दुम्‍ने थुम्‍शा ला, वारच पचा कली आ नें ब्रेक्‍सीब। मेको वोंइश का आ मीश ला दुम्‍चा माल्‍ब। \v 10 आ तमी तौ रिम्‍शो पा कोल्‍पाइश्‍शा, मुर आन कली बास बाक्‍चा गेशा, थमा सुइक्‍ब आन खोइली चिक्‍शा, श्‍येत जाइब आन कली वारच पशा, नेल्‍लेमी रिम्‍शो पना पन बाक्‍ब, दे मुरपुकीमी तुइश्‍शो मीश मुर आ नें ला ब्रेक्‍सीब। \em हिब्रू १३:२; यूहन्‍ना १३:१४\em* \v 11 वोंइश बेक्‍शो ठिटी मीश मुर आन कली वारच पचा कली आन नें मब्रेक्‍चा। मारदे हना आन दला दाक्‍स पा ख्रीस्‍त कली प्रेंताक्‍म हना, ग्‍युंबे पचा ला मिम्‍नीम। \v 12 मिनु आन ङोंइती देंशो प्रोंइशा, दोस ताइब दुम्‍नीम। \v 13 मेकोपुकी मुर आन खिं खिं हिरथ लाइनीम। अल्‍सी ला ममाइ, मदेंचा ङा लोव़ यो शुश पाइनीम। \v 14 मोपतीके वोंइश बेक्‍शो ठिटी मीश मुरपुकीमी ग्‍युंबे पा, आल थिशा, आन खिं ङा गेय पामेक्‍ल। मो पाम्‍तेक्‍म हना, मरिम्‍शो पा गाक्‍चा मताइनीम। अरुमी यो थमा सुइक्‍ब आन पर्बम मरिम्‍शो लोव़ पचा मताइनीम। \em १तिमोथी २:१५; १कोरिन्‍थी ७:९\em* \v 15 का निक्‍शीमी सैतान कली खोइक्‍चा गोम्‍तेक्‍म। \v 16 थमा सुइक्‍ब आन खिंमी वोंइश बेक्‍शो मीश मुरपुकी बाक्‍तेक्‍म हना, मेको आन कली वारच पामेक्‍ल। मिनु ग्रुम्‍तीके कली श्‍येत मदुम्‍थु, वोंइश बेक्‍शा, का ला लीशो मीश मुर आन कली वारच पचा ताइब। \em प्रेरित ६:१\em* \s1 ग्रुम्‍तीके ङा गेय पाइब \p \v 17 ग्रुम्‍तीके खिंमी श्‍येत पा लोव़ पाइब नु शेंब खाल्‍पा आन कली निक्‍शी खेयप मान पा क्‍येट गेचा माल्‍नीम। \em प्रेरित १४:२३; रोमी १२:८\em* \v 18 परमप्रभु यावे आ लोव़मी “ब्‍यफ कली दांइ पपाइश्‍शोनु, फुङला मपाइक्‍चा” मिनु “गेय पाइब आन गाल्‍च ताइब बाक्‍नीम” दे ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। \em ब्‍‍यवस्‍था २५:४; १कोरिन्‍थी ९:९; लूका १०:७\em* \v 19 मुर कामी ग्रुम्‍तीक ङा शेंब खाल्‍पा कली दोस गेप्‍तु हना, सांकछी निक्‍शी सां मबाक्‍थु, थमा मसुतो। \em ब्‍‍यवस्‍था १९:१५; मत्ती १८:१६\em* \v 20 सु मरिम्‍शो पना पन बाक्‍मे, मेको कली थमा सुइक्‍ब आन ङोंइती हुइक्‍तो। मिनु मेको नेंब नेल्‍लेमी मरिम्‍शो पचा हिंनीम। \em गलाती २:१४; मत्ती १८:१५-१७\em* \v 21 परमप्रभु यावे, ख्रीस्‍त येसु नु योव़शो परमप्रभु यावे आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब आन ङोंइती “मुर आन कुल मकोव़थु, आं देंशो नेल्‍ल पावो” दे इ कली अरेनुङ। मुर आन कुल कोव़शा, मारेइ मपावो। \v 22 मुर आन कली ब्रो थिशा, आन तार गुइ वोइश्‍शा, प्रार्थना मपावो। मुर आन मरिम्‍शो पतीकेमी मगरो। मरिम्‍शो रे ङोन बाक्‍को। \em १तिमोथी ४:१४\em* \p \v 23 ङोंइती ङा खोदेंशो पा ब्‍वाक्‍कु ला मतूङो। इ कोव़ज रोइ पतीके इच्‍का अङगुर शांबु ब्‍वाइश्‍शा तूङो। \p \v 24 मुर का निक्‍शी आन मरिम्‍शो पशो तुंइ‍सीब। सजाइ ताइनीम, दे यो तुंइ‍सीब। का निक्‍शी आन मरिम्‍शो पशो चहिं नोले ला तुंइसीब। \v 25 मोपा मुर का निक्‍शी आन रिम्‍शो पशो मतुंइ‍साक्‍व हना यो, ख्रुइश्‍शा लीने मचाप्‍नीम। \c 6 \s1 वाइलीम वाइल आन पर्बम शेंशो \p \v 1 वाइलीम वाइल नेल्‍लेमी आन होव़प मान ताक्‍चा शिरशो बाक्‍नीम, दे मिम्‍चा माल्‍नीम। मोपा मुरपुकीमी परमप्रभु यावे आ नें नु आ शेंतीके आइक्‍च मसेल्‍नीम। \em एफिसी ६:५; तीतस २:९-१०\em* \v 2 सु सु आन होव़प थमा सुइक्‍ब बाक्‍मा, मेको आन पर्बम “थमा सुइक्‍ब लोक्‍ब दुम्‍शा, मान गेचा ममाल्‍नुङ” दे ममिम्‍तमेक्‍ल। मेकोपुकीमी ङोंइती क्‍येङा रिम्‍शो पचा माल्‍नीमी, दे मतो। मारदे हना मेको आन गेय गेब थमा सुइक्‍ब नु दाक्‍शो मुर दुम्‍त। मोदेंशो पचा शुश शेंदो। \em फिलेमोन १६\em* \s1 तिमोथी नु थमा सुइक्‍ब आन कली अरेशो \p \v 3 सुमी अरु शेंतीक शेंबा, मेकोमी इं प्रभु येसु ख्रीस्‍त आ थमा लोव़ नु आ शेंतीके नु मगारचा ङा शेंब। मेको आं देंशो थमा लोव़ चहिं परमप्रभु यावे कली मिम्‍ब नु दाक्‍ब थुं रे बाक्‍ब। \em २तिमोथी १:१३\em* \v 4 मेको अरु लोव़ शेंब ठेयब लेश्‍शो मारेइ मजोक्‍ब बाक्‍नीम। आन लोव़ ला आ तार पशा, जिचा पोक्‍चा माल्‍नीम। मेकोपुकीमी गेहे पाइब, जीब, मरिम्‍शो लोव़ पाइब नु मरिम्‍शो मिम्‍ब सेल्‍नीम। \em २तिमोथी २:१४; तीतस ३:१०-११\em* \v 5 मेकोपुकीमी मुर आन दातेमी जिचा पोक्‍नीम। आन थुं गशो खोदेंशो दुम्‍शा, थमा लोव़ रुप्‍‍ने मचाप्‍नीम। परमप्रभु यावे कली मिम्‍चा, दाक्‍चा क्‍येट चेम्‍तीके बाक्‍ब, दे मिम्‍नीम। \v 6 परमप्रभु यावे कली बोल्‍यो थमा सुइक्‍चा चहिं थुं नाइक्‍तीक बाक्‍ब। \em १तिमोथी ४:८; मत्ती ६:२५-३४; फिलिप्‍पी ४:११-१२; हिब्रू १३:५\em* \v 7 मारदे हना गोपुकीम जरमेशोनु, मारेइ पने मचाक्‍नय। बेक्‍शोनु यो मारेइ मलाइक्‍नय। \em अय्‍युब १:२१; भजन संग्रह ४९:१८; उपदेसक ५:१४\em* \v 8 जचा फेक्‍चा गाप्‍त हना, ग्‍येरसय। \em हितोपदेस ३०:८\em* \v 9 तन्‍न सु सु शुश क्‍येट थीब दुम्‍चा दाक्‍नीमी, मेको आन थुं थाम्‍चा पुंइसीशा, ग्‍याइलीम रेश्‍शो खोदेंशो पा, निप्‍स मपाइश्‍‍शो नु श्‍येत जाइब दुम्‍नीम। आंम कली खतम सेल्‍सीशो बाक्‍नीम। \em हितोपदेस २८:२२; मत्ती १३:२२ \em* \v 10 क्‍येट कली दाक्‍ब मरिम्‍शो आन क्‍येङा यो मरिम्‍शो बाक्‍ब। मोपा क्‍येट दाक्‍ब का निक्‍शीमी थमा सुइक्‍तीके प्रोंइशा, आंम थुं कली तूशो खोदेंशो पा शुश खाइक्‍पाइक्‍तेक्‍म। \em एफिसी ५:५; १तिमोथी १:१९ \em* \p \v 11 मोपतीके गे परमप्रभु यावे आ मुर दुम्‍शा, मेको नेल्‍ल रे ङोन बाक्‍को। ठीक पतीके, परमप्रभु यावे कली मिम्‍शा दाक्‍चा, थमा सुइक्‍चा, मुर आन कली दाक्‍चा, थमा सुइक्‍चा मप्रोंइचा नु ब्रेम्‍शो दुम्‍चा ला मिम्‍तो। \em २तिमोथी ३:१७; २तिमोथी २:२२\em* \v 12 थमा सुइश्‍शा ग्राङो। “गेना हना यो परमप्रभु यावे नु बाक्‍ब दुम्‍ती” दे मिम्‍तो। गे शुश मुर आन ङोंइती इ थमा सुइश्‍शो आ पर्बम रिम्‍शो लोव़ पाप्‍तीवी। मेना गे गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍चा ताइब, दे ब्रेत्‍चा पुंइसीशो बाक्‍ते। \em १तिमोथी १:१८; १कोरिन्‍थी ९:२५-२६; २तिमोथी ४:७; १तिमोथी ४:१४; हिब्रू ३:१\em* \v 13 नेल्‍ल आन कली ब्रोंइचा गेब परमप्रभु यावे नु ख्रीस्‍त येसु पन्‍तीयस पिलातस कली रिम्‍शो सांकछी गेब बाक्‍त। गो इ कली परमप्रभु यावे नु ख्रीस्‍त येसु आस ङोंइती अरेनुङ। \em यूहन्‍ना १८:३६-३७; प्रकाश १:५\em* \v 14 मार अरेनुङ देंशा हना, इं प्रभु येसु ख्रीस्‍त मजाक्‍म सम्‍म गे मेको आ शेंशो लोव़ मखाल्‍थु शेंदीमी। मिनु सुइमी दोस गेचा मतामेक्‍ल। \v 15 येसु ख्रीस्‍त जाक्‍मेनु, नेल्‍ल आसीक तशा, नेल्‍ल सक्ति पाइश्‍शो पिप आन पिप नु प्रभु आन प्रभु दुम्‍शा जाक्‍त। \em ब्‍यवस्‍था १०:१७; प्रकाश १७:१४\em* \v 16 मेको ला गेनायो मबेक्‍ब। सुइ आन कोव़ने मचाप्‍चा ङा पा छेङछेङमी बाक्‍ब। सुइमी मेको कली गेनायो मताम। तने यो मचाप्‍नीमी। मेको मान तशा नेल्‍ल क्‍येङा सक्ति पाइश्‍शो बाक्‍ब। आमेन। \em प्रस्‍थान ३३:२०; यूहन्‍ना १:१८\em* \s1 शुश थीब आन कली अरेशो \p \v 17 गे मुल शुश क्‍येट थीब आन कली “ठेयब लेश्‍शो मदुमीन। जाम्‍शा लाइब शोंप कली आस मपथु, परमप्रभु यावे कली आस पने। मारदे हना परमप्रभु यावेमी इं कली शुश तेम्‍शा गेब। आ गेशो तशा ग्‍येरसीन” दे माइक्‍मी। \em भजन संग्रह ६२:११; लूका १२:१५-२१\em* \v 18 मेकोपुकीमी रिम्‍शो गेय पतीकेमी गेनायो मनुप्‍ब शोंप पाइश्‍शो दुम्‍मल। हाइश्‍शो दुम्‍शा, मुर आन कली गेब दुम्‍चा माल्‍नीम। \v 19 मो पाम्‍तेक्‍म हना, नोले रिम्‍शो दुम्‍नीम। बोल्‍यो जग खोदेंशो पा, गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍चा ताइब दुम्‍नीम। मेको ला थमा ब्रोंइचा बाक्‍ब। \em मत्ती ६:२०; लूका १६:९\em* \s1 नोले ङा लोव़ \p \v 20 तिमोथी, इ कली शेंशो लोव़ रिम्‍शो पा पावो। जाम्‍शा लाइब लोव़ नु जिचा पोक्‍तीक लोव़, तुइक्‍ब थुं रे पीब देंखु पाइनीम। मेको रे ङोन बाक्‍को। \em २तिमोथी १:१२-१४; १तिमोथी ४:७\em* \v 21 मारदे हना का निक्‍शीमी मोदेंशो लोव़ मिम्‍शा पशा, आन थमा सुइक्‍तीके जाम्‍शा लत। परमप्रभु यावे आ शिशी गे नु लील। \em १तिमोथी १:६; २तिमोथी २:१८\em*