\id 1SA \h १ सामुएल \toc1 १ सामुएल \toc2 १ सामुएल \toc3 १सामुएल \mt1 १ सामुएल \ip \bd ब्रेक्‍ब मुर:\bd* नेल्‍ल क्‍येङा ङोंइती एको सामुएल किताब निक्‍शी, राजा किताब निक्‍शी नु इतिहास के किताब निक्‍शी नेल्‍ल ठेयब किताब का बाक्‍शो बाक्‍त। नोले ला सेप्‍तुआगीन्‍त माइश्‍शोमी एको किताब कली ६ ओटा किताब सेल्‍शो बाक्‍त। सामुएल नु राजा आन पालाम इतिहास ब्रेक्‍ब मुर बाक्‍शो बाक्‍तेक्‍म। मेना सामुएल आ ब्रेक्‍शो तामेनु, परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब नाथान, गाद, येरमीया कि एज्राम एको किताब ब्रेक्‍शो दुम्‍ने चाप्‍ब। \em १इतिहास २९:२९ \em* पिप दाऊद आ पशो मार मार बाक्‍मे, मेको ङोंइती रे नोले सम्‍म नेल्‍ल परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब सामुएल, नाथान नु गाद आन ब्रेक्‍शो किताबम ब्रेक्‍शो बाक्‍ब। \ip \bd गेना ब्रेक्‍शो:\bd* सामुएल किताब निक्‍शी ९७५ बि. सी. नेबुकदनेसरम यरूसलेम खतम सेला नोले ङा लोव़ तेम्‍शा ब्रेक्‍शो बाक्‍ब, दे तुंइसीब। \ip \bd मारदे ब्रेक्‍शो:\bd* परमप्रभु यावेमी आ देंशो पाइब। चढ़ेब एली, पिप सावल नु इस्राएल ङा मुरपुकीम परमप्रभु यावे आ लोव़ मटिशो बाक्‍तेक्‍म। परमप्रभुमी चढ़ेब एली आ पा ङा सामुएल चढ़ेब नु पिप सावल आ पा ङा दाऊद कली पिप सेला बाक्‍त। परमप्रभु यावेमी आ देंशो गेनायो मप्रोंइब। \c 1 \s1 ङोंइती ङा लोव़ \p \v 1 रामाथाइम-सोफीम रे जाक्‍शो मुर का बाक्‍माक्‍त। मेको एफ्राइम ङा पहाड ङा सुफ आ खिं ङा बाक्‍माक्‍त। मेको आ नें एल्‍काना बाक्‍माक्‍त। एल्‍काना येरोहाम आ तौ, एलीहु आ चच बाक्‍माक्‍त। मेको आ शेर बाजे तोहु नु आ किकी बाजे जूफ माइश्‍शो एफ्राइम थर ङा बाक्‍माक्‍त। \em १इतिहास ६:१; १इतिहास १२:१९-२०\em* \v 2 एल्‍काना के मीश निक्‍शी बाक्‍सा बाक्‍त। का आ नें हान्‍नाह नु अर्को आ नें पेनी‍नाह बाक्‍माक्‍त। पेनी‍नाह के आल बाक्‍मा बाक्‍त, तन्‍न हान्‍नाह के आल मबाक्‍माक्‍त। \em उत्‍पत्ती २९:३१\em* \v 3 एल्‍काना बर्स बर्सम आ सहर रे शिलो लाइबाक्‍माक्‍त। मेकेर मुर नेल्‍ल आन परमप्रभु यावे कली ठेयब सेल्‍शा, चढ़ेतीक चढ़ेचा कली लाइबाक्‍माक्‍त। मिनु मेकेर चढ़ेब एली आ तौ निक्‍शी होफ्‍नी नु फिनेहास बाक्‍सा बाक्‍त। मेको परमप्रभु यावे कली चढ़ेब बाक्‍सा बाक्‍त। \em यहोसु १८:१\em* \v 4 मिनु एल्‍कानाम चढ़ेशो नाक्‍ती आ मीश पेनी‍नाह आ तमी तौ नेल्‍ल आन कली चढ़ेशो थोव़क गेबाक्‍माक्‍त। \v 5 मिनु हान्‍नाह कली निक्‍शी भाग खोइ गेबाक्‍माक्‍त। मारदे हना एल्‍कानाम हान्‍नाह कली शुश दाक्‍बाक्‍माक्‍त। तन्‍न परमप्रभु यावेमी हान्‍नाह कली आल मथीब सेल्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 6 हान्‍नाह के आल मबाक्‍तीके आ सौतामी मेको कली आ थुं शुश खाइक्‍पाइश्‍शा, तोक्‍शा लोव़ पाइक्‍बाक्‍माक्‍त। मारदे हना परमप्रभु यावेमी हान्‍नाह कली आल मथीब सेल्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 7 मोपा एल्‍कानामी बर्स बर्सम परमप्रभु यावे कली चढ़ेथ लमेनु, आ सौतामी हान्‍नाह कली श्‍येत गेस ङा गेस पतीके हान्‍नाह ङाक्‍शा, मारेइ मजवा मब्‍ववा बाक्‍त। \v 8 मिनु आ वोंइश एल्‍कानामी मेको कली “हान्‍नाह, गे मारदे ङाक्‍स ङा ङाक्‍स बाक्‍ङे? मारदे मजवी मब्‍ववी? गे मारदे इ थुं खाइक्‍पाइक्‍नेवे? मार, गो इ कली १० जना तौ आन क्‍येङा यो शुश दाक्‍ब मनङा ङा?” देंमाक्‍त। \s1 हान्‍नाह आ प्रार्थना \p \v 9 मिनु काले शिलोमी जने तूने थुम्‍मे नोले हान्‍नाह बोक्‍माक्‍त। मिनु परमप्रभु यावे आ ङोंइती लशा राम्‍माक्‍त। मेना चढ़ेब एली परमप्रभु यावे आ ताम्‍बु आ ओव़तीक नेक्‍था आ नित्‍तीकेम निश्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 10 मिनु हान्‍नाह आ थुं शुश खाइश्‍शा, ङाक्‍शा, परमप्रभु यावे कली पुना बाक्‍त। \v 11 मिनु मेकोमी कबल पा “मुर नेल्‍ल आन परमप्रभु यावे, गे इन वाइलीम, आं श्‍येत तशा, आं कली मिम्‍शा, मप्रेंताक्‍नी हना, आं कली तौ का गेयीनी। गो मेको कली मबेक्‍म सम्‍म परमप्रभु यावे, इन कली जिम्‍मा गेनुङ। मेको आ चां गेनायो मप्रेक्‍सीब मेकोम गेनायो अङगुर शांबु मतूब” दे कबल पवा बाक्‍त। \em आमोस २:११; न्‍यायाधीस १३:५\em* \v 12 मिनु मेकोमी परमप्रभु यावे आ ङोंइती पुंइस ङा पुंइस बाक्‍मेनु, एलीम मेको आ शोव़ हिक्‍शो कोव़शा बाक्‍माक्‍त। \v 13 हान्‍नाहमी आ थुंम ला पुंइशो बाक्‍माक्‍त। मिनु आ शोव़ हिक्‍साक्‍व हना यो, आ सेंदा मग्रूमाक्‍त। मिनु एलीम मेको कली दुक्‍शो मीश मुर का बाक्‍त, दे मिम्‍ता बाक्‍त। \v 14 मिनु एलीमी मेको कली “गे गेना सम्‍म मोपा दुक्‍शा बाक्‍नेवे? अङगुर शांबु तूचा प्रोनो” दे मदा बाक्‍त। \v 15 मिनु हान्‍नाहमी “आं प्रभु, गो थुं खाइश्‍शो मीश मुर का बाक्‍नुङ। गो मारेइ अङगुर शांबु मतूङु। गो परमप्रभु यावे आ ङोंइती आं थुं ङा श्‍येत नेल्‍ल शोव़ता। \v 16 आं कली मरिम्‍शो मीश मुर मसुइय्‍यीनी। आं थुं खाइक्‍तीके नु शुश श्‍येत जतीके गो मुल सम्‍म पुंइस ङा पुंइसन बाक्‍ती” देंमाक्‍त। \v 17 मिनु एलीम “इ थुं नाइश्‍शा लावो। इस्राएली आन परमप्रभुम इ पुंइशो लोव़ गेवल” देंमाक्‍त। \p \v 18 मिनु हान्‍नाहमी “गो इन शिशी ताइब दुम्‍ङल” देंमाक्‍त। मिनु नोले मेको लशा, आ वोंइश नु जवा तूङा बाक्‍त। मिनु नोले लेंशा आ थुं मखाइक्‍माक्‍त। \s1 सामुएल जरमेशो \p \v 19 मिनु मेकोपुकी आ दीसा सुनी कना बोक्‍शा, परमप्रभु यावे कली ठेयब सेल्‍शा, आन खिं रामाह लेम्‍मा बाक्‍त। मिनु एल्‍काना आ मीश हान्‍नाह नु इम्‍माक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी हान्‍नाह कली मिम्‍ता बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ३०:२२\em* \v 20 मिनु नोले हान्‍नाहम कोव़ज कुरशा, तौ का थिमाक्‍त। मेकोमी आ नें सामुएल वोदा बाक्‍त। मारदे हना मेकोम “गो मेको परमप्रभु यावे नु पुंइशो नङ” देंमाक्‍त। \s1 हान्‍नाहमी आ कबल खाप्‍शो \p \v 21 परमप्रभु यावे कली बर्स बर्स ङा चढ़ेतीक चढ़ेशा, आंम कबल खाप्‍चा कली एल्‍काना आ खिं ङा मुर नु इर शिलो लमाक्‍त। \v 22 तन्‍न हान्‍नाह चहिं मेकोपुकी नु मलमाक्‍त। मेकोमी आ वोंइश कली “आलम दूध प्रोना नोले गो एको कली परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीक चोव़दीनुङ। मिनु एको गेना हना यो परमप्रभु यावे आ ङोंइती मेक उइ बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \v 23 मिनु मेको आ वोंइश एल्‍कानामी “गे मार दाक्‍ती, मेकोन पावो। मेकोम दूध मप्रोना सम्‍म खिं उइ बाक्‍को। परमप्रभु यावेम आ पशो लोव़ कबल” देंमाक्‍त। मिनु हान्‍नाह आलम दूध मप्रोना सम्‍म खिं उइ बाक्‍शा, थुल्‍शा, मेको कली कोल्‍पदा बाक्‍त। \v 24 मिनु दूध प्रोना नोले मेको आल लाइश्‍शा, शिलो लमाक्‍त। मिनु मेकोमी आ नु बर्स सां ङा ब्‍यफ का, एफाह का फस नु गर का अङगुर शांबु यो इर परमप्रभु यावे आ ताम्‍बुम लदा बाक्‍त। मेना मेको आल आइक्‍चन बाक्‍माक्‍त। \em एफाह का २२ लिटर बाक्‍ब। मेको ५ पाथी खोदेंशो बाक्‍ब।\em*\em गन्‍ती १५:३,८-११\em* \v 25 मिनु मेकोपुकीम मेको ब्‍यफ साइश्‍शा, चढ़ेमे बाक्‍त। मिनु मेको आल कली एली आ बाक्‍तीक चाक्‍दीत्‍मे बाक्‍त। \v 26 मिनु हान्‍नाहमी मेको कली “आं प्रभु, गे ब्रोंइशा बाक्‍शो खोदेंशो पा, गो थमा लोव़ पाइनुङ। गो परमप्रभु यावे कली पुंइशा, इन ङोंइती राप्‍शा, बाक्‍ब मीश मुर नङ। \v 27 गो एको वोंइश आल आ पर्बम पुंइशो नङ। मिनु परमप्रभु यावेमी आं पुंइशो गेती। \v 28 मोपतीके गो एको कली परमप्रभु यावे कली जिम्‍मा गेनुङ। एको ब्रोंइशा बाक्‍म सम्‍म परमप्रभु यावे कली जिम्‍मा गेंसीशो बाक्‍ब” देंमाक्‍त। मिनु मेकोपुकी यो परमप्रभु यावे आ ङोंइती बाप्‍शा, मेको कली ठेयब सेल्‍मे बाक्‍त। \em १सामुएल १:११\em* \c 2 \s1 हान्‍नाहम आ प्रार्थना \p \v 1 हान्‍नाहमी “आं थुं परमप्रभु यावे नु ग्‍येरसीब। गो परमप्रभु यावे आ पर्बम आं पिया पोक्‍नुङ। गो आं जोरी सत्रु आन कली ग्राती। गेम आं कली प्रोंइतीके गो ग्‍येरसाक्‍यी। \em लूका १:४६-५५\em* \p \v 2 परमप्रभु यावे खोदेंशो अरु सुइ मबाक्‍नीम। इन क्‍येङा लाक्‍शो अर्को सुइ मबाक्‍नीम। आंइ परमप्रभु, सेरथे फुल्‍लु खोदेंशो अरु सुइ मबाक्‍नीम। \em ब्‍यवस्‍था ४:३५; उत्‍पत्ती ४९:२४; ब्‍यवस्‍था ३२:१८; भजन संग्रह १८:२२\em* \v 3 ठेयब लेश्‍शो लोव़ नु मरिम्‍शो लोव़ पचा प्रोनीन। मारदे हना परमप्रभु यावे नेल्‍ल जोक्‍ब तुइक्‍ब बाक्‍ब। मेकोमी मुर आन पतीके नु लोव़ नेल्‍ले नाक्‍ब। \v 4 सक्ति पाइश्‍शो मुर आन लिब्रा जिक्‍शो बाक्‍ब। तन्‍न सक्ति मपाइश्‍शो बोल्‍यो दुम्‍शो बाक्‍नीम। \v 5 ङोंइती मारेइ मारेइम गाप्‍शो मुर यो मुल जचा आ पर्बम गेय पाइनीम। तन्‍न शोव़लु बेक्‍शोपुकी रूशो बाक्‍नीम। आल मथीब मीश मुरुमी ७ जना आल थिप्‍तु। तन्‍न शुश आल थीब ममा आ थुं बेक्‍ब। \v 6 परमप्रभु यावे बेक्‍पाइक्‍ब नु सेंपाइक्‍ब बाक्‍ब। मेकोमी मुर आन कली बेक्‍शो मुर आन बाक्‍तीके सोइक्‍ब। मिनु मेकोमी सेंपाइक्‍ने यो चाप्‍ब। \em ब्‍यवस्‍था ३२:३९; भजन संग्रह ७१:२०\em* \v 7 परमप्रभु यावे प्रुङग नु शोंप पाइश्‍शो सेल्‍ब बाक्‍ब। मेकोमी आइक्‍च नु ठेयब यो सेल्‍ब। \em भजन संग्रह ७५:८\em* \v 8 मेकोमी मारेइ मथीब आन कली फुरक रे पोक्‍ब। प्रुङग आन कली घुरेन रे पोक्‍ब। मिनु मेको आन कली पिप आन तौ नु निप्‍पाइक्‍ब। मेको ठेयब मुर आन दातेम बाक्‍चा नु मान पाइक्‍तीक ताइनीम। मारदे हना रागी आ थाम परमप्रभु यावे केन बाक्‍नीम। मेकोम मेको तार रागी वोइक्‍तु। \em भजन संग्रह ११३:७-८\em* \v 9 मेकोमी थमा सुइक्‍चा पुंइसीब मुर आन कली कोव़ब। तन्‍न आ अरेशो लोव़ मटीब आन कली छिङछिङमी खतम पोक्‍‍पाइक्‍ब। मारदे हना मुरपुकीम आन सक्तिमी मग्रानीम। \em भजन संग्रह ३३:१६\em* \v 10 परमप्रभु यावे आ पर्बम जोरी सत्रु साइक्‍चा पुंइसीनीम। नेल्‍ल क्‍‍येङा ठेयबमी मेको आन पर्बम सरीङ रे बुंबु पपाइक्‍ब। मिनु परमप्रभु यावेमी रागी नेल्‍ल आन कली निसाफ पाइब। मेकोम आ पिप कली सक्ति गेब। मिनु आ तेल लुक्‍शो आ पिया पोक्‍ब” देंमाक्‍त। \p \v 11 मिनु नोले एल्‍काना आ खिं ङा मुरपुकी नु रामाह लेम्‍माक्‍त। मेको वोंइश आल चहिं परमप्रभु यावे कली चढ़ेब एली आ ङोंइती बाक्‍शा, परमप्रभु यावे आ गेय पवा बाक्‍त। \s1 एली आ तौ निक्‍शीम मरिम्‍शो पशो \p \v 12 एली आ तौ निम्‍फा हिंचा ङा मरिम्‍शो पाइब बाक्‍सा बाक्‍त। मेको निक्‍शी परमप्रभु यावे कली मान पा महिंब बाक्‍सा बाक्‍त। \v 13 मेको चढ़ेब निक्‍शीमी चढ़ेथ जाक्‍ब मुर आन कली मार पाइक्‍बाक्‍ताक्‍स देंशा हना, मुर आन चाक्‍शो चढ़ेशो श्‍ये क्‍येशा ब्रुइक्‍तानु, मेको आस गेय पाइब कली ठेयब तूतीक सां पाइश्‍शो काटा कुरपाइश्‍शा, \em लेवी ३:२-५; लेवी ७:११-१७,२८-३४\em* \v 14 कराइ, ताप्‍के, दिउरे कि ठेयब बोसुम लोप्‍शो श्‍ये तूपाइश्‍शा, दोशो ग्रूमे मोशो आंम के सेल्‍बाक्‍सा बाक्‍त। मोपा शिलोम चढ़ेथ जाक्‍शो इस्राएली नेल्‍ल आन कली मो पाइक्‍बाक्‍सा बाक्‍त। \v 15 मेको निक्‍शीमी नेल्‍ल क्‍येङा मरिम्‍शो मार पाइक्‍बाक्‍सा बाक्‍त देंशा हना, मेको बोंसो चोशा चढ़ेचा क्‍येङा ङोंइती आस गेय पाइबपुकी सोइश्‍शा “चढ़ेब कली वाल्‍चा कली श्‍ये गेवो। लोप्‍शो श्‍ये मताक्‍ब। क्‍येख ला ताक्‍ब” देंपाइक्‍बाक्‍सा बाक्‍त। \v 16 मिनु मेको मुरुमी “ममाइ, ङोंइती बोंसो चोचा गेयी। मिनु नोले इ दाक्‍शो लाइक्‍ने चाप्‍नेवे” देंमेनु, मेको आस गेय पाइबमी “ममाइ, मुलन गेयी। मगेप्‍तीवी हना, गो रोइश्‍‍शा लाइक्‍नुङ” देंबाक्‍माक्‍त। \v 17 मिनु मेको ठिटा आस मरिम्‍शो पशो परमप्रभु यावे आ ङोंइती ठेयब पाप दुम्‍माक्‍त। मारदे हना मुरपुकीमी परमप्रभु यावे कली चढ़ेशो आइक्‍च मिम्‍तसे बाक्‍त। \s1 सामुएल नु आ आम आफ \p \v 18 मिनु सामुएल परमप्रभु यावे आ ङोंइती गेय पाइक्‍बाक्‍माक्‍त। मेको वोंइश आल सुती वा के कुचु तार चढ़ेब आ फेक्‍तीके फेक्‍शा, गेय पाइबाक्‍माक्‍त। \em १सामुएल २२:१८; प्रस्‍थान २८:४-६\em*\em हिब्रू लोव़मी एफोद देंशो कुचु आ फेक्‍तीक बाक्‍त।\em* \v 19 मिनु आ ममाम मेको कली बर्स बर्सम आइक्‍च फेक्‍तीक वा फेरबाक्‍माक्‍त। मिनु आ वोंइश नु बर्स बर्स ङा क्‍योरशा चढ़ेदीमेनु, मेको वा लाइश्‍शा गेबाक्‍माक्‍त। \v 20 मिनु एलीमी एल्‍काना नु आ मीश आस कली आसीक गेशा “एको आल आ पा ङा परमप्रभु यावेमी एको मीश रे इन कली आलपुकी गेवल। मारदे हना एको परमप्रभु यावे कली गेप्‍ती‍वी” देंबाक्‍माक्‍त। मिनु नोले मेको आन खिं लेप्‍बाक्‍मा बाक्‍त। \v 21 मिनु परमप्रभु यावेमी हान्‍नाह कली आसीक गेवानु, मेको आल थीब दुम्‍शा, तौ सां नु तमी निक्‍शी थिमाक्‍त। मिनु सामुएल चहिं परमप्रभु यावे आ ङोंइती कोल्‍ना कोल्‍न ल‍माक्‍त। \em लूका १:८०\em* \s1 एली आ तौ निक्‍शीम मटिशो \p \v 22 मिनु एली थम खूशो दुम्‍माक्‍त। आ तौ निक्‍शीमी इस्राएली आन कली दोदेंशो पाम्‍से, मेको नेल्‍ल नेना बाक्‍त। मेकोमी आ तौ ग्रुम्‍तीक ताम्‍बु आ ङोंइती गेय पाइब मीश मुरपुकी नु इप्‍शो, यो नेना बाक्‍त। \em प्रस्‍थान ३८:८\em* \v 23 मोपतीके मेकोमी मेको आस कली “गे निक्‍शीमी मारदे ओदेंशो गेय पसी? गेमी ओदेंशो मरिम्‍शो गेय पाइतीसी देंशो लोव़ गो मुर नेल्‍ल आन शोव़ रे नेंता। \v 24 आं तौ निक्‍शी ओदेंशो गेय पचा प्रोनीस। मारदे हना, परमप्रभु यावे आ मुर आन दातेमी एको लोव़ ब्रशो नेंता। एको थम मरिम्‍शो बाक्‍ब। गे परमप्रभु यावे आ मुर आन कली पाप पपाइक्‍नीसी। \v 25 मुरुमी मुर आन कली पाप पाप्‍तु हना, परमप्रभुम निसाफ पाइब। तन्‍न मुरुमी परमप्रभु यावे कली पाप पाप्‍तु हना, सुम गारपाइक्‍ने चाप्‍बा ङा” देंमाक्‍त। मेको लोव़ नेल्‍ल नेंताक्‍स हना यो, मेको निक्‍शीमी आस आफ आ लोव़ मटिम्‍से बाक्‍त। मारदे हना परमप्रभु यावेम मेको निक्‍शी आस कली साइक्‍चा माल्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em अय्‍युब १६:२०-२१\em* \s1 परमप्रभुम एली आ पर्बम लोव़ पशो \p \v 26 मिनु सामुएल कोल्‍ना कोल्‍न लमेनु, परमप्रभु यावे नु मुर आन ङोंइती दाक्‍शो दुम्‍माक्‍त। \em लूका २:५२\em* \v 27 मिनु परमप्रभु आ लोव़ पाइब का जाक्‍शा, एली कली “परमप्रभु यावेमी इन कली लोव़ का पाइब। मेको मार बाक्‍ब देंशा हना, गो इन आफ नु आ खिं ङा मुर इजीप्‍त फाराओ आ रागीमी बाक्‍मानु, गो मतपांइ‍सीङा ङा? \v 28 गो इस्राएल ङा थर नेल्‍ल रे मेको कली आं कली चढ़ेब दुम्‍पाइक्‍चा कली योव़ता। आं कली चढ़ेतीकेम चढ़ेचा, आं कली धूप चोचा, नु आं ङोंइती निसाफ पतीक ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो झोला फेक्‍चा कली योव़ता। इस्राएल ङा मीम चढ़ेशो नेल्‍ल इ आफ आ खिं ङा मुर आन कली गेता। \em ब्‍यवस्‍था १८:१; गन्‍ती १८:८-२०\em* \v 29 मारदे गे आं देंशो चढ़ेशो नु जचा थोव़क चढ़ेशो नेल्‍ल आइक्‍च मिम्‍ती? मिनु आं क्‍येङा गे इ तौ आस कली ठेयब सेल्‍नेवे। आं मुर, इस्राएली आन चढ़ेशो रे गे नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो मारदे आंम कली वोंइसीशा, इ तौ आस कली ठेयब सेल्‍नेवे?” देंमाक्‍त। \v 30 मोपतीके परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभुमी “इ किकी पिपी आन खिं ङा मुर नेल्‍ल गेना हना यो आं ङोंइती चढ़ेब दुम्‍नीम, गो कसम जशो नङ” देंशो बाक्‍त। तन्‍न परमप्रभु यावेमी “मुल ओदेंशो मदुम्‍ब। मारदे हना आं कली ठेयब सेल्‍ब आन कली गो ठेयब सेल्‍नुङ। आं कली आइक्‍च सेल्‍ब नेल्‍ल आइक्‍च सेल्‍चा पुंइसीनीम। \em प्रस्‍थान २८:१; मलाकी ३:१६-१८\em* \v 31 मुल गे नु इ किकी पिपी आन खिं ङा मुर आन सक्ति नेल्‍ल साम्‍नुङ। इ खिं ङा मुर सुइ खूशो दुम्‍चा मताइनीम। \em १राजा २:२७\em* \v 32 गे आं मुर इस्राएली आन कली गेशो रिम्‍शो थोव़क तशा गेहे पाइनीनी। मिनु इ खिंमी सुइ खूशो सम्‍म मलीनीम। \v 33 तन्‍न गो इ तौ चच युइ आन दाते ङा आं कली चढ़ेतीकेम गेय पाइब, का कली मसाइक्‍नुङ। मेको शुश ङाक्‍शा, आ थुं लुक्‍च लाइक्‍ब। मारदे हना मेकोमी आ वोंइश मुर नेल्‍ल बेक्‍ची मजाक्‍थु बेक्‍शो ताइब। \v 34 मिनु इ तौ निक्‍शी होफ्‍नी नु फिनेहास काबुमीन बेक्‍नीस। मेको आं देंशो लोव़ थमा बाक्‍ब, देंशो चिन्‍ड का बाक्‍ब। \em १सामुएल ४:११\em* \v 35 गो आं कली थमा सुइक्‍ब चढ़ेब का पोक्‍नुङ। मेकोम आं कली टिशा, आं थुंम मिम्‍शो पाइब। गो मेको कली गेना हना यो लीब खिं का सेल्‍नुङ। मिनु मेकोमी आं तेल लुक्‍शो आ ङोंइती गेना हना यो गेय पाइ‍ब। \em १राजा २:३५; हिब्रू ५:४-६\em* \v 36 मिनु इ खिं ङा ब्रोंइशा लीशोपुकी मेको आ ङोंइती बाप्‍शा ‘टुक्रा का चांदी, शोब्‍ले का तचा कली, आं कली चढ़ेतीक गेय गेयीनी। मिनु गो नु जचा थोव़क बाक्‍ल’ देंनीम” दे परमप्रभु यावेमी देंत। \c 3 \s1 परमप्रभुम सामुएल कली ब्रेश्‍शो \p \v 1 मिनु सामुएल एली आ देंशो टिशा, परमप्रभु यावे आ गेय पना पन बाक्‍माक्‍त। मेना परमप्रभु यावे आ लोव़ शुश मनेंसीबाक्‍माक्‍त। मिनु ततीक यो शुश मतांइसीबाक्‍माक्‍त। \em आमोस ८:११\em* \v 2 मिनु काबु नाक्‍दो एली आ इप्‍तीकेमी गोल्‍शा बाक्‍माक्‍त। आ मिक्‍च ब्राब्रा दुम्‍शा, रिम्‍शो पा तने मचाप्‍ब दुम्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 3 मिनु सामुएल परमप्रभु यावे आ ताम्‍बु ङा कबल पशो सन्‍दोस आ नेक्‍था इप्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेना परमप्रभु आ बत्ती मकाप्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em गन्‍ती ७:८९\em* \v 4 मिनु परमप्रभु यावेमी “सामुएल, सामुएल” दे ब्रेत्‍ता बाक्‍त। मिनु सामुएलम “गो एक बाक्‍ती” देंमाक्‍त। \v 5 मिनु एली आ बाक्‍तीकेम दोरशा लशा “गे आं कली ब्रेत्‍ताक्‍यीनी। गो एक बाक्‍ती” देंमाक्‍त। मिनु एलीमी “गो इ कली मब्रेत्‍तन, लावो। इपो” दे मदा बाक्‍त। मिनु मेको लशा इम्‍माक्‍त। \v 6 मिनु परमप्रभु यावेम लेंशा “सामुएल” दे ब्रेम्‍माक्‍त। मिनु मेको बोक्‍शा एली आ बाक्‍तीक लमाक्‍त। मिनु मेकोमी “गो एक बाक्‍ती। गे आं कली ब्रेत्‍ताक्‍यीनी” देंमाक्‍त। मिनु एलीमी “आं तौ, गो इ कली मब्रेत्‍तन। लावो। इपो” दे मदा बाक्‍त। \v 7 मेना सम्‍म सामुएलम परमप्रभु यावे कली मतुइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। परमप्रभु यावे आ लोव़ मेको कली मतुइक्‍पाइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 8 मिनु परमप्रभु यावेमी मेको कली सां खेयप ब्रेम्‍माक्‍त। मिनु मेको लेंशा एली आ बाक्‍तीक लशा “गो एक बाक्‍ती। गे आं कली ब्रेत्‍ताक्‍यीनी” देंमाक्‍त। मेना एलीमी “परमप्रभु यावेम एको आल कली ब्रेत्‍ता बाक्‍त” दे तुइक्‍ता बाक्‍त। \v 9 मिनु मेकोमी सामुएल कली “लशा, गोल्‍शा, बाक्‍को। मेकोम लेंशा ब्रेत्‍ताक्‍व हना ‘परमप्रभु यावे, लोव़ पने। इन गेय पाइबम नेंशो बाक्‍नुङ’ देनो” दे मदा बाक्‍त। मिनु सामुएल लशा, आ इप्‍तीकेम गोल्‍शा, बाक्‍माक्‍त। \p \v 10 मिनु परमप्रभु यावे मेकेर जाक्‍शा, राप्‍शा, ङोंइती ङा खोदेंशो पा “सामुएल, सामुएल” दे ब्रेम्‍माक्‍त। मिनु सामुएलमी “देनीन, इन गेय पाइबम नेंशो बाक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 11 मिनु परमप्रभु यावेम सामुएल कली “गो इस्राएलमी रीब पा गेय का पाइनुङ। मेको आ पर्बम नेंबपुकी शुश हिंनीम। \v 12 मेको नाक्‍ती गो एली नु आ खिं ङा मुर आन कली आं देंशो नेल्‍ल पाइनुङ। \v 13 मारदे हना गो मेको कली ‘गो इ खिं ङा मुर आन कली गेना हना यो सजाइ गेनुङ। मारदे हना एलीमी आ तौ निक्‍शीमी मरिम्‍शो पशो तुइश्‍शा यो, मेको आस कली मतेक्‍ग। \em १सामुएल २:२७-३६\em* \v 14 मोपतीके गो एली आ खिं ङा मुर आन पर्बम कसम जशा, एली आ खिं ङा मुर आन मरिम्‍शो पशो मक्‍याम्‍सीब। मेको मारेइ मारेइ चढ़ेशोमी मक्‍याम्‍सीब’ देंशो बाक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \p \v 15 मिनु सामुएल नां सोव़म सम्‍म इम्‍माक्‍त। मिनु बोक्‍शा परमप्रभु यावे आ खिं ङा लाप्‍चो रोक्‍गा बाक्‍त। मिनु मेकोम परमप्रभु यावे आ देंशो नु कोंइशो लोव़ एली कली शेंचा हिंमाक्‍त। \v 16 मिनु एलीम सामुएल कली ब्रेश्‍शा “ए आं तौ, सामुएल” देंमाक्‍त। मिनु मेकोमी “गो एक बाक्‍ती” देंमाक्‍त। \v 17 मिनु एलीमी “मेकोमी इ कली मार देंमे? आं कली मेको नेल्‍ल मख्रुइक्‍थु, देनो। मेकोम इ कली देंशो लोव़ का सम्‍म यो ख्रुइक्‍ताक्‍वी हना, परमप्रभुम इ कली थम ठेयब सजाइ गेवल” देंमाक्‍त। \v 18 मिनु सामुएलम परमप्रभु यावे आ देंशो लोव़ नेल्‍ल शेंदा बाक्‍त। तेकोइ लोव़ मख्रुइक्‍ता बाक्‍त। मिनु एलीमी “मेको परमप्रभु यावे बाक्‍ब। मेकोम आ दाक्‍शो पवल” देंमाक्‍त। \em २सामुएल १५:२६\em* \p \v 19 मिनु सामुएल कोल्‍ना कोल्‍न लमाक्‍त। परमप्रभु यावे मेको नु बाक्‍माक्‍त। मिनु मेकोम आ लोव़ नेल्‍ल खबा बाक्‍त। \v 20 मिनु दान रे बेयर-शेबा सम्‍म ङा इस्राएली नेल्‍लेमी सामुएल परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब दुम्‍माक्‍त, दे तुइक्‍तमे बाक्‍त। \v 21 मिनु परमप्रभु यावेमी शिलोम आंम कली तुइक्‍पांइसीन सीन बाक्‍माक्‍त। मारदे हना परमप्रभु यावेमी सामुएल कली आ लोव़ नेंपदा बाक्‍त। \c 4 \s1 पलिस्‍तीपुकीमी लडाइ प‍शो \p \v 1 मिनु सामुएल आ लोव़ नेल्‍ल इस्राएलम ब्रमाक्‍त। मेना पलिस्‍ती इस्राएली नु लडाइ पचा कली लशो बाक्‍मा बाक्‍त। इस्राएलीपुकीम एबेन-एजेरमी आन बाक्‍तीक सेल्‍मे बाक्‍त। मिनु पलिस्‍तीपुकीम अफेकमी आन बाक्‍तीक सेल्‍मे बाक्‍त। \em यहोसु १५:५३\em* \v 2 मिनु पलिस्‍तीपुकी इस्राएली आन ङोंइती लडाइ पचा कली गारशा, बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु लडाइ ठेयब दुम्‍शा, इस्राएलीपुकी ब्रुमा बाक्‍त। पलिस्‍तीपुकीम मेकेर ४ हजार खोइ इस्राएली सदमे बाक्‍त। \v 3 मिनु लडाइ पाइब आन बाक्‍तीके लेश्‍शा जाक्‍मानु, इस्राएली आन खाल्‍पापुकीमी “मुलाक्‍ती मारदे परमप्रभु यावेमी आंइ कली पलिस्‍ती नु ब्रुपदा? गो शिलो रे परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस एक चाक्‍य। मो पाइतय हना परमप्रभु यावे गोपुकी नु बाक्शा, इं जोरी सत्रु रे प्रोंइब” देंमा बाक्‍त। \em प्रस्‍थान २५:१०; यहोसु ३:६,११\em* \v 4 मोपतीके मुरपुकीमी शिलोम मुर सोइक्‍तमे बाक्‍त। मिनु करूब आस दातेम बाक्‍ब मुर नेल्‍ल आन परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस चाक्‍ग‍मे बाक्‍त। मिनु एली आ तौ होफ्‍नी नु फिनेहास परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस नु बाक्‍सा बाक्‍त। \em प्रस्‍थान २५:२२; २सामुएल ६:२\em* \v 5 मिनु परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस लडाइ पाइब आन बाक्‍तीकेम चाक्‍ग्‍मेनु, इस्राएली नेल्‍ल ठेयब सेंदा पा ग्‍येरशा रेयके पामे बाक्‍त। मिनु मेको आन रेयके पशो सेंदामी रागी नेल्‍ल मुरदा बाक्‍त। \v 6 मिनु पलिस्‍तीपुकीम मेको ग्‍येरशो सेंदा नेंशा “हिब्रू आन बाक्‍तीकेम मार दुम्‍मे? मार रेयके नेंसे?” दे हिल्‍लो पमुमा बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस आन बाक्‍तीकेमी चाक्‍तेक्म, दे तुइक्‍त‍मे बाक्‍त। \v 7 मिनु पलिस्‍तीपुकी हिंशा “परमप्रभु मेको आन बाक्‍तीकेम जाक्‍त। \v 8 आबी, मुल गो बेक्‍नय। मो देंशो ङोंइती गेनायो मदुम्‍शो बाक्‍त” देंमा बाक्‍त। “आबी, सुम आंइ कली मेको शुश सक्ति पाइश्‍शो परमप्रभु रे प्रोंइबा? मेकोम इजीप्‍ती आन कली श्‍येत गेशा गोरशो रागीम बेक्‍तीक रोइ पपाइश्‍शा साइश्‍शो बाक्‍त। \v 9 गे पलिस्‍तीपुकी महिनीन। बोल्‍यो दुमीन। मेकोपुकी दोपा इं वाइल दुम्‍मा, मोपा गेपुकी यो हिब्रू आन वाइल मदुम्‍चा ङा पा, इन थुं लुक्‍च मलपाइक्‍थु, लडाइ पने। बोल्‍यो दुम्‍शा, लडाइ पने” देंमा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १३:१\em* \v 10 मिनु पलिस्‍तीपुकीम लडाइ पामे बाक्‍त। मिनु इस्राएलीपुकी ब्रुशा, आन आन ताम्‍बुम प्रोक्‍मा बाक्‍त। मेको लडाइम शुश मुर साइक्‍चा पुंइसमा बाक्‍त। खोइलीम गाक्‍ब ३० हजार लडाइ पाइबपुकी बेक्‍मा बाक्‍त। \v 11 मिनु परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस रोइश्‍शा, एली आ तौ होफ्‍‍नी नु फिनेहास आस कली यो सदमे बाक्‍त। \em १सामुएल २:३४\em* \s1 एली बेक्‍शो \p \v 12 मिनु मेको नाक्‍ती बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर का लडाइ पतीक रे प्रोक्‍शा, खाक्‍शो वा फेक्‍सीशा, आ पियाम फुरक फुंइसीशा, दोरशा शिलोम जाक्‍माक्‍त। \v 13 मेको जाक्‍मेनु, एली आ नित्‍तीकेम निश्‍शा, लां कोव़शा बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। मारदे हना परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस आ पर्बम थाम्‍पा सुर्ता पवा बाक्‍त। मिनु मेको मुर दोरशा, जाक्‍शा सहर ङा मुर नेल्‍ल आन कली मार दुम्‍मे, मेको नेल्‍ल शेंदा बाक्‍त। मिनु सहर ङा मुर नेल्‍ल ग्रीशा वाइ ब्रेम्‍मा बाक्‍त। \p \v 14 मिनु एलीम आन वाइ ब्रेश्‍शो नेंशा “एको मार रेयके बाक्‍मे” देंमाक्‍त। मेको मुर दोरोर पा दोरशा, एली आ बाक्‍तीक जाक्‍शा, लोव़ नेल्‍ल शेंदा बाक्‍त। \v 15 मेना एली ९८ बर्स दुम्‍शो बाक्‍माक्‍‍त। मिनु मिक्‍च मताइब दुम्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em १सामुएल ३:२\em* \v 16 मिनु मेको मुरुम मेको कली “गो लडाइ रे नक जाक्‍ती। गो लडाइ रे प्रोक्‍शा जाक्‍ती” देंमाक्‍त। मिनु एलीम “ए, आं तौ, मार दुम्‍मे” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। \v 17 मिनु मेको दोरशा जाक्‍बमी “इस्राएली पलिस्‍ती आन क्‍येङा प्रोक्‍तेक्‍म। लडाइ पाइब शुश साइक्‍चा पुंइसाक्‍म। इन तौ होफ्‍नी नु फिनेहास निम्‍फा साइक्‍चा पुंइसाक्‍स। मिनु परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस यो रोइक्‍ताक्‍म” देंमाक्‍त। \v 18 मिनु मेकोमी परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस आ पर्बम लोव़ पवानु, एली ठेयब लाप्‍चो आ नेक्‍था बाक्‍शो आ नित्‍तीक रे नोले गे गोल्‍माक्‍त। मिनु आ शुर जिक्‍शा, मेको बेक्‍माक्‍त। मारदे हना मेको खूशो नु ठेयब रां पाइश्‍शो मुर बाक्‍माक्‍त। मेकोम ४० बर्स सम्‍म इस्राएली आन कली निसाफ पशो बाक्‍माक्‍‍त। \p \v 19 मेको आ चाइमी, फिनेहास आ मीशेमी कोव़ज कुरशो बाक्‍माक्‍त। मिनु आ आल थिची ना दुम्‍शो बाक्‍माक्‍त। मिनु मेकोमी परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस रोइश्‍शा योल्‍शो नु आ शिउ नु आ वोंइश बेक्‍शो नेंशा, आ आल थितीक रोइम जेत्‍ता बाक्‍त। मिनु गोल्‍शा आल थिवा बाक्‍त। \v 20 मिनु मेको बेक्‍चा चिक्‍तानु, आ वारच पाइब मीश मुरुम “इ थुं ग्‍येत्‍थ लुक्‍च मदुमो। गे तौ का थिप्‍तीवी” दे मदा बाक्‍त। तन्‍न मेकोम लोव़ मलेत्‍ता बाक्‍त। मेकोम आ नोफा मदाइक्‍ता बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ३५:१७\em* \v 21 मिनु मेकोमी आल आ नें इकाबोद वोदा बाक्‍त। मेको आ अर्थ “परमप्रभु आ छेङछेङ इस्राएल रे जाम्‍त” देंशो बाक्‍माक्‍त। मारदे हना परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस रोइश्‍शो नु आ शिउ नु आ वोंइश बेक्‍शो मिम्‍शा \em इकाबोद आ अर्थ “इस्राएल ङा छेङछेङ जाम्‍त” देंशो बाक्‍त\em*\em १सामुएल १४:३; भजन संग्रह ७८:६१\em* \v 22 “इस्राएल ङा छेङछेङ जाम्‍त। मारदे हना परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस रोंइसाक्‍व” देंमाक्‍त। \c 5 \s1 पलिस्‍तीपुकीमी श्‍येत जशो \p \v 1 पलिस्‍तीपुकीम परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस रोइश्‍शा लाइश्‍शा, एबेन-एजेर रे अश्‍दोद सहरम चाक्‍ग‍मे बाक्‍त। \em यहोसु १५:४७\em* \v 2 मिनु मेकोपुकीम मेको कली लाइश्‍शा दागोन मूर्ति आ थानम चाक्‍दीत्‍मे बाक्‍त। मिनु दागोन आ नेक्‍था वोदमे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १६:२३\em* \v 3 मिनु आ दीसा अश्‍दोद ङा मुरपुकी सुनी कना बोक्‍शा कोव़ङमेनु, दागोन आ मूर्ति गोल्‍शा, परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस आ ङोंइती बाप्‍शो तामे बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीम दागोन कली पोक्‍शा, आ बाक्‍तीकेम वोदमे बाक्‍त। \v 4 मिनु मेकोपुकी लेंशा आ दीसा सुनी कना बोक्‍शा कोव़ङमेनु, दागोन परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस आ ङोंइती गोल्‍शो तामे बाक्‍त। मिनु मेको मूर्ति आ पिया नु गुइ निक्‍शी जिक्‍शा, लाप्‍चो ङा शीम बाक्‍शो तामे बाक्‍त। दागोन आ रां ला लीशो बाक्‍माक्‍त। \v 5 मोपतीके मेको नाक्‍त रे अश्‍दोद सहरमी दागोन कली चढ़ेबपुकी नु सु सु दागोन आ थानम ओव़बाक्‍मा, मेकोपुकीम दागोन आ थान ङा लाप्‍चो ङा शी मदिम्‍थु, ख्राक्‍शा ओव़बाक्‍मा बाक्‍त। \em सेफन्‍याह १:९\em* \p \v 6 मिनु परमप्रभु यावेमी अश्‍दोद ङा मुर आन कली शुश श्‍येत गेमी बाक्‍त। मेकोमी मेको अश्‍दोद ङा नु मेको आ एर ओंथ ङा मुर आन कली गार मुतीक रोइमी श्‍येत गेमी बाक्‍त। मिनु मेको आन रागीम शुश यिच ग्रूमा बाक्‍त। मिनु मेको आन सहर नेल्‍लेम मारेइ मारेइ खतम दुम्‍तीक नु बेक्‍तीकेम सुमा बाक्‍त। \em भजन संग्रह ७८:६६\em* \v 7 मिनु अश्‍दोद ङा मुरपुकीम मोदेंशो दुम्‍शो तशा “इस्राएली आन परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस एक वोइक्‍चा मदुम्‍ब। मारदे हना मेको आ गाइश्‍शोमी इं कली नु इं देवता दागोन कली श्‍येत दुम्‍शो बाक्‍ब” देंमा बाक्‍त। \v 8 मोपतीके मेकोपुकीम पलिस्‍ती आन ठेयब मुर आन कली ब्रेश्‍शा खुप्‍शा “गो इस्राएली आन परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस मार पय?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी “परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस गाथ सहरम लतीन” देंमा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीम इस्राएली आन परमप्रभु आ सन्‍दोस गाथम चाक्गमे बाक्‍त। \em यहोसु ११:२२\em* \v 9 मिनु गाथम लदमे नोले परमप्रभु यावेम मेको सहर ङा मुर आन कली शुश हिंचा ङा श्‍येत गेमी बाक्‍त। मेकेर ङा ठेयब रे आइक्‍च मुर नेल्‍ल आन कली गार मुतीक रोइ पपाइक्‍मी बाक्‍त। \v 10 मिनु मेकोपुकीमी परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस एक्रोनम सोइक्‍तमे बाक्‍त। मिनु इस्राएली आन परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस एक्रोनमी चाक्‍दीत्‍मेनु, मेकेर ङा मुरपुकीम “मारदे मेकोपुकीम इं कली नु इं खिं ङा मुर आन कली साइक्‍चा कली इस्राएली आन परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस एक चाक्‍मे?” दे ग्रीशा रेयके पामे बाक्‍त। \em यहोसु १५:४५\em* \v 11 मोपतीके मेकोपुकीम पलिस्‍ती आन ठेयब मुर नेल्‍ल आन कली ग्रुम्‍शा लोव़ पचा कली ब्रेत्‍थ सोइक्‍तमे बाक्‍त। मिनु मेको आन कली “इस्राएली आन परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस आ बाक्‍तीकेम लेश्‍शा सोइक्‍तीन। मेको कली आ बाक्‍तीकेम चाक्‍दीतीन। मो मपाइतीनी हना, गो नेल्‍ल बेक्‍नय” देंमा बाक्‍त। सहर ङा मुर नेल्‍ल शुश हिंशो बाक्‍मा बाक्‍त। मारदे हना परमप्रभु शुश गाइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 12 मिनु मबेक्‍शो आन कली गार मुतीक रोइम श्‍येत जपाइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेको सहर ङा मुर आन ङाक्‍शो सरीङ सम्‍म जाक्‍दीमाक्‍त। \c 6 \s1 परमप्रभु आ सन्‍दोस लेश्‍शो \p \v 1 परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस पलिस्‍ती आन रागीम बाक्‍शो ७ महिना दुम्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 2 मिनु पलिस्‍तीपुकीम दागोन कली चढ़ेब नु लिंक्‍यु कोव़ब आन कली ब्रेश्‍शा, मेको आन कली “गो परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस कली मार पय? गो मेको आ बाक्‍तीकेम दोपा सोइक्‍तय? आंइ कली शेंदीकी” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। \v 3 मिनु मेकोपुकीम “गेपुकीम इस्राएली आन परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस लेश्‍शा सोइक्‍नीनी हना, मोशा मसोइक्‍तीन। परमप्रभु कली दोस आ पर्बम चढ़ेतीक नु सोइक्‍तीन। मिनु नोले गे सा‍नीनी। मिनु मेकोमी लेंशा इन कली श्‍येत मगेब” देंमा बाक्‍त। \p \v 4 मिनु मेकोपुकीम “गो दोस आ पर्बम मार चढ़ेतीक सोइक्‍नीकी?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीम “५ ओटा सुन के कान नु ५ ओटा सुन के यिच, इन ५ जना ठेयब मुर खोदेंशो पा नु इन कली श्‍येत गे‍ब कान खोदेंशो पा सोइक्‍तीन। \em यहोसु १३:३\em* \v 5 गे इन कान खोदेंशो सुन के कान नु रागी कली खतम पोक्‍ब यिच खोदेंशो पा सुन के यिच सेलीन। मिनु इस्राएली आन परमप्रभु कली मान पने। मिनु मेकोमी इन कली, इन देवी देवता आन कली नु इन रागी कली श्‍येत गेचा प्रोंइबा कों? \v 6 गे मारदे इजीप्‍त ङा मुर नु फाराओ खोदेंशो पा इन थुं खकटा सेल्‍नीनी? मेकोम आ सक्ति कोंइदा नोले मेकोपुकी मूर्ख दुम्‍शा इस्राएली आन कली लचा मगेमे ङा?” देंमा बाक्‍त। \em प्रस्‍थान ४:२१; प्रस्‍थान १२:३१\em* \v 7 मिनु “मुल गे नक बग्‍गी का सेलीन। मिनु गिक्‍शो नु गेनायो जुवा मलाप्‍शो बी निक्‍शी लतीन। मिनु मेको बी आस कली नारेशा, बग्‍गी कीपाइक्‍चा कली ठीक पने। मेको आस बाछा कली चहिं फ्राशा गोठम लतीन। \v 8 मिनु परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस लाइश्‍शा, बग्‍गी तारी वोतीन। मिनु मेको इन दोस आ पर्बम चढ़ेशो सुन के थोव़की आइक्‍च सन्‍दोस काम कुर पा, मेको आ नेक्‍था वोतीन। मिनु मेको सोइक्‍तीन। \v 9 मिनु मेको बग्‍गी कली कोव़शा बाक्‍कीन। मेको सन्‍दोस कुरशो बग्‍गी आ रागी, बेथ-शेमेश ग्‍येत्‍थ गे लत हना, परमप्रभुमी एको ठेयब श्‍येत दुम्‍पाइश्‍शो बाक्‍माक्‍त, दे तुंइसीब। मो मदुम्‍त हना, एको श्‍येत मेकोमी मदुम्‍पाइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। आंमा दुम्‍शो बाक्‍तेक्‍म, दे तुंइसीब” दें‍मा बाक्‍त। \p \v 10 मिनु मेको मुरपुकीमी मो पामे बाक्‍त। मिनु गिक्‍शो बी निक्‍शी चाक्‍शा, बग्‍गीम नारेमे बाक्‍त। मेको आस बाछा चहिं गोठ उइ पाइश्‍शा, वोदमे बाक्‍त। \v 11 मिनु परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस नु सुन के यिच नु सुन के कान बाक्‍शो आइक्‍च सन्‍दोस बग्‍गी तार वोदमे बाक्‍त। \v 12 मिनु मेको बी एर ओंथ मपथु, गाक्‍ची ना ग्रीना ग्रीन इर बेथ-शेमेश ठेयब लां गे लसा बाक्‍त। मिनु पलिस्‍ती आन ठेयब मुरपुकी मेको बी आस नोले बेथ-शेमेश ङा सांद सम्‍म लमा बाक्‍त। \em यहोसु १५:१०\em* \v 13 मेना बेथ-शेमेश ङा मुरपुकी दिंमम चेरब रिक्‍ना रिक्‍न बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीम इर गे कोव़ङमेनु, सन्‍दोस तशा ग्‍येरशा मेको आ नेक्‍था लमा बाक्‍त। \v 14 मेको बग्‍गी बेथ-शेमेश ङा यहोसु आ रूम जाक्‍शा, नांइसे बाक्‍त। मेको आ नेक्‍था ठेयब फुल्‍लु का बाक्‍माक्‍त। मिनु मेकोपुकीम मेको बग्‍गी ख्रोइश्‍शा, मेको बी साइश्‍शा, परमप्रभु यावे कली चोशा चढ़े‍मे बाक्‍त। \v 15 मिनु लेवीपुकीम परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस नु मेको आ नेक्‍था बाक्‍शो सुन के थोव़क बाक्‍शो आइक्‍च सन्‍दोस शोल्‍शा, मेको ठेयब फुल्‍लु तारी वोदमे बाक्‍त। मिनु मेको नाक्‍त बेथ-शेमेश ङा मुरपुकीम परमप्रभु यावे कली चोशा चढ़ेतीक नु अरु चढ़ेतीक चढ़े‍मे बाक्‍त। \v 16 मिनु पलिस्‍ती आन ५ जना ठेयब मुरुमी मेको नेल्‍ल तशा, मेको नाक्‍तीन एक्रोन लेम्‍मा बाक्‍त। \p \v 17 मिनु मेको पलिस्‍तीपुकीम मेको आन दोस आ पर्बम परमप्रभु यावे कली सोइश्‍शो सुन के कान मार कली बाक्‍मा बाक्‍त देंशा हना, अश्‍दोद कली का, गाजा कली का, अश्‍कलोन कली का, गाथ कली का नु एक्रोन कली का बाक्‍मा बाक्‍त। \v 18 मिनु सुन के यिच चहिं गारो हिरशो सहर आन कली नु आन हुकुम पाइब नु आन एर ओंथ ङा सहर आन कली का का बाक्‍माक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस कली लाइश्‍शा, ठेयब फुल्‍लु तारी वोदमे बाक्‍त। मेको फुल्‍लु मुल सम्‍म बेथ-शेमेश ङा यहोसु आ रूम सांकछी बाक्‍ब। \s1 कबल पशो सन्‍दोस लांम बाक्शो \p \v 19 मिनु परमप्रभु यावेमी बेथ-शेमेश ङा मुर आन दाते ङा ७० जना आन कली सदा बाक्‍त। मारदे हना मेकोपुकीम परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस आगा कोव़ङमे बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी मोदेंशो पशो आ पर्बम मुरपुकी रोंका पामे बाक्‍त। \em गन्‍ती ४:२०; २सामुएल ६:६-७\em* \v 20 मिनु बेथ-शेमेश ङा मुरपुकीम “मेको परमप्रभु यावे, का ला परमप्रभु आ ङोंइती सु राप्‍ने चाप्‍बा ङा? मिनु आंइ बाक्‍तीके रे मुल मेको सु आ बाक्‍तीके लाइक्‍चा माल्‍बा?” देंमा बाक्‍त। \v 21 मिनु मेकोपुकीम किरयथ-यारीम ङा मुर आन कली लोव़ कुरब सोइश्‍शा, मेको आन कली “पलिस्‍तीपुकीम परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस लेत्‍ताक्‍म। उइ यिशा, मेको इन बाक्‍तीकेम कुतीन” देंमा बाक्‍त। \em १इतिहास १३:६; भजन संग्रह ३२:३-६\em* \c 7 \s1 सन्‍दोस किरयथ-यारीम लाइश्‍शो \p \v 1 मिनु किरयथ-यारीम ङा मुर जाक्‍शा, परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस लाइश्‍शा, डांडाम बाक्‍ब अबीनादाब आ खिंम चाक्‍दीत्‍मे बाक्‍त। मिनु मेको आ तौ एलाजर कली परमप्रभु यावे आ कबल पशो सन्‍दोस कोव़चा कली ठीक सेल्‍मे बाक्‍त। \em लेवी ८:-\em* \s1 मुरपुकी परमप्रभु यावे गे लेश्‍शो \p \v 2 मिनु मेको सन्‍दोस किरयथ-यारीमम वोइश्‍शो, शुश नाक्‍त दुम्‍शा, २० बर्स मेकेर बाक्‍माक्‍त। मिनु इस्राएली नेल्‍लेमी “परमप्रभु यावेम इं कली प्रोंइतु” दे सुर्ता पामे बाक्‍त। \em १सामुएल ६:२१; १सामुएल ४:२२; १इतिहास १३:६\em* \p \v 3 मिनु सामुएलमी इस्राएली नेल्‍ल आन कली “गे इन थुं नेल्‍लेमी परमप्रभु यावे गे लेत्‍चा दाक्‍ताक्‍नी हना, इन दाते रे अर्को रागी ङा देवी देवता नु अश्तारोथ माइश्‍शो मूर्ति पाइश्‍शो थाम नेल्‍ल ग्रुंइदीन। मिनु इन थुं नेल्‍लेमी परमप्रभु यावे कली ला ठेयब सेलीने। मिनु मेकोम इन कली पलिस्‍ती आन गुइ रे प्रोंइब” देंमाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ३५:२; यहोसु २४:२३\em* \v 4 मिनु इस्राएलीपुकीमी बाल देवता नु मूर्ति पाइश्‍शो थाम नेल्‍ल ग्रुंइदमे बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावे कली ला ठेयब सेल्‍मे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १०:१६\em* \v 5 मिनु सामुएलमी इस्राएली नेल्‍ल आन कली “मिस्‍पाम बुक्‍कीने। मिनु गो परमप्रभु यावे कली इन पर्बम पुंइनुङ” देंमाक्‍त। \em १सामुएल १०:१७; यहोसु १८:२६; न्‍यायाधीस २०:१\em* \v 6 मिनु मेकोपुकी मिस्‍पाम बुक्‍‍मा बाक्‍त। मिनु ब्‍वाक्‍कु चाक्‍शा, परमप्रभु यावे आ ङोंइती मोदमे बाक्‍त। मिनु मेको नाक्‍ती माइजा बाक्‍शा, मेकोपुकीमी “गो परमप्रभु यावे आ ङोंइती पाप पाइतक” देंमा बाक्‍त। मिनु सामुएलम इस्राएली आन कली मिस्‍पा सहरम ब्रेश्‍शा निसाफ पवा बाक्‍त। \em २सामुएल २३:१६\em* \p \v 7 मिनु पलिस्‍तीपुकीमी इस्राएली मिस्‍पाम बुक्‍‍तेक्‍म देंशो लोव़ नेंन्‍मे बाक्‍त। मिनु मेको आन ठेयब मुरपुकी इस्राएली नु लडाइ पचा कली लमा बाक्‍त। मिनु इस्राएलीपुकी मेको नेंशा, पलिस्‍ती आन कली तशा शुश हिंमा बाक्‍त। \v 8 मिनु इस्राएलीपुकीम सामुएल कली “आंइ कली पलिस्‍ती आन गुइ रे प्रोंइचा कली परमप्रभु यावे, आंइ परमप्रभु कली पुंइचा मप्रोनीन। मिनु मेकोम पलिस्‍ती आन गुइ रे प्रोंइबा कों, दे पुनीन” दे सामुएल कली देंमा बाक्‍त। \em १सामुएल १२:२३; उत्‍पत्ती २२:१७; १राजा १३:६; येरमीया ३७:३; येरमीया ७:१६\em* \v 9 मिनु सामुएलमी परमप्रभु यावे कली दूध तूब पाठा का चोशा चढ़ेवा बाक्‍त। मिनु इस्राएली आन पर्बम ठेयब सेंदा पा परमप्रभु यावे कली पुना बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेम मेको आ पुंइशो लोव़ नेना बाक्‍त। \v 10 सामुएलम चोशा चढ़ेना ढ़ेन बाक्‍मेनु, पलिस्‍तीपुकी इस्राएली नु लडाइ पचा कली आन नेक्‍था जाक्‍मा बाक्‍त। मिनु मेको नाक्‍ती परमप्रभु यावेमी पलिस्‍ती आन तारी ठेयब बुंबु पपदा बाक्‍त। मिनु पलिस्‍तीपुकी वाम ग्याम दुम्‍शा, इस्राएली आन ङोंइती रे प्रोक्‍मा बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ३५:५; प्रस्‍थान १४:२४; प्रस्‍थान २३:२७; यहोसु १०:१०; न्‍यायाधीस ४:१५\em* \v 11 मिनु इस्राएलीपुकीम मेको आन कली मिस्‍पा रे खेदा पना पन, बेथ-कर आ दी सम्‍म साइक्‍ना साइक्‍न खेदा पामे बाक्‍त। \v 12 मिनु सामुएलमी फुल्‍लु का लाइश्‍शा, मिस्‍पा नु येशाना आस दातेमी ख्रुक्‍गा बाक्‍त। मेको कली एबेन-एजेर नें वोइश्‍शा “परमप्रभु यावेम आंइ कली एक सम्‍म वारच पाप्‍तु” देंमाक्‍त। \v 13 मोपा पलिस्‍ती ब्रुशा, इस्राएली आन रागी लेंशा मओव़मा बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेम सामुएल बाक्‍म सम्‍म पलिस्‍तीपुकी रे इस्राएली आन कली श्‍येत मगेपदा बाक्‍त। \v 14 मिनु पलिस्‍ती आन ङोंइती ग्राशो सहर एक्रोन रे गाथ सम्‍म नु आन एर ओंथ ङा गाउं नेल्‍ल इस्राएलीपुकीमी पलिस्‍ती आन गुइ रे ताक्‍गमे बाक्‍त। मिनु इस्राएली नु एमोरीपुकी गारमा बाक्‍त। \p \v 15 मिनु सामुएल बाक्‍म सम्‍म इस्राएली आन कली निसाफ पवा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १०:१-५; न्‍यायाधीस १२:७-१४\em* \v 16 मेकोमी बर्स बर्सम बेथेल, गिल्‍गाल नु मिस्‍पाम हिरशा, इस्राएली आन कली निसाफ पाइक्‍बाक्‍माक्‍त। \v 17 मिनु मेको रामाह लेप्‍बाक्‍माक्‍त। मारदे हना मेको आ खिं मेकेर बाक्‍माक्‍त। मिनु मेकोमी मुर आन कली निसाफ पा, परमप्रभु यावे कली चढ़ेतीक का सेला बाक्‍त। \em यहोसु १८:२५\em* \c 8 \s1 इस्राएलीपुकीमी पिप पुंइशो \p \v 1 सामुएल खूशो दुम्‍तीके, आ तौ आन कली इस्राएली आन कली निसाफ पाइब सेल्‍मी बाक्‍त। \v 2 मेको आ ङोंइती जरमेशो तौ आ नें योएल नु आ माइला तौ आ नें अबीयाह बाक्‍माक्‍त। मेको बेयर-शेबाम निसाफ पाइब बाक्‍सा बाक्‍त। \em १इतिहास ६:१३; आमोस ८:१४\em* \v 3 तन्‍न मेको निक्‍शीमी आस आफोम पशो खोदेंशो मपाम्‍से बाक्‍त। क्‍येट पाइश्‍शो दुम्‍चा कली घूस जाम्‍से बाक्‍त। दूली निसाफ पाम्‍से बाक्‍त। \em ब्‍यवस्‍था १६:१९\em* \v 4 मोपतीके इस्राएल ङा खाल्‍पा नेल्‍ल ग्रुम्‍शा, रामाहम सामुएल आ बाक्‍तीक जाक्‍मा बाक्‍त। \em १सामुएल ७:१७\em* \v 5 मिनु मेकोपुकीमी “गे मुल खूशो दुम्‍तीनी। इन तौ निक्‍शी इन देंशो लांम मगाक्‍स। मोपतीके अर्को रागी रागी ङा मुर आन खोदेंशो पा आंइ कली सासन पचा कली पिप का सेल्‍शा, गेकी” देंमा बाक्‍त। \em ब्‍यवस्‍था १७:१४-२०; होसे १३:१०; प्रेरित १३:२१\em* \v 6 तन्‍न सामुएलम सासन पचा कली पिप पुंइशो लोव़ नेंशा, काइ मदाक्‍ता बाक्‍त। मिनु सामुएलमी परमप्रभु यावे नु लोव़ पवा बाक्‍त। \v 7 मिनु परमप्रभु यावेमी सामुएल कली “मुरुम मार मार देंमा, मेको नेल्‍ल नेनो। मारदे हना मेकोपुकीम इ कली प्रोंइशो ममाइ, आं कली प्रोंइशो नम। मेकोपुकीम आं कली आन पिप दुम्‍शो मदाक्‍शो नम। \em प्रस्‍थान १५:१८; गन्‍ती २३:२१; ब्‍यवस्‍था ३३:५; भजन संग्रह २४:७-१०; भजन संग्रह ७४:१२; यसैया ६:५\em* \v 8 इजीप्‍त रे ग्रुंइशो नाक्‍त रे आं कली मार मार पाइय्‍यीमी, मुल मेकोपुकीम इ कली यो मो पाइनीम। मेकोपुकीम अरु देवी देवता आन नोले खोइश्‍शा, आं कली प्रोंइशो बाक्‍नीम। मिनु मुल इ कली यो प्रोंइनीम। \v 9 मिनु मुल मार देंना देंन बाक्‍मा, मेको नेनो। मुल मेको आन कली हिंपाइश्‍शा शेंदीमी। आन सासन पाइब पिपम दोदेंशो पाइनीमी, मेको आन कली माइक्‍मी” देंमाक्‍त। \p \v 10 मिनु सामुएलमी पिप पुंइब मुर आन कली परमप्रभु यावेम देंशो लोव़ नेल्‍ल नेंपाइक्‍मी बाक्‍त। \v 11 मिनु सामुएलमी “इन कली सासन पाइब पिपमी मार पाइब देंशा हना, इन तौ आन कली लाइश्‍शा, आ बग्‍गी, शारा नु गेय पाइब सेल्‍ब। मेकोमी मेको आन कली आ बग्‍गी आ ङोंइङोंइती दोरपाइक्‍ब। \v 12 मिनु का निक्‍शी आन कली हजार का जना आन ठेयब मुर सेल्‍ब। का निक्‍शी आन कली ५० जना आन ठेयब मुर सेल्‍ब। मेको आ रू वाक्‍शा, आ बाली नाली रुप्‍ब सेल्‍ब। मिनु मेको आन लडाइ पतीक या नु बग्‍गी सेल्‍पाइक्‍ब। \v 13 मेकोमी इन तमी आन कली रांम ख्रेक्‍तीक तेल सेल्‍पाइक्‍ब। जचा थोव़क क्‍येब नु शोब्‍ले चोइब सेल्‍चा कली लाइक्‍ब। \v 14 मेकोमी इन नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो रू, अङगुर रू नु तेल रवा बाक्‍शो रू रोइश्‍शा, आ गेय पाइब आन कली गेब। \v 15 मेकोमी इन अन्‍न १० भागमी भाग का लाइक्‍ब। इन अङगुर यो मोपान लाइक्‍ब। मिनु आ कप्‍तान नु आ खिं ङा गेय पाइब आन कली गेब। \v 16 मेकोमी इन वाइलीम वाइल, इन नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो बी ब्‍यफ नु गधापुकी लाइश्‍शा आ गेय पपाइक्‍ब। \v 17 मेकोमी इन क्‍यारश भेडा रे १० भाग ङा भाग का लाइक्‍ब। मिनु गेपुकी यो मेको आ गेय पाइब दुम्‍नीनी। \v 18 मो दुम्‍मेनु, इन योव़शो पिप आ पर्बम ठेयब सेंदा पा पुंइनीनी। तन्‍न मेना परमप्रभु यावेम इन पुंइशो लोव़ मनेंब” देंमाक्‍त। \p \v 19 तन्‍न मुरपुकीम सामुएल आ लोव़ नेंने मबिस्‍समा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीम “ममाइ, आंइ कली पिप का माल्‍नीकी। \v 20 गो यो अर्को रागी ङा मुर खोदेंशो दुम्‍चा दाक्‍नीकी। आंइ कली सासन पाइब नु लडाइम आंइ ङोंइती गाक्‍ब पिप का माल्‍नीकी” देंमा बाक्‍त। \p \v 21 मिनु सामुएलम मेको मुर आन देंशो लोव़ नेल्‍ल नेंशा, परमप्रभु यावे कली नेंपदा बाक्‍त। \v 22 मिनु परमप्रभु यावेम “मेको आन देंशो खोदेंशो पावो। मेको आन कली पिप का गेमी” देंमाक्‍त। मिनु सामुएलमी इस्राएल ङा मुर नेल्‍ल आन कली आन खिं खिं सोइक्‍तीमी बाक्‍त। \c 9 \s1 सावलमी जाम्‍शो गधा माल्‍शो \p \v 1 बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर का बाक्‍माक्‍त। मेको आ नें कीश बाक्‍माक्‍त। मेको आ आफ अबीएल, मेको आ बाजे जरोर, आ शेर बाजे बेकोराथ नु आ किकी बाजे आफीयाह बेन्‍यामीन थर ङा बाक्‍माक्‍त। कीश शोंप पाइश्‍शो मुर का बाक्‍माक्‍त। \v 2 मिनु मेको आ तौ का बाक्‍माक्‍त। मेको आ नें सावल बाक्‍माक्‍त। मेको ठिटा दारशो बाक्‍माक्‍त। मेना इस्राएल रागीमी मेको क्‍येङा दारशो अर्को सुइ मबाक्‍मा बाक्‍त। मुर नेल्‍ले मेको आ बला ङा लुक्‍च ला बाक्‍मा बाक्‍त। \p \v 3 मिनु काबु सावल आ आफ कीश आ गधापुकी जाम्‍मा बाक्‍त। मिनु मेकोमी आ तौ सावल कली “गेय पाइब ठिटा का लाइश्‍शा, गधापुकी माल्‍थ लावो” दे मदा बाक्‍त। \v 4 मिनु मेको निक्‍शी एफ्राइम ङा पहाड लाक्‍शा, शालीशाह रागी रे पा लसा बाक्‍त। तन्‍न गधा मथित्‍से बाक्‍त। मेको निक्‍शी शालीम रागी लसा, बेन्‍यामीन आ रागी रे पा हिरशा, लसा बाक्‍त। मेकेर यो मथिदसे बाक्‍त। \v 5 मिनु मेको निक्‍शी जूफ रागी ओव़सा बाक्‍त। मिनु सावलम आ गेय पाइब कली “मुल गो लेस्‍स। मुल मलेत्‍तस हना, आं आफोम गधा आन पर्बम सुर्ता पचा प्रोंइशा, इस पर्बम सुर्ता पाइब” देंमाक्‍त। \em १सामुएल १०:२\em* \v 6 मिनु मेको गेय पाइबम “एको सहरम परमप्रभु आ लोव़ पाइब का बाक्‍ब। मेको आ देंशो नेल्‍ल गाप्‍तीके, मेको आ नें थाम्‍पा चलेशो बाक्‍ब। गो मेक लांइसाक्‍व हना, मेकोमी तेको लां लचा माल्‍बा, मेको शेंबा कों?” देंमाक्‍त। \v 7 मिनु सावलमी “गो मेक लशा हना, मेको कली मार गेचा? गो इस नु मारेइ जचा थोव़क मबाक्‍ब। परमप्रभु आ मुर कली मारेइ कोसेली यो मबाक्‍ब” दे आ गेय पाइब कली देंमाक्‍त। \v 8 मिनु मेको गेय पाइबमी “गो नु ४ भाग ङा भाग का शेकेल चांदी बाक्‍ब। इस कली लां कोंइचा, दे गो मेको मुर कली एको चांदी गेनुङ” देंमाक्‍त। \em शेकेल का ११.५ ग्राम बाक्‍ब। मेको आ गेशो २.६ ग्राम चांदी के क्‍येट बाक्‍त।\em* \v 9 ङोंइती इस्राएल रागीम सुइम परमप्रभु आ लोव़ तुइक्‍चा माल्‍ताक्‍व हना, मार देंबाक्‍मा बाक्‍त देंशा हना “परमप्रभु यावे आ ततीक ताइब आ बाक्‍तीक लय” देंबाक्‍मा बाक्‍त। तन्‍न सिनाक्‍त मुलाक्‍त परमप्रभु यावे आ ततीके ताइब कली परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब देंनीम। \em गन्‍ती २४:३-४; २राजा १७:१३; १इतिहास ९:२२\em* \v 10 मिनु सावलमी आ गेय पाइब कली “इ देंशो रिम्‍शो बाक्‍ब। गो मेको आ बाक्‍तीक लस” देंमाक्‍त। मिनु मेको निक्‍शी मेको परमप्रभु आ मुर बाक्‍तीक सहर लसा बाक्‍त। \v 11 मिनु मेको निक्‍शी इर सहर गे लना लन बाक्‍सानु, ब्‍वाक्‍कु दिथ यीब मीश आल आन कली ग्रुम्‍से बाक्‍त। मिनु मेको आन कली “परमप्रभु यावे आ ततीक ताइब खिंम बाक्‍मे?” दे हिल्‍लो पाम्‍से बाक्‍त। \v 12 मिनु मेकोपुकीमी “ओं, इस ङोंइती लना लन बाक्‍ब। रीब पा लने। मेको मुलाक्‍त सहर रे जाक्‍त। मारदे हना मुलाक्‍त डांडाम क्‍योरशा चढ़ेतीक नाक्‍त बाक्‍ब। \v 13 मिनु गे सहरम ओव़तीसी हना, गे मेको कली जचा कली इर लना लन पशो थित्‍नीसी। मेको मजाक्‍म सम्‍म मुरपुकीम भोज मजाइनीम। मारदे हना, मुरुम जचा क्‍येङा ङोंइती मेकोमी क्‍योरशा चढ़ेतीकेम आसीक गेब। मिनु नोले ला ब्रेश्‍शो मुरपुकीम जाइनीम। मिनु इर लसे, गे मुलाक्‍ती मेको कली ग्रुम्‍नीसी” देंमा बाक्‍त। \v 14 मिनु इर सहर लसा बाक्‍त। मिनु सहर ओव़सानु, सामुएल कली थित्‍से बाक्‍त। \s1 सावलमी सामुएल कली ग्रुम्‍शो \p \v 15 मिनु परमप्रभु यावेमी सावल आ जाक्‍चा क्‍येङा नाक्‍त का ङोंइती सामुएल कली आ मिम्‍शो लोव़ तुइक्‍पाइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 16 मेकोमी “दीसा गो बेन्‍यामीन रागी ङा मुर का इ कली ग्रुम्‍थ सोइक्‍नुङ। मिनु गे मेको कली आं मुर, इस्राएली, आन पिप सेल्‍शा, तेल लुक्‍तो। मेकोमी आं मुर आन कली पलिस्‍ती आन गुइ रे प्रोंइब। मारदे हना गो आं मुर आन श्‍येत ताता। मेको आन पुंइशो नेंता” देंमाक्‍त। \v 17 मिनु सामुएलम सावल कली जाक्‍शो तवा बाक्‍त। मेना परमप्रभु यावेम मेको कली “आं देंशो मुर एकोन बाक्‍ब। एको आं मुर आन कली सासन पाइब दुम्‍ब” देंमाक्‍त। \v 18 मिनु सावलमी ठेयब लाप्‍चोम जाक्‍शा, सामुएल कली “परमप्रभु यावे आ ततीके ताइब आ खिं ते बाक्‍म, आं कली कोंइदीनी” देंमाक्‍त। \v 19 मिनु सामुएलमी सावल कली “परमप्रभु यावे आ ततीके ताइब गो नङ। आं ङोंइङोंइती इर गाक्‍कीस। मारदे हना मुलाक्‍ती गे गो नु जचा माल्‍नीसी। मिनु दीसा सुनी इ कली लचा गेनुङ। इ थुंम मार मार बाक्‍मे, गो मेको इ कली शेंनन। \em प्रस्‍थान २४:११\em* \v 20 मिनु नाक्‍त सां ङोंइती जाम्‍शो गधा आन पर्बम सुर्ता मपावो। मेको थिन्‍ने थुम्‍तेक्‍म। नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब लोव़ मार बाक्‍ब देंशा हना, इस्राएली नेल्‍लेमी इ कली नु इ किकी पिपी आन खिं ङा मुर कली मिम्‍शो बाक्‍नीम” देंमाक्‍त। \v 21 मिनु सावलमी “गो इस्राएली आन नेल्‍ल क्‍येङा आइक्‍च बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर का नङ। मिनु आं खिं बेन्‍यामीन आ थर ङा नेल्‍ल क्‍येङा आइक्‍च बाक्‍ब। मिनु गे मारदे आं कली एको लोव़ देंनी?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। \em १सामुएल १५:१७\em* \v 22 मिनु सामुएलमी सावल नु आ गेय पाइब आस कली जतीक कोठाम ओंइदीम्‍सी बाक्‍त। मिनु ब्रेश्‍शो मुर आन दातेमी नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब नित्‍तीकेम निप्‍पदा बाक्‍त। मेकेर मेको नेल्‍ल पा ३० जना मुर बाक्‍मा बाक्‍त। \v 23 मिनु सामुएलमी क्‍येब कली “ङोंइती गो इ कली तिल्‍शा वोइक्‍चा देंशो भाग एक पितो” दे मदा बाक्‍त। \v 24 मिनु मेको क्‍येबमी फिला चाक्‍शा, सावल आ ङोंइती वोदा बाक्‍त। मिनु सामुएलमी “इ कली वोइश्‍शो भाग एकोन बाक्‍ब। ब्‍वावो। मुर आन कली ब्रेश्‍शो भोजम एको इ कली वोइश्‍शो भाग बाक्‍ब” दे सावल कली देंमाक्‍त। मिनु मेको नाक्‍ती सावल पौनापुकी नु भोज जवा बाक्‍त। \v 25 मिनु नोले मेकोपुकी डांडा रे सहर ब्रुम्‍मा बाक्‍त। मिनु सामुएलमी सावल कली खिं तला तारी लाइश्‍शा लोव़ पवा बाक्‍त। \v 26 मिनु नां सोव़ची ना सामुएलम सावल कली “बोक्‍को। मुल गो इ कली चोव़दीनन” देंमाक्‍त। मिनु सावल नु आ गेय पाइब बोक्‍सा नोले सामुएल नु काथ काथा गाक्‍मा बाक्‍त। \v 27 मिनु मेकोपुकी सहर लाग्‍मे नोले सामुएलम सावल कली “इ गेय पाइब कली ङोंइती सोइक्‍तो” देंमाक्‍त। मिनु मेकोमी मो पवा बाक्‍त। मिनु सामुएलमी “गे एकेर रिम्‍दो। गो इ कली परमप्रभु आ लोव़ नेंपाइक्‍नन” देंमाक्‍त। \c 10 \s1 सामुएलम सावल कली पिप सेल्‍शो \p \v 1 मिनु सामुएलमी तेल कुरतीक रे तेल ग्रुंइशा, सावल आ पिया तार लुक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेको कली पुक्‍पु पा “परमप्रभु यावेमी इ कली आ मुर इस्राएली आन पिप सेल्‍तु। गे आ मुर आन कली सासन पाइक्‍नेवे। मिनु गे मेको आन एर ओंथ ङा जोरी सत्रु आन गुइ रे प्रोंइनेवे। परमप्रभु यावेम थमा पा इन कली आ मुर आन कली सासन पाइब सेल्‍शो आ चिन्‍ड मार बाक्‍ब देंशा हना, \v 2 गे मुलाक्‍ती एक रे लाइनीसी। मिनु बेन्‍यामीन आ सांद सेल्‍साह सहर आ नेक्‍था राहेल कली थिम्‍तीकेमी मुर निक्‍शी ग्रुम्‍नीसी। मेको निक्‍शीमी इस कली ‘इन माल्‍शो गधा थित्‍तेक्‍म। इन आफोमी मेको आन पर्बम सुर्ता पचा प्रोंइशा, इस पर्बम सुर्ता पा “मुल आं तौ आ पर्बम गो मार पाइनुङा?” देंत’ देंनीस। \em उत्‍पत्ती ३५:१९\em* \v 3 मिनु मेकेर रे लाक्‍शा, ताबोर ङा ठेयब रवा आ नेक्‍था सम्‍म लाइनीसी। मेकेर परमप्रभु कली चढ़ेथ बेथेल गे लाइब मुर सां ग्रुम्‍नीसी। मेको ङोंइती ङा मुरुम पाठा सां, दाते ङा मुरुम शोब्‍ले सां नु नोले ङा मुरुम गर का अङगुर शांबु कुरशा गाक्‍‍शो बाक्‍नीम। \v 4 मिनु मेकोपुकीमी इस कली ‘रिम्‍शो बाक्‍नी?’ दे हिल्‍लो पाइनीम। मिनु इस कली शोब्‍ले निक्‍शी गेनीम। मिनु गे मेको ताक्‍चा माल्‍नीसी। \v 5 मिनु नोले गे परमप्रभु आ डांडा गिबेआथ-एलोहीम जाक्‍नीसी। मेकेर लडाइ पचा कली बाक्‍शो पलिस्‍ती बाक्‍नीमी। मिनु गे मेको सहर ओव़तीसी हना, डांडा रे यिन यिन पशो परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब आन हुल का ग्रुम्‍नीसी। मेको आन ङोंइती मार मार ताप्‍तीके ताप्‍बपुकी गाक्‍शो बाक्‍नीम। मिनु मेकोमी परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइनीम। \v 6 मिनु परमप्रभु यावे आ सोक्‍त इन तार जुक्‍ब। मिनु गे यो परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइनीनी। मिनु गे अर्को मुर दुम्‍नीनी। \em न्‍यायाधीस १३:२५\em* \v 7 मिनु मोदेंशो चिन्‍ड नेल्‍ल दुम नोले इ ङोंइती मार गेय बाक्‍बा, मेको पावो। मारदे हना परमप्रभु गे नु बाक्‍ब। \v 8 मिनु गे आं ङोंइती गिल्‍गाल यिवो। मिनु गो चोशा चढ़ेचा नु दुशा बाक्‍चा आ पर्बम चढ़ेचा कली इ बाक्‍तीक जाक्‍नुङ। गो इ बाक्‍तीक मजाक्‍ङा सम्‍म, ७ नाक्‍त सम्‍म आं कली रिम्‍शा बाक्‍को। मिनु गो जाक्‍शा गे मार पचा माल्‍नेवे, इन कली शेंनुङ” दे सामुएलम सावल कली देंमाक्‍त। \em १सामुएल १३:८\em* \s1 सावल आ थुं नक सेल्‍शो \p \v 9 मिनु सावल गाक्‍चा कली सामुएल नु ब्रामेनु, परमप्रभुम सावल आ थुं नक सेला बाक्‍त। मिनु मेको नोले मेको चिन्‍ड नेल्‍ल दुम्‍माक्‍त। \v 10 मिनु मेको गिबा जाक्‍दीस्‍सानु, परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब हुल मेको कली ग्रुम्‍थ, यिशो बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु परमप्रभु आ सोक्‍तीम मेको कली सुमा बाक्‍त। मिनु सावल यो मेको आन दातेमी परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब दुम्‍माक्‍त। \em १सामुएल १९:२०-२४\em* \v 11 मिनु मेको कली ङोंइती रे तुइक्‍ब मुरपुकीम, परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब आन दातेमी लोव़ पाइब दुम्‍शो तशा “कीश आ तौ कली मार दुम्‍मे? मार, सावल यो परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब आन दाते ङा का बाक्‍मे” देंमुमा बाक्‍त। \v 12 मिनु मेकेर ङा मुर कामी “मेरे आन आफ सु बाक्‍मे?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मेना रे मुरपुकीमी “सावल यो परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब आन दाते ङा बाक्‍मे?” दे देंतीक लोव़ लीमाक्‍त। \v 13 मिनु मेकोमी परमप्रभु यावे आ लोव़ पने थुम्‍शा, आ खिं लमाक्‍त। \p \v 14 मिनु सावल आ बकान्‍छाम, सावल नु आ गेय पाइब आस कली “गे निक्‍शी ते लसी?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु सावलमी “जाम्‍शो गधा माल्‍दीशो नस्‍कु। गो थिन्‍ने मचाप्‍स्‍कु। मिनु गो सामुएल आ बाक्‍तीक यो लाइतस्‍कु” देंमाक्‍त। \v 15 मिनु सावल आ बकान्‍छाम “सामुएलम इ कली मार देंमे? आं कली शेंदीसी” देंमाक्‍त। \v 16 मिनु सावलमी “ ‘गधा थित्‍तेक्‍म’ देंत” देंमाक्‍त। तन्‍न पिप दुम्‍तीके आ पर्बम देंशो लोव़ मशेंदा बाक्‍त। \s1 सावल इस्राएली आन पिप दुम्‍शो \p \v 17 मेना सामुएलमी मुर आन कली परमप्रभु यावे आ बाक्‍तीके मिस्‍पामी ग्रुम्‍चा, दे ब्रेत्‍तीमी बाक्‍त। \em १सामुएल ७:५\em* \v 18 मिनु मेकोमी इस्राएली आन कली “परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभुमी मार देंत देंशा हना ‘गो इस्राएली इन कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइशा, एक चाक्‍तन्‍नी। इन कली श्‍येत गेब इजीप्‍ती आन गुइ रे प्रोंइतन्‍नी। मिनु नोले इन कली दिप्‍ब अर्को रागी ङा मुर आन गुइ रे यो प्रोंइतन्‍नी’ दें‍त। \v 19 तन्‍न मुलाक्‍ती गे इन कली हिंचा ङा श्‍येत नु मरिम्‍शो रे प्रोंइब इन परमप्रभु कली प्रोंइतीनी। मिनु गेपुकीमी ‘आंइ कली पिप का योव़शा गेने’ देंतीनी। मोपतीके मुल परमप्रभु यावे आ ङोंइती इन थर थर नु खिं खिं ङा मुर पा रपीन” दे माइक्‍मी बाक्‍त। \em १सामुएल ८:७\em* \v 20 मिनु सामुएलमी इस्राएली नेल्‍ल आन थर आन कली राप्‍पाइक्‍मी बाक्‍त। मिनु बेन्‍यामीन आ थर योव़चा पुंइसे बाक्‍त। \em १सामुएल १४:४१-४२; यहोसु ७:१६\em* \v 21 मिनु मेकोमी बेन्‍यामीन आ थर ङा खिं खिं ङा मुर आन कली राप्‍पदा बाक्‍त। मिनु मात्री आ खिं ङा मुर योव़चा पुंइसमा बाक्‍त। मिनु मेको नोले कीश आ तौ सावल योव़चा पुंइसे बाक्‍त। मिनु मेको कली माल्‍शा, मथित्‍मे बाक्‍त। \v 22 मिनु मेकोपुकीम परमप्रभु यावे कली “मार, मेको मुर एक बाक्‍बा?” दे हिल्‍लो पामे बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी “मेको मार मार आन दातेमी ख्रुइश्‍शा बाक्‍शो बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \v 23 मिनु मुरपुकी दोरशा लशा, मेको कली चाक्‍ग‍‍मे बाक्‍त। मिनु मेको मुर आन दातेमी राम्‍मेनु, नेल्‍ल आन क्‍येङा लाइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। मुर नेल्‍ले मेको आ बला ङा लुक्‍च ला बाक्‍मा बाक्‍त। \v 24 मिनु सामुएलम मुर नेल्‍ल आन कली “परमप्रभु यावेमी योव़शो मुर कली कोव़ङीन। मुर नेल्‍ल आन दातेमी एको खोदेंशो सुइ मबाक्‍म” देंमाक्‍त। मिनु मुर नेल्‍ल ग्‍येरशा “पिप शुश ब्रोंइल” दे ग्रीमा बाक्‍त। \em मत्ती २१:९\em* \v 25 मिनु सामुएलमी मुर आन कली पिप आ अधिकार आ पर्बम शेंदीमी बाक्‍त। मिनु मेको नेल्‍ल कागजम ब्रेक्‍शा, परमप्रभु यावे आ ङोंइती वोदा बाक्‍त। मिनु नोले मेकोमी मुर आन कली आन खिं खिं सोइक्‍तीमी बाक्‍त। \v 26 मिनु सावल यो आ खिं गिबा लमाक्‍त। मिनु परमप्रभुम आन थुं थि‍शो रिम्‍शो लडाइ पाइबपुकी मेको नु लमा बाक्‍त। \v 27 मेकेर मरिम्‍शो मुर यो बाक्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकीमी “एको मुरुम आंइ कली आंइ जोरी सत्रु रे दोपा प्रोंइने चाप्‍बा ङा” देंमा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी सावल कली शुक्‍शी पा मेको कली मान पतीके यो मारेइ मचाक्‍ग्‍मे बाक्‍त। तन्‍न सावल सिक्‍सी पा बाक्‍माक्‍त। \em १सामुएल ११:१२\em* \c 11 \s1 सावलम अम्‍मोनी नु लडाइ पशो \p \v 1 मिनु महिना का नोले अम्‍मोन ङा नाहाशमी याबेश-गिलादम लडाइ पा पुम्‍दमे बाक्‍त। याबेश ङा वोंइश मुरपुकीम नाहाश कली “गोपुकी नु गरीन। मिनु गो इन गेय पाइब दुम्‍नीकी” देंमा बाक्‍त। \em १सामुएल ३१:११\em* \v 2 मिनु अम्‍मोन ङा नाहाशमी मेको आन कली “गो गेपुकी नु गारचा कली नेल्‍ल इन ग्‍युरा मिक्‍च पुक्‍शा ला गेपुकी नु गारनुङ। मोपा इस्राएली नेल्‍ल इन कली मुने तोक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 3 मिनु याबेश सहर ङा खाल्‍पापुकीमी “इस्राएली नेल्‍ल आन कली नेंपाइक्‍चा कली आंइ कली ७ नाक्‍त सम्‍म रिम्‍दीन। मिनु नोले आंइ कली सुइमी प्रोंइने मचाप्‍तेक्‍म हना, गो इन जिम्‍मा गेंसीनीकी” देंमा बाक्‍त। \v 4 मिनु लोव़ कुरबपुकी सावल आ बाक्‍तीक गिबा जाक्‍मा बाक्‍त। मिनु मुर आन ङोंइती मेको लोव़ शेंदमे बाक्‍त। मिनु मुर नेल्‍ले ठेयब सेंदा पा ङाक्‍मा बाक्‍त। \p \v 5 मेना सावल रू रे पा ब्‍यफ खुल्‍शा जाक्‍ना जाक्‍न बाक्‍माक्‍त। मिनु मेकोमी “मुरपुकी मारदे ठेयब सेंदा पा ङाक्‍मा” दे हिल्‍लो पामी बाक्‍त। मिनु याबेश-गिलाद ङा मुरपुकीमी देंशो लोव़ मेको कली शेंदमे बाक्‍त। \v 6 मिनु सावलम मेको लोव़ नेनानु, परमप्रभु आ सोक्‍तीम मेको कली सुमा बाक्‍त। मिनु सावल थाम्‍पा गाइक्‍ता बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १३:२५\em* \v 7 मिनु मोपा गाइश्‍शा, हाल का ब्‍यफ टुक्रा टुक्रा पा चेक्‍गा बाक्‍त। मिनु मुर आन कली मेको टुक्रा कुरपाइश्‍शा इस्राएल रागी नेल्‍लेमी “सु मुर लडाइ पथ सावल नु सामुएल आस नोले मखोइक्‍नीमी, मेको आन ब्‍यफ यो ओदेंशो टुक्रा टुक्रान दुम्‍नीम देनीन” दे सोइक्‍तीमी बाक्‍त। परमप्रभु यावेमी मुर आन कली शुश हिंपाइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। मोपतीके मेकोपुकी थुं का दुम्‍शा, सावल नु सामुएल आस नोले खोदमे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १९:२९\em* \v 8 मिनु सावलम मेको आन कली बेसेकम लडाइ पचा कली ठीक पामी बाक्‍त। मेकेर इस्राएल ङा लाख सां नु यहूदा ङा ३० हजार मुर दुम्‍मा बाक्‍त। \v 9 मिनु मेको ङोंइती लोव़ चाक्‍ब मुर आन कली “याबेश-गिलाद ङा मुर आन कली ‘गे दीसा नाक्‍त उइक्‍थ दुम्‍मेनु, ब्रोंइचा ताइनीनी’ दे मतीन” देंमाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी याबेश ङा मुर आन कली मेको लोव़ शेंदमे बाक्‍त। मिनु मेको नेंशा, शुश ग्‍येरसमा बाक्‍त। \v 10 मिनु याबेश ङा मुरपुकीमी अम्‍मोनी आन कली “गो दीसा इन बाक्‍तीक जाक्‍नीकी। मिनु गे मार पचा दाक्‍नीनी, मेको पने” देंमा बाक्‍त। \v 11 मिनु आ दीसा सावलमी आ मुर आन कली हुल सां सेल्‍मी बाक्‍त। सुनी कना रिम्‍शो पा हाम्‍सो मदुम्‍थु, मेको आन जोरी सत्रु आन बाक्‍तीके ओव़शा, नाक्‍ती उइक्‍थ दुम सम्‍म लडाइ पा अम्‍मोनी आन कली फ्रूमे बाक्‍त। मोपा मुरपुकी निक्‍शी सम्‍म काथा मदुम्‍चा ङा पा ब्रा‍शा प्रोक्‍मा बाक्‍त। \p \v 12 मिनु मुरपुकीम सामुएल कली “ ‘सावलम आंइ कली सासन पने चाप्‍बा ङा?’ देंब सु बाक्‍मा? मेको आन कली साइक्‍चा कली आंइ गुइम गेने” देंमा बाक्‍त। \em १सामुएल १०:२७\em* \v 13 तन्‍न सावलमी “ममाइ, मुलाक्‍ती परमप्रभु यावेमी इस्राएली इं कली ग्रापदा नाक्‍त सुइ साइक्‍चा मदुम्‍ब” देंमाक्‍त। \em १सामुएल १४:४५\em* \p \v 14 मिनु सामुएलम मुर आन कली “गो गिल्‍गालम लशा, एको राज्‍य कली लेंशा सेल्‍य” देंमाक्‍त। \em १सामुएल १०:८\em* \v 15 मोपतीके मेको नेल्‍ल गिल्‍गालम लशा, परमप्रभु यावे आ ङोंइती सावल कली पिप सेल्‍मे बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावे आ ङोंइती दुशा बाक्‍चा आ पर्बम चढ़ेतीक चढ़ेमे बाक्‍त। मिनु सावल नु इस्राएली नेल्‍ले शुश ग्‍येरसमा बाक्‍त। \c 12 \s1 सामुएलम निसाफ पचा प्रोंइ‍शो \p \v 1 मिनु सामुएलमी ग्रुम्‍शा बाक्‍शो इस्राएली नेल्‍ल आन कली “गो इन पुंइशो नेंता। मिनु गो इन कली सासन पपाइक्‍चा कली पिप का योव़शा गेतन्‍नी। \em १सामुएल ८:७,२२; १सामुएल ११:१५\em* \v 2 मुल एको पिप इन ठेयब मुर दुम्‍शो बाक्‍ब। मुल गो खूशो दुम्‍ती। आं चां बोइश्‍शो बाक्‍ब। आं तौ गेपुकी नु बाक्‍शो बाक्‍नीस। गो आं ठिटा रेन इन कली लां कोंइब दुम्‍शो नङ। \v 3 गो एक बाक्‍ती। आं पर्बम मारेइ मरिम्‍शो लोव़ पचा बाक्‍त हना, परमप्रभु यावे नु आ तेल लुक्‍शो आ ङोंइती देनीन। गो सुका आ ब्‍यफ, गधा रोइश्‍शो बाक्‍ङा? गो सु सु कली श्‍येत गेङा? गो सु सु आन कली दि‍बुमी? मिनु सु सु आन निसाफ पची ना घूस जङा? आं कली देंनीन। मिनु गो मेको थाप्‍नुङ” दे माइक्‍मी बाक्‍त। \em गन्‍ती १६:१५\em* \v 4 मिनु मेकोपुकीमी “आंइ कली श्‍येत मगेनी। गे आंइ कली मदिप्‍नी। गे सुइ रे मारेइ मलाइक्‍‍नी” देंमा बाक्‍त। \v 5 मिनु सामुएलम मेको आन कली “गे आं कली दोसी सेल्‍ने मचाप्‍नी। मेको आ पर्बम परमप्रभु यावे नु आ तेल लुक्‍शो सांकछी बाक्‍नीस” देंमाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी “मेको सांकछी बाक्‍नीस” देंमा बाक्‍त। \p \v 6 मिनु लेंशा सामुएलम मुर आन कली “परमप्रभु यावे सांकछी बाक्‍ब। मेकोमी मोसा नु हारून आस कली योव़तु। मिनु इन किकी पिपी आन कली इजीप्‍त रागी रे ग्रुंइशा, एक चाक्‍तु। \v 7 मिनु गे आं ङोंइती बाक्‍कीन। गो परमप्रभु यावे आ ङोंइती गेपुकी नु लोव़ पाइनुङ। परमप्रभु यावेमी इन कली नु इन किकी पिपी आन कली दोपा प्रोना, मेको इन कली देंनुङ। \v 8 याकूब इजीप्‍त रागी ब्रु‍मेनु, इजीप्‍त ङा मुरपुकीमी मेको आन कली दिप्‍मे बाक्‍त। मिनु इन किकी पिपीपुकीमी परमप्रभु यावे कली ‘वारच पाइक्‍की’ दे पुन्‍मे बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी मोसा नु हारून आस कली सोइक्‍ता बाक्‍त। मेको निक्‍शीमी इन किकी पिपी आन कली इजीप्‍त रे ग्रुंइशा एक चाक्‍शा बाक्‍पदसे बाक्‍त। \em प्रस्‍थान ३:७\em* \v 9 तन्‍न मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे, आन परमप्रभु कली प्रेंताक्‍म। मेकोमी मेको आन कली प्रोंइशा, सीसेरा आ गुइमी गेवा बाक्‍त। सीसेरा हासोर ङा पिप याबीन आ नेल्‍ल क्‍येङा सक्ति पाइश्‍शो लडाइ पाइब आन कप्‍तान बाक्‍माक्‍त। परमप्रभुमी मेको आन कली पलिस्‍ती आन गुइमी गेवा बाक्‍त। मिनु मोआब ङा पिप आन गुइमी यो गेवा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकी मेको नु लडाइ पना पन बाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ४:२; न्‍यायाधीस १०:७; न्‍यायाधीस १३:१; न्‍यायाधीस ३:१२\em* \v 10 मिनु नोले मेकोपुकीम परमप्रभु यावे कली ‘गो पाप पाइतक। गो परमप्रभु यावे कली प्रोंइतक। गो बाल देवता नु अश्‍तारोथ माइश्‍शो मूर्ति पाइश्‍शो थाम कली पूजा पाइतक। मिनु मुल आंइ जोरी सत्रु आन गुइ रे प्रोनीन। मिनु गो इन कली ला ठेयब सेल्‍नीकी’ देंमा बाक्‍त। \em गन्‍ती २१:७; यहोसु ७:२०; न्‍यायाधीस १०:१०; दानीएल ९:९-१९\em* \v 11 मिनु परमप्रभु यावेमी येरूब-बाल, बाराक, येफ्ता नु सामुएल आन कली सोइक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी इन एर ओंथ बाक्‍शो जोरी सत्रु रे प्रोन्‍मे बाक्‍त। मिनु गेपुकी थुं नाइश्‍शा, मारेइ मदुम्‍थु बाक्‍चा तशो बाक्‍तीनी। \em न्‍यायाधीस ६:१४, ३२; न्‍यायाधीस ४:६; न्‍यायाधीस ११:२९; १सामुएल ७:३\em* \v 12 तन्‍न गे अम्‍मोनी आन पिप नाहाश कली लडाइ पथ पिशो ताइतीनी। मिनु गेपुकीमी ‘परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु इन पिप बाक्‍त हना यो, आंइ कली सासन पपाइक्‍चा कली पिप का गेने’ देंतीनी। \em १सामुएल ११:१-२; १सामुएल ८:१९\em* \v 13 मुल इन पुंइशो पिप एक बाक्‍ब। गेपुकीम एको कली माल्‍शा, योव़तीनी। मिनु परमप्रभु यावेमी इन कली पिप का गेप्‍तु। \v 14 गेपुकीम परमप्रभु यावे कली मान पा हिंशा ठेयब सेल्‍तीनी हना, मेको आ देंशो टीतीनी हना, इन कली सासन पाइब पिपमी यो परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु आ नोले खोइक्‍तु हना, परमप्रभु यावे गेपुकी नु बाक्‍ब। \v 15 तन्‍न गेपुकीम परमप्रभु यावे आ देंशो ममिम्‍ताक्‍नी नु आ देंशो मटीतीनी हना, परमप्रभु यावेमी इन कली नु इन पिप कली यो प्रोंइब। \em न्‍यायाधीस २:१५\em* \p \v 16 मोपतीके गे बाक्‍कीन। मिनु परमप्रभु यावेमी इन ङोंइती मार ठेयब गेय पाइबा, मेको कोव़ङीन। \v 17 मुल चेरब रिक्‍ची जाक्‍शो बाक्‍ब। मिनु गो परमप्रभु यावे कली रेउ नु बुंबु पुंइनुङ। मिनु मेकोम बुंबु पपाइश्‍शा, रेउ यिपाइक्‍ब। मिनु गे परमप्रभु यावे आ ङोंइती पिप पुंइशा, इन परमप्रभु यावे आ अरेशो लोव़ मटिशो ठेयब पाप बाक्‍ब, दे तुइक्‍नीनी” देंमाक्‍त। \v 18 मिनु सामुएलमी परमप्रभु यावे कली पुना बाक्‍त। मिनु मेकोमी मेको नाक्‍ती बुंबु पपाइश्‍शा रेउ यिपदा बाक्‍त। मिनु मुर नेल्‍ल परमप्रभु यावे नु सामुएल तशा, शुश हिंमा बाक्‍त। \p \v 19 मिनु मुर नेल्‍लेमी सामुएल कली “परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु कली आंइ पर्बम ‘गो मबेक्‍कल’ दे पुनीन। मारदे हना आंइ मरिम्‍शो पशो ला ममाइ, आंइ कली पिप का माल्‍नीकी, दे आंइ मरिम्‍शो पतीक तेम्‍ताक्‍क” देंमा बाक्‍त। \v 20 मिनु सामुएलम मुर आन कली “महिनीन। गेपुकी मेको मरिम्‍शो नेल्‍ल पाइतीनी हना यो, परमप्रभु यावे आ नोले खोइक्‍चा मप्रोनीन। मिनु इन थुं नेल्‍लेम परमप्रभु यावे कली ठेयब सेलीन। \v 21 मो मपाइतीनी हना, गे शोर गाक्‍शो दुम्‍नीनी। मेकोम इन कली वारच मपाइब। श्‍येत रे यो मप्रोंइब। \em ब्‍यवस्‍था ३२:३७-३८; यसैया ४१:२९\em* \v 22 मारदे हना परमप्रभु यावेमी आ ठेयब नें आ पर्बम आ मुर आन कली कोव़शा मप्रोंइब। परमप्रभु यावेमी इन कली आंम आ मुर सेल्‍चा कली ग्‍येरसाक्‍व। \em प्रस्‍थान १९:६\em* \v 23 मिनु गो इन पर्बम पुंइचा प्रोंइचा यो परमप्रभु यावे आ ङोंइती पाप बाक्‍ब। पुंइचा मप्रोंइनुङ। गो इन कली रिम्‍शो नु ठीक लां शेंनुङ। \em १सामुएल ७:८-९; उत्‍पत्ती १८:२३-३२; प्रस्‍थान ३२:११-१४,३२\em* \v 24 मिनु परमप्रभु यावे कली मान पा हिनीन। इन थुं नेल्‍लेम थमा पा मेको कली ठेयब सेलीन। मेकोमी इन कली गिश ठेयब गेय पशो बाक्‍मे, मेको मिम्‍तीन। \em ब्‍यवस्‍था ६:१२-१५\em* \v 25 तन्‍न गे मेको तुइश्‍शा यो, मरिम्‍शो पाइतीनी हना, गेपुकी नु इन पिप मलीनीनी” देंमाक्‍त। \c 13 \s1 सावल पलिस्‍ती नु लडाइ पशो \p \v 1 सावल पिप दुम्‍मेनु, ३० बर्स खोदेंशो दुम्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेकोमी इस्राएल कली ४२ बर्स क्‍येङा शुश सासन पवा बाक्‍त। \em एको लोव़ मतुंइसीब। मारदे हना माइत हिब्रू किताबमी क्‍‍याम्‍सीशो बाक्‍माक्‍त।\em* \v 2 सावलमी इस्राएल ङा हजार सां मुर आन कली योव़मी बाक्‍त। मिनु हजार निक्‍शी आं नु मिकमाशम नु बेथेल ङा पहाडीम बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु हजार का मुर योनाथन नु बेन्‍यामीन ङा गिबाम बाक्‍मा बाक्‍त। लीशो मुर आन कली चहिं आन खिं सोइक्‍तीमी बाक्‍त। \v 3 मिनु योनाथनम गेबा ङा पलिस्‍ती आन ठेयब मुर कली सदा बाक्‍त। मिनु मेको लोव़ पलिस्‍ती आन दातेमी ब्रमाक्‍त। मिनु सावलमी “हिब्रू नेल्‍लेम नेंन्‍मेक्‍ल” दे रागी नेल्‍लेमी तुराही ताप्‍पदा बाक्‍त। \em १सामुएल १४:४९\em* \v 4 मिनु सावलम पलिस्‍ती आन ठेयब मुर साइक्‍तीके, पलिस्‍तीपुकीम इस्राएली आन नें थिचा ग्रांग्रा दी‍नीम देंशो नेंन्‍मे बाक्‍त। मिनु सावल कली वारच पा लडाइ पचा कली मुर नेल्‍ल गिल्‍गालमी ब्रेत्‍मे बाक्‍त। \p \v 5 मिनु पलिस्‍तीपुकी इस्राएली नु लडाइ पचा कली बुक्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकी नु ३० हजार बग्‍गी, ६ हजार शारा ङोइक्‍बपुकी नु समुन्‍द्र ङा बाल्‍वा खोदेंशो पा हिक्‍ने मचाप्‍चा ङा पा खोइलीम गाक्‍ब लडाइ पाइब मुर बाक्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकी इर ग्रूशा, बेथ-आवेन आ पूर्ब गे मिकमाशम आन बाक्‍तीके सेल्‍मे बाक्‍त। \v 6 मिनु इस्राएलीपुकीमी थम श्‍येत जामे बाक्‍त। मारदे हना लडाइ पाइबपुकी थाम्‍पा आइक्‍च सेल्‍चा पुंइसमा बाक्‍त। मोपतीके मेकोपुकी पुक्‍खी, काक्‍पे, सेरथे फुल्‍लु आन दातेम, बेक्‍शो मुर वोइक्‍तीके नु इनार आगाम ख्रुंइसमा बाक्‍त। \v 7 का निक्‍शी हिब्रू यर्दन खोला शोक्‍शा, गाद आन रागी गिलाद जाक्‍दीम्‍मा बाक्‍त। तन्‍न सावल चहिं गिल्‍गाल उइ बाक्‍माक्‍त। मेको आ नोले खोइक्‍ब नेल्‍ले थाम्‍पा हिंशा ख्रिंख्रि पामे बाक्‍त। \p \v 8 मिनु सावलमी सामुएल कली ७ नाक्‍त सम्‍म रिम्‍दा बाक्‍त। तन्‍न सामुएल गिल्‍गालमी मजाक्‍माक्‍त। मोपतीके मुरपुकी सावल आ बाक्‍तीक रे नोले शोंइसीमा बाक्‍त। \em १सामुएल १०:८\em* \v 9 मिनु सावलमी “चोशा चढ़ेतीक नु दुशा बाक्‍चा आ पर्बम चढ़ेतीक एक आं बाक्‍तीक चाक्‍कीन” देंमाक्‍त। मिनु आंमान चोशा चढ़ेतीक चढ़ेवा बाक्‍त। \v 10 सावलम चोशा चढ़ेतीक चढ़ेने थुमा नोले सामुएल जाक्‍माक्‍त। मिनु सावल मेको कली ग्रुम्‍थ लमाक्‍त। \v 11 मिनु सामुएलमी “एको मार पवी” देंमाक्‍त। मिनु सावलमी “मुरपुकीम आं कली प्रोंइ‍शा, लशो तातामी। इन जाक्‍नुङ देंशो ना मजाक्‍नी। पलिस्‍तीपुकी मिकमाशम बुक्‍तेक्‍म। \v 12 पलिस्‍तीपुकी गो नु लडाइ पथ गिल्‍गालम जाक्‍नीम, दे मिम्‍ताक्‍ङ। गो परमप्रभु यावेम शिशी पवल, दे मपुनु। मोपतीके गो आंमान एको चोशा चढ़ेतीक चढ़ेचा माल्‍ताक्‍यी” देंमाक्‍त। \v 13 मिनु सामुएलमी सावल कली “गे मूर्ख गेय पाप्‍तीवी। परमप्रभु यावे, इ परमप्रभुमी शेंशो लोव़ मटिवी। गे टिशो नवे हना, परमप्रभु यावेमी इ राज्‍य इस्राएलमी गेना हना यो लीपद वा। \v 14 तन्‍न मुल इ राज्‍य मली। परमप्रभु यावेम आ दाक्‍शो मुर का योव़तु। परमप्रभु यावेमी मेको कली आ मुर आन पिप सेल्‍ब। मारदे हना, गे परमप्रभु यावे आ लोव़ मटिवी” देंमाक्‍त। \em १सामुएल १६:१; प्रेरित १३:२२\em* \p \v 15 मिनु सामुएल बोक्‍शा, गिल्‍गाल प्रोंइशा, बेन्‍यामीन आ गिबा गे खोदा बाक्‍त। लीशो मुरपुकी चहिं सावल आ नोले लडाइ पाइब दुम्‍चा कली खोदमे बाक्‍त। मिनु सावलमी मेको मुर आन कली हिक्‍गानु, मेको नेल्‍ल पा ६ सहे मुर बाक्‍मा बाक्‍त। \v 16 सावल, मेको आ तौ योनाथन नु मेको नु बाक्‍शो मुरपुकी नु बेन्‍यामीन आ रागी गेबाम लीमा बाक्‍त। पलिस्‍तीपुकी चहिं मिकमाशम आन बाक्‍तीक सेल्‍शा बाक्‍मा बाक्‍त। \v 17 मिनु पलिस्‍ती आन बाक्‍तीक रे रोइक्‍बपुकी हुल सां ग्रूमा बाक्‍त। हुल का शुआल आ रागीम बाक्‍शो ओफ्रा गे लमा बाक्‍त। \v 18 अर्को हुल बेथ-होरोन गे लमा बाक्‍त। मिनु लीशो हुल चहिं डांडा गे लमा बाक्‍त। मेको डांडा रे सेबोयीम ङा बेंसी गोरशो रागी तांइसीबाक्‍माक्‍त। \p \v 19 मेना इस्राएल रागीमी तुप्‍तील का यो मथिंसीबाक्‍माक्‍त। मारदे हना पलिस्‍तीपुकीम हिब्रू आन कली तरवार नु तूतीक सेल्‍चा मगेशो बाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ५:८\em* \v 20 इस्राएलीपुकी आंम फाली, कोदाली, खा नु गुये शेप्‍थी यो पलिस्‍ती आन खिं लचा माल्‍बाक्‍मा बाक्‍त। \v 21 फाली का नु कोदाली का शेप्‍चा कली शेकेल का के भाग सांमी भाग निक्‍शी थाप्‍चा माल्‍बाक्‍मा बाक्‍त। खा नु ब्‍यफ खुल्‍तीक कोक्‍के शेप्‍‍चा कली शेकेल का के भाग सांमी भाग का थाप्‍चा माल्‍बाक्‍मा बाक्‍त। \em शेकेल का ११.५ ग्राम बाक्‍ब। मेको शेप्‍तीक गेय कली का का कली ३.५ ग्राम चांदी थाप्‍शो बाक्‍तेक्‍म।\em* \v 22 मोपतीके लडाइ दुम्‍मेनु, सावल नु योनाथन नु बाक्‍शो लडाइ पाइब आन के तरवार नु तूतीक का यो मबाक्‍माक्‍त। तन्‍न सावल नु योनाथन आस के ला बाक्‍माक्‍त। \p \v 23 पलिस्‍तीपुकी मिकमाश ङा लां मेर लमा बाक्‍त। \c 14 \s1 योनाथन पलिस्‍ती बाक्‍तीके ल‍शो \p \v 1 काबु सावल आ तौ योनाथनमी, आ या कुरब कली “पिवो, गो लां ख्रोइश्‍शा, पलिस्‍ती आन बाक्‍तीक लस” देंमाक्‍त। तन्‍न मेकोमी मेको लोव़ आ आफ कली मशेंदा बाक्‍त। \v 2 मेना सावल गिबा सहर क्‍येङा लाङगा मिग्रोनम बाक्‍शो अनार रवा आ पुंमी बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेको नु ६ सहे मुर ला बाक्‍मा बाक्‍त। \v 3 मिनु परमप्रभु यावे कली चढ़ेब एली आ तौ फिनेहास, फिनेहास आ तौ अहीतुब नु आ लोक्‍ब इकाबोद मेकेर बाक्‍मा बाक्‍त। अहीतुब आ तौ अहीयाह शिलोमी चढ़ेब बाक्‍शा, निसाफ पतीक ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो झोला यो फेक्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेको मुरपुकीमी योनाथन पलिस्‍ती आन बाक्‍तीके लशो, मतुइक्‍तमे बाक्‍त। \em २सामुएल ८:१७; १सामुएल ४:१९-२१ प्रस्‍थान २८:६-३०\em* \v 4 मिनु योनाथन पलिस्‍ती आन बाक्‍तीक लतीक लांमी ठेयब सेरथे फुल्‍लु निक्‍शी बाक्‍सा बाक्‍त। का एर गे नु अर्को ओंथ गे बाक्‍सा बाक्‍त। का आ नें बोसेस नु अर्को आ नें सेनेह बाक्‍माक्‍त। \v 5 मेको का उत्तर मिकमाश गे नु का दक्‍खिन गेबा गे बोक्‍शो बाक्‍सा बाक्‍त। \v 6 योनाथनमी आ या कुरब कली “पिवो, गो मेको ख्रोइक्‍तीक चिनु मख्रोइश्‍शो आन बाक्‍तीक लस। परमप्रभु यावेमी वारच पाइबा, कों? परमप्रभु यावेमी शुश मुर बाक्‍तेक्‍म हना यो, इच्‍का ला बाक्‍तेक्‍म हना यो, इं कली प्रोंइने चाप्‍ब” दे मदा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ७:७; २इतिहास १४:१०\em* \v 7 मेको आ या कुरबमी “गे मार पचा दाक्‍नीनी, पने। गे मार पाइ‍नीनी गो मेको वारच पाइ‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 8 मिनु योनाथनमी “दुम्‍ब, गो आइक्‍ची गे लस। मिनु पलिस्‍ती आन कली तपांइसस। \v 9 मिनु मेकोपुकीमी इस कली ‘गो मजाक्‍का सम्‍म रिम्‍दीस’ देंतेक्‍म हना, गो मेकेर राप्‍शा बाक्‍स। गो मेको आन बाक्‍तीके मलस। \v 10 तन्‍न मेकोपुकीमी ‘आंइ बाक्‍तीक कुस जाक्‍कीन’ देंतेक्‍म हना, गो इर ङोइश्‍शा लस। मारदे हना परमप्रभु यावेम मेको आन कली इस गुइमी गेशो बाक्‍माक्‍त, दे तुइक्‍नस। मेको गो इस कली चिन्‍ड बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \v 11 मोपतीके मेको निक्‍शी पलिस्‍ती आन कली तपांइससा बाक्‍त। मिनु पलिस्‍तीपुकीम “कोव़ङीन। हिब्रू आन ख्रुइक्‍तीक पोव़ला रे ग्रूमा बाक्‍त” देंमुमा बाक्‍त। \v 12 मिनु पलिस्‍तीपुकीमी योनाथन नु आ या कुरब आस कली “गो आंइ बाक्‍तीक गे ङोइश्‍शा कुस। गो इस कली मारेइ कोंइनीकी” देंमा बाक्‍त। मिनु योनाथनमी आ या कुरब कली “आं नोले कुवो। परमप्रभु यावेम मेको आन कली इस्राएली आन गुइमी जिम्‍मा गेशो बाक्‍त” दे मदा बाक्‍त। \v 13 मिनु योनाथन गुइ खोइल थेक्‍शा ङोंइसे बाक्‍त। मिनु मेको या कुरब आ नोले कुमाक्‍त। मिनु मेको पलिस्‍ती योनाथन आ ङोंइती गोल्‍मा बाक्‍त। मिनु मेको आ नोले जाक्‍ब आ या कुरबमी मेको आन कली सदा बाक्‍त। \v 14 मेको ङोंइती ङा लडाइमी योनाथन नु आ या कुरबम २० जना खोइ सद‍से बाक्‍त। मेको साइक्‍तीके रू ४ रोपानी खोदेंशो पा दिंम का बाक्‍माक्‍त। \v 15 मिनु नोले पलिस्‍तीपुकी शुश हिंमा बाक्‍त। मिनु लाङगा मेर बाक्‍ब मुर नु अरु मुर नेल्‍ल ख्रिंख्रि पा हिंमा बाक्‍त। आन ठेयब मुर नु रोइक्‍ब नेल्‍ल शुश हिंमा बाक्‍त। मिनु ख्रिनु कुशा ठेयब खल्‍बल दुम्‍माक्‍त। \em १सामुएल ७:१०\em* \p \v 16 मिनु बेन्‍यामीन आ गिबाम खाल पाइब सावल आ मुरपुकीम पलिस्‍ती आन हुल खल्‍बल पा एर ओंथ दोरशो तामे बाक्‍त। \v 17 मिनु सावलमी सु सु मबाक्‍मा, दे हिक्‍पाइक्‍मी बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीमी योनाथन नु आ या कुरब मबाक्‍शो तुइक्‍तमे बाक्‍त। \v 18 मिनु सावलमी अहीयाह कली “परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस एक चाक्‍को” देंमाक्‍त। मेना परमप्रभु आ कबल पशो सन्‍दोस इस्राएलीपुकी नु बाक्‍माक्‍त। \em १सामुएल २१:१०\em* \v 19 मिनु सावलम लोव़ पन पना पलिस्‍ती आन बाक्‍तीक ङा खल्‍बल ठेयब दुम्‍ना दुम्‍न लमाक्‍त। मिनु मेकोमी चढ़ेब कली “याम का रिम्‍दो” देंमाक्‍त। \v 20 मिनु सावल नु आ मुरपुकी रेयके पना पन लडाइ पतीक गे लमा बाक्‍त। मेना आन जोरी सत्रु ब्रशा आंम आंमा साइक्‍मुशो तामे बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ७:२२; २इतिहास २०:२३\em* \v 21 मेना सम्‍म हिब्रूपुकी पलिस्‍ती नु बाक्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकीमी यो पलिस्‍ती आन बाक्‍तीकेम बाक्‍शा यो, इस्राएली आन गे ल‍शा सावल नु योनाथन आस कली वारच पदमे बाक्‍त। \v 22 एफ्राइम आ पहाडीम बाक्‍शो प्रोक्‍शो इस्राएलीपुकीमी पलिस्‍ती प्रोक्‍शो लोव़ नेंन्‍मे बाक्‍त। मिनु मेकोपुकी यो गारशा पलिस्‍ती आन कली खेदा पामे बाक्‍त। \v 23 मेको नाक्‍ती परमप्रभु यावेमी इस्राएली आन कली ग्रापदा बाक्‍त। मिनु मेको लडाइ बेथ-आवेन आ आइक्‍ची सम्‍म दुम्‍माक्‍त। सावल आ लडाइ पाइब १० हजार खोइ दुम्‍मा बाक्‍त। मेको लडाइ एफ्राइम ङा पहाड नेल्‍लेम दुम्‍माक्‍त। \p \v 24 मेको नाक्‍ती सावलमी ममिम्‍थु, गेय पवा बाक्‍त। मेकोमी मुर आन कली “गो आं जोरी सत्रु आन कली क्‍येक्‍क लेन्‍ने मथुमु सम्‍म, सुम नाक्‍दो दुम्‍चा क्‍येङा ङोंइती जाइ‍बा, मेको सराप रल” देंशा कसम जपाइक्‍मी बाक्‍‍त। मोपा मेको नाक्‍ती इस्राएली थाम्‍पा दशो बाक्‍मा बाक्‍त। सुइमी मारेइ मजामे बाक्‍त। \v 25 मिनु मेकोपुकी ब्‍वाकीम जाक्‍मानु, सुरब खुदो चाका तामे बाक्‍त। \v 26 तन्‍न मेकोपुकीम मेकेर खुदो याप्‍शो तशा यो, कसम जतीके सुइमी खुदो थिसीन मथीमे बाक्‍त। \v 27 तन्‍न आ आफोम मुर आन कली कसम जपाइश्‍शो नु मजचा देंशो योनाथनमी मनेंशो बाक्‍माक्‍‍त। मेकोमी आ गुइमी बाक्‍शो कोक्‍के दिंशा, मेको आ ङरीमी थोक्‍शा तुक्‍गा बाक्‍त। मिनु आ सक्ति बारमाक्‍त। \v 28 तन्‍न लडाइ पाइब कामी मेको कली “इन आफोमी मो पचा मदुम्‍ब देंशो बाक्‍ब” देंमाक्‍त। मेकोमी “मुलाक्‍त जचा थोव़क जाइ‍ब सराप रल देंशो बाक्‍ब” देंमाक्‍त। मुरपुकी चहिं शोव़लुम बेक्‍चशो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 29 मिनु योनाथनमी “आं आफोमी मुर आन कली श्‍येत गेतीक गेय ङा लाक्‍शा अरु मपशो बाक्‍ब। कोव़ङीन गो एको खुदो थाम्‍शा दोशो सक्ति पाइश्‍शो दुम्‍ङा। \v 30 मुरपुकीम जोरी सत्रु रे रोइश्‍शो मार मार जचा तशो नम हना, गिश रिम्‍शो दुम वा। पलिस्‍ती आन कली यो शुश साइक्‍ने चबेम वा” देंमाक्‍त। \p \v 31 मेको नाक्‍ती मेकोपुकीम पलिस्‍ती आन कली ग्रामा बाक्‍त। मिनु मेको आन कली मिकमाश रे आइयालोन सम्‍म खेदा पामे बाक्‍त। मिनु मोपा लडाइ पाइबपुकी शुश दमा बाक्‍त। \v 32 तन्‍न मुरपुकी शोव़लुम बेक्‍चा चिक्‍शा, मार मार रोइक्‍चा गोव़मे बाक्‍त। मोपा भेडा बी ब्‍यफ नु बाछा ग्‍याइक्‍तमे बाक्‍त। मिनु खपीमीन साइश्‍शा हुश सुन्‍दा ब्‍वामे बाक्‍त। \em लेवी ३:१७\em* \v 33 मुरपुकीम हुश सुन्‍दा श्‍ये ब्‍वशा “परमप्रभु यावे कली पाप पाम्‍तेक्‍म” दे मुरुमी सावल कली शेंदमे बाक्‍त। मिनु सावलमी “एको दा थम मरिम्‍शो दुम्‍त। ठेयब फुल्‍लु का लोक्‍शा एक चाक्‍कीन” देंमाक्‍त। \v 34 मिनु सावलमी मेको मुर कली “मुर आन दातेमी लशा ‘ग्‍याइश्‍शो ब्‍यफ नु भेडापुकी एक चाक्‍शा ब्‍वामेक्‍ल। मिनु हुश सुन्‍दा ब्‍वशा परमप्रभु यावे कली पाप मपामेक्‍ल’ देनो” देंमाक्‍त। मिनु मेको नाक्‍दो आन ग्‍याइश्‍शो ब्‍यफ खुल्‍शा जाक्‍शा मेकेर सदमे बाक्‍त। \v 35 मोपा सावलमी परमप्रभु यावे कली चढ़ेतीक का सेला बाक्‍त। मेको सावलम परमप्रभु यावे कली सेल्‍शो नेल्‍ल क्‍येङा ङोंइती ङा चढ़ेतीक बाक्‍माक्‍त। \p \v 36 मिनु सावलमी “मुल गो उइ लशा पलिस्‍ती आन कली नाक्‍दो लडाइ तोय। मिनु नां सोव़म सम्‍म मेको आन मारेइ मारेइ रोइक्‍तय। मेको आन कली का यो महेंदय” देंमाक्‍त। मिनु मुरपुकीम “गे मार पचा दाक्‍नीनी मेको पने” देंमा बाक्‍त। मिनु चढ़ेबमी “गो ङोंइती परमप्रभु नु सल्‍ला पय” देंमाक्‍त। \v 37 मिनु सावलमी परमप्रभु कली “मार गो पलिस्‍ती आन कली खेदा पका? गे मेको आन कली इस्राएली आन गुइमी गेनीनी?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। तन्‍न परमप्रभुमी मेको कली मारेइ लोव़ मलेत्‍ता बाक्‍त। \em १सामुएल १४:१८; १सामुएल २३:९-१२\em* \v 38 मिनु सावलम “इस्राएल ङा ठेयब मुर नेल्‍ल आं ङोंइती जाक्‍कीन। मिनु मुलाक्‍त मार पाप दुम्‍मे तुइक्‍चा माल्‍ताक्‍व। \v 39 परमप्रभु यावे ब्रोंइशा बाक्‍शो खोदेंशो पा नु इस्राएल श्‍येत रे प्रोंइब, गो मेको आ नेंम कसम जशा देंनुङ, आं तौ योनाथनम मेको पाप पशो बाक्‍त हना यो, मेको कली साइक्‍चा माल्‍ब” देंमाक्‍त। मिनु सुइमी मेको कली लोव़ मलेत्‍मे बाक्‍त। \v 40 मिनु मेकोम इस्राएली नेल्‍ल आन कली “गे नेल्‍ल का पटटी बाक्‍कीन। गो नु आं तौ योनाथन का पटटी बाक्‍नस्‍कु” देंमाक्‍त। मिनु मुरपुकीम “गे मार पचा दाक्‍नीनी मेकोन पने” देंमा बाक्‍त। \v 41 मिनु सावलमी परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभु कली “मुलाक्‍ती गे इन गेय पाइब कली मारदे लोव़ मलेत्‍तीनी? मेको दोस गो नु आं तौ योनाथन नु बाक्‍त हना यो, तुइक्‍पतीन” देंमाक्‍त। परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभु गे ऊरीम कोंइदीन। तन्‍न इन मुर दोस ताइब बाक्‍नीम हना, थुम्‍मीम कोंइदीन। मिनु मेको मो पामे नोले योनाथन नु सावल आस नेंम ग्रूमाक्‍त। मुरपुकी चहिं ब्रोंइमा बाक्‍त। \em १सामुएल २८:६; प्रस्‍थान २८:३०; गन्‍ती २७:२१; ब्‍यवस्‍था ३३:८\em* \v 42 मिनु सावलमी “गो नु आं तौ योनाथन आंस दातेमी ऊरीम आपीन” देंमाक्‍त। मिनु योनाथन आ नेंम ग्रूमाक्‍त। \p \v 43 मिनु सावलमी योनाथन कली “गे मार पवी आं कली देनो” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु योनाथनमी “थमा पा गो आं कोक्‍के आ ङरीमी इच्‍का खोइ खुदो थाम्‍ता। गो एक बाक्‍ती, गो बेक्‍चा कली ठीक बाक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \em यहोसु ७:१९\em* \v 44 मिनु सावलमी योनाथन बेक्‍चान माल्ब, दे कसम जवा बाक्‍त। \v 45 तन्‍न मुरपुकीम सावल कली “मार, योनाथन सांइसीबा? मेको योनाथनमी ओमो ठेयब गेय पा इस्राएल कली मग्रापदा? मोदेंशो मदुम्‍ल। गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍ब परमप्रभु यावे आ नेंमी गो कसम जशा देंनीकी, मेको के चां का यो महेम्‍ल। मारदे हना मेकोम मुलाक्‍ती परमप्रभु नु गेय पशो बाक्‍ब” देंमा बाक्‍त। मोपा मुरपुकीम योनाथन कली प्रोन्‍मे बाक्‍त। मिनु मेको मसांइसे बाक्‍त। \v 46 मिनु सावलमी पलिस्‍ती आन कली खेदा पचा प्रोना बाक्‍त। मिनु पलिस्‍ती आन खिं लेम्‍मा बाक्‍त। \s1 सावल आ राज्‍य ङा लोव़ \p \v 47 मिनु सावलमी इस्राएलमी आ सासन पतीके बोल्‍यो सेल्‍ने थुमा बाक्‍त। मिनु मेकोमी मोआबी, अम्‍मोनी, एदोमी, सोबाह ङा पिपपुकी नु पलिस्‍ती आंम एर ओंथ ङा जोरी सत्रु नु लडाइ पवा बाक्‍त। मेकोपुकी ते ते लमा मेक मेक ग्रामा बाक्‍त। \v 48 मेकोमी अमालेकी आन कली ग्रामा बाक्‍त। मिनु इस्राएली आन कली रोइक्‍ब हुल आन रे प्रोना बाक्‍त। \p \v 49 सावल आ तौपुकी योनाथन, इश्‍वी नु माल्‍कीशुआ बाक्‍मा बाक्‍त। मेको आ ङोंइती जरमेशो तमी आ नें मेराब नु अर्को के मिकाल बाक्‍माक्‍त। \em १इतिहास ९:३९\em* \v 50 मेको आ मीश चहिं अहीमाज आ तमी अहीनोआम बाक्‍माक्‍त। मेको आ लडाइ पाइब आन कप्‍तान मेको आ बकान्‍छा नेर आ तौ आब्‍नेर बाक्‍माक्‍त। \em १सामुएल १७:५५\em* \v 51 सावल आ आफ कीश नु आब्‍नेर आ आफ नेर अबीएल आ तौ बाक्‍सा बाक्‍त। \em १इतिहास ९:३६,३९\em* \p \v 52 सावल आ पालाम पलिस्‍तीपुकी नु लडाइ दुम्‍स ङा दुम्‍स दुम्‍माक्‍त। मेकोमी आ थिश्‍शो बोल्‍यो नु सक्ति पाइश्‍शो मुर आ गेय पचा कली लाइक्बाक्‍माक्‍त। \c 15 \s1 सावलम अमालेकी आन कली ग्राशो \p \v 1 मिनु सामुएलम सावल कली “परमप्रभु यावेम इ कली आ मुर इस्राएली आन पिप सेल्‍शा तेल लुक्‍चा, दे आं कली सोइक्‍ताक्‍यी। मोपतीके परमप्रभु यावे आ लोव़ नोफा दाइश्‍शा नेनो। \em १सामुएल १०:१\em* \v 2 मुर नेल्‍ल आन परमप्रभु यावेमी मार देंत, देंशा हना ‘इस्राएली इजीप्‍त रे ग्रूशा पिमानु, अमालेकीपुकीम मेको आन कली लडाइ तोम्‍तेक्‍म। मोपतीके अमालेकी आन कली थमा पा सजाइ गेनुङमी’ देंत। \em प्रस्‍थान १७:८-१६; ब्‍यवस्‍था २५:१७-१९\em* \v 3 अमालेकी आन कली लडाइ तोशा, मेको आन कली सतीन। मेको आन शोंप नेल्‍ल खतम पोक्‍कीन। मारेइ मप्रोनीन। नेल्‍ल आन कली खतम पोक्‍कीन। मेको आन मीश मुर, वोंइश मुर, मीश आल, वोंइश आल, दूध तूब आल, बी ब्‍यफ, क्‍यारश भेडा, दलओंठ नु गधा नेल्‍ल आन कली खतम पोक्‍कीन” देंमाक्‍त। \p \v 4 मिनु सावलमी मुर नेल्‍ल आन कली तेलाम बाक्‍तीकेम जाक्‍चा कली ब्रेश्‍शो बाक्‍त। मेकेर लाख निक्‍शी खोइलीम गाक्‍ब लडाइ पाइब नु यहूदा ङा १० हजार लडाइ पाइब बाक्‍मा बाक्‍त। \v 5 मिनु सावल अमालेक आ सहरमी जाक्‍‍माक्‍त। मिनु मेकेर बेंसीम बाप्‍शा, इच्‍का नाक्‍त बाक्‍मा बाक्‍त। \v 6 मेना सावलम केनी ङा मुर आन कली “अमालेकी आन कली प्रोंइशा उइ यिने, दे लोव़ सोइक्‍ता बाक्‍त। मो मपाइतीनी हना, गो इन कली नु मेको आन कली खतम पोक्‍नुङ। मारदे हना इस्राएली इजीप्‍त रे ग्रूशा पिमानु, गेपुकीमी वारच पाइश्‍शो ननी” देंमाक्‍त। मोपतीके केनी ङा मुरपुकी अमालेकी आन कली प्रोंइशा, उइ ब्रुम्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस १:१६\em* \v 7 मिनु सावलमी हवीलाह रे इजीप्‍त ङा पूर्ब ङा सांद शुर सम्‍म ङा अमालेकी आन कली साइक्‍मी बाक्‍त। \v 8 तन्‍न मेकोमी अमालेकी आन पिप अगाग कली सेसीन ग्‍याइक्‍ता बाक्‍त। अरु नेल्‍ल आन कली तरवारम सदमे बाक्‍त। \v 9 सावल नु मेको आ लडाइ पाइबपुकीमी पिप अगाग आ रिम्‍शो भेडापुकी, बी ब्‍यफ, दोम्‍शो बस्‍तु भाव, पाठापुकी नु वोइक्‍चा ङा मारेइ मारेइ प्रोंइशा वोदमे बाक्‍त। मेकोपुकीम मेको आन कली खतम पोक्‍चा मदाक्‍तमे बाक्‍त। \s1 परमप्रभुमी देंशो सावलम मटिशो \p \v 10 परमप्रभु यावेमी सामुएल कली \v 11 “गो बित्‍‍चीम ला सावल कली पिप सेलु बाक्‍त। मारदे हना मेकोमी आं नोले खोइक्‍चा प्रोंइतु। मिनु आं देंशो मटीव” देंमाक्‍त। मिनु सामुएल गाइश्‍शा नाक्‍दो रे परमप्रभु यावे कली पुंइना पुंइन बाक्‍माक्‍त। \em उत्‍पत्ती ६:६\em* \v 12 मिनु सामुएल सुनी कना बोक्‍शा सावल कली ग्रुम्‍थ लमाक्‍त। तन्‍न मुरुमी “सावल कारमेल लत” दे मेको कली नेंपदमे बाक्‍त। सावलम आंम कली मिम्‍तमेक्ल, दे आंम के मूर्ति का सेल्‍शा, गिल्‍गालम ब्रुम्‍ने थुम्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em यहोसु १५:५५\em* \v 13 मिनु मेकोमी सावल कली ग्रुमा बाक्‍त। मिनु सावलम मेको कली “परमप्रभु यावे आ आसीक इन नु बाक्‍ल। गो परमप्रभु यावे आ देंशो टीता” देंमाक्‍त। \v 14 तन्‍न सामुएलम मेको कली “आं नोफाम नेंशो भेडा नु बी ब्‍यफ आन ग्रीशो चहिं मारम” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। \v 15 मिनु सावलमी “मुरपुकीम मेको अमालेकी रे चाक्‍शो नम। मुरपुकीम भेडा नु बी ब्‍यफ रे रिम्‍‍शो चहिं परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु कली चोशा चढ़ेचा कली प्रोंइशा वोइक्‍तेक्‍म। लीशो आन कली गो नेल्‍ल साइक्‍तक” देंमाक्‍त। \v 16 मिनु सामुएलम सावल कली “मो‍क्‍ल दुम्‍त। सिनाक्‍दो परमप्रभु यावेम मार देंमे, मेको गो इ कली शेंनन” देंमाक्‍त। मिनु सावलमी “देनीन” देंमाक्‍त। \v 17 मिनु सामुएलमी “ङोंइती गे आंमा कली आंमान शोर गाक्‍शो मुर मिम्‍शो ननी। तन्‍न मुल गे इस्राएली आन पिप बाक्‍नीनी। परमप्रभु यावेमी इन कली तेल लुक्‍शा इस्राएल ङा पिप सेल्‍तु। \em १सामुएल ९:२१\em* \v 18 परमप्रभु यावेम इन कली मेको पाप पाइब अमालेकी आन कली खतम पोक्चा, दे थमा पा देंशा सोइश्‍शो बाक्‍त। मेको आन कली काइ मवोइक्‍थु मसाइक्‍नी सम्‍म गे लडाइ पस ङा पस बाक्‍चा माल्‍शो ननी। \v 19 गे मारदे परमप्रभु यावे आ देंशो मटिनी? गे मारदे रोइश्‍शो मार मार ताक्‍नी? मिनु परमप्रभु यावे आ ङोंइती मार मरिम्‍शो बाक्‍मे, मेको पनी” देंमाक्‍त। \v 20 तन्‍न सावलमी सामुएल कली “गो परमप्रभु यावे आ देंशो टीता। गो परमप्रभु यावेम सोइश्‍शो रागी लती। मिनु अमालेकी आन पिप अगाग कली ग्‍याइश्‍शा चाक्‍ता। गो आ मुर नेल्‍ल आन कली खतम पोक्‍तामी। \v 21 मुरपुकीम रोइश्‍शो मार मार भेडा नु बी ब्‍यफ नु रिम्‍‍शो थोव़क गिल्‍गालम परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु कली चढ़ेचा कली वोइश्‍शो बाक्‍नीम” देंमाक्‍त। \p \v 22 मिनु सामुएलमी “परमप्रभु यावेमी चोशा चढ़ेशो नु अरु चढ़ेशो क्‍येङा आ देंशो टिशो दाक्‍ब। थमा पा, चढ़ेशो क्‍येङा आ देंशो टिचा रिम्‍शो बाक्‍ब। मिनु सांड आ बोंसो चढ़ेचा क्‍येङा आ देंशो टिचा रिम्‍शो बाक्‍ब। \em यसैया १:११-१७; येरमीया ७:२२; होसे ६:६; आमोस ५:२१-२२; मीका ६:६-८; जकरिया ७:५-७; मत्ती ९:१३; मत्ती १२:७\em* \v 23 मेको आ देंशो मटिचा लिंक्‍यु कोव़चा खोदेंशो पाप बाक्‍ब। मटिचा हेंथे पतीके मूर्ति पूजा पशो खोदेंशो बाक्‍ब। मारदे हना गे परमप्रभु यावे आ देंशो टिचा प्रोंइतीनी। मेकोम इन कली यो पिप सेल्‍तीक रे प्रोंइशो बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \em १सामुएल १६:१\em* \v 24 मिनु सावलम सामुएल कली “गो पाप पाता। परमप्रभु यावे आ देंशो नु इन लोव़ ममिम्‍तु। मारदे हना गो मुर आन क्‍येङा हिंती। मिनु मुर आन देंशो टीता। \v 25 तन्‍न गो मुल आं पाप माफ तङल, दे पुंइनुङ। गो नु जाक्‍कीन। मिनु गो परमप्रभु यावे कली ठेयब सेल्‍‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 26 मिनु सामुएलमी “गो गे नु मलेत्‍नुङ। गे परमप्रभु यावे आ देंशो प्रोंइतीनी। मिनु परमप्रभु यावेमी यो इन कली इस्राएल ङा पिप दुम्‍तीक रे प्रोंइतु” देंमाक्‍त। \v 27 मिनु सामुएल गाक्‍चवानु, सावलम आ वा आ सुर ग्‍याइक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेको गाक्‍माक्‍त। \v 28 मिनु सामुएलम मेको कली “मुलाक्‍त रे परमप्रभु यावेम इस्राएल ङा राज्‍य खाक्‍शा अर्को कली गेप्‍तु। इन नेक्‍था ङा, इन क्‍येङा रिम्‍शो मुर का कली गेप्‍तु। \em १सामुएल २८:१७\em* \v 29 परमप्रभु यावे इस्राएल ङा मान ताइब बाक्‍ब। मेकोमी आ लोव़ मफाइक्‍ब। आ थुं यो मफाइक्‍ब। मेको थुं फाइक्‍ब बेक्‍शा लाइब मुर खोदेंशो ममाइ” देंमाक्‍त। \em गन्‍ती २३:१९\em* \v 30 मिनु सावलमी “गो पाप पाता। मो हना यो खूशो नु इस्राएली आन ङोंइती आं मान ततीक गेने। गो नु लेतीन। मिनु गो परमप्रभु यावे, इन परमप्रभु कली ठेयब सेल्‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 31 मोपतीके सामुएल सावल नु लेश्‍शा लमाक्‍त। मिनु सावलमी परमप्रभु यावे कली ठेयब सेला बाक्‍त। \p \v 32 मिनु सामुएलमी “अमालेकी आन पिप अगाग कली एक चाक्‍कीन” देंमाक्‍त। मिनु अगाग ओंखां पा गाक्‍शा, मेक जाक्‍माक्‍त। मिनु अगागमी “थमा पा, एको बेक्‍चा ङा श्‍येत बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \v 33 मिनु सामुएलमी “दोपा इ तरवारम मीश मुर आन कली आल मपाइश्‍शो सेला, मोपा इ ममा यो मीश मुर आन दातेमी आल मपाइश्‍शो दुम्‍ब” देंमाक्‍त। मिनु सामुएलमी अगाग कली परमप्रभु यावे आ ङोंइती गिल्‍गालम क्‍योरशा सदा बाक्‍त। \v 34 मिनु सामुएल रामाहम लमाक्‍त। सावल चहिं आ खिं गिबा लमाक्‍त। \v 35 मिनु सामुएल मबेक्‍म सम्‍म गेनायो सावल कली ग्रुम्‍थ मलमाक्‍त। तन्‍न परमप्रभु यावेम “सावल कली बित्‍चीम ला इस्राएल ङा पिप सेलु बाक्‍त” देंशो, मिम्‍शा सुर्ता पस ङा पस बाक्‍माक्‍त। \c 16 \s1 सामुएलम दाऊद कली पिप सेल्‍शो \p \v 1 परमप्रभु यावेमी सामुएल कली “गे सावल आ पर्बम गेना सम्‍म सुर्ता पा बाक्‍नेवे? गो मेको कली पिप दुम्‍तीक रे ग्रुंइताक्‍ङ। मुल गे नु बाक्‍शो ग्रोव़मी तेल कुर पा लतो। गो इ कली बेथलेहेम ङा येस्‍से आ बाक्‍तीक सोइक्‍नन। मारदे हना, गो मेको आ तौ का कली पिप सेल्‍चा कली योव़ता” देंमाक्‍त। \em १सामुएल १५:२३,३५\em* \v 2 मिनु सामुएलमी “गो दोपा लने चाप्‍नुङा? एको लोव़ सावलम नेंशा, आं कली साइक्‍ब” देंमाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेम “गे मगिक्‍शो बी का लतो। मिनु परमप्रभु यावे कली क्‍योरशा चढ़ेथ जाक्‍त, देनो। \v 3 येस्‍से कली यो मेको चढ़ेतीक चाडम ब्रेत्‍तो। मिनु गे मार पचा माल्‍नेवे गो शेंन‍न। गो सु कली कोंइनुङा मेको कली गे तेल लुक्‍तो” देंमाक्‍त। \v 4 मिनु सामुएलमी परमप्रभु यावे आ देंशो खोदेंशो पवा बाक्‍त। मेको बेथलेहेम लमाक्‍त। मिनु सहर ङा खूशोपुकी ख्रिंख्रि पा ग्रुम्‍थ जाक्‍शा, मेकोपुकीमी “गे मारदे जाक्‍नी? मार, नेल्‍ल रिम्‍शोन बाक्‍बा” देंमा बाक्‍त। \v 5 मिनु सामुएलमी “नेल्‍ल रिम्‍शोन बाक्‍ब। गो परमप्रभु यावे कली चढ़ेथ जाक्‍ती। गेपुकी आंम कली ठीक सेल्‍सीशा, चढ़ेतीकेम जाक्‍कीन” देंमाक्‍त। मिनु मेकोम चहिं येस्‍से नु आ तौ आन कली परमप्रभु यावे आ ङोंइती ठीक सेल्‍शा चढ़ेतीकेम ब्रेत्‍तीमी बाक्‍त। \p \v 6 मिनु मेको नेल्‍ल जाक्‍मा नोले सामुएलमी एलीआब कली तशा “परमप्रभु यावेम तेल लुक्‍चा देंशो मुर एकोन बाक्‍ब” दे मिम्‍ता बाक्‍त। \v 7 तन्‍न परमप्रभु यावेम मेको कली “मेको दारशो नु लाइश्‍शो बाक्‍त हना यो, मेको कली ममिम्‍तो। गो मेको कली पिप मसेल्‍नुङ। गो, परमप्रभु यावेम मुरुम खोदेंशो पा मकोव़नुङ। मुरुम रां दारशो कोव़शा मिम्‍नीम। गो मुर आ थुं कोव़नुङ” देंमाक्‍त। \em येरमीया १७:१०; प्रकाश २:२३; प्रेरित १०:३४\em* \v 8 मिनु येस्‍सेमी अबीनादाब कली ब्रेत्‍ता बाक्‍त। मिनु सामुएल आ ङोंइती गाक्‍पदा बाक्‍त। तन्‍न मेकोमी “ममाइ, परमप्रभु यावेम योव़शो एको ममाइ” देंमाक्‍त। \v 9 मिनु येस्‍सेमी शम्माह कली चाक्‍गा बाक्‍त। तन्‍न सामुएलमी “परमप्रभु यावेम एको कली यो मयोव़ङ” देंमाक्‍त। \v 10 मोपा येस्‍सेमी आ ७ जना तौ आन कली सामुएल आ ङोंइती चाक्‍मी बाक्‍त। तन्‍न सामुएलमी “एको तेकोइ आन कली परमप्रभु यावेम मयोव़मी” देंमाक्‍त। \em १इतिहास २:१३-१५; १सामुएल १७:१२\em* \v 11 मिनु सामुएलमी “मार इ तौ नेल्‍ल ओशोन नमी” देंमाक्‍त। मिनु येस्‍सेमी “मुल यो कान्‍छा का नु बाक्‍ब। तन्‍न मेको दा भेडा गोठला बाक्‍ब” देंमाक्‍त। मिनु सामुएलम येस्‍से कली “मेको कली ब्रेत्‍थ सोइक्‍तो। मेको मजाक्‍म सम्‍म गो मनित्‍थु बाक्‍नय” देंमाक्‍त। \em १सामुएल १७:१४\em* \v 12 मोपतीके मेकोमी मेको कली ब्रथ मुर सोइक्‍ता बाक्‍त। मेको लल चोव़चो पाइश्‍शो, दारशो मिक्‍च पाइश्‍शो नु दारशो ठिटा का बाक्‍माक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेम सामुएल कली “बोक्‍शा, मेको कली तेल लुक्‍तो। एकोन बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \v 13 मिनु सामुएलमी तेल बाक्‍शो ग्रोव़ ग्रुंइ‍शा, आ लोक्‍ब आन ङोंइती तेल लुक्‍ता बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावे आ सोक्‍त दाऊद तार जुक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेना रे मेको नुन बाक्‍माक्‍त। मिनु सामुएल रामाह ङा लां खोदा बाक्‍त। \em २सामुएल २:४; २सामुएल ५:३; भजन संग्रह ८९:२१\em* \s1 दाऊद सावल आ या कुरब दुम्‍शो \p \v 14 मिनु परमप्रभु यावे आ सोक्‍तीम सावल कली प्रोना बाक्‍त। परमप्रभु यावे रे मरिम्‍शो पाइब सोक्‍तीम मेको कली श्‍येत गेवा बाक्‍त। \v 15 मेको आ गेय पाइबपुकीम सावल कली “कोव़ङीन हजुर, परमप्रभुमी इन कली श्‍येत गेब सोक्‍त गेशो बाक्‍ब। \v 16 इन ङोंइती बाक्‍शो इन गेय पाइब आन कली इन पर्बम बीना ताप्‍ब का माल्‍शा चाक्‍कीन, दे मारदे मदेंनी? परमप्रभु रे मेको मरिम्‍शो पाइब सोक्‍तीम इन कली सुम्‍ब। मेना मेको मुरुम बीना ताप्‍ब। मिनु गे सा‍नीनी” देंमा बाक्‍त। \v 17 मिनु सावलमी आ गेय पाइब आन कली “रिम्‍शो बीना ताप्‍ब मुर का मालीन। मिनु मेको कली आं बाक्‍तीक चाक्‍कीन” देंमाक्‍त। \v 18 मिनु मेको आ गेय पाइब आन दाते ङा काम “बेथलेहेम ङा येस्‍से आ तौ आन दातेमी, काम ताप्‍शो गो नेंशो बाक्‍नुङ। मेको बोल्‍यो मुर बाक्‍ब। मिनु रिम्‍शो लडाइ पाइब, निप्‍स खाप्‍शा ब्‍वाक्‍ब नु दारशो यो बाक्‍ब। परमप्रभु यावे मेको नु बाक्‍शो बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \v 19 मोपतीके सावलमी लोव़ कुरब मुर कली येस्‍से आ बाक्‍तीक सोइक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेकोम आ भेडा योव़ब तौ दाऊद कली सावल आ बाक्‍तीक सोइक्‍तीक हुकुम पवा बाक्‍त। \v 20 मिनु येस्‍सेमी कुशुल के थैलो का शांबु, पाठा का इच्‍का खोइ शोब्‍ले कुर पा नु आ तौ दाऊद कली सावल आ बाक्‍तीक सोइक्‍ता बाक्‍त। \v 21 मिनु दाऊद सावल आ बाक्‍तीक जाक्‍माक्‍त। मिनु मेको आ गेय पतीकेमी योव़से बाक्‍त। सावलम मेको कली थाम्‍पा दाक्‍चा गोवा बाक्‍त। मिनु मेको सावल आ या कुरब दुम्‍माक्‍त। \v 22 मोपतीके सावलम येस्‍से कली “दाऊद आं गेयमीन बाक्‍ल। मारदे हना गो मेको तशा ग्‍येरसाक्‍यी” दे लोव़ कुरब सोइक्‍ता बाक्‍त। \v 23 मिनु परमप्रभु रे मरिम्‍शो श्‍येत गेब सोक्‍त सावल तार जुक्‍तानु, दाऊदमी बीना ताप्‍बाक्‍माक्‍त। मिनु मरिम्‍शो पाइब सोक्‍तीम प्रोंइशा लमेनु, सावल सा‍बाक्‍माक्‍त। \c 17 \s1 दाऊद नु गोल्‍याथ \p \v 1 पलिस्‍तीपुकीम लडाइ पचा कली आन लडाइ पाइब आन कली खुप्‍त‍मे बाक्‍त। मिनु यहूदा ङा सोकोहम बुक्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकीमी सोकोह नु आजेका आस दाते एफेस-दाम्‍मीमम आन बाक्‍तीके सेल्‍मे बाक्‍त। \em यहोसु १५:३५\em* \v 2 सावल नु इस्राएलीपुकी यो ग्रुम्‍शा एलाह ङा दिंमम आन बाक्‍तीके सेल्‍मे बाक्‍त। मेकोपुकी पलिस्‍ती आन ङोंइती लहर पा राम्‍मा बाक्‍त। \v 3 पलिस्‍तीपुकी डांडा का नु इस्राएलीपुकी अर्को डांडा पा बाक्‍मा बाक्‍त। मेको आन दातेमी दिंम का बाक्‍माक्‍त। \v 4 मिनु पलिस्‍ती आन बाक्‍तीक रे गाथ ङा गोल्‍याथ नें पाइश्‍शो बोल्‍यो लडाइ पाइब का ग्रूशा, पिमाक्‍त। मेको ६ कुबीत ३ इन्‍च लाइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em कुबीत का ०.५ मिटर बाक्‍ब।\em*\em यहोसु ११:२२\em* \v 5 मेको आ पियामी कांसा के टोपी बाक्‍माक्‍त। ५ हजार शेकेल ङा कांसा के फेक्‍तीक फेक्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em शेकेल का ११.५ ग्राम, तोला का खोदेंशो बाक्‍ब। \em* \v 6 मेको आ खोइलीम कांसा के मुइक्‍तीक मुइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेको आ बलाम ठेयब कांसा के या कुरशो बाक्‍माक्‍त। \v 7 मेको आ तूतीक आ ग्‍याइक्‍तीके वा प्रोव़ब आन शी खोमो बाक्‍माक्‍त। मेको आ तूतीके फलाम के बाक्‍माक्‍त। मेको ६० शेकेल ङा बाक्‍माक्‍त। मेको आ या कुरब मेको आ ङोंइङोंइती गाक्‍बाक्‍माक्‍त। \em शेकेल का ११.५ ग्राम बाक्‍ब। मेको या ६९० ग्राम बाक्‍त।\em*\em १इतिहास ११:२३\em* \v 8 मेको मुर राप्‍शा, इस्राएल ङा मुर नेल्‍ल आन कली ठेयब सेंदा पा “ए सावल आ गेय पाइबपुकी, गेपुकी मारदे लडाइ पथ जाक्‍नीनी? गो पलिस्‍ती नङ। गो नु लडाइ पचा कली इन मुर योव़ङीन। मिनु लडाइ पथ पिन। गे सावल आ गेय पाइब मननी ङा? \v 9 आ कान लडाइ पा मेकोम आं कली साइक्‍ने चाप्‍ती हना, गो इन वाइल दुम्‍नीकी। तन्‍न गो मेको कली ग्रा‍ती हना, गेपुकी आंइ वाइल दुम्‍शा, आंइ गेय पचा माल्‍नीनी” देंमाक्‍त। \v 10 मिनु लेंशा “गो मुलाक्‍ती इस्राएल ङा लडाइ पाइ‍ब आन कली आइक्‍च मिम्‍नुङ। मुर का सोइक्‍तीन। मिनु गो लडाइ पाइक्‍नस्‍कु” देंमाक्‍त। \em २राजा १९:१६; भजन संग्रह ७४:१८; सेफन्‍याह २:८\em* \v 11 मिनु सावल नु इस्राएलीपुकी मेको पलिस्‍ती आ देंशो नेंशा, थाम्‍पा हिंमा बाक्‍त। \p \v 12 दाऊद बेथलेहेम, एफ्राथाह सहर ङा यहूदा ङा येस्‍से माइश्‍शो आ तौ बाक्‍माक्‍त। मेको येस्‍से के ८ जना तौ बाक्‍मा बाक्‍त। सावल आ पालाम मेको खाल्‍पा बाक्‍माक्‍त। \em १सामुएल १६:१-११\em* \v 13 येस्‍से आ तौ, जेठा, माइला नु साइला लडाइ पचा कली सावल आ नोले खोइश्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। मेको जेठा एलीआब, आ माइला अबीनादाब नु आ साइला शम्‍माह बाक्‍मा बाक्‍त। \v 14 दाऊद चहिं कान्‍छा बाक्‍माक्‍त। मेको ठिटा सां चहिं सावल आ नोले खोइश्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 15 मेना दाऊद सावल आ बाक्‍तीके नु बेथलेहेम आ आफ आ क्‍यारश भेडापुकी कोव़चा कली एर ओंथ पाइक्‍बाक्‍माक्‍त। \p \v 16 मेको पलिस्‍ती ४० नाक्‍त सम्‍म नाक्‍दो सुनी आन ङोंइती जाक्‍शा आ राप्‍तीकेम राप्‍बाक्‍माक्‍त। \p \v 17 काबु नाक्‍ती येस्‍सेमी आ तौ दाऊद कली “इ लोक्‍ब आन कली एको ४ पाथी तांब्रा नु १० ओटा शोब्‍ले लाइश्‍शा रीब पा चोव़थ लावो। \v 18 एको १० ओटा दूध के सेल्‍शो जचा थोव़क चहिं आन हजार का मुर आन कप्‍तान कली लतो। इ लोक्‍बपुकी दोदेंशो पा बाक्‍मा कोव़ङो। मिनु मेको आन रे मारेइ चिनु कुरशा जाक्‍को” दे मदा बाक्‍त। \p \v 19 मेना सावल, दाऊद आ लोक्‍ब सां नु इस्राएली नेल्‍ले एलाह ङा दिंमम पलिस्‍ती नु लडाइ पना पन बाक्‍मा बाक्‍त। \v 20 मिनु आ दीसा सुनी कना दाऊद आ भेडापुकी मुर आन कली “कोव़ङीन” दे येस्‍से आ देंशो खोदेंशो पा, मेको चोव़थ गाक्‍माक्‍त। लडाइ पाइब नेल्‍ल आन आन राप्‍तीकेम राप्‍शा लडाइ के बाजा ताप्‍मे ना, मेको आन बाक्‍तीकेम जाक्‍दीम्‍माक्‍त। \v 21 इस्राएली पलिस्‍ती आन ङोंइतीमी, पलिस्‍ती इस्राएली आन ङोंइतीमी लहर पा राम्‍मा बाक्‍त। \v 22 मार मार वोइक्‍ब आन कली, मार मार गेशा, दाऊद आ लोक्‍ब आन राप्‍तीकेम मेको आन कली ग्रुम्‍थ दोरशा लमाक्‍त। \v 23 मिनु मेको आ लोक्‍बपुकी नु लोव़ पना पन बाक्‍मेनु, मेको गाथ ङा पलिस्‍ती गोल्‍याथ आ हुल रे ग्रूशा, ङोंइती ङा खोदेंशो पा ग्रीमाक्‍त। मेको लोव़ दाऊदम नेना बाक्‍त। \p \v 24 इस्राएलीपुकी मेको मुर कली तामे चोटीन प्रोक्‍बाक्‍मा बाक्‍त। \v 25 मेकोपुकीमी “कोव़ङीन, मेरे मुर नाक्‍त किंत किंत ग्रूशा इस्राएली आन कली ग्रीशा हिंपाइक्‍ब। मेरे मुर कली साइक्‍ब कली पिपम शुश इनाम गेब। आ तमी यो मेको मुर कली गेशा ग्‍युंबे पाइ‍ब। मेको आ खिं ङा मुर आन कली इस्राएलमी पिप आ गेय पतीक रे थमा पा प्रोंइब” देंमा बाक्‍त। \v 26 मिनु दाऊदमी आ नेक्‍था बाक्‍ब आन कली “मेरे पलिस्‍ती कली साइक्‍ब नु इस्राएली आन कली मुने दोक्‍तीक रे प्रोंइबमी मार ताइबा? गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍ब परमप्रभु आ लडाइ पाइब आन कली शुक्‍शी पाइब मेरे ख्रोइक्‍तीक चिनु मख्रोइश्‍शो पलिस्‍तीम मार मिम्‍बा?” देंमाक्‍त। \v 27 मिनु मेको आ पर्बम मार दुम्‍बा? मेको कली साइक्‍ब मुर कली मार पांइसीबा, दे मुरपुकीमी दाऊद कली शेंदमे बाक्‍त। \p \v 28 मेको कली मुरपुकी नु लोव़ पा बाक्‍शो आ लोक्‍ब एलीआबम नेना बाक्‍त। मिनु मेको गाइक्‍ता बाक्‍त। मेकोम दाऊद कली “गे मारदे एक बाक्‍ङे? गोरशो रागीम बाक्‍शो मेको इच्‍का खोइ भेडापुकी यो सु कली कोव़पाइक्‍मी? गो इ कली तुइक्‍नुङ। गे मटीब नु हेंथे पाइब बाक्‍नेवे। गे एक लडाइ कोव़थ ला जाक्‍शो नवे” दे मदा बाक्‍त। \v 29 मिनु दाऊदमी “मुल गो मार पङा ङा? गो हिल्‍लो पचा यो मताइ‍नुङा?” देंमाक्‍त। \v 30 मिनु मेको ब्राशा अर्को मुर आन बाक्‍तीक लशा, मेको लोव़ हिल्‍लो पामी बाक्‍त। तन्‍न नेल्‍लेमी मेको कली मोदेंशो लोव़ मदमे बाक्‍त। \p \v 31 मिनु दाऊदम देंशो लोव़ मुरपुकीम सावल कली शेंदमे बाक्‍त। मिनु मेकोमी दाऊद कली ब्रेत्‍थ सोइक्‍ता बाक्‍त। \em १सामुएल १७:३१\em* \v 32 मिनु दाऊदम मेको कली “गे ग्‍येत्‍थ लुक्‍च मदुमीन। गो इन गेय पाइब लशा मेको पलिस्‍ती नु लडाइ पाइक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 33 मिनु सावलमी “गे लशा, मेको पलिस्‍ती नु लडाइ पने मचाप्‍नेवे। गे नक ङा आलन बाक्‍नेवे। मेको साइ रेन लडाइ पाइब मुर बाक्‍ब” दे मदा बाक्‍त। \v 34 मिनु दाऊदमी सावल कली “गो आं आफ आ भेडा गोठला नङ। जोइ वां जाक्‍शा। भेडा बगाल रे योल्‍नीम। \v 35 मेना गो मेको आन कली खेदा पा लशा, आन शोव़ रे मेको रोइश्‍शा चाक्‍नुङ। आं कली क्राइक्‍चा कली मेको लेत्‍तेक्‍म हना, मेको आन कली आन शांपेम ग्‍याइश्‍शा तुप्‍शा साइक्‍नुङमी \v 36 गो जोइ वांपुकी साइ‍श्‍शो बाक्‍नुङ। मेको ख्रोइक्‍तीक चिनु मख्रोइश्‍शो पलिस्‍ती यो मेको आन खोदेंशो दुम्‍ब। मेकोमी गेना हना यो ब्रोंइशा बाक्‍ब परमप्रभु आ लडाइ पाइब आन कली शुक्‍शी पशो बाक्‍ब। \v 37 आं कली जोइ नु वां आन शोव़ रे प्रोंइब परमप्रभु यावेमी मेको पलिस्‍ती आ गुइ रे यो प्रोंइब” देंमाक्‍त। मिनु सावलमी “लावो, परमप्रभु यावे गे नु बाक्‍ल” देंमाक्‍त। \p \v 38 मिनु सावलमी दाऊद कली आ लडाइम फेक्‍तीक फेक्‍‍पदा बाक्‍त। कांसा के टोपी आ पियाम गुप्‍ता बाक्‍त। मिनु आ कांसा के फेक्‍तीक यो फेक्‍ता बाक्‍त। \v 39 मेको नोले मेको आ तरवार पिप्‍ता बाक्‍त। मिनु दाऊद गाक्‍चा थुं पवा बाक्‍त। तन्‍न मच‍बा बाक्‍त। मारदे हना मेकोमी मेको गेना यो मफेक्‍शो, मपांइशो बाक्‍माक्‍त। मोपतीके मेकोम सावल कली “गो एको पांइशा, फेक्‍शा लने मचाप्‍नुङ। मारदे हना गो एको गेनायो मपांइशो मफेक्‍शो नङ” देंमाक्‍त। मिनु मेकोमी मेको नेल्‍ल प्रुइक्‍मी बाक्‍त। \v 40 मेको नोले मेकोमी आ कोक्‍के कुरा बाक्‍त। मिनु खोला रे ५ ओटा सिल सिल देंशो फुल्‍लु गुबा बाक्‍त। मिनु आ झोलाम कुर पवा बाक्‍त। मिनु आ हुरद शेशा, मेको पलिस्‍ती नु लडाइ पथ लमाक्‍त। \p \v 41 मेको पलिस्‍ती आ या कुरब कली ङोंइती गाक्‍पाइश्‍शा, दाऊद आ बाक्‍तीक गे पिमाक्‍त। मेको आ तेक्‍तीक कुरबमी मेको कली वारच पशो बाक्‍माक्‍त। \v 42 मिनु मेकोमी दाऊद कली तशा, रिस्‍से बाक्‍त। मिनु लल चोव़चो, पाइश्‍‍शो दारशो ठिटा कली तशा, शुक्‍शी पचा गोवा बाक्‍त। \em १सामुएल १६:१२\em* \v 43 मिनु मेको पलिस्‍तीम दाऊद कली “मार, गो कुचुम नङा? मिनु कोक्‍के शेशा, गो नु लडाइ पथ जाक्‍ङे” मदा बाक्‍त। मिनु मेकोमी आ देवता आ नें थिशा दाऊद कली सराप पवा बाक्‍त। \v 44 मेकोमी “पिवो, गो इ श्‍ये चिक्‍ब नु ब्‍वाकी ङा जन्‍तु आन कली ब्‍वचा गेनुङ” दे मदा बाक्‍त। \v 45 मिनु दाऊदमी पलिस्ती कली “गे, गो नु लडाइ पचा कली तूतीक तरवार कुरशा, पिशो बाक्‍नेवे। तन्‍न गो गे नु लडाइ पचा कली मुर नेल्‍ल आन परमप्रभु यावे, इस्राएल ङा लडाइ पाइब आन परमप्रभु आ नेंमी पिशो बाक्नुङ। \v 46 मुलाक्‍ती परमप्रभु यावेम इ कली आं गुइम गेब। गो इ कली साइक्‍नन। मिनु इ पिया ख्रोइश्‍शा। इ रां नु पलिस्‍ती आन रां चिक्‍ब नु ब्‍वाकी ङा जन्‍तु आन कली ब्‍वचा गेनुङ। मिनु इस्राएलम परमप्रभु का बाक्‍ब, दे रागी नेल्‍ल ङा मुरुम तुइक्‍नीम। \v 47 मिनु एक बाक्‍शो मुर नेल्‍लेम परमप्रभु यावेम तूतीक नु तरवारम मप्रोंइब, दे तुइक्‍नीम। मारदे हना एको लडाइ परमप्रभु यावे केन बाक्‍ब। मेकोमी गे नेल्‍ल इन कली आंइ गुइमी गेब” दे मदा बाक्‍त। \em प्रस्‍थान १५:३; भजन संग्रह २०:८; जकरिया ४:६\em* \p \v 48 मिनु मेको पलिस्‍ती दाऊद गे पिमाक्‍त। मिनु दाऊदम मेको नु लडाइ पचा कली, आ ङोंइती गे दोरशा लमाक्‍त। \v 49 मेकोमी आ गुइ झोलाम कुर पा फुल्‍लु का ग्रुंइदा बाक्‍त। मिनु हुरदम वोदा बाक्‍त। मिनु हिरशा, मेको पलिस्‍ती आ कुप्‍फीम आबा बाक्‍त। मिनु मेको फुल्‍लुम कुप्‍फ होदा बाक्‍त। मिनु मेको खपीम गोल्‍माक्‍त। \v 50 मोपा दाऊद आ हुरद नु फुल्‍लुम ग्रामाक्‍त। मेको नु तरवार मबाक्‍त हना यो, पलिस्‍ती गोल्‍याथ कली सदा बाक्‍त। \v 51 मेको दोरशा मेको पलिस्‍ती गोल्‍याथ गे लमाक्‍त। मिनु आ नेक्‍था राम्‍माक्‍त। मेको आ तरवार खोत रे शोइश्‍शा, मेको कली साइश्‍शा आ पिया ख्रोदा बाक्‍त। पलिस्‍तीपुकीमी आंम बोल्‍यो लडाइ पाइब साइश्‍शो तामे बाक्‍त। मिनु मेकोपुकी हिंशा प्रोक्‍मा बाक्‍त। \p \v 52 मिनु इस्राएली नु यहूदीपुकीमी लडाइ ङा ग्रीतीक ग्रीमा बाक्‍त। गाथ नु एक्रोन ङा ठेयब लाप्‍चो सम्‍म मेको आन कली थाम्‍पा खेदा पामे बाक्‍त। शा-आराइम, गाथ नु एक्रोन लतीक लां सम्‍म आन बेक्‍शो रां नेल्‍ल थाम्‍पा ब्रमाक्‍त। \v 53 पलिस्‍ती आन कली खेदा पा लेम्‍मानु, मेकोपुकीमी मेको आन बाक्‍तीक ङा मारेइ मारेइ खुप्‍तमे बाक्‍त। \v 54 दाऊदमी गोल्‍याथ आ या मेको आ ताम्‍बुमीन प्रोंइशा, मेको आ पिया चहिं कुरशा यरूसलेम चाक्‍गा बाक्‍त। \p \v 55 मिनु सावलमी दाऊद कली पलिस्‍तीपुकी नु लडाइ पथ लशो तशा, मेकोम आ लडाइ पाइब आन कप्‍तान आब्‍नेर कली “मेको ठिटा सु का आ तौ बाक्‍मे?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु आब्‍नेरमी “गो इन नेंमी कसम जशा देंनुङ, गो मेको कली मतुइक्‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 56 पिपम आब्‍नेर कली “मेको सुका आ तौ बाक्‍मे रुपो” देंमाक्‍त। \v 57 मिनु दाऊद मेको पलिस्‍ती कली साइश्‍शा, ले‍म नोले आब्‍नेरमी दाऊद कली सावल आ ङोंइती चाक्‍दीदा बाक्‍त। दाऊदमी मेको पलिस्‍ती आ पिया गुइम ग्‍याइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 58 मिनु सावलम मेको कली “ए ठिटा, गे सुका आ तौ नवे” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु दाऊदमी “गो इन गेय पाइब बेथलेहेम ङा येस्‍से आ तौ नङ” देंमाक्‍त। \c 18 \s1 दाऊद नु योनाथन वारच्बु दुम्‍शो \p \v 1 मोपा दाऊदम सावल नु लोव़ पने थुमा बाक्‍त। नोले योनाथनमी, दाऊद कली आंम कली खोदेंशो पा आ थुं रेन दाक्‍चा गोवा बाक्‍त। मेको सावलम तुइक्‍ता बाक्‍त। \v 2 मिनु सावलमी दाऊद कली लदा बाक्‍त। आ आफ आ खिं लेश्‍शा लचा मगेवा बाक्‍त। \em १सामुएल १६:२२; १सामुएल १७:१५\em* \v 3 मिनु योनाथन नु दाऊद आस थुं रेन थमा पा वारच बु दुम्‍सा बाक्‍त। मारदे हना मेको निक्‍शी काम अर्को कली आंम कली खोदेंशो पा दाक्‍मुसा बाक्‍त। मिनु कबल का पाम्‍से बाक्‍त। \em १सामुएल २३:१८; २सामुएल २१:७; १सामुएल १९:१; १सामुएल २०:१७; २सामुएल १:२६\em* \v 4 मिनु योनाथनमी आ फेक्‍शो वा प्रुइश्‍शा दाऊद कली गेवा बाक्‍त। आ तरवार, लिब्रा नु पेटी सुन्‍दा प्रुइश्‍शा गेवा बाक्‍त। \v 5 दाऊदम सावल आ पथ सोइश्‍शो हिंचा ङा गेय यो रिम्‍शो पा पवा बाक्‍त। मिनु सावलमी दाऊद कली नेल्‍ल क्‍येङा सक्ति पाइश्‍शो कप्‍तान सेला बाक्‍त। मोपा मेको कली मान बारपाइश्‍शोमी सावल नु आ ठेयब मुरपुकी यो ग्‍येरसमा बाक्‍त। \s1 दाऊद कली साइक्‍चा माल्‍शो \p \v 6 दाऊदम पलिस्‍ती आन कली साइश्‍शा लेम्‍मेनु, इस्राएल ङा सहर नेल्‍ल ङा मीश मुर नेल्‍ल कोव़थ ग्रूमा बाक्‍त। सिल पाइब मीश मुरपुकी खैजडी ताप्‍शा, कुम्‍सो पना पन, सिल पना पन पिप सावल कली ग्रुम्‍थ जाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ११:३४\em* \v 7 मिनु मीश मुरपुकीम ग्‍येरसीशा “सावलम हजार हजार आन कली साइक्‍तीमी। तन्‍न दाऊदमी १० हजार, हजार आन कली साइक्‍तीमी” दे कुम्‍सो पामे बाक्‍त। \em १सामुएल २१:१२; १सामुएल २९:५\em* \v 8 मिनु सावल थाम्‍पा गाइक्‍ता बाक्‍त। मेको लोव़ नेंशा थाम्‍पा आ थुं खुरसे बाक्‍त। मेकोमी दाऊद कली चहिं “१० हजार, हजार तन्‍न आं कली चहिं हजार हजार ला देंतेक्‍म। मुल मेको कली पिप सेल्‍चा का ला लीत” दे मिम्‍ता बाक्‍त। \v 9 मेको नाक्‍त रे सावलमी दाऊद कली गेहे पचा गोवा बाक्‍त। \p \v 10 आ दीसा परमप्रभु रे मरिम्‍शो पाइब सोक्‍त काम सावल कली सुमा बाक्‍त। मिनु सावलमी आ खिंमी हेंथे पवा बाक्‍त। मिनु दाऊदमी ङोंइती ङा खोदेंशो पा सावल आ पर्बम बीना तबा बाक्‍त। सावल आ गुइमी तूतीक का बाक्‍माक्‍त। \em १सामुएल १६:१४,२३\em* \v 11 मेकोम “गो दाऊद कली गारोम क्‍येप्‍नुङ” दे मिम्‍शा, आ तूतीक आबा बाक्‍त। तन्‍न दाऊद निक्‍शी खेयप दिल्‍शा मख्रपांइसे बाक्‍त। \em १सामुएल १९:१०; १सामुएल २०:३३\em* \v 12 मिनु सावल दाऊद कली तशा हिंमाक्‍त। मारदे हना परमप्रभु यावेम आ कली प्रोंइशा दाऊद नु बाक्‍शो बाक्‍ब, दे तुइक्‍ता बाक्‍त। \v 13 मोपतीके सावलम दाऊद कली आ दरवार रे ग्रुंइशा, हजार का मुर आन कप्‍तान सेला बाक्‍त। मिनु दाऊदमी आ मुर आन कली लडाइम लाइक्‍मी बाक्‍त। \v 14 मिनु परमप्रभु यावे मेको नु बाक्‍तीके आ पशो गेय नेल्‍लेमी मेको रिम्‍शो दुम्‍माक्‍त। \em १सामुएल १८:५\em* \v 15 सावलमी दाऊद आ गेय नेल्‍ल रिम्‍शो दुम्‍शो तशा, ङोंइती क्‍येङा हिंमाक्‍त। \v 16 इस्राएल नु यहूदा ङा मुर नेल्‍लेमी दाऊद कली दाक्‍तमे बाक्‍त। मारदे हना मेको लडाइ पतीकेम लां कोंइशा ङोंइती गाक्‍बाक्‍माक्‍त। \p \v 17 मिनु सावलम दाऊद कली “गो आं ठेयब तमी मेराब इ कली गेशा ग्‍युं‍बे पपाइक्‍नुङ। तन्‍न गे मेको आ पर्बम बोल्‍यो पा आं गेय पचा माल्‍नेवे। मिनु परमप्रभु यावे आ पर्बम लडाइ पावो” दे मदा बाक्‍त। मारदे हना सावलम दाऊद कली आंम आ गुइम ममाइ पलिस्‍ती आन गुइ रे साइक्‍पाइक्‍चा माल्‍शो बाक्‍माक्‍त। \v 18 मिनु दाऊदमी “गो सु नङा ङा? आं आफ आ खिं ङा मुर इस्राएली सु नमी ङा? गो पिप आ चांइवा दुम्‍नुङा?” देंमाक्‍त। \em २सामुएल ७:१८\em* \v 19 मो हना यो सावल आ तमी मेराब नु दाऊद आस ग्‍युं‍बे दुम्‍तीक नाक्‍त जाक्‍चा क्‍येङा ङोंइती, मेराब कली मेहोला आ मुर अद्रीएल नु ग्‍युं‍बे पा सोइक्‍ता बाक्‍त। \v 20 तन्‍न सावल आ अर्को तमी मिकाल दाऊद नु दाक्‍मुसा बाक्‍त। मेको लोव़ सावलम नेनानु “आं मिम्‍शो गाप्‍ब दुम्‍त” दे मिम्‍ता बाक्‍त। \v 21 मेको आ थुंमी “गो मेको कली दाऊद नु ग्‍युं‍बे पपाइक्‍नुङ। पलिस्‍ती आन गुइम बेक्‍पाइक्‍चा कली मेको वाल्‍पाइक्‍तीक गेय बाक्‍ब” देंमाक्‍त। मोपतीके सावलमी आ चांइवा सेल्‍चा कली लोव़ पवा बाक्‍त। \v 22 मेकोमी आ गेय पाइब आन कली “एको लोव़ सुइम मतुइक्‍चा ङा पा दाऊद कली मतीन” देंमाक्‍त। मिनु मेकोपुकीम दाऊद कली “पिप इन क्‍येङा थाम्‍पा ग्‍येरशो बाक्‍ब। मिनु आ गेय पाइब नेल्‍ल आन दाक्‍शो यो गे बाक्‍नीनी। पिप आ खिं ङा मुर नु ग्‍युं‍बे पतीक नाक्‍ती यो मुलन बाक्‍ब” देंमा बाक्‍त। \em १सामुएल २२:१४\em* \v 23 सावल आ मुरपुकीम दाऊद कली मोदेंशो लोव़ पामेनु, दाऊदम मेको आन कली “गेपुकीम पिप आ तमी नु ग्‍युं‍बे पचा आइक्‍च लोव़ मिम्‍तीनी? आं खोदेंशो मारेइ मथीब मुरुम ओदेंशो पने चाप्‍नुङा?” दे माइक्‍मी बाक्‍त। \v 24 मिनु दाऊद आ देंशो लोव़ आ गेय पाइबपुकीम सावल कली शेंदमे बाक्‍त। \v 25 मिनु मेकोमी दाऊद कली “जोरी सत्रु आन क्‍येक्‍क लेत्‍चा कली पिपम ग्‍युम्‍ली आ पर्बम सहे का पलिस्‍ती आन ख्रोइक्‍तीक चिनु ख्रोइक्‍तीक ङा कुशुल ला पुंइब मतीन” देंमाक्‍त। मारदे हना पलिस्‍ती आन गुइ रे दाऊद बेक्‍ल देंशो बाक्‍माक्‍त। \v 26 मिनु सावल आ देंशो लोव़ आ गेय पाइब मुरपुकीम दाऊद कली नेंपदमे बाक्‍त। मिनु मेको लोव़मी मेको पिप आ तमी नु ग्‍युं‍बे पचा बिस्‍से बाक्‍त। \v 27 मिनु देंशो नाक्‍त आ ङोंइती, नाक्‍त दाऊद आ मुरपुकी नु लशा सहे निक्‍शी पलिस्‍ती आन कली सदमे बाक्‍त। मिनु मेकोम मेको आन ख्रोइक्‍तीक चिनु ख्रोइक्‍तीक ङा कुशुल लाइश्‍शा, चांइवा सेल्‍यीनी, दे पिप आ ङोंइती हिक्‍शा, गेवा बाक्‍त। मिनु सावलमी आ तमी मिकाल दाऊद कली गेशा ग्‍युंबे पाइक्‍ता बाक्‍त। \v 28 मिनु सावलमी परमप्रभु यावे दाऊद नु बाक्ब, दे तुइक्‍ता बाक्‍त। आ तमी मिकालम मेको कली दाक्‍‍ब, दे यो तुइक्‍ता बाक्‍त। \v 29 मिनु सावल दाऊद क्‍येङा शुश हिंचा गोवा बाक्‍त। मिनु आ लीशो ब्रोंइतीक नाक्‍त सम्‍मन मेको दाऊद आ जोरी सत्रु दुम्‍माक्‍त। \em १सामुएल १८:१२\em* \p \v 30 पलिस्‍ती आन कप्‍तान का का पा लडाइ पथ जाक्‍बाक्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकी मोपा जाक्‍मानु, सावल आ अरु गेय पाइब आन क्‍येङा दाऊदमी रिम्‍शो गेय पवा बाक्‍त। मोपा मेको आ नें ठेयब दुम्‍माक्‍त। \c 19 \s1 योनाथनम दाऊद कली प्रोंइ‍शो \p \v 1 सावलमी दाऊद कली साइक्चा, दे आ तौ योनाथन नु आ गेय पाइब नेल्‍ल आन कली लोव़ पवा बाक्‍त। तन्‍न सावल आ तौ योनाथन दाऊद आ वारच बाक्‍माक्‍त। \em १सामुएल १८:३\em* \v 2 योनाथनमी आ आफ सावलमी दाऊद कली साइक्‍चा माल्‍शो बाक्‍ब, दे दाऊद कली शेंदा बाक्‍त। मेकोमी दाऊद कली “होस पा, दीसा सुनी सुइमी मतुइक्‍तीकेमी ख्रुइश्‍शा बाक्‍कीन। \v 3 सुनी गो ग्रूशा पीनुङ। मिनु इन ख्रुइश्‍शा बाक्‍तीके आ नेक्‍था आं आफ नु ग्रुम्‍नुङ। मिनु मेको नु इन पर्बम लोव़ पाइ‍नुङ। मारेइ तुइक्‍ताक्‍ङ हना, गो इन कली शेंनुङ” देंमाक्‍त। \v 4 मिनु योनाथनम आ आफ कली दाऊद आ पर्बम रिम्‍शो लोव़ पा “इन गेय पाइब दाऊद कली मारेइ पाप मपने। मारदे हना मेकोमी इन कली मारेइ पाप मपावो। थमा पा, आ पशो गेय नेल्‍ल इन कली रिम्‍शो दुम्‍ब। \v 5 मेकोमी पलिस्‍ती कली सदानु, आंमा चहिं बेक्‍नुङ देय ब्रोंइनुङ, दे मतुइश्‍शो बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेम इस्राएल कली ठेयब सेल्‍शा ग्रापाइक्‍तु। गे मेको नेल्‍ल तशा शुश ग्‍येरशो बाक्‍तीनी। गे मारदे मेको दोस मताइब दाऊद कली मरिम्‍शो पचा माल्‍नीनी? बित्‍चीम मेको कली मारदे साइक्‍चा दाक्‍नीनी?” देंमाक्‍त। \em १सामुएल १७:५०\em* \v 6 मिनु सावलमी योनाथन आ लोव़ नेंशा “परमप्रभु यावे ब्रोंइशा बाक्‍शो खोदेंशो पा, दाऊद मसाइक्‍नुङ” दे कसम जवा बाक्‍त। \v 7 मिनु योनाथनमी दाऊद कली ब्रेश्‍शा, मेको लोव़ नेल्‍ल नेंपदा बाक्‍त। मिनु योनाथनमी दाऊद कली सावल आ बाक्‍तीके चाक्‍दीदा बाक्‍त। मिनु मेकोम ङोंइती ङा खोदेंशो पा सावल आ गेय पवा बाक्‍त। \p \v 8 मिनु लेंशा पलिस्‍तीपुकी नु लडाइ दुम्‍माक्‍त। दाऊदम मेकोपुकी नु लडाइ पवा बाक्‍त। मिनु मेकोमी हिंचा ङा पा लडाइ पतीके मेको पलिस्‍ती प्रोक्‍मा बाक्‍त। \p \v 9 मिनु काबु परमप्रभु यावे रे मरिम्‍शो पाइब सोक्‍तीम सावल कली सुमा बाक्‍त। मेना सावल आ खिंमी तूतीक शेशा बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। दाऊद चहिं बीना ताप्‍ना ताप्‍न बाक्‍माक्‍त। \em १सामुएल १८:१०-११\em* \v 10 मिनु सावलम दाऊद कली गारोम क्‍येप्‍चा ङा पा तूतीकेम आबा बाक्‍त। तन्‍न दाऊद दिल्‍माक्‍त। मिनु मेको तूतीक गारोम ग्रुक्‍से बाक्‍त। दाऊद चहिं ब्रोंइशा प्रोक्‍माक्‍त। \v 11 सावलमी मेको कली सुनी साइक्‍चा कली दाऊद आ खिंम क्‍यारी पाइब मुर वोदा बाक्‍त। तन्‍न दाऊद आ मीश मिकालमी मेको कली हिंपाइश्‍शा “गे मुल नाक्‍दोन प्रोक्‍शा मगाक्‍तीनी हना, दीसा इन कली साइक्‍नीम” दे मदा बाक्‍त। \em भजन संग्रह ५९:१\em* \v 12 मिकालमी दाऊद कली झेल रे उइ तोइक्‍पदा बाक्‍त। मिनु मेको सुइमी मतुइक्‍थु प्रोक्‍माक्‍त। \v 13 मिकालमी मूर्ति चाक्‍शा, दाऊद आ ब्राख्‍येम वोदा बाक्‍त। मिनु आ पिया थांइसीतीकेम चहिं क्‍यारश आ चां वोदा बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती ३१:१९\em* \v 14 मिनु सावलमी दाऊद कली कोव़थ मुर सोइक्‍तानु, मेकोम “रोइ पशो बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \v 15 मिनु सावलमी मेको आन कली “गे आमा दाऊद कली कोव़ङीन” दे सोइक्‍तीमी बाक्‍त। मेकोमी “मेको कली आ खाट सुन्‍दा क्‍युक्‍शा एक चाक्‍कीन। मिनु गो साइक्‍नुङ” दे सोइक्‍तीमी बाक्‍त। \v 16 मिनु मेकोपुकी जाक्‍मानु, ब्राख्‍येम मूर्ति नु पिया थांइतीकेमी क्‍यारश आ चां ला थित्मे बाक्‍त। \v 17 मिनु सावलमी मिकाल कली “गे मारदे आं कली जोल पाइय्‍यी? आं जोरी सत्रु कली मारदे रिम्‍शो पा प्रोक्‍पदी?” देंमाक्‍त। मिनु मिकालमी “मेकोम ‘आं कली रिम्‍शो पा मप्रोक्‍पाइक्‍ती हना, गो इ कली साइक्‍नन’ दे माइक्‍ती” देंमाक्‍त। \p \v 18 मिनु दाऊद प्रोक्‍शा लशा, रामाह सामुएल आ बाक्‍तीकेम जाक्‍दीम्‍माक्‍त। मिनु सावलमी मार मार पवा, मेको नेल्‍ल शेंदा बाक्‍त। मिनु मेको नु सामुएल लशा नायोथमी बाक्‍सा बाक्‍त। \v 19 मिनु मुर कामी सावल कली “दाऊद रामाह ङा नायोथम बाक्‍ब” दे शेंदा बाक्‍त। \v 20 सावलमी दाऊद कली ग्‍याइक्चा, दे मुर आन कली सोइक्‍ता बाक्‍त। मेकोपुकीमी परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब आन हुल परमप्रभु यावे आ सोक्‍तीम लोव़ पा बाक्‍शो तामे बाक्‍त। मिनु सामुएल मेको आन ठेयब मुर बाक्‍माक्‍त। मिनु परमप्रभु आ सोक्‍तीम मेको आन कली सु‍मा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकी यो परमप्रभु यावे आ सोक्‍तीम लोव़ पामे बाक्‍त। \em १सामुएल १०:१०-१२\em* \v 21 मिनु सावलम मेको नेंशा, अर्को हुल का सोइक्‍ता बाक्‍त। मेकोपुकीम यो परमप्रभु यावे आ सोक्‍तीम लोव़ पामे बाक्‍त। मिनु सावलमी लेंशा अर्को हुल का सोइक्‍तीमी बाक्‍त। मिनु मेकोपुकी यो मोदेंशो दुम्‍मा बाक्‍त। \v 22 मिनु नोले सावल आंमान रामाहम पिशा, सेकुम बाक्‍शो ठेयब कुवाम जाक्‍माक्‍त। मिनु मेकोमी “सामुएल नु दाऊद ते बाक्‍सा?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु “मेको निक्‍शी रामाह ङा नायोथम बाक्‍नीसी” दे शेंदमे बाक्‍त। \v 23 मेको रामाह ङा नायोथ लना लन पवानु, परमप्रभु आ सोक्‍तीम मेको कली यो सुमा बाक्‍त। मिनु रामाह ङा नायोथ सम्‍मन, परमप्रभु यावे आ लोव़ पना पन जाक्‍दीम्‍माक्‍त। \v 24 मेकोमी यो आ वा प्रुइश्‍शा, सामुएल आ ङोंइती परमप्रभु यावे आ सोक्‍तीम लोव़ पना पन नाक्‍त रे नु नाक्‍दो रे शिश्रा बाक्‍माक्‍त। मोपतीके मुरपुकीम “मार, सावल यो परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब आन दातेमी बाक्‍मे?” देंबाक्‍मा बाक्‍त। \c 20 \s1 योनाथनम दाऊद कली वारच प‍शो \p \v 1 मिनु दाऊद रामाह ङा नायोथ रे प्रोक्‍शा, योनाथन आ बाक्‍तीक जाक्‍दीम्‍माक्‍त। मिनु मेकोमी योनाथन कली “गो मार पङा? आं दोस मार बाक्‍बा? मारदे इन आफोम आं कली साइक्‍चा माल्‍बा?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। \v 2 मिनु योनाथनमी “मोदेंशो मदुम्‍ल। गे मबेक्‍नीनी। आं आफोम आं कली मदेंथु, आइक्‍च नु ठेयब गेय मारेइ मपाइ‍ब। ओदेंशो लोव़ आं आफोम आं रे दोपा ख्रुइक्‍बा ङा? मोदेंशो मपाइब” देंमाक्‍त। \v 3 मिनु दाऊदमी “गे आं कली दाक्‍नीनी, दे इन आफोम तुइक्‍ब। मेकोमी ‘योनाथनम मतुइक्‍तल। तुइक्‍ताक्‍व हना, आ थुं खाइक्‍ब’ दे मिम्‍शो बाक्‍ब। थमा पा, परमप्रभु यावे ब्रोंइशा बाक्‍शो खोदेंशो पा बेक्‍तीक आं नेक्‍था बाक्‍त” दे कसम जवा बाक्‍त। \v 4 मिनु योनाथनमी दाऊद कली “गे मार देंनीनी, गो मेको पाइनुङ” देंमाक्‍त। \v 5 मिनु दाऊदमी योनाथन कली “दीसा औंसी बाक्‍ब। गो पिप नु बाक्‍शा, जचा माल्‍नुङ। गो नाक्‍त सां सम्‍म रू मेर लशा ख्रुइश्‍शा बाक्‍नुङ। \v 6 इन आफोम आं मजाक्‍शो आ पर्बम लोव़ ग्रुंइताक्‍व हना, मेको कली ‘दाऊदमी बेथलेहेम आ खिंम रीब पा लचा माल्‍तीके, आं कली हिल्‍लो पती। मारदे हना मेकेर खिं ङा मुर नेल्‍लेमी बर्सम चढ़ेतीक चढ़ेचा माल्‍बाक्‍माक्‍त’ देनीन। \v 7 मिनु मेकोम ‘ठीक बाक्‍ब’ देंत हना, मेको रिम्‍शो बाक्‍ब। तन्‍न मेको गाइश्‍शा चुरशा पाप्‍तु हना, मेकोमी आं पर्बम मरिम्‍शो मिम्‍शो बाक्ब, दे गे तुइक्‍नीनी। \v 8 मोपतीके गे इन गेय पाइब, गो नु थमा सुइक्‍चा ङा गेय पने। मारदे हना गे नु गो परमप्रभु यावे आ ङोंइती कबल का पशो बाक्‍नस। गो दोस ताइब बाक्‍ती हना, गे आं कली साइय्‍यीनी। इन आफ बाक्‍तीकेमी मलाइय्‍यीनी” देंमाक्‍त। \em १सामुएल १८:३\em* \v 9 मिनु योनाथनम “मोदेंशो लोव़ मपन। आं आफोम इन कली साइक्‍चा मिम्‍शो गो तुइक्‍ताक्‍ङ हना, इन कली शेंनुङ” देंमाक्‍त। \v 10 मिनु दाऊदम योनाथन कली “इन आफोम मरिम्‍शो लोव़ पाप्‍तु हना, मेको सुम आं कली तुइक्‍पाइक्‍बा?” देंमाक्‍त। \v 11 मिनु योनाथनमी “गो नु पिने” देंमाक्‍त। मिनु मेको निम्‍फा हिरथ लसा बाक्‍त। \p \v 12 मिनु योनाथनम दाऊद कली “गो इन कली, परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभु आ ङोंइती एको लोव़ पाइनुङ। दीसा कि नित्‍थ नाक्‍त आं आफ आ थुं थामु नोले मेकोम इन पर्बम रिम्‍शो मिम्‍शो बाक्‍त हना, गो इन कली तुइक्‍पाइक्‍नुङ। \v 13 तन्‍न आं आफोम मरिम्‍शो मिम्‍शो बाक्‍त हना यो, गो इन कली तुइक्‍पाइक्‍नुङ। गो इन कली मतुइक्‍पाइक्‍ता हना नु इन कली मप्रोंइता हना, परमप्रभु यावेमी आं कली सजाइ गेवल। परमप्रभु यावे आं आफ नु बाक्‍शो खोदेंशो पा गे नु यो बाक्‍ल। \v 14 गो ब्रोंइ‍ङा सम्‍म परमप्रभु यावेम आ गेना हना यो दाक्‍शा मप्रोंइशो खोदेंशो पा इन दाक्‍तीक आं कली कोंइदीन। \v 15 परमप्रभु यावेम रागी रे दाऊद आ जोरी सत्रु नेल्‍ल क्‍याम्‍ताक्‍व हना यो, गे इन गेना हना यो दाक्‍तीक आं खिं ङा मुर आन रे मक्‍याम्‍दीन” दे योनाथनमी दाऊद कली देंमाक्‍त। \v 16 मेना योनाथनमी दाऊद आ खिं ङा मुर नु कबल पा “परमप्रभु यावेम दाऊद आ जोरी सत्रु आन कली माल्‍शा ग्रुंइदल” देंमाक्‍त। \v 17 मेको नु दाक्‍मुशो आ पर्बम योनाथनमी दाऊद नु कसम जवा बाक्‍त। मारदे हना, मेकोम मेको कली आंम कली खोदेंशो पा दाक्‍बाक्‍माक्‍त। \p \v 18 मिनु योनाथनम दाऊद कली “दीसा औंसी बाक्‍ब। इन नित्‍तीक श्‍येत्‍थ बाक्‍शो तशा, गे मबाक्‍नीनी, दे तुंइसीब। \v 19 मोपतीके नित्‍थ नाक्‍त इन ख्रुइक्‍तीके उइ मेर लने। इन ङोंइती ख्रुइक्‍तीकेम लशा, फुल्‍लु आ नेक्‍था बाक्‍कीन। \v 20 मिनु गो मेको फुल्‍लु आ नेक्‍था ब्रा सां आप्‍नुङ। \v 21 मिनु गो मेको वोंइश आल कली ब्रा इ ङोंइती बाक्‍नीम, दे माल्‍थ सोइक्‍ताक्‍ङ हना, गे ग्रूशा पिन। परमप्रभु यावे ब्रोंइशा बाक्‍शो खोदेंशो पा गे ठीक बाक्‍नीनी। \v 22 तन्‍न गो मेको वोंइश आल कली ‘कोव़ङो, ब्रा इ नोले गे बाक्‍नीम। मेको खुप्‍शा चाक्‍को’ देंती हना, गे प्रोक्‍कीन। मारदे हना परमप्रभु यावेम इन कली सोइश्‍शो बाक्‍ब। \v 23 गो निक्‍शी इस दातेम पशो लोव़ गेना हना यो लील, दे परमप्रभु यावे सांकछी बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \p \v 24 मोपतीके दाऊद रू मेर ख्रुइश्‍शा बाक्‍माक्‍त। मिनु औंसीमी भोज ठीक दुम नोले पिप जचा कली निस्‍से बाक्‍त। \v 25 सावल ङोंइती खोदेंशो पा आ नित्‍तीकेम निस्‍से बाक्‍त। आ नित्‍तीके गारो आ नेक्‍था बाक्‍शो बाक्‍त। आब्‍नेर मेको आ नेक्‍था निस्‍से बाक्‍त। योनाथन चहिं राप्‍शा बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। तन्‍न दाऊद आ नित्‍तीक श्‍येत्‍थ बाक्‍माक्‍त। \v 26 मेको नाक्‍त सावलम मारेइ मदेंमाक्‍त। मेको ग्रांग्रा दिशो दुम माइ। मोपतीके मजाक्‍म माइ, दे मिम्‍ता बाक्‍त। \em लेवी १५:१६\em* \v 27 औंसी आ दीसा दाऊद आ नित्‍तीक श्‍येत्‍थ बाक्‍माक्‍त। मिनु सावलम आ तौ योनाथन कली “सिनाक्‍त मुलाक्‍त येस्‍से आ तौ भोजम मारदे मजाक्‍म” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। \v 28 मिनु योनाथनम सावल कली “दाऊदमी ‘गो बेथलेहेम लाइनुङ’ दे लोव़ पाप्‍तु। \v 29 मेकोमी ‘आं खिं ङा मुरपुकी चढ़ेचा कली सहर लशो बाक्‍नीम। आं लोक्‍बम आं कली मेक जाक्‍चा, दे ब्रेत्‍ताक्‍यी। मिनु गे आ कली शिशी पाइ‍नीनी हना, आं लोक्‍ब आन कली ग्रुम्‍थ लचा गेयीनी’ देंत। मोपतीके मेको पिप नु जथ जाक्‍ने मचब” देंमाक्‍त। \p \v 30 मिनु सावल योनाथन नु गाइश्‍शा मेको कली “गे दूली पाइब नु मटीब मीश आ तौ, गे येस्‍से आ तौ कली वारच सेल्‍शा, मुने दोक्‍शो बाक्‍नेवे। मिनु इ ममा इ कली जरमेशो आ पर्बम मुने दोक्‍त। \v 31 येस्‍से आ तौ रागीम ब्रोंइशा बाक्‍म सम्‍म गे मलीनेवे। इ राज्‍य यो मलीब। मेको कली रीब पा एक चाक्‍चा कली ब्रेत्‍थ सोइक्‍तीमी। थमा पा मेको साइक्‍चा पुंइसीब बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \v 32 मिनु योनाथनमी आ आफ कली “मेको मारदे साइक्‍चा पुंइसीबा? मेकोम मार पवा ङा?” देंमाक्‍त। \v 33 मेको लोव़म पतीके सावलमी आ तूतीक क्‍युक्‍शा, आ तौ कली साइक्‍चा मला बाक्‍त। मिनु योनाथनमी आ आफोम दाऊद कली साइक्‍चान माल्‍शो बाक्‍माक्‍त, दे तुइक्‍ता बाक्‍त। \em १सामुएल १८:११\em* \v 34 मिनु योनाथन गाइश्‍शा चुरशा आ नित्‍तीक रे बोक्‍शा, मारेइ मजवा बाक्‍त। मारदे हना दाऊद कली साइक्‍चा माल्‍शो आ पर्बम सुर्ता पवा बाक्‍त। आ आफोम दाऊद कली मरिम्‍शो पचा मिम्‍शो बाक्‍माक्‍त। \p \v 35 मिनु आ दीसा सुनी देंशो खोदेंशो पा, योनाथन दाऊद कली ग्रुम्‍थ लमाक्‍त। मेको नु वोंइश आल का यो बाक्‍माक्‍त। \v 36 मेकोमी मेको वोंइश आल कली “गो आं आप्‍शो ब्रा माल्‍थ लावो” दे मदा बाक्‍त। मेको वोंइश आल दोरमेनु, योनाथनम आ नोले गे ब्रा आबा बाक्‍त। \v 37 मिनु मेको वोंइश आल योनाथनम ब्रा आप्‍तीकेम जाक्‍दीम्‍मेनु, योनाथनम “ब्रा इ नोले गे बाक्‍ब” दे ब्रेत्‍ता बाक्‍त। \v 38 मिनु योनाथनमी मेको वोंइश आल कली “रीब पा लावो। देश मपावो” दे ब्रेत्‍ता बाक्‍त। मिनु मेको वोंइश आल ब्रा गुप्‍शा आ ठेयब मुर आ बाक्‍तीक चाक्‍गा बाक्‍त। \v 39 मेको वोंइश आलम मारेइ मतुइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। योनाथन नु दाऊदम ला आस ङोंइती देंशो लोव़ तुइक्‍तसे बाक्‍त। \v 40 मिनु योनाथनम आ या मेको वोंइश आल कली गेशा “सहरम लतो” दे सोइक्‍ता बाक्‍त। \v 41 मिनु मेको वोंइश आल लम नोले, दाऊद आ ख्रुइक्‍तीक फुल्‍लु आ नोले रे ग्रूशा, खेयप सां बाप्‍शा मान पवा बाक्‍त। मिनु मेको निक्‍शी पुक्‍पु पाइक्‍मुसा बाक्‍त। मिनु निम्‍फा ङाक्‍सा बाक्‍त। दाऊद योनाथन क्‍येङा शुश ङाक्‍माक्‍त। \v 42 मिनु योनाथनम दाऊद कली “रिम्‍शो पा लावो। गे नु गो परमप्रभु यावे आ नेंमी कसम जशा, परमप्रभु यावे गे नु गो इस दातेमी बाक्‍ल। मेको इ चच युइ नु आं चच युइ आन दातेमी गेना हना यो बाक्‍ल” देंमाक्‍त। मिनु दाऊद बोक्‍शा लमाक्‍त। योनाथन चहिं सहर लेम्‍माक्‍त। \c 21 \s1 दाऊद प्रोक्‍शा नोब नु गाथ लशो \p \v 1 मिनु दाऊद नोब ङा चढ़ेब अहीमेलेक आ बाक्‍तीक जाक्‍माक्‍त। मिनु अहीमेलेक ख्रिंख्रि पा दाऊद कली ग्रुम्‍शा “मारदे इन का ला जाक्‍नी? गे नु सुइ मबाक्‍मा” देंमाक्‍त। \em १सामुएल २२:९,१९\em* \v 2 मिनु दाऊदम चढ़ेब अहीमेलेक कली “गो पिप आ हुकुममी जाक्‍ती। मेको गो सुइ आन कली शेंचा मदुम्‍नुङ। गो आं मुर आन कली सुइ मबाक्‍तीकेम ग्रुम्‍चा नङ, दे माइक्‍तामी। \v 3 मुल इन नु मार बाक्‍बा आं कली ५ ओटा शोब्‍ले कि दोशो बाक्‍मे, मोशो गेयीनी” देंमाक्‍त। \v 4 मिनु चढ़ेबम दाऊद कली “गो नु शोब्‍ले मबाक्‍ब। कोंइतीक शोब्‍ले ला बाक्‍नीम। तन्‍न मार, मेरे वोंइश मुरपुकी मीश मुर रे ङोन बाक्‍शो बाक्‍नीमी?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। \em लेवी २४:५-९; प्रस्‍थान १९:१५\em* \v 5 मिनु दाऊदमी “गो इन कली थमा लोव़ पाइनुङ, गेना हना यो गो लां गाक्‍ची ना मीश मुर रे ङोन बाक्‍नीकी। एको वोंइश मुर ग्रांग्रा मदिशो बाक्‍नीम। मुल मेको क्‍येङा ग्रांग्रा मदिशो बाक्‍नीकी” देंमाक्‍त। \v 6 मोपतीके मेकेर अरु शोब्‍ले मबाक्‍तीके चढ़ेबमी मेको परमप्रभु यावे आ ङोंइती वोइश्‍शो कोंइतीक शोब्‍ले गेवा बाक्‍त। तेको नाक्‍ती कोंइतीक शोब्‍ले परमप्रभु यावे आ ङोंइती रे लदमे, मेको नाक्‍ती अर्को होश शोब्‍ले वोइक्‍चा माल्‍बाक्‍माक्‍त। \em मत्ती १२:३-४\em* \v 7 सावल आ गेय पाइब आन दाते ङा गेय पाइब का यो मेको नाक्‍ती मेकेर परमप्रभु यावे आ ङोंइती दिक्‍शा, बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेको एदोम ङा दोएग बाक्‍माक्‍त। मेको सावल आ गोठला आन नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब मुर बाक्‍माक्‍त। \em प्रस्‍थान २१:१३; लेवी १३:४,३१; १सामुएल २२:९,१८\em* \v 8 दाऊदम अहीमेलेक कली “गे नु तूतीक तरवारपुकी बाक्‍नीमी? मारदे हना पिप आ गेय रीब पा पचा माल्‍तीके गो तरवार नु अरु या कुरचा मतङ” देंमाक्‍त। \p \v 9 मिनु चढ़ेबमी “एलाह ङा दिंमम इन साइश्‍शो पलिस्‍ती गोल्‍याथ आ तरवार एक बाक्‍ब। मेको निसाफ पतीक ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो झोला आ नोले वाम गिल्‍शा वोइश्‍शो बाक्‍ब। मेको लाइक्‍नीनी हना, लतीन। मेको ङा लाक्‍शा एक अर्को या मबाक्‍ब” देंमाक्‍त। मिनु दाऊदमी “मेको खोदेंशो रिम्‍शो अर्को तरवार मबाक्‍ब। आं कली मेकोन गेयीनी” देंमाक्‍त। \em १सामुएल १७:५०-५१; न्‍यायाधीस ८:२७\em* \p \v 10 मेको नाक्‍ती दाऊद बोक्‍शा सावल रे प्रोक्‍माक्‍त। मिनु गाथ ङा पिप अकीश आ बाक्‍तीके जाक्‍माक्‍त। \em भजन संग्रह ५६:१\em* \v 11 अकीश आ गेय पाइबपुकीम मेको कली “थमा पा रागी ङा पिप दाऊद एकोन बाक्‍ब। एको आ पर्बम सावलम हजार हजार आन कली साइक्‍तु। दाऊदम १० हजार हजार आन कली साइक्‍तीमी” दे कुम्‍सो मपामे ङा? \em १सामुएल १८:७\em* \v 12 दाऊदम मेको लोव़ आ थुंम वोइश्‍शो बाक्‍माक्‍त। मिनु मेको गाथ ङा पिप अकीश तशा थाम्‍पा हिंमाक्‍त। \v 13 मोपतीके मेकोमी मेको आन ङोंइती आ निप्‍स ग्राइश्‍शो खोदेंशो दुम्‍खु पवा बाक्‍त। मेकोम ठेयब लाप्‍चोमी रेन्‍ना रेन्‍न नु आ राल आ गल शोक्रेम तोक्‍ना तोक्‍न बाक्‍माक्‍त। \em भजन संग्रह ३४:१\em* \v 14 मिनु अकीशमी आ गेय पाइब आन कली “एको मुर आ निप्‍स ग्राइश्‍शो बाक्‍त। एको कली मारदे आं बाक्‍तीक चाक्‍नी? \v 15 गो अरु निप्‍स ग्राइश्‍शो मुर माल्‍नुङा? गे मारदे एको कली आं ङोंइती हेंथे पपाइक्‍चा कली चाक्‍नी। मेको आं खिंमी बाक्‍ल, दे मिम्‍नीनी?” दे माइक्‍मी बाक्‍त। \c 22 \s1 दाऊद अदुल्‍लाम पुक्‍खीम बाक्‍शो \p \v 1 दाऊद मेकेर रे प्रोक्‍शा, अदुल्‍लाम ङा पुक्‍खीम लमाक्‍त। मिनु मेको आ लोक्‍ब नु आ खिं ङा मुर नेल्‍लेम मेको लोव़ नेंन्‍मे बाक्‍त। मिनु मेकोपुकी आ बाक्‍तीक जाक्‍दीम्‍मा बाक्‍त। \em भजन संग्रह ५७:१; यहोसु १५:३६\em* \v 2 श्‍येत जशो, जेर दुम्‍शो नु आन थुं मनुशो मुरपुकी मेको आ बाक्‍तीकेम जाक्‍मा बाक्‍त। मिनु दाऊद मेको आन कप्‍तान दुम्‍माक्‍त। मेकोपुकी ४ सहे खोइ बाक्‍मा बाक्‍त। \em न्‍यायाधीस ११:३\em* \p \v 3 मेकेर रे मेकोपुकी मोआब ङा मिस्पे लमा बाक्‍त। मिनु मोआब ङा पिप कली “परमप्रभुम आं पर्बम मार पाइ‍बा, मेको मतुइक्‍तु सम्‍म आं आंम आफ आस कली इन बाक्‍तीकेम बाक्‍चा गेने” देंमाक्‍त। \em २सामुएल ८:२; रूथ १:३\em* \v 4 दाऊदमी आ आम आफ आस कली मोआब ङा पिप नु वोदा बाक्‍त। मेको आ बोल्‍यो ख्रुइश्‍शा बाक्‍तीकेम बाक्‍ची ना सम्‍म आ आम आफ मोआब ङा पिप नु बाक्‍सा बाक्‍त। \v 5 मिनु परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब गादमी दाऊद कली “गे मेको बोल्‍यो ख्रुइश्‍शा बाक्‍तीकेम मबाक्‍कीन। रीब पा यहूदा रागी लने” देंमाक्‍त। मोपतीके दाऊद हेरेथ ङा ब्‍वाकीम लमाक्‍त। \em भजन संग्रह ६३:१\em* \s1 सावल नु नोब ङा चढ़ेब \p \v 6 मिनु सावलमी दाऊद नु आ मुरपुकी ते बाक्‍शो बाक्‍मा मेको नेना बाक्‍त। सावल गिबा ङा डांडाम बाक्‍शो, ठेयब रवा आ पुंम, गुइम तूतीक शे‍शा बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेको आ गेय पाइब नेल्‍ल आ एर ओंथ राप्‍शा बाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 7 मिनु सावलमी आ एर ओंथ बाक्‍शो मुर आन कली “गे बेन्‍यामीन आ थर ङा मुर, आं लोव़ नेनीन। मार, येस्‍से आ तौमी नेल्‍ल इन कली रू नु अङगुर रू गेबा कों? नेल्‍ल इन कली सहे का ङा नु हजार का लडाइ पाइब मुर आन कप्‍तान सेल्‍बा कों, दे आस पाइ‍नीनी? \v 8 मोपतीके गे नेल्‍लेम आं कली मरिम्‍शो पशो बाक्‍तीनी। इन दातेमी सुइम आं कली आं तौ नु येस्‍से आ तौ कबल पमुशो मशेंदीनी। सुइम आं कली आं तौमीन आं गेय पाइब कली जोंब पोक्शा, आं कली बाप्‍पाइश्‍शो लोव़ मशेंदीनी” देंमाक्‍त। \em १सामुएल १८:३\em* \v 9 मिनु सावल आ गेय पाइब नु राप्‍शा बाक्‍शो एदोम ङा दोएगमी “गो येस्‍से आ तौ कली नोब ङा अहीतुब आ तौ अहीमेलेक आ बाक्‍तीकेम जाक्‍शो ताता। \em भजन संग्रह ५२:२; १सामुएल २१:१-१०\em* \v 10 अहीमेलेकम दाऊद आ पर्बम परमप्रभु यावे कली पुंइतु। मेको नोले जचा थोव़क नु पलिस्‍ती गोल्‍याथ आ तरवार यो मेको कली गेप्‍तु” देंमाक्‍त। \p \v 11 मिनु सावलमी नोब ङा चढ़ेब अहीतुब आ तौ अहीमेलेक नु नोबम बाक्‍ब आ खिं ङा चढ़ेब नेल्‍ल आन कली ब्रथ सोइक्‍तीमी बाक्‍त। मिनु मेको नेल्‍ल पिप आ ङोंइती जाक्‍मा बाक्‍त। \v 12 मिनु सावलम “ए अहीतुब आ तौ नेनो” देंमाक्‍त। मिनु मेकोमी “दुम्‍ब, आं प्रभु” देंमाक्‍त। \v 13 मिनु सावलम मेको कली “गे नु येस्‍से आ तौमी आं पर्बम मारदे मरिम्‍शो पसी? गे मेको कली शोब्‍ले नु तरवार गेप्‍तीवी। मेको आ पर्बम परमप्रभु नु पुंइतीवी। मेको आं पर्बम मरिम्‍शो पचा कली ठीक दुम्‍शो बाक्‍ब। मुल आं कली बाप्‍शा बाक्‍चा कली मोदेंशो पाइतीनी” देंमाक्‍त। \v 14 मिनु अहीमेलेकमी “इन गेय पाइब नेल्‍लेमी थमा सुइक्‍चा पुंइसीशो इन चांइवा, इन गेय पाइब दुम्‍शो, इन खिंम मान पाइक्‍चा पुंइसीब दाऊद बाक्‍ब। \em १सामुएल १८:२२,२७\em* \v 15 मोदेंशो मुर आ पर्बम परमप्रभु नु ङोंइती ङा खेयप सल्‍ला पुंइशा, मार मरिम्‍शो पङा ङा? मोदेंशो लोव़ आं रे ङोन बाक्‍ल। गो नु आं खिं ङा मुर आन कली दोस मगेकी। मारदे हना, गो एको आ पर्बम मारेइ मतुइश्‍शो बाक्‍नीकी” देंमाक्‍त। \v 16 मिनु पिपम “अहीमेलेक गे थमा पा साइक्‍चा पुंइसीनेवे। गे नु इ खिं ङा मुर नेल्‍ल साइक्‍चा पुंइसीनीम” देंमाक्‍त। \v 17 मिनु सावलम आ नेक्‍था उइ राप्‍शा बाक्‍शो आ कली खाल पाइब कली “लशा परमप्रभु यावे कली चढ़ेब आन कली सतो। मारदे हना, मेकोपुकी दाऊद नु गारशो बाक्‍नीम। मेकोपुकीमी दाऊद प्रोक्‍शो बाक्‍ब, दे तुइश्‍शा यो, आं कली मशेंदीमी” देंमाक्‍त। तन्‍न पिप कली खाल पाइबपुकीमी परमप्रभु यावे कली चढ़ेब आन कली साइक्‍चा थुं मपामे बाक्‍त। \v 18 मोपतीके पिपम एदोम ङा दोएग कली “ए दोएग लशा चढ़ेब आन कली सतो” देंमाक्‍त। मिनु दोएग लशा, चढ़ेब आन कली सदा बाक्‍त। मिनु मेकोमी मेको नाक्‍ती ८५ जना निसाफ पतीक ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो झोला फेक्‍शो मुर आन कली साइक्‍मी बाक्‍त। \v 19 सावलमी चढ़ेब आन सहर नोब ङा वोंइश मुर, मीश मुर, आलपुकी, ब्‍यफ गधा नु भेडा नेल्‍ल आन कली तरवारमी क्‍योरशा साइक्‍मी बाक्‍त। \em १सामुएल २१:२\em* \p \v 20 अहीतुब आ तौ अहीमेलेक आ तौ का अबीयाथार चहिं प्रोक्‍शा दाऊद आ बाक्‍तीक जाक्‍दीम्‍माक्‍त। \em १सामुएल २३:६; मर्कूस २:२६\em* \v 21 मिनु अबीयाथारमी सावलम दोपा परमप्रभु यावे कली चढ़ेब आन कली सदा, मेको नेल्‍ल दाऊद कली शेंदा बाक्‍त। \v 22 मिनु दाऊदमी अबीयाथार कली “मेको नाक्‍ती एदोम ङा दोएग मेकेर बाक्‍त। मेकोम सावल कली शेंब, दे गो तुइश्‍शो नङ। इ आफ नु आ खिं ङा मुर नेल्‍ल आन कली साइक्‍पाइक्‍ब दोस ताइब गो दुम्‍ती। \em १सामुएल २२:९\em* \v 23 गे एक गो नु बाक्‍को। महिनो। इ कली साइक्‍चा माल्‍बम आं कली साइक्‍चा माल्‍शो बाक्‍ब। गे गो नु मारेइ मदुम्‍थु बाक्‍नेवे” दे मदा बाक्‍त। \em १राजा २:२६-२७\em* \c 23 \s1 दाऊद सावल रे पा प्रोक्‍शो \p \v 1 मुरपुकीम दाऊद कली “पलिस्‍तीपुकीम कैलाह नु लडाइ पा अन्‍न वोइक्‍तीक रोइक्‍ना रोइक्‍न बाक्नीम” देंमा बाक्‍त। \em यहोसु १५:४४\em* \v 2 मिनु दाऊदम परमप्रभु यावे कली “गो लशा पलिस्‍तीपुकी नु लडाइ पङ देय मपङ” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेम “लशा, मेको आन कली लडाइ तोव़मी कैलाह कली प्रोनो” देंमाक्‍त। \v 3 तन्‍न दाऊद आ मुरपुकीम मेको कली “गो यहूदा रागीम बाक्‍शा ला यो हिंनीकी। कैलाह ङा पलिस्‍तीपुकी नु लडाइ पाइतय हना, मेको क्‍येङा शुश हिंनीकी” देंमा बाक्‍त। \v 4 मिनु लेंशा दाऊदमी परमप्रभु यावे कली हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेमी “कैलाहम लावो। गो पलिस्‍ती आन कली इन गुइमी गेनुङ” देंमाक्‍त। \v 5 मोपतीके दाऊद नु आ मुरपुकी कैलाहम लमा बाक्‍त। मिनु पलिस्‍तीपुकी नु लडाइ पामे बाक्‍त। मेकोपुकीम मेको आन बी ब्‍यफ रोइक्‍तमे बाक्‍त। मेको आन कली मरिम्‍शो पा फ्रूमे बाक्‍त। मिनु कैलाह ङा मुर आन कली प्रोन्‍मे बाक्‍त। \em १सामुएल २२:२०; न्‍यायाधीस ८:२७\em* \p \v 6 अहीमेलेक आ तौ अबीयाथार दाऊद आ बाक्‍तीक, कैलाह सहर प्रोक्‍मेनु, निसाफ पतीक ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो झोला यो लाइश्‍शा लशो बाक्‍माक्‍त। \v 7 दाऊद कैलाह ओव़शो बाक्‍ब, दे का निक्‍शी मुरुमी सावल कली शेंदमे बाक्‍त। मिनु सावलमी “परमप्रभुम मेको कली आं गुइमी गेशो बाक्‍ब। मारदे हना मेको गारो हिरशो, आग्‍लो पाइश्‍शो, सहरम ओव़शो बाक्‍ब” दे मिम्‍ता बाक्‍त। \v 8 सावलम आ लडाइ पाइब नेल्‍ल आन कली कैलाहम लडाइ पा दाऊद नु आ मुर आन कली एर ओंथ रे पुम्‍चा नम, दे हुकुम पवा बाक्‍त। \v 9 मिनु दाऊदमी आंम पर्बम मरिम्‍शो पचा चिक्‍शो तुइक्‍ता बाक्‍त। मिनु मेकोमी अबीयाथार चढ़ेब कली “निसाफ पतीक ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो झोला चाक्‍को” दे मदा बाक्‍त। \em १सामुएल ३०:७-८\em* \v 10 मिनु नोले मेकोमी “परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभु सावल कैलाहम जाक्‍शा, आं पर्बम एको सहर खतम पोक्‍चशो बाक्‍ब, देंशो लोव़ इन गेय पाइबम नेंशो बाक्‍नुङ। \v 11 मार, कैलाह सहरम बाक्‍ब मुरपुकीमी आं कली मेको आ गुइम गेनीमी? मार आं नेंशो खोदेंशो पा सावल एक जाक्‍बा? परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभु, इन गेय पाइब कली शेंदीन” देंमाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेम “थमा पा मेको एक जाक्‍ब” देंमाक्‍त। \v 12 मिनु दाऊदमी “मार कैलाह ङा मुरपुकीमी गो नु आं मुर आन कली सावल आ गुइम गेनीमी?” देंमाक्‍त। मिनु परमप्रभु यावेम “मो पाइ‍नीम” देंमाक्‍त। \v 13 मिनु दाऊदमी आ ६ सहे खोइ मुर लाइश्‍शा, कैलाह रे गाक्‍माक्‍त। मिनु तेइ तेइ हिरना हिरन बाक्‍मा बाक्‍त। दाऊद कैलाह रे प्रोक्‍त, देंशो लोव़ नेंशा, सावल लेम्‍माक्‍त। \v 14 दाऊद जीफ ङा पहाड ङा गोरशो रागीमी बोल्‍यो ख्रुइश्‍शा बाक्‍तीकेमी ख्रुइश्‍शा बाक्‍माक्‍त। सावल मेको कली नाक्‍त किंत किंत माल्‍शा गाक्‍बाक्‍माक्‍त। तन्‍न परमप्रभुम दाऊद कली मेको आ गुइमी मगेवा बाक्‍त। \p \v 15 दाऊद जीफ ङा गोरशो रागी ङा होरेशम बाक्‍मेनु, सावलम थमा पा आ कली साइक्‍चा कली ग्रूशा पिशो बाक्‍ब, दे तुइक्‍ता बाक्‍त। \v 16 मिनु सावल आ तौ योनाथन दाऊद आ बाक्‍तीक होरेश जाक्‍दीम्‍माक्‍त। मिनु मेको कली परमप्रभु आ नेंमी आ थुं बारपदा बाक्‍त। \v 17 मेकोमी “गे महिनीन। गे आं आफ आ गुइ रे मबेक्‍नीनी। मेकोम इन कली मथिप्‍ब। गे इस्राएल ङा पिप दुम्‍नीनी। गो इन दी ङा दुम्‍नुङ। मेको लोव़ आं आफोम तुइश्‍शो बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \em १सामुएल २०:३०-३१; १सामुएल २४:२१\em* \v 18 मिनु नोले मेको निक्‍शीमी परमप्रभु यावे आ ङोंइती कबल पाम्‍से बाक्‍त। मिनु दाऊद होरेशम बाक्‍माक्‍त। योनाथन चहिं आ खिं लेम्‍माक्‍त। \em १सामुएल १८:३\em* \p \v 19 मिनु जीफ ङा मुरपुकीम सावल गिबाम बाक्‍मेनु “दाऊद आंइ दाते ङा बोल्‍यो ख्रुइश्‍शा बाक्‍तीक होरेशम बाक्‍ब। मेको हाकीलाह डांडा रे येशीमोन आ दक्‍खिन गे बाक्‍ब। \em १सामुएल २६:१; भजन संग्रह ५४:२\em* \v 20 मुल गे गेना ब्रुप्‍चा दाक्‍नीनी, मेना ब्रुपीन। मिनु गो मेको कली इन गुइम गेनीकी” दे लोव़ पामे बाक्‍त। \v 21 मिनु सावलमी “थमा पा परमप्रभु यावेम इन कली आसीक गेवल। मारदे हना गो आं कली शिशी पाइतीनी। \v 22 मुल लशा, चिनु रु‍पीन। मिनु मेको ते बाक्‍मे? मेको कली सुम तवा तुइक्‍तीन। मेको मुर आन मिक्‍च सिल्‍ब बाक्‍ब। \v 23 मेको तेको ख्रुइक्‍तीकेम बाक्‍मे, रिम्‍शो पा रु‍पीन। मिनु आं बाक्‍तीक जाक्‍शा शेंदीनी। मिनु गो गेपुकी नु लाइ‍नुङ। मेको एको रागीम बाक्‍त हना, गो यहूदा आ खिं खिं ङा मुर आन दाते रे माल्‍शा ग्रुंइनुङ” देंमाक्‍त। \p \v 24 मिनु मेकोपुकी रीब पा सावल क्‍येङा ङोंइती जीफ गे लमा बाक्‍त। दाऊद नु आ मुर चहिं अराबाह ङा माओनम बाक्‍मा बाक्‍त। मेको येशीमोन आ दक्‍खिन गे ङा गोरशो रागीम बाक्‍ब। \em यहोसु १५:५५\em* \v 25 सावल आ मुरपुकी नु मेको आन कली माल्‍थ गाक्‍माक्‍त। दाऊदम मेको लोव़ नेंशा, रोंगु लुक्‍च लशा, माओन ङा गोरशो रागीम बाक्‍मा बाक्‍त। \v 26 सावल मेको डांडामी लमाक्‍त। दाऊद नु आ मुर मेको डांडा आ अर्को पटटी बाक्‍मा बाक्‍त। दाऊद नु आ मुरपुकी प्रोक्‍चा माल्‍ना माल्‍न बाक्‍मा बाक्‍त। सावल नु मेको आ नोले खोइक्‍बपुकीम चहिं मेको आन कली ग्‍याइक्‍चा कली आन नेक्‍था जाक्‍दीम्‍मा बाक्‍त। \v 27 मिनु लोव़ कुरब मुर का सावल आ बाक्‍तीक जाक्‍शा “रीब पा जाक्‍कीन। मारदे हना पलिस्‍तीपुकीम इन रागीम मारेइ मारेइ रोइक्‍ना रोइक्‍न श्‍येत गेशो बाक्‍नीम” देंमाक्‍त। \v 28 मोपतीके सावल, दाऊद कली खेदा पचा प्रोंइशा, पलिस्‍तीपुकी नु लडाइ पथ लेम्‍माक्‍त। मोपतीके मेको कली “प्रोक्‍पाइक्‍ब रोंगु” देंनीम। \v 29 मेको नोले दाऊद डांडा ङोइश्‍शा एन-गेदी ङा बोल्‍यो ख्रुइश्‍शा बाक्‍तीक मेर बाक्‍माक्‍त। \c 24 \s1 दाऊद एन-गेदी ङा पुक्‍खीम बाक्‍शो \p \v 1 मिनु सावल पलिस्‍ती आन कली खेदा पा लेम्‍मेनु, मुरपुकीमी मेको कली “दाऊद एन-गेदी ङा गोरशो रागीम बाक्‍ब” दे लोव़ पामे बाक्‍त। \em यहोसु १५:६२\em* \v 2 मिनु सावलमी इ‍स्राएल रे योव़शो हजार सां मुर लाइश्‍शा, दाऊद कली रोको‍श आन रोंग गे मला बाक्‍त। \v 3 मेको लांमी भेडा योव़बपुकी बाक्‍मा बाक्‍त। मेको आ नेक्‍था पुक्‍खी का यो बाक्‍माक्‍त। मिनु सावल मेको आगा ङाइक्‍चा कली ओव़माक्‍त। मेको पुक्‍खी आ नेल्‍ल क्‍येङा आगाम दाऊद नु आ मुरपुकी ख्रुइश्‍शा बाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 4 मिनु दाऊद आ मुरपुकीम “परमप्रभु यावेम देंशो खोदेंशो पा इन जोरी सत्रु कली इन गुइमी गेतीक नाक्‍त मुलाक्‍त बाक्‍ब। एको कली मार पचा दाक्‍नीनी मेको पने चाप्‍नीनी” देंमा बाक्‍त। मिनु दाऊद सिक्‍सी पा लशा, सावल आ वा आ सुर का रिक्‍गा बाक्‍त। \em भजन संग्रह १४२:१\em* \v 5 मोपा रिक्‍गा नोले “ला गो पिप आ वा रिक्‍‍ता” दे इच्‍का हिंमाक्‍त। \v 6 मिनु दाऊदम आ मुर आन कली “गो आं ठेयब मुर, परमप्रभु यावेम तेल लुक्‍शो मुर कली मारेइ मपाइ‍नुङ। गो मेको कली मसाइक्‍नुङ। मारदे हना मेको परमप्रभु यावे आ तेल लुक्‍शो मुर बाक्‍ब” देंमाक्‍त। \v 7 मोपा दाऊदम आ मुर आन कली हुइश्‍शा, सावल कली मारेइ पाइक्‍चा मगेमी बाक्‍त। मिनु सावल बोक्‍शा, पुक्‍खी रे आ लां खोदा बाक्‍त। \em १सामुएल १:३४\em* \p \v 8 मेको नोले दाऊद यो पुक्‍खी रे लाङगा ग्रूमाक्‍त। मिनु सावल कली “आं प्रभु, आं पिप” दे ब्रेत्‍ता बाक्‍त। मिनु सावल आ नोले लेश्‍शा कोव़ङा बाक्‍त। मिनु दाऊद बाप्‍शा खुम्‍की पा सेउ पवा बाक्‍त। \v 9 मिनु दाऊदमी “गे मारदे आं पर्बम मुर आन लोव़ नेंनीनी? गो इन कली मरिम्‍शो पाइब, दे थमा सुइक्‍नीनी? \v 10 मुलाक्‍त गेन तुइक्‍ताक्‍नी। मुलाक्‍त पुक्‍खी आगाम परमप्रभु यावेमी इन कली आं गुइम गेशो बाक्‍त। का निक्‍शीम ‘इन कली साइक्‍चा’ थुं पाम्‍तेक्‍म। तन्‍न गो इन कली प्रोंइशा सोइक्‍ताक्‍ङ। मिनु गो ‘आं प्रभु, इन कली मसाइक्‍नुङ। मारदे हना मेको परमप्रभु यावे आ तेल लुक्‍शो मुर बाक्‍ब’ देंती। \v 11 कोव़ङीन, आं आफ एको आं गुइम बाक्‍शो वा कोव़ङीन। गो एको रिक्‍ता, तन्‍न इन कली मसदु। मोपतीके गे रु‍पीन। गो इन कली श्‍येत गेचा नु साइक्‍चा ममिम्‍तु। गो इन कली मारेइ पाप मपङ। मो हना यो गे आं कली साइक्‍चा दाक्‍नीनी। \v 12 परमप्रभु यावेम इस दातेम निसाफ पवल। मेकोमी आं पर्बम इन कली क्‍येक्‍क लेत्‍ताक्‍व हना यो, गो इन कली मारेइ मपाइ‍‍नुङ। \v 13 साइ ङोंइती ङा लोव़मी ‘मरिम्‍शोमी मरिम्‍शोन जाक्ब’ देंशो बाक्‍ब। मो हना यो गो आं गुइ इन पर्बम मक्‍युक्‍नुङ। \em रोमी १२:१९; १ पत्रुस २:२३\em* \v 14 इस्राएल ङा पिप सु का आ पर्बम बोक्‍शो बाक्‍बा? गे सु कली खेदा पना पन बाक्‍नीनी? बेक्‍शो कुचुम, चुक्‍बे का कली खेदा पाइनीनी? \v 15 परमप्रभु यावे निसाफ पाइब बाक्‍ब। मिनु मेकोमी इस दातेम निसाफ पवल। परमप्रभु यावेम कोव़ङल। आं परमप्रभु यावेम आं कली इन गुइ रे प्रोंइब” देंमाक्‍त। \p \v 16 मिनु दाऊद ब्‍वाक्‍ने थुमा नोले, सावलम “मार, मेको इ सेंदा बाक्‍ब, आं तौ दाऊद?” देंशा, ङाक्‍माक्‍त। \v 17 मिनु मेकोमी दाऊद कली “गे आं क्‍येङा ठीक पाइब मुर बाक्‍नेवे। गे आं कली रिम्‍शो पाप्‍तीवी। गो चहिं इ कली मरिम्‍शो पाता। \v 18 मुलाक्‍त गे आं कली रिम्‍शो पाप्‍तीवी। परमप्रभु यावेमी मुलाक्‍त आं कली इ गुइम गेप्‍तु। तन्‍न गे आं कली मसाइय्‍यी। \v 19 सुइमी आंम जोरी सत्रु आन कली थिश्‍शा, रिम्‍शो पा लचा मगेब। मोपतीके मुलाक्‍त इ पशो गेय आ पर्बम परमप्रभु यावेम इ कली इनाम गेवल। \v 20 मुल गो थमा पा तुइक्‍ताक्‍ङ गे पिप दुम्‍नेवे। इ पालाम इस्राएलम थम रिम्‍शो दुम्‍ब। \v 21 मोपतीके परमप्रभु यावे आ नेंम आं खिं ङा मुर आन कली, आं चच युइ आन कली खतम मपाइ‍नुङ। आं नें आं आफ आ खिं रे मक्‍याम्‍नुङ, दे कसम जावो” देंमाक्‍त। \em १सामुएल २३:१७\em* \v 22 मिनु दाऊदमी सावल नु कसम जवा बाक्‍त। मिनु सावल आ खिं लेम्‍माक्‍त। दाऊद नु आ मुरपुकी चहिं आन बोल्‍यो ख्रुइश्‍शा बाक्‍तीक पुक्‍खीम लेम्‍मा बाक्‍त। \c 25 \s1 सामुएल बेक्‍शो \p \v 1 मिनु सामुएल बेक्‍माक्‍त। मिनु इस्राएली नेल्‍ल बुक्‍शा, मेको आ पर्बम रोंका पामे बाक्‍त। मेको कली आ खिं रामाह उइ थिम्‍मे बाक्‍त। मेको नोले दाऊद पारान ङा गोरशो रागीम ब्रुम्‍माक्‍त। \em १सामुएल २८:३\em* \s1 दाऊद, नाबाल नु अबीगेल \p \v 2 माओनमी कारमेल ङा मुर का बाक्‍माक्‍त। मेको शुश शोंप पाइश्‍शो मुर बाक्‍माक्‍त। मेको के हजार सां भेडा नु हजार का क्‍यारश बाक्‍मा बाक्‍त। मेको कारमेलम आ भेडा आन ऊन प्रेक्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em यहोसु १५:५५\em* \v 3 मेको आ नें नाबाल बाक्‍माक्‍त। आ मीश आ नें अबीगेल बाक्‍माक्‍त। अबीगेल दारशो नु निप्‍स पाइश्‍शो मीश मुर बाक्‍माक्‍त। मेको आ वोंइश, कालेब आ चच युइ, खकटा थुं पाइश्‍शो मरिम्‍शो पाइब बाक्‍माक्‍त। \v 4 दाऊदमी गोरशो रागीम “नाबालमी आ भेडा आन ऊन प्रेक्‍शो बाक्‍ब” देंशो लोव़ नेना बाक्‍त। \v 5 मिनु दाऊदमी आ १० ठिटा मुर आन कली “कारमेल लने। मिनु नाबाल कली ग्रुमीन। मिनु मेको कली आं नेंमी ‘रिम्‍शो बाक्‍कीन’ मतीन। \v 6 मिनु मार देनीन देंशा हना ‘इन थुं नांइसेक्‍ल। इन खिं ङा मुर थुं नाइश्‍शा बाक्‍चा तामेक्‍ल। गे नु बाक्‍ब नेल्‍ले थुं नाइश्‍शा बाक्‍मल। \v 7 गे नु भेडा आ ऊन प्रेक्‍ब मुर बाक्‍नीम, देंशो लोव़ नेंता। इन भेडा योव़बपुकी गो नु बाक्‍शो बाक्‍तेक्‍म। मिनु गो मेको आन कली मारेइ मरिम्‍शो मपक। मेकोपुकी कारमेलम बाक्‍मानु, मेको आन के मारेइ मजाम। \v 8 इन ठिटा आन कली हिल्‍लो पने। मिनु मेकोपुकीम इन कली शेंनीम। मोपतीके आं मुर आन कली रिम्‍शो पा शिशी पा ब्रने। मारदे हना मुलाक्‍त चाड का बाक्‍ब। इन गेय पाइब नु इन तौ दाऊद कली मार गेने चाप्‍नीनी मेको गेने’ देंत, दे मतीन” देंमाक्‍त। \v 9 मिनु दाऊद आ ठिटा मुरपुकी ल‍शा, नाबाल कली दाऊद आ नेंमी मेको लोव़ नेल्‍ल मदमे बाक्‍त। मिनु रिम्‍तमे बाक्‍त। \v 10 तन्‍न नाबालमी दाऊद आ मुर आन कली “दाऊद माइश्‍शो सु बाक्‍बा? येस्‍से आ तौ बाक्‍बा? सिनाक्‍त मुलाक्‍ती आन होव़प रे प्रोक्‍शो वाइल शुश बाक्‍नीम। \v 11 आं शोब्‍ले, आं ब्‍वाक्‍कु नु ऊन प्रेक्‍ब आन कली सेल्‍शो श्‍ये लाइश्‍शा, मतुइश्‍शो मुर आन कली गेनुङा?” दे माइक्‍मी बाक्‍त। \v 12 मिनु दाऊद आ ठिटा मुरपुकी लेश्‍शा, जाक्‍दीश्‍शा, दाऊद कली मेको लोव़ नेल्‍ल शेंदमे बाक्‍त। \v 13 मिनु दाऊदम आ मुर आन कली “नेल्‍लेमी आंम आंम तरवार पिम्‍सीन” देंमाक्‍त। दाऊदमी यो आ तरवार पिम्‍से बाक्‍त। मिनु ४ सहे जना खोइ मुर दाऊद आ नोले खोदमे बाक्‍त। सहे निक्‍शी मुर चहिं मार मार खाल पचा कली मेक उइ बाक्‍मा बाक्‍त। \p \v 14 मिनु नाबाल आ ठिटा मुर कामी नाबाल आ मीश अबीगेल कली “दाऊदम गोरशो रागी रे आ मुर आन कली आंइ होव़प कली मान पा, मार मार पुंइथ सोइश्‍शो बाक्‍त। तन्‍न आंइ होव़पमी मेको आन कली हुइक्‍ताक्‍व। \v 15 मेको मुरपुकीम आंइ कली रिम्‍शो पशो नम। आंइ कली मारेइ श्‍येत मगेम। गोपुकी मेकोपुकी नु ब्‍वाकीम नाक्‍दो नाक्‍ती एर ओंथ पकानु, आंइ के मारेइ मजाम। \v 16 गो आंइ भेडा योव़दीकानु, मेकोपुकी नाक्‍दो नाक्‍ती आंइ एर ओंथ गारो खोदेंशो पा बाक्‍तेक्‍म। \v 17 गे मार पचा माल्‍नीनी मेको रिम्‍शो पा मिम्‍तीन। मारदे हना, आंइ होव़प नु आ खिं थमा पा खतम दुम्‍ब। आंइ होव़प थम मरिम्‍शो बाक्‍ब। मेको नु लोव़ पने सुइ मचाप्‍ब” देंमाक्‍त। \p \v 18 मोपतीके अबीगेलम रीब पा सहे निक्‍शी शोब्‍ले, थैलो निक्‍शी अङगुर शांबु, क्‍योरशा ठीक सेल्‍शो ५ ओटा भेडा, ५ एफाह तांब्रा, सहे का सोव़पाइश्‍शो अङगुर के शोब्‍ले नु सहे निक्‍शी सोव़पाइश्‍शो फोव़शी गेडा के शोब्‍ले ठीक पा गधा आन कली कुरपदा बाक्‍त। \em एफाह का ७ लिटर खोदेंशो पा रीब।\em* \v 19 मिनु मेकोमी आ ठिटा गेय पाइब आन कली “गे आं ङोंइती लने। गो इन नोले पीनुङ” माइक्‍मी बाक्‍त। तन्‍न आ वोंइश नाबाल कली मेको मशेंदा बाक्‍त। \v 20 मिनु मेको डांडाम फारतीक रे गधा लना लन बाक्‍मानु, दाऊद नु आ मुरपुकी मेको आन गे लुक्‍च ब्रुम्‍ना ब्रुम्‍न बाक्‍मा बाक्‍त। मिनु अबीगेलमी मेको आन कली ग्रुमा बाक्‍त। \v 21 मिनु दाऊदमी “गोरशो रागीम मारेइ मजाम्‍चा ङा पा, मेको मुर आ मार मार खाल पशो मोशा दुम्‍त। मेकोम आ कली रिम्‍शो पाइश्‍शो आ पा ङा, आं कली मरिम्‍शो पाइक्‍ती” देंमाक्‍त। \v 22 मिनु दाऊदमी “दीसा सुनी सम्‍म गो मेको आ खिं ङा वोंइश मुर नेल्‍ल मसाइक्‍ताक्‍मी हना, परमप्रभुम आं कली मोन पवल” दे कसम जवा बाक्‍त। \p \v 23 मिनु अबीगेलमी दाऊद कली तशा, आ गधा रे फ्रु तोइश्‍शा, दाऊद आ ङोंइती बाम्‍माक्‍त। \v 24 मेको आ खोइलीम बाप्‍शा “आ प्रभु, दोस ताइब गो नङ। इन वाइलीम कली ब्‍वाक्‍चा गेने। आं लोव़ नेनीन। \v 25 आ प्रभु, मेको शोर गाक्‍शो मुर आ पर्बम मगाइक्‍तीन। मेको आ नें दोपा नाबाल बाक्‍मे, मेको मो देंशोन बाक्‍ब। आ नें नाबाल बाक्‍ब। मिनु मेको मूर्ख बाक्‍ब। तन्‍न गो, इन गेय पाइबम, इन सोइश्‍शो ठिटा आन कली मतङमी। \p \v 26 आ प्रभु, परमप्रभु यावे ब्रोंइशा बाक्‍शो खोदेंशो पा नु इन ब्रोंइशा बाक्‍शो खोदेंशो पा, परमप्रभु यावेमी इन कली हुश ख्राक्‍श पोक्‍तीक नु क्‍येक्‍क लेत्‍तीक रे तेक्‍शो बाक्‍ब। इन जोरी सत्रु नु इन कली मरिम्‍शो पाइब नाबाल खोदेंशो दुम्‍मल। \v 27 मिनु इन गेय पाइबम, आ प्रभु, इन कली चाक्‍शो कोसेली इन नोले खोइक्‍ब ठिटा आन कली गेन। \v 28 इन गेय पाइब आ मरिम्‍शो पशो ङा आं कली माफ गेयीनी। परमप्रभु यावेमी आं प्रभु, इन खिं ङा मुर आन कली गेना हना यो रिम्‍शो पवल। मारदे हना गे परमप्रभु यावे आ पर्बम लडाइ पशो बाक्‍नीनी। गे बाक्‍नी सम्‍म इन कली मारेइ मरिम्‍शो मदुम्‍ब। \em २सामुएल ७:१६\em* \v 29 सुइ मुरुम इन कली खेदा पा साइक्‍चा माल्‍तु हना, परमप्रभु यावे, इन परमप्रभुमी इन कली कोव़ब। तन्‍न इन जोरी सत्रु आन कली चहिं हुरदम वोइश्‍शा ताइश्‍शो फुल्‍लु खोदेंशो पा ताइक्‍ब। \em भजन संग्रह ६९:२९\em* \v 30 परमप्रभु यावेम आं प्रभु, इन कली, आ देंशो खोदेंशो पा रिम्‍शो पाप्‍तु हना नु इन कली इस्राएल ङा सासन पाइब सेल्‍तु हना, \em २सामुएल ५:२\em* \v 31 गे मो हुश ख्राक्‍श पोक्‍तीक नु इन गाइश्‍शोमी मरिम्‍शो पशो आ पर्बम सुर्ता पचा ममाल्‍नीनी। इन थुं खाइक्‍पाइक्‍चा ममाल्नीनी। मिनु परमप्रभु यावेमी इन कली रिम्‍शो पाप्‍तु हना, इन गेय पाइब, आं कली यो मिम्‍तीन” देंमाक्‍त। \p \v 32 मिनु दाऊदमी अबीगेल कली “मुलाक्‍ती आं कली ग्रुम्‍पाइक्‍चा कली इन कली सोइक्‍ब परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभु ठेयब बाक्‍ल। \v 33 इन मिम्‍तीक रिम्‍शो बाक्‍ब। गे मुलाक्‍ती आं कली हुश ख्राक्‍श पोक्‍तीक नु क्‍येक्‍क लेत्‍तीक रे तेक्‍तीके आसीक राइनीनी। \v 34 मिनु परमप्रभु यावेम आं कली इ कली श्‍येत गेतीके रे तेक्‍शो बाक्‍ब। मारदे हना गे रीब पा आं कली ग्रुम्‍थ जाक्‍तीनी। मो मपशो ननी हना परमप्रभु यावे, इस्राएली आन परमप्रभु ब्रोंइशा बाक्‍शो खोदेंशो पा, सुनी सम्‍म नाबाल आ खिं ङा वोंइश मुर का सम्‍म यो मलीम वा” देंमाक्‍त। \v 35 मिनु दाऊदमी अबीगेलमी आ कली चाक्‍शो कोसेली ब्रवा बाक्‍त। मिनु “इन थुं नाइश्‍शा खिं लेतीन। गो इन लोव़ नेंशा बिस्‍साक्‍यी” देंमाक्‍त। \p \v 36 मिनु अबीगेल लेश्‍शा जाक्‍मेनु, नाबालमी आ खिंमी, पिपम खोदेंशो पा ठेयब भोज सेल्‍शा भोज पशो तवा बाक्‍त। नाबाल ग्‍येरसीशा शांबुम दुक्‍शा बाक्‍शो बाक्‍माक्‍त। मेको थाम्‍पा दुक्‍शा बाक्‍तीके आ मीशेमी सुनी सम्‍म रिम्‍शो मरिम्‍शो मारेइ शेंने मचबा बाक्‍त। \v 37 सुनी शांबुम प्रोना नोले आ मीशेमी लोव़ नेल्‍ल शेंदा बाक्‍त। मिनु मेको आ लुङगीर खाइश्‍शा, फुल्‍लु खोदेंशो दुम्‍माक्‍त। \v 38 मिनु १० नाक्‍त नोले परमप्रभु यावेमी मेको कली बेक्‍पदा बाक्‍त। \p \v 39 मिनु दाऊदम नाबाल बेक्‍शो लोव़ नेंशा मेकोमी “परमप्रभु यावे ठेयब बाक्‍ब। मारदे हना मेकोमी आं कली मरिम्‍शो पशो आ पर्बम नाबाल कली सजाइ गेप्‍तु। मिनु आ गेय पाइब, आं कली मरिम्‍शो पतीक रे तेक्‍ती। नाबाल आ मरिम्‍शो पशो आ पियामीन मोइक्‍तु” देंमाक्‍त। मिनु दाऊदमी अबीगेल कली आ मीश सेल्‍चा कली लोव़ पथ मुर सोइक्‍ता बाक्‍त। \v 40 मिनु दाऊद आ गेय पाइबपुकी अबीगेल आ बाक्‍तीक कारमेल लशा, मेको कली “दाऊदमी गे नु ग्युंबे पचा कली आंइ कली ब्रथ सोइक्‍ताक्‍व” देंमा बाक्‍त। \v 41 मिनु अबीगेल बोक्‍शा बाप्‍शा सेउ पा “गो इन गेय पाइब आन खोइल चिक्‍ब वाइलीम नङ” देंमाक्‍त। \v 42 मिनु अबीगेल रीब पा सासे बाक्‍त। गधा ङोइश्‍शा आ ५ जना गेय पाइब लाइश्‍शा लोव़ चाक्‍ब दाऊद आ मुरपुकी नु लमाक्‍त। मिनु मेको आ मीश दुम्‍माक्‍त। \em १सामुएल २७:३; १सामुएल ३०:५; २सामुएल ३:३\em* \p \v 43 दाऊदम मेको क्‍येङा ङोंइती येज्रेल ङा अहीनोआम कली यो ग्‍युं‍बे पशो बाक्‍माक्‍त। मिनु मेको निम्‍फा मेको आ मीश दुम्‍सा बाक्‍त। \v 44 मेना सावलमी आ तमी, दाऊद आ मीश मिकाल कली गाल्‍लीम ङा लाइश आ तौ पाल्‍ती कली गेवा बाक्‍त। \em २सामुएल ३:१४-१५\em* \c 26 \s1 दाऊदम सावल कली मसाइश्‍शो \p \v 1 मिनु जीफ ङा मुरपुकी सावल आ बाक्‍तीक गिबाम जाक्‍शा “दाऊद येशीमोन आ आइक्‍ची हाम हाकीलाह डांडाम ख्रुइश्‍शा बाक्‍शो बाक्‍ब” दे शेंदमे बाक्‍त। \em १सामुएल २३:१९-२४:२३; भजन संग्रह ५४:२\em* \v 2 मिनु सावलमी दाऊद कली माल्चा, दे हजार सां इस्राएल ङा योव़शो मुरपुकी लाइश्‍शा, रीब पा जीफ ङा गोरशो रागी गे लमाक्‍त। \v 3 येशीमोन आइक्‍ची हाम ङा हाकीलाह डांडा ङा लां आ नेक्‍था आन बाक्‍तीक सेल्‍मे बाक्‍त। मेना दाऊद चहिं गोरशो रागीमी बाक्‍माक्‍त। मिनु सावलम आ कली खेदा पचा कली गोरशो रागीम जाक्‍शो बाक्‍ब देंशो लोव़ नेंना चोटीन \v 4 दाऊदमी क्‍यारी पाइबपुकी सोइक्‍ता बाक्‍त। मिनु सावल आ बाक्‍तीके तुइश्‍शा लेम्‍मा बाक्‍त। \v 5 मिनु दाऊद सावल आ बाक्‍तीक गे लमाक्‍त। मिनु सावल नु आ लडाइ पाइब आन नेल्‍ल क्‍येङा ठेयब मुर, नेर आ तौ आब्‍नेर इप्‍शा बाक्‍शो थिदा बाक्‍त। आ मुर नेल्‍लेम एर ओंथ रे हिरतीकेमी सावल इप्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em १सामुएल १४:५०\em* \v 6 दाऊदमी हित्ती अहीमेलेक नु सेरूयाह आ तौ योआब आ लोक्‍ब अबीशै गे लेश्‍शा कोव़शा “सावल आ बाक्‍तीकेम गो नु सु लने चाप्‍बा” देंमाक्‍त। मिनु अबीशैमी “गो लाइ‍नुङ” देंमाक्‍त। \v 7 मिनु नाक्‍दो दाऊद नु अबीशै सावल आ बाक्‍तीकेम ओव़सा बाक्‍त। मिनु सावल आ मुर आन दातेमी आ तूतीक आ पिया गे ख्रुक्‍शा, इप्‍शो थित्से बाक्‍त। आब्‍नेर नु आ मुरपुकी चहिं सावल आ एर ओंथ हिरशा इप्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 8 मिनु अबीशैमी दाऊद कली “परमप्रभुम मुलाक्‍ती इन जोरी सत्रु आन कली इन गुइमी गेशो बाक्‍माक्‍त। तूतीकेम काले‍मीन खप सम्‍म ग्रुक्‍सीचा ङा पा आप्‍चा कली हुकुम गेयीनी। गो खेयप निक्‍शी आप्‍‍चा ममाल्‍ङल” देंमाक्‍त। \em २सामुएल १६:९\em* \v 9 तन्‍न दाऊदमी अबीशै कली “पिप कली साइक्‍चा ममिम्‍तो। परमप्रभु यावे आ तेल लुक्‍शो कली साइक्‍बपुकी सु चहिं सजाइ मतशो बाक्‍बा ङा?” देंमाक्‍त। \v 10 मिनु दाऊदमी लेंशा “परमप्रभु यावे ब्रोंइशा बाक्‍शो खोदेंशो पा, मेकोमीन मेको कली काबु साइक्‍ब कि आ बेक्‍ची नाक्‍त जाक्‍शा बेक्‍ब कि लडाइम लशा साइक्‍चा पुंइसीब। \em १सामुएल २४:१३\em* \v 11 गो परमप्रभु यावे आ तेल लुक्‍शो पिप कली गेनायो मरिम्‍शो मपाइनुङ। तन्‍न मुल मेको आ पिया गे ख्रुक्‍शो तूतीक नु आ ब्‍वाक्‍कु तूतीक ग्‍योंब कुरशा गाक्‍स” देंमाक्‍त। \v 12 मिनु दाऊदम मेको आ पिया आ नेक्‍था बाक्‍शो तूतीक नु आ ब्‍वाक्‍क तूतीक कुरशा गाक्‍सा बाक्‍त। सुइमी मेको आस कली मतामे बाक्‍त। मिनु सुइ मसेंसीमा बाक्‍त। मारदे हना परमप्रभु यावेम मेको आन कली मारेइ मतुइक्‍चा ङा पा निन्‍द्रा पपदा बाक्‍त। \em उत्‍पत्ती १५:१२\em* \p \v 13 मिनु दाऊद आइक्‍ची हाम लशा, डांडा ङोइश्‍शा मेको आन क्‍येङा ङोन राम्‍माक्‍त। \v 14 मिनु दाऊदम नेर आ तौ आब्‍नेर आ नें थिशा “ए आब्‍‍नेर, गे आं लोव़ लेत्‍ती” देंमाक्‍त। मिनु आब्‍नेरमी “गे पिप कली हुइश्‍शा लोव़ पाइब सु नवे” देंमाक्‍त। \v 15 मिनु दाऊदमी आब्‍नेर कली “मार गे मुर मनवे। मार इस्राएलमी अरु यो इ खोदेंशो मुर बाक्‍नीमी? गे मारदे इ प्रभु, पिप कली रिम्‍शो पा खाल मपवी? मारदे हना आं मुर का इ प्रभु, इ पिप कली साइक्‍चा कली मेकेर जाक्‍त। \v 16 इन पशो मरिम्‍शो बाक्‍ब। परमप्रभु यावे ब्रोंइशा बाक्‍शो खोदेंशो पा गे साइक्‍चा पुंइसीचा ङा बाक्‍नीनी। मारदे हना गे इन प्रभु कली खाल मपनी। परमप्रभु यावे आ तेल लुक्‍शो कली खाल मपनी। लो कोव़ङीन, मेको इन पिप आ पिया गे बाक्‍शो आ तूतीक नु ब्‍वाक्‍कु तूतीक ग्‍योंब ते बाक्‍म?” देंमाक्‍त। \v 17 मेना सावलमी दाऊद आ सेंदा नेंशा “आं तौ दाऊद, मेको इ सेंदा बाक्‍बा?” देंमाक्‍त। मिनु दाऊदमी “आं प्रभु, आं पिप, आं सेंदा बाक्‍ब” दे लोव़ लेत्‍ता बाक्‍त \v 18 मिनु दाऊदम “आं प्रभु, मारदे गे इन गेय पाइब, आं कली, खेदा पाइनीनी? गो मार पङा ङा? आं दोस मार बाक्‍बा? \v 19 मोपतीके आं प्रभु नु आं पिप, इन गेय पाइब, आं लोव़ नेनीन। परमप्रभु यावेमी इन कली आं कली खेदा पपाइक्‍चा कली पोक्‍शो बाक्‍त हना, मेकोमी चढ़ेतीक का ब्राइबा कों। तन्‍न बेक्‍शा लाइब मुरुम इन कली आं कली खेदा प‍चा कली पोक्‍शो बाक्‍त हना, मेको परमप्रभु यावे आ ङोंइती सराप रल। मारदे हना मेकोपुकीम मुलाक्‍त आं कली परमप्रभु यावे आ गेशो रू रे खेरशा ‘लावो, अरु देवी देवता आन कली सेउ पावो’ दे लोव़ पाम्तेक्‍म। \em उत्‍पत्ती ८:२१; ब्‍यवस्‍था ३२:९; २राजा ५:१७\em* \v 20 मोपतीके परमप्रभु यावे क्‍येङा ङोन आं हुश मशाइक्‍पतीन। मारदे हना इस्राएल ङा पिप चुक्‍बे का कली माल्‍थ ग्रूशो बाक्‍ब। मेको पहाडम थेल्‍मी सिखार ग्‍यारशो खोदेंशो दुम्‍त” दे सावल कली देंमाक्‍त। \p \v 21 मिनु सावलमी “गो मरिम्‍शो पाता। आं तौ दाऊद, लेश्‍शा जाक्‍को। मुलाक्‍ती गे आं कली ब्रोंइचा गेती मुल रे गो इ कली गेनायो श्‍येत मगेनुङ। गो मूर्ख दुम्‍ती। गो थमा पा मरिम्‍शो पाता” देंमाक्‍त। \v 22 मिनु दाऊदमी “पिप आ तूतीक एक बाक्‍ब। इन ठिटा मुर का कुशा लदल। \v 23 परमप्रभु यावेम ठीक पाइब नु थमा सुइक्‍चा पुंइसीब मुर आन कली इनाम गेब। मिनु मुलाक्‍ती परमप्रभु यावेमी इन कली आं गुइमी गेप्‍तु। तन्‍न गो परमप्रभु यावे आ तेल लुक्‍शो कली साइक्‍ने मबिस्‍सीङ। \v 24 दोपा मुलाक्‍त गो इन ब्रोंइतीक ठेयब मिम्‍तु, मोपा परमप्रभु यावेम आं ब्रोंइतीक कली ठेयब मिम्‍तल। मिनु आं कली हिंचा ङा श्‍येत नेल्‍ल रे प्रोंइ‍यील” देंमाक्‍त। \v 25 मिनु सावलमी दाऊद कली “आं तौ दाऊद, गे आसीक रवेल। गे शुश गेय पशा, नेल्‍ल रिम्‍शो पाइ‍नेवे। मिनु गे ग्रा‍नेवे” देंमाक्‍त। मिनु दाऊद आ लां खोदा बाक्‍त। सावल चहिं आ बाक्‍तीक मेर लेम्‍माक्‍त। \c 27 \s1 दाऊदमी बाक्‍तीक पुंइशो \p \v 1 दाऊदमी “काबु सावलम आं कली साइक्‍ब। मोपतीके पलिस्‍ती आन रागीम आं कली प्रोक्‍शा लचा रिम्‍शो दुम्‍ब। मिनु सावलमी इस्राएल आगामी आं कली माल्‍चा प्रोंइब। मिनु गो मेको आ गुइ रे ब्रोंइ‍नुङ” दे मिम्‍ता बाक्‍त। \em १सामुएल २३:२३\em* \v 2 मोपतीके दाऊद नु आ ६ सहे मुर रीब पा सांद लाक्‍शा, गाथ ङा पिप माओक आ तौ अकीश आ बाक्‍तीकेम लमा बाक्‍त। \em १सामुएल २१:११-१६\em* \v 3 दाऊद आ लडाइ पाइब मुर, मेको आन खिं ङा मुर नु दाऊद नु आ मीश निक्‍शी, येज्रेल ङा अहीनोआम नु कारमेल ङा बेक्‍शो नाबाल आ मीश अबीगेल गाथम अकीश नु बाक्‍मा बाक्‍त। \em १सामुएल २५:४०-४३\em* \v 4 दाऊद गाथम प्रोक्‍शा लत देंशो लोव़ मुरुमी सावल कली नेंपदमे बाक्‍त। मिनु मेकोम दाऊद कली माल्‍चा प्रोना बाक्‍त। \p \v 5 दाऊदम अकीश कली “गे आं कली शिशी पाइतीनी हना, आं कली इन रागी ङा तेकोइ सहरम बाक्‍चा गेयीनी। गो दोपा पिप नु पिप आ सहरम बाक्‍नुङा?” देंमाक्‍त। \v 6 मिनु मेको नाक्‍ती अकीशम मेको कली सिकलाग गेवा बाक्‍त। मोपतीके मुल सम्‍म सिकलाग यहूदा ङा पिप आन के बाक्‍ब। \em यहोसु १५:३१\em* \v 7 दाऊद पलिस्‍ती आन रागीम बर्स का ४ महिना सम्‍म बाक्‍माक्‍त। \p \v 8 दाऊद नु मेको आ मुरपुकी लडाइ पथ ग्रूमानु, गेशुरी, गिरजी अमालेकी आन मारेइ मारेइ रोइक्‍बाक्‍मा बाक्‍त। मारदे हना मेकोपुकी तेलाम रे शुर सम्‍म नु इजीप्‍त सम्‍म बाक्‍बाक्‍मा बाक्‍त। \v 9 दाऊदमी मेको आन रागीम मार मार रोइक्‍तानु, मेकेर ङा वोंइश मुर मीश मुर सुइ आन कली का यो मवोइक्‍थु साइक्‍बाक्‍माक्‍त। क्‍यारश भेडा, बी ब्‍यफ, गधा, दलओंठ वासी नेल्‍ल लाइश्‍शा अकीश आन बाक्‍तीक लेप्‍बाक्‍मा बाक्‍त। \v 10 मिनु अकीशमी मेको कली “मुलाक्‍त गे ते रोइक्‍तीनी” दे हिल्‍लो पाइ‍क्‍बाक्‍माक्‍त। मिनु मेकोमी “यहूदा रागी ङा नेगेब, येराहमेल आ मुर आन नेगेब नु केनी आन नेगेबम रोइक्‍ताक्‍क” देंबाक्‍माक्‍त। \v 11 दाऊदमी सेस मीश मुर वोंइश मुर आन कली गाथम मचाक्‍बाक्‍माक्‍त। मारदे हना मेको आन पशो गेय आ पर्बम दाऊद नु आ मुर आन कली मरिम्‍शो सेल्‍नीम, दे दाऊद हिंबाक्‍माक्‍त। पलिस्‍ती नु बाक्‍म सम्‍म मेकोम मोदेंशो पवा बाक्‍त। \v 12 अकीशम “दाऊदम आंम रागी इस्राएलमी मरिम्‍शो पतीके मेक बाक्‍चा मताइब। मोपतीके गेना हना यो आं मुर दुम्‍शा गो नु बाक्‍ब” दे मिम्‍शो बाक्‍माक्‍त। \c 28 \s1 लडाइ दुम्‍चशो \p \v 1 मेना पलिस्‍तीपुकीम इस्राएल नु लडाइ पचा, दे आन लडाइ पाइब मुर आन कली खुप्‍तमे बाक्‍त। मिनु अकीशम दाऊद कली “गे नु इ मुरपुकी लडाइ पचा कली गो नु लडाइ पतीकेम लचा माल्‍नीनी। देंशो लोव़ तुइश्‍शो बाक्‍ङे माइ” देंमाक्‍त। \v 2 मिनु दाऊदमी अकीश कली “दुम्‍ब इन गेय पाइ‍बम मार पने चाप्‍बा, मेको गे तुइक्‍नीनी” देंमाक्‍त। मिनु अकीशमी दाऊद कली “गो इ कली बाक्‍ङे सम्‍म आं कली खाल पाइब सेल्‍नन” देंमाक्‍त। \s1 सावल नु एन-डोर ङा मीश मुर \p \v 3 सामुएल बेक्‍ने थुम्‍शो बाक्‍माक्‍त। मिनु इस्राएली नेल्‍लेमी मेको आ पर्बम रोंका पा मेको कली मेको आ सहर रामाहम थिम्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। सावलमी बेक्‍शो मुर रे लोव़ पाइब नु लिंक्‍यु कोव़ब आन कली मेको रागी रे ग्रुंइने थुम्‍शो बाक्‍माक्‍त। \em १सामुएल २५:१; प्रस्‍थान २२:१७\em* \v 4 पलिस्‍तीपुकीमी नेल्‍ल क्‍येङा सक्ति पाइश्‍शो आन लडाइ पाइब आन कली ग्रुम्‍पाइश्‍शा, शुनेम सहरम आन बाक्‍तीक सेल्‍मे बाक्‍त। सावलम इस्राएली नेल्‍ल आन कली ग्रुम्‍पाइश्‍शा गिल्‍बोआम आन बाक्‍तीक सेल्‍शा बाक्‍मा बाक्‍त। \em यहोसु १९:१८\em* \v 5 मिनु सावल पलिस्‍ती आन नेल्‍ल क्‍येङा सक्ति पाइश्‍शो लडाइ पाइब कली तशा, थाम्‍पा हिंशा ख्रिंख्रि पवा बाक्‍त। \v 6 मिनु सावलम परमप्रभु यावे कली हिल्‍लो पवा बाक्‍त। तन्‍न परमप्रभु यावेम ङोमुम, ऊरीम नु परमप्रभु यावे आ लोव़ पाइब आन रे लोव़ मलेत्‍ता बाक्‍त। \em १सामुएल १४:४१; प्रस्‍थान २८:३०\em* \v 7 मोपतीके मेकोमी आ गेय पाइब आन कली “आं कली बेक्‍शो मुर नु लोव़ पाइब मीश मुर का मालीन। गो मेकेर लशा, मेको कली हिल्‍लो पाइ‍नुङ” देंमाक्‍त। मिनु “एन-डोरम मोदेंशो मीश मुर का बाक्‍ब” दे आ गेय पाइबपुकीमी देंमा बाक्‍त। \em लेवी १९:३१\em* \v 8 मिनु सावल अर्को वा फेक्‍शा, आ मुर निक्‍शी नु मेकेर लमाक्‍त। मिनु नाक्‍दो मेको मीश मुर आ बाक्‍तीक जाक्‍दीशा, मेको कली “आं कली मार दुम्‍बा बेक्‍शो मुर कली हिल्‍लो पा शेंदीनी। मिनु गो तेको बेक्‍शो मुर कली ब्रेत्‍चा देंनुङा, मेको कली ब्रेत्‍तीन” देंमाक्‍त। \v 9 मेको मीश मुरुम मेको कली “सावलम मार पवा मेको गे तुइक्‍नीनी। मेकोमी बेक्‍शो मुर नु लोव़ पाइब नु लिंक्‍यु कोव़ब नेल्‍ल कली रागी रे ग्रुंइशा खेरतु। मिनु गे मारदे आं कली साइक्पाइक्‍चा कली ओदेंशो गेय पपाइक्‍चा माल्‍नीनी?” देंमाक्‍त। \v 10 मिनु सावलमी परमप्रभु यावे आ नेंम कसम जशा, मेको कली “परमप्रभु यावे ब्रोंइशा बाक्‍शो खोदेंशो पा, गे एको गेय आ पर्बम मारेइ सजाइ मताइनीनी” देंमाक्‍त। \v 11 मिनु मेको मीश मुरुम “सु कली ब्रेत्‍चा” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु सावलमी “सामुएल कली ब्रेत्‍चा” देंमाक्‍त। \v 12 मिनु मेको मीश मुरुमी सामुएल कली तशा ठेयब सेंदा पा ग्रीशा सावल कली “गे आं कली मारदे मरिम्‍शो पवी? गे सावल बाक्‍ङे बाक्‍त” देंमाक्‍त। \v 13 मिनु पिपम मेको कली “महिनो। गे मार तवी” देंमाक्‍त। मिनु मेको मीश मुरुम “गो स्‍वर्ग ङा गेय पाइब खोदेंशो खप रे ग्रूशो ताता” देंमाक्‍त। \v 14 मिनु सावलमी “मेको दोदेंशो बाक्‍मे” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु मेकोमी “खूशो मुर का ग्रूशा कुत। मेकोमी दारशो वा फेक्‍शो बाक्‍त” देंमाक्‍त। मिनु सावलमी मेको सामुएल बाक्‍ब, दे तुइश्‍शा खुम्‍की पा बाप्‍शा सेउ पवा बाक्‍त। \p \v 15 मिनु सामुएलमी सावल कली “गे मारदे आं कली श्‍येत गेशा, ग्रुंइदीनी?” देंमाक्‍त। मिनु सावलमी “गो थम ठेयब श्‍येतम बाक्‍नुङ। पलिस्‍तीपुकीम आं कली लडाइ तो‍शो बाक्‍नीम। परमप्रभुम आं कली प्रोंइती। मेकोम आं कली आ लोव़ पाइब नु ङोमु रे लोव़ मलेत्‍ती। मोपतीके गो इन कली ‘मुल मार पचा माल्‍नुङा’ दे हिल्‍लो पचा कली ब्रेत्‍ताक्‍न्‍‍नी” देंमाक्‍त। \v 16 मिनु सामुएलमी “परमप्रभु यावेम इ कली प्रोंइशा, इ जोरी सत्रु दुम्‍शो बाक्‍ब, दे तुइश्‍शा यो, गे आं कली मारदे हिल्‍लो पयी। \v 17 परमप्रभु यावेम ङोंइती आं कली देंशो खोदेंशो पा पाप्‍तु। परमप्रभु यावेमी मेको राज्‍य इ गुइ रे लाइश्‍शा, इ नेक्‍था ङा मुर दाऊद कली गेशो बाक्‍ब। \em १सामुएल १५:२८\em* \v 18 मारदे हना गे परमप्रभु यावे आ देंशो मटिवी। अमालेकी आन पर्बम परमप्रभु यावे आ गाइश्‍शो गे मखबी। मोपतीके मेकोम मोदेंशो पाप्‍तु। \em १सामुएल १५:१८-१९; प्रस्‍थान १७:१४,१६\em* \v 19 मुल चिनु तेम्‍शा, परमप्रभु यावेमी इस्राएली नु इ कली पलिस्‍ती आन गुइमी गे‍ब। दीसा गे नु इ तौपुकी गो नु बाक्‍नीनी। परमप्रभु यावेमी इस्राएल ङा लडाइ पाइब नेल्‍ल आन कली पलिस्‍ती आन गुइमी गे‍ब” देंमाक्‍त। \em १सामुएल ३१:६\em* \p \v 20 मिनु सावल सामुएल आ लोव़ नेंशा हिंशा, आ थुं ग्‍येत्‍थ लुक्‍च दुम्‍शा, खपीम गोल्‍माक्‍त। मिनु नाक्‍त रे नाक्‍दो रे मारेइ मजतीके मेको आ बोल नेल्‍ल जाम्‍माक्‍त। \v 21 मिनु मेको मीश मुर सावल आ नेक्‍था लशा, सावल शुश हिंशो तशा, सावल कली “गो बेक्‍चा आ पर्बम महिंथु, इन देंशो टीता। \v 22 मोपतीके मुल गे आं लोव़ नेनीन। गो इन कली जचा थोव़क गेनुङ। बोल्‍यो दुम्‍शा इन लां गाक्चा कली मेको जने” देंमाक्‍त। \v 23 मिनु सावलमी “गो मजाइनुङ” देंमाक्‍त। तन्‍न आ गेय पाइबमी यो मेको मीश मुर आ देंशो लोव़मी लोव़ तेम्‍दा बाक्‍त। मिनु मेको आन देंशो लोव़ बिश्‍शा, खप रे बोक्‍शा, खाटम निस्‍से बाक्‍त। \v 24 मेको मीश मुर आ खिंमी दोम्‍शो बाछा का बाक्‍माक्‍त। मेको मीश मुरुम मेको बाछा क्‍योरशा क्‍येशा, फस निवा बाक्‍त। मिनु बोरब ओख्‍ती मसुप्‍शो शोब्‍ले चोवा बाक्‍त। \em प्रस्‍थान १२:३९\em* \v 25 मिनु मेकोमी, सावल नु आ गेय पाइब आन कली ख्रेत्‍तीमी बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीम मेको जशा ब्‍वशा मेको नाक्‍दोन गाक्‍मा बाक्‍त। \c 29 \s1 दाऊद पलिस्‍ती नु ब्राशो \p \v 1 पलिस्‍तीपुकीमी लडाइ पाइब आन कली अफेकम पुक्‍गमे बाक्‍त। इस्राएलीपुकीम चहिं येज्रेल ङा ब्‍वाक्‍कु बुक्‍तीकेम आन बाक्‍तीक सेल्‍मे बाक्‍त। \em १सामुएल ४:१; यहोसु १५:५३\em* \v 2 पलिस्‍ती आन ठेयब मुरुम आन नेल्‍ल क्‍येङा सक्ति पाइश्‍शो लडाइ पाइब आन कली सहे सहे नु हजार हजार ङा हुल पा कप्‍तान दुम्‍मा बाक्‍त। दाऊद नु आ मुरपुकी नोले ङा हुलमी अकीश नु गाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \em यहोसु १३:३\em* \v 3 मिनु पलिस्‍ती आन ठेयब मुरपुकीम “एको हिब्रूपुकी मारदे पिमा?” देंमा बाक्‍त। मिनु अकीशमी “एको इस्राएल ङा सावल आ गेय पाइब दाऊद बाक्‍ब। एको गो नु बर्स का क्‍येङा यो शुश बाक्‍त। एको गो नु बाक्‍म रे मारेइ मरिम्‍शो मतङ” देंमाक्‍त। \em १सामुएल २७:७\em* \v 4 तन्‍न पलिस्‍ती आन ठेयब मुरपुकी गाइश्‍शा, अकीश कली “मेको मुर कली इन गेशो आ बाक्‍तीकेम सोइक्‍तीन। मेकोम आंइ कली वारच पा लडाइ मपवल। मो पाप्‍तु हना, मेकोम आंइ कली वारच प‍खु पा मरिम्‍शो पाइब। आंइ कली साइश्‍शा आ प्रभु आ शिशी तचा मेको कली नेल्‍ल क्‍येङा रिम्‍शो बाक्‍ब। \v 5 एको दाऊद बाक्‍ब। एको आ पर्बम ङोंइती मुरपुकीम ‘सावलम हजार हजार आन कली साइक्‍तीमी। तन्‍न दाऊदमी १० हजार हजार आन कली साइक्‍तीमी’ दे कुम्‍सो पना पन, सिल पाम्‍तेक्‍म” देंमा बाक्‍त। \em १सामुएल १८:७\em* \v 6 मिनु अकीशमी दाऊद कली ब्रेश्‍शा “परमप्रभु यावे ब्रोंइशा बाक्‍शो खोदेंशो पा, गे थमा सुइक्‍चा पुंइसीब मुर बाक्‍नेवे। मिनु गे गो नु लडाइ पचा कली आं कली ठीक बाक्‍ब। मारदे हना इ जाक्शो रे मुल सम्‍म गेम मारेइ मरिम्‍शो पशो मतङ। तन्‍न मेको कप्‍तानपुकीमी इ कली थमा मसुइक्‍नीम। \v 7 मोपतीके गे रिम्‍शो पा लेश्‍शा खिं लावो। मेको पलिस्‍ती आन ठेयब मुर आन मिम्‍शो खोदेंशो पा मरिम्‍शो मपावो” देंमाक्‍त। \v 8 मिनु दाऊदमी अकीश कली “गो मार पङा ङा? गो इन गेय पचा गोङा रे गे आं कली मार मरिम्‍शो पशो तनी? गो आं प्रभु, आं पिप, आ जोरी सत्रु नु लडाइ पचा मताइक्‍नुङा?” देंमाक्‍त। \v 9 मिनु अकीशम दाऊद कली “गे आं पर्बम दोस मताइब नु परमप्रभु आ स्‍वर्ग ङा गेय पाइब खोदेंशो बाक्‍नेवे। तन्‍न पलिस्‍ती आन कप्‍तानम ‘गे मेकोपुकी नु लडाइ पथ लचा मदुम्‍नेवे’ देंतेक्‍म। \em २सामुएल १४:१७\em* \v 10 मोपतीके दीसा सुनी कना बोक्‍शा, गे नु इ नोले खोइक्‍ब मुरपुकी आं गेशो सहरम लेतीन। दीसा सुनी कना बोक्‍कीन। मिनु नां सोव़म चोटीन लने” देंमाक्‍त। \v 11 मोपतीके दाऊद नु आ मुरपुकी पलिस्‍ती आन रागी लेत्‍चा कली सुनी कना बोक्‍मा बाक्‍त। पलिस्‍तीपुकी चहिं येज्रेल ङा लां खोदमे बाक्‍त। \c 30 \s1 दाऊदम सिकलाग ङा मुर प्रोंइशो \p \v 1 मिनु लेम्‍मा आ नित्‍थ नाक्‍ती सिकलाग जाक्‍दीम्‍मा बाक्‍त। मेना अमालेकीपुकीमी नेगेब रोइक्‍ने थुम्‍शा, सिकलागम लडाइ तोशा मी सुइश्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \em १सामुएल २७:६\em* \v 2 मेकोपुकीम मीश मुर, आइक्‍च नु ठेयब मुर नेल्‍ल आन कली मसाइक्‍थु सेसीन लाइश्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। मेकोपुकीमी मेको आन कली ङोंइङोंइती गाक्‍पाइश्‍शा लाइक्‍ना लाइक्‍न बाक्‍मा बाक्‍त। \v 3 दाऊद नु आ मुरपुकी मेकेर जाक्‍दीम्‍मानु, सहर कली मीम क्रोइश्‍शो नु मेको आन मीश नु तमी तौ नेल्‍ल आन कली योल्‍शो तुइक्‍तमे बाक्‍त। \v 4 मिनु दाऊद नु मेको नु बाक्‍शो मुरपुकी ङाक्‍ने मचाप्‍थ्री ङाक्‍मा बाक्‍त। \v 5 दाऊद आ मीश निम्‍फा येज्रेल ङा अहीनोआम नु कारमेल ङा बेक्‍शो नाबाल आ मीश अबीगेल निम्‍फा ग्‍याइश्‍शा लाइक्‍चा पुंइसीसा बाक्‍त। \em १सामुएल २५:४२-४३\em* \v 6 दाऊद कली हिंचा ङा दुम्‍शो बाक्‍त। मारदे हना मुरपुकीम मेको आन तमी तौ नेल्‍ल योल्‍ने थुम्‍तीके, दाऊद कली फुल्‍लु आप्‍शा साइक्‍नीकी देंशो बाक्‍मा बाक्‍त। तन्‍न दाऊदमी परमप्रभु यावे, आ परमप्रभु कली सक्ति पुना बाक्‍त। \p \v 7 मिनु दाऊदमी अहीमेलेक आ तौ चढ़ेब अबीयाथार कली “निसाफ पतीक ऊरीम नु थुम्‍मीम बाक्‍शो एफोद चाक्‍को” दे मदा बाक्‍त। मिनु चाक्‍गा बाक्‍त। \em १सामुएल २३:९\em* \v 8 मिनु दाऊदमी परमप्रभु यावे कली “मार, गो मेको रोइक्‍ब आन कली खेदा पङा? गो मेको आन कली थिन्‍ने चाप्‍नुङा?” देंमाक्‍त। मिनु “मेको आन कली खेदा पावो। थमा पा, गे मेको आन कली थिश्‍शा, नेल्‍ल आन कली प्रोंइने चाप्‍नेवे” देंशो नेना बाक्‍त। \v 9 मिनु दाऊद नु मेको आ ६ सहे मुर गाक्‍मा बाक्‍त। मिनु बेसोर ङा खोल्‍सा सम्‍म जाक्‍दीम्‍मा बाक्‍त। मेकेर दशा गाक्‍ने मचाप्‍बपुकी बाक्‍मा बाक्‍त। \v 10 मिनु मेको आन दाते ङा सहे निक्‍शी मुर थाम्‍पा दशा, बेसोर खोल्‍सा शोक्‍ने मचाप्‍शो बाक्मा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकी मेकेर बाक्‍मा बाक्‍त। दाऊद चहिं ४ सहे मुर लाइश्‍शा खेदा पचा कली लमाक्‍त। \p \v 11 मोपा गाक्‍ना गाक्‍न लमानु, मेकोपुकीमी इजीप्‍त ङा मुर का थित्मे बाक्‍त। मिनु मेको कली दाऊद आ बाक्‍तीक चाक्‍गमे बाक्‍त। मिनु मेको कली जचा तूचा गेमे बाक्‍त। मिनु मेकोमी जवा तूङा बाक्‍त। \v 12 मेको कली डल्‍ला का फोव़शी गेडा नु डल्‍ला निक्‍शी सोक्‍शो अङगुर यो गेमे बाक्‍त। मिनु मेको नेक्‍गा नोले मेको आ सोक्‍त पिमाक्‍त। मारदे हना मेकोम नाक्‍त सां नु नाक्‍दो सां सम्‍म मारेइ मजशो बाक्‍माक्‍त। \v 13 मिनु दाऊदम मेको कली “गे ते रे जाक्‍शो नवे। सु आ मुर नवे?” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। मिनु मेकोमी “गो इजीप्‍त ङा ठिटा का नङ। अमालेकी का आ वाइल नङ। तन्‍न गो नाक्‍त सां ङोंइती रे रोइ पतीके आं होव़पम आं कली प्रोंइशा गाक्‍त। \v 14 गो यहूदा रागी ङा केरेथी आन नेगेब ङा मारेइ मारेइ नु कालेब आ नेगेब तेइ तेइ रोइक्‍ताक्‍क। मिनु सिकलाग सहरम मी सुइक्‍ताक्‍क” देंमाक्‍त। \em २सामुएल ८:१८; यहोसु १४:१३\em* \v 15 मिनु दाऊदमी “गे आंइ कली लां कोंइशा मेको आन बाक्‍तीके चाक्‍दीन्‍ने चाप्‍नेवे?” देंमाक्‍त। मिनु मेकोमी “गे परमप्रभु आ ङोंइती ‘आं कली मसाइक्‍नीकी नु आं होव़प आ गुइम जिम्‍मा मगेनीकी’ दे कसम जने। मिनु गो लां कोंइशा मेको आन बाक्‍तीक चाक्‍दीत्‍नुङ” देंमाक्‍त। \p \v 16 मिनु मेकोम लां कोंइना कोंइन मेको आन कली उइ चाक्‍दीदा बाक्‍त। मेकेर अमालेकी एर ओंथ ब्रशा जशा तूशा सिल पा, आन रोइश्‍शो मार मार पुक्‍शा ग्‍येरशा बाक्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। मारदे हना मेकोपुकीम पलिस्‍ती नु यहूदा रे शुश मार मार रोइश्‍शो बाक्‍मा बाक्‍त। \v 17 मिनु दाऊदम मेको आन कली सुनी रे आ दीसा नाक्‍दो सम्‍म नेल्‍ल साइक्‍मी बाक्‍त। ४ सहे ठिटा मुर ला दल‍ओंठ ङोइश्‍शा प्रोक्‍मा बाक्‍त। \v 18 दाऊदमी अमालेकी आन रोइश्‍शो नेल्‍ल लेंशा थिदा बाक्‍त। मेको आ मीश निम्‍फा आस कली यो थिदा बाक्‍त। \v 19 मेको आन के मारेइ यो मजाम्‍माक्‍त। आन खिं ङा आइक्‍ची ठेयब, तमी तौ रोइश्‍शा लाइश्‍शो नेल्‍ल थोव़क थित्मे बाक्‍त। मोपा दाऊदमी मारेइ मारेइ प्रोना बाक्‍त। \v 20 दाऊद नु आ मुरपुकीम मेकोपुकीम ङोंइती रोइश्‍शो क्‍यारश भेडा, बी ब्‍यफ नेल्‍ल आन कली लदमे बाक्‍त। मिनु “एको नेल्‍ल दाऊद के बाक्‍ब” देंमा बाक्‍त। \p \v 21 नोले दाऊदम बेसोर ङा खोल्‍साम नाइश्‍शा बाक्‍शो सहे निक्‍शी मुर आन बाक्‍तीक जाक्‍माक्‍त। मेकोपुकी दाऊद कली नु मेको आ मुर आन कली ग्रुम्‍थ जाक्‍मा बाक्‍त। मिनु दाऊदम मेको नेल्‍ल आन कली “मार दुम्‍मे? दोपा बाक्‍नी” दे हिल्‍लो पवा बाक्‍त। \v 22 तन्‍न दाऊद नु लाइब का निक्‍शी शोर गाक्‍शो मुरपुकीम मेको आ लोव़ ख्रोइश्‍शा दाऊद कली “एको मुरपुकी गो नु मलम। गोपुकीम लशा रोइश्‍शा चाक्‍शो मार मार गो मेको आन कली योक्‍शा मगेनीकी। मेकोपुकीम आन मीश नु आन आलपुकी ला लद‍मेक्‍ल” देंमा बाक्‍त। \v 23 मिनु दाऊदमी मेको आन कली “परमप्रभु यावेम इं कली प्रोंइतु। एको नेल्‍ल गेप्‍तु। इं जोरी सत्रु आन कली इं गुइमी गेप्‍तु। \v 24 सुम इन देंशो लोव़ बिप्‍बा? खाल पाइब नु लडाइम लाइब नेल्‍लेम उइक्‍थ उइक्‍थ ताइनीम” देंमाक्‍त। \em गन्‍ती ३१:२४\em* \v 25 मिनु दाऊदमी इस्राएलम मेको फुल्‍लुम मुशा ब्रेक्‍शो खोदेंशो पा नु निसाफ पतीक लोव़ पवा बाक्‍त। मेको मेना रे मुल सम्‍म लीशो बाक्‍ब। \p \v 26 मिनु दाऊद सिकलागम जाक्‍शा, रोइश्‍शो मार मार रे यहूदा ङा आ वारच खाल्‍पा आन कली “परमप्रभु यावे आ जोरी सत्रु रे रोइश्‍शो मार मार एको इन कली कोसेली बाक्‍ब” देंशा, सोइक्‍ता बाक्‍त। \v 27 मेकोमी सु सु आन कली कोसेली सोइक्‍ता बाक्‍त देंशा हना, बेथेल सहर, नेगेब ङा रामोथ सहर, यत्तीर, सहर \v 28 आरोएर सहर, सिफ्‍मोथ सहर, एश्‍‍तेमोआ सहर, \v 29 राकाल सहर, येराहमेल आ मुर आन सहरम बाक्‍ब आन कली, केनी आन सहरम बाक्‍ब आन कली, \em १सामुएल २७:१०\em* \v 30 होरमा सहर, बोर-अशान सहर, अथाक सहर \v 31 हेब्रोन सहरम बाक्‍ब नेल्‍ल आन कली नु दाऊद नु आ मुर गाक्‍शो सहर गाउं नेल्‍ल आन कली कोसेली सोइक्‍तीमी बाक्‍त। ङोंइती मेकेर दाऊद नु आ मुरपुकीम मार मार पामे बाक्‍त। \c 31 \s1 सावल नु योनाथन बेक्‍शो \r १इतिहास १०:१-१२ \p \v 1 पलिस्‍ती नु इस्राएली लडाइ पामे बाक्‍त। मिनु इस्राएली पलिस्‍ती आन क्‍येङा ब्रुशा प्रोक्‍मा बाक्‍त। शुश इस्राएली गिल्‍बोआ डांडाम साइक्‍चा पुंइसमा बाक्‍त। \v 2 पलिस्‍तीपुकीम सावल नु आ तौ आन कली साप्‍पा खेदा पामे बाक्‍त। मिनु सावल आ तौ सां योनाथन, अबीनादाब नु माल्‍कीशुआ आन कली सदमे बाक्‍त। \v 3 लडाइम सावलमी थाम्‍पा श्‍येत जवा बाक्‍त। मारदे हना लिब्रा आप्‍बम मेको कली ख्रपाइश्‍शा गार सेल्‍मे बाक्‍त। \v 4 मिनु मेकोम आ या कुरब कली “इ तरवार शोइश्‍शा आं कली साइय्‍यी। मिनु मेको ख्रोइक्‍तीक चिनु मख्रोइश्‍शोपुकीम आं कली शुक्‍शी पचा मतामेक्‍ल” देंमाक्‍त। तन्‍न मेको या कुरब हिंशा, मबिस्‍से बाक्‍त। मेको नोले सावलमी आ तरवार शोइश्‍शा आंमा थोक्‍सीशा बेक्‍माक्‍त। \em न्‍यायाधीस ९:५४\em* \v 5 मिनु मेको या कुरबमी सावल बेक्‍शो तशा, मेको यो आ तरवारम थोक्‍सीशा मेको नु बेक्‍माक्‍त। \v 6 मोपा सावल, आ तौ सांफा, आ या कुरब नु लडाइ पाइब नेल्‍ल काबुमीन बेक्‍मा बाक्‍त। \v 7 बेंसी नु यर्दन आइक्‍ची हांबुम बाक्‍ब इस्राएलीपुकीम लडाइ पाइब इस्राएली प्रोक्‍शो नु सावल नु आ तौ नेल्‍ल बेक्‍शो नेंन्‍मे बाक्‍त। मोपतीके मेकोपुकी आंम आंम सहर प्रोंइशा प्रोक्‍मा बाक्‍त। मिनु पलिस्‍ती जाक्‍शा मेको सहर आन के सेल्‍मे बाक्‍त। \p \v 8 आ दीसा पलिस्‍तीपुकी बेक्‍शो आन मार मार रोइक्‍चा कली जाक्‍मा बाक्‍त। मिनु मेकोपुकीम गिल्‍बोआ डांडाम सावल नु आ तौपुकी बेक्‍शो थित्मे बाक्‍त। \v 9 मिनु मेकोपुकीम सावल आ पिया ख्रोदमे बाक्‍त। मिनु आ यापुकी लदमे बाक्‍त। मेको नोले मेकोपुकीम मेको रिम्‍शो लोव़ रागी ङा तेइ तेइ नु देवी देवता नेल्‍ल आन कली नेंपाइक्‍चा, दे मुर सोइक्‍तमे बाक्‍त। \v 10 मेकोपुकीम सावल आ यापुकी अश्‍तारोथ माइश्‍शो मूर्ति पाइश्‍शो थाम आ खिंमी वोदमे बाक्‍त। मिनु मेको आ बेक्‍शो रां बेथ-शान ङा गारोम किला थोक्‍शा क्‍युक्‍शा वोदमे बाक्‍त। \em ब्‍यवस्‍था २१:२२-२३\em* \v 11 पलिस्‍तीपुकीम सावल आ बेक्‍शो रां कली मार पामे, मेको याबेश-गिलाद ङा मुरपुकीम नेंन्‍मे बाक्‍त। \em १सामुएल ११:१-११\em* \v 12 मिनु मेको आन बोल्‍यो मुरपुकी नेल्‍ल नाक्‍दो रे गाक्‍शा, सावल नु आ तौ आन बेक्‍शो रां बेथ-शान ङा गारो रे शोल्‍शा, याबेशम चाक्‍ग‍मे बाक्‍त। मिनु मेको आन कली थिम्‍मे बाक्‍त। \v 13 मिनु नोले आन रुश याबेश ङा ठेयब रवा आ पुंमी थिम्‍मे बाक्‍त। मिनु मेकोपुकी ७ नाक्‍त सम्‍म माइजा बाक्‍मा बाक्‍त। \em २सामुएल १:१२\em*